203 Inventaris Van Het Archief Van Daniël Visser En Zonen
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
TOEGANGSNUMMER 203 G E M E E N T E A R C H I E F S C H I E D A M INVENTARIS VAN HET ARCHIEF VAN DANIËL VISSER EN ZONEN, DISTILLEERDERIJ EN LIKEURSTOKERIJ DE GRAAUWE HENGST 1810-1964 DOOR A.J.H. ROZEMOND (herzien door H.M.A. Kruse) TOEGANGSNUMMER 203 INHOUDSOPGAVE INLEIDING ...................................................................................................................................2 1. Geschiedenis .........................................................................................................................2 2. Verantwoording van de inventarisatie ..................................................................................6 3. Verantwoording van de herinventarisatie .............................................................................8 3.1 oorspronkelijk geïnventariseerd archief: inventarisnummers 1-1808 ....................... 8 3.2 niet eerder geïnventariseerd archief: inventarisnummers 1809-2104 ........................ 8 4. Aanwijzingen voor de gebruiker ...........................................................................................9 4.1 boekhouding ..............................................................................................................9 4.2 relaties........................................................................................................................9 5. Wijze van citeren ................................................................................................................10 INVENTARIS ..............................................................................................................................11 Daniël Visser en Zonen, distilleerderij en likeurstokerij De Graauwe Hengst, 1810-1926 (1941) ...........................................................................................................................................11 I. Eerste afdeling, 1810-1834 (1839) .....................................................................................11 1. Boekhouding ............................................................................................................11 2. Relaties ....................................................................................................................12 II. Tweede afdeling, 1835-juni 1847 (1865)............................................................................12 1. Boekhouding ............................................................................................................12 2. Relaties ....................................................................................................................13 III. Derde afdeling, juli 1847-1859 (1869) ...............................................................................13 1. Boekhouding ............................................................................................................13 2. Relaties ....................................................................................................................14 3. Diversen ...................................................................................................................16 IV. Vierde afdeling, 1860-1926 (1941).....................................................................................16 1. Boekhouding ............................................................................................................16 2. Relaties ....................................................................................................................28 2.1 correspondentie .............................................................................................28 2.2 voorraden .......................................................................................................45 3. Diversen ...................................................................................................................46 V. Vijfde afdeling: Likeurstokerij, 1919-1926. .......................................................................48 Aanvulling op het archief van de distilleerderij, (1923-1925) 1926-1964 en de Likeurstokerij, 1927-1942..........................................................................................................48 I. Distilleerderij ......................................................................................................................48 1. Boekhouding ............................................................................................................48 2. Administratie inzake voorraden en leveranties ........................................................51 2.1 voorraden .......................................................................................................51 2.2 leveranties .....................................................................................................54 3. Diversen ...................................................................................................................54 II. Likeurstokerij ......................................................................................................................55 TOEGANGSNUMMER 203 INLEIDING 1. Geschiedenis Er leeft in het huidige bedrijf Daniël Visser & Zonen, Distilleerderij en Likeurstokerij "De Graauwe Hengst", een traditie, die het jaar 1714 aanwijst als het jaar van oprichting. In dat jaar namelijk zou een zekere Jacob Visser een branderij hebben gekocht, die als de oorsprong van het tegenwoordige bedrijf valt aan te merken. Een schriftelijk bewijsstuk van deze koop is niet aangetroffen, maar de mogelijkheid bestaat, dat zij onderhands heeft plaats gehad en eerst haar bekrachtiging heeft gevonden bij akte van 27 november 1715, geregistreerd in het giftboek op die datum1 Over deze Jacob Visser zijn niet veel gegevens. Zijn vader, Philippus, was "verwer"2, Jacob zelf "constschilder"3. Wel trouwde te Schiedam op 15 maart 16814 ene Philippus Visser - de enige van die naam waarvan melding wordt gemaakt - afkomstig uit Ouwerick (Aurich) in Oost- Friesland met ene Geertje Willems Groot van Sitter, gelegen in het Land van Gullick, maar er zijn geen aanwijzingen dat deze beide mensen de ouders waren van Jacob. Zijn geboortedatum is niet bekend, want er is te Schiedam geen aangifte van zijn geboorte gedaan; daaruit zouden wij wellicht ook de naam van zijn moeder hebben kunnen vernemen. Blijkens bovengenoemde giftakte had Jacob zich een huis en erf verworven met een tuin erachter en een branderij ernaast, voorzien van twee rouwketels en één distilleerketel, gelegen aan het Hoofd. In 1717 kocht hij zich in het koornwijnbrandersgilde in5 en stookte tot in 17226. In dat jaar, op 10 november, deed hij zijn bedrijf van de hand7 en daarna vinden wij hem tot 1727 nog vermeld als gildebroeder die niet gestookt heeft8. Na laatstgenoemd jaar treffen wij hem in de gildeboeken niet meer aan; vermoedelijk heeft hij zich toen uit het gilde uitgekocht, maar wij vinden niet vermeld wanneer. Hij is overleden tussen 1732 en 17379 en liet bij zijn dood twee dochters na. Zijn enige broer stierf ongehuwd omstreeks 174610, zodat, in Holland althans, met hem dit geslacht Visser in de mannelijke lijn is uitgestorven. De nieuwe eigenaar van de branderij van Jacob Visser was Cornelis van Santen11, uit wiens bezit het bedrijf vervolgens door vererving aan de familie Visser kwam, waaruit Daniël stamde, naar wie de tegenwoordige firma is genoemd. 1. Zie o.a.: Distilleerderij en Likeurstokerij "De Graauwe Hengst" Daniël Visser en Zonen, Schiedam 1714. Uitgave van het Economisch Archief voor Nederland en Koloniën N.V., Amsterdam C, Singel 138, z.d.; idem: Uitgave van het Nederlands Economisch Cultureel Archief, Nedecuar N.V., Amsterdam, Weteringplantsoen 187, z.d. Beide uitgaven verwijzen naar het archief van de Gerechten van Schiedam, inv.nr. 357 fol. 11; dit is de akte van 27 november 1715. 2. o.a. Gemeentearchief Schiedam (GA Schiedam), archief van notaris Simon Knappert, inv.nr. 814, p. 409. 3. GA Schiedam, archief van notaris Johannes (van) Berckel, inv.nr. 787, p. 746. 4. GA Schiedam, archief van de Gerechten van Schiedam, inv.nr. 715. 5. GA Schiedam, archief van het Branders- (Stokers-)gilde, inv.nr. 3099. 6. GA Schiedam, archief van de Gerechten van Schiedam, inv.nr. 358, p. 266. 7. Ibidem. 8. GA Schiedam, archief van het Branders- (Stokers-)gilde, inv.nr. 3099. 9. In 1732 leefde Jacob Visser nog, hetgeen blijkt uit een akte van renunciatie, GA Schiedam, archief van notaris Jan van Lijcken, inv.nr. 868, p. 309, maar in 1737 is hij reeds overleden blijkens het testament van zijn broer Willem. GA Schiedam, idem, inv.nr. 872, p. 25. 10. Het jaar van overlijden van Willem Visser, Jacobs enige broer is hoogstwaarschijnlijk 1746, want op 5 december van dat jaar vond de boedelscheiding plaats van Willem's goederen, GA Schiedam, archief van notaris Jan van Lijcken, inv.nr. 878, p. 1133. 11. GA Schiedam, archief van notaris Simon Cornelis Knappert, inv.nr. 983, p. 967. 2 TOEGANGSNUMMER 203 Cornelis van Santen liet namelijk het bedrijf na aan zijn vrouw Helena den Draak12, deze weer aan haar dochter Petronella13, weduwe van Daniël van Leeuwen. Via haar dochter Cornelia14, die getrouwd was met Gerrit Visser15, de vader van Daniël16, kwam de branderij in het bezit van dit geslacht Visser. De laatstgenoemde wisseling van eigenaar vond als volgt plaats. Petronella van Santen stierf in 178217 en de panden die zij in haar bezit had, werden op 24 januari van het volgende jaar publiek geveild18, bij welke gelegenheid Gerrit Visser de meergenoemde branderij kocht. De opbrengst van deze veiling en haar