Uchwala Nr XXXVII/316/17 Z Dnia 21 Grudnia 2017 R
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
UCHWAŁA NR XXXVII/316/17 RADY POWIATU W PIOTRKOWIE TRYBUNALSKIM z dnia 21 grudnia 2017 r. w sprawie przyjęcia Powiatowego Programu Opieki nad Zabytkami dla Powiatu Piotrkowskiego na lata 2017-2020 Na podstawie art. 12 pkt 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2017r. poz. 1868) oraz art. 87 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2017r., poz. 2187). Rada Powiatu w Piotrkowie Trybunalskim uchwala, co następuje: § 1. Przyjmuje się Powiatowy Program Opieki nad Zabytkami dla Powiatu Piotrkowskiego na lata 2017-2020, w brzmieniu, jak w załączniku do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu w Piotrkowie Trybunalskim. § 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Łódzkiego. Przewodnicząca Rady Powiatu w Piotrkowie Trybunalskim Paulina Dziadczyk Id: 5DD4190B-B7A7-4691-9020-8974E98FE064. Podpisany Strona 1 Załącznik do Uchwały Nr XXXVII/316/17 Rady Powiatu w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 21 grudnia 2017 r. Powiatowy Program Opieki nad Zabytkami dla Powiatu Piotrkowskiego na lata 2017-2020 POWIATOWY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA POWIATU PIOTRKOWSKIEGO NA LATA 2017-2020 Id: 5DD4190B-B7A7-4691-9020-8974E98FE064. Podpisany Strona 1 Spis treści: Wstęp. 1. Cel i podstawa prawna opracowania Powiatowego programu opieki nad zabytkami. 2. Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce. 3. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego. 3.1 Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. 3.2 Relacje powiatowego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomi województwa i powiatu. 4. Charakterystyka zasobów oraz analiza stanu dziedzictwa i krajobrazu kulturowego powiatu. 4.1 Charakterystyka powiatu. 4.2 Zarys historii powiatu. 4.3 Gminy powiatu piotrkowskiego wraz z charakterystyką ich dziedzictwa kulturowego. 4.4 Krajobraz kulturowy. 4.5 Zabytki objęte prawnymi formami ochrony. 4.5.1 Zabytki nieruchome wpisane do rejestru zabytków. 4.5.2 Zabytki ruchome wpisane do rejestru zabytków. 4.5.3 Gminne ewidencje zabytków i Gminne programy opieki nad zabytkami na terenie powiatu. 4.5.4 Zabytki archeologiczne. 4.5.5 Parki kulturowe. 4.5.6 Pomniki historii. 4.5.7 Dziedzictwo kultury niematerialnej. 5. Ocena stanu dziedzictwa kulturowego na terenie powiatu piotrkowskiego. Analiza szans i zagrożeń. 6. Założenia programowe i kierunki działań. 7. Instrumentarium realizacji powiatowego programu opieki nad zabytkami. 8. Źródła finansowania powiatowego programu opieki nad zabytkami. Konsultacje: Leopold Brzozowski – Społeczny Komitet Ochrony Zabytków w Skotnikach. Id: 5DD4190B-B7A7-4691-9020-8974E98FE064. Podpisany Strona 2 Wstęp Przedmiotem „Programu Opieki nad Zabytkami dla Powiatu Piotrkowskiego na lata 2017-2020” (dalej zwany „Programem”) jest problematyka ochrony dziedzictwa kulturowego Powiatu Piotrkowskiego. Dziedzictwo kulturowe jest pojęciem i podejściem podmiotowym, które obejmuje coraz szerszy zakres globalny, obecnie UNESCO umownie dzieli je na dziedzictwo materialne, na które składają się zabytki nieruchome i ruchome oraz dziedzictwo niematerialne, kontynuowane również za pomocą przekazu ustnego i tradycji, które to w dzisiejszych czasach może być łatwo rejestrowane i utrwalone na wiele sposobów. Definicję prawną dziedzictwa kultury podał prof. Jan Pruszyński w monografii Dziedzictwo kultury Polski (2001): „(...) zasób rzeczy nieruchomych i ruchomych wraz ze związanymi z nim wartościami duchowymi, zjawiskami historycznymi i obyczajowymi uznawanymi za podstawę ochrony prawnej dla dobra konkretnego społeczeństwa i jego rozwoju oraz dla przekazania ich następnym pokoleniom, z uwagi na zrozumiałe i akceptowane wartości historyczne, patriotyczne, religijne, naukowe i artystyczne, mające znaczenie dla tożsamości i ciągłości rozwoju politycznego, społecznego i kulturalnego, dowodzenia prawd i upamiętniania wydarzeń historycznych, kultywowania poczucia piękna i wspólnoty cywilizacyjnej”. Program Opieki nad Zabytkami to dokument o charakterze strategicznym. Program ten stanowi podstawę do wytyczenia zasadniczych kierunków działań i zadań, które z kolei mają na celu w szczególności przyczynić się do zachowania lokalnego środowiska kulturowego oraz w miarę możliwości do poprawy jego stanu. Głównym celem opracowania Powiatowego Programu Opieki nad Zabytkami dla Powiatu Piotrkowskiego na lata 2017-2020 jest odpowiednie kształtowanie sfery dziedzictwa kulturowego powiatu i eksponowanie wysokich walorów kulturowych, co przyczyni się do upowszechniania lokalnej kultury, zacieśniania więzi regionalnych, podtrzymywania tradycji regionalnych i podniesienia atrakcyjności turystycznej regionu. Celem Programu jest również kształtowanie i wzrost świadomości oraz uwrażliwienie mieszkańców powiatu na kwestie związane z ochroną dóbr kultury oraz upowszechnienie wiedzy o zabytkach, co przyczyni się również do budowania lokalnej tożsamości, poprzez odwołanie do poczucia wspólnoty i wspólnego dziedzictwa. Należy mieć na uwadze, że troska o zabytki ma również wymiar gospodarczy. Odpowiednie oznakowanie, wypromowanie i wykorzystanie lokalnych dóbr kultury może przyczynić się do rozwoju lokalnej gospodarki, jak również przyciągnąć turystów. Niniejszy Program sporządzono zgodnie z art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. 2017 r., poz. 2187). 1. Podstawa prawna opracowania powiatowego programu opieki nad zabytkami. Podstawą prawną opracowania Powiatowego Programu Opieki nad Zabytkami jest ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz. U. 2017 r., poz. 2187), która mówi o obowiązku sporządzania przez samorządy wojewódzkie, powiatowe oraz gminne programu opieki nad zabytkami. Wykonywanie zadań w zakresie opieki nad zabytkami to jedno z ustawowych zadań własnych samorządów wszystkich szczebli. Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (dalej zwana „ustawa o ochronie zabytków”) określa przedmiot, zakres i formy ochrony zabytków oraz opieki nad nimi, zasady finansowania prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytkach, a także organizację organów ochrony zabytków. Ustawa nakłada na organy administracji rządowej i samorządowej obowiązek zapewnienia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych dla ochrony dóbr kultury. Zgodnie z art. 21 cytowanej ustawy podstawą do sporządzania programów opieki nad zabytkami przez województwa, powiaty i gminy są ewidencje zabytków. Na podstawie art. 87 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków Zarząd Powiatu sporządza na okres 4 lat Powiatowy Program Opieki Nad Zabytkami, który po uzyskaniu opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków przyjmuje Rada Powiatu. Program publikowany jest następnie w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym, Id: 5DD4190B-B7A7-4691-9020-8974E98FE064. Podpisany Strona 3 a z jego realizacji Zarząd Powiatu sporządza co dwa lata sprawozdanie, które następnie przedstawia Radzie Powiatu. Zgodnie z art. 87 ust. 2 cytowanej ustawy, program opieki nad zabytkami ma na celu, w szczególności: 1. włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju; 2. uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej; 3. zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; 4. wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego; 5. podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami; 6. określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystaniem tych zabytków; 7. podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami. 2. Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce. Zgodnie z treścią art. 5, art. 6 ust. 1 i art. 86 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej ochrona zabytków jest obowiązkiem państwa i każdego obywatela. Art.5. Konstytucji RP „Rzeczpospolita Polska (…) strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju”. Art.6. ust. 1 Konstytucji RP „Rzeczpospolita Polska stwarza warunki upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury, będącej źródłem tożsamości narodu polskiego, jego trwania i rozwoju”. Art.86. Konstytucji RP „Każdy jest obowiązany do dbałości o stan środowiska i ponosi odpowiedzialność za spowodowane przez siebie jego pogorszenie. Zasady tej odpowiedzialności określa ustawa”. Ponadto można stwierdzić, że o odpowiedzialności konstytucyjnej nie tylko Państwa, ale i każdego obywatela, za ochronę zabytków przypomina art. 82 Konstytucji RP, który wskazuje, że „Obowiązkiem obywatela polskiego (...) jest troska o dobro wspólne”. Dalsze dookreślenie konstytucyjnego obowiązku ochrony zabytków następuje na poziomie ustawodawstwa zwykłego. Podstawowym aktem jest ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (j.t. Dz. U. 2017 r., poz. 2187), która określa zakres ochrony i opieki nad zabytkami. Zakres ochrony został uregulowany w art. 4 cytowanej ustawy, która stanowi, że ochrona zabytków polega w szczególności na podejmowaniu przez organy publiczne działań mających na celu: 1. zapewnienie