DOCSLIB.ORG

Ludzie Wolności W Regionie Kujawsko-Pomorskim Seria DZIEJE REGIONU KUJAWSKO-POMORSKIEGO

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Ludzie Wolności W Regionie Kujawsko-Pomorskim Seria DZIEJE REGIONU KUJAWSKO-POMORSKIEGO Ludzie wolności w regionie kujawsko-pomorskim wolności Ludzie Ludzie wolności w regionie pod kujawsko-pomorskimredakcją: michała Białkowskiego, Zdzisława Biegańskiego, wojciecha polaka EDUKACJA REGIONALNA WOJEWÓDZTWA kujawsko-pomorskiego Klub Odkrywców Historii Regionu www.kohr.kujawsko-pomorskie.pl e-mail: [email protected] www.kujawsko-pomorskie.pl ISBN 978-83-63921-02-9 Publikacja bezpłatna Wersja elektroniczna publikacji znajduje się na stronie: Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej www.kpbc.umk.pl UNIA EUROPEJSKA PROGRAM REGIONALNY WOJEWÓDZTWO EUROPEJSKI FUNDUSZ narodowa strategia spójności KUJAWSKO-POMORSKIE ROZWOJU REGIONALNEGO Urząd Marszałkowski województwa Kujawsko-pomorskiego Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego w toruniu Województwa Kujawsko-Pomorskiego 2007–2013 oraz budżetu Województwa Kujawsko-Pomorskiego okładka 2014.indd 3 2014-11-07 12:01:22 Ludzie wolności w regionie kujawsko-pomorskim Seria DZIEJE REGIONU KUJAWSKO-POMORSKIEGO t. IV Ludzie wolności w regionie kujawsko-pomorskim Komitet redakcyjny: Michał Białkowski Zdzisław Biegański Wojciech Polak Ludzie wolności w regionie kujawsko-pomorskim Pod redakcją: Michała Białkowskiego Zdzisława Biegańskiego Wojciecha Polaka Toruń 2014 Recenzenci naukowi: Prof. dr hab. Janusz Małłek Prof. dr hab. Mirosław Golon Korekta merytoryczna: Michał Białkowski Korekta: Hanna Borawska Projekt okładki: Michał Białkowski Zdjęcia na okładce: Zbiory Redaktorów naukowych i Autorów tekstów © Copyright by Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego Toruń 2014 © Copyright by Redaktorzy naukowi i Autorzy tekstów Dom Wydawniczy Realizacja poligraficzna: .pl Dom Wydawniczy „Margrafsen” s.c. Dom Wydawniczy 85-808 Bydgoszcz, ul. Białogardzka 11A .pl tel./fax 52 370 38 00 www.margrafsen.pl ISBN 978-83-63921-81-1 Publikacja bezpłatna Wersja elektroniczna publikacji znajduje się na stronie Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej: www.kpbc.umk.pl Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego 2007–2013 oraz budżetu Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Spis treści Przedmowa ..............................................................................................................................................................7 Sylwia Galij-Skarbińska: Wolność – źródło wartości i praw człowieka ....................................................................................9 Zbigniew Zyglewski: Regionalni zwycięzcy walk z zakonem krzyżackim o wolność pogranicza kujawskiego w XIV i XV w. ...................................................................19 Krzysztof Rogucki: Przynieśli upragnioną wolność. Generał Józef Haller, Błękitna Armia i ziemia pomorska ......................................................................................................47 Włodzimierz Jastrzębski: Leon Janta Połczyński jako działacz niepodległościowy w zaborze pruskim i w Odrodzonej Rzeczypospolitej ............................................................................................................69 Ewa Gawrońska: Poprzez kulturę do wolności. Zasłużeni organizatorzy i twórcy życia muzycznego na ziemiach chełmińskiej i michałowskiej do 1939 r. ................85 Izabela Mazanowska: Wolność najwyższą ma cenę. Portret zbiorowy ofiar zbrodni Samoobrony Niemieckiej (der Volksdeutsche Selbstschutz) na Pomorzu jesienią 1939 r. ................................................................................................................ 109 Soraya Kuklińska: O Polskę wolną i silną – portret Haliny Stabrowskiej, działaczki społecznej i żołnierza SZP-ZWZ-AK ................................................................... 131 Katarzyna Maniewska: Wojenne losy Anny Jachniny – autorki piosenki „Siekiera, motyka...” .................. 151 Alicja Paczoska-Hauke: Dowódcy podziemia niepodległościowego na Kujawach wschodnich (1945–1947) ....................................................................................... 165 6 Spis treści Michał Białkowski: Wiara i nauka – siostry wolności. Zarys działalności religijnej, politycznej i naukowej Profesora Andrzeja Tyca .................................................................... 187 Wojciech Polak: Antoni Stawikowski – przywódca toruńskiej „Solidarności” ....................................... 209 ks. Michał Damazyn: Ksiądz Józef Kutermak – pasterz wolnych ludzi .................................................................... 233 Judyta Bielanowska: Andrzej Murawski – działacz toruńskiej „Solidarności” ................................................. 255 Joanna Szczutkowska: Ludzie wolności? O filmowcach z regionu kujawsko-pomorskiego: od Poli Negri do Bogusława Lindy. ................................................................................................. 275 Aneks fotograficzny ...................................................................................................................................... 297 Przedmowa Rok 2014 obfitował w wiele ważnych i przełomowych rocznic związa- nych z najnowszą historią Polski i Polaków. Wystarczy choćby wymienić 100. rocznicę wybuchu I wojny światowej (28 lipca 2014 r.), 75. rocznicę na- paści Niemiec hitlerowskich i Związku Sowieckiego na Polskę (1 i 17 września 2014 r.), 70. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego (1 sierpnia 2014 r.), 35. rocznicę I Pielgrzymki św. Jana Pawła II do Ojczyzny (2–10 czerwca 1979 r.), 30. rocznicę zamordowania bł. ks. Jerzego Popiełuszki (19 paź- dziernika 2014 r.), 25. rocznicę koncesjonowanych wyborów do Sejmu oraz wolnych wyborów do Senatu (4 czerwca 2014 r.), 15. rocznicę przystąpienia Polski do Paktu Północnoatlantyckiego (12 marca 2014 r.) oraz 10. rocznicę wejścia Polski do struktur Unii Europejskiej (1 maja 2014 r.). Wydarzenia te pozostają kamieniami milowymi w dziejach naszej Ojczyzny. Nie może więc budzić zdziwienia fakt, iż radni Sejmiku Województwa Kujaw- sko-Pomorskiego w stanowisku przyjętym 16 grudnia 2013 r. stwierdzili: Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego, dochowując staranno- ści w obowiązku zachowania pamięci o życiu i działalności wielkich Polaków, a także czynnie uczestnicząc w krzewieniu patriotyzmu poprzez organizację ob- chodów szczególnych wydarzeń z historii Polski, ustanawia rok 2014 Rokiem Ludzi Wolności. Niniejszy tom – IV w serii Dzieje Regionu Kujawsko-Pomorskiego – jest próbą zaprezentowania galerii portretów ludzi wolności. Celem redaktorów naukowych było stworzenie jednolitej strukturalnie publikacji, w której wokół głównej osi tematycznej – wolności – skupione byłyby różnorodne postacie, często odmiennie realizujące w życiu społecznym i osobistym pojęcie patrio- tyzmu oraz umiłowania wolności. Losy bohaterów tej publikacji łączy jednak wspólna, najwyższa i najcenniejsza idea – służba wolnej i suwerennej Polsce. Poszczególni Autorzy zapraszają więc nas do poznania znanych i niezna- nych postaci związanych z regionem kujawsko-pomorskim. Wędrówka ślada- mi ludzi wolności prowadzi od średniowiecza, poprzez czasy zaborów, Odro- dzonej Rzeczpospolitej, lata II wojny światowej, Polski Ludowej (ważny jest zwłaszcza okres solidarnościowego przełomu) aż po czas zmian politycznych 1989–1991 i dzień dzisiejszy. Publikacja została przygotowana przez badaczy czołowych ośrodków aka- demickich województwa kujawsko-pomorskiego: Uniwersytetu Mikołaja Ko- pernika w Toruniu oraz Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Pracownicy naukowi Wydziału Politologii i Studiów Międzynarodowych Uni- wersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Instytutu Historii i Stosunków 8 Przedmowa Międzynarodowych Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy zapro- sili również do współpracy grono specjalistów z Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku Delegatura w Bydgosz- czy, nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych oraz regionalistów. Redaktorzy naukowi serdecznie dziękują wszystkim Autorom oraz właści- cielom praw autorskich opublikowanych w niniejszym tomie zdjęć za życzli- wość oraz zgodę na ich publikację. W szczególności składamy podziękowanie Pani Lidii Popiel, mistrzyni polskiej fotografii artystycznej, za udostępnienie zdjęć Bogusława Lindy. Słowa wdzięczności i podziękowania kierujemy także na ręce pracowników Departamentu Edukacji i Sportu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu, dzięki których życzliwości i zaangażowa- niu niniejsza publikacja trafia do Państwa rąk. Redaktorzy Toruń, 11 listopada 2014 r. Sylwia Galij-Skarbińska Wolność – źródło wartości i praw człowieka Wolność człowieka jest prawem naturalnym. Nie jest ona zatem nadana jednostce przez jakąkolwiek władzę, parlament, konwencję czy rząd. Ozna- czałoby to wówczas, że może zostać ona odebrana czy zniesiona. Wolność jest przypisana każdemu człowiekowi od chwili narodzin i wpisana w pojęcie godności ludzkiej1. Jest ona również warunkiem ludzkiego rozwoju. Człowiek działa efektywnie tylko wówczas, kiedy nie krępują go więzy prawa, ograni- czające jego swobodę. Można traktować wolność jako dobro samo w sobie, przysługujące każdej jednostce od chwili narodzin. Najważniejszy jest jednak pragmatyczny aspekt wolności, która jest moderatorem rozwoju społecznego, przemian kulturowych, naukowych, cywilizacyjnych. Wolność stanowi fundament osobowości moralnej każdego ludzkiego istnienia. Ale wolność rozumiana nie jako możliwość czynienia czegokolwiek, w jakikolwiek sposób, tylko wolność podejmowania
Load more

Recommended publications
  • The Picture Show Annual (1928)
    Hid •v Digitized by the Internet Archive in 2015 https://archive.org/details/pictureshowannuaOOamal Corinne Griffith, " The Lady in Ermine," proves a shawl and a fan are just as becoming. Corinne is one of the long-established stars whose popularity shows no signs of declining and beauty no signs of fading. - Picture Show Annual 9 rkey Ktpt~ thcMouies Francis X. Bushman as Messala, the villain of the piece, and Ramon Novarro, the hero, in " Ben Hut." PICTURESQUE PERSONALITIES OF THE PICTURES—PAST AND PRESENT ALTHOUGH the cinema as we know it now—and by that I mean plays made by moving pictures—is only about eighteen years old (for it was in the Wallace spring of 1908 that D. W. Griffith started to direct for Reid, the old Biograph), its short history is packed with whose death romance and tragedy. robbed the screen ofa boyish charm Picture plays there had been before Griffith came on and breezy cheer the scene. The first movie that could really be called iness that have a picture play was " The Soldier's Courtship," made by never been replaced. an Englishman, Robert W. Paul, on the roof of the Alhambra Theatre in 18% ; but it was in the Biograph Studio that the real start was made with the film play. Here Mary Pickford started her screen career, to be followed later by Lillian and Dorothy Gish, and the three Talmadge sisters. Natalie Talmadge did not take as kindly to film acting as did her sisters, and when Norma and Constance had made a name and the family had gone from New York to Hollywood Natalie went into the business side of the films and held some big positions before she retired on her marriage with Buster Keaton.
    [Show full text]
  • Pola Negri Films and Movies (Filmography) List : Vote
    Pola Negri Movies List (Filmography) Flower of Night https://www.listvote.com/lists/film/movies/flower-of-night-4503528/actors The Cheat https://www.listvote.com/lists/film/movies/the-cheat-7722265/actors Barbed Wire https://www.listvote.com/lists/film/movies/barbed-wire-4859546/actors Lily of the Dust https://www.listvote.com/lists/film/movies/lily-of-the-dust-3832436/actors Intrigue https://www.listvote.com/lists/film/movies/intrigue-19796641/actors From Caligari to Hitler: German Cinema in https://www.listvote.com/lists/film/movies/from-caligari-to-hitler%3A-german-cinema- the Age of the Masses in-the-age-of-the-masses-19948770/actors East of Suez https://www.listvote.com/lists/film/movies/east-of-suez-3046550/actors Forbidden Paradise https://www.listvote.com/lists/film/movies/forbidden-paradise-1996136/actors The Spanish Dancer https://www.listvote.com/lists/film/movies/the-spanish-dancer-3011247/actors https://www.listvote.com/lists/film/movies/3707105/actors Mazurka https://www.listvote.com/lists/film/movies/mazurka-6799051/actors The Love Goddesses https://www.listvote.com/lists/film/movies/the-love-goddesses-3828661/actors Vendetta https://www.listvote.com/lists/film/movies/vendetta-4107093/actors The Red Peacock https://www.listvote.com/lists/film/movies/the-red-peacock-21869763/actors Hotel Imperial https://www.listvote.com/lists/film/movies/hotel-imperial-3141123/actors Sumurun https://www.listvote.com/lists/film/movies/sumurun-329564/actors The Moon-Spinners https://www.listvote.com/lists/film/movies/the-moon-spinners-1195822/actors
    [Show full text]
  • Redalyc.ACTRICES DEL CINE MUDO QUE NO SUPERARON LA
    Aposta. Revista de Ciencias Sociales E-ISSN: 1696-7348 [email protected] Luis Gómez Encinas ed. España Ballesteros García, Rosa María ACTRICES DEL CINE MUDO QUE NO SUPERARON LA BARRERA DEL SONORO Aposta. Revista de Ciencias Sociales, núm. 71, octubre-diciembre, 2016, pp. 147-191 Luis Gómez Encinas ed. Móstoles, España Disponible en: http://www.redalyc.org/articulo.oa?id=495952433006 Cómo citar el artículo Número completo Sistema de Información Científica Más información del artículo Red de Revistas Científicas de América Latina, el Caribe, España y Portugal Página de la revista en redalyc.org Proyecto académico sin fines de lucro, desarrollado bajo la iniciativa de acceso abierto aposta revista de ciencias sociales ISSN 1696-7348 Nº 71, Octubre, Noviembre y Diciembre 2016 ACTRICES DEL CINE MUDO QUE NO SUPERARON LA BARRERA DEL SONORO ACTRESSES OF THE SILENT FILMS THAT THEY DIDN'T GET OVERCOME THE SOUND BARRIER Rosa María Ballesteros García Universidad de Málaga (SEIM/UMA) Recibido: 19/09/2015 - Aceptado: 8/04/2016 Formato de citación: Ballesteros García, R.M. (2016). “Actrices del cine mudo que no superaron la barrera del sonoro”. Aposta. Revista de Ciencias Sociales , 71, 147-191, http://apostadigital.com/revistav3/hemeroteca/ballesteros8.pdf Resumen El presente artículo tiene como objetivo recuperar una serie de actrices, ídolos de la etapa del cine mudo, que no lograron mantenerse al iniciarse el proceso al hablado. Ponemos el objetivo en algunas de las actrices más representativas a quienes el progreso técnico iba a condenar al ostracismo al no adecuarse su voz (aún sin la muleta del doblaje) a los inevitables cambios estructurales y auditivos.
    [Show full text]
  • Aposta Revista De Ciencias Sociales ISSN 16967348 Nº 71, Octubre, Noviembre Y Diciembre 2016
    aposta revista de ciencias sociales ISSN 1696-7348 Nº 71, Octubre, Noviembre y Diciembre 2016 ACTRICES DEL CINE MUDO QUE NO SUPERARON LA BARRERA DEL SONORO ACTRESSES OF THE SILENT FILMS THAT THEY DIDN'T GET OVERCOME THE SOUND BARRIER Rosa María Ballesteros García Universidad de Málaga (SEIM/UMA) Recibido: 19/09/2015 - Aceptado: 8/04/2016 Formato de citación: Ballesteros García, R.M. (2016). “Actrices del cine mudo que no superaron la barrera del sonoro”. Aposta. Revista de Ciencias Sociales , 71, 147-191, http://apostadigital.com/revistav3/hemeroteca/ballesteros8.pdf Resumen El presente artículo tiene como objetivo recuperar una serie de actrices, ídolos de la etapa del cine mudo, que no lograron mantenerse al iniciarse el proceso al hablado. Ponemos el objetivo en algunas de las actrices más representativas a quienes el progreso técnico iba a condenar al ostracismo al no adecuarse su voz (aún sin la muleta del doblaje) a los inevitables cambios estructurales y auditivos. En los años en que se produce esta transición (último tercio de 1920 y primeros años de 1930) se produjo un general “pánico” entre el colectivo, justificado por cierto, pues a partir de entonces fueron de estricta obligación las “pruebas de voz”, por lo que buena parte de estas glorias mudas vieron frustradas sus carreras. Ídolos con pies de barro, juguetes a merced del marketing y de la voracidad de los productores, sus nombres fueron difuminándose, tan rápido como habían sido encumbrados, en una involuntaria huida plagada de fracasos, de adiciones y de varios casos de suicidios. Aposta. Revista de Ciencias Sociales ISSN 1696-7348 Nº 71, Octubre, Noviembre y Diciembre 2016 http://www.apostadigital.com/revistav3/hemeroteca/ballesteros8.pdf _______________________________________________________________________________________________ 147 Palabras clave Actrices, cine mudo, cine sonoro.
    [Show full text]
  • Lista Polskich Filmów Wyprodukowanych
    NR ROK Tytuł Zachowany Zwiastun Produkcja Data premiery Głos Czas trwania Gatunek Wytwórnia / Reżyser Uwagi 1898 1 1898 ZDJĘCIA Z OPERACJI W SZPITALACH PARYŻA NIE 03.09.1898 niemy dokumentalny reż. Bolesław Matuszewski 2 1898 WYŚCIGI KONNE NA POLU MOKOTOWSKIM NIE niemy dokumentalny reż. Bolesław Matuszewski 3 1898 SCENY WYDARZEŃ W PARYŻU NIE niemy dokumentalny reż. Bolesław Matuszewski 1899 1 1899 POBYT CARA W SPALE NIE niemy dokumentalny reż. Bolesław Matuszewski 2 1899 RODZAJOWE SCENKI WARSZAWSKIE 06.1899 niemy dokumentalny reż. Bolesław Matuszewski 3 1899 SCENY LUDOWE Z POLSKI NIE niemy dokumentalny reż. Bolesław Matuszewski 1900 1 1900 EPIZODY Z DZIAŁANOŚCI POGOTOWIA NIE 09.1900 niemy dokumentalny 2 1900 POD GODŁEM KRZYŻA NIE niemy dokumentalny 3 1900 TRÓJKA HULTAJSKA NIE niemy krótkometrażowy reż. Paweł Puszkin Film nakręcono w Warszawie (Rosja, obecnie Polska). 1901 1 1901 WYŚCIGI NIE niemy dokumentalny 2 1901 AKCJA RATUNKOWA POGOTOWIA NIE niemy dokumentalny 1902 1 1902 ŚLIZGAWKA W OGRODZIE SASKIM NIE 03.1902 niemy dokumentalny 2 1902 ŚLIZGAWKA W ŁAZIENKACH NIE 03.1902 niemy dokumentalny 3 1902 RUCH ULICZNY POD POMNIKIEM MICKIEWICZA NIE 03.1902 niemy dokumentalny 4 1902 ŚLIZGAWAKA W DOLINIE SZWAJCARSKIEJ NIE 03.1902 niemy dokumentalny 5 1902 MAZUR W CZTERY PARY NIE 03.1902 niemy dokumentalny 6 1902 ROZNOSICIELE "KURIERA WARSZAWSKIEGO" NIE 07.1902 niemy dokumentalny 7 1902 WYSTĘPY FILHARMONII W DOLINIE SZWAJCARSKIEJ NIE 09.1902 niemy dokumentalny 8 1902 NA PLACU ŚW. ALEKSANDRA NIE 09.1902 niemy dokumentalny 9 1902 POWRÓT BIRBANTA
    [Show full text]