NAUKA S CIENCE

Dominika KuĂnierz-Krupa*

Sokal nad Bugiem w bĂ wietle mapy Miega

Sokal on the Bug in the light of Mieg’s Map

Sïowa kluczowe: Sokal, mapa Miega, ukïad urbanistyczny Key words: Sokal, Mieg’s Map, urban layout

WST}P INTRODUCTION Sokal, dawne miasto powiatowe na Wo ïyniu, po ïoĝone Sokal, an old county town in Volhynia, is currently located jest obecnie na terenie Ukrainy, oko ïo 90 bkm na pó ïnoc od in Ukraine, approximately 90 km towards the north of Lviv. Lwowa. Przed zmian È przebiegu granicy pa ñstwa w b1951 roku Before the change of the borderline in 1951, Sokal belonged Sokal naleĝaï do Polski i bby ï wówczas licz Ècym si Ú o Ărodkiem to Poland and used to be an important municipality in the województwa beïskiego. Belz Voivodeship. Prawa miejskie magdeburskie Sokal otrzyma ï w b1424 roku Sokal was granted its Magdeburg city rights in 1424 from zbrÈk ksi Úcia Ziemowita1. Miasto lokowane by ïo na ziemiach, duke Siemowit1. The town was founded on the lands which które wczeĂniej naleĝaïy do ksi ÈĝÈt ruskich 2, a bwbwieku XIV had previously belonged to the princes of Rus2, and in the odziedziczyli je ksi ÈĝÚ ta mazowieccy. Sokal po ïoĝony by ï 14th century were inherited by the dukes of Mazovia. Sokal wówczas na tzw. czarnym szlaku, prowadz Ècym zbWo ïynia, was then located along the so called ‘black route’ leading from przez Sokal ib¿ óïkiew do Lwowa3. Zapewne w ïaĂnie potrzeba Volhynia, through Sokal and ¿óïkiew to Lviv3. The need to poprawy bezpieczeñstwa mieszkañców tych ziem, nÚkanych improve the safety of the inhabitants of the region harassed by cz Ústymi najazdami Tatarów, a b tak ĝe podró ĝuj Ècych t Údy frequent Tartar raids, as well as merchants travelling that way, kupców sprawi ïa, ĝe zbudowano tutaj mury obronne wraz may have led to building defensive walls with a castle there4. zbzamkiem4. This article is devoted to the issue of spatial development Niniejszy artyku ï po Ăwiecony zosta ï zagadnieniu rozwoju of Sokal during the Old Polish period, and aims at putting przestrzennego Sokala wbokresie staropolskim ibdÈĝ y do zary- forward a research hypothesis concerning its oldest formation sowania hipotezy badawczej o bnajstarszym jego uformowaniu, which was erased as a result of rebuilding and modernisation zatartym podczas XIX-wiecznej akcji przebudowy ibmoderni- of the town in the 19th century. zacji miasta. SOKAL ON MIEG’S MAP SOKAL NA MAPIE MIEGA We know very little about the urban layout of Sokal, Obuk ïadzie urbanistycznym Sokala, szczególnie tym, który particularly the one that gave rise to the town during the me- da ï pocz Ètek miastu w bokresie Ăredniowiecza, wiemy niewiele, dieval period, and historical information is scattered and does abwiadomo Ăci historyczne s È rozproszone i bnie daj È obrazu not provide an image of chartered Sokal. There is also insuf- lokacyjnego oĂrodka. Brakuje takĝe informacji pochodz Ècych fi cient information obtained during archaeological research, zbbadañ archeologicznych, szczególnie dotycz Ècych uformo- particularly concerning pre-chartered formations. Thus the wa ñ przedlokacyjnych. Zatem jedynym ěródïem do zaryso- only source allowing for outlining a hypothesis concerning wania hipotezy obprzeszïoĂci uformowania Ăredniowiecznego the pas formation of the medieval town are urban develop- miasta sÈ plany urbanistyczne pochodz Èce dopiero zbostatniej ment plans dating back to the last quarter of the 18th century Êwierci XVIII wieku oraz wieku XIX ibXX. Szczególnie naj- or the 19th and 20th century. Particularly the oldest revealed starsze, ujawnione ěród ïo kartografi czne – mapa Miega (1779- cartographic source, i.e. the above mentioned Mieg’s Map -1783)5 podaje dotychczas ma ïo znany obraz Sokala. Analiza (1779-1783) 5 shows an image of Sokal little known before. An tego dokumentu przynosi szereg ustale ñ, które podane zosta ïy analysis of that document resulted in several fi ndings which

* Dominika Ku Ănierz-Krupa, dr in ĝ. arch., arch. krajobrazu, Instytut * Dominika Ku Ănierz-Krupa, dr in ĝ. arch., landscape arch., Institute of Hi- Historii Architektury i bKonserwacji Zabytków, Wydzia ï Architek- story of Architecture and Monument Conservation, Faculty of Architecture tury Politechniki Krakowskiej at the Cracow University of Technology

Praca dopuszczona do druku po recenzjach Article accepted for publishing after reviews

86 WiadomoĞci Konserwatorskie • Journal of Heritage Conservation • 33/2013 Ryc. 1. Sokal na mapie Miega, oryg. [w:] Kriegsarchiv – Archiwum Woj- skowe w Wiedniu, sygn. BIXa.390, arkusze XXII, XXIII, skan kolorowy [w:] Archiwum Katedry HAUiSzP WA PK Fig.1. Sokal on Mieg’s Map, org. [in:] Kriegsarchiv – Military Archive in Vienna, sheets XXII, XXIII, colour scan [in:] Archive of Department HAUiSzP WA PK.

Ryc. 3. Klasztor oo. Bernardynów w Sokalu na pocz. XX wieku, widok z lotu ptaka na archiwalnej pocztówce, [w:] archiwum prywatne autorki Fig.3. Monastery of the Bernardine Order in Sokal at the beginning of the 20th century, a bird’s eye view on an archival postcard, [in:] Author’s private archive.

Ż Ryc. 2. Sokal – Stare Miasto, fragment planu katastralnego z 1887 roku, oryg. [w:] Archiwum Pa Ĕstwowe we Lwowie, s.v., wersja cyfrowa w archiwum prywatnym Fig.2. Sokal – Old Town, fragment of the cadastral plan from 1887, org. [in:] State Archive in Lviv, s.v., digital version [in:] private archive.

WiadomoĞci Konserwatorskie • Journal of Heritage Conservation • 33/2013 87 zbpewnym uproszczeniem (skala 1:28b800), ale zbuwagi na to, were slightly simplifi ed (scale 1:28 800), but because it was ĝe jest to mapa sporz Èdzona do celów wojskowych, podane abmap made to serve military purposes, the information given tam informacje majÈ charakter ěródïowy. there is of source character. WĂród wstÚpnych wyników analizy przestrzennej miasta, Among the initial results of the spatial analysis of the town, wynikajÈcej zbmapy Miega naleĝy stwierdzi Ê, ĝe miasto roz- on the basis of Mieg’s Map, it should be stated that the town wijaïo si Ú na kierunku pó ïnoc – po ïudnie, wzdïuĝ przep ïywu developed in the north – south direction, along the river Bug rzeki Bug szerok È dolin È oraz wysokiej skarpy, na której zosta ïo fl owing in a wide valley and a tall cliff on which it had been osadzone. founded. Dolina rzeki rozdziela ïa centrum od przedmie Ăcia Zabu ĝe, The river valley separated the town centre from the Zabu ĝe które wb4. Êwierci XVIII wieku by ïo jeszcze ma ïo rozwini Úte. suburb which, in the 4th quarter of the 18th century, was not Sama rzeka meandruj Èc tworzy ïa szereg zakoli oraz wysp very developed. Meandering, the river created several curves, ibwysepek. Dwie spoĂród tych wysp by ïy zabudowane m.in. islands and islets. Two among the islands were built upon, przez zespóï ko Ăcielno-klasztorny oo. Bernardynów (ryc. 3). there was e.g. a church and monastery complex of the Ber- Zasadniczy nurt rzeki prowadzony by ï u bpodnóĝa skarp miej- nardine Order (fi g. 3). The main river current ran at the foot skich. Tutaj za ïoĝonych by ïo kilka m ïynów i bzapewne spichrze. of the town escarpment, where several mills were established Przez rzek Ú przerzucone by ïy mosty znacz Èce najwaĝniejsze and possibly granaries. The river was spanned with bridges po ïÈ czenia komunikacyjne miasta z bzachodnim brzegiem rzeki. marking the essential traffi c links between the town and the Prawobrze ĝny Sokal sk ïadaï si Ú z bczterech zasadniczych west bank of the river. elementów. Na pó ïnocy usytuowany by ï zespó ï zamkowy, Right-bank Sokal consisted of four fundamental elements. na osobnym wzgórzu obronnym, oddzielonym od miasta In the north there was the castle complex on another defensive szerok È fos È nawadnian È wodami potoku wp ïywaj Ècego do hill, separated from the town with a moat fed by water from Bugu od strony wschodniej. Nast Úpnie od strony po ïudniowej a brook fl owing into the Bug on the east side. Then, in the rozpo Ăciera ïo si Ú Stare Miasto, posiadaj Èce w ïasne umocnienia south stretched the Old Town fi tted with its own defensive obronne oraz fosy. Do miasta prowadzi ïy dwie g ïówne bramy fortifi cations and moats. Two main gates and bridges spanning oraz mosty przerzucone przez fosy. the moats led to the town. Dalej na po ïudnie by ïo przedmie Ăcie. Tutaj z b czasem Further south lay the suburb where, with time, the New uksztaïtowaïo si Ú Nowe Miasto z bwïasnym trójkÈtnym ryn- Town grew with its own triangular market. From the south, kiem. Od strony po ïudniowej naturalnÈ granic Ú Sokala stano- the natural limit of Sokal were the two fortifi ed church and wi ïy dwa obronne zespo ïy ko Ăcielno-klasztorne: wspomniany monastery complexes: the already mentioned one of the Ber- ojców Bernardynów zblat 1604-196 oraz sióstr Brygidek z blat nardines (1604-19)6 and the convent of the Bridgettine nuns 1613-197 (ryc. 5). Dalej w bkierunku po ïudniowym ksztaïto- (1613-19) 7. Still further towards the south, along the main wa ïy si Ú wzd ïuĝ traktów osady podmiejskie, tworz Èc struktury routes there grew suburban settlements forming irregular nieregularne (m.in. Babiniec ibdalej Poturzyca). structures (e.g. Babiniec and further Poturzyca). Ca ïy zespó ï posiada ï dwa trakty ïÈ cz Èce pó ïnoc z bpo ïu- The whole complex had two router joining the north with dniem. Pierwszy zbnich bezpoĂrednio ïÈ czyï zespó ï Brygidek the south. The fi rst directly linked the Bridgettine convent ze Starym Miastem oraz zespoïem zamkowym. Drugi zbnich, with the Old Town and the castle complex. The other, lying wytyczony bardziej na wschód od poprzedniego, stanowi ï further south than the fi rst, marked the east borderline of the wschodniÈ granicÚ centrum Sokala ibomijaï je. centre of Sokal and bypassed it. Na Mapie Miega zaznaczono te ĝ kilka zespo ïów, z bktórych A few complexes among all those marked on Mieg’s Map cz ÚĂÊ nie zachowa ïa si Ú w bXIX wieku. Dotyczy to m.in. Starego did not survive until the 19 th century. It refers to e.g. the Old Miasta, na terenie którego w bprzedmiotowym okresie wyst Úpo- Town where, during the period in question, there existed three wa ïy trzy zespo ïy Ăwi Ètynne. Na wschód od zespo ïu zamkowego temple complexes. A farming complex and a castle estate with zaznaczono, zapewne w bprzybli ĝonym kszta ïcie, zespó ï gospo- gardens were marked, probably in an approximate shape, east darczy oraz folwark zamkowy wraz z bogrodami u ĝytkowymi. of the castle complex. Na pó ïnocny wschód od zespo ïu zamkowego, w bodleg ïoĂci To the north-east of the castle complex, in the distance of ok. 500-700 bm usytuowana by ïa nowo ĝytna fortyfi kacja czwo- app. 500-700 m, a modern four-sided fortifi cation with four roboczna, zbczterema ziemnymi bastionami. Zapewne zamek earthen bastions was situated. The castle and that fortifi cation oraz owa fortyfi kacja stanowi ïy g ïównÈ „bram Ú” do Sokala od may have constituted the main “gate” to Sokal from the north. strony pó ïnocnej. Równie ĝ od po ïudnia nale ĝy odnotowa Ê In the south there also was another interesting formation ciekawe uformowanie, tj. regularny staw hodowlany, nale ĝÈ cy worth noticing i.e. a regular breeding pond which must have zapewne go gospodarstwa klasztornego brygidek. belonged to the Bridgettine convent. Przedstawiona, cho Ê bardzo skrótowo, problematyka za- The issue of spatial development of Sokal at the end gospodarowania przestrzennego Sokala w bko ñcu okresu staro- of the Old Polish period discussed here, even though polskiego zostaïa przedstawiona po raz pierwszy w bliteraturze fairly briefly, has been presented for the first time in the przedmiotu. Wymaga dalszych dok ïadniejszych badañ, w btym literature of the subject. It requires further more thorough archeologicznych, historycznych oraz architektonicznych. archaeological, historical and architectural research. Results Wyniki bada ñ interdyscyplinarnych nad najstarszymi struk- of interdisciplinary research on the oldest structures of the turami miasta dadzÈ jego prawid ïowy obraz, choÊ wi ÚkszoĂÊ town would yield its proper image, although the majority opisanych struktur urbanistycznych ju ĝ nie istnieje lub uleg ïo of the described urban structures no longer exist or have przeksztaïceniom. been transformed. WbXIX wieku w ïadze zaborcy austriackiego przeprowadzi- In the 19 th century, the authorities of the Austrian oc- ïy na terenie miasta „akcj Ú porz ÈdkowÈ”, typowÈ dla dzia ïañ cupation forces carried out a “tidying-up campaign”, typical

88 WiadomoĞci Konserwatorskie • Journal of Heritage Conservation • 33/2013 Ryc. 4. Relikty umocnieĔ obronnych klasztoru sióstr Brygidek w Sokalu Ryc. 5. Relikty umocnie Ĕ obronnych klasztoru sióstr Brygidek w Sokalu na na pocz. XX wieku, fot. J. Jaworski, [w:] Archiwum Instytutu Historii Sztuki pocz. XX wieku, a ich tle umocnienia obronne i klasztor oo. Bernardynów UJ, sygn. OTPK35 Sokal 018 na archiwalnej pocztówce [w:] archiwum prywatne autorki Fig.4. Relics of defensive fortifi cations of the Bridgettine convent in Sokal Fig. 5. Relics of defensive fortifi cations of the Bridgettine convent in Sokal at the beginning of the 20 th century, photo J. Jaworski, [in:] Archive of the at the beginning of the 20 th century, in the background the defensive History of Art Institute UJ, sign. OTPK35 Sokal 018 fortifi cations and the Bernardine monastery on an archival postcard [in:] Author's private archive

Austriaków w binnych miastach Galicji. Owa akcja dotyczyïa for Austrian activity in other Galician towns. The campaign przede wszystkim likwidacji wszelkich obiektów ibzespoïów primarily involved demolishing all defensive objects and com- obronnych, przydatnych w b dÈĝ eniu mieszka ñców do walk plexes which might be used by town inhabitants in their desire powsta ñczych (punktów oporu). Z b tego powodu zosta ïy for a military uprising (line of resistance). For that reason the rozebrane mury obronne, zasypano fosy, a bteren splantowano defensive walls might have been dismantled and moats fi lled ibzagospodarowano pod nowe budownictwo. Podj Úto rów- in, and the area was levelled and developed for new buildings. nie ĝ regulacj Ú ca ïego uk ïadu urbanistycznego wytyczaj Èc The whole urban layout was also regulated by measuring out nowe bloki zabudowy ibprostujÈc zniekszta ïcone. Swoistym new building blocks and straightening the distorted ones. An dziaïaniem wbSokalu by ïo umieszczenie w bobszarze Starego activity specifi c to Sokal was moving the Jewish district into Miasta (bogatego wbtradycje narodowe) dzielnicy ĝydowskiej the Old Town (rich in national traditions), and transferring oraz przeniesienie g ïównych funkcji miejskich na po ïudniowy the main municipal functions to the south – east, outside the wschód, poza Ăredniowieczny obwód obronny i bbram Ú miejsk È. medieval defensive perimeter and the town gate. The new Nowe centrum Sokala powstaïo przy rynku Nowego Miasta. centre of Sokal was established by the New Town market. Reliktem Starego Miasta zanotowanym jeszcze na planie A relic of the Old Town still noted on the cadastral plan katastralnym z b1887 roku (ryc. 2) jest pozosta ïoĂÊ Ă rednio- from 1887, were the remains of the medieval urban layout, wiecznego uk ïadu urbanistycznego. Na niego sk ïada ï si Ú which encompassed a vast market square measuring 2 × 4 obszerny rynek o bwymiarach 2 b×b4 sznury du ĝe (1 sznur du ĝy ‘sznur du ĝy’ (unit of length – ‘large rope’ – 1 ‘sznur du ĝy’ wynosi ï ok. 45 bm). Rynek zamkni Úty by ï czterema pierzejami. equalled app. 45 m). The market was enclosed by four front- Trzy z bnich (zachodnia, pó ïnocna oraz wschodnia) zachowaïy ages, three of which (west, north and east) were still preserved si Ú jeszcze w b2. po ïowie XIX wieku. Posiada ïy g ïÚ boko ĂÊ Ă red- in the 2 nd half of the 19 th century. They were on average nio 1 sznura oraz podzielone zosta ïy na dzia ïki (szeroko ĂÊ oraz 1b‘sznur’ deep and were divided into plots (the width and area powierzchnia dzia ïek w brynku winna podlega Ê osobno analizie of the market plots should undergo a separate metrological metrologicznej). Po ïudniowy blok przyrynkowy wbbadanym analysis). During the period of our interest the south market okresie ulegï ju ĝ ca ïkowitemu zatarciu ibprzeksztaïceniu na block had already been completely erased and transformed dziaïki charakterystyczne dla dzielnic ĝydowskich wbmiastach into plots characteristic for Jewish districts in Galician towns. galicyjskich. Równie ĝ g ïówna ulica wychodz Èca z bdawnego Also the main street running south from the former Old Starego Miasta na po ïudnie ulegïa przekszta ïceniu ibzmieniïa Town was transformed and renamed ¿ydowska (Jewish) nazwÚ na ul. b¿ ydowskÈ. Zachowa ï si Ú natomiast ideowy po- Street. However, the ideological division of the Old Town dziaï przestrzeni Starego Miasta na trzy strefy odpowiadaj Èce space into three zones corresponding to the three religions trzem religiom dominujÈcym wbSokalu. Od strony po ïudnio- predominant in Sokal was preserved. On the south-west side, wo-zachodniej, w bprzestrzeni dawnego bloku przek Ètniowego in the space of the former diagonal block of the market, the rynku zachowa ïa si Ú cerkiew pw. Ăw. Miko ïaja, od strony Orthodox church dedicated to St. Nicholas was preserved; on pó ïnocnej, za blokiem przyrynkowym istnia ï rzymskokato- the north side, behind the market block there used to be the licki ko Ăcióï Ă w. Jana, za Ă od strony po ïudniowo-wschodniej, Roman-Catholic church of St. John. And on the south-east ubzbiegu ulic Bo ĝniczej oraz Kiliñskiego zachowaï si Ú zespó ï side, at the junction of Bo ĝnicza and Kiliñski streets the old dawnej synagogi. Usytuowanie ko Ăcio ïa Ăw. Jana poza blokiem synagogue complex was preserved. Location of the church of przyrynkowym, od pó ïnocy mo ĝe nasuwa Ê przypuszczenie St. John outside the market block, in the north, might imply a obpochodzeniu przedkolacyjnym osady z bko Ăcio ïem naprzeciw pre-chartered town origins of the settlement with the church zamku sokalskiego. opposite the Sokal castle. Powy ĝsze ustalenia, b ÚdÈce wynikiem analizy najstarszych The above fi ndings, resulting from the analysis of the planów miasta, winny stanowi Ê podstaw Ú do opracowania oldest town plans, ought to serve as a basis for preparing programów badawczych podejmuj Ècych temat historii rozwoju research programs concerning the issue of history of spatial przestrzennego Sokala. development of Sokal.

WiadomoĞci Konserwatorskie • Journal of Heritage Conservation • 33/2013 89 PODSUMOWANIE CONCLUSION

Przedstawiona wy ĝej problematyka urbanistyczna Ărednio- The issue of urban development of medieval and 19 th - wiecznego ibXIX-wiecznego Sokala uzmysïawia, jak niewiele century Sokal, presented above, makes one realise how little we dzi Ă wiemy o bprzesz ïoĂci naszych miast, szczególnie tych po ïo- have learnt so far about the past of our towns, particularly those ĝonych na wschodzie dawnej Rzeczypospolitej. Dzisiejszy So- located in the east of the former Polish Republic. Present-day kal – wa ĝny o Ărodek kulturalny na Ukrainie – winien doczeka Ê Sokal – an important cultural centre in Ukraine – ought to si Ú kompleksowych bada ñ archeologicznych, historycznych undergo complex archaeological, historical and architectural oraz architektoniczno-urbanistycznych. Jedynie prawidïowe – urban research. Only proper and thorough recognition of ibdogïÚ bne rozpoznanie wartoĂci kulturowych miasta mo ĝe cultural values of the town might serve as a basis for its reval- by Ê podstaw È jego rewaloryzacji oraz zrównowa ĝonego roz- orisation and sustained development in modern times. It is a woju wbczasach wspóïczesnych. Jest to zadanie dïugofalowe long-term task which should be undertaken quickly by teams ibwinno by Ê podj Úte szybko przez zespoïy naukowców, zanim of scientists, before the last relics of the valuable urban centre nie zniknÈ ostatnie relikty historyczne tego cennego o Ărodka. disappear forever.

BIBLIOGRAFIA

[1] Encyklopedia Kresów , M. Karolczuk-K Údzierska (red.), [6] Sïownik geograficzny Królestwa Polskiego i b innych krajów Wydawnictwo Kluszczy ñski, Kraków 2004. sïowiañskich, B. Chlebowski, W. Walewski, F. Sulimierski [2] ’epkowski J., Galicya pod wzglÚdem geografi czno-statystycz- (red.), T. XI, s. bv., wyd. nak ïadem Filipa Sulimierskiego nym, politycznym ibtopografi cznym , Kraków 1861. ibWïadysïawa Walewskiego, Warszawa 1890. [3] Ma ñkowski Z.P., Sokal nad Bugiem ibjego Gimnazjum [w:] [7] Sokalski B., Powiat sokalski pod wzgl Údem geografi cznym, Studia zbhistorii Polski XIX i bXX wieku, I. Paczy ñska (red.), etnografi cznym, historycznym i bekonomicznym , wyd. nak ïadem Tow. Wydawnicze „Historia Iagellonica”, Kraków 1999. Wï. Dzieduszyckiego, Lwów 1899. [4] Or ïowicz M., Ilustrowany przewodnik po Galicyi, Bukowinie, [8] Zachariewicz J., Wycieczka w bpowiat Sokalski [w:] Teka Spi ĝu, Orawie i b¥ lÈsku Cieszy ñskim , Sk ïad G ïówny „Ksi Èĝ - Konserwatorska: Rocznik Ko ïa C. bK. Konserwatorów Sta- nica Polska”, Lwów 1919. ro ĝytnych Pomników Galicyi Wschodniej, wyd. nak ïadem [5] Piotrowska E., Brygidki w b polskiej tradycji monastycznej Ko ïa C.bK. Konserwatorów, Lwów 1892. ibkulturze, S ïupskie Studia Filozofi czne nr 5/2005, Wyd. Naukowe Akademii Pomorskiej wbSïupsku.

1 Encyklopedia Kresów , M. Karolczuk-K Údzierska (red.), Wydawnic- 4 J. ’epkowski, Galicya pod wzglÚdem geografi czno-statystycznym, poli- two Kluszczyñski, Kraków 2004, s.b435. tycznym ibtopografi cznym , Kraków 1861, s. 35. 2 B. Sokalski, Powiat sokalski pod wzgl Údem geografi cznym, etnografi cz- 5 Mapa Miega ( Originalaufnahme des Königreiches Galizien und Lodo- nym, historycznym i bekonomicznym , wyd. nak ïadem W ï. Dzieduszyc- merien), Oryginaï w bArchiwum Wojennym w bWiedniu (Kriegsar- kiego, Lwów 1899, s.b3. chiv), sygn. BIXa.390, arkusze XXII, XXIII, skan kolorowy [w:] 3 J. Zachariewicz, Wycieczka w b powiat Sokalski , [w:] Teka Kon- Archiwum Katedry HAUiSzP WA PK. serwatorska: Rocznik Ko ïa C. bK. Konserwatorów Staro ĝytnych 6 Encyklopedia Kresów, M. Karolczuk-KÚdzierska (red.), op. cit., s.bv. Pomników Galicyi Wschodniej, wyd. nak ïadem Ko ïa C. bK. Kon- 7 E. Piotrowska, Brygidki w bpolskiej tradycji monastycznej i bkulturze , serwatorów, Lwów 1892, s. 33. Sïupskie Studia Filozofi czne nr 5/2005, Wyd. Naukowe Akademii Pomorskiej w bSïupsku, s. 150.

Streszczenie Abstract

Niniejszy artyku ï porusza problematyk Ú rozwoju prze- This article addresses the issue of spatial development strzennego Sokala w bokresie staropolskim i bdÈĝ y do zaryso- of Sokal during the Old Polish period, and aims at putting wania hipotezy badawczej o bjego najstarszym uformowaniu, forward a research hypothesis concerning its oldest formation które zosta ïo zatarte w bzwi Èzku przebudow È i bmodernizacj È which was erased as a result of rebuilding and modernisation miasta w bwieku XIX przeprowadzon È przez w ïadze austriac- of the town in the 19 th century by the Austrian authorities. kie. Szczególnie istotna okaza ïa si Ú tutaj wiedza pozyskana Knowledge acquired in the process of a thorough analysis of podczas dog ïÚ bnej analizy, najstarszego, ujawnionego ěród ïa the oldest revealed cartographic source concerning the town, kartografi cznego dotycz Ècego miasta – mapy Miega z b lat i.e. Mieg’s Map from the years 1779-1783, proved particularly 1779-1783. Analiza tego dokumentu przynosi szereg ustale ñ, signifi cant here. The analysis of the document has resulted in które zostaj È przedstawione po raz pierwszy w b literaturze several fi ndings which are presented here for the fi rst time in przedmiotu. the literature of the subject.

90 WiadomoĞci Konserwatorskie • Journal of Heritage Conservation • 33/2013