Landschapsvisie landschap van rust en regelmaat

Landschapsvisie Noordoostpolder landschap van rust en regelmaat

In opdracht van gemeente Noordoostpolder Feddes/Olthof landschapsarchitecten bv in samenwerking met Palmbout Urban Landscapes

september 2012, INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE

5 4 3 2 1 INHOUDSOPGAVE

3.9 3.8 3.7 3.6 3.5 3.4 3.3 3.2 5.2 3.1 5.1 Landschappelijke karakteristiekalsbasis Ruimtelijke ontwikkelingenindepolder Analyse vanhethuidigelandschap polderplan De bedoelingvanhetoorspronkelijke Landschapsvisie alsbouwsteenvoordeStructuurvisie Colofon Deelnemerlijst workshoppen Literatuurlijst Conclusie uitdelandschapsanalyse Recreatieve voorzieningen De architectuurvandeagrarischebebouwing De agrarischeerven Dorpen Beplantingen Het wegenpatroon De verkaveling 5.2.2 Landschappelijkeverankering vandedorpen 5.2.1 Deagrarischeerven Op schaalvandeelementen Water endijken 5.1.2 Ontwikkelingskansenkarakteristiekedeelgebieden 5.1.1 Inrichtingsmiddelen Op schaalvandepolder 65 61 13 91 89 88 59 55 52 43 35 29 23 19 87 72 72 13 69 67 67 9 7

• • • • • • • • • • • 5 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 6 Landschapsvisie Noordoostpolder Luchtfoto cie Flevolandisgemaakt. 2004 inopdrachtvande gemeentes enprovin- diein Noordoostpolder- de Kwaliteitskaart op worden. Daarbijkanworden voortgebouwd gemaakt beleidskeuzes dieindeStructuurvisie voorde schapsvisie optestellen,alsvoorwerk eenLand- planvorming voordeStructuurvisie schapsarchitecten omvooruitlopendopde gegeven aanbureauFeddes/OlthofLand- belang. Daaromheeftdegemeenteopdracht inpassing vannieuweontwikkelingengroot sche waardevandepolderiseenzorgvuldige - dat degemeentehechtaancultuurhistori periode 1940-1965’envanwegehetbelang Rijk aangewezen‘Wederopbouwgebied uitde Vanwege destatusvanpolderalsdoorhet voor deStructuurvisie. De Landschapsvisieiséénvandebouwstenen geven aanruimtelijkeontwikkelingentot2025. grondgebied optestellen,diesturingmoet voorhaar nemen omeennieuweStructuurvisie De gemeenteNoordoostpolderheefthetvoor voor de Structuurvisie 1 Landschapsvisie als bouwsteen - de kwestiesinlandschappelijke ontwikkeling. komsten georganiseerdoverdemeestbepalen- zijn tijdenshetwerkprocestweewerkbijeen- Daartoe Rijksdienst voorhetCultureelErfgoed. ende spraak metbetrokkengebiedspartijen schapsvisie iseeninteractiefproces,insamen- De werkwijzevoorhetopstellenvandeLand- dig zijn. de landschappelijkekwaliteitentoekomstbesten- een rolendeinschattingvanmatewaarin huidige kwaliteitenvanhetlandschapspeelt cept. Ookdewaarderingvantoegevoegde, lingen passeninhetoorspronkelijkepoldercon- volstaan metbeoordelenofnieuweontwikke- In deLandschapsvisiekandaaromnietworden 60 jaarinbeschouwingwordengenomen. kelijke planalsontwikkelingenuitdeafgelopen ‘levend landschap’,waarbijzowelhetoorspron- koers uittezettenvoordeNoordoostpolderals De opgavevoordeLandschapsvisieisomeen oostpolder endezemogelijk ookversterken. unieke landschappelijkekwaliteit vandeNoord- nig vormkunnenkrijgen,dat zeaansluitenbijde beschreven hoedienieuwe ontwikkelingenzoda- in(hoofdstuk 5) karakteristiek wordtvervolgens Op basisvandegeanalyseerdelandschappelijke zullen voordoen(hoofdstuk4). wachting dekomendetwintigjaarinpolder ontwikkelingen beschreven,diezichnaarver Vervolgens wordendetoekomstigeruimtelijke (hoofdstuk 3). toekomstige ontwikkelingen(fysiekekwaliteit) selementen enlandschapspatronenzijnvoor (beleefde kwaliteit)enhoerobuustdelandschap- de huidigebelevingswaardevanhetlandschapis sterk herkenbaarzijn(inhoudelijkekwaliteit),hoe in hoeverredeoorspronkelijkebedoelingennog lijke landschappelijkebouwstenengeanalyseerd dige landschap.Daarinwordtvoordeafzonder Dat vormthetkadervoordeanalysevanhui- ven (hoofdstuk2). van hetoorspronkelijkeinrichtingsplanbeschre- wordeneerstdebedoelingen In dezerapportage Leeswijzer - -

• • • • • • • • • • • 7 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 8 Landschapsvisie Noordoostpolder van devierZuiderzeepolders Typering concepten ruimtelijke land. op deplannenvoorOostelijk enZuidelijkFlevo- weerinvloed de jaren’60en’70ophun beurt Noordoostpolder werdengetrokkenhaddenin ringermeerpolder. Delessendieuithetproject - werden opgedaanmetdeaanlegvanWie die opdeervaringen alvoortbouwen maken vandeplannenvoorNoordoost- konbijhet De DirectievandeWieringermeer karakter’ totuitdrukkingkomt. welke ruimtelijkekenmerkenhet‘wederopbouw- polder. Indithoofdstukwordtbeschrevenin sterke invloedgehadopdevormgevingvan De idealenindeWederopbouwperiode hebben en geschiktgemaaktvoorlandbouwproductie. direct nadeTweede Wereldoorlog ingericht polder diewerddrooggemalen.De - De NoordoostpolderwasdetweedeZuiderzee oorspronkelijke polderplan 2 De bedoeling van het fruit- engroenteteeltbedrijven. gemengd bedrijf.Verder omvattehetplan200 drijf uitgegevenenderest vanhetgebiedals derde vandepolderwerd als akkerbouwbe- dus variërendvaneenhalvetot2kavels.Twee tot agrarischebedrijvenvan1248hectare, 800 meterindediepte.Dieverkavelingleidde ling: eenkavelmaatvan300langsdewegen in dietijdmeestrationeleagrarischeverkave- een regelmatigrasterdatgebaseerdisopde de basisvanNoordoospoldergevormddoor wordt Net alsbijdeoverigeZuiderzeepolders • modulairsysteemalsbasis inrichting werdpasin1962afgesloten. ning vandepoldergewerkt,maarfeitelijke in depoldergewoondenwerdaanontgin- deoorlogwerdalhierendaar malen. Tijdens aangelegd enin1942werddepolderdroogge- De dijkronddeNoordoostpolderwerdin1940 bedreven. bestond werdinplaatsvanakkerbouwveeteelt der waardeondergrondnietuitvruchtbareklei (Urkerbos enSchokkerbos).Indelenvandepol- derbos enhetVoorsterbos) enophetkeileem ongeschikt warenvoordelandbouw(hetKuin- gronden langsderandmethet‘oudeland’,die polder gereageerd,doorbosaanlegopzandige omstandigheden isbijdeinrichtingvan Alleen opzeerbeperkendebodemkundige oude land. lengte vandekavelsbijaansluitingophet de te passen.Slechtsaandeoostkantvarieert de vastekavelmaatzoveelalsmogelijkwastoe overal gelijk.Toch heeftmengeprobeerdom De bodemgesteldheidwasindepolderniet • reagerenopdeondergrond

• • • • • • • • • • • 9 Landschapsvisie Noordoostpolder 3 0 0 2 S + N + H Landbouwontsluitingsweg 3,00

1,00 • • • • • • • • • • • 10 Landschapsvisie Noordoostpolder 2,00 14 lagen: vier uit opgebouwd Het planconceptvandeNoordoostpolderis polderconcept het van lagen vier schaalniveaus: alle Op bron: Kwaliteitskaart, H+N+S landschapsarchitecten enBeek&Kooiman cultuurhistorie H+N+Slandschapsarchitecten Kwaliteitskaart, bron: Concentrische opbouwmet radialen 9,00 3,00 en dewaterlopen; voor zoweldenederzettingen,wegen opeenvolging vanelementen.Ditgeldt periferie oferiseengetrapte er isonderscheidtussencentrumen 1. deinrichtingishiërarchisch: 0 3 0 2 R E D L O P T S O O D R O O N E I S I V T S M O K E O T 3,00 3,00 Dorpenringweg 3,00 3 0 0 2 S + N + H 1,00 4,00 Hierarchisch principe Hierarchisch Modulair principe Uitbuigen van een landbouwweg een van Uitbuigen 16 opbouw Modulaire 300 m 24 ha standaardkavel; modulair systeemopbasisvaneen 3. de verkaveling volgt een volgt verkaveling de 3. 0 3 0 2 R E D L O P T S O O D R O O N E I S I V T S M O K E O T

800 m 16,5 6,50 4,00 1,00 w w tocht 3,00 eg metboerderijenlint 1600 m eg metboerderijenlint tocht 800 m ondergrond (bodem)endeomgeving ondergrond opde De inrichtingvandepolder reageert R E D L O P T S O O D R O O N E D N A V N E K R E M N E K E D N A V S E I T N E S S E (bodem) en de omgeving; de en (bodem) ondergrond de op reageert 4. deinrichtingvanpolder 17 3 0 0 2 S + N + H erven. erven. omwalling van dedorpeneninomzoomde in depolderrand,dorpenring, inde verschillende schaalniveaus ruimtelijkvertaald: Het ideevandeconcentrische opbouwisop laten groeien. daardoor perdorpeensociale gemeenschapte winkels)om scholen, sportvoorzieningen, (kerken, dorp heeftzijneigenvoorzieningen tekoppelen.Ieder bied aandezeerven-clusters arbeiderswoningen verspreidoverhetbuitenge- enomookde in clustersvan2,3of4erven tegroeperen de keuzeomagrarischeerven verbanden tesmedenkomtooktotexpressiein Het maatschappelijkideaalomhechtesociale de polder, meteenrandenmiddelpunt. wust vormgegevenconcentrischeopbouwvan dorpen omheenteleggenontstaateenbe- in depoldertelokaliserenenereenkringvan keuze. DoordehoofdplaatsEmmeloordmidden wind, maarisevenzeereencultureelbepaalde grond enhetzoekenvanbeschuttingtegende uitdeonder dicht temakenkomtdeelsvoort om depolderrandenininrichtingrelatief zekere beslotenheidenbeschutting.Dekeuze wereldtemaken,meteen overzichtelijke polder ligtdebehoeftetengrondslagomeen Aan hetpolderconceptvoordeNoordoost- gebied eenrol. opvatting overhetmakenvaneennieuwwoon- voor depolderspeeldemaatschappelijke Naast dezefunctioneleagrarischeonderlegger • concentrischeopbouw - van detechniekweer. geeftdetoenmaligestand agrarische erven, velingsraster eneenregelmatige spreidingvan systeem, indevormvaneenregelmatigverka- van deaanlegpolder. Hetmodulaire de maatschappelijkeopvattingeninperiode De concentrischeopbouwisdeweerslagvan polder: waardevandeNoordoost- cultuurhistorische en deconcentrischeopbouwessentieelvoor chisch) zijnmetnamehetmodulairesysteem (concentrisch, modulair, ondergrond,hiërar Van dezevierbasisprincipesvoordeinrichting verbindingsweg. maaralleeneen , isgeenhoofdvaart een verbindingsweg.Devierdelijn,viaEnsnaar (die uitmondtineensluisenpoldergemaal) Drie radialelijnenbestaanuiteenhoofdvaart vier monumentaleradialelijnen,hetassenkruis. wereld methet‘oudeland’kregendevormvan De verbindingenvanuitdezebeslotennieuwe een herkenbaarlandschaptemaken. strekt isdatalleeneenrasternietvoldoetom oriëntatie-mogelijkheid indepolder, diezouitge- die hiërarchieontstaatbovendieneengoede wegenenwaterlopen.Door in voorzieningen, functioneren waseenzekerehiërarchienodig Om hetconcentrischesysteemgoedtelaten • hiërarchischsysteem - schap’. een eigenkarakteristiekals‘Wederopbouwland- geven hetlandschapvandeNoordoospolder sequent doorgevoerdeconcentrischeopbouw Het regelmatigeverkavelingsrasterendecon- Conclusie:

• • • • • • • • • • • 11 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 12 Landschapsvisie Noordoostpolder Aanleg ringdijkenhoofdvaarten karakter gekregen. polder hebbendaardooreen heelverschillend aan devoormaligezeedijk. Derandenvande heeft, grenstdepolderaan deoostzijdedirect Omdat deNoordoostpolder geenrandmeer oriëntatiepunten ophetoude landgebruikt. werden Ook bijdeaanlegvanhoofdvaarten het ‘oudeland’dienogsteedsherkenbaaris. een ruimtelijkesamenhangmetelementenop herkenningspunten opdevastewal-ontstond plaatsvond -metbehulpvanorientatieop landschap. Doordewijzewaaropaanleg basis voordeconcentrischeopbouwvanhet De hoofdvormvandepolderiseencirkel,als 3.1 Waterendijken dient. dat zichdekomendetienàvijftienjaaraan- kelingskansen erzijnvoornieuwprogramma waardevolle toevoegingenzijnenwelkeontwik- herkenbaar isvandeoorspronkelijkeopzet,wat nen indepolderbeeldgebrachtwaternog verschillende ruimtelijkeelementenenpatro- kelijke polderconcept.Daarbijwordtvoorde geanalyseerd doorde‘bril’vanhetoorspron- In dithoofdstukwordthetbestaandelandschap 3 landschap Analyse van het huidige Noordermeerdijk, gerichtophetWoudagemaal Noordermeerdijk,

• • • • • • • • • • • 13 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 14 Landschapsvisie Noordoostpolder Dorpsvaart Kavelsloot Hoofdvaart Poldertocht Dorpsvaart methogebrug Dorpsvaart sel. contrast overlooptinhetvastelandvanOverijs- hier eenmeerlieflijkerand,diezondergroot der heefteenkronkeligeloop.Depolder De oudezeedijklangsdeoostrandvanpol- als hetwarederugtoegekeerd. het Ketelmeer;depolderheeftbuitenwater der iserweinigrelatiemethetIJsselmeeren als achterkantenvandepolder. Vanuit depol- telmeer vormenhardeongenaakbareranden, De robuustedijkenlangshetIJsselmeerenKe- verbonden. een gemaalensluizenmethetbuitenwaterzijn dievia endedriehoofdvaarten, dorpsvaart de naar groot:dekavelsloot,poldertocht, systeem isruimtelijkherkenbaar. Van klein De hiërarchischeopbouwvanhetwater drie ruimtelijkesegmenten. lopen bepalendehoofdindelingvanpolderin van depoldernaardriegemalenensluizen dievanuithetmiddelpunt De driehoofdvaarten, - Burchttocht de kenmerkendevormentaalvanpolder. polder datdoorzijninrichtingnietaansluitbij tocht vormtnueenuitzonderlijkelementinde De bredeecologischezonelangsdeBurcht- bijzondere ruimtelijkeexpressieaangegeven. water alleentechnischingerichtenisergeen ishetpolder als indeandereZuiderzeepolders de restvanhetvaarnetwerkafgesneden.Net isdoor deaanlegvanA6 Kuindervaart dat technischnogwelmogelijkis.Alleende nauwelijksmeergebruikt,terwijl dorpsvaarten Behalve inRuttenenKraggenburgwordende steeds ruimtegevenaaneenvaarverbinding. herkenbaar doordehogebruggen,dienog zijn endepoldervaarten De hoofdvaarten -

• • • • • • • • • • • 15 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 16 Landschapsvisie Noordoostpolder (incl. hogebruggen) endorpsvaarten Huidige situatiehoofdvaarten Gebieden metwateroverlast malige eilandSchoklandklinktdebodem. kans opwateroverlasttoe.Ookrondhetvoor deze gebiedenneemtdedroogleggingafen bodemdaling ontstaanlageregebiedsdelen.In aan één zijde door een bossingel begeleid. Door worden 2 mondermaaiveld).Dehoofdvaarten rand degrootstedroogleggingvan(1.5mtot ca. 1mtot2ondermaaiveld)endeoost- afdeling deminstedrooglegging(variërendvan langs dezuidoostrand.Daarbijheeftlage deling langsdeoostrandenhogeafdeling (het grootstedeelvandepolder),tussenaf- De polderheeftdriepeilvakken:delageafdeling verrijken. herkenbaar temakenenhetlandschap creatie, iseenkansomdepolderopbouw koppeling metnatuurontwikkelingenre- de polderranden,bijvoorbeelddooreen watersysteem envanverschillentussen van depolder. Hetbeterbenuttenvanhet geen bijzondererolingebruikenbeleving nog vrijwelgaafaanwezigmaarspeelt endedijken)is (het polderwatersysteem De waterbouwkundigebasisvandepolder Conclusie: - Drie polderafdelingen

• • • • • • • • • • • 17 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 18 Landschapsvisie Noordoostpolder Kavelpatroon Karakteristieke ruimtemaat tussendetweewegen:1600 meter Karakteristieke ruimtemaat Systeem vankavelsenagrarischeerven de wegenwordtbeleefd. ligten hetlandschapvanaf op depolderwegen opvallend, omdatdeverkavelingaltijdloodrecht de kavelrichtingen. In het terrein is dat niet heel van ontginningheeftdepolderveelverschillen- centrische opbouwversterkt.Doordezewijze zones. Daarmeewordthetprincipevandecon- vanderandenalsaparte de herkenbaarheid haaks opdepolderrand.Datdraagtbijaan de randenplaatsvondstaankavelrichtingen der. Omdatdeontginningvanpoldervanuit verschillende verkavelingsrichtingenindepol- isuitgezetontstaan en vanuitdehoofdvaarten Doordat devastekavelmaatvanuitranden ruimte overalindepolderongeveergelijk. vandemaat zijn beplantisdeervaring steeds 1600meter. Omdatdemeestewegen is maat tussentweeparallellepolderwegen geeft depoldereenheidensamenhang.De die consequentindehelepolderistoegepast, De vastekavelmaatvan300x800meter, 3.2 Deverkaveling Bodemkaart

• • • • • • • • • • • 19 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 20 Landschapsvisie Noordoostpolder Oorspronkelijke Plan van Uitgifte met aanduiding bedrijfsgrootte (1947) PlanvanUitgiftemetaanduidingbedrijfsgrootte Oorspronkelijke Huidige kaart grondgebruik Huidige kaart clusters vanviererven. gekenmerkt dooreenrelatief dichtpatroonvan daar haaksopstaan.Ookdeze wegenworden die parallel aandedijkenpolderwegen open zonelangsdedijk,beplantingssingel merkende vormgekregen,doordelanggerekte gerealiseerd. Wel heeftdezerandeenken- beschutting tegendewind.Ditbeeldisniet de aanlegvanhagenopkavelgrenzen,als beplanting terealiseren,onderanderedoor het oorspronkelijkdebedoelingomeendichte Langs denoordwestrandvanpolderwas glastuinbouwgebied. -isinmiddelsgetransformeerdtot van dittuinbouwgebied-tussenLuttelgeesten het openmiddengebiedvandepolder. Eendeel van eenmeerverdichterandinvergelijkingmet polder heeftookbijgedragentothetontstaan de dorpenringwegenzuidoostrandvan Het aanwijzenvantuinbouwgebiedentussen gegroepeerd. op karakteristiekewijzeinclustersvanvierzijn ontstaan,die is eendichtpatroonvanerven rische bedrijvenindezerandrelatiefklein.Er langs deoostrandvanpolderzijnagra- Door deaanwezigheidvanzandigekleigronden randen. dengebied liggenenkleinerebedrijvenlangsde is teziendatdegrotebedrijveninhetmid- vanhetPlanUitgifte(1947) In dekaart Ontginning vanafhetassenkruis Ontginning vanaf deranden

• • • • • • • • • • • 21 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 22 Landschapsvisie Noordoostpolder Oostrand naarhetoudeland Noordwestrand polderopbouw. te bouwenopdeconcentrische versterkt kanworden,omvoort dat indetoekomstverder dengebied. Datiseenkenmerk polderranden zichvanhetmid- bebouwing onderscheidende len indichtheidvanagrarische langs derandenenverschil- de bodemkundigeverschillen ning vanuitdepolderranden, zig is.Doordewijzevanontgin- bedrijfsvoering noggaafaanwe- veranderingen indeagrarische kavelafmetingen, dieondanks de regelmaatvanvaste kavelrichtingen bepalend,maar landschap isnietdevariatiein maar indebelevingvanhet velrichtingen indepoldervoor, ontginning veelverschillendeka- Er komendoordewijzevan Conclusie: en debossingelsamenvallen. (later ingerichtalsautosnelweg), hetkanaal sie gekomen,omdathierde wegverbinding isruimtelijkhetsterkst totexpres- De radialeverbindingtussenEmmeloorden baar is. dorpenweg/radialen nietmeergoedherken- en kelijke onderscheidtussenpolderwegen functie gekregen,waardoorhetoorspron- eendoorgaande hebben meerpolderwegen de vierhoofdradialenvanhetassenkruis numentale laanbeplantingontstaan.Naast toevoeging vaneenfietspadisergeenmo- wegverbreding vandedorpenringwegen vormgegeven danwerdbedoeld.Doorde verbindingen isveelminderuitgesproken vorm vandedorpenringwegenradiale Defunctieenverschijnings- polderwegen. oorspronkelijk uiteenregelmatigrastervan De restvanhetwegensysteembestond de buitenwereld. het middelpuntvandepolderverbindenmet loord endeaanlegvanvierradialen,die dorpenringweg rondhetmiddelpuntEmme- architectonische ingreep:deaanlegvan standigheden, maarookdooreenbewuste alleen vormgegevendoordenatuurlijkeom- werd indeinrichtingvanpolderniet met herkenbarerandeneneenmiddelpunt, De wensomeenbeslotenpoldertemaken, 3.3 Hetwegenpatroon Radiaal naarUrk Radiaal naarZwolle(N50)

• • • • • • • • • • • 23 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 24 Landschapsvisie Noordoostpolder Hiërarchie wegenpatroon oorspronkelijk ontwerp oorspronkelijk wegenpatroon Hiërarchie Hiërarchie wegenpatroon huidige situatie wegenpatroon Hiërarchie geen specifiekevormgekregen. alen doordepolderrandheensnijden,hebben De entreesvandepolder, daarwaarderadi- polder. met denoord-zuidlijnvanhetassenkruis het polderpatroonenligtverdergebundeld traject tennoordenvandeKetelbruglosdoor A6 (2x2rijbanen).Dezewegdoorsnijdtinhet van depolderisaanlegautosnelweg De grootsteveranderinginhetwegenpatroon aan tegeven. zonder daaroverigenseenspecifiekekwaliteit ken isalleenindestrookbijEnsgerealiseerd, ontwikkelingsassen voornieuwefunctiestema- Het oorspronkelijkeideeomvanderadialen Dwars doordekamerstructuur Open doordepolder, haaksopdeverkaveling Besloten terhoogtevanhetKuinderbos Ruimtebeleving vanafdeA6

• • • • • • • • • • • 25 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 26 Landschapsvisie Noordoostpolder Huidige beplantinglangsdedorpenring Huidige profielen Dorpenringweg Huidige profielen mogelijk is enkelzijdige beplanting Locaties waarslechts Huidige beplanting Dorpenringweg zonderbeplanting tussenBantenLuttelgeest tussenTollebeekDorpenringweg metpopulierenlaan enRutten voor detoekomstwelaanwezig. noord-zuidlijn vanhetassenkruisisdiekans Door bundelingvandeA50enA6met als ontwikkelingslijnheeftgefunctioneerd. via hetassenkruis,dattotnutoenietsterk gen metdeomgevinggekregendanalleen De polderheeftinmiddelsmeerverbindin- een laanprofieltegeven. wel degelijkkansenomdedorpenringweg andere wegen.Erliggenbinnenhetprofiel voldoende onderscheidendtenopzichtevan concept, isinfunctieeninrichtingniet belangrijke dragervanhetconcentrische De dorpenringweg,diebedoeldwasals Conclusie:

• • • • • • • • • • • 27 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 28 Landschapsvisie Noordoostpolder van hetoudelandkwam. trokken uitzaaigoeddat dedirecteomgeving essenbeplantingen, dieoorspronkelijk zijnopge- Kenmerkend voordeNoordoospolder zijnde ken temaken. verspreide bebouwingnietmogelijkombosstro- werken. Langsdeoverigewegenishetdoor die indebelevingvanruimtealseengrens zijn tussenwaterenwegbosstrokenaangelegd, Waar ligt, langsdewegopéénzijdeeenvaart bestonden. met laanbeplantingendieuittweeboomsoorten bij deoorspronkelijkeaanleggeëxperimenteerd deel eengemengdeeiken-beukenlaan.Ookis esseneneiken;opeenklein staan overwegend en opdezandigekleigrondlangshetoudeland populier,het IJsselmeeroverheerst wilgeniep wegbeplanting gekozen.Indebuitenrandlangs bied werdenessenvooreenmeertransparante opbouw vandepolder. Inhetopenmiddenge- in deoorspronkelijkeopzetconcentrische ondersteunde plantingen endeerfbeplantingen vandewegbe- De keuzevandeboomsoorten soortenrijkdom. de natuurlijkeontwikkelingontstaateengrote ren metbeplantingenbosvorming.Ookvanuit om opdenieuwepoldergrondteexperimente- zeer gevarieerdvanopzet.Deelsisdatgedaan het Voorsterbos aangelegd.Beidebossenzijn oostrand vandepolderzijnhetKuinderbosen Op deagrarischslechtegrondenlangs 3.4 Beplantingen de functionelehiërarchievanwegen. de hiërarchieinbeplantingnietaltijdsamenmet duw werpenopdelandbouwgrond.Daardoorvalt bezonning envandematewaarinbomenscha- éénzijdige beplantingofalslaanhingafvande De keuzeomeenwegbeplantinguittevoerenals ningsvorm ontstaan. zijdige beplantingenmeteennatuurlijkeverschij- tot eenafstandvan6meterzijnlanenenenkel- meter -enindeloopvantijdwerdengedund band werdengeplant-opeenafstandvan1.50 Omdat dejongebomeneerstineendichtver die oorspronkelijk ookvoorkwamen. voorbeeld in tweezijdige laanbeplanting, zoals gemengde beplantingenworden gebruikt,bij- op degevolgenvanboomziektes kunnenook karakteristiek tegeven.Om teanticiperen lende delenvandepoldereenverschillende ze waseniseensterkmiddelomverschil- - sterkt kunnenworden.Deboomsoortenkeu de concentrischeopbouwvanpolderver laanbeplantingen eneenzijdigebeplantingen endoorverschiltussen sortimentskeuze vanbeplantingenzoudoor Bij hetvervangen randen langshetIJsselmeerenKetelmeer. tussen derandlangshetoudelanden sen randenenmiddengebiedhetverschil polder zichtbaartemaken:hetverschiltus- om verschillentussendeelgebiedenvande De wegbeplantingenzijneensterkmiddel Conclusie: - - gels insamenhang metdebezonning. - wegbeplanting-erfsin Principes patroon

• • • • • • • • • • • 29 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 30 Landschapsvisie Noordoostpolder Zuidrand Kuinderbos Zuidrand Voorsterbos en abeel A-symmetrische wegbeplantingmetes Bossingel metbomenrij Enkelzijdige wegbeplanting vanessen Essenlaan Esdoornlaan

• • • • • • • • • • • 31 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 32 Landschapsvisie Noordoostpolder Oorspronkelijk beplantingsontwerp Oorspronkelijk Boomsoorten oorspronkelijk plan oorspronkelijk Boomsoorten Kaart huidigeboomsoorten Kaart Verdeling bosstroken, lanenenenkelzijdigebeplantingenhuidige situatie Verdeling bosstroken,

• • • • • • • • • • • 33 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 34 Landschapsvisie Noordoostpolder Groene wal Rutten, oorspronkelijk ontwerp walRutten,oorspronkelijk Groene Centrale ruimte Uitbreiding Rutten met nieuwe, smallere groene wal groene Ruttenmetnieuwe,smallere Uitbreiding Rand Ensmetloswallangsdorpsvaart heeft liggendezeervaakwat verlorenbij. binding indemeestedorpen geenfunctiemeer zijn bijzondere plekken, maar omdat de vaarver Deloswallen ofhoofdvaart. aan dedorpsvaart groene wal.Daarnaasthadelkdorpeenloswal rein grensdemeestalmetèènkantaande het dorp.Ookoorspronkelijkebedrijventer deze groenewalloopteenwandelrouterond zijningebed. Door de recreatievevoorzieningen de windinvormvaneengroenewal,waarin weide ofgroeneas)eneenbeschuttingtegen altijd eenlandschappelijkebinnenruimte(dorps- van dedorpentotuiting.Dehebben komt ookindelandschappelijkeverankering Het ideaalbeeldvandeconcentrischeopbouw migranten isopditmomentweeractueel. maar hetthemavandevestigingarbeids- polder. Dezegehuchtenzijnnietgerealiseerd, enop6plekkenverspreiddoorde penring zoudenliggen,maarineenringrond stichten vangehuchten,dienietaandedor de polderookeenvoorstelgedaanvoorhet het oorspronkelijkeplanvoordeinrichtingvan druk. Naastdestichtingvandorpenwerdin indedorpenstaatonder voorzieningenniveau heeft inEmmeloordplaatsgevonden.Het nogsteeds.Degrootstegroei functioneert met eenkringvankleinedorpeneromheen De oorspronkelijkeopzetvaneenhoofdkern 3.5 Dorpen - - - wallen vaaksmallerenminderdiversingericht. groene dorpswalgemaakt.Ookzijndenieuwe worden echterookdorpsuitbreidingenzonder de schaalvandorpengewaarborgd.Recent Daarmee wordtdeconcentrischeopbouwop breiding binnendebestaandewalterealiseren. de nieuwebebouwingaanteleggenofdooruit- omwalling, dooropnieuweengroenewalrond vastgehouden aanhetprincipevandegroene Tot nutoeisbijdorpsuitbreidingenmeestal Schema groene dorpswal Rutten rond 1960 dorpswalRuttenrond Schema groene ment. aan debelevingvanhetdorpalslandschapsele- open enblootinhetlandliggen,doenafbreuk reinen ontwikkeld.Dezeterreinen,dierelatief groene wal.Ookwerdennieuwebedrijventer De bedrijventerreinengroeidentotbuitende -

• • • • • • • • • • • 35 Landschapsvisie Noordoostpolder 1981 2000 2006 Schema groei Rutten: nieuwe groene dorps- wal rond nieuwe woonbuurt

1971 1981 2000 Schema groei Kraggenburg: uitbreiding binnen de groen dorpswal Voorzieningen dorpenenEmmeloord met Kuinderweg enaanduidinggehuchten met Kuinderweg dorpenring,dorp opkruispunt metvoorstelgrotere Historische kaart

• • • • • • • • • • • 37 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 38 Landschapsvisie Noordoostpolder Bedrijventerrein Emmeloord, zonder groene dorpssingel zondergroene Emmeloord, Bedrijventerrein dorpssingel ,buitengroene Bedrijventerreinen Ontwikkeling bedrijventerreinen in detijd Ontwikkeling bedrijventerreinen

• • • • • • • • • • • 39 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 40 Landschapsvisie Noordoostpolder Woonwijk zonder groene tussenruimte Creil tussenruimte Woonwijk zondergroene Uitbreiding van bedrijventerreinen en woonwijken zonder groene omwalling enwoonwijkenzondergroene vanbedrijventerreinen Uitbreiding dorpen. de landschappelijkeverankeringvan zonder groenewalzijneenaantastingvan ling endeaanlegvannieuwewoonwijken bedrijventerreinen buitendegroeneomwal- nog goedherkenbaar. Deuitbreidingvan het principevandeconcentrischeopbouw de schaalvanafzonderlijkedorpenis rond hetmiddelpuntEmmeloordalsop Zowel opdeschaalvandorpenring Conclusie:

• • • • • • • • • • • 41 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 42 Landschapsvisie Noordoostpolder Erf metbeplantingswal Erf Vanaf opentnaardeweg gezien:erf voorzijde Erf met doorbroken beplantingswal metdoorbroken Erf Vanaf alslandschapselement gezien:erf achterzijde

Inrichtingsprincipes erfindeling: boerderij metarbeidswoningen Inrichtingsprincipes erfindeling: boerderij beplantingen terplaatse. vandeweg- is afgestemdopdesoortenkeuze vandeerfbeplanting ontstaat. Desoortenkeuze de wegeenkijkjeinhetinterieurvanbedrijf envanaf landschapselement wordenervaren, vanbuiten afgezienals datdeerven als effect transparantbegrensd.Dezeopbouwheeft erf gel. Aandekantvanopenbarewegishet - drie zijdenwordenomzoomddooreenerfsin diealtijdaan opbouw vandeagrarischeerven, de concentrischeopbouwherkenbaarin Op hetlaagsteschaalniveauisthemavan 3.6 Deagrarischeerven

moestuin

moestuin

boomgaard/

siertuin

singel

dam erf groot effect. niveau vandebelevinghetlandschapeen zelfalsophet kleine schaalniveauvanheterf zowelophet verdwijnen vandeerfbeplanting onderdeel vanhetlandschapzijnheeft eenessentieel Omdat deagrarischeerven Voorstel erfbeplanting door prof. Bijhouwer(1944) Voorstel doorprof. erfbeplanting Schema vaste maatverhouding erf-kavel Schema vastemaatverhouding

• • • • • • • • • • • 43 Landschapsvisie Noordoostpolder • 44 Landschapsvisie Noordoostpolder De Montageboerderij Het Zeeuwse type De Wieringermeer boerderij vastzitten. gebouwd, waarbijhuisenschuuraanelkaar ook boerderijenvanhetWieringermeertype men, enzijnerindeaanlegfasevanpolder woning enschuuréénbouwkundiggeheelvor ook hetZeeuwseboerderijtypevoor, waarbij losse woonhuismetdemontageschuurkomen atie toegepast.Naasthetboerderijtypevan iserindeNoordoostpolderveelvari- kante erf Op basisvanhetvastegegevenvier eiland inderuimte. alseengroen wordtervaren enheterf voert beeld, waarbijdeopenruimteboventoon van1:2zorgtvooreenrustig maatverhouding ten opzichtevan200meteropenkavel.Deze altijd indehoekvankavel:100metererf ter of80x100meter. liggenvrijwel Deerven vrijwel dezelfdemaatenvorm:100x100me- Overal indepolderhebbenagrarischeerven - - Spreiding van verschillende boerderijtypen overdepolder vanverschillendeboerderijtypen Spreiding

• • • • • • • • • • • 45 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 46 Landschapsvisie Noordoostpolder Voorbeeldrelatie metbezonning erfindeling in Spreiding vanarbeiderswoningenoverdepolder Spreiding Arbeiderswoningen

• • • • • • • • • • • 47 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 48 Landschapsvisie Noordoostpolder sen de voortuin vandeboerderij enhetagra- sen devoortuin nutstuinen vooreengeleidelijke overgangtus- Oorspronkelijkzorgden de eneenachtererf. erf bestaatuiteen voor De inrichtingvandeerven combineren. een tendensombinnenhetrijtjewoningente zelf naardehuidigemaatstavenkleinzijniser Omdatdewoningen voor ‘burger-bewoners’. grote tuinenzijnhetnugeliefdewoonplekken wege hunligginginhetlandschapenrelatief teristiek elementindeNoordoostpolder. Van- De arbeiderswoningenvormeneenzeerkarak- erfclusters. enkele arbeiderswoningenliggenlosvande Slechts begrensd wordtdooreenerfsingel. die aan dewegzijdeeneenondiepeachtertuin ning hebbendewoningeneendiepevoortuin de noordzijdevanweg.Vanwege debezon- van 3of4woningenenliggenvrijwelaltijdaan De arbeiderswoningenvormensteedseenrijtje van 2,3of4erven. bijna allegevallengekoppeldaandeclusters beiders verspreidoverdepolderteleggen,in voor gekozenomdewoningenvanlandar gekoppeld. Bijdeaanlegvanpolderiser derswoningen ismeestalaaneenclustererven Dekavelmethetrijtjearbei- gelegen erven. komenvoor,en van2erven evenalssolitair isgevarieerd:clustersvan4,3 erven Ook dewijzevanclusteringagrarische - - Plaatsing windmolenopagrarisch erf of nabij erven zonne-panelengeplaatst. of nabijerven landschap aanwezig.Openkeleplekkenzijnop windturbines nunietdominantverspreidinhet geplaatst.Daardoorzijn op agrarischeerven met -weinigindividuelewindmolens In deNoordoostpolderzijn-invergelijking wordt steedsingespeeldopdebezonning. sing vandewoningtenopzichteschuur verdwenen.Metdeplaat- zijn veelaluitheterf maarmoestuinenenboomgaarden rische erf, steekt springtwelbijzonderinhetoog. bebouwing diedoordebeplantingswalheen dieveelgroterzijnen door agrarischeerven planting. Afwijkingenvandevastemodule, - vorm eneenuniformeopzetvandeerfbe een vastekavelmaat,vierkantehoofd- oostpolder hetbeeldvaneenstandaarderf: inhetlandschapvandeNoord- overheerst bouwkundige enarchitectonischevariatie polder. Ondanksdegrotematevansteden- belangrijkste landschapselementeninde de zijndoorhunerfbeplanting De erven Conclusie: woningen metarbeiders- Clusters van4,3en2erven Spreiding van verschillende ervenclusters overdepolder vanverschillendeervenclusters Spreiding 4 3 2 1 erven erven erven erf

• • • • • • • • • • • 49 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 50 Landschapsvisie Noordoostpolder Overzicht van erven groter dan1,5ha groter vanerven Overzicht Bedrijfsuitbreiding indevoorzone Bedrijfsuitbreiding Oorspronkelijk ruim opgezeterf ruim Oorspronkelijk Groot bedrijf op voormalig erf bedrijfopvoormalig Groot Dicht bebouwd erf, huidigesituatie Dicht bebouwderf,

• • • • • • • • • • • 51 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 52 Landschapsvisie Noordoostpolder de polder. maken daarmeedeeluitvan hetinterieurvan ‘kijken’ alshetwareveld inofdewegop,en met eendikkerelijstomhuld). Dekopgevels witte kozijnen(soms met duidelijkgearticuleerde doorlopend ineengemetseldeschoorsteenen een scherpsilhouetvandekopgevel,soms maarlatenzichziendoor weg binnenheterf, oostpolder (ofdelossewoningen)schuilenniet De woongedeeltesvanboerderijenindeNoord- • • en/of verbouwingen. die alsleidraadkunnendienenbijnieuwbouw hoofdthema’s vanbeeldkwaliteitwordenafgeleid Uit dezebestaandegebouwtypeskunnentwee een paarbasistypes. daardarchitectuur enderustigeafwisselingvan doorderepetitievanstan- herkenbaarheid ning, ontstaateenwoningvoorraadmetveel en indekassengebiedenlossetuinderswo- langgevelboerderij, deWieringermeerboerderij beeld vandepolder. AangevuldmetdeZeeuwse door hetgroteaantalveelvanalgehele type ‘montageschuur’metlossewoningbepaalt enkele verschillende(boerderij)typologieën.Het in bebouwing indepolderisonderverdeeld De oorspronkelijkearchitectuurvanagrarische agrarische bebouwing 3.7 Dearchitectuurvande zone. De groteschuurmetveelkapindeachter de voorzone. vande(kleinere)woningin De zichtbaarheid - Oostenrijkse Noodwoning systeembouw-architectuur. bijzondere aanblikvantweetypischna-oorlogse een en OostenrijkseNoodwoninggeeftheterf Deze laatstecombinatievanMontageschuur metmontageschuur.als woningopeenerf polder toegepast,indorpsrandenmaarook rijkse Noodwoningisopdiverseplekkeninde polder opeenspecialemanier. DeOosten- Nog éénwoningtypekenmerktdeNoordoost- zeer dominantekap(veelzichtbaredakvlakken). een grootvolumemetlagegooten De oorspronkelijkeboerderijschurenhebben van de erven. van deerven. een aanknopingspuntvoortransformatie Deze architectonischkenmerkenvormen bepaald doorschurenmeteengrotekap. wordt gevel naardeweg.Deachterzone woonhuis dominantinhetbeeld,meteen isdepositievanhet weg. Indevoorzone enopenvanafdeopenbare de achterzijde het landschappelijkebeeld:geslotenaan wust vormgegevenalsondersteuningvan De architectuurvandebebouwingisbe- Conclusie: Kenmerkende bouwkundigeelementen vanhetwoonhuis

• • • • • • • • • • • 53 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 54 Landschapsvisie Noordoostpolder Dorpswal metsportvoorzieningen Fietspad langsSchokland Picknickplek Golfbaan Museum Uitbreiding Bungalowpark Uitbreiding hebben verloren. gebruik, omdatzehunoorspronkelijkefunctie bij dedorpen)biedenkansenvoorrecreatief pelde recreatieveplekken(zoalsdeloswallen loord naarSchokland.Deaanhetwatergekop- in hetagrarischgebiedaangelegd,vanEmme- Eriséénrecreatieffietspad malige vuilstort. nieuwe functies,zoalsdegolfbaanopvoor endoortoevoegingvan van voormaligeerven agrarisch gebiedontstaan,doortransformatie inhet van depolderookrecreatievoorzieningen Inmiddels zijnerinhetvolgroeidelandschap niet altijdrekeningmeegehouden. rond hetdorp.Bijdorpsuitbreidingenisdaar oudsher loopterookeenvoetpaddoordewal indegroenewal.Vanheeft sportvoorzieningen Elkdorp ruimten enrecreatievevoorzieningen. vormgegeven alsrecreatiebossen,metopen ben eendichtpadennetwerkenzijnnadrukkelijk Kuinderbos enVoorsterbos. Beidebossenheb- planting: indewallenronddorpenenhet gesitueerdindebe- recreatievoorzieningen als aantrekkelijkgezien.Daaromwerdende recreatie inhetopenagrarischelandschapniet In hetoorspronkelijkepolderontwerpwerd voorzieningen 3.8 Recreatieve - te verbinden. door eennetwerkvanfiets-envoetpaden teclusterenof ontstaan doorvoorzieningen vallige plekken.Erkaneenmeerwaarde ontstaanoptoe- Nieuwe voorzieningen een recreatieve‘laag’inhetlandschap. mist buitendedorpswallenenbossen Het landschapvandeNoordoostpolder Conclusie:

• • • • • • • • • • • 55 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 56 Landschapsvisie Noordoostpolder Legenda Recreatiekaart

• • • • • • • • • • • 57 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 58 Landschapsvisie Noordoostpolder concentrische opbouw herkenbaarheid sterke/zwakke Karakteristiek vanhet • • gestuurd. locatie envormgevingnietzorgvuldigworden waardevandepolder,de cultuurhistorische als onderdelen ookeenmogelijkeaantastingvan polderconcept kunnenlanden,maarzijnop kelingen indepolderzullendeelsgoedhet van depolderbepalen.Denieuweontwik- modulaire verkavelingnogsteedsdeidentiteit van deconcentrischeringenenregelmatige kelijke bedoelingen,laatziendathetconcept Noordoostpolder, inhetlichtvandeoorspron- De analysevanhethuidigelandschapde landschapsanalyse 3.9 Conclusieuitde van deagrarischeerven van dewegbeplantingenenuitbreidingen grond; aandachtspuntishierdevormgeving een open,regelmatigverkaveldelandbouw- Het openmiddengebiedisnoggrotendeels vandering. de herkenbaarheid inrichting van de dorpenringweg afbreuk aan daar bij,alleendoetdegefragmenteerde in dehiërarchievanhetwegenpatroonpast gencentrum isgoedgelukt.Deaanpassing - Emmeloord alsmiddelpuntenvoorzienin De hiërarchievandewoonkernen,met • • • te sturen. mist nogeenconceptomdeontwikkelingen tuinbouwgebieden langsdedorpenring.Hier enin de (zandwinplas, golfbaan,natuurzone) tussen EmmeloordenhetKuinderbos een meerverdicht‘tussengebied’ontstaan Behalve langsdepolderrandeniserook onderscheiden. gels eenpositiefgegevenomdezerandte endeaanwezigebossin- agrarische erven noordwestland ishetdichtepatroonvan bij hetoudelandaantesluiten.Langsde tief programmaliggenhierkansenombeter Ook vanwegedespontanegroeivanrecrea- langsdeWellerzandweg.patroon vanerven dankzij defraaiebossenenhetdichte vooral aandeoostzijderedelijkgeslaagd inrichting vanderandenpolderis Een onderscheidendelandschappelijke radiaal wordengebundeld. functies moetengoedineenstriplangsde de toekomstwelkansenvoor, maarnieuwe Door koppelingaanderijkswegzijnhierin maar heeftnietgewerktalsontwikkelingsas. ting goedherkenbaaralsdoorgaandelijn Het assenkruisisvooralinnoord-zuidrich- • • • woonwijken. loord, Rutten,Nagele)eneenaantalnieuwe bloot’ inhetlandliggen(metnameEmme- buiten dedorpenzijnontwikkelden‘open als uitzonderingdebedrijventerreinendie dorpswal isvrijweloveralnogaanwezig,met De inbeddingvandedorpenineengroene tige ruimte-indelingvandepolder. als landschapselementenaanderegelma- afbreuk gedaanaandewerkingvanheterf verdwijnen. Daarmee wordt de erfbeplanting wordenverstoorden van deervenclusters negatief uitalsdevastemaatverhoudingen pakt De uitbreidingvandeagrarischeerven ontwikkeling benut. nog nauwelijkskansenvoorecologische veld; erzijnbehalvelangsdeBurchttocht vormgegeven enstaatlaagonderhetmaai- Het waterindepolderisweinigexpressief

• • • • • • • • • • • 59 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 60 Landschapsvisie Noordoostpolder ontwikkelingen Autonome geleidelijke transformatiezorgen. bouw binneneenvastgelegdezonevoor Aan deoostkantzalgroeivanglastuin- is hetwindmolenparklangsdeIJsselmeerkust. Een ontwikkelingmetgroteruimtelijkeinvloed gemaakt. welbeleidopworden moet indeStructuurvisie zijn noggeenvaststaandeinitiatieven,maarer reinen engrootschaligerecreatievoorziening) schalige veranderingen(zoalsbedrijventer bedrijvigheid inhetlandelijkegebied.Degroot- naar wonen.Bovendiengroeitniet-agrarische naaranderebedrijvigheiden agrarische erven ven, bedrijfsbeëindigingendeomvormingvan gen, zoalsuitbreidingvanagrarischebedrij- ‘van onderop’zullenvoortransformatiezor Vooralverwachten. veelkleineveranderingen jaar eenaantalruimtelijkontwikkelingente In deNoordoostpolderzijnkomende20 in de polder 4 Ruimtelijke ontwikkelingen - - kwaliteit aanwordengegeven. der. Daarkandoorlandschapsinrichtingmeer verspreidoverdepol - recreatievoorzieningen Een andereontwikkelingisdeopkomstvan aangelegd. oevers entochtennatuurvriendelijke vaarten gezet innatuur. Daarnaastwordenlangsveel beperkt aantalplekkenagrarischegrondom- grondgebruik aldaar. Indepolderwordtopeen invloed zijnopdetoekomstvanhetagrarische De bodemdalingindelenvandepolderkan

• • • • • • • • • • • 61 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 62 Landschapsvisie Noordoostpolder Zonnecollectoren Kleinschalige windturbines Biovergisting energie Duurzame Bedrijvigheid Erfuitbreidingen Agrarische bedrijven . Bedrijvigheid endetailhandel dagtoerisme) Recreatie (horeca,verblijfs, Voorzieningen (zorg/onderwijs) Wonen Vrijkomende agrarischebebouwing Landgoederen Huisvestiging arbeidsmigranten specifiek gerichtopouderen (Vestiging van)eenwoonkern Wonen Te onderzoekenruimtelijkeontwikkelingenmetlandschappelijke impact (Intensieve) veehouderij Glastuinbouw

Zowel opbebouwingals kavels. Maximaal 15m.(tip)hoogte. Concentratie opindustrieterreinen. Concentratie langsderingwegen. Verspreid operven. Er is toenemende vraag naar agrarisch bedrijventerrein aanverwante in de polder, dikwijls als ‘opschaling’ van Door schaalvergrotingenketenverbredingindelandbouw iserbehoefteaangroterebouwblokken. Bedrijvigheid endetailhandelinhetbuitengebied. Ruimte voorondernemersinitiatievenopvrijkomendeagrarischebebouwing. Ontwikkeling zorgfunctieopagrarischeerven. Wonen naarwoonfunctie. invrijkomendeagrarischebebouwing enomvormingvanagrarischeerven Wonen ineenaantrekkelijkelandschappelijke omgevingmetopenbaarstellingvanhetlandgoed. endorpen. accommodaties; deoverigecategorieënzijngekoppeldaanbestaandeerven Onderscheid indriecategorieën.Detweeglastuinbouwgebiedenzijnzoekgebiedenvoorgrootschalige Locatie/dorp gerichtopwoonwensenvansenioren. Uitbreidingen glastuinbouwbijEnsenLuttelgeest. voormalig agrarischbedrijf.

NB: Indezelandschapsvisiezalnietopalaspecten uitputtendwordeningegaan. Wegen,verbindingen oevers Natuurvriendelijke Waterbeheersing Water Verblijfsaccomodatie Grootschalige recreatieveattractie entoerisme Recreatie Behoefte aandeaanlegvanfiets-envoetpaden. Tracering vanHoogwaardigeOpenbaarVervoerlijn. wandelroutes. oeversincombinatiemetrecreatievefiets-en Er zijnmogelijkhedenvoornatuurvriendelijke teelten hierdooroptermijnonderdrukkunnenkomentestaan. noordwesten vanEmmeloord,(optermijn)dekansopwateroverlastzodanigtoe,datkwetsbareagrarische Echter, alsgevolgvandebodemdalingneemtintweegebieden,tennoordwestenSchoklanden Waterberging, zalveelaleenoplossingbiedenvoorwateroverlast. o.a.doorverbredingvan vaarten Locatie vooreenverblijfsaccomodatie/bungalowparkeventueelincombinatiemetwellness-activiteiten bovengrens van400ha.haalbaaris. Meerdere locatiesvooreenattractievanmeerdan50.000bezoekersperjaar;Afgewogenwordtof

• • • • • • • • • • • 63 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 64 Landschapsvisie Noordoostpolder samenhangende deelgebieden Landschappelijke basiskaart: agrarische erven. polder enopdekleineschaalvandorpen ontwikkelingen, opdegroteschaalvan voor hetlokaliserenenvormgevenvannieuwe ristiek vandepolderaanknopingspuntenbiedt karakte- landschappelijke encultuurhistorische In dithoofdstukwordtbeschrevenhoede als basis 5 Landschappelijke karakteristiek bos. de golfbaantussenEmmeloordenhetKuinder zoalseenzwemplas en recreatievoorzieningen, invloed vantuinbouw, glastuinbouwengrotere middendeel vandepolderenrand,onder de poldereen‘tussenzone’ontstaantussenhet de afgelopen60jaariseraanoostkantvan inrichtingsprincipe, vandebeslotenwereld.In vanhetconcentrische hele polderdevertaling randen enmidden,isookopdeschaalvan ontwikkelingen voordoen.Ditverschil,tussen van hetoudelandookmeerniet-agrarische de randen,waarzichmetnamelangsrand risiche openmiddengebiedvandepolderen bruik nogsteedsverschilistussenhetagra- voren daterinlandschapsbeeldengrondge- Uit deanalysevanhetlandschapkomtnaar - sen voordetoekomst. hebben endaarmeedezelfdeontwikkelingskan- historische waardegezieneenzelfdekarakter bieden dievanuitdelandschappelijkencultuur Datzijnsamenhangendedeelge- basiskaart. afgelopen halveeeuwvormtdelandschappelijke waardering vanruimtelijkeontwikkelingeninde voor depolder‘zoalshetbedoeldwas’en De combinatievanhetinrichtingsconcept -

• • • • • • • • • • • 65 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 66 Landschapsvisie Noordoostpolder Visie inrichtingsmiddelen • • concentrische opbouwwordenversterkt. regelmatige ritmevanhetpolderpatroonalsde organisaties zelfovergaan,kunnenzowelhet gemeente, waterschap)enterreinbeherende (provincie, tingsmiddelen waardeoverheden Door hettrefzekervormgevenvandeinrich- 5.1.1 Inrichtingsmiddelen polder 5.1 Opdeschaalvan satie). tussen derijbaanenhetfietspad (zievisuali- als laanwordeningericht, met eenhaag blijkt, overvrijweldegehele lengteopnieuw De dorpenringwegkan,zoals uitdeanalyse behouden. eenheid inplantafstandenendwarsprofielte in debeplatingishetbelangrijkomweleen wordensamengesteld.Bijvariatie soorten eenzijdige wegbeplantingkanookuittwee wordentoegepast,ofeen boomsoort kan aanelkezijdevandewegeenandere ze, die indicatief is. Bij tweezijdige beplanting voorkeur aangegevenvoorbeplantingskeu- metinrichtingsmiddeleniseen Op dekaart dengebied metdeenkelzijdigebeplanting. lanen beplantmoetenwordenenhetmid- de buitenrandenvanpoldervooralmet Bij verjongingvanbeplantingenzoudenin randen vandepolderwordenversterkt. en doorhettoestaanvanverdichtinginde keuze envoorenkeleofdubbelelaan) - de polderkandoorwegbeplanting(soorten De concentrischeopbouwopdeschaalvan Visualisatie van voorstel dorpsvaart met natuurvriendelijk oever en recreatieve route oeverenrecreatieve metnatuurvriendelijk vanvoorsteldorpsvaart Visualisatie dorpenringweg vanvoorstelprofiel Visualisatie

• • • • • • • • • • • 67 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 68 Landschapsvisie Noordoostpolder Visie ontwikkelingskansen • • • • productielandschap vande polder. Kansen zich moeilijkcombinerenmet hetagrarisch waterlopen laatnieuwenatuurontwikkeling Behalve indenatuurlijkeoevers langsde aan Urk. binding ontstaan,vanhetKuinderbostot de poldereennieuwerecreatievewaterver er langsdeheleoostrandenzuidrandvan tussenNageleenUrkkan op dedorpsvaart Schokland ennaarNageleaantesluiten weer doortetrekkenlangs die vervolgens en aantesluitenopdeEnservaart, vaart een fietspadenbossingel.Doordeze begeleiddoor door tetrekkenalseenvaart, teverbredenen bestaande poldertocht de bied iseenkansomaandeachterzijde De uitbreidingvanhetglastuinbouwge- tekoppelen. aan devaarten informeel netwerkvanrecreatieveroutes oeversendooreen van natuurvriendelijke systeem kanverbeterendoordelocatie vandehierarchieinhetwater baarheid De belevingvanhetwaterendeherken- vergroot kunnenworden. vandepolderrandhier de herkenbaarheid meer -nietmarkant.Doorbeplantingzou land zijn-doorhetontbrekenvaneenrand De entreesvandepoldervanafhetoude weg tusenNageleenTollenbeek voorkomen. nu indepolderalleenlangsdorpenring- voorgesteld omabelentoetepassen,die Vanwege wordthier deherkenbaarheid - - • 2. 1. het sturenvannieuweontwikkelingen. bieden verschillendeaanknopingspuntenvoor De verschillendelandschappelijkedeelgebieden karakteristieke deelgebieden 5.1.2 Ontwikkelingskansen singel vormgegevenmoetenworden. polderlandschap zoudooreenforsegroene mogelijk blijven,maarderandnaarhet het zichtopbedrijventerreinEmmeloord opnieuw aangebracht.Vanaf derijkswegkan gehouden moetenworden,hersteldof recreatieterreinen zoveelmogelijkintact dorpskernen enrondbedrijventerreinen De groenedorpssingelszoudenrondde en Ketelmeer. de dijkvoetvandijklangshetIJsselmeer Voorsterbos, enalszonenattenatuurlangs en alsuitbreidingvanhetKuinderbos gronden langsderandvanhetoudeland den vandepolder:opzandigenvenige voor natuurontwikkelingliggeninderan- met eenmasthoogtevan15 meterwor -kunnenkleinewindturbines de erfsingel -binnen overbodig. Opdeagrarische erven windturbines indepolder ongewenst en zichtbaar enmaaktlosseplaatsing van vanverre westrand maaktdepolder-rand Het nieuwewindmolenparklangsde voet vandedijkstimuleren. bebouwing ennatuurontwikkelingaande De dijkzone:zoveelmogelijkleeghoudenvan - 5. 4. Randlangshetoudeland:Derandvormge- 3. kavelsloten. RondSchokland moetruimte water teleggen,doorhet verbreden vande Schokland weermeerzichtbaar inhet in ditlaaggelegengebiedis eenkansom herkenbaar vormgeven.De wateroverlast netwerk versterkenenpolderentreesbeter land openhouden,verderhetrecreatief In dezuidwestrandruimterondSchok- van nieuwelandgoederen. beplant aanzientegevendoorontwikkeling verder teverdichteneneenmeerweelderig de bossen.Hierliggenkansenomrand laanbeplantingen, en mogelijk uitbreiding van van aanleglandgoederen,aanbrengen schap vanrecreatiepaden,hettoestaan door toevoegenaanhetagrarischeland- West OverijsselenZuid-West Friesland, aan hetrecreatielandschapvanNoord- ven alsbosrijke‘gullerand’metaanhechting dijk versterken de richtingvanhetlandschaphaaksop handhavenendoorlaanbeplantingen vaart verdicht beeldontstaan.Bossingellangsde eenmeer ven (karakteristiekevier-clusters) planting enmogelijkeuitbreidingvandeer agrarisch karakter. Hierkandoorlaanbe- het IJsselmeerhoudtzoveelmogelijkeen De noordwestrandtussendorpenringen erven. dan inschaalenfunctiebijdeafzonderlijke den geplaatst.Dezekleinemastenpassen -

• • • • • • • • • • • 69 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 70 Landschapsvisie Noordoostpolder 7. 6. noodzaak omzonnepanelen tegendiefstal beheren ondergrondtegeven. Vanwege de nepanelen daarmeeeenlogische engoedte tie metkassenenfruitschuren, omdezon- van zonnepanelen,bijvoorkeurincombina- enclaves gebruiktwordenvoordeplaatsing In dezezonekunnenduidelijkbegrensde tuinbouw, recreatievoorzieningen. glastuinbouw,grootschalige voorzieningen: gekenmerkt doorverdichtingmetrelatief oude land’enhetMiddengebiedwordt De tussenzonetussende‘randmethet dat optermijnwordtopgeheven. OpdezeplekligtnueenAZC te vervallen. bijheid vanKuinre,ophetoudeland,komen geprojecteerd, maardatisvanwegedena- Op dezeplekwasoorspronkelijkeendorp dorpenringweg endichtbijhetKuinderbos. ende op hetkruispuntvandeKuinderweg langs dedorpenringhetmeestgeschikt, dorp’ isdeplekvanhetontbrekendedorp Voor demogelijkelocatievanhet‘senioren- plaatsvinden. daarom geennieuweontwikkelingenmoeten en erlangshetassenkruisEmmeloord-Urk Urk eenzelfstandigeliggingmoetbehouden, datTollenbeekimpliceert tenopzichtevan Dit als autonomeeilandenwordenervaren. Langs dedorpenringmoetendorpen eiland tekunnenervaren. worden opgehoudenomdeliggingvanhet wikkelingen van landgoederen en recreatieve voorzieningen enrecreatieve wikkelingen vanlandgoederen Schets toekomstigeontwikkeling randlangshetoudeland:versterken beplanting enont- agrarische erven hebben. agrarische erven nen maximaaldemaatvanvier‘opgedikte’ migranten mogelijk.Dezegehuchtenkun- ‘gehuchten’ voordehuisvestingvanarbeids- isdeontwikkelingvan aan depolderwegen agrarisch gebiedvandepolder. Gekoppeld ‘velden’ metzonnepanelennietinhetopen of bredewaterlopen).Daarompassen ting vandekavelnodigzijn(methekwerken te beschermenzalaltijdeengoedeafslui- 8. den doordelocatievannieuwegehuchten bouw- entuindersgebiedplekwordengevon- cipe voordegehuchtenkaninhetglastuin- Voortbouwend ophetoorspronkelijkeprin- de restvanhettussengebied. bebouwingslinten enlangsdewaterlopenin vande van openzoneslangsdevoorzijde loord enhetKuinderbos)vastleggen de enclaves(in‘corridortussenEmme- gestreefd naareenhelderebegrenzingvan In desitueringvanfunctiesmoetworden 9. Schets toekomstigeontwikkeling vanhetglastuinbouwgebied van 290hectarewordengemaakt,die een stripmetnieuwrecreatiefprogramma assenkruis kanertennoordenvanBant drijvigheid. Opbasisvandematenhet zoals eenrecreatiefattractieparkofbe- nieuwe, eventueelgrootschaligefuncties, senkruis leentzichvoorhetsituerenvan Assenkruis. Denoord-zuidlijnvanhetas- weg, maarlangsdepolderwegen. liggen metnadruknietlangsdedorpenring- voor arbeidsmigranten.Dezegehuchten

Mits landschappelijkgoedvormgegeven het polderlandschaptehandhaven. vanafdeA6op sentieel isookeendoorzicht 70 haen±80mogelijk,omdathetes- zijn tweekleinererecreatieveclustersvan± Corridorgebied, aandeoostkantvanA6, ligt demaximaalmogelijkemaatvast.Inhet en vandeopenpolderentreevanafLemmer moet houdenvandedorpssingelrondBant richting Rutten.Omdatdezestripafstand wordt doorsnedendoordedorpenringweg 10.

aangesloten. het assenkruisdirectopEmmeloord worden Daarom moetenergeenontwikkelingenin van depoldermoetherkenbaarblijven. hart De autonomeliggingvanEmmeloordinhet ling vanrecreatieveroutesennatuuroevers. kunnenwordenbenutvoorkoppe- vaarten modulaire patroonwordtgehandhaafd.De verbreding vandewaterlopen,waardoorhet waterberging kanwordenopgevangendoor eilanden inderuimte.Debenodigdeextra elementen wordenhiervormgegevenals en demooiewegbeplantingen.Toegevoegde met alskwaliteitderegelmatigeverkaveling vandepolder Middengebied: hetopenhart is daarbijeenrandvoorwaarde. zichten vanafdeA6ophetpolderlandschap ingericht. Hetbehoudvaneenaantaldoor zones (als‘strip’)wordenaangewezenen moetenduidelijkebegrensde Daarvoor temaken. nieuwe recreatievevoorziening niet mogelijkom400haaaneengesloten programma eenplekkrijgen,maarishet kan erindepolderdusnieuwrecreatief Op basisvandelandschappelijkekenmerken doen aandestructuurvanhetassenkruis. verbreden vandestripszouechterafbreuk identiteit vanhetassenkruisversterken.Het kunnen denieuwerecreatievestrips -

• • • • • • • • • • • 71 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 72 Landschapsvisie Noordoostpolder cultuurhistosrische waardevande polder.cultuurhistosrische element, datbijuitstekkarakteristiek isvoorde alslandschaps- vanhetagrarischerf ervaring ting. Daardoorwordtafbreuk gedaanaande - al uitbreidingenzichtbaarbuitendeerfbeplan dit momentzijnopveelplaatsenindepolder van1hectarevaakteklein.Op standaard-erf len. Voor henisdeomvang vanhetagrarische ërs diedoorgaanmethunbedrijfenopscha- landbouwproducten. Daarnaastzijneragrari enopslagvan loonwerk-bedrijf ofverwerking de landbouwgerelateerdebedrijvigheid,zoals sche bedrijvendiedoorontwikkelennaaraan Erzijnookstoppendeagrari- voorzieningen. worden omgevormdvoorwonenofrecreatieve die hunagrarischebedrijfsfunctieverliezenen agrarische bedrijvenafneemtzijnererven rijke ontwikkelingindepolder. Omdathetaantal dekomendetienjaareenbelang- verwachting Transformatie isnaar vandeagrarischeerven deze Landschapsvisie. in eenbelangrijkonderwerp agrarische erven deringen. Daaromisdetransformatievan ondergaat hetagrarischgebruikgroteveran- landschap van‘rustenregelmaat’.Indezetijd grote betekenisvoordeNoordoostpolderals zijn van met hun erfsingels De agrarische erven 5.2.1 Deagrarischerven elementen 5.2 Opdeschaalvan - - aantal variantenonderzocht. regelmaat vanhetmodulairesysteemzijneen zichhetbestevoegtinde meting vandeerven welkevormenaf- Om teonderzoeken voor depolder, aanelkaarvast. derlijke boerderij-clusters,dietyperendzijn uitbreiding langsdeweggroeienafzon- onrustig enrafeligbeeldopteleveren.Bij kavel ofindebreedtelangswegeen uitbreiding tot2.5haindedieptevan zaluitbreidenblijkt een deelvandeerven Uitgaande vandeaannamedataltijdmaar de polderalsopenlandschap. van een wezenlijkeomslagvoordeervaring van4hectarezorgenvoor maar daterven patroon van verdichte linten en open ruimte, tot2.5hapastinhet breiding vandeerven op schaalvandehelepolderblijktdatuit- Uitbreiden langsdeweg Uitbreiden Model -studiesuitdeworkshop Vierkant uitbreiden Vierkant Uitbreiden indediepte Uitbreiden Verdubbelen bestaandeerven

• • • • • • • • • • • 73 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 74 Landschapsvisie Noordoostpolder Schaalvergelijking van uitbreiding erven naar2,5ha erven vanuitbreiding Schaalvergelijking Schaalvergelijking uitbreiding erven naar4ha erven uitbreiding Schaalvergelijking 3. 2. 1. polder: inde gangspunten opvoorerfuitbreiding devolgendevieruit- Deze verkenninglevert krijgen binnenhetnieuwe erf. zonnepanelen e.d.moeten altijdeenplek windmolens (max.15meter), biovergisters, Nieuwekleine voorzieningen. aanverwante wal, waarplaatsisvoornieuweschurenen voldoende ruimteheeftvoorgroeibinnende waardeondernemermet dan eenerf contour van2of2.5ha.Erontstaat nieuwe forsebeplantingswalrondde worden gemaaktnaardeaanlegvaneen moetinéénkeerdestap Bij erfuitbreiding een vierkant. baseerd opdeoorspronkelijkecontourvan standaardmaat van2haof2.5ha,ge- opnieuwuitgegaanvaneen erfuitbreiding Noordoostpolder wordtbijhettoestaanvan karakteristiekisvoorde agrarisch erf Omdat de‘standaard-module’vanhet vanzelf versterkt. daarmee wordenverschillenindepolderals en dan ingebiedenmetmindererven, eendichterbeeldontstaan boerderij-erven in gebiedenmeteenhogeredichtheidaan te respecteren.Automatischzalerimmers de regelmaatvanhetmodulairesysteem schappelijke deelgebiedenvandepolder, om ding geenonderscheidgemaaktnaarland- - Er wordtvoorhettoestaanvanerfuitbrei 6. aanweers- 5. Eenondernemerkantweeerven 4. door het verwijderen vanonderbeplanting). door hetverwijderen tingswal transparanterworden gemaakt(bv kunnendelenvandebeplan - Bij woonerven nietverdervergroten. maar mogenhunerf 4 woningeninmaximaal3 bouwvolumes) dere wooneenhedenbevatten(maximaal meteen woonfunctie mogenmeer Erven vigheid inhetlandelijkgebied. kunnen zijnvoordeontwikkelingvanbedrij- zou eenlandschappelijkgoedeoplossing tot 2.5hazijnuitgebreidsamenvoegt.Dit die aaneengesloten wanneerhijtweeerven en toteenmaatvanmaximaal5hectare dateenbedrijfkandoorgroei- Dit impliceert sloot wordtdanomgelegdronddeerven. zijden vandekavelslootsamenvoegen; is. dusgelijkaanwatnugangbaar van heterf blijfttenopzichtvandeomvang oppervlak aliseerd worden.Hetpercentagebebouwd hectare ‘footprint’bedrijfsbebouwinggere- van2hectarekanongeveer1 Bij eenerf kelijk metbedrijfsbebouwingtebebouwen. om ongeveereenhalvehectaredaadwer van1hectareishetmogelijk Binnen eenerf rondomdebebouwing. de transportzone wal vrijblijvenvanbebouwing.Ditistevens strook aandebinnenzijdevanbeplanting- ven vanbebouwingenmoeteveneenseen vrijblij- (=1/3vanhet1ha.erf) voorzone moetde Binnen hetnieuwestandaarderf - -

• • • • • • • • • • • 75 Landschapsvisie Noordoostpolder bestaand bestemming contour landschappelijke inpassing erf - nieuwe, bredere wal - 2e inrit mogelijk

verdubbelen 2 ha - nieuwe, bredere wal A - 2e inrit mogelijk agrarisch

opdikken 2 / 2,5 ha

- wal handhaven, deels transparant maken W 1 ha wonen blijft 1 ha

- oude wal handhaven - nieuwe wal - 2e inrit mogelijk

verdubbelen 2 ha R

recreatie - oude wal grotendeels handhaven - nieuwe wal

• 76 Landschapsvisie Noordoostpolder opdikken 2 / 2,5 ha - 2e inrit mogelijk Afhankelijk van de situatie en van de grondposi- De erven die bestemd zijn voor de huisvesting ties kan een ondernemer kiezen voor het ‘opdik- van arbeidsmigranten voldoen aan dezelfde ken’ van zijn erf van 1 hectare naar 2 hectare ranvoorwaarden als de recreatie-erven. of naar 2.5 hectare, of voor het verdubbelen van het erf (over de sloot heen) naar 2 hec- tare. Bij een cluster van twee erven is zowel opdik- ken als verdubbelen mogelijk, bij een cluster van drie erven kan alleen het vrij liggende erf verdubbelen en moeten de twee andere erven bij een uitbreiding opdikken. Bij een cluster van vier erven is de enige uitbreidingsmogelijkheid voor een ondernemer het opdikken van zijn erf naar 2 of naar 2 .5 hectare, op basis van een uitbreiding tot max 150 meter langs de weg en max. 180 meter naar achteren.

Een bijzondere situatie doet zich voor bij clus- ters met een aangrenzend perceel arbeiders- woningen. Om te voorkomen dat deze wonin- gen zowel aan de achter- als aan de voorzijde worden ingesloten door uitbreiding van de agrarische erven zou de regel gesteld moeten worden dat bij erfuitbreiding de arbeiderswo- ningen de grond achter hun perceel kunnen kopen, tot aan de huidige achtergrens van het naastgelegen erf. De agrariër mag zijn erf dan achter dit perceel uitbreiden. • 77 Landschapsvisie Noordoostpolder

Inpassing arbeiderswoningen uitbreidingsmogelijkheden per cluster

Cluster van 2: opdikken of verdubbelen Cluster van 3: opdikken, verdubbelen of overnemen aangrenzend erf

Cluster van 4: opdikken, opdikken achter arbeiderswoningen • 78 Landschapsvisie Noordoostpolder en overnemen aangrenzend erf Nieuwe schuren mogen niet wit zijn, maar moeten worden uitgevoerd in gedekte kleuren

Onderschrift

Stap 1: Opdikken van 1 naar 2,5 ha Stap 2: verdubbelen oorspronkelijk erf Stap 3: Maximaal aaneengesloten erf 5 ha totaal 3,5 ha

maximale doorgroei agrarisch erf • 79 Landschapsvisie Noordoostpolder Voor de vormgeving van de nieuwe contour van het erf, de inrich- OPDIKKEN ting van de wal en de inrichting van voorzone en achtererf gelden • Windsingel aan voorzijde en slootkant handhaven de volgende regels: • 9m brede nieuwe windsingel rondom aanplanten • 9m bebouwingsvrije ruimte rondom • 2e inrit mogelijk • sloot rondom nieuw erf • voorzone 1/3 bestaand erf groen inrichten • woonhuis in de voorzone • bedrijfsbebouwing achter de voorzone • 80 Landschapsvisie Noordoostpolder erfinrichting agrarische erven

VERDUBBELLEN • Windsingel behouden aan voor-, achter en kavelzijde • Windsingel aan slootkant ter hoogte van voorzone handhaven • 9m brede nieuwe windsingel rondom nieuw erf aanplanten • 9m bebouwingsvrije ruimte • 2e inrit mogelijk • sloot rondom nieuw erf • voorzone nieuw erf maximaal 50% bebouwen • voorzone bestaand erf groen inrichten • woonhuis in de voorzone • bedrijfsbebouwing achter de voorzone • 81 Landschapsvisie Noordoostpolder erfinrichting recreatie erven

• Windsingel behouden aan voor- achterzijde en aan kavelzijde • 6m nieuwe windsingel rondom nieuw erf • 6m bebouwingsvrije ruimte • 2e inrit mogelijk • sloot rondom nieuw erf • bestaand en nieuw erf maximaal 40% bebouwen • (bestaand) woonhuis handhaven in de voorzone

• Windsingel handhaven • 9m nieuwe windsingel rondom • 9m bebouwingsvrije ruimte rondom • 2e inrit mogelijk • sloot rondom nieuw erf • bestaand en nieuw erf maximaal 40% bebouwen • (bestaand) woonhuis handhaven in de voorzone • 82 Landschapsvisie Noordoostpolder woonerven erfinrichting • • • • • oriëntatieerf: Noord • • • • • Zuid oriëntatieerf: bij voorkeurlagegoothoogteenveeldakvlakindeachterzone de schuurbebouwen van maximaal 25%vandezoneachterrooilijn mogelijk uitbreiding 1 (bestaande)woningindevoorzone, maximaal 4woningenin3bouwvolumes behouden(deelstransparantmaken) Windsingel bij voorkeurlagegoothoogte enveeldakvlakindeachterzone de schuurbebouwen van maximaal 25%vandezoneachterrooilijn mogelijk(bestaande) woningmogelijk uitbreiding maximaal 4woningenin3bouwvolumes behouden(deelstransparantmaken) Windsingel

• • • • • • • • • • • 83 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 84 Landschapsvisie Noordoostpolder Illustratie: woonerf metdriebouwvolumes Illustratie: woonerf Illustratie: woonerf mettweebouwvolumes Illustratie: woonerf Illustratie: Zeeuwse boerderij mettweewooneenheden Illustratie: Zeeuwseboerderij Illustratie: Zeeuwse boerderij mettweeofdriewooneenheden Illustratie: Zeeuwseboerderij

• • • • • • • • • • • 85 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 86 Landschapsvisie Noordoostpolder - - - - - de toekomst: voor delandschappelijkeverankering,nuenin (Ens) wordtbeschrevenwelkeprincipeszorgen Aan dehandvanhetvoorbeeldééndorp teit vanhetlandschap. dorp enlandschap,isessentieelvoordeidenti- groene ruimtesdeverbindingleggentussen landschap isingebedendemanierwaarop dat wilzeggendewijzewaarophetdorpin De landschappelijkeverankeringvandedorpen, de dorpen 5.2.2 Landschappelijkeverankeringvan bedrijventerrein binnende wal krijgen alsopenbareplekaanhetwater in alledorpenweermeerallurekunnen zou knooppunt tussendorpendorpsvaart, de plekvanvoormaligeloswal,ophet het landschap looptviazichtassendoorin voorzieningen, daaraan gekoppeldopenbaregebouwenen centrale groeneruimteinhetdorp,met vanhetdorp weg andeachterzijde weg enaanhetwater, enbijdedoorgaande landschap maakt,bijdehoofdentreeaan ken waarhetdorpeenvoorkantnaar transparante wal/boomweideopdieplek- een doorgaandvoetpad dichte groenewalrondhetdorpmetdaarin - - worden ingeplant. loord, datmeteenroyalegroenwalmoet op hetregionalebedrijventerreinbijEmme- gaan. Deoverigebedrijvenvestigenzich om watvoortypebedrijvigheidhethiermag gemeente legtinhetbestemmingsplanvast De (= tweegeschakeldeagrarischeerven). vanmaximaal5hectare tot eenoppervlakte vergroten uitbreiding vanagrarischeerven, ven kunnenzich,binnenderegelsvan nu alisvergund.Niet-agrarischebedrij- niet verdertoegestaanmoetenwordendan agrarische bedrijvigheidbuitengroenewal Bij anderedorpenzouuitbreidingvanniet- wal wordengevat. bedrijven moetenwelineennieuwegroene omwalling vanhetdorpmogelijk,maardeze uitbreiding vanbedrijventerreinbuitende omdat Ensinhetassenkruisligtishier

• • • • • • • • • • • 87 Landschapsvisie Noordoostpolder • • • • • • • • • • • 88 Landschapsvisie Noordoostpolder 2010 beelden wegbermenFlevoland’ Eelerwoude, ‘Visie opdeprovincialewegbermen’en‘Streef - HetOversticht,2004 tuurhistorie; Landschapsarchitecten; BeekenKooimancul- Noordoostpolder–Urk’H+N+S ‘Kwaliteitskaart Landschapsarchitecten, 2003 ‘Toekomstvisie Noordoostpolder2030’H+N+S 1953 Wilmes, in deNoordoostpolder’G.A.Overdijkink;L.W. ‘Beplantingsplan enuitvoeringvandebeplanting W. Reh;S.Nijhuis;M.Pouderoijen,2009 ‘De polderatlasvanNederland’C.Steenbergen; 1997 ‘De ‘groene’IJselmeerpolders’A.J.Geurts, Woensel, 1999 ‘Nieuwe dorpenopnieuwland’J.T.W.H. van 1986 Staatsbosbeheer-Utrecht, ‘Landschapsbeleidsplan Noordoostpolder’ ‘Bouwen opnieuwebodem’H.J.Stuvel,1967 Boeken enrapporten Literatuurlijst Websites ‘ Noordoostpolder – onverwacht veel’ ‘ Noordoostpolder–onverwacht (bedrijvenenactiviteiten) VVV kaart ANWB fietskaart ANWB Vaartkaart Overig www.natuurmonumenten.nl www.staatsbosbeheer.nl www.polderdorpen.nl www.ruimtelijkeplannen.nl www.noordoostpolder.nl www.historische-luchtfoto.flevoland.nl (+documenten) (sitegemeente)

Joyce Lokate(Feddes/Olthof) Angela Hinz(Feddes/Olthof) Noordermeer(Feddes/Olthof) Martijn Yttje Feddes(Feddes/Olthof) (PalmboutUrbanLandscapes) Leonie Rupert &Bos) Al(Witteveen Martijn &Bos) Peter vandeLaan(Witteveen Tjarko Edzes(LTO) Peter Roose(LTO) Jasper vanderHorst(LTO) Riet Rijs(Flevolandschap) Rob Nieuwenhuis(waterschapZuiderzeeland) (RCE) Peter Timmer Frits Niemeyer(RCE) Jaap deZeeuw(BureauRuimtewerk) Ineke Cornellissen(gem.Noordoostpolder) Zemira Rexha Maroslic (gem. Noordoostpolder) (gem.Noordoostpolder) Jeroen vanWijk Gijs Folmer(gem.Noordoostpolder) Jan Kragt(gem.Noordoostpolder) Iwan Valk (gem.Noordoostpolder) Arjen vandenBerg(gem.Noordoostpolder) Marieke deRijk(gem.Noordoostpolder) Maurice Arnoldy(gem.Noordoostpolder) Workshop 25april2012 Deelnemerslijst workshoppen Joyce Lokate(Feddes/Olthof) Angela Hinz(Feddes/Olthof) Yttje Feddes(Feddes/Olthof) Ino Meijer(Dorpsbelanggroenedorpen) Jan Sweere(DeStrandhoeve) Han vanWegen (vakantieparkEigenWijze) Welmoed &Bos) Soepboer(Witteveen vanVuurdeMaarten (KuiperCompagnons) Tjarko Edzes(LTO) Peter Roose(LTO) VeenTim (landschapsbeheerFlevoland) Rob Nieuwenhuis(waterschapZuiderzeeland) (RCE) Peter Timmer Jaap deZeeuw(BureauRuimtewerk) Jolanda Nagelhout(gem.Noordoostpolder) Zemira Rexha Maroslic (gem. Noordoostpolder) (gem.Noordoostpolder) Jacob Korterink Alex Klijnstra(gem.Noordoostpolder) Gijs Folmer(gem.Noordoostpolder) Ineke Cornellissen(gem.Noordoostpolder) Arjen vandenBerg(gem.Noordoostpolder) Marieke deRijk(gem.Noordoostpolder) Maurice Arnoldy(gem.Noordoostpolder) Workshop 30mei2012

• • • • • • • • • • • 89 Landschapsvisie Noordoostpolder COLOFON COLOFON september 2012,Utrecht Projectnummer:261 Feddes/Olthof landschapsarchitectenbv Foto’s /illustraties Crevi, dtp-ontwerpstudio Lay-out (PalmboutUrbanLandscapes) Leonie Rupert Joyce Lokate Noordermeer Martijn Angela Hinz Yttje Feddes(projectleider) Werkteam . in opdrachtvandegemeenteNoordoostpolder bv, isopgestelddoorFeddes/Olthoflandschapsarchitecten De LandschapsvisieNoordoostpolder Colofon Jaap deZeeuw(BureauRuimtewerk) Arjen vandenBerg Marieke deRijk Maurice Arnoldy Begeleidingsgroep gemeente

• • • • • • • • • • • 91 Landschapsvisie Noordoostpolder