Strand in Bloei-Krantje
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
OF HOE DE STRANDBLOEMEN GROEIEN AAN ONZE KUST EEN KLEURRIJKE, LEVENDIGE TRADITIE Elk jaar opnieuw gebeurt er op het strand tijdens p.2 de zomermaanden iets heel bijzonders. Op- GESCHIEDENIS eens verschijnen er, uit het niets, talloze bloe- menkraampjes. Hun koopwaar? Zelfgemaakte strandbloemen van papier. De winkeliers zijn HONDERD JAAR STRANDBLOEMEN steevast kinderen. Zij schakelen hun ouders en grootouders in om bloemen in allerlei vormen en kleuren te knutselen en maken het kraampje klaar. Trots en vol verwachting stallen ze hun waren uit. Wie wat schelpen heeft, kan die ruilen voor bloemen. Dit ruilproces gebeurt al decen- nialang. Dat maakt het tot waardevol cultureel erfgoed van de kust. Het strandbloemenspel wordt van generatie op generatie doorgege- ven en het verbindt toeristen met bewoners van de kust. TECHNIEK p.5 AAN DE SLAG et Strand in bloei is dit onderzoeksproject naar vervaardigen van de bloemen, richt Kusterfgoed de strandbloemen vooral geba- de strandbloemenkraampjes Mschijnwerpers op seerd op herinneringen, ver- als het schelpengeld aan bod. deze populaire traditie. Het is halen en sprekende beelden. Bovendien nemen we een immers een fascinerend ritu- kijkje over de landsgrenzen en eel dat we willen koesteren gaan we na of de strandbloe- en doorgeven. Strandbloe- men ook elders gemaakt en men maken en verkopen is verkocht worden. een unieke, levende Belgische HET IS IMMATERIEEL vakantietraditie die teruggaat Heel wat van de verhalen en tot het interbellum en nog herinneringen die je hier leest, steeds door veel mensen ge- ERFGOED, HET LEEFT werden tijdens vertelnamid- INTERIEUR p.8 dragen wordt. Toch is het niet dagen in ontmoetingscentra makkelijk om de historische en woonzorgcentra in Mid- wortels en evolutie van deze IN DE HOOFDEN delkerke, Oostende, De Haan BLOEMEN TE KOOP praktijk te vatten. Want het is en Blankenberge gesprokkeld. immaterieel erfgoed, erfgoed We organiseerden in de vier dat je niet kunt vastnemen. gemeenten van ons werkings- Dat komt omdat het vooral EN HANDEN VAN gebied workshops strand- in de hoofden en handen van bloemen maken. In de biblio- mensen leeft. Bovendien is het theken verschenen papieren ook weinig gedocumenteerd, MENSEN bloemenvelden. Iedereen kon gezien gewoontes en afspra- oude en minder oude foto’s ken onder kinderen onderling In deze krant nemen we je met ons delen via de website bepalend zijn. Op hun beurt mee langs de verschillende kusterfgoed.be en de hashtag geven ze hun kennis en kunde luiken van het project Strand in #strandinbloei. Een aantal later door aan hun kinderen. bloei. Om te beginnen, graven van deze prachtige foto’s kun ECONOMIE p.11 Interessant detail: elke kust- we in de geschiedenis van het je verderop in dit krantje be- gemeente heeft ook nog eens gebruik van de papieren bloe- kijken. Wat je nu in handen een eigen strandbloemen- men en strandbloemenkraam- houdt is het sluitstuk van het SCHELPENGELD etiquette. Om al die redenen pjes. Daarbij komen zowel het project Strand in bloei. 1 krant strandbloemen.indd 1 10/06/20 20:17 GESCHIEDENIS Strandbloemenkraampje in Heist, 1931. HONDERD JAAR STRANDBLOEMEN Een verblijf aan zee was ech- dankzij de bloeiende econo- denbak binnen. Dat was het, bedoes boden spelen aan, Van de elite ter voor de meeste mensen mie groeide ook het beschik- en we waren supergelukkig.” als publicitaire stunt. Loop- op dat moment een verre bare vakantiebudget. Het Het zand, de zee en de dui- en springwedstrijden, zaklo- naar de droom. In de jaren 30 kwam ‘weekendje aan zee’ werd nen boden voldoende vertier pen, strandtuintjes of -etalges daar verandering in. De wet stilaan een begrip. Zelfs een om de kinderen van kustbe- maken of het maken van massa op de congé payé uit 1936 paar uur fileleed op weg naar woners zomerlange dagen beelden uit zand zijn maar gaf de definitieve aanzet tot de kust kon de pret niet be- zoet te houden. een paar voorbeelden van e Belgische kust on- het massatoerisme dat na de derven. Die nam (en neemt) die spannende toernooien. derging tijdens de Tweede Wereldoorlog uit de de Vlaming er gewoon bij. Plezier en Vooral de fortenbouwwed- Dtweede helft van de startblokken schoot. De kust- strijden van Le Soir staan in 19de eeuw een ware me- plaatsen, lokale hoteliers en Naast toeristen zaten er na- het collectieve geheugen van tamorfose. In het zog van de nationale overheid pro- tuurlijk ook heel wat kustkin- vertier menige kusttoerist gegrift. Leopold I en II trokken beerden de modale Belg er- deren met hun voeten in het Voor de ontwikkeling van vooraanstaande burgers uit van te overtuigen zijn of haar fijne strandzand. “Wij zaten het kusttoerisme speelden Minstens even creatief, was het binnen- en buitenland naar vrije tijd aan zee te spende- elke dag op het strand” of “Ik kinderen een belangrijke rol. maken en verkopen van papie- la côte belge. Daar konden ze ren. En de rijke badgasten uit ben op het strand geboren”, Zo werden sinds het begin ren strandbloemen. De strand- genieten van een luxueuze de belle époque? Een groot kregen we vaak te horen tij- van de belle époque, naar bloemenwinkeltjes bestaan vakantie en een ‘gezonde’ deel van hen trok naar Het dens de vertelnamiddagen. Engels voorbeeld, strandspe- sinds het interbellum, maar duik in zee. Het toerisme Zoute of naar buitenlandse Agnès uit Knokke vertelt: “Mijn len georganiseerd. Die waren misschien ook al langer. In het van de elite maakte van de badplaatsen, waar ze verder moeder deed commerce, en bestemd voor kinderen van boek Met Madame aan zee van kust een voor hen langgerekt in stijl van zon, zee en strand ik moest de hele namiddag toeristen, en waren in han- Diane De Keyzer vertelt Marie- ontspanningsoord. Bij het konden genieten. op het strand zitten, want den van comités van voor- Joseph Van der Reydt (°1919) uitbreken van de Eerste We- daar was ik koest. Afgetjokt aanstaande toeristen. Ook over de “commerce des fleurs”. reldoorlog telde de Belgische De invoering van de vijfdaag- kwamen we terug van het ondernemingen als Le Soir, Ze verbleef als kind uit de kust zeventien florerende of se werkweek in 1960 gaf de strand, we werden geschrobd Chocolat Jacques, The Daily gegoede Brusselse burgerij opkomende badplaatsen. Belgen nog meer vrije tijd. En en dan onmiddellijk ons bed- Mail, Victoria en Spirou/Rob- elke zomer aan zee. In 1929 2 krant strandbloemen.indd 2 10/06/20 20:17 installeerde Marie-Joseph de belle époque niet enkel haar bloemenwinkeltje op gebruikt als versiering bij reli- het strand van Middelkerke: gieuze feesten, maar ook om “We maakten bloemen in DE OPKOMST VAN het interieur van huizen op crêpepapier. Anderen kinde- te smukken. Papieren bloe- ren kochten de bloemen en men verwelken namelijk niet. betaalden met schelpjes. Je HET KUST- Waarschijnlijk is er een link zag groepjes kinderen met tussen de strandbloemen en een ‘bloemenwinkeltje’ met de populaire bloemencorso’s, in het zand geprikte bloe- TOERISME EN DE waarin, naast echte bloe- men. Die winkeltjes had- men, ook crêpebloemen een den veel succes.” Ook Maria rol speelden. Marie-Joseph Heyvaert (°1914) vertelt in STRANDBLOEMEN- Van der Reydt: “Iedere zo- dit boek hoe ze eind jaren mer had zo zijn hoogtepun- 30 als kindermeid voor een ten. Voor mij waren dat zeker rijke familie op het strand van BUSINESS GINGEN de tennistoernooien. Ook het Westende bloemen maakte: bloemencorso was een evene- “Na het ontbijt ging ik met ment dat ik mij goed herinner. de kinderen wandelen of in HAND IN HAND Als je wilde meelopen, moest de tuin spelen. Als het weer je je helemaal met bloemen goed was, dan ging het naar versieren. Het allereerste jaar onze strandcabine. We deden meisjes van de groep. Vooral aan zee droeg ik een jurk in op het strand allerlei spelle- het rode en gele crêpepapier tulpenvorm met bloemen tjes. We bouwden forten. We viel bij de jonge bloemenma- van crêpepapier. Zelfs mijn maakten een bloemenhof kers in de smaak, herinnert fietsje was helemaal in kleine met papieren bloemen. In Meintje zich. De kleinere kin- papieren roosjes ingepakt.” een zandheuveltje staken we deren maakten een put met Naast echte bloemen ge- de zelfgemaakte bloemen die een verhoogje dat als comp- bruikte men voor de eerste we verkochten aan de andere toir diende; met een gietertje bloemencorso’s van Blan- kinderen.” gingen ze water halen om de kenberge op het einde van toonbank te verstevigen. De de 19de eeuw ook bloemen In de zomer van 1938 en 1939 andere kinderen van het va- van crêpepapier. De kans be- ging ‘Meintje’ Vanhaverbeke kantiepatronaat kwamen ver- staat dat de oorsprong van met haar zus ‘s namiddags volgens de bloemen kopen het strandbloemenspel bij de naar het vakantiepatronaat in met schelpen. De vraagprijs oudere traditie van de bloe- Blankenberge. Er stond een voor een bloem was zo’n zes mencorso’s ligt. grote tent op het strand met schelpen. picknickzakjes, schopjes, em- Wat de oorsprong van het mertjes en pateetjes. De groep Het is moeilijk om de precie- papierenbloemenspel ook kinderen werd begeleid door ze oorsprong van de strand- is, vast staat dat de opkomst twee dames. Af en toe was bloemen en de bijhorende van het kusttoerisme en de er een activiteit ‘strandbloe- winkeltjes te bepalen. Papie- strandbloemenbusiness hand men maken’ voor de oudste ren bloemen werden sinds in hand gingen. >> boven: Papieren bloemen in de processie van Mariakerke en de huidige verkiezing van het bloemenkind als opvolger. links: Maria Heyvaert op het strand van Westende, 1937. rechts: Marie-Joseph Van der Reydt op haar bebloemde fiets, 1928. 3 krant strandbloemen.indd 3 10/06/20 20:17 >> De toestroom van toeristen broer Jacques en hun ou- werd verwoest en kustbe- links: De schelpenschat in een doos van margarine. Knokke, 1933. tijdens de zomermaanden ders in ons hotel verbleven.” woners moesten ver van de rechts: Op 30 juli 1926 vond op het strand van Oostende een “concours de zorgde voor een groeiend Strandbloemenwinkeltjes dijk en het strand wegblijven.