ZONDAG 7 NOVEMBER 1965 29e JAARGANG - Nr 10

Vereniging zonder winstgevend doel Verschijnt elke zondag Abonnementsprijs : 600 F per jaar Postchekrekening nr. 3185.22 Beheer en Redactie: Mr. Rene VICTOR, Justitiestraat, 21, Antwerpen

Plechtige openingszitting van de Vlaamse Conferentie bij de Balie te Antwerpen, op zaterdag 23 oktober 1965

PERS EN POLITIEK

Rede uitgesproken door Mr. Georges IMPENS.

Democratie en persvrij heid. naar de normen der marxistisch-leninistische ideologie voorzagen de persvrijheid in hun grondwet. In een perswetenschappelijke publicatie schreef niet Zo luidt artikel 125 van de Grondwet der U.S.S.R. zo lang geleden Dr. Otto Flehinghaus, alsdan minister van 1936 : « In overeenstemming met de belangen van van justitie van Noordrijn-Westfalen: «De pers heeft de arbeiders en ter versterking van de socialistische de waarheid te bezorgen en soms te ontdekken. De orde wordt de burgers van de U.S.S.R. het volgende justitie heeft ze ook te ontdekken, maar zij heeft in gewaarborgd: 1) vrijheid van het woord, 2) vrijheid het bijzonder de functie de gerechtigheid te vinden. van de pers, 3) vrijheid van vergadering en bijeen­ Beide, waarheid en gerechtigheid, vullen elkaar aan en komst, 4) vrijheid van straatoptochten en demonstratles. vormen samen de waarborg voor ons hoogste goed, Deze rechten worden de burgers gewaarborgd doordat voor de vrijheid. Deze, onze gemeenschappelijke op­ aan de arbeiders en hun organisaties de drukkerijen· en dracht, de fundamentele ideeen van onze democratie te de papiervoorraden, de openbare gebouwen, de straten, beschermen, zou ons moeten aanzetten tot enge samen­ de verkeersmiddelen en andere materiele voorwaarden werking ». (1) voor hun verwezenlijking ter beschikking staan ». (B) Onze democratie, waarover Dr. Flehinghaus spreekt, In bijna gelijkluidende bewoordingen is de pers­ de democratie der zgn. vrije wereld, is ·gestoeld op vrijheid principieel veilig gesteld door de artikelen 88 liberale beginselen. Het liberalisme denkt en voelt in en 93 van de Bulgaarse Grondwet, artikel 55 van de functie van de bourgeoisie, het socialisme in functie Hongaarse, 71 van de Poolse, 85 van de Roemeense en van het proletariaat. Beide spreken van democratie, 28 van de Tsjechoslovaakse Grondwet. ( 4) maar het is niet dezelfde democratie. De liberale is er In de Grondwet van de Volksrepubliek China, die een van vrije burgers, individuen die de staat onder­ dagtekent van 20 september 1954, voorziet artikel 87 gaan als een noodzakelijk kwaad, de communistische is dezelfde vrijheden. ( 5) beheerst door een partij van arbeiders, soldaten en Beide, West en Oost, heten hun staatsstructuur in boeren, die de staatsstructuur leidt en geleidt als een tegenstelling tot de andere de enig democratische te werkinstrument. zijn. What is in a name? Ook het begrip persvrijheid Een liberale democratie onderscheidt zich van de dekt in de communistische wereld een heel andere totalitaire staatsstructuren niet zozeer door de funda­ werkelijkheid dan in de westerse. mentele rechten die aan de staatsburgers worden toe­ In een democratie van liberalen huize zal de politieke gekend als wel door de graad van openbaarheid van functie van de pers er een zijn van menings- en wils­ aile regerings- en bestuursactiviteit en van de recht­ vorming door berichtgeving en vrije voorlichting, in een spraak. (2) democratie naar communistische opvatting een van Dat houdt o.m. in, dat niet het basisrecht van de socialistische agitatie en propaganda. (6) persvrijheid karakteristiek is voor onze westers-demo­ cratische opvattingen, veeleer de wijze waarop de pers Politieke junctie van de pers in het communisme. in de practijk vrij is nieuws, inzichten en standpunten openbaar te maken. Uiteraard zijn bet in eerste orde de verhoudingen Ook Ianden wier staatsstructuur gefatsoeneerd werd tussen de pers en de politiek in onze eigen wereld 467 RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 468 waarin wij belang stellen. Toch komt het mij nuttig imperialisme, colonialisme en neo-colonialisme ? lk heb voor even ook de marxistische opvattingen over pers er geen goed oog op. Communistische en nationalis­ en persvrijheid en de reele situatie van de pers in de tische objectieven liggen al te dicht bijeen. communistische wereld in de lichtkegel van onze aan­ dacht te grijpen. De analyse van de politieke functie Politieke functie van de pers in de vrije democratie. van de dagbladpers in de vrije democratie kan daar­ door slechts meer relief krijgen. (7) De persvrijheid, zoals wij die nu in onze westerse Ian­ Die zgn. marxistische opvattingen over pers en pers­ den kennen, is de vrucht van een lange strijd tegen vrijheid gaan niet zozeer terug op Karl Marx dan wel overheid~sdwang. Het Ancien Regime legde de pers een op Lenin. Ik citeer: «De persvrijheid in de burgerlijke groot aantal beperkingen op, zowel van geestelijke als maatschappij bestaat uit de mogelijkheid voorbehouden van stoffelijke aard. aan de rijken om door de miljoenenoplage van hun In haar bijna vroegste vorm ontstond de journa­ dagbladen de klasse der armen, de verdrukte en uit­ listiek kort na de boekdrukkunst, in een periode van gebuite massa's systematisch, onophoudend, dagelijks te uitvindingen en ontdekkingen, van commerciele be­ bederven, om de tuin te leiden en te bedriegen ». ( s) drijvigheid, van renaissance, van religieuze tegenstel­ Wat de communisten denken over de politieke functie lingen. In een tijd waarin nieuwe ideeen het geestes­ van de pers werd duidelijk uiteengezet op het Tweede leven bevruchtten, kwam deze journalistiek tegemoet Congres der Communistische Internationale op 6 augus­ aan de groeiende behoefte van gedachten te wisselen. tus 1920 : « Alle bladen die zich in handen van de Partij Het absolutisme van het Ancien Regime stelde echter bevinden moeten door betrouwbare communisten opge­ tot in d:e 19e eeuw de Wet en de Waarheid, ook voor steld worden, die hun toewijding aan de zaak van het de pers. proletariaat bewezen hebben. Van de dictatuur van het Pas toen de bourgeoisie de adel verdrong en de proletariaat mag men niet eenvoudig spreken als van een macht in handen nam, pas toen het volk politieke ont­ gangbare, ingepompte formule, maar men moet ze zo voogding zocht en met de ontwikkeling der techniek propageren, dat haar noodzakelijkheid aan elke arbei­ de industrie het economisch leven ging beheersen, der, aan elke soldaat, aan elke boer duidelijk wordt op kwam het recht dat wij persvrijheid noemen tot voile grond van de feiten van het dagelijks leven, die onze bloei. (t2) pers systematisch, dag in dag uit, doet uitkomen. De De liberale grondwetten, die de overwinning bekro­ periodieke en niet-periodieke pers en alle partijuitge~ nen van d'e vrijheidsbeginselen op regimes van dwang verijen moeten volledig ondergeschikt worden aan het en overheidsbemoeiing, dragen duidelijk de sporen van Centraal Comite van de Partij ». (9) de strijd der onderdanen tegen de door de Vorst op­ Die visie op de politieke functie van de pers heeft gelegde belemmeringen. Voor de pers werd d'e vrij­ vrij spoedig in de communistisch geregeerde landen heid bijna absoluut : geen toelatingsbrevet meer voor geleid tot een volkomen nivellering. Waar in de wes• het uitgeven van een krant, gedaan met het storten van terse democratieen de journalistiek vooral een kwestie een borgtocht, die eventueel aangeslagen kon worden, is van jacht op nieuws, waarheidsgetrouwe berichtge­ weg met de preventieve censuur. ving en persoonlijke critische begeleiding van feiten en Het liberalisme ziet de persvrijheid als een indivi­ toestanden, zijn de communistische redacties het werk­ duele vrijheid : het recht . van elkeen om, ingeval hij terrein yan toegewijde partijfunctionarissen, die de dat wil, zonder beperkingen de feiten waarvan hij ken­ Waarheitl, de Pravda van de Partij propageren. · nis heeft openbaar te maken, vrij uitd:rukking te ge­ Consequent zal ideologische vorming dan ook een ven aan zijn overtuiging en zijn meningen te versprei­ eerste plaats innemen in de vakoph~iding van de. com· den. In die geest stemde de Assemblee Nationale op 16 munistische journalist : principes van het mqrX:isme­ augustus 1789 de Declaration des Droits de l'Homme et leninisme, principes van het dialectisch rnateria­ du Citoyen, waarvan artikel 11 de vrijheid van me­ lisme. (10) ningsuiting waarborgde : « La libre communication des Een onthutsend voorbeeld van de teloorgang der pensees et des opinions est un des droits les plus pre­ persvrijheld onder communistische invloed is ons in cieux de l'homme; tout citoyen peut d:onc parler, ecri­ Indonesie gegeven .. Zij is het resultaat van circa twintig re, imprimer librement, sauf a repondre de l'abus dans jaar celwerking door· de P.K.I. in het regime v~n geleide les cas determines par la Loi ». (13) democratie van lr. Soekarno. Jiet recht vrij uitdrukking te geven aan zijn menin­ · Sedert ettelijke jaren reeds zijn alle kranten op gen en overtuigingen : in rechte voor eenieder die daar­ elkaar gaan gelijken: een dagblad in lndonesie is ge­ van gebruik wil maken, in feite voor diegenen die in woon een dubbelgevouwen blad. De overheid verstrekt staat zijn ervan gebruik te maken. De liberale den­ het papier en geeft ook instructies hoeveel ruimte kers gingen er van uit, dat de publicatiemiddelen in precies mag worden voorbehouden aan binnenlands aller bereik zijn. Hun opvatting is bovendien gebaseerd nieuws, buitenlands nieuws en advertenties. In de voor­ op het denkbeeld dat de mensen redelijk zijn en het bije vijf jaar zijn meer dan honderd dagbladen ver­ beste verkiezen ; zij veronderstelt, dat er van buitenuit boden. Ieclere periodiek moet toestemming tot ver­ geeri drukking wordt uitgeoefend om het spel der vrije schijnen krijgen van de minister voor voorlichting. markt te be!nvloeden. Buitenlands nieuws kwam tot voor drie weken uit­ In de loop van de 19e eeuw is d'e persvrijheid van sluitend via het persbureau Antara, waarin Dr. Soeban­ langsom meer een vrijheid van persorganen geworden, drio voorzitter van de raad van beheer is. Antara waarvan vele zichzelf in stand hebben gehouden door overigens, ook al is het op alle grote persagentschappen ideologisch bij een partij aan te leunen, waarvan som­ geabonneerd, gaf hoofdzakelijk berichten van Nieuw mige zelf groepsvormend hebben gewerkt. Tot voor de China door. (11) De schorsing van Antara was dan ook eerste wereldoorlog kreeg de pers steeds meer het een van de eerste maatregelen na het neerslaan van de karakter van een opiniepers. revolutie van 30 september jl. Zal het van nu af terug Met de intellectuele emancipatie en de politieke ont­ beter worden ? Zal de .lndonesische journalist opnieuw voogding van het volk is de pers gegroeid· tot een objectief nieuws mogen brengen of zal hij moeten voort­ mach(. In een zich dag aan dag herhalende wisselwer­ gaan slechts optimistische berichten te publiceren over king vertolkt zij de opinie van haar lezers, waarmee vooruitgang in eigen land of felle· aanvallen op westers ~ij zic~ vereenzelvigt. Anderzijds legt zij de lezers fei- 46P RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 470 teri voor, verklaart die en Iicht ze toe, aldus zelf het den, is dat wellicht niet vreemd aan het feit, dat de · denken van haar lezers orienterend. pers er nog steeds niet toe gekomen is problemen te Door de industriele ontwikkeling en· de technische behandelen in een werkelijk Europees perspectief. (17) vervolmaking is onze samenleving een massamaat­ De pers heeft een taak van politieke controle. Zij schappij geworden. De pers word1t een massapers. Toch heeft het recht critiek uit te brengen, zij heeft zelfs de is het nooit de massa als dusdanig die zij aanspreekt, plicht. De openbaarheid van het politieke Ieven is de de krant richt zich tot elk individu : de pers bereikt beste waarborg voor de zuiverheid ervan. Recht op de massa in haar individuen. Zij benadert de mens, vrije meningsuiting, in het openbaar, het critisch be­ elk mens in zijn eigen belangstellingscentra. Confron­ ·spreken van de politiek, eerlijk, vrijmoedig en opbou­ teren met nieuws, met feiten, toestanden en omstan­ wend, zijn als een dieet voor de gezond:heid der de­ digheden, gebeurtenissen en hand1elingen aaneenrijgen mocratie. tot een snoer van oorzaken en gevolgen, Iicht werpen De pers heeft tenslotte - en het is een zeer be­ op wat belang heeft voor personen en gemeenschap­ langrijke rol - een functie van politieke .opvoe­ pen, daardoor begrip en inzicht wekken in een geheel ding. Democratische wilsvorming is zonder een mini­ door het verstrekken van de nodige kennis der be­ mum aan gelnformeerdheid niet mogelijk; ja, een te­ standdelen, dag in dag uit, zonder onderbreking,· dat kort aan politieke onderlegdheid biedt altijd ·grotere is in onze samenleving de specifieke functie van de kansen aan de dictatuur. Laten wij in dat verband niet pers. uit het oog verliezen, d'at behalve een aantal schoolse Ook in die parlementaire democratie heeft de open­ verworvenheden, beroepswetenschap en practische be­ bare opdracht van de persorganen een diepe politieke kwaamheden, kennis bijna uitsluitend langs dagblad, zin : informatie van de staatsburgers, medewerking bij T.V. en radio om verworven wordt. Politiek wordt de het vormen en vertolken van de openbare mening, con­ lezer opgevoed door zijn krant ; hij leert er informa­ trole van en critiek op het openbaar Ieven, verdedi­ ties in zich opnemen en hun onderlinge samenhang ging van het individu tegen de collectiviteit. ( 14) begrijpen. Ret vormen van een eigen mening is niet De Duitse publicist Prof. Dr. Franz Ronneberger on­ de norm, maar een optimum. Een werkelijk originele derscheidt een viervoudige politieke functie van de persoonlijke mening zal slechts hoogst zelden voorko· pers in een democratisch staatsbestel : publicatie, so­ men. Een eigen standpunt innemen beperkt zich in de cialisatie, controle en educatie. (15) (16) regel tot het kiezen tussen een aantal. meningen waar­ De primaire opdlfacht van de pers is er ongetwijfeld mee men geconfronteerd wordt. Er is evenwel recht­ een van berichtgeving. De mens wil weten, hij wil ken­ streeks bij de mens zelf, onrechtstreeks in de politie­ nen. De pers verstrekt hem de gewenste inlichtingen. ke .maatschappij al veel ten goede bewerkt, wanneer Zoals echter het lenigen van elke behoefte een habi­ bereikt is, dat de lezer een vragende, naar argumentatie tus schept, aldus ruimere behoefte opwekt, zo wordt en inzicht strevende houding gaat aannemen i.p.v. blin­ o.ok door de berichtgeving bij het publiek de informa­ delings accoord te gaan of even blindelings in de tiebehoefte geprikkeld en verruimd. oppositie te staan. Door het openbaar maken van de programma's, be· Die veelvoudige opdracht vervullen, die in de mo­ doelingen, eisen van groepen en partijen brengt de pers derne democratie de politieke taak is van de pers, al diegenen die bij het politieke proces betrokken zijn brengt mee, dat de journalisten niet aileen vakkennis met elkaar in communicatie. Deze publieke confron­ moeten bezitten, de wetenschap van datgene waarover tatie van inzichten en bestrevingen, deze algemene dia­ zij schrijven en de vaardigheid om de politieke belang­ loog, niet aileen van leidend'e groepen, maar van de stelling op onderhoudende wijze te wekken en te ont­ gehele natie, is in de moderne rechtsstaat onmisbaar. wikkelen, maar ook een diepe zin voor verantwoorde­ De democratie is essentieel de regering door het volk. lijkheid en morele integriteit. ( 18) Maar hoe zal het volk regeren, wanneer het geen in­ Het zijn vooral die kwaliteiten van de journalist, die zicht heeft in het politiek gebeuren. Wat kan de weer­ het politiek gebeuren op de frontpagina der dagbladen klank zijn van bv. een regeringsverklaring, wanneer zij brengen. Zelden is er bij de man in de straat een spon­ niet is toebereid door de pers voor de gewone man, tane interesse voor de politiek. Plaatselijk nieuws en duidelijk gemaakt in de taal die hij begrijpen kan. sport, strips - ik. vond ze laatst getypeerd als « mis­ Wat is nog de betekenis van een IJzerbedevaart, wan­ sionarissen van het inter.nationaal infantilisme » (19) - neer zij niet 's anderendaags een veelvoudig · echo en faits-divers worden eerst en meer gelezen. Politiek krijgt in de openbaarheid van de persorganen ? Dat in nieuws en vooral politieke commentaren komen aan de de openbaarheid brengen houdt tevens een stimulans beurt in derde, in vierde, in vijfde orde of helemaal in voor allen die op politiek, economisch of sociaal niet. De Hollandse publicist Wagemans vermeldt, dat vlak verantwoordelijkheid dragen. Doordat hij de ge­ het hoofdartikel in Nederlandse dagbladen slechts door meenschappen in de probleniatieken betrekt, is de een heel klein percentage van het publiek gelezen journalist partner geworden in het zoeken naar en vin­ wordt ; sommige enquetes spreken van niet meer dan den van standpunten, het aannemen van houdingen, 3 %. «En dat is geen wonder», zegt Wagemans, «de het treffen van beslissingen en nemen van maatrege­ hoofdartikelen lopen niet zelden mank aan twee benen len allerhande. tegelijk. Dat eerste manke been is de stijl. Sommige De pers heeft een functie van politieke socialisatie. kranten bewaren voor hun hoofdartikel een apart soort Zij is in toenemende mate een integratiefactor in een hooghaarlemmerdijks, dat voor een gewoon mens niet naar desintegratie, differentiatie neigende maatschap­ te pruimen is. Het andere manke been is de inhoud, pij. Waar zij in algemene zin bemiddelt tot het uni­ die meestal beperkt blijft tot politiek en dan nog vooral formeren van smaak en gedragingen, leidt zij op het politieke vechtpartijen. Men krijgt wei eens de indruk, politieke vlak de aandacht af van het persoonlijke naar dat menig hoofdartikel beter per brief aan de tegen­ het algemene. De begrensde locale ervaringen en hori­ partij toegestuurd had kunnen worden». (20) zonten worden door de pers verruimd·: De pers in Nederland is ongetwijfeld in velerlei Het is door de pers en met de pers dat de politieke opzichten verre vooruit op de onze. Toch dient gezegd, belangstelling der massa nu ook gaat naar het natio­ dat de meeste hoofdartikelen in de Belgische bladen, naal en internationaal gebeuren. En zo de Europese zowe1 de nederlandstalige als de franstalige, vlot en gedachte tot op heden zo weinig ingang heeft gevon- onderhoudend geschreven zijn. 471 RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 472

Ideologische verscheidenheid. er moest gezorgd worden voor een « renouvellement des moyens d'information, de presse et de diffusion Het hoofdartikel is ongetwijfeld belangrijk, alhoewel de nos idees». de opinievorming van de lezer toch vooral door andere factoren be1nvloed wordt. De keuze aileen reeds van de berichtgeving, de wijze van voorstellen van het nieuws Concentratie. orienteert de lezer, meer nog het vermengen van eigen­ lijke berichten met commentaar, overigens een betwist­ Minister Vranckx heeft er in zijn artikel op gewezen, bare practijk. (21) dat enorme kapitalen nodig zijn voor de moderne Door dergelijke langzame bewerking groeien voor­ uitrusting van een personderneming, tientallen en nog keuren, die tot dan latent waren in de ruime lezers­ tientallen miljoenen voor de technische outillage, tien­ gemeenschap, tot politieke stellingnamen. Zo boetseert tallen miljoenen ook voor de· organisatie van de distri­ elk dagblad, min of meer, zijn eigen uomo qua­ butiedienst. Een dagblad is slechts leefbaar door de lunque. (22) publiciteit. Welnu, die gaat vooral naar dagbladen, die, De diversiteit van ideologische groepen kenmerkt de tenminste in de socialistische optiek, conservatief ge­ liberale democratie. Het behoud dier verscheidenheid reputeerd zouden zijn, en waarvan daarentegen wat de is noodzakelijk voor haar instandhouding. Vermits ech­ Heer Vranckx noemt vooruitstrevende bladen in grote ter de persorganen in grote mate door die ideologische mate verstoken blijven. groepen of rond aanverwante kernen tot stand kwamen, De concentratie van neutrale, katolieke en liberale is ook het voortbestaan van de differentiatie der bladen bladen in weinige handen maakt ze economisch sterker van essentieel belang voor de democratie. en draagt verder bij tot het isolement en de zwakheid Een krant hoeft daarom niet partijgebond'tm te zijn, der socialistische pers. «Die ongelijkheid », zegt hij, zij moet in haar meningsuitingen zelfs niet perse partij­ « maakt van de vrijheid van drukpers meer en meer gericht zijn. Wil zij geloofwaardig, wil zij betrouwbaar een monopolie van machtige financiele ondernemingen zijn, dan dient zij de waarheid na te streven en een en brengt de waarden waarop de democratie steunt vrij verworven mening te verkondigen. Het belang in het gedrang ». (26) van een partij is nooit determinerend voor de waar­ Zoals de huidige minister ook aanduidt, verminderde heid. Primeert de partijlijn, dan benadert de voor­ het aantal Belgische dagbladen van 65 in 1939 tot lichting gevaarlijk de propaganda. 47 in 1964, 47 dagbladen die overigens slechts door De partijpers, die aan de polemiek en de propa­ 36 uitgevers op de markt worden gebracht. In het ganda de voorrang geeft op de eigenlijke berichtgeving; Nederlands tellen wij nog 17 titels in handen van kan niet de schijn van waarachtigheid wekken : zij 7 uitgevers: Het Volk, Gazet van Antwerpen, Het respecteert onvoldoende het be£aamd devies van de Laatste Nieuws, Volksgazet, Vooruit, De Standaard, Guardian-hoofdredacteur Scott : « Facts are sacred, Het Belang van Limburg. (27) comment is free ». (23) Zij raakt in elk westers-demo­ In het Vlaamse land zijn zowat alle fusies, die eratisch land in moeilijkheden. mogelijk leken, doorgevoerd, met uitzondering wellicht De communistische pers in Belgie is bijna onbe­ van « Vooruit » en « Volksgazet ». «Ret Belang van staande geworden. «De Rode Vaan » verdween in Limburg » is vooralsnog niet door enige concurrentie Vlaanderen als dagblad reeds in 1958 ; zij verschijnt nu bedreigd. nog aileen als weekblad. Ook « Le Drapeau Rouge » In Wallonie zijn nog wei concentraties mogelijk, moet in geldmoeilijkheden verkeren. alhoewel de essentHHe ook daar gebeurd zijn: « Le Dat de oplagecijfers van de socialistische bladen in Peuple » met « Le Travail» van Verviers en met « Le Belgie achteruitgaan is bekend. Monde au Travail» van Luik, « Le Rappel» van Char­ Toen « Le Peuple » in 1960 zijn 75e verjaardag vierde, leroi met « L'Echo du Centre» van La Louviere en stelde de voorzitter van de raad van beheer vast, dat « Le Journal de Mons», «La Nouvelle Gazette» van om een krant te kunnen verkopen men een goede krant Charleroi met «La Province» en de nieuwe titel « Le moet maken. Voortaan zou « Le Peuple » meer een Progres » te Namen, « Vers l'Avenir » te Namen met blad zijn voor de lezers, meer plaats geven aan nieuws « L'Avenir du Luxembourg» te Aarlen en « Le Cour­ en minder aan polemiek. Veel geluk heeft men noch­ rier » te Verviers. tans met die nieuwe formule niet gehad : enkele dagen Los staan nog « Le Jour» te Verviers, «La Wallonie » later braken de Renard-stakingen uit en « Le Peuple » te Luik, « lndependance » te Charleroi, alhoewel dit moest terugvallen in zijn traditie. (24) blad met «La Wallonie » wel gefusioneerd zou zijn, In Engeland spande de « Daily Herald », het blad van ingeval Renard in Ieven was gebleven. «Journal de de Trade Unions, zich in om een behoorlijke informatie­ Charleroi » zal vermoedelijk mettertijd ook wel door krant te zijn. Het slaagde daarin ook grotendeels. Toch « Le Peuple » worden overgenomen. moest het blad verdwijnen. Dan zijn er nog enige kleinere katolieke bladen, die Ook in Zweden verkeert de sociaal-democratische pers men wel in staat acht onafhankelijk te blijven, omdat in financiele moeilijkheden, dit ondanks de sterke de diverse Waalse bisdommen er meer dan een voet positie van de partij. De « Stockholms Tidningen », die in huis hebben : «Gazette de Liege» te Luik, « Le enkele jaren geleden door de vakvereniging gekocht Courrier de l'Escaut » te Doornik en « Vers l'A venir » werd van de liberale industrieel Torsten Kreuger, boekt te Namen. jaarlijks enorme verliezen. De vakbond kan die niet Grenzen zijn geen absoluut beletsel voor fusies. Er is blijven dragen. (25) op zeker ogenblik zelfs sprake geweest van een fusie' Op 10 juni jl. publiceerde Prof. Dr. A. Vranckx, thans tussen « L'Avenir du Tournaisis » en een Noordfrans minister van binnenlandse zaken, een alarmerend ar­ blad. Het werd tenslotte opgekocht door « La Derniere tikel in « Volksgazet », waarin hij er zich over bekloeg, Heure ». dat er geen gelijkheid van kansen bestaat tussen de De concentratie van dagbladen is een internationaal bladen van verschillende strekkingen. Een zestal weken verschijnsel. In Engeland heeft ze aanleiding gegeven later, nl. op 26 juli, na het congres van de B.S.P., dat tot het ontstaan van ware krantenkoningen. Beroemd over de deelname van de partij aan de regering moest zijn de namen Beaverbrook, Rothermere, N orthcliffe, beslissen, schreef Victor Larock in « Le Peuple », dat Camrose, Cecil King, Roy Thomson e.a. Thomson heerst 47S RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 474 over een honderdtal dagbladen en een honderdtal lijk op politieke tendensen en dynamisme de rem zet­ weekbladen. ten van particulier financieel belang. De politieke dis­ Opzienbarend vooral waren het opkopen van het cussie is in betere handen, wanneer zij ideologisch blad der socialistische vakbonden, de « Daily Herald », wordt gericht dan bepaald door economische interessen. en het opslorpen van de liberale «News Chronicle», 5) De concentratie van dagbladen in handen van wei­ die ieder nochtans meer dan een miljoen oplage nige personen houdt ook. grote gevaren in, ingeval hadden. (28) dergelijke persmagnaten zich scheve politieke ambities De kapitalistische greep naar de geschreven pers gaan toemeten. zou in deze eeuw wellicht ernstig de traditionele pers­ vrijheid in het gedrang kunnen brengen. In Enge1and Andere gevaren voor pers en democratie. heeft men dat wei ingezien: een eerste maatregel is getroffen door de instelling van een « Royal Commis­ Het kapitalisme is nochtans heel zeker niet het enige sion on the Press ». gevaar, dat in de huidige westerse samenleving de In de Verenigde Staten doet zich het concentratie­ persvrijheid bedreigt. Ook in liberale democratieen be­ verschijnsel insgelijks voor : waar er in 1909-1910 op speuren wij bij de regeringen wei eens een neiging 1452 Amerikaanse steden nog 689 waren met concur­ om de pers te bei:nvloeden: nationale persagentschap­ rerende bladen, was dat aantal in 1953-1954 geslonken pen, rijksvoorlichtingsdiensten, regeringspersdiensten, public relations van ministerH:He cabinetten e.d.m. (33) tot 8'/. (~u) Ook voor Frankrijk maakt men gewag van « !'evolu­ Overheidstussenkomsten doen zich t.o.v. de pers zeer geregeld voor in jonge staten en in Ianden zonder demo­ tion de la presse quotidienne fran~aise qui a perdu cratische traditie. Zij zijn weliswaar democratisch ge­ 80 tltres depms 194o » (ctlt tot 1958). (3o) structureerd, maar de regeerders zijn veelal nog auto­ Men zou de vraag kunnen stellen, of de Heer Vranckx cratisch ingesteld. Zo werden in de jaren 1955 tot 1960 werkelijk gei:nspireerd is geweest door grote bezorgd­ in Turkije onder de regering IVIenderes niet minder heid voor de instandhouding van een pluralistische dan 240 journalisten veroordeeld ingevolge hun stel­ pers in een democratisch bestel of veeleer door socia­ lingname op politiek vlak. In Zuid-Korea werden drie listische noden. Zou hij ook het verkwijnen van leidende figuren van het dagblad « Minjok Ilbo » ter katolieke of van liberale bladen aangeklaagd hebben, dood veroordeeld, zgz. wegens hun pro-communistische indien de socialistische goed stand hielden ? Voor het activiteiten, in werkelijkheid wegens hun critiek op probleem zelf is dat echter zonder belang. Ook een het regeringsbeleid. ( 34) ge!nteresseerde partij kan gelijk hebben. Wanneer In vele jonge democratieen is de overheidsdwang Anastas Mikojan op 14 januari 1959 te New York op van dezelfde aard als die in Spanje en in Portugal. een receptie te kennen gaf, dat er in Amerika geen Gevaren dus in de kapitalistische uitbouw van onze werkelijke persvrijheid bestaat, vermits de dagbladen economie, gevaar vanwege de regeringen, maar ook er aile eigendom zijn van miljonairs : « Een miljoen bij de burgers zelf, die veelal de persvrijheid niet aan­ dollar, een dagblad; tien miljoen dollar, tien dag­ voelen als hun eigen vrijheid. Bij velen neemt de ge­ bladen », trof hij met die boutade een reeel misbruik : hechtheid aan de vrijheidsprincipes inzake menings­ het kapitalistisch usurperen van een democratische verkondiging gevoelig af, wanneer die opinieuitingen vrijheid. ( 31) critieken inhouden die tegen henzelf zijn gericht. (35) Heel zeker is de toestand in Belgie niet zo benau­ Partijleiders verliezen vaak uit het oog, dat politieke wend. Toch is het ook, vooral in Vlaanderen, vijf voor partijen geen gezagsorganen zijn, waaraan de sympa­ twaalf. tisanten zich zonder meer te onderwerpen hebben in Wie de lectuur over de situatie van de pers door­ denken, voelen en spreken. In de democratie zijn zij neemt, constateert, dat concentratie overal als een ge­ slechts die structuren waarin mensen van een zelfde vaar voor de democratie wordt beschouwd, dit zeer te­ gezindheid of alleszins van een verwante gerichtheid recht. (32) Toch zou het onrechtvaardig zijn te ne­ van opvatting over politieke aangelegenheden zich geren, dat bv. in Vlaanderen het samenbrengen van verenigen. een aantal katoliek georienteerde dagbladen in weinige De meeste katolieke bladen in ons land staan vr1j handen geleid heeft tot een verbetering van de kwali­ zelfstandig. In hun houding t.o.v. de C.V.P. geven zij teit. Versnippering heeft immers ook nadelen. Hier herhaaldelijk blijk van die onafhankelijkheid. Het is doet zich in de pers een zelfde verschijnsel voor als voor aile dagbladen een probleem geworden een juiste in de politiek. verbouding tot stand te brengen tussen nieuws en com­ Waar de concentratie der persorganen als een ge­ mentaar, tussen commentaar en ideologische partij­ vaar voor de democratie wordt gezien, gelden vooral verwantschap. Ook al voel ik mij als iemand die barre­ volgende argumenten : voets over een vers afgemaaid stoppelveld moet gaan, 1) Bij niveilering van de pers, die zich steeds tot ik wens niet in een boog om de moeilijkheden heen te ruimere en meer verschillend denkende en voelende denken. De christelijk georH~nteerde pers, die globaal groepen moet wenden, vervlakt de politieke stelling­ in Be1gie zeer sterk staat, vertolkt ongetwijfeld opinies name, verliest de politieke analyse diepgang, in de die bijna aile ook teruggevonden worden in de rangen dagbladen en onvermijdelijk ook bij het publiek : de van de C.V.P. Zij is daardoor als het ware anorganisch belangstelling voor de politiek vermindert en vooral op de C.V.P. gericht. Ongebonden tegenover de partij, de stimulans tot actieve deelneming eraan valt weg. die nochtans hun voorkeur heeft, schromen katolieke 2) De meeste kranten ontstonden uit politieke toe­ bladen geen stellingname tegen de houding van partij­ wijding. Met ieder dagblad dat ophoudt te verschijnen bestuur en mandatarissen. Dat daarmee in -leidende verdwijnt een brok idealisme. C.V.P.-middens wrevel wordt gewekt, kan niemand ver­ 3) Door de concentratie aer persorganen wordt de bazen. Zo ontstaan er spanningen en doen zich kortslui­ democratie geraakt in een wezenlijke trek, het plura­ tingen voor. Men kan nu zeggen - en het wordt gezegd lisme der opinies. Verdwijnen in Belgie de socialisti­ - dat het de partijbesturen voldoende zou mogen zijn, sche dagbladen, dan vervailen daarmee de controle en wanneer die katolieke dagbladen in dezelfde voile vrij­ de critiek, waartoe ook de socialisten langs hun com­ heid uiteindelijk toch hun vertrouwen aan de C.V.P. municatiemedia gerechtigd zijn. blijven schenken. In de commentaren van de christe­ 4) Commercialisering van de pers gaat onvermijde- lijk georienteerde pers horen zij immers de stem van 475 RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 476

die volksgroepen wier politieke opvattingen het meest Zo radio en T.V. ternauwernood op politiek vlak met die van de Christelijke Volkspartij verwant zijn. enige functie vervullen, ook massabladen als de « Daily Geconfronteerd te worden met critiek is voor beleids­ Express » en de «Daily Mail » hebben geen politieke lieden meestal minder pijnlijk dan begoocheling mede invloed. door het gevlei van een eigen partijpers. Laat dat In de hele westerse wereld, het meest evenwel in juist zijn, een ander gedeelte van de werkelijkheid is Engeland, constateert men een sterke neiging naar de nochtans, dat sommige journalisten al te weinig bewust informatiepers. Die strekking is niet zo onverdeeld zijn van het feit, dat voortdurende critiek, scherpe gunstig als op het eerste zicht misschien lijkt. Zij vindt en bittere verwijten dag in dag uit op de duur bij het ook niet zozeer haar oorsprong in een sterke waarheids­ lezerspubliek het vertrouwen in de partij gaan onder­ liefde, een meer uitgesproken neiging om objectief te mijnen. Anderzijds lijkt ook de tijd voorbij, dat men zijn, als wel in de vaststelling dat men een des te voorhield, dat de katoliek slechts in een katolieke partij ruimer lezerspubliek kan bereiken naarmate men zich kon zalig worden. onthoudt van forrnele stellingname: de oplage stijgt. Ook de P.V.V. beschikt niet over een dagblad als Het grate gevaar voor de politieke vervlakking door eigen orgaan. «De Nieuwe Gazet » en « L'Avenir du de pers is de sensatiepers,. wier belangstelling voor de Tournaisis » mogen dan meer strijdend liberaal zijn dan politiek doorgaans niet verder gaat dan de jacht op een « Het Laatste Nieuws » en «La Derniere Heure », ook of ander schandaal : weinig commentaar op het beleid zij durven standpunten innemen tegen de Brusselse der regering in de kolommen van de « Daily Mirror », partijleiding in. maar veel pikante details over de relaties van Profumo De oorspronkelijke liberale opvattingen over de pers­ met Christine Keeler en Manda Rice Davis. (40) vrijheid als vrijheid van uiting van opinie evolueerden Waar sensatie en sex de verkoop van een dagblad in de loop der jongste decennia tot een recht op blijken te bevorderen, is het gevaar bijzonder groat, informatie, een recht op opinievorming door vrijheid dat massabladen steeds meer op elkaar gaan gelijken van toe gang tot de nieuwsfeiten. ( 36) Een mijlpaal in en steeds meer hun taak van inlichting en opvoeding die ontwikkeling is ongetwijfeld de erkenning van dat gaan verwaarlozen, waardoor vooral de jeugd politiek recht in de Universele Verklaring van de Rechten van onmondig opgroeit en niet opgewassen tegen stromingen de Mens, zoals die door de Algemene Vergadering vari gevaarlijk voor de democratie. ( 41) de Verenigde Naties op 10 december 1948 werd aan­ Daar ligt het gevaar van een commerciele beheersing genomen: « Toute personne a le droit de chercher, de van het perswezen, daar veel meer dan bij de grate recevoir et de repandre, sans considerations de fron­ adverteerders. Heel zeker zijn de bladen bijna aile tieres, les .informations et les idees par quelque moyen afhankelijk van de publiciteit. ( 42) Bij de grate Franse d'expression que ce soit ». (37) dagbladen als « France-Soir », « Le Parisien Libere » en De vraag, of onze dagbladpers aan die conceptie van « Le Figaro » belopen de publicitaire ontvangsten circa de persvrijheid beantwoordt, zou ik zonder aarzelen wel 45 % van het totaal. ( 43) Tach zoekt men tevergeefs bevestigend durven beantwoorden. Ik voel mij echter naar enig geval van flagrante politieke be1nvloeding. heel wat minder overtuigd waar het radio en televisie Wel stellen wij vast, dat socialistische en ook christen­ betreft. Ook die spelen een rol in de berichtgeving. syndicale bladen rninder publiciteit ontvangen. Politieke Door de ether kan de informatie zelfs aanzienlijk vlug­ voorkeur van de grate publiciteitsagentschappen speelt ger worden gebracht. Het nieuws moet echter beperkt hierbij zeker een rol, vooral echter het prestige van het blijven : een klein aantal berichten, waarvan telkens blad en de gepresurneerde koopkracht van de lezers. De slechts het allerbelangrijkste kan worden uitgedrukt in nederlandstalige pers in Belgie is van die voorkeur en een paar volzinnen. Radio en televisie zijn in wezen ook deze onderschatting het slachtoffer. Alle grate agent­ geen instrumenten van berichtgeving, ze hebben andere schappen voor publiciteit langs de pers, zonder een taken, in hoofdzaak van ontspannende en onderhou­ enkele uitzondering, zijn in handen van franstaligen. dende aard. Terwijl de totale oplage van de Vlaamse bladen bijna Behalve in Amerika, waar radio en televisie in prive­ gelijk is aan die van de franstalige in Belgie, ontvangt handen zijn, alhoewel ook daar onder vrij streng toe­ de Vlaarnse pers slechts 1/3 van de advertenties. Dit zicht, zijn radio- en T.V.-uitzendingen zowat overal ter verschijnsel heeft ook de concentratie der dagbladpers wereld overheidszaak : de berichtgeving is ofwel gewild in Vlaanderen bespoedigd. De franstalige kranten heb­ en opgelegd politiek neutraal (voorbeeld: de B.R.T.), ben langer aan het economisch verschijnsel weerstand ofwel nadrukkelijk en eenzijdig regeringsgezind (voor­ kunnen bieden orndat de publiciteitsontvangsten der beeld: de O.R.T.F.). De bonte en rijke verscheidenheid, kleinere bladen hun vooralsnog toelieten zelfstandig te zoals die de democratische dagbladpers in haar vele blijven. schakeringen kenmerkt, is volkomen vreemd aan het Ferdinand Lassalle eiste op 20 september 1863 in zijn radio- en televisiebestel. beroemde rede « Die Feste, die Presse und der Frank­ De televisie mage dan wellicht zijn « een transport­ furter Abgeordnetentag » verbod van advertenties. ( 44) middel, dat de boksmatch zowel als Hamlet in de huis­ Dergelijke maatregel zou vanzelfsprekend niets oplos­ kamer aflevert » ( 38), zij kweekt zeker geen politieke sen, integendeel : geen enkel dagblad zou economisch zin aan. (39) Politiek wordt gepresenteerd als documen­ nog leefbaar zijn. Bovendien speelt die publiciteit een tair of als faits-divers. Zelden treden ideeen in het zo belangrijke rol in het moderne handelsleven. licht, alleen topgebeurtenissen en prominenten ver­ schijnen op het scherm. Weld het buisbeeld interesse Overheidstussenkomst en prive-initiatief. voor de politiek? Ja, voor politieke sensatie en voor Een krant die vertrouwen geniet als verkoopspromo­ politieke « stars ». Dat soort « star-making» kan de tor vindt in de sector publiciteit het nodige inkomsten­ macht van die partijleiders misschien ten goede komen, overschot om het onvermijdelijke tekort in de sector niet de democratie als dusdanig. Voor 's lands beheer informatie op te vangen. Partijen, syndicaten en is staatsmanschap van heel wat grater belang dan tele­ cooperatieven daarentegen hebben het moeilijk om hun genie. De dagbladpers argumenteert, zij doet het met dagbladen, die met verlies werken, te blijven finan­ zakelijke of met ideele gronden, doch zij brengt in cieren. hoofdzaak politieke waar, zij publiceert niet zoals het « Vooruit » wordt rechtgehouden door de socialisti­ T.V.-beeld de verpakking. sche cooperatieven, « Volksgazet » door het A.B.V.V., 477 RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 478

« Le Peuple » door de Prevoyance Sociale. Ook het Partij in staat te stellen een eigen partijpers te onder­ A.C.V. besteedt ongetwijfeld grote bedragen aan «La houden? Welke weg moeten bestaande niet-marxisti­ Cite». Of de uitbating van « Het Volk », dat nochtans sche dagbladen opgaan ? Juist die diverse neutrale, een oplage heeft van meer dan 200.000, rendeert, komt katoliek of liberaal georienteerde kranten vervullen twijfelachtig voor, wanneer men de relatief geringe om­ in de hoogste mate een politieke functie in de Bel­ zet aan publiciteit nagaat. Aile andere grote bladen in gische democratie. Zij belichamen als het ware de pers­ Belgie zijn vrij van bindingen tegenover de politieke vrijheid. Moet die vrije pers voortaan omwille van sub­ partijen of syndicale en andere organisaties die nau­ ventie in het gareel gaan lopen van de partijleiding ? we banden met de politieke partijen onderhouden. Of zullen zij de concurrentie moeten ondergaan van Waar in de moderne opvatting de staat niet Ianger een van staatswege gesubsidieerde C.V.P.- en P.V.V.­ wordt ervaren als een bedreiging voor de individuele partijpers ? Gaat het syndicale « Het Volk » voortaan vrijheid, doch tevens en zelfs vooral als een behoeder moeten afhangen niet van eigen Ieiders, maar · van het ervan, evolueert men naar een beschermde persvrij­ C.V.P.-bestuur? En «La Libre Belgique» dan ? Het heid. ( 45) Het principe zelf is practisch algemeen aan­ zou veeleer het einde zijn van werkelijke persvrijheid, vaard. Ook in Belgie zijn er toepassingen. Nu reeds de aanvang van een periode van parastatale bericht­ wordt er van overheidswege tegemoetgekomen : perio­ geving. dieken hebben gunsttarieven voor postbedeling, voor In de critieken op de kapitalistische concentratie dagbladpapier geldt slechts 2,4 % overdrachttaks i.p.v. in het dagbladwezen steekt waarheid, zoals er ook in 6 %, voor redactie-telefoongesprekken is er een ver- aanvallen van Lenin en andere communistische !eiders 1aagd tarief, terwijl ook op het spoorwegnet journalis­ een grond van waarheid is. Partijdirigisme biedt ech­ ten prijsvermindering genieten. ter geen uitkomst voor een democratische pers. In het Wordt elders niet meer gedaan? De UNESCO heeft Iicht van de traditionele opvattingen over democratie voorgesteld aile informatie vrij te steilen van taksen moeten andere oplossingen gevonden kunnen worden, en rechten. (46) Is belasting op berichtgeving niet in die het pluralisme in berichtgeving, in politieke visie dezelfde orde als de vroegere zegeltaks op de dagbla­ en in de uiting ervan veilig stellen. den een belemmering van de vrije meningsuiting, een Ongetwijfeld zou ter bescherming van de persvrijheid hinderpaal voor de noodzakelijke deelneming van het ook in ons land meer behoren gedaan te worden, volk aan het politieke Ieven ? minstens datgene wat in Frankrijk en in Nederland gedaan wordt. In andere Ianden is men reeds verder gegaan dan in De zware economische lasten waaronder de persbe­ Belgie. Frankrijk heft geen invoerrechten op dagblad­ drijven veelal gebukt gaan zouden dan gedeeltelijk papier, ook geen factuur- of overdrachttaks op infor­ verder door een betere samenwerking kunnen onder­ matie, noch op publiciteit voor of in de pers. Het past vangen worden. ook een verminderd postport toe en verlaagde treinta­ Waar in ons land de meeste dagbladen geboren zijn rieven, maar bovendien, wat vooral voor de bedrijfs­ in de schaduw van een politieke vlag, worden zij ook uitrusting van belang is, komt de Franse staat ten be­ uitgegeven door vennootschappen met uitgesproken lope van 15 % tussen bij aankoop van nieuwe machines. · politieke gerichtheid. Dat verklaart, dat niet aileen Als enige voorwaarde is gesteld, dat de oude vernie­ de kranten een politieke kleur hebben, maar dat ook tigd worden. Bovendien is het fiscaal regime er gun­ de rotatiepersen zelf voorbehouden schijnen te moeten stiger dan in ons land. worden aan periodieken van een enkele richting. Der­ Nederland evolueert naar dezelfde maatregelen, be­ gelijke politieke preutsheid is historisch gegroeid. Zij halve de 15 % toelage voor de aankoop van nieuwe is daarom niet minder een blijk van onverdraagzaam­ machines en de fiscale outlasting ten gunste van het heid en bekrompenheid. Economisch is dergelijke res­ personeel. Een zeer speciale regeling is daar boven­ trictie nog minder verantwoord, wanneer wij in aan­ dien voorbereid om het verlies van publiciteitsinkom­ merking nemen hoe hoog de kosten van investering en sten bij invoering van de commerciele T.V. op te van exploitatie oplopen, wanneer wij nagaan hoevele vangen. uren dagelijks in elke dagbladdrukkerij de rotatieper­ Geen van deze maatregelen houdt enigerlei over­ sen wachten op de volgende uitgave van hun blad. Ook heidsinmenging in. inzake transport en distributie kan de sarhenwerking In zijn artikel in « Volksgazet » maakte Prof. Dr. gevoelig opgevoerd worden. Vranckx melding van een wetsontwerp in Zweden, In het Ieven der Kerken breekt de Oecumene door. waarbij een bedrag van 45.000.000 kronen ter beschik­ Een christelijke samenleving en ook een democratische king zou worden gesteld van de politieke partijen voor samenleving zijn niet mogelijk zonder een diep besef hun pers. Het aandeel in die toelage zou worden vast­ van onderlinge verbondenheid, zonder eerbied en waar­ gesteld volgens het aantal stemmen door iedere partij dering voor de ander, ook voor het op-een-andere­ bij de algemene verkiezingen behaald. Het ontwerp manier-mens-zijn van die ander. ( 47) werd gesteund door de socialisten, de communisten en Waarom zouden een katoliek, een socialistisch en een de boerenpartij en heftig bestreden door conservatie­ liberaal blad niet op dezelfde pers kunnen worden ge­ ven en liberalen. In Finland was tevoren een voorstel drukt? In Nederland worden nu «De Volkskrant » en met dezelfde strekking door het parlement afgewezen. « Het Parool », het eerste katoliek, het tweede, even Soortgelijke betoelaging komt m.i. neer op een « gue­ uitgesproken, sociaal-democratisch, op dezelfde ultra­ rir le mal par le pire ». Zij behoedt allerminst de pers­ moderne rotatiepersen gerealiseerd. Dat sedert drie vrijheid, integendeel, zij zou leiden tot een verknech­ weken « Le Matin » en «La Flandre Liberale » ge­ ting van de vrije pers tegenover de politieke partijen. drukt worden op de persen van de n.v. De Vlijt - en Eerste gevolg : berichtgeving en opinievorming wor­ wie « De Vlijt » zegt, denkt « Gazet van Antwerpen » - den het monopolie van een paar partijbesturen. Twee­ is een symptoom van de doorbraak van. nieuwe inzich­ de gevolg: in de schoot van de partijen zelf en daar­ ten. Openheid en toegankelijkheid worden hoger ge­ rond worden progressieve strekkingen systematisch van schat dan veilig afgesloten geborgenheid in eigen bovenaf afgeremd. tradities. Wat overigens met de zgn. niet-traditionele partijen? De persvrijheid vrijwaren is voor de democratische Moet in concreto de Belgische staat speciale fondsen uitbouw van onze samenleving een kwestie van zelf­ gaan aanleggen om de Volksunie en de Communistische behoud. Wil de democratie zich handhaven, dan zal 479 RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 480

zij die maatregelen moeten treffen, die hulp moeten hie­ about by journalists. No fact can exist in written form until it has been messed about by a journalist. A fact is as mixed up den, waardoor het pluralisme der pers in stand wordt with his personality as a baby is mixed up with its mother gehouden. Overheidstussenkomst is een noodzakelijk­ at the moment of birth », in « 'rhe British Press », p. 36-37. (22) Bernard Voyenne : «La Presse dans la Societe contempo­ heid ter beveiliging van de democratie zelf. (48) raine », p. 188. De persbedrijven van hun kant echter kunnen door (23) D_e tekst van Scott luidt volledig : « Comment is free, but facts are sacred. Propaganda, as so called, by this means is betere cooperatie goeddeels het hoofd bieden aan hun hateful. The voice of opponents, no less than that of friends, economische moeilijkheden. has a right to be heard. Comment also is justly subject to a self-imposed restraint. It is well to be frank; it is even better Samenleven is niet naast elkaar leven, het is met to be fair. This is an ideal». (24) Gaston Durnez : « Spoedbericht », Leuven 1963, p. 51. elkaar leven, elkaars persoonlijkheid eerbiedigen en (25) vermeld in « Het Parool », geciteerd in « De Journalist », de ontplooiing ervan bevorderen. Hier ligt een taak voor nr. augustus 1965, p. 320. (26) Klaarblijkelijk heeft tot de documentatie van Prof. Dr. A. de maatschappij als dusdanig, maar tevens in de maat­ Vranckx ook behoord « Dagbladstente en Dagbladconcentratie » schappij voor ieder individu. door Dr. J. Van Springe!, in «De Pers - La Presse »,. drie­ maandelijks tijdschrift van de Federatie van Belgische nag­ Prive-initiatief en overheidstussenkomst zijn als de bladen, nr. 27. schering en de inslag in het weefstuk der zich sociali­ (27) Deze uitgeverijen zijn eigenlijk : n.v. Het Volk, Forelstraat serende liberale democratie. De ene draad is sterker 22, Gent; n.v. De Vlijt, Nationalestraaat 46-48, Antwerpen; n.v. Uitg. J. Hoste, Em. Jacqmainlaan 105-107, Brussel; s.v. Ontwik­ dan de andere, maar aile samen vormen zij de stof keling, Somersstraat 22, Antwerpen; s.v. Het Licht, Sint-Pieter­ waarin de moderne rechts- en welvaartstaat gekleed straat 64, Gent; n.v. De Standaard, Em. Jacqmainlaan 127, Brussel; n.v. Concentra, Stationsplein 11, Hasselt. gaat. (28) « Daily Herald » werd aangekocht door de groep C. King in december 1963, «News Chromcle » werd aangekocht en op­ geslorpt door « Daily Mail » in october 1960. (1) Justizminister Dr. Otto Flehinghaus : Justiz und Oeffent­ (29) « Bulletin d'Information » de la Fed. Internat. des Editeurs lichkeit, in « Journalismus », Schri1tenreihe des deutschen In­ de Journaux et Publications, Paris, nr. juli 1954, p. 62. stituts fiir' publizistische Bildungsarbeit, herausgegeben von Emil (30) «De Pers - La Presse », nr. juli 1958, p. 52-53. DovifYctt und Karl Bringman, DUsseldorf, nr. 1/1960, p. 22. (31) Prof. Dr. Th. Luykx : Massamedia in democratische en (2) Karl-Hermann Flach : Die Massenmedien in der Demokratie, totalitaire staten, in « Streven J>, nr. augustus-september 1965, in « Liberal >>, Beitrage zur Entwicklung einer freiheitlichen p. 1067. Ordnung, Bonn, nr. april 1964, p. 9-16. (32) cfr. Bundesjustizminister Dr. Ewald Bucher : Justiz und (3) vertaald uit de Duitse versie opgenomen in « Der Weg des Pressefreiheit, in « Liberal», nr. april 1964, p. 3-7; Robert Sin­ Sozialismus, Quellen und Dokumente 1891-1962 » door K. Farner clair : « The British Press J>, p. 182 en 25ti-259; Dr. J. Van en Th. Pinkus, Reinbek/Hamburg 1964, p. 92. Springe! : Dagbladsterfte en dagbladconcentratie, in « De Pers - (4) vermeld door Prof. Dr. Th. Luykx : Massamedia in de­ La Presse », nr. 27; J. Kayser : «Mort d'une Liberte », Paris mocratische en totalitaire staten, in « Streven », maandblad voor 1955. geestesleven en cultuur, nrs. juli en augustus-september 1965, (33) cfr. Marcel Stijns : La Cooperation internationale des p. 1066. Journalistes, in « Officieel Jaarboek van de Belgische Pers 1963 », p. 357-378. (5) vertaald uit « Der Weg des Sozialismus, Quellen und Do­ (34) Institut International de la Presse : « Dix Ans de l'I.P.P. », kumente », p. 287. zurich 1962, p. 26-28. (6) Tilman Steiner : Die sogenannte « Oeffentliche Aufgabe » (35) Karl-Hermann Flach : Die Massenmedien in der Demo­ von Presse und Rundfunk und die unterschiedlichen strukturellen kratie, in « Liberal » nr. april 1964, p. 13. und rechtlichen Konsequenzen fiir diese Medien, in « Publizistik J>, (36) cfr. F. Terrou et L. Solal : « Le Droit de !'Information », Zeitschrift fiir die Wissenschaft von Presse, Rundiunk, Film, Rhe­ Etude comparee des principaux systemes de la reglementation torik, Werbung und Meinungsbildung, herausgegeben von Emil de la presse, de la radio et du film, Paris 1951. Dovifat, Wilmont Haacke, Giinter Kieslich, Bremen, nr. april-juni (37) Bernard Voyenne : « La Presse dans la Societe contempo­ 1964, p. 102. raine », p. 247. (7) Interessant in dit verband zijn ook de studies over de (38) genoteerd te Miinchen en vermeld door Dr. W. Engelhard : pers in het nationaalsocialistische Duitse Rijk, o.m. Oron J. « Die politischen Tageszeitungen in einer technisch, gesell­ Hale : « The captive press in the Third Reich J>, Princeton (N.J.) schaftlich und wirtscha1tlich veranderten Welt », Aschaffenburg 1964; J. Wulf : « Presse und Funk im Dritten Reich J>, Giitersloh 1963, p. 31. 1964; Dr. Kurt Koszyk : Das Ende des Rechtsstaates 1933/34 und (39) cfr. Dr. W. Engelhard : op. cit.; Klaus Bolling : Politisches die deutsche Presse, in « Journalismus », nr. 1/1960, p. 49-66. Fernsehen, Gefahr und Auftrag, in «Liberal», nr. april 1964, (8) Bernard Voyenne : « La Presse dans la Societe contem­ p. 17-24; T. Steiner : Die sogenannte « Politische Aufgabe » von poraine », Paris 1962, p. 221. Presse und Rundfunk, in « Publizistik », nr. april-juni 1964, (9) vertaald uit « Der Weg des Sozialismus, Quellen und Doku­ p. 99-114. mente », p. 171. (40) De Duitse sensatiekrant bij uitstek « Bild-Zeitung » kreeg (10) cfr. N. Sergejew, Moskou : Journalistenopleiding in Rus­ de kwallficatie « Blad der vijf B's » (bloed, boezem, baby, beest land, in « De Journalist », orgaan van de Federatie van Neder­ en bidden). landse Journalisten, nr. augustus 1965, p. 321; Prof. Dr. N. De­ (41) Helmut Lamprecht : «Teenager und Manager», Miinchen volder : Strategie en Tactiek van de Communistische Propaganda, 1964, p. 148. in « Pers, Propaganda en Openbare Mening », Leiden 1956. (42) Op weinige redacties zal men accoord gaan met Jan (11) U .P.I.-bericht : Pers in Indonesie verdort snel, in « De Walravens, waar deze in « Het Avontuur van een Bericht » Journalist», nr. augustus 1965, p. 319. schrijft : « De adverteerders brachten het noodzakelijke zaad (12) Bernard Voyenne : Le Citoyen et !'Information, in « Eco­ in het bakje, zij moesten in alle opzichten ontzien worden ». nomie et Humanisme », Caluire (Rhone), nr. september-october (43) Leonidas Martinez schreef voor de uitgave « Pers, Propa­ 1964. ganda en Openbare Mening », Leiden 1956, opgedragen aan Prof. (13) Bernard Voyenne : « La Presse dans la Societe contem­ Dr. Kurt Baschwitz, een opstel over « Die Publikationskraft der poraine », p. 216. Zeitung ». Hierin vermeldt hij, dat in 1954 dooreengenomen (14) Dr. Martin Li)ffler : Die tiffentliche Aufgabe der Presse 70.72% van de inkomsten der Amerikaanse kranten van de und die Werkzeitschrift, ln « Publizistilc », nr. april-juni 1964, advertenties kwam. In Duitsland vormden de advertenties 37% p. 115-116. van de inkomsten in 1938 en reeds 46,5% in 1953. (15) Prof. Dr. Franz Ronneberger : Die politischen Funktionen (44) K. Biicher : « Gesammelte Aufsatze zur Zeitungskunde », des Massenkommunikationsmittel, in « Publizistik », nr. october­ Tiibingen 1926, p. 405. december 1964, p. 294-298. (45) Prof. Dr. Fr. Ronneberger : op. cit., p. 292. (16) cfr. Andre Siegfried, de 1' Academie fran~aise : Le role (46) Algemene Vergadering van de Unesco, 5e zitting de la presse dans la civilisation moderne, in « Etudes de Presse », gehouden te Florentie juli 1950 (ondertekening van het accoord Paris, VOl. X/1958, p. 3-7. 22 november 1950 te Lake Success (N.Y.) : Accord pour !'im­ (17) In verb and met pers en Europese eenwording cfr. Ernst portation de caractere educatif, scientifique ou culture!, in Metzler : Vorschlag einer EWG-Richtlinie zur Festsetzung der « Documents de l'Unesco », 2e ed. 1958, p. 18-24. Einzelheiten zur Verwirklichung der Niederlassungsfreiheit und (47) Aan de « werktuigen der sociale communicatie heeft het des freien Dienstleistungsverkehrs fiir Presseberufe, Kommentar 2e Vaticaans Concilie een decreet gewijd, dat als actualiteit bij und Kritik, in « Archiv fiir Presserecht J>, Bad Godesberg, het onderwerp « Pers en Politiek » dient aangestipt. Het decreet 29 januari 1965. is voortreffelijk besproken door Prof. Dr. Dr. B. Otto Roegele in (18) cfr. Robert Sinclair : «The British Press, The Journalist « Publizistik », nr. 4/1964. and his Conscience», London 1949; Joseph Demarteau en Leon (48) Een probleem dat grondige studie verdient is : hoe komen Duwaerts : « Rechten en Plichten van de Journalist», Brussel de ontwikkelingslanden aau een pers die haar politieke functie 1952. vervult overeenkomstig de westers-democratische opvattingen, die (19) toegeschreven aan Stefan Andres. de meeste jonge grondwetten inspireerden ? 0. Catherine, voor­ (20) Hans Wagemans : « Op Jacht naar Nieuws », Bilthoven zitter van Congo"Diffusion (opgericht onder de auspicH!n van de 1959, p. 111. Vereniging voor Verspreiding in het Buitenland van de Belgische (21) In strijd met de stelling dat nieuws en commentaar in de Uitgaven) stelde na een Kongoreis in 1964 een uitvoerig verslag krant voor de lezer duidelijk moeten gescheiden zijn meent op, waarin o.a. : « Lecteurs blancs compris, la presse congolaise R. Sinclair : « People with little experience of research or totalise tout ou plus 100.000 abonnes, inegalement repartis sur writing tend to think that written texts can be divided into two un territoire de 2.350.000 km2. Elle dessert surtout les villes, classes, those which express an opinion and those from which tandis qu'en dehors des centres, le vide a !'information est thought is presumably excluded and which contain only « facts » generalise Manque d'hommes, manque de materiel, manque independent of any setting of human judgment. It is a confusion de messageries et de routage font que la presse congolaise ne of thought to pretend that Scott meant that a fact was a hard peut couvrir toutes les formes de l'activite humaine et ainsi and detached thing like a diamond, which shouldn't be messed s'acquitter de sa mission. » 481 RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 482

Rede van de Heer Stafhouder Albert LILAR

Mijn eerste woorden zullen, zoals het hoort, woor­ van zekere pers die eerder haar publiek vleit dan den van welgemeende hulde zijn aan de redenaar van vormt, zijn zwakheden aanmoedigt indien zij niet in deze namiddag. De rede die U hebt uitgesproken, mijn verachtelijkheid en laagheid vervalt. waarde Confrater, mag schitterend worden genoemd, Dezer dagen hoorde ik, bij een radiouitzending, een merkwaardig door uw sierlijke taal, door de stevige geleerd professor een demonstratie voorbrengen, waar­ structuur van uw uiteenzetting, door de gelukkige keu­ bij hij besloot dat ook verachtelijke en lage informatie ze van uw onderwerp. een soort averechtse opvoeding kon betekenen en waar­ Uw betoog behandelt een van onze meest fundamen­ bij hij ook het beeld van « zuivering » hiervoor ge­ tele voorrechten, de vrijheid van uitdrukking, in een bruikte, er de griekse benaming van « katharsis » bij­ taal waarvan men de juistheid en de losheid bewon­ voegende. U hebt, mijn waarde Confrater, het beeld dert, in een volkomen evenwicht tussen gedwongen­ werkelijk veel beter gebruikt. Ik bleef dan ook seep­ heid en vrijheid, dat men niet anders dan als een tisch. Dat de misdaden der Atriden ons zuiveren, met prachtige stijl kan bestempelen. in ons ontzetting en medelijden te verwekken, kan ik Datzelfde evenwicht kenschetst ook de inhoud van aanvaarden, maar dan aileen wanneer zij ons door uw rede. Door de gematigdheid van uw gedachten, Sophocles of Euripides worden verteld, maar dat het waarvan het liberalisme en de moderniteit opvailend laatste fait-divers, in zijn gebruikelijk onvaste taal zijn, weet gij steeds in juiste mate rekening te hou­ voorgesteld, hetzelfde resultaat zou bereiken kan moei­ den met de theoretische, soms utopische beschouwin­ lijk aanvaard worden, bijzonder wanneer het verschijnt gen, en de practische mogelijkheden, met de verzuch­ in zekere pers die er eerder op staat aan de lezers hun tingen van het individu en de vereisten van het maat­ dagelijks of wekelijks verdovend middel te bezorgen. schappelijk Ieven. Is het onredelijk te geloven dat de morele vorming Want de vrijheid, de abstracte vrijheid, is voor meer­ van de lezer onder de verantwoordelijkheden van de dere denkers een fictie. Einstein, misschien de meest pers zou moeten opgenomen worden ? Zeker zou de vrije geest in de wereld, placht te zeggen dat hij niet opvatting van de moraal resoluut modern moeten zijn, in de vrijheid geloofde, maar aileen in het bestaan want er is onbetwistbaar een moraal van de moderne van vrijheden. Het is slechts wanneer het begrip van tijd, aangepast aan de wetenschap, aan de ontdekkin­ het algemene naar het bijzondere tot het concrete gen, aan zijn historiciteit. wordt onderzocht, wanneer het het terrein van het ab­ «II n'y a qu'une morale, comme il n'y a qu'une stracte, van het chimerische verlaat, dat het een men­ geometrie » zei eenmaal de franse moralist Rivarol, selijke werkelijkheid wordt. die er geen ogenblik aan dacht dat meerdere meet­ En zo hebt U in een resolute moderne opvatting be­ kunden mogelijk waren. De moraal van onze tijd zou er wezen dat de vrijheid van de pers, - zoals de andere misschien o.m. in bestaan de ontdekkingen van de we­ vrijheden, noch meer noch minder, - normaal moet tenschap en van de techniek te verteren. leiden naar de verantwoordelijkheidszin. Een nederlands filosoof Plessen schreef onlangs dat Op uitstekende wijze hebt U de zending van de pers het pas nu is dat de principes van Copernic en de « ep­ omschreven en de grote lijnen van hare deontologie pur si muove » van Galileo, het menselijk brein wer­ aangewezen. kelijk hadden doordrongen. Nauwkeurig werd de rol van de pers aangetoond Welke besparing van tijd en krachtinspanning in­ om de verstandhouding tussen de mensen, hun onder­ dien de buitengewone ontdekkingen van onze eeuw die ling dialoog te bevorderen. U hebt de opvoedende zen­ ons toelaten rechtstreeks onder ogen te krijgen wat ding van de pers op het politiek plan onderstreept met in China of in Amerika of nog buiten onze planeet de critieke functie die hiermee verbonden is, en het is gebeurt, in een versneld tempo konden begrepen wor­ zeker uw toehoorders aangenaam geweest vast te stel­ den en de mensen konden bij elkaar brengen, de gren­ len op welk verheven plan uw ontleding werd gesteld, zen tussen de geesten zowel als tussen de streken kon­ en te noteren dat om uw gedachte beeldrijker te rna­ den doen vailen. ken, U beroep deed op een vergelijking, aan de genees­ Zeker valt nog weg af te leggen. kunde ontleend, en op de metafoor van de « zuivering », Maar er is geen chimerisme te streven naar wat klassiek geworden sedert de oudheid. moeilijk of zelfs onmogelijk te verwezenlijken blijkt. Met de grootste aandacht hebben uw toehoorders de Het chimerisme bestaat aileen hierin zich te verblin­ gevaren horen opsommen, die de vrijheid bedreigen den over de resultaten. uit hoofde van de Staat of van het individu, in de zin van de eenvormigheid of van de commercialisatie. Met * * * voldoening breng ik hulde aan de oplossingen voorge­ In het begin van dit jaar, op 21 januari 11. ontviel steld om de vrijheid van uitdrukking te beschermen ons, onze confrater Mr. Isidore Braekers, na meer dan tegenover aile grootmachten welke zij ook wezen. 54 jaar ingeschreven te zijn geweest op onze tabel. Uw betoog, mijn waarde confrater heeft zeer juist In 1906, promoveerde Mr. Braekers als doctor in de beklemtoond dat de verscheidenheid, het pluralisme rechten aan de Luikse Universiteit. Op 24 april 1907 van de pers moest worden behouden, indien men die­ legde hij zijn eed af voor het Hof van Beroep zetelende zelfde verscheidenheid van de « uomo qualunque » niet te Luik. Enkele maanden nadien werd hij opgenomen wilde zien verdwijnen. Zeker is het dat elke krant in als stagiair aan onze balie. Vriendelijk en voorkomend ·· een bepaalde mate zijn «uomo qualunque » vormt, maar in zijn omgang met al zijn confraters, rechtschapen en . de verscheidenheid van de dagbladen beschermt ons nauwkeurig in de behandeling der zaken die hem wer­ toch tegen aile verdere standardisatie van de mens. den toevertrouwd, laat Mr. Isidore Braekers de her· Misschien zou ik U hier het Iicht verwijt toesturen innering van een degelijk advokaat en van een be­ de educatieve zending van de pers al te zeer in de minnelijk man. richting van het politieke te hebben bekeken en in Enkele maanden geleden, op 25 juni, werd ons een zek~re mate het belang van de morele vorming van ander onzer oudere confraters ontrukt : Mr. Henri Dec­ de lezer te hebben verwaarloosd. Misschien had ik wei kers, die aan de Balie te Antwerpen een lange en wel­ ·· gewenst dat er werd ·gewezen op de tekortkomingen gevulde carriere van meer dan 52 jaren vervolgde. 483 RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 484

Doctor in de rechten met grote onderscheiding van Het is een traditioneel gebruik dat bij deze plechtige de Katholieke Universiteit van Leuven waar hij zijn openingszitting de stafhouder zich even richt tot de einddiploma in 1912 behaalde, begon hij hetzelfde jaar jongere confraters om ze te verwelkomen en de geest­ zijn stage aan onze balie bij Mr. Castelein; - oorlogs­ drift die ze zeker gevoelen voor een der laatste beroe­ vrijwilliger 1914/1918, vervulde hij zijn militaire plich­ pen waar de vrijheid van uitdrukking nog een wer­ ten in de infanterie, en eindigde de oorlog als luite­ kelijkheid is en moet blijven, op te roepen en te onder­ nant, vereerd met het Oorlogskruis met bijzondere strepen. Zeker hoort dat ook zo. vermelding. Voorzitter van de Conference du Jeune Maar het is even belangrijk aan de jongeren te zeg­ Barreau, 1929-1930, lid van de Raad van de Orde 1941/ gen dat die geestdrift het verloop van de tijd en het 1942; Mr. Henri Deckers was gedurende 25 jaar plaats­ uitoefenen van het beroep overleeft, minstens bij hem vervangend Vrederechter van het kanton Zandhoven. die de grootheid van de advocatuur ten voile aanvoelt. In 1944, had hij de grote droefheid ·zijn oudste zoon, Het gebeurt, wanneer de omstandigheden van het weerstander, in de gevechten voor de bevrijding van Ieven een onzer tijdelijk van de practijk der balie ver­ de haven van Antwerpen, te zien vailen voor het Va­ wijdert, dat hij bij zijn terugkeer diezelfde geestdrift derland. terugvindt, aangegroeid, en, om de uitdrukking van Na de wapenstilstand, Substituut van de Auditeur de feestredenaar te gebruiken, gezuiverd. Generaal, gelast met de zaken in betrekking met onze haven, werd hij vereerd met de Medal of Freedom De beproeving van het Ieven zal U misschien zijn with Bronze Star. Hij werd verder vereerd met het enthousiasme ietwat hard en streng doen voorkomen; Kruis van Officier in de Kroonorde en in de Leopolds­ het wijst op minder illusies dan de soms vage geest­ orde en met het ereteken van Commandeur in de Orde drift der jongeren. van Leopold II. En nochtans dat enthousiasme voor het beroep, te­ AI de leden van onze balie behouden van Mr. Henri ruggebracht tot zijn waa:rheid, tot zijn echtheid, of met Deckers het beeld van een eerlijk en vaderlandslievend een woord, he den ten dage te ·veel gebruikt en mis­ man en van een behoorlijk en talentval advocaat. bruikt, gedemystifieerd, wens ik U van ganser harte Aan zijn broeder Mr. Egi

Deze beide spreekbeurten werden voorafgegaan door de

Rede van Mr A. KINSBERGEN, Voorzitter der Conferentie

Mijnheer de Stafhouder, Mevrouwen, Mijne Heren, en voor velen een raadsel waar U de wil, de tijd en Waarde Confraters, de werkkracht vandaan haalt voor al hetgeen U presteert als advocaat, als Voorzitter van de Vlaamse Advocatuur en traditie zijn begrippen die bij elkaar Juristenvereniging, als gezaghebbend auteur, als pro­ horen. Het is de traditie die de Voorzitter van de fessor, als lid van de Koninklijke Vlaamse Academie, Vlaamse Conferentie het recht geeft, door het openen als politicus, als bezielend lid van de talrijke andere van deze plechtige vergadering, officieel de werkzaam­ genootschappen waartoe U behoort, en waarin U steeds lleden van . dit nieuw gerechtelijk jaar in te leiden. strijdt in de eerste gelederen voor de idealen die U Die zelfde traditie wil, terecht, Mijnheer de Staf­ zich gesteld heeft. Het is ongelooflijk ! U kweekt min­ houder, dat de Voorzitter zich eerst richt tot degene derwaardigheidscomplexen bij anderen ! die het hoofd is van de Orde waartoe hij behoort. Stafhouder Mr. Rene Victor, wees andermaal welkom Voor mij is deze gelukkige plicht wei bijzonder aan­ op deze vergadering. Wij hopen dat het U zal gegeven genaam. 15 jaar geleden heb ik aan de Universiteit een zijn ze te beschrijven in Uw toekomstig boek over het jaar naar U geluisterd, U heeft mij daar de geheimen 100-jarig bestaan van deze Conferentie. van het internationaal privaatrecht ontsluierd. Nu heb ik de gelegenheid U iets te zeggen. Niet over het recht, want van deze wetenschap is U een van de meest Mijnheer de afgevaardigde van de Voorzitter van eminente vertegenwoordigers. Evenmin over de poli­ het Verbond van Belgische advocaten, Door ziekte tiek, want hierover heeft dit land zich reeds uitgespro­ weerhouden kan de Voorzitter van het Verbond heden ken door U met .de Minister- en Senatortitel te tooien. middag niet aanwezig zijn. Met de fijnzinnigheid die Wei over de advocaat Mr. Albert Lilar, omdat wij hem kenmerkt, heeft hij gewenst dat zijn Antwerpse weten dat dit ambt U dan toch het nauwst aan het Ondervoorzitter, Mr. George Franck hem zou vertegen­ hart ligt. woordigen. Mijn waarde Oud-Voorzitter, enkele jaren Een jaar van Uw stafhouderschap is voorbij en Uw geleden stond U op mijn plaats en heeft U met een confraters weten dat zij gelijk hadden U te verkiezen schitterende rede het 75ste werkjaar van de Conferen­ tot het hoogste ambt van hun Orde. tie geopend. Dat jubeljaar staat nog in ons ailer ge­ Uw gezag, Uw doorzicht, Uw vriendelijkheid en Uw heugen gegrift. Was het niet zo dat op aile gebieden aktieve belangstelling voor de Vlaamse Conferentie, de uitstraling van de Conferentie in het cultuurleven gepaard met de hoedanigheid van schitterend advocaat, van deze stad een werkelijkheid geworden was. Was groot staatsmanschap en gekend jurist, zijn slechts het niet zo dat de balies van dit land opgekeken hebben enkele van de redenen die ons fier maken U heden naar hetgeen U toen verwezenlijkt heeft. Niemand middag hier te mogen begroeten. onder ons was verwonderd want. wij wisten dat U al de hoedanigheden bezit om deze zware taak tot een Mijnheer de Erevoorzitter, Een openingszitting of goed einde te kunnen brengen. welke andere manifestatie van Uw Conferentie ook, is U is advocaat in hart en ziel, U bezit de welsprekend­ ondenkbaar zonder Uw aanwe7.:igheid. Het is voor mij heid als aangeboren gave, U is een humanist, getooid 485 RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 486 met een naam die bet synoniem van de Vlaamse Con­ Meester Cornil, Stafhouder van de Orde van advo­ ferentie geworden is. U beschouwt bovendien de vriend­ caten bij het Hof van Beroep te Brussel, U heeft de schap als het hoogste goed. discipline weten te verzoenen met de gulheid van Uw Beste George, met Uw voornaam begroet ik U bier hart. Wees bartelijk welkom in onze stad. omdat ik gelukkig ben tot Uw vrienden te behoren. Daar alles wat 'menselijk is geen grenzen kent en de Mijnheer de Generaal en Gebiedsbevelhebber, U be­ vriendschap nooit kan gekluisterd worden binnen staat­ schermt het land opdat wij er in vrede het recht kundige afscheidingen, zijn ieder jaar weer zeer vele zouden kunnen doen zegevieren. Het is Uw taak ervoor buitenlandse confraters naar Antwerpen gekomen. Ik te zorgen dat de onafhankelijkheid van deze staat ge­ heb dan ook de eer vandaag te begroeten de Heren vrijwaard wordt ; de onze dat de rechten van het Dekens van de Orde van Advocaten te Amsterdam, individu onaangetast blijven. Wij strijden met ver­ Rotterdam en Middelburg, en de afgevaardigde van de schillende middelen en ieder op een ander terrein. Heer Deken van de Orde der Advocaten bij de Hoge Beiden hebben wij hetzelfde objectief, deze soevereine Raad der Nederlanden, die vergezeld worden door de natie tegen het kwaad te verdedigen. Dat U deze ver­ Voorzitters van de J onge Balie te Amsterdam, Rotter­ gadering bijwoont stemt ons tot vreugde. dam en Den Haag. Laat mij toe de hoop uit te spreken dat in het Europa van vandaag en morgen de gebon­ Mijnheer de Provinciegoeverneur, Geregeld genoten denheid van de Nederlandse cultuurgemeenschap op mijn voorgangers bet voorrecht U op de plechtige dezelfde hechte wijze tot uiting zal komen als ze op openingszitting te kunnen begroeten. Telkens weer is het vlak van de confraterniteit reeds lang bestaat. bet voor ons een eer en een genoegen dat U er prijs op stelt deze manifestatie bij te wonen. U komt bij ons Me Max Boiteau, c'est un tres grand honneur et in een kring die U kent als geen : de advocatuur heeft un plaisir pour nous de pouvoir vous saluer comme U beoefend en van de magistratuur bent U een schitte­ dlHegue de Monsieur le Batonnier des Avocats a la rend lid geweest. Destijds gaf U het recht aan degenen Cour d' Appel de Paris. Permettez-moi de vous souhaiter die zich bij U aanboden, thans waakt U over bet recht la bienvenue a vous et a nos confreres Me Alexander van de provincie die U beheert. et Me Bourguet, secretaires de la Conference du Stage. Votre presence parmi nous, nous donne !'occasion Mijnheer Buch, Mijnheer Adriaens en Mijnbeer Ver­ de reaffirmer tout le respect que nous temoignons meulen, staatsraden; Mijnheer Van Assche, auditeur pour la culture de votre grand pays. J e tiens a vous bij de Raad van State en vertegenwoordiger van de exprimer les sentiments de confraternite, qui plus que Heer auditeur-generaal en de Heer adjunct-auditeur­ jamais doivent persister entre les avocats qui sont generaal; Mijnheer Debaets, substituut van de auditeur­ attaches au meme ideal. generaal in de Raad van State ; Mijnheer Liard, Mijn­ Qu'il met soit permis de vous dire, Me Arendt, beer Sury, Mijnheer Roevens, Mijnheer Screvens en delegue de Mr le batonnier de l'Ordre des Avocats a Mijnheer Blockx, raadsheren bij bet Hof van Beroep la Cour superieure de Justice de Luxembourg et Mon­ te Brussel, Uw aanwezigheid is voor ons het vleiende sieur le President de la Conference du Jeune Barreau bewijs van de grote belangstelling die de hoogste a Luxembourg, la grande joie que nous eprouvons a rechtsmachten van dit land betonen voor de werk­ vous souhaiter la bienvenue. La confraternite, qui ne zaamheden van deze Conferentie die mijn illustere connait pas de frontieres et dont vous faites preuve a voorgangers tot een zo grote bloei wisten te brengen. notre egard, sera appreciee a sa juste valeur. Dat ook de Heer Voorzitter van de Rechtbank van Koophandel, de Heer Krijgsauditeur, Rijkswachtcom­ Sehr geehrte deutsche Kollegen ! Angesichts der fort­ mandant Gouwy, Z.E.H. Kanunnik Van Brabant, deken schreitenden Einigung Europas, begrtisse ich die van het Kapittel van Antwerpen, de Heer Referendaris gli.ickliche Initiative meines Vorgangers Sie, als die van de Rechtbank van Koophandel, de Heer Pastoor­ Abgcordneten deutscher Anwaltschaften, zu dieser deken van Antwerpen, de zo talrijke eminente militaire feierlichen Sitzung eingeladen zu habcn. en burgerlijke overheden, de leden van het konsulair In N amen unserer Konferenz heisse ich Sie bier auf korps en zeer vele vooraanstaande senatoren en volks­ das herzlichste Willkommen. Wir brauchen Kontakte urn einander zu begreifen vertegenwoordigers deze zitting bijwonen, doet ons goed und die Freundschaft ist die Voraussetzung urn ein­ aan het hart. ander verstehen zu konnen. Mijnheer de Voorzitter van de Rechtbank van Eerste Die Probleme die uns Rechtsanwalte bewegen, sind Aanleg, Op dezelfde hoffelijkheid en welwillendheid universeller Art und reichen tiber die nationalen die U betuigt aan de leden van de balie, kan ook de Grenzen hinaus. Vlaamse Conferentie steeds rekenen. Ik weet, Mijnheer Wir hoffen dass der seit drei Jahren bestehenden de Voorzitter, dat deze openingszitting van het jaar Tradition noch viele Jahre erfolgreichen Wirkens 1965-1966 voor Uc een bijzondere betekenis heeft. In beschieden sein moge. de loop van de talrijke jaren dat U de werkzaamheden Miei Onorati Colleghi, Abbiamo voluto che dei van deze Conferentie volgt, is U een vriend geworden rappresentanti dell'Europa dei sei partecipino alla die wij een bijzondere plaats in ons hart toedragen. En nostra seduta festiva. wij zijn trots en fier dat deze gewetensvolle en hoog­ Voi siete i rappresentanti di quella meravigliosa staande magistraat, die het hoofd van deze rechtbank Italia che tutti conosciamo. is, ook vandaag weer, met vele van de magistraten die La « Vlaamse Conferentie » e stata, poco tempo fa, wij in zijn persoon begroeten, deze feestdag heeft ospite da voi, e ne colgo l'occasione per ringraziarvi willen opluisteren. De vele contacten die ik met U pubblicamente della gentile accoglienza che abbiamo mocht hebben waren zo vele gelegenheden om Uw beneficiato. doorzicht, Uw geduld, Uw matigheid, tact en fijnzinnig­ L'ospitalita e una qualita da voi innata, noi proveremo beid, gepaard met Uw wijsheid en Uw onuitputtelijke di seguire il vostro esempio. dienstvaardigheid te leren waarderen. Mijnheer de E da sperare di poter ancora salutare per moltissimi Voorzitter, nog vele jaren ! anni i rappresentanti dell'Ordine degli Avvocati . di 487 RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 488

Milano ad Anversa. Speriamo, unitamente, che appren­ die slechts een kleine wederdienst is voor al de derete a conoscore la nostra citta e la nostra Patria, moeite, inspanningen en leed die nodig waren om U come molti di noi hanno scoperto la bellezza della dit elementaire recht te kunnen schenken. vostra. Wij verwachten, en durven bijna als tegenprestatie van U eisen, dat U zich door U:W houding, Uw cultuur Van het zonnige ItalH~ nog even terug naar onze en Uw omgang met anderen, waardig genoeg zult tonen regenachtige maar zo vertrouwde en mooie lage Ianden. de Nederlandse taal te mogen gebruiken. Hartr;lijk welkom aan de vertegenwoordigers van onze Degenen die de vernederlandsing van het gerecht, Belgische zusterconferenties. Uw aanwezigheid op onze na een zeer moeizame strijd, nu 30 jaar geleden, zitting geeft. blijk van een sympathieke confraterniteit hebben bekomen, ijverden niet voor de vorm aileen. waarvan U weet dat ze wederkerig is. De taal was voor hen het onontbeerlijke uitdrukkings­ Me,•rouw, Mijne Heren, Het is de Voorzitter van de middel van de cultuur die er wezenlijk mee verbonden Vlaamse Conferentie op deze dag gegeven het woord is. Beide - taal en cultuur - kunnen niet worden te kunnen richten tot degenen die dit jaar werden gescheiden. U kunt U op het ene niet beroepen als ingeschreven op de lijst van de stagiaires. Tot degenen U het andere verloochent. Vergeet dit nooit. die vandaag voor de eerste maal deel hebben aan het Waarde Confraters, hierbij komt dan dat U als officH~le balieleven. stagiaire nog bevoordeeld is tegenover vele van Uw Waarde Confraters, beseft hoe gelukkig gij zijt : coilega's van andere balies. U kunt immers U.w carriere U bent advocaat en de jeugd hoort U nog toe. Hoeda­ in Antwerpen beginnen, Antwerpen, sinds enkele jaren nigheden die beide evenzeer te benijden zijn en die een bisschoppelijke stede, sinds dit jaar een universi­ U krachtige wapens leveren om in deze maatschappij teitstad, en binnen afzienbare tijd de zetel van een Hof te kunnen slagen. van Beroep. De geschiedenis van de Vlaamse Confe­ rentie leert ons immers dat, al hetgeen ze tot haar Uw jeugd zal U de wilskracht en de mogelijkheid doelstellingen gemaakt heeft, onverbiddellijk eens gevcn de zeer zware inspanningen te doen die onont­ wordt verwezenlijkt. Eenvoudig omdat ze slechts strijdt beerlijk zijn om een waardige vertegenwoordiger van voor hetgeen rechtvaardig is en de rechtvaardigheid onze Orde te worden. Onthoudt dat de universiteit U altijd bereikt wordt. slechts de mogelijkheid heeft gegeven toegang te Het oprichten van een Hof van Beroep in deze stad, krijgen tot de titel· waarop wij zo trots zijn. Het zijn nu de strijd voor het bekomen van elementaire rechten echter Uw stage en Uw werkwil aileen, die U zuilen minder accuut geworden is, staat nu op ons programma toelaten deze titel met waardigheid te behouden en het geschreven als een van de middelen die tot de uitbouw beroep te kunnen uitoefenen dat U het dichtst bij de van de verworven rechten moeten leiden. mens zal brengen. U zult immers in de beslotenheid Harde arbeid, een verzorgde taal en een verfijnde van Uw kabinet de mens leren kennen in diens onvoor­ cultuur, worden van U verwacht, en daarvoor wordt U stelbare kleinheid, maar ook in zijn enorme grootheid. beloond. Het bewijs kan ik U leveren. Het glansrijke U krijgt de zware verantwoordelijkheid, voor velen de jaar van mijn vriend en voorganger Mr. Karel Ferdi­ enige steun te zijn in hun tegenslageri en ongelukken. nand werd afgesloten met de Herman De Jongh wed­ Anderen zuilen in U de betrouwvoile raadgever zien strijd, die ieder jaar aan de Conferentie de gelegenhe1d voor de talrijke problemen die zich in onze zo verwarde biedt Uw kwaliteiten te beoordelen. De jury heeft maatschappij steilen. In aile gevailen zal Uw geweten beslist deze benijdenswaardige prijs toe te kennen de enige leidsman van Uw daden moeten zijn. als volgt : · Maak U niet te veel ijdele illusies en denk niet lste prijs : Mr. Luc Van den Acker. dat van nu af aan U van het ene sukses in het andere 2de prijs : Mr. Piet Van den Bergh. zult stappen : vele malen zult U diep teneergeslagen Behaalden verder een bijzondere prijs : Mter Crau­ zijn door een verloren proces, waarin U nochtans wels, Mter Crauwels - Opsomer, Mter De Roeck, Mter geloofde. Als ruime compensatie echter zult U de Schrooten en Mter Verhaeghe. onvoorstelbare tevredenheid kennen wanneer U, soms na moeizame strijd, het recht heeft weten ·Iaten Meester Georges Impens, U deed schitterende studien zegevieren. aan de universiteit en werd doctor in de rechten, Dagelijks heeft U omgang met de magistraten en Uw licenciaat in het notariaat en candidaat in de Romaanse confraters. Zij zullen U niet aileen beoordelen naar filologie. Uw kennis en Uw rechtschapenheid, maar ook en vooral In 1946 trad U in de rangen van de Antwerpse naar het vertrouwen dat U zult weten te verwerven. advocaten, in wier midden U zich vlug deed opmerken Beschaam dit vertrouwen nooit, want dit betekent een door Uw grondige kennis van het recht en U.W drang onherstelbare breuk met degenen die nochtans slechts naar wetenschappelijk onderzoek. Uw voorspoed nastreven. Uvv belangstelling is echter niet beperkt tot het recht U behoort niet aileen tot de gelukkigen door Uw aileen. Uw belezenheid over het Midden-Oosten deed U beroep en Uw jeugd. U kunt bovendien genieten van zelfs een wedstrijd winnen. hetgeen steeds een van de voornaamste· doeleinden U spreekt heden middag over « Pers en Politiek ». gewecst is van deze Coilferentie. Mede door de nimmer Ook dit onderw~rp is U niet vreemd. Immers, als afhoudende inspanningen van mijn voorgangers, zult U beheerder van een Antwerpse krant kent U de pers. al Uw zaken in Uw moedertaal kunnen afhandelen. Dit Als bestuurslid van een politieke partij is het tweede geeft U echter een bijzondere plicht die U verschuldigd luik van de titel U vertrouwd. Als advocaat heeft U bent aan hen die zulks voor U mogelijk maakten en het vroord.

VLAAMSE JURISTEN, Abonneert U op het "Rechtskundig Weekblad" 489 RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 490

RECHTSPRAAK

HOF VAN CASSATIE HOF VAN CASSATIE

2e Kamer. - 16 november 1964. 1e Kamer. - 25 september 1964.

Raadsheer-verslaggever : M. de Vreese. Voorzitter: M. Vandermersch. Advocaat-generaal : M. Dumon. Raadsheer-verslaggever : M. N aulaerts. Procureur-generaal : M. Hayoit de Termicourt. Eerherstel. - Weigering. - Motivering. Advocaten: Mrs. Faures en Fally.

1. De overweging aangaande de zwaarwichtigheid van Echtscheiding en scheiding van tafel en bed. - Excep­ de feiten die tot de veroordeling aanleiding gaven, tie van verzo1ening. - Elementen. - Bewijs. is onvoldoende om het afwijzen van de aanvraag tot eerherstel wettelijk te rechtvaardigen. De echtgenoot die tegen een eis tot echtscheiding 2. De overweging luidens welke niet aan al de voor­ de exceptie van verzoening inroept, moet om in de waarden van de wet van 25 april 1896 voldaan werd, exceptie te slagen, niet alleen het materieel element, is onduidelijk. zijnde de hervatting van het gemeenschappelijk leven bewijzen, maar tevens het intentioneel element, zijnde X/O.M. de wil van de tegenpartij om te verzoenen en zijn eigen voornemen om niet meer in zijn vorige dwalin­ gen te vervallen. Gelet op het bestreden arrest, op 4 december 1963 Om dit intentioneel element te bewijzen volstaat gewezen door het hof van beroep te Brussel, Kamer het niet het bewijs aan te bieden « dat partijen vol­ van inbesch uldigingstelling; ledig verzoend waren »; de jeiten waaruit dit element Over het middel afgeleid uit de schending van de kan worden afgeleid, dienen te worden aangeduid. artikelen 1 van de wet van 25 april 1896, gewijzigd Het louter feit van het blijven samenwonen is niet door de wet van 8 februari 1954, op het eerherstel in van die aard dat eruit het bewijs van de vergiffenis strafzaken, en 97 van de Grondwet, door de beledigde echtgenoot kan worden afgeleid. doordat het bestreden arrest het eerherstel weigert op grond van de dubbele overweging dat « om reden Ketels Maria t./ Plattenbosch Bonaventura. van de zwaarwichtigheid der feiten die het voorwerp van de veroordeling van 28 augustus 1945 uitmaken, het Gelet op bet bestreden arrest, op 18 januari 1964 niet behoort aan verzoeker van nu af het eerherstel te door het Hof van beroep te Brussel gewezen; verlenen » en dat « aan al de voorschriften en voor­ Over het mid'del afgeleid uit de schending van de waarden van de wet van 8 februari 1954 niet voldaan artikelen 241, 244 tot 246, 272, 274, 1319, 1320, 1322 werd»; van het Burgerlijk Wetboek en 97 van de Grondwet, terwijl, enerzijds, het arrest geen enkel element aan­ doordat het bestreden arrest de door eiseres tegen haalt waaruit zou blijken dat verzoeker onvoldoende de door verweerder ingestelde eis tot echtscheiding blijken van verbetering zou hebben gegeven en, ander­ tegengestelde exceptie van verzoening verwerpt om zijds, de beschouwing alleen over de zwaarwichtigheid reden dat de feiten, waarvan eiseres in haar conclu­ van de feiten waarvoor verzoeker destijds veroordeeld sies subsidair het bewijs aanbood, niet van die aard werd, onvoldoende is om het afwijzen van de aanvraag zijn dat zij het bewijs bijbrengen van de vergiffenis tot eerherstel wettelijk te rechtvaardigen : van de grieven door de beledigde echtgenoot of van Overwegende dat het arrest de aanvraag van eiser het bestaan van een wederzijds akkoord om aan het tot eerherstel verwerpt, enkel steunend op de in het echtelijk Ieven wederom een reeel karakter te geven, middel aangehaalde overwegingen; dat de gekwoteerde feiten derhalve niet afdoende voor­ Overwegende, enerzijds, dat de overweging aangaande komen en de subsidiaire eis tot getuigenverhoor dient de zwaarwichtigheid van de feiten die tot de veroor­ te worden afgewezen, deling aanleiding hebben gegeven onvoldoende is om terwijl bet eerste feit, waarvan eiseres subsidiair bet afwijzen van de aanvraag tot eerherstel wettelijk te het bewijs aanbood, luidde : « dat na de vaststelling rechtvaardigen; van overspel in 1961, partijen samen zijn blijven Overwegende, anderzijds, dat de overweging, luidens wonen, samen leefden, enzovoorts, 't is te zeggen als welke niet aan al de voorschriften en voorwaarden van man en vrouw juist zoals v66r de vaststelling, zijn de wet van 25 april 1896 voldaan werd, onduidelijk is blijven samenwonen, en volledig verzoend waren », daar zij het Hof niet toelaat te onderscheiden welke, zodat eiseres het bewijs aanbood dat er na het over­ naar de mening van de rechter, de voorschriften of spel tussen parti.jen een verzoening in de juridische voorwaarden zijn die niet werden nageleefd, waaruit betekenis van het woord tot stand was gekomen, ver­ volgt dat het Hof de wettelijkheid van de motivering zoening welke de vergiffenis van de aangedane be­ van de bestreden beslissing niet kan nagaan; lediging insloot, waaruit volgt dat bet bof van beroep Dat het middel gegrond is; niet mocht beslissen dat de feiten, waarvan eiseres het bewijs aanbood, niet van die aard zijn dat zij Om die redenen, bet bewijs bijbrengen van de vergiffenis van de grieven door de beledigde echtgenoot of van bet bestaan van Vernietigt bet bestreden arrest; een wederzijds akkoord om aan bet echtelijk leven Beveelt dat melding van dit arrest zal worden gemaakt wederom een reeel karakter te geven : op de kant van de vernietigde beslissing; Overwegende dat eiseres, om in haar exceptie van Verwijst de zaak naar bet Hof van beroep te Gent verzoening te slagen, niet alleen het materieel element, kamer van inbeschuldigingstelling. zijnde de hervatting van het_ gemeenscbapp~lijk Ieven, 491 RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 492 diende te bewijzen, maar tevens het intentioneel ele­ blijkt dat de fiscale comm1ss1e haar advies met alge­ ment, zijnde de wil van verweerder om te vergeven mene stemmen heeft uitgebracht en dit aan eiser en het voornemen van eiseres om niet meer in haar werd betekend, zodat op het uittreksel uit het proces­ vorige dwalingen te vervallen; verbaal het aantal aanwezige leden evenmin als het Overwegende dat eiseres, om dit intentioneel element aantal stemmen pro en contra diende vermeld, om­ te bewijzen, niet kon volstaan met het bewijs aan te dat deze vermelding van het aantal aanwezige leden bieden « dat partijen volledig verzoend waren », doch enkel tot doel heeft de belanghebbende toe te Iaten na de feiten diende aan te duiden waaruit zij dit element te gaan of de wettelijk vereiste meerderheid werd afleidde; bereikt, zodat, eens dat vaststaat dat ze bereikt werd, Overwegende dat uit het eerste in conclusies gekwo­ de vermelding van de aanwezige leden geen zin heeft, teerde en enig in het middel bedoelde feit blijkt dat omdat de vertegenwoordiger van eiser ter zitting heeft eiseres de twee elementen van de verzoening uit het kunnen vaststellen dat er elf stemgerechtigden waren, blijven samenwonen van de partijen na de bevinding zodat het nutteloos voorkomt de hypothese te onder­ in overspel afleidde; zoeken dat er maar een lid of twee leden zouden aan­ Overwegende dat het arrest, zonder een van de in wezig zijn, en omdat de wettekst geen enkel minimum het middel aangeduide wetsartikelen te schenden, kon aantal leden bij de stemming bepaalt ; beslissen dat het louter feit van het blijven samenwonen terwijl artikel 33 van het koninklijk besluit van 22 niet van die aard was dat eruit het bewijs van de september 1937, zoals gewijzigd door het koninklijk vergiffenis door de beledigde echtgenoot kon worden besluit van 30 december 1939, voorschrijft: « het ge­ afgeleid; motiveerd advies van de commissie wordt aan de be­ Dat het middel niet kan worden aangenomen; lastingschuldige genotificeerd onder vorm van een uittreksel van het proces-verbaal der beraadslagingen, Om die redenen : uittreksel dat eensluidend wordt verklaard door de controleur en dat, benevens de aangenomen besluiten Verwerpt de voorziening; en de ingeroepen redenen, melding maakt van het Veroordeelt eiseres in de kosten. aantal leden en het aantal uitgebrachte stemmen respectievelijk voor en tegen de ter stemming gelegde resolutie, maar zonder aanduiding van de identiteit HOF VAN CASSATIE van de leden », zodat, welke nu ook de ratio legis moge zijn en welke beschouwingen in dit verband 2e Kamer. - 2 maart 1965. mogen aangevoerd worden, het aantal aanwezige leden in het uittreksel moet vermeld worden; Voorzitter: M. Belpaire. terwijl de vermelding « met algemene stemmen » Raadsheer-verslaggever: M. Wouters. niet laat kennen hoeveel leden er aanwezig waren, Advocaat-generaal : M. Mahaux. noch ervan laat blijken dat er een voldoende aantal aanwezig waren om een meerderheid te vormen, daar lnkomstenbelastingen. - Raadpleging van de fiscale een aanwezige of twee aanwezigen ook met <( algemene kommissie. stemmen » kunnen beslissen. terwijl genoemde vermelding van het aantal aanwe­ Het gemotiveerd advies van de fiscale commissie moet zige leden niet tot doel kan hebben ervan te Iaten onder de vorm van een voor eensluidend verklaard blijken dat de wettelijk vereiste meerderheid werd be­ uittreksel aan de belastingpUchtige genotificeerd reikt, daar een andere vermelding, met name de ver­ worden. Deze notificatie moet o. 'in. melding maken melding van het aantal uitgebrachte stemmen, juist van het aantal bij de beraadslaging van de com­ dit tot doel heeft, terwijl de vermelding van het aan­ missie aanwezige leden. Het ontbreken van deze tal aanwezige leden onder meer tot doel heeft de be­ vermelding brengt de nietigheid van de notificatie langhebbende ervan op de hoogte te brengen of een me de. aantal leden aanwezig was welke een wettelijke meer­ De nietigheid van de notificatie staat gelijk met derheid kan vormen, dit is, in feite, of er minstens de afwezigheid ervan. Zij heeft als gevolg, dat de be­ drie aanwezig waren, en het doel van deze vermel­ lastingplichtige, die een vermindering van de geves­ ding niet aileen dit is, maar zij tevens toelaat andere tigde aanslag wil bekomen, ni.et verplicht is het bewijs vermeldingen te controleren ; van het juiste bedrag van zijn inkomsten te leveren. terwijl het onverschillig is of de raadsman van eiser, op de zitting van de fiscale commissie elf leden heeft Wallays t./ Belgische Staat (Minister van FinancH~n). zien zitten, daar het aantal aanwezige leden moet blij­ ken uit het door de wet daartoe aangewezen stuk en Gelet op het bestreden arrest op 29 mei 1962 door de daartoe opgelegde vermelding zelf, en daar de het Hof van beroep te Gent gewezen (nr. 5521) ; raadsman overigens niet kon weten of die elf leden Over het eerste middel, afgeleid uit de schending van wel degelijk bevoegd waren om te zetelen, leden van de artikelen 97 van de Grondwet, 55, paragraaf 3, van de commissie waren, beeedigd waren, enz ... ; de wetten betreffende de inkomstenbelastingen, ge­ terwijl, hoewel de wettekst geen minimum aantal coordineerd bij besluit van de Regent van 15 januari aanwezige leden voorschrijft, gemeld artikel 33 toch 1948, 33, inzonderheid laatste lid, van het koninklijk - een minimum aantal impliceert, voldoende om een besluit van 22 september 1937, zoals gewijzigd door meerderheid te vormen, dit is drie ; het koninklijk besluit van 30 december 1939, en terwijl alle genoemde beschouwingen overigens doordat het bestreden arrest verklaart dat het uit­ niets kunnen afdoen aan de formele en duidelijke treksel uit het aan de belastingplichtige toegezonden tekst, welke oplegt het aantal leden te vermelden ; proces-verbaal van de fiscale commissie, het aantal 0\.·erwegende dat, volgens artikel 33, laatste lid, van aanwezige leden niet vermeldt en niet vermelden moest het koninklijk besluit van 22 september 1937, het omdat uit de stukken 52 (proces-verbaal van de fiscale gemotiveerd advies van de fiscale commissie onder de commissie) _en 53 (uittreksel uit het proces-verbaal) vorm van een voor eensluidend verklaard uittreksel uit 493 RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 494

het proces-verbaai van de beraadslagingen moet wor- 1 HOF VAN CASSATIE den genotificeerd aan de belastingschuldige ; dat dit artikel bepaalt welke de inhoud van het uittreksel moet 1e Kamer. - 11 september 1964. zijn ; dat hetzelfde onder meer melding moet maken van het aantal aanwezige leden ; Voorzitter: M. Rutsaert. Overwegende dat uit het arrest blijkt dat het aan Raadsheer-verslaggever: M. Wauters. eiser genotificeerd uittreksel die melding niet inhield; Eerste-Advocaat-generaal: M. Janssens de Bisthoven. Overwegende, aan de ene zijde, dat bedoelde mel­ Advocaat: Mr. Van Rijn. ding een substantHHe formaliteit van de notificatie is en dat zij, in strijd met hetgeen door het arrest Erfdienstbaarheid. - Op goed van het openbaar domein wordt aangevoerd, niet tot enig doel heeft de belas­ - Voorwaarde. tingplichtige toe te Iaten na te gaan of een meerder­ heid van stemmen bekomen werd ; dat zij eveneens Een erfdienstbaarheid kan op een tot het openbaar tot doel heeft het aantal leden te doen kennen die domein behorend goed gevestigd worden, op voor· aan de beraadslaging hebben deelgenomen ; waarde dat zij niet onverenigbaar is met de openbare Overwegende, aan de andere zijde, dat uit de leden bestemming van dit domein en dat zij noch het open­ 3, 4 en 5 van artikel 55, paragraaf 3, van de gecoor­ baar gebruik ervan belet noch het recht voor het dineerde wetten betreffende de inkomstenbelastingen beheer verhindert dit gebruik te regelen of te wijzigen blijkt dat de belastingplichtige, die een vermindering volgens de behoeften en het belang van gemeenschap. wil bekomen van een overeenkomstig lid 4 of lid 5 gevestigde aanslag, het bewijs van het juiste bedrag N.M.B.S. t./ De Spriet, Waeyens en Stad Gent. van zijn inkomsten slechts dan moet inbrengen wan­ neer het advies van de commissie, dat door de contro­ Gelet op het bestreden vonnis, op 23 maart 1962 door leur tot grondslag van die . aanslag werd genomen, de Rechtbank van eerste aanleg te Gent in hoger hem overeenkomstig lid 3 werd genotificeerd ; beroep gewezen; Dat de nietigheid van de notificatie met de afwe­ Over het middel afgeleid uit de schending van de zigheid van notificatie gelijkstaat ; artikelen 538, 682 van het Burgerlijk Wetboek, 1 van Overwegende dat daaruit volgt dat het arrest niet de wet van 25 juli 1891 op de politie van de spoor­ wettelijk gerechtvaardigd is in zover het beslist dat wegen, het beroep van eiser als ongegrond dient verworpen doordat het bestreden vonnis, het eerste vonnis te worden om reden dat hij « de overeenkomstig het gedeeltelijk bevestigend, aan de eerste twee verweer­ advies van de fiscale commissie vastgestelde aansla­ ders een recht van overgang toekent over het eigendom gen niet heeft weerlegd door het juiste bedrag van van eiseres, om reden dat, bij toepassing van de zijn inkomsten te bewijzen »; artikelen 682 en volgende van het Burgerlijk Wetboek, Dat het middel gegrond is ; de eerste twee verweerders voor de exploitatie van hun ingesloten erf recht hebben op een toegang tot Om die redenen : de openbare weg, die aan de normale uitbatings­ vereisten van dit erf kan voldoen; dat eiseres zich en zonder dat er aanleiding is tot onderzoek van verzet tegen het vestigen van een recht van overgang de andere middelen welke geen ruimere vernietiging op haar grond en als hoofdzakelijke reden inroept kunnen medebrengen; dat deze deel uitmaakt van het openbaar domein van Vernietigt het bestreden arrest ; de Staat, dat onvervreemdbaar en onverjaarbaar is; Beveelt dat van dit arrest melding zal worden ge­ dat nochtans deze erfdienstbaarheid verenigbaar is maakt op de kant van de vernietigde beslissing ; met de bestemming van het openbaar domein; dat ter Veroordeelt verweerder in de kosten ; zake een onderscheid dient gemaakt tussen het gedeelte Verwijst de zaak naar het Hof van Beroep te Brussel. van het spoorwegdomein gelegen voor de afsluiting, het gedeelte gelegen tusen de afsluiting en de rand van de spoorwegberm, en ten slotte de spoorwegberm NOOT: Uit vorenstaand arrest vloeit voort dat de zelf; dat eiseres dient veroordeeld te worden om de nietigheid van de notificatie van het advies van de bestaande afsluiting op het smalste deel van de weg, fiscale commissie dezelfde gevolgen heeft als de nie­ op een lengte van 21 m., zoals hierna bepaald zal tigheid van het advies zelf. De administratie zal de worden, tot tegen de rand van het talud te verplaatsen, bijzondere bewijskracht van het advies, wat de vast­ en voortaan de doorgang op de verbrede weg zowel te stelling van het bedrag van de belastbare inkomsten voet als met voertuigen toe te Iaten om het erf van aangaat, niet mogen inroepen. Beide partijen staan geYntimeerden te bereiken of te verlaten, voor het Hof van Beroep, ten opzichte van de bewijs­ last en bewijsvoering in dezelfde toestand als indien terwijl het vestigen van een erfdienstbaarheid van het advies niet bestond. uitweg, krachtens artikel 682 van het Burgerlijk Wet­ hoek, op een gedeelte van het openbaar domein radi­ De na dit advies gevestigde aanslag blijft vanzelf­ caal indruist tegen het karakter zelf van het openbaar sprekend geldig voor zover geen andere onregelmatig­ domein waarop noch door verjaring, noch door nood­ heid ingeroepen wordt. weg enig recht kan gevestigd worden, daar het onver­ De bepalingen uit art. 55, par. 3 van de gecoordi­ vreemdbaar en onverjaarbaar is, en dit zelfs indien neerde wetten betreffende de inkomstenbelastingen, het recht dat door verjaring of wegens ingeslotenheid aangehaald in het arrest, vindt men voortaan terug in op dit openbaar domein zou gevestigd zijn, zogezegd de artt. 252 en 253 van het wetboek van de inkomsten­ zou overeenkomen met de bestemming van het open­ belastingen. (K.B. 26 februari 1964). baar domein, zodat het vonnis de in dit middel aan­ I.C.B. gehaalde wetsbeschikkingen heeft geschonden; Overwegende dat een erfdienstbaarheid op een tot het openbaar domein behorend goed kan gevestigd Abonneert U op Rechtskundig Weekblod worden ,op voorwaarde dat zij niet onverenigbaar is met de openbare bestemming van dit domein en dat zij 49E RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 496 noch het openbaar gebruik ervan belet noch het recht » wijziging A, zijnde het bestemmingsplan met de stede­ voor het beheer verhindert dit . gebruik te regelen of » bouwkundige voorschriften » van het bijzonder plan te wijzigen volgens de behoeften en het belang van van aanleg nr. XIV, aannam; dat daarin is bepaald dat de gemeenschap; de bouwwerken een derde van het perceel niet mogen Overwegende dat het bestreden vonnis, om de rede­ overtreffen; dat bedoelde wijziging door artikel 2 van nen die het opsomt, en die niet aangevochten worden, het bestreden koninklijk besluit werd goedgekeurd nadat vaststelt dat, wat betreft het deel van het spoorweg­ de bestendige deputatie van de provincieraad van West­ domein gelegen voor de afsluiting en het deel gelegen Vlaanderen daarover op 24 december 1962 gunstig tussen de afsluiting en de rand van de spoorwegberm, advies had uitgebracht; een erfdienstbaarheid van uitweg op die plaats niet Overwegende dat inmiddels het college van burge­ onverenigbaar is met de bestemming van dat deel van meester en schepenen van de gemeente Heist-aan-Zee het spoorwegdomein; op 8 augustus 1962 vergunning had verleend tot het Dat het middel naar recht faalt; oprichten van een flatgebouw aan de Sint-Theresialaan, gelegen in de wijk << Duinbergen-Waterkasteel »; dat Om die redenen, bewust gebouw volgens verzoeker « haast meer dan een » derde van het voorhanden zijnde perceel beslaat »; Verwerpt de voorziening; dat de bouwvergunning niet geschorst werd door de Veroordeelt eisers in de kosten. gemachtigde ambtenaar van het bestuur van de stede­ bouw; dat verzoeker, die eigenaar is van een villa NOOT : Zie L. Lindemans, A.P.R. Tw. Erfdienstbaar­ gelegen aan de Sint-Theresialaan, samen met andere heden ,nr. 110 e.v. eigenaars van belendende percelen een vordering voor de burgerlijke rechtbank instelde om de oprichting van bedoeld flatgebouw te doen verbieden en dat het Hof RAAD VAN STATE van beroep te Gent bij arrest van 24 april 1963 de schorsing van de werken beval; 4e Kamer . .;__ 15 april 1965. Overwegende dat verzoeker doet gelden dat het be­ streden koninklijk besluit strijdig is met artikel 43 van Voorzitter: M. Mees. de wet vart 29 maart 1962 houdende organisatie van de Raadsheren : MM. Adriaens en Smolders. ruimtelijke ordening en van de stedebouw; dat hij in Substituut-auditeur-generaal: M. Hoeffler. verband hiermede betoogt dat, krachtens dit artikel, een gemeente « een voorstel van wijziging van een goed­ Ruimtelijke ordening. - Aanlegplannen. - Herziening. » gekeurd plan van aanleg » eerst kan indienen na daartoe door de Koning te zijn gemachtigd en dat de Volgens de parlementaire voorbereiding van de wet goedkeuring van de wijziging het gemis van vooraf­ van 29 maart 1962, bedoelt artikel 43, luidens hetwelk gaande machtiging niet kan goedmaken; de Koning kan beslissen dat een aanlegplan geheel of gedeeltelijk wordt herzien, dat de Koning de betrok­ Overwegende dat luidens het eerste lid van de inge­ ken gemeente dient te machtigen om de procedure roepen bepaling, de Koning, hetzij op eigen initiatief, van herziening in te stellen; daaruit vloeit voort dat bij een met redenen omkleed besluit, hetzij op verzoek zodanige procedure, met inbegrip van de goedkeuring van een betrokken gemeente, kan beslissen dat een van de wijziging in het plan aangebracht, niet geldig streek-, gewest- of gemeentelijk plan van aanleg geheel is zonder voorafgaande machtiging m.a.w. beslissing of gedeeltelijk wordt herzien; dat, krachtens het derde tot herziening. lid van hetzelfde artikel, de bepalingen betreffende het opmaken van de plannen van aanleg mede van toepas­ sing zijn op de ~erziening van die plannen; Storme I Belgische Staat (Minister van Openb. Werken) Overwegende dat volgens de parlementaire voorbe­ Arrest nr. 11.185. reiding van de wet van 29 maart 1962, bepaaldelijk de uitleg in de Senaat verstrekt door de verslaggever (vergadering van 11 mei 1960), de beslissing tot herzie­ Overwegende dat het beroep strekt tot vernietiging ning van een goedgekeurd gemeentelijk plan van aanleg van het koninklijk besluit van 21 juni 1963, waarvan steeds moet uitgaan van de Koning, of deze van ambts­ artikel 1 bepaalt dat het bij koninklijke besluiten van wege optreedt dan wel machtiging tot herziening ver­ 9 mei 1959 en 3 april 1963 goedgekeurd en gewijzigd leent op voorstel van een gemeenteoverheid die oordeelt biijzonder plan van aanleg voor de wijk « Duinbergen­ dat er gegronde redenen zijn om het plan te wijzigen; Waterkasteel » te Heist dient te worden herzien, en dat derhalve « beslissen tot herziening op voorstel van artikel 2 vermeld bijzonder plan van aanleg goedkeurt; » de betrokken gemeente » betekent « de betrokken ge­ dat het bestreden koninlijk besluit in het Belgisch » meente machtigen om de procedure van herziening Staatsblad van 16 juli 1963 bij uittreksel is bekend­ »in te stellen »; dat daaruit voortvloeit dat zodanige gemaakt; procedure, met inbegrip van de goedkeuring van de Overwegende dat het bijzonder plan van aanleg nr. wijziging in het plan aangebracht, niet geldig is zonder XIV voor de wijk « Duinbergen-Waterkasteel », door de voorafgaande machtiging m.a.w. beslissing tot herzie­ gemeenteraad van Heist-aan-Zee op 29 augustus 1958 ning; dat terzake blijkt dat de gemeenteoverheid de definitief aangenomen en bij koninklijk besluit van wijziging van bovenbedoeld goedgekeurd bijzonder plan 9 mei 1959 goedgekeurd, onder artikel 4 van de stede­ van aanleg voorlopig en definitief heeft aangenomen en bouwkundige voorschriften bepaalt dat het karakter van de opgelegde onderzoeksmaatregelen heeft verricht voor­ de wijk zuiver residentieel is, dat enkel het oprichten dat de beslissing tot herziening was genomen; dat het van alleenstaande of gekoppelde woningen is toegelaten bestreden koninklijk besluit derhalve genomen is met en dat de bouwwerken het vierde deel van het perceel miskenning van de bevoegdheidsregeling vervat in de niet mogen overtreffen; dat de gemeenteraad van Heist­ ingeroepen bepalingen, althans in zover het het plan tot aan-Zee op 22 november 1960 voorlopig, en na ter inzage gedeeltelijke herziening van het bijzonder plan van leggen van de stukken, op 29 maart 1961 definitief « een aanleg goedkeurt; dat het mfddel gegrond is, RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 498

Besluit: Overwegende dat de eerste rechter terecht oordeelde dat, voor de periode van tijdelijke werkonbekwaamheid, Artikel 1. - Artikel 2 van het koninklijk besluit van bij de berekening van de schadevergoeding, in aan­ 21 juni 1963 is vernietigd. merking moest komen de feitelijke omstandigheid dat het slachtoffer slechts voor 75 % en 82 % werkonbe­ Artikel 2. - Dit arrest zal bij uittreksel in het Bel­ kwaam was; gisch Staatsblad worden bekendgemaakt. Overwegende dat de burgerlijke partij opwerpt dat de veroordeelde geen voordeel vermag te trekken uit het feit dat de burgerlijke partij gedeeltelijk werkon­ HOF VAN BEROEP TE BRUSSEL bekwaam was om reden de hurgerlijke partij toch in alle geval een tijdelijke werkonbekwaamheid van 100 % 15e Kamer. - 12 december 1964. opliep ten gevolge van het tweede ongeval; Overwegende echter dat veroordeelde geen voordeel Voorzitter : M. Schilling. trekt uit de invaliditeit voortvloeiende uit het eerste Raadsheren : M.M. Anne de Molina en Stocquart. ongeval; Advocaat-generaal : M. Blondeel. dat rekening behoort gehouden te worden met de Advocaten: Mrs. Doevenspeck en J. Castille. feitelijke situatie van vermindering van werkkracht van de burgerlijke partij op het ogenblik van het tweede Schade en schadeloosstelling. - Invloed op de schat­ ongeval, daar anders de burgerlijke partij tweemaal zou ting ervan door voorafbestaande werkonbekwaamheid. vergoed worden en de berekening zou gedaan worden op 125 % werkonbekwaamheid hetgeen met het gezond Het slachtojfer van een ongeval heeft van een vorig verstand niet te rijmen is; ongeval een bestendige werkonbekwaamheid van 18 % Overwegende dat de door de eerste rechter toegeken­ · overgehouden. de bedragen van 11.636 fr. + 16.929 fr. = 28.565 fr. Wat de tijdelijke volledige werkonbekwaamheid, X 2/3 = 19.043 fr. op juiste wijze berekend werden; veroorzaakt door het tweede ongeval betrejt, dient er Ten aanzien van de blijvende werkonbekwaamheid : te worden geoordeeld dat de werkkracht met 82 % Overwegende dat de burgerlijke partij behept blijft is verminderd, daar het slachtojjer anders tweemaal met een werkonbekwaamheid van 18 % tengevolge van zou worden vergoed en de berekening van de schade het eerste ongeval en van 7 % tengevolge van het twee­ zou worden gedaan op basis van 118 % werkonbe­ de ongeval; kwaamheid. Overwegende dat de eerste rechter voor de 7 % Wat de bestendige gedeeltelijke werkonbekwaam­ werkonbekwaamheid ex aequo et bono .70.000 fr. toe­ heid bet1·ejt, die, door het tweede ongeval veroor­ ken de wegens zedelijke en materH3le schade; zaakt, 7 % bedraagt, is deze bijkomende onbekwaam­ dat de burgerlijke partij tegen deze schatting ex heid niet te beschouwen op zich zelj, als een betrek­ aequo et bono opkomt, stellende dat zij in feite behept kelijk kleine· hinder in de uitoefening van het beroep is met een werkonbekwaamheid van 18 % + 7 % = of als een kleine vermindering van de waarde op de 25 % en dat voor een dergelijke graad van werk onbe­ arbeidsmarkt: ze vermeerdert een erge werkonbe­ kwaamheid er anleiding toe bestaa t om de schadever­ kwaamheid van 18 % in aanzienlijke mate. De be­ goeding te berekenen op basis van het loon en niet in rekening van de schade moet mitsdien a rato van globo ex aequo et bono; 7 % van het loon worden gedaaTh Overwegende dat deze zienswijze juist is; dat, zoals hoger overwogen, de toestand van de burgerlijke partij Eykens t./ Sebrechts. _in concreto, met inachtneming van de feitelijke situatie, behoort beoordeeld te worden; Gezien het beroep aangetekend op 16 juni 1964 door dat vaststaat dat de burgerlijke partij al hehept was de rechtstreeks dagende burgerlijke partij Eykens Jan, met 18 % blijvende werkonbekwaamheid derwijze dat tegen het vonnis uitgesproken door 1 rechter, de 10e de 7 % voortspruitende uit het tweede ongeval niet juni 1964, een betrekkelijk kleine hinder in de uitoefening van door de rechtbank van eerste aanleg van het arron­ het beroep uitmaken of een kleine vermindering van dissement Antwerpen, de waarde op de arbeidsmarkt doch een erge werkon­ die, rechtdoende in correctionele zaken en in voort­ bekwaamheid van 18 % op aanzienlijke wijze vermeer­ zetting van geding, dert; de verwezene Sebrechts Marcel veroordeelt om aan Overwegende dat de berekening mitsdien a rato van de rechtstreeks dagende partij te betalen de som van 7 % van het loon zal moeten gedaan worden; 73.710 fr., met de vergoedende interesten sinds 26 okto­ Overwegende dat het slachtoffer bij de consolidatie ber 1962, de gerechtelijke interesten en de kosten. 21 jaar oud was; dat redelijk te verwachten is dat zijn loon in de ko­ Overwegende dat het heroep en het tegenberoep tij­ mende jaren zou stijgen; dig en in de vereiste vormen werden ingesteld; dat ex aequo et bono het gemiddeld loon op 75.000 Gezien het verslag van de deskundige Dr. Leclef, frank wordt beraamd; met eedaflegging (stuk 17); dat mitsdien aan de burgerlijke partij toekomt: 2/3 X 75.000 fr. ( 65 jaar min 21 jaar = 44 jaar, coeffi­ Ten aanzien van de tijdelijke werkonbekwaamheid: cient 4,5 % 18.5661) X 18.5661 X 7 % = 64.981 fr.; Overwegende dat voor de zedelijke schade ex aequo Overwegende dat de burgerlijke partij op het ogen­ et bono, voor de tijdelijke werkonbekwaamheid 16.500 blik van het ongeval waarvan sprake ten deze, nog be­ fr. X 2/3 11.000 fr. toekent aan de hurgerlijke hept was met een tijdelijke werkonbekwaamheid van partij; 25 % en wel tot 27 januari 1963, dag van de consollida­ dat voor de blijvende werkonbekwaamheid een som tie van de sekwellen van het eerste ongeval met van van 35.000 fr. X 2/3 = 23.333 fr. als billijk voorkomt dit ogenblik af een blijvende werkonbekwaamheid van gelet in het bijzonder op de jeugdige leeftijd van het 18 %; slachtoffer; 499 RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 500

Om deze beweegredenen : 24 juli 1958 en ingeschreven als bet wettig kind van Mas Emile, met Wie vertoogster toen nog niet uit de Het Hof, rechtdoende op tegenspraak, echt was gescheiden, bij hun aanstaande huwelijk te Gezien artikel 24 der wet van 15 juni 1935, wettigen a1s hun kind; Gezien de wetsbepalingen in het bestreden vonnis Overwegende dat de ecbtscheiding tussen vertoogster aangehaald, alsook artikel 211 van het Wetboek van en Mas :h;ml!e werd toegestaan door de rechtbank van Strafvordering, ter zitting door de beer Voorzitter aan­ eerste aameg te Hasselt, bij vonms van 29-4-1959; dat geduid; · het beschlkKend gedee1te van d1t vonnis werd over­ Ontvangt de beroepen en erover beslissende, geschreven m de registers van de burger1ijke stand der Doet het bestreden vonnis teniet, stad liasselt, de 6-ll-1959; Wijzigende, overwegende dat er op 24 juli 1958, datum van geboorte van het kind, meer dan 300 dagen verlopen Veroordeelt Sebrechts Marcel om aan Eykens Jan te waren sedert op 21-o-195'/ het proces-veroaal, voorz1en betalen de sommen van: 19.043 fr. + 64.981 fr. + bij art1kel 2a9 · B. W., werd opgesteld; 11.000 fr. + 23.333 fr. = 118.357 fr., min de provisie Uverwegende dat de voormauge echtgenoot van ver­ van (2/3 van 15.000 fr.) 10.000 fr. = 108.357 fr., ver­ toogster verKlaart z1cn met te verzetten tegen de voor­ meerderd met de vergoedende interesten van 2 october geHomen wett1gmg; 1962 af, de gerechtelijke interesten en de kosten van Overwegende dat de vraag rijst, of deze wettiging de beide aanleggen; kan gesciueuen, uaar waar Mas net vaderscnap over Veroordeelt Sebrechts Marcel tot de kosten van be­ het kmd met gerecnteHJK omKende en dlt kmd nog roep voorgeschoten door de open bare partij. steeds wett1g ZIJn kmd 1s; uverwege11de uat de ambtenaar van de burgerlijke stand een kmd bij zijn geooorte inscnrijft a1s net RECHTBANK VAN EERSTE AANLEG TE HASSELT wetug kmd van de ec11t:geuoot van de moeuer, zonder dat mj de ecntne1d van U!t felt kan nagaan; 1e Kamer. - 10 maart 1965. Overwegende dat een latere erkennmg en wettiging door een anuer kan aantonen dat net kmd in werKenjk­ Voorzitter: M. Kranzen. heid met de afstamrneung is van de ecntgenoot van Rechters : M.M. Ghysen en Van Coppenolle. de moeder; O.M.: M. Weyens. Dat artlkel 331 B.W. een latere wettiging, overeen­ stemmend met de werkelijkheld, met Ultsmlt, ze1fs met Afstamming. - Art. 331 B.W. - Wettiging van een wanneer de eerste ecmgenoot van de moeder, het door de vader niet ontkend kind, dat tijdens de pro• vaderschap niet neeft ontkend, vooropgeste1d dat de cedure van echtscheiding maar meer dan 300 dagen voorwaaruen, voorz1en bij d1t artikel vervuld zijn; na het P.V. van art. 239 B.W. is gebor,en. - Staat (Nota van de 1Vlm1ster van Just1t1e, Verslag aan de van wettig kind. - Begrip.- Bewijs.- Machtiging Kamer, blz. 6, R.W. 1957-1958, kol. 1939); wordt verleend. Overwegende dat de wettlgmg, voorz1en bij artikel 331 B.W., met in strijd mag z1jn met een vroegere Bij toepassing van art. 331 B. W. vragen de moeder van staat' van wettlg kind; een kind en haar toekomstige echtgenoot de machti­ Overwegende dat de wettigheid, voortspruitend uit ging om het kind te wettigen; het kind is ge boren, de geboorteakte, en de staat van wettig kmd, twee ver­ terwijl de echtscheidingsprocedure nog hangende was scnlllende begnppen zijn; dat de staat van wett1g kind tussen de moeder en haar eerste echtgenoot, maar niet voortsprmt mt de geboorteakte, maar uit de feite­ meer dan 300 dagen na het in art. 239 B. W. be­ lijke toestand, nl. of het kind door zijn wettlge vader doelde proces-verbaal; het werd door de ambtenaar a1s wett1g wordt benandeld, als wettig wordt beschouwd van de burgerlijke stand ingeschreven als wettig en in de fam111e als dusdanig is opgenomen; kind van de eerste echtgenoot en deze heeft het va­ Overwegende dat er bier voldoende aanwijzigingen derschap niet ontkend. zijn, dat het kind geboren op een ogenblik dat de De ambtenaar van de burgerlij ke stand schrijft ecntgenoten Mas-Broux, sedert lange tijd in fe1te ge­ het kind in als wettig kind van de echtgenoot van scneiden leefden, no01t door Mas als zijn kind werd de moeder, maar gaat de echtheid van dit feit niet benandeld; dat het kind niet als de docnter van Mas na; een latere erkenning en wettiging kunnen aan­ werd beschouwd en niet als dusdanig in de familie was tonen dat het kind in werkelijkheid niet de ajstam­ opgenomen; meling is van de eerste echtgenoot van de moeder. Overwegende dat bier dus geen vroegere staat van Weliswaar mag die wettiging niet in strijd zijn met de bedoe1de wettiging in de weg staat; een vroegere staat van wettig kind, maar deze staat Overwegende dat waar de wettiging de erkenning spruit niet voort uit de geboorteakte, doch uit een insluit, er geen afzonderlijke macnt1gingen moeten feitelijke toestand, hierin bestaande dat het kind verleend worden; door de wettige vader als wettig wordt behandeld, Gelet op de voorschriften van de artikelen 2-30 tot 37 als wettig wordt beschouwd en als dusdanig in de der wet van 15 juni 1935, die nageleefd zijn geweest; familie wordt opgenomen. Daar dit laatste in casu niet het geval is, verleent Om deze redenen : de Rechtbank de verzoekers, die het kind erkennen, de machtiging het te wettigen bij hun aanstaande De rechtbank, na behandeling van de zaak in raad­ huwelijk. katner, gehoord de beer Weyens, substituut Procureur des Konings in zijn eensluidend advies, gegeven in het Broux- Valkenborghs. Ne~erlands, uitspraak doende ter openbare terecht­ zitting, Gelet op bet verzoekschrift ingediend door betogers lVIachtigt vertogers Broux Julienne-Maria, geboren te er toe strekkend hen te boren machtigen het kind Hasselt de 2e oktober 1930 en Valkenborghs Alfons, Anastasia Mas, geboren uit vertoogster · te Kuringen de geboren te Leopoldsburg de 22 oktober 1927, het kind 501 RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 502

Mas Anastasia, geboren te Kuringen, de 24 juli 1958, Overwegende dat partijen het erover eens zijn dat dat zij erkennen, bij hun aanstaande huwelijk te het vonnis waarbij eerste verweerster tot schuldeiseres wettigen; van aanlegger werd verklaard, in de loop van deze pro­ Beveelt dat de nodige vermeldingen in de rand van cedure, door een arrest geveld door het Hof van Beroep de geboorteakte van het kind zullen aangebracht te Brussel de 23e februari 1965, te niet gedaan werd; worden. dat derhalve, aileen reeds om die reden, het beslag De kosten blijven ten laste van vertogers. dient nietig verklaard te worden en de gevorderde handlichting dient toegewezen; dat het beslag dat ge­ legd is uit kracht van een vonnis dat bij voorraad uit­ BURGERLIJKE RECHTBANK TE BRUGGE voerbaar verklaard werd, vanzelfsprekend nietig is in­ dien het vonnis op zulke wijze hervormd is in hoger 4e Kamer. - 17 juni 1965. beroep, dat aan de beslagleggende partij de hoedanig­ heid van schuldeiser wordt ontzegd; Voorzitter alleenzetelend rechter : dat dit hier het geval is; M. L.B. Vanden Bussche. dat het even evident is, doch thans zonder belang, Openbaar Ministerie : M. H. Scholiers. dat het beslag gelegd werd tegen een erfgenaam met Advocaten: Mrs. M. Denys loco J. Stevenart (Brussel) voorrecht van boedelbeschrijving zonder dat hem over­ en J. Mathei (Antwerpen). legging van de rekening werd gevraagd en wel op zijn eigen goederen; 1. Bevoegdheid ratione loci. - Handlichting van uitvoe­ rend beslag. dat luidens artikel 803 B.W.B. dergelijk beslag op 2. Uitvoerend beslag. - Handlichting na hervorming de eigen goederen van de erfgenaam met voorrecht van van het vonnis op grond waarvan werd uitgevoerd. boedelbeschrijving aileen geldig kan geschieden nadat 3. Aanvaarding van nalatenschap met voorrecht van de erfgenaam bij vonnis in vertoef werd gesteld om boedelbeschrijving. - Gevolgen bij de tenuitvoer­ rekening te geven binnen een bepaalde termijn (Cass. legging van een vonnis op de persoonlijke goederen 3 juli 1952, Pas. 1952, I, 709); van de erfgenaam. dat aan dit voorrecht niet werd voldaan; dat echter niet gebleken is dat aanlegger enige schade 1. Alleen de rechtbank van het arrondissement waar be­ heeft geleden door het beslag; sLag is geLegd is bevoegd om kennis te nemen van dat vanzelfsprekend de tegenvordering ook ongegrond de vordering tot handLichting. is vermits zij aileen maar gesteund is op het voorgewend 2. Het besLag dat geLegd is uit kracht van een vonnis tergend karakter van een vordering die integendeel dat bij voorraad uitvoerbaar verkLaard werd, is nietig gegrond blijkt te zijn; indien het vonnis op zuLke wijze hervormd is in hoger beroep, dat aan de besLagLeggende partij de hoedanig­ Om deze redenen : heid van schuLdeiser wordt ontzegd. 3. Luidens artikeL 803 B. W. kan het uitvoerend besLag De rechtbank, wijzende op tegenspraak in de zaak op de eigen goederen van de erfgenaam met voorrecht 24.235 en bij verstek in de zaak A.R. 24.482, en gehoord van boedeLbeschrijving aUeen geLdig geschieden na­ het eensluidend advies van de heer H. Scholiers, sub· dat de erfgenaam bij vonnis in gebreke werd gesteLd stituut prokureur des Konings, gegeven in openbare om rekening te geven binnen een bepaaLde termijn. terechtzitting van 10 juni 1965; Voegt de zaken, ingeschreven onder "-de nummers A.R. Loobuyck t./ Tagliavia d'Aragon en Vandenbranden. 24.235 en A.R. 24.482 samen; Verklaart dit vonnis gemeen aan de in tussenkomst Gezien de dagvaarding van 16 november 1964; opgeroepen partij; Gezien de oproeping in gemeenverklaring van het Verklaart het uitvoerend beslag, gelegd door ver­ vonnis betekend de 5e februari 1965; weerster, bij akte van gerechtsdeurwaarder d'Hoest de Gelet op de toepassing van de artikelen 2, 34, 35, 36, tiende oktober 1900 vierenzestig, nietig. 37, 40 en 41 van de wet van 15 juni 1935; Beveelt aan Concetta Tagliavia d' Aragon er hand· Overwegende dat de vordering strekt tot handlichting lichting van te geven binnen de vierentwintig uren van een uitvoerend beslag gelegd de 10e oktober 1964 na de betekening van het te veilen vonnis; op persoonlijke goederen van aanlegger, uit kracht van. een vonnis dat de 27e januari 1964 door de rechtbank Wijst dat, bij gemis daaraan te voldoen in de gestelde te Antwerpen geveld werd, en waarbij onder meer aan­ termijn, dit aan deze verweerster betekend vonnis als legger verwezen werd tot betaling van een uitkering tot handlichting zal gelden; levensonderhoud aan verweerster; Wijst de overige eisen en de tegeneis als ongegrond dat de vordering verder nog strekt tot betaling van af; vijfduizend frank schadevergoeding; Verwijst Concetta Tagliavia d'Aragon tot de kosten van het geding. dat de oproeping van Vandenbranden Antoinette aileen maar tot gedwongen tussenkomst en vrijwaring strekt, dat in verdere besluiten, aan de verstekplegende opge­ roepene betekend, aileen nog de gemeenverklaring van het vonnis wordt gevorderd; dat verweerster Tagliavia d' Aragon, bij tegenvorde­ VLAAMSE JURISTEN, ring, tienduizend frank schadevergoeding vordert die naderhand op dertigduizend frank werd gebracht; ABONNEERT U OP Overwegende, wat de bevoegdheid betreft, dat in zake aileen aanhanging werd gemaakt de handlichting van een beslag in dit arrondissement gelegd; dat deze recht­ RECHTSKUNDIG WE EKBLAD bank daarvoor aileen bevoegd is; 50S RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 504

RECHTBANK VAN KOOPHANDEL TE AALST Overwegende dat eiser, wegens de laattijdigheid van zijn aangifte, de kosten moet dragen (art. 508 Fw.); 2de Kamer. - 13 juli 1965. Overwegende dat voor het opstellen van aile akten van rechtspleging artikelen 2, 34, 36 en 37 der wet van Voorzitter: M. Meganck. 15 juni 1935 werden toegepast; Referendaris : M. Van den Bergh. Advocaten: Mrs. Van de Velde en Van Wiele. Om die redenen : De Rechtbank, na het verslag van de rechter-commis­ Faillissement. - Wissel op zicht. - Aangifte van saris te hebben gehoord, zegt dat eiser de onderliggende schuldvordering door trekker, houder van de wissel. overeenkomst dient over te leggen; verzendt de zaak - Verplichting de onderliggende· overeenkomst over naar de zitting van 17 september a.s.; legt de kosten te leggen. ten laste van eiser. Het accepteren van een wisseL is geen schulderkentenis, maar brengt de verbintenis mede de wissel op de POLITIERECHTBANK TE ANTWERPEN vervaldag te betalen. Deze verbintenis wordt in geval van faillissement van de acceptant teniet gedaan : 29 september 1965. het onderzoek van de schuldvordering van de schuld· eiser, trekker-houder van een Wissel op zicht, heejt Voorzitter : M. Dassen niet als voorwerp wat hij op de vervaldag kon eisen, Openbaar Ministerie : M. Driesen maar wel wat hem uiteindelijk toekomt; hiervoor is Advokaat : Mr. L. Scholler het nodig kennis te nemen van de onderliggende overeenkomst. Verkoop van slachtvlees. - Smeerkaas. - Verkoop ervan toegelaten in vleeswinkel. De Poorter t./ Faillissement lmport:.Mebo. Smeerkaas is een product dat kan aangewend worden tot het kruiden en het bereiden van vlees. Het is Overwegende dat eiser laattijdig aangifte heeft ge­ derhalve niet verboden in een vleeswinkel smeerkaas daan van een gewone schuldvordering van 180.000 fr., te verkopen. bedrag van een wissel, die door · eiser werd getrokken en die namens gefailleerde werd geaccepteerd door Delva t./ O.M. haar afgevaardigde beheerder, een wissel die de reden niet vermeldt waarvoor hij werd getrokken en die Beklaagd te Hoboken, 13 februari 1965, te 10.45 uur, betaalbaar werd gesteld op zicht; bij inbreuk op artikel I par. I/h en artikel 12 van het Dat eiser de curator heeft gedagvaard om nopens de Koninklijk besluit van 12 december 1955, gewijzigd door opneming in het passief te horen beslissen; deze van 20 maart 1956, art. 31 wet van 5 september Overwegende dat het accepteren van een wissel geen 1952, gewijzigd door deze van 25 juli 1960 een lokaal, schulderkentenis is, maar de verbintenis medebrengt bestemd tot de verkoop, het te koop stellen, het voor van op de vervaldag de wissel te betalen; dat . bij de verkoop bewaren of met het oog op de verkoop gebreke van betaling de houder, al ware hij de trekker, uitsnijden van vers, bereid of verduurzaamd slacht­ een rechtstreekse vordering heeft uit de wissel voort­ vlees, gebruikt te hebben voor de handel van andere spruitend (art. 28 van de wisselwet); dat in dit geval waren dan: vlees, vleeswaren en verduurzaamde of de trekker niet verplicht is het bestaan van het fonds bewerkte producten dienend tot het kruiden en het te bewijzen (art. 85 van de wisselwet); bereiden van vlees. Overwegende dat deze wetsbepalingen niets anders doen dan de uitvoering regelen van de verbintenis van De Rechtbank op de vervaldag te betalen; dat na uitvoering van deze verbintenis de acceptant, aan de hand van de onder­ Overwegende dat de betichting zoals zij omschreven liggende overeenkomst, tegen de trekker een vordering werd in de dagvaarding steunt op de vaststelling dat tot afrekening kan instellen, welke gehele of gedeelte­ betichte als beenhouwer in zijn vleeswinkel smeerkaas lijke terugbetaling voor gevolg kan hebben (Gent, « Milkana » verkocht; 1 april 1927, Jur. Comm. Fl., 1927, 249; Arminjonet Overwegende dat dient nagegaan of voornoemd pro­ Carry nr. 61); duct kan beschouwd worden als dienende tot het krui­ Overwegende dat in geval van faillissement van de den en het bereiden van vlees; acceptant de verbintenis van op de vervaldag te betalen Overwegende dat volgens de gastronomische normen wordt tenietgedaan; dat inderdaad een beschikking van niet kan betwist worden dat kaas - ook smeerkaas - openbare orde aan de gefailleerde verbiedt nog be­ kan aangewend worden tot het bereiden van vlees; talingen te doen (art. 444 Fw.), terwijl een andere dat reeds is aangenomen dat mayonnaise, mostaard, beschikking van openbare orde de curator verplicht pickels, ajuinen, augurken en kappers als verduurzaam­ na de vereffening van de bordel aan de schuldeisers de en bewerkte produkten mogen verkocht worden; het batig overschot te verdelen naar evenredigheid van dat derhalve de verkoop van de smeerkaas Milkana hun bevestigde en onderzochte schuldvorderingen (art. in een vleeswinkel toegelaten is te meer dat ver­ 561 Fw.); schillende soorten van deze kaas vleesprodukten in­ Dat het onderzoek van de schuldvordering van eiser houden; niet als voorwerp dient te hebben wat hij als trekker­ Overwegende ten slotte dat in het kader van de wet houder op de vervaldag kon . eisen, maar wei wat hem van 5 september 1952 dient nagegaan in hoeverre de uiteindelijk te goed komt; dat hiervoor nodig is kennis verduurzaamde of bewerkte producten schadelijk zijn te nemen van de onderliggende overeenkomst, waarvan voor de openbare gezondheid; de overlegging terecht door de curator wordt gevraagd; dat dit terzake niet het geval is: Overwegende bovendien dat het accept geen vaste Om deze beweegredenen : datum heeft en dat uit niets 1blijkt dat het niet werd opgemaakt na de faillietverklaring; Spreekt beklaagde, op tegenspraak, vrij zonder kosten; 50E RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 506

BESTENDIGE DEPUTATIE BOEKBESPREKING VAN DE PROVINCIERAAD VAN ANTWERPEN

23 juli 1964. Prof. Jan Ronse, met de medewerking van Ge,orges Nuytinck. Wetboek van Koophandel met bijzondere N .M.B.S. - Gemeentebelastingen. - Ruiming van water­ wetten en besluiten. Tweetalige teksten met com­ lopen niet onderworpen aan de wet op de nietbevaar­ mentaar geput uit de belangrijkste arresten van bare waterlopen ten laste gelegd van de aangelanden. het Hof van Cassatie. - Gent, E. Story. 1955. - - Aard. - Gemeentebelastingen in natura. - Vrij­ (wisselbladen). stelling van de N.M.B.S. Het verschijncn van deze nieuwe uitgave is een De verpZichting door een gemeente opgeZegd aan de belangrijke gebeurtenis in de geschiedenis der Vlaamse aangeZanden om ruimingswerken uit te voeren aan Rechtswetenschap. waterZopen waarop de wetten op de nietbevaarbare Het werd steeds tot vervelens toe herhaald welke waterZopen niet toepasseHjk zijn, heeft het karakter handicap erin bestond voor de Vlaamse juristen, dat van een beZasting waarvan de N.M.B.S. krachtens zij niet beschikten over een gemakkelijk bruikbare artikeZ 14 van de wet van 23.7.1926 vrijgesteZd is. uitgave van betr~uwbare Nede:rlandse wetteksten. Dit had fataal voor gevolg dat in de practijk voor de N .M.B.S. t./ Gemeente Deurne. Rechtbanken in Vlaamse provincien nog steeds de van ouds gekende Franstalige verzamelwerken gebruikt werden en het is voor een niet gering deel daaraan Gelet op het bezwaar ingediend door de Nationale te wijten ·dat de N ederlandse rechtsterminologie met Maatschappij der Belgische Spoorwegen, Leuvenseweg zoveel moeite in de practijk ingang vindt. 21 te Brussel, tegen de beslissing van het schepen­ Na jarenlange inspanningen hebben we eindelijk een college van Deurne d.d. 29-4-1964, houdende uitvoering officiele Nederl:mdse tekst van het Burgerlijk Wet­ van werken tijdens het dienstjaar 1964 in de waterlopen hoek en van het Strafwetboek en zijn talrijke wetten nrs. 7 en 8 en dit bij toepassing van artikel 7 van het voorwerp geweest van een officieuse vertaling bet provinciaal reglement d.d. 27-10-1955 betreffende de door de bevoegde commissie, die zich van deze taak waterlopen waarop de wetten op de onbevaarbare water­ sedert jaren met een bewonderenswaardige vlijt beeft lopen niet toepasselijk zijn; gekweten. AI zijn er reeds in de laatste tijd verscbil­ Gelet op de inhoud van dit bezwaarschrift waarin de lende uitgaven van de officiele en van de offi~ieuse maatschappij vrijstelling vraagt van de verplichting teksten, onder allerlei vorm verscbenen, tocb be­ over te gaan tot de ruimingswerken bepaald in voor­ schikten wij nog niet over een standaardwerk dat men noemde beslissing van het schepencollege van Deurne steeds bij der hand heeft en waarin men onmiddellijk om reden dat : alle gebruikelijke teksten verzameld vindt, die dan - krachtens artikel 14 van de wet van 23-7-1926 tot zonder enige moeite de Nederlandse rechtsterminologie oprichting van de Nationale Maatschappij der Belgische in de practijk doen doordringen. Spoorwegen gewijzigd door de wet van 1-8-1960, de Hierin is thans verandering gekomen dank zij het N.M.B.S. vrijgesteld wordt van alle belastingen en tak­ zeer belangrijk initiatief, genomen door de weten­ sen ten laste van provincien en gemeenten; schappelijke uitgevrij E. Story te Gent, die de uit­ - de haar opgelegde verplichting, ofschoon bepaald gave is begonnen, in enkele eenvormige banden, van onder vorm van prestaties in natura, het karakter heeft al onze wetboeken en belangrijkste wetten in de Ne­ van een belasting; derlandse taal. Gelet op het advies van de heer hoofdingenieur­ Het eerste deel van deze reeks, brengt ons bet directeur van de provinciale technische dienst d.d. « Wetboek van K0ophandel » met de bijzondere wet­ 5-6-1964; ten en besluiten die het volledigen. Het werd be­ Overwegende dat inderdaad door de aanpassingen werkt door Prof. Jan Ronse, hoogleraar aan de Uni­ aangebracht door de wet van 1 augustus 1960 aan de versiteit te Leuven, met de medewerking van de h. bewoordingen van het artikel 14 van de wet van Georges Nuytinck, rechter in de rechtbank van eerste 23 juli 1926, houdende oprichting van gezegde maat­ aanleg te Gent. schappij, deze is vrijgesteld van alle belastingen en Deze uitgave dient op alle gebied merkwaardig ge­ taksen ten bate van provincien en gemeenten, met uit­ noemd te worden. zondering echter van de heffingen ter vergoeding van Laten we eerst een woord zeggen over de uiter­ op haar verzoek verstrekte diensten; lijke presentatie. Hiervoor dient de uitgeverij Story Gelet op de circulaire dienaangaande van de heer van harte geluk gewenst; wat papier druk en band minister van Landbouw, d.d. 24-2-1961, verschenen in betreft, beantwoordt deze uitgave aan de hoogste het bestuursmemoriaal nr. 32.175 van 16-5-1961; eisen. Het boek werd gedrukt op wisselbladen, die Gelet op het provinciaal reglement d.d. 27-10-1955 toelaten het steeds te volledigen en te verjongen, betreffende de waterlopen waarop de wetten op de docb bet stelsel van de piriband is bier techniscb zo onbevaarbare waterlopen niet toepasselijk zijn; voortreffelijk verzorgd dat bet naslaan en de lectuur Gehoord de heer F. Morrens lid-verslaggever, van het werk zo gemakkelijk geschieden dat men zicb kan inbeelden een gewoon gebonden boek voor BesZuit: zicb te hebben. Deze tecbnische kwaliteiten van de uitgave zijn van het hoogste belang en waarborgen Artikel 1: Het bezwaar ingediend door de Nationale voor de toekomst aan deze reeks een belangrijk succes Maatschappij der Belgische Spoorwegen tegen de be­ voor bet gebruik in de practijk. slissing van het schepencollege van Deurne d.d. De opvatting van Prof. Jan Ronse en zijn mede­ 29-4-1964, wordt aangenomen. werker wat betreft de inbond van bet werk verdient de grootste lof. Hoofdzaak in het boek is de Neder­ Artikel 2: Afschrift van dit besluit zal aan belang­ landse wettekst en deze wordt dan ook gedrukt in hebbende en aan het gemeentebestuur worden over­ duidelijke vette letter, zodat men dadelijk vindt wat getnaakt. men nodig heeft. De auteurs zijn zeer terecht van 507 RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 508

mening geweest dat de Nederlandse tekst op zichzelf Houtte; het Gerechtelijk Wetboek door Prof. M. niet voldoende was en onder elk artikel wordt in Storme; het Wetboek van Publiek Recht door Prof. kleinere cursieve letter de Franse tekst afgedrukt. Dr. A. Mast; het Wetboek der Sociale Zekerheid door Wij treden de noodzakelijkheid van deze methode Prof. R. Dillemans ; het Strafwetboek en het Wetboek volledig bij, omdat er, bijvoorbeeld wat het Wetboek van Strafvordering door Prof. Dr. J. Matthys. van Koophandel betreft, nog talrijke stukken bestaan, Wanneer deze uitgave zal volledig zijn zullen we waarvan geen officiele N ederlandse tekst voorhanden eindelijk over een nederlandstalig stel wetboeken is, nl. al diegene die gestemd werden v66r 1898, maar en wetteksten beschikken die een gevaarlijke leemte ook omdat de ambtelijke vertalingen die na 1898 wer­ bij de rechtsbedeling in de Vlaamse provincH~n zal den uitgewerkt, maar . al te dikwijls onbeholpen en aanvullen. niet betrouwbaar zijn. De auteurs gaan echter verder We wensen Prof. Jan Ronse en de uitgeverij Story en ze zijn van mening dat, ook daar waar een officHHe van harte geluk en roepen de bewerkers van de toe­ N ederlandse tekst bestaat, zoals voor het Burgerlijk komstige delen goede moed toe en een spoedig Wetboek en het Strafwetboek, het nog, met het oog welslagen. op de interpretatie van de teksten, zeer nuttig kan Rene Victor zijn de uitdrukking in de beide talen te vergelijken. Niemand zal dit tegenspreken en. de bewerkers heb­ ben voorzeker aan de rechtswetenschap een belang­ rijke dienst bewezen door steeds de onmiddellijke BALl ELEVEN vergelijking van beide .teksten mogelijk te maken. Bijna elk artikel is toegelicht met talrijke verwij­ Vlaamse Conferentie der Balie bij het zingen naar de rechtspraak van het Hof van Cassatie, Hof van Beroep te Gent. die kostbare gegevens verschaffen voor de toepas­ sing en regelmatig wordt ook verwezen naar alle bij­ Voordracht Prof. Frans Bouckaert. komende besluiten en reglementeringen die met de Ontvangst van de stagiaires; Donderdag 7 olttober 195. tekst verband hou.den. De auteurs hebben echter niet gewild dat de ontel­ Voor de nieuw-gekozen voorzitter van de Vlaamse bare nieuwe wetten die het Wetboek van Koophandel Conferentie, Mr. Frans Baert, was het wel een bij­ geregeld komen aanvullen, hun plaats zouden vinden zonder genoegen bij de eerste activiteit van de Con­ tuussen de teksten in. In hun woord vooraf maken ferentie bet woord te kunnen verlenen aan onze oud­ - zij terecht gewag van de « puzzle » die daardoor ont­ confrater en gewezen stagistenvertegenwoordiger, Mr. staat en die de homogeniteit van de algemene wet­ Frans Bouckaert, thans professor aan de Universi­ tekst komt verstoren. teit te Elisabethstad. Daarom is deze uitgave verdeeld in twee delen : De opkqmst was talrijk want vele confraters hielden een eerste dat de teksten bevat van de verschillende er aan de voordrachtgever zelf eens terug te zien boeken van het Wetboek van Koophandel zelf en· een en nu een en ander te mogen vernemen over de toe­ tweede gedeelte waarin, in chronologische volgorde stand in Kongo uit de eerste hand. de verschillende bijkomende wetten zijn ondergebracht Professor Bouckaert wees er nochtans op dat hij die het Wetboek volledigen. niet kwam als Kongo-kenner en dat hij evenmin spe­ Deze methode heeft niet aileen een groot practisch cialist is in Kongolese aangelegenheden. Aan de pro­ belang om bij deze nieuwe wetgevingen, die zo dik­ blemen van het boger onderwijs in Kongo, meer bij­ wijls aanleiding zijn tot wijzigingen, de wisselbladen zonder te E'stad, heeft hij al genoeg. te vervangen, doch het geeft ons tevens een uiterst Hij onderstree pte het grate belang voor Kongo een interessant overzicht van de evolutie van ons han­ elite te kunnen vormen op eigen bodem. Het is im­ delsrecht doorheen de tijd. mers gebleken flat universitairen die hun opleiding Het hoek, zoals het thans op de markt komt, is volledig in het buitenland kregen en pas na verschei­ nog niet volledig en het bevat tot nog toe slechts de dene jaren in Kongo terugkeerden, de vooroordelen elf titels van het eerste hoek van het Wetboek van meebrachten tegen hun eigen land welke zij in de Koophandel. Het was ten zeerste oportuun dit ge­ vreemde hadden opgedaan. Wanneer de in het buiten­ deelte reeds onmiddellijk uit te geven omdat het de land afgestudeerden in Kongo terugkeren kennen zij stof bevat van lletgeen de studenten te leren hebben veelal de Afrikaanse realiteit niet meer en stellen zij bij hun cursus van handelsrecht. De overige stukken zich superieur aan. Slaagt men er in de nieuwe elite zullen binnenkort volgen en er werd in de band vol­ in eigen land te vormen dan blijft het contact met doende ruimte gelaten om de nieuwe afleveringen ge­ het eigen midden behouden. Wel is het een groat makkelijk in te lassen. probleem voor Kongo de vereiste leerkrachten te vinden. De omstandigheden waarin aan wetenschap­ Een zaakregister en een chronologisch register van pelijk werk moet worden gedaan en de onzekere toe­ de wetten en besluiten vergamekkelijken de opzoe­ komst schrikken velen af. Vorming aan de uinversi­ kingen. teit van blank-zwarte werkgroepen begunstigt ten Dit werk zal in de Vlaamse rechtswereld met een zeerste de samenwerking met de inlanders. Nu leven algemeen enthousiasme begroet worden. Het is de te E'stad de verschillende . bevolkingsgroepen, inlan­ uitgave waarnaar WE reeds zo lang wachtten, die thans ders, Belgen, Grieken en J aden eenvoudig naast elkaar. reeds voor het Wetboek van Koophandel door Prof. Alles dient in het werk gesteld om de ku.lturele inte­ Jan Ronse verwezenlijkt is geworden op een wijze gratie met de inlandse elite mogelijk te maken, en die de volmaaktheid nabij komt. aldus het wederzijds vertrouwen te doen groeien. Onze vreugde is des te groter wanneer wij door Het aantal studenten te E'stad bedroeg dit jaar de prospectus, die dit hoek aankondigt, vernemen dat ongeveer vijfhonderd en voor volgend jaar verwacht het werk van Prof. Ronse slechts het eerste boek­ de universiteit een zes tot zevenhonderd inschrijvin­ deel is van een hele reeks, waarin eerlang zullen ver­ gen. Op te merken valt .dat het aantal mislukkingen schijnen: Het Burgerlijk Wetboek door Prof. W. in het eerste jaar zeer hoog ligt. Dit is enerzijds Delva; de Fiscale Wetboeken door Prof. J. Van te wijten aan een minder goede voorbereiding tot 509 RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 510

het hoger onderwijs en anderzijds aan de moeilijke Inhoud van het situatie waarin de Konoglese studenten moeten wer­ Liber Amicorum Prof. Dr. L. Fredericq ken. Steun van thuis of van hun omgeving bestaat eenvoudig niet. Integendeel. Adriaens, H. : De beroepsregelingen ingevoerd met toe­ Wat de rechtsstudies betreft, deze waren tot 1961 passing van de wet van 24 december 1958. gelijklopend met het Belgisch systeem. Thans is de Amerijckx, F. : Het nieuwe belastingstelsel inzake duur herleid tot vier jaar (licentiaat in de rechten), meerwaarden. en is de programmawijziging zodanig dat de gelijk­ Ancel, M.: Methode comparative et droit compare. waardigheid tussen het Kongolees en Belgisch diploma Andrieu Guitrancourt, P.: Convergences et divergences is opgeheven. Dit heeft voor gevolg dat blanke stu­ entre le droit canonique et les systemes juridiques. denten die rechten willen volgen verkiezen naar Bel­ frangais et britannique. gie te komen, wat te betreuren valt omdat hiermede Angeloni, V. : La cambiale ipotecaria nel diritto de integratie tussen de bevolkingsgroepen wordt italiano. afgeremd. Arendt, E. : La protection des minorites dans les soch~- In Kongo te kunnen werken, bij de vorming van tes anonymes en droit luxembourgeois. de kaders die weldra het bestuursapparaat zullen be­ Batiffol, H. : Les chances de la loi nationale. zetten, geeft aldus Prof. Frans Bouckaert, niet aileen Baugniet, J.: La societe d'une personne. grote voldoening, maar dit besef is tevens een bron Blagojevic, B. T. : Essai d'une classification synthetique van kracht om te volharden in deze moeilijke taak. des elements de la responsabilite civile delictuelle. Onze oud-confrater, wiens voordracht met de Blondeel, J. : Een nieuwe internationale financierings· meeste aandacht werd beluisterd mocht dan ook ·een vorm. Leningen in Europese rekeneenheid. warm applaus ontvangen. Tijdens de receptie door de Boulanger, J. : Volonte reelle et volonte declaree. Conferentie aan de stagiairs aangeboden, welke hierop Calewaert, W. : Natuurrecht en rechtsvergelijking. volgde, was het wederom een gelegenheid voor een­ Going, H.C.: Die Anleihebedingungen der internationa- ieder om oude banden te hersmeden en nieuwe aan len Bank fiir Wiederaufbau und Entwicklung. · te knopen. Aan deze avond heeft elkeen de beste Constant, J. : La repression de la grivelerie dans les herinnering bewaard. Mogen wij dan zeggen : Profes­ pays du Marche Commun. sor Bouckaert, geen vaarwel, maar tot weerziens. Dainow, J. : Le droit civil et la « Common· Law». Quel· Geert Baert ques points de comparaison. De Gaay Fortman, W.F.: Verplaatsing van d~_zetel van naamloze vennootschappen naar de Nederlandse Antillen. MEDEDELINGEN Dekkers, R. : Het wetboek naar socialistische opvatting. Del Marmol, eli:·: Les clauses contractuelles types, Hulde aan Professor Baron L. Frederieq facteur d'unification du droit commercial. Delva, W.: Winst en verlies bij het invoeren van de wet Bij Koninklijk Besluit van 26 januari 1962, werd van 30 april 1958 op ·de wederzijdse rechten en ver­ Professor Baron Louis Fredericq, Ere-cabinetschef van plichtingen van echtgenoten. Z.M. de Koning, Ere-goeverneur van de Provincie Oost­ de Ryke, R. : Het verhogingsbeding. Huidige staat van Vlaanderen, Ere-rector van de Rijksuniversiteit te Gent, de twistvraag. Lid van de Koninklijke Vlaamse Academie van Bel­ de Sola Canizares, F. : La reglementation des titres­ gie, tot het emeritaat toegelaten. valeurs dans les legislations. De Faculteit der Rechtsgeleerdheid te Gent, bij de­ Dorhout Mees, T.J.: Les creanciers du preneur peu­ welke hij meer dan dertig jaar, met alom erkend gezag, vent-ils saisir-arreter !'assurance-vie qu'il a con­ heeft gedoceerd, en waar hij tal van juristengeneraties tractee? heeft gevormd, hecht eraan hem te dier gelegenheid Duman, F. : Les regles europeennes relatives a la con­ een hartelijke en dankbare hulde te brengen. currence et le controle juridictionnel ou administratif Het ligt daarom in haar bedoeling hem tijdens een communautaire et national. te zijner ere ingerichte Academische Zitting, die op Ehrenzweig, A.: La loi du forum competent. L'harmo­ zaterdag 27 november 1965 te 15 uur zal plaats hebben, nie ultime des regles de conflit de lois et de conflit een fees.tbundel a an te bieden met bij drag en van ge­ de juridictions. zaghebbende binnenlandse en buitenlandse rechtsge­ Fredericq, S. : Levensverzekering op basis van beleg­ leerden, alsmede een · door beeldhouwer Alfred Cour­ ging in aandelen. tens uitgevoerde medaille. Frey, S.: Algemene critische beschouwingen over be­ Allen die de gevierde _hun dankbaarheid en sympa­ paalde aspecten der plaatselijke decentralisatie in tie wensen te betuigen, worden vriendelijk uitgenodigd Belgie. om deel te nemen aan de hulde, door in te schrijven op Gieseke, F. : Die Gefahrdungshaftung des deutschen het « Liber Amicorum Professor Baron L. Fredericq » Rechts. of door de wens uit te drukken een reproductie van Goldschmidt, R. : Algunos aspectos de la legislacion de medaille te ontvangen. venezolana sobre el cheque. De lijst der intekenaars zal in de feestbundel wor­ Gorla, G. : Reports e raccolte di giurisprudenza nella den opgenomen voor zover ingetekend wordt v66r comparazione fra common law e diritte italiano. 31 october 1965. Graveson, R.H. : The unity of Law. lritekEmbiljetten kunnen worden bekomen bij Prof. Gutzwiller, M. : Leitende Grundsatze in den Gesetzge­ Dr. J. Limpens, Voorzitter van het Inrichtend Comite, bungen der vergangenen hundert Jahre. Universiteitstraat 14, te Gent. Betalingen (500 fr. voor Hazard, J. : Le regime juridique de !'administration des het Liber Amicorum; 300 fr. voor de medaille), kun­ entreprises dans les pays communistes. nen geschieden op P.C.R. nr. 50.18.34 van Prof. C. De Heenen, J. : Les « nullites de la periode suspecte » dans Pels.emaeker, te Mariakerke, of op rekening nr, 65.745, les pays de la Communaute economique europeenne. Liber Amicorum Prof. Baron L. Fredericq, bij de Hemard, J. : La protection de l'acquereur dans les ven­ Kredietbank, Zetel Gent. tes commerciales. ----- ~~-~~--~---~~---~----~ -~------

511 RECHTSKUNDIG WEEKBLAD 512

Horion, P. : La stabilite de l'emploi et la jurisprudence Vranckx, A.: De vrijheid van drukpers in gevaar? de la Cour de justice des Communautes Europeennes. Waelbroeck, M. : La protection des marques et le Mar­ Houin, R. : Permanence de l'entreprise a travers la che commun europeen. faillite. Wortley, B.A. : The Bench and the Bar in England. Russ, A. : Reflexions sur la theorie de l'unite et de l'universalite de la faillite et .sur son application en jurisprudence luxembourgeoise. J auffret, A. : Creanciers de l'entreprise et creanciers de la personne en droit fran~ais. TIJDSCHRIFTEN Knapp, V. : Responsabilite des entreprises d'etat pour dommages causes, dans les lois des pays socialistes. Etude comparative. De Gemeente, jg. 1965, nr. 10 : Lenaerts, H. : Publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie in Nederland en Belgie. Blanquart G., Studiereis Parijs 6-11 september 1965, ingericht door het Nationaal Instituut voor de Huis· Limpens, J. : Rechtsvergelijkende aantekeningen betref­ vesting. - Blanquart G., De ruimtelijke ordening in de fende wil en wilsverklaring. Parijse agglomeratie. Loussouarn, Y. : Les conventions de La Haye relatives aux obligations alimentaires envers les mineurs. Weekblad voor Privaatrecht, Notaris-ambt en Re­ Malmstrom, A. : Quelques remarques sur la forme du gistratie, jg. 1965, nr. 4878 : testament en droit suedois. Maridakis, G.S. : L'inapplicabilite du droit etranger a Van der Haar J., Suggesties tot wettelijke regeling Byzance. van de crematie als modus van dodenbezorging (II). - Mast, A. : Delegatie en toewijzing van bevoegdheid. Luijten E.A.A., Overzicht der N ederlandse Rechtspraak : Merchiers, L. : Evolutie van een rechtsbegrip. Handels­ Huwelijksgoederenrecht. reiziger of handelsvertegenwoordiger. Offerhaus, J. : De Haagse conferentie voor internatio­ Journal des Tribunaux, jg. 1965, nr. 4505 : naal privaatrecht en de rechtsvergelijking. Philip, A. : The new rules of juridiction in divorce Demblon J., L'organisation du notariat. - Reflexions matters in Denmark and Norway. sur un projet de loi. Renauld, J. : Le transfert a titre gratuit des titres nomi­ Res Publica, jg. 1965, nr. 3 : natifs des societes anonymes. Rigaux, F. : La notion de « succursale » d'une societe Rens I., Les garanties parlementaires contre le mino­ etrangere en droit belge. risation et la revision constitutionelle en Belgique. - Ronse, J. : Handelspand op schuldvordering zonder af­ Frisch A., Quelques aspects du nationalisme en Europe. gifte van een titel. - Roggen I., Soldats-citoyens et citoyens-militiens. - Rotondi, M. : Per la storia del diritto comparato: La Norrenberg D., Vers un renouveau de la fonction pu­ « critica di una scienza delle legislazioni comparate » blique? - Jaide W., L'attitude de la jeunesse vis-a-vis di Emerico Amari. de la politique. - Coenen J., Opninions politiques en Rozmaryn, S. : Quelques questions de la theorie des con­ milieu ouvrier : une mise au point. - Moe! in L., U n stitutions socialistes. evenement. Savatier, R. : Avenement et depassement de la theorie juridique du fonds de commerce. Repertoire Fiscal, jg, 1965, nr. 8-9 : Schima, H. : Streitanhangigkeit und Rechtskraft als Hindernis der Arerkennung und Vollstreckung aus­ Krings M. E., L'intrepretation des lois fiscales d'apres landischer Urteile. la forme ou le fond. Tunc, A. : Des mesures prises et proposees en Angleter­ re pour empecher la speculation des dirigeants sur Recueil Dalloz (Parijs) : jg. 1965, nr. 34: les titres de la societe. Vincent J., La responsabilite civile du fait des mineurs Valladao, H. : Doutrinas modernas e contemporaneas inadaptes. em direito internacional privado. nr. 35: Van Bogaert, E. : Het recht op het onderzoek naar de vlag in voile zee. Rainaud J.M., Reflections sur l'arret Caro : de l'Ordre Vander Elst, R. : L'autonomie de la volonte en droit a l'ordre ou les dangers de la disparition d'une majus­ international prive fran~ais et belge. cule. Van Heeke, G. : Vrijheid of dwang in het aanbod van goederen en diensten. Northwestern University Law Review (Chicago) : Van Houtte, J. : Een fiscaal novum : het belastings­ jg. 1965, nr. 4 : krediet. Ritchie J., Kerner 0., McGowan C., Minow N.N., In Van Ommeslaghe, P.: Les objectifs d'une organisation Memoriam: Adlai E. Stevenson.- Upshaw W.F., The des groupes de societes en droit compare. Relevant Market in Merger Decisions : Antitrust Concept Van Ryn, J. : Une nouvelle etape dans !'elaboration or Antitrust Device ? du droit des transports : la convention de 1956 rela­ tive au transport international de marchandises par route ( C.M.R.). Politische Vierteljahresschrift, jrg. 1965 - nr. 3 : Victor, R. : De evolutie van het Engels administratief Heusinger A., Sicherheitsfragen der westlichen Welt., recht en de « Council on tribunals ». Czempiel E.O., Die Entwicklung der Lehre von den Van Overbeck, A. : La professio juris comme moyen Internationalen Beziehungen. - Kindermann, G.K., de rapprocher les principes du domicile et de la na­ Politische Theorie und Internationale Politik in der tionalite en droit international prive. Sicht der realistichen Schule Hans J. Morgenthaus Von Schwind, F. : Die Haager Konferenz und die neue­ und Reinholf Nieburs. - Grauhan R., Der Oberbtirger­ re Entwicklung des I.F.R. Moglichkeiten und Grenzen. meister als Verwaltungschef.