------2 21 6 | | | , ! IGhT 1 l REEdOm TO f

IlAnG estudyante. fOR

cOmE 4 proyektong pang

A.Y. 2016-2017 A.Y. - Delayed tuloy mga MALASARTE | wIll IGnITE XV B

SUNDAN SA PAHINA SUNDAN SA PAHINA 5 - SUNDAN SA PAHINA | EmESTRE SYU wIll I RUTh S

AGOSTO - OKTUBRE AGOSTO T IGhT nAnG l U NI MA. FE H. DE LEON Pagbubukas Devcom Technologist Exam, naitala Technologist Gayunpaman, dahil sa lakas ng habagat, dahil sa habagat, lakas ng Gayunpaman, ang naibalita nang nauna Matatandaang Unang linggo pa lamang ng pasukan ng pa ay linggo lamang Unang klase, ng si araw 8, unang Agosto 5% passing rate sa Fisheries rate 5% passing ng klase, inulan SUNDAN SA PAHINA nalubong na ang mga OC-Sero mga ng ang na nalubong habagat ng dulot pag-ulan manakanakang ang nagpatinag hindi subalit bansa, sa ating sa dumalo na mag-aaral mangilan-ngilang ito. sa para taong ceremony lag unang sinuspin nang tuluyan bagyo walang ay kahit Agosto noong antas ng sa lahat klase ang de alas-dose hang na tanghali ng 9, sa ganap pa linggo Noong araw. na sa sumunod gang ng bugso na dahil sa paudlot-udlot iyon, ring rin na si nagdeklera ay na huli bagama’t ulan, gobernador kasalukuyang Garcia, Abet Gov. sa nasa suspension halfday ng Bataan, ng probinsiya. bing na noong Calendar Shit ng pagpapatupad inilabas sa taon isa isyung sa mga karaang ng dito Nabanggit Polytechnician. he ng ramdam na ang pagsama ng panahon, na panahon, pagsama ng ramdam na ang sunud-sunod na pagsususpin nagdulot ng Uni State klasede ng Peninsula sa Bataan sa pagpapalit kabila ng ay ng Ito versity. kalendaryongpang-akademiko isana sa makaiwas sa tag-ulan. ay layunin mga

BIYAYANG SINAID SUNDAN SA PAHINA had 11 | “Dito, hindi ka magugutom basta masipag ka.” Ito Ito basta ka.” masipag hindi ka magugutom “Dito, Paraisong liblib Paraisong NI FLORDELIZA B. ang wika ang isa sa ng aking kasamahan mga samantalang na ba liblib tahimik, at ang payapa namin tinatahak sarap kay Sa ay aking nga wari Pag-asa. ng rangay napakaali at napakapayapa lugar- sa ganitong tumira magu at sa maingay malayo malayong- walas hangin, ng kabayanan. long OWEN DIZON

publikasyon, nabalampublikasyon, unsod diumano ng ilang obserbasyon ng ng unsod ilang obserbasyon ng diumano ukol sa paggamit Audit Commission on mga ng ilangorganisasyon pondo ng ng Lathalain he best he Nauna nang inirekomenda ang per project release ng pondo pondo ng release per project ang inirekomenda nang Nauna ilabas ang buong unibersidad na ang umayon Bagaman we never PRESIDENT SUNDAN SA PAHINA SUNDAN SA PAHINA Paglabas ng budget ng CSC, budget ng ng Paglabas mag-aaral, partikular na ang Campus Student mag-aaral, Student partikular Campus na ang Council pagkaan nagkaroon publikasyon, ng at tala sa paglabas ito. mga pondo ng ng B ngunit mahigpit itong tinutulan ng mga organisasyon. Bukod pa Bukod organisasyon. mga ng tinutulan itong mahigpit ngunit ng editor-in-chief at modereytor mga diin din ng binigyang rito, sina sa kasama OSAS pagpupulong sa isang publikasyon, mga and Administrative for President Vice Tungol, Edmundo Dr. ang na Accountant Lacson, Erlinda University Gng. at Finance, Journalism Campus sa ng isinasaad lumalabag ay ito iskemang na Handbook Student ng 7079 at Act 1991 o Republic of Act na dapat ay publikasyon ng pondo ang na nagpapahayag ang matapos 30 araw publication, sa student maipagkaloob pasukan. mahig ng naman nagkaroon organisasyon, mga ng pondo Larawang kuha ni - - - - - 5 | Council President at Stu at CouncilPresident Ayon kay Selosa, layunin ng Selosa, ng layunin kay Ayon SUNDAN SA PAHINA naturang kunsultahan na ilabas na kunsultahan naturang Peninsu bawat ng hinaing ang lares, mabigyan ng pantay na na pantay ng mabigyan lares, estudyante, bawat pagtingin ang bosesng sa pag magkaroon at babago ng mga manual kabilang na ang En Business Manual, Academic Administrative Manual, Manuals Campus terprise Manual, - - 18 15 | | MALASARTE MALASARTE AT MA. FE H. NI MA.FE H. SUNDAN SA PAHINA SUNDAN SA PAHINA SUNDAN SA PAHINA SANTOS DUTERTE “Yes may assurance ito,” pag ito,” assurance may “Yes Administrasyong Administrasyong hayagang pang-estudyante. hayagang bibigay diin ni Selosa, “Kasi kaya kaya diin ni Selosa, “Kasi bibigay consultative ng nagkakaroon tayo magiging ang ito para ay meeting representa nilabaon (student sa kanila natin Ibibigay tives)… yung natin, hinaing ang ano kung para natin isyu at concerns mga paragraph chapter, ng matapatan (sadoon manual).” Unang Semestre ng Semestre Unang - - - - DEVCOM Silang Ininggreso ang Bukas sa BOLA ng Buenas NILALAMAN Ulat ng Marka para sa ng Marka Ulat NINA IRENE A. Pinangunahan ng University Student Council President, Jay Paul Selosa ang konsultasyon sa mga OC-Sero na naglalayong Pinangunahan ng University Student Council President, Jay Paul Selosa ang konsultasyon sa mga OC-Sero na naglalayong makakalap ng mga suhestiyon mula sa panig ng mga estudyante upang maisama sa pagrerebisa ng mga manual of operations sa unibersidad. 14 |

Lathalain - - - 3 - - - - |

Kasunod nito, tiniyak tiniyak nito, Kasunod dong maririnig at mai at maririnig dong kokonsidera sa rebisyon sa rebisyon kokonsidera isyu at usapin mga ang Resulta ng talakayan, naantala yam ng TP na sigura na TP ng yam ni Selosa sa isang pana ni Selosa pana sa isang Council at miyembro ng pa ng miyembro Council at munuan ng Campus Student Student Campus ng munuan ng kani-kanilang klase), pa kani-kanilang ng at pagbuo ng iba’t ibang manual of operations ng BPSU. BPSU. ng operations of manual ibang iba’t pagbuo ng at layong makuha ang mga isyu at mga pagbabagong ibig na maisama ng mga peninsulares sa rebisyon peninsulares sa mga rebisyon ng na maisama pagbabagong ibig mga isyu mga makuha at ang layong na na ipinaabot representatibo (bilang yors ng class ma- dent Regent na si Jay Paul Selosa noong Setyembre 13-16 sa iba’t ibang kampus ng unibersidad ng na nagla kampus ibang 13-16 sa iba’t Selosa Setyembre noong Paul Jay na si Regent dent SUNDAN SA PAHINA

Isang serye ng konsultahan sa unibersidad ang inilunsad ng University Student Student serye University inilunsad sa unibersidad ng konsultahan ang Isang ng The Polytechnician SUNDAN SA PAHINA ANG OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY - ORANI CAMPUS - ORANI CAMPUS UNIVERSITY STATE PENINSULA NG BATAAN MAG-AARAL NG MGA PAHAYAGAN NA ANG OPISYAL

Pakikisangkot ng mga Peninsulares, hinikayat Peninsulares, mga ng Pakikisangkot pang masigurong rights- masigurong pang based inclu gender at polisiya ng mga ang sive

Kabilang Kabilang sa mga manwal na OWEN DIZON OWEN Larawang kuha ni kuha Larawang

Fish Processing, Marine Products R & D Center sa OC, pinondohan ng DA-BAR ng Products sa Center R & D OC, pinondohan Marine Fish Processing,

Konsultahan sa Unibersidad, inilunsad

of Operations, isinulong of Operations, Lahukang Lahukang Pagrerebisa ng Manual

mission on Human Rights Edu Human on mission pagsusulong (CHRE) ang cation paglikha at iba’t rebisyon ng ng sa operations of manual ibang unibersidad mai na inaasahang na taon, sa darating patutupad 2017. unibersidad, pinangunahan ng ng unibersidad, pinangunahan FocalGender Development and Com at (GFPS) System Point likha rin ang pamantasan ng dalawang dalawang ng pamantasan likha rin ang Cam ang na kabilang manwal, bagong Pro ang at Operations of Manual pus duction and Manual Enterprise Business (Income din umanong tinatawag na Manual. IGP Projects) Generating nirerebisa ay ang Student Handbook, Handbook, Student ang ay nirerebisa at Research Academic, Administrative, Bukod Manual. pa Extension rito, lumi LATHALAIN

Alamat ng isang Master U

EDUARDO JR. B. BARRIOS B. JR. EDUARDO Larawang kuha ni kuha Larawang Truth will come to light, Light will ignite for Freedom! AGOSTO-OKTUBRE ISYU: XV BIlAnG: 1 The Polytechnician BALITA nAnG EmESTRE 2 U S T.P. 2016-2017 ANG OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY – ORANI CAMPUS Outcome-based Education, sinimulang ipatupad

Synchronized syllabi, nakabinbin MULA SA PAHINA | 1 NI IRENE A. SANTOS ...Pagbubukas inamantala ng BPSU ang pagbabago ng kalendaryong pang-akademiko ngayong taon upang maibaba ang OBE sa mga kaguruan at upang maturuan ang mga ito na bumuo ng ng klase, inulan SOBE syllabi, instructional materials at pagsusulit. pangulo ng unibersidad na si Dr. Gregorio J. Rodis na isa umano sa mga nakikitang

Sa loob ng dalawang buwan kung pwede nang makakuha ang Tanggap ni Gng. De Guzman EDUARDO JR. B. BARRIOS

dahilan para tuluyan na ngang isakatu- ng ikalawang summer ng uniber- OBE syllabi, hindi pa raw nila na may mga pagsubok din ang paran ang pagbabago ng kalendaryong sidad bunsod ng transisyon, ang marelease dahil hindi pa nagpa- OBE. “Mas mahirap ang kanilang pang-akademiko ng unibersidad ay ang bawat cluster o pangkat ng mga pasa ang lahat ng cluster chair,” (guro) gagawing paghahanda masungit na panahon sa mga buwan ng kaguruan na nagtuturo ng par- paliwanag ni Gng. De Guzman, para dito… I believe that initial- Hunyo hanggang Hulyo. tikular na disiplina ay inatasang “So, iyun ang problema natin. ly this would be a challenging Gayunpaman, marami pa rin ang nag- bumuo ng syllabi, instructional Pag hindi napasa ng cluster sa undertaking for the University, Larawang kuha ni sasabing hindi naman nakatulong ang materials, table of speciications VPAA ay hindi ito pwedeng since it involves changes with- pagpapatupad ng pagbabagong ito sa pag- at pagsusulit na layong ipagamit ipatupad.” in the system and structures of iwas sa pagsususpinde ng klase bunsod ng Sa kabila ng maulang salubong sa pagbabago ng sa lahat ng guro na nagtuturo ng Dagdag pa niya, “Hin- BPSU. However, as an HEI which malakas na pag-ulan. Isa na rito si G. Mark pasukan, naging mabunga naman ang pagbabagong naturang asignatura. di pweding gamitin ang OBE aims for quality and excellence, June S. Consigna, faculty member, “Kahit ito para sa ilang mag-aaral at sa mga kaguruan na na- Ipinaliwanag naman ng hanggang hindi ito naaaprove this is one endeavor that we have na magbago pa ng Academic Year, uulan kilahok sa clustering sa ikalawang summer ng taon dekano sa pagtuturo ng OC na si ng oice ng VPAA. Ang proble- to undertake hand in hand with at uulan pa rin. Hindi tayo makakatakas sa bilang bahagi ng transisyon. Gng. Digna M. De Guzman, na ma, mismong VPAA, hindi siya all of the stakeholders who will tag-ulan. It’s a climate change,” paliwanag Dito’y gumawa ng syllabus, pagsusulit at instruc- ito ay pinangunahan ng opisina maapprove kasi hindi pa lahat beneit from this paradigm shit ng guro. tional materials ang mga guro, ayon kay Dr. Yolanda ng Vice President for Academic nakakapagsubmit. So, paano in the educational system.” Bukod dito, may ilang mag- aaral rin B. Simbul, Campus Director. Dagdag pa niya, “Some Affairs (VPAA). natin siya maiimplement kung Sa kabilang banda, mayroon ang nagpahayag ng kanilang reaksyon ukol teachers were sent in seminars, trainings and gradu- “VPAA ang nanguna sa pagha- wala pang approval… Sabihin na din namang ilang estudyante na sa pagpapatupad ng pagpapalit ng kalen- ate studies.” handa ng cluster at ng mga aktibi- natin na naka-hang yung imple- nagpaabot ng puna ukol sa im- daryong pang-akademiko, “Ganun pa rin Ayon pa kay Dr. Simbul, sinamantala rin ito ng dad para sa mga kaguruan. Nagka- mentation ng syllabi.” plementasyon nito. naman, tag-ulan pa rin at nawawalan pa rin ilang mga mag-aaral upang ayusin ang kanilang mga roon ng seminar workshops,” wika Gayunpaman, ang syllabi la- “Wala itong pinagbago, kasi ng klase kahit nag-calendar shit na,” pa- kulang na requirements sa kanilang iba’t-ibang asig- pa niya. mang ang naka-hang. Hinggil sa ganon pa rin. Kung ano yung gi- hayag ni Mary Jane Silvestre, BSF 3B, “Ang natura. “Subjects we’re ofered for students in order Gayunpaman, unang se- OBE, patuloy na ang implemen- nagawa nila noon, ganon pa rin tagal na nga ng bakasyon, tapos unang ling- for them to cope up with their deiciencies and have a mestre ng AY 2016-2017, ay tasyon nito. ngayon,” wika ni Dennise Rikka go pa lang nagsuspinde agad.” regular load for irst semester.” hindi pa rin naiimplementa ang Binigyang diin din ng deka- Mae G. Maigting, BEEd 2. pangkalahatang syllabi na na- no ang pagbabago ng persepsi- kalaan sanang simulan ngayong yon ng OBE mula sa tradisyunal semestre. na teacher-centered model na “Nung huli kong nakausap kurikulum patungo sa out- Bagong OC-Sero, binigyang impormasyon ang VPAA (Vice President for come-based at learner centered NI MA. FE H. MALASARTE Academic Afairs) to follow up educational curriculum. indi katulad ng mga nakararaang taon, naging mas payak ang pagbibigay ng oryentasyon sa mga bagong mag- aaral ng kampus nito lamang ika-23 ng Agosto bunsod ng pagliit ng bilang ng mga bagong mag-aaral, dulot na rin Dalawang pag-aaral ni Hng implementasyon ng K-12. Mula sa 601 mag-aaral sa unang taon mula sa pang-estudyante ng mga mag-aaral ng OC) bilis na sulyap sa kurso at propesyong ito iba’t ibang kurso na pumasok sa kampus noong na ipinakilala ng pangulo at editor-in-chief sa tulong ng kanilang koordineytor na si G. Corpuz, nailathala sa nakaraang taong pang-akademiko, bumulusok ang ng mga ito na sina Erron James Gigante Mark Nell Corpuz. Dito ay ibinida rin niya bilang nito sa 41 estudyanteng bumubuo sa nag- at Ma. Fe Malasarte na kapwa mula sa ang mga kasamang kaguruan sa BSF at ang int’l journal iisang pangkat ng mag-aaral sa BSF na pumasok sa BSF. Sinamantala naman ng TP ang pag- mga nakaraang aktibidad ng institusyon. semestreng ito, dahilan upang magpasya ang Oice kakataon upang enganyuhin ang mga mag- Pinangunahan naman ni Bb. Khristina NI FLORANTE L. ROSAL of Student Afairs and Services na ilunsad na lamang aaral na mag-aplay upang maging bahagi Anne A. Dimarucut, Head, Student De- ang aktibidad sa Room 111 ng BSF Building. ng publikasyon. velopment Section, ang mga regulasyon Ang ‘Adoption of Aquasilviculture Technology: A Posi- Dito ay hindi lamang binigyan ng impormasyon Bilang kabilang sa mga estudyanteng ukol sa pag-uugali at disiplina bilang isang tive Approach for Sustainable Fisheries and Mangrove Wet- ang mga mag-aaral hinggil sa mga layunin ng unib- nabigyan ng pribilehiyong makapag-aral mag-aaral ng unibersidad. Ilan sa kanyang land Rehabilitation in Bataan, Philippines’ ay nauna nang ersidad at patakaran nito. Ipinakilala rin sa mga bagong na libre ang matrikula, ipinaliwanag ni binigyang importansiya ay ang mga alitun- nailathala sa International Journal of Food Engineering OC-sero ang mga opisyal, kaguruan at empleyado Gng. Digna De Guzman, Dean of Instruc- tunin sa pananamit at paggamit ng mga noong Enero 2016. Ito ay isinulat nina G. Mark Nell C. Cor- ng BPSU na maaring makatulong sa iba’t iba nilang tion, ang kwalipikasyon upang mapanatili kagamitang pag-aari ng paaralan. puz, kasama ni G. Rudy Flores, Vice President for Research pangangailangan. Binigyang linaw pa rin ang ilan sa ang estadong ito ng mag-aaral. Binigyang Sa pagtatapos ng aktibidad, upang and Extension. Ang nabanggit na paper ay naglahad ng mga mga serbisyong maari nilang makamtan sa loob ng pansin din ang usaping pang-akademiko at maihanda naman ang mga fresh students naging resulta sa Philippine National Aquasilviculture paaralan katulad ng library at OJT. Sa diskusyon mga benepisyong maaaring makuha kaug- patungkol sa mga bagay at pangyayaring Program na isinagawa sa Bataan. ng serbisyong medikal at dental, binigyang diin nay ng katangi-tanging performance na maaari nilang kaharapin sa buhay kolehi- ng kampus nurse na si Gng. Florencia Chiong ang ipinakikita ng mag-aaral. yo, nagbigay ng ilang paalala si Gng. Lady “Ang aquasilviculture ay and Management ang ‘Diver- pagtalakay sa insurance at charity claim. Samantalang mariin ding ipinaliwanag Fatima T. Dianco-Visda, Guidance Coun- ang pangagalaga ng mga isda sity and Distribution of Fresh- Binigyan din ng oportunidad ang dalawang ng ginang ang pinahigpit na patakaran na cilor III, sa mga maaaring gawin at kon- o mga yamang dagat sa loob water Fish Assemblages in organisasyon ng mga mag-aaral na magpakilala sa nagbabawal sa mga guro na mag-aadjust sultahin sa mga oras na iyon. o tabi ng mangrove area na Lake Taal River Systems in Ba- mga bagong OC-sero. Kabilang na dito ang Campus ng grado ng mga estudyanteng kabilang Upang lubos nilang maintindihan ang hindi sinisira ang mismong tangas, Philippines” sa panulat Student Council at he Polytechnician (pahayagang sa anumang scholarship program na may- mga regulasyon at alintuntuning ipinatu- mga mangrove area o mga din ni G. Corpuz at dalawa roong grade requirements. tupad sa unibersidad, pinagkaloobang bakawan,” paliwanag ni G. pang dalug-agham na mula sa Upang mahubog naman sa mga mag- ang bawat mag-aaral ng Student Hand- Corpuz. University of the Philippines aaral ang malalim na pagpapahalaga sa ka- book upang magsilbi nilang gabay sa mga Ayon sa kanya, “Ang layunin Los Baños. nilang piniling kurso, binigyan sila ng ma- patakaran ng unibersidad. ng programa ay maitaguyod Layunin umano ng pa- ang pangangalaga sa bakawan, nanaliksik na ito na magbigay mapagkalooban ang coastal ng impormasyon tungkol sa communities ng dagdag na kita kasalukuyang estado ng bu- mula sa pagtatanim ng mga hay-isdaan sa mga piling ilog bakawan at maparami ang na nakatugon sa Lawa ng Taal. mga organismong pantubig na Ito ay pinondohan ng Depart- dito lamang makikita at mga ment of Science and Techno- buhay-ilang.” Ang naturang logy-Philippine Council for programa ay pinondohan Agriculture, Aquatic and Na- ng Department of Agricul- tural Resources Research and ture-Bureau of Fishe ries and Development. Aquatic Resources. Si G. Corpuz ay na- Bukod pa rito, nailathala kapaglathala na nang hindi naman noong Hunyo sa Jour- bababa sa sampung Interna- Pinangunahan ni Bb. Khristina Anne A. Dimarucut, Head of Student Development Section, ang pagtalakay sa mga regulasyon ukol sa pag-uugali at disiplinang nal of Environmental Science tional Research Papers. nauukol sa mga mag-aaral ng unibersidad. Ilan sa kanyang binigyang importansiya ay ang mga alituntunin sa pananamit at paggamit ng mga kagamitan ng paaralan. Larawang kuha ni OWEN DIZON Automatic Fish Feeder, umani ng parangal sa In-house review

NI PATRICK A. FRANCISCO AGOSTO 25- Itinanghal na Best Paper at Best Poster ang Automatic Fish Feeder (Auto-Feeder) na idinesenyo sa pangunguna ni G. Ronel Joseph Cooper Renedo, Research Area In-charge for Technology ng BPSU Orani RET Oice sa katatapos na 11th BPSU Abucay Campus’ Agencies In- house Review na ginanap sa Farmers Training Center ng Abucay Campus at sinuportahan ng Central Luzon Agriculture Resources and Deve- lopment Consortium (CLARRDC).

Kasama pa sa pagbuo ng naturang natatakbo ng microcontroller at GSM Provider. kong improvements ay gawan ito ng auto-feeder sina Gng. Delia S. Llave, Module Technology. Bunsod umano “May back-up rin ito na power sup- android based application para ma-con- Chairperson ng Research, Extension nito, automatic at accurate na ang pag- ply using solar panel just in-case na trol na nito nang sabay-sabay ang mga and Training Services at Gng. Belinda babahagi ng pagkain sa mga isda gamit magkaroon ng power failure,” dagdag pa Auto-Feeder sa hatchery o sa palaisdaan M. Lapus, Area In-charge for Social lang ang SMS. ng guro. (server and client side).” and Behavioural Sciences. Idinagdag pa niya, “Malalaman mo Tumagal ang proyekto ng 14 na bu- Positibo rin ang guro na malaki “Main goal of the Auto-Feeder is to naman kung nakapagdispense na nang wan mula Marso 2015 hanggang nito ang posibilidad na maicommercialize aid isher folks on their daily routine feed yung Auto-Feeder dahil may con- lamang Abril, at pinondohan ng Php ang naturang auto-feeder. Katunayan such as dispensing food accurately,” irmation text ka ulit na marereceive 190,375.00 ng unibersidad. umano ay may nagtanong na sa kanya paliwanag ni G. Renedo. “Kasi, sa old that the feeding time is executed o ta- Sa kabilang banda, ibinahagi naman kung ipinagbibili ang prototype nito. methods nila, tinatantsa lang nila yung pos na itong mag dispense ng pagkain.” ni G. Renedo ang ilan sa mga improve- “Ito’y may potential … dahil ilan sa mga pagkain sa mga isda na dahilan din ng Maaari rin umanong gawing ma ments na nais niyang idagdag. mangingisda ngayon ay nagiging techy di tamang paglaki ng mga ito.” nual ang settings kung sakaling magka- “(As for the Auto-Feeder’s Sot- o nagiging innovative na ang approach Ang naturang Auto-Feeder ay pi- roon ng problema sa Network Service ware [Control Unit]), Isa sa pinaplano sa pag-aalaga ng isda,” dagdag pa niya.

Larawan mula sa BPSU ORANI RET OFFICE Truth will come to light, Light will ignite for Freedom! AGOSTO-OKTUBRE ISYU: XV BIlAnG: 1 nAnG EmESTRE BALITA The Polytechnician U S T.P. 2016-2017 3 ANG OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY – ORANI CAMPUS Lab equipment, pinondohan ng CHEd NI FLORDELIZA B. DE LEON Inaasahang darating na rin ang mga bagong kagamitan para sa Science and Technology Building matapos na aprubahan ng Com- mission on Higher Education ang proposal ng BPSU Orani para sa pagbili ng mga gamit sa laboratoryo ng pisika at kimika. Epekto ng K-12, sumipa na “There is a project to strengthen 2016 . So we’re just waiting for the de- Dr. Simbul na ang mga nasabing kagami- NI OWEN DIZON Science, Technology, Engineering, Agri- livery of those equipments.” tan ay bukas para sa lahat ng mag-aaral Fisheries and Mathematics (STEM Pro- Positibo naman si Dr. Simbul na sa kampus anuman ang kurso, partikular “he tuition fee is our main source of income, and of course with the gram) wherein Orani Campus is one of magiging malaking tulong ito sa mga na ang mga kursong may asignaturang decrease of enrollment we have for this semester, it also afects our income, the beneficiaries. This is a CHED Tan- estudyante ng BSF. “Our BS Fisheries nauugnay sa Agham. negatively.” Ito ang siguradong pahayag ng Campus Director ng OC na si dem Project,” paliwanag ni Dr. Yolanda Program is considered as the Flagship Ang mga bagong kagamitan ay Dr. Yolanda B. Simbul. B. Simbul, Campus Director. program of BPSU Orani Campus . So it ilalagak sa Science and Technology Mula sa 1,372 mag-aaral sa oices we are adviced to open our air Pahayag pa ni Dr. Simbul, “he pro- is given priority that all the equipment or Building at ang mga ito ay pamama- unang semestre noong nakaraang conditioning unit at 9:00 in the mor- posal was submitted late last year and requests pertaining to BSF Program will halaan ng itinalagang Laboratory akademikong taon 2015-2016, ning and have it turned of at 4:00,” then it was approved in December 2015, be our priority.” Technician na si Bb. Ma. Katrina Sabel ito’y bumagsak sa bilang na 831 wika pa ni Dr. Simbul. but the fund was only released last May Sa kabilang banda, binigyang linaw ni Corpuz. ngayong taon, bilang pagpapati- Maliban pa rito, apektado rin kim ng pasimulang epekto ng im- ang pondo at aktibidad ng iba’t plementasyon ng K-12. ibang organisasyon ng mga mag- Unang taon pa lamang ng epekto aaral na ang pondo ay nagmumula nito ay dalawang guro na agad ang sa miscellaneous fee ng mga mag- natapyas dahil wala na umano si- aaral, partikular na ang CSC at lang irst year students na tuturuan. publikasyon ng mga estudyante. Ang mga naturang guro ay sina Gng. Bunsod ng halos nangalahati ang Rejoice Rosuel Figuracion at Gng. pondo ng CSC kung ikukumpara sa Camille Reyes na kapwa contract of pondo nito sa unang semestre noong EDUARDO JR. B. BARRIOS

service. nakaraang taon, malaki diumano ang Tiniyak naman ng kampus di- naging epekto nito sa mga aktibidad rektor na ito ay isa na rin sa epekto ng council, ayon na rin sa pangulo ng bagong sistema, “hat is because nito na si Erron James Gigante. we do not have First year student “Mas nalimitahan ang mga pro- anymore. hat would mean lesser jects namin na dapat maramdaman Larawang kuha ni number of subjects to be taught by ng estudyante. Dahil nga lumiit ang the teachers.” pondo, nagbawas kami ng mga pro- Gayunpaman, tiniyak naman jects. Kung noon, dalawang beses ni Dr. Simbul na may nakalatag na- kada buwan may proyekto kami, mang plano ang unibersidad sa mga ngayon ay baka mabawasan.” susunod na mga taon kung saan Halos katulad rin ang epektong inaasahan ang patuloy na pagpapa pinaramdam nito sa he Polytech- ramdam ng epekto ng K-12. nician, ang opisyal na publikasyon “here’s already a plan for it. ng mga estudyante na dumaranas Practice teaching sa unang With the small number of students ngayon ng paghihigpit ng sinturon we have for enrolment, we cannot dahil sa pagbagsak ng pondo. Ayon really sustain our expenses ope- sa kasalukuyang Managing Editor semestre, ipinatigil rationally with the income that we na si Christian Rodriguez “Noong have. Of course, we are being subsi- nakaraang irst sem ay pumalo sa NI EDUARDO JR. B. BARRIOS dized,” wika pa niya. P213,745.49 ang pondo ng publica- Bunsod ng protesta ng ilang mga mag-aaral, partikular na sa Dinalupihan Campus, nagpasya ang unibersidad nito lang Bukod pa rito, inengganyo rin ng tion. Halos nakatatlong release rin Oktubre na ipatigil ang pagpapaadvance ng practice teaching sa unang semestre. unibersidad ang mga mag-aaral at ng issue. Pero ngayon P129,000.00 na na ang kanilang karanasan sa pagsa- empleyado na makiisa sa pagtitipid lang ang pondo buong irst sem dahil Ayon sa aprubadong kurikulum ng Gayunpaman, ang legalidad nito ay bak sa larangan ng pagtuturo. bilang tugon nito sa banta ng proble- nga kakaunti na lang ang nag-enrol. edukasyon, ang practice teaching ay isina- kinuwestiyon ng ilang mga mag-aaral sa Bilang tugon, napagpasyahan ng ma sa pananalapi. Baka isang issue lang ang marelease sagawa sa huling semestre ng kurso, mata- pangunguna ng pangulo ng University Stu- unibesidad na paunahin na magpat- “Of course, we encourage or we ng publication ngayong sem. Mahi- pos na makumpleto ng mga mag-aaral ang dent Council at isa ring edukista sa ikaapat ala sa ikalawang semestre ang mga advice everyone to observe some aus- hirapan ang publication na imain- lahat ng academic subjects sa nasabing pro- na taon sa Dinalupihan Campus (DC) na si mag-aaral sa ikaapat na taon upang terity measures, like in the utilization tain ang bilang ng release lalo’t hindi grama (BEEd/ BSEd). Jay Paul Selosa na idinulog ang usapin sa ad- agad na makasalang ang mga ST sa of electricity. For example in diferent na gaya ng dati ang pondo.” Gayunpaman, bunsod ng pagpapalit ng ministrasyon. practice teaching sa pagsisimula ng kalendaryong pag-akademiko ng unibersi- Binigyang diin din ni Selosa na ang klase sa DepEd. dad ngayong taon, na hindi sumasabay sa pagsasanay bilang guro ay nagdudulot ng pasukan ng mga mag-aaral sa elementarya gusot sa 26 units na kinukuha nila sa unang at sekondarya kung saan itatalaga sa pag- semestre at ilegal sapagkat hindi naman ito sasanay ang mga ST, nagpasya ang mga hu- nakaenrol. OC naghahanda na upang maging mahawak ng programa na magkaroon ng ”Take note of this, hindi yan alam ng local arrangement. mga magulang. Paano kung malalaman ng Ayon kay Dr. Pablo V. Acuña Jr., koor- mga magulang na pinapayagang pumasok dineytor ng BEEd sa OC, ang bilang ng oras ang mga anak nila na ilegal naman pala,” TESDA Training Center na kailangan punan ng isang Student-Teach- pahayag ni Selosa. “Kung maaksidente ang NI JONA PAULA SHANE Q. SANTOS er sa practice teaching ay 450. Kung sisimu- anak mo, sino ang sasagot? Worst case sce- lan ito ng ikalawang semestre ay hindi ma- nario, (paano kung) may maaksidente sa ilang pagtugon sa pag-unti ng mga mag-aaral, target ngayon ng kampus na gagawang matugunan ng mga estudyante mga batang tinuturuan namin?” maging isang ganap na Technical Education and Skills Development Au- ang nakatakdang bilang ng oras. Samantala, sinabi ni Dr. Acuña, na wala thorithy (TESDA) Training Center matapos pumasa ng pasilidad nito sa isi- “It is very impossible for BEEd 4 to meet silang magagawa sa binabang desisyon sa- B nagawang inspeksyon nito lamang ika-23 ng Mayo taong 2016. such number of hours if they will only have pagkat hindi naman nakaenrol ang mga es- their practice teaching for second semester tudyante sa practice teaching. At muli, nito lamang ika-20 ng da B. Simbul, Campus Director, sa Inaasahan rin na matapos maging only. So what we did is we had a local ar- Dinagdag din ni Dr. Acuna na da- Setyembre, bumisita ang Techni- isang panayam. training center ay magiging assess- rangement,” pahayag ni Dr. Acuña, sa pag- hil sa desisyong ito ay maaapektuhan ang cal Working Group mula sa Central Bilang paghahanda, ang tatlong ment center rin ang naturang kam- pupulong tungkol sa Pre-service Teachers’ ipapakita ng mga student teachers sa inal Oice ng TESDA upang magsagawa silid ng food technology kasama na pus.. Investiture na dinaluhan ng mga magulang demonstration dahil ang mga estudyante muli ng inspeksyon sa Fish Process- ang isa pang silid ay inilaan na para sa Kaugnay nito, ang naturang at edukistang nasa ika-apat na taon bago ay magsisimula ng kanilang pagsasanay bi- ing Center ng kampus na nakabase sa nasabing programa. Dagdag pa ni Dr. programa ay inaasahang makapag- isuspinde ang practice teaching. lang guro sa Enero at sa Pebrero ay pinal barangay Palihan. Simbul, mayroon na ring mga gurong bibigay pondo sa OC. “Of course, it Kaugnay nito, napagdesisyunan diumano na demonstrasyon na kaagad. Hindi tu- “For registration na yung pro- maaring maging trainers para dito na is an income generating. Actually, it na sa unang semestre pa lamang ay kailangan lad, umano ng mga nakaraang taon na sa gram as training center for food pro- may National Certiicate (NC II), at will contribute or give income to the ng bunuin ng mga mag-aaral ang 150 oras Nobyembre pa lamang ay magsisimula na cessing NC II” pahayag ni Dr. Yolan- Trainer’s Methodology (TM I). campus,” pahayag pa ni Dr.Simbul nito at ang nalalabing bilang ay ipagpapatuloy ang mga estudyante sa practice teaching at at tatapusin sa huling semestre. bago ang kanilang demonstrasyon ay sapat MULA SA PAHINA | 1 ...Lahukang Pagrerebisa ng Manual of Operations, isinulong Binigyang diin ng focal person d it o.” ents. hey own the policy.” ng BPSU.” ng napakaraming tungkulin ng mga ng GFPS na si Bb. Arlene I. Pascual Ngunit sa pagtugon sa mga pag- Upang bigyang daan ang partisi- Gayunpaman, Oktubre kung saan itinalagang miyembro ng technical na mahalagang makasabay diumano babagong ito sa pamamagitan ng pasyon ng naturang mga estudyante, kasagsagan ang pagrerebyu ng mga working committee sa bawat manwal. ang mga polisiya ng unibersidad sa pagrerebisa ng manual of operations isang konsultasyon sa mga represen- pagbabago at paglikha ng bagong pro- “Ang target, it should be ready for maraming mga pagbabagong nagaganap ng unibersidad, binigyang diin ni Bb. tante ng bawat klase at mga miyembro bisyon sa bawat manwal ay hindi pa presentation sa governing board by sa lipunan at pamahalaan, tulad ng Pascual na nararapat lamang na mai- ng publikasyon ng mga mag-aaral ang rin umano naibababa ni Selosa ang December 2. Ibig sabihin, dapat, by mga bagong inilabas na mga sirkular, konsidera ang mga isyu at suliranin ng isinagawa ng University Student Coun- mga buod ng naturang konsultasyon December 2 of this year, may resolu- direktiba at sustainable development bawat sektor, lalaki man, babae o ba- cil sa pangunguna ng pangulo nitong sa mga nakatalagang representante, tion na ang Administrative Council goals. hagi ng LGBT community. si Jay Paul Selosa noong Setyembre 13- ayon na rin kay Gigante. na nag-eendorse sa manuals… para Bukod pa rito mayroon na ring Upang matiyak umano ito, isinu- 16, 2016. Layunin nitong masiguro na Naniniwala naman si Bb. Pascual pwede na siyang dalhin sa governing bagong mission at vision ang paman- long ng unibersidad ang participatory madadala ng mga itinalagang repre- na mabigat ang magiging epekto nito board. Kung may meeting sila bago tasan kung saan klarong nakalatag ang approach sa rebisyon. Bunsod nito, sa sentante ng mga estudyante ang isyu sa kalidad ng magiging partisipasyon mag-end ang year na ito, pwede na si- timeline na hanggang 2030. bawat manwal na bubuuin o irerebisa, at hangarin ng nakararaming penin- ng mga student representatives. yang iimplement by January 2017.” “Baka mayroong nakalagay sa mga hiningan ng partisipasyon ang dala- sulares sa kanilang pakikilahok sa na- “Kapag hindi sila umabot on time, ma- Binigyang diin naman ni Dr. manwal natin na hindi na naka-jive wang estudyante, isang lalaki at isang turang rebisyong ng manwal. giging hilaw ang pagsagot ng mga es- Yolanda B. Simbul, Campus Director sa hinihingi sa atin ng bago nating babae mula sa University Student Ayon na rin sa pangulo ng CSC ng tudyante doon sa manuals dahil kung ng OC (na isa rin sa mga nakaupo pangarap.” Council. OC na si Erron James Gigante at isa titingnang mabuti, lahat ng manuals, sa paglikha ng Campus Manual of Wika pa niya, “Hindi lang naman “Ang participatory approach, (ay) sa mga student representatives sa IGP pasok ang bata doon. Kapag hindi nai- Operations), na para sa ikabubuti ng BPSU ang sinasagot natin. Kasi, tayo, isa sa pinupush ng Gender and Deve- Manual, “Hindi kami nakibahagi sa bigay yan, mahihirapan tayo.” mga estudyante ang mga pagsasaayos as government agency, we are a sub- lopment. Kung gagawa ng polisiya ang bihirang pagkakataon ng pagbabago Samantala, nagkaroon din ng at pagbuo ng mga manwal. “They see sidized university. Tapos tayo rin ay university, dapat may ownership din ng manuals upang indahin ang mga pagkaantala sa iskedyul ng rebisyon to it na maganda ang kalalabasan and bahagi ng mas malaking international ang mga estudyante doon sa policy, pansariling problemang nakikita lang ng manwal bunsod na rin diuma- the number one to benefit from this community. Kung ano man ang deve- kasi nakapag-input sila sa mga provi- namin, kundi para sa pangkalahatang no ng pagbabago ng kalendaryong are the students.” lopment sa labas, sumasabay tayo sions nito para hindi lang sila recipi- sakop nito, sa bawat isang mag-aaral pang-akademiko ng pamantasan at Truth will come to light, Light will ignite for Freedom! AGOSTO-OKTUBRE ISYU: XV BIlAnG: 1 The Polytechnician BALITA nAnG EmESTRE 4 U S T.P. 2016-2017 ANG OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY – ORANI CAMPUS

Mga tinatayong imprastruktura sa BPSU-OC, tuloy tuloy ang progreso. Ito’y mga gusaling pa- Topnotcher sa isheries pakinabangan ng ilan sa mga maiiwang departa- mento sa unibersidad. Larawang kuha ni EDUARDO JR. B. BARRIOS board 2015, naitalang bagong guro sa BPSU-OC NI JEREMY T. BONCALOS

atapos magtopnotch- Mer si G. Adrian Deil Manliclic sa Fisheries Tech- Gawaing pang-imprastruktura, ipinagpatuloy nologist Licensure Exami- nation noong Oktubre 2015, sa rating na 86.5%, mas pinili Iba pang proyekto, nakapila na hen, nabawasan ako ng mga gamit na hindi niya ang pagtuturo sa Bataan naman na kailangan tulad ng mga kabinet na Sir Deil Peninsula State University- NI EDUARDO JR. B. BARRIOS sira na talaga,” saad ni G. Mina. Orani Campus sa halip na mag- Ayon kay G. Baltazar, umabot ng Php trabaho sa ibang ahensiya. Sa kabila ng may isang linggong pagkaantala ng trabaho bunsod umano sa 174,194.8 ang nagastos sa pagsasaayos sa kakulangan ng materyales, natapos din ang paglinang sa Dunong Pandayan nito Dunong Pandayan, samantalang ang techni- Paliwanag niya, “Hindi ta- giging aktibo, siya ay naging lang Oktubre. cian room naman ay “more or less 50,000.” laga ako inofer na magturo ng bise-presidente rin ng Lupon ng Ilan pa diumano sa mga nakalagak na BPSU. Tinatarget ko talaga ito Estudyante, at ginawaran ng Aca- Ipinaliwanag naman ng chairperson ng Physical Education na isa sa mga magiging panukala ay ang pagpapaunlad sa athletic dahil aside from teaching, may demic Most Excellence at naging Physical Plant and Engineering Services kurso sa kampus ng Orani. ground at pagkakaroon ng swimming pool research… saka mas established representante ng Electoral Board. na si G. Jose Noriel Baltazar na layunin ng Bukod pa rito, isinaayos din ang tangga- sapagkat maliban sa Bachelor of Science in yung BPSU when it comes to re- Samantala, siya ngayon proyekto na magkaroon ng kumbinyenteng pan ng computer technician. Ayon kay G. Fisheries ay pinaplano rin ng unibersidad na s e arc h .” ay tagapayo ng Lupon ng Es- lugar kung saan maaring magsagawa ng mga Baltazar ay delikado na ito sapagkat tumu- magbukas ng programang Bachelor in Physi- Dagdag pa niya, “Bukod pa tudyante ng kampus. Wika aktibidad at mga pagpupulong ang mga es- tulo na ang tubig mula sa kisame tuwing cal Education sa kampus ng Orani. rito, mas malapit ito sa bayan niya, “Inappoint lang ako ni tudyante at empleyado ng kampus. Ang na- umuulan kaya inaksyunan nila ito nang aga- Samantala, binigyang diin naman ni G. namin sa Pampanga kung saan Ma’am Dimarucut na maging turang proyekto ay pinasimulan sa pangu- ran upang hindi na magdulot pa ng problema Baltazar na bago pa simulan ang ibang ga- ako nakatira. Gusto ko kasi, adviser…Nakatulong yung ex- nguna ng dating PPES chairperson na si G. sa mga kagamitang nasa loob. waing pang-imprastruktura sa OC ay dapat maaari akong makauwi sa family perience ko nung college ako Armando Villafuerte at ipinagpatuloy ni G. Nagpahatid naman ng kagalakan ang munang bigyang pansin ang pagtatayo ng ko.” bilang CSC oicer kasi natu- Baltazar. computer technician ng kampus na si G. bakod sa likod ng Science Building upang Nagtapos si G. Manliclic sa tunan ko kung paano maghan- Ayon naman kay Dr. Yolanda B. Simbul, Albert Mina sa mabilis na pagtugon sa ka- masiguro ang seguridad ng mga mag-aaral Central Luzon State University dle ng mga activity saka yung Campus Director, ang Pandayan ay magi- niyang request. “Malaking tulong ito. Kasi, at empleyado ng paaralan, maging ng mga (CLSU), Science City of Muñoz, decision-planning and the rest.” ging Audio Visual Room para sa Bachelor in unang-una lumuwag nga yung pwesto ko. kagamitan at pasilidad nito. Nueva Ecija noong 2014 sa kur- Pagtatapos niya, isang ha- song Bachelor of Science in Fish- mon aniya para sa kanya ang eries. At dahil sa kahusayan, siya pagiging guro sa isheries dahil Eleksyon ng opisyal ng CoSC, ikinasa ay napabilang na iskolar ng De- ang pinakaprimero nilang la- partment of Science and Tech- yunin ay pataasin diumano ang NI JOHN EARL M. CASTILLO nology (DOST), nagmasteral ng rate ng board passers sa kam- Science in Aquaculture sa CLSU pus. SA LIMANG departamento ng kampus ng at nagtapos noong Hulyo 2016. Orani, tanging ang mga kandidato mula Dahil sa kahusayan at pa- sa Bachelor of Science in Fisheries ang na- kapagsumite ng certiicate of candidacy at nagkaroon ng general eleksiyon noong ika- 9 ng Setyembre, 2016 sa BSF Building. Bagong librarian, Dalawang partido ang naglaban para bumungad sa sa naturang departamento: ang Student Alliance of National Democracy (SAND) mga OC-Sero Party na pinamunuan ni Ariel F. Esconde (BSF 3B) at ang Follower, Intactness, Service NI JEREMY T. BONCALOS and Helper (FISH) Party na pinamunuan na- man ni Angelica D. Lopez (BSF 3A). Nilahukan ng mga mga-aaral ng BSIT ang taasang-kamay na botohan para maupo si John Harold S. Bagong silid. Bagong librarian. Ma’am MJ De Guzman bilang gobernador ng kanilang lupon. Sa huli ay nasungkit ng huli ang pag- Larawang kuha ni EDUARDO JR. B. BARRIOS Bagong Sistema. Ito ang sumalubong kagobernador sa institusyon. Samantala, sa mga OC-sero sa unang buwan ng se- bumawi naman ang kabilang partido nang Ayon naman kay Bb. Roxanne T. Bongco, Roque, naupo sa pagkagobernador si Wil- mestre. Kasunod ng pagkalipat ng silid-akla- makuha ni Mistylyn C. Isidro, SAND Party Chairperson ng Oice of Student Afairs and fredo Jr. A. Antonio. Si Christian A. Yema tan sa bago nitong lokasyon sa Science Building, ay dumating ang pagkabise. Nanalo naman bilang board Services, “Para maensure na magkakaroon ay nanalo sa pagkabise gobernador at sina rin si Bb. Mary Jane R. Hermoso, nito lang Agosto 15 bilang members sina Jaworski Jordan Cruz , Patrick pa rin naman ng representative ang bawat Shaira Alexis S. Navarro, Arjohn Tayag, Ma. bagong librarian ng OC na naglunsad ng bagong sistema ng S. De Mesa, John Rick Ignacio, Rovielyn F. department, we delegated the responsibi- Liweng F. Afable, Joebert B. Ramirez, Ange- pamamahala sa aklatan. Manansala, John Romar J. Martin, Richard lity to the program coordinators to conduct la C. Salonga, Wanda Jenny Rose Lopez at Matapos malipat sa Main at ang distansya ng silid-aklatan. San Diego, at Jandell DR. Tamayo. an election from the pool of class oicers of Edhel John Ducut bilang mga board mem- Campus ang dating librarian na “Napansin ko nga ang init Samantala, nanatili namang tahimik ang these programs which failed to submit CoCs bers. si Gng. Elizabeth B. Almario, ng lugar dito sa library at kulang ibang kurso. Si Alexander R. Alonzo naman ang within the deadline.” siya ay pinalitan ni Bb. Hermo- sa mga sources ng ventilation,” Naniniwala si Dr. Pablo Acuña Jr., BEEd naitalagang gobernador sa botohan ng Sa naganap na eleksyon sa BEEd, naita- so na nagtapos ng Bachelor in wika niya. Bachelor of Science in Hotel and Restau- koordineytor na ito ay may kaugnayan sa laga si Ezekiel A. Ocampo sa pagkagoberna- Library and Information Service Komento naman ni Irene maliit na populasyon ng departamento bun- dor, Aldwin F. Mañosca sa pagkabise gober- rant Management (BSHRM). Makakasa- (BLIS) noong 2013 at ng master’s A. Santos, BEED 2A, “Na- sod ng kawalan ng bagong OC-Serong edu- nador at sina Patriz Rovienne P. Baltazar, ma pa nya si Marilen R. Viray bilang bise degree sa Unibersidad ng Bali- kakatamad ng puntahan kasi kista. Ayon pa sa kanya, puno na rin ng mga Jessa Mhay A. Supan, Harold P. Banzon, at sina Ian Jonathan S. Santos, Regiena A. uag noong 2015. ang layo at mainit pa yung gawain ang mga estudyante, lalo na ang mga Eduardo Jr. B. Barrios, Jossa Sara D. Zulueta, Medalle, Axl Adison L. Bernaldo, Misaki Kasabay nito, ipinakilala ni lalakarin mo bago makapun- graduating students na kinailangang i-ad- Dee Ann. L. Silva, at Marifell S. Santos bilang Espino, Jerecho C. Aquino, Angela O. Del Bb. Hermoso ang isang bagong ta sa library. Tapus yung mga vance ang kanilang practice teaching bunsod mga board members. Mundo at John Carlos S. Bartolema bilang sistema ng pagkuha ng libro sa aklat hindi naman reliable ng pagbabago ng kalendaryong pang-akade- Sa Computer Studies (BSMIS, ACT and mga board members. aklatan sa pamamagitan ng open kasi luma na dahil sa bago na miko ng unibersidad bago ito nasuspinde. ATG) na hawak naman ni Gng. Leonora Q. Sa Bachelor of Science in Industrial bookshelf policy kung saan ma- yung curriculum ngayon.” Technology (BSIT), nagwagi si John Ha- laya ang mga mag-aaral na ma- Samantala, ang paglipat rold S. De Guzman bilang gobernador at mili ng mga librong ibig nilang diumano ng silid-aklatan sa si Frances Ingrid DC. Sapit sa pagka bise. basahin. Science and Technology Build- Sina Andre F. Corona, Mark Louie G. Bar- Gayunpaman, nagpahayag ing ay pansamantala lamang rientos, Paul John N. Mallari, Aika S. Am- naman ng panlulumo ang upang magkaroon ng maluwang brocio, Romeo Jr. SJ. Perez at Rodney Jr. bagong librarian sa madalang na na espasyo para sa mga aklat G. Bringula naman ay itinalagang board pagbisita ng mga mag-aaral sa at sa mga estudyanteng ibig na members. aklatan. Aniya, “Nakalulungkot magresearch sa aklatan. Sa Two Year Trade Tech naman ay dahil nung una kong pagpasok Gayunpaman, ipinaliwa- naihalal si Edward John C. Bautista sa dito sa library, tatlo lamang ang nag naman ni Bb. Hermoso na pagkagobernador at si Kathrina Jane C. pumunta at nanghiram ng aklat. nakaplano na ang pagtatayo ng Buensuceso sa pagkabise. Sina Karlo I. Parang tipikal na silid-aklatan e-library sa susunod na taon Guanlao, Jhonalyn R. Bugarin, Mark Ace yung nangyari dito.” upang mapabuti pa ang pagha- Dela Pena, John Cezar E. Punzalan, Mike Ilan naman sa nakikita ni- handog ng serbisyo nito sa mga Ivan P. Dela Rosa, Jessalyn C. Aquino, Kasabay ng eleksyon ng iba’t ibang departamento sa kampus, naging mainit din ang naging botohan sa yang posibleng dahilan nito ay mag-aaral. paghalal ng mga opisyales ng Institute of Bachelor in Elementary Education. Eddiemer S. Reyes ay nagwagi naman bi- ang kakulangan ng bentilasyon Larawang kuha ni EDUARDO JR. B. BARRIOS lang mga board members. MULA SA PAHINA | 1 ...Paglabas ng budget ng CSC, publikasyon, naantala pit na proseso sa pagrerequest ng mga hat ng estudyante ng unibersidad kaya “Kasi siguro maliit lang naman ang paggawa ng PPMP na bago pa date yun, if ever ang magiging pinal na ito. kailangan lang talaga nating ma-en- ang pondo ng TP,” wika ng Managing umano para sa kanila. usap ay CSC pa rin ang magpopondo “Ngayon, tulad ng alam niyo, re- sure na magagamit siya nang tama,” Editor ng publikasyon na si Christian Bukod pa rito, kinailangan pa ring dito. Iyon nga lang ang consequence, quired na ang mga student organiza- patuloy pa niya. Rodriguez. “At saka last year pa lang mag-antabay ng mga ito sa magiging sobrang nadelay sila.” tions na magpasa ng approved action Ipinaliwanag naman ng edi- kasi, nakagawa na kami ng PPMP pinal na usap ng OSAS at ng Sport and Tiniyak naman ni Gigante na plan at Project Procurement Ma- tor-in-chief ng he Polytechnician na para sa 2016 na naisama ng kampus Physical Development hinggil sa gas- malaki ang naging epekto ng pag- nagement Plan (PPMP),” paliwanag hindi naman nagtagal ang pagkuha ng sa ipinasa sa Procurement Oice, kaya tusin sa Intramurals. kaantalang ito sa operasyon ng CSC. ng Chairperson ng Office of Student pondo dahil sa mga requirement na ito siguro naging mas madali ang pagpo- “Kailangan kasi nilang maicon- “Dapat ay may mga nakaline up na Affairs and Services ng Orani Cam- kung hindi sa paglalatag ng proseso. proseso ng TP.” sider yung inal decision don bago kaming mga project, nung first day pus na si Bb. Roxanne T. Bongco. Dagdag pa niya, “Hindi lang siguro na- Sa kabilang banda naman, Ok- sila gumawa ng PPMP nila,” wika ni pa lang… Kaya yung mga estudyante, “Pero ito ay para lamang masigura- tin nakasanayan. Pero kung sa ikaayos tubre na nang makuha ng CSC ng Bb. Bongco, “Kapag kasi gumawa ang naghanap na bakit wala daw ginaga- do na planado ng mga CSC at publica- naman ng sistema, bakit hindi.” Orani ang kanilang pondo. Isa sa CSC ng PPMP nila para sa taong ito wang project o activities ang CSC na tion kung ano talaga ang paglalaanan Sa kabila nito, isa pa rin ang TP sa mga tinukoy na dahilan ng pangulo at hindi nila isinama ang mga gastusin nararamdaman nila.” ng pondo nila. Aterall, pera yun ng la- unang nakakuha ng pondo. nito na si Erron James Gigante ay sa intrams, mahihirapan silang iliqui- Truth will come to light, Light will ignite for Freedom! AGOSTO-OKTUBRE ISYU: XV BIlAnG: 1 nAnG EmESTRE BALITA The Polytechnician U S T.P. 2016-2017 5 ANG OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY – ORANI CAMPUS Fish Processing, Marine Products R & D Center sa OC, pinondohan ng DA-BAR

NI JEREMY T. BONCALOS sang Fish Processing at Marine Products Research and Development Center na nagkakahalaga ng dalawang milyong piso ang itatayo sa OC ngayong taon, na pinondohan ng Department of Agriculture –Bureau of Agricultural Research BPSU ORANI RET OFFICE I (DA-BAR). Ayon kay G. Mark June S. Consigna na isa equipment. sa mga nagpropose ng proyekto sa DA-BAR “Kasama din ang mga bagong materyales at siyang itinalagang project leader nito, isang na bibilhin tulad ng mga blender, electric can malaking bahagdan diumano ng ikinabubu- sealer, vacuum sealer, refrigerator, ibat-ibang EXTERIOR PERSPECTIVE hay ng mga mamamayan ng Bataan ay ang kitchen utensils, electric mixer, plastic sealer, Larawan mula sa pagpoproseso ng iba’t ibang uri ng isda at iba mga gamit pang debone ng isda, mechanical isda at iba pang lamang dagat. pang laman-dagat ngunit, ayon sa pag-aaral, smokehouse na gagamitin sa pagtitinapa at “Ito ay magiging training kakaunti lamang ang may sapat na kaalaman iba pa,” wika ni G. Consigna. center din para sa mga commu- Kauna-unahang oryentasyon sa tamang pagpoproseso ng isda at ang mini- Kasama din sa pasilidad ang pagkakaroon nities sa Bataan na gustong ma- mal na pagkakaroon ng maayos na pasilidad. ng display area ng mga produktong natapos tutunan ang diferent processing Paliwanag ni G. Consigna, “Ang mga at pwede nang ibenta na magiging parte ng techniques at maging sa kampus , ng mga iskolar, inilunsad beneiciary ng project na ito ay hindi lamang Income Generating Project (IGP) ng kampus. to advertise our isheries program, NI FLORANTE L. ROSAL para sa isheries program itself kundi pati na Alinsunod na rin sa nakalatag sa propo- as well as to train and disseminate rin ang mga nanay ng mga estudyante, at ma- sal na inaprubahan ng DA-BAR, ang naturang our learnings” tugon ni G. Con- ging ang komunidad ng Orani, Bataan (dahil pasilidad din ang magiging Research and De- signa. dito ay kakailanganing) na maghihire para sa velopment Center Facility para sa ish process- Ayon naman kay Dr. Yolanda mga magpoproseso ng mga produkto.” ing na maaaring gamitin ng mga estudyante B. Simbul, Campus Director ng Kabilang din sa pondong ilalaan sa pag- ng Bachelor of Science in Fisheries at maging Orani Campus, malaking hakbang papatayo ng pasilidad, ang pagbili ng maka- mga guro ng unibersidad. ito sa pagpapaunlad sa magiging bagong materyales at makinarya na gagamitin Dagdag pa niya, magiging training center lagship program ng kampus na sa ish processing. Dagdag pa rito, ang uni- din ang itatayong pasilidad na maaring ga- BSF. Dagdag pa niya maitataas versity ay naglaan din ng 600, 000 piso para mitin ng mga mamamayan ng Bataan na nais din ng karagdagang pasilidad ang sa karagdagang pagbili ng mga materyales at matutunan ang tamang pagpoproseso ng mga kalidad ng pagtuturo sa kampus. Sa paglunsad ng oryentasyon ng mga iskolar, binigyang linaw ni Bb. Anne Mae Con- ception ang mga katanungan ng mga OC-Serong Peninsulares hinggil sa mga isyu sa kanilang mga hawak na scholarship grant. Larawang kuha ni OWEN DIZON “I hope nahahawakan ninyong mabuti ang inyong scholarship grants, kasi hindi lahat ng estudyante ay nagkakaroon ng ganitong oportuni- dad.” Ito ang pahayag ni Dr. Perla B. Estrella, Direktor ng Oice of Stu- dent Afairs and Services (OSAS) sa kauna-unahang oryentasyon para sa mga iskolar, na ginanap noong Setyembre 6, sa bagong covered court ng BPSU-Orani Campus. Ang naturang aktibidad na ng grado na maaring ikatanggal sa inorganisa ng Scholarship Oice sa iskolarsyip. Ayon pa sa kanya, apat pakikipagtulungan ng OSAS ng OC na estudyante ang dapat magsisipag- ay dinaluhan ng 328 estudyanteng tapos noong huling taon ngunit hin- iskolar ng gobyerno at ng iba’t ibang di pinayagang umakyat ng entablado private scholarships. Gayunpaman, dahil kinuwestyon ang ipinasa nilang pinakamarami sa mga dumalo ay mga gradong binura at pinalitan. mula sa Iskolar ng Bataan at Commi- Nabanggit naman ni Gng. Lorena sion on Higher Education (CHED) Zapanta ang mga bagong iskolarsyip Tulong-Dunong Program na may ka- na maaring aplayan ng mga estudyante buuang bilang na 162. katulad ng Medina Lacson-De Leon Ang mga estudyanteng BS Fishe- Scholarship Program. ries ng BPSU - OC ay nagsidalo rin sa- Sinundan ito ng isang open fo- pagkat sila ay ang mga kwalipikadong rum kung saan malayang naitanong mag-aaral ng programa na napagkaka- ng mga mag-aaral ang kanilang mga looban ng libreng matrikula. suliranin hinggil sa iskolarsyip. Pinaliwanag nina Bb. Anne Mae “Sana hanggang matapos nga Malawak ang ngiting tinanggap ng mga OC-Serong Edukista ang hamon ng pagiging gurong estudyante sa kanilang 11th Student Investiture. Concepcion, Scholarship Oicer at yung taon natin sa university, hawak Gng. Lorena Zapanta, Section Head padin natin ang mga iskolarsyip natin ng Institutional Services and Welfare para makatulong tayo sa ating mga ST Investiture ng OC, AC, magkasamang idinaos Section, ang mga karaniwang nagiging magulang at sa probinsya ng Bataan problema sa mga iskolar at mga pro- sa pag unlad,” wika ng Presidente ng NI JOHN EARL M. CASTILLO sesong dapat sundin ng mga iskolar. CSC at estudyante ng BSF na si Erron Binigyang diin din ni Dr. Estrel- James Gigante sa kanyang mensahe sa inigyang inspirasyon ng isa sa mga kauna-unahang bunga ng programang Bachelor in Elementary Education la ang pandaraya o pagta-tamper pagtatapos ng aktibidad. Bsa Kampus na Orani na si Bb. Edelyn Mendoza ang 83 student teachers ng OC at 11 estudyante mula sa Abucay Campus, Oktubre 19, 2016 sa Crown Royale Hotel. MULA SA PAHINA | 1 Ito ang kauna-unahang pagkakataon Kasabay ng pagtanggap sa mga du- District Supervisor ng DepEd Samal, na nagsanib pwersa ang dalawang kam- malo sa aktibidad, isang pasasalamat ang na ang mga estudyante ng unibersidad ...Konsultahan sa Unibersidad, inilunsad pus para sa naturang aktibidad na inor- ipinaabot ni Dr. Simbul sa mga magu- ay buong puso nilang tinatanggap sa of Operation, Extension and Services mga komite sa pagbuo ng manual of ganisa ng mga koordineytor nitong sina lang na ipinagkatiwala ang kanilang mga kanilang mga paaralan. Manual, Research Manual at Student operations na naantala sa pagtatraba- Dr. Pablo Acuňa, Jr. at Gng. Esperanza anak sa unibersidad. Sinusugan naman Sa kabila ng malaking hamon Handbook. ho upang maihanda ang mga manuals S. Reyes at sinuportahan naman ng mga ito ni Dr. Roman sa kanyang mensahe na ng propesyon na binigyang diin ng Gayunpaman, sa kabila ng pagti- na ito para sa pagpapatibay ng Board opisyal ng unibersidad na sina Dr. Ma- binigyang katiyakan ang mga magulang panauhing tagapagsalita na si Bb. tiyak na ito ay hindi agad naibaba ni of Regents sa Disyembre 2, muling ria Fe V. Roman, OIC Vice President for at mga mag-aaral na sila (Peninsulares) Mendoza, buong tapang na tinanggap Selosa ang resulta ng naturang konsu- hiningan ng panayam ng TP si Selosa. Academic Afairs; Dr. Yolanda B. Simbul, ay nakatayo sa ‘fertile ground.’ ng mga student teachers ang hamon ltasyon sa mga student representatives Sa ikalawang panayam ay muli OC Campus Director; at Dr. Lourdes Matapos namang ipresenta ng mga ng pagiging guro nang buong puso na itinalaga upang maging bahagi ng namang tiniyak ng USC president na Santos, dekano ng College of Education koordineytor ng programa na sina Dr. nilang bigkasin ang panunumpa bi- komiteng magrerebyu ng mga manuals. maibibigay ang resulta ng konsultasyon sa kabila ng sabay sabay na mahahala- Acuňa at Gng. Reyes ang mga mag- lang Student Teachers. Samantala, kasabay ng adjusted na sa mga representante pagkatapos ng In- gang aktibidad at pagpupulong. aaral ay tiniyak ni Arlene S. Carlos, iskedyul na ibinigay ng unibersidad sa tramurals. Mainit na pagtanggap, isinalubong sa mga bagong OC-Serong BSF NI JONA PAULA SHANE Q. SANTOS SETYEMBRE 23 – Kasabay ng matinding bugso ng ulan ay bumugso rin ang saya ng mga OC-serong du- malo sa idinaos na Acquiantance Party bilang pagtanggap sa mga bagong mag-aaral ng Bachelor of Science in Fisheries (BSF), New Covered Court. Dahil tanging ang BSF lamang pagsuporta dito ang director ng Oice of the Night; gayundin sina Sharmaine Saw- ang nagkaroon ng mga bagong Student Afairs and Services na si Dr. Per- yer, BSF 2 at Omar Dimayuga, BSF 3 para mag-aaral ngayong taon, ang de- la B. Estrella, gayundin ang Campus Di- sa Best in Casual Wear. partamento lamang ang tanging rector ng OC na si Dr. Yolanda B. Simbul Hinirang namang ‘hat’s my Tomboy’ si naglunsad ng kanilang acquain- at Campus Chairpeson ng OSAS na si Bb. Jonalyn Manalo ng BSF 2 at Dyosa ng Gabi tance party na pinangunahan ng Roxanne T. Bongco. si Joren Manalili, BSF 2. Ang Pak Ganern pamunuan ng College Student Lalo namang nabigyang buhay ang gabi award naman ay naigawad kay Lorry Lei Council sa liderato ni Angelica nang hiranging Mister at Miss Acquian- Barañao na nagmula rin sa BSF 2. Lopez, CoSC Governor at suporta tance sina Francheska Joy Espino, BSF Isinagawa rin ang panunumpa sa katung- ng koordineytor nito na si G. Mark 1 at Erron James Gigante, BSF3. Ti- kulan ng mga bagong halal na opisyal ng Nell Corpuz. nanghal namang Face of the Night sina College of Student Council (CoSC) at Bumugso man ang malakas na Charlyn Macasinag, BSF 3 at John Ro- opisyal ng klase ng naturang departamen- ulan sa pagsisimula ng aktibidad, mar Martin, BSF 1. to. hindi pa rin napigilan ang may Nangibabaw rin si Maica Aviso, BSF 3, bi- Sa pagsasara ng programa, isinagawa ang 170 OC-serong Fisheries upang lang Darling of the Crowd. Lumutang din pagpapasa ng Key of Responsibility mula Hindi inalintana ng Institute of Bachelor of Science in Fisheries ang malakas na buhos ng ulan upang makibahagi sa naturang aktibidad. ang kasuotan ni Ma. Fe Malasarte, BSF 3, sa dating gobernador na si Rizal Ali Tala makisaya sa taunang Acquaintance Party at tanggapin ang mga bagong mag-aaral ng naturang Nagpakita rin ng buong pusong na binigyan ng pagkilala para sa Outit of papunta kay Angelica Lopez. institute. Larawang kuha ni OWEN DIZON Truth will come to light, Light will ignite for Freedom! AGOSTO-OKTUBRE ISYU: XV BIlAnG: 1 The Polytechnician BALITA nAnG EmESTRE 6 U S T.P. 2016-2017 ANG OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY – ORANI CAMPUS Bagong org Upang maiukit sa kaisipan ng mga nagsida- lo sa seminar ang tungkol sa pambubulas, ipinaliwanag ni Nikki Bryce Roque ng BSF structure, 3B ang kanilang poster na nagpapakita ng lumalaganap na makabagong uri ng pam- bubulas gamit ang social media. itinakda Larawang kuha ni OWEN DIZON NI ELMA B. MUÑOZ Upang mapataas pa ang paghahatid ng dekalidad na serbisyo sa mga Peninsulares at upang mabigyan ng awtonomiya ang ba- wat kampus ng BPSU sa pamamahala sa transaksyon nito, ipinasa noong Agosto 12, ang bagong organizational structure para sa taong 2017, base sa University Order No. 114, Series of 2016. Sa ilalim nito, mas mapadadali umano ang pag- poproseso ng mga transaksyon sa unibersidad. "Kung baga ministerial na lang for the (University) Presi- dent," wika ni Dr. Yolanda B. Simbul, Campus Di- Paninindigan kontra pambubulas, isinulong rector. "Once the papers are signed by the concerned oicials, then the signature of Campus Director. Mas NI ELMA B. MUÑOZ ng pagsuporta ang mga OC-Seros sa mabilis na ang processing... so, empowered talaga." Upang hikayatin ang mga mag-aaral na manindigan laban sa anumang uri ng pambubulas, naglunsad ng Anti- panawagan. Binigyang diin din ng director ang pagbabago sa bullying Seminar ang Peer Facilitators ng kampus, katuwang ang Guidance Oice, at Campus Student Council proseso ng rebisyon ng manual of operations. Aniya, "Mas na-widen yung awareness ko (CSC), Setyembre 20, sa Science Building. "Lahat ng chairpersons ay involve na, dati hindi." about sa bullying (dahil doon), willing Isa na sa mapapansing pagbabago ay ang pag- Nakiisa ang 152 third year na magpatupad ng mga polisiya upang Fatima Dianco-Visda, Guidance akong gumawa ng move para sa mga ma- daragdag sa Executive Council sa dating apat na Advi- OC-Seros sa pagtalakay sa iba't- tugunan ang mga pambubulas sa ka- Counselor ng kampus, na may mga bu-bully," wika ni Arianne Sicat, BEEd sory Councils ng kampus. ibang uri ng pambubulas, mga da- ni-kaniyang institusyon, isa na rito nakikita siyang nabu-bully. At ayon 3A. Gayundin ang pagdaragdag sa Presidential Ma- hilan at maaaring epekto sa biktima ang pagsusulong ng Anti-Bullying sa kanya, agaran niya itong sinisita Kaugnay pa nito, nagsagawa pa nagement Staf ng posisyon para sa Quality Assu- nito. Maging ang mga kaparusahang Seminar. kapag nakita. rance, Legal Afairs, Public Afairs, Security and Risk ng mga aktibidad ang mga kala- Reduction and Management Services, Arts and Cul- maaaring kaharapin ng mga nam- Ayon sa pag-aaral ng National Ipinaliwanag pa ng counselor ang hok sa seminar gaya ng pagsagot sa tural Afairs at Sports and Physical Development. bubulas ay tinalakay din. Bullying Prevention Center, isa sa ba- kahalagahan ng pakikiisa sa kampan- Bullying Prevalence Questionnaire Sa kabilang banda naman, nagkaroon ng bukod na Matatandaang ipinasa ang R.A. wat apat na mag-aaral ang nabu-bully ya. "Dito sa 'tin, yung mga nakikitang (BPQ), pagpirma sa Pledge to Peace opisina ang GAD Focal Point System (GFPS), dating 10627 o mas kilala bilang Anti-Bul- kada akademikong taon. nabu-bully, nawawalan (kasi) sila ng Building Survey at paggawa ng mga Gender and Development Office, mula sa Presi- lying Act of 2013 at sa pamamagitan Bagaman wala pang reported self-worth." poster na ipinakalat sa buong kampus dential Sector. Gayundin ang ginawa para sa opisina nito, inuubliga ang bawat paaralan na bullies sa OC, aminado si Mrs. Lady Samantala, nagpahayag naman tanda ng pakikiisa sa kampanya. ng National Service Training Program ng unibersidad. Isa pa sa mga opisina na nagkaroon ng malaking pagbabago ay ang Oice of Student Afairs and Ser- vices na ngayon ay ibinahagi na sa tatlong sangay: Stu- Pagsasanay ng PCT sa OC, pinaikli ng Calendar Shit dent Development, Student Welfare, at Student Ser- NI ELMA B. MUÑOZ vices na pinangungunahan ng Section Heads bilang kapagsanay ang mga ito kasama ang mga pagtugon sa mandato ng Ched Memorandum Order mag-aaral ng kampus, ayon na rin kay No. 09, series of 2013. Dr. Yolanda B. Simbul, Campus Director. Pagdating naman sa lokal na istruktura, ang Sa kabila ng limitasyon sa panahon, dating magkakahiwalay na opisina para sa Research naniniwala naman ang direktor na mai- and Development Services at Extension Services ay pinag-isa muli bilang Research, Extension and tuturing na kakaibang karanasan ito para Training (RET). Ito ay upang makapagsagawa uma- sa ilang mga estudyante at gayundin na- no ng extension projects ang kampus na nakabase man sa mga guro na nagsilbing counter- sa mga pananaliksik. part ng mga PCT sa kampus. Samantala, narito naman ang mga bagong tala- Katunayan, positibo ang pagtanggap gang opisyal ng unibersidad: ng mga estudyante sa naturang karana-

Ms. Delia R. Trinidad san. "Approachable naman sila. Ieenter- Director, Finance Management Services Peace Corps Trainees kasama ang mga guro ng BPSU Orani Campus Larawang kuha ni EDUARDO JR. B. BARRIOS tain ka nila kahit medyo hirap sila sa Ms. Erna Liza C. Mateo pagtatagalog," ani Mariz Bernaldo, BEEd Director, Administrative Services Bunsod ng pagbabago ng kalendaryong pang-akademiko ng unibersidad ngayong taon, kinailangang - 3B. "Maganda yung low ng pagtuturo." Ms. Ria-ann L. Dizon magtungo ng ibang paaralan ng Group 275 Education Peace Corps Trainees para sa kanilang pagsasanay sa Samantala, isang pasasalamat Director, Research and Development pagtuturo sa mga estudyanteng Pilipino. ang inihandog ng mga PCT para sa Dr. Perla B. Estrella Matatandaang ito na ang ikala- pagboboluntaryo sa iba't-ibang lugar babago sa pasukan ng unibersidad, OC noong ika-anim ng Setyembre, sa Director, Student Afairs and Services Conference Hall ng kampus. Nagpa- Mr. Jose Paulo B. Tuazon wang beses kung saan binuksan ng sa bansa sa loob ng dalawang taon, kung dati ay nagkaroon ng tatlong Director, Production and Business Enterprise OC ang pinto nito para sa mga dayu- kaugnay ng kanilang adbokasiyang buwan ang mga dayuhan upang hayag din ng kagalakan sa kanyang Dr. Alfredo D. Valentos hang ibig mapag-aralan ang lenggwa- magsulong ng "World Peace and makapagsanay sa OC at makapag- ekspiryensiya ang isa sa mga naturang Director, Physical Plant and Engineering Services he at kultura ng mga Pilipino bilang Friendship". turo sa mga estudyante nito, ngayon trainee. "It boosts my conidence... And Dr. Hermogenes M. Paguia paghahanda sa kanilang aktwal na Gayunpaman, bunsod ng pag- ay halos isang buwan na lamang na- I'm very grateful for that," aniya. Director, Extension and Training Services Dr. Remedio C. Sacdalan Jr. Head, Arts and Cultural Afairs Dr. Romeo S. Nisay OC, nagtala ng Head, Sports and Physical Development 5% passing rate sa Fisheries Dr. Jesselyn C. Mortejo Head, Quality Assurance 38.89% passing Mr. Bienvenido B. Bascarra III Head, Security and Risk Reduction Technologist Exam, naitala rate sa LET Management Services Ms. Cristina G. Rivera NI JEREMY T. BONCALOS NI EDUARDO JR. B. BARRIOS Dean, College of Information and Labing apat (14) na estudyante mula Communications Technology Tatlong taon mula nang unang makapagpagradweyt ang kampus ng mga mag-aaral sa kursong Dr. Bernadeth B. Gabor tinitingnan nito upang maging flagship program sa mga susunod na taon, lalo na sa nakaambang sa Bachelor in Elementary Education ng Dean, College of Industrial Technology pagsisimula ng zoning, isa ang nadagdag sa bilang ng mga nagsipagtapos sa programa na nakapasa sa Orani Campus ang nadagdag sa tala ng Dr. Lourdes S. Santos Fisheries Technologist Licensure Exam matapos ilabas ng Professional Regulation Commission ang mga lisensiyadong guro ng bansa mata- Dean, College of Education resulta, dalawang araw lamang mayari ang pagsusulit noong Oktubre 13-14, 2016. pos nilang mapagtagumpayan ang 2016 Ms. Sisenando C. Masangcap Jr. Licensure Examination for Teachers Dean, College of Business and Accountancy Ito ay si Rizal Ali Tala na ecology, capture isheries at aquacul- “Factor din siguro ang kakulangan sa (LET) na ginanap noong Marso 20, 2016. Dr. Rachel D. Laureano dating gobernador ng CoSC ng BSF ture. pasilidad at gamit na hindi nila nara- Dean, College of Social and Behavioral Sciences Bagaman bumaba ng 6.35% ang passing rate at unang Cum Laude ng programa sa Aminado naman ang koordiney- nasan, technical know-how na hin- ng programa nitong Marso kumpara sa 45.24% Dr. Rolando P. Manaligod kampus. Siya ang nag-iisang nakapa- tor ng programa na si G. Corpuz di nila naabsorb dahil puro lectures Dean, Graduate School nito noong September 2015, ipinaliwanag na- sa sa pagsusulit mula sa 20 sumubok na malaking sampal sa programa lang sila.” man ng koordineytor nito na inaasahan na ang Kaalinsabay nito, nagtalaga rin ng mga bagong na kumuha ng Fisheries technologist ang resulta ng exam na ito. Aniya Tapat na sinabi ng guro na ganitong resulta. opisyal ang kampus. Kabilang sa kanila ay sina: exam sa Mendiola, Maynila. pa, base sa preliminary visit noong naging mahina ang programa sa “Every March, talagang mababa ang pass- Matatandaang noong 2014, nakaraang taon, pinakamababa ang mga naunang taon nito. Gayun- ing rate, even yung national passing rate ma- Dr. Yolanda B. Simbul unang may nakapasa sa pagsusulit puntos na nakuha ng programa sa paman, naniniwala si G. Corpuz baba,”pahayag ni Dr. Pablo B. Acuña, Jr., koor- Campus Director dineytor ng BEEd sa kampus. Dinagdag din ni Mrs. Digna De Guzman na ito mula sa kampus ng Orani, si performance ng mga gradweyt nito na maaaring mapataas ang passing Dr. Acuña na malaking salik din ang mga re- Dean of Instruction Maria Cecilia Ramos na nagtala ng sa board exam na isa umano sa mga rate ng programa. peaters na matagal ng nakapagtapos sa kampus Mrs. Delia S. Llave 50% passing rate para sa programa. tinitingnan ng mga accreditors na “Kailangan nating maghire ng at karamihan dito ay hindi na nagbalik-aral pa. Chairperson, Research, Extension and Training Gayunpaman, upang mapataas basehan ng pagiging epektibo ng quality teacher na board exam pas- Sa 36 na OC-Sero na kumuha ng pagsu- Ms. Betty S. Ignacio pa ang passing rate nito sa pagsu- programa. ser at knowledgeable sa mga tinu- sulit, 29 ay repeaters, kung saan siyam lamang Chairperson, Administrative Services sulit, matatandaang isang libreng Nang tanungin kung ano kaya turo. Kailangan din ang improve- ang pumasa. Habang sa pitong sumubok sa Mr. Jose Noriel Baltazar rebyu ang inorganisa ng kampus sa ang mga posibleng rason kung bakit ment ng kagamitan at pasilidad (na unang pagkakataon ay lima ang nagawang mag- Chairperson, Physical Plant and Engineering pangunguna ni G. Mark Nell Cor- mababa ang passing rate, mabilis na hindi naranasan ng unang batch). tagumpay na makuha ang kanilang lisensya. Services puz, koordineytor ng BSF, noong tinukoy ng koordineytor ang faculty Dapat din iimprove ang curricu- “Number one d’yan kailangan yung mga Mr. Romualdo de Guzman Hunyo 25-Agosto 27, 2016, sa BP- at mga estudyante. lum, ang syllabus at instructional bata, yung mga estudyante, focus talaga sa pag- Chairperson, Production and Business Enterprise SU-OC Administration Building. Binigyang diin pa nito na hindi aaral saka intindihin nila yung mga tinuturo sa Ms. Roxanne T. Bongco materials at palakasin ang research Ito ay nilahukan ng 17 es- nila nahawakan ang mga naunang kanila ng mga teachers,” saad ni Dr. Acuña. Chairperson, Student Afairs and Services at extension na involved ang mga tudyante, kabilang ang mga fresh batch ng mga ito. Dagdag pa niya, Narito ang listahan ng mga bagong panday Ms. Marilou B. Cruz estudyante,” wika pa nito. graduates, dating mga nagtapos at “Katunayan, nung review nagulat ng karunungan na nanumpa sa Cuneta Astro- Chairperson, Finance Management Services Samantala, nakapasa rin sa na- ilang estudyante sa ikatlong taon ng sila sa review materials dahil hindi dome, Manila. Mrs. Jocelyn R. Ignacio BSF. Sa naturang rebyu ay nagbigay nila alam.” karaang pagsusulit ang isa sa tat- Campus Registrar din ng ilang materials na kinapa- “Pangalawa, yung mga es- long regular na faculty ng BS Fish- • Agustin, Angeli Nuguid Ms. Mary Jane Hermoso palooban ng apat na asignatura, tudyante. Karamihan ay hindi mo eries na si G. Mark June Consigna. • Albarda, Czamela May Paguio College Librarian kabilang ang post-harvest, aquatic makititaan ng sigasig,” wika pa niya. • Bernaldo, Charina Manalac • De Joseph, Karen Yumol • De Leon, Hariet Shayne Baracena UPDATE! • Dionisio John Paul Garcia VISION MISSION • Lopez, Argielyn Sibia NEW BPSU A leading university in the Philippines To develop competitive graduates and empowered community • Macalinao, Jennifer Dela Rosa recognized for its proactive contribution to members by providing relevant, innovative, and transformative • Matacot, Godlyn Pearl Aroban Vision sustainable development through equitable and knowledge, research, extension and production programs and • Mendoza, Mirgel Iloco inclusive programs and services by 2030. services through progressive enhancement of its human resource • Punzalan, Carla Cervantes &Mission capabilities and institutional mechanisms. • Ramos, Kathreen Boufard EDITORYALThe Polytechnician 7

AGOSTO - OKTUBRE ● ISYU: XV ● BILANG: 1 UNANG SEMESTRE ● A.Y. 2016-2017

Na Sa’yo na ang Lahat ng Pilipinas ay binubuo ng hikayat ng mas maraming mag-aaral. gan ng nasabing kurso. bing magandang kurso ito. 7,100 isla na napaliligiran Bukod dito, isinasaayos din ang mga Upang masiguro ding maibibigay talaga Gayunpaman,kapansin-pansing ng katubigan. Sa katunayan, kagamitan at pasilidad ng programa. ang kailangan ng mga mag-aaral ay agad pinakamalaking bahagdan, 53% ng mga mas malaki pa ang sakop ng Katunayan, kasalukuyan nang napakikina- ding tumanggap ang pamunuan ng mga kinapanayam ng TP ang umaming kaya A katubigan na may sukat na bangan ang bagong dalawang palapag na kwalipikadong guro na magiging panday lamang nagpatala sa BSF ay dahil libre ito. 2,200,000 km2 kung ikukumpara sa sukat gusali ng isheries na nagkakahalaga ng na magtataas ng kaalaman ng mga mag- Bukod pa rito, 15% ang nagsabing kinuha ng kalupaan na 299,735 km2 kaya naman sampung milyong piso. Liban sa bagong aaral. nila ang kurso dahil ‘no choice’ diumano. hindi na maikakaila na isa ang pangisdaan imprastrukturang ito ay muli pang mag- Subalit sa paglabas ng resulta ng na- Sabi nga ng awit, tila nasa kanya na ang sa may malaking papel sa industriyang tatayo ng isang pasilidad para sa mga ito, karaang Fisheries Technologist Licensure lahat bunsod ng pagiging priority at lagship ikinabubuhay ng mga mamamayang Pili- ang processing center. Ito ay may naka- Examination noong Oktubre, lumalabas program ng kampus. Gayunpaman, anumang pino. Kaya't mabigat ang responsibilidad laang pondo na dalawang milyon mula na isa lamang sa 20 kumuha ng pagsusulit pagpupursige ang gawin ng unibersidad, sa ng mga institusyong naghahandog ng mga sa Department of Agriculture– Bureau of ang pumasa, dahilan upang makapagta- huli ay nasa mga mag-aaral pa rin ang pagpa- programang may kinalaman sa mga sek- Agricultural Research (DA-BAR). la ang BSF ng 5% na passing rate. Bilang pasya kung matututo sila o hindi. Ayon na rin tor na ito, dahil layunin nitong mapalago Samantala, upang lubos na ganahan ang isang board program, tunay na mahirap sa koordineytor ng programa na si G. Mark at mas mapakinabangan pa ang mga likas mga mag-aaral na matuto, binigyan din na pagsubok ito sapagkat ang resulta ng Nell Corpuz, malaking salik sa naging per- yaman na may malaking gampanin sa ang institusyon ng mga paunang kagami- naturang pagsusulit ay isa sa mga paman- formance ng kurso sa board exam ang mga bayan. tan tulad ng laboratory equipment. Bukod tayang sinisilip ng CHEd upang masukat mag-aaral- ang sikap at tyaga ng mga ito sa Isa na rito ang Bataan Peninsula State pa rito, kasabay ng pagbibigay ng pondo ang kapasidad ng programa na pandayin pag-aaral. University- Orani Campus. Bilang tugon ng DA-BAR sa pagpapatayo ng bagong at hulmahin ang karunungan at kakayanan Ngunit may tungkulin din ang unibersidad. sa malaking hamon ng sektor at industri- processing center ay naglaan naman ng bawat mag-aaral sa napiling larangan. Bilang isang board program at tiniting- ya ng pangingisda ay mas pinalalakas ng ang unibersidad ng 600 libong piso para Subalit bakit nga ba hindi maani ng nan upang maging lagship program, nar- unibersidad ang programang Bachelor of magamit sa pagbili ng mga materyales at institusyon ang inaasahang bunga sa ka- arapat lamang na magtalaga ng malinaw Science in Fisheries o BSF. Unang hak- makinarya sa processing area. nilang ipinunla? at angkop na pamantayan para sa kur- bang dito ay ang pagkakaloob ng libreng “Our BS Fisheries Program is con- Ayon sa isinagawang (multiple response) so. Ito ay hindi pagkakait ng karapatan sa matrikula sa lahat ng mga mag-aaral na sidered as the Flagship program of BPSU serbey ng he Polytechnician, lumutang edukasyon ng ibang mga mag-aaral. Ito ay may gradong hindi bababa sa 80 ang Ge- Orani Campus . So it is given priori- ang iba't ibang rason ng mga estudyante pagpapahayag lamang ng academic free- neral Weighted Average (GWA). Buhat ty that all the equipment or requests kung bakit nila pinili ang kursong Fisher- dom ng unibersidad na kinakailangan nito nang buksan ang programa sa unibersidad pertaining to BSF Program will be our ies. Tatlumpu’t tatlong porsiyento (33%) upang makamit ang mga layunin humubog noong taong 2010 ay tuition free na ang priority,” pagbibigay diin ni Dr. Simbul ang nagpatala sa kurso sa paniniwalang ito ng “competitive graduates” at maging isang nasabing kurso, upang lalong makapang- ukol sa pagbibigay ng mga pangangailan- ay ‘in demand’ at 20% naman ang nagsa- “leading university in the Philippines.” The truth will come to light, “ light will ignite for freedom! Polytechnician Yayakapin ba natin ang suporta ng ibang ANG OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG bansa, kahit na mangahulugan itong kailangan BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY - ORANI CAMPUS ATM nating isantabi ang soberanyang daan-daang LUPONG PATNUGUTAN 2016-2017 taon nating pinagbuhusan ng dugo’t pawis Punong Patnugot para lang tuluyang makamit? MA.FE H. MALASARTE MA. FE HEBIONADA MALASARTE [email protected] “ Mga Pangalawang Punong Patnugot EDUARDO JR. B. BARRIOS - Internal OWEN DIZON - Eksternal Tagapamanihalang Patnugot sa Pinansiyal CHRISTIAN C. RODRIGUEZ Desisyong wais nga ba? Patnugot sa Balita Patnugot sa Lathalain Patnugot sa Pampalakasan ELMA B. MUÑOZ FLORDELIZA B. DE LEON IRENE A. SANTOS a matagal na panahon ay naging magkaalyansa presidente ng Pilipinas na si Rodrigo Duterte, na para sa mga sumukong drug addicts. Patnugot sa Panitikan (Haraya) Patnugot sa Komiks, Grapiks at Ilustrasyon ang mga bansang Pilipinas at Amerika. Hang- pinagtuunan ng pansin ang Philippine Drug War o At dito na nga nabaligtad ang mga sitwasyon ng JONA PAULA SHANE Q. SANTOS PATRICK A. FRANCISCO Sgang sa … dumating ang pagbabago… Oplan Double Barrel na layuning puksain ang pagla- tatlong bansa. Ang dating kaalyado ay naging kaaway Patnugot sa Paglalapat at Pagdidisenyo ng Pahina Patnugot sa Devcom Ang Estados Unidos ay isa sa pinakamalaki, ganap ng droga sa buong bansa. Binigyan niya ng at ang dating kalaban ay naging kaibigan. MARLON L. TURTUR, RPT JEFFREY C. AGUSTIN malakas at makapangyarihang bansa sa buong mun- kapangyarihan ang mga awtoridad na pumatay ng Makatwiran nga bang maituturing ang mga de- Tagaguhit Mga Manunulat do na nagsilbing panangga at protector ng Pinas mula sinumang taong may kinalaman sa illegal na dro- sisyong ito? Isasantabi na lamang ba natin ang mga JOHN EARL M. CASTILLO FLORANTE L. ROSAL sa mga nambubully sa atin. Ang bansang Amerika ga na mahuhuli at manlalaban. Dahil dito, humigit bagay na naitulong ng bansang itinuring nating JEREMY T. BONCALOS EUGENE G. CORPUZ ay ang pinakamalapit na kaalyansa ng Pilipinas. Sa kumulang 1, 506 na ang napapatay sa operasyon ng kapatid sa mahabang panahon, dahil lang sa hindi Modereytor/ OSAS Chairperson katunayan, base sa istatistika, 85% ng mga Pilipino kapulisan, sa loob ng tatlong buwan ng kanyang pa- nila pagsang ayon? Ito ang tanong ng marami. ROXANNE T. BONGCO, MAEd. ang nagsasabing pabor sila sa presensya ng US noong mumuno. Hindi pa kasama rito ang mga napatay na Kung aanalisahin, base sa Government Philip- Dekano ng Pagtuturo sa Kampus taong 2013 at tuluyan pa itong tumaas sa 92% noong nadamay lamang. pine Data, Amerika ang may pinakamalaking pa- DIGNA M. DE GUZMAN, MPA nakaraang taon. Marahil, isa sa dahilan kung bakit Bunsod nito, nagpahayag ng pagkaalarma ang pel sa bansa pagdating sa export market, kung saan Kampus Direktor panatag ang loob ng mga Pilipino sa bansang Amer- US sa extrajudicial killings at human rights violations 15% ng ating total export ay nagmumula sa kanila, YOLANDA B. SIMBUL, Ed.D. ika ay dahil sa tulong at suportang ibinigay ng US sa na lumobo umano sa panahon ng bagong adminis- mas mataas ng 4.1 % kumpara sa China. Subalit hig- Section Head - Student Development atin magmula nang umusbong ang usaping agawan trasyon. Ito ang komento ng Amerika, na tinanaw ng it namang mataas ang mga kalakal na pumapasok sa KHRISTINA ANNE A. DIMARUCUT, MAEd. ng teritoryo ng Pilipinas at China. Sila ang tumulong pangulo bilang isang kritisismo. ating bansa na galing China na may 16.2%, kumpara Direktor, Student Afairs & Services PERLA O. ESTRELLA, Ph.D. sa ating mapalawig pa ang sandatahang pandagat ng Sa kabilang banda, suporta naman ang ibinigay sa Amerika na 10.8% lamang. Hindi kasama dito ang Pilipinas. ng Tsina sa mga hakbangin ng bagong pamunuan. mga nawawalang produkto dahil sa smuggling na si- OIC -Vice President, Academic & Student Afairs MARIA FE V. ROMAN, Ed.D. Gayunpaman, sumilang ang sigalot sa pagpa- Katunayan, ito ay nagbigay pa ng tulong sa Pilipinas yang dahilan ng pagkawala ng 60% ng mga produkto University President sok ng pagbabago sa pamumuno ng bagong halal na na magtayo ng karagdagang rehabilitation centers base sa datos ng China. SUNDAN SA PAHINA | 8 GREGORIO J. RODIS, Ph.D.

Truth will come to light, Light will ignite for Freedom! AGOSTO-OKTUBRE

ISYU: XV BIlAnG: 1 The Polytechnician OPINYON nAnG EmESTRE 8 U S T.P. 2016-2017 ANG OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY – ORANI CAMPUS “ droga ang mga suspek. Ngunit, nasaan ang tunay na diwa ng Nakatutuwang isipin na pinoprotektahan ng batas ang kara- human rights kung ang mga naakusa- patan ng lahat ng mamamayan, maging akusado man ang mga han ang higit na nakikinabang dito? ito at maraming taong nagpapahayag ng pagsuporta dito. empirical Ngunit ang nakalulungkot, bakit nanahimik tayo nang Ang karapatang pantao ay eksklusibo tanggalan ng karapatang mabuhay ng mga taong lulong sa dro- lamang ba sa mga nagtatanggal ng gang ito ang kanilang mga naging biktima? Bakit hindi tayo OWEN DIZON KARAPATAN sa kapwa nila TAO? kumibo nang tanggalan tayo ng karapatan sa pag-aari ng mga [email protected] “ taong nagnakaw at nagholdap para masustentuhan ang bisyong ito? Bakit walang sinabi ang UN at CHR nang tanggalan ng mga drug pushers na ito ang ating mga kabataan ng karapatang mag- Hustisya sa Karapatan karoon ng maayos na pamilya at edukasyon? Nang yurakan ng mga ito ang karapatan ng mga tunay na BIKTIMA, bakit nana- alos pareparehong senaryo ng pagpatay nguna ni PNP Chief na si Gen. Ronald “BATO” sinasaad sa Seksiyon 14 ng Artikulo III, Bill of himik tayo? ang araw-araw na natutunghayan natin Dela Rosa. Rights ng 1987 Philippine Constitution, “No Tama lamang na maging patas ang batas at magsalita tayo Hna laman ng balita sa telebisyon kaugnay Sa kabila nito, pinanindigan ng kampo ng person shall be held to answer for a criminal upang isulong ang karapatan ng lahat- maging ang mga aku- ng kampanya kontra ilegal na droga mula nang PNP na sila ay nakaangkla diumano sa Stand- ofense without due process of law, (and) in all sado. Ngunit, nasaan ang tunay na diwa ng human rights kung maupo sa puwesto si Presidente Duterte. ard Operation Procedure (SOP). Dagdag pa criminal prosecutions, the accused shall be pre- ang mga naakusahan ang higit na nakikinabang dito? Ang kara- Matunog ngayon ang bansang Pilipinas nila na wala silang nilalabag na batas sa ka- sumed innocent until the contrary is proved, patang pantao ay eksklusibo lamang ba sa mga nagtatanggal ng sa usaping kampanya kontra ilegal na dro- nilang mga operasyon. and shall enjoy the right to be heard by himself KARAPATAN sa kapwa nila TAO? ga. Matatandaang sa mga nagdaang admin- Kung gayon, bakit kasabay ng paglobo ng and counsel” Hanga naman ang marami sa ipinaglalaban ng CHR, UN at istrasyon ng Pilipinas ay ngayon lang may mga nasasawi sa kampanya kontra ilegal na Subalit sa kabilang banda, karaniwan na maging ang UE sa karapatan ng mga nasasawi sa kampanya kon- lideratong sumentro sa usapin ng ilegal na droga ay dumarami rin ang mga kamag-anak rin sa mga balitang pantelebisyon ang mga kri- tra ilegal na droga ng administrasyong Duterte. Subalit lahat ng droga. Sa dumarami pang bilang ng mga napa- ng biktima na umaangal sa proseso ng paghuli men na may kinalaman sa droga. Kadalasan ay tao ay dapat saklawan ng karapatan sa lahat ng bagay na naayon patay na may kinalaman sa ilegal na droga ay sa mga suspect, idagdag pa ang Commision of lulong sa ipinagbabawal na gamot ang mga sa batas lalo na ang karapatang mabuhay ninuman, mayaman nakalampag na ang pansin ng iba’t ibang sek- Human Rights (CHR) na kinatigan naman ng salarin kung kaya nila nagagawa ang isang man o mahirap, kriminal man o hindi, kahit na nasa pinakama-

tor ng lipunan na kalauna’y sinawsawan na ng United Nation (UN), at European Union (EU). krimen. Halimbawa na lamang ay ang isang babang estado ng lipunan ay marapat lang na lahat tayo’y mag- United Nations na tumutuligsa sa paglabag diu- Ngunit sa kauna-unahang SONA ni Presi- artikulo sa Philippine Star noong Setyembre mano sa karapatang pantao ng mga napapatay. dente Duterte, tahasan niyang sinabi na, “Hu- 21, 2015, ukol sa mga krimeng naitala kabi- karoon ng karapatang makinabang sa batas at mabigyan ng pan-

Pumalo na sa mahigit tatlong libo ang mga man rights cannot be used as a shield or an lang na ang panghahalay at pagpatay sa 17 an- tay-pantay na hustiya. nasasawi sa naturang kampanya at patuloy ang excuse to destroy the country.” yos na Coed sa Cebu at ang panghoholdap at paglobo ng bilang. Mayorya dito ay mula sa Gayunpaman, kung pakasusuriin, may pun- pagpatay sa isang irst year student sa Maynila mga operasyon ng mga kapulisan sa pangu- to ang kritisismo laban sa pangulo. Malinaw na kung saan kapwa pinaniniwalaang lulong sa Marami sa ating nakapagtapos at nagka- “ afflatus diploma ngunit salat naman sa kakayanan. Pumasa sa awa, kumbaga. Pagkatapos ay JEREMY TAMONDONG BONCALOS [email protected] EX PLICIT magtataka tayo kung bakit wala tayong trabaho, o hindi tayo napopromote o kaya’y FLORANTE LOBO ROSAL “kung bakit hindi tayo nagtatagumpay. Katulad rin nila [email protected] iksik. Liglig. Umaapaw. Ito ang kadalasang sermon sa mga bahay panambahan. Sinasabing kung magtatapat ka sa Diyos, tiyak na uu- Slanin ka ng maraming pagpapala. Ang papel ng papel Kung ito ay totoo, bakit tila kung kailan ginagawa natin ang lahat ng ayon sa Kanyang kalooban at napapalapit sa presensya Niya, saka pa na- ay mga post na nagiging sensation- BDO, SMDC, at Chinabank. Bilang isang mata- dating estudyante ng Harvard University nguni’t giging miserable at kumplikado ang buhay? Kung minsan tuloy ay hindi al… pero mayroon din namang mga gumpay na negosyante, umabot ng 13.7 bilyong hindi sya nakatapos sa kadahilanang pinatal- natin mapigil ang sariling isipin na maigi pa noong tayo’y malayo sa Kan- Mseasonal. Isang popular na halimbawa dolyar ang kanyang networth at siya ang naita- sik sya sa eskwelahang kanyang pinapasukan. ya. ng huli ay ang isang pamosong quotation mula lang pinakamayamang tao sa buong Pilipinas Ngunit kahit na ganoon ang naging sitwasyon Kung ito man ay sumasagi sa ating isip, huwag kang mag-alala sapag- diumano kay Bill Gates: “I failed in my exam in ayon sa Forbes Magazine. n’ya, hindi naging hadlang sa mga pangarap kat hindi ka nag-iisa. some subjects, but my friend passed in all. Now Pero edukasyon nga ba ang tunay na susi n’ya ang hindi makapagtapos ng pag-aaral. Nariyan si Job na isang mabuting tao at may takot sa Diyos. Ngunit sa he is an engineer in Microsot, but I’m the owner para sa magandang kinabukasan? Bagkus ay ginamit nya ang kanyang kakayanan kabila ng kanyang tapat na pagsunod sa Panginoon ay nawalan ng halos of Microsot.” Ito ay isa lamang sa mga seasonal Kung ang pagbabasehan ay ang datos mula at angking kaalaman upang maabot nya ang lahat-lahat- minamahal na pitong anak, mga ari-arian at kayamanan at status na madalas na ipost ng mga estudyante sa Philippine Statistical Authority noong Ene- pinakainaasam n’yang tagumpay. nagkaroon pa ng malubhang karamdaman sa katawan. lalo na tuwing term examinations bilang pam- ro 2016, 19.7% ng mga PIlipino ang underem- Kung gayon, bakit pa tayo nagpapakahirap Gayundin, si Elijah, isang tapat na lingkod ng Diyos na nakipagtung- palubag loob sa mabababang grado. ployed o nakatalaga sa mga trabahong hindi na mag-aral gayong maari naman pala tayong gali at nagtagumpay laban sa daan-daang bulaang propeta ni Baal, isang Gayunpaman, hindi nito kayang baliin ang angkop sa kanilang natapos o naabot na lebel ng magtagumpay kahit na hindi natin kamtin ang diyus-diyusan. Sa kabila nito, siya ay inusig at tinangkang patayin, dahilan pananaw na ipinamana pa sa atin ng ating mga edukasyon. diplomang pinakaaasam natin? para siya sidlan ng takot at magpakalayu-layo sa bayang yaon. Samantala, si Pablo naman ay tinalikuran ang maayos na katayuan magulang, na ang edukasyon ang susi sa magan- Kung ang mga taong ito na nagkamit na ng Ganito ang posibleng argumento ng marami sa lipunan bilang isang Pariseo upang mapalaganap ang mabuting balita dang kinabukasan. Bunsod nito, ginagawa natin edukasyon ay nahirapan pang abutin ang ka- sa atin. Bakit hindi na lang tayo maging Mark sa mga Hentil. Sa kabila nito, siya ay hindi tinanggap ng mga kapatid na ang lahat, hinaharap natin ang bawat pagsubok, nilang mga pangarap, paano pa kaya kung hindi Zuckerberg o Alfredo Yao? Bakit nga ba hindi? Kristiyano, nakaranas ng katakut-takot na hirap, nagpalutang-lutang nang at tinitiis ang hirap para lamang makamit ang ka nakatapos ng pag-aaral? Kung pakasusuriin, ang tagumpay nina ilang araw sa dagat, at nakulong. edukasyong ito na pinaniniwalaan nating Nguni’t ilang tao ang nagpatunay sa atin Zuckerberg at Yao ay walang kinalaman sa ka- Sila ay ilan lamang sa mga mananampalataya sa bibliya na sinubok makapagdadala sa atin sa ruruk ng tagumpay. na hindi kailangan ng edukasyon upang mag- nilang kawalan ng edukasyon kung paanong sa iba’t ibang pagkakataon. Kung may pagkakapare-pareho man ang tat- Maraming tao na rin ang nakapagpatunay tagumpay. Isang halimbawa si Alfredo Yao, na ang tagumpay nina Banatao at Sy ay walang lo, ito ay ang katotohanang sila ay mga taong nagpapakabanal at sinu- nito. Isa na ang “Filipino Bill Gates” na si Di- maagang namulat sa kahirapan. Ni hindi n’ya kinalaman sa kanilang nakamit na degree. Sa- sunod ang kalooban ng Diyos ngunit ang buhay ay naging MISERABLE, osdado Banatao o Dado na nakapagtapos ng natapos ang kanyang pag-aaral sa kolehiyo sa pagkat ang pagkamit ng kanilang pangarap ay MASALIMUOT at KUMPLIKADO. Electrical Engineering sa Mapua Institute of kadahilanang kapos sa pambayad ng matrikula nakabatay sa kanilang pagsisikap, diskarte at Kaya nga kung minsan ay tila gusto na nating bumitaw at bumalik na Technology. Dahil sa kanyang pagsisikap, nata- kaya’t mas pinili niya na magtrabaho na lang. higit sa lahat, sa kanilang pagkakaroon ng sapat lang sa dating buhay na pinanggalingan. Pagka’t hindi natin mapagtanto pos niya ang kursong ito bilang cum laude at na- Habang siya ay nagtatrabaho sa isang pagawaan na kakayanan. kung bakit kailangan nating maranasan ang lahat ng ito. develop nya ang 10-Mbit Ethernet CMOS with ng pambalot ng mga kendi at biskwit, pumasok Marami sa ating nakapagtapos at nagka- Gayunpaman, ayon na rin sa Banal na Kasulatan na naglahad ng silicon coupler data link control at transreceiver sa isip niya ang ideya ng pagtatayo ng isang diploma ngunit salat naman sa kakayanan. pagsubok sa tatlong mananampalatayang ito, ang pananampalataya ng

chip. Naging co-founder din siya ng malalaking negosyo ng inumin na nang lumaon ay naging Pumasa sa awa, kumbaga. Pagkatapos ay mga Kristiyano ay tulad ng ginto, sinusubok sa apoy upang mapatunayan kumpanya, tulad ng Mostron, Chips and Tech- pambansang baong inumin ng mga estudyante, magtataka tayo kung bakit wala tayong traba- kung talagang tunay (1 Pedro 1:7)…. nologies at S3 Graphics. lalo na sa elementarya- ang Zest-O Juice Drink. ho, o hindi tayo napopromote o kaya’y kung Katulad na lamang ni Job na sa gitna ng matinding dagok ay patu-

Isa pang magandang halimbawa si Henry Sy, Si Alfredo Yao ngayon ang may-ari ng Zest-O bakit hindi tayo nagtatagumpay. Ang sagot ay loy na naging tapat sa Panginoon at naging matatag. Kaya naman ibinalik sa kanya nang higit pa ang lahat ng nawala sa kanya- mga anak, at kay- dating sapatero. Tulad din natin, nakaranas din Corporation at ng Zest-air. simple, ang tagumpay ay wala sa papel na ang amanan. si Henry ng hirap, at dahil sa kanyang pag-aaral Bukod pa rito, naririyan din si Mark Zucker- tanging papel at pagtibayin na tayo ay natuto

Katulad ni Elijah na bagaman takot at pagod at patuloy na nakinig at nang mabuti, siya ngayon ang may-ari ng SM, berg, ang utak sa likod ng Facebook. Si Mark ay ng kasanayang kailangan sa mundong ito. sumunod sa tinig ng Panginoon. Kaya naman nanauli ang kanyang lakas “ at siya’y nagpatuloy sa ministeryo para sa Panginoon. Pero kahit gaano man kasaya ang tumambay, Katulad ni Pablo na nakulong ngunit nanatiling matatag at nagpatuloy

sa pangangaral ng ebanghelyo. Isang anghel ang inutusan ng Panginoon at makipaghuntahan kasama ang mga tropa mo, dahilan para siya’y makatakas sa pagkakapiit. Siya ay halos mamatay na sa minsan maitatanong mo rin, “Nasaan kaya si dagat ngunit iniligtas ng Diyos kung kaya siya’y nagpatuloy sa pagpapala- Sir? o Nasaan na naman kaya si Ma’am?” At sa ganap ng Salita sa mga Hentil. EARUDITE Katulad nilang lahat, maaring tayo rin ay makaranas ng mga “ ganitong mga pagkakataon ay maiisip mo na pagsubok, ng panunuligsa at mga paghihirap…. lang na hindi nga pala tayo nag-enroll para JOHN EARL MENDOZA CASTILLO tumambay lamang. Dahil tulad nila, ang pananampalataya [email protected] “ natin ay tulad din ng GINTO… o higit pa sa ginto kung kaya nararapat na subukin Karunungan at Kakayanan, Noon pa sana nakamtan sa apoy upang matiyak na tunay. aagang uwian. Break time na mas madalas CHED Memorandum Order No. 46 s. 2012. mangangahulugan ito na may pagkukulang sa Masakit man at mahirap, sa huli, ang apoy na ito ang magpapakinang pa kaysa klase. Ito ay ilan sa mga dahilan Walang tinukoy na estilo ng pagtuturo pagtuturo gamit ang makabagong pamamaraan M sa ating pananampalataya at magpapalakas sa ating ugnayan sa Kanya. kung bakit tuwang tuwa ang karamihan ng mga o pagsusuri sa OBE. Sa halip, ang tuon ay sa na inilunsad. estudyante. Pero kahit gaano man kasaya ang tu- pagtulong sa mga estudyante upang makamit Gayunpaman, dahil may ilang cluster na ina- “MULA SA PAHINA | 7 mambay, at makipaghuntahan kasama ang mga ang mga tinukoy na hangarin (Intended Learn- tasang bumuo ng syllabi noong Hunyo at Hulyo tropa mo, minsan maitatanong mo rin, “Nasaan ing Outcomes) na naka-align naman sa program na hindi nakapagpasa nito, ay hindi naisakatu- kaya si Sir? o Nasaan na naman kaya si Ma’am?” outcomes na tumutugon sa mas malawak na la- paran ang paggamit ng pare-parehong syllabi ...desisyong wais nga ba? At sa ganitong mga pagkakataon ay maiisip mo yunin ng unibersidad. ngayong unang semestre. Gayunpaman, dahil Bukod pa rito, ayon sa Foreign Direct Investments (FDI), higit na malaki na lang na hindi nga pala tayo nag-enroll para Dito sa BPSU, binalak na ipatupad ang OBE natalakay na sa mga naturang cluster ang mga ang naitutulong ng US kesa sa China. tumambay lamang. sa pamamagitan ng paggamit ng synchronized kakayanan na dapat na matutunan ng bawat es- Labintatlong porsiyento (13%) ng total net FDI ang pumasok sa ating Pero sa pagpasok ng kasalukuyang taon sa na OBE syllabus sa lahat ng campus nito. Sa tudyante sa bawat subject, at dahil may kapasi- bansa noong 2015, 0.01% (mas mababa sa $1 million) ang naibigay ng China. BPSU, tila parang nag-iba ang ihip ng hangin. ganitong pamamaraan, pareho lamang ang mga dad naman ang mga guro na gumawa ng sarili Sa katunayan, sa taong 2014, binigyang halaga ng Chinese Ambassador Zhao Nagtuturo na sina Sir at Mam. Ayaw na nila aral na ituturo ng mga propesor at pare-pareho nilang OBE syllabi, ang epekto ng pagbabagong Jianhua na mas malaki pa ang naiinvest ng Pilipinas sa bansang China kaysa ng ng late at absent sa klase. Sobrang halaga na ng rin ang mga kakayanang makakamit ng mga es- ito ay bahagya na nating nararamdaman. Na- bansa nila sa atin. oras na tayo ay maturuan, minsan nga may over tudyante, sila man ay nasa Main Campus, Orani, kalulungkot nga lamang dahil… bahagya pa la- Pagdating sa pagpapalitan ng pera, sa datos na ibinigay ng Bangko Sentral time pa. Tuloy, yung next subject instructor, na- Dinalupihan o kahit ano pang kampus ng BPSU. mang, dahil na rin sa pagkaantalang ito. ng Pilipinas, halos kalahati (43%) ng mga salaping nanggagaling sa ibang bansa gagalit, kasi nga nakokonsumo na yung oras na Katunayan, upang malaman kung naituturo At isa pang nakapanghihinayang ay kung ay galing pa rin sa Amerika, subalit kulang isang porsyento naman dito ay galing dapat kami ay turuan nya. ba nang tama ang mga lesson mula sa syllabus, bakit ngayon lang? Ang Handbook on Typology China. Iyong nga lang, bumigat din ang trabaho. isa rin sa mga balakin ay magkaroon ng uniied Outcome-based Education and Industrial Sus- Marami na ang kumuwestiyon sa pasya ng pangulo. Tama nga ba o mali ang Mas marami ang projects na kailangang ipasa, na eksaminasyon para sa bawat subject sa la- tainability Assessment ay inilabas ng CHED noon desisyong ito? mas maraming plates at output. hat ng programa at kampus. Dito ay matutukoy pang 2014. Kung kaagarang nasunod ito ng ating Ang sagot ay depende kung ano ang ating prayoridad: ang mapa- nindigan natin ang ating foreign independent policy o ang pag-unlad na Isa sa mga posibleng rason nito ay ang Out- kung nagagampanan ng isang guro ang kanyang unibersidad, sana’y naging malaking tulong ito, pang-ekonomiya? Handa ba nating panindigan ang magiging dagok sa comes-Based Education (OBE), ang bagong trabaho o hindi. lalo sa mga naunang graduates na dapat ay naabu- ekonomiya upang mapangalagaan ang soberanya ng bansa? O yayakapin pamamaraan ng pagtuturong nakalaang ga- Kung sakali, ang pagbagsak ng estudyante tan ang ganitong sistema. Nakamit sana nila ang natin ang suporta ng ibang bansa, kahit na mangahulugan itong kailangan mitin sa Higher Education Institutions ngayon sa naturang pagsusulit ay magiging isang rep- mga kakayanang kailangan nila sa pakikihamok nating isantabi ang soberanyang daan-daang taon nating pinagbuhusan ng sa bansa. Ito ay ipinatupad sa pamamagitan ng leksiyon sa performance ng mga guro. Posibleng sa mundong ito. Kung dati pa sana. dugo’t pawis para lang tuluyang makamit.

Truth will come to light, Light will ignite for Freedom! AGOSTO-OKTUBRE ISYU: XV BIlAnG: 1

nAnG EmESTRE OPINYON The Polytechnician U S T.P. 2016-2017 9 ANG OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY – ORANI CAMPUS Gayunpaman, para sa “ ating mga future educators, hindi sapat na alam SANGUINITY mo kung ANO ang dapat mong ituro. Mahalaga ring alam mo kung PAANO ito valiant ELMA BURCA MUÑOZ dapat na ituro. muñ[email protected] “ EDUARDO JR. BANDE BARRIOS [email protected] a ilang taong pamamalagi natin sa OC bilang mga mag-aaral na edukista, sa- Landas Sri-sari na ang mga bagong kaalamang tungo nakuha natin mula sa iba’t ibang subjects. Ba- To do or Not to do gaman madalas ay halos di na tayo matulog sa Federalismo dami ng mga proyektong kailangang ipasa at Ayon kay Dr. Scott Stevens, “Relective brics kung saan nabanggit ang mga ganitong mga pagsusulit na dapat paghandaan, sa huli teaching is remembering, thinking about and pamantayan. araming debate at diskusyon at mahaba-habang proseso pa ay sulit ang lahat sapagkat alam nating may- evaluating a teaching experience.” Mahalaga ang pagdadaanan ng panukalang palitan ng federalismo ang roong tayong babauning kaalaman sa ating ang relective teaching sa pagtuturo sapagkat Demonstrates mastery of the subject Mpamamaraan ng pamamahala sa ating estado na isinusulong ng pagsabak sa mundo ng pagtuturo. makagagawa tayo ng mga hakbang upang (Strand 4.1 of NCBTS) bagong "mayor" ng ating bansa, si Pres. Rodrigo Duterte. Ayon sa kanya, Mahalaga ang general education courses umangkop ang ating paraan ng pagtuturo at Bilang guro, marapat lamang na may tugon ito upang mabigyang pansin ang iba't-ibang sakit ng kasalukuyang sapagkat ang mga ito ang content mismo ng pagsusuri sa estudyante. Minsan, magtataka mataas tayong kaalaman sa asignaturang pamahalaan. ating mga ituturo bilang mga magiging guro tayo habang kinakalkula natin ang grado ng ating itinuturo. Kailangan ay maipamalas na- Kung ating uugatin, hindi na bago ang panukalang ito. Mula pa sa ka- sa elementarya. Gayunpaman, para sa ating ating mga estudyante ay mayroong mababa- tin sa mga batang hawak natin na ang tinu- panahunan ng ating mga bayaning sina Emilio Aguinaldo at Apolinario mga future educators, hindi sapat na alam mo ba, walang sinumiteng aktibidad, walang tak- turo natin ay naiintindihan natin nang sapat Mabini, isinusulong na ang pagbuo ng mga federal states sa arkipelago. dang-aralin na nakatala. Sa oras na iyon, suriin upang maunawaan din nila at mabatid ang Ngunit ano nga ba ang federalism at bakit pilit itong itinutulak sa kung ANO ang dapat mong ituro. Mahalaga ating bansa? ring alam mo kung PAANO ito dapat na ituro. muna natin ang ating sarili kung ano ba ang kahalagahan nito. Huwag tayong tumayo Sa sistemang ito, ang unitary form of government na ating tinatama- Diyan naman pumapasok ang ating mga pro- ginawa natin sa apat na grading periods. Sa sa harap ng ating mga estudyante na walang sa ngayon ay mahahati sa dalawa: ang National Federal Government at fessional education courses. pagbabalik tanaw na ito ay magagawa nating kahandaan at hindi naman pala naiintindi- Local State Government. Ang tatlong bituin sa bandila ng ating bansa ay Bagaman ang lahat ng ito ay mahalaga, malaman kung ano ang naging pagkukulang han ang leksiyon. Ang mga bata ngayon ay mahahati sa iba't-ibang estado. Sa gayon, diumano, madaling masolus- ang ilan ay tunay na tumatak sa atin nang at kung ano ang kailangang bigyang pansin. mapanuri. Kung makikita nila na hindi tayo yunan ang problema ng bawat isang estado. lubusan. Silipin natin ang ilan sa kanila. Huwag nating makagawian na magpa- sigurado at may agam-agam sa mga sinasabi Sa kabilang banda, maaari itong pagmulan ng dibisyon at di pan- attendance lang at huwag ng magklase. Walang natin, paano nila tayo paniniwalaan? tay-pantay na pag-angat sa bawat estado, dahilan upang magkaroon ng Begin with end in mind matututunan ang ating mga estudyante sa ga- Paano, halimbawa kung nagpatest tayong inggitan sa bawat isa. At higit sa lahat, kakailanganin ang malaking baha- (Corpuz and Salandanan, 2015) nitong sistema. Kaya nga tayo binabayaran ng hindi rin natin alam ang sagot? Majority wins

gdan ng pondo upang maipatupad ito. Sa araling ito sa Principles of Teaching, gobyerno o pribadong sektor para magturo at na lang ba? Samantala, kauganay ng survey ng Pulse Asia, lumabas naman ang nalaman nating, kailangan munang bumuo ipagkaloob sa ating estudyante ang kinakaila- Nakakahiya din naman na mas alam pa three way split na resulta hinggil sa pagtatanong sa mga Pilipino kung ng malinaw na layunin, bago tayo makapag- ngan nilang kaalaman. Hindi para lumuklok ng estudyante ang ating tinatalakay kaysa sa

pabor ba ang 1200 na Pilipino sa pagbabago ng sistema ng pamahalaan turo. Ang mga objectives na ito ang magdidik- sa ating silya at idukmo ang ulo sa lamesa. atin. Kung tayo ay magiging mga guro, dapat mula Unitary patungong Federal : 39% ang nagsabing suportado nila ang ta kung ano ang dapat na matutunan ng ating lang na mas mataas ang antas ng ating kaala- pagbabago, 33% ang nagwikang hindi sila sang-ayon at 28% ang hindi pa mga estudyante pagkatapos ng pag-aaral sa Assessment Methods should be valid man kaysa sa kanila. sigurado magpasa hanggang ngayon. isang paksa. Ito ang magsisilbi nating gabay (Carmines and Zeller, 1979) Nakatatakot ang magaganap sa “ upang hindi tayo maligaw at hindi kung saan Ayon sa libro nina Carmines and Zeller Make good use of allotted instructional saan mapunta ang usapan. na Reliability and Validty Assessment, sinabi time (Strand 4.3 of NCBTS) Pilipinas sa mga susunod na taon… lalo Ibig sabihin, iwasan natin ang pagkuku- na validity is the extent by which an instru- Ito ang isa sa pinakamahalaga, gamitin na’t sa mga taong ito nakasalalay ang wento ng tungkol sa buhay natin, kung paano ment measures what it intends to measure. nang maayos ang nakatakdang oras ng pag- pagpapasya kung marapat ba o hindi ang tayo tinutulungan ni bestfriend... kung gaano Bilang guro, ang iskor at grado na ating bini- tuturo. pagbabagong ibig ipakilala. ito kabait at kagalante... at kung anu-ano pa. bigay sa estudyante ay base lamang sa pagsu- Huwag tayong magpalabas nang maaga. Maaari naman ito kung ang nakasulat sa la- suri kung nakamit ba ng mga mag-aaral ang Ang bawat segundo ng eduksyon ay mahal- “ yunin natin ay “Pagkatapos ng talakayang ito, nakatakdang outcome o layunin. aga dahil sa mga oras na ito ay maari pa nat- ang mga mag-aaral ay: (1) natutukoy ang pa- Hindi natin maaaring bawasan ang pun- ing pandayin ang karunungan ng ating mga Ito ay isang mahalagang impormasyon, lalo na sa susunod na dala- ngalan ng aking bestfriend; (2) naiisa-isa ang tos ng bata dahil lamang hindi nailagay ang estudyante. wang taon, kung panghahawakan natin ang pagtataya ng pangulo nang mga tulong na nagawa ng aking bestfriend; kaniyang seksiyon o pangalan ng asignatura Kunwari ay ayaw pa natin silang palaba- sabihin nitong, "Not later than two years, we will submit the (federalism) at (3) naipaliliwanag ang mga hirap na aking o di kaya’y dahil mali ang ating pangalan. sin nang maaga subalit sa totoo lang ay halos issue for a plebiscite or a referendum." naranasan.” Subalit kung hindi ito ang layunin Hindi rin natin pwedeng babaan ang iskor hatakin na natin sila palabas. Bakit? Upang Ito ay mahalaga sapagkat sa huli, ang mga Pinoy pa rin ang magpa- natin ay huwag na nating ipagpilitan pa. ng isang bata dahil lang nakalimutan nitong makapagpahinga tayo? Huwag ganon. pasya kung ipatutupad ba ito o hindi sa pamamagitan ng isang referen- Baka magulat tayo na mas alam pa ng mga ilagay ang antas na ating naabot. Pero huwag din naman tayong sobrang dum o plebesitong binanggit ng pangulo. Gayunpaman, gaano na nga ba estudyante nating sagutan ang pagsusulit tung- Kung bachelor’s degree pa lang ay tila masipag. Yung tipong mag-eextend pa sa kahanda ang mga Pinoy sa paggawa ng ganto kalaking pagpaasya? kol sa personal nating buhay kaysa sa asigna- pasan na natin ang daigdig sa pag-aaral, tiyak pagtuturo. Noong 2014, isang dissertation sa Harvard University ang naging turang itinuro natin. Muli, ating tandaan, tayo na halos gagapang tayo upang masilat ang Ito ang ilan sa mga natutunan natin sa kontrobersiyal nang ipahayag nito na “Pinoy Facebook users are among ay magsimula sa malinaw na layunin upang masteral o doctorate degree natin pag dating iba’t ibang kursong ating tinalakay- mga the most unintelligent people.” Umani ito ng sari-saring komento mula sa magkaroon ng direksyon ang ating talakayan. ng panahon. Gayunpaman, hindi pa rin pa- paraan upang maging epektibong guro. mga netizens lalo na ang mga Pilipino na 47 milyon ay aktibo sa paggamit

tas sa mga estudyante na sila ay mabawasan Ito ay mga prinsipyo at teorya na hindi la- ng facebook, ayon sa isang report ng Rappler. Samantala, ipaliwanag naman ni Genevieve Molina, writer ng re- Relects on the extent of the ng puntos dahil hindi nila binigyang pugay mang pangtest paper o pang-LET... ito ay search, ang isa sa mga basehan ng konklusyong nabanggit. Ito ay ang attainment of learning goals ang pagkamit natin ng titulong iyon. Maaari mga araling nararapat isapuso at isabuhay,

isang eksperimento gamit ang isang post kung saan nakasaad “Don’t like (Strand 7.3 of National Competency Based lamang nating bawasan ang kanilang gra- lalo’t higit, kung tayo ay nasa loob na ng before you read the article.” Ito ay nilike ng 120, 560 netizens. Ngunit, Teacher Standards, 2006) do kung may nakalaan tayong analytic ru- silid-aralan at nakatayo bilang mga guro. lumalabas na 9800 na beses lamang itong binuksan- nangangahulugan na 91.87% ng nag-like sa post ay hindi man lang binasa ang artikulo. Masakit? Oo? Ngunit kung may katotohanan man ito, nakatatakot Tama na mayroon tayong kanya-kanyang “ ang magaganap sa Pilipinas sa mga susunod na taon… lalo na’t sa mga pamantayan sa pagsuri ng halaga ng isang taong ito nakasalalay ang pagpapasya kung marapat ba o hindi ang pag- babagong ibig ipakilala. sining na hindi maididikta ninuman. Sana nga buddy of art lang ay ang sining talaga ang ating binibig- yan ng halaga sa pagtuturing ng presyo dito at hindi ang pintor na lumikha dito CHRISTIAN CRUZ RODRIGUEZ “ [email protected] blueprint Ang halaga ng obra pintor sa likod ng hand-painted bag ay ang sikat na artista, na si Heart Evangelista samantalang ang ikalawang sining ay gawa lamang ng isang PATRICK AGCAOILI FRANCISCO [email protected] hindi kilalang pintor na si Mang Lamberto? ng dibuhistang walang pangalan Sa isang karaniwang pintor, Php 30 lamang sang linggo, buwan o higit pa. Ganito kahaba mamahaling balat ng kanyang kambas na kulay da- ang halaga ng isang sining per square inch. Sa- ang panahong iginugugol sa paglilimbag ng landan. Dominante ang dilag na singrikit ng mga makatuwid, sa 35cmx25cm na sining na ginawa Bagong Uso isang obra. Pagod, puyat at gutom ay hindi ha- bulaklak sa kanyang buhok sa sentro ng obra- puno ni Heart ay magkakaroon lamang ng P4,200 ang lam mo ba na noong 2011 ay nagpasa si Quezon City Rep. Winston los na nararamdaman sa oras ng trabaho. Ga- ng panglaw na dinadamayan ng buwan… taliwas sa isang karaniwang pintor. Paano pa kung ikaw ay nyanI kung maglaan ng oras ang mga DIBUHISTA, buhay na buhay at masayang kulay ng kanbas. nagsisimula pa lamang sa larangan ng sining? Castelo ng Anti-Angry Birds Bill? Alam mo rin bang idineklara ng ating dating pangulong Noynoy Aquino ang ika-3 ng Agosto bilang lalo’t ito ang kanilang paraan upang mailabas ang Ang halaga ng 35cmx25cm na obra? Siyam- Ang price range ng isang beginner sa Agono Rizal A silakbo ng kanilang damdamin. Bawat patak ng oras napung libong piso (Php 90,000), hindi pa kasama Philippine Facebook Day? E, na pagkatapos nating makakuha ng pwesto sa (Art Capital of the Philippines) ay P5 per square limang iba’t ibang beauty pageant ay pinagbawalan ang Pilipinas na sumali ay pinahahalagahan sapagkat kada segundong lu- ang presyo ng mamahaling Birkin bag na siyang inch, samakatuwid ay, P700.00 lamang ang kiki- sa mga ito sa susunod pang dalawang taon, alam mo ba iyon? milipas ay may katumbas na halaga, ultimo pinaka- nagsisilbing kambas sa sining. tain sa 35cmx25cm. Lubhang napakaliit. maliit na detalye ay mabusising kinakalikot. Bawat Malalim at makabuluhan. Ganito mo naman Sa laki ng diperensiya ng halaga ng obra ni At alam mo rin ba na ang mga users. hagod ng pinsel ay may natatagong kwento. Dumi mailalarawan ang sining ng isang dibuhista kung Heart sa normal na price range, tiyak na may- balitang ito ay gawa-gawa lamang at Sa araw-araw nating pamumu- at pintura sa kamay ang natatanging palatandaan na saan hinagod ng oil colors ang hubad na katawan roong espesyal dito. Ang tanong lamang ay alin pawang walang katotohanan? Ito ay hay ay naging parte na nito ang so- siya’y isang tunay na pintor. ng isang babae at sanggol na nasa ibabaw ng dala- ang espesyal- ang obra ba o ang dibuhista? Tama ilan lamang sa mga artikulong nag- cial media. Dahil sa pagkauso ng Ngunit gaano man kahaba ang panahong ginu- wang mukha ng pagkabigo at pait na lumulutang na mayroon tayong kanya-kanyang pamantayan trend sa social media na ipinost ng Smart Phones ay mas naging madali gugol dito ng dibuhista, ito’y hindi katiyakan na ang sa faded na kulay ng burnt sienna, raw umber at sa pagsuri ng halaga ng isang sining na hindi mai- iba’t ibang hindi mapagkakatiwalaang ang pag-access natin dito. Isang click kanyang obra ay mabibigyan ng halaga, lalo na’t ang yellow ochre. didikta ninuman. Sana nga lang ay ang sining ta-

social media sites na pinangalanan lang ay maaari na nating mabasa bawat tao ay may kanya-kanyang pamantayan sa Ang halaga? Trenta pesos per square inch. Dahil laga ang ating binibigyan ng halaga sa pagtutu- ng GMA NEWS ONLINE sa artikulo ang mga pinakabagong balita. Tila pagtangkilik ng sining. ito ay may sukat na 16” x 26” lumalabas na ang hala- ring ng presyo dito at hindi ang pintor na nito noong ika-3 ng Oktubre 2014. ito na nga ang ginagawang pamatay Simple nguni’t sopistikado- ganito mo ila- ga ng obra ay Php 12, 480. lumikha dito dahil kung magkagayon ay kaha-

Ilan sa mga ito ang SO WHAT’S oras ng marami sa atin. Pagkagising, larawan ang obra ng isang dibuhista, gamit ang Bakit nga ba napakalaki ng diperensya ng halaga bag-habag ang napakaraming mahuhusay at NEWS, he Philippine Chronicle at bago matulog, bago at pagkatapos ng mamahaling acrylic paint na hinagod ng pinsel sa ng dalawang obra? Posible kayang ito ay dahil ang dedikadong dibuhistang walang pangalan. Adobo Chronicle na nag-ulat ng mga klase, habang nasa byahe at basta may nasabing balita. Ilan lang ang mga ito bakanteng oras. Ayon sa WE ARE sa mga pekeng balita na nagkalat na SOCIAL, magkakasama ang mga pangulo ng bansa na tinaguriang “Undisputed na lamang ay ang simpleng pagshare natin ng mga Ito ay isang nakatatawang social media sites at pinaglalaruan at bansang Pilipinas, Brazil at hailand King of Facebook Conversation” sa kasagsagan ng impormasyon na ating nababasa lalo na kung ito’y katotohanan. Isang nakatata- “ niloloko ang ating mga isip. sa unang pwesto sa mga bansa na may eleksyon matapos maging sentro ng 64% ng mga hindi naman napatunayan o walang pruweba. wang katotohanan ngunit lub- Kung totoo ang lahat ng bagay pinakamaraming oras na nagagamit pag-uusap sa site. Nawawala na ang pagiging mapag-obserba ng na nababasa natin sa Social Media, sa social media na umaabot ng 5.2 At kahit ang mga simpleng komentong ating iba sa atin kaya’t gayon na lamang na tayo’y mani- hang nakababahala. Hanggang tatlong beses na sanang namamatay oras kada araw. nababasa sa social network ay maaring makaapekto wala. Sabi nga nila “Ang naniniwala sa sabi-sabi ay saan nga ba ang kaya nating ang sikat na aktor na si Jackie Chan, Bukod pa rito, malaki rin ang sa ating mga pananaw. Ayon sa pag-aaral na ginawa walang bait sa sarili” tinakasan na ba tayo ng bait sa i-like, i-share, at i-post na inatake raw sa puso noong 2011, epekto ng social media sa nakaraang nina Dominique Brossard at Dietram A. Scheufele, sarili at gayon na lamang tayong maniwala sa mga para lamang makasabay sa sumunod noong 2013 at nito lamang eleksiyon. Kinilala ito ng isang politi- researchers, ang mga comments ng mga mamba- sabi-sabi? “ 2016. Kung totoo ito, sino ang nakita cal anthropologist at senior lecturer basa ay kayang magpabago sa mga pananaw ng iba Ayon kay Dr. Pamela Rutledge, Director of uso? natin sa pelikulang Skiptrace na kala- sa UP Diliman sa isang artikulo ng pang mambabasa. Ito ay ayon sa ginawa nilang sur- Media Psychology Research Center. Isa sa mga da- labas lamang ngayong taon? ABS-CBN. Noong 2010, mayroon vey sa 1183 na tao ukol sa epekto ng crude o troll- hilan nito ay ang pagiging trending ng isang issue, Dahil ba trending ang kawalan ng kakayanang Batay sa datos ng Smart Insights, lamang 23 Pilipino na gumagamit ng like comments. na kapag nakita mo ang ibang tao na nagreact sa maging mapanuri, ay makikisakay na rin tayo? umabot na sa halos 3.419 bilyon ang internet, ngunit sa nakaraang elek- Sadyang napaka-advance na ng ating teknolohi- isang post ay hindi ka na maiilang o magdadala- Sadyang napakalawak ng kapangyarihan ng naitalang internet users nito lamang siyon, tumaas na ito ng higit 100%. ya na anumang oras ay mabilis na nating malala- wang isip na mag-react din dito upang masabing social media. Ito ay mainam na gamitin, huwag la- Enero 2016. At tinatayang 2.307 Bil- Pinakakapansinpansin ang epekto man ang mga nangyayari sa paligid, kaya’t ganon na nakakasabay ka sa uso. mang tayo ang kanyang pasusunurin. lion dito ay aktibong social media nito sa kampanya ng kasalukuyang lang din kabilis tayong maloko ng iba. Halimbawa Truth will come to light, Light will ignite for Freedom! 10 The Polytechnician OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY – ORANI CAMPUS ScenesLINES & -ANG KANAL

-SAPACK

-MAGKANO PO?

KOMIKS N -HINUGUTANG SAGOT -BOOOSEEET

-LAPIS -MA’AM

-FAVORITISM -OA

-3R -HOLDAP -CHEER LEADER

-MS. U -MAG-LOLO BE LIKE

-KUMPARE -AKALA KO LANG -JOSPH

-FLOR LATHALAIN 11 ENSOR DEF SANT IAM IA IR GO M PATRICK A. FRANCISCO he best

ILUSTRASYON NI PRESIDENT we never had Pagsasalaysay ni EDUARDO JR. B. BARRIOS

“Noong bata ako, umakyat ako sa bu- Dahil sa tapang niyang taglay ay tinagurian siyang bong namin. Hindi ako kinaya, kaya na- laglag ako. Mula noon nauso na ang term Iron Lady of Asia.

na ‘hulog ng langit.' “Many were not telling the whole truth. Tila literal ngang hinulog ng langit si Miriam Defensor Santiago Why did man climb Mt. Everest? Because it You know, if you tell half a lie or half upang gampanan ang napakalaking papel sa lipunan ng bansa. the truth that’s no longer the truth.” is there. Why am I Fighting graft and Hindi rin makukuwestiyon ang katapatan ni Santiago sa kaniyang “Let’s just say I was a knowledge corruption? Because it is here! pinanumpaang katungkulan at pagbibigay serbisyo. vulture. I loved learning things. Walang takot na nakipagbakbakan sa kurapsiyon sa Pilipinas. I love learning encyclopedias. I had “There is no substitute for promised to read the encyclopedia “Ang problema sa bansa nating reputation. It is like virginity, from beginning to end, and once lost, it can never I finished it.” ito... ang nagsasalita ‘yon din ang be recovered.”

Isinilang na taglay ang nakabibilib na talino. Nakapagtapos sa Uni- magnanakaw.” Kailanman ay di nadusingan ang kaniyang pangalan. Malinis na versity of the Philippines na may gradong 1.1, malapit na sa perpektong record sa Commission on Audit, walang kickback sa kaniyang pork markang uno na maaaring makuha sa nasabing unibersidad. Hinangaan sa kaniyang matitinding direktang patutsada sa mga opisyal sa gobyerno na sangkot sa nakawan ng kaban ng bayan. barrel at hindi tumanggap ni sentimong halaga mula sa pondo para sa serbisyo sa bayan “They have all the intelligence of political cockroaches.” “We are really really sick. We are morally sick. “Anyway, as Immigration Commissioner, I am living the life of a Hindi maipagkakaila na angat ang kakayanan at kaalamang taglay We are mentally sick. T he higher he posiion, he nun. My salary is very low, only 12,000 a month, and so in efect I have ni Santiago sa iba kung kaya nagawa nitong matapos ang kaniyang taken a vow of poverty. I am a lowly subordinate of the President, so I Master’s degree sa loob ng isang taon at doctorate degree sa loob la- higher he mental sickness.” owe her the vow of obedience. mang ng anim na buwan sa isang law school sa Estados Unidos, ang University of Michigan. Dahil sa matibay na panindigan upang masugpo ang kurapsyon at And because I am too busy fighting criminal katalinuhan sa napiling larangan ay naging susi ito upang maging kau- na-unahang Pilipino at Asyanong nahalal bilang judge ng International syndicates, I have no time left for my husband. “I am surrounded by idiots.” Criminal Court.

Nagawa nitong makatungtong sa iba’t ibang tanyag na paaralan sa “Those crooks exhibit the epidermis of So in effect I have taken the vow of chastity!” labas ng bansa para sa kaniyang postdoctoral studies tulad ng Oxford pachyderms. But I am prepared to fight them. University, Stanford University, Harvard University at iba pa. Nagsakripisyo... pero hindi sumuko at nagpatuloy pa rin sa I have cultivated intestinal fortitude.” paglilingkod. Sa kagustuhan nitong mapagsilbihan at malunasan ang sakit ng bayan, tatlong beses na sinubukan ni Santiago na maging Kahit saan, kahit kailan, ay handang makipagbakbakan sa katiwalian. “There’s no intelligent life down here. Beam me up, scotty.” presidente ng bansa.

Sa talino niya, kahit sa buhay pag-ibig wagi ang kanyang mga litanya. “Ang unang bagay na gusto kong malaman sa inyo ay ito: Hindi ba nagbebenta kayo ng house? Sino sa inyo ang nagbenta “For those who like me, raise “Kapag walang maisagot sa exam, ilagay ninyo ‘Red ng House of representatives? Makakatikim sa akin ng suntok.” your hands. For those who don’t, Horse’ dahil ito ang tama. Pero kung gusto ninyo Hindi pepreno. Aaray ka, pero babawi naman ng komedya. raise your standards.” mas sigurado, isulat ninyo ‘magmahal’ dahil kailan- ....ngunit tatlong beses ring nabigo. Sa lahat ng pinamalas ni Santia- man, hindi mali ang magmahal.” Answer! And dont go, hindi pa rin siya pumasa sa pamantayan ng mga Pilipino. “ At dahil sa pagmamahal na ito, ang pag-ibig sa bayan ay buong ta- Ginawa lahat ng senadora para isambulat ang katiwalian sa ating pang niyang ipinaglaban- sa kapwa Pilipino man, o sa mga dayuhan. play words with me. bansa at makapaglingkod. Pero lahat ay may dulo... may katapusan... “Sir, I remind you that as the Commissioner of Immigration “I have passed through the hard- and Deportation, I represent the majesty of the Republic of the Philippines. You have the obligation to show respect and courtesy Words are my est of physical trepiditions and to me. Now shut up, or I’ll kill knock your teeth of!” hardship. Cancer is not an easy disease and still thereafter.” Maliban sa pagtatrabaho sa sektor ng ehekutibo bilang com- livelihood” missioner of immigration, umalagwa din si Santiago sa dalawa pang sangay ng pamahalaan, ang lehislatibo at hudikatura. Hindi ka makakaligtas sa mapanuring tainga, matalas na isip at Ininda ng senadora ang stage 4 cancer na dumapo sa kaniya. matulis niyang salita na kaniyang sandata sa pagdinig ng mga kaso. “When I die I don’t want ‘R.I.P.’ “I eat death threats” “There can never be peace without justice.” initials on my tombstone. Ang gusto Sa kabila nito ay patuloy siyang naglingkod sa bayan. Handang lumaban para sa hustisya. “Don’t quibble with me. “I only advised; I did not order.” ko “I.S.R.” “I SHALL RETURN.” Really? Buti sana kung wala akong doctorate o hindi ako nag-gradu- “Handbags. I don’t at all like them because they occupy my hands. My hands always have At tunay nga, sa kanyang pagpanaw, ang alaala ng isang matapang ate sa UP. Malas natin, I did both.” at matalinong lider na nagpamulat sa mga Pinoy kung paano maging to be ready in case I need to slap somebody.” Hindi maawat ang husay at pakikipag-argumento ni Santiago sa matalinong mga mamamayan ay habangbuhay na makikintal sa ating ilalim ng lehislatibo bilang senador ng tatlong termino. mga isipan. MT. SAMAT, SHRINE OF VALOR

Mga literal na batong duguan ang naging bahagi ng pundasyon ng bahagdang paakyat sa dambuhalang krus na may labing apat na pataas na bahagdan< mula sa libis ng bundok. Ang mga duguang bato ay mula pa sa isla ng Corregidor. Ang dambana ng kagitingan ay nakumpleto at inagurahan noong 1970 kung saan makikita ang museyo ng pag-alala sa nakaraang panahon ng digmaan… mga panahon kung saan ang mga Amerikano ay katuwang ng mga Pinoy sa pagtatanggol ng demokrasya ng bansa. k sa ukit

Ang bawat sulok ng bigang nakatayo sa bundok na hiti <

ABUCAY MUNICIPAL HALL Bago pa ang rehimeng Amerikano pinagtulungang itatag ng dalawang lahi ang Abucay Municipal Hall na inatake ng mga gerilya upang bawiin ang 200 kaban ng palay noong Disyembre 1944. Simbulo ng pagbabayanihan ng

< COMMEMORATIVE MARKER IN HERMOSA Magugunita sa Commemorative Marker ang libu-libong mga namatay sa kasagsagan ng ikalawang digmaang pandaigdig. Ginu- gunita ng sagisag na to ang 62 Km. Death march marker… sa lugar kung saan ang dugo ay umagos

FALL OF BATAAN MARKER

FIRST LINE OF DEFENSE < Magkatuwang na itinatag ng Pilipino at Amerikano ang irst line of defense noong panahon ng pananakop ng mga Hapones. Binuo nila ang First line of defense na itinatag ng 38th infantry di- vision, sundalo ng Estados Unidos. Ito ay pag-alala sa mga manananggol ng

Bataan.

Sa bantayog na ito, sinim ulan <

FLAMING SWORD Sinasagisag ang katapangan at kagitingan ng mga Pilipino at Amerikano na naging bahagi ng martya ng kamatayan. Ang bantayog na ‘to’y lipos < SURRENDER SITE Dito’y naganap ang kalunos-lunos na pagsuko ni Major Edward P. King, sa mga sun- dalo ng Hapon. sa ilalim ng mangga sa likuran ng Balanga Elementary, School. Tila ba ang demokrasyang ipinaglala ban ay <

ng m a ba bakas sa muhon ng Death March. a Ang kaparangan din ang nagsilbing pansamantalang kampo ng

mga bihag ng sundalo ng Hapon noong Abril 11, 1942. Ito rin ang ikalawang araw ng makasaysayang Death March ng mga Pilipino’t Amerikanong sundalo. DEATH MARCH MARKER < ng m a sisiglaw sa bantayog na makikita sa kabayanan ng Atilano, Ricardo, Bagac a Tinatawag itong Philppine – Japanese Tower. Ito ang katotohanan sa pagtatapos ng malupit na digmaan… ang pagkaka- roon ng kasunduan, ng kapayapaan at pagkakaibigan. Ang toreng ito’y itinatag ng Rio Kosei Kai Group noong 1975. ikalawang pandaigdigang digmaan, itinatag ng USAFFE, ang pangunahing posisyong pandigma o mas kila- la sa tawag na Abucay – Morong line. Dito rin isinagawa ang detalyado at maingat na pagpaplano na tinatawag na war plan orange 3 na sadyang lubos na pinag-isipan ng mga man- dirigmang tagapagtanggol ng bansa. < MAIN BATTLE POSITION, MABATANG CATHOLIC < CHURCH PHILIPPINE-JAPANESE FRIENDSHIP TOWER Pinoy at K a no . Sila ang nagtulungan na ibu- hos ang kanilang buong lakas, upang ipagtanggol ang demokrasya habang

kinakanyon ng Hapones na nakaposte

sa Catholic Church Belfry. CATHOLIC CHURCH, < ST. JOSEPH CATHEDRAL, BALANGA CITY a t m g a banyaga’y minsang naging magkakampi at naging bahagi ng Death March. Ang Zero Km. Death March Marker na matatagpuan sa bayan ng Poblacion, Marive- les ay ang naging simula ng mahabang pagla- lakbay ng may 70,000 bilanggo ng digmaan na kinabibilangan ng mga Pilipino at Amerikano, < patungong Camp O’ Donell sa Capaz, Tarlac.

Tinatayang 25,000 Pilipino at 2,000 Amerikano

ang namatay sa martyang ito. ZERO KM. DEATH MARCH MARKER THE FINAL BATTLE COMMEMORATIVE < MARKER sa t in di ng labanang naganap. Tumulak na may 1,000 yarda ang layo mula sa pangunahing linyang pan- laban noong Abril 6 hanggang sa magapi ng mga Hapon ang lahat ng linyang pang-opensa ng 22nd at 23rd infantry regiments. Nagresulta ito sa pagkakahiwalay ng 11 pulutong at ng pagsuko ng Bataan. LATHALAINThe Polytechnician at panitikan

NI OWEN DIZON 14 LATHALAINThe Polytechnician ANG OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY - ORANI CAMPUS

ISTORYA AT ILUSTRASYON NI PATRICK A. FRANCISCO Ang alamat ng isang Master alang dudang nahuli na nga ng larong Pokemon ang puso ng mga Pilipino na sinuong ang ulan man o init ng araw, umaga man o gabi, may pasok man o wala, para lamang makahanap ng mga pokemon at tanghaling isang tunay na master. Nito lamang Agosto 6, 2016 inilabas sa Pilipinas ang isa sa mga pinakasikat na laro ngayon, ang Pokemon GO, isang Location Based – Augmented Reality Game na gumagamit ng Global Positioning System o GPS upang makapanghuli at makipaglaban sa mga virtual monsters na mas W kilala bilang mga pokemon. At sa loob ng ilang buwan, iilang Pinoy na ang nahumaling sa larong ito. Natulog ng umaga, gumising pa ng maaga, sumugod sa ulan, nagcutting sa klase, at inaway ng poreber- isinakripisyo ang lahat para tanghaling pinakamahusay. Subalit marami man ang naghahangad, sa huli, ay ilan lamang ang tatanghaling tunay na master. Ang tanong, isa ka ba sa kanila? STAY FOCUSED POKEMON FIRST Kung gusto mong maging master, tandaan mo palagi na ang pag-aaral, nakakasira ng pagpopokemon yan! BEFORE BOYS/ Tanggalin mo sa sistema mo ang lahat ng nakakasagabal at tuluyan ka nang GIRLS magpakain sa sistema ng laro. Lubus lubusin mo ang araw at wag mo nang intindihin pa ang ibang mga bagay. Oo tama!, wag kang mag boboyfriend/girlfriend dahil nakakasira sila sa paglalaro. Walang review –review. Anong gi- Kung gusto mo talagang maging master, dapat si Pokemon GO lang ang karelasyon mo. Wag mo nagawa ni klasmeyt kung sakaling may nang hatian ng oras ang paglalaro mo. Bukod sa pagiging magastos, magdedemand pa yan ng surprise test man? Wag ka muna ding atensyon at maraming oras mo. Hindi ka nila hahayaang maghunt ng pokemon at lilimitahan nila gumawa ng assignments. Marami ka yung mga gusto mong gawin. namang oras bukas at dun ka na lang kumopya. Tutal makapal naman ang mukha mo at di ka naman nahihiya sa mga kaklase mong urat na urat sa muka mo tuwing kumukopya ka sa kaniya. Magdadrama pa yan at papapiliin ka kung Pokemon GO o sila. Si BF/GF aawayin ka palagi, si Just keep up the good work! Biruin mo, kung gagawa ka ng assignment at magrereview, naii- Pokemon GO hindi- malilimutan mo ang problema. Si BF/GF iiwan ka lang, si Pokemon GO hin- magine mo ba ang napakalaking oras na masasayang mo- oras na dapat sana ay ginagamit mo sa mas di- bibigyan ka pa ng mga kaibigan. Si BF/GF iiwan kang walang laman ang walet mo, si Pokemon makabuluhang pagtahak ng ilang kilometro ng paglalakad at pagpisa ng ilang Pokemon Egg. GO hindi- iiwan kang nakangiti. O, ano? Sinong pipiliin mo? Ilan lamang yan sa mga bagay na hahadlang sayo kaya’t hu- wag magpapadistrak. Stay Focused! Choose better Friends Kung pipili ka lang din ng mga kaibigan, pumili ka na ng Bad Weather No More mga makakatulong sa promising mong karir. Piliin mo yung Ang mga master, sala sa init sala sa lamig. Kahit mga kaibigan mong papasok lang ng klasrum para maki-charge, umulan man ng sangkatutak na balakid sa daan ay yung mga kaibigang masipag maglakad na makakasama mo kayang-kayang harapin. Mapatanghaling tapat man buong araw at gabi, yung mga kaibigang gumagawa ng sariling yan o umpos taong baha, dapat ay ready ka palaging schedule at papasok lang tuwing may test at mga quiz. Tapos, gumora. Wala dapat masamang panahon para sayo. Para pumili na din kayo ng bago nyong course, dun na kayo sa Bach- saan pa at naimbento ang payong. Dapat ay di ka takot pag- elor of Science in Pokemon GO para everybody happy. pawisan. Dapat ay di ka rin takot sa kulog at kidlat dahil ang Pero syempre, wag nyong kalilimutang magsama ng mga mga master ay di nagpapaapekto sa panahon. Libutin mo ang kaibigang pwede nyong kopyahan. Sila dapat yung una sa lista- bawat sulok at eskinita ng bayan nyo na parang normal na han dahil sa kanila nakadepende ang grade nyo. araw lang. E ano naman kung magkaroon ka man ng leptospi- rosis o tamaan ng kidlat, diba? It’s no big deal!

Sleep is for the Weak Ang mga master, kulang ang ilang oras lamang ng paglalaro. Ma- bagal ang progreso ng paglelevel-up mo kung ilang oras ka lang naglalaro kada araw. Kaya bakit ka pa matutulog? Isipin mo kung ilang mga bagong pokemon na ang nahuhuli mo sana at naidadagdag sa iyong koleksyon sa loob ng walong oras na itinutulog mo... ilang mga PokeStops na ang madadaaan upang makakolekta ng mas marami pang mga items... ilang pokemon gyms ang iyong malalabanan. E ano kung antukin ka sa kalagitnaan ng klase? Tutal ay di ka rin na- man nakikinig sa titser mo at easy-easy lang naman sayo ang pagpapa- haba ng leeg sa tuwing may test. Kaya tandaan, sleep is for the weak! Tapos, kapag payari na ang sem, pumunta ka sa titser Make Pokemon Go as your last subject mo- tiyak, makakakuha ka ng Pagkatapos ng klase at nag-aayang gumala ang mga barkada mo, wag ka na magdalawang Pokemon Egg na maghahatch isip na sumama. Lumakad kayo nang lumakad hanggang sa mangagsimagaan ang mga paa into Singko. Hilingin mo na lang nyo. Wag kang titigil. Magpamadaling araw ka, tutal, takot na takot ka naman mautusan sa kay Arceus na mag-evolve ito bahay nyo. Baka mautusan ka pang maghugas ng platong pinagkainan mo rin naman. Baka into tres. Gudlak kung madaling pagpupunasin ka pa ng bintana nyo na sa sobrang alikabok, e kaya na ulit bumuo ng isa pang pakiusapan yung titser mo! bahay. Okay lang na magalit si nanay, tutal, kakalma rin naman siya pag sinabi mong naglev- el-up ka na. Mapa-proud siya nang sobra dahil nagkaroon siya ng isang anak na propesyunal na pokemon master. The Polytechnician LATHALAIN 15 ANG OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY - ORANI CAMPUS LARAWANG KUHA SA INTERNET

Ulat ng Marka para sa Unang Semestre ng Administrasyong Duterte

SA PAG-UULAT NI ELMA B. MUÑOZ Republika ng Pilipinas Maynila Pangalan: RODRIGO “RODY” ROA DUTERTE Edad: 71 Kasarian: LALAKI Kapanganakan: MARSO 28, 1945 Posisyon: IKA-16 NA PANGULO NG PILIPINAS

Ang kard na ito ay maaring magsilbing basehan sa pagmonitor sa kahusayang ipinakita ni “Digong” sa unang limang buwan ng kanyang termino.

Larangan Marka Pagpapahalaga

Sa pagtatala ng bagong kasaysayan sa pagpapababa ng Gloria Macapagal Arroyo kriminalidad ng bansa sa pamamagitan ng pagsugpo sa • Isulong ang federalismo sa bansa na matagal na ilegal na droga, si Digong ay binigyan ng gradong 80% ni ring sinisikap na gawin mula pa noong panahon nina HEKASI 80% Senator Sherwin Gatchalian. Emilio Aguinaldo at Apolinario Mabini. Bukod pa rito ay ang mga hangarin at pangako ng ad- • Tuldukan ang kulang tatlong dekadang usapin ministrasyong Duterte na kung makakamit sa panahon ukol sa paglilibing kay dating pangulong Ferdinand Mar- ng kanyang panunungkulan ay maitatala sa mga aklat ng cos sa Libingan ng mga Bayani. kasaysayan. • Maipagkaloob sa mga magsasaka ang lupaing • Ibalik ang parusang kamatayang winakasan, isang may 18 taon na dapat napakikinabangan ng mga ito, ayon dekada na ang nakararaan noong panahon ni Pangulong sa Comprehensive Agrarian Reform Program (CARP).

Mapupuna ang araw-araw na ADDITION sa bilang Kung bibigyan ng interpretasyon ang mga naganap na ng mga namamatay bunsod ng kampanya kontra ilegal ito sa ilang buwan ng adminitrasyong Duterte, masasa- na droga. Tinatayang sampung tao ang namamatay dahil bi natin na epektibo nga ang kanyang Oplan Tokhang. dito ayon sa statistics ng National Capital Regional Police Sino ba naman ang hindi matatakot sa utos ni Digong na Oice (NCRPO). Limang buwan matapos ang pag-upo ni “ Shoot him dead”, kung manlaban ang mga hinuhuling SIPNAYAN 90% pangulong Duterte, 402 na ang napatay sa operasyon ng suspect. Hamakin mong sa oras na umalma ka ay im-MI- mga pulis dahil sa panlalaban diumano ng mga inaares- NUS ka na sa populasyon ng bansa. tong suspek. Samantala, nagMINUS rin ang antas ng crime rate rito Mahusay rin ang MULTIPLICATION sa bilang ng ayon sa PNP. Katunayan, 60% ang ibinaba nito ngayong mga sumusukong sangkot sa ilegal na droga. Katunayan, taon dahil diumano sa kampanyang ito ng pangulo. noong August 2, umabot sa 565,806 ang mga kusang su- Iyon nga lang ay tila naDIVIDE tayo nito mula sa mga mukong mga user at mga drug pusher. Higit 5,400 na- dating kaalyansa. Dahil sa mga pangyayaring ito, ang U.S. man ang mga naaresto sa mga isinagawang operasyon ng State Department at Human Rights Experts ay tumuligsa pinalakas na kampanya ng mga pulisya kontra droga. Kaa- sa lumolobong bilang ng pagpatay sa mga suspek. Ayon sa linsabay nito, nag-multiply din ang bilang ng mga inmates kanila, marapat umano na sundin nila ang international sa mga kulungan partikular na sa Naga Provincial Jail. human rights policies sa pagpapatupad nito. Bunsod nito, Ayon sa United Nations, mayroon itong 400% congestion dibisyon sa pagitan ng U.S. at Pilipinas ang resulta. rate. Tunay nga naman, dahil ang ideal number of detain- Sa kabila nito, 90% pa rin ang ibinigay na grado ni ees rito ay 120 lamang, ngunit ngayon, 493 na ang mga ito. Senate majority Leader Vicente “Tito” Sotto.

Pasang awang marka bunsod ng limitasyong mapredict dugong kampaya kontra droga. Nariyan din ang pahayag ang mga posibleng outcomes, partikular na ng kanyang niya ng pagkalas ng Pinas sa UN at ang pagpapaalis ng mga pananalita. Bunsod nito, hindi iilang beses na nagla- mga banyaga sa Mindanao. INGLES 75% ban-bawi ang pangulo. Karamihan ng mga ito ay binawi rin ng mga speaker ng Noong Mayo, sa isang panayam ay sinabi ni Digong na pangulo, bunsod na rin ng hindi magandang reaksiyong ang mga journalist na pinapatay ay mga corrupt. Ngunit inaani ng mga naturang komento. ito ay nakitang banta ng mga mamamahayag kung kaya Kung kaya naman ang ilang mga Pinoy na nakakapre- ilang linggo matapos ang pahayag, nagpaliwanag ang dict ng posibleng outcome ng mga laban-bawing komento presidential spokesman Salvador Panelo na “(na-)misun- na ito, lalo na sa seguridad at ekonomiya ng Pilipinas ay derstood” lamang umano ang mga salita ng pangulo. masidhing binatikos ang pangulo, kabilang na ang artis- Gayundin sa mga naging pahayag nito sa bansang tang si Agot Isidro at si Senador Panilo Lacson na binig- Amerika, sa United Nations na tumuligsa sa kanyang ma- yan si Digong ng gradong pasang awa.

Ang pag-uugali ay mga konseptong hindi lamang tinata- ings… at mahinang foreign relations, nanatiling malakas lakay kung hindi isinasabuhay kung kaya ito ay markang ang trust ratings ng pangulo ayon sa survey na isina- hinugot hindi mula sa anumang pagsusulit kung hindi gawa ng Pulse Asia sa 1200 na respondente nitong na- EDUKASYON SA 86% mula sa pagsisiyasat at obserbasyon sa kanyang araw-araw karaang Oktubre, na nagsasaad na 86% ang naniniwala PAGPAPAKATAO na gawi. sa kakayanan ni Duterte. “Go to hell!” , “ Pu****ina” , at “ Son of a whore!” Ba- Bagaman ito ay bumaba mula sa dating 91%, nanatili pa rin gaman normal na itong pananalita niya at sa kabila ng diumanong siya ang nakakuha ng pinakamataas na inisyal maraming pagbatikos sa kanyang kampanya kontra dro- na trust rating sa lahat ng pangulong naisarbey ng Pulse ga… mga isyu ng paglobo ng kaso ng extra judicial kill- Asia at ang pinakapinagkakatiwalaan sa gobyerno.

Tunay ngang nagpakita ng masidhing pagsisikap at kasiyahan sa pagsagawa ng mga tungkulin sa pamahalaan ang pangulo. Gayunpaman, nagsisimula pa lang ang lahat, asahan ang marami pang Remarks: pagbabago. Tandaan lamang, na nasa katuparan ang diwa ng isang pangako. Truth will come to light, Light will ignite for Freedom! 16 The Polytechnician OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY – ORANI CAMPUS

panitikanHARAYA BALITA NI INTOY KULAMBO

“GA, wag mo nang palalabasin si Joyce.” Ito ang mahigpit na bilin sa akin ISANG operas- ng aking asawa na si Edgar. Takot si Edgar na may mangyaring masama sa yon na naman ang ikina- aming nag-iisang anak. Syempre mas lalo na ako. Si Joyce kasi ang aming lakas sa ng PNP na kaagapay ang ni Edgar. Malambing si Joyce. Sobra. Hindi na baleng maubos ang aming lakas PDEA, malapit sa aming sa maghapong pagpapagal, basta matiyak namin na busog sa pagmamahal at lugar. Siguradong ikagagalak pag-aalaga ang aming anak. na naman ni Edgar kapag na- “Ga, halika’t tignan mo ang balita,” tawag sa akin ni Edgar, habang kasalu- balitaan niya ito dahil maba- kuyan kong hinuhugasan ang pinggang pinagkainan. Nakaupo sa set si Edgar, bawasan na naman ang adik sa sa tabi naman n’ya ay nakatayo si Joyce at nakaakbay sa kanyang ama. Tipong aming lugar. nangungulit ang sunod-sunod na tanong ng bata sa tatay tungkol sa pinapa- “I love you, Ga!” saka isang halik ang nood. Tuwing nakikita ko silang ganon ay napapangiti ako. Basta ang alam ko isasalubong sa akin ni Edgar. Sinundan ay masayang masaya ang pakiramdam ko sa piling ng aking pamilya… sobrang pa ito ng pagsalapay nito sa ‘king kata- kuntento. wan mula sa aking likod. Ito ang madalas At gumatong pa ng isang malambing na anyaya si Joyce, “Mama, tara na na ipinasasalubong niya sa akin araw-araw dito. Nunuod tayo nila daddy,” kagyat naman akong umupo sa tabi ni Joyce at pagkagaling niya sa trabaho. Sobrang lambing sinalubong ako ng malambing na yakap nito. ng asawa ko. Napakaswerte ko sa kanya. Si Edgar ay masugid na tagasubaybay ng balita, lalong lalo na kung ang “Asan si Joyce Ga? Me pasalubong ako sa kan- kampanya sa ilegal na droga ang paksa. Tutok ito sa pagsisiyasat ng pinapa- ya na paborito niyang tamalis,” ang tanong ni Edgar na nood sapagkat tulad ni Duterte, naniniwala si Edgar na kamay na bakal ang may halong pananabik sa aming unica hija. kailangan upang labanan ang kriminalidad sa bansa. “Inutusan ko lang. Pinabili ko ng bawang. Magluluto “Talagang desidido si Duterte sa kanyang ipinaglalaban. Biruin mo, mahigit pa lang kasi ako,” tugon ko sa kanya habang tinatanggal ko tatlong libo na ang napatay sa ilang buwan pa lamang ng kanyang panunungku- ang kaniyang bag. Ipinasok ko sa kwarto ang kanyang bag at isi- lan,” wika ko kay Edgar. “Maganda na rin yan. Malaki naman din ang binawas nabit sa likod ng pinto. Umupo agad si Edgar sa set, tulad ng lagi ng kriminalidad, lalo na sa lugar natin,” wika pa niya sa akin habang sa telebi- niyang ginagawa pagkagaling sa trabaho. “Matagal pa ba si Joyce, syon nakatuon ang kanyang mukha. Ga?” tanong ni Edgar na may pag-aatubili, habang hinahanap Sa kabila ng samu’t saring batikos na ibinabato sa administrasyon bunsod ang remote control ng telebisyon upang makapanood ng ng madugong pakikibaka laban sa droga, isa si Edgar sa libu-libong masaya paborito niyang palabas. at kuntento sa mga pangunahing hakbangin ng pamahalaan, partikular na sa “Edgar! Edgar! Ga!” humahangos na boses ni Aling pamamaraan ng pulisya kahit na ito’y marahas. Basta sa pananaw ng aking asa- Lydia. “Si.. si… si Joyce tinamaan ng baril!” Hindi pa ta- wa, ay hindi usap kung labag ba sa batas o hindi ang pamamaraan ng gobyerno. pos ang sinasabi ng matanda ay napabalikwas na si Edgar Ang mahalaga ay may nangyayaring progreso lalo’t wala pang pangulo ang na- sa pagkakaupo. Tarantang hinubad ko naman ang aking kapagpababa sa labis na bilang ng kriminalidad sa bansa. suot na delantal, at tinungo nang may labis na pag-aalala ang kinaroroonan ng aming anghel. Inabutan namin ang makapal na pulutong ng tao. Nagkalat. Nang makakita ng gakarayom na butas sa makapal Alam kong ako na tumpok ng tao si Edgar ay isinuot namin ang aming sarili, Na ang kasunod. nilangoy ang karagatan ng mga usyoserong mga tao at hinawi ng kanyang mga kamay Isang katok, ang mga tao. Nang marating namin ang pusod ng karagatan, lumuhod at niyakap ko Mangangasoang duguang katawan ni Joyce. Magkasing lakas ang agos ng luha ko at bulwak ng dugo Ang nagpanginig sa aking ni Joyce habang ito’y naghahabol ng hibla ng hininga. Tila kusang nanghina naman ang Manhid na diwa; tuhod ni Edgar nang makita ang kalagayan ng aming nag-iisang anghel. Lumipas ang dalawang linggo pagkayari ng libing ni Joyce. Naghihiwa ako ng Subalit wala akong balak ILUSTRASYON NI CHRISTIAN C. RODRIGUEZ

sibuyas sa kusina samantalang si Edgar ay tulalang nakaupo sa set. Bukas ang telebi-

Na lumaban o pumiglas. syon subalit sa ibang posisyon nakatuon ang kanyang mukha. Balot ng katahimikan Ito na ang sundo ko. ang buong bahay, tila inabandonang tirahan. Ang tanging maririnig lamang ay ang iniluluwang boses ng telebisyon.

Tangan ang isang paltik at isang gramo ng “Makalipas ang dalawang linggo mula noong mamatay ang limang taong bata na

Sinungaling na ebedensya. nadamay sa operasyon ng pulis, ay sinundan ulit ito ng parehong pangya……” kinuha Pagbungad sa tarangkahan, ni Edgar ang remote at pinatay ang telebisyon. Inundayan ako ng kamao ‘ Na lumubog sa aking sikmura, ‘ Ako’y dinakot, na parang hayop Isinilid sa sasakyan. Tatlong de bakal ang lulan MangangasoHabang isa lamang ako, walang kalaban labang nakaposas, at pinaliguan ng samu’t saring suntok ng kapalaran. ‘‘ Sa kahabaan ng paglalakbay Ako’y pinatay. Agaw buhay na nang Makarating saMangangaso presinto Ang buong istorya na ‘to, Ako lang ang may alam. NI PANANANG BAKULING Ngunit ang husga sa akin ng bayan,Mangangaso Ako ay nanlaban! Mangangaso Mangangaso 1717 panitikanHARAYA ILUSTRASYON NI CHRISTIAN C. RODRIGUEZ

Mahal kong OnsayanaoNI PANANANG BAKULING lam kong para sayo, ako ang depenisyon ng pinagpala dahil sa sa isang planadong pagkakataon, tangan ang damdaming agresibo. Mara- aking taglay na kagandahan na bihirang makita sa iba. Maliban has ang naging pamamaraan niya ng panliligaw sa akin. May dedikasyon doon, batid mo ring ako’y mayaman at sagana. Napaibig ako ang kanyang estratihaya, ngunit may bahid ng pusok. Wala akong magawa. sayo, Onsay, dahil sobra kang maalaga. Lubos rin ang pagpapa- Naiintindihan ko kung bakit wala ka ring magawa. Sa sobrang tayog Ahalaga mo sa akin. Kaya’t ganon na lamang din ang aking iginaganting ng pag-aasam na makuha ako ni Mandarin, ay naging agresibo na siya sa pagmamahal sa iyo. kanyang mga hakbangin. Sa sobrang pagkagusto niya sa akin, ay binakuran Naaalala ko nga noon, sa tuwing dadalaw ka sa akin, tinitiyak kong niya ako upang hindi mo mapakinabangan. Hanggang ang dating lamat lang may maihahanda ako sa iyong pagdating, kasama pa ang pasalubong na noon ng ating relasyon ay tuluyan ng humantong sa pagkabasag, mula nung makararating hanggang sa pamilya mo. Sinisigurado kong maaambunan tuluyan na akong naangkin ni Mandarin. sila ng biyayang mayroon ako. Simula non ay hindi mo na ako malapitan. Palagi niya akong binaban- Sa sobra ng pagmamahal, sinabi mo pa sa aking hindi mo kakayanin kung tayan, alam kong sa tuwing magtatangka ka na silayan ako’y, andyan si ako’y mawawala sa buhay mo. Ngunit tiniyak ko sayong kailanman’y hindi Mandarin upang harangin ka at itaboy. Maging ang kaibigan nating si Joe iyon mangyayari. ay walang nagawa upang makatulong. Sa tagal ng panahon ng relasyon Subalit sa pagrolyo ng panahon, hindi ka na nag-iisa Onsay. Mayroon natin kay Joe bilang kaibigan, ay wala itong maitulong sa ating dinadanas na ring mga nakapansin sa aking kagandahan at nagkainteres rin sila sa na problema. aking kayamanan. Dahilan upang dumagsa ang mga manliligaw ko, kahit na Batid ko rin naman na may lihim na pagtingin sa akin yang si Joe, ngunit tayoy matagal ng magkatipan. Pasensiya ka na kung medyo nagkakaroon hindi magtatagumpay ang kaniyang makasariling layunin. Siguro’y palamuti na tayo ng suliranin, wala talaga akong magawa sa kalagayan ko. Tila ba lamang ito sa ating relasyon. Onsay, naiintindihan ko kung bakit hindi mo mas yumabong na kasi ang likas kong kagandahan at mas dumodoble ang ako naipagtanggol nang puwersahan. Hangga’t maaari ay gusto mo itong aking yaman, kaya ganon na lamang ang matayog na pag-aasam ng iba idaan sa diplomasya. Naiintindihan ko Onsay, na malakas si Mandarin. Su- para ako’y mapasakanila at maangkin. balit alam kong may ginagawa kang hakbang ngayon, upang mabawi mo Mangangaso Ang iginawad mo sa aking ligaya mula nang dumating ka sa buhay ko, ay na ako sa kanya. Upang muli mo na akong masilayan at upang bigyan ng napalitan ng kalugmukan sa pighati nang dumating sa puntong inaagaw na hustisya ang karapatan mo sa akin. Hihintayin ko ang pagdating mo Onsay. nila ako sa iyo. Lalo pa noong pumasok sa buhay natin ang isa kong masugid na manliligaw, si Mandarin. Matagal na nya kong minamanmanan, pinag- Nagmamahal, Mangangaso aralan niya ang aking kabuuan. Hanggang sa bigla na lang siyang sumulpot West Philippine Sea Mangangaso The Polytechnician 18 DEVCOM

ANG OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG Agosto-oktubre BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY - ORANI CAMPUS Isyu: XV bIlAng: 1 Silang Ininggreso ang Bukas sa JEFFREY C. AGUSTIN

Bola ng Buenas LARAWANG KUHA NI NI JOHN EARL M. CASTILLO

kaw ba ay may excellent communication at interpersonal skills, masipag at may kakayahang mag-interpret ng mga panaginip? Kung gayon ay pasok ka sa kwalipikasyong hinahanap namin. IWalang resume na kailangan, walang test o interbyu. Ang kita ay depende sa koneksiyon at madalas kong marinig sa tuwing may sa swerte. Ngunit isa s’ya sa mga magulang sipag. Ang bonus naman ay nakasalalay sa magpapataya sa aming lugar. Kung minsan na mas piniling harapin at magtiis sa hamon iyong swerte at pagkagalante ng iyong mga ay may konsultasyon pa ng panaginip sa ng buhay h’wag lamang magkulang sa gabay kliyente. mga mananaya. Kung managinip ka ng la- at pangaral ang kanyang mga anak. Mataas na kwalipikasyon ngunit maba- laki, uno; dos naman sa babae. Kung pera ba at walang katiyakang sahod, sino nga ba ay 36; kung patay ay nuebe at 10 naman ang papatol sa trabahong ito? kung lasing. Marami. Bukod sa pagod bunsod ng paglalakad Anong labas Isa na sa kanila si Charisma, 36 taong sa ilalim ng init ng araw, may pressure rin gulang na mas kilala bilang Matong. Siya sa oras sapagkat kung maputukan siya ay kagabi? ay may apat na anak na kapwa nag-aaral. kakailanganin niyang bayaran ng tama ang “ Sa isang liblib na baryo ng Sibul, matatag- kanyang kliyente, kung hindi ay hahabulin Pompiyang siyete. puan ang isang payak na bahay na gawa sa siya nito o mawawalan siya ng regular na sawali kung saan ang kanyang pamilya ay mananaya. Sayang isang naninirahan. Ang kita ay depende sa laki ng kanyang Upang punan ang kita ng kanyang makukubra kaya naman kailangan ng butas ka.

asawa mula sa pagbabanat ng buto sa maraming tiyaga at pangungumbinse kabundukan, umeekstra si Matong sa para mahikayat ang mga nanghihinawa Alagaan mo na

paglalabada at paggagamas ng damo. Sa na sa kahihintay ng swerte na patuloy na paggagamas ay maari siyang kumita ng sumubok hanggang sa tumama. Hindi rin ang bertdey 150 hanggang 200 piso ngunit depende madali sapagkat sa kaunti ng residente ng lamang ito sa tawag ng mga nangangailan- Sibul ay lima silang nag-aagawan sa mga ni pare,“ gan ng serbisyo. Naidadagdag niya rin dito mananaya. ang kita mula sa paglalabada, dalawang Madalas umano ay nakapagpapataya si baka malisyaan beses kada linggo. Gayon pa man, lub- Matong ng umaabot sa 500 piso kung saan ka na naman. hang kapos pa rin ang kinikita ni Matong siya ay makatatanggap ng 10% komisyon kaya’t sa t’wing matatapos siya sa trabaho kung kaya nakapag-uuwi siya ng 50 piso ay umiikot naman siya sa barangay upang matapos maiingreso ang papelito sa kabo. magpataya sa STL (small town lottery). Maliit kung tutuusin pero nagtitiis siya Mas maraming pataya, mas maraming Matapos na maipagluto ng pagkain bunsod ng pangako ng swerte. t’yansa na magkaroon ng patama kaya’t ang apat na anak bago magsipasok ang Batid niyang kulang na kulang ang gayon na lamang ang pagtyatyaga nito na mga ito sa eskwelahan, susuong na si kanyang kinikita sa mga gastusin kabilang umikot sa buong barangay. Pag nagkataon Matong sa kanyang trabaho, saka iiku- na ang project at iba pang bayaring pang kasi ay maari siyang magkaroon ng 10 % tin ang buong barangay ng Sibul upang eskwela ng kanyang mga anak. Ngunit komisyon mula sa tama ng mananaya, bu- swerte. Sa aking panayam, sinabi nitong halos magdadala- mangubra ng taya, tatlong beses sa kahit ganon, mas pinili pa rin n’ya ang kod pa ito sa balato, depende kung gaano wang b’wan na rin mula nang huli syang magkaroon ng pata- maghapon- sa umaga, hapon at gabi. ganitong trabaho upang huwag mapalayo kagalante ang mananaya. ma at nakapag-uwi ng malaking halaga. Walang katiyakan Anong labas kagabi? sa piling ng kanyang mga anak, lalo na’t “Kapag may patama, nagkakasya na- kung kailan ulit dadapo ang swerte sa kanya upang kumitang Pompiyang siyete. Sayang isang butas madalas na wala ang kanyang asawa. man (ang kita). Pag wala, utang muna sa muli nang malaki-laki. Gayunpaman, kung ang bawat nagha- ka. Batid ni Matong ang hirap sa pagiging tindahan,” sambit nya ng akin nang ta- hangad ng magandang buhay ay nagsisikap at nagtitiyaga, si Alagaan mo na ang bertdey ni pare, kubrador. Walang kasiguraduhan ang kita nungin kung nagkakasya ba ang kinikita Matong man ay nagbubuhos rin ng maraming tiyaga sa paghi- baka malisyaan ka na naman. at panay na lamang nito sa pagkukubrador. hintay ng buenas upang ang kaunting ginhawa ay kanila na- Ilan lamang yan sa mga usapang naka depende Iyon, nga lamang, walang iskedyul ang mang mamalas. KinabukasangKinabukasang lilingunin na lamang NI EDUARDO JR. B. BARRIOS CHRISTIAN C. RODRIGUEZ Sam- professions. Sa isa pang website, ang visuall.ly, sinasaad Ayon sa mga pag-aaral, mula pa lamang sa ating pung taon na 94.2% ng mga nurses ay mga babae. Bakit? Dahil pagsilang ay sumasailalim na tayo sa mahabang proseso mula nga- naniniwala tayong mas makalinga at maalaga ang mga ng gender role socialization. Mula pa lamang sa pagha- yon, nakikita babae. wak sa atin (manipulation), sa pagbibigay sa atin ng mga ni Balong* ang kan- Si Balong ay isa lamang sa 34% ng mga taong aming kagamitang akma sa ating sekswalidad (canalization),

ILUSTRASYON NI yang sarili bilang head kinapanayam na hindi ipinagpatuloy ang propesyon o paggamit ng mga salitang angkop sa atin (verbal ap- nurse sa Isaac Catalina karerang talagang ibig bunsod ng paniniwalang hindi pellation) at pagtatalaga ng mga aktibidad na pinanini- Medical Center (ICMC), iyon akma sa kanilang sekswalidad. walang akma sa lalaki o babae (activitiy exposure), im- taglay ang malawak na Sa 50 taong sumagot sa aming serbey, 11 babae ang inulat na sa ating kaisipan na magkaiba ang kakayanan kaalaman sa larangan ng ibig talaga ng mga kursong criminology, drating , archi- ng lalaki at ng babae. medisina, nagsusulong tecture at iba pang male dominated courses, samanta- Bukod pa rito, hanggang sa paglabas natin, halos ng pamimigay ng libreng lang anim naman sa mga ito ang mga lalaking nais mag- lahat ng aspeto ng buhay ay napaliligiran tayo ng iba’t gamot para sa mahihirap, at naglu- ing guro o nurse. Ngunit bunsod ng paniniwalang hindi ibang mga institusyong nagpapakilala sa atin sa sis- lunsad ng mga seminar upang mag- akma sa kanila ang mga karerang ito, ang mga naturang temang ito na kung ang teorya ng Ecological Systems ni bigay kamalayan ukol sa iba’t ibang indibidwal ay nagpasyang magtuloy ng ibang karera… Urie Bronfenbrenner ang pagbabasehan ay malaki ang mga sakit. katulad ni Balong na ngayon ay nasa ikaapat na taon na epekto sa paghubog ng isang indibidwal. Subalit ang hinaharap na ito ay tila ng Mechanical Engineering. Kung kaya naman, bagaman walang batas na nag- malabo ng maganap bagaman tunay nyang Ang tawag nila dito’y gender stereotyping, ngunit sasaad ukol sa mga bagay na ito, ang social norm… pinangarap. Bakit? Dahil pinili niya itong kami, ang tawag namin dito’y pagnanakaw ng pangarap. at kasama pa ang ating mga sarili ang nagsisilbing bitawan para sa ibang karerang higit na akma sa Isang pagkukulong. Paglilimita sa kakayanan ng isang sariling pulis natin na nagtatakda kung alin ang ka- isang lalaking katulad niya. indibidwal base sa kanyang sekswalidad. Bunsod nito, tanggap-tangap at kung alin ang hindi… kung alin ang "I think bagay yung nursing sa babae,” tila naniniwala tayong mas akmang maging guro, nurse, at akma, at kung alin ang masagwa. awtomatikong tugon niya. "Tsaka maalaga light attendant ang mga babae samantalang, doctor, en- Mapalad si Balong dahil natutunan niya na ring ma- ang mga babae. Ma-care sila sa pasyente nila." gineer, pulis at sundalo naman ang mga lalaki. halin ang kanyang karera, lalo na’t isang taon na lang Dagdag pa ni Balong, karamihan talaga Batid nating lahat na ang mga limitasyong ito ay ay inaasahang matatapos na rin niya ang kursong ito. ng kumukuha ng ganitong propesyon ay ka- nasa isipan lamang ngunit bakit gayon na lamang para Handa na siyang suungin ang alternatibong mundong babaihan, na sinasang-ayunan naman ng istatistika sa atin kahirap na bitiwan at kumawala sa mga ito? Sa- kanyang pinili. Nguni’t sa kabila nito, kasabay ng pagsu- ng Philippine Commission on Women na nagtala ng pagkat iminulat at hinubog tayo sa mga kaisipang ito ng long ni Balong sa karerang pinaniwalaan niyang higit na kursong nursing bilang isa sa mga female dominated lahat ng institusyong nakapaligid sa atin. akma, ay ang kanyang paglingon sa kinabukasang tina- likuran at ipinagpaubaya. DTheEVCOM Polytechnician 19 ANG OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY - ORANI CAMPUS AGOSTO-OKTUBRE ISYU: XV BIlAnG: 1 OWEN DIZON LARAWANG KUHA NI

MALASARTE Tatlong araw sa limang metrong NIsukat MA. FE H. ara sa isang bahay na may bubong, kongkretong haligi, sementado o tiles ang sahig, at maayos na palikuran, Psapat lamang na magbayad ka ng dalawang libo hanggang tatlong libong piso sa loob ng isang buwan.

Ngunit sina Aling Bet ay nagbayad ng tayan ng asawa ko ang mga paninda namin, metro ang layo. Sumuong kami, pero hin- Php 7,500 para sa limang metrong parisukat kaya sinasama ko ang mga anak ko.” Pareho di umuusad. Sanay kami na masikip ang na walang bubong maliban sa lonang ti- nang may pamilya ang mga anak ni Aling Orani tuwing pista. Yung tipong kahit hin- nagtag na ng init at ulan, may ilang buhong Bet. Pagtulong na lang sa kanilang ina sa di ka maglakad, uusad ka. Ngunit ngayon ay nagsisilbing haligi at papag na kinalalat- pagtitinda ang nakagisnang paraan nila ng kakaiba. Ngayon lang ito nangyari… yung agan, hindi ng payat nilang katawan kung paghahanap buhay. Kaya kahit halos ma- tipong kahit maglakad ka, hindi ka uusad. Sanay kami na hindi ng mga panindang kalakal. Ito ang patid na ang litid ng kanilang mga lalamu- Sa sikip ng daan, bunsod ng pagpapa- halaga ng munting kwadradong panghanap nan sa tuwing sila ay sisigaw, ayos lang ito renta ng pwesto sa gita ng kalsada (upang masikip ang Orani buhay ni Aling Bet na siya na ring pansa- upang mas makatawag ng pansin sa mga mapaluwag ang harap ng simbahan), “ mantalang tahanan ng kanyang pamilya sa mamimiling dumadaan. bagay na hindi ginawa noong mga na- tuwing pista. Yung loob ng tatlong araw… tahanan, dahil dito At dahil sabay-sabay ang paanyaya ng karaang taon, at dahil sa pagsasalubong tipong kahit hindi ka

na sila natutulog, nagluluto at kumakain. mga manininda sa bawat sulok ng kalsada, ng bugso ng tao, hindi gumagalaw ang P1,500 para sa bawat metro kwadrado, kailangang mas malakas at mapanghikayat usad. Tumulo na ang lahat ng pawis. May maglakad, uusad masyado bang mahal? Sa kabila nito, daan ang sigaw upang makaakit ng mga mamimi- nagsikuhan na, mga batang nag-iyakan, ka. Ngunit ngayon

daang tao ang nag-unahan sa limitadong li. Kailangan kasing maisampa ang ibinayad nagkahipuan, at nagbangayan ngunit espasyo ng kahabaan ng Orani mula sa Si- nilang 7,500 para pa lamang sa pwesto. wala pa ring gumagalaw. ay kakaiba. Ngayon lahis hanggang sa Arko na umaabot ng hu- “Bili na ate,” paanyaya ng isa. Gustuhin mo mang bumalik na lang at lang ito nangyari… migit kumulang 700 metro lamang. Ito ay “Bente na lang lahat ng items, ganda.” wala ka na ring iikutan dahil sasalubong ka “ dahil alam ng lahat kung gaano dinarayo ng Sari-saring istilo na ang ginagamit ng rin sa daloy ng mga tao. Sa tuwing maka- yung tipong kahit maraming deboto ang pista ng Nuestra Se- bawat isa upang makapanghikayat ng mga hahakbang kami ng apat hanggang limang nora Del Rosario sa Parokya ng Orani kung mamimili lalo na’t matumal umano ang maliliit na hakbang nang sunud-sunod ay maglakad ka, hindi kaya’t nasasarhan nito taun-taon ang daan benta. Noong nakaraang taon daw kasi ay natutuwa na kami na tila ba ang layo na ng ka uusad. sa dami ng mga tao at mga nagtitinda sa mararamdaman na ang pagdagsa ng mga aming narating kahit ang totoo ay tila hindi daan na kasama na nga si Aling Bet. tao bago pa man ang pista, mainit man o na namin sigurado kung lumampas na ba Matiyagang iniaayos ni Aling Bet ang maulan ang panahon. Nguni’t kahapon, kami sa aming patutunguhan. damit niyang paninda… mga blusa, t-shirt, araw bago ang pista ay tila gigil na gigil na Sa sikip ng espasyo, hindi ka maaring damit panloob, kumot at mga punda- ang ibinuhos ng langit ang ulan nito sa Orani, huminto kahit pasumandali man lamang mga panindang pumupuno ng mga es- dahilan upang mataboy ang kanilang mga para maningin o mamili dahil mabu- pasyong inuupahan niya. Sa kabilang gilid mamimimili. bulyawan ka ng mga nasa likuran. Lakad naman ay nakaupo sa bangkito ang kan- Ramdam ko ang pagkadismaya ni Aling lang, hanggang makalabas. yang asawa at nakaharap naman sa Bet habang nagkwekwento siya sa akin. May nahilo, may halos himatayin, may lamang likod ang dalawang Umaasa silang titila rin ang ulan at muling nag-iiyak, may batang nawala. babae niyang lalakas ang kanilang kita. Kung kaya na- Tiningnan ko ang mga nagbebenta na anak. Ang isa ay man, walang malagyan ang tuwa ng mga nakatingin lang din sa amin. Walang maga- 28 anyos at 21 ito nang sumilip na ang haring araw at du- wa. Napagod na rin sa pagpapaanyaya sa naman ang isa. magsa ang mga tao sa mismong araw ng mga mamimili “Sa dami ng pista mula umaga hanggang gabi. Lakad. Lakad pa. Matapos ang 39 na tao baka hindi Nang lumubog na ang araw, lipas na ang minuto, narating namin ang peryahan na namin ma- init, tila mas masarap nang mamasyal, at dati-rati ay nilalakad ko lamang ng may ban- mamili sa bangketa, ito ang aming inisip, dalawang minuto. Binalikan ko ng tingin lalo’t tapos na ang aming panayam. Nag- ang mga taong tumutulak pa rin ng lakad pasya kaming magpunta ng Perya. Kasabay patungong arko. Pawis na pawis tulad nito, mataas din ang paniniwala ng mga tin- namin at tila walang ibang nais kung hin- derang katulad ni Aling Bet na makababawi di marating ang dulo ng mala-impyernong na rin sila. kahabaan. Lumabas kami mula sa kanto ng Ba- Pagkatapos ay binalikan ko rin ng lut, patungong Peryahan na kulang 100 tingin ng mga manininda na walang maga- wa kung hindi magmasid sa mga taong papalabas, sapagkat ang bawat espasyong tila impyernong ibig naming takasan ay tahanan kung saan natatali ang kanilang mahalagang kabuhayan.

MGA LARAWANG KUHA NI OWEN DIZON AT EDUARDO JR. B. BARRIOS The Polytechnician 20 DEVCOM Agosto - oktubre ANG OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG Isyu: XV bIlAng: 1 BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY - ORANI CAMPUS

_ LARAWANG KUHA SA INTERNET HaNdA Na NGa Ba SiLa? _NI ELMA B. MUÑOZ atapos ang ilang linggo ay nakasanayan na rin ni Tanya* ang bagong iskedyul ibang marinig kundi ang kwentuhan ng mga may kaunting alam ay ibinabahagi naman sa niya. Kung dati rati ay maaari siyang magpuyat ng hanggang alas-onse ng gabi, estudyanteng nasa harapan niya. Hindi na rin kanila. Sapat na umano ang makakuha sila ngayon ay hindi na, sapagkat kailangan niyang gumising ng 4:30 ng umaga upang niya umano nababasa ang mga nakasulat sa ng kalahati ng kabuuang items ng test. Mmakapaghanda sa klase ng alas sais. pisara dahil sa maliit na ang mga ito sa pa- Tunay ngang sakripisyo ang mga mag- ningin niya, dahilan upang mawalan siya ng aaral at guro sa sikip na dulot ng mga silid. Ngunit ang hindi pa niya nagagamay hang- Sa isang panayam kay G. Jun Venegas, Of- gana sa pakikinig at pag-intindi sa itinuturo “So, we cannot give them quality education gang ngayon ay ang pinakabagong challenge sa icer-in-Charge at Head Teacher ng T.L.E. De- ng kanilang guro. na dapat nating ibigay sa mga estudyante kaniyang pinakahindi paboritong asignatura, partment ng O.N.H.S., sa sukat na 7X9 meters ng Gayundin, ang sikip ng silid-aralan ay natin,” dagdag pa G. Venegas. ang Matematika. Kung dati ay mayroon siyang silid-aralan, 1:35 lamang na ratio ng guro at mga nakapagdudulot rin umano ng sobrang init Bukod sa kakulangan ng pasilidad, may isang oras upang isiksik ang mga bagong math- mag-aaral ang ideal class size. Gayunpaman, higit lalo na kung tanghali. Imbis na makapaki- kakapusan rin ang mga ito sa bilang ng mga ematical concepts sa kanyang utak, ngayon ay triple na ng kapasidad nito ang laman ng bawat nig nang maayos ay napupunta umano ang guro na siyang dapat na magbibigay sa kanila kailangan niya itong maabsorb sa loob na lamang silid na umaabot na umano sa 80-90 estudyante, atensyon ng mga mag-aaral sa paghanap ng ng sapat na kaalaman. Sa ONHS, 115 na mga ng 40 minuto. kung kaya nagpasya na diumano silang magka- kahit anong papel na maari nilang maipa- guro lamang ang nagbibigay karunungan sa Ito ay matapos magpasya ang pamunuan ng roon ng dalawang shit. maypay, upang bahagyang mapawi ang init higit dalawang libong mag-aaral nito. Ayon Orani National High School (ONHS) na gawing Bukod pa rito, ayon kay Tanya, ang ilan sa sa loob ng silid. pa kay G. Venegas, sakripisyo talaga ang mga shiting ang klase sa Junior High School, isang kanila, nakatayo na dahil sa kakulangan ng mga Maging mga guro ng paaralan ay nakara- guro dahil ang dating isahang pagtuturo sa buwan mula nang magsimula ang klase nito upuan at lamesa. Ang iba naman, nagdadala pa ranas rin ng paghihirap na gaya ng mga mag- isang seksyon ay nado-doble. Dagdag pa noong Hunyo. ng mga sariling bangko upang may maupuan. aaral nito. May mga pagkakataon pa umanong niya, tanggap nila ito kung kapalit naman ay Sa bagong iskedyul na ito, ang unang batch ay Wika pa ng dalagita, halos kalahati na lamang halos wala nang boses si ma’am at sir dahil sa ang karunungang matatanggap ng mga mag- pumapasok ng alas-6 ng umaga hanggang alas-12 ng kanilang pwet ang nakakaupo sa tuwing maghapon na silang nagtuturo sa halos siyam aaral nila. ng tanghali. Samantala, ang pangalawang batch kinakailangang magsanib ang dalawang seksyon na seksyon ng isang year level. Pagod na rin Pero isa lamang ang O.N.H.S. sa maram- naman ay pumapasok ng alas-12 ng tanghali dahil kailangang makuha ang lesson sa takdang ang mga binti at likod nila dahil sa maghapong ing paaralan sa bansa na apektado ng imple- hanggang alas-6 ng gabi. Bunsod nito, ang dating panahon nito. Sa kabila nito, hindi pa rin naman pagtayo sa harapan ng mga estudyanteng hin- mentasyon ng K-12. walong oras na pasok ay naging anim na oras na umano sigurado na nakakamit nga ng mga ba- di naman lahat ay may pakialam sa kanilang Taong 2015, bago tuluyang simulan ang lamang ngayon. tang ito ang kanilang pagkatuto sa aralin dahil sa mga pinagsasabi sa harapan. Senior High, mariing iginiit ng Education Mula sa dating 2,100, umakyat diumano ang ingay habang nagtuturo ang kanilang guro. Mas madali rin umano para sa mga es- Secretary na si Secretary Armin Lusitro na populasyon ng paaralan sa 2,977 ngayong taon, Kwento pa ni Tanya, kung minsang napu- tudyante ang makapangopya sa katabi lalo ang bansa ay handa na sa pagbabagong ito na dahilan upang magkulang ang silid-aralan. punta siya sa likuran ng silid ay wala na siyang na kung araw nang eksaminasyon dahil dulot ng K-12. kahit one seat apart sila ay Sana nga lamang, sa paglabas ng mga ba- Ayon kay Tanya, ang ilan sa kanila, nakatayo na dahil sa kakulangan halos di rin sila nagkakalayo ng tang ito sa mga paaralang huhubog sa kanila upuan. Yun nga lamang, di rin upang maging kapaki-pakinabang na miyem- ng mga upuan at lamesa. Ang iba naman, nagdadala pa ng mga naman nila alam kung tama bro ng lipunan, handa na rin sila sa hamon ng sariling bangko upang may maupuan. nga ang sagot na kinokopya tunay na mundo. nila. Ayon kay Tanya, yung mga *di tunay na pangalan

sa tinitingnan ng pamahalaan ay ang BEEEP! BEEEP! BEEEP! pagkakaroon ng color coding ng mga Busina roon, busina rito at traysikel sa Orani upang mabawasan ang Silang BIKTIMA bulto ng sasakyan sa kalsada. kahit saan pa. At bukod pa sa lahat ng ito, si Aling Tinay ay maaaring mawalan ng pinag- Nakabibinging ingay na likha ng kakakitaang tindahan at kailanganing mga sasakyang naggigitgitan sa kalsa- pagkasyahin ang 10 miyembro ng kan- da, samahan pa ng ingay ng mga tsu- ng SULIRANIN at ng yang mag-anak sa munting espasyo na per na naggigirian at nagkakainitan matitira sa kanila kung sakaling matuloy habang sinasabayan ng reklamo ng mga ang isa pa sa mga balakin ng pamahalaan pasaherong kaunti na lamang ay mahuhuli na gawing four lanes ang daan mula sa na sa kanilang patutunguhan. Sa pag-init SOLUSYON Arko ng Orani na papasok ng Palengke ng kani-kanilang mga tambutso’y nagsisi- NI JONA PAULA SHANE Q. SANTOS hanggang sa highway. Pag nagkataon, mula na ring umiinit ang kanilang ulo at matatapyas ang isang kapat ng tahanan paubos na ang pasensya sa mga motorsik- ni Aling Tinay sa oras na isakatuparan long bigla na lamang sumusulpot at sumi- ang pagpapalawak ng kasalsada upang maghapon kaya naman Orani na binibiktima singit kung saan-saan at gayundin sa bugso ng magkaroon ng apat na lanes. Upang maisagawa ito, isang normal na senaryo ng suliraning ito. mga estudyanteng pamaya’t maya na lamang ang kinakailangang tabasin ang lahat ng bahay man o es- na lamang para sa kanya Upang malutas ang pagtawid. Sino nga ba naman ang hindi iinit ang tablisyimento, humigit kumulang tatlong metro ang ang trapiko. Ngunit kahit Upang maisagawa ito, problemang ito, nagka- ulo sa gapagong na usad ng mga sasakyan? layo mula sa gilid ng kalsada. gaano pa man kanormal ay kinakailangang tabasin ang roon diumano ng rerouting Si Lester, isang estudyante sa Orani North Ele- Bagaman plano pa lamang, at marami pang hindi pa rin maikakaila ang lahat ng bahay man o estab- ng mga daan o ng “Traic mentary School na araw-araw ay bumibyahe patu “ pag-uusap ang magaganap, hindi pa rin maiwasan perwisyong dulot nito sa Rerouting Scheme,” ayon sa ngo sa kanyang eskwelahan. Kung tutuusin ay ilang lisyimento, humigit kumu- ng mga residente na manlumo sa tuwing pinag- mga tricycle drayber na tu- Chairman on Committee of kilometro lamang ang layo ng kanyang tahanan sa mamasdan ang pinturang nakamarka sa gilid ng lad niya. Sa isang normal na lang tatlong metro ang layo Transportation na si Kon- eskwelahang pinapasukan ngunit malimit pa rin kanilang mga tahanan na laging nagpapaalala ng araw, ang singkwenta pesos mula sa gilid ng kalsada... sehal Emmanuel Roman. syang nahuhuli sa kanyang klase. Araw-araw ay gu- banta na anumang oras ay maaring mawala ang na gasolinang kinakarga niya Hindi pa rin maiwasan ng Isa rin sa mga hakbanging migising sya ng 5:30 ng umaga upang maghanda sa ilang bahagi ng kanilang tahanan. sa sasakyan araw-araw ay na- ginawa diumano ng pama- pagpasok. Alas siyete y medya ng umaga ay simula mga residente na manlumo sa Sa isang gilid ng tahanan ni Aling Tinay, ma kapagpapasok sa kanyang pa- halaang bayan ay ang pag-

na ng kanyang klase kaya naman bago pa sumapit tuwing pinagmamasdan ang linaw na malinaw ang pulang panandang nag- milya ng P150- maliit ngunit papakalat ng “well-trained ang 7:00 ay umaalis na siya sa kanilang tahanan. Sa sasaad na may tatlong metro ng tahanan/ tinda- maari ng pagkasyahin upang pinturang nakamarka sa gilid marshalls” at gayundin ang oras na bumiyahe na sya ay dito na nagsisimula ang han ng ale ang posibleng mawala, katumbas ng ipantustos sa pangangailan- ng kanilang mga tahanan na paghihigpit sa pagkuha ng

kanyang kalbaryo dahil ang dapat na 20 minuto la- halagang ibabayad dito. Ngunit isa pang karagda- gan ng mag-anak. Ngunit prangkisa. mang na byahe ay umaabot ng tatlumpo o higit pa laging nagpapaalala ng banta gang pangamba para kay Aling Tinay ay ang posi- kung trapik, ang kitang ito ay Pinaplano rin diuma- dahil sya ay madalas naiipit sa trapiko kaya naman na anumang oras ay maaring bilidad na hindi makatatanggap ng kahit kaunting nagiging P100 na lamang da- no ng pamahalaang bayan sa kasamaang palad ay madalas din siyang nahuhuli “ halaga mula sa gobyerno lalo’t wala silang titulong hil nauubos ang gasolina sa mawala ang ilang bahagi ng na maglunsad ng “One Ba- sa kanyang klase. S’ya si Lester at isa lamang siya sa pinanghahawakan para sa lupang kinatitirikan. ilang minutong pagkaipit sa kanilang tahanan. rangay-One Toda” upang mga biktima ng suliraning ito. Siya si Aling Tinay, at isa lamang siya sa daan kalsada. Si Kuya Richard ay mapadali ang koordinasyon Si Mang Ricardo na mas kilala sa tawag na Kuya daang taong magiging biktima ng pinaplanong isa lamang sa daan-daang ng pamahalaan sa mga dray- Richard, ay isang tricycle drayber. Ang kanyang solusyon sa suliranin ng trapikong ito. hanapbuhay ay umiikot sa pagbagtas ng kalsada drayber ng traysikel sa ber. Maliban pa rito, isa rin

The Polytechnician “Napakalaking tulong“ DEVCOM 21 (nito). Imbis na bibili pa Agosto-oktubre ANG OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG kami ng ulam,“ dito na lang,” Isyu XV bIlAng 1 BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY - ORANI CAMPUS wika ni Kuya Mac. Paraisong liblib

LARAWANG KUHA SA INTERNET BIYAYANG SINAID

NI ELMA B. MUÑOZ

“Dito, hindi ka magugutom basta masipag ka.” Ito ang wika ng isa sa aking mga kasamahan samantalang tinatahak namin ang tahimik, payapa at liblib na barangay ng Pag-asa. Sa aking wari nga ay kay sarap tumira sa ganitong lugar- napakapayapa at napakaaliwalas ng hangin, malayong- malayo sa maingay at magulong kabayanan. At higit sa lahat, tulad nga ng sinabi ng aking kasama, hindi ka magugutom kung masipag ka lang at matiyaga. Sa bawat daanan namin ay napaliligiran ng mga tanim na puno’t halaman na ang dulot ay hindi lamang magandang tanawin at preskong hangin kung hindi, pagkain rin. Nariyan ang papaya, singkamas, saging, kalamansi, dalanghita, at kung anu-ano pa.

agpatuloy pa kami sa paglakad. Kag- kabayanan bilang dagdag panustos umano sa ring madalas, katulad ngayon na ilang minu- hindi dahil sa dami ng pagkain nila kundi dahil yat na pinawi naman ng preskong pamilya. to na ang nakalilipas ngunit wala pa ring ku- sa dami ng lambat na nakapalibot sa kanila- mga ihip ng hangin ang pagod naming Bukod pa sa kaniya, naroon rin ang mga makagat sa kanilang pain. Maya-maya pa ay lambat na maliliit ang butas na umuubos hindi Nmga katawan sa pagtahak sa paak- kapatid niya at ilang mga kapwa niya kulot na nagligpit na ang ibang lalaki. Sa aking pakiwari lamang sa malalaki, kundi maging sa maliliit na yat na daan. Nakapagpanauli din ng lakas ang tahimik na naghihintay ng papatol sa kanilang ay sumuko na sila na makahuhuli sa araw na mga isda. Bunsod nito, nasasaid hindi lamang malamig na tubig na umaagos mula sa itaas, pain. Maya-maya pa ay may dumating pa na ito. Gayunpaman, ilang saglit pa ay napuna ko ang lahi ng isda kundi pati na rin ang pangla- pababa sa landasing aming dinaraanan. dalawang bata, sina Enteng*, 10 taong gulang, silang bumabagtas sa matarik na gilid ng ilog man sa kumakalam na sikmura ng mga taong Maya-maya pa ay narinig na namin ang at Popoy*, 12 taong gulang. Armado rin ang at doon naghagis ng tansi. umaasa rito. malakas na lagaslas ng tubig na bumubuhos mga ito ng mga tansing pamingwit, pain at Ilang minuto pa ay mayroon pang duma- Dagdag pa niya, hindi naman sila pwedeng mula sa aming harapan. Ito na nga ang aming timbang lalagyan ng mga huli. Pumuwesto ang ting na mag-aama. Maliban sa tipikal na pa- magbawal sa mga manlalambat dahil para na- destinasyon, ang isa pa sa mga dahilan kung dalawang bata sa matarik na gilid ng dam saka mingwit, may dala ang mga ito na interior ng man umano ito sa lahat. bakit hindi magugutom ang mga lokal dito sa inihagis ang tansing nakatali sa buho. At sila ay gulong at lambat. Mabilis na pumwesto ang Mahigit isang oras na ay wala pa ring ku- Pag-asa. naghintay. dalawang bata sa gilid ng ilog, na malayo nang makagat sa pain ni Kuya Mac. Maya-maya pa’y Agad kong napansin ang mga taong na- Makalipas ang ilang oras, wala pa ring na- kaunti sa dam at saka inihulog ang kanilang napilitan na siyang magligpit ng gamit upang kapalibot sa Tangilad Dam. Gamit ang mga huhuli si Kuya Mac. At nang tanungin ko siya mga tansi, samantalang lumusong naman sa lumipat sa ibang lugar, sa pag-asang doon ay pulot na boteng plastik, tansing tila hindi kung hanggang anong oras siya maghihintay, tubig ang ama, sakay ng interior ng gulong bi- makakaamot na ng biyaya mula sa ilog na ba- iilang beses nang nagamit, nangangalawang ang sagot niya “kahit buong araw pa.” lang salbabida upang makapanglambat ng isda. gaman hindi maramot, at hindi na makapag- na hook, at nagtatabaang mga bulate, napag- Sila ay ilan lamang sa mga katutubo na ma- Mula umano sa pangingisda ng mga bata ay bigay ng biyayang sinaid ng mga lambat… tanto ko na naghahanda ang mga kalalakihang tiyagang bumabagtas sa humigit kumulang nakakukuha ang pamilya ng kanilang makaka- biyayang mapakikinabangan pa sana ng mga aming natagpuan sa pangingisda sa lugar. tatlong kilometro upang makahuli ng isdang in para sa araw. Ang nahuhuli naman ng ama lokal at ng susunod na mga henerasyon sa ma- Isa sa kanila si Kuya Mac (hindi tunay na makakain mula sa ilog. ang kanilang inilalako at ibinebenta ng sing- rami pang mga taon kung hindi sana nilambat pangalan), 30 taong gulang, at umaasa uma- Ayon sa aming pagsisiyasat, pinasinayaan kwenta pesos kada kilo. Kung mapalad uma- na tila wala ng susunod pang pagkakataon. no sa dam upang may mapakain sa kaniyang ang Tangilad Small River Impounding Project no ay nakahuhuli ang tatlong mag-aama ng asawa at apat na mga anak. Baon ang mga (SRIP), noong Abril 2002. Bagaman binuksan limang kilo sa maghapong pangingisda. paing bulate, at iba pang gamit pangisda, ang irigasyon sa pagitan ng ilog Orani at Sa- Muli kong binalikan si Kuya Mac. Wala pa umaasa si Kuya Mac na makapag-uuwi ng bi- mal, bilang primerong tulong sa magsasaka, la- ring kumakagat sa kanyang pain bagaman lu- yaya sa pamilya. Ikinabit ng lalaki ang pain yunin rin nito na pag-ibayuhin ang pangisdaan mipat na rin siya ng pwesto. Tinanong ko siya sa dulo ng hook saka ito inihagis sa tubigan sa lugar. kung normal ba ito. Dati umano ay hindi. mula sa itaas ng Tangilad Dam. At siya ay ma- Ayon kay G. Arturo Matias, Chairperson Sa mahigit 10 taong pamimingwit niya sa tiyagang naghintay sa pagkagat ng biyaya. of Department of Agriculture at acting body lugar, kapansin-pansin umano ang pagliit ng Hindi maramot ang ilog, ayon kay Kuya ng Bureau of Fisheries and Aquatic Resources kanilang huli. “Dati, noong walang dayo, na- Mac. Katunayan ay napakalaki umano ng pa- (BFAR) sa bayan, humigit kumulang 300,000 kakalimang kilo (kami) kada huli (gamit ang kinabang nila dito. na mga semilya ng red tilapia ang kanilang pamingwit). Ngayon na nanlalambat sila, “Napakalaking tulong (nito). Imbis na bibili inilagak sa 860 ektaryang tubigan na ngayon isang kilo na lang, minsan wala pa kami ng ulam, dito na lang,” wika ni Kuya ay nagbibigay ng kabuhayan sa maraming resi- pa.” Mac. At bukod pa rito, kung malakas diumano dente ng barangay na matiyagang maghihintay Kwento pa niya, tu- ang huli at humigit sa isang kilo ang kumagat sa biyaya ng katubigan wing Sabado at Linggo, sa kanyang pain, inilalako niya ang mga ito sa Ngunit ang tiyaga ng mga ito ay nasusubok nagkakagulo ang mga i s d a

MGA LARAWANG KUHA NI OWEN DIZON 22 The Polytechnician Lathalaing Agosto - oktubre ISYU: XV BILANG: 1

muling umangat ang mga ito, 45-32. “Nasubaybayan ko ang Inilabas ni Tenorio ang kaniyang bawat laro, hindi na sila gilas sa ikatlong quarter dahilan upang maidikit ang iskor ng kaniyang naghihingalo…” koponan sa kalaban, 66-65. Nagdiwang ang buong barangay Sa huling quarter naman ay mas git- matapos tuldukan ng Ginebra ang ISPORTS gitan ang dalawang koponan. Sa pagsisi- walong taong pagkauhaw sa panalo mula ng quarter ay umalagwa ng tatlong matapos nitong sibakin ang depensa ng puntos ang Meralco, 68-65. Meralco sa game six ng Finals para sa Parehong 84 naman ang puntos ng 2016 Philippine Basketball Association mga ito sa nalalabing dalawang minu- Governors’ Cup, sa iskor na 91-88, Ok- to ng huling quarter. Mas dumikit ang tubre 19, sa Smart Araneta. laban ng dalawang koponan, na walang Wala mang pinakawalang mga lobo, ibig magpatalo. Naging bawian ng pun- kumawala naman ang saya ng barangay tos ang sumunod na yugto ng laro. na pinaigting pa ng pambansang awit ng Umangat naman ng dalawang puntos mga taga-barangay mula noon hanggang ang Meralco nang pumasok ang dala- NI EDUARDO JR. B. BARRIOS ngayon- ang “Kung Mananalo ang wang free throw nito, 88-86. Ginebra” na muling lumikha ng Subalit mabilis na bumawi si ingay matapos bigyan ng bagong li- Brownlee at nagpaputok ng dala- riko ni Maria Garcia Gonzales. wang puntos kaya muling nawalis Tinutukan ang pagpa- ang dalawang puntos na lamang pamalas ng gilas ng iba’t Himig ng Kampeonato ng Barangay ng kalaban, 88-88. ibang koponan sa 2016 “…limang segundo PBA Governors’ Cup mula ang natira ng inin- pagbubukas hanggang sa huling bakbakan. Naging down kay Brownlee maalab ang sagupaan ng ang bola, nauubos mga ito upang magapang ang bawat oras, ang minimithing kam- buzzer beater kani- peonato. Ngunit sa lahat yang pangwakas,” ng koponan ay naging Inangkin ng Ginebra matindi ang determinasyon ang bola, sa nalalabing 5.5 ng Gin Kings at ng Meralco segundo ay sinakmal ni na silang nagharap sa Finals. ngaw na ang pangalang “GINEBRA” pay. Kumamada ang shooting guard na Cup, kumamada si Tenorio ng average na Justin Brownlee ang bola. Nagpasiklaban ang dalawang si Scottie hompson ng 10 puntos, apat 17.2 puntos, 3.8 rebounds at 4.2 assists Dumiskarte. Naghanap ng magandang koponan sa opensa at depensa. Nagpa “Caguioa, Marcelo, sa small forward na si Chris Ellis at tatlo ngayong serye ng PBA habang sa game posisyon. talasan din ang mga ito sa pagbaril para Devance, Aguilar, Thomp- naman ang hinirit ng center na si Dave 6 naman ng inals ay nagrehistro ito ng Limang segundo… apat… tatlo… makanakaw ng puntos at paliksihan son, Ellis, Cruz at Helter- Marcelo. 20 puntos, limang rebounds at anim na lumundag si Brownlee sa labas ng three- upang magawang makasilat ng bola. band. Buong puso silang assists. point-line at binaril ang bola. Sa huli, nagawang maselyuhan ng “…mga imposibleng tira lumaban para mahabol ang Umalingawngaw ang makabasag Ginebra ang kampeonato sa Governors’ ni Tenorio na nagpadikit sa “..kalagitnaan ng game 6 ang taingang sigawan ng mga tagasupor- Cup matapos nitong gapiin ang Meralco tambak na lamang,” aming score ay medyo ipit,” score ng Meralco.” ta. Lumusot ang pinakawalang bola ni sa best-of-seven series, 4-2. Tumindig ang bawat manlalaro ng Hindi naging madali ang panalo Pinangunahan ng 5-foot-8 point Brownlee na nagpanalo sa kanilang ko- “…nagkandapaos sa Ginebra upang masiguradong mauungu- guard na si LA Tenorio ang Ginebra na ng barangay sapagkat sa pagsisimula san nila ang kanilang kalaban. ponan. pag-iingay, nasa kamay na tinanghal bilang Finals Most Valuable ng game 6 ay agad na nagpasiklab ang Aktibong nakibahagi rito ang “Fast Meralco. Lumamang ang mga ito ng 14 ang tagumpay,” Player. and Furious” tandem nina Mark Caguioa Sa ikatlong quarter ay nag-alab si na puntos, 18-4, sa natitirang tatlong “…wala ng boracay, Banaag sa mukha ng mga taga-supor- na nagtarak ng anim na puntos at Jayjay Tenorio at naglista ng 14 na puntos minuto ng unang quarter at napanatili ta ang kaba habang nakikipagbanggaan wala ng kangkungan, Helterbrand na kumartada ng limang upang maidikit ang iskor sa Meralco. Ti- ang kalamangan hanggang sa matapos ang mga manlalaro na tila ba sila mismo puntos. napos ang huling quarter na may pitong ito, 27-18. tuloy-tuloy tayo hang- ang may tangan ng bola. Hindi rin nagpaawat sa matinding puntos. Mas hinigpitan naman ng Meral- Sa bawat pagkakataon na mauungusan gang makagrandslam.” depensa at opensa ang ibang manlalaro Sa kabuuan ng 2016 PBA Governors’ co ang kanilang depensa’t opensa ng kanilang kalaban ay tiyak na aalingaw- upang maselyuhan ang kanilang tagum- sa ikalawang quarter dahilan upang • • papuri’tSa likod tagumpay ng

Muling na- Beneits and NI EDUARDO JR. B. BARRIOS kg ni Diaz. Sa Dinisiplina din ng dalaga mayagpag ang pangalan ng isang Incentives Act. kabilang ban- ang sarili sa pagkain ng pizza, fast pinay, si Hidilyn Diaz, sa larangan Pinagkalooban da, nakapaglista food at junk foods. ng palakasan matapos nitong naman siya ni naman ng 212-kg Subalit ang tunay na humubog matipa ang pilak na medalya sa pangulong Rodrigo ang nakasilat ng kay Diaz ay ang kahirapang 53-kg division sa women’s weightlift- Duterte ng dalawang gintong medalya na sumubok sa kaniyang katatagan sa ing event ng Olympics na id- inaos sa Rio de milyong piso sa courtesy si Hsu Shu-ching ng murang edad pa lamang. Bata pa la- Janeiro, Brazil noong ika-pito ng Agosto. call sa Davao City at 1.5 mil- Chinese Taipei. mang ay naglalakad na ito ng 50 metro tangan ang Sa tagumpay na ito ay nagbunyi ang perlas ng si- yon naman ang nagmula sa Nakakamangha. Na- dalawang timba sa pagsalok sa tubig. Katuwang din langan at labis na hinangaan ang lakas ng 25 taong House of Representatives. kakatuwa. Nakaiinggit. ng kaniyang ama si Diaz sa paglilinis ng tricycle at gulang na dalaga. Matapos ng dalawang dekadang Bago ang nasabing sagu- Napakadaling makita jeep. Naranasan na rin nito ang pagtitinda ng isda. pagkauhaw sa medalya ng Pilipinas sa nabanggit na paan ay una ng nakipagbak- ng magandang kapala- Dumanas na ang ating atleta ng pagkabigo mata- patimpalak ay nagawa niya itong matuldukan. Dahil bakan si Diaz sa 2015 Interna- ran ng dalaga sa gitna pos subukang makasungkit ng medalya sa Olympics dito, iba’t ibang pagkilala ang pinagkaloob kay Diaz. tional Weightliting Federation ng lahat ng kasikatan, at noong 2008 sa Beijing at sa London noong 2012. Sa ilalim ng Senate Resolution No. 83 na isinu- World Championship na gina- karangalan- dahil siya ngay- Noong 2014, naisip din nitong bumitiw na sa mite ng senado noong ika-walo ng Agosto ay pinuri nap sa George R. Brown Con- on ay nasa tuktok. Ngunit sa napiling larangan sapagkat matapos matanggal ang ang gilas ng atleta. vention Center sa Houston, Texas hirap ng kanyang paghahanda dating coach at bunsod ng natamo niyang injury, da- Kinilala din ng Armed Forces of the Philippines noong Nobyembre ng nakaraang sa pagmimina ng pilak na ito, hilan upang hindi siya makapaglaro sa Asian Games. (AFP) ang dangal na tangan ni Diaz sa pagbabalik taon. Nagkwalipika si Diaz sa 2016 iyan ang hindi nakita ng mara- Idagdag pa dito ang kulang na suporta para sa ng bansa. Tumanggap ito ng Plaque of Recognition Olympics ng kumopo ito ng tatlong mi sa atin. mga atleta ng gobyerno. Mula sa lumang kagamitan mula kay AFP chief General Ricardo Visayas at si- tanso matapos niyang magtala ng Bago sumabak sa giyera ng ng mga ng mga manlalaro, masikip na dormitoryo at nabitan naman siya ng Outstanding Achievement 96-kg sa snatch, 117-kg sa clean and palakasan ay sumailalim muna si kulang na suportang pinansyal. Medal ni Defense Sec. Delin Lorenzana. Higit sa jerk na may kabuuang 213-kg. Diaz sa puspusang pagsasanay bi- Subalit sa kabila nito ay hindi nagpatinag si lahat ay umalagwa ang ranggo nito at naging air- Samantala, hindi din naging madali lang paghahanda sa kompetisyon. Diaz. Hindi niya hinanap ang kakulangan. Hindi woman irst class mula sa pagiging second class. para kay Diaz ang digmaan sa Rio nang Bawat araw ay anim na oras siya sumuko sa hamon ng buhay hanggang sa mag- Tumanggap din ang dalaga ng limang milyong maging dikit ang tagisan nila ni Jin Hee kung mag-ensayo. Nagpatikim tagumpay sapagkat hindi niya hinanap kung ano piso mula sa gobyerno bilang insentibo dahil sa pag- Yun ng South Korea para sa ikalawang din siya ng kaniyang husay sa ang wala. Tiningnan niya kung ano ang mayroon- silat nito sa ikalawang puwesto na naaayon sa Re- puwesto nang kumamada ang Korea- isang buwan na pamamalagi sa oportunidad, hamon, at pag-asa ng makinang na public Act 10699 o National Athletes and Coaches na ng kabuuang 199-kg laban sa 200- isang training camp sa Tsina. tagumpay.

cado, ang itinuring na babaeng pinakamabilis tu- langan diumano ng suporta ng gobyerno. Sa liit Ayon kay Dr. Mikee Romero, tinanghal na makbo sa paligsahan sa Asya• noong dekada ’80 ng allowance nila, halos kulang pa umano ito para isa sa pinakabatang matagumpay na negosyante at dalawang ulit na nakapag-uwi ng medalyang sa pagkain nila. Nabanggit din niya na bagaman sa bansa “Kailangang mabusog ng pagmamahal ginto sa Asian Games sa takbuhang may layong naglalaan ng 40,000 para sa SEA Games, at Php ang mga atleta natin and we can only do that 100 metro. Nariyan si Elma Muros-Posadas na 19,000 hanggang 20,000 buwan-buwan lamang if we provide them all they need – pera para sa fast break nagreyna sa long jump at isa sa mga nanguna sa ang iniliaan para sa mga kalahok sa Rio. pamilya nila bukod sa irst class training na track and ield athletes at nagkamit ng 15 gintong Bagaman ilang beses ng binabali ng ating mga kailangan nila.” IRENE APOSTOL SANTOS medalya. Nariyan si Felix Barrientos na nag- atleta ang batas ng kalikasang ito na what you sow Bukod pa rito, kailangan rin nila ng dekalidad muñ[email protected] kampeon sa larong tennis na nag-uwi rin ng di is what you reap sa pamamagitan ng pag-uwi ng na training facility at trainers. Ito ang dapat na iilang gintong medalya. karangalan sa bansang kulang ang ipinagkaloob matanggap ng bawat atleta upang sa huli ay hindi

Sila ay ilan lamang sa mga Pilipinong nagbalik ditong suporta, hindi tayo dapat masanay na ito mailampaso ng kanilang makakalaban. ng karangalan sa Pinas sa kabila ng kulang nitong makatanggap ng mga bagay na hindi naman natin Ito ay hindi na lingid sa ating kaalaman sapag- Cliché suporta. pinaglalaanan ng sapat na oras o suporta. Kung kat ilang beses na itong pinag-uusapan. Sa tuwing

Kamakailan lang matapos ang dalawang deka- nais nating makamit ang gintong medalya, na- may lalabas na atletang nagbibigay karangalan usto mo ng dekalidad na pag-aaral? Kung gayon ay dang pagkauhaw sa medalya sa Olympics, ginulat rarapat lamang na mamuhunan tayo nang sapat. sa bansa, nauungkat ang isyu ng kakulangan ng Gmagbigay ka ng sapat na suportang pinansiyal at ni Hidilyn F. DIaz hindi lang ang mga Pilipino, suporta ng bansa sa mga atleta. Nariyan ang pag- dekalidad na mga guro sa pagkamit nito. kundi pati na rin ang buong mundo nang buha- Ang nakalulungkot ay tila kaungkat ng usapin noong panahon ni Anthony Gusto mo ng malinis na gobyerno? Magkaroon tayo tin niya ang pangalan ng ating bansa at muling tayo may amnesia na matapos Villanueva“ noong 1964, ni Onyok Velasco noong ng transparency sa lahat ng operasyon ng gobyerno. ibalik ang Pilipinas sa mapa ng isports . Bakas sa lumipas ang euphoria ng pag- 1996 at marami pang iba. Gusto mong makakamit ang mga atletang Pinoy ng kanyang mukha ang determinasyon na kanyang kapanalo ng ating mga kampeon Paulit-ulit. Pero sa kabila nito, ano na nga ba gintong medalya? Kung gayon, magtanim tayo ng deka- ipinamalas sa kabila ng salat na suporta mula sa ay kasabay ding lumilipas sa ang pagbabagong naganap? lidad na suporta. gobyerno. Ito’y naputunayan niya nang masung- Ang nakalulungkot ay tila tayo may amnesia ating mga kaisipan ang isyu na Ito ang batas ng kalikasan. What you sow is what you kit ang pilak na medalya sa women’s 53-kg weight na matapos lumipas ang euphoria ng pagkap- reap. Huwag mong i-expect na aanihin mo ang anumang division at buhatin ang 200 kilo, sa Summer“ ulit-ulit na lamang pinag-uu- analo ng ating mga kampeon ay kasabay ding lu- bagay na hindi mo itinanim. Olympics na idinaos sa Rio de Janeiro, Brazil. sapan, ngunit hindi naman ga- milipas sa ating mga kaisipan ang isyu na ulit-ulit Subalit ito ay hindi iilang beses nang nabasag sa mundo Sa kanyang interview ay hindi napigilan ni nap na nasosolusyunan. na lamang pinag-uusapan, ngunit hindi naman ng palakasan sa Pilipinas. Nariyan, sina Lydia de Vega-Mer- Diaz na maglabas ng sama ng loob dahil sa kaku- ganap na nasosolusyunan. Truth will come to light, Light will ignite for Freedom! AGOSTO - OKTUBRE ISYU: XV BIlAnG: 1 nAnG EmESTRE ISPORTS The Polytechnician U S T.P. 2016-2017 23 ANG OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY – ORANI CAMPUS CBA, sinungkit ang kampeonato OWEN DIZON BSF na may 15 panalo, pumangalawa NI JONA PAULA SHANE Q. SANTOS Pinagharian ng pinagsanib pwersang koponan mula sa departamento ng Hotel and Restaurant Management at Computer Studies ang Intramurals 2016 sa Bataan Peninsula State University kampus ng Orani matapos nitong humakot ng 29 na ginto. Larawang kuha ni Sinundan naman ito ng Nagpahayag naman ng ka- nito sa mga koordineytor. sitwasyon sa Orani (kampus).” CBA, dinepensahan departamento ng isheries ma- galakan ukol dito ang gober- “Ang nabagong point sys- “Walang personalan pero tapos nitong magkamit ng 26 nador ng Computer Studies na tem ay hindi sinangguni sa logical ba na ang over-all champ na ginto. Bumaba naman sa si Wilfredo Jr. Antonio. Aniya, aming mga unit head. Wala ay nanalo lang ng 5 events at ang ang korona sa football ikatlong pwesto ang isa sa mga “Nakakatuwa, kasi sulit lahat ng ring guidelines na bumaba pumapangalawa ay may hindi NI JOHN EARL M. CASTILLO kampeon ng nakaraang taon, pagod, pawis, pasensiya, tyaga, samin,” pahayag ni G. Mark bababa sa 15 events?” pahayag Muling nasungkit ng College of Business and Accountancy (CBA) sa ikalawang ang mga edukista na nakapagta- at sipag na binigay naming la- Nell Corpuz, BSF koordiney- pa ni G. Corpuz. pagkakataon ang kampeonato sa men’s football kontra Bachelor of Science in Fisheries la ng 12 ginto at sinundan ng IT- h at .” tor. “Ang point system na gina- Tugon naman ng pangulo ng (BSF) sa ginanap na Intramurals sa BPSU-OC. Tech na nakakuha ng 9 na ginto. Bagaman ginamit ng CSC mit ay inihalintulad sa SCUAA. CSC na si Erron James Gigante, Bagaman mas marami ang at Sports and Physical Develop- Ginagamit ito kung marami “Humihingi po kami ng tawad Bigo ang BSF na lusutan ang twice to Nagtala ng 3-0 standing ang CBA sa beat na CBA upang makuha ang titulo sa naturang conference at isa dito ay win via naipanalong laro ng Fisheries ment ang kaparehong pointing ang pang-indibidwal na laro sa mga koordineytor dahil hindi ginanap na championship game noong default kontra IT-Tech. ay hindi pa rin nagpadaig ang system na ginamit noong na- kung saan pwedeng maging sila nasabihan... pero lilinawin Oktubre 26. “Sipag tsaka lakas ng loob, kahit ma- hinirang na kampeon na CBA karaang taon, nagdulot pa rin halos pantay ang distribusyon ko po na hindi nagkulang ang Natapos ang laro sa iskor na 3-2 via ive layo na yung bola hahabulin pa din namin. matapos nitong mangibabaw ng bahagyang hindi pagkakau- ng gold medals sa pang-in- CSC at OSPD sa pag-iinform free kicks matapos mahusay na naprotek- Tsaka kahit malaki pa sa amin yung ibang sa ball games, kung saan sila ay nawaaan ang kawalan diumano dibidwal at pang-grupong sa governors.. sa pagbabago sa tahan ni Ronan Jay Bantay ang goal upang kalaban ‘di kami natatakot makipag-aga- tumabo ng maraming medalya. ng maayos na komunikasyon laro. Ngunit hindi ganoon ang pagbibilang ng overall.” hindi makapasok ang tatlo sa mga sipa ng wan sa kanila ng bola. Kasi yung iba sa kalaban. Tagumpay namang nakapasok amin, last (year) na kaya gusto namin mag- ang sipa nina Lee Raven Juanta, John Ross champion at tsaka para din sa department Garcia at Jayvee Buenaventura ng CBA na namin,” wika ng kanilang captain ball na si naging dahilan upang lumamang ng isang Kevin Llaguno nang tanungin kung ano ang puntos. naging susi sa kanilang pagkapanalo. Fisheries, domina ang Nagharap ang IT-Tech at BSF sa dragon tail sa gitna ng oval na bahagi ng Laro ng lahi. Larawang kuha ni OWEN DIZON Track and Field NI IRENE A. SANTOS IT-Tech, nanaig sa Laro ng lahi Dinomina ng mga manlalaro ng Fisheries ang track and ield matapos masungkit NI OWEN DIZON ang limang gintong medalya, October 27, BPSU-OC Oval. “Hindi kami nagkaroon ng matinding pagsasanay para paghandaan unang puwesto sa luksong baka (Female Catego- Matinding gitgitan ang namagitan sa iba pang kategorya. Simbilis ng pagtakbo ni ang laro ng lahi, pero alam kong determinasyon ang naghatid sa amin ry). 200 meter run female category matapos la- Cedric John Miego ng pangkat Edukista ang Nakipaghatakan naman ng gintong mangan ni May Ann Larquesa ng pangkat pagsikwat nito ng ginto para sa 1,500 m run upang mangibabaw sa mga laro.” Ito ang pahayag ng itinalagang lider ng medalya ang mga kasaling koponan sa Tug of isheries ang pambato ng Team IT-Tech na si male category matapos niyang unahan ang IT-Tech para sa palaro ng lahi na si Arnolly Palaypay. war. Nilahukan ng iba’t ibang kurso ang laro, Mary Jane Jaring. Nagwakas naman sa ikat- mga katunggaling sina Ian Tinipog ng pang- upang patunayan ang kanilang team work bi- long pwesto ang manlalaro ng team Edukista kat Fisheries at si Edward Bautista pambato Nilundag ng pangkat ng IT-Tech ang Naging dikit naman ang laban ng mga ku- lang koponan. Gayunpaman, sa huli ay nahi- na si Melissa Viray. ng pangkat IT-Tech, dahilan upang siya ang kampeonato sa luksong tinik sa parehong matawang manlalaro ng iba’t ibang koponan la ng College of Business Accountancy (CBA) Hinirang namang kampeon si John Car- hiranging kampeon. kategorya. Nangibabaw ang igtad ni Dave sa luksong baka. Batid sa talon ng mga repre- ang tagumpay. lo Laluna ng Fisheries nang magawang sik- Itinanghal namang kampeyon si Mai- Renzo Diaz ng BSIT II sa kanyang mga sentante ng iba’t ibang pangkat ang uhaw na Hindi rin naman nagpahuli ang BEED. watin ang ginto para sa 200 meter run male ca Aviso ng pangkat Fisheries matapos na katunggali. Hindi naging tinik sa kanyang masiklot ang ginto. Subalit sa huli, inangkin Inangkin nila ang titulo sa sack of race na category kontra sa pangkat Edukista na si walang makalaban sa 1,500 meter run female pagkapanalo ang matatayog na lukso ng ka- ulit ng pambato ng IT-Tech ang unang pu- pinaglabanan ng tatlong pangkat. Sinikwat Edmar Sacdalan. category bunsod ng hindi pagsipot ng kan- nyang mga kalaban upang makamit ang gin- westo sa Luksong Baka (Male Category), na naman ng pangkat ng BSF ang kanilang ginto Samantala, minani naman ni Larque- yang mga katunggali. to sa luksong tinik. si Dave Renzo Diaz. Pinutol naman ni Abigail kontra IT-Tech sa Dragon’s tail. sa ang ginto para sa 100 meter run kontra Gayunpaman, umakyat ng unang Hindi rin nagpadaig si Dianna Grande De Mesa ng BSF II - A ang sunod-sunod na Sa pagtatapos, ang pangkalahatang sa katunggaling si Sunshine Buan, pamba- pwesto ang team Fisheries na si Jonalyn Al- ng BSIT II sa Luksong Tinik na tinalon ang tagumpay ng BSIT. Lumamang siya ng lun- tagumpay ay iginawad sa IT-Tech na nakakuha to ng College of Business and Accountancy far na nagkamit ng unang pwesto sa female unang pwesto sa female category. dag sa kanyang mga nakalaban at nakuha ang sila ng tatlong puntos. (CBA). Sa panayam, nagpakita ng matinding category ng 400meter run, na sinundan kumpyansa si Larqueza na maiuuwi nito ang nina Sherlyn Tamayo na kumakatawan sa medalya para sa koponan. “Alam ko naman pangkat Edukista at si Karmela Llanda na CBA, humataw sa volleyball na hindi mananalo yung kalaban ko,” aniya. pambato ng computer studies. Para sa male category, muling ginapi Inungasan naman ni Ezekiel ni Laluna ang kanyang mga kalaban sa 100 Ocampo, pambato ng pangkat Edu- NI JEREMY T. BONCALOS meter run na sina Sacdalan pambato ng kista, ang katunggaling si Warren Cuneta Walang nakalusot sa kuponan ng College of Business and Accountancy (CBA) matapos nitong siklutin Edukista at si Ron Almero na pambato na- ng pangkat Fisheries sa 400 meter run male ang kampeonato sa parehong kategorya sa volleyball, Oktubre 28, 2016 sa Bataan Peninsula State University- man ng pangkat CBA. category dahilan upang siya ang makapag Orani Campus (BPSU- OC) volleyball court. Bumawi naman ang mga edukista sa uwi ng gintong medalya. Unang sumalang sa kampeonato ang volleyball pasuko nila ang koponan ng Edukista at tinapos ang men ng CBA kontra koponan ng Fisheries, ala-una laro sa dalawang magkasunod na set sa best-of-5 game ng hapon kung saan bahagya nitong namanipula ang sa iskor na 25-17 at 25-16 unang set sa iskor na 25-21. “Masaya, kasi kahit na magkakaiba kami ng kurso IT-Tech, tinudla ang Sa ikalawang set naman, naging dikit ang laban at di magkakakilala ay nanalo kami sa kanila. Saka na- dahil nagpapalitan ng puntos ang dalawang koponan. katulong din yung training ko noong nasa SCUAA pa Subalit dahil sa tindi ng depensa at opensang ipinakita ako,” sabi ni Criselle Anne L. Sioson, BSHRM-IV. tagumpay sa darts ng CBA, nakuha din nila ang set at nagtala ng anim na Samantala, nagpahayag ng saloobin ang center lamang. At dahil napangalagaan ng CBA ang kanilang ng laro ng koponan ng Edukista na si Bb. Camille Joy NI FLORANTE L. ROSAL kalamangan, tinapos nila ang laro sa ikatlong set sa Fernando, BEEd-IV, hinggil sa pagsuko ng mga ito sa Nanaig ang pangkat ng IT-Tech matapos itong makasungkit ng dalawang gintong iskor na 25-22 dahilan para manalo sa best-of-5 game. kompetisyon sa pagtatapos ng ikalawang set lamang. medalya sa magkaibang dibisyon ng larong dart, na ginanap noong ika-26 ng Oktubre, “Nakatutuwa kasi bago pa man kami lumaro sa “Sa tingin namin, matatalo na kasi kami kaya sa Athlete’s Dormitory ng BPSU – Orani Campus. loob ng court, nag-i-start talaga kami sa prayers,” wika umayaw na kami sa third set. Saka naging advantage ng captain ball at setter ng pangkat na si Francis Paul kasi nila yung ibang player ng CBA, naging dating G. Arucan, BSHRM-IV. “Tapos, dahil sa kilala namin SCUAA player,” ani Bb. Fernando. Sinibak ng tambalang Christian Pa- masungkit ang kampeonato sa nasabing ang bawat isa, kahit na magkakaiba kami ng course ay Sa pagtatapos, ayon pa rin kay Bb. Fernando, radero at Earl Manalo ng BSIT – 4 ang dibisyon. ito ang naging advantage namin kasi naging madali na “Mainit kasi nung oras na kami ay naglalaro, ka- dalawang manlalaro ng pangkat edukista Hindi naman nagpasindak si Kimberly lamang para sa’min ang magcommunicate sa loob ng tanghalian tapat kasi nun. Saka wala yung captain ball upang makuha nila ang pinaka-inaasam Joy Manahan ng Bachelor of Elementary court,” namin na isa ring player ng basketball, nagkasabay kasi nilang gintong medalya sa double men’s Education (BEEd) nang makopo nito ang Samantala, women’s category ay ibayong opensa yung laro ng basketball sa volleyball.” division. “Practice lang po nung tryouts gintong medalya kontra May Ann Larqueza Larawang kuha ni OWEN DIZON rin at depensa ang ipinamalas ng CBA kung kaya’t na- at bago yung mismong game… binigay ng Bachelor of Science in Fisheries (BSF) namin yung best namin para hindi naman para sa Single Women’s division. masayang yung pag-absent namin sa OJT,” Inasinta at nasapul naman ng Tam- BSF, biningwit ang ginto sa table tennis pahayag ni Paradero. balang Jemie Paule at Monica Hitones ng NI EUGENE G. CORPUZ Sa single men’s division naman, man- pangkat BSF ang ginto matapos nilang lalaro pa rin ng IT-Tech ang nagwagi na gapiin ang dalawang pambato ng pangkat Pumalo ng dalawang gintong single women’s division na si Eliza Joy nilaruan ni Renz Nicko Eugenio. Pinata- edukista sa Women Double’s Division. medalya ang koponan ng Fisheries Rodriquez matapos nitong pataubin ang ob ni Eugenio ang pambato ng College of matapos pagharian ang single men at katunggali mula sa Pangkat Edukista. Business and Accountancy (CBA) upang women’s division sa table tennis na gi- Hindi naman nagpahuli si Karl Jay nanap sa Bataan Peninsula State Uni- De leon nang talunin nito ang pangkat versity- Orani Campus (BPSU- OC) sa ng IT-Tech upang masungkit ang gin- Larawang kuha ni FLORANTE L. ROSAL Athlete’s Dormitory, Oktubre 25. tong medalya sa single men’s division. Larawang kuha ni OWEN DIZON Bumida ang pambato ng fisheries sa Pagbubukas ng Intrams, inabangan NI IRENE A. SANTOS bayan ng Dinalupihan na si Hon. Maria Aktibong nakilahok ang mga peninsulares sa pagbubukas ng Intramurals na Angela S. Garcia na hindi nakarating bun- may temang Athletizantibus Pro Excellentia na ginanap sa harap ng munisipyo ng sod diumano ng mahalagang pagpupulong. Dinalupihan, kung saan nagtapos ang parada na sinimulan sa Sta. Iasbel, Layac, Gayunpaman, kinatawan naman ito ng CBA, BSF, namayagpag Oktobre 24. Doktor ng Bayan na si Dr. Renato Mata- Sing-init ng araw ang pagtanggap ng DC sa waran na binigyang diin ang tema ng intra- anim na kampus na dumalo sa pagbubukas ng murals na Athletizantibus pro exellentia o sa billiards Competing for Excellence. naturang aktibidad na pinagtulungan diumano NI EUGENE G. CORPUZ ng Sports and Physical Development Oice at Nagtagisan naman ng husay sa CSC. pag-awit at pagsasayaw ang mga peni- Nasilat ng College of Business pos nitong talunin ang pambato ng Sa kabila ng init ng araw, hindi nanlamig ang sulares mula sa iba’t ibang kampus nang and Accountancy (CBA) ang gintong Fisheries na si Jandell Tamayo. Bakas suporta ng mga opisyal na nagbigay ng pagbati magpasiklab ang mga ito sa kanilang medalya sa billiard men’s division sa plangketa ni Reyes ang determi- sa mga mag-aara at empleyadong nakibahagi sa presentation na sinalubong ng mainit na habang Bachelor of Science in Fish- nasyong manalo, dahilan upang maiu- aktibidad, kabilang na ang university president hiyawan at suporta ng mga manunuod. eries (BSF) naman ang itinanghal na wi nito ang gintong medalya na si Dr. Gregorio Rodis at Campus Director ng Sa pagtatapos ng programa, opisyal na kampeon sa billiard women’s divi- Hindi naman nagpadaig ang pang- DC na si Gng. Glenda C. Magno. binuksan ng Head ng Sports and Physical sion na ginanap sa Athletes Dormi- kat ng Fisheries. Nagpamalas ng husay Development na si Dr. Romeo Nisay Jr. Ipinakilala naman ng OIC Vice president for tory, Oktubre 25. si May Ann Larquesa sa larangan ng Academic and Student Afairs na si Dr. Maria Fe ang Intramurals 2016. Nangibabaw ang bagsik ni Rojohn billiards nang talunin nito ang pamba- Roman ang panauhing pandangal, ang punung- Reyes sa larangan ng billiards mata- to ng IT-Tech sa women’s category. Larawang kuha ni EDUARDO JR. B. BARRIOS Nagpamalas ng lakas at determinasyon ang koponan IT-Tech, nanaig sa ng CBA upang mahatak ang tagumpay ng koponan sa Tug of War ng Laro ng Lahi. Laro ng lahi Larawang kuha ni OWEN DIZON SUNDAN SA PAHINA |23

Agosto-oktubre Isyu: XV bIlAng: 1 Sportsthe Polytechnician

ANG OPISYAL NA PAHAYAGAN NG MGA MAG-AARAL NG BATAAN PENINSULA STATE UNIVERSITY - ORANI CAMPUS CBA, IT-Tech, sinelyuhan ang kampeonato sa basketbol NI EDUARDO JR. B. BARRIOS inayukod ng pinagsamang koponan ng Technicians at Industrialists ang Bachelor of Science in Fisheries sa basketball men’s division, 62-55, dahilan upang masikwat nila ang gintong medalya Pnoong Oktubre 27, New Covered Court ng Orani Campus. Naging maalab ang sagupaan ng da- malamangan pa ng Pangkat Fisheries. ang Pangkat Fisheries sa elimination lawang pangkat sa huling quarter mata- Samantala, iginupo naman ng round, Oktubre 25, kung saan ang ka- pos subukang habulin ng Fisheries ang College of Business and Accountancy nilang sagupaan ay nagkaroon pa ng kalamangan ng kabilang koponan, 46-38. ang Bachelor of Elementary Education pisikalan. Sa nalalabing dalawang minuto ng matapos nitong masilat ang ginto sa Sa pagsasara ng kompetisyon, huling yugto ay nagawang maidikit ng basketball women’s division sa kapare- tinanghal na men’s most valuable BSF ang iskor nila sa Pangkat IT-Tech, hong araw at lugar. player si John Michael Amurin 54-53. Naging malaking bahagi si Alexandra na pinangunahan ang IT- Subalit agad ding bumaril ng dala- Abella, manlalaro ng CBA, sa tagumpay Tech habang si Alexandra wang puntos si Jimmuel John Ocampo, ng kanilang departamento matapos ni- Abella naman ang nag- Industrialists, upang muling umalagwa tong kumamada ng 10 puntos. kamal ng kaparehong ang koponan nila at mas pinagtibay pa Bago pa man harapin ng CBA ang titulo para sa women’s ang depensa at opensa para hindi na sila pangkat edukista ay nakaharap pa nito division. Larawang kuha ni OWEN DIZON Scrabble dinomina ng Fisheries

Ginto sa chess , pinaghatian ng IT-Tech, Edukista OWEN DIZON

NI FLORDELIZA B. DE LEON Hinakot ng pambato ng BS Fisheries ang ang IT-Tech. May gustong humabol sa laro medalya sa Scrabble matapos magkampeon pero wala naman sa line-up kaya hindi ko ang mga manlalaro nito sa men at women’s pinayagan, dahil iyon ang rules,” paliwanag division, Oktubre, 27. naman ng tournament manager na si Bb. Pinataob ni Lee Mary Tamayo ang Roxanne Bongco kung bakit dalawa lamang Larawang kuha ni koponan ng Edukista at CBA na kapwa ang naglaro. “Ang CBA naman, nadefault na umaarangkada sa panimula ng laro at ku- ang player nila dahil hindi siya dumating.” EDUARDO JR. B. BARRIOS

makamada ng malalaking puntos laban sa Ibayong pagsasanay at paghahanda kanya. Ngunit sa pagpagtatapos ng laban umano ang nagpanalo sa kanya, ayon kay sya’y nagtala ng 162 puntos dahilan upang Boncalos. “Tinuruan ako ni Sir Mark ng tanghaling panalo. mga strategy sa paglalaro ng scrabble . Na- Bumaligtad ang laban nang maunang apply ko yung lahat ng mga itinuro nya makaubos ng tiles si Tamayo, dahilan upang sakin nung mismong laro na. Gaya ng pag-

maidagdag sa kanyang puntos ang kabuuang gigitgit sa kalaban sa pamamagitan ng mga Larawang kuha ni halaga ng natitirang tiles ng dalawang kala- kombinasyon sa isang atake lamang.” Pagbubukas ng ban mula sa BEEd at CBA. Pinatunayan naman ng BSIT at Edu Napagtagumpayan din ng departamen- kista na karapat dapat sila para sa gintong “Sa katunayan nga hindi naman ako sumasali sa ganitong to ng BSF ang kampeonato sa Men’s Divi- medalya sa larangan ng chess. Matapos ang mga laro e (school base) . Sanay ako na sa kalye lang naglalaro ng chess. Masaya ako na ako yung nanalo, nakapag- ambag pa Intrams, inabangan sion ng Scrabble nang makakuha ng gin- dalawang magkasunod na panalo sa 1st at tong medalya si Jeremy Boncalos . Sa halos 2nd Set ng laro, ang bagong mandirigma ng gold kahit unang sali ko lang,” masayang sambit ni Salibio. SUNDAN SA PAHINA | 23 isa’t kalahating oras na tagisan ng galing sa na si John Christofer Salibio ng pangkat At para naman sa women’s division, tinanghal namang talasalitaan, pinataob ni Boncalos ang ko- IT-Tech ay idineklarang wagi sa unang pag- panalo si Rowena Grace Jorge na nanggaling naman sa pangkat Edukista. ponan ng edukista . “Walang representative kakataon para sa men’s division ng Chess . Badminton, muling BSF, siniklot ang pinagharian ng Fisheries at Edukista kampeonato sa NI MA. FE H. MALASARTE Nangibabaw ang diskarte ng BSF Matapos paghatian ng koponan ng Bachelor of Science in Fisheries kontra IT-Tech matapos nitong talunin ang Mixed Softball at Bachelor of Elementary Education ang kampeonato sa larong bad- katunggali sa iskor na 12-10 sa championship game minton noong nakaraang Intramurals, muling sinungkit ng dalawang ng mixed sotball, Oktubre 27, sa Oval ng Bataan Pe- NI ELMA B. MUÑOZ kuponan ang panalo sa magkakaibang kategorya sa nasabing laro, Old ninsula State University – Orani Campus (BPSU-OC). Covered Court, Oktubre 25-26, 2016. Muli namang umarangkada ang koponan ng IT- Humakot ng gintong medalya ang kalaban sanhi ng hindi pag-

OWEN DIZON Sa pangunguna nina Louie Gonzales, team captain Tech noong ikatlong inning sa iskor na 9-5. Ito ay ang Pangkat Fisheries matapos sipot ng manlalaro ng Technical.

ng BSF at Dessa Mae ng BSIT, pinainit ng mga man- kahit pa nasayang ang isang puntos nila nang hindi maipanalo ni Christian Aramay Sa kabilang banda, magan- dirigma ng dalawang koponan ang umaga ng ikaapat tumapak ang isang kalahok nila sa isang base nang ang single men’s division mula sa da ang naging tambalan ni Neil na araw ng Intramurals. Kasabay ng nakabibinging hi- mag-home run ito. katunggaling pambato ng Bachelor Jasper Bombita at Jersel Ventu- yawan ng mga tagasuporta, nagpakitang gilas ang mga Sa pagpasok ng ikaapat na inning ay naitabla of Science in Industrial Technology. ra, mga manlalaro ng edukista ito sa pagpalo at pagsapo ng bola. na ng BSF ang puntos at umarangakada sa huling Bukod dito, magkasunod na set na- matapos maniin ang laban sa Larawang kuha ni Agad na lumamang ang pangkat IT-Tech sa yugto ng laro. mang sinilat ni Florren Jane Ramos dibisyong mixed doubles mula sa unang inning pa lamang matapos magsunod-sunod Laking tuwa naman ng team captain ng ko- mula pa rin sa BSF ang kalabang katunggaling Fisheries sa iskor na ang pagsablay ng palo ng mga batter ng BSF, dahilan ponan sa kanilang pagkapanalo matapos ang ka- Edukista sa puntos na 21-19 (1st 21-11 (1st set) at 21-8 (2nd set). upang mag-iwan ng limang puntos na lamang ang nilang halos ilang linggong pagsasanay. Aniya, set) at 21-11 (2nd set) sa katego- Hindi na rin nagpalamang ang IT-Tech. “Kada hapon naglalaro kami… simula noong ryang singles-women. kapwa edukista na sina Bombita at Madali ring napasakamay ni Jerald Morales, sa puntos na 21-11 Samantala, bumawi naman ang BSF sa sumu- bago pa mag-intrams.” Ramos ang gintong medalya sa at 21- 14, dahilan upang magapi nod na inning matapos maungusan ng isang Bunsod nito, nag-uwi ng sampung gintong women- doubles, katuwang si An- ang kuponan ng Fisheries sa kate- puntos ang kalaban, nang bayuhin nila ito ng medalya ang pangkat. gelica Lopez matapos madefault goryang men- doubles. sunod-sunod na home run.