Azərbaycanda yaşayan bütün xalqların, dinlərin nümayəndələri özlərini rahat hiss etməlidirlər. İlham Əliyev

№ 01 (31) Yanvar 2020-nə sor ictimoi qəzet www. dodoqezeti.az 20-26 YANVARİ FOCİYON ÇƏMƏ QENERAL HƏZI ƏSLANOV 110 XX əsri oxonədə Sovet imperi - bıə Dıminə Dınyo mıhoribə kardeyı har zəmon hozo bıə çı yədəqətəşbe de milli-ozodəti hərəkati. zəmon bə faşizmi əleyh Azərboyconi Ləşqər həmmə Ozodəti roədə bə mıborizə rost bıəyonədə mıborizə bardeədə iyən şəxsi heyətiro əsl qəhrəmonəti Azərboycon xəlğikuyən hestbe. Mərkəz insanəti tarson nasizm təh - nımunəye. Azərboyconədə milli-ozodəti hərəkati lukəku xilos kardeədə çı Azərbycon Respublikə Kons- tosniyeyro planon hozo kardeydəbe. Məhz Azərboycon xəlğiən yolə xid - titusiyən 109-nə maddə 32-ci ın plani tərkibi hissə be-be 1990-nə sor məton hestışe. 1941–1945-nə bəndi rəhbər qətey iyən nupərəsə yanvari 19-ku bə 20-i dəvardə şəvi soronədə Azərboyconi şəş sa nəsli hərbi vətənpərvərəti ruhədə həziku artıq fərzəndış bə tərbiyəku çəy xısusi əhəmiyyəti Bokuədəfovqəladə vəziyyət elon kardeyı 7 mıhoribə dəro qıniyə mıxtəlif bə nəzə bıstənəmon, çı saat mandəy muasir əvjor iyən de texnika cəbhonədə canq kardəşone, Azərbycon xəlği cəsurə fərzənd təchiz bıə 11 həzolığ SovetiLəşqərço tərə - parkədə dəfn karde bəpeşt park Azərboyconi diviziyon Həzi Əslanovi moəku bey 110-nə fiku daxil bıə bə Boku, iyo “Zərbə” şərti ŞəhidonXiyobon nom doəbıə. Qafqaziku debə Berlini şanlı sorəqardışi de layiğin ğeyd nomi jiyədəbə dincə əhali vəynə əməliyyot - ŞəhidonXiyobonədə peşo Xərəboğədə, canqi ro dəvardəşone. kardey təmin kardey məğsədi bə bə jimon dəvoniyəşe.Əməliyyoti nəticədə 5- ərozi bıtovəti roədə şəhid bıəyonən dəfn Çəmə xəlği iqidə zoon qəror səydəm: nə (MircamalƏbulfətov, Telman Bağırov, kardəbıən. 20 Yanvar fociyəku 30 sor Prezident İlham Əliyev rədədə qeneral Həzi Əslanovi 1. Azərboycon Respublikə Arif Əsədullayev, Əflatun Kazımov, Azad dəvardoən, milli-ozodəti roədə çəmə dekabri 29-də Həzi Əslanovi qəhrəmanəti rəmzi peqardə Mıdofiə Nazirliği Azərboycon Mirzəyev) əslən lankonıjon131 nəfər kıştə mıborizə sıftəynə şəhidon, həmən ərozi 110 sori ğeyd karde haqqında nom de nığılə ehtirami kəşə Respublikə Təhsil Nazirliği iyən bıən, 744 nəfər yarayə, 400 nəfər həbs bıtovəti roədə şəhid bıəyon hiç viro Sərəncomi ğol kəəşe. beydə. Dınyo faşizmiku perox - çı Azərboycon Respublikə kardəbıə iyən 4 nəfər qin bıən. In bəçəmə beşənin, çəvonxotirə har zəmonde Sərəncomədə votə beydə: niye roədə qonə canqonədə Mədəniyyət Nazirliği umjənə dı tarix20 Yanvar fociənomi jiyədə əbədi de azizqətey, ŞəhidonXiyabon har qıləazər - "2020-nə sori yanvarə man - Həzi Əslanov mahir hərbi kərə Sovet İttifağı Qəhrəmanı, siyo hərfon həkk kardəbıən. Yanvari 22-də boyconıji ğurur, ğəssəmi vırə peqardəbıə. qədə qorkəminə hərbi xodim, dı sərkərdə ıştə istedadi nımoyiş general-mayor Həzi Əslanovi şəhidon Bokuədə, Bandisəpe parkədə Bo məlumoti ğeydkardem pidəme ki, kərə Sovet İttifoği Ğəhrəmoni, kardə iyən ıştə hərbə sal - 110 sori dair tədbiron plani hozo dəkandə bıən. Şəhidon dəfn Bandisəpe Soveti Ləşqər ıştə xuninə əməlonı peşonə qeneral-mayor Həzi Əhədi zoə nomədə nuyə viriskiyə səhifon bıkən dəvonon bə jimon. park hiçən de təsadufi vıjniyə bıəni. rujonədəən dəvomkardəşonbe, Lankon, Əslanovi moə bey 110 sor okardəşe. Çəy nişo doə bemisil - 2. Çı Azərboycon Res pu- Bandisəpe parkiərozi vaxtikənÇəm - Cəlilabad iyənNafəçolədə qırğınon təmom beydə. inə şucaət iyən sərrəti kardə blikə Naziron Kabineti ım bərkəndğəvıstoni bıə iyən 72 il navo, 1918- eğandəşonbe. Yanvari26-də Tolışə tanka alayi mustəsna rəşodəti Sərəncamiku bə nav omə Bə bəşəriyyəti viri (yaddaşı - nə sorədə erməniyon tərəfiku qətl kardə bıə bandonLankon rəyoniHaftoni vişə mas - na) ən rınə mıhoribə təki nıvıştə çəmə zəminon işğaliku ozod məsəlon həll bıkə". Marti tuməbıriğırbonon əyo dəfn kardə sivədə 6 nəfər – Tariyel Abdullayev, Vaqif Tolışi Ədəbiyyotədə 2020-nə sorədə Aytən Eyvazoni diminə kitob "Jimoni Ahənq" bıən. Əncəx, peşo Sovetirəhbər ın xuninə Məmmədov, Şahin Məmmədov, Rahim nəşr bıə.. "Jimoni Ahənq"peş "Dıli Sədo" kitobi Aytən Eyvazoni dıminə kitobe. Im kito - tarixi Azərboyconxəlği viriku (yaddaşın - Məmmədov, Salman Baxşıyev, Rovşən bədə haft povest ( "Qonə xıvət", "Jimoni qətə ritm", "Meytasib", "Zivoni bəlo", "Merıs dan)moleyro həmonəğəvistoni rıjnişe, əyoçı Bədəlov qətl kardəbıən, 1 nəfərmon esə mandə xısos", "Cıni xof", "Ya səbr"), şonzə (davı şəş) hekoyə ( "Ovşomi hekoyə", "Şah - Azərboycon xəlğidışmenonku qıləy, 1921- boy rus ə əsqəron tərəfiku vertalyotədə de zodə iyən aləjen", "Huron iyən ənəmardə podşoh", "Həvuşi baxşə", "Ğəribə ğatil", "Məktəb çiçe", "Şəhri jimon", "Jimoni dərs", "Çoki əvəz", "Dıdimə xəyr", "Kivoli dəvo", 1926-nə soronədə bə Azərboyconi rəh - maftili tosniyə bıə. "Ğıyomkorə civon iyən axund", "Maqi pand", "Umu siyə jen", "Bovə", "Sipirişə pıə bərəti kardəşeS.M.Kirova 36 metr İldırım Şukurzadə nəsiyət") nəşr bıə. “DODO” redaksiyə heyyəti Aytən Eyvazoni de movardə ruji iyən barziyədə əzəmətin qılə de heykəl noy park Lankon rəyoni Havzava diy miyonə deçəy "Jimoni Ahənq" nuyə kitobi nəşr beyro təbrik kardeydə. eənə iyən bəvırəy Bandisəpe park nom məktəbi tarix miəllim Aytən hovə Xıdo bəşmə xəşəconi bıdə. doəbeə. 20 Yanvari şəhidonBandisəpe Layiqli namizəd İqbal Nəriman oğlu Məmmədov Görkəmli ziyalımız İqbal Nəriman oğlu qulluqcuların əksəriyyətinin Lerikli olması Dövlət Neft Şirkətinin maliyə dəstəyi ilə ray - Məmmədov 1965-ci ildə Lerik rayonun ucqar İqbalın doğma yurduna, böyüyüb boya başa onun Davradibi, Almu, Masatil, Livədirqə kəndlərindən biri olan Rəzgov kəndində ziyalı çatdığı Lerikimizin insanlarına qayğısının bariz kəndlərinə gedən aftomobil yolundakı çaylar ailəsində anadan olmuşdur. Bilik və istedadı ilə nümunəsidir. İş yerlərini açmaq, xarici turistləri üzərində körpülər inşa olunmasında, 2013-cü şagird öz şagird yoldaşlarından fərqlənən gənc cəlb etmək və rayonumuzu tanıtmaq məqsədi ilin sentyabr ayının 27-də Piran-Hamarat-Coni İqbal 1982-ci ildə Lerik qəsəbə orta məktəbini ilə rayonun Piran kəndində Qum- çınqıl zavodu aftomobil yolunun Hamarat-Vıjaker bitirdikdən sonra təhsilini davam etdirmək və Relaks istirahət mərkəzini inşa edərək kəmdlərinin arasındakı təhlükəli aşrımın part - məqsədi ilə sənədlərini Azərbaycan Lənkəran-Lerik aftomobil yolunun 33-cü km- ladılaraq Vıjaker kəndinə kimi nəqliyyat Respublikası Xalq Təsərrüfatı institutuna verir. liyində ”Relaks” istirahət mərkəzini inşa edərək vasitələrinin normal hərəkət etməsinə şərait Yüksək göstəricilərlə qəbul imtahanlarını verən sakinlərin ixtiyarına verməklə orada onlarla yaratmasında, rayonun ucqar kəndlərinin İqbal İnstitutunun Mühasibat-ucotu və Leriklini işlə təmin olunmaqla onların həyat qazlaşdırılmasında, yeni məktəb binalarının Təsərrüfat Fəaliyyətinin Təhlili fakültəsinə daxil şəraitinin yaxşılaşmasına şərait yaratmışdır. tikilməsində və kəndlərarası asvalt yolların olaraq 1988-ci ildə təhsilini başa vuraraq ali Sahibkarlıq fəaliyyəti ilə Azərbaycan çəkilməsində xüsusi rolu olmuşdur. O gördüyü təhsil diplomunu alır. İqbal Məmmədov ali təh - Respublikasının iqtisadi sahəsinə verdiyi töh - və bundan sonra görə biləcəyi işlərin onun silini başa vurduqdan sonra 1988-ci ildən fələrə görə Azərbaycan Respublikası mənəvi borcu olduğunu bildirmişdir. Azərbaycan Respublikası Neft sənayesində Prezidenti cənab İlham Əliyevin sərəncamı ilə İ.Məmmədov seçiciləri və rayon fəalları ilə gənc mütəxəssis kimi əmək fəaliyyətinə 11.02.2005-ci il trixində İqbal Nəriman oğlu görüşləri zamanı həmişə qeyd edir ki, başlayır. Onun əmək fəaliyyəti Neft Daşları, Məmmədov “Tərəqqi” medalı ilə təltif olunur. Lerikimizin bütün sferalarda inkişafına nail N.Nərimanov adına Qum adası Neft və Bu da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti olması üçün əlindən gələni edəcəkdir. 2010 və Qazçıxarma İdarəsində operatorluqdan başla - cənab İlham Əliyevin həmyerlimizin fəaliyyət - 2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Milli seçki dairəsindən İqbal Nəriman oğlu yaraq rəis müavini vəzifəsinə kimi yük - inə verdiyi yüksək qiymət idi. İqbal Məmədov Məclisinə keçirilən seçkilərdə 78 saylı Lerik Məmmədovun namizədliyi irəli sürülmüşdür. səlmişdir. 1996-cı ildə Azərbaycanda, sahibkarlıq fəaliyyəti ilə yanaşı xeyriyyəçiliklə seçki Dairəsindən millət vəkili seçilən İqbal Hörmətli Leriklilər və Leriksevərlər yurdu - bütövlükdə Xəzəryanı ölkələrdə analoqu də məşğul olur. O yüksək qiymətlərlə ali təhsil Məmmədov həyta keçirdiyi səmərəli fəaliyyəti muzun bir parçası, Talış dağlarının vüqarı olan olmayan “Kaspi-Yıldız” Azərbaycan-Türkiyə müəssisələrinə daxil olmuş imkansız ilə seçicilərinin etimadını doğrultmuşdur. 09 Lerikimizin sosial-iqtisadi inkişafı naminə əməli müştərək istehsal müəssisəsinin idarə heyə - ailələrdən olan tələbələrə birdəfəlik maddi fevral 2020-ci ildə Azərbaycan Respublikası iş görən, Lerikimizin fəxri olan İqbal Nəriman tinin sədri, bir az sonra isə direktor vəzifəsinə yardım göstərmişdir. İqbal müəllimin şəxsi Milli Məclisinə keçiriləcək seçkilərdə Yeni oğlu Məmmədova səs verərək onu növbəti seçilir. Rəhbərlik etdiyi müəssisələrdə fəhlə və təşəbbüsü və Azərbaycan Respiublikası Azərbaycan Partiyası tərəfindən 78 saylı Lerik dəfə MM-nə nümayəndə seçək !.. 2 Yanvar 2020 Qəyyum Həşimov Qəyyum Həşimov 35 sor milis rəisi bıə. Əv Ostoro, Yardımlı, ÇIMI FAMƏ TOLIŞ Biləsuvar iyən Ucarədə milis rəisi ka kardəşe. Əv 1920-nə sorədə Masalli Kərəm day so rəyoni Odman diyədə çı moəo bıə. Dodo bə M.F.Axundovi nom bıə səvx - Qəyyum Həşimov çımı yolə ğəyn, ozi çayəhiyədə çayperosonbe. Çəy ıştən ğənov 20 qılə dırozə kertiku ibarətbe. Əve, ma-yə manqədə çayə livə çıniyə vaxt rəseədə yolə hovonım bə koməq əşin bəy. Ruji Lələ bəştə kinon votedə ki, həni bə çayə hi şeədə de Kərəm day soy bışən. Kərəm day so çı çayə hiyku poştə ro co kardedəbe. Hovon ıştə pıə sıxani bə ji eğandedənin, tikəy munasib nıboən, de Kərəm day soy bə çayəhi şe-omə kard - edən. Se-ço ruji bəpeşt Şukufə tov hard - edəni, Lələku parsedə: – Şinə pı, əmə oxo çayə hi ın tojə roy hikməti dənırəsimon?Tı nıvote oxo, çəmə nezə ro boçi tikiyən diyəro kardə? Lələ votedə: – Madam se-ço ruj day soyku dəvar - don, yəğın vindəone ki, çəvon so-bə çoknə Kamil esə boy dıminə ğəyne. Kamil təmize. Harçi de səleğə, harçi ıştə vırədə. Dodo ın səfə qədə-qədə əvoti, – həmə ki, tolı-şon əcdodon bıə kadusiyon kırtımə, 1964 nə sorədə Lankonədə milis Ku-mə və, ziyəbın, ləm, çoli qəv, kaqə lon- məxloğ bəpe bızıni əmə çoştə çiç bəha - davokor qıley millətbıən. Tıku ın əloməton mayori bıə. Çımı seminə ğəyn Murvət diyə kardeədə odəmi xışmət omedə. Iştə mon. ğət nin. Hiç nıbu, ıştəni tikəy nızım bıkə! miəllime. Çəy Azərboycon radioədə so-bəən jəqo təmiz oqətən, çımı balon. Barzəbolo bey milli xəyonətebən Muəllif kiye? “Seqah Zabul” muğami hestışe. Əv Çoştə çiç bəhamon? Nəriman muəllim barz-bılınd, panə Çımı zıneku, ha qıləy millət əncəx ıştə vey dırozə vaxton muğam handəşe Çəmə kəyku tosə mandəco (ostanov - kulunc, qızqinsə, miyonə sinnədə, reçinə zıvonədə qəvə ədəbiyoti numunəon Boku diyonədə. 1930-2016-nə ka) məsələn, bəbe i kilometriku tikəy merdbe. Lankonıjbe. ofəyedə. Məsələn, soronədə jiyəşe. Murvəti zoə bəkam. Lələ maştəvoni bə Bırədiqo şeədə Miryusif muəllim ısəboy qədəy kırtımə, Balta çaldım nil ağaca, Rovşənən muğənni bıə. hakanə çəyo əvindiş ki, de bərkə vanqi sırafsun, sipiyəsə siprişbe. Əv bəvədə çı Səsi getdi Qızılağaca-In votemon Əvon çımı yolə boonin. Az əvoni sədo kardedə: tarıxə fakultə dekanbe. Iştənən Ostorojbe. çəmə məholədə jimon kardə tırkə bıyəon vey pidəme. Xıdo əvoni yoliyətiku – Ha Əğlona, ha Əğlona! Çoknə beysə, i kərə əvi bəmı de zərfəti qəvə ədəbiyoti mətoye. əskik nıkə. – Zə, çiçe?-Dodoən zikkə əjəni ki, əv votışe: Bəlkəmən tırkəzıvonə tolışon pesox - Baır Coşğun bıməsi. – Az bə Nəriman muəllimi hejo vot - təşone? Bey bəzıne. Masalli, Kolaton – Bo çoştə duyə aş bıpatiş! edəm, bəştı tolışbey şək kardedəm. Çunki Cabbar Əliyev, Masalli, Bədəlon – Kəxəlizi zoə, ısə beşişəni çı soyku, – tarıxi mənbəon (səvonon) nışon doydən

kəşəme. Əy qidi-dınyo, ıştı noxələfə qulqulon hestebən!) * ZARDINƏ VƏYU Məktəbi oroxniyə sori sənədon dome bə əyani BDU filoloqiyə fakultə. Əncəx konkursədə dənivardim. Ku-pəşimon oqardim bə di. Bəştə sıxan dome ki, şəv-ruj bəhandem, filoloji fəndon oməmutem. Əmmo 4 manq bədiqə dərəsəym ki, muəllim qəte lozime. “Ğəyni” tono əşınim, bəmı “se” ğıymət doəşe, çımı ğıymət bıriyəşe. Bəs kom muəllimi tono bışum, filoloji fənnon omutım? Çımı bə konkurs eqıniyey hucbətədə xıvət kardey-de ciddi-cəhdi bə imtohonon Ümüdvar Rəhmanqızı. hozı bey dədə-nənəən norohət kardedəbe. İ ruj Lələ bə inə votedə: Masallının Qasımlı kəndi. -Çəmə diyədə ədəbiyoti veyəzınə odəm (Şeir 1986-cı ildə, Əğələlə zoə Əlibəqe. Deştə zınəy miyonə 4-cü sinifdə olarkən yazılmışdır) məktəbi sə kardə sor dəşe bə ali məktəb, osornə çəy hozı kardə bıvəən deştə zınəy Ay allah nə yaman dərdlidir bu qız. dəşe bə tarıx fakultə. Əlibəqi sədokəmon, Bir qız yeni çatmış altı yaşına, ısə bə tətil bə di omə. Bıdə boy çəmə kəy, üz tutmaq istədi ata və qardaşına. Vəskinə filoloji zınəyon oso bıkəy, hələ bunum Vəskinə zəhmət kəşey bə molyət Gördü heç kim yoxdur, yalqızam, yalqız, (etnorafikə povest) təb dəşe zınə nıbe, bə əsqər şəbe. Əlibəq bəqıne, ya ne? Ay allah nə yaman dərdlidir bu qız. ... Diy məktəbədə handə soronədə ısəboy məktəbi oroxniyə sor bə BDU filolo - Əlibəqi tətimə zınedəbim. Məktəbi təd - qiyə dəşe be. (Bə ali məktəb dəşə zoon bə Əlibəq həminə zoə be: di məktəbədə bironədə, dərnəqə məşğəlonədə vindəbim əsqər bardənıbin, ali məktəbi ıştənədə hərbi handeədə bənə sərtə rəftorə, telə xosyətə Sonra tez oturub dedi özünə: əy. Se sinif çımısə peyədə handedəbe, tim - kafedra dəvardəbin, oxoyədə imtovon doy - hırdəni bəçımı çəş əçi. Isə Nəmxıdo, şuvarə “bəlkə ata sözünü mən anamdan soruşum? sol az 9-də handeədə, əy 11-nə sinif dəbin, zabit rutbə səydəbin...) cısqə cıvon be, şəhrədə jiyedəbe, dı sori Qoy mən də onların qəmlərinə qatlaşım. orıxnışe. Mədo di sə-bın nişe. Bırədiqo- Azən dərson çok handedəbim, 4-5 dılədə dəqış bəbe (ovaxtəbe), xəyli mədəni Onlar elə bilirlər, duymuram ata sözün, Lankoni pıştə ro çəp-rostədə 3 km ğıymət səydəbim. Miyonə məktəbi sə kardə bə çəş çiyedəbe. düzdür, mən heç görmədim bir dəfə ata üzün, əraziyədə bə vırə bıə çəmə diy diyəroə sor 10 de 11 sinfon şoğordon i sorədə mək - * amma bilirəm ki mən, atasızam, atasız, məhəllədə jiyedə Əlibəq. Kosibə xıyzonədə təb oroxnişone. Əve ki ali məktəbi qəbulədə 25 yanvar 1967-nə sor. Çəmə kədə Ay allah nə yaman dərdlidir bu qız”. perəsəbe. Vey sərtə rəftorə-telə xosyətə qıləy tındəti- tanqəti bə əməl oməy- tı bıkə dimi-dido kardımone. Əy çımı filoloji zınəyon hırdənbe. Əncəx məktəbi ən fəalə- veyəzınə təmşo. Azən bə tibbi fakultə dəşe həvəsdə oso kardışe, bə ali məktəb hozı beyro koməqəti kardey bə qi qətışe. Qız bilir dərdinin yoxdur məlhəmi, şoğordbe. 8 sinnədə -- bə məktəb di şeyro bim. Əmmo dıqlə ədəbiyot muəllimi oroxnə ıştə həmronsə sinnədə yolbe. Bəstəboloə- imtohonədə- inşadə bəsə ğıymət doysə 1968-nə sori tovson. Avqustə manqədə çox da deyirlər: var dayı, var əmi, dıjdə andominə cıvonbe. dave qətışone, bəmı se ğıymət doşone. BDU-ədə bə əyani imtohon dome. Barzə gəl faydası yoxdur bunun heç kimə, Bə vaxtonədə deştə zınəy bə ali məktəb Azən bə rık dəşim, votim, ədəbiyot muəllimi konkursədə dəvardey nızınəym. Əlibəq savaşanda birilə deyirlər: dəymə yetimə! dəşə məzunon de anqıştə nişo ədəyn. bəbem, bə çımon nuni şərik bəbem. (In əsəbin be, əmmo dılvandi doşe: Yetimin allahı yoxdurmu məgər?! Kinon kam-kam bo hande-təhsil səy muəllimon deyəndı ğəyn-zomo bin. Ğəyn -Kinə xəyləqiş, əskərəti ni ki?! Omə sor Yetimə dərdini sərki verərlər?! əğandin. mıni bə ali məktəb hozı bıkə muəllim be, çan de Xıdo koməqi bə ali məktəb dəbəşeş. Allah dözməyəcək buna amansız, Çəmə xıyzonədə bə maarifi-səvodi, bo soron jıqo əzınim ki, Ğəyni çımı ğıymət Di mədəniytətə kədə bədiiyə rəhbər ko Ay allah nə yaman dərdlidir bu qız. hande-təhsil səy yolə həvəs hestbe. bıriyəşe. Bəy harco zumandə nifrət əkəym. kardıme, de “Halay” kinon mahni-rəqs Handey-təhsilin bey həvəs-marağ bəməku Peşı dəy məktəbədə həmko beədə bəçəy ansambli maholon nəvəymon. 1969-nə sop. Sənədon ujən bə BDU, Allahın çox böyük hökmü də vardır, Tukəzxalə olovnıyəşbe. Roste, fəhlə dədə- dim jəme ki, ıştı “se” doə şoğord ədəbiyoti əmmo bə qiyabi şobə dome. İmtohononədə hansı gəlin xoşbəxt, hansısa xardır, nənə da qılə əğılış hestbe, əncəx bəməro muəllim be ha. Iştobən həminə sori ən vey əziyət kəşedəbin, bəmə təhsil doyro çokhandə şoğordon imtohon vərəqon 4-5 ğıymət səme. Bə Universiteti filoloqiyə bu həm qəmli qıza dünya da dardır, harcurə şərait soxtedəbin. oqətəşebən, vardışe-nişo doşe: ğəbul bim. ay allah heç kəsi qoyma atasız, Çəmə xıyzoni yolə avlod de Əlibəqi eyni - Bətı “se” az ne, zomo doəşe. Tı çımı hestışe idomə Ay allah nə yaman dərdlidir bu qız. sinnədəbe. Yolə boə çəysə i sor bənav miy - ən çokə şoğord biş, az bətı hiç “se” ədəym?! Ay allah nə yaman dərdlidir bu qız. onə məktəb oroxnıyəşbe, əmmo bə ali mək - Çandəsoron bəy kardə ğeyziku xəcolət Miəllif: Bayrami Allahverdi Yanvar 2020 3

Iştı latəon bəçəşin, Hozi-hozi qardedə , XIDO KALOM Im ruj əvon lap ve vəşin. Iştəni yol bardedə. ƏLİ-İMRAN Kıtı, kıtı xosə kıtı, Sə ranq, sipi, çil bedə, Dılım ve şo bedə detı. Kavudum çil-çil bedə. 51 Allah çımı iyən Rımuz bıkə çəşkə dıron, Çı kaq-kijə ume əv, şımə Xıdovande! İbadət Əmon mədə, bıqət moron. Qıləy kaqə tume əv. bıkən Bəy. Ime sərostə ro»! 52 İsa bəvote, hiss Kıtı,kıtı reçinə kıtı, BIZ kardeədə bəvonku kufri: Qırdul çəş, çoçinə kiti. Tıniş çımı rəşə Bız, «Kiye Allahi roədə çımı Peşti məjən bə bumi boy, Barzə bandon beşə Bız. dastək»? Bəvoten çəy Məbır çəmə umi boy. həvariyon: «Əmənimon Bə kə oqard tı rə boy. Allahi dastək! İmon kardı - Im həşi enışə Bız. BIRƏS mone bə Allahi! Tınən şoyd bıbi ki, təslim bimon Mehsun Heydərov Tıniş çımı rəşə Bız, Çımı qıləy sıpəm heste, əmə»! 53 «Çəmə Lik, Perzəkujə Etat bınəv vişə Bız. Xıdovand! İmon vardı - Çəy nomı noəmbe Bırəs. Kədə bəçəşin balon , Bırəs votdəm rəsdə Bırəs, mone Bəştı nozil kardəy BO ƏĞLON BAXŞƏ Şıt biyə de şişə Bız. Bımand votdəm mandə Bırəs. iyən tabe bimon bə HƏVUŞ Rəsuli. Əməniyən Məvit, məvit bımand həvuş, Tıniş çımı rəşə Bız, Ve ğısdoğin, ve ağılmand, Şoxon ğoşə-ğoşə Bız. bınıvışt de şoyd bıəkəson bə ico»! 54 Əvon dast ğandışone bə hilə. Allahiyən bəçəvon hilə Çone vitdəş ha yolə quş. vəynə doşe əvəz. Allah çe əvəzədon ən xəyrine! 55 Bəvədə Allahi votışe: «Ha İsa! Az bə sə Həm vəfokeş, həmən zumand. Qıləy reçin bə halon, Ləzi tadi bıkə bımand, bəjənem ıştı umri iyən tıni rost bəkardem bəştə dərqo. İyən tıni pok bəkardem kufr kardəkə - Hiç tarsdəni əv neçiku, Çı bandon vənəşə bız. Çiç votedəm quş bıdə quş. sonku. İyən bətı tabe bıəkəson tosə ğıyoməti ruji baş bəkardem. Peşo obəqardeşon Bəmı. İyən Bahast votdəm, hastə Bırəs. Az hıkm bədom bə məsəlonədə ki, rıxnə heste şımə arədə çəvon barədə. 56 Ə kəson ki kufr ZANDƏQO Oxo tınım ve pidəme, kardeydən, Bədom bəvon şiddətinə rənc bı dınyoədən, bə dınyoədən. Boəvon ni hiç koməq»! İqlə çiy əv dı kardəni, Çımı pisə zandəqo, Bımand ico hənəkkəmon. 57 Ə şəxson ki, imon vardəşone iyən salehə əməlon kardeydən, dırıst doə bıəbe çəvon baxşə. Təylə nunən hiç hardəni. Şıt bəçəşim ha şanqo. Allahi əpinişe zolımon! 58 Imi botı handeydəmon ayono iyən hıkmətinə Zikro. 59 Həğiğətən, Lonə qətdəm, kə bıkəmon, Mıku hiç əv rık kardəni, Şıtədancə baham az, bənə Adəmi mandemoniye Allahi tono çe İsa mandemon. Ofəyəşe əv zəmino, peşo votışe bəy Ha herə çəş, ha yolə quş. Bıməs votdəm, məstə Bırəs. Botı nozə bəkam az. «Bıbi!», əvən be! 60 Həx ıştı Xıdovandikuye. Əve məbi şək vardəkəsonədə! 61 Ki hıcət bəkarde bımədə detı, bətı elm ome bəpeştə, bıvot: «Boən, əmə sədo bıkəmon ıştə zoon, şımənən ıştə Pemande mande dıquşi, Bırəs yolə duste bomı, Çımı pisə zandəqo, zoon, əmə ıştə moynon, şımənən ıştə moynon, əmə ıştəni, şımənən ıştəni. Peşo dıvo bıkəmon Ranqı risə zandəqo. Doşe cəvob yolə quşi. Bərkə ruji duste bomı. ki, Allah lənət bıkə bə duyəvojon»! 62 Həğiğətən ın həxə sıxane: Ni ilahi sıvoy Allahi! Həğiğətən Haydi oqard boy bəkə, Hənək karde nime həvəs, Çoko eqnim bə çətini, Allah zumand iyən hıkmətmande! 63 Ehanə əvon bıqardon, həlbəttə, Allah əzıne fəsot sox - Iştı tono mandə Bırəs. Bəçəş Nisə zandəqo. təkəson! 64 Vuji, ha əhli-kitoba, boən boəmə iyən boşmə eyni bıə bı kəlimə: İbadət məkəmon Bırəs bəhay, rəsdə Bırəs. ğərəyz Allahi bə hiçki, Bəy xanboz məkəmon hiçi, çəməhon kali kəson xıdovand məzınəmon Tarsəy həvuş etıləy şe, Çımı rəşə zandəqo, iyəndı, Allah mande-mande. Ehanə bıqardon, bıvotən: «Şoyd bıbən ki, əmə mısılmonimon»! 65 SUK Bə daşt beşə zandəqo. Ha əhli-kitoba! Boçi qəvətasıb kardeydəşon İbrahimi barədə? Tovrat iyən İncil enovniyə bıən peş Bə kulon, vişə dılə şe. Çəsədəli pemedə, Əmənənki ku pəşimon, Qədə quqən bəçəşe, bəy. Hiç fik kardeydənişon? 66 Şımə ə kəsonişon ki, qəvətasıb kardeydəşon ıştə zınə çiyon Bə kaq-kijə emedə. Qətdə pəşə zandəqo. barədə. Bəs boçi qəvətasıb kardeydəşon ıştə nıznə çiyon barədə? Allah zıneydə, intasi şımə Dumo kəy bə ro dəşimon. Barzə vanqi handə Suk, zıneydənişon! 67 İbrahim nə yəhudibe, nəən nəsrani. İntasi əv hənifbe, mısılmonbe iyən Mıni oğo kardə Suk. Ğızle, Kəməre nome, muşrikono nıbe. 68 Bəy tabe bıəkəsonbin çe odəmon bə İbrahimi ən nezi iyən ım peyğəmbəre KITI Kule, Rəşə bə nome. ijən imon vardəkəsonin. Allah çe mominon duste! 69 Əhli-kitobo i dastə piyeydəşe dəqijnı Kıtı, kıtı qədə kıtı, Sə pitikış rişış hest, Iştə dumi bılovon, şıməni. Əvon ıştən dəqijyeydən, intasi fameydənin ımi! 70 Ha əhli-kitoba! Şımə vinde-vinde boçi Pəşim qətəme az botı. Haft qılə kiş-kişış hest. Çımı dıli olovon. bə həşə jəydəşon Allahi ayon KAMİL İNSAN Avesta Belə misallardan çox çəkmək olar. Mərhum 65. Əv, de daston əy atam və alim qardaşım Hacı Mirtohid ağa xalqın Əlbəsat qətışe, oqətışe. həm şad günlərində, xeyir işlərində, həm də 51 Rə bırəso bo kədərli vaxtlarında başda olardılar. Həm sevin - Ahura ofəyəy – clərini və həm də kədərlərini bölüşərdilər. Ona görə də xalq onlara böyük hörmət bəsləyər, Zəmini dimi. onları müqəddəs sayar, onları sevərdilər. İndi Həmən ki , bəştə kə, dəfn olunduqları qəbirləri də ziyarətgaha Rə rəsey zınəy əv. çevrilmişdir. Deyirlər xalq sevəni Allah da sevir. Xəş, zədə nıstənəy, Bu səbəbdəndir ki, Allah-təala atamın dualarını eşidir, onun arzularını istərincə həll edirdi. Sıftə çoknəybosə, Atamın yanına bir çox xəstələri, xüsusilə dəri Jəqoən oməy əv. xəstəliyinə tutulanları, o cümlədən, pullu 66. Bəy ıqo qılə ovand dəmirov, ziyil, neyrodermit və s. xəstəliyi olan Doşe ki, Ərdvi Surə: şəxsləri gətirirdilər ki, atam dua edərək Allahdan onlara şəfa istəsin. Maraqlı burasıdır ki, atam Hejo bə kəsi doydə – dua oxuyaraq zədələnmiş nahiyəyə üfürdükdən lərim bir tərəfdən, onu görüb tanıyanların, onun - Kiyki həğiği icro kardə, sonra xəstəlik sağalırdı. Mən belə hadisələrin la ünsiyyətdə olanların söhbətləri və onun Ovan doə ayini». dəfələrlə şahidi olmuşam. Bir həkim kimi deyə haqqındakı xatirələri əsasında yaranmışdır. Dıvo kardəm Bəy – bilərəm ki, bu cür xəstəliklərin bir çoxunun müal - Digər tərəfdən, onun mən görduyum oğlu Sayujdrini zoon – icəsi indi də ümumdünya səhiyyəsi qarşısında Zöhrab bəydən aldığım təəssüratlardan, onun Xoşbəxtətiro... Trita iyən Aşavazda. bir problem olaraq qalır. Bu sirr İlahi idi. Bunu davaranış və rəftarlarından çıxartdığım məntiqi XVII 67. «Dıvo bıkə Bəy, ha Spitama... Sa ayğır bırnişe, həzo zandəqo, əsil fenomen adlandırmaq olar. Bir daha nəticələrdən yaranmışdır. Zöhrab kişi sadə 68. Ğıtbon vardışe Boəy – deyirəm, bu ona görəydi ki, atam pak, sədaqətli peşə sahibi idi. Biləsuvarda mağaza müdiri vəz - Pəson hisob ni, bir şəxs idi. Xalqın və Allahın sevimlisi idi. ifəsində çılışırdı. Peşəsi sadə olduğu kimi özü De dıvo Cəmaspa. Xunon druyəyn bənə ovəyzi. Atama qarşı olan bu ümumixalq sevgisi və istəyi də xasiyyətcə sadə, çox səmimi bir adam idi. Vindışe duyəvoşon, 73.Əvon diyəkə jıqo, təsadüfü deyildi. Əvvəla, atam əsilli, nəsilli bir Lakin onun daxilindən gələn bir böyüklük, Co diniku bıəyon Votışone bə Ərdviyə: ailəyə mənsub idi. Ata tərəfdən nəsəbi Allah- əzəmət hiss olunurdu. Hamıya əl tutur, xeyirxah Bə restə mandə ləşqəri. təalanın insanlara göndərdiyi sonuncu peyğəm - məsləhətlər verirdi. Çox qəribə idi. Rayonun «Xəymnadə Ərdvi Surə, bər Mühəmməd İbn Əbdüllaha çatır. Deməli, kəndlərinin sakinləri də Zöhrab kişini yaxşı Sa ayğır bırnişe, həzo zandəqo, Jıqo ovand bıdə bəmı - peyğəmbər xanədanına mənsub idi. tanıyırdılar. Hamı, maarif işçiləri də səhiyyə Pəson hisob ni, Bəvon diyəkə jıqo, Peyğəmbər övladı hesab edilir. Atamın anası işçiləri də müəllimlər də, həkimlər də yaşlılar da Xunon druyəyn bənə ovəyzi. Məğlub karde bızınəmon əmə – Ağabanu xanım bəy qızı olub. İbrahim bəyin kiçiklər də ona Zöhrab dayı deyə müraciət 69. Diyəkə jıqo, Se *…: qızı. Bəy olduqları üçün onların da tayfaları edirdilər. Bu bir tərəfdən, xalqın atam Seyid sovet dövründə təqiblərə məruz qalıblar. Bəylər, Ağagülə və onun oğlu xalq arasında çox Əv votışe bə Ərdviyə: Vey qəp jə Karanı, xanlar sovet təbliğat maşınının “xortdan” məşhur alim kimi tanınan Hacı Mirtohid ağaya «Xəymnadə Ərdvi Surə, Həm danqə Vara, sifətində nəzərə çapdırmaq istədiyi quldur, olan hörmətindən irəli gəlirdi ki, onların dayısını Jıqo ovand bıdə bəmı - Asabə zandə özlərinə dayı hesab edirdilər. Digər tərəfdən, soyğunçu olmayıblar. Onlar xalqın içərisindən Demı bıbo zəfər. Surətinə Duraekayti. çıxan ayıq, açıqgözlü, xalqın namusunu, qeyrə - Zöhrab dayının özünün böyüklüyündən əhalilə tini qoruyan, Vətən təəssübünü çəkən rəhbərlər xoş rəftarından, demək olar ki, hamıya “dayılıq” Hejo ğalib omı Həmən xəyi roədə, olublar. Biz onları görməmişik. Lakin, qeyrətli etməyindən irəli gələn ümumixalq məhəbbətinin Çoknə həmə ariyon». In mığəddəs canqədə». sənət fədailərıi onların timsallarını əsərlərdə, təzahürü idi. 70. Bəy jıqo qılə ovand 74. Bəvon jıqo ovan kino-filimlərdə yaradıblar.“Axırıncı aşırım”dakı Bütün bunları görən mən fikirləşib belə bir Bıdə ki, Ərdvi Surə: Doşe ki, Ərdvi Surə: Abbasqulu bəy, Kərbəlayi İsmayıl, “Dəli qənaətə gəlmişəm ki, hətta günəşin nuru da Kür”dəki Cahandar ağa belə qeyrətli şoranlıqda gül göyərdə bilməz. Xoş ətirli gül Hejo bə kəsi doydə – Hejo bə kəsi doydə – bəylərdəndir. Atamın babası İbrahim bəy də elə yetirmək üçün sağlam ab-havası, təmiz suyu, Kiy ki həğiği icro kardə, Kiy ki həğiği icro kardə, bəylərdən olub. Daha da üstun. Ətrafındakılara, münbit torpağı olan bağ-bağça lazımdır. Zöhrab Ovan doə ayini». Ovan doə ayini». qohum-əqrəbaya, dost-tanışlara qarşı o qədər dayını yetirən, onu boya başa çatdıran mühit Dıvo kardəm Bəy – xeyirxah, qayğıkeş və mehriban münasibət bəs - sağlam olub. Yalnız pak əsil-nəsəbə malik olan Dıvo kardəm Boəy – ləyib ki, hamı, hətta qonşu kəndlərin adamları şəxs belə ümumixalq məhəbbəti qazana bilər. Xoşbəxtətiro... Xoşbəxtətiro... da onu özününkü hesab ediblər. Onu öz (ardı var) XVIII 71. «Dıvo bıkə Bəy, ha Spitama... Xanlar Həmid Lik, Çayrud uşaqlarının dili ilə Dadaş bəy adlandırıb çağırar - 72. Bəy ğırbon vardışe, Tırkə zıvono peqordınişe mışlar. Mənim Dadaş bəy haqqındakı bu fikir - Mir Kazım Kazımi Porudahştini zoə, İradə Məlikova 4 Yanvar 2020 DINYO TOLIŞON İBEMON qəp – qələj, exroc karde hol nıvışte ya Bı mıvzuon həğədə har ruj 15-30 Tolışi, tolşə Zıvoni bə şəxsi mınosibəton pevılo karde əbıni. Çxışon dırozəti 5 dəğiğəlığ muhaziron bəben iyən həmə ruji ğırbonmon doy. Çəmə pesbublikada çəmə dəyğəsə vey əzıni be. Məntiğinə mıvzon bə mıvzuon səpe bəpe bımandən, çiki hukməti boəməno har curə şəroit soxtəşe, bığandən. Xaiş kardəmon aktiv bıbən! sıvalonij bıbo hozı bıkən. əncəx mandə çı şəraitonku oko doy, Seminə haftəye ki qrupədəm, əncəx Umumi peqəteyədə Tolışi ibemonon, keşvəri doə həxonku, hukməti edoştə tək - qrup 5-6 manqisə veye ki fəoliyyət tolışi vəbəvə mandə problemon de çəmə lifonku istifodə karde boştə xəlği səmərə kardəən. Tojə xəbon məseyro çokə koye. sərzəmin bıə Azərboyconi konustituutsiya, peqəte. Zındəmon ki çəmə zıvon de Iştə koon iyən planon vote məslohat səyro deçəy qaydə-qanunon çoçivədə həll marde dimbədime əmə bımi , bəştə moə çokə ideyon məsey ro əlaye. Rosti 10 bəninin. Im həm Tolışə məholi miyonə zıvoni dastək doy əvəzi anə kardəmon rujisən veye ki az hiç quş doy nəən hande umumtəhsil məktəbonədə tədris bıə Tolışə yəndı lınqi ji kandəmon, bə iyəndı pepuş zındənim... Qəzeti bekarde lozime həmən Zıvon dərsə vasiton hozzo beku, həmən kardəmon Bənə dınyo ən ğədimə xəlği bə co koon imkon doydəni bəmı ki az rə-rə Tolışi zıvoni bə reqional qıləy statusi Tolışə xəlği jıqo çiyon damedənin. Xosə İradə Məlikova dəşum bə qrup. Qılə kooən heste ki mallik bekuş qətə debə Tolışə zıvononədə tolışon əmə ivrədə vey çiyon karde Bı nezono mıni əlovə kardışone bə qrupədə kali sıxanon vaxt bardedə. Lozim çap bıə kitobon. Bı koonədə çı Tolışə xəlği bəzınemon, bə vey çiyon xvand beşe qılə qrup vatçapədə. Qrupi nom jıqoye: nıbə məsəlonən əy nıvıştə bedə. Hələ nomədə qəp jəy piyə har qılə ibemon bəzınemon.Qirəm ıme ki çə xonəxo ki “DINYO TOLIŞON İBEMON” tojəmon be bəzıne ki, çokə koy noə bıbo dastək bəninin. Pidəşe ın ibemon respub - damərədə tolışə xun eşuredəbusə əv bı Qrupi ğaydon jıqon: “Dınyo Tolışon bə məydon. likə daxilədə fəoliyyət nişu bıdə, pidəşe sədo cım bədo. Az şımə fiki bə qıləy ən İbemon” qrup Tolışə xəlği içtimoi, elmi, DINYO TOLIŞON İBEMON qrupi həftə respublikaku bə kəno. Az ıştə dimi bə ibe - mıhumə çiy qordonem pidə ın çımı zıvoni zıvoni, siyosi, fərhənqi, iqtisadi jimoni rujon mıvzuyon jıqoye! monon qətdəm votem pidə ki, bı koədə, reqional statuse. Ehanə əmə ın statusi çı anqıl xəbon bə dınyo tolışon rosneyro onə 1-nə ruj Sərbəst ğonəğ bə roədə əmə bəpe ıştə har qılə şəxsi koğəzi səpe bə jimon dəvonedəmonsə bıə. Qrupi fəoliyyət bə Azərboyconi, İroni, 2-nə ruj Tolışi mədəniyyət mınosibəton bə kəno bınəmon, ıştə zuy, həni bəmə co çiy lozim ni. Boçi əmandə iyən tolışon jiyə ço məmləkəton 3-nə ruj Tolışi mətbuat, sərbəst mıvzu ıştə enerji əncəx bə Tolışi problemon həlli problemon həmmə çı statusi dılədə həll Konstitusiyə zidd ni. 4-nə ruj ATİŞ səfərbo bıkəmon. Xosə çımı xəlği fərzən - bedən, halbuki çəmə devləti konustitut - Qrupi zıvon Tolışə zıvone. Xəbon isti - 5-nə ruj Tolışi zıvon don bəşmə ovardedəm ko bə Tolışi rəsəy siyə ın həxi bəmə doydə. nad kardeyro har zıvon bəne be. Qrupədə 6-nə ruj Tolışi tarix har kəs hıç qılə şərt nınoə bı kon dastək Fevralə manqədə qrupi koon barədə yəndıku hol - əhvol qəte əbıni. Qrupədə 7-nə ruj Siyosət, sərbəst mıvzon bəben bıəninin. Eahanə vəse həni bə iyəndı rık bşmə qeş qeşi məlumaton bədom. Multikulturalizm

Multikulturalizm” termini elmi ədəbiyyata təxminən XX multikulturalizm siyasətinin əsasını təşkil edir. Yuxarıda qeyd əsrin 60-70-ci illərində daxil olmuşdur və onun məzmununa etdik ki, müasir dövrdə dünya dövlətlərinin əksəriyyətində dair müxtəlif fikirlər mövcuddur. Bu termin müxtəlif mənalar - etnik, irqi, dini və mədəni müxtəlifliklər mövcuddur. Bu müx - da işlədilir. Bu isə öz növbəsində onun mahiyyətinin dərk təlifliklər etnik-mədəni dəyərlərdə əks olunur. Etnik-mədəni olunmasını çətinləşdirir. Multikulturalizmin səmərəli tədris dəyərlərin müəyyən qismi etnik və dini azlıqlara məxsusdur. olun-masının əsas şərtlərindən biri onun mahiyyətinin Multikulturalizm bir siyasət kimi bu azlıqlara və onlara məx - düzgün dərk olunması ilə bağlıdır. sus olan etnik-mədəni dəyərlərə münasibətdə titul xalq Multikulturalizm terminini geniş və dar mənalarda işlət - tərəfindən dözümlülüyün nümayiş etdirilməsini nəzərdə tutur. mək olar. Sözün geniş mənasında mul-tikulturalizm termini Lakin multikulturalizm məfhumunun həcmi tolerantlıq məfhu - onun etimologiyasından çıxış edərək və çoxmədəniyyətlilik munun həcmi ilə məhdudlaşmır. Onun həcmi daha genişdir. məfhumunun sino-nimi kimi istifadə edilir. Məlum olduğu Eyler dairəsi vasitəsilə bu iki məfhumun münasibəti aşağı - kimi, multikulturalizm sözü latıncadan tərcümədə “çoxmə- cəmiyyətin ədalət baxımınından necə olmalı olduğunu dakı şəkildə təsvir olunmuşdur. dəniyyətlilik” mənasını verir. Çoxmədəniyyətlilik dedikdə isə göstərir. Dyumoçel multikulturalizm termininin bu anlamda A-multikulturalizm ilk növbədə etnik, irqi, dini və mədəni müxtəlifliklər, bu müx - multikulturalizm fenomeninin tanınmış tədqiqatçıları olan təlifliklərin əsasını təşkil edən dəyərlər nəzərdə tutulur. Çarlz Teylorun, Vil Kimlikanın və Ceyms Tallinin əsərlərində Müasir dövrdə dünya dövlətlərinin əksəriyyətində etnik, istifadə edilməsini göstərir. Bu müəlliflər hesab edirlər ki, irqi, dini və mədəni müxtəlifliklər mövcuddur. Bu müxtəlifliklər etnik-mədənimüx-təlifliklər olan cəmiyyətdə müxtəlifliklər tarixi prosesin inkişafının nəticəsi kimi obyektiv xarakter qorunmalı və inkişaf etdirilməlidir. Bu, multikultural ədalətin daşıyır. Müxtəlifliklər xalqların etnik-mədəni dəyərlərini, normativ tələbidir. mədəniyyətlərini xarakterizə etməklə onların dün-yagörüşü Dyumoçel haqlı olaraq qeyd edir ki, multikulturalizm ter - B- tolerantlıq və fəaliyyətlərinin əsasını təşkil edir və həyatında müsbət rol mininin birinci mənası onun ikinci və üçüncü mənalarından Multikulturalizm etnik və dini azlıqlara münasibətdə toler - oynayır. Biz müxtəlif etnik, irqi, dini və mədəni qrupların daha əvvəl yaranmışdır, çünki multikulturalizm bir siyasət antlılıqla yanaşı onlara və onların etnik-mədəni dəyərlərinə nümayəndələrinin birgə yaşadıqları cəmiyyəti multikultural kimi özünü yalnız son 35-40 ildə göstərməyə başlamışdır. hörmətlə yanaşmanı da ehtiva edir. Bununla əlaqədar tanın - cəmiyyət adlandırırıq. Buna görə də sözün geniş mənasında Lakin qeyd etmək lazımdır ki, Dyumoçelin multikulturalizm mış britaniyalı tədqiqatçı Bhixu Parex qeyd edir ki, multikul - müasir dövrdə əksər dövlətlər multikulturaldır. termininin üçüncü mənası terminin ikinci mənasının turalizm şəraitində etnik və dini azlıqların tanınması tələbi tol - Sözün dar mənasında isə multikulturalizm məhfumu konkretləşdirilməsidir. Buna görə də onu bu terminin ayrıca erantlığı aşaraq cəmiyyətdə mövcud olan müxtəliflikləri cəmiyyətdə mövcud olan etnik, irqi, dini və mədəni müx - bir mənası kimi vermək düzgün deyil. Biz bu termini geniş və qəbul etməyi, onlara hörmətlə yanaşmanı və hətta onları təs - təlifliklərə münasibətdə dövlətin apardığı konkret siyasəti – dar mənalarda işlədəcəyik. diq etməyi nəzərdə tutur. müxtəlifliklərin qorunmasını əks edir. Multikulturalizmə verilən bəzi təriflərdə terminin həm Multikulturalizm və interkulturalizm məfhumlarına Kanadalı tədqiqatçı Pol Dyumoçel (Paul Dumouchel) geniş, həm də dar mənası əks olunur. Məsələn, The Harper gəldikdə isə qeyd etmək lazımdır ki, bəzən ədəbiyyatda bu “Müqayisəli multikulturalizm” adlı məqaləsində multikultural - Colins sosiologiya lüğətində (1991) multikulturalizmin belə məfhumları bir-biri ilə qarışdırırlar, hətta eyniləşdirirlər. Lakin izm terminini ədəbiyyatda ən azı 3 müxtəlif mənada bir tərifi verilir: “Multikulturalizm – bir çox cəmiyyətlərin bu, düzgün deyil. Belə ki, multikulturalizm və interkulturalizm işlədilməsini qeyd edir. Birinci mənada bu termin elə bir xüsusiyyəti kimi plüralizmin mövcudluğunun etiraf olunması məfhumları arasında müəyyən fərqli cəhətlər vardır. sosial-tarixi situasiyanı xarakterizə edir ki, orada bir neçə və inkişafı deməkdir. Multikulturalizm mədəni müxtəlifliyin, Etnik-mədəni müxtəlifliklərin birgə yaşayışını, onlar müxtəlif etnik-mədəni qrupların nümayəndələri birgə yaşayır. məsələn, azlıqların dilinin müdafiəsi məsələsini öz qarşısına arasında tolerantlığın, hətta qarşılıqlı hörmətin inkişaf Onun fikrincə, bu mənada işlədilən multikulturalizm termini qoyur. Eyni zamanda o, azlıqların mədəniyyəti ilə əsas etdirilməsini nəzərdə tutan multikulturalizm bu müxtəliflikləri deskriptiv (təsviredici) xarakter daşıyır. Dyumoçelin bu mədəniyyətin qeyri-bərabər münasibətlərini nəzərdə tutur” . qabartmaqla bəzən cəmiyyətdə sosial fraqmentasiya, dezin - mənada işlətdiyi multikulturalizm termini bizim yuxarıda qeyd Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, multikulturalizm məhfumu teqrasiya hallarının yaranmasına səbəb olur. Nəticədə etnik- etdiyimiz multikulturalizm sözünün geniş mənasına bənzəyir. çoxmədəniyyətlilik məfhumunun sinonimi kimi ilk növbədə mədəni qruplar bir-birindən təcrid olurlar. Belə halların Dyumoçelə görə multikulturalizm termininin ikinci mənası etnik, irqi, dini və mədəni müxtəliflikləri və bu müxtəlifliklərin qarşısını almaq üçün etnik, irqi, dini və mədəni qrupların cəmiyyətdəki etnik-mədəni müxtəlifliklərə münasibətdə əsasını təşkil edən dəyərləri ehtiva edir. Bununla əlaqədar nümayəndələrinin arasında dialoq və əməkdaşlıq münasi - dövlət tərəfindən aparılan konkret siyasətlə bağlıdır. Stenford Ensiklopediyasında qeyd olunur ki, multikulturalizm bətləri inkişaf etdi-rilməlidir. Bu isə interkulturalizmlə bağlıdır. Multikulturalizm termininin ikinci mənası onun birinci məfhumuna bütün məzlum qruplar – afro-amerikalılar, qadın - İnterkultural cəmiyyətdə hər bir etnik-mədəni qrup öz A B mənasından irəli gəlir. Belə ki, cəmiyyətdəki multikultural lar, cinsi azlıqların nümayəndələri, şikəstlər və s. – aid edilsə kimliyini qorumaqla digər etnik-mədəni qruplarla dialoq situasiyanı idarə etmək məqsədilə dövlət bir neçə mümkün də, multikulturalizmin tədqiqatçılarının əksəriyyəti adətən bu yolu ilə ümumi sosial-mədəni mühitin yara-dılması naminə siyasət sırasında multikulturalizm siyasətinə də müraciət məfhuma etnik və dini azlıqları təşkil edən immiqrantları əməkdaşlıq edir. Yaradılan bu ümumi sosial-mədəni mühit edir. Bu mənada işlədilən multikulturalizm termini dövlətin (mühacirləri) (məs., ABŞ-dakı Latın Amerikalıları, Qərbi cəmiyyətdəki inteqrasiya proseslərinin güclənilməsini təmin cəmiyyətdəki etnik-mədəni müxtəliflərə reaksiyasını, daha Avropada müsəlmanları), milli azlıqları (məs. katalonları, etməklə yanaşı etnik-mədəni müxtəlifliklərin qorunması və konkret desək, bu müxtəlifliklərin qorunmasını və inkişaf baskları, uelsliləri, kvebekliləri) və yerli xalqları (məs., Şimali inkişaf etdirilməsi üçün əlverişli şərait yaradır. Bu isə etnik- etdirilməsini nəzərdə tutan multikulturalizm siyasətini ehtiva Amerikadakı yerli xalqları, Yeni Zellandiyadakı maoriləri) mədəni qruplar arasında qarşılıqlı hörmət və əməkdaşlıq edir. Dyumoçelin ikinci mənada işlətdiyi multikulturalizm ter - daxil edirlər. münasibətlərini daha da gücləndirir. Başqa sözlə desək, mini bizim yuxarıda qeyd etdiyimiz multikulturalizm sözünün Multikulturalizm məfhumunun məzmununun müəyyən - interkultural cəmiyyət keyfiyyətcə yeni inkişaf mərhələsidir. dar mənası ilə eynidir. ləşdirilməsinə onun tolerantlıq və interkulturalizm məfhumları Bu mərhələdə etnik, irqi, dini və mədəni qruplar bir-birinin Və nəhayət Dyumoçel bu terminin üçüncü mənasının ilə müqayisə edilməsi kömək edir. etnik-mədəni dəyərlərinə hörmətlə yanaşmaqla yanaşı bir- olmasını da qeyd edir. Multikulturalizm termininin üçüncü Multikulturalizm məfhumu öz məzmununa görə toler - birilə əməkdaşlıq edirlər. Bu isə öz növbəsində cəmiyyətdə mənası normativ xarakter daşıyır, yəni o, çoxmədəniyyətli antlıq məfhumuna yaxındır. Daha konkret desək, tolerantlıq inteqrasiya meyllərini möhkəmlədir. Yanvar 2020 5 AZƏRBOYCONƏ TOLIŞƏ LUĞƏT ARANÇIi.aronıj. (sayda)çapolunacaqromaniidoməçapkardəbəbeesənənumrədə. ARANÇILIQi. kanə.aronikoon,aronıjəti. ARANJEi. ARD-ARA:ardı-arasıkəsilmədənbədiyəndı,dumoyəndı,inə- fəsə;ardı- mus.aranje;aranjeetməkaranjekardey. ARANLIi. aronıj. arasıkəsilməksəbey,orəxey;ardı-arasıkəsilmiroxoyışçiyeydəni. ARANLIQi.aron. ARDICi.bot.avars. ARANMAQf.nəvəbey. ARDICIL s.dumoyəndı,bədiyəndı,sistematik. ARASIKƏSİLMƏDƏNz.arənıbıriyə, ənəmandə,befosilə, inəfəsə. ARDICILLIQ i.dumoyəndıəti,bədiyəndıəti,sistema- tikəti. ARASIKƏSİLMƏZ s.1.arənıbıriyə,befosilə;2. ARDICLIs.avarsin. bədiyəndı,dumoyəndı,inəfəsə, befosilə, ARDICLIQi. avarsco. Ramil Qafarov mıntəzəm, nımandə,ənəmand. ARDINCA peşs. dumo; ardımızcaadamgöndərdilərodəmışonvığandeçəmə- Lik, Canqəmiyon ARASIKƏSİLMƏZLİK i. 1. arənıbıriye, befosiləti; 2. dumo,onunardıncayüyürünbıvitənçəydumo;ardım- cagəlinboənçımıdumo. bədiyəndıəti, dumoyəndıəti, inəfəsəti, befosiləti, AREALi.areal; arealdilçilikarealəzıvonşınosəti. Az zındənim çiç bəbe, çiç nıbəbe, mıntəzəməti,nımandəti,ənəmandəti. ARENAi.arena. Jıqo şedə çəmə millət ni bəbe. ARA-SIRAz. hakanə,kam-kam. ARƏSTƏs. ərəstə,yətonə. ARASIZs. befosilə,inəfəsə,dumoyəndı,bədiyəndı. Qırdə beyro cəmə səbəbmon veye, ARƏSTƏLƏŞDİRİLMƏKf.ərəstəkardəbey,yətonəkardəbey. Ə millət milləte, kəynə i bəbe. ARAŞDIRICIi. tədğığotkor. ARƏSTƏLƏŞDİRMƏKf. ərəstəkardey,yətonəkardey. ARAŞDIRICILIQi.tədğığotkor. ARƏSTƏLƏŞMƏKf.ərəstəbey,yətonəbey. ARAŞDIRILMAQf. nəvəbey,axtərkardəbey;otırniyəbey, otır- İqlə sixanmon heste ə ruj bıbu, ARFAi. arfa(mus.diləq). otırkardəbey;tədğığkardəbey,cobəcokardəbey. Ə ruj rəsə çəmə sıxan tij bıbu, ARFAÇALANi. diyəkə:arfaçı. ARGAC ARAŞDIRMAQf.1.nəvey,axtərkardey;otırniyey,otır- Cuş qətero bəmə məydon lozime, i.pu(xolçədə). otırkardey;2.tədğığkardey,cobəcokardey;nümunələri araşdırmaqnımunon- Pidəşone çəmə rəiyət kıj bıbu. tədğığkardey,kağızlarıaraşdırmaqkoğəzon ARGAC i.dial. xəbisəti, ləinəti, nonəcibəti, exroc- əti, əclofəti, rəzolət, cobəcokardey;3.umutezıney,bəəsılibeşey,xəbəqəteumutey;sıxansəy,sıxan- du,duyəvojəti, bicəti; ♥arğacvurmaq bəkisəziyon(zıp)jəy. ARĞACLAMAQf.punoy(diyəkə:arğac). Əmə çı Pəpokon peşto oməmon, bekırniyey,sıxandızdiyey. Aləmşahbəyimon kışto oməmon, ARAŞMAQf.dial.umutezıney,bəəsılibeşey,xəbəqəteumutey;sıxansəy,sıxan- ARĞACLANMAQf. punoəbey. ARGACLIQs.puyonə,bopuynəzərədəqətəbıə. Əslanovon, Bunyatovon bəs kardə, bekırniyey,sıxandızdiyey. Dınyo bızno deşmen kışte oməmon.. ARATi. navdoşt(tumpenışandəbəməzəovdoy). ARGALi.zool.arqal(vəşyənəğoç). ARATƏBƏQƏi.pij,arəğat,nimdar,piçənə,dastəpiçə. ARATLAMAQf. nav- ARĞAZ(ARIĞAZ)s. lod,etıriyə,pesbardə,ovıkiyə. Hıteyku çəmə nofliyon nəmə bıən, tumidoştey,navdoştkardey(məzə). ARAVERMƏZ s. befosilə, dumoyəndı, ARGINs. diyəkə:yorğun-arğın. bədiyəndı, inə- ARXi.arx. Peştəməğon qınən, səon səmə bıən, fəsə. ARXA1i.peşt,kut,kul(odəmi,moli);arxasınıçevirməkpeştqordıniyey,ıştəpeş- Şımə sə ğal bə de əğıl pevate, ARAVURANi. intrığəbardəkəs,aarəəjən,fəsot,bədvoj, tiqordıniyey,kutəverəkardey,arxasıüstündəuzanmaqtirbəpeştolxartey,arxas- Həni vəse şəy-şavloon lumə bıən. ğılğunə,ğıloşə,mırğunə,mavyə. ıüstündəüzməkpeştisəsınovjəy;dilinarxasızıvon.zıvonikut,peşzıvon. ARAVURANLIQ i. intrığəvonəti, rıxnəkorəti, fəsot- ARXA2i. qəp.peşt,nəsıl,əcdod; yeddiarxahaftpeşt. Nıvıştəm bahandon ımi Tolışon, əti,bədvojəti,ğılğunəti,ğıloşəti,mavyəti. ARXA-ARXAYAz.peştbəpeşt;arxa-arxayaverməkpeştbə- peştdoy. Mərd bıən, mərdən bəben çımı Tolışon, ARAVURUŞDURANi.diyəkə:aravuran. ARXABAARXAz.peştbəpeşt,nəsılbənəsıl. Çəmə şımşi dıqiçəye şiyəmon, ARAYATIz. roədədeşəvbəkumandeşərti. ARXACi.qoçə,yətəğ(bomol-mələ). Bo cuş qəteyro bəndi himin Tolışon.. ARAYICIi. ənəv,tədğığotkor. ARXACLAMAQf. bəqoçədənoy,bəyətəğdənoy(mol-mələ). ARAYIŞi.ərayiş. ARXACLANMAQf.bəqoçədənoəbey, bəyətəğdənoəbey Ramil qətdə donzə imomon nomon, ARAZBARIi.mus.Arazbari(muğam). (mol-mələ). Ğəssəm doydə bə peygənbəron nomon, ARBİTRi. arbitr,hakim,miyonrəv. ARXAÇIi.qəp.peşticəbhəkovon,peştəvon. ARXADAz. dumo- Pidəşe ki, mərdə Tolış i bıbu, ARBİTRAJi.arbitraj;arbitrajkomissiyasıarbitrajikomis- siyə. tonədə,dumoədə,kutədə,peştədə. ARXADANz. Həmə i qəvo vankən Xıdo nomon.... ARD i. dumo, idomə, ton, yan;romanınardıgələnnömrədə peşto,kuto,dumotono. ЯЛОЛЯОН ЙОЛОН СЫХАН * Odəmi axməxi vırədə noydə. - Adamı axmaq Əlolə silsilə be, De yo ğapbəğap omeym, *** yerinə qoyur. Bostonədə si lə be. Tıjə zıvonım çaş be. Əlolə voə çiyo be, * Nimqəzış ğat bıə. – Həyatı, işləri tənəzzül edib. Bəmeym boştə tale az, Biə səpe, ov jiyo be, * Ni-nıbe insoni bə har donı-dos dəbəno. - Yoxluq Çəşə arsım silə be. *** Xanon-bəqon dastədə (yoxsulluq) insanı hər cildə sala bilər. Əlolə sərəfroz be, Jimonımon siyo be. * Pəsi pəni, zandəqo ruyən, qomuşi ğatığ bə çiki dast dəbəşe? - Qoyunun pendiri, inəyin yağı, *** Həvo sard be, vovaz be, camışın qatığı ələ düşməz. Əlolə Mədi yo be, Votıme:Bahand! Bəmeyş. *** * Rostə dasti kəp həyiədə pul bome. - Sağ əlin içi Vırə-mənzil dınyo be. Im çı curə avaz be? Əlolə sıə pəlu be, qaşınanda pul gələr. Pəvəndi mınış şodoy— Vəş holi bə holi be * Vəyuən çı kəy qıləy əğıle. - Gəlin də evin bir Dardım tanə dıyo be. *** Bəqon tatari jiyo uşağıdır. * Vəyu dədə kəyku kam mandəbe, aspisən i sə Əlolə kə co-co be, Pustımon lubəlu be. mande ? - Gəlin dədəsinin evində az qalmışdı, *** Vırəş Nuco kəco be. atın belində də bir qədər qaldı ? Əlolə ruj kəynə be? Çımıku rəncidə biş- * Sıpə ğədərən ğurbış ni. - İt qədər də hörməti Bə i luz haft kinə be! In rık-rəvoş bico be. yoxdur. Az ıştıku co nəbim— Allahverən Nəzərov * Tamə insoni çı ğurbi bəğande. - Tamah insanı hörmətdən salar Bais ıştı nənə be. *** Lənkəran, Havzava * Bəsə moğnə nıştə, əyşte nibəzne. - Yumurta Əlolə bırz luku be, üstə oturub, düra bilməz. * Merd ıştə ləvə eqəte nızno, çı sıkkə bəqıne. - *** Roon eku-peku be. * Yen bənə ko(u)lokə kaqiy, ıştə balon bəştə sə Kişi qarnını sıxa bilməsə, hörmətdən düşər. Əlolə ser rə ho be, Az bo qılə bebəfo qirdə bəka. * Mılolədoy bınədə puçə vizış vində. - Motal * Bırhoz peqətəkəs bəpe çəy oqordıneən ıştə Pıxey, de sirə ho be. Bəməym, çəşonım ku be. ağacının dibində içi boş qoz tapıb. yodədə oqətı (bəştə yod biyə). - (keçmişdə toy Sərəyş, ağlım dasto şe, * Mol noğodoəkəs çəy zımhori tovıston bəqəte. - edənlər qızılı başqasından müvəqqəti Mal saxlayan onun qış tədarükünü yayda görər. Im çı cur sırə-hu be? *** götürərdilər, sonra yiyəsinə qaytarardılar). Bırhoz * Mol dərəastaye. - Mal (qara) dərə sü mü - Əlolə çı dunyo be, ( Lənkəran şivəsi) götürən gərək onu vaxtında yüdür(məc. mən-mal- qara çölə atılmış sümük *** Tonış band be, dıyo be. Bayrami Allahverdi qaytarmağı da unutmasın. kimidir.Bu gün var,sabah yoxdur.). * Bırhoz peqəte bə pinhon (nihon) bedə, oqordıne Əlolə vi bıə çəş be, Çoko be əy bısırım? Masalli, Mahmudavar * Moğnonı(ıştı) sardon bedə?. - Yumurtaların bə oşko. - Bərhoz götürmək gizlin olur, qaytarmaq Yo çı yo ro bə çəş be. Şoyə rujım deyo be! (hestışe idomə) soyuyur? aşkar. Tırkəçorə - Ha. Ğarzxıvand votışe: --Ney, ə “ha” sıxani az bətı ЛЯТИФОН omutəme, tı bəmı çımı ğarzi bıdə. çanqiku bəroxnem, əncəx bəpe Bəmınən “ha” əbini. çımı ğarzi bıdəy. Merdi votışe: NIZNƏME ... - Rozim, bəştı sə çəvom. bıvot Rəhmətşə Zeydi day məsedə ə çəmi. ki, hamsiyədə qıləy merd bərk Ğarzxıvandi votışe: noxəşe. Oqıniyəbuən kardəni - Ki bo ıştı palu bo, ğarzış bıpio, bıvotiş «ha!». Həni hiç çi məvotiş. kıvoləti şedə çəvon kəy. Çiyo-çəyo Merdi votışe: sehbət kardedə, bə noxəşini dıl- - De çok. vandi doydə. İyo co odəmonən Bəle, maştənəku kon ğarzxı- hestebe. Sehbəti əsnoədə Zeydi vand oməy çəy palu, ıştə pul day çiç votedə, ın noxəşə merd piyəşe, votışe «ha». Domjon bəçəy əleyhinə beşedə, çəy votəni Camal Lələzoə doşone, votışe «ha», sıxan tərsinə votedə. Zeydi dayən vey kardışone, votışe «ha», oxoyədə Zımıstoni lu Zo sığonku bo təmiz kardey zımıstoni luy hışki komək Masalli, Ğızıləvo ğeyzinə odəmbe, əve ve vaxt bəy karde bəzıne. Hırd kardə bıə 4 xorəkə keçə zımıstoni luy hışkə 1 litrə doşone əv bə məhkəmə, Ğazi Ğeyzulla əvotin. Zeydi day ğeyzin BƏMI “HA” MƏVOT çəyku çiç xəbə səşe, votışe «ha». ovədə vam otəşədə nim saat qılvonedən. Dəparziniyə iyən sardovniyə hır Ğazi vindışe vəziyət jıqoye, votışe: bedə, diyə kardedəni bə noxəşi, noxəşəti, votedə: - Hamsiyə, tı kardə bıəyon bəyon rujədə 5 kərə 1 xorəkə keçə təki ğəbul karde lozime. Qıləy merdi bə çand kəsi ğarz - Çı merdi sə xərobe, çimiku Çimənə ətirşoh De ın xəlğ təbobəti vositə noxəşəti şiddətbey navi hesteşbe, ın ğarzon doy dast bıkəşən. Merdışon vadoy. noxəşiş, Xıdo bətı şifo bıdəy, zınedənıbe. Ğarzxıvandon ha ruj Bəy çəm omutə ğarzxıvand oməy əmmo bə çımı sinə qıləy sıxan səydə iyən zo sığonkutəmiz beydə. 2 çayə keçə hışk iyən dəhorə bıə çəy palu. omə, bəpe bıvotom. Az tıni tosə ın ətirşoh 300 ml qılə ovədə debə maştə dəm səydə iyən rujədə 4 kərə əvoyn ın merdi biyabur əkəyn - ğəbul kardə beydə. əşin. Ğarzxıvandonədə qıləyni bı Votışe: - Vinde? Iştı con roxn- sinni çe nığılo zınəmni. Zınəmni tı merdi bəboli omedə, votedə bəy: ime. Bəşt ısə çımı ğarzi bıdə. moəş, ya niyəş. Həyf! Sevda Baxşiyeva - Az ıştı coni çı ğarzxıvandon Merdi votışe: İmi votedə, beşedə çe kəo. Lik, Qunəşli 6 Yanvar 2020 Çayrud Türbələri şöbəsinin direktoru, professor və filosofu, "Ostovonamə" bələrin ( Taliş dilində pir və ocaq gahın (Fəxigis) Fəxrinisə (fəxr Əsədulla Cəfərov rayon "Vəsiyyətnamə" "Cavidnamə" leksik vahidləri yoxdur) Fəzlullah edən qadın) adından ərazisində elmi tədqiqat işləri və. s. əsərlərin müəllifi, "Hürufi" Nəimi Əstarabadinin xəlifə və götürüldüyünü iddia edirlər ki, aparmış, ilk dəfə olaraq rayonun təriqətinin (ideologiyasının) tələbələrinin (seyyid və muridləri) bunun da heç bir məntiqi əsası Büzeyir (Bızəy+n) mağaraların - yaradıcısı 1339-1340 cı ildə adı ilə eynilik (oxşarlıq) təşkil yoxdur. Çayrudun yaşlı sakinlərin da, tarixçi arxeoloq Samir (hicri 739-40) Əstarabadın etdiyindən onların həmin söylədiklərinə görə kəndə köç Kərimov Çayrud kəndinin "Çola (Astarabadın- Astaranın) Qorkan ərazilərdə və ya yaşayış mən - edənlər əvvəl Fəxriabad kujə" məhəlləsində apardığı arx - kəndində qazı ailəsində anadan təqələrində fəaliyyəti zamanı (Fəxigis) kəndində yaşamış, eoloji tədqiqatlar zamanı orta olmuş Fəzlullah Şah Əbu vəfat edərək orada dəfn olun - güclü zəlzələdən sonra torpaq "Poleolit" dövrünə aid maddi- Məhəmməd Nəimi ması ehtimalı yaradır. sürüşməsi baş verdiyindən daha mədəniyyət nümunələrini aşkar Əstarabadinin. də ( sonradan - Qınbət (Günbəd(t) türbəsi da əlverişli coğrafi mövqeyə etmişlər. Azərbaycan Təbrizdə yaşadığından mən - Çayrud və Rvarud kəndlərinin malik müasir Cayruda köç Respublikası EA-nın Tarix bələr onu Nəimi Təbrizi kimi arasında, kəndin cənubunda edərək orada məskunlaşaraq İnstitutunun əməkdaşları, arxe - qeyd etmişlər) seyyid olmaqla Cəngəsər dağının ətəyində yer - özlərinə yurd yeri seçiblər. oloqlar T. Məmmədov və İ. səcərə ilə İmam Museyi Kazımin ləşir.Türbə dairəvi formada (divar "Fəxigis" türbəsində AraşdırmaçiRaufAbdullayev Atəşpərəstlik rəmzləri olan baş Lerik, Çayrud daşları, qəbirüstü abidələr, qoç fiqurları və.s. abidələr mövcud Lerik rayonunun Çayrud kən - olmuşdur. Həmin abidələrin bir dinin ərazisində ziyarətgah qismi oğurlanaraq aparılmış, olmaqla muxtəlif türbələr (turbə - digərləri isə sındırılaraq məhv ziyarətgah) mövcuddur.Həmin edilmişdir.( 06.08.2019-cu il tar - turbələrin qədim tarixə malik ixində yerli sakinlərin bələdçiliyi olması, ərazilərində daş qutu ilə orada qanunsuz qazıntı işləri qəbirlərin, qoç fiqurlarının və aparılaraq abidələr ogurlan - müxtəlif rəsmlər çəkilmiş mışdir.) qəbirüstü abidə və baş daşların - Boboym (Bobo -Ulu fərqliliyi ilə xüsusilə seçilir. İbrahim) türbəsi yaşayış mən - (qeyd: Çayrudun ərazisinə daxil təqəsinin qərbində Çayrud olan qədim Bəlyoni, Cəfongin, və Andurma kəndlərinin Tıbəbın, Fəxigis, Danqi-tıbə arasında eyniadlı yüksəklikdə Qinbət (Günbəd(t) Vel və.s. tür - yerləşir. Türbədə tikili abidə yox - bələrdən, sərdabələrdən, dur. kurqanlardan keçən əsrin 70-80 Türbənin adı hürufi xəlifəsi cı illərdə tədqiqat məqsədi ilə Şeyx İbrahim Dəstgirdin adı ilə maddi- mədəniyyət oxşarlıq və eynilik təşkil nümunələrinin aparılmasına etdiyindən onun vəfat edərək baxmayaraq mətbuat və digər Boboym ( Bobo- Ulu İbrahim) elmi ədəbiyyatlarda bu barədə Nərimanov tərəfindən Çayrudun (ə.s) səcərəsinə məxsus olduğu boyu oturmaq üçün çıxıntısı olan) türbəsində dəfn olunduğu ehti - heç bir məlumat verilməmişdir.) "Danqi-Tıbə" (Danqi-Türbə) ehtimal olunur. Fəzlullah Şah gil kərpicdən tikilmişdi. Türbə malını yaradır. Çayrudun mövcud olmuş Midiya məhəlləsindəki kurqan və sərd - Nəiminin ölümündən sonra müx - yüksəklikdə yerləşdiyindən güclü -Vel türbəsi Çayruddan simal və Atropatena dövlətlərinin abələrdə arxeoloji tədqiqatlar təlif xəlifə və tələbələri tərəfindən küləklərə sərqdə Bibiyani və Çayrud ərazilərinə daxil olması,həmin apararaq orada aşkar olunmuş tərtib olunmuş "Fəzlin şəcərəsi" davam gətirməyərək kəndlərinin arasındakı eyni adlı dövrlərdən insanların orada maddi-mədəniyyət nümunələrini "Səlatnəmə" və "Bəyanul- Voku dağıldığindan sonralar meşəlikdə yerləşir, Ərazidə çoxlu yaşaması Çayrudun qədim (bilərzik, balta, nizə və.s.) son (Bakı) əsərlərində onun nəslinin Şüvəlan qəsəbəsində yaşa - ayidösəyi yaşayış məntəqəsi olmaqla mis, ilk dəmir dövrünə, eramız - İmam Museyi Kazıma (ə.s.) yan Çayrudlu, mərhum Mirzə- (Talış dilində Vel) bitkisinin Atəşpərəstliyin (Zərdüşt dini) dan əvvəl 2-ci minilliyin sonu, 1- dayandığı iddia olunur. Bununla qulu, Gülçöhrə (Abdullayeva) yabanı şəkildə bitdiyindən orada geniş yayıldığı ərəzilərdan cı minilliyin əvvəlinə aid etmişlər. bərabər bir sıra tədqiqatçılar, o Dənziyevlərin şəxsi vəsaiti ilə yerləşən türbə də ərazinin adı birinin olmasıdir. (Qeyd: Son zamanlar bir qrup cümlədən Fəzlullah Şah Nəimi qardaşı Ağarəhim Dənziyev kimi səslədirilib. 19- cü əsrin sonu və 20- cı şəxslər yerli sakinlərin bələdçiliyi Əstarabadinin xəlifə və tələbələri tərəfindən yenidən bərpa olu - -Danqi türbəsi (tıbə) əsrin əvvəllərindən başlayaraq ilə rayonun Orand, Blaband, ustadlarından bəhs edərkən onu naraq ziyarətçilərin istifadəsinə Çayrudun şərqində eyniadlı məşhur fransız arxeoloqları Jak- Rvarud, kəndlərinin ərazisində "Halaxor" Seyyid Fəzlullah verilmişdir. ərazidə yerləşdiyindən ərazinin de Morqon, K.Şeffer və qardaşı olan türbələrdə qanunsuz qazın - olaraq yad etmişlər.(Əkbər Türbənin F. Nəiminin xəlifəsi adı ilə Danqi türbə (tıbə) Henri ilə Lerik rayonu tı işləri apararaq orada olan Nəcəfov) F. Nəimi Əstarabadi Əmir Fərruz Günbədinin adlandırılmıs, Talis dilində səs- ərazisində, o cümlədən ətraf qəbirüstü abidələri, qoç və diğər (Astarabadi) 1394- cü ilin avqust (Qınbəti) adı ilə eyni və oxşar küylü yer mənasındadır. kəndlərdə arxeoloji qazıntılar heyvan fiqurlarıni talamaqla ayının 28-də (hicri 796-cı ildə) olduğundan onun vəfat edərək -Baba (Bobo-ulu) İsa türbəsi məşğuldu rlar.2016- cı ilin yay Sirvanşah İbrahimin (bir sıra orada dəfn olunduğu ehtimalını aparmışlar.K.Şeffer və qardaşı rayonun Mondigah kəndinin aylarında Rvarudun Lilidiqo, mənbələr Miranşahın) fərmanı - yaradır. Henri Talışın dağlıq ərazilərini ərazisində yerləşir hürufi Çayrudun Bəlyoni, Cəfongin, na əsasən Əlincə (Culfada) - Fəxigis (Fəxrəddin) türbəsi (Lerik ərazisini) "Arxeoloji cən - seyyidlərindən Şeyx Nurəddin 2019-cu ilin avqust ayında qalasında işkəncə ilə qətlə yetir - Çayrud, Zardoni və Tikəband nət" adlandırmışdır.Jak- də Tehranın oğlu Şeyx İsanın adı ilə Fəxigis (Şeyx Həsən Fəxrəddin) ilmişdir.(çarmıxa çəkilib). kəndlərinin arasında, yaşayış Morqon isə rayon ərazisində ( eynilik və oxşarlıq təşkil türbələrindən belə hallar davam Fəzlullah Nəimi məntəqəsindən 1 km şimal-şərq rayonun Cəngəmiran, Xanəgah, etdiyindən onun vəfat edərək etmişdir.) Əstarabadinin (Astarabadi) istiqamətindəki eyni adlı yüksək - Mastail, Çayrud, Mondigah, Veri, eyni adlı türbədə dəfn olunduğu Bir sıra araşdırma aparanlar yaratdığı hürufi təriqətini likdə qədim qəbiristanlıq Tulu-Coni və.s. kəndlərində) ehtimal olunur. Yuxarıda adları aşkar olunmuş qiymətli tarixi Çayrudun, o cümlədən ətraf seyyid və murudlri (xəlifə və ərazisində yerləşir. Mövcud kəndlərin (Rvarud, Rəzgov, tələbələri) tərəfindən ilk olaraq qəbristanlıq və kurqanlarda qeyd olunan türbələr coğrafi eksponatları Fransaya apararaq mövqeyi baxımından yüksəklik - Luvr muzeyində həmin maddi- Anzolu, Veri, Siyov, Dasrer, Əstarabaddan başlayaraq ( keçən əsrin 80-90-cı illərə qədər Hamarat, Həzovi və müasir Astara, Lerik, Lənkəran, tikili abidə olmamışdır. Masallı lərdə yerləşməklə qarşılıqlı mədəniyyət nümunələrini "İran olaraq bir-birini müsahibə etmək abidələri" kitabında fars s.) sakinlərinin möhürlə təs - Masalli, Yardımlı, Cəlilabad və şəhərində yaşayan əslən dilənmiş səcərədə İmam Museyi İran İslam Respublikasına daxil Cayrudlu olan mərhum qabiliyyətinə malikdirlər. abidələri kimi təqdim etmişdir. - F. Nəiminin qızlarının adı Görkəmli arxeoloq Kazımin (ə.s) nəslinin davamçıları olan Gilan,Rəşt,Nəmin, Daşdəmir Bəhmənov şəxsi (varisləri) olduğu göstərilir. ( Qeyd Mazandaran, Zəncan, Ərdəbil vəsaiti hesabına "Fəxigis" tür - Fatimə Xatun, Bibi Xatun, Bibi H.Hummel Lerikdə tapılan Ummul Xatun və Bibi Fatihətül maddi-mədəniyyət nümunələrini etdiyim səcərənin orijinal vari - və.s.) onu əhatə edən bəsində ibadət və ziyarət etmək Xatun olmuşdur, Çayrud kən - "neolit"( yeni daş) dovrunə aid antının fotosurəti məndə var. ərazilərdə, sonralar Azərbaycan üçün kiçik məqbərə tikərək dinin girəcəyində yerləşən Xatun etməklə Azərbaycanın "Poleolit" Səcərəni oxutdurub tərcümə edə və Yaxın Şərq ölkələrində təbliğ ziyarətçilərin istifadəsinə ver - bulağının (Xotini honi) da F. dövrü adamlarının Lerik rayonu biləcək şəxslərə verə bilərəm. olunaraq bir neçə ölkəni əhatə ilmişdir. Turbə hürufi xəlifəsi Nəiminin qızlarının adı ilə ərazisində məskunlasdığını təs - Səcərə əski fars (pəhləvi) əlifbası etmişdir. Şeyx Həsən Fəxrəddin (Fəxi) bağlıolduğuehtimalınıyaradır. diq etmişdir. Azərbaycan ilə yazıldığından mütəxəssislər Çayrud kəndinin hüdudların - adı ilə eyni və oxşar olduğundan (Araşdırmalarla bağlı fikir və Respublikası EA Tarix İnstitutu tərəfindən oxunub tərcümə edilə da və Talış mahalında (Astara, onun vəfat edərək orada dəfn Arxeologiya və Etnoqrafiya bilər) Lerik, Lənkəran, Masalli və olunduğu ehtimalını yaradır. Bir rəylər müxtəlif olmaqla Azərbaycanin görkəmli şair Yardımlı və. s.) mövcud tur - sıra araşdırma aparanlar ziyarət - üstüstədüşməyəbilər.) Yanvar 2020 7 MIDRİKƏ SIXANON Kuə odəmi şifo səy Xıdo qəp jəşe de Davud peyğəmbəri məzmuron İsa de roy şeədə vindışe moə beyku ku Musa, Im Odəmi isə bıə qıləy odəm. Şoqirdon parsəyn Çəyku: çıkonco ome zıney - Məzmur 3 «Rabbi, ki qıno kardəşe ki, ım odəm ku omə dənimon». Ə odəmi bə dınyo: ıştən, yaan çəy pıə-moə?» İsa votışe bəvon: «Çoçine cəvob doşe: «Nə ıştən qıno kardəşe, nəən ki, şımə zıneydənişon 1 Ya Rəbb, çımı deşmenon çanədə heyve bıən! çəy pıə-moə. Əmma Xıdo koon oşko bıbun Çəy çıkonco ome, Bəçımı əleh əştəkəson çanədə veyin! çəy jimonədə, votəynə jıqo be. Çanə ki ruje, əmma Əy okardışe 2Bomono veykəson voteydən: Mıni Vığandəkəsi koon kardəninim Az. çımı çəşon. Əmə «Xıdoku xılos ni bəy». Rəyrə bome şəv, bəvədə hiçkiy əzıni ko zıneydəmon, çe Xıdo 3 Əmma Tı, ya Rəbb, çımı ətrofədə sipəriş, karde. Çanə ki dınyoədəm, çe dınyo nur bə qınokoron quş Çımı şərəfiş, çımı səy barz bıkəy Tıniş! Azim». In sıxanon vote bəpeştə Əy tu nıdoy, intasi Xıdo quş 4Rəbbi barzədə sədo kardəm, kardışe bə zəmin, de tuy hozı kardışe tul, doydə bə salehə Əv ,ıştə mığəddəsə bandikucəvob doydə bəmı. dəsuşe həmonə tul bə kuy çəşon. Çəyo odəmi iyən Bəçəy 5 Az hıteydəm, bə han şeydəm, votışe bəy: «Bışi, dənışt Siloami hovuzədə». irodə əməl kardəkəsi. İjənən oğo beydəm, çumçıko Rəbb koməq kardə bəmı. «Siloam» sıxani məno «vığandə bıə» Sıftəku jıqoşə məsə 6 Har vırəku mıni bə mıhosirə səyə votəye. Əvən şe dənışte iyən oqarde bıəni ki, kiysə okə Da həzoynə xəliku tarseydənim. çəşonış vində holədə. Çəy hamsiyon iyən movardiku ku bıə odəmi çəşon. Şayət ım bəben. navko əy bənə qıləy peyəçınizınəkəson Odəm Xıdoku omənəbəy, hiç çiy karde Bı səbəb Pıə piyeydəşe Mıni, çumçıko 7 Bəşt, ya Rəbb! Ha Xıdom, mıni bıroxon! voteydəbin: «Im həmonə odəm ni, navko nəzıni». Əvon cəvob doşone bə odəmi: Az ğırbon doydəm Iştə coni ki, peşo Çumçıko Tı həmmə çımı deşmenon çonəku jəydəş, ənışti peyəçınəti əkəy?» Kali kəsi «əve» «Səyku bə po qıno dılədə moəku bıəş. Esət bıstənım əy bə dumo. Hiçkiy əzıni səy Çımı Beyvəciyon doandoni araşdəş. votışe, kali kəsi «xəyr, əmma bəy oxşeydə» tı bəmə dərs doydəş?» Bəvədə şodoşone jimoni Çımıku, əmma Az Iştən doydəm əy. 8Perəxey RəbBikuy. votışone. Iştən isə «azim» votışe. əv bə benton. Hestıme ixtiyor əy bo doy, peşo bə dumo bo Bıdə Iştı xəy-dıvo ışti xəlği səpe bıbo! Parseydəbinçəyku: «Jəqobu, çoknə obin ıştı səyro. Iştə Pıəku səme ın əmr». çəşon?» Əy cəvob doşe: «İsa nomədə bıə Ruhani kuəti In sıxanon səpe ijən rıxnə eqıniye Məzmur 4 Odəmi hozı kardışe tul, dəsuşe bəçımı İsa məsəşe ə odəmi bə benton şodoə Yəhudiyon dılədə. Çəvon veyni votışone: 1 Tıni sədo kardeədə bəmı cəvob bıdə, çəşon iyən votışe bəmı “bışi bə Siloami bey iyən pəydo kardışe əy votışe: «Tı imon «Cın heste Bəvədə, səfiye. Boçi quş doydon Haçımı adilə Xıdom! Bəy?» Co kəson isə votışone: «Imon cıni hovuz, dənışt”, azən şim dənıştim, obin çımı vardeydəş bə Bəşəri Zoə?» Əv parsəy: Bə çətini eqıniyə zəmon bekə mıni bə qeşəti, çəşon». Parsəyn çəyku: «Bəs İsa kon - «Əğə, Əv kiye ki, az imon biyəm Bəy?» İsa qətə odəmi sıxanon nin. Cın hiç okarde bəzıne kuə odəmi çəşon?» Iutf bıkə bəmı quş bıdə əçımı dıvo! coye?» Əy isə cəvob doşe: «zıneydənim». votışe bəy: «Esət ıştı vində iyən detı qəp jə 2 Ha insonifərzəndon, debə kəynə Odəm Əve». Əyən votışe: «Ya Rəbb, imon Çe fəriseyon təyğat vardeydəm» iyən səcdə kardışe bə İsa. İsa Çe Yəhudiyon de İsa həsbəhs Çımı şərəfi bə rısvoçiətipebəqordiyon? Bardışone çe fəriseyon tono navko ku votışe: «Az mıhokimə kardeyro oməm bı Bə vaxti Yerusəlimədə təğdisə id Debə kəynə bə təyə çiyon meyl nişo bədoyon bıə həmonə odəm. Şanbə rujbe, çe İsa tul dınyo ki, bıdə nıvindəkəson bıvindın, vin - dəvoniyə beydəbe. Zımıstonbe. İsa nəvey - Bo duy bənəveşon? hozı kardə çəy çəşon okardə ruj. Fəriseyon dəkəson isə ku bıbun». dəbe məbədi soədə bıə Suleymani 3 Bızınən ki, momin insoni Rəbb Boştəno co kardəşe; Çəy tono bıə kali əyvonədə. Yəhudiyon qırdə bin bə İsa sə Kon vaxt Rəbbi helekəm, məsdə mıni. fəriseyon məsəşone ın votışone Bəy: «Tosə keynə obəqəteş çəmə 4 Bıtarsənən-bılarzənən,qonı məkənən, sıxanon parsəyn Çəyku: dıli intizorədə? Qirəm Tı Məsihiş, bərmalə Yonqonədə beədə ıştə dılədə bışınən, damə məbənən. «Nekniki əmənən bıvot bəmə». İsa cəvob doşe bəvon: 5 Salehəti ğırbonon bıbırnənən, kumon?» İsa votışe «Votıme bəşmə, əncəx bovə nıkardone. Bə Rəbbi beştıpur bıbənən. Çımı Deştə Pıə nomi kardə koon, şəhodət bəvon: «Qirəm ku 6 Veykəson voteydən: «Ki çokiyəti bəka bəmə?» bəbeşon, nəbiyone kardeydən Çımı barədə. Əmma şımə bovə kardeydənişon, çumçıko Şımə Çımı pəson Ya Rəbb, ıştə diminuri çəmə səpe eğand. qıno. Əmma esət “vin - 7Çəvon bolə qandım iyən tojə şəroviyo şodşod - deydəmon” voteyro nişon. Çımı pəson məseydən Çımı sədo, şımə qıno mandeydə Azən zıneydəm əvoni iyən omeydən Çımı komətiku vey şımə səpe. dumo. Az doydəm bəvon zolə jimon. Əvon Bəçımı ğəlbi sevincı doy. hiç vaxti həlok nibəben iyən hiç kəs dızdiye 8 Peştıpur hıtdəm şedəm bə han, Çokə qələvon nibəzıne əvoni çımı dasto. Əvoni Bəmı doə Çumçıko əncəx Tı, ya Rəbb, mıni əmin-əmonədə Rosti, rosti votey - Çımı Pıə həmməysə yole. Hiç kiy dızdiye oqəteydəş! dəm bəşmə: bə pəsə əzıni əvoni Çımı Pıə dasto. Az iyən Pıə qoçə bəyku dənışəkəs, imon». Məzmur 5 co vırəyku peş bıəkəs, Yəhudiyon ijən peqətışone sığ ki, 1 Ya Rəbb, quş bıdə bəçımı sıxanon, dızd iyən ğoldure. sığbəsə bıkən Əy. İsa votışe bəvon: «Nişo Bəçımı Ah-nolə nəzə səğand. parsəyn çəşonış obə odəmiku, çoknə obin Əmma bəyku dəşəkəs çe pəson qələvone. kardıme bəşmə Pıəku omə vey xəymandə 2 Ha çımı Podşo,ha çımı Xıdo, quş bıdə bəçımı fəryod - ıştı çəşon. Ə odəmiyən votışe bəvon: «Əy tul Hıvosəkə okardeydə boəy pobə iyən pəson ko. Şımə bıçımon kon qıləyni səbəb sığbəsə karde piyeydone Mıni?» Yəhudiyon cəvob inə sədo, noşe bəçımı çəşon, azən dənıştim, vindey - quş doydən bəçəy Çumçıko dıvo kardeydəm Bətı. dəm esə». Bəvədə kali fəriseyon votışone: sədo. Əvən pəson «Im Odəm Xıdoku oməni, çumçıko rioyət deçəvon nomi sədo 3 Ya Rəbb, maştəvo çəsəy çımı sədo məseydəş, kardeydəni bə Şanbə». Co kəson isə kardeydə çəyoən Maştəvo çəsəy dıvo kardəm Bətı cəvob bə çəşim. votışone: «Qınokorə odəm çoknə nişo doy bekardeydə bə daşt. bəzıne jıqo əloməton?» De jıqo, rıxnə Iştə pəson həmməy 4 Çumçıko Tı bevəyciyku xoş omə Xıdo niş, eqıniye çəvon arədə. Bəvədə ijən parsəyn bə daşt bekarde Şər əvoni ıştı Poliyo. kuə odəmiku: «Bəs tı çiç voteydəş Çəy bəpeştə ıştənən bəşe 5 Təkəbburon mande əzınin ıştı huzurədə, barədə? Oxo Əy okardəşe ıştı çəşon». Kuə çəvon vədə iyən Nifrət kardeydəm həmmə şərə ko kardəkəson. oədəmi votışe: «Əv peyğəmbəre». pəsonən bəşen çəy 6 Du votəkəson məhvkardeydəş, Yəhudi rəhbəron bovə nıkardışone ki, dumo, çumçıko zıney - Ya Rəbb, xunpeşoməkəsonku, hiyləqoronku ikroh çəy çəşon sıftə ku bıən peşo obən, ta ki dən çəy sədo. Əmma kardeydəş. sədo nıkardencə çəy pıə-moə. Parsəyn çəy nıbəşen açinə odəmi pıə-moəku: «Ime şımə movardiku ku bıə dumo, bəviten çəyku, 7 Fəğət az ıştı bolə mehəbbətiro bəştı kə bomem, zoə? Jəqobu çoknə be ki, vindeydə esə?» çumçıko əzınin açinə Bomem bəştı mığəddəsə məbədi de tarsi səcdə bəkam. Çəy pıə-moə votışe: «Zıneydəmon ki, ım odəmon sədo. İsa ın çəmə zoəye iyən moəo beyku kube. Əncəx məsəli vardışe 8 Ya Rəbb,deştə ədoləti mıni bə rostə ro bıqordın, zıneydənimon ki, esə çoknə vindeydə iyən ki boəvon, əmma əvon Çımı deşmenon dimiku Iştə roy duz bıkə çımı navədə. okardəşe çəy çəşon. Bıparsən çəy ıştəniku. sənırəsəyn İsa sıxanon. İsa ijən votışe doşone Bəy: «Tıni bəştı kardə xəymandə 9 Çəvon zıvononədə Onların dillərində duzə sıxan ni, Bə həddi-bıloğ rəsə, bıdə ıştən qəp bıjənı bəvon: «Rosti, rosti voteydəm bəşmə: Az koyro ne, inson be-be Iştəni Xıdo hisob Çəvon dılon purin de bevəcə niyyəton. ıştə barədə». Çəy pıə-moə tarseydəbe kəybəm bo pəson. Çımısə sıftə oməkəson kardeyro, kufr kardeyro sığbəsə kardeydə - Çəvon xırton ojə ğəve, Yəhudi rəhbəronku, əve votışone jıqo, həmməy dızd iyən ğoldurbin, əmma pəson mon». İsa votışe bəvon: «Bəqəm şımə Çəvon zıvonon du qəp jəydə. çumçıko Yəhudi rəhbəron bə jıqo ğəror quş nıdoşone bəvon. Bəy Azim, ki dəşo Ğanunədə nıvıştə bıəni ki, “votəme: ‹Şımə 10HaXıdo, taxsikor bekə əvoni, oməbin ki, harkiy bərmalə Məsih bıvoto bə Çımıku, xılos bəbe, dəbəşe-bebəşe iyən xıdonişon›”? 35 Xıdo Iştə kəlomi vığandə bə Bıdə bəştə niyətonro ım şərə insonon bıqınon. İsa, ə şəxs tojniyə bıbu sinaqoqo. Əve pəydo bəkarde boştə çimən. Dızd bome odəmon “şımə xıdonişon” voteydə. Nıvıştəy Çəvon behisobə qınonro bıtojon, ləğv karde əbıni. Bəs şımə boçi “Az Xıdo həmonə odəmi pıə-moə votışe ki, «bə əncəx dızdiye, kışte iyən məhv kardeyro. Az Çumçıko beşən bəştı əleh. həddi-bıloğ rəsə, bıparsən çəy ıştəniku». isə oməym ki, əvon molik bıbun bə jimoni Zoəm” voteyro Bəmı – çe Pıə təğdis kardə, bə dınyo vığandə bə Şəxsi “kufr kardeydəş” Yəhudi rəhbəron dıminə kərə sədo iyən bolə jimoni. Çokə qələvon Azim, çokə 11Bətı pənoh vardəkəsonsə bıdə şo bıbon, kardışone navko ku bıə ə odəm parsəyn qələvon ğırbon bədo ıştə jimoni pəson voteydon? Şayət Iştə Pıə koon kardeydən - çəyku: «Bə Xıdo izzəti xotı rosti bıvot. Əmə roədə. Çe pəson qələvon nıbə mıjdır esə imbu, bovə məkən Bəmı. Əmma kardey - Bıdə daima Tıni mədh bıkon, zıneydəmon Im Odəmi qınokor bey». Əyən boy, vindeədə neçi omeydə, şobədo əvoni dəmbu ın koon, Bəmı bovə nıkonən, bovə Çumçıko Tı noğo doydəş əvoni. cəvob doşe: «Zıneydənim Çəy qınokor be- bəvite, çumçıko çe pəson soyb ni. Neçiyən bıkən bımon. Bəvədə səbərəseşon, Iştı nomi piyəkəson şoyşoyku bə cuş bon! nıbe. İqlə çiy zıneydəm ki, kubim, əmma vin - bəqəte pərən-pərən ebəğande əvoni. Mıjdır bəzıneşon ki, Pıə Bəmınədəy, Azən 12Ya Rəbb, bə salehi xəy-dıvo doydəş, deydəm esə». Çəyku parsəyn: «Əy çiç bəvite, çumçıko mıjdıre, ğəyğu nibəkəşe bo Pıədəm». Əvon ijən dast-poçə bin İsa Deştə lutfi hifz kardəş əvoni bənə sipəri. kardışe bətı? Çoknə okardışe ıştı çəşon?» pəson. Çokə qələvon Azim. Çoknə ki, Pıə qəteyro, əmma Əv befırsiyəy çəvon dasto Əyən cəvob doşe bəvon: «Hejo esə votıme zıneydə Mıni iyən Az zıneydəm Pıə, jəqoən şe. Azərboycon, Rus, İnqilisə zıvo no bəşmə, əmma quş nıdoyone. Boçi ijən məse zıneydəm ıştə odəmon, çımı odəmonən İsa ijən şe İordani bə qılə japə, çe Yəhya tərcumə kardışe İradə Məlikova piyeydone ımi? Ğasbu şımənən piyeydone zıneydən Mıni. Az ğırbon doydəm Iştə coni sıftə vəftiz kardə vırəy nezi, mande əyo. Veyə odəm oməy Çəy tono votışone: «Yəhya hiç qıləy Çəy şoqird bey?» Əvon səsıxan kardışone pəson roədə. Çımı hestıme co pəsonən ki, (Hestışe idomə) bəy votışone: «Tıniş Çəy şoqird, əmə çe vardəninim əvoniyən. Əvonən bəməsen əlomət nişo nıkoən, çı Odəmi barədə çəy votə Musa şoqirdonimon. Əmə zıneydəmon ki, Çımı sədo, de jıqo, iqlə qələ, iqlə Qələvon həmə sıxanon rost beşin». 8 Yanvar 2020 Masalli deputat Anar İsqəndərov iyən Kimya İnstituti (esətnə Azərboycon Devlət 1920)” nomədə ıştə fundamental əsəri, Neft iyən Sənaye Universiteti) “Fəlsəfə” kafe - Azərboycon, rus, ingilis iyən ərəbə draədə kabinet mudiri vəzifədə ka kardəşe, zıvononədə nəşr bıə “Təzəpirin tarixi” ozod komsomol təşkilot katib vıjniyə bıə. nomədə bıə kitobış, Azərboycon, rus iyən Qasımov Barat, • 1985-1989-nə soronədə BokuDevlət ingilisəzıvononədə nəşr bıə “Azərbaycan Bakı, Bilgə Universitetədə aspiranturadə ıştə təhsili de ərazisində erməni quldur və terrorçu bir - qiyabi roy dəvom kardəşe, “Tarixşunasəti, ləşmələrinin törətdikləri cinayətlərə dair fakt - Qəzəl mənbəşunasəti” ixtisası səpe respublikaədə lar” nomədə virə kitabçəş, ABŞ-də ingilisə iminə kərə namizədəti dissertasiyə mudofiə zıvonədə nəşr bıə “Realites of Azerbaijan: De görüm dilberi rəna, necə leylasan sən. kardəşe. 1917-1920” nomədə əsərış, Azərboycon, • 1989-1999-nə soronədə Boku Devlət ingilis iyən rusəzıvononədə nəşr bıə “Qafqaz Yarı məlum, həmi də, yari-müəmmasan sən. Universiteti Tarixi fakultə “Mənbəşunasəti, İslam Ordusu və Azərbaycanın xilası” tarixşunasəti iyən metodikə” kafedraədə nomədə monoqrafiyə, “Azərbaycan Xalq Ölü bir canə verən can o sənin eşqindir. miəllim, sər miəllim, dosent vəzifəonədə ko Cümhuriyyətinin yadigarı: Bakı Dövlət Bele ecaz ile guya ki məsihasan sən.? kardəşe. 1999-nə sorədə Boku Devlət Universiteti” iyən “Bakı Dövlət Universiteti Universiteti Tarix fakultə “Mənbəşunasəti, 100 ilin elm və təhsil məbədi” nomədə Hər gün əqlim düşünür yarı təsəvvür etsin, tarixşunasəti iyənçı metodikə” kafedrə mudiri kitabonış iyən s. nişo doy bəbe. Ne meleksen ne beşersen nece simasan sen 10 yanvar tarixəvon alim hurmətinə Anar vəzifə vıjniyə bıə iyən esətən həmonə vəz - • Anar miəllim nişo doə xidməton iyən bə miəllimimoəvardə ruje. Əmə təbrik kardey - ifədə ko kardə. tarixə elmi doə tovhonro i çandə devləti təlti - Ola bilməz elə bir gül səne oxşar olsun dəmon əyiyən ğoymə conə xəşəti noc • 2004-nə sorədə “Azərboyconədə fon iyən beynəlxəlğ mıkofaton səşe. Jıqoy ki, Bəlkə də bağı behiştən gülü-rənasan sən?! kardeydəmon! 1917-1918-nə soronədə tırk-mısılmon de Azərboycon Respublikə Prezidenti sərən - tuməbır problemi tarixşunasəti” mıvzusədə comon “Tərəqqi” medali, 3-nə dərəcəynə Boənən, Nuyə Azərboycon Partiyə tərə - Mənə gəl xoşdu desin eşqide ol Ustadim, doktorəti dissertasiyə mıdofiyə kardə, “Vətənə xidmətə görə” ordeni, “Azərboycon fiku 71 hisobinə Masallidiy vıjniyə dairəku Dersi eşq içre Barat qiymeti elasan sen. bə deputatəti namizədəti bə nav okırniyə bıə həmonəsorədə tarixə elmon doktori elmi Xəlğ Cumhuriyyəti yubiley medali”, Boku Anar Camali zoə İs јəndərovi nezo bızınə - dərəcə, 2005-nə sorədə isə professor elmə Devlət Universiteti de 100 sornə yubileyi mon. nomi səşe. mınosibəti Azərboycon Respublikə Anar İsqəndərov 1956-nə sori yanvari • In soron ərzədə çəy 20 monoqrafiyəı, Prezidenti “Fəxri diplom” iyənçı Azərboycon 10-də Masalli rəyonədə moəo bıə. 8 dərsə vəsoit, 350-ku veyə elmi məğaləş Respublikə Təhsil Naziri de “Yubiley medali” • 1973-nə sorədəbə Boku Devlət nəşr bıə, 50-kuveynə kitobi elmi redaktor, təltif kardə bıə. Çımisə ziyodə, Turkiyə Universiteti tarix fakultə daxil bıə, 1978-nə elmi məsləhətəvoniyən rəybıdə bıə. Bımon Cumhuriyyəti sər naziri bə “Altun” medali sorədə Universiteti sə akarde bəpeştə de bənə nımunə, “1918-ci il Mart qırğınının tar - iyən Azərboycon iyən Co Tırkəzıvonə təyinoti bə Masalli rəyoni vıandə bıə. Əv, ixşünaslığı” nomədə monoqrafiyə, Xəlğon Əməkdaşəti Mərkəzi bə “Ğızılə sinə “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti” nomədə nişon” i layiğ doə bıə. 1978-1981-nə soronədə miyonə məktəbədə Röyal Hüseynov tarix amiəllimi iyən məktəbi direktor monoqrafiyə iyənhəmonə nomədəıştə biblio - • 2001-nə soriku Nuyə Azərboycon Lənkəran, Şəğlaser muavinitəki ko kardəşe. qrafiyə əsər, “Azərbaycanda türk-müsəlman Partiyə uzve. • 1982-1984-nə soronədə Azərboycon Neft soyqırımı probleminin tarixşünaslığı (1918- ZEYNALABDİN MƏMMƏDZADƏ Zünnarı saldı boynuma aləm bu eşqdə. İqbal Məmmədov de nupərəson çəşi Üqbada olmuş idi O, Allahı tək əzəl, Çəmə musohib Respublika də 13000 umuyərayon tədbironədə şirkat (iştirak) Yəni, gəlibdir aləmə xatəm bu eşqdə. şairiku Lik rayoni təmsil kardə iminə vırə karde bino kardıme. İ mıddəti peşo isə çımı qətə, "İlin ən yaxşı şairi" mıkofati xıvand, "Bir iminə kitobnəşr kardə be. Ğeyd bıkəm ki, az Gözlər Xudanı bəhs eləyir qaşlar ilə bir, Misralıq Xatirə" nomədə şeirə kitobi mıəllif, calinə nim. Çımı simoədə bıə həmmə Şirin zəbanı zikr edir hər dəm bu eşqdə. Liki aktiv cıvononədə qıləy, nupərəsə şair nupərəson İqbal Məmmədov daimə dastək Elcan Məmiyeve. De Elcan Məmiyevi bıə bıəşe. -Çımiku ziyodə İqbal miəllimi həni de Xəlq etdi Allah istədiyi şah əsərlərin, mısohibə bey təki bəşmə rosniyedəm: - kon fəoliyyəton tanışon? -Çımı dədə Cənnətdə oldu Həvva, həm Adəm bu eşqdə. Səlom Elcan. Əqər ıştı 18 sin təmom bıəbəy Məmiyev Məjuəli iyən çımı mamu Məmiyev iyən sədo doy huğuğu bıəbəy 9 fevral Təzəxan İqbal miəllimi xəymandə koon Salsan nəzər bu eşqə, görərsən yanıb necə, "Növbədənkənar Parlament Seçkiləri" ədə həxədə vey qəp jəşe bomı. Bımi bənə Ruhullah ilə bakirə-Məryəm bu eşqdə. bəki sədo ədəyş? -Səlom, har vaxton xəy nımonə əy vote bənem ki, İqbal Məmmədovi bıbo. Əqər çımı sədo doy huğuğum bıəbəy hırdə biznesi heste ki har sor ğırbonə idədə təbii ki, nışıniyəy (düşünmədən) İqbal çı Rəyon Məsci iyən moəo bıə kəy navədə 4 Zənn etməyin ki, zəm-zəm olub aləm içrə su, Məmmədovu əvıjnim. -Boçi məhz İqbal yaan 5 həyvon ğırbon bırniyedə bə kosibə, İsmailə gəlib həmi zəmzəm bu eşqdə. Məmmədov? -Çumçıko İqbal miəllim daim kam təminatinə xıyzonon pevılo əkəy. aşmardi onibərəxe. Daim kam təminatinə Liki nupərəson dastək bıə, nupərəson bə Həmən əy vote bəzınem ki, İqbal miəllim Lik ailon, nuyə ğəbul bıə tələbon, əməliyyat bıə Əqli nə qədri olsa da olsun, denən, Röyal, nav şeyo ıştə dasto oməy kardəşe. Şəxsən rayonədə "bekoəti koməq kardeyro" bekoon noxəşiyon yardım kardə İqbal miəllimi Lik Eşq əhli hər zaman olacaq kəm bu eşqdə. az bəştə dast ğələm peqətıme bə poeziya de koy təmin karde dast poçə beydə. Hejo bı rayoni səpe bıə əziyətış həddindən ziyodə bino karde rujiku İqbal miəllim bəmı dastək səbəb Lik rayon Piran diyədə "Kərpic zavo - veye. Əmə bə vədon ne, vində bıə koon bıə. İqbal miəllimi dastəqi sayədə zəmon- du" iyən "Çınqıl-Beton zavodu" ejənəşe. bovə kardəmon. Çəmə Deputat İqbal 1. Bə Azərboycon elmi icti - zəmon bə nav poonım şodıme. Liki rayon İqbal miəllimi çboəmə rayoni kardə koon de Məmmədove. moiyyətiədə qılə bədə hodisə bıə. Çəmə elkədə nimədəvardəy - BƏYAZ BİR DÜNYA canlı kimi məndə fərəh hissi yaratdı. Harada yaşam - on fizikə sahədə zınəynə alim, agımızdan asılı olmayaraq biz ata babalarımızın bizə Devlət Mukofati laureat, "Şohrət" Rusiyanın şimal qapisi, gecə ilə gündüzün qovuş - miras qoyduğu adət və ənənələri davam etdirib ordeninə, çı Milli Aviasiyə duğu qarlı saxtalı Murmansk səhərindəyəm. Havanın yaşadırıq. Ziyafətdə Telman Əkbərov, toylar kralı Emin Akademiyə Umuyə iyən çı tətbiqi soyuq şaxtalı olmasına baxmayaraq şəhərlə yaxından Çərkəz oğlu və Züleyxa xanım tərəfindən səsləndirilən fizika kafedra mudir, akademik tanış olmaq üçün dostlarımla gəzməyə çıxdıq. Şəhər xalq mahnılarımız, oyun havaları məclis iştirakçılarını əsrarəngiz gözəlliyi, geniş küçələri, bəzədilmiş park və ruhlandıraraq rəqs etmək ehtirası yaradırdı. Bəylə gəlin - Bahadır Tağıyev yanvarə manqi meydanları ilə insanları heyran edir. Murmansk imiz olan Səfa və Cəmilə cütlüyünün rəqsi məclis işti- 7-də 86 sinədə vəfot kardəşe. füsunkar təbiəti və tarixi abidələri ilə çox xoşuma gəldi. rakçılarının ruhunu oxşayacaq onlarla zövq verdi. Bahadır Huseyni zoə Hər tərəf qarla ortülərək ağ öpməyə bürünmüşdü. Mən - Toy şənliyinin keçirildiyi "Poqozerskaya" sarayın - Tağıyev 1934-nə sor martə manqi 13-də Masalli rayoni Tırkoba burada ağ gündüzün gecəsi ilə bərabər bəyaz bir dünya dan doğma talış mətbəxinin ətri insanı heyrətə gətirmiş - diyədə moəo bıəbe. Əv, 1956-nə sorədə Azərboycon Devlət gördüm. Şəhərin geniş küçələri, parklarda bəzədilmiş di. Rövşən və Ağahüseyn başda olmaqla həmy - Pedaqoji İnstituti "Fizika" ixtisasi orıxniyəşbe. Bahadur miəllim ağaclar, ayaq altında qalan qarın xısiltısi yağan qarın erlilərimizin bişirdiyi dadlı təamlar çeşidliyi , səliqəli forma - həmən çəmə “Dodo” qəzeti redaksiya heyyəti uzvbe. Əmə sükutunu pozaraq insanı xəyallar aləmindən ayırır. düşən hər bir insana yardım etməyi özlərinə mənəvi da milli üslubda düzülməsi xalqımızın qədim tarixə malik Dılvandi doydəmon bəçəy avlodon iyən bə həmmə tolışon. Xosə Dostlarım məni şəhərin mərkəzi parkındakı "Sumaq" borc hesab edirlər. Uzaq ellərdə keçirdiyim beş günlük yeməklərinin və yemək mədəniyyəti adət ənənəsinin çəmə akademikə boyli Xıdo rəhmət bıə Tıni. Vırəye vəyşt bıbo. adlanan məkana şam yeməyinə dəvət etmişdilər. Şam həyatım gələcək ömrümə bir mayak olaraq nur olması rusların, Rusiyada yaşayan başqa xalqların yəməyimiz səmimi və unudulmaz bir gecə kimi yad - saçdı.Bura gəlməyimin səbəbi başqa idi. 2019-cu ilin marağına səbəb olduğundan onlar bəylə gəlinin toy kar - 2. Çəmə milli poliqrafiyə daşımda həkk olundu. Ziyafətin sonunda yeni arzularla dekabr ayının 25-də qardaşım Orucun və gəlinimiz vanını və toy adət-ənənələrimizi telefon vasitəsilə inkişafədə yolə xıdmətış bıə yeni gündə görüşmək ümidi ilə dostlarımla xudafis - Səbinənin övladının toy şənliyi idi. Onların sevinci, çəkirdilər. Həmyerlimiz Leyla Mirzəyeva tərəfindən Şəddat Cəfərovi həmro Fatimə ləşdim. nəşəsi bizim hamımızın sevinc və nəşəsinə xoş ovqat hazırlanmış "Xına yaxdı" mərasimində ziyafətdə iştirak xanımı yanvarə manqi 7-də bə - Doğma yurdlarından uzaqlarda ağ gecə və bəxş etdi.məni bir daha doğmalarına bağladı.Toyda isti- edən gənc qızlar Hakişta, dəstgahları və Halayı xor şək - Xıdo rəhmət şə. Şəddat miəllim gündüzləri ilə seçilən fərqli bir dünyada, uzaq Murmansk rakım,orada tanıdığım və tanımadığım insanlar yad - lində ifa etməklə yallı gedib rəqs etməklə məclis işti- Lankon rəyoni, Qərmətuk diyoy. vilayətində çoxlu həmvətənlərimiz özlərinə ev esik daşımda xoş xatirələr kimi iz qoymuşdur. Doğma vətən - rakçılarının zövqünü oxşayıblar.Mən bütün bunlara çox “Dodo” redaksiyə heyyəti bə qurublar. Ulu Talıs xalqının oğul və qızlarının qarlı şaxtalı, imiz Lənkəranda olduğu kimi səliqəli geyinmiş bəy ağ sevindim. Çünki həmyerlilərimiz qarlı şaxtalı Rusiyanın Şəddat miəllimi iyən bəçəy gecəsi ilə gündüzü bilinməyən bu diyarda özlərini isti duvağı bürünmüş, subaylığa əlvida deyən gəlinimiz şimalında vətənimizdən çox uzaqda uzaq Murmansk fərzəndon bı qonə xəbə səbəb yuva qurması, səmimiliyi, Talıs istiqanlılığı məni qurur - "Limuzin" markalı avtomobilə oturub toy karvanının şəhərində xalqımızın toy və digər adət ənənəsini göz dılvandi doydə. Xıdo Fatimə landırdı. Orada mehriban, gülərüz, çətin gündə bir birinə müşayəti ilə toy şənliynin keçirildiyi ziyafət zalına daxil bəbəyi kimi qoruyurlar. Azərbaycanımızda olduğu kimi!.. xanımi rəhmət bıko. Xıdo çəy ə dayaq olan, zəhmətkeş insanları görüb talış olmağımla olması və bəylik kürsüsündə alicənablıqla əvvəl gəlini- Muxtarova Xanım dınyoş bıdə. fəxr etdim. Onlar kimliyindən asılı olmayaraq çətinliyə mizin sonra isə bəyin oturması bir talış olaraq azərbay - Lənkaran Boladi

Sər redaktor: Redoksiyə heyyəti: Гя зет 25 май 2017-ъи ил дя Азяр - Müəllif yazılana görə redaksiya Əbulfəz Rəcəbli, İmamaverdi байъан Рес бубликасы Ядлиййя назирлийин - məsuliyyət daşımır. İradə Məlikova дя гей дий йат дан кеч миш дир. Həmidov, Anar İsgəndərəov, Nəsrulla ABB 3 sayl ı Xırdalan Şö bəsi Qəzetdə talış xalqının folkloru Əloğə: dodoqezeti.az Məmmədov, Mirağa Cəfərquliyev, Əli Kod: 805982 iradamalikova @gmail.com antologiyasından geniş istifadə İbrahimov, Bağır Bağırov, Məsud Müxbir hesab ı: AZ03NABZ olunmuşdur . +994 50-615-15-41 01350100000000002944 Məmmədov, Bayrami Allahverdi, Гя зет ре дак си йа нын компц тер мяркя зин - +994 70-615-15-41 Bahadur Tahirov, Mehman Ağayev, V ÖE N : 9900001881 S W I F T: IBAZAZ2X дя йы ьы лыб, ся щи фя ля ниб вя “ Son Dakika” Bakı şəhər, Mətbuat pro. 529. Mehman Fərzullayev, Nəriman MMC m яя tb яsind я чап олу нуб. “DODO” q əzeti MMC Azərbaycan nəşriyyatı 8-ci mərtəbə. Ağazadə, Masud Mahmudov, Rasim Тираж: 1700 İndeks: 0073/2 Heydərov, Rauf İlyasoğlu HESAB AZN: AZ52IBAZ40090019446065880324 V ÖE N : 3102504261 Gıymət 40 kop.