Wójt Gminy Wąsewo

MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY WĄSEWO

dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majdan Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

„PRZESTRZEŃ” PRACOWNIA PROJEKTOWA s.c. Beata Andrzejewska, Małgorzata Hoser pl. Wilsona 4/18, 01-627 Warszawa e-mail: [email protected]

Warszawa, styczeń 2014 r. Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki

I. INFORMACJE WSTĘPNE ...... 2 1. PRZEDMIOT OPRACOWANIA ...... 2 2. INFORMACJE O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY ...... 2 3. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA ...... 4 4. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI I GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ...... 4 5. POWIĄZANIA SPORZĄDZANEGO PLANU MIEJSCOWEGO Z INNYMI DOKUMENTAMI .... 5

II. INFORMACJE , ANALIZY I OCENY ...... 7 6. ISTNIEJĄCY STAN ŚRODOWISKA , W TYM STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM ...... 7 7. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO PLANU ...... 11 8. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTOWANEGO PLANU , W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA PODSTAWIE USTAWY Z DN . 16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY ...... 12 9. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM , WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM , ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO PLANU ORAZ SPOSOBY , W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU ...... 13 9.1. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego planu ...... 13 9.2. Problematyka ochrony środowiska w projekcie planu ...... 18 10. ANALIZA PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU MPZP NA ŚRODOWISKO I LUDZI , Z UWZGLĘDNIENIEM ZALEŻNOŚCI MIĘDZY ELEMENTAMI ŚRODOWISKA I MIĘDZY ODDZIAŁYWANIAMI NA TE ELEMENTY ...... 20 10.1. Przewidywane skutki realizacji ustaleń planu miejscowego na zasoby poszczególnych elementów środowiska ...... 20 10.2. Przewidywane skutki realizacji ustaleń planu miejscowego na jakość poszczególnych elementów środowiska i na zdrowie ludzi...... 22 10.3. Ocena oddziaływania projektu Planu na różnorodność biologiczną, faunę, florę oraz system przyrodniczy ...... 27 10.4. Ocena oddziaływania projektu Planu na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz integralność tych obszarów...... 29 10.5. Ocena oddziaływania projektu Planu na krajobraz, zabytki, dobra materialne...... 33 10.6. Ocena oddziaływania projektu Planu na ludzi – podsumowanie analiz ...... 34 11. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO ……………………………………………………………………………………………34

III. ROZWIĄZANIA ŁAGODZĄCE , ALTERNATYWNE I KOMPENSACYJNE ...... 35

STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ...... 36

1 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki I. INFORMACJE WSTĘPNE

1. PRZEDMIOT OPRACOWANIA Przedmiotem opracowania jest ocena wpływu ustaleń projektu Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego gminy Wąsewo sporządzanego dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majdan Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Majdan, Rząśnik Szlachecki (opracowywany na podstawie Uchwały Nr IV/30/2011 Rady Gminy Wąsewo z dnia 23 lutego 2011 r.), nazwanego dalej Planem, na zasoby środowiska przyrodniczego i krajobraz, a także przedstawienie skutków wpływu ustaleń Planu na stan i funkcjonowanie środowiska, w tym warunki życia mieszkańców. Prognoza oddziaływania na środowisko, jako element procedury strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, została wykonana zgodnie z art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2013 poz. 1235 późn. zm.), wytycznymi Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie (pismo nr: WOOŚ-I.411.241.2011.JD z dn. 18.08.2011 r.) oraz Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Ostrowi Mazowieckiej (pismo nr: ZNS.7120-25/112/WA/11 z dn. 26.07.2011 r.). Przy sporządzaniu prognozy posłużono się również literaturą z zakresu metodyki sporządzania ocen oddziaływania planów i studiów, w tym: Wytycznymi metodycznymi dotyczącymi przepisów artykułu 6(3) i (4) Dyrektywy Siedliskowej 92/43/EWG ze strony internetowej: http://natura2000.mos.gov.pl/ oraz publikacji: Natura 2000 - Niezbędnik urzędnika; 2008 r.; Pawlaczyk.

2. INFORMACJE O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY Zgodnie z wymaganiami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2013 poz. 1235 z późn. zm.) oraz wytycznych, określeniu i ocenie podlegają skutki rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych i innych ustaleń zawartych w projekcie Planu, które wpływają na jakość, stan i funkcjonowanie środowiska, w tym obszary Natury 2000, a także inne obszary i obiekty podlegające ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.) oraz na jakość życia ludzi. Powyższe analizy zostały przeprowadzone dla całego obszaru objętego Planem oraz jego otoczenia. W pierwszym etapie rozpoznano szczegółowo ustalenia analizowanego Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego gminy Wąsewo, jako źródła generującego oddziaływanie na środowisko oraz ustalono jego powiązania z innymi dokumentami, w tym określono jego zgodność z obowiązującym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wąsewo. W drugim etapie dokonano rozpoznania stanu środowiska, jego zasobów, zdolności do regeneracji oraz tendencji do zmian, określono istniejące problemy ochrony środowiska oraz cele ochrony na podstawie analiz i wniosków zawartych w dostępnych opracowaniach. Podstawą odniesienia w prognozie była charakterystyka i ocena stanu istniejącego opracowana na podstawie wizji terenowej oraz dostępnych materiałów: 1. dane dostępne na stronach internetowych (http://natura2000.mos.gov.pl/, http://www. pgi.gov.pl/ , http://www.wios.warszawa.pl/, http://maps.geoportal.gov. pl/) 2. Inwentaryzacja ornitologiczna gminy Wąsewo, M. Wierzba, W. Krasowski, 2008 r. 3. Miejscowy Planu Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Wąsewo - dotyczący obszaru sołectw: Wąsewo, Bagatele, Bartosy, Brudki Nowe, Brudki Stare, Czesin, Dalekie, Jarząbka, Majdan Suski, Modlinek, Mokrylas, Przedświt, Przyborowie, Rososz, Rynek, Rząśnik Szlachecki, Rząśnik Włościański, Ulasek, Trynosy, Trynosy Osiedle, Wąsewo Kolonia, Wysocze, Zgorzałowo oraz części sołectw: Brzezienko, Grądy, Kolonia Przyborowie, Ruda, Zastawie, z wyłączeniem terenów objętych obowiązującymi zmianami Miejscowego Ogólnego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Wąsewo, Uchwała z dn. 26.09.2008r. nr XIX/88/08 (Dz.Urz. Woj. Maz. Nr 219, poz. 9453, dnia 22 grudnia 2008r.) wraz z prognozą oddziaływania na środowisko

Warszawa’2014 2 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki 4. Opracowanie ekofizjograficzne gminy Wąsewo, PRZESTRZEŃ Pracownia Projektowa s.c., 2003 r. 5. Plan gospodarki odpadami Gminy Wąsewo na lata 2005-2012, 2005 r. 6. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego, 2004 r. 7. Program ochrony środowiska Gminy Wąsewo na lata 2005-2012, 2005 r. 8. Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim w roku 2010, WIOŚ, 2010 r. 9. Program ochrony powietrza dla strefy powiat ostrów mazowiecka, Uchwała Nr 168/09 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 12 października 2009 r. 10. Stan środowiska w województwie mazowieckim w roku 2009, WIOŚ, 2010 r. 11. Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego, 2001 r. oraz Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020, 2006 r. 12. Zmiana Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wąsewo – tekst i rysunek ujednolicony, Uchwała Rady Gminy Nr X/70/2011 Rady Gminy Wąsewo z dnia 27 września 2011 r. Na podstawie zebranych danych określono przewidywane oddziaływanie planu, na poszczególne elementy środowiska oraz ustalono wpływ ustaleń planu na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 i innych form ochrony przyrody – zidentyfikowano możliwe źródła oddziaływań, określono typy oddziaływań, skonfrontowano możliwe oddziaływania z uwarunkowaniami danego obszaru, prognozowano natężenie i zakres oddziaływań, a następnie oceniono ich znaczenie. W przypadku wpływu planu na obszary sieci Natura 2000 oceniano, czy realizacja ustaleń analizowanego dokumentu będzie wywierać negatywne oddziaływanie na integralność danego obszaru (uwzględniając wszystkie elementy środowiska i spójność obszaru) w nawiązaniu do celów ochrony tego obszaru. Należy podkreślić, iż plan jest zbiorem wytycznych, na podstawie którego można realizować zagospodarowanie. Nie przedstawia on jednak ostatecznego i pełnego obrazu zagospodarowania, tylko możliwe kierunki. Z tego względu ocena ustaleń planu dotyczy kierunków procesów, które mogą zajść pod wpływem realizacji ustaleń planu, a nie dotyczy rzeczywistych procesów, które zajdą. W Prognozie założono, że zostanie zrealizowany wariant maksymalnego zagospodarowania terenu wg reguł określonych w planie (również tych najmniej korzystnych dla środowiska). Ponadto w Prognozie wzięto pod uwagę fakt, że plan miejscowy nie może naruszać wg ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ustaleń Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. W związku z tym w planie nie ma możliwości wprowadzenia ustaleń dotyczących przeznaczenia terenów innych niż jest to określone w Studium. Zatem ocena ustaleń planu i możliwości rozwiązań alternatywnych dotyczy kształtowania zagospodarowania w ramach określonej w studium funkcji terenu (zaaprobowanej na etapie uzgadniania i opiniowania Studium przez organy ochrony środowiska). Prognoza obejmuje tereny objęte planem oraz tereny, na które będą miały wpływ ustalenia sporządzanego dokumentu. Przepisy ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko , ani innej ustawy nie regulują metod analizy ustaleń planu. W prognozie przyjęto metodę oceny porównawczej i opisowej przewidywanych zmian w środowisku w odniesieniu do stanu istniejącego. W pierwszym etapie oceny zidentyfikowano możliwe procesy, które zajdą pod wpływem realizacji ustaleń planu, a następnie oceniono ich znaczenie. Zgodnie z wytycznymi metodycznymi - jeżeli w prognozie stwierdzono by możliwość wystąpienia znaczących negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego Planu, pierwszym krokiem byłoby ustalenie rozwiązań łagodzących (ograniczających i zapobiegających). Jeżeli mimo zastosowania środków łagodzących zagrożenie dla środowiska nadal by występowało drugim krokiem byłoby zaproponowanie rozwiązań alternatywnych, a następnie poddanie ich prognozie oddziaływania na środowisko. W przypadku, gdy brak jest rozwiązań alternatywnych, które wykluczą negatywne oddziaływanie planu na środowisko trzecim krokiem jest określenie i ocena środków kompensujących.

3 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki Prognoza składa się z części tekstowej oraz części kartograficznej – Mapy „Prognoza oddziaływania na środowisko - Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego gminy Wąsewo”. Na rysunku Prognozy przedstawiono waloryzację oddziaływania Planu na środowisko. Wyznaczono obszary gdzie nie przewiduje się istotnego negatywnego oddziaływania Planu, oraz obszary gdzie przewiduje się umiarkowane lub istotne oddziaływania Planu na środowisko.

3. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA Po wejściu w życie planu miejscowego skutki jego realizacji będą analizowane, zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi. Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2012, poz. 647, z późn. zm.) wójt gminy, co najmniej raz w czasie trwania kadencji rady gminy, przeprowadza analizę zmian w zagospodarowaniu przestrzennym i po uzyskaniu odpowiednich opinii przekazuje radzie gminy uzyskane wyniki. Wskazuje się, aby w dokumencie tym oceniono czy przewidywane w niniejszej prognozie skutki są zgodne z rzeczywistym stanem. W przypadku stwierdzenia negatywnych oddziaływań nieprzewidzianych w niniejszym dokumencie należałoby podjąć odpowiednie działania określone w art. 27 powyższej ustawy.

4. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI I GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Regulacje zawarte w Planie mają na celu ustalenie zasad zagospodarowania terenów, a także określenie zasad dotyczących kształtowania przestrzeni. W Planie zostały określone: − zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego oraz wymagania wynikające z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych; − zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, w tym: zasady lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, ochronę naturalnego ukształtowania terenu, ochrony wód powierzchniowych i podziemnych, ochrony przed hałasem, ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym, ochrony jakości powietrza, ochrony gruntów leśnych, zieleni wysokiej i funkcjonowania przyrodniczego oraz ochrony awifauny; − zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; − zasady scalenia i podziału nieruchomości; − zasady obsługi komunikacyjnej; − zasady dotyczące infrastruktury technicznej, w tym ustalenia z zakresu: ‹ zaopatrzenia w wodę, ‹ odprowadzania i oczyszczania ścieków, ‹ usuwania odpadów stałych, ‹ zaopatrzenia w energię elektryczną, ‹ zaopatrzenia w ciepło, ‹ telekomunikacji; − sposób i termin tymczasowego zagospodarowania, urządzania i użytkowania; − przeznaczenie i zasady zagospodarowania poszczególnych terenów, w tym: zasady i warunki zabudowy oraz zachowania ładu przestrzennego.

Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wyznacza następujące tereny o różnych formach zagospodarowania: MNu - tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z dopuszczeniem usług, RMu - tereny zabudowy zagrodowej z dopuszczeniem usług, ML - tereny zabudowy rekreacji indywidualnej, U - tereny zabudowy usługowej, UT - tereny zabudowy usługowej – obiektów turystyki, sportu i rekreacji, R - tereny rolne, RZL - tereny rolne z dopuszczeniem zalesień,

Warszawa’2014 4 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki KDD i KD - tereny dróg publicznych i ich poszerzenia, KDW - tereny dróg wewnętrznych.

Ponadto na rysunku Planu wyznaczono m.in.: nieprzekraczalne linie zabudowy, nieprzekraczalne tylne linie lokalizacji budynków usługowych, strefy potencjalnego oddziaływania linii elektroenergetycznych średniego napięcia. Informacyjnie na rysunku Planu oznaczono m.in.: Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 – Puszcza Biała, projektowane rozszerzenie Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego, stanowiska archeologiczne będące w ewidencji zabytków, istniejące rowy melioracyjne – poza granicami planu, symbole przeznaczenia terenów w obowiązującym planie miejscowym w otoczeniu analizowanego Planu oraz granice gminy i sołectw.

W zakresie zmian przeznaczenia terenu Plan, poza terenami takimi jak: 11U i 12U (tereny usług w m. Ruda), 10RMu (teren zabudowy zagrodowej w Jarząbce), fragmentami terenów 6MNu, 8MNu i 13MNu (teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej w Jarząbce i Rudzie) a także terenami rolnymi lub rolnymi z dopuszczeniem zalesień (7R, 17RZL, 18RZL, 35RZL, 36RZL), leśnymi (5ZL, 22ZL, 24ZL, 30ZL) oraz częścią dróg publicznych, w tym ich poszerzeń, wyznacza nowe tereny zabudowy w obrębie terenów rolnych – niskich i średnich klas bonitacyjnych, a także leśnych. Największą ilość/powierzchnię terenów dokument przeznacza pod nowe tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z dopuszczeniem usług (13 terenów o powierzchni 8,53 ha) oraz pod tereny zabudowy rekreacji indywidualnej (5 terenów o powierzchni 4,72 ha). Ponadto 2,41 ha zajmują nowe tereny zabudowy zagrodowej z dopuszczeniem usług oraz 1,23 ha zajmują tereny zabudowy usługowej – obiektów turystyki, sportu i rekreacji. Nowe tereny komunikacji – dróg publicznych i wewnętrznych zajmują powierzchnię 1,22 ha.

5. POWIĄZANIA SPORZĄDZANEGO PLANU MIEJSCOWEGO Z INNYMI DOKUMENTAMI Przeznaczenie terenu, jak również inne ustalenia, w tym zasady ochrony środowiska przyrodniczego, zostały opracowane w projekcie Planu na podstawie wytycznych określonych w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Wąsewo. Wymienione Studium zostało zatwierdzone Uchwałą Nr X/70/2011 Rady Gminy Wąsewo z dnia 27 września 2011 r. W trakcie procedury sporządzania uzyskało pozytywne opinie organów ochrony środowiska. W obowiązującym Studium w obrębie granic analizowanego Planu wyznaczono następujące tereny: „RMU – obszary zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej, mieszkaniowo-usługowej oraz usługowej , obejmujące: • tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz zabudowy zagrodowej z dopuszczeniem usług nieuciążliwych; • tereny zabudowy usługowej z zakresu usług publicznych, w tym: oświaty i kultury, ochotniczej straży pożarnej (OSP) itp.; • tereny zabudowy usług podstawowych, w tym usług handlu, gastronomii, biur różnego typu, turystyki, z dopuszczeniem funkcji produkcyjnej – nieuciążliwej oraz rzemiosła, przetwórstwa rolno-spożywczego i drobnej wytwórczości; • publiczne tereny sportu i rekreacji, zieleni urządzonej, lasy; • istniejąca zabudowa produkcyjno-magazynowa z możliwością jej rozbudowy i przebudowy; • inne obiekty, urządzenia i sieci towarzyszące wyżej wymienionym funkcjom, w tym infrastruktury technicznej i komunikacji.” W Planie w tych obszarach wyznaczono tereny RMu, MNu i ZL. RML – obszary zabudowy mieszkaniowej, zagrodowej i letniskowej obejmujące: • tereny zabudowy zagrodowej, zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz zabudowy letniskowej, bez dopuszczenia usług wolnostojących; • inne obiekty, urządzenia i sieci towarzyszące wyżej wymienionym funkcjom, w tym infrastruktury technicznej i komunikacji, tereny sportu i rekreacji, tereny zieleni urządzonej, lasy. W Planie w tych obszarach wyznaczono tereny MNu, ML i ZL. UZP – obszary usługowe z zielenią towarzyszącą , obejmujące: UZP1:

5 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki • tereny zabudowy usługowej, w tym z zakresu usług publicznych, administracji, służby zdrowia, oświaty i kultury, turystyki, sportu i rekreacji, ochotniczej straży pożarnej (OSP) oraz innej dotyczącej inwestycji celu publicznego; • zakazuje się lokalizacji zabudowy mieszkaniowej i mieszkaniowo-usługowej za wyjątkiem budynków i lokali mieszkalnych właścicieli lub zarządców obiektów; • tereny zieleni urządzonej, sportu i rekreacji, lasy; • inne obiekty, urządzenia i sieci towarzyszące wyżej wymienionym funkcjom, w tym infrastruktury technicznej i komunikacji. W Planie w tych obszarach wyznaczono teren U. UZP3: • tereny zabudowy usługowej – obiekty turystyki, sportu i rekreacji; • dopuszcza się usługi handlu i gastronomii służące obsłudze terenu; • zakazuje się lokalizacji zabudowy mieszkaniowej i mieszkaniowo-usługowej za wyjątkiem budynków i lokali mieszkalnych właścicieli lub zarządców obiektów; • tereny zieleni urządzonej; • inne obiekty, urządzenia i sieci towarzyszące wyżej wymienionym funkcjom, w tym infrastruktury technicznej i komunikacji.” W Planie w tym obszarze wyznaczono teren UT. ZL – obszary obejmujące lasy i zadrzewienia , w tym: • tereny lasów i zadrzewień, w tym lasy ochronne i objęte formami ochrony przyrody, dla których obowiązują przepisy odrębne; • tereny nieużytków, gruntów nadających się do zalesienia, m.in. zbocza, hałdy i tereny po wyeksploatowaniu surowców mineralnych, grunty rolne nie użytkowane rolniczo oraz grunty rolne nieprzydatne do produkcji rolnej - przeznaczone docelowo do użytkowania leśnego; • adaptuje się istniejącą zabudowę i dopuszcza się realizację nowych obiektów budowlanych służących gospodarce leśnej, urządzeń i obiektów liniowych infrastruktury technicznej i komunikacji określone w przepisach odrębnych, w tym odpowiadające właściwym formom ochrony przyrody, w sposób nie kolidujący z nasadzeniami leśnymi. • dopuszcza się lokalizację nieuciążliwych terenowych obiektów obsługi turystyki w postaci szlaków turystyki pieszo-rowerowej, miejsc postoju i odpoczynku turystów, zgodnie z obowiązującymi przepisami odrębnymi; w sposób nie kolidujący z nasadzeniami leśnymi.” W Planie w tych obszarach wyznaczono tereny RZL.

Wyrys ze Studium znajduje się na rysunku Planu i Prognozy.

W niniejszej Prognozie zostały uwzględnione informacje zawarte w prognozach oddziaływania na środowisko sporządzonych dla innych, przyjętych już dokumentów powiązanych z terenem analizowanego Planu: − prognozy oddziaływania na środowisko sporządzonej do projektu zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowanie przestrzennego gminy Wąsewo przyjętego Uchwałą Nr X/70/2011 Rady Gminy Wąsewo z dnia 27 września 2011 r.; − prognozy oddziaływania na środowisko do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Wąsewo zatwierdzonego uchwałą Nr XIX/88/08 Rady Gminy Wąsewo z dnia 26 września 2008 r.

Znaczna część terenu ujęta w sporządzanym obecnie Planie posiada obowiązujący plan miejscowy z 2008 r. Jedynie tereny znajdujące się w sołectwach: Grębki (14MNu i 15ML) oraz jeden z terenów w Grądach (4RMu) nie są objęte obowiązującym planem miejscowym. Na pozostałych terenach w obowiązującym Planie z 2008 r. wyznaczono tereny: − RMu - zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych oraz zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej – z usługami nieuciążliwymi wbudowanymi w mieszkania lub w obiektach wolnostojących. W obrębie tych jednostek położne są fragmenty

Warszawa’2014 6 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki terenu objęte Planem w sołectwach Jarząbka i Ruda - obecnie fragmenty terenów: 6MNu, 8MNu, 10RMu i 13MNu; − Up - tereny zabudowy usługowej – publicznej. W obrębie tej jednostki położony jest fragment terenu objęty Planem w sołectwie Ruda - obecnie tereny 11U i 12U; − R – tereny rolnicze - użytki orne oraz użytki zielone i zieleń śródpolna. W obrębie tych jednostek są położone tereny znajdujące się w sołectwach: Przedświt, Majdan Suski, Brudki Nowe, Grądy, Rząśnik Szlachecki, Jarząbka i Ruda; − ZL i ZLp – lasy i projektowane zalesienia. W obrębie tej jednostki położne są fragmenty terenu objęty Planem w sołectwach Przedświt, Brudki Nowe, Rząśnik Szlachecki, Grądy; − komunikacji.

W Prognozach oddziaływania na środowisko sporządzonych dla ww. dokumentów stwierdzono, iż rozwiązania funkcjonalno-przestrzenne oraz ustalenia dotyczące ochrony środowiska i krajobrazu kulturowego proponowane w Studium i Planie nie powodują drastycznych konfliktów dla środowiska i krajobrazu oraz nie będą miały negatywnego oddziaływania na zdrowie ludzi. Nie przewiduje się negatywnego oddziaływania realizacji ustaleń tych dokumentów na funkcjonowanie obszarów i obiektów ochrony przyrody.

II. INFORMACJE , ANALIZY I OCENY 6. ISTNIEJĄCY STAN ŚRODOWISKA , W TYM STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM

Ogólna charakterystyka obszaru opracowania Obszar Planu położony jest w południowej części gminy wiejskiej Wąsewo, w obrębie sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majdan Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki. Na obszar Planu składają się 23 oddzielne tereny, które razem zajmują powierzchnię około 23,12 ha. Pojedyncze tereny zajmują w większości poniżej hektara, są jednak też tereny większe. Największy teren znajduje się na granicy sołectw Przedświt i Majdan Suski - zajmuje 3,4 ha. W obrębie Planu znaczną część obecnie stanowią grunty rolne. Obszary zabudowane (tereny zabudowy zagrodowej, mieszkaniowej jednorodzinnej, usług) położone są w sołectwie Ruda i Jarząbka. Południowa część gminy posiada zdecydowanie gorsze warunki dla rozwoju rolnictwa niż pozostała jej część. Jest natomiast atrakcyjna pod względem turystycznym, a także cenna przyrodniczo. Stan ten jest uwarunkowany obecnością dużego kompleksu leśnego, położonego w tej części gminy (poza obszarem Planu) i terenów otwartych, użytkowanych najczęściej ekstensywnie. Występujące w tej części gminy wsie mają charakter ulicówki bądź stanowią zabudowę rozproszoną. Omawiane tereny są położone w granicach Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków sieci Natura 2000 „Puszcza Biała”, a także w granicach planowanego powiększenia parku krajobrazowego. Na terenie gminy Wąsewo brak jest dużych obszarów produkcyjno-usługowych. Przez sołectwa Bagatele, Rząśnik Szlachecki i Grądy przebiega droga krajowa nr 60 relacji Białystok – Łódź (poza obszarem Planu). Budowa geologiczna, rzeźba terenu, gleby Według podziału fizyczno-geograficznego Polski J. Kondrackiego (2000r.) gmina Wąsewo leży w pasie Nizin Środkowopolskich, w makroregionie: Nizina Północnomazowiecka (318.6), mezoregionie: Międzyrzecze Łomżyńskie (318.67). Międzyrzecze Łomżyńskie jest wysoczyzną moreny dennej. Ukształtowanie terenu, wynikające z działalności akumulacyjnej lodowca (stadiału środkowopolskiego oraz stadiału Wkry i Mławy), a także działalności erozyjno-akumulacyjnej wód lodowcowych, zostało silnie przekształcone peryglacjalnie. Spowodowało to wyrównanie wcześniejszej niwelety. Znaczący wpływ na ukształtowanie terenu miała działalność akumulacyjna i erozyjna rzek. Na terenie opracowania wyróżniono następujące naturalne jednostki morfogenetyczne:

7 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki − wysoczyzna moreny dennej – ma charakter płaskiej równiny o średniej wysokości 110-120 m n.p.m. Przeważają spadki do 5%. Wszystkie tereny położone w obrębie granic planu są położone w całości lub w części na terenie wysoczyzny; − pola piasków przewianych – są to najmłodsze formy ukształtowania terenu – holoceńskie. Na terenie planu zajmują najmniejszy fragment terenu w obrębie terenu w m. Grądy (wschodnia cz. dz. ew. 82) i w m. Grębki (dz. ew. 31, 32, 178). W tym rejonie nie wykształciły się wydmy lub ich zaczątki, teren jest płaski; − dolinki rzek – utworzone są przez wody fluwoglacjalne. Na terenie planu zajmują niewielkie fragmenty terenu: w m. Przedświt (północno-wschodni fragment dz. ewid. 96), w m. Grądy (północno-zachodni fragment działek 295/1 i 295/2), w m. Brudki Nowe (północno-wschodni fragment dz. ew. 160) i w m. Ruda (północny fragment dz. ew. 8/4). Wymienione tereny położone są na skraju dolinek i wysoczyzny moreny dennej. Niższe części dolinek, których fragmenty znajdują się poza terenem planu, wykorzystane są aktualnie przez współczesną sieć rzeczną: dopływu rzeki Ostrówki i bezimiennego dopływu rzeki Wymakracz. Dolinki te nie wyróżniają się w sposób istotny w krajobrazie, nie tworząc znaczących obniżeń terenu. Rzeźba terenu została przekształcona antropogenicznie w niewielu fragmentach. Niewielkie antropogeniczne zmiany rzeźby terenu, takie jak nasypy i wykopy, powstały na terenach dróg publicznych oraz istniejących terenów zabudowy. Najstarszymi osadami czwartorzędu na terenie gminy są piaski i mułki rzeczne peryglacjału. Na nich leżą kilkunasto metrowej wysokości osady zlodowacenia środkowopolskiego. Pokrycie terenu gliną zwałową po przejściu lodowca spowodowało zupełne wyrównanie wcześniejszej niwelety. W większości profili na terenie gminy glina została zanieczyszczona przez działalność wód fluwoglacjalnych, które osadziły wyżej leżące piaski i żwiry. W dominującej części terenów wierzchnią warstwę gruntów (na poziomie od 0 do 4,5m) stanowią piaski i żwiry wodnolodowcowe na glinach zwałowych (utwory czwartorzędowe, plejstocenu). Są to utwory średnio zagęszczone i zagęszczone, o zmiennym składzie granulometrycznym. Gliny zwałowe występują na głębokości poniżej 1,5 m p.p.t. Jedynie w terenie położonym w m. Grądy (dz. ewid. 32/1) gliny zwałowe stanowią wierzchnią warstwę gruntu. Są to utwory twardoplastyczne, zwarte, w kontakcie z wodą miękkoplastyczne zbudowane z glin pylastych, rzadziej pyłów i pyłów piaszczystych. Dolinki cieków (w miejscowościach Przedświt – cz. dz. ewid. 96, Grądy - cz. dz. ewid. 295/1 i 295/2, Brudki Nowe – cz. dz. ewid. 160 i Ruda - cz. dz. ewid. 8/4) zbudowane są z namułów i piasków humusowych. Zaś pola piasków przewianych w miejscowościach Grądy (cz. dz. ew. 82) i Grębki zbudowane są z piasków eolicznych. W obszarze opracowania nie występują udokumentowane złoża kruszywa naturalnego. Znaczącą część terenu Planu zajmują użytki rolne. Przeważają grunty orne i pastwiska niskich klas bonitacyjnych – V i VI klasy bonitacyjnej. Niewielką powierzchnię zajmują grunty orne klasy IV. Gleby na terenie opracowania są zagrożone zmianami spowodowanymi intensywnym wykorzystywaniem rolniczym (prace agrotechniczne tj. melioracje, drenaż, nawożenie). Na szczególnie istotne zagrożenia narażone są gleby słabe, które wymagają intensywnych zabiegów. Pozostawienie niskich klas gleb ornych w rolniczym użytkowaniu wydaje się być nie ekonomiczne, ze względu na duże koszty, które musi ponieść rolnik uzdatniając glebę. Jednocześnie powoduje to stałe pogarszanie się jakości chemicznej gleb oraz wód. Wody powierzchniowe i podziemne Obszar Planu znajduje się w dorzeczu Narwi, w obrębie dwóch dopływów tej rzeki: Ostrówki i Wymakracza. Rzeka Ostrówka i jej dopływy (w tym Kabot) odwadniają tereny położone w sołectwach położonych w południowo – zachodniej części gminy Wąsewo: Majdan Suski, Przedświt, Brudki Nowe i Bagatele. Tereny położone w południowo-wschodniej części gminy w miejscowościach: Grądy, Rząśnik Szlachecki, Jarząbka, Ruda i Grądy odwadniane są przez bezimienne dopływy rzeki Wymakracz.

Warszawa’2014 8 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki W obrębie Planu brak jest naturalnych cieków i zbiorników wodnych. Znajdujące się w otoczeniu terenów Planu cieki wodne, mają charakter rowów melioracyjnych. Tereny położone w Planie nie znajdują się również w zasięgu obszarów szczególnego zagrożenia powodzią. Rzeki na terenie gminy nie podlegają monitoringowi czystości, dlatego wielkość zmian nie jest znana, jak również nie obserwuje się w tych terenach podtopień związanych z okresami silnych opadów. Tereny opracowania charakteryzują się w dominującej części występowaniem swobodnego zwierciadła wody pierwszego poziomu wodonośnego (tzw. wody gruntowe). Związane jest to z występowaniem w utworach powierzchniowych łatwo przepuszczalnych piasków. Jedynie na terenie zalegania glin zwałowych moreny dennej w m. Grądy (dz. ewid. 32/1) ciągłość pierwszego zwierciadła wody może ulec zakłóceniu i wykazuje napięcie. W tym rejonie występują w niektórych miejscach wody przypowierzchniowe (tzw. wierzchówki), które utrzymują się na głębokości od 0,5 do 3,5 m i okresowo, w czasie suszy, mogą zanikać. Na przeważającej części terenu zwierciadło wody gruntowej kształtuje się na głębokości poniżej 4 m p.p.t. Wahania roczne, w zależności od ilości opadów, mogą wynosić od 0,2 do 2 m. Na obszarach pradolinnych (w miejscowościach Przedświt – cz. dz. ewid. 96, Grądy cz. dz. ewid. 295/1 i 295/2, Brudki Nowe – cz. dz. ewid. 160 i Ruda cz. dz. ewid. 8/4) zwierciadło wody gruntowej zalega na głębokości około 2 m p.p.t. Wahania roczne w dolinach mogą wynosić od 0,5 do 1,5 m. Pierwszy poziom wodonośny zasilany jest przez wody opadowe. Część wód przesącza się wskutek grawitacji w głąb profilu (w trakcie czego ulega oczyszczeniu podczas filtracji), część zasila w wodę sieć rzeczną i rowy melioracyjne. W obrębie opracowania prawdopodobnie nie zaszły istotne zmiany poziomu zwierciadła wody związane z działalnością człowieka. Rejon ten nie jest zagrożony deficytem wód, gdyż są to tereny położone w sąsiedztwie dużego kompleksu leśnego, a także otoczone terenami otwartymi poprzecinanymi licznymi zadrzewieniami. Nieduże deformacje pierwotnego zwierciadła wody spowodowane mogą być przez melioracje i regulację koryt rzecznych. Drugi poziom wodonośny występuje na głębokości 23 - 62 m p.p.t. pod glinami Stadiału Wkry. Drugi poziom wodonośny jest całkowicie izolowany od powierzchni ziemi, przez co wody w nim występujące są czyste, wymagają jedynie prostego uzdatniania. Z tego poziomu ujmowana jest woda na cele wodociągu gminnego który jest zlokalizowany we wszystkich sołectwach objętych planem (brak jest natomiast we wszystkich sołectwach sieci kanalizacyjnej, a ścieki są zbierane do zbiorników bezodpływowych i wywożone do oczyszczalni ścieków w Wąsewie. Ścieki z oczyszczalni są odprowadzane do Potoku Czerna, dopływu rzeki Orz). Na terenach objętych Planem znajduje się nieudokumentowany Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 221 - Zbiornik Doliny Kopalnej Wyszków. Jest to zbiornik dwuwarstwowy. Spływ wód do tego zbiornika następuje z kierunku północnego. Najczęściej spotykana głębokość studni wynosi 100 m. W utworach trzeciorzędowych (mioceńskich i oligoceńskich) został zidentyfikowany nieudokumentowany Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 215 - Subniecka Warszawska - Niecka Mazowiecka. Jest on przykryty przez półprzepuszczalne osady pliocenu i złożone strukturalnie osady czwartorzędowe. Klimat, warunki aerosanitarne, akustyczne, pole elektromagnetyczne Klimat lokalny jest związany z ukształtowaniem i pokryciem terenu. Na terenie opracowania dominują korzystne warunki klimatyczne dla rozwoju rolnictwa i życia mieszkańców. Teren wysoczyzny jest dobrze nasłoneczniony oraz przewietrzany. Na terenie gminy przeważają wiatry południowo-zachodnie i zachodnie. Z tych kierunków nie są nawiewane substancje zanieczyszczające powietrze. Najbliższa stacja mierząca stężenie zanieczyszczeń znajduje się w Ostrowi Maz. i podaje stopień zanieczyszczeń na terenie miasta. Wg dany z Programu ochrony powietrza dla strefy powiatu ostrów mazowiecka z 2009r., na terenie gminy nie były przekroczone dobowe i roczne normy stężenia zanieczyszczeń pyłem zawieszonym. Ze względu na brak znaczących źródeł emisji na terenie gminy Wąsewo oraz w jej okolicach, należy uznać, iż stan aerosanitarny jest dobry i nie są przekroczone również normy pozostałych zanieczyszczeń. Głównym źródłem zanieczyszczeń jest emisja niska, czyli pochodząca ze spalania paliw stałych w paleniskach domowych, które emitują zanieczyszczenia z niewysokich kominów. Zanieczyszczenia są również emitowane przez lokalne kotłownie obiektów

9 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki użyteczności publicznej. Ponadto źródłem zanieczyszczeń jest pylenie z nie pokrytych roślinnością gruntów ornych i dróg gruntowych. Źródłem zanieczyszczeń atmosferycznych jest również emisja spalin z poruszających się pojazdów drogami publicznymi, w tym w szczególności drogą krajową nr 60. Rolniczy charakter terenu powoduje, że gmina należy do obszarów mało narażonych na uciążliwości związane z hałasem. Główne źródła hałasu związane są z codziennie wykonywanymi czynnościami takimi jak prace rolnicze. Dodatkowe źródła emisji to ruch samochodowy na drogach. W pobliżu terenów Planu przebiega droga krajowa nr 60. Najbliżej położonym terenem przy tej drodze jest fragment dz. ewid. 82 w m. Grądy (2UT). Jest on oddalony od krawędzi jezdni tej drogi o około 40 m. Na odcinku tej drogi były przeprowadzane pomiary ruchu pojazdów w latach 2000-2010. Jak wynika z przeprowadzonych pomiarów, ruch pojazdów na tej drodze jest stosunkowo nieduży porównując z innymi drogami krajowymi. W 2010 r. wynosił on 2840 pojazdów na dobę, zaś 5 lat wcześniej był mniejszy o 266 pojazdów. Uciążliwość tej drogi związana z hałasem utrzymuje się w odległości około 30-50 m od drogi. Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy Prawo ochrony środowiska (art. 179 ust. 1 i ust. 4 pkt 1) dla dróg krajowych o średnim natężeniu ruchu pojazdów powyżej 16 000, wykonuje się mapę akustyczną. Ponieważ ww. droga ma znacznie mniejsze natężenie ruchu, w związku z powyższym nie zostały opracowane dla nich mapy akustyczne. Szata roślinna i świat zwierzęcy Pod względem szaty roślinnej tereny opracowania są zróżnicowane. Podstawowo występują tu zbiorowiska synantropijne o składzie gatunkowym zdominowanym przez roślinność ściśle zależną od działalności człowieka. Występują tu przede wszystkim zbiorowiska roślin uprawnych i towarzyszących im chwastów (zbiorowiska segetalne), pastwiska i łąki świeże - zbiorowiska roślin z kręgu Arrhenatheretalia , o zubożałej strukturze gatunkowej i niejednoznacznym randze systematycznej (występują na fragmentach działek 96 w m. Przedświt, 160 w m. Brudki Nowe, 259/1 i 259/2 w m. Grądy), a także zbiorowiska towarzyszące zabudowaniom (zbiorowiska ruderalne i roślin ozdobnych na terenach działek: 8/3, 62/1, 62/2, 63/1 w m. Ruda i 91/1 w m. Jarząbka). Są to fitocenozy charakteryzujące się stosunkowo małym stopniem naturalności i bioróżnorodności. Ponadto na niektórych terenach występuję niewielkie zadrzewienia. Nie wszystkie grunty ewidencyjnie leśne pokryte są przez uprawy leśne. Lasy zbudowane głównie z sosny zwyczajnej Pinus silvestris występują w obrębie działek ewidencyjnych 692, 695 i 696 w miejscowości Przedświt, 399 w miejscowości Grądy i przy drodze publicznej na dz. ewid. 160 w m. Brudki Nowe. Są to lasy prywatne, gospodarcze, jednowiekowe (około 30-40 lat) o bardzo zubożonej strukturze gatunkowej. Poza sosną zwyczajną w drzewostanie występują również pojedyncze brzozy brodawkowate Betula pendula. Lokalnie podrost stanowią pojedyncze dęby szypułkowe Quercus robur. Drzewostany te nie mają dobrze wykształconej warstwy krzewów, a także krzewinek. Runo stanowią podstawowo gatunki traw pochodzące z otaczających zbiorowisk łąkowych (głównie różne gatunki kostrzewy Festuca sp. ), lokalnie jednak na działkach położonych w m. Przedświt występuje borówka czarna Vaccinium myrtillus . W miejscowościach Grądy i Brudki Nowe są to lasy zwarte, zaś w m. Przedświt las jest luźny. Zadrzewienia te tworzą zbiorowiska z kręgu borów świeżych Peucedano-Pinetum , jednak silnie przekształcone o czym świadczy brak dobrze wykształconej warstwy krzewinek oraz występowanie w warstwie runa gatunków roślin charakterystycznych dla zbiorowisk łąkowych. Ponadto na działce ewid. 160 w m. Brudki Nowe w głębi działki położone jest zadrzewienie o charakterze seminaturalnym – zbudowane z olchy czarnej Alnus glutinosa . Warstwę runa tworzą przypadkowe gatunki roślin przechodzące z otaczających łąk i gatunki ruderalne. Zadrzewienie to tworzy zbiorowisko z kręgu łęgów jesionowo-olszowych Circeao-Alnetum , jednak podobnie jak wyżej opisane bory, jest zbiorowiskiem silnie przekształconym. Opisane zadrzewienia nie tworzą zwartych, dużych kompleksów leśnych wraz z innymi zadrzewieniami poza obszarem Planu. Tworzą one natomiast mozaikę terenów leśnych i rolniczych charakterystyczną dla tej części gminy Wąsewo. W obrębie Planu nie zinwentaryzowano gatunków roślin podlegają ochronie na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. z 2012 r., poz. 81), jak również zbiorowisk chronionych na podstawie Dyrektywy Siedliskowej

Warszawa’2014 10 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki (Dyrektywa Rady 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory) i wymienionych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U. Nr 77, poz. 510, ze zm. Dz. U. z 2012 r., poz. 1041). Poszczególne zbiorowiska roślinne są miejscem bytowania i żerowania różnych grup zwierząt. Ponieważ część analizowanych terenów jest położona stosunkowo blisko od dużego kompleksu leśnego Puszczy Białej, zatem zachodzą w te rejony zwierzęta charakterystyczne dla wnętrza lasu, takie jak duże, pospolite ssaki: dzik Sus scrofa , sarna Capreolus capreolus i lis pospolity Vulpes vulpes . Omawiane tereny nie są jednak ich miejscem stałego bytowania, a jedynie okazyjnych migracji. Omawiane tereny są natomiast miejscem bytowania podstawowo małych ssaków, z których część podlega ochronie gatunkowej. Tereny rolne i pastwiska zasiedlone są przez krety Talpa europaea (gatunek podlega ochronie), zające Lepus europaeus , kuny Martes sp. , jeże (wschodni i zachodni) Erinaceus sp. (gatunek podlega ochronie). Z terenami zadrzewień związana jest obecność wiewiórki pospolitej (gatunek podlega ochronie) i myszy zaroślowej (podlega ochronie gatunkowej częściowej). Łąki i pastwisk położone na fragmentach terenów w m. Przedświt, Brudki Nowe, Grądy są zasiedlane przez płazy i gady (wszystkie gatunki płazów i gadów podlegają ochronie). Występuje tu żaba trawna Rana temporaria (gatunek ten jest bardzo powszechny), ropucha szara Bufo bufo. Grunty orne zasiedla zaś jaszczurka zwinka Lacerta agilis . W 2008 r. została opracowana inwentaryzacja ornitologiczna gminy Wąsewo przez dr M. Wierzbę, W. Krasowskiego. Wg danych z powyższej inwentaryzacji na terenie gminy zaobserwowano 19 gatunków ptaków podlegających ochronie gatunkowej na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dn. 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. Nr 237, poz. 1419) i jednocześnie wymienionych w Załączniku I Dyrektywy 2009/147/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa , z czego 9 gatunków (19 stanowisk) występuje w Obszarze Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 Puszcza Biała (w obrębie granic którego znajdują się wszystkie tereny położone w planie). Większość z gatunków ptaków podlegających wymienionych w SFD dla tego obszaru Natury 2000 to ptaki bytujące i żerujące na siedliska leśnych, ewentualnie łąkach i polach z zadrzewieniami. Zinwentaryzowano również ptaki mające swe siedliska na łąkach, polach uprawnych i mokradłach. Szczegółowy opis awifauny, ze względu na obecność której został wyznaczony Obszar Specjalnej Ochrony Natura 2000 „Puszcza Biała” PLB 140007 w obrębie gminy Wąsewo, został zamieszczony w rozdziale 8. Ponadto na terenie gminy zinwentaryzowano również szereg innych ptaków podlegających ochronie gatunkowej na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dn. 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, jak również pospolitych . Do najczęściej spotykanych gatunków, występujących na tym terenie podlegających ochronie zaliczono: ziębę Fringilla coelebs , szpaka Sturnus vulgaris , sikorę bogatkę Parus major , dymówkę Hirundo rustica , kapturka Sylvia atricapilla. Z pośród gatunków ptaków podlegających ochronie w obrębie lasów sosnowych zaobserwowano: dzięcioła dużego Dendrocopos major , pleszka Phoenicurus phoenicurus , zaś w olszynie wilgę Oriolus oriolus . Jako najbardziej wartościowe obszary dla awifauny południowej części gminy Wąsewo w ww. Inwentaryzacji wymieniono tereny położone na glebach torfowych w pasie od wsi Ruda i Jarząbka przez Choiny po Grądy, dolinę cieku Kabat oraz lasy Puszczy Białej. Na tych terenach występuje największe zagęszczenie ptaków podlegających ochronie gatunkowej. Jednocześnie tereny te nie znajdują się w granicach obszaru Planu. Zdecydowana większość terenów lęgowych ptaków w gminie Wąsewo znajduje się przy granicach gminy, w miejscach o małym zainwestowaniu terenu, o największej wilgotności, zwarciu drzewostanów i krzewów.

7. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO PLANU Dominująca część obszaru analizowanego Planu posiada obowiązujący plan miejscowy. W związku z powyższym w przypadku nie sporządzenia planu możliwe jest zagospodarowanie zgodnie z ustaleniami obowiązującego aktu prawa miejscowego. W rozdziale 2 przedstawiono jakiego typu

11 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki tereny funkcjonalne mogą zostać zrealizowane na analizowanych terenach. Wpływ tego zagospodarowania został określony w prognozie sporządzonej dla ww. dokumentów. W dokumencie tym przewiduje się w obrębie planowanych i istniejących terenów zabudowy położonych w sołectwie Ruda (dz. ewid. 63/1, 62/1, 62/2 i część dz. ewid. 8/1, 8/3,) i Jarząbka (część dz. ewid. 41, 46, 50, 81/2, 91/1) zmiany w zakresie: − ukształtowania powierzchni terenu (wyrównywanie i nasypywanie gruntu) powiązane z ograniczeniem powierzchni biologicznie czynnej położonej na gruncie rodzimym, − lokalnej degradacji pokrywy glebowej i szaty roślinnej (głównie monokultur upraw i roślinności synantropijnej), − ograniczenia powierzchni infiltracji na planowanych terenach zabudowy, na rzecz odparowywania i przyspieszonego odpływu wód opadowych z terenu opracowania, − możliwego niewielkiego pogorszenia warunków sanitarnych atmosfery związanego z lokalnym zaopatrzeniem w ciepło, − zwiększenia ilość produkcji odpadów komunalnych oraz ścieków sanitarnych powstających na tych terenach, − zmniejszenia obszaru swobodnego bytowania fauny drobnej – gryzoni, płazów, owadów - związanej z krajobrazem rolniczym, − walorów krajobrazu kulturowego z zachowaniem większości zasad ładu przestrzennego. Na terenach rolnych i leśnych zachowane zostanie istniejące ukształtowanie terenu, klimat i szata roślinna (monokultury upraw oraz ubogie lasy gospodarcze). Na terenach rolnych będą dominować procesy odpływu wody nad procesami retencji, gleby i wody będą zanieczyszczane poprzez środki ochrony roślin oraz nawozy. Na terenach leśnych i rolnych gdzie dopuszczono wprowadzenie zalesień (o ile zostałyby one zrealizowane) wody opadowe będę retencjonowane przez rośliny, ponadto obszary te nie będą źródłem zanieczyszczeń środowiska, a wręcz przeciwnie będą miały funkcję regenerującą jakość powietrza, a także wód gruntowych oraz ich retencji. Plan jednak nie nakłada obowiązku zalesienia gruntu, a jedynie dopuszcza taką możliwość, w związku z powyższym nie ma pewności, iż zalesienie tych gruntów zostałoby dokonane. Na terenach nieobjętych obowiązującym planem miejscowym w miejscowościach: Grębki oraz jeden z terenów w Grądach (dz. ewid. 399) prawdopodobnie nie zaszłyby istotne negatywne zmiany środowiska. Tereny te pozostaną w istniejącym użytkowaniu rolniczym i leśnym. Ewentualnie możliwa by była realizacja na tych terenach zabudowy zagrodowej na gruntach nie leśnych na podstawie decyzji o warunkach zabudowy, ponieważ w otoczeniu tych działek znajdują się istniejące gospodarstwa. W takim przypadku mogłyby zajść zmiany podobne do tych które opisano wyżej dla terenów zabudowy wyznaczonych w obowiązującym planie miejscowym. Możliwe również jest zarastanie gruntów obecnie rolniczych przez zbiorowiska leśne jak to ma miejsce na terenie wielu działek rolniczych w tej części gminy. Spowodowałoby to z jednej strony zwiększenie retencyjności terenu, filtracji zanieczyszczeń powietrza i wód, z drugiej strony powodowałoby dalszy zanik siedlisk związanych z mozaiką terenów rolnych i leśnych, charakterystyczną dla tego rejonu gminy Wąsewo.

8. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTOWANEGO PLANU , W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA PODSTAWIE USTAWY Z DN . 16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY Tereny Planu odznaczają się przeciętnymi walorami przyrodniczymi, ale większość występujących tu problemów należy zaliczyć do mało lub umiarkowanie znaczących. Są to: − minimalne przekształcenia rzeźby terenu związane z rozwojem zabudowy i układu komunikacyjnego oraz pracami agrotechnicznymi. Na terenie opracowania brak jest wyróżniających się form rzeźby terenu; − zagrożenie przedostawaniem się zanieczyszczeń do wód gruntowych i gleb w związku z brakiem, na znacznej części obszaru Planu (za wyjątkiem terenu położonego w m. Grądy dz. ewid. 32/1), warstwy izolującej wody gruntowe, a także związane z brakiem kanalizacji sanitarnej i gospodarką rolną. Szczególne zagrożenie stanowią obszary intensywnego stosowania nawozów i środków ochrony roślin, których nadmiar powoduje wypłukiwanie związków azotu i fosforu do układu

Warszawa’2014 12 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki hydrologicznego. Dotyczy to głównie terenów o małej przydatności gleb dla rolnictwa, które dominują na terenie Planu. Zagrożenie to jest istotne w aspekcie skumulowanego oddziaływania otaczających terenów rolnych; − zagrożenie zanieczyszczeniem powietrza atmosferycznego związane z niską emisją z palenisk domowych w których wykorzystywane są paliwa zawierające duże ładunki zanieczyszczeń (węgiel kamienny i pochodne, drewno). Zjawisko to obecnie nie jest istotnym zagrożeniem ponieważ teren gminy jest zagospodarowany ekstensywnie; − potencjalne zagrożenie hałasem komunikacyjnym terenu dz. ewid. 82 w Grądach położonej w odległości około 40 m od krawędzi jezdni drogi krajowej nr 60. Zagrożenie to jest niewielkie.

9. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM , WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM , ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO PLANU ORAZ SPOSOBY , W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU

9.1. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego planu Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym zostały ujęte w odpowiednim zakresie przestrzennym w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wąsewo. Z pośród informacji i ustaleń tego dokumentu istotne dla sporządzanego Planu są następujące dane:. Cały obszar Planu znajduje się w Obszarze Specjalnej Ochrony Ptaków sieci obszarów Natura 2000 (OSOP) – „Puszcza Biała” kod obszaru PLB 140007 powołanym Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000. Obecnie obowiązuje dla tego Obszaru Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz.U. 2011 nr 25 poz. 133 z późn. zm.). Obecnie trwają pracę nad opracowaniem dla OSOP „Puszczy Białej” Planu Zadań Ochronnych. Znaczną część OSOP na terenie gminy Wąsewo zajmuje duży kompleks leśny - leśnictwo Czary oraz kompleks leśny położony w sołectwie Ruda. Są to lasy o charakterze boru świeżego i boru mieszanego świeżego. Tereny opracowywanego planu położone są zaś w obrębie obszarów mozaiki terenów rolniczych oraz niewielkich kompleksów leśnych (borów świeżych), w średnim i młodym wieku, porastających siedliska suche, najczęściej tereny porolne oraz terenów zabudowy wsi. Większość z tych kompleksów zajmuje od 0,05 ha do 5 ha, nieliczne od 5 ha do 25 ha. W sołectwie Grębki znajduje się dolina rzeki Wymakracz, w sołectwach Ruda, Jarząbka i Grądy znajduje się dolina prawego dopływu potoku Wymakracz, natomiast w sołectwach Przedświt i Brudki Nowe dolina potoku Kabat i jego dopływu. W obrębie wyżej wymienionych dolin występują głównie łąki świeże, a w najniżej położonych częściach dolin nielicznie łąki wilgotne, a także lokalnie zarośla olszowe. Zarośla te stanowią najczęściej rząd olsz porastających brzeg koryta potoków lub tworzą śródłąkowe skupiska drzew. Potoki zostały uregulowane i obecnie mają postać rowów z trawiastym brzegiem. Oprócz siedlisk o znaczeniu przyrodniczym w obrębie obszaru ochrony znalazły się zabudowania wsi m.in.: Grądy, Grębki, Przedświt, Rząśnik Szlachecki, Jarząbka i Ruda oraz pojedyncze zagrody rolnicze rozproszone wśród pól i przy głównych drogach na terenie sołectw: Choiny, Grądy, Grębki, Jarząbka, Ruda, Rząśnik Majdan, Rząśnik Szlachecki, Bagatele, Brudki Nowe, Przedświt i Majdan Suski. Celem utworzenia obszaru specjalnej ochrony ptaków jest ochrona przestrzeni życiowej ptaków, wymienionych w załączniku I Dyrektywy 2009/147/WE z 30 listopada 2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (tzw. Dyrektywy Ptasiej), określonych w Standardowym Formularzu Danych Natura 2000. Występuje tu co najmniej 29 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Zasiedlające ten obszar ptaki są związane z siedliskami leśnymi, łąk, pól, niedużych cieków wodnych, a także z siedliskami ludzkimi. Jako główne zagrożenie w Standardowym Formularzu Danych dla tego obszaru wymieniono: silne zdegradowanie siedlisk przyrodniczych. Duże zagrożenie mogłoby wystąpić w wypadku odstąpienia od obwiązujących zasad gospodarki leśnej.

13 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki

Rys. 1. Lokalizacja Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków sieci obszarów Natura 2000 „Puszcza Biała” na tle środkowego i południowego fragmentu gminy Wąsewo (granice gminy zostały obwiedzione czerwoną linią, niebieskim kreskowaniem zaznaczono OSOP „Puszcza Biała”, mapa ze strony internetowej: http://natura2000.mos.gov.pl/).

Grądy Bagatele

Grądy Brudki Rząśnik Przedświt Brudki Nowe Szlachecki Majdan Przedświt Nowe Grądy Suski Przedświt Przedświt Przedświt Grąd y

Jarząbka Jarząbka Ruda Ruda Grębki

- lokalizacja terenów planu

Wg inwentaryzacji ornitologicznej gminy Wąsewo (2008r.) w obrębie Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Puszcza Biała, na terenie gminy zinwentaryzowano 9 gatunków ptaków (19 stanowisk) wymienionych w Załączniku I Dyrektywy 2009/147/WE w sprawie ochrony dzikiego ptactwa . Gatunki te podlegają również ochronie gatunkowej na podstawie aktu wykonawczego ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody . Poniżej przedstawiono zaobserwowane ptaki:

Bocian czarny (Ciconia nigra ) – obserwacje: nad lasem w okolicach Jarząbki, potem w okolicy gajówki Majdan i leśniczówki Czary; na skraju lasu, ok. 0.5km na południe od wsi Przedświt, odlatujący potem w kierunku Jarząbki lub Rudy; przy cieku Kabat k/miejscowości Przedświt. Bocian czarny zajmuje siedliska dojrzałych, rozległych i starych lasów w pobliżu wód lub terenów z wysokim poziomem wód gruntowych. Może zajmować też uboższe lasy pod warunkiem dogodnych miejsc żerowania – łąki, stawy, rzeki. Unika dużych otwartych przestrzeni. Jego pożywieniem są głównie żaby i drobne ryby. Ptak przylatuje z zimowiska w okresie od marca do kwietnia, po około dwóch tygodniach rozmnaża się, natomiast odlatuje w okresie od sierpnia do października. Istotnymi siedliskami w gminie dla tego gatunku są tereny borów mieszanych i świeżych, łąki świeże oraz zadrzewienia olszowo-wierzbowe na terenach dolin cieków Kabat oraz Wymakracza i jego dopływów. Ważne dla tego gatunku jest zachowanie obszarów podmokłych i wilgotnych w otoczeniu miejsc gniazdowania oraz zachowanie zwartych drzewostanów.

Warszawa’2014 14 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki Trzmielojad (Pernis aprivorus ) – obserwacje: w okolicy lasu przy m. Grębki, Ruda i Jarząbka; nad lasem na południe od miejscowości Jarząbka; nad łąkami ok. 1,5km na północ od zabudowań wsi Jarząbki. Trzmielojad związany jest z siedliskiem rozległych lasów liściastych lub mieszanych przylegających do terenów otwartych lub mozaiki terenów otwartych i leśnych. Gniazduje najczęściej na skraju lasu. Ptak przylatuje z zimowiska w okresie od połowy kwietnia do maja, natomiast odlatuje w okresie od września do października. Jego głównym pożywieniem są owady i ich larwy, a także jaszczurki, żaby i owoce. Istotnym dla zachowania tego gatunku jest utrzymanie zbiorowisk leśnych lasu mieszanego, zachowanie śródleśnych polan lub terenów rolniczych z licznymi zadrzewieniami, niepokojenie ptaków w okresie rozrodczym – maj-czerwiec. Orlik krzykliwy (Aquila pomarina ) – obserwacje: nad lasem k/Rudy lecący w kierunku Choin, łąki pod Jarząbką i odlatujący do lasu w kierunku m. Grębki. Orlik krzykliwy gniazduje na terenie zwartych drzewostanów, w pobliżu pól uprawnych, łąk i pastwisk w okolicy wód płynących i stojących lub terenów podmokłych. Jego miejscem żerowania są łąki i pola z mozaiką zadrzewień i niewielkich lasów, jego pożywienie stanowią głównie gryzonie, także gady, płazy i pisklęta innych gatunków ptaków. Na teren lęgowy powraca w marcu-kwietniu, zakłada gniazda na obrzeżach lasu i po kilku dniach składa jaja, po odchowaniu piskląt odlatuje około połowy września. Zagrożeniem dla tego gatunku jest utrata miejsc żerowania: wskutek intensyfikacji rolnictwa (wycinanie zadrzewień śródpolnych, likwidacja terenów wilgotnych łąk), zarastania odłogowanych pól lub ich zalesiania, osuszanie terenów wilgotnych łąk oraz utrata miejsc gniazdowania wskutek prowadzonych prac leśnych. Dzięcioł czarny (Dryocopus martius ) – obserwacje: na skraju lasu na południe od Rudy, na brzegu polany na płd.-wschód od Rudy, pomiędzy Jarząbką a Rudą. Związany jest z siedliskiem dojrzałych borów i lasów mieszanych, a także olszyn, jego pożywienie stanowią owady wydobyte z drzew. Jest to gatunek osiadły, do lęgów przystępuje w maju, gniazdo umieszczając głębokiej w dziupli. Zagrożeniem dla ptaków jest ograniczenie powierzchni starodrzewu oraz usuwanie starych i obumarłych drzew. Lelek kozodój (Caprimulgus europaeus ) – obserwacje: na skraju lasu w okolicy Jarząbki, Rudy i Grębek, przy drodze od Jarząbki do Choin. Jego biotop tworzą bory świeże i mieszane w pobliżu łąk i pól. Żywi się głównie owadami. Na teren lęgowiska powraca w połowie kwietnia, składa jaja w maju i lipcu na suchy grunt, odlatują od sierpnia do października. Zagrożeniem dla ptaków jest stosowanie środków ochrony roślin w lasach i na polach w okresie lęgowym (maj-lipiec), zalesianie pól i zmiana pastwisk na pola uprawne. Lerka / Skowronek borowy (Lullula arborea ) – obserwacje: na obrzeżach drzewostanów sosnowych w pobliżu miejscowości Ruda, Jarząbka, na odcinku pomiędzy Grębkami a Grądami oraz w okolicach Przedświtu. Lerka preferuje tereny suche, łąki i pola z zadrzewieniami śródpolnymi. Unika terenów intensywnie zagospodarowanych rolniczo. Ptaki przylatują w marcu a odlatują w okresie wrzesień- październik. Gniazdują na ziemi, na polanach i polach uprawnych w pobliżu lasu, składają jaja na przełomie kwietnia i maja i drugi raz do końca lipca. Ich pożywienie stanowią owady, pająki a także nasiona. Istniejące siedliska na terenie gminy Wąsewo dla tego gatunku ptaków należy uznać za dobre. Głównymi zagrożeniami dla tego gatunku jest utrata miejsc gniazdowania poprzez zalesianie pól w pobliżu lasów lub powstawaniem na tych terenach zabudowy rekreacyjnej. Dzierzba gąsiorek (Lanius collurio ) – obserwacje: na obrzeżach wilgotnych łąk i nieużytków, na odcinku Ruda – Jarząbka oraz Ruda – Kolonia Wąski Las; w krajobrazie rolniczym koło Rząśnika Szlacheckiego. Występuje na brzegach lasów, a także na otwartych przestrzeniach z pojedynczymi skupieniami krzewów. Jego pożywienie stanowią owady i małe ptaki, gady i ssaki. Istniejące siedliska na terenie gminy dla tego gatunku ptaków należy uznać za dobre. Ptak przylatuje z zimowiska na przełomie kwietnia i maja, składa jaja w drugiej połowie maja, z lęgowisk odlatuje wrzesień- październik. Głównym zagrożeniem jest utrata siedlisk w wyniku procesu urbanizacji i intensyfikacji rolnictwa (likwidacja zadrzewień śródpolnych, stosowanie środków ochrony roślin). Derkacz (Crex crex ) – obserwacje: wilgotne łąki położone przy ciekach wodnych k/Rudy, na wschód od Jarząbki oraz łąk położonych w obniżeniach terenu wzdłuż drogi z Jarząbki do Choin. Charakterystyczny dla tego gatunku biotop tworzą: łąki z wysoką roślinnością zielną i kępami

15 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki krzewów oraz suchsze miejsca na bagnach. Jego pożywienie stanowią owady i inne małe zwierzęta oraz nasiona i części zielone roślin. Po przylocie z zimowiska składa jaja dwukrotnie na przełomie maja i czerwca oraz czerwca i lipca. Gniazduje na ziemi, pod osłoną roślin zielnych lub wewnątrz krzewu. Odlatuje we wrześniu. Głównym zagrożeniem dla populacji tego gatunku jest degradacja wilgotnych i świeżych łąk, regulacja koryt cieków, zarastanie łąk wskutek zaprzestania ich wykorzystywania, mechanizacja rolnictwa na terenach łąk, zmiany deniwelacji terenu w obrębie dolin cieków. Żuraw (Grus grus ) – obserwacje: na polanie pomiędzy Rudą a Grębkami, w podmokłym fragmencie lasu na zachód od Grębek. Biotop Żurawi stanowią rozległe torfowiska, wrzosowiska, nad wodami, w oddaleniu od siedzib ludzkich, ale żeruje także na łąkach i polach uprawnych. Pożywienie tych ptaków stanowią rośliny, ale zjada również drobne zwierzęta. Powraca na lęgowiska już w lutym, jaja składa w drugiej połowie marca do końca kwietnia na terenach podmokłych lub w zbiorniku wodnym. Młode ptaki są wodzone na terenach zacisznych, na śródleśnych polanach, łąkach, ugorach, a także na polach uprawnych. Głównym zagrożeniem dla populacji tych ptaków jest osuszanie terenów podmokłych, chemizacja rolnictwa, regulacja koryt cieków.

Wszystkie z wymienionych ptaków zostały zakwalifikowane w Standardowym Formularzu Danych Natury 2000 dla Obszaru PLB140007 „Puszczy Białej” jako ptaki posiadające na tym OSOP populację rozrodczą. Najrzadziej występującymi gatunkami rozrodczymi są orlik krzykliwy (1 para na terenie całego OSOP), trzmielojad (3-4 pary na terenie całego OSOP), żuraw (5-7 pary na terenie całego OSOP), bocian czarny (5-10 par na terenie całego OSOP), lelek kozodój (12 par na terenie całego OSOP). Wielkość populacji pozostałych gatunków nie jest znana. Wg szacunkowej oceny wielkości populacji danego gatunku, większość występujących w gminie gatunków stanowi na terenie całego OSOP „Puszcza Biała” od 0 do 2% populacji krajowej – są to bocian czarny, trzmielojad, derkacz, żuraw, lelek. Pozostałe gatunki zostały zakwalifikowane do populacji, których występowanie na opisywanym obszarze nie ma większego znaczenia dla populacji krajowej (orlik krzykliwy, dzięcioł czarny, lerka, gąsiorek). Dla gatunków ptaków, których populacja na tym OSOP stanowi minimum 0-2% populacji krajowej, określono stan zachowania siedlisk, na których występują, stopień ich izolacji oraz ogólne znaczenie obszaru. Dobry stan zachowania siedlisk (czyli elementy zachowane w dobrym stanie, niezależnie od możliwości renaturalizacji, elementy zachowane w przeciętnym stanie lub nawet częściowo zdegradowane, ale renaturalizacja łatwa) posiadają gatunki: bocian czarny, trzmielojad, żuraw. Przeciętny lub zubożały stan zachowania siedlisk posiadają gatunki: derkacz i lelek. Wszystkie ww. populacje gatunków ptaków zostały zakwalifikowane do populacji nie izolowanych w obrębie rozległego obszaru opracowania, nie są więc pod tym względem zagrożone wyginięciem. W trzy stopniowej skali ocen globalna wartość omawianego OSOP, dla ww. gatunków, została uznana za znaczącą (w skali od wartości znikomej do znaczącej).

Ponadto w OSOP „Puszcza Biała” w gm. Wąsewo zinwentaryzowano gatunki ptaków migrujących niewymienionych w Załączniku I Dyrektywy 2009/147/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa , ale znajdujące się w Standardowym Formularzy Danych dla tego obszaru:

Strumieniówka (Locustella fluviatilis ) – obserwacje: w zakrzewieniach przerośniętych roślinnością zielną, głównie na glebach torfowych, częstsza na południowych obszarach gminy. Jego siedlisko stanowią nadwodne zadrzewienia i zakrzewienia. Gniazda buduje na gruncie w otoczeniu wysokich traw i krzewów, jaja składa w pierwszej połowie czerwca. Odloty rozpoczynają się od końca sierpnia. Pożywienie tych ptaków stanowią głównie owady. Zagrożeniem dla tego gatunku jest likwidacja zadrzewień i zakrzaczeń nadwodnych i osuszanie terenów wilgotnych nad ciekami. Remiz (Remiz pendulinus ) – obserwacje: jedno stwierdzenie w dolinie potoku Czerna. Jego siedlisko stanowią nadwodne zadrzewienia. Gniazda buduje na drzewach, których konary zwisają nad wodami, jaja składa na przełomie kwietnia i maja, czasami składa jaja drugi raz w sezonie. Odloty rozpoczynają się we wrześniu. Pożywienie tych ptaków stanowią głównie owady

Warszawa’2014 16 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki i pajęczaki. Zagrożeniem dla tego gatunku jest likwidacja zadrzewień nadwodnych i cieków wodnych.

W sporządzonej inwentaryzacji ornitologicznej gminy Wąsewo wskazano, aby nie naruszyć siedlisk ptaków obecnych w OSOP sieci Natura 2000 „Puszcza Biała” w gminie należy zachować: − cieki wodne i tereny je zasilające (nie należy regulować koryt cieków, wskazana renaturalizacja), − dominującą część istniejących terenów leśnych, − istniejące łąki wilgotne i świeże z zadrzewieniami i zakrzewieniami nad ciekami wodnymi (w tym nie należy zmieniać niwelety terenu i wprowadzać nowych melioracji), − tereny ekstensywnej gospodarki rolnej poprzecinane licznymi zadrzewieniami i niewielkim lasami (w tym nie wprowadzać zalesień, które by spowodowały zanik terenów otwartych oraz nie wprowadzać dużych nowych terenów zabudowy rekreacyjnej, która by powodowała nadmierną penetrację terenu przez turystów).

W Planie zagospodarowania przestrzennego Województwa Mazowieckiego część obszaru Planu znajduje się w planowanym powiększeniu Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego . Dotyczy to terenów położonych w miejscowościach Jarząbka, Ruda oraz Grębki. Pozostałe tereny Planu położone są w granicach planowanej otuliny parku krajobrazowego.

Ponadto w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wąsewo określono politykę ochrony środowiska na poziomie gminy w oparciu o dokumenty międzynarodowe i krajowe. Dla obszaru położonego w OSOP Puszcza Biała w Studium wprowadzono ustalenia kierunkowe m.in.: • zakaz lokalizacji wszelkiej, poza wyznaczoną na rysunku Studium, zabudowy, z wyjątkiem płyt gnojowych i zbiorników na płynne odchody zwierzęce, urządzeń i obiektów liniowych infrastruktury technicznej oraz dróg; • prowadzenie prac budowlanych i modernizacyjnych na wyznaczonych terenach zabudowy dopuszcza się poza najbardziej intensywnym okresem lęgowym ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, tj. poza terminem od 1-ego kwietnia do 30-ego czerwca; • na wyznaczonych terenach zabudowy obowiązuje zakaz podpiwniczania budynków; • obowiązuje zakaz wprowadzania dodatkowych zalesień, oprócz wyznaczonych na rysunku Studium terenów lasów i zadrzewień. Ponadto dwa z terenów Planu położone: w m. Grębki (dz. ewid. 31 i 32) i w m. Rząśnik Szlachecki (dz. ew. 124 i 125) znajduje się w granicach Systemu Przyrodniczego Gminy wyznaczonego w Studium w obrębie którego dopuszczono realizację zabudowy, jednak wskazano m.in.: • zakaz naruszania stosunków wodnych, • zakaz wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, w tym wydobywania kopalin, za wyjątkiem terenów eksploatacji kruszywa naturalnego wyznaczonych na rysunku Studium; • zakaz umieszczania wolnostojących tablic reklamowych, • nakaz zachowania zadrzewień i zakrzewień śródpolnych, łąkowych, nadwodnych i przydrożnych, za wyjątkiem niezbędnych działań związanych z budową lub modernizacją infrastruktury komunikacyjnej i technicznej. Na terenach Planu obowiązują również ogólne ustalenia kierunkowe ochrony środowiska określone w Studium. Są to m.in.: − zachowanie istniejącego układu hydrograficznego i wspomaganie naturalnych procesów retencji oraz samooczyszczania się cieków wodnych; − kompleksowe uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na całym obszarze gminy; − zakaz lokalizacji zakładów produkcyjnych i usługowych mających istotny negatywny wpływ na środowisko w obrębie terenów zabudowy mieszkaniowej i powodujących przekroczenie dopuszczalnych standardów jakości środowiska poza terenem do którego inwestor posiada tytuł prawny, − dopuszczalny poziom hałasu w środowisku w poszczególnych rodzajach terenów musi być zgodny z przepisami odrębnymi, w tym ustawą Prawo ochrony środowiska.

17 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki

9.2. Problematyka ochrony środowiska w projekcie planu W Planie ustalono następujące rozlokowanie terenów funkcjonalnych: − nowe tereny zabudowy zostały zlokalizowane głównie na terenach niskich klas bonitacyjnych gleb; − zaplanowano zachowanie dużej części terenów leśnych; − zaplanowane tereny zabudowy mają jednorodną funkcję: zagrodową, mieszkaniową, usługową lub rekreacyjną. Nie planuje się lokalizacji zabudowy gdzie na stałe przybywają ludzie w pobliżu terenów o istotnych uciążliwościach dla środowiska. Wskazano obowiązek przestrzegania zasad ochrony wynikających z przepisów odrębnych tj. na całym obszarze Planu wskazano obowiązek ochrony Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 – Puszcza Biała PLB 140007. Tereny 6MNu, 8MNu, 9ML, 10RMu, 11U, 12U, 13MNu, 14MNu i 15ML wraz z przylegającym do tych terenów układem komunikacyjnym wskazano jako predysponowane do objęcia ochroną w postaci parku krajobrazowego - rozszerzenie Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego – zgodnie z polityką ochrony środowiska określoną dla województwa mazowieckiego. Wprowadzono następujące ustalenia mające na celu ochronę środowiska i zdrowia ludzi: − zasady lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko: o zakazano realizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów odrębnych, na całym terenie planu, za wyjątkiem inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, jeżeli lokalizacja tych inwestycji będzie się odbywać na warunkach określonych w przepisach odrębnych, o zakazano realizacji przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów odrębnych, na terenach zabudowy usługowej oznaczonych symbolami U i UT, zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oznaczonych symbolem MNu i zabudowy rekreacji indywidualnej oznaczonych symbolami ML, za wyjątkiem urządzeń i obiektów liniowych infrastruktury technicznej oraz wylesień; − ochronę naturalnego ukształtowania terenu poprzez zakaz wykonywania prac ziemnych trwale i znacząco zniekształcających rzeźbę terenu, zakaz ten nie dotyczy realizacji urządzeń wodnych i terenów dróg; − zasady ochrony środowiska gruntowo - wodnego i wód powierzchniowych: o zakazano istotnego naruszania stosunków wodnych, w tym ustalono zakaz podpiwniczania budynków na wyznaczonych w planie terenach zabudowy – MNu, RMu, ML, U, UT, o nakazano zachowanie odległości od rowów melioracyjnych znajdujących się poza granicami planu - nie mniej niż 7,0 m przy realizacji nowych budynków bądź rozbudowy istniejących oraz – nie mniej niż 1,5 m przy realizacji ogrodzeń, o ustalono odprowadzenie wód opadowych – do gruntu, przy czym zakazano odprowadzania do gruntu, rowów melioracyjnych i wód powierzchniowych ścieków zawierających substancje zanieczyszczające w ilościach przekraczających dopuszczalne wartości wskaźników zanieczyszczeń, które są określone w przepisach odrębnych. Wskazano na konieczność podczyszczenia takich wód opadowych zgodnie z przepisami odrębnymi, o ustalono odprowadzania ścieków bytowych - docelowo do oczyszczalni ścieków poprzez przewody kanalizacji sanitarnej, a także do przydomowych oczyszczalni ścieków przy zachowaniu wymogu, by lokalizacja i technologia przydomowej oczyszczalni ścieków była dostosowana do warunków gruntowo-wodnych; tymczasowo, do czasu realizacji sieci kanalizacji sanitarnej lub przydomowych oczyszczalni ścieków, dopuszcza się gromadzenie ścieków w zbiornikach bezodpływowych i ich transport do oczyszczalni ścieków na mocy stosownych umów; o ustalono odprowadzanie ścieków technologicznych - przed zrzutem do odbiornika po oczyszczeniu wstępnym z zanieczyszczeń przemysłowych w urządzeniach oczyszczających;

Warszawa’2014 18 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki − zasady ochrony powietrza atmosferycznego poprzez ustalenie zaopatrzenia w ciepło budynków z indywidualnych źródeł ciepła docelowo z zastosowaniem nieszkodliwych, ekologicznych czynników grzewczych takich jak gaz, olej opałowy niskosiarkowy, energia elektryczna, odnawialne źródła energii - energia słoneczna i energia ziemi, kogeneracja. Warunkowo dopuszczono zastosowanie paliwa stałego o niskiej zawartości siarki ; − zasady ochrony klimatu akustycznego poprzez obowiązek przestrzegania dopuszczalnych norm hałasu zgodnie z przepisami ustawy Prawo ochrony środowiska - tereny oznaczone symbolami: MNu zaliczono do „terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej”, RMu zaliczono do „terenów zabudowy zagrodowej”, ML i UT zaliczono do „terenów rekreacyjno- wypoczynkowych” oraz U zaliczono do „terenów domów opieki społecznej”; − zasady ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym poprzez ustalenie stref potencjalnego oddziaływania od napowietrznych linii elektroenergetycznych średniego napięcia o szerokości 15 m (po 7,5 m od osi linii) wskazanych na rysunku planu, w obrębie których zakazuje się lokalizacji budynków z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi. Wszelkie inne inwestycje niż wyżej wymienione wymagają uwzględnienia na etapie projektowania, realizacji oraz użytkowania przepisów odrębnych i Polskich Norm w ww. strefie. W przypadku skablowania lub likwidacji linii elektroenergetycznych średniego napięcia, ustala się likwidację strefy potencjalnego oddziaływania; − zasady ochrony powierzchni ziemi przed zanieczyszczeniami ustala się gromadzenie odpadów na poszczególnych działkach budowlanych, z docelowo do zakładu unieszkodliwiania odpadów, zaś do czasu realizacji tego obiektu – na najbliższe składowisko odpadów stałych w sposób zgodny z zasadami ochrony środowiska oraz ze stosownymi uchwałami Rady Gminy przyjętymi w celu utrzymania czystości i porządku w gminie oraz Planem gospodarki odpadami; − ochronę zdrowia ludzi m.in. ustalono zaopatrzenie w wodę do celów bytowych w oparciu o komunalne urządzenia zaopatrzenia w wodę. Do czasu realizacji urządzeń komunalnych, tymczasowo, dopuszcza się indywidualne ujęcia wody, o ile spełniają one wymogi stawiane przez przepisy odrębne; − zasady ochrony zwierząt: o ustalono, że ogrodzenia nieruchomości powinny umożliwiać migrację małych zwierząt, co oznacza przerywaną podmurówkę lub jej brak; o nakazano prowadzenie prac budowlanych na wyznaczonych w planie terenach zabudowy w sposób nie powodujący istotnego zagrożenia awifauny tych terenów, w tym nie wskazane jest prowadzenie tych prac w terminie od 1-ego kwietnia do 30-ego czerwca, jeżeli jest to związane z istotną emisją hałasu. − zasady ochrony zieleni wysokiej i funkcjonowania przyrodniczego : o ustalono zachowanie istniejącego układu przyrodniczego gminy, na który składają się tereny: lasów – ZL, wyznaczone na rysunku planu; a także tereny wspomagające ten układ: tereny rolne – R i tereny rolne z dopuszczeniem zalesień – RZL , o nakazano zachowanie pozostałych drzew na terenach zabudowy i komunikacji, za wyjątkiem dopuszczenia usunięcia drzew obumierających, zagrażających życiu i zdrowiu ludzi, drzew w wieku do 10 lat oraz drzew, których usunięcie jest niezbędnych do zrealizowania określonych w planie obiektów budowlanych w tym budynków oraz obiektów liniowych, o ustalono obowiązek zachowania części powierzchni działek jako powierzchni biologicznie czynnej, zgodnie z ustaleniami szczegółowymi: Wskaźniki Powierzchnia minimalnej Powierzchnia Symbole przeznaczenia terenu terenów powierzchni pbc [ha] biologicznie [ha] czynnej [%] MNu bez 25MNu i 29MNu 9,38 65 6,10 25MNu i 29MNu 0,50 70 1,21 RMu 2,61 40 1,04 ML 4,72 70 3,30

19 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki U 0,65 40 0,26 UT 1,23 50 0,62 R 0,35 100* 0,35 RZL 0,39 100* 0,39 ZL 1,36 100* 1,36 KDD, KD, 1,93 0* 0 KDW Sumy: 23,12 - 14,63 * brak określenia pbc, przyjęto wartości wynikające z możliwości zagospodarowania terenu określone w Planie. Jak wynika z powyższego zestawienia na terenie Planu zachowane zostanie ok. 63% powierzchni biologicznie czynnej. Nowe tereny zabudowy i komunikacji zajmują około 18,11 ha (stanowi to ok. 78% powierzchni Planu), w tym tereny gdzie możliwa jest realizacja budynków, dojść i dojazdów (utwardzenie terenu) zajmują powierzchnię około 7,76 ha 1. Zatem nastąpi zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej o około 34% powierzchni całego Planu, w stosunku do stanu istniejącego i zaplanowanego w obowiązujących aktach prawa miejscowego.

10. ANALIZA PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU MPZP NA ŚRODOWISKO I LUDZI , Z UWZGLĘDNIENIEM ZALEŻNOŚCI MIĘDZY ELEMENTAMI ŚRODOWISKA I MIĘDZY ODDZIAŁYWANIAMI NA TE ELEMENTY

10.1. Przewidywane skutki realizacji ustaleń planu miejscowego na zasoby poszczególnych elementów środowiska Ukształtowanie powierzchni terenu, gleby Plan adaptuje istniejące tereny zabudowy i komunikacji, część terenów lasów i niewielką część gruntów rolnych oraz w dominującej części wyznacza nowe tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zagrodowej, rekreacji indywidualnej i usług. Około 78% powierzchni Planu będzie mogło zmienić formę użytkowania i zagospodarowania, w wyniku jego realizacji, z terenów otwartych (głównie gruntów rolnych), w tereny zabudowy i komunikacji z zielenią towarzyszącą. Na pozostałych - 22% terenu zostanie zachowane obecne użytkowanie i zagospodarowanie - na tych terenach nie przewiduje się zasadniczych zmian ukształtowania terenu wynikających z realizacji Planu. Na terenach, gdzie umożliwiono wprowadzenie zabudowy, nastąpi zmiana struktury gleb oraz mogą wystąpić zmiany niwelety terenu o charakterze chwilowym. W Planie natomiast zakazano zmian rzeźby terenu o charakterze trwałym i znaczącym w obrębie terenów zabudowy. Trwałe zmiany rzeźby terenu mogą wystąpić na planowanych terenach komunikacji. Prawdopodobnie nie będą to jednak zmiany istotne, ponieważ zaplanowano drogi o drugorzędowym znaczeniu, na terenach płaskich, z niskim poziomem wód gruntowych, gdzie nie będzie istotne kształtowania niwelety jezdni. Ewentualne trwałe przekształcenia będą dotyczyć obszarów o niewyróżniającej się niwelecie. Nie przewiduje się zmian rzeźby terenu na obszarach odznaczających się większymi walorami ze względu na ukształtowanie terenu. Plan generuje głównie zmiany krótkoterminowe związane z realizacją zabudowy i podziemnej infrastruktury technicznej, które będą wpływały na zmianę struktury gleb. Przy czym na wszystkich terenach zabudowy zakazano podpiwniczenia budynków, zatem ingerencja w grunt będzie dotyczyła jedynie fundamentowania oraz kładzenia podziemnej instalacji infrastruktury technicznej. Występujące w obszarze Planu grunty, są korzystne dla posadowienia standardowych budowli. Nie przewiduje się więc potrzeby przeprowadzenia prac uzdatniających takich jak wymiana gruntu.

1 Podana wartość wynika z wyliczeń autora prognozy, jest sumą powierzchni „maksymalnej powierzchni zabudowy” i terenów gdzie mogą zostać zrealizowane drogi, dojścia i dojazdy na terenach których przeznaczenie w planie zostanie zmienione.

Warszawa’2014 20 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki Jednym z czynników mających wpływ na powierzchnię ziemi jest wytwarzanie odpadów. Oddziaływanie Planu w zakresie wytwarzania i składowania odpadów zostało przedstawione w rozdziale 10.2. Kopaliny

Na omawianym obszarze nie występują udokumentowane złoża kopalin, dlatego nie przedstawiono wpływu ustaleń Planu na nie. Wody podziemne

Wody podziemne stosunkowo łatwo ulegają przekształceniom ilościowym wskutek działalności inwestycyjnej ingerującej bezpośrednio lub pośrednio w środowisko wodne, w wyniku prowadzenia prac ziemnych, zmiany struktury gleb, zmniejszenia pokrycia gleby roślinnością wysoką, a także ograniczenia powierzchni biologicznie czynnej na gruncie rodzimym. Na terenie opracowania powierzchnia biologicznie czynna zostanie ograniczona w umiarkowanym stopniu w stosunku do istniejącego i planowanego zagospodarowania w obowiązujących planach miejscowych, tj. o ok. 34%. Ogółem na całym obszarze zachowane zostanie 63% powierzchni biologicznie czynnej. Na terenach zabudowy nie przewiduje się lokalizacji kanalizacji deszczowej. Wody opadowe o małym stopniu zanieczyszczenia, a także podczyszczone wody opadowe (o ile zajdzie potrzeba podczyszczania) z terenów zabudowy zagrodowej, mieszkaniowej, rekreacyjnej, usług i komunikacji będą odprowadzane do gruntu, co będzie wpływać stabilizująco na poziom wód gruntowych. Ubytek wody deszczowej i roztopowej na tych terenach będzie dotyczył przede wszystkim wody, która odparuje bezpośrednio z terenów utwardzonych. Znaczna część wód będzie jednak zasilać wody gruntowe i potencjalnie może być retencjonowana na terenach zieleni przy zabudowie (w tym zachowanych w części w obszarze Planu lasach i zadrzewieniach). Należy również dodać, iż ogólna powierzchnia terenów zabudowy w tej części gminy Wąsewo - istniejąca oraz planowana w obowiązujących i aktualnie sporządzanym Planie, jest nieduża w stosunku do powierzchni terenów rolnych i leśnych. Dlatego minimalne zmniejszenie powierzchni zasilania wód nie będzie powodowało negatywnej kumulacji oddziaływań i nie przewiduje się znaczącego ograniczenia zasilania wód gruntowych wodami deszczowymi i roztopowymi, oraz znaczącego zwiększenia odpływu do wód powierzchniowych, co mogłoby wpływać na zwiększenie poziomu wód w rzekach (zwiększać zagrożenie powodziowe w niższych częściach doliny), a zmniejszać naturalną retencję terenu. W Planie dopuszczono realizację nowych urządzeń melioracji wodnych zgodnie z przepisami odrębnymi na terenach rolnych i leśnych (będących gruntami rolnymi i leśnymi), ustalano jednak zakaz istotnego naruszania stosunków wodnych. W związku z powyższym na terenach rolnych i leśnych nie przewiduje się istotnych zmian stosunków wodnych. Szczególnie istotna, dla utrzymania istniejącego poziomu zwierciadła wody gruntowej, jest obecność roślinności wysokiej, która poprzez swój system korzeniowy wpływa na naturalną retencję wód w gruncie oraz hamuje spływ powierzchniowy i podziemny. Obecnie na terenie Planu zieleń wysoka występuje głównie w postaci lasów. Pozostałe tereny są obszarami spływu powierzchniowego i podziemnego wód. W Planie ustalono zachowanie 59% terenów stanowiących obecnie las. Dla pozostałych terenów leśnych uzyskano zgodę marszałka województwa na zmianę ich przeznaczenia na cele nieleśne. Nie mniej na tych terenach część drzewostanu będzie również podlegała ochronie, ponieważ w Planie ustalono zachowanie istniejących zadrzewień, za wyjątkiem dopuszczenia usunięcia drzew obumierających, zagrażających życiu i zdrowiu ludzi, drzew w wieku do 10 lat oraz drzew, których usunięcie jest niezbędnych do zrealizowania określonych w Planie obiektów budowlanych w tym budynków i obiektów liniowych. Zatem drzewa zdrowe, dojrzałe, które nie będą kolidować z zaplanowanym zagospodarowaniem powinny zostać wg ustaleń Planu zachowane. Z powstaniem nowych terenów zabudowy na gruntach rolnych, będzie się wiązał wzrost ilości roślin nie sezonowych – drzew i krzewów, co może przyczynić się do poprawy warunków retencji roślinnej. Analizując zatem powyższe ustalenia należy więc przewidywać, iż nie nastąpi istotne zmniejszenia retencji roślinnej. Kolejnym czynnikiem mogącym wpływać na bilans wód gruntowych jest drenaż podziemny wód związany z pracami ziemnymi prowadzonymi przy realizacji kanalizacji sanitarnej, przewodów wodociągowych, kabli różnego typu oraz fundamentowaniu. Powyższe urządzenia i elementy

21 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki konstrukcyjne prowadzone poniżej zwierciadła wody gruntowej, a w szczególności przepuszczalna strefa gruntu wokół nich, działają jak dren. Do drenażu wód gruntowych może dojść na terenach gdzie poziom wód gruntowych jest wysoki, a wody gruntowe znajdują się pod trudnoprzepuszczalną warstwą gruntu. W obrębie opracowania brak jest praktycznie takich terenów. Choć na niewielkich fragmentach terenu wody mogą występować w strefie gruntu, gdzie mogą być zakładane podziemne instalacje (w miejscowościach Przedświt – cz. dz. ewid. 96, Grądy cz. dz. ewid. 295/1 i 295/2, Brudki Nowe – cz. dz. ewid. 160 i Ruda cz. dz. ewid. 8/4), to jednak występują one w utworach łatwoprzepuszczalnych – piaskach humusowych. Na działce 32/1 w m. Grądy gdzie gliny zwałowe – utwory trudnoprzepuszczalne występują na powierzchni utworów czwartorzędowych, to jednak w tym rejonie wody gruntowe występują głęboko. Zatem nie przewiduje się istotnego drenażu wód gruntowych związanego z pojawieniem się nowego zagospodarowania. Dodatkowo w Planie ustalono zakaz podpiwniczenia budynków, w związku z powyższym ograniczono głęboką ingerencję w grunt w związku z realizacją zaplanowanej zabudowy. W wyniku realizacji zaplanowanej zabudowy zwiększy się zapotrzebowanie na wodę. Podstawowo Plan zakłada, że woda będzie czerpana z gminnych ujęć wody położonych w miejscowościach Wąsewo, Majdan Suski i Rząśnik Włościański. Zdecydowana większość nowych terenów zabudowy przylega do dróg, wzdłuż których położone są przewody wodociągowe (za wyjątkiem dwóch terenów położonych w m. Grądy 1RMu i 4RMu), dlatego dominująca część mieszkańców nowych zabudowań będzie czerpała wodę z gminnego ujęcia wód. A jedynie kilka gospodarstw będzie czerpało wody z ujęć indywidualnych położonych na działkach budowlanych do czasu doprowadzenia do nich instalacji wodociągowej. Zwiększenie więc powierzchni terenów zabudowy zgodnie z Planem, będzie oddziaływać przede wszystkim na tereny położone poza jego granicami w zakresie poboru wody i przyczyniać się do długoterminowego zwiększania leja depresyjnego wokół gminnych ujęci wód. Reasumując, realizacja ustaleń Planu może przyczynić się w przyszłości do niewielkiego zwiększenia leja depresyjnego wokół gminnych ujęć wód podziemnych. Ekstensywne zagospodarowanie terenu, nieingerujące głęboko w strukturę gruntu oraz ochrona części istniejącego drzewostanu, będzie sprzyjało zachowaniu istniejącego bilansu wód podziemnych. Układ hydrologiczny

W obszarze Planu nie występują naturalne i sztuczne zbiorniki wód płynących lub stojących. Zatem ustalenia dokumentu nie generują bezpośrednich zmian układu hydrologicznego. W wyniku planowanego zagospodarowania nie przewiduje się istotnego zwiększenia ilości wód opadowych zasilających wody lokalnych cieków (w wyniku szybkiego odpływu wód), zwiększy się natomiast zasilanie związane z odprowadzaniem oczyszczonych ścieków z oczyszczalni. Nie wprowadza się intensywnej i zwartej zabudowy w obrębie dolinek cieków, co mogłoby powodować ograniczenie naturalnej retencji wód i przyspieszać odpływ powierzchniowy.

Klimat i powietrze

Planowane zmiany w dotychczasowym zagospodarowaniu terenu Planu nie spowodują zasadniczych przekształceń w jego warunkach mezoklimatycznych. Niska i ekstensywna zabudowa nie spowoduje istotnych zmian w warunkach przewietrzania, czy zachwiania równowagi termiczno- wilgotnościowej. Planowana zabudowa będzie dobrze nawietrzana, ponieważ będzie zasilana czystym powietrzem z terenów otwartych. Na terenie Planu nie przewiduje się lokalizacji wysokich budynków, nie ulegną więc istotnej zmianie warunki insolacji. Zespół tych warunków - dobre przewietrzania, duże nasłonecznienie, umiarkowana wilgotność powietrza - będzie miał korzystny wpływ dla zdrowia ludzi tu zamieszkujących.

10.2. Przewidywane skutki realizacji ustaleń planu miejscowego na jakość poszczególnych elementów środowiska i na zdrowie ludzi

W Planie nie wyznaczono nowych terenów produkcji, składów, magazynów oraz dużych terenów usług. Nie istnieje, więc możliwość lokalizacji na tym terenie zakładów o dużym i zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej (co jest zgodne z wytycznymi ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz.U. z 2013 r. poz. 1232, z pózn. zm. art. 73, ust. 3). Na całym terenie

Warszawa’2014 22 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki zakazano realizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, za wyjątkiem realizacji inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej. W Planie zakazuje się również realizacji inwestycji mogących potencjalnie oddziaływać na środowisko na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, rekreacji indywidulanej i usług za wyjątkiem realizacji urządzeń i obiektów liniowych infrastruktury technicznej i komunikacyjnej oraz wylesień. W związku z powyższym na analizowanym terenie Planu na terenach MNu, RMu, ML, U i UT będą mogły być realizowane m.in. takie przedsięwzięcia mogące potencjalnie oddziaływać na środowisko jak: wiercenia wykonane w celu zaopatrzenia w wodę, wszelkie instalacje techniczne o znaczeniu lokalnym (w tym instalacje z zakresu łączności publicznej), w obrębie terenów dróg - drogi publiczne o znaczeniu lokalnym (na terenach KD, KDD), a na terenach RMu także chów i hodowla zwierząt poniżej 210 dużych jednostek przeliczeniowych inwentarza (DPJ). W obiektach usługowych towarzyszących zabudowie mieszkaniowej i zagrodowej, a także na terenach usług, możliwa jest realizacja przedsięwzięć o małej uciążliwości dla ludzi i środowisko – usługi z zakresu handlu detalicznego, gastronomii, rzemiosła, przetwórstwa rolno-spożywczego, usług społecznych i turystycznych. Zakazuje się natomiast dystrybucji gazu płynnego oraz usług pogrzebowych. Na terenach dróg, a także terenach zabudowy oraz rolnych i rolnych z dopuszczeniem zalesień dopuszczono realizację urządzeń technicznych i obiektów liniowych infrastruktury technicznej, jeżeli jest to zgodne z przepisami odrębnymi. Przy czym poprzez te urządzenia w Planie nie rozumie się: stacji uzdatnia wody, komunalnych oczyszczalni ścieków, elektrowni, elektrociepłowni oraz urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100kW, składowisk odpadów oraz obiektów do odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Na terenie Planu nie powstaną w związku z tym urządzenia techniczne infrastruktury technicznej mogące mieć znaczące oddziaływania na środowisko. Przewidywane zagrożenia wynikające z wprowadzania gazów i pyłów do powietrza oraz emisji hałasu

Z wstępnych analiz określających jakiego typu przedsięwzięcia mogą być realizowane na terenie Planu wynika, iż nie przewiduje się lokalizacji przedsięwzięć mogących stanowić istotne źródło zanieczyszczeń powietrza i hałasu. W tekście Planu znalazł się korzystny zapis o docelowym zastosowaniu nieszkodliwych, ekologicznych czynników grzewczych takich jak gaz, olej opałowy niskosiarkowy, energia elektryczna, kogeneracja, odnawialne źródła energii - energia słoneczna i energia ziemi. Warunkowo dopuszcza się zastosowanie paliwa stałego o niskiej zawartości siarki. Wykluczono więc stosowanie najbardziej niekorzystnych dla środowiska paliw stałych, a tym samym można założyć, iż nie zwiększy się znacząco emisja niska z terenów zabudowy. W związku ze zmianą przeznaczenia znacznej części obecnych terenów rolnych, w tym gruntów ornych, na tereny zabudowy, nastąpi zmniejszenie emisji pyłu z zaoranych pól uprawnych. Zwiększy się natomiast powierzchnia terenów komunikacji, z obecnością których również związany jest unos pyłów do powietrza. Należy jednak podkreślić, iż powierzchnia terenów komunikacji w stosunku do obecnych terenów rolnych, będzie znacząco mniejsza, a duża część terenów obecnie rolnych, będzie stanowiła zagospodarowane tereny zieleni urządzonej przy obiektach budowlanych. W związku z tym przewiduje się zmniejszenie zapylenia związanego z unosem pyłów z powierzchni gruntu. Na stan warunków aerosanitarnych korzystny wpływ będzie miało zachowanie w Planie części lasów i zadrzewień oraz ustalenie stosunkowo wysokiego udziału powierzchni biologicznie czynnej na działkach budowlanych. Zieleń zachowana w Planie będzie regenerowała zanieczyszczone powietrze. Jednym ze źródeł zanieczyszczeń i hałasu jest ruch pojazdów na drogach. Planowane zagospodarowanie wpłynie w sposób umiarkowany na generację ruchu pojazdów. Potencjalnie największy ruch pojazdów mogę generować tereny usług turystyki, sportu i rekreacji. Tereny te są położone jednak w niedużej odległości od drogi krajowej i na tę drogę będzie kierowany bezpośrednio ruch pojazdów. Zatem nie przewiduje się wzmożonego ruchu pojazdów po drogach

23 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki lokalnych wzdłuż których usytuowane są tereny zabudowy mieszkaniowej. Nowe tereny ekstensywnej zabudowy zagrodowej, mieszkaniowej i rekreacji, w tym z dopuszczeniem usług podstawowych (o niedużej powierzchni sprzedaży), będę generowały nieduży ruch pojazdów. Obecnie ruch na drogach na analizowanych terenach i w ich otoczeniu jest niewielki. Nie planuje się wprowadzenia nowych odcinków dróg kanalizujących ruch pojazdów. Przewiduje się więc, że nieduże zwiększenie ruchu samochodów w związku z realizacją nowych terenów zabudowy nie spowoduje wystąpienia ponadnormatywnego hałasu na drogach obsługujących teren opracowania oraz terenach sąsiadujących z nimi. Nie przewiduje się negatywnego oddziaływania akustycznego drogi krajowej na teren 2UT. Ruch pojazdów na ww. drodze jest stosunkowo – jak na drogę krajową – nieduży i ponadnormatywny hałas będzie się utrzymywał w strefie około 40 m od pasa drogowego. Teren 2UT jest oddalony od jezdni tej drogi o około 40 m, a zgodnie z obowiązującym Planem przewiduje się w strefie około 35 m od ww. drogi utworzenie lasu, który dodatkowo będzie tłumił rozprzestrzeniania się fal akustycznych, a w przypadku wystąpienia takiej konieczności plan ten wskazuje również na lokalizację w tym rejonie urządzeń ochrony akustycznej. W analizowanym projekcie aktu prawa miejscowego prawidłowo ustalono, że na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, rekreacyjno-wypoczynkowej i zagrodowej oraz terenów domów opieki społecznej należy przestrzegać dopuszczalnych norm hałasu ustalonych w Rozporządzeniu MŚ z dn. 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826, z poźn. zm.). Zwiększony poziom hałasu może być również związany z fazą budowy nowych obiektów - spowodowany pracą ciężkiego sprzętu i transportem materiałów budowlanych. Faza ta będzie oddziaływać w sposób krótkotrwały. Przy czym ustalono, iż w okresie największego natężenia wylęgu ptaków prace budowlane należy prowadzić w sposób nieuciążliwy dla otoczenia. Reasumując, w związku z realizacją Planu, nastąpi nieduże podniesienie emisji zanieczyszczeń atmosferycznych i hałasu. Nie spowoduje to jednak znaczącego pogorszenia warunków życia mieszkańców tej części gminy Wąsewo oraz nie będzie oddziaływało na najcenniejsze na terenie gminy i w jej sąsiedztwie obszary przyrodnicze. Przewidywane zagrożenia wynikające z wytwarzania pola elektromagnetycznego

Obecnie na analizowanym terenie źródłem promieniowania elektromagnetycznego, które Plan adaptuje są napowietrzne linie elektromagnetyczne przebiegające przez tereny 2UT, 11U, 12U, 16KD i 15ML. Plan nie zakazuje również realizacji urządzeń radiokomunikacyjnych będących także źródłem promieniowania elektromagnetycznego. W stosunku do istniejących napowietrznych linii elektroenergetycznych średniego napięcia ustalono, że w obrębie strefy ich potencjalnego oddziaływania o szerokości 15 m (po 7,5 m od osi linii) wskazanej na rysunku Planu, zakaz lokalizacji budynków z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi. Wszelkie inne inwestycje niż wyżej wymienione wymagają uwzględnienia na etapie projektowania, realizacji oraz użytkowania przepisów odrębnych i Polskich Norm w ww. strefie. W przypadku skablowania lub likwidacji linii elektroenergetycznych średniego napięcia ustalono się likwidację strefy potencjalnego oddziaływania. Zatem przy lokalizacji wszelkich budowli, w tym zabudowy przeznaczonej na pobyt ludzi, zostanie uwzględnione oddziaływanie tych linii, co jest zgodne z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz. 690, z późn. zm. art. 11). Zgodnie z obowiązującymi przepisami - ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz.U. Nr 106, poz. 675, z późn. zm.) - nie ustanowiono zakazu lokalizowania inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, w tym urządzeń radiokomunikacyjnych, które emitują fale elektromagnetyczne. Zgodnie z ww. ustawą istnieje ograniczenie lokalizowania tych inwestycji jedynie na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (art. 46, ust. 2 ww. ustawy). Na tych terenach możliwa jest lokalizacja infrastruktury telekomunikacyjnej o nieznacznym oddziaływaniu (innych niż przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko). Sytuując powyższe instalacje należy przestrzegać ustaleń zawartych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz

Warszawa’2014 24 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz.U. Nr 192, poz. 1883). Wg powyższego rozporządzenia, obszar w obrębie którego wykazano ponadnormatywne promieniowanie elektromagnetyczne, musi być ogrodzony i zabezpieczony przed dostępem osób trzecich. Ponadto urządzenia tego typu umieszcza się na znacznych wysokościach (ok. 30-70 m n.p.t.) i na tym poziomie występuje najmocniejsza wiązka promieniowania, zaś w obrębie analizowanego Planu i jego otoczenia, w sporządzanym i obowiązujących planach miejscowych ustalono zabudowę niską – maksymalnie do 12 m. Przewidywane zagrożenia wynikające z wprowadzania zanieczyszczeń do wód i gleb Na terenie opracowania obecnie występuje kilka potencjalnych źródeł zanieczyszczeń wód i gleb. Są nimi m.in. spływające z terenów rolnych środki ochrony roślin i nawozy, ścieki przenikające do gruntu z nieszczelnych zbiorników bezodpływowych oraz zanieczyszczenia opadające z powietrza i wypłukiwane do gleby i wód. Plan zakłada likwidację większości terenów rolnych (gruntów ornych), w związku z tym ogranicza możliwość spływu zanieczyszczeń z tych terenów. Użytkowanie gleb o małej przydatności dla rolnictwa, które dominują na terenach Planu, wymaga przy uprawie zastosowania największych dawek nawozów, zatem ograniczenie użytkowania rolniczego tych pól uprawnych może przyczynić się do zmniejszenia spływu zanieczyszczeń z terenów rolniczych. W wyniku realizacji Planu, na jego terenie będą powstawały ścieki bytowe w gospodarstwach domowych i obiektach usługowych. Mogą również powstawać ścieki technologiczne w obiektach usługowych, ciekłe odchody zwierzęce, a także zanieczyszczone wody opadowe i roztopowe spłukiwane z terenów utwardzonych. Ustalenia analizowanego dokumentu docelowo powinny przyczynić się do neutralizacji zanieczyszczeń bytowych poprzez wprowadzenie zasad określających odprowadzenie tych ścieków. Ścieki bytowe mają być odprowadzane docelowo poprzez kanalizację zaś tymczasowo wozami asenizacyjnymi (w tym wypadku ścieki będą czasowo zbierane w szczelnych zbiornikach na terenie działki budowlanej) do oczyszczalni ścieków lub mogą być oczyszczane poprzez przydomowe oczyszczalnie ścieków. Planowane powiększenie obszarów zabudowy w obrębie gminy spowoduje zwiększenie ilości ścieków bytowych odprowadzanych do oczyszczalni ścieków. Zwiększy się też ilość oczyszczonych ścieków odprowadzanych do Potoku Czerna, a dalej do rzeki Orz, która jest dopływem rzeki Narew. Ścieki odprowadzane przez gminną oczyszczalnię ścieków muszą spełnić normy określone przepisami prawa. Gwarantuje to zatem odprowadzanie ścieków oczyszczonych zgodnie z ustalonymi standardami. W zakładach usługowych będą mogły powstawać ścieki przemysłowe (technologiczne) w związku z prowadzoną działalności handlową lub inną usługową. W Planie ustalono wymóg wstępnego oczyszczenia tych ścieków z zanieczyszczeń przemysłowych, na terenie działki do której prowadzący działalność posiada tytuł prawny, niezależnie od dalszego sposobu ich oczyszczania. Ustalenie to jest zgodne z § 2 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 lipca 2006 r. w sprawie sposobu realizacji obowiązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, w którym ustalono, że dostawca ścieków przemysłowych wprowadzając je do urządzeń kanalizacyjnych zapewnia m.in. ograniczenie lub eliminację substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Plan nie reguluje sposobu składowania ciekłych odchodów zwierzęcych, ponieważ te kwestie reguluje prawo powszechne - Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 7 października 1997 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 132, poz. 877 z późn. zm.) oraz ustawa z dnia 10 lipca 2007r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. 147, poz. 1033 z późn. zm.) . Nie ma więc potrzeby i konieczności wprowadzania dodatkowych uregulowań. Na terenie Planu nie przewiduje się powstania dużej ilości ścieków deszczowych pochodzących z utwardzonych powierzchni zanieczyszczonych, które będą wymagały wstępnego oczyszczenia. W Planie wskazuje się na konieczność podczyszczenia zanieczyszczonych ponadnormatywnie wód opadowych zgodnie z przepisami odrębnymi, a więc Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. Nr 137, poz. 984, z późn. zm.). Wg powyższego rozporządzenia podczyszczenia na terenie Planu mogą wymagać jedynie

25 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki zanieczyszczone wody opadowe spływające z parkingów o powierzchni minimum 1000 m 2 (prawdopodobieństwo powstania tej wielkości parkingu na terenie Planu jest minimalne analizując planowane zagospodarowanie) w ilościach, jakie powstają z opadów o natężeniu co najmniej 15 l/sek/1ha. W związku z powyższym należy uznać, że do gruntu i wód powierzchniowych z terenu Planu zostaną odprowadzone wody deszczowe spełniające normy określone w prawie powszechnym. Ograniczy to możliwość kumulowania się zanieczyszczeń na terenie objętym Planem lub spływ do wód powierzchniowych. Zapisy Planu silnie ograniczają możliwość kumulowania się zanieczyszczeń w glebie i wodach gruntowych. Jest to szczególnie istotne ze względu na dużą przepuszczalność gruntu, na większości terenów Planu. Ponadto omawiany Plan nie znajduje się w strefie ochronnej ujęć wód dla wodociągów gminnych. Na terenie opracowania woda jest dostarczana wodociągiem z sołectwa Wąsewo, Majdan Suski i Rząśnik Włościański. Ujęcia te położone są w obrębie wysoczyzny morenowej i ujmują wody, które są zlokalizowane pod grubą warstwą glin zwałowych, która izoluje je od powierzchni terenu. W związku z tym nie przewiduje się istotnego negatywnego oddziaływania Planu na zdrowie ludzi pod względem wprowadzania zanieczyszczeń do wód, a także nie przewiduje się wprowadzania ścieków do gruntu i wód powierzchniowych co mogłoby stanowić zagrożenie dla lokalnych biocenoz. Przewidywane zagrożenia wynikające z wytwarzania odpadów Na terenie nowej zabudowy: mieszkaniowej jednorodzinnej, rekreacji indywidualnej, zagrodowej oraz usług będą powstawały odpady komunalne, w tym niewielkie ilości odpadów niebezpiecznych. Zgodnie ze wskaźnikiem nagromadzenia odpadów w gminie Wąsewo (Plan gospodarki odpadami, 2011 r.) w latach 2011- 2015 wytwarzane jest ok. 176,7 kg odpadów/mieszkańca/rok. W skład tych odpadów wchodzą: odpady z gospodarstw domowych i obiektów infrastruktury, odpady wielko gabarytowe, odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych, odpady z ogrodów i parków oraz odpady niebezpieczne wchodzące w strumień odpadów komunalnych. W gospodarstwach rolnych będą powstawały zaliczane do drugiej grupy wg klasyfikacji odpadów - odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, leśnictwa, łowiectwa i rybołówstwa, w tym podstawowo z grup 02 01 i 02 02. Na terenach wiejskich mniejszy jest udział odprowadzanych na wysypisko odpadów organicznych, papieru i tektury, ponieważ tego typu odpady są w dużej mierze zagospodarowywane na własne potrzeby gospodarstw domowych. Odpady tego typu stanowią około 23% wytwarzanych przez jednego mieszkańca odpadów. Mniejsza ilość odpadów będzie również odprowadzana z terenów rekreacji indywidualnej niż z terenów zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej, ponieważ tereny zabudowy rekreacyjnej są wykorzystywane sezonowo - przyjęto na potrzeby niniejszego opracowania, że są wykorzystywane przez około pół roku. Biorąc pod uwagę powyższe dane, z realizacją nowych terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, rekreacji i zagrodowej (szacunkowo około 76 gospodarstw, średnio po 4 osoby) będzie związane zwiększenie odprowadzania odpadów - szacunkowo o około 45 ton odpadów w ciągu roku (wg prognozy zamieszczonej w Programie gospodarki odpadami w roku 2015 w gminie będzie produkowanych ogółem 827,83 ton odpadów komunalnych w ciągu roku). Większa ilość odpadów, niż w obiektach mieszkaniowych może zostać wytworzona w obiektach usługowych dopuszczonych na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i zagrodowej oraz zaplanowanym nowym terenie usług turystki, sportu i rekreacji (2UT). Przyjmuje się, że obiekty handlowe wytwarzają ok. 400-600 kg/pracownika/rok odpadów, a obiekty gastronomiczne 700-1000 kg/pracownika/rok. Na obecnym etapie nie można stwierdzić, czy na analizowanym terenie powstaną obiekty usługowe w zabudowie zagrodowej i mieszkaniowej, a także jakiego typu usługi będą oferowane w obiektach usługowych, a zatem nie można przewidzieć jak duża będzie produkcja odpadów z tego sektora. Pośrednio realizacja Planu przyczyni się również do zwiększenia ilości odpadów pochodzących z oczyszczalni ścieków, składowiska odpadów i stacji uzdatniania wody. W związku z realizacją Planu należy niewątpliwie przewidywać zwiększenie ilości wytwarzanych odpadów. Wytwarzanie większej ilości odpadów może być związane z początkowym etapem realizacji Planu – odpady powstające w trakcie budowy obiektów budowlanych i infrastruktury drogowej, w tym gleba i ziemia z wykopów fundamentowych.

Warszawa’2014 26 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki Szacuje się, że w ogólnej masie wytworzonych w ciągu roku odpadów ok. 1% stanowią odpady szczególnie niebezpieczne dla zdrowia ludzi i organizmów żywych. Wśród odpadów niebezpiecznych na terenie Planu mogą powstawać takie odpady niebezpieczne jak odpady z budowy, remontów i demontażu zawierające PCB (szczeliwa, wykładziny podłogowe zawierające żywice, szczelne zespoły okienne), baterie, zużyte urządzenia zawierające freony (np. urządzenia chłodnicze starszej generacji), zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne (np. lampy kineskopowe) zawierające niebezpieczne składniki, odpady z odwadniania olejów w separatorach (na terenach usług i obsługi komunikacji samochodowej), filtry olejowe, płyny hamulcowe, okładziny hamulcowe zawierające azbest, akumulatory, odpady zawierające ropę naftową lub jej produkty (na terenach obsługi komunikacji samochodowej). Ponadlokalne oddziaływanie Planu w zakresie odpadów będzie związane z ich wywozem na wysypisko odpadów poza granicami Planu, co będzie skutkowało powiększaniem sztucznego wzniesienia na tym terenie. W Planie ustalono, że sposób gospodarowania odpadami ma być zgodny z zasadami ochrony środowiska oraz ze stosownymi uchwałami Rady Gminy przyjętymi w celu utrzymania czystości i porządku w gminie oraz Planem gospodarki odpadami, które to dokumenty zostały pozytywnie zaopiniowane przez organy ochrony środowiska i są zgodne w tym zakresie z wytycznymi dokumentów wyższego rzędu. Podsumowując należy stwierdzić, iż ustalenia Planu prawidłowo regulują gospodarkę odpadami, zgodnie z przyjętymi standardami, co powinno przyczyniać się do ograniczenia powstawania dzikich wysypisk śmieci. Nieuniknionym efektem powiększanie się terenów zabudowy będzie zwiększenie strumienia odpadów, pochodzących z tych terenów, a co z tym związane składowanie ich części na składowisku odpadów. Przewidywane zagrożenia wynikające z możliwości wystąpienia poważnych awarii W związku z realizacją ustaleń planu nie przewiduje się wzrostu ryzyka wystąpienia poważnych awarii w tym rejonie. Analizując ustalenia Planie, nie przewiduje się na jego terenie możliwości lokalizacji zakładów o zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia poważnych awarii, o których mowa w ustawie z dn. 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska .

10.3. Ocena oddziaływania projektu Planu na różnorodność biologiczną, faunę, florę oraz system przyrodniczy

Analizując wpływ realizacji Planu na środowisko wzięto pod uwagę, iż na analizowanym obszarze nie zinwentaryzowano gatunków roślin podlegających ochronie gatunkowej, jak i chronionych siedlisk przyrodniczych na podstawie Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Zatem skutki likwidacji części szaty roślinnej i zmiany składu gatunkowego będą miały przede wszystkim znaczenie dla występujących tu zwierząt (jako miejsce bytowania, żerowania i migracji), a także dla wód, gleb, klimatu, w tym klimatu akustycznego i jakości powietrza (o czym jest mowa w rozdziałach 10.1 oraz 10.2). Na terenach istniejącej zabudowy i terenach planowanych do zabudowy w obowiązującym planie miejscowym z 2008 r. nie przewiduje się istotnych zmian składu gatunkowego oraz powierzchni zajmowanej przez rośliny w skutek realizacji ustaleń sporządzanego dokumentu. Nie przewiduje się również zmiany składu gatunkowego roślin na terenach lasów wyznaczonych w planie jako tereny ZL. Zmiany składu gatunkowego zbiorowisk roślinnych i powierzchni zajmowanej przez rośliny będą miały miejsce głównie na terenach planowanej nowej zabudowy i terenach komunikacji. Należy podkreślić, iż obszar zajęty przez planowaną nową zabudowę jest wynikiem realizacji ustaleń kierunkowych Zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wąsewo przyjętej uchwałą Rady Gminy w 2011 r., a lokalizacja tych terenów zabudowy była analizowana w aspekcie całej gminy w postępowaniu – strategicznej ocenie oddziaływania na środowisku ww. Studium i w trakcie tego postępowania pozytywnie zaopiniowana przez organy ochrony środowiska. Zatem na tym etapie planowania nie ma możliwości zmniejszenia zasięgu obszarów zabudowy i towarzyszących im terenów komunikacji (a tym samym obszarów przekształceń zbiorowisk roślinnych i siedlisk zwierząt), ponieważ Plan miejscowy nie może naruszać

27 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki ustaleń Studium. Plan miejscowy kształtuje natomiast zasady zagospodarowania terenów zabudowy w ramach określonych w Studium funkcji terenu, w tym m.in. intensywność zabudowy itp. Dominująca część wyznaczonych w Planie terenów nowej zabudowy i komunikacji obecnie pokryta jest przez mało wartościowe, antropogeniczne zbiorowiska roślinne - głównie pól uprawnych (monokultury rolnicze) i pastwiska. W Planie ustala się likwidację przeważającej części zbiorowisk związanych z uprawą roli (upraw jednorocznych), a także większości pastwisk, na rzecz terenów utwardzonych, zabudowanych oraz roślinności towarzyszącej zabudowie i układowi komunikacyjnemu. Nieodwracalna likwidacja szaty roślinnej nastąpi na terenach, gdzie zostaną zlokalizowane budynki oraz dojścia i dojazdy do nich. Na działkach budowlanych wprowadzono nakaz utrzymania pozostałej części działki budowlanej jako powierzchni biologicznie czynnej. Na tych częściach działek budowlanych które zachowają status powierzchni biologicznie czynnej nastąpi w wyniku realizacji ustaleń sporządzanego aktu prawa miejscowego zmiana składu gatunkowego zbiorowisk roślinnych. Usunięte zostaną zbiorowiska związane z uprawą roślin zbożowych i zbiorowiska pastwiskowe (w tym łąki świeże), zaś w ich miejscu zostaną zrealizowane ogrody przydomowe – zbiorowiska roślin ozdobnych, kultywowanych. Zatem na terenach obecnie rolnych zmniejszy się ilość gatunków roślin segetalnych na rzecz gatunków obcych dla danego siedliska, w tym roślin ozdobnych i gatunków ruderalnych. Zmniejszy się również powierzchnia gruntu zajmowana przez rośliny, ale nadal tereny zajmowane przez zbiorowiska roślinne będą stanowiły ponad połowę terenów zabudowy i komunikacji. Poza wymienionymi wyżej zbiorowiskami roślinności związanej z uprawami rolnymi, oraz roślinności pastwiskowej o małej wartości biologicznej, w obrębie Planu występują również bardziej cenne zbiorowiska (ale również nie podlegające ochronie przyrody) takie jak niewielkie lasy i zadrzewienia (zbiorowiska te zostały opisane w rozdziale 6, podtytuł: Szata roślinna i świat zwierzęcy). W sporządzanym akcie prawa miejscowego wprowadzono szereg ustaleń mających na celu ochronę tych wartościowych elementów przyrody poprzez nakaz ich zachowania lub ograniczenie ich likwidacji. Zachowane w postaci terenów ZL lasy stanowią 76% powierzchni obecnych terenów leśnych (ok. 1,3 ha), w tym ustalono zachowanie najbardziej cennej przyrodniczo – olszyny (teren 22ZL). Częściowej likwidacji będą mogły ulec lasy z dominacją sosny zwyczajnej położone na terenach: 21MNu, 23ML, 28MNu, 20KDW i 26KDW zajmujące 24% powierzchni lasów w Planie (ok. 0,4ha). Dla terenów tych uzyskano zgody marszałka województwa na zmianę przeznaczenia lasów na cele nie leśne. Część drzewostanu na tych terenach zostanie jednak również zachowana na podstawie ustaleń Planu zakazujących wycinki drzew poza drzewami obumierającymi, zagrażającymi życiu i zdrowiu ludzi, drzewami w wieku do 10 lat oraz drzewami, których usunięcie jest niezbędnych do zrealizowania określonych w Planie obiektów budowlanych w tym budynków i obiektów liniowych. Zatem w terenach zabudowy ochronie przed usunięciem będzie podlegała większość drzew, które znajdą się w terenie określonym jako powierzchnia biologicznie czynna. Występujące na terenie Planu drzewostany mają obecnie zubożałą i zmodyfikowaną warstwę krzewów, krzewinek i runa. Niewątpliwie jednak na terenach lasów w obrębie zabudowy proces zmiany składu gatunkowego w kierunku dominacji w tych warstwach drzewostanów gatunków obcych dla występujących tu siedlisk będzie nadal postępował.

Tak jak wspomniano na początku tego rozdziału opisany wpływ ustaleń Planu na szatę roślinną będzie miał istotne znaczenie dla świata zwierzęcego. W niniejszym rozdziale scharakteryzowano wpływ Planu na zwierzęta, za wyjątkiem awifauny podlegającej ochronie w obszarze Natura 2000 „Puszcza Biała”. Ocena oddziaływania na tę grupę zwierząt została przedstawiona w rozdziale 10.4. Na analizowanym terenie występują gatunki zwierząt stosunkowo pospolite, charakterystyczne dla krajobrazu rolniczego, jednak część z nich podlega ochronie gatunkowej. Podsumowując charakterystykę fauny terenu opracowania zawartą w rozdziale 6 (podtytuł: Szata roślinna i świat zwierzęcy) należy stwierdzić iż występujące na tych terenach gatunki zwierząt podlegające ochronie gatunkowej nie mają dużych wymagań siedliskowych. Występują zarówno w krajobrazach o niedużym stopniu przekształcenia – terenach lasów, zadrzewień i terenach rolnych, jak również zasiedlają tereny ekstensywnej zabudowy – ogrody ozdobne, sady, parki. Ponieważ w Planie ustalono na zdecydowanej większości terenów zabudowę ekstensywną – na stosunkowo dużych działkach i z dużym udziałem powierzchni biologicznie czynnej, zatem tak jak stwierdzono wyżej, na terenach

Warszawa’2014 28 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki tych będzie możliwe wykształcenie się siedlisk odpowiadających zapotrzebowaniem występujących obecnie chronionych gatunków zwierząt. Najbardziej negatywnie oddziałująca na faunę i florę, będzie faza realizacji zabudowy. Należy jednak podkreślić, iż będzie to faza rozłożona w czasie a więc długoterminowa, ale zarazem chwilowa (w aspekcie jednej budowy), a także rozłożona w przestrzeni. W momencie realizacji zabudowy może miejscowo nastąpić emigracja zwierząt na sąsiednie tereny spowodowana uciążliwościami związanymi z funkcjonowaniem sprzętu budowlanego i dojazdami na place budowy (hałas, spaliny, drgania, zagrożenie fizyczne). Jest to jednak również faza odwracalna. Po zakończeniu budowy część zwierząt powróci na wcześniej zajmowane tereny. Należy podkreślić, iż tereny objęte Planem położone są w otoczeniu terenów rolnych i leśnych, zatem zwierzęta będą miały przestrzeń, którą będą mogły zasiedlić. Z pośród ustaleń Planu, cenne dla ochrony istniejącej fauny są dwa ustalenia. Pierwsze z nich to wprowadzenie nakazu realizacji przejść dla małych zwierząt w ogrodzeniach terenów zabudowy co zmniejszy barierotwórcze oddziaływania tych terenów. Dodatkowo należy podkreślić, iż tereny Planu nie będą stanowiły istotnej przestrzennej przegrody na szlakach migracji dużych zwierząt. Bo choć obecnie duże zwierzęta na tych terenach czasowo przebywają to jednak tereny te nie zostały zidentyfikowane, jako główne szlaki ich migracji. Ponadto w otoczeniu terenów Planu występują duże przestrzenie krajobrazów rolniczych i leśnych, które tę migrację umożliwiają. Drugim istotnym ustaleniem dla fauny jest nakazu prowadzenia prac budowlanych na terenach zabudowy w sposób niepowodujący istotnego zagrożenia dla ptaków (płoszenia ich), w tym niewskazane jest prowadzenie tych prac w terminie od 1-ego kwietnia do 30-ego czerwca, jeżeli jest to związane z istotną emisją hałasu. Wskazany w Planie termin jest to okres rozrodczy dla większości gatunków ptaków. Istotne dla występujących tu zwierząt są również ustalenia projektowanego Planu z zakresu ochrony stanu sanitarnego wód podziemnych i powierzchniowych, powietrza, klimatu akustycznego. Wpływ Planu na te elementy środowiska został scharakteryzowany w rozdziale 10.2. Podsumowując oceny przedstawione w tym rozdziale należy stwierdzić, iż nie przewiduje się istotnego negatywnego wpływu powyższych czynników na stan populacji występujących tu zwierząt. Nie przewiduje się negatywnego wpływu ustaleń Planu na System Przyrodniczy Gminy (SPG) wyznaczony w Studium gminy Wąsewo, ponieważ dominująca część terenów Planu nie jest położona w obrębie tego systemu terenów, zaś ekstensywna zabudowa znajdująca się w otoczeniu SPG i wyznaczona w Studium – tereny 14MNu i 15ML - nie będzie wpływała negatywnie na jego funkcjonowanie (nie będzie barierą dla rozprzestrzenia się materii, energii i informacji). Omawiane tereny nie są położone w obrębie innych – regionalnych, krajowych i europejskich płatów i korytarzy ekologicznych (typu Econet, czy Corine). Reasumując - ustalenia sporządzanego dokumentu chronią, na ile to możliwe (zgodne z przepisami prawa i wytycznymi dokumentów strategicznych) istniejące walory biologiczne tego obszaru mimo, że ustalenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wąsewo na znacznej części tego obszaru wyznaczają tereny zabudowy. Prawdopodobnie zmiany wynikające z projektu Planu będą następowały stopniowo, a ich rozłożenie w czasie spowoduje, iż presja na środowisko będzie ciągła, lecz o umiarkowanej sile oraz rozłożona w przestrzeni. Ponieważ w południowej części gminy Wąsewo nadal będą dominować tereny otwarte, w tym nie przewiduje się wprowadzania zmian na terenach najbardziej cennych siedliskowo, dlatego należy uznać, iż występujące w tym rejonie populacje zwierząt, w tym gatunki podlegające ochronie, będące jednocześnie gatunkami, które również występują na terenach związanych z siedzibami ludzkimi, nie ulegną likwidacji. Zaplanowana konfiguracja terenów zapewnia tym gatunkom zwierząt miejsca bytowania, żerowania oraz zakładania nor, gniazd i innych schronień.

10.4. Ocena oddziaływania projektu Planu na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz integralność tych obszarów Charakterystyka i lokalizacja obszaru Natury 2000 położonego na terenie gminy Wąsewo: Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków sieci obszarów Natura 2000 „Puszcza Biała” została przedstawiona w rozdziale 9.1. OSOP „Puszcza Biała” obejmuje na terenie gminy obszary lasów głównie o charakterze boru świeżego oraz boru mieszanego świeżego, a także tereny pól uprawnych, częściowo odłogowanych

29 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki i zarastających podrostem sosnowym, tereny dolin niewielkich cieków wodnych, które porastają łąki z zadrzewieniami nadwodnymi. Ponadto na terenie OSOP znajdują się wsie o zwartej i rozproszonej zabudowie. Tereny objęte Planem zajmują w dominującej części tereny rolne, rzadziej leśne (fragmenty niedużych kompleksów leśnych lub śródpolne grupy drzew o charakterze lasu) w otoczeniu terenów istniejącej zabudowy. Podsumowując charakterystykę gatunków ptaków zasiedlających obszar Natury 2000 na terenie gminy Wąsewo, wymienionych w załączniku nr 1 Dyrektywy Rady 2009/147/WE, zamieszczoną w rozdziale 9.1, należy stwierdzić: − najliczniejszą grupę stanowią gatunki ptaków zamieszkujące tereny leśne lub skraju lasu w zwartym kompleksie leśnym – leśnictwo Czary i kompleksie leśnym położonym w sołectwie Ruda, a żerujące na terenach łąk wzdłuż cieków wodnych – Kabat oraz Wymakracza i jego dopływów, a także pól uprawnych z zadrzewieniami śródpolnymi głównie w sołectwach Ruda, Jarząbka, Choiny i południowych fragmentach sołectw Przedświt i Grądy. Do tej grupy ptaków należy zaliczyć: bociana czarnego, trzmielojada, orlika krzykliwego, lelka kozodój i dzierzbę gąsiorek. Do gatunków typowo leśnych występujących w gm. Wąsewo należy gatunek – dzięcioł czarny; − mniejszą grupę stanowią gatunki ptaków zasiedlające siedliska łąkowo-polne charakteryzujące się obecnością licznych zadrzewień. Do tej grupy ptaków należy lerka, a także derkacz i żuraw, przy czym dwa ostatnie gatunki ptaków zdecydowanie preferują łąki wilgotne i torfowiska nad ciekami wodnymi i unikają rozległych terenów upraw rolniczych; − jako najcenniejsze dla ww. gatunków ptaków w OSOP Natury 2000, w gminie Wąsewo, należy uznać kompleks leśny – leśnictwo Czary i w sołectwie Ruda, tereny łąk w pasie wsi Ruda, Jarząbka, Choiny i Grądy, łąki w dolinie cieku Kabat w sołectwie Przedświt, Majdan Suski i Brudki Nowe, tereny pól z zadrzewieniami sąsiadujące z kompleksem leśnym Puszczy Białej w sołectwach Ruda i Jarząbka; − sezonem, w którym występujące tu ptaki są najbardziej zagrożone jest ich okres lęgowy, który dla omawianych ptaków przypada najczęściej na czas od kwietnia do końca czerwca, nieliczne składają również jaja w marcu i lipcu; − większość gatunków to gatunki odlatujące na okres jesienno-zimowy (za wyjątkiem dzięcioła czarnego). W obrębie terenów Planu, które są wszystkie w OSOP, wyznaczono różnego typu obszary zabudowy: mieszkaniowej jednorodzinnej, zagrodowej, rekreacyjnej, a także usług nieuciążliwych w sąsiedztwie istniejącej zabudowy oraz przy głównych drogach. W odległości 40 m od drogi krajowej planowane jest wprowadzenie zabudowy usługowej - obiekty turystyki, sportu i rekreacji, z dopuszczeniem usług handlu i gastronomii służących obsłudze terenu (UT). Konsekwencją powyższych zmian będzie niewielkie zwiększenie powierzchni terenów zabudowy, jednakże z zachowaniem w terenach zabudowy stosunkowo dużego udziału powierzchni biologicznie czynnej. Zatem planowana zabudowa będzie miała charakter ekstensywny, a pomiędzy budynkami i powierzchnią utwardzoną zachowane zostaną tereny spełniające funkcje przyrodnicze. Planowane tereny zabudowy są w większości uzupełnieniem istniejących terenów zabudowy wsi i są rozproszone w kilku sołectwach na terenie OSOP. Zmiany zagospodarowania obejmą około 18 ha powierzchni. Należy podkreślić, iż planowane zmiany w zagospodarowaniu dotyczą terenów gdzie nie zaobserwowano wzmożonego przebywania ptaków wymienionych w załączniku nr 1 Dyrektywy Rady 2009/147/WE, ze względu na obecność których wyznaczono Obszar „Puszcza Biała”. Nie planuje się nowych obszarów zabudowy w obrębie terenów najbardziej cennych dla ochrony występujących tu ptaków – terenów dużych kompleksów leśnych i skraju tych lasów oraz terenów łąkowych w dolinach cieków: Wymakracza i jego dopływów oraz Kabatu. Wprowadzenie niewielkich zmian w strukturze zagospodarowania nie spowoduje istotnych zmian użytkowania tej części gminy Wąsewo, nadal zdecydowaną część będą stanowiły tereny rolne i leśne w obszarze Natury 2000. Pozostawienie tych proporcji umożliwi prawidłowe funkcjonowanie hydrologiczne (zasilanie wód gruntowych i powierzchniowych), klimatyczne i biologiczne. Zatem zmiany zagospodarowania związane z realizacją Planu spowodują lokalnie degradację istniejących terenów rolniczych i leśnych, ale nie wpłyną negatywnie na zachowanie siedlisk leśnych, łąkowych i polnych zasiedlanych przez ptaki podlegające ochronie na tym obszarze. Dodatkowo, aby zmniejszyć oddziaływanie nowych

Warszawa’2014 30 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki inwestycji, w Planie wprowadzono ustalenie zakazu podpiwniczenia budynków na terenie OSOP, dzięki czemu zmniejszy się prawdopodobieństwo obniżenia poziomu wód gruntowych w otoczeniu zabudowy oraz zapobiegnie powstaniu trwałych zmian niwelety terenu. Istotny dla bezpośredniej ochrony ptaków jest również zakaz ustalony w Planie prowadzenia prac budowlanych w okresie najbardziej intensywnego lęgu ptaków tak, aby hałas i drgania związane z budową nie płoszyły zwierząt. W Planie zaproponowano wprowadzenie podstawowo, mało uciążliwego zagospodarowania terenu - zabudowy mieszkaniowej, zagrodowej i rekreacyjnej z dopuszczeniem usług, przy czym dopuszczone formy usług zostały ograniczone do tych mało uciążliwych dla środowiska, a jedynie zaspokających podstawowe potrzeby ludzi. Zaplanowany teren zabudowy usługowej - obiekty turystyki, sportu i rekreacji (2UT) został wyznaczony w pobliżu drogi krajowej, w rejonie gdzie nie zinwentaryzowano ptaków podlegających ochronie w OSOP. W planie nie przewiduje się najbardziej uciążliwych dla środowiska, w tym dla bytowania ptaków, terenów produkcji, składów, magazynów i usług uciążliwych. Niewątpliwie należy jednak stwierdzić, że planowane tereny zabudowy w niewielkim stopniu zmniejszą potencjalny obszar żerowania ptaków. Nowe tereny przeznaczone do zmiany zagospodarowania nie są jednak na tyle duże, że mogłyby spowodować znaczące pogorszenie warunków siedliskowych ptaków w tym rejonie OSOP „Puszcza Biała”. Ponadto zgodnie z obowiązującym prawem ( Ustawa z dn. 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko ) realizacja wszelkich planowanych inwestycji na tym obszarze będzie musiała być poprzedzona przeprowadzeniem procedury oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 o ile organ właściwy do wydawania decyzji wymaganej przed rozpoczęciem realizacji przedsięwzięcia stwierdzi taki obowiązek (po rozważeniu czy dane przedsięwzięcie może potencjalnie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000). W przypadku stwierdzenia możliwego negatywnego wpływu na przedmiot ochrony OSOP i przy braku przesłanek z art. 34 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody taka inwestycja nie zostanie zrealizowana. Wyznaczone w Planie niewielkie tereny, gdzie dopuszcza się zalesienia – tereny RZL – są usankcjonowaniem obecnie obowiązującego prawa miejscowego. Zatem w związku z realizacją ustaleń Planu w zakresie zalesień nie ulegną degradacji siedliska rolne i łąkowe, które są miejscem bytowania i żerowania ptaków. Podsumowując przeprowadzone w niniejszej Prognozie oceny należy stwierdzić, iż w Obszarze Specjalnej Ochrony Ptaków w sieci Natura 2000 „Puszcza Biała” w wyniku realizacji Planu: − nie nastąpią trwałe zmiany ukształtowania terenu w obrębie terenów zabudowy, terenów rolnych i leśnych; − nie nastąpi trwałe obniżenie poziomu wód gruntowych, m.in. ze względu na ustalenie na terenach zabudowy korzystnych dla prawidłowego funkcjonowania hydrologicznego wskaźnik minimalnej powierzchni biologicznie czynnej, a także zachowanie większej części istniejących zadrzewień; − nie nastąpi zmiana istniejącego układu hydrograficznego oraz zachowano tereny zasilania wód powierzchniowych; − stworzono warunki do zachowania dużej części istniejącego drzewostanu, kształtowania terenów zieleni przy obiektach budowlanych, przemieszczania się małych zwierząt – ustalenia te będą sprzyjać zachowaniu części siedlisk zajmowanych przez chronione na tym terenie gatunki ptaków, a przede wszystkim będzie umożliwiało bytowanie na terenach zabudowy innym gatunkom zwierząt, które stanowią jeden ze szczebli łańcucha pokarmowego ptaków podlegających ochronie na terenie Natury 2000, wymienionych w załączniku nr 1 Dyrektywy Rady 2009/147/WE; − nie nastąpi znaczące pogorszenie jakości powietrza, a głównym czynnikiem mogącym pogorszyć istniejący stan będzie nieduży wzrost natężenia ruchu pojazdów osobowych na drogach lokalnych związany z realizacją nowej ekstensywnej zabudowy mieszkaniowej, zagrodowej, rekreacyjnej oraz usługowej;

31 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki − nie nastąpi znaczące podniesienie poziomu hałasu w środowisku, głównym czynnikiem mogącym podnieść w niedużym stopniu poziom hałasu w środowisku będzie wzrost natężenia ruchu pojazdów osobowych na drogach lokalnych związany z powstaniem nowej ekstensywnej zabudowy mieszkaniowej, zagrodowej, rekreacyjnej oraz usługowej; − nie nastąpi pogorszenie jakości wód podziemnych i powierzchniowych oraz gleb. W obrębie Planu nastąpi ograniczenie spływu do wód i gleb środków ochrony roślin i nawozów w związku z likwidacją pól uprawnych, zaś nowa zabudowa nie będzie generowała nowych znaczących źródeł zanieczyszczeń, ponieważ ustalono pełną obsługę terenów zabudowanych poprzez urządzenia i obiekty liniowe infrastruktury technicznej; − może nastąpić miejscowe zwiększenie poziomu promieniowania elektromagnetycznego w środowisku, ponieważ, zgodnie z przepisami odrębnymi, nie wprowadzono zakazu lokalizowania inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej. Nie planuje się jednak żadnych nowych linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia, które są szczególnym zagrożeniem dla migrujących ptaków; − w wyniku realizacji Planu nie przewiduje się zwiększenia ilości odpadów wywożonych na dzikie wysypiska śmieci, ponieważ analizowany dokument reguluje gospodarkę odpadami, natomiast postępowanie ludności w tej kwestii zależy również od innych czynników, m.in. od „świadomości ekologicznej”; − nie przewiduje się zwiększenia zagrożenia wynikającego z wystąpienia poważnych awarii. Jak wynika z przeprowadzonych ocen, należy stwierdzić, że ustalenia Planu nie generują znaczącego negatywnego oddziaływania na środowisko, w tym na siedliska gatunków ptaków podlegające na tym obszarze ochronie. Jednym z potencjalnych zagrożeń dla ptaków podlegających ochronie w OSOP „Puszcza Biała” jest obecność rekreantów, którzy mogą penetrować siedliska ptaków, a tym samym mogą potencjalnie wydeptywać zbiorowiska roślinne i płoszyć zwierzynę. W Planie wyznacza się nowy teren usług turystyki na terenie OSOP, ale w części (po północnej stronie drogi krajowej nr 60), gdzie nie zinwentaryzowano gatunków ptaków wymienionych w załączniku nr 1 Dyrektywy Rady 2009/147/WE. Wg obowiązującego planu miejscowego gminy oraz Studium planowane tereny tego typu są podstawowo zlokalizowane w północnej części gminy w pobliżu zbiorników wodnych, które powstały po zaprzestaniu eksploatacji kruszywa naturalnego. Tereny tych zbiorników i ich otoczenia są już obecnie dużą atrakcją, a w przyszłości planuje się tu stworzyć bogatą infrastrukturę turystyczną, która będzie przyciągać turystów, zmniejszając presję rekreacyjną na terenach OSOP (tereny te będą stanowiły alternatywę dla wypoczynku w OSOP). W Obszarze „Puszczy Białej” wyznaczono również nowe tereny zabudowy rekreacji indywidualnej, z istnieniem której związana jest obecność rekreantów. W gminie Wąsewo, w obrębie obszaru Natury 2000, w stosunku do stanu istniejącego i planowanego w obowiązującym planie miejscowym, w sporządzanym dokumencie planuje się pojedyncze tereny o ww. funkcji. Wyznaczenie stosunkowo niedużych obszarów tego typu nie powinno spowodować nadmiernej penetracji terenów bytowania i gniazdowania ptaków, wymienionych w załączniku I Dyrektywy Rady 2009/147/WE ze względu na obecność których został wyznaczony OSOP „Puszcza Biała”, co mogłoby zagrażać ptakom i ich siedliskom. W obszarze Natury 2000 planuje się wprowadzenie również zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej, która również, w mniejszym stopniu, generuje penetrację obszarów cennych przyrodniczo. Penetracja ta dotyczy jednak głównie okresu późnego lata i wczesnej jesieni, czyli okresu zbierania grzybów, czy jagód (istniejące w obszarze Natury 2000 cieki wodne są zbyt małe, aby mogły być wykorzystywane przez wędkarzy). Czas ten jest okresem, kiedy wszystkie ptaki zdążą już złożyć jaja i odchować swoje młode, a dla większości z nich jest to czas odlotów z tego terenu. Reasumując należy stwierdzić, iż w wyniku realizacji planowanego użytkowania i zagospodarowania w Planie, w obszarze Natury 2000, nie nastąpi znaczące pogorszenie warunków siedliskowych dla ptaków podlegających ochronie w obszarze „Puszcza Biała”. Również zagospodarowanie obszarów położonych w sąsiedztwie tego obszaru ochrony przyrody nie powinno negatywnie oddziaływać na występujące tu ptaki i siedliska, które zajmują.

Warszawa’2014 32 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki 10.5. Ocena oddziaływania projektu Planu na krajobraz, zabytki, dobra materialne Na terenach Planu i w jego najbliższym otoczeniu nie występują obiekty wpisane do rejestru zabytków. W Planie natomiast wskazano ochronę stanowisk archeologicznych będących w gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków zgodnie z przepisami odrębnymi w tym art. 39 ustawy z dn. 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. 2013 poz. 1409, z późn. zm.) który określa dla obszarów będących w gminnej ewidencji zabytków obowiązek uzyskania uzgodnienia wojewódzkiego konserwatora zabytków przy uzyskaniu pozwolenia na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego oraz art. 31 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. 2003 nr 162 poz. 1568, z późn. zm.), który określa zagadnienia dotyczące badań archeologicznych. W obszarze Planu nie stwierdzono występowania dóbr kultury współczesnej wymagających ochrony w prawie miejscowym. W wyniku realizacji Planu na części terenów rolnych powstanie nowe zagospodarowanie w postaci zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, rekreacji indywidualnej, zagrodowej i usług. Plan ma również funkcję porządkującą w stosunku do terenów istniejącej zabudowy (położonej w obrębie terenów: 10RMu, 11U i 13MNu). W Planie zostały określone zasady kształtowania przestrzeni - wprowadzono szereg ustaleń określających parametry i wskaźniki zabudowy oraz zagospodarowania terenów. Wprowadzono następujące parametry zabudowy: - maksymalna wysokość budynków: ‹ 12 m – budynki usługowe na terenie UT i U, ‹ 10 m – budynki mieszkalne jednorodzinne, budynki mieszkalne w zabudowie zagrodowej, budynki mieszkalno-usługowe oraz część budynków usługowych w obrębie terenu UT, ‹ 8 m – budynki gospodarcze w zabudowie zagrodowej i budynki rekreacji indywidualnej, ‹ 6 m – budynki gospodarcze i garaże na terenach UT i U, ‹ 5 m – budynki gospodarcze i garaże w terenach MNu, ML i garaże w terenach RMu; - geometria dachów: ‹ dachy pochyłe - dwuspadowe symetryczne lub wielospadowe, o kącie nachylenia głównych połaci dachowych od 30 O do 45 O – budynki mieszkalne jednorodzinne, mieszkalne w zabudowie zagrodowej i usługowej, budynki rekreacji indywidualnej, budynki mieszkalno- usługowe w zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej i zagrodowej, ‹ dachy jedno, dwu i wielospadowe o kącie nachylenia zasadniczej połaci 15 O-45 O oraz dachy o formach płaskich 0 O-15 O – budynki gospodarcze i garażowe w zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej, zagrodowej, rekreacji indywidualnej, usługowej, budynki usługowe na terenach U i UT; - kolorystyka i forma elewacji i pokryć dachowych w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych, mieszkalnych w zabudowie zagrodowej oraz rekreacji indywidualnej: ‹ stosowanie kolorystyki elewacji w palecie kolorów naturalnych od bieli do brązu oraz odcienie szarości; zakaz stosowania agresywnej kontrastowej kolorystyki elewacji budynków i dachu, ‹ przy zastosowaniu dachów o formach pochyłych kolorystyka dachów w palecie kolorów naturalnych od brązu do ceglastej czerwieni; pokrytych dachówką ceramiczną, bitumiczną lub materiałami dachówkopodobnymi, ‹ utrzymanie tradycyjnych form wystroju, detalu i kolorystyki nawiązujących do tradycji regionalnej zapewniającej tworzenie harmonijnych form zagospodarowania z zalecanym użyciem miejscowych materiałów, zwłaszcza takich jak: drewno, cegła, kamień. Jak wynika z powyższego zestawienia planuje się stosunkowo niską zabudowę, o wyrównanych gabarytach i łagodnej kolorystyce. Planowana forma zabudowy będzie się harmonijnie wpisywała w istniejący krajobraz. Forma i gabaryty zabudowy korespondują z istniejącą zabudową. Jedynie obiekty usługowe w terenach U i UT będą mogły stanowić dominanty przestrzenne poprzez dopuszczenie nieco większych gabarytów budynków (wysokość do 12m) oraz stosowanie dowolnej kolorystki elewacji i dachów. Dodatkowo w Planie ściśle określono formy ogrodzeń, w tym wykluczono stosowanie w ogrodzeniach przęseł z prefabrykatów betonowych, co również zapobiegnie tworzeniu dysharmonijnych elementów krajobrazu. Korzystne dla zachowania ładu przestrzennego jest również ustalenie zasad sytuowania reklam – w tym wykluczono stosowanie reklam wolnostojących, dopuszcza się jedynie sytuowanie reklam wkomponowanych w elewacje budynku lub ogrodzenia o

33 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki maksymalnej wielkości 3 m 2. Także wprowadzenie wskaźnika minimalnej powierzchni biologicznie czynnej na działkach budowlanych oraz ustalenia dotyczące zachowania części drzewostanu na działce budowlanej będą sprzyjały wykształceniu się terenów zieleni, które będą wpływać harmonizująco na krajobraz. Reasumując – nie przewiduje się negatywnego oddziaływania Planu na krajobraz.

10.6. Ocena oddziaływania projektu Planu na ludzi – podsumowanie analiz Podsumowując analizy zawarte w niniejszej prognozie należy stwierdzić, że: − tereny zabudowy w Planie są prawidłowo zabezpieczone przed wystąpieniem naturalnych katastrof związanych z: ‹ powodzią – w obrębie terenów Planu nie występują tereny zagrożone powodzią. Ponieważ nie przewiduje się istotnego ograniczenia retencyjności terenu opracowania, w związku z powyższym, nie nastąpi znaczące zwiększenie zagrożenia powodziowego w niższych częściach doliny rzek, w obrębie których zlewni znajdują się tereny Planu, ‹ podtopieniami związanych z wysokim poziomem wód gruntowych, ponieważ w obrębie Planu nie występują takie warunki gruntowo-wodne, ‹ osuwaniem się mas ziemi – na terenie opracowania nie występują obszary narażone na niebezpieczeństwo osuwania się mas ziemi, ze względu na małe spadki terenu <2 O, ‹ pożarami - rozprzestrzenianie się pożarów jest na większości terenów ograniczone ponieważ tereny te nie są położone w obrębie suchych lasów, czy wśród łatwopalnej zabudowy. W obrębie terenów zabudowy sąsiadujących z suchymi lasami sosnowymi – tereny: 2UT, 4RMu, 11U, 14MNu, 16ML, 19MNu, 23Ml, 25MNu, 27MNu, 29MNu i 32MNu – wyznaczono nieprzekraczalne linie zabudowy w odległości 12 m od lasu, co jest zgodne z przepisami z tego zakresu; − tereny zabudowy w Planie będą dobrze przewietrzane, dzięki prądom powietrza napływającym z terenów otwartych i lasów, niska zabudowa zapewnia prawidłowe warunki nasłoneczniania, a położenie terenów przeznaczonych do zabudowy poza dolinami rzecznymi zapewnia prawidłowe warunki wilgotności powietrza; − docelowy nakaz zaopatrzenia w wodę z instalacji gminnej gwarantuje zaopatrzenie ludności w wodę dobrej jakości, większość zaplanowanych nowych terenów zabudowy jest usytuowana wzdłuż istniejącej sieci wodociągowej; − regulacja gospodarki ściekami oraz odpadami w Planie zapobiega przedostawaniu się zanieczyszczeń do gleb i wód, w tym głębiej położonych wód podziemnych z których czerpią ujęcia gminne, poza obszarem Planu oraz indywidualne gospodarstwa; − ustalenia Planu zapobiegają realizacji na jego terenie urządzeń i obiektów stanowiących źródło ponadnormatywnych zanieczyszczeń powietrza, hałasu i drgań oraz nie planuje się nowych obszarów zabudowy narażonych na takie oddziaływania; − ustalenia Planu gwarantują dotrzymanie norm promieniowania elektromagnetycznego w środowisku na terenach gdzie na stałe przebywają ludzie; − Plan nie tworzy nowych obszarów, gdzie na stałe przebywają ludzie, narażonych na niebezpieczeństwo poważnych awarii. Reasumując - nie przewiduje się negatywnego oddziaływania Planu na ludzi na analizowanym terenie i w jego sąsiedztwie.

11. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO Analizowany obszar Planu znajduje się w znacznej odległości od granic Polski: ok. 150 km od wschodniej granicy kraju, ok. 160 km do północnej granicy, ok. 380 km do południowej granicy i ok. 500 km do zachodniej granicy kraju (podane odległości zostały zmierzone w linii prostej). Z przeprowadzonej w rozdziale 10 niniejszej prognozy oceny przewidywanych znaczących oddziaływań ustaleń Planu wynika, iż ustalenia Planu nie będę generowały tak odległych w przestrzeni skutków. Z tego względu należy uznać, że nie wystąpi możliwość oddziaływania transgranicznego na środowisko, o którym mowa w art. 104 ustawy z dn. 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko .

Warszawa’2014 34 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki

III. ROZWIĄZANIA ŁAGODZĄCE , ALTERNATYWNE I KOMPENSACYJNE Wywołane wejściem w życie analizowanego Planu przekształcenia środowiska przyrodniczego ograniczają się do stosunkowo niewielkich zmian. Ponadto dotyczą terenów o stosunkowo niedużych wartościach dla funkcjonowania przyrodniczego gminy. Nie przewiduje istotnych negatywnych oddziaływań Planu na środowisko i zdrowie ludzi, w tym w szczególności na tereny cenne przyrodniczo na terenie gminy i w jej sąsiedztwie: Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków sieci Natura 2000 – Puszcza Biała. W związku z brakiem istotnych negatywnych oddziaływań, mogących być rezultatem realizacji projektu Planu, na środowisko, w tym w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także ze względu iż niniejsze opracowanie stanowi integralny element Planu i w związku z tym większość ewentualnych korekt dotyczących zapobiegania i ograniczania zagrożeń środowiska przyrodniczego i kulturowego było wprowadzanych na bieżąco przy współpracy autorów Planu i prognozy, w niniejszym opracowaniu nie przedstawia się rozwiązań łagodzących - zapobiegających i ograniczających negatywne oddziaływanie na środowisko. Ponieważ zastosowane w Planie rozwiązania, w tym środki łagodzące, nie wywołują lub niwelują istotne negatywne zagrożenie na cele i przedmiot ochrony występujących w otoczeniu obszarów Natury 2000 z tego względu nie proponuje się rozwiązań alternatywnych . Z tego również względu nie proponuje się działań kompensacyjnych .

35 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM

Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Wąsewo (dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majdan Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki), jako element postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, została opracowana stosownie do zapisów art. 17 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2012 r., poz. 674, z późn. zm.), w zakresie zgodnym z art. 51 ust. 2 ustawy z dn. 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2013 poz. 1235, z późn. zm.), wytycznymi Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie (pismo nr: WOOŚ-I.411.241.2011.JD z dn. 18.08.2011 r.) oraz Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Ostrowi Mazowieckiej (pismo nr: ZNS.7120-25/112/WA/11 z dn. 26.07.2011 r.). Podstawą odniesienia w prognozie była obecna sytuacja scharakteryzowana na podstawie: Opracowania ekofizjograficznego, Programu ochrony środowiska, Planu gospodarki odpadami, wizji terenowej, a także sytuacja planowana w obowiązujących aktach prawa miejscowego i dokumentach planistycznych scharakteryzowana w prognozach oddziaływania na środowisko sporządzonych dla obowiązującego na części analizowanego obszaru planu miejscowego, a także Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. W trakcie opracowywania prognozy korzystano również z danych znajdujących się na stronach internetowych oraz z dostępnych publikacji i dokumentów. Planem zostały objęte 23 obszary położone w gminie Wąsewo zajmujące powierzchnię około 23 ha. Tereny te zajęte są głównie przez grunty rolne niskich i średnich klas bonitacyjnych, a także tereny zabudowy usługowej w m. Ruda, tereny zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej w m. Jarząbka oraz zadrzewienia śródpolne (niewielkie kompleksy leśne). Omawiane tereny położone są w obrębie wysoczyzny moreny dennej, której wierzchnią warstwę tworzą najczęściej piaski wodnolodowcowe, rzadziej gliny zwałowe. Niektóre tereny położone są dodatkowo w obrębie skrajnych fragmentów dolinek cieków zbudowanych z namułów torfowych i piasków humusowych, a także położone są w obrębie pola piasków przewianych, których wierzchnią warstwę gruntu stanowią piaski eoliczne. Na terenie opracowania nie występują naturalne wody powierzchniowe. Wody gruntowe występują w przeważającej części terenu na głębokości poniżej 4 m p.p.t., płycej są zlokalizowane na terenach położonych w obrębie dolinek cieków około 2 m p.p.t. Tereny opracowania porastają zbiorowiska roślin towarzyszących uprawom rolniczym, zbiorowiska trawiaste pastwisk, zbiorowiska towarzyszące zabudowie, a także lasy: gospodarcze z dominującą sosną zwyczajną w drzewostanie oraz półnaturalny z dominującą olszą czarną. Opisane biocenozy są miejscem bytowania różnych gatunków zwierząt, w tym gatunków podlegających ochronie prawnej. Mogą tu zachodzić zwierzęta związane z wnętrzem lasu, w związku z sąsiedztwem tych terenów z dużym kompleksem lasów Puszczy Białej. Występują tu również zwierzęta charakterystyczne dla ekstensywnie użytkowanego krajobrazu rolniczego. Cały obszar Planu znajduje się w Obszarze Specjalnej Ochrony Ptaków „Puszcza Biała” PLB 140007. W Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego część terenów znajduje się również w obszarze predysponowanym do objęcia ochroną w postaci parku krajobrazowego. Ponadto dwa z terenów Planu znajdują się na skraju Systemu Przyrodniczego Gminy wyznaczonego w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wąsewo (teren w Grębkach i Rząśniku Szlacheckim), gdzie dopuszczono lokalizację zabudowy. Większość występujących na analizowanym obszarze problemów środowiska należy zaliczyć do mało lub umiarkowanie znaczących: − przekształcenia rzeźby terenu związane z rozwojem zabudowy i układu komunikacyjnego oraz pracami agrotechnicznymi. Na terenie opracowania brak jest wyróżniających się form rzeźby terenu, a przekształcenia są nieduże; − zagrożenie przedostawaniem się zanieczyszczeń do wód gruntowych i gleb w związku z brakiem, na znacznej części obszaru Planu (za wyjątkiem terenu położonego w m. Grądy dz. ewid. 32/1), warstwy izolującej wody gruntowe, a także związane z brakiem kanalizacji sanitarnej i gospodarką rolną. Szczególne zagrożenie stanowią obszary intensywnego stosowania nawozów i środków ochrony roślin, których nadmiar spłukiwany jest z pól uprawnych i przedostaje się do układu

Warszawa’2014 36 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki hydrologicznego (głównie związki azotu i fosforu). Dotyczy to głównie terenów o małej przydatności dla rolnictwa, które dominują na terenie Planu; − zagrożenie zanieczyszczeniem powietrza atmosferycznego związane z niską emisją z palenisk domowych w których wykorzystywane są paliwa zawierające duże ładunki zanieczyszczeń (węgiel kamienny i pochodne, drewno); − potencjalne zagrożenie hałasem komunikacyjnym terenu dz. ewid. 82 w Grądach położonej w odległości około 40m od krawędzi jezdni drogi krajowej nr 60. Większość omawianych terenów posiada obowiązujący plany miejscowy, w którym wyznaczono dla tych terenów przede wszystkim tereny rolne lub leśne, a jedynie w sołectwach Ruda i Jarząbka na części terenów wyznaczono tereny zabudowy zagrodowej (obecnie teren 8RMu oraz część terenów 6MNu, 10MNu, 13MNu) lub usługowej (tereny 11U i 12U). Analizowany projekt Planu adaptuje część ustaleń obowiązującego planu miejscowego w zakresie wyznaczonych terenów zabudowy, komunikacji i większości terenów leśnych. Zaplanowano natomiast przekształcenie dominującej części terenów rolnych w tereny zabudowy. W Planie ustalono następujące tereny funkcjonalne: MNu - tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z dopuszczeniem usług, RMu - tereny zabudowy zagrodowej z dopuszczeniem usług, ML - tereny zabudowy rekreacji indywidualnej, U - tereny zabudowy usługowej, UT - tereny zabudowy usługowej – obiektów turystyki, sportu i rekreacji, R - tereny rolne, RZL - tereny rolne z dopuszczeniem zalesień, ZL – tereny lasów, KDD i KD - tereny dróg publicznych i ich poszerzenia, KDW - tereny dróg wewnętrznych. W celu ochrony wartości środowiska i kształtowania dobrych warunków życia mieszkańców w Planie zostały określone m.in. zasady lokalizacji inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko, ochrony ukształtowania terenu, ochrony wód powierzchniowych i podziemnych, ochrony stanu sanitarnego powietrza, ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym, ochrony klimatu akustycznego, gospodarki odpadami stałymi, ochrony wartości kulturowych, a także ochrony zieleni wysokiej i funkcjonowania przyrodniczego i awifauny. Skutki oddziaływania realizacji Planu są związane z powiększeniem obszarów zabudowy w krajobrazie wiejskim. Ustalenia Planu są zgodne z uwarunkowaniami przyrodniczymi gminy określonymi w „Opracowaniu ekofizjograficznym” oraz Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wąsewo. Ustalenia Planu uwzględniają obowiązujące akty prawne dotyczące ochrony środowiska i krajobrazu kulturowego. Realizacja ustaleń Planu przyczyni się do uregulowania gospodarki wodno-ściekowej i gospodarki odpadami. W sposób prawidłowy ograniczono źródła emisji zanieczyszczeń wód, gleb oraz powietrza, a także hałasu i pól elektromagnetycznych. W projekcie Planu nie przewiduje się sytuowania obiektów i urządzeń, których oddziaływanie mogłoby powodować przekroczenie standardów jakości poszczególnych komponentów środowiska. Realizacja ustaleń Planu może przyczynić się lokalnie do: - ograniczenia powierzchni biologicznie czynnej na terenach obecnie niezagospodarowanych o ok. 34% powierzchni opracowania i degradacji na tym obszarze pokrywy glebowej i szaty roślinnej (oddziaływanie stałe), - wprowadzenia nasadzeń zieleni urządzonej na planowanych terenach zabudowy, z możliwością introdukcji gatunków obcych (oddziaływanie stałe), - długoterminowego lub stałego, niedużego pogorszenia warunków klimatu akustycznego związanego z powstaniem nowych ekstensywnych obszarów zabudowy zagrodowej, mieszkaniowej jednorodzinnej, rekreacji indywidualnej oraz usług turystyki, sportu i rekreacji (oddziaływanie ma znaczenie skumulowane razem z innymi terenami zabudowy w gminie), - długoterminowego lub stałego niewielkiego zwiększenia emisji zanieczyszczeń atmosferycznych ze źródeł grzewczych i komunikacyjnych (oddziaływanie ma znaczenie skumulowane razem z innymi terenami zabudowy w gminie),

37 Warszawa’2014 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu m.p.z.p. gminy Wąsewo dla fragmentów sołectw: Bagatele, Brudki Nowe, Grądy, Grębki, Jarząbka, Majda Suski, Przedświt, Ruda, Rząśnik Szlachecki - długoterminowego lub stałego zwiększenia leja depresyjnego wokół ujęcia wód gminnych poza granicami Planu w związku z poborem wód na terenach planowanej zabudowy (oddziaływanie ma znaczenie skumulowane razem z innymi terenami zabudowy w gminie), - długoterminowego lub stałego zwiększenia ilości odprowadzanych ścieków sanitarnych do oczyszczalni ścieków (co oddziałuje pośrednio na jakość wód w Potoku Czerna, który jest dopływem rzeki Orz) oraz odpadów stałych (co oddziałuje pośrednio na powstanie wzniesienia na terenie wysypiska odpadów) (oddziaływanie ma znaczenie skumulowane razem z innymi terenami zabudowy w gminie), - niedużej, stałej zmiany walorów krajobrazowych terenu przy zachowaniu zasad ładu przestrzennego. Opisane powyżej negatywne skutki realizacji Planu mają głównie charakter miejscowy, dotyczą (za wyjątkiem poboru wody, odprowadzania ścieków, czy składowania odpadów) głównie terenów gdzie planuje się nowe tereny zabudowy, nie zagrażają natomiast funkcjonowaniu przyrodniczemu na otaczających terenach - w tym obszarom podlegającym ochronie przyrody - OSOP „Puszcza Biała”. Tym samym nie przewiduje się wpływu planowanych inwestycji na środowisko poza granicami Polski, a także negatywnego wpływu Planu na zdrowie ludzi. Plan wprowadza również szereg korzystnych dla środowiska i zdrowia ludzi ustaleń. Do ustaleń oddziałujących pozytywnie w sposób stały lub długookresowy należy zaliczyć: - wprowadzenie zasad zagospodarowania, w tym ustalenie zachowania większości terenów lasów, stosunkowo wysokiego wskaźnika powierzchni biologicznie czynnej, czy zaplanowanie niskiej zabudowy, umożliwia zachowanie funkcjonowania hydrologicznego (infiltracje wód opadowych do gruntu i ich retencje), klimatycznego (wymiana i regeneracja powietrza - przy założeniu że przy obiektach budowlanych powstaną tereny zieleni urządzonej), biologicznego (Plan umożliwia realizację terenów zieleni, będących miejscem bytowania drobnej fauny związanej z siedzibami ludzkimi, w tym gatunków podlegających ochronie), - zachowanie większości seminaturalnych zbiorowisk leśnych stanowiących miejsce bytowania zwierząt, - wprowadzenie zasad służących ochronie powietrza atmosferycznego przed zanieczyszczeniem (obowiązek stosowanie w lokalnych systemach ekologicznych źródeł ciepła), - wprowadzenie zasad służących ochronie przed hałasem o charakterze przestrzennym (lokalizacja terenów podlegających ochronie poza obszarem narażonym na hałas ponadnormatywny), - wprowadzenie zasad służących ochronie jakości wód gruntowych i powierzchniowych: m.in. ustalenie odprowadzania ścieków do oczyszczalni ścieków i zakaz odprowadzania do gruntu lub wód powierzchniowych ścieków, zawierających substancje zanieczyszczające w ilościach przekraczających dopuszczalne wartości wskaźników zanieczyszczeń, które są określone w przepisach odrębnych, - wprowadzenie zasad służących ochronie zdrowia ludzi przed promieniowaniem elektromagnetycznym, - wprowadzenie zasad służących zapobieganiu tworzenia się dzikich wysypisk śmieci oraz zwiększających segregację śmieci, a co za tym idzie zwiększenie odzysku odpadów, - wprowadzenie zasad mających na celu tworzenie harmonijnego krajobrazu m.in. takich jak wyrównana, niska zabudowa, łagodna kolorystyka elewacji budynków, tradycyjne kolory dachów, zakaz lokalizacji ogrodzeń z prefabrykatów betonowych, zakaz lokalizacji reklam wolnostojących, a także możliwość tworzenia zieleni urządzonej przy obiektach zabudowy. Podsumowując, w związku z brakiem istotnych negatywnych skutków realizacji projektu Planu – negatywnych oddziaływań na środowisko, w tym w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszarów sieci Natura 2000 oraz integralność tych obszarów – w niniejszym opracowaniu nie przedstawia się rozwiązań łagodzących, które należy wprowadzić w projekcie Planu. Ponieważ zastosowane w Planie rozwiązania, w tym środki łagodzące, nie wywołują lub niwelują istotne negatywne zagrożenia na cele i przedmiot ochrony występujących na terenie opracowania i w jego otoczeniu obszarów sieci Natura 2000, z tego względu nie proponuje się rozwiązań alternatywnych. Z tego również względu nie proponuje się działań kompensacyjnych.

Warszawa’2014 38