ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA LITTERARIA POLONICA 3(41) 2017 http://dx.doi.org/10.18778/1505-9057.41.10 Barbara Sobczak* telewizja jako narzędzie propagandy politycznej Każdy przytomny rewolucjonista albo potencjalny przywódca wie, że jego podstawowym zadaniem jest opanowanie źródła informacji publicznej. Elliot Aronson, Anthony Pratkanis Gdy teraz my jesteśmy odpowiedzialni za rządzenie, to musimy mieć środki masowego przekazu. Grażyna Staniszewska (posłanka Sejmu w 1989) Wstęp Elliot Aronson i Anthony Pratkanis we wstępie do swojej pracy Wiek propa- gandy piszą: „Ilekroć włączamy radio lub telewizor, ilekroć otwieramy książkę, czasopismo albo gazetę, ktoś próbuje nas edukować, przekonać do zakupu jakie- goś produktu, namówić do oddania głosu na konkretnego polityka albo do przy- jęcia określonego poglądu na sprawiedliwość, prawdę i piękno”1. Środki masowe- go przekazu są podstawowym medium perswazji2, a za najskuteczniejszy z nich * Dr, e-mail:
[email protected]; Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej, Instytut Filologii Polskiej. 1 A. Pratkanis, E. Aronson, Wiek propagandy. Używanie i nadużywanie perswazji na co d zień, przeł. J. Radzicki, M. Szuster, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, s. 10. 2 Perswazję rozumiem, zgodnie z tradycją retoryczną, jako oddziaływanie na rozum, wolę i emocje odbiorcy, którego celem jest kształtowanie jego opinii, postaw, zachowań zgodnie z in- tencjami nadawcy, przy założeniu, że relacje między nadawcą i odbiorcą są równorzędne i odbior- ca ma świadomość wywieranego wpływu, a zatem ma możliwość wyboru. Narzędzia oddziały- wania mogą mieć charakter językowy, ale również pozawerbalny. Jeśli odbiorca nie jest świadomy lub nie rozpoznaje stosowanych przez nadawcę zabiegów mamy do czynienia z manipulacją. Nie utożsamiam perswazji z manipulacją, jak uczynił to np.