Journal of Research and Rural Planning Volume 6, No. 4, Winter 2018, Serial No.20 ISSN: 2322-2514 eISSN: 2383-2495 http://jrrp.um.ac.ir
Determination of Optimal Cropping Pattern with an Emphasis on Farmers' Incomes Increase (Case Study: Villages of Chenaran County(
Mahdi Mousavi*1 – Mahdi Jahani2- Hamid Jafari3 1- Ph.D. in Geography and Rural Planning, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran. 2- Assistant Prof. in Geography and Urban Planning, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran. 3- Assistant Prof. in Geography and Rural Planning, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.
Received: 9 February 2016 Accepted: 9 December 2017
Extended abstract incomes, it is necessary to develop a suitable cultivation pattern. 1. INTRODUCTION 2. THEORETICAl FRAMEWORK very year, 100 million cubic meters of The plan for reforming the cultivation pattern is water deficit in the Chenaran plain are one of the fundamental demands for the region's witnessed. In addition to the negative agriculture, through which, while preserving its E effects of rainfall reduction over the sources of production, agricultural activities are last four decades, uncontrolled economically feasible and also provides for the increases in water retrieval from subterranean economic development of the village. The question reservoirs have been caused by the creation of now is that by cultivating what products in the unlawful wells in agriculture, livestock and Chenaran region, with a severe shortage of water industry, and the expansion of complexes A large and adjacent to the bigger market of Mashhad, can industrial complex with a large number of be solved to solve the problems of farmers in this production units, increased drinking water area. Therefore, the attempt has been made to use consumption has been affected by the growth of this method to analyze the hierarchical analysis of Mashhad's metropolitan area. A portion of the AHP And using the TOPSIS model, this issue is to drinking water of Mashhad, the supply of water to be considered. the industries created in the Mashhad axis of Chenaran and the water needed for industrial 3. METHODOLOGY settlements Created (at least four settlements) is one The data and statistics required from this study of the main uses of water in the region after were from Jihad-e-Agriculture Organization and agriculture. The decrease in the water of the also through face-to-face interviews and completed permanent and seasonal rivers of the city, reducing the questionnaire by simple sampling from 20 the discharge of springs, gullies and lowering the expert experts and 20 farmers. Representatives of 8 level of aquifers is one of the main factors limiting sample villages of the city (Akhmalad villages, the production of agricultural products in the Hakim Abad, Ayyatollah, Kamal Abad, Dolatabad, Chenaran. Due to the serious constraints on water National, and Mukhnan). Some of this information resources in the city of Chenaran and the need to and statistics have a small aspect, and by referring achieve sustainable economies for the residents of to the relevant organizations' databases, including the village and, consequently, to prevent them from the Jihad-e-Agriculture Organization as the migrating to major cities and to increase farmers' agriculture manager in the said city Were available, and others were among the qualitative
*. Corresponding Author: [email protected] Tel: +98915 517 4385 2 Journal of Research and Rural Planning No.4 / Serial No.20 data in this field The achievement of Saeb's by determining the criteria such as water optimal judgment was based on the opinion of consumption per hectare, water yield in crop expert experts and farmers as the target production, irrigation frequency and pollutant community. The criteria that were considered in index, income and cost of product production, as determining the optimal cultivation pattern were well as the criterion of guarantee of sales, was tried subdivisions of two main axes: rural economic using the Dynamic Analysis Method Hierarchy and development and optimal agricultural water TOPSIS Model, rather than selecting the best management. These criteria consisted of criteria options for determining the cultivar pattern for crop production costs (planting, harvesting and harvesting), revenues from product sales, and 5. CONCLUSION In this research, in order to determine the cropping guaranteeing purchases and returns of production pattern due to the serious constraints of agricultural capital that are debatable in the category of economic development. Also, the performance water sources in the area under study (Chenaran), it was attempted to determine the pattern of criteria of cubic water in the production of cropping along with water resources management produce, number of irrigation beds (Water content) and in addition to focusing on rural economic and yield per hectare The agricultural management development and improvement of the level dummies cover. The products that are sampled and dominated by their dominant cultivation in the city, Hierarchy and topsis model, rather than selecting the best options for determining the cultivar pattern and by a survey of sample farmers and experts to The products are industrial and it is better to take determine the pattern of cultivation have been into account the monitoring. Sugar beet planting considered (wheat, barley, rapeseed, sugar beet, from the industrial and alfalfa groups of the forage potatoes, tomatoes, Alfalfa, forage corn). A model product group is minimized. for selecting the criteria for the purpose of study (optimal cropping pattern). Key words: Water management, crop pattern, economic development, Chenaran. 4. DISCUSSION In this research, in order to determine the cropping Acknowledgments: The current paper is extracted pattern due to the serious constraints of agricultural from the doctoral dissertation of the first author in the water sources in the area under study (Chenaran), Department of Geography, Faculty of Letters & it was attempted to determine the pattern of Humanities, Mashhad Branch, Islamic Azad cropping along with water resources management University, Mashhad, Iran. and in addition to focusing on rural economic Conflict of Interest: The authors have no conflict development and improvement of the level of interest to declare. Livelihood of the rural community. In this regard,
How to cite this article: Mousavi, M., Jahani, M. & Jafari, H. (2018). Determination of optimal cropping pattern with an emphasis on farmers' incomes increase (Case study: Villages of Chenaran County). Journal of Research & Rural Planning, 6(4), 1-14. http://dx.doi.org/10.22067/jrrp.v5i4.53650
2
مجلّة پژوهش و برنامهریزی روستایی سال 6، شمارة 4، زمستان 1396، شمارة پیاپی 20 شاپای چاپی: 2514-2322 شاپای الکترونیکی: 2383-2495 http://jrrp.um.ac.ir
تعیین الگوی کشت بهینة محصوالت کشاورزی با هدف افزایش درآمد روستاییان )مطالعة موردی: روستاهای شهرستان چناران(
∗ مهدی موسوی 1- مهدی جهانی2- حمید جعفری3
1- دکترای جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسالمی واحد مشهد، مشهد، ایران. 2- استادیار جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسالمی واحد مشهد، مشهد، ایران. 3- استادیار جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسالمی واحد مشهد، مشهد، ایران. تاریخ دریافت: 20 بهمن 1394 تاریخ پذیرش: 18 آذر 1396
چکیده هدف: تحقیق حاضر با هدف انتخاب بهترین الگوی کشت برای روستاییان شهرستان چناران با محوریت افزایش درآمد کشاورزان انجام شده است. روش :تحقیق آمار و اطالعات مورد نیاز این مطالعه، از سازمان جهاد کشاورزی و همچنین، از طریق مصاحبۀ حضوری و تکمیل پرسشنامه به روش نمونههگیری ساده از 20 نفر از کارشناسان خبره و 20 کشاورز نماینده از تعداد 8 روستای نمونۀ شهرستان شامل )روستاهای اخلمد علیا، بازه، حکیمآباد، حیطه طال، کمالآبهاد، دولتآباد، ملی و موچنان( گردآوری شده است. سپس با استفاده از روش تحلیل سلسلهمراتبی )AHP( نسبت به الگوی کشت بهینه در روستاهای نمونه )8 روستا( شهرستان چناران تعیین شد. ضمن اینکه برای اثبات صحت آن از مدل تاپسیس بهره گرفته شده است. یافتهها: نتایج تحقیق که با استفاده از روش تحلیل سلسلهمراتبی و مدل تاپسیس به دست آمد، نشان میدهد که با تعیین معیارهایی ازجمله میزان آب مصرفی در ههر هکتار، عملکرد آب در تولید محصول، میزان دفعات آبیاری و شاخص پرت اب، درآمد و هزینۀ تولید محصول و همچنین، معیار تضمین فروش، میتوان نسبت به انتخاب گزینههای برتر جهت تعیین الگوی کشت اقدام کرد. پس از انجام فرآیند تحلیل و پایش گزینههای مختلف کشت، درنهایت، مشخص شد که با لحها معیارههای فهو ، بهترین الگوی کشت در منطقۀ مذکور، کاشت ذرت علوفهای از گروه نباتات علوفهای، گندم و جو از گروه غالت و کلزا از گروه محصوالت صنعتی است و بهتهر اسهت بها توجه به پایش صورتگرفته کاشت چغندر قند از گروه محصوالت صنعتی و یونجه از گروه محصوالت علوفهای به حداقل ممکن کاهش یابد. راهکارهای عملی: بدیهی است در تعیین الگوی کشت توجه به عوامل ذکرشده با توجه به محدودیت جدی منابع آب و لزوم توسعۀ اقتصادی روستاها ضروری است. اصالت و ارزش: انتخاب الگوی کشت مبتنی بر معیارهایی که درجهت تقویت و توسعۀ اقتصادی روستا انتخاب شده و تحلیل سلسهمراتبی آنها و اثبات صحت با استفاده از مدلهای ریاضی، قطعاً میتواند نتایج مقرون به واقعیت را حاصل کند. کلیدواژهها: مدیریت آب، الگوی کشت، توسعۀ اقتصادی، چناران
ارجاع: موسوی، م.، جهانی، م. جعفری، ح. )1396(. تعیین الگوی کشت بهینۀ محصوالت کشاورزی با هدف افزایش درآمد روستاییان )مطالعۀ موردی: روستاهای شهرستان چناران(. مجله پژوهش و برنامهریزی روستایی، 6)4(، 1-14. http://dx.doi.org/10.22067/jrrp.v5i4.53650
∗ نویسندة مسئول: Email: [email protected]
4 مجلّه پژوهش و برنامهریزی روستایی شمارۀ 4 / پیاپی 20 1. مقدمه 1. 2. پیشینة تحقیق 1. 1. طرح مسأله در راستای تحقیق فهو ، پیشتهر مطالعهاتی دربهارة تهأثیر ساالنه شاهد 100 میلیون متر مکعب کسری مخزن آب در الگوی کشت بر افزایش بازدهی محصول و افزودهشهدن درآمهد دشت چناران هستیم. دشت چنهاران عالوهبهر تهأثیرات منفهی روستاییان صورت پذیرفت ازجمله مطالعات انجامشده در کشور ناشی از کاهش بارندگی در چهار دهۀ گذشهته شهاهد افهزایش اردن گویای آن است که در بحث مدیریت آب کشاورزی، بحث بیرویۀ برداشتهای آب از مخازن زیرسطحی بهواسهطۀ ایجهاد تعیین الگوی کشت تا اندازة قابهل مالحظههای باعهث افهزایش چاههای غیرمجاز کشهاورزی، دامهداری و صهنعتی و گسهترش درآمد زارعان میشود و ازطرفی، موجب بهرهبهرداری بهینهه از مجتمعهای صنعتی بزرگ با تعداد زیاد واحد تولیدی، افهزایش منابع نیز میشود؛ بهعنوان مثال، بها رویکهرد کاشهت گیاههان مصرف آب شرب متهأثر از رشهد جمعیهت کالنشههر مشههد و کمآبطلب از نوع گیاهان علوفهای بهجای محصوالت صهنعتی غیره بوده است. تأمین قسمتی از آب شرب شهر مشهد، تأمین مانند چغندر قند و جایگزینکردن کاشت ذرت علوفههای بهه آب مورد نیاز صنایع ایجادشده در محور مشههد چنهاران و آب جههای کاشههت یونجههه، میتههوان بههه میههزان تهها 45% موجههب مورد نیاز شهرکهای صنعتی ایجادشده )حداقل چهار شهرک( صرفهجویی در مصهرف آب و بهین 8/0 تها 1.1 برابهر موجبهات ازجملههه مصههارف اصههلی آب منطقههه بعههد از کشههاورزی اسههت افزایش درآمد کشاورزان را فراهم ساخت. بهکارگیری مدلهای )ابطحههی، 1390، ص. 121(. کههاهش جههدی آب رودخانههههای بهینه نیز ضمن افزایش سودآوری، سط زیرکشت را تا میهزان دائمی و فصلی شهرستان،کاهش آبدهی چشمهسارها، قنهوات و 1.2 برابر جهت کاشت محصول فراهم میکند. پایینآمدن سهط سهفرههای آب زیرزمینهی از عوامهل اصهلی تحقیق العطفی )2009( نشهان میدههد تلفیهق همزمهان محدودکنندة تولیهد محصهوالت کشهاورزی در چنهاران اسهت. استفاده از سیستمهای آبیاری قطرهای و الگوی بهینۀ کشت در بنابراین، با توجه به محدودیت جدی منابع آبهی در شهرسهتان کشور تانزانیا و در مناطق خشك و نیمهخشك دارالسالم باعث چناران و لزوم دستیابی به اقتصاد پایدار برای ساکنان روسهتا و افزایش درآمد زارعان تا دو برابر شهده اسهت. ایهن امهر باعهث بهتبع آن، جلوگیری از مهاجرت آنهها بهه شههرهای بهزرگ و کاهش هزینههای تولید و بههطور خهاص، کهاهش هزینهههای همچنین، افزایش درآمد کشاورزان، ضروری است الگوی کشت آمادهسازی تا میزان 65%، کاهش استفاده از نهادههای کهود و مناسبی تدوین شود. الگوی کشت عبارتاست از انتخاب نوع و سم به میزان 40 تا 50 درصد و کاهش هزینۀ نیروی انسانی تا ترکیب کشت محصوالت در یك منطقهه بها توجهه بهه عوامهل 30 درصد شده است. اقلیمی، جغرافیایی، اکولوژیکی، اجتماعی، سیاسهی و اقتصهادی کلثومی آیسك و صال نیا )1387( با ارائهۀ مقالهۀ خهود بها که باالترین سود اقتصادی را در منطقه ایجاد کرده؛ بهنحویکه عنهوان »بررسهی راهکارههای افهزایش بههرهوری اقتصهادی آب این جریان اقتصادی با اصول کشاورزی پایدار تفهاوتی نداشهته کشاورزی« در همایش ملی الگوهای توسعۀ پایهدار )1378( در باشد )سیادت، 1381، ص. 56(. اهمیت الگوی کشت به حهدی مدیریت آب )نمونۀ مهوردی: شهرسهتان دماونهد(، راهکارههای است که عدم دقت در انتخهاب آن میتوانهد توجیهه اقتصهادی متفاوتی را در جهت اقتصادیکردن فرآینهد تولیهد محصهوالت فعالیت کشاورزی را زیر سؤال ببرد. در ایهن مقالهه نیهز تهالش کشاورزی و بهرهوری مناسهبتر از آب کشهاورزی ارائهه کهرد و شده با استفاده از روش تحلیل سلسهلهمراتبی )AHP( نسهبت ضمن توجه ویژه به مقولۀ اصالح الگوی کشت بیان کردند کهه به تعیین الگوی کشت بهینه در روسهتاهای نمونهه )8 روسهتا( اسههتفاده از اقههالم کمآبطلههب و روش کمآبیههاری و توجههه بههه شهرستان چناران اقدام شود. ضمن اینکه برای اثبهات صهحت روشهای آبیاری بارانی و قطرهای میتوانهد موجبهات افهزایش آن از مدل تاپسیس بهره گرفته شده است، حال سؤال اصهلی درآمد کشاورزان از هر هکتار زمینهای کشاورزی را تها میهزان تحقیق آن است که آیا با انتخاب الگوی کشت بهینهه میتهوان 1.2 برابر فراهم آورد. موجبات افزایش درآمد کشاورزان شد؟ در سههال 1396 بنیاسههدی و زارع مهرجههردی بهها بررسههی تأثیر الگوی کشت بهینه بهر فقهر روسهتایی در بخهش ارزوئیهه
4 سال ششم تعیین الگوی کشت بهینۀ محصوالت کشاورزی با هدف افزایش درآمد ...
شهرستان بافت-کرمان در مقالهای با همهین عنهوان بهه تهأثیر شمالی ختم میشود و از نظر طول جغرافیایی ایهن شهرسهتان قابل توجه الگوی کشت بهینه بر مهار فقر روستایی پرداخهت و بهطور تقریبی بین طولهای شرقی 58 درجه و 44 دقیقهه و 4 نشههان دادنههد کههه بهها توجههه بههه اسههتفاده از ارقههام پربههازده و ثانیه تها 59 درجهه و 22 دقیقهه و 27 ثانیهه قهرار دارد )راوی، کمآبطلب و سازگار با اقلیم میتوان درآمد مطلوبی را نصهیب 1391، ص. 33( کشاورزان کرد و آنها را به ماندن در روسهتا ترغیهب کهرد. در 2.2. روش تحقیق سال )1391(، سلیمانی و بوذرجمهری با ارائهۀ مقالهۀ خهود بها آمار و اطالعات مورد نیاز ایهن مطالعهه، از سهازمان جههاد عنوان »نقش مدیریت منابع و مدیریت مصهرف آب در توسهعۀ کشاورزی و همچنین، از طریهق مصهاحبۀ حضهوری و تکمیهل سط زیرکشت )نمونۀ موردی: شهرستان سرایان(« در همایش پرسشنامه به روش نمونهگیری ساده از 20 نفر از کارشناسهان کشوری کشاورزی، تولید ملی بها محوریهت آمهایش سهرزمین، خبههره و 20 کشههاورز نماینههده از تعههداد 8 روسههتای نمونههۀ نحوة مدیریت بهینۀ منابع آب کشهاورزی را مهورد توجهه قهرار شهرستان شامل )روستاهای اخلمد علیا، بازه، حکیمآباد، حیطه دادند و متهذکر شهدند کهه بها رویکهرد الگهوی کشهت بهینهه، طال، کمالآباد، دولتآباد، ملی و موچنان( گردآوری شده است. هزینههای تولید تا 15% کاهش مییابد. برخی از این اطالعات و آمار، جنبۀ کمّی دارند و با مراجعه بهه در سههال )1392(، آشههوبگر طوسههی، علیههزاده و تقههیزاده بانكهای اطالعاتی سازمانهای مربوط از جمله سازمان جههاد کاخکی با ارائۀ مقالۀ خود با عنوان »بهینهسازی الگهوی کشهت کشاورزی بهعنوان متولی امر زراعت در شهرستان مذکور قابهل در وضههعیت خشكسههالی )مطالعههۀ مههوردی: دشههت قوچههان و دریافت بود و برخی دیگر نیز در زمرة دادههای کیفی بودند که شیروان(« که در پنجمین همایش ملی مدیریت منابع آب ارائه در این زمینه عمدتاً جهت دستیابی به معیار قضهاوت صهائب و شههد، راهکارهههای متعههددی را جهههت بهههرهوری مطلههوب آب بهینه، تکیه بر نظر غالب کارشناسهان خبهره و کشهاورزان بهه- کشاورزی ارائه کردند و نشان دادند که توجه به مقولهۀ الگهوی عنوان جامعۀ هدف بود. معیارهایی که در تعیین الگوی کشهت کشت مطلوب زمینهساز ارتقهای درآمهد روسهتاییان تها میهزان بهینه مورد توجه واقع شد، بهعنوان زیرشاخههایی از دو محهور %35 میشود. اصهلی شههامل توسهعۀ اقتصههادی روسهتا و مههدیریت بهینههۀ آب تحقیق حاضهر بها بهرهگیهری از مهدل تاپسهیس و تحلیهل کشههاورزی بههود. ایههن معیارههها عبههارت بودنههد از معیارهههای چندمعیاره تالش کرده تأثیر انتخاب الگوی کشهت مناسهب بهر هزینههای تولید محصول )کاشت، داشهت و برداشهت(، درآمهد درآمد روستاییان را بهطور خاص در محدودة مورد مطالعه و بها حاصل از فروش محصول و تضمین خریهد و برگشهت سهرمایۀ توجه به اقلیم نیمهخشك منطقه مشخص کند. تولیههد کههه در مقولههۀ توسههعۀ اقتصههادی قابههل بحههث هسههتند. 2. روششناسی تحقیق همچنههین، معیارهههای عملکههرد هرمتههر مکعههب آب در تولیههد 1.2. قلمرو جغرافیایی تحقیق محصههول، تعههداد دفعههات آبیههاری )میههزان پههرت آب( و میههزان محدودة مهورد مطالعهه در تحقیهق روسهتاهای شهرسهتان عملکرد محصول در هکتار که در مقولۀ مدیریت آب کشاورزی چنههاران از شهرسههتانهای اسههتان خراسههان رضههوی اسههت. میگنجههد. محصههوالتی کههه بهههعنههوان نمونههه و بهها عنایههت بههه شهرستان چناران محدودة مورد بها 85/3078 کیلهومتر مربهع غالههببودن کشههت آنههها در شهرسههتان و بهها آمههارگیری از وسعت در60کیلومتری شمال غرب مشهد )فاصله مرکزبهمرکز( کارشناسان و کشاورزان نمونه جهت تعریف الگوی کشت، مورد و 830 کیلومتری پایتخت واقع شده اسهت. ایهن شهرسهتان از توجه واقع شده اند نیز عبارتاند از: گندم، جو، کلهزا، چغنهدر، شمال و شمال غربی و شرقی به شهرستانهای درگز و قوچان، قند، سیبزمینی، گوجهفرنگی، یونجه، ذرت علوفهای. از شر به شهرستان کالت، از جنوب به شهرستان مشههد و از جنوب غربی و غرب به شهرستان نیشابور محدود شهده اسهت. این شهرستان تقریباً از 36 درجه و 19 دقیقه و 5 ثانیه عهر شمالی آغاز شده و به 37 درجه و 12 دقیقه و 20 ثانیه عهر
5 6 مجلّه پژوهش و برنامهریزی روستایی شمارۀ 3 / پیاپی 19
مدل زیر گویای نحوة انتخاب معیارها جهت تحصیل ههدف الگوی کشت بهینه میباشد.
هدف goal تعیین الگوی بهینة کشت
عملکرد هر متر تعداد دفعات عملکرد هزینه مکعب آب در آبیاری و میزان تضمین خرید و محصول در درآمد تولید تولید محصول پرت آب برگشت سرمایه هکتار
ذرت یونجه گوجه سیب چغندر کلزا جو گندم فرنگی زمینی
محور افزایش درآمد محورمدیریت آب کشاورزی
شکل 1- مدل مفهومی تحقیق، مأخذ: ترسیم نگارنده، 1394
درنهایت، با لحا معیارهای فو تالش شده اسهت کهه بها جاری میشود کهه بها توجهه بهه استحصهال سهاالنه و بههطهور استفاده از روش تحلیل سلسلهمراتبی )AHP( نسبت به تعیین میههانگین معههادل 9.7 میلیههارد متههر مکعههب آب از منههابع آب الگوی کشت بهینه در روستاهای نمونه )8 روسهتا( شهرسهتان زیرزمینی، مخازن آبهای زیرزمینی استان سهاالنه بها کسهری چناران اقدام شود. ضمن اینکه برای اثبات صحت آن از مهدل حدود 1.7 میلیارد متر مکعبی مواجه هستند )احسانی، 1387، تاپسیس بهره گرفته شده است. ص. 47(. شهرستان چناران در فاصلۀ 55 کیلهومتری از مرکهز 3. مبانی نظری تحقیق استان خراسان رضوی و در مهدارهای 58 درجهه و 39 دقیقهه استان خراسان رضوی به لحا قرارگرفتن در اقلیم خشك طههول شههرقی/غربی و 59 درجههه و 39 دقیقههه عههر شههمالی/ و نیمهخشك و مواجهه با کاهش بارندگی در سهالهای اخیهر، جنههوبی قههرار دارد. شهرسههتان دارای بههیش از 40487 هکتههار در زمینۀ آب کشاورزی، در وضعیت بسیار نامطلوبی نسبت بهه سههط زیرکشههت آبههی و 5310 هکتههار سههط زیرکشههت دیههم سههایر اسههتانهای کشههور قههرار دارد. در ایههن اسهههتان، آب همچنههین دارای 518465 واحههد دامههی بهها تولیههد بههیش از اساسیترین معضل کشاورزان است؛ بهگونهای که از قریهب بهه 508681 تن محصوالت زراعهی، بهاغی و دامهی میباشهد )آب 11.9 میلیارد متر مکعب آب در استان حدود 8.9 میلیارد متهر منطقههههای خراسهههان رضهههوی، 1387، ص. 44(. مهمتهههرین مکعههب آن صههرف تغذیههۀ آبخوانهههای زیرزمینههی شههده و 3.9 محصوالت زراعی، باغی و دامهی شهرسهتان گنهدم، جهو، ذرت
میلیارد متر مکعب بههصهورت جریانههای سهطحی در اسهتان علوفهای، گوجهفرنگی، سهیبزمینی، سهیب، گالبهی، گهیال ،
6 سال ششم تعیین الگوی کشت بهینۀ محصوالت کشاورزی با هدف افزایش درآمد ...
آلبالو، گردو، ماهی، تخممرغ، شیر، گوشت و عسل اسهت. ایهن سلسلهمراتبی AHP و بهرهگیری از مدل تاپسیس، این مسهأله شهرستان در تولیهد محصهوالت ذرت علوفههای، گوجههفرنگی، مورد بررسی قرار گیرد. پیاز، کدو، سیب، گالبی، عناب، شلیل، گهردو، گهیال ، آلبهالو، 4. یافتههای تحقیق توتفرنگی، سنجد دارای رتبههای اول تها سهوم اسهتان اسهت معیارهای کمی که در تعیین الگوی کشت مهورد اسهتفاده )راوی، 1391، ص. 66(. در این شهرستان تعهداد 10866 نفهر واقع شد، از جدول )1( به دست آمد. این معیارها عبارتانهد از بهرهبهرداران کشههاورزی در بخشهههای زراعههت، دام و باغههداری حداقلبودن میزان مصرف آب مصرفی در هر هکتهار، عملکهرد فعالیت دارند و در حدود 448 حلقه چهاه عمیهق و نیمههعمیق آب در تولید محصول در روستاهای نمونه، تعداد دفعات آبیاری 179 رشههته قنههات و 8 رودخانههه قههرار دارد کههه بههیش از 543 و پههرت آب در تولیههد محصههول در روسههتاهای نمونههه، درآمههد میلیههون متههر مکعههب آب استحصههال و بههه مصههرف کشههاورزی حاصلشده برای کشاورزان در روستاهای نمونه. میرسد )زعفرانلو، 1392، ص. 56(. ازآنجایی که دشت مشهد در روش تاپسههیس، همانگونههه کههه در جههداول )2 تهها 7( ˚چناران از مناطق مههم کشهت محصهوالت زراعهی در اسهتان مشخص شده، ابتدا ضریب اهمیت معیارهها تعیهین میشهود و خراسان رضوی محسوب میشود و با توجه به مصرف بهال بهر سپس با وزدندهی به معیارها، ماتریس نرمالیزه طبهق جهدول 957 میلیون متر مکعب آب در بخش کشاورزی در این عرصهه )12( تشکیل میشهود. در روش تاپسهیس سهپس نسهبت بهه )%12 مرتبط بها آبههای سهطحی و 88% مهرتبط بها آبههای کمّیکردن و بیمقیا سازی ماتریس تصمیم اقهدام میکننهد. زیرزمینی( و با عنایت به این موضوع کهه ایهن دشهت بها افهت به این ترتیب که هرکدام از مقادیر بر انهدازة بهردار مربهوط بهه قریب به 1.2 متری سط آبهای زیرزمینی در سهال در زمهرة همهان شهاخص تقسههیم میشهود. آخههرین مرحلهه، رتبهبنههدی دشتهای بحرانی محسوب میشود و کسری 100 میلیون متر گزینههای پیش روی و تعیین بهترین گزینه اسهت. بهرای ایهن مکعبی آب در آن، محوریترین تصمیم، اجراییکهردن الگهوی منظور کافی است فاصلۀ نسبی هر گزینه، بههترتیب بهزرگ بهه کشت محصوالت زراعی و باغی با تأکیهد بهر توسهعۀ اقتصهادی کوچك مرتب شود )جداول 13 و 14(. در این حالت گزینه که روستا )ایجاد سودآوری در تولید محصوالت کشاورزی و حفه دارای بزرگترین فاصلۀ نسبی نسبت به سهایر گزینههها اسهت، زمینههای اشتغال( و همچنین، مدیریت آب کشهاورزی بسهیار باالترین رتبه را به خود اختصاص میدهد؛ بهعبارتی، با تعریهف مورد تأکید است )آب منطقهای خراسهان رضهوی، 1392، ص. ایدهآلهای مثبت و منفی و تعیین نزدیکی نسبی گزینههها بهه 49(. افت شدید سط آبههای زیرزمینهی و کهاهش میهانگین گزینۀ ایدهآل، رتبهبنهدی اولویهت کشهت جههت دسهتیابی بهه بارندگی سالیانه، طراحی الگوی کشت مناسهب را بهرای نجهات الگوی کشت طبق جدول )14( حاصل میشود. کشاورزی چناران ضروری کرده است. ضمن اینکه طرح اصالح
الگوی کشت یکی از مطالبات اساسی بهرای کشهاورزی منطقهه
است تا از طریق آن ضمن حف منابع تولید، فعالیت کشاورزی
جنبۀ اقتصادی به خود گیرد و موجبات توسعۀ اقتصادی روستا
را نیز فراهم سازد )جههاد کشهاوری چنهاران، 1391، ص. 76(،
حالاین سؤال مطرح است کهه بها کشهت چهه محصهوالتی در
منطقۀ چناران که با کمبهود شهدید آب و همجهواری بها بهازار
بزرگ مصرف مشههد مواجهه اسهت، میتهوان راهگشهای حهل
مشکالت کشاورزان این منطقه بود. بنهابراین، در ایهن مطالعهه
تههالش شههده اسههت بهها اسههتفاده از روش تلفیقههی تحلیههل
7 8 مجلّه پژوهش و برنامهریزی روستایی شمارۀ 3 / پیاپی 19
جدول 1- مقایسه کارآ ی مصرف آب در تولید محصوالت مختلف، هزینة تولید محصول در روستاهای نمونه، امنیت برگشت سرمایه و تضمین فروش مأخذ: مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان چناران، 1393 عملکرد هر متر درآمد هر متر دفعات میانگین هر آبیاری کل آب مصرفی میانگین تولید هر مکعب آب در قیمت هر کیلوگرم محصول مکعب آب در آبیاری )مترمکعب( )متر مکعب ( هکتار )تن( محصول )ریال( محصول )کیلوگرم( گندم 5 1000 5000 3.5 7. 10500 7350 جو 5 1100 5000 3.4 7. 7800 5460 یونجه 20 800 16000 9 56. 9200 5152 چغندر قند 14 1200 16800 36 2.5 2100 5250 ذرت علوفهای 13 1150 14950 49 3.27 8800 28776 پنبه 10 1300 13000 3 23. 22000 5060 سیبزمینی 13 1200 15600 22 1.4 3500 4900 کلزا 5 - 5500 3 64. 20000 12800 سیب درختی 15 1000 15000 15 1 23000 23000 زعفران سرگل 5 800 4000 5 1.25 47000000 58750 گوجه فرنگی 5 - 7200 7 97. 5000 5000
با استناد به جدول )1( و ستون سوم آن و با توجه بهه ایهن مطلوبترین نتیجه در تعیین ضهریب اهمیهت معیهار کهل آب نکته که حداقلبودن میزان مصرف آب مصرفی در ههر هکتهار، مصرفی در هکتار است، بنابراین، در جدول )2( خواهیم داشت:
جدول 2- حداقلبودن میزان مصرف آب مصرفی در هر هکتار مأخذ: یافتههای پژوهش، 1394 کل آب مصرفی در ذرت یونجه گوجهفرنگی سیبزمینی چغندر قند کلزا جو گندم 3 هکتار ) m( 5000/14950 5000/16000 5000/7200 5000/15600 5000/16800 5000/5500 5000/5500 1 گندم 5000/14950 5000/16000 5000/7200 5000/15600 5000/16800 5000/5500 5000/5500 1 جو 5500/14950 5500/16000 5500/7200 5500/15600 5500/16800 1 1 5500/5000 کلزا 16800/14950 16800/16000 16800/7200 16800/15600 1 16800/5500 16800/5000 16800/5000 چغندر قند 15600/14950 15600/16000 15600/7200 1 15600/16800 15600/5500 15600/5500 15600/5000 سیب زمینی 7200/14950 7200/16000 1 7200/15600 7200/16800 7200/5500 7200/5500 7200/5000 گوجهفرنگی 16000/14950 1 16000/7200 16000/15600 16000/16800 16000/5500 16000/5500 16000/5000 یونجه 1 14950/16000 14950/7200 14950/15600 14950/16800 14950/5500 14950/5500 14950/5000 ذرت میانگین هندسی نمونهها مجموع 9.087 .638 .596 1.324 .611 .568 1.733 1.733 1.884 ضریب اهمیت نمونهها مجموع 1 .0702 .066 .145 .067 .063 .191 .191 .207
این روند را برای تمام گزینهها انجام میدهیم:
8 سال ششم تعیین الگوی کشت بهینۀ محصوالت کشاورزی با هدف افزایش درآمد ...
3 جدول 3- عملکرد آب در تولید محصول در روستاهای نمونه ) kg/m(( مأخذ: یافتههای پژوهش، 1394 عملکرد آب در ذرت یونجه گوجه فرنگی سیب زمینی چغندرقند کلزا جو گندم تولید محصول 3.27/7. 56./7. 97./7. 1.4/7. 2.5/7. 64./7. 7./7. 1 گندم 3.27/7. 56./7. 97./7. 1.4/7. 2.5/7. 64./7. 7./7. 1 جو 3.27/64. 56./64. 97./64. 1.4/64. 2.5/64. 1 7./64. 7./64. کلزا 3.27/2.5 56./2.5 97./2.5 1.4/2.5 1 64./2.5 7./2.5 7./2.5 چغندرقند 3.27/1.4 56./1.4 97./1.4 1 2.5/1.4 64./1.4 7./1.4 7./1.4 سیب زمینی 3.27/97. 56./97. 1 1.4/97. 2.5/97. 64./97. 7./97. 7./97. گوجه فرنگی 3.27/56. 1 97./56. 1.4/56. 2.5/56. 64./56. 7./56. 7./56. یونجه 1 56./3.27 97./3.25 1.4/3.27 2.5/3.27 64./3.27 7./3.27 7./3.27 ذرت میانگین هندسی نمونهها مجموع 9.871 3 .515 .892 1.288 2.300 .588 .644 .644 ضریب اهمیت معیارها مجموع 1 .304 .053 .090 .130 .233 .060 .065 .065
معیار دیگری که میتواند مورد توجه واقع شود، بحث پرت است که برای هر محصول بهتفکیك مشهخص شهده اسهت. در آب و تعداد دفعهات آبیهاری اسهت کهه در محهور مهدیریت آب این معیار هم گزینۀ حداقل، مطلوبترین گزینه است. کشاورزی میگنجد. این معیار نیهز در جهدول )3( ذکهر شهده
جدول 4- تعداد دفعات آبیاری و پرت آب در تولید محصول در روستاهای نمونه مأخذ:یافتههای پژوهش، 1394 ذرت یونجه گوجه فرنگی سیب زمینی چغندرقند کلزا جو گندم دفعات آبیاری 5/13 5/20 5/5 5/13 5/14 5/5 5/5 1 گندم 5/13 5/20 5/5 5/13 5/14 5/5 5/5 1 جو 5/13 5/20 5/5 5/13 5/14 5/5 5/5 1 کلزا 14/13 14/20 14/5 14/13 1 14/5 14/5 14/5 چغندرقند 13/13 13/20 13/5 1 13/14 13/5 13/5 13/5 سیب زمینی 5/13 5/20 5/5 5/13 5/14 5/5 5/5 1 گوجه فرنگی 20/13 1 20/5 20/13 20/14 20/5 20/5 20/5 یونجه 1 13/20 13/5 1 13/14 13/5 13/5 13/5 ذرت میانگین هندسی نمونهها مجموع 9.23 .660 .429 1.717 .660 .613 1.717 1.717 1.717 ضریب اهمیت معیار مجموع 1 .072 .046 .186 .072 .066 .186 .186 .186
9 10 مجلّه پژوهش و برنامهریزی روستایی شمارۀ 3 / پیاپی 19
جدول 5- درآمد حاصلشده برای کشاورزان در روستاهای نمونه مأخذ:یافتههای پژوهش، 1394 ذرت یونجه گوجه فرنگی سیب زمینی چغندرقند کلزا جو گندم درآمد 28776/7350 5152/7350 5000/7350 4900/7350 5250/7350 12800/7350 5460/7350 1 گندم 28776/5460 5152/5460 5000/5460 4900/5460 5250/5460 12800/5460 1 7350/5460 جو 28776/12800 5152/12800 5000/12800 4900/12800 5250/12800 1 5460/12800 7350/12800 کلزا 28776/5250 5152/5250 5000/5250 4900/5250 1 12800/5250 5460/5250 7350/5250 چغند سیب 4900/7350 4900/5460 4900/12800 4900/5250 1 4900/5000 4900/5152 4900/28776 زمینی گوجه 5000/7350 5000/5460 5000/12800 5000/5250 5000/4900 1 5000/5152 5000/28776 فرنگی 28776/5152 1 5000/5152 4900/5152 5250/5152 12800/5152 5460/5152 7350/5152 یونجه 1 5152/28776 5000/28776 4900/28776 5250/28776 12800/28776 5460/28776 7350/28776 ذرت میانگین هندسی نمونهها مجموع 9.988 3.85 .689 .668 .655 .702 1.711 .730 .983 ضریب اهمیت معیارها مجموع 1 .386 .069 .067 .066 .070 .171 .073 .098
2- هزینۀ تولید محصول در روستاهای نمونه: این معیار در کارشناسان نخبه و کشاورزان نمونه حاصل شهد. بهدیهی اسهت زمرة معیارهای کیفی قرار داشت که با استناد بهه آرای حاصهل مطلوبترین گزینه، گزینهای است که حداقل هزینه را داشهته از پرسههشنامه و مطالعههات کارشناسههی و رجههوع بههه نظههرات باشد.
جدول 6- هزینة تولید محصول در روستاهای نمونه مأخذ:یافتههای پژوهش، 1394 ذرت یونجه گوجه فرنگی سیب زمینی چغندرقند کلزا جو گندم درآمد 8/5 7/5 3/5 5 2/5 4/5 6/5 1 گندم 8/6 7/6 3/6 6 2/6 4/6 1 5/6 جو 8/4 7/4 3/4 4 2/4 1 6/4 5/4 کلزا 8/2 7/2 3/2 2 1 4/2 6/2 5/2 چغندرقند 8/1 7/1 3/1 1 2/1 4/1 6/1 5/1 سیبزمینی 8/3 7/3 1 3 2/3 4/3 6/3 5/3 گوجهفرنگی 8/7 1 3/7 7 2/7 4/7 6/7 5/7 یونجه 1 7/8 3/8 8 4 2 6/8 5/8 ذرت میانگین هندسی نمونهها مجموع 9.56 2.125 1.860 .797 .265 .531 1.06 1.594 1.328 ضریب اهمیت معیارها مجموع 1 .222 .195 .083 .028 .056 .111 .167 .139
10 سال ششم تعیین الگوی کشت بهینۀ محصوالت کشاورزی با هدف افزایش درآمد ...
3-امنیت برگشت سرمایه و تضمین فروش: این معیهار نیهز به تمایل خریداران بزرگ ازجمله دولت بهه خریهد محصهوالت بهخصوص در ایران با توجه به اهمیت غذایی محصول بسهتگی دارد و در زمرة معیارهای کیفی است.
جدول 7- امنیت برگشت سرمایه و تضمین فروش مأخذ: یافتههای پژوهش، 1394 ذرت یونجه گوجه فرنگی سیب زمینی چغندرقند کلزا جو گندم تضمین فروش 4/8 2/8 5/8 6/8 8 3/8 7/8 1 گندم 4/7 2/7 5/7 6/7 7 3/7 1 8/7 جو 4/3 2/3 5/3 6/3 3 1 7/3 8/3 کلزا 4/1 2/1 5/1 6/1 1 3/1 7/1 8/1 چغندرقند 4/6 2/6 5/6 1 6 3/6 7/6 8/6 سیب زمینی 4/5 2/5 1 6/5 5 3/5 7/5 8/5 گوجه فرنگی 4/2 1 5/2 6/2 2 3/2 7/2 8/2 یونجه 1 2/4 5/4 6/4 4 3/4 7/4 8/4 ذرت میانگین هندسی مجموع 2.125 1.86 797. 265. جو6 1.594 1.328 531. 1.06 9.56 ضریب کلزا6اهمیت معیارها مجموع چغندرقند6 1 .111 .056 .139 .167 .028 .083 .195 .222 سیب زمینی6
گوجه فرنگی6 با تجمیع ضرایب اهمیت معیارها، ماتریس تصمیم را در روش تاپسیس تشکیل میدهیم. یونجه6
ذرت6 جدول 8- ضریب اهمیت معیارها با استفاده از روش تحلیل سلسلهمراتبی مأخذ: یافتههای پژوهش، 1394 آب مصرفی در عملکرد آب در تولید ID دفعات آبیاری درآمد هزینۀ تولید محصول تضمین فروش هکتار محصول گندم 207. 065. 186. 098. 139. 222. جو 191. 065. 186. 073. 167. 195. کلزا 191. 060. 186. 171. 111. 083. چغندرقند 063. 233. 066. 070. 056. 028. سیبزمینی 067. 130. 072. 066. 028. 167. گوجهفرنگی 145. 090. 186. 067. 083. 139. یونجه 066. 053. 046. 069. 195. 056. ذرت 0702. 304. 072. 386. 222. 111. ∑=1 è =1 è =1 è =1 è =1 è =1 è =1
اگرچه ماتریس تصمیم باال چون درایههایش شامل ضرایب و پیشاپیش کمّی و بیمقیا شده اسهت، درعینحهال مجهدد اهمیت هر گزینه براسا معیارهای مقایسهای ذکر شده اسهت این فرآیند را در تاپسیس تکرار میکنیم.
11 12 مجلّه پژوهش و برنامهریزی روستایی شمارۀ 3 / پیاپی 19
جدول 9- تجمیع ضرایب اهمیت معیارها در ماتریس تصمیم به روش تاپسیس مأخذ: یافتههای پژوهش، 1394 آب مصرفی در عملکرد آب در تولید ID دفعات آبیاری درآمد هزینۀ تولید محصول تضمین فروش هکتار محصول گندم 526. 150. 472. 213. 350. 559. جو 486. 150. 472. 159. 420. 491. کلزا 486. 139. 472. 372. 279. 209. چغندرقند 160. 539. 168. 152. 141. 071. سیبزمینی 170. 300. 183. 143. 071. 421. گوجهفرنگی 369. 208. 472. 146. 209. 350. یونجه 168. 123. 117. 150. 491. 0141. ذرت 179. 704. 183. 839. 559. 28. برای وزندهی به معیارهای مقایسهای جدول زیر را داریم: جدول 10- وزندهی به معیارهای مقایسه مأخذ:یافتههای پژوهش، 1394 معیار آب مصرفی درهکتار عملکرد آب در تولید محصول دفعات آبیاری درآمد هزینۀ تولید محصول تضمین فروش امتیاز )میزان ارجحیت( 5 1 6 9 7 9
براسا روش AHP، ضریب اهمیت معیارهای مقایسهای حاصل میشود که عبارت است از: جدول 11- ضریب اهمیت معیارهای مقایسهای مأخذ: یافتههای پژوهش، 1394 معیار آب مصرفی درهکتار عملکرد آب در تولید محصول دفعات آبیاری درآمد هزینۀ تولید محصول تضمین فروش ضریب اهمیت 15. 02. 16. 24. 19. 24. در مرحلۀ بعد ضریب اهمیت معیارها را یكبهیك در درایههای ماتریس تصمیم ضرب میکنیم: جدول 12- ماتریس نرمالیزه مأخذ: یافتههای پژوهش، 1394 آب مصرفی در عملکرد آب در هزینۀ تولید ID دفعات آبیاری درآمد تضمین فروش هکتار تولید محصول محصول گندم 079. 003. 076. 051. 067. 134. جو 073. 003. 076. 038. 080. 118. کلزا 073. 002. 076. 090. 053. 050. چغندر قند 024. 010. 027. 036. 027. 017. سیبزمینی 026. 006. 029. 034. 013. 101. گوجهفرنگی 056. 004. 076. 035. 040. 084. یونجه 025. 002. 019. 036. 093. 034. ذرت 027. 014. 029. 201. 106. 068. جدول 13- ایدهآلهای مثبت و منفی به روش تاپسیس مأخذ: یافتههای پژوهش، 1394 - آب مصرفی در هکتار عملکرد آب در تولید محصول دفعات آبیاری درآمد هزینۀ تولید محصول تضمین فروش .134 .106 .201 .076 .014 .079 MAX .017 .013 .034 .019 .002 .024 MIN
12 سال ششم تعیین الگوی کشت بهینۀ محصوالت کشاورزی با هدف افزایش درآمد ...
فاصلۀ اقلیدسی هر گزینه از ایدهآل مثبت و فاصلۀ هر گزینه تا ایدهآل منفی، براسا فرمولهای زیر محاسبه میشود:
)1( بعد از یافتن فاصلههای مثبت و منفی برای هر گزینه، فاصلۀ نسبی گزینههای تصمیمگیری به کمك رابطه تعیین میشود.
)2( جدول 14- فاصلة اقلیدسی گزینهها از ایدهآلها و نزدیکی نسبی به گزینة ایدهآل )CI( و رتبهبندی مأخذ: یافتههای پژوهش، 1394 Cl MINUS PLUS ID رتبه گندم 155. 152. 495. 1 جو 166. 142. 461. 2 کلزا 150. 107. 416. 3 چغندر قند 229. 018. 072. 4 سیبزمینی 207. 085. 291. 5 گوجهفرنگی 187. 097. 341. 6 یونجه 209. 082. 281. 7 ذرت 096. 198. 673. 8
5. بحث و نتیجهگیری پاسخ به سؤاالت تحقیق مشخص میشود که انتخاب الگهوی کشهت در تحقیق حاضهر جههت تعیهین الگهوی کشهت بها عنایهت بهه همسو با مدیریت منابع آب میتوانهد بهه ارتقهای درآمهد روسهتاییان محههدودیت جههدی منههابع آب کشههاورزی در منطقههۀ مههورد مطالعههه بینجامد. مقایسۀ نتایج این تحقیق با نتایج تحقیقهات پیشهین مؤیهد )شهرستان چناران(، تالش شد که تعیین الگهوی کشهت همسهو بها اهمیت انتخاب الگهوی کشهت در تحصهیل درآمهد مطلهوبتر بهرای مدیریت منابع آب تنظیم دشهو و عالوهبهر آن، بها محوریهت توسهعۀ کشاورزان بوده و مزید بر آن، اهمیت تأثیر مدیریت بهینۀ منابع آب بر اقتصادی روستا و بهبود سط معاش جامعۀ روستایی باشهد. در ایهن انتخاب الگوی کشت را با هدف توسعۀ اقتصادی پایدار نشان میدهد. راستا، با تعیین معیارهایی ازجمله میزان آب مصرفی در ههر هکتهار، این تحقیق، ضمن تأیید تحقیقات پیشین در اهمیت انتخاب الگهوی عملکرد آب در تولید محصول، میزان دفعات آبیاری و شاخص پهرت کشت مناسب در افزایش سط زیرکشت، بهطور خهاص بهر اهمیهت اب، درآمد و هزینۀ تولید محصول و همچنین، معیار تضمین فهروش این انتخاب بر افزایش درآمد روستاییان متمرکز شده و آن را به مدد سعی شد با استفاده از روش تحلیل سلسلهمراتبی و مهدل تاپسهیس، مدلهای کمّی و کیفی اثبات کرده است. درنهایت، پیشنهاد میشود نسبت به انتخاب گزینههای برتر جهت تعیین الگهوی کشهت اقهدام نهادهای متهولی امهر کشهاورزی در منطقهه بها تهرویج سیاسهتهای شود. پس از انجام فرآیند تحلیل و پایش گزینههای مختلهف کشهت، تشویقی و انجام حمایتهای فکری بیشتر، موجبات افزایش و ارتقای درنهایت، مشخص شد که با لحا معیارههای فهو ، بهتهرین الگهوی سط درآمد و تأمین معاش بهینه را برای کشاورزان این منطقه فراهم کشههت در منطقههۀ مههذکور، کاشههت ذرت علوفهههای از گههروه نباتههات کنند. علوفهای، گندم و جو از گروه غالت و کلزا از گروه محصوالت صنعتی تشکر و قدردانی است و بهتر است با توجه به پایش صورتگرفته، کاشت چغندر قند از پژوهش حاضر برگرفته از رساله دکتهری مههدی موسهوی، گروه محصوالت صنعتی و یونجهه از گهروه محصهوالت علوفههای بهه گروه جغرافیا، دانشکده ادبیهات و علهوم انسهانی، دانشهگاه آزاد حداقل ممکن کاهش یابد. بنابراین، در جمعبندی از نتایج تحقیهق و اسالمی واحد مشهد است.
13 14 مجلّه پژوهش و برنامهریزی روستایی شمارۀ 3 / پیاپی 19
کتابنامه 1. Abtahi, R. (1390/2011). Agricultural water resources management in Iran's villages under drought conditions (Unpublished master�s thesis). Payam Noor University, Shiraz, Iran. [In Persian] 2. Altafi, S. K. (1388/2009). Agricultural water management (Unpublished master�s thesis). Azad University of Firoozkooh, Firoozkooh, Iran. [In Persian] 3. Ashubgar Tusi, Sh., Alizadeh, A., & Taghizadeh Kakhkishi, H. (1392/2013). Optimization of cropping pattern in drought conditions (Quchan and Shirvan Plain). Fifth National Conference on Iranian Water Resources Management (pp: 25-42), Tehran, Iran. [In Persian] 4. Baniasadi, M., Zare Mehrjerdi, M., Hasanvand, M. (1396/2017). Study of Cropping Pattern Changes and groundwater Resources Extraction by Implementing Reduced Water Consumption Policies in Orzuiyeh Plain of Kerman Province. Agricultural Economics, 11(3), 111-129. [In Persian] 5. Chenaran Agricultural Jihad Organization. (1393/2014). Comprehensive agricultural accelerated report in Chenaran, with regard to climate factors. Chenaran: Agricultural Jihad Organization. [In Persian] 6. Ehsani, K. (1387/2008). The city of Chenaran (1nd ed.). Mashhad: Behnashr Publication. [In Persian] 7. Kolsumi Ayesk, S. (1387/1999). Examination of the Strategies for increasing economic productivity of agricultural water (Case study: Damavand). National conference on Sustainable Development in Water Management (pp: 34-49). Mashhad, Mahab Samen Consulting Engineers Co. Retrieved from https://www.civilica.com/Paper-CSDPWM01-CSDPWM01_037.html. [In Persian] 8. Ravi, Z. (1391/2012). Chenaran Outlook. Chenaran City Council, Annual Report. [In Persian] 9. Regional Water Authority of Khorasan Razavi. (1387/2008). Water resources management, Chenaran plain. Mashhad: Regional Water Authority of Khorasan Razavi. [In Persian] 10. Regional Water Authority of Khorasan Razavi. (1392/2013). Comprehensive agricultural accelerated report in Chenaran with respect to climate factors. Mashhad: Regional Water Authority of Khorasan Razavi. [In Persian] 11. Siyadat, H., & Samad, D. (1381/2002). Water efficiency in crop production, workshop on applied approach to irrigation management in Dehydration. National Irrigation and Drainage Commission, Tehran, Iran. [In Persian] 12. Soleymani, M., & Bouzarjomehri, Kh. (1391/2012). The role of resource management and water use management in the development of land use (case study: Sarayan county). National Agricultural Conference, National Production, with the focus on land management (pp: 68-82), Qom, Iran. [In Persian] 13. Zafaranlou, A. (1392/2013). Natural resources report of Khorasan Razavi. Mashhad: Natural Resources Office of Khorasan Razavi. [In Persian]
14