Het DNA Van Onze Toekomst

Grafisch ontwerp: www.blauwepeer.be – Opmaak: www.johnnybekaert.be – Fotografie: Edelweiss Fotografie: – www.johnnybekaert.be Opmaak: – www.blauwepeer.be ontwerp: Grafisch

universiteit gent | juli 2010 Huisvesting Afdeling Huisvesting Stalhof 6 - 9000 Gent T 09 264 71 00 2010 2011 Studieﬁnanciering Sociale dienst Sint-Pietersnieuw straat 47 - 9000 Gent T 09 264 70 72 - 78 Opleidingen, inschrijvingsmodaliteiten Adviescentrum voor Studenten Sint-Pietersnieuw straat 33 - 9000 Gent T 09 331 00 31 INSCHRIJVING NIEUWE STUDENTEN maandag tot en met vrijdag doorlopend van 10 u. tot 16 Inschrijvingsmodaliteiten zie www.UGent.be 9 augustus » 24 september Universiteitsforum (Ufo) Sint-Pietersnieuwstraat 33

1 juli » 16

8*HQWEH Z ZZ Het DNA van onze toekomst

p Witse doet het fout p Timmeren aan de informatiesnelweg p UGent palmt Shanghai Expo 2010 in

estaurant De Graslei gelegen op het mooiste plekje van Gent. Achter gevel n°7 kan Ru een sfeervol en gastvrij eethuis ontdekken. U wordt er met een glimlach ontvangen en bediend alsof u een vriend van het huis bent. Culinair hebt u de keuze uit de beste Belgische salades, vis- en vleesgerechten.

Alle dagen open van 11u tot ... Voor informatie over groepsmenu’s of andere: [email protected]

Graslei 7 - 9000 Gent - Tel. 09 225 51 47 - www.restaurantdegraslei.be

SHOP Al onze boeken, makkelijk en veilig besteld, snel geleverd!

Voor het zomernummer 207 schenkt Hoe heet het exclusief verwenmenu dat Universiteit Gent zijn lezers 20 vouchers telkens de 2de en 4de dinsdag van de t.w.v. 30,00 euro. Goed voor een verfijnd maand geserveerd wordt in Belga Queen? gastronomisch etentje in Belga Queen Gent. Schiftingsvraag: Stuur een e-mail naar [email protected] Hoeveel juiste antwoorden zullen ons tegen Wist je dat medewerkers, studenten en Surf naar: www.UGent.be/lannoo. met vermelding van je postadres en 31 augustus om middernacht bereikt alumni van UGent 15% korting ontvangen Je vindt er de ‘magische knop’ waarmee antwoord op de vraag: hebben? op alle boeken in de Lannoo webshop? je jouw korting* kunt verzilveren!

*korting enkel geldig via deze link in dit nummer 1

Witse doet het fout 2 Het DNA van onze toekomst 4 Genderverschillen bij depressie in Europa 9 UGent palmt Shanghai Expo 2010 in 12 Negenproef met Leen Lootens 14 Interview met personeelsdirecteur Dirk Verly 17 Het August Vermeylenjaar gelanceerd 18 Timmeren aan de informatiesnelweg 23 UGent’ers onder de zon 28 Edito

Zomer!

Zomer: tijd van ontspanning en genieten. De levendigheid die de zomer kenmerkt, uit zich vaak in enthousiasme en bevlogenheid. Misschien lijken daarom allerlei ‘passies’ de rode draad in dit julinummer te vormen.

Hoe anders kun je de passie noemen waarmee biotechnologisch onderzoek aan de UGent de wereldtop bereikt? Of waarmee één van onze doctoraatsstudenten het opsporen van dopinggebruik vooruithelpt?

Echte bevlogenheid spreekt ook uit het verhaal van de vulkanologen van de vakgroep Geologie en Bodemkunde van de Universiteit Gent die de Belgische bevolking opriep om mee te helpen vulkaanstof van de Is de toekomst IJslandse vulkaan Eyjafjallajökull te verzamelen en nu toonaangevend van de euro in gevaar? p onderzoek verrichten naar de minuscule asdeeltjes. 26 Regelrechte liefdesverklaringen over de mooiste plaatsjes in Gent wor- Vulkanologen bestuderen den afgestoken door verschillende UGent’ers die hun favoriete Gentse stof van Eyjafjallajökull p zomerplekje blootgeven. Vulkanologen van de vakgroep Geologie en Bodem- En aan de andere kant van de aardbol zetten UGent-onderzoekers kunde riepen de Belgische bevolking in april 2010 met hun wetenschappelijke expertise de jarenlange band met China op om mee te helpen vulkaanstof van de IJslandse in de verf op de Wereldexpo in Shanghai. vulkaan Eyjafjallajökull te verzamelen. Doctoraatstu- In dit magazine komt u ook uitvoerig te weten hoe de toekomst van dente Karen Fontijn richt haar elektronenmicroscoop de euro eruitziet en welke technieken best gebruikt worden om mis op de asdeeltjes. dadigers te verhoren. 20 Zware kost misschien. Geestelijk sturen we u daarom ook alvast een beetje op vakantie. Al lezende zult u vertoeven in Shanghai, onze prach- tige Plantentuin of op een bankje in het Zilverhof… Of wat dacht u van een kopje koffie op een pittoresk dorspleintje?

Ik wens u een ‘topzomer’!

Prof. Paul Van Cauwenberge, rector

Commissaris Witse uit Halle staat bekend om zijn ongeduldige aanpak van een verdachte en ook inspecteur Tom Segers uit ‘Zone Stad’ gaat zijn boekje wel eens te buiten tijdens een verhoor. Hoewel dat in televisieseries altijd het gewenste resultaat oplevert, blijkt dat in realiteit niet zo te zijn. “Met empa- thie, geduld en door het overzicht te bewaren, kom je een heel eind verder”, stelt doctoraatstudente Lotte Smets.

Auteur: Stéphanie Poelman | Foto: Nic Vermeulen

Witse doet het fout Praktijkgerichte opleiding voor verhoorders

Verschillende onderzoeken sinds zelf komt of op aangeven van de kunnen optimaliseren. Ik nam die de jaren 80 tonen aan dat een rechercheurs ontstaat”, legt Lotte vraag destijds samen met hem op verdachte suggestieve vragen stel- Smets, rechtspsychologe maar en hij trad op als mijn promotor.” len of hem onder druk zetten niet verbonden aan de vakgroep Crimi- de meest betrouwbare manier is nologie, uit. “Open vragen stellen, Eigen talenten om een bekentenis los te krijgen. stiltes laten vallen tijdens een ver- Lotte Smets ontwikkelde in het Dat bleek ook tijdens het recente hoor of met alternatieve scenario’s kader van haar proefschrift een assisenproces over de moord op op de proppen komen, werpt meer verhooropleiding op maat en testte Joke Van Steen. De advocaat van vruchten af. We weten ondertus- die zeven maanden lang in de beschuldigde Olav Herreman wist sen dus hoe het beter moet, maar praktijk. zijn cliënt vrij te pleiten omdat zien dat niet altijd in de praktijk ge- “In het bedrijfsleven zien we dat een van de getuigenverklaringen beuren. Daarom vroeg de Gentse een coachsysteem heel goed door de ondervragers zou zijn afge- federale politie eind vorig jaar aan werkt. Daarom ben ik op zoek dwongen. professor Paul Ponsaers, verbon- gegaan naar een manier om dat- “Het probleem met getuigenverkla- den aan de vakgroep Criminologie, zelfde systeem binnen het huidige ringen is dat je moeilijk kan achter- te onderzoeken hoe zij de verhoor- recherchewerk te implemente- ugent halen of het verhaal van de getuige competenties van de rechercheurs ren”, gaat ze verder. “Waar in de Info p Lotte Smets 3 Vakgroep Strafrecht en Criminologie Tel. 09 264 69 36 [email protected] cheurs op in twee groepen. De ene Subtiele verbetering groep kreeg in de volgende zeven Na zeven maanden observeren maanden zo’n vijf à zes individuele en quoteren kon Smets de balans bestaande politieopleidingen de sessies met een coach, de andere opmaken en hoewel de opleiding leraar centraal staat, leg je met fungeerde als controlegroep. “In nuttig bleek, nuanceert ze tegelijk zo’n coaching meer de nadruk op die individuele sessies bespraken het resultaat. de rechercheur zelf. Het is de be- de rechercheurs hoe zij zich de doeling dat die zich bewust wordt afgelopen maand tijdens verhoren “Niet alleen de gecoachte groep van zijn eigen gedrag tijdens een opstelden en gedroegen, wat hun maar ook de controlegroep bleek verhoor en met zijn eigen compe- succesverhalen waren en wat min- beter te scoren. Hoewel de recher- tenties aan de slag gaat. Iemand der goed verliep. Ze moesten zich cheurs die het traject volledig door- die van nature ongeduldig is kan je dus zeer bewust zijn van zichzelf en liepen iets hoger scoorden dan hun namelijk nooit veranderen in een het verloop van hun verhoren. De collega’s, was het verschil klein en toonbeeld van geduld.” coach stuurde dan bij waar dat no- niet significant. Dat kan liggen aan De opleiding die Lotte Smets ont- dig was en die tips namen ze mee het feit dat ik met een zeer beperkt wikkelde, bestaat uit drie delen: een naar de volgende maand.”. aantal proefpersonen gewerkt heb, precoaching verhoor, de coaching maar ook aan het feit dat zaken zelf en een postcoaching verhoor. Daarnaast had Lotte Smets voor die tijdens een verhoor gebeuren In de eerste fase spelen de deel- haar onderzoek ook een instru- moeilijk te meten zijn. Een andere nemers een rollenspel met een ment nodig om te meten of de verklaring is dat er hier mogelijks acteur. Het rollenspel gebeurt in rechercheurs hun techniek om sprake is van een in- versus out- groepjes van vier of zes personen, verdachten te verhoren daad- groupfenomeen. De groep die duurt zo’n veertig minuten en is werkelijk verbeterden. Daarvoor geen coaching kreeg, wist dat de gebaseerd op een echt politiedos- gebruikte ze de Police Interview anderen dat wel kregen en dat ze sier. “Een van die acteurs was Competence Inventory (PICI) van beide getest zouden worden. Het Axel Daeseleire, die op dat moment professor Filip De Fruyt, haar is eigen aan de mens dat de een het werk van de politie observeer- copromotor verbonden aan de niet wil onderdoen voor de ander. de voor zijn rol in de politieserie faculteit Psychologie en Pedagogi- Tot slot was mijn onderzoek ook Wolven”, vertelt Lotte Smets. Na sche Wetenschappen. PICI is een een druk besproken onderwerp in het rollenspel volgt een feedback- instrument dat het mogelijk maakt de wandelgangen van de verschil- moment. “De rechercheur in kwes- de verschillende competenties lende recherchediensten waar mijn tie krijgt dan niet alleen feedback van een rechercheur te quoteren. onderzoek draaide. Het kan dus zijn van de coach en collega-recher- “Aanvankelijk was dat een zeer dat zij op die manier ook toegang cheurs, maar moet ook zichzelf bruikbaar instrument voor mijn kregen tot de tips die hun collega’s beoordelen. Vervolgens kreeg een onderzoek, maar op basis van mijn te horen kregen.” deel van die rechercheurs de daad- observaties in de praktijk moest werkelijke coaching, de tweede fase. ik toch enkele kanttekeningen Desalniettemin is Lotte Smets Tot slot vond de laatste fase plaats plaatsen. Zo observeerde ik dat overtuigd van de waarde van de waarbij opnieuw elke rechercheur de coaching vaak op meerdere door haar ontwikkelde opleidings- opnieuw een rollenspel speelde. competenties tegelijk gebeurde methode, al mag die volgens haar Daarbij was het de bedoeling het in plaats van op de twee voor- nog langer en intensiever duren leereffect van de coaching in beeld opgestelde PICI-competenties. en is er nood aan follow-up. “De te zetten en vroegen we de verhoor- Daarnaast is het ook moeilijk om mooiste bekroning is uiteraard ders rekening te houden met de bepaalde karaktereigenschappen dat de politie de coachingtechniek tips en opmerkingen die ze kregen van elkaar los te koppelen. Zo is implementeert in haar opleiding. tijdens de coachingmomenten.” een empathisch iemand meestal Ze hebben daar al interesse voor geduldig en luistervaardig”, ver- getoond, maar er zijn momenteel Competenties duidelijkt ze, “waardoor de recher- nog geen concrete plannen voor.” Om te weten of de opleiding re- cheurs het moeilijk vonden om de sultaten opleverde, deelde Lotte verhoorcompetenties afzonderlijk Smets de 64 deelnemende recher- te beoordelen.” 4 Het DNA van onze toekomst Onderzoekers in de spits van de biotechnologie

Biotechnologie, ver van mijn bed? Biotechnologisch onderzoek aan de den we bij de vakgroepen Biologie UGent vinden we terug in de facul- (cfr. ‘Microalgen, biobrandstof van Niets bleek minder waar tijdens de teiten Bio-ingenieurswetenschap- de toekomst’, zie interview) en Bio- Dag van de Biotechnologie eind juni. pen, Wetenschappen, Geneeskun- chemie en Microbiologie. de en Gezondheidswetenschappen Het grote publiek maakte er massaal en Diergeneeskunde. Het biotechonderzoek binnen de kennis met de knowhow en toepas- faculteit Bio-ingenieurswetenschap- Binnen de faculteit Wetenschap- pen van de UGent is grosso modo singen van de biotechnologie, met de pen is het biotechnologisch onder- verdeeld over drie vakgroepen. De UGent in een glansrijke hoofdrol. In zoek van de UGent hoofdzakelijk ge- vakgroep Moleculaire Biotechnolo- koppeld aan het VIB. Zo leggen de gie is actief in verschillende domei- partnership met het Vlaams Instituut wetenschappers van de vakgroep nen, zoals de bescherming en resis- voor Biotechnologie (VIB) staan onze Biomedische Moleculaire Biologie tentie van gewassen tegen ziekten de mechanismen bloot van ontste- en de rol van cellen in veroude- onderzoekers in de spits van de tech- king- en infectieziekten en kankers. ringsprocessen en ziektes. Binnen nologie die vandaag, en meer nog in Deze kennis dient om nieuwe ge- vier labo’s wordt er aan onderzoek neesmiddelen te ontwikkelen, zoals gedaan (cfr. ‘Plantenbiotechnologie de toekomst, onze manier van leven bv. een vaccin tegen griep. helpt landbouw’, zie interview). en werken zal beïnvloeden. In de vakgroep Plantenbiotechno Wie bio-ingenieurs en biotechno- Auteur: Johan Van Praet | Foto's: Toon Coussement logie en Genetica ontrafelen on- logie combineert, komt ook onver- derzoekers alle processen in een mijdelijk terecht bij de vakgroepen plant en doorgronden het hele ‘Biochemische en Microbiële systeem ‘plant’. Ook bio-informati- Technologie’ en ‘Duurzame Orga- De UGent heeft een lange traditie ca is hier een onderzoeksdomein nische Chemie en Technologie’. in de biotechnologie. UGent-pio- (cfr. ‘Bio-informatica ontrafelt de De wetenschappers doen er bio- niers als Marc Van Montagu, Jeff code van het leven’, zie interview). technologisch onderzoek in functie Schell en Walter Fiers lagen mee Met hun kennis ontwikkelen de van de industriële productie van aan de basis van het vakgebied, wetenschappers planten die meer chemicaliën, voedselingrediënten, van de biotech-valley in Zwijnaarde biomassa produceren en een gro- bioplastics, biobrandstoffen en bio- en van het VIB. Een paar decen- tere opbrengst hebben. Met dit energie, … Doel van het onderzoek nia later telt de UGent honderden onderzoek staat Vlaanderen aan is onder meer onze afhankelijkheid biotechonderzoekers en werden de wereldtop inzake plantenbio- van petroleum te verminderen. al een tiental biotechspin-offs op- technologie, dat bleek recent nog Dankzij microbiële hulpbronnen gericht. uit een benchmarkstudie uitge- kunnen de onderzoekers duur- Op één pagina alle vakgroepen en voerd door het Australische Plant zame producten en processen laboratoria voorstellen die actief Science Center. Wereldwijd scoor- ontwikkelen die beter zijn voor zijn in fundamenteel en toegepast de het UGent-VIB-departement, mens en milieu. Het onderzoek in biotechnologisch onderzoek, is geleid door professor Dirk Inzé, deze labo’s vormde de basis voor onbegonnen werk. Maar het over- het hoogst op vlak van het aantal Ghent Bio-Energy Valley, in 2005 zicht hieronder geeft een globale citaties en papers. opgericht en inmiddels uitgegroeid doorsnede van het talent dat onze tot een toonaangevend kennis- universiteit vertegenwoordigt in Nog meer UGent-biotechonderzoek centrum inzake bio-gebaseerde ugent de biotechnologie in Vlaanderen. in de faculteit Wetenschappen vin- economie. 5

Binnen de faculteit Geneeskunde zie interview). Biotechnologisch en Gezondheidswetenschappen onderzoek binnen de faculteit is de sterkste link met biotechno- Diergeneeskunde ten slotte houdt logisch onderzoek te vinden bij de voornamelijk verband met dierlijke vakgroep Biochemie (cfr. ‘Naar een genetica, gentherapie en de voort- gepersonaliseerde geneeskunde?’, planting bij dieren.

Plantenbiotechnologie helpt landbouw

Hoe beter wetenschappers be- Hogere opbrengst, Plantenbiotechnologie zoekt ook grijpen op welke manier planten minder kosten oplossingen om planten immuun functioneren en zich tegen ziekten “In het oog springende toepas- te maken tegen bepaalde ziekten en stress (bv. door klimaatveran- singen?” De professor somt er en op die manier te voorkomen dat dering) beschermen, hoe meer een aantal op: “De meest wijdver- de oogst verloren gaat. Binnenkort nieuwe biotechnologische toepas- spreide vandaag zijn typisch voor de staan dergelijke rijst, bananen en singen ze kunnen ontwikkelen. In de grootschalige industriële landbouw aardappelen in het veld.” vakgroep Moleculaire Biotechnolo- zoals herbicidenresistente soja en gie gebeurt al tien jaar onderzoek insectenresistent katoen. Maar Het economische potentieel van in het voordeel van de landbouw, universiteiten en onderzoeksinstel- genetisch gewijzigde gewassen is hier en in de ontwikkelingslanden. lingen ontwikkelen een pak andere groot. Goed voor liefst 9,4 miljard toepassingen die echter vaak alleen dollar in 2008, waarvan 50% voor “De focus van ons onderzoek ligt op samen met de industrie gecom- landbouwers in ontwikkelingslan- de manier waarop microscopisch mercialiseerd kunnen worden den. Zowat de helft van die extra kleine wormpjes (plantenparasitaire vanwege de grote kosten van de inkomsten komt van meeropbreng- nematoden) de plantenafweer ver- toelatingsprocedures. Zo is bv. sten, de andere helft van lagere schalken om zo plantencellen aan te een maïs ontwikkeld die bestand is kosten (o.m. minder gebruik van passen aan hun eigen behoeften”, tegen droogte. Die wordt nu verder onkruidverdelgers). “Jammer ge- legt professor Lieve Gheysen van geoptimaliseerd voor Afrika. Of nog: noeg wordt de commercialisatie de vakgroep uit. “Nematoden injec- de zgn. ‘gouden rijst’ die provitamine van nieuwe toepassingen aanzien- teren eiwitten in de plantenwortel A bevat. Het zaad kan verdeeld wor- lijk vertraagd door de uiterst stren- en wij proberen dat proces (welk den om blindheid en sterfte door ge en lange toelatingsprocedure”, type eiwitten, wat doen die, hoe rea- het vitaminetekort te bestrijden. besluit Lieve Gheysen. geert de plant, …?) te doorgronden. Pas dan kunnen we tussenbeide “Het economische potentieel van genetisch gewijzigde komen om de plant te beschermen gewassen bedroeg in 2008 liefst 9,4 miljard dollar.” tegen de aanval van de wormpjes.” Daarnaast doet de vakgroep DNA- analyse voor de karakterisatie van biodiversiteit, populatieonderzoek en voor de efficiënte opvolging van veredeling. Ten slotte ondersteunt de vakgroep nuttige toepassingen van plantenbiotechnologie voor ontwikkelingslanden of Europa. Denk maar aan de ontwikkeling van een insecten- of schimmelresistente aardappel. 6

Naar een gepersonaliseerde geneeskunde?

ze geregeld een set merkers gaan meten die informatie geven over mogelijke risico’s. Mensen met vooraf geïdentificeerde genetische “Ziektemerkers voorbestemming worden dan syste- zullen een matisch opgevolgd.” belangrijk onderdeel Therapie op maat van vormen bij de de patiënt diagnose van Behalve hun rol in de diagnostiek de toekomst.” laten biomerkers ook toe om thera- pieën af te stemmen op individuele patiënten. In de kankergeneeskunde bijvoorbeeld werken veel geneesmiddelen slechts bij een beperkt Niet elke patiënt wordt beter van matisch duizenden eiwitten te ana- aantal patiënten. De kennis van de een geneesmiddel. Denk maar lyseren in bijvoorbeeld een bloed- betrokken biomerkers kan helpen aan sommige onaangename bij- staal.” Als men ‘biomerkers’ – dat de gepaste therapie te selecteren werkingen. Biotechnologie kan zijn bepaalde eiwitten kenmerkend op maat van de patiënt. “Zo kan hier verandering in brengen. Een voor een ziekte – in een bloedstaal de behandelende arts beslissen ‘gepersonaliseerde geneeskunde’ aantreft, kan daaruit een diagnose om van verdere behandelingen zou in de toekomst rekening kun- gesteld worden. Elke ziekte is im- af te zien of om een alternatieve nen houden met het profiel van de mers gelinkt met meerdere eiwit- behandeling op te starten waarop genen en eiwitten van de patiënt, ten. Dat eiwitpatroon, een mix van de patiënt beter kan reageren. Zo zodat vooraf kan worden uitge- merkers, vormt de streepjescode komen we stap voor stap bij geper- maakt of een geneesmiddel al dan van de ziekte. sonaliseerde geneeskunde.” niet geschikt is. Professor Vandekerckhove is ervan Het staat buiten kijf dat biomerkers De kennis van onze eiwitten kan overtuigd dat ziektemerkers een naast de geneeskunde ook toepas- helpen om de reactie op genees- belangrijk onderdeel zullen vormen singen zullen vinden in andere do- middelen in kaart te brengen. Onze bij de diagnose van de toekomst, en meinen van de biologie. Zo kunnen voedselvertering, onze hersenacti- bij uitbreiding zelfs de mogelijkheid ze bijvoorbeeld informatie verschaf- viteit, ons immuunsysteem, … zijn bieden voor persoonlijke diagnose. fen over de kwaliteit van het leefmi- allemaal processen bepaald door “Zoals mensen nu al zelf hun gluco- lieu of over de standaardisatie van eiwitten. Foutjes in eiwitten of eiwit- sespiegel meten of zwangerschaps- voedselproductie via biologische processen liggen aan de basis van tests doen, zo wordt verwacht dat processen. veel ziekten. “Eén soort menselijke cel (er zijn ongeveer 240 verschillende celtypes) maakt tussen de 5 en 10.000 verschillende eiwitten aan. In totaal codeert het menselijk genoom voor zo’n 22.000 verschillende eiwitten”, becijfert professor Joël Vandekerckhove, wetenschappelijk directeur van het VIB Depar- tement Medisch Eiwitonderzoek. “In 2003 ontwikkelden we een ugent baanbrekende techniek om syste- 7

Bio-informatica ontrafelt de code van het leven

Overal ter wereld verdiepen onderzoekers zich in de toedracht van genen en eiwitten in levende cellen en complete organismen. Dat grootschalig onderzoek levert ongelooflijk veel biologische data op die allemaal op een betrouwbare en behapbare manier verwerkt, opgeslagen en geanaly- seerd moet worden. Dat is de job van de bio-informaticus.

“Bio-informatica en systeembio- logie spelen een belangrijke rol in zowat alle domeinen van de levens- wetenschappen”, vat dr. Steven “In de toekomst zal elke moleculaire bioloog Maere samen. “Van de identificatie over basisvaardigheden bio-informatica van biomerkers (lees ‘Naar een moeten beschikken.” gepersonaliseerde geneeskunde?’) voor ziekten zoals kanker, over het rol hebben gespeeld bij de evolutie experts zijn. In de toekomst zal elke ontrafelen van ziektemechanismen van meer complexe planten en die- moleculaire bioloog over basisvaar- tot het verbeteren van gewassen. ren en de ontwikkeling van nieuwe digheden bio-informatica moeten Ook voor onderzoek naar de evolu- morfologische kenmerken.” beschikken.” tionaire verwantschap tussen soorten is bio-informatica onmisbaar.” Informatie groeit exponentieel “Wereldwijd spuwt hoogtechnolo- Steven Maere leidt een onder- gische onderzoeksapparatuur elke zoeksgroep binnen de vakgroep dag ‘gigabasen’ (miljarden DNA- Plantenbiotechnologie en Genetica letters) informatie over genen (faculteit Wetenschappen) die de eiwitsequenties uit. De massa bio- evolutie van biologische systemen logische data groeit exponentieel”, bestudeert. “Samen met profes- legt Steven Maere uit. Kenmer- sor Yves Van de Peer onderzoek kend voor bio-informatica is dat er ik o.a. de invloed van genen ge- relaties worden gelegd tussen de noomduplicaties op de evolutie van vele gegevens. Zo worden stukken complexe systemen. Planten en vergelijkbaar DNA gezocht, eiwitten andere organismen, waaronder met vergelijkbare expressiepa- de mens, ondergingen op verschil- tronen, genetische afwijkingen bij lende tijdstippen in hun evolutie een mensen met een bepaalde erfelijke genoomverdubbeling, waardoor ziekte, enzovoort. “Het is onmoge- ze plots over tweemaal zoveel gelijk om al die informatie manueel te nen beschikten. Veel van die extra analyseren. Daarvoor heb je soft- genkopieën zijn sindsdien verloren ware en rekenmethodes nodig die gegaan, maar de resten van oude specifiek ontworpen zijn om zinvolle genoomduplicaties zijn nog altijd informatie te halen uit biologische terug te vinden in veel genomen. datastromen en die voor te stellen Wij denken dat de overblijvende ge- op een manier die bruikbaar is voor dupliceerde genen een belangrijke onderzoekers die geen computer- 8

Microalgen, biobrandstof van de toekomst

“De blauwe biotech krijgt nu veel ende landbouwgewassen. Door aandacht door de groeiende nood hun biologie en ecologie te bestu- aan alternatieve energiebronnen, deren, proberen we te achterha- ‘nieuw’ te ontginnen gebieden voor len hoe deze organismen precies voedselproductie en duurzame pro- functioneren en waarom ze zo ductie van bioproducten”, verklaart succesvol zijn. Deze kennis passen professor Wim Vyverman. “De we vervolgens toe om ze optimaal technologie biedt kansen op lange te kunnen kweken.” De teelt van termijn, aangezien naar schatting microalgen op grote schaal biedt 80% van de levende organismen een waaier aan toekomstper- zich in aquatische ecosystemen spectieven, omdat de algen geen bevindt. Toepassingsgebieden vruchtbare landbouwgrond nodig zoals de aquacultuur bijvoorbeeld hebben, maar afvalwater en -gas- behoren tot de snelst groeiende sen kunnen gebruiken als voeding. industrieën ter wereld. De mariene Bovendien hebben ze een hoge biotechnologie levert een bijdrage productiviteit en behoren ze tot de Onder druk van de stijgende aan uiteenlopende sectoren: van rijkste bronnen van interessante olieprijs worden microalgen aquacultuur tot gezondheidszorg bioproducten. beschouwd als dé toekomstige en van cosmetica tot levensmid- biobrandstof. En dat is geen over- delen.” Vandaag de dag worden de algen statement want de ‘blauwe’ plan- vooral op laboratoriumschaal ten produceren evenveel biomassa Commerciële teelt nog geteeld. Grote commerciële kwe- en zuurstof als alle bossen samen. in de kinderschoenen kerijen bestaan nog niet maar van Technische problemen remmen de De onderzoeksgroep Protistologie zodra een aantal technische pro- grootschalige teelt nog af, maar en Aquatische Ecologie bestu- blemen zijn opgelost, houdt niets eenmaal die opgelost zijn, kunnen deert de biologie van microalgen. de grootschalige kweek en oogst algen gebruikt worden voor de Deze ééncellige organismen doen, nog tegen. “Behalve de fundamen- massaproductie van zowel hoog- net als planten op het land, aan teel biologische vragen over de mo- waardige producten, zoals omega fotosynthese, en vormen zo basis gelijkheden om de biochemische 3-vetzuren, antioxidanten en even- van de voedselketens in zeeën en samenstelling van algen te opti- tueel nieuwe geneesmiddelen, als oceanen. Wim Vyverman: “In ter- maliseren via een betere selectie van grote hoeveelheden eiwitten, men van productiviteit overtreffen of genetische modificatie”, besluit suikers en zelfs biobrandstof. ze ruimschoots de snelst groei- Wim Vyverman.

“De teelt van microalgen op grote schaal biedt een waaier aan toekomst- perspectieven.”

ugent Info p Sarah Van de Velde 9 Vakgroep Sociologie Tel. 09 264 84 58 [email protected]

Een Europa vol verschillen Doctoraatsstudente onderzoekt depressieniveau bij mannen en vrouwen

“Om uitspraken op dat niveau te kunnen doen, hadden we uniforme Vrouwen zijn emotioneler dan mannen. Mannen huilen gegevens nodig over depressivi- niet. Geld maakt niet gelukkig, maar het helpt wel. Hoe teit van mannen en vrouwen uit alle Europese handen. Die waren geëmancipeerder de vrouw, hoe gelukkiger ze is. Het tot voor kort niet beschikbaar. In zijn slechts enkele algemeen aanvaarde stellingen over 2005 en 2006 verzamelde de European Social Survey gegevens hoe we ons voelen. Doctoraatsstudente Sarah Van de over depressieve klachten in 25 Velde, verbonden aan de vakgroep Sociologie, nam de Europese landen en bood daarmee een oplossing voor dit hiaat”, begint proef op de som en onderzocht of vrouwen meer de- Sarah Van de Velde haar verhaal. pressieve klachten hebben dan mannen, hoe dat komt “We maakten gebruik van dat veelgebruikte meetinstrument, dat en of dat in heel Europa zo is. reeds zijn nut bewees in voorgaand onderzoek. Plaatselijke interviewers Auteur: Stéphanie Poelman | Foto: Nic Vermeulen stelden de deelnemers acht depres- siegerelateerde vragen waaronder De kaart toont duidelijk de verschillen in depressiescores tussen de verschillende Europese landen, en ook de genderverschillen.

10 {Y| |Y} }Y~ ~Y dat vrouwen daar meer lijden Y onder familiegerelateerde stressoren, zoals een echtscheiding, dan

onder sociaal-economische. Maar <9A9; <9A<> ;9@7< ;9@>8 wat dan in de Scandinavische en <8A>< ;8@7< de West-Europese landen, waar <;A78 ;:@=9 de overheid een groot deel van de <;A=7 ;<@5< zorgvoorzieningen organiseert? Of <9A:? ;8@=9 in de Oost-Europese landen waar <9A;; de liberale markteconomie nog ;8@;9 <:A?< ;9@=6 <9A99 ;9@9> <:A>? maar heel recent is geïntrodu- ;;@5< Í É <:A:> < ceerd en er nog steeds een traditi- <9A<9 ;:@5> ;<@95 ;:@>8 < <9A>9 Tegen de verwachtingen in bleek in <9A76 ;9@88 ;8@<6 < aal-economische positie toch het ;9@=7 < meest door te wegen op depressie. ;;@=7 <;A88 Enkel de Oekraïense, Belgische en ;;@<7

Franse mannen blijken meer gevoe- <9A=9 ;9@=: lig voor familiegerelateerde factoren. Hetzelfde geldt voor vrouwen <9A89 uit Frankrijk, Denemarken, Spanje ;9@:; en Rusland. “Voor dat laatste land kan de opbouw van de samenleving hoe vaak ze zich verdrietig voelen, rendeel van de bevolking zich voor na de val van de Sovjet-Unie een of ze moeilijk op gang komen en of kinderopvang en ziekenzorg richten rol spelen. Die maatschappij kende ze slecht slapen. De resultaten die tot dure privévoorzieningen. Ook immers een grote gendergelijkheid daaruit voortkwamen, kon ik dan de uitkeringen voor gepensioneer- en was daar dankzij bijvoorbeeld toetsen aan voorgaande studies die den en werklozen zijn er eerder collectieve kinderopvang ook op concludeerden dat vrouwen inder- beperkt. Je welzijnsniveau is er dus voorzien. Maar na de val van het daad meer depressies vertonen. erg afhankelijk van je eigen positie communisme verdwenen veel van We verwachtten immers dat die op de arbeidsmarkt en van die die voorzieningen. Dat zorgt ervoor bevinding maar een zeer algemene van je partner. Heb je een slecht dat vrouwen met meer stress kam- bevinding is. Ze gaat ook niet in alle betaalde job, of werk je helemaal pen en dus ook gevoeliger zijn voor samenlevingen in dezelfde mate op, niet, dan kan je ook moeilijker die depressies.” omdat de maatschappelijke context voorzieningen betalen. Logisch dus en de sociale organisatie van het dat de socio-economische factoren Vrolijk vs. droevig Europa leven van mannen en vrouwen van er zwaarder doorwegen.” Een andere opvallende conclusie doorslaggevend belang zijn.” uit het onderzoek is dat de mate “Maar is dat ook zo in landen waarin mannen en vrouwen een Status vs. familie waar de sociale voorzieningen, de verschillend depressieniveau Daarnaast wou de doctoraatsstu- gezondheidszorg en de zorg voor hebben inderdaad verschilt van dente ook nagaan of het klopt dat kinderen hoofdzakelijk door de ei- land tot land. Terwijl het verschil socio-economische factoren zwaar- gen familie worden opgevangen? in Portugal, Rusland, Cyprus en der doorwegen op het gemoed dan In de Zuid-Europese landen blijven België groot is, vertonen Slovenië, familiegerelateerde stressoren. veel vrouwen bijvoorbeeld thuis om Finland en Ierland een opvallend “Voorgaand Amerikaans onderzoek voor hun kinderen of een familielid klein verschil. Bij die laatste twee wees namelijk uit dat dat zo is”, ver- te zorgen. Ze zijn erg afhankelijk is er zelfs sprake van gendergelijk- telt ze. “Maar een groot deel van van het inkomen van hun man. De heid. “Die conclusie toont aan dat de sociale voorzieningen is daar genderideologie is er ook eerder er meer aan de hand is dan het ugent marktafhankelijk. Zo moet het me- traditioneel. Het zou dus kunnen feit dat vrouwen gevoeliger zijn dan 11

mannen. Dat verklaart immers niet ideologie. De laatste jaren worden vrouw. Armoede speelt dan weer waarom er frappante verschillen vrouwen er echter enorm gemo- een veel kleinere rol. Een ander tussen landen optreden.” tiveerd om verder te studeren en opmerkelijk verschijnsel is het feit Toch volstaat het volgens Sarah te gaan werken. Toch blijft de zorg dat België een van de koplopers is Van de Velde niet om zomaar voor het gezin nog grotendeels hun in het gebruik van antidepressiva en een socio-economisch model uit verantwoordelijkheid, omdat zowel tegelijk nog steeds hoog scoort in een ander land te kopiëren om de markt als de overheid voor de vragenlijst. “Dat toont aan dat de het voorkomen van depressiviteit onvoldoende alternatieven zorgen. mentale gezondheid van een bevol- te verminderen. “Maatregelen Het is daarom niet onlogisch dat king of een subgroep van de bevol- invoeren die de samenleving eman- zij eerder hoog scoorden in ons king een maatschappelijk probleem ciperen staat niet garant voor depressiviteitsonderzoek.” is dat om sociale verklaringen en een samenleving met een betere interventies vraagt. Psychologische mentale gezondheid. Integendeel, Tot slot wijst Sarah Van de Velde en farmacologische ondersteuning op het moment dat de samenleving nog op het feit dat België zich an- is belangrijk om mensen er bovenop zich in een overgangsfase bevindt, ders gedraagt dan de meeste lan- te helpen, maar dit houdt niet in dat zullen de burgers net meer stress den. Zo blijkt dat een van de groot- neuropsychologische factoren aan ondervinden en dus ook meer de- ste struikelblokken voor mannen de basis liggen van de interlandelijke pressieve klachten hebben. Dat familiegebonden is, namelijk dat ze verschillen in het voorkomen van de- zie je zowel in de Zuid- als Oost- geen partner hebben. Bij vrouwen pressiviteit en het geslachtsverschil Europese landen. Spanje is daar neemt hun depressiviteitsscore toe in depressiviteit”, besluit ze. In haar een mooi voorbeeld van. Het was als zij gescheiden zijn, maar ze halen toekomstig onderzoek stelt Sarah tot voor kort een eerder tradi- meer voordeel uit een hogere oplei- Van de Velde die maatschappelijke tioneel land op vlak van gender ding dan de gemiddelde Europese oorzaken centraal.

UGent en Festival van Vlaanderen dromen samen

Van 18 september tot 7 oktober Beide organisaties leggen elk jaar hun staan. Nog op 6 oktober kan 2010 tovert ‘Gent Festival van Vlaan- expertise samen om het academiejaar u ‘s avonds het Gents Universitair deren’ de stad opnieuw om in een pa- in te zetten met een onvergetelijke Koor (GUK) in actie zien in het Kuipke. radijs van muziek en dans. Het thema culturele opening. Via het partnership Zij zingen er samen met het koor dit jaar is ‘Beyond Dreams’. Dat was genieten alle UGent-personeelsleden van de Arteveldehogeschool en de u misschien al bekend, maar weet u van 25 procent korting op alle voor- Hogeschool Gent liederen uit de mid- ook dat Gent Festival van Vlaanderen stellingen in het kader van het Festi- deleeuwse Carmina Burana. De bege- en de Universiteit Gent samen enkele val van Vlaanderen. leiding gebeurt door de Belgische mooie projecten realiseren? Zo kan u op 4 oktober genieten van de Kamerfilharmonie en de beloftevolle show Babel van topchoreograaf Sidi Bart Van Reyn dirigeert het ensemble. Larbi Cherkaoui. Hij was in 2009 de Ten slotte organiseren de UGent en opener op het Festival van Avignon. het Festival van Vlaanderen ieder jaar In de Gentse Capitole zullen die avond de Informele Top van Gent, een net- maar liefst 11 dansers op de scène werkevent met heel wat genodigden staan. Muzikanten uit Japan, Turkije, uit de economische sector. India en Italië ondersteunen het spek- Dit jaar vindt het evenement plaats takel. op 1 oktober met een concert van Op 6 oktober is het de beurt aan Angela Hewitt & Junge Deutsche Ufo=fou! Voor 15 minuten doen tal van Philharmonie. auditoria dan dienst als concertzaal. Dit wordt ongetwijfeld een leuke opener van het academiejaar, waarbij ook Info en tickets via www.gentfestival.be heel wat studenten uit de verschillende Uitbureau Gent tel. 070 77 00 00 Vlaamse conservatoria ‘op het podium’ 12

UGent palmt Shanghai Expo

Nog tot 31 oktober loopt in het Chinese Shanghai de grootste 2010 in wereldtentoonstelling ooit. Samen met haar partners van het China Oost-Vlaanderen boven Als belangrijke Europese onder- Platform verdedigt de UGent de Oost-Vlaamse kleuren. Bovendien zoeksinstelling grijpt de UGent zet ze er in augustus gedurende twee dagen haar wetenschappe- graag de kans om zichzelf en haar onderzoeken voor te stellen op lijke expertise en jarenlange band met China in de verf. zo’n uitgelezen podium als de wereldtentoonstelling. Daarom orga- Auteur: Michiel Rombaut niseert de universiteit samen met haar partners van het China Plat- form van 23 tot en met 28 augus- De Shanghai Expo 2010 moet in 2006 tot de oprichting van het tus een Oost-Vlaamse week. Twee op zes maanden tijd ongeveer China Platform in de schoot van dagen daarvan (26 en 27 augus- 80 miljoen bezoekers naar de de afdeling Internationale Betrek- tus) is het Belgische paviljoen het Chinese metropool lokken. Een im- kingen. “De universiteit, de pro- exclusieve terrein van de UGent. mense hoeveelheid, maar zeker vincie Oost-Vlaanderen, de haven Naast zes wetenschappelijke se- niet onverwacht gezien de almaar van Gent en de Vlaams-Chinese minaries (zie UGent geeft kennis belangrijkere rol van China op het Kamer van Koophandel bundelden door) – al dan niet met Chinese wereldtoneel. Op economisch én hiervoor hun krachten.” Het China partners – vinden er dan debat- wetenschappelijk vlak. Platform stimuleert en coördineert ten en avondactiviteiten plaats. De de samenwerking met China op rest van de week komen ook onder Springplank onderzoeks- en onderwijsvlak. Zo meer de toeristische, gastronomi- China is al lang geen onbekend wisselt de UGent niet alleen ken- sche en culturele troeven van Oost- terrein meer voor de UGent. “Onze nis uit met haar Chinese collega’s, Vlaanderen aan bod in en rond het universiteit kent een jarenlange maar ook studenten, professoren paviljoen. structurele samenwerking met en onderzoekers. “Er bestaan op China en de laatste jaren is deze dit moment maar liefst 22 bilate- Info p evolutie nog in een stroomversnel- rale akkoorden met Chinese part- Isabelle De Coen ling gekomen”, aldus rector Paul nerinstellingen om die uitwisseling China Platform ugent Van Cauwenberge. Die band leidde in goede banen te leiden.” (afdeling Internationale Betrekkingen) Tel. 09 264 70 30 [email protected] 13 UGent geeft kennis door De zes wetenschappelijke seminaries van de UGent in het kort

Het geheim van Belgische chocolade Samen naar een groenere economie Belgian chocolates: the secrets of their quality and taste Building the bio-based economy in Ghent Bio-Energy Valley Door de jaren heen heeft het Laboratorium voor Levensmid- Dit seminarie biedt een overzicht van verschillende techno- delentechnologie en -proceskunde van de UGent waardevolle logieën waarmee je een groenere en biogebaseerde econo- wetenschappelijke kennis opgebouwd over chocolade. De on- mie bouwt, zoals het gebruik van alternatieve bronnen voor derzoekers bespreken de factoren die de smaak en kwaliteit de productie van biodiesel en bio-ethanol. De experts van de van Belgische chocolade bepalen. Het hele productieproces UGent beheersen alle technologische en socio-economische – cacaoboon, chocoladeproductie, bewaring en distributie – aspecten van de biogebaseerde economie van de toekomst. komt aan bod. Onder meer in Ghent Bio-Energy Valley – een toonaangevend u Donderdag 26 augustus 2010, 10-12 u. Europees initiatief – krijgt die toekomst vorm. Prof. ir. Frédéric Depypere en prof. ir. Koen Dewettinck van het u Vrijdag 26 augustus 2010, 10-12 u. Laboratorium voor Levensmiddelentechnologie en -proceskunde, Dr. ir. Margriet Drouillon, Technology Developer Ghent Bio-Energy faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Valley en prof. ir. Roland Verhé, vakgroep Duurzame Organische Chemie en Technologie , faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Shanghai en de liefde voor beton Building in concrete: the case of Shanghai Stedelijke netwerken over de hele wereld Shanghai groeit razendsnel en wolkenkrabbers schieten er als The global capacity of cities: the changing positions paddenstoelen uit de grond. Welke cruciale rol speelt beton in of megacities in transnational networks deze expansie? Nieuwe, gespecialiseerde types worden ont- Gentse onderzoekers analyseren de ontelbare netwerken wikkeld en toegepast, zoals zelfverdichtend en hoge-sterkte- waarin steden met elkaar zijn verbonden en brengen zo glo- beton. Het Laboratorium voor Betononderzoek van de UGent bale urbanisatiepatronen in kaart. Het doel? De globale capa- en de Tongji University bundelen al vele jaren de krachten in citeit van steden achterhalen. Hun belangrijkste bevindingen: het onderzoek naar de verschillende aspecten van beton. de globale verbondenheid van Noord-Amerikaanse steden u Donderdag 26 augustus 2010, 14-15.30 u. daalt, terwijl die in China en Oost-Europa toeneemt (vooral Decaan Luc Taerwe en prof. ir. Geert De Schutter, Laboratorium Peking, Shanghai en Moskou). Magnel voor Betononderzoek, faculteit Ingenieurswetenschappen / u Vrijdag 26 augustus 2010, 14-15.30 u. prof. Yuan van de School of Engineering van de Tongji University Prof. Ben Derudder en prof. Frank Witlox, vakgroep Geografie, faculteit Wetenschappen Voedselveiligheid als topprioriteit Food safety: how to deal with veterinary drugs and Europese gezondheidsprojecten in China mycotoxins Working for better health tomorrow: findings from Voedselveiligheid en de bescherming van de consument wor- collaborative research projects between EU and China den almaar belangrijker. Zeker nu de wereldwijde voedsel Het International Centre for Reproductive Health (ICRH) is een export toeneemt, een evolutie waarin China een hoofdrol multidisciplinair samenwerkingscentrum van het WHO bin- speelt. De UGent is een belangrijke internationale onder- nen de faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschap- zoeksinstelling op het vlak van voeding, voedsel en gezond- pen van de UGent. Het ontwikkelt onderzoeksactiviteiten heid. Het Food2Know Center of Excellence is daar zeker niet en trainingen op het vlak van seksuele en reproductieve ge- vreemd aan. Daarnaast is het Laboratorium voor Voedsel zondheid en recht. Het doel van dit seminarie? Kennis uitwis- analyse een wereldwijde hoofdrolspeler in de ontwikkeling selen tussen onderzoekers en een duidelijk beeld geven van van onderzoeksmethodes voor diergeneesmiddelen en myco de meerwaarde en de uitdagingen van EU-projecten in China. toxines. Ook de werking van het Belgisch Federaal Agent- Sinds 2006 werkt het ICRH mee aan drie zulke projecten. schap voor de Veiligheid van de Voedselketen komt aan bod u Vrijdag 26 augustus 2010, 16-17.30 u. tijdens het seminarie. Prof. Marleen Temmerman van de faculteit Geneeskunde en u Donderdag 26 augustus 2010, 16-17.30 u. Gezondheidswetenschappen , prof. Zhang Wei-Hong van het Prof. Sarah De Saeger en prof. Carlos Van Peteghem van het International Centre for Reproductive Health en prof. Qian Xu van Laboratorium voor Voedselanalyse (faculteit Farmaceutische de Shanghai Fudan University Wetenschappen), prof. François Van Hove en prof. Françoise Munaut van de Mycothèque de l’Université Catholique de Louvain, prof. Zhang Het volledige, Engelstalige programma kunt u downloaden Dabing van Shanghai Jiaotong University en Mr. Xie Minqiang, Deputy op www.UGent.be/China. Director van de Shanghai Municipal Food and Drug Administration 14

“Een dopingvrije sport is utopie”, zei Jacques Rogge, voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité, na de Spelen in Peking. Er komen steeds nieuwe producten op de markt, dus Negenproef met Leen Lootens moet er blijvend gezocht worden naar technieken om ze te kunnen opsporen. Onderzoek Dankzij Leen Lootens en haar onderzoek in het DoColab van de UGent helpt staat de wetenschap op dat vlak weer een stapje verder. dopinggebruik Auteur: Katrien Depoorter | Foto: Caroline Vincart op te sporen

Al van kindsbeen af gaat Leen Loo- “De allernieuwste dopingmiddelen Het is een alternatief voor het tes- tens regelmatig naar wielerwed- zijn enkel te koop op de zwarte ten op mensen.” strijden kijken en ze is ook best wel markt of bevinden zich in de eerste sportief aangelegd. Leen voerde fase van de klinische ontwikkeling. Kan je de resultaten dan met haar doctoraat de afgelopen De ethische commissie laat niet extrapoleren naar mensen? jaren een persoonlijke strijd tegen toe dat we proefpersonen inscha- “Ja, dat is net wat ik heb bewezen doping. “Uit bezorgdheid voor het kelen om daar onderzoek mee te met mijn onderzoek. Doping en de imago van de sport en de gezond- doen. Toch moeten we kunnen na- meeste steroïden worden afgebro- heid van de atleten.” gaan hoe we de nieuwste anabole ken in de lever en komen nadien steroïden en andere dopingpro- in de urine terecht. Omdat mens In jouw onderzoek zocht je naar ducten kunnen terugvinden in de en muis te veel van elkaar verschil- een methode om de nieuwste urine van de mens, anders hebben len om de resultaten zomaar te dopingmiddelen op te sporen. de controles geen zin. Vandaar dat extrapoleren, zijn de levers van de ugent Hoe ben je te werk gegaan? ik het muismodel gehanteerd heb. proefmuizen getransplanteerd met Info p Dr. Leen Lootens 15 Vakgroep Klinische Biologie, Microbiologie en Immunologie Tel. 09 331 32 93 Dopingproducten zijn geneesmid- een bepaalde deadline, werkte ik [email protected] delen met bijwerkingen. Atleten die door tijdens het weekend.” ze gebruiken, passen ze in veel te grote hoeveelheden toe en gebrui- Waarom wou je eigenlijk humane levercellen. Op die manier ken er meerdere door elkaar. Dat is doctoreren? zijn vergelijkingen toch mogelijk. nefast voor hun lichaam. Ik begrijp “Toen ik bij het DoColab stage Metabolieten (stofwisselingspro- dat dopinggebruik verleidelijk is als deed, heeft mijn copromotor mij ducten, nvdr.) die we detecteren je net niet tot de top behoort, maar aangesproken met de vraag of ik in de urine van de muis, zijn ook op het is verkeerd. Als dopinglaborato- wou doctoreren. Aanvankelijk was te sporen bij de mens. Ik heb het rium zijn wij voorstanders van sport. ik dat niet van plan, maar toen hij muismodel niet zelf uitgevonden. Dat wordt vaak zo niet begrepen. met het muismodel op de proppen Het werd ontwikkeld in het CEVAC, Wat wij willen, is de bedriegers eruit kwam, ben ik van mening veran- het centrum voor vaccinologie, om halen. Meer en meer atleten begin- derd. Het leek me onmiddellijk een virale hepatitis te bestuderen. We nen dit gelukkig te beseffen.” zeer interessant onderwerp.” wisten dus wel dat het model werkte, maar hadden geen zekerheid Zullen jouw bevindingen ook Wat zijn je professionele dat de metabolieten van doping op elders hun toepassing kennen? plannen nu je doctoraat is die manier te vinden waren.” “Ons DoColab in Zwijnaarde is het ingediend? enige in de Benelux dat geaccre- “Mijn beurs van het Bijzonder Hoe sta je zelf tegenover het diteerd is door het WADA (World Onderzoeksfonds loopt af in sep- gebruik van proefdieren voor Anti-Doping Agency, nvdr.). Er is tember. Ik hoop dat ik daarna wetenschappelijk onderzoek? nog een labo in Parijs en een in verder onderzoek kan doen aan “Tijdens de opleiding proefdierkunde Keulen waar we nauw mee samen- de Universiteit Gent. Er blijven die ik gevolgd heb om dit onderzoek werken. Interessante ontdekkingen steeds nieuwe dopingmiddelen ver- te mogen doen, werd er gehamerd geven we uiteraard aan elkaar schijnen, vaak onder de vorm van op de 3 R’s: refinement, replace- door. Dankzij het muismodel heb- voedingssupplementen. Nu ik heb ment and reduction. Dit principe ben we van drie steroïden nieuwe aangetoond dat het muismodel houdt in dat je waar mogelijk een metabolieten ontdekt. Die zullen in werkt, kan ik nagaan hoe we die alternatief moet zoeken voor proef- antidopinglabo’s gebruikt worden producten kunnen opsporen.” dieren, het aantal dieren per proef als biomerker om menselijke urine zo laag mogelijk moet houden en te onderzoeken.” Wat zou je andere doctorandi dat de dieren zo weinig mogelijk aanraden? mogen lijden. Ik analyseer louter de Hoe lang heeft je onderzoek “Telkens als ik een stuk van mijn urine van de muizen. De bedoeling is geduurd en hoe kijk je terug op onderzoek had afgerond, heb ik de om na te gaan welke metabolieten die periode? resultaten gepubliceerd. In het be- het meest specifiek en het langst “Ik ben begonnen in oktober 2006 gin had ik heel veel tijd nodig voor opspoorbaar zijn, dus volstaat het en heb in mei dit jaar mijn docto- een artikel, maar eens je weet hoe om hele kleine hoeveelheden van de raat verdedigd. Aanvankelijk wist ik het in elkaar zit, gaat het stukken dopingproducten toe te dienen.” niet hoe ik eraan moest beginnen, sneller. Op die manier heb ik het maar ik ben zeer goed begeleid werk verdeeld over de verschillen- Hoe sta je tegenover doping in geweest. In die 3,5 jaar heb ik de jaren zodat ik op het einde enkel de sportwereld? ontzettend veel bijgeleerd. Je nog mijn vier artikels moest bunde- “Ik kom uit een familie met ama- leert zelfstandig werken en allerlei len en een algemene inleiding plus teurwielrenners en beoefen zelf toestellen in het labo hanteren. conclusie schrijven. Die manier verschillende sporten. Het verbod Voor mij is doctoreren eerder een van werken raad ik alle doctoraats op dopinggebruik en de controles job dan een uitgebreide thesis. Ik studenten aan.” zijn volgens mij zeer zinvol om twee werkte van half negen ‘s morgens redenen. Allereerst vanwege de tot vijf uur in de namiddag en had fairplay, het idee dat iedereen met daarnaast nog voldoende tijd voor In ieder nummer bekijken we in de Negen- dezelfde wapens moet strijden. Ten mijn hobby’s. Enkel wanneer ik een proef het werk en de toekomstplannen van tweede is het heel ongezond. artikel klaar moest hebben tegen een doctorandus/a. 16 UGent verwelkomt nieuwe personeelsdirecteur Zogezegd

p Belga p Het Belang van Limburg Aan de Universiteit Gent is op 12 mei de allereerste Voor een studie ondervroeg professor Alain Van Hiel Belgische doctor in de EU-studies gepromoveerd. van de vakgroep Ontwikkelings-, Persoonlijkheids- en Petra Debusscher (vakgroep Politieke Wetenschap- Sociale Psychologie 2.373 Vlamingen tussen de 15 en pen) was in haar doctoraat bijzonder kritisch voor het 89 jaar oud naar hun conservatieve overtuigingen. Europese genderbeleid, dat de gelijkheid van mannen “Het beeld van de oudere, conservatieve kiezer blijkt en vrouwen beoogt. “Problemen van genderongelijk- voor een groot deel te kloppen”, aldus Alain Van Hiel. heid, bijvoorbeeld ongelijke vertegenwoordiging in Waar jongeren tussen de 18 en 29 jaar oud zich nog de politiek, zijn situaties waarin beide seksen een rol een uitgesproken progressief profiel aanmeten, kiezen spelen. Toch focust de Unie nog steeds voornamelijk zestigplussers duidelijk voor waarden als traditionalis- op de ondervertegenwoordiging van vrouwen, terwijl me, orde en tucht. “Met het ouder worden, verrechtst de oververtegenwoordiging van mannen een even de mens blijkbaar. De persoonlijkheid van de doorsnee groot probleem is. De Europese politiek wordt vaak burger verandert met de leeftijd. Ze staan niet meer gerund door ‘old boys networks’, waar vrouwen geen open voor nieuwe dingen en hechten meer belang kans maken.” Een andere vaststelling van Debusscher aan de traditionele moraal.” Externe factoren zoals de is dat de EU de gelijkheid van mannen en vrouwen be- samenleving waarin men opgroeit, blijken nauwelijks schouwt als een economische doelstelling, om meer een invloed te hebben op de behoudsgezindheid. “We mensen aan het werk te krijgen. De gendergelijkheid is hebben het onderzoek ook in Polen uitgevoerd, waar nog geen doel op zich, hoewel de Unie zich daar in het de mensen zijn opgegroeid tijdens het communisme. verleden wel toe verbonden heeft. Toch zien we daar een identiek patroon. Oudere mensen zijn conservatievere mensen.” p De Morgen Bij het overlijden van Bobbejaan Schoepen mijmert p Het Nieuwsblad emeritus-professor Etienne Vermeersch over zijn Professor Aart de Kruif van de faculteit Diergenees- vriendschap met vader en zoon Schoepen. “Uiteraard kunde mag zich een jaar lang de ‘Wijste prof’ van de kende ik Bobbejaan Schoepen zoals de meeste men- UGent noemen. Meer dan 8.000 studenten brachten sen hem kenden, als de succesvolle zanger, jodelaar hun stem uit. Aart De Kruif is aangenaam verrast en fluiter van tijdens mijn jeugd. Voor mij was hij de door zijn verkiezing. “Ik had het niet verwacht, maar man van Ik zie zo gere mijn duivenkot. Komisch dat wel gehoopt. Ik ben uiteraard zeer blij dat ik de wijste ik hem uitgerekend door dat nummer later heb leren prof ben geworden en het is voor mij een hele eer. kennen. Tijdens een van mijn colleges filosofie was er Ik ben er zelf nog even niet goed van.” De professor op gegeven ogenblik discussie over de vraag of de ap- Voortplanting en Verloskunde wordt, volgens Jeroen preciatie voor kunst en muziek volstrekt subjectief is, De Mets van de Gentse Studentenraad, door zijn stu- of dat je er toch objectieve criteria voor kunt vinden. denten omschreven als ‘sympathiek en grappig op een Sommige studenten waren van mening dat kunstbele- bijzondere manier’. Toch is populariteit voor professor ving per definitie subjectief is. Waarop ik repliceerde De Kruif zelf niet zo belangrijk: “Het belangrijkste is dat er toch objectieve criteria moesten zijn om Mache dat als je onderwijs geeft, de studenten er ook zin in dich, mein Herze, rein uit Bachs Mattheuspassie krijgen. Niet alleen goed onderzoek is belangrijk, maar boven Bobbejaans Duivenkot te kunnen plaatsen. ook goed onderwijs.” Na de les kwam er een student naar me toe, die zei: ‘Professor, u hebt me diep beledigd. Bobbejaan Schoe- pen is mijn vader.’ Uit die ontmoeting groeide tussen Tom Schoepen en mij een mooie vriendschap.” ugent 17 UGent verwelkomt nieuwe personeelsdirecteur

Sinds 1 juni 2010 staat Dirk Verly aan het hoofd van de directie Personeel en Organisatie van de Universiteit Gent. Als voormalige Vice-President Human Resources & General Services bij de Picanol Group én UGent- alumnus treedt hij in de voetsporen van Bob Van Win die na een loopbaan van bijna 40 jaar met pensioen gaat.

Auteur: Bavo Van Landeghem | Foto: Nic Vermeulen

Bob Van Win startte zijn carrière resse getoond in een omgeving met aan de UGent in 1971 waar hij bij maatschappelijke relevantie.” de toenmalige Gebouwendienst al snel te maken kreeg met per- Van personeelsadministratie soneelszaken. Als hij 1988 het naar personeelsbeleid hoofd van de personeelsdienst Volgens Dirk Verly zijn er gelijkenis- “Om een duurzame verandering wordt, waait er meteen een nieuwe sen tussen de bedrijfswereld en de te laten slagen, moet die wind op de personeelsafdeling. De academische wereld. “Het doel is organisch tot stand komen.” UGent en zijn collega’s bewonde- steeds hetzelfde: ervoor zorgen dat ren Bob vanwege zijn uitzonderlijke Human Resources een uitstekende laat komen zodat er voldoende dossierkennis, zijn onvermoeibare dienstverlening aanbiedt naar me- draagvlak is. Ik kan me dan ook volle- inzet en zijn talent om in hectische dewerkers en leidinggevenden. Toch dig terugvinden in de doelstellingen omstandigheden de rust en het denk ik dat beide werelden inhou- van het Thetis-project. We moeten overzicht te bewaren. Dirk Verly delijk veel van elkaar kunnen opste- het accent verleggen van een per- beseft dat hij met Bob Van Win ken. Zo heeft de universiteit sterke soneelsadministratie naar een ef- een monument bij de directie waarden en inzichten, terwijl bedrij- ficiënt personeelsbeleid, zonder het Personeel en Organisatie zal ver- ven vaak meer ervaring en kennis eerste te verwaarlozen. Zo moeten vangen. “Ik denk dan ook dat ik de opgebouwd hebben in het efficiënt alle diensten binnen de universiteit eerste maanden zo veel mogelijk organiseren van processen.” ondersteunend werken zodat de zal absorberen en terugvallen op Dirk Verly wil een HR-beleid op corebusiness – onderwijs en onder- de ervaring van mijn team.” punt stellen dat oog heeft voor alle zoek – optimaal kan functioneren.” Afgestudeerd als klinisch psycho- aspecten zoals werving, vorming, “De grootste uitdaging zal zijn om loog bouwde de Moerzekenaar Dirk interne loopbaanontwikkeling en onze plaats aan tafel te verdienen. Verly een ruim 20-jarige carrière uit ondersteuning van leidinggevenden. Het is niet voldoende om enkel te in personeelsmanagement. Bij de “De zogenaamde cultuurshift van roepen dat we klantgericht willen internationale textielmachinegroep zo een complexe organisatie als zijn. Na verloop van tijd zal blijken of Picanol was hij verantwoordelijk de UGent doe je niet op één dag. de mensen ons ook als klantgericht voor het wereldwijde personeels Bovendien heeft elke afdeling of percipiëren. Dat gebeurt niet van- beleid en een aantal centrale onder- faculteit wellicht ook een eigen cul- zelf. De universiteit heeft een posi- steunende diensten zoals veiligheid, tuur die we moeten respecteren. Ik tief imago en veel sterke troeven infrastructuur en communicatie. ben een voorstander van evolutie. als werkgever. Het is belangrijk dat “Na 10 jaar bij Picanol had ik het Om een duurzame verandering werknemers een zekere fierheid gevoel dat mijn project afgerond te doen slagen, moet er enerzijds hebben voor de organisatie waar- was en keek ik uit naar een nieuwe leiderschap zijn dat anderzijds de voor ze werken. Daar moeten we uitdaging. Hierbij heb ik steeds inte- verandering organisch tot stand nog meer mee uitpakken.” 18 Het August Vermeylenjaar gelanceerd UGent herdenkt eerste rector vernederlandste universiteit

Na een bitse strijd werd de Rijks- universiteit Gent in 1930 verneder- landst, als eerste van België. Rector August Vermeylen slaagde erin terug rust te brengen. Met verschillende activiteiten wil de vakgroep Geschiedenis deze episode terug onder de aandacht brengen.

Auteur: Hilde Pauwels | Foto: Nic Vermeulen

“Het Vermeylenjaar komt er omdat het precies 80 jaar geleden is dat August Vermeylen tot rector van onze universiteit werd benoemd. 1930 was een scharniermoment omdat de universiteit toen voor het eerst Nederlandstalig was”, vertel- len Ruben Mantels en Fien Danniau van de vakgroep Geschiedenis. Vermeylen was toen al een belangrijke figuur. Hij was actief in de politiek, hoogleraar kunstgeschiedenis en moderne letterkunde, en vooral een leidend intellectueel sinds de universiteit en op de betekenis groter publiek bekend te maken. Van Nu en Straks. Ook schreef hij van de vernederlandsing. Ook willen De organisatie van het Vermeylen- enkele boeken waarvan De Wande- we de geschiedenis van de universi- jaar past bovendien in de traditie lende Jood wellicht de bekendste teit en het academisch erfgoed op van het eerder georganiseerde titel is. Omwille van zijn Vlaamsge- een nieuwe manier belichten.” Baekelandjaar (2007) en het zindheid werd het hem ooit verbo- De organisatie van het Vermeylen- Pirennejaar (2008). den om professor te worden, maar jaar is het orgelpunt van een ‘We- na de wet op de vernederlandsing tenschap en Maatschappij’– pro- Vermeylen als rector vond er een ommekeer plaats en ject (promotoren: Gita Deneckere, “August Vermeylen was een be- kon hij zelfs rector worden. “We Christophe Verbruggen en Hans langrijk rector waar nog decennia willen deze herdenking aangrijpen Vandevoorde) dat als doel heeft later naar werd verwezen. De ugent om ook in te gaan op zijn visie op wetenschappelijk onderzoek bij een universiteit maakte bij zijn aanstel- 19 ling een woelige periode mee. Er werd stevig gediscussieerd over Activiteiten tijdens het taalgebruik. Frans was toen het Vermeylenjaar de voertaal, ook de stad Gent was behoorlijk verfranst. De taalkwestie Het Vermeylenjaar start op 1 oktober 2010 in Gent werd een symbooldossier met een tentoonstelling over August Vermey- van de Vlaamse Beweging. Door len en de vernederlandsing op www.UGentme- het activisme tijdens de Eerste morie.be, het nieuwe virtuele geheugen van de Wereldoorlog kreeg de discussie UGent.. Daarnaast verschijnt Een onzeggelijk een bittere ondertoon en was ze geluk, een boekje dat het rectoraat van August nauwelijks nog bespreekbaar. Het Vermeylen beschrijft. Er zullen ook debatten aanhoudende straatrumoer en plaatsvinden waarin een aantal ideeën van de betogingen aan de universiteit Vermeylen centraal staan, onder meer over de zorgden er uiteindelijk voor dat taal van het onderwijs. Ten slotte zijn er nog de politiek in 1930 een beslissing verschillende andere activiteiten gepland. nam”, zeggen Ruben Mantels en Fien Danniau. © Amsab-ISG Het Vermeylenjaar heeft bovendien impuls August Vermeylen slaagde erin gegeven aan allerlei onderzoek en activitei- om de rust aan de universiteit te Twee sporen ten over de universiteitsgeschiedenis en het herstellen. Hij profileerde zichzelf Het Vermeylenjaar is de aanleiding academisch erfgoed. Beide komen op verschil- als socialistisch flamingant maar om de geschiedschrijving over de lende manieren aan bod vanaf oktober 2010. stond omwille van zijn intellectuele universiteit een nieuwe invulling te De website UGentMemorie zal ook na het Ver- aanzien boven de versnipperde geven. Tot nu toe werden vooral meylenjaar blijven bestaan als voorbereidings- partijen en genoot in brede kring jubileumboeken gerealiseerd, vaak platform voor 2017. Dan viert de universiteit aanzien. “Er vonden veel verande- beperkt tot de geschiedenis van de haar 200e verjaardag. In samenwerking met de ringen plaats. De taalaanpassing instelling zelf en zonder de brede universiteitsbibliotheek zijn de libri memoria- had onder meer als doel om de maatschappelijke rol en het sociale lis van de universiteit uit 1913 en 1960 digitaal toegang tot de universiteit voor de engagement van academici. “We ontsloten. In deze libri zijn de biografische en “De taalkwestie in Gent werd een bibliografische gegevens opgenomen van alle symbooldossier van de Vlaamse Beweging.” hoogleraren die op dat moment aan de Univer- siteit Gent benoemd waren. Vanaf 1 oktober gewone bevolking te vergemakkelij- willen het verder opentrekken naar 2010 zijn de gegevens doorzoekbaar en raad- ken. Ook voor de professoren verg- de samenleving. Zo is er bijvoor- pleegbaar via internet onder de naam UGent- de het een aanpassing, want er beeld de vraag wat de verneder- Memorialis. waren er veel die geen Nederlands landsing betekend heeft, en hoe de kenden. Het was belangrijk om aan band met het stadsleven precies In samenwerking met de Gentse gidsen te tonen dat een Nederlandstalige was. In een portaalwebsite over het vereniging Vizit wordt van oktober 2010 tot universiteit leefbaar was en de taal geheugen van de universiteit en in juni 2011 elke maand een middagwandeling zich ook leende voor wetenschap. een boek over de gemeenschappe- georganiseerd rond een lieu de mémoire van In sommige vakgebieden was het lijke geschiedenis van stad en uni- de universiteit. Voor wie liever alleen wandelt, nodig om een nieuwe woorden- versiteit geven we hieraan invulling”. komen er in het voorjaar een podcast en een schat te ontwikkelen. Het icoon van Een tweede spoor van het project iPhone-applicatie. de nieuwe, vernederlandste instel- vormt de actualisering van het ver- ling werd de Boekentoren.” haal van de vernederlandsing, want Ten slotte verschijnt het publieksboek Stad die geschiedenis stopt niet in 1930. en universiteit. Een geschiedenis van Gent “Zo waren er tot in de jaren 60 Info p 1890-1940 in het voorjaar van 2012. Daarin ABN-weken om de taalkennis bij te Fien Danniau, Ruben Mantels lees je over de band tussen stad en universiteit spijkeren. En je kunt de lijn doortrek- Vakgroep Geschiedenis en hoe de academici het stadsleven gekleurd Tel. 09 331 02 78 ken naar de toenemende impact hebben. [email protected] van het Engels in de opleidingen van- [email protected] daag. Het lijkt ons boeiend om hier bij stil te staan”. 20

Vulkanologen leggen stof van Eyjafjallajökull onder de microscoop

Vulkanologen van de vakgroep woord van 2010. De rookpluim die van de dikte van de aslaag en de de lucht werd ingestuwd, gijzelde accumulatie (opeenhoping, nvdr.) Geologie en Bodemkunde van de dagenlang reizigers en goederen per oppervlakte-eenheid kunnen Universiteit Gent riepen de Belgische in heel Europa en bracht heel wat we de bestaande modellen over luchtvaartmaatschappijen in finan- de verspreiding van de asdeeltjes bevolking in april 2010 op om mee te ciële moeilijkheden. De impact van verfijnen en in kaart brengen. Dit helpen vulkaanstof van de IJslandse dergelijk natuurfenomeen was voor soort onderzoek wordt ook op onze contreien ongezien en deed andere plaatsen in Europa uitge- vulkaan Eyjafjallajökull te verzamelen. bijgevolg meteen de behoefte ont- voerd waardoor het mogelijk zal Doctoraatstudente Karen Fontijn staan naar bijkomend wetenschap- worden om nauwkeurige nullijnen pelijk onderzoek. (de grens tussen gebieden waar richt haar elektronenmicroscoop op er vulkaanstof naar beneden is de minuscule asdeeltjes.. “Tijdens de uitbarsting konden we gekomen en waar niet, nvdr.) van op radarbeelden volgen hoe de as- de verspreiding uit te zetten.” Auteur: Koen Lauwereyns | Foto: Nic Vermeulen wolk zich in de richting van Europa verspreidde”, vertelt Karen Fontijn. “In het begin van de uitbarsting “De beelden toonden echter niet gebruikte de luchtverkeersleiding waar het stof naar beneden viel. binaire modellen om te bepalen of De IJslandse vulkaan met de onuit- We gingen ervan uit dat de vulkani- er al dan niet veilig vliegverkeer mo- spreekbare naam heeft in april op sche as ook op Belgisch grondge- gelijk was. De redenering was sim- spectaculaire wijze de kandidatuur bied zou terechtkomen en wilden pel: ofwel zat er as in de atmosfeer van het woord ‘aswolk’ gelanceerd daarom om te beginnen een aantal en dan moesten de toestellen aan ugent in de strijd voor het populairste meetpunten vinden. Aan de hand de grond blijven, ofwel was er let- Info p Karen Fontijn 21 Vakgroep Geologie en Bodemkunde Tel. 09 264 46 33 stof van de Eyjafjallajökull, uitbarsting zich doorgaans veel [email protected] kunnen we perfect vergelijken met langer op voorhand aankondigen.” wat we bij ons hebben gevonden. Een deel van het onderzoek zal eruit Was je werkloos geweest indien terlijk en figuurlijk geen vuiltje aan bestaan een 3D-scan van de stof- er in IJsland geen uitbarsting de lucht. Na enkele dagen is dat deeltjes te maken om de specifieke was gebeurd? systeem enigszins bijgestuurd en kenmerken duidelijk te maken.” “(lacht) Integendeel. Onze onder- werd rekening gehouden met de zoeksgroep bestaat uit vier vulkano- dichtheid van de stofwolk, zij het op Is het gevaar voor het logen. Eigenlijk hadden we geen tijd een vrij arbitraire manier. Het werd vliegverkeer geweken en om met het IJslandse project bezig almaar duidelijker dat het onder- kunnen we zonder probleem te zijn. Maar dit was een mooie zoek naar deze natuurverschijnse- een vliegreis boeken voor de kans om vulkanologie in de kijker te len en hun gevolgen voor de maat- vakantie? zetten. Tot voor een aantal maan- schappij nog in de kinderschoenen “Een annulatieverzekering is zeker den fronsten mensen steevast de staat. De huidige aangenomen to- aan te raden. Hoewel de activiteit wenkbrauwen toen ze hoorden dat lerantie werd vastgelegd op 2 mg van de Eyjafjallajökull intussen is we met vulkanologie bezig waren. as per kubieke meter. Onze studie afgenomen, kan er opnieuw een De impact van de Eyjafjallajökull moet bijkomende informatie ver- opstoot komen. Het valt bovendien geeft ons echter de kans om te strekken om in de toekomst op een accuratere manier beslissingen te “Dankzij onderzoek moet de luchtvaart kunnen staven.” crisissen accurater kunnen aanpakken.”

Hoe werd op jullie oproep ook te verwachten dat grote broer bewijzen dat we wel degelijk be- gereageerd? Katla binnen één tot twee jaar van staansreden hebben. Het maakt het “We hebben een 25-tal meetpunten zich zal laten horen. Vierhonderd gemakkelijker om te proberen bij tal kunnen verzamelen, waarvan er veel en tweehonderd jaar geleden werd van organisaties fondsen te werven in de buurt van Gent liggen. Maar hij aangestoken door een uitbar- voor bijkomend onderzoek.” ook mensen uit West-Vlaanderen, sting van de Eyjafjallajökull. Statis- Limburg en Wallonië hebben een tisch barst hij gemiddeld twee keer Waar zijn jullie dan meestal emmer buitengezet om neervallen- per eeuw uit, maar het is intussen mee bezig? de deeltjes op te vangen. We zijn de van 1918 geleden dat het nog “Wij bestuderen vooral vulkanen stalen intussen gaan ophalen en zijn eens voorviel. Hij is bijgevolg ‘over- in Afrika. Terwijl westerse exem- begonnen met het onderzoek. Het tijd’. Als het gebeurt, zal het wel- plaren door verschillende univer- grootste deel van het stof dat zich in licht een veel grotere uitbarsting siteiten en onderzoeksinstellingen de emmers bevond, bestond uit pol- zijn dan die van de Eyjafjallajökull. in de gaten worden gehouden, is len van planten en bomen. Op meet- De kans dat we nog eens met de onze kennis van vulkanen in ontwik- punten in een dichtbevolkt gebied is gevolgen rekening zullen moeten kelingslanden vaak onbestaande. er ook nogal wat contaminatie van houden, is dus reëel. Anderzijds Nochtans liggen er daar behoorlijk verkeer en industrie maar dat halen zijn er op IJsland wel om de vijf jaar veel in dichtbevolkte gebieden, we er in het labo wel uit. Momenteel uitbarstingen en is het de eerste met alle risico’s van dien. In het is er alvast één staal waarin we keer dat de gevolgen zo tastbaar verleden zijn de grootste rampen IJslands as gevonden hebben.” waren in een ruime regio. gebeurd op plaatsen waarvan Hoe dan ook, Katla wordt heel men niet eens wist dat er vulka- Hoe weet je dat zo zeker? nauwkeurig in de gaten gehouden, nologische activiteit was. Toen de “Vulkanische stofdeeltjes zijn maar zodat elke vervorming meteen Pinatubo in 1991 uitbarstte op de 100 micrometer groot, maar on- opgemerkt wordt. Momenteel is Filipijnen was dat voor de vulkano- der de elektronenmicroscoop zie er nog geen teken maar dat kan logische gemeenschap een totale je duidelijk hun bijzonder scherpe snel veranderen. Het basaltmagma verrassing. Gevaren kunnen in- vorm. Omdat we door waarne- (het vloeibare gesteente onder het schatten en mensen voorbereiden mingen van wetenschappers ter aardoppervlak, nvdr.) van Katla was voor mij dan ook de beweeg- plaatse precies weten wat de che- heeft een geringe viscositeit. Bij reden om na mijn geologiestudies mische samenstelling is van het dikkere soorten magma laat een voor vulkanologie te kiezen.” 22

Kort

p UGent huldigt gerenoveerde Emile Braunschool in Op 10 juni vond de inhuldiging plaats van de gerenoveerde Emile Braunschool in de Voldersstraat. Eregast op het evenement was minister van Justitie Stefaan De Clerck. De UGent doceerde in 1817 haar eerste lessen in het gebouw dat dateert uit de 17e eeuw. Nu vinden enkele vakgroepen van de faculteit Rechtsgeleerdheid er hun onderkomen. Maar ook de facultaire raadzaal en bibliotheek zijn er gevestigd. De UGent koos ervoor om de bibliotheek uit te breiden en de originele sier- plafonds terug te plaatsen. Twee stukken nieuwbouw verbinden het gebouw nu ook met de faculteit Rechts- geleerdheid in de Universiteitsstraat. Bovendien zijn in het verbindingsgebouw enkele via restauratie ontdekte fresco’s te bewonderen.

p Eén nieuwkomer bij de p UGent en VUB richten verkozen UGent-decanen onderzoeksgroep op rond Onlangs hebben de elf faculteiten van de UGent hun gezondheidseconomie decaan verkozen. In de meeste faculteiten werd de De UGent en de VUB gaan een samenwerkingsver- huidige decaan herverkozen. Enige nieuwkomer is band aan op gebied van gezondheidseconomie. In het prof. Stefaan De Smedt, die vanaf 1 oktober 2010 de Interuniversity Centre for Health Economics Research leiding over de faculteit Farmaceutische Wetenschap- (I-CHER) willen professor Lieven Annemans en profes- pen op zich neemt. sor Koen Putman hun expertise bundelen. Het I-CHER- In de overige faculteiten kregen de huidige decanen project doet onderzoek op verschillende domeinen, een nieuw mandaat van twee jaar: van de berekening van de kosten van ziekte tot de prof. Freddy Mortier (faculteit Letteren en Wijsbegeerte), kosten-batenanalyse van preventie, gezondheidspro- prof. Piet Taelman (faculteit Rechtsgeleerdheid), motie en programma’s voor chronisch zieken. Maar prof. Herwig Dejonghe (faculteit Wetenschappen), de onderzoeksgroep analyseert ook de betaling van prof. Eric Mortier (faculteit Geneeskunde en Gezond- artsen en ziekenhuizen en hun relatie. heidswetenschappen), prof. Luc Taerwe (faculteit Inge- Volgens prof. Annemans is het noodzakelijk om elke nieurswetenschappen), prof. Marc De Clercq (faculteit uitgave in de gezondheidssector in vraag te stellen. Economie en Bedrijfskunde), prof. Geert De Soete “De maatschappij moet met de beschikbare financiële (faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschap- middelen zoveel mogelijk gezondheid trachten te win- pen), prof. Guido Van Huylenbroeck (faculteit Bio- nen, daarom moet men bij elke uitgave in de gezond- ingenieurswetenschappen) en prof. Herwig Reynaert heidssector (preventief of curatief) de overweging ma- (faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen). ken of deze voldoende gezondheid per geïnvesteerde In de faculteit Diergeneeskunde werd prof. Hubert De euro oplevert.” Brabander, die volgend jaar met emeritaat gaat, voor Prof. Lieven Annemans, een jaar herverkozen. Volgend jaar worden daar dus vakgroep Maatschappelijke Gezondheidkunde ugent nieuwe verkiezingen georganiseerd. Tel. 09 332 36 28 | [email protected] 23 Vakgroep Informatietechnologie start 13 Europese projecten in 2010 Kort Timmeren aan de informatiesnelweg

In de toekomst zal het internet nog veel meer een on- “Het huidige internet werkt nog altijd volgens de principes die begin geziene impact hebben op onze maatschappij dan van- jaren 70 ontwikkeld werden in de daag, dixit professor Piet Demeester. De onderzoeks- Verenigde Staten, maar toen had men totaal geen zicht op de impact groep Breedbandcommunicatienetwerken (IBCN) van die het internet zou hebben op de de vakgroep Informatietechnologie start in dat verband maatschappij”, aldus Piet Demeester. “Vandaag zien we dat bijna alle 13 Europese projecten, teneinde enkele belangrijke communicatie over het internet uitdagingen het hoofd te bieden. Een blik op ‘Future verloopt, veel meer nog dan men zou denken. Telefonie bijvoorbeeld. Internet Research’. We kennen uiteraard Skype, maar ook onze telefoonaansluiting thuis Auteur: Sven Rammeloo | Foto: Nic Vermeulen loopt bij de operator meer en meer over internettechnologie. Hetzelfde geldt trouwens al voor de interne telefonie binnen de UGent.” Andere voorbeelden zijn de nieuwste gene- ratie mobiele communicatie (UMTS of 3G en de opvolger LTE) en distributie van tv via xDSL. Ook bedrijven maken meer en meer gebruik van internettechnologie. “Bij broadcas- ters zoals de VRT bijvoorbeeld, in controlekamers op luchthavens, bewakingsnetwerken of het net- werk dat de banken verbindt. En daarnaast zijn er nog het grote aantal nieuwe diensten die almaar meer eisen stellen aan het internet: Flickr, YouTube, Facebook...” Future Internet Research is met andere woorden een absolute must, een kolfje naar de hand van het IBCN. De onderzoeksgroep van 130 medewerkers vormt overigens een onderdeel van het internationaal gerenommeerde IBBT, het Interdisciplinair Instituut voor Breedbandtechnologie, nauw Enkele cijfers 24 - 3,892,179,868,480,350,000,000 bits: de hoeveelheid digitale content die verbonden met de ondernemings- gecreëerd wordt, verdubbelt elk anderhalf jaar, ten belope van 487 exa- wereld. Professor Demeester licht bytes (500 miljard gigabytes) in 2008. Als je die content converteert naar enkele van de 13 Europese onder- tekst en samenbrengt in boeken, krijg je een stapel die tien keer tot Pluto zoeksprojecten onder de IBBT-vlag strekt én terug. graag nader toe. - 75% verkeer over internet is privé (de rest is business) - het internetverkeer verdubbelt ongeveer om de twee jaar Kort Virtual Wall - de hoogste snelheid op 1 optische vezel is bijna 10 terabyte per seconde Het meeste verkeer over het publie- ke internet is video, denk maar aan YouTube of de (illegale) uitwisseling “En dit is nog maar het begin. Voor dit moment een belangrijk Europees van films via bijvoorbeeld Bittor- zeer veel toepassingen zullen meer project (Mobithin) dat zich toege- rent. Maar in de toekomst zal dat en meer sensoren gebruikt wor- spitst heeft op de ontwikkeling van aandeel nog groeien. Een cruciaal den: in auto’s, in smart buildings cloud services op mobiele toestel- onderdeel van de onderzoekspro- voor de energiehuishouding, of in len. De veel beperktere bandbreed- jecten spitst zich dan ook daarop de medische sector, alles zal via tes bij draadloze netwerken en het toe. “Bij ons OCEAN project gaan internet verlopen. Daarvoor werken belang van een minimaal energie- we samen met Bell Labs na hoe we we nu al heel nauw samen met de verbruik van draadloze toestellen video op een zo efficiënt mogelijke gezondheidssector. Internet wordt zijn daarbij belangrijke uitdagingen, manier bij de thuisgebruiker kunnen dus hoe langer hoe meer een multi- aldus de professor. brengen. Via allerlei experimenten disciplinair gegeven.” Samen met de gaan we tevens na wat de invloed Stanford University in de VS zoekt Slimme netwerken daarvan is op de kwaliteit van de de vakgroep oplossingen om het Een laatste voorbeeld van broodno- beelden, want video is zeer kritisch verkeer efficiënt en betrouwbaar te dig onderzoek: tijdens Steve Jobs’ voor fouten die optreden in het net- verwerken, onder meer door het op recente voorstelling van de nieuwe werk. Daarvoor maken we gebruik te delen: gigabytes en terabytes zijn iPhone 4 ging een demo live de van een unieke experimentele om- zwaar verkeer, met daarnaast veel mist in omdat de meer dan 500 geving: de Virtual Wall.” massaler licht verkeer, ter grootte gelijktijdige WiFi-connecties in de De Virtual Wall, met 200 speciale van enkele tientallen bytes. zaal te veel van het goede waren. “In servers en 20 beeldschermen, staat de projecten CREW en CONSERN in het i.Lab van het IBBT. “Op dit Cloud computing werken we aan een systeem opdat moment is het de grootste opstelling Vandaag is ook heel veel te doen dat niet meer zou kunnen gebeuren: in Europa, maar we willen graag uit- rond cloud computing, wat wil zeg- cognitive networking. Die draadloze breiden naar 1.000 servers, vermits gen dat men computers niet meer netwerken zullen optimaal gebruik een aantal experimenten een der- lokaal gaat gebruiken. Men gaat maken van het beschikbare spec- gelijke grootte vereist. Indien we de ze ‘in’ het internet zetten, om ze trum, door alle toestellen die zich in nodige fondsen kunnen vinden, zou vanop afstand te gebruiken en te mekaars buurt bevinden automa- dat wereldwijd een unieke opstelling delen met zeer veel gebruikers. Piet tisch te laten samenwerken om tot zijn. Europese onderzoekers kunnen Demeester: “Dit biedt belangrijke een optimale oplossing te komen. trouwens nu al via een beurtrol bij voordelen voor bedrijven, zoals la- In het CREW-project zal een unieke ons inloggen en vanop afstand expe- gere investeringen en operationele testomgeving opgebouwd worden rimenten uitvoeren.” kosten. We zijn ervan overtuigd dat in Europa. Het IBBT Wireless Lab in finaal ook de eindconsument thuis Gent speelt daarbij een bijzondere Aparte rijstroken van deze diensten gebruik zal ma- rol. We werken daarvoor overigens Hoewel audio, video en grote ken, vooral dankzij optische vezel die zeer nauw samen met IMEC in Leu- computerbestanden in volume toenemende bandbreedte toelaat. ven, dat de hardware levert.” Met uitgedrukt het grootste deel van Een voordeel is ook dat het globale vereende krachten timmeren aan het internetverkeer vertegenwoor- energieverbruik daardoor gere- de informatiesnelweg, heet dat dan. digen (tot 98%), zijn er uitgedrukt in duceerd kan worden, in sommige eenheden véél meer kleine deeltjes gevallen met 70%. Bedrijven zoals Van 13 tot 17 december 2010 informatie (2% van het volume, IBM, Amazon en Google bieden nu vindt in Gent een event plaats maar tegelijk 98% van het aantal al dergelijke cloud services aan rond Future Internet Research. ugent eenheden). Een enorme uitdaging. over het internet.” Het IBCN leidt op Info op www.fi-week.eu. 25

Kort

p Happy UGent Hour was opnieuw voltreffer Op 29 juni vond de vierde editie plaats van het Happy UGent Hour. De UGent nodigde al haar medewerkers uit om het begin van de zomervakantie te vieren met een hapje en een drankje. Het was duidelijk dat de UGent’ers wel zin hadden in een feestje want de opkomst was massaal. Maar liefst 1.500 medewerkers kwamen in de foyer van het Ufo genieten van een lekker glaasje wijn en overheerlijke oesters. Daarnaast was het evenement ook de ideale gelegenheid om te verbroederen met collega’s uit andere faculteiten en directies.

p Jiríˇ Friml wint prestigieuze Körberprijs UGent-VIB-wetenschapper Ji�rí Friml is dit jaar de win- naar geworden van de Europese Wetenschapsprijs, p Doctoraatsstudenten uitgereikt door de Körber-stichting. zamelen 10.000 euro in De Duitse Körber-stichting reikt de prijs jaarlijks uit voor To Walk Again aan uitmuntende wetenschappers die met hun ver- Begin mei organiseerde de UGent een innovation boot nieuwend onderzoek de wetenschap stimuleren. Het is camp voor doctoraatsstudenten. Professor Frederik al de tweede keer dat een Gentse biotech-onderzoeker Anseel (vakgroep Personeelsbeleid-, Arbeids- en Orga- de Körber-prijs in ontvangst mag nemen. Dirk Inzé, nisatiepsychologie) was de organisator van de unieke de wetenschappelijk directeur van departement waar week. Na de theorielessen was het tijd voor een prak- Friml zijn onderzoek doet, kreeg de prijs in 1994. tijkoefening in innovatief denken. Vijf teams van elk vijf Ji�rí Friml krijgt de prijs voor zijn onderzoek naar de ont studenten moesten in één week tijd zo veel mogelijk wikkeling en het aanpassingsvermogen van planten. geld inzamelen voor de vzw To Walk Again. De organi- Die kunnen, in tegenstelling tot dieren, niet weglopen satie is het geesteskind van triatleet Marc Herremans bij hitte, droogte of gevaar. Planten pakken die proble- en organiseert (sportieve) ontmoetingen voor mensen men op een totaal andere manier aan: bijvoorbeeld met een fysieke beperking. De studenten zetten hun door nieuwe wortels aan te maken, hun metabolisme beste beentje voor en kwamen met heel wat creatieve tijdelijk stil te leggen of door gifstoffen te produceren. ideeën op de proppen. Een van de teams bood bijvoor- http://www.koerber-stiftung.de/ beeld elf bekende Vlamingen te koop aan op eBay. De actie was een groot succes en leverde ongeveer 10.000 euro op. Prof. Frederik Anseel Tel. 09 264 64 58 | [email protected] 26 Is de toekomst van de euro in gevaar? Een monetaire eurozone functioneert niet zonder een politieke unie

Even terug in de tijd: op 1 januari 2002 werd in 12 landen van de mobiliteit kan die onevenwichten opvangen. Voor de Amerikaanse Europese Unie gelijktijdig de nationale munt vervangen door de euro. burger is het een evidente zaak om De grootste monetaire omwisselingsoperatie ooit werd op algemeen te verhuizen van staat naar staat om er werk te zoeken. In Europa gejuich onthaald en had voor particulieren en bedrijven ongekende is die cultuur van arbeidsmobiliteit voordelen. Maar toen al waarschuwden kritische economen dat het veel minder aanwezig. Even terzijde, in het hoger onderwijs is de her- werk niet af was. Professor Rudi Vander Vennet schetst het beeld nieuwde BaMa-structuur met Eras- van een huis zonder stevige funderingen. musuitwisselingen een goede zaak om jonge mensen Europees te laten Auteur: Bavo Van Landeghem | Foto: Nic Vermeulen denken en werken.”

Er was eigenlijk nood aan een Het principe is eenvoudig: één niet wijzigen voor de verschillende solidariteitssysteem tussen de munt onder de koepel van de Euro- landen. Maar eigenlijk had Ierland landen uit de eurozone? pese Centrale Bank met dezelfde toen een hogere rentevoet moeten “Inderdaad, en die solidariteit was rentevoet voor alle banken van de kunnen hanteren om de economie van bij de start van de euro niet eurozone. Zo konden banken vlot wat af te remmen. Of had het zelf aanwezig. Hier is elk land afzonder- liquiditeiten verkrijgen en vielen de de stijging van de vastgoedprijzen lijk verantwoordelijk voor zijn finan- transactiekosten tussen landen moeten afremmen, bijvoorbeeld via cieel beleid. Officieel stelt het Pact weg. “De euforie van een monetaire belastingen. Vandaag dragen ze voor Stabiliteit en Groei grenzen op eurozone is terecht, alleen hebben daar nu de gevolgen van.” aan nationale begrotingen. Op pa- we toen nagelaten om het huis- pier is dat eigenlijk een dode letter werk volledig af te maken. Zo is de Het Amerikaanse monetair beleid gebleven omdat de eerste overtre- rente van de ECB dezelfde voor alle vertoont nogal wat gelijkenissen met ders in 2003, Frankrijk en Duits- landen van de eurozone. Maar om de eurozone: één land onderver- land, nooit op de vingers zijn getikt. die monetaire unie goed te laten deeld in 50 staten waarbij de dollar De euro is toen niet in gevaar ge- werken, moet je een aantal mecha- de centrale munteenheid is en de komen omdat die landen een laag nismen inbouwen om economische Federal Reserve de overkoepelende kredietrisico voor beleggers heb- onevenwichten tussen landen op te bank. “Amerika heeft echter wel die ben. Met Griekenland, Spanje en vangen. Niet elk land heeft immers mechanismen om asymmetrieën op Portugal is de situatie enigszins an- dezelfde conjunctuur. Zo schoot in te vangen, zoals bijvoorbeeld fiscale ders. Maar vergis u niet, solidariteit 2003 de economie van Ierland en transferten. Het federale niveau komt niet uit de buik. Solidariteit Spanje de hoogte in, terwijl Duits- heft daar het grootste deel van de moet geargumenteerd worden en land en Frankrijk toen een begro- belastingen. Als bepaalde staten in dat doe je door bepaalde instanties tingstekort kenden van meer dan moeilijkheden komen, zijn er automa- op te richten die duidelijk maken 3% van het bruto binnenlands pro- tische transferten van het federale welke solidariteit kan spelen onder ugent duct. De ECB kan de rentevoeten niveau naar die staten. Ook arbeids- welke voorwaarden.” Info p Prof. Rudi Vander Vennet 27 Vakgroep Financiële Economie Tel. 09 264 35 13 “Europese landen moeten akkoord gaan [email protected] om elkaar te controleren, op basis van vooraf afgesproken bindende mechanismen.”

Hoe had Europa die oneven Griekenland gaat momenteel rentevoet van 5% aan Griekenland. wichten tussen landen kunnen door een crisis. Hadden die Dat betekent dat België een goede opvangen? maatregelen het land in de zaak doet en bank speelt voor Grie- “De juiste oplossing was dat er ook pas kunnen houden? kenland. Dat is niet winnen op de kap een fiscale unie moest komen. Kan “Een betere economische coördi- van een land in moeilijkheden, wel inte- EMU zonder EPU? Kan de Econo- natie had veel kunnen oplossen. Zo gendeel. Het gedrag van Griekenland mische Monetaire Unie zonder konden we er bijvoorbeeld over wa- was ontoelaatbaar en verdient een een Politieke Unie? Het antwoord ken dat alle Europese economieën sanctie. Op termijn vrees ik evenwel is neen. EMU kan niet zonder EPU. qua loonvorming, werkgelegenheid dat Griekenland door een situatie van Je hebt immers voldoende coördi- of productiviteit in dezelfde richting ordentelijke schuldherschikking zal natie nodig om die asymmetrieën gingen. Dat zat allemaal verpakt in moeten gaan, omdat zij het nooit al- tussen landen weg te werken. Een de Lissabonstrategie. Alleen heeft leen kunnen oplossen. Op het vlak van oplossing zou een transfertsysteem de open methode van coördinatie financiële stabiliteit komt er gelukkig zijn: een taxatie op Europees niveau nooit gewerkt. Er waren bovendien een en ander in beweging zoals een waarbij die fondsen gebruikt worden geen sancties noch mechanismen Financial Stability Board die wereld- om te herverdelen. Dat is er nooit om Griekenland of andere landen wijd alles nauwlettend in de gaten zal geweest. Trouwens, Europa heeft in de pas te houden. Was de eco- houden en in nauw contact zal staan vandaag gewoon de middelen niet nomische coördinatie afdwingbaar met de European Systemic Risk om die asymmetrieën op te lossen. geweest, dan zaten we nu niet in Board, bestaande uit de ECB en de Het Europese budget is daarvoor de problemen. Daarmee bedoel ik nationale banktoezichthouders.” veel te laag: 1% van het gezamen- een Europese regering die meer lijk BBP. We moeten naar een macht moet hebben. Landen moe- Is de toekomst van de euro in systeem van één economische re- ten akkoord gaan om elkaar te con- gevaar? gering. Landen moeten een groter troleren, op basis van vooraf afge- “Absoluut niet. De euro zal altijd de stuk van hun soevereiniteit inzake sproken bindende mechanismen. munt van de eurozone blijven. Hier en begrotingsbeleid afstaan aan het Aan de andere kant, Griekenland daar leek het alsof bepaalde landen Europees niveau. Ideaal zou zijn dat had nooit vanaf 2001 in de euro- een terugkeer naar de nationale de Europese commissie taxatie- zone mogen zitten want ze hebben munteenheid overwogen, maar zover bevoegdheid krijgt en bijvoorbeeld jaar na jaar foute begrotingscijfers zal het nooit komen. Het is juridisch euro-obligaties uitschrijft. Duitsland voorgelegd. Het is uiteindelijk de zelfs onmogelijk. Als je voldoet aan eist nu dat nationale begrotingen wereldwijde financiële bankencrisis de Maastrichtnormen dan moet je in worden voorgelegd voordat ze in die de achilleshiel van de eurozone de muntunie. Enkel Denemarken en het eigen parlement komen. Als je heeft blootgelegd.” Engeland hebben een zogenaamde in een monetaire unie zit, dan is dat opt-out clausule gekregen. Stel dat eigenlijk de logica. Lees er trouwens En nu? Griekenland uit de eurozone stapt, het Witboek van Jacques Delors “Via een omweg steken we nu een dan zullen ze hun drachme devalu- op na, begin de jaren negentig had aantal mechanismen in gang om eren om hun export te bevorderen. hij het reeds over trans-Europese die asymmetrieën tussen lidstaten Maar aangezien hun schulden in netwerken, zowel fysieke als virtuele, alsnog op te vangen, zoals het euro blijven, wordt de schuldenlast die zouden gefinancierd moeten noodplan van 750 miljard euro. nog veel zwaarder dan vandaag. Bo- worden vanuit Europa, dus via Euro- Griekenland kan lenen van de an- vendien onstaat dan weer een wissel- pese obligaties. Helaas hebben we dere lidstaten aan rentevoeten die risico voor buitenlandse beleggers, toen gekozen voor de uitbreiding, een stuk lager zijn dan de markt. waardoor de rente die de Griekse terwijl we het beter eerst wat gron- Zo leent België tegen ongeveer 3% overheid zal moeten bieden op zijn diger hadden aangepakt.” en schrijft obligaties uit tegen een obligaties een stuk hoger zou zijn dan de al hoge rente die ze nu moeten “Als Griekenland uit de Unie stapt, betalen. Dus als Griekenland uit de dan is het land failliet.” Unie stapt, dan is het land failliet.”

28 UGent’ers onder de zon

Wat is uw favoriete zomerplekje? Dat vroeg de redactie van ‘Universiteit Gent’ aan tien UGent’ers. Hieronder leest u waar zij de komende weken hun batterijen zullen opladen …

Foto's: Nic Vermeulen, Hilde Christiaens

Paul Van Cauwenberge rector Voor ik in De Pinte ging wonen, woonde ik enkele jaren in Zwijnaarde. Ik was er zo goed als onmiddellijk verknocht aan het dorpsplein met zijn mooie kiosk. Het plein biedt ruimte en op de terrasjes vind je een mix van gezonde fietsers, zoals mijn vrouw en ik, en lokale Zwijnaardenaren. Vooraleer we de laatste kilometers naar De Pinte afleg- gen, is het zalig om er een Ricard te drinken en te kijken en te luisteren naar wat leeft in de Gentse randgemeente. In de zomer van 2005, na onze verkiezing tot vicerector en rector, hebben Luc Moens en ik er bovendien de eerste plannen uitgestippeld voor de taak die ons te wachten stond. Neen, niet met de hulp van een Ricard, maar wel met vele Cola lights en tomatensapjes.

Kristiaan Versluys directeur Onderwijsaangelegenheden en professor Engelse en Amerikaanse literatuur De fietsroute langs de Lieve voert je, eens je over Ma- riakerkebrug rijdt en de drukke verkeersas Gent-Eeklo verlaat, naar een idyllisch landschap en een oase van rust. Tijdens het traject van 32 kilometer kan je je longen vol- pompen met frisse lucht en alle muizenissen uit je hoofd fietsen. Voor een stadmens als mezelf is die fietstocht een van de weinige manieren waarop ik de werking van de sei- zoenen in de natuur kan ervaren. De zomer doet me er bijvoorbeeld denken aan de romans van Felix Timmermans: de broeierige lucht, de onweerszwangere wolken, het rijpe loof. Een gevoel van volheid dat enkel met een ouderwetse, ugent overladen woordenschat te omschrijven valt. Veerle Van Conkelberge 29 planning officer Universiteitsbibliotheek Tijdens mijn tienerjaren was de Kapellenberg in Sint-Amands- berg de plek bij uitstek voor afspraakjes. Logisch, want hij lag tussen de meisjes- en de jongensschool. Vooral in de zonnige maanden was het er aangenaam zitten. Op mijn zestiende sprak ik daar altijd af met mijn vriendje. Hij vond het blijkbaar niet alleen de ideale plaats om af te spreken, maar helaas ook om het uit te maken. Zes jaar lang lieten we elkaar links liggen tot we elkaar terug ontmoetten en ondertussen zijn we tien jaar getrouwd. De Kapellenberg heeft nog steeds een speci- Marysa Demoor ale betekenis voor mij, omdat hij me herinnert aan al de fijne momenten die ik er met vrienden beleefde. Al herinnert hij me hoofd cel Diversiteit en Gender ook een beetje aan het einde van mijn tienertijd. Voor ik in Gent kwam wonen, spendeerde ik de zomermaan- den hoofdzakelijk achter mijn bureau. De enige uitzonde- ringen waren wellicht de lunchpauzes die ik met mijn zoon doorbracht toen die hier nog studeerde. Meestal trokken we naar de Kouter om er een broodje te eten op een bankje. Of we installeerden ons op een van de vele terrasjes. Onlangs nog at ik er een bijzonder lekker dame blanche, al hou ik maar voor mezelf op welk terrasje dat was. Het leuke aan de Kouter is bovendien dat er altijd wel wat te doen valt op het plein met zijn kiosk en statige huizen. En zelfs als dat niet zo is, kan je nog altijd de bloemen bewonderen en kopen.

Aart de Kruif professor aan de faculteit Diergeneeskunde en ‘Wijste Prof 2010’ Van alle plekjes in Gent zit ik het liefst in mijn eigen tuin. Dat komt wellicht omdat die me herinnert aan mijn jeugd als boerenzoon en ook dicht bij mijn beroep als dierenarts staat. Het hele jaar door, en zeker in de zomer, heeft mijn tuin veel te bieden. Er valt namelijk altijd iets te zien en te beleven: een plant die plots uit de grond schiet, een schitterende bloem, een vogelnest, een bosuil, ruziënde eksters, een egel en nog zoveel meer. Je kunt er mediteren en tegelijk houdt het je met Chantal Dugardin hortulanus Plantentuin je benen op de grond. Ik ben een echte natuurmens, maar op Mijn vader nam ons als kind op zondag dikwijls mee naar de harde manier. De natuur, dat is eten of gegeten worden! Gent en de Plantentuin was een van mijn favoriete bestem- mingen. Door mijn kinderogen leek het me er paradijselijk en ik wist toen al dat dit de plek was waar ik graag zou willen werken. Ik geniet elke dag van het binnenkomen in de tuin en de rust die uitgaat van het verdampende vijveroppervlak. Elk seizoen heeft zijn charme maar tijdens de zomermaan- den vormt de Plantentuin een echte oase in de stad. Bij zon- nig maar fris weer onthult de mediterrane tuin zijn troeven. Dat hoekje warmt als eerste op en de kruidige geur kan je zo laten wegdromen. Het arboretum is dan weer heerlijk bij warmer weer. Genieten van de nazomerzon doe ik op een bank aan de rand van de kleine vijver. De koekjesboom doet dan zijn naam alle eer aan en omringt je met zijn zoete geur. Dirk Van Haelter 30 secretaris van de Raad van Bestuur De site van de Blaarmeersen en de Watersportbaan biedt me in de zomer alles wat ik nodig heb. Het is de plek bij uitstek voor sport en recreatie in Gent. Ik beleefde er dan ook mijn meest intense sportmomenten. Ik nam deel aan triat- lons, zwemlopen, de Blaarmeersenloop, ... Maar ik geniet er ook van recreatief minigolfen, mountainbiken en wandelen. Bovendien heb je er niet alleen de sportinfrastructuur van onder andere de Stad, de Provincie, verschillende sport- clubs en de UGent. Zowel langs de Watersportbaan als op het domein van de Blaarmeersen kan je na het sporten ook heerlijk verpozen op een terrasje met een hapje en drankje. Griet Verhaert onderzoeksassistente faculteit Economie en bedrijfskunde Doordat het vlakbij onze faculteit ligt, is de tuin van de Sint- Pietersabdij de ideale locatie om tijdens de middagpauze even van de zon te kunnen genieten. Tijdens het project Master of Marketing Analysis maakten we daar dan ook dankbaar gebruik van. In de tuin kan je gezellig bijkletsen of even wegdromen in het gras. De ruïnes en de wijnranken op de achter- grond, geven de tuin bovendien een apart karakter. Een ander pluspunt is dat het er meestal vrij rustig is. Het is een verdo- ken plekje in de stad dat niet iedereen weet zijn en daardoor zelfs op de meest zonnige dagen niet platgelopen wordt.

Veerle Mattheus kabinetsmedewerkster vicerector Zodra de zon schijnt, trek ik naar buiten. Ik spreek met vrienden af aan de Muide of de Watersportbaan voor een spelletjes petanque of om met de frisbee te gooien. Op een snikhete dag zorgen de bomen aan de afgelegen petanque- baan aan de Muide voor de nodige afkoeling. En net zoals bij de echte Fransen hoort daar een glaasje Ricard bij. Doordat er zo weinig passage is, werd dat echt ‘ons’ plekje en vorige zomer organiseerden we er voor mijn vriends verjaardag een nachtelijk petanquetornooi. Vergezeld van hapjes, drank en zelfs een chocoladetaart speelden we onze geamuseer- de spelletjes. Enkele ‘locals’ kwamen zelfs supporteren!

Piet Taelman decaan van de faculteit Rechtsgeleerdheid Mijn toenmalig lief en huidige vrouw zat op kot in het Zilverhof en de buurt was toen nog door en door Gents. We hebben talrijke avonden doorgebracht op een van de kaaien of op een bankje op het – nog steeds grotendeels autovrije – plein. Het is een oase van rust op een boogscheut van het stads- centrum dat dankzij de weelderige treurwilgen baadt in het groen. Je bent er omgeven door statige en toch sobere herenhuizenugent en een oud klooster. Daarnaast heb je er een prachtig zicht op het Gravensteen en op de fiere toren van het Belfort. Bovendien ligt het net buiten het toeristische circuit, want er valt geen horecazaak te bespeuren. 31

Op zomerse ontdekking

Nu de meeste studenten en professoren p De toppers van het zonnestelsel De planeet Mars is een van de meest fascinerende van ons zon- hun boeken hebben gesloten, komen nestelsel. De laatste jaren is er heel wat onderzoek naar verricht. in de Gentse binnenstad dagjesmensen Denk maar aan de Marswagentjes die rondrijden op de rode planeet. Volkssterrenwacht Armand Pien zet daarom tijdens de zo- en feestvierders volop aan hun trekken. mer die planeet in de kijker. Bezoek Mars aan de hand van prach- We kozen er een vijftal activiteiten uit, tige 3D-beelden en -simulaties. Of bewonder Phobos en Deimos, de manen van Mars, in de 3D-documentaire 1000 meteoren die zeker het ontdekken waard zijn. en kometen. Een maand later organiseert de Volkssterrenwacht tijdens Midzomersterrennachten bovendien heel activiteiten rond Auteur: Nicky Mertens meteoren.

Praktisch u UGent Volkssterrenwacht Armand Pien, Rozier 44 (ingang via de Gezusters Lovelingstraat), Gent. u Geleide bezoeken aan de tentoonstelling ‘Mars, de rode planeet’ op 19 en 23 juli van 20 tot 21 uur. u De voorstelling ‘1000 meteoren en kometen’ vindt plaats van 21.15 tot 22 uur. u De Midzomersterrennachten kan u bezoeken op 9 en 11 augustus van 20 tot 23 uur. u Meer info: www.armandpien.be

p Camouflage op zijn best Tijdens de Gentse Feesten kan je in het Museum voor Dierkunde terecht voor de tijdelijke tentoonstelling N.E.P., de valse dierenwereld. Je komt er te weten waarom dieren zo’n meesters zijn in camouflage. Ben je meer geïnteresseerd in planten of de mens en hun misleidende trekjes? Ook dan zal de tentoonstelling je zeker kunnen boeien. Er zijn iedere dag rondleidingen van 9 tot 10.30 uur. Op hetzelfde moment zijn er ook dagelijks activiteiten voor kinderen van 6 tot 10 jaar. Zij kunnen hun eigen dieren knutselen, tekenen of schil- deren. Inspiratie kunnen ze opdoen in de rijke collectie van het museum.

Praktisch u Museum voor Dierkunde, faculteit Wetenschappen, K.L. Ledeganckstraat 35, Gent. u N.E.P. is vrij toegankelijk tijdens de Gentse Feesten © Marnix Wylocke van 9 tot 12 uur of te bezoeken op afspraak. u Reserveren is verplicht voor de kinderactiviteit en aangewezen voor de rondleiding. u Meer info en reservatie: 09 264 53 28, www.museumvoordierkunde.UGent.be © Nasa 32

p Je vleugels uitslaan in de Kunstbib Ook de Kunstbib is tot 19 september zeker een bezoekje waard. Beatrijs Lauwaert stelt er haar Il corpo dello spazio, installatie/mixed media tentoon. Geïnspireerd door de architectuur van Henry Van de Velde ontwierp zij een installatie met als thema vogel. p Vreemde culturen in Het Pand Want niet alleen verbaast ze zich telkens over hoeveel Tijdens de Gentse Feesten kan je in Het Pand ge- hoger het pand zich in de lucht lijkt te bevinden dan nieten van de Etnografische Verzamelingen van de realiteit. Ook boeken hebben voor haar datzelfde de UGent. Er zijn drie tentoonstellingen die zeker effect. Zij geven onze gedachten namelijk vleugelslag © Benn Deceuninck de moeite waard zijn: Vlijmscherp over Congolese en draagwijdte. wapens, Uit de schaduw met als thema Aziatische Praktisch volkse poppenprenten en (On)belangrijke dingen van u Bibliotheek Kunstwetenschappen, Camiel Van Breedam, een confrontatie van beel- Sint-Hubertusstraat 2, Gent. dende en etnische kunst. Ook voor kinderen staat u Alle dagen open van 9 tot 12 uur en van 13 tot 17 uur, er heel wat op het programma. Zij kunnen dagelijks op woensdag enkel van 9 tot 11.30 uur. deelnemen aan drie educatieve workshops waarbij Gesloten van 23 t.e.m. 27 augustus. de tentoonstellingen centraal staan. u Info: www.kunstbib.UGent.be Praktisch u Het Pand, Onderbergen 1, Gent. u p Ontdek de Plantentuin Van 17 t.e.m. 25 juli geopend van 11 tot 17 uur in het Gents en op 20 juli tot 21 uur. u Rondleidingen iedere dag om 11 uur, 14 uur en 15.30 uur. Tijdens de Gentse Feesten kan je de Plantentuin elke u De kinderworkshops vinden dagelijks plaats om 11 uur, dag verkennen met een geleide themawandeling. Daar- 14 uur en 16 uur. bij zijn de algemene rondleidingen in het Gents op 18 en u Info en inschrijven: tel 09 264 39 43, [email protected], 22 juli de absolute toppers. Tijdens de wandeling komen www.flwi.UGent.be/etnischekunst onder andere de kampioenen onder de planten, de Bij- belse planten en de vezelplanten, aan bod. Wil je graag de reuzenwaterlelies in volle bloei zien en genieten van haar witte geurende bloemen? Dan kom je best naar de nocturnes op zaterdag 24 en zondag 25 juli.

Praktisch u Plantentuin Universiteit Gent, K.L. Ledeganckstraat 35, Gent. u Themawandelingen tijdens de Gentse Feesten dagelijks van 14.30 tot 16 uur. u Nocturnes op 24 en 25 juli vanaf 20.30 uur met gratis rondleiding om 21.30 uur. u www.plantentuin.UGent.be

Colofon r e d a c t i e realisatie Verantwoordelijke uitgever Paul Van Cauwenberge, rector UGent | Coördinator Isabel Paeme Hoofdredacteur Dirk Rasschaert | Medewerkers-redacteurs Katrien Depoorter, Koen Lauwereyns, Hilde Pauwels, Stéphanie Poelman, Sven Rammeloo, Michiel Rombaut, Bavo Van Landeghem, Johan Van Praet, Leen van Remortel (UGent) Fotografie Toon Coussement, Hilde Christiaens, Nic Vermeulen, Caroline Vincart, Shutterstock MAGELAAN cvba, Blekersdijk 14, 9000 Gent Vormgeving Hanneke De Wachter Tel. 09 224 40 65, fax 09 224 19 18 Redactieadres Afdeling Communicatie UGent, Onderbergen 1, 9000 Gent, [email protected] [email protected] • www.magelaan.be advertenties Verantwoordelijke publiciteitsregie Sophie El Ayadi, Tel. 09 268 28 15, fax 09 268 28 17, [email protected] VERNIEUWD & TERUG OPEN