Powiat Wschowski
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku
Wschowa, 2018 rok
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku
ZAMAWIAJĄCY:
Powiat Wschowski Plac Kosynierów 1C, 67-400 Wschowa tel. (065) 540 48 00 [email protected]
WYKONAWCA:
TERRA PROJEKT Danuta Mazurczak, Joanna Witkowska s.c. ul. Zamkowa 4a/1, 62-070 Dąbrówka tel. +48 692 290 324, +48 883 855 117 [email protected], www.terraprojekt.pl
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Spis treści: Wykaz skrótów...... 7 1. WSTĘP ...... 8 1.1 Podstawa prawna opracowania ...... 8 1.2 Metodyka sporządzenia Programu ...... 8 2. STRESZCZENIE ...... 8 3. POWIĄZANIA Z KRAJOWYMI, WOJEWÓDZKIMI i POWIATOWYMI DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI ...... 11 3.1 Dokumenty szczebla krajowego ...... 11 3.2 Dokumenty sektorowe ...... 17 3.3 Dokumenty o charakterze programowym/wdrożeniowym ...... 21 4. OCENA STANU ŚRODOWISKA ...... 29 4.1 Ogólna charakterystyka Powiatu Wschowskiego ...... 29 4.2 Ochrona klimatu i jakości powietrza ...... 33 4.2.1 Emisja z zakładów przemysłowych ...... 34 4.2.2 Emisja komunikacyjna ...... 34 4.2.3 Emisja niska z gospodarki komunalnej ...... 35 4.2.3.1 Zaopatrzenie mieszkańców w energię elektryczną, gaz i ciepło ...... 35 4.2.4 Jakość powietrza ...... 37 4.2.5 Klimat ...... 39 4.3 Zagrożenia hałasem ...... 40 4.4 Pola elektromagnetyczne...... 43 4.5 Gospodarowanie wodami ...... 44 4.5.1 Wody powierzchniowe...... 46 4.5.2 Wody podziemne ...... 50 4.5.3 Jakość wód podziemnych ...... 53 4.5.4 Melioracje ...... 54 4.5.5 Retencja wód powierzchniowych ...... 55 4.5.6 Powódź ...... 55 4.5.7 Susza ...... 56 4.6 Gospodarka wodno-ściekowa ...... 57 4.6.1 Sieć wodociągowa...... 57 4.6.2 Gminne ujęcia wód ...... 57 4.6.3 Zużycie wody ...... 61 4.6.4 Jakość wód w wodociągach ...... 61 4.6.5 Sieć kanalizacyjna ...... 63 4.6.6 Oczyszczalnie ścieków...... 64 4.7 Zasoby geologiczne ...... 65 4.8 Gleby ...... 68 4.8.1 Ochrona gleb w kontekście adaptacji do zmian klimatu ...... 70 4.9 Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów...... 70 4.9.1 Gospodarka odpadami komunalnymi...... 71 4.9.1.1 Istniejący system gospodarki odpadami ...... 71 4.9.1.2 Instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych...... 72 4.9.2 Odpady zawierające azbest ...... 74 4.9.3 Odpady z sektora gospodarczego ...... 75 4.10 Zasoby przyrodnicze ...... 76 4.10.1 Obszary Natura 2000 ...... 76 4.10.2 Parki krajobrazowe ...... 80 4.10.3 Obszar chronionego krajobrazu ...... 80 4.10.4 Użytki ekologiczne...... 81 4.10.5 Zespół przyrodniczo-krajobrazowy...... 81 4.10.6 Pomniki przyrody ...... 82 5
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
4.10.7 Korytarze ekologiczne ...... 83 4.10.8 Lasy ...... 83 4.10.9 Tereny zieleni urządzonej ...... 84 4.11 Odnawialne źródła energii ...... 84 4.12 Zagrożenia poważnymi awariami ...... 85 4.13 Edukacja ekologiczna ...... 85 4.14 Historyczna zanieczyszczenia ziemi ...... 87 5. ANALIZA SWOT ...... 89 6. GŁÓWNE PROBLEMY I ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA POWIATU WSCHOWSKIEGO ...... 90 7. EFEKTY REALIZACJI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA ...... 92 8. CELE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA...... 104 9. HARMONOGRAM RZECZOWO-FINANSOWY ...... 106 10. WSKAŹNIKI REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA...... 116 11. SYSTEM REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA...... 120 11.1. System instytucji zaangażowanych w realizację Programu ochrony środowiska ...... 120 11.2 Wykaz interesariuszy zaangażowanych w prace nad programem ochrony środowiska ...... 120 11.3 Monitorowanie, sprawozdawczość, ewaluacja oraz aktualizacja ...... 120 Spis tabel ...... 122 Spis wykresów ...... 123 Załącznik nr 1 – wykaz pomników przyrody na terenie powiatu wschowskiego ...... 124
6
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Wykaz skrótów FL PGLLP - Fundusz Leśny Państwowego Gospodarstwa Leśnego – Lasy Państwowe FS - Fundusz Strukturalny GDDKiA - Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad GUS – Główny Urząd Statystyczny w Warszawie GZWP – Główny Zbiornik Wód Podziemnych JCWP - Jednolite Części Wód Powierzchniowych JCWPd - Jednolite Części Wód Podziemnych KPOŚK – Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych LAeqD - Równoważny poziom dźwięku – uśredniony w okresie normatywnym poziom dźwięku, dla pory dnia LAeqN - Równoważny poziom dźwięku – uśredniony w okresie normatywnym poziom dźwięku, dla pory nocy LDWN - Długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (dB), wyznaczony w ciągu wszystkich dób w roku, z uwzględnieniem pory dnia, pory wieczoru oraz pory nocy LN - Długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (dB), wyznaczony w ciągu wszystkich pór nocy w roku NFOŚiGW – Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie OOŚ – Obszary ochrony ścisłej OSChR - Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza OSO – Obszary specjalnej ochrony ptaków OZE - Odnawialne Źródła Energii KPD OZE - Krajowy Plan Działania w zakresie odnawialnych źródeł energii PM2,5 - pył zawieszony o granulacji do 2,5 μm PM10 – pył zawieszony o granulacji do 10 μm POIiŚ – Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko RDOŚ – Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska RLM – Równoważna liczba mieszkańców RPO-L2020 - Regionalny Program Operacyjny – Lubuskie 2020 RZGW - Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej SOO – Specjalne obszary ochrony siedlisk WFOŚiGW – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej WIOŚ – Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska WSO – Wojewódzki System Odpadowy
7
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
1. WSTĘP
1.1 Podstawa prawna opracowania Program ochrony środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku zwany dalej Programem został sporządzony w celu realizacji na szczeblu powiatu polityki ochrony środowiska. Celem Programu jest realizacja przez Powiat Wschowski polityki ochrony środowiska zbieżnej z najważniejszymi dokumentami strategicznymi i programowymi. Zgodnie z art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2018 poz. 799 ze zm.) polityka ochrony środowiska jest bowiem prowadzona na podstawie strategii rozwoju, programów i dokumentów programowych, o których mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. 2018, poz. 1307), a także za pomocą wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska.
Podstawą prawną sporządzenia programu ochrony środowiska jest art. 17 ust.1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2018 poz. 799 ze zm.), który zobowiązuje zarząd powiatu do jego sporządzenia. Program ochrony środowiska, stosownie do art. 17 ust. 2 i art. 18 ust. 1 ww. ustawy, po zaopiniowaniu przez organ wykonawczy województwa jest uchwalany przez radę powiatu.
1.2 Metodyka sporządzenia Programu Program, został sporządzony zgodnie z „Wytycznymi do opracowania wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska” przygotowanymi przez Ministerstwo Środowiska uwzględniając cele najważniejszych dokumentów strategicznych i programowych. W pierwszym etapie dokonano oceny stanu środowiska na terenie powiatu. Diagnozę stanu środowiska sporządzono głównie na podstawie danych z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Zielonej Górze (WIOŚ), Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), Starostwa Powiatowego we Wschowie oraz Urzędu Miasta i Gminy Wschowa, Urzędu Miejskiego w Sławie i Urzędu Miasta i Gminy w Szlichtyngowej. Do opracowania wykorzystano również dane uzyskane z niżej wymienionych jednostek: Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gorzowie Wlkp. (RDOŚ), Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie (PGW WP), Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Nowej Soli (PSSE), Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Gorzowie Wlkp. i w Poznaniu (OSCHR), Nadleśnictwa: Sława Śląska, Włoszakowice, Nowa Sól i Głogów, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział Zielona Góra, Zarząd Dróg Wojewódzkich w Zielonej Górze (ZDW), Związek Międzygminny "EKO-PRZYSZŁOŚĆ", Spółka Komunalna Wschowa Sp. z o.o., Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Szlichtyngowej, Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sława Sp. z o.o.
Dane o stanie środowiska podano według stanu na dzień 31 grudnia 2017 roku. Następnie przeprowadzono analizę SWOT dla całego powiatu, w której wypisano mocne i słabe strony oraz określono szanse i zagrożenia. Przeanalizowano działania w zakresie ochrony środowiska, które były realizowane w latach 2016-2017. W formie tabelarycznej przestawiono harmonogram rzeczowo- finansowy, w którym określono zadania do realizacji, jednostkę odpowiedzialną za realizację poszczególnych zadań, szacunkowe koszty oraz źródła finansowania. Określono również mechanizmy prawno-ekonomiczne oraz zasady monitorowania i przeglądu stopnia realizacji celów przyjętych w Programie.
2. STRESZCZENIE Program ochrony środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku został sporządzony w celu realizacji na szczeblu powiatu polityki ochrony środowiska zbieżnej z najważniejszymi dokumentami strategicznymi i programowymi (krajowymi i wojewódzkimi). 8
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Opisano metodykę wykonania Programu oraz jego powiązania z celami przyjętymi w ważniejszych dokumentach strategicznych. Przedstawiono ogólną charakterystykę powiatu oraz ocenę stanu środowiska na terenie powiatu dla poszczególnych obszarów interwencji (ochrona klimatu i jakości powietrza, zagrożenia hałasem, pola elektromagnetyczne, gospodarowanie wodami, gospodarka wodno-ściekowa, zasoby geologiczne, gleby, gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów, zasoby przyrodnicze, zagrożenia poważnymi awariami, odnawialne źródła energii, edukacja ekologiczna). Przedstawiono zadania zrealizowane w latach 2016-2017 w zakresie szeroko rozumianej ochrony środowiska. Przeprowadzono również analizę SWOT (mocne strony, słabe strony, szanse i zagrożenia).
Zanieczyszczenia powietrza na terenie powiatu pochodzą z trzech podstawowych źródeł: emisja niska pochodząca głównie z małych kotłowni służących do ogrzewania domów, emisja z ruchu komunikacyjnego związana ze wzrastającą liczbą pojazdów oraz emisja przemysłowa. W 2017 roku WIOŚ w Zielonej Górze po raz kolejny przeprowadził badania jakości powietrza na terenie całego województwa. Zgodnie z podziałem województwa na strefy, Powiat Wschowski należy do strefy lubuskiej. Strefa ta w 2017 roku pod kątem ochrony zdrowia została zaliczona do klasy C. Klasa ta wynika z przekroczenia dopuszczalnych norm dla pyłu zawieszonego PM10, arsenu i benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10. Został również przekroczony poziom celu długoterminowego dla ozonu. Dokonano również oceny jakości powietrza pod kątem ochrony roślin. Do tej klasyfikacji uwzględnione zostały wyniki pomiarów dokonane w Smolarach Bytnickich. Strefa lubuska uzyskała klasę A.
Dominującym źródłem hałasu w powiecie jest ruch drogowy. Przez teren powiatu przebiegają drogi krajowe i wojewódzkie o dużym natężeniu ruchu oraz liczne drogi powiatowe i gminne. WIOŚ w Zielonej Górze badał poziom hałasu komunikacyjnego na drogach wojewódzkich w 2015 roku. Dopuszczalne poziomy zostały w większości przypadków przekroczone zarówno dla pory dnia jak i nocy.
Głównymi źródłami promieniowania elektromagnetycznego na terenie powiatu są napowietrzne sieci energetyczne oraz stacje bazowe telefonii komórkowej. Co roku WIOŚ w Zielonej Górze monitoruje poziom pól elektromagnetycznych. Na terenie powiatu nie stwierdzono przekroczeń w tym zakresie.
Na terenie powiatu zostało wyznaczonych 13 Jednolitych Części Wód Powierzchniowych rzecznych i jeziornych. Tylko w 3 z nich stan określono jako dobry. W pozostałych stan określono jako zły. Przez teren powiatu przepływa kilka rzek i cieków oraz zlokalizowane są jeziora. Ich stan w 2017 roku określił WIOŚ w Zielonej Górze, gdzie z otrzymanych badań wynika, że ich stan jest zły. Natomiast wody podziemne były badane we Wschowie, gdzie otrzymały II klasę. Tereny zagrożone powodzią występują w części gminy Szlichtyngowa i Wschowa, a suszą zagrożona jest większa część powiatu.
Stale rozwija się sieć wodociągowa i kanalizacyjna. Powiat zwodociągowany jest w 93%, a skanalizowany w 69,1%. Woda do spożycia pobierana jest z 16 ujęć. Na terenie powiatu funkcjonują 3 oczyszczalnie ścieków komunalnych. Mieszkańcy, którzy nie są podłączeni do sieci kanalizacyjnej ścieki gromadzą w zbiornikach bezodpływowych lub korzystają z przydomowych oczyszczalni ścieków.
Obecnie na terenie powiatu znajdują się złoża gazu ziemnego, piasków i żwirów, kredy i torfów. Eksploatacja prowadzona jest na 12 złożach, na jednym złożu eksploatacja odbywa się okresowo. Marszałek Województwa Lubuskiego wydał 2 koncesje umożliwiające wydobywanie kopalin, a Starosta dziewięć.
Badaniem zasobności gleb w makroelementy zajmuje się Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza. Z przeprowadzonych przez nią badań wynika, że większość użytków rolnych miała lekko kwaśny odczyn. Natomiast wapnowanie w większości przypadków było zbędne. Większość gleb charakteryzowała się bardzo wysoką zawartością fosforu i potasu oraz średnią zawartością magnezu.
System gospodarowania odpadami na terenie powiatu zajmuje się Związek Międzygminny EKO- PRZYSZŁOŚĆ w Nowej Soli. Odpady odbierane są od mieszkańców, w większości gmin funkcjonują Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (brak PSZOK na terenie gminy Szlichtyngowa).
9
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Większość mieszkańców zadeklarowała prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów. Z rok na rok mieszkańcy wytwarzają coraz większą ilość odpadów komunalnych.
Pod względem przyrodniczym Powiat Wschowski jest urozmaicony. Występują tu liczne formy ochrony przyrody tj. cztery fragmenty obszarów Natura 2000, park krajobrazowy, dwa obszary chronionego krajobrazu, dwa użytki ekologiczne, 38 pomników przyrody, jeden zespół przyrodniczo- krajobrazowy oraz korytarze ekologiczne. Lesistość powiatu wynosiła 39,2% i była niższa niż średnia dla województwa lubuskiego (49,3%).
Energia odnawialna na terenie powiatu pozyskiwana jest z paneli fotowoltaicznych oraz pomp ciepła instalacji solarnych. Zaplanowany jest dalszy rozwój instalacji do pozyskiwania energii odnawialnej. Edukacja ekologiczna prowadzona jest głównie przez jednostki oświatowe przy wsparciu Gmin i Powiatu oraz przez Nadleśnictwa, Związek Międzygminny EKO-PRZYSZŁOŚĆ i Spółkę Komunalną Wschowa Sp. z o.o. W ostatnich latach nie było zdarzeń o znamionach poważanej awarii.
Na podstawie analizy stanu środowiska na terenie powiatu oraz celów i kierunków działań określonych w strategicznych dokumentach i programach (krajowych i wojewódzkich) zestawiono dla Powiatu Wschowskiego (w odniesieniu do poszczególnych obszarów interwencji) cele i kierunki interwencji. Cel: Poprawa jakości powietrza do osiągnięcia poziomów wymaganych przepisami prawa Kierunki interwencji: Ograniczenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł powierzchniowych, liniowych i punktowych, Spełnianie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza Cel: Zmniejszenie uciążliwości hałasu poprzez obniżenie jego natężenia do poziomu obowiązujących standardów Kierunki interwencji: Ograniczenie uciążliwości akustycznej dla mieszkańców Cel: Ochrona przed negatywnym oddziaływaniem pół elektromagnetycznych Kierunki interwencji: Monitorowanie poziomów pól elektromagnetycznych oraz preferowanie niskokonfliktowych lokalizacji źródeł promieniowania elektromagnetycznego Cel: Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych oraz zapewnienie skutecznej ochrony przed powodzią i suszą Kierunki interwencji: Dążenie do osiągnięcia dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych Ograniczenie wrażliwości terenu na powódź i suszę Cel: Wyrównanie dysproporcji pomiędzy stopniem zwodociągowania i skanalizowania na terenie powiatu Kierunki interwencji: Zapewnienie dostępu do czystej wody dla społeczeństwa i gospodarki, Rozbudowa infrastruktury oczyszczania ścieków. Cel: Zrównoważona gospodarka zasobami naturalnymi Kierunki interwencji: Minimalizacja strat w eksploatowanych złożach oraz ochrona środowiska przed negatywnym oddziaływaniem przemysłu wydobywczego Cel: Ochrona powierzchni ziemi przed negatywnym oddziaływaniem oraz rekultywacja terenów zdegradowanych Kierunki interwencji: Zagospodarowanie powierzchni ziemi zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju Cel: Racjonalna gospodarka odpadami zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami Kierunki interwencji: Działania w zakresie kształtowania systemu gospodarki odpadami komunalnymi, Usuwanie wyrobów zawierających azbest Cel: Ochrona, odtwarzanie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej i georóżnorodności Kierunki interwencji: Ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej zachowanie lub odtworzenie właściwego stanu ekosystemów i siedlisk oraz populacji gatunków zagrożonych Zrównoważona gospodarka leśna Cel: Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii Kierunki interwencji: 10
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii Cel: Przeciwdziałanie poważnym awariom Kierunki interwencji: Minimalizacja ryzyka i skutków wystąpienia poważnych awarii przemysłowych
Określono także zadania własne powiatu jak i zadania innych jednostek działających na terenie powiatu, w szczególności gmin. Realizacja tych zadań powinna spowodować osiągnięcie zaplanowanych celów. Zadania własne i koordynowane wraz z szacunkowymi kosztami oraz potencjalnymi źródłami finansowania zostały przedstawione w harmonogramie na lata 2019-2022 z perspektywą do roku 2026.
Przedstawiono system realizacji programu. Wymieniono również instytucje zaangażowane w realizację Programu, procedury monitoringu oraz wykaz interesariuszy zaangażowanych w prace nad Programem.
3. POWIĄZANIA Z KRAJOWYMI, WOJEWÓDZKIMI i POWIATOWYMI DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI Podstawowym celem sporządzenia i uchwalenia programów ochrony środowiska jest realizacja przez jednostki samorządu terytorialnego polityki ochrony środowiska zbieżnej z założeniami najważniejszych dokumentów strategicznych i programowych. Program ochrony środowiska powinien stanowić podstawę funkcjonowania systemu zarządzania środowiskiem spajającą wszystkie działania i dokumenty dotyczące ochrony środowiska i przyrody na szczeblu danej jednostki samorządu terytorialnego. Poniżej przedstawiono analizę kluczowych dokumentów planistycznych i strategicznych na poziomie krajowym, wojewódzkim i powiatowym w zakresie ich powiązania z niniejszym dokumentem.
3.1 Dokumenty szczebla krajowego Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Polska 2030. Trzecia Fala Nowoczesności Dokument ten został przyjęty uchwałą nr 16 Rady Ministrów z dnia 5 lutego 2013 roku. Jest dokumentem określającym główne trendy, wyzwania i scenariusze rozwoju społeczno-gospodarczego kraju oraz kierunki przestrzennego zagospodarowania kraju, z uwzględnieniem zasady zrównoważonego rozwoju. Stanowi najszerszy i najbardziej ogólny element nowego systemu zarządzania rozwojem kraju. Celem głównym dokumentu jest poprawa jakości życia Polaków mierzona zarówno wskaźnikami jakościowymi, jak i wartością oraz tempem wzrostu PKB w Polsce. Wyodrębniono trzy obszary strategiczne, w każdym z obszarów zostały określone strategiczne cele rozwojowe. Cele strategiczne uzupełnione są sprecyzowanymi kierunkami interwencji. Dla ochrony środowiska ważne są następujące cele: Cel 7 – Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz ochrona i poprawa stanu środowiska o Kierunek interwencji – Modernizacja infrastruktury i bezpieczeństwo energetyczne, o Kierunek interwencji – Modernizacja sieci elektroenergetycznych i ciepłowniczych, o Kierunek interwencji – Realizacja programu inteligentnych sieci w elektroenergetyce, o Kierunek interwencji – Wzmocnienie roli odbiorców finalnych w zarządzaniu zużyciem energii, o Kierunek interwencji – Stworzenie zachęt przyspieszających rozwój zielonej gospodarki, o Kierunek interwencji – Zwiększenie poziomu ochrony środowiska, Cel 8 – Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych o Kierunek interwencji – Rewitalizacja obszarów problemowych w miastach, o Kierunek interwencji – Stworzenie warunków sprzyjających tworzeniu pozarolniczych miejsc pracy na wsi i zwiększaniu mobilności zawodowej na linii obszary wiejskie – miasta, o Kierunek interwencji – Zrównoważony wzrost produktywności i konkurencyjności sektora rolno-spożywczego zapewniający bezpieczeństwo żywnościowe oraz stymulujący wzrost pozarolniczego zatrudnienia i przedsiębiorczości na obszarach wiejskich,
11
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
o Kierunek interwencji – Wprowadzenie rozwiązań prawno-organizacyjnych stymulujących rozwój miast, Cel 9 – Zwiększenie dostępności terytorialnej Polski o Kierunek interwencji – Udrożnienie obszarów miejskich i metropolitarnych poprzez utworzenie zrównoważonego, spójnego i przyjaznego użytkownikom systemu transportowego.
Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) Dokument został przyjęty uchwałą nr 8 Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2017 roku. Strategia określa nowy model rozwoju – suwerenną wizję strategiczną, zasady, cele i priorytety rozwoju kraju w wymiarze gospodarczym, społecznym i przestrzennym do 2020 r. oraz w perspektywie do 2030 r. Ujęte w Strategii projekty strategiczne stanowią strategiczne zadania państwa. W części odnoszącej się do rozwoju zrównoważonego terytorialnie wskazane są również obszary strategicznej interwencji państwa. W dokumencie wyszczególniono trzy cele strategiczne, do których przypisano konkretne obszary. I. Trwały wzrost gospodarczy oparty coraz silniej o wiedzę, dane i doskonałość organizacyjną Reindustrializacja Rozwój innowacyjnych firm Małe i średnie przedsiębiorstwa Kapitał dla rozwoju Ekspansja zagraniczna II. Rozwój społecznie wrażliwy i terytorialnie zrównoważony Spójność społeczna Rozwój zrównoważony terytorialnie . III. Skuteczne państwo i instytucje służące wzrostowi oraz włączeniu społecznemu i gospodarczemu Prawo w służbie obywatelom i gospodarce Instytucje prorozwojowe i strategiczne zarządzanie rozwojem E-państwo Finanse publiczne Efektywne wykorzystanie środków Unii Europejskiej.
W zakresie ochrony środowiska wyznaczono cel - Rozwój potencjału środowiska na rzecz obywateli i przedsiębiorców. Kierunki interwencji: Zwiększenie dyspozycyjnych zasobów wodnych i osiągnięcie wysokiej jakości wód Obecny stan zasobów Likwidacja źródeł emisji zanieczyszczeń powietrza lub istotne zmniejszenie ich oddziaływania, Zarządzanie zasobami dziedzictwa przyrodniczego, Ochrona gleb przed degradacją, Zarządzanie zasobami geologicznymi, Gospodarka odpadami, Oddziaływanie na jakość życia w zakresie klimatu akustycznego i oddziaływania pól elektromagnetycznych.
Strategia „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko” Dokument przyjęty uchwałą nr 58 Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 2014 roku. Strategia „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko” jest jedną z 9 zintegrowanych strategii rozwoju. Stanowi ramy strategiczne dla dalszych prac programowych i wdrożeniowych, dotyczących w szczególności zagadnień adaptacji do zmian klimatu, ochrony zasobów naturalnych i środowiska przyrodniczego, jak również bezpieczeństwa i efektywności energetycznej. Głównym celem Strategii Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko jest zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną gospodarkę. W dokumencie sformułowano 3 cele szczegółowe i kierunki interwencji. Poniżej przedstawiono te, które mają wpływ na kształtowanie polityki ochrony środowiska. Cel 1. Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska o Kierunek interwencji 1.1. Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami kopalin,
12
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
o Kierunek interwencji 1.2. Gospodarowanie wodami dla ochrony przed powodzią, suszą i deficytem wody, o Kierunek interwencji 1.3. Zachowanie bogactwa różnorodności biologicznej, w tym wielofunkcyjna gospodarka leśna, o Kierunek interwencji 1.4. Uporządkowanie zarządzania przestrzenią, Cel 2. Zapewnienie gospodarce krajowej bezpiecznego i konkurencyjnego zaopatrzenia w energię o Kierunek interwencji 2.1. Lepsze wykorzystanie krajowych zasobów energii, o Kierunek interwencji 2.2. Poprawa efektywności energetycznej, o Kierunek interwencji 2.6. Wzrost znaczenia rozproszonych, odnawialnych źródeł energii, o Kierunek interwencji 2.7. Rozwój energetyczny obszarów podmiejskich i wiejskich, o Kierunek interwencji 2.8. Rozwój systemu zaopatrywania nowej generacji pojazdów wykorzystujących paliwa alternatywne, Cel 3. Poprawa stanu środowiska o Kierunek interwencji 3.1. Zapewnienie dostępu do czystej wody dla społeczeństwa i gospodarki, o Kierunek interwencji 3.2. Racjonalne gospodarowanie odpadami, w tym wykorzystanie ich na cele energetyczne, o Kierunek interwencji 3.3. Ochrona powietrza, w tym ograniczenie oddziaływania energetyki, o Kierunek interwencji 3.4. Wspieranie nowych i promocja polskich technologii energetycznych i środowiskowych, o Kierunek interwencji 3.5. Promowanie zachowań ekologicznych oraz tworzenie warunków do powstawania zielonych miejsc pracy.
Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki „Dynamiczna Polska 2020” Główny cel Strategii to wysoce konkurencyjna gospodarka (innowacyjna i efektywna) oparta na wiedzy i współpracy. W dokumencie wyodrębniono cele szczegółowe, do których przypisano kierunki działań. Wśród celów wpisujących się w ochronę środowiska należy wymienić: Cel 1: Dostosowanie otoczenia regulacyjnego i finansowego do potrzeb innowacyjnej i efektywnej gospodarki o Kierunek działań 1.2. Koncentracja wydatków publicznych na działaniach prorozwojowych i innowacyjnych a) Działanie 1.2.3. Identyfikacja i wspieranie rozwoju obszarów i technologii o największym potencjale wzrostu, b) Działanie 1.2.4. Wspieranie różnych form innowacji, c) Działanie 1.2.5. Wspieranie transferu wiedzy i wdrażania nowych/nowoczesnych technologii w gospodarce (w tym technologii środowiskowych), o Kierunek działań 1.3. Uproszczenie, zapewnienie spójności i przejrzystości systemu danin publicznych mające na względzie potrzeby efektywnej i innowacyjnej gospodarki a) Działanie 1.3.2. Eliminacja szkodliwych subsydiów i racjonalizacja ulg podatkowych, Cel 3: Wzrost efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i surowców o Kierunek działań 3.1. Transformacja systemu społeczno-gospodarczego na tzw. „bardziej zieloną ścieżkę”, zwłaszcza ograniczanie energo- i materiałochłonności gospodarki, a) Działanie 3.1.1. Tworzenie warunków dla rozwoju zrównoważonej produkcji i konsumpcji oraz zrównoważonej polityki przemysłowej, b) Działanie 3.1.2. Podnoszenie społecznej świadomości i poziomu wiedzy na temat wyzwań zrównoważonego rozwoju i zmian klimatu, c) Działanie 3.1.3. Wspieranie potencjału badawczego oraz eksportowego w zakresie technologii środowiskowych, ze szczególnym uwzględnieniem niskoemisyjnych technologii węglowych (CTW), d) Działanie 3.1.4. Promowanie przedsiębiorczości typu „business & biodiversity”, w szczególności na obszarach zagrożonych peryferyjnością, o Kierunek działań 3.2. Wspieranie rozwoju zrównoważonego budownictwa na etapie planowania, projektowania, wznoszenia budynków oraz zarządzania nimi przez cały cykl życia
13
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
a) Działanie 3.2.1. Poprawa efektywności energetycznej i materiałowej przedsięwzięć architektoniczno-budowlanych oraz istniejących zasobów, b) Działanie 3.2.2. Stosowanie zasad zrównoważonej architektury.
Strategia Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku) Dokument został przyjęty uchwałą Rady Ministrów 22 stycznia 2013 roku. Jest to dokument, który wyznacza najważniejsze kierunki rozwoju transportu w Polsce. Strategia dotyczy wszystkich sektorów transportu: drogowego, kolejowego, lotniczego, morskiego i wodnego śródlądowego, miejskiego oraz intermodalnego. W Strategii uwzględniono jeden cel strategiczny istotny w kształtowaniu ochrony środowiska: Cel strategiczny 1. Stworzenie zintegrowanego systemu transportowego o Cel szczegółowy 1. Stworzenie nowoczesnej i spójnej sieci infrastruktury transportowej, o Cel szczegółowy 4. Ograniczanie negatywnego wpływu transportu na środowisko.
Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata 2012-2020 Dokument został przyjęty uchwałą Rady Ministrów z dnia 25 kwietnia 2012 roku. Głównym celem opracowania jest określenie kluczowych kierunków rozwoju obszarów wiejskich, rolnictwa i rybactwa w perspektywie do 2020 r., a tym samym właściwe adresowanie zakresu interwencji publicznych finansowanych ze środków krajowych i wspólnotowych. W zakres ochrony środowiska wpisują się następujące cele szczegółowe: Cel szczegółowy 2. Poprawa warunków życia na obszarach wiejskich oraz poprawa ich dostępności przestrzennej o Priorytet 2.1. Rozwój infrastruktury gwarantującej bezpieczeństwo energetyczne, sanitarne i wodne na obszarach wiejskich a) Kierunek interwencji 2.1.1. Modernizacja sieci przesyłowych i dystrybucyjnych energii elektrycznej, b) Kierunek interwencji 2.1.2. Dywersyfikacja źródeł wytwarzania energii elektrycznej, c) Kierunek interwencji 2.1.3. Rozbudowa i modernizacja ujęć wody i sieci wodociągowej, d) Kierunek interwencji 2.1.4. Rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków, e) Kierunek interwencji 2.1.5. Rozwój systemów zbiórki, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, f) Kierunek interwencji 2.1.6. Rozbudowa sieci przesyłowej i dystrybucyjnej gazu ziemnego, o Priorytet 2.2. Rozwój infrastruktury transportowej gwarantującej dostępność transportową obszarów wiejskich a) Kierunek interwencji 2.2.1. Rozbudowa i modernizacja lokalnej infrastruktury drogowej i kolejowej, b) Kierunek interwencji 2.2.2. Tworzenie powiązań lokalnej sieci drogowej z siecią dróg regionalnych, krajowych, ekspresowych i autostrad, c) Kierunek interwencji 2.2.3. Tworzenie infrastruktury węzłów przesiadkowych, transportu kołowego i kolejowego, o Priorytet 2.5. Rozwój infrastruktury bezpieczeństwa na obszarach wiejskich a) Kierunek interwencji 2.5.1. Rozwój infrastruktury wodno-melioracyjnej i innej łagodzącej zagrożenia naturalne, Cel szczegółowy 3. Bezpieczeństwo żywnościowe o Priorytet 3.2. Wytwarzanie wysokiej jakości, bezpiecznych dla konsumentów produktów rolno‐spożywczych a) Kierunek interwencji 3.2.2. Wsparcie wytwarzania wysokiej jakości produktów rolno‐spożywczych, w tym produktów wytwarzanych metodami integrowanymi, ekologicznymi oraz tradycyjnymi metodami produkcji z lokalnych surowców i zasobów oraz produktów rybnych, o Priorytet 3.4. Podnoszenie świadomości i wiedzy producentów oraz konsumentów w zakresie produkcji rolno‐spożywczej i zasad żywienia a) Kierunek interwencji 3.4.3. Wsparcie działalności innowacyjnej ukierunkowanej na zmiany wzorców produkcji i konsumpcji, Cel szczegółowy 5. Ochrona środowiska i adaptacja do zmian klimatu na obszarach wiejskich
14
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
o Priorytet 5.1. Ochrona środowiska naturalnego w sektorze rolniczym i różnorodności biologicznej na obszarach wiejskich a) Kierunek interwencji 5.1.1. Ochrona różnorodności biologicznej, w tym unikalnych ekosystemów oraz flory i fauny związanych z gospodarką rolną i rybacką, b) Kierunek interwencji 5.1.2. Ochrona jakości wód, w tym racjonalna gospodarka nawozami i środkami ochrony roślin, c) Kierunek interwencji 5.1.3. Racjonalne wykorzystanie zasobów wodnych na potrzeby rolnictwa i rybactwa oraz zwiększanie retencji wodnej, d) Kierunek interwencji 5.1.4. Ochrona gleb przed erozją, zakwaszeniem, spadkiem zawartości materii organicznej i zanieczyszczeniem metalami ciężkimi, e) Kierunek interwencji 5.1.5. Rozwój wiedzy w zakresie ochrony środowiska rolniczego i różnorodności biologicznej na obszarach wiejskich i jej upowszechnianie, o Priorytet 5.2. Kształtowanie przestrzeni wiejskiej z uwzględnieniem ochrony krajobrazu i ładu przestrzennego a) Kierunek interwencji 5.2.1. Zachowanie unikalnych form krajobrazu rolniczego, b) Kierunek interwencji 5.2.2. Właściwe planowanie przestrzenne, c) Kierunek interwencji 5.2.3. Racjonalna gospodarka gruntami, o Priorytet 5.3. Adaptacja rolnictwa i rybactwa do zmian klimatu oraz ich udział w przeciwdziałaniu tym zmianom (mitygacji) a) Kierunek interwencji 5.3.1. Adaptacja produkcji rolnej i rybackiej do zmian klimatu, b) Kierunek interwencji 5.3.2. Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w rolnictwie i całym łańcuchu rolno‐żywnościowym, c) Kierunek interwencji 5.3.3. Zwiększenie sekwestracji węgla w glebie i biomasie wytwarzanej w rolnictwie, d) Kierunek interwencji 5.3.4. Badania w zakresie wzajemnego oddziaływania rozwoju obszarów wiejskich, rolnictwa i rybactwa na zmiany klimatu, e) Kierunek interwencji 5.3.5. Upowszechnianie wiedzy w zakresie praktyk przyjaznych klimatowi wśród konsumentów i producentów rolno‐spożywczych, o Priorytet 5.4. Zrównoważona gospodarka leśna i łowiecka na obszarach wiejskich a) Kierunek interwencji 5.4.1. Racjonalne zwiększenie zasobów leśnych, b) Kierunek interwencji 5.4.2. Odbudowa drzewostanów po zniszczeniach spowodowanych katastrofami naturalnymi, c) Kierunek interwencji 5.4.3 Zrównoważona gospodarka łowiecka służąca ochronie środowiska oraz rozwojowi rolnictwa i rybactwa, d) Kierunek interwencji 5.4.4. Wzmacnianie publicznych funkcji lasów, o Priorytet 5.5. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii na obszarach wiejskich a) Kierunek interwencji 5.5.1. Racjonalne wykorzystanie rolniczej i rybackiej przestrzeni produkcyjnej do produkcji energii ze źródeł odnawialnych, b) Kierunek interwencji 5.5.2. Zwiększenie dostępności cenowej i upowszechnienie rozwiązań w zakresie odnawialnych źródeł energii wśród mieszkańców obszarów wiejskich.
Strategia „Sprawne Państwo 2020” Dokument został przyjęty uchwałą Rady Ministrów z dnia 12 lutego 2013 roku. W Strategii tej wyznaczone cele i kierunki interwencji mają charakter horyzontalny i koncentrują się na podniesieniu skuteczności oraz efektywności funkcjonowania administracji publicznej (rządowej i samorządowej) i skutecznej realizacji przez nią zadań oraz świadczenia usług publicznych. Strategia koncentruje się także na przygotowaniu i wdrożeniu zmian systemowych, organizacyjnych i zarządczych, aby osiągnąć pozytywne zmiany służące podniesieniu konkurencyjności państwa i jego rozwoju przy równoczesnym wzroście zaangażowania obywateli w proces rządzenia, zapewniając dostęp do swoich zasobów informacyjnych. W zakresie ochrony środowiska należy wymienić następujące cele: Cel 3. Skuteczne zarządzanie i koordynacja działań rozwojowych o Kierunek interwencji 3.2. Skuteczny system zarządzania rozwojem kraju a) Przedsięwzięcie 3.2.1. Wprowadzenie mechanizmów zapewniających spójność programowania społeczno-gospodarczego i przestrzennego, b) Przedsięwzięcie 3.2.2. Zapewnienie ładu przestrzennego, c) Przedsięwzięcie 3.2.3. Wspieranie rozwoju wykorzystania informacji przestrzennej z wykorzystaniem technologii cyfrowych, Cel 5. Efektywne świadczenie usług publicznych
15
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
o Kierunek interwencji 5.2. Ochrona praw i interesów konsumentów a) Przedsięwzięcie 5.2.3. Wzrost świadomości uczestników obrotu o przysługujących konsumentom prawach oraz stymulacja aktywności konsumenckiej w obszarze ochrony tych praw, o Kierunek interwencji 5.5. Standaryzacja i zarządzanie usługami publicznymi, ze szczególnym uwzględnieniem technologii cyfrowych a) Przedsięwzięcie 5.5.2. Nowoczesne zarządzanie usługami publicznymi, Cel 7. Zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa i porządku publicznego o Kierunek interwencji 7.5. Doskonalenie systemu zarządzania kryzysowego a) Przedsięwzięcie 7.5.1. Usprawnienie działania struktur zarządzania kryzysowego.
Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022 Dokument został uchwalony przez Radę Ministrów dnia 9 kwietnia 2013 roku. Strategia określa warunki funkcjonowania i sposoby rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego, podnoszące jego efektywność i spójność w perspektywie średniookresowej. Wśród celów wpisujących się w ochronę środowiska należy wymienić: Cel 3. Rozwój odporności na zagrożenia bezpieczeństwa narodowego o Priorytet 3.1. Zwiększanie odporności infrastruktury krytycznej a) Kierunek interwencji 3.1.3. Zapewnienie bezpieczeństwa funkcjonowania energetyki jądrowej w Polsce, Cel 4. Zwiększenie integracji polityk publicznych z polityką bezpieczeństwa o Priorytet 4.1. Integracja rozwoju społeczno-gospodarczego i bezpieczeństwa narodowego a) Kierunek interwencji 4.1.1. Wzmocnienie relacji między rozwojem regionalnym kraju a polityką obronną, b) Kierunek interwencji 4.1.2. Koordynacja działań i procedur planowania przestrzennego uwzględniających wymagania obronności i bezpieczeństwa państwa, c) Kierunek interwencji 4.1.3. Wspieranie rozwoju infrastruktury przez sektor bezpieczeństwa, d) Kierunek interwencji 4.1.4. Wspieranie ochrony środowiska przez sektor bezpieczeństwa.
Krajowa strategia rozwoju regionalnego 2010-2020: regiony, miasta, obszary wiejskie Dokument został przyjęty przez Radę Ministrów dnia 13 lipca 2010 roku. Dokument wyznacza cele polityki rozwoju regionalnego, w tym wobec obszarów wiejskich i miejskich, oraz definiuje ich relacje w odniesieniu do innych polityk publicznych o wyraźnym terytorialnym ukierunkowaniu. Wśród przyjętych celów ważne dla ochrony środowiska są: Cel 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów o Kierunek działań 1.2. Tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania procesów rozwojowych i zwiększania ich absorpcji na obszary poza ośrodkami wojewódzkimi a) Działanie 1.2.1. Zwiększanie dostępności komunikacyjnej wewnątrz regionów, b) Działanie 1.2.2. Wspieranie rozwoju i znaczenia miast subregionalnych, c) Działanie 1.2.3. Pełniejsze wykorzystanie potencjału rozwojowego obszarów wiejskich, o Kierunek działań 1.3. Budowa podstaw konkurencyjności województw – działania tematyczne a) Działanie 1.3.5. Dywersyfikacja źródeł i efektywne wykorzystanie energii oraz reagowanie na zagrożenia naturalne, Działanie 1.3.6. Wykorzystanie walorów środowiska przyrodniczego oraz potencjału dziedzictwa kulturowego Cel 2. Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych o Kierunek działań 2.2. Wspieranie obszarów wiejskich o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe a) Działanie 2.2.3. Zwiększanie dostępności i jakości usług komunikacyjnych, b) Działanie 2.2.4. Usługi komunalne i związane z ochroną środowiska, o Kierunek działań 2.3. Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów tracących dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze, o Kierunek działań 2.5. Zwiększanie dostępności transportowej do ośrodków wojewódzkich na obszarach o najniższej dostępności. 16
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020 Dokument został przyjęty przez Radę Ministrów dnia 18 czerwca 2013 roku. Głównym celem SRKL jest rozwijanie kapitału ludzkiego poprzez wydobywanie potencjałów osób w taki sposób, by mogły w pełni uczestniczyć w życiu społecznym, politycznym i ekonomicznym na wszystkich etapach życia. Jeden cel nawiązuje do ochrony środowiska: Cel szczegółowy 4. Poprawa zdrowia obywateli oraz efektywności systemu opieki zdrowotnej o Kierunek interwencji – kształtowanie zdrowego stylu życia poprzez promocję zdrowia, edukację zdrowotną oraz prośrodowiskową oraz działania wspierające dostęp do zdrowej i bezpiecznej żywności.
Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 2020 Dokument został przyjęty przez Radę Ministrów dnia 26 marca 2013 roku. Strategia opiera się na przekonaniu, iż kapitał społeczny jest ważnym czynnikiem rozwoju kraju, wymagającym wzmocnienia. Podejmowane działania powinny przyczyniać się do wzrostu wzajemnego zaufania Polaków i sprzyjać poprawie zaufania do instytucji i organów państwa. Jeden cel nawiązuje do ochrony środowiska: Cel szczegółowy 4. Rozwój i efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego i kreatywnego o Priorytet Strategii 4.1. Wzmocnienie roli kultury w budowaniu spójności społecznej a) Kierunek działań 4.1.2. Ochrona dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego oraz krajobrazu.
Polityka energetyczna Polski do 2030 roku Dokument określa podstawowe kierunki polityki energetycznej. Są nimi: poprawa efektywności energetycznej, wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii, dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw, rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii, ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko. Wśród celów określonych w Polityce energetycznej Polski do 2030 roku, które kształtują politykę energetyczną powiatu należy wymienić: 1. Cele w zakresie wzrostu bezpieczeństwa dostaw paliw i energii: rozbudowa systemu przesyłowego i dystrybucyjnego gazu ziemnego. 2. Cele w zakresie rozwoju wykorzystania OZE: wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii co najmniej do poziomu 15% w 2020 roku oraz dalszy wzrost tego wskaźnika w latach następnych, Zwiększenie stopnia dywersyfikacji źródeł dostaw oraz stworzenie optymalnych warunków do rozwoju energetyki rozproszonej opartej na lokalnie dostępnych surowcach 3. Cele w zakresie ograniczenia oddziaływania energetyki na środowisko:
ograniczenie emisji CO2 do 2020 roku przy zachowaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa energetycznego,
ograniczenie emisji SO2 i NOx oraz pyłów (w tym PM10 i PM2,5) do poziomów wynikających z obecnych i projektowanych regulacji unijnych.
3.2 Dokumenty sektorowe Aktualizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (AKPOŚK 2017) Piąta aktualizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (AKPOŚK 2017) została zatwierdzona przez Radę Ministrów w dniu 31 lipca 2017 roku. Zgodnie z postanowieniami Traktatu akcesyjnego Polski do Unii Europejskiej (Aneks XII) wymagania dotyczące systemów kanalizacji i oczyszczalni ścieków komunalnych wynikające z dyrektywy 91/271/EWG nie obowiązywały w Polsce w pełni do dnia 31 grudnia 2015 r. Podstawowym instrumentem wdrożenia postanowień dyrektywy 91/271/EWG jest Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych (KPOŚK). Celem Programu, przez realizację ujętych w nim inwestycji, jest ograniczenie zrzutów niedostatecznie oczyszczanych ścieków, a co za tym idzie – ochrona środowiska wodnego przed ich niekorzystnymi skutkami. KPOŚK jest dokumentem strategicznym, w którym oszacowano potrzeby i określono działania na rzecz wyposażenia aglomeracji, o RLM większej od 2 000, w systemy kanalizacyjne i
17
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku” oczyszczalnie ścieków komunalnych. Zgodnie z art. 43 ust. 4c ustawy - Prawo wodne, KPOŚK podlega okresowej aktualizacji przynajmniej raz na cztery lata. AKPOŚK 2017 zawiera wykaz aglomeracji oraz planowanych inwestycji w zakresie ich wyposażenia w systemy kanalizacji zbiorczej oraz oczyszczalnie ścieków w latach 2016 - 2021 (stan na dzień 30 września 2016 r.). Wyjątkiem są aglomeracje (zgodnie z definicją zawartą w art. 43 ust. 2 ustawy - Prawo wodne), których uchwały podjęto w okresie od 1 października 2016 r. do 31 grudnia 2016 r., gdyż zgodnie z decyzją MŚ uzupełniono dokument o aglomeracje wyznaczone w tym terminie. Aglomeracje takie przedstawiają stan z końca grudnia 2016 r. zgodny z podjętą uchwałą (stan na dzień 31 grudnia 2016 r.). W przypadku uzyskania dofinansowania w ramach nowej perspektywy finansowej jest możliwe zakończenie inwestycji do 2023 r. zgodnie z zasadą n+3. Wykaz inwestycji planowanych po 2016 r. wynika z dalszych niezbędnych potrzeb zgłaszanych przez samorządy w celu zakończenia inwestycji i wypełnienia wymogów dyrektywy 91/271/EWG, uwzględniając jednocześnie nową perspektywę finansową 2014-2020 (lub wynikającą z Umowy Partnerstwa). Biorąc jednak pod uwagę spójność dokumentów planistycznych wszystkie planowane inwestycje powinny zostać zrealizowane w perspektywie do 2021 r., to znaczy do zakończenia kolejnego cyklu realizacji planów gospodarowania wodami oraz programu wodno-środowiskowego kraju.
Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032 (POKA) Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032, będący aktualizacją dotychczas obowiązującego programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski (z 2002 r.), wyznacza następujące cele dotyczące azbestu: usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest, minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych obecnością azbestu na terytorium kraju, likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko. Cele te realizowane powinny być przez następujące działania: do 2012 r. przeprowadzenie pełnej i rzetelnej inwentaryzacji oraz ustalenie rozmieszczenia terytorialnego azbestu i wyrobów zawierających azbest, utworzenie i uruchomienie elektronicznego Systemu Informacji Przestrzennej do monitoringu usuwania wyrobów zawierających azbest, podjęcie prac legislacyjnych umożliwiających egzekwowanie obowiązków nałożonych na podmioty fizyczne i prawne oraz zasilanie danymi elektronicznego systemu monitorowania realizacji programu, działania edukacyjno-informacyjne, zadania w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest, działania w zakresie oceny narażenia i ochrony zdrowia, w tym działalność Ośrodka Referencyjnego Badań i Oceny Ryzyka Zdrowotnego Związanych z Azbestem. W Programie wskazano również: możliwość składowania odpadów azbestowych na składowiskach podziemnych, wdrażanie nowych technologii umożliwiających unicestwianie włókien azbestu, pozostawianie w ziemi – w dopuszczonych prawem przypadkach – wyrobów azbestowych wycofanych z użytkowania.
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2022 (KPGO) Dokument został przyjęty uchwałą nr 88 Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2016 roku w sprawie Krajowego planu gospodarki odpadami 2022. Krajowy plan gospodarki odpadami 2022 (KPGO) obowiązuje do 2022 r. Dokument obejmuje zakres działań niezbędnych dla zapewnienia zintegrowanej gospodarki odpadami w kraju. W KPGO, oprócz kontynuacji dotychczasowych zadań, ujęto nowe cele i zadania, które dotyczą 6 kolejnych lat, a perspektywicznie okresu do 2030 r. Głównym celem dokumentu jest określenie polityki gospodarki odpadami zgodnej z hierarchią sposobów postępowania z odpadami, wpisującej się w działania gospodarki o obiegu zamkniętym. Zgodnie z założeniami KPGO, przede wszystkim należy zapewnić realizację działań znajdujących się najwyżej w hierarchii sposobów postępowania z odpadami - a więc zapobiegać ich wytwarzaniu oraz stworzyć niezbędną infrastrukturę do selektywnego zbierania odpadów u źródła, tak aby zapewnić ich efektywny recykling i osiągnąć założone cele. Cele zostały sformułowane dla poszczególnych grup odpadów: Odpady komunalne i ulegające biodegradacji Odpady zawierające PCB Odpady medyczne i weterynaryjne
18
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Zużyte baterie i akumulatory Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny Pojazdy wycofane z eksploatacji Odpady zawierające azbest Oleje odpadowe Przeterminowane środki ochrony roślin Odpady materiałów wybuchowych Odpady pozostałe Zużyte opony Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej Komunalne osady ściekowe Odpady ulegające biodegradacji inne niż komunalne Odpady opakowaniowe Odpady z innych gałęzi gospodarki, których zagospodarowanie stwarza problemy.
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 Niniejszy program stanowi ramy interwencji dla prowadzenia działań wpisujących się w cel rozwoju zrównoważonego określony w głównym dokumencie kierunkowym dla Polityki Spójności – Strategia Europa 2020. Zgodnie z tym dokumentem działania wynikające z POIŚ 2014-2020 będą zmierzać do budowy podstaw gospodarki niskoemisyjnej, promowania dostosowania do zmiany klimatu, ochrony środowiska naturalnego i wspierania efektywności wykorzystywania zasobów oraz promowania zrównoważonego transportu i usuwania niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych. W Programie wyodrębniono osie priorytetowe oraz priorytety inwestycyjne: Oś priorytetowa I: Zmniejszenie emisyjności gospodarki Priorytety inwestycyjne: Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych Promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych, i w sektorze mieszkaniowym Rozwijanie i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji działających na niskich i średnich poziomach napięcia Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu Promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe Oś priorytetowa II: Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu Priorytety inwestycyjne: Wspieranie inwestycji ukierunkowanych na konkretne rodzaje zagrożeń przy jednoczesnym zwiększeniu odporności na klęski i katastrofy i rozwijaniu systemów zarządzania klęskami i katastrofami Inwestowanie w sektor gospodarki odpadami celem wypełnienia zobowiązań określonych w dorobku prawnym unii w zakresie środowiska oraz zaspokojenia wykraczających poza te zobowiązania potrzeb inwestycyjnych określonych przez państwa członkowskie Inwestowanie w sektor gospodarki wodnej celem wypełnienia zobowiązań określonych w dorobku prawnym unii w zakresie środowiska oraz zaspokojenia wykraczających poza te zobowiązania potrzeb inwestycyjnych, określonych przez państwa członkowskie Ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program „natura 2000” i zieloną infrastrukturę Podejmowanie przedsięwzięć mających na celu poprawę stanu jakości środowiska miejskiego, rewitalizację miast, rekultywację i dekontaminację terenów poprzemysłowych (w tym terenów powojskowych), zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i propagowanie działań służących zmniejszeniu hałasu Oś priorytetowa III: Rozwój sieci drogowej TEN-T i transportu multimodalnego Priorytety inwestycyjne:
19
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Wspieranie multimodalnego jednolitego europejskiego obszaru transportu poprzez inwestycje w TEN-T Rozwój i usprawnianie przyjaznych środowisku (w tym o obniżonej emisji hałasu) i niskoemisyjnych systemów transportu, w tym śródlądowych dróg wodnych i transportu morskiego, portów, połączeń multimodalnych oraz infrastruktury portów lotniczych, w celu promowania zrównoważonej mobilności regionalnej i lokalnej Oś priorytetowa IV: Infrastruktura drogowa dla miast Priorytety inwestycyjne: Zwiększanie mobilności regionalnej poprzez łączenie węzłów drugorzędnych i trzeciorzędnych z infrastrukturą TEN-T, w tym z węzłami multimodalnymi Oś priorytetowa V: Rozwój transportu kolejowego w Polsce Priorytety inwestycyjne: Wspieranie multimodalnego jednolitego europejskiego obszaru transportu poprzez inwestycje w TEN-T Rozwój i rehabilitacja kompleksowych, wysokiej jakości i interoperacyjnych systemów transportu kolejowego oraz propagowanie działań służących zmniejszaniu hałasu Oś priorytetowa VI: Rozwój niskoemisyjnego transportu zbiorowego w miastach Priorytety inwestycyjne: Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu Oś priorytetowa VII: Poprawa bezpieczeństwa energetycznego Priorytety inwestycyjne: Zwiększenie efektywności energetycznej i bezpieczeństwa dostaw poprzez rozwój inteligentnych systemów dystrybucji, magazynowania i przesyłu energii oraz poprzez integrację rozproszonego wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych Oś priorytetowa VIII: Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Priorytety inwestycyjne: Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego Oś priorytetowa IX: Wzmocnienie strategicznej infrastruktury ochrony zdrowia Priorytety inwestycyjne: Inwestycje w infrastrukturę zdrowotną i społeczną, które przyczyniają się do rozwoju krajowego, regionalnego i lokalnego, zmniejszania nierówności w zakresie stanu zdrowia, promowanie włączenia społecznego poprzez lepszy dostęp do usług społecznych, kulturalnych i rekreacyjnych oraz przejścia z usług instytucjonalnych do usług na poziomie społeczności lokalnych Oś priorytetowa X: Pomoc techniczna
Regionalny Program Operacyjny – Lubuskie 2020 Jest nadrzędnym dokumentem, który będzie realizował politykę spójności na obszarze województwa lubuskiego w perspektywie finansowej Unii Europejskiej na lata 2014-2020. Program realizuje cele województwa określone w zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego 2020 z dnia 19 listopada 2012 roku, zgodnie z kluczowymi kierunkami rozwoju regionu, poprzez wdrażanie projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Europejskiego Funduszu Społecznego. Ogółem na realizację RPO-L2020 zaangażowanych zostanie 1 066 976 116,00 euro. Na kwotę tę składa się 651 814 747 euro ze środków EFFR, 255 114 946 euro ze środków EFS oraz 160 046 423,00 euro wkładu krajowego (publicznego i prywatnego), który został oszacowany na poziomie minimalnym - 15%. W ramach programu określono 10 osi priorytetowych, wśród tych związanych z ochroną środowiska należy wymienić: oś priorytetowa 3 – gospodarka niskoemisyjna: o działanie 3.1 – odnawialne źródła energii (cel szczegółowy: Zwiększony udział produkcji energii z OZE na terenie województwa lubuskiego) o działanie 3.2 – efektywność energetyczna (cel szczegółowy: Zwiększona efektywność energetyczna budynków w sektorze publicznym i mieszkaniowym) o działanie 3.3 – ograniczenie niskiej emisji w miastach (cel szczegółowy: ograniczenie niskiej emisji zanieczyszczeń z sektora transportu oraz ograniczenie odpływu pasażerów komunikacji publicznej) o działanie 3.4 – kogeneracja (cel szczegółowy: zwiększony udział energii wytwarzanej w kogeneracji). oś priorytetowa 4 – środowisko i kultura, 20
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
o działanie 4.1 – przeciwdziałanie katastrofom naturalnym i ich skutkom (cel szczegółowy: zwiększone bezpieczeństwo powodziowe w regionie) o działanie 4.2 – gospodarka odpadami (cel szczegółowy: zmniejszony poziom odpadów komunalnych podlegających składowaniu na terenie województwa lubuskiego) o działanie 4.3 – gospodarka wodno-ściekowa (cel szczegółowy: zwiększona liczba mieszkańców regionu korzystających z oczyszczalni ścieków) o działanie 4.4 – zasoby kultury i dziedzictwa kulturowego (cel szczegółowy: zwiększona liczba mieszkańców regionu korzystających z dóbr dziedzictwa kulturowego województwa lubuskiego o działanie 4.5 – kapitał przyrodniczy regionu (cel szczegółowy: ochrona różnorodności biologicznej regionu) oś priorytetowa 5 – transport, o działanie 5.1 – transport drogowy (cel szczegółowy: poprawiona zewnętrzna i wewnętrzna dostępność transportowa regionu w ruchu drogowym) o działanie 5.2 – transport kolejowy (cel szczegółowy: poprawiona zewnętrzna i wewnętrzna dostępność transportowa regionu w ruchu kolejowym).
Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 Program ochrony środowiska nawiązuje również do dokumentu opracowywanego przez Ministerstwo Środowiska dotyczącego „Strategicznego Planu Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030”. Głównym celem Strategii jest zapewnienie zrównoważonego rozwoju oraz efektywnego funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa w warunkach zmian klimatu. Plan zakłada następujące kierunki działań w odniesieniu do poszczególnych sektorów (z zaznaczeniem uszczegółowienia ich i wdrożenia na poziomie regionalnym i lokalnym): 1. Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego i dobrego stanu środowiska: dostosowanie sektora gospodarki wodnej do zmian klimatu; dostosowanie sektora energetycznego do zmian klimatu; ochrona różnorodności biologicznej i gospodarka leśna w kontekście zmian klimatu; adaptacja do zamian klimatu w gospodarce przestrzennej i budownictwie; zapewnienie funkcjonowania skutecznego systemu ochrony zdrowia w warunkach zmian klimatu. 2. Skuteczna adaptacja do zmian klimatu na obszarach wiejskich: stworzenie lokalnych systemów monitorowania i ostrzegania przed zagrożeniami; organizacyjne i techniczne dostosowanie działalności rolniczej i rybackiej do zmian klimatu. 3. Rozwój transportu w warunkach zmian klimatu: wypracowywanie standardów konstrukcyjnych uwzględniających zmiany klimatu, zarządzanie szlakami komunikacyjnymi w warunkach zmian klimatu. 4. Zapewnienie zrównoważonego rozwoju regionalnego i lokalnego z uwzględnieniem zmian klimatu: monitoring stanu środowiska i systemy wczesnego ostrzegania w kontekście zmian klimatu (miasta i obszary wiejskie), miejska polityka przestrzenna uwzględniająca zmiany klimatu. 5. Stymulowanie innowacji sprzyjających adaptacji do zmian klimatu: promowanie innowacji na poziomie działań organizacyjnych i zarządczych sprzyjających adaptacji do zmian klimatu; budowa systemu wsparcia polskich innowacyjnych technologii sprzyjających adaptacji do zmian klimatu. 6. Kształtowanie postaw społecznych sprzyjających adaptacji do zmian klimatu: zwiększenie świadomości odnośnie ryzyka związanego ze zjawiskami ekstremalnymi i metodami ograniczania ich wpływu; ochrona grup szczególnie narażonych przed skutkami niekorzystnych zjawisk klimatycznych.
3.3 Dokumenty o charakterze programowym/wdrożeniowym Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego 2020 Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego 2020 jest załącznikiem do uchwały nr XXXII/319/12 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 19 listopada 2012 roku. Stanowi najważniejszy dokument 21
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku” samorządu województwa, określający kierunki rozwoju regionalnego i wskazujący obszary szczególnej interwencji. Łączy w sobie diagnozę stanu regionu, stojące przed nim wyzwania rozwojowe i aspiracje jego mieszkańców. Strategia jest planem postępowania władz regionalnych, tak w procesie zarządzania województwem, jak i w inicjowaniu oraz rozwijaniu mechanizmów współpracy pomiędzy samorządem terytorialnym, sferą biznesową i mieszkańcami województwa. Uwzględnienie w Strategii dokumentów planistycznych szczebla międzynarodowego i krajowego gwarantuje skorelowanie procesów rozwojowych województwa lubuskiego z podstawowymi założeniami europejskiej i krajowej polityki rozwoju regionalnego. Celem głównym strategii rozwoju województwa lubuskiego jest wykorzystanie potencjałów województwa lubuskiego do wzrostu jakości życia, dynamizowania konkurencyjnej gospodarki, zwiększenia spójności regionu oraz efektywnego zarządzania jego rozwojem. Cel główny zostanie osiągnięty poprzez realizację czterech celów strategicznych. Zapisane działania, które pośrednio lub bezpośrednio kształtują politykę ochrony środowiska mieszczą się w następujących celach strategicznych: Cel strategiczny – Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka regionalna Cel operacyjny 1.5 – Rozwój subregionalnych i lokalnych ośrodków miejskich Subregionalnym i lokalnym ośrodkom miejskim zapewnione zostanie wsparcie w zakresie rozwoju funkcji gospodarczych, podnoszenia jakości usług publicznych, modernizacji infrastruktury oraz prowadzenia programów rewitalizacji, szczególnie na słabo wykorzystywanych obecnie terenach powojskowych i poprzemysłowych. Cel operacyjny 1.6 – Udoskonalanie oraz rozbudowa infrastruktury energetycznej i ochrony środowiska Na terenie województwa stworzone zostaną wysokosprawne systemy energetyczne, zapewniające bezpieczeństwo energetyczne i optymalne wykorzystanie niezbędnych surowców oraz infrastruktury, tj. pełne i bezawaryjne zaopatrzenie mieszkańców i podmiotów gospodarczych w energię elektryczną, ciepło, gaz ziemny i paliwa. W gospodarce i budownictwie zastosowane zostaną rozwiązania energooszczędne, pozwalające na ograniczenie zużycia energii i obniżenie wielkości emisji substancji zanieczyszczających do powietrza. Gospodarowanie zasobami energetycznymi będzie odbywać się w sposób racjonalny, ze szczególnym uwzględnieniem zwiększenia efektywności, np. w obiektach użyteczności publicznej. Wzrośnie wykorzystanie źródeł energii odnawialnej. Konieczne będzie podjęcie działań na rzecz dostosowania do zmian klimatycznych. Poprawie ulegną także systemy zaspokajania potrzeb ludności oraz gospodarki regionu w zakresie dostaw wody w wymaganej ilości oraz o właściwych parametrach, tj. dostęp do sieci wodociągowej w miejscach zamieszkania lub podejmowania działalności gospodarczej; zapewnienie skutecznych i efektywnych systemów zbierania i oczyszczania ścieków (budowa, przebudowa i remont sieci kanalizacji zbiorczej oraz oczyszczalni ścieków), tworzenie sprawnych systemów gospodarowania odpadami komunalnymi w oparciu o regionalne zakłady zagospodarowania odpadów, wspieranie działań w zakresie zapobiegania i ograniczania wytwarzania odpadów komunalnych, wdrażanie technologii odzysku, w tym recyklingu, wdrażania technologii ostatecznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych, a także likwidacji zagrożeń wynikających ze składowania odpadów. Cel operacyjny 1.6 – Rozwój potencjału turystycznego województwa Rozbudowana zostanie baza turystyczna, szczególnie ta o podwyższonym standardzie. Intensywnie promowane będą atrakcyjne, zintegrowane produkty turystyczne związane z lokalnymi zasobami, np. dziedzictwem kulturowym, przyrodniczym, historycznym. Rozwój turystyki będzie uwzględniać działania międzyregionalne podejmowane wspólnie z sąsiednimi województwami (np. tworzenie wspólnych szlaków tematycznych, infrastruktury wodnej itp.). Cel operacyjny 1.7 – Poprawa jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej Wśród głównych zadań należy wymienić m.in. wsparcie wytwarzania i promocji żywności wysokiej jakości (w tym produktów tradycyjnych), wzmocnienie powiązań produkcji rolniczej z przetwórstwem, marketingiem i dystrybucją, czy budowanie sprawnego i nowoczesnego doradztwa rolniczego. Cel strategiczny – Wysoka dostępność transportowa i teleinformatyczna Cel operacyjny 2.1 – Budowa nowej i modernizacja istniejącej infrastruktury komunikacyjnej Do 2020 r. znacząco zmodernizowana, a częściowo także rozbudowana zostanie infrastruktura drogowa. Szczególne znaczenie będzie mała poprawa bezpieczeństwa oraz minimalizacja uciążliwości dróg dla mieszkańców. Odnowiony zostanie tabor kolejowy, a najważniejsze linie kolejowe będą modernizowane. Szczególna uwaga poświęcona zostanie pozostałym gałęziom transportu, dla rozwoju których województwo posiada dogodne warunki - transport lotniczy i wodny. Poza tym będzie się dbało również o spójność komunikacyjną, szczególnie pomiędzy sieciami transportowymi o znaczeniu międzynarodowym i regionalnym.
22
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Cel operacyjny 2.2 – Usprawnienie systemu transportu publicznego Podjęcie działań mających na celu poprawę jakości obsługi komunikacyjnej ludności, czyli m.in. zapewnienie odpowiedniego taboru i działań organizacyjnych, pozwalających na optymalizację istniejących i uruchomienie nowych połączeń komunikacyjnych oraz usprawnienie transportu w aglomeracjach miejskich i obszarach podmiejskich. Istotne będą także przedsięwzięcia na rzecz zmniejszenia obciążeń środowiska oraz uciążliwości dla mieszkańców związanych z transportem, poprzez zwiększanie udziału transportu publicznego w ruchu osobowym oraz przez stałe zwiększanie udziału transportu kombinowanego i kolejowego w przewozach. Cel strategiczny – Społeczna i terytorialna spójność regionu Cel operacyjny 3.5 – Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich Zasadniczym celem stanie się bardziej intensywne włączenie tych obszarów w procesy rozwojowe regionu i kraju. Do 2020 r. częściowo przezwyciężony zostanie problem utrudnionego dostępu bądź też ograniczony wachlarz usług publicznych, z jakich mogą skorzystać mieszkańcy obszarów wiejskich. Jednym z ważnych mechanizmów zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich będzie poprawa dostępności, w tym komunikacyjnej do regionalnych i powiatowych ośrodków administracyjnych. Cel operacyjny 3.6 – Wsparcie budowy oraz modernizacji systemów i infrastruktury zapobiegania zagrożeniom W obliczu stałego narażenia województwa lubuskiego na szereg negatywnych skutków wynikających m.in. z uwarunkowań pogodowych (np. długotrwałe opady lub susze) podejmowane będą działania dążące do zwiększania bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, przeciwpożarowego oraz minimalizacji skutków suszy. Podejmowane będą projekty i programy mające na celu przeciwdziałanie klęskom żywiołowym oraz m.in. ograniczenie lokalizacji zabudowy mieszkaniowej i użyteczności publicznej na terenach zalewowych.
Program Ochrony Środowiska dla Województwa Lubuskiego na lata 2017-2020 Dnia 10 kwietnia 2017 r. Sejmik Województwa Lubuskiego Uchwałą nr XXIX/450/17 uchwalił „Program ochrony środowiska dla województwa lubuskiego.” W Programie Ochrony Środowiska dla Województwa Lubuskiego wyznaczono 11 obszarów interwencji, dla których przypisano cele strategiczne i cele szczegółowe. Obszar interwencji PA: Ochrona klimatu i jakości powietrza Cel strategiczny: Poprawa jakości powietrza do osiągnięcia poziomów wymaganych przepisami prawa, spełnianie standardów emisyjnych z instalacji Cele szczegółowe: PA 1. Spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza PA 2. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł powierzchniowych, liniowych i punktowych Obszar interwencji W: Gospodarka wodna Cel strategiczny: Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych województwa Zapewnienie skutecznej ochrony przed powodzią i suszą Cele szczegółowe: W 1. Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych W 2. Zwiększenie przepustowości koryt rzecznych W 3. Ograniczenie wrażliwości terenów zagrożonych powodzią W 4. Ograniczenie wrażliwości terenów zagrożonych suszą Obszar interwencji GWŚ: Gospodarka wodno-ściekowa Cel strategiczny: Rozbudowa zbiorowego systemu oczyszczania ścieków Cele szczegółowe: Zwiększenie dostępu ludności do instalacji ochrony środowiska GWŚ 1. Realizacja zadań AKPOŚK Obszar interwencji GO: Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów Cel strategiczny: Stworzenie systemu gospodarki odpadami, zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju oraz hierarchią sposobów postępowania z odpadami Cele szczegółowe: GO 1. Działania w zakresie kształtowania systemu gospodarki odpadami GO 2. Działania w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi GO 3. Działania w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi Obszar interwencji OP: Zasoby przyrodnicze Cel strategiczny: Ochrona, odtwarzanie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej i georóżnorodności Cele szczegółowe: OP 1. Pogłębianie wiedzy o zasobach przyrodniczych województwa
23
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
OP 2. Ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej zachowanie lub odtworzenie właściwego stanu ekosystemów i siedlisk oraz populacji gatunków zagrożonych OP 3. Ochrona i odtwarzanie różnorodności biologicznej systemów leśnych OP 4. Zmiana struktury gatunkowej i wiekowej lasów, odnowienie uszkodzonych ekosystemów leśnych OP 5. Edukacja leśna społeczeństwa, dostosowanie lasów do pełnienia zróżnicowanych funkcji przyrodniczych i społecznych OP 6. Identyfikacja zagrożeń lasów i zapobieganie ich skutkom OP 7. Ochrona krajobrazu oraz ochrona korytarzy ekologicznych Obszar interwencji H: Zagrożenia hałasem Cel strategiczny: Zmniejszenie uciążliwości hałasu poprzez obniżenie jego natężenia do poziomu obowiązujących standardów Cele szczegółowe: H 1. Monitoring hałasu i ocena stopnia narażenia mieszkańców województwa na ponadnormatywny hałas H 2. Ograniczenie uciążliwości akustycznej dla mieszkańców Obszar interwencji PEM: Pola elektromagnetyczne Cel strategiczny: Ochrona przed negatywnym oddziaływaniem pół elektromagnetycznych Cele szczegółowe: PEM 1. Monitoring poziomów pól elektromagnetycznych na terenie województwa PEM 2. Preferowanie nisko konfliktowych lokalizacji źródeł promieniowania elektromagnetycznego Obszar interwencji OZE: Odnawialne źródła energii Cel strategiczny OZE: Ograniczanie zużycia energii oraz zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii Cel szczegółowy: OZE 1. Zwiększenie wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii Obszar interwencji PAP: Zagrożenia poważnymi awariami Cel strategiczny: Ograniczenie ryzyka wystąpienia poważnych awarii przemysłowych oraz minimalizacja ich skutków Cele szczegółowe: PAP 1. Minimalizacja ryzyka wystąpienia poważnych awarii przemysłowych i w wyniku transportu PAP 2. Minimalizacja skutków wystąpienia poważnych awarii Obszar interwencji K: Zasoby geologiczne Cel strategiczny: Zrównoważona gospodarka zasobami naturalnymi Cel szczegółowy: K 1. Minimalizacja strat w eksploatowanych złożach oraz ochrona środowiska przed negatywnym oddziaływaniem przemysłu wydobywczego Obszar interwencji GL: Gleby (degradacja powierzchni ziemi i gleb) Cel strategiczny: Ochrona powierzchni ziemi przed negatywnym oddziaływaniem oraz rekultywacja terenów zdegradowanych Cel szczegółowy: GL 1. Zagospodarowanie powierzchni ziemi zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubuskiego Uchwałą nr XXIX/448/17 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 10 kwietnia 2017 r. została przyjęta „Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z Planem Inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych”. Jednym z głównych priorytetów POŚ jest gospodarka odpadami, stąd cele zawarte w Programie muszą być ściśle powiązane z założeniami WPGO. W Aktualizacji założone do osiągnięcia cele zostały określone na podstawie PGO i przypisane wg rodzajów odpadów. W gospodarce odpadami komunalnymi, w tym odpadami żywności i innymi odpadami ulegającymi biodegradacji, przyjęto następujące cele: zmniejszenie ilości powstających odpadów, zwiększanie świadomości społeczeństwa na temat właściwego gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym odpadami żywności i innymi odpadami ulegającymi biodegradacji, doprowadzenie do funkcjonowania systemów zagospodarowania odpadów zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami, zmniejszenie udziału zmieszanych odpadów komunalnych w całym strumieniu zbieranych odpadów (zwiększenie udziału odpadów zbieranych selektywnie),
24
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było składowanych w 2020 r. więcej niż 35% masy tych odpadów w stosunku do masy odpadów wytworzonych w 1995 r., zaprzestanie składowania odpadów ulegających biodegradacji selektywnie zebranych, zmniejszenie liczby miejsc nielegalnego składowania odpadów komunalnych, utworzenie systemu monitorowania gospodarki odpadami komunalnymi, monitorowanie i kontrola postępowania z frakcją odpadów komunalnych wysortowywaną ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych i nieprzeznaczoną do składowania (frakcja 19 12 12), zbilansowanie funkcjonowania systemu gospodarki odpadami komunalnymi w świetle obowiązującego zakazu składowania określonych frakcji odpadów komunalnych i pochodzących z przetwarzania odpadów komunalnych, w tym odpadów o zawartości ogólnego węgla organicznego powyżej 5% s.m., od 1 stycznia 2016 r. W gospodarce odpadami zawierającymi PCB przyjęto cel polegający na kontynuacji likwidacji urządzeń o zawartości PCB poniżej 5 dm3. W gospodarce odpadami medycznymi i weterynaryjnymi przyjęto następujące cele: zapewnienie odpowiedniego rozmieszczenia, ilości oraz wydajności spalarni odpadów medycznych i weterynaryjnych w ujęciu regionalnym tak, aby ograniczyć transport tych odpadów w celu przestrzegania zasady bliskości; podniesienie efektywności selektywnego zbierania odpadów medycznych i weterynaryjnych, w tym segregacji odpadów u źródła powstawania. Ograniczenie ilości odpadów innych niż niebezpieczne w strumieniu odpadów niebezpiecznych. W gospodarce zużytymi bateriami i zużytymi akumulatorami przyjęto następujące cele: wzrost świadomości społeczeństwa oraz przedsiębiorców na temat prawidłowego sposobu postępowania ze zużytymi bateriami i zużytymi akumulatorami; osiągnięcie w 2016 r. i w latach następnych poziomu zbierania zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów przenośnych, w wysokości co najmniej 45% masy wprowadzonych baterii i akumulatorów przenośnych; utrzymanie poziomu wydajności recyklingu. W gospodarce zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym przyjęto następujące cele: zwiększenie świadomości społeczeństwa i przedsiębiorców na temat prawidłowego sposobu postępowania z ZSEE; ograniczenie powstawania odpadów w postaci ZSEE; zapewnienie osiągnięcia odpowiedniego poziomu zbierania ZSEE: zapewnienie osiągnięcia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu zużytego sprzętu od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia 31 grudnia 2017 r. W gospodarce pojazdami wycofanymi z eksploatacji przyjęto następujące cele: osiąganie minimalnych rocznych poziomów odzysku i recyklingu odniesionych do masy pojazdów przyjętych do stacji demontażu w skali roku co najmniej na poziomie odpowiednio 95% i 85%; ograniczenie nieuczciwych praktyk w zakresie zbierania i demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji (zwiększenie ilości pojazdów wycofanych z eksploatacji kierowanych do legalnych stacji demontażu); ograniczenie liczby pojazdów sprowadzanych z zagranicy bezpośrednio do stacji demontażu w sposób nielegalny. W gospodarce odpadami zawierającymi azbest przyjęto cel polegający na osiągnięciu celów określonych w przyjętym w dniu 15 marca 2010 r. przez Radę Ministrów Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032. W gospodarce olejami odpadowymi przyjęto następujące cele: zapobieganie powstawaniu olejów odpadowych; dążenie do zwiększenia ilości zbieranych olejów odpadowych; utrzymanie poziomu odzysku na poziomie co najmniej 50%, a recyklingu rozumianego jako regeneracja na poziomie co najmniej 35%; w przypadku preparatów smarowych: wzrost poziomu recyklingu do wartości co najmniej 35% oraz poziomu odzysku do wartości co najmniej 50% w 2020 r. Cele w zakresie gospodarki przeterminowanymi środkami ochrony roślin - kształtowanie systemu zbierania przeterminowanych środków ochrony roślin i opakowań po tych środkach pochodzących z bieżącej produkcji i stosowania w rolnictwie.
25
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Cele w zakresie gospodarki odpadami materiałów wybuchowych to sukcesywne zagospodarowywanie odpadów materiałów wybuchowych. W gospodarce zużytymi oponami przyjęto następujące cele: utrzymanie dotychczasowego poziom odzysku w wysokości co najmniej 75%, a recyklingu w wysokości co najmniej 15%; zwiększenie świadomości społeczeństwa, w tym przedsiębiorców na temat właściwego to jest zrównoważonego użytkowania pojazdów, w szczególności opon oraz dozwolonych przepisami prawa sposobów postępowania ze zużytymi oponami. W gospodarce odpadami z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej przyjęto następujące cele: zwiększenie świadomości wśród inwestorów oraz podmiotów wytwarzających odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej na temat należytego postępowania ze strumieniem wyżej wskazanych odpadów, w szczególności w zakresie selektywnego zbierania oraz recyklingu; utrzymanie poziomu przygotowania do ponownego użycia, recyklingu oraz innych form odzysku materiałów budowlanych i rozbiórkowych na poziomie minimum 70% wagowo. W zakresie gospodarki komunalnymi osadami ściekowymi przyjęto następujące cele: całkowite zaniechanie składowania KOŚ; zwiększenie ilości KOŚ przetwarzanych przed wprowadzeniem do środowiska oraz ilości KOŚ poddanych termicznemu przekształcaniu; dążenie do maksymalizacji stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego, chemicznego oraz środowiskowego. W gospodarce odpadami ulegającymi biodegradacji innymi niż komunalne przyjęto następujący cel – w okresie do 2022 r. i w latach następnych utrzymanie masy składowanych odpadów na poziomie nie większym niż 40% masy wytworzonych odpadów. W gospodarce odpadami opakowaniowymi przyjęto następujące cele: zapewnienie odpowiedniej jakości odpadów opakowaniowych zbieranych selektywnie w gospodarstwach domowych; utrzymanie poziomów odzysku i recyklingu co najmniej na poziomie określonym osiągnięcie i utrzymanie co najmniej poziomów odzysku i recyklingu w poszczególnych latach dla opakowań wielomateriałowych wyeliminowanie stosowania nieuczciwych praktyk w zakresie wystawiania dokumentów potwierdzających przetworzenie odpadów opakowaniowych; zwiększenie świadomości użytkowników i sprzedawców środków zawierających substancje niebezpieczne, w tym środki ochrony roślin, odnośnie prawidłowego postępowania z opakowaniami po tych produktach. W gospodarce odpadami z grupy 01, 06 i 10 przyjęto następujące cele: zwiększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku; ograniczenie masy wytworzonych odpadów w stosunku do wielkości produkcji; zwiększenie stopnia zagospodarowania odpadów w podziemnych wyrobiskach kopalni, w tym poprzez odzysk.
Aktualizacja programu ochrony powietrza dla strefy lubuskiej ze względu na przekroczenie wartości dopuszczalnej pyłu zawieszonego PM10 oraz wartości docelowych benzo(a)pirenu oraz arsenu w nim zawartych Aktualizacja programu ochrony powietrza dla strefy lubuskiej została uchwalona przez Sejmik Województwa Lubuskiego uchwałą nr XLII/626/18 z dnia 26 lutego 2018 roku. Zgodnie z roczną oceną jakości powietrza w województwie lubuskim w 2016 r., w ramach klasyfikacji stref z uwzględnieniem kryteriów ochrony zdrowia, strefa lubuska została zakwalifikowana do klasy C ze względu na ponadnormatywne stężenia pyłu zawieszonego PM10 oraz do klasy C ze względu na ponadnormatywne stężenia benzo(a)pirenu zawartego w pyle PM10. Z uwagi na dotrzymanie normy w odniesieniu do arsenu, strefa lubuska została zakwalifikowana do klasy A. Dokument ten wskazuje istotne powody (źródła) wystąpienia przekroczeń poziomów normatywnych jakości powietrza w strefie – pyłu zawieszonego PM10 i benzo(a)pirenu – oraz określa skuteczne i możliwe do zrealizowania działania, których wdrożenie spowoduje obniżenie wartości średnich dobowych pyłu zawieszonego PM10 co najmniej do poziomu dopuszczalnego oraz działania, które spowodują obniżenie wartości średnich rocznych benzo(a)pirenu, a które nie będą pociągać za sobą niewspółmiernych kosztów. Dla arsenu nie wskazuje się dodatkowych działań, ze względu na stwierdzenie w ramach rocznej oceny jakości powietrza w województwie lubuskim w 2016 r. dotrzymanie normy jakości powietrza dla tego 26
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku” zanieczyszczenia. W konsekwencji wdrożenia działań wskazanych w dokumencie spodziewana jest poprawa warunków życia mieszkańców, podwyższenie standardów cywilizacyjnych oraz lepsza jakość życia w strefie. W ramach realizacji Programu ochrony powietrza ustalono obowiązki organu samorządu powiatowego: 1. Realizacja działań wynikających z harmonogramu rzeczowo-finansowego, 2. Przekazywanie organowi przyjmującemu program ochrony powietrza sprawozdania z realizacji działań przewidzianych w harmonogramie rzeczowo-finansowym do 30 kwietnia, 3. Uwzględnianie w dokumentach strategicznych powiatów zagadnień ochrony powietrza spójnych z dokumentami programowymi opracowanymi na poziomie województwa. Pozostałe obowiązki starostów powiatów wspomagające osiągnięcie poziomów normatywnych substancji w powietrzu w ramach realizacji programu ochrony powietrza to: 1. Likwidacja bądź modernizacja systemów ogrzewania węglowego w budynkach użyteczności publicznej podległych staroście. 2. Coroczna kontrola prawidłowości wykonywania badań technicznych pojazdów na stacjach kontroli pojazdów, na terenie powiatów, przez przedstawicieli starostów merytorycznie przygotowanych do pełnienia tego zadania. 3. Uwzględnianie w zamówieniach publicznych problemów ochrony powietrza, poprzez odpowiednie przygotowywanie specyfikacji zamówień publicznych, które uwzględniać będą potrzeby ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem.
Analiza stanu realizacji Strategii Energetyki Województwa Lubuskiego wraz z prognozą rozwoju sektora energetycznego na terenie województwa lubuskiego do 2030 roku Dokument został przyjęty uchwałą nr XLVI/726/18 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 18 czerwca 2018 roku. Uchwalona w 2013 roku Strategia Energetyki Województwa Lubuskiego stanowi narzędzie prowadzenia regionalnej polityki energetycznej w odniesieniu do przedsiębiorstw energetycznych i samorządów niższego szczebla. W Strategii wskazano obszary interwencji, których realizacja powinna przynieść efekt w postaci dostosowania możliwości regionalnej energetyki do planowanego strategicznie rozwoju województwa. SEWL 2013 wytycza kierunki prowadzenia polityki rozwoju szeroko rozumianej energetyki dla uzyskania podstawowego celu, jakim jest z jednej strony zapewnienie dostępności do korzystania z wszystkich form energii, z drugiej – jej efektywne wykorzystanie. Przeprowadzona analiza stanu aktualnego sektora energetycznego na terenie województwa lubuskiego pozwoliła na sformułowanie, zaktualizowane przyjętych celów strategicznych i celów operacyjnych: 1. Cel strategiczny - Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego Cele operacyjne: Dywersyfikacja źródeł paliw i energii w celu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego regionu, Rozwój rozproszonej generacji energii, Modernizacja i rozbudowa systemów przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej, Rozwój systemów dostawy gazu wraz z dywersyfikacją kierunków i sposobów dostawy, Zwiększenie pewności zaopatrzenia w ciepło z miejskich systemów ciepłowniczych, Zintensyfikowanie i koordynacja lokalnego planowania energetycznego. 2. Cel strategiczny - Wzrost udziału czystej energii Cele operacyjne: Racjonalny rozwój energetyki wiatrowej, Wykorzystanie potencjału biomasy, Wykorzystanie energetycznego potencjału rzek, Wytwarzanie i energetyczne wykorzystanie biogazu, Pozyskiwanie energii w kolektorach słonecznych, instalacjach fotowoltaicznych i pompach ciepła, Energetyczne wykorzystanie odpadów. 3. Cel strategiczny - Efektywne gospodarowanie energią Cele operacyjne: Wykorzystanie dostępnego potencjału wysokosprawnej kogeneracji, Ograniczenie strat sieciowych, Racjonalne zarządzanie popytem na energię, Poprawa charakterystyki energetycznej budynków, Racjonalizacja użytkowania energii w sektorze usługowo-wytwórczym,
27
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Wzorcowa rola sektora publicznego w działaniach proefektywnościowych, Rozwój czystego i energooszczędnego transportu, Czyste powietrze – likwidacja smogu.
4. Cel strategiczny - Rozwój niematerialnych zasobów infrastruktury energetyki Cele operacyjne: Rozwój naukowo-technicznego zaplecza energetyki, Wzrost świadomości energetycznej i ekologicznej społeczeństwa.
Strategia rozwoju Powiatu Wschowskiego na lata 2014-2020 Dokument został przyjęty uchwałą nr XXXVIII/220/2014 Rady Powiatu Wschowskiego z dnia 27 sierpnia 2014 roku. Strategia rozwoju Powiatu Wschowskiego jest podstawowym i najważniejszym dokumentem samorządu Powiatu, określającym obszary, cele i kierunki interwencji polityki rozwoju, prowadzone wobec całej wspólnoty samorządowej. Priorytety wyszczególnione w strategii wynikają z przyjętej wizji rozwoju Powiatu Wschowskiego do 2020 roku i zdefiniowanych wyzwań rozwojowych. Dla każdego z priorytetów sformułowany został cel strategiczny (w perspektywie 2020 roku), z którego wynikają cele operacyjne: Obszar 1 - Kapitał ludzki i społeczny Cel strategiczny: Doskonalenie usług publicznych oraz kreowanie wzrostu kapitału ludzkiego i społecznego powiatu Cele operacyjne: 1.1 System edukacji wspierający rozwój kapitału intelektualnego 1.2 Integrująca polityka społeczna i ochron zdrowia 1.3 Wysokie poczucie bezpieczeństwa publicznego 1.4 Rozwój terenów mieszkaniowych 1.5 Wzmacnianie kapitału społecznego Obszar 2 - Oferta czasu wolnego Cel strategiczny: Zwiększenie atrakcyjności turystycznej i rekreacyjnej powiatu Cele operacyjne: 2.1 Rewitalizacja przestrzeni miejskich i obszarów wiejskich 2.2 Zrównoważony rozwój infrastruktury turystycznej 2.3 Rozwój zróżnicowanej oferty sportowo-rekreacyjnej i kulturalnej 2.4 Ochrona środowiska naturalnego Obszar 3 - Gospodarka subregionalna Cel strategiczny: Wzrost atrakcyjności gospodarczej i inwestycyjnej powiatu Cele operacyjne: 3.1 Rozwój potencjału inwestycyjnego powiatu 3.2 Wzmacnianie przedsiębiorczości mieszkańców 3.3 Aktywna polityka subregionalnego rynku pracy 3.4 Rolnictwo i potencjał gospodarczy terenów wiejskich Obszar 4 - Zarządzanie rozwojem Cel strategiczny: Tworzenie warunków dla zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego powiatu Cele operacyjne: 4.1 Wzmacnianie dostępności komunikacyjnej 4.2 Współpraca międzygminna i międzysektorowa 4.3 Sprawność administracyjna 4.4 Promocja Powiatu
28
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
4. OCENA STANU ŚRODOWISKA
4.1 Ogólna charakterystyka Powiatu Wschowskiego Powiat Wschowski jest najbardziej wysuniętym na wschód regionem w województwie lubuskim. Powiat sąsiaduje z pięcioma innymi powiatami: na zachodzie z powiatem nowosolskim, na północy w powiatem wolsztyńskim (województwo wielkopolskie), na wschodzie z powiatem leszczyńskim (województwo wielkopolskie), na południu z powiatem górowskim i głogowskim (województwo dolnośląskie).
Rysunek 1 Położenie powiatu na tle województwa lubuskiego oraz podział administracyjny powiatu
W skład powiatu wchodzą 3 gminy miejsko-wiejskie: Wschowa, Sława i Szlichtyngowa. Siedzibą władz powiatu jest Starostwo Powiatowe we Wschowie położone w odległości 85 km od Zielonej Góry oraz 160 km od Gorzowa Wielkopolskiego.
29
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Powierzchnia całkowita powiatu wynosi 62 420 ha, co stanowi 4,46% powierzchni województwa lubuskiego - najmniejszy powiat w województwie lubuskim. Największą gminą w powiecie jest Gmina Sława, a najmniejszą Gmina Szlichtyngowa.
Tabela 1 Powierzchnia poszczególnych gmin powiatu Gmina Powierzchnia [ha] % powierzchni powiatu Sława, w tym: 32700 - obszar miejski 1490 52,4 - obszar wiejski 31210 Szlichtyngowa, w tym: 9974 - obszar miejski 155 16,0 - obszar wiejski 9819 Wschowa, w tym: 19746 - obszar miejski 925 31,6 - obszar wiejski 18821 Powiat Wschowski 62420 100 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS wg stanu na 31.12.2017 r.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2017 roku Powiat Wschowski zamieszkiwało 39 196 osób, co stanowiło 3,85% ludności województwa lubuskiego - przedostatnie miejsce w województwie. Kobiety stanowiły 50,7% ludności powiatu, współczynnik feminizacji (określający liczbę kobiet na 100 mężczyzn) ukształtował się na poziomie 103, co oznacza, że w powiecie jest więcej kobiet. Najwięcej ludności mieszkało w gminie Wschowa, a najmniej w Gminie Szlichtyngowa. Liczbę ludności w poszczególnych gminach przestawiono w tabeli.
Tabela 2 Liczba ludności Gmina Liczba ludności % ogółu Sława, w tym: 12729 - obszar miejski 4311 32,5 - obszar wiejski 8418 Szlichtyngowa, w tym: 5039 - obszar miejski 1289 12,8 - obszar wiejski 3750 Wschowa, w tym: 21428 - obszar miejski 14084 54,7 - obszar wiejski 7344 Powiat Wschowski 39196 100 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS wg stanu na 31.12.2017 r.
Powiat w ciągu ostatnich 4 lat notuje systematyczny spadek liczby ludności. W stosunku do roku 2014 liczba ludności zmniejszyła się o 169 mieszkańców.
30
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Wykres 1 Zmiana liczby ludności w Powiecie Wschowskim w latach 2014-2017 39400
39350
39300
39250
Liczba ludnościLiczba 39200
39150
39100 2014 2015 2016 2017 Rok
Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS.
Gęstość zaludnienia w powiecie wynosi 63 os/km2 (w województwie lubuskim 73 os/km2). Największą gęstością zaludnienia cechuje się miasto Wschowa - 1523 os/km2 oraz miasto Szlichtyngowa - 832 os/km2. Z danych GUS wynika, że w 2017 roku 19,6% ludności powiatu stanowiły osoby w wieku przedprodukcyjnym, 61,7% w wieku produkcyjnym, a 18,7% w wieku poprodukcyjnym. Społeczeństwo powiatu starzeje się, z roku na rok przybywa osób w wieku poprodukcyjnym a maleje udział osób w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym.
W Powiecie Wschowskim na koniec 2017 roku funkcjonowało 3 569 podmiotów gospodarczych. Struktura branżowa gospodarki skupia się wokół handlu hurtowego i detalicznego, budownictwa i działalności związanej z obsługą rynku nieruchomości. Najwięcej podmiotów gospodarczych było w gminie Wschowa - 2 259. W gminie Sława funkcjonowało 1 141 podmiotów, a w gminie Szlichtyngowa - 259. W poniższej tabeli przedstawiono szczegółowo podział podmiotów na sekcje.
Tabela 3 Podmioty gospodarcze według sekcji i działów PKD na terenie Powiatu Wschowskiego w 2017 roku Liczba Podmioty wg sekcji i działów PKD 2007 podmiotów gosp. A - rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 206 B - górnictwo i wydobywanie 6 C - przetwórstwo przemysłowe 313 D - wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i 1 powietrze do układów klimatyzacyjnych E - dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z 12 rekultywacją F - budownictwo 608 G - handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 838 H - transport i gospodarka magazynowa 196 I - działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 102 J - informacja i komunikacja 50 K - działalność finansowa i ubezpieczeniowa 73 L - działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 390 M - działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 210 N - działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 65 O - administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 45 P - edukacja 114
31
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Liczba Podmioty wg sekcji i działów PKD 2007 podmiotów gosp. Q - opieka zdrowotna i pomoc społeczna 118 R - działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 68 S i T - pozostała działalność usługowa, oraz Gospodarstwa domowe zatrudniające 237 pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby Ogółem 3569 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS.
Na koniec 2017 roku bezrobocie w Powiecie Wschowskim wynosiło 9,2% i było najniższe w ciągu ostatnich dziesięciu lat.
Tabela 4 Stopa bezrobocia w Powiecie Wschowskim na tle kraju i Województwa Lubuskiego Stopa bezrobocia w 2017 roku Jednostka terytorialna [%] Polska 6,6 Województwo Lubuskie 6,6 Powiat Wschowski 9,2 Źródło: Główny Urząd Statystyczny wg stanu na 31.12.2017 r.
Ogólna liczba zarejestrowanych bezrobotnych na koniec 2017 roku w Powiecie Wschowskim wynosiła 1 228 osób, z czego 62,7% stanowiły kobiety.
Tabela 5 Liczba bezrobotnych w powiecie Liczba bezrobotnych w 2017 roku Jednostka administracyjna Ogółem Kobiety Gmina Sława 340 210 Gmina Szlichtyngowa 182 124 Gmina Wschowa 706 436 Powiat Wschowski 1228 770 Źródło: Powiatowy Urząd Pracy we Wschowie, dane według stanu na koniec 2017 roku.
Geograficznie powiat wschowski leży na pograniczu trzech makroregionów: Obniżenie Milicko- Głogowskie, Pojezierze Leszczyńskie i Nizina Południowowielkopolska. Makroregiony dzielą się na następujące mezoregiony: Pojezierze Sławskie - to region stanowiący najniższą, zachodnią część Pojezierza Leszczyńskiego. Mezoregion jest pojezierzem (największym jeziorem jest Jezioro Sławskie) od południa zamkniętym zespołem moren czołowych i kemów ostatniego zlodowacenia. Pojezierze Sławskie jest ze względu na urozmaicone ukształtowanie terenu i obecność lasów i jezior regionem o dużej atrakcyjności turystycznej. Wysoczyzna Leszczyńska - równina morenowa rozciągająca się między Pojezierzem Leszczyńskim a dolinami Odry i Baryczy; płynie przez nią Kopanica (dopływ Baryczy); teren zagospodarowany rolniczo, rzadko zaludniony. Pradolina Głogowska - jest to region naturalny, stanowiący fragment doliny Odry wraz z zachodnią częścią doliny jej prawobrzeżnego dopływu – Baryczy. Leży wzdłuż Odry, stanowi przełomową dolinę w jej środkowym biegu, w kształcie trapezu o powierzchni 850 km², długości ok. 80 km i szerokości do 12 km. Pradolina jest dużą niecką położoną na wysokości ok. 90 m n.p.m., która, będąc podjednostką Obniżenia Milicko-Głogowskiego, stanowi teren o odmiennym charakterze od pozostałych mezoregionów. Cechuje się dużą krętością oraz występowaniem licznych starorzeczy.
32
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Rysunek 2 Regiony fizyczno-geograficzne Powiatu Wschowskiego
Źródło: geolog.pgi.gov.pl
W Powiecie przeważają użytki rolne, które stanowią 52,7% ogólnej powierzchni powiatu. Dużą powierzchnie zajmują również grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione – 41,7%. Szczegółowa charakterystyka użytkowania gruntów została przedstawiona w tabeli poniżej.
Tabela 6 Struktura użytkowania gruntów w Powiecie Wschowskim Sposób użytkowania gruntów Powierzchnia [ha] Użytki rolne, 32884 w tym: grunty orne 26021 sady 78 łąki trwałe 4593 pastwiska trwałe 1153 pozostałe użytki rolne 1039 Grunty leśne oraz zadrzewione i 25107 zakrzewione Grunty zabudowane i zurbanizowane 2623 Grunty pod wodami 1422 Nieużytki 293 Użytki ekologiczne 6 Tereny różne 85 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS wg stanu na 31.12.2014.
4.2 Ochrona klimatu i jakości powietrza Głównym źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza w województwie lubuskim jest emisja antropogeniczna, wynikająca z działalności ludzi. Naturalne procesy zachodzące w przyrodzie (emisja naturalna) mają znaczenie marginalne i w niewielkim stopniu wpływają na jakość powietrza atmosferycznego. Rozkład przestrzenny emisji zanieczyszczeń do powietrza na terenie województwa lubuskiego jest nierównomierny. Największe ilości zanieczyszczeń emitowane są na obszarach 33
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku” powiatów gęsto zaludnionych i uprzemysłowionych. Emisja antropogeniczna obejmuje emisję z zakładów przemysłowych i energetycznych, emisję niską z gospodarki komunalnej (kotłownie, indywidualne paleniska domowe i prywatne zakłady) oraz emisję komunikacyjną.
4.2.1 Emisja z zakładów przemysłowych W Powiecie Wschowskim w 2017 roku wyemitowano do atmosfery 422 Mg zanieczyszczeń gazowych - dwutlenku węgla, z zakładów szczególnie uciążliwych. Emisja zanieczyszczeń gazowych z tych źródeł na terenie powiatu wynosiła tylko 0,02% ogólnej emisji w województwie lubuskim i była najniższa ze wszystkich powiatów. Zakłady nie wyemitowały do atmosfery żadnych zanieczyszczeń pyłowych. Tak niewielka emisja zanieczyszczeń wynika z braku dużych zakładów przemysłowych na terenie powiatu.
Tabela 7 Emisja zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych na terenie powiatu Emisja zanieczyszczeń gazowych [Mg/rok] Rodzaj zanieczyszczenia 2017 rok ogółem 422 dwutlenek węgla 422 Emisja zanieczyszczeń pyłowych [Mg/rok] Rodzaj zanieczyszczenia 2017 rok ogółem 0 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS.
4.2.2 Emisja komunikacyjna Przez teren powiatu przebiegają drogi krajowe, wojewódzkie, liczne drogi powiatowe oraz gminne, po których codziennie przejeżdża duża liczba pojazdów. W wyniku spalania paliw w silnikach samochodowych do atmosfery przedostają się zanieczyszczenia gazowe: tlenki azotu, tlenek węgla, dwutlenek węgla i węglowodory aromatyczne (szczególnie benzen) oraz pyły.
Corocznie rejestruje się coraz większą liczbę pojazdów. Opierając się na danych z 2016 roku z GUS, na terenie powiatu było zarejestrowanych 29 376 pojazdów samochodowych tj. o 4,7% więcej niż rok wcześniej.
Ważnym czynnikiem wpływającym na ograniczenie emisji ze źródeł komunikacyjnych jest poprawa stanu technicznego pojazdów. Także działania związane z poprawą stanu technicznego dróg, w szczególności wykonywanie nakładek asfaltowych na drogach utwardzonych dotychczas różnymi pylącymi materiałami powinno przyczynić się do zmniejszenia emisji pyłu. W celu ograniczenia emisji ze źródeł liniowych konieczny jest także rozwój systemów komunikacji publicznej.
Ponadto przez teren powiatu przebiega linia kolejowa nr 14 Łódź Kaliska - Tuplice od km 248,72 do km 266,75 o długości 18,03 km. Zgodnie z udostępnioną informacją od PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., na terenie powiatu wschowskiego obecnie realizowane są prace pn. "Prace na linii kolejowej nr 14 na odcinku Leszno- Głogów" polegające na wykonaniu dokumentacji projektowej i robót budowlanych w ramach projektu "Zwiększenie przepustowości wybranych linii kolejowych poprzez optymalizację urządzeń sterowania ruchem kolejowym i układów stacyjnych". Spółka planuje, że ww. inwestycja będzie obejmować m.in.: naprawę 1 przepustu, odbudowę i uzupełnienie infrastruktury pasażerskiej na stacjach Wschowa i Stare Drzewce oraz roboty z zakresu automatyki i teletechniki kolejowej. Obecnie trwa procedura przygotowywania oraz uzgadniania dokumentacji projektowej. Projekt będzie finansowany ze środków krajowych oraz środków Gminy Wschowa. Zakończenie robót planowane jest na koniec 2019 roku. Jednym z głównych warunków przedmiotowej inwestycji jest zagwarantowanie przez stronę samorządową uruchomienia co najmniej sześciu par pociągów w terminie 3 miesięcy od daty zakończenia remontu.
34
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Ponadto od grudnia 2017 roku realizowane jest zadanie pn. "Prace na liniach kolejowych nr 14, 815, 816 na odcinku Ostrów Wielkopolski - (Krotoszyn) - Leszno - Głogów wraz z elektryfikacją odcinka Krotoszyn/Durzyn - Leszno - Głogów". Realizację studium wykonalności zaplanowano na lata 2017- 2019. Wstępne plany zakładają naprawę oraz elektryfikację torów z Krotoszyna do Głogowa. Opracowane studium powinno również dać odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące przedmiotowej linii, m.in. o zapotrzebowanie na transport kolejowy w tym towarowy. Zostaną również przeprowadzone analizy techniczne i ekonomiczno-finansowe określające koszty, zasadność oraz czas niezbędny na realizację projektu. Zakończenie realizacji dokumentacji przedprojektowej planowane jest na II kwartał 2019 roku.
Funkcjonuje również Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej (PKS) we Wschowie oraz inni prywatni przewoźnicy, którzy świadczą usługi przewozowe na terenie gmin powiatu.
4.2.3 Emisja niska z gospodarki komunalnej Podstawowym źródłem zaopatrzenia w ciepło, a zarazem źródłem tzw. niskiej emisji na terenie powiatu są lokalne kotłownie i indywidualne paleniska domowe. Przyczynami powstawania niskiej emisji to przede wszystkim: eksploatowanie przestarzałych i niesprawnych urządzeń grzewczych, które nie gwarantują optymalnych warunków dla procesu spalania (np. wystarczająco wysokiej temperatury spalania), stosowanie niskiej jakości węgla, z dużą domieszką siarki, popiołu i mułu węglowego. Podczas spalania uwalniają się trujące substancje. Paliwo to jest niskokaloryczne – nie daje dużo ciepła i trzeba palić go częściej i więcej, palenie odpadów zawierających niebezpieczne związki chemiczne.
Odzwierciedleniem niskiej emisji jest wzrost stężeń zanieczyszczeń gazowych i pyłu zawieszonego w sezonie grzewczym.
W celu redukcji emisji gazów cieplarnianych, zwiększenia efektywności energetycznej oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii w gminach sporządzane są Plany Gospodarki Niskoemisyjnej. Wszystkie gminy z Powiatu Wschowskiego mają opracowane PGN: Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Wschowa przyjęty uchwałą nr XII/102/2015 Rady Miejskiej we Wschowie z dnia 29 października 2015 roku, Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Sława na lata 2015-2020 przyjęty uchwałą nr XVII/77/15 Rady Miejskiej w Sławie z dnia 26 listopada 2015 roku, Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Szlichtyngowa przyjęty uchwałą nr XVIII/108/16 Rady Miejskiej w Szlichtyngowej z dnia 30 maja 2016 roku.
4.2.3.1 Zaopatrzenie mieszkańców w energię elektryczną, gaz i ciepło Powiat jest zelektryfikowany w całości. Przez wschodnią część powiatu przebiegają dwie napowietrzne linie przesyłowe 220 kV relacji Polkowice - Leszno oraz Polkowice - Plewiska. Natomiast system dystrybucyjny energii elektrycznej odbywa się przez linie110 kV relacji Wolsztyn - Sława - Żukowice oraz Wschowa - Huta Głogów 2.
35
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Rysunek 3 System elektroenergetyczny na terenie powiatu wschowskiego
Źródło: Analiza stanu realizacji Strategii Energetycznej Województwa Lubuskiego.
W 2017 roku było 13 358 odbiorców energii elektrycznej, ilość ta w porównaniu z rokiem wcześniejszym zwiększyła się o 2,1%. Zużycie energii elektrycznej wzrasta, w 2017 roku wynosiło 28 326 MWh i było wyższe o 0,6% w porównaniu do roku 2016. Jeden mieszkaniec zużył średnio 722 kWh energii elektrycznej.
Tabela 8 Energia elektryczna na terenie powiatu Wyszczególnienie Jednostka 2017 rok Odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu szt. 13358 Zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu MWh 28326 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS.
Dystrybucją gazu na terenie powiatu zajmują się dwie firmy: Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. obsługująca miasto i gminę Wschowa (gaz dostarczany jest do Wschowy, Przyczyny Górnej i Przyczyny Dolnej) oraz firma DUON Dystrybucja S.A. obsługująca miasto i gminę Sława. Gmina Szlichtyngowa nie jest zgazyfikowana.
Według danych GUS ogólna długość czynnej sieci gazowej na terenie powiatu w 2017 roku wynosiła 107 664 m. W 2017 roku z sieci gazowej na terenach wiejskich korzystało tylko 2,6% ludności, w miastach wskaźnik ten wynosił 71,8%.
Tabela 9 Sieć gazowa na terenie powiatu Wyszczególnienie Jednostka 2017 rok Długość czynnej sieci ogółem m 107664 Czynne przyłącza do budynków mieszkalnych i niemieszkalnych szt. 1817
Odbiorcy gazu gosp. domowe 4986 Odbiorcy gazu ogrzewający mieszkania gazem gosp. domowe 2311 Ludność korzystająca z sieci gazowej % 37,4 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS. 36
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
W 2016 roku1 mieszkańcy powiatu zużyli 4 872,8 tys. m3 gazu, jest to o 7,5% więcej niż w roku 2015. Na ogrzewanie mieszkań zużyto 1 864,5 tys. m3 gazu. Jeden mieszkaniec powiatu w 2016 roku zużył 124,1 m3 gazu. Wpływ na zbyt niskie wykorzystanie kotłów gazowych ma koszt ich eksploatacji.
Na terenie Powiatu Wschowskiego w 2016 roku1 były 42 kotłownie lokalne, a sieć cieplna przesyłowa miała długość 2,4 km. W tabeli poniżej scharakteryzowano sieć cieplną na terenie powiatu.
Tabela 10 Sieć cieplna na terenie powiatu Wyszczególnienie Jednostka 2016 rok Kotłownie ogółem szt. 42 Długość sieci cieplnej przesyłowej km 2,4 Długość sieci cieplnej przyłączy do budynków i innych obiektów km 2,5 Kubatura budynków ogrzewanych centralnie dam3 682,0 Sprzedaż energii cieplnej w ciągu roku GJ 44603,0 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS.
Źródłem zaopatrzenia w energię cieplną dla powiatu są przede wszystkim indywidualne systemy grzewcze zaspokajające potrzeby własne domu lub mieszkania oraz kotłownie lokalne. W skład kotłowni lokalnych wliczane są kotłownie wytwarzające ciepło dla potrzeb własnych obiektów przemysłowych, obiektów użyteczności publicznej oraz wielorodzinnych budynków mieszkalnych.
Odbiorcy indywidualni pokrywają swoje potrzeby grzewcze poprzez wykorzystanie energii chemicznej paliwa stałego, w tym przypadku węgla kamiennego, spalając go we własnych kotłach węglowych lub piecach kaflowych. Źródło takiej energii grzewczej jest głównym emitorem tlenków węgla do atmosfery, ze względu na niedoskonały proces spalania i powstawanie innych zanieczyszczeń gazowych (tzw. „niska emisja”). Mniejsza grupa mieszkańców wykorzystuje do ogrzewania olej opałowy, gaz ziemny, gaz płynny czy energię elektryczną. Główną przyczyną takiego stanu są wysokie koszty tych paliw w porównaniu z paliwem stałym. Odpady drzewne, jak i samo drewno, również są wykorzystywane w procesie ogrzewania mieszkań czy budynków jednorodzinnych, jako paliwo dodatkowe.
W celu ograniczenia niskiej emisji należy spalać węgiel o niskiej zawartości siarki i popiołu, a także wymieniać przestarzałe kotły grzewcze na nowoczesne i wysokosprawne. Większe ograniczenie niskiej emisji następuje w wyniku zastępowania kotłów węglowych kotłami gazowymi lub olejowymi.
4.2.4 Jakość powietrza Zanieczyszczenie powietrza przekłada się nie tylko na stan środowiska, ale również na zdrowie ludzi. Jakość powietrza na terenie Województwa Lubuskiego jest oceniania przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze w systemie rocznym w podziale na następujące strefy: miasto Gorzów Wlkp., miasto Zielona Góra i strefa lubuska, do której należy Powiat Wschowski. Ocena jest wykonywana ze względu na ochronę zdrowia ludzi oraz ze względu na ochronę roślin. Ocena jest sporządzona w oparciu o wyniki ze stacji pomiarowych oraz wyników modelowania.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze wykonał roczną ocenę jakości powietrza za rok 2017. W strefie lubuskiej stacje pomiarowe zlokalizowane są w: Sulęcinie, Żarach, Smolarach Bytnickich i we Wschowie przy ulicy Kazimierza Wielkiego.
Klasyfikacja strefy lubuskiej z uwzględnieniem kryteriów ochrony zdrowia Pomiary imisji zanieczyszczeń powietrza przeprowadzone w 2017 roku na terenie strefy lubuskiej pod kątem ochrony zdrowia wykazały: stężenia dwutlenku siarki nie przekraczają obowiązujących stężeń dopuszczalnych, dlatego strefę zaliczono do klasy A, stężenia dwutlenku azotu występowały poniżej obowiązujących poziomów stężeń dopuszczalnych, dlatego strefę zaliczono do klasy A,
1 w momencie opracowania dokumentu dane za 2017 rok były niedostępne. 37
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
w strefie lubuskiej nie prowadzono pomiarów benzenu, dlatego do oceny wykorzystano metodę analogii do wyników pomiarów automatycznych uzyskanych na stacji w Zielonej Górze. Na tej podstawie strefę lubuską również zaliczono do klasy A, stężenia tlenku węgla w powietrzu były znacznie niższe od poziomu dopuszczalnego, dlatego strefę lubuską zaliczono do klasy A, pomiary poziomu docelowego ozonu wykonane w Sulęcinie, Żarach, Wschowie oraz w Smolarach Bytnickich w latach 2015 - 2017 wykazały, że dopuszczalna częstość przekraczania poziomu docelowego w roku kalendarzowym (25 razy), będąca średnią z 3 lat, nie została przekroczona na żadnej ze stacji. Na tej podstawie strefę lubuską ze względu na przekroczenie poziomu docelowego ozonu w powietrzu zaliczono do klasy A. poziom celu długoterminowego dla ozonu, określony na podstawie pomiarów został przekroczony pod kątem ochrony zdrowia w strefie lubuskiej. Najwięcej dni z przekroczeniem poziomu celu długoterminowego występuje w powiecie żarskim i żagańskim. Pomiary wykazały brak przekroczenia tego poziomu w Sulęcinie i we Wschowie. Według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu termin osiągnięcia poziomu celu długoterminowego w powietrzu określono na 2020 rok. w strefie lubuskiej stwierdzono ponadnormatywną liczbę przekroczeń dopuszczalnego 24- godzinnego poziomu stężenia pyłu drobnocząsteczkowego PM10 w powietrzu na stacji pomiarowej we Wschowie. Liczba dni z przekroczeniami wartości normatywnej na stacji pomiarowej we Wschowie, przy ul. Kazimierza Wielkiego w ciągu roku wyniosła 49, jednak po przeprowadzeniu analiz pozwalających odliczyć udział źródeł naturalnych i posypywania dróg piaskiem i solą odjęto jeden dzień i w ocenie przyjęto wystąpienie 48 dni z przekroczeniami. W związku z tym strefę zaliczono do klasy C, wymagającej opracowania programu ochrony powietrza, stężenia ołowiu zawartego w pyle zawieszonym PM10 wskazują, że zanieczyszczenie to występuje na poziomie niższym od dopuszczalnego – strefa lubuska zaliczona do klasy A, stężenia arsenu w pyle zawieszonym PM10 wykazują, że w strefie lubuskiej poziom docelowy nie został dotrzymany i strefa została zaliczona do klasy C, stężenie docelowe określone dla kadmu ze względu na ochronę zdrowia ludzi zostało dotrzymane – strefa lubuska zaliczona do klasy A, stężenie docelowe określone dla niklu ze względu na ochronę zdrowia ludzi zostało dotrzymane – strefa lubuska zaliczona do klasy A, stężenia benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10 w powietrzu wskazują na przekroczenie poziomu docelowego w strefie lubuskiej. Przekroczenia odnotowano na stacjach pomiarowych we Wschowie, Sulęcinie i Żarach. Dlatego strefę zaliczono do klasy C, poziom dopuszczalny dla pyłu zawieszonego PM2,5 w strefie lubuskiej nie został przekroczony w związku z tym zaliczono strefę do klasy A.
Tabela 11 Klasa strefy lubuskiej jakości powietrza w 2017 roku – kryteria dla ochrony zdrowia Klasa strefy dla poszczególnych zanieczyszczeń – ochrona zdrowia Nazwa strefy SO2 NO2 CO C6H6 O3 PM10 PM2,5 Pb As Cd Ni BaP Strefa lubuska (Powiat A A A A A/D2 C A A C A A C Wschowski) Źródło: „Roczna ocena jakości powietrza w województwie lubuskim na podstawie badań imisji wykonanych w 2017 r.” WIOŚ Zielona Góra.
Klasyfikacja strefy lubuskiej z uwzględnieniem kryteriów ochrony roślin W ocenie jakości powietrza pod kątem ochrony roślin wykorzystano wyniki pomiarów ze stacji monitoringu powietrza w Smolarach Bytnickich wyposażonej w analizatory dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu. Stacja zlokalizowana jest na terenie szkółki leśnej w Smolarach Bytnickich, w gminie Bytnica. pod względem poziomu stężenia dwutlenku siarki strefę zaliczono do klasy A, stężenia średnioroczne tlenków azotu kształtowały się znacznie poniżej poziomu stężeń dopuszczalnych i strefę zaliczono do klasy A, stężenie docelowe określone dla ozonu nie zostało przekroczone. przekroczony został poziom celu długoterminowego, określony dla ozonu. Według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów
38
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
niektórych substancji w powietrzu termin osiągnięcia poziomu celu długoterminowego w powietrzu określono na 2020 rok. Wyniki modelowania krajowego ozonu troposferycznego dla 2017 r. przekazane przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska „Wyniki modelowania stężeń ozonu troposferycznego na potrzeby rocznej oceny jakości powietrza dla roku 2017” wskazały iż poziom docelowy stężenia ozonu (wyrażony jako AOT 40) nie został przekroczony. Poziom celu długoterminowego został przekroczony na całym obszarze strefy pod kątem ochrony roślin. Największe wartość wskaźnika AOT dla 2017 r. uzyskano w powiatach żarskim, żagańskim i wschowskim.
Tabela 12 Klasa strefy lubuskiej jakości powietrza w 2017 roku – kryteria dla ochrony roślin Klasa strefy dla poszczególnych zanieczyszczeń – ochrona roślin Strefa SO2 NOx O3 Strefa lubuska A A A / D2 (Powiat Wschowski) Źródło: „Roczna ocena jakości powietrza w województwie lubuskim na podstawie badań imisji wykonanych w 2017 r.” WIOŚ Zielona Góra.
Zgodnie z art. 91 ustawy Prawo ochrony środowiska dla wszystkich stref, w których stwierdzono przekroczenia poziomów dopuszczalnych i docelowych (strefy w klasie C) należy opracować programy ochrony powietrza mające na celu osiągnięcie ww. poziomów substancji w powietrzu. Celem programu ochrony powietrza jest opracowanie harmonogramu rzeczowo-finansowo- czasowego, którego wdrożenie pozwoli na realizację ustalonych zadań prowadzących do zmniejszenia poziomów rozpatrywanych stężeń substancji w powietrzu, co najmniej do poziomu dopuszczalnego oraz stabilnego utrzymania ich na takim poziomie.
Dotychczas opracowany został programy ochrony powietrza dla strefy lubuskiej uchwalony przez Sejmik Województwa Lubuskiego Nr XLVI/552/2014 z dnia 24 marca 2014 roku – w odniesieniu do pyłu zawieszonego PM10 oraz benzo(a)pirenu i arsenu w nim zawartych. W 2018 roku program został zaktualizowany i przyjęty uchwałą nr XLII/626/18 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 26 lutego 2018 roku w sprawie określenia Aktualizacji programu ochrony powietrza dla strefy lubuskiej ze względu na przekroczenie wartości dopuszczalnej pyłu zawieszonego PM10 oraz wartości docelowych bezno(a)piranu oraz arsenu w nim zawartych.
Kolejnym krokiem podjętym w kierunku poprawy jakości powietrza na terenie województwa lubuskiego jest przyjęcie przez Sejmik Województwa Lubuskiego tzw. uchwały antysmogowej (uchwała nr XLVI/732/2018 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 18 czerwca 2018 roku w sprawie wprowadzenia na obszarze w województwa lubuskiego, z wyłączeniem miasta Zielona Góra oraz miasta Gorzów Wlkp., ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw). Uchwała określa rodzaje instalacji, dla których wprowadza się ograniczenia i zakazy w zakresie ich eksploatacji oraz określa podmioty, dla których wprowadza się ograniczenia. Uchwała wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2027 roku.
Działalność kontrolna WIOŚ w Zielonej Górze W ramach swej działalności Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze2 w latach 2016-2017 przeprowadził 10 kontroli, podczas których sprawdzono przestrzeganie przepisów w zakresie ochrony powietrza w zakładach zlokalizowanych na terenie powiatu. Stwierdzono nieprawidłowości, które dotyczyły: eksploatacja instalacji bez wymaganego pozwolenia, nie naliczanie opłat za korzystanie ze środowiska, brak sprawozdania dotyczącego emisji gazów cieplarnianych i innych substancji przesyłanego do Krajowej bazy i emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji.
4.2.5 Klimat Region ten charakteryzuje się dominującym (60%) wpływem mas powietrza oceanicznego z zachodu i północy i zdecydowanie mniejszym (30%) wpływem powietrza kontynentalnego ze wschodu i południa
2 dane z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 39
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku” przy znikomym udziale powietrza arktycznego (6%) i zwrotnikowego (2%). Wpływa to na rozkład temperatury i opadów atmosferycznych w ciągu roku. Występują tu mniejsze amplitudy temperatury, krótsze i łagodniejsze zimy niż w centralnej Polsce. Zimy na obszarze powiatu są łagodne i krótkie, ze średnią temperaturą powietrza w najchłodniejszym miesiącu styczniu w przedziale –0,8 do –3°C, lata są wczesne, długie i ciepłe ze średnią temperaturą powietrza 18,2°C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec (18–19 °C). Mimo znacznych wpływów wilgotnych, oceanicznych mas powietrza na kształtowanie się klimatu powiat wschowski należy do mało zasobnych w opady atmosferyczne. Według pomiarów prowadzonych przez IMGW, na terenie powiatu wschowskiego w 2017 średnia temperatura wynosiła 9-10°C, suma odpadów wynosiła 650-700 mm. Odnotowana maksymalna temperatura w roku wynosiła 27-28°C, natomiast minimalna - minus 7 - minus 8 °C.
Z analizy trendów zmian klimatu w Polsce do 2030 roku wynika, że średnia roczna temperatura powietrza wykazuje niewielki stopniowy wzrost. W dwóch ostatnich dekadach wzrosła liczba dni z temperaturą wysoką i zmniejszyła się liczba dni z temperaturą ujemną. Obserwowana jest wyraźna tendencja wydłużania się okresu wegetacyjnego z temperaturą wyższą niż 5ᴼC. W przeciwieństwie do temperatury powietrza przewidywane sumy roczne opadów nie wykazują żadnego wyraźnego trendu zmian do 2030 roku. Należy się jednak liczyć ze wzrastającą częstością występowania opadów ulewnych, a to może przyczyniać się do wywołania podtopień, jak i lokalnych gwałtownych powodzi. Elementem ważnym gospodarczo i związanym bezpośrednio z opadami jest pokrywa śnieżna, której wysokość, a zwłaszcza okres zalegania odgrywa kluczową rolę w rolnictwie i gospodarce wodnej. W latach 2010-2030 tendencje malejące liczby dni z pokrywą śnieżną są niewielkie natomiast trzeba się liczyć z dużymi wahaniami pomiędzy kolejnymi sezonami zimowymi. Konsekwencją wzrostu okresów upalnych jest trwałość okresów suchych (z sumą dobową opadu <1 mm). Okresy suche wydłużają się najbardziej we wschodniej i południowo-wschodniej Polsce.3
Zmiany klimatu mogą mieć negatywne skutki dla infrastruktury technicznej. Występowanie ekstremalnych zjawisk pogodowych np. huraganów, intensywnych burz może doprowadzić do zwiększenia ryzyka uszkodzenia np. napowietrznych linii przesyłowych. Ryzyko uszkodzenia linii przesyłowych rośnie wraz ze wzrostem częstotliwości takich ekstremalnych zjawisk pogodowych jak huragany czy intensywne burze. SPA 2020 akcentuje konieczność dostosowania systemu energetycznego do wahań zapotrzebowania zarówno na energię elektryczną, jak i cieplną, m.in. poprzez wdrożenie stabilnych niskoemisyjnych źródeł energii. W perspektywie długofalowej zakłada się silne powiązanie redukcji emisji z rozwojem energetyki odnawialnej w celu powiązania celów energetycznych i klimatycznych. Na terenie powiatu, szczególnie na terenach wiejskich, powinny się zatem rozwijać odnawialne źródła energii oraz powinna zwiększać się efektywność energetyczna.
4.3 Zagrożenia hałasem Głównym źródłem hałasu są szlaki komunikacyjne, które przebiegają przez teren Powiatu Wschowskiego, są to drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne.
Przez teren powiatu wschowskiego przebiega droga krajowa4 nr 12 na odcinku od km 133+563 do km 154+076 o długości 20,513 km.
Sieć dróg wojewódzkich5 składa się z siedmiu odcinków o łącznej długości 94,407 km: nr 278 relacji Szklarka Radnicka - Nietkowice - Sulechów - Sława - Wschowa o długości 30,352 km, nr 305 relacji Bolewice - Nowy Tomyśl - Wolsztyn - Wschowa - Wroniniec o długości 16,627 km, nr 316 relacji Sławocin - Ciosaniec - Kaszczor o długości 12,358 km, nr 318 relacji Lubięcin - Sława o długości 9,614 km, nr 319 relacji Stare Strącze - Krzepielów - Głogów o długości 9,292 km, nr 324 relacji Szlichtyngowa - Góra - Droga 36 o długości 6,115 km,
3 „Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030”. 4 dane z Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Zielonej Górze. 5 dane z Zarządu Dróg Wojewódzkich w Zielonej Górze 40
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
nr 325 relacji Tarnów Jezierny - Siedlisko - Bytom Odrzański - Dębianka - Rożanówka o długości 10,049 km.
Natomiast łączna długość dróg powiatowych wynosi 175,768 km, z czego długość dróg pozamiejskich wynosi 157,796 km, a długość ulic – 17,972 km.
Drogi gminne o łącznej długości 831,4 km, w tym o nawierzchni twardej – 77,6 km, o nawierzchni twardej ulepszonej – 63,3 km oraz o nawierzchni gruntowej – 690,5 km (według danych GUS na 31.12.2016 r.).
W poniższej tabeli zestawiono dane o średnim dobowym ruchu na odcinkach dróg krajowych i wojewódzkich przebiegających przez teren powiatu.
Tabela 13 Średni dobowy ruch roczny na drogach krajowych i wojewódzkich w 2015 roku Opis odcinka Rodzajowa struktura ruchu pojazdów silnikowych [poj./dobę] Droga Pikietaż Nazwa O M SoM Lsc Scbp Sczp A C (do km do km) DROGI KRAJOWE Głogów (Dw319) - 123,962 - 12 Szlichtyngowa 7385 33 4766 808 291 1395 84 8 134,534 (DW324) Szlichtyngowa 134,534 - 12 (DW324) - Wschowa 6322 39 4047 719 240 1165 62 23 147,356 (DW278 i 305L) Wschowa (przejście 147,356 - 12 1: DW278 i 305L- 11056 78 8107 1023 431 1255 129 33 148,196 DW305P) Wschowa (przejście 148,196 - 12 2: DW305P- 8451 45 5986 803 344 1153 87 33 149,212 DP1005F) 149,212 - Wschowa 12 8091 36 5641 876 256 1172 86 24 163,571 (DP1005F) - Leszno DROGI WOJEWÓDZKIE Konotop (DW315) - 278 57,030 - 71,455 Sława (Rondo 2553 56 1991 258 92 120 26 10 Przybyszowskie) Sława (Rondo 278 71,455 - 72,190 Przybyszowskie) - 2458 39 1910 251 120 69 47 22 Sława (DW318) Sława (DW 318) - 278 72,190 - 76,299 Stare Strącze 4436 58 3952 324 49 13 31 9 (DW319) Stare Strącze 278 76,299 - 90,730 (DW319) - Wschowa 1836 31 1606 136 24 6 26 7 (DW305) Wschowa (DW305) - 278 90,730 - 92,187 Wschowa (DK12) 6204 74 5454 304 174 136 37 25 przejście Granica 305 61,486 - 69,575 województwa - 3169 35 2630 263 98 117 10 16 Wschowa Wschowa - Wschowa 305 69,575 - 71,463 1726 19 1272 148 102 166 5 14 (DW278)obwodnica zachodnia Wschowa (DK12) - 305 71,463 - 78,119 1828 26 1556 141 55 22 14 14 Granica
41
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Opis odcinka Rodzajowa struktura ruchu pojazdów silnikowych [poj./dobę] Droga Pikietaż Nazwa O M SoM Lsc Scbp Sczp A C (do km do km) województwa Granica 305 78,900 - 85,100 województwa Łęgoń 1625 32 1401 91 32 24 19 26 - Siciny Sławocin (DW315) - 316 0,000 - 12,358 Granica 498 2 405 29 12 10 25 15 województwa Lubięcin (DW315) - 318 0,000 - 10,192 Tarnów Jezierny 988 11 872 67 14 14 2 8 (DW325) Tarnów Jezierny 318 10,192 - 16,081 (DW325) - Sława (R. 2365 47 2138 114 40 14 7 5 Lipińskie) Sława (R. Lipińskie) - 318 16,081 - 17,344 1184 20 818 148 73 88 17 20 Sława (DW278) Stare Strącze 319 0,000 - 9,129 (DW278) - Granica 2264 29 2019 143 25 14 11 23 województwa Szlichtyngowa 324 0,000 - 6,115 (DK12) - Granica 2621 13 1827 344 124 283 15 15 województwa Tarnów Jezierny 325 0,000 - 16,621 (DW318) - Siedlisko 649 12 560 40 19 10 5 3 (DW321) Źródło: opracowanie na podstawie danych z GDDKiA. O – ogółem; M – motocykle; SoM – samochody osobowe (mikrobusy); Lsc – lekkie samochody ciężarowe; Scbp – samochody ciężarowe bez przyczepy; Sczp – samochody ciężarowe z przyczepą; A – autobusy; C – ciągniki rolnicze.
Z pomiarów z 2015 roku wynika, że największy ruch odnotowano na drodze krajowej nr 12 we Wschowie (przejście 1: DW278 i 305L-DW305P), gdzie średnio na dobę przejechało 11,0 tys. pojazdów, z czego 15,2% to samochody ciężarowe, które emitują najwięcej hałasu. Duży ruch został również odnotowany na drodze wojewódzkiej nr 278 we Wschowie, gdzie średnio na dobę przejechało 6,2 tys. pojazdów, z czego samochody ciężarowe stanowiły tylko 5% wszystkich przejeżdżających pojazdów.
Na pozostałych odcinkach drogi krajowej nr 12 ruch wnosił od 6,3 tys. do 8,4 tys. pojazdów na dobę. Pojazdy ciężarowe stanowiły średnio do 23% ogólnej liczby przejeżdżających pojazdów. Natomiast na pozostałych drogach wojewódzkich średni dobory ruch był znacznie mniejszy i wynosił od 0,6 tys. do 3,1 tys. pojazdów. Pojazdy ciężarowe stanowiły do 16% ogólnej liczby przejeżdżających pojazdów w zależności od mierzonego odcinka.
W ramach monitoringu hałasu komunikacyjnego w 2015 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze przeprowadził pomiary na terenie powiatu wschowskiego w miejscowości: Stare Strącze (droga wojewódzka nr 278) – punkt pomiarowy zlokalizowany w odległości 10 m od krawędzi jezdni. Zabudowa wiejska zagrodowa, jednorodzinna. Jezdnia asfaltowa, dwa pasy ruchu. Średnio natężenie ruchu w porze dziennej wynosiło 157 poj./h, w tym 4,8% pojazdów ciężkich, a w porze nocnej 20 poj./h, w tym 2,5% pojazdów ciężkich. Pomiar dobowy. Przyczyna Górna (droga wojewódzka nr 278) – punkt pomiarowy zlokalizowany w odległości 10 m od krawędzi jezdni. Zabudowa wiejska zagrodowa, jednorodzinna. Jezdnia z kostki brukowej, dwa pasy ruchu. Średnio natężenie ruchu w porze dziennej wynosiło 220 poj./h, w tym 6,9% pojazdów ciężkich, a w porze nocnej 25 poj./h, w tym 7,5% pojazdów ciężkich. Pomiar dobowy.
42
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Wschowa (droga wojewódzka nr 305) – punkt pomiarowy zlokalizowano w odległości 10 m od krawędzi jezdni. Zabudowa jedno- i wielorodzinna. Jezdnia asfaltowa, dwa pasy ruchu. Prędkości ruchu pojazdów w przedziale: 50-90 km/h.
Tabela 14 Monitoring hałasu komunikacyjnego na terenie powiatu w 2015 roku Poziom dopuszczalny LAeq [dB] Wynik pomiaru Miejsce pomiaru L dla 16 h dnia L dla 8 h nocy W porze dziennej W porze nocnej Aeq Aeq [dB] [dB] Przyczyna Górna 69,8 61,5 65 56 Stare Strącze 59,8 51,9 Poziom długookresowy [dB] Wynik pomiaru [dB] LDWN LN LDWN LN Wschowa 68 59 68,6 60,2 Źródło: „Wyniki pomiaru hałasu komunikacyjnego wykonanych na terenie województwa lubuskiego w 2015 roku” Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze.
Na podstawie badań przeprowadzonych w 2015 roku stwierdzono wystąpienie przekroczeń poziomu LAeqD i LAeqN zarówno w porze dziennej, jak i nocnej w Przyczynie Górnej. Tylko w miejscowości Stare Strącze nie odnotowano przekroczenia dla tych wskaźników. W przypadku pomiarów długookresowych, przeprowadzonych we Wschowie stwierdzono przekroczenia poziomów dopuszczalnych zarówno dla wskaźnika LDWN, jak i LN.
Działalność kontrolna WIOŚ w Zielonej Górze Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze wykonuje również kontrole w zakładach przemysłowych w zakresie emisji hałasu. W latach 2016-2017 wykonano 8 kontroli, w jednym przypadku stwierdzono przekroczenie poziomu hałasu emitowanego do środowiska.
4.4 Pola elektromagnetyczne Występowanie i rozchodzenie się fal elektromagnetycznych w środowisku jest zjawiskiem naturalnym. Poza promieniowaniem naturalnym otacza nas duża ilość źródeł promieniowania wytworzonego w wyniku działania urządzeń zasilanych energią elektryczną: przemysłowych, medycznych, bezpieczeństwa (ochrona fizyczna obiektów, lokalizacja skradzionych pojazdów), łączności osobistej (sieci radiotelefoniczne, telefonie komórkowe), radiodostępowych sieci (lokalne sieci telefonii stałej z łączami radiowymi), radiodostępowych systemów przesyłu danych (dane, głos i obraz w postaci cyfrowej), systemów transmisji sygnałów i danych (sieci radiolinii), radiowych i telewizyjnych systemów nadawczych, systemów radiolokacyjnych (radary kontroli obszarów powietrznych i wodnych, radary kontroli płyt lotnisk, akwenów portów i red), linii i stacji elektroenergetycznych.
W środowisku naturalnym pola elektryczne o natężeniach przekraczających 1 kV/m występują w otoczeniu napowietrznych linii przesyłowych 220 i 400 kV, a także na niewielkim obszarze pod liniami 110 kV. Pole elektryczne na ogrodzonym terenie stacji elektroenergetycznych może osiągać w niektórych miejscach wartości zbliżone do dopuszczalnych - są to jednak miejsca dostępne tylko dla osób uprawnionych.
Przez wschodnią część powiatu przebiegają dwie napowietrzne linie przesyłowe 220 kV relacji Polkowice - Leszno oraz Polkowice - Plewiska. Natomiast system dystrybucyjny energii elektrycznej odbywa się przez linie110 kV relacji Wolsztyn - Sława - Żukowice oraz Wschowa - Huta Głogów 2. Według wykazu Starostwa Powiatowego we Wschowie na terenie powiatu istnieje 27 stacji bazowych telefonii komórkowej (według stanu na koniec 2017 roku): Gmina Wschowa - 13 sztuk, Gmina Sława - 12 sztuk, Gmina Szlichtyngowa - 2 sztuki.
43
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
W 2017 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze rozpoczął kolejny, trzyletni cykl badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku. Badania były wykonane w tych samych punktach co w roku 2011 i 2014. Na terenie powiatu wschowskiego pomiary były prowadzone w dwóch punktach: we Wschowie przy ul. Osadniczej oraz w miejscowości Lipinki (gmina Sława).
Natężenie pola elektromagnetycznego w badanych punktach pomiarowych było znacznie poniżej wartości dopuszczalnej (7 V/m), określonej w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883). Wyniki przedstawiono w tabeli.
Tabela 15 Wyniki badań pól elektromagnetycznych na terenie powiatu Wyniki pomiarów [V/m] Lokalizacja 2011 rok 2014 rok 2017 rok Wschowa, ul. Osadnicza 0,68 <0,4 <0,4 Lipinki 0,24 <0,4 <0,4 Źródło: „Wyniki pomiarów monitoringu pól elektromagnetycznych na terenie województwa lubuskiego w 2017 roku” Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze.
Badania były również prowadzone w latach wcześniejszych. W 2016 roku pomiary zostały wykonane w: Szlichtyngowa - wynik pomiaru <0,4 V/m Sława - wynik pomiaru 0,52 V/m Wschowa - wynik pomiaru 0,88 V/m
Przy obecnym postępie cywilizacyjnym nie można wyeliminować promieniowania elektromagnetycznego ze środowiska, dlatego niezbędne jest regularne monitorowanie jego poziomów, aby reagować na ewentualne przekroczenia wartości dopuszczalnych. W związku z tym zaleca się kontynuację monitoringu w środowisku, a także inwentaryzację źródeł emisji pól elektromagnetycznych, wdrażanie nowoczesnych technik ograniczających tego typu promieniowanie.
4.5 Gospodarowanie wodami Podstawowymi dokumentami planistycznymi według Ramowej Dyrektywy Wodnej są plany gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy i programy działań. Aktualizacja Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry (aPGW) stanowią podstawę podejmowania decyzji kształtujących stan zasobów wodnych, usprawniającym proces osiągania lub utrzymania dobrego stanu wód oraz związanych z nimi ekosystemów, a także wskazującym na konieczność wprowadzenia racjonalnych zasad gospodarowania wodami w przyszłości. W aPGW szczegółowo opisano zagadnienia związane z osiąganiem celów środowiskowych dla poszczególnych typów wód powierzchniowych, wód podziemnych oraz obszarów chronionych. Cele środowiskowe ustalone zostały dla jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP), podziemnych (JCWPd) i obszarów chronionych. Jednolita część wód powierzchniowych (JCWP) to oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych, taki jak: jezioro, lub inny naturalny zbiornik wodny, sztuczny zbiornik wodny, struga, strumień, potok, rzeka, kanał lub ich części, morskie wody wewnętrzne, wody przejściowe lub wody przybrzeżne. Stanowią one podstawowy element podziału hydrograficznego obszaru dorzecza i tym samym procesu planowania w gospodarowaniu wodami. JCWP zostały zidentyfikowane m.in. w celu umożliwienia dokładnego opisu ich charakterystyki oraz określenia ich obecnego stanu, określenia dla ich typów warunków referencyjnych (tzw. wzorca dobrego stanu), określenia celów środowiskowych oraz wyznaczenia działań służących osiągnięciu zakładanych celów środowiskowych.
Na terenie powiatu znajduje się w całości lub fragmenty 13 jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP).
44
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Tabela 16 Jednolite części wód powierzchniowych na terenie powiatu ocena ryzyka Typ Status Aktualny nieosiągnięcia Lp. Nr JCWP Nazwa JCWP JCW JCWP stan JCW celów środowiskowych Rzeczne Obrzyca do Ciekącej z 1. RW60001715632 jez. Sławskim, 17 NAT Dobry Niezagrożona Tarnowskim Dużym Młynówka Kaszczorska z 2. RW6000251564899 jez. Wieleńskim, Białym- 25 NAT Zły Zagrożona Miałkim, Lgińsko 3. RW6000171548 Kanał Moczar 17 NAT Dobry Niezagrożona 4. RW60001715449 Spółdzielczy Rów 17 NAT Dobry Niezagrożona Krzycki Rów do dopł. ze 5. RW600017154332 Wschowy z jez. Krzyckim 17 SZCW Zły Zagrożona Wielkim Krzycki Rów od dpł. ze 6. RW60001915499 19 SZCW Zły Zagrożona Wschowy do Odry Polski Rów od Rowu 7. RW6000191489 Kaczkowskiego do 19 SZCW Zły Zagrożona Baryczy 8. RW600019149 Barycz od Orli do Odry 19 SZCW Zły Zagrożona Odra od Wałów Śląskich 9. RW6000211511 21 SZCW Zły Zagrożona do Kanału Wschodniego Obrzański Kanał 10. RW6000015649 0 SZCW Zły Zagrożona Południowy Jeziorne 11. LW10002 Sławskie 3b NAT Zły Zagrożona 12. LW10007 Tarnowskie Duże 3b NAT - Niezagrożona 13. LW10025 Lgińsko 3a NAT Zły Zagrożona Źródło: Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 października 2016 r. w sprawie Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry (Dz. U. 2016 r., poz. 1967).
Zgodnie z powyższym zestawieniem w trzech wydzielonych JCWP oceniono aktualny stan jako dobry, w pozostałych JCWP jako zły. W 9 JCWP oceniono, że są zagrożone nieosiągnięciem celów środowiskowych.
Celem środowiskowym dla JCWP rzecznych w zakresie stanu chemicznego jest dobry stan chemiczny. Wskaźniki stanu dobrego przyjęto zgodnie z rozporządzeniem klasyfikacyjnym. Celem środowiskowym dla JCWP rzecznych w zakresie elementów hydromorfologicznych jest dobry stan tych elementów (II klasa). W przypadku JCW monitorowanych, które zgodnie z wynikami oceny stanu przeprowadzonej przez GIOŚ osiągają bardzo dobry stan ekologiczny, celem środowiskowym jest utrzymanie hydromorfologicznych parametrów oceny na poziomie I klasy.
Dla JCWP Krzycki Rów od dpł. ze Wschowy do Odry wprowadzono odstępstwa co do terminy osiągnięcia dobrego stanu. W zlewni JCWP występuje presja rolnicza. W programie działań zaplanowano wszystkie możliwe działania mające na celu ograniczenie tej presji tak, aby możliwe było osiągnięcie wskaźników zgodnych z wartościami dla dobrego stanu. Z uwagi jednak na czas niezbędny dla wdrożenia działań, a także okres niezbędny aby wdrożone działania przyniosły wymierne efekty, dobry stan będzie mógł być osiągnięty do roku 2027. Natomiast dla JCWP Polski Rów od Rowu Kaczkowskiego do Baryczy brak jest możliwości technicznych aby osiągnąć dobry stan. W zlewni JCWP występuje presja rolnicza i niska emisja. W celu ograniczenia presji niska emisja w programie działań zaplanowano działanie: weryfikacja programu ochrony środowiska dla gminy, mające na celu szczegółowe rozpoznanie i w rezultacie ograniczenie tej presji tak, aby możliwe było osiągnięcie wskaźników zgodnych z wartościami dla dobrego stanu. W programie działań zaplanowano także wszystkie możliwe działania mające na celu ograniczenie presji rolnictwo tak, aby możliwe było osiągnięcie wskaźników zgodnych z wartościami dla dobrego stanu. Z uwagi jednak na czas niezbędny dla wdrożenia tych działań, następnie konkretnych działań naprawczych, a także okres niezbędny aby wdrożone działania przyniosły wymierne efekty, dobry stan będzie mógł być osiągnięty do roku 2027.
45
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Dla JCWP Barycz od Orli do Odry brak jest możliwości technicznych do osiągnięcia dobrego stanu. W zlewni JCWP występuje presja komunalna. W programie działań zaplanowano działania podstawowe, obejmujące uporządkowanie gospodarki ściekowej ,które są wystarczające, aby zredukować tą presję w zakresie wystarczającym dla osiągnięcia dobrego stanu. Z uwagi jednak na czas niezbędny dla wdrożenia działań, a także okres niezbędny aby wdrożone działania przyniosły wymierne efekty, dobry stan będzie mógł być osiągnięty do roku 2021. Dla JCWP Odra od Wałów Śląskich do Kanału Wschodniego wprowadzono odstępstwa. W zlewni JCWP występuje presja przemysłowa związana ze zrzutem chlorków. Wpływ działalności antropogenicznej na stan JCWP oraz brak możliwości technicznych ograniczenia tych oddziaływań na wody, bez ponoszenie dysproporcjonalnych kosztów, generuje konieczność ustalenia mniej rygorystycznych celów w zakresie wskaźnika charakteryzującego zasolenie (chlorki). Wdrożenie skutecznych i efektywnych działań naprawczych wymaga szczegółowego rozpoznania presji i możliwości jej redukcji brak możliwości technicznych. W zlewni JCWP występuje presja rolnicza i niska emisja. W celu ograniczenia presji niska emisja w programie działań zaplanowano działanie: weryfikacja programu ochrony środowiska dla gminy, mające na celu szczegółowe rozpoznanie i w rezultacie ograniczenie tej presji tak, aby możliwe było osiągnięcie wskaźników zgodnych z wartościami dla dobrego stanu. W programie działań zaplanowano także wszystkie możliwe działania mające na celu ograniczenie presji rolnictwo tak, aby możliwe było osiągnięcie wskaźników zgodnych z wartościami dla dobrego stanu. Z uwagi jednak na czas niezbędny dla wdrożenia tych działań, następnie konkretnych działań naprawczych, a także okres niezbędny aby wdrożone działania przyniosły wymierne efekty, dobry stan będzie mógł być osiągnięty do roku 2027.
Dla JCWP Obrzański Kanał Południowy brak jest możliwości technicznych. W zlewni JCWP nie zidentyfikowano presji mogącej być przyczyną występujących przekroczeń wskaźników jakości. Konieczne jest dokonanie szczegółowego rozpoznania przyczyn w celu prawidłowego zaplanowania działań naprawczych. Rozpoznanie przyczyn nieosiągnięcia dobrego stanu zapewni realizacja działań na poziomie krajowym: utworzenie krajowej bazy danych o zmianach hydromorfologicznych, przeprowadzenie pogłębionej analizy presji pod kątem zmian hydromorfologicznych, opracowanie dobrych praktyk w zakresie robót hydrotechnicznych i prac utrzymaniowych wraz z ustaleniem zasad ich wdrażania oraz opracowanie krajowego programu renaturalizacji wód powierzchniowych.
Z dniem 1 stycznia 2018 roku weszła w życie nowa ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. 2017 poz. 1566 ze zm.). Ustawa ta m.in. powołuje do życia nową jednostkę Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie (PGW WP). Jednostka ta z dniem 01.01.2018 r. przejęła dotychczasowe zadania i kompetencje Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej oraz marszałków województw (związane z utrzymaniem wód) oraz starostów – w zakresie wydawania pozwoleń wodnoprawnych. W kompetencji Wód Polskich jest również utrzymanie pozostałego mienia Skarbu Państwa związanego z gospodarką wodną, a także prowadzenie inwestycji w tym obszarze.
4.5.1 Wody powierzchniowe Wody płynące Powiat wschowski znajduje się w dorzeczu Odry, która przepływa zaledwie na długości 6,0 km wzdłuż granicy z powiatem głogowskim. Rzeka charakteryzuje się licznymi zakolami oraz starorzeczami. Jej dolina na terenie powiatu aż do ujścia Baryczy to tereny zalewowe. Druga pod względem wielkości rzeka – Barycz na odcinku 3,0 km wpada bezpośrednio do Odry w Wyszanowie. Stanowi główny ciek odwadniający pradolinę Głogowską. Rzeka posiada minimalny spadek. Po obu stronach cieku występują tereny zalewowe.
Wykaz rzek przepływających przez powiat zestawiono w tabeli.
Tabela 17 Wykaz cieków przepływających przez powiat Nazwa cieku Długość ogólna w km Kanał Cienica 2,700 Kanał Łupica 6,400 Czernica 10,900 Moczar 5,700 Obrzyca 3,290 Kanał Sarnka 3,985
46
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Nazwa cieku Długość ogólna w km Kanał Południowy Obry 6,600 Krzycki Rów 22,905 Kopanica 9,600 Rów Polski 8,750 Kanał Lipiec 11,460 Barycz 3,000 Odra 6,000 Źródło: Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie - Zarząd Zlewni Zielona Góra.
Wody stojące Jeziora na terenie powiatu wschowskiego znajdują się głównie w Gminie Sława i kilka jezior w Gminie Wschowa. Na terenie gminy Szlichtyngowa nie ma jeziora ale za to jest bogata sieć rzeczna. Jeziora na terenie powiatu są wąskie, długie rynnowe. Ich linia brzegowa przebiega prawie równolegle tzn. ze zmianą kierunku linii jednego brzegu zmienia się równocześnie kierunek linii drugiego brzegu. Kształty jezior są małourozmaicone, przypominające raczej doliny rzeczne. Charakteryzują się stosunkowo łagodnymi skłonami rynien, co nie jest typowe dla jezior rynnowych. Charakterystyczny jest natomiast ich kierunek, osie jezior są bowiem ukierunkowane południowy-wschód – północny- zachód.
Największym jeziorem województwa lubuskiego a zarazem największą atrakcją przyrodniczą powiatu wschowskiego jest Jezioro Sławskie o powierzchni 845,6688 ha. Przestrzeń akwenu jest urozmaicona licznymi zatokami, półwyspami, a także kilkoma wyspami: Ptasią, Dziczą, Kormoranów oraz wyspą nazywaną od niedawna Tuczno – na pamiątkę najstarszej znanej nazwy Jeziora Sławskiego. Do jeziora uchodzi szereg mniejszych strug i rzeczek, z których największe znaczenie ma Czernica, wpływająca do jeziora w Sławie. Z jeziora bierze swój początek rzeka Obrzyca, niegdyś stanowiąca bardzo popularną trasę spływów kajakowych. Ponadto Jezioro Sławskie otoczone jest dużymi połaciami lasu, co sprawia, że jego brzegi to także idealne miejsce dla spacerowiczów, grzybiarzy, rowerzystów i miłośników przyrody. Wykaz jezior na terenie powiatu zestawiono w poniższej tabeli.
Tabela 18 Wykaz jezior na terenie powiatu Nazwa jeziora Powierzchnia ha J. Sławskie 854,6688 J. Dąbie 4,5800 J. Błotne (Łąkie) 28,5800 J. Steklno Górne 8,4100 J. Steklno Dolne 6,4000 J. Młyńskie Duże 10,0000 J. Młyńskie Małe 5,6000 J. Plusze (Brzezie) 9,9500 J. Tarnowskie Duże 109,3300 J. Tarnowskie Małe 40,6900 J. Lgiń Duży 80,8361 J. Lgiń Mały 39,1000 Źródło: Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie - Zarząd Zlewni Zielona Góra.
4.5.2 Jakość wód powierzchniowych Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze przeprowadzić ocenę stanu jednolitych części wód powierzchniowych na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2016 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1187). Dodatkowo uwzględniono zasady określone szczegółowo w opracowanych przez GIOŚ wytycznych dla wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska do przeprowadzenia oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych
Jednolite części wód powierzchniowych dzieli się na naturalne, dla których określa się stan ekologiczny i stan chemiczny oraz na sztuczne (powstałe w wyniku działalności człowieka) i silnie zmienione (ich charakter został w znacznym stopniu zmieniony w następstwie fizycznych
47
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku” przeobrażeń, będących wynikiem działalności człowieka), dla których określa się potencjał ekologiczny i stan chemiczny.
Stan jednolitych części wód powierzchniowych ocenia się poprzez porównanie wyników klasyfikacji stanu ekologicznego lub potencjału ekologicznego i stanu chemicznego. JCWP jest oceniona jako będąca w dobrym stanie, gdy jej stan/potencjał jest co najmniej dobry i jednocześnie gdy jej stan chemiczny jest dobry. Jeżeli stan/potencjał lub stan chemiczny jest gorszy niż dobry, stan ocenianej JCWP należy ocenić jako zły. W przypadku braku możliwości oceny stanu chemicznego, gdy jednocześnie ocena stanu/potencjału ekologicznego wskazuje na stan/potencjał ekologiczny umiarkowany, słaby lub zły, stan ocenianej JCWP należy ocenić jako zły.
Rzeki Najnowsze badania stanu jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych prowadzone przez WIOŚ w Zielonej Górze dotyczą roku 2017. Oceniono trzy JCWP znajdujące się na terenie powiatu wschowskiego, a ich stan oceniono jako zły.
Krzycki Rów na południe od Wschowy (m. Siedlnica) osiągnął słaby potencjał ekologiczny ze względu na elementy biologiczne. Zdecydowały o tym przekroczenia w zakresie fitobentosu. Stan chemiczny nie był badany.
Krzycki Rów ujście do Odry (most na drodze Nowa Sól - Stany) otrzymał słaby potencjał ekologiczny ze względu na elementy biologiczne, które otrzymały 4 klasę z powodu przekroczeń w zakresie makrobezkręgowców bentosowych. Stan chemiczny określono poniżej dobrego.
Obrzyca powyżej ujścia Ciekącej (m. Konotop) była badana tylko w zakresie elementów chemicznych, gdzie stan chemiczny oceniono poniżej dobrego.
Szczegółowe wyniki przedstawia poniższa tabela.
48
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Tabela 19 Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych badanych w 2017 roku Klasa elementów Nazwa punktu fizykochemicznych Stan / Nazwa i kod ocenianej Klasa elementów Klasa elementów Klasa elementów Stan Stan pomiarowo- – specyficzne potencjał jcwp biologicznych hydromorfologicznych fizykochemicznych chemiczny JCWP kontrolnego zanieczyszczani ekologiczny syntetyczne PLRW60001715632 Obrzyca - Obrzyca do Ciekącej z powyżej ujścia Poniżej - - - - - Zły jez. Sławskim, Ciekącej (m. dobrego Tarnowskim Dużym Konotop) PLRW600017154332 Krzycki Rów - na Słaby Krzycki Rów do dopł. ze południe od 4 2 >2 - potencjał - Zły Wschowy z jez. Krzyckim Wschowy (m. ekologiczny Wielkim Siedlnica) Krzycki Rów - PLRW60001915499 ujście do Odry Słaby Poniżej Krzycki Rów od dpł. ze (most na drodze 4 2 >2 2 potencjał Zły dobrego Wschowy do Odry Nowa Sól - ekologiczny Stany) Źródło: Ocena jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych i jeziornych w województwie lubuskim za rok 2017 - Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze.
49
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Jeziora Jeziora na terenie powiatu były badane w ramach monitoringu prowadzonego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze w 2017 roku. Przebadane zostały dwa jeziora. Jeziora te to naturalne jednolite części wód, dla których określany jest stan ekologiczny.
Tabela 20 Klasyfikacja stanu jednolitych części wód jeziornych badanych w 2017 roku Ocena Nazwa i kod Klasa elementów Klasa elementów Stan Stan chemiczny stanu JCWP biologicznych fizykochemicznych ekologiczny JCWP PLLW10007 II klasa I klasa Dobry - - Tarnowskie Duże PLLW10002 - - - Poniżej dobrego ZŁY Sławskie Źródło: Ocena jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych i jeziornych w województwie lubuskim za rok 2017 - Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze.
Jezioro Tarnowskie Duże było objęte monitoringiem diagnostycznym. Stan ekologiczny oceniono jako dobry ze względu na II klasę elementów biologicznych. Stan chemiczny nie był badany dlatego nie można było ocenić stanu JCWP. Natomiast Jezioro Sławskie było objęte monitoringiem operacyjnym i w 2017 roku przebadano tylko elementy chemiczne, które oceniono poniżej stanu dobrego. W związku z tym stan JCWP oceniono jako zły.
Stan kąpielisk Na terenie powiatu wschowskiego w 2017 roku funkcjonowały dwa kąpieliska6: Kąpielisko strzeżone w Sławie na Jeziorze Sławskim organizowane przez Sławskie Centrum Kultury i Wypoczynku w Sławie – (zwyczajowa nazwa kąpieliska: SCKiW w Sławie), Kąpielisko strzeżone w miejscowości Lgiń nad Jeziorem Lgińsko (Lgiń Duży) organizowane przez Centrum Kultury i Wypoczynku we Wschowie - (zwyczajowa nazwa kąpieliska: Lgińsko (Lgiń Duży).
Zostały również wyznaczone miejsca wykorzystywane do kąpieli: W miejscowości Wygnańczyce na wodach Jeziora Dąbie – organizator Związek Harcerstwa Polskiego Lubin; W miejscowości Sława przy Ośrodku Wypoczynkowym PCK, ul. Odrodzonego Wojska Polskiego 23 – organizator Polski Czerwony Krzyż z siedzibą w Zielonej Górze; W miejscowości Radzyń przy Ośrodku Wypoczynkowym Wratislavia, ul. Słoneczna 49 - organizator „Laguna” Usługi Rekreacyjno-Turystyczne Dorota Łapińska, ul. Bzowa 31 Radwanice, 55-010 Święta Katarzyna; W miejscowości Tarnów Jezierny przy Ośrodku Wypoczynkowym „RELAX” – organizator Ekonaft – Bolesławiec Sp. z o.o., ul. Kościuszki 60, 59-700 Bolesławiec.
4.5.2 Wody podziemne Teren powiatu znajduje się w obrębie Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP): nr 150 Pradolina Warszawa - Berlin - swym zasięgiem obejmuje niewielki fragment w północnej części powiatu. Zbiornik znajduje się w strefie regionalnego drenażu wód w strukturze erozyjnej pradoliny wypełnionej piaszczysto-żwirowymi osadami z okresu zlodowaceń południowopolskich i środkowopolskich oraz zlodowacenia Wisły oraz akumulacją w okresach interglacjalnych oraz holocenie. Zbiornik ma charakter porowy o swobodnym i swobodno-naporowym zwierciadle wody. Zasadnicze znaczenie dla zaopatrzenia w wodę stanowi poziom wód gruntowych i wód wgłębnych pradoliny. Występujący w podłożu poziom subglacjalny nie jest dotychczas wykorzystywany gospodarczo. GZWP nr 150 należy do struktur o charakterze odkrytym z lokalnie występującą pokrywą izolującą, co decyduje o jego silnej podatności na zanieczyszczenie z powierzchni terenu. Zasoby dyspozycyjne zbiornika wyznaczono w wysokości 350 000 m3/d, przy module 217 m3/d × km2. Rzeczywisty pobór wód podziemnych na terenie zbiornika w 2010 r. wynosił 90 849 m3/d, co stanowiło ok. 26% zasobów dyspozycyjnych.
6 dane z Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Nowej Soli. 50
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
nr 302 Pradolina Barycz - Głogów (W) - swym zasięgiem obejmuje małe fragmenty w południowej i południowo-zachodniej części powiatu. Zbiornik ten tworzą utwory wodonośne piętra czwartorzędowego wykształcone jako piaski i żwiry o miąższości 2,85 m. Ma on charakter porowy, stanowi strukturę pradolinną (częściowo dolinną) wypełnioną osadami zlodowaceń południowopolskich i środkowopolskich oraz zlodowacenia Wisły. Poziom pradolinny charakteryzuje się swobodnym, lokalnie swobodno-napiętym zwierciadłem oraz na ogół brakiem izolacji lub izolacją słabą. Wodoprzewodność warstwy zbiornika osiąga wartości od zaledwie 50 do 4000 m2/d, zaś współczynnik filtracji zmienia się w szerokim przedziale 1,724,97 m/d. Zasilanie wód podziemnych GZWP nr 302 następuje pośrednio na drodze infiltracji opadów atmosferycznych w obrębie zbiornika, lokalnie w wyniku infiltracji wód powierzchniowych. Zasoby odnawialne dla obszaru zbiornika wynoszą 332 296 m3/d, co w przeliczeniu na moduł zasobów daje 669,14 m3/d × km2, natomiast zasoby dyspozycyjne oszacowane na podstawie badań modelowych wynoszą 182 000 m3/d. Przy poborze w okresie dokumentowania na poziomie 19 455,4 m3/d stanowiło to 5,8% oszacowanych zasobów odnawialnych i 10,6% dyspozycyjnych. nr 303 Pradolina Barycz-Głogów (E) - swym zasięgiem obejmuje mały fragment w południowo-wschodniej części powiatu. Jest zbiornikiem o charakterze porowym, na ogół pozbawiony izolacji lub słabo izolowany od powierzchni terenu. Zwierciadło wody ogólnie zalega na głębokości 1–5 m, miejscami nieco głębiej. Oszacowane w ramach badań modelowych zasoby dyspozycyjne wynoszą 123 330 m3/d przy module 70,0 m3/d× km2. Pobór wód podziemnych na obszarze zbiornika stanowi zaledwie 21% oszacowanych zasobów dyspozycyjnych. Odkryty, płytko zalegający poziom wodonośny będący w więzi hydraulicznej z głębiej leżącym horyzontem wodonośnym determinuje krótki czas migracji zanieczyszczeń, stąd praktycznie cały obszar zbiornika (99%) charakteryzuje się bardzo wysoką i wysoką podatnością na zanieczyszczenia. nr 304 Zbiornik międzymorenowy Przemęt - swym zasięgiem obejmuje mały fragment w północnej części powiatu. Obszar ten został ukształtowany w fazie leszczyńskiej zlodowacenia Wisły, w jego strefie marginalnej w okresie maksymalnego zasięgu lądolodu. Charakteryzuje go duże zróżnicowanie morfologiczne, wysoczyzna morenowa jest silnie poprzecinana rynnami jeziornymi i dolinami, z obniżeniem w części centralnej zwanym „zastoiskiem brenneńsko-sławskim”. Występują tu moreny czołowe, kemy, zastoiska (rejon Lginia). Zasoby odnawialne określone na drodze badań modelowych dla obszaru GZWP nr 304 wynoszą 23 000 m3/d, a moduł zasobowy – 192 m3/d × km2. Zasoby dyspozycyjne oszacowano w wysokości 13 100 m3/d, co stanowi ok. 58% zasobów odnawialnych. Pobór wód na obszarze zbiornika w 2009 r., w wielkości 1600 m3/d, stanowi zaledwie 12% wielkości zasobów dyspozycyjnych. Świadczy to o dużych rezerwach zasobowych względem istniejących poborów wód podziemnych. nr 306 Zbiornik Wschowa - swym zasięgiem obejmuje duży fragment w centralnej i wschodniej części powiatu. Zbiornik porowy, czwartorzędowy o powierzchni 261,67 km2. Zasilanie poziomu zachodzi na drodze bezpośredniej infiltracji opadów (w strefach kontaktu z poziomem przypowierzchniowym) oraz pośrednio, przez przesączanie wód przez nadkład występujących powyżej glin zwałowych. Układ hydroizohips wskazuje, że odpływ wód z tego poziomu, jak i całego zbiornika, następuje w kierunku północno-zachodnim i zachodnim, do doliny Obrzycy, do doliny Odry na południe i południowy zachód oraz na południowy wschód w kierunku doliny Krzyckiego Rowu, który w części NE zbiornika drenuje przede wszystkim poziom przypowierzchniowy. Zasoby odnawialne określone na drodze badań modelowych wynoszą dla obszaru GZWP 98 400 m3/d, moduł zasobowy wynosi 376,8 m3/d × km2. Zasoby dyspozycyjne oszacowano w wysokości 62 400 m3/d, co stanowi ok. 63,4% wielkości zasobów odnawialnych.
51
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Rysunek 4 Główne Zbiorniki Wód Podziemnych
Źródło: epsh.pgi.gov.pl
Od 2016 r. zgodnie z zatwierdzoną przez Radę Ministrów aktualizacją Planu Gospodarowania Wodami na obszarze dorzecza Odry (aPGW) obowiązuje nowa wersja podziału obszaru Polski na 172 jednolite części wód podziemnych (JCWPd). Zgodnie z tym podziałem na terenie powiatu wydzielono trzy Jednolite Części Wód Podziemnych (JCWPd) o numerze 69 (europejski kod PLGW600069), 78 (europejski kod PLGW600078) i 79 (europejski kod PLGW600079).
Tabela 21 Jednolite części wód podziemnych na terenie powiatu Kod JCWPd PLGW600069 PLGW600078 PLGW600079 Stan chemiczny Dobry Dobry Dobry Cel środowiskowy Stan ilościowy Dobry Dobry Dobry Monitoring Tak Tak Tak Ocena ryzyka Stan chemiczny Dobry Dobry Dobry nieosiągnięcia Stan ilościowy Dobry Dobry Dobry celów Ryzyko nieosiągnięcia celu środowiskowych Niezagrożona Niezagrożona Niezagrożona środowiskowego Przedłużenie Odstępstwo Nie Nie Nie terminu osiągnięcia celu / ustalenie celów Termin osiągnięcia mniej Nie dotyczy Nie dotyczy Nie dotyczy dobrego stanu rygorystycznych dla JCWPd Źródło: Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 października 2016 r. w sprawie Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry (Dz. U. z 2016 r., poz. 1967).
52
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Rysunek 5 Jednolite Części Wód Podziemnych na terenie powiatu
Źródło: epsh.pgi.gov.pl
4.5.3 Jakość wód podziemnych Badania jakości wód podziemnych prowadzone były w oparciu o krajową sieć pomiarową i zostały wykonane przez Państwowy Instytut Geologiczny na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
Ocena jakości wód została wykonana w oparciu o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu jednolitych części wód podziemnych (Dz. U. 2016. poz. 85). Klasyfikacja elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje pięć klas jakości wód podziemnych: klasa I – wody bardzo dobrej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych i mieszczą się w zakresie tła hydrogeochemicznego oraz nie wskazują na wpływ działalności człowieka; klasa II – wody dobrej jakości, w których wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo jest to wpływ bardzo słaby; klasa III – wody zadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalności człowieka; klasa IV – wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz wyraźnego wpływu działalności człowieka; klasa V – wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają znaczący wpływ działalności człowieka. Rozporządzenie definiuje dobry i słaby stan chemiczny wód podziemnych. Klasy jakości wód podziemnych I - III oznaczają dobry stan chemiczny, a klasy jakości wód podziemnych IV i V oznaczają słaby stan chemiczny.
53
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Wody podziemny w 2016 roku były badane tylko we Wschowie, gdzie wody podziemne osiągnęły dobrą jakość.
Tabela 22 Monitoring wód podziemnych w 2016 roku Klasa jakości wody w Miejscowość Gmina JCWPd Przyczyna zmiany klasy jakości punkcie tylko Fe (geogeniczne pochodzenie) i
O2 (pomiar w zróżnicowanych warunkach środowiskowych) w III Wschowa Wschowa 69 II klasie jakości, głębokość otworu 72.8 m, poziom wodonośny izolowany gliną zwałową o miąższości 27.2 m Źródło: „Monitoring jakości wód podziemnych Województwa Lubuskiego w 2016 roku” WIOŚ w Zielonej Górze.
Zgodnie z rozporządzeniem nr 1/2017 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia 1 lutego 2017 r. w sprawie określenia w regionie wodnym Środkowej Odry wód powierzchniowych i podziemnych wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszaru szczególnie narażonego, z którego odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód należy ograniczyć, na terenie powiatu wschowskiego nie wyznaczono punktów pomiarowych wód podziemnych, w których wody określono jako wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych.
4.5.4 Melioracje Melioracje wodne polegają na regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnej gleb, ułatwienia jej uprawy oraz na ochronie użytków rolnych przed powodziami. Rowy i drenaże pełnią ważną rolę w regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnej gleby, ułatwienia jej uprawy oraz w ochronie użytków rolnych przed powodziami. W związku z przeznaczaniem terenów rolnych zmeliorowanych pod zabudowę, melioracje wodne szczegółowe (drenowania, rowy) podlegają przebudowie lub likwidacji. Za utrzymanie melioracji wodnych szczegółowych na terenie gmin odpowiedzialne są spółki wodne. Brak konserwacji może doprowadzić do lokalnych podtopień. Ogólna powierzchnia gruntów zmeliorowanych na terenie powiatu na koniec 2017 roku wynosiła 11 420,28 ha, a łączna długość rowów melioracyjnych wynosiła 560,19 km (Źródło: Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Zarząd Zlewni w Zielonej Górze).
Budowa urządzeń piętrzących w rowach i ciekach pozwala na zgromadzenie znacznych rezerw wody, które w naturalny sposób wpływają na podniesienie zwierciadła wód gruntowych. Tworzone są w ten sposób określone zasoby dyspozycyjne, możliwe do wykorzystania dla nawodnień głównie użytków zielonych. Na terenie powiatu znajduje się pięć jazów i pięć zastawek
Tabela 23 Wykaz budowli piętrzących na terenie powiatu Wysokość Rodzaj Lokalizacja budowli piętrzenia [m] Jaz Rzeka Obrzyca w km 48+393 działka 140 obręb Lubiatów, gm. Sława 1,1 Jaz Kanał Łupicki w km 6+350 obręb Łupice. Gm. Sława 0,9 Zastawka Kanał Łupicki w km 0+012 obręb Ciosaniec , gm. Sława 0,6 Zastawka Czernica w km 4+125 obręb Przybyszów gm. Sława 0,8 Zastawka Czernica w km 7+500 obręb Przybyszów gm. Sława 0,6 Zastawka Rowy szczegółowe na terenie Gminy Sława 17 sztuk 0,5 Jaz Krzycki Rów w km 36+518 obręb Gola , gm. Szlichtyngowa 0,8 Jaz Krzycki Rów w km 41+822 obręb Górczyna, gm. Szlichtyngowa 1,8 Zastawka Krzycki Rów w km 54+085 obręb Olbrachcice, gm. Wschowa 1,2 Jaz Rów Polski w km 5+057 obręb Kowalewo , gm. Szlichtyngowa 1,5 Źródło: Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Zarząd Zlewni w Zielonej Górze.
54
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
4.5.5 Retencja wód powierzchniowych Mała retencja polega na gromadzeniu wody w niewielkich zbiornikach, zarówno naturalnych, jak i sztucznych. To także spiętrzanie wody w korytach małych rzek, potoków, kanałów i rowów, w celu gromadzenia wody i uniemożliwienia jej szybkiego spływu powierzchniowego. Mała retencja jest jedną z form magazynowania wody i może być wykorzystywana jako narzędzie do zapobiegania przed powodzią i suszą. Na terenie powiatu wschowskiego zlokalizowanych jest 18 obiektów małej retencji. Natomiast planowana jest budowa dwóch zbiorników małej retencji: zbiornik wyrównawczo-retencyjny Wschowa, wraz z odbudową rowu szczegółowego R-Z. Planowana lokalizacja na obrzeżach w południowej części Wschowy, za oczyszczalnią ścieków we Wschowie. zbiornik retencyjny Jędrzychowice przy cieku Krzycki Rów w km 48+230.
4.5.6 Powódź Mapy zagrożenia powodziowego sporządza się dla obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, wskazanych we wstępnej ocenie ryzyka powodziowego, tj. obszarów, na których stwierdza się istnienie znaczącego ryzyka powodziowego lub jego wystąpienie jest prawdopodobne. Na mapach zagrożenia powodziowego przedstawia się obszary o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia powodzi: 1. obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie i wynosi 0,2% (raz na 500 lat) lub na których istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia ekstremalnego; 2. obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat (1%); 3. obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie i wynosi raz na 10 lat (Q 10%); 4. obszary obejmujące tereny narażone na zalanie w przypadku: a. zniszczenia lub uszkodzenia wału przeciwpowodziowego, b. zniszczenia lub uszkodzenia wału przeciwsztormowego, c. zniszczenia lub uszkodzenia budowli piętrzącej. Dla obszarów wskazanych na mapach zagrożenia powodziowego sporządza się mapy ryzyka powodziowego. Mapy ryzyka powodziowego określają wartości potencjalnych strat powodziowych oraz przedstawiają obiekty narażone na zalanie w przypadku wystąpienia powodzi o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia. Są to obiekty, które pozwolą na ocenę ryzyka powodziowego dla zdrowia i życia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego i działalności gospodarczej, czyli grupy, dla których należy ograniczyć negatywne skutki powodzi zgodnie z celami Dyrektywy Powodziowej.
Mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego jako dokumenty planistyczne stanowią w praktyce nietechniczny środek ochrony przeciwpowodziowej mający na celu ograniczenie potencjalnych negatywnych konsekwencji powodzi. Celem powstania tych dokumentów jest właściwe zarządzanie ryzykiem jakie może stwarzać powódź dla życia i zdrowia ludzi, środowiska, gospodarki. Udostępnienie informacji o obszarach zagrożonych powodzią i poziomie tego zagrożenia, jak również wskazanie jakie ryzyko wiąże się z wystąpieniem powodzi na danym obszarze, z pewnością przyczyni się do podejmowania przez mieszkańców, jak również władze lokalne, świadomych decyzji odnośnie lokalizacji inwestycji. Każdy obywatel może sprawdzić, czy zamieszkuje obszar zagrożony powodzią, a jeśli tak, to jak bardzo jest zagrożony. Mapy stanowią podstawę dla racjonalnego planowania przestrzennego na obszarach zagrożonych powodzią, a tym samym dla ograniczania negatywnych skutków powodzi. Informacje zawarte na mapach będą również przydatne w reagowaniu i zarządzaniu kryzysowym w przypadku wystąpienia powodzi. Mapy mogą stanowić punkt wyjścia do prowadzania dalszych analiz niezbędnych do realizacji działań różnych organów administracji, w tym zarządzania kryzysowego. Jednak głównym celem opracowania map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego jest stworzenie podstaw do opracowania planów zarządzania ryzykiem powodziowym – ostatniego etapu wdrażania Dyrektywy Powodziowej. Mapy te będą skutecznym narzędziem pozyskiwania danych, podstawą ustanawiania priorytetów i podejmowania dalszych decyzji o charakterze technicznym, finansowym i politycznym dotyczących zarządzania ryzykiem powodziowym.
Według map zagrożenia powodziowego (MZP) i map ryzyka powodziowego (MRP) część gminy Wschowa i gminy Szlichtyngowa (obszary zlokalizowane wzdłuż rzek: Rów Polski, Barycz i Odra) znajduje się:
55
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
w obszarze szczególnego zagrożenia powodzią, na którym prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie i wynosi raz na 10 lat (Q10%) oraz na którym prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat (Q1%), w obszarze, na którym prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie i wynosi raz na 500 lat (Q0,2%) oraz wybrane obszary w opracowanym wariancie – całkowitego zniszczenia lub uszkodzenia wału przeciwpowodziowego, który określa zagrożenie powodziowe wynikające z możliwości awarii odcinka obwałowania.
Szczegółowe mapy zagrożenia powodziowego oraz mapy ryzyka powodziowego dostępne są na stronie mapy.isok.gov.pl. oraz w Starostwie Powiatowym we Wschowie.
Przed ewentualną powodzią mieszkańców powiatu chronią wały przeciwpowodziowe o ogólnej długości 7889 m. Stan techniczny w większości przypadków oceniany jest jako mogący zagrażać bezpieczeństwu. Wyjątek stanowi rzeka Odra i rzeka Barycz, gdzie stan techniczny oceniany jest jako dobry. Wykaz wałów na terenie powiatu przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 24 Wykaz wałów przeciwpowodziowych Rzeka Lp. Długość [m] Stan techniczny (miejscowość, gmina) 1 Rzeka Odra P-1A obręb Stan dobry, niezagrażający 603 Szlichtyngowa, gm. Szlichtyngowa bezpieczeństwu 2 Rzeka Barycz P-1 obręb Wyszanów, 1600 Stan dobry gm. Szlichtyngowa 3 Rzeka Rów Polski L-1 obręb Stan mogący zagrażać 1360 Wyszanów, gm. Szlichtyngowa bezpieczeństwu 4 Rzeka Rów Polski L-2 – obręb Stan mogący zagrażać Dryżyna - Kowalewo, gm. 1550 bezpieczeństwu Szlichtyngowa 5 Rzeka Rów Polski P-1 - obręb Stan mogący zagrażać 1226 Wyszanów, gm. Szlichtyngowa bezpieczeństwu 6 Rzeka Rów Polski P-2 - obręb Stan mogący zagrażać Dryżyna - Kowalewo, gm. 1550 bezpieczeństwu Szlichtyngowa Źródło: Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu.
4.5.7 Susza Zapobieganie suszy jest istotne, gdyż susza powoduje przesuszenie gleby, zmniejszenie lub całkowite zniszczenie upraw, zmniejszenie zasobów wody pitnej, a także zwiększone prawdopodobieństwo występowania pożarów. Dla oceny zagrożenia suszą w Polsce został utworzony System Monitoringu Suszy Rolniczej, który na zlecenie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi prowadzi Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach.
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu opracował „Plan przeciwdziałania skutkom suszy w regionach wodnych Środkowej Odry, Izery, Metuje, Łaby i Ostrożnicy (Upa), Orlicy i Morawy”. Celem opracowania dokumentu jest zidentyfikowanie obszarów najbardziej narażonych na wystąpienie zjawiska suszy, wskazanie rodzaju zagrożeń oraz wypracowanie metod przeciwdziałania jego skutkom.
Susza, to zjawisko ciągłe o zasięgu regionalnym, objawiającym się tymczasowym ograniczeniem dostępności wody; susza definiowana jest także jako katastrofa naturalna. W zależności od czynników wpływających na rozwój intensywności i zasięgu suszy, możemy mówić o czterech, powiązanych ze sobą przyczynowo-skutkowo, typach: susza atmosferyczna (meteorologiczna) – charakteryzuje ją niedobór opadów, skutkujących zwiększoną ewapotranspiracją, obniżeniem lustra wód powierzchniowych, a także zmniejszenie ilości wody glebowej, susza rolnicza – ograniczenie dostępności wody dla roślin, co prowadzi do ich stopniowego obumierania i spadku produkcji roślinnej,
56
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
susza hydrologiczna – charakteryzuje się obniżeniem zasobów wody rzekach oraz w naturalnych i sztucznych zbiornikach wodnych, susza hydrogeologiczna – długotrwałe obniżenie zasobów wód podziemnych. Wyróżnia się także tzw. suszę gospodarczą, która na skutek niedoborów opadów a w konsekwencji przesuszenia gleb, obniżenia przepływu w ciekach w istotny sposób wpływa na względy ekonomiczne, społeczne bądź rolnicze.
Tabela 25 Poziom zagrożenia wszystkimi typami suszy dla poszczególnych gmin obszary zagrożone wszystkimi typami suszy (% powierzchni gminy) Nazwa gminy brak umiarkowany znaczny wysoki bardzo wysoki
Sława 0% 3,2% 89,7% 7,1% 0%
Szlichtyngowa 0% 16,0% 71,7% 12,2% 0%
Wschowa 0% 0% 25,4% 46,0% 28,6% Źródło: „Plan przeciwdziałania skutkom suszy w regionach wodnych Środkowej Odry, Izery, Metuje, Łaby i Ostrożnicy (Upa), Orlicy i Morawy” RZGW Wrocław.
Z powyższej tabeli wynika, że znaczna część gminy Sława i gminy Szlichtyngowa zagrożona jest występowaniem dwóch typów suszy. Zagrożenie z trzech typów suszy występuje na większości obszaru gminy Wschowa. Ponad 28% powierzchni gminy Wschowa zagrożona jest występowaniem wszystkich 4 typów suszy.
4.6 Gospodarka wodno-ściekowa
4.6.1 Sieć wodociągowa Według danych z GUS długość sieci wodociągowej na terenie powiatu w 2017 roku wynosiła 320,4 km. Do sieci podłączonych było 36 445 mieszkańców powiatu, czyli z sieci wodociągowej korzystało 93% ogółu ludności powiatu. W tabeli poniżej przedstawiono szczegółowe dane dotyczące sieci wodociągowej.
Tabela 26 Sieć wodociągowa na terenie powiatu w 2017 roku ludność korzystający z długość czynnej ilość przyłączy korzystająca z instalacji w ogółu jednostka administracyjna sieci rozdzielczej [szt.] sieci ludności [km] [os.] [%] Gmina Sława 113,6 2356 10865 85,4 Gmina Szlichtyngowa 72,3 953 4908 97,4 Gmina Wschowa 134,5 2577 20672 96,5 Powiat Wschowski 320,4 5886 36445 93,0 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS.
4.6.2 Gminne ujęcia wód Zbiorowe zaopatrzenie ludności powiatu w wodę opiera się na wodzie pochodzącej z ujęć podziemnych. Ludność zaopatrywana jest w wodę do spożycia przez 16 ujęć. Wszystkie ujęcia posiadają stacje uzdatniania wody.
57
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Tabela 27 Gminne ujęcia wody na terenie powiatu
liczba Wydajność ujęcia miejscowości obsługiwane miejsce ujęcia wody Stratygrafia 3 studni [m /h] przez ujęcie
Gmina Sława Lubogoszcz, Gola, Sława, Wróblów, Śmieszkowo, Lubogoszcz czwartorzęd 4 300 Przybyszów i część Radzynia Łupice czwartorzęd 2 38 Bagno, Ciosaniec, Droniki, Łupice, Spokojna, Szreniawa Stare Strącze czwartorzęd 2 24 Stare Strącze, Nowe Strącze, Krzydłowiczki Krążkowo czwartorzęd 2 18 Krążkowo, Krzepielów, Dębczyn Lipinki czwartorzęd 2 11 Lipinki Gmina Szlichtyngowa Górczyna - 2 50 Szlichtyngowa, Górczyna, Wyszanów, Dryżyna, Puszcza Zamysłów, Stare Drzewce, Nowe Drzewce, Małe Drzewce, Stare Drzewce - 2 50 Gola Gmina Wschowa Wschowa czwartorzęd 5 200 Wschowa, Przyczyna Dolna Kandlewo czwartorzęd 4 69 Kandlewo, Konradowo, Jędrzychowice, Kowalewo Siedlnica czwartorzęd 2 20 Siedlnica, Czerlejewo Olbrachcice czwartorzęd 2 25 Olbrachcice, Siedlnica Łęgoń Przyczyna Górna czwartorzęd 2 46 Przyczyna Górna, Nowa Wieś, Buczyna, Tylewice, Łysiny Wygnańczyce czwartorzęd 2 10 Wygnańczyce, Pszczółkowo Dębowa Łęka czwartorzęd 2 16 Dębowa Łęka Osowa Sień czwartorzęd 2 60 Osowa Sień Lgiń czwartorzęd 2 32,7 Lgiń, Hetmanice Źródło: Spółka Komunalna Wschowa Sp. z o.o., Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Szlichtyngowa, Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sława Sp. z o.o., Zakład Usług Wodnych we Wschowie Sp. z o.o.
Według danych udostępnionych przez Starostwo Powiatowe we Wschowie na terenie powiatu zostały wyznaczone 24 stref ochrony bezpośredniej ujęć wód podziemnych i powierzchniowych.
Tabela 28 Tereny ochrony bezpośredniej i pośredniej ujęć wód podziemnych i powierzchniowych na terenie powiatu według obowiązujących decyzji wodnoprawnych Lokalizacja Właściciel Rodzaj strefy Data wydania* Data ważności
dec. z dnia 02.01.2014r., studnia 3z na działce o nr Zakład Wodociągów i Kanalizacji znak: SOB.6341.34.2013 31.12.2033r. (pobór ewid. 434/8 obręb Stare Sława Sp. z o.o. ul. Długa 1, 67- bezpośrednia + zmiana dec. Z dnia wód) Strącze 410 Sława 03.07.2017r., znak: SOB.6341.19.2017 studnia nr 3 na działce o Zakład Wodociągów i Kanalizacji nr ewid. 245/1 i studnia dec. Z dnia 18.12.2017r., 17.12.2037r. (pobór Sława Sp. z o.o. ul. Długa 1, 67- bezpośrednia nr 4 na działce o nr ewid. znak: SOB.6341.37.2017 wód) 410 Sława 245/2 obręb Łupice dec. Z dnia 16.11.2004r., znak: SOB 6223/28/2004- studnia SW1 i SWII na Grupa Hajduk Sp. z o.o. Podłoże ustanowienie strefy działkach o nr ewid. 06.11.2036r. (pobór do Pieczarek Sp. k. Ciepielówek bezpośrednia ochronnej, dec. Z dnia 808/1 i 813/1 obręb wód) 1, 67-410 Sława 07.11.2016r., znak: Ciepielówek SOB.6341.42.2016 (pobór wód) studnia nr 5 i 6 na działce dec. Z dnia 07.12.2005r., Zakład Usług Wodnych we o nr ewid. 60/8 obręb znak: SOB 6223/31/2005- 10.10.2026r. (pobór Wschowie Sp. z o.o. ul. bezpośrednia Kandlewo, studnia nr 2 ustanowienie strefy wód) Nowopolna 5, 67-400 Wschowa na działkach o nr ewid. ochronnej, dec. Z dnia
58
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Lokalizacja Właściciel Rodzaj strefy Data wydania* Data ważności
56/4, 58/3 i studnia nr 4a 11.10.2016r., znak: na działkach o nr ewid. SOB.6341.34.2016 55/3 i 56/3 obręb (pobór wód) Kandlewo dec. Z dnia 07.12.2005r., znak: SOB 6223/30/2005- studnia nr 1 i 2 na Zakład Usług Wodnych we ustanowienie strefy działkach o nr ewid. 12.09.2026r. (pobór Wschowie Sp. z o.o. ul. bezpośrednia ochronnej, dec. Z dnia 297/2 i 297/8obręb wód) Nowopolna 5, 67-400 Wschowa 29.09.2016r., znak: Osowa Sień SOB.6341.31.2016 (pobór wód) Ośrodek Wczasowy „ZACISZE” studnia na działka o nr Krystyna Korolko, ul. dec. Z dnia 03.03.2010r., do dnia 31.01.2030r. ewid. 4080/1 obręb m. bezpośrednia Nowosolska 2D Radzyń, 67-410 znak: SOB 6223/4/2010 (pobór wód) Sława Sława dec. Z dnia 11.03.2010r., studnia nr 3 na działce o znak: SOB 6223/5/2010- nr ewid. 2150/1, studnia MARINO Sp. z o.o. u. ustanowienie strefy nr 4 na działce o nr ewid. 05.09.2036r. (pobór Rzemieślnicza 71, 64-234 bezpośrednia ochronnej, dec. Z dnia 2153/1, studnie nr 5 i 6 wód) Przemęt 06.09.2016r., znak: na działce o nr ewid. SOB.6341.29.2016 (pobór 2163 obręb m. Wschowa wód) studnia na działce o nr dec. Z dnia 14.10. 2010r., MEGA Sp. z o.o. Stare Strącze 30.09.2030r. (pobór ewid. 126/2 obręb Stare bezpośrednia znak: 35, 67-410 Sława wód) Strącze SOB 6223/25/2010 dec. Z dnia 23.08.2004r., znak: SOB 6223/18/2004- Przedsiębiorstwo Usługowo- studnia na działce o nr ustanowienie strefy 12.02.2035r. Handlowo-Produkcyjne „BOR- ewid. 3080/5 obręb m. bezpośrednia ochronnej, dec. Z dnia (SOB.6341.2.2015 TUR” Bożena Przybysławska ul. Sława 13.02.2015r., znak: (pobór wód) Wczasowa 11, 67-410 Sława SOB.6341.2.2015 (pobór wód) Budowlane Przedsiębiorstwo studnia na działce o nr Produkcyjno- Usługowo- dec. Z dnia 07.02.2006r., 01.01.2020r. (pobór ewid. 105 obręb bezpośrednia Handlowe ORTO Sp. z o.o. 67- znak: SOB 6223/35/2005 wód) Hetmanice 400 Hetmanice studnia nr 2 na działce o MASTER Sp. z o. o. ul. dec. Z dnia 11.01.2007r., 31.12.2026r. (pobór nr ewid. 3043/3 obręb bezpośrednia Sikorskiego 43, 67-200 głogów znak: SOB 6223/43/2006 wód) Lubiatów dec. Starosty Nowosolskiego z dnia 29.2.2000r., znak: studnia na działce o nr ADMED Andrzej OŚ.6223-73/2000/2108/1- 12.11.2027r. (pobór ewid. 3153/6 obręb Kowalczykowski, ul. Postępowa bezpośrednia ustanowienie strefy wód) Radzyń 14/1, 54=-618 Wrocław ochronnej, dec. Z dnia 12.11.2007r., znak: SOB 6223/14/2007 (pobór wód) studnia nr 1 E na działce o nr ewid. 85/10 obręb bezpośrednia Lubogoszcz studnia nr 2 C na działce Rozporządzenie nr o nr ewid. 3071/7 obręb bezpośrednia 31/2015 Dyrektora Lubogoszcz Regionalnego Zarządu studnia nr 3B na działce Gospodarki Wodnej we o nr ewid. 3071/8 (część) bezpośrednia Wrocławiu z dnia 7 obręb Gola (gm. Sława) września 2015r. w studnia nr 4D na działce sprawie ustanowienia o nr ewid. 82/11 i na bezpośrednia strefy ochronnej ujęcia części dz. 3071/7 obręb wody podziemnej w Lubogoszcz Lubogoszczy działki o nr ewid. 340, 3063, 3064, 3066, 3073, pośrednia 3065/3, 3067/4, 3067/5, 3067/6, 3068/1, 3068/2,
59
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Lokalizacja Właściciel Rodzaj strefy Data wydania* Data ważności
3068/3, 3069/1, 3069/2, 3069/3, 3070/1, 3070/2, 3070/3, 3071/8, 3071/9, 3071/10, 3074/1 obręb Gola (gm. Sława) działki o nr ewid. 4, 43, 47, 48, 174, 175, 177, 178, 180, 181, 213, 2144, 1000, 1001, 1002, 42/4, 42/5, 42/6, 52/2, 52/3, 54/1, 54/2, 82/2, 82/5, 82/7, 82/8, 82/12, 85/5, 85/6, 85/7, 85/8, 85/11, 87/2, 87/3, 87/4, 1/6, 1/7, 1/8, 1/9, 1/10, 1/11, 1/13, 1/14, 1/15, 1/16, 1/17, 1/18, 1/19, 1/21, 1/22, 1/23, 24/1, 1/25, 25/1, 1/26, 1/27, 28/1, 1/29, 1/30, 2/1, 2/3, 2/4, 2/5, 25/2, 3/1, 3/2, 28/3, 28/4, 6/6, 6/7, 6/8, 6/9, 7/1, 9/1, pośrednia 10/3, 11/3, 3071/3, 3071/4, 3071/5, 3071/7, 3074/2, 3074/3, 3074/4, 3074/5, 3074/6, 3076/2, 3076/4, 4076/5, 4076/8, 4076/9, 1/33, 1/34, 1/35, 1/36, 1/37, 1/40, 1/42, 1/43, 1/44, 1/46, 1/47, 1/48, 1/49, 1/50, 1/51, 1/52, 1/53, 1/54, 1/55, 1/56, 1/57, 1/58, 1/59, 1/61, 1/62, 1/63, 1/64, 1/65, 1/66, 1/67, 1/68, 1/69, 1/70, 1/71, 1/71, 1/73, 1/74, 179/1, 82/13, 82/14, 82/15, 82/16, 82/17 obręb Lubogoszcz Zakład Rozbioru Półtusz studnia na działce o nr Wieprzowych oraz wyrobu dec. z dnia 09.02.2009r., do 31.12.2018r. ewid. 127 obręb Tarnów bezpośrednia Wędlin Adam Suplicki Tarnów znak: SOB 6223/19/2008 (pobór wód) Jezierny Jezierny 30, 67-410 Sława dec. Ustanawiająca strefę ochrony bezpośredniej z studnia na działce o nr dnia 01.08.2003r., znak: 31.12.2033r. (pobór rodzinny Ogród Działkowy ewid. 146/2 obręb bezpośrednia SOB.6223/12/2003, wód dec. „Sławianka” w Lubogoszczy Lubogoszcz dec. Na pobór wód z dnia SOB.6341.32.2013) 20.12.2013r., znak: SOB.6341.32.2013 dec. Z dnia 28.11.2003r., znak: SOB 6223/20/2003- studnia nr 3 i 4 na działce Zakład Wodociągów i Kanalizacji ustanowienie strefy 31.12.2033r. o nr ewid. 434/8 obręb Sława Sp. z o. o. ul. długa 1, 67- bezpośrednia ochrony, dec. Z dnia (SOB.6341.34.2013 Stare Strącze 410 Sława 02.01.2014, znak: pobór wód) SOB.6341.34.2013 (pobór wód) dec. Z dnia 24.11.2003r., znak: SOB studnia 1a i 2a na Zakład Wodociągów i Kanalizacji 6223/16/2003- 31.12.2033r. (pobór działkach 227/13 i 227/16 Sława Sp. z o. o. ul. długa 1, 67- bezpośrednia ustanowienie strefy, dec. wód- obręb Krążkowo 410 Sława 02.01.2014r., znak: SOB6341.35.2013) SOB6341.35.2013- pobór wód
60
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Lokalizacja Właściciel Rodzaj strefy Data wydania* Data ważności
dec. Z dnia 13.02.2004r. znak: SOB 6223/23/2003/4- Zakład Wodociągów i Kanalizacji 31.12.2033r. (pobór studnia 1, 2 i 3 obręb ustanowienie strefy Sława Sp. z o. o. ul. długa 1, 67- bezpośrednia wód- Lipinki ochrony, dec. Z dnia 410 Sława SOB.6341.36.2013) 02.01.2014r., znak: SOB6341.36.2013- pobór wód studnia S1 na działce o do 26.03.2034r. Tomasz Kurpisz ul. Sosnowa 1, 26.03.2014r., znak: nr ewid. ½ obręb Tarnów bezpośrednia (pobór wód- 64-224 Świętno SOB.6341.3.2014 Jezierny SOB.6341.3.2014) *decyzja wydana na ustanowienie strefy jest ważna do momentu zlikwidowania ujęcia. Źródło: Starostwo Powiatowe we Wschowie.
4.6.3 Zużycie wody W 2017 roku ogólne zużycie wody wynosiło 2 278,5 dam3 i było wyższe o 18,3% niż rok wcześniej. Wzrost ten wynikał z znacznie większego zużycia wody w przemyśle. Udział przemysłu w zużyciu wody ogółem wynosił 31%. Średnie zużycie wody w gospodarstwach domowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca powiatu kształtowało się w 2017 roku na poziomie 29 m3 i było wyższe od zużycia wody w 2016 roku o 0,7 m3. W poszczególnych gminach kształtowało się następująco: Gmina Wschowa - 32,8 m3, Gmina Szlichtyngowa - 26,4 m3, Gmina Sława - 23,6 m3.
Tabela 29 Zużycie wody Zużycie wody Jednostka 2017 rok ogółem 2278,5 przemysł 707,0 rolnictwo i leśnictwo dam3 0,0 eksploatacja sieci wodociągowej 1571,5 eksploatacja sieci wodociągowej - gospodarstwa domowe 1138,9 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS.
4.6.4 Jakość wód w wodociągach W roku 2017 do badań laboratoryjnych w ramach nadzoru sanitarnego nad jakością wody pobrano 77 próbek wody pod względem fizykochemicznym i bakteriologicznym w wodociągach zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie powiatu wschowskiego. W okresie sprawozdawczym Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nowej Soli nadzorował prowadzenie przez administratorów wodociągów wewnętrznej kontroli jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, która była realizowana zgodnie z zatwierdzonymi przez PPIS w Nowej Soli harmonogramami poboru próbek wody, zgodnie z którymi pobrano 84 próbki wody. Na terenie powiatu wschowskiego do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia wykorzystywana jest woda z ujęć podziemnych. Wody tego typu wymagają najczęściej odżelaziania i odmanganiania oraz usuwania związków amonowych. Woda uzdatniania jest w tradycyjnej technologii, po napowietrzeniu jest filtrowana na złożach filtracyjnych.
W trakcie roku kwestionowano jakość mikrobiologiczną wody produkowanej przez wodociągi publiczne w Starych Drzewcach, Lginiu, Krążkowie, Starym Strączu oraz Wschowie z uwagi na stwierdzenie w badanych próbkach wody bakterii grupy coli. Dla wszystkich w/w wodociągów, z wyłączeniem wodociągu publicznego we Wschowie i Starym Strączu, wydano decyzje stwierdzające brak przydatności wody do spożycia, zobowiązując administratorów do podjęcia natychmiastowych działań naprawczych, zmierzających do zapewnienia odpowiedniej jakości wody. Administratorzy wodociągów zobowiązywani byli również do zapewnienia odbiorcom wody z zastępczego źródła wody w czasie obowiązywania decyzji o braku przydatności do spożycia. Administratorzy wodociągów publicznych we Wschowie i Starym Strączu, z uwagi na stwierdzenie pojedynczych bakterii grupy coli w pobranych próbkach wody, otrzymali pisma o konieczności podjęcia działań naprawczych, mających na celu zapewnienie odpowiedniej jakości mikrobiologicznej
61
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku” wody. W pismach tych zawarto również informacje o możliwości wykorzystywania wody wyłącznie po przegotowaniu. Rozwiązanie takie zostało przyjęte w oparciu o obowiązujące w 2017 r. rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia, które dopuszczało pojedyncze bakterie grupy coli, wykrywane sporadycznie, do 5% próbek w ciągu roku. Zarządcy obu wodociągów po przeprowadzonej dezynfekcji sieci wodociągowej powtórzyli badania wody. W pobranych próbkach wody nie stwierdzono przekroczeń parametrów mikrobiologicznych. Stwierdzane w ciągu całego roku przekroczenia parametrów mikrobiologicznych miały charakter krótkotrwały. W wyniku przeprowadzonych działaniach naprawczych każdorazowo uzyskiwano poprawę jakości wody pod względem mikrobiologicznym.
Najczęściej do zanieczyszczeń mikrobiologicznych wody dochodzi na skutek: błędów w eksploatacji urządzeń wodnych (np. brak zaworów antyskażeniowych na przyłączach wodociągowych), jak również braku lub nieskutecznie przeprowadzonego procesu dezynfekcji zarówno źródeł wody jak i urządzeń, szczególnie po wystąpieniu awarii; braku systematycznego płukania końcówek sieci wodociągowej przy zmniejszającym się zużyciu wody przez konsumentów, który ma negatywny wpływ na jakość wody, ze względu na jej zaleganie w sieci rozdzielczej; nieodpowiedniej gospodarki ściekowej na obszarach wiejskich – gromadzenie ścieków bytowych w nieszczelnych i niesystematycznie opróżnianych zbiornikach bezodpływowych.
Ponadto w ciągu roku stwierdzano przekroczenia mętności w wodzie produkowanej przez wodociągi publiczne w Szlichtyngowej, Łupicy, Osowej Sieni oraz Krążkowie. Były to krótkotrwałe, niewielkie przekroczenia tego parametru. Administratorzy wodociągów każdorazowo powtarzali badania wody pod kątem kwestionowanego parametru i przedstawiali zgodne z wymogami rozporządzenia wyniki badań. Kwestionowano również próbkę wody pochodzącej z wodociągu publicznego w Siedlnicy z uwagi na ponadnormatywne stężenie manganu i azotanów. W wodociągu publicznym w Dębowej Łęce stwierdzono w 1 próbce zawyżoną zawartość niklu. Zwiększona zawartość manganu w wodzie nie stwarza zagrożenia dla zdrowia ludzi. Światowa Organizacja Zdrowia nie zaproponowała opartej na przesłankach zdrowotnych dopuszczalnej wartości manganu w wodzie do spożycia. W rozporządzeniu MZ najwyższe dopuszczalne wartości dla manganu przyjęto nie z powodu zagrożenia zdrowia ludzi w razie przekroczenia tych wartości, lecz z uwagi na fakt, że wyższe wartości stężenia mogą prowadzić do niepożądanych zmian właściwości organoleptycznych wody. Ponadto woda w której stężenie manganu przekracza dopuszczalne normy, może być powodem problemów w eksploatacji sieci wodociągowej, sprzyjać wytrącaniu się czarnych, mazistych osadów. Osady te mogą sprzyjać rozwojowi bakterii powodując wtórne zanieczyszczenie wody. Mętność wody do spożycia wywoływana jest drobnymi cząsteczkami stałymi, które mogą znajdować się w wodzie do spożycia na skutek nieodpowiedniego uzdatniania lub z powodu unoszenia cząsteczek pochodzących z osadów w sieci wodociągowej. Woda o wysokiej mętności może chronić organizmy przed działaniem środków dezynfekcyjnych i może pobudzać wzrost bakterii. Podwyższona mętność wody ujemnie wpływa na jej wygląd i akceptowalność. Natomiast dopuszczalne wartości azotynów w wodzie do picia zostały ustalone w celu zapobiegania methomoglobinemii (sinica), która zależna jest od przechodzenia azotanów w azotyny. Na tę chorobę narażone są niemowlęta, ale obserwowane są sporadyczne przypadki występowania tej choroby u ludzi dorosłych. Najwyższe dopuszczalne stężenie azotanów w wodzie do picia 50 mg/l. Wyższe stężenie niklu w wodzie może występować na skutek przenikania z armatury wodociągowej oraz przedostawania się do wody z naturalnych bądź przemysłowych odkładów. Nadmiar niklu w organizmie może skutkować zaburzeniami układu trawiennego i uczuleniami. Ponadto w przypadku stwierdzonego uczulenia, obecność niklu w wodzie wodociągowej może aktywować nawrót zmian lub nasilać wcześniej istniejące objawy. Zawartość niklu w wodzie zależy m.in. od typu rur doprowadzających. W przypadku rur metalowych, więcej niklu zawiera woda gorąca, natomiast jeżeli rury wykonane są z PCV – woda zimna. Z uwagi na możliwość kumulacji niklu i jego gromadzenia się po nocy w rurach wodociągowych, nie należy pić i gotować wody z kranu z pierwszego strumienia.
Stan sanitarno-techniczny pomieszczeń i urządzeń stacji uzdatniania wody oraz studni stanowiących źródło wody dla zaopatrywanych obszarów nie budził zastrzeżeń z wyjątkiem wodociągu publicznego w Starych Drzewcach. Modernizację w w/w obiekcie rozpoczęto w 2017 roku. Prace obejmowały przebudowę i rozbudowę całej stacji uzdatniania wody, budowę nowych zbiorników retencyjnych oraz
62
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku” studni stanowiącej źródło wody dla tego wodociągu. Zaprojektowana technologia uzdatniania wody zakłada II-stopniową filtrację wody w filtrach ciśnieniowych zamkniętych i filtrach otwartych.
Na terenie powiatu wschowskiego znajdują się również 33 indywidualne ujęcia wody zaopatrujące w wodę przeznaczoną do spożycia zakłady branży spożywczej a także eksploatowane w okresie sezonu letniego ujęcia stanowiące źródło zaopatrzenia w wodę do spożycia ośrodki wypoczynkowe zlokalizowane wokół jezior: Sławskiego, Lgińskiego, Tarnowskiego Dużego i Tarnowskiego Małego. W grupie tych obiektów wydano 5 decyzji stwierdzających brak przydatności wody do spożycia. Dotyczyły one indywidualnych ujęć wody zaopatrujących ośrodki wypoczynkowe w Sławie takich jak: „Kamila”, „Słoneczko” i „Sławska Poręba” oraz pole biwakowe „Nad źródełkiem miłości” i „Apartamenty nad Jeziorem” zlokalizowane w Tarnowie Jeziernym. Próbki kwestionowano z uwagi na stwierdzenie w nich bakterii grupy coli. Wszystkie decyzje zostały wyegzekwowane po przeprowadzeniu działań naprawczych przez właścicieli tych ujęć i przedstawieniu zgodnych z rozporządzeniem wyników badań. Po dokonaniu analizy wyników badań Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nowej Soli poinformował, że mieszkańcy powiatu wschowskiego, na koniec roku sprawozdawczego korzystali z wody przeznaczonej do spożycia o jakości odpowiadającej wymaganiom obowiązującego w 2017 r. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. 2015, poz. 1989).
4.6.5 Sieć kanalizacyjna Według danych z GUS długość sieci kanalizacyjnej na terenie powiatu w 2017 roku wynosiła 185,3 km. Do sieci podłączonych było 27 079 mieszkańców powiatu. Z sieci kanalizacyjnej korzystało 69,1% ogółu ludności powiatu. W tabeli poniżej przedstawiono szczegółowe dane dotyczące sieci kanalizacyjnej.
Tabela 30 Sieć kanalizacyjna na terenie powiatu w 2017 roku długość czynnej korzystający z ilość przyłączy ludność jednostka sieci instalacji w ogółu kanalizacyjnych korzystająca z sieci administracyjna kanalizacyjnej ludności [szt.] [os.] [km] [%] Gmina Sława 53,5 1019 5977 47,0 Gmina Szlichtyngowa 83,5 848 4709 93,5 Gmina Wschowa 48,3 1240 16393 76,5 Powiat Wschowski 185,3 3107 27079 69,1 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS.
Na terenie powiatu funkcjonuje również kanalizacja deszczowa o łącznej długości 28,8 km. Na terenie poszczególnych gmin jej długość wynosi: Gmina Sława - 7,8 km, Gmina Szlichtyngowa - 5,6 km, Gmina Wschowa - 15,4 km.
Mieszkańcy niepodłączeni do sieci kanalizacyjnej gromadzą ścieki w zbiornikach bezodpływowych lub korzystają z przydomowych oczyszczalni ścieków. Zagrożenie dla stanu czystości wód podziemnych i powierzchniowych stanowić mogą nieszczelne szamba oraz ścieki pochodzące z nieprawidłowo użytkowanych przydomowych oczyszczalni. Zgodnie z ustawą z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. 2018 poz. 1454) gminy mają obowiązek prowadzenia ewidencji zbiorników bezodpływowych oraz przydomowych oczyszczalni ścieków.
63
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Tabela 31 Ilość zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie powiatu (wg stanu na koniec 2017 roku) Liczba zbiorników Liczba przydomowych Gmina bezodpływowych oczyszczalni ścieków Gmina Sława 2208 65 Gmina Szlichtyngowa 272 Gmina Wschowa 695 62 Źródło: Urzędy Miast i Gmin Powiatu Wschowskiego.
4.6.6 Oczyszczalnie ścieków Na terenie powiatu funkcjonują 3 oczyszczalnie ścieków komunalnych. Ich charakterystyka została przedstawiona w poniższej tabeli.
Tabela 32 Oczyszczalnie ścieków komunalnych na terenie powiatu Miejscowości, z Projektowana Projektowana Liczba mieszkańców których dopływają Rodzaj przepustowość maksymalna Lokalizacja korzystających z ścieki do oczyszczalni oczyszczalni wydajność oczyszczalni 3 oczyszczalni maksymalna [m /d] oczyszczalni RLM Gmina Sława Lubogoszcz, Gola, Sława, Wróblów, Śmieszkowo, Przybyszów, Radzyń, ok.12 000 (obszar Bagno, Ciosaniec, skanalizowany plus mechaniczno- Sława Droniki, Łupice, obszar, z którego 3 570 m3/d 45 000 biologiczna Spokojna, Szreniawa, ścieki dowożone są Stare Strącze, Nowe taborem Strącze, Krzydłowiczki, asenizacyjnym) Krążkowo, Krzepielów, Dębczyn, Lipinki Gmina Szlichtyngowa Szlichtyngowa, Górczyna, Zamysłów, St. Drzewce, Nw. Mechaniczno- Górczyna Drzewce, Dryżyna, 5000 Qmax.1429 m3/d 5150 biologiczna Wyszanów, Gola, Jędrzychowice, Kowalewo, Puszcza Gmina Wschowa Oczyszczalnia z Wschowa, Wschowa, Przyczyna podwyższonym ul. Kazimierza Dolna, Przyczyna Około 15 200 Qmax. 4530 m3/d 18000 usuwaniem Wielkiego 24 Górna, Osowa Sień biogenów Źródło: Spółka Komunalna Wschowa Sp. z o.o., Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Szlichtyngowa, Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sława Sp. z o.o.
Podstawowym instrumentem wdrożenia postanowień dyrektywy 91/271/EWG dotyczących oczyszczania ścieków komunalnych jest Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK). Celem Programu, jest ograniczenie zrzutów niedostatecznie oczyszczanych ścieków, a co za tym idzie ochrona środowiska wodnego przed ich niekorzystnymi skutkami. Wykaz aglomeracji i wymaganych zadań jest aktualizowany. Na terenie powiatu wschowskiego wyznaczone są 3 aglomeracje, których charakterystykę przedstawiono poniżej.
64
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Tabela 33 Wykaz aglomeracji ujętych w AKPOŚK2017 na terenie Powiatu Wschowskiego RLM liczba aglomeracji liczba liczba mieszkańców % RLM liczba zgodnie z RLM mieszkańców mieszkańców korzystających korzystających Id. nazwa rzeczywistych obowiązując rzeczywist korzystających korzystających z z systemu aglomeracji mieszkańców o a z systemu ze zbiorników przydomowyc kanalizacyjnego w aglomeracji rozporządze kanalizacyjnego bezodpływowych h oczyszczalni [% RLM] niem ścieków PLLU023 29874 29874 8021 4747 3154 120 69 Sława PLLU013 17376 17105 15749 15484 98 167 99 Wschowa PLLU042 5137 5127 5127 5007 111 9 98 Szlichtyngowa Źródło: Aktualizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych – AKPOŚK 2017.
W Aktualizacji Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych - AKPOŚK 2017, w załączniku nr 2 Wykaz aglomeracji oraz przedsięwzięć ujętych w AKPOŚK 2017 (dokument zatwierdzony przez Radę Ministrów w dniu 31.07.2017r.) aglomeracja Sława zaplanowała przedsięwzięcie polegające na uporządkowaniu gospodarki wodno-ściekowej na terenie aglomeracji Sława. Natomiast aglomeracja Szlichtyngowa zaplanowała budowę odcinków sieci kanalizacyjnej (przyłączy) oraz przebudowę oczyszczalni ścieków w Górczynie.
Poza oczyszczalniami komunalnymi funkcjonuje również przemysłowa oczyszczalnia ścieków. Podstawowe dane przedstawiono w tabeli.
Tabela 34 Przemysłowa oczyszczalnia ścieków Bezpośredni odbiornik Nazwa oczyszczalni, Średnia Rodzaj oczyszczalni ścieków lokalizacja przepustowość oczyszczonych Zakład Przetwórstwa dz. 248/56 m. Sława - Mięsnego „SŁAWA” Sp. z o.o 800 m3/d miejskie urządzenia mechaniczno-biologiczna ul. Przemysłowa 6A, 67-410 dz. 248/81 m. Sława - kanalizacyjne Sława 60 m3/h Zakład Przetwórstwa Spożywczego i Handlu H. miejskie urządzenia mechaniczno-biologiczna 570m3/d Kuźma, ul. Piwna 2, 67-410 kanalizacyjne Sława TG NOVA Sp. z o.o. ul. dz. 250/20 m. Sława- miejskie urządzenia Świderskiego 13, 64-100 mechaniczno-biologiczna 20 m3/h kanalizacyjne Leszno PROMAROL-PLUS Sp. z o.o. miejskie urządzenia mechaniczno-biologiczna 120 m3/h Ciepielówek 2, 67-410 Sława kanalizacyjne Balcerzak i Spółka Sp. z o.o. miejskie urządzenia mechaniczno-biologiczna 720m3/d Wróblów 38, 67-410 Sława kanalizacyjne Źródło: Starostwo Powiatowe we Wschowie.
Działalność kontrolna WIOŚ w Zielonej Górze Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze w ramach swojej działalności przeprowadził kontrole w zakładach przemysłowych na terenie powiatu w zakresie przestrzegania norm i przepisów prawnych w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. W latach 2016-2017 przeprowadził 37 kontroli i wykryto 9 nieprawidłowości, które najczęściej dotyczyły: brak pozwolenia wodno-prawnego na pobór wód podziemnych, brak pozwolenia wodno-prawnego na odprowadzanie wód deszczowych i roztopowych.
4.7 Zasoby geologiczne Według „Bilansu zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2017 roku” opracowanego przez Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy na terenie powiatu znajdują się złoża gazu ziemnego, piasków i żwirów, kredy i torfu. Eksploatacja prowadzona jest na 12 złożach, na
65
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku” jednym złożu eksploatacja odbywa się okresowo. Szczegółowy wykaz złóż kopalin na terenie powiatu wschowskiego przedstawia poniższa tabela.
Tabela 35 Wykaz pozostałych złóż kopalin Stan Zasoby (mln m3) Nazwa złoża zagosp. Wydobywane Wydobycie przemysłowe złoża bilansowe Gaz ziemny Dębina R 189,71 - - Kandlewo R 239,53 - - Szlichtyngowa E 138,05 112,79 25,41 Wilków E 618,76 508,86 93,82 Stan Zasoby (tys. t) Nazwa złoża zagosp. geologiczne Wydobycie przemysłowe złoża bilansowe Piaski i żwiry Dębowa Łęka E 83 - 0 Dębowa Łęka I E 111 111 105 Drzewce II E 67 - 1 Hetmanice II R 464 - - Hetmanice SO R 147 - - Hetmanice WJ R 305 - - Krążkowo Z 594 - - Krążkowo I Z 193 - - Krzepielów R 150 - - Lgiń VII E 16 - 5 Nowa Wieś R 1380 - - Nowa Wieś I T 911 751 - Nowa Wieś I E 11 - 5 Nowe Drzewce P 3143 - - Osowa Sień IV M - - - Osowa Sień V E - - 13 Osowa Sień VII E 21 - 34 Osowa Sień VIII R 48 - - Osowa Sień X R 130 - - Osowa Sień XI E 497 497 65 Osowa Sień XII R 359 - - Siedlnica I E 127 - 2 Sława R 278 - - Śmieszkowo I R 440 - - Śmieszkowo II R 675 - - Tylewice E 13 - 4 Tylewice I R 94 - - Tylewice II R 94 - - Wyszanów R 193 - - Stan Zasoby (tys. t) Nazwa złoża zagosp. geologiczne Wydobycie przemysłowe złoża bilansowe Kreda Sława Z 540 - - Stan Zasoby (tys. t) Nazwa złoża zagosp. geologiczne Wydobycie przemysłowe złoża bilansowe Torfy Lgiń II R 126 126 - Lgiń VI Z 8 - -
66
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Sława Z 372 - - E - złoże eksploatowane P – złoże o zasobach rozpoznanych wstępnie R - złoże o zasobach rozpoznanych szczegółowo, M - złoże skreślone z bilansu zasobów w roku sprawozdawczym T- złoże zagospodarowane, eksploatowane okresowo Z - złoże, z którego wydobycie zostało zaniechane Źródło: „Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2017 r.” Państwowy Instytut Geologiczny, Państwowy Instytut Badawczy.
Starosta udziela koncesji na wydobycie kopaliny z obszaru udokumentowanego złoża o powierzchni nie przekraczającej 2 ha i wydobycia nie przekraczającego 20 000 m3 na rok, a działalność będzie prowadzona metodą odkrywkową oraz bez użycia środków strzałowych. Na większe powierzchnie złoża koncesji udziela Marszałek Województwa. Ponadto Marszałek Województwa udziela koncesji dla złóż o powierzchni poniżej 2 ha, w przypadku, kiedy planowane wydobycie przekracza 20 000 m3 na rok. W poniższej tabeli zestawiono obowiązujące koncesje na wydobywanie kopalin wydane przez Marszałka Województwa Lubuskiego i Starostę Powiatu Wschowskiego.
Tabela 36 Wykaz wydanych koncesji na wydobywanie kopalin Powierzchnia objęta Rodzaj Termin ważności Lp. Nazwa złoża Położenie eksploatacją kopaliny koncesji [ha] Koncesje wydane przez Starostę Powiatu Wschowskiego Dębowa Łęka, Kruszywo 1 Dębowa Łęka 0,7569 31.12.2027 gmina Wschowa naturalne Nowe Drzewce, Kruszywo 2 Drzewce II gmina 1,4438 31.12.2025 naturalne Szlichtyngowa Krzepielów, gmina Kruszywo 3 Krzepielów 1,9434 31.12.2035 Sława naturalne Lgiń, gmina Kruszywo 4 Lgiń VII 1,6025 31.12.2018 Wschowa naturalne Nowa Wieś, Kruszywo 5 Nowa Wieś I 1,7000 31.12.2020 gmina Wschowa naturalne Osowa Sień, Kruszywo 6 Osowa Sień VII 1,8913 31.12.2032 gmina Wschowa naturalne Siedlnica, gmina Kruszywo 7 Siedlnica I 1,9088 31.12.2028 Wschowa naturalne Tylewice, gmina Kruszywo 8 Tylewice 1,6300 31.12.2020 Wschowa naturalne Wyszanów, gmina Kruszywo 9 Wyszanów 1,9685 31.12.2037 Szlichtyngowa naturalne Koncesje wydane przez Marszałka Województwa Lubuskiego Kruszywo Nowa Wieś, 10 Nowa Wieś I 4,1200 naturalne - 31.12.2025 gmina Wschowa piaski Kruszywo Dębowa Łęka, 11 Dębowa Łęka I 3,6800 naturalne - 31.12.2027 gmina Wschowa piaski ze żwirem Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego, Starostwo Powiatowe we Wschowie.
Według stanu na dzień 1 października 2018 roku w powiecie wschowskim do rekultywacji zostało 55,2744 ha. Starosta Wschowski wydał w tej sprawie 19 decyzji: obręb Krążkowo, nr działki 3292/5 - powierzchnia 6,93 ha złoże kruszywa naturalnego "Hetmanice", nr działki 105, obręb Hetmanice - powierzchnia 1,6694 ha obręb Olbrachcice, Kandlewo, Łysiny, nr działki 150, 145, 23, obręb Tylewice, nr działki 212, 213, złoże kruszywa naturalnego "Osowa Sień I", nr działki 152/4, obręb Osowa Sień, powierzchnia 1,61 ha
67
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
złoże torfu "Lgiń VI", nr działki 23/1, obręb Lgiń, powierzchnia 0,5281 ha, złoże kruszywa naturalnego "Tylewice", nr działki 193, 194, obręb Tylewice, powierzchnia 1,63 ha, otwór eksploatacyjny "Wilków - 51k", nr działki 475, obręb Górczyna, powierzchnia 0,0669 ha złoże kruszywa naturalnego "Lgiń VII", nr działki 114/2, obręb Lgiń, powierzchnia 2,0757 ha obręb Osowa Sień, nr działki 213, 519/2, 226, powierzchnia 8,5897 ha obręb Osowa Sień, nr działki 520, 523, powierzchnia 18,082 ha złoże kruszywa naturalnego "Drzewce II", nr działki 305/1, obręb Nowe Drzewce, powierzchnia 1,4438 ha złoże kruszywa naturalnego "Osowa Sień VII", nr działki 214, obręb Osowa Sień, powierzchnia 2,393 ha złoże kruszywa naturalnego "Osowa Sień V", nr działki 215, obręb Osowa Sień, powierzchnia 1,8902 ha złoże kruszywa naturalnego "Dębowa Łęka", nr działki 317, obręb Dębowa Łęka, powierzchnia 1,2555 ha odwiert "Wilków - 34", nr działki 3232/1, obręb Gola, powierzchnia 0,3801 ha złoże kruszywa naturalnego "Dębowa Łęka I", nr działki 83/1, 122, obręb Dębowa Łęka, powierzchnia 4,91 ha otwór wiertniczy "Nowa Sól C33", nr działki 3067/4, obręb Tarnów Jezierny, powierzchnia 0,91 ha otwór wiertniczy "Nowa Sól C25", nr działki 3031/4, obręb Tarnów Jezierny, powierzchnia 0,91 ha.
Poważnym problemem może być wydobywanie kopalin bez koncesji. Takie wydobycie może powodować marnotrawienie bogactw naturalnych w wyniku nieracjonalnego gospodarowania złożami. Dochodzi do niszczenia środowiska poprzez degradację gruntów i stworzenie warunków do nielegalnego składowania odpadów. Skutki mogą być również finansowe, mniejsze przychody Państwa i samorządów, a także szara strefa działalności gospodarczej i zatrudnienia powoduje nieuczciwą konkurencję. Starostwo Powiatowe we Wschowie oraz Marszałek Województwa Lubuskiego prowadzą kontrole dotyczące przestrzegania zapisów zawartych w udzielonych koncesjach na wydobywanie kopalin.
4.8 Gleby Wierzchnią warstwę powierzchni ziemi pokrywa cienka (0,3-0,5 m) warstwa gleby ściśle związana: a) z polodowcowym ukształtowaniem podłoża gliniastego na wysoczyźnie, b) z sedymentacją piasków sandrowych, rzecznych i dolin współczesnych. Na wysoczyźnie leszczyńskiej i jej pagórkach morenowych powstały gleby bielicowe lekkie i średnie. W dolinach Krzyckiego Rowu i Rowu Polskiego oraz pradolinie Baryczy dominują mady piaszczyste i pyłowe w kl. IVa, IVb rzadziej w V. Odpowiednio nawodnione są użytkowane jako łąki kośne i w niewielkim stopniu przechodzą w gleby bagienne tarasów zalewowych. Pod względem przydatności dla upraw wydzielić można 3 zasadnicze typy gleb : a) pszenno-buraczany dobry obejmujący tereny gminy Wschowa, b) żytnio-ziemniaczany na glebach piaszczystych i pylastych niższych stref wysoczyzny moreny dennej w gminach Szlichtyngowa i Wschowa, c) żytnio-łubinowy na bielicach piaszczystych głównie pradoliny i Pojezierza Sławskiego w gminie Sława nadający się do zalesienia.
Dla 90 % obszaru gminy Sława skałę macierzystą stanowią piaski z glebami bielicowymi o niskiej żyzności przeważnie zajęte przez siedliska leśne. W kotlinowych obniżeniach zachowały się gliniaste rezydua jako bielice lekkie o średnie na piaskach gliniastych kompleksu żytniego słabego. W rynnie jezior sławskich i obniżeniach niewielkich cieków występują gleby organiczno – mineralne typu murszowego (mułowo – bagienne, torfowe, bagienne). Słabą żyzność gleb gminy Sława potwierdza ich niska bonitacja (IIIb – 8,9 %, IVa – 21,5 %, IVb – 22,6 %, V – 26,2 %, VI + VIz – 19,6 %). Nieco lepszymi glebami dysponują gminy Wschowa i Szlichtyngowa. Obszarami bezleśnymi są głównie wysoczyzny zbudowane w większości z gliny piaszczystej, na której wykształciły się gleby brunatne kl. III – IV względnie bielice na piaskach gliniastych zaliczane do kompleksów pszennych bardzo dobrego i dobrego oraz pszenno – żytniego. Ogółem gleby te zajmują 2/3 powierzchni gruntów ornych. Większość równiny sandrowej oraz dolin Rowu Krzyckiego i Polskiego zajmują słabe gleby kl. V i VI
68
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku” wytworzone na piaskach kompleksu żytniego słabego i bardzo słabego. Stanowią one prawie 1/3 gruntów ornych. Obniżenia terenowe lokalnie posiadają gleby murszowo – mineralne (mułowo – torfowe i torfowe) z większości zajęte przez użytki zielone.
Badaniem odczynu gleby, potrzeb jej wapnowania i zawartości w makroelementy zajmuje się Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gorzowie Wlkp.(prowadzi badania na terenie gminy Sława) oraz w Poznaniu (prowadzi badania na terenie gminy Wschowa i Szlichtyngowa), które w latach 2016- 2017 na zlecenie indywidualnych rolników z terenu powiatu przeprowadziła badania gleb na powierzchni 7 767,5 ha użytków rolnych, skąd pobrano łącznie 2 101 próbek.
Odczyn gleb zależy od wielu czynników, takich jak: rodzaj skały macierzystej, skład granulometryczny, warunki przyrodnicze i zabiegi agrotechniczne. Odczyn gleb ma bezpośredni wpływ na wzrost, rozwój i plonowanie roślin. Warunkiem prawidłowego rozwoju roślin jest zapewnienie optymalnego lub tolerowanego przez nie zakresu odczynu. Optymalny zakres odczynu dla większości roślin mieści się w przedziale pH od 5,5 do 6,5, a dla roślin wrażliwych na zakwaszenie w zakresie pH 6,5–7,0. Skutkiem zakwaszenia gleb jest utrudnione pobieranie przez roślinę składników pokarmowych. Bardziej uaktywniają się toksyczne związki glinu, manganu, żelaza oraz wzrasta pobieranie metali ciężkich: ołowiu i kadmu. Prowadzi to do zmniejszenia plonów roślin uprawnych i pogorszenia jakości uzyskanych produktów, nawet przy prawidłowym nawożeniu mineralnym innymi składnikami. Zabiegiem niezbędnym do zrównoważenia zakwaszenia gleb wywołanego stosowaniem nawozów jest wapnowanie. Wapnowanie ma wszechstronny i korzystny wpływ na właściwości fizyczno-chemiczne i biologiczne gleby. Wpływa na tworzenie żyzności gleby, czynnika umożliwiającego uzyskiwanie wysokich plonów i efektywnego nawożenia NPK. Aby wapnowanie spełniało pożądany efekt, musi być zastosowane w dawkach gwarantujących uzyskanie optymalnego odczynu dla uprawianych w zmianowaniu gatunków roślin. Według badań OSChR większość przebadanych użytków rolnych miała lekko kwaśny odczyn. Natomiast wapnowanie w większości przypadków było zbędne.
Tabela 37 Odczyn i potrzeby wapnowania gleb na terenie powiatu, na podstawie wykonanych badań w latach 2016-2017 Odczyn % przebadanych próbek Potrzeby wapnowania % przebadanych próbek
Bardzo kwaśny 3 Konieczne 2 Kwaśny 11 Potrzebne 5 Lekko kwaśny 38 Wskazane 7 Obojętny 31 Ograniczone 12 Zasadowy 17 Zbędne 74 Źródło: Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gorzowie Wlkp., Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Poznaniu.
Fosfor jest niezbędnym pierwiastkiem dla rozwoju roślin. Jego optymalna zawartość w glebie wpływa dodatnio na pobieranie przez rośliny innych składników pokarmowych, głównie azotu. Potas w roślinie jest regulatorem wielu procesów. Składnik ten ma wpływ na właściwą gospodarkę wodną i węglowodanową, na fotosyntezę, oddychanie, gospodarkę azotem, żelazem i manganem oraz aktywuje układy enzymatyczne. Nawożenie gleb potasem winno uwzględniać wymagania pokarmowe roślin, gdyż właściwe zaopatrzenie roślin w potas zwiększa ich reakcję na nawożenie azotem. Magnez jest ważnym pierwiastkiem dla procesów życiowych rośliny. Jego istotna funkcja wynika głównie z tego, że jest składnikiem chlorofilu. Niedobór magnezu podczas wzrostu roślin powoduje spadek jakości i obniżenie plonów.
W przebadanych próbkach większość gleb charakteryzowała się bardzo wysoką zawartością fosforu i potasu oraz średnią zawartością magnezu.
69
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Tabela 38 Zasobność gleb w makroelementy na terenie powiatu, na podstawie badań w latach 2016-2017 Zawartość % przebadanych Zawartość % przebadanych Zawartość % przebadanych fosforu próbek potasu próbek magnezu próbek Bardzo niska 1 Bardzo niska 6 Bardzo niska 1 Niska 5 Niska 9 Niska 9 Średnia 12 Średnia 23 Średnia 51 Wysoka 18 Wysoka 30 Wysoka 24 Bardzo wysoka 64 Bardzo wysoka 32 Bardzo wysoka 15 Źródło: Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gorzowie Wlkp., Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Poznaniu.
Na terenie powiatu największą powierzchnie zajmują użytki rolne – 52,7% powierzchni powiatu. Dlatego rolnictwo odgrywa ważną rolę w powiecie.
Ostatnie dane dotyczące rolnictwa pochodzą z Powszechnego Spisu Rolnego, który był prowadzony w 2010 roku. Wówczas na terenie powiatu funkcjonowało 1 825 gospodarstw rolnych. Dominowały małe gospodarstwa rolne o powierzchni od 1 do 5 ha, które stanowiły ponad 34,5% wszystkich gospodarstw.
Tabela 39 Ilość gospodarstw rolnych na terenie powiatu w 2010 roku Gospodarstwa rolne ogółem <1 ha 1-5 ha 5-10 ha 10-15 ha >15 ha [szt.] 1825 468 630 264 149 314 Źródło: Główny Urząd Statystyczny.
4.8.1 Ochrona gleb w kontekście adaptacji do zmian klimatu Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 wskazuje, iż przewidywane zmiany klimatyczne wpłyną w przyszłości niekorzystnie na rolnictwo. Na skutek zwiększania się temperatury wydłuża się okres wegetacyjny. W związku z tym nastąpi przesunięcie zabiegów agrotechnicznych oraz zmiana produktywności upraw. W wyniku ww. zmian poprawią się warunki dla roślin ciepłolubnych takich jak kukurydza, słonecznik, soja, winorośle czy pszenica, dzięki czemu jakości plonów będzie lepsza od obecnie otrzymywanych. Rozpoczynający się wcześniej okres wegetacji zwiększy jednak zagrożenie upraw ze względu na występowanie późnych wiosennych przymrozków. Przewidywane zmiany klimatyczne i związany z nimi wzrost częstotliwości i intensywności susz w rolnictwie spowodują wzrost zapotrzebowania na wodę do nawodnień. Z obliczeń prognostycznych wartości niedoborów wody w glebie dla wybranych roślin wynika, że następuje ciągły proces przesuszania się gleby i zwiększania zagrożenia suszą. Geograficznie problem ten może w największym stopniu dotknąć województwa Wielkopolskiego, Kujaw oraz Polski zachodniej i centralnej. Obok suszy także intensywne opady stanowią zagrożenie dla produkcji roślinnej. W związku ze wzrostem częstości występowania intensywnych opadów w okresie letnim, można oczekiwać zwiększenia potrzeb odwadniania. Przeprowadzone analizy wskazały, że należy oczekiwać zwiększenia częstości lat ze stratami plonów wynikających z niekorzystnego przebiegu pogody.
4.9 Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów Obecny system organizacyjno-prawny w zakresie postępowania z odpadami komunalnymi jest dwuszczeblowy. Na poziomie województwa zostały skonstruowane regiony gospodarki odpadami komunalnymi, zaś na szczeblu gminy został zbudowany system w ramach regionu, do którego została ona przyporządkowana. Aktualnie obowiązuje „Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z planem inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych”, która została przyjęta uchwałą nr XXIX/448/17 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 10 kwietnia 2017 r. Plany gospodarki odpadami zawierają analizę aktualnego stanu, prognozowane zmiany i cele w zakresie gospodarki odpadami, określają kierunki działań w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów oraz kształtowania systemu gospodarki odpadami, a także kryteria rozmieszczenia obiektów i mocy przerobowych przyszłych instalacji do przetwarzania odpadów.
70
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Według „Aktualizacji Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z planem inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych” Województwo Lubuskie zostało podzielone na 4 regiony. Wszystkie gminy z powiatu wschowskiego przynależą do regionu wschodniego.
Aktualnie7 Zarząd Województwa Lubuskiego jest na etapie zmiany "Aktualizacji Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z Planem Inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych". Według projektu dokumentu województwo lubuskiego zostanie podzielone na 2 regiony gospodarki odpadami komunalnymi - północny i południowy. Wszystkie gminy z powiatu wschowskiego będą przynależeć do regionu południowego.
4.9.1 Gospodarka odpadami komunalnymi
4.9.1.1 Istniejący system gospodarki odpadami Za organizację gospodarki odpadami komunalnymi odpowiedzialne są poszczególne gminy. Gminy z terenu powiatu wschowskiego przynależą do Związku Międzygminnego „Eko-Przyszłość” w Nowej Soli. Odpady komunalne odbierane są od mieszkańców przez firmę wyłonioną w przetargu na odbiór i zagospodarowanie odpadów, z częstotliwością określoną w uchwale Zgromadzenia Związku Międzygminnego „Eko-Przyszłość”. Obecnie odbiorem odpadów komunalnych na terenie powiatu zajmuje się Spółka Komunalna Wschowa Sp. z o.o.
Oprócz zbiórki odpadów „u źródła” mieszkańcy mają możliwość przekazania niektórych odpadów do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (tzw. PSZOK). PSZOKi stanowią jeden z kluczowych elementów niezbędnych dla realizacji założonych celów oraz prawidłowego funkcjonowania systemu gospodarki odpadami. Dla mieszkańców funkcjonują dwa PSZOKi: gmina Wschowa - ul. Kazimierza Wielkiego 24a we Wschowie (za oczyszczalnią ścieków), gmina Sława - ul. Powstańców Śląskich 34B w Sławie (nr dz. ewid. 515/19), Na terenie gminy Szlichtyngowa nie ma utworzonego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych.
Do punktów można za darmo oddawać następujące odpady: makulatura, plastykowe butelki po napojach, pojemniki i butelki po kosmetykach/chemii gospodarczej/środkach czystości/folia, opakowania wielomateriałowe – kartony po napojach/opakowania jogurty itp., opakowania piankowe/styropianowe, zużyte baterie i akumulatory, przepracowane oleje/smary, opakowania po olejach/smarach/płynach chłodniczych/środkach ochrony roślin, tonery/tusze, nośniki danych, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, odpady drzewne i zielone (trawa, liście, gałęzie, drewno), odpady kuchenne – suchy chleb, resztki i przeterminowane produkty bezmięsne, meble nietapicerowane, szkło opakowaniowe/butelki/słoiki, szkło płaskie/szyby, szkło gospodarcze/ceramika, odpady wielkogabarytowe – tapicerowane/wykładziny/dywany, metale żelazne i kolorowe, tekstylia/odzież, popiół/żużel, przeterminowane leki i chemikalia, ograniczona ilość odpady budowlane i rozbiórkowe (do 250 kg od jednego mieszkańca rocznie), zużyte opony (do 4 szt. rocznie od jednego mieszkańca).
Systemem odbioru odpadów komunalnych objętych jest ok. 82,4% mieszkańców powiatu, z czego ok. 90,6% mieszkańców zadeklarowało prowadzić selektywną zbiórkę odpadów. W poszczególnych gminach sytuacja wygląda następująco:
Tabela 40 System odbioru i selektywnej zbiórki odpadów komunalnych w poszczególnych gminach Mieszkańcy, którzy złożyli Mieszkańcy prowadzący Jednostka administracyjna deklarację selektywną zbiórkę odpadów % Gmina Sława 84,96 86,63 Gmina Szlichtyngowa 81,37 90,37 Gmina Wschowa 80,78 94,80 Źródło: Związek Międzygminny "Eko-Przyszłość" w Nowej Soli.
7 według stanu na dzień 1 października 2018 roku. 71
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Według danych ze Związku Międzygminnego "Eko-Przyszłość" na terenie powiatu wschowskiego w 2016 roku odebrano 12 608,02 Mg odpadów, a w 2017 roku – 12 850,26 Mg, tj. o 1,9% więcej odpadów niż rok wcześniej. Masę odebranych odpadów w poszczególnych gminach przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 41 Ilość odpadów komunalnych odebranych w poszczególnych gminach powiatu wschowskiego w latach 2016-2017 Masa odebranych odpadów [Mg] Jednostka administracyjna 2016 rok 2017 rok Gmina Wschowa 6254,01 6907,33 Gmina Sława 5043,60 4593,41 Gmina Szlichtyngowa 1310,41 1349,52 Powiat Wschowski 12608,02 12850,26 Źródło: Związek Międzygminny "Eko-Przyszłość" w Nowej Soli.
Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne odebrano w największej ilości i stanowiły w 2016 roku 76%, a w 2017 roku – 69,5% ogólnej masy odebranych odpadów. W 2017 roku odebrano 8 926,61 Mg niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych i to jest o 6,9% mniej niż rok wcześniej. Należy w dalszym ciągu prowadzić edukację mieszkańców w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami oraz namawiać do selektywnej zbiórki tak, aby każdy mieszkaniec powiatu wytwarzał coraz mniej zmieszanych odpadów komunalnych.
Tabela 42 Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne odebrane w latach 2016-2017 Masa odebranych niesegregowanych Gmina (zmieszanych) odpadów komunalnych [Mg] 2016 rok 2017 rok Gmina Wschowa 4919,40 4972,81 Gmina Sława 3709,86 2991,72 Gmina Szlichtyngowa 958,13 962,08 Powiat Wschowski 9587,39 8926,61 Źródło: Związek Międzygminny "Eko-Przyszłość" w Nowej Soli.
Gminy zobowiązane są do osiągania określonych poziomów ograniczania masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania oraz recyklingu, przygotowania do ponownego użycia poszczególnych frakcji odpadów komunalnych. Dane otrzymane od Związku Międzygminnego "EKO-PRZYSZŁOŚĆ" odnoszą się co wszystkich gmin należących do Związku.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 15 grudnia 2017r. w sprawie poziomów ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (Dz. U. 2017 poz. 2412) poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, które gmina jest obowiązana osiągnąć w 2017 roku wynosi do 45%. Gminy należące do Związku osiągnęły poziom 0%. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 grudnia 2016 r. (Dz. U. 2016 poz. 2167) w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych, w 2017 roku poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła wynosił 20%. Gminy należące do Związku osiągnęły poziom 32,8%. Natomiast poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych wynosił 45 %. Gminy należące do Związku osiągnęły poziom 78,1%.
4.9.1.2 Instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych Gminy z powiatu wschowskiego przynależy do wschodniego regionu gospodarki odpadami w wojewódzkie lubuskim. W regionie tym funkcjonują następujące regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych.
72
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Tabela 43 Istniejące regionalne instalacje do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów i regionalne kompostownie odpadów zielonych na terenie regionu wschodniego Podmiot odpowiedzialny za Gmina Nazwa i adres instalacji eksploatację instalacji Regionalne instalacje do mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych Sulechów MBP, Nowy Świat, Exped Eco Sp. z o.o., 66-100 Sulechów ul. Mieszka I 81, 71-011 Szczecin Nowa Sól MBP, ul. Szosa Bytomska 1, Töensmeier Zachód Sp. z o.o., 67-100 Kiełcz ul. Szosa Bytomska 1, 67-100 Kiełcz Zielona Góra MBP, ul. Wrocławska 73, Zakład Gospodarki Komunalnej i 65-218 Zielona Góra Mieszkaniowej al. Zjednoczenia 110, 65-120 Zielona Góra Szprotawa MBP, Kartowice 37 SUEZ Sp. z o.o. ul. Jerzmanowska 67-300 Szprotawa 13, 54-530 Wrocław Regionalne kompostownie odpadów zielonych i innych odpadów ulegających biodegradacji zbieranych selektywnie Sulechów Kompostownia-płyta kompostowa, Exped Eco Sp. z o.o., ul. Mieszka I Nowy Świat, 66-100 Sulechów 81, 71-011 Szczecin Nowa Sól Kompostownia - ul. Szosa Töensmeier Zachód Bytomska 1, 67-100 Kiełcz Sp. z o.o., ul. Szosa Bytomska 1, 67-100 Kiełcz Szprotawa Kompostownia – Kartowice 37 SUEZ Sp. z o.o. ul. Jerzmanowska 67-300 Szprotawa 13, 54-530 Wrocław Zielona Góra Kompostownia, ul. Wrocławska 73 Zakład Gospodarki Komunalnej i 65-218 Zielona Góra Mieszkaniowej al. Zjednoczenia 110, 65-120 Zielona Góra Źródło: Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z Planem inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych.
W regionie wschodnim funkcjonuje 5 regionalnych składowisk odpadów komunalnych. Szczegółowe dane dotyczące składowiska zestawiono w tabeli.
Tabela 44 Regionalne składowiska odpadów komunalnych na terenie regionu wschodniego Pojemność Pojemność Pojemność Nazwa i adres Podmiot Gmina całkowita wypełniona pozostała składowiska eksploatujący 3 3 3 [m ] [m ] [m ] Przedsiębiorstwo Usług Składowisko odpadów Komunalnych „USKOM" komunalnych w m. Kożuchów Sp. z o. o. 105 640 85 545 14 771 Stypułów, ul. Elektryczna 9, gm. Kożuchów 67-120 Kożuchów Składowisko odpadów Exped Eco Sp. z o.o., Sulechów komunalnych, Nowy ul. Mieszka I 81, 176 900 106 595 67 325 Świat, gm. Sulechów 71-011 Szczecin Zakład Gospodarki Składowisko odpadów Komunalnej i komunalnych, Zielona Góra Mieszkaniowej 4 271 499 3 248 341 993 612 ul. Wrocławska 73, al. Zjednoczenia 110, 65-218 Zielona Góra 65-120 Zielona Góra Składowisko odpadów SUEZ Sp. z o.o. komunalnych, Szprotawa ul. Jerzmanowska 13, 1 164 463 653 679 510 784 m. Kartowice 37, 54-530 Wrocław gm. Szprotawa MZGK Sp. z o.o. 67-100 Nowa Sól ul. Konstruktorów 2, Składowisko Odpadów Nowa Sól Töensmeier Zachód Sp. 657 354 425 679 40 675 Komunalnych, m. Kiełcz z o.o. ul. Szosa Bytomska 1, 67-100 Kiełcz
73
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Źródło: Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z Planem inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych.
Na terenie powiatu wschowskiego nie ma czynnych składowisk odpadów komunalnych lub przemysłowych. Natomiast są składowiska odpadów, które planowane są do zamknięcia8: Składowisko odpadów komunalnych w Dryżynie, dz. nr 272/2, gmina Szlichtyngowa - planowany rok zamknięcia to 2025 rok. Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Tylewicach, dz. nr 2012 i 213, gmina Wschowa - planowany rok zamknięcia 2018-2019.
Szczególnie niebezpieczne dla środowiska naturalnego są "dzikie wysypiska" odpadów oraz nielegalne składowanie odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych. Jest to problem ogólnopolski a w ostatnim czasie dotyczy również Powiatu Wschowskiego. Tego typu działania mogą powodować zanieczyszczenie gleby oraz wód powierzchniowych i podziemnych, a to może bezpośrednio wypływać na zdrowie ludzi. Dlatego należy stale monitorować gospodarkę odpadami, w szczególności niebezpiecznymi, na terenie Powiatu Wschowskiego przy współpracy z właściwymi organami oraz społeczeństwem lokalnym. Należy również przeprowadzać kontrole podmiotów gospodarczych, dla których organem wydającym pozwolenie jest Starosta Wschowski.
4.9.2 Odpady zawierające azbest Szczególną uwagę należy przywiązać również do problemu odpadów zawierających azbest, należących do odpadów budowlanych (grupa 17). W związku z obowiązkiem usunięcia wyrobów zawierających azbest do końca 2032 roku każda gmina powinna posiadać opracowany Program usuwania azbestu oraz systematycznie unieszkodliwiać azbest. Wszystkie gminy posiadają Program usuwania azbestu: Program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Wschowa - uchwała nr XXXVII/347/18 Rady Miejskiej we Wschowie z dnia 25 stycznia 2018 roku, Program usuwania azbestu dla Gminy Sława na lata 2011-2032 - uchwała nr XIV/103/11 Rady Miejskiej w Sławie z dnia 27 października 2011 roku, Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest dla Gminy Szlichtyngowa na lata 2015-2032 - uchwała nr X/58/15 Rady Miejskiej w Szlichtyngowej z dnia 9 października 2015 roku.
Według danych z Bazy Azbestowej (wg stanu na dzień 25.09.2018r.) i z Urzędu Miasta i Gminy Szlichtyngowa na terenie Powiatu Wschowskiego do usunięcia pozostało 3 185,267 Mg wyrobów zawierających azbest. Najwięcej do usunięcia jest w gminie Wschowa, a najmniej w gminie Sława.
Tabela 45 Ilości odpadów azbestowych na terenie powiatu Wyroby zinwentaryzowane Unieszkodliwione Pozostałe do unieszkodliwienia Jednostka [kg] [kg] [kg] administracyjna Os. Os. Os. Razem Os. fiz. Razem Os. fiz. Razem Os. fiz. prawne prawne prawne Gmina Wschowa 1678016 1370805 307211 368315 329974 38341 1309701 1040831 268870 Gmina Sława 862941 841134 21808 78430 77682 748 784511 763452 21060 Gmina ------1091055 - - Szlichtyngowa Powiat 2540957 2211939 329019 446745 407656 39089 3185267 1804283 289930 Wschowski Źródło: opracowanie na podstawie danych z http://www.bazaazbestowa.gov.pl (wg stanu na dzień 25.09.2018r.) oraz Urzędu Miasta i Gminy Szlichtyngowa.
Gminy pomagają mieszkańcom w usuwaniu azbestu. Co roku sukcesywnie pozyskują dofinansowanie z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze lub przeznaczają na ten cel środki z budżetów gmin. W latach 2016-2017 usunięto z terenu powiatu 306,72 Mg odpadów azbestowych i wydano na ten cel 114 787,25 zł.
8 dane ze "Sprawozdania z realizacji Planu gospodarki odpadami dla województwa lubuskiego za okres od 1 stycznia 2014 do 31 grudnia 2016 roku". 74
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Tabela 46 Masa usuniętych wyrobów azbestowych w latach 2016-2017 na terenie poszczególnych gmin Masa usuniętych Poniesione koszty Gmina wyrobów azbestowych Źródło finansowania [zł] [Mg] Gmina Wschowa 127,45 45 559,00 WFOŚiGW / NFOŚiGW Gmina Sława 96,18 41 132,13 Budżet Gminy Gmina Szlichtyngowa 83,09 28 096,12 WFOŚiGW Powiat Wschowski 306,72 114 787,25 Źródło: Urzędy Miast i Gmin Powiatu Wschowskiego.
4.9.3 Odpady z sektora gospodarczego W sektorze gospodarczym wytwórcami największej ilości odpadów w 2017 roku na terenie powiatu wschowskiego były: KOWALSKI Sławomir Kowalski, ul. Kolejowa 1, 67-400 Wschowa, Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sława Sp. z o.o. - Oczyszczalnia Ścieków w Sławie, ul. Długa 1, 67-410 Sława, Hodowla i Ubój Indyka "Biodama" Sp. z o.o., ul. Przemysłowa 7, 67-410 Sława, "DOMINA-POL" Sp. z o.o., Stare Strącze, ul. Stare Strącze 43, 67-410 Sława, Spółka Komunalna Wschowa Sp. z o.o., ul. Daszyńskiego 10, 67-400 Wschowa, Zakład Przetwórstwa Mięsnego "Sława" Sp. z o.o., ul. Przemysłowa 6/A, 67-410 Sława, Przedsiębiorstwo Nasienno-Zaopatrzeniowe Wójcik Sp. J., ul. Spokojna 1, 67-400 Wschowa, ZIELONA GÓRA COPPER Sp. z o.o. - Odwiert Zatonie C-1, Tarnów Jezierny, ul. Działka nr 3116, Sława, Sławski Zakład Przetwórstwa Mięsa i Drobiu "Balcerzak i Spółka" Sp. z o.o., Wróblów, ul. Wróblów 38, 67-410 Sława, PROMAROL - PLUS Sp. z o.o., Ciepielówek, ul. Ciepielówek 2, 67-410 Sława.
W 2017 roku w sektorze gospodarczym na terenie powiatu wschowskiego wytworzonych zostało 29 928,8427 Mg odpadów, z czego najwięcej odpadów z grupy 02 (odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności), które stanowiły 31,8% ogólnej masy wytworzonych odpadów. W poniższej tabeli przedstawiono ilość wytworzonych odpadów w sektorze gospodarczym na terenie powiatu w 2017 roku w podziale na grupy odpadów.
Tabela 47 Ilość odpadów wytworzonych w sektorze gospodarczym na terenie powiatu w 2017 roku Ilość Kod wytworzonych Nazwa odpadów odpadów odpadów [Mg] Odpady powstające przy poszukiwaniu, wydobywaniu, fizycznej i chemicznej 01 2340,3600 przeróbce rud oraz innych kopalin Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, 02 9526,2020 leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności Odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, 03 0,8800 papieru i tektury 04 Odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego 12,1400 Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu 07 4,9400 chemii organicznej Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych 08 123,9669 (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich Odpady z chemicznej obróbki i powlekania powierzchni metali oraz innych 11 80,7600 materiałów i z procesów hydrometalurgii metali nieżelaznych Odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni 12 286,0520 metali i tworzyw sztucznych Oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz 13 39,2690 grup 05, 12 i 19) 14 Odpady z rozpuszczalników organicznych, chłodziw i propelentów 13,4400 15 Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i 2043,2270 75
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Ilość Kod wytworzonych Nazwa odpadów odpadów odpadów [Mg] ubrania ochronne nie ujęte w innych grupach 16 Odpady nie ujęte w innych grupach 2429,8819 Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz 17 infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów 536,3980 zanieczyszczonych) 18 Odpady medyczne i weterynaryjne 22,1299 Odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z 19 oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów 12307,3560 przemysłowych 20 Odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie 161,8400 RAZEM 29928,8427 Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego (Wojewódzki System Odpadowy).
Działalność kontrolna WIOŚ w Zielonej Górze Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze prowadził kontrole na terenie powiatu w zakresie gospodarki odpadami. W latach 2016-2017 przeprowadzono 19 kontroli, z czego wykryto 9 nieprawidłowości, które najczęstsze dotyczyły: niewłaściwe magazynowanie odpadów, brak dokumentu potwierdzającego unieszkodliwianie zakaźnych odpadów medycznych, brak ewidencji odpadów, brak sprawozdania.
4.10 Zasoby przyrodnicze Powiat Wschowski jest bardzo urozmaicony pod względem zasobów przyrodniczych. Występują tu liczne formy ochrony przyrody. Poniżej opisano występujące na terenie powiatu formy ochrony przyrody w tym również obszary Natura 2000. Starostwo Powiatowe we Wschowie wydało publikację pt. „Powiat Wschowski Krajobraz pogranicza”, w której opisano zabytki oraz miejsca warte zobaczenia na terenie poszczególnych gmin.
4.10.1 Obszary Natura 2000 Obszary Natura 2000 to najmłodsza z form ochrony przyrody, wprowadzona w 2004 r. w Polsce jako jeden z obowiązków związanych z przystąpieniem do Unii Europejskiej. Obszary Natura 2000 powstają we wszystkich państwach członkowskich tworząc Europejską Sieć Ekologiczną Natura 2000. Sieć Natura 2000 tworzą dwa typy obszarów: obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO), specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO) / obszary mające znaczenie dla Wspólnoty (OZW).
Na terenie powiatu wschowskiego znajdują się cztery fragmenty obszarów Natura 2000:9 PLB300011 Pojezierze Sławskie - obszar specjalnej ochrony ptaków o powierzchni całkowitej 39 144,83 ha. Położony w powiecie wschowskim w gminie: Sława (11381,2 ha) i Wschowa (3615,5 ha). Obszar leży na Pojezierzu Sławskim i stanowi mozaikę jezior (około 6 % powierzchni), wyspowo położonych pól uprawnych (54 %) i dużych kompleksów leśnych (40 %). Występuje duże bogactwo form rzeźby polodowcowej. Jeziora są płytkie (od 1,9 do 8,8 m) i silnie zeutrofizowane. Największe z nich to rynnowe: Jezioro Sławskie, Jezioro Dominickie, Jezioro Przemęckie i Jezioro Wieleńskie. Rzeki i kanały odwadniające należą do systemu wodnego Obry. Pierwotne wielogatunkowe lasy liściaste i mieszane zostały zastąpione lasami sosnowymi. Szczególnie charakterystycznym zbiorowiskiem leśnym są acidofilne dąbrowy, natomiast dominującym typem siedliskowym lasów są bór mieszany świeży i bór świeży. Tereny rolnicze to pola urozmaicone licznymi zadrzewieniami kępowymi. Obniżenia terenowe zajmują wilgotne, żyzne łąki z dominacją szuwaru turzycowego. Wzdłuż kanałów, grobli i rowów melioracyjnych występują zadrzewienia wierzbowo-topolowe i olchowe. Występują co najmniej 23 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy
9 http://natura2000.gdos.gov.pl 76
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Ptasiej, 7 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej następujących gatunków ptaków: bąk (PCK), bączek (PCK), podróżniczek (PCK) i gęgawa; występuje 22-50 par czapli siwej.
Plan zadań ochronnych został ustanowiony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 14 stycznia 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Pojezierze Sławskie PLB300011 (Dz. Urz. Woj. Lub 2014.201)
PLH300041 Ostoja Przemęcka - jest to obszar mający znaczenie dla Wspólnoty o powierzchni całkowitej 4 396,48 ha. Ostoja chroni jeden z najcenniejszych obszarów przyrodniczych położonych w południowej Wielkopolsce oraz północnej części woj. lubuskiego. Obszar położony jest w krajobrazie Pojezierza Sławskiego, na granicy województw wielkopolskiego i lubuskiego, na terenie Przemęckiego Parku Krajobrazowego. Obszar ten stanowi jeden z przykładów krajobrazów polodowcowych południowo-zachodniej Polski, z typowymi formami ukształtowania terenu. W części północnej i wschodniej ostoi dominują jeziora w krajobrazie lasów gospodarczych. środkowo-południowa część obszaru jest silnie zagospodarowana rolniczo, z gęstą siecią osadniczą. Stosunki wodne obszaru reguluje głównie systemem śluz i kanałów związanych z kanałem Obry. Ostoja chroni 12 jezior zróżnicowanych pod względem troficznym (głównie eutroficznych) oraz z uwagi na zaawansowanie w procesie wypłycania i zarastania. W granicach ostoi ważnymi siedliskami są także kwaśne dąbrowy (południowo-wschodnia część ostoi), a także lasy łęgowe, grądy i ekstensywnie użytkowane łąki. Ostoja ma bardzo duże znaczenie w skali ponadregionalnej dla zachowania licznych populacji gatunków naturowych - rośliny selera błotnego Apium repens i chrząszcza jelonka rogacza Lucanus cereus, siedliska kwaśnych dąbrów oraz siedliska twardowodnych oligo- mezotroficznych jezior z podwodnymi łąkami ramienic (klasa Charetea fragilis). Ostoja chroni jedno z największych (pow. 344 ha) i najgłębszych (17,1 m głęb. maks.) jezior południowej Wielkopolski - Jezioro Dominickie. Jezioro to cechuje się słabo urozmaiconą linią brzegową. Misa jeziorna oprócz miejsc głębokich, zawiera również stosunkowo rozległe piaszczyste płycizny. Jest jednym z grupy jezior rynnowych pomiędzy Przemętem a Sławą, zlokalizowanych w dorzeczu Południowego Kanału Obry. Jezioro cechuje się umiarkowaną trofią, wysoką przejrzystością wody sięgającą do 6 m i stosunkowo niską produkcją pierwotną. Uznane jest za najczystsze wśród jezior regionu. Pomimo silnego obciążenia rekreacyjnego, stosunkowo niski status troficzny jezioro zawdzięcza silnemu zasilaniu wodami podziemnymi. Podwodne zbocza, progi, a zwłaszcza rozległe przybrzeżne płycizny, to główne miejsca występowania łąk ramienicowych. Należy podkreślić, że Jezioro Dominickie reprezentuje typ bogatego w wapń, mezotroficznego jeziora ramienicowego, w postaci wyjątkowo cennej - jeziora głębokiego. Dominująca roślinność ramienicowa, reprezentowana jest przez 6 zbiorowisk z klasy Charetea fragilis. Największe powierzchnie zajmują podwodne łąki ramienicowowe z krynicznicą tępą (Nitellopsidetum obtusae). Litoral zajęty jest przez szerokie strefy roślinności szuwarowej. Pod względem rybackim zbiornik należy do jezior leszczowych, lecz o jego wyższym statusie świadczy fakt udanej introdukcji sielawy. Tereny otaczające jezioro porośnięte są lasami z dominacją sosny, silnie rozwinięta jest zabudowa rekreacyjna. W granicach ostoi znajduje się również 9 płytkich przepływowych jeziora eutroficznych (Wielkie, Małe, Księże i Bąd) z szerokimi strefami szuwarowymi w otoczeniu łęgów olszowych. Jeziora zdominowane są przez zbiorowiska nymfeidów, rdestnic i zespół rogatka sztywnego (Ceratophylletum demersi). Nielicznie stwierdzane są zbiorowiska ramienic. Równiny akumulacji biogenicznej towarzyszące jeziorom, bądź też w całości obejmujące dawne misy jeziorne, jak również dolina Kanału Obry w obrębie ostoi obecnie są najczęściej zajęte przez ekstensywnie użytkowane łąki, rzadziej łąki zmiennowilgotne, zbiorowiska szuwarowe i torfowiska niskie i sporadycznie mszarne. W ostoi znajduje się również płytkie jezioro ramienicowe Maszynek (pow. 5 ha). Szczególnym walorem ostoi jest śródleśne dystroficzne Jezioro święte cechujące się kwaśnymi wodami i znacznymi zawartościami substancji humusowych. Jezioro to jest zaawansowane w procesie wypłycania i zarastania. Wody zbiornika są w niewielkim stopniu zmineralizowane i bardzo ubogie w związki wapnia. Jezior wypełnione jest półpłynnymi osadami organicznymi. Zbiornik ten znajduje się w kompleksie przejściowych torfowisk mszarnych i wysokich. Wytworzone pokłady osadów biogenicznych w sąsiedztwie Jeziora święte sięgają ponad 10 m p.p.t., w tym pokłady torfu (głównie sfagnowego) mają miąższość ok. 8 m. W południowej części ostoi zlokalizowany jest kompleks kwaśnych dąbrów. Obszar jest kluczowym dla ochrony populacji Apium repens w Polsce (jedna z dwóch największych znanych obecnie w Polsce) oraz Lucanus cervus (znacząca ilościowo populacja w Polsce zachodniej). Siedliska przyrodnicze z załącznika I Dyrektywy zajmują ponad 23% obszaru. Największe powierzchnie zajmują kwaśne dąbrowy (doskonale wykształcone, stanowią równocześnie siedliska
77
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku” jelonka rogacza) oraz jeziora eutroficzne. Do szczególnie cennych, mimo niewielkiej powierzchni, należą mechowiska ze stanowiskami Epipactis palustris. Pozostała część obszaru zajęta jest przez cenne zespoły łąk wilgotnych, turzycowisk i trzcinowisk, które nie są siedliskami Natura 2000, jednak ich wartość przyrodnicze (szczególnie łąk wilgotnych) jest równa, lub nawet wyższa siedliskom z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Ze świeżymi łąkami użytkowanymi ekstensywnie i łąkami trzęślicowymi związana jest obecnością licznej populacji czerwończyka nieparka (gatunku z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG). Ostoja chroni również jedno z najlepiej zachowanych w Wielkopolsce głębokowodnych mezotroficznych jezior ramienicowych - Jezioro Dominickie. Jeziorem z dominacją łąk ramienicowych jest również niewielkie jezioro Maszynek. W ekosystemach wodnych ostoi głównie jeziorach Dominickim i Maszynek oraz nielicznie w pozostałych jeziorach i drobnych zbiornikach odnotowano aż 12 gatunków zagrożonych ramienic, 3 z nich podlegają ochronie prawnej. Na szczególną uwagę zasługuje występowanie licznych populacji Chara filiformis i Nitella opaca - gatunków bardzo rzadko notowanych w Polsce. Stanowisko C. filiformis w tym jeziorze należy równiej do jednych z najdalej wysuniętych na południe w Polsce. Jezioro Dominickie jest jednym z trzech podstawowych obszarów w Wielkopolsce dla zachowania niezwykle rzadkich w regionie siedlisk ramienicowych w jeziorach głębokich. Tego typu siedliska w regionie związane są, poza jeziorem Dominickim, jedynie z jeziorami ramienicowymi w obszarze PLH300026 Pojezierze Gnieźnieńskie (silnie zagrożonymi procesem obniżania się wód w związku z działalnością kopalni węgla brunatnego) oraz Jeziorem Kaliszańskim (Pojezierze Chodzieskie). Ostoi przemęckiej znajduje się również jeden z największych na Pojezierzu Leszczyńskim kompleks torfowisk mszarnych (wysokich i przejściowych) oraz jezioro dystroficzne zlokalizowane w rezerwacie przyrody "Jezioro święte", stanowiących ostoję wielu rzadkich i zagrożonych gatunków roślin, w tym uznanych za elementy borealne lub relikty klimatyczne. Ze względu na wielkość i charakter złoża torfowego rezerwat stanowi bardzo wartościowy obiekt, gdyż torfowiska mszarne wysokie w południowej Wielkopolsce występują sporadycznie i osiągają tam zasadniczo kres swego niżowego zasięgu. W skali regionalnej, jako unikatowy obiekt, wyróżnia się także znajdujące się w rezerwacie jezioro o charakterze dystroficznym, obecnie będące w stanie zaawansowanego zaniku. Cechuje się ono wodami kwaśnymi, miękkowodnymi, o bardzo niskiej mineralizacji w porównaniu z dominującym eutroficznym i twardowodnym typem jezior Pojezierza Sławskiego.
Brak ustanowionego planu zadań ochronnych.
PLB020008 Łęgi Odrzańskie - obszar specjalnej ochrony ptaków o powierzchni całkowitej 17 999,42 ha. Położony w powiecie wschowskim na terenie gminy Szlichtyngowa (481,2 ha). Obszar stanowi fragment doliny Odry o długości 101 km, od Brzegu Dolnego do Głogowa, w przybliżeniu od km 290 do km 385, w granicach dawnej terasy zalewowej rzeki. Obejmuje też ujście Baryczy. Granica obszaru poprowadzona jest zgodnie z zasięgiem aktualnego terenu zalewowego wraz z planowanymi polderami. Obejmuje siedliska nadrzeczne zachowane w międzywalu oraz najlepiej wykształcone lasy, łąki i torfowiska niskie poza jego obrębem. Duża część terenu jest regularnie zalewana. Obszar porośnięty jest lasami, głównie łęgami jesionowymi i wiązowymi, rozwijającymi się na glebach aluwialnych. Przeważają dobrze zachowane płaty siedlisk, częste są starodrzewia ponad 100-letnie, z licznymi drzewami pomnikowymi. Lasy są intensywnie eksploatowane. Liczne, pozostałe po dawnym korycie Odry starorzecza, są w różnych fazach zarastania. Można tu obserwować kolejne stadia sukcesyjne zbiorowisk związanych z dynamicznym układem doliny rzecznej, w tym także zbiorowisk szuwarowych, związanych ze starorzeczami. W dolinie znajdują się też duże kompleksy wilgotnych łąk. Najbardziej na południe wysuniętą część obszaru tworzą tzw. Zielone Łąki koło Miękini. Jest to rozległy kompleks wilgotnych i świeżych łąk, częściowo użytkowanych kośnie, oraz olsów i łęgów olchowych. Ostoja ptasia o randze europejskiej E 53. Występuje co najmniej 35 lęgowych gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG, 11 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Gnieździ się ok. 100 gatunków ptaków. W okresie lęgowym obszar zasiedla kania czarna (PCK) - około 4% populacji krajowej, muchołówka białoszyja - 2,5%-4% populacji krajowej, dzięcioł średni - około 3% populacji krajowej, kania ruda (PCK) - 1,5%-2% populacji krajowej, dzięcioł zielonosiwy - 1%-2% populacji krajowej, czapla siwa - 1,8% populacji krajowej, świerszczak - ponad 1% populacji krajowej oraz trzmielojad i srokosz - około1% populacji krajowej; stosunkowo licznie występuje żuraw. Obszar odznacza się dużym bogactwem siedlisk rzadkich i zagrożonych, charakterystycznych dla dużej rzeki nizinnej (11 typów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, w tym oba typy bardzo dobrze zachowanych lasów łęgowych, zajmujących tu znaczną powierzchnię). Cennym elementem przyrody obszaru są łąki z takimi interesującymi gatunkami jak: goryczka wąskolistna Gentiana pneumonanthe, kosaciec syberyjski Iris sibirica czy czosnek kątowaty Allium angulosum. Na terenie ostoi stwierdzono obecność 13 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG; ważne
78
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku” jest przede wszystkim występowanie kiełbia białopłetwego i bolenia oraz kilku rzadkich gatunków motyli. Na szczególną uwagę zasługuje cenne zimowisko nietoperzy w podziemiach dawnego klasztoru w Lubiążu. Jest to jedno z największych stanowisk mopka na terenie południowo-zachodniej Polski. Bardzo bogata jest flora ostoi z licznymi gatunkami prawnie chronionymi oraz gatunkami rzadkimi i zagrożonymi, tak w skali całej Polski, jak i lokalnie. Między innymi liczne są storczykowate. W rezerwacie Odrzysko występuje obfita populacja salwinii pływającej Salvinia natans i kotewki orzecha wodnego Trapa natans. Obszar Zielonych Łąk, znajdujących się na południe od głównego kompleksu Łęgów, zajęty jest w 30% przez siedliska ujęte w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, ze szczególnie dobrze wykształconymi lasami łęgowymi (Fraxino-Alnetum) oraz dużym obszarem olsów, częściowo chronionych w rezerwacie "Zabór" na powierzchni 35 ha. Część z nich odznacza się wysokim stopniem naturalności oraz wysoką bioróżnorodnością. Stwierdzono tu ponadto występowanie lasów grądowych oraz łąk świeżych i zmiennowilgotnych. Dodatkowo obszar spełnia rolę bardzo ważnego korytarza ekologicznego.
Plan zadań ochronnych został ustanowiony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 21 maja 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Łęgi Odrzańskie PLB020008 (Dz. Urz. Woj. Lub.2014.1063).
PLH020018 Łęgi Odrzańskie - obszar mający znaczenie dla Wspólnoty o powierzchni całkowitej 20 223,04 ha. Obszar stanowi fragment doliny Odry o długości 101 km, od Brzegu Dolnego do Głogowa (od km 290 do km 385 szlaku żeglugowego rzeki Odry), w granicach dawnej terasy zalewowej rzeki, wraz z ujściowym odcinkiem doliny Baryczy. Obszar obejmuje siedliska nadrzeczne zachowane w międzywalu oraz najlepiej wykształcone lasy, łąki i torfowiska niskie poza jego obrębem. Duża część terenu jest regularnie zalewana. Obszar porośnięty jest lasami, głównie łęgami jesionowymi i wiązowymi, rozwijającymi się na glebach aluwialnych. Przeważają dobrze zachowane płaty siedlisk, częste są starodrzewia ponad 100-letnie, z licznymi drzewami pomnikowymi. Lasy są intensywnie eksploatowane. Liczne, pozostałe po dawnym korycie Odry starorzecza, są w różnych fazach zarastania. Można tu obserwować kolejne stadia sukcesyjne zbiorowisk związanych z dynamicznym układem doliny rzecznej, w tym także zbiorowisk szuwarowych, związanych ze starorzeczami. W dolinie znajdują się też duże kompleksy wilgotnych łąk. Najbardziej na południe wysunięta część obszaru tworzą tzw. Zielone Łąki koło Miękini. Jest to rozległy kompleks wilgotnych i świeżych łąk, częściowo użytkowanych kośnie, oraz olsów i łęgów olchowych.
Plan zadań ochronnych został ustanowiony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia 30 września 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Łęgi Odrzańskie PLH020018 (Dz. Urz. Woj. Lub.2014.1740).
79
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Rysunek 6 Obszary Natura 2000 na terenie powiatu
Źródło: geoportal.gov.pl
4.10.2 Parki krajobrazowe Na terenie powiatu jest fragment Przemęckiego Parku Krajobrazowego. Powierzchnia całkowita parku wynosi 21 450 ha, z czego na teren gminy Wschowa przypada 2 000 ha. Park został utworzony w 1991 roku. Cele ochrony jest zachowanie interesujących fragmentów krajobrazu polodowcowego, populacji rzadkich i chronionych gatunków grzybów, roślin i zwierząt oraz ich siedlisk, torfowisk i innych środowisk wilgotnych oraz bagiennych. Zachowanie naturalnych ekosystemów wodnych. Utrzymanie walorów kulturowych. Utrzymanie struktury przestrzennej terenów z uwzględnieniem swoistych cech miejscowego krajobrazu rolniczego. Park został utworzony na mocy Rozporządzenia nr 115a/91 Wojewody Leszczyńskiego z dnia 25 listopada 1991 r. w sprawie powołania Przemęckiego Parku Krajobrazowego. Dla Parku nie został ustanowiony plan ochrony.
4.10.3 Obszar chronionego krajobrazu Na terenie Powiatu Wschowskiego są dwa obszary chronionego krajobrazu: Dolina Baryczy - obszar o powierzchni 43 350 ha, położony m.in. na terenie gminy Szlichtyngowa. Obszar obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełniona funkcją korytarzy ekologicznych. Obowiązującym aktem prawnym jest rozporządzenie nr 35 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu "Dolina Baryczy" (Dz. Urz. z 2008 r. Nr 317, poz. 3934).
80
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Pojezierze Sławsko-Przemęckie - obszar o powierzchni 15 090,60 ha położony m.in. w gminach Sława 9 116,78 ha i Wschowa 2 931,04 ha. Czynna ochrona realizowana jest w ramach racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej i rybackiej, która polega na zachowaniu różnorodności biologicznej siedlisk przyrodniczych Pojezierza Sławskiego. Obowiązującym aktem prawnym jest uchwała Nr XXXVIII/574/17 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 9 października 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie wyznaczenia obszaru chronionego krajobrazu o nazwie "Pojezierze Sławsko-Przemęckie" (Dz. Urz. z 2017 r. poz. 2157).
4.10.4 Użytki ekologiczne Na terenie powiatu są dwa użytki ekologiczne: Łąka Kochana – jest to łąka torfowiskowa z sukcesją olszową oraz miejsce częstego bytowania żurawi. Użytek o powierzchni 0,88 ha położony na terenie Nadleśnictwa Sława Śląska, Leśnictwo Zwierzyniec oddział 142h. Myszkowskie Bagno – jest to łąka torfowiskowa z sukcesją olszową, miejsce częstego bytowania żurawi oraz stanowiska: wełnianki, rosiczki i bagna zwyczajnego. Użytek o powierzchni 5,05 ha położony na terenie Nadleśnictwa Sława Śląska, Leśnictwo Zwierzyniec oddział 142h. Użytki ekologiczne utworzono w celu ochrony ekosystemów mających znaczenia dla zachowania różnorodnych typów siedlisk. Obowiązującym aktem prawnym jest rozporządzenie nr 1 Wojewody Lubuskiego z dnia 13 stycznia 2004 r. w sprawie uznania za użytek ekologiczny (Dz. Urz. Woj. Lubuskiego nr 3 poz. 68).
4.10.5 Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Na terenie powiatu wschowskiego znajduje się jeden zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Gaj Wandy” o łącznej powierzchni 4,09 ha. Położony jest w gminie Sława (Działka nr ew. 3062 w obrębie Tarnów Jezierny) „Gaj Wandy” położony jest w „Puszczy Tarnowskiej”, w pobliżu wyznaczonych rowerowych tras rekreacyjnych. Celem ustanowienia zespołu przyrodniczo – krajobrazowego „Gaj Wandy”, jest ochrona obszaru o dużych walorach przyrodniczych związanych z występowaniem siedlisk i zbiorowisk roślinności jak również zachowanie obiektów o cennych walorach kulturowych i historycznych. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy został powołany na podstawie uchwały nr XL/235/17 Rady Miejskiej w Sławie z dnia 31 sierpnia 2017 w sprawie ustanowienia Zespołu Przyrodniczo –Krajobrazowego „GAJ WANDY” (Dz. U. Woj. Lub. z dnia 31 sierpnia 2017 r., poz. 1817).
81
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Rysunek 7 Obszary chronione na terenie powiatu
Źródło: geoportal.gov.pl
4.10.6 Pomniki przyrody Pomniki przyrody to pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie. Na terenach niezabudowanych, jeżeli nie stanowi to zagrożenia dla ludzi lub mienia, drzewa stanowiące pomniki przyrody podlegają ochronie aż do ich samoistnego, całkowitego rozpadu.
Według danych z Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim (wg stanu na 3 października 2018 roku) na terenie powiatu wschowskiego znajduje się 38 pomników przyrody: Gmina Sława - 18 sztuk, Gmina Szlichtyngowa - 14 sztuk, Gmina Wschowa - 6 sztuk. Są to głównie pojedyncze drzewa i grupy drzew. Szczegółowy wykaz pomników przyrody na terenie poszczególnych gmin został przedstawiony w załączniku nr 1.
82
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
4.10.7 Korytarze ekologiczne Na obszarze powiatu znajdują się wyznaczone przez IBS PAN Korytarze Ekologiczne o znaczeniu regionalnym i międzynarodowym pn. Lasy Sławskie, Łęgi Odrzańskie - Dolina Odry.
Zachowanie korytarzy ekologicznych zapewniających ciągłość między obszarami prawnie chronionymi jest jednym z zadań wymienionych w planie zagospodarowania przestrzennego województwa lubuskiego. Wykazana potrzeba uwzględniania korytarzy ekologicznych w procesie planowania przestrzennego powinna skutkować ich włączeniem do dokumentów planistycznych sporządzanych na różnych poziomach. Korytarze ekologiczne powinny być traktowane jako elementy sieci ekologicznych. Wśród działań mających na celu ich ochronę wskazane jest uwzględnianie w studium uwarunkowań oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego odpowiednich zapisów zapewniających warunki utrzymania równowagi przyrodniczej i racjonalną gospodarkę zasobami środowiska w celu umożliwienia migracji gatunków roślin, grzybów i zwierząt.
4.10.8 Lasy Według Banku Danych Lokalnych GUS w 2017 roku na terenie powiatu było 25 088,86 ha gruntów leśnych, z czego 97,5% to grunty leśne publiczne. Lesistość powiatu wynosiła 39,2% i była niższa niż wskaźnik dla województwa lubuskiego (49,3%). W tabeli poniżej przedstawiono szczegółowe dane na temat lasów.
Tabela 48 Grunty leśne na terenie powiatu w 2017 roku Grunty leśne Grunty leśne Grunty leśne ogółem Lesistość Jednostka publiczne prywatne administracyjna ha % Gmina Sława 16416,62 16186,27 230,25 48,9 Gmina Szlichtyngowa 2969,23 2880,94 88,29 29,2 Gmina Wschowa 5703,01 5393,19 309,82 28,1 Powiat Wschowski 25088,86 24460,50 628,36 39,2 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS.
Lasy na terenie powiatu administrowane są przez cztery nadleśnictwa:10 Nadleśnictwo Głogów – w administracji Nadleśnictwa znajduje się 1922,26 ha lasów Skarbu Państwa oraz 43,7366 ha lasów nie stanowiących własności Skarbu Państwa. Powierzchnia lasów ochronnych wynosi 1054,69 ha. Nadleśnictwo Sława Śląska – powierzchnia lasów na terenie powiatu wynosi 14 013,9845 ha. Lasy ochronne w Nadleśnictwie ustanowiono na mocy Zarządzenia nr 39 Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 22 kwietnia 1996 roku, a ich powierzchnia wynosi 1 913 ha. Nadleśnictwo Włoszakowice – powierzchnia lasów na terenie powiatu wynosi 6 747,19 ha. Powierzchnia lasów ochronnych wynosi 2631,82 ha. Nadleśnictwo Nowa Sól – powierzchnia lasów na terenie powiatu będących w administracji nadleśnictwa wynosi 1561,26 ha. Na terenie powiatu brak lasów ochronnych.
Nadzór nad lasami niestanowiącymi własności Skarbu Państwa sprawuje Starosta. Dla większości tych lasów zostały wykonane uproszczone plany urządzenia lasów oraz inwentaryzacje stanu lasów, stanowiące podstawę wydania decyzji określającej zadania z zakresu gospodarki leśnej.
Nadleśnictwa w ramach swej działalności prowadzą odnowienia lasów, które polegają na ponownym wprowadzeniu roślinności leśnej na gruncie będącym niedawno również lasem. W latach 2016-2017 Nadleśnictwa prowadziły odnowienia na powierzchni 321,5 ha. Na niewielkiej powierzchni prowadzono również zalesienia - 1,64 ha.
10 Dane dotyczące powierzchni lasów oraz powołanych lasów ochronnych na terenie powiatu wschowskiego odnoszą się do stanu na koniec 2017 roku i pochodzę z informacji udostępnionej przez poszczególne Nadleśnictwa. 83
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Tabela 49 Powierzchnia odnowień i zalesień prowadzona przez Nadleśnictwa w latach 2016- 2017 Powierzchnia odnowień [ha] Powierzchnia zalesień [ha] Lp. Nadleśnictwo 2016 rok 2017 rok 2016 rok 2017 rok 1 Nadleśnictwo Głogów 5,17 17,01 1,29 0,00 2 Nadleśnictwo Sława Śląska 68,00 110,00 0,00 0,00 3. Nadleśnictwo Włoszakowice 28,83 76,06 0,00 0,35 4. Nadleśnictwo Nowa Sól 1,53 14,90 0,00 0,00 Źródło: Opracowanie na podstawie udostępnionych informacji z poszczególnych Nadleśnictw.
Na stan zdrowotny i sanitarny lasów wpływają różne czynniki, określane jako stresowe, które powodują niekorzystne zmiany w zasobach leśnych. Występujące zagrożenia na terenie powiatu można podzielić na trzy grupy: abiotyczne - ekstremalne zjawiska atmosferyczne (silne wahania poziomu wód gruntowych, podtopienia) biotyczne - związane z organizmami żywymi (szkodniki wtórne, patogeny grzybowe) antropogeniczne - wywołane przez człowieka (zagrożenie pożarowe, urbanizacja).
4.10.9 Tereny zieleni urządzonej Zieleń urządzona pełni istotne funkcje na obszarach zurbanizowanych. Odpowiednio rozlokowana zieleń wysoka stanowi naturalną ochronę przed wiatrem i potrafi zmniejszyć jego siłę od 20 do 80% w zależności od szerokości i wysokości pasa zieleni. Dodatkowo tereny zieleni nawilżają powietrze i obniżają temperaturę, co odczuwalne jest zwłaszcza w miesiącach letnich. Odpowiednio zlokalizowana zieleń pomaga walczyć z nadmiernym hałasem panującym w miastach. Zieleń urządzona pełni również funkcję rekreacyjno-wypoczynkową oraz dydaktyczną.
Według danych GUS w 2017 roku na terenie powiatu było 5 parków spacerowo-wypoczynkowych, 64 zieleńców, 34 cmentarzy oraz lasy gminne o łącznej powierzchni 65,73 ha. W tabeli poniżej przedstawiono powierzchnie terenów zieleni urządzonej w powiecie.
Tabela 50 Tereny zieleni urządzonej w powiecie w 2017 roku Rodzaj Jednostka Powierzchnia Parki spacerowo-wypoczynkowe 36,50 Zieleńce 36,60 Zieleń uliczna 4,10 Tereny zieleni osiedlowej 15,20 Cmentarze 31,00 Lasy gminne 65,73 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS.
4.11 Odnawialne źródła energii Zgodnie z definicją określoną w art. 2 pkt 22 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. 2018 poz. 1269) odnawialne źródło energii jest to niekopalne źródło energii obejmujące energię: wiatru, promieniowania słonecznego, aerotermalną, geotermalną, hydrotermalną, hydroenergię, energię fal, prądów i pływów morskich, energię otrzymywaną z biomasy, biogazu, biogazu rolniczego oraz z biopłynów. Racjonalne wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych jest jednym z istotnych elementów zrównoważonego rozwoju, który przynosi wymierne efekty ekologiczno- energetyczne. Odnawialne źródła energii powinny stanowić istotny udział w ogólnym bilansie energetycznym gmin, powiatów, czy województw. Przyczynią się one do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego regionu, a zwłaszcza do poprawy zaopatrzenia w energię na terenach o słabo rozwiniętej infrastrukturze energetycznej.
Na terenie gminy Sława energia odnawialna pozyskiwana jest w następujących budynkach/jednostkach: Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sława Sp. z o.o. posiada instalację fotowoltaiczną o mocy 200 kWe - 800 sztuk paneli fotowoltaicznych o mocy 250 kWp każdy i 11 inwerterów. Na działce 244/4 w obrębie Sława ul. Długa 1, Sława,
84
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Szkoła Podstawowa w Sławie im. Franciszka Niewidziajły w Sławie ul. Odrodzonego Wojska Polskiego 16 - funkcjonuje pompa ciepła o mocy 80 kW, moc cieplna 118 kWt, Sala gimnastyczna Szkoły Podstawowej im. Franciszka Niewidziajły ul. Odrodzonego Wojeska Polskiego 14 - system solarny o łącznej mocy 6,19 kW. Składa się z 3 kolektorów słonecznych o powierzchni obliczeniowej 2,52 m2.
Na terenie gminy Sława planowana jest budowa kilku naziemnych instalacji fotowoltaicznych: Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sława Sp. z o.o. na obiektach: SUW Łupice - instalacja o mocy 31,2 kW, SUW Lubogoszcz - instalacja o mocy 41,6 kW, SUW Krążkowo - instalacja o mocy 21,8 kW. Sławskie Centrum Kultury i Wypoczynku - instalacja o mocy 41,6 kW. Ponadto na terenie Zakładu Wodociągów i Kanalizacji Sława Sp. z o.o. planowane jest utworzenie jednostki kogeneracyjnej składającej się z agregatu kogeneracyjnego o łącznej mocy elektrycznej 104 kW oraz cieplnej 132,2 kW.
Na terenie gminy Wschowa, poza indywidualnymi obiektami, nie ma instalacji do pozyskiwania energii odnawialnej. Planowane są następujące instalacje (wykaz na podstawie wydanych decyzji): Budowa farmy fotowoltaicznej o mocy 1MW zlokalizowanej na dz. nr 119 obręb Łęgoń, Budowa farmy fotowoltaicznej o mocy 1 MW zlokalizowanej na dz. nr 1024, 1025 obręb Siedlnica, Budowa Elektrowni Słonecznej wraz z infrastrukturą towarzyszącą na dz. nr 22 obręb Osowa Sień, Budowa Farmy Fotowoltaicznej o mocy 1 MW na dz. nr 378, 379 obręb Łysiny, Budowa Farmy Fotowoltaicznej o mocy 1 MW na dz. nr 266/2 obręb Tylewice.
Na terenie gminy Szlichtyngowa zainstalowanych jest 6 lamp hybrydowych. Wydano dwie decyzje środowiskowe na inwestycje polegające na: „Budowie elektrowni fotowoltaicznej o mocy do 1,0 MW, linii SN wraz z kablami sterowania i telekomunikacyjnymi, dróg wewnętrznych oraz niezbędnych urządzeń elektroenergetycznych” na części działki o nr ewid. 36/3 oraz na części działki o nr ewid. 36/4, obręb ewid. Jędrzychowice, gmina Szlichtyngowa.
Podstawowe kierunki Polityki energetycznej Polski do 2030 roku oraz wynikającego z niej Krajowego planu działania w zakresie OZE (KPD OZE) zakładają m.in. poprawę efektywności energetycznej oraz rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Polityka zakłada zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii co najmniej do poziomu 15% do 2020 roku i dalszy wzrost w latach następnych.
4.12 Zagrożenia poważnymi awariami Poważne awarie przemysłowe mogą powstawać w przypadku awarii i katastrof w obiektach przemysłowych zlokalizowanych na terenie powiatu oraz w wyniku wypadków drogowych z udziałem cystern i autocystern przewożących materiały niebezpieczne. Zdarzenia te charakteryzują się specyficznymi cechami takimi jak niepewność ich wystąpienia, złożoność przyczyn, różnorodność bezpośrednich skutków oraz indywidualnym, niepowtarzalnym przebiegiem. Na terenie powiatu wschowskiego nie ma zakładów dużego ryzyka i zwiększonego ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. W ostatnich latach na terenie powiatu nie odnotowano poważnych awarii przemysłowych.11
4.13 Edukacja ekologiczna Z definicji edukacja ekologiczna to koncepcja kształcenia i wychowywania społeczeństwa w duchu poszanowania środowiska przyrodniczego zgodnie z hasłem myśleć globalnie – działać lokalnie. Zrównoważony rozwój możemy osiągnąć podnosząc świadomość ekologiczną społeczeństwa. Biorąc pod uwagę rozwój cywilizacyjny społeczeństwa oraz nikłą świadomość zagrożeń, jakie może spowodować człowiek poprzez nieracjonalne gospodarowanie zasobami środowiska oraz
11 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze. 85
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku” nieprzemyślane stosowanie nowych technologii, substancji oraz materiałów, edukacja ekologiczna jest niezbędnym elementem w dzisiejszych czasach. Tylko ciągłe, nieustające podnoszenie świadomości społeczeństwa może wpłynąć na podejmowanie działań uwzględniających zasadę zrównoważonego rozwoju. Edukację ekologiczną powinno rozpocząć się od najmłodszych lat, ponieważ wykształcone stereotypy u dzieci pozwalają kształtować ich postawę promującą życie w zgodzie z naturą. Dlatego należy edukację prowadzić w przedszkolach oraz w szkołach poprzez zajęcia, akcje, konkursy, zielone lekcje czy wyjazdy pokazowe. Równie ważna jest edukacja ekologiczna dorosłych ponieważ to od nich w głównej mierze zależy w jaki sposób będzie traktowane środowisko naturalne. Wskazane jest kształcenie świadomości ekologicznej dorosłych poprzez różnego rodzaje kampanie społeczne, ulotki, artykuły w gazetach czy programy w telewizji.
Edukacja ekologiczna jest prowadzona na terenie powiatu wschowskiego. Uczestniczą w niej: jednostki samorządowe, jednostki oświatowe, nadleśnictwa, pozarządowe organizacje ekologiczne oraz przedsiębiorstwa.
Związek Międzygminny "EKO-PRZYSZŁOŚĆ" z Nowej Soli organizował liczne akcje ekologiczne dla mieszkańców należących do Związku. W 2016 roku została wydana broszura edukacyjna dla mieszkańców ze wskazówkami jak kupować świadomie, aby ograniczyć ilość wytwarzanych odpadów komunalnych u źródła. Został wydany notesik ze wskazówkami jak kupować świadomie, aby ograniczyć ilość wytwarzanych odpadów komunalnych u źródła dla dzieci z klas I-III szkół podstawowych. Były organizowane prelekcje dla dzieci uczęszczających do klas I-III szkół podstawowych o tematy jak kupować świadomie, aby ograniczyć ilość wytwarzanych odpadów komunalnych u źródła oraz prelekcje dla dzieci uczęszczających do placówek przedszkolnych połączone z praktycznymi warsztatami jak kupować świadomie, aby ograniczyć ilość wytwarzanych odpadów komunalnych u źródła. Natomiast w 2017 roku została wydana broszura edukacyjna dla mieszkańców – dotycząca deklaracji i segregowania odpadów komunalnych. Wykonano plakaty informacyjne dla szkól i przedszkoli do konkursów i plakaty informacyjno-edukacyjne dla mieszkańców - jak segregować odpady komunalne. Związek organizował również konkursy wraz z nagrodami dla świetlic szkolnych i przedszkoli: konkurs na Eko-Zwierzaka, konkurs na Eko Przedmiot codziennego użytku.
Działalność edukacyjno-promocyjna Spółki Komunalnej Sp. z o.o. Wschowa w latach 2016 - 2017 realizowana była w zakresie promowania postaw proekologicznych w szczególności kształtowanie świadomości potrzeby prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów i kreowania miejsc zielonych w krajobrazie miejskim. Główne przedsięwzięcia: organizowane są cyklicznie Obchody Światowego Dnia Ziemi skierowane do uczniów szkół podstawowych. W ramach obchodów dzieci uczestniczą w wielu eko- zabawach, okolicznościowych i prelekcjach. W 2016 roku impreza odbyła się w CKiR we Wschowie, a w 2017 roku w Leśnictwie Krzyżowiec. Współorganizatorzy: Gmina Wschowa, Nadleśnictwo Włoszakowice i Straż Miejska we Wschowie. Organizowany jest od 2006 roku Festiwal Piosenki Ekologicznej w CKiR we Wschowie. Skierowany jest do przedszkolaków i uczniów szkół podstawowych i średnich. Każda edycja konkursu odbywa się pod innym hasłem przewodnim. Współorganizatorzy: Gmina Wschowa i Straż Miejska we Wschowie. W 2017 roku zorganizowano i podsumowano konkurs plastyczny skierowany do dzieci z Gminy Wschowa pod hasłem "Dzieci zakazują palić śmieci". Konkurs zorganizowany przy współpracy ze Strażą Miejską ze Wschowy. Na zaproszenie placówek oświatowych pracownicy Spółki przeprowadzają specjalne zajęcia lekcyjne z grupami dzieci.
Działalność edukacyjna nadleśnictw prowadzona jest poprzez organizowanie spotkań z dziećmi w szkołach i przedszkolach, gdzie w formie zabawy oraz konkursów realizowane są różne programy edukacyjne. Nadleśnictwo Głogów prowadzi edukację leśną w oparciu o Program Edukacji Leśnej Społeczeństwa w Nadleśnictwie Głogów na lata 2017-2026. Prowadzi zajęcia zarówno z dziećmi, młodzieżą jak i dorosłymi o różnorodnej przyrodniczej tematyce. Najmłodsi mogą dowiedzieć się jak natura zwiastuje nadejście kolejnych pór roku, dostają wskazówki na temat tego, jak zachować się w lesie, poznają także codzienną pracę leśniczego. Prelekcje i pogadanki prowadzone są w szkołach, ale także w lesie - na łonie natury. W 2016 roku odbyło się spotkanie edukacyjne połączone ze zbiórką śmieci dla zorganizowanej grupy cyklistów ze Stowarzyszenia Turystycznego „Ziemi Wschowskiej”. Głównym celem spotkania było uświadomienie znaczenia oraz konieczności sprzątania lasów i parków, zainteresowanie dorosłych ochroną środowiska.
86
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Nadleśnictwo Sława Śląska w 2016 roku realizowało projekt "Las Dobre sąsiedztwo. Naturalna Sława - wyprawa w nieznane" dedykowany słuchaczom Radia Zachód. Projekt składał się z audycji i konkursów na antenie oraz finału przeprowadzonego na terenie Nadleśnictwa. Realizowano również projekt "Akademia Młodego Przyrodnika", którego celem było przybliżenie pracy leśnika uczniom szkół podstawowych. Były prowadzone zajęcia w terenie, prelekcje, spacery z dziećmi i młodzieżą, organizowane konkursy o tematyce przyrodniczej. W 2017 roku Nadleśnictwo prowadziło wiele spotkań dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Został zorganizowany Leśny Dogtrekking - czyli bieg po lesie z psem. Wystawiło swoje stoisko edukacyjne podczas imprez cyklicznych tj. "Jarmark Produktu Lokalnego" czy "Piknik Służb Mundurowych". Były prowadzone zajęcia, spacery i prelekcje w szkołach oraz organizowane konkursy m.in. na kartkę Bożonarodzeniową oraz na plakat i hasło Leśnego Dogtrekkingu. Nadleśnictwo Włoszakowice organizowało Dzień Ziemi przy współpracy ze Spółką Komunalną we Wschowie dla szkół z terenu powiatu wschowskiego, Obchody Rodzinnego Dnia Dziecka w Ośrodku Edukacji Leśnej w Koczurach. Była również prowadzona edukacja ekologiczna w Ośrodku Edukacji Leśnej w Koczurach i w Arboretum w Krzyżowcu dla szkół i przedszkoli. Edukacja była prowadzona w formie lekcji i pogadanek w szkołach i przedszkolach.
Działania podejmowane w poszczególnych gminach są zróżnicowane, koncentrują się przede wszystkim na wspieraniu edukacji ekologicznej w szkołach i organizowaniu różnych akcji.
Gmina Sława w 2017 roku organizowała konkursy "Zbieraj baterie - dbaj o środowisko", który polegał na wyłonieniu najefektywniejszej placówki oświatowej, która zebrała najwięcej baterii w przeliczeniu na jednego ucznia. Cele konkursu "Przyroda i Ekologia w Gminie Sława" jest uformowanie w młodym pokoleniu zasad prowadzenia właściwych działań względem środowiska naturalnego. Poszczególne kategorie wiekowe otrzymały właściwe do swojego wieku tematy do zapoznania i przedstawienia w formie prac plastycznych. Zadaniem konkursu "Mój las" jest zapoznanie uczniów z gospodarką leśną. Organizowany jest cyklicznie przez Nadleśnictwo Sława Śląska oraz Ligę Ochrony Przyrody oddział Sława przy udziale Urzędu Miejskiego w Sławie. "Konkurs na Eko - przedmiot do użytku codziennego" i "Konkurs na Eko - zwierzaka" to konkursy plastyczne dla dzieci, przedszkolaków organizowany przez Związek Międzygminny "Eko-Przyszłość" w Nowej Soli. Akcja "Sprzątanie Świata - Polska" jest prowadzona wśród młodzieży corocznie przy współpracy z Fundacją "Nasza Ziemia". Organizowane były również spotkania dla mieszkańców na temat niskiej emisji "Niska emisja - przyczyny - skutki - szanse" organizowane i prowadzone przez Stowarzyszenie Zielone Mazowsze w Urzędzie Miejskim w Sławie. Urząd Miejski w Sławie zakupił pięć sensorów powietrza, dzięki którym mieszkańcy mogą na stronie map.airly.eu sprawdzić jakość powietrza na terenie miasta Sława. Corocznie prowadzona jest ścisła współpraca z LOPem w organizowaniu i finansowaniu wycieczek edukacyjno-ekologicznych na terenie całej Polski dla najlepszych uczniów z poszczególnych szkół.
Gmina Wschowa jest współorganizatorem akcji prowadzonych przez Spółkę Komunalną Wschowa Sp. z o.o.
Na terenie gminy Szlichtyngowa edukacja ekologiczna w zakresie gospodarki odpadami prowadzona była przez Związek Międzygminny "Eko-Przyszłość" zgodnie z podpisaną umową.
4.14 Historyczna zanieczyszczenia ziemi Przez historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi rozumie się zanieczyszczenie powierzchni ziemi, które zaistniało przed dniem 30 kwietnia 2007 r. lub wynika z działalności, która została zakończona przed dniem 30 kwietnia 2007 r., a także szkodę w środowisku w powierzchni ziemi w rozumieniu art. 6 pkt 11 lit. c ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. 2018 poz. 954), która została spowodowana przez emisję lub zdarzenie, od którego upłynęło więcej niż 30 lat.
Rejestr historycznych zanieczyszczeń oraz rejestr bezpośrednich zagrożeń i szkód w środowisku, które wystąpiły na terenie kraju, jest prowadzony przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Prowadzenie i nadzorowanie spraw dotyczących działań remediacyjnych (naprawczych) powierzono Regionalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska.
87
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Obowiązki Starosty wynikają z art. 101d ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2018, poz. 799 ze zm.) dotyczą dokonywania identyfikacji potencjalnych historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi poprzez: 1) ustalenie działalności mogącej z dużym prawdopodobieństwem powodować historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi, która była prowadzona na danym terenie przed dniem 30 kwietnia 2007 r.; 2) ustalenie listy substancji powodujących ryzyko, których wystąpienie w glebie lub ziemi jest spodziewane ze względu na działalność, o której mowa w pkt 1; 3) analizę dostępnych informacji na temat zagrożenia zanieczyszczeniem gleby lub ziemi; 4) w razie potrzeby – wykonanie pierwszego etapu badań zanieczyszczenia gleby i ziemi przez laboratorium, Starosta lub upoważniona przez niego osoba, są uprawnieni do wstępu na teren władającego powierzchnią ziemi w celu wykonywania badań zanieczyszczenia gleby i ziemi.
Starosta sporządza wykaz potencjalnych historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi. Wykaz powinien zawierać: adres, numery działek ewidencyjnych i informacje o ich powierzchni; informacje o aktualnym i, o ile jest to możliwe, planowanym sposobie użytkowania gruntów; informacje o działalności prowadzonej na terenie; informacje o działalności prowadzonej na terenie w przeszłości, o ile takie informacje są dostępne; informacje o właściwościach gleby na terenie; nazwy substancji powodujących ryzyko oraz informacje o ich zawartości w glebie i w ziemi; informacje o remediacji prowadzonej obecnie i w przeszłości na terenie; imię i nazwisko albo nazwę obowiązanego do przeprowadzenia remediacji oraz adres jego zamieszkania lub siedziby; imię i nazwisko albo nazwę władającego powierzchnią ziemi oraz adres jego zamieszkania lub siedziby.
Wykaz powinien być aktualizowany raz na 2 lata. Starosta przekazuje wykaz regionalnego dyrektorowi ochrony środowiska.
Identyfikacji potencjalnych historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi nie dokonuje się na terenach, na których jest prowadzona działalność, której głównym celem jest obronność i bezpieczeństwo państwa lub bezpieczeństwo międzynarodowe.
Każdy, kto stwierdził potencjalne historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi, może ten fakt zgłosić właściwemu staroście.
Zakwalifikowanie gruntu do terenów o zanieczyszczonej powierzchni ziemi będzie miało istotne skutki dla władających powierzchnią ziemi (z obowiązkiem przeprowadzenia remediacji włącznie).
Rodzaje działalności mogących z dużym prawdopodobieństwem powodować historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi, wraz ze wskazaniem przykładowych dla tych działalności zanieczyszczeń, określone zostały w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016r. w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi (Dz. U. 2016 poz. 1395).
Zgodnie z ar. 101e ust. 1 i 2 ustawy – Prawo ochrony środowiska, władający powierzchnią ziemi, który stwierdził historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi na terenie będącym w jego władaniu, jest obowiązany niezwłocznie zgłosić ten fakt Regionalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska. Zgłoszenie, winno zawierać: imię i nazwisko albo nazwę podmiotu zgłaszającego oraz adres jego zamieszkania lub siedziby; adres i numer działki ewidencyjnej; informacje na temat czasu wystąpienia zanieczyszczenia powierzchni ziemi, w tym, w miarę możliwości, dokumenty uprawdopodobniające, że zgłoszenie dotyczy historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi; dokumentację potwierdzającą wystąpienie zanieczyszczenia powierzchni ziemi, w tym nazwy substancji powodujących ryzyko oraz wyniki badań zanieczyszczenia gleby i ziemi tymi substancjami, wykonanych przez laboratorium, o którym mowa w art. 147a ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a ww. ustawy.
Zgodnie z art. 101e ust. 3 i 4 ww. ustawy, każdy, kto stwierdził potencjalne historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi, może ten fakt zgłosić właściwemu staroście. Zgłoszenie winno zawierać: imię i nazwisko albo nazwę podmiotu zgłaszającego oraz adres jego zamieszkania lub siedziby;
88
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
wskazanie miejsca, w miarę możliwości poprzez podanie adresu lub numeru działki ewidencyjnej; informacje na temat czasu wystąpienia zanieczyszczenia powierzchni ziemi, w tym, w miarę możliwości, dokumenty uprawdopodobniające, że zgłoszenie dotyczy historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi; opis stwierdzonej sytuacji wskazującej na występowanie potencjalnego historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi, dokumentację, która uprawdopodobni jej wystąpienie, w tym, w miarę możliwości, nazwy substancji powodujących ryzyko oraz wyniki badań zanieczyszczenia gleby i ziemi tymi substancjami, wykonanych przez laboratorium, o którym mowa w art. 147a ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a ww. ustawy.
5. ANALIZA SWOT Na podstawie analizy stanu środowiska i stanu wyposażenia w infrastrukturę ochrony środowiska, dokonano analizy czynników wewnętrznych i zewnętrznych mających wpływ na dalsze planowanie strategii powiatu w zakresie ochrony środowiska - mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń w postaci analizy SWOT (ang. Strenghts, Weaknesses, Opportunities, Threats). Analizy dokonano dla wszystkich obszarów interwencji.
Tabela 51 Analiza SWOT MOCNE STRONY SŁABE STRONY (czynniki wewnętrzne) (czynniki wewnętrzne) wysoka atrakcyjność dla rozwoju turystyki - głównym występowanie systemów ogrzewania indywidualnego atutem jest Jezioro Sławskie największe jezioro w opartych na spalaniu paliw stałych w kotłach o niskiej wojewódzkie lubuskim, efektywności, obszary leśne i inne walory przyrodnicze niedostatecznie rozwinięta sieć gazowa na terenach opracowanie przez gminy Planu Gospodarki wiejskich, Niskoemisyjnej oraz realizacja działań w nich wzrost ilości samochodów i wysoka emisja zaplanowanych, zanieczyszczeń z ruchu komunikacyjnego, remonty i przebudowy istniejącej sieci dróg, duża energochłonność budynków i oświetlenia niska emisja zanieczyszczeń ze źródeł przemysłowych, zewnętrznego wysoki wskaźnik zgazyfikowania miast w powiecie przekroczenie dopuszczalnych norm zanieczyszczeń (71,4%), w powietrzu dla pyłu PM10 i benzo(a)piranu we prowadzone pomiary natężenia pola Wschowie, elektromagnetycznego na terenie powiatu, duże natężenie ruchu na drogach przebiegających brak przekroczeń dopuszczalnych poziomów natężenia przez teren powiatu oraz duży udział pojazdów promieniowania elektromagnetycznego, ciężarowych, prowadzenie monitoringu wód powierzchniowych i wysoki poziom hałasu komunikacyjnego i podziemnych na terenie powiatu, przekroczenia dopuszczalnych poziomów, dobra jakość wód podziemnych, brak kompleksowych rozwiązań wyznaczone kąpieliska oraz miejsca do kąpieli na terenie w zakresie rozwoju infrastruktury drogowej – powiatu, niedokończone obwodnice Wschowy i Sławy, brak wały przeciwpowodziowe chroniące mieszkańców przed dróg rowerowych o charakterze komunikacyjnym, ewentualną powodzią, brak zatok postojowych, wysoki stopień zwodociągowania powiatu - 92,9%, niedoinwestowany stan techniczny dróg powiatowych wszystkie ujęcia wyposażone są w stację uzdatniania i wojewódzkich, wody, słabo rozwinięta sieć ścieżek rowerowych wzrastająca liczba ludności korzystającej z sieci występowanie jednolitych części wód wodociągowej, kanalizacyjnej oraz z oczyszczalni powierzchniowych o złym stanie, ścieków, zagrożenie powodziowe związane z rzeką Odrą i występowanie złóż gazu ziemnego i kruszyw Baryczą naturalnych, zagrożenie wystąpienia suszy na terenie duży udział użytków rolnych na terenie powiatu, poszczególnych gmin powiatu, bardzo wysoki procent mieszkańców prowadzących dysproporcje pomiędzy dostępnością sieci selektywną zbiórkę odpadów - 90,6%, wodociągowej i sieci kanalizacyjnej – zbyt niski funkcjonujące PSZOK na terenie powiatu, stopień skanalizowania powiatu (68,9%), sprawny system odbioru odpadów, rosnące zużycie wody, systematyczne usuwanie odpadów zawierających azbest duża ilość zbiorników bezodpływowych, z terenu powiatu, pomoc finansowa w usuwaniu azbestu przekroczenia parametrów fizyko-chemicznych i dla mieszkańców, mikrobiologicznych na niektórych urządzeniach bardzo korzystne warunki dla rozwoju turystyki, wodociągowych, prowadzenie odnowień lasów przez Nadleśnictwa, niewłaściwe stosowanie nawozów sztucznych i korzystne warunki do rozwoju energetyki odnawialnej, środków ochrony roślin w rolnictwie, słabo rozwinięte rolnictwo ekologiczne, 89
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
brak PSZOK w gminie Szlichtyngowa, niewystarczająca wiedza mieszkańców o gospodarowaniu odpadów, wzrastająca ilość odbieranych odpadów komunalnych, nielegalne składowanie odpadów (w tym odpadów niebezpiecznych), duża ilość odpadów azbestowych do usunięcia, niekorzystna struktura lasów narażona na czynniki zewnętrzne (monokultura sosnowa), brak wykorzystania potencjału do produkcji energii ze źródeł odnawialnych, konflikty społeczne dotyczące powstawaniu farm wiatrowych, SZANSE ZAGROŻENIA (czynniki zewnętrzne) (czynniki zewnętrzne) dostępność środków na realizację inwestycji w zakresie napływające zanieczyszczenia powietrza z powiatów ochrony środowiska i ochrony przyrody, ościennych, dostęp do funduszy z programów pomocowych wzrost liczby pojazdów i ruchu samochodowego, NFOŚiGW, pogarszający się stan techniczny dróg niższej klasy, ograniczenie niskiej emisji poprzez realizację działań stosowanie paliw niskiej jakości, spalanie odpadów w zaplanowanych w Planach gospodarki niskoemisyjnej, piecach domowych, dalsza rozbudowa, modernizacja i poprawa stanu rosnąca liczba źródeł promieniowania technicznego dróg w powiecie, elektromagnetycznego, rozwój systemu transportu zbiorowego oraz wspieranie zagrożenie procesami eutrofizacji wód, ekologicznych form transportu, znaczne ładunki zanieczyszczeń pochodzące z możliwość wykorzystania linii kolejowych do transportu terenów bez systemów kanalizacyjnych oraz z osobowego i towarowego, obszarów rolnych, rozwój rozwiązań technicznych wpływających na punktowe zanieczyszczenia wód, ograniczenie emisji hałasu, niewłaściwa eksploatacja indywidualnych systemów dalsza rozbudowa kanalizacji i oczyszczalni, w tym gromadzenia i oczyszczania ścieków, oczyszczalni przydomowych, możliwość przeniknięcia zanieczyszczeń do realizacja KPOŚK, poziomów wodonośnych, racjonalna gospodarka złożami, minimalizacja strat brak odpowiednich środków finansowych na zasobów, utrzymanie rzek, kanałów i rowów, ochrona złóż niezagospodarowanych na potrzeby ich zmiany klimatu, susza, wzrost częstości przyszłej eksploatacji, występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych, odpowiednie planowanie zagospodarowania terenu, intensyfikacja produkcji rolniczej, rekultywacja terenów poeksploatacyjnych, wycinanie lasów wpływające na erozję gleb oraz stosowanie racjonalnej gospodarki nawozami pogorszenie warunków środowiskowych, sztucznymi, niekontrolowany transport i pozbywanie się odpadów szkolenia rolników i bezpłatne doradztwo rolnicze, tym odpadów niebezpiecznych popularność zdrowej żywności stanowiąca szansę na nielegalne pozyskiwanie kopalin, rozwój rolnictwa ekologicznego, niekontrolowany rozwój turystyki i rekreacji na rosnąca popularność turystyki aktywnej w szczególności terenach cennych przyrodniczo, rowerowej, wzrastający ruch turystyczny, zaśmiecanie lasów, rozwój agroturystyki, postępująca urbanizacja i rozwój komunikacji, podnoszenie jakości infrastruktury turystycznej, zwiększone zagrożenie pożarowe ze względu na racjonalna gospodarka leśna, duży udział lasów, edukacja społeczeństwa na wypadek wystąpienia wysoki koszt wdrożenia OZE, zagrożenia, wzrost zagrożenia związanego z transportem szkolenie i doposażenie jednostek odpowiedzialnych za towarów niebezpiecznych ze względu na wzmożenie usuwanie skutków poważnych awarii, ruchu drogowego, rozwój odnawialnych źródeł energii, niska świadomość ekologiczna społeczeństwa. rosnąca popularność i dostępność nowych technologii wykorzystujących odnawialne źródła energii.
6. GŁÓWNE PROBLEMY I ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA POWIATU WSCHOWSKIEGO W zakresie ochrony klimatu i jakości powietrza głównym problemem jest przekroczenie dopuszczalnych poziomów dla zanieczyszczeń powietrza tj. bezno(a)piren i pył PM10. Związane jest to głównie z niską emisją oraz emisją ze źródeł komunikacyjnych. Na terenie powiatu stale rośnie liczba pojazdów, a ruch na drogach jest duży. Mieszkańcy ogrzewają swoje domy głównie poprzez indywidualne kotły opalane węglem. Szczególnie niebezpieczne dla zdrowia jest spalanie odpadów 90
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku” oraz niskiej jakości opału. Celem, który należy osiągnąć to dobra jakość powietrza bez przekroczeń dopuszczalnych norm. Będzie to możliwe przez ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Należy zachęcać mieszkańców do wymiany niskosprawnych kotłów na nowoczesne i bardziej ekologiczne. Należy prowadzić kontrole w zakresie jakości spalanego opału oraz edukować mieszkańców o szkodliwości stosowania paliw o niskiej jakości.
W zakresie zagrożenia hałasem głównych problemem na terenie powiatu jest przekroczenie dopuszczalnych norm hałasu w porze dnia i nocy. Związane jest to z dużym natężeniem ruchu na drogach oraz wysokim udziale pojazdów ciężarowych poruszających się do drogach powiatu. Cele, do którego należy dążyć to utrzymanie standardów w zakresie odpowiedniego poziomu hałasu. Będzie to możliwe poprzez budowę obwodnic miast (Wschowy, Sławy i Szlichtyngowej), remonty i modernizacje dróg oraz kontrolę techniczną pojazdów. Należy rozwijać transport publiczny (autobusowy i kolejowy) oraz zachęcać mieszkańców do wybierania takiej formy transportu.
W zakresie pól elektromagnetycznych głównych zagrożeniem jest rosnąca liczba źródeł promieniowania elektromagnetycznego. Celem do osiągnięcia jest utrzymanie jak najniższych poziomów pól elektromagnetycznych. Należy systematycznie prowadzić pomiary pól elektromagnetycznych (monitoring wykonywany przez WIOŚ).
W gospodarowaniu wodami największym zagrożeniem jest zły stan jednolitych części wód powierzchniowych. Związane jest to z chemizacją rolnictwa i spływaniem środków chemicznych w szczególności związków azotu i fosforu do wód powierzchniowych. Duży wpływ na jakość jednolitych części wód powierzchniowych ma również nieuregulowana gospodarka wodno-ściekowa. Na terenach gdzie nie ma kanalizacji ścieki gromadzone są w zbiornikach bezodpływowych, których stan techniczny nie zawsze jest dobry. Ścieki z nieszczelnych zbiorników przedostają się do gleb, wód podziemnych i powierzchniowych. W niektórych przypadkach nieoczyszczone ścieki trafiają bezpośrednio do wód lub ziemi powodując ich zanieczyszczenie. Celem do osiągnięcia jest stopniowa poprawa jakości wód w wyniku prowadzonych inwestycji w zakresie rozbudowy sieci kanalizacyjnej i dostępności do nowoczesnych oczyszczalni ścieków. Kolejnym zagrożeniem dla powiatu mogą być powodzie lub lokalne podtopienia oraz susze. Zjawiska ekstremalne będą pojawiać się coraz częściej wraz ze zmianą klimatu. Dlatego należy utrzymać dobry stan techniczny budowli i urządzeń wodnych.
W gospodarce wodno-ściekowej największym problemem jest dysproporcja pomiędzy dostępnością sieci wodociągowej do sieci kanalizacyjnej. Powiat skanalizowany jest w 68,9%. Z sieci kanalizacyjnej korzysta mniej mieszkańców obszarów wiejskich. W konsekwencji na terenie powiatu jest duża liczba zbiorników bezodpływowych, często o złym stanie technicznym. Celem do osiągnięcia jest zwiększenie dostępu ludności powiatu do sieci kanalizacyjnej poprzez jej rozbudowę. Należy również modernizować oczyszczalnie ścieków, aby dopływające do niej w coraz większej ilości ścieki były możliwie najlepiej oczyszczone. Należy realizować zadania założone w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych.
W zakresie zasobów geologicznych problemem może być degradacja terenu na skutek eksploatacji kopalin. Może nastąpić obniżenie zwierciadła wód gruntowych i podziemnych. Kolejnym zagrożeniem może być nielegalne wydobywanie kopalin bez stosownych decyzji. Powoduje to niekontrolowane użytkowanie i degradację gruntów oraz stwarza warunki do nielegalnego składowania odpadów. Organy wydające koncesje powinny prowadzić systematyczną kontrolę przedsiębiorców i sprawdzać czy eksploatacja kopalin odbywa się zgodnie z zapisami w decyzji.
W zakresie ochrony gleb głównym zagrożeniem jest degradacja gleb w wyniku np. nielegalnego składowania odpadów lub eksploatacji kopalin. Istotnym problemem może być również stosowanie niewłaściwych dawek nawozów sztucznych przez rolników. Należy podejmować działania w kierunku kontroli zgłaszanych przez mieszkańców nieprawidłowości. Rolników należy zachęcać do stosowania dobrych praktyk rolnych.
W zakresie gospodarki odpadami największym problemem dla poszczególnych gmin powiatu wschowskiego jest ograniczenie wytwarzanych odpadów komunalnych oraz zmniejszenie ilości odpadów kierowanych bezpośrednio na składowiska oraz odzysk surowców zgodnie z zapisami w planach gospodarki odpadami oraz wywiązywanie się z nałożonych na gminy obowiązków określonych w ustawie o odpadach i w ustawie o utrzymaniu porządku i czystości. Kolejnym istotnym zagrożeniem dla środowiska naturalnego i zdrowia mieszkańców jest nielegalne składowanie
91
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku” odpadów, w szczególności odpadów niebezpiecznych. Celem do osiągnięcia jest ograniczenie ilości odpadów komunalnych przekazywanych do składowania oraz osiąganie odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu niektórych frakcji odpadów. W związku z tym należy prowadzić edukację ekologiczną mieszkańców w zakresie prawidłowej gospodarki odpadami. Należy stale monitorować gospodarkę odpadami, w szczególności niebezpiecznymi, na terenie Powiatu Wschowskiego przy współpracy z właściwymi organami oraz społeczeństwem lokalnym. Należy również przeprowadzać kontrole podmiotów gospodarczych, dla których organem wydającym pozwolenie jest Starosta Wschowski.
Głównymi zagrożeniami dla przyrody są: zanieczyszczenia powietrza, zanieczyszczenia wód powierzchniowych, zła gospodarka wodna, nielegalne wycinanie roślin, „dzikie wysypiska odpadów”, rozwój infrastruktury i mieszkalnictwa, kłusownictwo, nieprawidłowa gospodarka leśna, zmiany użytkowania gruntów, nadmierna presja turystyczna. Niezbędne jest całościowe ujmowanie w procedurze planowania przestrzennego gmin i dokumentach planistycznych problematyki ochrony przyrody, w tym gatunków chronionych. Należy w sposób racjonalny rozwijać infrastrukturę turystyczną.
Kolejnym problemem jest mały udział odnawialnych źródeł energii w ogólnej produkcji energii. Pomimo sprzyjających warunków do rozwoju odnawialnych źródeł energii (np. energii wiatrowej i słonecznej) dużym problemem jej sprzeciw mieszkańców wobec tego typu inwestycji. Dlatego należy starannie dobierać lokalizację, uwzględniając zarówno zabudowania mieszkalne oraz obszary cenne przyrodniczo. Należy zachęcać mieszkańców do inwestowania w małe instalacje wykorzystujące odnawialne źródła energii.
W przypadku wystąpienia ewentualnych poważnych awarii, czy klęsk żywiołowych największym problemem może być niewystarczające wyposażenie jednostek ratowniczych w odpowiedni i nowoczesny sprzęt ratunkowy. Aby zapewnić bezpieczeństwo mieszkańcom powiatu należy stale inwestować w nowoczesne rozwiązania oraz sprzęt ratowniczy. Odpowiednie instytucje powinny dbać o właściwy stan zabezpieczeń i urządzeń wodnych, powinny być ogłaszane komunikaty o groźnych zjawiskach pogodowych. W celu wyeliminowania poważnych awarii odpowiednie służby powinny prowadzić kontrole w zakładach przemysłowych.
7. EFEKTY REALIZACJI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA Ostatni Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego dotyczył lat 2004-2010. Ze względu na zbyt odległy czas jego obowiązywania nie wykonano analizy realizacji poprzedniego Programu. Mimo iż sam Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego obowiązywał tylko do roku 2010 działania w zakresie ochrony środowiska były prowadzone w sposób ciągły, a wiele ważnych inwestycji zostało zrealizowanych w ostatnich latach. W poniższej tabeli zestawiono działania i inwestycje zrealizowane przez Powiat, Gminy i inne instytucje w latach 2016-2017, z podziałem na poszczególne obszary interwencji.
92
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Tabela 52 Efekty realizacji działań podjętych w zakresie ochrony środowiska w latach 2016-2017 Obszar Jednostka Rok Lp. Opis podjętych działań Osiągnięty efekt interwencji odpowiedzialna realizacji Modernizacja oświetlenia ulicznego: Gmina Wschowa, 1 Gmina Wschowa - wymiana 2197 punktów 2016-2017 Gmina Szlichtyngowa Gmina Szlichtyngowa - wymiana 437 punktów Oszczędzanie energii, 1. Budowa oświetlenia ulicznego w Tarnowie Jeziernym zmniejszenie kosztów 2. Budowa oświetlenia ulicznego w Sławie ul. Jaśminowa, związanych z oświetleniem ulic 2 Gmina Sława 2017 Tęczowa, Malinowa i Poziomkowa 3. Budowa oświetlenia ulicznego w Radzyniu i Łupicy Zakup pięciu sensorów powietrza, dzięki którym mieszkańcy mogą na 3 stronie map.airly.eu sprawdzić jakość powietrza na terenie miasta Gmina Sława 2017 Monitoring jakości powietrza na Sława. terenie powiatu Stały monitoring jakości powietrza na terenie powiatu (punkt 4 WIOŚ Zielona Góra 2016-2017 pomiarowy we Wschowie) Realizacja działań, które Opracowanie Programu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy 5 Gmina Szlichtyngowa 2016 przyczynią się do poprawy Szlichtyngowa jakości powietrza 6 Wymiana pieca c. o. w budynku Szkoły Podstawowej w Osowej Sieni Gmina Wschowa 2017 1. Budowa instalacji wewnętrznej centralnego ogrzewania wraz Mniejsza emisja zanieczyszczeń z kotłownią w sali wiejskiej w Osowej Sieni do powietrza poprzez zmianę 7 Gmina Wschowa 2016 Ochrona klimatu 2. Budowa instalacji wewnętrznej centralnego ogrzewania wraz systemu ogrzewania na bardziej i jakości z kotłownią w sali wiejskiej w Tylewicach ekologiczny 8 powietrza Wymiana pieca w świetlicy Stare Strącze Gmina Sława 2017 Termomodernizacja budynku I Liceum Ogólnokształcącego we 9 Powiat Wschowski 2016-2017 Wschowie Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej w Gminie 10 Gmina Wschowa 2016--2017 Wschowa 1. Przebudowa wraz z termomodernizacją kompleksu budynków Centrum Kultury i Rekreacji zlokalizowanych przy ul. Moniuszki we Wschowie wraz zagospodarowaniem 11 terenu - projekt Gmina Wschowa 2016 Ograniczenie emisji 2. Przebudowa wraz z termomodernizacją kompleksu zanieczyszczeń do powietrza budynków Centrum Kultury i Rekreacji zlokalizowanych przy oraz podniesienie efektywności ul. Daszyńskiego i ul. Niepodległości we Wschowie energetycznej budynków Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej w Gminie 12 Gmina Sława 2017 Sława
Wzmocnienie konstrukcji więźby dachowej wraz z wymianą pokrycia 13 Gmina Wschowa 2016 dachowego budynku byłego Zboru Ewangelickiego we Wschowie
93
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Obszar Jednostka Rok Lp. Opis podjętych działań Osiągnięty efekt interwencji odpowiedzialna realizacji 14 Budowa ścieżki rowerowej ze Wschowy do Lginia Gmina Wschowa 2016-2017 Zmniejszenie emisji Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego na drodze krajowej nr 12 zanieczyszczeń i hałasu do na odcinku Górczyna - Jędrzychowice w ramach Programu Likwidacji GDDKiA Oddział Zielona środowiska. Rozwój turystyki 15 Miejsc Niebezpiecznych od km 137+295 do km 137+768 - budowa 2016-2017 Góra pieszej i rowerowej ciągu pieszo-rowerowego na odcinku między Górczyną a Jędrzychowicami - opracowanie dokumentacji projektowej 16 Przebudowa ul. Mickiewicza we Wschowie Powiat Wschowski 2016 17 Budowa chodników w ciągu dróg powiatowych Powiat Wschowski 2016 Rozbudowa drogi powiatowej 1015F Wróblów-Potrzebowo na 18 Powiat Wschowski 2016 długości 1050 mb wraz z budową przepustu na cieku Sarnka 19 Projekt drogi Radzyń - Józefów Powiat Wschowski 2016 Dotacja celowa dla Powiatu Wschowskiego na: 1. rozbudowę drogi powiatowej nr 4206F ( ul. Kamienna) we Wschowie od km 0+000 do km 0 + 572,52 20 Gmina Wschowa 2017 2. przebudowę ulicy Mickiewicza we Wschowie Ograniczenie hałasu oraz 3. na budowę chodnika w miejscowości Kandlewo oraz przy ul. zmniejszenie emisji Lipowej i ul. Kościuszki we Wschowie zanieczyszczeń powietrza pochodzenia komunikacyjnego Zagrożenia Budowa / przebudowa nawierzchni: na terenach zabudowanych. hałasem 1. ulicy Czeskiej i ulicy Węgierskiej we Wschowie wraz z odwodnieniem drogowym i budową linii oświetlenia Poprawa płynności ruchu, drogowego - projekt zwiększenie bezpieczeństwa 2. ulicy Leszczynowej, ulicy Malinowej, ulicy Klonowej i ulicy przejazdu i bezpieczeństwa Leśnej we Wschowie - projekt pieszych 3. drogi łączącej ulicę Wolsztyńską we Wschowie z drogą 21 Gmina Wschowa 2016-2017 powiatową Nr 1012 F wraz z odtworzeniem rowów przydrożnych i budową chodnika przy ul. Nowe Ogrody we Wschowie 4. drogi gminnej wraz z odwodnieniem drogowym i linią oświetlenia drogowego zlokalizowanej w rejonie ulicy Zacisze we Wschowie i oznaczonej w MPZP symbolami D- 25-KDD i D-014-KDD - projekt
94
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Obszar Jednostka Rok Lp. Opis podjętych działań Osiągnięty efekt interwencji odpowiedzialna realizacji Budowa / Przebudowa ulic: 1. w rejonie ulicy Nowy Rynek we Wschowie 2. łącznika pomiędzy ulicą Tylną a ulicą Kościuszki we Wschowie 3. w rejonie ulicy Wieniawskiego we Wschowie - projekt 4. Ogińskiego i Kurpińskiego we Wschowie 22 Gmina Wschowa 2016-2017 5. ulicy Berwińskiego we Wschowie 6. ulicy Mickiewicza we Wschowie 7. łączącej ulicę Boczną z ulicą Sikorskiego we Wschowie 8. ulicy Nowej we Wschowie 9. ulicy Wałowej we Wschowie 10. kompleksu ulic: Działkowa, 17 Pułku Ułanów we Wschowie 1. Przebudowa mostka zlokalizowanego na działce nr 159 nad ciekiem wodnym w Łysinach 23 2. Wymiana pokładu drewnianego obiektu mostowego Gmina Wschowa 2016-2017 zlokalizowanego nad ciekiem wodnym " Czernica" w ciągu drogi gminnej na działce Nr 160 obręb Lgiń Przebudowa nawierzchni chodnika: 1. przy budynku wielorodzinnym zlokalizowanym przy ul. Ogrodowej nr 2, nr 2a i nr 2b we Wschowie 2. przy budynku wielorodzinnym zlokalizowanym przy ul. Rzemieślniczej nr 3, nr 3a i nr 3b we Wschowie 24 3. łączącego ulicę Kościuszki z ulicą Boczną we Wschowie Gmina Wschowa 2016-2017 4. w ciągu ulicy Kurpińskiego we Wschowie 5. zlokalizowanych na działkach nr 2200 i nr 2198/36 przy ulicy Kopernika we Wschowie 6. budowa ciągu pieszego łączącego ulicę 55 Pułku Piechoty z ulicą Kurpińskiego we Wschowie 1. Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Przyczyna Dolna 2. Przebudowa nawierzchni drogi gminnej zlokalizowanej na 25 działce Nr 649 w Siedlnicy Gmina Wschowa 2016 3. Przebudowa drogi wewnętrznej łączącej ulicę Obrońców Warszawy z ulicą Reymonta we Wschowie Budowa chodnika 26 1. w ciągu drogi wojewódzkiej nr 316 w m. Ciosaniec Gmina Sława 2017 2. Przebudowa chodnika - Przedszkole 27 Przebudowa ul. Waryńskiego Gmina Sława 2017 Przebudowa ciągów pieszych, parkingów i dróg wewnętrznych na 28 Gmina Sława 2017 Stary i Nowym Rynku w Sławie 29 Przebudowa dróg lokalnych i chodników Gmina Sława 2016-2017
95
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Obszar Jednostka Rok Lp. Opis podjętych działań Osiągnięty efekt interwencji odpowiedzialna realizacji Przebudowa drogi woj. Nr 278 w zakresie budowy chodnika w m. 30 Gmina Sława 2016 Lubogoszcz 31 Projekty na budowę i przebudowę dróg na tereny gminy Gmina Szlichtyngowa 2017 Przebudowa polegająca na odnowie dywanikowej drogi wojewódzkiej: Województwo Lubuskie, 1. nr 324 Szlichtyngowa-granica województwa w km 0+200 do Zarząd Dróg 32 1+200 2016 Wojewódzkich w Zielonej 2. nr 278 na odcinku Lubogoszcz-Sława w km 68+257 do Górze 69+245 Województwo Lubuskie, Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 278 na odcinku Lubiatów- Zarząd Dróg 33 2016 Lubogoszcz w km 64+354 do 67+554 Wojewódzkich w Zielonej Górze Ograniczenie hałasu oraz Województwo Lubuskie, zmniejszenie emisji Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 278 w zakresie budowy chodnika Zarząd Dróg 34 2016 zanieczyszczeń powietrza w m. Lubogoszcz Wojewódzkich w Zielonej pochodzenia komunikacyjnego Górze na terenach zabudowanych. Województwo Lubuskie, Poprawa płynności ruchu, Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 319 w ramach budowy kanalizacji Zarząd Dróg 35 2016 zwiększenie bezpieczeństwa deszczowej w Starym Strączu Wojewódzkich w Zielonej przejazdu i bezpieczeństwa Górze pieszych 1. Budowa chodnika w ciągu drogi wojewódzkiej nr 316 w m. Województwo Lubuskie, Ciosaniec Zarząd Dróg 36 2017 2. Przebudowa chodnika w ciągu drogi wojewódzkiej nr 318 w Wojewódzkich w Zielonej m. Sława (Radzyń) Górze Przebudowa polegająca na odnowie dywanikowej drogi wojewódzkiej: Województwo Lubuskie, 1. nr 278 przy ul. Odrodzonego Wojska Polskiego w m. Sława Zarząd Dróg 37 2. nr 278 relacji Stare Strącze - Wschowa (Wygnańczyce) 2017 Wojewódzkich w Zielonej 3. nr 305 na odcinku granica województwa - Lgiń - Hetmanice Górze 4. nr 319 na odcinku Krzepielów - granica województwa Remont drogi krajowej nr 12 Wschowa - Dębowa Łęka w km 149+407 GDKKiA Oddział w Ograniczenie hałasu oraz 38 2016 do 151+267 Zielonej Górze zmniejszenie emisji Remont drogi krajowej nr 12 Dębowa Łęka w km 151+267 do GDKKiA Oddział w zanieczyszczeń powietrza 39 2016 152+000 Zielonej Górze pochodzenia komunikacyjnego na terenach zabudowanych. Remont drogi krajowej nr 12 Dębowa Łęka w km 152+000 do GDKKiA Oddział w Poprawa płynności ruchu, 40 2017 154+076 Zielonej Górze zwiększenie bezpieczeństwa przejazdu Ograniczenie pylenia z Zakup równiarki do dróg polnych i gruntowych sołectwa Przyczyna 41 Gmina Wschowa 2017 nieutwardzonych dróg. Górna Zmniejszenie poziomu hałasu
96
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Obszar Jednostka Rok Lp. Opis podjętych działań Osiągnięty efekt interwencji odpowiedzialna realizacji 1. Utwardzenie nawierzchni drogi gminnej zlokalizowanej na dzięki nowej nawierzchni. działkach na 2331/8 i nr 2332/1 we Wschowie Poprawa bezpieczeństwa 2. Utwardzenie drogi gminnej zlokalizowanej na działce Nr 635 przejazdu przy ul. Podgórnej we Wschowie 3. Utwardzenie drogi gruntowej wewnętrznej będącej w 42 zarządzie Gminy Wschowa, zlokalizowanej na Osiedlu Gmina Wschowa 2016 Zacisze na działkach nr 2294, nr 2312/15 i nr 405/3 4. Utwardzenie nawierzchni drogi gminnej zlokalizowanej na działkach nr 310/5, nr 2340/11 i nr 2339/4 we Wschowie 5. Utwardzenie nawierzchni drogi gminnej zlokalizowanej na działkach nr 131 i nr 304 w Osowej Sieni Pola Prowadzenie monitoringu pól elektromagnetycznych na terenie Stały monitoring natężenia pól 43 WIOŚ Zielona Góra 2016-2017 elektromagnetyc powiatu elektromagnetycznych i kontrola 44 zne Analiza zgłoszeń instalacji emitujących pola elektromagnetyczne Powiat Wschowski 2017-2017 dotrzymania norm Prowadzenie konserwacji na: 1. Czernica w km 0+000-10+500 , gm. Sława 2. Kanał Łupicki – w km 0+000- 6+400 , gm. Sława 3. Kanał Lipiec w km 3+950-12+000 gm. Wschowa 4. Krzycki Rów w km 35+117-58+022 gm. Szlichtyngowa, 45 LZMiUW Zielona Góra 2016 Wschowa 5. Rzeka Kopanica w km 0+000-9+600 gm. Wschowa 6. Rów Polski w km 0+000-8+750 gm. Szlichtyngowa 7. Kanał Lipiec – w km 3+040-3+750 gm. Wschowa 8. Rzeka Barycz w km 0+710 gm, Szlichtyngowa Remont Jazu: 1. jezioro Sławskie – gm. Sława –Lubiatów Ochrona mieszkańców przed 1. Kanał Łupicki – w km 6+350 , gm. Sława Gospodarowanie powodzią 2. Krzycki Rów –w km 41+822 obręb Górczyna , gm. wodami Szlichtyngowa 3. Krzycki Rów –w km 36+518 obręb Gola , gm. Szlichtyngowa 4. Krzycki Rów – w km 41+822 obręb Górczyna , gm. 46 Szlichtyngowa LZMiUW Zielona Góra 2016 5. Rów Polski – w km 5+057 obręb Kowalewo, gm. Szlichtyngowa 6. Rów Krzycki – zastawka w km 54+085 obręb Olbrachcice, gm. Wschowa – opracowanie pozwoleń wodnoprawnych 7. Krzycki Rów – w km 54+085 obręb Olbrachcice , gm. Wschowa 8. Rów Polski – w km 5+057 gm. Wschowa Ręczne usuwanie zatoru: Krzycki Rów w km 36+400, 38+800, Kanał 47 LZMiUW Zielona Góra 2016 Polepszenie zdolności Lipiec w km 9+200, w km 12+500
97
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Obszar Jednostka Rok Lp. Opis podjętych działań Osiągnięty efekt interwencji odpowiedzialna realizacji Wycinka drzew: produkcyjnej gleb i ochrona 1. Jezioro Sławskie , dz.632/4, obręb Lubiatów, gm. Sława 48 LZMiUW Zielona Góra 2017 przed lokalnymi podtopieniami 2. Czernica w km 2+415, gm. Sława 3. Moczar - obręb Krążkowo , gm. Sława Usuwanie zatorów / tamy bobrowej: 1. Kanał Lipiec w km 12+500,12+550, obręb Wygnańczyce, gm. Wschowa 2. Jaz Lubiatów w km 48+393, Obrzyca gm. Sława 49 LZMiUW Zielona Góra 2017 3. Kanał Lipiec w km 12+550, gm. Wschowa 4. Czernica - w km 5+850, obręb Przybyszów, gm. Sława 5. Czernica - w km 9+400, obręb Nowe Strącze, gm. Sława 6. Jaz Kowalewo w km 5+057 Rów Polski, gm. Szlichtyngowa Prowadzenie konserwacji na: 1. Krzycki Rów - w km 35+117-38+000,40+237- 45+710,46+695 -50+843, 54+085-58+022 gm. Wschowa, Szlichtyngowa , 2. Krzycki Rów w km 35+117-58+022 gm. Wschowa, 50 Szlichtyngowa LZMiUW Zielona Góra 2017 3. Moczar w km 0+216-1+100 Krzepielów 4. Moczar w km 16+000 -17+300, obręb Krążkowo Sława 5. Czernica - w km 0+000-10+900, gm. Sława 6. Kanał Łupicki w km 0+000+6+400, gm. Sława 7. Kanał Lipiec w km 3+040- 12+500 , gm. Wschowa Jaz Kowalewo w km 5+057 Rów Polski , gm. Szlichtyngowa montaż 51 LZMiUW Zielona Góra 2017 dwóch łat wodowskazowych Remont zastawki: 1. Czernica w km 7+500 obręb Przybyszów, gm. Sława 52 LZMiUW Zielona Góra 2017 2. Czernica w km 4+125 , obreb Przybyszów, gmina Sława 3. Kanał Łupicki w km 0+012,obręb Ciosaniec, gm. Sława Wspieranie zadań inwestycyjnych i modernizacyjnych służących ochronie środowiska i gospodarce wodnej, w szczególności w 53 pracach nad racjonalną gospodarką wodną oraz ochroną wód i Powiat Wschowski 2016 gruntów rolnych poprzez budowę urządzeń melioracji wodnych szczegółowych Zakup sprzętu do prowadzenia gospodarki wodnej na terenie Powiatu 54 Powiat Wschowski 2016 Wschowskiego Odtworzenie rowu odwadniającego przy drodze gminnej w Przyczynie 55 Gmina Wschowa 2017 Dolnej - zadanie realizowane w ramach WPF 56 Renowacja zbiornika wodnego w Przyczynie Górnej Gmina Wschowa 2017 Odtworzenie rowu odwadniającego przy drodze gminnej w 57 Gmina Wschowa 2016 Przyczynie Dolnej 98
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Obszar Jednostka Rok Lp. Opis podjętych działań Osiągnięty efekt interwencji odpowiedzialna realizacji 58 Renowacja zbiornika wodnego przy ul. Moniuszki we Wschowie Gmina Wschowa 2017 Konserwacja rowów melioracyjnych, usuwanie awarii urządzeń 59 Gminy 2016-2017 melioracyjnych Ochrona terenów zalewowych przed wprowadzeniem zabudowy, Ochrona mieszkańców przed 60 uwzględnianie terenów zalewowych w miejscowych planach Gminy 2016-2017 podtopieniami i skutkami zagospodarowania przestrzennego powodzi Uporządkowanie gospodarki ściekowej w miejscowości Przyczyna 61 Gmina Wschowa 2016-2017 Górna - roboty uzupełniające 62 Uporządkowanie gospodarki ściekowej w miejscowości Tylewice Gmina Wschowa 2016-2017 63 Uporządkowanie gospodarki ściekowej w Konradowie i w Kandlewie Gmina Wschowa 2016 Wniesienie wkładu pieniężnego do Spółki Komunalnej Wschowa 64 Spółka z o. o. na rozbudowę sieci kanalizacyjnej i wodociągowej w Gmina Wschowa 2016-2017 Gminie Wschowa - teren miejski i wiejski 65 Budowa przyłączy wodno-kanalizacyjnych Gmina Szlichtyngowa 2017 Wybudowano odcinek sieci wodociągowej i sieci kanalizacji sanitarnej Spółka Komunalna 66 2016 w ul. Nowopolnej/Przyczyna Dolna o długości 90 mb każda sieć Wschowa Sp. z o.o. Wybudowano odcinek sieci wodociągowej i sieci kanalizacji sanitarnej Spółka Komunalna 67 2016 w ul. Konradowskiej o długości 120 mb każda sieć Wschowa Sp. z o.o. Wybudowano odcinek sieci wodociągowej o długości 200 mb i sieci Spółka Komunalna 68 2016 kanalizacji sanitarnej o długości 170 mb w ul. 17 Pułk Ułanów Wschowa Sp. z o.o. Wybudowano magistralę wodociągową ɸ 200 mm o długości 2,5 km Zwiększenie liczby mieszkańców łączącą strefę aktywności gospodarczej położoną przy drodze na Spółka Komunalna korzystających z sieci 69 2016 wodociągowych i Gospodarka Siedlnicę ze strefą aktywności gospodarczej pomiędzy ulicą Wschowa Sp. z o.o. kanalizacyjnych. Zmniejszenie wodno-ściekowa Nowopolną a drogą krajową nr 12 Wymiana odcinka sieci wodociągowej na Przyczynie Dolnej o Spółka Komunalna ilości zanieczyszczeń trafiających 70 2016 długości 120 mb wraz z przyłączami – 11 szt. Wschowa Sp. z o.o. bezpośrednio do ziemi i wód. Wybudowano na Przyczynie Dolnej nowy odcinek sieci Spółka Komunalna 71 2017 wodociągowej fi 110 o długości 250 mb Wschowa Sp. z o.o. Wybudowano w ul. Nowopolnej / Przyczyna Dolna odcinek sieci Spółka Komunalna 72 2017 kanalizacji sanitarnej fi 200 o długości 206 mb Wschowa Sp. z o.o. Zakład Wodociągów i 73 Sieć wodociągowo-kanalizacyjna Radzyń dz. nr 172/6 Kanalizacji Sława Sp. z 2016 o.o. Zakład Wodociągów i 74 Sieć wodociągowa w Ciosańcu dz. nr 503 Kanalizacji Sława Sp. z 2016 o.o.
Zakład Wodociągów i 75 Kanalizacja grawitacyjna sanitarna – Lubogoszcz etap II (część) Kanalizacji Sława Sp. z 2016 o.o.
99
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Obszar Jednostka Rok Lp. Opis podjętych działań Osiągnięty efekt interwencji odpowiedzialna realizacji Zakład Wodociągów i 76 Sieć wodociągowa dla os. mieszk. Lubogoszcz (część) Kanalizacji Sława Sp. z 2016 o.o. Zakład Wodociągów i 77 Sieć kanalizacyjna, osiedle przy ul. Bocznej w Sławie Kanalizacji Sława Sp. z 2016 o.o. Zakład Wodociągów i Sieć wodociągowa ul. Boczna, Polna, Nowa, Wspólna, Topolowa w 78 Kanalizacji Sława Sp. z 2016 Sławie o.o. Zakład Wodociągów i 79 Sieć kanalizacji sanitarnej ul. Wiejska w Sławie Kanalizacji Sława Sp. z 2017 o.o. Modernizacja Ujęcia Wody we Wschowie przy ul. Kazimierza Spółka Komunalna 80 2017 Wielkiego Wschowa Sp. z o.o. Odwodnienie terenu przy budynku stacji uzdatniania wody 81 zlokalizowanego przy ulicy Kazimierza Wielkiego we Wschowie - Gmina Wschowa 2017 Poprawa jakości wody projekt dostarczanej dla ludności do 82 Przebudowa stacji uzdatniania wody w Starych Drzewcach Gmina Szlichtyngowa 2016-2017 spożycia Zakład Wodociągów i 83 Sieć monitoringu ujęcia wody w m. Lubogoszcz Kanalizacji Sława Sp. z 2017 o.o. Budowa studni rewizyjnej kanalizacji deszczowej w ulicy 84 Gmina Wschowa 2016 Modrzewiowej we Wschowie Rozbudowa kanalizacji Przebudowa sieci kanalizacji deszczowej w ulicach zlokalizowanych deszczowej 85 Gmina Wschowa 2016 we Wschowie 86 Zakup chloratora na oczyszczalnię ścieków Gmina Szlichtyngowa 2017 Poprawa funkcjonowania Spółka Komunalna 87 Modernizacja agregatu mechanicznego oczyszczania ścieków 2016 oczyszczalni ścieków Wschowa Sp. z o.o. Prowadzenie racjonalnej gospodarki uprawowej a przez to zmniejszenie zagrożenia Organizowanie przez Lubuski Ośrodek Doradztwa Rolniczego zanieczyszczeń wód Lubuski Ośrodek 88 Gleby szkoleń, konferencji, targów i wystaw dla rolników w celu promowania 2016-2017 podziemnych wskutek Doradztwa Rolniczego nowoczesnych technologii i stosowania dobrych praktyk rolnych przenawożenia przy jednoczesnym utrzymaniu plonów na dotychczasowym poziomie lub ich zwiększenie Zmniejszająca się ilość odpadów Pozyskiwanie zewnętrznych środków finansowych oraz Gospodarka azbestowych, mniejsze ryzyko 89 zabezpieczanie środków finansowych w budżecie gminy na usuwanie Gminy 2016-2017 odpadami zachorowania na choroby wyrobów zawierających azbest azbestozależne 100
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Obszar Jednostka Rok Lp. Opis podjętych działań Osiągnięty efekt interwencji odpowiedzialna realizacji Odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych odebranych od Związek Międzygminny 90 2016-2017 mieszkańców Powiatu "EKO-PRZYSZŁOŚĆ" Zmniejszenie liczby odpadów Prowadzenie Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych w Związek Międzygminny trafiających na składowiska 91 2016-2017 Sławie i Wschowie "EKO-PRZYSZŁOŚĆ" Zmniejszenie oddziaływania 92 Rekultywacja składowiska odpadów komunalnych w Tylewicach Gmina Wschowa 2016-2017 składowiska na środowisko Nadleśnictwo Sława 93 Przebudowa dojazdu pożarowego nr 5 w leśnictwie Dąbrówno 2016 Śląska Ochrona przeciwpożarowa System monitoringu do celów przeciwpożarowych i Nadleśnictwo Sława obszarów leśnych 94 2017 antydewastacyjnych na wieży widokowej Joanna w m. Święte Śląska Przebudowa nawierzchni ciągów pieszych zlokalizowanych w Parku 95 Miejskim " Planty" przy ul. Rogalińskiego we Wschowie wraz z Gmina Wschowa 2017 budową linii oświetlającej mury obronne - projekt Zasoby 96 Poprawa wizerunku miejscowości turystycznej Lgiń Gmina Wschowa 2016 przyrodnicze Rozwój i uporządkowanie 97 Budowa wiaty rekreacyjnej w Radzyniu Gmina Sława 2017 infrastruktury turystycznej Nadleśnictwo Sława 98 Wyposażenie wiaty przystankowej w leśnictwie Świętobór 2017 Śląska Budowa studni na Polanie Rekreacyjnej w m. Święte, w m. Przydroże Nadleśnictwo Sława 99 2017 5, na leśnym biwaku "Nad Źródełkiem Miłości" Śląska Utrzymanie zieleni w miastach i na wsi (zakup ozdobnych donic, Poprawa wizerunku gminy, 100 Gmina Sława 2017 kwiatów, zakup i montaż koszy na śmieci) zadbane tereny zieleni miejskiej Remont i modernizacja pomieszczeń w Komendzie PSP we 101 Powiat Wschowski 2016 Wschowie 102 Budowa remizy OSP w Osowej Sieni Gmina Wschowa 2016-2017 Dotacja na zakup samochodu ratowniczo - gaśniczego dla OSP Siedlnica - dla ZOSP RP WL w ramach tworzenia systemu 103 ratownictwa i ochrony przed pożarami, powodziami i innymi Gmina Wschowa 2017 zagrożeniami poprzez doposażenie OSP w samochody ratowniczo - gaśnicze i specjalistyczny sprzęt ratowniczy Ochrona mieszkańców powiatu 104 Zagrożenie Modernizacja systemu ostrzegania i alarmowania ludności Gmina Wschowa 2017 przed skutkami powodzi, poważnymi Dofinansowanie zakupu kompresora wysokociśnieniowego do pożarów, ekstremalnych zjawisk 105 awariami napełniania butli powietrznych oraz suszarki do masek oddechowych Gmina Wschowa 2016 pogodowych, poważnych awarii. dla Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej we Wschowie 106 Budowa budynku garażowego OSP w Konradowie Gmina Wschowa 2016 107 Wymiana pokrycia dachowego budynku OSP w Lginiu Gmina Wschowa 2016 108 Zakup sprzętu elektronicznego na potrzeby obrony cywilnej Gmina Wschowa 2016 Zakup samochodu specjalistycznego pożarniczego dla OSP 109 Gmina Sława 2017 Ciosaniec 110 Zakup drabiny mechanicznej zabudowanej dla OSP Sława Gmina Sława 2016 111 Zakup samochodu pożarniczego Star dla OSP Śmieszkowo Gmina Sława 2016
101
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Obszar Jednostka Rok Lp. Opis podjętych działań Osiągnięty efekt interwencji odpowiedzialna realizacji 112 Modernizacja OSP Wyszanów Gmina Szlichtyngowa 2017 113 Zakup agregatu prądotwórczego dla OSP Szlichtyngowa Gmina Szlichtyngowa 2017 Broszura edukacyjna dla mieszkańców ze wskazówkami jak kupować Związek Międzygminny 114 świadomie, aby ograniczyć ilość wytwarzanych odpadów 2016 "EKO-PRZYSZŁOŚĆ" komunalnych u źródła Prelekcje oraz notesik ze wskazówkami jak kupować świadomie, aby Związek Międzygminny 115 ograniczyć ilość wytwarzanych odpadów komunalnych u źródła dla 2016 "EKO-PRZYSZŁOŚĆ" dzieci z klas I-III szkól podstawowych Plakaty i broszury edukacyjne dla mieszkańców – dotyczące deklaracji Związek Międzygminny 116 2017 i segregowania odpadów komunalnych "EKO-PRZYSZŁOŚĆ" Związek Międzygminny 117 Plakaty informacyjne dla szkól i przedszkoli do konkursów 2017 "EKO-PRZYSZŁOŚĆ" Organizacja konkursów m.in. "Zbieraj baterie - dbaj o środowisko", 118 Gmina Sława 2017 "Przyroda i ekologia w Gminie Sława" dla szkół
119 Akcja Sprzątanie Świata przy współpracy z Fundacją Nasza Ziemia Gmina Sława 2017 Konkurs "Mój las" na temat gospodarki leśnej, organizowany przy 120 Gmina Sława 2017 współpracy z Nadleśnictwem Sława Śląska i Ligą Ochrony Przyrody Spotkania dla mieszkańców na temat niskiej emisji "Niska emisja - 121 przyczyny - skutki - szanse" organizowane i prowadzone przez Gmina Sława 2017 Podnoszenie świadomości Edukacja Stowarzyszenie Zielone Mazowsze w Urzędzie Miejskim w Sławie. ekologicznej mieszkańców ekologiczna Corocznie prowadzona jest ścisła współpraca z LOPem w powiatu organizowaniu i finansowaniu wycieczek edukacyjno-ekologicznych 122 Gmina Sława 2017 na terenie całej Polski dla najlepszych uczniów z poszczególnych szkół Prowadzenie edukacji leśnej przez Nadleśnictwa - spotkania z 123 Nadleśnictwa 2016-2017 dziećmi, prelekcje, zajęcia w terenie Spółka Komunalna Wschowa Sp. z o.o. Gmina Wschowa, Obchody Światowego Dnia Ziemi organizowane dla uczniów szkół 124 Straż Miejska we 2016-2017 podstawowych Wschowie, Nadleśnictwo Włoszakowice Spółka Komunalna Wschowa Sp. z o.o. Organizowanie Festiwalu Piosenki Ekologicznej dla przedszkolaków i 125 Gmina Wschowa, 2016-2017 uczniów szkół podstawowych i średnich Straż Miejska we Wschowie
102
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Obszar Jednostka Rok Lp. Opis podjętych działań Osiągnięty efekt interwencji odpowiedzialna realizacji Spółka Komunalna Organizacja konkursu plastycznego dla dzieci pod hasłem "Dzieci Wschowa Sp. z o.o. 126 2017 zakazują palić śmieci" Straż Miejska we Wschowie Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań z realizacji budżetów powiatu i gmin z lat 2016-2017, ankietyzacja.
103
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
8. CELE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA Zadania i cele w zakresie ochrony środowiska wyznaczone w Programie ochrony środowiska pozostają w ścisłej korelacji z zadaniami wyznaczonymi w wojewódzkim programie ochrony środowiska oraz uwzględniają cele zawarte w innych strategiach, programach i dokumentach programowych do realizacji ochrony środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.
Na podstawie aktualnego stanu środowiska oraz przy uwzględnieniu celów i zadań wyznaczonych w dokumentach wyższego szczebla określono cele i kierunki interwencji. Cele długoterminowe pokrywają się z celami krótkoterminowymi. Realizacja założeń Programu ochrony środowiska dla Powiatu Wschowskiego to poprawa stanu środowiska. Zmiany wartości wskaźników i mierników charakteryzujących elementy środowiska będą stanowiły wymierny efekt realizacji założeń Programu. Cele i kierunki interwencji wyznaczone w Programie ochrony środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2016 roku to:
Obszar interwencji: Ochrona klimatu i jakości powietrza Cel: Poprawa jakości powietrza do osiągnięcia poziomów wymaganych przepisami prawa Kierunki interwencji: Ograniczenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł powierzchniowych, liniowych i punktowych, Spełnianie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza
Obszar interwencji: Zagrożenia hałasem Cel: Zmniejszenie uciążliwości hałasu poprzez obniżenie jego natężenia do poziomu obowiązujących standardów Kierunki interwencji: Ograniczenie uciążliwości akustycznej dla mieszkańców
Obszar interwencji: Pola elektromagnetyczne Cel: Ochrona przed negatywnym oddziaływaniem pół elektromagnetycznych Kierunki interwencji: Monitorowanie poziomów pól elektromagnetycznych oraz preferowanie niskokonfliktowych lokalizacji źródeł promieniowania elektromagnetycznego
Obszar interwencji: Gospodarowanie wodami Cel: Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych oraz zapewnienie skutecznej ochrony przed powodzią i suszą Kierunki interwencji: Dążenie do osiągnięcia dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych Ograniczenie wrażliwości terenu na powódź i suszę
Obszar interwencji: Gospodarka wodno-ściekowa Cel: Wyrównanie dysproporcji pomiędzy stopniem zwodociągowania i skanalizowania na terenie powiatu Kierunki interwencji: Zapewnienie dostępu do czystej wody dla społeczeństwa i gospodarki, Rozbudowa infrastruktury oczyszczania ścieków.
Obszar interwencji: Zasoby geologiczne Cel: Zrównoważona gospodarka zasobami naturalnymi Kierunki interwencji: Minimalizacja strat w eksploatowanych złożach oraz ochrona środowiska przed negatywnym oddziaływaniem przemysłu wydobywczego
Obszar interwencji: Gleby Cel: Ochrona powierzchni ziemi przed negatywnym oddziaływaniem oraz rekultywacja terenów zdegradowanych Kierunki interwencji: Zagospodarowanie powierzchni ziemi zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju
104
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Obszar interwencji: Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów Cel: Racjonalna gospodarka odpadami zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami Kierunki interwencji: Działania w zakresie kształtowania systemu gospodarki odpadami komunalnymi, Usuwanie wyrobów zawierających azbest
Obszar interwencji: Zasoby przyrodnicze Cel: Ochrona, odtwarzanie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej i georóżnorodności Kierunki interwencji: Ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej zachowanie lub odtworzenie właściwego stanu ekosystemów i siedlisk oraz populacji gatunków zagrożonych Zrównoważona gospodarka leśna
Obszar interwencji: Odnawialne źródła energii Cel: Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii Kierunki interwencji: Rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii
Obszar interwencji: Zagrożenia poważnymi awariami Cel: Przeciwdziałanie poważnym awariom Kierunki interwencji: Minimalizacja ryzyka i skutków wystąpienia poważnych awarii przemysłowych
105
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
9. HARMONOGRAM RZECZOWO-FINANSOWY Osiągnięcie zakładanych celów możliwe będzie dzięki realizacji przedsięwzięć zaplanowanych przez Powiat Wschowski oraz inne jednostki realizujące działania w zakresie ochrony środowiska na terenie powiatu. Realizacja zadań wyznaczonych w obrębie jednego obszaru, może się przyczynić do zaspokojenia potrzeb, czy też poprawy stanu środowiska w obrębie innego komponentu. Podane koszty są kwotami orientacyjnymi i mogą podlegać zmianie ze względu na zmiany w budżecie, dostępność środków finansowych, inflację czy wybór wykonawcy. Wyznaczone terminy realizacji poszczególnych zadań ekologicznych ujętych w harmonogramie mogą zostać przesunięte ze względów budżetowych oraz dostępności środków finansowych. Należy podkreślić, że lista działań nie zamyka możliwości realizowania innych zadań. Oznacza to możliwość realizacji przedsięwzięć nie wskazanych w harmonogramie, ale takich, które mieszczą się w ramach obszarów i kierunków interwencji Programu.
W Programie zostały uwzględnione: zadania własne powiatu - które będą finansowane w całości lub częściowo ze środków będących w dyspozycji powiatu; zadania monitorowane/koordynowane - pozostałe zadania, związane z ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, które będą finansowane ze środków gmin, przedsiębiorstw oraz ze środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla gminnego, powiatowego, wojewódzkiego i centralnego.
Niektóre z zaplanowanych działań to zadania ciągłe, które realizowane są na bieżąco przez odpowiednie jednostki. Zadania inwestycyjne pochodzą z budżetów gmin, wieloletnich prognoz finansowych oraz z przeprowadzonej ankietyzacji poszczególnych jednostek.
W poniższej tabeli przedstawiono szczegółowy harmonogram realizacji zadań własnych i monitorowanych zaplanowanych na lata 2019-2022 z perspektywą do roku 2026.
106
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Tabela 53 Harmonogram rzeczowo-finansowy
Podmiot Szacunkowe koszty Dodatkowe odpowiedzialny za Termin Źródła Lp. Zadanie realizacji zadania informacje realizację (+jednostki realizacji finansowania [zł] o zadaniu
Obszar włączone) interwencji
A B C D E F G Realizacja zadań wskazanych w programie Powiat Wschowski, Budżet Powiatu, 1 2019-2026 Wg kosztorysów ochrony powietrza dla strefy lubuskiej Gminy Budżet Gminy Budżet Powiatu, Powiat Wschowski, Termomodernizacja budynków w celu Budżet Gminy, 2 Gminy, Zadanie ciągłe Wg kosztorysów zmniejszenia strat energii WFOŚiGW, Właściciele budynków Środki zewnętrzne Zmiana systemu ogrzewania na bardziej Budżet Gminy, efektywny ekologicznie i energetycznie, w tym Gminy, 3 Zadanie ciągłe Wg kosztorysów WFOŚiGW wymiana ogrzewania węglowego na gazowe, Właściciele budynków Środki zewnętrzne
olejowe lub inne bardziej ekologiczne
Rozwój subregionalnej sieci ścieżek Budżet Powiatu, rowerowych, biegowych i innych Powiat Wschowski, Budżet Gminy, 4 (wielosezonowe trasy rekreacyjne) oraz Gminy, Zadanie ciągłe Wg potrzeb Środki własne, ścieżek edukacyjnych, kulturowych i Nadleśnictwa Środki zewnętrzne poznawczych m.in.: Budowa ścieżki rowerowej ze Wschowy do 2 707 661,00 (koszt 4.1 Lginia - poprawa bezpieczeństwa ruchu Gmina Wschowa Do 2020 Budżet Gminy całkowity drogowego Budowa ścieżek rowerowych - w ramach 40 057,00 (koszt 4.2 Gmina Sława Do 2021 Budżet Gminy programu Natura 2000 całkowity) Budowa ciągu pieszo-rowerowego w ciągu Lata realizacji GDDKiA Oddział Zielona Budżet Państwa, 4.3 drogi krajowej nr 12 na odcinku Szlichtyngowa 2020 1 475 000,0 oraz koszt może Góra KFD - Górczyna od km 135+704 do km 136+155 ulec zmianie Ochrona klimatu i jakości powietrzajakości Ochronaklimatui Gminy, Zmniejszanie emisji zanieczyszczeń ze źródeł Zarządcy dróg, Budżet Gminy, liniowych poprzez promocję transportu 5 Przedsiębiorstwa Zadanie ciągłe Wg potrzeb Środki własne, publicznego i stosowanie nowoczesnych komunikacyjne, Środki zewnętrzne napędów ekologicznych m.in.: Mieszkańcy Finansowanie przedsięwzięcia inwestycyjnego "Modernizacja linii kolejowej Nr 14 na odcinku 500 000,0 (koszt 5.1 Leszno - Głogów" - przywrócenie przewozów Gmina Wschowa 2019 Budżet Gminy całkowity) pasażerskich na linii kolejowej nr 14 na odcinku Leszno – Głogów 107
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Podmiot Szacunkowe koszty Dodatkowe odpowiedzialny za Termin Źródła Lp. Zadanie realizacji zadania informacje realizację (+jednostki realizacji finansowania [zł] o zadaniu
Obszar włączone) interwencji
A B C D E F G "Prace na linii kolejowej nr 14 na odcinku Leszno-Głogów" polegające na wykonaniu dokumentacji projektowej i robót budowlanych Środki krajowe, PKP Polskie Linie 5.2 w ramach projektu "Zwiększenie 2019 9 000 000,0 Budżet Gminy Kolejowe S.A. przepustowości wybranych linii kolejowych Wschowa poprzez optymalizację urządzeń sterowania ruchem kolejowym i układów stacyjnych" "Prace na liniach kolejowych nr 14, 815, 816 na odcinku Ostrów Wielkopolski - (Krotoszyn) - PKP Polskie Linie 5.3 Leszno - Głogów wraz z elektryfikacją odcinka 2019 Wg kosztorysu Środki krajowe Kolejowe S.A. Krotoszyn/Durzyn - Leszno - Głogów" - opracowanie dokumentacji przedprojektowej Budżet Gminy, Realizacja innych zadań zaplanowanych w Wg kosztów podanych 6 Gminy 2019-2020 WFOŚiGW, Planie Gospodarki Niskoemisyjnej w PGN Środki zewnętrzne 7 Monitoring jakości powietrza WIOŚ Zielona Góra Zadanie ciągłe Wydatki bieżące Środki własne Modernizacja energetyczna obiektów Powiat Wschowski, Budżet Powiatu, 8 użyteczności publicznej i oświetlenia Zadanie ciągłe Wg potrzeb Gminy Budżet Gminy drogowego m.in.: Usługa oświetleniowa na terenie Miasta i 4 914 796,00 (koszt 8.1 Gminy Wschowa - poprawa jakości i Gmina Wschowa Do 2021 Budżet Gminy całkowity) efektywności oświetlenia miejsc publicznych 470 000,00 (koszt 8.2 Budowa i modernizacja oświetlenia drogowego Gmina Sława Do 2020 Budżet Gminy całkowity) Modernizacja oświetlenia w budynkach 6 000,00 (koszt 8.3 Gmina Sława Do 2020 Budżet Gminy gminnych całkowity) Zmniejszenie zagrożenia mieszkańców Budżet Powiatu,
powiatu ponadnormatywnym hałasem oraz Powiat Wschowski, Budżet Gminy, 9 zwiększanie bezpieczeństwa mieszkańców Gminy, Zadanie ciągłe Wg kosztorysów Środki własne, poprzez: budowę i modernizację dróg, budowę Zarządcy dróg Środki zewnętrzne,
obwodnic, budowę chodników m.in.: Środki unijne hałasem
Zagrożenie Modernizacja, budowa i przebudowa dróg 9.1 Powiat Wschowski Zadanie ciągłe Wg kosztorysów Budżet Powiatu powiatowych
108
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Podmiot Szacunkowe koszty Dodatkowe odpowiedzialny za Termin Źródła Lp. Zadanie realizacji zadania informacje realizację (+jednostki realizacji finansowania [zł] o zadaniu
Obszar włączone) interwencji
A B C D E F G 9.2 Modernizacja i budowa dróg gminnych Gminy Zadanie ciągłe Wg kosztorysów Budżety Gmin Województwo Lubuskie, Budżet Przebudowa i rozbudowa drogi wojewódzkiej 9.3 Zarząd Dróg 2020-2021 10 500 000,0 województwa, nr 278 na odcinku Stare Strącze - Wschowa Wojewódzkich RPO Lubuskie 2020 Brak Województwo Lubuskie, określonego Zadanie ujęte na 9.4 Budowa obwodnicy Sławy - etap II Zarząd Dróg 35 000 000,0 b.d terminu Liście zadań Wojewódzkich realizacji rezerwowych do Planu - brak Brak Województwo Lubuskie, pokrycia Budowa obwodnicy m. Wschowy w ciągu drogi określonego 9.5 Zarząd Dróg 18 000 000,0 b.d finansowego wojewódzkiej nr 278 i 305 - etap II terminu Wojewódzkich realizacji Rozbudowa drogi krajowej nr 12 na odcinku GDDKiA Oddział Zielona Budżet Państwa, 9.6 Głogów - Wschowa wraz z budową obwodnicy 2024-2028 275 500 000,0 Lata realizacji Góra KFD Szlichtyngowej oraz koszt może Budowa obwodnicy Szlichtyngowej w ciągu GDDKiA Oddział Zielona Budżet Państwa, ulec zmianie 9.7 2024-2028 75 000 000,0 drogi krajowej nr 12 Góra KFD Systematyczna kontrola zakładów dotycząca 10 przestrzegania norm emisji hałasu WIOŚ Zielona Góra Zadanie ciągłe Wydatki bieżące Środki własne przemysłowego do środowiska
Analiza zgłoszeń instalacji wytwarzających 11 Powiat Wschowski Zadanie ciągłe Wydatki bieżące Budżet Powiatu
pola elektromagnetyczne
ne Pola Monitoring poziomu pól elektromagnetycznych WIOŚ Zielona Góra, 12 Zadanie ciągłe Wydatki bieżące Środki własne
na terenie powiatu Właściciele instalacje elektromagnetycz
109
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Podmiot Szacunkowe koszty Dodatkowe odpowiedzialny za Termin Źródła Lp. Zadanie realizacji zadania informacje realizację (+jednostki realizacji finansowania [zł] o zadaniu
Obszar włączone) interwencji
A B C D E F G
Preferowanie nisko konfliktowych lokalizacji 13 Gminy Zadanie ciągłe Wydatki bieżące Budżet Gminy źródeł promieniowania elektromagnetycznego
Utrzymywanie właściwego stanu technicznego Państwowe 14 budowli hydrotechnicznych, urządzeń Gospodarstwo Wodne Zadanie ciągłe Wg potrzeb Środki własne wodnych, koryt rzecznych Wody Polskie Odtworzenie i udrożnienie oraz konserwacja Powiatowa Spółka 15 Zadanie ciągłe Wg potrzeb Środki własne systemu melioracji wodnych Wodna Konserwacja cieku Krzycki Rów w km 0+000- Nadzór Wodny we 15.1 2019 Wg kosztorysu Środki własne
67+425 Wschowie
Konserwacja cieku Moczar w km 0+000- Nadzór Wodny we 15.2 2019 Wg kosztorysu Środki własne 6+000 oraz 13+150-18+850 Wschowie Nadzór Wodny we 15.3 Konserwacja cieku Serbska Struga 2019 Wg kosztorysu Środki własne Wschowie Nadzór Wodny we 15.4 Konserwacja cieku Kanał Grodzki 2019 Wg kosztorysu Środki własne Wschowie Nadzór Wodny we 15.5 Konserwacja cieku Kanał Bogumicki 2019 Wg kosztorysu Środki własne Wschowie
Gospodarowaniewodami Monitoring jakości wód powierzchniowych i 16 WIOŚ Zielona Góra Zadanie ciągłe Wydatki bieżące Środki własne podziemnych Państwowe Gospodarstwo Wodne 17 Wyznaczanie stref ochronnych ujęć wody Wody Polskie (na Zadanie ciągłe Wydatki bieżące Środki własne wniosek właściciela ujęcia)
110
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Podmiot Szacunkowe koszty Dodatkowe odpowiedzialny za Termin Źródła Lp. Zadanie realizacji zadania informacje realizację (+jednostki realizacji finansowania [zł] o zadaniu
Obszar włączone) interwencji
A B C D E F G Rewitalizacja i rekultywacje jezior oraz zagospodarowanie terenów wokół jezior dla Budżet Gminy, 18 potrzeb turystyki i rekreacji w sposób Gminy Zadanie ciągłe Wg potrzeb Środki zewnętrzne zapewniający ochronę wód jeziornych przed zanieczyszczeniem
Edukacja propagująca właściwe LODR, Gminy, Budżet Gminy, 19 Zadanie ciągłe Wg potrzeb wykorzystywanie wody w rolnictwie organizacje pozarządowe Środki własne Rozbudowa i modernizacja sieci wodociągowej (w tym wyłączanie odcinków sieci z rur cementowo-azbestowych), zapewnienie Gminy, Budżet Gminy, 20 odpowiedniej jakości wody do picia oraz Przedsiębiorstwa wodno- Zadanie ciągłe Wg kosztorysów WFOŚiGW, budowa, rozbudowa i modernizacja kanalizacyjne Środki zewnętrzne komunalnych oczyszczalni ścieków oraz
systemu kanalizacji m.in.: Zadanie Modernizacja budynku i infrastruktury Spółka Komunalna 20.1 Do 2021 400 000,00 Środki własne realizowane od technicznej Ujęcia Wody we Wschowie Wschowa Sp. z o.o.
2018 roku ściekowa - Dokończenie budowy odcinka sieci Spółka Komunalna 20.2 wodociągowej ɸ 200 ok. 1100 mb ul. 2019 250 000,00 Środki własne Wschowa Sp. z o.o. Wierzbowa do drogi na Osową Sień Wymiana sieci wodociągowej z (azbestu) ɸ Środki własne, Spółka Komunalna 20.3 110 mm o długości ok.1500 mb w ul. Nowe 2019 500 000,00 dofinansowanie z Wschowa Sp. z o.o. Ogrody z przyłączami ok. 40 szt. (1000 mb) Gminy Zamontowanie obudowy studni glinowych 2 Spółka Komunalna 20.4 2019 - 2020 60 000,00 Środki własne szt. Wschowa Sp. z o.o. Gospodarka wodno Zadanie Opracowanie koncepcji spięcia w pierścień Spółka Komunalna 20.5 Do 2020 300 000,00 Środki własne realizowane od sieci wodociągowej dla całego miasta Wschowa Sp. z o.o. 2018 roku Środki własne, Zadanie Budowa odcinka sieci wodociągowej oraz Spółka Komunalna 20.6 Do 2019 400 000,00 Dofinansowanie z realizowane od kanalizacji sanitarnej w rejonie ul. Zacisze Wschowa Sp. z o.o. Gminy 2018 roku 21 Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej ZWiK Sława Sp. z o.o. Do 2022 102 000 000,0 Środki własne, 111
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Podmiot Szacunkowe koszty Dodatkowe odpowiedzialny za Termin Źródła Lp. Zadanie realizacji zadania informacje realizację (+jednostki realizacji finansowania [zł] o zadaniu
Obszar włączone) interwencji
A B C D E F G na terenie aglomeracji Sława (zadanie netto POIiŚ, obejmuje: budowę oczyszczalni ścieków w pożyczka z Krążkowie, modernizację oczyszczalni ścieków NFOŚiGW w Sławie, budowę stacji uzdatniania wody w Kuźnicy Głogowskiej, modernizacja SUW Lubogoszcz i Krążkowo, budowę sieci kanalizacyjnej sanitarnej grawitacyjnej i tłocznej o łącznej długości około 90,4 km, budowę sieci wodociągowej o łącznej długości około 46,3 km, budowę 52 przepompowni ścieków, budowę 2 tłoczni ścieków). Ograniczanie strat w sieci wodociągowej i Gminy, kontrola zużycia wody poprzez montaż Budżet Gminy, 22 Przedsiębiorstwa wodno- Zadanie ciągłe Wg kosztorysów wodomierzy u wszystkich użytkowników sieci Środki zewnętrzne kanalizacyjne m.in.: Wymiana wodomierzy na wodomierze ze Zadanie Spółka Komunalna Środki własne, 22.1 zdalnym odczytem oraz wprowadzenie Do 2021 1 550 000,00 realizowane od Wschowa Sp. z o.o. Środki unijne elektronicznej obsługi klientów 2018 roku Budowa oczyszczalni przydomowych szczególnie na obszarach, dla których zapisy 23 Gminy Zadanie ciągłe Wg potrzeb Budżet Gminy mpzp nie przewidują zbiorowego systemu odbioru ścieków w okresie perspektywicznym Budowa i modernizacja kanalizacji Gminy, deszczowej, budowa osadników i separatorów Budżet Gminy, 24 Przedsiębiorstwa wodno- Zadanie ciągłe Wg kosztorysów wód opadowych i roztopowych na wylotach Środki zewnętrzne kanalizacyjne sieci deszczowej od odbiorników Prowadzenie ewidencji zbiorników 25 bezodpływowych i przydomowych Gminy Zadanie ciągłe Wydatki bieżące Budżet Gminy
oczyszczalni ścieków
Ochrona złóż kopalin w procesie planowania 26 Gminy Zadanie ciągłe Wydatki bieżące Budżet Gminy
czne przestrzennego
geologi Zasoby
112
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Podmiot Szacunkowe koszty Dodatkowe odpowiedzialny za Termin Źródła Lp. Zadanie realizacji zadania informacje realizację (+jednostki realizacji finansowania [zł] o zadaniu
Obszar włączone) interwencji
A B C D E F G Powiat Wschowski, Kontrole w zakresie wykonywania postanowień Budżet Powiatu, Okręgowy Urząd 27 udzielonych koncesji oraz eliminacja Zadanie ciągłe Wydatki bieżące Budżet Gminy, Górniczy, nielegalnych eksploatacji kopalin Środki własne Gminy Rekultywacja gleb zdegradowanych i Gminy, Budżet Gminy, 28 zdewastowanych, przywrócenie funkcji Zadanie ciągłe Wydatki bieżące właściciele terenu środki zewnętrzne przyrodniczej, rekreacyjnej lub rolniczej
Monitoring i inwentaryzacja obszarów WIOŚ Zielona Góra, Budżet Gminy, 29 Zadanie ciągłe Wydatki bieżące zdegradowanych Gminy Środki własne
Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom Gminy, Budżet Gminy, 30 i rekultywacja gleb w związku ze stosowaniem Zadanie ciągłe Wydatki bieżące WIOŚ Zielona Góra Środki własne Gleby odpadów ściekowych
Wdrażanie zasad Kodeksu Dobrych Praktyk LODR, ARiMR Środki własne, 31 Zadanie ciągłe Wg potrzeb Rolniczych Właściciele gruntów Środki zewnętrzne
Wsparcie rozwoju i promocja rolnictwa LODR, Środki własne, 32 ekologicznego, ze szczególnym rozwojem Zadanie ciągłe Wg potrzeb Rolnicy Środki zewnętrzne agroturystyki Wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie Powiat Wschowski, Budżet Powiatu, 33 zbierania, przetwarzania odpadów oraz Zadanie ciągłe Wydatki bieżące WIOŚ Zielona Góra Środki własne wytwórców odpadów dla zapewnienia
skutecznej egzekucji prawa
Objęcie wszystkich mieszkańców powiatu 34 systemem odbioru odpadów oraz Gminy 2019-2020 Wydatki bieżące Budżet Gminy
selektywnego zbierania odpadów odpadów 35 Minimalizacja ilości składowanych odpadów Gminy Zadanie ciągłe Wydatki bieżące Budżet Gminy Usuwanie wyrobów zawierających azbest przy Osoby fizyczne, WFOŚiGW 36 Zadanie ciągłe Wg potrzeb
Gospodarka odpadami i Gospodarkaodpadami wparciu gmin przedsiębiorcy, Gminy Budżet Gminy zapobieganiepowstawaniu Zinwentaryzowanie i zlikwidowanie dzikich Gminy, 37 Zadanie ciągłe Wg potrzeb Budżet Gminy wysypisk śmieci oraz działania prewencyjne Straż Miejska 113
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Podmiot Szacunkowe koszty Dodatkowe odpowiedzialny za Termin Źródła Lp. Zadanie realizacji zadania informacje realizację (+jednostki realizacji finansowania [zł] o zadaniu
Obszar włączone) interwencji
A B C D E F G Prowadzenie badań monitoringowych na 15 498,00 (koszt 38 składowisku odpadów komunalnych w Gmina Sława Do 2019 Budżet Gminy całkowity) miejscowości Sława Budowa Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów 39 Gmina Szlichtyngowa 2019-2020 Wg potrzeb Budżet Gminy Komunalnych
Edukacja ekologiczna w zakresie racjonalnej Budżet Gminy, 40 Gminy Zadanie ciągłe Wg potrzeb gospodarki odpadami komunalnymi WFOŚiGW
Tworzenie nowych form ochrony przyrody na 41 podstawie wyników inwentaryzacji i waloryzacji Gminy Zadanie ciągłe Wydatki bieżące Budżet Gminy przyrodniczej Inwentaryzacja pomników przyrody, użytków ekologicznych oraz aktualizacja aktów 42 Gminy Zadanie ciągłe Wydatki bieżące Budżet Gminy prawnych ustanawiających ww. formy ochrony przyrody
Utrzymywanie, ochrona i odtworzenie 43 korytarzy ekologicznych oraz przeciwdziałanie Gminy Zadanie ciągłe Wydatki bieżące Budżet Gminy fragmentacji przestrzeni przyrodniczej Nadzór nad lasami niestanowiącymi własności 44 Powiat Wschowski Zadanie ciągłe Wydatki bieżące Budżet Powiatu Skarbu Państwa Powiat Wschowski, Budżet Powiatu, 45 Opracowanie planów urządzania lasów Lasy Państwowe, Zadanie ciągłe Wg potrzeb Środki własne Właściciele lasów
Zasobyprzyrodnicze Zalesienie nowych terenów, w tym gruntów zbędnych dla rolnictwa oraz nieużytków z Lasy Państwowe, 46 Zadanie ciągłe Wg potrzeb Środki własne uwzględnieniem uwarunkowań przyrodniczo- Właściciele gruntów krajobrazowych Projekt "Ochrona ptaków i siedlisk na Środki własne i obszarach Natura 2000 Pojezierze Sławskie i Nadleśnictwo Sława Gmin (ok 15%), 47 Żurawie Bagno Sławskie oraz ograniczenie Do 2022 4 400 000,0 Śląska Środki unijne (ok antropopresji turystycznej na te obszary w 85%) Nadleśnictwie Sława Śląska" 114
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Podmiot Szacunkowe koszty Dodatkowe odpowiedzialny za Termin Źródła Lp. Zadanie realizacji zadania informacje realizację (+jednostki realizacji finansowania [zł] o zadaniu
Obszar włączone) interwencji
A B C D E F G Nadleśnictwo 48 Organizacja Dnia Dziecka Zadanie ciągłe 50 000,0 (rocznie) Środki własne Włoszakowice Zagospodarowanie i odnawianie terenów Gminy, Budżet Gminy, 49 zielonych oraz rekreacyjnych na terenie Powiat Wschowski, Zadanie ciągłe Wg potrzeb Budżet Powiatu, powiatu Nadleśnictwa Środki własne Gminy, Nadleśnictwa, Budżet Gminy, Edukacja ekologiczna w zakresie ochrony 50 media, organizacje Zadanie ciągłe Wg potrzeb Środki własne, przyrody i gospodarki leśnej pozarządowe, szkoły Środki zewnętrzne Budżet Powiatu, Powiat Wschowski, Rozbudowa małej architektury turystycznej i Budżet Gminy, 51 Gminy, Zadanie ciągłe Wg potrzeb urządzeń rekreacyjno-sportowych Środki własne, Nadleśnictwa Środki zewnętrzne Zabudowa odcinka brzegu Jeziora Sławskiego 4 276 000,00 (koszt 52 Gmina Sława Do 2020 Budżet Gminy na terenie SCKiW całkowity) Gminy, Budżet Gminy, Edukacja społeczeństwa propagująca 53 WFOŚiGW, Zadanie ciągłe Wg potrzeb Środki własne, odnawialne źródła energii Inwestorzy Środki zewnętrzne Budżet Gminy, Wspieranie działań zmierzających do Gminy, Środki własne, 54 Zadanie ciągłe Wg kosztorysów wykorzystania OZE m.in.: Inwestorzy WFOŚiGW Środki zewnętrzne
200 000,00 (koszt 55 Instalacje fotowoltaiczne w gminie Sława Gmina Sława Do 2020 Budżet Gminy całkowity)
Odnawialne źródłaOdnawialneenergii Instalacje kolektorów słonecznych w gminie 56 Gmina Sława 2019 50 000,00 Budżet Gminy Sława
Gminy, Komenda Powiatowa Budżet Gminy, Kształtowanie postaw właściwych 57 Policji, Zadanie ciągłe Wg potrzeb WFOŚiGW, w odniesieniu do sytuacji kryzysowych
Straż Miejska, Środki zewnętrzne
awariami poważnymi Zagrożenia Komenda Powiatowa
115
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Podmiot Szacunkowe koszty Dodatkowe odpowiedzialny za Termin Źródła Lp. Zadanie realizacji zadania informacje realizację (+jednostki realizacji finansowania [zł] o zadaniu
Obszar włączone) interwencji
A B C D E F G Państwowej Straży Pożarnej, OSP Doposażenie i unowocześnienie wyposażenia Budżet Powiatu, Komendy Powiatowej Państwowej Straży Powiat Wschowski, Budżety Gmin, 58 Zadanie ciągłe Wg potrzeb Pożarnej, Jednostek Ratowniczo-Gaśniczych, Gminy Środki unijne, Ochotniczych Straży Pożarnych WFOŚiGW Budżet Powiatu, Przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych - Powiat Wschowski, Budżet Gminy, 59 właściwe zagospodarowanie przestrzeni, Gminy, Zadanie ciągłe Wg potrzeb środki własne, systemy monitoringu i wczesnego ostrzegania Jednostki ratownicze WFOŚiGW, Środki zewnętrzne
10. WSKAŹNIKI REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA Realizacja Programu ochrony środowiska dla Powiatu Wschowskiego jest działaniem ciągłym i stanowi określenie głównych kierunków polityki środowiskowej powiatu. Za opracowanie Programu odpowiada Zarząd Powiatu. Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska, Zarząd Powiatu prowadzi monitoring realizacji polityki środowiskowej, której wyniki prezentowane są w raportach z realizacji Programu w cyklach dwuletnich. W raportach dokonuje się oceny realizowanych zadań i poziomów osiągnięcia przyjętych wskaźników. Organ wykonawczy powiatu przedstawia raport Radzie Powiatu i przekazuje Zarządowi Województwa. Właściwy system oceny realizacji Programu powinien być oparty na odpowiednio dobranych wskaźnikach presji, stanu i reakcji. Do określenia powyższych wskaźników wykorzystywane są przede wszystkim dane Głównego Urzędu Statystycznego oraz Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. W poniższej tabeli przedstawiono wskaźniki realizacji Programu dla poszczególnych obszarów interwencji. Poprzez te wskaźniki będzie możliwość kontrolowania postępów z realizacji Programu ochrony środowiska.
116
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Tabela 54 Wskaźniki realizacji Programu Wartość docelowa lub Obszar interwencji Wskaźnik Jednostka Rok bazowy 2017 tendencja zmian do Źródło danych 2022 roku Wielkość emisji zanieczyszczeń gazowych do Wartość niższa od powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych t/rok 422 GUS bazowej Ochrona klimatu i jakości (ogółem) powietrza Zanieczyszczenia, dla których stwierdzono klasę C wg kryterium ochrony zdrowia w Ilość/rodzaj 4 – PM10, As, B(a)P, O3 0 WIOŚ strefie, w której położony jest powiat Odsetek zakładów przekraczających normy Zagrożenia hałasem emisji hałasu w ogólnej liczbie zakładów % 12 0 WIOŚ skontrolowanych Liczba punktów pomiarowych z Pola elektromagnetyczne przekroczeniami dopuszczalnych poziomów Szt. 0 0 WIOŚ pól elektromagnetycznych Plan Liczba JCWP rzecznych i jeziornych o gospodarowania Szt. 3 z 13 Poprawa aktualnie dobrym stanie wodami dla dorzecza Odry PGW WP Utrzymanie lub wzrost do Długość rowów melioracyjnych km 560,19 Zarząd Zlewni w wartości bazowej Zielonej Górze Utrzymanie lub wzrost do PGW WP Gospodarka wodna Długość wałów przeciwpowodziowych m 7889 wartości bazowej RZGW Wrocław Zużycie wody na potrzeby gospodarki 3 Wartość niższa od dam /rok 2278,5 GUS narodowej i ludności bazowej Wartość niższa od Zużycie wody na potrzeby przemysłu dam3/rok 707,0 GUS bazowej Wskaźnik zużycia wody na 3 Wartość niższa od m /rok 29,0 GUS 1 mieszkańca w gosp. dom. bazowej Wartość wyższa od Długość sieci wodociągowej Km 320,4 GUS bazowej Wartość wyższa od Długość sieci kanalizacyjnej km 185,3 GUS bazowej Liczba mieszkańców korzystających z Wartość wyższa od Gospodarka wodno- osoba 25 238 AKPOŚK systemu kanalizacyjnego w aglomeracjach bazowej ściekowa Wartość niższa od Liczba mieszkańców korzystających ze osoba 3 363 bazowej (nowe przyłącza AKPOŚK zbiorników bezodpływowych w aglomeracjach kanalizacyjne) Liczba mieszkańców korzystających z Wartość niższa od osoba 296 AKPOŚK przydomowych oczyszczalni ścieków w bazowej (nowe przyłącza
117
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Wartość docelowa lub Obszar interwencji Wskaźnik Jednostka Rok bazowy 2017 tendencja zmian do Źródło danych 2022 roku aglomeracjach kanalizacyjne) Liczba funkcjonujących komunalnych Szt. 3 3 Gminy oczyszczalni ścieków Starostwa, Liczba wydanych koncesji na wydobywanie Zasoby geologiczne Szt. 11 Wg wydanych decyzji Marszałek kopalin Województwa Powierzchnia gruntów zdegradowanych i Wartość niższa od Gleby ha 55,2744 Powiat zdewastowanych wymagających rekultywacji bazowej Związek Wartość niższa od Międzygminny Masa odebranych odpadów komunalnych Mg 12850,26 bazowej "EKO- PRZYSZŁOŚĆ" Związek Masa odebranych zmieszanych odpadów Wartość niższa od Międzygminny Mg 8926,61 komunalnych bazowej "EKO- PRZYSZŁOŚĆ" Związek Mieszkańcy objęci systemem odbioru Międzygminny % 82,4 100 odpadów komunalnych "EKO- PRZYSZŁOŚĆ" Gospodarka odpadami i Związek zapobieganie Mieszkańcy prowadzący selektywną zbiórkę Międzygminny % 90,6 100 powstawaniu odpadów odpadów komunalnych "EKO- PRZYSZŁOŚĆ" Uzyskane poziomy recyklingu, przygotowania do -do 35% Związek - biodegradowalne % 0% ponownego użycia i - ponad 50% Międzygminny - opakowaniowe % 32,8% odzysku - utrzymanie 100% "EKO- - budowlane % poszczególnych 78,1% (do 2020 r.) PRZYSZŁOŚĆ" odpadów w skali Związku 3 185,267 Masa wyrobów azbestowych pozostała do Wartość niższa od Mg Baza azbestowa unieszkodliwienia (wg stanu na bazowej 25.09.2018r.) Powierzchnia terenów objęta formami Utrzymanie lub wzrost do ha 14 057,81 GUS prawnej ochrony (bez obszarów Natura 2000) wartości bazowej Zasoby przyrodnicze Utrzymanie lub wzrost do Liczba pomników przyrody Szt. 38 RDOŚ wartości bazowej
118
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Wartość docelowa lub Obszar interwencji Wskaźnik Jednostka Rok bazowy 2017 tendencja zmian do Źródło danych 2022 roku Utrzymanie lub wzrost do Lesistość powiatu % 39,2 GUS wartości bazowej Liczba instalacji OZE (liczba miejsc z Wzrost do wartości Odnawialne źródła energii Szt. 9 Gminy instalacją OZE) bazowej Zagrożenia poważnymi Liczba przypadków wystąpienia poważnych Szt. 0 0 WIOŚ awariami awarii
119
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
11. SYSTEM REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA Na realizację Programu ochrony środowiska składają się: współpraca z interesariuszami, opracowanie treści Programu, zarządzanie, monitorowanie, okresowa sprawozdawczość, ewaluacja oraz aktualizacja. Podmiotem biorącym czynny udział w każdym etapie realizacji Programu jest Zarząd Powiatu.
11.1. System instytucji zaangażowanych w realizację Programu ochrony środowiska W realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska uczestniczyć będą: Zarząd Powiatu – podmiot biorący czynny udział w każdym etapie realizacji programu, Starosta Wschowski, inne jednostki organizacyjne Powiatu Wschowskiego – w szczególności jednostki oświatowe, Gminy z terenu powiatu, Państwowa Straż Pożarna, Komenda Powiatowa Policji we Wschowie, instytucje o zasięgu działania większym niż powiat: Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie - Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gorzowie Wlkp., Zarząd Dróg Wojewódzkich w Zielonej Górze, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad i inne instytucje, spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, przedsiębiorcy z terenu powiatu, mieszkańcy powiatu. Głównymi odbiorcami efektów realizacji Programu są mieszkańcy powiatu, którzy bezpośrednio lub pośrednio będą korzystać z powstałych efektów rzeczowych oraz środowiska jako takiego.
11.2 Wykaz interesariuszy zaangażowanych w prace nad programem ochrony środowiska Interesariusze Programu to podmioty (osoby, grupy osób, społeczności, instytucje, organizacje), które uczestniczą w tworzeniu projektu Programu lub są bezpośrednio zainteresowane wynikami jego realizacji. Jak już wcześniej wspomniano to Zarząd Powiatu jest odpowiedzialny za sporządzenie Programu. Zarząd realizował to zadanie przy udziale Wydziału Budownictwa i Ochrony Środowiska oraz innych wydziałów. Program jest uchwalany przez Radę Powiatu. Do interesariuszy zewnętrznych zaangażowanych w sporządzane Programu należeli: gminy z terenu powiatu, mieszkańcy powiatu, przedsiębiorstwa z terenu powiatu, instytucje publiczne działające na terenie powiatu. Udział mieszkańców powiatu i przedsiębiorców z terenu powiatu był realizowany poprzez konsultacje społeczne. Program podlega zaopiniowaniu przez Zarząd Województwa w celu zapewnienia jego zgodności z Programem ochrony środowiska dla Województwa Lubuskiego.
11.3 Monitorowanie, sprawozdawczość, ewaluacja oraz aktualizacja Wdrażanie Programu ochrony środowiska powinno podlegać regularnej ocenie w zakresie: efektywności wykonania zadań; aktualności zidentyfikowanych problemów ekologicznych oraz adekwatności podjętych działań; stopnia realizacji Programu w odniesieniu do stopnia realizacji założonych działań i przyjętych celów; rozbieżności pomiędzy założonymi celami i działaniami, a ich wykonaniem; przyczyn ewentualnych rozbieżności pomiędzy założonymi celami i działaniami, a ich wykonaniem; niezbędnych modyfikacji Programu.
120
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Dla prawidłowego przebiegu monitoringu realizacji celów i zadań Programu ochrony środowiska dla Powiatu Wschowskiego niezbędna jest okresowa wymiana informacji pomiędzy powiatem, gminami i pozostałymi jednostkami organizacyjnymi, w zakresie stopnia zaawansowania realizacji poszczególnych zadań. Monitoring obejmuje dwa podstawowe rodzaje kontrolowania zmian, które najogólniej można określić jako: monitoring ilościowy, monitoring jakościowy.
Ujęcie ilościowe – obrazuje prognozę zmian konkretnych wielkości (wskaźników). Ujęcie jakościowe – dla zadań, dla których nie można prognozować określonych wskaźników lub jest to utrudnione.
Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2018, poz. 799 z zm.), Zarząd Powiatu jest zobowiązany sporządzać co dwa lata raporty z wykonania programów ochrony środowiska, które następnie przedstawia radzie powiatu i przekazuje Zarządowi Województwa.
121
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Spis tabel Tabela 1 Powierzchnia poszczególnych gmin powiatu ...... 30 Tabela 2 Liczba ludności...... 30 Tabela 3 Podmioty gospodarcze według sekcji i działów PKD na terenie Powiatu Wschowskiego w 2017 roku ...... 31 Tabela 4 Stopa bezrobocia w Powiecie Wschowskim na tle kraju i Województwa Lubuskiego ...... 32 Tabela 5 Liczba bezrobotnych w powiecie ...... 32 Tabela 6 Struktura użytkowania gruntów w Powiecie Wschowskim ...... 33 Tabela 7 Emisja zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych na terenie powiatu ...... 34 Tabela 8 Energia elektryczna na terenie powiatu ...... 36 Tabela 9 Sieć gazowa na terenie powiatu ...... 36 Tabela 10 Sieć cieplna na terenie powiatu ...... 37 Tabela 11 Klasa strefy lubuskiej jakości powietrza w 2017 roku – kryteria dla ochrony zdrowia ...... 38 Tabela 12 Klasa strefy lubuskiej jakości powietrza w 2017 roku – kryteria dla ochrony roślin ...... 39 Tabela 13 Średni dobowy ruch roczny na drogach krajowych i wojewódzkich w 2015 roku ...... 41 Tabela 14 Monitoring hałasu komunikacyjnego na terenie powiatu w 2015 roku ...... 43 Tabela 15 Wyniki badań pól elektromagnetycznych na terenie powiatu ...... 44 Tabela 16 Jednolite części wód powierzchniowych na terenie powiatu ...... 45 Tabela 17 Wykaz cieków przepływających przez powiat ...... 46 Tabela 18 Wykaz jezior na terenie powiatu ...... 47 Tabela 19 Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych badanych w 2017 roku ...... 49 Tabela 20 Klasyfikacja stanu jednolitych części wód jeziornych badanych w 2017 roku ...... 50 Tabela 21 Jednolite części wód podziemnych na terenie powiatu ...... 52 Tabela 22 Monitoring wód podziemnych w 2016 roku ...... 54 Tabela 23 Wykaz budowli piętrzących na terenie powiatu ...... 54 Tabela 24 Wykaz wałów przeciwpowodziowych ...... 56 Tabela 25 Poziom zagrożenia wszystkimi typami suszy dla poszczególnych gmin ...... 57 Tabela 26 Sieć wodociągowa na terenie powiatu w 2017 roku ...... 57 Tabela 27 Gminne ujęcia wody na terenie powiatu ...... 58 Tabela 28 Tereny ochrony bezpośredniej i pośredniej ujęć wód podziemnych i powierzchniowych na terenie powiatu według obowiązujących decyzji wodnoprawnych ...... 58 Tabela 29 Zużycie wody ...... 61 Tabela 30 Sieć kanalizacyjna na terenie powiatu w 2017 roku ...... 63 Tabela 31 Ilość zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie powiatu (wg stanu na koniec 2017 roku) ...... 64 Tabela 32 Oczyszczalnie ścieków komunalnych na terenie powiatu ...... 64 Tabela 33 Wykaz aglomeracji ujętych w AKPOŚK2017 na terenie Powiatu Wschowskiego ...... 65 Tabela 34 Przemysłowa oczyszczalnia ścieków...... 65 Tabela 35 Wykaz pozostałych złóż kopalin ...... 66 Tabela 36 Wykaz wydanych koncesji na wydobywanie kopalin ...... 67 Tabela 37 Odczyn i potrzeby wapnowania gleb na terenie powiatu, na podstawie wykonanych badań w latach 2016-2017 ...... 69 Tabela 38 Zasobność gleb w makroelementy na terenie powiatu, na podstawie badań w latach 2016-2017 ...... 70 Tabela 39 Ilość gospodarstw rolnych na terenie powiatu w 2010 roku ...... 70 Tabela 40 System odbioru i selektywnej zbiórki odpadów komunalnych w poszczególnych gminach ...... 71 Tabela 41 Ilość odpadów komunalnych odebranych w poszczególnych gminach powiatu wschowskiego w latach 2016-2017 ...... 72 Tabela 42 Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne odebrane w latach 2016-2017 ...... 72 122
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Tabela 43 Istniejące regionalne instalacje do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów i regionalne kompostownie odpadów zielonych na terenie regionu wschodniego ...... 73 Tabela 44 Regionalne składowiska odpadów komunalnych na terenie regionu wschodniego ...... 73 Tabela 45 Ilości odpadów azbestowych na terenie powiatu ...... 74 Tabela 46 Masa usuniętych wyrobów azbestowych w latach 2016-2017 na terenie poszczególnych gmin ...... 75 Tabela 47 Ilość odpadów wytworzonych w sektorze gospodarczym na terenie powiatu w 2017 roku ...... 75 Tabela 48 Grunty leśne na terenie powiatu w 2017 roku ...... 83 Tabela 49 Powierzchnia odnowień i zalesień prowadzona przez Nadleśnictwa w latach 2016-2017 84 Tabela 50 Tereny zieleni urządzonej w powiecie w 2017 roku...... 84 Tabela 51 Analiza SWOT ...... 89 Tabela 52 Efekty realizacji działań podjętych w zakresie ochrony środowiska w latach 2016-2017 .. 93 Tabela 53 Harmonogram rzeczowo-finansowy...... 107 Tabela 54 Wskaźniki realizacji Programu ...... 117
Spis wykresów Wykres 1 Zmiana liczby ludności w Powiecie Wschowskim w latach 2014-2017 ...... 31
Spis rysunków Rysunek 1 Położenie powiatu na tle województwa lubuskiego oraz podział administracyjny powiatu 29 Rysunek 2 Regiony fizyczno-geograficzne Powiatu Wschowskiego ...... 33 Rysunek 3 System elektroenergetyczny na terenie powiatu wschowskiego ...... 36 Rysunek 4 Główne Zbiorniki Wód Podziemnych ...... 52 Rysunek 5 Jednolite Części Wód Podziemnych na terenie powiatu ...... 53 Rysunek 6 Obszary Natura 2000 na terenie powiatu ...... 80 Rysunek 7 Obszary chronione na terenie powiatu ...... 82
123
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Załącznik nr 1 – wykaz pomników przyrody na terenie powiatu wschowskiego Nazwa pomnika Obowiązująca podstawa Obwód na przyrody prawna wraz z Opis pomnika wysokości Obręb Działki Sprawujący Lp. (jak w akcie oznaczeniem miejsca Wys. [m] Gmina Miejscowość Opis lokalizacji przyrody 1,3 m ewidencyjny ewidencyjne nadzór prawnym o ogłoszenia aktu [cm] ustanowieniu) prawnego R.W.L Nr 29 z 19 maja N-ctwo Sława Śl., obr. leśny Lipa drobnolistna 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Lipa drobnolistna Zwierzyniec Kuźnica N-ctwo Sława 1 470 27 Sława 3143/3 Kochanowo, L-ctwo Tilia cordata 38 poz.829 z dn. Tilia cordata osada Głogowska Śl. Świętobór, oddz. 153 l. 5.06.2006r./ R.W.L Nr 45 z 19 maja N-ctwo Sława Śl., obr. leśny Żywotnik olbrzymi 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Żywotnik olbrzymi Tarnów Tarnów N-ctwo Sława 2 225 ok. 19 Sława 3049/13 Sława, L-ctwo Tarnów, oddz. Thuja plicata 38 poz. 845 z dn. Thuja plicata Jezierny Jezierny Śl. 49 l. 5.06.2006 r./ R.W.L Nr 45 z 19 maja N-ctwo Sława Śl., obr. leśny 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Świętno, L-ctwo Polanica, N-ctwo Sława 3 Głaz narzutowy Głaz narzutowy 630 3 Sława Spokojna 3276/1 38 poz. 845 z dn. oddz. 190h. Głaz znajduje Śl. 5.06.2006 r./ się przy granicy żwirowni. R.W.L Nr 45 z 19 maja N-ctwo Sława Śl., obr. leśny Głaz narzutowy 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Głaz narzutowy Sława, L-ctwo Stare Strącze, N-ctwo Sława 4 540 4 Sława Stare Strącze Stare Strącze 3330 „JĘDREK” 38 poz. 845 z dn. „JĘDREK” oddz. 330 a. Głaz położony Śl. 5.06.2006 r./ 40 m od linii oddziałowej. R.W.L Nr 45 z 19 maja Skupienie drzew – 4 Skupienie drzew – 4 510; 485; N-ctwo Sława Śl., obr. leśny 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr szt. od 32 do N-ctwo Sława 5 szt. Dąb szypułkowy 412; Sława Krzepielów Krzepielów 3381 Sława, L-ctwo Przydroże, 38 poz. 845 z dn. Dąb szypułkowy 34 Śl. Quercus robur 381 oddz. 381d, 381 f. 5.06.2006 r./ Quercus robur R.W.L Nr 45 z 19 maja N-ctwo Sława Śl., obr. leśny Buk zwyczajny 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Buk zwyczajny Tarnów Tarnów N-ctwo Sława 6 314 ok. 30 Sława 3050 Sława, L-ctwo Tarnów, oddz. Fagus silvatica 38 poz. 845 z dn. Fagus silvatica Jezierny Jezierny Śl. 50 d. 5.06.2006 r./ R.W.L Nr 47 z 19 maja Sosna pospolita 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Sosna pospolita N-ctwo Sława Śląska, L- N-ctwo Sława 7 300 18 Sława Śmieszkowo Śmieszkowo 3322/9 Pinus sylvestris 38 poz. 847 z dn. Pinus sylvestris ctwo Polanica, oddz. 201g. Śl. 5.06.2006 r./ R.W.L Nr 47 z 19 maja Dąb szypułkowy 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Dąb szypułkowy N-ctwo Sława Śląska, L-N-ctwo Sława 8 400 29 Sława Lubogoszcz Lubogoszcz 3074/1 Quercus robur 38 poz. 847 z dn. Quercus robur ctwo, Gola, oddz. 74 i. Śl. 5.06.2006 r./ Kasztanowiec R.W.L Nr 47 z 19 maja Kasztanowiec zwyczajny 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr zwyczajny Tarnów Tarnów N-ctwo Sława Śląska, L- N-ctwo Sława 9 420 22 Sława 3049/13 Aesculus 38 poz. 847 z dn. Aesculus Jezierny Jezierny ctwo, Tarnów, oddz. 49l. Śl. hippocastanum 5.06.2006 r./ hippocastanum R.W.L Nr 47 z 19 maja Jesion wyniosły 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Jesion wyniosły Tarnów Tarnów N-ctwo Sława Śląska, L- N-ctwo Sława 10 340 35 Sława 3049/13 Fraxinus excelsior 38 poz. 847 z dn. Fraxinus excelsior Jezierny Jezierny ctwo, Tarnów, oddz. 49l. Śl. 5.06.2006 r./
124
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Nazwa pomnika Obowiązująca podstawa Obwód na przyrody prawna wraz z Opis pomnika wysokości Obręb Działki Sprawujący Lp. (jak w akcie oznaczeniem miejsca Wys. [m] Gmina Miejscowość Opis lokalizacji przyrody 1,3 m ewidencyjny ewidencyjne nadzór prawnym o ogłoszenia aktu [cm] ustanowieniu) prawnego R.W.L Nr 47 z 19 maja Buk zwyczajny 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Buk zwyczajny Tarnów Tarnów N-ctwo Sława Śląska, L- N-ctwo Sława 11 255 20 Sława 3070/1 Fagus silvatica 38 poz. 847 z dn. Fagus silvatica Jezierny Jezierny ctwo, Tarnów, oddz. 70b. Śl. 5.06.2006 r./ R.W.L Nr 47 z 19 maja N-ctwo Sława Śląska, L- Jesion wyniosły 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Jesion wyniosły Kuźnica N-ctwo Sława 12 330 25 Sława 3143/3 ctwo, Świetobór, oddz. 153 Fraxinus excelsior 38 poz. 847 z dn. Fraxinus excelsior Głogowska Śl. h. 5.06.2006 r./ R.W.L Nr 47 z 19 maja N-ctwo Sława Śląska, L- Buk zwyczajny 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Buk zwyczajny Tarnów N-ctwo Sława 13 460 30 Sława 3062 ctwo, Dąbrówno, oddz. 62 a. Fagus silvatica 38 poz. 847 z dn. Fagus silvatica Jezierny Śl. Rośnie na poletku łowieckim 5.06.2006 r./ Skupienie drzew – Skupienie drzew – Buk zwyczajny Buk zwyczajny R.W.L Nr 47 z 19 maja Fagus silvatica Fagus silvatica 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Tarnów N-ctwo Sława Śląska, L- N-ctwo Sława 14 Sosna pospolita Sosna pospolita 385; 385; 385 ok. 25-26 Sława 3032 38 poz. 847 z dn. Jezierny ctwo, Tarów, oddz. 32 f. Śl. Pinus silvestris Pinus silvestris 5.06.2006 r./ Buk pospolity Buk pospolity Fagus silvatica Fagus silvatica R.W.L Nr 47 z 19 maja N-ctwa Sławo Śląska, L- Głaz narzutowy 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Głaz narzutowy granit N-ctwo Sława 15 840 5 Sława Krążkowo 3230 ctwo, Przydroże, oddz. 230 granit skandynawski 38 poz. 847 z dn. skandynawski Śl. h. 5.06.2006 r./ R.W.L Nr 47 z 19 maja Głaz narzutowy N-ctwa Sławo Śląska, L- 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Głaz narzutowy gnejs N-ctwo Sława 16 gnejs różowy 610 9 Sława Stare Strącze 3324/2 ctwo, Stare Strącze, oddz. 38 poz. 847 z dn. różowy „MIETEK” Śl. „MIETEK” 324 l. 5.06.2006 r./ Uchwała nr XLVIII/315/14 Rady Miejskiej w Sławie z dnia 26 czerwca 2014r., Dz. Urz. Woj. Lub. poz.1286 z dnia Dąb szypułkowy N-ctwo Sława Śląska, obręb Dąb szypułkowy Kuźnica Burmistrz 17 30.06.2014r.; Quercus robur o nazwie 520 26 Sława 3098/1 leśny Sława, leśnictwo Stare Quercus robur Głogowska Sławy Uchwała nr XX/104/16 ANTONI Strącze, oddz. 98ax Rady Miejskiej w Sławie z dnia 25 lutego 2016 r., Dz.Urz. Woj. Lub. z dnia 26.02.2016r., poz. 417. Uchwała Nr XVII/75/15 N-ctwo Sława Śląska, obręb Rady Miejskiej w Sławie z Głaz narzutowy Głaz narzutowy "Głaz Tarnów leśny Sława, N-ctwo Sława 18 dn. 26.11.2015 r (Dz. U. 628 200 Sława 3035 "Głaz Andrzeja" Andrzeja" Jezierny leśnictwoTarnów, Śl. Woj. Lub. Z dn. oddz. 35a 30.11.2015r., poz. 2149)
125
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Nazwa pomnika Obowiązująca podstawa Obwód na przyrody prawna wraz z Opis pomnika wysokości Obręb Działki Sprawujący Lp. (jak w akcie oznaczeniem miejsca Wys. [m] Gmina Miejscowość Opis lokalizacji przyrody 1,3 m ewidencyjny ewidencyjne nadzór prawnym o ogłoszenia aktu [cm] ustanowieniu) prawnego R.W.L Nr 43 z 19 maja N-ctwo Włoszakowice, obr. Dąb szypułkowy 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Dąb szypułkowy leśny N-ctwo 19 392 ok. 25 Szlichtyngowa Wyszanów Wyszanów 3324/1 Quercus robur 38 poz. 843 z dn. Quercus robur Wschowa, L-ctwo Dryżyna, Włoszakowice 5.06.2006 r./ oddz. 324 c. R.W.L Nr 43 z 19 maja Leszczyna turecka 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Leszczyna turecka Rośnie na terenie parku w Burmistrz 20 175 8 Szlichtyngowa Górczyna Górczyna 518/1 Corylus colurna 38 poz. 843 z dn. Corylus colurna Górczynie. Szlichtyngowej 5.06.2006 r./ R.W.L Nr 43 z 19 maja Platan klonolistny 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Platan klonolistny Rośnie na terenie parku w Burmistrz 21 480 ok. 20 Szlichtyngowa Górczyna Górczyna 518/1 Platanus acerifolia 38 poz. 843 z dn. Platanus acerifolia Górczynie. Szlichtyngowej 5.06.2006 r./ R.W.L Nr 43 z 19 maja Platan klonolistny 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Platan klonolistny Rośnie na terenie parku w Burmistrz 22 330 ok. 20 Szlichtyngowa Górczyna 518/1 Platanus acerifolia 38 poz. 843 z dn. Platanus acerifolia Górczynie. Szlichtyngowej 5.06.2006 r./ R.W.L Nr 43 z 19 maja Grab pospolity 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Grab pospolity Rośnie na terenie parku w Burmistrz 23 255 ok. 17 Szlichtyngowa Górczyna Górczyna 518/1 Carpinus betulus 38 poz. 843 z dn. Carpinus betulus Górczynie. Szlichtyngowej 5.06.2006 r./ R.W.L Nr 43 z 19 maja Wiąz szypułkowy 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Wiąz szypułkowy Rośnie na terenie parku w Burmistrz 24 365 ok. 20 Szlichtyngowa Górczyna 518/1 Ulmus laevis 38 poz. 843 z dn. Ulmus laevis Górczynie. Szlichtyngowej 5.06.2006 r./ R.W.L Nr 43 z 19 maja Klon pospolity 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Klon pospolity Rośnie na terenie parku w Burmistrz 25 320 cm ok. 18 m Szlichtyngowa Górczyna 518/1 Acer platanoides 38 poz. 843 z dn. Acer platanoides Górczynie. Szlichtyngowej 5.06.2006 r./ R.W.L Nr 43 z 19 maja Skupienie drzew – 4 Skupienie drzew – 4 495; 350; 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr szt. od 20 do Rosną na terenie parku w Burmistrz 26 szt. Dąb szypułkowy 520; Szlichtyngowa Górczyna 518/1 38 poz. 843 z dn. Dąb szypułkowy 22 Górczynie Szlichtyngowej Quercus robur 490 5.06.2006 r./ Quercus robur R.W.L Nr 43 z 19 maja Lipa drobnolistna 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Lipa drobnolistna Rośnie na terenie parku w Burmistrz 27 320 ok. 21 Szlichtyngowa Górczyna 518/1 Tilia cordata o 38 poz. 843 z dn. Tilia cordata o Górczynie. Szlichtyngowej 5.06.2006 r./ R.W.L Nr 43 z 19 maja Lipa szerokolistna 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Lipa szerokolistna Rośnie na terenie parku w Burmistrz 28 350 28 Szlichtyngowa Wyszanów Wyszanów 107/2 Tilia platyphyllos 38 poz. 843 z dn. Tilia platyphyllos Wyszanowie. Szlichtyngowej 5.06.2006 r./ R.W.L Nr 43 z 19 maja N-ctwo Włoszakowice, obr. Dąb szypułkowy Dąb szypułkowy N-ctwo 29 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr 502 ok. 29 Szlichtyngowa Wyszanów Wyszanów 3324/1 leśny Wschowa, L-ctwo Quercus robur Quercus robur Włoszakowice 38 poz. 843 z dn. Dryżyna, oddz. 324 g. 126
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wschowskiego na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 roku”
Nazwa pomnika Obowiązująca podstawa Obwód na przyrody prawna wraz z Opis pomnika wysokości Obręb Działki Sprawujący Lp. (jak w akcie oznaczeniem miejsca Wys. [m] Gmina Miejscowość Opis lokalizacji przyrody 1,3 m ewidencyjny ewidencyjne nadzór prawnym o ogłoszenia aktu [cm] ustanowieniu) prawnego 5.06.2006 r./ R.W.L. Nr 43 z 19 maja N-ctwo Włoszakowice, obr. Dąb szypułkowy 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Dąb szypułkowy N-ctwo 30 417 ok. 28 Szlichtyngowa Wyszanów 3323 leśny Wschowa, L-ctwo Quercus robur 38 poz. 843 z dn. Quercus robur Włoszakowice Dryżyna, oddz. 323 a. 5.06.2006 r./ R.W.L Nr 43 z 19 maja N-ctwo Włoszakowice, obr. Dąb szypułkowy 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Dąb szypułkowy N-ctwo 31 376 ok. 30 Szlichtyngowa Wyszanów 3323 leśny Wschowa, L-ctwo Quercus robur 38 poz. 843 z dn. Quercus robur Włoszakowice Dryżyna, oddz. 323 a. 5.06.2006 r./ drzewo R.W.L Nr 43 z 19 maja posiada pięć Lipa drobnolistna 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Lipa drobnolistna Rośnie na terenie parku w Burmistrz 32 pni o obw. od ok. 21 Szlichtyngowa Górczyna Górczyna 518/1 Tilia cordata 38 poz. 843 z dn. Tilia cordata Górczynie Szlichtyngowej 110 cm do 5.06.2006 r./ 204 cm R.W.L Nr 46 z 19 maja Dąb szypułkowy 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Dąb szypułkowy Rośnie w m. Pszczółkowo Burmistrz 33 400 ok. 22 Wschowa Wygnańczyce Wygnańczyce. Quercus robur 38 poz. 846 z dn. Quercus robur przy drodze Wschowy 5.06.2006 r./ Skupienie drzew – 3 R.W.L Nr 46 z 19 maja Skupienie drzew – 3 dwa Dęby rosną przy ul. szt. Dęby 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr szt. Burmistrz 34 530; 630; 463 15; 17; 18 Wschowa Wschowa Wschowa 1375;1358 Obrońców Warszawy, jeden szypułkowe 38 poz. 846 z dn. Dęby szypułkowe Wschowy przy ul. Aleja Dębów. Quercus robur 5.06.2006 r./ Quercus robur R.W.L Nr 46 z 19 maja Dąb szypułkowy 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Dąb szypułkowy Drzewo rośnie przy ul. Burmistrz 35 507 ok. 15 Wschowa Wschowa Wschowa 1517 Quercus robur 38 poz. 846 z dn. Quercus robur Garbarskiej. Wschowy 5.06.2006 r./ R.W.L Nr 43 z 19 maja Rośnie w parku miejskim Wiąz szypułkowy 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Wiąz szypułkowy Wschowa Burmistrz 36 450 20 Wschowa Wschowa 1081 przy ul. Ks. Józefa Ulmus laevis 38 poz. 843 z dn. Ulmus laevis miasto Wschowy Rogalińskiego. 5.06.2006 r./ R.W.L Nr 43 z 19 maja Rośnie w parku miejskim Platan klonolistny 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Platan klonolistny Wschowa Burmistrz 37 360 19 Wschowa Wschowa 1081 przy ul. Ks. Józefa Platanus acerivilia 38 poz. 843 z dn. Platanus acerivilia miasto Wschowy Rogalińskiego. 5.06.2006 r./ R.W.L Nr 43 z 19 maja N-ctwo Włoszakowice, obr. Jałowiec pospolity 2006 r. /Dz.U.Woj.Lub. Nr Jałowiec pospolity N-ctwo 38 80 10 Wschowa Wygnańczyce Wygnańczyce 3113/1 leśny Wschowa, L-ctwo Mały Juniperus communis 38 poz. 843 z dn. Juniperus communis Włoszakowice Bór, oddz. 113 f. 5.06.2006 r./ Źródło: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gorzowie Wlkp. (stan na dzień 3 października 2018 r.)
127