Ministerstwo tworzy piramidę szkoleniową s. 6–9

Numer 1 (25) 2017

ISSN 2391-4807

Skok do Pjongczangu rozmawiamy z... Sylwią Nowak-Trębacką Zbigniewem Bródką Aleksandrem Matusińskim Masamitsu Ito Krzysztofem Rutkowskim

fot. ADAM NURKIEWICZ/MEDIASPORT w numerze

Aktualności 4

Ministerstwo Sportu i Turystyki Budujemy piramidę szkoleniową od podstaw 6 Rozmowa z podsekretarzem stanu w MSiT Janem Widerą Program SKS, Program „Klub”, Program Team 100 10 Ministerialne projekty wsparcia sportu powszechnego, młodych zawodników i programy dla trenerów.

IGRZYSKA OLIMPIJSKIE PJONGCZANG 2018 Sezon dla cierpliwych 14 Polscy sportowcy zdobyli w 2017 roku trzy złote Polscy skoczkowie przed igrzyskami medale mistrzostwa świata. Zespół Metodyczny Natalia i Maksym idą po naszych śladach 18 podsumowuje rok poolimpijski Rozmowa z trenerką łyżwiarstwa figurowego Sylwią Nowak-Trębacką Bródka: Nadał łączę pracę ze sportem 22 Rozmowa z mistrzem olimpijskim z Soczi w łyżwiarstwie szybkim Zbigniewem Bródką 30–35 Nowa epoka polskich bobslei 24 Bobsleiści rozegrali pierwsze po pół wieku mistrzostwa Polski O pasji do pływania, Walka o medale w cieniu zagrożeń 26 literatury i sztuki Korea Płd. w przededniu igrzysk opowiada profesor Czekamy na 50. medal 28 Krzysztof Rutkowski 9 marca zapłonie znicz XII Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich

PODSUMOWANIE 2017 ROKU W SPORTACH LETNICH Rok po Rio jest lepiej niż w sezonie po Londynie 30 Podsumowanie sezonu 2017 w sportach letnich Dominatorzy 36 56–57 Polska potęgą w rzucie młotem Ta historia dopiero się zaczyna 38 Szpadzistka Ewa Nelip Rozmowa z Aleksandrem Matusińskim, i trener Robert Andrzejuk trenerem sztafety 4 x 400 m kobiet o sporcie, pasjach Kamila Lićwinko: Razem, choćby się paliło i waliło 40 i planach na przyszłość Trzecia zawodniczka mistrzostw świata w Londynie w skoku wzwyż o relacjach z trenerem-mężem Zawiedzione nadzieje 42 Po MŚ piłkarek ręcznych Musimy wykreować liderów 42 Trener piłkarzy ręcznych Piotr Przybecki o planach reprezentacji

PUBLICYSTYKA Rok słodko-gorzki, felieton Mirosława Żukowskiego („Rzeczpospolita) 44 Horngacher jak Nawałka, 58–59 felieton Sebastiana Parfjanowicza (TVP) 45 KONFERENCJA TRENERÓW SZKOLENIA Najważniejsze daty OLIMPIJSKIEGO TOKYO 2020 W SPALE Dyskusje o Tokio 46 9 lutego Nauka dla sportu 48 Wydawca: Instytut Sportu w Warszawie – 25 lutego 2018 R. Suplementy diety – co nowego? 50 Koordynator wydawniczy: Każdy trener powinien się rozwijać 52 Olgierd Kwiatkowski XXIII Zimowe Rozmowa z Masamitsu Ito z Nippon Sport Science University w Tokio Redaktor Naczelny: Igrzyska Olimpijskie Stefan Tuszyński w Pjongczang Dziennikarze: Robert Błoński, LUDZIE Rafał Kazimierczak, Piotr Marek, O sztuce pływania i pływaniu w sztuce 56 Rozmowa z profesorem Krzysztofem Rutkowskim, współzałożycielem Marta Mikiel, Wojciech Osiński. „Artes Liberales” na Uniwersytecie Warszawskim Dział naukowy: prof. Jan Gajewski, 9 marca – 18 marca 2018 r. Ankieta trenera i zawodnika 58 dr Dariusz Sitkowski, dr Piotr Żmijewski Ewa Nelip i Robert Andrzejuk Zdjęcia: XII Zimowe Igrzyska Adam Nurkiewicz/MEDIASPORT Paraolimpijskie Opracowanie graficzne, w Pjongczang skład i łamanie: Piotr Przychodzeń Webmaster: Marcin Szafert

2 forum trenera edytorial

Szanowni Państwo!

Wydajemy w tym roku jeden numer FT, który w znacznej czę- ści podsumowuje sport w Polsce w 2017 r. Sportowy sezon obfitował jak zwykle w znaczące wydarzenia. Piłkarze przypieczętowali dobrą od kilku lat grę, awansem do finałów MŚ w Rosji. Ponownie zachwy- cili nasi młociarze Anita Włodarczyk i Paweł Fajdek, mile zaskoczyły żeglarki Agnieszka Skrzypulec i Irmina Mrózek Gliszczynska, z sukce- sami startowali wioślarze. Co jednak dla mnie było najważniejsze? Nie to, co działo się na bieżniach, parkietach czy stadionach, ale w mini- sterialnych gabinetach.

Przy Senatorskiej w 2017 roku rozpoczęła się prawdziwa rewo- lucja. Po cichu, bez fanfar i ulicznych zadym. W MSiT w zupełnie inny sposób spojrzano na sport. Minister Witold Bańka ze swoją ekipą zaczął budować piramidę szkoleniową od początku kładąc akcenty na nowe obszary.

Witold Bańka jest chyba pierwszym ministrem, który zauważył marnowanie potencjału sportowego w naszym kraju i zamierza coś z tym zrobić. Z setek tysięcy dzieci i młodzików, które uprawiają sport w Polsce do wieku młodzieżowca dociera niewielki procent. Co więcej,

Stefan Tuszyński dobre wyniki juniorów w wielu sportach nie mają przełożenia na wynik redaktor naczelny w wieku seniora.

Ministerstwo, aby odwrócić tę tendencję, wprowadza nowe programy. Mają zmienić system sportu oraz świadomość i priorytety szkoleniowe. Zostają docenieni finansowo pierwsi trenerzy dzisiejszych mistrzów, zlikwidowany został program trener, który wręcz zachęcał do nadmiernej eksploatacji młodych zawodników. Wreszcie powołany został Team 100, program, który najlepszym juniorom i młodzieżow- com ma pozwolić łagodnie i skutecznie przejść do kategorii seniora. Urzędnicy nie kończą na tym. Chcą zachęcić samorządy, żeby dofinan- sowały szkolenie młodzieżowców. W pojedynkę ministerstwo tego nie udźwignie.

Ja mam jeszcze jedno spostrzeżenie, któremu warto by się przyj- rzeć, mając na uwadze ochronę potencjału medalowego. W dzisiej- szych czasach dla młodego zawodnika i jego rodziców bardzo ważna jest szkoła. A dobry sportowiec to często najlepszy uczeń w szkole. Myśląc o solidnym wykształceniu takiego dziecka rodzic najczęściej wybiera renomowane liceum. Dziś dla takich zawodników Szkoły Mistrzostwa Sportowego będące nisko w rankingach tracą na atrak- cyjności. Licea zaś, które szczycą się wysokim poziomem edukacji, nie mają oferty dla sportowców.

Rozpoczęcie nauki w szkole ponadpodstawowej to moment, w którym tracimy najwięcej zawodników. Młodzi Amerykanie natomiast w tym właśnie okresie na dobre zaczynają karierę sportową. Połączenie edukacji na wysokim poziomie z wysokim wyczynem to klucz do zatrzy- mania wielu zdolnych młodych ludzi w sporcie.

forum trenera 3 aktualności ADAM ADAM NURKIEWICZ/MEDIASPORT . t fo

Kubot i Melo najlepszymi deblistami na świecie Polska w grupie marzeń Kąpielą w szampanie uczciła Po losowaniu na Kremlu polsko-brazylijska para zdobycie cała Polska zaciera ręce na tytułu debla numer jeden w teni- sukces w przyszłorocznym sowym rankingu ATP. Łukasz Kubot mundialu w Rosji. Kadra i Marcelo Melo odebrali trofeum Adama Nawałki zmierzy się po pierwszym meczu fazy grupowej na nim w grupie H z zespołami turnieju Nitto ATP Finals w Londynie. Kolumbii, Senegalu i Japonii. To turniej koronujący sezon, w któ- Zestaw rywali przez najbardziej rym gra wyłącznie ścisła czołówka. powściągliwych kibiców określany Kubot i Melo, którzy od stycznia jest jako grupa w zasięgu Polaków, grali razem, potwierdzali, że do inni nazywają ją wprost - grupa tej czołówki należą. Wygrali pre- marzeń. Polska zawdzięcza ją stiżowe turnieje Masters w Miami, awansowi w rankingu FIFA, który Madrycie, Paryżu i wielkoszlemowy automatycznie sytuował ją w pierw- Wimbledon. Presja sezonu życia szym koszyku losowania. Radość okazała się jednak zbyt silna w grupie H była wzajemna, bo i w ostatnim meczu sezonu, o tytuł właśnie Polska uważana była za Nitto ATP Finals ulegli fińsko-austra- najbardziej pożądanego rywala lijskiej parze Henri Kontinen, John z pierwszego koszyka.

Peers. Ta porażka wyjątkowo jednak . nie czyni z ich przegranych. fot ADAM NURKIEWICZ/MEDIASPORT Medale olimpijskie dla Kołeckiego i Dołęgi Dawid Celt kapitanem Robert Lewandowski dziewiąty Dziewięć lat po zgaszeniu znicza reprezentacji Fed Cup Zwycięzcą plebiscytu „Złota Piłka” organizo- olimpijskiego w Pekinie czekały Trener i mąż naszej czołowej wanego przez prestiżowy magazyn „France medale zdobyte na tych igrzy- tenisistki Agnieszki Radwańskiej Football” po raz piąty został gwiazdor Realu skach aby zawisnąć na piersiach obejmie pieczę nad reprezentacją Madryt Portugalczyk Cristiano Ronaldo, przed właściwych sportowców. Podczas Polski w Fed Cupie. Zastąpi na tym Leo Messim i Neymarem. 176 dziennikarzy jesiennego posiedzenia zarządu stanowisku Klaudię Jans-Ignacik. z całego świata zdecydowało w głosowaniu, PKOl-u Irena Szewińska ude- Pracę z kadrą kobiet zna od pod- że polski napastnik Bayernu Monachium, korowała ciężarowca Szymona szewki, bo od dawna współpracuje filar reprezentacji kraju, który w 2017 roku Kołeckiego złotym medalem olim- z poprzednim kapitanem Fed Cupu, ma na koncie 52 gole zasługuje dopiero na pijskim w kategorii 94 kg. Pierwotny trenerem Radwańskiej Tomaszem 9. miejsce, za Kylianem Mbappé i N’Golo zwycięzca, Kazach Ilja Iljin został Wiktorowskim. Polska rywalizuje Kanté. To z pewnością nie zaspokaja ambicji zdyskwalifikowany za doping. Zaraz w tych rozgrywkach, z dala od ani samego Lewandowskiego, ani milionów potem swój brązowy medal olimpij- czołówki, czyli grupy światowej. jego kibiców. Ale jest lepiej niż przed rokiem, ski odebrał z rąk Szewińskiej Marcin W lutym w Tallinie rozegra turniej kiedy to Lewandowski było w tym zestawieniu Dołęga, który w Pekinie zajął w strefie I grupy euroafrykańskiej. dopiero 16. Wówczas skomentował to kąśliwie czwarte miejsce w kategorii 105 Miejmy nadzieję, że awans do wyż- na Twitterze: Le cabaret! W tym roku mistrzem kg. Z najniższego stopnia podium szej klasy stanie się wspólną ambi- riposty okazał się szef PZPN Zbigniew Boniek, spadł, także za doping, Rosjanin cją rodziny Celtów. napisał: „Cirkus, skandaloza, oj ci Francuzi”. Dmitrij Łapikow.

4 forum trenera aktualności . fot ADAM NURKIEWICZ/MEDIASPORT

Losowanie grup MŚ 2018 w siatkówce W renesansowych wnętrzach „Sali Pięciuset” słynnego Palazzo Vecchio we Florencji odbyło się losowanie grup siatkarskiego mundialu 2018 we Włoszech i Bułgarii. Nasza drużyna pozbawiona selekcjo- nera, która nie odnosiła ostatnio sukcesów, została przydzielona do grupy D razem ze współgospoda- rzem, Bułgarią. Dołączyły do nich także zespoły Iranu, Kuby, Finlandii i Portoryko. Wygląda na to, że bia- ło-czerwoni dostaną na mundialu szansę wstania z kolan i zawalcze- nia o wysokie miejsce ważnej impre- zy, pierwsze od brązowego medalu MŚ 2015.

Froome podejrzany o doping Rosja wykluczona z IO Największa gwiazda światowe- w Pjongczang go kolarstwa, Brytyjczyk Chris Nie milkną echa afery dopingo- Froome wspomaga swój organizm wej, którą naznaczony okazał się w niedozwolony sposób, ogłosiła niemal cały rosyjski sport. MKOL Międzynarodowa Unia Kolarska. wykluczył reprezentację tego kraju Po 18. etapie ostatniego Vuelta z zimowych igrzysk w Pjongczangu. a Espania wykryto u niego zbyt Według raportów Światowej Agencji dużą (dwukrotnie przekraczającą Antydopingowej, ze sponsorowane- normę) obecność salbutamolu. go przez państwo systemu tuszowa- Kolarz drużyny Team Sky, podobnie nia dopingu skorzystało około tysią- jak całe rzesze zawodników sportów ca sportowców. Zdyskwalifikowano wyczynowych, broni się koniecz- 11 spośród 33 rosyjskich medali- nością zażywania leków na astmę. stów igrzysk w Soczi. Rosyjskich lek- Grozi mu utrata tytułu zwycięzcy koatletów nie dopuszczono do star- Vuelty i dyskwalifikacja w przyszłym tów w igrzyskach w Rio de Janeiro. sezonie.

Katowice gospodarzem Kubica nie dla Formuły 1 konferencji WADA Wygląda na to, że dobiegł końca W listopadzie 2019 roku po serial domysłów, spekulacji i wró- raz pierwszy w Polsce odbę- P aryż i Los Angeles gospodarzami IO żenia z fusów na temat przyszłości dzie się Światowa Konferencja Paryż i Los Angeles rywalizowały o prawo Roberta Kubicy na torach Formuły Antydopingowa. To cykliczny, do organizacji igrzysk olimpijskich w 2024 1. Niestety nie jest to pomyślne odbywający się co sześć lat kon- roku i po wycofaniu się i po wycofaniu się zakończenie: wielkiego powrotu gres. Dotychczasowe miały miejsce Budapesztu, Hamburga, Rzymu były jedy- nie będzie. Z fotela w bolidzie w Lozannie, Kopenhadze, Madrycie, nymi kandydatami. MKOl podjął decyzję, teamu Williamsa wysadził polskie- Johannesburgu. W wydarzeniu która pogodziła obu rywali. Igrzyska za 7 lat go kierowcę po przejściach młody weźmie udział około 2 tys. przed- przypadły co prawda stolicy Francji, ale kali- Rosjanin Siergiej Sirotkin. Kontrakt stawicieli różnych organizacji zaan- fornijska metropolia będzie gościć u siebie Kubicy z Williamsem był już niemal gażowanych w walkę z dopingiem. imprezę w 2028 roku. Na pocieszenie Los dopięty, ale ostatecznie mocniejszym W Katowicach wybrane zostaną Angeles otrzymało prawa do marketingo- argumentem od świetnych wyników nowe władze WADA oraz dojdzie do wego wykorzystania symboli olimpijskich aż Kubicy okazały się pieniądze od zatwierdzenia zmian w Światowym przez 7 lat. Do obu miast igrzyska zawitają sponsorów Sirotkina, bardzo zresztą Kodeksie Antydopingowym. po raz trzeci w historii. utalentowanego.

forum trenera 5 ministerstwo sportu i turystyki

Z Janem Widerą, podsekretarzem stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki rozmawia Olgierd Kwiatkowski.

Jakie są oczekiwania ministerstwa w związku z igrzyskami olimpijskimi w Pjongchang? Jan Widera: Staramy się realnie oce- niać sytuację. Zdajemy sobie sprawę, że apetyty kibiców po Vancouver i Soczi, gdzie Biało-Czerwoni zdobyli po sześć medali są duże, ale dziś dwa-trzy będą odzwierciedleniem aktualnego potencja- łu sportów zimowych.

Dlaczego nie widać postępu w sportach zimowych? Niestety we wszystkich dyscyplinach zimowych, szczególnie w tych najbardziej popularnych nie ma następców naszych gwiazd, brakuje dopływu świeżej krwi. To efekt wieloletnich zaniedbań, braku długofalowej strategii rozwoju oraz szko- lenia dzieci i młodzieży w związkach sportowych – przez lata ministerstwo nie wymagało tego od włodarzy związków.

Czy ministerstwo ma plan, jak zmienić tę sytuację? Będziemy oczekiwać od związków kompleksowych zmian oraz długofa- lowych rozwiązań systemowych. Nie będziemy jednak wyręczać związków

– to one są odpowiedzialne za przygoto- nansowania realizowanych przez siebie wanie strategii rozwoju oraz programów zadań. Wytyczne realizują pewne zasa- Właśnie szkoleniowych. My natomiast zapewni- dy ogólne Kodeksu, które jednocześnie my im niezbędne narzędzia i nie mówię definiują, jaki powinien być wzorcowy zaprezentowaliśmy tylko o środkach finansowych. Właśnie polski związek sportowy. Do zasad tych zaprezentowaliśmy Kodeks Dobrego należą: Efektywność, Profesjonalizm, Kodeks Dobrego Zarządzania dla Polskich Związków Planowanie, Uczciwość, Otwartość oraz Sportowych. To opracowany w MSiT Odpowiedzialność. Będziemy od związ- Zarządzania dla Polskich nowatorski dokument, który powstał ków wymagać by je stopniowo i syste- z inicjatywy ministra Bańki. Stanowi on matycznie wdrażały. Związków Sportowych. pozalegislacyjne uzupełnienie znowe- lizowanej ustawy o sporcie. Ma być Może trzeba wspomóc sporty zimowe To opracowany w MSiT narzędziem dla osób zarządzających większymi inwestycjami w obiekty, trasy, związkami. Kodeks zawiera ponad 180 areny? nowatorski dokument, konkretnych wytycznych, odnoszących Niedawno oddaliśmy do użytku się do różnych obszarów tematycznych. pierwszy w Polsce kryty tor łyżwiarski który powstał z inicjatywy Niektóre z nich będą miały charakter w Tomaszowie Mazowieckim, nowo- bezwzględnie wiążący dla wszystkich czesny, na miarę naszych czasów. ministra Bańki związków, chcących korzystać z dofi- Panczeniści czekali na taki obiekt od lat!

6 forum trenera jan widera

Zależy nam na tym, by dowartościować trenerów będących w cieniu, którzy wykonują żmudną pracę u podstaw, a ich wychowankami okazują się w przyszłości mistrzowie

czeniu dla polskiego sportu. Ale aby Bańka podjął zdecydowane działania, ale doszło do jego realizacji musi istnieć rykoszetem poszkodowani mogą zostać kolarze dobra wola drugiej strony – samorządu. torowi, a od dwóch lat osiągają oni bardzo W Tomaszowie prezydentowi zależało obiecujące wyniki. na hali z torem łyżwiarskim i ten obiekt Ministerstwo natychmiast po otrzy- powstał w rekordowo szybkim czasie. maniu niepokojących informacji złożyło doniesienie do prokuratury. Śledztwo W listopadzie w Spale odbyła się konferencja trwa. Powszechnie znane są dalsze kroki. trenerów szkolenia olimpijskiego – Tokio Nas interesuje część szkoleniowa i dobro 2020 m.in. podsumowująca sezon w sportach zawodników. Nie zostawimy ich bez letnich. Jak ministerstwo ocenia 2017 rok wsparcia. Intensywnie pracujemy nad w tych dyscyplinach? tym, by w sytuacji, gdy związek nadal Zdobyliśmy 22 medale MŚ w kon- będzie niewydolny, zapewnić torowcom kurencjach olimpijskich w tym w trzech najlepsze warunki przygotowań do luto- nowych, dopiero wprowadzonych do wych mistrzostw świata w Apeldoorn. programu igrzysk w Tokio. Jeden z nich Znaleźliśmy już pewne rozwiązania. zdobyła Amelia Brodka w deskorolce. Trzeba jednak pamiętać, że mamy rok Team 100 to przyszłość polskiego sportu? poolimpijski, traktowany przez większość Team 100 oraz wszystkie inne wpro- sztabów szkoleniowych eksperymental- wadzane przez nas programy. Każdy jest nie. Jedni odpuszczają ten sezon, inni kontynuacją kolejnego, zazębiają się ze pozwalają zawodnikom odbudować się, sobą. Od podstaw budujemy piramidę inni wprowadzają nowe rozwiązania tre- szkoleniową, której wcześniej nie było. ningowe, bo przecież trudno je zastoso- Nikt nie myślał o długofalowym syste- wać dwa lata, rok przed igrzyskami. To mie. Zmieniamy to. jest moment na przemyślenia i analizy. Fundamentem tej piramidy są program SKS Czy mimo tych założeń są jakieś konkurencje, i program KLUB? Półtora roku temu powstała Duszniki Zwycięzca które zawiodły ministerstwo? Tak. Szerzej - sport powszechny. Arena, jedyny w pełni profesjonalny tegorocznego Nie chciałbym dokonywać konkretnej W stosunku do 2015 r. w 2018 nakłady obiekt biatlonowy w Polsce położo- Wimbledonu oceny. Programy szkoleniowe są czte- na upowszechnianie aktywności fizycz- ny w pięknej okolicy na Jamrozowej w grze podwójnej roletnie i musimy mieć w perspektywie nej, w tym dzieci i młodzieży, wzrosną Polanie. W styczniu odbyły się tam Łukasz Kubot igrzyska olimpijskie w Tokio. Wszyscy o 93 procent. W przyszłym roku wydamy mistrzostwa Europy. Duszniki Arena otrzymuje są rozliczani za zamknięcie czterolecia, na ten cel 227 milionów złotych. Z tej służą także narciarstwu biegowemu, pamiątkową które następuje po igrzyskach. puli pójdą pieniądze na SKS i program a latem można tam przeprowadzać paterę KLUB. Łączymy rozwiązania tradycyjne trening na nartorolkach. Ukończona za tegoroczne A gdzie widzi Pan zauważalną poprawę? z nowoczesnymi. Wspólnie z Instytutem została budowa torów lodowych na sukcesy z rąk Widać poprawę w szermierce. Na Sportu przygotowaliśmy aplikację mobil- skoczni w Wiśle-Malince, co było pod- wiceministra MSiT wysokim poziomie mamy wioślarstwo, ną dla trenerów prowadzących zaję- stawowym warunkiem, żeby odbyła się lekkoatletykę. Bardzo się cieszymy cia w programie SKS. Nauczyciel może tam inauguracja zawodów Pucharu z sukcesów lekkoatletów, bo to dyscy- w niej gromadzić wyniki uczestników i tą Świata. W Zakopanem ukończono plina, która dostarcza najwięcej medali drogą docierają one bezpośrednio do modernizację Wielkiej Krokwi, jest już olimpijskich – mamy aż 47 konkurencji Instytutu Sportu. Na miejscu specjaliści licencja FIS. Trwa przebudowa trasy na męskich i damskich. wychwycą każdy wybijający się wynik Kubalonce, gdzie w 2019 roku odbędą i przekażą informację zwrotną, tak by się mistrzostwa świata juniorów. Mamy Prawdziwie niepokojąca jest sytuacja takim talentem mogły zainteresować się program inwestycji o szczególnym zna- w Polskim Związku Kolarskim. Minister Witold okoliczne kluby. SKS to nie wszystko.

forum trenera 7 ministerstwo sportu i turystyki

Dwa lata temu doszliśmy do wniosku, że trzeba wesprzeć małe i średnie kluby Niestety we wszystkich dyscyplinach sportowe. Z nich wywodzi się większość mistrzów olimpijskich, mistrzów świata zimowych, szczególnie w tych najbardziej i Europy. Mówiono nam, że nie ma moż- liwości prawnej, by pomóc takim klu- popularnych nie ma następców naszych bom. My takie możliwości stworzyliśmy. W tym roku wsparcie trafiło do 3352 gwiazd, brakuje dopływu świeżej krwi. klubów. Środki mogą być przeznaczone na dofinansowanie pensji trenera, orga- To efekt wieloletnich zaniedbań nizację obozu sportowego i zakup sprzę- tu. Przywróciliśmy również finansowanie zawodnikom nie tylko rozwój sportowy, być ich 150. Dokładnie analizujemy kadr wojewódzkich juniora i juniora ale też łączenie treningów z nauką – sytuację w polskim sporcie młodzieżo- młodszego, z czego w latach poprzed- realizowanie tzw. kariery dwutorowej. wym. nich, z bliżej nieokreślonych przyczyn, Uczestnicy Team 100 to dobrze rokująca zrezygnowano. Nie chcemy, by młodzi, młodzież. Spodziewamy się, że kilku Kiedy zacznie działać program Pierwszy zdolni zawodnicy znikali z systemu. beneficjentów zdobędzie już medale Trener? igrzysk olimpijskich w Tokio. Już za ten rok pierwsi trenerzy dosta- Sztandarowym programem ministerstwa ną gratyfikacje. Rozporządzenie weszło jest Team 100. Czy zwiększenie liczby Istnieje możliwość zwiększenia liczby w życie 19 listopada. Zależy nam na beneficjentów o 27 osób oznacza, że już po pół uczestników programu? tym, by dowartościować trenerów będą- roku ten projekt odniósł sukces? Program finansuje Polska Fundacja cych w cieniu, którzy wykonują żmudną Mamy bardzo pozytywny feedback Narodowa. Jej prezes powiedział, że pracę u podstaw, a ich wychowankami od sportowców. Widać, że taki projekt jest otwarty na wszelkie propozycje. Dziś okazują się w przyszłości mistrzowie. był potrzebny. Ten program umożliwia mamy 127 zawodników, za rok może Poczynając od bieżącego roku, każdy

8 forum trenera jan widera trener wskazany przez zawodnika jako pierwszy szkoleniowiec otrzyma jedno- razowy ekwiwalent w wysokości ok. 10 000 zł. Do wskazania i tym samym nagrodzenia swojego pierwszego szko- leniowca będą uprawnieni zawodnicy, którzy w danym roku sięgną po medal igrzysk olimpijskich, mistrzostw Europy lub mistrzostw świata seniorów w konku- rencjach olimpijskich.

Jakie są plany ministerstwa na 2018 rok? Interesują nas w dalszym ciągu roz- wiązania systemowe, co w przyszło- ści da wyniki w sporcie wyczynowym. Liczymy na współpracę z samorządami – w upowszechnianiu sportu i realizacji programów inwestycyjnych. W przy- szłym roku na inwestycje przeznaczymy 516 mln zł, w tym to było 463 mln. Chcemy inwestować w miejsca, które będą tętnić sportowym życiem od rana do wieczora. Bo głównym celem mini- sterstwa jest aktywne i zdrowe społe- czeństwo.

Podsekretarz stanu Jan Widera w towarzystwie medalistek i medalistów wioślarskich mistrzostw świata w Sarasocie

forum trenera 9 programy msit

Z wprowadzonego w tym roku programu korzysta już 127 młodych sportowców. Niewykluczone, że wkrótce pojawią się kolejni beneficjenci.

wysokości 40 tysięcy złotych. Środki mogą być przeznaczone na ściśle określone cele, m.in. - dodatkowe treningi, wsparcie dietetyka, psychologa, kolejnego trenera, dodatkowe ubezpieczenie, studia, kursy językowe, zajęcia z marketingu sportowego, także wynajęcie mieszkania. U podstaw stworzenia tego syste- mu leży nie tylko chęć utrzymania wysokiego poziomu sportowego wyselekcjonowanego zawodnika, ale również pomoc w uzyskania rojekt zainicjował w czerwcu wykształcenia. Zawodnicy są zobowiązani do tego roku minister sportu i tury- przestrzegania „Kodeksu uczestnika progra- styki Witold Bańka we współ- mu Team 100”. Wyniki uczestników są ściśle pracyP z Pol-ską Fundacją Narodową. monitorowane i podlegają ocenie. Operatorem programu został Instytut Aktualną listę beneficjentów tworzą Sportu – Państwowy Instytut Badawczy. przedstawiciele 24 indywidualnych sportów Początkowo do uczestnictwa w projekcie letnich i zimowych. Najwięcej reprezentan- zaproszonych zostało 100 wyróżniających tów mają sporty najbardziej „medalodajne” się zawodników w wieku od 18 do 23 lat. – lekka atletyka (23), kajakarstwo-sprint W październiku listę beneficjentów posze- i wioślarstwo (po 15), kolarstwo i zapasy rzono o 27 sportowców. (po 11). W 2017 roku beneficjenci zdobyli Celem programu jest wsparcie najzdol- 98 medali w mistrzostwach świata i Europy niejszych zawodników w sporcie i nauce. młodzieżowych oraz juniorów. Najwięcej Wszyscy uczestnicy otrzymują, niezależnie uczestników pochodzi z województwa ślą- od związkowego, wsparcie finansowe w skiego – 17 i kujawsko-pomorskiego – 16.

Prezes Polskiej Fundacji Narodowej Ce- zary Andrzej Jurkiewicz oraz przedstawiciele ministerstwa sportu zapowiadają, że jest szansa, że w przyszłym roku liczba benefi- Talent z zajęć SKS cjentów zostanie po raz kolejny zwiększona. Ponad ćwierć miliona dzieci zostało będą podstawą do stworzenia mapy sprawności objętych programem Szkolny Klub fizycznej dzieci, a kooperacja z Narodową Bazą Cezary Andrzej Jurkiewicz, prezes Polskiej Sportowy. SKS nawiązuje do dawnej Talentów pozwala identyfikować najbardziej Fundacji Narodowej: To jest dla mniej jeden formuły sportowych zajęć uzdolnionych sportowo uczestników programu. z najlepszych i najciekawszych projektów pozalekcyjnych dla uczniów Także w tym celu w październi- jakie realizuje Polska Fundacja Narodowa. szkół podstawowych ku została uruchomiona strona Zainicjował go minister Witold Bańka. i ponadpodstawowych. internetowa i aplikacja mobilna, Potem wspólnie zastanawialiśmy się nad Zajęcia odbywają się dwa informująca na bieżąco o wynikach jego precyzyjnym dopracowaniem po- razy w tygodniu po 60 minut. sprawdzianów. Za koordynację tego mysłu. Myślę, że stworzyliśmy profesjo- zadania odpowiada Instytut Sportu – nalny projekt. Wyboru dokonują wybitni Podstawowym celem akcji Państwowy Instytut Badawczy. fachowcy z Instytutu Sportu. Medale, które jest doprowadzenie do wzrostu Celem na nadchodzący rok już zdobywają nasi beneficjenci świadczą aktywności dzieci i młodzieży jest objęcie programem wszystkie o trafności wyboru. oraz zapewnienie im możliwości gminy w Polsce. Na razie w pro- Naszą ideą, oprócz wyniku, jest także atrakcyjnego spędzenia czasu. To jednak także jekcie uczestniczy 100 procent powiatów i 81 umacniać w tych młodych ludziach po- środek służący zapobieganiu epidemii otyłości procent gmin. W zajęciach – prowadzonych czucie dumy z kraju, który reprezentują. i wad postawy wśród najmłodszych, a dla trene- przez 13 tys nauczycieli - wzięło udział 260 tys. Chcemy, żeby uczestniczyli w sztafecie po- rów okazja do wyławiania talentów. dzieci. Odbyło się 560 tys. godzin treningów koleń. My, Polacy jesteśmy z natury dumni, Jednym z elementów programu są przepro- SKS. Partnerem programu jest PKN Orlen. gotowi do wielkich wyzwań. Niech ci młodzi wadzane przez nauczycieli testy (pomiary soma- Tegoroczny budżet wyniósł 42 miliony złotych. – sportowcy będą gotowi do wielkich wyzwań tyczne oraz trzy próby sprawności fizycznej – zwis W przyszłym roku zwiększymy budżet na ten cel w sporcie. na drążku, bieg na 50 m, biegi na dystansach do wysokości 54,5 mln zł – zapowiedział mini- Tymoteusz Zimny, beneficjent programu 600, 800 i 1000 m). Wyniki sprawdzianów ster sportu i turystyki Witold Bańka. Team 100, lekkoatleta, siódmy w sztafecie 4 x400 m na MŚ w Londynie: Dzięki temu

10 forum trenera programy msit

programowi możemy ze spokojem pa- wiadomo, że nie będziemy sportowcami trzeć w przyszłość. Nie muszę już z własnej przez całe życie. Łatwiej mi teraz skupić Pierwszy trener kieszeni finansować badań, konsultacji się na treningach. Obecnie przygotowuję Zawodnik, który zdobędzie medal igrzysk olimpijskich oraz z dietetykiem, lekarzem. Mogę kupić sprzęt, się do Halowych Mistrzostw Świata, które mistrzostw świata i Europy seniorów w konkurencjach olim- który w ostatnich latach bardzo podrożał. w marcu odbędą się w Birmingham, ale pijskich ma możliwość wskazania trenera, który uczestniczył To teraźniejszość. Ale dzięki programowi cel dalekosiężny to igrzyska olimpijskie w początkowym procesie szkolenia (co najmniej przez 24 Team 100 dostaję również zwrot kosztów za w Tokio. Marzę to tym, żeby wystąpić w nich miesiące). Szkoleniowiec otrzyma z tego tytułu 10 tys. zł, za kurs językowy. Możemy więc zadbać także nie tylko w sztafecie, ale też indywidualnie. każdego zawodnika, którego prowadził i przez którego został o siebie nie tylko fizycznie, ale i intelektu- opracował Olgierd Kwiatkowski wskazany. Sportowiec może wyróżnić tylko jednego trenera. alnie. To wielki kapitał na przyszłość, bo Inicjatywa ministerstwa ma na celu dowartościowanie pracy niedocenianych szkoleniowców, którzy zachęcili do sportu przyszłych mistrzów.

Program „Klub” Wspomaga małe lokalne kluby kwotą 10 tys. (jednosekcyjne) i 15 tys. (wielosekcyjne). Warunkiem jest istnienie klubu co najmniej przez trzy lata, prowadzenie zajęć dla dzieci i mło- dzieży, oraz brak dofinansowania ze środków publicznych w ubiegłym i bieżącym roku powyżej kwoty 200 tys. zł. W 2017 roku na realizację projektu przeznaczono 30 mln zł. Program jest finansowany ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej.

Pozostałe programy i inicjatywy  program finansowania kadr wojewódzkich  zwiększenie dofinansowania wynagrodzenia dla trenerów kadr narodowych  zwiększenie wysokości dodatku do pensji dla wybitnych trenerów

forum trenera 11 pjongczang 2018

W historii zimowych igrzysk olimpijskich Polacy zdobyli 20 medali. Aż 12 wywalczyli w dwóch ostatnich edycjach najważniejszej imprezy czterolecia – w Vancouver w 2010 roku i w Soczi w 2014 r. Impreza w Rosji i dwa złote medale Kamila Stocha oraz Zbigniewa Bródka i Justyny Kowalczyk wyostrzyły nasze apetyty. Nie ma co ukrywać, że do Pjongczang nie pojedzie tak silna reprezentacja i nadziei medalowych mamy dużo mniej.

iczymy na skoczków, szcze­ gólnie silną drużynę, którą zbudował trener Stefan HornLgacher­­ , o czym piszą Robert Błoński i Sebastian Parfjanowicz. Zbigniew Bródka w rozmowie z Rafałem Kazimierczakiem nie przekreśla szans łyżwiarzy szybkich, choć mówi, że maksimum formy osiągnął w Soczi. Wciąć nadziej daje nam Justyna Kowalczyk. Cie­kawi jesteśmy występu biath­ lonistek. Warto jednak zwrócić uwagę na progres pary tanecznej Natalia Kaliszek i Maksyma Spodyriewa. Rozmowę z trenerką duetu, olim­ pijką z Nagano i Salt Lake City, Sylwią Nowak-Trębacką przepro­ wadziła Marta Mikiel. Może jeszcze nie w Korei, ale podczas następ­ nych igrzysk pokażą się bobsleiści i skeletoniści. O nowym planie na rozwój tej dyscypliny mówi prezes związku Marek Wiśniowski i naj­ lepszy bobsleista Mateusz Luty. Igrzyska olimpijskie w Pjong­ czang rozpoczną się 9 lutego. Miesiąc później zapłonie znicz XII Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich. O szansach Polaków pisze Piotr Marek.

12 forum trenera pjongczang 2018

fo t. ADAM NURKIEWICZ/MEDIASPORT (3)

forum trenera 13 PJONGCZANG 2018

Kiedyś polskie skoki to był tylko Adam Małysz, potem nastała era Stocha. Dziś mamy najmocniejszą drużynę

świata, która swój status Skoro w pierwszym sezonie współpracy Polacy zostali drużynowymi mistrzami świa- może potwierdzić na ta, wygrali drużynową klasyfikację Pucharu Świata (historyczne osiągnięcia), Piotr Żyła igrzyskach w Korei. zdobył pierwszy w życiu indywidualny medal na wielkiej imprezie (brąz MŚ w Lahti), Maciej Kot stanął na najwyższym podium zawodów PŚ, a Kamil Stoch utkaną z wcześniejszych, Robert Błoński indywidualnych triumfów koronę uzupełnił „Przegląd Sportowy” o wspaniałe zwycięstwo w Turnieju Czterech Skoczni, to – wypowiadając takie słowa – prezes Tajner nie mógł bardziej „podgrzać” atmosfery przed cyklem, którego imprezą ie ma w polskich skokach nar- główną będą igrzyska olimpijskie w kore- ciarskich, a może i w ogóle ańskim Pjongczang. w sporcie, większego optymisty – Łatwo powiedzieć, trochę trudniej wyko- Nniż Apoloniusz Tajner. Dla prezesa związ- nać, ale... zobaczymy – komentował wypo- ku, choćby nie wiadomo, co się działo wiedź prezesa trener Horngacher. – Pierwszy – szklanka zawsze będzie do połowy sezon był wypełniony sukcesami, medalami pełna. Nigdy pusta. i zwycięstwami. Mieliśmy też momenty, po „Pierwszy sezon pracy Stefana Hornga- których czuliśmy niedosyt, choć więcej było chera z naszą kadrą to było tylko przetar- dobrych chwil niż złych i z tego się cieszę. Je- cie i wzajemne poznawanie się. Dopiero steśmy na dobrej drodze, by było lepiej. Latem w drugim roku, i kolejnych, nasi skocz- wszyscy dobrze pracowali i mam nadzieję, że kowie mają pokazać moc” – powiedział od początku wszystko będzie układało się po prezes Tajner nim rozkręciła się karuzela naszej myśli. Pamiętajmy tylko, że sezon jest Pucharu Świata. długi i czasem potrzeba będzie cierpliwości. RT O . t fo ADAM NURKIEWICZ/MEDIASP Małysz: Plan był taki, że nie „uderzamy z grubej rury” od początku, bo sezon jest długi i trzeba dobrze rozłożyć siły

14 forum trenera skoki narciarskie RT O . t fo ADAM NURKIEWICZ/MEDIASP

forum trenera 15 PJONGCZANG 2018

Horngacher: igrzyska to igrzyska, głowa podpowiada, że to coś szczególnego. Z drugiej strony, zawodnik nie da rady zrobić nic więcej, niż skoczyć najlepiej jak umie i czekać, co to da

Dawid Kubacki triumfował w klasyfikacji generalnej Letniej GP, wygrywając wszystkie konkursy na których się pojawiał. – Postawiłem sprawę jasno: na skoczni każdy skacze dla siebie i jeden stara się być lepszy od drugiego. Ale kiedy jesteśmy razem na treningu, albo w podróży, nie ma mowy o jakiejkolwiek rywalizacji, czy niezdrowej atmosferze. Skoczkowie rozmawiają, śmieją się, spędzają ze sobą czas. Po prostu się lubią. Pamiętam sytuację, kiedy w austriackiej kadrze dochodziło do spięć Gregora Schlierenzau- era z Thomasem Morgensternem, dlatego uważnie obserwuję, co się u nas dzieje. Nie ma mowy o wzajemnej niechęci. Wiem, jak ważna jest dobra atmosfera i nie mamy żadnych problemów. Jestem zadowolony z postawy zawodników, którzy zaufali mi na 100 procent i wykonują wszystkie polecenia, na nic nie narzekają, czują respekt. O to Austriacki strzał w dziesiątkę chodzi – mówi Austriak, którego zatrudnienie Nie byłoby tego optymizmu, gdyby przed okazało się strzałem w dziesiątkę. rokiem Horngacher nie przyjął oferty pracy w Polsce. Dla ambitnego Austriaka, który Igrzyska to igrzyska wcześniej nie prowadził żadnej reprezentacji, Horngacher przyznaje, że łatwiej mu było a jedynie pomagał w Niemczech lub zajmo- przygotować zawodników do cyklu olimpij- wał się juniorami, wyprowadzenie Stocha, skiego niż rozpocząć współpracę z Polakami. dwukrotnego mistrza olimpijskiego, z kryzysu Wtedy byli przegrani, podrażnieni słabymi – to było wyzwanie. Kiedy zaczynał pracę, po- sezonem, ich ambicje były niezaspokojone, wiedział, że głównym celem jest sprawienie, bo skakali poniżej możliwości. Teraz wszyscy by wszyscy skakali lepiej, a Kamil wrócił do poznali smak podium, nasycili się sukcesami. muszę widzieć, że lepiej po prostu nie byli światowej czołówki. Udało się z nawiązką. – Przekonali się, że praca, którą wykonali, w stanie skoczyć – tłumaczy. I dodaje, że Kiedyś polskie skoki to był tylko Adam Ma- a naprawdę nie było im łatwo, przyniosła w skokach narciarskich sezon olimpijski nie łysz, potem nastała era Stocha. Dziś mamy efekty – wyjaśnia Horngacher. – I to nie jest inny niż pozostałe. – Każdy sportowiec, najmocniejszą drużynę świata, która może dotyczy jednego zawodnika, a wszystkich. nie tylko skoczek narciarski, zawsze chce potwierdzić swój status na igrzyskach w Korei. Zobaczyli, że mogą wygrywać, stawać na osiągnąć jak najlepszy wynik. Nieważne, – W poprzednim sezonie wszyscy zrobili podium. Już nie muszą mieć żadnych kom- czy imprezą główną są mistrzostwa świata, postęp, większość skoków była udana lub pleksów wobec innych. igrzyska olimpijskie, czy Puchar Świata – wy- bardzo udana. Ale zawsze jest coś do po- Austriak nie wytyczył podopiecznym kon- jaśnia. – Największa różnica tkwi w głowie. prawy – mówi Horngacher. – Teraz zadanie kretnego celu, oczekuje większej stabilizacji Igrzyska to igrzyska, głowa podpowiada, jest trochę inne: chodzi o to, by zawodnicy i powtarzalności skoków, nie chce, żeby że to coś szczególnego. Z drugiej strony, utrzymali dyspozycję sprzed roku i poprawili jednego dnia kończyli zawody w pierwszej zawodnik nie da rady zrobić nic więcej, niż detale, które nie działały. W naszej grupie nie piątce, a następnego lądowali pod koniec skoczyć najlepiej jak umie i czekać, co to da. ma marazmu. Jestem przekonany, że to, co drugiej dziesiątki. Spodziewa się, że każdy zawodnicy pokażą w listopadzie i w pierwszej zawodnik będzie skakał lepiej niż latem. Karuzela na początku połowie grudnia, nie będzie maksimum ich Chce widzieć bardzo dobre skoki, nawet, jeśli Pięć konkursów indywidualnych, czterech możliwości. Z tygodnia na tydzień będzie- wystarczą tylko do trzeciego miejsca. – Ale zwycięzców i podium, którego skład cią- my się rozkręcać. Kluczową sprawą będzie utrzymanie stabilnej, wysokiej dyspozycji. Nie chciałbym, żeby forma falowała, jak to zdarzało się ubiegłej zimy – mówił Austriak. Horngacher zawodników prowadzi żelazną Zawodników prowadzi żelazną ręką, co powie – tak ma być. Od reguł nie ma ręką, co powie – tak ma być. Od reguł odstępstw. Dba również o dobrą atmosferę w ekipie. To już nie jest teatr jednego aktora, nie ma odstępstw. Dba również o dobrą lecz trzeba okiełznać kilku solistów, z których każdego stać na solowe popisy. Latem np. atmosferę w ekipie

16 forum trenera skoki narciarskie

trenera, nie ma dla niego granic - mówi czterokrotny medalista olimpijski. Latami mówiło się, że Stoch potrzebuje co najmniej kilku konkursów, żeby złapać od- powiedni rytm i regularnie meldować się w czołówce. W pierwszym występie sezonu 2013/14 nie wszedł nawet do drugiej serii, a w marcu pozował do zdjęć z Kryształową Kulą za Puchar Świata! Teraz zaczął od po- dium w Wiśle – takie otwarcie nie zdarzyło mu się nigdy. Stąd apele o cierpliwość i wy- rozumiałość.

Wiara góry przenosi Skoki to nie tylko technika, psychologia i wytrenowanie, ale również sprzęt. – Każda reprezentacja ma swoje tajemnice, których nie ujawnia. My także. Nie chcemy, by inni wiedzieli, nad czym pracujemy – mówi Ma- łysz. Kombinezony uszyte specjalnie na ten sezon, jeszcze wiszą na wieszakach, czasem są testowane na treningach, ale przyjdzie ich czas. – Jestem spokojny, że wszystko wypali – mówi Małysz. – Nie atakujemy od razu, trochę się czaimy. Na razie rewelacyjni są Niemcy i Norwegowie, ale wkrótce odpalimy i my. W poprzednim sezonie było podobnie. Zabrakło medali w konkursach indywidual- nych MŚ, ale po złoto w drużynie sięgnęli w wielkim stylu – dodał Małysz.

RT – Zajmowanie jednego z trzech pierwszych O miejsc w konkursie nie może się znudzić ani spowszednieć – mówił po pierwszych skokach na śniegu Kamil Stoch. – Pracowa- liśmy na to bardzo długo i wreszcie mamy to, o czym marzyliśmy. Ale przecież nie wy- grywamy zawsze, udało się kilka razy. Na podium regularnie wchodzimy dopiero od ubiegłego sezonu. Wygrywanie się nie nudzi! .

t Po zawodach w Wiśle, gdzie zajęliśmy drugą

fo lokatę, ADAM NURKIEWICZ/MEDIASP usłyszałem, że wyglądaliśmy tak, jak- byśmy po prostu wykonali swoją pracę. To jest gle się zmienia – tak wyglądał start sezonu Drużyna na że za nieprawidłowy kombinezon zdyskwa- właśnie doświadczenie, mamy świadomość 2017/18 w Pucharze Świata. Zaczęło się od medal – Stoch, lifikowano Żyłę. Do awansu do drugiej serii potencjału i tego, jaki poziom prezentujemy. dwóch sensacji, czyli zwycięstw Japończyka Kot, Kubacki, Żyła wystarczyły trzy skoki! Osobiście chcę, żeby było coraz lepiej, ale Junshiro Kobayashiego w Wiśle i Słoweńca Na szalony początek wpływ miały warunki potrzebuję pewnego dystansu. Już nie na- Jerneja Damjana w Kuusamo. Gdyby ktoś atmosferyczne – do zawodów w Engelbergu stawiam się na konkretne wyniki, bo takie postawił na nich 100 zł u bukmacherów, zaro- nie było „sprawiedliwości dla wszystkich”. podejście przez wiele lat mi przeszkadzało. biłby na dwutygodniowe wczasy all inclusive, Poza tym każdy trener inaczej zaplanował Pracowałem z psychologiem, ale myślę, że gdzieś na drugim końcu świata. rozłożenie akcentów w sezonie olimpijskim takie nastawienie zawdzięczam przede wszyst- Z Polaków, indywidualnie, jedynie Stoch – Kobayashi, choć był liderem PŚ, nie poje- kim stażowi. Wychodzi na to, że im człowiek był drugi w Wiśle. Później biało-czerwoni chał do Niżnego Tagiłu. W Rosji startowała starszy, tym mądrzejszy. bywali blisko, ale cały czas czegoś im bra- japońska kadra B. Lato nie było udane dla Stocha, ale po- kowało, by wskakiwali na podium. Czyli – Trudno mi powiedzieć, kiedy skoczkowie cieszał wszystkich, że nie deprymowało go jest tak, jak mówił Horngacher. Z czasem wrzucą czwarty, albo piąty bieg – uspokaja to tak bardzo, jak kiedyś. – Nasz dwukrotny sytuacja zaczęła się stabilizować, trzy kolejne Adam Małysz, dyrektor sportowy PZN. – Plan mistrz olimpijski z Soczi pozostawał w cieniu zawody wygrywali już tylko Niemcy – Andreas był taki, że nie „uderzamy z grubej rury” od Kubackiego oraz Kota i dzięki temu, to nie Wellinger i dwa razy Richard Freitag. Dla początku, bo sezon jest długi i trzeba dobrze na nim, koncentrowała się aż taka uwaga porównania – w poprzednim sezonie aż trzy rozłożyć siły. Apeluję o rozsądek, zaczęliśmy mediów. – W ostatnich miesiącach nauczyłem z pierwszych pięciu konkursów wygrał Domen z wysokiego poziomu. A Kamil Stoch zazwy- się większej cierpliwości i pokory oraz większej Prevc, który szybko zgasł i pod koniec cyklu czaj jest mocniejszy w drugiej części sezonu, wiary w siebie – przyznał. nie dolatywał nawet do czołowej dziesiątki. a to dobra wiadomość, bo wtedy są zimo- A, że wiara góry przenosi, pokazały igrzy- Silni są Norwegowie – nie wygrali indy- we igrzyska. Jego wielki atut to odporność ska w Soczi w 2014 roku. Ani się obejrzymy, widualnie, ale cztery razy byli w trójce, no psychiczna, on świetnie radzi sobie z presją. a w dalekiej Korei Kamil będzie bronił dwóch i okazali się najlepsi we wszystkich trzech A ta nikomu nie pomaga, nawet tym, którzy tytułów mistrza olimpijskiego. Celem mistrzów konkursach drużynowych. Polacy dwukrotnie są dominatorami. Kamil stawia na regular- świata z Lahti będzie drużynowe mistrzo- zajmowali drugie miejsce (w Titisee-Neustadt ność, dla niego ważniejsze jest eliminowanie stwo olimpijskie. już tylko 0,8 pkt. za triumfatorami), a w Ku- błędów, nie podpala się. To wybitny skoczek. cyt aty pochodzą usamo byli na szóstej pozycji, tylko dlatego, A kiedy jeszcze jest pod opieką dobrego z „Przeglądu Sportowego”

forum trenera 17 pjongczang 2018

Natalia i Maksym idą po naszych śladach - mówi Sylwia Nowak-Trębacka, była utytułowana łyżwiarka i trenerka pierwszej od kilkunastu lat pary, która przebiła się do światowej czołówki w tańcach na lodzie.

Marta Mikiel: Rozmowę powinnyśmy Olimpijka bodziec do pracy. Ale nie jedyny. Każde zacząć od gratulacji. Po wielu latach z Nagano i Salt zawody są dla nas celem samym w sobie, posuchy udało się pani doprowadzić Lake-City Sylwia nie patrzymy na nie tylko przez pryzmat do tego, że Polska zaistniała w tańcach Nowak-Trębacka igrzysk. Każdy start jest ważnym etapem na lodzie. Natalia Kaliszek i Maksym jako trenerka i każdy traktujemy poważnie. Spodyriew to 14. para tegorocznych doprowadziła mistrzostw świata, na mistrzostwach Europy do kwalifikacji Dowodem niech będzie zwycięstwo w Tallin zajęli 8. miejsce. olimpijskiej Trophy, zawodach rangi ISU Challenger, gdzie Sylwia Nowak-Trębacka: Rzeczy­­wiście parę taneczną pani zawodnicy osiągnęli swój rekord punktowy, długo nie mieliśmy w Polsce wyników. Natalia Kaliszek notę 168,58 punktu. Byli zawodnicy, ale nie udawało im się – Maksym Spodziewałam się, że to nastąpi znacznie zaistnieć. Natomiast Natalia z Maksem Spodyriew wcześniej. Ten sezon przebiegał w specyficzny z roku na rok robią stałe postępy. Na sposób, bo przygotowania trochę się opóźniły. imprezach mistrzowskich zajmują coraz W kwietniu, po Wielkanocy Maks przechodził lepsze miejsca. Weszli do światowej operację kręgosłupa i przerwa na rekonwale- czołówki. Za gratulacje dziękuję, należą scencję musiała potrwać dosyć długo. Ale nie się przede wszystkim zawodnikom, za spieszyliśmy się, bo priorytetem było dopro- ich ciężką pracę. wadzenie go do pełnej sprawności. W sezon wchodzili długo. Patrząc okiem trenerskim, W tym roku musi im się pracować mogę powiedzieć: dobrze się stało, że nie szczególnie dobrze. Już od marca wiedzą, od początku wszystko robili czysto i bezbłęd- że przygotowują się do igrzysk olimpijskich. nie. Bo każdy błąd mobilizuje do pracy na Kwalifikacja olimpijska na pewno ich treningach, trzeba próbować jeszcze więcej, nie paraliżuje, raczej działa mobilizują- jeszcze bardziej precyzyjnie. I w końcu w Tallinie co. Póki co przepustka na igrzyska jest pojechali w sposób, który był rzeczywistym zdobyta dla kraju, co nie zmienia faktu, odzwierciedleniem ich formy. Na tym poziomie że to nasz ogromny sukces. I oczywiście to jest naprawdę precyzyjna robota, decydują mamy nadzieję, że uda się wywalczyć niuanse. Każde drgniecie łyżwy, które trudno kwalifikację imienną i będziemy mogli się wyłapać niewprawnym okiem, ma przełożenie w Pjongchangu zaprezentować. To duży na końcowy wynik. Niekoniecznie trzeba się przewrócić, żeby stracić punkty. Czasem starczy Na tym poziomie to jest naprawdę precyzyjna robota, decydują niuanse. Każde drgniecie łyżwy, które trudno wyłapać niewprawnym okiem, ma przełożenie na końcowy wynik

18 forum trenera Łyżwiarstwo figurowe m o c ev. ri ody sp - k e kalisz / lnicki . t fo L.We

forum trenera 19 pjongczang 2018 m o c ev. ri ody sp - k e kalisz . t fo drgnięcie płozy, kiedy jak mówimy, łyżwiarz Początkowo jako choreograf i trener podstaw traci krawędź i punkty uciekają. Im większa będzie łyżwiarskich. Zaczęłam pracować z Natalią, kiedy jeszcze razem z bratem Michałem Jaką lokatę dałaby im ta punktacja powtarzalność Kaliszkiem jeździła w parach sportowych. w igrzyskach? W którymś momencie zdecydowaliśmy, że Bardzo trudno to przełożyć na inną im- bezbłędnych przejazdów, warto zmienić konkurencję. Stawiali pod prezę, ja nigdy tego nie robię. Wynik zależy moim okiem pierwsze kroki w tańcach. Byli od bardzo wielu czynników, przede wszystkim tym swobodniej będą prekursorami w odtwarzaniu tej dyscypliny od tego, co pokaże konkurencja. Jest wiele w Polsce. W międzyczasie Natalia zmieniła par na bardzo zbliżonym poziomie i zależnie mogli pozwolić sobie na partnera na Jarosław Kurbakowa. Współ- od ich dyspozycji dnia, upodobań sędziów, praca układała się tak sobie i wreszcie przez wynik może być różny. Bo nie oszukujmy się, ekspresję artystyczną moje kontakty w świecie łyżwiarskim trafiliśmy jest w tym wiele oceny subiektywnej. W tym na Maksa. Już po kilku treningach zapro- sporcie nie wszystko da się precyzyjnie określić. i taniec z charakterem ponowałam mu przeprowadzkę do Torunia. Maks z Natalią podobnie myślą, traktują Specyfika dyscypliny, jej niewymierność powoduje, łyżwiarstwo tak samo poważnie i oboje są że często zastanawiamy się, co waży więcej – Na pewno dużo ciężkiej pracy. Natalia bardzo dobrymi ludźmi. Było wiadomo, że przygotowanie sportowe, czy otoczka estetyczna? z Maksem spędzają w pracy po osiem godzin. będą dla siebie doskonałymi partnerami Obecny system sędziowania jest dość silnie Zaczynają treningi o 8.30, kończą po 20, i warto postawić ich w parę. obwarowany zasadami, każdy element układu z krótką przerwą na obiad i odpoczynek. Na jest opisany, ocena odbywa się według okre- lodzie spędzają od czterech do sześciu godzin Jak się trenuje obiecującą parę tancerzy ślonych kryteriów. Dotyczy to oceny technicznej, dziennie. Oczywiście im bliżej zawodów, tym w środowisku, gdzie nie ma tradycji w tej jak również oceny artystycznej. Te oba elementy objętości treningowe krótsze. Do tego trzy dyscyplinie? przenikają się. To sport, ale z bardzo dużym razy w tygodniu dochodzi trening ogólno- Początki były trudne. Nie było wyników, za udziałem artyzmu. Czego jest więcej? Im lepiej rozwojowy, praca nad siłą, nad dynamiką. którymi mogłyby pójść pieniądze na trenowa- zawodnicy będą przygotowani technicznie, kon- Kolejne trzy razy w tygodniu zajęcia z baletu nie, więc dalej nie było wyników. Błędne koło. dycyjnie, wydolnościowo, im lepiej będą mieli klasycznego i z tańca. Jest jeszcze praca Nie udałoby nam się wejść na poziom, na najeżdżone elementy techniczne, im większa z choreografem oraz zajęcia imitacyjne, na którym jesteśmy dziś bez wsparcia obecnego będzie powtarzalność bezbłędnych przejazdów, których “na sucho” wykonuje się wszystko to, prezesa Polskiego Związku Łyżwiarstwa Figu- tym swobodniej będą mogli pozwolić sobie na co tancerz robi na lodzie. Dopracowujemy rowego i prezesa naszego klubu, a prywatnie ekspresję artystyczną i taniec z charakterem. programy, ich równe wykonanie, żeby nie taty Natalii i Michała, pana Marka Kaliszka. Na Z całą pewnością nie ma w tym sporcie techniki tracić na takie szczegóły czasu na lodzie. początku finansował nas ze swoich prywatnych bez ekspresji, bez emocji. To naczynia połączo- Maks i Natalia podchodzą do swojej pracy środków. Dzięki niemu mogliśmy trenować ne. Im bardziej ekspresyjnie jazdą, tym lepiej bardzo poważnie, są zawodowcami. i nie odczuwaliśmy wielkich problemów. Nasze wyćwiczone mięśnie pamiętają właściwy ruch. wyniki zaczęto dostrzegać poza tym najbliższym I zawodnicy jadą czysto i bezbłędnie. Jak na siebie trafiliście? kręgiem jakieś dwa lata temu. Wszystko zaczęło się, kiedy zdecydowałam A jeśli chodzi o codzienność tancerzy – więcej jest się an przeprowadzkę z Łodzi do Torunia Pomogła dobra, 7. lokata na mistrzostwach tańca czy siłowni? i podjęłam tam pracę na lodowisku MKS Axel. świata juniorów?

20 forum trenera Łyżwiarstwo figurowe

Tak, chociaż niewiele to jeszcze zmieniło, ułożyć po ich myśli, bo wszyscy konkurenci jeśli chodzi o system finansowania naszych Maks z Natalią ze szczytem formy będą celować w igrzyska. przygotowań. Ale dostrzeżono nas, okazało Równie dobrze ci, którzy byli za nami w mi- się, że jest para, na którą warto postawić podobnie myślą, traktują strzostwach świata, w Pjongchangu wystrzelą w przyszłości. Powoli, mozolnie przebijaliśmy formą. Celujemy w drugą dziesiątkę, ale tu się do świadomości osób decyzyjnych. I gdy- łyżwiarstwo tak samo rozstrzał jest bardzo duży, równie dobrze byśmy nie byli mocni psychicznie – mówię może być miejsce 18. tu o całej naszej ekipie – to dawno byśmy poważnie i oboje są się poddali. Teraz, kiedy mamy już powta- To w końcu dopiero pierwsze igrzyska… rzalne wyniki, ministerstwo nas docenia i jest bardzo dobrymi ludźmi. Dokładnie i nie powinniśmy chcieć za dla nas jakieś wsparcie. Natalia należy do wiele. Podchodzę do ich kariery z dużą po- Team 100. Myślę, że pomoc będzie jeszcze Było wiadomo, że będą korą i nie śrubuję oczekiwań. To nie będzie większa, jeśli utrzymamy się na tym pozio- ich ostatni ważny start w życiu. Dla mnie mie. A mam nadzieję, że możemy liczyć na dla siebie doskonałymi bardziej istotne jest to, żeby utrzymać wysoką jeszcze lepsze rezultaty. formę, nie mówię tu nawet o progresie, ale partnerami i warto o regularności. Sił, wytrwałości i zdrowia Trudni prognozować przez debiutem powinno im wystarczyć jeszcze może nawet olimpijskim, ale patrząc na miejsca postawić ich w parę na dwie kolejne olimpiady. Chciałabym, zajmowane przez Natalię i Maksa na żeby mieli niejedną okazję do walki o dobry najważniejszych zawodach, logiczne wydaje wynik, żeby wytrwali. Wykonują bardzo się celowanie w powtórzenie rezultatu z pani się w rocznicę mojego startu z Sebastianem dużą pracę, nie powinni przeciążać się zawodowej kariery – 12 miejsca. igrzysk Kolasińskim na imprezie tej samej rangi i po- ponad miarę. Na razie, odpukać, zdrowie w Nagano w 1998 roku. Czy to wydaje się dobny wynik też powtórzyli. Obserwując ich, im dopisuje. Wolę zdrowy i rozsądny rytm, pani realne? mam czasem wrażenie déjà vu. Idą bardzo niż gwałtowny progres i wielki wynik na Tak dziwnie to się układa, że moja praca podobna drogą, jak my. Oczywiście życzę samym początku, za który trzeba by płacić zatoczyła koło. Pierwszy start Natalii i Maksa im tego 12. miejsca, na pewno jest w ich zbyt wysoką cenę. na mistrzostwach Europy w Ostrawie odbył zasięgu. Choć wiele rzeczy musiałoby się Rozmawiała Marta Mikiel m o c ev. ri ody sp - k e kalisz . t fo

forum trenera 21 PJONGCZANG 2018

Już po Soczi byliśmy świadomi, że powtórka takiego sukcesu jest zadaniem ekstremalnym – mówi w rozmowie z Rafałem Kazimierczakiem, mistrz olimpijski w łyżwiarstwie szybkim z 2014 roku, Zbigniew Bródka.

niezwykłych okolicznościach osiem godzin różnicy. Potrzebujemy kilku sięgnął po to najcenniejsze dni, by dojść do siebie, trochę jest to trofeum w sporcie. W bajko- uciążliwe, ale przy dobrej organizacji wych.W Złoto olimpijskie dała mu w Soczi wszystko można zaplanować i wykonać. przewaga wynosząca 0,003 s, czyli nie- całe 5 cm. Włos, mgnienie oka. Zły jesteś po tym Pucharze Świata w USA? Po czterech latach obrona tytułu Wściekły? Nie wywalczyliście w drużynie wydaje się być zadaniem niewyko- kwalifikacji olimpijskiej, nie będziecie nalnym. – Zostało sporo czasu, jeżeli bronić pozycji medalowej z Soczi. zdrowie pozwoli, jeżeli nic nie będzie Bardzo chcieliśmy startować w tych mi przeszkadzało, jestem w stanie przy- koreańskich igrzyskach jako drużyna. gotować wysoką formę – zapowiada W ogóle nie zakładaliśmy, że możemy Zbigniew Bródka. nie zdobyć kwalifikacji. Coś nie zagra- Ta kariera jest niezwykła. Chłopak ło. Zaskoczyli na Amerykanie, bardzo urodzony w Głownie, ale jak najbardziej mocno pojechali w pierwszym biegu, z małych Domaniewic, dostał się na co trochę nas wybiło z równowagi i z szczyty sportu. W sezonie 2012/2013 rytmu. Podjęliśmy rękawicę, niestety, ja Bródka został triumfatorem Pucha- nie wytrzymałem tempa. I nie będzie ru Świata na dystansie 1500 m. Jest naszej drużyny w Korei, taka jest prawda. pierwszym w historii Polakiem, który tego Co więcej mogę powiedzieć... dokonał w łyżwiarstwie szybkim. W roku 2010, już jako olimpijczyk, Miałeś kontuzję. zajął 27. miejsce w Vancouver. Przed Tak, sześć ostatnich tygodni nie było wylotem na igrzyska w Soczi Mieczy- dla mnie najlepsze, bo dopadł mnie sław Szymajda – jego pierwszy trener, uraz mięśnia czworogłowego. Czę- odkrywca tego talentu, nauczyciel wu- ściowo musiałem zmienić trening, efu – był ostrożnym optymistą. – Piąte a to nie takie proste. Gdyby nie miejsce byłoby znakomite. Medal? No zbliżające się igrzyska, musiał- nie wiem, jest kilka takich kogutów, że bym odstawić łyżwy i pod- hej – mówił wtedy. Ale wierzył, że to cel dać się rehabilitacji. Nie osiągalny. – Byłaby bajka... mogłem tego zrobić, Była. Zbyszek – poza sportem strażak musiałem i chcia- jeżdżący na akcje – na 1500 m zgarnął łem startować. złoto, a w drużynie brąz.

pl W rywalizacji . Rafał Kazimierczak: Zdziwiłeś mnie, pucharowej na dka że na rozmowę byłeś gotowy choćby 1500 m jesteś ro o 5. Trenujesz tak rano, masz dyżur wb e w straży, czy przestawiasz się czasowo

bigni po powrocie z USA? . t Zbigniew Bródka: To ostatnie. Przed-

Fo Z wczoraj wróciliśmy z Salt Lake City, a to

22 forum trenera łyżwiarstwo szybkie

Tor w Tomaszowie jest bardzo ważny dla łyżwiarstwa szybkiego, będziemy mogli konkurować z resztą świata, ale w przyszłości

czekaliście, przez Mieczysława Szymajdę, twojego którego tak pierwszego trenera? wypatrywaliście. Nawet dziś tam trenowałem, bo wpa- I super, wresz- dłem do domu. To znaczy na ślizgawkę teraz 23. Daleko, mało optymistycznie to cie, bardzo się wszy- jest za ciepło, na szczęście wachlarz wygląda. scy cieszymy, ale tor dopiero co został treningowy mamy szeroki, ćwiczyłem więc Wiem. Zostało jeszcze sporo oddany, więc w sprawie igrzysk w Korei moc i skoczność na stadionie. czasu. Jeżeli zdrowie dojdzie do ta- nie będzie miał żadnego znaczenia. Jest kiego poziomu, że nic nie będzie mi bardzo ważny dla łyżwiarstwa szybkiego, Pamiętam, że w Domaniewicach była kiedyś przeszkadzało, to jestem w stanie przy- będziemy mogli konkurować z resztą piłka nożna i lekkoatletyka. A ty zostałeś gotować się lepiej niż to widać po moich świata, ale w przyszłości. mistrzem olimpijskim w łyżwiarstwie wynikach z początku sezonu. szybkim, zaczynając tam, u siebie. Reprezentacja przed wylotem do Korei To Mieczysław wymyślił, że zacznie wyle- Dobrze, a powtórka z Soczi jest możliwa, będzie tam trenować? wać wodę na przyszkolnym boisku i założy czyli złoto, czyli to szaleństwo, które – Grafik nie jest jeszcze dopięty. Ja klub UKS Błyskawica. Bez Mieczysława wybuchło po tamtym twoim sukcesie? zaraz wylatuję na Gran Canarię na obóz sportu w Domaniewicach by nie było. Ja – Wszyscy oczekują tej powtórki... rowerowy, po świętach jadę do Toma- jeździłem na tej ślizgawce, on udzielał Prawda, realnie patrząc to niemożliwe. szowa. Nie wiem, co z mistrzostwami mi pierwszych wskazówek. Polubiłem to Ale jest jeszcze to „ale”. Przygotowuję się Europy na początku stycznia, a potem dosyć szybko, wydaje mi się, że chodziło tak, by najlepsza dyspozycja przypadła na jest Puchar Świata w Niemczech. I do o tę prędkość. Co by nie mówić, na lodo- czas igrzysk. By tam walczyć o jak najlep- igrzysk tak naprawdę zostanie tydzień. wisku jest zdecydowanie większa niż na sze miejsca. Nie wiem, czy da to medal, Na naszym torze spędzimy naprawdę bieżni. Pewnie dlatego kocham też jazdę ale robię wszystko, co w mojej mocy. niewiele czasu. rowerem, przejeżdżam dużo kilometrów, od kwietnia do września jakieś pięć, sześć W Soczi polscy łyżwiarze szybcy zgarnęli trzy Widzisz swoich następców, garną się młodzi tysięcy. Wychodzi od 70 do 100 w tygodniu. medale, teraz – przed Pjongczangiem – mówi ludzie do łyżwiarstwa szybkiego po waszych się o jednym, i to niezbyt głośno. Wygląda na sukcesach? A można cię jeszcze spotkać na drodze to, że dyscyplina zwija się zamiast rozwijać. O tak, po Soczi na pewno jest większe z Domaniewic do Łowicza, jak zasuwasz O trzy medale będzie trudno, zwłasz- zainteresowanie. Cały czas problemem na rowerze do pracy w straży? cza bez drużyny męskiej. My już po Soczi był brak zadaszanego toru, co teraz – Oczywiście, dosyć często to robię. byliśmy świadomi, że powtórka takiego się zmieniło, bo jest ten jeden jedyny. Czasami jadę też na rolkach, wtedy pobo- sukcesu jest zadaniem ekstremalnym. Soczi Wcześniej młodzież miała utrudnione czem, żeby było w miarę bezpiecznie. Ale to był maks naszej dyscypliny, jeżeli chodzi zadanie. Reprezentanci mogli wyjeżdżać rower to norma. W sezonie łyżwiarskim nie o medale. trenować zagranicę, oni nie. jestem pełnoetatowym strażakiem, poza nim jak najbardziej, w jednostce ratow- Doczekaliście się w kraju, w Tomaszowie Tobie wciąż zdarza się trenować w rodzinnych niczo–gaśniczej PSP Łowicz. Tu nic się nie Mazowieckim, krytego toru, na który tak Domaniewicach, na ślizgawce przygotowywanej zmieniło, nadal łączę pracę ze sportem.

forum trenera 23 PJONGCZANG 2018

Powstały w 2013 roku Polski Związek Bobslei i Skeletonu ma ambitne plany rozwoju obu dyscyplin. Symptomem odrodzenia było rozegranie pierwszych od 49 lat mistrzostwa Polski w bobslejach. Olgierd Kwiatkowski

rzez wiele lat bobsleje fun­ FIBT/IBSF oraz PKOL a po igrzyskach igrzysk w Polsce upadł, ale przetrwa­ kcjonowały w Polskim Związku w Soczi przejęła całość spraw związa­ ła idea rozwoju bobslei i skeletonu. Sportów Saneczkowych. Co nych z polskimi bobslejami i rozpoczęła Związek założył realizację określonych prawdaP boby zjeżdżają w tej samej szkolenie w skeletonie. celów - rozszerzenie ilości załóg, szko­ lodowej rynnie co saneczkarze ale poza W tym czasie powstała strategia lenie załóg kobiecych, stworzenie sze­ odwagą i umiejętnością jazdy zupełnie zakładająca walkę o medale na igrzy­ rokiej bazy w grupach młodzieżowych inne są kryteria selekcji i treningu skach w 2022 roku. Pierwsza nazwa oraz po raz pierwszy w historii opraco­ w obu tych dyscyplinach. W bobslejach projektu brzmiała: „Po medale dla wanie systemu szkolenia w skeletonie. podstawowym elementem naboru do Polski na polskich igrzyskach”. Wtedy treningu i szkolenia jest szybkość i siła jeszcze realne było zorganizowa­ Mistrzostwa kraju na Łotwie czyli siła eksplozywna – tłumaczy prezes nie w Krakowie Zimowych Igrzysk Dowodem na skuteczność obranej Polskiego Związku Bobslei i Skeletonu Olimpijskich. Pomysł organizacji strategii jest zorganizowanie pierwszych Marek Wiśniowski. Radykalna zmiana zaszła na przeło­ mie 2013 i 2014 roku. Zgodnie z literą Związek już uruchomił akcję informującą ustawy o sporcie, która dostosowywała strukturę polskiego sportu w dyscypli­ o możliwości kontynuowania kariery nach olimpijskich do struktur świato­ wych oraz w nawiązaniu do światowej sportowej przez zawodników, którzy tendencji wedle której powszechnie pro­ wadzi się oddzielnie szkolenie sanecz­ w innych dyscyplinach osiągnęli apogeum karzy i bobsleistów, w listopadzie 2013 roku powołany do życia został Polski a posiadają potencjał szybkościowy i siłowy Związek Bobslei i Skeletonu. W styczniu 2014 roku federacja została przyjęta do odpowiedni dla bobslei.

24 forum trenera bobsleje

dyscyplinie – Dainis Dukurs. Swoją wie­ Dwójka Luty-Tylkowski dzę i doświadczenie przekazuje także kadrze prekursor polskich bobslei – wygrała zawody Pucharu Andrzej Żyla, dziadek Mateusza Lutego. Plany na przyszłość krajowej fede­ Europy w Altenbergu racji są ambitne. - W przyszłym roku zamierzamy także wystartować z nabo­ i zajęła czwarte miejsce rem i rozpoczęciem szkolenia w para­ -bobach i para-skeletonie. Projekt nasz w Lillehammer. zakłada także budowę tzw. ścieżki startowej oraz trenażerów niezbęd­ po prawie pół wieku mistrzostw Polski na 19. pozycji. Wynik czwórki jest obie­ nych w procesie szkolenia i treningu. w bobslejach. – Wymagana jest mini­ cujący zważywszy, że załoga skorzystała Podjęliśmy także współpracę w zakre­ malna liczba pięciu załóg i przez tyle z nowego sprzętu. Wcześniej startowała sie próby budowy polskiego boba lat trudno było tyle znaleźć. W końcu na zakupionym w 2002 roku bobie. i skeletonu – mówi Marek Wiśniowski. się udało. Nasza kadra zawodnicza Jest już niemal pewne, że bobsleiści Nowością będzie natomiast stworze­ się rozrasta. Poziom jest różny, ale naj­ wystartują na igrzyskach olimpijskich nie systemu poszukiwania zawodników ważniejsze, że mistrzostwa się odbyły. w Pjongczang. – Trzeba się utrzymać na do bobslei. Związek już uruchomił akcję Małymi krokami, ale idziemy w dobrym odpowiednim miejscu w rankingu, ale informującą o możliwości kontynuowa­ kierunku – powiedział Mateusz Luty, po ostatnich wynikach jesteśmy o to spo­ nia kariery sportowej przez zawodników, pilot mistrzowskiej dwójki. kojni. Kwalifikacje kończą się 14 stycz­ którzy w innych dyscyplinach osiągnęli Zawody odbyły się na zakończe­ nia, ale można powiedzieć, że jesteśmy apogeum a posiadają potencjał szyb­ nie zgrupowania na torze w łotew­ prawie na igrzyskach – mówi o perspek­ kościowy i siłowy odpowiedni dla bob­ skiej Siguldzie. Mateusz Luty z KU tywie olimpijskiego startu dwójki Mateusz slei. Testy predyspozycji do tej dyscypliny AZS UMCS Lublin jechał w duecie Luty. Istnieją także ogromne szanse dla odbywają się przy AWF-ach w Gdańsku, z Krzysztofem Tylkowskim z Floty bobslejowej czwórki. Katowicach, Krakowie i Poznaniu. – Gdynia. Srebrny medal wywalczyła Najlepszych sprawdzamy na ścieżkach dwójka Jakub Stano, Łukasz Miedzik Budowa systemu szkolenia startowych na Łotwie i w Niemczech po (obaj Flota Gdynia), a brązowy Jakub Szkolenie polskich bobsleistów opar­ czym następują próby na torze i testy Zakrzewski (AZS UMCS Lublin), Kamil te jest na współpracy z jednymi z naj­ zjazdów – opowiada prezes PZBiS, Masztak (Grunwald Poznań). lepszych na świecie Łotyszami (trenerzy Najlepszymi kandydatami do bob­ Po obozie przygotowawczym polska z tego kraju prowadzą również skeleto­ slei i skeletonu są głównie zawodni­ reprezentacja przystąpiła do międzyna­ nistów). Są dodatkowe korzyści z tego cy z futbolu amerykańskiego i rugby, rodowych startów i uzyskała kilka zna­ kontaktu. Wobec braku toru w Polsce w ogóle większości gier zespołowych, czących wyników. Dwójka Luty-Tylkowski udało się PZBiS stworzyć krajowy ośro­ judo, lekkiej atletyki. – Nasz plan wspie­ wygrała zawody Pucharu Europy dek szkolenia w łotewskiej Siguldzie. ra życzliwą opieką Ministerstwo Sportu w Altenbergu i zajęła czwarte miejsce Głównym trenerem kadry bobslei i Turystyki, cieszy się również coraz w Lillehammer. W pierwszych w sezonie jest były świetny zawodnik, medalista większym zainteresowaniem potencjal­ zawodach Pucharu Świata – rozegra­ mistrzostw świata i zwycięzca zawodów nych sponsorów. Dzięki temu strategia nych w Winterbergu – mistrzowie Polski Pucharu Świata Janis Minins, a szefem ożywienia bobslei i skeletonu przynosi zajęli 15. miejsce, a czwórka w składzie: serwisu technicznego Robert Obluders. coraz ciekawsze wyniki sportowe. To Luty, Kamil Masztak, Łukasz Miedzik, W skeletonie całość działań koordynuje najbardziej mobilizuje nas do wytężonej Grzegorz Kossakowski uplasowała się jeden z największych autorytetów w tej pracy – przyznaje Marek Wiśniowski.

forum trenera 25 PJONGCZANG 2018

Igrzyska już dawno nie wzbudzały tylu obaw i emocji, co przed imprezą w południowokoreańskim Pjongczangu.

Wojciech Osiński

est to spowodowane w głównej mierze wojenną retoryką sąsiada z północy. Reżim Kim DzongJ Una straszy wybuchem wojny ze Stanami Zjednoczonymi, raz po raz urządzane są demonstracyjne próby nuklearne oraz odpalanie rakiet dalekiego zasięgu. Zresztą aby osiągnąć z terytorium Korei Północnej Pjongczang, wcale nie potrzeba aż tak tysięcy750 biletów wyrafinowanej technologii – miasto leży z łącznej puli około zaledwie 80 kilometrów od granicy. miliona sztuk Organizatorzy igrzysk przyznają jed- przeznaczono dla nak, że nie bierze pod uwagę między- kibiców koreańskich. narodowego konfliktu podczas zawo- dów. – Igrzyska są oparte na zasadzie pokoju olimpijskiego. Pod względem bezpieczeństwa będą zorganizowane perfekcyjnie, ale nie mamy żadnego przedstawicieli2355 służb planu B – przyznał Lee Hee Beom medycznych będzie z komitetu organizacyjnego IO. dbać o zdrowie uczestników igrzysk, 5 tysięcy funkcjonariuszy w tym 311 lekarzy Potencjalne zagrożenie ze strony wolontariuszy. Korei Północnej to niejedyny powód do obaw. Podczas igrzysk także południo- wokoreańskie służby antyterrorystyczne będą postawione w stan najwyższej miejsca będą gotowości. Oczywiście zorganizowano arenami2 igrzysk już ćwiczenia – kilkuset funkcjonariuszy w Pjongczangu. brało udział w pozorowanym odbi- Tor bobslejowo- janiu zakładników. Symulowano też saneczkarski zamach bombowy przy użyciu drona, oraz dyscypliny sforsowanie ogrodzenia przez rozpę- narciarskie dzony pojazd oraz atak chemiczny. odbędą się Podczas igrzysk nad bezpieczeństwem w Klasterze Górskim ma czuwać około pięciu tysięcy uzbro- w Pjongczangu jonych funkcjonariuszy różnych służb. i Jeongseon, zaś Aby zniwelować ryzyko ataku haker- sporty halowe skiego, wynajęto prywatną firmę. w Klasterze Niektóre kraje są jednak pełne obaw. Przybrzeżnym – Francuscy sportowcy nie pojadą na w Gangneung.

26 forum trenera PJONGCZANG 2018 igrzyska w Pjongczangu, jeśli ich bez- pieczeństwo nie będzie zagwaranto- wane – zapowiedziała francuska mini- ster sportu Laura Flessel. W podobnym tonie wypowiedział się szef austriackie- go komitetu olimpijskiego Karl Stoss. Brytyjczycy natomiast mają już opraco- wany plan ewakuacji swoich sportow- ców na wypadek sytuacji kryzysowej.

Zamieszkają w wieżowcach W Polsce o rezygnacji z wyjazdu do Korei nikt nie wspomina. Wręcz prze- ciwnie, szefowa polskiej misji olimpij- skiej Marzenna Koszewska była już na miejscu i oglądała miejsca, w których mają mieszkać biało-czerwoni. – Nasza reprezentacja traktowana jest jako duża. Organizatorzy po analizie spodziewanej wielkości ekipy przydzie- lają konkretny budynek i miejsca zakwa- terowania – opowiada Koszewska. - Odwiedziłam te w wiosce górskiej Podczas wizyty widziałam tam jeszcze i lodowej. Mamy już plany miejsc, w któ- pracujący ciężki sprzęt. Organizatorzy rych będą pomieszczenia misji medycz- zapewniają jednak, że wszystko będzie nej, nasze biuro oraz gdzie zamieszkają gotowe na czas – dodaje szefowa naszej sportowcy i ich sztaby. Szkoda jedynie, że misji. Stwierdziła za to, że wioska lodo- stan górskiej wioski nie był nieco lepszy. wa w Gangneung i obiekty sportowe są praktycznie gotowe. Olimpijskie reprezentacje zamieszkają w 15-piętrowych wieżowcach. W wiosce górskiej biało-czerwoni zajmą piętra od ósmego do dwunastego, zaś w lodowej od dziewiątego do czternastego. W przeszłości zdarzało się, że podczas igrzysk – czy to letnich, czy zimowych – uczestnicy narzekali na jakość transportu między obiektami. W Korei nie powinno być z tym problemu, bo wszystko jest położone blisko siebie. – Także transport z Polski nie powinien okazać się kłopo- tliwy, bo z Seulem mamy bezpośrednie połączenie – mówi Koszewska. LOT został zresztą oficjalnym prze- woźnikiem naszej olimpijskiej repre- zentacji. Polscy sportowcy polecą do Azji specjalnie pomalowanym Dreamlinerem. Umowa między PLL LOT i PKOl dotyczy także kolejnych igrzysk olimpijskich – letnich w Tokio 2020 i zimowych w Pekinie 2022.

Banki kupują bilety Przez dłuższy czas, oprócz kwestii bezpieczeństwa, sen z powiek orga- nizatorów spędzała groźba pustych trybuna na wielu konkurencjach. Do września nabywców znalazło zaledwie nieco ponad 20 procent biletów. Od listopada sytuacja jednak się popra- wiła – sprzedano już około 60 procent wejściówek. Koreańczycy najbardziej chcą zobaczyć na własne oczy cere- monie otwarcia i zamknięcia igrzysk oraz zawody w łyżwiarstwie figurowym. Jednym z sekretów wzrostu sprzedaży jest pomoc krajowych banków, które zobowiązały się wykupić bilety za około milion dolarów.

forum trenera 27 IGRZYSKA PARAOLIMPIJSKIE

Dokładnie miesiąc po rozpoczęciu igrzysk olimpijskich 9 marca 2018 roku zapłonie znicz, który oznajmi światu ze rywalizację o medale rozpoczynają sportowcy z niepełnosprawnościami. Rywalizować będą w sześciu dyscyplinach: narciarstwie alpejskim, narciarstwie biegowym, biathlonie, curlingu, snowboardzie i hokeju.

Piotr Marek

łównym celem zawodów jaki W Soczi tylko piąte miejsce przyświeca organizatorom Z roku na rok wzrastają wymagania tych zawodów jest wobec paraolimpijczyków. Potrzebna Gzapewnienie światu ekscytujących jest więc jeszcze lepsza organizacja, i inspirujących cały sportowy świat wzmożony i przemyślany trening, by wydarzeń. Trudno o większe emocje dostąpić zaszczyty występu na najważ- i wzruszenia gdy widzi się osoby, które niejszych zawodach czterolecia. Wciąż realizują plan zdobycia medalu na trwają jeszcze kwalifikacje, nie znamy Igrzyskach Paraolimpijskich i mimo szczegółów, kto je wywalczył. Nie różnych przeciwieństw losu spełniają wiemy także, ilu zawodników będzie swoje marzenia. liczyć polska reprezentacja. Na tych zawodach nie będzie jed- Polscy paraolimpijczycy z ostat- lomie. Nasza reprezentacja w Rosji nak żadnej taryfy ulgowej. Wszystkie nich Letnich Igrzysk Paraolimpijskich liczyła ośmiu zawodników. konkurencje rozgrywane są na tych w Rio de Janeiro przywieźli 39 meda- samych obiektach gdzie wcześniej li zajmując 10. miejsce w klasyfikacji Szanse biathlonistów, rywalizują olimpijczycy. Aby dostać medalowej. Jednak zimowe igrzyska biegaczy i alpejczyków się do elitarnego grona sportowców nie są dla naszych sportowców tak W Polsce prowadzi się regularne uczestniczących w igrzyskach należy obfite w medale. W Soczi Polacy nie treningi we wszystkich sportach para- wypełnić założenia startowe i uzy- zdobyli żadnego medalu. Do szczę- olimpijskich. Największe szanse na skać kwalifikacje. Nikt nie pojedzie ścia zabrakło niewiele. W grupie awans do przyszłorocznych igrzysk do Korei jeśli nie wypełni wymaga- osób niewidomych i niedowidzących mają biathloniści i narciarze biego- nych przez International Paraolympic Maciej Krężel z przewodniczką Anna wi prowadzeni przez trenera Jana Commitee (IPC) kryteriów. Ogarzyńską zajęli 5. miejsce w sla- Ziemianina. W historii zimowych

28 forum trenera IGRZYSKA PARAOLIMPIJSKIE

W pierwszych w XXI wieku Zimowych Igrzyskach Paraolimpijskich w Salt Lake City uczestniczyło 416 zawodników z 36 krajów. Szacuje się, że w Korei wystartuje 700 sportowców

paraolimpiad to właśnie zawodni- Bez kwalifikacji w curlingu cy tych dyscypliny byli nagradzani i hokeju medalami. Na igrzyskach paraolimpijskich są W gronie sportowców, którzy rozgrywane również sporty drużynowe spełnili kryteria IPC są również - curling i hokej na sledgach. Areny alpejczycy. Być może kolejny rok tych zawodów wypełnione są po brze- okaże się dla nich bardziej szczęśli- gi a bilety na zawody muszą być rezer- wy i wrócą z medalami. Duże szan- wowane z dużym wyprzedzeniem. Dynamiczny rozwój se ma Igor Sikorski, który w kate- Hokej jest uważany za najbardziej zimowych igrzysk gorii mono ski (osoby poruszające widowiskowy z konkurencji zimowych. Na igrzyskach paraolimpijskich się na wózku) zbliża się do miej- System kwalifikacji jest wymagający, w Korei zostanie rozdanych łącznie sca na podium. W ostatnim starcie aby dostać się do elitarnego grona 80 medali. Szacuje się, że blisko w pucharze Europy zajął czwarte należy pokonać potęgi światowe. 700 zawodników i zawodniczek miejsce niewiele ustępując swoim Niestety już wiadomo, że polskiej przyjedzie po to, aby wykorzystać rywalom. To młody i utalentowany drużyny nie zobaczymy w Pjongczang. chociaż jedną z tych szans meda- zawodnik, którego występy warto Typuje się, że o medale powal- lowych. Polskim zawodnikom, chce- śledzić. Być może zadziwi świat czą Amerykanie, Kanadyjczycy lub my życzyć samych sukcesów. Jak najmłodsza zawodniczka w kadrze Rosjanie, którzy cztery lata temu widać ruch paraolimpijski rozwi- alpejczyków Zuzanna Karpiel. u siebie w finałowym meczu przegrali ja się dynamicznie. W pierwszych Para snowboard to kolejna dys- z USA. Polscy zawodnicy hokeja na w XXI wieku Zimowych Igrzyskach cyplina w której być może zoba- sledgach prezentują wysoki poziom Paraolimpijskich w Salt Lake City czymy Polaka. Wojciech Taraba po sportowy, jednak aby awansować do uczestniczyło 416 zawodników z 36 raz pierwszy w imprezie tej rangi IP muszą jeszcze zwyciężać z czołowy- krajów. W Soczi wystartowało już wystartował cztery lata temu w Rosji. mi drużynami świata. 550 sportowców z 45 państw. Ten start z pewnością był poni- Podobnie jest z curlingiem. W tej Polski dorobek na zimowych żej oczekiwań tego zawodnika, ale dyscyplinie również nie będziemy igrzyskach paraolimpijskich wyno- Małgorzata Kelm, która jest jego mogli kibicować Polakom. Tu zapew- si 49 medali zdobytych przez 19 trenerką nadal wierzy, że uda się ne walka o złoty medal rozstrzygnie zawodników. Z niecierpliwością cze- zakwalifikować do Korei. się pomiędzy Kanadą i Anglią. kamy na 50. medal i kolejne.

fMot. ateusz Przybyła, Maria Szymańska forum trenera 29 podsumowanie 2017

30 forum trenera podsumowanie 2017

W 2017 roku odbyły się mistrzostwa świata w niemal wszystkich sportach indywidualnych. Polscy reprezentanci uzyskali rezultaty lepsze niż po igrzyskach w Londynie i nie odbiegające od tych osiąganych w poprzednich sezonach poolimpijskich. Redakcja Olgierd Kwiatkowski

ezon poolimpijski w sportowym kalendarzu zawsze wyróżnia się swoją specyfiką. Niektóre związkiS i trenerzy w pierwszym roku po igrzyskach zmieniają strategię szkolenia, przygotowań itp. Na ogół wyniki w tym czasie nie odzwierciedlają realnego stanu danej dyscypliny. Są jednak istotnym aspektem pozwalającym na wyciągnięcie wniosków na trzy lata przed najważniejszą imprezą czterolecia, jaką są igrzyska olimpijskie. Dwoje lekkoatletów – Anita Włodar- czyk i Paweł Fajdek – w rzucie młotem i żeglarski duet – Irmina Gliszczyńska- -Mrózek i Agnieszka Skrzypulec – w klasie 470 to liderzy sportowej elity 2017 roku, czyli złoci medaliści mistrzostw świata. Łącznie polscy sportowcy wywalczyli 22 medali w konkurencjach olimpijskich i zdobyli 250,5 punktów według punktacji olimpijskiej (*). W 2017 roku nie odby- ły się mistrzostwa świata w niektórych sportach indywidualnych – w jeździec- twie oraz w konkurencjach kulowych i pneumatycznych w strzelectwie.

Na podobnym poziomie Dorobek Polaków w roku poolim- pijskim po Rio de Janeiro jest zdecydo- wanie lepszy niż ten osiągnięty przed czterema laty po igrzyskach olimpijskich w Londynie. W 2013 roku nasi spor- towcy wywalczyli 12 medali i uzbierali 199 punktów. W sezonie po igrzyskach w Pekinie mieliśmy o jeden medal więcej, ale nieco mniej punktów. Po igrzyskach w Atenach było za to więcej punktów, a mniej medali. Wynika z tego, że polski sport od lat utrzymuje podobny poziom w sezonie poolimpijskim. W zestawieniu z innymi krajami doro- bek punktowy według punktacji olimpij- skiej plasuje nas na 11. pozycji. Jednak pod względem liczby zdobytych medali Polska wypada poza pierwszą piętnast- kę. Żeby móc w pełni ocenić nasze per- spektywy na przyszłość, czyli na igrzyska olimpijskie w Tokio 2020, należy także ocenić występy naszych młodzieżowców i juniorów w mistrzostwach świata. Podsu- mowanie wyników z tych imprez pokazuje, f ot. ADAM NURKIEWICZ/MEDIASPORT

forum trenera 31 podsumowanie 2017

że zajmujemy w przybliżeniu podobne lo- inaugurację podczas igrzysk w Tokio. katy – 13. w klasyfikacji punktowej i poza W zestawieniu Polski zespół czwórki podwójnej w Rio piętnastką w medalowej. W 2017 roku de Janeiro zdobył brąz, a w Saraso- polscy młodzieżowcy i juniorzy w sportach z innymi krajami cie popłynął w odmłodzonym składzie indywidualnych wywalczyli trzy złote me- z dwiema zawodniczkami, które w po- dale. na świecie osiągnięcia przednich latach wygrywały młodzieżowe W tym roku rozgrywano również mi- mistrzostwa świata. strzostwa Europy w letnich dyscyplinach punktowe plasują nas Niepokojące sygnały dochodzą na- olimpijskich. W zawodach rangi kon- tomiast z zaplecza wioślarskiej kadry tynentalnej Polacy zdobyli 20 medali na 11. pozycji. Jednak seniorów. Na mistrzostwach świata do – 5 złotych, 9 srebrnych i 6 brązowych, lat 23, które odbyły się w Płowdiw, Polacy zajmując 10. miejsce w klasyfikacji pod względem liczby wywalczyli tylko jeden medal i jedno medalowej państw oraz 8. w klasyfika- miejsce w przedziale 4-8. cji punktowej. zdobytych medali Polska Od wielu lat liderem polskich spor- tów walki są zapasy i w tym sezonie ta Rekordy lekkoatletów wypada poza pierwszą sytuacja nie uległa zmianie. To jedyna Z dyscyplin olimpijskich wyróżniliśmy dyscyplina z tej kategorii sportów, której się przede wszystkim w lekkoatletyce. piętnastkę zawodnicy z trzech kolejnych igrzysk W mistrzostwach świata w Londynie pol- wracali z medalami. W Rio de Janeiro scy zawodnicy pobili trzy rekordy: brąz zdobyła Monika Michalik. . ADAM NURKIEWICZ/MEDIASPORT fot

Paweł Fajdek * wywalczyli rekordową liczbę me- – teraz czas na zaistnieć na igrzyskach w Tokio. Ale iatnieje Na mistrzostwach świata zapaśnicy dali – 8, złoto na IO również zagrożenie, ponieważ spośród 36 sięgnęli po 3 medale – Mateusz Bernatek * zdobyli rekordową liczbę punktów zawodników, którzy znaleźli się na pozycjach w stylu klasycznym, Magomedmurad Ga- wg punktacji olimpijskiej – 88, 1-36 w Londynie, 58 proc. pojedzie do dżijew w stylu wolnym, Roksana Zasina * zajęli rekordową liczbę miejsc w wą- Tokio, będąc w wieku już co najmniej 29 lat. w zapasach kobiet. Wywalczyli jedno skich finałach (1–8) – 20. miejsce punktowane. Złoto Moniki Mi- Zauważalna jest dominacja zawod- Dobre wyniki wioślarzy, chalik i srebro Gadżijewa oraz siedem ników z bloku rzutów (4 medale i 44 zapaśników, żeglarzy miejsc punktowanych na mistrzostwach pkt.), ale nastąpił również spory postęp Polscy wioślarze pokazali, że należą Europy świadczą o skuteczności przygo- – w porównaniu z poprzednimi latami do ścisłej czołówki światowej. Wrze- towań zapaśników do ważnych imprez. – w skokach i konkurencjach wytrzyma- śniowe mistrzostwa świata rozegrano 5 medali wywalczyli juniorzy na mistrzo- łościowych. Największą niespodzianką w Sarasocie na Florydzie w trudnych stwach świata i Europy. Młodzieżowcy jest medal kobiecej sztafety 4x400 m. warunkach atmosferycznych, przy wyso- dobrze spisali się także w mistrzostwach Mocną stroną polskiej reprezentacji kiej wilgotności powietrza. Polskie osady kontynentu, ale zawiedli na rozegranych w lekkoatletyce jest odmłodzona kadra. zdobyły 3 srebrne medale – czwórka w Bydgoszczy po raz pierwszy w historii, Tacy zawodnicy i zawodniczki jak: Maria podwójna kobiet, czwórka bez sterniczki i to z inicjatywy Polskiego Związku Zapa- Andrejczyk, Konrad Bukowiecki, Sofia oraz dwójka podwójna mężczyzn. Czwór- śniczego, mistrzostwach świata. Ennaoui, Ewa Swoboda, Bartłomiej Stój ka bez sterniczki to nowa konkurencja W żeglarstwie zwraca uwagę zło- i Marcelina Witek mają ogromną szansę wioślarska, która będzie miała swoją ty medal Irminy Mrózek Gliszczynskiej

32 forum trenera podsumowanie 2017 i Agnieszki Skrzypulec w klasie 470 zdobyty olimpijskich, ale i do walki o czołowe niczki w walce o końcowy wynik należy na mistrzostwach świata w Salonikach. pozycje w finałach. Na mistrzostwach przyjąć z uznaniem. Agnieszka Skrzypulec zdobyła także brą- w Hongkongu drużyna zajęła 4. miejsce, Rywalizacja mężczyzn rozstrzygnęła zowy medal mistrzostw Europy w parze najlepsze w historii startów Polski w tej się finiszem z grupy, w której uczestni- z Jolantą Ogar. Polscy żeglarze potwierdzili konkurencji. Na torze średnim najlep- czył Michał Kwiatkowski. Podobnie jak również swoje miejsce wśród najlepszych szy wynik osiągnęła Daria Pikulik – 4. w wyścigu kobiet lider zespołu nie miał w klasach olimpijskich 470, 49er, RSX ko- pozycja w omnium. Polska ma szeroką wsparcia współzawodników w decydu- biet i mężczyzn. Mimo dobrych warunków grupę szkolenia olimpijskiego w tych jącej fazie wyścigu. Uwidocznił się brak organizacyjnych w pozostałych konkuren- konkurencjach: Daria Pikulik, Justyna silnego partnera, jakim na przykład był cjach nie odnotowali dobrych rezultatów. Srebrne Kaczkowska, Nikol Płosaj, Alan Bana- Kwiatkowski dla Rafała Majki w wyścigu medalistki szek, Bartosz Rudyk, Szymon Sajnok, olimpijskim w Rio de Janeiro. Należy Nadzieja na lepsze czasy wioślarskich Szymon Krawczyk, Daniel Staniszewski. uznać, że 11. pozycja jest miejscem po- Dobry rok miała polska szermierka, MŚ w Sarasocie Na szosie 5. miejsce w wyścigu ze niżej oczekiwań. szczególnie w konkurencjach kobiecych. w czwórce startu wspólnego zajęła Katarzyna Nie- Nadzieje na wywalczenie wysokiej To miła odmiana po nieudanych igrzy- podwójnej, od wiadoma. Podobnie jak na IO w Rio lokaty wiązano ze startem Macieja Bod- skach w Rio de Janeiro. Szpadzistka Ewa lewej: Marta de Janeiro w decydującej fazie wyścigu nara w jeździe indywidualnej na czas – Nelip wywalczyła wicemistrzostwo świata, Wieliczko, została pozbawiona wsparcia zespołu triumfatora etapu o takim charakterze drużyna kobiet – brąz. Florecistka Julia Katarzyna i zdana na własne siły w walce ze zbyt w tegorocznym Tour de France. Dwa Walczyk zajęła 6. – punktowane – miej- Zillmann, Maria liczną grupą przeciwniczek. W zaistnia- upadki na trasie wyeliminowały go jed- sce. Szpadzistki potwierdziły wysoką Springwald, łych okolicznościach postawę zawod- nak z walki o czołową pozycję w MŚ. Agnieszka Kobus

Daria Pikulik, czwarta zawodniczka torowych MŚ w omnium RT O f 4 . . t t o o f f ADAM NURKIEWICZ/MEDIASP formę w jesiennych zawodach Pucha- Poziom sportowy polskiego kolar- ru Świata, jednak nie zdobyły medalu W sprintach mężczyzn stwa szosowego wyznaczają zawodni- w mistrzostwach Europy. Dużo sukcesów cy i zawodniczki trenujący i startujący odnosiła młodzież. Widać duży potencjał sprawdziła się przede wszystkim w zagranicznych klu- zaplecza, co związane jest ze zmianami bach zawodowych. Jednak aktualnie organizacyjnymi w Polskim Związku Szer- strategia poszerzenia dysponujemy wyselekcjonowaną kadrą mierczym. Dużą rolę odgrywa nawiązanie zawodniczą, wśród której znajdują się współpracy z Instytutem Sportu – PiB i wy- kadry, w której do osoby mogące pełnić rolę liderów repre- korzystanie nauki w procesie szkolenia. zentacji: Katarzyna Niewiadoma, Michał Kolarze torowi nie zajęli miejsc na doświadczonych Kwiatkowski i Rafał Majka, jak również podium mistrzostw świata w konkuren- liczna grupa silnych kolarzy potrafiących cjach olimpijskich, ale pod koniec sezonu zawodników dołączyli pracować na rzecz swoich liderów. dobrze spisywali się w zawodach Pucharu Świata. W sprintach mężczyzn spraw- młodzi kolarze Lekka poprawa i miły akcent dziła się strategia poszerzenia kadry, W pływaniu widać lekką poprawę w której do doświadczonych zawodników w porównaniu z igrzyskami w Rio de Ja- dołączyli młodzi kolarze. Dzięki temu neiro. W MŚ w Budapeszcie srebrny medal zwiększył się poziom rywalizacji, a wyniki w nowej konkurencji olimpijskiej – 800 m dają przesłanki nie tylko do kwalifikacji st. dowolnym – zdobył Wojciech Wojdak,

forum trenera 33 podsumowanie 2017 bijąc przy tym rekord życiowy. 5. miejsce wodach mistrzowskich często sukcesem na 50 m stylem dowolnym zajął Paweł Ju- jest już zakwalifikowanie się do finału raszek i przy okazji poprawił rekord Polski. (miejsca 1-9). W kajakarskim slalomie Ale tylko 22,6 proc. zawodników spełniło bardzo słaby sezon mieli seniorzy, ale Niepokojące założenia startowe. Jeden rekord kraju, za to juniorzy odnosili sukcesy. dwie życiówki i cztery finały sprawiają, W mistrzostwach świata w judo jedyny sygnały dochodzą że całego sezonu nie można zaliczyć do medal dla Polski zdobyła Agata Ozdoba udanych. Wybrany rok temu nowy zarząd w kategorii 63 kg. Nadzieję na popra- z zaplecza wioślarskiej Polskiego Związku Pływackiego analizuje wę wyników w przyszłości dają młodzi przyczyny kryzysu, szukając sposobu, by zawodnicy należący do programu Team kadry seniorów. Na zawodnicy byli maksymalnie przygotowani 100: Anna Borowska, Julia Kowalczyk, na najważniejsze imprezy sezonu. Beata Pacut, Piotr Kuczera, Jakub Ozimek. mistrzostwach świata W sprintach kajakarskich siła repre- Miłym akcentem na zakończenie roku zentacji oparta jest na konkurencjach w polskim sporcie był srebrny medal do lat 23, które odbyły kobiet, które systematycznie zdobywa- Krzysztofa Zwarycza w mistrzostwach ją medale na igrzyskach olimpijskich świata w podnoszeniu ciężarów w Ana- się w Płowdiw, Polacy i zawodach mistrzowskich. Ważnym heim. W Kalifornii miejsca punktowane elementem tych sukcesów jest ciągłość w kategoriach olimpijskich zajęli Joanna wywalczyli tylko jeden szkolenia grup młodzieżowych. Trener Łochowska i Arkadiusz Michalski. Należy kadry kobiet potraktował ten sezon jako zwrócić uwagę, że w mistrzostwach nie medal i jedno miejsce przejściowy, nie stawiając ambitnych wystartowało 9 reprezentacji w związku celów wynikowych. Mało optymistycznie z aferami ze stosowaniem dopingu. w przedziale 4-8 należy ocenić sytuację mężczyzn (kaja- Niestety, w grupach młodzieżowych karze, kanadyjkarze), dla których w za- nie ma zawodników, którzy mogliby pod-

jąć walkę na imprezach mistrzowskich z perspektywą kwalifikacji olimpijskich do IO 2020 roku. Pod koniec roku polska zawodniczka Amelia Brodka na mistrzostwach świata w chińskim Nanjing zdobyła brązowy medal w deskorolce. To jedna z pięciu dyscyplin, która pojawi się na igrzyskach olimpijskich w Tokio dzięki wyborowi, jakiego dokonali organizatorzy. W golfie, dyscyplinie o krótkiej historii w Polsce, perspektywiczne wyniki w kon- tekście kwalifikacji do startu w igrzyskach w Tokio uzyskuje Adrian Meronk. Polski golfista osiągał w 2017 roku najlepsze rezultaty w karierze.

Zapaść w sportach zespołowych Amelia W wielu dyscyplinach polscy reprezen- Brodka, brązowa tanci nie zanotowali żadnych sukcesów: medalistka w w badmintonie, gimnastyce, jeździectwie, nowej konkurencji tenisie stołowym, łucznictwie, pięcioboju olimpijskiej, nowoczesnym, taekwondo. Wyjątkowo jeździe na wynikało to ze specyfiki sezonu poolim- deskorolce pijskiego. Na przykład medalistka igrzysk w Rio w pięcioboju nowoczesnym Okta- wia Nowacka zdecydowała się w tym roku na odpoczynek. W tenisie stołowym widoczne jest zbytnie obciążenie sezonem ligowym. Ale w większości wypadków sła- be wyniki są potwierdzeniem trwającego od dłuższego czasu regresu. Pojedyncze sukcesy takie jak srebrny medal Klaudii Breś w mistrzostwach Europy w konkurencji pistoletu sportowego czy zwycięstwo Łukasza Kubota w grze po- dwójnej turnieju na kortach Wimbledonu, nie zmieniają obrazu nieudanego sezonu w strzelectwie sportowym i tenisie ziemnym. W 2017 roku– z wyjątkiem piłkarzy, którzy wywalczyli awans do MŚ – roz- czarowujące wyniki mieli reprezentan- ci dyscyplin zespołowych. Mistrzostwa

34 forum trenera podsumowanie

Medaliści MŚ 2017 w olimpijskich sportach letnich

Złoto PAWEŁ FAJDEK – lekkoatletyka, rzut młotem ANITA WŁODARCZYK – lekkoatletyka, rzut młotem IRMINA MRÓZEK GLISZCZYNSKA, AGNIESZKA SKRZYPULEC – żeglarstwo, klasa 470

Srebro ADAM KSZCZOT – lekkoatletyka, 800 m PIOTR LISEK – lekkoatletyka, skok o tyczce MATEUSZ BISKUP, MIROSŁAW ZIĘTARSKI – wioślarstwo, dwójka podwójna

. ADAM NURKIEWICZ/MEDIASPORT AGNIESZKA KOBUS,

fot KATARZYNA ZILLMANN, MARIA SPRINGWALD, świata odbyły się w piłce ręcznej kobiet MARTA WIELICZKO Mocną stroną i mężczyzn oraz w siatkówce plażowej. – wioślarstwo, czwórka podwójna Na początku roku polscy szczypiorniści MARIA WIERZBOWSKA, polskiej reprezentacji zajęli 17. pozycję na mundialu we Francji, MONIKA CIACIUCH, szczypiornistki grudniowe MŚ w Niem- JOANNA DITTMANN, w lekkoatletyce jest czech również ukończyły na 17. pozycji. OLGA MICHAŁKIEWICZ Na mistrzostwach Europy siatkarzy roz- – czwórka bez sterniczki odmłodzona kadra. Tacy grywanych w Polsce nasza reprezentacja MATEUSZ BERNATEK uplasowała się dopiero na 10. miejscu. – zapasy st. klasyczny, kat. 66 kg zawodnicy i zawodniczki Koszykarze pod wodzą amerykańskiego MAGOMEDMURAD GADŻIJEW trenera Mike’a Taylora zakończyli mistrzo- – zapasy st. wolny, kat. 65 kg jak: Maria Andrejczyk, stwa kontynentu na 18. pozycji. Reakcją EWA NELIP na słabe wyniki jest pomysł stworzenia – szermierka, szpada Konrad Bukowiecki, przy MSiT Forum Gier Sportowych. Odby- KRZYSZTOF ZWARYCZ ło się już pierwsze spotkanie w tej sprawie. – podnoszenie ciężarów, kat. 85 kg Sofia Ennaoui, Ewa Na podst. opracowania WOJCIECH WOJDAK Zespołu Metodycznego – pływanie, 800 m st. dowolnym Swoboda, Bartłomiej Instytutu Sportu ŁUKASZ KUBOT – tenis, gra podwójna (turniej Masters) Stój i Marcelina Witek (*) Z 22 medali w konkurencjach olimpijskich dwa Polacy zdobyli w no- Brąz mają ogromną szansę wych konkurencjach olimpijskich (800 IGA BAUMGART, m stylem dowolnym w pływaniu i czwór- MAŁGORZATA HOŁUB, zaistnieć na igrzyskach ka bez sterniczki w wioślarstwie) i jeden JUSTYNA ŚWIĘTY, w dyscyplinie, która została wybrana przez ALEKSANDRA GAWORSKA, w Tokio organizatorów specjalnie na igrzyska MARTYNA DĄBROWSKA, w Tokio (deskorolka). PATRYCJA WYCISZKIEWICZ – lekkoatletyka, 4x400 m MALWINA KOPRON To był – lekkoatletyka, rzut młotem znakomity KAMILA LIĆWINKO sezon Agnieszki – lekkoatletyka, skok wzwyż Skrzypulec WOJCIECH NOWICKI i Irminy – lekkoatletyka, rzut młotem Gliszczyńskiej- ROKSANA ZASINA Mrózek – zapasy st. wolny, kat. 53 kg EWA NELIP, BARBARA RUTZ, RENATA KNAPIK-MIAZGA, MAGDALENA PIEKARSKA – szermierka, szpada drużynowo AGATA OZDOBA – judo, kat. 63 kg AMELIA BRODKA – deskorolka

forum trenera 35 PODSUMOWANIE 2017

Polska lekkoatletyka rzutami stoi i już. Z Londynu, z mistrzostw świata 2017, biało-czerwona reprezentacja wracała z ośmioma medalami, połowę wywalczyli specjaliści rzucania młotem.

Rafał Kazimierczak

stolicy Wielkiej Brytanii Anita Włodarczyk i Paweł Fajdek się- gnęli po złoto, Malwina Kopron Wi Wojciech Nowicki po brąz. Rywalom oddali nasi zatem tylko dwa miejsca na podium tak wielkiej imprezy. Włodarczyk i Fajdek są dominatora- mi, trudno inaczej określić ich gigantyczną przewagę nad konkurencją. Zwłaszcza jej przewagę. Od lat Anita wygrywa zawsze i wszędzie, od czasu do czasu bijąc przy tym rekord świata. Ten ostatni, z sierpnia 2016 roku, wynosi nieprawdopodobne 82,98 m. A bariera 80 m jest niedostępna dla innych pań. On ma w karierze dwa koszmarne prze- życia. W sezonie 2012 zawalił igrzyska w Londynie, w 2016 - już jako murowany faworyt do tytułu - igrzyska w Rio de Janeiro. Po tej klapie zerwał współpracę z trenerem Czesławem Cybulskim i pod okiem Jolanty Kumor wrócił do Anglii, by po raz trzeci z rzędu zostać mistrzem świata.

Bez skoków w bok Po sezonie 2009 trenerem Anity został Krzysztof Kaliszewski. O co w tym sporcie cho- dzi, wie doskonale, bo sam rzucał młotem. Musiał zapanować nad uciążliwymi kontuzjami mistrzyni, zwłaszcza kręgo- słupa, wprowadzić trening funkcjonalny i cierpliwie czekać na wyniki. A te są osza- łamiające, unikatowe w polskim sporcie. Stworzyli duet marzeń. Na obozach spę- dzają ze sobą tak dużo czasu, że trener nazwał ich nawet małżeństwem, tyle że nie skonsumowanym. Fajdek po wygraniu mistrzostw świata 2017 wyznał, że to najtrudniej wywalczony tytuł z tych trzech, które .

fot ADAM NURKIEWICZ/MEDIASPORT ma w dorobku

36 forum trenera LEKKOATLETYKA . fot ADAM NURKIEWICZ/MEDIASPORT

- Najważniejsze, że zdrowie dopisuje, na moje. Sam sobie wyznaczam cele i po dzięki czemu możemy pracować zgodnie kawałku je realizuję - opowiada. z planem. Anita lubi startować, jest jak Po wygraniu mistrzostw świata 2017 aktorka na scenie. Nie bije rekordów na Od lat Anita wygrywa wyznał, że to najtrudniej wywalczony tytuł z treningach, a w czasie zawodów pokazuje tych trzech, które ma w dorobku. Bo czekał to, nad czym pracowaliśmy. I tak powinno zawsze i wszędzie, od na ten konkurs przez rok, od spaprania być - mówi Kaliszewski. igrzysk w Rio. Bo bardzo, ale to bardzo Jego zachwytów nad zawodniczką jest czasu do czasu bijąc chciał wrócić na najwyższy stopień podium. dużo. Wszystkie prawdziwe. - Anita jest A co z podium olimpijskim? - Nie zdo- poukładana i zdyscyplinowana, nie spóźnia przy tym rekord świata. byłem żadnego medalu igrzysk, choć po- się na treningi, zależy jej na tym, co robi, winienem zdobyć jeden, a pewnie i dwa. nie marnuje czasu. By potem cieszyć się ze Ten ostatni, z sierpnia Liczę na to, że jeszcze trzy razy wystartuję zwycięstwa, najpierw trzeba dawać z siebie w tej imprezie, dostanę zatem trzy kolejne wszystko na zajęciach. Ona do pracy pod- 2016 roku, wynosi szanse - zapowiada. chodzi bardzo poważnie. Nie ma skoków w bok. Podziwiam ją, bo niejeden na pewno nieprawdopodobne Misja Tokio 2020 poszedłby w tango po takich sukcesach. Włodarczyk olimpijskie złota ma dwa. 82,98 m. Z Kaliszewskim rozpoczęli już misję Tokio Powinien mieć medal 2020 - tam i wtedy Anita ma sięgnąć po olimpijski, a nawet dwa Kaliszewski: Anita złoto numer 3. Porozmawiali i ustalili, że Fajdka rola faworyta nie deprymuje. podejmują się tego zadania. Nie wkurza. Przecież sam się wpakował jest poukładana Schemat przygotowań pozostaje ten sam w taką sytuację. Chciał, to ma. - zaczęli je w Arłamowie, potem był Katar, Możliwości ma tak ogromne, że - we- i zdyscyplinowana, będą RPA i USA. Ciężka codzienna praca, dług Cybulskiego - stać go i na rekord świa- bez kamer i mikrofonów. Mają zwiększać ob- ta, czyli rzut w granicach 87 m. - Wydaje mi nie spóźnia się na treningi, jętości treningowe, delikatnie, krok po kroku. się, że 85 m to realna granica, a co dalej, - Muszę uważać, bo nie staję się młodsza, zobaczymy. Całe życie sobie powtarzałem, zależy jej na tym, co robi, ale decyzja o kontynuowaniu kariery do że stać mnie w tej konkurencji na dużo, Tokio zapadła, więc z optymizmem patrzę a nie wszyscy tak uważali. I jakoś wyszło nie marnuje czasu na te kolejne sezony - zaznacza mistrzyni.

forum trenera 37 PODSUMOWANIE 2017

Na mistrzostwach świata będzie trudniej, ale interesuje nas medal. Może srebrny? A może i złoty? – mówi Rafałowi Kaźmierczakowi trener sztafety 4 x 400 m kobiet Aleksander Matusiński . fot ADAM NURKIEWICZ/MEDIASPORT Ja bym chciał, żeby chociaż jedna z dziewczyn biegała 400 m poniżej 51 s, a trzy ustabilizowały się na poziomie 51,50 ADAM ADAM NURKIEWICZ/MEDIASPORT . t fo

38 forum trenera LEKKOATLETYKA . fot ADAM NURKIEWICZ/MEDIASPORT

Mężowie je wspierają. Iga wyjdzie za bramkarza piłki nożnej, Justyna wyszła za zapaśnika. Oni doskonale zdają sobie sprawę, jak wygląda życie sportowca

forum trenera 39 PODSUMOWANIE 2017 . fot ADAM NURKIEWICZ/MEDIASPORT

W alczyła do samego końca, z rywalkami, z poprzeczką, a przede wszystkim ze sobą. I jest, wreszcie ma ten wymarzony medal wielkiej imprezy na stadionie.

Rafał Kazimierczak

lgą bym tego nie nazwała, ale spełnieniem marzeń na pewno. Osiągnęłam cel, który sobie wyznaczyłamU – mówi Kamila Lićwinko, trzecia zawodniczka w skoku wzwyż pod- czas sierpniowych mistrzostw świata w Londynie. Tuż po konkursie oznajmiła, że – po raz pierwszy w długiej karierze – pora- dziła sobie w sytuacji wóz albo przewóz. Że biła się o ten sukces na całego, z pełnym ryzykiem, że może nic z tego nie wyjść. – Nie układało się po mojej myśli, jednak udało mi się pokonać drobne problemy po drodze, nie poddać się. Bardzo pomogły mi w tym zajęcia z profesorem Janem Blecha- rzem, z którym współpracuję od 2013 roku – opowiada zawodniczka Podlasia Białystok.

Mężem i trenerem By sięgnąć po ten brąz, musiała pokonać wysokość 1,99 m i wyrównać rekord życiowy – na stadionie, bo halowy jest imponujący i wynosi 2,02. Nieudanych prób na powietrzu było ponad 50, dawno straciła już rachubę, ile dokładnie. – Popełniam błędy, kiedy atakuję te dwa metry, po prostu. Wszystko rozgrywa się na dole, przy bieganiu. Za bardzo chcę to przeskoczyć. A jak już dobrze pobiegnę, to tam na górze też coś nie zagra. Czekam Popełniam błędy, kiedy atakuję te dwa metry, na taki konkurs, w którym wszystko wypali. I psychicznie, i fizycznie jestem na to gotowa po prostu. Wszystko rozgrywa się na dole, – zapowiada Kamila. Jej trenerem jest Michał Lićwinko. Jest także przy bieganiu. Za bardzo chcę to przeskoczyć. jej mężem. Sprawdza się ten rodzinny układ, czy bywa mieszanką wybuchową? – Bardzo Czekam na taki konkurs, w którym wszystko się sprawdza, od ponad pięciu lat jeżdżę na najważniejsze imprezy, poprawiłam rekord wypali. I psychicznie, i fizycznie jestem na to życiowy, poprawiłam rekord Polski. Pasuje nam ten układ. A to, że spędzamy ze sobą gotowa

40 forum trenera LEKKOATLETYKA .

tak dużo czasu, jakoś nie wpływa na nasze fot ADAM NURKIEWICZ/MEDIASPORT Pojawienie się Michała i w życiu, i w karierze Kamili było decydujące. – Gdyby się nie pojawił, od dawna nie byłoby mnie w sporcie.

zamiast walki nawet o podium, skończyło się Szalona decyzja skromnym 1,93 i dziewiątym miejscu. Z Michałem zaczęła współpracować Bardzo to przeżyła. Oj, bardzo. Długo po sezonie 2012, kiedy nie zdobyła olim- nie chciała na ten temat rozmawiać. – Teraz pijskiej kwalifikacji na Londyn. Dała sobie mogę powiedzieć, że o Rio wreszcie zapo- jeszcze tę jedną szansę, ale zmienić musiała mniałam. Ale rozpamiętywałam je długo, wszystko, przede wszystkim trenera. Michał może za długo i za mocno. Żadnej porażki już wcześniej przychodził na jej zajęcia, aż tak nie analizowałam. Wiemy, dlaczego dawał uwagi, coś tam podpowiadał, ale wyszło, jak wyszło, wyciągnęliśmy wnioski. grzecznie, nie wtrącał się na siłę. Kamili W tych trudnych chwilach pomaga to, że bardzo się to podobało. Niby nie było w obok jest ktoś tak bliski. Kamila mogła liczyć tych wskazówkach nic nowego, a jakimś na Michała. Była załamana, ale przecież innym językiem przekazane. Trafiało do on też, bo to była i jego przegrana, nawet niej i już. Praca ruszyła więc na dobre. Na podwójna. Dużo go kosztowała. A nie było całego. – Szczęśliwie się to ułożyło, bo nie żadnych kłótni, żadnego wypominania, musiałam się wyprowadzać z Białegostoku. żadnej ze stron. – To mnie utwierdziło, że Zresztą nie widziałam innego człowieka, jest odpowiednim człowiekiem w moim który mógłby mi pomóc. Z naszej strony życiu, i jako trener, i jako mąż. Pokazał, że była to taka szalona decyzja, ale nigdy nie choćby się waliło i paliło, będziemy razem wątpiłam, że słuszna. – mówi Kamila. Uwierzyła w siebie i swoje możliwości. – Wszystko się na to składa, a z pewnością Konsultantka w drogerii ten nowy trening, w którym każde ćwicze- Latami była skoczkinią przeciętną, w sezo- nie jest po coś, robione z głową. Michał nie 2009 jej rekord życiowy wynosił 1,93, a wszystko dokładnie analizuje, ja wszystko to za mało, by latać po świecie i utrzymywać dokładnie wykonuję. Bywa, że wychodzę z ADAM ADAM NURKIEWICZ/MEDIASPORT .

t się z tego zajęcia. Było już tak źle, że w roku zajęć wściekła i zapłakana, bo coś nie idzie

fo 2012 zaczęła myśleć o rzuceniu w kąt tej całej po mojej myśli. Ta złość przechodzi, bo lekkoatletyki. –Ciągle się nie układało, forma teraz wiem, na co mnie stać. A przekonał nie chciała iść do góry. Wspierało mnie mia- mnie do tego Michał. To on mi wmówił, że relacje domowe. sto Białystok, stypendium dostawałam, ale mogę rywalizować ze światową czołówką Pojawienie się Michała i w życiu, i w karie- nie zarabiałam na mityngach. Studiowałam – zapewnia Kamila. rze Kamili było decydujące. – Gdyby się nie i musiałam za to płacić. Niekiedy pomagali W roku 2018 będzie miała do tego pojawił, od dawna nie byłoby mnie w sporcie. mi rodzice, dorosłej kobiecie. okazję – poza mityngami – w halowych Zresztą kiedy zaczynałam z nim trenować Tak została konsultantką w drogerii, w mistrzostwach świata i mistrzostwach Eu- powiedzieliśmy sobie, że jeżeli nic z tego nie dziale kosmetycznym. Praca miała być tym- ropy na stadionie. Te dwie imprezy będą wyjdzie, kończę karierę. A wyszło i kariera czasowa, a trwała pół roku. Fajna przygoda. najważniejsze. – Powoli projektujemy mój trwa. Na pewno nie byłabym olimpijką. Ale sport jest dużo fajniejszy. Chociaż... kalendarz startów zimowych. Prawdopodob- – Bywa też niewdzięczny, nie ma się co nie sezon otworzę 3 stycznia zawodami w Przegrana nawet podwójna oszukiwać. Nie z każdym ciężko przepraco- Cottbus – mówi Kamila. Ten debiut na igrzyskach przyszedł do niej wanym sezonem przychodzą wyniki. Do tego A co z igrzyskami w Tokio? – Nie wybie- późno, kiedy startowała w Rio de Janeiro liczy- kontuzje. Poświęcasz się, zasuwasz, a nagle gam do przodu tak daleko. Rio nauczyło ła sobie 30 lat. Zawaliła te zawody, niestety, strzela Achilles albo coś w kolanie i nie możesz mnie, że nie ma sensu snuć tak dalekosięż- jechać na igrzyska, o czym marzyłaś całe życie. nych planów – zapewnia.

forum trenera 41 podsumowanie 2017

Reprezentacja Polski zajęła 17. miejsce w rozgrywanych w pierwszej połowie grudnia w Niemczech mistrzostwach świata kobiet. To znacznie poniżej oczekiwań, bo planem minimum było wyjście z grupy i awans do czołowej szesnastki.

adzieje na udany turniej Wojciech Osiński rozbudzały przede wszystkim dwie kwestie. Pierwsza – Nświeża, bo tuż przed mundialem nasze śniej pokonane przez Polki (Rumunia, na co dzień w klubach europejskich. szczypiornistki w znakomitym stylu Czarnogóra, Szwecja) awansowały Ile odgrywa czołowe role? Kudłacz- wygrały towarzyski turniej o Puchar z grup do fazy pucharowej. Gloc, Kobylińska. To wszystko. Tuzin Karpat w Rumunii, pokonując zespół szczypiornistek występuje w polskiej gospodarzy, a także Czarnogórę Nikt nie błysnął lidze. Dodajmy – bardzo słabej lidze. i Macedonię. Dwie pierwsze Warto jednak na zimno zastanowić W pucharach nasze kluby nie istnie- z tych drużyn to również uczestnicy MŚ się, czy optymizm w polskim obozie fak- ją odkąd skończył się wielki Montex w Niemczech. tycznie był uzasadniony. Trzeba zauwa- Lublin, czyli od ponad dekady. W tym Drugi powód do optymizmu dawa- żyć, że w ostatnim czasie w drużynie sezonie w Lidze Mistrzyń występował ła nieco tylko odleglejsza historia – narodowej nastąpiła totalna zmiana w dwóch poprzednich czempionatach warty. Z kadry MŚ 2013 zostały tylko globu biało-czerwone docierały do trzy zawodniczki, a z MŚ 2015 – pięć. półfinału, w 2013 i 2015 roku kończąc W 2013 średnia wieku w naszym zmagania na czwartej pozycji. zespole wynosiła 28 lat, w 2015 – 27 Dla trenera Leszka Krowickiego nie- lat, w 2017 – 26 lat, przy czym piłkarki miecka impreza była drugim wiel- są nie tylko coraz młodsze, ale i mniej Musimy wykreować liderów kim turniejem, w którym poprowadził doświadczone, bo grające głównie Mamy w Polsce W drugiej połowie polską reprezentację, i drugim nie- w Polsce. Poza tym, w poprzednich ograniczony potencjał grudnia zaplanował udanym. W ME 2016 biało-czerwone MŚ mieliśmy łatwiejsze grupy (2013 zawodników. pan zgrupowanie kadry przegrały wszystkie trzy mecze grupo- – Norwegia i Hiszpania, ale także W porównaniu w Gdańsku i turniej z udzia- we i szybko odpadły z turnieju, koń- Angola, Argentyna, Paragwaj; 2015 ze starą gwardią łem Bahrajnu, Białorusi cząc go na przedostatnim, 15. miejscu. – Angola, Kuba, Szwecja, Holandia, młodszym brakuje i Japonii. Jaki ma pan Tym razem wydaje się, że selekcjo- Chiny). Po trzecie, wtedy w naszym jeszcze sportowej główny cel na to zgrupo- ner nie trafił z przygotowaniami. Jego zespole objawiały się gwiazdy – naj- jakości – mówi Piotr wanie i czy taki skład rywali szczypiornistki nie tylko pod koniec pierw Alina Wojtas, potem Monika Przybecki, Selekcjoner jest dla pana atrakcyjny? listopada wygrały Puchar Karpat, Kobylińska. Teraz nie objawił się nikt. reprezentacji Polski Piotr Przybecki: Naszym ale także w pierwszym meczu mun- W naszym zespole rzucała się też piłkarzy ręcznych głównym celem w najbliż- dialu sensacyjnie pokonały jednego w oczy dysproporcja w umiejętno- w rozmowie szych dniach będzie zbudo- z faworytów, Szwecję. Bardzo dobrze ściach między podstawowymi sied- z Wojciechem Osińskim. wanie bazy atletycznej pod spisywały się też w pierwszej części mioma, ośmioma zawodniczkami, kątem styczniowego turnieju drugiego meczu z Czeszkami. Potem a resztą. Bardzo trudno jest osiągnąć rzed biało-czerwonymi eliminacji mistrzostw świata jednak jakby im odcięło prąd – zupeł- sukces w trwającym dwa tygodnie tur- najpoważniejszy w Portugalii, gdzie naszymi nie stanęły, a zespół sąsiadów z połu- nieju, eksploatując zbyt mocno lider- Pspra­­­w­­­­dzian od pół roku. rywalami będą gospodarze, dnia odrobił straty i wygrał. Jak się ki. A w polskim zespole w siedmiu W połowie stycznia zagrają Cypr i Kosowo, a do dalszej okazało, kluczowy dla losów awansu meczach tylko osiem szczypiornistek w Portugalii, turniej, fazy kwalifikacji przejdzie do 1/8 finału. Potem przyszły bowiem przebywało na boisku ponad dwie którego stawką będzie tylko jeden zespół. Co do porażki z Norwegią i Węgrami oraz godziny. Pozostała dziesiątka – maksy- awans do fazy play-off składu turnieju w Gdańsku, zwycięstwo na otarcie łez ze słabą malnie 110 minut. mistrzostw świata 2019. to uważam, że rywale są Argentyną. – Wygrałyśmy nie ten mecz, To będzie bardzo ważny atrakcyjni, mimo że nie co trzeba – mówiła smutna kapitan Powinny wyjeżdżać krok na drodze do udziału prezentują najwyższego zespołu Karolina Kudłacz-Gloc, mając Prawda jest też taka, że trener w igrzyskach olimpijskich światowego poziomu. Na na myśli pokonanie Szwecji i prze- Krowicki nie bardzo ma z kogo wybie- w Tokio. pewno grają w różnorod- graną z Czechami. Drużyny wcze- rać. Tylko pięć kadrowiczek z MŚ gra

42 forum trenera piłka ręczna

lepiej. Budowanie kadry na piłkarkach, które grały tylko w Polsce, jest skazane na porażkę. Tym bardziej że nawet jeśli poczynią oczekiwane postępy, tych starszych i prezentujących obecnie najwyższy poziom, jak Kudłacz-Gloc, Kinga Grzyb czy Kinga Achruk, już w kadrze zapewne nie będzie. Puchary Prezydenta wywalczyły Oczywiście, reprezentację w naj- w tym roku w mistrzostwach świata bliższych latach trzeba coraz mocniej polskie2 reprezentacje w piłce ręcz- opierać na młodzieży, bo innego wyj- nej. Panowie dokonali tego w stycz- ścia nie ma. Nie ma też powodów do niowym mundialu we Francji, wielkiego lamentu, bo przecież Polki co panie – w grudniu w Niemczech. jakiś czas zwycięstwami udowadniają, W obu przypadkach Polska zaję- że mogą być w najgorszym przypadku ła w grupie 5. miejsce, a potem solidnym europejskim średniakiem. Na wygrała po dwa spotkania o lokaty plus przemawia też fakt, że regularnie 17–20. występują w wielkich turniejach – są już więcej niż jedną nogą w przyszłorocz- POLSKA W MŚ KOBIET nych ME, które odbędą się we Francji. W NIEMCZECH No i w tej ekipie jest duch walki, Grupa B co zawodniczki pokazały, pokonując Polska – Szwecja 33:30 w MŚ Angolę w spotkaniu, w którym Polska – Czechy 25:29 pl . przegrywały już sześcioma bramkami Polska – Norwegia 20:35 zprp

. (12:18 w 38.min). Polska – Węgry 28:31

fot Nie ulega jednak wątpliwości, że Polska – Argentyna 38:20 do podniesienia poziomu reprezentacji O miejsca 17–20 Vistal Gdynia. W sześciu meczach nie niezbędna na dłuższą metę jest popra- Polska – Angola 34:30 zdobył punktu. wa jakości organizacyjno-finansowo- po rzutach karnych Eksperci przekonują, że czas będzie -szkoleniowej w ligowych klubach. Od Polska – Brazylia 29:27 pracował na naszą korzyść, bo mamy jakiegoś czasu mówi się o wprowadze- młody zespół. Niekoniecznie tak musi niu zasad rozgrywek profesjonalnych NAJSKUTECZNIEJSZE być. Czas będzie pracował na naszą wzorem PGNiG Superligi mężczyzn. Karolina Kudłacz-Gloc – 44 gole korzyść wyłącznie wtedy, jeśli przynaj- Na razie większość klubów kobiecych Kinga Achruk – 39 goli mniej część tych młodych zawodniczek jest do tego nieprzygotowana, ale Kinga Grzyb – 35 goli wyjedzie za granicę. Im szybciej, tym innej drogi nie ma. Musimy wykreować liderów nych stylach, co stanowi Chodzi też o wykreowanie nie liczą się w szczypiorniaku. dużą wartość dla naszego liderów. Do tego potrze- Odlicza pan już dni do tego młodego zespołu. ba jednak wielu meczów meczu? o stawkę, a do tego z kolei One już dawno są odli- Powołał pan 27 zawodników. Czy niezbędny jest czas. czone. Najważniejsze, wszyscy zaproszeni przyjadą? żeby jak najwięcej graczy Zgrupowanie dopiero się Pana poprzednik Talant było zdrowych i gotowych rozpoczęło, jest kilka kontu- Dujszebajew mówił „nie do walki w Portugalii. zji i na pewno kilku powoła- mamy ilości, ale mamy Wcześniej rozegramy tur- nych nie zdąży się wykuro- jakość”. Jak pan skrótowo nieje kontrolne w Polsce pl wać do połowy stycznia. określiłby stan posiadania i Hiszpanii, więc sprawdzia- . zprp

polskiego męskiego nów nam nie zabraknie. .

Kiedy objął pan reprezentację szczypiorniaka? fot wiosną tego roku, doszło do Mamy w Polsce ogra- Jak pan ocenia tego rywala na zmiany warty, bo z gry w kadrze niczony potencjał zawod- tle naszej drużyny? KALENDARZ KADRY zrezygnowała stara gwardia ników. W porównaniu ze Stanowimy podobne 15–22 grudnia: zgrupowanie szkoleniowe z Kielc. Co stanowi największe starą gwardią młodszym zespoły. Portugalska dru- w Gdańsku wyzwanie w budowaniu nowej brakuje jeszcze sportowej żyna jest oparta na kilku 26–30 grudnia: zgrupowanie i turniej towarzyski reprezentacji? jakości. Oni jednak będą doświadczonych zawod- w Gdańsku (Polska, Bahrajn, Białoruś, Japonia) Bardzo ważne jest stwo- jej nabywać wraz z kolejny- nikach, jak Joao Ferraz, 2–4 stycznia: konsultacja szkoleniowa rzenie w tych chłopakach mi rozegranymi meczami. Tiago Rocha czy Gilberto w Pruszkowie świadomości, że po rezy- Duarte. Poziom gry ich 4–9 stycznia: turniej towarzyski w Hiszpanii gnacji starszych kadrowi- W styczniowym turnieju i nasz jest mniej więcej (Polska, Hiszpania, Argentyna, Białoruś) czów to oni teraz przejęli kwalifikacyjnym wszystko równy. Myślę, że o zwycię- 9–15 stycznia: zgrupowanie i turniej eliminacji stery reprezentacji i odpo- sprowadza się do potyczki stwie zdecydują drobiazgi MŚ w Portugalii (Polska, Portugalia, Cypr, Kosowo) wiedzialność za wyniki. z Portugalią, bo Cypr i Kosowo i dyspozycja w danym dniu.

forum trenera 43 publicystyka Rok słodko-gorzki

Mirosław Żukowski „Rzeczpospolita”

Na pytanie jaki był rok 2017 dla polskiego sportu, każdy kibic ma swoją odpowiedź. Dla mnie był słodko - gorzki. Słodycz zapewnili na początku roku skoczkowie narciarscy, a potem głównie lekkoatleci i piłkarze, największa porcja goryczy to siatkarze. Z dwóch powodów: ponieważ przegrali w kolejnej ważnej imprezie i być może tracą historyczną szansę, jakiej żaden sport zespołowy przed nimi nie miał. Męska siatkówka była w Polsce w ostatnich latach wicefutbolem, reprezentacja miała od lat tego samego strategicznego sponsora, telewizję pokazującą mecze od rana do wieczora i miłość kibiców. To wcale nie na piłkarskich stadionach, tylko w siatkarskich halach zrodził się pamiętny okrzyk wznoszony po porażkach: „Nic się nie stało, Polacy nic się nie stało”. Polska liga stała się wymarzonym miejscem dla najlepszych na świecie, bo w Rosji zdarzały się więk- sze pieniądze, ale tylko w Polsce były i pieniądze, i potężna telewizja, i miłość kibiców. Zwieńczeniem tej epoki było mistrzostwo świata zdobyte przez zespół prowadzony przez Stephane’a Antigę, a początkiem jej końca powrót bez medalu z igrzysk w Rio. Pożegnano się wtedy z Antigą, jego następca pracował krótko, a teraz Polski Związek Piłki Siatkowej (PZPS) pod niewydolnym kierownictwem (a propos: na zakończenie przed sądem sprawy byłego prezesa Mirosława Przedpełskiego i jego współpracownika Mirosława Popki podejrzewanych o korupcję, czekamy już ponad trzy lata, o wiele za długo) trwoni najlepszy czas. W żadnym innym zespołowym sporcie nie mieliśmy nigdy takiej pozycji jak w siatkówce - sportowej, organizacyjnej i medialnej. Światowa federacja jadła nam z ręki, telewizja Polsat miała wielkie wpływy, siatkarze byli jedyną polską drużyną, która mogła wygrać z każdym na świecie i nie było to niespodzianką. Jeśli ta koniunktura zostanie zaprzepaszczona, PZPS okaże się najbardziej nieudolną sportową władzą naszego sportu ostatnich lat. Kibice już nie wytrzymują - spada frekwencja w halach, mecze reprezentacji to nie takie święto jak przed laty, bo ludzie w końcu zrozumieli, że sport to nie teatr i jednak ważne jest, kto wygrywa.

Druga polska specjalność to skoki narciarskie, które odmienił Adam Małysz. Można śmiało powiedzieć, że zastał on skoki drewniane a zostawił murowane. Kiedy zaczy- nał pieniędzy nie było na nic, a dziś jego następcy mają wszystko, są sławni i zamoż- ni. Kamil Stoch ma już także poczesne miejsce w historii sportu jako dwukrotny złoty medalista olimpijski. Tuż przed igrzyskami w Pjongczangu skoczkowie, to nasz jedy- ny atut w grze o medale, Justyna Kowalczyk może odzyska formę, ale to wcale nie jest pewne, natomiast z atutów łyżwiarstwa szybkiego nic nie zostało. Po Soczi ten sport miał swego herosa - Zbigniewa Bródkę, miał medale drużyn, a na chwilę przed Pjongczang widać ciemność. To była szybka i spektakularna jazda od pieniędzy do nędzy, z kłótniami działaczy i trenerów w tle.

Kto wie, czy najbardziej pocieszającym sygnałem mijającego roku nie jest potwierdzenie, że królo- wa definitywnie wróciła tam, gdzie kiedyś było jej miejsce. Lekkoatletyka z marketingowego punktu widzenia jest w trudnej sytuacji - staje się ważna tak naprawdę tylko raz na dwa lata, podczas igrzysk olimpijskich i mistrzostw świata. Diamentowa Liga nie przebiła się na pierwszy plan, być może reforma, która upodobni ją do cyklu ATP czy WTA w tenisie, z punktami rankingowymi decydującymi o statusie lekkoatlety, to dobry pomysł, który zbuduje zainteresowanie kibiców przez cały rok. Jeśli spojrzeć na polski sport w dłuższej olimpijskiej perspektywie, to lekkoatleci są jego poważnym walorem. Trzeba mieć nadzieję, że antydopingowa krucjata MKOl nie zakończy się na Rosjanach, że w przyszłości reguły gry będą bardziej czyste i w kilku konkurencjach stanie się to, co już stało się w rzu- tach: nieuczciwa konkurencja zostanie wyeliminowana przed startem a nie po, jak działo się do tej pory, gdy medale najpierw w świetle kamer zdobywali oszuści. a potem w ciszy odzyskiwali sportowcy uczciwi. Na pytanie kto z Polaków w Tokio bez wątpienia ma szansę na złoto, można dziś wymienić tylko jedno nazwisko: Anita Włodarczyk. Miejmy nadzieję, że przez ponad dwa lata, które zostały do letnich igrzysk, ktoś do niej dołączy.

44 forum trenera publicystyka Horngacher jak Nawałka

Sebastian Parfjanowicz, TVP Sport

Powiedział kiedyś Adam Małysz, kiedy wszystko mu się sportowo chwiało, kiedy z braku formy musiał przerwać Turniej Czterech Skoczni, że w skokach jak w życiu: trzeba być konsekwentnym. Nie zaczniesz nagle, w środku sezonu, dłubać przy pozycji dojazdowej. Bo co z tego, że poprawi się o pół kilome- tra na godzinę prędkość, co z tego, że do progu dojedziesz ciut szybciej, skoro tam trudniej będzie ci przejść w fazę lotu. Bo to przecież też odruch, mechanizm. Zmieniasz pozycję, zmieni się odbicie. Możesz więcej stracić, niż zyskać. Nie wyrzucisz z dnia na dzień starych butów, próbując tego, co pod- patrzyłeś u Austriaków, Norwegów, czy Simona Ammanna. Jak na igrzyskach w Vancouver. Szwajcar wyciągnął nagle zupełnie rewolucyjne wiązania, z wygiętym aluminiowym bolcem, zamiast pasków łączących piętę z nartami. Tyle że wcześniej testował je tygo- dniami na zamkniętych treningach. A jego konkurenci jak zobaczyli, to mogli tylko bezradnie rozłożyć ręce. Nie pobiegnie maratończyk 42 kilometrów w nowiusieńkich butach, nie będzie skoczek tuż przed konkursem zmieniał wiązań. Niewykonalne. W sezonie olimpijskim ta konsekwencja i dobrze wydreptana ścieżka jest jeszcze ważniejsza. Miejsca, w których się dobrze czujesz i ludzie, w których wierzysz. Małysz miał Jana Szturca i stację ratunkową Zakopane. Do wujka jeździł potrenować, gdy oko Apoloniusza Tajnera już za błędami nie nadążało. Na Wielkiej Krokwi regularnie odzyskiwał za to pewność siebie. Potem wystarczyło ją tylko pielęgnować, by dotrwała do głównej imprezy sezonu. Piszę o tym, bo nie spotkałem w sporcie drugiej tak konsekwentnej osoby jak Stefan Horngacher. W mówieniu, że to on zbudował siłę polskiego zespołu skoczków nie ma cienia przesady. A dowody są cztery. Nazywają się: Maciej Kot, Piotr Żyła, Dawid Kubacki, Kamil Stoch. Od kiedy Austriak wrócił do pracy w polskich skokach, odbyło się 10 zimowych konkursów drużynowych. W pierwszym z nich, wysłał do boju właśnie taki skład. A skład odwdzięczył się zwycięstwem w Klingenthal. Pierwszym w historii zwycięstwem biało-czerwonej drużyny w Pucharze Świata. Czymś co nawet za najlepszych czasów Małysza było po prostu nierealne. Żeby wszystko było jasne – to nie Horngacher tych ludzi odkrył. Nie on ich za młodu wytrenował, choć Kamil Stoch świetnie wspomina dawne lata współpracy z Austriakiem w kadrze B. Nie on dał im pierwszy szansę w Pucharze Świata. Debiutowali w tym zestawieniu w listo- padzie 2012 roku w Kuusamo i spisali się… tragicznie, zajmując ostatnie miejsce. To były jeszcze czasy Łukasza Kruczka. Największą zasługą Horngachera jest tym przypadku konsekwencja. Żelazna. Nigdy przez dwa lata swojej pracy w Polsce nie postawił w zimowym konkursie na inny zespół. Wszelkie ekspe- rymenty działy się latem, które w skokach jest co najwyżej przystawką do dania głównego. Zimą mógł zmieniać kolejność, ale nazwisk nie ruszał. A Kot-Żyła-Kubacki-Stoch zawsze odwdzięczali się miejscem na podium. Tylko w jednym z tych dziesięciu konkursów – był to zresztą powrót do przeklętego dla nich Kuusamo – powalczyć nie mogli, bo Piotr Żyła krzywo stanął na pomiarze kombinezonu i został wykluczony z pierwszej serii.

W każdym innym przypadku nie było nawet wątpliwości, nie było złudzeń, było za to mistrzostwo świata, były dwa zwycięstwa w Pucharze Świata. Była rosnąca pewność ich samych, że mogą liczyć jeden na drugiego. Dziewięć konkursów drużynowych z lądowaniem na podium to są 72 skoki. Naprawdę niezwykłe jest, że żaden z nich nie skończył się na buli, że nie było w tym czasie jednej słabej próby, niweczącej wysiłek całego zespołu. Zdarzały się takie wszystkim, nawet Norwegom, Niemcom, Austriakom. A Polakom nie.

Każdy z tych konkursu to krok na drodze do wielkiego finału na igrzyskach olimpijskich w Pjongczangu. Dlatego nie spodziewam się eksperymentów, planów B, nowych twarzy w zespole. To tak jak ze… sko- kiem Adama Nawałki na ranking FIFA. Dziś cały świat się dziwi, jakim sposobem Polska trafiła do pierwszego koszyka mundialowego losowania. Trafiła tam dzięki konsekwencji. A Horngacher jest jak Nawałka. Też nie wierzy w mało ważne mecze.

forum trenera 45 KONFERENCJA W SPALE

W listopadzie w Spale odbyła się Ofertę olimpijską przedstawili dyrekto- sza. Jak w takich warunkach zastosować rzy wszystkich COS-ów w – Cetniewie, terapię zimnem? organizowana przez Instytut Sportu Giżycku, Spale, Szczyrku i Wiśle, Zdaniem Ewy Ziemann najważniejsze Wałczu, Warszawie, Zakopanem. jest cel zastosowania terapii. Jeśli wybie- „Konferencja Trenerów Szkolenia Motywem przewodnim seminarium ramy CWI (cold water immersion) w celu były kolejne letnie igrzyska. Japońskiej zmniejszenia skutków stresu cieplnego, to Olimpijskiego – Tokyo 2020”. imprezie poświęconych było większość wtedy czas trwania ekspozycji powinien wykładów i prezentacji. być krótszy niż w przypadku traktowania uszkodzenia mięśniowego indukowanego rzez trzy dni kilkudziesięciu Kiedy stosować terapię zimnem wysiłkiem. Najważniejsze jednak, żeby szkoleniowców ze wszystkich Do igrzysk olimpijskich w Tokio wybór odpowiedniej procedury uwzględ- związków sportowych z kon- nawiązał wykład Ewy Ziemann z Wy- niał wykonywany następny wysiłek oraz Pkurencji olimpijskich wzięło udział w działu Rehabilitacji i Kinezjologii AWFiS czas między treningami. serii wykładów i paneli dyskusyjnych. w Gdańsku – „Rekomendacje do proce- W przypadku dyscyplin o charakterze Konferencję otworzył Minister Sportu dur stosowania chłodzenia i zabiegów wytrzymałościowym można zastosować i Turystyki Witold Bańka. Przedstawił krioterapeutycznych w celu przyspieszenia chłodzenie przedwysiłkowe, natomiast dokonania i plany resortu. Sprawy bie- regeneracji powysiłkowej i optymalnego w przypadku dyscyplin wymagających ge- żące m.in. podsumowanie roku 2017 przygotowania zawodników do startu nerowania maksymalnej siły skurczu, nie w sporcie z oceną działalnością związ- w wysokiej temperaturze i wilgotności”. należy stosować zimna przed wysiłkiem. ków sportowych w kontekście przygoto- W tym roku w okresie, w którym będą Konkluzja wykładu. Terapia zimna jest wań do Tokio omówił dr Marcin Nowak rozgrywane igrzyska, średnie tempera- wskazana w treningu regeneracyjnym dyrektor w Departamentu Sportu tura w Tokio wahała się od 25 do 27 o umiarkowanej intensywności oraz dla Wyczynowego MSiT. Podobną tematy- stopni Celsjusza, średnia wilgotność na osoby początkującej lub po przerwie ką, ale w przypadku igrzysk paraolim- przełomie lipca i sierpnia wyniosła 75 w treningach. Nie należy jej stosować pijskich zajął się Łukasz Szeliga, prezes procent. Odczuwalna temperatura osią- w treningu o wysokiej intensywności Polskiego Komitetu Paraolimpijskiego. ga wartość od 31 do 39 stopni Celsju- i treningu siłowym.

46 forum trenera KONFERENCJA W SPALE

Azjatyckie doświadczenia Dla żeglarzy jednym z najważniejszych Przemyśleniami z imprez sportowych Szkoleniowiec kadry czynników wpływającym na wynik jest po- rozgrywanych w Japonii i innych krajach goda. Meteorolog współpracujący z PZŻ Dalekiego Wschodu dzielili się obecny kajakarek Tomasz Kryk już teraz dokładnie monitoruje wiejące prezes PZLA Henryk Olszewski, trener w Zatoce Tokijskiej wiatry, prądy morskie, średniodystansowców (obecnie m.in. dokładnie przeanalizował temperaturę i wilgotność. Paweł Kowalski Adama Kszczota) Zbigniew Król, szko- zapowiada, że reprezentacja uda się na leniowiec kadry kajakarek Tomasz Kryk kwestie związane trzytygodniowy rekonesans na rok przed oraz trener kadry narodowej żeglarzy igrzyskami. Kajakarze nie mają jeszcze po Paweł Kowalski. Z tego grona jedynie z wyjazdem, torem regat, co jechać – tor znajduje się jeszcze w budo- Tomasz Kryk nie brał udziału w zawodach wie - ale rekonesans w 2019 roku będzie w Japonii, ale dokładnie przeanalizował aklimatyzacją niezbędny. Miejsce olimpijskich regat będzie kwestie związane z wyjazdem, torem specyficzne ze względu na betonowe brzegi regat, aklimatyzacją. i możliwość wystąpienia wysokich fal. Bez- Najwięcej doświadczeń ze startów w tym pośrednio przed igrzyskami Tomasz Kryk Panel obejmował następujące zagad- rejonie świata mają lekkoatleci. W 2007 planuje główne zgrupowanie w Europie. nienia: roku odbyły się mistrzostwa świata w Osa- Wszyscy trenerzy zwracają uwagę na specyfikę Tokio, klimat, strefę czasową ce, w 1991 roku właśnie w Tokio, w 1999 znaczącą różnicę w porównaniu z igrzy- rekonesans olimpijski, gdzie go prze- roku rozegrane zostały w Maebashi halowe skami w Rio de Janeiro w kwestii mental- prowadzić? mistrzostwa świata. Oprócz tego odbywały ności Japończyków i organizacji imprezy. monitoring treningu i opieka zdro- się mistrzostwa w koreańskim Daegu, igrzy- Pod tym względem nikt nie przewiduje wotną do czasu igrzysk olimpijskich ska olimpijskie w Pekinie. Lekkoatleci mają kłopotów, jakie spotkały olimpijczyków – zasady kwalifikacji do IO, główna już sprawdzone miejsce do aklimatyzacji nie tylko z Polski - w Brazylii. Potwierdził impreza kwalifikacyjna i na ile mi- - w Yamagacie. Wielkim walorem tego te spostrzeżenia Masamitsu Ito. Profesor strzostwa Polski w 2020 roku będą miejsca jest sprzyjający klimat. – Trzeba z Nippon Sport Science University w Tokio mogły być ostateczną kwalifikacją czasami chodzić w sweterku – opowiadał opowiadał o niektórych aspektach specyfiki do igrzysk Henryk Olszewski. W takich warunkach Tokio – 35 mln ludności, 760 dworców wstępne plany wylotu na igrzyska, organizm w trakcie procesu aklimatyzacji nie kolejowych, 30 torów na dworcu głównym, aklimatyzacji, wyboru miejsca za- ulega zmęczeniu. PZLA już zawarło wstępną ponad 2 tys. barów sushi. Zapoznał też mieszkania innego niż wioska olim- umowę z władzami Yamagata, by miasto to uczestników ze stanem przygotowań do pijska. stało się ośrodkiem przygotowań polskiej IO oraz możliwością wyboru miejsc do reprezentacji w przeddzień IO w Tokio. przeprowadzenia obozów treningowych.

forum trenera 47 KONFERENCJA W SPALE

a sukces sportowy składa się Dyrektor Instytutu Sportu – Państwowy Instytut Badawczy dr Urszula wiele czynników. Przewagę konkurencyjną stwarza dziś Włodarczyk i dr Piotr Żmijewski przybliżyli uczestnikom konferencji Nelastyczne podejście do zastosowania nowych technologii, innowacji w nauce. w Spale zagadnienia naukowego wsparcia procesu treningowego Niezbędna jest w tym celu edukacja i wykorzystywanie nowoczesnych metod przez warszawską placówkę. w treningu. IS-PIB od lat przeprowadza badania na- ukowe, których celem jest zdobywanie danych Przykładem na to, że takie metody przy- na temat funkcjonowania człowieka w wa- noszą pozytywny skutek są badania kola- runkach ekstremalnego wysiłku fizycznego rzy torowych w tunelu aerodynamicznym. i treningu sportowego. Pozwalają one na Dzięki testom torowcy mogli zyskać kolejne opracowanie nowych metod oceny przebiegu bezcenne w rywalizacji sekundy, co znajdu- adaptacji wysiłkowej organizmu. Pomagają je odzwierciedlenie w wynikach. Wspólnie w stworzeniu programów i urządzeń wspoma- z naukowcami z Politechniki Warszawskiej gających zawodnika w procesie technik ruchu IS-PIB podjął badania sanek. Celem była sportowego. Przyczyniają się do znalezienia poprawa właściwości aerodynamicznych rezerw w mentalnej sferze sportowca. saneczek i układu zawodnik-saneczki. Rezultat analiz ma przyczynić się optymali- Badania w tunelach zacji pozycji i właściwego doboru sprzętu. aerodynamicznych Pozytywnym efektem tych badań było: Najnowsze projekty badawcze IS-PIB dostarczenie praktycznej wiedzy sztabom podporządkowują się tej idei. W tym roku szkoleniowym, przełamanie barier dla instytut prowadził bądź prowadzi kilka in- innowacyjności, stworzenie nowych stano- nowacyjnych projektów, większość w ścisłej wisk pomiarowych w Polsce i rozpoczęcie współpracy ze związkami sportowymi, współpracy jednostek naukowych. Wszyst- niektóre wraz z instytucjami zewnętrznymi. kie projekty finansowane były ze środków Udanie zainicjonowana została współ- Ministerstwa Sportu i Turystyki. praca dwóch polskich instytutów naukowych Aktualnie IS-PIB, dzięki wsparciu MSiT, – IS-PIB i Instytutu Lotnictwa. Dzięki temu prowadzi jeszcze następujące projekty: po raz pierwszy w Polsce odbyły się testy - wpływ krótkoterminowej suplemen- pozycji lotnej skoczków narciarskich w swo- tacji kwasu D-asparginowego na stężenie bodnym zawieszeniu w strumieniu powie- testosteronu we krwi, zachowanie i fizyczne trza wiejącego z prędkością 100 km/godz. możliwości u sportowców uprawiających Zgromadzono w ten sposób dodatkowe wspinaczkę skałkową informacje o stroju i wyposażeniu skoczka, - ocena przydatności badań densyto- którą mogą przyczynić się do znacznej metrycznych w diagnostyce wielu biologicz- przewagi konkurencyjnej w trakcie sezonu. nego jako metody wspomagającej trafną identyfikację talentu sportowego - stan nawodnienia organizmu dzieci i młodzieży trenującej pływanie w zależ- ności od charakteru jednostki treningowej oraz podczas zawodów sportowych - Narodowa Baza Talentów – elektro- niczne narzędzie gromadzenia i analizy danych populacyjnych z zakresu poziomu kondycji fizycznej dzieci i młodzieży. W najbliższym czasie IS-PIB planuje utworzenie kolejnych projektów ukierun- kowanych na kształtowanie przewagi konkurencyjnej. Przewiduje również waż- ne inwestycje, m.in. w namioty i komory hipoksyczne. Ważną częścią pracy IS na- dal będą przeprowadzane w całym kraju szkolenia dla kadr szkoleniowych.

Bogaty program konferencji W części naukowej konferencji wypo- wiedzieli się naukowcy z innych ośrodków. Nie zabrakło materiałów przedstawiających

48 forum trenera KONFERENCJA W SPALE

wybrane zagadnienia treningowe, suple- mentacji, problemów współczesnego sportu. O idei periodyzacji treningu mówił dr hab. prof. nadzw. Jakub Adamczyk, prof. AWF z Zakładu Teorii w Sporcie Akademii Wychowania Fizycznego im. Józefa Piłsud- skiego w Warszawie. Leszek Dyja omówił rolę stabilizacji czynnej we współczesnym sporcie. Radosław Laskowski z AWFiS w Gdańsku analizował zagadnienie chro- nicznego stresu w sporcie. Przedstawione zostały tezy pracy dr hab. prof. nadzw AWF Zbigniewa Trzaskomy „Dobór ciężarów w ćwiczeniach siły i mocy mięśniowej”. Michał Rynkowski p.o. dyrektora POLADA przedstawił aktualne problemy i wyzwania zwalczania dopingu w spo- rcie. Dr Hubert Krysztofiak z Centralnego Ośrodka Medycyny Sportowej przekazał informację o strategii zabezpieczenia medycznego w przygotowaniach do IO. Profesor katedry Coaching Studies Masamitsu Ito z Nippon Sport Science University w Tokio przeprowadził również warsztat trenerski z uczestnikami semi- narium. Wybrane materiały z konferencji dostępne są na stronie www.akademia- trenerska.pl

forum trenera 49 KONFERENCJA W SPALE

„Nowe substancje ergogeniczne: bilans zysków i strat” – to tytuł prezentacji przygotowanej przez dr hab. Jadwigę Malczewską- -Lenczowską i mgr inż. Olgę Surałę (na zdjęciu) z Zakładu Fizjologii Żywienia i Dietetyki IS-PIB.

50 forum trenera KONFERENCJA W SPALE

wysiłku, a także podczas treningów – przez zawodników w okresie redukcji masy ciała lub stosujących periodyzację spożycia węglowo- danów. Sportowcom zaleca się wykorzystanie 6-8 % roztworu CHO w ilości 30-50 ml. Dokładne płukanie ust następować powinno co 5-10 minut przez 10-15 sekund w trakcie trwania wysiłku. Z kolei płukanie ust płynami o silnie gorzkim smaku (w badaniach wykorzysty- wano roztwory chininy) poprawia zdolność do krótkotrwałego wysiłku. Przy tej metodzie wymagane jest przełknięcie porcji płynu, co może być przyczyną niekorzystnych efektów ubocznych np. mdłości. Sok z cierpkich wiśni odmiany Montmo- rency uławia zasypianie i regenerację mięśni ma też łagodzący wpływ na opóźnioną bo- kazuje się, że szacowana wartość Na podstawie dostępnych badań nauko- lesność mięśni. Sportowcom zaleca się picie światowego rynku suplementów wych można stwierdzić, że tylko dwie z omó- koncentratu z wiśni Montmorency w ilości diety wynosi obecnie ok. 132 wionych pozycji – płukanie ust roztworem 30 ml rozcieńczonego porcją 100-200 ml Omld dolarów. Polski rynek suplementów węglowodanów i sok z wiśni Montmorency świeżej wody szczególnie w okresie zawodów diety dynamicznie się rozwija, wdg Raportu - mogą pomóc sportowcom, a jeden – płu- lub ewentualnie na początku sezonu. Kon- Naczelnej Izby Kontroli jego wartość w kanie ust roztworem chininy - z pewnymi centrat należy spożywać dwa razy dziennie, 2017 po raz pierwszy przekroczy 4 mld ograniczeniami. W przypadku pozostałych najlepiej rano przed posiłkiem i pół godziny złotych. Ta gigantyczna suma wynika min. substancji pozostaje zbyt wiele niewiadomych do godziny przed snem. Suplementację naj- z tego, że właściwie każdy przedsiębio- by móc je zalecać zawodnikom. lepiej rozpocząć 3-7 dni przed zawodami, rąca może wprowadzić suplement do Płukanie ust węglowodanami może mieć a następnie kontynuować ją do 3 dni po sprzedaży, wystarczy ,że spełni warunek korzystny wpływ na wydolność w wysiłkach zakończeniu startów. Rozważając zastoso- formalny jakim jest prawidłowe złożenie trwających od 25 do 60 minut. W przy- wanie soku z cierpkich wiśni należy jednak powiadamiania do Głównego Inspektoratu padku wysiłków trwających krócej lub wy- pamiętać ,że ze względu na wysoką zwartość Sanitarnego. Warto zauważyć, że według siłków o charakterze siłowym ta metoda antyoksydantów może negatywnie wpływać badań do 80 procent suplementów ma nie znajdzie zastosowania. Rozważając na zależne od wolnych rodników procesy skład niezgodny z deklaracjami producen- wykorzystanie powyższej metody należy mieć adaptacji wysiłkowych. ta, a od 12 do 58 procent suplementów na względzie jej niekorzystny aspekt, a mia- Przed zastosowaniem suplementu spor- zawiera substancje niedozwolone w spo- nowicie to, że trwające do 15 s. płukanie towiec zawsze powinien sprawdzić, czy dana rcie. Tymczasem wiadomo, że większość ust porcją węglowodanów może zakłócać substancja działa, czy jest dozwolona oraz zawodników stosuje suplementy diety, choć proces oddychania. czy jest sprzedawana przez godnego zaufa- przeważnie domniemane pozytywne dzia- Wspomniana metoda może być stoso- nia producenta, jednak przede wszystkim łanie dostępnych na rynku suplementów wana podczas zawodów – przez zawodni- powinien rozważyć czy nie łatwiej byłoby ją nie jest poparte badaniami. ków źle tolerujących spożycie CHO podczas dostarczyć wraz z codzienną dietą. Sportowiec przed przyjęciem suplementu zawsze powinien odpowiedzieć sobie na kilka pytań: Czy jest bezpieczny? Czy jest dozwolony? Czy działa zgodnie z intencją? Potencjalnych korzyści, które skłaniają do rozważenia przyjęcia suplementu diety jest kilka. Takie środki mogą uzupełnić niedo- bory pewnych substancji w organizmie, poprawić zdolność do wykonywania wy- siłku, a także zapewnić efekt placebo, co w niektórych sytuacjach również może być postrzegane jako działanie pożądane . Przeciwskazania? Należy wymienić wśród nich – zanieczyszczenie dopingiem, skutki uboczne, zbędne wydatki i brak dostatecz- nych dowodów naukowych, potwierdzają- cych działanie danego środka. Pani Olga Surała przedstawiła właściwości siedmiu wybranych substancji oraz metod o potencjalnym ergogenicznym działaniu tj.: egzogenne ciała ketonowe kwas fosfatydowy kwas ursolowy różeniec górski (Rhodiola Rosea L.) sok z wiśni odmiany Montmorency płukanie ust węglowodanami płukanie ust gorzkimi napojami (roztwo- rem chininy)

forum trenera 51 KONFERENCJA W SPALE

„Nawet najlepszy szkoleniowiec może być jeszcze lepszy, jeszcze doskonalszy” – mówi Masamitsu Ito z Nippon Sport Science University w Tokio, kierownik katedry Coach Studies Lab w rozmowie z Olgierdem Kwiatkowskim.

Kim jest coach developer? Powiedziałbym w największym skrócie, że jest to trener trenerów, osoba, która szkoli trene rów i przygotowuje ich do pracy lub poprawia jakość tej pracy. Nie należy to do łatwych i oczywistych za- dań. Szkoleniowcami są bowiem ludzie, których pasją, celem jest poprawianie innych, tych, z którymi pracują – zawod- ników. Poprawiając innych, należałoby czasem poprawić także siebie i o tym niestety trenerzy czasami zapominają. Sami sportowcy uważają trenera za wszechwiedzącego i dlatego mu się podporządkowują. Ale to nieprawda. Nawet najlepszy szkoleniowiec może być jeszcze lepszy, jeszcze doskonalszy. Trzeba więc trenerów kształcić, żeby na- bywali większych umiejętności. Ja i mój zespół patrzymy z drugiej strony na pra- cę szkoleniowców, tak żeby oni złapali ich rozmaitymi sposobami do tego, żeby cjatywę. Przekazujemy im pewną wiedzę, pewien dystans do siebie. robili coś nowego. Korzystamy więc z no- ale głównie inspirujemy. Mówimy, jak wych technologii, różnych form dyskusji. wykorzystać nasze wskazówki i potem Trener – tak jak Pan zaznaczył – uważa Prowadzimy naszych słuchaczy w takim czekamy na efekty. Modne jest dziś słowo przeważnie, że wie wszystko i ma przy tym kierunku, żeby sami doszli do wniosku, „mentor” i my staramy się być takimi silnie rozbudowane ego. Niektórzy więc że zawsze mogą się czegoś nauczyć. przewodnikami. Zachęcamy do samo- z Pana słuchaczy pewnie nie przyjmują dzielnych peregrynacji, nie traktujemy do wiadomości, że trzeba się doskonalić. Prowadził Pan zajęcia z trenerami, którzy trenerów jak uczniów. Na wydziale Co- Twierdzi tak wielu szkoleniowców. Na- wychowali mistrzów olimpijskich? aching Studies nie tyle kształcimy samych leży więc umiejętnie do nich podejść. Mam ich całkiem sporo pod swoją trenerów, którzy już pracują z zawod- Dlatego nie chcemy wkładać im wiedzy opieką. Nie wiem jednak, czy poprawiali nikami, ale tych szkoleniowców, którzy do głów w tradycyjny sposób – w formie się na skutek samych zajęć, w których będą wkrótce pracować ze sportowcami. wykładów i ćwiczeń, ale raczej zachęcić uczestniczyli. Zawsze czekam na ich ini- Można powiedzieć, że jesteśmy nauczy- cielami nauczyciela.

Skąd Pan czerpał inspirację do stworzenia Pewien chłopiec trenujący koszykówkę takiego kierunku? Organizacją nadrzędną dla nas jest popełnił samobójstwo. Wcześniej został International Council for Coaching Excel- lence, czyli Międzynarodowa Rada ds. ukarany przez trenera karą cielesną. Kształcenia Trenerów. Kilka lat temu wydała główne zalecenia, określiła Był bity przez wiele dni. Rząd zdał sobie kierunki działania. Korzystamy z nich. Wykształciła się bowiem całkiem nowa sprawę z powagi sytuacji i próbuje dziedzina nauki. Ten system liczy sobie około pięciu lat. Wiele krajów dopiero zmieniać relacje zawodnik-trener. wprowadza taki kierunek na uniwersy-

52 forum trenera KONFERENCJA W SPALE

W judo bardzo zmienił się sposób trenowania zawodników. W przeszłości opierał się na tradycyjnym systemie, cechował się wręcz autorytaryzmem. Teraz nastawienie jest inne, a wyniki są podobne tety. Ale jest on już bardzo rozwinięty mnie uderzyć. Tak to niestety u nas wy- w Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Irlandii. gląda. Po samobójstwie koszykarza jedna W Japonii to ja byłem jego pionierem. z gazet przeprowadziła ankietę i okazało Robiłem to spontanicznie, na podstawie się, że 60 proc. społeczeństwa uważa, własnych obserwacji. Zauważyłem, że że stosowanie kar cielesnych jest dobre. trenerzy potrzebują nowego bodźca. Rząd zdał sobie sprawę z powagi sytuacji Każdy go potrzebuje, ja również. W Ja- i próbuje zmieniać relacje zawodnik-tre- ponii dodatkowo istniał inny problem, ner. To również moje zadanie w ramach który utrudniał stworzenie kierunku dla funkcji trenera trenerów. trenera trenerów. Muszę tu wspomnieć o przykrym wydarzeniu z 2012 roku. Bardzo trudno jest zmieniać mentalność Pewien chłopiec grający w koszykówkę narodową. Udaje się to Panu? popełnił samobójstwo. Wcześniej został Myślę, że w tej chwili większość na- ukarany przez trenera karą cielesną. szych trenerów przekazuje poczucie Okazało się, że był bity przez wiele dni. odpowiedzialności za wynik samemu Ja byłem siatkarzem i trener też potrafił zawodnikowi. Kiedyś to wyglądało tak, że sportowiec tylko wykonywał polecenia i koniec. Sportowiec niewiele miał do powiedzenia, musiał ślepo się podpo- rządkować. Wierzyliśmy, że to działa, zresztą wyniki również były niezłe. W tej chwili zawodnik sam ma czuć, że chce, że może o czymś decydować. Dlatego tak bardzo był nam potrzebny kierunek kształcenia trenerów – żeby szkoleniowcy byli w stanie pracować z zawodnikami w nowoczesny sposób.

Posłużmy się przykładem letnich sportów olimpijskich. W Rio de Janeiro japońscy sportowcy wywalczyli 41 medali, ale tylko w 11 dyscyplinach. Widać, że w waszym kraju istnieje wysoka specjalizacja, koncentrujecie się na wybranych sportach. Pan z pewnością zna głównych trenerów z medalowych dla Japonii dyscyplin takich jak judo, pływanie, gimnastyka. Czy korzystają z sytemu trenera trenerów? W judo bardzo zmienił się sposób trenowania zawodników. W przeszłości opierał się na tradycyjnym systemie, ce- chował się wręcz autorytaryzmem. W tej dyscyplinie panowała ściśle określona

. hierarchia. Teraz nastawienie jest inne, ot f ADAM NURKIEWICZ/MEDIASPORT

forum trenera 53 KONFERENCJA W SPALE a wyniki są podobne, w każdym razie nie zmienia faktu, że mają wyniki. Nie co najmniej na tym samym poziomie. Po wojnie ONZ pracuję z nimi. Trener kadry olimpijskiej judo prosił mnie o konsultacje, niestety miałem zabroniło badań, Z tego wynika, że japoński sport poważnie wszystkie terminy zajęte, ale sam fakt, że podchodzi do wszelkich nowinek widzi potrzebę poszerzenia horyzontów które mogły by być szkoleniowych. Ale Japonia to kraj jest wielce wymowny. Dżudocy ewident- wynalazków, najnowszej technologii, a sport nie wychodzą poza swoje środowisko wykorzystywane w branży korzysta coraz bardziej ze zdobyczy nauki. i dotychczas stosowane metody. Zawsze Na ile dzieje się tak także w japońskim też byliśmy dobrzy w pływaniu. Główny militarnej. Specjaliści sporcie? trener kadry nie jest może demokratą, Dobre rezultaty naszych pływaków na pewno bym przesadził, gdybym tak od bombowców zaczęli z Rio są wynikiem pracy naszych na- powiedział, ale to dobry człowiek, do- ukowców. Oczywiście, duża w tym zasłu- bry trener, który ma ogromną wiedzę zajmować się lotami ga trenera, ale miał za sobą ogromne specjalistyczną i stale ją poszerza. Przy wsparcie świata nauki. Sukcesy w tej swoim charakterze, bardzo wymagają- narciarskimi. Stąd wzięły dyscyplinie oznaczają, że dziś bycie cym wobec zawodników, jest w stanie dobrym trenerem oznacza umiejętność ułożyć sobie normalne relacje między- się nasze pierwsze korzystania ze zdobyczy naukowych. ludzkie. Znany jest z tego, że cały czas Szeroko korzystają z nich dżudocy się uczy. W naszym zhierarchizowanym sukcesy w tej dyscyplinie i gimnastycy. Najciekawszym przykła- sporcie to zupełna nowość. Większość dem, sięgającym głębokiej przeszłości, czołowych gimnastyków w przeszłości jest wsparcie, jakiego udzielali i nadal i obecnie wywodzi się z naszej uczel- udzielają inżynierowie naszym skoczkom ni. Jeżeli chodzi o tę dyscyplinę, to nie Mieliśmy słabe wyniki, ale zmienił się narciarskim. To mało znany fakt, ale to wiem, czy nasze sukcesy nie są również sposób trenowania, uwzględniono ten- naukowcy japońscy jako pierwsi wyliczy- wynikiem specjalnej budowy Japończy- dencje, o których mówię. Wyniki też są li, że jeżeli skoczek odbija się z progu, ków – jesteśmy drobniejsi. Może to nam lepsze. W pływaniu synchronicznym tre- a następnie ustawia narty w kształcie pomaga? Jeżeli chodzi o szkolenie, nerkami są kobiety. Podchodzą do pracy litery V to leci najefektywniej i najdalej. około 10 lat temu nastąpiło tąpnięcie. autokratycznie, nie znoszą dyskusji, co A wtedy skakano z równoległym usta-

54 forum trenera KONFERENCJA W SPALE

Yonshiro Kobajashi, zwycięzca konkursu PŚ w Wiśle . ot f ADAM NURKIEWICZ/MEDIASPORT wieniem nart. W Japonii wszyscy się oburzyli, że to dziwaczne, nikt tak nie Poprawiając robi i zaniechano tej metody. Skorzystali z tego skoczkowie europejscy, dopiero innych, wtedy Japończycy złapali się za głowę i stwierdzili, że trzeba to wykorzystywać. należałoby Ta anegdota wiąże się z naszą historią. Po II wojnie światowej mieliśmy silną czasem grupę naukowców, która zajmowała się aerodynamiką. To oni wynaleźli jeden poprawić z najlepszych bombowców na świecie. Po wojnie ONZ zabroniło badań, które także siebie mogły by być wykorzystywane w branży militarnej, również z zakresu aerodyna- i o tym miki. Zdolni inżynierowie przestawili się na sport. Specjaliści od bombowców za- niestety częli zajmować się lotami narciarskimi. Stąd wzięły się nasze pierwsze sukcesy trenerzy w tej dyscyplinie. Były konsekwencją przegranej wojny i wsparcia naukowców. czasami Sezon w skokach narciarskich dobrze zaczął zapominają się dla japońskich skoczków. Zwycięstwo w Pucharze Świata w Wiśle odniósł Junshiro Kobayashi. Liczy Pan na medale waszych Japończycy boją się okazywać nadmier- skoczków w Pjongczang? nego patriotyzmu, kojarzy im się z szowi- Bardziej u kobiet niż u mężczyzn. Od nizmem. To pozostałość z czasów II wojny lat najlepszą zawodniczką na świecie światowej. Dużo osób uważa, że wcale nie jest Sara Takanashi. Wygrała 53 zawody stało się dobrze, że jesteśmy organizato- Pucharu Świata, czterokrotnie zdobywa- rami igrzysk olimpijskich, właśnie dlatego, ła Kryształową Kulę. To bardzo zdolna że nie powinniśmy prezentować się jako dziewczyna. Szkołę średnią ukończyła rok dobrze zorganizowany naród, silny, do- przed terminem i od razu podjęła studia minujący nad innymi. Ale z drugiej strony na naszym uniwersytecie. Uczy się i ska- bardzo lubimy sport i patrzymy na igrzyska cze na najwyższym światowym poziomie. wyłącznie z tego punktu widzenia – sport ma sprawiać ludziom przyjemność. Najbliższe letnie igrzyska odbędą się w Tokio. Jak Japończycy podchodzą Masamitsu Ito, profesor na Nippon do tych zawodów od strony sportowej Sport Science University w Tokio i organizacyjnej? Czy z taką dumą w Coaching Studies Lab. Specjalista narodową jak Chiny i Korea Południowa, od biomechaniki, obecnie zajmuje czy raczej w bardziej wyważonym stylu się kształceniem trenerów w ramach zachodnioeuropejskim? systemu Coach Developer.

forum trenera 55 znani o sporcie

Z profesorem Krzysztofem Rutkowskim, współzałożycielem Wydziału „Artes Liberales“ na Uniwersytecie Warszawskim, wybitnym znawcą życia i twórczości Adama Mickiewicza, rozmawia Stefan Tuszyński.

Stefan Tuszyński: Czy dzisiaj sport ma jeszcze Andrzej Bobkowski równie dobrze pływał raczej nie uprawiali). Mickiewicz najpraw- coś wspólnego z tzw. romantyzmem? jak myślał i pisał wspaniale, bo wiedział dopodobniej potrafił pływać, nauczył Krzysztof Rutkowski: Oczywiście, jeśli i czuł, że bez pływania myśleć ani pisać by się jeszcze w Wilnie, ale z pewnością przez „romantyzm“ rozumiemy sztukę nie mógł, to znaczy może by jakoś myślał nie pływał sportowo. Jednak ogromnie życia, życia pełnego, w którym względ- i coś pisał, ale źle albo jeszcze gorzej niż cenił pływanie, i to pływanie wyczynowe, nie nowe podziały na ducha i ciało, źle – przeciętnie. Andrzej Bobkowski pisał w najmocniejszym sensie tego słowa, rozum i emocje, sprawność intelektual- i myślał wybornie, ponieważ pływał zna- ponieważ był znakomicie wykształcony ną i sprawność fizyczną przestają obo- komicie. Pływanie i myślenie, pływanie i literaturę antyczną znał wybornie. Więcej wiązywać, a nawet stają się niepojęte. i pisanie tworzyło dla niego dopełniające – dzieła starożytne w Mickiewiczu praco- Jedność ciała i – powiedzmy – ducha się części jednej całości – żywego życia. wały i – by tak rzec – kręciły go sportowo. była czymś oczywistym przez stulecia. W Mickiewiczowej „Odzie do młodości“ Kartezjusz, którego zwykło się uważać za Czy sądzi Pan, że Adam Mickiewicz też mógłby znajduje się tajemniczy fragment, który twórcę oddzielającego myślenie (rozum) być fanem pływania? długo spędzał sen z powiek uczonym od ciała, bo sprowadza się go do powie- Adam Mickiewicz był fanem pływa- filologom: dzonka: „myślę, więc jestem“, był przecież nia! Bardzo lubił jeździć nad morze, co Sam sobie sterem, żeglarzem, okrę- rycerzem i w okresie wojen religijnych bił prawda tylko nad zimne morze – do tem; się zajadle. W pewnej bitwie został ranny Hawru, jak sam pisał – do „kąpieli mor- Goniąc za żywiołkami drobniejszego i kiedy się położył w jakiejś stodole na skich“. (Przy okazji warto przypomnieć, płazu, sianie, ściągnąwszy tylko hełm z głowy, że Norwid napisał dramat „Miłość czysta To się wzbija, to w głąb wali: bo siły zabrakło na zdejmowanie zbroi, u kąpieli morskich“, który jednak ze spor- Nie lgnie do niego fala, ani on do fali... przyśniły mu się dwa sny mistyczne, które tem pływackim nie ma niczego wspól- Co to za osobnik (niby płaz), który legły (jak Kartezjusz na sianie) u pod- nego. Ani Norwid, ani Słowacki sportów sam sobie sterem, żeglarzem, okrę- staw jego filozofowania, w którym nie tem? Wreszcie profesor Sinko odkrył, że oddzielał głowy od reszty ciała, a ciała Mickiewicz myślał o Muzajosie. Muzajos od ducha. A jeśli komuś się zdaje, że tak Andrzej Bobkowski był poetą, który przez wieki uchodził za było, to się myli... ucznia Orfeusza i Mickiewicz uznawał go pisał i myślał wybornie, za orfika [orfik wyznaje tezę o dwoistości Kartezjusz – to dawne dzieje... natury ludzkiej – przyp. red.]. Muzajos Warto mówić o jeszcze dawniejszych, ponieważ pływał napisał poemat o Leandrze i Heronie, ale muszę także przypomnieć pisarza który rozwijał jeden z najstarszych mitów dwudziestowiecznego, wielkiego arty- znakomicie. Pływanie wielokrotnie przepowiadany przez zna- stę i znakomitego człowieka – Andrzeja komitych poetów europejskich. Otóż ten Bobkowskiego, autora „Szkiców piór- i myślenie, pływanie prastary mit ludzkości opowiedziany także kiem“, opowiadań i fragmentów prozy przez Muzajosa jest mitem pływackim najlepszej próby. Andrzej Bobkowski napi- i pisanie tworzyło dla i arcysportowym! Opowiada o Leandrze, sał, że u swojego przyjaciela Francuza który kochał Heronę. Ze wzajemno- z niepokojem obserwuje objawy stawania niego dopełniające się ścią. Spory rodzinne, różnice społeczne się intelektualistą, który siedzi przy biur- i majątkowe, krótko mówiąc – nieprze- ku i nic więcej. „To okropne – napisał części jednej całości zwyciężalne przeszkody – spowodowały, Bobkowski – ja nigdy do tego nie dopusz- że kochankowie nie mogli się pobrać, czę: równie dobrze pływam jak myślę“. – żywego życia. żeby żyć długo i szczęśliwie (to koniecz-

56 forum trenera krzysztof rutkowski

Jeśli trener nie staje się artystą, to znaczy, że nie jest prawdziwym trenerem tylko sutenerem... no, powiedzmy – urzędnikiem prawie jak na poczcie albo w jakimś banku.

Podobno śmiałków było wielu, ale nie na, agent dyplomatyczny księcia Adama było wśród nich Adama Mickiewicza. Czartoryskiego w Turcji, powstaniec listo- Najbardziej znanym pływakiem, który padowy, działacz pośród Czerkiesów poszedł, a raczej popłynął, śladami i Polaków na Kaukazie. Mickiewicz Leandra był lord Byron, wielki angielski z podziwem pisał do swojej córki Maryni poeta, który w roku 1810 naprawdę prze- o losach Leandra i wyczynach Byrona płynął Hellespont i napisał wiersz o swym i Lenoir-Zwierkowskiego. Ani przez chwilę wyczynie. Byron utykał, ale w pływaniu nie wątpił, że tak zwany „sport“ (tego kalectwo mu nie przeszkadzało. Ponadto słowa nie mógł znać) jest w życiu równie Mickiewicz twierdził, że Dardanele prze- ważny i potrzebny, jak znajomość greki płynął też Polak – pamiętający zarówno i łaciny. Ponadto jeździł konno do końca o Leandrze, jak i o Byronie – Ludwik swoich dni. W Turcji dosiadał swego ulu- Lenoir-Zwierkowski, postać Mickiewiczowi bionego bułanego ze stołka, bo osłabiała współczesna, wielce ciekawa i zasłużo- go choroba... W każdym razie Byron, a może też Lenoir-Zwierkowski, doko- nali, że tak powiem, sztuki uwiecznionej ny warunek udanej tragedii). Leander w sztuce. mieszkał po jednej stronie Hellespontu (czyli Dardaneli), a Herona po drugiej. A więc pływanie jest sztuką w sensie nie tylko Hellespont (Dardanele) oddziela Europę sportowym, ale też sztuką życia i sztuką miłości... od Azji i w najwęższym miejscu liczy Czy zatem trener może być artystą? siedem kilometrów. Jest trudny do prze- Jeśli trener nie staje się artystą, to płynięcia: zimne prądy, zawirowania. znaczy, że nie jest prawdziwym trene- Ale kiedy Herona chciała się kochać rem tylko sutenerem... no, powiedzmy z Leandrem zapalała latarnię na wieży, – urzędnikiem prawie jak na poczcie a Leander zawijał przyodziewek wokół albo w jakimś banku. Pływanie wciąga szyi i przepływał Hellespont. Rankiem całego człowieka, szczególnie wtedy, gdy powracał tą samą drogą, czyli jeszcze jest bardzo młody, angażuje jego umysł raz przepływał „ciaśninę“ – jak powia- i ciało i przywraca oddzielaną przez dali rówieśnicy Mickiewicza. Pewnego edukację i cywilizację jedność istnienia. razu rozpętała się sroga burza, morze Trener jest artystą wtedy, gdy jego ucznio- w bałwanach – groza. Ale Herona nie wie zaczynają „równie dobrze pływać jak mogła wytrzymać bez kochanka i zapa- myśleć“. Prawdziwa sztuka nie powstaje liła lampę. Leander popłynął, bo jak tylko dzięki regułom, równaniom, pomia- odmówić kobiecie, której pragnął rów- rom i tabelkom. Sztuka trenera łączy się nie mocno, jak ona jego. Popłynął, ale z wyobraźnią równie mocno, jak sztuka nie dopłynął – utonął. Rankiem Herona artysty. Dlatego trener, szczególnie pływa- ujrzała na plaży ciało Leandra wyrzuco- nia – o czym świadczą arcydzieła – jest ne przez fale i rzuciła się, nieszczęsna, artystą: poetą z rodu Orfeusza, a jego z wieży. uczniowie – stają się poetami powtarza- Ten mit przepowiadał także jącymi – ciałem i umysłem – najstarsze Mickiewicz. W „Odzie do młodo- przesłania ludzkości. ści“ w wersecie: „sam sobie sterem, żeglarzem, okrętem“ opowiedział po Krzysztof Rutkowski, profesor nauk swojemu, najkrócej, historię Leandra humanistycznych, pracuje obecnie i Herony. Zatem jedna z najstarszych na Wydziale „Artes Liberales“ i najtrwalszych opowieści, powracająca Uniwersytetu Warszawskiego. Autor w rozlicznych wariantach, jest opowie- kilkunastu książek dotyczących ścią pływacką, opowieścią o jedności literatury polskiej i kultury francuskiej. duszy, ciała i emocji oraz o miłosnym Tłumacz. Laureat Nagrody wysiłku podejmowanym za cenę życia, Kościelskich. Przez wiele lat mieszkał przynajmniej tego życia. w Paryżu, gdzie współpracował z Uniwersytetem Paris VIII, z Instytutem Czy Mickiewicz próbował naśladować Leandra? Katolickim, z Centre du Dialogue To znaczy – czy starał się przepłynąć cieśninę księży Pallotynów, z „Kulturą“ dzielącą Azję i Europę? A może ktoś inny i z Instytutem Literackim Jerzego zafascynowany tą historią? Giedroycia.

forum trenera 57 na tych samych falach

O 28-letniej Ewie Nelip zrobiło się głośno w lipcu tego roku, gdy w mistrzostwach świata przygodę z szermierką, on był już wywalczyła indywidualnie srebrny medal w szpadzie. Wprawdzie już wcześniej odnosiła uznanym i utytułowanym zawodnikiem międzynarodowe sukcesy, ale drużynowo (srebro MŚ w 2009 roku w Antalyi czy rok później i czytałam o nim w gazetach. W 2009 złoto ME w Lipsku) lub indywidualnie, ale w zawodach niższej rangi (złoto Uniwersjady 2009 roku zaczęłam jeździć na zgrupowa- w Belgradzie, srebro MŚ do 20 lat, srebro ME do 23 lat w Debreczynie). W tym roku do swojego nia z seniorami, a Robson skończył srebra MŚ w Lipsku dorzuciła też brąz w zawodach drużynowych. karierę w 2011 roku, więc zdążyliśmy Ewa pochodzi z Katowic, ale na studia wyjechała do Stanów Zjednoczonych, gdzie ukończyła się poznać. uczelnię University of Notre Dame. Obecnie jest zawodniczką warszawskiego UKS Żoliborz, do którego przeszła z również stołecznego AZS AWF. Główna cecha charakteru Roberta Z Robertem Andrzejukiem oficjalnie współpracują od półtora roku, choć razem trenowali Andrzejuka? już wcześniej. 42-letni trener Ewy Nelip w przeszłości był znakomitym szpadzistą, członkiem Spokój i opanowanie. Nie okazuje srebrnej drużyny olimpijskiej z Pekinu. Indywidualnie równo 20 lat temu zdobył brązowy medal emocji. MŚ w Kapsztadzie. Żoną Andrzejuka jest mistrzyni świata z 2005 roku Danuta Dmowska. Gdyby mogła pani zmienić w Robercie jedną Co mogłaby pani robić, gdyby nie zajmowała rzecz, co by to było? się sportem? Niczego bym nie zmieniała. Odnalazłabym się w dziedzinie, Ewa Nelip którą studiowałam, czyli w finansach. Pani główna wada? Zawsze lubiłam cyferki, jestem dobra Ale miałam w karierze łącznie pięciu Porywczość. Jestem nerwusem, z matematyki i logiki. trenerów i kłótnie z dwoma skończyły reaguję emocjonalnie, od razu widać się zakończeniem współpracy. co we mnie siedzi. Krzyk, płacz, prze- Co najchętniej robi pani w wolnym czasie? kleństwa. Ale szybko się rozładowuję Czytam kryminały i oglądam filmy Jakie cechy powinien mieć pani idealny i zaraz przychodzą spokój i analiza obyczajowe oraz komedie. Nie znoszę trener? sytuacji. za to horrorów! Duża wiedza szermiercza, dobre podejście psychologiczne. To ostatnie Do jakiego błędu przyznała się pani Czy ma pani jakiś rytuał przed zawodami? rozumiem jako umiejętność ostatnio? Kiedyś miałam ulubioną koszul- zmobilizowania, pobudze- Dostałam buty sportowe o pół kę, ale się zużyła. Teraz zawsze jako nia, ale też w razie potrzeby numeru za małe i myślałam, że zawi- pierwsza daję do sprawdzenia kosze uspokojenia zawodnika. niła osoba, która to załatwiała. przed walką. Idealny trener powinien Tymczasem to ja podałam zły roz- też wiedzieć, co przeży- miar. Zadzwoniłam i przyznałam się Jak reaguje pani po porażkach? wa zawodnik podczas do błędu. Jeśli walczyłam dobrze, ale rywalka ważnych walk na naj- była lepsza, akceptuję porażkę i staram wyższym poziomie. Proszę uszeregować od najważniejszego: się spokojnie wyciągnąć wnioski, żeby mistrzostwo olimpijskie, objęcie funkcji następnym razem zwyciężyć. Jeśli prze- Kiedy pierwszy raz prezydenta Polski, wygranie miliona gram z własnej winy, jestem zła, źle śpię dowiedziała się pani, dolarów. i zastanawiam się, co zrobiłam nie tak. że istnieje ktoś taki jak Złoto, milion, prezydentura. Robert Andrzejuk? Na co najchętniej wydaje pani pieniądze? Jest ode mnie kilka- Jaki dobry uczynek Na jedzenie! Uwielbiam chodzić do naście lat starszy, więc zrobiła pani ostatnio dobrych restauracji i delektować się kiedy zaczy- bezinteresownie? pysznymi potrawami. Sama też lubię nałam Częstowanie ludzi gotować, ale mój narzeczony mieszka jedzeniem może być? w Londynie, a dla siebie słabo się gotuje. A tak serio, to gdy moja siostra urodzi- Gdyby mogła pani zagrać w filmie, to jaką ła dziecko, chętnie postać najchętniej? ją odwiedzam Szpiega albo jakąś superbohaterkę, i pomagam taką kobiecą wersję Jamesa Bonda. w obowiązkach.

Czy jest ktoś, komu nie podałaby pani ręki? O co poprosiłaby Nie ma nikogo takiego. Jeśli mi pani złotą rybkę? ktoś podpadnie, wybaczam, ale O olimpij- nie zapominam. skie mistrzo- stwo i przede Czy zdarzyło się pani kiedyś wszystkim pokłócić z trenerem? zdrowie, bo Z Robsonem (Ro­ ostatnio tro- bertem Andrze­jukiem chę mi go – przyp red.) – nigdy. brakowało.

58 forum trenera ankieta

Główna cecha charakteru Ewy Nelip? Robert Andrzejuk Jest bardzo zdeterminowana w reali- zacji swoich założeń. Uparta, stanow- cza. Przeszkody jej nie zatrzymują – Co mógłby pan robić, gdyby nie zajmował lodówka kupiona w miejsce starej spi- jedne przeskakuje, inne omija. się sportem? suje się bez zarzutu. Jestem żołnierzem, więc gdybym Gdyby mógł pan zmienić w Ewie jedną rzecz, musiał teraz zrezygnować ze sportu, Gdyby mógł pan zagrać co by to było? miałbym co robić. Ale szermierką zaj- w filmie, to jaką postać Niczego bym w niej nie zmieniał, bo muję się już od 32 lat i zupełnie nie najchętniej? skoro doszła do takiego poziomu, to wiem, gdzie bym był, gdyby nie sport. Jakiegoś kaskade- znaczy, że wszystko jest OK. ra, żeby zobaczyć Co najchętniej robi pan w wolnym czasie? jak to funkcjonuje. Pańska główna wada? Gram w tenisa i przeglądam inter- Generalnie film Przechodzę ze skrajności w skraj- net, uzupełniając wiedzę na różne akcji – mało dialo- ność – od lenistwa do pracoholizmu. tematy. Dawniej w tenisa grałem gów i scen roman- Zaczynam od tego, że nie chce mi amatorsko, ale regularnie, choć tycznych. Raczej ostra się czegoś zrobić, a gdy już się do kariera szermiercza nie pozwalała gra i żeby się dużo działo, tego zabieram, czasami przesadzam mi poświęcać tej grze tyle czasu, coś w stylu Indiany Jonesa. z intensywnością. ile bym chciał. Siedem lat temu skończyłem jednak walczyć jako Czy jest ktoś, komu nie podałby Do jakiego błędu przyznał się pan ostatnio? zawodnik i znów mogłem czę- pan ręki? Staram się być nieomylny (śmiech). ściej wychodzić na kort. Moim Paru osób nie lubię, ale już Mam na tyle szczęśliwe życie, że nie ulubionym tenisistą jest Roger nie jestem taki zawzięty jak muszę zbyt często przyznawać się do Federer. Imponuje mi jego droga kiedyś. Jeśli z kimś mi nie błędów. Jeśli jednak jakiś popełnię, nie od szalonego młodzieńca do po drodze, po prostu go mam problemu, żeby powiedzieć, że dojrzałego gracza. Mimo 35 lat unikam, ale nie poświę- zawaliłem. wciąż potrafi wygrywać wielkie cam mu żadnych emocji. turnieje! Proszę uszeregować od najważniejszego: Czy zdarzyło się panu kiedyś mistrzostwo olimpijskie, objęcie funkcji Czy ma pan jakiś rytuał przed pokłócić z zawodnikiem? prezydenta Polski, wygranie miliona zawodami? Wiele razy, ale właści- dolarów. Kiedyś chciałem wie tylko z... żoną. Ona Gdybym jako zawodnik wygrał zawsze walczyć jest doświadczoną, utytu- milion dolarów, miałbym środki na po tej stronie, po łowaną zawodniczką, takie przygotowania, że zdobyłbym której zapalało się mistrzynią świata złoto olimpijskie, a wtedy stałbym się zielone światełko, i często na sprawy na tyle popularny, że zostałbym pre- ale po zmianie szkoleniowe mamy zydentem. Oczywiście żartuję, nato- przepisów ten rytuał inne spojrzenie. miast od pewnego czasu zacząłem umarł śmiercią natural- Niestety, zdarza się, dostrzegać rangę olimpijskiego meda- ną. że przenosimy spory lu, a złota w szczególności. Moja żona zawodowe na życie zawsze powtarzała, że chciałaby stać Jak reaguje pan po porażkach? prywatne. Natomiast na podium igrzysk, a dla mnie po pro- Biorę je do siebie, zastana- Ewa Nelip jest bez- stu najważniejsze było wygranie każdej wiam się, czy odpowiednio prze- konfliktowa, jeśli mamy walki, bez względu na jej rangę. Jako kazałem swojemu zawodnikowi różnicę zdań, raczej spo- trener najbardziej chciałbym dopro- wiedzę, skoro on nie wykorzy- kojnie dopytuje o co mi cho- wadzić swojego zawodnika do złota stał jej na planszy. Raczej jestem dzi. Ona i moja żona to dwa olimpijskiego. spokojny, chyba że prowadzona różne charaktery. przeze mnie osoba zachowuje się Jaki dobry uczynek zrobił pan ostatnio nieracjonalnie, czyli walczy inaczej Jakie cechy powinien mieć pana bezinteresownie? niż potrafi i powinna. Wtedy bywa, idealny zawodnik? Staram się pomagać ludziom na ile że zareaguję emocjonalnie. Pracowitość, wytrwałość mogę, ale nie traktuję tego w jakiś wyjąt- w dążeniu do celu. kowy sposób. Oddaję szpady na licy- Na co najchętniej wydaje pan pieniądze? tacje, czasem podwożę starszych ludzi, Na prezenty dla dziecka. Zakupy dla Kiedy pierwszy raz dowiedział się pan, gdy widzę, że ktoś ma kłopoty z chodze- siebie, jak na przykład nowa rakieta że istnieje ktoś taki jak Ewa Nelip? niem albo jest brzydka pogoda. do tenisa, traktuję raczej jako Konkretnego momentu nie zaplanowaną racjonal- pamiętam, pewnie poznaliśmy O co poprosiłby pan złotą rybkę? nie konieczność. Ostatnio się przez moją żonę, która jest Żeby nic nie popsuła w moim życiu. cieszymy się z żoną, że koleżanką Ewy z planszy. PYTAŁ WOJCIECH OSIŃSKI

forum trenera 59 Standardowy zakres badań diagnostycznych wykonywanych przez Instytut Sportu

Badania laboratoryjne:

¸ wydolność fizyczna (laboratoryjne badania wydolności fizycznej objęte są nadzorem lekarskim) ¸ symptomy przeciążenia organizmu ¸ niedobory biopierwiastków i witamin ¸ skład ciała, somatotyp ¸ moc i siła mięśniowa oraz jej symetria ¸ charakterystyka psychologiczna.

Badania terenowe (w trakcie zgrupowań):

¸ wydolność fizyczna ¸ ocena intensywności treningu ¸ symptomy przeciążenia organizmu ¸ stan emocjonalny ¸ technika ruchu ¸ skład ciała i bilans wodny.

Badania na zawodach i sprawdzianach:

¸ reakcje organizmu na wysiłek startowy ¸ odporność na stres ¸ analiza taktyki.

Warszawa, ul. Trylogii 2/16 www.insp.pl AB 108 AB 946 AC 074