WK 27 Ver 22.P65

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

WK 27 Ver 22.P65 Nr 27/2010 ISSN 0860-2395 PISMO STOWARZYSZENIA KONSERWATORÓW ZABYTKÓW Pismo Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków Journal of the Association of Monument Conservators WIADOMOŚCI KONSERWATORSKIE • CONSERVATION NEWS nr 27/2010 Rada Programowa Projekt okładki Programme Board Cover design Prof. dr hab. inż. Jerzy Jasieńko – przewodniczący Dr inż. arch. Dominika Kuśnierz-Krupa Dr inż. Lech J. Engel Mgr inż. arch. Michał Krupa Dr inż. arch. Marcin Gawlicki Opracowanie graficzne i DTP: Dr inż. Mariusz Jackiewicz Graphic design and DTP Prof. zw. dr hab. inż. arch. Andrzej Kadłuczka Sławomir Pęczek, EDITUS Prof. zw. dr hab. inż. arch. Kazimierz Kuśnierz tel. (071) 793-1500, 502 23-43-43 Dr inż. Zygmunt Matkowski www.editus.pl Mgr inż. Piotr Napierała Dr inż. Piotr Rapp Redaktor techniczny Prof. zw. dr hab. inż. arch. Andrzej Tomaszewski Technical Editor Mgr Jacek Rulewicz Zdzisław Majewski Redaktor Naczelny Realizacja wydawnicza Editor in Chief Publishing Prof. zw. dr hab. inż. arch. Kazimierz Kuśnierz Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne 53-204 Wrocław, ul. Ojca Beyzyma 20/b Z-ca Redaktora Naczelnego tel./fax (071) 363-26-85, 345-19-44 Assistant Editor www.dwe.wroc.pl Mgr inż. arch. Maria Sarnik-Konieczny Wydawca Sekretarze Redakcji Publisher Editorial Secretary Zarząd Główny Stowarzyszenia Dr inż. arch. Marek Barański Konserwatorów Zabytków Dr inż. arch. Dominika Kuśnierz-Krupa 00-464 Warszawa, ul. Szwoleżerów 9 Biuro Redakcji tel. (022) 621-54-77, fax (022) 622-65-95 Editorial Office Nakład: 1000 egz. Edition 1000 copies Dr Maria Stępińska 00-464 Warszawa, ul. Szwoleżerów 9 Druk ukończono w 2010 r. Printed in 2010. tel. (022) 629-21-31, e-mail: [email protected] Tłumaczenie Translation Mgr Violetta Marzec WIADOMOŚCI KONSERWATORSKIE dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu operacyjnego: Promocja Czytelnictwa, Priorytet 3 „Rozwój Czaso- pism Kulturalnych”. CONSERVATION NEWS was subsidised by the Minister of Culture and National Heritage within the operative programme: Popularising Reading. Priority 3 “Development of Cultural Periodicals” Prace o objętości do 20 stron A4 (tekst + streszczenie – 1/2 strony) należy składać w biurze redakcji (adres do korespondencji: ul. Nor- wida 1, 31-521 Kraków) w formie elektronicznej + 1 egz. drukowany. Zdjęcia w formie elektronicznej w formacie TIFF 300 dpi. Articles up to 20 pages A4 format (the text + a 1/2 page abstract) should be sent to the Editor office (Maling address: ul. Norwida 1, 31-521 Kraków) in the electronic form plus one printed copy. Pictures in the electronic form in the TIFF 300 dpi format. Wiadomości Konserwatorskie • Conservation News • 27/2010 3 Od redakcji From the Editor Ubiegły rok w naszym środowisku obfitował Last year was abundant in significant conservation w ważne wydarzenia konserwatorskie. Zakończyła go events in our professional environment. It was ended niezwykle ciekawa Międzynarodowa Konferencja pro- with a very interesting International Conference blemowo-konserwatorska REMO 2009, która odbyła REMO 2009 devoted to conservation issues, which się w Wojanowie na Dolnym Śląsku („Wiadomości Kon- took place in Wojanow in Lower Silesia (“Conserva- serwatorskie” nr 26/2009). tion News” no 26/2009). W pierwsze półrocze 2010 roku weszliśmy ze świa- We entered the first half of 2010 fully aware that a domością, że rodzi się projekt ustawy zmierzającej do bill was being created according to which voivodeship podporządkowania wojewódzkich urzędów ochrony monument conservation offices were to be directly zabytków bezpośrednio wojewodom, czy „oderwania” controlled by voivodeship governors, or the voivode- wojewódzkich konserwatorów zabytków od Minister- ship monument conservators were to be torn away stwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Znając sku- from the Ministry of Culture and National Heritage. teczność organizacyjną pomysłodawców takiej „refor- Knowing the organizational efficiency of the origina- my” środowisko konserwatorów polskich zaniepoko- tors of such “reforms” the environment of Polish con- iło się pojawieniem się zagrożenia dla skutecznej servators felt apprehensive about the dangers threat- ochrony krajobrazu kulturowego, a w szczególności ening the effective protection of cultural landscape, centrów miast historycznych. Nie wiedzieliśmy wów- particularly centres of historic towns. We did not know czas, że to pierwsze półrocze roku 2010 będzie najtra- then that the first half of 2010 would be the most tragic giczniejszym od wielu lat. Po pierwsze dla Narodu period in years. Firstly, for the Polish Nation because Polskiego przez tragedię smoleńską z 10 kwietnia, of the Smoleńsk tragedy from April 10, in which we w wyniku której utraciliśmy Prezydenta RP, osobo- lost the President of Poland and eminent personages wości życia publicznego, w tym Generalnego Konser- from our public life, including the General Monu- watora Zabytków, podsekretarza stanu, ministra To- ment Conservator and Undersecretary of State, Min- masza Mertę. Po drugie dla Kraju, jego obywateli, ister Tomasz Merta. Secondly, for the Country, its cit- a także dla zabytków poprzez podwójną niszczącą po- izens, and also for monuments, because of the double wódź, która objęła całe dorzecze Wisły i Odry. destructive floods that inundated the whole river ba- W cieniu tych tragedii, które będą rzutowały na na- sins of the Vistula and the Oder. sze życie przez szereg następnych lat, nastąpiły dwa In the shadow cast by those tragedies on our lives, there ważne wydarzenia dla naszego środowiska. occurred two events important for our environment. Generalnym Konserwatorem Zabytków został Se- The Secretary of State at the Ministry of Culture kretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa and National Heritage, minister Piotr Żuchowski was Narodowego, minister Piotr Żuchowski. Wśród zmian nominated the new General Monument Conserva- w wewnętrznych strukturach Ministerstwa należy od- tor. Among other changes in the internal structures of notować zmianę na stanowisku dyrektora Krajowego the Ministry, the appointment of the new director of Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków. Nowym dy- the National Heritage Board of Poland should also be rektorem KOBiDZ została dotychczasowy zastępca, mentioned. The former vice-director, Ms Paulina Flo- Pani mgr Paulina Florianowicz. W obliczu koniecznych rianowicz M.A., became the new director of the zmian, które muszą objąć w nadchodzących latach pol- NHBP. In the face of necessary changes which will ski system ochrony dziedzictwa narodowego, mamy have to take place in the Polish system of national her- nadzieję na rzeczową i efektywną współpracę w tym itage protection in the coming years, we hope for busi- obszarze. nesslike and effective cooperation in this area. Naszym P.T. Czytelnikom życzymy ciekawej lek- We hope our Readers will enjoy the current issue tury „Wiadomości Konserwatorskich” oraz prosimy of “Conservation News” and will share their opin- o uwagi – listownie lub mailem ([email protected]). Zapra- ions with us - by letter or e-mail ([email protected]). We szamy do nadsyłania artykułów naukowych (6 punk- also invite you to send in scientific articles (6 catego- tów kategoryzacyjnych), prezentacji własnych prac kon- rising points), presentations of your own conserva- serwatorskich, a także ważnych informacji dotyczących tion work, and important information concerning the ochrony zabytków. issue of monument protection. Redaktor Naczelny Prezes Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków Editor in Chief President of the Association of Monument Conservators Kazimierz Kuśnierz Jerzy Jasieńko 4 Wiadomości Konserwatorskie • Conservation News • 27/2010 Z ostatniej chwili... Last-minute news... W dniu 22 czerwca br. odbyło się spotkanie kon- A meeting of monument conservators represent- serwatorów zabytków reprezentowanych przez człon- ed by members of the Scientific Council of the ków Rady Naukowej KOBiDZ z Generalnym Kon- SCfMRD with the General Monument Conservator, serwatorem Zabytków Panem Piotrem Żuchowskim. Mr Piotr Żuchowski took place on June 22, 2010. Przedmiotem tej ważnej debaty była bieżąca „in- The current “inventory” of the state of monument wentaryzacja” stanu ochrony zabytków na koniec protection for the first half of 2010 was the main sub- pierwszego półrocza 2010 roku. Wśród szeregu usta- ject of this crucial debate. Among numerous decisions leń tego spotkania znalazła się ważna informacja, że made during the meeting, there was also important projekt podporządkowania wojewódzkich konserwa- information that the project of submitting voivode- torów zabytków wojewodom został wstrzymany. Jest ship monument conservators to voivodeship gover- to bardzo dobra wiadomość dla środowiska konser- nors was suspended, which is very good news for the watorów zabytków. monument conservators’ environment. Wiadomości Konserwatorskie • Conservation News • 27/2010 5 SPIS TREŚCI CONTENTS Tomasz Merta – Podsekretarz Stanu Tomasz Merta – Undersecretary of w Ministerstwie Kultury State in the Ministry of Culture i Dziedzictwa Narodowego and National Heritage Generalny Konserwator Zabytków General Monument Conservator NIE ŻYJE 9 IS DEAD 9 NAUKA SCIENCE Zdzisława Tołłoczko Zdzisława Tołłoczko Nowa forma w architekturze łotewskiej New form in Latvian architecture, and its i jej filiacje na przełomie XIX i XX wieku affiliations at the turn of the 19th and na przykładzie Rygi 11 the 20th century, on the example of Riga 11 Jerzy Jasieńko, Marta Moczko, Jerzy Jasieńko, Marta Moczko, Andrzej Moczko, Renato Dżugaj Andrzej Moczko, Renato Dżugaj Badania cech
Recommended publications
  • Analiza Wpływu Rodzaju Konstrukcji Budynku Na Terenie Osuwiskowym Na Zagrożenie Drogi Ruchem Osuwiskowym
    I Bezpieczeństwo i ekologia Elżbieta PILECKA, Katarzyna WINIARSKA, Magdalena MOSKAL ANALIZA WPŁYWU RODZAJU KONSTRUKCJI BUDYNKU NA TERENIE OSUWISKOWYM NA ZAGROŻENIE DROGI RUCHEM OSUWISKOWYM Analizie poddana została skarpa wraz ze zlokalizowaną poniżej drogą. Przedmiotowe zbocze znajduje się w miejscowości Skawinki (gm. Lanckorona, pow. wadowicki). Skarpa została obciążona ciężarem od budynku drewnianego i żelbetowego. W programie MIDAS GTS NX wyznaczono współczynniki stateczności ogólnej FoS, które pokazują, że w analizowanym przy- padku zarówno budynek o konstrukcji żelbetowej jak i drewnianej wpływają negatywnie na stateczność skarpy. Nieznacznie korzystniejszym wyborem okazuje się jednak wykonanie budynku w konstrukcji drewnianej. Wraz jednak ze wzrostem nachylenia stoku może dojść do za- WSTĘP chwiania stanu równowagi, utraty stabilności i osunięcia się mas ziemnych – powstania osuwiska. Osuwiskiem nazywamy przemieszczenia powierzchniowej – opady atmosferyczne - (okresowe, intensywne), najgroźniejsze zwietrzeliny, mas skalnych i gruntowych podłoża, powstałe z nich są to intensywne, letnie, kilkudniowe opady, które mogą w wyniku przekroczenia wytrzymałości gruntu na ścinanie. Zjawisko wpływać na zmianę parametrów wytrzymałościowych gruntu. to zachodzi wzdłuż tzw. powierzchni poślizgu. Główne przyczyny Wywołać mogą je burze oraz krótkotrwałe, gwałtowne ulewy. W powstawania osuwisk to budowa geologiczna i rzeźba terenu, 1997 r. w Karpatach opady deszczu uaktywniły ponad 20 000 intensywne lub długotrwałe opady atmosferyczne czy działalność
    [Show full text]
  • Zabytkowy Drewniany Kościół Pw. Św. Sebastiana W Wieliczce – Prace Restauratorskie W Przeszłości I Obecnie Historic Wooden Church of St
    NAUKA SCIENCE Andrzej Gaczoł* Zabytkowy drewniany kościół pw. św. Sebastiana w Wieliczce – prace restauratorskie w przeszłości i obecnie Historic wooden church of St. Sebastian in Wieliczka – restoration work in the past and present Słowa kluczowe: Wieliczka, architektura sakralna, kościół Key words: Wieliczka, church architecture, pw. św. Sebastiana, prace konserwatorskie church of St. Sebastian, conservation work 1. WPROWADZENIE 1. INTRODUCTION Wiele przyczyn złożyło się na fakt, że Wieliczka jako Numerous causes have contributed to the fact that Wiel- miasto – zwłaszcza pod względem twórczości architekto- iczka as a town – especially as far as its architectonic output is nicznej – nie osiągnęła nigdy poziomu godnego historycznej concerned – has never reached the level worthy of the historic i gospodarczej rangi kopalni soli, stanowiącej wraz z kopalnią and economic rank of the salt mine which, together with the bocheńską największe przedsiębiorstwo w przedrozbiorowej salt mine in Bochnia, constituted the greatest enterprise in Polsce. Niemniej, zapoznając się z zachowanymi zabytkami Poland before the Partitions. Nevertheless, getting acquainted „nadziemnej” Wieliczki dochodzimy do stwierdzenia, iż with the preserved monuments in the “above-ground” Wiel- zgromadzony na jej terenie zasób dziedzictwa artystycznego iczka, we can reach a conclusion that the artistic heritage stanowi niezwykle istotny fragment w historii sztuki polskiej, collected there constitutes an extremely signifi cant fragment zasługujący na bezwzględną ochronę i konserwację1. in the history of Polish art, deserving absolute protection and Obok kompleksu zamku żupnego, do najcenniejszych conservation1. zespołów i obiektów zabytkowych należą: kościół parafi alny Besides the salt-works castle complex, the most valu- pw. św. Klemensa o bardzo odległej genezie swej struktury able historic complexes and objects are: the parish church z barokową kaplicą i kryptą grobową Morstinów, barokowy of St.
    [Show full text]
  • Wpływ Sposobu Posadowienia Budynku Na Zagrożenie Drogi Ruchem Osuwiskowym
    I Bezpieczeństwo i ekologia Elżbieta PILECKA, Joanna KUTEK, Magdalena MOSKAL WPŁYW SPOSOBU POSADOWIENIA BUDYNKU NA ZAGROŻENIE DROGI RUCHEM OSUWISKOWYM W artykule omówiony został problem obciążonego budynkiem osuwiska zlokalizowanego w bezpośrednim sąsiedztwie dro- gi. Jako przykład posłużyło osuwisko zlokalizowane w miejscowości Skawinki (gm. Lanckorona, pow. wadowicki). Jest to obszar zlokalizowany w obrębie Karpat Fliszowych – rejonu najbardziej zagrożonego ruchem osuwiskowym w Polsce. Prze- prowadzono dwa rodzaje analizy stateczności zbocza w programie MIDAS GTS NX. Pierwsza z nich zakłada posadowienie przedmiotowego budynku na płycie fundamentowej. Druga z kolei została przeprowadzona przy założeniu posadowienia obiek- tu na palach fundamentowych. Wyznaczone współczynniki stateczności ogólnej FoS pokazują, że bezpieczniejszym sposobem posadowienia budynku są pale fundamentowe. Powierzchnia poślizgu wskazuje, że ruch osuwiskowy nie zagraża wówczas zlokalizowanej poniżej skarpy drodze. WSTĘP 1. PROBLEM OSUWISK Osuwisko to nieoczekiwane przemieszczenie się mas ziem- 1.1. Występowanie osuwisk na terenie Karpat nych lub skalnych wzdłuż powierzchni poślizgu, która powstała w W Polsce rejonem, który jest najbardziej zagrożony powstawa- momencie ścięcia. Osuwiska są poważnym zagrożeniem natural- niem osuwisk są Karpaty. Zajmują one niespełna 6% powierzchni nym, z jakim musi się zmierzyć budownictwo w południowej części kraju, a znajduje się na ich terenie ponad 90% wszystkich osuwisk Polski. Obszar polskich Karpat zajmuje blisko 18 900 m2, przy czym występujących na obszarze Polski. Szacuje się, że może być ich jest to teren bardzo zaludniony. Ponad 90% wszystkich osuwisk nawet ponad 50 000. „Wskaźnik osuwiskowości”, który określa występujących w Polsce stanowią osuwiska karpackie, znajdujące stosunek obszaru objętego i zagrożonego osuwiskami do po- się w Karpatach Zewnętrznych. Szczególnie ważną rolę wierzchni całkowitej terenu, w Karpatach jest szacowany na 30- w kształtowaniu krajobrazu osuwiska odgrywają na obszarach 40%.
    [Show full text]