Ö december 1992 Ö jaargang 6 nr. 4 Ö
AU COURA T ISSN· No. 0920·4180 Tijdschrift van de Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars VKTV
IJ~ dit nummer: oDe dagbladpers in de staten rond het lviichigan-meer o Harry Luce en het onvolprezen magazine Life o Engelstalige kranten in de Baltische staten o Wereldoorlog 11: het eerste kwartaal '43 Just Publi.~eu, Part IV. ol' tbe ILLUSTRATED LONDON :-fEws,.in.. beauti. I'ul Tartan Wrapper, priee 3•. , ONTAINING the whole of the QUEEN'~ VISfT. 1'0 SCOT. o Salverda's zeer C LA:-fD, w,th the I'ollowing spend,d lllustrations:- .., The Koyal Geor.;e Yaeht. \\'ool",ieh Doek Yard- Her èlfajesty's arrival previou, to the embarkalioo for.Seotlaud. Embarkation'o( t.he Queeu for : her northern dllrninions. Her ;,laJesty going on baart! the Royal Geor!Ie. : aktuele rubriek "Over Chopping the Haw."r. Hauling oU' the Coal IJarile. Passing' the :-for •. : Deer Stalkini(" iu the H i~hlands. Tba Tbroae Room, Hol)·.rood Palace, alld Aneient Regalia. View or Dolkeitb, the seat of the Duke of Buccleuch. Portrnit of a Hi~hl.nder in Aacient Costume. Portrait ota Higbland Bag. piper. View of Edinburgh. The Palace of Scoae. Carraa Water •. Vie", verzamelen gesproken" of Euinbur!l'h, (rom the Calton Hili. Ildinbur~h Castie, from the Gra> • •\larket. VIew of Dunkeld. View of Perth,. from Kinnoul' HiU. View of StirlillgCastle, from the Ludies' Rock. '=it. Johu's Chureh, Perth. Traialg.r Sqaare. Nelson'. Column. Grouseshootine: in the ~loornof'Scocland. View of Locb Eme. Ruins on the Island 0[' Deveni.h. St. Paul's, Covenl Garden. o Krantencuriosa Tbe Fashions. The Queen in Edinbur~b, passing the Roral Institutioa. T~e: Doneast.r St. Leger. TheDoncaster ClJp. Buck Sbooting in the Hh:illands. Hcr ~l.jesty leaviIlI( tbe Duche ... of Atholl's. The Queen. enterin!!, Perth .. En· trance int() Duukeld. Taymonth Castle.-Broadsword Dance. Tliymoutb. Castle.-Highland Reel. The Queeu leavillg Perth. He. Majesty·oILboard. (deel 11) uit de Group-Newhaven Fishwomea. The Queen and tbe Prinre viewing " ;,lons Meg." The Queen and Prinee· Alhert leaving Drammond Castie; Map or the Nortb Ra.tern Houndary between. tlle llritish' PosaessioM and the United State.. Currnghmore. Port ..it of the celebrated ~lare, Beeswingo. verzameling Nierynck POrtrait of Lord Pahnerston. Tour of her ~laj.scy in Scotland·:-En!P1'l'. in~s ot' Bevea Triumphal .\rcbes. Tbe Queen und Prinee Albert enteri"\( Taymouth Park. The Queen anu the Prince leaviag 'l'aymouth, nuu pa,. iog Kenmore. Her ~lajesty an.d tbe Prince embarKine: on Locb Tay.· Viow ot'Taymouth CastIe, the seat of the ~Iarquis o( Breadalbane. Her Maje'lY o Clubnieuws: ons at Loch Erne Head, changing hor~.. The Ra".1 !large. Step. ere<:led for the Queen's landin" at Ànehmore. Tbe ROI'Iil Party on Loch..'l'a)"... Tbe Queen and Prince Albttrt landing' at Anchmol:e. Auchmore HOll8e, KDIiIl. View of Klllin, from the Brid![e. Gate at Drtlmmond Caftle-Tbe +2uu Hit,hlanders marching out. Portra;t of n Christ Church .Boy. Some,""t lidgeld blijft sinds House--Stamp Otliee. All Souis' Cbureb, Lan:.;ham Pluce. Her ~lnjcsty ilnd Prince Albert at Gruaton Pier, bcsides []lauy otfil::!r engT<1vin~. ~lny be hart, ir ordererl, ol all Booksellers and )lewsmen. ~cparato 'l'armn Wrappers UIa)' be hn.u, price Gd. eacb. jaren ongewijzigd! Office, 108, ~trand. LoNDO/f: Printed. I>y ROBERT P.' LM"" (at Ihe t)ffice n( Palmer ~J, Cln)'tonl, 10, Craue·court: anu puulishutl I>y \\' (LLIA '1 LI'I'f Lt;, .~t 198, Straad, where all commun.icatious are requ.. tctl la ue atl Vereniging van Kranten- en TijclschriftenverzameJaars VKTV o Au Courant 0 december 1992 0 jaargang 6 nr. 4 0 Terugblik op een geslaagd VKTV-jaar Zonder on::::;::;elf de horst t.e kloppen, kunnen He :::1.18 VKTV-leden zeggen dat we een bloeiende vereniging hebben. 1'13ar liefst vier activiteiten dit jaar, een stabiel ledenaantal, een gezonde financiele situatie en een flitsend clubblad, wat Hillen ';·18 n \) g lH e è 1'. hT e i n i g, zul t IJ Hl i ~-:; s (: 11 i ~ n zeg gen. T Cl eh \.-7 i 1 i k u [) cl c"! 2 I,~ plaat~ nog eens een oproep doen aan het grote aantal 'zwijgende' leden. Komt u eens wat vaker naar een VKTV-dag, wissel uw ervaringen eens uit met mensen, die dezelfde afwijking hebben als u, dan krijgt de olub er voor u een dimensie bij, en wordt de VKTV een nog kleurrijker ver2ameling papj.el·sekken. Een ruilbeurs/veiling in Delft, lezingen en het Scryption in Tilbul'tL lIet. krantenlnlJ:::~eum in Aken ,;'11 de clubdag in Barneveld, dit \.][l,S het programma ln 19!32 en volgend jaar ,zullen bestuur en redactie proberen een 2elfde aantal activj,telten te organiseren, fi,l e 11 Ci ij ct e f: U i) P d,." ho:) g t 8 . P e l' ;3 Cl 0 n 1 ijk wen :::~ ik elk VK T 'l - 1 i cl prettige feestdagen en een gelukkig 1983 toe. ~-" '..~ __ '::. C!,. - •• Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars 0 VKTV 0 Au Courant (; december 1992 (; jaargang 6 nr. 4 (; onderwerp: het spreekt vanzelf dat IEDEREEN VRIJ is om al of Couranten, Tijdschriften niet onze verenigingsevenementer te bezoeken, en dat moet ook zOI en Folders van Clubnieuws blijven. U moet dit niet zien als een poging om enige vorm of 1720 tot heden mate van pressie uit te oefenen. LEDENBESTAND Het is alleen dat het succes van Bij dit nummer treft U als elk een clubdag niet alleen wordt I jaar om deze tijd onze volledig afgemeten aan een plezierige bijgewerkte ledenlijst aan. sfeer maar ook aan de opkomst. De nieuwe leden van de afgelopen Mensen doen daar moeite voor en drie maanden zijn: willen graag weten hoe ze het 237 R.van Maarleveld, Koolwit beter kunnen doen. Dat is het jeshof 89, 3124 BK SOHIEDAM doel van deze enquête. 010-4705056 238 A.W.van Bergenhenegouwen, Mutaties in het bestuur vallen H. Groenhof jr. Irenestraat 118, 2685 OD er niet te melden. Voor volgend Zuidercliep 52 POELDIJK (Bieradvertenties jaar zal er aan evenementen ook uit dag- en weekbladen, tot weer het nodige worden georga 9521 AT Nieuw Buinen 1970) niseerd. U kunt nu al vast wel 239 W.Middelhof, Wezenland 48, noteren de datum van onze vol ({j 1531 LP WORMER (foto's van gende beurs in Barneveld, samen passagiersschepen van de met de Doc.groep '40-'45: die 05990-16443 Rotterdamsche Lloyd, met zal zijn op 6 november 1993. Openingstijden: name de 'Willem Ruys') Daarnaast wordt er gedacht aan Maandag ge810ten We hebben één opzegging ontvan een excursie naar Brussel, een DiMdag en gen per 1-1-93, namelijk van de voorjaarsbeurs in Delft, en een Woensdag 13.30 tot 18.00 uur excursie naar Den Haag. Het 13.30 tot 21.00 uur Heer H.Schut uit Groningen (127) Donderdag wegens vertrek naar het buiten voorstel tot deze laatstgenoemde Vrijdag 10.00 tot 18.00 uur excursie behelst o.m. bezichti Zaterdag 10.00 tot 17.00 uur land. Ook bij dit 4e nummer treft U ging van het nieuwe gebouw van weer Uw acceptgiro aan voor de de Tweede Kamer, en een lezing lidmaatschapsbijdrage over het over het werk van een parlemen nieuwe jaar. Gelukkig slagen we tair verslaggever. er nog steeds in, voor het zo veelste achtereenvolgende jaar, Over ons clubblad 'Au Courant' L om uitgaven en inkomsten, welke waren de meningen over het al laatste in hoofdzaak gebaseerd gemeen positief. Eén van de zijn op Uw 35 gulden eens per dingen die node gemist worden is jaar, in evenwicht te houden. een rubriek waarin individuele Meer dan dat, we hebben zelfs leden-verzamelaars aan het woord enige reserve opgebouwd. Dit mag komen over hun specialisme. In ook wel eens gezegd worden. De I middels zijn stappen genomen om volledige financiële jaarcijfers hierin te voorzien. In het vol over 1992 vindt U zoals gewoon gende nummer kunt U de eerste bijdrage verwachten. SUPER! VERDWENEN lijk weer in het 1e nummer van Weinigen zullen er rouwig om de nieuwe jaargang. . Een uitdrukkelijk verzoek: Tenslotte hebben we een ideetje zijn: Bild-concurrent 'Super!', gepikt van de Documentatiegroep een uitgave van Ruper!' Murdoch en VOLDOET U UW LIDMAATSCHAPS '40-'45, die er een Boekendienst de Duitse uitgeverij Burda, BIJDRAGE ALS HET EVEN KAN BINNEN op na houdt. Deze Boekendienst speciaal voor de voormalige DDR, EEN PAAR WEKEN. DIT VOORKOMT I vangt namens de Groep alle ge is er niet meer. Met felle en VERWARRING, AANMANINGEN EN drukte spullen op die haar van controversiële koppen ('Angeber ONNODIG ROYEMENT. Bij voorbaat buitenaf worden aangeboden, ·Wessi mit Bierflasche erschlagen de dank van onze penningmeester. meestal door particulieren. Vaaw - Ganz Bernau freut sich') werd zijn dit nabestaanden die niet getracht hoge oplages te halen. LEDENVERGADERING I met alle spullen van een over Dat lukte weliswaar, maar de Op 7 november j.l. vond onze leden familielid even goed raad redactie (voornamelijk Duitsers jaarlijkse algemene ledenverga weten. Dit gebeurt ons ook wel uit de oude Bondsrepubliek) dering plaats in Barneveld, na schiepen er een beeld door waar afloop van de beurs met veiling. eens. Tot nu toe verwezen we vooral adverteerders zich niet deze mensen door naar leden langer mee wensten te vereen Echt spannende dingen hebben handelaars onder ons. Maar een zelvigen. Een verschijnsel waar zich deze keer niet afgespeeld. eigen boekendienst heeft twee ook 'Bild' mee te maken heeft. Voorzitter drs.K.Kornaat sprak voordelen voor de club: we kunnen onze leden de eerste keus Verder bleef de verwachte eco in zijn openingswoord van een nomische opleving voorlopig uit, zeer geslaagd verenigingsjaar, bieden uit dergelijke spullen, en financiëel zit er ook nog een en het tijdstip van winstgevend met evenementen in Delft, Til heid verschoof steeds verder, de burg, Aken en Barneveld, maar voordelige kant aan. Met excuses toekomst in. Een prijsverhoging betreurde de dikwijls teleur dus aan onze leden-handelaars, I - (30 naar 40 Pf.) veranderde hier stellende opkomst. We zien maar dit lijkt ons toch een niets aan. Door zich uit het steeds weer bijna uitsluitend goede zaak. Eén van ons, de Heer projekt terug te trekken beze dezelfde gezichten. Dat alle J.A. de Wit uit Den Bosch, ver gelde Murdoch het lot van de verenigingen hiervan te lijden klaarde zich bereid om deze taak krant.- (H.Dach) hebben is maar een schrale voor de VKTV op zich te nemen. I troost. Voorstellen om hier De eerste de beste keer dat ons verandering in te brengen weer een partijtje 'spullen wordt stuiten op het feit dat we de aangeboden zullen we dit dus via ware oorzaak niet kennen. Het de Heer De Wit laten lopen, en I enige dat ons rest is dus onze wordt U via een vaste rubriek in leden hiernaar te vragen. Bij Uw AO op de hoogte gebracht welke ledenlijst treft U dus een be artikelen worden aangeboden en knopt enquêteformuliertje aan. voor welke prijzen. Als het aan· Wilt U dit a.u.b. na invulling bod nihil is hoort U uiteraard aan het sekretariaat terug niets. Die kans is voorlopig sturen? Bij voorbaat hartelijk niet denkbeeldig, want het loop~ dank. Nog één ding over dit nu ook weer niet bep~ald storm. L Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars 0 VKTV 0 Au Courant 0 december 19920 jaargang 6 nr. 4 0 I I Over verzamelen Journalisten ontslagen SijthoFF Pers is er dan ook met de gesproken botte bijl tegenaan gegaan. Het personeel werd halF november ingelicht over het verlies van door Klaas S al verda bijna 450 van de 1150 arbeidsplaatsen bij de Haagse Zesendertig kranten uitgeversmaatschappij. Over heel Nederland zijn het Volgens het bezuinigingsplan worden aFgelopen jaar welgeteld op korte termijn 160 werknemers zesendertig kranten meer gelezen. ontslagen. Die zullen in vrijwel De gezamenlijke oplage van de alle geledingen vallen: 75 graFici. Nederlandse dagbladen bedroeg 36 commerciële medewerkers. 20 4.628.610 stuks. Dat heeFt het staFleden en 28 journalisten Centraal Bureau voor de verliezen hun baan. Courantenpubliciteit (Cebuco) Volgens mij mag dat laatste een bekend gemaakt. unicum heten in de naoorlogse Binnen die totaaloplage vond krantenwereld: schrijvende overigens een verschuiving waar journalisten die met een Flinke te nemen ten gunste van de groep op straat komen te staan. abonnementen. Het aantal abonnees Het concern. dat over het aFgelopen steeg met ongeveer 24.000, terwijl jaar een verlies van ruim tien de oplage in de losse verkoop met miljoen gulden moet inboeken. wil een zelFde aantal daalde. De zich terugtrekken op zijn landelijke dagbladen verspreiden 81 kernactiviteiten. de uitgave van de procent van hun oplage via Haagsche Courant en de daarin te abonnementen, de regionale integreren Het BinnenhoF. dagbladen zelFs 84 procent! De landelijke dagbladen boekten Utrechts Nieuwsblad over de hele linie gezien winst, de Het Utrechts Nieuwsblad en de regionale dagbladen een licht AmersFoortse Courant gaan samen op verlies. De grootste stijging in een nieuwe middagkrant voor noteerde NRC Handelsblad (van Midden-Nederland. De integratie 241.800 naar 250.500). Daarentegen moet in januari 1884 voltooid zijn. moest het Algemeen Dagblad met een Beide kranten maken deel uit van kleine 8.000 lezers minder genoegen het Wegener-concern. Dat besloot in nemen. juni van dit jaar tot de vorming Opvallend is tenslotte dat de van redactionele en commerciële regionale kranten die naar de clusters om de concurrentie met ochtend overgingen, we denken aan vooral landelijke dagbladen beter het Groninger Dagblad en de Drentse het hooFd te kunnen bieden. Courant, onmiddellijk met een Naast 't cluster Utrecht/AmersFoort procent oF drie groeiden. zal ook een combinatie tot stand komen van drie Wegener-dagbladen in Sijthorr Pers Apeldoorn, Deventer en Arnhem. De De oplagecijFers van het Cebuco nieuwe krant voor Midden-Nederland, maken ook duidelijk met wat voor die zal bestaan uit Utrechts terugval SiJthoFF Pers te kampen Nieuwsblad, AmersFoortse Courant/ heeFt. De Haagsche Courant en Het Veluws Dagblad, Dagblad Rivieren BinnenhoF, dat aan zijn laatste land en Tielse Courant, zal een weken bezig is, zagen de oplage met oplage hebben van rond de 150.000 bijna 5 procent dalen van 168.381 exemplaren. naar 160.652 exemplaren. Ook de Goudsche Courant boekte een Trouw jubileert verlies van bijna 1.000 kranten (nu Het landelijke dagblad Trouw gaat 18.888). De Leidse Courant, een Feestelijk jubileum tegemoet. inmiddels verkocht aan de Op 30 januari zal een bijzonder uitgeeFster van het Leidsch j ubi leumnummer ve'rschij nen, omdat Dagblad, moest het in haar nadagen de oud-verzetskrant dan vijFtig stellen met 8.508 aFnemers. jaar bestaat. Begin december is een Vereniging van Kranten- en Tijdschriflenverzamelaars 0 VKTV 0 Au Courant 0 december 1992 0 jaargang 6 nr. 4 0 boekje verschenen van Trouw corrigeren en daarmee de medewerker Rob Schouten, waarin hij bet rouwbaarheid te vergroten", zijn kennismaking IDet kranten in aldus de toelichtende tekst. het algemeen en Trouw in het Een lorrelijk streven, zeggen W1d bijzonder beschriJrt. Tenslotte met het vakblad De Journalist, dat komt historicus P. Bak in het kader opmerkte dat de rubriek overigens van het vijrtigjarig bestaan met niet uniek is. De Gelderlander zou een boekwerk over de regionale wekelijks op zaterdag al de eigen edities van het illegale Trouw. missers en uitglijders signaleren Dagblad Trouw heert momenteel een in de rubriek "Tussen de Regels". oplage van 120.500 exemplaren. In het buitenland bestaat het renomeen om gewoon eerlijk wat Primeur gestopt recht te zetten al veel langer. Zo Bij het arsluiten van deze rubriek herinner ik me een Engelstalig hoorden we dat de jongerenkrant dagblad dat alle dagen een "Beg Primeur halr december voor het your pardon"-rubriekje kent. Een laatst verschijnt. Ondanks een pardonrubriekje dat er pas echt van uitgebreide reclamecampagne, getuigt dat een krant haar lezers waarbij meer dan een miljoen hoog heert. exemplaren gratis werden uitgezet, boekte het blad te weinig abonnees Nieuws of/en opinie , om kostendekkend te zi~n. . Actualiteit is en blijrt het Uitgeverij de Weekbladpers (verder wezenskenmerk van de kran't. onder meer Vrij Nederland) vond het Dagbladen moeten in de eerste niet langer verantwoord om nog plaats nieuws en inrormatie bieden. investeringen te doen. Primeur had Tot die conclusie is het eerder een betaalde oplage van 11.000. Om aangehaalde onderzoekbureau Cebuco kostendekkend te werken moest die gekomen. minstens het dubbele zijn. De gevarieerdheid van de krant Toevallig kreeg ik in november van wordt door de lezers hoog een VKTV-lid het eerste nummer van gewaardeerd. Bijna de helrt van de Primeur toegestuurd. Het verscheen lezers zegt zijn krantje nog geen eind oktober 1880. De Jongerenkrant dag te kunnen missen. Maar onthulde daarin dat de NOS van het commentaren en opinies worden, zo jeugdprogramma Klokhuis arwilde. blijkt uit het onderzoek, door de Ook viel hierin te lezen dat een lezer minder op prijs gesteld. krantenwijk van de eveneens alweer Overigens zou ik hiervan graag de ter ziele gegane Krant op Zondag vraagstelling hebben willen twee keer zoveel oplevert. Hoeveel vernemen. Want er zit natuurlijk precies hing ar van het aantal nogal een verschil tussen een krant abonnees per krantenwijk en hoe ver die een opinie als het ware de adressen uit elkaar lagen. opdringt en een krant die elke dag Overigens werd in de eerste helrt weer een keur aan opinies van december nog naarstig gezocht presenteert. naar een nieuwe uitgever. Het In vergelijking met televisie staan Wegener-concern zou er belangstel kranten overigens nog steeds sterk ling voor hebben. Primeur zou dan als het gaat om de betrouwbaarheid een katern kunnen worden in de en het complete karakter van het dagbladen van Wegener. produkt. Wel wordt de televisie vaker als boeiend en actueel Kranten maken routen gezien. Maar de lierhebbers van het Kranten maken routen. Zo geschreven woord hebben hier een introduceerde NRC Handelsblad op troost: de c'onsumenten van beide dinsdag 10 november de nieuwe media-typen hebben evenveel moeite rubriek 'Correcties & Aanvullingen' om de boodschap te begrijpen. op pagina 2. "De rubriek ( ... ) zal Hoger opgeleide mannen in de op onregelmatige tijdstippen op leertijd van 35 en 55 jaar en deze plaats in de krant verschijnen lezers van landelijke kranten om onjuistheden in NRC Handelsblad hebben overigens de duidelijkste van de voorargaande dag or dagen te voorkeur voor dagbladen. Vereniging van Kranlen- en Tijdschriflenverzamelaars 0 VKTV 0 Au Courant 0 december 1992 0 jaargang 6 nr. 4 0 BR USSEL - Het perso· neel van het postkantoor in Berchem, bij Antwer· pen, moet de laatste twee Anderhalf miljoen wat? maanden van dit jaar toi· Laten we overgaan tot de wat letpapier van huis mee· vrolijker dingen die we het brengen. aFgelopen kwartaal tegenkwamen. De directeur heeft beo kend gemaakt dat het Het mogen dan barre tijden voor de budget, beschikbaar voor kranten zijn, de nieuwe landen in tolletpapier,.. inmiddels het voormalige oostblok hebben ook door de wc's is gespoeld. Het rantsoen was twee Flink te kampen met een tekort aan velletjes tolletpapier per pecunia. Maar Dagblad Rivierenland stoelgang, maar volgens· maakte het onlangs wel heel erg de directeur 'verslinden veel personeelsleden heel bont: wat meer'. Het personeel heeft ver· En: "Estland heeft een andere ontwaardigd gereageerd taal en cultuur- dan de Russen. : op de maatregel van de De Russen kwamen om econo- I directie en wijst erop dat mische- redenen naar Estland. ! oniangs wel een dure zon· Nu ze er eenmaal zitten willen ze ' wering is aangeschaft. nief meer weg, maar klagen ze I wel over discrimin.atie. We zien' onze toekomst optimistisch in.· maar anderzijds is er nog steeds Een heleboel varkens de angst voor de Russen. Est-. land is maar een klein land. In Nederland heeFt weer net zoveel oppervlakte zijn we iets groter· varkens als inwoners, zo meldde de dan Nederland maar we hebben landbouwredacteur van de Gemeen maar 1,5 miljoen gulden. We zijn schappeliJke Pêrsdienst (GPD) nog steeds een beetje bang voor een nieuwe bezetting." onlangs verheugd. In 1881 daalde het aantal varkens in verband met de ziekte Abortus Blauw. Maar Wat brood en een appel inmiddels is het aantal dieren ",eer Verdrietig werden we overigens van gestegen tot ruim veertien miljoen. het volgende berichtje uit Trouw. Het aantal uitgevoerde biggen was Het is echter zo historisch en zo in augustus al weer meer dan twee bijzonder, dat we het aan de miljoen stuks. Afgelopen Jaar is vergetelheid willen ontrukken: ook de uitvoer van slachtvarkens sterk toegenomen. nde hokken van de dierentuin I van Sarajewo zit ook al geen le vende ziel meer. Alles is er van hon Naaktfoto's ger omgekomen. Het dier dat het er De ledenlijst van onze vereniging het langst heeft uitgehouden, is een doornemend ontdekken we geen enkele bruine beer. Was, want die is nu ook verzamelaar van skin-magazines verhongerd. Een medewerker van de dierentuin (sexboekjes, zeiden ze vroeger). zegt het dier de laatste keer nog Toch vinden er ook op dat terrein wat brood en een appel te hebben somtijds nieuwswaardige ontwikke gegeven, maar de beer was zelfs te lingen plaats. Zo werden in het zwak om dat op te eten. wassenbeeldenmuseum van Madame Tussaud in Amsterdam foto's gemaakt Rantsoen in de stoelgang van dames die uit de kleren zijn Het personeel van het postkantoor gegaan bij de beelden van Tina in Berchem bij Antwerpen, dat moet Turner en David Bowie. De Fotoserie op een steenworp afstand zijn van is gepubliceerd in het oktober waar de oud-voorzitter van de VKTV nummer van het pornoblad Chick, zo resideert, heeft het trouwens ook lazen we in een bericht van het niet gemakkelijk. Het Algemeen Algemeen Nederlands Persbureau Dagblad wijdde op zijn voorpagina (ANP). In de zaal waar de blote van 8 november het volgende vrouwen zijn gekiekt, is op het kaderstukje aan de netelige moment supreem waarschijnlijk geen kwestie: bewakingspersoneel aanwezig geweest. Ze zijn overdag genomen. 'ToiletPa~ier I Het museum gaat intern onderzoeken van hUlS meebrengen' I Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars 0 VKTV 0 Au Courant 0 december 1992 0 jaargang 6 nr. 4 0 Een gezond dagblad hoe de Foto's gemaakt hebben kunnen Lezers van dagblad Trouw blazen hun worden. "Verder word ik er niet laatste adem later uit dan hun warm oF koud van". luidde het lotgenoten van De Volkskrant. commentaar van de museumdirecteur. Trouw-abonnee Hans-Erik de KruyrF uit Baarn had dat vermoeden al Vlak daarna werd bekend dat blonde langer. maar heeFt het nu ook Sheila (22) en donkere Sandra (27), bewezen. Hij hield gedurende enkele de beide dochters van Gert en weken alle overlijdensberichten bij Hermien Timmerman, naakt in de en daaruit kwam onomstotelijk vast Playboy poseren. De Timmermans. zo te staan dat de in De TelegraaF voegde menige krant smeuïg aan het beschreven overledenen gemiddeld bericht toe. waren in het recente 72.75 jaar zijn geworden. terwijl verleden vaste gasten van de EO. degenen die in Trouw zijn vermeld. "Grandioos". noemt vader Gert de gemiddeld de respectabele leeFtijd naaktFoto's. "want zeg nou zelF: van 77.28 jaar bereikten. het zij n twee prachtige meiden". De redactie van "Het Genootschap". Ook hooFdredacteur Jan Heemskerk die elke maandag in Trouw een van Playboy was onder de indruk van rubriek voor nutteloze kennis het "zeer sexy karakter" van de verzorgt. was zo enthousiast door Twentse dames. Hoe het nieuwtje op de tijding dat zij zelF aan het straat is gekomen. vermeldt het rekenen sloeg. Daarbij werden de bericht niet. maar de losse verkoop Volkskrant en het Algemeen Dagblad zal er ongetwijFeld door stijgen. ook nageplozen. De resultaten waren onthutsend. Gemiddeld per dag Piano rijdt auto aan genomen ligt de levensverwachting Dat kopte de Haagsche Courant per abonnee per krant: (SijthoFF Pers) onlangs boven een curieuze aanrijding in Stadskanaal: 1- bij Trouw op 76.586 jaar. Stadskanaal - Een inwoner 2. bij De TelegraaF op 70.846 jaar, van Stadskanaal liep gisteren 3. bij het AD op 61. 417 jaar en bij op merkwaardige wijze par· 4. de Volkskrant op 61.185 jaar! keerschade op. De man bevond zich in een pand en hoorde een onaangenaam geluid vanaf de Zulks stemt toch tot nadenken. We straat. Buiten gekomen zag hij eindigen de aFdeling binnenland van dat zijn wagen was aangeredei( . dit jaar met het Noordhollands door een piano. Het instrument Dagblad. dat over een lachende was door verhuizers op straat neergezet en was, door de . kaarter berichtte die van de krachtige wind, gaan rijden. De politie alleen nog maar mocht auto liep een fikse deuk op. glimlachen. Curieuze buitenlandse berichtgeving hebben we ditmaal. Bierdrinker ontdekt foutje als extraatje. in een collage Heineken heeFt absoluut voer voor bijeengebracht. Overigens: bedankt verzamelaars geproduceerd door meer voor alle inzendingen. een heel dan vijF miljoen halve literFlessen goed 1883 toegewenst en blijF bier te verspreiden met een etiket insturen! waarop het statiegeld verkeerd was aFgedrukt. Dat vermeldde namelijk Omwonenden in de Regen dat bij inlevering van de lege Fles tenstraat beklaagden zich rond vijf uur over een man die zo 15 cent statiegeld zou worden hard lachte dat hij geluidsover uitbetaald. Het moest echter 20 last veroorzaakte voor de cents zij n. buurt. Waarop de politie bij de Heineken ontdekte de 'vergissing' woning aanbelde. Binnengeko men troffen ze een kaarttrio pas nadat de brouwer er door een aan van wie er een 'inderdaad bierdrinker op attent was gemaakt. een luide stem had'. "We heb In krante-adverenties is melding ben hem verzocht rekening gemaakt van het verkeerde etiket. met omwonenden te houden en op het bewuste tijdstip alleen te Heineken kon nog niet vertellen oF glimlachen", aldus een politie de kosten op de drukker worden woordvoerder. Hij benadrukt verhaald. Gesproken werd van een dat et· geen alcohol in het spel' "menselijke Fout". was. Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars 0 VKTV 0 No global warming c-risis 3. Less sunlight at the South Pole causes ozone depletion. Sur Bron: Radical environmentalists and face level ultra-violet radiation is The politicians want to reduce Ameri decreasing and the thickness of Idaho ca's standard ofliving and impose tbe ozone Iayer doesn't mel crippling regulations on industry cause States anoma. man, and business. 4. A 10-year government study 1. 100 years of temperature Boi se, DIANA'S showed that industrial and auto readings confirm no gl6bal motive fuels had not caused acid Idaho, warming. rain and there is no evidence of USA, SECRET 2. Rising levels of carbon diox widespread forest damage in the 15-9-92. ide from increased use of fossil fu U.S. els benefited orange trees in Ari DATES zona . Palricia Felts, Bo/se ...... ;;;...... muddIe, with so many par ties. Politicians seem to shout fust and negotiate later Hilary Keatinge is Irish and has lived in the Netherlands And what do you think of their for six years. sense of humour? It is not terribly subtle, and WOOt do you most like about the they also have an unexpected Dutch? tendency to buffoonery. They They are very private people but very welcoming to love to celebrate in an exu foreigners berant and very jolly way Woot is their favourite hobby? WOOt do you least like about Sport of all types seems to be them? part of the way of life. They Their pass ion for eating are very fond of the great ENTER liquorice outdoors WOOt do you most respect about woman's role as home maker In wOOt way are the Nether the Dutch? is still very much at the core lands better toon Ireland? DIANA'S They are extremely direct, of Dutch society The Dutch are far more toler which can come as a bit of a ant, particularly in matters shock. At least you always WOOt do you think of Dutch ofreligion FRIEND' know where you stand with men? them They are unfaillngly courte How would you rate the ous but perhaps over-seri .Jol/owing on a scale of 1 (abys What do you think of the way ous. They don't take kindly mal) to 10 (excellent)? they conduct their love affairs? to even a little gentle teasing Style 5; Promptness of repair Many couples seem to put oIT men and plumbers 7; Public marriage for quite a long WOOt about Dutch polities? transport 6; Road manners 7; The Guardian, 1992 time. Despite this, the Generally I find it rather a Politeness 9 DE JAVA BODE VAN 5 JAN. 1885 DE ADVERTENTIES STONDEN ALTIJD OP DE FRONTPAGINA DAGBLAD IN FOCUS JAVA BODE: DE ENIGE NEDERLANDSTALIGE KRANT BUITEN EUROPA De Java Bode heeft als enig Neder als die armoede algemeen wordt tientallen jaren lang was dit landstalig dagblad buiten Europa aanvaard); en ten derde een alles, in heel N.O. Indië. De tot nu toe de eeuw volgemaakt. Dat autocratisch bewind, dat zijns Javasche Courant probeerde af en op zichzelf is al een bijzonder ondanks bepaalde elementen van toe wel boven het niveau van een heid. Maar het was ook nog een. billijkheid in zich moet hebben staatscourant uit te stijgen - zo krant met aanzien: een kwaliteits gehad. Deze billijkheid zal overi heeft Douwes Dekker er in 1845 een krant, zbu~en we nu zeggen. Toen gens hoofdzakelijk aan de dag zijn nieuwjaarsgedicht in gepubliceerd ik dan ook het gedenkboek '100 gelegd jegens de Europeanen; de - maar echt lukken wilde dit niet. Jaar JB 1852-1952' zag staan in de autochtone bevolking kreeg vooral boekenkast van een mede-VKTV'er met de eigen inlandse bestuurders, BRUINING was de keuze van het volgende door wie de machtige Indische In 1849 arriveerde de Rotterdamse 'Focus'-onderwerp onmiddellijk ambtenarij haar gezag uitoefende, typograaf W.Bruining in Batavia gemaakt. Laten we dus gelijk maar te maken. Hen heeft het aan bil met plannen om ter plaatse een in de geschiedenis duiken. lijkheid nogal eens ontbroken. nieuwe krant op te richten. Maar dat ging zomaar niet. Het gevecht TEMPO DOELOE TEMPO AMBTENAAR om een vergunning heeft jaren in Ook onze tijd zal ooit eens door Een Fransman genaamd Chailley beslag genomen. Jaren waarin iemand worden betiteld als "goed Bert, die in de vorige eeuw Java Bruining konsekwent van de ene en oud', hoe weinig waarschijnlijk bereisde, noemde het eiland "le ambtenaar naar de andere werd ver dat ons nu ook lijkt. Indiëgangers paradis des fonctionnaires': het wezen, en zijn zaak zelfs voor van rond de eeuwwisseling zullen ambtenarenparadijs. De ambtelijke gouverneur-generaal Rochussen be zich evenmin hebben kunnen voor 'toean besar' had het inderdaad pleitte. Te langen leste moet hij stellen dat zij nog eens met ge voor het zeggen in het oude Neder gezegd hebben: • Ze zoeken het maar voelens van nostalgie op die tijd lands Oost-Indië. Geen wonder dat uit,' en liet op eigen verantwoor terug zouden kijken. De 'tempo het Gouvernement in Batavia zich delijkheid een paar kisten met doeloe" was toen volgens vele oud zelf bijna onfeilbaar achtte, en materiaal inklaren en bij hemzelf gedienden al passé. ~ederlands kritiek op haar beleid slecht kon thuis bezorgen. Veel van het uit Indië was in het midden van de 1ge velen. De pers werd alleen getole Nederland overgebrachte materiaal eeuw dermate doeloe geweest dat de reerd indien zij zich verre hield bleek inmiddels niet meer bruik term kort daarna bedacht moet van alles wat daar ook maar in de baar. Na dat probleem te hebben zijn, toen sommigen zich begonnen verte op leek. Wie over de schreef overwonnen, en tenslotte toch nog te realiseren dat de tijden toch ging werd hard en onverbiddelijk de benodigde vergunning te hebben wel veranderden. op de vingers getikt. losgepeuterd, verscheen op 1 novomber 1851 het eerste nummer TEMPO AUTOCRATISCH TEMPO CENSUUR van het 'Bataviaasch Advertentie Drie belangrijke faktoren werkten In zo'n milieu gedijen kranten blad" (niet te verwarren met het deze gezapigheid - afkeurende term over het algemeen slecht. Toch B.A. van 1825). Dit blad verscheen voor hetzelfde gegeven - in de waren er al wel een paar (geweest) eerst wekelijks, en na 29 november hand: geografisch en politiek toen de Java Bode werd opgericht. tweemaal per week. Het laatste isolement; een zekere mate van In het begin van de 1ge eeuw was nummer kwam uit op 7 augustus economische stabiliteit (en ook er in Batavia eigenlijk alleen een 1852. De oorzaak van het plotse armoede kan dat bewerkstelligen, drukpers van de regering, waarop linge einde was de vermeende de "Javasche Courant' (tot 1829 derving van omvangrijke inkomsten "Bataviasche Courant' geheten) door de Javasche Courant, die werd gedrukt, een blad waarmee Bruining advertenties zag plaatsen ieder Indisch ambtenaar vertrouwd voor venduën (openbare verkopingen was. Het "Bataviasch Advertentie-' van koloniale waren). De met zo blad" (1825-1827) was er bij zijn veel moeite verkregen vergunning verscheiden in opgegaan. Ook het werd weer ingetrokken. Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen kreeg op JAVA BODE zeker moment een pers, en er waren Hoe hij hot voor elkaar kreeg nog een paar kleine persen. Enkele vermeldt de geschiedenis niet, Vereniging van Krantcn- en Tijdschriftenverzamelaars VKTV 0: maar enkele dagen later, op 11 Nederlandsch-Indiê', een vraagbaak BEGIN VAN ZELFSTANDIGHEID augustus, had Bruining een aantal voor ambtenaren en juristen. Naast In Nederlands-Indië begon zich metgezellen om zich heen verza het Nederlands sprak hij tien gaandeweg een traditie te vormen meld (H.M.van Dorp en Van Haren vreemde talen, waaronder Chinees, die een strakke bevoogding vanuit Noman voor het commerciële deel, maar vreemd genoeg geen Maleis of het moederland afwees. De kritiek en mr.L.J.A.Tollens en W.L.Ritter Soendanees. Als nijver dichter die daarop in een deel van de als redakteurs) en de Java Bode ("Gedichten" en 'Dicht- en Letter Nederlandse pers werd geuit op het opgericht. De krant werd geves kundige Verpoozingen') was Tollens vermeende gemis aan eerbied in de tigd in het pand van Van Dorp in een vooraanstaand lid van het Oost voor de regering in Den Haag de benedenstad (Kota), waar deze Bataviaasch Genootschap en van de werd vooral in de Java Bode onder een kantoorboekhandel dreef. Erg Maatschappij der Nederlandsche werp van venijnige commentaren. De 'op stand' was het niet; volgens Letterkunde. Bovendien was hij Europese Nederlanders werden erop Ritter was Kota, en eigenlijk de grootmeester in de Vrijmetselarij. gewezen dat Indië niet langer een holo stad, in verval geraakt. Deze temperamentvolle en erudiete toevluchtsoord voor mislukkelingen Niettemin koesterde' ook Ritter man pleegde in de Java Bode gena was, maar een volwassen samen hooggestemde verwachtingen van de deloos uit te halen naar zijn leving met haar eigen tradities, Java Bode, die een dagblad moest tegenstanders, maar toonde zich mogelijkheden en problemen, die in worden geheel op Europese leest ook in staat tot tedere affectie: Den Haag maar zelden werden onder geschoeid, een dagblad dat vele kend. Een zeker streven naar zelf ongedachte zegeningen zou gaan 'Tiboeloe's schoone dalen! standigheid was merkbaar, niet zo uitstrooien over heel N.O.Indië. Gij hoordet mij den eed zeer onder de inlanders, maar wel Van liefde en trouw herhalen, onder de Indische Nederlanders. In voorspoed en in leed; RITTER Gij, luchtweerspiegelend water OPVOLGING Gelijkenis in naam en carrière Der blanke vijverplas, Ritter trok zich in 1858 terug als doet een familieband vermoede~ met Gij, Papedaaijangs krater, redakteur, en vertrok in 1860 naar de velen van ons nog bekende P.H. Waar'k aan haar zijde was.' Nederland na een onafgebroken ver Ritter Jr., die vooral in de jaren blijf van 45 jaar in de tropen. '50 bekend was door zijn boek Nadat de hier bedoelde beminde, de Twee jaar later'overleed hij. besprekingen voor de radio. Deze dochter van een suikerfabrikant Tollens bleef aan tot 1864, toen latere Ritter was journalist (aan genaamd Bastiaanse, was overleden, hij werd opgevolgd door mr.De Haas het Utrechts Nieuwsblad) en ook zwoer Tollens nooit meer suiker te van wie weinig bekend is. auteur, gelijk Willem Leonard zullen gebruiken. Of en hoe lang Tollens bleef in Indië wonen. Aan Ritter een eeuw eerder in Batavia. hij zich aan dit voornemen heeft zijn opvliegend karakter dankte Laatstgenoemde werd in 1799 in gehouden weten we niet. Het even hij de bijnaam "Mat jan Bogor', Haarlem geboren, werd in 1815 (!) tuele gemis aan calorieën belette alias de Tijger van Buitenzorg, de benoemd tot chirurgijn 3e klasse hem niet enige tijd later in het plaats. waar zijn buitenhuis Bantar bij de infanterie en maakte in die huwelijk ~e treden met Christine Pet eh stond. Na zijn terugtreding hoedanigheid de Sla9 bij Waterloo Tiekens, die een sterke gelijkenis verhuisde hij naar Tanah Abang mee. Nog datzelfde jaar vertrok vertoonde met één van zijn waar Heuvel, waar hij in 1874 overleed. hij - een broekje eigenlijk nog - schijnlijk vrij talrijke zusters: naar Indië. In 1820 werd hij be CONCURRENTIE vorderd tot chirurgijn 2e klasse, ,"k Mocht op Java eene ontmoetèn In 1858 kreeg de Java Bode con verliet kort daarna de militaire Die Uw ware beeltenis ,droeg, correntie van het 'Bataviaasch dienst en werd bestuursambtenaar fEn voor wie sinds toen mijn herte Handelsblad', eveneens opgericht op de westkust van Borneo. Dit :Vol van liefde en achting sloeg.' door W.Bruining, die onenigheid werk heeft hij vele jaren gedaan, had gekregen met zijn collega's ook op Sumatra: in 1837 maakte Zowel Tollens als Ritter wijdden bij de Java Bode en opnieuw was Ritter een reis door Atjeh, waar zich dus naast hun journalistieke begonnen. Zijn redakteur bij het van uitgebreide aantekeningen werk aan de literatuur, o.m. in B.H. was H.L.Lion, die meer dan bewaard zijn gebleven. In 1835 het tijdschrift 'Bianglala' en het eens het mikpunt is geweest van werd hij uit de overheidsdienst jaarboekje 'Warnasarie'. Daarnaast Tollens' scherpe pen. Lion zelf ontslagen: hij kon slecht met geld ging Tollens, ongetwijfeld om wist er trouwens ook wel raad mee; financiële redenen, door met zijn omgaan, iets wat hij met Douwes anders dan Ritter en Tollens nam activiteiten als advokaat, procu Dekker (Multatuli), die hij waar hij nauwelijks of geen blad voor reur en kandidaat-notaris. schijnlijk gekend heeft, gemeen de mond in zijn artikelen tegen de had. Door schulden raakte Ritter VOORSPOED vele misstanden in Indië. Het zelfs in het gevang, waaruit hij duurde dan ook niet lang of het De Java Bode ging het intussen, al in 1843 werd ontslagen. Na een Gouvernement trad met kracht tegen aantal jaren als zaakwaarnemer een vanaf kort na het begin, redelijk goed. Het lezerspubliek in Neder hem op. Lion werd wegens een pers~ schamele boterham te hebben ver delict veroordeeld en belandde I diend moet het redakteurschap van lands Indië, Batavia inbegrepen, was niet veel gewend en bleek, voor anderhalf jaar in het cachot. de Java Bode waarschijnlijk als Zijn werk bij het Bataviaasch een verlossing zijn gekomen. anders dan de overheid, bereid de inspanningen van Tollens en Ritter Handelsblad werd overgenomen door mr.A.des Amorie van der Hoeven. Na TOLLENS dankbaar te aanvaarden. In no.7 kon men dan ook lezen dat alleen zijn straf te hebben uitgezeten en Ritter's mede-redakteur (hoofd enige tijd in Nederland op verhaal redakteuren kende men toen nog al op Java 400 abonnees waren ge noteerd. Een voor die jaren niet te zijn gekomen keerde Lion in niet), mr.Louis Jacobus Anthonis 1864 terug naar 'Indië, waar hij Tollens, was een zeker zo kleur gering aantal, en dat in zo korte tijd. Uitgever Bruining zag er een aanvankelijk planter werd ergens rijk figuur. Louis Jacobus was één in Midden-Java, maar tevens fun van de talrijke telgen van Hendrik reden in om zijn blad van harte aan te bevelen bij adverteerders. geerde als correspondent voor het Tollens, de produktieve dichter Bataviaasch Handelsblad. Na korte van o.m.' 'Wien ,Neêrlands Bloed'. tijd werd hij weer full-time Hij was in 1820 in Rotterdam ge SLAVEN Van de vele opvallende berichten redakteur, iets waar zijn uitge boren en promoveerde in 1840 in de vers niet zo blij mee waren. Ze rechten. Volgens E.du Perron, die die de krant in zijn eerste jaar gang publiceerde was één van de moesten zo wenig meer van hem met Tollens' handel en wandel zo hebben dat ze Batavia verrijkten markantste, in onze ogen, dat van goed op de hoogte was dat ze . met een derde dagblad: "Nieuw de drie slaven-families uit de elkaar goed gekend moeten hebben, boedel van een Chinese vrouw. Net Bataviaasch Handelsblad', waarvan Des Amorie van der Hoeven de vertrok laatstgenoemde naar Indië voordat de openbare veiling zou na een duel op de sabel met een beginnen smeekten de slaven de redaktie ging voeren. Lion zocht medestudent. Zo ging dat in die veilingmeester hen de kans te een andere uitgever, en vond die 'Sturm und Drang'-tijd. Zeker bij geven zichzelf met hun weinige in de persoon van Ogilvie. onstuimige figuren als Tollens. spaargeld vrij te kopen. Hierop Drie kranten was wat erg veel voor Maar de man was niet alleen on~ herhaalde laatstgenoemde het Batavia toentertijd. Een felle stuimig, hij was ook begaafd, en verzoek, met stemverheffing, en concurrentiestrijd volgde, en het wel tamelijk veelzijdig. Als advo zette het eerste bod in. Hoewel publiek zag het hoofdschuddend kaat associëerde hij zich met de bijna de hele Chinese gemeenschap aan: latere gouverneur-generaal Mijer, aanwezig was durfde niemand te en schreef een boek getiteld 'De bieden, waarop de slaven zichzelf 'Hang ze maar op, de grote boeven: Indische Secretaris, Verzameling H.J.Lion en Des Amorie van der d~ vrijheid konden verschaffen. van Wetten en Besluiten voor / Hoeven, Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars VKTV o En opdat het drietal volkomen ZiJ betrokken oud gouverneur-generaal ' iwieten moesten het regelmatig Hang Jan van Gennep er dan Dok Rochussen en minister van koloniën ontgelden in de Java Bode. Al bij .maar bij.' Hasselman, en die, toen zij later het begin van de oorlog, die 40 aan het licht kwamen, bekend jóar zou duren, waarschuwde Van VAN GENNEP werden als het 'Geval Huet'. Huet Daalen dat het slecht zou aflopen. Van Gennep had De Haas opgevolgd zou het op een akkoordje hebben Het kostte de Java Bode talrijke 'bij de Java Bode. Hoewel zijn re gegooid, en zijn voordien liberale abonnees en Dok' een aantal adver 'dakteurschap maar twee jaar heeft pen hebben verkwanseld aan de teerders. De eerste expeditie geduurd was hij een man van groot autoriteiten: anders dan ~e andere onder generaal Köhler, die overig formaat, die zeer betrokken was Bataviase kranten op dat moment ens zelf sneuvelde, mislukte bij Nederlands-Indië. Nadat hij om zou hij hebben beloofd geen oppo inderdaad falikant, ten gevolge gezondheidsredenen terug was ge sitie te voeren tegen het Gouver van reeksen politieke en militaire keerd naar Nederland bepleitte hij nement, in ruil voor een gratis blunders. Dit was voor Van Daalen jarenlang de Indische belangen in overtocht voor hemzelf en zijn het sein om alle remmen los te ,de Tweede Kamer. Ook zat hij een gezin. In een verklaring van gooien, en Loudon in voor die tijd Ivoor Indië belangrijke Staats Hasselman's opvolger De Waal werd :zeer scherpe bewoordingen aan te icommissie voor, vervulde tal van deze bewering bevestigd. Huet was vallen. Als gevolg hiervan werd Icommissariaten en was van 1897 tot op slag een groot aantal.vrienden ,Van Daalen aangeklaagd wegens Izijn dood in'1911 lid van de Raad kwijt, o~d-er wi~ ook Potgieter. 'hoon en smaad aangedaan aan de 'van State. ,persoon van 's Konings vertegen Van Gennep werd bij de Java Bode FRANS-DUITS HANDGEMEEN woordiger', en in een gerucht opgevolgd door een man met een 'Twee belangrijke gebeurtenissen makend proces tot een jaar cel thans ~og bekende na~~ ______. vonden plaats tijdens de periode straf veroordeeld. Bovendien kreeg van Busken Huet's redakteurschap: hij ruzie met Van Dorp over zijn 'de Frans-Duitse oorlog en de contract, reden voor Van Daalen om opening van het Suezkanaal. Beide zijn baan op te zeggen. werden onderwerp van breedvoerige ~ommentaren in.de Java Bode. Het BRUNNER ,belang van het Suezkanaal voor Telkens wanneer Van Daalen niet ,Nederland en N.O.Indië was evident aanwezig was om de redaktie van de 'voor iemand als Huet, die zich was Java Bode te voeren'werd hij door 'gaan verdiepen in de economie van zijn assisteht, H.Brunner, vervan de uitgestrekte archipel. Maar de gen. Na Van Daalen's vertrek nam grote krijgsgebeurtenissen in Brunner de redaktie definitief op Europa lieten hem evenmin onbe- zich. De man was van huis uit 'roerd: de meeste Nederlanders in theoloog, maar lang geen Huet. In Indië waren Fransgezind, en zeker 1885 was hij het die de ~orlogs iHuet, gezien zijn Franse achter dreiging tussen Engeland en Rus grond. De Franse nederlagen, en de land aangreep om de Nederlandse capitulatie die daarop volgde, politiek, zowel in Europa als in deden hem veel verdriet. Overigens Indië, aan te vallen. De politici 'waren er in Batavia flinke aan deden net alsof er geen buiten tallen Fransen zowel als Duitsers land bestond, schreef Brunner, ,woonachtig, die regelmatig met zich afvragend of in geval van ,elkaar verwikkeld raakten in oorlog de Secretarie het land zou 'woordenwisselsingen, niet zelden :beschermen met al haar Staats gevolgd door een handgemeen, waar bladen. Op zich was dit geen aan- bij de aanwezige Nederlanders zich 'leiding voor het Gouvernement om gewoonlijk aan Franse zijde in te grijpen, maar een artikel schaarden. In de Java Bode van 11 , van enkele maanden later, waarin augustus 1870 lezen we van een Brunner onder de kop 'Prang Sabil' dergelijk incident te Meester (heilige oorlog) verhaalde van de Cornelis. Verscheidene personen 'fanatische bewegingen' die in de 'moesten min of meer ernstig gewond Preanger Regentschappen, met name 'in het militaire hospitaal worden in Soekaboemi en omgeving, hun CONRAD BUSKEN HUET' opgenomen. 'aktiviteiten ontplooiden, en het Huet kwam in 1868 bij de Javà Bode Gouvernement verweet van niets te werken. Net als zijn voorgangers VAN DAALEN weten en dan ook niets te doen, was hij een gecompliceerd man~ Van deze ~n andere gebeurtenissen was dat wél. De Java' Bode werd een echter anders dan hen was hij gee.n werd door Huet verslag gedaan op tijdelijk verschijningsverbod jurist maar theoloog van beroep. een wijze die respekt afdwong. opgelegd, dat pas zou worden opge Hij had dat beroep ook enige tijd Respekt dát in belangrijke mate de heven wanneer men beterschap zou uitgeoefend aan de Waalse Kerk in Java Bode ten deel viel. Hij' beloven, en Brunner zou ontslaan. Haarlem: Huet's voorouders waren toonde te beschikken over een Ondanks de verontwaardiging van de Hugenoten. Zijn belangstelling was groot aanpassingsvermogen, werkte kant van de andere bladen in altijd al uitgegaan naar de zich snel in de meest ingewikkelde Batavia ging uitgever Van Dorp letterkunde, en hij had al enige vraagstukken in, en voelde zich overstag. Brunner ging. tijd meegewerkt aan De Gids en De kennelijk in Indië thuis. Een 'Nederlandsche Spectator toen hij opvolger voor hem vinden was niet OPNIEUW VAN DAALEN besloot zijn kerkelijke ambt er eenvoudig. Uitgever Van Dorp vond 'Kort daarna bleek welke persoon aan te ~even en zich volledig aan er één in de persoon van H.B.van 'doo~ Van Dorp was aangezocht om het schrijverschap te wijden. Daalen, een' telg uit een geslacht Brunner op te volgen: niemand Een mislukte periode als redakteur van KNIL-militairen. Anders dan anders dan Van Daalen. Loudon was van De Gids (een positie waar hij Huet was Van Daalen een zakenman, geen gouverneur-g~neraal meer, en dankzij zijn vriend Potgieter in ~ie geinteresseerd was in de eco vOor nieuwe conflicten met het terecht was gekomen), slechte nomische ontwikkeling van Indië, Gouvernement bestond op dat moment recensies van zijn werk 'Lidewyde' in het bijzonder de aanleg van geen aanleiding. Van Daalen's en een noodgedwongen dienstverband spoorwegen, ~aarin hij later ook visie op de Atjeh-periode was als journalist bij de 'Opregte aktief deelnam, en die de Indische bewaarheid, wat hem een zeker aan Haarlemsche Courant' maakten dat politiek van kritische commentaren zien en invloed verschafte, ook in Busken Huet op zeker moment niet kon voorzien. Voor de Nederlandse Nederland. Maar over zijn tweede zo happy meer was met zichzelf. partijpolitiek had hij geen goed periode bij de Java Bode, die In die tijd rekende hij niet woord over: de Staten-Generaal trouwens niet lang duurde, kunnen alleen Potgieter tot zijn vrienden bemoeide zich volgens hem met we kort zijn. Het vuur was eruit. maar ook Eduard Douwes Dekker. Het alles was Indië betrof zonder ook 'Van Daalen deed het kalmpjes aan, was echter Potgieter die Huet in maar enige notie te hebben van de en verliet in 1886 de krant om in kontakt bracht met Tollens toen situatie ter plaatse. Maar ook het het zakenleven zijn heil te die met verlof in Nederland was. beleid van het Gouvernement was zoeken.- DJO Zijn uiteindelijke benoeming tot hem allerminst heilig: de Atjeh ################################# redakteur van de Java Bode was het oorlog was naar zijn mening een Bron: 'i 00 Jaar JB 1852-1952' door uiteindelijke resultaat van een 'tragische vergissing. Gouverneur H.F.Joël, uitg. Kon. Drukkerij De periode van vertrouwelijke onder generaal Loudon, minister Fransen Unie NV, Djakarta. Met dank aan handelingen, waarbij Dok waren van de putte en generaal Van O.M.A.Spronk. WORDT VERVOLGD Vereniging van Kranlen- en Tijdschriftenverzamelaars VKTV o Au Courant 0 december 1992 0 jaargang 6 nr. 4 0 BELGISCHE OPLAGECIJFERS De meest recente cijfers over 'Belgische dagbladen, volgens 'opgave van CIM - Centre d'Infor Imation sur les Médias: De Standaard (groep met 319.361 De Standaard en Het Nieuwsblad Het Laatste Nieuws 232.959 Gazet van Antw./Mech. 149.281 Het Volk 147.281 Le Soir 138.807 Groep 'Vers l'Avenir' 119.421 (met verder Le Rappel, Le Jour, L'Avenir du Luxembourg en Le Courrier de l'Escaut) La Meuse / La Lanterne 97.781 Het Belang van Limburg 95.781 The Baltic Independent La Nouvelle Gazette 81.973 La Libre Belgique 67.779 La Dernière Heure 66.733 ENGELSTALIGE KRANTEN IN DE De Fin.-Ekon. Tijd 30.394 BALTISCHE STATEN 26.217 Iwee Engelstalige weekkranten ZWARTE PERS UIT DE GRATIE? De Morgen L'Echo (econ.) 20.160 proberen thans te overleven in 'The Afro-American', een week (MD) ~e roerige krantenwereld ~an de krant voor zwarten te Baltimore, Baltische staten. Beide mikken heeft het moeilijk. Net als vele HERSANT GRIJPT OM ZICH HEEN op zakenmensen en toeristen, en soortgenoten (etnische bladen) I ,De Franse media-magnaat Hersant geven nieuws uit alle drie heeft het blad te kampen met heeft weer drie dagbladen onderl ~anden: Estland, Letland en teruglopende belangstelling, als zijn hoede genomen: 'Le Courrier Litauen. Beide worden ook in het gevolg van een gestaag doorzet-I de l'Ouest', Angers (109.000); buitenland verspreid, met name I tende integratie. Genoemde krant 'Le Maine Libre' te Le Mans in de Ver. Staten, hetgeen terug bestaat al meer dan 100 jaar, en (55.100); en 'L'Ardennais' te te voeren is op het feit dat bij werd opgericht in 1892 door een I Charleville-Mézières (24.600). :beide jonge Amerikanen van Estse voormalige slaaf. De jaren '40 Ook in Spanje deed hij inkopen: dan wel Letse afkomst werkzaam waren haar beste tijd: de oplage 'Diario 16' uit Madrid hoort nu zijn. Tenslotte gaat het ook in bedroeg zo'n 150.000 (nu 50.000) eveneens bij de groep. beide gevallen om uitgaven van en ze werd in meer dan 10 steden Uit: 'Le Vi f-L' Express' . (MD) de landelijke overheid. (nu 3) gelezen. In die tijd hadj "The Baltic Independent' uit de krant eigen correspondenten FINANCIEEL-ECONOMISCHE FUSIE Talinn, Estland, en 'The Baltic in Londen en later ook Parijs, Desfossés International, de uit ~bserver' uit Riga, Letland, vooral met het oog op de zwarte gever van o.m. de financiëel Iwerken samen met het nieuw op militairen die in Europa aan he, economische dagbladen 'La Cote ~ezette persbureau BNS en met front streden. In de jaren '50 ' Desfossés' en 'L'Agefi', heeft ,Interfax in Moskou. Deze combi een soortgenoot van deze bladen was de beweging voor de burger :natie heeft het intussen al rechten het voornaamste onder opgekocht, t.w. 'La Tribune de meerdere malen gewonnen (qua werp. In de jaren' '60 begon het l'Expansion', voorheen van de actualiteit) van Tass en de drie groep van Jean-Louis Servan af te brokkelen. Maar recente ,nationale persbureaux' in de I lijk lezen weer wat meer jonge Schreiber. In september j.l. regio. De oplagecijfers bedragen zijn eerst- en laatstgenoemde zwarten, teleurgesteld in hun enkele duizenden.- • maatschappelijke verwachtingen, bladen samengegaan; de nieuwe (E&P, J.Frost) 'The Afro-American'. Oude exem titel 'La Tribune Desfoihés' is plaren van de krant zijn fasci op 6 october voor het eerst nerend om te lezen. Men komt er verschenen.- (MD) uiteraard veel in tegen over -,,-,--- NJ;ft~ F.O'" ~-r:l-...... LU"'"."'''''l1 UTH\lA.... l\~ FINANClAL IZVESTIA rassendiscriminatie. Maar het 1tiiè';' iifmJil~r-L- &1'111 •• ,. !,~ grootste belang van de krant was Sinds october produceert de en is gelegen in de berichten Financial Times samen met het vanuit de zwarte gemeenschap Russische staatsdagblad Izvestia zelf: pagina's vol huwelijks 'een wekelijkse krant op zalm- I aankondigingen, geboorte- en kleurig papier onder de bovenge overlijdensberichten, nieuws noemde naam. Zoals de naam al I over kerkelijke aktiviteiten, suggereert zal de krant zich op theekransjes, clubs, toneel, en het voornaamste financiële en allerlei andere dergelijke zaken economische nieuws concentreren, die de 'blanke' pers merendeels uit Rusland zowel als de rest negeerde. Toen Hollywood in de van de wereld. (FT - MD) jaren '30 tal van familie films maakte met veel dolle pret en 'THE NEWS' (ADELAIDE) EXIT alleen blanke akteurs, leidden Het avondblad 'The News' uit het de zwarten soortgelijke levens Australische Adelaide bestaat I met débutantes in schitterende sinds maart van dit jaar niet 1urken en hoeden met frutsels. meer. De krant, die in 1923 werd Met dit verschil dat de zwarten ogericht, werd bekend als thuis het in de beslotenheid van hun honk van media-magnaat Rupert etnische gemeenschap deden.- Murdoch. De lange strijd tegen DJO teruglopende oplagen en rende (Naar een bericht uit de New menten werd met deze treurige Vork Times, Aug '92; J.Frost) nederlaag afgesloten. (FT - MD) The Saitje Observer Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars 0 VKTV 0 Au Courant (; december 1992 (; jaargang 6 nr. 4 (; Harry Luce en Life "He only sells shoes that fit hiInself" 'It's an editorial magazine from the first page to the last and whatever comes out has to reflect my view and that's the way it IS. Een krasse uitspraak voor iemand die een succesvol tijd schrift wil uitgeven, maar de man, die de geestelijke vader was van 'Time', 'Fortune' en 'Life' was een liefhebber van schokkende 'statements'. Henry Robinson Luee, Harry voor wie hem niet wilde beledigen, was zonder twijfel een van de meest fascinerende persoonlijkheden uit de Amerikaanse journalistieke geschiedenis. Harry Luee was kind van een missionaris, die in China zieltjes probeerde te winnen. Deze achtergrond zou hij zijn verdere leven als een loden last meedragen. Naast een heilig geloof in de Amerikaanse droom had Luee de alles verdringende ambitie erkend te worden als een 'geslaagd' man, die toegang had tot het oentrum van Je maoht. Aange~ien elk gevoel voor diplomatie hem vreemd was, besloot hij op jonge leeftijd dat niet de politiek, maar de journalistiek voor hem de manier was om zijn doel te bereiken. Als ha,lv'j Chinees, die toch nooit tot de echte elite kon behoren, moest hij zo succesvol worden dat niemand hem zou kunnen negeren. Hij koppelde deze ambities aan een enorme werklust, commeroieel inzicht en het vermogen de behoefte van 'de gewone Amerikaan' feilloos aan te voelen. De bestaande Amerikaanse tijdschriften bevatten lange teksten, standaard fotowerk en saaie verhalen. Luce begreep dat de gewone llJan nooit echt Harm zou lopen voor deze bladen. De gemiddelde lezer wilde kort.e, zakelijke informatie over actuele onderwerpen en onderhoudende stukken over sport, film en geld verdienen. Zijn eerste meester zet W3S 'Time') een handzaam weekblad, Haarvan de inhoud werd bepaald door de 'kort en goed'-formule, 'Fortune', \-iaarin Jijen kon lezen over ~:liHlme zahenlieden en hun weg:; naar rijl~dollJ en m;3,e:ht, had :3,1 snt"l een trclFie ('J,anhang, De t~Jee tir.els verkoc11ten goed en de ster van Luoe steeg. Tooh werd hij nog niet beschOU\oJd al~; een machtj,g man, Dat blpek toen hij met zijn mooie" en JU i n :~' t. en s: Z Cl éun 1) i tie ij ::j e './ r :) u hl C J ci. r 1:- E: c :~j t. h, e !~ r~ be z. f) 8 k b l~ 3. eh t a 3.n :::1 r ank 1 in enE 1 e 3. n :) r F~ 0 (; S e Tl e 1 t. Dep r e ;::.~ i cl ent 1~ n 2 ij n \T}" Cl U hl J i 8 t. e n n Cl g;~] d u i del ijk lt) e l' 1.r!L 8 n d 8. t ~s 8 H ;3. r r y een f) r- Cl 1 eet: .-:-: n C} 8. r e een dom schaap vonden, De Roosevel ts konden daarn:3. geen goed doen en in 'de kolommen van de Luee-bladen Herd de '!'lR';" Deal' dan O(J]( Hlet alle middelen bestreden, Dit Herd nog versterkt dool' het feit dat Luee een zeer fanatieke, conservatieve Republikein was, die elke Demooraat bij voorbaat wantrouwde. Beg i n j 8 ren d ::-: l' t. i g J. i 8 pen \T 8 r s c h i 1 1 é~ n cl e AlIi e r j. ;{ a ;3. ÏJ S e u i t g e 'l te: :1:"' S met i cl e een j' ,,) n cl \' :) Cl ree 11 HW () i t j j cl 2: C h rif t, \ol a :3, l' i n ei te" ;-; i t! Ul-< e m 0 g e - lijkheden van fotografie en druktechniek zouden worden benut. Elk initiatief werd eohter in de kiem gesmoord door het enorme fin3,nciele risioo dat genomen moest worden, Ook Luce droomde van ze' n b 1;3 cl V 3, li d ,? toe k 0 lil st, w (3 a :c in f 1 i t:3 end t' 0 t I) wel' k een p 1 8. a t s .r::: Cl IJ k :d_ j gen . 1'1 8. ast kr a n ten r a cl i 0 , die het 's n e 11 e n i e LHJ S verz(ir.:;den, zouden :.::ijn bh,den de markt V;3n hi-'t 'la_ngzame ni'?'lJ\-Is vel' ove:'en, 1/l18n t) 2:0 verwool'cld e Luee dit st, reven, '" there is mOl-e m,~) n P' yin :':' 1 C, \.J n e w s t h 8. n in f ast n I:' W s ' , Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars 0 VKTV 0 Au Courant 0 december 1992 0 jaargang 6 nr. 4 0 Het probleenl zat in de combinatie van hoogwaardig drukwerk, een tijdrovende klus, en wekelijks verschijnen. Wanneer mooie foto's op glanzend papier snel van de persen moesten rollen was het eindresultaat vlekkerig en onscherp. De Donnelley Company in Chicago, die 'Time' drukte, was koortsachtig bezig een oplossing te verzinnen. Het el van Columbus was het sneldroogproces, waarbij verhitte persen, speciale inkt en de juiste papierkeuze een prachtig eindresultaat opleverden. De produktie van het eerste fotonieuwsmagazine was een feit. Natuurlijk, geillustreerde Europese tijdschriften bestonden al lang, en het Amerikaanse publiek was vertrouwd met het brave 'Collier's' of 'The Saturday Evening Post', maar het nieuwe blad van Harry Luce zou iets totaal anders bieden. Geen geposeerde stijve portretten of onnatuurlijk studiowerl{, maar levensechte reportages over ilJtp.r'e~,;s3.nte mensen en gebeurtenissen. I~ u ces t. 0 e i d e ]n e t. \l ers C' h i 11 en ei e t i tel s als ' S 11 0 \0-"1 B ook 0 f t he World' en 'Dime', een verwijzing naar de lage prijs. Uiteindelijk koos men voor 'Life', omdat deze titel de lading dekken moest: het echte leven en niets anders. Op 19 november 1936 (titeldatum 23 november) verscheen het eerste nummer, dat 10 cent kostte. Het succes was enorm en overtrof de stoutste verwachtingen. Luce werd door de run op de kiosken net zo verrast als de rest van zijn redactie. De advertentiegelden waren via jaarcontracten geregeld op basis van een bescheiden oplage. De gigant.ische verkoop betekende dat Lues praktisch gratis reclame maakte, en in het begin ten onder dreigde te gaan aan zijn eigen succes ! Tooh wist hij zijn koekoeksjong door deze periode vul commerciele geval'en te loodsen, Een miljoenenbedrijf was geboren, en door de verkoopcijfers van 'Life' konden ook 'Time' en "Fortuna' uitgroeien tot de invloedrijke bladen, die ze t.ot. op heden z·ijn, De groei van "Life' was fenomenaal. In Woreester, Mass, werd de ver ]{ I) o!:-, g t? V u 1 gd 0 lil cl ê 0 P 18 ,g e c ij f er::;; te k u II n e 11 b ep a 1 en, De 4 74 }ijks, vLJ ~~C!OCl en ,:1:000, verhoogd t.ot 8000 exempJ.a!·'en. Uiteinde J.jjk stabiliseerde het aantal voor deze kleine stad zioh op 12,000 :::;t.uk::; VOCJl' de J osse ver]-;oop. CC.lnllslley en zijn lIlannen liet.en 88n vol18 hleeh dE'; persen draaien om aan de gewenste of.>lag(è van ruim 1 llJiljoen t.e komen, De opmar:::.: van 'Life' hing nau\-) sanJen met de aanloop tot. en het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. 'Time' moest gelezen, begrepen worden, maar'Life', "by its dependence upon photo graphy, made itself close1' ta the human heartbeat". Het beeld dat lil i Ij r~)en en Amerikanen IJ :3.dd e :-Jval! de oor 1 ogs lj:3.nd e I ingen in Eu r C)):3. en irl de 2,Lille Oceo,8.n, \,erd voor een groot deel doel' 'Life' bepaald. En 'Life' betekende Harry Luce. De inhoud van het bJad was mede afhankelijk van de nieuwsgierig heid van de uitgever, Hij bombardeerde zijn personeel voortdurend lllet vl'agen, en hij ï,)a~~ niet. tevl'eden voor hij het ,'tnthlnord had ge 11 oor cl, Z 0 koe h t z i.:i n \'1' Cl uwe en s een:2 eer d u :t' e par elk e t. t. in g eli gaf IJ ij 1Ii et een 0 p cl r ach tee n u i tg e j:, rei d st. u 1::. 0 ver par els i]i 'L i f e ' Lip te nelllp.rJ. Bij een \loet.b::.tlweJstrijd in Italit? h'srd hij verrast door lJ~;t enorme enthousiaf;me Ob' de tribunes,'How many of t.hem are cc:mnlunists ,-.~ infol'Hleerde Luc:e bij de \'erbi.jst.el'de COJ~- respt:JJEl el] t . Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars 0 VKTV 0 Au Courant 0 december 1992 0 jaargang 6 nr. 4 0 Tijdens en na de Tweede Wereldoorlog weerspiegelde 'Life' het wereldbeeld van Luce. De Verenigde Staten als wereldmacht, het land van de mooiste droom op aarde, verantwoordelijk voor de wereldvrede en voor de strijd tegen vijand nummer 1, het commu nisme. Het feit dat Stalin op de cover werd afgebeeld, en het Russische volk als bondgenoot werd gepresenteerd (1943), kon niet verhullen dat Luce een diepe haat koesterde voor het 'Rode Gevaar'. In de behandeling van China, ZlJn tweede vaderland, vertroebelde dit vooroordeel zijn realiteitszin. China was Tsiang Kai-Shek, de 'Generalissimo', die Luce beschouwde als het symbool van fatsoen, orde en rechtvaardigheid. Dat Tsiang wel eens een klassieke warlord kon zijn, die meer interesse had voor macht en aanzien dan voor het Chinese volk, kwam niet in hem op. De invloed van deze ideeen op Amerikaanse beleidmakers, die Tsiang tot in de jaren zeventig als enige vertegenwoordiger van China bleven zien, kan nauwelijks worden overschat. De jaren vijftig was een bloeiperiode voor 'Life' en Harry Luce. Zijn persoonlijke keuze Dwight 'Ike' Eisenhower zat in het Witte Huis, de wereld was overzichtelijk verdeeld in goed en kwaad, en miljoenen Amerikanen lazen 'Time' en vergaapten zich aan de fascinerende foto's in 'Life'. Begin jaren zestig kondigde Luce aan 21Jn bladen te willen overdragen aan een nieuwe generatie. De zoon van zijn leeftijdgenoot Joseph Kennedy, een man die hij tegelijk bewonderde (geld en macht) en verafschuwde (geen principes), was president. 'Life' verzekerde zich nog maar eens van een recordoplage door na de moord op JFK de film van Zapru der, waarop het drama gedetailleerd te zien was, voor een miljoen dollar te kopen. Geschokt keken de Amerikanen naar de inslag van de kogels en naar exclusieve foto's van de 'dader', Lee Harvey Oswald. Toch zou het afscheid van Luce anders uitpakken dan hij zelf dacht. Een groep jonge correspondenten zette zich af tegen de starre ideeen van Mr. Luee, en steeds vaker werd de Boss onaan genaam verrast door de inhoud van de artikelen. Hij had echter geen zin meer voortdurend redaotioneel in te grijpen. Zijn teleurstelling werd ook veroorzaakt door het teruglopen van het aant.al lezers, en dus van de inkomsten uit 8_dvertent.ies. 'Life werd langzaam verniet.igd door de opkomst van de TV-reolame, die meer mogelijkheden bood en een groter publiek bereikte. Harry Luee was een eenzame man, die het. cont.o.ct. met de wereld had verloren, toen hij in 1966 stierf. Zijn grootste succes zou hem niet lang overleven. 'Life" werd st.eeds dunner, de aanhang steeds kleiner, hoewel het tijdschrift journalistiek gezien beter werd. De verslaggeving rond de oorlog in Vietnam zou een laatste 'hoogtepunt' vormen. De editie van 27 juni 1969 maakte diepe indruk op het Amerikaanse publiek. Zonder enige t.ekst en uitleg drukte 'Life' de pasfoto's van 242 gesneu velde Amerikaanse soldaten af. Het t.ragische resultaat van 1 'gewone' week vechten in Vietnam. Luee zou dit ongetwijfeld hebben verworpen als 'Red Propaganda', maar hij was er niet meer om in te grijpen. Drie jaar later verscheen de laatste 'Life', de strijd met de TV was definitief verloren. Klaas Kornaat IN DE VOLG-ENDE '!~u COU RANT ' - 'DE FOTOGRAFEN VllN-LI FE' , Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars 0 VKTV 0 C) - Fond du Lac Ludtngton Big Aapid:s Beaver Dam •Hount Ploasant• • ~ortage • Greenville r Flint () Ow.o:s:so .a. Ion1a• .- r , < , I Lan:sing• • EastLansing Pontiac Grand Rapids "11 • r ~).). o I'" Mol:lne .s ._~ o I Rock Is land Iy ), Galesburg , Monmouth.. PoOr.1il Auburn War:S8W • I ...... , I -' Macomb • Oolumbia Oi ty ..Pakin ft a 'I • Canton Rochaster I ••Fort ;yne Rensselaar ., ILLINOISe. Huntlngton Decatur • Lineol" Olinton Ohampaig" ~ Beard~OW" peru • ., ••• QuincY • 11 Wabash Bluffton a \. Spring field , Jaoksonville.. o Marion portl!nd • I • Har!ord •• '-\ Elwood Oi ty H , Alton Litchfield. o ,,~ Edwardsville contralia II • Flora 4' .. Hount.. Vernon I Bollovillo ft •Hartinsvilla Cl Braz.l.l '-e Franklin .Spencer Ct Graen:sburg •, • Columbus • i"-..., Madison \ Seymour • ~-,- o X A N A I JOffir:sonvillO...... Juspor• New Aibany.,~ DE DAGBLADPERS VAN ILLINOIS, Daily Eastern News (E.IL Univ) Charleston IL 8.400 Daily Egyptian (S.IL Univ) Carbondale IL 27.000 INDIANA, MICHIGAN EN WISCONSIN The Daily Gazette a 0 Sterling IL 14.000 1854 Abendpost f Sonntagpost (Duits) Chicago IL 1889 Daily HeraId 0 0 Chicago IL 110.000 1872 (thans 3xpw) Daily Illini (Univ of IL) Champaign IL 12.000 Albion Evening Recorder 0 0 Albion MI 3.500 1904 Daily Jefferson County Union a 0 Ft Atkinson WI 8.200 1870 The Alpena News a 0 Alpena MI 12.700 1899 The Daily Journal aSMo Kankakee IL 31.300 1853 Alton Telegraph a 0 Alton IL 37.200 1836 Daily Journal aH No Franklin IN 14.700 1963 Anderson HeraId Bulletin ANo Anderson IN 33.000 1987 The Daily Journal aCO. Wheaton IL 7.900 1933 (recente fusie tussen A.Herald, 1868 en A.Bulletin, 1885) The Daily Leader a 0 Pontiac IL 8.900 1880 The Ann Arbor News aNEo Ann Arbor MI 48.800 1835 Daily Ledger aWIo Canton IL 7.800 1849 Antigo Daily Journal a 0 Antigo WI 6.800 1903 The Daily Mining Gazette aTHo Houghton MI 12.200 1898 The Argus aSMo Rock Island IL 18.300 1851 The Daily News a 0 Greenville MI 8.300 1856 The Argus-Press a 0 Owosso MI 13.700 1854 The Daily News aTHo Iron Mountain MI 10.500 1921 Badger-Herald (Univ.of Wisc.) Madison WI 20.000 Daily News a 0 Ludington MI 8.300 1883 Banner-Graphic a 0 GreencastIe IN 6.000 1969 Daily News (BalI State Univ.) Muncie IN 14.000 Battle Cr eek Enquirer aGAo Battle Cr eek MI 30.100 1900 The Daily News aSLo Rhinelander WI 7.200 1882 The Bay City Times aNBo Bay City MI 40.000 1873 Daily Northwestern (NW Univ) Evanston IL 8.500 The Beacon-News aCOr Aurora IL 40.400 1846 The Daily Press oMMo Ashland WI 8.300 1888 The Belleville News-Democrat 0 0 Belleville IL 40.300 1858 The Daily Press aTHo Escanaba MI 10.600 1909 Beloit Daily News a r Beloit WI 16.300 1848 Daily Racing Form (hipp.sport) Chicago IL 18.600 1894 Belvidere Daily Republican a r Belvidere IL 4.600 1892 The Daily Record a 0 Lawrenceville IL 4.600 1847 The Brazil Times aNXr Brazil IN 6.000 1888 The Daily Register a 0 Harrisburg IL 7.200 1915 Cadillac News 0 0 Cadillac MI 8.300 1872 Daily Reporter (jurid.) Milwaukee WI 2.100 1897 Cairo Evening Citizen (opgeheven) Cairo IL 4.800 1859 Daily Republican-Register a 0 Mount Carmel IL 4.900 1839 The Call-Leader aRBo Elwood IN 4.400 1890 The Daily Reporter aHNr Greenfield IN 6.400 1908 Calumet Times oHP Calumet IL ..... #1990 Daily Reporter a r Martinsville IN 7.600 1889 The Capital Times aLEo Madison WI 29.200 1917 Daily Review Atlas aWIo Monmouth IL 4.800 1924 Centralia Sentinal a 0 Centralia IL 17.100 1863 The Daily Star aDAo Niles MI 5.100 1886 Champaign-Urbana News-Gazette a 0 Champaign IL 45.100 1852 Daily Student (Indiana Univ.) Bloomington IN 10.500 Cheboygan Daily Tribune 0 Cheboygan MI 4.600 1875 The Daily Telegram aTHo Adrian MI 17.200 1892 Chesterton Tribune a r Chesterton IN 4.400 1884 The Daily Times aSMr Ottawa IL 13.200 1844 Chicago Daily Law Bulletin (jur.) Chicago IL 5.700 1854 The Daily Tribune aINo Royal Dak MI 39.900 1902 Chicago Defender (zwarte gem.)o 0 Chicago IL 30.800 1956 Daily Tribune a 0 Wisconsin Rapids WI 13.000 1914 Chicago Tribune 0 0 Chicago IL 762.800 1847 Daily Union a 0 Shelbyville IL 4.500 1864 Chippewa Herald-Telegram aLAo Chippewa Falls WI 9.200 1867 Daily Vidette (IL State Univ) Normal IL 16.000 Chronicle-Tribune 'oGAo Marion IN 21.600 1930 Decatur Daily Democrat a d Decatur IN 5.700 1857 Clinton Daily Journal a 0 Clinton IL 3.700 1904 Detroit Free Press oKRo Detroit MI 598.000 1831 Coldwater Daily Reporter a 0 Coldwater MI 7.300 1895 The Detroit Legal News Detroit MI 2.100 1895 Coles County Daily Times- oHPo Charleston IL 7.300 1840 The Detroit News d Detroit MI 447.000 1873 Courier Dixon Telegraph aSWc Dixon IL 11.000 1851 The Commercial-News aGA. Danville IL 26.700 1866 Dodge Construction News (bouw) Chicago IL 2.000 1946 The Commercial Review arPortland IN 5.900 1871 Dowagiac News oDAo Dowagiac MI 3.300 1897 Connersville News-Examiner a r C'ville IN 8.400 1887 Draugas (Litouws) Chicago IL 8.000 The Courier-Times aNXo New CastIe IN 13.800 1841 Du Ouoin Evening Call a 0 Du Ouoin IL 5.000 1895 The Daily American a 0 W.Frankfort IL 4.500 1916 EdwardsvilleIntelligencer aHEo Edwardsville IL 6.900 1862 The Daily Calumet (opgeheven) Chicago IL 1881 Effingham Daily News a 0 Effingham IL 13.400 1899 (recentelijk opgegaan in The Southtown Economist) Eldorado Daily Journal a Eldorado IL 2.200 1911 Daily Cardinal (Univ.of Wisconsin) Madison WI 10.000 The Elkhart Truth a 0 Elkhart IN 28.900 1889 The Daily Chronicle aSLo De Kalb IL 11.900 1879 El Manana Daily News (Spaans) Chicago IL 45.000 Daily Citizen a 0 Beaver Dam WI 9.800 1911 The Evansville Courier oSHo Evansville IN 64.300 1845 The Daily Clay County a 0 Flora IL 4.100 1886 The Evansville Press aSH. Evansville IN 40.400 1906 Advocate-Press The Evening News a d Jeffersonville IN 16.900 1872 The Daily Clintonian a r Clinton IN 5.500 1912 The Evening News a 0 Sault Ste.Marie MI 8.000 1879 Daily Courier-News aCOo Elgin IL 33.600 1874 The Evening Star aWTo Auburn IN 6.900 1870 The Daily Dispatch aSMo Moline IL 33.400 1878 The Evening Telegram aMMo Superior WI 13.400 1890 The Evening World a d Bloomfield IN 3.600 1930 The Flint Journal aNEo Flint MI 108.300 1876 Marquette Tribune (Marquette Univ.) Milwaukee WI 7.500 Marshall Evening Chronicle Fond du Lac Reporter aTHo Fond du Lac WI 20.000 1866 ooMarshall MI 2.400 1879 Freeport Journal-Standard aHPo Freeport IL 17.700 1847 Marshfield News-Herald a 0 Marshfield WI 15.400 1927 The Goshen News arGoshen IN 14.200 1837 Mattoon Journal-Gazette oHPo Mattoon IL 12.700 1905 Menominee Herald Leader aGZo Menominee MI 4.800 Grand Haven Tribune a 0 Grand Haven MI 10.100 1885 1867 Michigan Daily (Univ. of The Grand Rapids Press aNBo Grand Rapids MI 135.800 1892 Michigan) Ann Arbor MI 10.000 Midland Daily News The Green Bay News-Chronicle o o Green Bay WI 12.500 1972 aHEo Midland MI 17.800 1858 The Milwaukee Journal Green Bay Press-Gazette aGAo Green Bay WI 55.700 1915 aMJo Milwaukee WI 241.000 1882 Milwaukee Sentinel Greensburg Daily News aWOr Greensburg IN 6.500 1894 oMJo Milwaukee WI 166.000 1837 The Mining Journal The Herald a d Jasper IN 12.300 1895 aTHo Marquette MI 17.700 1846 The Monroe Evening News Herald aSWr Morris IL 7.500 1878 a 0 Monroe MI 26.700 1825 Monroe Evening Times a r Monroe WI 7.700 1898 Herald Journal aHNo Monticello IN 5.500 1862 Morning Sun Herald-News aCOr Joliet IL 47.000 1839 o 0 Mount Pleasant MI 11.400 1864 The Muncie Evening Press aC No Muncie IN 15.400 1905 The Herald-Palladium a 0 Benton Harbor MI 36.700 1865 The Muncie Star oCNo Muncie IN 29.800 1899 Herald and Review oLEo Oecatur IL 47.400 1878 The Muskegon Chronicle aNBo Muskegon MI 46.600 1857 Herald-Times (v/h H-Teleph.)aSZo Bloomington IN 27.600 1877 Naujienos (Litouws) Herald-Times-Reporter aTHo Manitowoc WI 16.500 1872 o Chicago IL 18.000 News The Hillsdale Daily News aSTo Hillsdale MI 8.500 1845 a Benton IL 6.800 1926 News-Banner a 0 Bluffton IN 5.500 The Holland Sentinel aSTo Holland MI 19.200 1894 1892 The News-Dispatch aNXd Michigan City IN 17.100 1938 Huntington Herald-Press ### a 0 Huntington IN 8.800 1848 The News-Gazette aoWinchester IN 5.200 1858 ### N.B.: eigenaar van déze krant is de Vice President News-Herald a d Litchfield IL 5.800 van de Ver.Staten, senator Dan Quayle van Indiana. 1856 The News-Sentinel aKRo Fort Wayne IN 59.200 1918 The Huron Daily Tribune aHEo Bad Axe MI 9.000 1955 The News-Sun aWTo Kendallville IN 6.400 1911 Illinoian-Star Daily a 0 Beardstown IL 2.100 1888 The News-Sun aCOo Waukegan IL 41.200 1897 Indianapolis Commercial (écon.) I'polis IN 900 1895 News-Times a 0 Hartford City IN 2.900 1892 The Indianapolis News aCNo I'polis IN 99.000 1869 News-Tribune a La Salle IL 20.100 1889 The Indianapolis Star oCNo I'polis IN 229.200 1903 Noblesville Daily Ledger a r Noblesville IN 8.900 1888 Indiana Statesman (IN State Univ.) Terre Haute IN 8.000 ... Northern Star (N. IL·Univ.) De Kalb IL 17.500 The Ironwood Daily Giobe aGZo Ironwood MI 8.600 1919 The Northwest Herald oSWo Crystal Lake IL 33.000 1856 Iroquois County's Times- aNXo Watseka IL 3.500 1870 The Oakland Press a 0 Pontiac MI 71.900 1843 Republic (tot voor kort genaamd: Daily Times-Republic) Observer (Univ. of Notre Dame} Notre Dame IN 12.000 Jackson Citizen Patriot aNBo Jackson MI 38.000 1837 Olney Daily Mail aWOo Olney IL 6.400 1898 Jacksonville Journal-Courier oTHo J'ville IL 15.200 1831 Oshkosh Northwestern a r Oshkosh WI 27.000 1868 The Janesville Gazette aGZo Janesville WI 31.300 1845 Palladium-Item aGA. Richmond IN 22.400 1831 Journal and Courier oGAo Lafayette IN 36.400 1829 The Pantagraph oCPo Bloomington IL 1837 The Journal-Gazette oKRo Fort Wayne IN 60.000 1863 The Paris Daily Beacon-News a 0 Paris IL 7.000 1848 Journal-Review aFNo Crawfordsville IN 10.700 1841 Paxton Daily Record a 0 Paxton IL 1.400 1865 Journal-Star d 0 Peoria IL 100.600 1855 Pekin Daily Times aHPo Pekin IL 17.100 1881 Kalamazoo Gazette aNBo Kalamazoo MI 63.100 1833 The Peru Daily Tribune aNXo Peru IN 9.100 1921 Kane County Chronicle oSW Geneva IL 15.000 1991 Petoskey News-Review a 0 Petoskey MI 11.400 1875 Kenosha News 0 0 Kenosha WI 30.000 1894 Pharos-Tribune aHPr Logansport IN 15.800 1844 Knox County Daily News 0 r Bicknell IN 2.200 1878 The Pilot-News a r Plymouth IN 8.900 1851 The Kokomo Tribune aTHr Kokomo IN 27.500 1850 The Pion eer o 0 Big Rapids MI 5.100 1862 La Crosse Tribune oLE. La Crosse WI 34.900 1904 Polish Daily Zgoda (Pools) Chicago IL 16.800 Lansing State Journal oGA. Lansing MI 67.500 1855 The Post-Crescent a 0 Appleton WI 51.800 1853 La Porte Herald-Argus aSMo La Porte IN 13.800 1880 The Post & Mail a 0 Columbia City IN 4.700 1853 Leader Telegram a 0 Eau Claire WI 35.300 1881 Post-Tribune aKRo Gary IN 73.100 1909 Lincoln Courier a 0 Lincoln IL 6.800 1856 Princeton Daily Clarion o r Princeton IN 6.400 1846 Linton Daily Citizen a d Linton IN 6.700 1900 Purdue Exponent (Purdue Univ.) W.Lafayette IN 20.000 The Macomb Daily a 0 Mount Clemens MI 50.700 1860 The Quincy Herald-Whig a 0 Quincy IL 28.900 1835 The Macomb Daily Journal a 0 Macomb IL 8.000 1855 The Racine Journal Times aLE. Racine WI 36.000 1856 The Madison Courier a r Madison IN 10.000 1837 The Register-Mail a 0 Galesburg IL 20.400 1879 Manistee News-Advocate a 0 Manistee MI 5.800 1894 Register-News aTHo Mount Vernon IL 11.300 1870 Marinette Eagle-Star aGZo Marinette WI 9.600 1871 The Reporter a 0 Lebanon IN 6.800 1891 The Marion Daily Republican a Marion IL 5.000 1913 The Republic aHNr Columbus IN 22.600 1872 Republican a r Rensselaer IN 3.100 1897 commerciële groepen: Robinson Daily News a Robinson IL 7.500 1919 AN Anderson Newspapers, Anderson IN The Rochester Sentinel a 0 Rochester IN 4.700 1858 CN Central Newspapers Inc., Indianapolis IN Rockford Register Star oGAo Rockford IL 71.800 CO Copley Press Inc., Minneapolis MN Rushville Daily Republican aWOr Rushville IN 4.000 1840 DA Daughtry Newspapers Inc., Galveston TX Saginaw News aNEo Saginaw MI 56.700 1859 DO Donrey Media Group, Fort Smith AZ Sentinel-Standard o 0 Ionia MI 4.800 1866 FN Fr.eedom Newspapers Inc., Santa Ana CA Seymour Daily Tribune aFNo Seymour IN 9.700 1879 GA Gannett Newspapers Group, Rochester NY Shawano Evening Leader aLAo Shawano WI 7.600 1859 GZ Gazette Newspapers, Janesville WI The Sheboygan Press a d Sheboygan WI 30.000 1907 HE Hearst Newspapers Group, New Vork NY The Shelbyville News a 0 Shelbyville IN 11.100 1947 HH Harte-Hanks Communications Inc., San Antonio TX South Bend Tribune aSZo South Bend IN 98.800 1872 HN Home News Enterprises, Columbus IN South Central Wisconsin News oLAo Baraboo WI 5.200 1855 HP Howard Publications Corp., Oceanside CA (Baraboo News-Republic) IN Ingersoll Publications Co., Lenexa KS South Central Wisconsin News oLAo Portage WI 7.100 1886 KR Knight-Ridder Newspapers Inc., Miami FL (Daily Register) LA Lavine Newspapers Group, Chippewa Falls WI The South End (Wayne State Univ.) Detroit MI 10.000 LE Lee Newspapers, Devonport IA Southern Illinoisan oLEo Carbondale IL 29.200 1947 MJ The Journal Co., Milwaukee WI South Haven Daily Tribune 0 0 South Haven MI 2.600 1899 MM Morgan Murphy Newspapers Group, Superior WI Southtown Economist a 0 Chicago IL 16.000 1978 NB & NE = Newhouse cq Newhouse-Booth Newspapers, New Vork NY Spencer Evening World a d Spencer IN 3.700 1927 NX Nixon Newspapers, Peru IN Star-Courier aLEo Kewanee IL 8.800 1893 OT Ottaway Newspapers Inc., Campbell Hall NY The State Journal-Register oCOo Spring field IL 63.300 1831 RB Ray Barnes Newspaper"s Inc., Pratt KS State News (Mich. State Univ) East Lansing MI 38.000 SH Scripps Howard Newspapers Group, Cincinnati OH Stevens Point Journal a 0 Stevens Pt WI 13.800 1873 SL Scripps League Newspapers Inc., Charlottesville VA Streator Times-Press aSMo Streator IL 9.900 1873 SM Small Newspapers, Kartkakee IL Sturgis Journal aGAo Sturgis MI 9.000 1859 ST Stauffer Communications Inc., Topeka KS Sullivan Daily Times a d Sullivan IN 4.700 1905 SW B.F.Shaw Newspapers, Dixon IL Sun-Times 0 c Chicago IL 531.000 1948 SZ Schurz Commonications Inc., South Bend IN The Taylorville Daily a 0 Taylorville IL 7.700 1894 TH Thomson Newspapérs Inc., Des Plaines IL (eigendom van Breeze-Courier Thomson Newspapers Ltd., Toronto, Ont., Canada) Three Rivers Commercial-News a 0 Three Rivers MI 4.300 1895 WI Winsor Newspapers Group, Boulder CO Times a 0 Carmi IL 3.500 1950 WO Worreil Newspapers Inc., Charlottesville VA The Times aNXo Frankfort IN 7.700 1885 WT Witwer Newspapers, Kendallville IN The Times aHPo Munster IN 67.000 1906 ########################################################### The Times Heraid aGAo Port Huron MI 27.500 1910 bron: Editor & Publisher Yearbook 1986, aangevuld en The Times-Mail ·aSZo Bedford IN 14.800 1942 gecorrigeerd door A.Tigay, Montclair NJ. Times-Union a r Warsaw IN 12.500 1854 Tipton County Tribune aRBo Elwood IN 3.200 1895 ··'r"-- ...... ~ ... Traverse City Record-Eagle aOTo Trav. City MI 25.600 1897 ••• -_.,._._- •••.• -_. "j- -'- .--- ...... -- Tribune aTHo New Albany IN 10.400 1888 :,;::... :!'-:... :"':-:-' The Tribune-Star oINo Terre Haute IN 37.000 1983 TRAMGAZET The Vidette-Messenger aTHr Valparaiso IN 13.700 1927 Vincennes Sun-Commercial aCNd Vincennes IN 15.000 1804 ., ...... , ...... - Miva is legen de Tram .. - .... ··._·-1. _, ..... _ .... _,_ ... _.-_...... ~-- Wabash Plain Dealer aNXo Wabash IN 7.200 1859 ...... ---"...... -...... '-'-....-.-._, ...... _.. ~.,... .,- ,..... wil lijn legen de metro ...... _... _--...... -...... - ...... _-.... - The Washington Times-Herald aDOo Washington IN 10.700 1867 _ _. ..-._ _... _.-._ -..... _ .... _...... - _- ... --..-- .. -.~ ~~ ::·~~·~..:r:; .. !.:."':::: ::!:.~::':!!"" .::~...!!:-.;. .. - Watertown Daily Times a 0 Watertown WI 10.000 1895 ·;;~=:::·~·:.~I-·- Waukesha Freeman aTHo Waukesha WI 22.600 1859 ...... _-"""'. ...... ,_.... ( ...... - The Wausau Daily Heraid aGAo Wausau WI 24.900 1907 .--~--- .. -- _-_ _ ...... _ -"-'"''"' 0._-' .. _"P_'-...... ~_._ .. _. ·_··_· ..·1 ,... - -- - .. ---~------...... -_...... _.. _- ... _... -...... --.-..,..... The West Bend Daily News aTH West Bend WI 10.000 1855 ::"::-"::::':::' ..-,,::.-::,:._::,,:::-- --- ... _----,...... --- - ..J .... -_-_••••••• .,...._ ..... ~ .. ._...... - ..... -._-__...... _._-_.- ...... - Wisconsin State Journal oLEo Madison WI 77.400 1839 S=-i7~-=-r.-______· ----~ .. _-- Ypsilanti Press aHHo Ypsilanti MI 15.500 1904 -~ .. -""'-- --~.!'~.1.0- ...... -.-.- ~-==:-...:":=- ########################################################### .. --.-,..- ...... -.'. -----.-- wcdam9$ ::::.:':::-_'::':,;-:.!:''::-.:'::: In bezit van eigen wc·s. a avondkrant I 0 = ochtendkrant I d = de hele dag; 1"'-r-' ___ ....0-. _ -'1-"~--~"''''''-'' o onafhankelijk I c = conservatief I d = democratisch I le'-3IA6.66 :;::~;:-==:::;:::.~.::::::::: ...... _-~ r republikeins _po--.-"--- _ .... --,._ ..... ,._, .... -----.-----_.. _-- ... l h1Cni/.!,lwid _...... - .. _- ...... ~------__ -.- ----'- ...... ~1 (VA -flll11l~I ...!':llIlIr -----~ ~~_-- .. ---.-- duurl \'nllrl '---_.. _----_.... _- .. ------..... _---_. Curiositeit: een anti-metrokrant uit Antwerpen (1975). KRANTENCURIOSA uit de verzameling van A", 1BIJ: Louis Nierynck (deel 12) AI\ ISTI\ltJ)i\~ISCllg Over een walviskrant, een ketelkrant, een gevangeniskrant en een onbekende Utopi aansche Courant. De walvisvaart is altijd al een interessant onderwerp geweestjer is veel over geschreven. Gravures uit vorige eeuwn, posters van verkoop van walvissen, bewerkte hoorns door walvisvaarders en meer van die stukken brengen tegenwoordig grote bedragen op wanneer zé worden geveild! In mijn collectie bevindt zich uit 1873 de "WHALEMAN'S SHIPPING LIST, AND MERCHANTS' TRANSCRIPT" eertijds uitgegeven in het NEWS is heel bijzonder. Het is een aan Amerikaanse New Bedford, vanwaar veel boord gestencild nummer (vol VII no.10) 'whalers' vertrokken. 'somewhere on the Pacific'en gedateerd 31 De inhoud gaat niet geheel augustus 1943. Het schip werd in die tijd over de walvisvaartjer is meer algemeen gebruikt als troepentransportschip. nieuws voor de schepelingen. Korte berich Op de voorpagina een keurig in sten ten en advertenties betreffen echter wel de cil aangebracht portret van koningin Wil professie, zoals "list of whalers in port", helmina t.g.v. haar verjaardag. "whalers to arrive", "whaleman's goods" en natuurlijk heel belangrijk:grote lijsten '--:, ~ '\ .. < I 7 / / / met detatls van vangsten. Zo'n krant is "'"", ' '1~ In 111 pJjrn n1}~ M"I ~~/~ een curiosum zonder meer! ~~~[~.\ I' I' 1 \,~ -~I\)\\" \',5'1;',~.I"\1 , , '? I ~ .' l1lrl11~' )/5/ I --...... 'I " ; ",-", '" '.. ;.,; 'A ~ Niet, zoals vermeld in de "Kroniek van Nederland", de Opregte Haarlem sche Courant"van 18 nov.1813 was de eerste krant die opnieuw verscheen na de jaren lange Napoleontische censuur, maar de "AMSTERDAMSCHE COURANT" nr.1 van een dag eerder, op 17 november dus, getuige het exem plaar dat i~ zopas voor mijn verzameling ______' ______.,-- ______"-1 heb verworven. In de kop van deze door de Stads-Drukkerij uitgegeven krant is het Amsterdamse shild afgedrukt met neerhangende /1 tak en het woord Amsterdam onderaan. Het Van de "UTOPlAANSCHE COURANT ver- ziet er een beetje kaal uit zonder een schenen in het begin van de 1ge eeuw 12 kroontje, erboven. In totaal verschenen 39 nummers (en enkele varianten). Nrs. 1 - 6 nummers ~n deze vorm. Het blad werd voort hebben een ander vignet in de kop dan de ge~et als "Departementaal da.gblad van de nrs. 7 - 12. Ik schreef over dit blad in Zu~derzee en Amsterdamsche Courant" op deel 4 van deze reeks. In alle tot nu toe 1 januari 1814. geraadpleegde literatuur over de persge schiedenis worden deze aantallen bevestigd. In mijn verzameling bevinden Niet lang geleden echter kon ik via een zich vele scheepskranten, maar THE NOORDAM veiling een nr. 13 aanschaffenIDit nummer heeft geen vignet in de kop. De krant is buitenland. De curiositeit is, dat geen nergens bekend en dus weer een curiositeit enkele med'ewerker met naam wordt genoemd. zonder weerga in mijn verzamelingl Editor in Chief no. 20667. Associate Editor Voor eventuele informatie over no. 20974, Contributing Editor no. 21080. dit nummer houd ik me ten zeerste aanbe Zelfs de uitslag van een sportevenement volen. Het was in elk geval ook uitgegeven bestaat uit een zeer grote rij nummersl door J.B.D.Wibmer te Amsterdam (op den Heiligeweg no. 38). TH.E SUMMARY", :C 11' 0 L L A ti H, H. D. >rirl~) ehl dit juhllrd mi41~el \tu oru in het t \e 'lürtn) el! rltf vtfc'\,IC'rÎn(l urfl'fj 'f,\O u1.en Cdu , . "'AManII, ?' t'a~ I\IIUOt:X, H. ~1. Mijrt ecnt 1,«tr'l'Ir 'en rreTr.'f\'d: \\'.t meI) .lil) t.1!:tJeJl 11I0eti "'0 U. n. dille gC'lon,II,c1n (l"l'lIleltn. Hl'wfj"JtJez.dTI' liet tt uil lU K. K. K. ~J. ~l.? Op nd~e Hna de. ct,oelen, , 1Hd~ tn Lloc,l. lIel btU'rÎllnelje, tI'-l 11. D. ro~m toor ,nttlû l.ijn C'e\,.e~t: de Gtnnl.K..Ul.~elitt Imtrt oorded I II. D •• ltdht~,itll hnorr,' (r:n tlCI1 I JnllHuij ttn nÎl:"u\ten .'d.t deu ti lelltrl t.in5peddeo np .1 .. 1:1 purden 'ÓOr ,toondll)(li hlJr.1 \.11 IJ, 0,) hl~~kl IJ. U,I,e:od"'/nJ Inel i 'tijhlilJ' /Uur de AreLiuriu, dra HijLt.i, ('I'.n ,,,,u gele. Il. n, Iduif .•Ie Irten lnn nÎd! Ou"e lio\'dinnen I,u~h: heb r;tJr. u.Jll'l'eultr~l, d.t 11: D. Itleur te' çcmte,~ nu I : ~\ltl .:a":L~: ~oP~~Lalj~.. e;~:~:!., ::fll.:;tC~oo:'\':..~·;1 t~ .ttn tntn8~" n·n .r.nr; .h ollç'tbeTeld hroou .er. rnt>es( ; " .... "DO ,IU;oIU SCHE STOOM POST" uit Grand Rapids,Michigan~ t". An,w... _. ft' ", I!~',;,.,~, _ r'" ...... P.n- , , ...... ,-. .. .. _.. - ._ ...... '- _ .. !::!~..!:. .. ... ' .~,~,.. ! •• ', PAnllSSANl tI. OIMANeHE, ' i':"'~.I,."'7'_~.!..n17J.rl~~:':'J~."', t,;s.. !:t.·;:';..!:~ ~':!""'..:::: ~.:~"' ... \!...·C____ .,- JA MIJr~'i'C. 'JI:;''i:';':-''~~G:'~3~ ":r:,~':l~'.-:::;7::-~ ..!: .,::,~~.:-::;,::",!:::'~ --:':,~;:'':'',~: ~~t~~~~ ~l~l~i~~;~ t,~~~ÜfK~~~ (wordt vervolgd) THE SUMMARY is een gevangeniskrant. Mijn exemplaar dateert van 23 maart 1912. The Summary werd wekelijks gepubliceerd "by and for the inmates of the New York S.Re formatory Elmira". Het blad heeft naast lokaal nieuws ook berichten uit binnen- en Au Courant 0 december 1992 0 jaargang 6 nr. 4 0 HOYERSWERDAER Een dwerg trotseert "Koalition der Vermmft" ~:t, in Hoyers'werda zerbrochen Zwei Mutige !oschtef. t:euar de grote titels \ ..... ".l~!~.t(.f.j~u.t- •. A,: .. P.'f"I'I. _C)jl~ !' .. :at ~ ".r.II:M:.InJ.\ll!liliTll~""U\,I I.l,~ !!_'~NI 11.. o.-r. w~.. t.~:~. ,,",~o(t>\ .t<~ ~ ~N<~ .~_ .....-.I'I' ~"'n.~~~ t,,, ~H.~i ..... ".' 11..: .....:...,1<1'11: .. ~C't! d.trvl • .:.:1 ....x : LATE. WAR ( ·SA."'I\'I'O'(;'~J'l1tilJlV(·TONIC rt'.iop . NEWS ~",ry d,..,. DoD', ~'1' P 'lI~Ic,.Cb'.t.<>d'O"""NI4',h2I~ .- b".,J,,"~lI".""" 11\ r'''' FIELD.MARSHAL YON PAU\-US, Commandcr·in·Chicf of the Germtln Sixth Army and Fourth Tank Army At , Sll!ilingrl~d, wa. caplured ye'lerday a (ow houn aft cr 110 had been promoted 10 the highed flink by .pecla.1 proclama. tion made in an announ,cement from Hitier'. headquarteu. llt Wl.S sdzcO.· • Ms sbrr wh en . slormc:d lt 111 .1dltion 10 the Sixt" Almy, the fourlh Pln~er AImy hu ~n tTlppe:d- Gne~ma~~5~~rt~e lu~~~~ hn itneuh h.v, Ot," uptuHd. BoOI)' I.ken belWeeTl Janu. ary 10 .ncl;JO Indlldu 14t lirnall, l.~n \~nlt1, .nd 6.~2J RIllU .• THE fULl STORY II ~f~'I~~111~!~:Jnj~I\lII~li DE TWEEDE WERELDOORLOG IN TEKST EN FRONTPAGINA'S EERSTE KWARTAAL 1943: HET KEERPUNT VOORBIJ Duitsers, Italianen en Japanners '~verspoelde een stakingsgolf het hebbers' was aanwezig, onder wie begonnen in het eerste kwartaal .industriële hart van het land: Eisenhower en Alexander. Doel van van 1943 duidelijk te voelen dat Turijn, Milaan en andere steden in de conferentie was het vaststellen het toch niet helemaal goed zat het noorden. Een ongehoord ver van prioriteiten. aan hun diverse fronten. Op 31 schijnsel in een As-land. De januari gaf Paulus zich over aan ondergronds opererende communisten NOORD-AFRIKA de Russen, na op het laatst nog bewezen dat ze aan kracht wonnen, De overwinning in Noord-Afrika 34.000 gewonden en 7000 militaire maar ook afvallige fascisten deden stond voor de deur. Er zou nog een specialisten door de lucht te eraan mee. paar maand hard gevochten moeten hebben geëvacueerd. Zij waren de worden in Tunesië, o.a. rondom de gelukkigen; de anderen, Paulus TWEESPRONG GUADALCANAL Mareth-Linie en de bergpas van zelf incluis, verdwenen in de De Japanners tenslotte zagen zich Kasserine, maar de Britten, en de Russische krijgsgevangenenkampen. genoodzaakt Guadalcanal, waar Amerikanen en Fransen (waaronder Velen om nooit meer terug te keren maandenlang meedogenloos om was Leclerc's colonne die vanuit Chad in hun vaderland. Aan het thuis- gestreden, te ontruimen. Ook de de Sahara was overgestoken) waren front riep Goebbels in een massa- noordkust van Australisch Nieuw nu duidelijk te sterk voor de in bijeenkomst in het Berlijnse Guinea werd opgegeven. In een het nauw gedreven Rommel en zijn Sportpaleis op tot de Totale nadien buitgemaakt Japans rapport opvolger in het laatste uur, Von Oorlog, in een poging de Endsieg wordt gesteld dat het succesvol- Arnim. Het was dus tijd om te alsnog veilig te stellen. Op 22 afronden van de strijd om Guadal- bepalen wat er daarna zou moeten februari werden Hans en Sophie canal de tweesprong vormde op de gebeuren. Scholl en Christoph Probst, die weg die leidde naar een Japanse onder de schuilnaam 'Weisse Rose' dan wel een Gealliëerde eindover anti-nazi pamfletten verspreidden winning. in München, terechtgesteld. Op 13 EN DAN? maart ontsnapte Hitier aan een CASABLANCA De Amerikanen wilden niets liever, aanslag toen hij per vliegtuig op Van groot politiek belang was de en eigenlijk ook niets anders, dan weg was van Smolensk naar Rasten eerste Gea~liëerde topconferentie, een enorme strijdmacht opbouwen in burg. zonder SovJet-deelname weliswaar Engeland en daarmee het Kanaal maar in aanwezigheid van zowel De oversteken. De Britten (lees: MUSSOLINI IN HET NAUW Gaulle als zijn tegenspeler Churchill) wezen dat niet af, maar De Italianen waren al hun koloniën Giraud, op bevrijd grondgebied. zagen in dit stadium meer in een in Afrika kwijt, de Gealliëerden Casablanca was dan wel niet door operatie in Zuid-Europa vanuit stonden op het punt Sicilië aan te de Duitsers of Italianen bezet Noord-Afrika: do bekende weke vallen, Italiaanse soldaten geweest, maar op de inmiddels ver-onderbuik. Veruit het beste, in sneuvelden in grote aantallen aan dwenen Vichy-regering was eveneens verband met de strategische impli het Oostfront, en de Duce leed aan het nodige aan te merken geweest. caties, ook op lange (naoorlogse) een ernstige darmkwaal. In maart Ook een aantal militaire bevel- termijn, leek hen een aanval op de Vereniging van Kranten- en Tijdschriflenverzamelaars 0 VKTV 0 Au Courant <; december 1992 <; jaargang 6 nr. 4 <; ;~ ~?E N V,}' 1: X~~\~~~l _'1: I . 7T11 SPORTS vloed zlJn geweest op.de gevechts Pindl S!OCK Tablu kracht van de Wehrmacht, Luftwaffe .f.-'.; .... TlI/'lf.B CENTS IN crq en Kriegsmarine. Op het moment _ _~.:.=-.~":.l\.o,. ... _' . . ewtHAI lor r",,,'ul; rml,hI ~!.!j~~~le """.~.t t Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars 0 VKTV 0 Au Courant 0 december 1992 0 jaargang 6 nr. 4 0 rond Buna, het noordelijke eind- .punt van de Kokoda Trail, zo'n 175 km van Port Moresby. De Japanse bevelhebber, generaal Horii, was in een poging om aan een omsinge ling te ontkomen, ergens langs de de Zuidwestelijke Pacific moest Australië aan van alles gebrek: verdrijven en vervolgens naar Kokoda Trail, om te leven gekomen. alle drie elementen (zee-, lucht Met de van hen bekende vasthou Manila moest oprukken. De andere, en landstrijdkrachten) onder Mac noordelijker, aanvalsroute die de dendheid sloegen de overgebleven Arthur's bevel waren in die tijd Japanners van zich af vanuit hun Amerikaanse chefs van staven bezig nog volstrekt onder de maat, in waren .te ontwikkelen liep ruwweg posities rond Buna, waar ze zich getal zowel als in uitrusting en hadden ingegraven. De Japanners van Hawaii naar Tokyo, over een mate van geoefendheid. Er waren zeer breed front, waarbij telkens waren meesters in het uitbuiten geen vliegkampschepen en veel te van alle defensieve mogelijkheden een sprongetje werd gemaakt van weinig transportschepen. Andere het ene eiland naar het andere die het terrein bood, en de slag strijdtonelen genoten een hogere om Buna was dan ook, zeker op het ('island-hopping'). Uiteraard was prioriteit: minder dan 10% van de dit hoofdzakelijk een aangelegen eind, één van de bloedigste van de Amerikaanse militaire productie en hele campagne. Dat einde kwam bij heid van de US Navy en de Marines, van de beschikbare mankracht werd en de opperbevelhebber daar was stukjes en beetjes: op 2 januari naar de ZW Pacific gedirigeerd op '43 viel het dorp Buna Mission in dan ook een admiraal: de roem dat moment. ruchte Nimitz. Maar terug naar Gealliëerde handen, Sanananda Australië. volgde spoedig daarna, en op 22 KENNEY januari was de hele noordkust van Maar er waren lichtpunten. Bij de Australisch Nieuw-Guinea bevrijd. NIEUW-GUINEA officieren die MacArthur om zich MacArthur vond de Australische heen verzamelde waren er een paar opstelling, hoe begrijpelijk ook, van groot kaliber. Onder hen was TRIPHIBISCHE OORLOGVOERING te passief. Hij zag er helemaal de Australische generaal Sir Om het zover te krijgen had Mac- van af, en besloot in plaats daar Thomas Blamey, die het bevel over Arthur een taktiek ontwikkeld van de Japanners rechtstreeks aan de grondtroepen op zich nam, en op waarbij een zo optimaal mogelijk te vallen ·op de plek waar ze op grond van zijn successen later tot gebruik werd gemaakt van vooral dat moment (zomer 1942) waren: in veldmaarschalk werd bevorderd; één zijn vliegtuigen. Iedere operatie van de weinige, zo niet de enige had ten doel een vooruitgeschoven Nieuw Guinea. De beschikbare zee Australiër die deze eer te beurt vliegveld te veroveren, veelal en luchtstrijdkrachten werden dus is gevallen. Het bevel over de ergens langs de kust gelegen. Zo'n daar geconcentreerd, en goed ge luchtstrijdkrachten werd gevoerd vliegveld diende vervolgens als trainde legereenheden werden het door generaal George C.Kenney, een 'stepping stone' voor de verove oerwoud ingestuurd om de Japanners Amerikaan, die begon met persoon- ring van een volgend vliegveld. Op tegen te houden op de centrale lijk een inventaris op te maken ·deze manier kon een beperkt aantal bergrug, de Owen Stanley Range. van de beschikbare vliegtuigen. Zo bommenwerpers, gesteund door een Dit zou Australië behoeden voor telde hij 65 bommenwerpers van het eveneens beperkt aantal jagers, een invasie, en de Gealliëerden type B-17 waarvan toen slechts 5 optimale luchtsteun geven aan de zouden vanuit de verdediging het vliegklaar waren. Dat was dus niet grondtroepen, die in hetzelfde initiatief nemen in de aanval, wat best; een luchtmacht die niet kan tempo oprukten. Intussen maakten vanuit een militair gezichtspunt vliegen is erger dan helemaal geen de Amerikaanse en Australische natuurlijk altijd te prefereren luchtmacht. Kenney, met hulp van marines de scheepvaartroutes op is. In Australië bracht dit plan de Australische regering, loste zee ter hoogte van deze opmars als bij toverslag een ommekeer in het probleem op. Later bleek dat veilig voor Gealliëerde schepen. het moreel teweeg, vooral toen men de Japanners met soortgelijke Dit alles vond plaats in strakke zag dat succes niet uitbleef. De problemen worstelden: telkens weer onderlinge coördinatie die in die Japanne~s werden er dan ook door verrast: ze hadden met succes een zouden de Gealliëerden in staat vorm nieuw was: MacArthur noemde paar luchtaanvallen op Australië blijken grote aantallen Japanse dit het 'triphibious concept'. toestellen op de grond te vernie uitgevoerd en daaruit opgemaakt HAASJE-OVER dat MacArthur nauwelijks enige tigen. Na de overgave vonden de Amerikanen in Japan zelf niet Op dit principe was een tweede militaire slagkracht van beteke concept gebaseerd, eveneens door nis tot zijn beschikking had. Ze minder dan 8000 vliegtuigen, alle vliegklaar, op 2-5% van de beno MacArthur uitgedacht. Dit concept, verwachtten niet dat MacArthur 'leap-frogging' (haasje-over) ge zich in Port Moresby, waar hij digde onderdelen na. De Japanners hebben het probleem niet opgelost. naamd, ging ervan uit dat het zijn hoofdkwartier had ingericht, massaal te hoop lopen tegen de zou kunnen handhaven. En gelukkig maar. Want wat een verschil zouden die 8000 vlieg- zwaar versterkte Japanse posities tuigen gemaakt hebben! vermeden moest worden, gezien de KOKODA-TRAIL zware verliezen die dat teweeg Er was maar één begaanbaar pad van BUNA bracht. De les van Buna dus. In Port Moresby, aan de zuidkust, plaats daarvan legde MacArthur over de Owen Stanley Range naar De laatste paar maanden van 1942 was de oostpunt van Nieuw-Guinea zich erop toe deze posities te Buna, aan de noordkust, waar de neutraliseren door hun verbin Japanners zaten. Dit pad, Kokoda het toneel geweest van felle ge vechten. MacArthur had zijn troe dingslijnen te doorsnijden en ze Trail genaamd, is het toneel als het ware uit te hongeren. Het geweest van een maandenlange en pen, bestaande uit twee Amerikaan se en twee Australische divisies, kwam erop neer de Japanners daar genadeloze strijd tussen Japanners te raken waar ze niet zaten maar en Gealliëerden. Een ongunstiger waaraan later diverse eenheden ter sterkte van een vijfde divisie wel kwetsbaar waren. Dit concept gevechtsterrein was nauwelijks had natuurlijk bepaalde risico's denkbaar. Oerwoud, steile bergen, werden toegevoegd, geconcentreerd in Port Moresby, aan het zuide in zich, en succes hing in sterke moerassen. Een niet aflatende mate af van de heerschappij in de hitte gecombineerd met een hoge lijke eind van de Kokoda Trail. Vandaar waren ze opgerukt langs lucht en ter zee. Welnu, de vochtigheidsgraad, dikwijls zeer Japanse luchtmacht stond meer aan zware tropische regens, en onge drie routes: frontaal langs de Trail zelf, in een omtrekkende de grond dan dat ze vloog, vanwege dierte in onvoorstelbare aantallen gebrek aan vitale onderdelen. En en soorten: muskieten, vliegen, beweging oostwaarts over de Owen Stanleys met de bedoeling de de Japanse marine kreeg er flink bloedzuigers, mieren en vlooien. van langs, zoals op 2 maart in de Wie niet voortdurend oppaste viel Japanse aanvoerlijnen af te snijden, en in een aantal infil Bismarckzee.- DJO ten prooi aan mijnwormen, ring ################################ wormen, een nare vorm van typhus, traties op flinke schaal vanuit of tropische zweren, en dat alles Milne Bay (aan de uiterste oost- nog afgezien van gewone alledaagse punt) westwaarts langs de noord- Bronnen: Winston Churchill's uitputting. Voor dit soort terrein kust van het eiland. Tegen eind Memoires van de Tweede Wereld- november waren de Japanners samen- oorlog; 'Reminiscences' door Gen. moesten de soldaten terdege worde~ voorbereid. En in 1942 was ook in gedreven in een smalle kuststrook ,Oouglas MacArthur. Vereniging van Kranlen- en Tijdschriflenverzamelaars 0 VKTV 0 "'''·' a·""'"'''''l·''l'''"y.. ··, """@"o,. ',~::;:. nrl:!~lCH'd D :>'l (he G P.O. ELT IvIirror '":":": ILL I f I E oe Y T lK EET DE GAULLE AND MR. CHURCHILL and President Rooseve!j: have met near Casablanca in North Africa, and, during ten days of non·stop conference, have planned a more intensive GIRAUD war drive in all spheres. Stalin was invited, but could not attend hecause he is personally directing the Russian offensives. De Gautle and Giraud met at the conference and attended many of the talks. On YOUT Excellen! Yeasl- Vile Toh/ets' ID\';,.~~:;,:~'::~:~:~:'::,:;'::. r::;i~'~~:,'~·flr~~.·~: ~;[t ~T~,~I::;:~::.!I~~Î:~ ""'" ",th l",,~ II .. wl> uI Ull:lIl (jut,", '>"u 11'.'-" 111\ hdL 11'-' ln~~'un '11 U~e lil' h-H'-' (s~a, 1'. s. JOhNFROST \ HISTOAICJ.lNEI':SP,l.PERWlV:CE 'j" ij MO.NI:SNÜ'18ARNH AVENUE HfJilS ft,$lOI! TEl-l!fll..ua 31z~ "VERY THANKrUL" SlaBn was invited but was too husy directing Red Army offensive Frontpagina's Wereldoorlog II John Frost, New Barnet, U.K..