Hippocampus Spp.) BİYOLOJİSİ, POPULASYON DURUMLARI VE YETİŞTİRİCİLİK ALANINDAKİ YERİ

REVIEW ARTICLE DERLEME MAKALESİ

DENİZATLARININ (Hippocampus spp.) BİYOLOJİSİ, POPULASYON DURUMLARI VE YETİŞTİRİCİLİK ALANINDAKİ YERİ

Zafer KUŞATAN∗, Bedii CİCİK

Mersin Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Mersin

Özet: Bu araştırmada denizatlarının sistematikteki yeri, tür çeşitliliği, morfoloji, üreme ve beslenme gibi biyolojik özellikleri ve yetiştiriciliği ile dünyadaki dağılım ve kullanım alanları incelenmiştir. Denizatları Osteichthyes sınıfının Syngnathidae familyası üye- sine ait ve denizatlarının 33 türü bulunmaktadır. Kemiksi halkalardan oluşan dış iske- lete sahiptirler. Eşey ayrımı dış görünümden yapılabilir. Beslenme bakımından kar- nivordur ve üreme davranışı olarak monogam özelliği gösterirler. Ülkemiz sularında 3 tür bulunurken en fazla tür çeşitliliği Hint ve Pasifk Okyanusu’nda görülür. Deniz ak- varyumculuğunda, süs eşyası ve eczacılık gibi alanlarda yaygın bir şekilde kullanılır- ken, bazı ülkelerde afrodizyak etkisinden dolayı besin olarak tüketiminden dolayı do- ğal populasyonlarda azalmaya neden olmuştur. Bu nedenle doğal populasyonlarının arttırılması için kontrollü ortam koşullarında yetiştiricilik çalışmaları üzerinde durul- maktadır. Bu tür çalışmalar denizatlarının neslinin devamına olanak sağlayacağı gibi ülke ekonomilerine de önemli katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler: Denizatı, Hippocampus spp., Monogamus, Populasyon, Yetiştiricilik Abstract: Seahorses ( Hippocampus spp.); Biology, Population Status and Their Place in Cultivation In this research the place of seahorses in taxonomy, their species variation, biological characteristics such as morphology, reproduction and feeding together with their cultivation and us- age were investigated. Seahorses belong to the Syngnathidae family of the classis Osteichthyes and have 33 species. They have exoskeleton formed of bony rings. Sex differentiation can be made externally. They are carnivorous animals and show monogamy as a reproductive be- havior. Three species are known to exist in our seas, having the largest species variation in Indo-Pacific Ocean. While they are largely used in marine aquaria, as ornaments and phar- macy, their natural populations declined mainly due to their consumption as aphrodisiac in some countries. Cultivation studies are carried out under controlled conditions to support their natural populations. These types of studies make it possible to protect the seahorse populations and also supply economic contribution. Keywords: Seahorse, Hippocampus spp, Monogamus, Population, Cultivation

∗ Correspondence to: Zafer KUŞATAN, Mersin Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Yenişehir Kampüsü, 33169- MERSİN.-TÜRKİYE Tel: (+90 324) 341 28 15 / 1317 Fax: (+90 324) 341 30 25 E-mail: [email protected] ve [email protected]

1 Journal of FisheriesSciences.com Kuşatan ve Cicik, 7(1): 1-11 (2013)

Journal abbreviation: J FisheriesSciences.com

Giriş Denizatları, yoğunluk bakımından farklılık lara neden olmaktadır (Job ve ark, 2002). Dolayı- göstermekle birlikte, hemen hemen tüm dünya sıyla neslinin tükenmesine neden olabilecek bu denizlerinde bulunan canlılardır. Yaşam ortamla- tehlikeyi minimum düzeye indirmek amacıyla rını, genellikle denizel ortamların kıyıya yakın doğal populasyonlarındaki avcılığa kota getiril- bölgeleri oluşturduğundan, antropojenik aktivi- mesi, laboratuar koşullarında üretimi için ge- telerden önemli düzeyde etkilenmektedirler lişme ve üreme özelliklerinin daha detaylı araştı- (Martin-Smitha ve ark., 2004). rılması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Denizatları, denizel ekosistemlerin canlı bile- Ülkemiz denizlerinde, doğal denizatı potansi- şenlerinden biri olduğu gibi, bazı ülkelerde afro- yeli bulunmasına karşın, kontrollü ortam koşulla- dizyak etkisi nedeniyle gıda maddesi olarak tü- rında üretimi konusunda bilgi ve deneyim eksik- ketilmekte ve akvaryumculuk, süs eşyası, eczacı- liğine bağlı olarak bazı ülkelerde gıda maddesi, lık (ilaç yapımında) gibi alanlarda gerek doğru- eczacılık, akvaryumculuk, süs eşyası gibi kulla- dan gerekse ham madde olarak yaygın bir şekilde nımları ile insanların bu gereksinimlerini yasa kullanılmaktadır. dışı avcılık ve Uzakdoğu ülkelerinden ithalat yolu ile karşılanmasına neden olmaktadır. Bu da Asya ve Uzakdoğu ülkelerinde, çinko içeriği- doğal populasyonlarında bir azalma ile ülke eko- nin yüksek olması nedeniyle özellikle Geleneksel nomisinde döviz kaybına neden olmaktadır. Çin Tıbbı’nda (TCM; Traditional Chinese Medi- cine)’nda ilaç yapımında kullanılmaktadır. Sa- Denizatlarının sistematikteki yeri dece bu sektördeki denizatı payının %30 olduğu Regnum : Animalia bildirilmiştir. Bu amaçla kullanılan kurutulmuş denizatının kilosu 1000$ üzerinde alıcı bulmak- Phylum : Chordata tadır. Bu kullanım alanının dışında özellikle Ka- Classis : Actinopterygii nada, Almanya, Hollanda ve İngiltere’de deni- zatları, akvaryum canlısı ve süs eşyası olarak tü- Ordo : Syngnathiformes - Gasterosteiformes (Şekil 1) ketime sunulmaktadır. Bu bağlamda canlı satı- Familya : Syngnathidae lanların adeti 150$, süs eşyası olarak tanesi 3-12$ alıcı bulabilmektedir (Wilson ve Vincent, 1998; Genus : Hippocampus Woods, 2000; Zhang ve ark., 2003; Wong ve Species : Hippocampus hippocampus, H. reidi, Benzie, 2003). H.erectus, H. abdominalis, H. kuda, H. Dünyadaki toplam denizatı ticareti yılda yak- fuscus laşık 20 milyon adettir. Bu pazarın maddi boyutu Denizatları, Teleostei ( kemikli balıklar ) gru- yaklaşık 100 milyon dolar civarındadır. Denizatı bunun Syngnathidae familyasına ait bir balık tü- ticareti yapan ülkelerin sayısı 70 kadardır. Bunlar rüdür (Şekil 1). Ortalama yaşam süresi 4-9 yıl içerisinde en büyük ithalatçı ülkeler arasında Çin, olmakla birlikte, bazı türlerin daha uzun süre ya- Japonya, Hong Kong ve Tayvan bulunurken, en şadığı saptanmıştır. Genellikle yaşam ortamlarını, büyük ihracatçılar ise Hindistan, Filipinler, okyanus ve denizlerin, sığ bölgeleri oluştururken, Tayland, Meksika ve Vietnam’dır. Sadece Çin ve bazı türler 60m derinliklerde de yaşayabilmekte- Tayvan'ın yıllık alımları 50 tonu bulmaktadır (1 dir. Denizatları besin zincirinin alt basamakla- ton ortalama 260 bin bireyden oluşmaktadır). rında yer aldığından çok sayıda predatörü bulun- (Job ve ark, 2002; Payne ve Rippingale, 2000; maktadır Predatörlerden korunmak için yosun, Moreau ve ark., 2000; Salin ve Yohannan,2005). mercan ve sünger gibi canlıları kamufulaj olarak Belirtilen kullanım alanlarında denizatı gerek- kullanırlar (Foster ve Vincent, 2004;Kendrick ve siniminin karşılanması, üretimden çok doğrudan Hyndes, 2003). avcılık ile sağlandığından, denizatı türlerinin do- ğal populasyonlarında önemli düzeyde azalma-

2 Journal of FisheriesSciences.com Kuşatan ve Cicik, 7(1): 1-11 (2013)

Journal abbreviation: J FisheriesSciences.com

Şekil 1. Denizatlarının gasterosteiformes takım altında sınıflandırılmasının detaylı incelenmesi (Fos- ter ve Vincent, 2004).

Figure 1. The detailed analysis of the taxonomic classification of seahorses under the order of gasterosteiformes

Dünyada şu ana kadar toplam 50 adet denizatı 1829.( Syn: H. ramulosus Leach, 1814 ) ve türü (Hippocampus spp.) tespit edilmiş olup bu Hippocampus fuscus (Rüppell, 1838)’tur. H. fus- sayı antropojenik faktörlerin etkisiyle kaynakla- cus Hint Okyanusu orjinli olup Kızıldeniz’den Akdeniz’e geçiş yaparak ülkemiz denizlerine nan kirlilik ve yoğun avlanma sonucu önce 48’e, girmiş bulunmaktadır (OSPAR Commission, sonra 35’e, en sonunda ise tür sayısı 33’e düş- 2009; Lourie ve Foster, 2004; Golani ve Fine, müştür. Bu türlerden yoğun dağılımları içinde 2002; Foster ve Vincent, 2004). 15’i Avustralya’da, 7’si Japonya sularında bu- lunmaktadır. Denizatlarının dünyada dağılım Denizatlarının biyolojik özellikleri: gösterdiği başlıca coğrafik bölgeler , Avustralya, Denizatları kemik tabakalarından oluşan bir Afrika Japonya, Orta ve Güney Amerika kıyıları iskelet yapısına sahiptir. Solunum için solungaç- ile Hint Okyanusu, Akdeniz, Kızıldeniz ve Fili- lara, sudaki hareketlerini ve yüzmeyi ayarlayan pin Adaları çevresidir (Salin ve Yohannan, 2005; bir hava kesesine sahiptirler. Denizatının tür ve Perante ve ark., 2002; Lourie ve ark., 2004). cinsiyetini belirlemek için birbirinden ayırıcı işa- Ülkemiz sularında ise 3 denizatı türü tespit retler, renkler, kuyruktaki halka sayısı, yüzgeç edilmiş olup, son zamanlarda bu alanda çok az ışınlarının sayısı ve vücudun belirli bölümleri in- çalışma olduğundan türler hakkında yeterli bilgi celenir. bulunmamaktadır. Türkiye denizlerinde bulunan denizatı türleri; Hippocampus hippocampus Denizatı solungaç kapağının hemen arkasında Linne,1758., Hippocampus guttulatus Cuvier, bulunan pektoral yüzgeç ve gövdeyi kuyruğa

3 Journal of FisheriesSciences.com Kuşatan ve Cicik, 7(1): 1-11 (2013)

Journal abbreviation: J FisheriesSciences.com

birleştiren dorsal yüzgeç sayesinde hareket ede- tekrar kullanımı ve kontrolünün kolay olma- bilir. Göz, burun ve yanak omurgaları da türden sından resirküle sistem metodu kullanılmak- türe hatta aynı türde bile farklılık gösterebilir. tadır. Bu resirküle sistem yapıyı oluşturan Tüm denizatlarında solungaç boşluğunun hemen unsurlar içinde mekanik ve biyolojik filtreler arkasında birbirini etkilemeyen orbital gözler ve yeteri düzeyde bulunmalı ve bu filtreler her bir çift pektoral yüzgeci vardır. Dış görünüş ola- hafta su değişiminin %5-20 düzenli olarak rak diş ve erkek denizatları birbirinden farklılık gösterir. Dişi denizatlarında alt karın kuyruk kıs- sağlamalıdır. mıyla keskin bir şekilde birleşir ve anal yüzgeç- Denizatı yetiştiriciliğinde yüksek hacimli leri daha yukarıda ve oldukça geniştir (Şekil 2), tank ve akvaryumlar tercih edilmektedir. De- (Consi ve ark., 2001; Perante, 2002; Lourie ve nizatlarının kur yapmaları ve çiftleşmeleri ark., 2004; Foster ve Vincent, 2004). için tank veya akvaryum yüksekliği denizatı- nın kıvrılmamış durumundaki uzunluğunun Hippocampus spp. genusuna ait balık türleri 2.5 veya 3 katı kadar olmalıdır (Şekil 5). İki tek eşli (monogamus) canlılar olup, erkek birey- veya üç çift orta büyüklükteki denizatları 90- leri çiftleşme döneminde dişiden aldığı yumurta- 100 litrelik bir tank veya akvaryumlarda ye- ları inkube etmekte kullandığı yumurta kesesine tiştirilebilir. Fakat su sıcaklığı, pH, çözünmüş (morsupium) sahiptir. Çiftleşme zamanı geldi- oksijen, tuzluluk gibi parametrelerinin sabit ğinde dişi denizatları yumurtaları ovipozitör adı verilen bir organ yardımıyla erkek bireyin kese- tutmak için daha geniş bir tank tercih edil- sine bırakırlar ve döllenme burada gerçekleşir. İlk melidir. Su sıcaklığındaki değişimler denizatı yavru doğumunda sayı oldukça düşük olup yak- yetiştiriciliğinde oldukça önemlidir. 24 saat laşık 40-110 adet civarında daha sonraki doğum- içerisindeki sıcaklık değişimi maksimum larda ise bu sayı giderek artarak 1000 adete kadar 2°C’lik değişim göstermesinin önemli olma- çıkmaktadır. dığı belirlenmiştir. Tablo 1 ve 2’de yetiştiri- Yumurtaların kuluçka süresi; türlere ve ortam lebilir denizatı türleri; gerekli su sıcaklık de- sıcaklığına göre 9-42 gün arasında değişim gös- ğerlerine ve su miktarlarına göre gruplandı- termektedir. Dişinin erkeğin kuluçka kesesine rılarak verilmiştir. Farklı su sıcaklığı gerekti- bıraktığı yumurta sayısı yumurta çapına bağlı ren denizatı türleri karışık olarak yetiştirile- olarak (0.5-15 mm) türlere göre farklılık göster- mez. Her çift için gerekli olan boyutların mektedir (Şekil 3), (Masonjones, 2001; Perante, yanı sıra bütün türlere ait 1 çift yetişkin deni- 2002; Foster ve Vincent, 2004; Wilson ve ark., zatı içinde önerilen tank ve akvaryum bo- 2001; Lourie ve ark., 2004 ). yutları tabloda verilmiştir (Wilson ve Vincent, Denizatları; karides mysiss larvaları, Artemia, 1998; Payne ve Rippingale, 2000; Wong ve Ben- Dahpnia ve Copepod gibi canlı yemlerle beslen- zie, 2003; Job ve ark, 2002; Hilomen-Garcia ve mektedirler. Ticari yetiştiricilik yapan işletme- ark., 2003). lerde tuzlu su karidesi, Artemia sp., gibi birçok Tablo 1. Yetiştiriciliği Yapılan Tropikal (24- türün sürekli kültürü oluşturulmaktadır. Yavru 26°C) Denizatı Türleri için Gerekli Su denizatı daha çok Artemia sp., karides mysisleri, Miktarı. Copepod, Rotiferlerle beslenmektedir (Şekil 4), Table 1. The amount of water reguired for the spe- (Payne ve Rippingale, 2000; Job ve ark, 2002; cies of tropical (24-26°C) seahorses that Wong ve Benzie, 2003; Woods veValentino, are being cultured. 2003). Hippocampus kuda 1 çift / 30 litre Denizatı yetiştiriciliği: Hippocampus barbouri 1 çift / 30 litre Denizatı yetiştiriciliğinde yaşam ortamları Hippocampus erectus 1 çift / 30 litre olan deniz suyunun istenilen optimum ko- Hippocampus reidi 1 çift / 30 litre şullarda olması için birçok yetiştiricilik su Hippocampus fuscus 1 çift / 20 litre sistemleri ve metodları mevcuttur. Denizatı Hippocampus comes 1 çift / 30 litre bulunduğu tank veya akvaryumlarda hafif Hippocampus procerus 1 çift / 30 litre düzeyde su akıntısının olması gerekmektedir. Hippocampus zostenae 1 çift / 6 litre En çok kullanılan sistemler arasında suyu

4 Journal of FisheriesSciences.com Kuşatan ve Cicik, 7(1): 1-11 (2013)

Journal abbreviation: J FisheriesSciences.com

Tablo 2. Yetiştiriciliği Yapılan Subtropikal (18-22°C) Denizatı Türleri için Gerekli Su Miktarı. Table 2. The amount of water reguired for the species of subtropical ( 18-22°C) seahorses that are being cultured.

Hippocampus whitei 1 çift / 30 litre Hippocampus ingens 1 çift / 50 litre Hippocampus abdominalis 1 çift / 50 litre

Şekil 2. Denizatının morfolojik ve anatomik özellikleri (Lourie ve ark., 2004). Figure 2. The morphological and anatomical characteristics of the seahorses.

5 Journal of FisheriesSciences.com Kuşatan ve Cicik, 7(1): 1-11 (2013)

Journal abbreviation: J FisheriesSciences.com

Şekil 3. Denizatı (Hippocampus fuscus)’nın yumurtasının mikroskop altındaki görüntüsü (MEÜ. SUFAK). Figure 3. The view of eggs of the seahorses under the microscop below.

Şekil 4. Yavru gelişimini tamamlamış Hippocampus fuscus türü denizatı (MEÜ, SUFAK). Figure 4. The seahore species of Hippocampus fuscus comleted its breeding development (MEÜ, SUFAK).

6 Journal of FisheriesSciences.com Kuşatan ve Cicik, 7(1): 1-11 (2013)

Journal abbreviation: J FisheriesSciences.com

Şekil 5. Denizatı yetiştiriciliğinde kullanılan akvaryum ortamı (MEÜ, SUFAK). Figure 5. The aquarium scene used in culturing seahorse (MEÜ, SUFAK).

tür sayısı 33 olmuştur (Şekil 6, 7), ( Lourie ve Denizatlarının korunması ve Randall, 2003; Lourie ve ark., 2004). populasyonlarının iyileştirme çalışmaları Denizatları daha çok kara ile denizin birleştiği sığ sularda yaşadıklarından, insanların yaşam ve Denizatları dünyada çok yaygın olarak bu- etki alanlarını ile etkileşim içinde olduklarından lunmalarına karşın sabit olarak hiçbir bölgede doğal yaşamları olumsuz yönde etkilenmesi ve çok sayıda bulunmamaktadırlar. Türlerin çoğuna insanların denizatlarını çeşitli alanlarında kul- Batı Atlantik ve İndopasifik kıyılarında rastlan- lanması, ticareti giderek artırması sonucu doğal maktadır. En iyi tanımlanmış olan türler ise Ku- populasyonlarını etkileyerek hızla düşürmektedir. zey Amerika, Avrupa ve Avustralya’da bulunan- Buna bağlı olarak “Trade Record Analaysis of lardır. Kuzey Avrupa sularında Hippocampus Flora and Fauna in Commerce” (TRAFFIC) tara- hippocampus ve Hippocampus ramulosus olarak fından yapılan araştırmalar, denizatlarının nesille- iki tür bulunmaktadır. Denizatı koruma ve ta- rinin tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olduğunu nımlama araştırmalarında tüm Hippocampus ge- göstermiştir (Martin-Smitha ve ark., 2004). nusuna ait 32 tür belirlenmiş, fakat daha sonra Hippocampus denise türünün tanımlanmasıyla

7 Journal of FisheriesSciences.com Kuşatan ve Cicik, 7(1): 1-11 (2013)

Journal abbreviation: J FisheriesSciences.com

Şekil 6. Hippocampus denise türü denizatının morfolojik özellikleri (Lourie ve ark., 2004). Figure 6. The morphological characteristics of the Hippocampus denise of seahorse species (Lourie ve ark., 2004).

8 Journal of FisheriesSciences.com Kuşatan ve Cicik, 7(1): 1-11 (2013)

Journal abbreviation: J FisheriesSciences.com

Şekil 7. Hippocampus bargibanti türü denizatının genel görünümü (Kuiter, Rudie H., 2003) Figure 7. The general view of Hippocampus bargibanti seahorse species (Kuiter, Rudie H., 2003)

2002 yılının Kasım ayında 161 ülkenin imza- Ürünleri Kanun ve Su Ürünleri Yönetmeliğine ladığı "Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve bağlı olarak “2/1 Numaralı Ticari Amaçlı Su Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ Sözleşme" de (CITES: Convention on Internati- (2008/48)”ine göre “Avlanması Yasak Türler” onal Trade in Endangered Species of Wild Fauna başlığı altında madde 16’da sunulan türler ara- and Flora) denizatları "Tehlike Altındaki Türler" sında sadece Hippocampus hippocampus’un av- listesine alınmıştır. Sözleşme Mayıs 2004'te yü- lanması ve toplanması yasaklanmıştır. Ancak di- rürlüğe girmiş ve CITES-Ek2 (Appendix II of ğer ülkelerdeki koruma çalışmalarında belirtildiği CITES-2004)’de denizatlarını kapsayan Hippo- üzere denizatı türlerini kapsayan Hippocampus campus genus’unun tümü listeye eklenmiştir spp. genusuna ait tüm türler koruma altına alına- (CITES, 2002; CITES, 2004; Lourie ve ark., rak avlaması ve doğal türlerin ticaretinin yapıl- 2004; Foster ve Vincent, 2004). ması yasaklanmıştır. Ülkemizde ise denizatlarının korunması amaçlı ilgili bakanlık ve kurumlar tarafından 2008 yılında yapılan tebliğ ile 1380 sayılı Su

9 Journal of FisheriesSciences.com Kuşatan ve Cicik, 7(1): 1-11 (2013)

Journal abbreviation: J FisheriesSciences.com

Sonuç CITES, (2004). Seahorses and other members of the family syngnathidae, Denizatları; akvaryumculuk, süs eşyası, ecza- http://www.cites.org/eng/com/ac/20/E20- cılık (ilaç yapımında) gibi geniş kullanım alanla- 17.pdf (09.04.2007). rının yanı sıra bazı ülkelerde gıda (afrodizyak etkiden dolayı) olarak tüketilmesinden dolayı Consi, T.R., Seifert, P.A., Triantafyllou, M.S. denizatı türlerinin doğal populasyonunda azal- and Edelman, E.R., (2001). The dorsal fin maya neden olmakta ve nesillerinin tükenme teh- engine of the seahorse (hippocampus sp.), likesi altına girmiştir. Journal of Morphology, 248: 80-97. Denizlerdeki denizatlarını kapsayan çalışma- doi: 10.1002/jmor.1022 larda birçok araştırmanın, bu familyaya ait türle- Foster, S.J., Vincent, A.C.J., (2004). Life history rin üreme davranışı ve üreme ekolojisi ile yoğun and ecology of seahorses: implications for avcılık baskısı üzerinde yapılmış olup buna kar- conservation and management, Journal of şılık denizatlarının populasyon yapıları, habitat Fish Biology, 65: 1-61. seçimleri ve habitat içersindeki davranışları hak- doi: 10.1111/j.0022-1112.2004.00429.x kında yeterli bilgi bulunmamaktadır. Düşük üreme oranlarına sahip olmaları, üremde mono- Golani, D., Fine M., (2002). On the occurrence gami davranışını göstermeleri, ayrıca yavaş hare- of Hippocampus fuscus in the eastern medi- ket yeteneklerinden dolayı çok dar dağılım alan- terranean, Journal of Fish Biology, 60: 764- lara sahip olmaları hem sosyal yapılarını kolay- 766. lıkla bozmakta hem de yetiştiricilik şanslarını sı- doi: 10.1006/jfbi.2001.1860 nırlandırmaktadır. Hilomen-Garcia, By G. V., Reyes, R. D., Garcia, Bu doğal sınırlayıcı faktörlerin, nesli tükenme C.M.H., (2003). Tolerance of Seahorse Hip- durumunda olan denizatlarının korunması, üze- pocampus kuda (Bleeker) Juveniles to Vari- rindeki olumsuz etkilerinin giderilmesi ve türlerin ous Salinities, Journal of Applied Ichthyol- devamlılığını sürdürebilmek için kontrollü or- ogy, 19: 94-98. tamlarda yetiştiricilikleri yapılarak doğal türler yerine yetiştiricilik sonunda elde edilen ürünler doi: 10.1046/j.1439-0426.2003.00357.x ile ihtiyaçların karşılanmasına yönlendirilmelidir. http://www.seahorse.org/library/articles/anatomy. Bunun sonucunda denizatı populasyonları üze- shtml rindeki olumsuz baskıyı azaltarak balıkçılık dü- zenlemelerin detaylı araştırmalar ile güncellen- Job, S.D., Dob, H.H., Meeuwigc, J.J., Halla, H. mesi, biyolojik ve genetik araştırmaları yapay J., (2002). Culturing the oceanic seahorse ortamlarda üremelerini destekleyerek doğal or- hippocampus kuda, Aquaculture, 214: 333- tamdaki sayılarının azalmasını önlemek amaçlı 341. yeni araştırmaların yapılmasını doğurmuştur. doi: 10.1016/S0044-8486(02)00063-7 Denizatları ülkemizde yapay üretim potansi- Kendrick, A.J., Hyndes, G. A., (2003). Patterns yeli bulunmasına rağmen bilgi ve deneyin yeter- in the abundance and size-distribution of sizliği nedeniyle sistemli ve sürekli üretimleri syngnathid fishes among habitats in a yapılamamaktadır. Bu nedenle Uzakdoğu ülkele- seagrass-dominated marine environment, rinden ithal edilmekte ve bu durum ülke ekono- Estuarine, Coastal and Shelf Science, 57: misinde kayba neden olmaktadır. Doğal popu- 631-640. lasyonlarının artırılması ve ülke ekonomisine ek girdi sağlanması için denizatları su ürünleri ye- doi: 10.1016/S0272-7714(02)00402-X tiştiriciliğinde alternatif tür olarak önerilmektedir. Kuiter, Rudie H., (2003). Seahorses, Pipefishes Kaynaklar and their relatives, a comprehensive guide to syngnathiformes, 237 p. TMC Publishing, CITES,(2002), Proposals for amendment of Ap- Chorleywood, UK. pendices I and II Results, http://www.cites.org/eng/news/world/cop12 Lourie, S.A., Randall, J.E., (2003). A new pygmy _prop_results.pdf (23.04.2008). seahorse, hippocampus denise (teleostei: syngnathidae) from the indo-pacific, Zoo- logical Studies, 42: 284-291.

10 Journal of FisheriesSciences.com Kuşatan ve Cicik, 7(1): 1-11 (2013)

Journal abbreviation: J FisheriesSciences.com

Lourie, S.A., Foster, S.J., Cooper, E.W.T., Vin- Salin, K.R., Yohannan, T.M., (2005). Fisheries cent, A.C.J., (2004). A guide to the identifi- and trade of seahorses, Hippocampus spp. in cation of seahorses,109, Project Seahorse southern india, Fisheries Management and and TRAFFIC North America, University of Ecology, 12: 269-273. British Columbia and World Wildlife Fund, Washington D.C., USA. doi: 10.1111/j.1365-2400.2005.00450.x Martin-Smitha, K.M., Samoilysc, M.A., Wilson, M.J., Vincent, A.C.J., (1998). Prelimi- Meeuwiga, J.J., Vincent, A.C.J., (2004). nary success in closing the life cycle of ex- Collaborative development of management ploited seahorse species, Hippocampus spp., options for an artisanal fishery for seahorses in captivity, Aquarium Sciences and Con- in the central philippines, Ocean & Coastal servation, 2:179-196. Management, 47: 165-193. doi: 10.1023/A:1009629130932 doi: 10.1016/j.ocecoaman.2004.02.002 Wilson, A.B., Vincent, A., Meyer, A., (2001). Masonjones, H. D., (2001). The effect of social Male pregnancy in seahorses and pipefishes context and reproductive status on the meta- (family syngnathidae):rapid diversification bolic rates of dwarf seahorses Hippocampus of paternal brood pouch morphology in- zosterae, Comparative Biochemistry and ferred from a molecular phylogeny, The Physiology Part A, 129: 541-555. Journal of Heredity, 92(2): 159-166. doi: 10.1016/S1095-6433(01)00291-4 doi: 10.1093/jhered/92.2.159 Moreau, M., Hall, J.J., Vincent, A.C.J., (2000). Wong, J.M., Benzie, J.A.H., (2003). The effects Proceedings of the first international work- of temperature, artemia enrichment, stocking shop on the management and culture of ma- density and light on the growth of juvenile rine species used in traditional medicines, seahorses, Hippocampus whitei (Bleeker, Fish and Fisheries, 1: 274-281. 1855), from Australia, Aquaculture, 228: 107-121. MEÜ. Sufak, Mersin Üniversitesi Su Ürünleri Araştırma Laboratuvar Çalışma Arşivleri. doi: 10.1016/S0044-8486(03)00320-X OSPAR Commission, (2009). Background doc- Woods, C.M.C.,Valentino, F., (2003). Frozen ument for the Long-snouted seahorse Hip- mysids as an alternative to live artemiain pocampus guttulatus, ISBN 978-1-906840- culturing seahorses Hippocampus abdomi- 69-3, Publication Number: 429/2009. nalis, Aquaculture Research, 34: 757-763. Payne, M.F., Rippingale, R.J., (2000). Rearing doi: 10.1046/j.1365-2109.2003.00882.x West Australian seahorse, Hippocam- Woods, C.M.C., (2000). Improving initial sur- pussubelongatus, juveniles on copepod nau- vival in cultured seahorses Hippocampus plii and enriched artemia, Aquaculture, 188: abdominalis Leeson, 1827 (Teleostei: 353-361. Syngnathidae), Aquaculture, 190: 377-388. doi: 10.1016/S0044-8486(00)00349-5 doi: 10.1016/S0044-8486(00)00408-7 Perante, N.C., Pajaro, M.G., Meeuwig,J. J., Zhang, N., Xu, B., Mou, C., Yang, W., Wei, J., Vincent A.C.J., (2002). Biology of a sea- Lu, L., Zhu, J., Du, J., Wu, X., Ye, L., Fu, horse species, Hippocampus comes in the Z., Lu, Y., Lin, J., Sun, Z., Su, J., Dong, M., central philippines, Journal of Fish Biology, Xu, A., (2003). Molecular profile of the 60: 821-837. unique species of traditional chinese medi- doi:10.1111/j.1095-8649.2002.tb02412.x cine, Chinese seahorse (Hippocampus kuda Bleeker), The Federation of European Bio- chemical Societies- FEBS, 550: 124-134.