INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W BIAŁYMSTOKU

INFORMACJA o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego

WIOŚ BIAŁYSTOK, GRUDZIEŃ 2006 spis treści

1 DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO – KONTROLNA I BADAWCZA ...... 3 1.1 ZAKRES DZIAŁALNOŚCI INSPEKCYJNO-KONTROLNEJ ...... 3 1.2 MONITORING ŚRODOWISKA ...... 3 2 POWIETRZE ...... 4 2.1 EMISJA...... 4 2.2 IMISJA...... 6 2.3 WNIOSKI Z BADAŃ IMISJI ...... 7 3 STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH...... 7 3.1 BIEBRZA ...... 9 3.2 BRZOZÓWKA...... 10 3.3 RZEKA ŁOSOŚNA ...... 11 3.4 SOKOŁDA...... 12 3.5 KRYNKA ...... 13 4 WODY PODZIEMNE ...... 14

5 GOSPODARKA ODPADAMI...... 16 5.1 ODPADY NIEBEZPIECZNE ...... 17 6 HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY...... 20

7 POLA ELEKTROMAGNETYCZNE ...... 21

8 OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI ...... 23 8.1 NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH...... 23 8.2 TRANSPORT ...... 24 9 KONTROLE INTERWENCYJNE ...... 25

2 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

1 Działalność inspekcyjno – kontrolna i badawcza

Prawne podstawy funkcjonowania Inspekcji Ochrony Środowiska określono w ustawie z dnia 20 lipca 1991 r., która nałożyła na nią obowiązek:

• kontrolowania przestrzegania przepisów prawa o ochronie środowiska przez podmioty gospodarcze, • prowadzenia badania stanu środowiska, • informowania społeczeństwa o wynikach tych badań. Cele działalności inspekcyjno – kontrolnej WIOŚ są corocznie ustalane w planach pracy, tworzonych na podstawie wytycznych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, analizy wyników dotychczasowej działalności, propozycji przekazanych przez Marszałka, Wojewodę oraz propozycji zgłaszanych przez organy samorządowe.

1.1 ZAKRES DZIAŁALNOŚCI INSPEKCYJNO-KONTROLNEJ

Podstawowym celem kontroli jest wymuszenie na jednostkach organizacyjnych podejmowania działań, które w konsekwencji mają spowodować zmniejszenie ich negatywnego wpływu na środowisko. Inspekcja Ochrony Środowiska zgodnie z przysługującymi kompetencjami może zastosować różnego rodzaju środki dyscyplinujące, między innymi:

• wydać zarządzenia pokontrolne, • wydać decyzję wyznaczającą termin usunięcia zaniedbań, a w przypadku stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia a także znacznych szkód w środowisku, w porozumieniu z Wojewodą, wydać decyzję wstrzymującą działalność zakładu, • wymierzyć karę pieniężną za naruszanie warunków korzystania ze środowiska, • skierować wystąpienia do innych organów administracji państwowej, rządowej i samorządu terytorialnego z wnioskiem o podjęcie działań związanych z ich właściwością, • zastosować karę grzywny (mandat karny), • skierować wniosek do sądu i organów ścigania. W rejestrze obiektów kontrolowanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku na terenie powiatu sokólskiego znajduje się 85 podmiotów i obiektów gospodarczych mających wpływ na stan środowiska.

W okresie od stycznia 2006 r. przeprowadzono kontrole W 32 najbardziej uciążliwych podmiotach i obiektach. w przypadkach stwierdzanych przekroczeń wymierzono kary pieniężne za naruszenie warunków korzystania za środowiska.

1.2 MONITORING ŚRODOWISKA

W ramach działalności badawczej główny zakres prac prowadzony jest w oparciu o Program Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ), którego koordynatorem jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie. System PMŚ składa się z 3 głównych bloków zagadnień: jakość środowiska, emisja oraz oceny i prognozy.

3 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

Zadania PMŚ realizowane są głównie przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska. Stanowią one również wojewódzką bazę informacji o stanie środowiska. Program badawczy realizowany przez WIOŚ obejmuje następujące komponenty środowiska:

• monitoring powierza atmosferycznego, • monitoring wód powierzchniowych płynących i stojących, • monitoring wód podziemnych, • monitoring hałasu, • monitoring pól elektromagnetycznych, • monitoring odpadów niebezpiecznych. Aktualne wyniki kontroli i badań stanu środowiska na terenie powiatu przedstawiono poniżej.

2 Powietrze

2.1 EMISJA

Substancjami zanieczyszczającymi, mającymi największy udział w emisji zanieczyszczeń, pochodzącymi głównie z procesów spalania energetycznego są: tlenki azotu (NO-NO2), dwutlenek siarki (SO2), tlenek węgla (CO) i pyły. Od środków transportu największy udział w emisji zanieczyszczeń mają: tlenek węgla (CO), tlenki azotu (NO-NO2) i benzen (C6H6).

Głównymi źródłami zanieczyszczeń atmosfery na terenie powiatu sokólskiego są rozproszone źródła emisji z sektora komunalno – bytowego, a także zanieczyszczenia komunikacyjne związane z ruchem pojazdów, głównie na trasie samochodowej Białystok – Sokółka – Kuźnica Białostocka.

Największa emisja zanieczyszczeń powietrza pochodzi z miast gdzie głównymi źródłami zanieczyszczeń są miejskie przedsiębiorstwa energetyki cieplnej i zakłady przemysłowe zlokalizowane w Sokółce i Dąbrowie Białostockiej.

Na terenie powiatu nie ma zakładu szczególnie uciążliwego dla środowiska w zakresie zagrożenia do powietrza. Do zakładów kontrolowanych przez WIOŚ w 2006 r. m. in. należą:

• Spółka „MVV – Polska” Sp. z o.o. w Sokółce • Spółdzielnia Mleczarska „Somlek””” w Sokółce Zakład w Dąbrowie Białostockiej • Przedsiębiorstwo Mięsne ANHED Sp. z o. o. w Dąbrowie Białostockiej • Przedsiębiorstwo Drogowo – Mostowe w Sokółce • „Smak” Mięso i Wędliny w Dąbrowie Białostockiej • Metal – Fach Sp. z o.o. w Sokółce

Wyniki kontroli tych źródeł przedstawiono poniżej:

• Spółka „MVV – Polska” Sp. z o.o. w Sokółce. Źródłem zorganizowanej emisji jest kotłownia zakładowa – wyposażona w 3 kotły węglowe z rusztem mechanicznym typu WR-10 (o mocy nominalnej 3x11,5 MW) oraz kocioł opalany odpadami drzewnymi typu HHF-10 (o mocy nominalnej 4 MW). Spaliny z kotłów typu WR – 10 odprowadzane są emitorem stalowym o wysokości 64 m i średnicy 1,7 m. Spaliny z kotła HHF–10 odprowadzane są emitorem stalowym o wysokości 24 m i średnicy 0,5 m. Urządzeniami redukującymi emisję zanieczyszczeń są (przy 4 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

kotłach typu WR – 10) 4 odpylacze o skuteczności odpylania ok. 90%; (przy kotle typu HHF – 10) odpylacz cyklonowy o skuteczności odpylania ok. 80%. Przedsiębiorstwo posiada decyzję ustalającą rodzaje i ilość substancji zanieczyszczających dopuszczonych do wprowadzania do powietrza z dnia 24.02.2004 r. (znak OŚ. 7644/1/04) wydaną przez Starostę Sokólskiego. Decyzja ważna jest do 31.12.2013 r.

Zakład wywiązuje się z obowiązku prowadzenia, co najmniej dwukrotnie w ciągu roku, pomiarów stężeń substancji zanieczyszczających w gazach odlotowych z wszystkich eksploatowanych kotłów.

W czasie kontroli eksploatowany był kocioł WR – 10 Nr 1 oraz HHF - 10. Przeprowadzono kontrolne pomiary emisji z kotła WR – 10 Nr 1. Nie stwierdzono przekroczeń.

• Spółdzielnia Mleczarska „Somlek” w Sokółce Zakład w Dąbrowie Białostockiej. Źródłem emisji zanieczyszczeń jest kotłownia wyposażona w 2 kotły węglowe o łącznej mocy cieplnej 1,86 MW wyposażone w odpylacze cyklonowe. Zanieczyszczenia z eksploatowanych kotłów odprowadzane są emitorem stalowym o wysokości 24 m i średnicy 0,7 m. Kotłownia pracuje na potrzeby produkcji pary technologicznej oraz c. o. i c. w. u. Ze względu na moc kotłowni, zakład zwolniony jest z obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej. • Przedsiębiorstwo Drogowo – Mostowe w Sokółce. Źródłem emisji zanieczyszczeń powietrza jest wytwórnia mas bitumicznych WMB – 30 zlokalizowana w Dąbrowie Białostockiej. Posiada ona:

- suszarkę kruszywa wyposażoną w palnik niskociśnieniowy o mocy 2,6 MWt. Zanieczyszczenia poddawane są redukcji w dwustopniowym systemie odpylania i odprowadzone do powietrza emitorem stalowym o wysokości 20 m i średnicy 0,8 m, - nagrzewnicę bitumu wyposażoną w palnik olejowy o mocy cieplnej 0,221 MWt, pracującą bez urządzeń ochronnych. Zanieczyszczenia odprowadzane są do powietrza emitorem stalowym o wysokości 8,5 m i średnicy 0,25 m.

Przedsiębiorstwo posiada pozwolenie na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza eksploatowanej wytwórni mas bitumicznych WMB – 30 w Dąbrowie Białostockiej z dnia 27.04.2006 r. wydaną przez Starostę Sokólskiego. Decyzja ważna jest do 30.04.2016 r. W czasie kontroli dokonano pomiaru wielkości emisji zanieczyszczeń z wytwórni. Stwierdzono przekroczenie na suszarce i otaczarce kruszywa dopuszczalnej emisji dwutlenku azotu w stosunku do wielkości określonej decyzją. Została ustalona kara pieniężna za przekroczenie dopuszczalnej emisji.

ƒ „SMAK” Mięso i Wędliny w Dąbrowie Białostockiej Źródłami emisji zanieczyszczeń są:

- kotłownia zakładowa wyposażona w kocioł olejowy o mocy nominalnej 130 kW oraz kocioł drzewny o mocy nominalnej 50 kW. Spaliny z obu kotłów pracujących naprzemiennie, odprowadzane są do atmosfery emitorem stalowym o wysokości 12 m i średnicy 0,4 m. Brak jest urządzeń redukujących emisję zanieczyszczeń. - procesy technologiczne (komora wędzarniczo – parzelnicza z palnikiem olejowym, z której spaliny odprowadzane są przez 2 emitory stalowe.

Zakład posiada decyzję określającą rodzaje i ilości zanieczyszczeń dopuszczonych do wprowadzenia do powietrza z procesów wędzenia wędlin z dnia 15.06.2005 r. wydaną przez Starostę Sokólskiego. Decyzja ważna jest do 15.06.2015 r. Ze względu na moc kotłowni zakład 5 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

zwolniony jest z obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej. W czasie kontroli przeprowadzono kontrolne pomiary emisji zanieczyszczeń z komory wędzarniczo – parzelniczej. Przekroczeń nie stwierdzono. • „BARTER” Sp. z o.o. Oddział SAGA w Sokółce. Źródła emisji zanieczyszczeń: procesy technologiczne (przeładunek i rozlewnie gazu płynnego), kotłownia miejscowa wyposażona w 2 kotły VH84/3 EU (mocy nominalnej 83 KW każdy), opalane gazem płynnym propanowym. Zanieczyszczenia emitowane są do atmosfery emitorem stalowym o wysokości 10 m i średnicy 0,3 m. Ze względu na moc kotłowni, zakład zwolniony jest z obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej. • Metal – Fach Sp. z o.o. Kontrolowany obiekt nie posiada źródeł emisji zanieczyszczeń związanych z energetycznym spalaniem paliw. Zasilanie w energię cieplną odbywa się odbywa się z Kotłowni MVV Polska Sp. z o.o. w Sokółce. W zakładzie występują częściowo zorganizowane źródła emisji zanieczyszczeń do powietrza z procesów technologicznych: spawalnia 45 stanowisk spawalniczych z aparatami spawalniczymi, malarnia wyposażona w 2 kabiny typu KMT do malowania techniką natrysku pneumatycznego z suszarką tlenową oraz kabinę do malowania metodą proszkową z suszarką komorową. Kabiny wyposażone są w systemy wentylacyjne, które kierują wyciągane powietrze do właściwych emitorów. Zakład posiada pozwolenie na wprowadzenie gazów i pyłów do powietrza z procesów technologicznych z dnia 24.03.2006 r. wydaną przez Starostę Sokólskiego.

WSKAŹNIKI EMISYJNE Z TERENU POWIATU

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku wykonał ocenę poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref województwa podlaskiego w 2005 roku (Art. 89 Ustawy Ochrony Środowiska). W ocenie wielkości i wskaźniki emisji dla poszczególnych zanieczyszczeń i stref (powiatów) opracowano na podstawie bazy opłat prowadzonej przez Urząd Marszałkowski. Wg tych danych w powiecie sokólskim wielkość emisji w 2005 roku wynosiła dla zanieczyszczeń:

• dwutlenek azotu (NO2) – 53,3 Mg/rok; • dwutlenek siarki (SO2) – 54,9 Mg/rok; • tlenek węgla (CO) – 76,5 Mg/rok;

• dwutlenek węgla (CO2) – 30960,99 Mg/rok; • pył ogółem – 58,3 Mg/rok;

2.2 IMISJA

Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza na terenie woj. podlaskiego dokonywana jest w oparciu o pomiary kontrolne głównych zanieczyszczeń bezpośrednio emitowanych do atmosfery (emisja) oraz badania monitoringowe substancji powstających w atmosferze (imisja).

Zgodnie z art. 89 Ustawy Prawo ochrony środowiska, oceny jakości powietrza dokonuje się corocznie z uwzględnieniem kryteriów ochrony zdrowia i ochrony roślin. Ocenie podlegają strefy którymi są: aglomeracje (powyżej 250 tys. mieszk.), miasta na prawach powiatu oraz powiaty.

Na terenie powiatu sokólskiego aktualnej oceny jakości powietrza dokonano na podstawie pomiarów prowadzonych metodą pasywną w okresie od lutego 2003 r. do stycznia 2004 r. Szczegółowe wyniki tych badań zawarto w opracowaniu pt. „Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego” z 2004 r. Jest ono dostępne na stronie internetowej Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska (www.wios.bialystok.pl) w dziale publikacje. 6 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

Ponadto do oceny wykorzystano wyniki badań ze stacji tła wiejskiego, położonej w Nadleśnictwie Borsukowizna (gm. Szudziałowo) gdzie wykonywany jest automatyczny pomiar dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu. Wyniki rocznych serii pomiarowych z tej stacji są reprezentatywne dla całego województwa do oceny jakości powietrza ze względu na kryterium ochrona roślin (ekosystemów).

2.3 WNIOSKI Z BADAŃ IMISJI

1. Ocena jakości powietrza ze względu na kryteria ochrony zdrowia i ochrony roślin wskazują na dobrą jakość powietrza w powiecie sokólskim (klasy strefy A).

2. Nie stwierdzono przekroczeń średniorocznych dopuszczalnych stężeń SO2, NO2, i benzenu. Wartości były znacznie niższe od norm dopuszczalnych.

3. W sezonie grzewczym obserwowano nieznaczny wzrost zanieczyszczeń SO2. W przypadku

NO2 i benzenu nie obserwowano podobnej zależności.

3 Stan czystości wód powierzchniowych

Zasadniczym celem badań śródlądowych wód powierzchniowych jest stworzenie podstaw do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu wód oraz ich ochrony przed zanieczyszczeniem, w tym ochrony przed eutrofizacją powodowaną wpływem sektora bytowo-komunalnego i rolnictwa, ochrony przed zanieczyszczeniami przemysłowymi, zasoleniem i substancjami szczególnie szkodliwymi dla środowiska wodnego. Podejmowane działania polegają na zintegrowanym zarządzaniu gospodarką wodną w układzie dorzeczy (poprzez Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej), stąd szczególny nacisk położono na zapewnienie spójności badań i ocen realizowanych w ramach 3 podsystemów Państwowego Monitoringu Środowiska, dotyczących monitoringu wód powierzchniowych, podziemnych i morskich.

Podstawą programu badań wód powierzchniowych płynących jest „Program monitoringu środowiska województwa podlaskiego w 2006 r.” opracowany przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku i zatwierdzony przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska.

Należy podkreślić, iż zasady badań i ocen jakości wód rzek w 2004 roku uległy znaczącej modyfikacji z racji wprowadzonych nowych przepisów prawnych (m.in. wprowadzono nową 5 klasową ocenę wód oraz inne oceny wynikające z celów jakim ma służyć woda).

Zasady prowadzonego monitoringu wód na obszarze województwa podlaskiego uwzględniają badanie i ocenę jakości wód w sposób odpowiedni do celów jej użytkowania i prowadzonej działalności na obszarze zlewni. Badania obejmują:

• monitoring wód dla celów ogólnej oceny jakości wody, w tym stopnia eutrofizacji poprzez badania stężeń związków azotu i fosforu oraz w celu określenia odcinków wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. • monitoring jakości wód przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków i mięczaków w warunkach naturalnych, • monitoring wód prowadzony w ujęciach zaopatrujących ludność w wodę do spożycia oraz w obszarach ochronnych zbiorników wód śródlądowych, • monitoring jakości wód granicznych.

7 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

Monitoring wód powierzchniowych województwa prowadzony jest w 2 podstawowych zakresach:

• diagnostycznym. Badania pozwalają na ocenę jakości wód w głównych punktach bilansowych zlewni w pełnym zakresie wymaganych oznaczeń do wykonania oceny. • operacyjnym. Badania stanowią uzupełnienie sieci diagnostycznej i pozwalają na ocenę jakości wód (z uwzględnieniem dotychczasowych wyników badań) w stopniu zapewniającym potrzeby oceny i zmian jakości wód na poziomie regionalnym, a w szczególności na wykonanie takiej oceny wód województwa, która może dać podstawę do podejmowania decyzji w zakresie strategii planowania działań inwestycyjnych w tym także określania priorytetów ich dofinansowania.

KLASYFIKACJE WÓD

• Ogólna ocena jakości wód. Podstawę ogólnej oceny jakości wody stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 roku w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. nr 32 poz. 284). Rozporządzenie wprowadza 5 klas jakości tych wód (z uwzględnieniem kategorii jakości wody A1, A2 i A3, określonych w przepisach w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia): - klasa I - wody o bardzo dobrej jakości. Spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A1. Wartości wskaźników jakości wody nie wskazują na żadne oddziaływania antropogeniczne; - klasa II - wody dobrej jakości. Spełniają w odniesieniu do większości wskaźników jakości wody wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A2. Wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują niewielki wpływ oddziaływań antropogenicznych - klasa III - wody zadowalającej jakości. Spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A2. Wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują umiarkowany wpływ oddziaływań antropogenicznych. - klasa IV - wody niezadowalającej jakości. Spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A3. Wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują, na skutek oddziaływań antropogenicznych, zmiany ilościowe i jakościowe w populacjach biologicznych; - klasa V - wody złej jakości. Nie spełniają wymagań dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. Wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują, na skutek oddziaływań antropogenicznych, zmiany polegające na zaniku występowania znacznej części populacji biologicznych. • Ocena przydatności do bytowania ryb. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176, poz. 1455).

8 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

• Ocena przydatności wody do spożycia. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. Nr 204 poz. 1728). Na terenie powiatu sokólskiego Inspektorat prowadzi badania monitoringowe rzek: Biebrzy (z dopływami Sidrą, Kropiwną, i Brzozówką), Sokołdy, Krynki i Łosośnej. Ostatnie badania Krynki i Łosośnej na całej długości prowadzone były w 2005 roku, Sokołdy w 2004, a Biebrzy w 2003 roku. Ocena rzek Biebrzy i oraz Sokołdy została szczegółowo przedstawiona w poprzednich opracowaniach o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego (czerwiec 2003, wrzesień 2004, październik 2005), stąd w niniejszym opracowaniu zawarto jedynie główne informacje (wnioski) o jakości i stanie tych rzek oraz przedstawiono aktualne wyniki kontroli źródeł zanieczyszczeń na terenie powiatu mających wpływ na zmiany jakości wód.

3.1 BIEBRZA

Rzeka stanowi atrakcyjny szlak turystyki wodnej. Jest pośrednim i bezpośrednim odbiornikiem ścieków komunalnych z Różanegostoku, Lipska, Dąbrowy Białostockiej, Sztabina, Suchowoli, Augustowa, Dolistowa, Osowca, Goniądza, Trzciannego. Badania monitoringowe rzeki na odcinku ujściowym wykonywane są corocznie, natomiast badania całej rzeki prowadzi się co 3 lata (ostatnie badania wykonano w 2003 roku).

Wykaz punktów pomiarowych na terenie powiatu i klasyfikacja rzeki w 2003 r.

• Biebrza powyżej m. Nowy Dwór (155,3 km) – II klasa, • Biebrza poniżej m. (148,1 km) – II klasa, • Sidra (w m. Jaczno) – dopływ Biebrzy (6,6 km) – III klasa, • Kropiwna (w m. Ostrowo) – dopływ Biebrzy (2,0 km) – nie odpowiadająca normom (NON), • Kamienna (w m. Stara Kamienna) – dopływ Biebrzy (2,5 km) – III klasa, • Brzozówka ( w m. Karpowicze) - ujście do Biebrzy (10,4 km) – III klasa.

3.1.1 WNIOSKI Z BADAŃ PRZEPROWADZONYCH W 2003 R.

1. Stan czystości wód Biebrzy w górnym biegu jest dość dobry. W punkcie pomiarowym przed Nowym Dworem czystość rzeki w stosunku do badań z 2000 r. (III klasa) poprawiła się – pod względem fizyko-chemicznym i sanitarnym. Rzeka odpowiadała II klasie czystości, choć notowano wysokie stężenia azotu azotynowego znacznie odbiegające od pozostałych wartości. 2. W punkcie poniżej m. Bobra Wielka stan czystości Biebrzy poprawił się w stosunku do badań z 2000 r.(III klasa) i odpowiadał II klasie czystości. 3. Spośród dopływów Biebrzy na terenie powiatu sokólskiego pozanormatywną jakością wody charakteryzował się niewielki dopływ rzeka Kropiona będąca odbiornikiem ścieków z Dąbrowy Białostockiej. 4. Rzeki Sidra i Kamienna posiadały wody III klasy. Nie stwierdzono zanieczyszczeń tych dopływów.

9 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

Ostatnie wyniki kontroli gospodarki wodno-ściekowej przeprowadzone w zakładach na obszarze zlewni Biebrzy na terenie powiatu

• Oczyszczalnia ścieków w Dąbrowie Białostockiej. W lutym 2006 zakończono modernizację oczyszczalni, polegająca na jej przebudowie i rozbudowie. W trakcie kontroli stwierdzono że, stan formalno-prawny w zakresie eksploatacji urządzeń oczyszczających i odprowadzania ścieków do rzeki Kropiwnej jest uregulowany do 01.06.2016 r. Wyniki badań ścieków oczyszczonych, wykonane w czerwcu 2006 r. przez Fundację Na Rzecz Rozwoju Politechniki Białostockiej wykazały utrzymanie wskaźników zanieczyszczeń na wymaganym poziomie. Analiza prób ścieków oczyszczonych pobranych przez WIOŚ w trakcie kontroli z sierpnia 2006 r. wykazała przekroczenie dopuszczalnego stężenia fosforu ogólnego i zawiesiny, określonego w pozwoleniu wodno-prawnym. W wydanym zarządzeniu pokontrolnym WIOŚ w Białymstoku zobowiązał zakład do podjęcia działań mających na celu przywrócenie właściwej pracy oczyszczalni ścieków w Dąbrowie Białostockiej. • Zakład Komunalny - Oczyszczalnia gminna w Nowym Dworze. Do oczyszczalni doprowadzane są ścieki z terenów skanalizowanych miejscowości Nowy Dwór i Bobra Wielka. Ponadto dowożone są ścieki z nieskanalizowanych terenów gminy Nowy Dwór. Podczas kontroli oczyszczalni przeprowadzonej przez WIOŚ w październiku 2006 r., nie stwierdzono nieprawidłowości. Zakład prowadzi badania ścieków. Wykonawcą jest PWiK Sp. z o. o. w Olecku. Ostatnie badania z maja 2006 r. wykazały że odprowadzane ścieki spełniają warunki określone w pozwoleniu wodno-prawnym.

3.2 BRZOZÓWKA

Rzeka Brzozówka (lewostronny dopływ Biebrzy IV rzędu) o długości 55,8 km ma swe źródła w Puszczy Knyszyńskiej w rejonie wsi Niemczyn. Do Biebrzy uchodzi na 81 km między miejscowościami Dębowo i Dolistowo Stare. Główne dopływy Brzozówki to: Kumiałka, Biebła, Olszanka. Zlewnia rzeki ma charakter rolniczy. Wody Brzozówki zasilają środkową część Biebrzy. Brzozówka jest odbiornikiem ścieków z Jaświł, Jasionówki, Janowa, Korycina i Suchowoli.

Wykaz punktów pomiarowo-kontrolnych oraz ich klasyfikacja wg badań w 2003 r.

• Rz. Brzozówka w m. Krasne Folwarczne (43,7 km) – III klasa • Rz. Olszanka w m. Karpowicze (0,5 km) – III klasa • Rz. Brzozówka w m. Karpowicze (10,4 km) – III klasa

3.2.1 WNIOSKI Z BADAŃ PRZEPROWADZONYCH W 2003 ROKU

1. Rzeka Brzozówka od źródeł do ujścia do rzeki Biebrzy odpowiada III klasie czystości. Głównymi parametrami decydującymi o stanie czystości były: miano Coli typu kałowego obrazujące stopień zanieczyszczenia sanitarnego wody oraz stężenia azotu azotynowego. 2. Liczne inwestycje prowadzone na obszarze zlewni: oddanie do eksploatacji oczyszczalni gminnych w Suchowoli i Korycinie, budowa sieci kanalizacyjnych w tych miejscowościach oraz oddanie szeregu oczyszczalni przydomowych w gminie Korycin systematycznie ograniczają wpływ zanieczyszczeń ze źródeł punktowych. 3. Rzeka Olszanka przed ujściem do rzeki Brzozówki odpowiadała III klasie czystości. 4. Na stan czystości rzeki mają wpływ rozproszone i obszarowe źródła zanieczyszczeń - spływy z pól uprawnych, spływy zanieczyszczonych wód z zagród rolniczych. 10 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

Ostatnie wyniki kontroli gospodarki wodno-ściekowej przeprowadzone w zakładach na obszarze zlewni rzeki.

• Oczyszczalnia gminna w Korycinie. Ostatnia kontrola została przeprowadzona w listopadzie 2005 roku. Stan formalno-prawny w zakresie gospodarki wodno-ściekowej jest uregulowany do 15.02.2015 r. Wyniki badań nie wykazały przekroczeń stężeń zanieczyszczeń w ściekach odprowadzanych do odbiornika (rów melioracyjny i dalej rz. Kumiałka). Na terenie gminy oprócz oczyszczalni gminnej funkcjonuje 350 oczyszczalni przyzagrodowych. • Oczyszczalnia gminna w Janowie. Ostatnia kontrola oczyszczalni została przeprowadzona we wrześniu 2006 roku. Stan formalno-prawny w zakresie gospodarki wodno-ściekowej jest uregulowany do 10.06.2013 r. W trakcie kontroli oczyszczalni ścieków nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie ochrony środowiska. Wyniki analiz prób pobranych do badań, nie wykazały przekroczeń stężeń zanieczyszczeń w odprowadzanych ściekach. • Oczyszczalnia gminna w Suchowoli. Eksploatacją oczyszczalni ścieków i sieci kanalizacji sanitarnej od maja 2005 r. zajmuje się Przedsiębiorstwo Robót Ziemnych „MAKS” z siedzibą w Suchowoli. Stan formalnoprawny w zakresie odprowadzania ścieków oczyszczonych z oczyszczalni do odbiornika jest uregulowany do stycznia 2016 r. Wyniki analiz prób pobranych do badań pod koniec marca 2006 roku, nie wykazały przekroczeń stężeń zanieczyszczeń w odprowadzanych ściekach.

3.3 RZEKA ŁOSOŚNA

Jest lewobrzeżnym dopływem Niemna (uchodzi do niego po stronie białoruskiej). Na obszarze Polski znajduje się górny odcinek rzeki o długości 17 km od źródeł do granicy państwa. W roku 2005 rzeka Łosośna badana była w dwóch punktach pomiarowo-kontrolnych: w m. Kundzin i w profilu granicznym w m. Kowale, z częstotliwością raz na miesiąc.

Wykaz punktów pomiarowo-kontrolnych i klasyfikacja wód rzeki Łosośnej w 2005 r.

• m. Kundzin (39,7 km) – III klasa, • m. Kowale (29,6 km) – IV klasa.

3.3.1 WNIOSKI

1. Stan czystości rzeki Łosośnej w 2005 roku, w m. Kundzin był dobry i odpowiadał wodom

zadawalającej jakości (III klasa). Jedynie barwa i ChZTCr wystąpiło w stężeniach odpowiadających wodom IV klasy (niezadowalającej jakości). 2. Stan czystości rzeki Łosośnej w profilu granicznym w m. Kowale, poniżej Kuźnicy Białostockiej, uległ pogorszeniu i odpowiadał wodom IV klasy czystości. 3. Kontrola oczyszczalni ścieków w Kuźnicy Białostockiej w 2005 roku nie wykazała nieprawidłowości. W odprowadzanych ściekach nie stwierdzono przekroczeń warunków dopuszczalnych. 4. Wody rzeki Łosośnej w badanych punktach nie spełniały warunków przydatności do bytowania ryb w warunkach naturalnych. 5. Rzeka Łosośna nie była podatna na eutrofizację. 6. W roku 2005 nie stwierdzono przypadków poważnych awarii, powodujących zanieczyszczenie rzeki Łosośnej.

11 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

Ostatnie wyniki kontroli gospodarki wodno-ściekowej przeprowadzone na obszarze zlewni rz. Łosośnej.

• Oczyszczalnia gminna w Kuźnicy Białostockiej. Wyniki analiz prób pobranych w trakcie kontroli przeprowadzonej w sierpniu 2006 roku, wykazały przekroczenia dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w ściekach oczyszczonych. Zakład nie wywiązał się z obowiązku badania ścieków co najmniej 2 razy w roku. (w roku 2006 ścieki nie były badane). W wydanym zarządzeniu pokontrolnym zobowiązano ZGKiM do podjęcia działań mających na celu osiągnięcie właściwych parametrów ścieków odprowadzanych z oczyszczalni oraz wykonywania badań ścieków zgodnie z częstotliwością określoną w pozwoleniu wodno-prawnym.

3.4 SOKOŁDA

Rzeka rozpoczyna swój bieg w punkcie połączenia wód cieków Kładziewo i Poganica. Długość rzeki wynosi 54,0 km, powierzchnia zlewni - 484,2,1 km2. Na całej swej długości posiada charakter rzeki typowo nizinnej o stosunkowo niewielkim spadku i niewielkiej prędkości przepływu wody. Na znacznym odcinku w biegu środkowym i dolnym przepływa przez zwarte obszary leśne Puszczy Knyszyńskiej. W górnym i dolnym, biegu koryto rzeki dość silnie meandruje. Większymi dopływami Sokołdy są: Poganica, Jałówka i Kamionka.

Dużą powierzchnię zlewni zajmują lasy Puszczy Knyszyńskiej, stąd też wszelkie zmiany stosunków wodnych w obrębie zlewni mogą wywrzeć wyraźny wpływ na ekosystem leśny podlegający szczególnej ochronie ze względu na swoje unikalne walory przyrodnicze. Były one podstawą utworzenia obszaru chronionego - Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej.

Sokołda zasila wodami rzekę Supraśl, będącą źródłem zaopatrzenia w wodę pitną aglomeracji białostockiej z ujęcia powierzchniowego zlokalizowanego w Wasilkowie. Stąd jej zlewnia należy do obszaru pośredniej strefy ochronnej ujęcia. W 2004 roku Sokołdę badano w 4 profilach pomiarowo- kontrolnych.

Wykaz punktów pomiarowo-kontrolnych i klasyfikacja wód rzeki w 2004 r.

• Rz. Sokołda w m. Bogusze (36,0 km) – IV klasa, • Rz. Sokołda w m. Kuryły (32,8 km) – V klasa, • Rz. Sokołda w m. Straż (22,1 km) – IV klasa, • Rz. Sokołda w m. Sokołda (6,9 km) – IV klasa.

3.4.1 WNIOSKI

1. Klasyfikacja rzeki Sokołdy w oparciu o badania z 2004 r. wykazała wody IV klasy (niezadowalającej jakości) w 3 przekrojach pomiarowych: w m. Bogusze, m. Straż i m. Sokołda, oraz wody V klasy (złej jakości) w profilu w m. Kuryły (poniżej Sokółki). 2. Wyniki badań wykazują wyraźny negatywny wpływ odprowadzanych ścieków z Sokółki, które powodują, że wody Sokołdy na odcinku poniżej miasta są złej jakości (V klasa). Wpływ oddziaływania ścieków uwidacznia się aż do ujścia rzeki. 3. Ocena wód ze względu na przydatność do bytowania ryb wykazała, że we wszystkich badanych punktach pomiarowych wody nie spełniają kryteriów jakim powinny odpowiadać wody do bytowania ryb w warunkach naturalnych. 4. Ocena podatności wody na eutrofizację, wykazała przekroczenie wartości granicznych

12 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

wskaźników stosowanych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych (powyżej których występuje eutrofizacja wód) w punktach pomiarowych w górnym i środkowym biegu rzeki (w m. Bogusze, Kuryły i Straż). 5. W roku 2004 nie stwierdzono przypadków awaryjnego zanieczyszczenia rzeki.

Ostatnie wyniki kontroli gospodarki wodno-ściekowej przeprowadzone w zakładach na obszarze zlewni rz. Sokołdy

• Oczyszczalnia miejska MPWiK Sp. Z o. o. w Sokółce – kontrola z lipca 2006 r. nie wykazała naruszenia wymaganych warunków wprowadzania ścieków do środowiska. Urządzenia oczyszczające pracowały w sposób prawidłowy. Na oczyszczalnię odprowadzane są ścieki komunalne z Sokółki oraz ścieki przemysłowe z zakładów tj.: „ESKIMOS” Sp. z o. o (jest w trakcie budowy własnej oczyszczalni), SM „SOMLEK”, SPD EKO-GRILL (po podczyszczeniu na własnych urządzeniach). MPWiK w Sokółce prowadzi codzienne badania odprowadzanych ścieków z oczyszczalni miejskiej oraz średnio 1 raz na 2 tygodnie ścieków doprowadzanych z wyżej wymienionych zakładów. • Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe „Agromech” Sp. z o. o. Osiedle Buchwałowo 10 w Sokółce. Gospodarka wodno-ściekowa uregulowana do 05.07.2007 r. Ścieki po oczyszczeniu na osadnikach oraz łapaczu piasku i tłuszczu odprowadzane są poprzez rów melioracyjny do rzeki Sokołdy. Kontrola przeprowadzona w czerwcu 2005 r., wykazała, iż zakład nie posiadał uregulowanego stanu formalno-prawnego w zakresie odprowadzania wód opadowych do odbiornika.

3.5 KRYNKA

Rzeka jest lewobrzeżnym dopływem Świsłoczy. Swój początek bierze na północny-zachód od miejscowości Krynki, przepływa przez nią przyjmując zanieczyszczenia z zakładów położonych w tej miejscowości. Na terenie Polski znajduje się odcinek rzeki o długości ok. 4,5 km. W roku 2005 rzeka badana była w 2 punktach pomiarowo-kontrolnych: powyżej Krynek i poniżej Krynek w profilu granicznym z częstotliwością raz w miesiącu.

Wykaz punktów pomiarowo-kontrolnych i klasyfikacja wód rzeki w 2005 r.

• Powyżej m. Krynki (0,8 km) – III klasa • Poniżej m. Krynki (4,5 km) – V klasa

Źródła zanieczyszczeń w zlewni rzeki kontrolowanych w 2005 roku

• Oczyszczalnia gminna ZGKiM w Krynkach. Pozwolenie wodno jest prawne ważne do końca października 2009 r. Kontrola nie wykazała przekroczeń stężeń zanieczyszczeń w odprowadzanych ściekach

3.5.1 WNIOSKI

1. Stan czystości rzeki Krynki 2005 roku, na odcinku powyżej miejscowości Krynki był dobry i odpowiadał wodom zadawalającej jakości. Jedynie stan sanitarny klasyfikował wody w IV klasie. 2. Jakość wód w profilu granicznym (poniżej Krynek) odpowiadała V klasie (złej jakości). W stosunku do 2004 r. jakość wód tego odcinka rzeki uległa pogorszeniu (w 2004 r. (IV klasa).

13 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

3. Kontrola gminnej oczyszczalni ścieków nie wykazała nieprawidłowości. W odprowadzanych ściekach nie stwierdzono przekroczeń warunków dopuszczalnych. 4. Wody rzeki Krynki w badanych punktach nie spełniają warunków przydatności do bytowania ryb w warunkach naturalnych. 5. Badane odcinki rzeki są podatne na eutrofizację. 6. W roku 2005 nie stwierdzono przypadków poważnych awarii, powodujących zanieczyszczenie rzeki Krynki.

Ostatnie wyniki kontroli gospodarki wodno-ściekowej przeprowadzone w zakładach na obszarze zlewni rz. Krynki

• Oczyszczalnia gminna ZGKiM w Krynkach. Wyniki badań prób pobranych do analizy, podczas ostatniej kontroli w sierpniu 2006 roku, wykazały przekroczenie dopuszczalnego stężenia fosforu ogólnego w ściekach oczyszczonych, określonego w pozwoleniu wodno-prawnym. W wydanym zarządzeniu pokontrolnym zobowiązano ZGKiM do podjęcia działań mających na celu osiągnięcie właściwych parametrów ścieków odprowadzanych z oczyszczalni oraz przedstawienie wyników badania ścieków odprowadzanych z oczyszczalni wykonanych zgodnie z obowiązkiem nałożonym w pozwoleniu wodno-prawnym. • Gminna Oczyszczalnia ścieków w Szudziałowie. Jest to mechaniczno biologiczna oczyszczalnia typu BIOGEST, ze stacją odwadniania osadu DRAIMAD oraz stacja dawkowania flokulanta. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rów (o dł. ok.3 km) a następnie rzeka Słoja d. Supraśli. Stan formalnoprawny w zakresie odprowadzania ścieków oczyszczonych z oczyszczalni do odbiornika jest uregulowany do września 2013 r. Gmina dysponuje siecią kanalizacji sanitarnej o dł. 4,4 km. W dniu kontroli stwierdzono nieprawidłowości, w eksploatacji urządzeń oczyszczających, zanieczyszczenie osadem ściekowym rowu odprowadzającego ścieki do rzeki Słoja oraz nie przestrzeganie wymogów pozwolenia wodno-prawnego w zakresie wykonywania badań ścieków oczyszczonych 2 razy w roku (brak badań od czerwca 2004 r.)

4 Wody podziemne

Wody podziemne należące do zasobów naturalnych, coraz bardziej zagrożone są zanieczyszczeniami z powierzchni ziemi. Konieczna jest ich szczególna ochrona, jako zasobów nieodnawialnych. Niezbędna jest ochrona znacznych obszarów, pod którymi znajdują się Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. W Polsce jest ich około 180, a obszar obejmuje ponad 52 % powierzchni naszego kraju.

Najczęściej wody podziemne zanieczyszczone są lokalnie lub na większych obszarach rozmaitymi substancjami chemicznymi, głównie są to azotany, fosforany, chlorki, siarczany i bardzo często substancje ropopochodne. Zanieczyszczenia siarczanami występują przede wszystkim na terenach uprzemysłowionych, azotanami i fosforanami na terenach rolniczych, są one także przyczyną degradacji zbiorników wodnych. Najpowszechniej występującymi przyczynami zanieczyszczeń wód podziemnych są wycieki z nieizolowanych wysypisk odpadów, z baz paliwowych i stacji sprzedaży paliw do pojazdów samochodowych.

14 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

Na terenie powiatu sokólskiego w roku 2005 badania prowadzono w 7 punktach pomiarowych w sieciach monitoringu krajowego i w sieci regionalnej. Państwowy Instytut Geologiczny wykonał badania w 3 punktach w sieci monitoringu krajowego, punkty należące do sieci regionalnej badał Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku.

Oceny badanych wód dokonano na podstawie:

• Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (DZ. U. Nr 32, poz. 284). • Rozporządzenie Ministra zdrowia z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 203, poz. 1718)

Nowa klasyfikacja stanu wód podziemnych określa 5 klas jakości tych wód:

• klasa I - wody o bardzo dobrej jakości. Wartości wskaźników jakości wody są kształtowane jedynie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w warstwie wodonośnej. Żaden ze wskaźników jakości wody nie przekracza wartości dopuszczalnych jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi; • klasa II - wody dobrej jakości. Wartości wskaźników jakości wody nie wskazują na oddziaływania antropogeniczne. Wskaźniki jakości wody, z wyjątkiem żelaza i manganu, nie przekraczają wartości dopuszczalnych jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi; • klasa III - wody zadowalającej jakości. Wartości wskaźników jakości wody są podwyższone w wyniku naturalnych procesów lub słabego oddziaływania antropogenicznego. Mniejsza część wskaźników jakości wody przekracza wartości dopuszczalne jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi; • klasa IV - wody niezadowalającej jakości. Wartości wskaźników jakości wody są podwyższone w wyniku naturalnych procesów oraz słabego oddziaływania antropogenicznego. Większość wskaźników jakości wody przekracza wartości dopuszczalne jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. • klasa V - wody złej jakości. Wartości wskaźników jakości wody potwierdzają oddziaływania antropogeniczne. Woda nie spełnia wymagań określonych dla wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Metody oceny dopuszcza, przy zaliczaniu wody do odpowiedniej klasy, przekroczenie wartości granicznych 3 wskaźników. w granicach przyjętych dla bezpośrednio niższej klasy jakości. Nie dopuszcza się natomiast przekroczenia wartości granicznych następujących wskaźników o charakterze toksycznym: arsenu, amoniaku, azotanów, azotynów, fluorków, chromu, kadmu, miedzi, niklu, ołowiu, rtęci, cyjanków, fenoli, pestycydów, wielopierścieniowych węglowodorów, olejów mineralnych, substancji powierzchniowo czynnych anionowych.

Klasyfikacja jakości wód podziemnych w 2005 r. na terenie powiatu

Nr Miejscowość / Gmina Stra bo- Wo- Typ Uży Ob.- Klasa Wskaźniki w zakresie Wskaźniki ot- [sw]-studnia wiercona ty- kość dy oś- tko sza- wód stężeń odpowiadających przekracz. wo- [p]-piezometr gra- stro- rod- wa ry 2005 wodzie o niskiej jakości W 2004 r Ro ru [sk]-studnia kopana fia pu ka nie GZ normy dla dzaj Klasa IV Klasa V w tere WP wód sieci sieci -nu przeznacz. do spożycia przez ludzi 9 R Sidra/Sidra, [sw] Q 34,0 W 1 3 - IV NH4, FET - FET, Mn

10 R Janów/Janów, [sw] Q 40,0 W 1 3 - IV NH4, FET - FET, Mn

15 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

11 R Kuźnica Q 58,0 W 1 7 - III FET - FET, Mn Białostocka/Kuźnica Białostocka, [sw]

35 R Krynki/Krynki, [sw] Q 82,0 W 1 7 - III FET - FET ,Mn

741 K Ostrówek/ Q 7,0 G 1 3 poza II FET _ FET, Mn Szudziałowo,[sw]

743 K Sokółka/Sokółka,[sw] Q 65,5 W 1 7 poza II - - Brak przekroczeń

749 K / Q 33,0 W 1 3 poza III FET - FET, Mn Nowy Dwór,[sw]

OBJAŚNIENIA DO TABELI Typ ośrodka Q – Czwartorzęd 1 – warstwa porowa

Rodzaj wód Użytkowanie terenu – dominujący sposób W – wgłębne – wody poziomów artezyjskich i użytkowania w promieniu 500 m subartezyjskich 7 – obszary zabudowane G – gruntowe – wody płytkiego krążenia o swobodnym zwierciadle wody

Na 7 przebadanych studni w 2005 roku na terenie powiatu sokólskiego, 5 (w 2004 r. - 6) charakteryzowało się dobrym stanem wód (klasa II i III), 2 studnie (Sidra i Janów - w roku 2004 – II klasa) odznaczały się niezadowalającą jakością wód (klasa IV).

Należy zwrócić uwagę, iż przedstawiona klasyfikacja wód podziemnych skierowana jest na ocenę stopnia zanieczyszczenia wód i nie obejmuje oceny stanu sanitarnego oraz badań pod kątem przydatności wody do picia (po uzdatnieniu). Ocenę taką wykonuje Państwowa Inspekcja Sanitarna.

5 Gospodarka odpadami

W wyniku przeprowadzonych przeglądów ekologicznych składowisk, na terenie powiatu sokólskiego jedynie składowisko odpadów komunalnych w Poświętnem zostało zakwalifikowane do eksploatacji, gdyż spełnia określone przepisami wymogi. Wysypiska w Karczach i Suchowoli zostały zakwalifikowane do zamknięcia. Natomiast pozostałe do dostosowania.

Żadne, z eksploatowanych na terenie powiatu wysypisk komunalnych nie jest przystosowane do składowania odpadów niebezpiecznych (oprócz nowego wysypiska w Poświętnem, gdzie przewidziany jest pojemnik na odpady „problemowe”). Na terenie powiatu brak jest również wyznaczonego miejsca do wywożenia produktów zneutralizowanych np. skażonej gleby, w wyniku przeprowadzonych akcji ratowniczych o znamionach poważnych awarii.

Także nierozwiązanym ciągle problemem w powiecie jest brak selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, co powoduje iż na wysypiska legalne i dzikie trafiają także odpady niebezpieczne np. zużyte świetlówki, baterie, akumulatory i inne.

Problem wzrastającej w ostatnich latach ilości odpadów komunalnych spowodował na terenie powiatu ponowne włączenie do eksploatacji składowiska w Korycinie, przeznaczonego uprzednio do rekultywacji. W związku z tym, iż pojemność tego wysypiska nie została w całości wykorzystana przedłużono jego funkcjonowanie, wydając decyzję o dostosowaniu obiektu do końca 2005 r.

Na terenie powiatu sokólskiego nie ma stałych składowisk odpadów przemysłowych. Informacje o wysypiskach przedstawia poniższa tabela.

16 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

Wykaz wysypisk komunalnych na terenie powiatu sokólskiego

Data Przewidy Pojem- Powie- Miejscowość rozp. wana data ność Lp Miasto/gmina rzchnia Uwagi /lokalizacja eksploa zakoń- obiektu (ha) tacji czenia m3 1 Dąbrowa przy drodze 1997 2009 1,0 137 200 do dostosowania Białostocka nr 670 w kier. do Suchowoli 2 Janów, Korycin, Janów 1997 2009 0,61 30 000 Przyjmuje odpady także z gminy Suchowola Korycin i Suchowola; z ekranizacją podłoża; do dostos. 3 Krynki Ozierskie 1992 2009 2,4 116 550 do dostosowania 4 Kuźnica Białost. Cimanie 1995 2009 1,0 50 000 do dostosowania 5 Nowy Dwór Nowy dwór 1991 2015 1,0 6 388 do dostosowania 6 Sidra Sidra 1996 2016 0,9 9 600 do dostosowania; z ekranizacją podłoża 7 Sokółka Karcze 1992 b.d. 2,1 31,5 do zamknięcia 8 Suchowola Poswiętne 2003 2032 0,82 7 600 do eksploatacji 9 Suchowola Suchowola 1976 2005 0,4 6000 do zamknięcia 10 Szudziałowo Szudziałowo 1989 2012 0,7 7 743 do dostosowania 11 Korycin 0,8 km od 1985 2009 0,24 9 600 do dostosowania Korycina

5.1 ODPADY NIEBEZPIECZNE

Na terenie powiatu sokólskiego znajdował się 1 mogilnik (miejscowość Bielany w gminie Nowy Dwór), zawierający około 1 Mg przeterminowanych środków ochrony roślin oraz opakowań po nich, zużytych przez Gminną Spółdzielnię „Samopomoc Chłopska” w Nowym Dworze. Po uzyskaniu środków finansowych - dotacja z Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Sokółce, dokonano jego likwidacji za pośrednictwem wyspecjalizowanej firmy.

Prowadzona przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku ewidencja danych o odpadach niebezpiecznych w 2005 roku, obejmuje dane o 7 producentach oraz ilościach, przez nich wytworzonych odpadów niebezpiecznych z terenu powiatu sokólskiego. Są to: • PP-U-H „Agromech” sp. z o.o. w Sokółce – 1,387 Mg • Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Sokółce – 13,906 Mg • „Sokółka Okna i Drzwi” S.A. w Sokółce –6,140 Mg • Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Dąbrowie B-stockiej – 3,098 Mg • Przedsiębiorstwo Drogowo-Mostowe w Sokółce –0,811 Mg, • Spółdzielnia Produkcyjno-Handlowa „KRYNKA” w Krynkach – 0,110 Mg, • Spółdzielnia Transportu Wiejskiego w Sokółce – 0,073 Mg. Ilość wytworzonych przez nich odpadów niebezpiecznych wyniosła w 2005 roku 25,525 Mg; 9,561 Mg zostało przekazane do odzysku, 15,869 Mg unieszkodliwiono a 1,297 Mg tymczasowo zmagazynowano u producentów odpadów. W 2005 roku, podobnie jak w latach ubiegłych, w/w producenci odpadów nie unieszkodliwiali odpadów z grupy niebezpiecznych poprzez składowanie na składowiskach.

Spośród odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w powiecie sokólskim dużą ilość stanowią niebezpieczne odpady medyczne z Samodzielnego Publicznego ZOZ-u w Sokółce (13,906 Mg) oraz Samodzielnego Publicznego ZOZ-u w Dąbrowie Białostockiej (3,098), w całości unieszkodliwiane poprzez spalanie, głównie w Spalarni Odpadów Medycznych przy SP ZOZ w Hajnówce, a także częściowo w Zakładzie Termicznej Utylizacji Odpadów ECO-ABC w Bełchatowie oraz poprzez firmę EMKA w Żyrardowie, gdzie są przekazywane.

17 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

Omówienie wyników kontroli gospodarki odpadami na terenie powiatu przeprowadzonych w 2006 roku przedstawiono poniżej:

• Wiejskie wysypiska odpadów komunalnych gminy Nowy Dwór. Zlokalizowane są w miejscowościach: Corużowce, Chworościany, , Jaginty, Koniuszki, , Plebanowce, i Sieruciowce. Kontrola przeprowadzona w dniu 05.10.2006 r. wykazała, iż stan formalno-prawny wiejskich składowisk nie jest uregulowany. Nie posiadają one opracowanych przeglądów ekologicznych oraz instrukcji eksploatacji wysypisk. Zarządzający wysypiskami wiejskimi nie posiada decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji oraz zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie unieszkodliwiania odpadów na tych obiektach. Wysypiska nie spełniają minimalnych kryteriów formalnych, pozwalających na zaliczenie ich do składowisk odpadów, są przykładem typowych ,,dzikich” wysypisk śmieci. Nie są wyposażone w jakiekolwiek urządzenia techniczne zabezpieczające przed negatywnym wpływem obiektów na środowisko. Nie posiadają jakichkolwiek urządzeń kontrolno-pomiarowych umożliwiających badania monitoringowe. Nie są ogrodzone. Jedynym zabezpieczeniem przed rozwiewaniem odpadów na tereny przyległe są wały ziemne usypane przeważnie w trakcie ich budowy. Niektóre wysypiska są oznakowane starymi tablicami informującymi o zakresie wysypywania śmieci. Na wysypiska dostarczane są odpady bytowo-gospodarcze wyłącznie przez mieszkańców wsi w sposób niekontrolowany. Podczas kontroli nie stwierdzono wylewania nieczystości płynnych. Stare nagromadzone odpady były porośnięte częściowo wysokimi chwastami. W gminie znajduje się 1 wysypisko które to posiada uregulowany stan formalno-prawny. w miejscowości Nowy Dwór.

• Spółdzielnia Mleczarska „SOMLEK” w Sokółce (zakład produkcyjny w Sokółce i Dąbrowie Białostockiej). Analizowane zakłady wytwarzają odpady niebezpieczne oraz inne niż niebezpieczne. Gospodarka odpadami prowadzona jest prawidłowo, przy uregulowanym stanie formalno-prawnym w tym zakresie. Kontrola przeprowadzona na przełomie kwietnia i maja 2006 r. wykazała że zakład posiada decyzję Starostwa Powiatowego w Sokółce zatwierdzającą program gospodarki odpadami niebezpiecznymi powstającymi w wyniku prowadzonej działalności. W roku 2005 nie wytworzono odpadów niebezpiecznych. Kontrolowany podmiot prowadzi ewidencje wytwarzanych odpadów zgodnie z obowiązującymi wzorami dokumentów.

• „Smak” Mięso i Wędliny Jerzy Szczęsny w Dąbrowie Białostockiej. Kontrola przeprowadzona na przełomie maja i czerwca 2006 roku nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki odpadami. Ilościowa i jakościowa ewidencja odpadów jest prowadzona z zastosowaniem kart ewidencji odpadów oraz kart przekazania odpadów. Stan formalno-prawny jest uporządkowany.

• ZGKiM w Krynkach (gminna oczyszczalnia ścieków). Ostatnią kontrolę gospodarki odpadami przeprowadzono w sierpniu 2006 r. Powstające osady z podczyszczania brzeczki chromowej oraz osad nadmierny z procesu oczyszczania ścieków i piasek z piaskownika są przetwarzane. Osad zawierający chrom jest odwadniany workowany i wywożony na wysypisko gminne w Ozierskich (w 2005 r. wywieziono 1,5 t i ok. 0,9 t w I półroczu 2006 r.), natomiast osad nadmierny z oczyszczalni jest odwadniany i wywożony na wysypisko gminne (w 2005 r. wywieziono 18 t a w pierwszym półroczu 2006 – około 8 t). Piasek z piaskownika po odwodnieniu na poletku ociekowym jest również wywożony na wysypisko gminne (w 2005 r. wywieziono ok.0,5 t, a w I półroczu 2006 – ok.0,1 t. ).

• Oczyszczalnie ścieków w Janowie, Suchowoli, Kuźnicy i Nowym Dworze. Przeprowadzone w ciągu 2006 roku kontrole w/w oczyszczalni wykazały, iż ewidencja ilościowa i jakościowa

18 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

powstających odpadów (skratki oraz odwodnione osady ściekowe) prowadzona jest w sposób prawidłowy. Są one unieszkodliwiane poprzez składowanie na własnych wysypiskach gminnych.

• Oczyszczalnia ścieków w Dąbrowie Białostockiej. Odpady wytworzone na oczyszczalni (skratki, piasek i osad po odwodnieniu i wapnowaniu) wywożone są własnym transportem na składowisko w Dąbrowie Białostockiej. Z badań wykonanych przez spółkę EKOM w czerwcu 2006 r. wynika, że zawartość metali ciężkich nie przekraczała wartości dopuszczalnych, nie stwierdzono również obecności bakterii chorobotwórczych. Planowane jest docelowo rolnicze wykorzystanie osadu.

• ZGKiM. Oczyszczalnia miejska w Sokółce. Odpady wytworzone na oczyszczalni tj. skratki i piasek są okresowo wywożone na wysypisko gminne, zaś osady z oczyszczania ścieków są w całości wykorzystywane do produkcji kompostu, który wykorzystuje się jako nawóz (MPWiK posiada zezwolenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na wprowadzenie do obrotu jako „Kompost Sokólski”) i do produkcji trawników.

• Wysypisko odpadów komunalnych w Janowie należące do Związku Gmin ,,Kumiałka- Biebrza” z siedzibą w Korycinie. Na składowisku deponowane są odpady komunalne z terenu gmin: Janów, Korycin i Suchowola. Kontrola prowadzona we wrześniu 2006 r. wykazała, iż stan formalno-prawny składowiska nie jest uregulowany. Zarządzający składowiskiem Związek Gmin nie posiada zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie unieszkodliwiania bądź odzysku odpadów. Obiekt posiada opracowany przegląd ekologiczny składowiska i instrukcję eksploatacji oraz decyzje zatwierdzającą instrukcję eksploatacji gminnego składowiska odpadów i decyzję zobowiązującą do dostosowania składowiska do wymogów przepisów o odpadach. Na składowisko dostarczane są odpady przez Związek Gmin ,,Kumiałka-Biebrza” jak i przez indywidualnych dostawców z terenu gmin Janów, Korycin i Suchowola. Kontrola wykazała, że wysypisko posiada izolację podłoża w postaci foli polietylenowej dwuwarstwowej, plac manewrowy, żwirową drogę dojazdową, brodzik dezynfekcyjny o konstrukcji betonowej, boksy na surowce wtórne, zaplecze sanitarne. Wysypisko jest ogrodzone siatką o wysokości 2 m z bramą wjazdową oraz z bramą przy zbiorniku na odcieki. Obiekt jest dozorowany w godz. 730-1530 i odpowiednio oznakowany. Wysypisko posiada zbiornik bezodpływowy na odcieki, które ulegają odparowaniu lub są wywożone okresowo do oczyszczalni. Ewidencja odpadów prowadzona jest na wadze będącej na wyposażeniu składowiska w Poświętnem. Przedmiotowe składowisko nie posiada wagi. W trakcie kontroli stwierdzono, iż odpady dowożone nie są selektywnie składowane. Składowisko nie posiada wszystkich urządzeń kontrolno-pomiarowych umożliwiających badanie wpływu obiektu na środowisko. Na składowisku zainstalowany jest 1 piezometr o głębokości 10 m do badania wód podziemnych. Do dnia kontroli monitoring nie był prowadzony (został zlecony firmie ,,EKOCHEM”).

• Wysypisko odpadów komunalnych gminy Suchowola. WIOŚ przeprowadził kontrolę interwencyjną w dniach 23-27.06.2006 r. Stwierdzono, iż stan formalno-prawny starego składowiska nie jest uregulowany. Składowisko nie posiadało opracowanej instrukcji eksploatacji składowiska i decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska. W trakcie kontroli uzyskano informacje, że instrukcji nie opracowano, ponieważ od 1997 r. odpady z rejonu gminy były składowane na międzygminnym składowisku w Janowie i dowożone przez Związek Gmin ,,Kumiałka-Biebrza”, do którego należy gmina Suchowola (od 10 maja 1996 r.). Zarządzający składowiskiem nie wystąpił do Starosty Powiatu Sokólskiego z wnioskiem o wyrażenie zgody na zamknięcie składowiska odpadów w Suchowoli. Składowisko nie posiada ogrodzenia, bramy oraz

19 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

odpowiedniego oznaczenia informującego o zakazie składowania odpadów. Nie jest także dozorowane. Odpady porośnięte są chwastami i trawą. Obecnie na składowisko trafia nieznaczna część odpadów prawdopodobnie wywożonych przez indywidualnych mieszkańców Suchowoli. Odpady nie są ewidencjonowane. Badania wpływu składowiska na środowisko nie są prowadzone. Obiekt nie jest wyposażony w jakiekolwiek urządzenia techniczne umożliwiające monitoring. Składowisko nie zostało zamknięte i nie rozpoczęto rekultywacji w terminie określonym ustawowo i wynikającym z przeglądu ekologicznego tj. do końca 2003 r.

• Wysypisko odpadów komunalnych gminy Szudziałowo. Kontrola prowadzona 22.06.2006 r. wykazała, iż stan formalno-prawny składowiska nie jest uregulowany. Brak jest pozwolenia na użytkowanie wysypiska oraz zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie unieszkodliwiania odpadów. W odpowiedzi na zarządzenie pokontrolne Urząd Gminy w Szudziałowie poinformował iż w dniu 27 czerwca 2006 r. Wójt Gminy wystąpił z wnioskiem do Starostwa Powiatowego w Sokółce o uzyskanie pozwolenia.

• ,,Barter” Sp. z o.o. w Białymstoku Oddział w Sokółce ,,Saga”. Kontrola przeprowadzona w drugiej połowie maja 2006 r. wykazała, iż stan formalno-prawny w zakresie gospodarki odpadami jest uregulowany. Zakład posiada decyzję zezwalającą na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne. Ewidencja wytworzonych odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne w zakładzie prowadzona jest właściwie.

• Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Dąbrowie Białostockiej Sp. z o.o. Kontrola przeprowadzona na przełomie sierpnia i września 2006 r. wykazała, iż stan formalno-prawny dotyczący gospodarki odpadami jest uregulowany. Zakład posiada decyzję zatwierdzającą instrukcję eksploatacji składowiska odpadów, Zezwala ona na składowanie odpadów komunalnych. Wytworzone odpady wywożone są własnym transportem na składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, będące w zarządzie POKiM Dąbrowa Białostocka. Planuje się docelowo rolnicze wykorzystanie osadu ściekowego.

• ,,Metal-Fach” Sp. z o.o. w Sokółce. Kontrola przeprowadzona w drugiej połowie lipca 2006 r. wykazała, iż stan formalno-prawny w zakresie gospodarki odpadami nie jest uregulowany (brak decyzji zezwalających na wytwarzanie niektórych odpadów). W dniu kontroli stwierdzono, że firma ta nie wypełniła obowiązku przedłożenia Marszałkowi Województwa Podlaskiego informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami w 2005 r.

• ,,Eskimos” Sp.z o.o. Chłodnia Sokółka. Kontrola przeprowadzona w październiku 2006 r. wykazała, iż stan formalno-prawny w zakresie gospodarki odpadami jest uregulowany. Kontrolowany podmiot wystąpił z wnioskiem z dn. 10.10.2006 r. do Starostwa Powiatowego w Sokółce o rozszerzenie pozwolenia na wytwarzanie odpadów.

6 Hałas komunikacyjny i przemysłowy

Do podstawowych czynników mających wpływ na klimat akustyczny województwa zaliczyć należy komunikację drogową oraz w znacznie mniejszym stopniu hałas przemysłowy, którego uciążliwość na charakter lokalny o stosunkowo niedużym zasięgu.

20 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

Bardzo duży wzrost pojazdów mechanicznych, przy jednoczesnym braku właściwych rozwiązań drogowych, braku obwodnic miejskich, złej jakości nawierzchni znacząco powiększa obszar środowiska ponadnormatywnym hałasem drogowym.

Badania hałasu drogowego

W 2005 r. przeprowadzono badania hałasu komunikacyjnego na terenie całego województwa na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, Oddział w Białymstoku. Program badań obejmował pomiary w 23 punktach należących do programu Generalnego Pomiaru Ruchu.

Na obszarze powiatu sokólskiego punkty pomiarowe zlokalizowano przy drogach: nr 8: Białystok – Augustów oraz nr 61: Kuźnica Białostocka – Białystok. Badania przeprowadzono w 2 seriach pomiarowych w porze dziennej i nocnej. Badano również natężenie ruchu pojazdów i ich rodzaj.

Wyniki badań wskazały na przekroczenia norm poziomów dopuszczalnych we wszystkich punktach pomiarowych (w porze dnia o kilka decybeli) i w nocy (o kilkanaście decybeli w większości punktów). Stwierdzono, że decydujący wpływ na pozamiejski klimat akustyczny ma ruch tranzytowy samochodów ciężarowych. Rozwiązaniem pierwszoplanowym tego problemu, ze względu na liczbę narażonej ludności, powinna być budowa obwodnic miejskich, w miastach położonych na trasach do przejść granicznych.

Hałas przemysłowy

Zagrożenie hałasem przemysłowym związane jest głównie z niekorzystną lokalizacją zabudowy mieszkaniowej w pobliżu zakładów przemysłowych. Rozbudowa zakładów, instalacja nowych urządzeń i linii technologicznych bez zabezpieczeń akustycznych często powoduje pogorszenie klimatu akustycznego w otoczeniu zakładu.

Na terenie powiatu sokólskiego, w ewidencji WIOŚ znajduje się 11 podmiotów gospodarczych, których działalność gospodarcza może być przyczyną uciążliwości poprzez pogorszenie klimatu akustycznego w sąsiedztwie obiektów. W 2006 roku WIOŚ nie prowadził badań przy tych obiektach.

7 Pola elektromagnetyczne

Nowym monitorowanym, źródłem zagrożenia dla środowiska są pola elektromagnetyczne. Wprowadzone przepisy dotyczące norm środowiskowych obejmują pola elektryczne, magnetyczne oraz elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz.

Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry fizyczne charakteryzujące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko oraz dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych, charakteryzowane przez dopuszczalne wartości parametrów fizycznych wyróżniony został dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz dla miejsc dostępnych dla ludności.

W bazie Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska zewidencjonowanych jest 508 podmiotów emitujących pola elektromagnetyczne. Główne źródła promieniowania to stacje bazowe i radiolinii telefonii komórkowej oraz stacje nadawcze radiowo-telewizyjne. Po za tym znajdują się także obiekty tj. urządzenia radiokomunikacyjne, radiolokacyjne i radionawigacyjne, systemy radiowego dostępu abonenckiego SRDA oraz sieć elektroenergetyczna 400 kV.

21 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

22 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

Dotychczasowe badania dla wytypowanych obszarów położonych przy największych źródłach emisji w województwie prowadzone od 2005 r. na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz w miejscach dostępnych dla ludności nie wykazały przekroczeń norm. Żaden z kontrolowanych obiektów nie był położony na terenie powiatu sokólskiego.

8 Ochrona środowiska przed awariami

Zagrożenia środowiska na terenie powiatu sokólskiego mogą powstawać w przypadku awarii czy katastrof w obiektach przemysłowych zlokalizowanych na tym terenie lub podczas transportu substancji niebezpiecznych. Zdarzenia te charakteryzują się wieloma specyficznymi cechami: niepewnością ich wystąpienia; indywidualnym, niepowtarzalnym przebiegiem; złożonością przyczyn; różnorodnością bezpośrednich skutków. Stąd kontrola

8.1 NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH

Na terenie powiatu sokólskiego znajduje się 5 zakładów mogących spowodować poważne awarie w środowisku. Są to:

1. Spółdzielnia Mleczarska „Somlek” w Sokółce, 2. Spółdzielnia Mleczarska „Somlek” Zakład w Dąbrowie Białostockiej, 3. BARTER Sp. z o.o. w Białymstoku Oddział „Saga” w Sokółce, 4. „Eskimos” sp. z o.o. w Sokółce, 5. Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. Baza Magazynowa Nr 21 w Sokółce. W przypadku 4 pierwszych zakładów z w/w listy ostatnie kontrole nie wykazały nieprawidłowości, które mogłyby przyczyniać się do powstania poważnej awarii. Od tego czasu nie nastąpiły zmiany w lokalizacji przedsięwzięcia, w procesie technologicznym, użytkowaniu i wypełnieniu instalacji. Wyniki kontroli przeprowadzonej przez WIOŚ w 2006 roku w ostatnim z listy obiektów omówiono poniżej, ze względu na wprowadzone zmiany modernizacyjne.

Polski Koncern Naftowy ORLEN S. A. Baza magazynowa Nr 21 w Sokółce. Zakład zlokalizowany jest przy szosie Sokółka – Kuźnica Białostocka ok. 4 km od Sokółki. Powierzchnia terenu wynosi 80 ha, teren jest zalesiony. Na terenie zakładu dokonuje się przeładunku i magazynuje paliwa płynne oraz oleje. Przeładowuje się też gaz płynny propan – butan, glikol, ksylen, aceton, toluen i wodorotlenek sodu. Na terenie bazy stale garażują 4 autocysterny, właścicielem których jest ORLEN Transport w Olsztynie. Substancje transportowane są w cysternach kolejowych o pojemności ok. 50 m3. Na terenie zakładu przeprowadzono dotychczas część inwestycji prowadzących do dostosowania zakładu do obecnie obowiązujących przepisów w zakresie hermetyzacji procesów przeładunkowych, odpowiedniego uszczelniania podłoży i stanowisk załadunku autocystern z odprowadzaniem ścieków opadowych a separator. Do dnia kontroli wykonano: uszczelnienie części frontu załadunkowego autocystern z odprowadzaniem ścieków opadowych na separator, dokonano uszczelnienia podłoża i hermetyzacji procesów przeładunkowych wodorotlenku sodu, toluenu itp. Na froncie przeładunkowym gazu zainstalowanych jest 10 detektorów gazowych. Poza tym w zakładzie wykorzystywane są 2 przenośne tlenomierze. W odległości ok. 50 m od uszczelnionych stanowisk frontu kolejowego wykonano otwór piezometryczny. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, Baza magazynowa Nr 21 w Sokółce Buchwałowo zaliczona została do zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. W Zakładzie

23 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok opracowano wymaganą przepisami dokumentację. Obecnie na terenie Bazy trwają prace modernizacyjne, prowadzące do zminimalizowania prawdopodobieństwa zagrożenia środowiska poważną awarią oraz jakimkolwiek jego zanieczyszczeniem. Obecnie Baza jest rozbudowywana i przebudowywana. Zmiany te obejmują: budowę 6 nowych zbiorników naziemnych wyposażonych w podwójne dno i system monitoringu przecieków, budowę frontu załadunkowego i rozładunkowego autocystern, budowę instalacji dozowania dodatków, budowę pompowni rozładunkowej do przesyłu paliw i załadunkowej, budowę systemu sterowania i nadzoru przeładunku paliw, rozbudowę sieci przeciwpożarowej, budowę kanalizacji deszczowej, modernizację obiektów i sieci infrastruktury oraz realizację sieci monitoringu środowiska gruntowo-wodnego.

W posumowaniu należy stwierdzić, że przeprowadzone kontrole nie wykazały uchybień w zakresie poważnych awarii w żadnym z zakładów. W bieżącym roku nie wystąpiło również żadne zdarzenie mające znamiona poważnej awarii.

8.2 TRANSPORT

Poważne źródło zagrożenia na terenie powiatu, oceniane na większe niż pochodzące od obiektów stacjonarnych, mogą stwarzać katastrofy kolejowe oraz wypadki drogowe środków transportu, przewożących materiały niebezpieczne. Szczególnie groźne są awarie w rejonach przepraw mostowych na tych trasach, grożą one bezpośrednim skażeniem rzek.

Na terenie powiatu sokólskiego znajduje się kilkanaście stacji paliw. Eksploatacja ich stwarza lokalne zagrożenie dla środowiska np. możliwości awarii czy pożary. Głównie jednak wypadki o znamionach poważnych awarii wynikają z transportu paliw do zaopatrzenia stacji.

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku uczestniczy w cyklicznie powtarzanych kilkudniowych akcjach organizowanych pod kryptonimem „Niebezpieczne przewozy” prowadzone są na obszarze województwa, na głównych drogach wylotowych z Białegostoku, w tym na kierunku Białystok – Sokółka – Kuźnica Białostocka – granica państwa. Akcje organizowane są przez Komendę Wojewódzką Policji przy współpracy Państwowej Straży Pożarnej, Transportowego Dozoru Technicznego, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz Straż Graniczną i Inspekcję Transportu Drogowego. Kontrolą objęto kołowe i kolejowe środki transportu materiałów toksycznych i surowców chemicznych. Zakres kontroli obejmuje sprawdzenie stanu technicznego środków transportu, wymaganego wyposażenia i prawidłowości oznakowania oraz kompletności dokumentacji.

W wyniku przeprowadzonej akcji w 2005 r. skontrolowano łącznie 830 pojazdów, w tym 77 na terenie powiatu sokólskiego. Zastosowano następujące środki prewencyjne:

• 233 pouczeń; • 33 mandatów karnych; • 28 przypadków zatrzymania dowodów rejestracyjny. W 2006 roku na terenie powiatu nie zanotowano przypadków wystąpienia zdarzeń mających znamiona poważnych awarii związanych z transportem materiałów niebezpiecznych.

24 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok

9 Kontrole interwencyjne

W 2006 r. Inspektorat dotychczas otrzymał z terenu powiatu zgłoszenia w 7 sprawach mających charakter interwencyjny. Były to:

• zgłoszenie z dnia 20.01.2006 r. - dotyczące wywozu obornika na zamarznięte pole przez rolnika indywidualnego w miejscowości Stok. Sprawę zgodnie z kompetencjami przekazano Wójtowi Gminy Korycin. • zgłoszenie z dnia 01.03.2006 r. – dotyczące uciążliwości pryzmy złożonej z mieszaniny piasku i soli w Dąbrowie Białostockiej, zlokalizowanej na działce gminnej. Sprawę zgodnie z kompetencjami przekazano Burmistrzowi Dąbrowy Białostockiej. • zgłoszenie z dnia 24.04.2006 r. – dotyczące niewłaściwego składowania obornika i gnojowicy na posesji rolnika indywidualnego w miejscowości Teolin gm. Janów. Sprawę zgodnie z kompetencjami przekazano Wójtowi Gminy Janów. • zgłoszenie z dnia 05.05.2006 r. – dotyczące nielegalnego odprowadzania ścieków z posesji prywatnej w miejscowości Nowa Wieś k. Dąbrowy Białostockiej. Sprawę zgodnie z kompetencjami przekazano Burmistrzowi Dąbrowy Białostockiej. • zgłoszenie z dnia 14.06.2006 r. – dotyczące funkcjonowania nielegalnych wysypisk odpadów na terenie gminy Suchowola. Przeprowadzona została kontrola gminy w zakresie przestrzegania wymogów ochrony środowiska w zakresie gospodarki odpadami. W wyniku przeprowadzonej kontroli wydane zostało zarządzenie pokontrolne zobowiązujące do wyeliminowania stwierdzonych nieprawidłowości. • zgłoszenie z dnia 17.07.2006 r. – dotyczące uciążliwości nawożenia obornikiem przez rolnika indywidualnego w miejscowości Suchowola. Sprawę zgodnie z kompetencjami przekazano Burmistrzowi Suchowoli. • zgłoszenie z dnia 20.11.2006 r. – dotyczące uciążliwości hałasowej spichrza w Sokółce należącego do PZZ w Białymstoku. Przeprowadzono działania kontrolne na terenie spichrza w Sokółce, w wyniku których stwierdzono, iż obecnie urządzenia emitujące hałas nie są użytkowane. Poinformowano skarżących, że kontrolne pomiary hałasu przeprowadzone zostaną przy pełnej pracy tych urządzeń (w okresie skupu zboża).

Opracował: Akceptował: Wydział Inspekcji Podlaski Wojewódzki Inspektor Wydział Monitoringu Środowiska Ochrony Środowiska

25