Wim Delvoye En Banksy
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte Elgar Snelders (01208053) Rematerialisme De benoeming van een nieuwe stroming in de conceptuele kunst aan de hand van Damien Hirst, Wim Delvoye en Banksy Masterproef voorgedragen tot het behalen van de graad van Master in de Kunstwetenschappen 2013 Promotor: Prof. dr. Bart Vandenabeele Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap “I want to keep the public so that they can get the ideas.” -Jeff Koons Dankwoord Graag wil ik mijn dank uitspreken aan professor Bart Vandenabeele voor de inspirerende lessen over conceptuele kunst die als aanleiding hebben gediend voor het tot stand komen van deze thesis, alsook voor de vriendelijke en vrije begeleiding bij het schrijfproces. Uw lessen en de gesprekken die wij hebben gevoerd heb ik altijd als zeer prettig en leerzaam ervaren en ik hoop dat dit onderzoek voor interessante nieuwe discussies kanzorgen. Verder wil ik graag het Poëziecentrum bedanken voor het openstellen van hun deuren voor een verdwaalde Kunstwetenschapper op zoek naar een rustige plek om te werken en Britt Dorenbosch voor het beschikbaar stellen van haar thesis en voor de dialoog over de werkwijze binnen een kunstacademie. Ook wil ik graag mijn vriendin Kila van der Starre bedanken voor de continue steun en het gezamenlijk trotseren van onze thesistijd. Je staat altijd voor mij klaar en ik kan mij geen betere, slimmere en lievere vriendin voorstellen. Ik vind het enorm fijn dat we er samen altijd uitkomen en dat je altijd slechts een tik op een glas of een kuchje ver weg bent om te helpen. Ook bedankt aan mijn vader, Egon en mijn zus, Lauren die vanuit Nederland continu interesse hebben getoond in mijn voortgang en zowel via de telefoon en email als in levenden lijve mij meerdere malen een hart onder de riem hebben gestoken. Deze zelfde dank gaat uit naar veel van mijn lieve vrienden die mij constant gesteund en vooruit hebben geholpen met hun attente berichten en aanmoedigingen. Sylvain, Ivo, Jasper, Sarah, Fenneke, Tim, Babette, Annemarie, Myrthe, Bas, Hilary, Dirk, Merel, Christien en iedereen die ik vergeten ben: Bedankt! Inhoudsopgave 1. Introductie…………………………………………………………………..1 2. Conceptuele kunst…………………………………………………………..6 2.1. Een onhoudbaar concept………………………………………………..14 3. Kunstenaars…………………………………………………………….…20 4. Damien Hirst……………………………………………………………….21 4.1. Introductie................................................................................................21 4.2. Damien Hirst als conceptueel kunstenaar................................................28 4.3. Damien Hirst als rematerialist..................................................................30 4.3.1. A Thousand Years............................................................................31 Toetsing...........................................................................................33 4.3.2. In and Out of Love...........................................................................34 Toetsing...........................................................................................37 4.3.3. The Physical Impossibility .............................................................39 Toetsing...........................................................................................41 4.3.4. For the Love of God........................................................................42 Toetsing...........................................................................................44 5. Wim Delvoye.................................................................................................46 5.1. Introductie................................................................................................46 5.2. Wim Delvoye als conceptueel kunstenaar...............................................50 5.3. Wim Delvoye als rematerialist.................................................................53 5.3.1. Chantier...........................................................................................53 Toetsing...........................................................................................56 5.3.2. Tattoo..............................................................................................58 Toetsing...........................................................................................62 5.3.3. (Se)X-Rays.......................................................................................64 Toetsing...........................................................................................67 5.3.4. Cloaca.............................................................................................70 Toetsing..........................................................................................74 6. Banksy……..……………………………………………………………….76 6.1. Introductie................................................................................................76 6.2. Banksy als conceptueel kunstenaar..........................................................82 6.3. Banksy als rematerialist...........................................................................85 6.3.1. Stencilkunst.....................................................................................85 Toetsing...........................................................................................90 6.3.2. Shows..............................................................................................91 Turf War...............................................................................91 Barely Legal.........................................................................93 Banksy versus Bristol Museum.............................................96 Toetsing...........................................................................................98 6.3.3. Exit through the giftshop...............................................................100 Toetsing.........................................................................................103 7. De drie rematerialisten: een conclusie......................................................105 Lijst van Afbeeldingen………………….……………………………….108 Bibliografie..................................................................................................110 Bijlagen........................................................................................................118 1. Introductie Ondanks dat het hoog gegrepen en voorbarig kan lijken zal ik proberen om door in deze thesis een nieuwe stroming te benoemen. Het classificeren van hedendaagse kunst is geen eenvoudige opgave en veel verder dan “pluralisme” of een combinatie van oude namen met toevoegingen als “neo” of “post” (soms zelfs “post-post”) komt men vaak niet. Dit is vanzelfsprekend niet zonder reden. Behalve de logische reden dat het een bijna onmogelijke opgave is om een eigen tijd op een objectieve wijze, laat staan over het geheel genomen, te beoordelen en het daardoor lastig is om de huidige situatie in historisch perspectief te plaatsen, ligt het ook aan het karakter van hedendaagse kunst en aan de hedendaagse kunstwereld zelf. Om dit duidelijk en goed te kunnen bespreken dien ik eerst de term “hedendaagse kunstwereld” te definiëren, aangezien zelfs deze term een overvloed aan betekenissen in zich draagt. Breed gezien zou de hedendaagse kunstwereld alle vormen van kunstuitingen van dit moment en invloeden daarop moeten bevatten, vergelijkbaar met Bourdieus veldtheorie, waarin hij zegt dat er vele actoren, krachten en instituties van invloed zijn op, in dit geval, de kunst, die geen van allen onderschat moeten worden. Hieronder valt natuurlijk enorm veel, zoals de knutselende tante, de ansichtkaartenmakende buurvrouw, de studenten van alle kunstacademies, de cartoonisten aan de voet van de Eiffeltoren, de dichters die in cafés en op zolders hun poëzie aan de man brengen, ambitieuze amateurtoneelgezelschappen, architecten en Hollywood acteurs, maar ook de grote kunstenaars, de bloggers, de studenten kunstwetenschappen en iedereen die op enige manier, artistiek of op andere wijze, is verbonden aan deze wereld. Vanzelfsprekend is het niet de kunstwereld in deze brede zin die ik bedoel met het noemen van de term en ik zal dan ook een veel nauwere invulling van de term hanteren. Met de hedendaagse kunstwereld bedoel ik de institutionele kunstwereld van voornamelijk, bij gebrek aan een betere term, het Westen. Hieronder vallen de kunstenaars die opgenomen zijn in de collecties of exposities van gerenommeerde musea en collecties, de verantwoordelijken hiervoor, zoals curators, grote verzamelaars en directeurs, de academische kunstwereld, bestaande uit de studenten, onderzoekers en professoren binnen de kunstwetenschappen en de officiële kritiek, via professionele critici en academisch waardige bronnen. Dit betekent niet dat ik alles wat buiten deze definitie valt als onbelangrijk beschouw. Het grote publiek, de media, de commerciële wereld, alle andere mensen die schrijven en lezen over kunst of die via posters, boeken, lezingen, of andere uitingen zich met kunst bezighouden zijn natuurlijk van groot belang en zullen ook zeker in de loop van deze 1 thesis aan bod komen. Wanneer ik echter de term hedendaagse kunstwereld gebruik, bedoel ik dat dus zoals hierboven beschreven en niet breed gezien, zoals onder anderen Bourdieu dat beschreven heeft. Ook wanneer ik over hedendaagse kunst spreek, bedoel ik niet alle vormen van kunstuitingen die er momenteel bestaan, maar alleen deze die binnen de institutionele kunstwereld verschijnen en besproken worden. Behalve de problemen die het historisch definiëren van een hedendaagse