THE

COMPLETE WORKS

OF

VENERABLE BEDE,

IN THE ORIGINAL LATIN,

COLLATED WITH THE MANUSCRIPTS, AND

VARIOUS PRINTED EDITIONS,

ACCOMPANIED B_"

A NEW ENGLISH TRANSLATION

OF THE HISTORICALWORKS,

AND A LIFE OF THE AUTHOR.

BY THE REV. J. A. GILES. I).C,I_..

LATE F_LLOW OF C,C.Co_ OXFOKD_

VOL. V.

HOMILIES,

LONDON :

WHITI'AKER AND ('O., AVE MARIA LANE,

MDCCCXLIIL /t62d LONDON :

PRINTZD BY RICHARD AND JOHN E. TAYLOR, RED LION COVRT, FLEET STRBET.

"B3_ v_,/..r- I

¥E NER A B I L I S

BEDA

OPERA QUiE SUPERSUNT OMNIA,

NUNC PRIMUM IN ANGLIA,

OPE CODICUM MANUSCKIPTORUM,

EDITIONUMQUE OPTIMARUM

EDIDIT J. A. GILES, LL.D.,

ECCLESI_ ANGLICANtE PRESBYTER,

ET COLL, CORP. CHR. OXON, OLIM 80CIU$.

VOL. V.

HOMILI_.

LONDINI ." VENEUNT APUD WHITTAKER ET SOCIOS

MDCCCXLIII,

THE

MISCELLANEOUS WORKS

OF

VE N E R A B L E B E !1 E,

IN THE ORIGINAL LATIN,

COLLATED WITH THE MANUSCRIPTS, AND

VARIOUS PR1NTEI) EDITIONS,

ACCOMPANIED BY

A NEW ENGLISH TRANSLATION

OF THE HISTORICAL WORKS,

A_ND

A LIFE OF THE AUTHOR.

BY THE REV ,! A, GILF,_. I .( I,,o

LAT_ FELLOW OF C.C.C._ OXI(i'ORI).

VOL. V.

HOMILIES.

LONDON: "WHI'IqAKER AND fO. A\ E MARIA I,ANE

MDCCCXLIII.

. PREFACE.

OF all the works ascribed to the Fathers of the Church, none are so likely to cause difficulty to an editor as the Homilies. For this class of compositions, like sermons in the present day, there was a general demand; and, as is evident from the Manuscripts still in existence, it _ was usual for copyists to make selections from different authors, so as to form a course of Homilies for the whole year. This is indeed the general character of the volumes of Homilies preserved in our public libraries.

That Bede composed Homilies, is certain from his own list of his writings, wherein he enumerates "Homiliarum Evangelii libri duo ;' and we may infer from this, that although he may have written others, yet those which he expressly published to the world were contained in two books, and treated of subjects selected from the four Gospels. In the BMe and Cologne editions of his works there are nearly two hundred homilies ascribed

a X PRE FACE. to Bede: but the great inequality not only in their length but also in their merit, the difference of style, the dullness of some of these contrasted with a certain liveliness of expression observable in others, have long since induced critics to look on the collection with suspicion, and scholars have made more than one'at- tempt to discover some means of separating those which are genuine from the spurious. The celebrated Ma- billon was the first to elucidate this subject. In the library of De Thou, now the Colbertine library, he discovered two Manuscripts of great antiquity, one of which contained forty-eight homilies of Bede, divided into two books, each consisting of twenty-four homi- lies ; the other Manuscript, which was much older than the former, contained only thirty-eight homilies, in one continued series. At the end of Book I. of the first of these Manuscripts was this note, EaTlicit Homiliarum liber primus, numero XXV.; but, as we have before stated, there are actually only twenty-four homilies in each book. On comparing the two volumes, it appeared that they contained together forty-nine homilies, and the fact of their being in one of these MSS. divided into two books, with their great antiquity, induced Mabillon to believe that the articles therein contained were undoubted productions of Venerable Bede. Moreover, with the exception of ten, they are all found in the PREFACE. Xi folio editions of his works. At a later period this same subject was handled by Martene, who found two similar manuscripts, and from them pubfished in his ' Thesau- rus Anecdotoeum," vol. v., eleven homilies which had not previously seen the light. Ten of these are the same which Mabillon discovered: with regard to the eleventh, Martene, probably because he had not Mabillon's au- thority to support him, expressed doubts of its genuine- ness. From Martene till the present time no further attempts had been made to elucidate this subject. The discoveries of Mabillon and Martene had confirmed the suspicion which before existed, that the great mass of homilies ascribed to Bede were undoubtedly spurious. But the data furnished by these discoveries did not ap- pear to throw so much light upon the question as would enable the editor to see his way with sufficient clearness in preparing his new edition; and after examining several public fibraries in his own country without success, he determined to visit the continental libraries of the great- est note, ff haply anything might there be found to assist him in his researches. This resolution was no sooner adopted, than a fortunate circumstance at once put him in possession of all that he required. In the public library of Boulogne sur Mer, although little known to the scholars of our own country, are some valuable Ma- nuscripts of the Fathers of the Church. &mong these a2 XH PREFACE. is one of the earliest copies which exist of the Homilies of Venerable Bede. It is a large quarto of the eighth or ninth century, and formerly belonging to the monastery of St. Bertin at St. Omer: it is written in double

columns on parchment, divided into two books, and contains fifty homilies, forty-nine of which are the same as those mentioned by Mabillon, and the fiftieth is one of those found in the folio editions of our author. This

discovery appeared to clear up the whole subject. The obvious inference to be drawn from the concurrent

testimony of these Manuscripts seemed to be, that Bede published two books of Homilies, each containing twenty-five, though from obvious reasons the order and even number of these would in lapse of time become deranged, and that, although more may in later Manu- scripts be attributed to him, yet the authority of five of the most ancient copies ascribe to him that number only. This fortunate discovery enables the editor to put forth a collection of the Homilies of Venerable Bede, which has greater claims to be considered as genuine than any that have preceded. The volume contains the fifty found in the Boulogne Manuscript, forty-vine of which are those mentioned by Mabillon (and of these forty-nine, ten are given by Martene), and also the additional or eleventh Homily published by Martene. Besides these, which may, from the ar- °°. PREFACE. XII1 guments above-mentioned, be considered as undoubt- edly genuine, will be found eight others, which are taken from the B_le edition of the work, and which happened to have been collated and prepared for the press before the discovery of the Boulogne Manuscript. It was therefore not deemed necessary to reject them_ though their genuineness rests on no such grounds as that of the others.

The Homilies in this volume have been printed with- out regard to order, but as best suited the convenience of the compositors ; the contents of the several Ma- nuscripts will be easily seen from the annexed Table of Contents. The first column shows their order in this edition; whilst the second and third give the order in which they occur in the Manuscripts of Boulogne and of Mabillon.

The various readings will be given in the Appendix to the sixth volume, in order to allow time for the com- plete collation of a valuable MS. in the Biblioth_que de l'Arsenal, Paris_ which, though not earlier than the tenth century_ contains exactly the same fifty Homilies found in the Boulogne MS, and in the same order. The editor takes this opportunity of acknowledging the attentions which he received from Mons. Gerard_ keeper of the public library at Boulogne, the value of which can be appreciated by those only who know XiV PREFACE. what difficulties environ the student in public libraries, when he has not the good fortune to secure the co- operation of those to whose charge they are com- mitted. J. A. GILES.

Paris, Sept. 20, 1843. CONTENTS.

No. Boul. Mab. Pa_¢ 1 2,5 2,5 Domin. 2 post Pasc. Lveta Domini kc ...... 1 2 2,6 2,6 Domin. 3post Pase. Sicutexl.Ev.,fr.car.,audiv. 7 3 2,7 2,7 Domin. 4 post Pasc. Potest movere ...... 15 4 2,1 2,1 In Vig. Paso. Vigiiias nobis ...... 23 5 2,3 2,2 Feria 3 Pase. Gloriam sure ...... 31 6 2,4 2,3 Feria 6 Pase. Evaug. leer., fr. car ...... 39 7 In litaniis maj. et rain. Rogatus a ...... 46 8 2,10 2,10 Domia. Exaudi. Exmultis ...... 57 9 2,11 2,11 Infest. sancta Pentee. Quia sancti ...... 69 10 Dorain. 5 p. 7)_in. Stagnum Genes ...... 81 11 Domin. 7 p. Trin. In hac lectione ...... 85 12 Domin. 13 p. Trin. Non oculi ...... 91 13 Domin. 14 p. Trin. Leprosi non ...... 96 14 Domin. 16 p. Trln. Naim civitas ...... 101 15 Domin. 17 p. Trin. Hydropis morbus ...... 103 r In festo inven. S. Crucis. Sicut ex I. s. E., fr. 16 2,12 2,12 _l, car., audistis ...... 109

Dora. 1 post Epiph. Aperta est nobis, ft. c., s, 17 1,11 1,12 t. Evang ...... 117

18 1,10 1,13 f Dora. 2 post Epiph. Quod Dominus noster a. L S. ad nup ...... 124 19 Dora. 3 Quadrag. D_emoniacus iste ...... 134 20 1,22 1,21 Dora. 4 Quadrag. Quisignaetmir ...... 142 21 1,24 1,23 In Qnadrag. Mediator Dei ...... 149 22 1,8 1,10 In oetavis Domini. Sanctam venerand ...... 156 23 1,9 1,11 In octav. Eplph. Lectio sanctl Evang ...... 163 24 1,14 1,15 Iupurific. S. Marine. Solennitatem nobis ...... 172 25 2,12 2,17 In nat. S. Bencdieti. Audiens a Domino ...... 179 26 2,16 2,15 In _igii. App, Petri et Pau[i. Virtutem nobis ... 185 27 2,15 2,16 In nat. Petri et Pauli. Lectio sancti Evang ...... 193

28 1,16 1,18 _ In demptorfesto tran...... sfig. Dora. Quia Dominus ac Re. 200 xvi CONTENTS.

No. Boul. Mab, Page 29 2,18 2,20 In uat. D. Joan. Bapt. Natalem, fr. car., b. Joan. 209 30 2,21 2,22 In _t. S. Matthcei. Legimus, Apostolo ...... 219 31 2,19 2,21 In dedic. Ecclesi¢_. Audivimus ex lectione Evang. 228 32 2,14 2,14 In nat. D. Joan. Bapt. Prmcursoris Domini ...... 236 33 1,17 1,19 Domin. 2 in Quadrag. In lectione sancti ...... 243 34 2,22 2,23 In nat. _. ,4ndre_. Tanta ac talis est ...... 249 35 1,6 1,8 In die D. Joan..4p. et Evang. Lectio s. Ev., qu_e 258 36 1,7 1,9 Innat. SS. Innocentium. De morte pretiosa ...... 266 37 1,13 1,14 In Epiphania Dora. Joannes Baptista ...... 271 38 1,19 2,19 Domln. 12post Trinit. Surdus ille ...... 278 39 2,13 2,13 In vig. S. Joan. Bapt. Venturus in came ...... 284 40 2,24 1,2 In solem. Deip. Vir 9. Mari_. Lectio, quam ...... 295 41 2,17 2,18 In nat. D. Jacobi .4p. Dominus Jesus ...... 307 42 2,20 -- In dedic. Ecclesia. Quia propitia ...... 315 43 1,23 1,24 Feria 2 post Palm. Moris esse prud ...... 327 44 2,25 2,24 In Galli Cantu Nat. Dora. Audivimus ex lec .... 334 45 1,4 1,5 In .4urora Nat. Dora. Nato in Bethleem ...... 345 46 1,5 1,7 Ad summam Missam in Nat. Dora. Quia tempor. 351 47 2,23 1,1 [nfesto annunc. B. Mar. 1/. Exordium nostrm... 360 48 1,1 1,3 Inferia 2prim. Hebdom. advent.Dora. Adventure 368 49 1,2 1,4 Redemptoris nostri 374 50 1,3 1,5 In vlg. Nat. Dora. Nativitatem Domini ...... 382 51 1,15 1,17 Post Theophan. Audivimus ex lectione ...... 388 52 1,18 1,20 Domin. 3 Quadrag. Pr_esentem sancti Evang .... 398 53 1,20 1,22 Feria 2 in Quadrag. Solet movere ...... 405 54 1,21 1,16 In Quadrag. Duo pariter miracula ...... 414 55 2,2 2,4 Infra octavas Pasc. Aperta nobis est ...... 424 56 2,8 2,8 In litania majore. Dominus et Redemptor ...... 432 57 2,9 2,9 In .4scensu Domini. Ascensurus in ccelum ...... 441 58 Ingrediente Domino ...... 452 59 1,25 1,25 In Cwna Domini. Scripturus Evangel ...... 458 B E D_/E VENERABILIS

HOMILIAL

HOMILIA I.

JO._NNIS XVI. In illo tempore dixlt Jesus discipulis suis : Modicum et jam non videbitis me, et iterum mo- dicum et videbitis me, quia vado ad Tatrem, _yc.

fratres carissimi, lmto cordis auditu percipere debemus, sedulaque intentione persistere, qua- _ ./ETA Domini et salvatoris nostri promissa, tenus ad h_ec contingere mereamur. Quid est enim, quod merito lmtius audiatur, quam perveniri posse ad gaudium, quod nunquam possit auferri ? No- tandum autem quod tota lectionis hujus Evangelicm series illis convenit, qui earn proesentes audierunt a Do- mino : pars autem illius etiam nobis, qui post passionem et resurrectionem Dominicam ad fidem venimus, aptis- sime congruit. Quod ergo ait : Modicum et--adpatrem.] Ad illos speeialiter pertinet, qui ejus discipulatui preedicantis in came adhvesere, et post tristitiam passionis visa resurrectione et ascensione ejus l_etifieari meruerunt. Nam quia hmc illa, qua tra- debatur noete locutus est, modicum erat, id est, ejusdem la BED28 VENERABILIS nocfis et diei sequentis tempus, usque ad horam qua ilium non videre inciperent. Tentus enim nocte ilia a Jud_eis, et in crastinum crucifixus cum sero factum esset depositus est de cruce, et intra septa sepulcri ab hu- manis seclusus obtutibus. Et iterum modicum erat, usque alum illum viderent: resurrexit enim a mortuis die tertia, et apparuit eis in multis argumentis per dies quadraginta. Quare autem modicum esset et non vi- derent eum, et iterum modicum et viderent, annectit causam_ dicens -" Quia vado adpatrem.J Ac si aperte dicat : Ideo post modicum a vestris aspectibus in monumenti claustris abscondor, et iterum post modicum destructo morris im- perio vobis intuendus appareo, quia tempus est ut ex- pleta dispensatione assumptae mortalitatis cure resur- rectionis triumpho, jam revertar ad patrem. Potest et aliter intelligi quod ait : Modicum et jam non videbitis me, et iterum modicum et videbitis me.] Modicum quippe tempus futurum erat, quo eum non viderent, illud scilicet triduum, quo erat quieturus in monumento. Et iterum modicum erat futurum quo viderent eum, illi videlicet dies quadra- ginta, in quibus eis post passionem suam szepius usque ad tempus ascensionis apparuit. Quod autem sub-

Quia vado ad patrem.] Juxta hunc sensum, ad illud specialiter respicit quod praemisit, et iterum modicum, et videbitis me. Ac si apertc diceret: Propterea me re- suscitatum a mortuis modico tempore videbitis_ quia non semper in terra corporaliter mansurus, sed per humani- tatem quam assumpsi, jam sum ascensurus in emlum. Hzec quidem verba Domini, ut diximus, illis specialiter qui ejus resurrectionem videre potucrunt conveniunt. Quod vero illis qu_erentibus exponendo subjungit, Amen amen dico vobis, quia plorabitis et flebitis vos, mundus autem gaudebit. Vos autem eontristabimini, sed HOMILI:E. 3

tristitia veslra vertetur in #audium.] Et ipsorum, et totius eeelesize statui congruit. Plorabant quippe et flebant amatores Christi cure iUum comprehendi ab hostibus, ligari, ad concilium duci, damnari, flagellari, derisui haberi, ad ultimum crucifigi, lanceari, et sepeliri viderent. Gaudebant mundi amatores, quos ob infimas cogitationez mundum vocat Dominus, cum morte tur- pissima condemnarent illum, qui gravis emt eis etiam ad videndum. Contristabantur discipuli posito in morte Domino, sed agnita ejus resurrectione, tristitia iUorum versa est in gaudium: visa ascensionis potentia, jam majori gaudio sublevati laudabant et benedicebant Do- minum, ut Lucas Evangelista testatur [Lucre 24.]. Sed et cunctis fidelibus hie sermo Domini convenit, qui per lacrymas pressurasque prmsentes ad gaudia eterna per- venire contendunt. Qui merito in praesenti plorant, flent, et tristes sunt, quia necdum valent videre quem diligunt. Quia quamdiu sunt in corpore, peregrinari se a sua patria et regno cognoscunt, quia per labores et certamina ad coronam sibi perveniendum esse non du- bitant. Quorum tristitia vertetur in gaudium, cure finito agone vitro hujus bravium vitro perennis accipiunt, de quo dicitur in psalmo [Psalm. 125.]. Qui seminant in lacrymis, in gaudio metent. Flentibus autem et contristatis fidelibus, mundus gaudet, quia jure in prae- sentibus qualecunque gaudium habent, qui alterius vitae, vel nulla esse gaudia spemnt, vel se ad hmc per- tingere posse desperant. Quod tamen specialiter de per- secutoribus fidei Christianae potest intelligi, quia cruci- atis occisisque martyribus, ad tempus se praevaluisse gaudebant. Sed non post multum illis in occulto coro- natis, ipsi pcenas perfidi_ sum simul et homicidii subibant eternas. Quibus divina increpatione recte dicitur per prophetam [Esai_e 63.]. Ecce servi mei lm- tabuntur, vos autem confundemini. Ecce servi mei ex- ultabunt in lretitia, vos autem clamabitis pr_e dolore B9 4 BED_ VENERABILIS cordis vestri, et pr_e contritione spiritus ululabitis. Sequitur : Muller cure paril, tristitiam babel, quia venit hora e:ius.] Mulierem dieit sanetam eeelesiam, videlicet prop- ter foeeunditatem bonorum operum, et quia spirituales Deo filios gignere nunquam desinit. De qua et alibi dieitur [Matth. 13, et Lucre 13.1 • Simile est regnum eoelorum fermento, quod aeeeptum mulier abseondit in farinm sara tria, donee fermentaretur totum. Mulier quippe fermentum aeeepit, eum ecclesia vim supern_e dileetionis et fidei Domino largiente eonseeuta est. Abs- condit hoe in farinm sara tria, donee fermentaretur to- turn, eum Asian, ]_uropm, et Afriem partibus verbum vitae min_,stravit, donee omnes terrarum termini regni c_elestis amore flagrarent. Ad hujus mulieris membra se pertinere signabat, qui, reeedentibus quibusdam a eastitate fidei, tristis aiebat _Gala. 4.1 • Filioli mei, quos iterum parturio, donee formetur Christus in vobis. Ad hujus se membra pertinere testantur, qui eoelestibus de- sideriis aeeensi, in eonditoris sui laude proelamabant [Esai_e 26.1. A timore tuo, Domine, eoneepimus et parturivimus, et peperimus spiritum. H_ee mulier eum parit, tristitiam habet, quia venit hora ejus. Cure autem pepererit puerum, jam non meminit pressuree propter gaudium, quia natus est homo in mundum. Quia ni- mirum saneta ecclesia quamdin in mundo spiritualium virtutum profeetibus insistit, nunquam mundi tentatio- nibus exereeri desistit: at eum devieto laborum eerta- mine ad palmam pervenerlt, jam non meminit pressurm pr_eeedentis propter gaudium pereeptte retributionis [Roma. 8.] • Non sunt enim condignm passiones hujus temporis ad superventuram gloriam, qum revelabitur in nobis. Non meminit, inquit, pressurce propter gaudium, quia natus esl homo in mundum.] Sicut enim mulier nato in hune mundum homine lmtatur, ita ecclesia nato in vitam HOMILI_E. 5 futuram fidelium populo, digna exultatione repletur, pro qua ejus nativitate multum laborans et gemens, in pray- senti quasi parturiens dolet. Nec novum debet cuiquam videri si'natus dicatur, qui ex hac vita migraverit. Quo- modo enim consuete nasci dicitur, cum quis de utero matris procedens hanc in lucern egreditur, ita etiam rec- tissime potest natus appellari, qui solutus a vinculis car- nis ad lucern sublimatur eternam. Unde mos obtinuit ecclesiasticus, ut dies beatorum martyrum sive confes- sorum Christi, quibus de seculo transierunt, natales vo- eitemus, eorumque solennia non funebria, sed natalitia dicantur. Sequitur, Dominus exponens ipse paradigma, quod de muliere proposuit : Et vos igitur nunc quidem tristitiam habetis : iterum autem videbo vos, et gaudebit cor vestrum, et gaudium vestrum nemo tollet a vobis.] Quod de ipsis quidem dis- cipulis facile intelligitur, quia tristitiam habuerunt passo ac sepulto Domino: sed peracta resurrectionis gloria, gavisi sunt viso Domino. Et gaudium eorum nemo tollit ab cis, quia et si postmodum persecutioncs pro Christi nomine ac tormcnta passi sunt, spe tamen resur- rectionis et visionis illius accensi, libenter qumque ad- versa fercbant : imo omne gaudium cxistimabant cure in tentationes varias inciderent. Denique c_esi a principi- bus sacerdotum, ut scrlptum est [Actu. 5.], Ibant gau- dentes a conspectu coneilii, quoniam digni habiti sunt pro nomine Jesu contumeliam pati. Gaudium eorum nemo tollit abeis, quia talia patiendo pro Christo me- ruerunt regnare sine fine cure Christo. Sed et omnis ecclesia per hujus vitae labores et angustias, ad eterna ccelcstium tendit prmmia gaudiorum, attestante Apo- stolo [Actu. 14.] : Quia per multas tribulationes opor- tet nos intrare in regnum Dei. Quod autem ait, Ilerum videbo vos, et gaudebit cor vestrum.] Videbo vos dixit : eripiam vos ab adversariis, coronabo vos vic- tores, me vos decertantes semper vidisse probabo. 6 BED2E VENERABILI8

Quando enim non videret suos maxime pressuris cir- cumventos, cure quibus se ipse omnibus diebus seculi manere promisit ? Sed morientibus inter tormenta fidelibus, arbitrabantur eos tortores divino earere prm- sidio, dicentes [Matth. 27.]: Ubi est Deus eorum ? Unde quidam ex his eircumseptus mmmnis aiebat [Psalm. 78.] : Vide, Domine, affiictionem meam, quo- niam erectus est inimicus meus. Quod est aperte di- cere: quoniam inimicus insequens cervicem superbim contra tuos humiles attolht, tuo nos auxilio, eonditor omnipotens, subleva, te victis ac repulsis hostibus no- stros semper agones vidisse, tibi hos placuisse comproba. Videt itaque electos post tristitiam Dominus, eum eorum patientiam damnato impugnatore remunerat. Potest et ira intelligi quod air, Iterum autem videbo vos, quasi di- ceret: Iterum vobis videntibus appareo, quomodo dixit Abrahm [Gem 22.] : Nunc cognovi quod timeas Do- minum, pro eo ut diceret: nunc cognoscere homines feci, quod timeas Deum, qui hactenus nesciebant, quod apud me semper habui certum. Si ergo, carissimi, sa- lubri tristitia nunc afficimur, si juxta hortamenta Apo- stoli [Rom. 12.], spe gaudentes, in tribulatione existimus patientes, si nostra errata, si miserias proximorum debita lamentatione deflemus, videbit nos iterum Dominus, id est, videndum se nobis ostendet in futuro, qui quondam vos videre, idem fidei sum nobis agnitionem largiri dig- natus est. Videbit ut coronet, qui quondam vidit ut vocaret. Videbit et gaudebit cor nostrum, et gaudium nostrum nemo tollet a nobis, quia hmc est vera et unica merces eorum, qui secundum Deum contristantur de perpetua ejus visione gaudere. Quam profecto merce- dem promisit ipse sublimiter cum air tMatth. 5.] : Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt. Quam de- siderabat ardenter psalmista cure dicebat [Psalm. 41.] : Sitivit anima mea ad Deum vivum, quando veniam et apparebo ante faciem Dei. Quam se Apostolus cum HOMILIM.

suis similibus accepturum esse _mtu_atur, qui certami- num suorum conscins confidenter protestatur, dicens [1 Cor. 13.] : Videmus nune per speculum in _enigo mate, tunc autem facie ad faeiem. Quam nos quoque et fideliter qu_erere, et veraeiter apprehendere donec ipse certantinm auxiliator, et vincentinm remunerator Jesus Christus Dominus noster, qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus sancti, Deus per omnia seeula secu- lorum, Amen.

HOMILIA II.

JOANNIS XVI. In illo tempore dixit Jesus discipulis suis : Vado ad eum qui me misit, et nemo ex vobis in- terrogat me, quo vadis ? Sed quia h_c locutus sum vo- bis, lristitia implevit cor vestrum, _c.

simi, audivimus, Dominus ac redemptor nos- ter, imminente suae passionis articulo, disci- s ICUT ex lectione Evangelica, fratres earis- pulls et gloriam ascensionis, qua ipse post mortem et resurreetionem erat clarificandus, et adven- turn spiritus sancti, quo illi erant illustrandi, patefecit : quatenus instante hora passionis ejusdem, minus pro illius morte dolerent, quem post mortem ad ccelos sub- levandum non dubitarent: minus de sua desolatione trepidarent, quos, abeunte llcet Domino, spiritus sancti gratia eonsolandos esse sperarent. Vado, inquit, ad eum qui me misit, et nemo ex vohis interroga$ me, quo vadis ?] Ae si aperte dicat : Revertor ascendendo ad eum, qui me incarnari constituit, et tanta tamque manifesta erit ejusdem ascensionis claritas, ut nemini vestrum opus sit interrogare_ quo vadam: vi- dentibus eunetis, quia ad ccclos pergam. Bene autem eum de ascensione sua dixisset, Yado ad eum qui me 8 BED_E VENERABILIS misit, addidit, l_t nemo ex vobis interrogat me, quo va- dis ? Superius namque cum de sua passione protestare- tur, dieens, Ouo ego vado, vos non potestis venire, in- terrogavit eum Petrus, et ait : Domine, quo vadis ? Responsumque est el: quo ego vado, non pores me modo sequi, sequeris autem postea. Ouia nimirum passionis mortisque ejus mysterium needum intelligere, necdum poterant imitari: majestatem vero ascensionis statim ut videre cognoverunt, totisque animi votis ut sequi mererentur, optabant. Sed quia hcee locutu_ sum vobi8, tristitia im?levit cor vestrum.] Seiebat Dominus ipse, quid haec sua verba in diseipulorum eordibus agerent, quia videlicet tristitiam magis de abseessu, quo eos desereret, quam de aseensu quo pattern peteret, laetitiam generarent. Unde benigne eonsolando subjunxit : 8ed ego veritatem dico vobis, e@edit vobis ut ego va- dam.] Expedit ut forma servi vestris subtrahatur aspee- tibus, quatenus amor divinitatis aretius vestris infigatur mentibus. Expedit ut notam vobis formam eoelo in- feram, quatenus majori pro hoe desiderio iUue suspi- retis, sieque suspensis ad superna eordibus vestris, ad aeeipienda jam spiritus saneti dona eapaees fiatis. Si enim non abiero, paraeletus non veniet ad vos : si autem abie_'o, mittam eum ad vo8.] Non quia non pore- rat ipse in terra positus dare spiritum diseiputis, h_ee loquitur, cure aperte legatur, quia post resurreefionem apparens eis insufflavit et dixit eis [Joan. 20.1. Aeei- pite spiritum sanctum. Sed quia ipso in terra posito, et eorporaliter eonversante eum eis, non valebant illi erigere mentem ad sitienda munera gratiae 9oelestis: aseendente autem ipso ad ecelos, et iUi pariter omne de- siderium suum illo transferebant, juxta hoe quod alibi audierunt [Matth. 6.]. Ubi enim est thesaurus tuus, ibi et eor tuum erit. Ideoque eapaees spiritus jam faeti erant, non ultra de morte ejus eontristati, sed de pro- HOMILI_. 9 missionis ejus munere lmtati: Luca attestante qui ait [Lucre 24.] : Et factum est dum benediceret illis, re- cessit ab eis, et ferebatur in c(elum. Et ipsi adorantes regressi sunt in Hierusalem cure gaudio magno, et erant semper in templo laudantes et benedicentes Deum. Patet autem, nec laboriosa expositione indiget, cur eundem spiritum paracletum, id est, consolatorem cog- nominet : quia nimirum corda discipulorum, qum reces- sus ipsius m(esta reddidisset, hujus consolaretur et re- crearet adventus. Sed et singulis quibusque fidelium vel de peccati perpetratione mcerentibus, vel communi hujus seculi afilictione laborantibus, dum spem venire et misericordiee ccelestis inspirat, profecto ab angore trisS- tim mentem illustrando sublevat. Quia vero spiritus eidem menti, quam replet, non solum vim divin_e cari- tatis infundit interius, verum etiam carnali timore de- pulso, ad increpandam pravitatem malorum foris fidu- ciam praestat, recte subditur: Et cure venerit iHe, arguet mundum de peccato_ et de justitia, et de judicio.] Claret namque, quod ipse filius Dei Domlnus noster Jesus Christus, cure esset in mun- do, arguebat mundum, id est_ sectatores mundi, de pec- cato suae incredulitatls : arguebat de justitia, quia vide- licet justitlam fidelium nollent imitari: arguebat de judicio, videlicet quare diabolum, qui jam judicatus ac damnatus erat, sequerentur. Sed non sine causa spiri- turn cure venerit hoc idem dicit acturum, quia profecto per hujus inspirationem corroborandus erat animus di- scipulorum, ne mundum, qui contra se fremebat, arguere timerent. Exponens ergo sententiam suam Dominus, adjunxit: De peccato quidem, quia non credit in me.] Peccatum incredulitatis quasi speciale posuit, quia sicut tides origo virtutum, ita solidamentum est vitiorum in increduli- tate persistere, Domino terribiliter attestante, qui dlcit [Joan. 3.] : Qui autem non credit jam judicatus est, 10 BlgD2g VENERABILI8 quia non credit in nomine unigeniti filii Dei. At con- tra justus ex fide vivit. De justitia ve'fo, quia ad pattern vado, et jam non vi- debitis me.] Justitia diseipulorum Christi eonfessio erat, quod Dominum, quem verum hominem eemebant, verum quoque Dei filium esse erediderunt: et quem sibi eor- pomfiter ablatum noverant, eerto semper amore eole- bant. Justitia ceterorum fidefium, id est, eorum qui Dominum in earne non viderunt, h0ee est, quod eum quem eorporali intuitu nunquam viderunt, Deum et hominem verum corde eredunt ae diligunt. De qua profeeto justitia fidei arguuntur infideles, cur ipsi vide- lieet eum similiter verbum vitae audierint, noluerunt eredere ad justitiam. Neque enim nequitia malorum ex sua solum fortitudine, verum etiam ex eomparatione reetorum, quam sit damnanda monstratur. Hine etenim scripture est [Sapient. 1.] : Probata autem virtus eor- ripit insipientes. Arg_it ergo mundum spiritus sanctus de peceato suo, quia non erediderit in Christum : arguit et de justitia eredentium, quia exemplum eorum sequi noluerint, qui hune ad patrem aseendisse, neque ultra eorporaliter in terris eonversaturum esse seiebant, nec tamen ab ejus dileetione poterant ulla ratione separari: hoe est enim quod ait, Quia ad pattern vado, et jam non videbitis me. Non videbitis me postquam aseendero, qualem nune videre soletis, earne mortali et eorruptibili cireumdatum, sed in majestate ad judieium venientem, et peraeto judieio in majore gloria sanetis apparentem. Sequitur : De judieio autem, _tuia princeps mundi hujus judicatus est.] Prineipem mundi diabolum dieit, quia prineipatur eis, qui ordlne perverso mundum potius quam mundi eonditorem diligunt. Qui judieatus est a Domino, qui ait [Lue_e 10.] : Videbam Satanam sieut fulgur de carlo eadentem. Judieatus est ab eo, cure et ipse d_monia ejieeret, et diseipulis claret potestatem ealeandi super HOMILI2Ro | I omnem virtutem inimici. Argultur itaque mundus de judicio, quo diabolus est judica'tus, quando homines ne Dei voluntati resistere prmsumant, exemplo damnati propter superbiam terrentur archangeli. Arguit mun- dum spiritus sanctus de judicio, quo princeps mundi judicatus est, cure loquens in spiritu sancto Judas apo- stolus ad corrigendam hominum pravorum nequitiam pcenam superbientium commemorat angelorum dicens : Angelos vero, qui non servaverunt suum principatum, sed reliquerunt suum domicilium, in judicium magni diei vinculis etemis sub caligine reservavit. Sequitur : Adhuc mulls habeo vobis dicere, sed non polestis por- lare modo. Cure autem venerit ille spiritus veritatis, docebit vos omnem veritatem.] Certum est quidem, quia veniente desuper spiritu apostoli majorem multo scien- tiam veritatis, quam carnales eatenus potuere consecuti sunt, majori desiderio eertandi pro veritate succensi sunt. Non tamen putandum est in hac vita quempiam omnem veritatem posse comprehendere, cure hmc fidei nostrve merces in alia sit vita promissa, ipsa veritate di- cente [Joan. 17.1: Hvec est autem vita eterna, ut cognoscant te solum verum Deum, et quem misisti Jesum Christum. Et alibi ad Jud_eos EJoan. 8.] : Si manseritis in verbo meo, vere diseipuli mei eritis, et eognoscetis veritatcm. Unde et Apostolus, qui ad ter- tium ccelum raptus audivit arcana verbs, qu_e non lice- bat homini loqui, Ex parte, inquit I1 Cor. 13.], cogno- scimus, et ex parle prophetamus. Intelligendum est ergo, quod sit de spiritu, Docebit vos omnem veritatem, quasi diceret: Diffundet in cordibus vestris caritatem, cujus magisterio intus edocti proficiatis de virtute in virtutem, dignique efficiamini pervenire ad vitam, in qua vobis eterna claritas summm veritatis, et verve sublimi- tatis, id est, contcmplatio vestri conditoris appareat. Non enim loquetur a semetipso, sed qu_ecunque audiet loquetur.] Non loquitur spiritus a semetipso, id est, sine ]_ BED_E VENERADILIS patris et filii communione, neque enim divisus ae a se partitus est spiritus, sed quaecunque audiet ioquetur: audiet videlicet per unitatem substantim, et proprieta- tern scientim. Non loquitur a semetipso, quia non est a semetipso. Pater quippe solus, de alio non est. Nam et filius de patre natus est_ et spiritus sanctus de patre procedit. Ab ipso autem audiet spiritus, a quo procedib quia non est a seipso, sed ab illo, a quo procedit. A quo illi est essentia, ab illo utique et scientia. Ab illo igitur audientia, quod nihil est aliud quam scientia. Quod vero adjunxit : Et qu_e futura sunt annunciabit vobis.] Constat in- numeros fidelium per donum sancti spiritus prmnosse, ac prmdixisse ventura. Sed quia sunt nonnulli, qui spi- ritus gratia pleni infirmos curant, mortuos suscitant, dmmonibus imperant, multis virtutibus coruscant, ipsi angclicam in terris vitam gerunt_ nec tamen qum sibi sint ventura spil_tus ejusdem revelatione cognoscunt. Potest hic Domini sermo etiam sic accipi, quia spiritus adveniens, qum ventura sunt nobis annunciat, cum gau- dia nobis patrim coelestis ad memoriam reducit, cum festa illa supernm civitatis per donum nobis sum aspira- tionis innotescit. Yentura nobis annunciat, cure nos a delectatione prmsentium abstrahens, promissi in coelis regni desideriis inflammat. Ille me clarificabit, quia de meo accipiet, et annuncia- bit vobis.] Spiritus clarificavit Christum, quia per eum tanta caritas in cordibus discipulorum accensa est, ut abjecto timore carnali effectum resurrectionis ejus con- stantes pra_dicarent, a quo tempore passionis pavidi fu- gerunt. Unde scripture est [Actu. 4.1 : Et repleti sunt omnes spiritu sancto, et loquebantur verbum Dei cum fiducia. Spiritus clarificavit Christum, cure impleti gratia spirituali doctores sancti, tot et tanta miracula in nomine Christi fecerunt, quibus orbem tofum ad fidem Christi converterent, tot ac tanta pro Christi nomine HOMILI_. 1_ passionum certamina pertulerunt, donec ipsa etiam su- perborum colla persecutorum suavissimo Christi jugo submitterent. Spiritus clarificat Christum, cum sua nos inspiratione ad diligendam ejus visionem accendit, cum illum patri in divinitate a_qualem esse credendum fidelium cordibus intimat. Quia de meo, inquit, accipiet, el annunciabit vobis.] De patre accipit spiritus sanctus, undo accipit et filius, quia in hac trinitate de patre natus est filius, de patre procedit spiritus sanctus. Qui autem de nullo natus sit, de nullo procedat, pater est solus. Omnia qumcunque hahct pater, mea sunt, propterea dixi, quia de meo acci- piet et annunciabit vobis. De his dixit, qum ad ipsam patris divinitatem pertinent, in quibus illi est mqualis omnia, qum habet pater habendo. Neque enim spiritus sanctus de creatura, qum patri est subjecta et filio crat accepturus, quod air, De meo accipiet, sed utique de patre de quo procedit spiritus, de quo natus est et filius. Sed quia donante Domino lectionem sancti Evangelii patrum vestigia sequentes exponendo transcurrimus, restat vestram fraternitatem, carissimi, mecum pm-iter admonere, ut ejus memoriam solicita semper intentione servemus, ejus suavitatem et devoto pectore scrutemur, et casto smpius ore ruminemus. Quid enim prodest ad audiendum Dei verbum convenire, et expleto auditu ad inania mox, et secularia colloquia vel acta converti ? Recolamus ergo juxta quod eadem admonet lectio, quia Dominus noster expleta passione rediit ad pattern, a quo missus est, nec patrem cure ad nos veniret, nec nos de- serens cure redlret. Illuc ejus vestigia toto mentis nisu sectemur, et ut illo pervenire, et illius regni januam me- reamur intrare, perpendamus magnopere, quibus acti- onum gressibus in terra degens incesserit. Qui enim dicit se in Christo manere, debet, sicut ipse ambulavit, et ipse ambulare. Certe ipse per agones passionum ad coronam pervenit glorim : merito ergo intimatur et nobis, 14 BE]_ VENERABILIS quia per multas tribulationcs oportet nos intrare in reg- num Dei. Unde et apostolus Petrus obsessus fervore tentationum quibusdam fratribus, consolans aiebat [1 Pet. 4.] : Nofite paverc, quasi novi aliquid contin- gat, sed communicantes Christi passionibus gaudete, ut et in revelatione glorim ejus gaudeatis exultantes. Re- vocemus ad mentem, qnia gratiam spiritus discipnfis, ct se missurum csse promisit, et misit: et curemus omni vigilantia ne cegitationibus illeeebrosis contristemus spi- ritum sanctum Dei, in quo signati sumus in diem re- demptionis. Sic enim scripture est [Sapient. 1.] : Spi- ritus sanctus disciplinm effugiet tictum, et auferet sea cogitationibus, qum sunt sine intellectu, unde provide Psalmista:, cure hujus spiritus accendi desiderio flagra- ret, prius cordis mundi hospitium, in quo hunc recipere posset, et sic demum tanti hospitis ingressum quzerebat. Cot mundum, inquit [Psalm. 50.], crea in me, Deus, et spiritum rectum innova in visceribus meis. Prius quippe cor mundum in se creari, ac deinde spiritum rectum in suis visceribus precabatur innovari, quia utique sciebat spiritum rectum in corde polluto sedem habere non posse. Retineamus sedulo corde, quia idem spiritus arguit mundum de peccato, et de justitia, et de judicio. Caveamus ne ima quaerendo ad mundum pertineamus, quia mundus transibit, et concupiscentia ejus. Ouae sursum sunt quaeramus, qu_e sursum sunt sapiamus, ubi Christus est in dextera Dei sedens. Conversationem nostram cum Apostolo habeamus in ccelis, et ne de pec- cato incredulitatis arguamur, exerceamus operando quod credimus: tides enim sine operibus otiosa est. Ne ex comparatione justorum, quos imitari noluerimus acrius judicemur, solerti animo memoremus, quod de contem- ptoribus suae gratire Dominus ait [Lucze 11.], Regina Austri surget in judicio cure generatione ista: et con- demnabit earn, quia venit a finibus terrm audire sapicn- tiara Salomonis, et ecce_ plus quam Salomon hic. Ne HOMILI_, 15 cum mundi principe damnemur, resistamus illi fortes in fide, et fugiet a nobis. Loquamur veritatem in corde nostro, nec faciamus dolum in lingua nostra, ut spiritus veritatis magis magisque ditfundendo caritatem in cor- dibus nostris, ducat nos ad agnitionem omnis veritatis. Hujus spiritus gratiam in cunctis actibus nostris, caris- sinai, hujus preeemur auxilium, dicamus singuli Domino, dicamus omnes : Spiritus tuus bonus deducet me in ter- rain rectam. Sicque fit ut qui Apostolus superveniens ea, qum ventura erant, annunciavit, nostris quoque men- tibus venturm vitae gaudia patefaciat, nos ad h_ec inqui- renda benignus incendat, cooperante ipso qui hunc et polliceri suis fidelibus, et dare consuevit Jesu Christo Domino nostro, qui vivit et regnat cure patre in unitate ejusdem spiritus sancti Deus per omnia secula seculo- rum, Amen,

HOMILIA III.

JOANNI8 XVI. In illo tempore dlxit Jesus di_cipulis suis : Amen, amen dico vobis, si quid petieritis patrem in nomine meo, dabit vobis. Usque modo non petistis quicquam in nomine meo, $yc.

in capite leetionis hujus Evangelicm discipu- D ]OTESTis Salvatormoverepromittat.infirmos Amen,auditoresamenquomodo, dico vobis, Si quid, inquiens, petieritis patrem in nomine meo, dabit vobis: cure non solum nostri similes multa, qum pattern in Christi nomine viden- tur petere, non accipiant, verum etiam ipse aposto- lus Paulus tertio Dominum rogaverit, ut a se angelus Satanm, a quo tribulabatur, abscederet, nec impetrare potuerit. Sed hujus motio qumstionis antiqua jam pa- trum explanatione reserata est_ qui veraeiter intellexe- 16 BED_I_ VEN ERABILIS

runt illos solum in nomine Salvatoris petere, qui ea qu_e ad salutem perpetuam pertinent petunt : ideoque Apo- stolorum non in nomine Salvatoris petisse aiunt, ut ten- tatione careret, quam ob custodiam humilitatis accepe- rat, qula si hac caruisset, salvus esse non posset, ipso affirmante cure ait [2 Cor. 12.] : Ne magnitudo revela- tionum extoUat me, datus est mihi stimulus carnis me_c angelus Satanee, qui me colaphizet. Quotiescunque ergo petentes non exaudimur, ideo fit, quia vel contra auxillum nostrm salutis petimus, ac propterea a miseri- corde patre beneficii gratia nobis, quod inepte petimus negatur, quod eidem apostolo Paulo contigisse probatur, cui ter petenti responsum est: Sufficit tibi gratia mea, nam virtus in infirmitate perfieitur: vel utilia quidem, et qum ad veram salutem respiciant petimus, sed ipsi male vivendo auditum a nobis justi judicis avertimus, incidentes in illud Salomonis [Proverb. 28.] : Qui aver- tit aurem suam ne audiat legem, oratio ejus erit execra- bills: vel dum pro peecantibus quibusdam, ut resipi- scant oramus_ et si salubriter petimus, atque ex nostro merito digni sumus auditu, ipsorum tamen perversitas ne impetremus obsistit. Fit etiam aliTlando , ut salu- taria prorsus et precibus solicitis, et devotis qumramus aetionibus, nec tamen statim obtineamus qum petimus, sed in futurum petitionis nostrm differatur effectus, sicut cure genibus flexis quotidie rogamus patrem, dicentes : Adveniat regnum tuum, idem tamen regnum non mox oratione finita, sed tempore congruo sumus accepturi. Quod pia provisione nostri conditoris constat actitari, ut videlicet desideria nostra_ devotionis dilatione crescant, et ineremento quotldiano magis magisque provecta, tandem perfectius capiant gaudia qum requirunt. Inter qum notandum, quia cum pro peccantibus oramus, et si eorum salvationem impetrare nequimus, nequaquam tamen fructu precis nGstra_ privamur: "quia etsi illi digni non sunt salvari, nos tamen amoris quem illis im- IIOMILI_E. 17 pendimus, mereede donabimur, sieque in tall petitione implebitur nobis ilia Domini promissio, qua ait: Si quid petieritis pattern in nomine meo, dabit vobis.] Intuendum enim, quia non ait simplieiter dabit, sed da- bit, inquit, vobis : quia etsi non eis pro quibus petimus dabit, nobis tamen eum pro aliorum erratibus miseri- eorditer intervenimus, premium nostr_e benignitatis re- stituet. Sequitur : Usque modo non petistis quiequam in nomine meo.] Non petierunt eatenus in nomine Salvatoris, quia dum ipsum Salvatorem visibili pr_esentia eompleeterentur, minus ad invisibilia salutis dona mentis intuitum erexe- rant. Sed et nostra fragilitas patrem petens non in no- mine Jesu, id est, Salvatoris petit, dum eontra rationem sum petit salutis, non ut apostolorum simplieitas eorpo- raft visu sui Salvatoris ab etern_e salutis petitione sit retardata, sed obstaeulo proprke eupiditatis ab intuitu Dominie_e voluntatis impedita. Quid autem prineipa- liter petendum, ae sine ulla dubietate eis, qui fideliter in petendo perstiterunt, sit parandum a patre, Dominus subdendo manifestat, dieens : Petite et accipietis ut gaudium vestrum sit plenum.] Ordo quippe sensus est: Petite ut gaudium vestrum sit plenum, et accipietis. Plenum ergo gaudium beatitu- dinem perpetuae pacis appellat. Nam ut taceamus de gaudio reproborum, quo sibi luctum mercantur eter- hum, habent sancti etiam in pr_esenti gaudium de spe co_lestium bonorum, cure pro Domino terrenis exercen- tur adversis: habent gaudium cure amore fraternitatis suadente, discunt gaudere cure gatdentibus, et flere eum flentibus. Sed non est plenum gaudium, quod fletu va- riante miscetur. Plenum quippe gaudium fit, ubi he- mine flente cure softs datur gaudere gaudentibus. Ait itaque, Petite et acciavietis, ut gaudium vestrum sit plenum.] Ae si patenter dieat: Non fluxa seeuli gaudia, quse et C 18 BED._E VENERABILIS

mcerore semper mixta, et certo sunt fine obnoxia: sed iUud singulare gaudium a patre petite, cujus plenitudo hullo eujuslibet inquietudinis attaetu minuitur, eterni- tas nullo unquam termino dissolvitur. Si enim persti- teritis in petendo, procul dubio qu_e petitis aeeipietis. De eujus plenitudine gaudii Petrus fidelibus seribit, di- cens [1 Petr. 2.1: Credentes autem exultabitis la_titia inenarrabili et glorificata, reportantes finem fidei vestrae salutem animarum vestrarum. Petere autem hujusmodi gaudium est, non verbis tantummodo patriae ccelestis introitum flagitare, sed et digna operatione pro ejus per- eeptione certare. Neque enim quippiam utilitatis affert bene orando superna qu_erere, qui non desistit perverse vivendo infimis implicari. Hoec in _roverbiis locutus sum vobis. Ve_it hora, cure jam non in proverbiis loquar vobis, sed palam de palre annunciabo vobis.] Illam nimirum horam significat, qua eis peraeta sua passione ac resurreetione spiritus sancti erat gratiam daturus. Tune etenim spiritualiter intus instructi, spirltuali dileetione suceensi, quo perfectius omnia qum de agnitione divinitatis mortallbus erant ca- pienda, eeperant, eo ardentius sola quze ad ejus visio- nero promerendam juvarent, petere ac desiderare eura- rent. Hoc est enim quod subjunxit : Illo die in nomine meo petetis.] Possumus horam quam pollicetur in futura vita intelligere, in qua palam de patre annunciat, id est, palam patrem ostendet eleetis, quan- do sieur Apostolus ait [1 Cot. 13.], Videbimus eum fa- eie ad faciem. De qua annunciatione dicit et Joannes [1 Joan. 3.]. Carissimi_ nune fifii Dei sumus, et non- dum apparuit quid erimus. Seimus enim quia cure ap- paruerit, similes ei erimus : videbimus enim eum sieuti est. Ubi veraeiter in nomine Jesu petunt electi, dum pro nostra fragilitate intercedunt, quatenus ad sure sal- vationis sortem pertingamus, a qua adhuc inter insidias hostium peregrinamur in ten'is, quam sanctomm peti- HOMILI_E. 19 tionem aptissime in die futura promisit, Illo, inquiens, die in nomine meo petetis. In die etenim petunt, quia non in tenebris pressurarum, ut nostra in pr_esenti, sed in luce sempiteru_e pacis, et glori_e beatorum spiri- tuum pro nobis intercessio funditur. Possunt autem idem spiritus electorum in ilia c0_lesti civitate positi, etiam pro seipsis in nomine salvatoris petere intelligi: quia videlicet tempus universalis judicii et resurrectionis corporum, in quJbus pro Domino certavere, venire desi- derant. Unde et Joannes ait [Ap_c. 6.] : Vidi sub al- tare Dei animus interfectorum propter verbum Dei, et propter testimonium quod habebant. Et clamabant voce m_na, dicentes : Usque quo, Domine, sanctus et verus, non judicas et vindicas sanguinem nostrum de his qui habitant in terra ? Ubi continuo subinfertur: Et dat_ sunt illis singul_e stol_e alb_e_et dictum est illis ut re- quieseerent tempus adhuc modicum, donee implerentur conservi eorum, et fratres eorum. Singulas quippe sto- las albas nunc habent anim_e, cure sola sua felicitate fruuntur : binas tune accipient cure impleto in fine nu- mero fratrum, corporum quoque immortalium recep- tione l_etantur. Et non dico vobis, quia ego rogabo patrem de vobis.] Quia enim Dominus noster Jesus Christus_ et Deus et homo est, modo summa deitatis, modo humanitatis hu- milia loquendo designat. Quod enim dieit non rogatu- rum se patrem, de diacipulis propter consubstantialem patti divinitatis sure potentiam dicit, in qua non patrem ipse rogare, sed rogata cure patrem eonsuevit donare. Quod vero Petro air [Lucre 22.], Ego autem rogavi pro te, ut non defieiat tides tua, Et de iUo Joannes [1 Joan. 2.], Advocatum, inquit, habemus apud patrem Jesum Christum justum: propter dispensationem dictum est assumptae humanitatis, eujus cure triumphum patris ostendit oeulis_ pro nostra infirmitate propitius interve- nit. Potest et ita non inconvenienter accipi quod ait, c2 _0 BED_E VENERABILIS

Et nOR dieo vobis, quia ego rogabo patrem de vobis, quia non de prmsenti rog% sed de futuro tempore posuit rogab% quod sanctis in interna pace receptis non opus sit jam aliquid rogarl de illis: quia nimirum tanta bea- titudine d_nati sint, qum ampIior esse non potest. Ipse enim pater amat vos, _ruia vo8 me amastis, et ere- didistis quia a Deo exi_q.J Non ita intelligendum est, quasi amor et eredulitas diseipulorum Prmcesserit amo- rein quo illos pater amaret, meritumque humanum Prius sit muneribus grati_e c0elestis, eum apertissime dieat Apostolus [Rom. 11.3, Aut quis prior dedit illi, et retri- buetur el? Quoniam ex ipso, et per ipsum, et in ipso sunt omnia: sed ita potius, quia pater illos gratuito amore preevenerit, atque ad amandum eredendumque filium amando sustulerit, et quia ipsi agnitam filii dilec- tionem ae fidem pio et solicito corde servaverint, majo- ribus eos donis patern_e dileetionis esse remuneratos. Non autem arbitrandum quia pater sine filio et spiritu saneto amare, vel amoris possit munera dare. Nee rur- sus mstimandum_ quia filius sine patre et spiritu sancto valeat amari vel credi. Quod ergo ait, ipse enim pater amat vos, intelligendum est una cum filio et spirltu sancto amare, quos amore dignos judieat. Et quod ad- junxit, quia vos me amastis, eadem ratione sentiendum est: quia quicunque filium recte amat, hunc cure patre et amborum spirim amat, quia quorum inseparabilis est natura divinitatis, horum una eademque sunt dona vir- tutis. Exivi a patre, et veni in mundum. [lerum relinqua mundum_ et vado ad patrem.] Exivit a patre et venit in mundum, quia mundo visibilis apparuit in humanitate, qui erat invisibilis apud patrem in divinitate. Exivlt a patre, quia non in ea forma qua _equalis est patti, sed in assumpta ereatura minor apparttit. Et venit in mun- dum, quia in forma servi quam aceepit, etiam mundi hujus amatoribus se videndum prmbuit. Iterum reli- HOMILI:E. 2| quit mundum_ et rediit ad pattern, quia ab aspectu ama- torum mundi quod viderant abstulit, et se amatoribus suis _qualcm patti essc credendum docuit. Rcliquit mundum, ct rediit ad patrem, quia humanitatem quam induit, per ascensionem ad invisibilia pcrduxit. Ha_c quidem verba Domini mystica, et sicut ipse testatur, in provcrbiis sunt dicta: sed diseipuli quibus dicebantur, adeo carnales adhuc erant, ut eorum profunditatem mi- nime caperent, et non solum arcana dictorum_ sed nec ipsam ignorantiam suam intelligerent, putantes simpli- citer et dilucide prolata, qu_e non intelfigentibus prover- bia erant. Uncle eontinuo responderunt: Ecce nunc palam loqueris, et proverbium nulJum dicis.] Palam igitur eum toqui autumabant, cujus mysteria dic- torum needum comprehendere valebant. Quod autem adjungitur, Nunc scimus quia 8cis omnia, et non opus est tibi ut quis te interroget. In hoc credimus quia a Deo existi.] Aperte ostendunt, quia loquens ad eos Domlnus de his maxime disputabat, quae illos delectabat audire, et quae illi interrogare volebant, h_ec ipsa praeveniens eis ultro proferebat. Unde merito ilium scire omnia quasi Deum, et quasi Dei filium a Deo venisse credunt et confitentur. Aperture namque divinitatis indicium est, cogitationum nosse secreta, Salomone aflirmante, qui Deo supplicans ait [1 Reg. 8.] : Tu enim solus nosti corda omnium fili- orum hominum. Uncle etiam Hieremias ait [Hiere. 11.] : Tu autem Domine Sabaoth, qui judicas juste, et probas renes, et cor. Neque hoec transeunter, aut negligenter commemoraada, sed solerter invigilandum est, fratres mei, ut non verba tantum, et opera nostra, sed ipsa quo- que cordium secreta divinis aspectibus digna reddamus. l_on in templo nostri pectoris odiorum flamma, non in- vidi_e rubigo resideat, non inde turpis, vel contumeliosi sermonis radix oriatur, non ibi meditatio facti nocentis innascatur: memores simus Dominic_e comminationis, 2_ BED_ VENERABILIS qua dicltur [Esai_ 66.] : Ego enim opera, et cogitatio- nes eorum venio ut congregem. Et expulsis vitiorum ruderibus, talem cordis nostri paremus mansionem, cu- jus ipse dignetur inesse mansor, qui ejus inevitabilis inspector et judex est. Sciendum autem, quia triplex est modus cogitationum nequam : unus earum, qum de- liberatione, et proposito peccandi mentem contaminant : alius earum, qum delectatione quidem peccati mentem perturbant, nec tamen hanc ad peccandi consensum per- trahunt : tertius earum, qu_e naturali motu mentem per- currentes, non tamen hanc ad perpetranda vitia iUiciunt, quam a bonis qum cogitare debuit, impediunt, veluti est cum phantasmata rerum, quae aliquando supervacue gesta vel dicta novimus, ad memoriam reducimus : qua- rum crebra retractatio quasi importuna muscarum im- probitas, cordis oculos circumvolare, ac spiritualem ejus aciem inquietare magis, quam exc_ecare consuevit. A cunctis autem his cogitationum nequam generibus casti- gari, monuit Salomon cure (licit [Prover. 4.]: Omni custodia serva cor tuum, quoniam ex ipso vita procedit. Cujus monita sequentes agamus soliciti, ut si quid con- sensu perpetrandi facinoris in animo deliquimus, cito hoc confessione, et dignis poenitenti_e fructibus abster- gamus. Si delectatione peccandi nos tentari senserimus, noxiam delectationem crebris precibus ac lacrymis, cre- bra amaritudinis perpetu_e recordatione pellamus : et si nos solos ad hanc propulsandam sufficere non posse vi- derimus, fratrum quaeramus auxilia, ut quod nostris vi- ribus nequivimus, illorum consilio et intercessione suma- mus. Multum enim valet deprecatio justi assidua: et sicut idem prmmisit, oratio fidei salvabit infirmum, et aUeviabit eum Dominus, et si in peccatis sit, dimitten- tur el. Quia supervacuis cogitationibus ad integrum carere non valemus, has in quantum possumus, immis- sione bonarum cogitationum, et maxime frequenti scrip- turarum meditatione fugemus, juxta exemplum psalm- HOMILI_°, 2_

istm, qui dicit [Psalm. 118.]: Quomodo dUexi legem tuam_ Domine_ tota die meditatio mea est. Petamus supernam clementiam_ quod est vere in nomine salva- toris petere_ ut et cordis munditiam_ et boni operis prm- stet et_caciam_ et ante omnia illam sedula mente reco- lamus horam_ Ulam citius venire optemus_ in qua non jam per scripturas loquatur nobis Dominus_ sed palam de patre annunciet nobis_ cure quo vivit et regnat Dells in unitate spiritus sancti, per omnia secula seculomm_ Amen.

HOMILIA IV.

MATT. XXVIII. MAR. XVI. LUCAE XXIV. JOAN. XX. In illo tempore, Ve_ere autem sabbati qu_ lucescit i_ prima sabbati, venit Maria Magdalena, et altera Ma- ria videre sepulcrum. Et ecce terree motus factus est magnus. Angelus enim Domini descendit de cvelo, et aceedens revolvit lapidem, et sedebat super eum, 8yc.

sicut" ex lectione Evangelica audivimus, fra- tres carissimi, resurrectio Domini ac Salva- _ IGILIAS nobis hujus sacratissim_e noctis, torls nostri dedicavit. Juste etenim hanc pro ejus amore vigillia celebramus et hymnis, qui pro nostro amore in ea dormire in mortem, ac de morte vo- luit excitari: nam sicut Apostolus ait [Rom.4.], Mortuus est propter delicta nostra, et resurrexit propter justifi- cationem nostram. Quod ipso quoque stature temporis quo vel mortuus est in eruce, vel a mortuis resurrexit_ ostendit. Circa horam quippe nonam, cure inclinata jam esset ad vesperam dies, et tepefactus a meridiano fervore radius solis, mysterium victoriosissimve passionis consummavit, evidenter se insiauans propter auferenda _4 BEDrE VENERABILIS seelera, quibus a divina luee et dileetione in hujus mor- tern peregrinationis incidimus, crueis subisse patibu- lure. Surrexit mane prima sabbati, qu_e nunc dies Do- minica voeatur, manifeste docens se nos a morte animae resuscitaturum: et in lucern perpetua_ felieitatis esse perducturum. Sed et aliud nobis memorabile myste- rium tempore sum passionis, sepulturae et resurrectionis intimare curavit. Sexta quippe feria crucifixus est, sab- bato quievit in sepuicro, Dominica resurrexit a mortuis, significans electis suis per sex hujus seculi aerates, inter pericula persecutionum bonis operibus insudandum. In alia autem vita quasi in sabbato perpetuo requiem ani- mature sperandam : porto in die judicii quasi in die do- minica, corporum quoque immortalium receptionem esse celebrandam, in quibus deinceps animze superno gau- dio sine fine fruantur. Quod autem in lectione Evan- gelica dictum est, quia sancta_ mulieres vespere sabbati, quae lucesclt in prima sabbati, venerint videre sepul- crum, ira intelligendum est : quia vespere quidem venire coeperint, sed lucescente mane in primam sabbati ad sepulcrum pervenerunt, id est, vespere aromata parave- runt, quibus corpus Domini ungere desiderabant, sed parata vespere aromata mane ad sepulcrum detulerint. quod Matthaeus quidem brevitatis causa obscurius po- suit, sed alii Evangelista_ quo ordine sit factum eviden- tius ostendunt. Sepulto namque sexta feria Domino, reverste a monumento mulieres paraverunt aromata et unguenta quamdiu operari licebat, et sabbato quidem siluerunt secundum mandatum, sicut Lucas aperte de- signat. Cum autem transisset sabbatum, vesperaque adveniente tempus operandi redisset, mox prompte ad devotionem emerunt, quze minus paraverant aromata, sicut Marcus commemorat, ut venientes ungerent eum, et valde mane una sabbatorum veniunt ad monumen- turn. Quaerendum autem, cur noctem Dominicae re- surrectionis Evangelista describens ait, HOMILI_. 25

Vespere autem sabbati, qu_ lucescit in prima sabbati.] Cure consuetus ordo temporum habeat, vesperam ma- gis tenebrescere in noetem, quam in diem lueescere. Sed mystiee loquens Evangelista quantum dignitatis hmc sa- cratissima nox de gloria devictm mortis accepit, insinuate studuit, dum ejus exordium quo devot_ Christo f_min_e in obsequium iUius vigilare cceperunt, in sequentemjam diem lucescere perhibuit. Nam dominus auctor et ordio nator temporum, qui in ultima noctis hujus parte sur- rexit, totam earn nimirum ejusdem resurrectionis luee festivam reddidit et eoruscam. Siquidem ab exordio mundanm ereationis usque huc, ita temporum eursus distinguebatur, ut dies noetem pr_eeederet, juxta ordi- nero videlicet primm conditionis. Hac autem noete per mysterium resurreetionis Domini temporum ordo muta- tus est. Nam qaia nocte resurrexit a mortals, die vero sequenti ejusdem resurrectionis effectum discipulis osten- dit, ac participato cum eis convivio, veritatem virtutis ejus mirantibus simul et gaudentibus astruxit: rectis- sime nox illa sequentis diei conjuncta est luci, ac si tem- porum ordo statutus est, ut dies noctem sequatur. Et quidem aptissime quondam diem sequebatur nox, quia homo a luce paradisi peccando lapsus, in hujus seculi tenebras mrumnasque decidit: aptissime nunc dies se- quitur noetem, quando per fidem resurrectionis a pee- cati tenebris et umbra morris ad lucern vitze Christo largiente redueimur. Quapropter necesse est, fratres carissimi, ut quia noetem hanc praecipuam gratia Domi- nicae resurrectionis illustratam eognovimus, ipsi quoque solieite curemus, ne qua ejus particula nostro in corde tenebreseat, sed tota lucescat in diem, et nune videlicet nobis vigilias ejus digne devotione laudis agentibus, et completis quoque vigiliis sobria ac pura conscientia, diei Dominici paschalia festa expectantibus. Venit, inquiG Maria Magdalena, et altera Maria vi- dere seavulcrum. ] Du_e unius nominis ejusdemque amo- 26 BED_E VENERABILIS ris ae devotionis fcemin_e, qu_e Dominieum venerunt in- visere sepulcrum, duas fidelium plebes, Judaicam scili- cet et gentilem designant, qum una atque indissimili studio passionem, resurrectionemque sui redemptoris quacunque ejus ecclesia per orbem diffusa est celebrare desiderant. Quod autem terrm motus resurgente Do- mino de sepulcro sicut etiam moriente in cruce factus est magnus, significat terrena prius eorda et ccelcsti spe dejecta per fidem passionis ac resurrectionis ejus eoncu- tienda ad pcenitentiam, ac saluberrimo pavore permota, ad vitam sublimanda perpetuam. Quod angelus adve- nit, obsequium servitutis sure quod Domino debuit, ex- solvit. Quia enim Christus Deus et homo est, inter acta humanitatis ejus semper angelorum ministeria Deo debita non desunt, sieut inquisita sancti Evangelii co- piosissime probat historia. Revolvit autem lapidem, non ut egressuro Domino januam pandat, sed ut egres- sus ejus jam faeti pr_estet hominibus indicium. Qui enim mortalis adhue clauso virginis utero potuit nas- eendo mundum ingredi, ipse absque ulla dubietate jam factus immortalis, clauso licet sepulcro potuit resur- gendo exire de mundo. Nec pr_etereundum quare tes- tis Dominicm resurreetionis angelus sedens apparuerit, cure is qui natlvitatis ejus mundo gaudium evange- lizabat, juxta pastores stetisse legatur. Stare quippe pugnantis est, sedere autem regnantis. Et recte stans apparuit angelus qui adventure Domini in mundo prm- dicabat: ut etiam stando signaret, quia is quem prmdi- eabat, ad debellandum mundi principem veniret. Recte prmco resurrectionis ejus sedisse memoratur, ut etiam sedendo figuraret eum superato mortis auctore, sedem regni jam eonscendisse perpetui. De qua ipse paulo post discipuUs apparens ait: Data est mihi omnis po- testas in ccelo et in terra [Matt. 28._. Et Evangelista Marcus [Marc. 16.] : Et Dominus quldem Jesus, in- quit, postquam locutus est eis, assumptus est in ccelum, HOMILI_E° 2 7 et sedet a dextris Dei. Sedebat autem super lapidem revolutum, quo ostium monumenti claudebatur, ut elau- stra inferorum sua ilium virtute dejecisse ac superasse doeeret, quatenus omnes quos ibi suos invenisset ad paradisi lucern requiemque sublevaret, juxta illud pro- phetlcum [Zaeh.9.] : Tu quoque in sanguine testamenti eduxisti vinctos de laeu, in quo non est aqua. Erat aspectus ejus sicut fulgur, et vestimenta ejus sieur n_.] Ut ipso quoque habitu et vultu significaret, quia is, eujus gloriam resurreetionis nuneiabat, et terribilis ad damnandum reprobos, et benignus esset ae blandus ad consolandum eleetos. In fulgure etenim terror timoris, in hive autem blandimentum candoris exprimitur. In cujus indieium divinae discretionis ipse quoque angelus apparet, et custodes sepulcri impios timore perterret, ac mortuorum instar terrm prosternit, et visitatrices ejusdem sepuleri piissimas benigna consolatione refo- vet, acne paveant confortat. Insuper etiam familiari affatu prior ipse, quia seiret eos Jesum quaerere, dicit, et quia jam surrexit addit, mox etiam ipsas honorifico ac laetissimo subditas ministerio gaudium resurrectionis ejus evangelizare praecipit. Et quam felices f_eminae, qum angelico doetae oraculo trinmphum resurrectionis mundo annunciate meruerunt, atque morris, quam Eva serpentino sedueta affatu contraxit, imperium praedicare dirutum. Quanto feliciores animve virorum pariter et fceminarum, quotquot in die judieii pereussis pavore ac digna ultione reprobis, ips*e coelesti gratia adjutae tri- umphare de morte, et gaudium beatae resurrectionis in- trare meruerint. Currentibus autem eis evangellzare discipulis oceurrit Jesus, easque salutat, ostendens se omnibus iter virtutum inchoantibus, ut ad salutem per- petuam pervenire queant, adjuvando oceurrere. Illce autem acc6sserunt et tenuerunt loedes ejus.] Vi- deamus, fratres, in Domino resurgente a mortuis verita- tern nostr_ eamis, videamus gloriam nov_ ineorruptio- _8 BED_E VENERABILI8 his. Superius quippe lectum est, quia clauso surrexit monumento : nunc autem legitur, quia mulieres tenue- runt pedes ejus, et ad)ravemnt eum. Surrexit enim clauso ostio monumenti, et exiit, ut immortale jam fac- turn doceret esse corpus, quod in monumento clausum fuerat mortuum. Tenendas mulieribus praebuit plantas, ut veram se habere camem, qua_ a mortalibus tangi pos- set intimaret. Ire, inquit, nunciate fratribas meis, ut eant in Gali- l_am, ibi me videbunt.] 0 mira pietas salvatoris, mira benignitas! Quos ante passionem discipulos, et ali- quando etiam servos vocare consueverat_ hos post re- surrectionem fratres appellat, ut et ejusdem se humani- tatis, quam et ante habuerat_ habitum resurgendo re- sumpsisse monstraret, et illos quoque ad promerendam sperandamque in sua came coronam immortalitatis qua ipse jam prmminebat, erigeret. Sane quod se in Galilaea videndum a discipulis przedixit_ et sicut sequentia sancti Evangelii declarant, exhibuit etiam in hoe mystice, et veritatem sum resurrectionis et nostr_e profectum vitae spiritualis insinuat. Galilaea quippe transmigratio facta interpretatur. Et bene in Galilaea videtur a discipulis, qui jam de morte ad vitam, de corruptione ad incorrup- tionem, de p_ena transmigraverat ad gloriam, ut victo- riam resurrectionis non solum ostensione corporis et exhortatione sermonis, sed nomine quoque loci in quo appareret et loqueretur commendaret. Sed et ipsi gaudio resurrectionis ejus ita solum tunc frui valemus, si nunc de corruptela vitiorum ad virtutum opera transmigrare satagimus. Unde curandum summopere est, fratres mei, ut quia resurrectionis Domini et salvatoris nostri tempus agnovimus, quia ejus solennia celebramus, con- tinuis bonorum operum profectibus ad contemplandam ejus celsitudinem transmigTemus : quia nostrae resurrec- tionis tempus ignoramus, quod tamen futurum nullo modo ambigimus, et omni quidem, et in hac praecipua HOMILI_° 29 noete solieitas pro ejus expeetatione vigilias agamus. Obsecremus misericordiam illius, qui suseeptam pro nobis humiliter mortem mox sublimiter superavit, ut nostrm nos tempore resurrectionis de morte ad vitam transmigrare concedat. Rogemus eum qui pascha no- strum immolatus est Christus, ut et inehoata paschalis gaudii solennia nos digne peragere, et per h_ec contin- gere ad gaudia prmstet eterna. Inter hmc vero notan- dum, quod hujus saeratissimm noctis ac redemptionis nostrm, quam colimus solennitas, jam olim est in antiquo Dei populo mystice designata. Cum enim idem popu- his diu fuisset 2Egyptia servitute gravatus, nee eum di- mittere _¢ellent Ag_oTptii ad liberum sui conditoris exire servitium, tandem pr_ecepit ei Dominus in celebratione pascha_ immolare agnum, ejusque carnes hac nocte as- sam et edere, et ex ejus sanguine, qui esset effusus in limine, postern domorum suarum utrumque ac superli- minare perungere, atque intus paratum ac vigilantem, horam sum redemptionis expectare : quod dum faceret, ecce noetis hujus medio Dominus adveniens, percussis 2Egyptiorum primogenitis, liberavit populum suum a pondere longm servitutis, atque ad terrain promissm olim patrim perduxit, jubens eum hanc noetem in me- moriam sum salvationis omnibus annis immolatione agni paschalis agere solennem. Qum profecto redemptio populi illius spiritualis nostr_ redemptionis, qum re- surgente a mortuis Domino hac nocte completa est, typum gessit, sicut etiam carnales ejusdem populi Ol>- pressores zEgyptii diriora nequitim spiritualis arma de- signant, quibus subjectum sibi genus humanum impia damnatione premebat. Sed veniens agnus immaculatus dignatus est immolari pro nobis, dedit sanguinem suum nostra_ salutis pretium, qui morte ad tempus suscepta, mortis imperium perpetuo damnavit_ mirandoque ae desiderabili spectaculo agnus innocenter occisus, leonis qui occiderat vires potenter attrivit. Agnus qui tollit _0 BED_ VENERABILI8

peccata mundi, leonem qui intulit peccata mundo con- fregit: agnus, qui nos suae carnis et sanguinis libamine ne pereamus reficit, leonem qui nos rugiens circuit, et quem de nobis perdat, inquirit, interficit agnus, qui sure mortis signum frontibus nostris ad decutienda tela mor- tiferi hostis imposuit. Nam et ideo sanguis agni legalis in limine superliminari, et utroque poste domorum in quibus edebatur jussus est poni, ut etiam quadripartita sanguinis distinctio quadrifidum Dominicae passionis vexillum, quo nos signati liberamur exprimeret, dejecit adversarium nostrae libertatis et pacis, qui insidiatur no- bls in occulto, sicut leo in cubili suo. Sicuti ergo nocte hac immolato agno in 2Egypto, signatis ejus sanguine domibus fidelinm, comestis ejus carnibus venit Domi- nus repente, et eos qui mysterii coelestis exortes mane- bant puniens, e contra populum quem sacramentis sa- lutaribus imbutum vidit, redemit: ita nimirum Domi- nus ac redemptor noster cure suum pro nobis corpus et sanguinem hostiam patri obtulisset, subvertit poten- tiara diaboli, et satellitum ejus spirituum videlicet im- mundorum audaciam comminuit. Disjecit claustra in- ferni, electos qui ibidem quamvis in tranquillitatis sinu tenebantur emit, et hac ipsa noctc resurgens a mortuis ad ccelestis ragni gaudia reduxit, impleta prophetia quae dixit [Psal. 67.], Ascendens in altum captivam duxit captivitatem, nec justos solum quos apud inferos inve- nit, abstulit, verum etiam eis, quos in came adhuc posi- tos suos esse cognovit, necnon et nobis, quos in se credi- turos in fine temporum praevidit, remedinm salutis morte sua ac resurrectione procuravit. Nobis etiam antequam crearemltr spiritualem vitae alimoniam qua recrearemur sacravit, signum victoriae quo ab hostium insidiis munire- tour paravit, vitze perennis iter quod seqnamur aperuit. Unde et ipsi merito nocte hac redemptionis nostrm me- mores vigiliis Deo dignis instamus et precibus lectioni- busque divinis, quae datae nobis gratiae munera narrant, HOMILI2E. 31 audiendis operam damus, novam adoptionis plebem spi- ritualis 2Egypti Domino subtractam, uni veto Domino fonte regenerationls sacramus, missarum solennia cele- bramus, corpus sacrosanctum et pretiosum agni nostri sanguinem, quo a peceatis redempti sumus denuo Deo in profeetum nostrve salutis immoiamus. F_tquia de re- surrectionis Dominiem simul et ereptionis nostrm myste- riis annua solennitate l_etamur, studeamus, carissimi, hmc eadem mysteria interno mentis amore compleeti, h_ec vivendo semper tenere, hvec quasi munda animalia nune oris locutione ruminanda, nunc cordis penetrallbus retractanda servemus, et ante omnla talibus vitam du- cere curemus aetibus, quibus nostrm quoque resurreetio- nis eventum l_etantes mereamur aspicere, ut cure tuba novissima totum genus humanum excitans ad tribunal justi judieis advocaverit, nos a sorte reproborum seeer- nat, signum ejusdem judicis nostri, quo sacramur, a p_na negligentium secernant vigilim quibus adventure ejus expectamus, eisque digna ultione mulctatis ipse nos ad mansionem supemm pacis, quam ante secula pro- misit, inducat, qui vivit et regnat cum patre in unitate spiritus sancti Deus per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA V.

Lucre xxxv. JOANNIS XX. In illo tempore, Stetit Je- sus in medio discipulorura suorum, el elicit eis, Pax vobis, ego sum, nolite timere, _c.

demptor noster paulatim diseipulis et per in- crementum temporis ostendit, quia nimirum _ LORIAM sure resurreetionis Dominus et re- tanta erat virtus miraculi, ut hanc repente totam capere fragilia mortalium pectora non possent. 32 BED_E VENERABILIS

Consulens igltur ipse imbccillitati qu_erentium, primo venientibus ad monumentum et f_minis suo amore fer- ventibus et vifis, revolutum lapidem, et ablato suo cot- pore linteamina, quibus involutum erat, sola posita monstravit: deinde curiosius inquirentibus fceminis, et de eo quod invenerant mente eonsternatis angelorum visionem ostendit, qui ilium resurrexisse eerta manifes- tatione patet_acerent, ae sic prmcurrentc lama patrat_ resurreetionis tandem ipse Dominus virtutum et rex gloriw apparens, quanta potentia mortem quam ad ho- ram gustaverat devieisset, aperuit. Et quidem quantum ex Evangelieae serie leetionis invenimus, quinquies ipsa qua resurrexit die, visus est hominibus. Primo Ma- rineMagdalenm ad monumentum, quando ei desideranti pedes ejus ampleeti dictum est [Joan. 20.]: Noli me tangere, nondum enim aseendi ad patrem meum. De- inde duabus a monumento eurrentibus nuneiare disei- pulis qum ab angelis de perfeeta ejus resurreetione di- dicerant, de quibus scripture est : Ouia aecesserunt, et tenuerunt pedes ejus, et adoraverunt eum VMatth. 28.]. Apparuit ipso die advesperascente duobus euntibus in castellum Emaus, qui eum ad hospitium vocantes in panis fractione cognoverunt: apparuit et Petro [Lucre 24.]. Quod si Evangelista quando vel ubi factum sit, minime designaverit, tamen quia factum sit non tacet, scribens quia cure pr_efati duo discipuli, cognito Domino in Emaus, statim redissent Hierusalem, invenerunt con- gregatos undecim, et eos qui cum ipsis erant, dicentes : Ouia surrexit Dominus vere, et apparuit Simoni. Ac deinde subjungit : Et ipsi narrabant qum gesta erant in via, et quomodo cognoverunt eum in fractione panis. Statimque annectit quintam ejus apparitionem_ de qua modo cure legeretur audivimus, ira incipiens : Dum tu_c autem loquunlur, Jesus stetit in medio eorura, et die'it eis : Pax vobis, ego sum, nolite timere.] Ubi primo notandum, et diligenter memori_e eommendan- HOMXL_. 35

dum est, quod de se loquentibus diseipulis Dominus astare in medio, et pra_sentiam sum vislonis revelare dig- natus est. Hoc est enim quod fidelibus cunctis alibi promisit_ dicens [Matth. 18.] : Ubi sunt duo vel tres congTegati in nomine meo, ibi sum in medio eorum. Ad confirmandam namque fidei nostr_ constantiam, quod semper agit praesentia divinae pietatis, aliquando etiam praesentia voluit eorporalis ostendere visionis. Nam et de nobis quamvis porro infra apostolorum pedes jacen- tibus hoc ipsum ejus misericordia fieri confidere debe- mus, ipsum videlicet esse in medio nostri, quotiescunque eonvenientes in nomine illius congregamur. Nomen quippe illius Jesus, id est, salvator est. Et cum de ac- quisitione perpetuae salutis locuturi convenimus, constat nimirum, quia in nomine Jesu congregamur. Nec du- bitare fas est de his qum ipse amat conferentibus nobis eum esse przesentem, et tanto utique verius, quanto ea quae ore proferimus, perfectiori corde retinemus. De- inde videndum, quod apparens salvator discipulis pacis statim eis gaudia mandat, id ipsum celebrata immortali- tatis gloria iterans, quod ad passionem iturus mortis quasi pignus eis speciale salutis accurate commendave- rat dicens [Joan. 14.]: Pacem relinquo vobis, pacem meam do vobis. Cujus gratiam muneris eo quoque nato visi mox pastoribus angeh prmdicabant laudantes Deum, et dicentes [Luca_ 2.] : Gloria in excelsis Deo, et in terra pax hominibus bonae voluntatis: quia nimi- rum tota redemptoris nostri in came dispensatio, mundi est reconciliatio. Ad hoc quippe incaruatus, ad hoc passus, ad hoc est resuscitatus a mortuis, ut nos qui peccando iram Dei incidimus, ipse reconciliando ad Dei pacem reduceret. Uncle recte eta propheta pater futuri seeuli, princeps paeis nominatur [Esaim 9.]. Et Apo- stolus de eo scribens his qui ex gentibus crediderant, ait [Ephes. 2.] : Et veniens evangelizavit pacem vobis qui longe fuistis, et pacem his qui prope, quoniam per D _4 BED_ VENERABILIS ipsum habemus accessum ambo in uno spiritu ad pao trem. Apparcntc autem sibi Domino, conturbati et con- te_iti discipuli, existimabant se spiritum vidcre. Ag- noscentes quidem Dominum esse qui apparuit, sed putantes quia non in corporis eum, sed in spiritus sui substantia vidcrunt, id est, quia non corpus ipsius quod defunctum et sepultum noverant, jam resuscitatum a morte conspicercnt, sed spiritum potius quem relicto corpore in manus patris commendaverat, prre oculis ha- berent. Sed hunc eorum errorem simul et pavorem, quo ad novam ineognitamque visionem fuerant perculsi, henigna magister piissimus gratia consolatio_is et ad- monitioai_ abstcrgere curavit. Quid, inquiens, turbati estis, et co#itationes ascend_tnt in corda vestra ? Videte manus meas et pedes, quia ego _se sum.] Non autem sine eausamanus suas potius ae pedes, quam vulture quem aeque noverant, cos videre ae reeognoseere jubet, sed ut visis elavorum signis quibus cruci erat aflixus, non solum corpus esse quod videbant, sed ut ipsum Domini sui corpus quod crucifixum nove- rant_ intelli_re po_sent. Unde bene Joannes Dominica_ apparitionis memoriam faeiens, latus quoque suum, quod a milite fuerat vulneratum, discipulis eum ostendisse perhibet : ut quo plura notissimve passionis ac suseeptve morris indicia cognoscerent, eo certiori patratre jam re- surrectionis ac dirut_e mortis fide gauderent. Qui ut illos per omnia de fide resurrectionis certos redderet, non tantum oculis intuendum, sed attrectandum quoque manibus corpus quod immortale iUis ostendebat_ ex- hibuit dicens :- Palpate et videte, quia _iritus car_em el ossa mm ltabet, sieur me videtis habere.] Quatenus gloriam" re- eurreetionis prvedicaturi, modum quoque nobis resusci- tati corporis qualis esset sperandus absque omni vale- rent ambiguitate monstrare. Unde cure magna fiducia beatus Joannes apostolus auditores suos ad sequenda fidei HOMXLL_. 35 et veritatis, quam didicit, arcana provoeat dicens [1Joan. 2.] : Quod fitit ab initio, quod audivimus et vidimus oculis nostris, quod perspeximus, et manus nostr_e tentaverunt de verbo vitae. Solent autem gentiles hoc in loco slm- plicitati fidei nostr_ deceptionum laqueos tcndere di- cendo: qua temeritate confiditis, quia Christus quem colitis, vestra de pulvere corpora possit incorrupta re- ducere, qui nec suorum vulnerum, qu_e in cruce susce- pit, potuit cicatrices obducere, sed resuscltato ut dicitis suo corpore a mortuis, signa adhuc mortis inesse non celavit ? Quibus respondemus, quia Christus cure om- nipotens sit Deus, et nostra ut promisit corpora de cor- ruptione ad incorruptionem, de morte ad vitam, de terrve pulvere cc_lestem suscitavit ad g]oriam, et suum quod moriendo exuerat corpus quale voluit revocavit ad vitam. Quod cure abolitis passionis indiciis ostendere disclpulis posset, certe utique dispensationis gratia passlonis in eo maluit indicia reservare. Primo videlicet ut diseipuli qui h_ec videbant, manifeste possent dignoscere non spi- ritum sine corpore, sed corpus esse spiritualc quod vi- debant, certamque fidem peract_ resurrectionis ejus, certam spem futurve omnium hominum resurrectionis mundo pr_edicarent. Deinde ut ipse Dominus et Deus noster Jesus Christus, qui in humilitate patrem inter- peUat pro nobis, ostensis vulnerum suorum cicatricibus, quantum pro humana salute labomverlt, ei perpetuo de- monstret, miroque et inefl'abili nobis ordine eum, qui nil unquam potest oblivisci, qui semper misereri paratus est, absque intermissione admoneat, quam congrue ho- minibus misereatur, quorum particeps natur_e, doloris et passionis ipse Dei fiUus effeetus sit, pro quibus ipse confligens, mortis imperium moriendo prostravit. Tertio ut omnes electi perpetua beatitudine suscepti, videntes in Deo ac Domino suo signa passionis, nunquam illi gratias agere desistant, per cujus mortem se vivere cog- noscunt, sicque fieri valeat quod voce totius ecclesive D2 _ BED._ _ENERABILIS cantat propheta in psalmis [Psalm. 88.] : Misericordias Domini in _eternum cantabo. Ad extremum ut etiam reprobi in judicio signa ejusdem passionis aspieiant, sieur seriptum est [Joan. 19.] : ¥idebunt in quem trans- fixerunt, ac se justissime damnandos intelligant, non solum hi, qui ei impias intulere manus, sed et ilU qui vel suseepta ejus mysteria pro nihilo eontemnunt, vel sihi oblata nunquam suscipere curarunt, vel etiam ma- jore impietate in eos, qui susceperant odii_ ac persecu- tionibus extinguere aut corrumpere laborant. Non ergo fallit tides resurrectionis Christi, non decipit nos spes resurrectionis nostra_,quia Deus pater et Dominum sus- eitavit, etnos suscitabit per virtutem suam [Rom. 8.]. Et sicut alibi idem Apostolus air : Quod si spiritus ejus, inquit, qui suscitavit Jesum a mortuls, habitat in vobis, qui suscitavit Jesum Christum a mortuis, vivificabit et mortalia corpora vestra per inhabitantem spiritum ejus in vobis [Rom. 8.]. Quod de electis specialiter dictum constat, quoniam quidem omnes resurgemus, non autem omnes immutabimur: sed soli qui nune spiritus sancti inhabitatione reguntur, tunc in etern_e vita_beatitudine majori ejusdem spiritus gratia sublevantur. Igitur Do- minus ad confirmandam resurrectionis fidem se ipsum vivum diseipulis praebuit, verha exhortationis attulit, vestigia passionis non solum inmenda, sed et palpanda demonstravit. Sed infirma adhuc eorum pr_eeordia no- vitatem tanta_ potentize eapere nequeunt, magisque mi- raft pr_e gaudio quod videbant, quam credere quod doeebantur ineipiunt. Verum Dominus ne quid in eorum mente resideret ambigafi, sumptis etiam epulis comedit coram eis, ut si visibus oculorum, si suorum tactibus non erederent digitorum, vel alimentorum ear- nalium pereeptione carnem esse, qu_e apparuit eognos- cerent. Qua in re, fratres, cavenda est hzeresis stulta Cerinthianorum, ne quis videlicet pueriliter desipiens vestimet vel mediatoris Dei et Domini nostri corpus ex- HOMILI_I_. 37 citatum a mortuis,sustentaculoeguisseciborum,vel nostrapostrcsurrectionecmorporain vitaetconversa- tionespirituaeliscisreficiendacarnalibusub,iclivincvon-e templatioclaritateisuris reet sitires,icutet bonorum cveterorumpenuriam patinullatenussinit.Unde ar- dentissimusvitroillinsamator de sua certusdevotione, Deo speIvetabundusloquitur[Psalm.16.I. Ego autem cure justitiaappareboin conspectutuo,satiabordum manifestabiturgloriatua. Et Philippuseodem fervens amorc [Joan.14.I : Dominc, inquit_ostcndenobispa- trem,ct sufficinobt is. Simpliciteitr aqueet piesen- tiendum estresuscitatuma morte,et immortalcjam factumcorpusDominicum,nullamquidcm necessitatemb attamenfacultatchmalmissevesccndi:idcoqueubiop- portunitaprobs andvesubstantinvate uraliscxigebatcibis csscrcfcctum,qui vlm_rum cibinullum saginveadju- mentum, ut mortaliumcorporibussolcntilliprvebuerint, sed quomodo in ignem missa aclu,aitamox comesti spiritualiejussintvirtutaebsumpti.Sed etnostrapost rcsurrectioncmcorporac_elestigloriaprmdita,creden- dum estad quicquidvoluerintagcndum esse potentia, ad pervenieadumubicunquelibueritessepromptissima: sedquia tunc nullamanducandi necessitasvelutilitas aliundepotestincurrerenullatenus, immortalcseculum cibismortalibusessefruiturumubi, filiisresurrectionis non aliudesca et potus_quam vitaet salusgaudium, , pax, et omnia bona quam illudnimirum sit,quod in psalmo canitur[Psalm.83.1: Beati qui habitantin domo tuaDomine, in seculaseculorumlaudabuntte. Et iterum_Ibid.1: VidebiturDeus dcorum in Sion. Undc et Apostolus illiusseculiarcana scribens_air [I Cor.15.1: Quando eritDeus omnia in omnibus. Expletaautem refectioneDominus adhuc exhortationis monitasubjunxitdicens: H_ec sunt verba quce locutus sum ad vos, cure adlmc _ BEDdE VENERABILI8 essem vobiscum.] Id est, cure mortali adhuc et passibili came vestri essem similis. Quoniam necesse eat impleri omnia, _e scripla sunt in le#e Moysi et prophetis et psalmis de me.] Omnem magister veritatis tollit serupulum simulationis, undique veritatis jura eonfirmat. Videtur, palpatur, reficitur, sermo exhortationis per singula pr_ebetur, et ne solum ejus testimonium minus sufllcere putaretur, etiam Moysi et prophetarum auetoritas, qui ejus inearnationem, pas- sionem et resmTectionem suis pr_esignaverunt seriptis, ad medium producitur. Ne vero ad inteUigenda horum mystiea dicta, tardi forte remanerent, sensum quoque illis quo h_ee intelligere possent, aperuit: quo facto nil ultra prise0e dubietatis in eorum mente residere per- misit, nee tamen illis adhuc rationem passionis ac resur- reetionis suoe reddere desistit. Nam sequitur :-- Et dixit illis : Quoniam sic scripture est, et sic opor- tebat Christum pati, et resurgere a mortuis die terlia : et pr_edicari in nomine ejus peenitenliam et remissionem peccatorum in omnes gentes.J Ideo autem Christum pati et resurgere oportebat a mortuis, quia impossibile erat mundum salvari nisi Deus homo veniret, qui in hominis habitu apparens, et homines qu_e essent divina instru- eret, et mortem ut homo suscipien8 divlna virtute re- vinceret, sicque in se credentes, et ad contemptum subeund_e mortis aecenderet, et certitudine sperand_e resurrectionis ac vitoe perpetis animaret. Quo enim ap- tins exemplo poterant homines ad fidcm participandm gloriae, et promercnd0e vitae immortalis erigi, quam cure ipsum Deum cognoscerent humanitatis ac mortalitatis sure factum participem ? Quo efficacius ordine ad tole- randa pro sua salute adversa qu0eque provocarentur, quam cure auctorem suum didieissent pro eorum salute innumera ab impiis genera probrorum, et ipsam morris subiisse sententiam ? Qua ratione eongruentius spem HOM I I.,I_E. _9 resurrectionis acciperent, quam cure ejus se sacramentis ablutos et sanctificatos, ejus corpori adunatos esse me- minissent, qui pro ipsis morte gustata, citins exemplum resurgendi a morte pr_eberet ? Oporteb_t itaque pail Christum, et resurgere a mortuis die tertia, et prsedieari, inquit, in nomine ejus poenitentiam, et remissionem ia omnes gentes. Qui nimirum ordo erat neeessarius, ut prius pro salute mundi sanguis funderetur. Christi, post- quam per ejus resurreetionem et aseensionem patefieret hominibus eoelestis janua regni: et sic demum mitte- rentur, qui eunetis per orbem nationibus verbum vitse praediearent, ae saeramenta fidei, quibus salvari atque ad gaudia superme patri_e possent attingere, ministra- rent, eoopemnte ipso mediatore Dei et hominum, hornine Jesu Christo, qui vivit et regnat eum patre in unitate spiritus saneti Deus, per omnia seeula seeulorum_ Amen.

HOMILIA VL

MATTH. XXVIII. I_ illo tempore u_fecim d_scipuli abi- erunt in Galila_am, in montem ubi conslituerat illis Jesus. Et videntes eum adoraverunt, Sye.

modo audivimus, et juxta literam g-audio plena refulget: quia triumphum redemptoris nostri_ _ VANGELICA leetio, fratres earissimi, quam simul et redemptionis nostrse dona piano ser- mone deseribit. Et si hane enueleatius pertractare ve- limus, gratiorem in litera fruetum spiritualis sensus in- ditum esse eomperimus. Sermo etenim Dei aromatum more, quo subtilius quasi terendo et eernendo diseutitur, eo majorem internee sure virtutis fragrantiam reddit. Planum namque est, et dulee ad audiendum piis, quodm Discipuli abierunt in Galil_eam in montem ubi consti- tuerat iris Jesus, et videntes eum adoraverunt.] Sed aoa 40 BED_ VENERABILIS vacat mysterio, quod Dominus in Galiizea post resur- rectionem, vel quod in monte diseipuUs apparuit. In monte etenim apparuit, ut significaret quia corpus, quod de communi humani generis term naseendo susceperat, resurgendo jam super terrena omnia sublevatum ccelesti virtute induerit. In monte apparuit, ut admoneret fide- les, si illic celsitudinem resurrectionis ejus cupiunt vi- dere, hic ab infimis eupiditatibus ad superna studeant desideria transire. Nomen veto Galilveve quid mysterii sa]utaris contineat, erebra patrum expositione notissi- mum est. Sed non ab re est s_epins verbo repetere, quod semper necesse est animo retinere. Galilvea quippe transmigratio faeta, vel revelatio dieitur. Utraque autem interpretatio nominis ad unum finem respicit. Siquidem supra legimus, dixisse angelum mulieribus: Ite_ dieite diseipulis ejus quia surrexit, et ecee prvecedet vos in Galila_am, ibi eum videbitis. Et nunc evangelista nar- rante cognovimus, quia _dbierunt dlscipuli in Galil_eam, et videntes eum adora- verunt.] Quid est ergo, quod Dominus Jesus pra_eedit diseipulos in Galila_am, ut videatur ab eis, sequuntur illi et videntes eum adorant: nisi quia surrexit Christus a mortuis, primitive dormientium [1 Cor. 15.] ? Se- Cluuntur autem hi ClUisunt Christi, et ipsi in suo ordine ad vitam de morte transmigrant: ibique eum videntes adorant, quia in speeie sua_ divinitatis eontemplantes sine fine eollaudant. Cui visioni eongruit iUud, quod Galila_a etiam revelatio interpretatur. Tune etenim revelam faeie, sieut Apostolus testatur, gloriam Domini speeulantes, in eandem imaginem transformamur, qui- eunque modo revelamus ad eum viam nostram, ejusque vestigia fide sequimur non fieta. Et videntes, inquit, eum adoraverunt : quidanz autem dubitaverunt.] Si ClU_erimus unde dubitaverint, qui vi- dentes Dominum adomverunt, nulla magis eausa oeeur- rit, quam ea eujus Lueas meminit [Lueae 24.] eum ipso HO_ILI_° 41 resurrectionis sure die diseipulis rum apparuisse narra- ret, conturbati vero et conterriti existimabant se spiri- turn videre. Videntes ergo Dominum eognoseunt, et quia hune Drum esse didicerant, dimissis in terrain vul- tibus adorant. Sed inerat mentibus eorum non eon- temnenda dubietas, quia se non corpus in quo passus est resuscitatum : sed spiritum quem finita passione tradi- dit, solum videre putabant. Unde eonfestim magister pius et eos qui jam erediderunt, in fide confortat, et il- los qui adhuc dubitaverunt, ad fidei gratiam convocat : omnibus scilicet intimans, ad quantam glori_e magnifi- eentiam assumpta pro hominibus et morti data humani- tas resurgendo pervenerit. Data est mihi, inquit, omnis potestas in ctvlo et in ter- ra.] Non enim hoe de eoeterna patri dlvinitate, sed de assumpta loquitur humanitate, quam suscipiendo mino- ratus est paulo minus ab angeUs, et in qua resurgendo a mortuis, gloria et honore coronatus est [Psal. 8.], et constitutus super opera manuum patris, omniaque sub- jeeta sub pedibus ejus. Interque omnia etiam mors ipsa, quae ei ad tempus praevalere visa est, ejus pedibus substrata est. Quod ergo Psalmista de Domino resur- genre a mortuis ait patti, Omnia subjecisti sub pedibus ejus, hoc est utique quod resurgens ipse Dominus air diseipulis :- Data est mihi omnispotestas in c_eloet in terra.] Et qui- dem etiam priusquam a morte resurgeret, noverant an- gelicw in ccelo virtutes jure subditas homini, quem a suo conditore specialiter assumptum esse videbant : sed eaeci in terra homines dedignabantur ei subjici, quem com- muni secum mortalitate eognoverant indutum. Contem- nebant ejus virtutem in miraeulis intelligere divinam_ cui infirmitatem in passionibus inesse cernebant humanam. Propter quod benigne mediator ipse Dei et hominum, etiam hominibus in terra notum fieri volens, quia data sit ei omnis potestas in c_lo et in terra, quatenus et 42 B_D_ VENE_AmLlS ipsis cure angelis in coelo vitam possent habere peren- nero, misit doctores qui cunctis per orbem nationibus verbum vita_ prvedicarent. [Matth. ult. Mare. 16.] Eunles, inquit, docete omnes gentes, bal_tizantes eos i_ nomine patris el filii el titus suncti, docentes eoe servare orania quwcunque man- davi vobis.] Reetissimus autem ordo prmdieandi et mo- dernis quoque prvedieatoribus eeclesiee diligentissime seetandus, ut primo quidem doeeatur auditor, deinde fidei saeramentis imbuatur, deinde servandis Domini mandatis ex tempore tiberius instruatur. Quia neque indoetus quisque et ignarus Christianae fidei, potest ejusdem fidei sacramentis ablui, neque lavacro baptismi a peccatis emundari sufficit, si non post baptisma stu- cleat quisque bonis operibus insistere. Prius ergo do- cere gentes, id est, scientia veritatis instruere, ac sic baptizare przecipit, quia et [Hebr. 11.] sine fide impos- sibile est placere Deo: et [Joan. 3.] nisi quis renatus fuerit ex aqua et sphStu sancto, non potest introire in regnum Dei. Ad extremum vero subjungit :-- Docentes eos servare omnla queecunque mandavi vobis.] Quia sieut corpus sine spiritu mortuum est, ita et tides sine operibus mortua est. Quanta autem merces pim conversationis, quale pignus futur_ beatitudinis etiam in pr_esenti fidelibus maneat, subsequenter insinuat, di- cens :-- Et ecce ego vobiscura sum omnibus diebus usque ad consummationera seculi.] Libet autem eonferre huie tes- timonio, quod Marcus ait [Mare. 16.]: F,t Domlnus quidem postquam loeutus est eis assumptus est in ece- lure, et sedet a dextris Dei. Quia enim ipse Deus et homo est, assumptus est in eoelum humanitate, quam de terra suseeperat : manet cure sanetis in terra divini- rate, qua terrain pariter implet et eoelum : manet autem omnibus diebus usque ad eonsummationem seeuli. Ex quo intelligitur, quod usque ad finem seeuli non strut HOMILI_o 43 defuturi in mundo, qui divina numsione et inhabitatione sint digni. Nec dubitandum eos post hujus seculi cer- tamina manere cure Christo in regno, qui in seculo cer- tantes Christum in sui cordis hospitio meruerunt habere mansorem. Notandum interea, quod pr_esens ubique divina majestas a]iter electis suis, aliter adest reprobis. Adest enim reprobis potentia natur_ incomprehensibi- lis, qua omnia cognoseit novissima et antiqua, intelligit cogitationes a longe, et omnes vias singulorum pr_vi- det. Adest electis gratia pi_e protectionis [Psal. 138.], qua illos specia|iter per pr_sentia dona vel flagella quasi filios pater erudit, atque ad possesionem futur_ h_redi- tatis erudiendo provehit. Adest eleetis, ut scripture est [Psal. 34.] : Juxta est Dominus his, qui tribulato sunt corde, et humiles spiritu salvabit. Adest reprobis, ut pr_e- missum est [Ibidem.] : Vultus autem Domini super fao cientes mala, ut perdat de terra memoriam eorum. Uncle neeesse est, ut semper in operibus nequam paveant mall, quorum etiam eo_tationes singul_e eonspeetui distrieti judieis patent, semper in operatione justiti_e et in his, quze propter justitiam patiuntur, gaudeant boni [P,om. 8.], quibus Deum diligentibus omnia eooperantur in bo- num, et in quaeunque tribulatione positis nunquam ejus pietas abest, eui eanitur in psalmo [Psal. 9.] : Tibi enim derelietus est pauper, pupillo tu eris adjutor. Contere braehium peeeatoris et maligni. Quam pietatis sum pr_esentiam non tantum nobis verbo promisit, sed et evi- dentibus designavit indieiis, cure post resurreetionem suam diseipulis srepius usque ad diem quo ecelos petiit, apparuit, eorumque animos admonendo, inerepando, spi- titus saneti donum tribuendo roboravit. E quibus qui- dem apparitionibus deeem solummodo in Evangelista- rum seriptis invenimus, sed plures fuisse doeet Aposto- lus, dieens [1 Cor. 15.] : Et resurrexit tertia die seeundum Seripturas, et visus est Cephae, et post hzee undecim. Deinde visus est plus quam quingentis fratribus simul, 44 BEU_ VENERABILIS deinde visus est Jacobo, deinde ApostoUs omnibus : no- vissi_ne autem omnium tanquam abortivo, visus cst et milfi. Quibus enhn locis vel temporibus t_ct_ sint visi- ones_ quas commemorat, ignoramus : tantum scimus quia quod sibi novissime visum esse Dominum confir- mat_ post ascensionem ejus factum est [Act. 9.], vel quando ilium de ccBlo alloquens de persecutore docto- rein cccles_ fecit: [1 Cor. 12.] vel quando in paradi- sum et tertium e_lum raptus audivit arcana verba, qu_ non licebat homini loqui. Et sieut alibi dicit [Gal. 1.] : Mysterium Evangelii_ quod ab homine non accepit, per revelationem Jesu Christi didicit. Decies vero visum, ut diximus, post resurrectionem Dominum Evangelio- rum nobis et actuum apostolorum prodit historia, ubi ipso resurrectionis suze die quinquies apparuisse legitur. Primo quidem Mariae Magdalenae flenti ad monu- mentum : deinde eidem Mariae, et alteri ejusdem nomi- his fceminze regredientibus a monumento nunciare disei- pulis, quae ibi compererant, oecurrens apparuit: tertio Simoni Petro: quarto Cleophte et socio ejus, cum qui- bus ipse gradiens in Emaus, ibidem in panis fractione cognitus est. Qui mox reversi Hierosolymam, invene- runt discipulos loquentes : Quia surrexit Dominus vere, et apparuit Simoni. l_am pleniu_ alibi quando Simoni apparuerit, non legitur. Quinto apparuit eis in eodem loco januis clausis, ubi non erat Thomas. Sexto post dies octo, quando erat cure eis et Thomas. Septimo piscantibus ad mare Tiberiadis. Octavo in monte Gali- lae_e, quod hodierna lectione audivimus. Nono recum- bentibus illis undecim apparuit, die quo ascendit in coe- lum. Decimo viderunt eum ipsa die non jam in terra positum, seal elevatum in aera, ccelosque petentem di- centibus sibi angelis : Sic veniet quemadmodum vidistis eum euntem in ccelum. [Marc. 16. Joan. 20. Matth. 28. Lucze 24. Joan. 20. Joan. 21. Matth. 28. Marc. 16. Act. 1. Marc. 16.] _XO_TLT_. 45

Hac ergo frequentia corporalis sum manifestationis ostendere voluit Dominus, ut diximus, in omni loco se bo- norum desideriis divinitus esse pr_esentem [Marc. 16.]. Apparuit namque ad monumentum lugentibus [Joan. 20.1 aderit et nobis absentim ejus recordatione salubriter eontristatis. Oceurrit revertentibus a monumento, ut agnita resurrectionis gandia prmdiearent [Matth. 28.] : aderit et nobis, dum bona qum novimus proximis fideliter annuneiare gaudemus. Apparuit in fractione panis his, qui se peregrinum esse putantes ad hospitium vocaverunt [Lucre 24.1: aderit et nobis eum peregrinis et pauperibus, qumcunque possumus, bona libenter impendimus. Ade- rit et nobis in fraetione panis, eum saeramenta eorporis ejus, videlieet panis vivi, casta ac simplici eonseientia su- mimus. Apparuit in abdito de sua resurreetione loquen- tibus [Joan. 20.1 : adest et nobis, modo ejus dono idem agentibus. Aderit nobis semper eum ab externis operi- bus ad tempus vacantes, de ejus gratia loeuturi eonve- nimus [Joan. 1.1. Apparuit, cure foribus clausis intus Judveorum metu residerent EJoan. 20.]. Apparuit cure minorato eodem metu apertis eum gressibus in montis vertice qu_ererent [Aetu. 1.1. Adfuit quondam eonfor- taturus suo spiritu eeclesiam, eum ab infidelibus pre- meretur. Ad publicum venire ae dilatari prohiberetur. Adest eidem et nunc cure inelinato ad fidem culmine regali terror quievit persecutionis, et omnis mundi sub- lim_tas apostolicis est subdita vestigiis. Apparuit pis- cantibus [Joan. 21.1: eisque apparens divinis adjuvit beneficiis, aderit et nobis, cum necessaria vitro tempo- falls recta intentione curamus, justisque nostris labori- bus subsidium suae pietatis adjungit. Apparuit recum- bentibus [Marc. 16.1, aderit et nobis, cum juxta Apo- stoli monita, sivem anducamus, sire bibimus, sire aliud quid agamus, omnia in gloriam Dei facimus [1 Cor. 10.]. Apparuit primo in Judaea [Actu. 1.1, deinde in Gali- l_ea, post h_ec rursum in Judaea die quo ascendit in cm- 46 BED_ V_NERABILIS lum. Aderat ecclesi_e, cure primo solius Jud_e termi- his clauderetur, adest modo, cure Jud_eis ob culpam perfidke derelictis transmig,_avit ad gentes. Aderit in futuro, cure ante finem seculi revertetur ad Jud_eam, et sicut Apostolus ait [Rom. 11.], Intrante gentium mul- titudine, sic omnis Israel salvus erit. Novissime illis apparuit ascendens in c_lum [Actu. 1.]. Aderit et no- bis, ut eum post mortem sequi mereamur ad e_los, si ante mortem eum in Bethaniam unde aseendit, id est, in domum obedienti_e sequi curamus [Marc. 16.]. Ipse etenim c_los aseensurus Bethaniam venit: quia sicut Apostolus ait [Philip. 2.], Factus est obediens usque ad mortem, mortem autem crucis, propter quod et Deus illum exaltavit. Venimus ibidem et nos, si quod ille monet a_mus, quod promisit intendimus. Esto, air, fi- dells usque ad mortem, et dabo tibi coronam vit_ [Apo- cal. 2.]. Fitque ipsius _tia largiente, ut qui nobiscum usque ad vitae hujus terminum manet, post hane nos vitam ad videnda secure vitae c0_|estis pr_emia sublevet, in qua vivit et regnat cure patre, Deus in unitate spiri- tus sancti, per omnia seeula seculorum, Amen.

HOMILIA VII.

Luc$ xx. MA_TH. VH. In illo tempore dixit Jesus di_citrulis suis : Quis vestrum habebit amicum, et ibit ad illum media nocte, et dicer illi : Amice, commoda mihi tres panes, quoniam amicus meus venit de via ad me, et non habeo quod ponam ante illum, _c.

formam orationis, sed et instantiam frequen- _ tiaOGATUSmque tradiat diorandi.seipulis Salvator, non modo Amieus ergo ad quem media noete venitur, HO_ZLI_. 47

ipse Deus intelligitur, cui in media trlbulatione suppti- care, et tres panes i. e. intelligentiam Tilnitatis, qua preesentis vitae eonaolentur labores, emagitare debemus. Amicus qui venit de via, ipse noster est animus: qui toties a nobis recedit, quoties ad appetenda terrena et temporalia foils vagatur. Redit ergo, cc_lestique ati- monia refici desiderat_ cum in se reversus superna era- petit ac spiritualia meditail, de quo pulehre qui petierat adjungit, non se habere quod ponat ante ilium: quoniam anim_e post seeuli tenebras Deum suspiranti, nil pr_eter eum cogitate, nil loqui nihilque tibet intueil, solum quod reeognovit, summ_e trinitatis gaudlum contemplail, at- que ad hoe plenius intuendum pervenire satagit. Quo- niam voluptuose vivens, et illecebrosis desideilis suc- eumbens terrenisque commodis ac temporatibus lueris inhians, si quam habuit mysteriorum Dei notitiam, per- didit et in se reversus, nee amissam valet recuperate, neque quam non habuit omnino adipisei nisi divina illustratione alimentis recreetur spiritualis intelligenti_e, quibus exhaustus et esuilens necesse est amici panibus salutailbus recreari et refici. Et ille deintus respondens, dicat : Noli mihi molestus esse, jam ostium clausum est, et pueri mei mecum sunt i_ cubili, non possum 8urgere et dare tibi.] Ostium amici di- vini est intelligentia sermonis, quod sibi Apostolus ECo- los. 4.] orat aperiri ad loquendum mysteilum Christi: elausumque est tempore famis cure inteUigentia verbi non datur. Et iili qui Evangelic-am sapientiam tanquam panem erogantes, per orbem terme pr_edicaverunt, pueri patrisfamitias, jam sunt in seereta quiete cure Domino, et tamen orando eflicitur_ ut aecipiat desiderans intellee- tuna ab ipso Deo, etiam si homo desit; per quem sapi- entia pr_edieetur. JEt ille si perseveraverit pulsans, dieo vobis : etsi non dabit illi surgens, eo quod amicus ejus sit, propler impro- bitatem tamen ejus surget, et dabit illi quotquot habet 48 BEDiE VENERAB1LIS

_cesaarios. Et ego dico vo_ : Petite, et da_tur vo_ ; _'ite, et invenietis ; pulsate, et aperietur vobis.] Com- paratio est a minore. Si ergo amieus homo surgit de lecto, et dat non amicitia, sed t_edio eompulsus, quanto magis dat Deus .qui sine t_edio largissime donat, quod petitur! Dominus etenim Salvator noster ad ccelestis regni gaudia nos pervenire desiderans, etnos eadem gaudia a se petere doeuit, et nobis petentibus se h_ee daturum esse promisit. Petite, inquit, et dabitur vobis ; queerite, et invenietis ; pulsate, et aperietur vobis.] Qu_e nobis sunt verba Do- mini nostri, fratres earissimi, magnopere ae toto ex eorde pensanda: quia videlicet regnum ecelorum non otiosis et vaeantibus, sed petentibus, qu_erentibus et pulsanti- bus dandum, inveniendum et aperiendum esse testatur. Petenda est ergo janua regni orando, qu0erenda reete vivendo, pulsanda perseverando. Non enim suftleit ver- bis tantummodo Dominum rogare, si non etiam qu_esi- erimus diligentius qualiter nobis sit x4vendum, ut digni simus impetrare qu_e poseimus, ipso attestante qui air [Matth. 7.] : Non omnis qui dieit mihi, Domine, domine, intrabit in regnum e_lorum, sed qui faeit voluntatem patris mei qui in ecelis est, ipse intrabit in regnum eo_- lorum. Neque aliquid prodest bona inehoasse, si non quisque studeat ea qua_ bene inehoaverat, usque ad finem firmum perdueere: quin imo melius erat nor eognoseere viam justitioe, quam post eognitionem re- trorsum eonverti. Unde neeesse est, fratres mei, ut petamus seduli, sine intermissione oremus, proeidamus ante Deum, ploremus eoram Domino qui feeit nos : et ut exaudiri mereamur, videamus solieite qualiter nos vivere velit, quid nos faeere jusserit qui feeit nos. Qum- ramus Dominum et eonfirmemur, qu_eramus faeiem ejus semper : et ut hune invenire ae videre mereamur, mun- demus nos ab omni inquinamento earnis et spiritus_. quia non nisi easti eorpore in die resurreetionis ad eoe- HOMILI-_g. 49 los sublevari, non nisi mundi eorde gloriam valent di- rinse majestatis intueri. Pulsemus infatigabili desiderio etern_e beatitudinis aures pii conditoris, nec deficiamus a eceptis, priusquam illo aperiente de careere morris hu- jus mundi eripi, ae portam mereamur c0elestis patri_e ingredi. Nemo sibi blandiatur de innoeentia, nullus suis fidens aetibus, quasi qui misericordia justi judieis non egeat, a preeibus eesset : quin potius etiam cure se aliquid boni quis egisse eognovefit, quia qua hoe distrie- tione judieetur, ignorat, tremens cure Propheta clamet [Psal. 142.] : Ne intres in judleium cure servo tuo, quia non justifieabitur in conspeetu tuo omnis vivens. Et cure beato Job [Job 9.] : Si justifieare me voluero, os meum eondemnabit me. Si innocentem ostendero, pra- rum me eomprobabit: memor semper illius Apostolici sermonis [1 Joan. 1.] : Quia si eonfiteamur peceata no- stra, fidelis et justus est, ut remittat nobis peccata nostra, et emundet nos ab omni iniqttltate. Si dixerimus quo- niam non peceavimus, mendaeem faeimus Deum, et verbum ejus in nobis non est. _eque rursus quispiam considerata peeeatorum suorum qualitate seu quantitate, a petenda venia mentem desperando revocet, neminem visa suorum putredo vulnerum, sui magnitudo languoris a salute qu_erenda retrahat. Pr_ebeat magnam obti- nend_e sanitatis fiduciam, quod ipse eonditor noster, medieus nobis fierl, ipse ad nos venire in came, ipse in- firmitates nostras suseipere ut sanaret, dolores nostros ut auferret, portare dignatus est: ipse suum pro nobis sanguinem fudit, suam pro vita nostra mortem obtu- lit, ipse magnis peceantium admissis, magna pceniten- ti_e remedia ostendit, dieens per pr_ecursorem suum [Luca_ 3.]: Genimina viperarum, quis ostendit vobis fugere a ventura ira ? Faeite ergo fruetus dlgnos p0_nj- tentia. Et paulo post inquit: Qui habet duas tunieas, det non habenti: et quJ habet escas, sinfiliter faeiat. Ipse levioribus quotidianisque nostris erratibus, sine E 50 BED._ VENERABIL1S quibus h_ec vita transigi non potest, quotidiana confes- sionis et iutercessionis mutu_e medicamenta concessit, dicens per apostolum Jacobum EJacobi 1.]: Confite- mini alterutrum peccata vestra, et orate pro invicem ut salvemini. Ipse rogari ut preestet, admonet, qui animos inopum ad se rogandum largus donator erigit. Omnis, inquiens, qui petit, aceipit ; et qui queerit, inve- nit; et pulsanti aperietur.] Non ergo dubitandum quod petentes aeeipiemus, qumrentes inveniemus, pulsantibus nobis aperietur, quia nimirum fallere non potuit veritas qu_e ea promisit. Sed hoe est vigilantius intuendum, quia non omnes qui eoram hominibus orare videntur, in eonspeetu eterui arbitri petere vel qu_erere, vel e_eles- tis regni aditum pulsare probantur. Neque enim Pro- pheta dieeret _Psal. 144.], Prope est Dominus omnibus invoeantibus eum in verltate, si non aliquos Dominum invoeare, sed non in veritate eognoseeret. Invoeant quippe Dominum in veritate, qui in hoe quod orando dieunt, vivendo non eontradieunt. Invoeant Dominum in veritate, qui suas ei preees oblaturl, primo jussa illius implere satagunt, qui dicturi ei in oratione [Matt h. 6.] : Et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dlmittimus debitoribus nostris: illud ejus mandatum impleverunt quod dicit [Marci ll._, Et cum stabitis ad orandum, remittite si quid habctis adversus aliquem, ut et Pater rester qui in ccelis est, dimittat vobis peccata vestra. Unde et de talibus apte Propheta subjungit [Psal. 144.] : Voluntatem timentium se faciet, et orationes eorum ex- audiet, et salvos faciet eos. Illi itaque in veritate Do- minum invocant, qui eum timere comprobantur. Horum ipse cure clamaverint, orationes exaudit, horum cure ad se suspiraverint, pia desideria perficit, hos cure de hac vita trausierint, ad salutem sustollit eternam. At contra sunt qui Dominum, sed non in veritate invocant, quos redarguens Jacobus, ait [Jacobi 4.] : Petitis, et non ac- cipitis, eo quod male petatis. Male namque pett.mt, qui HOMILI_E. 51 perseverantcs in peccatis pro eisdem peccatis quze ipsi minime dimittunt, ut sibi a Domino dimittantur, impu- denter exorant, quales ipse per Esaiam reprobat, dicens [Esaize 1.] : Et cum extenderitis manus vestras, avertam oculos meos a vobis. Et cure multiplicaveritis oratio- nero, non exaudiam: marius enim vestra_ sanguine ple- nm sunt. Quibus adhuc consulendo qua ratione possent impetrare quae poscerent, ostendit cum subdidit : Lava- mini, mundi estote, auferte malum cogitationum ves- trarum ab oculis meis. Male petunt, qui vocem Domi- ni jubentis audire obtemperando contemnunt_ et nihilo- minus Dominum suam vocem supplicantes exaudire miserando deposcunt_ quos ipse repellens in Evangeho loquitur [Lucre 6.]: Quid autem vocatis me Domine, domine, et non facitis qua_ dico ? De quibus et Salomon in Proverbiis [Proverb. 28.] : Qui declinat, inquit, au- rein suam ne audiat legem, oratio ejus erit execrabilis. Male petunt et illi, qui non supernze mercedis intuitum, sed ad exemplum Pharisaeorum humanoe gratia laudis, longis incubant precibus, de quibus ipse testis et judex terribiliter protestatur [Matth. 6.]: Quia receperunt mer- cedem suam. Male petunt et illi, qui terrena maffis in oratione, quam coelestia bona requirunt, quorum preces Apostolus in ipsa de qua loquimur sententia, specialiter reprehendit. Cum enim dixit [Jacobi 4.], Petitis, et non accipitis, eo quod male petatis, adjunxit continuo, Ut in concupiscentiis vestris insumatis, neque autem prohibentur cives patrize coelestis in terra peregrinantes, pro pace temporum, pro salute corporum, pro ubertate frugum, pro serenitate aurarum, pro caeteris hujus vita_ necessariis Dominum petere: si tamen haec non nimie petantur, et si ob id solummodo petantur, ut abundante viatico in pr_esenti, tiberius ad futura dona tendatur. Sed quia sunt qui temporalem quietem et prosperitatem a suo creatore requirunt, non quidem ut eidem creatori devotioribus animis obedianb sed ut abundantius comes- E2 5'2 BED_E VENERABILIS

sationibus et ebrietatibus vacent, et securius ac licentius suis concupiscentiis, sum carnis serviant illecebris, me- rito tales male petere dicuntur. Verum quia omnes hujuscemodi petitores, eo quod male petant, accipere non merentur, studeamus nos dilectissimi et bene petere, et digni obtinendi qua_ petimus existere. Quod ita fit, si et ea qu_e Deus jussit orando quaerimus, et quales ipse nos fieri docuit, tales ad orandum procedimus, et intenti in precibus donec impetremus, insistimus. Si autem scire cupimus qum ipse nos petere velit, audiamus illud Evangelicum [Matth. 6.] : Qumrite primum regnum Del et justitiam ejus, et hacc omnia adjicientur vobis. Reg- hum autem Dei et justitiam ejus qumrere, est ccelestis patri_e dona deslderare, et quibus justitim meritis ad hzec perveniri debeat, indesinenter inquirere: ne si a via forte qum illo ducit, aberremus, pervenire quo nitimur, minime queamus. Quod si verba Domini et Salvatoris nostri, qulbus nos de exemplo terreni parentis ad rogan- dum Deum patrem hortatur, diligenter inspicimus, ci- tius agnoscimus quae sit maxime justitia, qum iter nobis regni coelestis aperiat. Qu/s, inquit, ex vobis patrem petit panem, numquld la- pidem dabit illi? Aut piscem, numquid pro pisce serpen- tern dabit illi ? Aut si petierit ovum, numquid porri#et illi scorpionem ?] Aperta etenim est comparatio h_ec, et eunctis audientibus ad intelligendum facillima: quia si homo quilibet mortalis ac fragilis, et peecati adhuc came gravatus, petentibus se filfis quos diligit, qum habet bona_ quamvis terrena et fragilia dare non dene- gat, multo magis pater e(_lestis petitoribus suis suo ti- more et amore pr_editis, non defectiva in ccelis bona largitur. Sed juxta typicam intelfigentiam panis dilee- tionem slgnifieat, qula sicut ille principalis est eibus, ita ut sine eo mensa inops esse videatur : ita hme prineipalis est virtus, ita ut sine illa virtute reliqu_e spirituales vir- tutes esse nequeant. Quia nimirum quicquid boni agitur, XO_ILIm. 53 in sola dilcctione pcrticitur. Uncle dicit Apostolus [1 Cor. 13.], Quia si linguis hominum loquerctur et angelorum, et si haberct prophetiam, ct nossct myste- rla omnia et omncm scientiam, ct si habcrct omnem fidem, ita ut montes transferret, ct si distrlbucrct omncs facultatcs suas in cibos paupcrum, ct si tradidissct cor- pus suum ita ut arderct, carltatem autcm non haberct, nihi| ei prodesset. Carltas autem vcra est, qua et Do- minum cx toto corde, tota anima, tota virtute_ ct proxi- mum tanquam nosmet ipsos diligerc praecipimur. Nee tantum proximis et amicis, verumetiam inimicis per- rectus quisque beneficium dilectionis impendere debet, Domino dicente [Matth. 5.] : Diligite inimicos vestros, benei_acitc his qui oderunt vos, et orate pro persequenti- bus et calumniantibus vos, ut sitis filii patris vestri qui in coelis est. In pisce autem tides non ficta exprimitur. Quomodo enim piscis sub tegumento aquarum nascitur, vivit ct alitur, sic et tides quae in Deum est, quae alte- rius vitae gaudia per lamenta praesentia fletusque requi- rib invisibiliter in corde gignitur, invisibili gratia spiri- tus per aquam baptismatis consecratur, invisibili auxilio divinae protectionis ne deticiat, nutritur, invisibilium przemiorum intuitu quaeque valet, bona operatur, memor illius Apostolici [2 Cor. 4.]: Quia quae videntur, tem- poralia sunt: quae autem non videntur, eterna sunt. Possumus et hoc dicere, quia piscis in eo fidei typum reheat, quod sicut ille crebris marls fluctibus tunditur, nec perimitur, ita tides firma quantislibet adversantis pressurls mundi impugnetur, inconvulsa persistat : imo efiam de certamine gloriosior existat, adjuvante illo qui missis ad praedt_anda ejusdem fidei dona discipulis air [Joan. 16.]: In mundo pressuram habebitis, sed con- fidite, quia ego vici mundum. Porro per ovum, spei nostrae certitudo figuratur: quia in ovo nondum foetus cernitur, sed futurm avis foetus speratur. Et tideles quique necdum in praesenti supcrnae patrl_e gloriam 54 BEDrE VENERABILIS

quam credunt intuentur, sed futuram sperando praesto- lantur. Unde dicit Apostolus [Rom. 8.]: Si autem quod non videmus speramus, per patientiam expecta- mus. H_ee igitur sunt, fratres carissimi, bona qu_e prineipaliter a Domino petere, hmc est justitia regni Dei quam ante omnia qu_erere debemus ; tides videlicet, spes et caritas, quia sieut scriptum est [Psal. 31.1 : Jus- tus ex fide vivit. Sperantes autem in Domino, miseri- cordia eireumdabit, et Plenitudo legis est dilectio. Ore- his enim lex in uno sermone impletur, Diliges enim proximum tuum sieut teipsum. Et iterum [Rom. 13.] : Dilectio proximi malum non operatur. Non est autem metuendum, ne si gratiam dilectionis a Domino pia de- votione queeramus, si intimo ex corde dicamus, Panem nostrum quotidianum da nobis hodie, ille cor nostrum rigore odiorum constringi permittat. Hune etenim rigo- rem per duritiam lapidis insinuat eum dieit : Quis autem ex vobis patrem petit panem, numquid lapidem dabit illi ?] Non est formidandum, ne si ford- tudinem fidei contra hostis antiqui tentamenta prece- mur toto ex corde dicentes [Lucre l 7.J, Domine, auge nobis fidem, ille nos infidelitatis sinat interire venenis. Jure enim nomine serpentis virus infidelitatis_ quod per ipsum generi humano aspersum est, exprimitur cum dicitur, Aut ._ipiscem petit, numquid pro pisce serpentem da- bit illi ?J Non est timendum, ne si spem ccelestium bo- norum, per quam prmsentia, adversa simul et prospera contemnere possimus, a Domino postulemus, ille audi- turn avertat, ac nos desperatione futurorum retro respi- cere, id est, ea quve reliquimus, patiatt_ labentis seculi eommoda virulenta requirere. Recte namque immuta- rio boni propositi nociva, et coneupiseenti_e carnalis re- petitio veneno seorpionis, quod retro, id est, in eauda gestat, comparatur cure dieitur, Aut si petierit ovum, numquid porr_get illi scorpio- i_OMILI_. 55 nero ?] Haec itaque petamus a Domino, carissimi, ut sci- licet alimentum nobis purae earitatis, sincerae fidei, certm spei tribuat, ut duritiam odiorum, ut perfidiae virus, ut aculeum nobis desperationis, qui ad caduca retrahere solet, auferat, et absque ulla dubietate quod pctimus, accipiemus. Ait enim veridica voce Joannes Apostolus [1 Joan. 5.] : Quia quodcunque petierimus secundum voluntatem ejus, audit nos. Sed et ipse Dominus cer- tain nobis fiduciam dat impetrandi quze recte petimus, cure subjungit : Si ergo vos cure sitis mali, nostis bona data dare filiis vestris, quanto magis pater vester de evelo dabit spiritum bonum petentibus se?] Malos autem voeat discipulos, qui utique quantum ad humanum speetat judicium, boni erant : quia nimirum nemo est qui in hae vita a eunctis valeat immunis esse delietis, Salomone attestante, qui ait [Eccles. 7.] : Quia non esthomo justus in terra, qui faciat bonum et non peccet. Unde provide Dominus, qui gravibus peccantium reatibus graviora poenitendi medicamenta demonstrat, ipse quotidianos electorum er- ratus, qui verbo maxime vel cogitatu contingunt, quoti- dianis orationum studiis docet debere curari, quos inter alia sic orate pr_ecipit [Matth. 6.]: Et dimitte n obis de- bita nostra, sicut etnos dimittimus debitoribus nostris. Vel certe malos appellat discipulos, quia in compara- tione divinae bonitatis omnis creatura mala esse proba- tur, dicente Domino [Marci 11.], Nemo bonus, nisi unus Deus, cure tamen participatione ejusdem divinm boni- tatis rationalls creatura bona fieri posse cognoscitur. Unde et Dominus pia promissione testatur, Quia pater de ccelo dabit spiritum bonum petentibus se: ut pro- recto ostendat, quia qui ex seipsis mall sunt, per accep- tam spiritus gratiam boni possunt effici. Spiritum bo- num petentibus dandum a patre pollicetur, quia sire fidem, spem, caritatem, sive alia qua_libet bona coelestia desideramus adipisci, non aliter nobis h_ec quam spiri- 56 BED2E VENEI_ABILIS tus sancti donum tribuuntur. Hinc est enim quod idem sanctus spiritus in Esaia [Esaioe 11.], Spiritus sapientiae et intellectus, spiritus consilii et fortitudinis, spiritus scientim et pietatis, spiritus timoris Domini, et in alio loco [2 Cor. 13.], Spiritus dilectionis et paeis, spiritus gratize et precum nominatur: quia nimirum quicquid boni veraciter habemus, quicquid boni agimus, hoc eo- dem spiritu largiente percipimus. Quod intel!igens pro- pheta cum cordis mundltiam qumreret_ dicens [Psal. 50.], Cor mundum crea in me Deus, continuo subj_unxit : Et spiritum rectum innova in visceribus meis. Quia si non interiora nostra spiritus Domini rectus impleverit, cor in nobis mundum, unde sit non habet. Cure operis boni profectum concupiscens dixisset [Psal. 142.]: Do- mine, ad te confugi, doce me faccre voluntatem tuam, statim quo hunc ordine consequi deberet, ostendit, cum subdidit, Spiritus tuus bonus deducet me in viam rec- tam. Cujus vestigiis juxta modulum nostinlm, fratres dilectissimi, adhmrentes, petamus Deum patrem, ut spi- titus sui gratia nos in viam rectm fidei, qum per dilec- tlonem operatur, inducat. Et ut optata mereamur ob- tinere, taliter vivere studeamus, ne tanto patre simus indigni_ quin potius mysterium regenerationis, quo in baptismate filii Dei sumus effecti, illlbato semper cor- pore pariter et mente servemus. Certum namque est_ quia si summi patris mandata sectamur, remunerabit nos hmreditate sempiternae benedictionis, quam nobis ante secula paravlt_ per Dominum nostrum Jesum Christum, qui cum eo vivit et regnat Deus in unitate spiritus sanc- ti, per omnia secula seculorum, Amen. HOMILI_Z. 57

HOMILIA VIII.

JOANNIS XV. fn illo tempore dixit Jesus discipulis suis : Cure venerit paracletus, quem ego mittam vobis a pa- tre, spiritum veritatis, qui a patre procedit, ille testi- monium perhibebit de me_ _yc.

quia diseipuli ante adventure spiritus saneti minus capaees erant ad intelligenda areana X multis sancti Evangelii loeis invenimus, divin_e sublimitatis, minus fortes ad toleranda adversa human_e pravitatis, sed eis adveniente spiritu cure augmento divin_e cognitionis, data est etiam con- stantia vineend_e humanve perseeutionis. Unde illis Dominica promissione nunc dicitur : Cure venerit paracletu_, quem ego mittam vobis a patre, spiritum veritatis, qui a patre procedit, ille testimonium perhibebit de me. JEt vos testimonium perhibebitis.] No- tandum autem in prlmis, quod Dominus spiritum veri- tatis, et a se mittendum esse testatur, et eundem mox a patre procedere subjungit, non quia idem spiritus aliter a patre procedit, quam a filio mittitur, aut alio tempore a patre procedit, quam cum a filio mittitur, sed ideo fi- lius eum a se mitti, et a patre dicit procedere, ut_ aliam patris, aliam esse suam personam designet, atque ut in eadem distinctione personarum unam esse operationem, ac voluntatem suam cum patris voluntate, et operatione denunciet. Cum enim ejusdem spiritus gratia datur hominibus, mittitur profecto spiritus a patre, mittitur et a filio : procedit a patre, procedit eta filio : quia et ejus missio ipsa processio est, qua ex patre proeedit et filio. Venit et sua sponte, quia sicut coaequalis est patri et fi- ll% ita eandem habet voluntatem cum patre et filio com- munem. Spiritus enim ubi vult spirat [Joan. 3.]. Et sicut AI)ostolus enumeratis donis c(elestibus ait [1 Cor. 58 BED_ VENERABILIS

12.], H_e autem omnia operatur unus atque idem spi- titus, dividens singulis prout vult. Adveniens autem spiritus testimonium perhibuit de Domino, quia disei- pulorum eordibus asplrans, omnia qum de illo erant sei- enda mortallbus, clara illis luee revelavit : quod videlicet mqualis et consubstantiahs erat patti ante seeula, quod eonsubstantialis nobis factus est in fine seeulornm, quod de virgine natus, sine peeeato vixit in mundo, quod quando voluit, et qua voluit morte transivit de mundo, quod veraeiter resurgendo mortem destruxit, quod ve- ram, in qua passus et resurrexit, camera ad c_tos ascen- dendo levavit, atque in paternm glori_ dextera eonsti- tuit, quod omnla prophetarum seripta fili testimonium perhibent, quod eonfessio nominis ejus usque ad fines erat propaganda terrarum, ea_teraque fidei illius myste- ria spiritus saneti testimonio sunt reserata diseipulis. Neque illis tantummodo, sed et omnibus, qui per vet- bum eorum eredunt in Dominum, quiequid recte sa- piunt, ejusdem spiritus est munere eoneessum. Ille ergo, inquit, testimonium perhibebit de me, et vos testi- monium perhibebitis: quia qu_e spiritn intus doeente pereeperunt, h_ee abjeeto timore pristino foris loquendo et aliis ministrabant. Ipse namque spiritus eorda eorum et seientia veritatis illustravit_ et ad doeenda quve nos- sent eulmine virtutis erexit: uncle reete apud Esaiam [Esai_e 11.], spiritus idem fortitudinis et seientive nun- eupatur. Est enim spiritus seientke, quia per ipsum quee reete agere, vel etiam eogitare debeamus, agnosei- mus : est et fortitudinis, quia etiam per ipsum, ut qum bene novimus operemur, aeeipimus, ne adversitate all- qua a bonis, qu_e eepimus repellamur. E1 vos, inquit, testimonium perhibebitis, quia ab initio mecum estis.] Nam data spiritus gratia etiam hoe fidu- eiam diseipulorum juvit, quod ab initio erant cure Do- mino, ideoque qum apud ilium viderunt et audierunt, absque ulla ambiguitate prvcdieare valebant. Unde bene HOMILI2S° 59

Petrus alium pro Juda ordinare volens Apostolum, non hunc neophytum, sed probatum extempore curavit eli- gere, dicens [Actu. 1.] : Oportet ergo ex his viris, qui nobiscum congregati sunt in omni tempore, quo intravit et exivit inter nos Dominus Jesus, testem resurrectionis ejus nobiscum fieri unum ex istis. Hinc ipse gentibus Christum evangelizans, confidenter aiebat [Actu. 10.] : Hunc Deus suscitavit tertia die, et dedit eum manifes- tuna fieri non omni populo, sed testibus prmordinatis a Deo, nobis qui manducavimus et bibimus cum illo post- quam resurrexit a mortuis. Sed quia crescentibus elec- torum meritis statim crescere solet antiqui hostis invi- dia, qua vel per seipsum latenter, vel per homines sum malignitati subditos patenter, inchoata pietatis germina conatur obruere, recte Dominus promissa discipulis prm- dicandi fiducia persecutionem quoque eorum, qui eidem preedicationi resisterent, pariter exorturam ostendit cum subdidit : Heec locutus sum vobis, ut non scandalizemini. ,4bsque synagogis fac_ent vos.] Curavit namque plus magister futura diseipulis pravorum bella pr_edieere, quo minus h_ee eos venientia possent offendere, quia solent nimi- rum levius ferri adversa, qu_e possunt ante prmnosei. ,Nam qu_e imparato ae non pmevidenti animo mala in- geruntur, gravius hune svepe ab integritatis sum statu dejieiunt. Unde bene Salomon admonet dieens [Ec- cles. 2.1 : Fill, aeeedens ad servitutem Dei, sta in justitia et timore Domini, et prmpara animam tuam ad tenta- tionem. Non solum vero diseipulos Salvator a eontri- bulium soeietat_ pellendos, sed abeis etiam mortis peri- eula passuros fuisse pr_emonuit. Nam sequitur: Sed venit hora, ut omnis qui interfleit vos, arbitretur obsequium se preestare Deo.] Arbitrabantur autem obse- quium se Deo preestare Jud_ei in eo, quod mihistros novi testamenti odiis insequebantur et mortibus: quia sieut illis testimonium perhibet Apostolus [Itom. 10.], 60 BED2E VENERABILIS

_emulationem Dei habent, sed non seeundum scientiam. Et de seipso loquitur [Actu. 26.]: Et ego quidem ex- istimaveram me adversus nomen Jesu Nazareni debere multa eontraria agere, quod et feei Hierosolymis. Prze- dietis ergo pressuris adversantium repente quasi conso- lans diseipulos adjunxit : Sed venit hora, ut omnis qui interficit vos, arbitretur obsequium se preestare Deo.] Ac si aperte dieat: Bella quidem tribulationum a contribulibus vestris estis pas- suri, sed eo tolerabilius hmc suscipite, quo non tam odio vestri_ quam divinm legis mmulatione vobis ingerentur. Cujus memor admonitionis beatus martyr Stephanus flexis genibus pro his, qui se interficiebant pia voce sup- plieabat_ dieens [Actu. 7.] : Domine, ne statuas illis hoe peccatum. Arbitrabantur ergo legis a_mulatores obse- quium se prmstare De% dum prmconibus grati_e neces inferrent : sed frustra legem qu_e per famulum data est, defendunt, qui gratiam quam ipse filius offert, accipere renuunt. Incassum Be Deo patti placere _estimant_ qui Dei filium contemnere, imo etiam persequi ac blasphe- mare laborant. Unde recte subjungitur: Et heecfacient vobis, quia non noverunt palrem, ne_ue me.] Quia enim filius in patre, et pater est in fifio, et qui videt filium, videt et patrem [Joan. 14.], pater pro- recto qubd quicunque filii credulitati obstinata mente resistunt_ nec patrem nosse probantur. Unde etiam idem Joannes veritatem divinm unitatis insinuans, ait [1 Joan. 2.] : Omnis qui negat filium, nec patrem ha- bet: qui confitetur fifium, et patrem habet. Et iterum [1 Joan. 5.] : Et omnis qui diligit eum qui genuit, dili- git eum qui natus est ex eo. Yerum quia discipuli, qui patrem bene noverant_ et filium, multa pro ejusdem sci- entire defensione ac propalatione fuerant passuri, pro- vida Dominus admonitione subjungit: Sed heec locutus sum vobis, ut cure venerit hora eorum reminiscamini, quia ego dixi vobis.] Magnopere pensan- HOMILL_. 61 dum est, quod ait, Ego dixi vobis, ego qui pro vestra vita ac salute moriturus sum, qui vos meo sanguine re- dempturus, qui vos in tribulatione semper adjuturus, qui eterna vobis pr_emia post tribulationem datums sum. Magnum quippe certantibus levamen, magnam consolationis gratiam pr_estat, quando ille certamina eadem futura pra_dixisse reminiscitur, quiet milites suos ne vinci possent adjuvare, et ne incassum vincant im- mortalem post pr_elia solet rependere palmam. Qui enim hic horam persecutionis venturam prmmonuit, ipse paulo post in eadem persecutione suum fidelibus auxi- lium pollicetur, dicens, In mundo pressuram habebitis, sed confidite, ego vici mundum ; ipse alibi legitime cer- tantibus coronam vitae repromittit, dicens [Matth. 5.], Beati qui persecutionem patiuntur propter justitiam, quoniam ipsorum est regnum c0elorum. H_ec de Evan- gelica lectione, fratres carissimi, breviter explanando transcurrimus, nunc libet de ipsa quam colimus, quin- quagesim_e solennitate subtilius aliquid loqui. Sicut enim imminentibus solenniis paschalibus quadragesi- roam jejuniorum observantia celebravimus, sic eisdem peractis, quinquagesimam non sine certi causa mysterii festa devotione agimus. Nam quia sancta ecclesia in quibusdam suis membris adhuc pro etcrna requic labo- rat in terris, in quibusdam vero omni finito labore cum Christo jam regnat in ccelis, in memoriam utriusque vitro constituere patres nostri gemina ha_c congru_e reli- gionis solennia, quadragesimam videlicet afflictionis et jejuniorum, instante jam Dominica_ resurrectionis tern- pore, gaudiisque paschalibus, ut per earn nobis smpius ad memoriam revocarent : quia per labores et continen- tiam, per vigilias et orationes, et per cmtera, qua_ Apo- stolus commemorat [2 Cor. 6.], arma justitim, ad vitro immortalis prmmia debeamus attingere. Porro quinqua- gesimam ab ipso Dominicee resurrectionis die inchoare, et gaudiis potius taudibusque divinis, quam jejuniis vo- 6_ B E D_E VENERABILIS luerunt esse celebrem, quatenus annuis ejus festis dul- cius admoneremur, desiderium nostrum ad obtinenda festa, quze non sunt annua sed continua, non terrena sed coelestia, semper accendere, fixumque tencre, quia non in tempore mortalitatis hujus, sed in eternitate fu- turae incorruptionis vera nobis quaerenda felicitas, vera est invenienda solennitas, ubi cessantibus cunctis lan- guoribus tota in Dei visione ac laude vita geritur. Juxta hoc quod propheta corde pariter et carne in Deum vi- rum exultans, aiebat [Psalm. 83.]: Beati qui habitant in domo tua, Domine ; in secula seculorum laudabunt re. Unde merito quinquagesimm diebus in memoriam hujus nostrm quietissim_e ac felicissimae actionis cre- brius ac festivius Alleluia canere solemus. Alleluia namque Hebraeus sermo est, et interpretatur Latlne, Laudate Dominum. Denique in psalmis ubi nos cani- mus, Laudate Dominum, pro hoc verbo apud Hebrmos semper Alleluia canitur: quod Evangelista Joannes in Apocalypsi sua [Apoc. 19.] c_elestium agmina virtutum cantantia se audisse perhibet. Sed et venerabilis pater Tobias ex visione angelica intelligens, qualis superno- rum civium gloria, quanta ipsius Hierusalem ccelestis sit claritas, hme mystica voce dicebat [Tob. 13.]: Ex lapide pretioso et mundo omnes platem ejus sternentur, et per vicos ejus Alleluia cantabitur. Rectissime autem et pulcherrime generalis sancta_ ecclesiae mos inolevit, ut hoc divinm laudationis carmen, propter reverentiam primm auctoritatis, a cunctis per orbem fidelibus He- brma voce cantetur. Quod ideo fit, ut per talis conso- nantiam devotionis admoneatur ecclesia, quia et nunc in una fidei confessione, ac dilectione Christi consistere debeat, et ad iUam in futuro patriam festinare, in qua nulla diversitas mentium, nuUa est dissonantia lingua- rum. Nam quomodo in Hierosolymis quondam multi- tudinis credentium in Dominum erat cor unum et anima una: et erant illis omnia communia, ita in illa summm HOMILI2E. 63

pacis visione multitudinis videntium Deum: erit cor unum et anima una, videlicet diligendi ac laudandi eum, cujus se gratia viderint esse salvatos: et ibi veraeiter erunt omnibus omnia communia, quia sicut Apostolus air [1 Cor. 15.], Erit Deus omnia in omnibus. In cu- ]us typum temporis ac laudabundm nostrm quietis ultimi eidem psalmi, qui specialiter in Domini laudem canun- tur, Alleluia titulo pr_enotantur. Septima quippe dies sabbati, id est, requiei, per legem vocari et haberi pr_e- cepta est. Et apte liber psalmorum post tanta coeles- tium praeceptorum instituta, tot arcanorum spiritualium mysteria decantata, tantas saluberrimae confessionis ac deprecationis humillimae voces editas, semper Alleluia titulis finitur: quia quicquid in hac vita boni gerimus, quicquid in obsequium redemtoris nostri lingua exul- tante proferimus, quicquid pro eternze patriae desiderio cogitamus, cuncta hmc nimirum ea nobis mercede re- compensantur, ut in requie sempiterna et audire vocem laudis ejus, et ipsi cure sanctis eum benedicere, gloriam regni ejus dicere, et potentiam virtutis ejus loqui mere° amur. Idcirco autem plures magistri ecclesim decan- tationem Alleluia tempore quadragesimze intermitten- dam esse sanxerunt, quamvis in ecclesia nunquam a di- vina laude cessatur, sed aliis verbis, quze id ipsum per- fecte significant, ejus quotidie dona canuntur, ut nova ejus repetitio majorem gratioremque paschalibus solen- niis honorificentiam reddat et splendorem. Sed et hoc in eo mysterium maxime designare voluerunt, quod in hujus exilii peregrinatione, sicut ex parte novimus, et ex parte prophetamus, ita etiam ex parte Dominum lau- damus, dicentes cure propheta [Psalm. 136.]: Quomodo cantabimus canticum Domini in terra aliena ? Cure veto nostram patriam, terram scilicet viventium, do- mumque regni c(elestis nobis olim a Domino repromis- sam intrare meruerimus, tunc ut illum et perfecte in- tueri, sic etiam perfecte valebimus laudare, juxta iUud 64 _Ev._ VENERABILIS

Psalmist_e [Psalm. 28.]: Et in templo ejus omnes di- cent glorlam. Unde et alibi dieit : Cecil enarrant glo- riam Dei. Coelos quippe coelestis patri_e cives appellat. Et quidem terrigenm glol_am Dei narrare possunt, non autem hanc enarrare nisi cmli cives suffieiunt, qui quo hane vleinlus vident, eo certius valent eloqui. Utram- que sane hanc solennitatem, scilicet et quadragesimm et quinquagesim_e, non quorumlibct hominum, sed ip- sius Domini ac Salvatoris nostri prima nobis sanxit auctoritas: quadragesimam videhcet in co, quod qua- draginta diebus et quadraginta noctibus jejunavit in deserto, victaque tentatoris versutia, ministeriis frueba- tur angelicis : ubi suo nos informavit exemplo, quia per macerationem carnis adversarii spiritualis machinas evi- tare, et ad angelorum debeamus pervenlre consol_tium. Porro quinquagesim0e nobis gaudia in eo servanda mon- stravit, quod post resurrectionem seipsum discipulis vi- rum in multis argumentis per dies quadraginta pr_ebuit, apparens eis, et loquens de regno Dei et convescens, ut in eorum actibus legimus, quia illos sure frequentia visi- tationis l_etabundum hoc tempus habere fecit ac festi- rum. Sed et in coelum ascendens nequaquam eis prisc_e sum pr_esentim dulcedinem abstulit, sed eandem potius promisso spiritus sancti charismate cumulavit. Deni- que cum promitteret cos spiritu sancto baptizandos post dies non multos, eisque benedicens ascenderet ac ferre- tur in coelum, quadragesimo utique die sum resmTectio- nis, mox illi adorantes regressi sunt in Hierusalem cure gaudio magno, et erant semper in templo laudantes et benedicentes Deum. Hoc quoque nobis gaudio, ac laude, et benedictione coelesti, qua spiritus sancti prmstolaban- tur adventure usque ad diem quinquagesimum, quem Gr_eci Pentecosten appellant, solennitatls hujus lmti- tiara docuerunt esse protelandam. Inter h_ec vero so- lertius intucndum, fratres carissimi, quod Dominus hac quadraginta dierum conversatione cum discipulis, non HOMILI_. 65 solum futuri seeuli gaudia, quee cum illo sumus habi- turi przesignavit, verum etiam ineffabilem circa nos suze pietatis ostendit affectum, qui deposita jam infirmitate corporis, imo jam finita_ et per resurreetionis virtutem in c0elestem gloriam commutata_ dignatur tamen adhuc discipulorum interesse convivio, ut eos socios habere possit in ccelo, ut przecepta, quibus ad regnum Dei per- veniant, vivacius ipsa familiaritate commendet. Quid enim, fratres mei, quid sibi vult horum conjunctio verbo- rum, qua dieitur, "Apparens eis et loquens de regno Dei, et convescens," nisi quia patenter ostenditur, quod ob hoc maxime convictui sociabatur eorum cure de regno Dei loqueretur, ut terrenas inter eos sumens epulas, qui- bus coeleste corpus suum monstrabat, arctius eos vin- culis sum caritatis obligaret, atque illius temporis me- moria roboraret, de quo eis ante passionem suam pro- mittendo pr_edixerat [Lueze 22.] : Et ego dispono vobis, sieut disposuit mihi pater meus regnum, ut edatis et bi- batis super mensam meam in regno meo. Merito ergo saerosanctis diebus his nos quoque majoribus epulis at- que hymnis ccelestibus vacamus, ob reverentiam nimi- rum Dominicze resurrectionis, ob memoriam Domini cure discipulis simul comedentis, et ob spem futurae nostrae quietis ac vitae immortalis. Sed et genu in ora- tione minime juxta morem flectimus, quia pro certo genuum inflexio poenitentiae et luctus indieium est. Quod etiam in omnibus Dominieis diebus observandum propter ejusdem resurreetionis, vel Dominica_ vel nostra sacramenta patres instituerunt. De sacramento autem quinquagenarii vel quadragenarii humeri multipliciter a patribus disputatum est. Sed quia nos in longum duxi- mus sermonem, breviter modo fraternitati vestrve dicere sat est, quod reete jejuniorum ceremonke quadragenario dierum numero observantur : ut scilicet per hoc insinu- etur, quod toto hujus vitze tempore pro etern_e vitae perceptione laborare debeamus. Quater enim deni qua- F 66 BED2E VENERABILIS draginta sunt, et vita prvesens congrue quaternario nu- mero figuratur, vel quia quatuor annuis temporibus tota variatur, vel quia mundus ipse in quo vivimus, quatuor elementis subsistit, videlicet igne, aere, aqua et terra. Futurm autem vit2e beatitudo denario numero non in- convenienter exprimitur. Hinc est enim quod Domi- nus operarios vinem denario remuneratos esse perhibet. Operarii quippe vinem cultores sunt sanctm ecelesive. Denarius autem vitro c_lestis perfectionem designat, in qua gloriam Dei, summi videlicet regis, speculantes, in eandem ima#nem transformamur, non solum in eo quod regis imaglnem habet et inscriptionem, verum etiam in eo quod decem obolis, qui perfectus est numerus, con- star, unde et nomen accepit. Reete ergo quadragena- rio, hoe est, quater denario dierum numero, jejunium annue celebmmus, ut per hoe specialius admoneatur, quia quam diu vivimus in mundo, pro eo_lestium prm- miorum adoptione semper laborare debeamus. Recte etiam quinquagenario dierum numero statum futurm nostrm beatitudinis in imagine vencramur, jejunia vide- licet relaxando, A]leluja canendo, stantes orando, quoe sunt aptissima perpetum quietis, resurrectionis, et laudis prmsag_a. Septies enim septem, quadraginta novem fa- ciunt. Et quidem per septem srepe requiem designari luce clarius est. Septem vero septies ducta, ejusdem requiei perfectionem insinuant, qum hullo unquam fine clauditur, nuUa labe maculatur, sed ubi dies judicii uni- versalis ac resurrectionis advenerit, amphori corporum receptorum gratia perficitur. Quod enim ad septem septimanas monas additur, id est, ipsa dies Dominica Pentecostes, qua spiritum sanctum accepit ecclesia pri- mitiva, et ita quinquagenarius humerus perfecte com- pletur, ipsum judicii et resurrectionis omnium tempus ostendit, quando sanctarum requies animarum, qu_e nunc in ilia vita geritur, etiam corporum immortalium receptione geminabitur, et ille Apostoli sermo adimple- HOMILI_. 67 bitur [Rom. 8.]: Quod si spiritus ejus qui suseitavit Jesum a mortuis, habitat in vobis, qui suscitavit Je- sum Christum a mortuis, convivificabit et morta|ia cor- pora vestra, per inhabitantem spiritum ejus in vobis. Verum hoc quoque quod non statim peracta die qnin- quagesima genu ad adorandum curvamus, sed et illa ad- huc septimana stantes Domino supplicamus, et quamvis intermissa repetentes jejunia, tamen Alleluja quotidie personamus, nemo absque discretione apta et congrua ratione mysterii putet actltari. Quia enim spiritus sancti septiformis est gratia, jure solennitas adventus ejus per septem dies laude hymnorum debita, simul et missarum celebratione colitur. Quia enim tempore Pentecostes ec- clesia toto orbe novos semper Deo populos per aquam regenerationis aggregare consuevit, merito saluti eorum congaudentes, quousque albis induuntur stolis, et nito- rein purificatm mentis splendore habitus prmmonstrant, hymnum Deo devotm laudis offerlmus, juxta prmceptum ipsins piissimi pastoris ac redemptoris nostri, quo ait [Lucre 15.]: Congratulamini mihi, quia inveni ovem meam qum perierat. Merito ergo nunc stantes oramus, ob significantiam videlicet liberationis corundcm, quia per donum sph'ims sancti de morte anim_e ad vitam re- suscitari ac resurgere meruerunt : cujus donante gratia, etiam carols immortalitate nos in novissimo die vestien- dos, atque ad gaudia beatve resurrcetionis perducendos esse speramus, juxta hoc quod paulo ante Apostolo teste docuimus. _uod vero inter hvec jejuniorum castigatio rc- petitur, de ipsorum Apostolorum exemplo sumptam cre- dere debemus, qui accepto spiritu, quo perfectius nova cc_lestium bonorum suavitate fruebantur, co altius men- tern a memoria deliciarum abstulere terrestrium. Jam cnim advenerat tempus illud, de quo Dominus pr_edixit, quia discipuli ipso secure conversante jejunare non pos- sent, ablato autem eo jejunarent. Nam cure interro- garent eum discipuli Joannis, dicentes, Quare nos et F2 68 BEDiE _ENERABILIS

Pharis_ei jejunarnus frequenter, diseipuli autem tui non jejunant ? air illis, Numquid possunt filii sponsi lugere, quamdiu eum illis est sponsus ? ¥enient autem dies, cure auferetur abeis sponsus, et tune jejunabunt. Quia ergo et ante passionem et post resurreetionem Domini- cam propter ipsius Domini pr_esentiam lugere ae jeju- nare nequiverant, eonstat profeeto quia post ablationem ejus spontaneis sese subdidere jejuniis. Namque ubi saneti spiritus sunt acceptione reereati, sieut a eveteris mundialibus illecebris, sic et ab epularum appetitu men- tern prorsus averterant: animae potins quam corporis alimonia gaudentes, et pr_e memoria patriae c_lestis ora- tionibus ac lacrymis insistentes salubribus. Denique Luea referente, eognovimus de illis tribus millibus viro- rum, qui ipso die Pentecostes Petro praedicante credide- runt, quam parco victu contenti fuerint, quam sobriam, ccelestemque in terris egerint vitam. Erant, inquit [Ae- tu. 2.], perseverantes in doctrina Apostolorum, et com- municatione fractionis panis, et orationibus. Et paulo post : ¢tuotidie quoque perdurantes unanimiter in tem- plo, et frangentes circa domos panem, sumebant cibum cure exultatione et simplicitate eordis, eollaudantes De- urn, et caetera hujusmodi. Ad quorum nos exemplum, vitam, moresque solerter aptare neeesse est, quia per- rectum vitro magisterinm est, ecclesiae primitivae semper actus imitari: illamque _edificii spiritualis normam ad finem usque servare, quam ab ipsis Apostolis in funda- mento fidei liquet esse propositam. Nec dubitandum, quia quorum nunc vestigia sequimur, ad eorum in futuro sumus pr_emiaperventuri. Et quidem, fratres mei, pul- cherrimam etiam in pra_senti futur_e beatitudinis figu- ram gerimus, de qua modo aliquanta perstrinximus: sed ita nobis vivendum est, ut qu_e exterius in imagine colimus, ante interni arbitri oculos veraci corde serve- mus. Perseveremus ergo etnos in doctrina sanetorum, ut _'idelicetdiscendo, et operibus exercendo quve docent, HOMILI_E. 69 orationibus incumbamus assiduis, Dominici panis com- munione di_i satagamus existere, unanimiter in eccle- sia horis persistamus canonieis, panem indigenti proxi- mo, vel quicquid valemus piae consolationis porrigamus, et ita cibum corpori indulgeamus, ut memoria vivi panis potius mentis intima laetificet, simplicitatem cordis in omnibus teneamus, quod est sola intentione supernm retributionis bona operari: et quod pr_esentia festa maxime decet, hymnum divinm laudis consona voce si- mul et mente personemus. Sic enim solummodo Deo nostro jucunda fit laudatio, si quod ore canimus, non impugnamus opere : si cum labiis Alleluia proferimus, a turpi et maligna cogitatione prmeordia easta gestamus. Ea tamen ratione suavis erit ei laudatio nostra_ si non in rebus caducis et infimis, sed delectemur in Domino. Quod ipse prmstare dignetur, qui tanta nobis tamque pracclara beneficiorum pignora per paschalia sacramenta przerogavit Jesus Christus Dominus noster, qui vivit et regnat cum patre in unitate spiritus sancti Deus per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA IX.

JOANNIS XlV. In illo tempore dixit Jesus discipulis suis : Si diligitis me, mandata mea serrate. Et ego rogabo patrem, et allure paracletum dabit vobis, ut maneat vobiscum in eternum, spiritum veritatis, quem mundus non potest accipere : quia non videt eum, nec scit eum, $;c.

eelebramus adventure, debemus ipsi con- gruereUIA sanctisolennitatspiritui squamhodieeolimus., fratres eaHorlcssimiete-, nim ordine tantum festivitatis hujus digne 70 BED_EVENERABILIS

gBudia cetebramus, si nos quoque Domino opituIante aptos reddiderimus, ad quos spiritus sanctus advenire, et in quibus habitare dignetur. Ea autem solummodo ratione adventu et iliustratione sancti spiritus apti exis- timus, si et corda nostra divino amore replcta, et corpora sint Dominieis maneipata prmceptis. Unde in exordio leetionis hujus Evangellem discipulis Salvator ait: Si dili#itis me, mandata mea serrate. Et ego ro#abo patrem, et allure paracletum dabit vobis.] Paracletus quippe consolator interpretatur. Et spiritus sanctus recte paracletus vocatur, quia corda i]delium ne inter hujus seeuli adversa deficiant, ecelestis vitm desideriia sublevat ac reficit. Unde in Actibus Apostolorum cres- cente sancta ecclesia dieitur [Actu. 9.] : Et mdifieabatur ambulans in timore Domini, et consolatione sancti spi- titus replebatur. Quod ergo ait, Si diligitis me_ man- data mea servate, Et ego rogabo patrem, et allure para- cletum dabit vobis : in ipsis quidem diseipulis, quos eum vere dilexisse, vere mandatis ejus obediisse non dubi- tatur, hodierna die completum est, quando ilfis in coe- nacu]o orantibus, repente spiritus sanctus in igneis lin- guis apparuit, eosque et in ore per diversitatem lingua- rum docuit, et in corde per amoris sui eonsolationem roboravit. Habebant autem et prius paraeletum, ipsum videlicet Dominum secure in earne commorantem, eujus et miraculorum dulcedine, ct ope prmdicationis_ ne infi- delium persecutionc scandalizari possent, erigi et con- fortari solebant. Verum quia iUe post resurrectionem ascendens in ccelum eos corporaliter deseruit, quibus ta- men divinm prmsentia majestatis nunquam abfuit, recte de hoc paracleto, id est, spiritu sancto subjunxit : Ut maneat vobiscum in eternum.] In eternum nam- que manet cure sanctis, quos et in hae vita semper in- visibiliter intus iUustrat, et in futuro ad contemplandum perpetuo spcciem sum majestatis introducit. Sed etnos, fratres carissimi, si Christum perfecte di!igimus, ita ut HOMILI_Eo 71 ejusdem dileetionis veritatem mandatorum ejus obser- vatione probemus, rogabit etiam pro nobis patrem, et alium paraeletum dabit nobis pater. Rogabit patrem per humanitatem, qui dabit cure patre per divinitatem. Neque enim putandum est, quia ante passionem suam tantummodo pro ecclesia rogaverit, et non etiam nunc post ascensionem roget, cure dicat de illo Apostolus [Rom. 8.J : Qui est ad dexteram Dei, qui etiam inter- pellat pro nobis. Habemus autem etnos paracletum, Dominum nostrum Jesum Christurn, quem etsi eorpo- raliter videre nequimus, ea tamen qum in corpore gessit et docuit, in Evangeliis seripta tenemus. Et si his audi- endis, tegendis, invieem conferendis, corde et opere con- servandis curare impendimus, eonstat nimirum quod mrumnas seculi faeillime, quasi Domino nobiseum per- petuo commorante acnos consolante, vincamus. Si ergo hunc paracletum diligimus, ejusque mandata servamus, rogabit patrem, et allure paraeletum dabit nobis, id est, spiritus sui gratiam nostris cordibus clementer infundet, qum nos inter adversa prmsentis exilii, patrim c0elestis expectatione lmtificet, ira ut cure propheta possimus di- cere [Psalm. 93.]: Seeundum multitudinem dolorum meomm in corde meo paracleses, id est, eonsolationes turn, Domine, lmtificaverunt animam meam. Allure ergo, inquit, paraeletum dabit vobis, ut maneat vobiscum in eternum. Et addidit : Spiritum veritatis, quem mundus non potest accipere.] Mundum autem appellat homines mundi hujus amori deditos, sieut e contra sancti qui coelesti desiderio fla- grant, cceli reete voeantur, dieente Psalmista [Psalm. 21.]: Et annuneiabunt co_li justitiam ejus populo qui nascetur, quod est dicere: let annunciabunt excelsi mente, voce, aetione, doetores justitiam ejus populo, qui ad fidem veniendo nuper in illo nasci desiderat. Quis- quis igitur eonsolationem foris in mundi rebus inquirit, hic divime consolationis munere intus reformari non 7_ BED_E VENERABILIS valet. Quisquis infimis deleetationibus inhiat, non po- test aecipere spiritum veritatis. Fuglt enim spiritus veritatis cor quod vanitati subditum cernit, solosque hos quos mandata veritatis per dilectionem operari conspicit, adventus sui luee refieit. Unde bene cure dieeret, Quem mundus non potest aeeipere, mox addidit dieens : Quia non vidit eum, nee scit eum. Vos autem cogno- scetis eum, quia apud vos manebit, et in vobis erit.] Do- minum namque Salvatorem, et infideles ante passionem in came viderunt, sed quia Dei filius esset, quia para- eletus a Deo missus in mundum, non nisi fideles seire potuerunt. Spiritum autem sanctum neque oeulis vi- dere infideles, neque animo valebant eognoseere, quia non indutus humanitate diseipulis apparuit, sed ita ad eos venire, ita apud eos maluit manere, ut in ipsis eomm eordibus gratissimam sibi sedem eonseeraret. Hoe est enim quod air, Vos autem eognoseetis eum, quia apud vos manebit, et in vobis erit. Qui autem invisibiliter in hae vita manet eum eleetis, invisibiliter utique eis gra- tiara sure eognitionis exhibet. Non relinquam vos orphanos, veniam ad vos.] Vide- batur in fidelibus, quia moriens in eruee Dominus disei- pulos relinqueret orphanos : sed non reliquit orphanos, quibus et pr_ebuit seipsum vivum post passionem suam in multis argumentis, per dies quadraginta apparens eis, et post dies deeem assumptionis sum, hoc est, hodierna die, spiritus saneti illos de coelo eharismate donavit. Ubi ipsum Christum ad eos venisse nullus ambigit, qui in- separabilem sanctae trinitatis naturam, virtutem et ope- rationem esse cognovit. Quod ipsum latius exequens, quantum causa illorum de gente non sancta sit disereta denuneiat. Adhuc modicum, et mundus me jam non videt. Vos autem videtis me, quia ego vivo, et vos viveti_.] Nam quia h_ee ad passionem iturus loquebatur, modicum erat usque ad tempus explet0e passionis, ex quo illum reprobi HOMILI2E, 7_ nunquam videre va]ebant. Soli etenim justi qui morte iUius erant contristati, gaudium resurrectionis ejus vi- dere meruerunt. At qui visa morte ejus exultabant, ne- quaquam ipsi visa ejus resurrectione l_etari, sed audita conturbari ae :.olere prout deeebat, habebant. _o8 aulem videtis me, inquit , quia ego vlvo, el vos vive- t/s.] "Ego vivo" pra_sentis temporis verbo posuit_et CCvos vivetis" futuri, quia nimirum in proximo esse cernebat : ideoque quasi prmsentem nominabat horam, in qua ipse morte destructa in eternam rcsurgeret vitam: illorum vero vitam in futurum noverat esse difl'erendam, quos et usque ad pr_efinitum morris sua_ tempus sing_alos pro ingressu vitee perennis agonizari, et usque ad finem seculi resurrectionem sui corporis expectare oportebat. Air ergo : Adhue modicum, et mundus me jam non vi- det: vos autem videtis me, quia ego vivo, et vos vivetis. Ac si aperte dicat : Adhuc modicum, et mundi amatores me mortalem ultra videre desistunt, resurgentem vero a mortuis eernere nequeunt: quia illam nesciunt vitam, cujus soil amatores gloriam mea_ resurrectionis meren- tur intueri. Vos autem ideo me post heec videre vale- tis, quia et ego vivo resuscitatus a mortuis, et vos digni estis mea_ rcsurrectionis exemplo eonfortari, quiet ipsi ad perpetuam vitam, et beatm resurrectionis estis gau- dia venturi. In illo die vos cognoscetis, quia ego in patre meo, et vos in me, et ego in vobis.] Noverant etiam tune Apo- stoli Christum esse in patre per unitatem individua_ di- vinitatis, noverant se esse in Christo per susceptlonem fidei et sacmmentorum ejus, noverant in se esse Chri- stum per dilectionem et observantiam mandatorum ejus. Dixit enim eis ipse : Si quis diligit me, sermonem meum servabit, et pater meus diliget eum, et ad eum venie- mus, et mansionem apud eum faciemus. Ha_c utique et tune imbuti a Christo noverant Apostoli, et nunc apostolJcis imbuta literis, novit omnis ecclesia Christi. 74 BEDAE VENERABILIS

Sed in i||o nimlrum die quo veraciter vivere ineipiunt, longe melius ea justi co_-_oscunt, hoc est, in die resur- reetionis, quando eo perfectins cuncta qu_e scienda sunt sciunt, quo ipsum seientke fontem vicinius sine fine eonspieiunt. Quod etiam de quibusdam perfeetioribus sanetis, et ante tempus resurrectionis fieri dubium non est, illis videlicet, qui fidueia bonorum operum dicere cure Apostolo valent [Philip. 1.] : Cupio dissolvi, et esse cure Christo: mihi enim vivere Christus est, et moil lucrum. H_e quidem omnia Dominus quasi Apostolis speeialiter dicere videtur, sed ne putaremus eum i]Us solummodo, et non etiam nobis, si iliorum exempla se- queremur, beatitudinem divin_e cognitionis polliceri, generalem post h_ec sententiam subintulit, et omnibus se diligentibus eadem sum visionis et eognitionis pr_e- mia promittit, dieens : Qui habet raandata mea, et servat ea, ille est qui dili- git me. Qui autem dill#it me, diligetur a patre meo : et ego dili#ara eum, et manifestabo ei melpsum.] Ubi omni intentione eonsiderandum, quia Christum vere diligere, est non ipsam dileetionem lab[is profiteri, sed mandata Christi, quve discendo habemus, operando servare. Untie et Joannes admonens, air [2 Joan. 3.] : Filioli mei, non diligamus verbo neque lingua, sed opere et veritate. Omni gaudio ampleetendum est nobis, quia merees ver_e nostr_ dilectionis ilia erit, qua esse major nulls poterit, nos scilicet a patre et filio diligi, nobis eontemplandam perpetuo filii Dei gloriam revelari. Non autem dubi- tandum, quia quibus gloria fil[i revelabitur, eisdem quo- que patris, et spiritus sancti lieeat adesse conspectui: quia quorum una est divinitas, una utique et insepara- bilis visio est. Hine etenim dicit [Joan. 14.] : Qui me rider, videt et pattern. E,t notandum, quia eum pr_e- sentis temporis verbo diceret, Qui autem diligit me, ad- jecit de futuro, diligetur a patre meo: et ego diligam eum, et manifestabo ei meipsum. Diligit namque etiam HOMILI_E, 75 nunc dilectores suos cure patre filius, sed nunc diligit ad hoc, ut reete vivant per fidem qum per dUectionem ope- ratur: tunc ad hoe di|iget, ut perveniant ad visionem veritatis, quam per fidem gustaverant, et pro qua ad mortem usque certaverant. Non autem frustra cure additamento ait, Et manifestaho ei meipsum. Se enim cunctis hominibus, seipsum veto solis manifestabit elec- tis. Nam et reprobi in judieio Christum videbunt, sed sieut scripture est [Joan. 19.], Videbunt in quem trans- fixerunt, soli autem regem in decore suo videbunt oculi justorum. Beati enim mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt. Hzec de lectione _Evangelica, fraternitati ves- trm, carissimi, prout Dominus dedit, exponendo diximus. Videtur autem opportunum de solennitate adhuc hodi- erna breviter aliqua disserere. In primis autem sciendum est, quod hmc solennitas non Evangelicis tantum con- secrata charismatibus, verum etiam jam olim legalibus prmsiguata est mysteriis, ac Domino jubente, per omnes annos sacris observata cmremoniis. Hodierna etenim die, ut novimus, positis in ccenaculo"_l,iscipulis, factus est repente de coelo sonus, et splritus sanctus in visione ignis apparens, scientiam illis omnium linguarum tradi- dit. Facta autem hac voce, convenere viri religiosi, qui de diversis nationibus Hierosolymam paschalis festivi- tatis gratia confluxerant, stupebantque mirantes, quo- niam audiebat unusquisque lingua sua illos loquentes magualia Dei. Exponentibus autem discipulis quia spi- ritus saneti esset gratia, quam cernebant, olim quidem voce prophetarum promissa, tunc autem Christi munere missa, crediderunt ex eis tria millia vlrorum, et baptizati acceperunt etiam ipsi donum spiritus sancti. Hmc est diei hujus annua eelebritas, hmc gratim ccelestis semper grata festivitas. Ob hujus memoriam fidelium cordibus arcthm imprimendam pulcherrimus sanctm ecelesim mos inolevit, ut annis singulis in ea baptismatis mysteria celebrentur, ablutisque fonte salutari credentibus, super- 76 BED.._ _rENERABILIS

venientl spiritu saueto templum venerabile paretur. Ac per hoc non solum veteris faeti recordatio, verum etiam in novos adoptionis filios novus in ea spiritus saneti celebretur adventus. Attendat ergo caritas vestra, fra- tres mei, qualiter huie nostrm festivitati legalis festi typus et figura concinat. Liberati de tEgyptiaca servitute filli Israel, per immolationem agni pasehalis exierunt in desertum, ut venirent ad terrain repromissionis_ perve- neruntque ad montem Sinai : et descendens Dominus in igne super montem_ comitante sonitu buccinm, tonitmis ac fulgoribus, quinquagesimo die peracti Paschm, legis decalogum eis aperta voce disposuit, atque in memoriam datm legis statuit, eodem die per annos singulos sacri- ficium sibi novum de frugibus ejusdem anni, panes vi- delicet primitiarum duos ad altare deferri. Qum autem sit agni paschalis immolatio, qum 2Egyptiacm servitutis absolutio, cunctis legentibus liquet, quia videlicet Pascha nostrum immolatus est Christus, et ipse verus est agnus, qui abstulit peccata mundi, qui sui sangninis pretio nos a peccatorum servitute redemit, sum resurrectionis exo emplo nobis spem vitro et perpetum libertatis ostendit. Quinquagesimo vero die post occisionem agni data est lex, descendente Domino super montem in ignc, et quin- quagesima tuque die post resurrectionem nostri redemp- toris, qum est hodie, data est gratia spiritus sancti dis- cipulis in ccenaculo constltutis, qum apparente foris igne visibili, invisibiliter eorum pectora luce scientim irradia- vit, ac inextinguibili caritatis ardore succendit. Ethic autem altitudo ccenaculi, et ibi cacumen montis, sublimi- tatem prmceptorum et donorum indicat ccdestium: et quia nemo infimis adhue desideriis inhmrens, vel divinis obtemperare mandatis, vel supernis possit dignus ex- istere donis, sed hic in majoris signum perfectionis om- nes qui accipiebant spiritum, in ccenaculo erant positi ; illic ad designanda infirmorum corda auditorum, popu- lus quidem omnis infra montem stabat, at pauci seni- no_tLI_. 77 orum montis partem conscenderant. Solus autum Moy- sea in ipsum ejus vertieem, ubi in igne et caligine divina majestas pr_efulgebat, ascendit: quia, nimirum, altiora et intim_ legis arcana perfectiores solum capere et ser- vare noverunt, populus vero carnalis liter_e superfieie contentus, quasi exterius et infra positus verbi c_lestis astabmat audltui : at nunc data latius gratia sancti spi- titus, ad intelligenda sublimius simul et implenda per- fectius sancti Evmagelii dicta, fidelium corda sublevan- tur. Ibi inter flammas ignium et micantia fulgura, fragor quoque tonitruorum, et clangor sonabat buccin_: hic cam ignearum visione linguarum sonitus pailter de e_elo tanquam spiiltus vehementis advenit. Sed eum in utra- que datione, et legis videlicet et gratis, foils audiretur sonitus_ hie tamen amplioil miraeulo eum auditu sonitus adfuit virtus doni eoelestis, quze intus sine sonitu disei- pulorum cords doeeret, lbi auditis legalibus edietis, respondet omnis populus una voee_ dieentes [Exo. 19. et 24.] : Omnia verba qu_e loeutus est Dominus, et au- diemus et faeiemus. Hie aeeepta illustratione apiritus naseentis eeelesiee, eoetus omnium nationum linguis Dei magnalia loquebatur, eerte utique diseretionis gratia: quia legis observatio uni tantum genti Jud_e_e data sit, verbum veto evmagelii eunetis per orbem gentibus prae- diemadum, eunctorum linguis populorum Christianze fidei essent praeeonia dieenda, impleta prophetia quae dieit [Psal. 11o.] : k solis ortu usque ad oeeasum lau- dabile nomen Domini, exeelsus super omnes gentes Do- minus. Sed et hoe quod in venerationem aeeeptze legis omnibus mania saerifieium novum Domino die Pente- coates offerri jussum eat, in nostra quoque festivitate spiritualiter agi ex aeeeptae grati_e tempore mmquam desiit. Novum quippe in ea saerifieium offert ecclesia, eum sabbato ineipientis sanet0e Penteeostes, novum adoptionis popuhm per baptisms Domino eonseerat ritu vere deeentissimo, sieut et supra monuimus, ut non 78 BED£ VENERABILI$ solum populis Christianis veteris facti memoria innove- tur, sed et in novam renatorum sobolem, nova paracleti a patre missio celebretur. Novum in ea sacrificium Domino ipsi quoque Apostoli, mox accepto dono spi- titus obtulerunt, cum evangelizantes his qui convene- rant, plurimos eonverterunt ad fidem, ethos fonte bap- tismatis renatos, ac spiritus gratia sanctificatos vivas utique novi testamenti primitias ad eommunionem Do- minici altaris obtulerunt. Bene autem duo panes pri- mitiarum de novis frugibus jubebantur offerri, quia ni- mirum ecclesia de utroque populo, Judaeorum scilicet et gentium colligit, quos in novam sui redemptoris fa- miliam consecret. Inter haec vero solerter intuendum est, quod non sine magno mysterio quinquagenarius numerus in datione vel legis, vel grati_e observatus est. Nam quinquagesima die Paschae, et illa in monte populo data, et hoecdiscipulis in cmnaculo missa est. Sed hoc nimirum numero perpetuitas futurre quietis ostenditur, in quo recte vel legis decalogus mandatur, vel spiritus sancti gratia datur hominibus, ut aperte monstraretur, quia quicunque divinm legisjussa juvante spiritus gratia perficiunt, ad veram profecto requiem tendunt. Quia enim quinquagesimus annus in lege Jubil_eus, id est, dimittens sire mutatus appellari jussus est, in quo po- pulus ab omni operatione quiesceret, omnium debita laxarentur, servi liberi redirent, annus ipse majoribus solenniis ac laudibus divinis eminentior c_eteris existe- ret, merito per hunc numerum illa summae paeis tran- quillitas indicatur: quando, sicut Apostolus ait [1 Cot. 15.], Canente novissima tuba mortui resurgent, etnos immutabimur in gloriam: ubi cessantibus hujus seeuli laboribus et aerumnis, dimissis omnium culparum debi- tis, in sola divinae visionis contemplatione cunctus elec- torum populus in eternum gaudebit, impleto illo desi- derabili Domini ac salvatoris nostri mandato, Vacate et videte, quoniam ego sum Deus. Ad quam profecto HOMXLI_. 79 vacationem et visionem incommutabilis veritatis, quia non nisi per observantiam pmceptorum ccelestium ac spiritus saneti donum pertingitur, recte et iegem deea- logi, et ej.:_dem spiritus gratiam in eo dierum numero qui requiem designaret, dari decebat. Neque hoc pr_e- tereundum, quod ideo numerus quinquagenarius signi- ficationi internse quietis aptatur, quia ex septem septi- manis et monade perficitur. Sex quippe diebus in lege populus operari, septima quieseere: sex annis arare et metere, septimo jussus est cessare: quia et Dominus sex diebus mundi ornatum perfecerit, septimo ab opere suo eessaverit. Quibus omnibus mystiee admonemur, quod hi qui in hoc seculo, quod sex vetatibus eonstat, bonis operibus pro Domino instant, in sabbatum in fu- turo, id est, in requiem a Domino indueuntur eternam. Quod autem septem dies vel anni septies dueuntur, multiplicem ejusdem requiei abundantiam designant, in qua pr_emium illud sublime datur electis, de quo Apo- stolus nit [1 Cor. 2.], Quod oeulus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, qu_e prreparavit Deus diligentibus se. Cujus pr_emii cognitionem quia in cor hominis, id est, humana adhuc sapientis aseen- dere non posse testatur, aperit subsequenter uncle hoc diligentibus Deum possit ostendi : Nobis autem, inquit, revelavit Deus per spiritum suum. Per spiritum ergo revelatur pr_emii magnitudo perennis, quia dum ipse corda qu_e implet appetitu invisibilium inflammat, eadem bona invisibilia quam sint pr0eclara, quam terrenis om- nibus pr_ferenda manifestat. Unde bene ejusdem spi- titus gratia septiformis a propheta deseribitur, quia ni- mirum et per ejus inspirationem ad requiem pervenitur, et in ejus plen a perceptione ac visione requies vera pos- sidetur. Porro ipse dies vel annus quinquagesimus, qui septem septimanis superest, et majore pr_e e_teris erat solennitate venerabilis, tempus futur_e resurrectionis in- dicat, in quo illa requies qua nunc anim_e fruuntur elec- 80 BEDtR _ENERABILIS t0mm_ corporum quoque receptorum gloria cumu|abitur. Ubi sol|icitius intuendum est, fratres mei_ quia spiritus sanctus non solum in futuro perfectam_ sed et in prm- senti maximam justis quietem tribuit, cure eorum mentes ccelesti igne caritas accendit. Dicit namquc Aposto|us [Rom. 5.] : Spes autem non confundit, quia caritas Dei dii_sa est in cordibus nostris per sputum sanctum, qui datus est nobis. Et hmc est vera_ imo hmc est sola in hac vim requies animarum, divina dflectione repleri, spe supernm retributionis prospera mundi simu| et adversa contemnere, terrena a se desideria funditus extirpare, concupiscentiis renunciare secularibus, iUatis pro Christo contumeliis et persccutionibus gaudere, et cum Apostolo dicere posse: Et gloriamur in spe glori_e filiorum Dei: non solum autem, sed et gloriamur in tribulationibus. Nam qui in rerum mundanarum delectationibus, et opulentia se requiescere posse confidit, fallitur: etenim et creberrimis ejusdem mundi pcrturbationibus, et ipso fine convincitur, quia super arcnam fundamentum sum quietis posuerit. At quicunque sancto afltati spiritu, suavissimum illud Dominicm dilectionis jugum super se levaverint, atque exemplo illius mites esse et humiles corde didicerint, nonnulla etiam in prmsenti futurm qui- etis imagine fruuntur, dum a conturbatione hominum secularium tota mente secreti, vultum sui conditoris semper reminisci gaudent, atque ad perfcctam ejus con- templationem pertingere sitiunt, dicentes sibi cum apo- stolo Joanne [1 Joan. 3.] : Scimus quia cure apparuerit, similes ei erimus, videbimus enim eum sicuti est. Ad cujus praemium visionis si pervenire desideramus, 0por- tet, fratres carissimi, ut hujus Evangelicm lectionis per- petuo memores, a mundi nos illecebris immunes exhi- beamus, quatenus ad percipiendam spiritus sancti gra- tiara, quam mundus non potest accipere, digni existere valeamus. Diligamus Christum, ejusque mandata qu_e habemus incipiendo, servemus perseverando. Fit enim HOMJLX_. 81 justa mercede, ut ilium diligendo diligi amplius merea- tour a patre, sed et ipse majorem dilectionis sue gratiam prmstare dlgnabitur in futurum. Dat enim nune dili- gendo n_, ut credentes speremus in eum :tunc autem ut videamus eum facie ad faeiem; manifestabitque se- ipsum nobis, hoc est in clarltate, quam habuit priusquam mundus esset apud patrem, cure quo vivit" et regnat Dells in unitate spiritus sancti, per omnia seeula seeu- lorum, Amen.

HOMILIA X.

Lvc_ 5. In illo tempore, cure turbw irruerent ad Jesum ut audirent verbum Dei, et ipse stabat secus sta#num Genesareth, 3yc.

quod mare Gafilaeze_ vel mare Tiberiadis : sed mare Galilzeze ab adjacente provincia dictum, TAGNUM Genesareth idem dicunt esse, mare Tiberiadis a proxima civitate_ quae olim Chennereth voeata, sed ab Herode tetrarcha instaurata, in honorem Tiberii C_esaris Tiberias est appellata. Porto Genesas a laci ipsius natura, qua crispantibus aquis de seipso sibi excitare auram perhibetur, Gr_eco vocabulo, quasi generans sibi auram dicitur. Neque enim in stagni morem sternitur aqua, sed frequentibus auris spirantibus agitatur, haustu duleis et ad potandum habilis. Sed He- brae_e linguae eonsuetudine omnis aquarum congregatio, sire dulcis, sire salsa, mare nuncupatur. Qui lacus in- terfluente Jordane eentum quadraginta stadiis in longi- tudinem, et quadraginta extenditur in latitudinem. Quia ergo stagnum sive mare praesens seculum designat, Do- minus seeus mare stat postquam vitae ]abentis mortali- tatem devineens in ea_ qua passus est came, stabilitatem perpetuae quietis adiit. Turbarum conventus ad eum, G 8_ BED_ VENERABILIS gentium in fide concurrentium typus est, de quibus Esaias: Et fluent, inquit_ ad eum omnes gentes, et ibunt populi multi, et dicent: Venite et adscendamus ad montem Domini. Et vidit duas naves stantes secus Magnum.] Du_e na- ves secus stagnum positm circumcisionem et pr_eputium figurant: quas bene Jesus vidisse perhibetur, quia in utroque populo novit Dominus qui sunt ejus, eorumque cot a fluctibus seculi hujus ad futur_e vitro tranquillitatem quasi ad soliditatem litoris videndo, hoc est misericordi- ter visitando, provehit. Piscatores autem descenderant, et lavabant retia.] Pis- catores sunt ecclesi_e doctores, qui nos rete fidei com- prehensos, et de profundo ad lumen elatos quasi pisces litori, sic terrm viventium advehunt. Quasi enim qu_e- dam retia piscantium sunt complexm pr_edicantium dic- tiones, qum eos quos ceperint in fide non amittant : unde et retia quasi retinentia sunt vocata. Sed heec retia modo laxantur, in capturam modo lota plicantur: quia non omne tempus est habile doctrinm, sed nunc exerenda lingua doetori, nunc suimet cura gerenda. Ascendens autem in unam navem, quae erat Simonis, rogavit eum ut a terra reduceret pusillum. Et sedens, docebat de navicula turbas.] Naris Simonis est ecclesia primitiva, de qua Paulus ait [Gala. 2.] : Qui enim ope- ratus est Petro in apostolatum circumcisionis, operatus est et mihi inter gentes. Bene una dicta, quia multitu- dinis eredentium erat cor unum et anima una. De qua docebat turbas, quia de auctoritate ecclesia docet usque hodie gentes. Ut cessavit autem loqui, diaeit ad Simonem : Due in altum, el lawate retia vestra in capturam.] Quod primo rogavit Simonem navem a terra reducere pusillum, sig- nificat temperate utendum verbo ad turbas, ut nec ter- rena eis pr_ecipiantur, nec sic a terrenis in profunda sacramentorum recedatur, ut ea penitus non intelligant, HOMILI_E. 83 vel prius in proximis regionibus gentibus pr_edicandum, ut quod dicit item Petro, Duc in altum, et laxate retia vestra in capturam, ad remotiores gentes quibus postea prmd;catum eat pertineat. Et respondens Simon, dixit illi : Preceptor, per totam noctem laborantes, nihil cepimus, in verbo autem tuo lav- abo rete.J Nisi Dominus a_dificaverit domum, in vanum laborant qui mdificant earn : nisi Dominus cot illustra- verit auditorum, doctor in nocte laborat: nisi in verbo gratia_ supernm laxata fuerint instrumenta disputatio- hum, frustra vocis sum prmdicator jaculum mittit. Quia tides populorum non sapientia vcrbi eompositi_ sed di- rinse voeationis munere provenit. Et cure hocf ecissent, concluserunt piscium multitudinem copiosam. Rumpebatur autem rete eorum.] Pra_ multi- tudine piscium rete rumpebatur, quia nunc ad confes- sionem tidei etiam cure eleetis reprobi tanti intrant, qui ipsam quoque eeclesiam hmresibus seindant. Rumpitur autem fete, sed non labitur piscis, quia suos Dominus etiam inter persequentium scandala servat. Et annuerunt sociis, qui eranl in alia navi, ut venirent et adjuvarent eos.] Alia naris, ut prmdiximus, est eccle- sia de gentibus, qu_e et ipsa non suffieiente una navieula piscibus impletur electis : quia novit Dominus qui aunt ejus_ et apud ipsum certus est suorum numerus cicero- rum. Dumque tot in Judaea credituros non invenit, quot ad fidem vitamque prmdestinatos novit eternam, quasi alia_navis reeeptacula piseibus qumrens suis, corda quoque gentium fidei gratia replet. Et bene rupto fete soeia navis advocatur, quoniam ante Judas proditor, ante Simon Magus pisces nequissimi capti sunt: ante Ananias et Saphira fidei rete subdole tentabant ingredi : ante, ut Joannes testatur, multi discipulorum ejus able- runt retro, et jam non cure illo amplius ambulabant : ac deinde Barnabas et Paulus ad gentium sunt apostola- turn segregati. G2 84 BED_ VENERABILIS

Et venerunt, et impleverunt ambas naviculas, ila ut pene mergerentur.] Harum impletio navium usque in finem seculi crescit :sed quod implet_e merguntur, hoc est, in subversione premuntur (non enim submersm, sed tamen sunt periclitat_e) Apostolus exponit, dieens [2 Tim. 3.] : In novissimis diebus erunt tempora pericu- losa_ et erunt homines seipsos amantes, &c. Nam mergi naves, est homines in seculum, ex quo elati per fidem fuerant, morum pravitate relabi. Qualem se et ipse Petrus adhuc in infirmitatc positus, hoc loco demonstrat. Unde et sequitur : Quod cure videret Simon Petrus, procidit ad genua Jesu, dicens: Exi a me, quia homo peccator sum, Do- mine.] Quia carnales quique in ecclesia regimen spiri- tualium, in quibus maxime Christi persona eminet, a se quodammodo repeUunt. Non enim hoc voce lingum dicunt bonis ministris Dei, ut cos a se repellant, sed voce morum et actuum suorum suadent a se recedere, ne per bonos regantur, et eo vehementius quo deferunt eis honorem_ et tamen factis suis a se recedere admo- nent_ ut honorificentiam eorum significaverit. Petrus cadens ad pedes Domini: mores autem in eo quod ait, Exi a me, Domine, quia peccator homo sum. Quod ta- men quia non fecit Dominus (non enim recessit ab eis, sed eos subduetis navibus ad litus perduxit), significat in bonis et spiritualibus viris non esse oportere hanc volun- tatem, ut peccatis turbarum commoti, quo quasi securius tranquillJusque vivant, minus ecclesiasticum deserant. Et ait ad Simonem Jesus: Noli timere.] Confortat Dominus timorem carnalium, animosque fragilium con- solando efigit, ne quis vel de sure conscientia culp_e tre- mens, vel de aliorum innocentia stupens, sanctitatis itcr formidet aggredi. Quod autem sequitur: Ex hoe jam homines eris capiens.] Ad ipsum Petrum specialiter pertinet. Exponit enim ei Dominus quid h_ee eaptura piseium significet, quod videlicet ipse sieut HOMILI_E. 85 nunc per retia pisces, sic aliquando per verba sit captu- rus homines : totusque facti hujus ordo quid in ecclesia, cujus ipse typum tenet, quotidie geratur ostendat. Quod vero subjungitur, JEt subductis ad terrain navibus, relictis omnibus secuti sunt eum.] Potest significare finem temporis quo ab hujusmodi seculo, qui Christo inhmserint_ penitus re- cessuri sunt. Scienduln est autem hanc eandem non esse lectionem, qua Matthmus et Marcus binos de navi- curls piseatores, primo Petrum et Andream, deinde filios Zebedmi a Domino narrant esse vocatos. Non enim cos Lueas nunc a Domino voeatos, sed tantum Petro fuisse prmdictum, quod homines esset capturus, insi- nuat. Quod non ira dictum est, quasi jam pisces nun- quam esset capturus : nam et post resurrectionem Do- mini legimus eos esse piscatos. Unde datur intelligi, eos ad capturam piscium ex more remeasse, ut postea fieret, quod Matthmus et Marcus narrant, quando eos binos voeavit. Tune enim non subduetis ad terrain na- vibus tanquam cura redeundi, sed ita eum secuti sunt, tanquam vocantem ac jubentem ut sequerentur.

HOMILIA XI.

MAR. viii. MATTH. XV. In illo temlaore, cure multa turba esset cure ]esu, nee ha3erent quod manducarent, convocatis diseipulis ait illis : Misereor super turbam_ quia ecce jam triduo sustinent me, nec habent _uod mandueent,_;c.

demque redemptore nostro distincta operatio Ndivinitahactislecteiot nehumaniconstatisideranda: atqueest erinrorunoEuteo-y- chetis, qui unam tantum in Christo opera- 86 BED_E VENERABILIS tlonem dogmatizare prmsumit, procul a Christianis finl- bus expellendus. Quis enim non videat hoc, quod su- per turbam miseretur Dominus, ne vel inedia vel vi_ longioris lahore deficiat, affeetum esse et compassionem humanm fragilitatis ? Quod vero de septem panibus, et piseiculis paucis quatuor hominum millia saturavit, di- vinve opus esse virtutis ? Mystice autem hoc miraculo designatur, quod viam seculi pmesentis aliter incolumes transire nequimus, nisi nos gratia redemptoris nostri ali- mento verbi sui reficiat. Hoc vero typice inter hanc refectionem et illam quinque panum ac duorum piscium distat, quod ibi litera veteris instrumenti spirituali gra- tia plena esse signata est: hic autem novi veritas ae gratia testamenti fidelibus ministranda monstrata est. Sane utraque refectio in monte celebrata est, ut aliorum Evangelistarum narratio deelarat : quia utriusque scrip- tura testamenti recte intellecta altitudinem nobis coeles- tium et praeceptorum mandat et prmmiorum: utraque altitudinem Christi, qui est mons domus Domini, in ver- tice montium consona voce pr_edicat. Qui enim vedifi- catam super se civitatem sive domum Domini, id est, ecclesiam in altum bonorum extollit operum, et cunctis manifestam gentibus exhibet, ipse hanc ab infimis de- lectationibus abstractam pane cceh reficit, atque ad ap- petitum supemm suavitatis dato pignore cibi spiritualis accendit. Misereor, inquit, super turbam : quia ecce jam triduo xuztinent me, nec habent quod manducent. Et si dimi- sero eos jejunos in domum suam, deficient in via.] Quare triduo turba Dominum sustinuerit, Matthveus exponit plenius, qui ait [Matth. 15.] : Et ascendens in montem, sedebat ibi. Et accesserunt ad eum turbm mult_e, ha- hentes secure mutos, e_eeos, claudos, debiles, et alios multos, et projeeerunt eos aft pedes ejus, et euravit eos. Turba ergo triduo Dominum propter sanationem infir- morum suorum sustinet, cure eleeti quinque fide sanc¢ _ HOMILI_. 87 trinitatis lucidi Domino pro suis suorumque peccatis, anim_e videlicet languoribus, perseveranti instantia sup- plicant. Item turba triduo Dominum sustinet_ quando mt,i_ltudo fidelium peecata qu_e perpetravit, per poeni- tentiam deelinans ad Dominum se in opere, in loeu- tione, atque in eogitatione convertit. Quos dimittere jejunos in domum suam Dominus non vult, ne deficiant in via: quia videlicet conversi peeeatores in pr_esentis vitro via defieiunt_ si in sua eonscientia sine doetrin_e sanctoe pabulo dimittantur. Ne ergo lassentur in hujus peregrinationis itinere, pascendi sunt sacra admonitione. Valde autem pensanda est pia sententia_ qu_e proeessit ex ore veritatis, qua dieitur: Quidam enim ex eis de longe venerunt.] Est enim qui nihil fraudis et nihil carnalis corruptionis expertus ad omnipotentis Dei servitium festinavit. Iste de longin- quo non venit, quia per ineorruptionem et innocenfiam proximus fuit. Alius nulla impudicitia, nullis flagitiis inquinatusj solum autem conjugium expertus ad mini- sterium spirituale conversus est. Neque iste venit e longinquo, quia usus eonjunctione concessa per illicita non erravit. Alii vero post carnis flagitia, alii post falsa testimonia, alii post facta furta, alii post illatas injurias et violentias, alii post perpetrata homicidia ad pceniten- tiara redeunt, atque ad omnipotentis Dei servitium con- vertuntur: hi videlicet ad Dominum de longinquo ve- niunt. Quanto enim quisque plus in pravo opere erra- vit, tanto ab omnipotente Domino longius reeessit. Dantur ergo alimenta eis etiam qui de longinquo veni- unt, quia conversis peccatoribus doctrina_ sanet_e cibi prmbendi slant, ut in Deum vires reparent, quas in fla- gitiis amiserunt. Item Jud_ei quieunque in Christo cre- diderunt, de prope ad ilium venerunt, quia legis et pro_ phetarum erant literis edoeti de illo. Credentes veto ex gentibus de longe ufique venerunt ad Christum, quia 8_ BED_E VENERABILIS nullis paginarum sanetarum monumentis de ejus erant fide prmmoniti. Et interrogavit eos : Quot panes habetis ? Qui dixe- runt, Septem.] Bene septem panes in mysterio novi tes- tamenti ponuntur, in quo septiformis gratia spiritus sancti plenius fidelibus cunctis et credenda revelatur et credita datur. Neque hordeacei fuisse produntur, sicut illi quinque de quibus sunt quinque hominum millia sa- tiara: ne iterum sicut in lege vitale animve alimentum corporalibus sacramentis obtegeretur. Hordei enim me- dulla tenacissima palea tegitur. Et prcecepit turbte discumbere super terram.] Supra in refectione quinque panum turba super foenum viride discumbebat, nunc ubi septem panibus reficienda est, supra terrain discumbere pr_ecipitur: quia per scriptu- ram legis carnis desideria calcare et eomprimere jube- tour. Omnis enim caro fcenum, et omnis gloria ejus tanquam flos fceni. In novo autem testamento ipsam quoque terram, ac facultates temporales derelinquere preecipimur. Yel certe quia mons in quo turba Domi- nicis panibus refieiebatur, altitudinem, ut supra dixi- mus, redemptoris nostri significat, ibi super fcenum, hic super terrain refieitur. Ibi enim eelsitudo Christi propter carnales homines, et Hierusalem terrenam car- nali spe et desiderio tegitur: hic autem remora omni cupiditate carnali convivas novi testamenti spei perma- nentis firmamentum tanquam ipsius montis soliditas hullo fceno interposito, continebat. JEt accipien8 septem panes, gratias agens, fregit, et da- bat discipulis suis ut apponerent, et apposuerunt turb_e.] Dominus aceipiens panes dabat diseipufis, ut ipsi ae- ceptos turb_e apponerent : quia spiritualis dona scientia_ tribuens Apostolis, per eorum ministerium voluit eecle- sia_-su_e per orbem vitae cibaria distribui. Quod autem fregit nanes quos diseipufis daret, apertionem designat HOMILI_. 89 sacramentorum, quibus ad perpetuam salutem nutrien- dus erat mundus. Cure enim ait ipse Dominus [Lucre 10.], Et nemo novit filium, nisi pater: neque patrem qum novit, nisi filius, et cui voluerit filius revelare, quid nisi panem vitw nobis per se aperiendum demonstravit, ad cujus interiora cernenda per nos ipsos penetrare ne- quivimus ? Cui contra propheta miserabilem quorun- dam famem deplorans, aiebat [Thre. 4.] : Parvuli perie- runt panem, nee erat qui frangeret eis. Quod est aliis verbis dicere: Indoeti qumsierunt pabulum verbi Dei, quo ad virtutem bonm operationis eonvaleseerent refiei, nee erat, magistris deficientibus, qui eis seripturarum arcana patefaceret, eosque ad viam veritatis insritueret. Acceptis autem ad frangendum panibus Dominus gra- tias agit, ut et ipse quantum de salute generis humani congaudeat, ostendat, etnos ad agendas semper Deo gratias informet, cure vel terreno pane carnem, vel ani- roam coelesti superna graria largiente reficimus. Et habebant pisciculos paucos, et ipsos benedixit, et jussit apponi.] Si in panibus septem scriptura novi tes- tamenri designatur, in eujus lectione per gratiam saneti spiritus internas mentium epulas inven]mus, quid in piscieulis quos benedicens pariter Dominus turbm jus- sit apponi, nisi sanctos aeeipimus illius temporis, quo eadem cst condita scriptura, vel quorum ipsa seriptura fidem, vitam et passiones continet ? Qui de turbulentis hujus seeuli fiuctibus erepti, ae divina benedictione con- secrari, refeetionem nobis internam, ne in hujus mundi transeuntis exeursu defieiamus, exemplo sum vel vitro prmbuere vel morris. Et manducaverunt, et saturati sunt.] Mandueant de panibus Domini ac piseibus, et saturantur, qui audien- tes verbum Dei, et exempla intuentes ad profectum vitro eorrectionis per hmc excitari atque assurgere festinant. Quibus apte eongruit illud Psalmistre [Psalm. 21.], 90 BED_E VENERABILIS

Edent pauperes, et saturabuntur, et ]audabunt Dotal- hum, qui requirent eum, vivent corda eorum in secu- lure seculi. Quod est aperte dicere: Audient humiles verbum Del, et facient_ et ad laudem non suam, sed superni largitoris cuncta, qu_ bene egerint referent. Unde merito ad vitam interioris hominis eternam_ ut- pore pane vit_ saturati pervenient. Cui contra tardis auditoribus per prophetam exprobratur [Aggei 1.]: Manducastis, et non estis saturati. Manducant nam- que, et non saturantur_ qui panem verbi Dei audiendo degustant, sed non faciendo qum audiunt, nihil ex his intem_ dulcedlnis, quo cor ipsorum confirmetur_ in ven- trem memorim recipiunt. Et sustulerunt quod superaverat de fragmentis septem sportas.] Quod turbis saturatis superat_ Apostoli sustol- lunt, et septem sportas implent, quia sunt altiora per- fectionis pr_eeepta vel potius exhortamenta et consilia, qu_e generalis fidelium multitudo nequit servando et implendo attingere. Quorum exeeutio illos proprie re- spicit_ qui majore saneti spiritus gratia pleni generalem populorum Dei eonversationem mentis atque operis sub- limitate transcendunt, qualibus dicitur [Matth. 19.]: Si vis perfectus esse, vade, et vende omnia qum habes, et c_etera. Unde bene sportm, quibus Dominicorum sunt eondita fragmenta ciborum, propter septiformem spiri- tus gratiam septem fuisse memorantur. Nam quia sportm junco et palmarum foliis solent contexi, merito in sanctorum significatione ponuntur. Juncus quippe super aquas nasci consuevit, palma vero victricem ornat manum. Et junceis vasis recte comparantur electi, cure radicem cordis ne forte ab amore etemitatis arescat, in ipso vitae fonte eolloeant. Assimilantur et eis quve de palmarum sunt foliis eontexta, cure indefectivam etern_e retributionis memoriam puro in eorde retinent. Et bene turba, quamvis reliquias Dominiei prandii non caperet, HOMILIAE. 9l

manducasse tamen et saturata esse narratur: quia sunt nonnulli qui etsi omnia sua relinquere nequeunt, neque explere hoc quod de virginibus dicitur, Qui potest ca- pere capiat, emteraque hujusmodi: tamen esurientes et sitientes justitiam saturantur_ cure audiendo mandata lcgis Dei ad vitam perveniunt eternam. Eraut autem qui manducaverunt quasi quatuor millia, et dimisit eos.] Bene quatuor millia, ut ipso etiam nu- mero doeeret Evangelicis se pastos esse eibariis, et sta- tim aseendens navem cure diseipulis suis, venit in partes Dalmanutha. Pro hoe in Matthmo legimus : Et dimissa turba, ascendit in navieulam et venit in fines Magdela. Non autem dubitandum est eundem locum esse sub utroque nomine : ham plerique codices non habent etiam seeundum Mareum nisi Magedan.

HOMILIA XlI.

LUC2E X. MATT. XV. In illo tempore dixit Jesus dis- cipulis suis: Beati oculi, qui vident quee vos videti¢, ¢c.

pus tantum Domini videre, sed illi beati ocu- li, qui ejus possunt cognoscere sacramenta, ON oculi seribarum et pharismorum, qui cor- de quibus dicitur [Lucre 10.]: Et revelasti ea parvulis. Beati oculi parvulorum, quibus et se et patrem filius revelare dignatur. Dico enim vobis, quod multi prophet_e et reges volue- runt videre quve vos videtis, et non viderunt : et audire qu_e auditis, et non audierunt.] Abraham exultavit ut videret diem Christi, et vidit et gavisus est : Esaias quo- que et Micheas et multi alii prophetm viderunt gloriam Domini. auae et propterea videntes sunt a_mellati. Se, 92 BED_E VENERABILIS hi omnes a longe aspieientes et salutantes_ per speeu- lum_ et in _nigmate viderunt. Aposto|i autem in pr_- sentia habentes Dominum_ eonvescentesque ei_ et qu_- eunque voluissent interrogando discentes_ nequaquam per angelos_ aut varias visionum species opus habebant doeeti. Quos vero Lucas moltos prophetas et reges di- cit_ Matth_eus apertius prophetas et justos appellat. Ipsi enim sunt reges magni_ quia tentationum suarum motibus non consentiendo sueeumberej sed regendo pr_esse noverunt. El ecce quidam le#is peritus surrexit tertians eum_ et dicens : Magister_ quid faciendo vitam eternam possideo bo ?J Legis peritus qui de vita eterna Dominum ten- tans interrogat, oeeasionem ut reor tentandi de ipsis Domini sermonibus sumpsit, ubi air ELue_e 10.] : Gau- dete autem quod nomina vestra sctipta sunt in cedis. Sed ipsa sua tentatione declarat_ quam vera sit illa Do- mini confessio qua patti loquitur : Quod abscondisti h_ee a sapientibus et prudentibus, et revelasti ea parvulis. At ille dixit ad eum : In le#e quid scripture est ? quo- modo legis ? Ille respondens, dixit : JDili#es Dominum JDeum tuum ex toto corde tuo_ et ex tota anima tua, et ex omnibus viribus tuis_ et ex omni mente tua_ et proxi- mum tuum sicut teipaum.] Dum legis perito respondet_ perfeetum nobis Salvator iter vitae ecelestis ostendit: cui primo de dileetione Dei et proximi legis sctipta pro- ponenti, dicit: Recte respondisti : hoc fac_ et vives.] Deinde post in- ductam parabolam respondenti illum fuisse proximum vulnerat% qui fecit miseticordiam in iUum, adjiclt: Vade, et tu fac similiter: id est_ tall misericordi0e studio proximum tuum necesse habentem_ diligere et susten- tare memento : apertissime declarans_ solam esse dilec- tionem miseticordiam_ et ipsam non verbo tenus ostenta- tam, sed operis executione probatam_ qu_e perpetuam ducat ad vitam. HOMILI:E. 93

IUe autem volens justificare seip_m, dizeit ad Jesum : El 9uis est meus prozimus ?] Quanta inanis gloilm de- mentia: legis peritus ob vulgi favorem eaptandum, quo sapienter respondisse jactaretur, primum se legis fatetur ignorare mandatum, vere juxta Salvatoris sententiam, sapiens et prudens in lege : sed quia non humiliail cum parvulis Christi, sed seipsum justificare desiderat, beatos oculos columbarum innocentim lacte lotarum, quibus Christi arcana videre posset, accipere recusans. Cui profecto Dominus ita responsum temperavit suum, ut omnem qui misericordiam faceret, cuilibet proximum doceret : et tamen hmc eadem parabola specialiter ipsum Dei filium, qui nobis per humanitatem proximus fieri dignatus est, designaret. Neque enim ita proximum, quem sicut nos diligere jubemur, super Christo inter- pretari debemus, ut moralia mutum fraternitatis insti- tuta sub allegoilm regulis extenuare, et auferre co- nemur. Suspiciens aulem Jesus, d_it : Homo quidam ab Hie- rosolymis descendebat in Hiericho.] Homo iste Adam intelligitur in genere humano : Hierusalem, civitas pacis illa ccelestis, a cujus beatitudine lapsus in hanc mor- talem miseramque vitam devenit : quam bene Hiericho, qum luna interpretatur, significat, vailis videlicet defec- tuum laboilbus erroribusque semper incertam. El incidil in latrones.] Latrones diabolum et angelos ejus intellige, in quos quia descendebat, incidit; nam nisi prius intus intumesceret, foils tentatus tam facile non caderet. Vera est enim satis sententia, quae dicit [Proverb. 16.] : Ante ruinam enim exaltatur cor. Qui etiam despoliaverunt eum.] Gloria videlicet im- mortalitatis et innoeenti_e veste privarunt. Hme est enim prima stola, qua juxta aliam parabolam luxuriosus filius per p_enitentiam rediens ornatur, et qua proto- plasti amissa eognoverunt esse se nudos, tunieasque pellieeas nature mortalis induti sunt. 94 BED_E VENERABILIS

Et plagis impositis, ablerunt semivivo rellcto.] Plagm peceata sunt, quibus naturm humanm integritatem vio- lando, seminarium quoddam, ut ita dieam, angendm morris fessis indidere visceribus. Abierunt autem non ab insidiis aliquatenus eessando, sed eamndem insidi- arum fraudes oeeultando. Semivivum reliquerunt, quia beatitudinem vitro immortalis exuere, sed non sensum rationis abolere valuerunt. Ex qua enim parte sapere et eognoseere Deum potest, vivus est homo: ex qua vero peeeatis eontabeseit, et miseria deficit, mortuus idem lethiferoque est vulnere fcedatus. Accidit autem ut sacerdos quidam descenderet eadem via, et viso illo pr_eterivit. Similiter et Levita, cure esset secus locum et videret eum, tranaiit.] Sacerdos et Levita qui viso saucio transierunt, saeerdotium et ministerium veteris testamenti est, ubi per legis deereta mundi lan- guentis vulnera monstrari tantum, non autem curari poterant: quia impossibile erat, ut Apostolus ait [Heb. 10.], sanguine vitulorum et agnorum et hircorum au- ferri peccata. Samaritanus autem quidam iter faciens, venit secus eum : et videns eum, misericordia motus est.] Samari- tanus qui interpretatur custos, Dominum significat, eui reetissime propheta, ne hos latrones posset incurrere, supplicat : Custodi me, inquiens, a laqueo quem statu- erunt mihi, eta seandalis operantium iniquitatem. Qui propter nos homines, et propter nostram salutem de- scendens de cmlo, vitoe pr_esentis iter arripuit, et venit seeus eum qui vulneribus tabescebat inflictis : id est, in similitudinem hominum faetus, et habitu inventus ut homo, compassionis nostrve susceptione finitimus, et misericordi_e factus est eollatione vicinus. Et appropian8 alli#avit vulnera ejus, infunden8 oleum et vinum.] Peecata quve in hominibus invenit, rcdar- guendo cohibuit, spem veni_e pcenitentibus, terrorem pmna_ peecantibus incutiens. Alligat enim vulnera, HOMILI_E. 95 dum praeeipit, Pcenitentiam agite : infundit oleum,.dum addit, Appropinquabit enim regnum e0elorum : infundit _t vinum, dum dieit, Omnis arbor qu_e non faeit frue- tuna bonum exeidetur, et in ignem mittetur. Et imponens ilium injumentum suum, duxit in slabulum, et curare ejus e#it.] Jumentum ejus est earo, in qua ad nos venire dignatus est : in quo saueium imposuit, quia peccata nostra ipse portavit in corpore suo super lignum: et juxta aliam parabolam inventam qu_e erraverat ovem, humeris suis impositam reportavit ad gregem. Itaque imponi jumento, est in ipsam inearnationem Christi eredere, ejusque mysteriis initiari, simul et ab hostium incursione tutari. Stabulum autem est ecclesia pr'zesens, ubi refieiuntur viatores, de peregrinatione hac in eter- nam patriam redeuntes. Et bene jumento impositum duxit in stabulum, quia nemo nisi baptizatus, nisi cor- pori Christi adunatus eeclesiam intrabit. Et alters die protulit duos denarios, et dedit stabu- lario, et air : Curare illius habe.] Alters dies est post Domini resurrectionem. Namet ante quidem per Evan- gelii sui gratiam illuminaverat his qui in tenebris et in umbra mortis sedebant, sed potior resurrectione cele- brata perpetua_ lucis splendor effulsit. Duo denarii sunt duo testamenta, in quibus eterni regis nomen et imago eontinetur. Finis enim legis Christus. Qui altera die prolati dantur stabulari% quia tunc aperuit illis sensum, ut intelligerent seripturas. Alters die sta- bularius denarios, quorum pretio vulneratum euraxet, aeeepit: quia spiritus sanctus adveniens doeuit Aposto- los omnem veritatem, qua gentibus erudiendis instate, atque Evangelium prvedieare suffleerent. Et quodcunque supererogaveris, ego cum rediero red- dam tibi.] Supererogat stabularius quod in duobus de- nariis non aeeepit, cure dieit Apostolus [1 Cor. 7.1 : De virginibus autem pr_eeeptum Domini non habeo, con- silium autem do. Itemque [1 Cor. 9.J: Et Dominus 96 nEv_ VENERABILIS ordinavit his qui Evangelium annuneiant, de Evangello vivere: sed non usi sumus hae potestate, ne quem virum gravaremus. Cui redlens quod promiserat de- bitor reddet, quia veniens in judieio Dominus (licit [Matth. 25.]: Quia super pauea fuisti fidelis, super multa te constituam. Intra iv gaudium Domini tui. Quiz horum trium videtur tibi proximus fuisse illi, qui incidit in latrones ? At ille dixlt : Qui fecit raisericor- diam in illum.] Juxta literam manifesta est Domini sen- tentia, nullum nobis amplius eo qui misereatur ease proximum, si Hierosolymitm eivi non saeerdos, non Levita ex eadem gente, imo in eadem urbe nati et nutriti, sed exter_e gentis aeeola, quia magis misertus est, faetus est proximus. Saeratiore autem intelleetu, quoniam nemo magis proximus quam qui vu]nera nostra curavit, diligamus eum, quasi Dominum Deum nostrum : diligamus quasi proximum : nihil enim tam proximum, quam caput membris: diligamus etiam cure qui imi- tator est Christi. Hoe est enim quod sequitur. Et all illi Jesus : Vade et tu fac simililer.] Id est, ut vere te proximum sieut teipsum diligere manifestes, quiequid vales in ejus vel eorporali vel spirituali neces- sitate sublevanda devotus operare.

HOMILIA XIII.

Luc._ xvII. In illo tempore, dum iret Jesus in Hierusu- lem, transibat per mediam Samariam. JEt cure ingre- deretur quoddam castellum, occurrerunt ei decem viri leprosi,_;c.

scientiam verm fidei non habentes varias

_ EPdocRtrinasOSI profitentunon absurder erroriintelligis. Np_sunton enim, quivel abseondunt imperitiam suam, sed pro summa HOMILI2E° 97 peritia prot'erunt in lucern, et jactantiam sermonis osten- tant. Nulla porro falsa doetrina est, qu_e non aliqua vera intermiseeat. Vera ergo falsis inordinate permixta, in una disputatione vel narratione hominis, tanquam in unius eorporis colore apparentia, significant lepram tan- quam yetis falsisque colorum locis humana corpora va- riantem atque macuiantem. Hi autem tam vitandi sunt ecclesi_e, ut si fieri potest longius remoti, magno cla- more Christum interpellent. Unde et apte subjun- gitur: Qui steterunt a longe et levaverunt vocem, dicentes : Jesu Frwceptor, miserere nostri.] Et bene ut salventur, Jesum prveeeptorem nominant. Quia enim in ejus ver- bis se errasse significant, hune salvandi humiliter prve- ceptorem vocant: cumque ad coguitionem pr_eceptoris redeunt, mox ad formam salutis recurrunt. Nam se- quitur: Quos ut vidit, digit: lie, ostendite vos sacerdotilms. JEt factum est, dum irent mundati sunt.] Nullum Do- minus eorum, quibus hmc corporalia beneficia prvestitit, invenitur misisse ad sacerdotes nisi leprosos: quia vi- delicet sacerdotium Judmorum figura erat futuri sacer- dotii regalis, quod est in ecclesia, quo consecrantur omnes pertinentes ad corpus Christi summi et veri prin- cipis sacerdotum. Et quisquis vel h_eretica pravitate, vel superstitione gentili_ vel Judaica perfidia, vel etiam schismate fraterno, quasi vario colore per Domiui gra- tiara caruerit, neeesse est ad ecclesiam veuiat, colorem- que fidei verum quem acceperit, ostendat. Cvetera veto vitia tanquam valetudinis et quasi membrorum animm atque sensuum, per seipsum interins in eonscientia et intelleetu Dominus sanat et corrigit. Denique et Pau- lus, voce Domini audita [Actu. 9.], Quid me perseque- ris ? Et ego sum Jesus quem tu persequeris, ad Ana- niam tamen missus est, ut illo sacerdotio quod in ecclesia constitutum est, sacramentum doctrinm et fidei perci- H 98 BED2E VENEItABILIS / peret, et verus ejus approbaretur color: non quia non potest per seipsum Dominus omnia facere (nam quis alius hvec facit etiam in ecclesia ?), sed ut ipsa soeietas congregatorum fide]lure approbando in invicem atque communicando verve fidei doctrinam, in omnibus quve dicuntur verbis vel signantur sacramentis, tanquam unam speciem veri coloris obducat. Cornelius etiam cure et eleemosynve ejus aeeept_e, et preces ejus auditve illi ab angelo nuneiarentur, propter doetrinve tamen sacramentorumque unitatem ad Petrum jubetur mittere, tanquam illi et suis diceretur, Ite, ostendite vos sacer- dotibus, ham et cure irent, mlmdati sunt. Jam enim ad eos venerat Petrus, sed tamen ipsi nondum accepto baptismatis sacramento, nondum spiritualiter ad sacer- dotes pervenerant, et tamen infusione spiritus sancti, et admiratione ]inguarum eorum mundatio declarata est. Unus autem ex illis, ul vidil quia mundatus est, re- gressus est cure magna voee magnificans Deum, et cecidit in faeiem ante pedes ejus, #ratias agens. ] Unus iste qui magnificans Deum regressus est, unius ecclesive devotam Christo humilitatem significat: qui bene eadens ante pedes Domini gratias egit. Ille enim vere Deo gratias agit, qui repressis prvesumptionis suve cogitationibus, quam in semetipso infirmus sit humiliter videt, qui ni- hil sibi virtutis tribuit, quia bona qu_e agit esse de miserieordia conditoris agnoscit. Unde et reete sub- jungitur : El hic erat Samaritanus.] Samaritanus quippe inter- pretatur eustos. Quo nomine ille populus aptissime significatur, qui gratias agendo ei a quo accepit, tribuit omne quod aceepit, quodammodo cantans illud de psalmo [Psalm. 58.] : Fortitudinem meam ad te custo- diam, quia tu Deus susceptor meus es, Deus meus miserieordia ejus prveveniet me. Cadit autem in faeiem, quia ex marls qum se perpetrasse meminit, crubescit: ibi enim cadit homo ubi confunditur. Uncle et Paulus 01,-_' I

HOMILI2E. 99

qu_usdam in facie jaeentibus diecbat [Horn. 6.] : Quem ergo fructum habuistis tunc in illis, in quibus nunc eru- bescitis ? At contra de aseensore equi, id eat, de eo qui in hujus mundi gloria elatus est, dicitur: Ut cadat ascensor ejus retro. Rursumque de persecutoribus Do- mini scripture est [Joan. 18.] : Abierunt retrorsum, et eeciderunt in terram. Quid est hoc, quod electi in fa- eiem, et reprobi retrorsum cadunt, nisi quod omnis qui - post se cadit, ibi procul dubio cadit ubi non vldet: qui vero ante se ceciderit, ibi cecidit ubi videt ? Iniqui ergo quia in invisibilibus cadunt, post se eadere dicuntur, quia ibi corruunt ubi, quid eos tunc sequatur, modo vi- dere non possunt. Justi vero quia iatia visibilibus ae- metipsos aponte dejiciunt, ut in invisibilibus erigantur, quasi in faeiem eadunt, quia timorc compuncti videntes humiliantur. Re_ondens autem Jesus dixit : Nonne decem mundati sunt, et novem ubi sunt ?] Unum si addatar ad novem_ qu_edam effigies unitatis impletur: quo fit tanta eom- plexio, ut ultra non progrediatur humerus, nisi rursus ad unum redeatur_ et hmc per infinitatem numeri regula euatodiatur. Novem itaque indigent uno, ut quadam unitatis forma eoagulentur, et decem sint : unum autem non eis indiget, ut custodiat unitatem. Quamobrem ut unus ille qui gratias egit, uniem eeclesim signifieatione approbatua atque laudatus eat, ita ilfi novem qui gratias non egerunt reprobi effeeti, a consortio unitatis exclusi sunt. Ideoque tales in novenario numero tanquam im- perfeeti remanebunt. Et merito eoa Salvator quasi ig- notos ubi sunt inquirit : seire enim Deum eligere_ nescire reprobare est. Non est inventus qui rediret_ et daret gloriam Deo, nisi hic alienigena.] Seeuudum corpus quidem facile eat videre, posse hominem non habere lepram, et tamen animi esse non boni : secundum significationem autem hujus miraculi, eonturbat eonsiderantem, quomodo mun- n2 100 BEDIE VENERABILI@ dus dici possit ingratus. Sed jam facile est etiam illud videre, fieri posse ut quisque in eeclesive soeietate doe- trinam integram veramque assequatur, et omnia secun- dmn catholicve ecclesiae regulam dissemt, distinguat a creatore ereaturam, eaque manifestetur varietate menda- ciorum tanquam lepta caruisse, et tamen ingratus sit Deo et Domino mundatori suo: quia e]atus superbia gratiarum agendarum pia humilitate non sternitur, siml- lisque eflieitur eis, de quibus dieit Apostolus [Rom. 1.]': Qui cure cognovissent Deum, non ut Deum magnitica- verunt_ aut gratias egerunt. Quod enim dieit eos Deum cognovisse, ostendit quidem a lepra fuisse mundatos_ sed tamen stathn accusat ingratos. El ait illi : Surge, vade, quia fides tua te salvum fecit.] Qui devotus ante Dominum cecidit, surgere et ire prve- cipitur : quia qui infirmitatem suam subtiliter cognoscens humiliter jacet, per divini verbi consolationem surgere ad fortiora opera, et crescentibus quotidie meritis ad per- fectiora passim proticere jubetur. Si autem tides salvum fecit eum quem ad agendas Salvatori et emundatori suo gratias inelinavit, ergo perfidia perdidit eos, qui de ac- eeptis beneticiis Deo gloriam dare neglexcrunt. Qua- propter et heec lectio superiori ea ratione conjungitur, quod ibi tidem per humilitatem augeri debere parabola data decernitur : hic autem manifestins ipsis rebus ostenditur, non fidei tantum agnitam rationem, sed ex- ecutam manifestamque tidei operationem esse, qu_e sal- rum faciat credentem, detque gloriam patti qui est in cc_lis, qui vivit et regnat Deus, Amen. nottzhi_. 101

HOMILIA XIV.

Luc_ VXL In illo tempore, ibat Jesus in civitatem qu_e vocatur Naim, et ibant cura illo discipuli ejus, et turba copiosa, rye.

D AIM eivitas est Galilmm in secundo milfiario Tabor montis contra meridiem juxta Endor, qui est vieus grandis in quarto mi]fiario ejus- dem montis ad meridiem. JEt ibant cure illo discipuli ejus, et turba copiosa. Cura autem at_propinquaret port_e vivitatis, ecce defunctu8 ef- ferebatur fllius unicus matris suee.] Defunctus hie qui extra portam eivitatis multis est intuentibus elatus, sig- nificat hominem lethali criminum funere soporatum, eandemque insuper animm mortem non cordis adhue cubili tegentem, sed ad multorum notitiam per locutio- nis operisve indicium quasi per sum civitatis ostia pro- palantem. Qui bene filius unicus matris sum fuisse perhibetur, quia licet e multis colleeta personis una sit perfecta et immaculata virgo mater ecclesia, singuli qui- que tamen fidelinm universm se ecclesim filios rectissime fatentur. Namet electus quilibet, quando ad fidem im- buitur, fillus est: quando alios imbuit, mater. An non materno erga parvulos agebat affectu, qum ait [Gala. 4.] : Filioli mei_ quos iterum parturio, donec formetur Christus in vobis ? Portam civitatis qua defunctus ef- ferebatur, puto aliquem de sensibus esse corporeis. Qui enim seminar inter fratres diseordias, qui iniquitatem in excelso loquitur, per oris portam extrahitur mortuus. Qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, per ocu- lorum portam sum morris indicia profert. Qui fabulis ociosis, obscc_nisve carminibus, vel detractionibus aurem libenter aperit, hane auimm sum portam mortis efllcit, c2eterosque qui non servat sensus, morris sibi ipse reddit aditus. Obseero, Domine Jesu, cunctas me_e civitatis 10_ BEDIE VENERABILIS

portas justiti_e facias, ut ingressus in eas confitear no- mini tuo, tuaeque majestati cure ministris ecelestibus earn erebrius invisenti, non fc_tor elati eadaveris oeeurrat, sed occupet salus muros illius, et portas ejus laudatio. Et heee vidua erat, et turba clvitatis multa cure illa.] Viduam esse eeelesiam, omnis anima quae sponsi domi- nique sui se morte redemptam meminerit_ agnoseit. Divino autem nutu multa Dominum turba multa vi- duam eomitabatur, ut viso tanto miraeulo multi testes, multi Dei fierent laudatores. Quam cure vidi._set Dominus, misericordia molus super earn, dixit illi : Noli flere.] Desiste, inquit, quasi mor- tuum flere, quem mox vivum resurgere videbis. Ubi mystiee Novatiani dogma eonfunditur, qul de sua mun- ditia superbe gloriatus, et humilem p0enitentium munda- tionem evacuate eonatur, veramque matrem eeelesiam de natorum suorum spirituali extinctione plorantem, spe vitae redonandae negat consolari debere. Et pulehre Evangelista Dominum prius misericordia motum esse super matrem, ae sic filium suscitare testatur: ut in uno nobis exemplum imitandae pietatis ostenderet, in altero fidem mirandae potestatis astrueret. yet accessit, et tetigit loculum. Hi autem qui porta- bant, steterunt.] Loeulus in quo mortuus effertur, male seeura desperati peeeatoris eonseientia est. Qui vero sepeliendum portant, vel immunda desideria, qu_e homi- nero rapiunt in interitum, vel lenoeinia blandientium sunt venenata soeiorum, quae peeeata nimirum dum fa- voribus extollunt, aeeumulant, peeeantesque eontemptu quasi aggere terrae obmunt. De quibus alibi dieitur [Matth. 8.] : Dimitte mortuos sepefire mortuos suos. Mortuos quippe mortui sepeliunt, eum peeeatores qui- que sui similes alios noeivo favore demulcent, eongesta- clue pessimae adulationis mole, ne qua aliquando spe resurgendi potiantur, opprimunt. Domino ergo locu- lum tangente funeris bajuli steterunt, quia superni for- HOMILIAi. 103 midine judicii attacta conscientla, et carnalium s_epe afltuentiam voluptatum, et injuste laudantium turbam coercens, ad seipsam revertitur, vocantique ad vitam festina respondet Salvatori. Unde recte sequitur : El air illi: Adolescens, tibi dico, ' surge: El resedit qui erat mortuus, el c_pit loqui, el dedit illum malri su_.] Residet quippe qui erat mortuus, cure interna compunctione reviviseit peccator: incipit loqui, cum reducis indicia vitoe cunctis qui peccatum luxerant, os- tendit : redditur matri, cure per sacerdotalis decreta ju- dicii communioni soeiatur ecclesi_e. Accepit autem omnes timer, et magnificabant Dsum, dicentes: Quia propheta magnus surrexit in nobis.] Quanto desperatior animoe mors ad vitam revocatur, tanto plures eodem corri_mtur exemplo. Vide David prophetam, vide apostolum Petrum, quorum quo gradus celsior, eo casus gTavior: quo autem gravior casus, eo pietas erigentis gvatior : quo veto gratior in eis Domini pietas apparuit, eo certior cunctis p_nitentibus spes salutis apparuit, ut jure omnes qui audiunt dicant: Quia Dsu8 visitavit plebem suam.] Non tantummodo verhum suum semel ineorporando, sed etiam nostra hoc, ut suscitari debeamus_ semper in corda mittendo.

HOMILIA XV.

Luc_ xxv. In illo tempore, cure intrarel Jesus in do- mum cujusdam principis Phariseeorum sabbato mandu- care panem, el ipsi observabant eum. Et ecee homo quidam hydropicus eral anle illum, Sic.

bulum trahit : Greece enim _3_0O aqua voca- tur. Est autem humor subcutaneus de vitio _ ¥DROPIS morbus ab aquoso humore voca- vesieve natus, cure inflatione turgente, et an- 104 BED_ VENERABILIS helitu fcetido: propriumque est hydropiei, quauto magis abundat humore inordinato, tanto ampflus sitire. Et ideo recte eomparatur ei quem fluxus earnalium volup- tatum exuberans aggravat : comparatur diviti avaro, qui quanto est copiosior divitiis, quibus non bene utitur, tanto ardentius talia concupiseit. Et reapondens Jesus, dixit ad legis peritos et Phari- s_eo8: 8i licet sabbato curare ? At illi tacuerunt.] Quod dleitur respondisse Jesus, ad hoe respieit quod prvemissum est: Et ipsi observabant eum. Dominus enim novit cogitationes hominum, quam vanve slant. Sed merito interrogati taeent, qui eontra se dictum quicquid dixerint vident. Nam si fleet sabbato curare, quare Salvatorem an curet observant ? si non fleet, quare ipsi sabbato peeora curant ? Ipse vero apprehcusum sanavit cure ac dimisit.] Pro- vida dispensatione Dominus ante legis peritos et Phari- sa_os hydropieum curat, et mox contra avaritiam dis- putat, ut videlicet per hujus _egritudinem eorporis, in ilfls exprimeretur vegritudo eordis. Denique post multa disputationis ejus hortamenta, subjunetum est [Lue_e 16.] : Audiebant autem omnia h_ee Pharis_ei, qui erant avail, et deridebant ilium. Hydropieus quippe quo ampflus biberit, ampflus sitit. Et omnis avarus sitim multiplieat, qui eum ea qu_e appetit adeptus fuerit, ad appetenda alia amplius anhelat. Et respondeus ad illos dixit: Cujus vestrum usinus aut bos in puteum cadit, et non continuo extrahet illum die sabbati ?] Sic observatores sui Pharis_eos convineit, ut eosdem etiam avariti_e condemnet. Si vos, inquit, in sabbato asinum, aut bovem, aut aflud quodflbet animal in puteum deeidens eripere festinatis, non animafl_ sed vestrm avariti_e eonsulentes: quanto magis ego homi- nero, qui multo meflor est pecore, debeo flberare ? Con- gmcnterque hydropieum animali, quod ceeidit in puteum, comparavit : humore enim laborabat. Sieut et illam mu- HOMXLI_. 105 lierem quam decem et octo annis alligatam dlxerat, et ab eadem alligatione solvcbat_ comparavit jumento quod solvitur, ut ad aquam ducatur [Lucre 13.]. Et bene utroque loco bovem posuit et asinum, quia sire sapi- entes quosque et hebetes, sire ut supra dictum est, utrumque populum eos significare sentiamus, cure vide- ficet cujus cervicem jugum legis attrivit, atque eum quem quilibet seductor reperit, quasi brutum animal, et nuJla ratione repugnans, quo voluit errore subtraxit, omnes Salvator adveniens, Satan_ vinculo adstrictos, omnes in imo concupiscenti_e puteo demersos invenit. Non est enim distinctio, omnes enim peecaverunt, et egent gloria Dei, justificati gratis per gTatiam ipsius, per redemptionem, qu_e est in Christo Jesu. Dieebat autem et ad invitatos parabolam, intendens quomodo primos accubitus eligerent, dicens ad illos : Cure invitalus fueris ad nuptias, non discumbas in primo loeo.] Aperta quidem ad literam est h_ec admonitio Salvatoris, doeens humilitatem non solum apud Deum, sed etiam apud homines esse laudabilem : sed quoniam hane evan- gelista non frustra parabolam voeat, breviter intuendum quid etiam mystiee signet. Nuptias appellari Christi et ecclesiee conjunctionem, multis locis apparet. E quibus unum est [Marc. 2.] : Numquid possunt filii nuptia- rum, quamdiu sponsus cure illis est, jejunare ? Aliud [Matth. 22.] : Simile factum est regnum coelorum ho- mini regi, qui fecit nuptias filio suo, et misit servos suos vocare invitatos ad nuptias. Has ergo nuptias quisquis invitatus adierit, id est, ecelesise se membris fidei gratis conjunxerit_ non discumbat in primo loco, hoe est, non se de meritis gloriando, quasi caeteris sublimior extollat. Et quidem studeat juxta alterius loci parabolam veste nuptiali vestiri, hoc est, virtutum fulgore coruscans ap- parere, sed et ipsarum habitum virtutum loco devotae humilitatis adornet. Ne forte honoratior te sit invitatu_ ab eo, et veniens is 10_ BEDA_ VENERABILIS

qui teet illum vocavit, dieat tibi : Da huic locum, et tune incipias cure rubore novissimum locum tenere.] Honora- tiori post invitato loeum dat ille, qui de long_e su_ eon- versationis eonfidentia seeurior faetus, eita illomm qui se in Christo seeuti sunt, agilitate pr_eitur. Et eum rubore novissimum loeum tenet, quando de aliis meliora eognoseens, quiequid de sua operatione eelsum sentie- bat, humifiat dieens cure propheta [Psal. 87.] : Egens sum ego in laboribus a juventute mea, exaltatus autem humiliatus sum et eonfusus. Sed cure vocatus fueris, vade, recumbe in novissimo loco.] Quanto magnus es, inquit, humilia te in omni- bus. Et Psalmista gloriatur [Psal. 118.] : Humiliatus sum usquequaque, Domine, vivifica me secundum ver- bum tuum. Manifeste significans ita sea Domino posse vivificari, si de suis ipse virtutibus humilia sentiret. Ut cure venerit quite invitavit, dicat tibi : Amice, ascende superius.] Veniens Dominus quem humilem invenerit, amiei nomine beatifieans, superius aseendere pra_eipiet. Quieunque enim humiliaverit se sieut par- vulus, hie est major in regno c_lorum. Tune eril tibi gloria coram simul discumbentibus.] Pulehre dieitur, Tune erit gloria, ne nune qua_rere in- eipias quod tibi servatur in fine: quia sicut Salomon ait [Prover. 20.], Ha_reditas ad quam festinatur in win- eipio, in novissimis benedietione earebit. Potest autem et in hae vita inteUigi, qui in novissimo loco reeumbens invenitur Domino veniente sublimatus: quia quotidie "Dominus suas nuptias intrat, quotidie mores, sedes, habitus convivantium dijudicat, et superbos despieiens humifibus saepe tanta sui spiritus munera prmstat, ut eos merito simul diseumbentium, hoe est, in fide quies- centium coetus unanima admiratione glorificet, stupens- que in auctoris sui laudationem prosiliat dicens [Psal. 138.] : Mihi autem nimis honorificatl sunt amiei tui_ Deus, nimis confortatus est principatus eorum. HOMILI_. 107

Quia omnis qui 8e exaltat, humiliabitur: et fui 8e humiliat, exaltabitur.] Et ex hae eonelusione manifeste claret, pr_eeedentem Domini sermonem typice inteUi- gendum. Neque enim mox omnis qui se eoram homi- nibus exaltat, humiliabitur, aut qui se in eonspeetu hominum humiliat, exaltabitur ab eis: sed e contrario nonnunquam qui se vel in apiee dignitatis, vel in alia qualibet aequirenda gloria sublevat, usque in finem ex- altari non cessat. Similiter et humilis quilibet ae vere- eundus in sua qua eontentus est usque ad vitae terminum medioeritate perseverat. Et ideo quia juxta veritatis sententiam, omnis qui se incaute de meritis aUevat, hu- miliabitur a Domino : et qui provide se de benefactis humiliat, exaltabitur ab eo, in eundem procul dubio sen- sum pr_emissus sermo redemptoris, quo primos in nuptias accubitus qumri vetat: congruit. Dicebat autem el el, qui se invitaverat : Cure facis prandium aut coenam, noli vocare amicos tuos, neque fratres luos, neque cognatos, neque vicinos divites.] Fratres, amicos, et divites, alterutrum eonvivia cele- brate, non quasi scelus interdicit, sed sicut e_etera ne- cessitatis humanm eommereia, ubi et peccatores pecea- toribus f(enerantur, ut recipiant mquaUa, qum ad pro- merenda vitro cmlestis pr_emia nil valere ostendit, denique subjungit: Ne forte et ipsi te reinvitent, et fiat tibi retributio.] Non ait, et fiat tibi peccatum, sed et fiat, inquit, tibi retributio. Cui simile est quod alibi dicit [Lucre 6.] : Et si benefeeeritis iis qui vobis benefacinnt, qu_e vobis est gratia? Neque hic dicit, peccatum est vobis, sed qu_e vobis est gratia. Siquidem et peccatores hoc fa- ciunt. Quamvis sunt qumdam mutua fratrum, amico- rum, cognatorum, vicinorumque divitum convivia, qu_e non solum in pr_esenti retributionem, sed et damna- tionem percipiunt in futuro : denique ab Apostolo inter opera tenebrarum adnumerantur. Sicut in die, inquit 10_ BED_E VENEItABILIS

[Rom. 13.], honeste ambulemus, non in comessa- tionibus et ebrietatibus. Comessationes quippe sunt luxuriosa convivia, qum aut colIatione hominum cele- brantur, aut vicibus solent a contubernalibus exhiberi, ut neminem pudeat inhoneste aliquid dicere aut facere: quia in hoc convenitur, ut fceda illie gerantur copia vini, et incitetur libidinis diversa voluptas. Sed cum facis convivium, voca pauperes, debiles, clau- dos, caecos, et beatus eris, quia non habenl retribuere tibi : retribuetur enim tibi in resurrectione justorum.] Resurreetionem justorum dicit, qui etsi omnes resur- gant, eorum tamen quorum redditur merito quasi pro- pria cognominatur, qui in hae se beatos non dubitant esse futuros. Ergo qui pauperes ad convivium voeat, in futuro prmmium pereipiet : qui amieos, fratres et divites voeat, reeipit mereedem suam. Sed et si hoe propter Deum faeit in exemplum filiorum beati Job, sieur cmtera fratern_e dilectionis officia, ipse qui jussit, remunerat. Qui gulosos ac luxuriosos propter lasci- viam invitat, pcena in futuro plectetur mterna. Hcec cure audisset quidam de simul discumbentikus, dixit el: Beatus qui manducabit panem in re#no Dei.] Panis qui manducatur in regno Dei_ non juxta Cerin- thum eorporalis inteUigendus est cibus, sed ille utique, qui ait: Ego sum panis vivus, qui de cmlo descendi. Si quis manducaverit ex hoc pane, rivet in _eternum: id est, Si quis me_e incarnationis sacramento perfecte incorporatus me_e divinm majestatisvisione frui mereatur, is perpetua vitro immortalis beatitudine gaudebit. Sed quia nonnulli hune panem fide tenus quasi ad horam percipitmt, dulcedinem veto ejus attingere veraeiter gtm- taudo fastidiunt: subjecta parabola Dominus talium tor- porem co_lestibus epulis dignum non ease redarguit. HO_ILI_. 109

HOMILIA XVI.

JOAN. 3. In illo tempore, erat homo ex Phariseeis, Nico- demus nomine, princeps Jud_eorum, _;c.

carissimi, audistis, princeps Judveorum venit ad Dominum noete, cupiens seereta ejus al- s loeutiICUToneex pleniuleetiones dissaneereeti mystevangeliieria ,fideifratres, eu- jus aperta ostensione signorum aliquatenus jam rudi- menta perceperat. Qui quoniam prudenter ea qum ab illo fieri videbat, inteUigere curavit, subtiliter ea quve ab iUo qumrebat, investigare promeruit. Rabbi, imluit, scimus, quia a Deo venisti magister. Nemo enim potest h_ec signa facere qu_ tu facis, nisi fu- er/t Deus cure eo.] & Deo igitur Jesum venisse ad ma- gisterium c_eleste mundo adhibendum confessus eat, Deum cure iUo fuisse miraculis prodentibus intellexit, necdum tamen ipsum Deum esse eognovit. Sed quia quem magistrum noverat veritatis, studiose docendus adiit, merito ad agnitionem divinitatis ejus perfeete doc- tus subiit, merito utriusque nativitatis ejus, divinm sci- licet et humanm, sed et passionis atque ascensionis ip- sius areana pereepit: neenon etiam modum secundve generationis, et ingressum regni e(_lestis, aliaque per° plura doctrinm evangelic_ sacramenta Domino reve- lante didieit. Reapondit Jesus, et dixit ei : Amen amen dico tibi, quis nagu8 fuerit denuo, non potest videre regnura De/.] Qum sententia tanto apertius cunetis fidelibus lucet, quanto constat, quia sine hujus luce fideles esse n_queunt. Quis etenim sine lavacro regenerationis re- missionem peccatorum consequi, et regnum valet intrare c_lorum ? Sed Nicodemus qui nocte venit ad Dominum, necdum lttcis mysteria capere noverat. Nam et nox in ll0 BED.E VENERABILIS qua venit, ipsam ejus qua premebatur ignorantiam de- signat. Necdum enim eorum numero sociatus erat, de quibus ait Apostolus [Ephes. 5.], Fuistis aliquando te- nebrae, nunc autem lux in Domino : sed inter eos potius remanebat, quibus loquitur Esaias [Esaiae 60.], Surge, illuminate Hierusalem, quia venit lumen tuum, et gloria Domini super te orta est. Respondit Nicodemus : Quomodo potest homo nasci, rum sit senex ? Numquid potest in ventrem matris au_e iterato introire et nasci ?] Qfiia enim secund_e nativita- tis adhue neseius perseverabat, de salute autem sua jam solieitus extiterat, necessario de una quam noverat nati- vitate, an posset iterari, vel quo ordine regeneratio pos- set impleri_ qu_erebat : ne hujus expers remanendo, vitro etelestis particeps ease nequiret. Notandum autem quia quod de carnali dixit, hoe etiam de spirituafi est gene- ratione sentiendum, nequaquam videlicet earn postquam semel expleta fuerit, posse repeti. Sire enim h_ereticus, sire sehismatieus, sive faeinorosus quisque in eonfessione sanctm trinitatis baptizet, non valet ille, qui ira bapfiza- tus est, a bonis catholicis rebaptizarl, ne eonfessio vel invoeatio tanti nominis videatur annullari. Et quia Ni- codemus ad primam Domini responsionem sofieitus, quo- modo sit inteUigenda diligenter inquirit, meretur jam ple- nius diseere, et Tlia seeunda nativitas non earnalis, sed spiritualis sit, audire. Respondit namque illi Jesus : Amen amen dico tibi, nisi quis renatus fuerit ex aqua et spiritu sancto, non potest introire in regnum Dei.] Cujus nativitatis mo- dum subsequenter exponens, prorsusque a earnali di- stinguens ait : Quod nature est ex earne, taro eat: et quod nature e#t ex spiritu, spiritus est.] Natura spiritus invisibilis, ear- his visibilis est: atque ideo earnalis generatio visibiliter administratur visibilibus inerementis: qui in came nas- citur, per vetatum momenta proficit: spiritualis autem HOMILIJE. I I I regenemtio iota invlsibiliter agitur. Nam vldetur qui- dem baptizandus in fontem descendere, videtur aquis in- tingi, videtur de aquis ascendere : quid autem in iUo la- vacrum regenemtionis egerit, minime potest videri. Sola hoc fidelium novit pietas, quia peccator in fontem de- scendit, sed purificatus ascendit: filins mortis descendit, sed filius resurrectionis ascendit: filius pra_vaticationis descendit, sed filius reeoneiliafionis ascendit: filius ir_e descendit, sed filins miserieordia_ ascendit: filius dia- boil descendit, sed filins Dei ascendit. Sola hvec ecclesia mater, qua_ generat novit: eveterum oculis inspicientium videtur talis exire de fonte, qualis intravit, totumque ]udus esse quod agitur. Unde in fine videntes gloriam sanc- torum dicent gementes in tormentis : Hi sunt quos ali- quando habuimus in derisum, et in similitudinem pro- verbii [Sap. 5.]. Quomodo ergo computati sunt inter filios Dei? Et apostolus Joannes [1 Joan. 3.] : Carissi- mi, inquit, nunc filii Dei sumus, et nondum apparult quid erimus. Quod ergo nature est ex spiritu, spiritus est: quia qui ex aqua et spititu regeneratur, invlsibiliter in novum hominem mutatur, et de earnali effieitur spiritu- alis. Qui ideo recte non solum spiritualis, sed etiam spi- titus vocatur, quia sicut substantia spiritus invisibilis est nostris aspeetibus : ita is qui per gratiam Dei renovatur invisibiliter, fit spiritualis et Dei filius, cum visibiliter omnibus earo et filius hominis appareat. Sequitur: Non mireris quia dixi tibi, Oportet vos nasci denuo. Epiritus ubi vult, spirat, et voeem ejus audis: sed non scis uncle veniat, aut quo vadat. Sic est omnis qui natus est ez _iritu.] Spiritus ubi vult, spirat, quia ipse habet in potestate ilium, eujus cor gratia sum visitationis illus- tret. Et voeem ejus audis, cure te pr_esente loquitur is, qui spiritu sancto repletus est, sed non seis unde veniat, et quo vadat : quia etiamsi te preesente quempiam spiri- tus ad horam impleverit, non potes videre quomodo in eum intravetit, vel quomodo redierit, qui natura est in- 1 1_ BED_E VENERABILIS visibilis. Sic est omnis qui natus est ex spiritu. Et ipse enim invisibiliter agente spiritu incipit esse quod non erat, ita ut infideles nesciant unde veniat, aut quo vadat : id est, quia a gratia regenerationis venit in adop- tionem filiorum Dei, et vadit in perceptionem regni ccelestis. Quaerente autem adhuc Nicodemo, quomodo possint fieri: subjungit Dominus dicens, Tu es magister in Israel, et haec i#noras ?] Non quasi insultare volens ei qui magister voeetur, eum sit ignarus saeramentorum eoelestium: sed ad humilitatis ilium viam provoeans, sine qua janua eoflestis non potest inveniri. Ei terrena dixi vobis, et non creditis, quomodo, si di_ero eobis eoelestia, credetis ?] Terrena iUis dixit, ut in supe- riori leetione invenimus, cure de passione ac resurree- tione sui corporis, quod de term assumpserat, loqueretur dicens [Joan. 2.] : Solvite templum hoc, et in tribus diebus excitabo illud. Non tamen credebant verbo quod dixit, sed ne hoc quidem intelligere valebant, quia non de alio quidem quam de templo corporis sui diceret. Qui ergo terrena audientes non capiebant, quanto minus ad coelestia, id est, divinm generationis capienda myste- ria sufficiunt! Addit autem adhuc Dominus et de cce- lestibus sacramentis, et de terrenis instruere eum, quem videt sapienter ac diligenter his qum audit intendere. Ccelestis namque est ascensio ejus ad vitam sempiter- ham, terrena veto exaltatio ejus ad mortem temporalem. Dicit ergo de ccelestibus : Et nemo ascendit in c_lum, nisi qui de co_lo descendit, filius hominis qui est in c_elo.] Subjtmgit vero de terrenis: JEt sieur Moyses exaltavit serpentera in deserto, ita em- altari oportet filium lwminis.] Merito autem qua_ritur, quomodo dieatur filius homlnis vel deseendisse de emlo, vel eo tempore quo h_ee loquebatur in terra, jam fuisse in ecdo. Nota est namque eonfessio fidei eatholiem, quia deseendens de emlo filius Dei, filium hominis in utero virginali suseepit, eumque eompleta dispenaatione pas- HOMI LI2S. ] 13 sionis sum restmcitavit a mortuis, et assumsit in cmlum. Non ergo caro Christi descendit de cmlo, neque ante tempus ascensionis erat in ccelo. Et qua ratione dicitur, nemo ascendit in cmlum nisi qui descendit de cmlo filius hominis qui est in coelo, nisi quia una Christi persona est in duabus existens naturis? Atque ideo filius ho- minis recte dicitur et deseendisse de ccelo, et ante pas- sionem fuisse in ccelo: quia quod in sua natura habere non potuit, hoc in filio Dei a quo assumtus est, habuit: sicut propter eandem unius Christi personam quze ex duabus erat naturis, Apostolus air [Act. 20.] : Vos spi- titus sanctus posuit episcopos regere ecclesiam Dei, quam acquisivit san_ine suo. Neque enim Deus in sua substantia, sed in homine assumto sanguinem quem pro ecclesia funderet, habuit. Hint etiam Psalmista dicit [Psal. 46.] : Ascendit Deus in jubilatione. Quo- modo enim Deus nisi.in homine assumto ascenderet, qui in sum natura majestatis semper ubique prmsens adest ? Sed et hoc quaerendum, quomodo dictum sit, Et nemo ascendit in cvelum, nisi qui descendit de c_lo: cure omnes electi veraciter confidant ascensuros se in ccelum, promittente sibi Domino [Joan. 12.], Quia ubi ego sum, iUic et minister meus erit. Cujus tamen no- dum quaestionis apertissima ratio solvit, quia videlicet mediator Dei et hominum homo Christus Jesus electo- rum omnium caputest: itemque omnes electi ejusdem capitis membra sunt, dicente Apostolo [Ephes. 1.], Et ipsum dedit caput supra omnem ecelesiam: et rursum [1 Cor. 12.], Vos enim estis corpus Christi, et membra de membro. Nemo ergo aseendit in coelum, nisi qui descendit de c_lo, filius hominis qui est in ccelo, quod est aperte dicere: Nemo ascendit in c0elum, nisi Chris- tus in corpore suo, quod est ecclesia, qui in seipso qui- dem primum cernentibus apostohs eminentioribus ni- mimm membris suis ascendit, et exinde in eleetis suis quotidie ascendens se colligit in ccelum. Hinc est enim I 114 BED_E "VENERABILIS quod ipsum corpus ejus inter adversa pr_esentis seculi deprehensum gloriatur et dicit [Psal. 26.], Nunc autem exaltavit caput meum super inimieos meos, ae si aperte dicat : Qui occisum a Jud_eis Christum, caput videlicet meum suscitavit a mortuis, ac frustratis omnibus inimi- eorum insidiis sublevavit in ccelum, spero me etiam de pr_esentibus periculis eruens meo capiti jungat in regno. Quia ergo nemo ascendit in ccelum, nisi qui descendit de cello, quisquis in coelum ascendere desiderat, ei qui de- seendit de cvelo, fidei dileetionisque unitate conjungat : aperte intelligens, quia nullo alio ordine, nisi per eum qui descendit de ccelo,potest ascendere in ccelum: unde alias ipse dicit [Joan.14.] : Nemo venit ad patrem, nisi per me. Haec ideo Nicodemo, et cunctis dicuntur catechumenis, ut discant ejus membris renascendo incorporari, per quem possint ascendere in regnum Dei. Et quia ascensio vel ingressus regni ccelorum non potest fieri absque fide et sacramentis dominic_ passionis, recte subjungitur: Et sicut Moyses exaltavit sergoentemin deserto, ila exallari oportet filium hominis : ut omnis qui credit in igosum,non pereat, sed habeat vitam eternam.] Magna magisterii ecelestis arte Dominus magistrum le_s Mo- saiea_ad spiritualem legis ejusdem sensum inducit, re- cordans historize veteris, ethanc in figuram suzepassionis atque humanve salvationis faetam edisscrens. Narrat quippe fiber Numerorum, quia pertaesus in eremo po- pulus Israel itineris longi ae laboris, murmuraverint contra Dominum et Moysen, ideoque Dominus immise- tit in illum ignitos serpentes: ad quorum plag-as et mortes plurimorum, cum clamarent ad Moysen, et ille oraret pro eis, jussit eum Dominus facere serpentem a_neum,etponere pro signo: Oui percussus, inquit, aspex- erit in eum, rivet : et ira factum est. Plagae iffitur ser- pentium ignitorum venena sunt et ineentiva vitiorum, qu_e animam quam tangunt, spirituali morte perimunt. Et bene murmurans contra Dominum populus serpen- HOMILIzE. 115

tium morsibus sternebatur, ut ex ordine flagelli exterioris agnosceret, quantam intus perniciem murmurando pa- teretur. Exaltatio autem serpentis venei quem dum percussi aspieerent, sanabantur, passio nostri redemto- ris est in cruce, in eujus solum fide regnum mortis et peccati superatur. Reete etenirn per serpentes peecata quae animam simul et corpus ad interitum trahunt, ex- primuntur: non solum quia igniti, quia virulenti, quia ad perimendnm sunt astuti, verum etiam quia per ser- pentem primi parentes nostri ad peccandum persuasi, ae de irnmortalibus sunt peceando mortales effecti. Recte per serpentem aeneum Dominus ostenditur, qttia venit in similiSudine carnis peeeati, quia sicut veneus serpens efllgiem quidem ignitis serpentibus similem, sed nullum prorsus in suis membris habuit ardorem veneni nocentis, quin potins percussos a serpentibus sua exaltatione sa- nabat : sic nimirum, sic redemptor humani generis non carnem peecati, sed similitudinem induit carnis peccati, in qua mortem erucis patiendo credentes in seab omni peceato, et ab ipsa etiam morte liberaret. Sieur ergo Moyses exaltavit serpentem in deserto, ita, inquit, opor- tet exaltari fillum hominis : quia sicut illi qui exaltatum pro signo serpentem veneum aspiciebant, sanabantur ad tempus a eorporali morte et plaga, quam serpentinm morsus intulerat: ita et qui mysterium dominicm pas- sionis credendo, confitendo, sinceriter imitando aspici- unt, salvantur in perpetuum ab omni morte, quam pec- cando in animo parker et came contraxerant, unde recte subjungitur: Ut omnis qui credit in ipso, non pereat, sed habeat vitam eternam. Cujus quidem verbi patet sensus, quia qui credit in Christum, non solum per- ditionem evadit peenarum, sed et vitam percipit eter- nam. Et hoc inter figuram distat et veritatem, quia per iUam vita protelabatur corporis, per hanc vita dona- tur sine fine mansura. Sed curandum solerter est, ut quod intellectus bene sentit, operatio condigna perficiat, 12 116 BED_ VENERABILIS quatenus confessio reetm nostrm fidei pie et sobrle con- versando ad perceptlonem promissm nobis vitae mereatur attingere. Verum quia hme de filio hominis dicuntur qul exaltati in cruce, et mortem potuit pati, ne putaret Nieodemus fiUum tantum hominis esse eum_ a quo vita esset expectanda perpetua, curavit ei Dominus etiam divinitatis sum patefacere sacramentum, unumque et eundem filium Dei et filium hominis mundi ostendere salvatorcm. Nam sequitur [Joan. 3.] : Sic enhn dilexit Deus mundum, ut filium suum unigenitum darer, ut omnis qul credit in eum_ non pereat_ sed habeat vitam eternam. Uncle notandum est quod eadem de filio Dei unigenito replicat, qum de filio hominis in cruce exaltato prmmiserat, dicens : Ut omnis qui credit in eum, non pereat, sed habeat vitam eternam. Quia profecto idem redemptor et conditor noster filius Dei ante secula ex- istens, filius hominis factus est in fine seculorum, ut qui per diviuitatis sure potentiam nos creaverat, ad perfru- endam vitro beatitudinem perennis, ipse per fragilitatem humanitatis nostrm, nos restauraret, ad recipiendam quam perdidimus vitam, unde nobis satagendum est, fratres catissimi, ut divinis beneficiis vicem rependentes, diligamus toto corde, tota anima, tota virtute Deum pa- trem, qui nos tanto amore prior dilexit, ut proprio suo filio non parceret, sed pro nobis omnibus traderet illum. Diligamus ipsum filium, qui cum in forma Dei esset, nostrm libertatis et vitae gratia formam servi accepit, factusque est obediens patti usque ad mortem, mortem autem crucis: et sicut de eo dicit Joannes Apostolus [Apoc. 1.], Qui dilexit nos, et lavit nos a peccatis nos- tris in sanguine suo. Diligamus sanctum ejusdem pa- tris et filii spiritum, cujus gratia renatl, cujus unctione signati sumus in die redemptionis, qui ubi vult spirat: et ubicunque spirat, continuo flammam ejusdem divinm dilectionis accendit. Credamus ipsum patrem, et filium et spititum sanctum unum esse Deum et Dominum HOMILI/_. 117 nostrum, ac debitis laudibus exaltemus nomen ejus in invicem, cui est gloria, imperium et potestas_ in secula seculorum_ Amen.

HOMILIA XVII.

Luc_ II. In illo tempore cure factus esset Jesus anno- rum duodecim, ascendenlibus illis Hierosolymam secun- dum consuetudinem diei festi, consumraalisque diebus cure redirent, remansit puer Jesus in Hierusalem, tic.

]_vangelii leetio reeitata, neque opus est ut _ inPEReaTAquidestexponnobisendo, fratreloquas meaur.rissimiD, esesanctiribit namque infantiam puetitiamque nostri re- demtotis, qua nostr'ee partieeps humanitatis dignatus est fieri: eommemorat eternitatem divina_ majestatis, in qua patti mansit, ae manet semper _equalis: ut videlicet inearnationis ejus humilitate ad memoriam revoeata, et ipsi eontra omnium vulnera peeeatorum medieamentum vera_ humilitatis euremus exereere, pio semper animo reeolentes quantum nos pro divino amore, quantum pro nostra salute oporteat humiliati, qui terra sumus et el- his, si tantum summa ilia potestas pro nobis humiliari non respuit: ut ad suseipienda nostra_ frag4litatis in- firma deseenderet. Item audita, eredita et confessa divinitate Domini salvatotis, qua patri et spititui saneto consubstantialis semper et coeternus perseverat, spere- mus nos per humanitatis ejus saeramenta quibus imbuti sumus, usque ad contemplandam divinitatis ejusdem glotiam posse pertingere, quam ipse suis fidelibus ser- vis fideli pietate pollieetur, dieens [Joan. 14.] : Qui ha- bet mandata mea_ et servat ea, file est qui diligit me: qui autem diligit me, diligetur a patre meo, et ego dili- gain eum, et manifestabo ei meipsum. Meipsum, in- 118 BED_ VENERABILIS quit, manifestabo, id est, non qualem me omne_s eonspi- cere, qualem etiam infideles videre possunt et crucifi- gere, sed qualem in decore suo regem seeulorum soli videre possunt ocu|i mundi sanetorum, talem me ad re- pendendam vicem dilectionis his qui me diligunt, osten- dam. Igitur speremus nos, ut diximus, per humanitatis ejus sacramenta ad videndam divinitatis speeiem posse conseendere : si tamen eadem sacramenta digno justiti_e et sanctitatis et veritatis honore, ut aceepimus, illibata servemus, si humanve conversationis ejus exempla, si doctrin_e, quam per hominem nobis ministravit, humi- liter dicta sequamur. Nam qui humilitatis ejus vestigia sequi dedignatur, qua temeritate sperat se ad intuenda claritatis ejus gaudia posse penetrare? Quod ergo Dominus per omnes annos cure parentibus in Pascha Hierosolymam venit, humanze nimirum est humilitatis indieium_'Hominis est namque ad offerenda Deo saeri- ficiorum spiritualium vota eoncurrere, et auctorem suum omtionibus laerymisque sibi coneiliare profusis. Fecit ergo Dominus inter homines homo natus, quod faeien- dum hominibus per angelos imperaverat Deus. Serva- vit ipse legem quam dedit, ut nobis qui purl homines sumus, servandum per omnia quicquid Deus jubet_ ostenderet [Psal. 26.]. Sequamur igitur iter humanze conversationis ejus, si divinitatis gloriam deleetamur intueri, si optamus habitare in domo ejus eterna, in ccelis omnibus diebus vitae nostree, si juvat videre vo- luntatem Domini, et protegi a templo saneto ejus. Et ne ulla in eternum malorum aura pulsemur, memineri- mus praesentis ecelesim domum necessariis preeum mun- darum frequentare muneribus. Quod ipse duodenis in templo sedit in medio doctorum audiens et interrogans iUos, humanm est humilitatis indieium : imo etiam exi- mium diseendae humilitatis exemplum. Dei quippe vir- tus, Dei sapientia eterna qum divinitus loquitur [Pro- verb. 8.]: Ego sapientia habito in consilio, et eruditis HOMI Ling. 119 intersum cogitationibus. Meum est consilium et a_qui- tas, mea est prudentia, mea est fortitudo, per me reges regnant, et conditores legum justa decernunt. Beatus homo qui audit me, et qui vig_t ad fores meas quoti- die, et observat ad postes ostii mei. Ipsa homine in- duta ad audiendos homines advenire dignata est, ut ni- mirum hominibus, quamvis summo ingenio pra_ditis, necessariam discendi verbi formam prverogaret: ne si qui diseipuU veritatis fieri refugerent, magistri efliceren- tur erroris. Et bene quijuvenis erat doctrinee subiturus oflieium, puerulus adhuc seniores audit et interrogat, ut videlicet eorum provida dispensatione compescat auda- clam, qui non solum indoeti, sed etiam impubes ad do- cendum prorumpere magis, quam ad discendum volunt submitti. Sequamur iter ejus humanitatis, si nos man- sio divinve delectat visionis, memorcs semper illius pr_e- cepti [Proverb. 1, 8.] : Audi, fili mi, diseiplinam patris tui. et ne dimittas legem matris tua_, ut addatur gratia eapiti tuo, et torques collo tuo. Per auditum quippe dis- ciplJna_ patern_e ac pro observantia maternve legis gra- tia eapiti nostro, et collo torques additur: quia quanto quis divinis intentus fuerit auscultare prveceptis, quanto ea qu_e didieerit in unitate matris ecelesi_e diligentlus observare studuerit, tanto et nunc dignius ad honorem preedieandi, et in futuro sublimius aseendet ad beatitu- dinem cure Christo sine fine regnandi. Verum ne quis autumet Dominum salvatorem ob imperiti_e necessita- tern adiisse audisseque et interrogasse magistros, videa- mus quid sequitur. Stupebant autem omnes, _ui eurn audiebant s_tloerln'u- dentia et responsis ejus, et videntes mirati sunt.] Qui enim idem verus homo et verus erat Deus, ad osten- dendum quia homo erat, homines magistros humifiter audiebat, et ad eomprobandum quia Deus erat, eisdem loquentibus subfimiter respondebat. Quod matri qu_e- renti ae dieenti: 1.00 BEDrE _ENERABILIS

Fill, quid fecisti nobis sic ? eecepater tuus et ego do- lentes qua_rebamuste (respondit) Et quid eat quod me qua_ebatis ? .4n nesciebatis quia in his qu_epatris raei sunt, oportet me esse ?] Divin_e majestatis indieium fuit, de qua alibi dieit : Omnia qu_eeunque habet pater, mea sunt: atque ideo reetissime templum non minus ad se, quam ad patrem pertinere testatur. Inventus quippe in templo dicib quia in his quze patris mei sunt, oportet me esse: quia nimirum quorum una est majestas et gloria, horum etiam una series ac riotous est: nec solum materialis Dei domus, quae ad adorandum eum tempo- raliter fieri solet, sed etiam domus inteUectualis, qu_ead laudandum eum in eternum eonstruitur, _equepatri ae filio, imo etiam spiritui sancto constat esse communis. Denique idem Dei filius, qui de se ac patre dilectori suo promittit [Joan. 14.] : Veniemus ad eum, et mansionem apud eum faciemus, dicit de spifitu: Et ego rogabo patrem, et alium paracletum dabit vobis, ut maneat vobiscum in eternum, spiritum veritatis, qui apud vos manebit, et in vobis erit. Quia videlicet ejusdem sanctze trinitatis, eujus una atque indivisibilis natura divinitatis est, mansio in eordibus electorum dispar esse non po- test. Ergo quod Dominus in templo sedens dicit, In his quae patris mei sunt oportet me esse, declaratio est consempiternm Deo patri potestatis et gloriae. Quod autem rediens Nazareth erat subditus parentibus, hu- manze est veritatis indicium, simulque humilitatis ex- emplum. In ea namque natura subditus erat homini- bus, in qua minor est patre. Unde et ipse dicit: [Joan 14.] Vado ad patrem, quia pater major me est: in qua etiam minoratus est paulo minus ab angelis. In illa autem in qua ipse et pater unum sunt, in qua non ex tempore vadit ad pattern, sed semper in ipso est, omnia per ipsum facta sunt, et ipse est ante omnes. Cujus multum est miranda magnze dispensatio pietatis, qui dum parentes suos mysterium divinze sum majestatis nOMILI_g. 121

needum eapere vidisset, exhibuit eis humanm subjeetio- nem humilitatis, ut per hanc eos paulatim ad agnitio- nem divinitatis institueret. Cum enim dixisset, Quid est quod me qumrebatis ? an nesciebatis, quia in his qum patris mei sunt, oportet me esse ? ct ipsi non intellexe- runt verbum, quod locutus est ad illos, sicut Evange- lista eonsequenter insinuat : Descen_it cure eis, et venit Nazareth, et erat subditus illis.] Dieebat ergo areanum sum divin_e virtutis paren- tibus humanm sum fragilitatis, matri sum scilicet verm sum carnis, et easfissimo tutori eastitatis illius, qui per id temporis, nee dum prolata lute Evangeliea, ab omni- bus pene qui cos nosse poterant, earnali conjunctione vir ejus, carnali administratione pater mstimabatur, si- mulet voeabatur ipsius Domini salvatoris. Dieebat, inquam his, Quia in iis, qum patris mei sunt, oportet me esse. Qui cure arcem tanti mysterii aseendere intel- ligendo non possent, neque aliter eum in iis qum vere patris ejus essent, manere decernerent, nisi ut eompre- hendere nossent, descendit ipse cum ipsis ad inferiora conversationis eorum, c_pitque manere in his, qu_e illo- rum erant: et erat eis pia dispensatione subjeetus, do- nee proficiente humilitatis magisterio, quantum omnibus creaturis esset prmferendus, agnoseerent. Quid pro his nostra agat superbia, obsecro paucis attendamus. Certe cure ea, qum non eternaliter novimus, sed juvante Do- mino extempore didicimus, arcana seripturarum, sim- pliciores quosque fratres loquentibus nobis intelligere non posse sentimus, statim extolli consuescimus: eis- que despectis de nostra nos quasi singulari ac perplu- rima eruditione jactamus, quasi non sint perplures etiam nobis multo doetiores: et qui a doetioribus nolumus despici, ipsi indoctiores nobis despieere, imo etiam irri- dere gaudemus : neque reminisci euramus, quia non eis qui vel mysteria fidei, vel sui praeeepta conditoris tan- turn meditando percipiunt : sed his potius_ qui ea qum \ I_.o BED_ VENE_AaILIS discere potuerunt, operando exercent, regni c_lestis adi- tus patet. Insuper etiam scienti bonum facere, et non facienti, peeeatum est illi. Et sicut Dominus ipse tes- tatur [Lueze 12.]. Omni cure multum datum est, mul- turn requiritur ab eo. Ne nos ergo scientia inflet, sed caritas potius zedificet: sequamur exemp]um apparentis in homine filii Dei, qui eis, quos se ad sublimia discenda sequi needum valere conspexit, seipsum benigna humi- litate subjeeit, cujus exemplo imbutos eorum animos c_elesti gTatia dignos, ecelestis arcani redderet esse ca- paces. El mater, inquil, ejus conservabal omnia verba heec conferens in corde suo.] 0mnia qu_e de Domino, eel a Domino dicta sive aeta cognoverat mater Virgo, dili- gentius in eorde retinebat, solieite euneta memori_ com- mendabat, ut eum demum tempus pr_edieand_e sire scri- bend_e inearnationis ejus adveniret, suflicienter universa, prout essent gesta, posset explieare qu_erentibus. Imi- temur etnos, fratres mei, piam Domini matrem, ipsi quo- clue omnia verba et facta Domini ae Salvatoris nostri fixo in eorde conservando, horum meditatione diurna et noeturna importunos inanium noeentiumque eogitatio- num repellamus incursus: horum erebra eollatione et nos et proximos nostros a fabufis supervacuis et male duleoratis detraetionum eolloquiis castigate, atque ad divin_e frequentiam laudis aeeendere euremus. Si enim, fratres earissimi, in futuri beatitudine seeuli habitare in domo Domini, ae perpetuo ilium laudare desideramus, oportet nimirum et in hoe seeulo, quod in futuro ClUa_- ramus, solieite pr_emonstremus: frequentando videlicet eeelesi_ limina, et non solum in ea laudes Domini ea- nendo, sed et in omni loeo dominationis ejus ca, qu_e ad laudem gloriamque eonditoris nostri profieiant, verbis pariter ae faetis ostendendo. Et Jesus_ inquit, proficiebat seientia, _etate et #ratia apud Deum et homines.] Natura ver_e humanitatis indi- noMILl_. 123 cat, in qua proficere ad tempus voluit, qui in divinitate idem est, et anni ejus non deficient. Juxta hominis quippe naturam proficiebat sapientia, non quidem ipse sapientior extempore existendo, qui a prima conceptio- nis hora spiritu sapientise plenus permanebat, sed ean- dem, qua plenus erat, sapientiam cxeteris ex tempore paulatim demonstrando. Juxta hominis naturam pro- ficiebat rotate, quia de infantia ad pueritiam, de pueritia ad juventutem, consueto hominibus crescendi ordine pervenit. Juxta hominis naturam proficiebat gratia, non ipse per accessum temporis accipiendo, quod non habebat, sed pandendo donum grati_e quod habebat. Et bene cum dictum esset, quia Jesus proficiebat sapi- entia, vetate et gratia, adjunctum est, apud Deum-et homines: quia quantum proficiente vetate hominibus sapientim et grati_e, qu_e sibi inerant, dona patefacie- bat, tantum eos ad laudem Dei patris semper excitare curabat, peragens ipse quod c_eteris agendum pr_ecepit [Matth. 5.]: Luceat lux vestra coram hominibus, ut videant opera vestra bona, et glorificent patrem ves- trum, qui in ccelis est. Atque ideo non solum apud homines gratia ct sapientia proficere dicitur, in quan- tum ipsi ejus sapientiam gratiamque potuere cognos- ccre, sed etiam apud Deum, in quantum ad ejus lau- dem gloriamque, sapientiam ac gratiam, quam in eo eognovere, retulerunt: cujus beneficiis ac muneribus eternis sit laus et gratiarum actio in omnia secula secu- lorum, Amen. 124 BED_E VENERABILIS

HOMILIA XVIII.

JOANNI8 II. In illo tempore nupti_e facile sunt in Cana Galil_e_e, et erat mater Jesu ibi, dye.

nuptias voeatus, non solum venire, sed et miraeulum ibidem, quo eonvivas l_etifiearet, UOD Dominus noster atque Salvator ad faeere dignatus est, exeeptis ecelestium saera- mentorum figuris, etiam juxta literam reete fidem ere- dentium confirmat. Porro Tatiani et Marciani, cmte- rorumque qui nuptiis detrahunt, perfidia quam sit damnabilis, insinuat. Si elfim toro immaculato, et nuptiis debita castitate celebratis culpa inesset, nequa- quam Dominus ad has venire, nequaquam eas signo- rum suorum initiis consecrare voluisset. Nunc autem, quia bona est castitas conjugalis, melior continentia vi- dualis, optima perfectio virginalis, ad comprobandam omnium electionem graduum, diseernendum tamen sin- gulorum meritum, ex intemerato Marine virginis utero nasci dignatus est, a prophetico Annm viduve ore mox natus benedieitur, a nuptiarum celebratoribus jam ju- venis invitatur, et hos sure pr_esentia virtutis honorat. Sed nunc redeamus ad altiorem ccelestium lmtitiam figu- rarum. Miracula namque facturus in terra Dei filius venit ad nuptias, ut ipsum se esse diceret, de quo sub typo solis Psalmista prmcinuit [Psal. 18.] : Et ipse tan- quam sponsus procedens de thalamo suo, exultavit ut glgas ad currendam viam, a summo ccelo egressio ejus. Qui et ipse quodam loco de se suisque fidelibus ait [Matth. 9.] : Numquid possunt filii sponsi lugere quam- diu cure illis est sponsus ? Venient autem dies, cure auferetur ab eis sponsus, et mnc jejunabunt. Quia ni- mirum incarnatio nostri Salvatoris ex quo patribus c_e- pit promitti, multis est sanctorum lacrymis et luctu HOMILI2_° 125 semper expeetata donee veniret. Similiter ex quo post resurreetionem aseendit ad pattern, omnis sanctomm spes ad ejus pendet reditum. Solo autem quo eum ho- minibus eonversatus eat tempore, flere ae lugere nequi- verunt: quia jam secure etiam eorporaliter eum, quem apiritualiter dilexerunt, habebant. Sponsus ergo Chris- tus, sponsa ejus est ecclesia, filii sponsi vel nuptiarum singuli quique fidelium ejus aunt: tempus nuptiarum est, tempus illud quando per incarnationis mysterium sanctam sibi ecclesiam sociavit. Non igitur casu, sed certi gratia mysterii, venit ad nuptias in terra carnali more celebratas, qui ad copulandam sibi spirituali amore ecclesiam de ccelo descendit ad terrain: cujus quidem thalamus incorruptm genitricis uterus fuit, in quo Deus humanae natur_e conjunctus est, et ex quo ad socian- dam sibi ecclesiam tanquam sponsus processit. Primus nuptiarum locus in Judma extitit, in qua fitius Dei homo fieri, et ecclesiam sui corporis participatione con- . secrare, suique spiritus pignore in fide confirmare dig- natus eat : sed vocatis ad fidem gentibus, usque ad fines orbis terr_ earundem nuptiarum votiva gaudia perve- nerunt. Nec vacat a mysterio quod die tertia, post ea qum superior Evangelii sermo descripserat, nuptim factm referuntur: sed tertio tempore seculi Dominum ad aptandam sibi ecclesiam venisse designat. Primum quippe seculi tempua ante legem patriarcharum exem- plo, secundum sub lege prophetarum scriptis, tertium sub gratia prmconiis Evangelistarum, quasi tertii diei luce mundo refulsit, in quo Dominus et Salvator noster pro redemptione generis humani in carne natus apparuit. Sed et hoc quod in Cana Galilaem, id est, in zelo trans- migrationis, perpetratm eaedem nupti_e factm perhiben- tur, typice denunciat eos maxime gratia Christi dignos existere, qui zelo fervere pim devotionis, et mmulari cha- rismata majora, ac de vitiis ad virtutes, bona operando, de terrenis ad eterna norunt sperando et amando trans- l_ BED_ VENERABILIS

migrare. Discumbente autem ad nuptias Domino, vi- hum defeeit, ut vino meliori per ipsum mirabili ordine facto, manifestaretur gloria latentis in homine Dei, et credentium in eum tides aueta profieeret. Quod si mysterium qumrimus, apparente in earne Domino, me- raca illa legalis sensus suavitas paulatim e(eperat ob carnalem Pharis_eorum interpretationem, a prisca sua virtute defieere, qui mox ea qum carnalia videbantur mandata ad spiritualem convertit doctrinam, eunetam- que literm legalis supertieiem Evangeliea_ eoelestis gra- tim virtute mutavit, quod est vinum fecisse de aqua. Sed primo studeamus indagare quid sit, cure deticiente vino diceret mater Jesu ad eum : Vinum non habent. Respondit : Quid mihi et tibi est, mulier? nondura venit hora mea._ Neque enim matrem suam inhonoraret, qui nobis jubet honorare patrem et matrem: nut earn sibi esse matrem negaret, ex eujus . came virginea carnem suscipere non despexit, etiam Apostolo teste qui ait ERom. 1.] : Qui factus est ei ex semine David seeundum camera. Quomodo ex semine David secundum carnem, si non ex eorpore Marlin seeundum earnem, quze ex semine David deseendit? Sed in eo quod miraculum facturus air, Quid mihi et tibi est, muller ? significat se divinitatis, qua miraculum erat patrandum, non principium temporaliter accepisse de matre, sed eternitatem semper habuisse de patre. Quid mihi et tibi, inquit, est, muller? cure divinims, quam ex patre semper habui, cure tua came, ex qua carnem suscepi, communia non est. Nondum venit hora mea, ut fragilitatem sumptee ex te humanitatis moriendo demonstrem: prius est ut potentiam eternae deitatis virtutes operando patefaciam. Veniet autem hora, ut quid sibi et matri commune esset ostenderet, cure earn moriturus in cruce diseipulo virgini virginem commendare euravit. Carnis namque infirma perpe- tiens, matrem, de qua ha_c suscepit, pie cognitam, ei, HOMILX_E. ]0 7 quem maxime diligebat, diseipulo commendavit, quam divina facturus quasi ineognitam se nosse dissimulat : quia hane divinze nativitatis auctorem non ease recog- noscit. Erant autem ibi lapide_e hydride sex posit_ secundum purificationem Judeeorum, capientes singul_e metretas bi- nets vel ternas.] Hydride vocantur vasa aquarum receptui parata: Grmce enim _op aqua dicitur. Aqua autem scriptur_e sacrze scientiam designat, quae suos auditores eta peecatorum sorde abluere et divinae cognitionis so- let fonte potare. Vasa sex quibus continebatur aqua, corda devota sunt sanctorum, quorum perfectio vita_ et tides exemplum recte vivendi ac credendi proposita est generi humano per sex seculi labentis rotates, id est, usque ad tempus Dominicm passionis. Et bene lapidea sunt vasa: quia fortia sunt praecordia justorum, utpote illius fide et dilectione solidata lapidis, quem vidit Da- niel preecisum de monte sine manibus, factumque in montem magnum, et implesse omnem terrain: et de quo dicit Zacharias [Zaeh. 3.]. In lapide uno septem oculi sunt: id est, in Christo universitas scientiae spiri- tuaiis inhabitat: cujus et Apostolus Petrus meminit ira dieens, [] Petr. 2.J Ad quem aceedentes lapidem vivum, et ipsi tanquam lapides vivi supereedifieamini. Bene secundum purificationem Jud_eorum tantum posit_e sunt hydriae: quia Judeeorum tantum populo lex per Moy- sen data est. Nam gratia Evangelii et veritas non mi- nus gentibus, quam Judmis per Jesum Christum facta est. Capientes, inquit, singnlm metretas binas et ternas, quia scriptur_e sanctae auctores et ministri prophetm, modo de patre tantum loquuntuT et filio, ut est illud: [Psal. 103.] Omnia in sapientia fecisti. Virtus enim Dei et sapientia Christus est: modo etiam spiritus saneti faciunt mentionem, juxta illud Psalmographi: [Psal. 32.] Verbo Domini eceli firmati sunt, et spiritu otis ejus omnis virtus eor_am. Verbum Domini et spi- 128 BED2E VENERABILIS

ritum totam, qu_e unus est Deus, intellige trinitatem. Sed quantum inter aquam et vinum, tantum distare in- ter sensum iUum, quo scriptur_ ante adventum Salva- toris intelligebantur, et eum quem veniens ipse revela- vit Apostolis, eorumque diseipulis perpetuo sequendum reliquit. Et quidem potuit Dominus vacuas implere hydrias vino, qui in exordio humanm creationis cuncta creavit ex nihilo : sed maluit de aqua faeere vinum, quo typice doeeret, non se ad solvendum improbandumque, sed ad implendum potius legem prophetasque venisse : neque alia se per Evangelieam gratiam facere et doeere, quam quae legalis et prophetica scriptura eum t_actururn doeturumque signaret. ¥ideamus ergo, fratres, sex hy- drias seripturarum aqua salutari repletas, videamus ean- dem square in suavissimum vini odorem gustumque eonversam. In prima rotate seeuli Abel justum fi'ater invidens oceidit : et ob hoe ipse perpetua martyrii glo- ria beatus, etiam in Evangelicis et in Apostolicis literis j ustitiae laudem aeeepit, et fratrieida impius eternae ma- ledietionis poenas luit. Quicunque his auditis metuunt cure impiis damnari, eupientes benediei cure piis, om- nium odiorum et invidize fomitem abjieiunt, Deo pla- eere per sacrifieium justitiae, modestize, innoeentiae ae patientiae eurant, vas plenum aqua in seriptura inve- niunt, unde salubriter abluti potatique gaudeant. Sed si intellexerint Cain homieidam Judreorum ease peril- diam, oecisionem Abel passionem ease Salvatoris, ter- rain quae aperuit os suum, et suseepit ejus sanguinem de mann Cain, eeelesiam esse_ qu_e effusum a Judazis Christi sanguinem in mysterium sum renovationis aece- pit, nimirum square in vinum mutatam repererunt : quia sacrae dicta legis saeratius intelligunt. Seeunda aetate seeuli inehoante deletus eat aquis diluvii mundus, ob magnitudinem peceatomm: sed solus Noe, propter justitiam eat cure domo sua liberatus in area. Hujus plague audita vastatione horribili, paueorumque libera- HOMILI_E. 129

tione mirabili, quisquis emendatius vivere c_perit, libe- rari desiderans cum electis, timens exterminari cum reprobis, hydriam profecto aquae, qua mundaretur vel reficeretur, invenit. At veto cure altiua reapicere ecepe- rit, et in arca ecclesiam, in Noe Christum, in aqua de- lente peecatores aquam baptismi, quae peccata diluit, in hominibus vel in animalibus, quoe arca continebat, mul- tifariam baptizatorum differentiam, in eolumba, quze post diluvium ramum olivaeintulit in arcam, unctionem spiritus sancti qua baptizati imbuuntur, intellexerit, vi- hum profecto de aqua factum miratur: quia in veteris historia facti suam ablutionem, sanctificationem, justifi- cationem prophetari contemplatur. Tertia rotate seculi Deus tentans obedientiam Abrahae, filium unicum ejua quem diligit, in holocaustum sibi offerri praecepit. Non differt Abraham facere quod jubetur, sed pro filio im- molatur aries: ipse tamen pro obedientiae virtute exi- mia perpetuae benedietionis haereditate donatur. Eece habea hydriam tertiam. Audiens enim quanta sit vir- tua obedienti_e, quanta mercede remuneretur, et ipse obedientiam discere atque habere satagis. Quod si im- molationem filii uniei dilecti paasionem ejus intelligis, de quo dicit pater [Matth. 3.]: Hie est filius meus di- lectus, in quo mihi bene eomplacui: in qua quia divi- .nitate impassibili permanente, sola humanitas mortem passa eat et dolorem, quasi filius offertur, sed aries mactatur. Si intelligis benedictionem, quae promissa eat Abrahae, in te de gentibus eredendis munus esse eompletum, nimirum tibi de aqua vinum feeit: quia spiritualem senaum, eujus nova fragrantia inebriaris, aperuit. Quartm aetatia initiis David pro salute reg- hum Iara_liticm gentis sortitur, humilis, innoeens et mitis, exul pro illo, cujus injusta dirt perseeutione cru- ciabatur. Ecee hydria quarta fonte salutari repleta. Quisquis haee audiens humilitati atque innocentiae stu- dere, et auperbiam coeperit atque invidiam auo de corde K l_0 BED_E VENERABILIS repellere, quasi haustum aquve limpidissimve, quo refi- ciatur, invenit. At si in Saule Judmos persequentes, in David Christum et eeclesiam significari cognoverit, illo- rum ob perfidiam, et carnale simul imperium et spiri- tuale destructum, Christi autem et ecclesive regnum semper esse mansurum, poculum utique vini de aqua factum sentiet: quia se suamque vitam ct regnum, sed et ipsum regem ibi scripture legere novit, ubi prius quasi de aliis veterem legebat historiam. Ouinta vetate seculi populus peccans, captivante Nabuchodonosor, in Babyloniam transmigrat: sed post septuaginta annos pcenitens et correctus, in patriam per Jesum sacerdo- tern magnum reducitur: ubi domum Dei, quve incensa est, et civitatem sanctam, quve destructa est, revedificat. Heec legens sive audiens qulsque cure peccandi metum corripit, et ad pcenitendi remedium confugit, aqua by- drive purificantis ablutus est. Si veto intelligere didice- fit Hierusalem et templum Dei ecclesiam Christi, Baby- lonem confusionem peecatorum, Nabuchodonosor dia- bolum, Jesum sacerdotem magnum, verum eternumque pontifiecm esse Jesum Christum, septuaginta annos bo- norum plenitudinem opemm, quve per spixitus sancti dona largiuntur, videlicet propter decalogum et septi- formem ejusdem spiritus gratiam, videritque hoc quo- tldie fieri, aliis nimirum a diabolo de ecclesia peecando raptis, aliis gratia spiritus sancti per Christum resi- piscendo ac pcenitcndo reconciliatis, vinum de aqua fac- tuna habet: quia ad se pertinere quve scripta sunt intel- ligens, magno mox eompunctionis ardore, quasi musto incaleseens, quicquid sibi peccati captivantis inesse deprehenderit, per Christi gratiam liberari deposcit. Sexta inchoante secull vetate Dominus in came appa- tens octava die nativitatis juxta legcm circumcisus est, tricesima et tertia post h_ec ad templum delatus, et le- galia pro eo sunt munera oblata. Hvec intuentes ad literam, aperte discimus quanta nobis diligentia sunt HOMILI_E, 131

Evangelic2e fidci subeunda mysteria, quando ipse bene- dictionem grati_eafferens, qui legem literm dedit, vete- rum primo ceremoniarum ritu consecrarg quo cuncta divinitus consecrat, ct sic nova grat_ sacramenta susci- pere simul et tradere curavit. Ecce hydria sexta ad abluenda peccati conta#a, ad potanda vita_gaudia mun- diorem cmterisafferensundam. Verum si in octavi diei circumcisione baptisma, quod in mysterium Dominiem resurreetionis a peccatorum nos morte redemit, intel- ligens, in inductione in templum et oblatione hosti,e purificantis figuratum cognoscis, fideles quosque de baptisterio ad altare sanctum ingredi, ac Dominici cor- poris et sanguinis victima singulari debere consecrari, vino quidem de aqua facto, et quidem meracissimo do- natus es. Porro si circumcisionis diem ad generalem humani generis resurrectionem, quando mortalis pro- pago cessabit, et mortalitas tota in immortalitatem mu- tabitur, interpretaris: et circumcisos induci in templum • cure hostiis intellexeris, qaando post resurrectionem uni- versali expleto judicio sancti jam incorruptibiles facti, ad contemplandam perpetuo speciem divin_emajestatis cure bonorum operum muneribus intrabunt = mirandum profecto, vinum de aqua fieri videbis, cujus conditori recte protesteris et dicas, Et poculum tuum inebrians quam pr_eclarumest. Ergo Dominus vinum in gaudia nuptiarum non de nihilo facere voluit, sed hydrias sex impleri aqua prmcipiens,hanc mirabile convertit in vi- num : quia sex mundi ,etates sapientia_salutaris largitate donavit,quam tamen ipse veniens subllmioris sensus vir- tute fo_cundavit. Nam qumtamales carnaliter tantum sapiebant, ipse spiritualiter sentienda reseravit. Vultis audire fmtres, qualiter de aqua fecerit vinum ? Appa- ruit post resurrectionem suam duobus discipulis aml_u- lantibus in via, ibatque cure illis, et incipiens a Moyse et omnibus pl_phetis, interpretabatur illis in omnibus scripturis, quae de ipso erant. Vultis iterum audire K2 _3_ BED_ VE,_ERABILIS

-quomodo eodem sunt vino inebriati? Postmodum cog- -noseens quis esset, qui eis verbum vitro propinabat, di- cebant ad iaviccm: [Lucre 24.] Nonne cot nostrum ardens erat in nobis_ cure loqueretur in via et apefiret nobis scripturas ? Dicit ergo Jesus ministrls : Implete hydrias aqua. Et impleverunt eas risque ad summum.] Quid per ministros, qui hrec jubentur facere, nisi Christi signantur discipuli, qui impleverunt hydrias aqua ? Non quidem ipsi prze- teritas mundi _etates legalibus, ac propheticis implendo scriptis: sed ipsi intelligendo prudenter, et aperiendo fideliter: quia scriptura, qum a prophetis ministrata est, et salubrls esset ad haustum sapientim ccelestis, et ad operum castigationem utilis. Implevel_ant autem eas usque ad summum, quia recte intellexerunt nullum fu- isse tempus seculi a sanctis alienum doctoribus, qui sive verbis, sive exemplis, sive etiam seripturis viam vitae mortalibus panderent. El dicit eis : lie, et haurlte nune, el ferte arehitri- clino. Et tulerunt.] Architriclinus aliquis legis peritus illius temporis est, fortasse Nieodemus vel Gamaliel, vel discipulus tunc ejus Saulus_ nunc autem magister totius ecelesi_e Paulus apostolus. Et dum talibus verbum Evangelii ereditur, quod in litera leg'is et prophetise late- bat oeeultum, vinum utique architricfino de aqua faetum propinatur. Unde eonvenienter perhibetur, quod ar- chitriclinus vocato sponso dixerit: Omnis homo primum bonum vinum ponlt, et cure ine- _briatl fuerlnt, tune id quod deterius est. Tu autem ser- vasti bonum vinum usque adhuc.] Quia doetorum est cognoseere distantiam legis et Evangelii, veritatia et umbrm, eunetisque veteribus institutis, eunetis regni terreni promissis, novam Evangeliem fidei gratiam, et perpetua eoelestis patrise dona proferre. Hoe fecit initium s_gnorum Jesus in Cana Galilmee, et manifestavit gloriam suam.] Manifestavit hoe signo, XO_ILI_. 133 quia ipse esset rex glorize, et ideo sponsus ecclesize, qui ut homo communis veniret ad nuptias, sed quasi Dominus c_li et terroe elementa prout voluisset, con- verteret. Pulcra autem rerum convenientia, qui initio signorum, quae mortafis adhuc mortalibus erat ostensu- rus, aquam convertit in vinum: ipse initio signorum quze immortalis jam per resurrectionem effectus, im- mortalis vitze studia sola sectantibus ostenderet, car- nalem prius et quasi insipidam mentem eorum sapore scientize co_lestis imbuit. Nam et primo consistens in terra, sui spiritus munere aperuit illis sensum, ut intel- ligerent scripturas: et postmodum misso eodem de ca_lismajorem superni amoris simul et sapientH spiri- tualis flagrantiam eorum cordibus infudit : data insuper omnium cognitione linguarum, quibus universo orbi earn, quam pereeperanb vitae g'ratiam propinare suffice- rent. Has ergo Christi et eeclesiaenuptias, fratres ea- rissimi, quae et tune una in civitate figurabantur_ et nunc universo celebrantur in orbe terrarum, tota mente diligamus, harum gaudiis ccelestibus indefessa bonorum operum intentione jungamur. Has quia per fidem vo- cati intravimus mundo dilectionis habitu, celebrare cure- mus, nostr_que actionis simul et cogitationis maculas ante diem extremi discriminis ipsi solicite examinando diluamus: ne forte tunc ingrediens rex, qui suo filio nuptias fecit, si viderit nos nuptialem earitatis vestem non habere, ejiciat nos, et ligatis a bene agendi facultate pedibus nostris ac manibus exteriores mittat in tenebras. Mundemus fide fortia cordium nostrorum vascula se- cundum purificationem praeceptorum ccelestium, im- pleamus hzec aqua scientiae salutaris, sacrze lectioni cre- brius attendendo. Rogemus Dominum ut ipsam, quam nobis scientize gratiam eontulit (ne forte inflet) earitatis suze fervore calefaciat, et ad superna quaerenda sola ae sapientia convertat: quatenus spiritualiter inebriati_ possimus et ipsi cure propheta cantare [Psal. 59.]: 134 nED_ VE_ERAmLIS

Potasti nos vino eompunctionh. Sieque fit. ut nobis quoque bene proficientibus_ et nunc ex parte prout ca- pere sufficimus, et in futuro perfecte Jesus manifestet glorhm suam : in qua vivit et regnat cure patre in uni- tate spiritus sancti Deus_ per omnia seeula seculorum, Amen.

HOMILIA XIX.

Luc_ xL MATT. _X. MAR. hi. In illo tempore erat Je_s ejiciens d_monium, et illud erat mutum, _;c.

.fEMONIACUS iste apud Mattha_um non

curatusque dicitur a Domino, ita ut toque- D retursolum, etmutus_videret.sed Triaet crocusergo fuissesigna narratursimul ,in uno homine perpetrata sunt: c_ecus videt, mutus loquitur_ possessus a d_emone liberatur. Quod et tunc quidem carnaliter factum est" sed et quotidie completur in conversione credentinm, ut expulso pri- mum d_emone fidei lumen aspiciant" deinde ad laudes Dei tacentia prins ora laxentur. Quidam autem ex eis dixerunt : In Beelzebub principe deemoniorum ejicit deemonia.j Non hoe aliqui de turbaj sed Pharismi calumniabantur et seribm, sieur alii Evan- gelista," testantur. Turbis quippe, qum minus eruditm videbantur, Domini semper facta mirantibus, illi eontra vel negare h_ee, vel quve negate nequiverant_ sinistra interpretatione pervertere laborabant: quasi non h_ec divinitatis, sed immundi spiritus opera fuissent" id est" Beelzebub, qui deus est Accaron. Nam Bel quidem ipse est Baal, Zebub autem musca vocatur. Nee juxta qu_edam mendosa exemplaria, vel 1 litera, vel el, in fine est nominis legenda, sed b. Beelzebub ergo Baal mus- carum, id est, vir muscarum, sive habens museas inter- nOMtLt_. 1,$5 pretatur: ob sordes videlicet immolaticii cruoris, ex cujus spurciasimo ritu vel nomine principem d_emonio- rum eognominabant. Et alii tentantes, signum de coelo qu_erebant ab eo.] Vel in morem Heli_e ignem de sublimi venire cupiebant, vel in similitudinem Samuelis tempore _estivo mugire tonitrua, coruseare fulgura, imbres mere: quasi non possent et illa calumniari, et dicere ex oecultis et varlis a_ris passionibus aceidisse. At tu qui ealumniaris ca, qu_e oeulis vides, manu tenes, utilitate sentis, quid fe- ceris de iis, qu_e de coelo venerint ? Utique respondebis, et magos in zEgypto multa signa fecisse de emlo. Ip_e autem, ut vidit cogitationes eorum, dixit eis : Omne regnum in seipsum divisum, desolabitur, et domus supra domum cadet.] Non ad dicta, sed ad e_)gitata re- spondit, ut vel sic eompellerentur credere potentise ejus, qui eordis videbat occulta. Si autem omne regnum in seipso divisum desolabitur, ergo patris, et filii et spiritus sancti regnum non est divisum, quod sine uUa contra- dictione non aliquo impulsu desolandum, sed _etexna eat stabilltate m'ansurum. Si ergo sanct_ et individu_ trinitatis individuum, imo quia individuum manet reg- num, desistant Arriani minorem patre filium, minorem filio sanctum dieere spiritum: quia quorum unum est regnum, horum eat et una majestas. 8i autem et satanas in seipsum divisus eat, quomodo #tabit regnum ipsius, quia dicitia in Beelzebub ejicere me d_monia ?] Hoe dieens ex ipsorum eonfessione volebat intelligi, quod in eum non credendo in regno diaboli ease delegissent, quod utique adversum se divisum stare non posset. Eligant ergo Pharisvei quod voluerint: si satanas satanam non potest ejicere, nihil contra Domi- num quod dicerent, invenire potuerunt : si autem potest, multo magis sibi prospiciant, et recedant de regno ejus, quod adversum se divisum stale non potest. In quo 136 BED_ VENERABILIS

autem Dominus Christus ejiciat d_mones, ne d_monum principem existiment, attendant quod sequitur: Si ergo ego in Beelzebub eficio d_monia, fllii vestri in _o eficiunt ? Ideo ipsi judiees vestri erunt.] Dixit hoe utique de diseipulis suis illius populi filiis, qui certe disci- puli Domini Jesu Christi bene sibi conscii fuerant nihil se malarum artium a bono magistro didieisse, ut in prin- eipe dzemoniorum ejicerent daemones. Ideo, inquit, ipsi judices erunt vestri, ipsi, inquit, ipsi ignobilia et eon- temptibilia hujus mundi, in quibus non artifieiosa ma- lignitas, sed sancta simplieitas mere virtutis apparet, ipsi testes mei judices erunt vestri. Aliter, Filios Ju- daeorum exorcistas gentis fllius ex more significat, qui ad invocationem ejiciebant d_emones. Et coarctat eos interrogatione prudenti, ut confiteantur spiritus sancti esse opus. Quod si expulsio, inquit, daemonum in filiis vestris, Deo, non daemonibus deputatur, quare in me idem opus non eandem habeat causam ? Ergo ipsi vestri judices erunt, non potestate, sed comparatione, dum illi expulsionem dzemonum Deo assignant_ vos Beelzebub principi dmmoniorum. Porto si in di#ito Del ejicio cla_monia, lrrofecto perve- nit in vos re#hum Dei.] Iste est digitus, quem confi- tentur et magi, qui contra Moysen et Aaron signa faciebant, dicentes [Exod. 8.] : Digitus Dei est iste, quo et tabulze lapidem seriptm sunt in monte Sina. Si igi- tur manus et braehium Dei filius est, et digitus spiritus sanctus, patris et filii et spiritus saneti una substantia est. Non te scandalizet membrorum inzcqualitas, cum vedifieet unitas corporis. Aliter, Digitus Dei vocatur spiritus sanctus propter partitionem donorum, quae in eo dantur unieuique propria, sire hominum sire ange- lorum. In nullis enim membris nostris magis apparet partitio quam in digitis. Quod autem dixit, Pervenit in vos rcgnnm Dei: regnum Dei nunc dieit, quo damnan- HOMILI_. 157 tur impii, eta fidelibus de peeeatis suis pt_nitentiam nune agentibus secernuntur. Cure fortis armatus custodlt atrium _n_um, in 1_ace Bunt ea quce possidet.] Fortem diabohim, atrium vero illius mundum, qui in maligno positus est, appellat, in quo usque ad Salvatoris adventure male paeato potie- batur imperio: quia in eordibus infidefium sine ulla eontradietione quieseebat. Unde et alibi prineeps mundi voeatur, dieente Domino [Joan 14.] : Venit enim prin- ceps mundi, et in me nihil inveniet. Et iterum [Joan. 12.] : Nune princeps mundi ejieietur foras, de qua hie ejeetione subjungitur : Si autem fortior illo 8uperveniens vieerit eum, uni- versa arma eis auferet, in quibus eonfidebat, et spolia ejus distribuet.] De seipso quippe loquitur, quod non eoneordi fallax operatione quemadmodum ealumniabano tur, sed fortiori potentia vietor homines a d_emonio libe- raret. Arma in quibus male fortis ille eonfidebag astuti_e dolique sunt nequiti_e spiritualis: spolia vero ejus ipsi homines sunt ab eo deeepti. Qu_e victor Christus distribuit, quod est insigne triumphantis, quia eaptivam dueens eaptivitatem, dedlt dona hominibus, quosdam quidem Apostolos, alios Evangelistas, hos pro- phetas, illos pastores ordinans et doetores. Qui non est mecum, adversum me est : et qui non col- li#it meeum, disperglt.] Non putet quisquam de h_ere- tleis hoe dictum et sehismatieis, quanquam et ita ex supeffluo possit intelligi, sed ex eonsequentibus textu- que sermonis ad diabolum refertur, eo quod non possint opera Sa!vatoris Beelzebub operibus eomparari. Ille eupit animas hominum tenere eaptivas, Dominus ilbe- rare: ille pr_edieat idola, hie unius Dei notitiam: ille trahit ad vitia, hie ad virtutem revoeat. Quomodo ergo possunt habere eoneordiam inter se, quorum opera di- visa sunt ? 138 BED2E VENERABILIS

Cura immundus spiritus exierit ab hornine, arabulat per loca inaquosa.] Quamvis simplieiter intelligi pos- sit, Dominum h_ee ad distinetionem suorum et satame operum adjunxisse, quod scilicet ipse semper poUuta mundare, satanas veto mundata gravioribus festinet at- taminare sordibus, tamen et de ha_retico quolibet vel sehismatieo, vel etiam malo catholieo potest non incon- venienter intelligi. De quo tempore baptismatis spiritua immundus, qui in eo prius habitaverat, ad eonfessionem eathofie_e fidei, abrenuneiationemque mundau_e eonvero sationis ejieiatur, locaque inaquosa peragret, id est, eorda fidelium, qum a mollitie fluxm cogitationis expurgata sunt, callidus insidiator exploret, si quos ibi forte sure nequiti_e gressus figere possit : sed bene dicitur, Qu,_rens requiem, et non inveniens.] Quia castas men- tes effugiens, in solo diabolus corde pravorum gratam sibi potest invenire quietem : uncle de illo Dominus [Job 4.] : Sub umbra, inquit, dormit in secreto calami et locis hu- mentibus. In umbra videlicet tenebrosas conseientias, in ealamo, qui foils nitidus, intus est vacuus, simula- trices, in locis humentibus lascivas mollesque mentes insinuans. Dicit : Revertar in domum meam uncle e_ivi.] Timen- dus est iste versiculus, non exponendus, ne eulpa, quam in nob_s extinctam eredebamus, per incuriam nos va- cantes opprimat. Et curn venerit, invenit scopis mundatam.] Hoc est, gratia baptismatis a peccatorum labe castigatam, sed nulla boni operis industila cumulatam. Uncle bene Matthams hanc domum vacantem, seopis mundatam atque omatam dicit inventam. Mundatam videlicet a vitiis pristinis per baptismum : vacantem a bonis actibus per negligentiam: ornatam simulatis virtutibus per hy- pocilsin. Et lunc radii et assumit seplem alios sl_irilu8 secure HOMILI_E° 139 nequlores ee, et ingressi habitant ibi.] Per septem malos spiritus universa vitia designat. Quemcunque enim post baptisma sive pravitas hmretlca, seu mundana cu- piditas arripuerit, mox omnium prosternit in ima vitio- rum. Unde recte nequiores tune eum spiritus dicuntur ingressi, quia non solum habebit ilia septem vitia, quw septem spiritualibus sunt contraria virtutibus, sed et per hypocrisin ipsas se virtutes habere simulabit. Et sunt novissima hominis illius pejora priorilms.] Melius quippe erat ei viam veritatis non eognoseere, quam post agnitionem retrorsum converti. Quod in Juda traditore, vel Simone mago, ceeterisque talibus specialiter legimus impletum. Quo autem genemliter tuee parabola tendat, ipse secundum Matthamm Sal- vator exposuit, ubi ea terminata mox subdidit_ dicens [Matth. 9.] : Sic erit et generationi huic pessimm: id est, quidem de uno specialiter geri solere narravi, hoc in tota generaliter hujus populi gente geri non desinit. Immundus quippe spirims exivit a Judmis, quando ac- ceperunt legem, et ambulavit per loca arida qua_rens sibi requiem : expulsus videlicet'a Juda_is ambulavit per gentium solitudines. Qua_ cure postea Domino credi- dissent, ille non invento loco in nationibus dixit: Re- vertar ad domum meam, unde exivi: habebo Judmos, quos ante dimisi. Et veniens invenit vacantem, et sco- pis mundatam. Vacabat enim templum Juda_orum, et Christum hospitem non habebat dicentem, Dimittetur vobis domus vestm deserta. Quia igitur Dei et ange- lorum prmsidia non habebant, et ornati erant superfluis observationibus Pharl._s_eorum, revertitur ad eos diabo- lus, et septenario sibi numero d_emonum addito, habitat pristinam domum, et fiunt posteriora illius populi pejora prioribus. Multo enim nunc majore d_emonum numero possidentur blasphemantes in synagogis suis Christum Jesum, quam in 2Egypto possessi fuerant ante legis no- titiam : quia aliud est venturum non credere, aliud eum 140 ngD_ VENERABILIS non suscepisse, qui venerit. Septenarinm autem nume- rum adjunctum diabol% vel propter sabbatum intellige, vel propter numerum spiritus sancti, ut quomodo in Esaia super virgam de radice Jesse_ et florem, qui de radice conscendit, septem spiritus virtutum descendisse narrantur, ira et e contrario vitiorum numerus in diabolo consecratus sit. Factum est autem cure heec diceret, extollen8 voeera qu_edam mulier de turba, dixit illi: Beatus renter qui te portavit, et ubera qu_ su_isti.] Magn_e devotionis et fidei h_ee muller ostenditur, qu_e scribis et Pharis_eis Dominum tentantibus simul et blasphemantibus_ tanta ejus inearnationem pr_e omnibus sinceritate cognoseit, tanta fiducia eonfitetur, ut et pr_esentium proeerum ca- lumniam, et futurorum confundat ha_retieorum peril- diam. Nam sieur tune Jud_ei sancti spirltus opera blasphemando verum eonsubstantialemque patri Dei filium negabant, sic h_eretici postea negando Mariam semper virginem, sancti spiritus opemnte virtute nasci- turo ex humanis membris unigenito Deo carnis sure materiam ministrasse, sed verum eonsubstantlalemque matvi filinm hominis fateri non debere dixerunt. Sed si caro verbi Dei secundum camera nascentis a came virginis matris pronunciatur extranea, sine causa renter qui cam portasset, ubera qu_e lactassent, beatificantur. Qua enim eonsequentia ejus laete eredatur nutritus, cu- jus semine negatur esse conceptus ? ctun ex unius ejus- demque fontis origine seeundum physicos uterque liquor emanare probetur. Nisi forte putanda est virgo semen- tivam sure carnis materiam nutriendo in came Dei filio suggerere potuisse, incarnando autem quasi majori et inusitato miraeulo minime potuisse. Sed huic opinioni obstat Apostolus dieens, [Gal. 4.] Quia misit Deus fi- lium suum factum ex muliere_ factum sub lege. Neque enim audiendi sunt, qui legendum putant, natum ex muliere, factum sub lege, sed faetum ex muliere: quia HOMILIfd_. 141 conceptus in utero virgina|i, camera non de nihilo, non aliunde, sed materna traxit ex carne. Alioquin nec vere filius hominis dieeretur, qui originem non haberet ex homine. Etnos igltur his contra Eutyehen dietis ex- toUamus voeem cure ecclesia eatholiea, eujus hme mu- ller typum gessit, extollamus et mentem de medio tur- barum, dicamusque Salvatori: Beatus renter qui te portavit, et ubera qu_ suxisti. Vere enim beata 9a- rens, qua, sieut quidam [Sedulius] ait, ]_nixa puerpera regem, Qui ecelum terramque tenet per seeula, eujus Nomen, et eterno complectens omnia gyro, Imperium sine fine manet: quae ventre beato Gaudia matris habens cum virginitatis honore, Nec primam similem visa est, nee habere sequentem. At ille digit : Quin imo, beati qui audiunt verbum Dei, et custodiunt illud.] Pulehre Salvator attestationi mu- lieris annuit, non earn tantummgdo, qum verbum Dei corporaliter generare meruerat, sed et omnes qui idem verbum spiritualiter auditu fidei concipere, et boni opc- rls custodia vel in suo vel in proximorum corde parcre, et quasi alere studuerint, asseverans esse beatos. Et quia eadem Dei genitrix et inde quidem beata, quia verbi incarnandi ministra est facta temporalis : sed inde multo beatior, quia ejusdem semper amandi custos ma- nebat. Qua sententia sapientes Judzeorum clam per- cutit, qui verbum Dei non audire et custodire, sed ne- gate et blasphemare qu_erebant. 142 BEDxE VENERABILI$

HOMILIA XX.

JOAN. VI. LUCREIX. MARC. VI. MATT. XIX. In _llo tempore abiit Jesus trans mare Galilww, quod est Ti- beriadis. JEt sequebatur eum multitudo magna, quia viderant si#na qua_faciebat super his, qui inflrmaban- fur, _c.

recte, cure legunt vel audiunt, accipiunt, non tam in his quid foils stupeant attendunt, UI signa et mimcula Domini ae Salvatoris quam quid horum exemplo intus agere, quid in his mysticum perpendere debeant inspiciunt. Ecee enim appropinquante Pascha_ die festo Jud_eorum, se- quentem se multitudinem Dominus verbo salutis pariter et ope curationis crigebat. Nam sicut alius Evangelista scribit, loquebatur illis de regno Dei, et eos qui cure in- digebant sanabat, eademque doetrlna et sanatione com- pleta, paucis de cibariis abundantissime refccit. Etnos ergo, fratres carissimi, hujus exemplo facti propinquante Pascha die festo nostra_ redemptionis, adjuneta fratrum caterva Dominum toto eorde sequamur, quoque aetionum itinere ingressus sit diligentissime contemplemur, ut ves- tigia ejus sequi mereamur. Qui enim (licit, se in Christo manere, debet sicut iUe ambulavit et ipse ambulate. Quit- quid in nobis imperiti_e noeentis inesse deprehenderi- mus, crebra verbi illius auditione tergamus : et quicquid vitii tentantis morbi, videlicet spiritualis, nos interius vastare senserimus, solit_ pietatis [[flus munere postu- lemus emundari. Sed etsi ei unitos nos c_elestis vitae dulcedine conspexerimus, ejus gratiam flagitemus: ut necessari_e nos compunctiouis et c_eterarum virtutum spiritualium donis satiate dignetur, quatenus tempore sacrosanct_e resurrectionis illius interius exteriusque de- center ornati sacramenta nostr_e salutis puro corpore simul et eorde sumamus. Verum quia breviter ista HOMILI_. 143 praellbavimus, libet diligentius totam sacrae seriem lec- tionis intueri, et quicquid in ea mysticum indagare vale- amus, vestr_e pandere caritati. .4biit Jesus trans mare Galilww, 9nod est Tiberiadis.] Primo dieendum juxta historiam, quia mare Galilaem, quod multis pro diversitate eireumjaeentium regionum vocabulis distinguitur, illis tantum in locis Tiberiadis voeatur, ubi Tiberiadem eivitatem aquis, ut aiunt, carl- dis salubrem ab occidente praemonstrat habitationem. Siquidem interfluente Jordane, duodevig_nti passuum millibus in longum, et quinque extenditur in latum. Mystice autem mare turbida ac tumentia hujus seculi volumina significat, in qulbus pravi quilibet injuste de- lectati, quasi profundis dediti pisces mentem ad superna gaudia non intendunt. Unde bene idem mare Galila_e, id est, rota cognominatur: quia nimirum amor hbentis seculi quasi in vertiginem eorda mittit, quae ad perennia vit_ desideria erigi non permittit. De quibus Psal- mista [Psal. 11.], In circuitu_ inquit, impii ambulant. Sed abeuntem trans mare Galilaeae Jesum multitudo maxima sequebatur, quae doctrinae sanationis et refec- tionis ab eo ceelestis summa munera perciperet_ quia priusquam Dominus in came appareret, sola illum gens Judea sequebatur, credendo : postquam veto per incar- nationis suae dlspensationem fluctus vit_ corruptibilis adiit, calcavit et transiit_ maxima mox eum multitudo credentium secuta est nationum, spiritualiter instrui, sanari ae satiari desiderans, et cure Psalmista deprecans [Psal. 1_2.], Domine, ad te confugi, doce me faeere vo- luntatem tuam. Et miserere mei, Domine, quoniam in- firmus sum : sana me, Domine, quoniam eonturbata sunt ossa mea. Et iterum de percipiendis ab eo vitae perpe- tuae alimentis confisa [Psal. 23.], Dominus, inquit, pas- cit me, et nihil mihi deerit_ in loco pascuze ibi me col- locavit. Quod autem subiens in montem Jesus ibi sede- bat cure discipulis suis, sed veniente ad eum multitudine 144 13E D_E VENERABILIS descendit, atque hzec in inferioribus refeeit, quae in supe- rioribus paulo ante curaverat, nequaquam frustra factum credamus, sed ad significandum mystice, quia doctri- ham et charismata sua Dominus juxta percipientium ca- pacitatem distribuit, infirmis quidem adhuc mentibus ac parvulis spiritu simpliciora crcdens sacramenta, cel- sioribus autem quibusque et perfectioribus sensu secre- tiora sum majestatis arcana reserans, arctiora devotee conversationis itinera suggerens, et altiora przemiorum ccelestium dona promittens. Denique cuidam sciscitanti, quid faciens vitam eternam possideret, quasi inferlus adhuc posito communia sum dona largitatis impendit dicens: Non occides, non moechaberis, non furtum fa- cies, non falsum testimonium dices, honora patrem tuum et matrem. Cui postmodum majora qu_erenti, et velut ad montem virtutum ascendere cupienti, Si vis, inquit, perfectus esse, vade, vende omnia quae habes, et da pau- peribus, et habebis thesaurum in ccelo, et veni sequere me. Cujus discretionem modemminis non solum per se Dominus in came docens exhibuit, verum nunc quoque per verbi sui ministros exhibere non cessat. Unde de eis- dem sub unius boni servi persona testatur, quia dare de- beant conservis in tempore tritici mensuram, id est, pro captu audientium opportune et mensurate verbi dapes suggererc. Quod vero appropinquante Pascha Dominus turbas docet, sanat et reficit, possumus ita mystiee in- terpretari, quia Pascha transitus dicitur, et quoscunque Dominus interna munerum suorum suavitate recuperat, ad salubrem profecto transitum praeparat, ut carnis vi- delicet concupiscentias mentis sublimitate transcendant, infirma mundi desideria prospera pariter et adversa cce- lesti spe et amore conculcent : etsi necdum anima vel came ad superna valeant pertingere, quia hoc nimirum in futuro promittitur, quicquid tamen camales quasi altum complecti conspiciunt, compamtione eternorum quasi nihilum despiciant : juxta exemplum illius qui vi- UOMILX_. 145 dens imperinm superexaltatum et devatum super cedros Libani, transiit teml_ralia contemplando, et quasi non esse videbat, quem cito toUendum prwvidebat. Quod sublevasse oculos Jesus, et venientem ad se multitudi- nero vidisse perhibetur, divin_ pictatis indicium est: quia videlicet cunctis ad se venire qu_rentibus gratia misericordi_ c_[estis occurrcre consuevit. Et ne qu_- rendo errare possint, lucern sui spiritus aperire qu_ren- tibus solitus est. Nam quod oculi Jesu dona spiritus ejus mystice designent, testatur in Apocalypsi Joannes, qui figurate loquens de illo [Apoc. 5.], F.t vidi, inquit, agnum stantem tanquam occisum, habentem cornua septem, et oculos septem, qui sunt septem spiritus Dei missi in omnem terrain. Quod tentans Philippum Do- minus, Unde, inquit, ememus panes ut manducent hi? provida utique dispensatione facit, non ut ipse qu_ non noverat discat, sed ut Philippus tarditatem su_ fidei, quam in magistro sciente ipse neseiebat, tentatus ag- noscat, et miraculo facto eastiget. Neque enim dubltare debuerat pr_esente rerum ereatorc, qui educit panem de terra, et vino l_etifieat cot hominis, paucorum denario- rum panes sufl_cere turbarum millibus non paucis, ut unusquisque sufl]eienter aeciperet, et jam saturatus abi- ret. Quinque autem panes, quibus multitudinem populi saturavit, quinque sunt libri Moysi, quibus spirituali in- tellectu patefaetis, et abundantlore jam sensu multip]i- catis auditorum fidelium quotidie corda refieit. Qui bene hordeaeei fuisse referuntur, propter nimirum au- steriora legis edieta, et tegumenta liter_ grossioris, quw interiorem spiritualis sensus quasi medullam celabant. Duo autem pisces quos addidit, pealmistarum non in- convenienter et prophetarum scripta significant, quorum unum canend% alterum colloquendo suis audltoribus futura Christi et ecclesi_e sacramenta narrabant. ]_t bene per aquatilia animantia figurantur illius _cvi pr_e- cones, in quo populus fidelium sine aquis baptismi L 146 B E D._E VENERABILIS vivere nullatenus posset. Puer qui quinque panes et duos pisces habuit, nee tamen eos esurientibus turbis distribuit, sed Domino distribuendos obtulit, populus est Judmorum litemli sensu puerilis, qui scripturarum dicta clausa secure tenuit, qum tamen Dominus in came apparens aceepit, et quid intus haberent utilitatis ac dulcedinis ostendit, quam multiplici spiritus gratia, qum pauca ac despeeta vid_bantur, exuberarent, patefecit, et h_ec per Apostolos suos Apostolorumque successores cunctis nationibus ministrando porrexit. Unde bene alii referunt Evangelistm, quia panes et pisces Dominus discipulis, discipuli autem ministraverunt turbis. Cure cnim mysterium humanm salutis initium ccepisset enar- rari per Dominum ab eis qui audierunt, in nobis con- firmatum est. (_uinque siquidem panes et duos pisces freglt et distribuit discipulis suis, quando aperuit illis sensum, ut intelligerent omnia, quae scripta essent in lege Moysi et prophetis et Psalmis de ipso. Discipuli apposuerunt turbis, quando profecti praedicaverunt ubi- que, Domino cooperante et sermonem confirmante se- quentibus signis. F_enum in quo discumbens turba reficitur, concupiscentia carols intelligitur, quam calcare et premere debet omnis, qui spiritualibus alimentis sa- tiari desiderat. Omnis enim caro fvenum, et omnis gloria ejus tanquam flos foeni. Discumbat ergo super foenum ut florem fceni conterat, id est, castiget corpus suum, et servituti subjiciat, voluptates carnis edomet, luxurim fluxa restringat quisquis panis vivi cupit suavitate refici : quisquis superna_ gratiae dapibus renovari amat, ne in- fima vetustate deficiat, caveat. Quinque millia viri qui manducaverunt, perfectionem eorum qui verbo vitro re- ficiuntur, insinuant. Virorum quippe nomine solent in Scripturis perfectiores quique figurari, quos fceminea mollities nulla corrumpit, quales cupit eos esse, quibus dicit Apostolus [1 Cor. 16.], Vigilate, state in fide, viri- liter agite et confortamini. Millenarius autem numerus, HOMILI_. 147 ultra quem nulla nostra computatio succrescit, p|enitu- dinem rerum de quibus agitur, indicate consuevit: qui- nario veto numero quinque notissimi eorporis nostri sensus exprimuntur, visus videlicet, auditus, olfactus, gustus et tactus. In quibus singufis quieunque agere et confortari satagunt, sobrie et pie et juste vivendo, ut c_lestis sapienti_ mereantur duleedine recreari, hi ni- mirum quinque millibus virorum, quos Dominus my_ stieis dapibus satiavit, figurantur. Nee pra_tereundum quod refeeturus multitudinem gratias egit. Egit quippe gratias, ut et nos doceret de perceptis e_lestibus mune- ribus gratias semper agere, et ipse quantum de nostris profectibus gratuletur, de nostra spirituali refectione gaudeat intimaret. Vultis enim nosse, fratres, quan- tum nostra_ congaudeat saluti? Narrat Evangelism Lueas dedlsse eum diseipulis potestatem caleandi supra omnem virtutem inimiei, eorumque nomina scripta esse indicasse in c_lis, et statim infert, In ipsa hora exultavit in spiritu sancto, et dixit : Confiteor tibi, pater, Domine c_li et terr_, quia abscondisti ha_c a sapientibus et pru- dentibus, et revelasti ea parvulis. Claret ergo quia saluti ac vlta_ fidelium eongratuletur, qui patrem gratias agendo coUaudat, quod ea qua_ superbientibus abscon- dit, humillbus spiritu seereta revelaverit. Quod autem saturata multitudlne jussit discipulos colligere, qua_ su- peraverant fragmenta ne perirent, hoc si_nat profeeto, quia pleraque sunt arcana divinorum eloquiorum, qua_ vulgi sensus non eapit: nonnulla qua_ per se quidem minus docti assequi nequeunt, sed a doetioribus exposita mox intelligere queunt. Ha_c ergo necesse est, ut qui valent diligentius scrutando eolligant, et ad eruditionem minorum suorum dicto vel seripto faeiant pervenire : ne alimenta verbi illorum desidia pereant, plebibusque tol- lantur, qui ha_e Domino donante interpretando colfigere norunt. Collegerunt, inquit, et impleverunt duodecim cophinos fragmentorum. Quia duodenario numero solet L_ 148 BEDAS VENERABILIS perfectionis cujuslibet summa figurarl, recte per duode- cim eophinos fragmentorum p]enos omnis spirituallum doctorum chorus exprimitur, qui obscura Scripturarum, qu_e per se turbav nequeunt, et meditando col|igere, et meditata et mandata literis suo pariter et turbarum usui conservare jubentur. Hoe ipsi facere Apostoli et Evan- gelistm, non pauca legis et prophetarum dicta mystica suis interpretatione addita inserendo opusculis. Hoc sequaces eorum eeclesim toto orbe magistri, etiam inte- gros nonnulli utriusque testamenfi libros diligentiori explanatione discutiendo: qui quamvis hominibus de- specti, ccelestis tamen gratia,• sunt pane foeeundi. Nam servilia cophinis solent opera fieri. Unde de populo, qui in luto quondam ac lateribus serviebant in _/Egypto, dicit Psalmista [Psal. 80.] : Manus ejus in cophino ser- vieruut.- Illi ergo homines cure vidissent, quod feeerat signum, dicebant : Quia hic est vere propheta, qui yen- tutus est in mundum. Recte quidem dicebant Dotal- hum prophetam magnum, magnze salutis prmeonem jam mundo futurum. Namet ipse prophetam se vocare digmatur, ubi alt [Lucre 13.]: Quia non capit perire prophetam extra Hierusalem. Sed necdum plena fide profieiebant, qui hune etiam Dominum dicere neseie- bant. Ergo illi videntes slgnum, quod feeerat Jesus, dicebant : Quia hic est vere propheta, qui ventunls est in mundum. Nos eertiori cognitione veritatis et fidei videntes mundum, quem fecit Jesus, et signa quibus ilium replevit, dieamus : Quia hic est vere mediator I)ei et hominum, qui implet mundum divinitate, et mundus per ipsum factus est, qui in proprla venit, genus huma- hum quaerere et salvare, quod perierat, ac recreate mun- dum, quem fecerat, qui eum suis fidelibus per prmsen- tiara divinitatis est in mundo omnibus diebus usque ad consummationem seculi, qui in consummatione seculi per humanitatem venturus est in mundum, ut reddat singulis seeundum opera eorum : impios quidem et pee- _O_ILI_. 149

catores eternum projiciens in ignem_ justos autem in vltam introducens eternam, in qua vivit cum patre in unitate spiritus sancti, Deus per omnia secula seculo- rum, Amen.

HOMILIA XXI.

MATTH. XXI. MARC. Xl. Lucre xIx. JOAN. XII. In iUo tempore cure appropinquasset Jesus Hierosolymis, et venisset Bethphage ad montem Oliveti, tuuc misit duos de discipulis suis diceus eis : Ile in castellum, quod contra vos est, et statim ir_ve_detis asinam alli#atam et pullum cure ea, solvite et adducite mihi, _c.

Jesus, qui pro humani generis salute passurus de cwAodescenderat ad terras, appropinquante _ EDIATOR Dei et hominum, homo Christus hora pasaionis, appropinquare voluit loco pas- sionis, ut etiam per hoc claresceret, quia non invitus, sed sponte pateretur. In asino venire, eta turbis rex appel- lari et laudari voluit, ut etiam per hoc eruditus quisque agnosceret ipsum esse Christum, quem sic iUo venturum prophetia olim prmmissa slgnaverat. Ante quinque dies paschm venire voluit, sicut ex Joannis Evangelio didiei- mus, ut etiam per hoc ostenderet se esse agnum imma- culatum, qui peccata toUeret mundi. Agnus quippe pas- chalis cujus immolatione populus Israel est ab 2Egyptla servitute liberatus, ante quinque dies pasehee, id est, quar- ta deeima luna, ad vesperam jussus est immolari : signifi- cans eum qui nos suo sanguine redemturus ante quinque dies pasch_e, id est, hodierno die magno pr_ecedentium sequentiumque populorum gaudio ac laudatione deduc- tus, venit in templum Dei, et erat quotidie doeens in eo. Quinta demure peracta die, ubi veteris paschve sacra- 150 BED_ VENERABILIS menta hactenus observata eonsummavit, ac nova deinceps observanda discipulis sacramenta eontradidit, egressus in montem Oliveti, tentus est a Judzeis, et mane crueifixus, ipsa nos die a daemoniaca dominatione redemit, qua anti- quus ille Hebrzeorum populus immolatione agni jugum _Egyptiae servitutis abjecit. Ergo Dominus instar agni paschalis ante quinque dies, quam pati inciperet, locum passionis adllt_ ut se insinuaret es_e illum, de quo prmdixit Esaias [Esaim 53.] : Sicut ovis ad oceisionem dueetur, et quasi agnus coram tondente se obmutescet, et non aperiet os suum. Et paulo superius : Ipse autem vulneratus est propter iniquitates nostras, et livore ejus sanati sumus. Sed invidorum corda principum in cunetis, qum provide gessit, eum persequi, quam in eum eredere maluerunt, et multum miseri vitro auctorem morti potius dare, quam per eum ipsi vivificari studebant. Verum nos perfido- rum caecitate declinata eorum magis exempla_ qui fide- liter Dominum laudavere, sequamur, et iter ejus mysti- cum mystica, ut decet, interpretatione scrutemur. Asina et pullus ejus, quibus sedens Hierosolymam venit, utri- usque populi, Judmi videlicet et gentilis, simplicia corda designant, quibus ille pr0esidens quaeque a noxia liber- tate suo frenans imperio ad visionem supernm pacis perducit. Hierosolyma etenim visio pacis interpretatur. Et bene cure ad montem Oliveti venisset Dominus_ dis- cipulos qui h_ec animalia adducerent, misit: quia non nostris ad eum meritis, sed sola ipsius gratim largiente, pervenimus, Joanne attestante, qui ait [1 Joan. 4.] : Et in hoc caritas est, non quasi nos dileximus Denm, sed quia ipse prior dilexit nos. Mons namque Oliveti cel- situdinem Dominicm dilectionis, qua nos misericorditer illustrare ac salvare dignatus est, insinuat: non solum quia olei natura lucis ministra est, et laborum dolorum- que solamen, verum etiam quia cunctis quibus immisce- tur, solet excellere liquoribus. Et Apostolus de caritate locuturus [1 Corinth. 12.], Adhuc_ inquit, excellentio- IIOMII, I£. 151 rein vobis viam demonstro. Ad montem igitur Oliveti veniens Dominus, asinos sibi quibus Hierosolymam petat, pr_ecepit exhiberi, figurate signifieans hoc, quod alibi dicit aperte [Joan. 3.], Quia sic Deus dilexit mun- dum, ut filium suum unigenltum darer, ut omnis qui credit in ipsum non pereat, sed habeat vitam eternam. Duos ad exhibenda sibi jumenta misit diseipulos, ut signifiearet in utrumque populum, eircumeisionis vi- delicet et pra_putii, pr_edieatores esse destinandos. Vel certe duos misit, ut eosdem praedieatores doctrina sirnul et operatione perfectos esse moneret : ne vel erroris verba indoeti veritati miseerent, vel ca qua_ recte docuissent, perverse vivendo negarent. Invenielis, inquil, usinam alligatam et pullum cure ea, solvite et adducite mihi.] Pullum cluoclue alfigatum fuisse alfi Evangelistic testantur. Uterque enim populus funi- bus peeeatorum erat eireumplexus, et so!utione divina opus habebat ; iste lege cluam aeeeperat male utendo, ille nuncluam aeeipiendo peeeaverat. Unde bene dieit Apostolus [Kom. 3.], Quia non est distinctio: omnes cnim peeeaverunt ct egent gloria Dei, justifieati per gra- tiara ipsius ga_tis. Et pulere alii tres Evangelistve, clui gentibus seripserunt, puUum solummodo Domino ad- duetum memorant. Matthams autem Evangefista, clui ex Hebr_eis et Hebr_eo sermone seripsit Evangelium, etiam asin_e faeit mentionem, provida utraque dispensa- tione, ut quorum salutem seribendo qu_sierunt, hos salvandos a Domino mystiee doeerent esse figuratos. Et si quis vobis, inquit, aliquid diwerit, dicite quia Do- minus his ol_us habet, et eonfestirn dimittet eos.] Et doe- toribus pr_eipitur, ut si cluis eis obstiterit adversitas, si cluis prohibuerit peeeatores a laclueis diabofi solvi, et per eonfessionem fidei Domino adduei, non tamen pr_e- dieando desistant, sed constanter insinuent, quia Domi- nus ad aedificandam eeclesiam talibus opus habet. Quam- vis enim s_evus sit persecutor et immanis, non potest 15_ B E D._E VKNERA.BILIS

eorum obslstere salvationi, quos novit Dominus, quia sint ejus quos ad vitam prmordinavit eternam. Adhibe- tur autem huic facto prophetm testimonium, ut appareat Dominum quidem in omnibus, qua_ de ipso erant scHpta eomplesse, sed invidia c_ecatos scribas et Pharismos ea, qu_e ipsi legebant, intelligere nequivisse. Dicite fili_e Sion, Ecce rex tuus venit tibi mansuetus, sedens super asinam el pullum fllium subju#alis.] Filia Sion ecclesia est fidelium, pertinens ad supernam Hieru- salem, qum est mater omnium nostrum, cujus portio tunc non minima erat in populo Israel rcgem habens mansuetum : quia non terrena immitibus, sed mansue- tis coelestia regna dare consuevit dicens [Matth. 11.]: Discite a me, quia mitis sum et humilis come, et inve- nietis requiem animabus vestris. De quibus Psalmista [Psal. 36.]: Mansueti, inquit, possidebunt terram, et delectabuntur in multitudine pacis. Rex vero mansue- tus m_nsuetis, id est, humilibus corde, tcrram pacis tri- buit, quos in terra belli et tribulationum quondam rex impius, id est, diabolus, superbim vulnere stravit. Se- dens, inquit [Esaiee 66.], super asinam et pullumfilium subjugalis, quia requiescit in corde humilium et quieto- rum et trementium verba ejus, sive eorum qui in syna- goga jugum legis trahere noverunt: seu illorum qui gentili diu libertate effrenes, ejusdem synagogee instan- tia ad fidei et veritatis sunt gratiam conversi. Adducentes autem asinam et pullum discipuli, imposue- runt super eos veslimenta sua, et Dominura desuTer 8edere fecerunt.] Vestimenta discipulorum opera sunt justitim, Psalmista teste, qui ait [Psal. 131.] : Sacerdotes tui in- duantur justitiam. Asinos qtms nudos inveniunt disei- pull, suis sternunt vestimentis, et ira desuper Dominum imponunt, cure pr_edicatorcs sancti quoslibet a sanctita- tis habitu vaeuos inveniunt, hosque virtutum suarum exemplis ad suscipiendam fidem et dilectionem sui con- ditoris imbuunt. Non enim nudam Dominus asinam, HO_1LI_. 155 non nudum voluit aseendere pullum, quia sive Judteus sive gentilis, nisi sanetorum fuerit dietis ornatus et aetis, non potest Dominum habere reetorem, sed regnat potius peeeatum in mortali ejus eorpore ad obediendum concu- piseentiis ejus. Plurima autem turba straverunt vestiraenta _a in via.] Plurima h_ee turba innumerabilem martyrum de- signat exereitum, qui corpora sua, animarum videlicet tegumenta, pro Domino dabant, quo sequentibus eleetis planiorem reete vivendi eallem faeerent : ne qui videlicet dubitarent ibi pedem bon_e aetionis ponere in pace, ubi non paueos viderent in hello preeeessisse martyrii. Alii autem ewdebant ramos de arboribua, et sternebant in v/a.] Rami arborum, dicta sunt patrum pr_eeedentium exempla. Et quisquis in exemplum reete eredendi sive operandi quid prophetae, quid Apostoli, quidve e_eteri sanefi dixerunt seu feeerunt, pandit : ramos profeeto de arboribus e_edi% quibus iter asini Dominum portantis eomplanet: quia sententias de sanetorum libris exeer- pit, per quas simpl_cium Christi eorda ne in via veritatis errent, aedifieet. Turb_e autem, quee preecedebant et quee sequebantur, elamabant dicentes: Hosanna filio David.] Una eadem- clue eonfessionis et laudatio_is voee Dominum, qui pr_ei- bant et qui sequuntur exaltant: quia una nimirum tides est eorum, qui ante inearnationem Dominieam, et qui postea fuere prohati, quamvis saeramenta habuerint pro temporum ratione disparia, Petro attestante, qui ait [Act. 15.]: Sed per gratiam Domini Jesu credimus salvari, quemadmodum et illi. Quod autem aiunt, Ho- sanna filio David, hoc est, quod in psalmo legitur [Psal. 3.] : Domini est salus, et super populum tuum benedictio tua, hoc est, quod in magnve devotione laudis in Apoealypsi sanctorum chorus resonat [Apoc. 7.]: Salus Deo nostro, qui sedit super thronum, et agno. Benedictus _i venil in nomine Domini.] In nomine 154 BED_E VENERABILIS

Domini, in nomine Dei patris significat, quod ipse alibi Judaeis non credentibus dicit [Joan. 5.] : Ego veni in nomine patris mei, et non recepistis me : alius veniet in nomine suo, illum recipietis. Venit enim Christus in nomine Dei patris, quia in omnibus quze gessit et dixit, patrem glorificare et glorificandum hominibus praedicare curavit. Veniet Antichristus in nomine suo, qui cure sit homo omnium nequissimus et diabolo comite plenus, non dedignabitur se filium Dei cognominari: adversatur enim et extollitur super omne, quod dicitur Deus, aut quod colitur. Assumunt autem versiculum laudis turbae de psalmo centesimodecimo septimo, quem de Domino can- tatum nemo qui dubitet. Unde pulcre de ipso in eodem psalmo praemittitur : Lapidem quem reprobaverunt _edi- ficantes, hic factus est in caput anguli: quia videlicet Chrisms, quem reprobaverunt Jud0ei aedificantes sua- rum decreta traditionum, factus est in munimentum utriusque populi credentis, Judaei scilicet et gentilis. Quod enim in psalmo lapis angularis vocatur Christus, hoc est utique quod in Evangelio praecedentium sequen- tiumque collaudatur voce turbarum. Quod autem in eisdem laudis prosequutione subjungitur, Hosanna, id est, salus sive salvifica in altissimis, perspicue docet ad- ventum Domini in came, non solum humani generis in terra, sed et angelorum in ccelis esse salutem : quia dum nos redemti ad superna perducimur, eorum profecto numerus, qui satana cadente erat minoratus impletur. Hic enim Paulus ait [Ephes. 1.], instaurari omnia in Christo, quaein cceliset quze in terra sunt in ipso. Recte igitur Hosanna in altissimis in ejus laudem canitur, cujus tota incarnationis dispensatio pro implenda gloria patrize ccelestis aderat. Proinde necesse est, fratres mei, ut ad promissam nobis patriam tota mentis devotione tendamus, semper recordantes, quia etsi angusta est via qua ingredimur, beata est mansio ad quam festinamus. Felicius quippe est per asperum iter ad regnum, quam HOMILI_E. _55 per amcenum planumque ad supplieium duel Felieius est continentia carnis temporali gaudium perenne me- reri, quam pro lascivia parvi temporis eternam lucrare vindietam. Eeeejejunium quadragesimale Domino au- xiliante jam p|urima ex parte complevimus, testis est unicuique eonscientia sua: quia quanto districtius se sanctis his diebus Domino maneipasse meminit, tanto amplius gaudens sanctum Dominiem resurrectionis tern- pus expeetat. At si quem forte adhue eonseientia minus perfeete castigata aeeusat, nulli dubium quin pavidus ae tremens tantm so]ennitatis prmstolatur adventure. Nee tamen hie talis de salute diffidat, ne aliqua suorum nu- merositate vel enormitate scelerum eonfusus, barathrum desperatione ineidat, juxta iHud Salomonis [Proverb. 18.]: Impins cure venerit in profundum malorum, con- temnet: sed solicite perpendat, quia si tempus annum festivltatls, qua de auetoris nostri resurrectione ]mtamur, tanto vel gaudio castos, vel impuros meto u et confusione aflleltur, multo magis in tempore distrieti examinis, quando generalis omnium resurrectio eelebratur, et jam auditajudieis sententia, hos eonscientia munda exeusans ]_tifieat, illos noxia aeeusans in perpetuum damnat. Quieunque ergo, fratres dileetissimi, eontinentim carnis armis aceincti ab initiojam quadragesimali cure tentatore superbo certare eceperunt, videant caute ne e_pta dese- rant, priusquam hoste prostrato ministeriis donentur angelicis. Qui vero haetenus armatura virtutum se non induit, vel hodie incipiat, hodie cure turbis illis fidelibus fidei opera assumat, imploret pietatem ejus, qui in no- mine patris adveniens benedietionem mundo attulit, Hosanna in altissimis proclamans, salvari se superna in patria flagitet. Sternat vestimenta sua in via, id est, membra sui corporis humiliet in przesenti, ut exaltet Deus in futuro, memor illius Davidici, quia exultabunt ossa humiliata. Ramos de arboribus eaedat, et sibi sternat in via: id est, sanctorum seripta sedulus ad 15_ BEDME VENERABILI8

memoriam revocet, quibus stantes ne cadant roborant, lapsos ne diutins jaceant hortantur, resurgentes ut vir- tutilms exerceantur instruunt, exercitatos virtutibus prve- mia in e0elis ut sperent, erigunt: sicque gressus sure actionis, ne in lapidem offensionis et petram scandali offendant, pr_emuniat, ac sic etiam ipse cum eaeteris fide- libus redemtoris sui vestigia sequatur, passionisque ac resurrectionis ejus mysteria digna mentis puritate vene- retur, qui electis omnibus membris videlicet suis in remedium vulnerum simul et c_elestium gaudiorum pig- nus dare dignatus est Jesus Christus Dominus noster, qui vivit et regnat cum patre in unitate spiritus sancti Deus per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA XXII. D Luc_ H. In illo tempore cure consummati essent dies octo, ut circumcideretur puer, vocalum est nomen ejus Jesus, gyc.

S ANCTAM venerandamque prmsentis festi memoriam, paucis quidem verbis Evange- lista comprehendit, sed non pauea coelestis mysterii virtute gravidam reliquit. Exposita namque nativitate Dominiea, eujus gaudia mox angeli dignis laudibus extulerunt, pastores devota visitatione celebmrunt_ omnes qui tune audiere, mirati sunt_ nos quoque pro modulo nostro, prout potuimus, Christo Do- mino largiente, congruis missarum hymnorumque solen- niis exegimus, subjunxit atque ait: El postquam consummati s*_nt dies oclo, ut circumci- deretur puer, voealum est nomen ejus Jesus, quod voca- turn est ab angelo, priusquam in utero co_peretur.] Hzec sunt festivitatis hodiern_e gaudia veneranda, haec HOMILI2$, 157 saer_e solennitas diei, ha_c ilia supernve pietatis munera sacrosancta, qu_e fidelium cordibus commendans Apo- stolus ait [Gala. 4.] : Quia, ubi venit plenitudo tempo- ris, misit 'Deus filium suum factum ex muliere, factum sub lege, ut eos qui sub lege erant, redimeret, ut adop- tionem filiomm reeiperemus. Magna namque dispen- satione pietatis ad redemtionem generis humani Deus pater non angelum, non arehangelum, sed filium suum unigenitum mittere dignatus est. Quem quia in divini- tails sure specie videre nequimus, magna rursum dilee- tionis arte providit, ut hunc factum ex muliere, hoc est, ex matern_e carnis substantia, sine virili admixtione con- ceptum, ad humanos verum hominem proferret aspec- tus : qui in divina virtute ac substantia manens, per om- nia quod erat, veram naturee mortalis infirmitatem quam non habebat, indueret. Et ut nobis neeessariam obedi- endi virtutem pr_eeipuo commendaret exemplo, faetum sub lege, filium suum misit Deus in mundum: non quia ipse legi quiequam debeat, qui unus magister no- ster, unus est legislator et judex, sed ut eos qui sub lege positi, legis onera portare nequiverant, sua eompassione juvaret, ae de servili eonditione, qui sub lege erant, erep- tos in adoptionem filiorum, qu_e per gratiam est, sua largitate reduceret. Suseepit ergo cireumeisionem lege deeretam in came, qui absque omni prorsus labe poilu- tionis apparnit in carne, et qui in similitudine earnis peccati, non autem in came peccati advenit, remedium quo caro peccati consueverat mundari non respuit : sicut etiam unda baptismatis, qua novae gratiee populos a peecatorum sorde lavari voluit, ipse non necessitatis, sed exempli eausa subiit. Scire etenim debet vestm fraternitas, quia idem salutifera_ curationis auxilium cir- cumcisio in lege contra originalis peecati vulnus agebat, quod nune baptismus agere revelat_e gratke tempore consuevit, exeepto quod regni ecelestis januam necdum intrare poterant, donee adveniens benedictionem daret, 158 BEDJE VENERABILIS qui legem dedit, ut videri posset Deus deorum in Sion, tantum in sinu Abrahre post mortem beata requie eon- solati supemre paeis ingressum spe feliei expeetabant. Qui enim nune per Evangelium suum terribiliter ae sa- lubriter elamat [Joan. 3.], Nisi quis renatus fuerit ex aqua et spiritu, non potest introire in regnum Dei: ipse dudum per legem suam elamabat [Gem 17.3, Maseulus eujus pra_putii taro eireumeisa non fuerit, peribit anima ilia de populo suo, quia paetum meum irritum feeit, id est, quia paetum vitre in paradiso hominibus mandatum Adam prrevarieante transgressus est, in quo omnes pee- caverunt : peribit de ecetu sanetorum, si non ei fuerit remedio salutari subventum. Utraque ergo purifieatio, et eireumeisionis videlicet in lege, et in Evangelio bap- tismatis, tollendm prmvarieationis prim_e gratia posita est. Et ne cui seculi labentis mtati superni respectus munera deessent, illi quoque qui a mundi exordio usque ad tempora dat_e circumcisionis vel post datam circum- cisionem, de aliis nationibus Deo placuerunt, vel hostia- rum oblationibus, vel certe sola fidei virtute suas suo- rumque animas creatori commendantes, a primi reatus vinculis absolvere curabant. Sine fide enim impossibile est placere Deo: et sicut alias scriptum est [Abac. 2.], Justus autem ex fide vivit. Sed veniens in carne Dei filius, qui solam carnis naturam, nullam autem peccati contagionem contraxit de Adam, et quia spiritus sancti virtute de virgine conceptus et natus, nullo eguit mu- nere gratim renascentis: utrumque genus purificationis subire dignatus est, et circumcisus videlicet a parenti- bus octava die nativitatis, et tricesimo mtatis anno bap- tizatus a Joanne, imo etiam tertium salutaris hostim munus ipse templi Dominus pro se non respuit offerri. Cujus die dehinc tricesima tertia, Domino opitulante, vestra caritas auditura simul est et celebratura myste- rium. Cuncta, inquam, et legalis et Evangelicm purifi- cationis genera, qui nullo indiguit, Dominus suscipere HOMILI$. 159 non despexit, et consummandre jam legis deereta suo tempore doceret esse saluberrima, et advenientis Evan- gelii cunctis fidelibus ostenderet reque subeunda reme- dia. Sed et hoc quod eodem die sure circumeisionis no- men ut Jesus voearetur, accepit, ad imitationem priscre fecit observationis: quam ex eo credimus sumptam, quod Abraham patriarcha, qui primus circumcisionis sacra- mentum in testimonium sure magnre fidei et divinre ad eum promissionis accepit, eodem die sure suorumque cir- cumcisionis etiam nominis amplificatione simul cum sua conjuge benedici promeruit, ut qui eatenus Abram pater excelsus dictus est, deinde Abraham, id est, pater multa- rum gentium vocaretur : quia patrem, inquit, multarum gentium constitui te. Qure fidelissima promissio tam late per orbem jam patet impleta, ut etiam nos ipsi de gentibus ad fidei iUius devotionem vocati, ipsum nos pa- trem spiritualiter habere gaudeamus, dicente etiam nobis Apostolo [Galat. 3.] : Si autem vos Christi, ergo semen Abrahre estis, secundum promissionem hreredes. Et Sa- rai, inquit, uxorem tuam, non vocabis Sarai, sed Saram, id est, non principem meam, sed principem: videlicet aperte docens, ut earn qure tantre fidei particeps et soeia facta est, non proprie principem sure domus, seal abso- lute principem, id est, omnium recte credentium f_emi- narum vocaret, et intelligeret esse parentem. Unde bea- tus Apostolus Petrus credentes de gentibus fceminas ad humilitatis, castitatis et modestire virtutem provocans, ejusdem matris nostrre Sarre debita cum laude meminit. Sicut Sara, inquit [1 Pet. 3.], obediebat Abrahre, domi- hum eum vocans, cujus estis filire benefacientes, et non timentes ullam perturbationem. Hrec dilectionem yes- tram, fratres, admonere curavimus, ut singuli vestrum meminerint, etiam seipsos pereepta fide Christi cure patriarchis nominis excelsi meruisse consortium, si per- cepta in Christo purificatione, baptismi salutaris deri- vatum a nomine Christi, gaudeant mutuasse cogno- l_O BED _!_ VENERABILIS men, et hoc usque ad finem firmum intemeratumque servare contendant, gaudentes in se illud Esaim vatici- nium esse completum [Esa. 65.], Et servos suos voca- bit nomine alio, hoc est nomine Christiano, quo nunc omnes servi Christi se delectantur insigniri. Neque enim nomen aliud sub ccelo datum est hominibus, in quo oporteat eos salvos fieri. Unde propheta conse- quenter adjungit [Act. 4.] : In quo benedicendus super terrain, benedicetur in Domino, amen. Dicit et alias de eodem, multiplicandam etiam de gentibus ecclesiam alloquens [Esa. 62.] : Videbunt gentes justum tuum, et cuncti reges inclytum tuum, et vocabitur tibi nomen novum, quod os Domini locutum est. Quare autem puer qui natus est nobis, et filius qui datus est nobis, Jesu, id est, Salvatoris nomen aceeperit, non expositione ut a nobis possit intelligi, sed sollicita ac vigili eget in- tentione, ut etiam nos possimus ejusdem nominis parti- cipatione salvari. Legimus quippe angelo interpretante [Matth. 1.]: Quia ipse salvum faciet populum suum a peccatls eorum. Et indubitanter credimus ac speramus, qui a peccatis salvat, ipse etiam a corruptionibus, qu_e ob peccata contigerunt, et ab ipsa morte salvare non omit- tit, Psalmista testante, qui ait [Psalm. 103.] : Qui pro- pitius fit omnibus iniquitatibus tuis, qui sanat omnes languores tuos. Dimissis quippe omnibus iniquitatibus nostris ad integrum omnes languores nostri sanabuntur, cure resurrectionis apparente gloria novissima inimica destructa fuerit mors. Et ha_c est vera et plenaria nos- tra circumcisio, cure in die judicii cunctis simul anima_ cm'nisque corruptionlbus exuti, mox peracto judicio ad videndam perpetuo creatoris faciem, aulam regni c0eles- tis in_edimur, typice designans parvulos circumeisos ad templum Domini Hierosolymam cure laudibus hostia- rum munus aceeptabile deferri. Vera enim circumci- sione purgatus templum Domini cure muneribus ingre- ditur, qui gloria resurrectionis ab omni labe mortalitatis HOMILI2_° 161

excoctus, cum bonorum fruetibus operum supernae ci- vitatis gaudia sempiterna subit. Dismpisti, inquiens [PsaL 115.], vincula men, tibi sacrificaho hostiam lau- dis. Vota mea Domino reddam in atriis domus Do- mini, in conspeetu omnis populi ejus, in medio tui Hierusalem. Quod desideratissimum tempus ecclestis introitus ilia dies oetava, qua cireumeisio celebratur, in- dicat. Sex etenim sunt hujus seculi _tates notissimis tempomm distinetm articulis, in quibus pro Deo labori- bus insistere, et pro adipiscenda requie sempiterna ad tempus operari necesse est. Septima est mtas non in hac, sed in alia vita quieseentinm usque ad tempus re- surrectionis animarum. Oetava autem _etas, ipsa est dies resurreetionis sine ullo temporis fine beam, quando vera omuimodo circumeisionis gloria coruscante, non ultra corpus, quod corrumpitur, adgravat animam : non terrena inhabitatio deprimit sensum multa eogitantem, sed corpus jam corruptibih l_etificat animam, et suble- vat ecelestis inhabitatio totum hominem visioni sui eon- ditoris inhmrentem. Cujus eterni diei beatitudinem Propheta in illo, cujus supra meminimus, Psalmo eon- sequenter exponit, animam suam ipse et omnes interi- oris sui hominis affectus ad benedieendum Dominum, recordandasque omncs ejus retributiones exeitans: Qui redimit de interitu, inquit, vltam tuam, qui satiat in bo- his desiderium tuum, qui coronat te in miseratione et misericordia, renovabitur sieur aquilm juventus tua. Et ideo necesse est, fratres carissimi, ut qui ad hujus pul- cherrima_ renovationis, quasi summa_ cireumcisionis, desideramus prmmia pertingere, curemus interim pri- mitiwe circumcisionis et renovationis, qua_ quotidiano virtutum exercitio fit, subire rcmedia. Deponamus se- cundum pristinam conversationem veterem hominem, qui corrumpitur secundum desideria erroris, renovemur spiritu mentis nostrm, et induamus novum hominem, qui secundum Deum creatus est in justitia et sancti- M 162 BED_E VENRRABILIfl tare verltatis. Neque audientes circumeisionem in uno corpofis nostri membro nos castigare, sumcere creda- mus • sed sicut idem alibi monet Apostolus [2 Cor. 7.], Mundemus nos ab omni labe et inquinamento carnis et spiritus, perficientes sanctificationem in timore Dei: relegamus Acta Apostolorum, videamus beatissimum protomartyrem Stephanum Jud_eis se cum Domino per- sequentibus terribiliter intonautem: Duri cervieej et ineireumeisi eordibus et auribus, vos semper spifitui saneto restitistis. 8i ergo incircumeisl cordibus et auri- bus sunt_ qui spiritus saneti monitis resistunt_ est uti- que cordium et aurinm circumcisio. Et si est cordium et aurinm, estet omnium exterioris interiorisque homi- nis nostrl sensuum. Qui enim viderit mulierem ad con- cupiscendam eam, qui habuerit oculos sublimes_ hujus ineircumclsus est visus: quibus voee veritatis dicitur [Joan. 8.]_ Qul est ex De% verbum Dei audit. Propter- ea nos non auditis_ quia ex Deo non estis. Incircum- eisl sunt auribus, inclreumeisi lingua et manlbus sunt, quorum os loeutum est vanitatem_ et dextera eorum dextera iniquitatis : qui loquuntur pacem cure proximo su% mala autem sunt in eordibus eorum_ et dextera eorum repleta est muneribus. Ineireumeisi sunt gustu, quos propheta redarguit, dicens [Esai_e 5.] : V_e qui potentes estis ad bibendum vinum, et viri fortes ad mis- eendam ebrietatem. Incireumeisi olfaetu et taetu, qui unguento et variis odoribus sunt delibuti : qui sequun- tur amplexus meretricis, aspergentes eubile suum myr- rha, et aloe et einnamomo. Ineireumeisi gressibus, de quibus Psalmista eommemorat [Psal. 11.]: Contritio et iufelieitas in viis eorum, et viam paeis non eognove- runt. At qui omni custodia servant suum eor_qui aver- tunt oculos suos ne videant vanitatem, qui sepiunt au_es suas spinis_ ne audiant linguam nequam_ qui gustant et vident, quam suavis est Dominus, quam beati viri qui sperant in eo, qui custodiunt vias suas ut non delin- HOMILI_. 1G_

quant in lingua sua, qui donee superest halitus in eis, et spiritus Dei in naribus eorum, non loquuntur labfis iniquitatem, nee lingua eorum meditatur mendacinm, qui levant manus sua8 ad mandata Dei qu_e diligunt, qui ab omni via mala prohibentpedessuos ut custo- chantverbum Dei, istiomnes suos sensuspetraspiri- tualiexs ercitiiseostendunthaberecircumcisos.Petri- nisquippe cultriscircumcisionemfierilegimus:petra autem erat Christusc,ujus fde, spe et caritatejnon solum in baptismatcsed, in omni prorsusactionede- vota purificanturcordabonorum. Qum et ipsaquo- tidinnanostracircumcisioid,est,continuacordismum- datio,semper octav_echeisacramentum celebrarenon desistitqui, anos in exemplum Dominicveresurrectio- his,qum octavadie,id est,postseptimam sabbatifacta estsanctificacroensuevitut, quomodo surrexitChristus a mortuispergloriampatrlsit, aetnos in novitatevitro ambulemus,pr_estanteDeo, quivivitetregnatin secula seculorum,Amen.

HOMILIA XXIII.

MATTH. III. MARcI h LvC_ III. JOANNIS I. /n illo temlgore venit Jesus a Galikea in Jordanem ad Joan- nero, ut baptizaretur ab eo, @.

audivimus, magnum nobis et in domino et in servo dat perfeetm humifitatis exemplum. In ECTIO saneti Evangelii, quam modo, fratres, domino quidem, quia cure sit dominus non solum ab homine servo baptizari, sed etiam ipse ad hune baptizandus venire dignatus est. In servo autem, quia cum sciret praecursorem se ac baptistam Salvatoris sui esse destinatum, memor tamen proprim fragilitatis in- juncture sibi humiliter excusavit officium, dicens: Ego M_o 164 BED_ _ENERARILIS ate debeo baptizari, et tu venis ad me ? Sed quia omnis qui se exaltat, humiliabitur, et qudse humi_at, exaltabitur, et Dominus qui in forma hominis propter homines instru- endos humilis apparuit, mox a Deo patre quantum super homines, imo etiam quantum super angelos, et super omne quod creature est_ en_eret, apparuit voce lapsa ad eum hujusmodi a magnifica gloria: Hic est filius meus dilectus, in quo mihi eomplacui. Et fidelissimus atque humiUimus servus ille Joannes, qui baptizari a Domino, quam Dominum baptizare magis adoptavit, et ipsum baptizare Dominum, et apertis sure mentis oculis descendentem super eum spiritum prve c_eteris mortalibus videre promeruit. Verum quia breviter ista pr_elibavimus, latius jam euncta exposituri ipsum sacrm leetionis videamus exordium. Tunc venit, inquit, Jesus a Galil_a in Jordanem ad Joannem, ut baptizaretur ab eo.] Venit filius Dei bapti- zari ab homine_ non anxia necessitate abluendi alicujus sui peceati qui peeeatum non feeit ullum, nec inventus est dolus in ore ejus: sed pia dispensatione abluendi omnis nostri contagionem peecati, qui in multis offendi- mus omnes, et si dixerimus quia peccatum non habe- mus, nos ipsos sedueimus, et veritas in nobis non est. Venit baptizari in aquis ipsarum eonditor aquarum, ut nobis qui in iniquitatibus coneepti, et in delictis sumus generati, seeundm nativitatis_ quee per square et spiritum celebratur, appetendum insinuaret mysterlum. Dig- natus est lavari aquis Jordanieis, qui erat mundus a sordibus cunctis, ut ad diluendas nostrorum sovdes sce- lerum omnium fluenta sanctificaret aquarum. Sed quia humiltlmam Domlni dispensationem ex tectione Ev_.n- gelica cognovimus, etiam servi humilllmam obeditionem soUicita intentione videamus. Sequitur: Joaunes autem proh_ebat eum, dice, s: Ego a te debeo itaptizari, et tu veals ad me ?] Expavit ilium ad se ve- niase ut baptizaretur aqua, cui nulls inerat quw hap- HO_ILI_. 165 tismo tergeretur culpa, imo qui per sui gratiam spiritus cunctam credentibus mundi toUeret culpam. Unde recte intelligitur quod hic dicit Joannes, Ego ate debeo baF- tizari, hoc esse quod apud Evangelistam Joannem illo ad se veniente dixisse narratur rJoan. 1.] : Ecce agnus Dei, ecce qui toUit peccata mundi. Ab illo enim debe- mus omnes baptizari, qui ad hoc veuit in mundum, ut peccata tolleret mundi. Ab illo debuit ipse Joannes baptizari, id est, a peccati origins]is contagione mundari, qni quamvis nullus inter natos mulierum major, tamen quasi natus ex muliere culp_ n_evo non carebat. Ideo- que cum c_eteris mulierum natis ab eo qui natus ex vir- gine Deus in carne apparuit, opus habebat ablui. Quo- niam ergo scripture est [Job 15.], Quid est homo ut immaculatus sit, et ut mundus appareat natus ex mu- liere ? jure timuit homo quamvis sanctus, natus tamen ex muliere, et ob ida cull_ macula non immunis baptizare Dominum, quem ex virgine nature noverat, nullam prorsus habere maculam culwe. Sed quia vera humili- tas ipsa est, quam obedientia comes non deserit, quod prius o_cium expavit, humiliter implevit. Nam se- quitur: Re_ondens autera Jesus dixit ei : Sine modo, sic enim decet nos adirnplere omrwrajustitiam : tune dlmisit eum.] Id est, tune demure dimisit, tune consensit, tune passus est eum a se baptizari, cure tall ordine cognovisset ore- nero justitiam debere compleri. Sine modo, inquit, sine me modo, ut jussi, ate baptizari in aqua, et tu post- modum a me quod qu_ris, baptizaberis in spiritu. Sic enim decet nos pr_erogare exemplum implendze omnis justiti_e, ut videlicet discant fideles neminem posse ho- minem absque unda baptismatis perfecte justum existere, et esse omnibus quamvis innocenter et juste viventibus necessarium vivific_ regenerationis oflicium, cum me qui spiritus sancti opere conceptus et natus, cognove- rint seeund_ nativitatis subiisse, vel potius mihi conse- 1_6 BED_E VENERABILIS crasse lavaerum. At nulla personarum majorum con- tempta ab humilibus meis in remissionem peccatorum baptizari, cure meminerit Dominum, qui in spiritu sancto baptizans peccata dimittere solet, suum baptizandum in aqua submisisse servi manibus caput. Sequitur : Baptizatus autem Jesus, confestira ascendit de aqua : et ecce aperti sunt ei c_li, et vidit spiritum Dei descen- dentem sicut columbam, et venlentem super se.] Et hoe ad impletionem omnis justiti_e pertinet, quod baptizato Domino aperti sunt ei eceli, et spiritus deseendit super eum: ut hint nimirum tides nostra contirmetur, per mysterium sacri baptismatis, aperiri nobis introitum patrize c_lestis, et saneti spiritus gratia ministrari. Numquid enim ercdi deeet, Domino tune primum ct_- lesfia patuisse seereta, cure recta tides habeat non minus tempore, quo cure hominibus conversatus est, quam et post et antea in sinu patris mansisse, et sedem tcnuisse ecelestem ? Auta trieesimo aetatis sure anno, quando baptizatus est, spiritus saneti dona pereepit, qui prima eoneeptione spiritu saneto plenus semper extitit ? No- bis ergo, fratres earissimi, nobis sunt h_ee eelebrata mys- teria. Quia enim nobis Dominus saerosaneto sui eor- poris intinetu baptismi lavaerum dedieavit, nobis quoque post aeeeptum baptisma ecefi aditum patere, et spiritum sanctum dari monstravit. ]_t congrua multum distantia, quia primus Adam ab immundo spiritu deeeptus per serpentem, gaudia regni ecelestis amisit: secundus Adam a spiritu saneto per eolumbam glorifieatus ejusdem regni limina reseravit, flammamque vibrantem, qua ingressum paradisi expulso Adam primo Cherub eustos interelusit. Seeundus Adam hodierua die per aquam lavaex4 renas- eentis extingui debere monstravit, ut unde ille cure sua eonjuge ab hoste rictus exiit, ibi iste cure sanetorum ecclesia, sponsa videlieet sua, de hoste victor rediret, imo potiora redemtis a peeeato vitae immortalis munera pater futuri seeuli princeps paeis donaret, quae pr_e- HOMXLI_. 167 sentis nostrl seculi pater princeps discordke venumdatus sub peccato sua cure stirpe perdidit : quia nlmirum vita ilia beatissima, q,mm deseruit Adam, q-amvis incom- parabili luce et pace sublimis ab omninm curarum sti- muiantium nube serena crebra Dei et angelorum fuerit visione et aUocutione glorificata, in terr_ tamen hujus erat locis constituta terrenis, quamvis nullo lahore qu_- sitis alenda fruetibus : at h_c quam Christus tribuit in ccBlorum est arce vita perenuis non crebra, sed e con- tinua divin_c contemplationis luce refecta. Prima ho- minis vita bcata ita fuit immortalis, ut posset in ea homo non moil, si sea peccati seductione cautus servaret: secunda vero ita fiet immort_lis, ut non possit in ea homo moil, nec ulla peccati pulsantis seductione tentari. Bene autem spiritus reconciliator in columba, quve mul- tum simplex est avis, apparuit, ut et sua_ videlicet naturee simplicitatem per hujus speciem animalis ostenderet. Spiritus enim sanctus disciplinm effugiet fictum, et eum ia quem descendit, mansuetum mitemque ac miseri- cordim supernm prveconem ministrumque doceret muudo esse futurum : simul et omnes qui sua gratia essent re- novandl, simplices ac mundi corde admoneret ingredi, juxta quod scripture est [Sapient. 1.] : Sentite de Do- mino in bonitate, et in simplicitate cordis qumrite iUum. Quoniam in malevolam animam non introibit sapientia, nec habitabit in corpore subdito peccatis. Hinc est quod Simon, qui in felle amaritudinis et obligatione ini- quitatis permanere consensit, partem sortemque in hoc spiritu habere nequivit. IUo enim spiritu plenus erat, qui in serpente hominibus apparendo, quia ipse malitim et insidiarum peste infectus esset, corda diligenter edo- cult. Sed descendente super Dominum spiritu, videa- mus quid sequitur : Et eece vo_ de cod'is dicens : Hie est filius meus dilec- tns, in quo mihi complaeui.] Filins Dei baptizatur in homine, spiritus Dei descendit in columba, pater Deus 1_8 B E D._E VENERABILIS in voce sanct_ et individum trinitatis in baptisrni decla- ratm'mysterium. Et recte, ut qui sacramentorum suorum dispensatoribus erat prmcepturus, docere omnes genres, et baptizare cos in nomine patris, et filii, et spiritus sancti, primus ipse suo in baptismate totam personaliter panderet adesse trinitatem. Quod ait vox paterna, hic est filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui, ad comparationem terreni hominis dieit, in quo peccante quodammodo sibi displicuisse Deus eonditor insinuat, cure ait [Genes. 6.]: Pcenitet me hominem fecisse in term. Pcenitentia quidem in Deum nulla eadit, sed nostro more loquens, qui compungi pcenitentia so]emus, quando eontra votum nostra opera verti videmus. Pcs- nitere se dlxit hominem fecisse in terra, quem a recti- tudine sum facturm peccando degenerare conspexit. In filio autem suo unigenito sibi singulariter complacuit, quia hunc hominem quem induerat, a peccato immunem servare cognovit. Et in hac quoque voce patris, sicut et in cmteris baptizati Domini mysteriis, omnis justitim deelaratur impletio. Coeternus enim et consubstantialis patti filius, descendente super earn spiritu, qui sit ho- minibus intimatur, ut per hoc discant homines per gra- tiara se baptismatis accepto spiritu sancto de filiis diaboli in Dei filios posse transferri, sicut Apostolus edocet, fidelibus ira loquens [P_m. 8.] : Aeeepistis spi- ritum adoptionis filiorum, in quo elamamus, Abba pater. Et Evanglista Joannes : Quotquot, inquit [Joan. 1.], re- eeperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri, his qui credunt in nomine ejus. His de baptismo nostri Salvatoris, fratres carissimi, prout ipse donavit, comme- moratis, ad nosipsos revertamur, et quia humilitatem obedientiamque baptistm simul et baptizati audivimus, per humilem obedientiam baptisma quod suscepimus, servare curemus, mundantes nos ab omni inquinamento earnis et spiritus_ perfieientes sanctificatlonem in timore Dei. Humiliter ergo ejus subeunda et servanda myste- HOMILIMo 169 ria eis, qui needum in his sunt initiati suadeamus, et quotquot per gradum sacerdotalem ad dispensanda illo- rum sumus sacramenta promoti, humiliter injunctum nobis impleamus ofllcium. Smdeamus omnes sollieiti, ut januam patri_e eoelestis, quve nobis est divinis pate- facta mysteriis, humanis ipsi nobis non intercludamus illecebris. Neque enim frustra Dominum apud Evan- gelistam Lucam post baptisms orasse, et sic coelo aperto spiritum ac vocem patris venisse commemoratur, qui etiam tribus consonantibus Evangelistis baptizatus, mox jejunium quadraginta dierum solitarius exercuit: sed nos profecto docuit, nosque suo informavit exemplo, ut post aeceptam in baptismo remissionem peccatorum, vigiliis, jejuniis, orationibus, c_eterisque spiritus fruc- tibus operam demus, ne nobis torpentibus minusque soUicitis immundus spiritus, qui de corde nostro expul- sus in baptismo fuerat, redeat, nosque spiritualibus di- vitiis vaeuos inveniens, septemplici peste deprimat, et sint novissima nostra pejora prioribus. Caveamus seduli, ne iguem nobis ipsi, qui vitro iter occludat, nostro__tm crebro aecendamus fomitem vitiorum. Flammeus nam- que gladius qualiseunque ille est, qui paradisi ostia set- vat, singulis quibuseunque fidelium fonte baptismatis ex- tinctus est, et ut redire possit homo ablatus, infidelibus autem manet semper immobilis. Sed et falsis fidelibus vocatis quidem, sed non electis, dum post baptisms se criminibus implicare non metuunt, quasi post extinctio- nero idem ignis reaccenditur : ne mereantur intrare reg- num, quod ficto corde ac duplici requirunt, serpentino potius dente fraudulenti, quam simplici oeulo columbini, quem in ecclesia sua multum se diligere Dominus osten- dit, qui in amoris Cantico sit [Cantic. 1.]: Ecce tu pulcra es, arnica mea, ecce tu pulcra oculi tui eolumba- rum. Uncle quia nobis ad discendam Deo placitam simplicitatem columb_e forma proponitur, diligentius ejus naturam videamus, ut per singu|a innocenti_e ejus ]7 0 BED_ VENERABILIS exempla, vitro nobis cmendatioris instituta sumamus. H_c a malitia fellis prorsus aliena est. Et nos igitur a maliti_c felle alienemur, omnisque amaritudo, et ira, et indignatio tollatur a nobis cum omni malitia. Ita nul- lure ore vel unguibus lmdit, nec minimas quidem mus- culas, vel vermiculos, quibus minores pene omnes avi- culm se suosque pu]los nutrinnt, inquirit. Videamus nos ne dentes nostri sint arma et sagitt_, ne mordentes et comedentes invicem, consumamur ab invicem. Con- tlneamus manus a rapinis : qui furabatur, jam non fureo tur. Magis autem laboret operando manibus suis quod bonum est, ut habeat unde tribuat necessitatem patienti. Nam et columba szepe ahenos quasi suos fertur alere pullos. Ipsa terr_e fructibus et semine paseitur. Au- diamus Apostolum [Rom. 14. t : Bonum est non man- ducare carnem, et non bibcre vinum. Et Apostolus Pe- trus: Ministrate, inquit [2 Petr. 1.], in fide vestra virtutem, in virtute autem scientiam, in scientia autem abstinentiam, in abstinentia autem patientiam, in pati- entia autem pietatem, in pietate autem amorem frater- nitatis. Gemitum pro cantu habet. Miseri simus, et lugeamus et ploremus coram Domino, qui fecit nos. Risus noster in luctum convertatur, et gaudium in mce- rorem. Beati enim lugentes, quoniam ipsi consolabun- tur. Super aquas sedere consuevit, ut venturi rapture accipitris prmvisa in aquis umbra declinet. Et nos mundi simus, ac mundati scripturarum fluentis, seduli assidere curemus, quarum specuhs edocti dignoscere et pr_ecavere valeamus insidias hostis antiqui. Tales quippe amat ecclesia, sponsa videlicet Christi, quze in amoris sui laudibus cantat: Oculi cjus sicut columbre, qum lacte sunt lota_j et resident juxta fluenta plenissima. Nidificare solet in foraminibus petrze, in caverna ma- cerize. Petra Christus est, cujus in cruce clavis manus, latus est lancea perforatum, unde eontinuo sanguis et aqua, nostr_ vidclicet sanctificationis et ablutionis rays- no_iLl_. 171 terium, exivlt. Maceria ejus est virtus cozdunata sane- torum, eaverna in ea sinus patern_e dUectionis, quo teneriores fidelium auimos dum ad fidel, spei et dilectic_ nis perfectionem nutriendos suscipiunt, quasi nidifican- tibus columbis in se locum pandunt. H_ec ergo fortiorum auxilia, qui adhuc pusiUi in fide sumus, humiliter subea- mus, his Dominicm passionis sacramentis semper sanc- tificari curemus. Talem namque omnium nostrum conversationem Dominus qu_erit, talibus intentam stu- diis uniuscujusque nostrum vitam videre desiderat, ta- lium voce suas laudes decantari ac pra_dicari gratulatur. Surge, inquit [Cantic. 2.], arnica mea, speeiosa mea, et veni, columba mea, in foraminibus petra_, in caverna macerim. Ostende mihi faeiem tuam, sonet vox tua in auri.bus reels. Hmc de natura columbm septem virtutis exempia commemorasse sufllciat. Et reete fortasse, quia spiritus sancti, qui in columba descendit, septiformis est gratia. ¥erum ex omnibus, qum de ejus natura morali- ter interpretanda humana potest comperire solertia, re- stat unum quod de ejus actu mystico sacra narrat his- toria. Cum enim Dominus in figuram futuri baptismatis originalis mundi scelera diluvii aquis ablueret, transacta mundatione scire volens Noe, qualiter se facies haberet terrm, emisit corvum, qui ad arcam redire contempsit: significans eos, qui abluti licet unda baptismatis, niger- rimum tamen veteris habitum hominis emendatius vi- vendo deponere negligunt : et ne sancti spiritus unctione renovari mereantur, statim ab intima catholicae pacis et quietis unitate, exteriora, id est, seculi desideria sequendo desciscunt. Emisit post eum columbam: at iUa venit ad eum vespere, portans ramum oliva_ virentibus foliis, in ore suo. Animadvertitis credo, fratres, et me lo- quentem vestro intellectu preevenitis, ramum olivae vi- rentibus foliis gratiam esse spiritus sancti vitae verbis abundantem: de cujus plenitudine super Christum re° quiescente, psalmus ait [Psal. 44.], Unxit te Deus_ Deus 172 BEDm VENERA.BILIS tuus, oleo ]_etiti_, pr_ consortibus tuis. De eujus dono consortibus Christi dato loquitur Joannes [1 Joan. 2.] : Vos unctionem habetis a sancto, et nostis omnia. Et pulcherrima eomparatione umbra veritatis coneinit. Ra- mum oliv_e columba corporalis ablutam diluvii aquis detulit in arcam, spiritus sanctus in specie columbve corporalis baptizatum aqua Jordanis descendit in Dotal- num. Nos quoque Christi et ecclesive membra, quos non solum homines, qui erant in arca cure Noe, sed et animantia qu_e arca continebat, et ipsa quoque ligna, ex quibus eadem facta est arca_ figurant post acceptum undue regenerationis lavacrum: per unctionem sacri chrismatis gratia spiritus sancti signamur, quam conser- rare in nobis intemeratam dignetur ipse, qui dedit Jesus Christus Dominus noster, qui vivit et regnat in cter- hum, Amen.

HOMILIA XXIV.

Lvc_ 2. In illo tempore, postquam impleti _unt dies pur#ationis Mariw secundum le#em Moysi, tulerunt Jesum.

tatis, quam quadragesimo Dominic_e nativi- itatis die debitis veneramur officiis, maxime s OejuLENsdemNITATEDominiM salvatorinobis nohosditrie,rnsi_mule celeetbriin-- temeratm genitricis ejus humilitate dedicatam sacra Evangelii lectio designat: exponens eos qui legi nihil debuerant, implendis se legalibus per omnia subdidisse decretis. Sicut enim modo cure Evangelinm legeretur, audivimus, Postquam impleti sunt dies purgationis ejus (videlicet matris illins) secundum legem Moysi, tulerunt illum in Hierusalem, ut sisterent eum Domino: sicut scriptum est in lege Domini. Quia omne masculinum HOmLI_. 173

adaperiens vulvam, sanctum Domino vocabitur. Prve- eepit namque lex, ut mulier qu_e suscepto semine pepe- risset filium, immunda esset septem diebus, et in die octavo circumeideret puerum, nomenque aptaret: deinde etiam alios triginta tres dies ab ingressu templi ae viri toro abstineret, donee quadragesimo nativitatis die filium cure hostiis ad templum Domini deferret: primogeni- ture autem omnis maseulini sexus sanctum Domino voeari, atque ideo munda qn_eque offerri Deo, im- munda autem mundis mutari, vel oeeidi, et primogeni- ture hominis quinque siclis argenti debere redimi. Si autem fceminam peperisset mulier, immunda fieri jussa est quatuordeeim diebus, et sexaginta sex aliis diebus a templi ingressu suspendi, donee octogesimo nativitatis die, qum dies purgationis ejus vocabatur, illa se suam- que sobolem hostiis sanctificatura veniret, ac sic demure ad torum viri libera redire deberet. Intueamur, fratres earissimi, diligentius verba legis quae proposuimus, et videbimus apertissime, quam beatissima Dei genitrix, et perpetua virgo Maria, simul cum filio quem genuit, ab omni fuerit legis subjeetione liberrima. Cure enim dicat lex, mulierem quve suscepto semine peperisset, immun- dam deeerni, et per longa tempora simul cum prole quam genuisset, oblatis victimis debere mundari: patet profeeto, quia iUam quae sine virilis susceptione seminis virgo peperit, una cure filio qui natus est ei, neque im- mundam describat, neque per hostias salutares doceat esse mundandam. Sed sicut Dominus ac Salvator noster, qui divinitatis legem dedit, apparens in homine, fieri voluit sub lege, ut eos qui sub lege erant, redimeret, ut adoptionem filiorum reciperemus: ira etiam beata geni- trix illius, qum sin_tlari privilegio supra legem fuit, pro ostendendo tamen humilltatis exemplo, legalibus subdi non refugit institutis : juxta illud viri Sapientis [Eccles. 3.], Quanto magnus es, tanto humilin te in omnibus. JEt ut darent, inquit, hostiam secundum quod dictum 174 B_v._ VIENERABILIS est in lege Domini, Par turturum, aut duos pullos colum- barum.] Hostia hmc pauperum erat. Prmcepit quippe Dominus in lege, ut qui posset, agnum pro filio vel filia, simu] et turturem sire columbam offerret : qui vero non sufficeret ad offerendum agnum, duos jam turtures, re| duos columbm pullos offerret. Ergo Dominus nostrm per omnia memor salutis, non solum homo fieri, cure Deus esset, sed etiam cum dives esset, pauper fieri dig- natus est pro nobis: ut nos sua paupertate, simul et humanitate divitiarum, et divinitatis sum donaret esse participes. Sed libet paulisper intueri, cur hze maxime volucres in hostiam Domini jubentur offerri. Nam. et Abraham patriarcha tanto ante legem tempore has in holocaustum Domino legitur obtulisse, et in plerisque legis ceremonils, qui mundandus esset, per has jube- batur mundari. Columba ergo simplicitatem, turtur indicat castitatem : quia et columba simplicitatis, et cas- titatis amator est turtur : ita ut si conjugem casu perdi- derit, non aliam ultra qumrere curet. Unde in laudibus ecclesiee loquitur Dominus [Cantic. 1.]: Pulcrm sunt genre turn, sieur turturis. Et iterum : Eeee tu pulcra es, arnica mea, ecce tu pulcra, oculi tui columbarum. Genas quippe ut turturis habet, qui ab omni impudicitia_ peste castum se custodit, et immunem: oculos habet colum- barum, qui nulli nocere desiderans, etiam inimicos sim- plici amore eontuetur. Sed utraque avis memorata, quia gemitum pro eantu edere solet, sanctorum in hoe seculo designat ploratum, de quo Dominus memorat, dicens [Joan. 16.] : Amen, amen, dieo vobis, quia pio- rabitis et flebitis vos, mundus autem gaudebit: vos autem contristabimini, sed tristitia vestra vertetur in gaudium. Et rursus [Matth. 5.] : Beati lugentes, quo- niam ipsi consolabuntur. Merito ergo turtur et columba Domino offeruntur in hostiam: quia nimirum simplex et pudiea fidelium conversatio gratum eat illi saerifieium justitim: quia qui laborat in gemitu suo, qui laerymis HOMILI_° | 7 5 stratum suum singulas per noctes abluit, acceptissi- mum Deo victimam mactat. Cure vero utraque avis ista propter consuetudinem gemcndi pr_sentes sancto- rum luetus et desideria superna deslgnet, hoc tureen dif- ferunt, quod turtur solivagus, columba autem gregatim gemere consuevit: et ob id ista secretas orationum h- crymas, ilia publicos ecelesi_e eonventus insinuat. Bene autem puer Jesus primo circumciditur, ae sic interpositis diebus Hierosolymam eum hostia defertur : quia et ipse jam juvenis prius omnem carnis corruptionem moriendo aut resurgendo ealcavit, ae deinde interpositis diebus cure ipsa came jam immortali, quam pro nostra salute hostiam Deo feeerat, ad gaudia supernze civitatis aseen- dit. Et unusquisque nostrum prius aqua baptismi a peecatis omnibus, quasi vera cireumeisione purgatur, ac sic profieiente gratia novae lueis, ad altare sanctum salu- taft hosfia Dominiei corporis et sanguinis consecrandus ingreditur. Nam et ipsa singulariter simplex et easta nostri Salvatoris humanitas, qu_e oblata est Deo patri pro nobis, non incongrue per immolationem columbm sive turturis potest figuraliter exprimi. Sed et omnis in fine mundi ecclesia primo eommuni resurrectione cunctam terrenm labem mortalitatls et corruptionis exuet, ac deinceps in regnum ecelestis Hierusalem bo- norum victimis operum Domino eommendata transfere- tur. (_uod autem Simeon et Anna, prov'eet_e videlicet _etatis vir et foemina, devotis confessionum offieiis Do- minum, quem eorpore parvum _iaent_ se6 magnum divinitate intelligunt, excipiunt: illam profeeto populi Jud_eorum synagogam figurate denunciant, qme longa incarnationis ejus expectatione fatigata, promptissime ilium mox, ut advenit, et piarum ulnis actionum, et fidei non fictm vocibus exaltare ae magnificare studuit, aecla- mails illi, et dieens [Psal. 24.] : Dirige me in veritate tua, et doee me, quia tu es Deus salvator meus, et te 176 BED,d_ VENERABILIS susfinuitotadie. Sed et hoc dicendum, quia merito uterquesexuseigratulabundusoccurreritqui, utriusque redemtorapparebat. Magno sane metu, fratresmei, audiendasunt verba,quibus idem Simeon de Domino prophetansmatrem ejusalloquitur: Ecce positus est hic in ruinam el resurrectionem mul- torum in lsrael, et in signum cui contradicetur. Et tuam ipsius animam pertransibit gladius, ut revelentur ex mul- tis cordilms cogitationes.] Desideranter namque multum auditur, quod positus dieitur Dominus in resurreetionem multorum: quia sieur in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivifieabuntur: quia et ipse dieit [Joan. 11.], Ego sum resurreetio et vim, qui credit in me, etiam si mortuus fuerit, rivet: et omnis qul vivit, et credit in me, non morietur in eternum. Sed non minus terribiliter sonar, quod prmmittitur, Eece positus est hie in ruinam. Infelix namque saris est, qui agnita resurreetionis gloria deterius eadit, qui visa luee veri- tatis gravioribus peeeatorum nebulis obeveeatur. Uncle eurandum nobis summopere est, ut recta qum eognovi- mus, operando semper exereere meminerimus, ne de nobis dieatur iUud Apostoli Petri [2 Petr. 2.] : Quia melius erat eis viam veritatis non agnoseere, quam post agnitionem retrorsum eonverti ab eo, quod traditum est illis saneto mandato. Et in si#num, inquit, cui eontradicetur.] Signo domi- niece erueis multi smpe Jud_eorum exterius, multi con- tradixere gentilimn : multi, quod est gravius, falsi fmtres hoe interius professionis superfieie sequuntur, sed se veritate prav_e aetionis nimium persequuntur, dieentes se nosse Deum, factis autem negantes. Et tuam i29siusanimam pertransibit gtadius.] Gladittm appellat affeetum Dominle_e passionis et mortis in eruee, qui Maxim animam pertransivit: quia non sine aeerbo dolore potuit crucifixum morientemque videre, quem HOMILI_E. 177 fleet resurrecturum a morte quasi Deum nul]atenus am- bigebat, tamen quasi sua e came proereatum mori pa- vida dolebat. Ut revelenlur ex multls cordibus co#itationes.] Ante incarnationem Dominicam velat_e erant cogitationes mul- torum, nec late patebat, quis eternorum amore flagTao ret, quis co_lestibus bonis te.mporalia mente praeferret : sed nato cecil rege in terra confestim pius quisque gau- debate Herodes autem turbatus est, et omnis Hieroso- lyma cure illo. Przedicante et miracula faciente, omnes turbze et timebant, et glorificabant Deum Israel : Pha- risaei autem et seribae dicta ac facta ejus salutaria rabido ore carpebant. Passo in cruce impii laetitia stulta, pii tristitia justa replebantur: sed resurgente a mortuis, et ascendente in ccelum horum laetitia mcerore, illorum est m(estitia gaudio mutata perenni : sieque juxta prophe- tiara beati Simeonis apparente in came Domino, reve- latae sunt ex multis cordibus cogitationes. Non haec autem disparium revelatio cogitationum tune solum aeta in Judaea, sed nunc etiam apud nos credenda est acti- tari. Et nunc enim Domino apparente revelantur ex multis eordibus cogitationes, cure lecto vel praedicato verbo salutis, alii audientium libenter auscultant, gau- dentes perfieere aetu, quae auditu didieerint : alii fasti- dientes quae audiunt, non haec agendo patrare, sed his potius insultando nituntur contraire. Unde oportet, fratres, ut quoties verbum doetrinae coelestis aliquid eontrarium a duris auditoribus pati senserimus, imi- temur tristitiam cordis eorum, qui passim in came Dei verbum digno dolore compassionis tenebant: quoties vero idem verbum in auditorum fidelium mente per di- lectionem resurgere, atque ad gloriam eonditoris nostri per bona opera profieere viderimus, gaudeamus cure eis, qui Christum resurrexisse a mortuis, atque ad ecelos aseendere votis aspexere felicibus. Sane quoniam eas- tas, simplices et gemebundas ayes Domino offerri con- N 178 BED/E VSNERABILI_ salevisse eognovimus, quibus nostra sobrietas, simp]icitas et compunctio cordis auctori nostro semper offerenda signat, oportet intueri diligentius : quia non frustra duo turtures, aut duo pul]i columba_, et unus ex his pro pec- cato, alter in holocaustum offerri debere pra_cipitur. Duo sunt namque genera compunctlonis, quibus semetipsos Domino fideles in ara cordis immolant : quia nimirum, sicut ex patrum dictis accepimus, Deum sitiens anima prius tlmore compungitur, postea amore. Prius enim sese in |acrymis afficit : quia dum malorum suorum re- co]it, pro his perpeti supp]icia eterna pertimescit, quod eat unum turturem sive pullum columbae pro peccatis offerre : at dum longa m_eroris anxietate fuerit formido consumpta, quzedam jam de pr_esumtione veniae securi- tas nascltur, et in amorem coelestium gaudiorum animus inflammatur. Et qui prius flebat, ne duceretur ad sup- p]icium, postmodum flere amarissime incipit: quia dif- fertur a regno, quod est de altero turture sive pullo columbino holocaustum facere ; holocaustum namque totum incensum dicitur. Et holocaustum se ipse Do- mino facit, qui spretis omnibus terrenis: solo supern_e beatitudinis desiderio aestuare, solam hanc per luctum ac lacrymas quzerere dulce habet. Contemplatur et- enim mens, qui sint il]i angelorum chori, qu_e ipsa so- eietas beatorum spirituum, qu_e majestas eternae visionis Dei, et amp]ius plangit, quia a bonis perennibus deest, quam flebat prius, cum mala eterna metuebat. Utram- que autem nostra_ eompunctionis hostiam gratanter ae- cipere dignetur, quiet pro peccato lugentibus, atque afltictis clementer errata dimittit: et pro ingressu vita_ eoelestis tota mentis intentione ferventes eternae sum visionis luce reficit Jesus Christus Dominus noster, qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus sancti, Deus per omnia secula seeulorum, Amen. nOMILI_. 179

HOMILIA XXV.

MATTH, XIX. LUC, XVIII. MARC, X. In illo tempore dixit Simon Petrus ad Jesum: Ecce nos reliquimu$ omnia, et secuti sumus re. Quid ergo erit nobis ? $yc.

cile intraret in regnum ccelorum, sciensque secure suis condiscipulis ad integrum mundi _ UDIENS a Domino Petrus, quia dives diffi- fallentis sprevisse delieias, voluit agnoscere quid vel ipsi, vel e_eteri, mundi eontemptores pro majore mentis virtute majoris pr_emii sperare deberent. Et respondens Domino ait: Ecce nos reliquimus omnia, el secuti sumus te.] Ubi solerter intuendum, quod non solum se omnia reliquisse, sed et Dominum sequi gloriatur: quia stultum profecto est, juxta Platonem et Diogenem, et quosdam alios phi- . losophos, vitae Tfidem hujus divitias ealeare, et non hme pro eterna adipiscenda vita, sed pro inani agere morta- lium laude captanda: stultum prresentes labores ultro, absque spe futurae subire quietis et pacis. Perfectus autem ille eat, qui abiens vendit omnia quae habet, et dat pauperibus, ac veniens sequitur Christum. Habebit enim thesaurum non deficientem in ccelis. Unde bene interrogante Petro, dixit talibus Jesus: Amen dico vobis, quod vos qui secuti estis me, in re#ene- ralione cure sederit fllius hominia in sede majeslatis su_e_ sedebitis et vos super sedes duodecim_ judicantes duodecim tribus I_raeL] In hae quippe vita pro ejus nomine labo- rantes, in alia pr_emium sperare doeuit : id est, in rege- neratione, cure videfieet in vitam immortalem fuerimus resurgendo regenerati, qui in vitam eadueam mortaliter eramus geniti. Et justa prorsus retributio, ut qui hie pro Christo humanae gloriam celsitudinis neghxerunt, itlic a Christo judices glorificati singulariter cure eo human_e conversationis assideant: et quia sequendis ejus N2 180 BED2_ VENERABILIS vestigiis nulla ratione poterant avelli. Nemo autem putet duodecim tantum Apostolos, quia pro Juda prve- varicante Matthias electus est, tune esse judicaturos: sicut nec duodecim solve sunt tribus Israel judicand_e. Alioquin tribus Levi, quve tertiadecima est, injudicata reeedit: et Paulus qui tertiusdeeimus est Apostolus, quia pro Juda prvevaricante Matthias electus est, judi- candi sorte privabitur, cum ipse dicat [1 Cor. 6.] : Ne-" scitis quoniam angelos judicabimus, quanto magis seeu- laria? Sciendum namque est, omnis qui ad exemplum Apostolorum sua reliquerunt omnia, et secuti sunt Chri- stum, judices cure eo venturos, sicut etiam omne mor- talium genus esse judicandum. Quia enim duodenario svepe numero solet in Seripturis universitas designari, per duodecim sedes Apostolorum omnium numerositas judicantium, et per duodecim tribus Israel universitas eorum, qui judicandi sunt, ostenditur. Uncle notandum, quod duo sunt ordines electorum in judicio futuri : unus judicantium cum Domino, de quibus hoc loco memorat, qui reliquerunt omnia, et secuti sunt ilium: alius judi- catorum a Domino qui non quidem omnia sua pariter reliquerunt, sed de his tamen quve habebant, quotidi- anas dare eleemosynas Christi pauperibus curabant. Uncle et audituri sunt in judicio [Matth. 25.] : Venire, benedicti patris mei, possidete pr_eparatum vobis reg- hum a constitutione mundi. Esurivi enim, et dedistis mihi mandueare : sitivi, et dedistis mihi bibere, et cve- tera, quorum et in superioribus hujus lectionis Dominus meminit, cum principe quodam interrogante, quid boni faciendo vitam possideret eternam: Si vis, inquit [Matth. 19.], ad vitam ingredi, serva mandata. Non homici- dium facies, non furtum, non falsum testimonium dices : vel honora patrem et matrem, et diliges proximum tuum sicut teipsum. Ergo qui mandata Domini servat, ad vitam ingreditur eternam: qui autem non solum man- data servat, verum etiam consi!ium Domini, quod pro HOMILI_. 181 contemnendis divitiis mundi a luxibus tribuit, sequitur, non tantum vitam ipse percipiet, sed etiam de vita alio- rum cure Domino judicabit : atque ita fit, ut in judicio, ut diximus_ duo sint ordines bonorum. Sed et repro- borum duos ibi futuros ordines Domino narrante com- perimus: unum eorum qui fidei Christlanm mysteriis initiati_ opera fidei exercere contemnunt, quibus in ju- dicio testatur EMatth. 25.] : Discedite a me maledicti in ignem eternum, qui praeparatus est diabolo et angelis ejus. Esurivi enim, et non dedistis mihi manducare, et czetera. Alterum eorum, qui fidem et mysteria Christi vel nunquam suscepere, vel susceptam per apostasiam deseruere, de quibus dicit [Joan. 3.] : Qui autem non credit, jam judicatus est, quia non credit in nomine uni- geniti filii Dei. Qui quoniarn nec verbo tenus ChrisLum colere voluerunt, nec verba saltem ejus quibus coar- guantur judieio, merentur audire: sed ad hoe tantum veniunt in judieium, ut cum eis qui judicantur peccatori- bus, in damnationem mittantur eternam. Verum his cure timore et pavore debite paulisper commemoratis, ad lae- tissima potius Domini et salvatoris nostri promissa con- vertamus auditum. Videamus quae tantae gratim pietatis, non eteruae tantumnmodo vitae praemia suis sequacibus, sed et praesentis munera pollicetur eximia. Et omnis, inquit, qui reliquerit domum, vel fratres, aut aorores, aut patrem, aut matrem, aut uxorem, aut filios, aut agros proTter nomen meum ; centuplum accipiet et vitam eternam possidebit.] Qui enim terrenis affectibus sire possessionlbus pro Christi discipulatu renunciaverit, quo plus in ejus amorem profeeerit, eo plures inveniet, qui se interno suscipere affectu, et suis gaudeant susten- tare substantiis: ejus nimirum professionibus vitaeque consortes, qui se pro Christo pauperem faetum in suis domibus agrisque recipere, et majorem prorsus quam uxor, parens, ti'ater, aut filius carnalis devotione caritatis refovere delcctcntur. Centuplum namque quod ait, non 18_ BED_. VENERABILIS numerum amantium in Christo, et servientium pro Christo fidelibus, sed universitatem perfectionemque qua per caritatem invicem serviunt, ostenditur. Cu- jus rei et in nobis ipsis, fratres carissimi, saepe exem- plum sumsimus, cum alicubi pro rerum necessitate digredientes cuncta nobis monasteriorum habitacula, quasi propria, patere cognovimus, cunctos in nostrum obsequium sincerissima devotione pronos aspeximus, et maxime in beatae memoriae patre nostro beato Bene- dicto, cujus hodie venerandam assumtionis diem debita solennitate recolimus, totum lectionis hujus tenorem videmus perfectissime compleri. Derelictis enim omni- bus secutus est Christum, quando spretis eis qum in monasterio regali acquisierat vel acquirere valebat, cum esset nobilis natu, ad beatorum apostolorum limina pe- regrinaturus advolavit: ut quia rudis adhuc in gente Anglorum tides et ecclesiarum institutio florebat, ibi potius perfectam vivendi formam sumeret, ubi per sum- mos Christi apostolos totius ecclesiae caput eminet exi- mium. Ibi ergo eruditus in Christo, illis in partibus attonsus, ibi est monasterialibus imbutus institutis: ibidem totum vitae suae erat exacturus, si non apostolica Domini papm prohibuisset auctoritas, qui eum propter ducendum in Britanniam sanctae recordationis archie- piscopum Theodorum in patriam redire przecepit. Nec longo post tempore etiam reges seculi, cognito virtutum ejus studio, locum eis construendi monasterii non ab aliqua minorum personarum ablatum, sed de suis pro- priis donatum dare curabant. Quem ille acceptum mox perfectissime juxta regularem disciplinam interius exte- riusque instituit, non pro suo captu decreta nobis sta- tuens, sed antiquorum statuta certissima monasteriorum, quae in peregrinatione didicerat, sibi suisque observanda proponens. Nec cuilibet vestrum, fratres, grave debet videri, si nota loquamur, sed delectabile potius zestimare, quia vera loquimur, quando patris nostri spiritualia nO_1LI_g. 183 gesta narramus, cui manifesto miraculo Dominus, quod fidelibus suis promisit, adimplevit: quia omnis qui re- liquerit domum, vel fratres, aut sorores, aut pattern, aut matrem,aut uxorem, aut filios, aut agros propter nomen meum, eentuplum accipiet in hoc tempore, et in seculo futuro vitam eternam. Reliquit quippe eognatos, quando patriam deseruit : accepit vero centuplum, quia non so- lure a cunctis in hac terra pro virtutum industria merita veneratione habitus est, sed et in Gallia atque Italia, Romae atque in marls insulis, ab omnibus qui eum nosse potuerunt dilectus, adeo ut ipse papa apostolicus ad profectum monasterii hujus quod iUum nuper fundasse gaudebat, Joannem illi abbatem atque archicantorem Romance ecclesiae, sieut caritas vestra bene meminit, in Britanniam a Roma deducendum praestaret, per quem idem monasterium morem canendi ac ministrandi cano- nicum juxta ritum sanctze Romanae atque apostolica_ ecclesiae perciperet. Reliquit domos et agros quos ha- buerat, pro Christo, de quo agrum semper virentis para- disi, et domum non manufactam, sed eternam in ccelis se accipere sperabat. Reliquit uxorem et filios, non quidem uxorem acceptam, et fihos ex ea came natos, sed uxorem prorsus accipere, ex qua filios habere posset, castitatis amore contempsit, malens ad ilia centum qua- draginta quatuor miUia electorum pertinere, qui cantant canticum novum ante sedem Dei et agni, quod nemo potest dicere nisi illi [Apoc. 14.] : Hi enim sunt qui cure mulieribus non sunt coinquinati, et sequuntur ag- num quocunque abierit. Et accepit centuplum, quando non in his solummodo, sed et in transmarinis eum par- tibus plurimi in domos suas recipere viantem, suorum fructibus agrorum reficere desiderabant, quando ma- tronae perplures i11i,quando viri Deo devoti pro animi constantis excellentia, non minori quam conjugibus aut parentibus propriis, dilectionis instantia serviebant. Ac- cepit centuplum domus et agros, quando loca hzecin qui- ]_4 BED_E VENERABILIS

bus monasteria construeret, adeptus est. Uxorem si di- misisset pro Christo et hoc centuplum acciperet, quia nimirum ccntuplum majus esset tunc meritum caritatis inter continentes propter fructum spiritus, quam inter lascivientes quondam propter desiderium carnis. Filios, quos carnaliter habere despexit, centuplum accipere me- ruit spirituales. Centenarius quippe numerus, ut saepe dictum est, perfectionem figurate significat. Nos nam- que sumus filii ejus, quos in hanc monachicm devotionis domum pius provisor induxit: nos sumus filii ejus, si iter virtutum ejus imitando tenemus ; nos sumus filii cjus, si non a semita regulari, quam docuit, tor- pendo deflectimus. Mcminimus namque, fratres, qui illum nosse potuimus, dicere crebro auditu, quos post obitum illius in nostrm fraternitatis consortium pietas superna congregavit, quia quamdiu sospes erat corpore, pro gloria sanctm Dci ecclesim, et maxime pro hujus monasterii pace, honore ct quiete semper laborare per- stabat: toties marl transiit, nunquam, ut est consuetu- dinis quibusdam, vacuus et inutilis rediit, sed nunc li- brorum copiam sanctorum, nunc reliquiarum beatorum martyrum Christi, munus venerabilc detulit, nunc archi- tectos ecclesim fabricandm, nunc vitrifactores ad fenes- tras ejus decorandas ac muniendas, nunc cantandi, et in ecclesia per totum annum ministrandi secure magistros adduxit, nunc epistolam privilegii a Domino papa mis- sam, qua nostra libertas ab omni extrinseca incursione tutaretur, apportavit, nunc picturas sanctarum historia- rum, quve non ad ornatum solummodo ecclesiae, verum etiam ad instructionem intueiatium proponerentur, ad- vexit, videlicet ut qui literarum lectione non possent opera Domini ct Salvatoris nostri, per ipsarum contui- turn discerent irnaginum. Qui in his et in hujusmodi rebus ideo tam plura laborare studuit, ne nobis sic labo- randi remaneret necessitas : ideo toties transmarina loca adiit, ut nos omnibus scientiae salutaris dapibus abun- HOMILIAIg. 185 dantes, intra monasterii claustra quiescere, et cure se- cura libertate Christo servire queamus. Qui etiam cure corporis infirmitate corriperetur premereturque acer- bins, semper inter Deo debitas gratiarum actiones de monasteriorum quas didicerat, docueratque regulis ser- vandis, semper de ecclesiasticis observationibus, quas per omnes civitates, et maxime Romm viderat, semper de loeis sanetis, qum se lustrasse juvenem meminit, loqui et iterate delectabile habebat. Sic longis virtutum studiis exereitatus, longo insuper animo semper infirmi- tatis martyrio exeoctus, post centupla grati_e prmsentis munera ad vitam transivit eternam. Unde neeesse est, fratres earissimi, ut tanquam boni filii, et tanto parente digni, exempla ae praeeepta illius in omnibus servare curemus, nequ'e ulla nos a vestigiis tanti ductoris se- quendis anim_e vel carnis illecebra revocet : quatenus et ipsi qui carnales atfectus substantiamque reliquimus ter- renam, qui uxores ducere, ac filios carnaliter procreare angelicae conversationis amore fastidivimus, augescente spiritualium virtutum merito, et in praesenti centuplum accipere de societate sanctorum, et in seculo venturo vi- tam possidere meream,ur eternam, przestante gratia re- demptoris nostri, qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus sancti, Deus, per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA XXVI.

JOAN. XXI. In illo tempore dixit Jesus Petro : Simon Joa_nis, diligis me t_lus his ? _yc.

• sens saneti Evangelii leetio eommendat. Per- _ IRrectaTUTEetenimM nobisdilectioperestfeet, aquae dileeDeumtionisex prtotoee- corde, tota anima, tota virtute, proximum 18_ BED_ VENERABILIS autem tanquam nosmetipsos diligere jubemur. Et neutra harum dilectio sine altera valet esse perfecta: quia nec Deus vere sine proximo, nec sine Deo vere potest proximus amari. Unde Dominus toties inter- rogato Petro, an se diligeret, et illo respondente, quod eum ipso teste diligeret, adjungebat per singula, ita con- cludens: Pasce oves meas, sive agnos meos. Ac si aperte diceret: Ha_c sola et vera est probatio integri in Deum amoris, si erga fratres studueris curare soliciti exercere laboris. Nam quicunque fratri opus pietatis quod valet, impendere negligit, minus justo se condito- rein diligere ostendit, cujus mandatum in sustentanda proximi necessitate contemnit. Qum profecto caritas, quoniam sine divin_e gratia inspirationis minime possit haberi, tacite quodammodo I)ominus insinuat, qui Pe- trum de illa interrogans, Simonem eum Joannis, quod nusquam alias, cognominat. Simon, inquit, Joannis, diligis me plus his ? Ubi quamvis simpliciter mentio facta terreni parentis ejus possit intelligi, non tamen ab re est, si quis nomine Joannis donum supernm genera- tionis mystice indicatum velit accipere, de quo Aposto- lus Joannes admoneudo tesmtur [1 Joan. 4.] : Caris- sinai, diligamus invicem, quoniam caritas ex Deo est: et omnis qui diligit, ex Deo natus est, et cognoscit Deum. Simon namque obediens: Ioannes dicitur Dei gratia. Et propterea recte primus Apostolorum, cum de amore suo requiritur, Simon Joannis, id est, obediens Dei gratim vocatur, ut liquido cunctis ostendatur, hoc quod majore pr_e cmteris obedientia Domini jussis ob- sequitur, quod ardentiori illum caritate amplectitur, non humani meriti, sed muneris esse divini. Unde et Apostolus Paulus eadem gratia confortatus aiebat [Rom. v.], Quia caritas Dei diffusa est in cordibus nostris, per spiritum sanctum qui datus est nobis. Qui ergo cveteris ttagrantius Dominum amare probatur, filius Joanai_ cognominatur: quia nimirum virtus ejusdem amoris HO_ILX_. 187

non nisi per g_atiam spiritus percipitur. Qui tamen ipse (notandum) quam caute et circumspecte testimo- nium reddat suo amatori, cure Domino seiscitante an se plus a1iis difigeret, non est ausus respondere, Tu scis quia amo te plus his: sed temperata ac simplici voce, Etiam, inquit, Domine, tu seis quia amo te. Quod est aperte dicere: Scio quidem, quia ipse te, ut tu melins nosti, integro eorde diligo: quantum veto te alii dili- gant, mihi quidem ignotum, sed tibi omnia sunt nota. Cujus cautela responsionis nostr_ profeeto est institutio loeutionis simul et cogitationis, ut videficet ejus exemp|o discamus minus de nostr_e eonscienti_ purltate prwsu- mere, minus temere de fratern_ eonseienti_ oecultis judicare, in dubiis maxime rebus, et qu_ qua intentione vel necessitate gerantur, inspieere nequimus. Nam de apertis fratrum erratibus, non solum potestatem, sed et pr_eeeptum judicandi ut eorrigantur habemus, dieente Domino [Matth. 18.]: Si peccaverit frater tuus, in- erepa ilium : et si poenitentiam egerit, dimitte illi. Am- bigua autem eorum gesta, et quve in quamlibet partem interpretari possuut, divino potius examine reservare jubemur. Dieit namque Apostolus [1 Cor. 4.] : Nolite ante tempus judieare, quoadusque veniat Dominus, qui et illuminabit abseondita tenebrarum, et manifestabit eonsilia eordium. Siquidem et ipse Petrus ideireo se in hae Dominiea interrogatione cautius respondendo eohi- bebat, quia meminit se pridem imminente ejus passione plus sibi constantine tribuisse, quam haberet : spondendo videlicet se esse paratum, et in eareerem et in mortem ire eum illo, qui needum erat idoneus instante perieulo saltem eonfiteri, quia nosset ilium, vel quia fuisset ali- quando cure illo. Instruetus ergo perieulo priore cau- tins loqui cure Domino, quem bene didieerat humame eonseientive statum melius nosse, quam ipsa se eonseien- tia ullatenus nosse sufllceret. De fraterni quidem eor- dis oeeultis nil prorsus audet definire: de sui autem 188 BED_ VENERABILIS amoris integritate non suimet solius, sed et ipsius qm interrogabat, Domini testimonium pandit etiam inqui- ens: Domine tu scis, quia amo te. 0 quam felix, et pura conseientia, qu_e conditori suo, eujus nuda oculis et aperta omnia novit, dicere non metuit, Domine, tu scis, quia amo te ! Quam easta et sancta anima, qum et suam cogitationem Domino patere non dubitat, et se nil aliud quam ea qu_e Dominus approbat, cogitare non ignorat! Unde bene in Apocalypsi sanctorum corda phialis aureis comparantur, dicente Joanne [Apoc. 4.] : Et habebant singuli citharas, et phialas aureas plenas odommentorum, quw sunt orationes sanctorum. Ci- tharas quippe aureas habent electi, quia omnis eorum sermo, omne quod de illorum actibus ad notitiam proxi- morum lama vulgante personuerit, pur_e dileetionis luce rutilum apparet. Phialas quoque habent anreas, qu_c sunt vasa patula amplitudine diifusa, quia corda sua quo verius solo ejusdem dilectionis sentiunt igne splen- descere, eo latius h_ec divinis gaudent pandere con- speetibus. Uncle reete subjungitur: Plenas odoramen- torum, qu_ sunt orationes sanctorum. Phial_e namque aureve odoramentorum plenitudine redundant, cure ful° gida caritate justorum pr_cordia, virtutum quoque spiritualium opinione proximis innoteseunt. Et pul- ere ipse qui h_ec videbat Joannes interpretando sub- didit, Qu_e sunt orationes sanctomm. Odoramenta etenim phialarum sunt orationes sanctorum : quia quie- quid boni operantur aut dieunt, qui simplici intentione Deo deserviunt_ totum hoe profeeto vieem pro eis ora- tionis adimplet, quando devotionem mentis eorum di- vinis commendat aspeetibus. Neque aliter veto apo- stolieum illud praeceptum quo ait [1 Tim. 5.], Sine in- termissione orate, perficere valeamus, nisi omnes actus, sermones, eogitatus, ipsa etiam silentia nostra ira Do- mino donante dirigamus, ut singula haec cure timoris illius respectu temperentur, cuncta perpetuae nostne HOMILI_E. 189 saluti proficua reddantur. Provida autem pietate Do- minus, tertio Petrum an se diligat, interrogat, ut ipsa trina confessione vincula quve ilium ter negando liga- vcrant, absolvat: et quoties territus ejus passione, quod eum nossct, negaverat, toties ejus resurrectione recrea- tus, quod ilium toto amet corde testetur. Provida dispensatione tertio confitenti amorem, tertio tuque pas- cendas suas ores commendat: quia decebat, ut quoties in pastoris fide tituhaverat, toties cure renovata fide pastoris membra quoque ejusdem pastoris jubeatur cu- rare. Quod enim hic dicit ei, Paste oves meas, hoc est utique quod ei ante passionem apertius dixerat [Lucre 22.] : Ego autem rogavi pro te, ut non deficiat tides tua: et tu aliquando conversus, eonfirma fratres tuos. Pascere ergo oves Christi est credentes Christo, ne a fide deficiant, confirmare, et ut in fide magis magisque proficiant, instanter operam dare. Quamvis solertius intuendum, quod eadem pastio gregis Dominici non uniformi, sed multimoda est solicitudine gerenda. Nam et terrena subsidia neeesse est, ut subditis rector ne de- sint diligenter pr_evideat, et exempla virtutis simul cure verbo pr_edicationis eisdem solicitus impendat: et si quos aut spiritualibus, aut etiam communibus eorum commodis adversantes deprehenderit, horum violenti_e quantum valet obsistat: ipsos quoque cure forte erra- verint subjectos, juxta Psalmistae vocem [Psalm. 140.], Corripiat justus in misericordia et increpet, neque oleo noxize consensionis eorum corda demulceat. Et hoc enim ad pii pastoris ofllcinm pertinet. Nam qui subdi- torum errata corrigere, et vulnera in eis peccatorum in quantum sufficit curare neglexerit, inter pastores ovi- hum Christi qua fronte se annumerare preesumit ? Sed et hoc pastori est fixo corde tenendum, ut eos quibus prmest, non quasi suos proprios, sed ut Domini sui gregem tractare meminerit, juxta illud quod Petro dici- tur [Joan. 21.] : Si diligis me, pasce oves meas. Meas, 190 BED_E VENERABILIS inquit, non tuas. Meas tibi oves commendatas scito, et has quasi meas regere, si me perfecte amas, recole: ut meam videlicet in eis gloriam, meum dominium, mea lucra, non tua propria qumras. Sunt enim qui oves Christi non amore Christi, sed sure vel glori_e, vel do- minationis, vel qumstus gratia pascunt. Quorum mul- titudinem dolens Apostolus Paulus, ait Philippensibus [Philip. 2.] : Spero antem in Domino Jesu Timotheum me cito mittere ad vos, ut et ego bono animo sire, cog- nitis quve circa vos sunt. 1Neminem enim habeo tam unanimem, qui sincera affectione pro vobis solicitus sit. Omnes enim quve sua sunt quverunt, non quve Jesu Christi. Unde Dominus in Evangelio talcs non pas- totes, sed mercenarios potius voeat dicens [Joan. 10.], Quia lupo veniente mercenarius fugit, quia mercenarius est, et non pertinet ad eum de ovibus. Veri autem pas- toris, et cui sineera est cura de ovibus evidens ae speciale indicium est, cure quisquis non solum commodis omnibus vitae temporalis carere, sed ipsam quoque vitam pro grege Christi ponere in promptu habet. Unde nunc ipse postquam pascendas ores suas Petro, hoc est, plebes docendas gubernandasque, commisit, subsequenter addi- dit, dicens [Joan. 21.]: Amen, amen dico tibi, cum esses junior, cingebas te, et ambulabas ubi volebas: cure autem senueris, extendes manus tuas, et alius te cinget, et ducet quo tu non vis. In extensione etenim manuum positionem membroralm ejus, qua cruci erat aptandus, insinuat : in cinctione alterius, impositionem vinculorum quibus a perseeutione arcendus erat, expri- mit: in ductu quo no]Jet, ipsam morris ac passionis acerbitatem indicat, quam corporalis ejus infirmitas hor- rebat, cujus animi firmitas spiritualis etiam adversa pro Domino lmtabatur cuncta sufferre. Neque enim volun- tatem suam, sed voluntatem qumrebat ejus qui misit eum Christi. Pr_emissa igitur Dominus ovium suarum pastione, adjungit mox eidem primo pastorum etiam HOMILIiE° 191

passionis sure triumphum, Extendes, inquiens, manus tuas, et alius te cinget et ducet quo non vis. Ac si pa- tenter dicat : Quanta me caritate diligas, hinc liquido probabis, cure pro parvulorum meorum vita usque ad mortem certando perveneris: et ut illi in corpore pos- sint pariter et mente salvari, ipse tormenta corporis omnia, quve adversarium infligere libet forti mentis con- stantia toleraveris. Quod ipse quoque Evangefista sub- sequenter insinuat cure ait: Hoc autem dixit, significans qua morte clarifieaturus esset Deum.] Clarificavit quippe Petrus morte sua Deum, quando hoc indicio cunctis quantum Deus esset colen- dus, amandusque monstravit, dum ipse data optione mallet crucis subire tormentum, quam a c_elestis verbi praedicatione cessare. Qui notandum, quod non solum morte, sed et vita sua et passionibus quee mortem prae- cesserant, Deum clarifieavit. Clarificavit namque vita Deum, qui per omnia qum gessit non suam propriam, sed eonditoris sui voluntatem laudesque qumrebat. Cla- rifieavit et passionibus quem a propositis superni amoris obsequiis nulla persequentium valuit revocare pressura. Verum quia cure memoria beati Petri etiam coapostoli ejus Pauli hodie natafitia celebramus, videamus, fratres earissimi, utrum et ipse vel vita, vel passionibus, vel morte clarificaverit Deum. Clarificavit utique et ipse. Testatur enim Lucas Evangelista, qui librum actuum Apostolorum maxima ex parte, agones ipsius et labores pro Christo deseribendo eomplevit : testatur hoc et ipse . qui opus scriptorum suorum quod quatuordecim epi- stolis conclusit, solo, ut ita dixerim, Christi odore resper- sit. Quicquid enim ibi legeris, aut fidei areana revelat, aut bonorum operum fruetus ostendit, aut cQelestis regni gaudia promittit, aut quod ipse tribulationum hic prm- dicans sustinuerit pandit, aut quod inter tribulationes divinae eonsolationis aeceperit, refert; aut generali ex- hortatione, quod omnibus qui pie volunt vivere in 192 BED_E VENERABILIS

Chrism, persecutiones deesse non possunt, insinuat. Testatur quantum vita sua Deum clarificaverit, cure in vineulis positus, et appropinquans passioni, Timotheo per epistolam exemplum sni operis proponit, dicens E2Tim. 4.1 : Bonum certamen ccrtavi, cursum consum- mavi, fidem servavi. Monstravit quali morte clarifica- turus esset Deum cure prmmisit, Ego enim jam immolor, et tempus resolutionis me_e instat. O quam preciosa in conspectu Domini mors sancti illius, qui apcrtissime noverat, qni libera voce prmdixerat, se occidi pro Do- mino, non aliud esse quam gratissimam Deo, mundissi- mamque hostiam offerri. Clarificavit ergo et Paulus Deum, clarificaverunt et ceeteri apostoli, quia et ipsi puro eorde Christum diligebant, ipsi sincera intentione oves Christi curabant. Quod enim Petro dictum est, Pasce oves meas, omnibus utique dictum est. Hoc namque erant c_eteri Apostoli quod fuit Petrus, sed pri- matus Petro datur, ut unitas ecclesi_e commendetur. Pastores sunt omnes, sed grex unus ostenditur, qni et ab Apostolis omnibus tunc unanimi consensione pasce- batur, et deinceps a successoribus eorum communi cura pascitur : quorum plurimi conditorem suum morte, om- nes autem vita sua clarificare probantur. Non solum autem maxima illa ecclesi_e luminaria, sed et reliqua eleetorum turba, vel vivendo, vel moriendo Deum suo quique tempore elarificat. Quorum vestigia nos quoque, fratres mei, nostro tempore seqni oportet, et vitro vide- licet nostra_ ordinem ad exempla bonorum dirigendo, et in proposita vitro rectitudine ad mortem usque persis- tendo, ut socii conversationis eorum existentes, socii etiam remunerationis mereamur effici. Hoc autem ita perficiemus, si juxta hujus sacratissim_e lectionis teno- rem, et redemptorem nostrum debito affectu complecti- tour, et erga proximorum salutem fraterna solicitudine vigilamus, ipso opitulantc qui hmc etnos faeere jubet, et se facta remunerate pollicetur, Jesu Christo domino HOMILL, E° 19_

nostro, qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus sancti Deus, per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA XXVII.

MATT. XVI. MARCX VIII. Luc_ Ix. In illo tempore venit Jesus in parle_ Cvesare6ePhilippi, et inlerro#avit di_cipulos _os, dicens: Quem dicunt homines esse ]ilium hominis _ _;c.

audistis, tanto intentius cogitanda, ac sine oblivione est jugiter retinenda, quanto con- _ ECTIO sancti Evangelii, quam modo, fratres, star quia magnam nobis fidei perfectionem commendat, magnum ejusdem perfectm fidei contra om- nia tentamenta robur tuque demonstrat. Si enim scir¢ volumus, quomodo in Christum credi oporteat, quid lueidius eo quod ait ad eum Petrus, Tu es Christus tilius Dei vivi. Rursus, si audire deleetat quantum h_ec tides valeat, quid apertius eo quod ait Dominus de ec- clesia qu_e super eum vedificanda erat, Et port_ inferi non prmvalebunt adversus earn ? Sed h_ec suis in locis plenius exponentur. Nunc autem revertentes ad expla- nandam ex ordine leetionem Dominicam, primo videa- mus de loco in quo habita memoratur. Venit, inquit, Jesus in partes Ceesare_ePhilippi.] Phi- lippus, ut Lueas testatur [Lucre 3.], erat tetrareha Itu- rive et Traconitidis regionis. Hic ergo statuens civitatem in loco ubi Jordanis ad radices oritur Libani montis, et est terminus Judve_e contra septentrionem, appeUavit earn Cvesaream Philippi, in memoriam videlicet sui no- minis, pariterque honorem Tiberii C_esaris, sub quo ipse regnabat. In cujus parles veniens Jesus, ir_terrogabat discipulos 0 194 BED_ VENERABILlS

SUOS,dieens : Quem dicu_t homines esse filium hominis _'] Non autem quasi neseiens sententiamde se, veldisci- pulorum, vel extraneorum inquirit : sed ideo discipulos quid de se sentiant, interrogat, ut eonfessionem reetve fidei illorum digna mercede remuneret. Nam sieur in- terrogatis generaliter omnibus Petrus respondit unus pro omnibus, ira quod Petro Dominus respondit, in Petro omnibus respondit. Ideo quid alii de se sentiant inquirit, ut expositis primo sententiis errantium, disei- pull probarentur veritatem sure eonfessionis non de opi- nione vulgata, sed de ipso percepisse Dominic_e revela- tionis arcano. Quem, inquit, dieunt homlnes esse filium hominis ? Pulere homines appellat eos, qui de fiho hominis tantum loqui noverant, quia divinitatis ejus ar- eana neseiebant. Nam qui divinitatis ejus mysteria capere norunt_ merito supra homines esse dicuntur, Apostolo _attestante, qui ait [1 Cor. 2. et Esa. 64.] : Quod oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, quae pr_paravit Deus diligentibus se. Qui cum haec de hominibus, hoc est, humana solum sapientibus corde, aure et oculo prmmitteret, mox de se ac de suis similibus, qui generalem humanitatis scien- tiara transcenderant, adjecit [Ibidem]: Nobis autem revelavit Deus per spiritum suum. Cui simile est, quod hic Dominus cure interrogasset discipulos, quem eum dicerent homines esse, et ilti diversas diversorum opini- ones praemisissent, dicit illis : Vos autem quem me esse dicilis ?] Quasi ab hominum generalitate illos sequestrans, et deos ae Dei filios per adoptionem factos insinuans, juxta illud Psalmistm [Psal. 81.], Ego dixi, dii estis, et filii excelsi omnes. Respondens Simon Petrus, dixit : Tu es Christus filius De.i v/v/.] Deum vivum appellat ad distinctionem fal- sorum deorum, quos vario delusa errore gentilitas, vel de mortuis sibi hominibus instituit, vel majore dementia de insensibili materia quos adoraret, creavit, de qualibus HOMILI_o 195

canitur in Psalmo _Psal. 115.] : Simulacra gentium, argentum et aurum_ opera manuum hominum. Os habent et non loquentur, &c. Notet autem dilectio vestra, quam miranda distinctione sit factum, ut cure de utraque ejusdem Domini- et salvatoris nostri natura ab ipso Domino, et a fideli ejus discipulo esset proferenda sententia, Dominus ipse humilitatem assumptee huma- nitatis profiteatur, discipulus excellentiam divinve eter- nitatis ostendit. Dominus de se quod minus est, disci- pulus de Domino intimat quod majus est. Dominus de se quod faetus est propter nos, discipulus declarat de Domino, quia ipse est qui fecit nos. Sic et in Evangelio Dominus multo crebrius se fitium homlnis, quam filium Dei appeUare consuevit ut nos admoneat dispensationis quam pro nobis suscepit. Sed nos necesse est tanto humilius divinitatis ejus alta venerari, quanto iUum me- minimus pro nostra exaltatione ad humanitatis infima descendisse. Si enim inter sacramenta incarnationis ejus quibus redempti sumus, potentiam divinitatis qua creati sumus, pia semper mente recolimus, fit ut ipsi quoque cure Petro supern_e beatitudlnis mercede done- tour. Nam confitente iUo Christum filium Dei vivi, videamus quid sequitur : Respondens autem Jesus, dixit : Beatus es, Simon Bar Jona.J Constat ergo, quia post veram Christi confessio- nem, vera beatitudinis pra_mia restant. Sed intueamur attente, quale quantumve sit nomen illud, quo perfec- tuna sui nominis eonfessorem glorificat: ut hujus etiam nos veraeiter eum confitendo mereamur esse consortes. Beatus es, inqnit, Simon Bar Jona. Bar Jona Syriace, Latine dieitur filius columb_e. FilJus autem eolumhve recte voeatur apostolus Petrus : quia videlicet columba multum simplex eat animal, et ipse prudenti ac pia sim- plieitate Dominum sequebatur, memor illius pr_ecepti, quod cure suis eondiseipulis ah eodem magistro simpli- citatis ac veritatis aceepit _Matth. 10.1: Estote pru- o2 196 BED._ _ENERABILIS dentes sicut serpentes, et simpliees sieut columb_. Vel certe, quia spiritus sanctus super Dominum in columb_e specie descendit, reete filius columb_ nuneupatur_ qui sp_ituali gratia plenus extitisse monstratur. Et justa laude dileetorem confessoremque suum Dominus remu- nemt_ cure eum sancti spirltus filium esse testatur a quo ipse filius Dei vivi asseveratur: quamvis hoe ipsum multum dissimiliter fieri, nullus fidellum dubitat. Do- minus enim Chrlstus filius Dei per naturam ; Petms_ sicut et cmteri electi, filius est sancti splrims per gratiam. Cbristus filius Dei vivi_ quia de ipso natus est ; Petrus filius spiritus sancti, quia de ipso renatus est. Christus filius Dei ante tempora, ipse est enim Dei virtus et Dei sapientia quac dicit [Proverb. 8.] : Dominus possedit me ab initio viarum suarum, antequam quicquam faceret a principio. Petrus filius spiritus sancti ex eo tempore, quo ab ipso illuminatus gratiam divinae cognitionis ac- cepit. Et quia una voluntas_ eadem est operatio sanctae trinitatis, recte cure dixisset, Beatus es, Simon Bar Jona, id est, filius gratim spiritualis, protinus adjunxit : Quia caro et sanguis non revelavit tibi, sed pater meus qui in ceelis est.] Pater quippe filio columb_e revelavit: quia una est gratia patris et spiritus sancti_ eadem quo- clue et filii, quod facillimis saerm Scripturm probabitur exemplls. Dicit namque de patre Apostolus [Gal. 4.] : Misit Deus spiritum filii sui in corda nostra. Dieit ipse filius de spiritu saneto [Joan. 15.]: Cure autem venerit paracletus, quem ego mittam vobis a patre. Dicit de spiritu sancto Apostolus [1 Cor. 12.] : H_ec autem omnia operatur unus atque idem spiritus, divi- dens singulis prout vult. Pater ergo mittit spiritum, filius mittit spiritum: spiritus ipse ubi vult, spirat: quia profeeto ut diximus, una est voluntas et operatio patris, et filii, et spiritus sancti. Et propterea conveni- enter dieitur, quia pater qui in ccelis est, revelaverit filio eolumb_e mysterium fidei_ quod ei caro et sanguis reve- HO_ILI_. 197

lare nequibat. Caro autem et sanguis reete inteUi- guntur homines sapientia carnis inflati, columbin_e sim- plieitatis nescii, ideoque a sapientia spiritus omnimodis aversi. De quibus supra dictum est, quia Christum non intelfigentes, alii Joannem Baptistam, alii autem Heliam, alii vero Jeremiam, aut unum ex prophetis esse dicerent: de qualibus dicit Apostolus [1 Cot. 2.] : Carnalis autem homo non percipit ea, qu_e sunt spiritus Dei. Sequitur : JEt ego dico tibi, quia tu e8 Petrus, et super hanc pe- gram _dificabo ecclesiam meam.J Petrus qui Simon antea dicebatur, ob fortitudinem fidei, et confessionis sure constantiam, a Domino Petri nomen accepit : quia videlicet illi firma ac tenaei mente adh_esit: de quo scripture est [1 Cor. 10.], Petra autem erat Christus. Et supra hanc petram: id est, super Dominum salva- torero, qui fideli suo cognitori, amatori, confessori par- tieipium sui nominis donavit, ut videlicet a petra Petrus vocaretur: supra quam vediflcatur ecclesia, quia non nisi per fidem et dileetionem Christi, per suseeptionem sacramentorum Christi, per observantiam mandatorum Christi, ad sortem electorum et eternam pertingitur vitam, Apostolo attestante qui ait [2 Cor. 3.] : Funda- mentum enim aliud nemo potest ponere pr_eter id quod positum est, quod est Christus Jesus. Et porgee inferi non prxvalebunt adversus eam.] Port_e inferi doctrinve sunt nequam, quve seducendo impru- dentes ad inferos trahunt. Portee quoque inferi et tor- menta et blandimenta sung persecutorum, qum infirmos quosque deterrendo vel emolliendo a stabilitate tidei introitum eis etern_e morris aperiunt. Sed et prava fidelium opera ineptaque colloquia port_ utique sunt inferi, in quantum suis vel fautoribus vel sequaeibus iter perditionis ostendunt. Namet tides si non habeat opera, mortua est in semetipsa: et [1 Cor. 15.], Cor- rumpunt bonos mores colloquia mala. Mult_e sunt 198 BED_ VENERABII.,IS itaque portm inferi, sed harum nulla ecclesia quae supra petram fundata est, pr_evalet: quia qui fidem Christi intimo cordis amore perceperit, omne quicquid exterius perieuli tentantis ingruerit, facillime contemnit. At qui- cunque eredentium fidem vel opere vel negatione de- pravatus prodiderit, non hic supra petram Domino co- operante domum suee professionis a_dificasse, sed juxta alterius loci parabolam [Matth. 7.], super arenam sine fundamento posuisse credendus est: hoc est, non sim- plici ac vera intentione Christum sequi, sed terrenam quamlibet fragilemque ob causam habitum przetendisse Christiani. Sequitur: Et tibi dabo claves _egni coelorum.] Qui regem eoelo- rum majori pr_e caeteris devotione confessus est, merito prae caeteris ipse eollatis clavibus regni ccelestis donatus est, ut constaret omnibus quia absque ea eonfessione et fide regnum ccelorum nullus posset intrare. Claves autem regni coelorum ipsam discernendi scientiam po- tentiamque nominat, qua dignos recipere in regnum, indignos secludere deberet a regno. Unde manifeste subjungit : Et quodcunque ligaveris super terrain, erit ligature et in ccelis : et quodcunque solveris super terrain, erit solu- turn et in coelis.] Quee solvendi atque ligandi potestas, quamvis soli Petro videatur a Domino data, absque ulla tamen dubietate noscendum est, quia et caeteris Apo- stolis datur ipso teste qui post passionis resurrectionis- que suze triumphum, apparens eis insut_tavit, et dixit eis [Joan. 20.] : Accipite spiritum sanctum. Quorum remiseritis peecata, remittuntur eis : et quorum ret_nue- ritis, retenta sunt. Neenon etiam nune in episcopis ae presbyteris omni ecclesize oflieium idem committitur, ut videlicet agnitis peccantium causis, quoscunque humiles aevere p0en!tentes aspexerit, hos jam a timore perpetum mortis miserans absolvat: quos veto in peccatis qui egerint persistere cognoverit, illos perennibus suppliciis HOMXLIZ. 199 obligandos insinuet. Uncle alias dominus de eorrepto semel et iterum, ac tertio, sed non lxenitente fratre prve- cipit, dicens EMatth. 18.] : Si autem eeelesiam non au- dierit, sit tibi sieur ethnicus et publieanus. Et ne leve quisquam putaret eeelesia_judicio eondemnari, mox ter- ribiliter adjunxit : Amen dico vobis, qu_eeunque ligave- ritis super terrain, erunt ligata et in ccelo: et qu_ecunque solveritis super terram, erunt soluta et in coelo. Omni igitur electorum ecclesi_e juxta modum eulparum vel p_enitenti_e ligandi ac solvendi datur auetoritas. Sed ideo beatus Petrus qui Christum vera fide eonfessus, vero est amore seeutus, speeialiter elaves regni ecelorum et prineipatum judieiaria_ potestatis aeeepit, ut omnes per orbem eredentes intelligant, quia quieunque ab uni- rate fidei vel societatis illius quolibet modo semetipsos segregant, tales nec vinculis peeeatorum ahsolvi, nee januam possint regni ecelestis ingredi. Unde nos ne- eesse est tota intentione, fratres carissimi, et fidei quam doeuit, saeramenta diseere, et eongruentia fidei opera demonstrate. Neeesse est omni vigilantia multipliees subtilesque portarum inferi eavere insidias, quatenus juxta Psalmista_ voeem, de his adjuvante Domino eripi, atque ad annuneiandas ejus laudes, portas filia_ Sion, hoe est gaudia supern_eeivitatis mereamur intrare. Nee suffieere nobis ad salutem arbitremur, si turbis negli- gentium, vel quorumlibet indoetorum fide vel aetibus ada_quamur, quibus in literis saeris uniea est credendi pariter et vivendi regula pr_eseripta: sealquotieseu_que nobis errantium ingeruntur exempla, nos confestim avertentes oculos mentis nostra_ ne videant vanitatem, magis quid veritas ipsa decernit, sedulo corde serute- tour: sequentes exemplum beati Petri, qui spretis er- rantium sectis, vera_ fidei areanum quod cognoverat, indubia otis confessione protulit, insuperabili cordis cura servavit. Nam de fiducia eonfessionis hoe loeo eognovimus, de virtute autem unica_in Christura dilee- _0_ BED_ VENERAB|LIS tionh ipsc alibi testatur [Joan. 6.] : Qui cure discede- rent ab eo quidam diseipulorum ejus, dieeretque ille ad duodecim, Numquid et vos vultis abire ? Respondit ei Petrus, dicens: Domine, ad quem ibimus ? Verba vitae etern_e habes, etnos cognovhnus, et credimus quia tu es Christus filius Dei. Hujus ergo, fratres mei, pro mo- dulo nostro exemplum si imitari satagimus, etnos cure illo beati et appellari et esse valebhnus : nobis quoquc Simonis, hoc est, obedientis Christo, nomen congruet 3 nosque propter simpticitatem fidel non fietm, aeceptam- que a Domino gratiam, virtutum filii columb_e vocabi- tour, eongaudensque ipse spiritualibus anim_e nostrw profectibus dicet [Cant. 4.] : Quam pu]cra es_ arnica mea ! quam pulera es_oculi tui eolumbarum ] Sicque fit, nt nobis supra petram fidei, aurum, argentum, lapides preciosos, hoc est perfecta virtutum opera construenti- bus, nil tribulationum ignis detrimenti adfemt, nulli tentationum turbines pr_valeant : quirt potins adversi- tatibus probati, accipiamus coronam vitae quam ipse nobis ante secula promisit_ qui vivit et regnat Dens cure patre in unitate spiritus sancti, per omnia secula seculo- rum_ Amen.

HOMILIA XXVIII.

MATTH. xvH. MARC1 ix. LUCREix. In illo tempore, assumpsit Jesus Petrum et Jacobum, et Joannem fra- trem ejus, et duxit illos in montem excelsum deorsum, el transfi#uratus est ante eos, ,_-c.

suos per hujus vita_ labores ad illam, qu_ la- borem neseit, vitam futur_e beatitudinis intro- UIA Dominus ac redemptor noster eleetos ducere disposuit, modo per Evangelium suum sudores eertaminum temporalium_ modo eternorum de- nOMILX_. 201 scrlbit palmam prmmiorum: ut auditis videlicet ago- hum necessitatibus meminerint sibi requiem in hac vita nequaquam esse petendam: audita rursum dulcedine futura_ retributionis levius ferant mala transeuntia, qua_ bonis speraverint remuneranda perpetuis. Cure enim suas suorumque passiones paulo snperius commemoras- set, confestim ea qu_e modo cure legeretur, audivimus, adjunxit dicens : Filius enim hominis venturus est, in gloria patris sui cure an#elis suis, et tunc reddet unicuique secundum o'pera eju_.] Ubi aptissime diem extremi designat examinis, quando in potestate re%o-ha et majestate veniet judiea- turus de mundo, qui quondam in humilitate et abjee- tione venerat judieandus a mundo, quando cure judi- eiaria distrietione qu_ret operum perfectionem abeis quibus miserieordi_e largitate przerogaverit suorum gra- tiam munerum, quando reddens singulis seeundum opera eorum, eleetos in regnum patris sui perducet, reprobos autem cure diabolo in ignem rejiciet sempiternum. Et pulere dieitur, quia filius hominis venturus est in glo- ria patris sui. Filius quippe hominis in gloria Dei pa- tris venturus est, quia qui in hominis natura minor est patre, ipse in divinitate unius ejusdemque est gloriae cure patre verus homo, per omnia verus existens et Deus. Merito autem laetificat pios, merito terret eon- tumaces, quod sequitur. Et tunc reddet unieuique seeundum opera ejus: quia qui nunc bona operantes pressuris malorum affliguntur iniquis, lzetanti nimirum animo tempus expectant illud, quando per judieem jus- turn non solum ab injustorum liberentur injuriis, sed et justitize ac patientiae sure mereedem percipiant. Qui vero male viventes patientiam judicis negligentiam pu- tant, juste sero pcenitentes eternae damnationis sen- tentia feriuntur. Concinit huie Evangelic_e sententim quod. ait Psalmista [Psalm. 100.], Misericordiam et ju- dicium cantabo tibi, Domine. Primo quippe misericor- _0_ BED_ VENERABILIS diam, ac deinde judieium se cantare perhibet: quia ni- mirum Dominus, quod primo suo adventu depositum nobis benlgne contulit, hoc in secundo distrietus exiget. Sed perversus quisque qui misericordiam largientis con- temnit, jurejudieium diseutientisDominipertimescit. At qui gratiam miserieordiw grate se meminit suscepisse, gaudens utique judicii discrimen expectat: ideoque libera modulatione suo judiei misericordiam et judicium eantat. Verum quia incertum est omnibus tempus universalis judicii, incerta singulis sui exitus hora, et poterat longa videri pr_sens afllietio nescientibus quando rcquies pro- missa veniret, voluit pins magister aliquibus discipulo- rum suorum adhue in terra degentibus eterna_ repro- missionis gaudia przemonstrare: quatenus et ipsi qui vidissent, et omnes qui audire possint, levius adversa praesentia tolerarent, reducto szepius ad mentem futuree retrlbutionis munere quod expectarent. Unde sequi- tur : Amen dico vobis, sunt quidam de hic stantilms, qui non #ustabunt mortem, donec videant fllium hominis venien- tern in regno suo.] Venientem quippe in regno suo vi- derunt discipuli, quia in ea claritate viderunt fulgentem in monte, in qua peracto judicio ab omnibus sanctis in regno suo videbitur. Sed quod mortales adhuc et cor- porales discipulorum oculi sufferre nequiverunt, tunc per resurrectionem jam facta incorruptibilis potenter tueri sufficiet omnis ecclesia sanctorum, de qua scrip- turn est [Esaiae 33.]: Regem in decore suo videbtmt oculi ejus. Et post sex dies assumpsit Jesus Petrum et Jacobum, et Joannem fratrem ejus, et ducit illos in montem excel- sum.] Ostensurus gloriam suam diseipulis, in montem eos dueit exeelsum: ut doceat omnes qui hane videre desiderant, non in infimis jaeere voluptatibus, non ille- eebris servire earnalibus, non cupiditatibus adhrereseere terrenis, sed eternorum amore ad superna semper erigi : HOMILI_. 20_

angeliem munditim, pietatis, pacis, dileetionis, et justi- tim vitam, quantum mortalibus possibile est, semper imitari debere juxta eum qui dixit [Philip. 3.], Nostra autem conversatio in ccelis est, unde etiam Salvatorem expeetamus Jesum Christum Dominum nostrum. Os- tensurus gloriam sum majestatis, in montem discipulos ducit, ut discant ipsi, discant omnes qui hanc videre sitiunt, non earn sibi in hujus seculi profundo, sed in regno supernve beatitudinis esse qu_erendam. Et bene cure dieeret, quia dueit illos in montem exeelsum, addi- dit seorsum: quia justi et nunc cure pravorum vieinia premuntur, animo tamen sunt toto atque intentione fi- dei separati ab illis, et in futuro funditus seorsum abdu- cuntur abeis, cam abseondet eos in abscondito vultus sui a conturbatione hominurn, proteget eos in taberna- culo suo a eontradietione linguarum. Quod autem post dies sex ex quo promisit discipulis, elaritatem sum visio- his ostendit, significat sanctos in die judieii regnum per- cepturos, quod eis promisit, qui non mentitur Deus ante tempora secularia. Tempora quippe secularia sex veta- tibus constant, quibus eompletis audient ipso dicente [Matth. 25.]: Venite, benedietl patris mei, possidete paratum vobis regnum a eonstitutione mundi. Possunt dies sex promiss_e Dominica- • visionis et glorim bonorum perfeetione operum designari, sine quibus ad eontem- plandam eonditoris sui majestatem quisque aliquid agere valet, pervenire non valet. Quia enim Domlnus sex die- bus return creaturam forma_it, septlma requievit ab ope- ribus suis, reete per sex dies opera bona quibus ad re- quiem pervenire debeamus, exprimuntur. Et quia qui Deum videre, qui ad gloriam beatm resurrectionis per- tingere coneupiseit, debet agere bona quve novit, recte post dies sex gloriam sui regni, quam spopondit disci- pulis Salvator, ostendit. Sequitur : Et transfignratus est ante eos, et resplenduit facies ejus sicut sol: vestimeata autem ejus facla sunt alba si- 204 nzt)_ W_aAmLIS cut _.] Transfiguratus est ante diseipulos Dominus, et sui corporis gloriam, qua per resurreetionem erat illustrandus, signifieat: et electorum omnium quant_e claritatis post resurrectionem sint corpora futura, mani- festat. Nam et de his alibi dieit [Matth. 13.] : Tune justi fulgebunt sieur sol in regno patris eorum, et hie in exemplum futurm clarificationis ipsius resplenduit facies ejus sicut sol. Non quia Domini et sanetorum ejus _equalis possit esse claritas et gloria, cure et de iis- dem sanetis dieat Apostolus [1 Cor. 15.], Stella autem a stella differt in claritate, sic et resurreetio mortuorum: sed quia nihil sole clarius videre novimus, non solum Domini, sed et sanetorum in resurreetionis gloria solis aspectui compamtur, quia darius sole aliquid unde ex- emplum daretur hominibus, minime potuit invenifi. Hanc autem glorifieam Dominiei eorporis majestatem, hanc sanetorum corporum claritatem nullus in judieio reproborum videre putandus est. Tantum videbunt in quem transfixerunt, et plangent se super eum omnes tribus terr_e. At cum peracto judicio sublati fuerint impii, ne videant gloriam Dei, tunc justi ad contem- plandam perpetuo gloriam regni ejus, et ipsi pro mo- dulo suo incorruptionis luce transfigurati intrabunt: unde dicit Apostolus [Philip. 3.], Qui reformabit cor- pus humilitatis nostree, configuratum corpori claritatis sua_. Si autem qurerit aliquis quid vestimenta Domini, qu_e facta sunt alba sicut nix, typice designant, possu- mus recte intelligere sanctorum ejus ecclesiam per hmc esse monstratam, de quibus Esaias ait [Esaiae 49.], Omnibus his velut ornamento vestierls: et Apostolus [Galat. 3.], Quotquot enim, inquit, in Chl4sto bapti- zati estis, Christum induistis. Qui in tempore resur- rectionis omni labe iniquitatis simul et ab omni morta- litatis obscuritate castificantur. Unde pulcre de ves- timentis Domini dicit Evangelista Marcus [Marc. 9.], Quia facta sunt splendida eandidaque nimis velut nix, HO_ILI_. 205 qualia fullo super terram non potest candida facere : quia quod omnibus pater, nemo est qui sine corruptione ac dolore vivere possit super terrain. Quod omnibus sapientibus pater, licet h_eretici contradicant. Nemo est qui sine attactu alieujus peccati vivere possit super terrain. Sed quod fullo, id est, doctor animarum sire inundator aliquis sui corporis eximius super terrain non potest, Dominus faciet in c_elo emundans ecelesiam vi- delicet suam ab omnibus inquinamentis carnis et spiri- tus, insuper et eterna carnis ac spiritus beatitudine ac luce refieiens. Sequitur : Et ecce apparuit illis Moyses et Helias cure eo loquen- tes.] Quales apparuerintj et quid loeuti sunt cure eo, Lucas manifestius seribit, dicens _Lucm 9.]: Erant autem Moyses et Hellas visi in vaajestate, et dicebant excessum ejus, quem completurus erat in Hierusalem. Moyses ergo et Hellas qui locuti sunt cure Domino in monte, et passionem ejus ac resurrectionem dicebant, oracula legis et prophetise deslgnant, qum in Domino completa et nunc doctis quibusque patent, et electis omnibus in futuro manifestius patebunt. Qui bene visi in majestate dicuntur, quia tunc apertius videbitur, quando veritatis dignitate omnis divinorum eloquiorum, non solum sensus, seal et sermo fuerlt prolatus: quam- vis in Moyse et Helia omnes, qui cure Domino regna- turi sunt, recte intelligi possunt. In Moyse quidem qui mortuus ac sepultus est, hi qui in judicio resusci- tandi a morte : in Helia vero qui necdum morris debi- turn solvit, hi qui in adventu judicis vivi inveniendi sunt in came. Qui utrique pariter in uno eodemque mo- mento rapti in nubibus obviam Domino in aere mox peracto judicio ad vitam inducuntur eternam. Quibus apte convenit, quod Moyses et Helias in majestate fu- isse visi perhibentur: per excellentiam namque majes- tatis insigne muneris quo sunt coronandi, monstratur. Bene convenit et hoc quod excessum ejus, que'm corn- 206 BED._ VENI_RABILIS pletums erat in Hierusalem, dixisse memorantur : quia nimirum uniea laudis materia fidelibus suis fit passio redemptoris : qui quanto magis meruerint ejus se gratia esse redemptos, tanto sum reparatiouis memoriam de- voto semper in peetore versant, devota confessione tes- tantur. Verum quia cure amplius quisque vita_ ecclestis dulcedinem degustat, eo amplius fastidit omnia, qu_e placebant in infimis, merito Petrus visa Domini et sanc- torum ejus ma_estate, repente euncta quve noverat ter- rena obliviscitur, solis iis qu_e vidit perpetuo delectatur adh_erere, dicens : Domine, bonum est nos hie esse, si via, faciamus hic tria tabernacula, tibi unum, Moysi unum, et Heli_e unum.] Et quidem beatus Petrus, sieur alius Evangelista testa- tur ELuca_ 9.J, neseiebat quid diceret, in eo quod cce- lesti conversatione tabernacula facienda putavit. In ilia namque ecelestis vitro gloria domus necessaria non erit, ubi divin_e contemplationis luce omnia paeificante, aura adversitatis alicujus timenda nulla remanebit, testante Apostolo Joanne, qui ejusdem supernve eivitatis clarita- tern describens, inter alia dicit _Apoc. 21.1: Et tern- plum non vidi in ea, Dominus enim omnipotens tern- plum illius est et agnus. Sed bene noverat quid diceret, cure, cure ait : Domine, bonum est nobis hic esse, quia re vera solum hominis bonum intrare in gaudium Do- mini sui, et huic contemplando in eternum adsistere. Unde merito nihil unquam veri boni habuisse putandus est, eui reatu suo exigente contingit nunquam sui faciem videre creatoris. Quod si beatus Petrus glorifieatam Christi humanitatem contemplatus tanto afllcitur gau- clio, ut nullatenus ab ejus intuitu velit seeerni, quid pu- tamus, fratres carissimi, esse beatitudinis, qui divinitatis ejus altitudinem videre meruerunt ? Et si eum duobus tantum sanctis, Moyse videlicet et Helia, transfigura- tam in monte hominis Christi speciem videre bonum maximum duxit, quis sermo explicare, quis sensus valet HOMILI._. 207 comprehendere, quanta sint gaudia justorum cure acees- serint ad Sion montem, et ad civitatem Dei viventis Hie- rusalem, et multorum millium angelorum frequentiam, ipsumque eivitatis ejusdem artificem et conditorem Deum non per speculum et in _enigmate sicut nunc, sed facie ad faciem conspexerint ? De qua visione dicit ipse Pe- trus, loquens de Domino fidelibus [1 Petr. 1.] : In quem nune quoque non vldentes credetis, quem cure videritis, exultabitis l_titia inenarrab_li et glorificata. Sequitur : .4dhuc eo loquente, ecce nubes lucida obumbravit eos, et ecce vox de nube dicens : Hic est filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui, ipsum audite.] Quia taber- naeula facere qu_erebant, obtectu lueidm nubis admo- nentur in illa vlt_e ccelestls habitatione domos non ease neeessarias, ubi omnia Dominus eterna sure lueis obum- bratione protegit. Qui enim populum per deserta gra- dientem, nec per diem sol, nec luna ureret per noctem, quadraginta annos expandit nubem in proteetionem eorum, quanto magis inhabitantes in tabernaeulo regni ecelestis in secula, sanctarum velamento proteget ala- rum ? Seimus enim docente Apostolo [2 Cor. 5.], Quia si terrestris domus nostra hujus habitationis dissolvatur, quod mdificationem ex Deo habemus, domum non manu- fact.am eternam in ccelis. Quia vero resplendentem filil hominis faeiem cernere desiderabant, adfuit pater in voce, doeens eundem esse filium suum dileetum, in quo sibi bene eomplacuisset: ut discerent ab humanitatis ejus gloria quam videbant, ad divinitatis qua _:xlualis eat ilfi contemplandam suspirare prmsentiam. Quod autem ait vox paterna de filio, In quo mihi bene eomplacui, hoe eat quod ejus filius alibi testatur [Joan. 8.] : Et qui me misit, mecum est: et non reliquit me solum, quia ego qum placida sunt el, facio semper. Et quod adjunxit, Ipsum audite, admonuit eum ease de quo Moyses idem populum eui legem dedit, prmmonebat [Deut. 18.]. Quia prophetam vobis suseitabit Dominus Deus vester _0_ BED2E VENERABILIS de fratribus vestria tanquam me ipsum, audietis juxta omnia qu_eeunque locutus fuetit vobis. Neque enim Moysen et Heliam, id est, legem et prophetas audiri vetat, sed omnibus his auditionem filii, qui legem aut prophetas venit adimplere, prmferendam insinuat, cune- tisque veteris instrumenti typis et aenigmatibus lucern Evangelicae veritatis anteponendam intimat. Et qui- dem pia dispensatione tides discipulorum, ne erucifixo Domino titubet, solidatur, dum imminente crucis ar-ti- culo et humanitas ejus, qualiter per resurrectionem sit sublimanda ecelesti luce monstratur: et quia coetemus sit in divinitate patti filius, c_elesti ejusdem patris voee probatur, quatenus adveniente hora passionis minus mo- rientem dolerent, quem post mortem mox glorificandum in homine, in divinitate autem semper a Deo patre glo- rificatum meminissent. Verum discipuli quasi carnales adhuc substantiae fragilis, audita Dei voce timentes in faciem ceciderunt. Dominus autem quasi plus per om- nia magister, verbo simul eos et tactu consolatur et eri- git. Et descendentibus, inquit, illi8 de monte pr_eeepit Je- sus, dicens : Nemini dixeritis visionem, donec fllius homi- his a mortuis resurgat.] ¥isionem ostensa_ sine majes- tatis ad tempus taeeti pr0eeepit, ne si palam vulgaretur in populos, aut dispensationem passionis illius iidem po- purl prineipibus repugnando impedirent, et sic humana_ salutis effeetus, qui per sanguinem ejus erat futurus, re- tardaretur; aut certe hi qui eandem visionem audien- tes credidissent, viso crucis opprobrio scandaUzarentur. Opportunius autem completa passione, resurreetione, et ascensione ejus in ccelum, repletis spiritu saneto Apo- stolis praedicata est, quatenus omnes qui sacramentis ejus initiari voluissent, non sohim effectum resurreetio- nis credere, sed etiam modum ejusdem resurreetionis ab his qui x_idebant, _otuissent ediscere, nec non et eterni- tatem divinm nativitatis, quam a patre audierant, cunc- XaOMILIAZ. 209 tis pariter eredcndam amandamque prvedicarent. Ex- posita igitur lectione Dominie_e transfigurationis, ad nostram, fratres earissimi, conseientiam revertamur, et si Domini gloriam videre delectat, transitis carnalibus desideriJs subeamus in montem virtutum. Si ad vesti- menta Domini candidissima perfinere volumus, munde- mus nos ab omni inquinamento earnis et spiritus, per- fieientes sanetificationem in timore Dei. Si vocem Dei patrls audire, si consubstantialis ejus filii majestatem desideramus intueri, studeamus solieiti perversa et inu- tilia mortalium verba deelinare, studeamus a superva- cuis seeuli fallentis oculos avertere spectaculis, quatenus resurreetlonis nostr_ gloria coruseante, et ipsi quidem qum modo nequimus, magnalia nostri conditoris videre simul et dieere mereamur, prvestanti ipso qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus sancti Deus, &c. Amen.

HOMILIA XXIX.

MATTH. XIV. MARCI VI. LUCA_ IX. In illo iempore audivit Herodes tetrarcha famam Jesu, el all pueri_ suis. I-_c est Joanne8 Baptista, 3yc. ATALEM, fratres carlssimi, beati Joannis

stantiam passionis illius pia devotione recola- musdiem, scelebraned et eorumtes opor.a quibutet, sut passusnon solumest_con-ma- litiam nobis in arma vertamus salutis. Tunc etenim seripturis sanctis utiliter animum intendimus, cure non solum in eis virtutes ae pr_emia justorum, verumetiam vitia, vindictamque reproborum ad incitamentum no- bis bene agendi proponimus. Hoc siquidem et ipsius I)omini doeemur exemplo, qui ut humanve superbive eervieem frangat, ae sublime nobis humilitatis jugum P _I0 BED_ VENERABILI8

imponat, non suae tantum humilitatis formam quam sequamur, insinuat dicens [Matth. 11.], Diseite a me, quia mitis sum, et humilis come: seal etiam angeliere superbiee dejectionem, quam eaveamus ad memoriam nobis revoeat, dicens [Lucre 10.], Videbam Satanam quasi fulgur de cmlo eadentem: quatenus non solo nos sine divinze bonitatis, seal et dzemoniac_e pravitatis ex- emplo ad observantiam summ_e virtutis azcendat. Audivit ergo Herodes tetrarcha /amain Yesu, et ait pueris suis : Hic est Joannes Baptista, ipse surrexit a mortuis, et ideo virtutes operantur in eo.] Qtui bene in- tellexit mortuum posse hominem resuseitari ad vitam, bene de resurreetionis gloria.sensit, qui justos post re- surrectionem majoris potentive quos mortalis fragilitas eapit, futuros esse perspexit: sed misere desipuit, qui quod de homine puro sponte eredere potuit, hoe de Deo homine eredere tot miraeulis attestantibus, tantis pr_e- dieatorum praeeoniis eonsonantibus, nulla ratione con- sensit. Quare hoc, fratres carissimi, nisi ut nos aperte intelligamus, non ineredibile resurrectionis miraculum, sed pravorum animos a eredendi gratia peccatis obstan- tibus esse przepeditos, majoresque illi gratias referamus, qlfi nostris cordibus ablato erroris velamine, lucern veri- tatis aperire dignatus est. Herodes enim tenuit Yoannem, et alligavit eum, et 190- suit in carcerem, propter Her'odiadem v_vorem fratris sui. Dicebat enim illi Joannes : Non licet tibi habere eam.] Im- pletum videmus in Joanne, quod de iUo angelus Zaehariae priusquam naseeretur, prtedixit: quia pr'oeeederet ante Dominum in spiritu et virtute Heliae. Ambo namque eontinenter viventes, ambo habitu inculti, ambo in soli- tudine degentes, ambo praecones veritatis, ambo regis et reginae persecutionem propter justitiam perpessi sunt: ille Achaia et Jezabel, iste Herodis et Herodiadis. Ille ne ab impiis oeeideretur, igneo eurru est raptus in eoe- lure: late ne ab impiis vineeretur, perfecto martyrii nOMILX_g. 211 certamine spiritu cc_lestia regna petivit, angelorum uti- que subveetus auxili% de quibus scripture est [Psal. 68.] : Currus Dei decem miUia multiplex miUia ]a_tan- tium, Dominus in illis. Et iterum [Ibid. 103.] : Qui facit angelos suos spiritus, et ministros suos ignem uren- tern. Sed qurerit forte afiquis, quis sit iste Herodes, quive frater ejus, qu_e etiam Herodias, de quibus sermo iste. Herodes iste qui et Joannem decollavit, et in passionem redemptoris nostri Pilato assensum przebuit, filius est Herodis illius, sub quo Dominus natus est: qui cure post nativitatem Dominiearn paueo tempore regnaret, sieut Evangelica testatur historia, Archelaus ejus filius suceessit in regnum : quo cure vix deeem annis potiretur, aeeusantibus insolentiam ejus Juda_is [Matth. 2.], pulsus est regno ab Augusto, ae perpetuo damnatus exilio. Deinde Augustus, ut regni Judaiei minueret potentiam, divisa in quatuor partes provincia, quatuor fratres Arcbelai eidem regenda_ prvefecit, qui singuli a prineipatu quart_e partis Grzeeo sermone sunt tetrarch_e vocati. E quibus Philippus Herodiadem, filiam Arethoe regis Arabum, aeeepit uxorem, quam idem Aretha postmodum ablatam ab eo declit Herodi, eo quod ipse esset majoris potestatis et ramie, factum- que est adulterium pub]ieum. Sieut perfidis eausa est pereundi, ita fidelissimo proeconi nostrre redemptionis materia triumphandi, qui prohibendo regis injusti see- lera, morte quidem injusta meruit pleeti, sed post mor- tis gustum a rege justitia_ eui testimonium perhibebat, justam vit,qe perennis coronam accepit. Dicebat ergo illi Joannes : Non licet libi habere earn. JEt volens, inquit, illum oc- cidere, timuit populum, quia sicut prophetam eurn habe- bant.] Non populus tantum, sed ipse etiam Herodes Joannem sieut prophetam habebat, teste Evangelista Marco, qui dieit [Marc. 6.]: Herodes enim metuebat Joaunem, seiens eum virum justum et sanctum, et cus- P2 _]2 BED2E VENERA.BILIS

todiebat eum. Et audito eo multa faciebat, et libenter cure audiebat. Sod vicit amor mulieris, eumque in illum quem sanctum esse noverat et justum, manus mittere coegit. Qui quoniam noluit cohiberc luxuriam, ad ho- micidii reatum prolapsus est, minusque illi peccatum majoris erat causa peccati: cui districto Dei judicio contigit, ut propter appetitum adulterm quam detestan- dam sciebat, sanguinem funderet prophet_, quem Deo acceptum esse cognoverat. H_ec namque est illa divini dispensatio examinis, de qua dicitur [Apoc. 22.] : Oui nocet, noceat adhuc: et qul in sordibus est_ sordescat adbue. At contra quod sequitur, Et sanctus sanctifice- tur adhuc, ad beati Joannis personam convenienter ap- tatur, qui sanctus existens sanctificabatur adhuc, dum per officium evangelizandi ad martyrii palmam per- venit. Die autem natalis Herodis saltavit filia Herodiadis in medio, et placuit Herodi. Unde cum juramento pollicitus est ei dare quodcunque postulasset ab eo.J Tria pariter impiorum scelera audivimus: celebrationem natalis in- faustam, saltationem puellm lascivam, juramentum regis temerarium, quibus singulis oportet nos, ne talia gera- mus, instrui. Non enim festis diem nostri natalis in memoriam revocare, non ullum tcmpus illecebris indul- gere carnalibus, sed diem potius exitus nostri debemus lacrymis, precibus, crebrisque prmvenire jejuniis, hinc etenim vir sapiens admonet, dicens [Eccles. 7.]: In omnibus operibus tuis memorare novissima tua, et in eternum non peccabis. Sed nec membra nostra qu_e jam Domino consecrata sunt, lusibus atque ineptis dare motibus decet. Dicit namque Apostolus [1 Cor. 6.] : Nescitis quoniam corpora vestra membra sunt Christi ? Tollcns ergo membra Christi, faciam membra meretri- cis ? Absit. Unde et alibi obscerat per misericordiam Dei, ut exhibeamus corpora nostra hostiam viventem, sanctam, Deo plaeentem. Quantum vero temeritatem HOMILI_E, 213 jurandi vitare debeamus, et ipse in Evangelio Dominus [Matth. 5.], et Jacobus in epistola sua doeet, dicens [Jacob. 5.] : Ante omnia autem, fratres mei, nollte ju- rare neque per ccelum, neque per terrain, neque aliud quodeunque juramentum. Sit autem sermo vester, est est, non non, ut non sub judicio decidatis, illo videlicet judieio sub quo decidit Herodes, ut vel pejerare, vel ob perjurium cavendum aliud necesse haberet patrare flagi- tium. At si aliquid ineautius forte nos jurasse conti- gerit, quod observatum scilicet pejorem vergat in exitum, libere illud consilio salubriore mutandum noverimus, ac magis instante necessitate pejerandum nobis, quam pro vitando perjurio in aliud crimen gravius esse diverten- dum [1 Reg.25.] : Denique juravit David per Dominum, oeeidere Nabal virum stultum et impium, atque omnia qua_ ad illum pertinent demoliri: sed ad primam inter- cessionem Abigail f_mina_ prudentis, mox remisit minas, revoeavit ensem in vaginam, neque afiquid culpm se tall perjurio contraxisse doluit. Juravit Herodes dare sal- tatrici quodeunque postulasset ab eo, et ne perjurus di- ceretur a convivis, ipsum convivium sanguine polluit, dum prophetm mortem saltationis prmmium fecit. Non solum in jurando, sed in omni quod agimus, h_ec est moderatio solertius observanda, ut si talem forte lapsum versuti hostis inciderimus insidiis, ex quo sine aliquo peccati contagio surgere non possimus, ilium potius evadendi aditum petamus, in quo minus periculi nos perpessuros esse cernimus: juxta exemplum eorum qui hostilibus clausi muris_ dum evadere desiderant, sed por- tarum omnium accessum sibi interdictum considerant: ibi necesse est desiliendi locum eligant, ubi muro ex- istente breviore minimum periculi cadentes incurrant. Sequitur : At illa pr_monita a malre sua, Da mihi, inquit, hic in disco caput Yoannis Baptist_ : et contristatus est rea_.] Tristitia regis non absolutio est, sed confessio sceleris. 214 BED_ VENERABILIS

Haec etenim est superni justitia judieii, ut plerumque reprobi et agnoscant se, et fateantur errasse, certamque erroris sui pmnitudinem gerant, nec tamen ab errore quiescant, quatenus eadem confessione ac poenitentia contra se ipsi testimonium dent: quia non nescii delln- quunt, dum a peccato quod culpant, prohibere detrec- tant, eoque justius pereant, quo foveam perditionis quam praevidere valuerant, declinare neglexerant. Talis quippe est tristitia Herodis, qualis pmnitentia Pharaonis et Ju- da_: quorum quisque facinora sua postquam accusante conscientia invitus prodidit, vecors augmentavit. Itaque Herodes caput Joannis petitus, tristitiam quidem prse- tendebat in vultu, qua se ipse damnaret, ostendendo cunctis liquide, quia insontem et sanctum noverat, quem erat neci datums. Verum si diligentius cor nefandum inspicimus, lretabatur occulte, quod ea petebantur qum et antea facere, si excusabiliter posset, disponebat. Qui si caput Hcrodiadis peteretur_ nulli dubium, quoniam illud dare veraciter tristis abnueret. Propter juramentum autem, el eos qui pariter recumbe- banl, jussit darl : misitq_e, et decollavit Joannem in car- cere, et allatum est caput ejus in disco.] Indignum quidem natali suo rex spectaculum pmebuit, qui convocatis ad epulas principibus, tribunis ac ducibus gentis, spectan- dum in disco caput occisi protulit. Indignique con- viv_e, an potius invitatori suo condigni, e quibus nullus inventus est, qui hominem inter festa discumbentium puniri, qui ab adulteris justum, qui judieem a reis eapite plecti vetaret : pr_esertim cure rex assumpta specie moe- stitiae, coactum se hoc facere protestaretur, essetque op- portunum quod hortatu convivantium a promisso scelere revocari deberet, si non illum hmc de iudustria pr_e- struxisse cognoscerent, imo ipsos quoque par ejusdem sceleris amor irretiret. Sed dignam supernis aspecti- bus virtutem sui certaminis beatus prmcursor Dotal- niche nativitatis, praedicationis et mortis ostendit, qui ut HOMILI_. _15

Scriptura ait [Sat_3.], Et sl coram hominibus tormenta passus est, spes fl|ius immortalitate plena est. Cujus diem nataUs merito festa eelebritate repetimus, quem ipse propria passione nohis solennem reddidit, quem roseo sanguinis sui furore deeoravit : merito memoriam illins cure spirituali gaudio veneramur, qui testimonium quod Domino perhibuit_ martyrio signaculo conclusit. Neque enim dubitandum est, quia beatus Joannes pro redemptoris nostrl, quem pr_ecurrebat, testimonio, car- cerem et vincu]a sustinuit, pro ipso et animam posuit : cui non est dictum a persecutore ut Christum negaret, sed ut veritatem reticeret, et tamen pro Christo oceu- buit. Quia enim Christus ipse air [Joan. 14.], Ego sum veritas, ideo utique pro Christo, quia pro veritate sanguinem fudit: et cui naseituro, pr_edicaturo, bapti- zaturo, prius naseendo, pr_dicando ac baptizando testi- monium perhibebat, hunc etiam passurum prior ipse patiendo signavit. Quorum tamen pasaiones diverso ordine eonsummari, certa superme provisionis dispensa- tione gesture est: ut videlicet redemptor noster extra portam civitatis euncto assistente populo, sublevaretur in crucem : prtecursor vero ejus collectis in domum con- vivii magistratibus atque optimatibus plebis, misso tan- turn spiculatore, in abdito careeris capite truncaretur. Et quidem eongruum videbatur, ut mysterium Domini- eve crucis crucifixus prvefiguraret Joannes: sed quia idem Joannes testimonium Domino perhibens aiebat [Joan. 3.], Ilium oportet crescere, me autem minui: hoe est, ilium quem prophetam magnum esse miramini, Chri- stum Dominum, ae Deum verum oportet intelligi: me autem quem Christum esse arbitramini, non Christum, sed esse prophetam Christi patebit, disparem utriusque quafitatem, dispar modus passionis insinuat, non in car- nifieum potestate constitutus, sed e0elesti ratione pra- visus. Quia enim iterum dicit idem Joannes [Ibidem], Qui est de terra, de terra est, et de terra loquitur: qui _t(_ B E I)_[_ VENERABILIS autem de coelovenit,superomnes est,pr_fatammino- mtionem ejus qui de terra est, decollatio ilia in car cere et in obscuro patrata capitis ablatio designat. Porto erementum ejus qui de ccelo venit, et supra omnes est, illa in eruce exaltatio qum sub divo et omni spectante populo faeta est, aperte denunciat. Exaltatus quippe in cruce, caput erectum ad coelos tenuit, manus super tetras ad aquilonem tetendit, et austrum, ut et cmlise esse Dominum, et universam terrain, omnesque potes- tates ai_reas sure ditioni subditas, ipso etiam corporis situ figuraret. Infima crucis ipsius terrm abdita pene- trabant, ut inferorum regnum passione illius transfixum ac destruetum esse signaretur. Regem hunt csse cre- dendum seripto in eruce titulo, astantes Hebr_ei, Gr_eei et Romani legebant, ut videlicet ejus imperium appare- ret per omnes gentes esse dilatandum. Qum cuncta Apostolus breviter una sententia complectitur, dicens : Factus est obediens usque ad mortem, mortem autem crucis. Propter quod et Deus illum exaltavit, et dona- vit illi nomen quod est super omne nomen, ut in nomine Jesu omne genu flectatur ccelestium, terrestrium, et in- feromm: et omnis lingua confiteatur, quia Dominus Jesus Christus in gloria est Dei patris. Decollato autem Joanne, et allato capite ejus in disco, sequitur : Et datum est puellae, et delulit matri suez. Et acce- dentes discipuli ejus, tulerunt corpus ejus, et sepelierunt illud.] Et hoe ad minorationem pr_ecursoris Domini pertinet, quod corpus ejus sepultur_e absque capite datur. Namque ut in ecclesiasticis invenimus historiis [Joseph. Ant. 18, 10. Eus. 1, 13.]_ corpus ejus in civi- tate Samaria, qu_e nunc Sebaste vocatur, caput autem in Hierosolymis humatum est: decollatus veto est in castello quodam Arabise, quod Macherunta nominant. In quibus videlicet historiis hoc quoque reperimus, quod caput ejus sanetissimum longo post decollationem tern- pore, ab ipso revelatum sit duobus monachis orientali- HOMILI_E. 217 bus, qui orationis _atia venerant Hierosolymam, atque inde in Edessam Phc_nici_e civitatem perlatum, debito fidelium sit honore frequentatum. At vero ossa ejus, tempore procedente, de Samaria Hieroso|ymam trans- lata, ac mox Alexandriam missa, nunc ibidem in ecclesia qu_e nominis ipsius est honore eonsecrata, servantur. Quod divina providentia constat actum, ut scilicet per plum loea deportatis beati martyris reliquiis plura virtu- turn signa fierent, pluresque per memoriam doctrin_e et vitae illius ad fidem ac dilectionem ejus quem prmdieabat, confluerent. Inter hme sane considerandum est, et at- tentius memorim commendandum, quomodo omnipotens Deus eleetos, dilectosque suos famulos quos ad vitam, regnumque proedestinavit eternum in tantum in hae vita pmvorum patitur perseeutione eonteri, tot ae tantis poenarum mortiumque generibus eonsumi, quatenus per- speetis perfectorum virorum passionibus, minus de his qu_e nobis forte adversa contigerint, doleamus, ae potius discamus omne gaudium existimare, cure in tentationes varias inciderimus : memoria retinentes, quia quem dili- git Dominus, eastigat: flagellat autem omnem filium quem recipit. Nam etsi prineipali sententia constat, quia in multis offendimus omnes, quis tamen nostrum dieere audeat, beatum Joannem in actu, vel ditto, vel habitu, vel vietu peceasSe? cujus austeritatem indu- menti, cujus parsimoniam alimenti Evangeliea laudat historia, eujus omne quod loquitur, aut veritati testimo- ilium reddit, aut eos qui eontradicunt, redarguit : cujus opera justitioe etiam qui non amabant, venerationi habe- bant ? Quis in eis prvecordiis peccato poterat esse locus, qu_e et ante nativitatem spiritus saneti consecravit ad- ventus ? Quando saltem humanve conversationis intuitu valuit a virtutis via vel ad modicum deflecti, qui totam ab ineunte pueritia vitam solitarius peregit ? Et tamen talis ac tantus vir pr_esentis vitro terminum post longam vinculorum afltictionem sanguinis effusionem suscepit. _l_ BED_ VENERABILIS

Ille qui libertatem supernae paeis evangelizabat, ab im- piis in vineula eonjieitur : clauditur obseuritate careeris, qui venit testimonium perhibere de lumine: quique ab ipsa luee, quae Christus est, lucerna ardens et lucens appellari meruit, quo in naris mulierum major nemo est, ad petitionem mulierum turpissimarum capite plecti- tur : et ipse proprio cruore baptizatur, cui redemptorem mundi baptizare, cui vocem patris super ilium audire, eui spiritus sancti gratiam in eum descendentis videre donatum est. Seal non erat grave, imo leve ae deside- rabile erat talibus tormenta pro veritate temporalia per- peti, quae perpetuis noverant remuneranda gaudiis. Optabile habebat mortem quae naturae necessitate in- evitabilis imminebat, confesso Christi nomine cure pal- ma vitaeperennis excipere. Unde bene dicit Apostolus [Philip. 1.] : Quia nobis donatum est a Christo, non solum ut in eo credatis, sed etiam ut pro illo patiamini. Qui ideo donum esse dicit Christi, ut pro iilo patiantur electi, quia sicut idem dicit [Rom. 8.], Non sunt con- dignae passiones hujus temporis ad superventuram glo- riam quae revelabitur in nobis. Cure ergo tam eximios regni ccelestis haeredes tanta in hujus exilio mortalitatis pati viderimus, quid nobis inter haec, fratres carissimi, restat agendum, nisi ut tanto magis humiliemur in con- spectu pii eonditoris et redem'ptoris nostri, quanto nos patenter animadvertimus eos, nec vitae imitatione sequi posse, nec mortis ? Itaque juxta vocem primi pastoris, humiliemur sub potenti manu Dei, ut nos exaltet in tempore visitationis: humiliemur cum Joanne, jejune- mus, et obsecrationes faciamus assiduas: exultemus minui coram hominibus, exerceamur et defieiat paulis- per spiritus noster utique, id est, carnalis et superbus, qui solebat inflari, ut bonae aetionis profectibus ante il- Ium crescere, et cure illo exaltari valeamus, qui de ccelo ad tetras venire dignatus est, ut nos qui de terra sumus, sublevaret ad eoelosJesus Christus Dominus noster, qui nOMILI,_. 219

vivit et regnat cure patre in unitate splritus sancti Deus, per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA XXX.

MATT.IX. MARC.II. Lvc_ v. In illo tempore cure transiret Jesus, vidit hominem sedentem in telonio, Mattheeum nomlne, et ait illi, 8equere me. Et sur#ens secutus est eum, _c.

peceavemnt et egent gloria Dei, justifieati EGgratisIMUperS, graApotiamstoloipsiudicens. te,QuieQuiat iomneterums in_estimabilem ejusdem gratiee magnitudi- nero eommendans, ait [Rom. 5.] : Ubi autem abunda- Vit peecatum, superabundavit et gratia: quia nimirum quanto graviorem Dominus in electis suis peeeatorum languorem curavit, tanto ampliorem cunctis grati_e me- dentis potentiam monstravit. Unde et ex leetione Evan- geliea aUdivimus, quia sedentem in telonio Matth_um, ae temporalibus cuffs intentum, repente miseratus Do- minus voeavit, et de publicano justum, de teloniario diseipulum feeit: quem etiam profieientibus ejusdem grati_e inerementis, de communi diseipulorum numero ad apostolatus gradum promovit, nee solum pr_edicandi, verum etiam scribendi EvangeIium illi ministerium eom- misit: ut qui curare terrestrium omiserat negotiorum, eoelestium talentorum dispensator esse ineiperet. Quod ob id utique providentia superna fieri disposuit, ut nul- lure enormitas peecatorum suorum, nullum numerositas seelerum, a speranda venia revoearet, cure hune tantis mundi nexibus absolutum, tam coelestem faetum eon- spieeret, ut eommunieato eum angelicis spiritibus voea- bulo, Evangelista nominaretur etesset. _0 BE D2_, VENERABILIS

Vidit, inquit, Jesus hominem sedentem in telonio Mat- ttueum nomine, et air illi, _equere me.] ¥idit autem non tam corporei intuitus, quam internee miserationis aspee- tibus, quibus et Petrum negantem ut reatum suum cog- noseere ae deflere posset, respicere dignatus est : quibus populum suum _/Egyptia servitute depressum, ut eripe- ret aspexit, dieens ad Moysen [Exod. 3.] : ¥idens vidi afflictionem populi mei, qui est in 2Egypto_ et gemitum ejus audivi, et descendi liberate eum. ¥idit ergo homi- nero et miseratus est eum, qui humanis tantum studiis deditus, needum angelico nomine dignus extiterat. ¥idit sedentem in telonio, pertinaei videlicet animo tempo- ralibus lueris inhiantem, Matthreum, inquit, nomine. Matthaeus Hebraiee, Latine dieitur donatus : quod pro- recto nomen illi apte congruit, qui tantum gratiae su- pern_e munus aecepit. Nee praetereundum est, quod idem Matthreus erat binomius : ham et Levi vocabatur, quod etiam nomen eidem gratiae, qua donatus est, testi- monium perhibet. Interpretatur enim additus_ sire as- sumptus : significans quia assumptus est per eleetionem a Domino, et additus ad numerum gradus apostoliei. Hoe autem ilium nomine Marcus et Lucas in hae elee- tione magis appellate voluerunt, ne eonsortem operis Evangelici, de prisca eonversatione palam notabilem redderent. At veto ubi ad deseribendum duodeeim Apostolorum eatalogum pervenerunt, taeito Levi voea- bulo, Matth_um ilium aperte nuncupaverunt. PorTo ipse Matthams, juxta hoe quod scripture est, justus prior aceusator est sui, venit amieus ejus et investigavit eum, vulgato se nomine vocat, cum de telonio voeatum narrat. Sed et in decalogo Apostolorum eum addita- mento se publieanum eognominat. Thomas, inquit, et Matthaeus publicanus, quatenus majorem per hoe pub- licanis et peceatoribus adipiscendae salutis confidentiam pr_ebeat. Quam doeendi formulam Paulus quoque se- eutus, ait [1 Tim. 1.] : Ouia Christus Jesus venit in liO_ ILI_I_. 221 hune mundum peceatores salvos faeere, quorum primus ego sum. Sed ideo miserieordiam consecutus sum, ut in me primo ostenderet Christus Jesus omnem patien- tiam, ad exemplum eorum qui credituri sunt. illi in vitam eternam. Vidit ergo Jesus publicanum, et quia miserando atque eligendo vidit, ait illi, Sequere me. Sequere autem dixit imitate. Sequere dixit non tam incessu pedum, quam executione morum. Qui enim dieit se in Christo manere, debet sieut ille ambulavit, et ipse ambulare : quod est non ambire terrena, non caduca lucra sectari, fugere honores, contemptum mundi omnem pro cmlesti gloria libenter amplecti, cunctis prodesse, amare, injurias nulli inferre, at sibi illatas patienter sufferre, sed et inferentibus a Domino veniam postu- lare, nonnunquam suam, sed conditoris semper gloriam qumrere, quotquot valet secure ad amorem supernorum erigere. Hmc est hujusmodi gerere, Christi est vestigia sequi. Et surgens, inquit, secutus est eum.] Non est miran- dum, quod publicanus ad primam jubentis Domini vo- cem, terrena qum curabat lucra reliquerit, opibusque neglectis illius comitatui, quem nil divitiarum habere cernebat, adhveserit. Ipse enim Dominus, qui eum foris verbo vocavit, intus invisibili instinctu ut seqne- retur edocuit, infundens menti ill]us lumen grative spiri- tualis, qua intelligeret, quia is a temporahbus vocabat in terris, incorruptibiles in c_elis dare thesauros valeret. Surgens, inquit, secutus est eum. Surrexit, ut seque- retur: dimisit caduca qum gerebat, ut consequeretur eterna, ad qua_ ilium veritas invitabat: quale est illud [Ephe. 5.], Surge qui dormis, et exsurge a mortuis, et iUuminabit te Chrisms. Et facturn est discumbente eo in domo, ecce publicani et peccatores venientes discurabebant cure Jesu et disci- pul/s ejus.] Unius publicani conversio multis exem- plum imenitenti_e ac indulgentia_ publicanis et peccato- _22 BED2K V]_NERABILIS ribus tribuit. Non enim dubitandum, quia publicani ac peccatores esse desierant, qui cure Jesu et discipulis ejus discumbebant: nec si in peceatis perseverare de- eernerent, ei qui sine peccato est, convesci auderent. Publicani quippe vocantur, qul vel publice sceleribus fcedantur, vel publieis implicantur negotiis, qum sine peccato aut vix, ant nuliatenus valent administrari. Et pulcro saris prmsagio, qui Apostolus et doctor gentium erat futurus, in prima sua conversione peccantinm post se gregem trahit ad salutem : ofl_ciumque evangelizandi, quod proficiente merito virtutum erat expleturus, a pri- mis jam fidei sum rudimentis incipit. Neque enim solum, qui fratrem verbo erudit, sed etiam qui exernplo ad meliora convertit, ministerium gerit doctoris. Deni- que iidem publicani non tunc solummodo cure Domino discumbebant, verum et deinceps abjectis secularibus negotiis, ad imitationem Matthmi illum sequi gaude- bant, teste Evangelista Marco, qui dicit [Marc. 2.]: Multi publicani et peccatores discumbebant cure Jesu et discipulis ejus. Erant enim multi, qui et sequeban- tur eum. Notandum autem quod Lucas hmc referens dicit, quia Dominus in domo ejusdcm Matthmi cure publicanis discubuerit, et quia ipse convivium iUi mag- num paraverit. Oui quidem Matthmus, quantum ad generale judicinm respicit, congruam beneficiis ccelesti- bus vicem rependit: ut a quo perennia bona sperabat, illi sua temporalia commodaret: eumque corporalibus epulis rcficeret, quo ipse donante gustum spiritualis ac- ceperat suavitatis. Porro si altiore inteliectu, qum gesta sunt indagare cupimus, non tantum in domo sua ter- restri convivium Domino corporale cxhibuit, sed multo gratius illi convivinm in domo pectoris sui per fidem ac dilectionem paravit, ipso attestante qui ait [Apoc. 3.] : Ecce ego sto ad ostium, et pulso. Si quis audierit vo- cem meam, et aperuerit januam, intrabo ad ilium, et ccsnabo cure illo, et ipse mecum. Stat quippe ad ostinm HOMILI2Eo 223

Dominus et pulsar, cam memoriam sum voluntatis vel per os doeentis hominis, vel per suam intus inspiratio- nem nostro eordi infandit. Audita autem voee ejus, januam ut recipiatur aperimus, quando illius sive secre- tis sive apertis admonitionibus libenter assensum pr_e- bemus, et his perfieiendis qua_ facienda cognovimus, operam damus. Intrat vero, ut et ille nobiscum, et nos cam illo eoenemus: quia in cordibus eleetorum per amoris sui gratiam inhabitat, ut et ea semper lace sum praesentim reficiat, quatenus ad superna desideria magis magisque proficiant, et studiis eorum ccelestibus quasi gratissimis dapibus ipse pascatur. Sequitur: JEt videnles pharisozi, dieebant discipulis ejus: Quare cam peccatoribus et publicanis manducat magister ves- ter ?] Duplici errore tenebantur pharismi, cam magistro veritatis de susceptione peccatorum detrahebant: quia et se justos arbitrabantur, qui superbim fasm a justitia longe dlscesserant: et cos criminabantur injustos, qui resipiseendo a peeeatis non parum jam justiti_e propin- quabant. Invidia namque fratern_e salutis obc_eeati re- colebant: quia publicanus erat Matthams, publicanl et peccatores erant multi alii, qui cam Domino discumbe- bant: sed meminisse nolebant, quia idem Matthmus, sicut Lucas scribit, relictis omnibus qu_e gerebat, seeu- tus est eum. Sed et alii publicani ac peceatores eo animo cam illo discumbebant, quod illi deineeps adhm- rere disponebant. Errabant ergo pharis_ei, qui nee aliena, nec sua saltem corda noverant. Sed qui novit occulta cordis, qui venit qurerere et salvum facere quod perierat, et cos quos jam pcenitentes susceperat, amplius in fide confortat: et cos quos adhuc superbos tolerat et impios, ad humilitatis gratiam ac pietatis provocat ;nam sequitur : Non est opus valentibu_ medico, sed male habentibus.] In eo etenim quod male habentibus medicare se adve- nisse testatur, auget spem obtinend_e sanitatis et vitro _4 BED_E VENERABILIS eis, qui de peccatorum suomm languore turbati, Salva- toffs ac vivificatoffs magisterium jam sequi co_perant. In eo autem quod valentibus non opus esse medico dicit, illorum temeritatem redarguit, qui de sua justitia prvesumentes, grati_e ccelestis auxilium qu_ererc detrec- tabant. Quis namque justus esse poterit, ut divina opitulatione non egeat, cum ille, quo in natis mulierum major nemo est, de se Joannes apertissime dicat [Joan. 3.] : Non potest homo a se accipere quicquam, nisi ei datum fuerit de ccelo ? Dum vero subjungit, Euntes autem discite quid est, Misericordiam volo, et non sacrificium.] Iisdem pharismis de falsa justitia tu- mentibus, etiam consilium correetionis ostcndit. Ad- monet namquc cos, ut per opera miserlcordim sibimet ipsis supernae miscricordi_e prmsidia conquirant, et non contemptis pauperum necessitatibus, per oblationem se sacrificiorum Dominum placare confdant. Proposuit autem eis testimonium de propheta, et hoc illos euntes discere jussit: euntes videlicet a temeritate stultae vitu- perationis, ad diligentiorem Scriptur_e sancta_ medita- tionem: ut qui eum peccatores suscipientem contra Scripturarum decreta facere calumniabantur, ipsi se potius intclligcrent, qum cssent Dei prmcepta nescisse, vel agnita non fecisse. Qui enim quotidianis in templo oblationibus instantes, nulla dclinquentibus compassione miserabantur, patet profecto quia contra sermonem pro- pheticum sacrificium potius, quam misericordiam qu_e- rebant. At vero Dominus qui, sicut scriptum est, per- transivit benefaciendo et sanando omncs oppressos a diabolo, et quoties templum intravit, magis verbo lan- guentes curare, erudire nescios, contumaces redarguere, vel etiam foras deturbare, quam victimas studuit offerre : liquet utique quia voluntatis divin_e, quam propheta monebat, jussa pcrfccit, misericordim scilicet opus exe- quendo, et non sacrificium celebrando. Qui etiam re- prehensoribus suis quare cure publicanis et peccatoribus HOMILI_. 2_5

manducaret, rationem reddere non despexit, ut vel sic eos a supervacua murmuratione cohiberet, atque ad se- quenda sure pietatis dona provocaret. Non enim, inquit, veni vocare justos, sed peccatores. Idcirco igitur pec- catorum convivia frequentabat, ut insidiatores suos do- cendo ccelestes invitaret ad epulas. Sed movet forte aliquem, quomodo Dominus dixerit non se venisse ad justos, sed magis ad peccatores vocandos, cure cunctis legentlbus constet, quod etiam illos quos secundum Mosaicm legis instituta justos invenit, ad Evangelieve perfectionis eulmen plurimos vocavit. Si enim solos peccatores, et non etiam justos voearet, nequaquam Nathanael diseipulatus illius consors existeret, quem ad se primo venientem tanta laude dignum putavit, ut di- eeret [Joan. 1.] : Ecce vere Israelita, in quo dolus non est. Si non justos vocaret, Petrum et Andream in apostolatus aree non haberet, qui quanto amore justiti_e fiagraverint, docuerunt cure ad testimonium praecursoris continuo Dominum videre et audire gavisi sunt. Quo- modo ergo non venit vocare justos, sed peccatores_ nlsi quia, sicut Lucas hmc referens apertius dicit [Lucre 5.], Non veni vocare justos, sed peccatores in pmnitentiam ? Omnes namque electos ad regnum cceleste Dominus vocat, sed illos solum ad pcenitentiam vocat, quos pec- catis gravioribus involutos invenit. Quos vero justitiae operibus deditos reperit, non eos ad pcenitentiam pree- t_ritze conversationis, sed ad profectum magis vita_ per- fectioris invitat. Vocat peccatores, ut per pcenitentiam corrigantur : vocat justos, ut magis magisque justificen- tur. Quamvis et ita recte possit intelligi quod ait, Non veni vocare justos, sed peccatores: quia non illos voca- verit, qui suam justitiam volentes constituere, justitiae Dei non sunt subjecti, sed eos potius qui fragilitatis sum conscii non erubescunt profiteri, quia in multis offendi- mus omnes. Si quos autem et de illis qui fallaciter sunt justi, correctos vocat ad veniam, etiam in illis implebi- Q _6 BED_E VENERABILIS tur ejus sermo, quia non venerit vocare justos, sed pec- catorcs, id est, non elatos, sed humiles : non de sua jus- titia inflatos, sed ei qui justificat impium devota mente substratos. Nam et tales ubi convertuntur, nequaquam se justos, sed peccatores necesse est, sincero corde tes- tentur. Libet autem meminisse, fratres carissimi, ad quantam Dominus arcem justitim Matthaeum, quem de publicanis actibus elegit, ut spem remissionis peccatori- bus ampliaret, advexerit. Qualis namque sit factus, ipse apostolorum numerus cui insertus est, docet : docet et ipsa gens 2Ethiopum, quam de finibus terrm ultimis ad sanctm ecclesiae societatem praedicando convertit, ab- lutamque fonte baptismatis, de fusca formosam reddidit, quia vitiorum nigredinem exuit, ac virtutum dec0ravit ornatu : docet ipsum Evangelium, in quo scribendo novi testamenti consecravit exordium, cui speciali privilegio donatum est, ut Dominicee incarnationis mysteria, qum cuncti a seculo prophetm futura pr_ecinebant, ipse pri- mus omnium jam facta descripserit, et credentibus le- genda transmiserit. Quod videlicet Evangelium ad _edificandam fidem ecclesi_e primitiv_e, quae ex Hebrmo- rum maxime populo collecta est, Hebraeo sermonc com- posuit. Dilatata autem per orbem ecclesia, et Grmcis ac barbaris in ejusdem fidei unitatem confluentibus, curaverunt prmsules fidelium, ut idem etiam Graecum, Latinumque transfcrretur eloquium: quomodo etiam Marci, Lucre, et Joannis Evangelia, qu_e deinceps Graeca lingua ediderunt, mox in Latinum transfudere sermo- nem, quatenus haec omnes per orbem nationes legere et intelligere possent. Testatur et Ezechiel propheta, quantum idem Matthaeus inter praecipua sancta_ eccle- siae membra effulserit, dum sub figure quatuor anima- lium admirabiles omnium Evangelistarum virtutes, quas coelesti vlsione didicerat, plenissimo sermone describit. Sed ct Joannes Apostolus, qui erat unus ex eis, et ipse visione doetus spirituali, inter prima ecclesia_ sacra- _OM_m_. 227 cramenta eorundem Evangelistarum faeit mentionem. Tant_e quippe erant dignitatis illi, qui redemptoris no- stri facta et dicta scribendo memorim tradiderunt, ut non solum prophetico, sed et apostofico essent testi- monio eommendandi. Tanta_ erant dignitatis, ut utri- usque testamenti Scriptura eis merito testimonium daret, eorumque gloriam co_li cives non ante exortum tantum- modo eorum, verum etiam post inehoatum vel exp]etum sanctissimi munus operis, hominibus ad memoriam re- ferret, et quanti apud Deum habeantur, ostenderent. Multa ergo de illis Ezechiel, multa eximius ipsorum eommemoravit Joannes : sed nos in prvesenti_ quia ser- mo elaudendus est, unum Joannis testimonium com- memorate suflleiat: Et cure darent, inquit [Apoc. 4.], quatuor animalia gloriam et honorem, et benedictionem sedenti super thronum, viventi in secula seculorum, procidebant vlginti quatuor seniores ante sedentem in throno, et adorabant viventem in secula seeulorum_ et mittebant coronas suas ante thronum. Oportet nam- que, ut quoties regis eterni magnificentiam in sanetis Evangeliorum libris pr_edieari eognoverimus, procida- mus humi]es ante illius misericordiam, et devotis preei- bus imploremus, et quiequid boni operis habere possu- mus, non nostris hoc meritis, sed ejus grati_e semper tribuamus, qui sedens in throno patris una eum spiritu sancto, vivit et regnat Deus per omnia secula seculo- rum, Amen.

Q2 _ BED_ VENERABILI8

HOMILIA XXXI.

JoA._. x. In illo tempore facta sunt encamia in Hieroso- lymis, et hyems erat, et ambulabat Jesus in templo, in porticu Salomonis, _c.

carissimi, quia facta sunt enc_enia in Hiero- solymis. Enc_enia autem vocabantur solen- _ niaUDIVIMUSdedicationis ex templilectione, qu_eEvangelicapopulus, Deifratresex antiqua patrum traditione per annos singulos celebrare consueverat. Quorum vestigia nos hodie juxta morem Christiani orbis sequentes, annuam dedicationis ecclesim nostrm diem divinis laudibus et vigiliis studuimus agere solennem. Et hanc nos festivitatem eo majore devo- tione celebrare oportet, quo earn redemptori nostro gra- tissimam esse cognovimus, adeo ut in illa ipse templum ingredi, et sermonem facere ad populum, ac divinitatis sum sacramenta pandere dignatus sit. Facla sunt, inquit, enceenia in Hierosotymls, el hyems erat, et ambulabat Jesus in templo, in portieu Salomo- n/s.J Si ergo voluit in templo ambulare, in quo earo et sanguis brutorum animalium offerebatur, multo magis nostram orationis domum, ubi earnis ipsius ae sangui- nis saeramenta celebrantur, visitare gaudebit. Si per- ambulare non despexit portieum, in qua rex quondam mortalis ae terrenus, quamvis potentissimus et sapien- tissimus, adorandum stare solebat, quanto magis pene- tralia eordium nostrorum invisere atque illustrate desi- derat, si tamen ea porticum esse Salomonis, hoe est, si ea timorem suum quod est initium sapientim habere per- spexerit! Neque enim putandum est, quia domus so- lummodo, ad quam ad orandum, vel ad mysteria eele- branda eonvenimus, templum sit Domini, et non ipsi qui in nomine Domini eonvenimus, multo amplius tern- ttO_ILI_. 229 plum ejus et appellemur, et simus, cure manffeste dicat Apostolus [2 Cor. 6.], Vos enim estis templum Dei vivi : sieut dieit Deus [Levit. 26.7, Inhabitabo in eis, et inter illos ambulabo. Si ergo templum Dei sumus, euremus solerter, et bonis aetibus satagamus, ut in eodem suo templo s_epius ipse et venire, et mansionem facere dig- netur. Caveamus hyemis exemplum, ne videlicet corda nostra Dominus adveniens a earitatis ardore torpentia reperiat, et ideo ea citius aversatus relinquat. Quid enim pertinuit ad Evangelistam hyemis tempus com- memorare, nisi quia duritiam perildi_e Jud_eomm per asperitatem aurarum voluit designate brumalium: et quia plurimis eorum quos tune in templo invenit, con- gruebat sermo quem dixit [Matth.24.]: Quoniam abun- davit iniquitas, refrigeseet earitas multorum ? Sieut etiam subsequenter aperte denunciat, dieens : Circumdederunt ergo eum Jud_ei, el dicebant : Quous- que animam nostram tollis ? Si tu es Christus, dic nobis palam.] Non enim hmc veritatem fidei qu_erendo, sed illi quem interrogabant insidiando, et calumniam stru- endo dieebant. Christum namque, quem tides ortho- doxa verum Deum, verum confitetur et hominem, illi purum tantummodo hominem futurum, non autem et Deum esse credebant: memores videlicet, quia de hu- manitate il]ius juravit Dominus David de fructu ven- tris ejus sedere super sedem suam: sed obliti quod ipse de divinitate sua per eundem David cecinit di- cens [Psal. 2.], Dominus dixit ad me, Filius meus es tu. Credebant ergo Christum de stirpe David nasci- turum, et regem ceeteris omnibus excellentiorem esse venturum: qua etiam dementia posteri eorum usque in prmsens tempus, et donec Antichristum pro Christo sus- cipiant, errare non cessant. Et si se Dominus Jesus Christum esse responderet, cogitabant eum tradere po- testati prmsidis puniendum, quasi eontra Augustum re- pugnans, illieitum sibi usurparet imperium. Sed ipse _30 BED_ VENERABILIS

nostrm saluti consulens, propter quos hmc scrlbenda erant, ita responsum temperavit suum, ut et ca]umnia- torum ora conctuderet: et quia Christus est, fidelibus aperta voce proderet. Illi enim de homlne Chrlsto qu_e- rebant, ipse autem divinitatis su_ qua mqualls est patti, palam mysterla narrat. Circumdemus ergo ct nos cure, carissimi_ non sicut Judmi insidiis appetendo, sed ut fidelissima domus ejus placidam illi in nobis sedem parando, de quibus merito dicatur [Psal. 45.] : Sancti- ficavit tabernaculum suum altissimus, Deus in medlo ejus non commovebitur. Petamus eum non ut illi in- sanlendo, quousque animam nostram tollls, Si tu es Christus, dlc nobis palam (quid enim vesanlus, quam ut magistrum veritatis ideo sibi animam tolleret, qum- rerent, quia non eis incredulis et contradicentlbus aperte sum majestatis areana reseravlt ) sed ut Scriptura admo- net, sentiendo de illo in bonitate et simplicitate cordis qumrendo illum: quoniam invenitur ab his qui non tentant eum, apparet autem illis qui fidem hahent in illum. Dicamus el suppllces, quia tu es Christus, te filium unigenltum Dei patti et spiritui sancto coeter- num esse, et consubstantlalem in divinitate nostrm sub- stantlm participem, ex tempore factum esse cognovimus: da ut quod interim pia fide veneramur, plena in futuro visione speculemur. Hmc est etenim unica animm nos- trm salus et vita, tuum perpetuum vultum, tuam cernere lucern. Nec dubitandum, quia rogantes exaudiet nos, quando quod ipse pr_ecepit, rogamus: quod dare ipse desiderat, intenta mente poscimus. Quomodo enim pie supplicantibus famulis negare credendus est bona, quae etiam rebellibus ultra quam petebant, aperire non re- nuit ? Qui cum illum an homo, an Christus esset, in- terrogarent, ipse non hominem tantum, sed etiam Deum Christum, et Dei filium se esse non tacuit. Respondit enim eis, dicens : Loquor vobis, et non creditis. Opera q_ ego .facio HOMILI_E. 231 in nomine patris mei, h_c testimonium perhibent de me. Bed vos non creditis, quia non estis ex or/bus me/s.] Qui ergo se in nomine patris opera sua faeere testatur, pro- recto quia filius Dei sit, credendus insinuat. Sed illi du- plici reatu tenentur obnoxii, qui nec verbis qum locutus est, nec factis, quibus veritatem verborum astruebat, ad fidem poterant invitari. Meiltoque ex ovibus ejus non esse dicuntur, quia non ovina simplicitate pastorem bo- num sequi, sed ferina potius rabie satagebant persequi. Yerum, quia sunt nonnulli, qui fidem verbo tenus ser- vant, et habitu ovium beluina corda pr_etexunt, subse- quenter ipse pastor, qum ovium suarum vita, quze sit merces, edocet : Oves meee vocem meam audiunt, el ego agnosco eas, et sequuntur me, et ego vitam eternam do eis, el non peri- bunt in eternum.] Quicunque ergo eternum deelinare inteiltum, ae vitam desiderat videre perpetuam, vocem Christi neeesse est non solum audiendo et eredendo, sed et bene vivendo sequatur. Quod autem se oves suas cognoscere dicit, eligere utique, et ad regnum cceleste prmdestinare significat. Unde Salomon ait [Proverb.4.]: ¥ias qu_e a dextris sunt, novit Dominus. Et e contrailo de reprobis Apostolus [1 Cor. 14.] : Qui autem ignorat, inquit, ignorabitur. Pulchre autem de his, qui audirent vocem ejus, et sequerentur, ait [Sapient. 3.]: Et ego vitam eternam do eis, et non peribunt in eternum. Visi sunt namque martyres oculis insipientium moil, visi aunt peilre, cum mortalem vitam dlversis pcenarum generi- bus subacti amitterent: sed non peilbant in eternum, non videbant mortem in eternum: qui mox soluti car- cere carnis, debita suo certamini prmmia sortiuntur: de quibus adhue aperte subditur : Non rapiet eas quisquam de manu mea.] Nitebantur quippe persecutores impii rapere pios Christi eonfessores de manu ejus, quando vel eos ad negandam fidem tor- mentis eogebant, ut animas eorum alienas redderent a 03_ BE D_i: VENERABILIS

Christo, vel a morientibus victi nihilominus exanima eorum corpora aut in aquas dissolvenda, aut in ignem eomburenda jactabant, ut quasi Christo resuseitandi ea facultatem tollerent. Sed nemo rapiebat cas de manu ejus, cui sieut ipse alibi ait [Matth. 11.], 0mnia mihi tradita sunt a patre, qma et certantes ut vincant adju- vat, et victores ut perpetuo regnent coronat, et eisdem etiam carnem in qua certaverunt_ immortalem suo tem- pore reddet. Quibus verbis eorum quoque temeritatem, qui sibi laqueos morris parabant redarguit: manifeste insinuans, quia stultissime de ejus perditione dolls age- rent, qui vitam dare posset immortalem, cui nemo rape- ret aliquem de his quos suos esse ante secula pr_enosset. Sed ne ha_c loquendo suam videretur gloriam queerere, totam suam potentiam ad patris gloriam refert_ cure sub- jungit. Pater meu8 9uod dedit mihi_ majus omnibus est.] Ma- jus autem omnibus quod mediatori Dei et hominum ho- mini 2esu Christo pater dedit, hoe est, ut sit unigenitus ejus filius in nullo gignenti, vel natura dissimilis, vel virtute inferior, vel tempore posterior. Quam videlicet a_qualitatem ipse Dominus in divinitate habuit, prius- quam mundus esset apud patrem, nee in humanitate ex tempore inearnatibnis aecepit. Et nemo potest rapere de manu patti8 mei.] Supra de ovibus suis dieit, Non rapiet eas quisquam de manu mea : et nune subjungit, Et nemo potest rapere de manu patris mei : aperte dans intelfigi, unam atque indissimi- lem esse manure, hoe est, virtutem suam et patris, atque ideo Christum se fore eredendum, qui non sieut c_eteri sanetifieatus per gratiam extempore, sed verus semper extiterit Dei filius. Quod etiam sequenti sententia luee darius aperit, dieens : Ego et pater unum _mu,.] Unum_ inquit, sumus, una nobis substantia, una divinitas, una eternitas, perfecta _equalitas, dissimilitudo nulla. Quibus profeeto verbis HOMILI_° 2_3 non przesentem solummodo Jud_eorum qu_estionem, quia an ipse easet Christus interrogabant, explicavit ; sed etiam h_ereticorum perfidiam, quam futuram pra_- vidit, quantum sit exeeranda monstravit. Fotinus enim dicit, Christua homo est tantum, Deus non est. At cum ipse dicat, Ego et pater unum sumus ; manifeste patet, quia unum cure Deo patre substantiahter homo purus esse non poteat. Et quia Christus idem quod pater est, cavenda h_eresis Fotini, qui hunt credi Deum prohibet. Arrius autem, Chriatus inquit, factus a Deo, non ex Deo natus eat : et ideo minor patre credendus est. Cui con- tradieens ipse, Ego, inquit, et pater unum sumus. Quis enim non facile viderit, quia nulla ereatura unum cum illo qui omnia creavit naturaliter existere possit ? Et quia naturaliter Christus unum cure patre eat, dam- nanda eat Arfii pervicacia, qui illum creaturam affirmat. Porro Sabelhus, Non aunt, inquit, du_e persona_ patris et filii eontitend_e, sed ipse pater quando vult pater est, quando vult filius est, quando vult spiritus sanctus est, ipse tamen unus est. Quem memorata sententia filius ipse eondemnat. Constat enim, quia ego et pater de una persona dici non potuit, sumus de uno, diei non eongruit. Quapropter etiam Sabellii errore cure e_ete- ris abjeeto, sequenda noliia eat apostolica beati Petri tides, qua Dominum eonfessus, ait [Matth. 16.] : Tu es Chriatus, filius Dei vivi. Ha_c de lectione Evangelica prout Dominus donavit, explanando transcurrimus : sed libet adhuc de enc_eniorum solennitate, quam et tunc Hierosolymit_e, etnos hodie celebramus, fraternitati ves- trm latius disserere. Hoe autem in primis notandum est, quod eneamia, qua: in lectione Evangehca facta cogno- vimus, non ad primam dedieationem templi, sed ad ulti- mam pertinent, quod ex eo i_acilecolligitur, quia hyeme facta referuntur. Prima siquidem ejus dedicatio a Salo- mone, tempore autumni ; media a Zorobabel, eta Jesu saeerdote, tempore veris; ultima a Juda Machab_eo, tem- 234 BED2$ VENERABILIS pore hyemis est facta, quando specialiter constitutum esse legitur, ut eadem dedicatio per omnes annos in memoriam solennibus revocaretur officiis, juxta quod ad tempus Dominica_ incarnationis observatum fuisse, modo cum legeretur Evangelium, audivimus. Hzec autem fuit causa secundae et tertiae dedicationis, quia Salomon quidem templi opus, quod Domino Deo con- didit, septem annis perfecit: octavo autem anno, hoc est, decima die mensis septimi, qui a nobis October ap- pellatur, in magna regni gloria dedicavit : quae videlicet dies et antea per legem erat statuta solennis, ira ut in ea tabernaculum omne per singulos annos majoribus hostiis expiari deberet. Denique Zacharias pater beati Joannis Baptistze, eisdem expiationibus ad altare deser- viens, adveniente angelo de Dominiea_ mysterio nativi- tatis, gaudioque humanze salvationis instruitur. Sed templum hoc post annos quadringentos triginta inceu- derunt Chaldzei, et Hierosolymorum urbe destructa, populum Israel in Babyloniam adduxere captivum : qui post annos septuaginta regnantibus Persis in patriam remissus, rursusque aedificatum est templum per annos quadraginta sex, et tertia die mensis duodecimi, quem nos Martium vocamus, opus ad finem usque perduc- turn. Cui videlicet tunc operi praefuerunt duces plebis strenuissimi, ut diximus, Zorobahel de regio genere, et Jesus sacerdos magnus; sed et prophetae Agg_eus et Zacharias adjuvantes eos, atque adversus insidias hos- tium opus impedientium cot populi roborantes. Inde post annos fere trecentos et quinquaginta sex, rex Grze- corum nefandissimus Antiochus, fraude capta Hierusa- lem, templum idem sordibus idolorum profanavit, aufe- rens inde et confringens altare Domini aureum, mensam propositionis, candelabrum luminis, et c_eteratempli vasa aurea, quaeinvenire potuit ; sed et in templo Jovis simu- lacrum statuens, populumque tormentis ad sacrifican- dum idolis cogens. Qua persecutione multi de populo HOMXLI_. °35 pro divin_e legis custodia trueidati sunt, inter quos et mater ilia septem filiorum merito famosa nobilissimam pro Domino cure sobole martyrii meruit coronam. Sed Judas Machabzeus cure de genere esset sacerdotali, col- lecto exercitu justorum adversus Antiochi duces arma arripiens, eosque de Judaea expellens, persecutioni gra- vissim_e finem imposuit, ac templum ab idolorum ima- ginibus emundans, nova rursus altaria, et caetera vasa vel ornamenta faciens, atque in templo imponens, dedi- cavit ea simul cum templo quod purificavit, et renovavit vicesima quinta die mensis noni, qui apud nos vocatur December, et ad hyemem pertinere nulli dubium con- star: statuitque decretum, ut przediximus, annis singu- - lis diem encmniorum, id est_ innovationis dedicationis templi festa devotione celebrari. Ouze profecto omnia sicut Apostolus docet [1 Cor. 10.], in figura facta sunt nostri, et propter nos utique scripta, ideoque nobis soler- tius spirituali ratione discutienda. Salomon quippe rex, qui interpretatur pacificus, ipsum redemptorem nostrum typice designat, de quo Esaias ait: Multiplicabitur ejus imperium, et pacis non erit finis. Templum quod _edi- ficavit, catholica ejus ecclesia est, quam de universis per orbem credentibus, quasi de vivis lapidibus in unam sum fidei et caritatis compaginem ag_egat. Quod autem septem annis redificatum est, templum significat : quia per totum hujus seculi tempus, quod septem die- bus evolvitur, sanctae structura ecclesim crescere nun- quam desinit. Quod autem octavo anno dedicatum est, et celeberrima illa ac maxima solennitas a Salomone rege cunctis filiis Israel tempore completm dedicationis exhibita insinuat mystice, quia perfecto in fine mundi numero electorum dlu desideratm immortalitatis est fu- tura festivltas: et peracto universalis resurrectionis mi- raculo, mox omnes qui ad pacifici regis verissimi Salo- monis regnum pertinent, eterna eum Deo gaudia patrim ccelestis intrabunt. _ BEDA_ VENERAB1L1S

HOMILIA XXXII.

Lucre i. In illo ternpore, Elizabeth impletum est tempus pariendi, et peperit filium. JEt audierunt vlcini et cognati ejus, quia ma#nificavit Dominus misericordiam suam curn illa, et con#ratulabantur ei, _c.

cratissima leetionis Evangelica_ prodit histo- _ riaR2,ECURSORISmulta miraculorumDominisublimitatenativitas refulgetsicut sa-: quia nimirum decebat, ut ille quo major inter natos mulierum nemo surrexit, majore pr_e cmteris sane- tis in ipso mox ortu virtutum jubare clareseeret. Senes ac diu infoecundi parentes dono nobilissimm prolis exul- tant, ipsi patri quem incredulitas mutum reddiderat, ad salutandum novae prmconem gratim os et lingua resera- tur. Nec solum facultas Deum benedicendi restituitur, sed de eo etiam prophetandi virtus augetur. Excitati fama faeti omnes vicini admiratione ac metu percellun- tur, omnium qui audiere, eircumquaque ad adventum novi prophetic corda prmparantur. Unde merito sancta per orbem ecc|esia, qu_e tot beatorum martyrum victo- rias, quibus ingressum re_ni ccelestis meruere frequen- tat, hujus tantummodo post Dominum etiam nativitatis diem celebrare consuevit. Quod nullatenus sine Ev_n- ge]ica auctoritate in consuetudinem venisse eredendum est: sed attentius animo recondendum, quia sicut nato Domino pastoribus apparens angelus ait [Lucre 2.1, Ecee evangelizo vobis gaudium magnum, quod erit omni po- pulo, quia natus est vobis hodie Salvator, qui est ChH- stus Dominus: ita etiam angelus nasciturum Zachari_e pr_edicans Joannem, Et erit, inquit, gaudium tibi et ex- ultatio, et multi in nativitate ejus gaudebunt. Erit enim magnus coram Domino. Jure igitur utriusque nativitas festa devotione eelcbratur, sed in illius tanquam in Chri- HOMILI_° 237 sti Domini, tanquam in Salvatoris mundi, tanquam in filii Dei omnipotentis, tanquam in solis justiti_ nativitate, omni populo gaudium evangelizatur. In hujus autem tanquam in pr_ecursorls Domini, in servi Dei eximii, in lucern_ ardentis et lucentis exortu multi gavisuri memo- rantur. Iste magnus coram Domino esse narratur: de illo propheta testatur [Psal. 47.], Quoniam magnus Do- minus et laudabilis nimis, et magnitudinis ejus non erit finis. Iste, peccatorum consortia declinans, ab omni quod inebriari potest abstinebat: ille inter peccatores conversatus peccati omnis immunis permansit. Hic ad- huc ex utero matris spiritu sancto repletus est, in illo habitat omnis plenitudo divinitatis corporaliter, quam dono sui spiritus sedem sibi uteri virginalis in quo car- nem susciperet, ipse consecravit. Iste multos filiorum Israel ad Dominum suo tempore pr_edicando convertit : ille multes quotidie de universis per orbem nationibus ad suam fidem et caritatem interius illustrando conver- tere non desistit. Hic in spiritu et virtute Helim pr_e- cessit ante ilium, ut plebem ejus aqua baptizans ad sus- cipiendum eum, ubi appareret, doceret esse perfectam : huic successit ille in spiritu et virtute Dei patris, ut ple- bern suam spiritu sancto et igni baptizans ad videndam faciem patris sui donaret esse perfectam. Joanne nato congratulabantur vicini et cognati genetrici illius, quia magnificavit Dominus misericordiam suam cure ilia: Domino autem nato congratulabantur ecclesize, quia venit tempus miserandi ejus, spiritus angelici qui sunt vicini ejus et cognati, cives videlicet ejusdem patriae ccelestis, quam et ipsa expectat qui hymnum glorize Deo canendo quid ilia per orbem esset actura, priores ipsi de ccelis admonebant. Recte igitur nativitas cele- bratur illius, qui talis potentia magnitudinis Dominicis propinquabat operibus. Reete ortus illius solennitas coI_tur, cujus tanta est vitro sublimitas, ut quicquid illo sublimius est, hoc jam hominis naturam transcendere _S B E D ._E VENERABILlS dubium non sit. Siquidem Dominus cure majorem eo neminem in naris mulierum esse dixisset, mox subdidit dicens, Qui autem minor est in regno e0elorum, major e_t illo: seipsum videlicet insinuans, qui humana nati- vitate posterior Joanne, sed coelestis regni esset apice pr_estantlor. Nec vacat a mysterio, quod Joannis na- tivitas cum dies decrescere, Domini autem cure dies erescere inchoant, facta memoratur. Hujus eteuim seeretum dlstantia_ revelat ipse Joannes, qui cure prm magnitudine virtutum Christus erederetur a turbis, Do- minus autem pra_ infirmitate carnis a quibusdam non Christus, sed esse propheta putaretur, Illum, inquit, oportet erescere, me autem minui. Crevit quippe Do- minus, qula per totum orbem fidelibus quod Christus esset, qui propheta credebatur, innotuit. Decrevit ac minoratus est Joannes, quia qui Christus a_stlmabatur, quod non Christus ipse, sed prmco Christi esset appa- ruit. Ideoque jure nato Joanne lux diurna minorari incipit, eujus lama divinitatis desitura, et baptismus in brevi erat finem aeeepturus. Jure etiam nascente Domi- no abbreviata dies ad inerementum luminia redit- quia ille nimirum apparuit, qui lucern sum cognitionis, quam prlus solet Judaea, et hoc ex parte habebat, eunctis gen- tibus aperiret, sum ealorem dilectionis in totam mundi latitudinem diffunderet. Notandum autem, quod hmc eadem beati Joannis natix4tas nonnullam habet simili- tudinem adventus Dominici, et gratia_ quam prmdicare veniebat. Nam et eongruum valde est, ut eui omnes propheta_ priores et patriarehm, vel naseendo, vel mo- .riendo, vel vivendo, vel pra_dieando testimonium perhi- buerunt, hunc multo amplius pr_eeursor suus, qui plus quam propheta extitit, non tantum in vita et passione, sed in ipsa quoque sua nativitate designet. Quid est enim quod veteranis parentibus natus est Joannes, nisi quia illius mox secure nativitas signabatur, qui spiritu- alia Novi Testamenti proferens arcana, carnalem legis et _OMILI_. 239 saeerdot_ veteris observantiamjam terminandam esse doceret ? Quod enim antiquatur et senescit, prope in- teritum est. Quid quod muto patre, prineipe videlicet tunc saeerdotum, ortus est prmcursor Domini, nisi quia ipso apparente Domino, lingua jam saeerdot_ veteris magna ex parte a doetrina sensus spiritualis obmutue- rat, solam litera_ custodiam eurantibus ac doeentibus seribis et legisperitis, imo et ipsam literam plerisque in loeis per suas traditiones eorrumpentibus, juxta quod eis Dominus in Evangelio saepius improperare proba- tur? Et quid quod diu sterili genitrice nascitur, nisi quia lex, quae auxilio sacerdotalis ofticii spiritualem Deo sobolem gignere jussa est, neminem ad perfectum ad- duxit_ quia nimirum suis cultoribus regal ccelestis ja- nuas aperire non potuit ? Sed factus sub lege auctor ipse legis sterilitatis opprobrium legi abstulit, qui hanc spiritualiter intelligendam monstravit, et supernae beati- tudinis gratiam, quae in Evangelio nunc apertissime lu- cet_ in ea jam olim przefiguratam, et quasi conceptam fuisse docuit. JEt factum est, inquit, in die octavo, venerunt circum- cidere puerum, et vocabant eum nomine patris ejus Za- chariam. JEt respondens mater ejus dixit, Nequaquam, sed vocabitur Joannes.] Joannes interpretatur Domini gratia, sive in quo est gratia. Quo nomine et totam Evangelic_e dispensationis gratiam quam prmdicat, et ipsum speciallter Dominum signat, per quem eadem gratia mundo donata est. Qui vero nature puerum patris Zaeharim nomine magis, quam Joannem vocan- dum esse decernebant, eos profecto figurant, qui Domino nova gratim munera declarante_ cuperent eum potius consueta sacerdotii veteris edicta pr_edicare. Unde bene Zacharias memor Domini interpretatur, quia videlicet memoriam antiqum observationis, qum utique a Domino data est, figurate denuneiat. Contendebant ergo de nomine nati prophetm hi qui convenerant, et Zachariam _40 BED2F. VENERABILI$

hunc vocari satagebant : at contra mater verbis, et pater scriptis, quia Joannes magis appellandus est, astruebant. Quia fuere nonnulli cmlestium sacramentorum minus pcrlti, qui in primordiis Evangelil coruscantis carnalla adhuc legalls sacerdotii statuta simul observanda esse decernerent, quos profccto ipsa legis doctrina de susci- pienda gratis Christi, quasi Elizabeth de nomine Joan- nis viva voec eonfirmat dicendo per legislatorem _Deut. 18.1, Prophetam vobis suscltabit Deus vester de fratri- bus vestris; tanquam meipsum audietis, juxta omnia qu_cunque locutus fuerit vobls. Ipsum quoque legale sacerdotium tacitis ceremoniarum suarum typis, quasi mutls literarum figuris, Zacharias eidem gratiw nas- centi testimonium perhibet, quia nihil prorsus in om- nibus sacerdotli veteris observationibus actum vel dictum esse credendum est, quod non Evangelli gTatiam, si recte intelligatur, expresserit. Quod autem declarato postmodum et confirmato nomine Joannis aperture est os Zacharim, et loquebatur benedicens Deum; patet . utique quia manifesta per Apostolos gratia Novi Testa- menti, multa etiam turba sacerdotum obediebat fidei, relictaque taciturnitate nociva, ad confitenda, laudanda et pr_edicanda sui dons redcmptoris se devota submitte- bat. Et quidem in die clrcumclsionis Joannls, quando et nomen accepit. Factus est timor super omnes vicino8 eorum, et super omnia monlaua Judxe_e divulgabantur omnia verba h_ec.] Porto in tempore Dominicm rcsurrectionis, ubi misso desuper spiritu gloria nominis cjus per Apostolos mundo innotuit, timor continuo saluberrimus non solum Judre- orum, qui erant vicini vel situ videficet loci, vel scientia legis, sed et exterarum usque ad fines terrm gentium corda concussit. Nec tantum montana cuncta Jud_eae, verum etiam omnia mundani regni, mundanmque sa- pientim culmina virtutis ejus fama transcendit: ita ut relicta ubique cultura ac vita priori ad percipienda fidei _OM1L_£. 241 illius sacramenta confluerent. Recte etenim circumei- slonls dies Dominie0e resurrectionis ima_nem pr_fert_ quia et hmc octava die, hoc est post sabbatum facta est : et sicut ills a reatu perpetu_ mortis absolvere solebat) its ista perfectam vit_ immortalis novitatem et in auctore nostro exhibuit, et in nobis sperandam monstravit. Quod vero inter h_ec Zacharias impletttr spiritu sancto, ac de redemptore nostro simul et nostra redemptione prophetat, significat mystlce, quia multi de stirpe sacer- dotah, qui a confesslone Christi diutius ora continuerant, postmodum per susceptionem fidei illius spirltus sancti xSrtute replendi, dono prophetim sublimandi, et magis- terii pastoralis officio populis essent prmferendi. Quam- vis eadem aceepfione spiritus et prophetia Zaeharim hoe quoque eonvenienter figurari eredendum est, quia tune instaret tempus quo fidelibus panderetur omnes legalis saeerdotii titus et eeremonias spirituali intus scientia et propheticis exuberare mystetiis, quae mediatoris Dei et hominum hominis Jesu Christi vel dispensatione tempo- ratine vel eterna_ divinitati testimonium ferrent, juxta quod ipse Judreorum duritiam increpans, dicit [Joan. 5.] : Si crederetis Moysi, erederetis forsitan et mihi. De me enim ille scripsit. Quid autem prophetans, et benedi- eens Deum Zacharias dixerit, m_tiamus. Benedietus Dominus Deus Israel, quia visitavit et feeit redemptionem plebi_ su_.] In quibus profecto verbis notandum, Tfia beatus Zachafias quod inchoatum et proxime futurum in spirltu pr_eviderat, prophetico more quasi jam factum esse narrabat. Visitavit enim nos ap- parens in carne Dominus, quasi longius a se recedentes, quos in peeeatis positos qu_erere et justifieare curavit. ¥isitavit quasi medicus _egrotos, qui ut inveteratum superbi_e nostr_ languorem sanaret, novum nobis sure humilitatis exemplum adhibuit. Feeit redemptionem plebis sum, qui nos venundatos sub peceato, et antlqui hostis servitio addictos, dato sui sanguinis pretio libe- R _4_ B EDAEI VENERABILIS ravit. Unde benigne nos hortatur ApostoIus, dicens [1 Cor. 6.1: Empti estis pretio magno, glorificate et portate I)eum in eorpore vestro. Plebis autem sum dieit, non utique quam veniens plebem suam reperit_ sed quam visitando et redimendo suam feeit. Yultis etenim audire, fratres mei, qua]era invenerit earn, qua- lem reddiderit. Finis eantiei hujus, quod ob notitiam simul et prolixitatem sui totum earitati vestrm reeen- sere et expianare longum duximus_ aperte denuneiat_ dicens : Visitavit nos oriens ex alto, illuminare his qui in tene- bris et in umbra mortis sedent, ad diri#endos pedes nostros in viam pacis.] Invenit ergo nos sedentes in tenebris et in umbra mortis, hoe est, longa peeeatorum et igno- rantim emeitate depressos, atque hostis antiqui fraude deeeptos, obsessosque erroribus. Ipse etenim reete mors et mendaeium, sieut e eontra Dominus veritas voeatur, et vita. Attulit autem nobis veram eognitionis sum lueem, exelusisque errorum tenebris eertum nobis iter patrim ec_lestis aperuit: direxit gressus operum nostrorum, quatenus per viam veritatis, quam monstravit ineedere, atque ad mansionem perpetum paeis possimus intrare, quam promisit. Hme igitur dona, fratres carissimi, su- pernm bonitatis, hmc eternorum donorum promissa ha- bentes, benedicamus etnos Dominum in omni tempore, quia visitavit et feeit redernptionem plebis sure. Semper laus ejus in ore nostro versetur, semper ejus et memo- riam retineamus, et in invieem annuneiemus virtutes, qui de tenebris nos voeavit in admirabile lumen suum. ]_jus continue flagitemus auxilium, ut lucern scientim quam contulit in nobls, ipse eonservet, atque ad perfec- turn usque diem perducat. Et ut digni simus exaudiri preeantes, abjiciamus ipsi opera tenebrarum, et indua- mus nos arma lucis. Sic etenim supplicantes concite qum desideramus accipimus, quia nimirum verba devotm orationis adjuvat marius pim operationis. Et quia beati HOMILXm. 243 prmcursoris hodle natalitia celebramus, oportet at quem salutis eternve prmconem suscepimusj hunc etiam nostra_ orationis adjutorem qu_eramus. Ipsum itaque interce- dendo rogemus impetrare, ut ad eum cui testimonium perhibuit, lucern, vitam et veritatem pervenire merea- tour, Jesum Christum Dominum nostrum, qui vivit et regnat cum patre in unitate spiritus sanetij per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA XXXIII.

MATT. XV. LUC_ XIX. MARCI VII. In illo tempore e#ressus Jesus seeessit in partes Tyri et Sidon_. El ecce mulier Cananeea a flnibus illis egressa, elamavit, dicens ei : Miserere mei, Domine, fill David: filia mea male a &emonio vexalur, 3ye.

est, fratres earissimi, audivimus magnam mu- Nlierisleetfidemione , sanepatienti tiamEvangeUi,, eonstaqu_entiammodoet humi-leeta litatem. Cujus magis est admiranda mentis devotio, qua ipsa quidem utpote gentilis a divinorum eloquiorum funditus erat segregata doetrinis, nee tamen illis qu_e eadem eloquia prmdieant, sit privata virtutibus. Hnbebat namque magnam fidei perfeetionem_ qu_e pie- tatem Salvatoris implorans ait: Miserere mei_Domine, fill David.] Cam enim eundem Dominum fifium David appelht_ profeeto patet, quia ve- rum hune hominem_ verum credit et Deum. Cam pro filia rogans, non illam secure addueit, non Dominum ad earn venire preeatur, eonstat apertissime quod eum verbo _lutem posse dare eonfidit, eujus pr_esentiam eorporis nullam requirit. Sed in hoe quod eum post multas la- a2 244 BED._ VENERABILIS crymas tandem prostrata adorat, dicens : Domine, adjuva me, nequaquam se de ejus divina majestate ambiguam docet, cujus adorandam ut Dei didicit esse potentiam. Habet patienti_e virtutem non exiguam, qum Domino ad primam petitionem ejus non respondente verbum, ne- quaquam a precibus cessat ; sed ampliori instantia au- xilium, quod caeperat, pietatis ejus implorat. Respon- dere autem ei differt Dominus, non quia misericors me- dicus miserorum preces despicit, de quo veracissime scripture est [Psal. 9.], Desiderium pauperum exaudi- vit Dominus, sed ut perseverantiam mulieris nobis sem- per imitabilem demonstret, qum quo magis contempta videbatur a Domino, eo ardentius cceptis instabat preci- bus. Respondere differt, ut discipulorum quoque suorum misericordes animos (qui quasi homines ad clamorem mulieris publice eos persequentis erubescebant) ad pos- tulandum simul cum ea provocaret. Nam ipse tem- peramentum misericordize sum noverat, qui omnia in mensura, et numero et pondere disposuit. Respondere distulit, ne daretur occasio Judmis calumniandi, quod gentiles in docendo vel sanando preetulit, ideo ipsi fidem ejus suscipere juste recusaverint. Et hoc est quod ait : Non sum missus nisi ad oves qu_ perierunt dornus Israel.] Quia per se ipse solus docebat Judmos, qui per suos discipulos etiam gentibus ad fidei gratiam vocavit, de quibus alibi dicit [Joan. 10.] : Et alias oves habeo, qu_e non sunt ex hoc ovili, et illas oportet me adducere, et voeem meam audient, et fiet unum ovile, et unus pastor. Hinc est quod unam per se in eorpore gentilem sanatu- rus puellam, non hoe, antequam probata omnibus in- comparabili fide matris perficit. Habet autem eadem mater etiam constantive et humilitatis insigne prmci- puum, quve canibus eomparata a Domino, nec sic quidem ab instantia precandi desistit, vel a sperando pietatis munere mentem revocat: sed susceptam libenter com- plexata contumeliam, non solum canibus se similem non HO_XLI_. 245 negat, sed et catellis seipsa mquiparandam adjungit, pru- dentique argumento Domini sententiam confirmat, nec cceptm a se tamen petitionis improbitate quiescit. Con- firmat namque sententiam Domini, cui dicenti, Non est bonum sumere panem flliorura, et mittere ca- nibus, reapondit : Etiam, Domine.] Id est, veraeiter ut asseris, ita est: quia non est bonum, sumere salutem plebis Israel ccclltus destinatam, et dare earn gentibus: sed cure addit, Nam et catelli edunt de micis _uee cadunl de mensa dominorum suorura.] Prudentissime demonstrat, quan- tam humilitatem, quantam intus gerat peetoris eonstan- tiam_ qum indigna quidem sit integris Domini doctrinis, quibus Judmi utebantur epulis refici, sed quantulacunque ei a Domino foret impartita gratia, hanc sibi ad salutem proficere posse putaverit. Unde recte a pio Salvatore, qui preces illius non superba dedignatione_ sed dispen- satione provida ad tempus disttdit, audire meruit: 0 muller, magna est tides tua, fiat tibi slcut vis.] Magnam quippe satis habebat fidem, qum nec prophe- tarum antiqua, nee recentia ipsius Domini miracula, prmeepta vel promissa cognoscens, insuper a Domino toties contempta perseverat in precibus : et quem lama tantum vulgante didicerat salvatorem, rogando pulsate non omittit. Propter quod 'et magnum sum postula- tionis consequitur effeetum, cure Domino dieente, Fiat tibi sicut vis, sahara est filia ejus ex illa hora. Merito autem hmc muller, natura quidem gentilis, sed corde eonstans et credtda, eongregatm de gentibus ecelesim fidem devotionemque signifieat, quem expulsi de Judma prmdieatores saneti, verbo simul et mysteriis grati_e ccdestis imbuerunt. Relegamus namque superiorem saneti Evangelii lectionem, et inveniemus_ quia venien- tes ab Hierosolymis serib_e et pharismi, gravissimis Do- minum et diseipulos ejus perfidim sum pulsavere tumul- tibus, quos ipse mox digna invectione co_reitos rdiquit. 2_ BED _r, VENERABILIS

Et egressus inde, secessit in partes Tyri et Sidonis. Ubi manifeste pr_fi_ratur_ quod post passionem re- surrectionemque suam Dominus in pr_dieatoribus suis, Judmorum perfida eorda relieturus, et in partes gen- tium exterarum esset secessurus. Tyrus quippe et Sidon_ qu_ civitates fuere gentilinm, monlmenta doe- trinm ae vit_ gentilis_ in quibus stulti confidunt_ indi- cant. Uncle bene mulier, qum Dominum credula pre- catur, a finibus illis egressa perhibetur; quia nisi prisc_e conversationis habitacula vana reliquisset, ad Christi ecclesiam nunquam veniret : nisi antiqui dogmata ana- thematizasset erroris, nequaquam novam fidei gratiam suscipere posset. Unde beatus Paulus cure in Judaismo profeeisset, postea vocatus in ecclesia Dei profeeit ultra co_etaneos suos. Filia d_emoniosa, pro qua postulat, anima qumlibet est in ecclesia, malignorum spirituum magis deceptionibus, quam conditoris sui mancipata pr_eceptis : pro qua necesse est mater ecclesia Dominum solicite interpellet, ut quam ipsa foris monendo, obse- crando, increpando corrigere non valet, ille interius aspiraudo eorrigat, atque ab eorum tenebris conversam, ad agnitionem verm lucis exerceat. Verumetiam si ad primas rogantis ecclesi_e lacrymas Dominus respondere, id est, postulatam errantibus sospitatem mentis dare distulerit, nec sic quidem a petendo, qu_erendo, pun sando desistendum est, neque impetrandi subeunda est desperatio: sed tanta potius perseverandum instantia, tam obstinato frequentandus clamore Salvator, tantum etiam sanctorum ejus inter lmtanias appetenda suffragia, donec et ipsi de c0flis Domino pro audienda supplicent ecclesia. Sicque fit, ut si mentem ab intentione pro- posita non mutaverit, nequaquam fructu petitionis frau- detur: sed sive pro sua fragilitate quis, seu pro aliis intervenerit, desiderato potiatur effectu. Nam etsi quis nostrum conscientiam habet avariti_e, elationis, vance glori_e, indignationis, iracundi_e vel invidi_e, c_eterorum- uomL1_. 247 ve vitiorum sorde poUutam, filiam profecto habet male a d_emonio vexatam, pro eujus sanatione supplex ad Dominum currat : quia nimirum de eorde cogitationem progenitam diabolica tolerat arte dementatam: cujus emendationem a pio conditore crebris, imo continuis debeat flagitare lamentis et precibus. Si quis bona qua_ gessit, forte perjurii, furti, blasphemi_e, detractionis, rix_e, vel etiam corporalis immunditi_e_ cveterorumve hujusmodi peste re,davit, filiam habet immundi spiritus furiis agitatam: quia videlicet actionem, quam bene laborando ediderat, jam diaboli fraudibus serviendo stulte disperdidit. Ideoque necesse est, ut cure feature suum coguoverit, mox ad preees lacrymasque eonfugiat, sanc- torum crebris intercessionibus auxilia qumrat, qui pro ejus salute rogantes Domino dieant [Psal. 85.] : Preca- tour, Domine miserator et misericors, patiens et multve miserationis, dimitte earn, quia clamat post nos : dimitte reatum, et dona gratiam, nostrum intimo affectu qu_erit pronus sutfragium. Necesse est debita submissus bu- militate, non jam se ovium Israelitiearum, id est, mun- darum consortio dignum judicet auimarum, sed potius eum comparandum, et coelestibus indignum arbitretur esse muneribus. Nec tameu desperando a precandi quiescat instantia, sed indubitata mente de largitoris summi bonitate confidat: quia qui de latrone confesso- rein, de persecutore Apostolum, de publicano Evange- listam, de lapidibus potuit facere filios Abrahve, ipse etlam canem impudentissimum convertere Israeliticam possit in ovem : cui merito donatm castitatis etiam vitro etern_e pascua largiatur, id est, peccatorem conversum a via sua mala justum facere dignetur, quem merito bon_e actionis ad regnum cceleste perducat. Vidensque Dominus tantum fidei nostra_ ardorem, tam pertinacem orandi perseverantiam, tandem .miserebitur, et nobis quoque sicut volumus fieri, concedet: ut videlicet ex- pulsis vitiosarum tumultibus cogitationum, dimissis pec- _48 BEDIE VENERABILIS catorum nexibus, et pura nobis serenitas mentis, et per- fectio boni redintegretur operis. Notandum interea, quod hmc orandi pertinacia ita solum meretur esse fruc- tifera, si quod ore precamur, hoc etiam mente medite- tour, neque alio clamore labiorum, quam cogitationum scindatur intuitus. Sunt enim, qui intrantes eeclesiam multis psalmodiam vel orationem sermonibus perlegant, sed alibi corde intendentes, nec ipsi quid dicant reeo- lunt: ore quidem orantes, sed mente foris vagantes, omni se orationis fructu privant: putantes a Deo pre- cem exaudiri, quam nec ipsi, qui fundunt, audiunt: quod antiqui hostis instinctu fieri, nemo est qui ani- madvertere nequeat. Sciens enim utilitatem orandi, et invidens hominibus gratiam impetrandb immittit homi- nibus multimoda cogitationum levium, et aliquando etiam turpium noeentiumque phantasmata, quibus ora- tionem impediat, adeo ut nonnunquam tales tantosque discurrentium eogitationum fluctus prostrati in oratione toleremus, quales nec in lecto resupini jacentes tolerare noverimus. Unde necesse est, fratres carissimi, ut ag- hiram diaboli curemus superare malitiam ; et ipsi vide- licet animum ab hujusmodi nebulis, quas hostis asper- gere ffaudet, in quantum possumus servando, et pii defensoris perpetuum flag-itando prmsidium, qui potens est quamvis indignis peccatoribus et pure orandi et per- fecte impetrandi eoncedere gratiam. Multum autem juvat orationis puritas, si in omni loeo vel tempore nos ab actibus temperemus illicitis ; si semper ab otiosis sermoeinationibus auditum pariter castigemus et lin- guam ; si in lege Dei ambulare, et testimonia ejus assue- scamus toto corde scrutari. (tuaeeunque enim saepius agere, loqui vel audire solemus, eadem necesse est sin- plus ad animum quasi solitam propriamque recurrant ad sedem ; et sicut volutabra sues palustria, columbm lim- pida solent frequentare fluenta, ira cogitationes impurae mentem immundam perturbant, castam spirituales sane- HOMILI2g° 249 tificant. Sane si ad exemplum Cananmm mulieris, in orando perstamus_ fixique manemus, aderit gTatia con- ditoris nostri, qum euncta in nobis errata corrigat, im- munda sanctificet, turbulenta serenet. Fidelis namque et justus est, ut remittat nobis peccata nostra, et mundet nos ab omni iniquitate, si ad illum sedula mentis vote clamemus, qm vivit et regnat cure patre in unitate spi- ritus saneti Deus, per omnia seeula seculorum, Amen.

HOMILIA XXXIV.

JOANNIS I. In illo tempore stabat Joannes, el ex discf- pulis ejus duo : et respieieus Jesum ambulantem, elicit : Ecce agnus Dei : et audierunt eum duo discipuli lo- quentes, et secuti sunt Jesum. Conversus autem Jesus, et videns eos sequentes se, dixit eis : Quid qua,riti8 ? qui dixerunt ei : Rabbi, quod dicitur interpretatum, Magister, ubi habitas ? _-c.

tas, ut non solum verba, qum a sanctis vel ab ipso Domino dicta referuntur, sed etiam cir- ANTA ac talis est divin_e Scriptur_e sublimi- cumstantia rerum, qum simpliciter posita vi- dentur, spiritualibus sit plena mysteriis. Ecce enim narrante Evangelista, fratres earissimi, audi_4mus, quia stabat Joannes, et discipuli ejus duo, et respiciens Je- sum ambulantem, dicit: Ecce agnus Dei, statimque cognovimus, imo jam notum ad memoriam revocavimus, quare Jesum prmcursor suus agnum Dei vocaverit: quia videlicet eum prm cmteris mortalibus singulariter innocentem, hoc est, ab omni peccato mundum novit: quia nos sanguine suo redempturum (quia dona sui vel- leris sponte largiturum, ex quo vestem nobis nuptialem facere possimus, id est, exempla vivendi nobis relictu- 250 _n_ V_N_RAmus rum) pr_vidlt, quibus in dilectione calefieri deberemus. Hoc est ergo testimonium pr_ecursoris Domini, quia facile patet fidelibus cure amotis intimi fomitem audi- entium cordibus infundit. Sed non est putandum, quia sine certi ratione mysterii hoc relaturus Evangelista prve- misetit, stetisse Joannem cure diseipulis, Jesum nero ambulasse, et illo utique ambulasse, ubi sequentibus sc diseipulis Joannis mansionem, in qua habitabat osten- deret, eoeteraque hujusmodi, quw sequentia leetionis Evangelicm eommemorant, si enucleatius diseutiantur, inveniemus ecelestibus redundare mysteriis. Stabat enim Joannes, et respexit Jesum, quia in magno jam culmine perfeetionis animi gressum fixerat, unde jure celsitudi- nero divir_e majestatis mereretur intueri. Stabat, quia illam virtutum areem conscendemt, a qua nullis tenta- tionum posset improbitatibus dejiei. Stabant cure illo et diseipuli, quia magisterinm ejus come sequebantur immobili. Et respiclens, iuquit, Jesum ambulantem, dicit : Ecce agnus Dei.] Ambulatio Jesu dispensationem incarna- tionis_ qua ad nos venire, ae nobis exempla vivendi prze- bere dignatus est, insinuat; sicut mansio eius eternita- tern divinitatis, in qua semper est patti _equalis, aptissimc designat. Respiciens ergo Jesum ambulantem Joannes elicit : Ecce agnus Dei, quia videns eum inter homines conversantem, profeetumque illis vitae cmlestis et faetis demonstrantem, et verbis aperte pronunciabat, quia non ipse ut putabant, sed file esset, qui ad redemptionem genetis humani a Deo patre missus esset in mundum, file qui formam innocentim et patientim in se credenti- bus esset datums, de quo in came venturo prmcinens propheta dicebat [Esai_e 53.] : Sicut ovis ad occisionem ducetur, et sicut agnus coram tondente se sine voce, sic obmutescet. Et iterum: Ipse autem xmlneratus est propter peccata nostra, et livore ejus sanati sumus. Et audierunt eum duo discipuli loquentem, et secuti HOM_LIa_. 251 sunt Jesum.] Testimonium perhibente Joanne, cluia Jesus esset agnus Dei, secuti sunt ilium duo discipuli, magis desiderantes ab ipso Jesu, quam a pr_eeursore illius ver- bum gratiae percipere, quo et ipsi mererentur in agno- rum Dei sorte eomputari. Bene autem duo disciputi sunt inventi, qui Dominum primi sequerentur, ut etiam mystice designarent, omnes qui illum perfecte sequeren- tur, gemina dilectione devotos esse debere, hoe est, et ejusdem sui redemptoris et fratrum simul amore fla- grantes. Converses autem Jesus, et videns eos sequentes se, dicit eis : Quid qu_eritis ?] Non potuit ignorare Dominus, quid sequentes se discipuli Joannis qu_ererent: sed in eo cluod ad illos se secluentes convertitur, quod ipse prior quid qu_ererent, interrogat, quod dat eis fidueiam qum- clue vellent rogandi; manifeste innotuit, quantum bonis nostris studiis delectetur, quam tibenter iter veritatis in- ehoantibus ipse auxilium laturus oceurrat. Qui dixerunt ei : Rabbi, quod dicitur interFretatum , ma#ister, ubi habitas ?] Nolebant transitorie magisterio veritatis perfrui, sed mansionem potius, in qua habitaret, inquirebant; quatenus et tunc tiberius in seereto verbis iltius imbui, et exinde svepius eum possent visitare ple- nius instruendi. Unde et ipse, quia illos bene petentes, qu_erentes, pulsantes vidit, tibens eis secretarium sui re- seravit arcani, eosque introducens veritatis Evangeticm rudimentis, cluve desiderabant, illustravit. Nam se- quitur: Dicit eis : Venire, el videte. (Statimque subjungitur ) Venerunt et viderunt ubi maneret, et apud eum man_e- runt die illo.] Quod si altiore sensu tibet inspieere, quid nobis agendum, insinuent diseiputi in eo cluod ad Do- minum cluidem ambulantem venerunt: sed loeum eon- tinuo, ubi habitaret, incluirebant, admonent uticlue nos, ut quoties incarnationis ejus transitum ad mentem redu- cimus, soticito semper eum eorde rogemus, ut habita- _5_ BED_E VENEItABILIS

tionem nobis etern_ sure mansionis, qu_e est apud pattern, ostendere dignetur, dieentes cure Moyse [Exod. 33.] : Domine, ostende nobis gloriam tuam. Quia autem ipse diseipulos venire, et ubi maneret, videre pr_ecipitj virtutum profecto studium, quibus ad eterna gaudia perveniamus, subeundum nobis ostendit. Venire etenim post Jesum, est ut mansionem ejus videre possimus, bonis operibus qu_e ipse pr_monstravit, insistere, ho- rumque quotidianis profeetibus ad celsitudinem divin_e visionis attingere. Venerunt, inquit, el viderunt ubi maneret, et apud eum manservant die illo : hora autem erat quasi decima.] Quia lex in decem pr_eeptis data est, solet in denario numero perfeetio legis indieari. Bene ergo deeima hora vene- runt diseipuli, ut mansionem Jesu viderent : quia nimi- rum neeesse est, ut qui Deum videre desiderat, Dei se mandatis humiliter subdat : quique luee divin_e eontem- plationis postmodum frui appetit, prius adjuvante Do- mino deealogum legis per opera lueis, quasi deeem horas diei sole illustrante eompleat. Et illi quidem die illo manentes apud Domlnum, felieissima veritatis speeula- tione vesperam expeetabant. At veto omnes eleeti post .operum bonorum perfeetionem, post impleta legis Dei prveeepta, perpetuum et nulfi fini obnoxium diem sunt cure illo aeturi: ilium videlicet quem videre desiderans propheta eantabat, Quia melior est dies una in atriis tuis super millia. Erat autem Andreas, frater Simonis Petri, unus ex duobus qui audierant ab Joanne, et secuti fuerant eum. Invenit hic primum fratrem suum Simonem, et dicit ei : Invenimus Messiam, quod est interpretatum, Christus. El adduxit eum ad Jesum.] Andreas Dominum quem invenit, etiam fratri Simoni sequendum evangelizat : quia hoc est vere Dominum invenire, vera illius dilee- tione fervere, fratern_e quoque salutis curam gerere. IUe enim perfecte eonditoris sui ducatum sequitur, qui etiam HOMILI_E. 253

proximi, quantum valet, habere eomitatum nititur. In- venimus, inquit, Messi.am, quod est interpretatum, Chri- stus. Messias idem est, quod Christus: sed Messias Hebr_eo sermone, Christus dieitur Gr_eco : Latine autem unetus interpretatur. Unde et chrisma Grveee, Latine unetio dieitur. Christus autem, id est, unetus appella- tur Dominus, quia sieur Petrus ait [Act. 10.] : Unxit eum Deus spiritu saneto et virtute. Unde etiam Psal- mista in ejus laude loquitur [Psal. 44.] : Unxit te Deus, Deus tuus, oleo l_etiti_e prm eonsortibus tuis. Consortes autem ejus nos voeat, qui ad aceipiendam spiritus saneti gratiam in baptismo etiam ehrismate visibili perungimur, eta Christi nomine Christiani voeamur. Sed ille pr_e eonsortibus unetus est, eui sicut Joannes Baptista testa- tur, non ad mensuram dat Deus spiritum, sed omnia dedit in manu ejus. Nam de eonsortibus ejusdem une- tionis dieit Apostolus [Ephes. 4.]: Unicuique autem nostrum data est gratia seeundum mensuram donationis Christi. Voeabantur autem Christi, et saeerdotes in lege et reges, in figuram nimirum ejusdem viri regis, et pon- tificis magni, Domini ae Salvatoris, in cujus typo etiam • materiali liniebantur oleo. Non solum autem illi, sed et nostri temporis fideles, ut a Christo Christiani, ira etiam ab ipsa saeri ehrismatis unetione, et ab ipsa spiri- tus saneti gratia, qua eonseerantur, Christi reete nun- cupantur, propheta teste qui ait [Abac. 3.J : Existi in salutem populi tui, ut salvos faeias Christos tuos. Exiit quippe in salutem populi sui, ut salvos faeiat Christos suos, qui propter nos homines, et propter nostram salu- tern deseendit de e_lis, et inearnatus est, ut spifituali gratia perunetos ae sanatos sui saneti nominis donaret esse participes. Sequitur : Intuitus autem eum Jesus, dixit : Tu es Simon filius Joanna.] Intuitus est Simonem Jesus, non exterioribus solum oculis, sed et interno divinitatis intuitu, juxta iUud beati Samuelis [1 Reg. 16.] : Homo videt in facie, 254 BED2E VENERABILIS

Deus autem intuetur cor. Vidit cordis ejus simplici- tatem, vidit animi sublimitatem, cujus merito cunctm esset prmferendus eeclesla_. Vidit, quia vocante Andrea fervente ad se amore pervolaverit: ideoque venientem mox familiari affatur eloquio, Tu es, inquiens, Simon filins Joanna. Nec magnum est Domino vocabulum cujuslibet hominis vel paths ejus dicere, qui omnium sanctorum nomina scripta tenet in carlo: sed positurus discipu]o nomen meriti sublimioris, ditaturus vocabulo, quod totius eeclesiae pra_suli congrueret, primo voluit ostendere, quia quod a parentlbus acceperat nomen, etiam ipsum significatione virtutis non careret. Simon ergo obediens, Joanna dlcitur Domini gratia. Tu es Simon filius Joanna, tu es obediens filius gratim Dei. Et merito iUe obedientis nomine censetur, quiet prius invitante Andrea mox Dominum videre curavit ; et post- modum cure ipse Dominus eum ad discipulatum voca- ret, statim cure eodem Andrea, quem pariter vocavit, relictis retibus quorum usu _vebat, eum sequi non dis- tulit. Uncle et Andrem quoque nomen veram mentis ejus imaginem prmfert. Andreas namque Gra_ce, La- the dicitur virilis. Et illi libenter Dominum vel ad praedicationem Joannis, vel ad ipsius Domini jussionem sequendo ad eorum se sortem pertinere docet, qui tem- poralia qum possident, fortiter eternorum amore con- temnunt : qui credentes videre bona Domini in terra viventinm, donec haec pereipiant, expectare Dominum cure Psalmista, et viriliter agere, ac cot suum confortare contendunt. Quod antem Simon filius fuit Joanna, i. e. gratioe Dei, aperte demonstrat: quia quicquid devotae obeditionis Domino impendit, quicquid merito obe- dientive pr_emii perennis a Domino recepit, totum hoc nimirum prmveniente se gratia supernm/pietatis, ut habere posset, accepit. Ecce audistis, fratres carissi- nil, quare primus Apostolorum prins Simon dictus quo mysterio filins sit Joanna: restat perscrutari, quid ar- aou_u_. 255 eani eontineat nomen, quo eum denuo Salvator appel- lavit. Tu, inquit, vocaberis Cephas, quod interpretatur Pe- trus.] Neque vero Petri voeabulo, quasi Hebrmo vel Syro, aliam interpretationem qu_erere oportet : sed pro certo nosce, quia idem Greece et Latine Petrus, quod Syriaee Cephas significat, et in utraque lingua nomen a petra derivatum est. Voeatur autem Petrus ob firmi- tatem fidei: vocatur Petrus ob invincibile robur men- tis : voeatur Petms, quia illi solidissimve petra_, de qua Apostolus ait [1 Cor. 10.], Petra autem erat Christus, uniea devotione adh_esit. Hinc est enim, quod eadem petra, videlicet Christus_ cure interrogaret discipulos suos, quem eum dicerent esse_ ac Petrus responderet, dicens [Matth. 16.1, Tu es Christus, filins Dei vivi, con- tinuo puram ejus confessionem juxta utriusque nominis significantiam digna remuneratione donavit : sed et ipsa Petri appeIlatio quid in se sacmmenti gestaret, aperuit. Primo namque ait de Simone: Beatus es, Simon Barjona, quia caro et sanguis non revelavit tibi, sed pater meus, qui in ecelis est: ac deinde subjunxit de Petro, Et ego dico tibi, quia tu es Petrus, et super hane petram a_difi- cabo ecclesiam meam. Tu es, inquit_ Petrus, et super hane petram vedificabo eeclesiam meam: tu es Petrus, et super bane petram, a qua tu nomen aceepisti, hoc est, super meipsum a_difieabo eeclesiam meam : super hane fidei perfeetionem, quam tu confessus es, _edificabo ecele- siam meam, a cujus societate confessionis quisque devia- verit, quamvis sibl magna videatur agere, ad vedificium ecclesia_ mew non pertinet. Petrus igitur a firma petra, videlicet Christo, quem ardenter amavit, nomen aceepit. Chrisms etenim vocatur petra, quia inexpugnabile ad se confugientibus prvesidium tribuit: quoniam sperantes in seab antiqui hostis insidils munitos reddit et tutos. Nec pr_etereundum est, quod ob hoc quoque Dominus petra vocatur, quia spiritualium nobis charismatum flu- ¢256 BEDz_ VENERABILI$

enta ministrat, quia sacrosancta nos sui sanguinis com- munione purificat. Quod facUius intelligitur, ct jucun- dius forte retinebitur, si ad memoriam revocetur, quae sit juxta historiam petra, de qua Apostolus mystice, quia Christum significaret, cxponit [l Cor. 10.]. Liberatus namque 2Egyptia servitute populus, per mare rubrum venit in desertum, in quo per annos XL_ donec ad ter- ram repromissionis veniret, iter agebat. Qui quodam tempore fame ac siti fatigatus, in eremo clamavit ad Moyscn. At Dominus, orante Moys% sicut scriptum est, pluit illis manna, manducare panem cceli dedit eis. Rursus quoque praecepit Moysi, ut percuteret virga pc- tram. Quod dum faceret, exiit aqua, ct bibit populus. Unde dicit in Psalmis [Psal. 77.]: qtuoniam percussit petram, et fluxcrunt aquae. Nos ergo, fratres carissi- mi, nos sumus populus Dei, quia 2Egyptiae servitutis ju- gum per mare rubrum libcrati evasimus : qula per aquam baptismi remissionem peccatorum, qu_e nos premebant_ acccpimus : nos qui inter aerumnas vitro praesentis, quasi in siccitate eremi promissum nobis patriae coelestis ex- pectamus ingressum: in qua videlicet eremo siti peri- clitamur, et fame spirituali deficimus, si non redempto- ris nostri nos dona confirment, si non incarnationis ejus sacramenta renovet. Ipse est enim manna, quae nos victu coelesti, ne in hujus seculi itinere deficiamus, re- creat: ipse petra, quae spiritualibus nos donis inebriat, quae.ligno crucis percussa, poculum nobis vitae suo de la- terc manavit. Unde dicit in Evangelio [Joan. 6.1 : Ego sum panis vitae. Qui venit ad me, non esuriet ; et qui credit in me, non sitiet unquam. Et congruenti satis figurarum ordine primo populus per mare salvatus est, ac sic ad cibum mannae atquc ad petram mystici potus pervenit : quia primum quidem aqua nos regenerationis abluit, ac deinde ad participationem sacri altaris, ubi redemptoris nostri carni ac sanguini communicemus, transmittit. Haec de mysterio petrae spiritualis, a qua nO, ILia. 257 et primus pastor ecclesia_ nomen accepit, et in qua to- tius saneta_ eeclesi_e fabrica immobilis et inconeussa persistit, et per quam ipsa ecclesia nascitur ae nutritur, latius exponendo dieere libuit: quia solent arctius multo et aliquando duleius inh_erere eordibus audientium ea qua_ figurarum antiquitate pr_emissa, sic demure nova spiritualiter explanatione dilucidantur, quam qu_ sine ullis figurarum exempils simplici tantum narratione cre- denda vel agenda monentur. Curemus autem, fratres carissimi, ut hujus petrve pra_sidio semper adha_rentes nulla labentium rerum contrarietate terrente, nulla blan- diente serenitate, a fidei firmitate divellamur. Neglectis deliciis temporalibus, sola nos in pra_senti redcmpto- ris nostri dona c_lestia delectent, sola inter _erumnas seculi spes visionis illius consoletur. Reeolamus seduli egregium David propheta_ et regis exemplum, qui cure in tantis regni aflluentiis, honoribus ae divitiis nullum anim_e sure solarium posset invenire, tandem ad supema desideria erecto mentis intuitu memor fuit Dei, et delec- tatus est. Utque ad eandem ejus visionem pervenire mereamur, obstacula vltiorum, qu_e hanc impedire so- lent, satagamus a nostro et corpore et mente excludere. Neque enim ad eum nisi rectis operum gressibus per- venitur, neque facies ejus munda nisi a mundis corde videtur. Beati autem mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt. Quod ipse nobis pr_estare dignetur, qui pro- mittere dignatus est Jesus Christus Deus et Dominus noster, qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus sancti per omnia secula secutorum, Amen. _58 BED_E VENERA,BILIS

HOMILIA XXXV.

JOANNIS XXl. In illo tempore dixit Jesus Petro, Se- quere me. Conversus Petrus, vidit illum discipulum, quem diligebat Jesus, sequentem, qui et recubuit in c_ena super pectus ejus, et dixit, Domine, quis est qui trader te ? _yc.

est, fratres mei, tanto majori a nobis inten- ECTIOtione debetsanetiper sEvangefiiingula ve, rbaqupensaa_ nobisri, quanlectata magna grati_e supern_e dulcedine tota redun- dat. Commendat enim nobis beatissimus Evangelista et Apostolus Joannes privilegium amoris pr_ecipui, quo e_eteris amplius meruit honoraria Domino: commen- dat testimonium evangefic_e deseriptionis, quod veritate divina subnixum nuUus fidelium dubitare permittitur : eommendat placidam sum earnis absolutionem, quam Domino speciafiter se visitante percepit. Sed ut per- fect_e lectionis hujus principia considerate valeamus, li- bet superiora parumper attendere. Apparuit Dominus post resurrectionem discipulls septem, inter quos erat Petrus et Joannes, quibus frustra in piscando tota nocte laborantibus, et stans in litore copiosa rete eorum pisci- um muItitudine implevit, moxque egressos ad terrain invitavit ad prandium, et inter prandendum tertio Pe- trum an se amaret, interrogavit ; ac tertio amorem con- fitenti, quia ter eum negaverat, ei tertio pascendas suas ores commisit : ac deinde quia per earundem ovium, id est, animarum fidellum cura pastorali usque ad marty- rium crucis esset perventurus, intimavit dicens: Amen amen dieo tibi, cure esses junior, cingebas re, et ambu- labas ubi volebas : cure autem senueris, extendes rearms tuas, et alins te clnget, et ducet quo non vis. In ma- nuum namque extensione designavit, quod per mortem crucis martyrio coronandus : in cinctione alterius, quod HOM_L_. 259 vinciendus a persecutore : in ductu quo non yeller, quod tormenta passionis contra voluntatem esset passurus hu- mana_ fragilitatis. Sed ne gravis forte videretur Petro pra_dicta a Domino passio crucis, hanc suo confestim ]enire curavit exemp|o, ut cruciatum martyrli eo |enius ferret, quo se meminisset similem suo redemptori mor- tls exclpere sententiam. Postquam enim significavit ei_ qua morte clarificaturus esset Deum, protinus adjungit, quod in hujus caplte lectionis audivimus. Et dicit el, Sequere me.] Ac si aperte dicat: Quia ipse pHus pro tua redemptione erucis suppliclum subire non timui, cur tu pro mei confessione nominis crueem pati fortuities ? Oui eo gloriosiore martyrii palma elari- ficaberis, quod in hae promerenda magistH iter sequeris. Jam vero ab Evangelista non subditur, quid post haee dicta Dominus et discipuli fecerint: sed ex co tamen innuitur, quod subjungit, Conversus Petrus vidit illum discipulum, quem diligebat Jesus, sequentem. Patet namque, quia cure dixisset Petro, Sequere me, id est, crucem patiendo imitare, surrexit de loco convivii, et abire jam ccepit. Seeutus est autem eum Petrus etiam ineessu pedum_ cupiens implere quod audivit, Sequere me. Secutus estet ille discipulus quem diligebat Jesus. Neque enim areendum sea eonseetatu Christi putabat, qui non minori se gratia dilectionis a Christo complexum noverat. Neque incredibile est ideo utrumque discipu- lum corporali gressu vestigia Domini secutum, quia nec- dum inteUexerat quid signifieaverit in eo, quod Petrum se sequi prmeepit. Notum autem novi vestrae fraterni- taft, qui sit ille discipulus, quem diligebat Jesus: Joan- nes videlicet ipse, eujus hodie natalitia festa eelebramus, qui hoe seripsit Evangelium, atque ideo suam personam maluit indiciis rerum aceidentium, quam proprio desig- hare vocabulo. Diligebat autem eum Jesus non ex- ceptis caeteris singulariter solum, sed prae ea_teris quos diligebat familiarius unum, quem specialis prmrogativa s2 _0 BED_ VENERABILIS

castitatis ampliori dileetione fecerat dignum. Omnes quippe se diligere probat, quibus ante passionem loqui- tur [Joan. 15.] : Sicut dilexit me pater, et ego dilexi vos. Manete in dilectione mea. Sed hunc prm omni- bus diligit, qui virgo electus ab ipso, virgo in mvum permansit. Tradunt namque histori_e, quod eum de nuptiis volentem nubere, voeaverit ; et propterea quem a carnali voluptate retraxerit, potiore sui amoris dulee- dine donavit. Denique huie moriturus in cruee matrem suam eommendavit, ut virginem virgo servaret, et ipso post mortem ac resurrectionem in codos ascendente, non deesset ejus genitriei filius, eujus casta vita eastis ejus tueretur obsequiis. Ponit et aliud sure personae beatus Joannes indicium, subjungens : Quiet recubuit in ccena super peetus ejus, et dixit, Domine, quis est qui tradet te ? Hoc quomodo gesture sit, superiora hujus Evan- gelii loca plenius ostendunt: quia videlicet in eoena, quam ultimata ante passionem cure diseipulis Salvator habuit, in qua eorum pedes lavit, eisque eorporis ac san- guinis sui tradidit mysteria celebranda, discipulus ille quem diligebat supra pectus ejus recubuerit. Et cum dixisset eis, Amen amen dico vobis, quia unus ex vobis tradet me, respondit iUe discipulus, innuente Petro ut interrogaret et diceret ei, Domine, quis est ? Ait Do- minus, Ille est, cui ego intinctum panem porrexero. Quod aute_a discipulus ille supra pectus magistri recu- buit, non prmsentis solummodo dilectionis, sed et futuri erat signum mysterii. Figurabatur etenim jam tunc Evangelium, quod idem discipulus erat scripturus, ube- rius atque altius cveteris sacra_ scripturae paginis areana divinre majestatis esse comprehensurum. Quia enim in pectore Jesu sunt omnes thesauri sapientise et scienti_e absconditi, merito supra pectus ejus recubat, quem ma- jore creteris sapientive et scientiae singularis munere do- nat. Creteros quippe Evangelistas novimus plura de miraculis nostri Salvatoris, pauciora de divinitate locu- HOMILI_llg° 261 tos : Joannes autem perpauca de humanis scribens acti- bus, potins se exponendis divinve natur_e indidit arca- nis, patenter insinuans quanta de pectore Jesu fluenta doctrin_e c¢_lestis, qua_ nobis ructaret hauserit. Sequi- tur : Hunt ergo cure vidisset Petr,_s, dicit Jesu, Domine, hic autem quid?] Quia se beatus Petrus audierat per passionem erucis clarificaturum esse Deum, voluit etiam de fratre et discipulo eognoscere, qua esset ipse morte perpetuam transiturus ad vitam. Dicit ei Jesus, Sic eum volo ma_ere donee veniam ; quid ad te ? Tu me sequere. ] Non, inquit, eum per pas- sionem martyrii volo consummari, sed absque violentia persecutoris diem expectare novissimum, quando ipse veniens eum in etern_e beatitudinis mansione recipiam. Et quid hoc ad te ? Tu tantum emcis patibulum sub- eundo mea te vestigia sequi debere memento. Et qui- dem hanc Domini responsionem fratres tune temporis ita tractabant, quasi Joannes nunquam esset moriturus. Quod non ita esse inteIligendum ipse Joannes admo- here eumvit, qui cure pr_emisisset exisse sermonem istum inter fratres, quia diseipulus ille non moritur, solerter adjecit atque ait: Et non dixit ei Jesus, quia non moritur, sed sic eum volo manere donee veniam ; quid ad te ? Non ergo putandum, quia discipulus ille non sit mortuus in came, quia nee Dominus hoe de illo futurum pr_edixit, et Psalmista ait [Psal. 88.], Quis est homo qui vivit, et non videbit mortem ? seal ita potiua inteUigendum, quod cseteris Christi diseipulis per pas- sionem eonsummatis ipse in pace eeelesi_e adventure voeationis expeetaverit. Et hoe est quod ait Dominus : Sic eum volo manere donee veniam, non quia et ipse multos antea labores pro Domino, pressurasque malo- rum toleraverit, sed quia ultimum in pace senium fini- erit, utpote eeelesiis Christi per Asiam quam regebat, jam longe lateque fundatis. Nam et in Aetibus Apo_ _ BED_E VENERABILIS

stolorum cure eveteris Apostolis flagellatus invenitur, quando ibant gaudentes a conspectu concilii, quoniam digni habiti sunt pro nomine Jesu eontumeliam pati. Et a Domitiano Cvesare in ferventis olei dolium missus, in ecclesiastica narratur historia, ex quo tamen divina se protegente gratia tam intaetus exierit, quam fuerat a corruptione concupiscentive carnalis extraneus. Nec multo post ab eodem principe propter insuperabilem evangelizandi constantiam in Patmos insulam exilio relegatur, ubi humano licet destitutus solatio, divin_e tamen visionis et allocutionis meruit crebra consolatione revelari: denique ibidem Apoealypsim, quam ei Domi- nus de statu ecelesive prvesenti vel futuro revelavit, ma- nu sua conscribit. Unde constat promissionem sic ma- nendi donec veniret Dominus, non eo pertinere, quod sine labore certaminis victurus in mundo, sed illd po- tius quam sine dolore passionis transiturus esset e mundo. Sicut enim in patrum literis invenimus, cure longo confectus senio, sciret imminere diem recessus sui, convocatis discipulis suis post monita exhortatio- num ac missarum celebrationem, ultimum eis valefecit : deinde deseendens in defossum sepultur_e sure locum, facta oratione appositus est ad patres suos, tam liber a dolore mortis, quam a corruptione earnis invenitur alie- nus. Atque ita completa est veridica Salvatoris senten- tia, quia sic eum voluerit manere donec ipse veniret. Possumus autem mystiee in his quoe Petro et Joanni a Domino pr_edieta atque in eis sunt gesta, duas eeelesioe vitas, quibus in pr_esenti exercetur, aetivam scilicet et contemplativam, designatas accipere, quarum activa communis populo Dei via vivendi est. Ad contempla- tivam vero perpauci, et in hoc sublimiores qulque post resurreetionem pi_e actionis aseendunt. Aetiva quippe vita est studiosum Christi famulum justis insistere labo- ribus, et prius quidem seipsum ab hoe seculo immacu- latum custodire, mentem, manure, linguam_ ac membra HOMILI_° 263 corporis c_etera ab omni inquinamento culpse tentantis continere_ ac divinis perpetuo subjugate servitiis. De- inde etiam proximi necessitatibus juxta vires oceurrere, esurienti clbum, potum sitientl, algenti vestitum mini- strando, egenos vagosque in domum reeipiendo_ infir- mum visitando, mortuum sepeliendo, eripiendo inopem de manu fortioris ejus_ egenum et pauperem a rapienti- bus eum; sed et erranti viam verltatis ostendendo, ac cveteris se mancipando fraternm dilectionis obsequiis, in- super et usque ad mortem pro justitia certaudo. Con° templativa autem vita est, cum longo quis bon_e actionis exercitio edoetus, diutin_e orationis duleedine instmc- tus, crebra lacrymarum compunctione assuefactus, a eunetls mundi negotiis vacare_ et in sola dileetione oeu- lure mentis intendere didlcerit, gaudiumque perpetu_ beatitudinis quod in futuro percepturus est_ vita etiam in pr_esenti eceperit ardenter desiderando pr_egustare, et aliquando etiam in quantum mortalibus fas est_ in exeessu mentis speeulando sublimiter evolare. H_ec autem vita divinm speeulationis illos maxime reeipit, qui post longa monasticm rudimenta virtutls secreti ab homlnibus degere norunt, eo liberiorem ad c_lestia meditanda animum habentes, quo a terrenis separantur tumultibus. Namque activa non solis in ecenobio mo- nachis, sed et euncto, ut diximus, populo Dei gene- raliter ingredienda proponitur. Et quidem utrumque Apostolum, et Petrum videlicet et Joannem, quamvis inter homines positum_ pro exeellentis culmine grati_ constet in utraque vita fuisse perfectum : attamen una vita per Petrum, alia designatur per Joannem. In eo etenim_ quod air Petro Dominus, Extendes manus tuas_ et alius te cinget et ducet quo non vis_ perfectionem exprimit actlv_e conversationis, qu_e tentationum solet igne probari. Unde alibi de ea dieit apertius : Beati qui persecutionem patiuntur propter justitiam. Cui recte subjungit_ dicens: Sequere me, quia nimirum juxta 264 BED_E V_ENERABILIS ejusdem Petri vocem Christus passus est pro nobis, re- linquens nobis exemplum, ut sequamur vestigia ejus. Quod autem dicit de Joanne, Sic eum volo manere do- nec venio, stature contemplativve virtutis insinuat, qu_e non per mortem finienda ut activa, sed per mortem est perfectius Domino veniente complenda. Activus nam- que labor cure morte deficit, mercedem post mortem accepturus eternam. Quis enim in illa vita panem esu- rienti dat, ubi nemo esurit? quis aquam sitienti, ubi nemo sitit ? quis mortuum sepelit, ubi terra viventium est ? quis cvetera opera miserieordi_e exercet, ubi nullus miser invenitur ? Actionis ergo ibi labor nullus, sed solus prmterit_ actionis perpetuus remanet fructus. Speculatlva autem felicitas, qu_ hic inchoatur, illic sine fine perficitur, quando et supernorum civium et ipsius Domini pr_esentia non per speculum et in amiffmate, sicut nunc, sed facie ad faeiem videbitur. Unde recte de ea sub typo discipuli quem diligebat, quemque supra pectus suum feeit discumbere, dicit Dominus : Sic eum volo manere donec venio. Ac si aperte dicat: Nolo gustum speculativ_e suavitatis, quam maxime in sanctis meis diego, sperantibus in protectione alarum mearum, inebriatis ab ubertate domus me_e, sicut laboriosse usum aetionis lethi conditione finiri, sed post mortem subli- rains me apparente, atque in me_e eonspectum majesta- tis illos perdueente perfici. Sequitur: Hic est discitmlus ille, qui testimonium loerhibet de his, et #cripsit heec. Et scimus quia verum est testiraonium ejus.] Jam manifeste beatus Joannes suam personam designat ex officio, quam designare vitat ex voeabulo. Non autem prvetereunter intuendum, quod dicitur, Qui testimonium perhibet de his, et scTipsit h_ee. Perhi- buit quippe testimonium verbo Dei pr_edicando, perhi- built seribendo, perhlbuit denuo eadem quve scripserat doeendo:'perhibet etiam nunc Evangelium, quod de- seripsit ecelesiis legendum, pandendo. Siquidem a HOMILI,_. _65 tempore Dominicve passionis, resurrectionis, et ascen- sionis in co,lure usque ad ultima Domitlani principis tempora, per annos circiter sexaginta quinque, absque ullo seribendi adminiculo verbum Dei prmdicabat. At ubi a Domitiano, qni seeundus post Neronem Christia- norum persecutor extitit, in exilium missus est, irrum- pentes in ecclesiam hveretici, quasi in destituta pastore ovilia lupi Mareion, et Cerinthus, et Hebion, c2eterique Antichristi, qui Christum fuisse ante Mari_m negabant, simplieitatem fidei evangeliem perversa maculavere doc- trina. Sed dum ipse post occisionem Domitiani permit- tente pio principe Nerva rediret Ephesum, compulsus est ab omnibus pene tunc Asim episcopis, et multarum eccleslarum legationibus de coeterna patrl divinitate Christi altius facere sermonem, eo quod in trium Evan- gelistarum scriptis, Matth_ei videlicet, Marci et Lucre de humanitate ejus ac de his qum per hominem gessit, sufficiens sibi viderentur habere testimonium. Quod iUe se non aliter faeturum respondit, nisi indicto jejunio omnes in commune Dominum preearentur, ut ille digna scribere posset. Et hoc patrato instructus revelatione, ae sancti spiritus gratia inebriatus omnes hvereticorum tenebras patefaetm subito veritatis luce dispulit. In prineipio, inqniens, erat verbum, et verbum erat apud Deum, et Deus erat verbum. Similemque initiis totum sui sermonis circum faciens, Dominum nostrum Jesum Christum sicut verum hominem, vere ex homine tem- poraliter faetum, ita etiam verum Deum, vere ex Deo patre eternaliter natum, vere cure patre, et cum spiritu sancto semper existentem clarlssima assertione perdo- cuit, imo omnia divinve veritatis et verm divinitatis, quantum alteri mortalium nulli licnit, arcana reseravit. Et hoc virgini privilegium reete servabatur, ut ad scru- tanda verbi incorruptibilis saeramenta incorrupto ipse non solum corde, sed et corpore proderet. De cujus dictorum veritate, quam sit nemini ambigendum, ipse 26(_ BED._E VENERA.BILIS quoque curavit ostendere_ qui cure dixisset_ Hic est discipulus, qui testimonium perhibet de his, et scripsit h_c_ continuo subjeeit_ et air: Et scimus quia verum est testimonium ejus. Quia ergo etnos cure c_teris fidelibus scimus verum esse testimonium ejus_ curemus per omnia recta fide intel|igendo_ recta operatione exer- cendo qu_e docult_ ad dona sempiterna qu_ promisit_ pervenire_ per Dominum nostrum Jesum Christum_ qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus sancti per omnia secula seculorum_ Amen.

HOMILIA XXXVI.

MATTa. 1I. In illo tempore angelus Domini apparult in somnis Joseph_ dicens : Sur#e_ et accipe puerum et matrem ejus_et fuge in _Egyptum_ et esto ibi usque dum dicam tibi_ _yc.

centium sacra nobis est_ fratres carissimi, Evangefii lectio recitata_ in qua tamen om- E morte pretiosa martyrum Christi inno- nium Christi martyrum pretiosa mors est designata. Quod enim parvuli occisi sun b significat per humilitatis meritum ad martyrii perveniendum glo- riam_ et quia nisi conversus fuerit quis_ et effectus ut parvulus, non possit animam dare pro Christo. Quod in Bethleem et in omnibus finibus ejus oeeisi sunt_ ostendit non solum in Jud_ea_ unde ecclesi_e e_epit origo, sed et in omnibus ejusdem eeelesi_e finibus quacunque per orbem diffusa est_ persecutionem s_evituram peril- dorum_ et piorum patientiam esse eoronandam. Qui a bimatu oeeisi sunt_ doetrina et opexatione perfectos in- dieant: qui veto infra, simplices vel idiotas fidei_ tamen non fict_e eonstantia fortes _eque denuneiant. Quod illi HOMILI_. 2(;7

quidem oecisi sunt, sed Christus qui quaerebatur vivens evasit, insinuat corpora quidem ab impiis posse perimi, sed Christum pro quo perseeutio tota svevit, nullatenus eis vel viventibus vel occisis posse auferri, sed eos vera- citer eontestari, quia sive vivimus, Domino vivimus; sive morimur, Domino morimur. Sive enim vivimus sive morimur, Domini sumus. Quod juxta vatieinium Hieremia_ [Hier. 31.] vox in mma, id est, in excelso audita est ploratus et ululatus, manifeste denunciat luc- turn sanet,_eecclesi_e, qua_ de injusta membrorum suorum nece gemit, non ut hostes garriunt in vacuum eedere, sed usque ad solium ascendere superni judicis: et sicut protomartyris Abel, ita etiam sanguinem ca_terorum martyrum de terra clamare ad Dominum, juxta illud viri sapientis [Eccles. 35.] : Non despicies preces pupilli, nec viduam, si etfundat loquelam gemitus. Nonne la- crym_e vidu_e ad maxillam descendunt, et exclamatio ejus super deducentem eas ? A maxilla enim ascendunt usque ad ccelum, et Dominus exauditor non delectabitur in illis. Quod Rachel plomsse dieitur filios suos, nec voluisse eonsolari, quia non sunt: signifieat eeclesiam plorare quidem sanctorum de hoe seculo ablationem, sed non ita velle eonsolari, ut qui seculum morte vieerunt, rursus ad seeuli certamina secure toleranda redeant: quia nimirum non sunt ultra revocandi in mundum, de cujus _emmnis semel evaserunt coronandi ad Christum. Rachel namque, qu_e ovis aut videns Deum dicitur, ec- clesiam figurate demonstrat, cujus tota intentio ut videre Deum _ ereatur, invigilat. Et ipsa est ovis centesima, quar- . _gor bonus relictis in ecelo nonaginta novem ovibus a_.gelicarum virtutum, abiit qu_erere in term, in- ventamque suis humeris imposuit, et sic reportavit ad gregem. Qu_eritur autemjuxta literam, quomodo Rachel plorasse dicitur filios suos, cure tribus Juda qu_e Beth- leem tenebat, non de Rachel, sed de sorore ejus Lia fuerat orta. Ubi tamen facilis patet responsio, quia non 268 BED_ VENRRABILIS tantum in Bethleem, verum etiam in omnibus finilms ejus pueri sunt omnes trucidati. Tribus autem Benja- min, qu_ de Rachel orta est, proxima fuit tribui Jud_. Unde mcrito credi debet_ quod plaga crudelissim_ necis non paucos etiam Benjamin_e_ stirpis pueros involverit, quos progenies Rachel clara in excelsum voce ploraverit. Potest et aliter intelligi, quia Rachel juxta Bethleem sepulta est, sicut titulus monumenti ejus mauens usque hodie testatur, ad occidentem civitatis ultra viam, qu_e dueit Hebron : quod ea qu_e in loco eodem agebantur, ipsa cgisse prophetieo loeutionis modo recte dicatur, cu- jus corpore et nomine locus ipse fuerat insignis. Quod Domi_us ipse ne oeeideretur ab Herode sublatus est a parentibus in _Egyptum, significat electos svepins ma- lorum improbitate suis effu_audos sedibus, vel etiam exilio damnandos. Ubi simul exemplum datur fidelibus, ne dubitent rabiem persequentium, ubi opportunum fu- erit declinare fugiendo, cure hoc Deum ac Dominum suum fccisse meminerint. Si quidem ipse qui erat suis pr_eepturus, Cure vos persecuti fuerint in civitate ista, fugite in aliam, prins fecit quod pr_eepit fugiendo ho- minem, quasi homo in terra, quem magis paulo ante monstravit steUa de ccelo. Quod oceisis pro Domino pueris Hcrodes non longe post obiit, et Joseph monente angelo Dominum cure matte ad terrain Israel reduxit; significat omnes persecutiones, qu_ contra eeclesiam erant movend_c, ipsorum persecutorum morte vindican- das, eisdemque multatis persecutoribus paeem ccclesi_ denuo reddendam, et sanctos qul latuerant, ad sua loca fuisse reversuros. Herodes quoque in diabolo fremit_ et auferri sibi iniquitatis sure regnum in his, qui ad Christum transeunt_ ingemiseit. Unde si parvulos in- terficiat, Jesum sibi videtur occidere. Quod utique sine eessatione molitur, dum primordiis renatorum spiritum sanctum arripere, et quandam tener_ fidei infantiam tentat extlngucre. Possumus quoque odium Herodis HOMILI_I_o 269 quo perdere Jesum voluit super persecutionibus, qum Apostolorum sunt temporibus faerY, in Judaea speciali- ter aecipere, quando invaleseente invidia pr_edicatores verbi sunt pene omnes expu]si de provincia, et in genti- bus pr_dicaturi sunt longe lateque dispersi. Sicque factum est ut gentilitas qum per _Egyptum figumtur, peccatis ante tenebrosa lumen verbi pereiperet. Hoc est enim puerum Jesum et matrem ejus per Joseph in _Egyptum transferri, fidem scilicet Dominica_ incarna- tionis et ecc]esim soeietatem per doetores sanctos genti- bus committi. Quod emnt in _Egypto usque ad obituIn Herodis indieat figurate fidem Christi in gentibus man- suram, donec plenitudo gentinm introeat, et sic omnis Israel salvus fiat. Obitus quippe Herodis terminum intentionis malitios_e, qua nunc contm eeelesiam Judm smvit, insinuat. Occisio parvulorum, mortem humilium spiritu, quos fugato a se Christo Jud_ei peremere, de- signat. Quod autem defuncto Herode redit ad terrain Israel, finem seculi denunciat, quando Enoch et Helia prmdieantibus Jud_ei sopita moderna_ invidi_e flamma fidem veritatis aeeipient. Et bene cure Judoeam deserit, fugere, et hoc in nocte dicitur: cure veto revertitur in illam non solum fugue, sed nee noctis fit mentio: quia nimirum quos ob peccatorum tenebras olim persecutores refiquit, ipsos ob lucern fidei tandem se qu_erentes re- visit. Quod damnato licet Herode Joseph timore Ar- chelai filii ejus in Judmam, ubi metropolim habebat, ire formidans, monente angelo in Nazareth Gali]m_e seeedit, ultima prvesentis ecclesi_e tempora designat, quando pro ea qu_e nunc est, universali gentis illius c_ecitate, qua Christianos in quantum valet persequi non desistit, aerior in quibusdam Antichristi persecutio consurget. Et qui- dem plurimis ad pr_dicationem Enoch et Heli_e a per- fidia conversis, sed c_eteris ad instinctum Antichristi tota intentione contra fidem dimicantibus. Pars igitur Judeeae in qua regnabat Archelaus, perfidos Antichristi 270 BED_I_ VENERABILIS sequaces ostendit. Polro Nazareth Galilm_, quo Do- minus transfertur, pattern gentis ejusdem, qum tune temporis fidem Christi est susceptura, designat. Unde bene Galil_ea perpetrata transmigratio, Nazareth flos aut virgultum ejus interpretatur: quia nimirum sancta ec- clesia, quo ardentiori desiderio ab his, qum in terris videt, ad coelestia promerenda transmlgrat, eo majore spirltua- lium abundat flore atque germine virtutum. Unde opor- tet, fratres carissimi, quia primitias martyrum hodierna festivitate vcneramur, de eterna, quae in cmlis est, mar- tyrum festivitate sedulo cogitcmus, eorumque vestigia in quantum possumus sequendo, et ipsi ejusdem festivi- tatis supernm participes existere curemus, testante Apo- stolo : quia si socii passionum fuerimus, simul et conso- lationum erimus. Nec tam de morte eorum lugeamus, quam de justa palmm perceptione lmtemur. Si quidem singulos eorum cum per tormenta pellerentur, ex hac vita Rachel gemebunda, id est, sancta ecclesia quae ge- mit, luctu lacrymisque prosecuta est: sed jam hinc expulsos superna Hierusalem, qum est mater omnium nostrum, mox in aliam vitam obviis laetiti_e ministris excepit, atque in gaudium Domini sui perpetuo coro- nandos introduxit. Unde dicit Joannes [Apoc. 7.]: Stabant ante thronum, et in conspectu agni amicti stolis albis, et palmae in manibus eorum. Stant enim modo ante thronum Dei coronati, qui quondam ante thronos judicum terrenorum jacebant peenis attriti. Stant in conspectu agni nuUa ratione illic a contemplanda ejus gloria separandi, a cujus hic amore nec supplicio pote- rant separari. Stolis fulgent albis, et palmas in manibus habent: quia prmmia in operibus habent, dum corpora quae pro Domino ignibus et bestiis dilacerata, tlagris absumi, per praecipitia dissolvi, ungulis abradi, omni- modo pmnarum genere passi sunt dissipari, per resurrec- tionem glorificata recipiunt. Et clamabant, inquit, voce magna dicentes [Ibidem] : Salus Deo nostro, qui sedet HOMILI2E. 271

super thronum, et agno. Magna voce salutem Deo de- cantant, qui magna gratiarum actione recolunt, non sua se virtute, sed ipso auxiliante tribulationum impugnan- tium superasse certamina. Dieit iterum eorum et pr_e- teritos agones et coronas describens perpetuas [Ibidem] : Hi sunt, qui venerunt de tribulatione magna, et lave- runt stolas suas, et dealbaverunt eas in sanguine agui. Stolas quippe martyres in sanguine agni laverunt, dum membra sua, qum oculis insipientium visa sunt p0enarum squalore fo_dari, sic potius fuso p_ Christo sanguine ab omnibus mundavere contagiis : insuper et beata im- mortafitatis luce digna reddidere, quod est lotas etiam dealbasse stolas in sanguine agni. Ideo sunt, inquit, ante thronum Dei, et serviunt ei die ae noete in templo ejus. Non est laboriosa, sed amabilis et optanda servi- tus, in Dei laudibus perpetuo adsistere: dies quippe et nox non vicissitudinem temporis proprie, sed perpetui- tatem tropice significant. Nox enim non erit iUie, sed dies una melior in atriis Christi super millia, in qua non plorat Rachel filios suos, sed absterget Deus omnem laerymam ab oculis eorum: dantque vocem l_etitim et salutis etem_e in tabernaculis justorum ei, qui vivit et regnat Deus per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA XXXVII.

JOAN. I. MA'PTH. III. MARCI I. Luc_ II1. In illo tempore vidit doannes desum venientem ad se, et ait, Ecce agnus Dei, ecce qlui tollit peccata mundi, _;c.

Salvatoris, quem din venturum populis verbo pr_edicaverat, ipsum jam venientem ad se, _ OANNES Baptista, et prvecursor Domini sicut ex leetione saneti Evangelii, fratres, 272 BE D_S VENERABILIS modo cure legeretur, aucHstis, mox digito demonstravit, dicens : Ecce agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundi.] Ecce agnus Dei, eece innoeens et ab omni peccato immunis, utpote qui os quidem de ossibus Adam, et caro de carne Adam, sed nullam de carne peccatrice traxit maculam culpa_. Ecce qui tollit peceata muncH, eece qui justus inter peccatores, mitis inter impios, hoc est, quasi agnus inter lupos apparens, etiam peccatores et impios justi- ficancH habet pote_tatem. Quomodo autem peccata munch tollat, quo ordine justificet impios, Apostolus Petrus ostendit, qui air [1 Pet. 1.] : Non corruptibifi- bus argento vel auto redempti estis de vana vestra con- " versatione paternve traditionis, sed pretioso sanguine quasi agni incontaminati et immaculati Jesu Christi. Et in Apocalypsi EApoc. 1.] Joannes Apostolus, cujus est hoc Evangelium: Qui chlexit nos, inquit, et lavit nos a peecatis nostris in sanguine suo. Non solum autem lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo, quando sanguinem suum decHt in eruee pro nob[s, vel quando unusquisque nostrum mysterio sacrosanctm pas- sionis illius baptismo aqua_ ablutus est, verum etiam quoticHe tollit peceata muncH. Lavat itaque nos a pec- catis nostris quotidie in sanguine suo, cure ejusdem beat_e passionis ad altare memoria repficatur, cure panis et vini creatura in saeramentum carnia et sanguinis ejus ineffabili spiritus sanetificatione tmnsfertur: sicque cor- pus et sanguis illius non infidelium manibus ad perniciem ipsorumfuncHtur et occicHtur, sed fidelium ore suam su- mitur in salutem. Hujus recte figuram agnus in lege paschalis ostendit, qui semel populum de ._Egyptia ser- vitute liberans, in memoriam ejusdem liberationis, per omnes annos immolatioae sua popubam eunde4n sancti- ficare solebat, donec veniret ipse, carl talis hostia testi- monium dabat, oblatusque patri pro nobis in hoslSam odoremque suavitatis, mysterium sum passionis oblato HOMILI2E° _7_ agno in creaturam panis vinique transferret, sacerdos faetus in eternum, seeundum ordlnem Melchisedech. Sequitur : Joannes testimonium perhibens de Domino, Hic est, in- quit, de quo dixi : Post me venit vir, qui ante me factus est, quia prior me erat.] Post me venit vir, post me na- tus est in mundo, post me pr_edicare ineipiet mundo qui ante me factus est, qui me potentia majestatis tan- tum, quantum sol lueiferum, lieet post apparens, antecel- lit, quia prior me erat, quia in prineipio erat verbum, et verbum erat apud Deum, et Deus erat verbum. Post me venit vir, tempus humanm nativitatis, quo Joanne poste- rior est, inteUige. Qui ante me factus est, primatum regime potestatis, quo etiam angelis prmsidet, intuere. Quia prior me erat, eternitatem divin_e majestatis, qua patti est _equalis, intellige. Post me venit vir, qui ante me fae- tus est, quia prior me erat. Post me venit humanitate, qui ideo me pr_eeellit dignitate, quia prior me erat divinitate. Et ego nesciebam eum, inquit.] Certum est, quia scie- bat Dominum Joannes, eui testimonium perhibere mis- sus est, quem judieem omnium venturum pr'eedieabat, dieens [Matth. 3.] : Cujus ventilabrum in manu sua, et permundabit aream suam : a quo spiritum sanctum dari debere testabatur, Ipse vos baptizabit, inquiens, spiritu saneto, a quo seipsum ablui desiderabat, dieens: Ego a te debeo baptizari, et tu venis ad me ? Quomodo ergo dieit, Et ego neseiebam eum, nisi quia eum quem antea noverat, perfeetiusjam eum baptizaretur agnovit? Quem mundi Salvatorem et judlcem noverat, hujus potentiam majestatis altius spiritu sancto super eum descendente agnovit. Neque enim dubitandum est, quia beatus Joannes cum spiritum sanctum licet corporali specie videre, cum vocem patris licet corporaliter sonantem meruisset audire, multum ex hoe visu et auditu pro- fecerit, multum de divin_e potestatis excellentia reve- latis oculis mentis seienti_e ecelestis aecepen't a Deo, T _7 4 BE D._E VENERABILIS ut ad comparationem inte|ligenti_ qua tunc i]]ustrari cceperit, eatenus illum quantus esset omnimodis sibi videretur ignorasse. Qui testimonium, in quod missus est, Domino diligenter perhibens, adjungit: Sed ut manifestaretur in Israel, propterea veni ego in aqua baptizans.] Quod est aperte dicere : Non ideo veni in aqua baptizans, quia peeeata mundi baptizando tol- lere possum, sed ut eum baptizando ac pr_edieando ma- nifestarem populo Israel, qui in spiritu saneto baptizans ad tollenda peccata non solum Israel, sed totins mundi, si ei credere voluerint, idoneus est. Propterea veni ego in aqua baptizans, ut sic baptizando illi viam pr_epara- rein, qui baptizaret in remissionem peccatorum. Et testimonium perhibuit Joannes, dicens : Quia vidi sl_ritum descendentem quasi columbam de c_elo, et man,it super eum.] Bene in columb_e specie descendit super Dominum spiritus, ut diseant fideles non aliter ejus spiritu se posse impleri, nisi simplices fuerint, nisi veram cure fratribus habuerint pacem, quam significant oseula columbarum. Habent autem oscula et corvi, sed lani- ant, quod columba omnino non faeit: significantes eos qui loquuntur pacem cum proximo suo, marl autem sunt in cordibus eorum. Columbve autem natura, quve a laniatu innocens est, illis innocentibus aptissime con- gruit, qui pacem sequuntur cure omnibus et sanctimo- niam, soliciti servare unitatem spiritus in vineulo pacis. Atque ideo spiritus in columba descendendo non suam tantummodo, vel ejus in quem descendit, innocentiam simplicitatemque designat, sed eorum _eque qui sentiunt de illo in bonitate, et in simplicitate eordis qu_erunt ilium. Quorum unanimem pietatem ac mansuetudinem spirituali gratia donatam, Dominus ipse laudans loqui- tur [Cantic. 6.] : Una est columba mea, una matrl sure, electa genitriei sum. Matrem qlfippe ac genitricem ec- clesiae spiritus gratiam vocat, qua inspirante percepit, ut ipsa quoque possit columba recte nuncupari. Denique HOMILI_I_. 275

Hebr_ sermone, quo scriptura sancta est edita, spiri- tus genere foeminino appellatur. Propter quod conve- nienter ecclesia una Christi columba, et hvec matri ac genitrici sum electa nominatur : quia nimirum quod in unitate fidei Christian_e multis de gentibus congre_atur, quod eolumbina ad invicem pace lmtatur, quod electio- ni_ sorte beatur, non suo habet merito, sod dono accepit gratim spiritualis. Et ego, inquit, nesciebam eum.] Subaudis tam subtili- ter quam spiritum in eum descendentem, cognovi. Sed qui misit me baptizare in aqua, ille mihi dLvit : Super quem videris spiritum descendentem, et manentem super eum, hic est qui baptizat in spiritu sancto.] Bap- tizat Dominus in spiritu saneto per spiritus saneti gra- tiara peeeata dimittendo. Sive enim ipse aqua aliquos diseipuloxalm suorum primus baptizaverit, per quos ad c_eteros fideles baptismi rivus proflueret, eosdem etiam spiritu baptizabat peccata illis relaxando, et spiritus dona ministrando, sire fideles ejus invocato nomine ip- sius aqua baptizent electos, et crismate sacro perungant, eosdem nihflominus ipse spiritu sancto baptizat: quia nemo printer ipsum peccatorum nexus solvere, aut spi- ritus sancti valet dona tribuere. Unde Evangelista Jo- "annes cure dixisset, Audierunt pharismi quia Jesus plures discipulos facit et baptizat quam Joannes, pro- tinus adjunxit, Quamquam Jesus non baptizaret, sed discipuli ejus : aperte dicens, quia etsi discipuli Jesu in nomine ejus aqua balrtizant , ipse tamen magis baptizare intelligendus est, qui peccata dimittit. Bapti_at quoque Dominus in spiritu sancto, cure per afflationem ejusdem spiritus corda fidelium suorum fervore sui sive fraternm caritatis aceendit. Caritas enim, inquit, Dei diffusa est in oordibus nostris per spiritum sanctum, qui datus est nobis. Baptizat in spiritu sancto, cum euilibet eleo- torum dat manifestationem spiritus ad utilitatem virtu- tes operando. De quo baptismate ascensurus in coelumv T2 _0_6 BED_ VENERABILIS dixit discipulis [Act. 1.] : Vos autem baptizabimini in spiritu sancto non post multos hos dies. Sed diligen- tius intuendum est, quia cum dixisset, Super quem vi- deris spiritum descendentem, addidit, Et manentem super eum: in sanctos enim ejus spiritus deseendit. Verum quia quamdiu sunt in corpore, peccato earere nequeunt, quia ccelestium eontemplationi semper ocu- lum mentis intendere non sufficiunt, sed smpius hune ad terrenae curam eonversationis inflectunt, in eorum proeuldubio cordibus spiritus aliquando venit, aliquando recedit. Unde dictum est [Joan. 3.] : Spiritus ubi vult spirat, et vocem ejus audis, seal non scis unde veniat, aut quo vadat. Venit quippe ad sanctos, vadit a sanctis spiritus, ut quem semper habere idonei non sunt, ejus per tempora redeuntis crebra luce reficiantur. In solo autem mediatore Dei et hominum homine Jesu Christo spiritus perpetuo veraciter manet, in quo nec sordidze cogitationis maculam quam refugeret, ullam invenit. Mansit autem totus in illo non ex eo solum tempore, quo hunc Joannes super eum vidit deseendentem, seal ex quo homo fieri ineipiens ejus ministerio et opere con- eeptus est. Unde etiam potestatem dandi hominibus spiritum non minus habet ipse, quam pater, ipso attes- tante, qui ait [Joan. 14.] : Paracletus autem spiritus sanctus, quem mittet pater in nomine meo, ille vos do- eebit omnia. Et in alio loeo quod ipse hunc mittat, ostendit, dicens [Joan. 16.] : Si enim non abiero, para- cletus non veniet ad vos: si autem abiero, mittam eum ad vos. Quia nimirum una est in divinitate substantia, inseparabilis operatio patris, et filii, et ejusdem spiritus sancti. Nam et de ipso spiritu, quod sua sponte veniat ubi velit, sua potestate operetur quaevelit, testatur fillus ubi ait, quod et supra memoravi: Spiritus ubi vult spirat. H_ec autem omnia, inquit Apostolus [1 Cor. 12.], operator unus atque idem spiritus, dividens singulis prout vult. Ideirco autem super eum, in quo semper nOMILI_. 277

manebat, baptizatum spiritus deseendere ostenditur, ut et Baptista ipse celsius jam quem prvediearet, agnosee- ret, et credentibus daret indieium nequaquam se nisi baptizatos aqua, spiritus ejusdem posse baptisma mereri. Qua_rendum interea quomodo speciale filii Dei agno- seendi signum fuerit, quod super eum descenderit et manserit spiritus, cure etiam discipulis ipse promittat, dieens [Joan. 14.]: Et ego rogabo patrem, et allure paracletum dabit vobis, ut maneat vobiscum in eter- num, spiritum veritatis. Et paulo post : Quia apud vos manebit, et in vobis erit. Si enim apud servos Dei electos manet, et in iUis erit spiritus, quid magni est filio Dei, quod in ipso manere spiritus astruatur ? No- tandumque quod semper in Domino manserit spiritus sanctus, in sanetis autem hominibus, quamdiu mortale corpus gestaverint, partita maneat in :eternum, partita rediturus seeedat. Manet quJppe apud eos, ut bonis in- sistant aetibus, voluntariam paupertatem diligant, man- suetudinem consequantur, pro eterno desiderio lugeant, esuriant et sitiant justitiam, misericordiam, munditiam eordis, et tranquillitatem pacis amplectantur : sed et pro observatione justitim perseeutionem pati non vereantur, eleemosynis, orationibus et jejuniis, c_eterisque spiritus fruetibus insistere desiderent. Reeedit autem ad tern- pus, ne semper infirmos curandi, mortuos suseitandi, dmmones ejiciendi, vel etiam prophetandi habeant facul- tatem. Manet semper, ut possint habere virtutem qua mirabiliter ipsi vivant; venit ad tempus, ut etiam aliis per miraculorum signa quales sint intus, eifulgeant. El ego vidi, inquil, el teslimoniurn t_erhitmi, 9uia hic est fllius Dei.] Supra dixerat, Post me venit vir, qui ante me faetus est: nunc testimonium perhibet, Quia hie est filius Dei, utriusque naturee veritatem, humanve videlicet et divinm, in una eademque Christi persona manifeste designans. Erubeseat Manichams audiens, Ve_it vir: contieescat Fotinus audiens, Itic est filius _78 BED_ VEN]_RABILI$

Dei. Audiant mansueti et l_etentur, quia venit vir post Joannem fortior Joanne, qui baptizat in spititu sancto, et quia hie est filins Dei. Quia enim per superbiam reeesaimus homines a Deo, filius Dei per misericordiam faetus est homo, ut idem ipse et per divinitatem patti, et per humanitatem eongrueret nobis : per humanitatem similem nobis pro nobis cure hoste confligere, per divi- nitatem patti consubstantialem ad imaginem nos Dei et similitudinem, quam peccando amisimus, posset digne recreate : per mortem nostrm fragilitatis destruere eum, qui habebat morris imperium, et per impassibilem sure divinitatis potentiam reconciliaret nos Deo patri, cure quo vivit et regnat Deus in unitate spititus sancti, per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA XXXVIII.

MARCI VII. In illo tempore, exiens Jesus de finibus Tyri, venit per Sidonem ad mare Galihe_e inter medios fines Decapoleos, eye.

turn a Domino modo cure evangelium lege- retur, audivimus, genus designat humanum, _ inURDhisUS quillei abet muerroretus, quediaboliem mirabilit_e deeeptioniser eura- divina merentur gratia liberari. 0bsurduit namque homo ab audiendo vitae verbo, postquam mortifera ser- pentis verba eontra Deum tumidus audivit :muttts a laude eonditotis effectus est, ex quo cure seduetore col- loquium habere pr_sumpeit. Et merito elausit aures ab audienda inter angelos laude creatoris, quas ad audi- endam ejusdem creatoris vituperationem sermonibus hostis ineautus aperuit. Merito clausit os a praedicanda cure angelis laude ereatoris, quod velut ad meliorandum _OMILI_. 279 ejusdem opus creatoris_ cibi vetiti prmvaricatione super- bus implevit. Et heu miser generis humani defectus, quod in radice vitiosum germinavit, vitiosins multo di- latari ccepit in propagJne ramorum, ita ut veniente in came Domino, exceptis paueis de Judaea fidelibus, totus pene mundus ab agnitione et confessione veritatis sur- dus erraret et mutual Sed ubi abundavit peccatum, superabundavit et gratia. Venit namque Dominus ad mare Galilaeae, ubi noverat aegrotare quem sanaret. Venit suae gratia pietatis ad tumentia, turbida, et insta- bilia gentium corda, in quibus noverat esse qui ad suam gratiam pertinerent. Et bene inter medios fines Deca- poleos act mare Galilaeae, ubi aegrotum sanaret, venisse perhibetur, quia relicto ob perfidiam populo, qui deea- logi mandata aceeperat, exteras venit ad genres, ut sicut Joannes ait [Joann. 11.], Filios Dei qui erant dispersi, congregaret in unum. Et adducunt, inquit, ei surdum et mutum, et depre- cantur eum, ut imponat illi manum.] Quia ipse surdus salvatorem agnoseere, mutus rogare nequibat, addueunt eum amiei, et pro ejus salute Domino supplicant. Sic nimirum, sic in spirituali neeesse eat euratione geratur, ut si quis humana industria ad auditum eonfessionem- que veritatis eonverti non potest, divinae pietatis offera- tur aspectibus, atque ad sanan_um eum supernae manus fiagitetur auxilium. Nec tardat cc_lestis misericordia medici, si iutenta preeantum non haesitat, nec deficit oratio ; unde st_im subinfertur: Quia aFiJrehenden_ _#rotwn Jesu_ de turba 8eorsum, misit digitos suos in aurictdag ejus, et e_Tme_ tetigit lingua_n ejus.] Digitos quippe surdo in auriculas mittit ut audiat, cum per dona gratiae spiritnnlls diu non ere- dentes ad auditum sui verbi eonvertit. Expuens, fin- guam muti, ut loqui valeat, tangit, cure per ministerium praedieationis rationem fidei, quam eonfiteri debeat, prae- stat. Per digitos namque Domini spiritus sancti dona _O BED2E VENERABILIS signifieari et ipse docet dieens [Lueae 11. Matth. 12.], Si ego in digito Dei ejicio d_emonia: quod alius evan- gelista manifestius ponit, Si ego in spiritu Dei ejicio daemones : et Psalmista ubi air [Psal. 8.], Quoniam videbo ccelos opera digitorum tuorum, id est, videbo sanctos non sum merito virtutis, sod tui munere spiritus a terrenis suspensos, et ccelesti factos conversatione sub- times. Sputum quoque capitis et otis Domini verbum est Evangelii, quod ex invisibiti divinitatis arcano sump- turn, visibiliter mundo ut san,ari posset, ministrare dig- natus est. Notandum sane quod Dominus priusquam aurlculas linguamque sanandi tangeret mgroti, appre- hendens eum seorsum duxit e turba. Prima namque salutis spes est, quemlibet assuetos vitiorum tumultus turbasque deserere, et sic ad suscipienda sanitatis mu- hera humiliter caput inclinare. Neque ullatenus salvari posse putandus est, quamdiu quis inordinatis moribus adhmrere, supervacuis verbis delectari, turbulentis eogi- tationibus non timet devastari. At qui miserante et adjuvante jam Domino turbidam priscve conversationis vitam mutavit, qui inspirationem divinae gratire corde concepit, qui verbo doctrin_e ccelestis confessionem verve didicit fidei, restat ut eonfestim optata sanitatis gaudia eonsequatur. Uncle bene postquam de turba segregat infirmum Dominus, postquam mittit digitos in auriculas, postquam sputo tangit linguam iUius, continuo subin- fertur: Suspiciens in cwlum i_tgemuit, et ait illi, Ephpheta, quod est adaperire : et stalim apert_e sunt aures ejus, et solutum est vinculum lingutv ejus.] Et recte sanaturus mgrotum Dominus suspieit in ccelum et ingemuit, ut ubi nobis speranda salus, et qua eompunctionis vel la- erymarum sit devotione quverenda, ac petenda signifi- eet. Suspieiens in evelum ingemuit, quia nos quos ad eoelestia possidenda ereavit, longe in terrestria d_eetos esse doluit. Suspiciens in eQelum ingemuit, ut nobis HOMILI2Eo 281 qui a c_lestibus gaudiis per terrena oblectamenta dis- cessimus, ad hmc per gemitus et suspiria insinuaret esse redeundum. Quod autem ait Ephpheta, id est, adape- rire, proptcr aures dicit sanandas, quas surditas diutina clauserat, sed ad audiendum jam tactus patefecit ipsius ; unde credo mos increbuerit ecclesim, ut sacerdotes illius his, quos percipiendis baptismi sacramentis prveparant, prius inter eaetera consecrationis exordia de saliva otis sui nares tangant et aures, dicentes Ephpheta : per sail- yam quidem oris sui, gustum quo initiandi sunt supernae sapientim designantes : per tactum vero narium, ut ab- jectis delectationibus noxiis, solum Christi semper am- plectantur odorem, de quo dicit Apostolus [2 Cor. 2.] : Christi bonus odor sumus Deo in omni loco, et ut me- minerint se juxta exemplum beati Job, Donec superest halitus in eis, et spiritus Dei in naribus eorum, non loqui iniquitatem labiis, nec lingua mendacium meditari debere. Porro per tactum aurium, ut relicto auditu linguze nequam, audiant verbi Christi et faciant ea, similes viro prudenti, qui aedificavit domum suam supra petram. Et unusquisque nostrum, fratres carissimi, qui baptisma Christi rite suscepit, ho_ ordine consecratus est. Omnes quidem qui salutare lavacrum vel proximo hoc paschae tempore, vel aliquando alias rite suscepturi sunt, ipso sunt ordine consecrandi. Unde multum ne- cesse est, ut quod Dominus in nobis propitius abluere et sanctificare dignatus est, ipsi passim contaminare, et pro nihilo profanare timeamus. Sed etsi qui in coenum nequitim sordidantis incidimus, festinemus rursum la- " crymarum et poenitentim fonte mundari. Renovemus aurium puritatem, quam nobis auditu fidei divinitus constat fuisse collatam, caventes illud Apostoli, quod quibusdam exprobrans, ait [2 Tim. 4.]: Et a veritate quidem auditum avcrtent, ad fabulas autem converten- tur. Cohibeamus linguam a malo, qum confessione fidei sanctificata est ; timeamus in ipsa, in qua benedici- _8_ BED_E VENERABILIS

mus Deum, et patrem, maledieere homines, qui ad ima- ginem Dei faeti sunt. Qui enim putat se religiosum esse, non refrenans linguam suam, hujus vana est re- ligio. Eece enim dieitur, quia apert,_esunt aures ejus, et solutum est vineulum linguve ejus, et loquebatur recte. Qui ergo reete loqui baptismatis nostri tempore didici- mus, eorde credendo ad justitiam, ore autem confessio- nero faeiendo ad salutem, curandum summopere est_ ne post baptisma ad injusta et noxia verba deelinemus. Si enim ipso judice attestante, omne verbum otiosum quod ]ocuti fuerint homines, reddent rationem de eo in die judieii, quid putamus fieri de illis, qui non solum otiosa_ sed et criminosa loquuntur, qui impudieitive, jactantiae, blasphemia_, et quod maxime miseros libet detractionum sermonibus servire non timent, qui proferunt mendacia, testes fallaees, qui seminant inter fratres discordias? Non solum autem a malls aures linguamque satis est castigare loquelis, si non etiam juxta Psalmistam incli- nemus aurem nostram in verba oris Dei, si non os nostrum loquatur sapientiam, et meditatio eordis nostri prudentiam. Sed et cunetos simul interioris exterio- risque hominis nostri sensus, quia cuncti in baptismo abluti sunt, oportet mundos ac bonis operibus servemus semper ornatos. Curato autem surdo et muto, videa- mus quid sequitur : Et pr_ecepit, inquit, illis, _e cui dicerenZ. Quanto autem eis preecipiebat, tanto magis plus pr_edicabaat, et eo amplius admirabantur, dicentes : Bene omnia fecit, et surdos fecit audire, et mulo8 loqui.] Quare, fratres caris- simi, l_c aeta eredamus ? Numquid nam vestimandum est, quod unigenitus Dei ftlius signum faciens, et abs- condi hoe voluerit, et contra voluntatem illius sit pate- factum in turbas, nee potuerit silentio signum tegere si yeller, quod potuit facere cure voluit ? An forte nobis exemplum dare voluit, ut virtutum opera facientes, vi- tium jactantim per omnia glor;.amque vitemus humanam, HOM[LX_. 283 ne bona nostra actio, per inanem vulgi favorem supernre retributionis munere privetur ? Et tamen sciamus opera nostra, si digna imitatione sunt, nullatenus posse celari, sed ad utilitatem fraternae correctionis ipso dispensante patefieri, qui dicit [Matth. 5.] : Non potest civitas abs- condi super montem posita. Et alibi [Luca_ 12.]: Quoniam qure in tenebris dixistis, in lumine dicentur. Et revera ita omnimode, ita intelligenda est Dominici dispensatio prmcepti. Quod non ita tamen dictum quis aestimet, quasi bona facientes fraternos eavere debeamus aspectus, cure Dominus dicat [Matth. 5.], Luceat lux vestra coram hominibus, ut videant opera vestra bona : sed ut per opera qum fratribus ostendimus, non laudem ab illis, sed profectum qumramus, hoc est enim quod sequitur: Et glorificent patrem vestrum, qui in ccelis est. Nam qui ea intentione bona ostentant opera, ut ipsi solum laudentur, non autem ut laudantes in bono proficiant, neque ut pater qui in ccelis est glorificetur, tales sunt nimirum illa terribili increpatione plectendi, qua dicitur: Amen, amen, dico vohis, receperunt mer- eedem suam. Sed et hoc dicendum, quia si illi virtutes Dominicas tacere nequeunt, qui tacendi proeceptum ac- ceperunt, multo amplius sit nobis divin_e gratia_ pro_ coniis semper insistendum, qui quotidianis invicem nos verbi ecelestis alimoniis reficere pra_cipimur, dicente Apostolo Joanne [Apoc. 22.] : Qui audit dicat, veni, id est, qui gratiam supernre aspirationis mente concepit, qui verbum exhortationis, quo utiliter proximum eon- fortare valeat, didicit, nequaquam bonum quod novit silentio abscondat, sed ipeum protinus fratrihus apeaJ- endo communicet. Si enim ea qure novimus benigne proximis dicere bona non negligimus, aderit ille in quo sunt omnes thesauri sapientiae et scienti_e absconditi, et quod nunc ex parte cognovimus, ad peffectum nobis lumen veritatis intimare dignabitur Jesus Christus, Do- minus noster, unigenitus patris, qui cure eo vivit et 284 BEV_ VENERABILIS regnat in unitate spiritus sancti Deus per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA XXXIX.

Lvc_ z. Fuit in diebus Herodis regis Judwee sacerdos quidam, nomine Zacharias, _c.

noster multos dispensationis sure testes prm- misit et nuncios, qui diversis temporibus cU- _ ENTURUS in carne Dominus et Redemptor versis Israeliticm plebis tribubus orti, non diversa fide, sed uno eodemque per omnia sensu, ejus- dem incarnationis mysterium prophetando prmcinerent. Horum ultirnus et quasi limes quidam legis et Evange- ]ii, figur_e et veritatis Joannes apparuit, Domino attes- tante qui alt [Matth. 1] .] : Lex et prophetm usque ad Joannem, ex eo regnum Dei evangelizatur. Und_ etiam plusquam propheta dictus est, quia quem c_eteri a longe prophetando solum praedixerant, file et primo venturum prophetando signavit, et mox venientem ostendendo monstravit. Qui certe gratia dispensationis non solum justis, sed et de pontifieali stirpe ortis parentibus natus asseritur. Fuit enim sacerdos, sicut ex lectione evangelica audi- vimus, nomine Zacharias, de vice Abia, et uxor illi de filiabus ,4aron, et nomen ejus Elizabeth. Erant autem justi ambo ante Dominum.] Justis quippe parentibus est genitus, ut eo confidentius justitiae prmeepta populis darer, quo h_ee ipse non quasi novitia didicisset, sed velut hmreditario jure a progenitoribus accepta ser- varet. De sacerdotafi prosapia ortus est_ ut eo poten- tius imitationem sacerdotii pr_econaretur, quo ipsum ad saeerdotale genus pertinere claresceret. Redemptor HOMILI_. 085

etenim noster in carne apparens, sieut rex nobis fieri dignatus est regnum cceleste tribuendo, ita etiam pon- tifex factus est semetipsum pro nobis oiferendo Deo hostiam in odorem suavitatis. Unde scripture est [Psal. 109.] : Juravit Dominus et non pmnitebit eum, tu es sacerdos in eternum secundum ordinem Melchi- sedech [Gem 14.]. Melchisedech quippe, ut legimus, sacerdos Dei summi, longe legalis sacerdotii tempora przecessit, otferens Deo panem et vinum. Et ideo Re- demptor noster saeerdos esse dicitur secundum ordi- nero Melchisedech, quia ablatis victimis legalibus, idem sacrificii genus in mysterium sui corporis et sanguinis in Novo Testamento offerendo instituit. Ouis ergo con- gruentius translationcm leg_lis, ut substitutionem evan- gelici sacerdotii, quam summi juxta legem sacerdotis filius prophetaret ? Oui cum et ipse summus sacerdos secundum legem existere videretur posse, maluit do- eente intrinsecus incommutabili ratione veritatis novi sacerdotis praeco, quam successor et h_eresexistere vete- ris. Maluit doctus in spiritu vocatis in desertum popu- lis Novi Testamenti sacramenta przedicare, quam ad se venientibus in templum, gloriosissimo illo tune tempo- ris sacerdotii veteris officio pr_eesse. Pr_etulit longam solitudinis sitim et esuriem continuis hostiarum solen- ntis, pilis camelorum et cinctui zonae pellieeae, auro tex- tas pontificum postposuit stolas. Ut quid enim h_ec, fratres mei, nisi ut is qui merito justitiae perfectioris auctoritatem sibi praedicandi asciverat, ipse etiam neg- leeto ordine paterni pontificatus ostenderet, quia non dubie melioris pontificatus pr_eco et prmcursor existe- ret ? Si veto fraternitatem vestram audire deleetat, quis sit Abia, de cujus vice Zacharias genus duxisse perhi- betur, hic temporibus David regis summus erat sacer- dos. Siquidem jubente Domino per Moysen, primo unus in lege pontifex Aaron est constitutus, post cujus mortem Eleazar filius ejus sacerdotium suseepit. Et _6 BEDA_ VENERABILIS

hoc quoque mortuo, Phinees filius ejus sacerdotii suc- cessor extitit, et sic usque ad tempora David per annos circiter quadringentos septuaginta, unus post unum ex- titere pontificatus h_eredes. At veto David cure magno fervens studio religionis templum Domino condere desi- derasset, Dominus autem magis hoc per filium ejus Sa- lomonem vellet impleri, nihilominus ipse David omnia qu_e ad futuram ejusdem templi constructionem vel reverentiam pertinerent, solicitus pr_parare curavit. Unde etiam cantores statuit, qui tempore sacrificii quo- tidie psalmos cure melodia resonarent, atque animos populi circumstantis ad memoriam amoremque cceles- tium, non solum sublimitate verborum qu_e dieebantur, sed etiam suavitate sonorum qua dicebantur, erigerent. Voiensque ut creseente cultu et magnificentia templi, decus quoque ministerii illius et ministrantium eresce- ret coitus, eonvocavit omnem progeniem filiorum Aaron, et eos videlicet qui de Eleazar, et illos qui de Ithamar stirpe descenderant, divisitque hos in partes vlginti- quatuor, ac de his singulis singulos pontifices eligens, c_eteros qui in partibus erant saeerdotli minoris, qui nunc presbyteratus voeatur, officio fungi pr_cepit, ea videlicet provisione, ut dum quilibet pontificum vita deeederet, quicunque in ejus parte optimus putaretur, ei in pontificatu succederet. Quas videlicet partes tali- ter ordinavit, ut sin_li pontifices cure subjcetis sibi sacerdotibus, per oetonos dies, hoc est a sabbato usque ad sabbatum, ministmrent. Et cure omnes gradu sacer. dotali essent _quales, unus tantum in eis qui dignior videretur, speciali reverentia ae potestate pr_eeminens, summi sacerdotis nomen haberet. Qui autem ordo par- tium earundem servari deberet, missa coram David rege et principibus familiarum sacerdotalium, et Levitarum sorte qu_erebatur. In quarum distributione sortium, Abia, de eujus vice et genere Zacharias oritur, octavo loco positus invenitur. Et recte pr_eco Novi Testa- HOMILI_E. 287 menti, in quo gloria resurrectionis mundo declaratur, loeo octavae sortis nascitur: quia et Dominus noster una sabbati, qum est a die conditionis octava, resurrexit a mortuis, et nobis post sex hujus seculi _etates, ac sep- timam quietis animarum, quae est in alia vita, octava jam vetas perpetu_e resurrectionis in flne promittitur. Erant autem justi ambo ante Deum, incedentes in om- nilms mandatis et justiflcationibus Domini sine querela.] S_epe contingit, ut hi qui jam perfecti hominum _estima- tione judicantur, adhuc in oeulis interni arbitri, minus aliquid perfectionis habeant: et rursus evenire solet, ut nonnulli quibusdam virtutum operibus immoderatius studendo, dum sine scientia Deo placere appetunt, proxi- morum oculos offendant. A qua utraque reprehensione parcntes beati Joannis immunes esse declarantur, de quibus cure dictum esset, Erant autem justi ambo, con- tinuo subneetitur, Ante Deum : et cure adjunetum esset, Incedentes in omnibus mandatis et justificationibus Do- mini, mox infertur, Sine querela. Ac si aperte dieatur, Adeo se in actibus pariter et cogitationibus suis circum- specte agebant, ut et divinis obtutibus in oceulto, et hu- mano foils judicio placerent, juxta illud Apostofi [2 Cor. 8.] : Providemus enim bona non solum coram De% sed etiam coram hominibus. Et non erat illis filius, eo quod essel Elizabeth steri- lis, et ambo processissent in dielms _/s.] Divinitus est proeuratum, ut sterili matre et utroque parente provee- tioris _etatis Joannes naseeretur, quatenus etiam ipso ortus ejus miraculo patesceret, virum magnze virtutis futurum esse qui naseebatur, ubi desinente omni lasaivia concupiscentiae earnalis constaret : quia nulla in con- ceptione causa voluptatis, sed sola cogitata sit spiritualis gratia prolis. Sic Isaac filins promissionis, qui in figu- ram Redemptoris nostri factus est obediens patri usque ad mortem, de veteranis parentibus et sterili diu matre natus est: sic Jacob et Joseph patriarch_e, sic Samson _88 BEDrE VENERABILIS

fortissimus ducum, et prophetarum eximius Samuel steriles diu corpore, sed fiecundas semper virtutibus habuere genitrices, ut miraculo nativitatis, natorum dig- nitas nosceretur, et probarentur sublimes in vita futuri, "qui in ipso vitae exortu conditionis humanze jura tran- scenderent; quod vero sequitur, Factum est autem, cure sacerdotio fungeretur Zacha. rias in ordine vicis ante Deum, secundum consuetudinem sacerdolii, sorte exiit ut incensum poneret, in#ressus in templum Domini.] Claret quidem omnibus, quia jam redeunte ex ordine septimana vicis suae, quae ei de vice Abia eontigerat, templum ministraturus intravit: sed forte aliquibus obscurum est, quia scriptura tacere vi- detur, quo haec sint anni tempore gesta. Qulbus inti- mandum, quia nee hoc scriptura praetermisit, sed ex eo quod addidit, latenter innuit, Et omnis, inquiens, multitudo erat populi orans fori8 hora incensi.] Una etenim tantummodo per annum so- lennitas erat, in qua pontifice ad orandum sancta sanc- torum intrante, nuUum prorsus hominum intra fores templi remanere liceret, sed omnes tempore oblationis exterius juberentur orate. Haec autem erat statuta so- lennitas septimo a Pascha mense, decima die mensis, quae dies propitiationis sive expiationis vocabatur : quia videficet oblatis in altari holoeausti victimis, sanguis in sancta sanctorum ad expiandum inferebatur. Nee solum sanguis ibi aspergebatur, sed et thymiama ado- lebatur, quod in praesenti lectione Zacharias fecisse memoratur. Dicit ergo de hac solennitate Dominus Moysi [Levit. 16.] : Mense septimo, decima die mensis afitigetis animas vestras, nullumque facietis opus. Ex- piabit autem pontifex sanctuarium, et tabernaeulum testimonii, atque altare, sacerdotes quoque et univer- sum populum: eritque hoe vobis legitimum sempiter- num, ut oretis pro filiis Israel, et pro cunctis peeeatis eorum semel in anno. Et paulo superius, cure ritum HOMILI2E° 289

ejusdem expiationis doceret, ait inter alia [Ibidem.] : Nullus hominum sit in tabernaculo, quando pontifcx ingreditur sanctuarium, ut roget pro se, et pro domo sua, ct pro universo ccctu Israel, donec agrediatur. Longmm est de singulls hujus dici ccrimoniis scriptur_e testimonia ponere, |ongius multo singu|a sufl_cicnter, quomodo nune spirituafiter in ecclesia agantur, expo- nere. Unde hoc maxime libet vestr_e fraternitatis auri- bus intimare, quam convenienter electum sit tempus, in quo pr_cursoris Domini nativitas, et virtus futura nun- ciaretur. Septimus quippe mensis, ct decima hujus dies sacratissimo huic oraculo dedicatur, quia nimirum illc nasciturus praedicabatur, qui consummationem obscr- vantim legalis, et evangelicae gratim prmdicaret initium : quia ortus monstrabatur illius, qui primus omnium et ve- nire, et jam adesse ostenderet Dominum salvatorem, de quo scripture est [Rom. 10.] : Finis enim legis Christus ad justitiam omni credenti. Nam et septenario propter sabbatum, et denario numero propter decalogum, legis adimpletio recte figuratur. Dies hmc propitiationis crat et expiationis, in qua populus omnis ab operibus vacare, et per orationes atque abstinentiam afltigi et castigari prmceptus est. Quod beati Joannis et vita_ et praedica- tioni multum congruit, quiet ipse a mundanis vacans opcribus, ccelestibus solum studiis ac desideriis animum dabat, et convenientes ad se turbas a malls operibus abs- tinere, ac per poenitentiam fidemque expiari, et Christo consecrari docebat: quia tempus jam divinze propitia- tionis instaret, in quo cunctis pie quaerentibus regni c_e- lestis pateret ingressus. Quod autem hac die pontlfex sanctuarium et tabernaculum testimonii, atque altare, sacerdotes quoque et universtlm populum expiare jus- sus est, Joannes ipse quis sit iste pontifex, quae haec ex- piatio manifestat, cure illo veniente ad baptismum suum loquitur, dieens [Joan. 1.] : Ecce agnus Dei, ecee qui tol- lit peecata mundi. Qu_e videlicet expiatio semei in anno u 290 BEDzE VENERABILI$ celebrari statuta est, quia sicut Apostolus ait [Hebr. 9.], Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata, secundo sine peeeato apparebit expectantibus se in salutem. Quod autem pontifice ad rogandum ino grediente sanctuarium, nemini hominum in tabernaculo esse licebat donee exiret, infirmitatem sanct2e eeclesi_e designat, qum pro flde ejus pati needum erat idonea. Quod in ipsis patefactum est apostolis, qui inchoata ea- dem passione illius, omnes relicto eo fugerunt. Egre- diebatur autem expleta expiatione pontifex, ut et aliis tabernaculum intrandi facultas daretur: quia perfecto sum sacrificio passionis, apparuit discipulis Christus: et data spiritus sancti gratia, ad offerendas Deo hostias non solum devotione operis et orationis, sed et proprii sanguinis, eorum quoque corda roboravit. Hmc de ob- servantia festivitatis legalis latius exposuimus, ut agno- sceret caritas vestra, quam congruenter in ea nova gratize pr_econia sumpserint exordium, in qua tam mul- tipliciter opus ejusdem grati_e et totius mundi redemp- tio significabatur. -4Tparuit autem oranti Zachari_ angelus, slans a dex- trls altaris incensi.] Quo notandum quod non solum virtute sermonum quos protulit, _;erum etiam statu tem- poris, et loci situ in quo apparuit, grati_e quam evan- gelizare venerat, testimonium perhibet. Tempore quippe oblationis sacerdotii apparuit, ut verum se eternumque pontificem, veram pro mundi salute hostiam venturam pr_edicare signaret. Stabat juxta altare incensi, ut novi testamenti prmconcm se venisse doceret. Duo namque altarla erant in templo, qum duo testamenta signant in ecclesia. Primum altare holoeausti vere coopertum, et ante fores templi ad offerendas victimas et sacrificia po- situm, quod carnales veteris testamenti cultores signi- ficat. Deinde altare incensi auro tectum, prope ostium sancti sanctorum, ad adolenda thymiamata erat statu- turn, quod interiorem perfectioremque novi testamenti HOMILI_Eo 291

et cultorum illius gratiam designat. Stabat etiam a dex- tris ejusdem attaris, ut non terrena et infima, sed gaudia coelestis et sempitern_e beatitudinis, qu_e per dextram solent figurari, hominibus se promittere monstraret: illis maxime qui per cordis sui munditiam ipsi altare aureum effici, qui prope ingressum regni ecelestis sedula cogitatione assistere, qui aromata orationum per ignem amoris Deo ineendere, qui dlcere possunt cure Propheta _Psal. 140._, Dirig_atur oratio mea sicut ineensum in conspeetu tuo, quod autem air Zachari_e : Quia exaudita est deprecatio tua, et uxor tua Eliza- beth pariet tibifilium.] Non est arbitrandum, quod pon- tifex qui pro populo oraturus intraverat, mutato repente animo pro privatis negotiis coeperit rogare, maxime pro liberis, a quorum generatlone in tantum homo senex ac deerepitus spem totam averterat, ut neque angelo pro- mittente crederet nasci sibi filium posse. Sed hoc cer- tissime sciendum, quia pro populi salvatione rogabat, quem et maximo peccatorum languore vexatum, et in- super alienigenae regis dominio pressure noverat. Unde angelico oraeulo et se exauditum cognovit a Domino, et quo ordine salus quam quaerebat esset adventura didi- cit : quia videlicet nasceretur sibi filius, qui propheta et doctor eximius existens, eundem populum ad viam veri- tatis, spemque promerendre salutis converteret, et mox sequeretur ipse salvator, qui ei regni ecelestis dona pr_e- staret. Et vocabis, inquit, nomen ejus Joannes, et erit tibi #au- dium et exultatio, et multi in nativitate ejus gaudelmut.J Magnae laudis est et virtutis indicium, quoties in scrip- turis hominibus a Deo nomen imponitur vel mutatur. Bene autem pr_eeursor redemptoris nostri Joannes vo- earl jubetur, Joannes quippe Domini gratia_ sive in quo eat gratia dicitur: quia et ipse specialem pr_e creteris sanctis ejusdem praecursionis gratiam aecepit, et inau- ditam eatenus mundo ecelestis ingressus gratiam przedi- v2 292 BED_ VENERABrLIS

care advenit. Qui ergo et gratia plenus extitit, et eveteris Dei gratiam evangelizavit, recte pra_eonium gratia_ ipso etiam suo nomine signavit. Meritoque in ejus nativi- rate multis exultandum pra_dieitur, per quem sum rege- nerationis mundo auetor ostenditur. Erit enira magnus coram Domino.] Notandum quod idem laudis pr_eeonium Joanni ab angelo, quod ab Evan- gelista parentibus fertur illlus. Et iUi enim justi ante Deum, et hie eoram Domino magnus esse perhibetur. Quam magnus autem eoram Domino fuerit, ipse qui solus virmtem magnitudinis ejus et donavit et novit_ Dominus insinuat, dieens [Matth. 11.]: Non surrexit inter natos mulierum major Joanne Baptista. Sed et angelus multifariam ejus eoram Domino magnitudinem subsequenter exposuit, Et vinum, inquiens, el sieera non bibet, et spirilu saneto replebitur adhue e_e utero matris suae, el mullos filiorum Israel converter ad Dominum Deum ipsorum.] Siquidem in eo quod ilium a vino et sieera_ id est, ab omni quod inebriare potest, eontinentiam habiturum asseruit, patenter indieavit, quia ab omnibus vitiis et mundi illecebris, qure statum mentis solent avertere, futurus esset immunis ; in eo autem quod ilium adhuc ex utero matris spiritu saneto replendum esse memora- vib profecto quia natus in mundum, cunctis virtutum fruetibus esset clarificandus ostendit. Quid enim vi- venfi et conversanti inter homines poterat deesse virtu- tis, qui etsi ut homo in iniquitatibus conceptus est, eontra morem tamen humanm eonditionis non in delic- tis eum praevaricationis, sed in gratia remissionis mater sua peperit ? Neque enim dubitandum est, quia spiritus sanctus qui eum replevit, etiam a peccatis omnibus ab- solvit. Constat quippe veridica patrum sententia, quia lege non stringitur spiritus saneti donum. Et propterea qui Cornelium et domum ejus ante pereeptionem bap- tismi sua gratia conseeravit, ipse utique doannem non HOMILI_E. 293

solum ante eircumcisionem_ sed et ante nativitatem ejusdem gratize munere perfudit, ita ut ofllcium sua_ praeeursionis Domino adhuc in utero positus, quia ]o- quendo nondum poterat, jam gratulando pr_eberet, quando sicut sequentia sancti Evangelli testantur, in- trante beata Dei genitrice, et salutante Elizabeth, exul- tavit in gaudio infans in utero ejus. Sed et in eo quod ilium multos filiorum Israel ad Dominum Deum ipso- rum conversurum asseverat, manlfeste angelus quam magnus eoram Domino esset futurus indieat, quem op- timo genere conversandi vitam peracturum esse declarat. Qum enim inter homines sublimior, et Deo gratior esse conversatio potest, quam eorum qai se castigant a vit//s, qui virtutum studiis animum subjugant, insuper etiam alios quotidiano exercitio ad auctoris sui gratiam stu- dent eonvertere, et erebra animarum fidelium acquisi- tione gaudium semper patrize ccelestis augere ? Et ipsepreecedet ante illum in spiritu et virtute Heli_e.] Joannes in spiritu et virtute Heliae Dominum pr_eeedere dieitur, quia sieur Hellas in magna virtute spiritus seeun- dum ejus adventure przeveniet, ita Joannes non minore spiritus potentia pra_ditus pra_venit primum. Sicut il/e prmeursor futurus est judieis, ira iste pr_eeursor factus est redemptoris. /qec solum adventus ordine, sed doc- trinm quoque similitudine Joannes in spiritu et virtute Heliae Dominum praeeessit. Nam sieut de Joanne an- gelus subjungit, Ut convertat corda patrum in fllios, el incredibiles ad prudentiam justorum.] Ita et Dominus per prophetam non disparem de Heliae przedlcatione sententiam protu- llt, dleens [Maiaeh. 4.] Eeee ego mittam vobis Heliam prophetam, antequam venlat dies Domini magnus et horribills, ut eonvertat eorda patrum ad filios, et eor filiorum ad patres eorum. Unum igitur atque idem utriusque opus est, fidem scilicet atque inteilectum, quem habuere patres, filiorum mentibus pr_edicando 294 BEDIE VENERABILIS

infundere. Nam patres et justi appellantur veteres saneti, de quibus salvator ait discipulis: Multi pro- phet_ et justi cupierunt videre qu_e vos videtis, et non viderunt. Filii vero et ineredibiles illius mvl homines, quo eel Helias prmdicaturus est, eel Joannes pr_dica- bat, vocantur. Convertit autem Joannes corda patrum in fillos, quia sapientiam quam habuerunt patres Chri- stum credentes ac desiderantes in carne venire, trans- fudit in filios doeendo eos credere et gaudere, Christum in came venisse. Convertit ineredlbiles ad prudentiam justorum, quia eos quos sine fide Christi invenit de ope- ribus legis frustra glorlantes, doeuit credere in Christum, ejusque se gratim tota intentione submittere, ac prmee- dentium justorum imitari prudentlam, quiet legem per- ficere diligentissime studebant, et nihilominus in gratia Domini desu, non autem in operum suorum justitia, salutem sperare didicerant. Hinc namque unus ex eis dicit, Justus autem ex fide vivit ; unde et aperte sub- ju_gitur : Parare Domino plebem perfectam.] H_ec etenim pul- eherrima Dominie_e plebis perfeetio est_ quam et Joan- nes suo tempore prmdieando parabat, et nune Dominus ipse donando per orhem latius adimplet, cure nos evan- gelieis et verbis instituti et imbuti mysteriis eandem fidem ae dileetionem habere diseimus, quam legalibus pr_eeeptis edoeti patres habuisse probantur. Hoe per- ihetissimum sanet_e eeelesim deeus est, eum ad eadem qu_e illos intrasse constat, supernm pacis gaudia suspira- mus : atque ut haee etiam nos intrare mereamur, c_les- tern in terris exereere vitam eontendimus, cure eorum exemplo nulla qu_e faeimus vel pereipimus bona, nostris meritis adseribimus, sed ad auetoris nostri per omnia gratiam respieimus. De quo illorum quoque testimo- ntis edoeemur, quia ipse est Deus, ipse feeit nos et non ipsi nos, non solum scilicet ut homines simus, verum etiam ut sancti et beati homines simus. Cujus dona HOM_m_. 295 grati_ si puro semper et infatigabili corde seetamur, ipse juxta eorundem patrum promissa propitius fit omni- bus iniquitatibus nostris, ipse satiat in bonis desiderium nostrum, ipse non in operibus justiti_e, qum ex nobis habere potuimus, sed in miseratione et misericordia quam ipse donavit, nos in vitam coronat eternam, qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus sancti Deus, &e.

HOMILIA XL.

Luc_. I. In illo tempore, exsurgens Maria abilt in mon- tana cum festinatione in civitatem Juda, et intravit in domum Zachari_, et salutavit Elizabeth, _c.

et redemptionis nostrm nobis semper vene- ECTIO,randa primoquamrdia audivimuspreedieat,, etsanctisalutariaEvangelsemperii, imitandm humilitatis remedia commendat. Nam quia peste superbim attaetum genus humanum pe- rierat, decebat ut medicamentum humilitatis quo saua- retur, prima mox incipientis salutis tempora prmtende- rent. Et quia per temeritatem seduetm mulieris mors in mundum introierat, congruum fuit ut in indicium vitro revertentis mulieres se devotm humilitatis invicem ac pietatis pr_venirent obsequiis. Prior ergo nobis beata Dei genitrix ad sublimitatem patrim ccelestis iter ostendit humilitatis, non minus religionis, quam casti- tatis exemplo venerabilis. Siquidem gloria virginei et intemerati corporis qualis sit vita supem_e civitatis, ad quam suspiramus, insinuat, ubi neque nubent neque nubentur, sed sunt sicut angeli Dei in ccelis, ac virtutem mentis eximiam, qua ad hanc pertingere debeamus, in- dicat. Namque sicut prmcedente sancti Evangelii lec- 296 BEDzlg VENERABILIS tione cognovimus, postquam angelica visione et allocu- tione meruit sublimari, postquam se c_e]esti onustandam partu didicit, nequaquam se de donis e_lestibus quasi a se h_ec essent extulit: sed ut magis magisque donis esset apta divinis, in custodia humilitatis gressum mentis fixit, ira evangefizanti sibi archangelo respondens :Eece ancilla Domini, fiat mihi seeundum verbum tuum. Ut veto ex hodierna ]ectione audivimus, eandem, quam an- ge]o exhibuerat humilitatem, hominibus quoque curavit exhibere, et quod majoris est virtutis, hoc etiam minori- bus. Quis enim nesciat virginem Deo consecratam, muliere Deo dedita gradum habere potiorem ? Quis dubitet matrem regis eterni jure matri militis pr_eferen- dam ? Attamen ipsa, memor scripturve praecipientis [Eccles. 3.], Quanto magnus es, te in omnibus humilia : mox, ut angelus qui loquebatur ei ad coelestia rediit, surgit ac montana conseendit, gest_nsque in utero Deum, servorum Dei habitaeula petit, ac requirit allo- quia. Et apte post visionem angeli in montana subiit, quze g_stata suavitate supernorum civium humilitatis gressibus ad virtutum alta se transtulit. Intrat ergo domum Zacharize atque Elizabeth, quam servum ae przeeursorem Domini parituram noverat, salutat, non quasi dubia de oraeulo quod aeeeperat, sed ut eongratu- latura de dono, quod eonservam accepisse didicerat: non ut verbum angeli mulieris attestatione probaret, sed ut mulieri provectm zetatis virgo juvencula ministerium sedula impenderet. Ut autem salutationem Marine Elizabeth audivit, exul- tavit infans in utero ejus, et repleta est _iritu sancto Elizabeth.] Aperiente os ad salutandum beata Maria, repleta est mox spiritu sancto Elizabeth, repletus est et Joannes: atque uno eodemque spiritu ambo edoeti, illa salutantem quae esset agnovit, et ut matrem Domini sui debita cum benedictione venerata est, ille ipsum Dotal- hUm esse, qui in utero virginis portaretur, intellexit : et nOMILI_. 297 quia lingua necdum valuit, animo exultante salutavit, ottlciumque suze prvecursionis quam devote, quam li- benter juvenis esset impleturus, et antequam nasceretur adveniente Domino quibus valebat indiciis intimavit. Aderat namque tempus quo impleretur angeli sermo quem dixerat [Lucre 1.3, quia spiritu sancto replebitur adhuc ex utero matris sure. Replela esl ergo spiritu sancto Elizabeth, el exclama- vit voce magna.] Recte voce magna, quia magna Dei dona cognovit: recte voee magna, quia illum quem ubique pr_esentem noverat, etiam eorporaliter adesse sentiebat. Magna etenim voee non tam clamosa, quam devota in- teUigendum est. Nequd enim modic_e vocis devotione Dominum laudare valebat, qu_e spiritu sancto plena fla- grabat: qu_e et ilium in utero gestabat, quo in naris mulierum major nemo esset: et eum advenisse gaude- bat, qui coneeptus ex came matris virginis filius altis- sinai vocaretur, et esset. Exclamavit autem, el dixit : Benedicta tu inter mu- lieres, et benedictus fructus venlris lui.] Non solum benedicta inter mulieres, sed inter mulieres benedictas majori benedictione speeiafiter insignis. Benedietus fruetus ventris tui. Nec ipse generali sanctorum more benedietus, sed sicut Apostolus air [Rom. 9.3, Quorum patres, et ex quibus Christus secundum carnem, qui est super omnia Deus benedictus in secula. De hujus ortu fructus Psalmista mystico sermone testatur_ dicens [Psalm. 84.] : Etenim Dominus dabit benignitatem, et terra nostra dabit fructum suum. Dedlt quippe Domi- nus benignitatem, quia genus humanum a reatu pr_eva- ricationis per unigenitum suum liberate disposuit : dedit benignitatem, qui ejus ingressui virginalis uteri templum spiritus saneti gratia consecravit. Et terra nostra dedlt fructum suum, quia eadem virgo qu_e de terra corpus habuerat, filium genuit divinitate quidem Deo patti eo- _equalem, sed sibi carnis veritate eonsubstantialem. De

Q 298 BED_ _'EN ERABILIS hoc et Esaias humanw redemptionis tempus intuens, ait [Esai_e4.] : In ilia die erit germen Domini in mag- nificentia et gloria, et fruetus terr_ sublinds. Germen namque Domini fuit in magnifieentia et gloria, cure sempiternus Dei filius in came temporaliter apparens, magnitudine virtutum ccelestium mundo clarus effulsit. Fructus quoque terrze sublimis effectus est, quando car- nero quam de nostra natura Deus mortalem susceperat, virtute resurrectionis immortalem jam redditam ad coe- los sublevavit. Recte ergo dicitur, Benedicta tu in mulieribus, et benedietus fruetus ventris tui. Benedicta est enim ineomparabiliter, quae et divini germinis sus- cepit gloriam, et coronam integritatis servavit. Bene- dicta tu inter mulieres, per cujus partum virgineum a natis mulierum maledictio prim_e matris exclusa est. Benedictus fructus ventris iUius, per quem et semen incorruptionis, et supernze ha_reditatis, quam perdidi- mus in Adam, fi'uctum recepimus. Et vere ac singu- lariter benedictus, qui non nostro more postquam natus est, gratiam a Domino benedictionis percepit, seal ipse ad salvandtma mundum benedictus qui venit in nomine Domini. Et unde hoc mihi, ut veniat mater Domini mei ad me ?] O quanta in prophetissa_ mente humilitas, quam verus sermo Domini quem dixit [Esaiae 6G.], Super quem re- quiescet spiritus meus, nisi super humilem et quietum et trementem verba mea ? Matrem quidem Domini, quze adse venerat, mox ut vidit, esse cognovit: sed nihil in se talis meriti reperiens, quo digna fieret a tanta hospite visitari, Uncle hoe mihi, inquit, ut mater Do- mini mei veniat ad me ? quia nimirum ipse spiritus, qui ei prophetize donum contulit, munus pariter humilitatis pr_estitit. Prophetico repleta spiritu genitricem ad se adventasse Salvatoris intellexit, sed humilitatis spiritu circumspecta minus dignam se ejus adventu depre- hendit.

O ROM[LX._. 299

Ecce enlm ut facta eet vox 8alvationis tu_ in auribus melt, exultavit in gaudio infans in utero meo.J Intellexit 1_[izabeth eodem quo impieta erat spirltu revelante, quid ilia exultatio sui significasset infantis, hoc est illius ve- nisse matrem_ cu_us ipse pr_eeursor ac demonstrator esset futurus. Et quam miranda, quam cita sancti spi- ritus operatio I NuUa quippe in discendo mora est, ubi spiritus sanctus doctor adest. In uno eodemque mo- mento cure voce salutantis gaudium nascitur infantis, quia dum vox ad aures pervenit corporales, virtus spiri- tualis cor intravit audientis, nec solum genitricem, sed et sobolem amore Domini advenientis accendit. Unde mox cadem pr_ecursoris Domini genitrix ea, qum in oc- culto cognoverat, his qui simul aderant et audiebant palam evangclizare curavit. Nam subdit: Et beata gu_e credidit, quoniam perficientur in ea, qu_ dicta sunt ei a Domino.] iNam et hoc quoquc per spiri- turn didlcit Elizabeth_ qum angelus ad Mariam verba protulerit, quod illa mox evangelizanti crediderlt, quod hmc divina operante potentia absque uUa essent dubie- tate complenda. Mirumque in modum idem spiritus eam cure replevit, pr_esentium simul pr_eteritorum et futurorum scientia instruxit. De prmsentibus namque se edoctam monstravit, cure beatam Mariam matrem Domlni sui vocans, quia redemptorem humani generis in utero gestaret indicavit. Unde etiam fructum ventris ejus singulariter benedietum esse professa est. Pr_eteri- torum se notitiam accepisse signavit, qum et verba an- geli ad Mariam, et consensum Marine credentis sibi innotuisse prodidit. Sed et futurorum scientiam sibl non negatam intimavit, cum perficienda a Domino, qum ei dicta essent aperuit. Quis autem, fratres mei, dicere, quis mstimare sufficiat: qum tunc gratia spiritus Dei ge- nitricem repleverit, cum tanta in matre prmcursoris lux doni ccelestis emicuit ? Verum audiamus verba qum dixit, si forte ex his valeamus aliquantulum dignoscere 300 BED_ VENERABILIS

quid intus habuerit. Audita ergo responsione Eliza- beth, qua earn beatam inter mulieres przedicavit, matrem Domini sui cognominavit, fide fortem laudavit, ad cujus ingressum seipsam cure filio spiritu sancto repletam esse signavit, non amplius tacere potuit dona qu_e pereepe- rat, sed qme semper animo gerebat, ubi aptum tempus invenit, etiam devota otis professione patefecit. Nam- que ut virginalem deeebat pudorem, aceeptum diviuitus oraeulum aliquamdiu silentio tegebat, areanum mysterii ccelestis in sui pectoris abdito venerabatur occultum, expectabat reverenter donee ipse donorum distributor quid sibi doni specialis tribuisset, quid secreti revelas- set, quandocunque veUet ostenderet. At postquam eadem qu_e sibi erant charismata pr_estita per alios spiritu re- velante esse patefacta cernebat, mox ipsa etiam thesau- rum cceli quem in corde servabat, aperuit. Ait ergo: Magnificat anima mea Dominum. Et exultavit spiri- tus meus in Deo salutari meo.] Quibus profeeto verbis primo dona sibi speeialiter eoneessa eonfitetur, deinde generalia Dei benefieia quibus generi humano in eter- num consulere non desistit, enumerat. Ejus autem anima Dominum magnificat, qui omnes interioris homi- nis sui affectus divinis laudibus ac servitiis mancipat, qui observantia praeceptorum Dei semper ejus potentiam majestatis se cogitare demonstrat. Ejus spiritus in Deo salutari suo exultat, quem nihii in terrenis libet, nulla caducarum rerum aflluentia emollit, nulla adversitas fmngit, sed sola fllius a quo salus speratur eterna, sui conditoris memoria delectat. Quae cum omnibus per- fectis verba recte conveniant, maxime tamen ea beatam Dei genitricem proferre decebat, quae meriti privilegio singularis spirituali ipsius dilectione flagrabat, cujus cor- porah conceptione gaudebat. Quae jure in Jesu, id est, in salutari suo speciali prae caeteris sanctis gaudio potuit exultare, quia quem perpetuum salutis auctorem noverat, hunc ipsum tempomli ortu de came sua nasciturum esse HOMILI_E. 301 sclebat_ quatenus in una eademque persona veraciter suus et filius esset et Dominus. Quve sequentibus quo- que verbis, quam villa de seipsa senserit edoeet, et quod omne quicquid boni merit] habuit, hoe superna gratia largiente pereeperit, dicens : Quia respexit humilitatem aneillae sure : ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes.] Humilem quippe Christi aneillam suo judieio se fuisse demon- strat, sed respeetu se grati_e emlestis repente sublimatam prommeiat, atque in tantum glorifieatam, ut sua beati- tudo pr_eeipua merito eunctarum gentium voee miretur. Addidit etiam adhue divinm pietatis munera, qum mira- biliter aeeepit, digna gratiarum aetione eoUaudans. Quia fecit mihi magna qui potens est, et sanctum no- men ejus.] Nil igitur suis mefitis tribuit, qu_e totam magnitudinem ad iUius donum refert, qui essentialiter potens et magnus existens, fideles suos de parvis atque infirmis fortes faeere eonsuevit, et magnos. Bene autem addidit, Et sanctum nomen ejus, ut admoneret audien- tes, imo omnes ad quos ejus verba pervenirent, instrue- ret ad fidem, et invoeationem ejusdem nominis advolare, quatenus et ipsi sanetitatis etem_e, ae salutis ver_ pos- sent esse participes, juxta iUud propheticum [Johel. 2.], Et erit omnis quicunque invocaverit nomen Domini, salvus erit. Ipsum enim est nomen, de quo supra ait_ Et exultavit spiritus meus in Deo salutari meo. Unde adhuc apertius addit, Et misericordia ejus a pro#enie in progenies, timenti- bus eum.] Progenies autem et progenies vel utriusque populi, Jud_ei videlicet et gentilis appellat, vel eerte om- nium per orbem nationum, quas in Christo eredituras esse prmvidebat : quia sieut Petrus ait [Aetu. 10.], Non est personarum aeeeptor Deus, sed in omni gente qui timet eum, et operatur justitiam, aeeeptus est illi. Con- cinit autem his beatoe Marim verbis ipsius Domini sermo, quo non tantum matrem, qum se corporaliter meruit _0_ BED_ VENERABILIS

generare, sed et omnes qui sua przeeepta servarent, pro- nuneiavit esse beatos. Cure enim doeente iUo populum quodam loeo, et miraeula faeiente, omnes sapientiam ejus ae virtutes mirarentur, extollens voeem quredam mulier de turba, dixit illi [Lucre 11.] : Beatus renter quite portavit, et ubera quae suxisti. At ille testimo- nium veritatis prolatum libenter aeeipiens, eontinuo re- spondit : Beati qui audiunt verbum Dei, et eustodiunt illud, ut ipsa quoque mulier, imo universi qui audiebant, se beatos fore confiderent, si divinis vellent obtemperare mandatis. Ae si aperte dieat: Quamvis singulare prre- vilegium beatitudinis habeat, quze filium Dei inearna- tum virgo in utero gestate, parere, ae nutrire digna extitit, przeeipuum tamen in eadem vita perpetuae bea- titudinis loeum et ipsi sunt habituri, qui ejus fidem ae dilectionem easto in eorde eoneipiunt, qui sedula in mente prreeeptorum ejus memoriam portant, qui hane et in mente proximorum solerti exhortatione nutrire satagunt. Verum quia venerabilis Dei genitrix miseri- eordiam ejus omnibus per orbem, qui eum timerent affuturam esse perdoeuit, restat ut etiam superbi et eontemnentes monita veritatis, quid mereantur, insi- nuet. Fecit, inquit, potentiam in brachio suo, dispersit su- perbos mente cordis sui.3 In brachio suo, in ditione pro- prire virtutis significat. Non enim alieno ad operandum indiget auxilio, cui sicut scripture est, subest cure volu- erit posse. Quod ad distinctionem nostrze bonae opera- tionis dleit, qui non in nostrae juribus libertatis, sed in Deo facimus virtutem, et sicut alias scriptum est [Psal. 43.], Et braehium eorum non salvavit eos, sed dextra tua, et brachium tuum, et illuminatio vultus tui. Di- spersit autem superbos mente eordis sui, quia initium omnis peceatl superbia, ob eujus meritum I)ominus genus humanum a stabili habitatione patrire cvelestis ejieiens, in hujus peregrinationem exilii longe lateque HOMILI2_o 303 dispulit: sed et his qui in peccatis perdurare non ti- ment, graviorem futur_ dispersionis vindietam reser- vavit. Deposuit potentes de sede.] Eosdem potentes appel- lat, quos ante dixerat superbos. Qui ideo nimirum su- perbi vocantur, quia supra mensuram se sum conditionis extollunt ; potentes autem, non quia vere potentes sunt, sed quia confidentes in virtute sua, conditoris adjuto- rium qumrere detrectant. Illi autem vere potentes sunt, qui dicere cum Apostolo norunt [Philip. 4.]: Omnia possumus in eo qui nos confortat. De qualibus scrip- turn est [Job. 36.], Deus potentes non abjicit, cure et ipse sit potens. Deposuit ergo potentes de sede, et exaltavit humiles, quia omnis qui se exaltat, humiliabi- tur ; et qui se humiliat, exaltabitur. Quamvis etiam ita recte possit intelligi, quod nonnunquam illi ipsi, qui merito sum elationis a Domino fuerant dejecti, denuo miserante illo ad humilitatis gratiam redeant, sicque merito devotm humilitatis erigantur ad gloriam. Deni- que Saulus ad superbiam de sede doctrinae legalis de- positus est, sed mox ob humilitatis subjectionem ad evangelizandam Christi fidem levatus. Esurientes implevit bonis, et divites dimisit inanes.] Qui eterna perfecte nunc esuriunt, atque ad hmc appe- tenda infatigabili operum justorum instantia certare non desistunt, satiabuntur utique cure sui redemptoris gloria, quam desiderabant, apparuerit. At quicunque ccelestibus divitiis terrenas prmponere gaudent, hi ni- mirum tempore ultim_e discretionis inanes totius beati- tudinis dimittuntur a Domino, ideoque cure diabolo perennis miserim pcena plectuntur. Quod etiam in hac vita ex parte non minima videmus impleri, ut et humiles videlicet supern_e bonitatis alimoniis repleantur, virtu- tumque ccelestium largitate ditescant : et qui vel de ter- renis divitiis gloriantes superbiunt, vel de opibus se bonorum operum quasi h_ec per se habeant, extollunt, _04 BED2E VENERABILIS intus a lumine veritatis inaneseunt. Singulis autem his versiculis, quos de diverso superborum atque humilium statu beata Maria protulit, adjungendum est quod prae- misit, A progenie in progenies : quia nimirum per omne lahentis seculi tempus creator justus ac misericors et superbis resistere, et humilibus dare gratiam consuevit. Unde bene post generalem divina_ pietatis et justitize commemorationem, ad specialem novae incarnationis dispensationem, qua mundum redimere dignatus est, confessionis suae verba convertit, dicens : Suscepit Israel puerum suum, memorari misericordi_ sute.] Israel quippe vir videns Deum interpretatur. Quo nomine omnis redemptorum hominum coetus designa° tur, propter quos ut Deum videre valeant, ipse Deus homo visibilis inter homines apparuit. Qui suscepit Israel quasi medieus aegrum quem curaret, quasi rex populum, quem ab hostium incursione defenderet, imo hoste prostrato liberum redderet, ac secure perpetuo regnare donaret. Et bene addidit, Puerum suum, vide- lleet humilem obedientemque significans: quia non nisi per virtutem humilitatis, quis ad sortem potest redemp- tionis attingere. Unde et Dominus ait [Matth. 18.] • Nisi conversi fueritis, et eillciamini sieur parvuli, non intrabitis in regnum eoelorum. Bene quoque subjunxit, Memorari miserieordiae suae, quia quod Deus hominem ut redimeret, assumpsit, non humanae meritum eonditi= onis, sed divinae donum pietatis extitit. Quid enim post eulpam przevarieationis, nisi justam conditoris iram meruimus ? Unde restat, ut quotquot ad salutem vitam= que reeuperamur eternam, non hoc nobis, sed ejus gra= ti_e tribuamus, eui dictum est [Abae. 3.], In ira miseri- cordite memor eris. Sicut locutus est ad palres nostros, Abraham el semini ejus in secula.J Patrum memoriam faeiens beata Maria, recte Abraham nominatim exprimit: quia etsi multi patres ac sancti Dominieae inearnationi testimonium HOMILIIE. 305

mystice protulerunt, ipsi tamen primo manifeste sunt ejusdem incarnationis, ac nostra_ redemptionis arcana prmdieta: ipsi speeialiter dictum est [Genes. 12.], At- que in te benedicentur universve cognationes terrm. Quod ad Dominum Salvatorem pertinere nullus fide- fium dubitat, qui ad dandam nobis benedictionem per- petuam, de stirpe Abraha_ acl nos venire dignatus est. Semen autem Abrah_e non illos tantum dieit electos, qui ex Abrah_ progenie sunt eorporaliter editi, verum etiam nos qui de gentibus ad Christum congregati, illis fidei societate patribus copulamur, a quibus prosapia_ carnalis origine longe segregamur. Etnos enirn semen ac filii sumus Abrah,e, cure saeramentis nostri Redem- ptoris, qui de genere Abrahae camera assumpsit, renasei- tour. Nos sumus filii Abraham, cure ilium videre solerti intentione qua_rlmus, cujus diem ipse Abraham exulta- vit ut videret, et vidit et gavisus est. Hine autem Apo- stolus ait, Si autem vos Christi, ergo semen Abrahve estis, seeundum promissionem hveredes. Reete autem in eonelusione subjungitur, In seeula: quia nimirum prmfata promissio supernm h_ereditatis nullo unquam fine claudetur. Nam et usque in finem seeuli hujus non deerunt, qui in Christum eredendo semen fiant Abrahm, et futurm beatitudinis eidem semini manebit gloria perennis. Uncle nos neeesse est, fratres carissi- mi, quibus eterna merees a Domino promittitur, inde- fesso nisu mentis pro ejus pereeptione luetari. Oportet enim ut pro obtinendo bono_ quod sine fine cupimus habere, sine ulla intermissione donee accipiamus, eertare curemus. Verba igltur evangeliem leetionis frequenti meditatione revolvamus, exempla beatm Dei genitricis Marive semper animo retineamus, ut et in conspeetu Dei humiles inventi, et proximis quoque honore debito submissi mereamur una cure ipsa perpetuo sublimari. Studeamus sollicite ne nos laudantium indebite favor extollat, cure illam videamus inter verba vera_ laudatio- X _0_ BED_ VENERAB1LIS nis inconcussam humilitatis tenuisse constantiam. Si immoderatus temporalium return nos appetitus delectat, reminiscamur quia judex noster divites dimittit inanes : si temporalis afflietio forte mentem conturbat, reeogite- mus quia et humiles exaltat. Nunquam de impetranda admissorum venia desperemus, quia misericordia ejus a progenie in progenies timentibus eum. Nulli inter mala quze fecit gravior imp_enitendi culpa surripiat, quia Deus superbis resisfit, eosque a beatorum sorte secernens, per varia pcenarum loea pro peccatorum varietate dispergit. Fit autem largiente Domino, ut si beatze Maxim semper actus et dicta recolamus, semper in nobis et observantia castitatis et virtutis opera perseverent. Nam et opti- mus ac saluberrimus in sancta ecclesia mos inolevit, ut hymnus ipsius quotidie cure psalmodia vespertinae lau- dis ab omnibus canatur, quatenus ex hoe animos fide- lium et frequentior Dominicse incarnationis memoria ad affectum devotionis aecendat, et recogitata smpius ex- empla g_nitricis il]ius in virtutum soliditate confirment. Et hoc opportune ad vesperas fieri complacuit, ut vide- licet fatigata per diem et distenta diversis cogitationibus mens nostra, incumbente tempore quietis ad unionem se sum considerationis colfigeret ; jamque salubriter ad- monita quicquid superfluum vel nocivum diurna nega- tione contraxisset, totum hoc nocturnis precibus denuo ac lacrymis extempore mundarct. Verum nos quia in longum duximus sermonem, jam conversi ad Dominum clementiam ipsius postulemus, ut et memoriam beatm Marine congruis veneremur officiis, et ad celebranda Do- minica_ nativitatis sollennia purioribus animis venire mereamur, adjuvante ipso ad facienda opera spiritualia, et ad percipienda dona c0elestia desiderium nostrum, qui pro nobis incarnari, atque inter homines vivendi formam dare voluit unigenitum suum Jesum Christum Domi- hum nostrum, cure quo vivit et regnat Deus in unitate spiritus sancti per omnia secula seculorum, Amen. HOMIL_. 307

HOMILIA XLI.

MATTH. XX. MARCI X. In illo tempore accessit ad Je- sum mater filiorum Zebe&ei cure flliis gui8 adorar_, et peten_ aliquid ab eo, _;e.

demptor noster, vulnera superbi_e nostrm sanare desiderans, et ipse eum in forma Dei D OMINUS Jesus Christus eonditor ae Re- esset, forma hominis assumpta, humiliavit semetipsum, faems obediens usque ad mortem : et nos quoque, si eulmen ver_e sublimitatis eonseendere volu- mus, iter humilitatis arripere prsemonet : nos, si veram vitam videre eupimus, et adversa qu_eque pr_esentis seeuli, et ipsam quoque mortem patienter ferre pr_eee- pit. Promisit nobis dona glori_e, sed pr_emisit eerta- mina pugn_e. Dixit promittens [Lue_e 6.], Erit merees vestra magna, et eritis filii altissimi: sed prmdixit ju- bens, Diligite inimicos vestros, benefacite, mutuum date, nihil inde sperantes. Ita igitur prmmia pollicetur elec- tis, ut et digna pr_emiis merita prmmonstret : sic vitam donat eternam, ut per angustam portam, et arctam viam ad hanc perveniendum esse decernat: uncle ait [Lucre 13.] : Contendite intrare per angustam portam. Con- tentione etenim non parva opus est, si quis ad alta velit ascendere. Nam cure tanto sudore vertices montium subeamus, quantum necesse est eonari, ut conversatio- nero in c_elis habere, et in monte sancto Domini, de quo canit Psalmista, mereamur quieseere. Uncle etiam in hodierna Evangelii sancti lectione cure filii Zebedmi ab eo sedes regni peterent, confestim illos ad bibendum ealicem suum, hoc est, ad imitandum passionis sum agonem revocat : ut meminissent quia c_lestium summa petere non nisi per abjecta et aspera terrestrium debe- rent. x2 _08 BED_E VENERABILIS

_4eeessit, inquit, ad eum mater filiorum Zebed_ eum filiis suis adorans, et petens aliquid ab eo. Qui di_t ei : Quid vis ? etit illi: Dic ut sedeant hi duo fllii mei, unus ad deztram tuam, et unus ad sinistram in re#no tuo.] Nemo autem _estimet matrem h_ee pro filiis absque il- lorum eonsensu ae voto petisse, sed potius intelligat unanimi omnium eonsilio eorum fuisse dispositum, ut per matrem quam maxime dilectam Domino noverant, suum illi desiderium discipuli patefaeerent. Unde hme referens Evangelism Marcus, tacito matris interventu, discipulorum veto solummodo, quorum eordis appeti- turn sciebat, facit mentionem. Et aceedunt, inquit, ad eum Jacobus et Joannes, filii Zebed_ei, dicentes: Ma- gister, volumus ut quodeunque petierimus, facias nobis. At ille dixit eis : Quid vultis ut faeiam vobis ? Et dixe- runt: Da nobis ut unus ad dextram tuam, et alius ad sinistram sedeamus in gloria tua. Illos ergo tantum aeeedere ad Dominum, et eum rogare asserit, quorum voluntatem in rogando potiorem eonspicit, et quorum hortatu matrem ad rogandum novit esse eommonitam. Credendum est atttem, quod ilia maxime eausa, vel mu- liebrem matris affeetum, vel earnales adhue diseipulo- rum animos ad h_ec postulanda eoneit,averit, quia memi- nissent sermonis Domini, quem ait [Matth. 19.] : Cure sederit filius hominis in sede majestatis suse, sedebitis et vos super sedes duodecim judieantes duodeeim tribus Israel, nossentque se inter diseipulos specialius a Do- mino diligi, se speeialius eum beato Petro eonscios s_epe faetos areanorum, qu_e ignomrent c_eteri, quod frequens saneti Evangelii textus indic-at. Hine est enim quod ipsis quoque, quomodo Petro, novum ab illo nomen im- ponitur, ut sieut ille qui prius Simon dieebatur, per for- titudinem ae stabilitatem fidei impugnabilis voeabulum Petri meruit, ita et isti Boanerges, hoe est, filii tonitrui vocarentur : quia videlicet et voeem patris super Domi- num in monte elarificatum, una cure Petro audirent_ et HOMILX_. 309 plura aliis discipulis mysteriorum seereta cognoscerent: quodque ad reln plurimum pertinebat, se integro eorde Domino adhmrere, et maxima illum dilectione sentie- bant amplecti. Ideoque non diseredebant fieri posse, ut circa eum vicinius ipsi in regno sederent : prmsertim cum viderent Joannem pro singulari puritate mentis et eorporis tanto amore habitum, ut in eoena in sinu ipsius reeumberet. Sed quid eis dignitatem sedium qu_erenti- bus ipse cognitor meritorum ac sedium distributor re- sponderit, audiamus. Responden8 autem Jegas, dixit: Nesciti_ quid peta- t/s.] Neseiebant etenim quid peterent, qui in regno e(e- lestis patrim quenquam ad sinistram Christi sessurum esse putabant : cure in illa discretione novissimi exami- uis omnes electi ad dextram summi regis ac judieis legantur esse statuendi. Nil quippe sinistrum vita illa, nil habet feficitas eterna reprobum, nil pax sempitema recipit caducum. Sinistra autem Christi cure in bono accipitur, prmsens sanctm ecclesi_e vita inteUigitur, unde scripture est [Proverb. 3.] : Longitudo dierum in dextra ejus, in sinistra ejus divitim et gloria. Longitudo quippe dierum in dextra, sapientia videlicet nostri Redemptoris est: quia in illa supernm habitatiouis patria electis, et angelis et hominibus lux indefectiva donatur. In si- nistra illius diviti_e et gloria, quia et in hujus exilio peregrinationis divitiis virtutum et gloria fidei, donec ad eterna perveniamus, reficimur. De qua videlicet gloria dicit Apostolus [Rom. 5.], Et gloriamur in spe glorim filiorum Dei: non solum autem, sed et gloria- tour in tribulationibus. De quibus item divitiis: Quia in omnibus, inquit [1 Cor. 1.], divites facti estis in illo, in omni verbo et in omni seientia. Nesciebant quid peterent, quia autumabant humano arbitrio prmelegi posse, quibus quisque sedibus in futuro, qua retribu- tione donetur. Et potius Dominum precabantur, ut fiduciam et gloriam spei quam habebant, usque ad finem 310 BED_E VENERABILIS firmum bene merendo perducerent : scientes quia quic- quid boni agerent, ipse inmstimabill mercede remune- raret. Et quidem laude digna est pia simplicitas eorum, qui fiducia devot_ mentis sedere in regno circa Domi- num poscebant: sed multo dignins laudabitur prudens humilltas ejus, qui conseientia propri_ fragilitatis aiebat, Elegi abjectus esse in domo Dei mei magis, quam habi- tare in tabernaeuUs peccatorum. Nesciebant quid pe- terent, qui sublimitatem potius pr_miorum a Domino, quam operum perfeetionem qu_rebant. Sed cc_lestis eos magister quid primo qu_rendum esset insinuans, revocat ad viam laboris qua ad bravium pertingere pos- sint retributiouis. Potestis, inquit, bibere ealieem quem ego bibiturus sum?] Calieem suum dieit amaritudinem passionis, qua_ infidelium acerbitate erebro justis offertur. Nam hane quisquis humiliter, patienter, gaudenter pro Christo suscipit, merito cure illo sublimiter regnant. Quia ergo filii Zebeda_i cure illo sedere desiderabant, admonet eos primo passiouis sum sequi exempla, et ita demure aptare majestatis culmen appetere. Quem vivendi or- dinem eunctis fidelibus sequendum docet Apostolus, di- cens [Rom. 6.] : Si enim complantati facti sumus simi- litudini mortis ejus, simul etiam et resurrectionis ejus erimus. Dicunt illi : Possumus.] Mentem quidem devotionem- que suam, qualis in pra_senti erat simpliciter Domino pandebant, dum se calicem ejus bibere posse testaban- tur: qui tamen quantm infirmitatis adhue essent, post- modum patenter ostendebant, dum adveuiente tempore quo ipse Dominus eundem calicem biberet, etiam illi cure ca_teris diseipulis ejus relicto fugerunt. Sed non din metus idem bibendi calieis eorum corda premebat, quin potins qui passuro Domino fugerunt, eo resurgente ocyus redierunt : et quia passionis turbine terrente tre- pidaverunt, fulgente resurrectionis ejus triumpho con- HOMILL_. 31 1 firmati sunt : atque accepta sancti spiritus gratia firmum de reliquo pectus ad bibendum Domini calicem tenebant, quia ad patiendum moriendumque pro illo jam invinci- biles esse cceperunt, impleta ejus promissione qua dixit, eos calicem suum esse bibituros. Nam sequitur. .4it illi8 : Calicera quidera meum bibetie, aedere autem ad dextram meam et slnistram, non est meum dare vobix, sed quibus paratum est a patre meo.] Sedet ad dextram Salvatotis, qui in superna beatitudine de prmsenti ejus visione l_etatur: sedet ad sinistram, qui in hac peregri- natione sanctm ejus ecclesim sacerdotali regimine pr_e- sidet. Sed intuendum solertius quomodo se petentibus discipulis dicat verax magister, Non est meum dare vo- bis, sed quibus paratum est a patre meo, cure alibi dix- erit ipse [Matth. ll.], Omnia mihi tradita sunt a patre meo, ideoque constet, quia qumcunque pater dederit, vel paraverit dona fidelibus, hme eadem una cure eo filium parare sive dare. Nam et rursum (licit de patre Dominus [Joan. 5.], Qumcunque enim ille fecetit, hmc et filius similiter facit. Si ergo omnia qu_ecunque pater fecerit, h_ec et filius similiter facit, quomodo dicit filius, Non est meum dare vobis, sed quibus paratum est a patre meo, nisi quia idem filius et Deus et homo est ? Ideoque per Evangelium suum aliquando ex voce divin_e majestatis, qua mqualis est patti, aliquando ex voce lo- quitur humanm assumptionis, qua vequalis factus est nobis. In hac autem lectione quia humilitatis formam erat prmbiturus hominibus, cuncta maxime ex assumpti hominis natura loquitur. Nam et in ptincipiis, ut mater ad eum cure filiis petitura advenit, qumsivit ab ea quid veUet, interrogans quasi homo, quasi nescius occultorum, quasi ignarus futurorum, qui in eternitate divin_e poten- tim omnia novit antequam fiant. Et quia illa in preci- bus humanitatis ejus, potius quam divinitatis memoriam prmtulit, postulans sedem filiis a dexttis ejus et sinistris, qui in habitu corporeo dextram habuit et sinistram, sed 31_ B_DzI_VENERABILI_S in divina majestate nul|a membrorum est compositione formatus, consequenter et ipse tacita impassibilis g|oria deitatis memoriam passionis, quam humanitus erat suscepturus, in medium protulit, atque hanc discipulis imitandam proposuit, cum devotam eorum sponsionem sua etiam attestatione confirmasset, dicens: Calleem quidem meum bibetis, sedere autem ad dextram meam et slnistram, non est meum dare vobis, sed quibus para- turn est a patre meo. Ae si aperte diceret: Passionem quidem quam secundum carnem subeo, vos patiendo estis secuturi: sed non est meum secundum ipsam in qua patior humanae fragilitatis substantiam, donorum c0elestium vobis munera dare, quze dignis quibusque ad percipiendum sunt a patre parata, me pariter cure iUo in divinitate cure illo parante ac dante: quia omnia quaecunque ille fecerit, h_ec et ipse per divinitatem po- tentize similiter facio. Quia vero iidem filii Zebedaei promptum gerebant animum ad bibendum calieem Do- mini, constat eos cure eaeteris Apostolis dignitatem sedium, quam quaerebant, accepisse: non tamen ea di- stinctione qua petebant, ut unus a dextris in regno ejus, alter sederet a sinistris, sed juxta quod supra exposui- mus, ambo prius ad sinistram ejus ad tempus, ambo nunc ad dextram ejus sedere perpetuo meruerunt. A sinistris quippe Christi sedebm_t, cure regendis in hac vita fidelium populis apostolico jure przesiderent, illo nimirum in regno, de quo ipse ait [Lucze 17.] : Regnum Dei intra vos est. Sedent a dextris nunc in ilia, quae mortem nescit, vita, judices mundi cum illo, utramque hanc sedem illis ipso filio cum patre parante. Neque enim largitio donorum in eis separare potest, in quibus unitas naturae semper inseparabilis manet, eodem filio attestante qui ait [Joan. 10.] : Ego et pater unum su- mus. Neque enim hoc sine consideratione transeundum, quomodo dixerit Dominus indifferenter filios Zebedaei calicem suum bibituros, cure noverimus unum ex his, BOMXL_. 315

Jaeobum scilicet, per effusionem sanguinis vitam finisse : alium vero, id est Joannem, in pace eeclesiae quievisse. Nam de Jacobi martyrio Lucas aperte testatur, quia misit Herodes rex manus, ut affligeret quosdam de ec- clesia, oceidit Jacobum Joannis fratrem gladio. De eujus passione etiam historia eeclesiastica [Euseb. ii. 9.] rem quandam dignam memoria refert. Quandoquidem, inquit, et ei qui obtulerat eum judici ad martyrium, Ja- eobum scilicet, motus etiam ipse confessus est se esse Christianum, Ducti sunt, inquit, ambo pariter ad sup- plicium. Et dum ducerentur in via, rogavit Jacobum dare sibi remissionem. At ille parumper deliberans, Pax tibi, inquit, et osculatus est eum. Et ira ambo si- mul capite plexi sunt. Porto de Joanne narrant historiae fideles, quia cum sciret sibi supervenisse diem recessus sui, convocatis discipulis suis in Epheso, per multa sig- norum experimenta promens Christum, descenderit in defossum sepultur_e sum locum, et facta oratione positus sit ad patres suos, tam extraneus a dolore morris, quam a corruptione carnis invenitur alJenus. Quomodo ergo calicem Domini bibere dictus est, de quo constat, quia nequaquam per mortem passionis de corpore exivit ; nisi quia duobus modis idem calix bibitur, uno videlicet cure a persecutore illata mors patienter suscipitur ; alio, cure mens ad passionem prompta habetur, cure vita mar- tyrio digna geritur ? Nam et Joannes ipse quoniam sit paratus ad potandum pro Domino mortis calicem do- cuit, quando cure czeteris Apostolis, sieut in actibus eorum legimus, carcerem et verbera gaudenti animo tole- rabat, quando propter verbum Dei et testimonium Jesu in Pathmos insulam exilio relegatus est, quando, sicut historia ecclesiastiea narrat, a Domitiano principe mis- sus est in ferventis olei dolium, de quo tamen propitio Domino tam sospes et mundus extitit, quam fuerat mente et vita castissimus : et in exilium ab eodem mis- sus, quo magis humano solatio destitutus esse videbatur, 314 BED2I_ VENERABILI8 eo ampliori supernorum eivium meruit frequentia con- solari. Unde ipse quoque veraciter calicem Domini cure fratre Jacobo, qui oeeisus est gladio, bibisse intel- ligitur: quia qui tanta pro veritate sustinuit, quam promptus etiam ipsam mortem si offerretur, exciperet ostendit. Sed et nos, fratres carissimi, etiamsi nil tale perpetiamur, si non vincula_ non verbera, non careeres, non supplicia eorporis alia, non ulIam hominum perse- cutionem, propter justitiam toleremus, ealieem tamen salutaris aecipere, et martyrii palmam obtinere valemus, si castig_re corpus nostrum et servituti subjicere cura- mus, si in spiritu humilitatis et animo contrito Domino supplicare assuescimus, si illatas a proximo eontumelias placida mente suscipere satagimus, si et eos qui nos odio habent, qui injurias nobis inferunt, diligere, his bene faeere, pro horum vita et sospitate studemus exo- rare, si cure virtute patientize bonorum quoque operum fructibus adornari contendimus. Taliter enim conser- vantibus nobis, et corpora nostra_ jaxta Apostoli vocem, hostiam viventem, sanetam, Deo plaeentem exhibenti- bus, Domino largiente dabitur, ut eommuni cure eis qui membra sua in mortem pro Christo dederunt gloria re- muneremur : quia sicut mors illorum, sic et vita nostra pretiosa fit in eonspectu Domini, diruptisque vineulis carnis, et ipsi atria supernae civitatis intrare, atque inter choros beatorum martyrum vota gratiarum Redemptori nostro reddere merebimur, qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus saneti Deus per omnia secula seculo- rum_ Amen. HOM]LI_. 315

HOMILIA XLII.

Lvc_ vi. MATTH. VII. In illo tempore di_'it Jesus dis- cipulis suis: Non est arbor bona quee facit fructus malos, neque arbor mala faciens fructum bonam. Una- qu_eque enim arbor de fructu suo cognoscitur. Neque enim de splnis colligunt flcus, neque de rubo vinde- miant uvam, _yc.

lennia dedieationis eeelesi_e eelebramus, debe- mus ipsi eongruere sollennitati, quam eolimus: UIA propitia divinitate, fratres earissimi, sol- ut sieut ornatis studiosius ejusdem eeelesi_e parietibus, pluribus aeeensis luminaribus, ampfifieato numero leetionum, addita psalmorum melodia, l_etis noetem vigiliis ex more transegimus, ita etiam penetra- lia eordinm nostrorum semper neeessariis bonorum ope- rum deeoremus ornatibus. Semper in nobis flamma divinae pariter et fraternze caritatis augescat, semper in sanctum'io pectoris nostri ccehstium memoria pr_ecepto- rum, et angelicae modulationis duleedo sancta resonet. Hi sunt enim fructus bon_e arboris, hic boni thesaurus cordis, hzec fundamenta sapientis architecti, qure nobis hodierna sancti Evangelii leetio commendat, nos non formam solummodo, sed virtutem potius habere pietatis. Quod etiam mystiea veteris instrumenti nobis historia diligenter insinuat, quando vel Moyses tabernaculum, vel templum Domino Salomon, in sanctre ecclesi_e ty- pure condidit. Utraque enim domus firmiter fun&am esse refertur : tabernacuhm quidem, quia compactos de tabulis habebat parietes, super bases argenteas : tern- plum autem super lapides quadros suppositos. Ligna quoque erant imputribilia, e quibus et tabernaculum omne factum, et templum intus ornatum, ac desuper rectum fulgebat. Aurum etiam de thesauro bono opti- mum proi'erebatur, de quo et tabernaculi parietes intus _]_ B]_ D2E VENERABILIS et foris vestiti, et templi non tantum parietes, verum etiam laquearia, trabes, ostia, postes et pavimenta erant cooperta. Sed et vasa et utensilia domus utriusque cuncta pene aurea, neque hmc nisi de auro purissimo fieri liccbat. Fnmtus etiam arborum qui in domum Domini offerebantur, purissimi et exquisiti esse jube- bantur : hoc est vitis_ olivm, thuris, myrrhm_ vel stactis, et cmterarum hujusmodi. Qu_e videlicet cuncta spiri- tualiter intellecta, veram nostr_e fidei et operationis sin- ceritatem denunciant. Domus namque utraque, ut dixi- mus, universalis ecclesi_e figuram prmmonstrat. Neque incongruum quis arbitretur, quod dum sunt domus Domini in mysterio fact_e, cure unam Christi domum esse ecclesiam nullus fidelis ambigat. Dum eteuim sunt condit_e domus ob significationem utriusque populi, in eandem fidem venturi, Jud_ei scilicet et gentilis. Unde bene tabernaculum sola plebs Hebrma condidit in ere- too, templi autem structuram prose|yti, id est, adven_e de gentibus quotquot in populo Israel tunc invenirl po- tcrant, devota fide compleverunt. Sed et rex potentis- simus Tyri conductus a Salomone, eommodatis artifici- bus et lignis gratantissime juvit, quia nimirum ante incarnationem Dominicam notus tantum in Judaea erat Deus. At postquam iUe in ea qua natus et passus est came, resuscltatus a mortuis, et exaltatus est super ccelos Deus, continuo super omnem terrain nominis ejus gloria refulsit, orbisque universus ad _edificationem do- mus illius, aceepta ab eo promissione donorum c_les- tium_ gaudens accurrit. Quid ergo ipse conditor et Redemptor noster de constructione sum domus, qua nos sumus, in ea qum nobis modo reeitata est lectione Sancti Evangelii dicat, audiamus. Non est arbor bona, qu_ facit fructus malos : neque arbor rnala facie_ fruclum bonum.] Bonas ergo arbores, et bonos harum fructus in constructionem sive ministe- rium sui templi rex sapiens quverit. At veto mal_e ar- HOMILIzE. 317 boris quis sit finis, idem alibi docet, dicens [Matth. 3.] : Omnis arbor, quve non facit fracture bonum, exeidetur, et in ignem mittetur. Arbores namque homines, fructus autem dleit opera ipsorum. Vultis etenim nosse, qui sint arbores mal_e, qui marl fmctus ? Apostolus docet, dieens [Galat. 5.] : Manifesta autem slant opera earnis, qu_e slant fornicatio, immunditia, luxuria, idolorum set- virus, veneticia, inimicitia_, contentiones, _emulationes, ir_e, rixa_, dissensiones, h_ereses, invidive, homicidia, ebrietates, comessationes, et his similia. Vultis audire an arbores, qum tales fruetus faciunt, ad eterni reds templum c_leste pertineant ? Subjungit Apostolus, di- cens: Qu_e prvedico vobis sieur prvedixi, quoniam qui talia a_nt, regnum Dei non consequentur. Bonm quoque arboris fruetus subsequenter enumerat, dieens : Fructus autem spiritus est caritas, gaudium, pax, pa- tientia, bonitas, benignitas, tides, mansuetudo, continen- tia, de quibus et alias admonens, air [Ephes. 5.] : Ut filii lueis ambulate. Fructus enim lucis est in omni bonitate, et justitia, et veritate. Qui nimirum fructus cure arboribus e quibus procedunt, ethic ad domum fidei, et illic ad habitationem supernm beatitudinis ve- raciter pertinent. Audiamus denique arboreta bonam de bonorum fructuum proventu l_etantem [Psal. 51.] : Ego autem sicut oliva fructifera in domo Dei, speravi in misericordia Dei mei in eternum, et in seculum seculi. Fructus quippe olivve lucidum est opus misericordim, et ideo jure in misericordia Dei sperat in templo eterni- tatis, qui in domo Dei pr_esenti misericordim gratia re- splendet. Jure se talis ad templum magni regis perti- nere confidens, alibi dicit [Psal. 22.]: Et misericordia tua subsequetur me omnibus diebus vitro mere, ut in- habitem in domo Domini in longltudine dierum. At contra mala arbor videamus quales fructus ferat, et tales ferre ipsi vitemus. Dicit propheta Hieremias [Hier. 17.] : Maledictus homo qui confidit in homine, et ponit carnem _]S BE D._E VENERABIL1S braehium suum, et a Domino recedit cor ejus. Erit enim quasi myrica in deserto. Myriea namque est in- fructuosa arbor et humilis, gustu nimis amara, omnique humana cultura prorsus indigna, ac propterea fructifi- cans in deserto. Cui merito comparatur is qui a divino timore et amore recedens, ab hominibus regnnm vel di- vitias sperat. Qui quantum a decore domus Dei sit extor- ris judicandus, propheta subdendo manifestat [Ibidem] : Et non videbit eum venerit bonum, sed habitabit in de- serto in siecitate, in terra salsuginis et inhabitabili. Nemo ergo sibi, fratres mei, in occulto male vivens, de favore vulgi quasi bonus sit, blandiatur: quia etsi folia verborum perpulchra, si florem fame gignit odoriferum, non est arbor bona, qu_e thcit fructus malos. Nemo, cure recto eorde bona qu_e valet operatur, de sua salute desperet: quia non est arbor mala, qu_e facit fruetum bonum. Unaqu_eque enim arbor de fructu auo eognoscitur.] Hmc cognitio de apertis solummodo vitiis sive virtu- tibus accipienda est, quafia superius ex Apostoli sen- tentia commemoravimus. Namque sunt nonnulla, qure quo animo gerantur, ignoratur a proximis, unde et in utramque partem possunt interpret.aft. Sed ambigua queeque justius ab his, qui bona diligunt, interpretantur in bonum, ut impleatur illud Apostoli [1 Cor. 4.] : No- 1ire ante tempus judieare. Neque enira de spini_ colligunt flcus, neque de rubo vin- demiant uvam.] Spin_e et rubus plenm aculeis arbores, illorum eorda designant, qui vel luxuri_e, invidi_e, eon- eupiseenti_e stimulis ipsi foedantur, vel certe iraeundive, detractionis, odii, superbi_e, et amaritudinis asperitatibus insuaves proximis et quasi intractabiles existunt. Ficus autem dulcem regni eoelestis memoriam, uva fragrantiam Dominie_e dileetionis significat. Non ergo de spinis colligunt ficus, neque de rubo vindemiant uvam: quia quieunque adhuc vitiorum aeuleis sordent, exempla vel HOMILI2E. 319

doctrinam virtutum ministrare proximis nequaquam digne prmvalent. .Bonus homo de bono thesauro cordi8 sui profert bonum_ et malus homo de malo thesauro cordis sui profert ma- lum.] Thesaurus eordis, intentio est eogitationis, ex qua proventum operis internus arbiter judieat. Unde fit plerumque, ut minora bona nonnulli majori e_elestis gratiae mercede operentur, videficet propter intentionem cordis qua majora voluerant patrare bona si possent, et alii majora virtutum opera ostentantes, ob incuriam cor- dis tepidi minora a Domino pr_emia sortiantur. Denique opus vidum, quae duos nummos detulit ad templum, in- numeris divitum donariis ab interno cordium scrutatore prmfertur. E_ abundantia enim cordis os loquitur.] Humanum quippe judicium szepe fallit, quia cot proximi neseit nisi ex ore et opere pensare * Dominus autem ipsum opus et sermones ex cordis radice perpendit. Illius ergo ex abundantia cordis os loquitur_ qui ex qua intentione pro- mantur verba, non ignorat. Quod etiam subsequenter astruit_ manifeste ostendens, quia locutio bona absque operum attestatione nihil omnino prosit. Quid autem vocatis me Domine Domine, el non faclti8 qu_ dieo ?] Dominum namque voeare boni donum the- sauri, bon_e videtur esse fruetus arboris. Omnis enim quieunque invoeaverit nomen Domini, salvus erit. Sed si is qui invoeat nomen Domini, prveeeptis Domini per- verse vivendo repugnat, profeeto patet quia de bono eordis thesauro prolatum non fuit bonum, quod lingua sonuit: nec talem fructum confessionis fici radix, sed spin_e_ hoe est, horrida vitiis, et non multitudine Do- minieae dileetionis, onusta conscientia proereavit. Quae autem sit vera fructuum bonorum malorumque discre- tio, Dominus sub alia figura subdendo desiguat : Omnis qui venit ad me, el audit sermones meos, el facit eos, ostendam vobis eui similis sit. Similis est ho- 320 BED._ VENERABILIS mini wdificanti domum.] Homo autem hle domum mdi- fieans, ipse est mediator Dei et hominum, homo Chris- tus Jesus, qui dileetam sibi domum sanctam videlicet ecclesiam, in qua perpetuo maneret, _cdificare et conse- crare dignatus est. Qui fodit in allure, et Tosuit fundamenta supra pe- tram.] Quia in eorde suorum fidefium quicquid terren_e intentionis invenit, funditus extirpate studuit, quatenus ejeetis prise_e consuetudinis ruderibus, ae eogitationibus superfluis, stabilem in eis ipse et ineoncussam possit habere mansionem. Ipse est enim petra, supra quam hujusmodi domus fundamenta eollocavit. Nam sicut in domo _edifieanda nil petrie, cui fundamentum impo- natur, antefertur ; ita sancta ecclesia petram suam, vide- licet Christum, imo habet in come reeonditam: neque aliquid fidci illius ae dileetioni pr_ponit, adeo ut pro hac etiam mortem pati non dubitet : eui nimirum petrie princeps eeelesi_e, quia firmissime inh_esit, ab ea nomen aceepit_ quando audivit EMatth. 16.], Tu es Petrus, et super bane petram _edifieabo eeclesiam meam. Inundatione autem faeta_ illisum est flumen domui illi, et non potuit earn movere - fundata enim erat supra pe- tram.] Patet expositio, quia pulsata est s_epe pressuris ecclesia, nee dejeeta. Quod si qui eredentium male vieti eesserunt, ad hane utique domum non pertinebant : quia si supra petram fidei, et non potius super arenam per- fidi_e vel lcvitatis fundati eonsisterent, labefactari pror- sus nunquam valerent. _otandum autem, quod h_ee inundatio tentationum tribus modis eeclesiam impugnat. Nam vel a sua eoneupiscentia tentatur quisque abstrae- tus et illectus, vel falsorum fratrum improbitate fatiga- tur, vel aptioribus externorum appetitur insidiis. Qu_e videlicet tentamenta Dominus alibi portas inferi nun- cupat, et merito: quia nimirum si vieerint, in eter- hum trahunt interitum. Et super hanc petram, inquit [Matth. 16.], _edificabo ecclesiam mcam, et port_e inferi HOMILI-_E° 321

non pr_valebunt adversus earn. Etsi ergo pulsant, non tamen dejiciunt ecclesiam Christi port_e diaboli: etsi irruit inundatio perfidi_, non subruit domum fidei. Quae enim adjutori suo veraciter dicere potest, Dum anxiaremr cor meum, in petra exaltasti me : non debel- latur ab extraneis, quia rabiem persequentium infidelium cure corona martyrii patiendo superat : non corrumpitur a falsis fratribus, quia et hvereticorum dogmata recte credendo refutat, et vitiosa quorundam catholicorum exempla sobrie et juste, et pie vivendo devitat : non ob- cmcatur fumo proprim cupiditatis, quia ferret interius solo ardore Dominicre caritatis. Huic autem homini, id est, redemptori nostro, qui ecclesiam sibi universalem invincibili mentis fortitudine copulavit, pro modulo suo quique similantur electi, quando quod ipse in tota ec- clesia generaliter facit, hoc illi in suis singuli cordibus agere specialiter curant. Nam quasi in altum fodiendo, suam vigilanter conscientiam discutiunt: ne quid in ea sordidum lateat, solerter inquirunt: cunctas a fundo cordis supervacuorum cogitatuum latebras, manu sedu- lm discretionis exhauriunt, quatenus firmam quietam- que fidem petrm illi fortissimze, hoc est, Christo przepa- rent: fitque ut per ejus praesentiam insuperabiles inter seculi torrentis adversa simul et prospera blandientis perdurent. Hmc, adjuvante Domino, fratres carissimi, de Evangelicae leetionis expositione transcurrimus : sed videtur congruum solennitati quam colimus, de vedifi- catione templi aliqua commemorare, et quam decenter ornatus illius ecclesiae significationi conveniat, indagare. Narrat ergo sacra scriptura, quia przeceperit Salomon, ut toUerent lapides grandes, lapides pretiosos in funda- mentum templJ, et quadrarent eos. Lapides autem grandes et pretiosi, qui in fundamento loeati, totum onus templi sibi superimpositum portant, eximios sanctre ecclesim doctores insinuant, grandes nimirum excellen- tia meritorum, pretiosos claritate signorum, qum ab ipso Y 322 BED2E VENERABILIS

Domino verbum audientes totam ecclesi_ crescentis fabricam sua pr_edieatione genuerunt. Quando enim in seripturis fundamenta p|urali numero dieuntur, vel pr_- dieatores sanetos, vel fmnas justorum cogitationes sig- nificant. Unde est ilind Psalmist_ [Psal. 8].] : Funda- menta ejus in montibus sanctis. At cure singtdari numero fundamentum ponitur, ipsum s_pius auctorem bonorum omnium indicat, de quo Apostolus ait [1 Cor. 3.]: Fundamentum enim aliud nemo potest ponere, prater id quod positum est, quod est Christus Jesus: et de quo rursus ad credentes, Sed estis, inquit [Eph. 2.], elves sanctorum, et domestiei Dei, super_dificati super fundamentum apostolorum et prophetarum. In hoc ergo fundamento, lapides gmndes et pretiosi, qui tern- plum omne gestarent sunt positi: quia per ipsum ad propagandam toto orbe ecclesiam, et prius patriarchve et prophetm, et postmodum sunt apostoli instructi, qui quo arctius amori ejus inhmrebant, eo fortins sectatores suos in vedificio c_lesti sustentabant. Quos videlicet lapides rex quadrare prvecepit, ut magistros ecclesim compositos moribus, et immobiles animo esse debere signaret. Sic- ut enim quadratum quacunque vertitur parte, stat; ita nimirum vita perfectorum, qu_e ad veritatis lineam soil- cite directa est, nullis tentationum impulsibus a sua novit stabilitate dejici. Erat autem templum de mar- more Pario, qui est lapis albus, extructum, ut eandorem ecclesiasticm castitatis exprimeret; de quo in amoris cantico Dominus ait [Cantic. 2.]: Sicut lilium inter spinas, sic arnica mea inter filias. Habebat sexaginta cubitos in longitudine, et viginti cubitos in latitu- dine, et triginta cubitos in altitudine. Longitudo ergo templi fidem sanctm ecclesive designat, per quam lon- ganimiter inter opera sua bona pravorum adversa to- lerat: latitudo caritatem, qua ipse intus per viscera pietatis spatiatur: altitudo spem, qua propter bona, qum per caritatem operatur, c_lesti vitro prmmia ex- HOMILI_. 323 pectat. Et bene longitudo sexaginta est cubitorum. Senario enim numero, bonorum operum solet perfeetio designari: quia et Dominus mundi ornatum sex diebus perfecit, et sex sunt hujus seculi a_tates, in quibus sancta ecclesia pro eterna requie piis actibus instat. Bene vi- ginti sunt cubiti latitudinis, quia geminum est pra_cep- turn caritatis, qua ecclesia in tribulatione dilatatur, quando perfectus quisque et conditorem ex toto corde, tota anima, tota virtute, et proximum tanquam seipsum diligere probatur. Bene tri_ta in altitudine sunt cubiti, quia omnis electorum spes ad visionem sancta_ trinitatis, quantum valet, se exercendo et purificando pra_parat. Sex igitur ad fidei long"animitatem, tria ad celsitudinem spei, duo pertinent ad latitudinem amoris, quibus tribus virtutum insignibus totum sancta_ eecle- sia_ stature constat perfrui. Quod autem per denarinm, qui perfectus est numerus, singula ha_c multiplicantur, multiplex ejusdem perfectionis augmentum fignrate de- nunciatur. Notandum sane quod triginta cubiti altitu- dinis non usque ad supremum templi fastiginm, sed usque ad laquearia pertir_ebant: delude ad laquearia medii emnaculi alii triginta cubiti altitudinis assurge° bant. Porro tertium co_naculum quod supererat sexa- ginta habebat cubitos in altitudine, ac sic omnis altitudo domus in centum viginti erat cubitos extenta. Prima igitur domus triginta cubitis in altitudinem surgit, quia praesens ecclesia ad videndam speciem sancta_ trinitatis tota intentione suspenditur: superior domus triginta a_que cubitis se in altum attollit, quia soluta_ corpori- bus anima_ per£ectorum, usque ad diem universalis ju- dicfi, ejusdem beata_ et individu_e trinitatis pra_senti visione fruuntur. Suprema domus bis tricenis alta est cubitis, quia resuscitati a mortuis omnes electi, in con- templatione ejusdem sui conditoris, qui in tribus per- sonis unus est Deus, eterna spiritus simul et carnis im- mortalitate gaudebunt. Factus est autem medins paries Y2 324 BEV_ VENERABILIS in templo de tabulatis cedrinis viginti cubitorum altitu- dinis, qui divlderet oraeulum, id est_ sanctum sanetorum a priore parte templi, habebatque oraculum viginti cu- bitos longitudinis, et viglnti cubitos altitudinis. Porro ipsum templum pro foribus oraculi quadraginta eubi- torum emt, in quo erant mens_ et candelabra de auro : sed et altare aureum prope ostium tabernacull, quate- nus incenso in eo thymiamate, vapor fumi aseendens aperirct oraculum ubi erat arca testamenti, super qum emnt Chembin glori_ obumbrantia propitiatorium. Prior ergo domus prmsentis ecclesim stature, interior vit_ cc_]estis ingressum designat. Unde recte in priori mensa et candelabra sunt facta, quia nimirum in hac vita, ]umine sanctarum scripturarum et sacramentorum ccdestium refeetione, opus habemus: in futuro autem talibus non egemus subsidlis, ubi juxta Psalmist_ voeem qumcunque apparuerint cure justitia, satiabuntur mani- festata gloria Christi. In hae quoque vita corda justo- rum, quasi altarc incensi aureum, splendida fulgent per munditiam sanctitatis, aromatlbus referta dcsideriorum spiritualium ineendio flagrant amoris continui: et quasi in proximo c_lestis introitus positus, suavissimum sum orationis vaporem juxta sancta sanctorum supema emit- tunt, ubi Chrisms est in dextra Dei sedens. Quem aptlssime arca testamenti, qum erat intra velum, deslg- nat, in qua urna erat aurea habens manna, et virga Aaron qu_ fronduerat, et tabula_ testamenti. Ipsa namque arca naturam humanitatis ejus, urna mann_ plenitudinem divinitatis_ virga Aaron potentiam sacer- dotii ejus inviolabilem, tabul_e testamenti designant: quia ipse legem dedit, quique etiam benedietionem his qui legem faeiunt, dabit. Bene templum prze foribus oraculi quadraginta cubitorum erat longitudinis, quando in hae adhuc vita jejuniis, et eontinentia nos castigari oportet, ut ad internee dulcedini_ satietatem pervenire mereamur. Namque hoe numero castigationem vitae HO_ILX._. 325 pr_esentis significare intelligit omnis, qui quadragena- rium Moysi, vel Heli_e, vel ipsius Domini jejunium recte intelligere novit. Bene ipsum oraculum, in quo arca per Cherubin glorke tegebatur, vi_nti cubitos longitu- dinis, latltudinis et altitudinis habebat, qui humerus per- fectionem, ut diximus, gemin_ dilectionis insinuat : quia quicquid in hac pere_,'inatione pro Deo geritur, totum hoc in illa mansione patri_e perennis, ubi magnificentia ejus continua beatorum spirituum laudatione sustollitur, in sola dilectionis amplitudine perficitur. Erat et por- ticus ante templum viginti cubitorum longitudlnis, juxta mensuram latitudinis templi, et deeem cubitorum latltu- dinis, habens ostium eontra ostium templi ab oriente: quoe videlicet porticus iUam sanct_ ecclesi_e plebem de- signat, qu_e Dominicm incarnationis tempora pr_ecessit : nec tamen ab ejusdem incarnationis fide vacua remansit. Hoc est enim ostium porticus, contra ostinm templi esse ad ortum solis, fidem populi prloris de Christo eandem esse qu_e sequentis, eodemque grati_e orientis lumine cunctorum fidelium corda illustrari. Unde bene in eadem porticu duze column0e zere_e, maximi et mirandi operis circa ostium templi narrantur esse statutab et his capitella quasi opere lilii superimposita. Columnae enim stant ante ostium templi: quia adventum Redemptoris nostri qui ait [Joan. 10.], Ego sum ostium, per me si quis introierit, salvabitur: praecesserunt doetores egre- gii, de qualibus dicit Apostolus [Galat. 2.], Jaeobus et Cephas et Joannes, qul vldebantur column_e esse, qui eidem adventui ejus testimonium perhiberent. Una enim a dextris ostii, alia stabat a sinistris : quia et po- pulo Israel_ qui tune divina fide et caritate ealebat_ in- earnationem sui redemptoris futuram praecinebant: et non minus gentibus_ qua_ adhue quasi ad aquilonem positae perfidire frigore torpebant, ejusdem Redemptoris ingressum pra_dieabant esse pandendum. Quod veto eapitella columnarum quasi opere lilii fabrieata erant, 326 BEV_ VENERABILIS

significat quia tota pr_dicationis eorum summa, de cla- ritate perpetum beatitudinis insonuit : ejusque videndam gloriam suis auditoribus promisit, qui eternus ante se- cula Deus existens, homo factus est in fine seeulorum, ut quasi flos lilii interius co]orem aurosum, exterius haberet candidum. Quid namque auri rubor in can- dore, nisi fulgor est divinitatis in homine ? Quem vide- licet hominem et prius virtutibus clarum ostendit, et post mortem niveo ineorruptionis splendore vestivit. Hme nos, fratres carissimi, in prwsentis festi nostri gau- dium de structura templi pauea ex pluribus fraternitati vestrm exposuisse libuit, quatenus et miranda terrestris domus Domini fabriea deleetaret auditum, et h_ec spiri- tualiter intelleeta mentes nostras ardentius ad amorem supern_e habitationis erigeret. Diligamus ergo, fratres mei, toto corde decorem domus eternm, quam ex Deo habemus in ccelis, et de loco tabernaculi gloriae ejus sedulo cogitare, ac nos alterutrum admonere curemus. Unum ante omnia petamus ab eo, et hoc infatigabili in- tentione qumramus, ut inhabitare mereamur in domo ejus omnibus dlebus vitae nostrae, hoc est, perenni vita ac luce felices. Non autem spernit neque despicit preces pauperum, quando hoc quod diligit ipse, pre- camur: sed clementer exaudiens donabit nos videre bona sua in terra viventium Christus Jesus Dominus noster, qui vivit et regnat in zevum. HOMILIAE. 3_ 7

HOMILIA XLIII.

JOAN. XIIo I_ i_lo tempore ante sex dies pasch_ venit Jesus Bethaniam, ubi fuerat Lazarus mortuus, quem suscitavit Jesus, 3;c.

eis, qumrecte apprehenderint, verumetiam ex illis, qum aliter gesta seu dicta cognove- ORIS esse prudentinm solet, non solum ex tint, prudentia_ discere virtutem: ha_c nimi- rum ut imitentur sequendo, ilia ne incurrant devitando. Quod nos, fratres clilectissimi, in hodierua saneti Evan- gelii leetione facere ratio cogit, non tantum videlicet devotionem amatorum Christi ad exemplum discere vir- tutis, sed perfidiam considerate, et eonsideratam citins declinare persequentinm. Sequamur enim necesse est illarum prudentiam fceminarum, quas tanta fide et di- leefione Domino adh_esisse cognovimus : fugiamus insi- pientiam pontificum et pharismorum, qui sapientiam Dei circumvenire insidils et interficere qua_rebant: ca- veamus dementiam eorum, qui sanctificandi propter paseha Hierosolymam ascenderant, sed obliti saneti- fieationis, in ipsa domo orationis de Salvatoris nece tractabant. Imminebat paseha, quo sanctifieatum quem- que ae mundum ad esum agni venire oporteret: et ipsi qui sanctificandi ad templum aseenderant, sordidiores jam de conspiratione effundendi sangaxinis descende- bant. Curemus solerter, quia pasehm nostri tempus appropiat. In illo jam veniente sanetificati ad altare Dominieum aecedamus, non ag_i carnes comesuri, sed nostri Redemptoris mysteria sancta sumpturi. Munde- mus nos ab omni inquinamento carnis et spiritus, per- ficientes sanctificatlonem in timore Dei. Nemo domum orationis convertat in speluncam latronum : nemo mem- bris Christi mortis laqueos substernat, nemo manens _28 BED._ VENERABILIS adhue in morte ad aeeiplenda vit_ mysteria pr_sumat aeeedere. Qui eum non diligit, manet in morte. Dili- gamus Chrlstum in seipso, difigamus in membris ejus: quwmmus Dominum, et rivet anima nostra : quwramus autem eum, non sicut impii ad occidendum, sed ut fide- les perpetuo fruendum. Quwrebant, inquit, Jesum, et colloquebantur adinvieem in templo stantes. Quid pu- tatis, quia non venit ad diem festum ? Qu_rebant enim Jud_ei Jesum, sed male : quwrebant eum ut venientem ad diem festum interfieerent. Qu_ramus autem nos ilium stantes in templo Dei, et perseverantes unanimiter in oratione, et co|loquamur adlnvieem psalmis, hymnis, cantiels spiritualibus, in gratia postulantes ipsum, ut venire ad diem festum nostrum, et sua nos prwsentia i]lustrare, sua ipse nobis dona sanetificare dignetur. Dederant autem pontiflces et pharisa4 mandatum, ut si quis cognoverit ubi sit, indicet, ut apprehendant eum.] Demus et nos invieem mandatum, fratres mei, ut si quis eognoverit in cujus eorde fratris uberiora sint viscera miserieordive, major humilitas, benignitas, modestia, po- tentia, c_eterarumque abundantior eopia virtutum, pr_e- sentis videlicet indicia Christi, indieet confestim ubi sit talis, ut vestigia Christi qu_e apud eum sunt inventa fideliter imitando teneamus. Sciens autem Dominus conspirasse de se oceidendo Jud_eos, non fugit insidian- tium marius, sed eertus de gloria resurrectionis primo venit Bethaniam, proximam Hierosolymis civitatem, ubi Lazarum suseitaverat a mortuis : deinde etiam Hieroso- lymam, ubi ipse pateretur et resurgeret a mortuis. Hie- rosolymam quidem, ut ipse ibi moreretur: Bethaniam vero, ut suscitatio Lazari cunctorum memorive arctius imprimeretur, et magls magisque confunderentur, atque inexcusabiles convineerentur impii principes, qui ocei- dere non timerent eum, qui suscitare possit a mortuis, et nec benefieiis suscitationis provoeatl, nee divina susei- tantis virtute perterriti_ animos ab injusta evede tetra- HOMILI._E. 329 herent. Et ne dicerent machinatores calumniarum, phantastice suscitatum fuisse Lazarum, facta ibi Do- mino co_na, et ipse unus erat ex discumbentibus cure eo, ut dum viventem, loquentem, epu]antem, cure suis familiariter conversantem viderent sire audirent, vel sus- citantis potentiam agnoscerent, et aeciperent _ratiam, vel obdurato corde nolentes veritati aequiescere, incur- rerent p_nam. Mystice autem co_na hmc Dominica, ubi Martha ministrabat, et Lazarus inter alios discum- bebat, tides est ecclesim qum per dileetionem operatur : unde alibi Dominus de eredituris in se populis dicit ad diseipulos [Joan. 4.] : Ego cibum habeo manducarc, quem vos nescitis. Et hoe exponens adjunxit: Meus cibus est, ut faciam voluntatem ejus qui misit me, ut pertieiam opus ejus. In qua ecena Martha ministrat, cure anima qumque fidelis operam Domino sum devo- tionis impendit : Lazarus veto unus fit ex discumbenti- bus cure Domino, cure etiam ii qui post peccatorum mortem resuscitati ad justitiam sunt, una cure eis qui in sua permansere justitia, de prmsentia veritatis exul- tant, poenitentes simul cum innocentibus coelestis gratim muneribus aluntur. Et bene eadem ccena in Bethania celebratur, qum est civitas in latere montis Oliveti, et interpretatur domus obedientim. Domus namque obe- dientim ecclesia est, qum fideliter Domini jussis obtem- perat: et ipsa est eivitas, qum super montem miseri- cordim constituta, nunquam potest abscondi, ipsaque de de sui latere constructa Redemptoris, id est, aqua ablu- tionis et sanguine sanctificationis, qum de ipsius latere pro se morientis exiere, imbuta est : ubi etiam altera soror Lazari Maria in magnm indicium dilectionis, sicut se- quentia monstrant Evangelicm lectionis, accepit libram unguenti nardi pistici pretiosi, et unxit pedes Jesu, et extersit capillis suis pedes ejus. Ouo facto non solum sum dat indicium devotionis, sed et aliarum fidelium Deo animarum signat pietatis obsequium. Sed prius notan- 330 BEDIE VENERABILIS

dum, quod sicut narmntibus Matthmo et Marco didici- mus, non solum pedes Domini Maria, sed et caput nardo perfudit. Nec dubitandum est quin et ipsa sit mulier, qum, sicut Evangelista Lucas refert [Lucre 7.], Quon- dam peccatrix ad Dominum cure alabastro venit un- guenti, et stans retro secus pedes ejus_ lacrymis co,pit rigare pedes ejus, et capillis capitis sui tergebat, et oseu- labatur pedes ejus_ et unguento ungebat. Eadem ergo est mulier, sed ibi pedes solum Domini prona ungue- bat, et hoc inter pc_nitentim lacrymis, hic autem gaudia just_ operationis et pedes ungere, et ad caput quoque ungendum non dubitavit erigi. Ibi quippe rudimenta pcenitentium, hie justitiam perfectarum designat anima- rum, unde recte tunc mensura unguenti non dicitur, nunc autem libra fuisse perhibetur. Quid namque per libram unguenti, nisi perfectiojustitim exprimitur? Tunc quale fuerit unguentum, tacetur, nunc quia nardi pistici, id est, fidelis, neque extraneis speciebus adulterati, sed pretiosi fuerit indicatur, ut perfectm fidei et actionis qu_c sit castitas, intimetur. Per caput autem Domini quod unxit Maria, sublimitas divinitatis ejus, per pedes humilitas incarnationis exprimitur. Et pedes ungimus ejus, cure mysterium susceptm incarnationis debita laude prmdicamus; caput ungimus, cure excellentiam divini- tatis digna verbi opinione veneramur. Quid enim per unguentum, nisi bonus odor opinionis insinuatur ? Paulo attestante, qui ait [2 Cor. 2.] : Deo autem gratias, qui semper triumphat nos in Christo Jesu, et odorem noti- tim sum manifestat per nos in omni loco. Potest quo- que per caput Domini mediator Dei et hominum, qui est caput ecclesim_ recte significari ; per pedes autem ultima qumlibet membra ejus non ineonvenienter intelligi, de quibus in fine dicturus est [Matth. 25.], Quamdiu fe- cistis uni de his fratribus meis minimis, mihi fecistis. Et caput ungimus Domini, cure divinitatis ejus gloriam digna fidei, spei, caritatisque dulcedine eomplectimur, HOMILI _,. 331 cure |audem nominis ejus bene vivendo dilatamus. Pedes ungimus Domini, cure pauperes ejus verbo consolationis ne desperare in pressuris debeant, refovemus. Eosdem capillis nostris exterghnus, cure de rebus quae nobis su- perfluunt, egentium neeessitati communicamus: fitque de nobis quod sequitur, Et domus implela est ex odore unguenli.] Quia pro. modulo nostro mundus impletur ex opinione devotiouis, qua Deum et proximum simplici puroque come vene- raft ac diligere probamur : fitque quod in amoris eantico sponsa gloriatur, dum esset rex in aceubitu suo, nardus mea dedit odorem suum. Ubi aperte quid Maria semel fecerit, typice autem quid omnis ecclesia, quid anima qu_eque perfecta semper faciat, ostenditur. Dixil ergo unus ex discipulis ejus Judas Iscariotes, qui erat eum traditurus : Quare hoc unguentum non vendidit lreeenlis denariis, el datum est egenis ?] V_e impio tra- ditori, we comp]icibus nequiti_e ejus, etiam nunc mem- bra Christi persequentibus, qui famam virtutis, quam ipsi habere non merentur, proximis, qui hanc habent, invidere non cessant! Et quidem putare possemus Judam cura pauperum hzec fuisse locutum, sed prodit mentcm illins testis verax, qui air: Dixit aulem hoc, non quia de egenis perlinebat ad eum, sed quia fur eral, el loculos habens, ea quee mittebantur, exportabat.] Non ergo tune Judas periit, quando pecu- uia corruptus Dominum prodidit, sed jam perditus Do- minum sequebatur, qui loculos habens Dominicos, ea qu_e mittebantur in iis, non solum in ejus ministerio por- tare, sed etiam furto exportare solebat. Videns enim Dominus cor Judm cupiditatis jam sortie pollutum, pra_- videns pejoris proditionis sorde polluendum, commisit ejus fidei quiequid habebat in saeculis, eumque de his qu_e veUet facere, permisit, ut vel collati honoris, vel habitue memoria pecuuiae mentem ab ipsius venditione revocaret. Verum quia semper avarus eget, neque un- 332 BE D._E VENERABILIS quam beneficiorum perfidus meminit, impius a furto pecuni_ quam portabat, pervenit ad traditionem domini qui commendabat. Dixit ergo Jesus - Sine illam, ut in diem sepulturae me_e servet illud.] Quasi innocenter interroganti Judge Do- minus simpliciter et mansuete, quo ministerium Marine pertineret, exposuit : quia ipse videlicet moriturus, et ad sepeliendum aromatibus esset ungendus. Ideoque Ma- rlin, cui ad unctionem mortui corporis ejus, quamvis multum desideranti pervenire non liceret, donatum sit viventi adhuc impendere obsequium, quod post mortem eeleri resurrectione pr_eventa nequiret: unde bene Mar- cus Dominum de illa dixisse testatur [Mar. 14.], Quod habuit, hmc fecit : prmvenit ungere corpus meum in se- pulturam. Quod est aperte dicere : Quia corpus meum jam defuncti tangere non poterit, solum quod nune po- tuit, fecit, prvevenit vivum adhuc funerandi officio do- hare. Pauperes enim semper habetis vobiscum, me autem non semper habetis.] Et hic magnm moderamine patientive Dominus non Judam arguit avaritim, et non pauperum gratia de pecunia loqui, sed ex ratione demonstrat non esse culpandos eos, qui ei inter homines eonversanti de facultatibus suis ministrarent, cum tam parvo tempore ipse apud ecclesiam corporaliter mansurus, pauperes au- tern, quibus eleemosyna fieri posset, in ea semper essent habendi. Cognovit ergo turba multa ex Judeeis, quia illic esset, et venerunt non propter Jesum tantum, sed ut Lazarum viderent, quem suscitavit a mortuis.] Curiositas hos, non earitas, adduxit ad Jesum. Sed nos versa vice, fratres carissimi, si eognoseimus ubi Jesus est, ubi mansionem faeit, ubi Bethaniam, id est, domum anim_e obedientis in qua habitet, invenit, veniamus illuc contemplatione, non propter hominem tantum, quem a morte animm suscitatum spiritualiter vivere donavit, sed ut bonam HOMILI.cE° 333 hominis vitam imitando per hoe ad visionem Jesu per- tingere mereamur : quia pro eerto eognovimus u.bi Jesus est. Resurrexit enim post mortem, et aseendit in eve- lure, ibi habet mansionem perpetuam. Ipsa est vera Bethania, civitas scilicet ccelestis, quam nullus valet nisi obediens intrare. Studeamus igitur venire illue internis eordis affectibus, suspiremus illue ipsum domus illius conditorem, petamus omnes, petamus singuli, ut inha- bitemus in domo ejus omnibus diebus vitae nostr_e : non ut Lazarum ibi videamus quem suscitavit a mortuis, sed ut ipsi cure Lazaro et caeteris sanetis resuscitati a mor- tuis, videamus voluntatem Domini, et protegamur a templo sancto ejus. Cogitaverunt autem principes sacerdotum, ut Lazarum interficerent : quia multi propter illum abibant ex Judwis, et credebant in Jesum.] 0 caeca caecorum versutia, occi- dere velle suscitatum, quasi non possit suscitare occi- sum, qui poterat defunctum ! Et quidem se utrumque posse doeuit, quiet Lazamm _lefunctum, et seipsum suscitavit occisum. Sed nos, fratres, relicta malitia per- fidorum, sequamur devotionem fidelium, abeamus ab impiorum eontubernio, non sedeamus in eonsilio vani- tatis, et cure iniqua gerentibus non intremus : credamus in eum, qui non tantum corpus, sed et animam salvat a morte, servemusque operando quod credimus, ut cre- dentes vitam eternam habeamus in nomine ejus, qui cure patre et spiritu sancto vivit et regnat Deus per omnia secula seeulorum, Amen. 3_4 BED_ VENERABILI8

HOMILIA XLIV.

Luc2E II. In illo temjoore edit edictum a C_sare .Au- gusto, ut describeretur universus orbis, _;c.

carissimi, quia nascituro in mundum Redemp- _ toreUDIVImuMUSndi, Deoex lecetioneDominoEvangeliea,nostro fraJetresus Christo, exiit edictum a Cmsare Augusto, qui tunc mlmdani regni apicem tenebat, ut mundus descri- beretur universus. Quod non casu contigisse putandum est, sed certissima dispensatione ejusdem nostri Re- demptoris intelligendum esse provisum. Ipse etenim mediator Dei et hominum, sicut matrem sibi divinitus, quam voluit prmvidit, de qua nasceretur, quando vellet, humanitus ; ita etiam tempora nativitatis, qum voluit elegit : imo ipse ea qualia voluit esse, donavit, talia vide- licet in quibus sopito turbine bellorum, nova pacis inso- litre tranquillitas totum contegeret orbem. Quod enim majus in hac vita potuit esse pacis indicium, quam ab uno homine orbem describi universum, atque unins cen- sus numismate concludi? Matrem quippe elegit virgi- nero, quia non aliter Dei filium nasci in came, quam de intemerata genitrice decebat. Tempus quando nascere- tur summ_e pacis elegit, quia hmc nimirum ei nascendi in mundo causa fuit, ut genus humanum ad supernm pa- cis dona reduceret. Hinc etenim scripture est [Ephes. 2.]: Ipse est pax nostra, qui fecit utraque unum: id est, qui de angelis et hominibus unam Dei domum pius mediator et reconciliator instituit. Pacis temporibus natus est Dominus noster, ut etiam statu temporis ipsum esse se doceret, de quo prmmissa propheta dicebat: Multiplicabitur ejus imperium, et pacis non erit finis. Unde bene idem propheta alias cure incamationem illius ac nostrm redemptionis sacramenta mystico ser- nO_ILX_. 335 mone descripsisset, dicens : Et erit in novissimis diebus pr_eparatus mons domus Domini in vertice montium, et elevabitur super colles, et fluent ad eum omnes gentes : serenitatem quoque pacis, qu_e tunc esset futura, mani- feste designavit, subjiciens: Et conflabunt gladios suos in vomeres, et lanceas suas in falces. Non levabit gens contra gentem giadium, nec exercebuntur ultra ad pr_- lium. Propter quod et mox exhortando subjunxit : Do- mus Jacob, venite, et ambulemus in lumine Domini. Pr_emisit ergo tempora pacis, et sic apparens in came ipse auctor pacis et temporum conditor, primo domui Jacob, id est, plebi Israelitic_e, deinde cunctis gentibus ad se eonfluentibus, januam lucis aperuit, et pacis etern_e gaudia pr_dicavit. Nec pr_etereundum, quod ejusdem pacis tcrrena serenitas nato regi cmlestl, non solum testi- moninm grati_e perhibuit, sed et obsequium impendit: quia pr_edieatoribus verbi illius peragrandi orbem facul- tatem tribuit, et ubicunquc vcllent Evangelii gratiam disseminandi. Quod fieri minimc posset, si non uno totus orbis regeretur imperio. Sed et ipsa totius orbis descriptio, qu_ a terreno rege facta memoratur, ccelestis opera regis manifeste designat: qui ad hoe nimirum apparuit in mundo, ut de cunctis per orbem nationi- bus eleetos in unitatem fidei sure colligeret, ac nomina eorum, sicut ipse promisit, in eteruum scriberet in cello. Hoc quoque quod ad edictum kugusti ibant omnes, ut profiterentur, singuli in suam civitatem, in nostri regis est nobis scrvitio spiritualiter agendum. Nostra quippe civitas sancta ecclesia est, qu_e partita adhuc peregrina- tur a Domino in terris, partita jam cure Domino regnat in ecelis, et post finem hujus seculi perfecta, in eteruum tota cure illo regnabit. In hane ergo civitatem debemus omnes ires nullum a tam salubri itinere oportet excusari. Omnes nos necesse est nato regi debitum pendere cen- sure : hoc est, et in unitate nunc eeclesi_ pr_esentis jus- sis obtemperare divinis, et ad ingressum patri_ cc_lestis 336 BED_ VENERABILIS infatigabifi bonorum operum cursu properare. Dabatur autem in professione census denarius, qui decem num- morum in se pondus habebat, Cmsaris imaginem eonti- nens et nomen. Quod nos quoque spiritualiter oportet imitari: solvimus enim regi nostro denarium, cure de- eem praeeepta legis illius implere satagimus. In quo videlicet denario nomen ejusdem regis nostri conscrip- turn gestamus, cure in eunctis aetibus nostris memine- rimus nos a Christo Christianos vocari, et dignitatem nominis ipsius intemeratam in nobis conservare cura- mus. Imaginem quoque ejus in eodem denario bona_ nostra_ conversationis exprimere debemus, illam utique, quam ipse docuit, dicens [Levit. 19.]: Sancti estote, quia et ego sanctus sum, Dominus Deus vester. Hzec est namque imago Dei, ad quam in primo homine con- diti sumus, ut videlicet participatione divime sanctitatis perpetuo sancti essemus. Hinc etenim Psalmista ait [Psal. 4.]: Signatum est super nos lumen vultus tui, Domine. Seal quia hoc lumen divini vultus homo pec- cando amisit, placuit Deo humani vultus habitum in carne naseendo assumere, quo nos doeeret in spiritu debere renasci: placuit in similitudine carnis peccati sine peccato apparere, ut nos emundaret ab omni pee- cato, et claritatem in nobis suae reformaret imaginis. Ascendit autem, inquit, et Joseph a Galileea de ¢ivitale Nazareth_ in Jud_eam, civitatem David, qu6evocatur Belh- leem, eo quod esset de domo et familia David, ut profi- teretur cure Maria desponsata slbi uxore pr_gnante.] Divinitus constat esse procuratum, ut ad suam quisque civitatem pergens ibi censure profiteretur, quatenus hoe edieto generali parentes nostri Salvatoris de Nazareth in Bethleem venire contingeret, sieque ad complenda vatieinia prophetarum utraque eivitas incarnationis ejus insigniretur arcanis ; una videfieet eonceptionis, altera nativitatis honore prmfulgens. Testatur namque Esaias propheta, quod Redemptorem nostrum in Nazareth con- HOMILI_, 337

cipi oporteret, cure dieit [Esaiae 11.] : Egredietur virga de radice Jesse, et Nazareus de radice ejus ascendet. Interpretatur autem Nazareus flos svie mundus. Quo vocabulo incarnatus pro nobis Dei filius recte potuit cognominari, quia et ipse mundam vitiis omnibus na- turam suscepit hominis, et in se credentibus eunetis fons spiritualium fructuum origoque proeessit, quibus recte ac beate vivendi et monstravit exempla, et dona coneessit. Egressa est ergo virga de radice Jesse, et Nazareus de radice ejus aseendit, quia intemerata virgo Maria de stirpe David orta est, de cujus came Dominus in civitate Nazareth veritatem carnis sine inquinamento carnis assumpsit. Quod vero in Bethleem esset nasei- turus, hoc quoque propheticis designatur oraculis, cure dicitur [Matth. '2.] : Et tu, Bethleem Ephrata, parvula es in miUibus Juda: ex te enim egredietur, qui sit do- minator in Israel. Qui bene in Bethleem natus esse dicitur, non solum propter judicium regii stemmatis, quia David inde fuit, sed et propter nomen ipsum, quia Bethleem domus panis interpretatur. Ipse namque ait [Joan. 6.] : Ego sum panis virus qui de ccelo descendi. _uia ergo propterea de coelo ad terrain descendit, ut nobis vitae coelestis alimoniam donaret, nosque eternae dulcedinis munere satiaret, merito locus in quo nasci- tur, domus panis vocatur. Est et alia ratio supemae dispositionis, qua Dominus noster non in ea qua con- ceptus erat civitate, sed in alia nasceretur, ut videlicet ex hoc inimicos insidiantes facilius nativitatis cjus con- scii vel ministri devitarent. Praevidebat quippe, quod eum mox natum Herodes persequl, atque ad mortem quaerere inciperet : et propterea sic nativitatis ejus my- sterium voluit in civitate David peragi, ut parentes ejus non ibi domum, non possessionem haberent, sed tan- tummodo tempore nativitatis ipsius iUo novitii adven- talent, hospites manerent, statimque completa eadem nativitate, ac declaratis signis coelestibus quae ei testi- Z 338 B E D._E VENERABILIS monium dare decebat, in iEgyptum cure ipso secede- rent. Sic etenim factum est, ut non solum eum dum qumreret Herodes, minime reperiret: sed nec ullam cognatos ejus vexandi oceasionem haberet, cujus paren- tes qui essent, explorare non poterat. Nec prmtereunda silentio maxima conditoris et Redemptoris nostri digna- tio, qui non solum incarnari pro nobis, sed et eo tern- pore vo]uit incarnari, quo mox natus professione census ascriberetur. Induit enim carnem, ut nos virtute spi- ritus induerct: descendit de ccBlo ad terras, ut nos de terris e|evaret ad ccelum: so]vit tributum Cmsari, ut nobis perpetum libertatis gratiam donaret : servivit Dei fifius in homine regi, qui divinm servitutis ignorabat ob- sequium, ut nobis per hoc etiam humifitatis formam tri- bueret: insinuans videlicet quantum per caritatem ser- vire debeamus invieem, cum ipse non despexerit el, qui verm caritatis erat nescius, impendere servitium. Ubi hoc quoque suo prmmonstravit exemplo, quod postmo- dum principis Apostolorum erat verbo docturus [Rom. 13.]: Subditi, inquit, estote omni creaturm humanm propter Deum, sire regi quasi prmcellenti, sive ducibus tanquam ab eo missis. Factum est autem, inquit, cure essent ibi, impleti sunt dies ut pareret. Et peperit filium suum primogeniture.] Primogeniture vocat Dominum, non quia credendum sit beatam Dei genitricem alios post eum peperisse filios, quam perpetua castitate una cure viro suo Joseph con- star esse memorabilem : sed ob id eum recte primoge- niture appellat, quia sicut Joannes ait [Joan. 1.], Ouot- quot autem eum receperunt, dedit eis potestatem filios Dei ficri. In quibus filiis ipse jure primatum tenet, qui et antequam nasceretur in came Dei filius, absque initio natus extiterat. Descendit autem ad terras, factus est nostrm particeps naturm, ]argitus est nobis sum partici- plum gratim, ut sicut Apostolus ait [Rom. 8.], Sit ipse primogenitus in multis fratribus. HOMILI_. 539

Et pannis eum, inquit, involvit, et reclinavit eum in pr_sepio, _,ia non erat ei locus in diversorio.] Et hie in- tuenda est, fratres carissimi, marina Redemptoris nostri dignatio, hie ex totis medullis cordis unicuique nostrum cum Propheta dicendum [Psah 115.]: Quid retribuam Domino pro omnibus qu_e retribuit mihi. Ille enim cui veraciter canimus, Magnus Dominus et laudabilis nimis, et magnitudinis ejus non est finis: parvuhis na- tus est nobis, ut nos renascendo de parvuUs magnos, hoc est, de peccatoribus faceret justos. Qui ad dextram patris sedet in ccelo, loco egebat in diversorio, ut nobis copiam felicium mansionum in domo patris sui donaret. Qui omnem creaturam sive in ccelis invisibilem, sive visibilem in hoc mundo, multifarlis induit ornatibus, qui in sua majestate, sicut de eo Propheta dicit [Psal. 103.], Amictus lumine sicut vestimento ipse in assumptione nostr_e fragilitatis exignis contegitur pannis, ut primam nobis stolam restituat, id est, ad gratiam nos immortali- tatis, quam in primo parente amisimus, miseratus redu- cat. Ille per quem omnia facta sunt, manus pedesque suos, imo totum corpus quod induit, cunis involvi dis- posuit, ut manus nostras in bono opere promptas red- deret, pedes nostros in viam pacis dirigeret, cuncta cor- poris nostri membra divinis manciparet obsequiis. Ille quem ccelum et cc_li c_lorum non capinnt, parvi pr_e- sepis angustia continetur, ut amplitudinem nobis super- narum sedinm tribueret. Et quadam prsecipui gratia sacramenti in pr_esepio sibi sedem elegit, ubi animalia solent ad vescendum convenire. Insinuavit enim jam tunc, quia fideles omnes in sacrosancta altaris mensa ejusdem incarnationis sure mysteriis esset refecturus: indicavit etiam, quia cure cunctos sibi humiliter obse- quentes internee suavitatis soleat gratia recreare, de qui- bus bene per Prophetam dicitur [Esaise 1.]: Bos cog- novit possessorem suum, et minus pr_esepe domini sui. In bove etenim designat populum Judveorum, qui ju- z2 340 BED_ VENERABILIS gum le_s portare, et ejus consueverat verba ruminare : in asino autem exprimit populum gentium, qui sordibus idololatriae semper manebat immundus. Et quo utro- que populo plurimi ad Evangelii gratiam conversi, et possessorem a quo creati sunt, cognoverunt, et ccelesti- bus ejus qu_erebant alimoniis ad perpetuam crescere salutem. Quorum primitias ei consecratas accipimus in pastoribus illis merito venerandis, qui natum eum primi, angelo nuntiante, videre et przedicare meruerunt ; et in Magis qui ad ejus cunabula de Oriente cure mune- ribus et precibus, stella duce, venerunt. Hi namque de Judmis ad Dominum, illi venere de gentilibus. Verum de Magis die sancto Epiphanim ipso ad quem venere, Domino propitiante, plenius audiemus : interim de pas- toribus, qui primi ad eum venientes prioris populi fi- deles designant, qum sint gesta videamus. Sequitur : Et pastores erant in regione eadem vigilantes, et cus- todientes vigilias noctis super gregem suum. Et ecce, angelus Domini stetit juxta illos, et claritas Domini cir- cumfulsit illos.J Apte autem saris hoe superna est pro- videnria dispositum, ut nascente Domino, pastores in vicinia civitatis ejusdem vigilarent, suosque greges a ti- more nocturno vigilando protegerent. Oportebat nam- clue, ut cum magnus pastor ovium, hoc est, animarum nutritor fidelium in mundo natus est, testimonium ejus nativitati vigilantes super gregem suum pastores darent. Ipse est enim qui air [Joan. 10.]: Oves me_e voeem meam audiunt, et ego cognosco eas, et sequuntur me, et ego vitam eternam do eis. Nam et futurum jam tunc erat, ut per orbem universum electi pastores, id est, pr_- dieatores sancti, mitterentur, qui ad ovile Dominieum, videlicet sanetam ecclesiam, populos eredentium coge- rent: quorum primo, hoe est beato Petro, cure se Do- minum amare profiteretur, idem Dominus ac princeps pastorum ad comprobandum eundem amorem prmeepit, dicens [Joan. 21.] : Pasce ores meas. Quia nimirum IIOMILI£, 341

solus ille conditorem perfecte diligit, qui et proximis curare puri amoris impencHt. Et ecce, inquit, angelus Domini stetit juxta illos, et cla- ritas Dei circumfulsit illos, et timuerunt timore maffno.] Quid est quod, apparente angelo, divinae quoque clari- tatis eos splendor circumdedit, quod nunquam in tota testamenti veteris serie reperimus, cure tam innumeris vicibus angeli prophetis et justis apparuerunt, nusquam eos fulgore divinae lueis homines circumdecHsse legimus, nisi quod hoc privilegium reete hujus temporis dignitati servatum est ? Cure enim vera lux munch naseebatur in mundo, chgnum profeeto fuit, ut praeco nativitatis illius etiam corporales hominum visus novitate coelestis perfunderet lucis. Dieit namque de iUius nativitate Pro- pheta [Psal. 112.] : Exortum est in tenebris lumen rec- tis eorde. Et quasi quaereremus quod esset lumen de quo diceret, continuo subcht [Ibidem]: Miserieors, et miserator et justus Dominus. Cure ergo miserieors et justus conditor ae Redemptor generis humani mundum gloria novae nativitatis illustrare dlgnatus est, decebat omnimocHs, ut ipsam etiam in qua natus est regionem claritas lueis novae compleret. Apparens ergo cure cla- ritate quid angelus pastoribus dicat, audiamus. Nolite limere. Ecce enim evangelizo vobis gaudium magnum, quod erit omni IJotralo.] Vere gaucHum mag- num, quia gaucHum cceleste, gaucHum eternum_ gaucHum quod nulla tristitia interveniente turbatur, quo cure so- fts civibus eoelestis patriae frui donatur. Quod erit omni l_opulo.] Non omni populo Judaeo- rum, neque omni populo gentium, sed omni populo cre- dentium, qui vel de Judaeis vel de gentibus orbis totius ad unam Christi confessionem aggregatur, ab una eadem- que mysteriorum Christi pereeptione Christianus voca- tur, de quo cHcit Propheta [Esaiae 9.] : Populus qui am- bulabat in tenehris, vicht lucern magnam. Quia natus est vobis hodie Salvator, qui est Christus 342 BED_ YENERABILIS

Dotal,us, in civitate David.] Bene dixit, Hodie natus est. Non dixit, Hac nocte: quia videlicet cure luce ccalesti apparuit, qui diem nature evangelizabat his qui vigilias noctis agebant, ilium videlicet de quo Psalmista prmcinit, dicens [Psal. 95.] : Bene nuntiate diem ex die salutare ejus. Salutaris quippe Dei, id est_ Dominus Jesus, dies est ex die : quia qui temporaliter in civitate David homo ex virgine matre apparuit, ipse ante omnia tempora non localiter lumen de lumine, Dens verus de Deo vero natus est. Quia ergo habitantibus nobis in regione umbrve morris lux orta est vit_, apte nuntius ortus ejusdem dicit, Quia natus est nobis hodie Salva- tor: ut hoc quoque verbo admonitl, semper recordemur, quia nox pr_ecessit antiqum c_ecitatis, dies autem appro- pinquavit etern_e salutis : et ipsi abjiciamus opera tene- brarum, et ut filii lucis ambulemus. Fructus enim hieis est, sicut idem Apostolus air [Ephes. 5.], in omni jus- titia, et bonitate et sanctitate. El hoc vobis si#num : invenietls infanlem _annis invo- lutum, et positum in pr6esepio.] Hoe nobis signum nati in came Salvatoris semper animo retinere eondecet, ut semper ejus beneficiis gratias rependere bene vivendo discamus: quia ita voluit habitum nostr_e fragilitatis assumere, ut paupertatis quoque generalis stature non refugeret. Est enim indieium assumptm infirmitatis, quod infans et pannis involutus est: et paupertatis, quod non in stratu, sed in prBesepio positus invenitur. Misericordias ergo Domini in eternum cantemus, quia ut nos perpetuo beate vivamus, ipse abjectionis ac mor- talitatis nostrse socius fieri non abnuit. Annuntiante autem angelo uno gaudium Dominicm nativitatis, re- pente multitudo militive ccelestis adfuit, qu_e eidem nato Domino obsequium sure devotionis redderet: et quem in ccelo semper gloriilcare consueverat, nunc solita hym- norum laude apparente in terra concelebraret. Ubi nos quoque sua laudatione cceli elves instituunt, qualiter HOMILI_. _4_

hujus sacratissim_e sollennitatls gaudia celebrare, quantas verbo Dei laudes dicere debeamus [Joan. 1.], quod in ea caro factum est, et habitavit in nobis, ut nos ad sure glori_ visionem sublevaret, nobis participium grati_ et veritatis, qua ipsum plenum est, donaret. Laudant ergo Deum, et dicunt : Gloria in altissimis Deo, et in terra paw horninib_, bon_e voluntati_.] Et aperte gloriam Deo dieunt, pacem pr_edieant hominibus, quia ilium, in cujus nativitate l_e- tantur, mediatorem Dei et hominum, hoe est, Deum esse verum et hominem norunt. Gloriam in exeelsis Deo eantant: quia jam venisse tempus illud exultant, quo mundus abjeetis diis, qui ab hominibus faeti slant, conditorem suum qui est in cmlis, eo_noseeret. Paeem optant hominibus : quia quos ejeetos Wins ab etema fe- licitate merito peecati despexerant, jam nune redimente Domino in ejusdem superna_ habitationis gaudiis secure futuros inteRigunt. Pacem hominibus mandant, quos in ccelesti Hierusalem, hoe est, in visione perpetu_e paeis, soeios habere desiderant: ut ipsos quoque homines admo- neant per observantiam paeis ad suum debere pervenire consortium. Et bene cure dicerent, Et in terra pax ho- minibus, adjungunt, Bon_e voluntatis: quia cure illis societatem pacis angelici spiritus habere festinant, quo- rum mentibus puritatem bonm voluntatis inesse consi- derant. Illos secure post absolutionem carnis ad con- templationem verse pacis subvehere lmtantur, quos in came commorantes omnia quae agunt aut loquuntur, de radice bonm voluntatis proferre eonspiciunt. Tales nam- clue et si infirmitas forte aliquando vel ignorantia, a per- ficiendo ea quam cupiunt, bona actione retardat, ante interni tamen arbitri oculos integritas, quam corde te- nent, bonm voluntatis excusat. Bona autem voluntas est conditorem nostrum ex toto corde, tota anima, tota virtute, diligere et proximos tanquam nosipsos, atque ejusdem dilectionis in nobis vigorem indiciis quibus va- 344 BED2E VENERABILIS lemus, plm actionis ostendere. Quod cure omnibus horis ac momentis facere debeamus, quanto magis cure nativitatem Domini ae Salvatoris nostri, _el annua festi- vitate colimus, vel frequentiori devotione recolimus: in qua speeialiter angelica exhortatione doccmur dona ei bon_e voluntatis offerre, in qua cives patri_e cc_lestis eldem bon_e voluntati nostr_e consortium suee pacis pro- mittunt, in qua ipsi quoque eundem hymnum angelici concentus Deo dieere solemus. Sit igitur nobis, fratres carissimi, communis ista sollennitas, sit terrestribus cure coBlestibus nec tantum ista sollennitas, sed et omnis nos- tra conversatio sit supemorum civium apta consortio. Meditemur interim in via quod habere desideramus in patria, coneordemus etiam nos quantum valemus, vitve illi mundissim_e beatorum spirituum, cui tunc associari speramus interna puritate mutu_e dilectionis : si divinre laudationis dona, quibus in futuro vacare cupimus, etiam in prvesenti sectemur, diseamus cure Apostolo dicere [Philip. 3.]: Nostra conversatio in ccelis est, ut hoe quoque, quod sequitur, eum fidueia possimus ad- dere, Unde etiam Salvatorem expectamus Dominum nostrum Jesum Christum. Illi namque Salvatorem ad judicium venientem cure gaudio expectant_ qui se ad ejus voluntatem ecelestem in terris vitam egisse memi- nerunt. Dat autem etiam fragilibus nobis ae minus perfectis magnam spem percipiendve salutis ipse con- ditor et Salvator noster, qui pro nostra confirmatione fragilis apparens, mox ore consono militi_e coelestis borne nostrve voluntati dona sum perpetuve pacis promisit Je- sus Chrlstus Deus et Dominus noster, qul vivit et reg- nat cure patre in unitate spiritus sancti, per omnia secula seculorum, Amen. HO_ILt_. 345

HOMILIA XLV.

Luc._ xx. In illo tern_pore paslores lo_uebantur adin- vicem : Transeamus usque Bethleem, et videamus hoe verbum quod factum est, quod fecit Dominus et osten- dit nobis, _yc.

ATO in Bethleem Domino salvatore, sieut sacra ]_vangelii testatur historia, pastoribus qui in regione eadem erant vigilantes et cus- todientes vigilias noctis super gregem suum, angelus Domini magna cure luce apparuit, exortumque mundo solem justitlm non solum c_lestls voce sermonls, verum etiam claritate divin_e lucis astruebat. Nus- quam enim in tota veteris instrumenti serie reperimus angelos, qui tam sedulo apparuere patribus, cure luce apparuisse: sed hoe privilegium recte hodierno tempori servatum est, quando exortum est in tenebris lumen rectis corde, misericors et justus Dominus. ¥erum ne parva unius _ngell videretur auetorltas, postquam unus sacramentum novae nativitatis edocuit, statim multitudo cvelestium agminum, qum gloriam Deo caneret, pacem- que simul hominibus pr_edicaret, adfuit : aperte demon- strans, quia per hanc nativitatem homines ad pacem unius fidei, spei et dilectionis, atque ad gloriam divinm laudationis essent convertendi. Significant autem my- stice pastores isti gregum doetores quosque ac rectores fidelium animarum. Nox, cujus vigilias custodiebant su- per gregem suum, pericula tentationum indlcat, a qui- bus se suosque subjectos omnes qui perfecte vigilant, custodire non desistunt. Et bene nato Domino pasto- res super gregem suum vigilant, llle etenim natus est, qui dicit [Joan. 10.]: Ego sum pastor bonus: bonus pastor animam suam dat pro ovibus suis. Sed et tern- pus imminebat, quo idem pastor summe bonus, missis _46 BED_ VENBRABILIS

in mundum pastoribus, oves suas, quse longe lateque dispers_e errabant, ad semper virentia c_lestis vim paseua revoearet. Quorum summo pastori pr_ecepit [Joan. 21.]: Si diligis me, pasce ores meas. Quod apertius aperiens, air ELuc,_e 22.], Confirma fratres tuos. Et factum est : ut discesserunt abeis angeli in coelum, pastores loquebantur adinvieem: Transeamus usque Beth- leem, et vldeamus hoc verbum quod factum est, quod fe- clt Dominus, et ostendit nobis. Et venerunt festinantes, et invenerunt Mariam et Joseph, et infantem positum in pr6esepio.] Pastores quidem illi feliei gaudio festinarunt videre quod audierant: et quia ardenti amore qu_esi- erunt, eontinuo Salvatorem quem qu_esierunt, invenire meruerunt. Sed et intelleetualium pastores gregum, imo euneti fideles qua mentis industria Christum qu_e- rere debeant, dietis pariter suis ostenderunt, et faetis. Transeamus, inquiunt, usque Bethleem, et videamus hoc verbum quod factum est.] Transeamus ergo etnos, fmtres carissimi, eogitando usque Bethleem eivitatem David, et reeolamus amando quod in ea verbum earo faetum est, atque ejus inearnationem dignis eelebremus honoribus. Transeamus, abjeetis eoneupiseentiis earna- libus, toto mentis desiderio usque Bethleem supernam, id est, domum panis vivi non manufaetam, sed eternam in ecelis, et reeolamus amando, quia verbum earo fae- turn est. Illue came aseendit, ibi in dextra Dei patris sedet. Illo eum tota virtutum instantia sequamur, et sollieita eordis et eorporis eastigatione proeuremus, ut quem illi in pr_esepio videre vagientem, nos in patris solio mereamur videre regnantem. Et videamus, inquiunt, hoe verbum quod faetum est.] Quam recta et pura fidei sanet_e confessio, In prineipio erat verbum, et verbum erat apud Deum, et Deus erat verbum ! Hoe verbum natum ex patre, non faetum est, quia ereatura Deus non est. In qua nativitate divina HO_ILX_. 347 videri ab hominibus non potuit; sed ut videri posset, verbum caro factum est, et habitavit in nobis. Videa- mus ergo, inquiunt, hoe verbum quod factum est: quia antequam faetum esset, hoc videre nequivimus. Quod feeit Dominus et ostendit nobis, quod incarnari fecit Dominus, et per hoc visibile nobis exhibuit. El venerunt festinantes, et invenerunt Mariarn el Jo- seph, et infantern positura in pr_esepio.] Venerunt pasto- res festinantes, et invenerunt Deum hominem nature, simul et ejusdem nativitatis ministros. Festinemus et nos, fratres mei, non passibus pedum, sed bonorum pro- feetibus opemm videre eandem glorificatam humanita- tern cure ejusdem ministris digna servitutis sum mercede remuneratis: festinemus videre ilium in divina patris ae sun majestate fulgentem. Festinemus, inquam : nam non est tanta beatitudo cure desidia ae torpore qua_- renda, sed alacriter sunt Christi sequenda vestigia. Nam ipse cursum nostrum data mann juvare desiderat, delec- taturque audire a nobis: Trahe nos post te, eurremus in odorem unguentorum tuorum. Citius ergo virtutum gressibus sequamur, ut mereamur consequl. Nemo tar- dat converti ad Dominum, nemo differat de die in diem, ipsum per omnia et ante omnia precantes, ut gressus nostros dirigat secundum eloquium snare, et non domi- netur nostri omnis injustitia. Vidente8 autem co#noverunt de verbo _uod dictum erat illis de puero hoe.] Etnos, fratres dileetissimi, qua_ dicta sunt nobis de Salvatore nostro Deo vero et homine, in- terim pia fide pereipere, et plena dileetione festinemus ampleeti, ut ha_e in futuro perfeeta_ eognitionis visu eomprehendere valeamus. Hvee etenim sola ae vera est beatorum non solum hominum, sed et angelorum vita, faciem perpetuo sui cernere creatoris, quam desiderabat ardenter Psalmista, qui dicebat [Psal. 42.] : Sitivit ani- ma men ad Deum vivum, quando veniam et apparebo ante faeiem Dei ? Cujus solius visione non autem ulla _48 BED_E VENERABILIS terrenarum rerum affluentia desiderinm suum satiari posse signavit, cure air [Psal. 17.] : Satiabor dum mani- festabitur gloria tua. Verum quia non otiosi ae desldes, sed qui virtutum opetibus insudant, divina contempla- tione sunt digni, sollicite pra_misit : Ego autem cumjus- titia apparebo in conspectu tuo. Videntes ergo pastores cognovertmt de verbo quod dictum erat ilUs de Chtisto, quia visio Dei cognitio ejus est, et ha_c est sola beata hominis vita, homine ipso dicente ac testante, qui nos patti commendans dicit inter alia [Joan. 17.] : Ha_c est antem vita eterna, ut cognoscant te esse verum et unum Deum, et quem misisti Jesum Christum. _t omnes qui audierunt, mirati sunt, et de his qu_ dicta erant a pastoribus ad ipsos.] Non eelavere silentio pastores arcana qu_e divinitus agnoverant, sed quibus- cunque potuere dicebant: quia et spitituales eeclesive pastores in hoe maxime sunt ordinati, ut verbi Dei my- steria prvedicent, et mira quve in Seripturis didieerint, miranda suis auditotibus ostendant. Non solum autem pastores, episcopi, presbyteri et diacones, vel etiam rec- tores monasteriorum sunt intelligendi, sed et omnes fi- deles, qui vel parvuL_ sure domus custodiam gerunt, pastores recte vocantur, in quantum eidem sure domui soUieita vigilantia prvesunt. Et quicunque vestrum sal- tern uni aut duobus frattibus quotidiano regimine prve- est, pastotis ejusdem debet oitleium implere. Quia in quantum sufllcit, paseere hos verbi dapibus jubetur: imo unusquisque vestrum, fratres, qui etiam privatus vivere creditur, pastoris officium tenet, et spiritualem paseit gregem, vigiliasque noctis custodit super ilium, si bonorum aetuum cogitationumque mundarum sibi aggregans multitudinem, hvee justo moderamine guber- nare ccelestibus Setipturarum pascuis nutrire, et per- )'igili solertia contra immundorum spirituum insidias servare contendit. Maria autern cor_ervabat omnia verba lwec, conferens HOMILI2Eo 349 in corde suo.] Maria virginalis pudiciti_e jura custo- diens, secreta Christi qu_ noverat, nemini divulgare volebat, sed ipsum hmc quando yeller, et quomodo vel- let divulgare, reverenter expectabat. Ipsa autem eadem secreta ore taeito, vigili tamen corde sedula scrutabatur. Et hoc est quod air, Conferens in corde suo. Confere- bat quippe ca qu_e aeta videbat his qum agenda legerat. Videbat namque se de stirpe David ortam in Nazareth de spiritu saneto filium Dei concepisse. Legerat in propheta [Esaim 11.] : Egredietur virga de radice Jesse, et Nazareus de radice ejus deseendet_ et requiescet super eum spiritus Domini. Legeratet: Tu, BethleemEphrata, parvula es in millibus Juda_ ex te enim egredietur qui sit dominator in Israel, et egressus ejus ab initio a die- bus eternitatis. Videbat se in Bethleem peperisse do- minatorem Israel, qui eternus ex patre Deus ante secula natus est: videbat se virginem coneepisse et peperisse filium, et voeasse nomen ejus Jesum. Legerat in pro- phetis [Esai_e 7.] : Eeee virgo eoneipiet, et pariet filium, et vocabitur nomen ejus Emanuel. Legerat: Bos cog- novit possessorem suum, et asinus praesepe domini sui. Videbat Dominum positum in prmsepi, quo bos et asi- nus solent nutriendi advenire. Meminerat sibi dictum ab angelo [Lucre 1.] : Spiritus sanctus superveniet in te, et virtus altissimi obumbrabit tibi. Ideoque et quod nascetur ex te sanctum, vocabitur filius Dei. Legerat modum nativitatis ejus, non nisi angelo revelante potu- isse cognoscl, dicente Esala [Esaiae 53.] : Generationem autem ejus quis enarrabit. Legerat [Miche_e 4.]: Et tu, turris gregis nebulosa, filia Syon, usque ad te ve- niet, et veniet potestas prima_ regnum filize Hierusalem. Audiebat angelicas virtutes, quae sunt filiae supernae civitatis, apparuisse pastoribus in loco, qui a conventu pecorum antiquitus turris gregis vocabatur, et est uno milliario ad Orientem Bethleem, ubi etiam nunc tria pastorum illorum monumenta in ecclesia monstrantur. _0 nEDA_ VENERABILI8

Noverat tune venisse in carne Dominum, cui una et eterua est cure patre potestas, qui regnum daret eccle- si_e, fili_ scilicet et cmlestis Hierusalem. Conferebat ergo Maria ea qu_e fienda legemt, cure his qu_e jam faeta cognovit : non h_ec tamen ore promens, sed clauso servans in corde suo. Et reversi sunt pastores, glorificantes et laudantes Deum in omnibus 9u_ audierant et viderant, sicut dic- tum est ad illos.] Discamus et nos, fratres carissimi, a contemplatione Dominicee dispensationis qua nobis pie subvenire dignatus est, ad agendas semper benefieiis ejus gratias reverti. Si enim illi, sola adhue nativitate ejus cognita_ reversi sunt glorifieantes et laudantes Deum in omnibus qum audierant et viderant: quanto magis oportet nos, qui totam incarnationis ilIius seriem ex ordine cognovimus, qui saeramentis illius imbuti sumus, in omnibus gloriam ejus ac laudem non solum verbo_ sed etiam factis pr_edieare: neque unquam obli- visei quod ideo Deus homo natus est, ut nos ad imagi- hem et similitudinem sum divinitatis renascendo refice- ret: ideo namque baptizatus est aquae ut ad nostrorum ablutionem scelerum omnium fluenta f_eeundaret aqua- rum: ideo tentatus in eremo, ut vineendo tentatorem nobis quoque vineendi peritiam virtutemque tribueret : ideo mortuus, ut mortis destrueret imperium : ideo re- surrexit et ascendit in ccelum, ut nobis resurgendi a mortuis, atque in ecelestibus perpetuo regnandi spem exemplumque pra_beret. Pro quibus singulis reverai ad intuitum pfissim_e dispensationis ejus, glorificemua et laudemus ipsum Deum ae Dominum nostrum Jesum Christum, qui vivit et regnat cure patre in unitate spi- ritus saneti_ per omnia secula seeulorum, Amen. HOMILI2E. 351

HOMILIA XLVI.

JOAN. I. In principio erat verbum, et verhum erat apud Deum, et Deus erat verbam, _;c.

num, hominis Jesu Christi nativitatem, qu_e UIAhodiernatemporalemdie facta estmedia, sanctoritorums Deiverbiest Evan-homi- gelistarum, Matth_ei videlicet et Lucre, ma- nffestatam cognovimus, libet etiam de verbi, id est, divinitatis ejus, eternitate in qua patti manet semper _equalis, beati Joannis Evangelistm dicta serutari, qui singularis privilegio meruit castitatis, ut cmteris altius divinm Scripturm conditoribus divinitatis ipsius caperet simul et patefaceret arcanum. Neque enim frustm in ccena supra peetus Domini Jesu recubuisse perhibetur, sed per hoc typice doeetur, quia cmlestis haustum sapi- entiae caeteris excellentius de sanctissimo ejusdem peco toris fonte potaverit. Unde et merito in figura quatuor animalium aquilm volanti comparatur. Cunctis quippe avibus aquila celsius volare, cunctis animantibus clarius solis radiis infigere consuevit obtutus. Et czeteri Evan- gelistm quasi in terra ambulant cure Domino, qui tem- poralem ejus generationem pariter et temporalia facta sufficienter exponentes, pauca de divinitate dixerunt: hic autem quasi ad c_elum volat cure Domino, qui per- pauca de temporalibus ejus actis edisserens, eternam divinitatis ejus potentiam, per quam omnia facta sunt, sublimius mente volando, et limpidius speculando cog- novit, ac nobis cognoscenda scribendo contradidit. Ergo alii Evangelistae Christum extempore nature describunt, Joannes eundem in principio jam fuisse testatur, dicens : In principio erat verbum. Alii inter homines eum subito apparuisse commemorant, i11e ipsum apud Deum sem- per fuisse deelarat, dicens : Et verbum erat apud Deum. 35_ BED2E VENERABILIS

A]ii eum verum hominem, ille verum eonfirmat esse Deum, dicens: Et Deus erat verbum. Alii hominem eum apud homines temporaliter conversatum, iUe Deum apud Deum in principio manentem ostendit, dicens" Hoe erat in prineipio apud Deum. Alii magnalia qum in homine gessit, perhibent, ille quod omnem ereaturam visibilem et invisibilem per ipsum Deus pater fecerit, ostendit, dieens: Omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso faetum est nihil. Et mire beatus Joannes in initio Evangelii sui de divinitate Salvatoris, et fidem reete cre- dentium subfimiter imbuit, et h_ereticorum perfidiam potenter exsupemt. Fuere namque h_eretiei, qui dice- rent: Si ergo natus est Christus, erat tempus quando iUe non erat: quos primo sermone redarguit, cure ait: In principio erat verbum.] Neque vero ait, In prin- cipio coepit esse verbum, sed in principio erat verbum: ut videlicet eum non extempore ortum, sed in exortu temporum jam existentem, ac per hoe sine ullo temporis initio de patre nature monstraret, juxta quod ipse loqui- tur in Proverbiis [Prover. 8.]: Dominus possedit me initio viaxum suarum, antequam quicquam faeeret a principio, ab eterno ordinatus sum. Item fuerunt h_e- retiei, qui tres sanetee trinitatis personas esse negantes, dicerent: Idem Deus quando vult, pater est: quando vult, filius est: quando vult, spiritus sanctus est: ipse tamen unus est. Quorum destruens errorem, sub- jungit : Et verlmm erat apud Deum.] Si enim alius apud allure emt, duo sunt profecto pater et filius, et non unus. Ipse modo pater, modo filius, modo etiam spiritus sanctus est: quasi mutabilis sit divinve substantive natura, cum aper- tissime Jacobus dicat Apostolus [Jacob. 1.] : Apud quem non est transmutatio, nec vicissitudinis obumbratio. Item fuere quidam pravi dogmatis auctoresj qui Christum ho- minem tantum confitentes, Deum prorsus esse non cre- derent: quos consequenter exprimit, cure ait: HOMILI_. 353

JEt Deus erat verbura.] Fuere aiii qui Deum quidem ilium, sed extempore incarnationis factum, non autem eternum ante secula nature a patre putarent. Unde quidam talium dixisse commemoratur: Non invideo Christo facto Deo, quoniam et ego si volo, possum fieri secundum ipsum. Et horum nefandam refeliit senten- tiara Evangelista, cure ait: Hoe erat in principio apud Deum._ Id est, hoc verbum quod I)eus est, non ex tempore ccepit, sed in principio erat Deus apud Deum. Item fuere veritatia inimici, qui Christum et ante partum virginis jam fuisse non nega- rent, non tamen nature ex patre Deum, sed faetum a patre, et ideo minorem patre, quia ereaturam, crederent. Etiam hoa damnat evangelieus sermo, qui dicit: Omnia per ipsum facta aunt, el sine ipso faclum est nihiL] Si enim nihil ereaturarum sine ipso factum eat, patet profeeto, quia ipse creatura non est, per quem omnis creatura facta est. Et ne quis audiens faetam per Dominum ereaturam, mutabilem crederet ejus volun- tatem, quasi qui aubito veUet facere ereaturam, quam ab eterno nunquam ante feeisset, manifeste doeet Evan- gelista, factam quidem in tempore creaturam ; sed in eterna creatoris sapientia, quando et qualis crearetur, semper fuisse dispositum. Et hoe est quod air : Quodfactum est, in ipso vita erat.] Id est, quod faetum in tempore, sive vivum sire vita carens, apparuit, omne hoc in spirituali i_actoris ratione, quasi semper vixerat et vivit. Non quia eoeternum est creatori quod creavit, sed quia coeterna est illi ratio voluntatis sua_, in qua ab eterno habuit et habet, quid et quando creater, qualiter creature gubernet ut maneat, ad quem finem singula quae creavit, perducat. Sequitur: El vita erat lux homiuum.] Quo verbo aperte doee- tur, quod ipsa vitalis ratio, per quam omnia dispoaita aunt et reguntur, non omnem creaturam, sed rationa- bilem tantum ut sapere possit, illuminat. Hominea 2A 3_4 BED2E VENERABILI8 namque qui ad imaginem Dei facti sunt, percipere sapl- entiam possunt, animalia non possunt. Sed et animalis quicunque est homo, non pereipit ea qum aunt spiritus Dei. Unde bene cure dixisset, Et vita erat lux hominum, subjunxit, Et de his qui ab humanae eonditionis honore procul reeedentes comparati sunt jumentis insipientibus, et similes facti sunt illis, atque ideo recte veritatis ]umine Irrivantur. El lux, inquit, in tenebris lucet, et tenebr_ earn no_ comprehenderunt.] Lux quippe hominum est Christus, qui omnia qu_e illuminari merentur, corda hominum sum pr0esentia eognitionis iliustrat: tenebr_e autem stulti aunt et iniqui, quorum c_ca pr_ecordia lux etern_e sapientise, qualia sint manifeste eognoseit, quamvis ipsos radios ejusdem lucis nequaquam per intelfigentiam capere pos- sint: veluti si quilibet cvecus jubare solis offundatur, nec tamen ipse solem, eujus lumine perfunditur, aspieiat. Sed non tamen tales omnino superna pietas despexit, verum medelam eis salutis, qua ad videndam lucern pervenire possent, adhibuit. Ipsa enim lux invisibilis, ipsa Dei sapientia, earnem, in qua videri posset, induta est, q_a_ein hominis habitu apparens, et loquens homi- nibus paulatim fide purifieata eorum eorda ad cogniti- onem sure divin_e visionis proveheret. Missus est ante illum homo magni meriti, cujus testimonio pararentur omnes ad audiendam mox, ut appareret, ipsam Dei sa- pientiam, ad videndum ipsum solem justiti_e, nube jam eorporis rectum: id eat, ad videndum audiendumque hominem, qui Deus esset, plenum gratioe et veritatis. Fuit, inquit, homo missus a Deo, cui nomen eral Joan- nes. Hic venil in testimonium, ut testimonium perhiberet de lumine, ut omnes crederent per illum.] Non air, ut omnes crederent in ilium [Hiere. 17.], Maledictus enim homo qui confidit in homine, et ponit carnem brachium suum: sed ut omnes crederent per illum, hoe est, ut per iUius teatimonium erederent in lucern, quam nec- HOMILI_E, 355 dum videre noverant, Dominum videlicet Jesum Chris- turn, qui de seipso testatur [Joan. 8.], Ego sum lux mundi : qui sequitur me, non ambulabit in tenebris, sed habebit lumen vitae. Sequitur: Non erat ille lux, sed ut leslimoniurn perhiberel de luraine. Erat lu.v vera, qu_e illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum.] Et sancti quidem homines lux sunt recte voeati, dicente ad cos Domino [Matth.5.] : Vos estis lux mundi, et Apostolo Paulo [Ephes. 5.] : Fuistis aliquando tenebr_e, nunc autem lux in Domino. Sed multum distat inter lucern qu_e illuminatur, et lucern qu_e illuminat: inter cos qui participatione verm lucis accipiunt ut luceant, et ipsam lucern perpetuam, qum non solum lueere in seipsa, sed et sua pr_esentia quos- cunque attigerit, illustrare suffieit. Ad cujus compara- tionem verm lucis non tantum minimi quilibet electi, verumetiam ipse Joannes, quo major inter natos mulie- rum nemo surrexit, lux non esse asseritur, ut videlicet Christus non esse, quod putabatur, monstretur. Ille enim, ut scripture est [Joan. 5.], Erat lucerna ardens et lucens. Ardens scilicet fide et dilectione, lucens verbo et "actione. Gratiam vero lucis peceatoribus infundere solius est ejus, de quo dicitur : Erat lux vera, qu_e illuminat oranem hominem veni- entem in hunc mundum.] Omnem videlicet, qui illumi- natur sive naturali ingenio, sive sapientia divina. Sicut enim nemo a seipso esse, ita etiam nemo a s:ipso sapiens esse potest, sed illo illustrante, de quo scripture est [Eccles.2.] : Omnis sapientia a Domino Deo est. Cujus utramque naturam, et divinam scilicet, qua semper ubi- que totus manet, et humanam, ex qua in tempore natus loeo inclusus apparuit, consequenter describit Evange- fista, dicens : In mundo crag et mundu, per ipsum factus est, et mun- dus eum non cognovit. In propria venit, et sui eum non receperunt.] In mundo quippe erat, et mundus per ip- '2A2 356 BED/E VENERABILIS

sum factus est, quia Deus erat, quia totus ubique, quia sure praesentia majestatis sine labore regens, et sine onere continens quod feeit. Et mundus eum non eognovit, quia lux in tenebris lucet, et tenebrae earn non eompre- henderunt. Mundum namque dieit hoe in loeo, homi- nes mundi amore deeeptos, atque inhaerendo ereaturm a eognoseenda creatoris sui majestate reflexos. In propria venit, quia in mundo, quem per divinitatem feeit, per humanitatem natus apparuit: in propria venit, quia in gente Judaea quam sibi prm eaeteris nationibus speciali gratia eopulaverat, incarnari dignatus est. In mundo ergo erat, et in mundum venit. In mundo erat per di- vinitatem, in mundum venit per inearnationem. Venire quippe vel abire humanitatis est, manere et esse divini- tatis est. _uia ergo cum in mundo esset per divinita- tern, mundus eum non eognovit, dignatus est venire in mundum per humanitatem, ut vel sic eum mundus eog- nosceret, sed videamus quod sequitur : In propria venit, et sui eum non receperunt.] Quem enim in potentia deitatis cuncta creantem regentemque non cognoverunt, ipsum in carnis infirmitate miraculis eoruscantem recipere noluerunt. Et quod est gravius, sui eum non receperunt, homines scilicet, quos ipse cre- avit. Judmi quos peculiarem sibi elegerat in plebem, quibus sum cognitionis revelaverat arcanum, quos miri- ficis patrum glorificaverat actis, quibus sum legis doe- trinam contulerat, ex quibus se incarnandum promise- rat, et in quibus se incarnatum, ut promiserat, ostendit, ipsi eum recipere venientem ex magna parte recusarunt. Neque enim omnes recusarunt, alioquin nullus esset aalvus. Nunc autem multi eum ex utroque populo cre- dendo receperunt, de quibus Evangelista consequenter insinuat dicens : Quotquot autem receperunt eum, dedit eis polestatem filios Dei fieri, his qui credunt in nomine ejus.] Consi- deremus, fratres carissimi, quanta gratia Redemptoris no,_m1_. 357 nostri_quam magna sit multitudo dulcedinis ejus. Unicus ex patre natus est, et noluit remanere unus: descendit ad terrain, ubi fratres sibi_ quibus regnum patris sui dare posset, acquireret: Deus ex Deo natus est, et no- luit Dei tantum tilius manere: hominis quoque filius tieri di_matus est, non amittens quod erat, sed assumens quod non erat, ut per hoc homines in Dei filios trans- ferret, glori0eque sure faceret eoh_eredes: ut quod ipse semper habebat per naturam, inciperent habere per gra- tiara. Consideremus quanta vlrtus est fidei, cujus me- rito potestas datur hominibus tilios Dei tieri. Unde bene scripture est [Abae.2.], _uiajustus ex fide vivit. Vivit enim justus ex fide non illa, qu0e labiorum tantum con- fessione profertur, sed ea qua_ per dileetionem operatur : alioquin tides si non habet opera, mortua est in semet- ipsa. Nullus seipsum despiciat, nullus de sua salute desperet: curramus omnes, curramus singuli_ ut qui eramus longe, mereamur fieri prope in sanguine Christi. Videamus quod dlcitur, Quia quotquot reeeperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei tieri. Quotquot, inquit, receperunt [Act. 10.]: Non est euim personarum ac- ceptor Deus, sed in omni genre, qui timet Deum et operatur justitiam, acceptus est illi. Quo autem ordine credentes filii Dei possent fieri, et quantum h_ec gene- ratio a carnali distet_ subsecutus Evangelista designat. Qui non ex sanguinibus, neque ex voluntale earnis, ne- que ex voluntate _ri, sed ex Deo nati sunt.] Carnafis quippe nostra singulorum generatio ex sanguinibus, id est_ ex natura marls et fceminoe, a complexu conjugii duxit originem : at vero spiritualis spiritus sancti gratia miuistratur_ quam Dominus a carnali distinguens air [Joan. 3.] : Nisi quis renatus fuerit ex aqua et spiritu sancto, non potest introire in regnum Dei. Quod ha- tuna est ex carn% caro est: et quod natum est ex spi- ritu, spiritus est. Verum ne quis hominum dubitet filium se Dei, et eoh_eredem Christi posse fieri, dat ex- 358 B E D./E VENERABILIS emplum Evangelista, quia et ipse filius Dei homo fieri, et inter homines habitare dignatus est, ut humanm par- ticeps existendo fragilitatis, homines divinm virtutis sum donaret esse participes. Et verbum caro factum est, habitavit in nobis.] Quod est dicere: Et filius Dei homo factus est, et inter ho- mines conversatus est. Solet namque scriptura modo anim_e, modo carnis vocabulo totum designare hominem. Animm videlicet, ut scripture est [Gem 46.] : Quia de- seendit Jacob in 2Egyptum in animabus septuaginta: carnis veto, ut rursus scripture est [Lucre 3.], Et videhit omnis caro salutare Dei. Neque enim vel animee sine corporibus in _Egyptum descendere, vel earo sine anima videre aliquid potest: sed hic per animam totus homo, ibi signatur per camera. Sic ergo hoc loeo quo dicitur: Et verbum caro factum est, nihil aliud debet intelligi, quam si diceretur: Deus homo factus est, carnem vi- deficet induendo et animam : ut sicut quisque nostrum unus homo constat ex came et anima, ita unus ab incar- nationis tempore Christus ex divinitate carnis et anima eonstet: Deus ab eterno in eternum existens verus ut erat, hominem ex tempore assumens in unitatem sum personm verum, quem non habuerat. Sequitur: Et vidimus gloriam ejus, gloriam quasi unigeniti a pa- tre, plenum gratlee et veritalis.] Gloriam Christi quam ante incarnationem videre non poterant homines, post inearnationem viderunt, aspicientes humanitatem mira- culls refulgentem, et intelligentes clivinitatem intus lati- tantem, illi maxime quiet ejus claritatem ante passionem transfigurati in monte sancto contemplari meruerunt, voce delapsa ad eum hujuscemodi a magnifica gloria [Matth. 17.], Hic est filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui: et post passionem resurreetionis as- censionisque ipsius gloria conspeeta, spiritus ejus sunt dono mirifice refecti: qlfibus omnibus manifeste eogno- verunt, quod hujusmodi gloria non euilibet sanetorum, HOMILI_° 359 sed iUi solum homini, qui esset in divinitate unigenitus a patre, conveniret. Quod autem sequitur: Plenum 9rati_ et veritatis.] Gratiae plenus erat idem homo Christus Jesus, cui singulari munere prre caeteris mortalibus datum est, ut statim ex quo in utero virginis coneipi, et homo fieri inciperet, verus esset et Deus; unde et eadem gloriosa semper virgo Maria non solum hominis Christi, sed et Dei genitrix recte credenda et confitenda est. Idem veritatis plenus erat, et est ipss videlicet verbi divinitate, qu_e hominem ilium singulari- ter electum, cure quo uns Christi persons esset, assu- mere dignata est, non aliquid sum divinze substantiae, tit haeretici volunt, in faciendam hominis nsturam commu- tans: seal ipsa apud patrem manens, totum quod erat, totam de semine David naturam veil hominis, quam non habebat, suscipiens. Unde oportet, fratres carissimi, ut qui humanam Redemptoris nostri nativitatem hodie sn- nus devotione recolimus, et divinam pariter et humanam ejus naturam non annuo, sed continuo semper amplec- tamur amore. Divinam, per quam creati sumus, cum non essemus : humanam, per quam recreati sumus, eum perditi essemus. Et quidem divins eonditoris nostri virtus, sine assumptione humanitatis nos recreare erat idonea: humana autem ejusdem Redemptoris nostri in- firmitas, sine sssumente se, et inhabitante in se, ct ope- rantc per se divinitate nos recreare nequivit. Atque ideo verbum caro factum est, id est, Deus homo factus est, et habitavit in nobis, ut per cognitum nobis hominis hsbitum nobis converssndo congruere, nos alloquendo instruere, nobis vivcndi viam prvebere, pro nobis contra hostem confligere, nostram mortem moriendo ac resur- gendo posset destruere: per coeternsm vero patri divi- nitatem nos interius vivificando ad divina sustolleret, remissionem nobis peccatorum pariter ac spiritus saneti dons coneederet, et post bonorum perfeetionem operum non solum nos ad videndsm g|oriam clarificata_ sure per- 360 BED_ VENERABILIS duceret humanitatis, sed et ineommutabilem nobis es- sentiam sum divin_e majestatis osteuderet, in qua vivit et regnat cum patre in unitate spiritus sancti per omnia seeu]a seculorum, Amen.

HOMILIA XLVII.

Lucre I. In ills tempore missus est angelus Gabriel a Des in civitatem Galil_e_e, eui nomen Nazareth, ad virginem despousalam viro, cui nomen erat Joseph, de domo David, et nomen virginis Maria, $yc.

rissimi, hodierna nobis saneti Evangelii leetio eommendat, qua_ angetum a Des de cedis _ XORDIUM nostra_ redemptionis, fratres ea- missum narrat ad virginem, ut novam in earne nativitatem filii Dei pr_ediearet, per quam nos ab- jeeta vetustate noxia renovari, atque inter filios Dei eomputari possimus. Ut ergo ad promissa_ salutis me- reamur dona pertingere, primordia ejus intents euremus aure pereipere. Missus est, inquit, angelus Gabriel a Des in civitatem Galike_e, cui nomen Nazareth, ad virginem desponsatam viro, cui nomen erat Joseph.] Aptum profecto humanve restaurationis principium, ut angelus a Deo mitteretur ad virginem partu consecrandam divino, quia prima per- ditionis humanve fuit causa, cure serpens a diabolo mit- tebatur ad mulierem spiritu superbi_e deeipiendam: imo ipse in serpente diabolus veniebat, qui genus humanum deeeptis parentibus primis, immortalitatis glolSa nuda- ret. Quia ergo mors intravit per fmminam, apte redit et vita per foeminam. Illa a diabolo sedueta per ser- pentem viro gustum neeis obtulit, h_ee a Deo edocta per angelum mundo auetorem salutis edidit. HOMILI_. 361

Missus est ergo angelus Gabriel a Deo.] Raro autem legimus, quia apparentes hominibus angeli designantur ex nomine. Verum quotiescunque fit, ideo utique fit, ut etiam nomine ipso quod ministraturi veniant, insi- nuent. Gabriel namque fortitudo Dei dieitur. Et me- rito taft nomine prmfulget, quia nascituro in came Deo, testimonium perhibet. De quo Propheta in Psalmo [Psal. 24.] : Dominus, inquit, forth et potens, Dominus potens in prmlio. Illo nimirum preelio, quo potestates aereas debellare, et ab earum tyrannide mundum venie- bat eripere. _ld vir#inem desponsalam viro, cui nomen erat Joseph, de dorno David, et nomeft virginis Maria.] Quod dieitur de domo David, non tantum ad Joseph, sed etiam per- tinet ad Mariam. Legis namque erat prmceptum, ut de sua quisque tribu ac familia dueeret uxorem, Apostolo quoque attestante, qui ad Timotheum scribens, ait E2Tim. 2.] : Memor esto Dominum Jesum Christum resurrexisse a mortuis ex semine David secundum Evan- gefium meum. Ideo enim veraeiter ex semine David ortus est Christus, quia incorrupta ejus genitrix veram de stirpe David originem duxit. Cur autem Dominus non de simplici virgine, sed de desponsata viro coneipi et nasci voluerit, phirimm a patribus rationabiles causm proferuntur, e quibus permaxima est, ne veIut stupri tea damnaretur, si virum non habens filium proerearet: deinde ut in his etiam, quve domestiea cura naturaliter exigebat, puerpera solatio sustentaretur virili. Opor- tebat ergo beatam Mariam habere virum, quiet testis integritatis ejus certissimus, et nati ex ea Domini ac Salvatoris nostri esset nutritius fidelissimus : quique et pro eo parvulo, seeundum legem, hostias ad temphim deferrer, et rum instante persecutionis articulo in turn cure matte ferret ac referret, aliaque iUi perplura, quve assumptm humanitatis fragilitas poscebat, neces- saria ministraret. Nee multum obfuit, si quis illum ad 362 BED2E VENERABILIS

tempus ejus filium credidit, cure pr_edicantibus Aposto- lis post ascensionem ejus eunctis palam credentibus, quod de virgine natus esset, patuerit. Nec printer eun- dum, quod beata Dei genitrix meritis pra_cipuis etiam nomine testimonium reddidit. Interpretatur enim stella marls. Et ipsa, quasi sidus eximium inter fluctus seeuli labentis, gratia privilegii specialis refulsit. Et ingreasus autem angelus ad earn, dixit : Ave gratia plena, Dominus tecum, benedicta tu in mulieribus.] Qu_e salutatio quantum humana eonsuetudine inaudita, tan- turn est beat_e Marine dignitati congrua. Vere etenim gratia erat plena_ cui divino munere eollatum est, ut prima inter fceminas gloriosissimum Deo virginitatis munus offerret. Unde jure angelico aspeetu simul et affatu meruit perfrui, qu_e angelicam studebat vitam imitari. Vere gratia erat plena, cui ipsum, per quem gratia et veritas facta est, Jesum Christum generare do- natum est. Et ideo vere Dominus cure ilia erat, quam et prius novae castitatis amore a terrenis ad coflestia desideranda sustulit, et postmodum mediante humana natura omni plenitudine divinitatis consecravit. Vere quoque benedicta inter mulieres_ qum sine exemplo mu- liebris eonditionis cure decore virginitatis gavisa est ho- nore parentis, quodque virginem matrem decebat, Deum filium proereavit. Qum postquam more humanm fra- gilitatis, et visione angelica, et insolita est salutatione turbata, mox idem angelus cam repetito sermone ne timeat, hortatur: quodque maxime timorem pellere con- suevit, quasi bene cognitam ac domesticam proprio earn nomine vocat, et quare gratia plenam diceret, diligenter edocet. ATetimeas, inquit, Maria, invenisti enim gratiam apud Deum. Ecce concipies in utero, et paries filium, et vo- cabis nomen ejus Jegum : hic erit magnus, et filius altis- simi vocabitur.] Notandus solerter ordo verborum, et tantoaretiusesteordiinserendusq,uanto manifestepa- HOMtLI_. 363 tet, quia in his tota redemptionis nostrze summa con- sistit. Nam manifestissime Dominum Jesum, id est, Salvatorem nostrum, et verum Dei patris, et verum ho- minis matris filinm pra_dicat. Ecce, inquit, concipies in ulero, el paries filium.] Ag- nosce verum hunc hominem, veram de carne virginis assumpsisse substantiam carnis. Hic erit magnus, et filius altissimi vocabitur.] Con- fitere eundem etiam Deum verum de Deo vero, et eterno patri filium semper esse coeternum. Quod autem futuro tempore dicitur, Hic erit magnus, et fiUus altissimi vo- cabitur, nemo ira intelligendum putet, quod Dominus Christus ante partum virginis non fuerit, sed ita hoe potius dictum intelligamus, quia potentiam divinve ma- jestatis quam Dei filius eternafiter habuit, hanc idem homo natus extempore acee'perit, ut una in duabus naturis persona esset mediatoris ac Redemptoris nostri. El dabit illi Dominus Deus sedem David avatris ejus.] Sedem David regnum dicit Israelitie_ plebis, quod suo tempore David jubente pariter et juvante Domino fidell devotione gubernavit. Dedit ergo Dominus Redemptori nostro sedem David patris ejus, quando hune de genere David inearnari disposuit, ut populum quenJ David tem- porali rexit imperio, ipse gratia spirituali ad eternum proveheret regnum de quo Apostolus ait [Coloss. 1.J : Qui emit nos de potestate tenebrarum, et transtulit in regnum filil dilectionis sure. Hine est quod idem populus divino admonitus instinctu, cure passurus file Hierosolymam properaret, in ejus landem gaudens de- cantabat [Joan. 12.] : Benedictus qui venit in nomine Domini, rex Israel. Et juxta alium Evangelistam [Marci 11.], Benedictum quod venit regnum patris nostri David. Aderat enim tempus quo redempti per ejus sanguinem mundi rex agnoseeretur, non solum do- mus David, sed et totius ecelesiw, imo omnium conditor et rector seculorum. Unde reete angelus postquam dixit, 364 BED_E VENERAB1LIS

Et dabit illi Dominus Deus sedem David patris ejus: continuo subjunxit, Et regnabitin domo Jacob in eter- num. Domum namque Jacob ecclesiam dicit universam, quve per fidem et confessionem Christi ad patriarcharum pertinet sortem, sire in iis qui de patriarcharum stirpe carnis originem duxerunt, seu in illis qui de aliis na- tionibus carnaliter editi, spirituali lavacro _unt in Christo renati. In qua videlicet domo regnabit in eternum, et regni ejus non erit finis. Regnat quippe in ea in prve- senti vita, cum electorum corda per fidem et dilectionem suam inhabitans regit, atque ad percipienda supernve retributionis dona continua protectione gubernat. Reg- nat in futuro, cum eosdem, finito statu temporalis exilii, ad habitationem patrim ccelestis introducit : in qua prm- senti ejus visione semper admoniti nihil aliud agere, quam ejus vacare laudibus gaudent. Dixit autera Maria ad angelum : Quomodo flet istud, quoniam virum non cognoseo ?] Quomodo, inquit, fieri potest, ut concipiam pariamque filium, qu_e in casti- monia virginitatis vitam consummate disposui? Non autem quasi incredula verbis angeli, quomodo hmc im- pleri valeant, inquirit, sed certa quia oportebat impleri quod et tunc ab angelo audiebat, et prius a Propheta dictum legerat, quo id ordine implendum sit, interro- gat : quia videlicet Propheta qui hoc futurum prvedixit, quomodo fieri posset non dixit, sed angelo dicendum reservavit. Resavondeus ergo angelus dixit ei : Spiritus aanctus superveniet in te, et virtus altissimi obumbrabit libi. Ideoque et quod nascetur ex te sanctum_ vocabitur filius De/.] Superveniens in virginem spiritus sanctus duobus modis, in ea divinve sum potentim efllcaeiam ostendit : quia et mentem illius adeo, quantum humana fragilitas patitur, ab omni vitiorum some castifieavit, ut e_elesti digna esset partu ; et in utero illius sanctum ac vene- rabile Redemptoris nostri corpus sola sui operatione HOMILI_. 365 creavit : id est, nu|lo interveniente virili attactu, carnem de came virginis sacrosanctam intemerata formavit. Quem enim prius aperte spiritum sanctum dixit, hunc ipsum denuo virtutem altissimi nominavit: juxta hoc quod Dominus: cure ejusdem spiritus adventure discipu- lis promitterct, ait [Lucre 24.] : Et ego mitto promissum patris mei in vos: vos autem sedete in civitate, quoad- usque induamini virtute ex alto. Obumbravit autem beat_e Dei genetrici virtus altissimi : quia spiritus sanc- tus cor il]ius cure implevit, ab omni _estu concupiscenti_ carnalis temperavit, emundavit a desideriis temporalibus, ac donis ccelestibus mentem simul illius consecravit, et corpus. Ideoque et quod nascetur ex te sanctum, vo- cabitur filius Dei: quia quod de sanctificatione spiritus concipies, sanctum erit quod gignitur. Congruit con- ceptioni nativitas, ut qu_e contra human_e conditionis morem virgo concipis, supra human_e consuetudinis modum Dei filium generes. Omnes quippe homines in iniquitate concipimur, et in delictis nascimur: quotquot autem donante Deo ad vitam pr0eordinati sumus eter- nam, ex aqua et spiritu sancto renascimur. Solus vero Redemptor noster pro nobis incarnari dignatus, mox sanctus natus est: quia sine iniquitate conceptus est. Possumus sane in eo quod dicitur, Et vlrtus altissimi obumbrabit tibi, altius quiddam de sacramento Domi- nice incarnationis intelligere. Obumbrari enim nobis dicimus cum, fervente meridiano sole, vel arboreta me- diam, vcl aliud quodlibet umbraculi genus inter nos et solem opponimus, quo ardorem ejus vel lucern nobis tolerabiliorem reddamus. Redemptor ergo noster non immerito solis luce vel ardore designatur, qui nos veri- tatis scientia illustmt et amore inflammat ; unde ipse per Prophetam dicit [Malach. 4.] : Vobis autem timen- tibus nomen meum orietur sol justitiee. Cujus scilicet solis radios beata virgo suscepit, quando Dominum con- cepit. Sed idem sol, id est, divinitas Redemptoris nostri, 366 BED_EVENERABIL1S tegumine se humanm natur_e quasi umbraculo quodam obtexit, quo mediante virginis eum viscera ferre sufli- ccrent: sicque virtus altissimi obumbravit el, dum di- vina Christi potentia et earn pr_sentialiter implevit, et ut capi ab illa posset, substantia se nostr_ fragilitatis obnubilavit. .fit ecce Elizabeth cognata tua, et ipsa concepit filium in senectute sua.] Non quasi ineredulam exemplis hor- tatur ad fidem, sed ut bene jam eredenti qum audierat, ampliora supernm dispensationis miracula replieat, ut qum Dominum virgo erat paritura, pr_ecursorem quoque Domini de anu ac diu sterili parente cognosceret esse nasciturum. Nec mirandum juxta historiam, quod Eliza- beth eognata dicatur Maxim, cure superius h_ec de domo David, illa de fdiabus Aaron orta esse narratur. Legimus namque quod ipse Aaron de tribu Juda, de qua David ortus est, uxorem aceeperit, videlicet Elizabeth filiam Amminadab, sororem Naason, qui fuit dux tribus Juda in deserto, cure egrederentur ex _Egypto. Rursusque reg- nantibus David posteris legimus, quod Joiada pontifex maximus uxorem habuerit de tribu regali, hoc est, Josa- beth, filiam regis Joram. Ipse est Joiada, cujus filium Zachariam virum veque sanctissimum lapidaverunt inter templum et altare, sicut etiam ipse Dominus beatorum martyrum mentionem faciens in Evangelio testatur. Unde tribus utraque, hoc est, regia et sacerdotalis, cog- natione semper adinvicem probatur esse conjuncta. Po- tuit autem hujusmodi conjunctio etiam recentiori tern- pore fieri, datis nuptum f_minis de tribu in tribum, ut manifeste beatam Dei genitricem, qum de tribu regia descendit, cure tribu sacerdotali cognationem generis habuisse constaret, quod ministeriis ccelestibus aptissi- me congruit. Oportebat namque ut apparens in mundo mediator Dei et hominum de utraque tribu carnis origi- nero haberet: quia nimirum ipse in humanitate as- sumpta utramque habiturus erat personam, sacerdotis HO_XL_. 367 scilicet et regis. Siquidem de regia ejus potestate, qua electis suis regnum perenne tribuit, et prmsens sancti Evange]ii lectio testatur : quia regnabit in domo Jacob in eternum, et regni ejus non erit finis. Porto de pon- tificali ejus dignitate, in qua pro nostra redemptione hostiam sum carnis offerre dignatus est, testatur Pro- pheta_ qui ait [Psal. 110.] : Tu es saeerdos in eternum secundum ordinem Melchisedeeh. Aceepta autem tanta gratia, videamus beata Maria in quanta humilitatis aree persistat. Ecce, inquit, ancilla Domini, fiat mihl secundum vet- bum tuum.] Magnam quippe humilitatis constantiam tenet, qum se ancillam sui conditoris dum mater eligi- tur, appeUat. Beata in mulieribus angelico oraeulo prmdicatur, incognita adhuc emteris mortalibus arcana nostrae Redemptionis edoeetur : nec se tamen de singu- laritate meriti excellentioris singulariter extollit, sed potius sum conditionis ac divinm dignationis in omni- bus memor, famularum se Christi consortio humiliter adjungit, famulatum Christo devota quod jubetur, im- pendit. Fiat, inquit, mild secundum verbum tuum, fiat ut spiritus sanctus adveniens me c(_lestibus dignam mysteriis reddat, fiat ut in meo utero fifius Dei humanve substantim habitum induat, atque ad Redemptionem mundi tanquam sponsus suo proeedat de thalamo. Cu- jus voeem mentemque nos, fratres earissimi, pro modulo nostro sequentes, famulos esse nos Christi in cunetis actibus nostris motibusque recolamus, ejus semper ob- sequiis omnia corporis nostri membra mancipemus_ ad ejus implendam voluntatem totum mentis nostrm diriga- mus intuitum : sicque perceptis ejus muneribus gratias recte vivendo reddamus, ut ad majora pereipienda digni existere mereamur. Precemur seduli cure beata Dei genitrice, ut fiat nobis secundum verbum ejus, illud vi- delicet verbum, quo rationem sum incarnationis ipse exponens, dieit [Joan. 3.] : Sic enim dilexit Deus mun- 368 B]_V_ V_NERABILIS dum, ut unigenitum tilium suum darer, ut omnis qui credit in ipsum, non pereat, sed habeat vitam eternam. Nec dubitandum, quin nos de profundis ad se elamautes citins exaudire dignabitur, propter quos nee dum se cognoscentes, ipse ad profundam hanc vallem lacry- marum descendere dignatus est Jesus Christus Domi- nns noster, qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus sancti Deus, per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA XLVIII.

MAac. xiv. In illo tempore fuit Joannes in deserto bap- tizans et pr_edicans baptismum prenitenti_e in remissio- nero peccatorum.

nes praevenlens, sicut ex lectione sancti Evan- gelii, fratres carissimi, audistis, fuit in deserto _ DVENTUM Dominie_e pr_edieationis Joan- baptizans et prmdicans baptismum p(eniten- tige in remissionem peccatorum. Ubi solerter intuenda distinctio verborum qua dieitur, quia fuit baptizans et praedicans baptismum pcenitentia_ in remissionem pec- eatorum. Baptizabat namque ipse baptismo poenitentiee in confessionem et emendationem peccatorum, et prmdi- cabat baptismum pcenitenti_e futurum in Christo in re- missionem peecatorum : in eujus solo baptismate pecea- torum remissio nobis donatur, Apostolo attestante, qui air: Unus Dominus, una tides, unum baptisma, unus Deus [Eph. 4.]. Quod baptisma peenitentiee recte vo- catur, quia non ob aliud quis in fonte vitro baptizari desiderat, nisi quia pc_nitet se noxa prim_e prvevarica- tionis anim_e simul et corporis morte eonstringi. Quod si qu_erimus quare Joannes baptizaverit, eujus baptis- }IOMIIA_E. 369 mate peccata remitti nequivevunt ; patet aperta ratio, quia prmcursionis sum servans otficium, sicut ante Do- minum nasci, pmedicare et mori; ita etiam baptizare debebat: simul ne Domini dispensationem, si primus ipse baptisma hominibus daret, Pharisa_orum et Scri- barum carperet invidiosa contentio : sed si interrogare voluissent in qua potestate baptizaret, statim audirent : Baptismus Joannis unde erat? E ccelo, an ex homi- nibus ? [Marc. 11.] Quod cure e codo esse negare non auderent, etiam ejus quem Joannes przedicebat opera ccelitus acta cogerentur fateri. Nec tamen baptisma Joannis, quamvis peccata non relaxaverit, infructuosum omnimodis accipientibus extitit: quia ipse etsi non pro remissione peccatorum, pro signo tamen fidei et pceni- tentiae dabatur : ut videlicet recolerent se omncs qui hoc initiabantur a peccatis continere, eleemosynis insistere, in Christum credere, atque ad ejus baptisma quo in re- missionem peccatorum abluerentur, mox ut appareret, properare debere. Quod autem Joannes in deserto baptismum suum dat, et baptisma Christi prmdicat, immo totam a puero in desertis agit vitam : ideo fit ut summus doctor quod verbis prmdicabat, exemplis astru- eret; et qui suos auditores a peccatis poenitendo dis- cedere suadebat, ipse peccantium vitia, non solum mun- ditia mentis, sed corporis situ declinaret. Typice autem desertum in quo Joannes manebat, segregatam a mundi illecebris sanctomm vitam designat, qui sire solitarii, sive turbis admixti vivant, tota semper intentione animi prmsentis seculi desideria spernunt, soli Deo in abseon- dito cordis adhaerere, et in iUo spem ponere dclectantur : quam dilectissimam Deo solitudinem mentis, juvante spiritus sancti gratia desiderabat adire Propheta qui di- cebat : Quis dabit mihi pennas sicut columbte ? et volabo et requiescam [Psal. 55.] ; eamque se mox Domino ju- vante consecutum gratulatus, quasi communibus terre- norum desideriorum implicamentis insultans adjungit: 2B _0 BED_ "VENERABILIS

F,cee elongavi fugiens, et mansi in solitudine [Ibidem]. Denique Dominus liberatum sanguine agni populum de zEgypto, et per mare rubrum eductum, prius in deserto quadraglnta annis instituit, et sic in terrain repromis- sionis induxit: quia nimirum populus fidelium non statim post baptisma c_lestis patrim gaudia potest sub- ire, sed primo longis virtutum exercendus agonibus; ac deinde perpetuis supernm beatitudinis est donandus muneribus. Quo autem fructu prmdicaverit Joannes, consequenter ostenditur cum dicitur : Et e#rediebatur ad eum omnis dudae_ regio et Hieroso- lymil_e universi, el baplizabantur ab illo in Jordane flu- mine, confitentes peccata sua.] Patet literm "sensus, quia qui vieiniores vel doetiores eraat, primi affiuenter ver- bum suseepere salutis. Sed quia Judma eonfessio, et Hierosolyma visio paeis dieitur, possumus intelligere eos mystiee qui eonfessionem reetm fidei didieerint, qui vi- sionem supernm paeis amaverint, in Judmm et Hierosoly- mitanorum appellatione designatos. Nam tales maxime tune ad Joannem in desertum pro aeeipiendo baptis- mate exisse eredendi sunt. Tales etiam nune audito Dei verbo de prisca sua conversatione egredi, ae solitu- dinem vitae spiritualis ad exemplum fidelium doctorum constat ingredi : quia nimirum vita norm conversationis quotidie castigati, quasi quotidiano Jordanis baptismate lacrymis sum compunctionis ab omni vitiorum subripi- entium contagione purgantur, juxta eum qui dicit : La- vabo per singulas noctes leetum meum, lacrymis stratum meum rigabo [Psal. 6.]. Unde reete Jordanis rivus judicii interpretatur : quia nimirum electi quo sollieitins suam eonscientiam discutiendo examinant; eo latiores ex intimo cordis fonte lacrymarum fluvios fundunt, ut, quia minus perfectos se esse deprehendunt, sordes sure fragilitatis undis poenitentim diluant. Sequitur: Et erat Joannes vestitus pills cameli, et zona pellicea circa tumbos ejus, et locustas et reel silvestre edebat.] HOUILI,_. 371

Quantum ad literam indumenti et esc_e vilitas qu_e soli- tarium et p_nitenti_e pr_econem decebat ostenditur. Sed et figurate pills eameli, e quibus cilieium fit, poenitentia vel eontinentia, qua et ipse exereebatur et c_eteros insti- tuebat, exprimitur. Zona pellicea qu_e ex mortuo tol- litur animante, et ipsum mortifieasse membra sua ter- rena, et auditores suos idem docuisse signatur. Constat namque per lumbos s_epe luxuriam designari: unde propter bane eapessendam et eastitatis gloriam nan- eiseendam Dominus pr_ecepit: Sint lumbi vestri prve- cineti, et lucern_e ardentes in manibus vestris [Lucre 12.]. Qui ergo venerea_ motus eoncupiseentia_ funditus edomuit, lumbos utique zona pellieea einxit. Loeustis, qu_e alaeriter a terra evolant, sed eitius ad ten-am re- deunt, et melle silvestri quod simu! edebat, brevitas pariter et dulcedo pr_edicationis ejus intimatur: quia et libenter a populis audiebatur pr_edicans, et eitissime Domino veniente pr_edieationi ac baptismati suo ter- minum posuit. Quod si quis habitum vel vietum Jo- annis ad figuram Domini Salvatoris interpretari de- siderat, opportunum ducens, ut quem prophetando monstrabat, etiam vivendo signifieaverit, libenter hujus est intentio sequenda. Intelligendumque quod pill ea- meli propter cilicium, eos qui peccata p_enitendo, jeju- nando, et flendo abstergere curant; zona pellieea propter mortem animantis de quo fit, iUos signifieet qui camera suam crueifixerunt cure vitiis et concupiscent[is. Et quia scripture est: Quotquot in Christo baptizati estis, Christum induistis [Gal. 3.] ; cure tales Christo inten- tione seduli amoris adh_erent, quasi pills eameli vesti- untur, et zona pellieea circa lumbos aeeinguntur. Lo- eusta propter brevem volatum mobilem Judaic_e gentis animum, quo inter Dominum et idola sursum et deorsum ferebatur insinuat. Mel silvestre duleedinem naturalis ingenii qua inculti extemarum nationum popufi reficie- bantur signifieat. Et dum ex utroque populo Dominus 2n2 372 BED._ VENERABILIS quos in unitatem sui corporis, quod est ecclesia, docendo trajiciat digit ; loeustis nimirum et meUe silvestri pasci- tur : quia et ex ca quve instabili intentione ccelestia quve- sierat, et ex ilia gente qu_e terren_e solum philosophive saporem noverat, multos in membra sua convertit. De- scripto autem Joannis loc% ministerio, habitu et ali- mento, mox etiam prvedicationis forma subinfertur. Nam sequitur : Et preedicabat dicens : Venit fortior me post me.] Fortis quidem est multum, qui in confessionem pecca- torum; fortior, quim remissionem baptizat : fortis, qui spiritum sanctum habere dignus est ; fortior, qui tri- buere: fortis, quo in naris mulierum nemo major est; fortior, cui minorato paulo minus ab angelis omnia sub- jeeta sunt sub pedibus ejus : fortis, qui regnum ecelorum primus venit pr_edicare ; fortior, qui hoc solus potuit dare: Cujus non sum dignus, inquit, procumbens sol- vere corrigiam calceamentorum ejus [Marc. I.]. Et si ad hoc tantum ministerium, quo calceamentorum ejus corrigiam procumbens solveret, se dignum fateretur ; magnee profecto esset devotionis indicium : nunc autem prve mitre humilitatis virtute, ne hoc quidem ministerio digne se fungi posse testatur. Quod si mysterio inten- dimus, pater legis decretum : quia qui debitam sibi pro- pinquitatis jure uxorem non ipse accipere, sed alteri accipiendam permittere voluisset, in signo permissionis ejusdem calceamentum de pede solutum, ei qui hanc acciperet dare jubebatur. Et quia Joannem merito virtutum populi Christum esse credebant, sponsum pro- feeto ecclesi_e credebant. Sed ipse Joannes, ut quis sit ostendat, ait: Qui habet sponsam, sponsus est; amieus autem sponsi, qui star et audit eum, gaudio gaudet propter vocem sponsi [Joan. 3.]. Non ergo se sponsum patitur eredi, ne amieitiam sponsi perdat, quod est ad solutionem ealceamentorum ejus se dignum non esse testari. Denique Moyses et Josue cure duees synagogve HOMILIm. 373

constituerentur, caleeamentum solvere prseeepti sunt, ut intelligerent eum qui h_ec mandabat sponsum, id _t, Dominum synagogue credendum: se autem amicos sponsi, in eo quod eidem synagogue praeessent, appellari et esse debere. Ego baptizavi vos aqua, ille veto balotizabit vos sioiritu sancto.] Apud Evangelistam Matth_eum fertur dixisse Joannes: Ego quidem baptizo vos in aqua in pmniten- tiara [Matth. 3.]. Ob hoe ergo baptizabat aqua Joan- nes, ut omnes quos ad p_enitendum Christoque ereden- dum persuadere potuisset, sui signaeulo baptismatis ab infidelium et imp_nitentium turba seeerneret: qui ne hoe sibi baptisma suffieere ad salutem erederent ; sed ad Christi potius baptisma festinarent, eonsequenter ad- junxit : Ille vero baptizabit vos spiritu saneto. Baptizat quippe spiritu saneto, qui munere spiritus saneti pee- eata dimittit; et aeeepta remissione peeeatorum, etiam spiritus ejusdem gratiam tribuit. Nam et dationem carismatum in spiritu baptisma spiritus reete voeari tes- tatur ipse qui aseensurus in e_lum diseipulis promittit, dieens: Joannes quidem baptizavit aqua, vos autem baptizabimini spiritu saneto non post multos hos dies [Act. 1.], signifieans deeimo Aseensionis sum die spiri- turn sanctum super eos in linguis igneis esse venturum. Qu_eritur sane, utrum Dominus qui eunetos fideles spi- ritu baptizat, ipse aliquos etiam baptizaverit aqua. Ne- que indignum tantze majestati dueendum est baptizandi ministerium aliquibus diseipulorum suorum exhibuisse, per quos in emtera sua membra baptismi dona propa- garet, qui memorabile illud lavandi pedes diseipulorum munus subire non despexit. Sed sive tune per se, seu deineeps per suos aqua baptizaverit, solus tamen ipse spiritu saneto baptizat, qui spiritum nobis tribuit et operatur in nobis virtutes. Cujus in nobis gratiam, fratres mei, integTam semper ilfibatamque eonservare euremus_ omni videlicet tempore bonis insistendo operi- 374 BEDAE VENERABILI$ bus, sed maxime nunc cam nativitatem ipsius Domini no_-ri Salvatoris proxime celebrare debemus, diligentius solito invigilando, ut qnicquid negligenti_e subripientis nobis inesse deprehenderimus, citius abstergere sataga- mus : quiequid habend_e virtutis deesse nobis inspexeri- mus, citius adqnirere studeamus_ evulsis diseordiarum, vituperationum, jurgiorum,murmurationum,c,_eterorum- que frutetis vitiorum, plantemus in nobis caritatem, gau- dium, pacem, patientiam, bonitatem,benignitatem, fidem, mansuetudinem, continentiam, et c_etera fructus spiritus insignia: quatenus in illa die mundo eorpore et pura conseientia ad altare Dominicum acceder% et ejus sacro- sanctis mysteriis mereamur communicare sacramentis, qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus sancti Deus per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA XLIX.

JOAN. I. In illo tempore Joannes testimonium perhibet de Domino, et clamat dicens, Hic erat quem dixi volds, qui post me venturus est, ante me factus est, quia prior me erat.

nium de ipso perhibens, certitudinem huma- nitatis ejus pariter et divinitatis eternitatem EDEMPTORIS nostri prmcursor testimo- manifesta voce pronunciat. Clamat enim di- cens, sieut modo cure Evangelium legeretur vestra frater- nitas audivit : Hie erat, quem dixi vobis, qni post me ven- turus est, ante me factus est, qnia prior me erat. In eo namque quod ait, qni post me venturus est, ordinem humanve dispensationis qua post eum natus, post eum etiam pr_edicaturus, baptizaturus_ signa facturus et mor- tern erat passurus, insinuat. In eo vero quod subjungit, no_lm._. 375

Ante me faetus est, subUmitatem ejusdem humanitatis, qu_e c_eteris omnibus creaturis erat merito praeferenda, designat. Quod enim ait, Ante me, non ad ordinem temporis, sed ad distantiam pertinet dignitatis, juxta quod de Joseph filiis, benedicente Jacob, scripture est: Constituitque Ephraim ante Manassem [Gen. 48.], ubi recte potuit dicere: Manasses, qui post me venit, ante me factus est. Id est, qui post me natus est, potentia regni me antecessit. ¢tuamobrem Joannes de Domino, qui post me, inquit, venturus est, ante me factus est : id est, qui post me ad pr_edicandum venturus est, culmine me regni et saeerdotii perennis anteeellit. Quare autem is qui post eum ventures erat, eum dignitate antecelleret, aperuit cure subjungit, Quia prior me erat, id est, quia etemus ante secula Deus erat : propterea me, licet pos- terior natus, gloria majestatis etiam in assumpta humani- tare pra_ibit. Exposito autem Evangelista praecursoris Domini testimonio quod de illo perhibuerat, reddit sta- tim sum assertionis, quod eceperat illi dare, testimonium. Nam sequitur : Et de plenitudine ejus omnes nos accepimus, gratiam pro gratia.] Superius namque dixit, quia Verbum caro factum est, et habitavit in nobis, et vidimus gloriam ejus, gloriam quasi unigeniti a Patre, plenum gratia et veritate [Joan. 1.]. Quod cum prvecursoris quoque ejus testimonio confirmasset dicentis: Hic erat quem dixi vobis, qui post me venturus est, ante me factus est, quia prior me erat [Ibidem] ; rursus ipse quve cceperat exequitur dicens : Et de plenitudine ejus omnes nos ac- eepimus, gratiam pro gratia [Ibidem]. Plenus quippe erat Dominus spiritu saneto, plenus gratia et veritate_ quia sieut Apostolus air, In ipso habitat omnis plenitudo divinitatis eorporaliter [Colos. 2.1 : de eujus plenitudine nos omnes juxta modum capaeitatis nostr_e aceepimus, quia unicuique nostrum data est gratia secundum men- suram donationis Christi. De solo namque mediatore 376 BED_ VENERAnlLIS Dei et hominum homine Jesu Christo veraciter dici potuit: ]_t requiescet super eum spiritus Domini, spi- ritus sapientise et intellectus, spiritus consilil et fortitu- dini_s,spiritus scienti_e et pietatis, et replebit eum spiritus timoris Domini [Esai_e 11.]. Omnes veto sancti non ple- nitudinem spiritus ejus, sed de plenitudine ejus quantum ille donat, accipiunt : Quia per spiritum alii datur sermo sapientiae, alii sermo scientim secundum eumdem spiri- turn, alteri tides in eodem spiritu, alii gratia sanitatum in uno spiritu, alii operatio virtutum, alli prophetia, alii discretio spirituum, alii genera linguarum, alii interpre- tatio sermonum. Hme autem omnia operatur unus ac idem spiritus, dividens singulis prout vult [1 Cor. 12.]. _uia ergo de plenitudine nostri conditoris non quiddam, sed omne quicquid boui habemus, accepimus, curandum summopere est. ne quispiam se de bona actione vel cogi- tatione incautus extollat ; ne si ingratus largitori reman- serit, perdat bonum quod accepit, ac digne apostollca increpatione percellatur, qua dicitur : Quid enim habes quod non accepisti ? Si autem acceperis, quid gloriaris quasi non acceperis ? [1 Cor. 4.] Unde ipse Apostolus, quia nihil dignum nosse vel operari posset, si non de plenitudine Christi acciperet, alibi testatur manifeste dicens: Non quia sufficientes simus cogitate allquid a nobis quasi ex nobis, sed sufficientia nostra ex Deo est [2 Cor. 3.]. _t alio loco : Et gratia ejus, inquit, in me vacua non fuit, sed plus illis omnibus laboravi: non autem ego, sed gratia Dei mecum [1 Cor. 15.]. Quod ipsum suis auditoribus humiliter cogitandum sedulus inculcat ; unde est illud: Cure tremore et metu yes- tram salutem operamini. Deus est enim qui opera- tur in vobis et velle et perficere pro bona voluntate [Phil. 2.]. Cure autem dixisset Evangelista nos omnes de pleni- tudine Christi aecepisse, eonfestim subjunxit, et ait: Gratiam pro gratia. Geminam ergo nos gratiam aeee- nOMILI,'_. 377 pisse testatur, unam videlicet in pr_esenti, alteram in futuro: in prmsenti quidem fidem qum per d_lectionem operatur : in futuro autem vitam eternam. Fides quippe quw per dilectionem Dei operatur_ gratia Dei est; quia ut crederemus, ut diligamus, ut operemur bona qum novimus, non ullis prmcedentlbus merltis nostris_ sed ipso largiente percipimus, qui dicit : Non vos me ele- gistis, sed ego elegi vos, et posui vos ut eatis, et fructum afferatis, et fructus rester maneat [Joan. 15.1. Et ut vitam propter fidem, dileetionem, et opera bona perci- piamus eternam, gratia Dei est: quia ne a bono devie- mus itinere, ipso duce semper opus habemus, cui dici- tur: Dedue me in via tua, et ambulabo in veritate tua [Psal. 86.] : ac si aperte dicatur : Nisi te duce ingre- diens viam veritatis quam co_pi, tenere nequaquam sutllcio. Ne in bonis operibus deficiamus, illius auxilio debemus semper inniti, qui ait : _uia sine me nihil po- testis facere; unde bene Psalmista, ut initium fidei et bonm actionis a Domino nobis dari signaret, ait: Deus meus, misericordia ejus pr_eveniet me [Psal. 59.]. Et ut bona quae agimus illo opitulante perficienda doceret, iterum dicit: Et misericordia tua subsequetur me om- nibus diebus vitw mew [Psal. 23.]. Ut mercedem vitae eternal, qua_ bonis redditur operibus, gratis nobis tribui ostenderet, ait : Qui coronat te in miseratione et miseri- cordia [Psal. 103.]. In misericordia quippe et misera- tione nos coronat, quando propter bona opera quw nobis ipse misericorditer exercenda donavit, supernm beatitu- dinis prmmia retribuit. Et hoc est quod dicitur acci- pere nos gratiam pro gratia, quia nimirum pro gratia bon_e conversationis quam dedit, et ne deficere possit, ipse servans adjuvat, dabit gratiam beatae remuneratio- his, in qua misericordias ejus in eternum cantemus. Denique Apostolus ipsam vitae eternm perceptionem, qu_e utique meritis praecedentibus redditur gratiam vo- care non dubitavit: qui cum prtemisisset stipendium 37_ BED_E VENERABILIS peccati esse mortem, noluit e contrario dicere stipendium justiti_e esse vitam eternam ; sed ait : Gratia autem Dei vita eterna in Christo Jesu Domino nostro [Rom. 6.]. Non quia non juste meritis bonls a justo judice datur, sed quia ipsa merita quibus dantur primo sunt a pio Salvatore gratis data. Sequitur: Quia lex per Moysen data est, gratia et veritas per Jesum Chrislum facta est._ Lex quidem data est per Moysen, in qua quid agendum, quid vltandum sit e_- lesti jure deeernitur; sed quod ilia prvecipit, non nisi gratia Christi completur. Illa quidem monstrare pec- catum, justitiam docere, et transgressores sui reos osten- dere valebat: porto gratia Christi diffusa per splritum caritatis in cordibus fidelium, facit ut quod lex prmeipit impleatur: unde illud quod scriptum est, Non concu- pisces [Deut. 5.], per Moysen lex est quia jubetur; sed per Christum fit gratia, quando quod jubetur im- pletur. Veritas autem facta est per Christum, quia urn- brain habebat lex bonorum futurorum, non ipsam ima- ginem rerum. Et sicut alibi dicit Apostolus: Omnia in figura contingebant illis [1 Cot. 10.]; sed pro um- bra lucern veritatis, pro figura legis ipsarn imaginem rerum qu_e figurabatur exhibuit Christus, quando data spiritus gratia, aperuit _scipulis suis sensum ut intel- ligerent scripturas. Lex per Moysen data est, cum populus aspersione sanguinis agni mundari pr_ceptus est : gratia et veritas quae in lege figurabatur, per Jesum Christum facta est, cure ipse passus in cruce lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo. Lex per Moysen data est, quia populum praeceptis salutaribus instituens, si h_ec observaret, terrain repromissionis intraturum, et in ea perpetuo victurum ; sin alias, prosternendum ab ho- stibus praedixit. Gratia et veritas per Jesum Christum facta est, quia dato spiritus sui dono, et legem spiritu- aliter intelligi et servari posse donavit, et eos qui servant • in veram ccelestis vitae beatitudinem, quam terra repro- HO_ILI_. 379

missionis signabat, introducit. Qu_c sit autem summa grative et veritatis qu_e per Jesum Cbristum facta est, Evangelista subdendo manifestat : Deum nerao vidit unquarn. Unigenitus qui est in sinu patris, ipse narravit.] Nulla etenim gratia major homi- nibus daft, nulla veritas altior potest ab hominibus cog- nosci, quam ea de qua unigenitus Del filius suis fidcli- bus narrans ; Beati, inquit, mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt [Matth. 5.] ; et de qua patti suppli- cans air : Hmc est autem vita eterna, ut cognoscant te verum et unum Deum, ct quem misisti Jesum Christum [Joan. 17.]. Quve nimirum beatissima perceptio grati_e et veritatis, quoniam in hujus seculi vita fieri non potest, recte dicitur: Deum nemo vidit unquam [1 Joan. 4.], id est, nemo corruptibili adhuc et mortali came circum- datus incircumscriptam divinitatis potest luccm con- tueri: undo manifestius dicit Apostolus: Quem nemo vidit hominum, nec videre potest [1 Tim. 6.]. Nemo enim hominum dicitur, nemo humano adhuc habitu ag- gravatus, humana conversatione caducus. Hinc est enim quod Moyses qui Deum, quem in angelo videbat, in ipsa ejus natura videre desiderans, orabat: Si inveni gratiam in conspectu tuo, ostende mihi gloriam tuam, audivit [Exod. 33.]: Non _ qteris videre facicm meam, non enim videbit me homo, et rivet [Ibidem]. Neque huic assertioni putandum est esse contrarium, quod ali- quotiens patriarchm vel prophetm Deum vidisse perhi- bentur. Apparuit enim Dominus Abrahre in convalle Mambre. Et ait Jacob : Vidi Dominum facie ad faciem [Genes. 32.]. Item Esaias : Anno quo mortuus est rex Ozias, vidi Dominum sedentem super solium excelsum et clevatum [Esaim 6.]. Sed recte intelligendum in cunc- tis hujusmodi visionibus homines sanctos Deum non per ipsam naturve sum speciem, sed per quasdam imagines • ease contemplatos. Et viderunt ergo sancti Deum per subjectam creaturam, verbi gratia, ignem, angelum, nu- 380 BED/E VENERABILIS bern, electrum: et tamen veraciter attestatur Joannes, quia Deum nemo vidit unquam [1 Joan. 4.]. Veraciter dicitur Moysi: Non enim videbit me homo, et vivet [Exod. 33.]: quia fragili adhuc vaseulo carnis inelusi per circumscriptas rerum imagines videre possunt, quem per incircumscriptum eternitatis sum lumen nequaquam valent intueri. Qua autem ratione ad visionem incommutabilis et eterni luminis pervenire debeat Evangelista consequen- ter exposuit, dicens: Unigenitus filius qui est in sinu patris ipse narravit [Joan. 14.]. Cui simile est quod ipse Dominus ait: Nemo venit ad patrem nisi per me [Matth. 11.]. Et alibi: Nemo novit filium nisi pater, neque patrem quis novit nisi filius, et cui voluerit filius revelare. Ipsius quippe ducatu ad patrem venire, ipsius magisterio patrem et filium, nec non et spiritum sanc- tum, unum Deum ac Dominum nosse debemus: quia nimirum ipse homo factus pro nobis, in hominis habitu loquens, nobis quid de sanctae trinRatis unitate recte sentiendum, qualiter ad ejus contemplationem fidelibus properandum, quibus actibus ad hanc sit perveniendum, clara luce revelavit. Ipse sacramentis sum incarnationis nos imbuens," sui nos spiritus carismatibus sanctificans, ut ad hanc venire valeamus adjuvat. Ipse peracto in hominis forma judicio novissimo, ad visioncm nos divi- nae majestatis sublimiter introducet, atquc arcana nobis regni ccelestis mirabiliter enarrabit. Sane quod ait: Qui est in sinu patris, in secreto pa- tris significat. Neque enim sinus patris pueriliter est cogitandus in similitudinem nostri sinus quem habemus in vestibus; aut putandus est Deus, qui humanorum forma membrorum compaginatus non est, sic sedere quemadmodum nos: sed quia sinus noster intus est, more nostro loquens scriptura, in sinu patris esse (licit quem in secreto patris, quo humanus intuitus pertin- gere non valet, semper manentem vult intelligi. Non HOMILI2E. 381

tune autem solum enarrabit unigenitus filius Deum, id est, sanctm et individum trinitatis, qum est unus Deus, gloriam manifestabit hominibus, cure post universale judicium omnes pariter electos ad visioncm claritatis ejus introdueet. Sed et quotidie narrat, cure singulis quibusque fidefibus perfectorum mox a carnis cor_p- tione solutis implere c_epit quod promisit: Qui diligit me, dili m_tur a patre meo, et ego diligam eum, et mani- festabo ei meipsum [Joan. 14.]. Me ipsum, inquit, ma- nifestabo dilectoribus meis, ut quem in sua eognovere mortalem, in mea jam natura patri et spiritui sancto videre possint mqualem. Verum hoc de apostolis, mar- tyribus, confessoribus, c_eterisque arctioris ae perfectioris vitee viris fieri credendum est; quorum unus certaminum suorum conscius non dubitavit de seipso testari, Cupio dissolvi et cure Christo csse [Phil. 1.]. Cveterum sunt plures in ecclesia justi, qui post carnis solutionem con- tinuo beata paradisi requie suscipiuntur, expectantes in magno gaudio, in magnis gaudentium choris, quando recepto corpore veniant et appareant ante faciem Dei. At veto nonnulli propter bona quidem opera ad electo- rum sortem pr_eordinati, seal propter mala aliqua, quibus polluti de corpore exierunt, post mortem severe casti- gandi excipiuntur flammis ignis purgatorii, et vel usque ad diem judicii longa hujus examinatione a vitiorum sorde mundantur; vet certe prius amicorum fidelium precibus, eleemosynis, jejuniis, fletibus, hostile salutaris oblationibus absoluti p_nis, et ipsi ad beatorum perve- niunt requiem: quibus tamen omnibus unigenitus filius qui est in sinu patris, Deum juxta modum sum capaci- tatis cuique narrabit, cure tempore resurrectionis bene- dictionem dederit, qui legem dedit, ut ambulantes de vir- tute fidei et spei in virtutem contemplationis videant Deum deorum in Sion, id est, incommutabilis specula veritatis, cujus bencficiis et muneribus eternis laus et gratiarum actio in omnia secula seculorum, Amen. $8_ BED_ VRNRRABILI8

HOMILIA L.

MATTm I. In illo tempore c_m esset desponsata mater Jesu Maria Joseph, antequam eonvenirent, inventa est in utero habeas de spiritu sancto.

Jesu Christi, qua eternus ante secula Dei D ATIfiliusV,ITATEMhominis exDomintemporei et Sfiliusalvatoriappas norusitrit, Matth_eus Evangelista brevl quidem ser- mone, sed plena veritate, describit, qui cure patrum generationes ab Abraham usque ad Joseph virum Ma- rim perduxisset, omnesque communi human_e ereatlonis ordine genitos simul et generantes ostendisset, mox de ipso locuturus, quantum ejus generatio a c_eteris distaret apertfit: quia videlieet cmteri per eonjunctionem marls et foeminm solitam, ipse autem per virginem, utpote Dei filius, naseeretur in mundum. Et quidem deeebat om- nlmodis, ut cure Deus homo propter homines fieri vel- let, non alia quam virgine matre nasceretur; eum vir- ginem generare eontingeret, non alium quam qui Deus esset filium proerearet. Cure esset, inquit, de_pon_ata mater ejus Maria Joseph, ardequam eonvenirent, inventa est in utero haben8 de _i- ritu saneto.] Quo hoee ordine, vel qua in eivitate sit eelebrata eoneeptio, Lueas Evangelista suffieienter ex- ponit: quod quia vestree sauetitati eonstat esse notissi- mum, dieendum paueis de his qum Matth_eus seribit, notandumque in primis in eo verbo quod ait : Antequam eonvenirent, verho eonveniendi non ipsum eoneubitum, sed nuptiarum qu_e prmeedere solent tempus insinuatum, quando ea qu_e prius sponsata fuerat, esse eonjux ineipit. Ergo antequam eonvenirent dieit, antequam nupfiarum sollennia rite eelebrarent, inventa est in utero habeas de . spiritu saneto. Si quidem memorato ordine postea con- HOMILI_° 383

venerunt, quando Joseph ad prmceptum angeli accepit conjugem suam, sed non coneumbebant, quia sequitur, Et non cognoscebat earn. Inventa eat autem in utero habens a nullo alio quam Joseph, qui licentia maritali futurw uxoris pene omnia noverat, ideoque tumentem ejus uterum mox curioso deprehendit intuitu. Sequi- tur : Joseph autern vir ejus gum esset vir juslus, et holler earn traducere, voluit oeculte dirnittere earn._ Videns Joseph sponsam eoncepis_e suam, quam bene noverat a nullo viro fuisse attactam, eum esset justus et juste omnia vel- let agere, optimum duxit, ut neque hoe aliis proderet, neque ipse earn aeeiperet uxorem, sed mutato oeeulte nuptiarum proposito, in eonditione earn spons_e manere pateretur ut erat: nam et in Esaia legerat virginem de domo David eoneepturam et parituram Dominum, de qua etiam domo noverat genus duxisse Mariam, atque ideo non diseredebat in ea prophetiam hane fuisse eom- plendam ; sed si earn occulte dimitteret, neque aceiperet eonjugem, et ilia sponsa pareret, nimirum perpauci es- sent qui cam virginem et non potius autumarent ease meretrieem. Unde consilium Joseph repente consilio meliore mutatur, ut videlicet ad conservandam Marlin famam, ipse earn, eelebrato nuptiarum convivio, eonju- gem aeciperet; sed eastam perpetuo eustodiret. Maluit namque Dominus aliquos modum sum generationis igno- rare, quam sum castitatem infamare genitrieis. Nam sequitur : Haec autem eo cogitante, ecce angelus Domini in sore- his apparuit el, dicens : Joseph, fill David, noli tirnere accipere Mariam conjugem tuam. Quod enim in ea nature eat, de spiritu sancto est. Pariet autem filium, et vogubis nornen ejus Jesurn. lpse enirn salvum faciet populurn suum a peecatis eorum.] Quibus profeeto verbis modus eonceptionis simul et dignitas partus edoeetur: quia videlicet de spiritu sancto eoncepit, et paritura sit 384 BED_E VENERABILIS

Christum : quem etsi aperta voee angelus Christum non appellat, in eo tamen quod etymologiam nominis Jesu exponens, ipsum salutis ostendit auetorem populique Salvatorem, eum populum ejus nuneupat, manifesta ra- tione quia sit Christus signifieat, ut per hme et qum neseierat diseat Joseph, eta eontaetu Dei genitrieis fun- ditus mentem amoveat. Quam tamen dispensatione justae neeessitatis aeeipere jubetur solo de nomine eon- jugem, ne videlicet quasi adultera lapidaretur a Judaeis, et ut in A_gyptum fugiens haberet solatium maseuli, qui familiari eura, et tutor fcemineae fragilitatis, et testis esset ejus perpetuze virginitatis. Produnt eatholiei expositores et alias eausas quare Dei genitrieem Joseph aeeipere debuerit eonjugem, quas in suis qui vult inveniet loeis. Adhibet autem Evangelista partui virginali etiam pro- phetiei sermonis exemplum, ut tantae miraeulum ma- jestatis eo eertius erederetur, quo hoe non solum ipse faetum praediearet, sed etiam a Propheta praedietum reeoleret. Nam et huie Evangelistae, id est, Matthreo, moris est omnia quae narrat etiam prophetieis affirmare testimoniis : seripsit namqueEvangelium suum ob eorum vel maxime eausam qui ex Judmis eredlderant, nec tu- reen a legis cerimoniis, quamvis renati in Christo, vale- bant evelli ; et propterea satagebat eos a carnali legis et prophetarum sensu ad spiritualem, qui de Christo est_ erigere : quatenus sacramenta fidei Christianae tanto se- curius perciperent, quanto haec non alia esse quam quae Prophetae praedixerant agnoscerent. Ecee virgo, inquit, in utero habebit, et pariet filium, et vocabunt nomen ejus Emmanuel, quod est interpretatum nobiseum Dens [Esaiae 7.]. Nomen Salvatoris, quod nobiscum Deus a Propheta voeatur, utramque naturam unius personae ip- sius signifieat. Qui enim ante tempora natus ex patre Deus est; ipse in plenitudine temporum Emmanuel, id est, nobiseum Deus in utero matris faetus est: quia no- strae fragilitatem naturae in unitatem sum personae susci- HOMILIIE. 385 pere d_natus est_ quando verbum caro factum est et habitavit in nobis: mirum videlicet in modum incipiens esse quod nos sumus, et non desinens esse quod erat: sic assumens naturam nostram, ut quod erat ipse non perderet. Exsurgens autem Joseph a somno, fecit sicut pr_cepit ei angelus Domini, et accepit conjugem suam, el non co#noscebat eam.] Aceepit earn ad nomen eonjugis ob causas quas pr_ediximus ; et non cognoscebat earn ad opus conjugale ob arcana qu_e didicerat. Quod si quis huic nostrm expositioni obsistere, et contendere voluerit, beatam Dei genitricem nunquam a Joseph celebratis nuptiis in nomen eonjugis assumtam, exponat ipse me- flus hune saucti Evangelii locum_ pariterque ostendat licitum fuisse apud Judzeos, ut sponsze suae quisque car- nali copula misceretur, et sano ejus intellectui libenter cedimus: tantum ne erga matrem Domini quicquam gesture, quod publiea opinio possit infatuate, credamus. Quod veto additur, Donec peperit fifium suum primo- genitum, nemo ira intelligendum putet, quasi post nature filium earn cognoverit, ut quidam perverse opinantur. Scire enim debet vestra fraternitas, quia fuere haeretici qui propter hoc quod dictum est_ Non cognoscebat cam donec peperit filium, crederent Mariam post natum Dominum cognitam esse a Joseph, et inde ortos eos quos fratres Domini scriptura appellat, assumentes et hoe in adjutorium sui erroris, quod primogenitus nun- cupatur Dominus. kvertat Deus bane blasphemiam a fide omnium nostrum, donetque nobis catholiea pietate inteUigere parentes nostri Salvatoris intemerata semper fuisse virginitate pr_eclaros, et non fihos, sed cognatos eorum fratres Domini consueto scripturarum more nun- cupari, sed ob id Evaugelistam an post natum ei filium earn cognoverit dicere non curasse, quia nulli hoc ambi- gendum putaverit. Et revera nulfi ambigendum est quod justi conjuges, quibus in virginitatis castimonia 2c 386 B E D z'E VIgNERABILIS

permanentibus Dei filium nasci singulari gratia datum est, nullatenus ex eo eastitatis jura temerare, et templum Dei sacrosanctum sure semine corruptionis attaminare potucrint. Notandum quoque est, quod primogeniti non juxta hvereticorum opinationem soft sint quos fra- tres sequuntur alii, sed juxta auetoritatem scripturarum omnes qui primi vulvam aperiunt, sive fratres eos aliqui, seu nuUi sequantur, kttamen Dominus speciali ratione potest primogenitus dictus intelligi, juxta hoe quod in Apocalypsi dicit de illo Joannes: qui est testis fide- lis, primogenitus mortuorum, et princeps regum terra_ [Apoe. 1.]. Et Apostolus Paulus : Nam quos pr_escivit et prvedestinavit conformes fieri Imaginis filii sui_ ut sit ipse primogenitus in multis fratribus [Rom. 8.]. Primo- genitus quippe mortuorum vocatur, quia post multos licet fratres incaruatus, primus omnium surrexit a mor- tuis, et viam de morte credentibus vitro c_lestis aperuit. Primogenitus est in multis fratribus, quia quotquot rece- perunt eum, dec[it eis potestatem filios Dei fieri, quorum recte primogenitus appellatur, quia omnes adoptionis filios, etiam illos qui incarnationis ejus tempora nascendo prvecesserunt, dignitate prvegreditur. Si quidem i|li pos- sunt cure Joanne veraeissime testari, quia qui post nos venit, ante nos faetus est, id est, post nos quidem in mundo geuitus, sed merito virtutis et regni primogeni- tus omnium nostrum jure vocatus. Quiet in ipsa di- vina nativitate non ineonvenienter potest primogenitus diei, quia priusquam ereaturam faciendo gigneret ali- quam, coeternum sibi pater eternus genuit filium_ prius- quam verbo veritatis adoptionis sibi filios redimendo gigneret aliquos, coeternum sibi Pater eternus genuit verbum : unde ipsum verbum, ipse Dei filius, videlicet virtus et sapientia loquitur: Ego ex ore altissimi pro- divi, primogenita ante omnem creaturam _Eccl. 24.]. Peperit ergo Maria filium suum primogeniture, id est, sum substantive filium: peperit eum quiet ante omnem HO_ibI_. 387

creaturam Deus de Deo natus erat, et in ea qua cre- atus est humanitate omnem merito creaturam prmibat. Et vocable, inrluit, nomen eju_ Yesum.] Jesus Hebraice, Latine Salutaris sire Salvator dicitur: cujus vocationem nominis prophetis liquet esse certissimam: unde sunt ilia magno visionis ejus desiderio cantata : Anima antem mea exultabit in Domino, et delectabitur in salutarl ejus [Psal. 35.]. Defecit in Salutari tuo anima mea. Ego autem in Domino gloriabor [Psal. 118.]. Gaudebo in Deo Jesu meo [Abac. 3.]. Et maxime illud : Deus in nomine tuo salvum me fac [Psal. 53.], ac si diceret: nominis tui gloriam qui Salvator vocaris, in me salvando elarifica. Jesus ergo nomen est filii qui ex virg_ne natus est, angelo exponente, significans quod ipse salver po- pulum a peccatis eorum. Qui autem salvat a peccatis idem utique a corruptionibus mentis et corporls, qu_e ob peccata contigerunt, salvabit. Christus veto vocabulum est sacerdotalis vel regive dignitatis. Namet sacerdotes ac reges in lege a carismate, id est unctione olei sancti appellabantur Christi: significantes eum qui verus rex et pontifex apparens in mundo unctus est oleo 1,_etitim pree participibus suis. A qua unctione, id est carismate, ipse Christus ; et ejusdem unctionis, id est gTatim spirl- tualis participes sunt christiani vocati. Qui per id quod Salvator est, nos salvare a peccatis ; per id quod ponti- rex est, nos reeoneifiare Deo patti; per id quod rex est, regnum nobis patris sui dare dignetur eternum Jesus Christus Dominus noster, qui cure patre et spiritu sancto vivit et regnat Deus per omnia secula seculorum, Amen.

2c2 388 BEDA_ VENERABI I, IS

HOMILIA LI.

JOAN. I. [rt illo tempore voluit Jesus exire in Gali- l_am, et invenit Philippum, et dicit illi Jesus, Se- fuere me.

carissimi, benignam Redemptoris nostri gra- tiara, quia non solum nos misericorditer ad _ UDIVIMUS ex leetione Evangetii, fratres se sequendum vocare, sed et venientes grate suseipere, atque ad eognoseendam divinitatis sum elari- tatem pie eonsuevit provehere. Audivimus devotam diseipulorum fidem, caritatem et operationem, quibus nimirum tribus vitro e_lestis virtutibus tota prvesentis ecclesi_e perfeetio eonsistit, quia et sine fide impossibiIe est placere Deo, et tides sine operlbus otiosa est; et quibuslibet quis sit praeditus virtutibus, quantalibet fide profecerit, si caritatem non habuerit, nihil illi prodest. Quod enim vocantem se Jesum Philippus non tantum lpse sequitur, verum etiam Nathanaeti sequendum pr_e- dicat, tides profecto est qum per dilectionem operatur: tides videlicet, quia in Jesum credere non distulit, quem Christum esse cognovit: opus autem dilectionis; quia quantum ditigeret quem cognovit, mox sequendo pate- fecit: quantum etiam proximi amore flagraret, eidem evangelizando perdocuit. Ipse quoque proximus ejus Nathanael quantum curae ac dilectionis erga magistrum veritatis haberet ostendit. Ad quem mox vocatus venire non tardavit, quantum ejus magnitudinem fidei perfec- tione caperet intimavit: quem contin_ao tilium Dei et regem Israel, id est, Christum aperta voce confessus est. Verum quia ista breviter prmlibavimus, tibet ab exordio repetentes totam evangelicm lectionis seriem latius scrutando percurrere. Vol_dt Jesus, inquit, exire in Galileeam, et invenit Philippum, et dicit ei, Sequere me.] Jam patet ex su- HOM I LI2E. 389

perioribus unde voluerit Jesus exire in Galilaeam, vide- licet a Judaea, ubi erat Joannes baptizans, et testimo- nium illi perhibens quod esset agnus Dei. Duos ex diseipulis suis ad eum sequendum provocavit, e quibus unus Andreas ad ilium etiam fratrem Petrum adduxit. Patet juxta sensum spiritualem, et crebra expositione vestrae fraternitati jam cognitum est quid sit Dominum sequi. Sequitur namque Dominum, qui imitatur: se- quitur Dominum, qui quantum fragilitas humana patitur ea quae in homine monstravit filius Dei, humilitatis exempla non deserit: sequitur, qui socius passionum existendo, ad consortium resurrectionis ejus et aseen- sionis pertingere sedulus exoptat. Sed non sine eerti mtione mysterii refertur quod dieturus Philippo Jesus Sequere me, voluit exire in Galilaeam. Galilaea namque transmigratio facta dicitur, profectum fidelium desig- nans, quo vel de vitiis ad virtutum celsitudinem trans- migrate, vel in ipsius virtutibus paulatim proficere, ac de minoribus ad majora quotidie subire contendunt, quo usque de hae valle lacrymarum ad arcem laetitiae cceles- tis Domino auxiliante perveniant. In eo autem quod revelationem sonat, ipsam vitae eternae beatitudinem, pro qua in praesenti laborant insinuans, cujus utramque interpretationem nominis Psalmista uno versiculo com- prehendit, ubi ait: Ambulabunt de virtute in virtutem, videbitur Deus deorum in Sion [Psal. 83.]. Haec nam- que visio de qua dicit Apostolus: Nos autem revelata facie gloriam Domini speculantes, in eamdem imaginem transformamur a gloria in gloriam tanquam a Domini spiritu [2 Cor. 3.]. Bene ergo vocaturus ad sequendum se discipulum voluit exire in Galilaeam, id est, in trans- migrationem factam sive revelationem, ut videlicet sicut ipse, teste Evangelio proficiebat aetate et sapientia et gratia apud Deum et homines, sicut passus est et resur- rexit, et ita intravit in gloriam suam ; sic etiam suos sequaces ostenderet proficere virtutibus, ac per passiones 390 BEDtE VENERABILIS trausitorias ad eternorum dona gaudiorum transmigrare debere. Erat autem Philippus a Bethsaida civitate Andrew et Petri.] Non est putandus Evangelista fortuitu et alas- que ratione mystica nomen civitatis de qua esset Phi- lippus_ et quod eadem Andreve quoque et Petri esset voluisse monstrare : sed per nomen civitatis typice qua- lis tune animo Philippus, quaffs officio esset futurus, quaffs etiam Petrus et Andreas ostenderet eurasse. Bethsaida quippe domus venatorum dicitur, et vena- tores utique erant qui audiebant a I)omino: Venire post me et faeiam vos fieri piscatores hominum [Matth. 4.] : Venator et file quiet antequam ad prvedicationis offi- cium ordinaretur a Domino, quantum eapiendis ad vi- tam anlmabus esset intentus, mox sponte pr_edieando monstravit. Invenit enim Nathanael, et dieit ei: Quem seripsit Moyses in lege et prophet_ invenimus, Jesum a Nazareth. Videamus quantum fete fidei, Tiara capa- eibus devotxe pr_edicationis maculis intextum invento fratri eircumdet : quem ad eternam eupit providus cap- tare salutem. Ilium dieit inventum quem Moyses et prophetze venturum suis seriptis signaverint, ut eo eunetis sequentibus intelligatur, quod ipse sit eujus ad- ventui prveeonando universa veterum seripta servierint. Ideo nuneupat_ quod nomen Christi futurum propheta- rum oracula eoneinebant. I)icit namque Abacue per gratiam ejus salvari desiderans, Ego autem in Domino gloriabor, gaudebo in I)eo Jesu meo [Abac. 3.]. Sed et Zacharias tentationis in qua diabolum vieit mentio- nero faeiens, et ostendit, inquit, mihi Jesum sacerdotem magnum, et stabat eoram angelo I)omini_ et Satan sta- hat a dextris ejus, ut adversaretur ei [Zach. a.]. Item Jacob patriareha mysterium incarnationis ejus a longe salutans, et expeetans, Salutare tuum, inquit, expeetabo_ I)omine [Gen. 48.J. Ouod enim Hebraiee Jesu, Latine dieitur Salutaris sive Salvator. Item Psalmista eternam HOMXLI_. 391

ejus visionem fidelium populo promittens, dieit ex per- sona Dei patrls: Longitudine dierum replebo cure, et ostendam illi Salutare meum [Psal. 90.]. Symeon quo- que venerabilis iUe senex ac Novi Testamenti prophcta, cure eum parvum corpore in manibus acciperet, sed magnum divinitate monte sentiret, codem spiritu in- structus, ita gratias egit: Nunc dimittc servum tuum, Domine, secundum verbum tuum in pace, quia vide- runt ocnli mei Salutare tuum [Luc. 2.]. Filium Joseph appellat, non ut hunc ex conjunctione maris et femin_ nature assevcret, quem de virgine nasciturum in pro- phetis didiccrat; sed de domo ac familia David unde novcrat Joseph ortum, secundum vaticinia prophetarum eum venisse doceret. Neque enim mirandum si Phi- lippus eum filium Joseph quem intemerat_e genitricis illius virum noverat vocet; cure ipsa genitrix interne- rata semper vlrgo consuetudinem vulgi sequens, sic lo- cuta legatur: Fili, quid fecisti nobis sic ? Ecce pater tuus et ego dolentes qu_erebamus te [Luc. 2.]. Addit et patriam a Nazareth, ut ipsum esse signaret, de quo lagerant in prophetis quoniam Nazar_eus vocabitur. Non ergo mirum si mox ad consensum credendi ac ve- niendi ad Christum captavit Philippus Nathanael, cut tantos undique veritatis casses prvetendit, quem scripsit Moyses in lage, et prophet_e, invenimus Jcsum filium Joseph a Nazareth [Cant. 2.]. Neque immerito Beth- saida, id est domo venatorum oriundus asseritur, qui tantam Deo dilect_e venationis curare pariter et gratiam accepisse monstratur. Nam sequitur, Et dixit ei Nathanael: a Nazareth potest aliquid boni esse ?] Nazareth munditi_, sivc flos ejus, aut separata interpretatur. Annucns ergo verbis evangelizantis sibi Phifippi Nathanael, A Nazareth, inquit, potest aliquid boni esse ? Ac si aperte dicat : Potest fieri ut a civitate tanti nominis aliquid summ_ grati_e nobis oriatur ? Vel ipse videlicet mundi Salvator Dominus qui singulariter _9_ BED2_ VENERABILIS sanctus est, innocens, impollutus, segreg_atus a peccato- ribus, quique loquitur in Cantieis eantieorum, Ego flos campi et lilium convallium ; et de quo propheta, exiet, inquit, virga de radice Jesse [Esa. 11.], et Nazar_eus, id est flos de radiee ejus, ascendet, vel eerte aliquis doctor eximius, qui florem nobis virtutum munditiam- que sanctitatis pr_edicare sit missus. Possumus hunt locum et ita reete intelligere, quod dicente Philippo, quem seripsit Moyses in lege et propheta_ invenimus Jesum filium Joseph a Nazareth, Nathanael bene intel- lexerit, miratus sit autem quomodo a Nazareth Chris- turn venisse dlxerit, quem de domo.David et de Beth- leem eivitate, ubi erat David, venturum prophetre canebant ; ideoque admirando responderit a Nazareth ; sed continuo reminiscens quantum etiam voeabulum Nazareth mysteriis Christi congrueret, eaute assenserit pr_edleanti, potest, inquit, aliquid boni esse ? Utrique sensui potest eonvenire quod sequitur : Die'it ei PhiliplntS: Veni et vide.] Ipsum namque venire et videre monebat, ut si quid ei ad verba prve- dicantis ambigui in eorde resedisset, totum hoe visio et allocutio pr_esens ejus quem pr_edicabat abstergeret. Nee distulit pius auditor pr_edicatum sibi lumen veri- tatis soUieite qu_erendo ae pie pulsando, ut pereipere mereretur insistere : unde mox Dominus satiate in bo- nis desiderium ejus aecelerans, salutaria ejus ccepta provida laudatione remunerat, ut hune paulatim ad al- tiora qu_erenda simul et capienda provehat. Vidit namque eum venientem ad se, e._ dixit de eo : Ecce vere Israelita in quo dolus non est._ Ubi notan- dum quod laudans hominem qui novit eorda Deus, non eum ahsque peecato, sed absque do]o extitisse confir- mat. Non cst enim homo justus in terra qui faeiat bo- num et non peecet: multi autem sine dolo incessisse, id est simpliei et mundo corde eonversati esse legun- tur: immo cuneti fideles taliter vivere doeentur, dieente HOMILI2_o 393 scriptura, Sentite de Domino in bonitate, et in simplici- tate cordis qumrite illum [Sap. 1.]. Et ipse Dominus, Estote, inquit, prudentes sieur serpentes, et simplices sicut columbm [Matth. 10.]. Talis erat exemplar pa- tientim Job, de quo scripture est: Erat autem vir ille simplex et rectus [Job. 1.]. Talis Jacob patriarcha, de quo dictum est: Jacob autem vir simplex habitabat in tabernaculis [Gem 25.] : qui quoniam puritate consci- entire simplieis Deum videre meruit, etiam Israel, id est vir videns Deum, appellatus est. Talis iste Nathanael quem Dominus ob parilitatem innoxim conversationis, ejusdem patriarchm meritis simul et nomine dignum dueit, Ecce, inquiens, vere Israelita, in quo dolus non est [Joan. 1.]. Ecce qui vere a patriarcha Deum vi- dente genus ducit, cui sicut et ipsi patriarch_e doll du- plicitas nuUa inesse probatur. O quam pulchrum auspi- cium venienti ad Deum et videre ilium cupienti! Ecce verc Israelita in quo dolus non est. Beati mundo eorde, quoniam ipsi Deum videbunt [Matth. 5.]. Ethic vi- dere Deum desiderans, non ab alio, sed ab ipso qui scrutatur renes et corda Deo, mundus corde ]audatur et Israelita, hoe est a vlro Deum vidente generatus astrui- tur. O quam magna nobis quoque, qui de gentibus ad fidem venimus, in hac scntentia nostri Redemptol_s spes aperitur salutisl Si enim vere Israelita est qui doli nescius ineedit, jam perdidere Jud_ei nomen Israelita- rum, quamvis carnaliter nati de Israel quotquot doloso corde a simplicitate patriarch_e sui degeneraverunt, et asciti sumus ipsi in semen Israelitarum, qui quamlibet aliis de nationibus genus carnis habentes, fide tamen veritatis et munditia mentis ac corporis vestigia sequi- tour Israel juxta illud Apostoli: Non enim omnes qui ex Israel, hi sunt Israelitre. Neque quia semen sunt Abrah_e, omnes filii, sed in Isaac vocabitur tibi semen [Rom. 9.], id est, non qui filii carnis, hi filii Dei; sed 394 nEv_ VENBRAmLXS qui filii suut reprom]ssionis mstimantur in semine. Se- quitur : Dicit ei Nalhanael : Uncle me nosti ? Respondit Jesus el diwit ei, Priusquam te Philippus vocaret cure esses sub ficu, vidi re. Respondit ei Nathanael, et ait : Rabbi, tu es filius Dei, tu es rex Israel.] Quia eognovit Natha- nael, vidisse et nosse Dominum qu_e alio in loeo gere- rentur, id est quomodo et ubi voeatus sit a Philippo, cure ipse ibi eorporaliter non esset, divin_e hie majes- tatis intuitum eonsiderans, protinus eum non solum Rabbi, id est magistrum, sed et filium Dei ae regem Israel, id est Christum eonfessus est. Et libet intueri quam prudens laudanti Domino eonfessio respondet servi. Ille vere hune Israelitam, id est virum qui Deum videre posset, eo quod dolum minime habet, astruxit: iste eum non magistrum tantummodo qui utilia pr_eeiperet, verum etiam filium Dei qui ecelestia dona tribueret, et regem Israel, id est populi Deum videntis, religiosa devotione fatetur, ut hae confessione suum quoque hunc regem, et se ejus regni militem sig- nifieet. Potest autem h_c Domini sententia, qua dixit se Nathanael, priusquam vocaretur a Philippo cure esset sub fieu, vidisse, super electionem spiritualis Israel, id est populi Christiani, mystice intelligi, quem Dominus necdum se viclentem_ necdum per Apostolos ejus ad fidei gratiam vocatum, sed sub tegmine adhuc peccati prementis abditum miserieorditer videre dignatus est, Paulo attestante, qui ait: Qui benedixit nos in omni benedictione spirituali in cc_lestibus in Christo, sicut elegit nos in ipso ante mundi constitutionem, ut esse- mus sancti et immaculati in conspeetu ejus in earitate [Eph. 1.]. Et quidem fici arbor aliquando in scripturis dulcedinem supern_ dilectionis insinuat, unde scripture est: Qui servat ficum, comedit fmetum ejus; et qui custos est Domini sui, glorificabitur [Prov. 27.] ; sed HOMILI_E. 395 quia primi parentes nostri, reatu prmvaricationis confusi, de fici sibi foliis succinctoria fecerunt, potest arbor fici non_incongrue male dulcoratam generi humano consue- tudinem peccandi signare, sub qua positos electos suos adhuc, sed necdum electionis sum gratiam cognoscentes_ quasi sub fieu constitutum, nee se jam videntem Domi- nus videt Nathanael. Novit enim Dominus qui sunt ejus: quorum salvatioui ipsum quoque nomen Natha- nael aptissime convenit. Nathanael namque donum Dei interpretatur, et nisi dono Dei quisque vocatus, nun- quam reatum primae transgressionis, nunquam male blandientia algescentium quotidie peceatorum umbra- cula evadit, nunquam salvandus venire meretur ad Christum: unde dicit Apostolus: Gratia enim salvati estls per fidem [Eph. 1.]. Et hoc non ex vobis, sed Dei donum est, non ex operibus, ut ne quis glorietur. Sequitur: Respondit Jesus, et dixit ei : Quia dixi tibi : Vidi te sub ficu, credis. Majus his videbis.] Quid sit majus de quo dieit, ipse subsequenter aperit, futuram eredentibus spondendo apertionem regni eoelestis, et praedieandam mundo utramque unius sum naturam personae, quod revera multo exceUentius est arcanum, quam quod nos in peccati adhuc umbra positos a se illuminandos prae- vidit. Majus est enim quod nos salvatos gratia suae cognitiouis imbuit, quod cmli nobis gaudia pandit, quod praedicatores suae fidei in mundo dispersit, quam quod nos salvandos potentia suae majestatis ante secula prae- scivit. Amen amen, inquit, dico vobis, videbitis ewlum aper- turn et angelos Dei ascendentes et descendentes supra filium hominis.] Jam completum ceruimus promissi hujus effeetum: vidimus etenim c(elum aperture, quia postquam ecelum Deus homo penetravit, etiam nobis in nomine ejus eredentibus supernae patrive patefac- tuna cognoseimus ingressum. Videmus angelos Dei 396 BE D._E VENERABILIS ascendentes et deseendentes supra filium hominis, quia pr_edicatores sanetos novimus sublimitatem divinitatis Christi simul et humanitatis ejus infirma nunt_are. Aseendunt supra filium hominis angeli_ cum docent doctores quia in prineipio erat verbum_ et verbum erat apud Deum, et Deus erat verbum [Joan.1.]. Descendunt super filium hominis angeli_ cure adjungunt iidem quia verbum taro faetum esb et habitavit in nobis. Neque immerito pr_edicatores sancti typiee angeli vocantur, quibus consuete derivatum ab angelis nomen Evange- listarum coneeditur, ut sieur hi nuntii, ita et iUi propter idem summ_e pr_edicationis officium boni nuntii cogno- minentur. Et notandum quod Dominus seipsum filium homiuis nuneupat, Nathanael eumdem filium Dei pr_e- dieat. Cui simile est quod apud alios Evangelistas ipse discipulos interrogat, quem eum dieant esse homines filium hominis; responditque Petrus: Tu es Christus filius Dei vivi _Matth. 16.]. Et quidem justo dispen- sationis moderamine aetum est_ ut cure utraque ejus- dem mediatoris Dei et Domini nostri vel ab ipso Domi- no_ vel ab homine puro esset eommemoranda substantia, Deus homo fragilitatem assumpt0e ase humanitatis_ purus homo virtutem etern_e in eo diviuitatis astrueret ; ipse suam humilitatem_ ille ejus fateretur altitudinem. Notandum etiam quod Dominus qui beatum Nathanael vere Israelitam nuncupat_ in hoe quoque verbo quod aib Videbitis eoelum apertum_ et angelos Dei aseen- dentes et descendentes supra filium hominis [Joan. 1.], visionem Jacob patriareh_e qui per benedictionem voca- tus est Israel ad memoriam redueit. Is namque cure volens in quodam loeo requieseere lapidem capiti suo subposuisset_ vidit in somnis sealam stantem super ter- ram_ et cacumen illius tangens ere!urn ; angelos quoque Dei aseendentes et descendentes per eam_ et Dominum innixum scake_ dieentem sibi, Ego sum Deus Abraham patris tui_ et Deus Isaac; surgensque mane_ et debito HOMILI_o 39_ cum pavore laudes Domino reddens, tuIit lapidem ip- sum, et erexit in titulum fundens oleum desuper. Hu- jus ergo loci Dominus faeit mentionem, et de se ac suis fidelibus figuratum manifestissime testatur. Scala quippe quam vidit, Ecclesia est, nativitatem de terra, sed conversationem habens in coelis, per quam aseen- dunt et descendunt angeli, cure Evangelista_ nune per- fectis auditoribus supereminentia divinitatis ejus areana, nunc rudibus adhuc humanitatis ejus infirma denun- tiant. Vel certe aseendunt cure ipsi ad e0elestia con- temphnda mente transeunt. Deseendunt vero cure audi- tores suos qualiter in terris vivere debeant instruunt. Lapis sub capite Jacob Dominus est, in quo tanto ma- gis omni intentione debemus inniti, quanto nobis cer- turn liquet, quia sine ipso nihil facere possumus. Unxit lapidem Jacob et erexit in titulum, quia verus Israelita intelligit Redemptorem nostrum unctum a Patre oleo lzetitia_ prm consortibus suis: a qua unctione, id est chrismate, Christus nomen accipit, eujus mysterium in- carnationis nostra_ profecto est titulus redemptionis. Et bene cure lapis in terra ungitur atque in titulum eri- gitur, Dominus in coelo revelatur, quia nimirum ipse in tempore apparuit inter homines homo, qui eternus per- manet apud pattern Deus: qui morte devicta ascendit super ecelos ccelorum ad orientem, ipse in titulum nos- trm salvationis manet nobiscum omnibus diebus usque ad consummationem seeuli, corpus quidem assumptum de terra e0elo transferens, sed prmsentia divinitatis ter- rain pariter complectens et eoelos. Igitur Dominus ve- terem nobis exponens historiam in Israel simplicitatem populi fidelis, cujus membrum erat Nathanael, figura- tam demonstrat ; in lapide super quem angeli ascende- bunt et descendebant, se significatum revelat, cujus utramque naturam vicissim magistri spirituales annun- tiant. Nam quasi lapidem ungit Israel oleo, cure con- fitetur Nathanael quomodo unxit Jesum Deus spiritu 398 BED_ VENERAmLIS

sancto et virtute dicens, Rabbi, tu es filius Dei, tu es rex Israel EJoan. 1.]. Patet jam, exposita lectione saneti Evangelii, fratres mei, quod non sine ratione magni mysterii in capite ipsius prmdietum sit, quia vo- luerit Jesus exire in Galilmam, ac deinde subjunetum quomodo vel Philippum ipse voeaverit, vel vocatum ab eo Nathanael susceperit, ac luee veritatis instruxerit. Galilma namque, ut diximus, Transfiguratio facta vel Revelatio interpretatur. Et recte in Galilveam voluisse exire dictus est, cure saeramenta sum majestatis fideli- bus revelare dignatus est: ad quorum perfectam cogni- tionem, qum est sola hominis vita beata, tanto tunc sub- limius ascendemus, quanto nunc instantlus de terrenis ad c_lestia transmigrare, ac per gradus virtutum profi- eere curamus, adjuvante ipso qui bonorum desideria ascendere, provehere, et coronare eonsuevit, Jesu Christo Domino nostro, qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus saneti Deus per omnia seeula seculorum, Amen.

HOMILIA LII.

JOAN. viii. In illo tempore perrexit Jesus in montem Oliveti, et diluculo iterum venit in templum, et omnis populus venit ad eum_ et seden8 docebat eos.

tanto intentius eonsiderare, fratres carissimi, RdebemuiESENTEMs ac sempersanctiremiEvangelnisei, JJquantolectionemmaxi- mare nobis eommendat gratiam nostri eondi- toffs. Eeee enim, ut audivimus, oblatam sibi ab impiis accusatoribus mulierem peccatrieem, non juxta legis prmceptum lapidare, sed ipsos accusatores primo semet- ipsos considerare, et sic in peccantem sententiam dare prmcepit, ut ex considemtione propri_e fragilitatis, qua- HOMILIIIt. 399 liter afiis misereri debuissent_ agnoscerent. Sed quia moris esse solet seripturarum, ut aliquando a statu tern-" poris, aliquando a statu loci, aliquando ab utroque qua- fia sint post narranda signifieent, relaturus Evangelista temperatam legis districtionem misericordia Redempto- ris, prvemisit, quia Jesus pcrrexit in montem Oliveti, et dilueulo iterum venit in templum. Mons quippe Oli- veti sublimitatem Dominiexe pietatis et misericordi_e de- signat, quia Grvece oleos misericordia, olivetum vocatur oleon, et ipsa unetio olei fessis ac dolentibus membris solet afferre levamen. Sed et hoc quod oleum et virtute ac puritate prveeminet, et quemeumque ei liquorem su- perfundere volueris, confestim hunc transeendcre eique superferri consuevit, gratiam misericordi_e ceelestis non ineonvenienter insinuat, de qua scripture est, Suavis Dominus universis, et miserationes ejus super omnia opera ejus [Psal. 144.]. Tempus quoque diluculi exor- turn ejusdem grative, qua remota legls umbra ]ux evan- gelica_ veritatis erat revelanda demonstrat. Pergit ergo Jesus in montem Oliveti, ut arcem misericordi_e in se constare denuntiet: venit iterum diluculo in templum, ut eamdem misericordiam cure incipiente Novi Testa- menti lumine fidelibus, templo videlicet suo pandendam pr_ebendamque significet. Et omnis, inquit, populus venit ad eum_ et sedens doce- bat eos.] Sessio Domini humilitatem inearnationis ejus, pro qua nobis misereri dignatus est, insinuat: uncle etiam nobis praecipitur: Surgite postquam sederitis [Psal.126.], ae si aperte dicatur : non ante sed posteaquam vera vos humilitate eastigaveritis, prmmium supernse exaltationis vos aeeepturos sperate. Bene autem dieitur, quia cure sedens doceret Jesus, omnis populus venit ad etun : quia postquam humilitate sure incarnationis proximus homi- hum factus est, libentius est a multis ejus sermo recep- tus : a multis, inquam, est ejus sermo reeeptus : namque a pluribus est superba impietate contemptus. Audierunt 400 BED2E VICNERABILIS namque mansueti et laetati sunt, magnificantes Dominum cum Psalmista, et exaltantes nomen ejus ad invicem. Audierunt invidi, et dissoluti sunt, nec compuncti sunt ; tentaverunt eum et deriserunt, derisum striderunt in eum dentibus suis. Denique tentantes adduxerunt mu- lierem in adulterio deprehensam, interrogantes quid de ea fled juberet: quoniam Moyses talem lapidare man- daverit, ut si et ipse hanc lapidandam decerneret, deri- derent eum quasi misericordiee, quam semper doceret, oblitum : si lapidari vetaret, striderent in eum dentibus suis, et quasi fautorem scelerum legisque contrarium velut merito damnarent. Sed absit ut terrena stultitia quid diceret inveniret ; et c_elesti sapientiae quid respon- deret deficeret. Absit ut impietas c_eca soli justitim ne mundo luceret obsisteret. Jesus autem inclinans se deorsum, digito scribebat in terra.] Per inelinationem Jesu humiUtas, per digitum qui articulorum compositione flexibilis est, subtilitas diseretionis exprimitur: porto per terrain cor huma- num, quod vel bonarium vel aetionum malarum solet reddere fructus, ostenditur. Postulatus ergo Dominus judieare de peccatriee, non statim dat judicium, sed prius inclinans se deorsum digito seribit in terra, ae sic demure quia obnixe rogatur judicat: nos videlicet, nos typice instituens, ut cure quaelibet proximorum errata conspicimus, non heec antea reprehendendo judicemus, quam ad conscientiam nostram humiliter reversi digito earn discretionis solerter exsculpamus, et quid in ea conditori placeat, quidve displiceat, sedula examinatione dirimamus, jttxta illud Apostoli, Fratres, etsi prreoccu- patus fuerit homo in aliquo delicto, vos qui spirituales estis, instruite hujusmodi in spiritu mansuetudinis ejus, considerans te ipsum ne et tu tenteris [Gal. 6.]. Cure autem perseverarent interrogantes eum, erexit se, et dixil eis : Qui sine peccato eat vestrum, primus in illam lapidem mittat.] Quia hine et inde Domino Seribm HOMILI/E. 401 et Pharls_ei tendebant laqueos insidiarum, putantes eum vel immisericordem futurum in judicando, vel injus- turn: pr_evidens file dolos, quasi fila transit arane_, et judicium justiti_e per omnia, et mansuetudinem pietatis ostendens: completumque est in eis illud Psalmista_ quod diximus, quia dissoluti sunt, nec compuncti sunt [PsaL 34.]. Dissoluff sunt, namque ne Dominum in- sidiis concluderent; nec compuncti sunt, ut eum di- lectionis sequerentur oflleiis. Vis enim audire tem- perantiam miserendi ? qui sine peccato est vestrum. Vis iterum audire justitiam judicandi ? primus in illam lapidem mittat. Si Moyses, inquit, mandavit vobis mu- lierem hnjusmodi lapidare, videte quia non hoc pecca- totes, sed justos facere prmcepit. Primo vos ipsi justi- tiara legis implete, et sic innocentes manibus et mundo corde ad lapidandam ream concurrlte. Primo spiritu- alia legis edicts, fidem, misericordiam, et caritatem per- ficite; et sic ad carnalia judicanda divertite. Dato autem judicio, Dominus ite'fum se inclinan_ 8cri- bebat in terra.] Et quidem juxta morem eonsuetudinis humanm potest intelligi quod ideo Dominus eoram ten- tatoribus improbis inelinari et seribere in terra voluerit, ut alio vulture intendens, liberum eis daret exire arbi- trium : quos sua responsione pereussos citius exituros, quam plura interrogaturos esse pr_eviderat. Denique audientes unus post unum e_ibant incipientes a senioribus.] Sed figurate nos ammonet in eo quid ante datam et post datam sentenffam inelinans se scribit in terra, et ut prinsquam peccantem proximum corripia- mus, et postquam debit_ casffffationis illi ministerium reddiderimus, nosipsos digna humilitatis invesffgatione perpendamus, ne forte ant eisdem qum in ipsis repre- hendimus, ant aliis quibuslibet simus faeinoribus irre- tiff. Evenit enim sa_pe, ut qul, verbi gratis, homicidam publiee peeeantem judicant, pejus odiorum malum quo ipsi in seereto depopulantur non sentiant: qui forrfiea- 21) 40_ BED_ VENEItABILIS torero accusant, pestem superbi_e, qua ipsi de sua easti- tate extolluntur, ignorent: qui ebriosum condemnent; virus invidim quo exeduntur ipsi non videant. Quid ergo nobis in hujusmodi perieulis remedii, quid restat salutis ? nisi ut cure peccantem conspicimus allure, mox inelinemur deorsum, id est quam dejeeti ex nostrm con- ditione fragilitatis simus, si non nos divina pietas sue- tentet, humiliter inspiciamus. Digito scribamus in terra, id est diserimine solerti pensemus, an cure beato Job dicere possimus, neque enim reprehendit nos cot nos- trum in omni vita nostra [Job. 27.]; et meminerimus seduli, quia si reprehenderit nos cot nostrum ; major est Deus corde nostro, et novit omnia. Possumus autem et ita recte inteUigere, quod veniam peccatriei daturus, digito Dominus in terra scribere voluerit, ut ipsum se esse monstraxet, qui legis decalogum suo digito, id est spiritus sancti opere quondam seripsit in lapide. Et bene lex in lapide seripta est, qum at[ edomanda duri et contumacis populi prmeordia dabatur. Bene in terra scripsit Dominus, gratiam remissionis daturus eontritis et humilibus corde, qui fructum ferre possent salutis. Belle inclinans se deorsum digito seribit in terra, qui quondam sublimem se ostendens in monte digito seri- bebat in lapide, quia per humiliationem suseepta_ hu- manitatis, spiritum gratim fruetiferis fidelium eordibus infudit, qui exeelsus in angelo apparens, duris dura quondam dedit mandata populis. Bene qui ineliaatus seribit in terra, ereetus misericordi_e verba depromit, quia quod per humanee infirmitatis soeietatem promisit, per divina_ virtutem potentim hominibus donum pietatis impendit. Erigens, inquit, se Jesus, diwit ei : Mulier, ubi su_t quite accusabant ? Nemo te condemnavit ? Qu_e diwit: Nemo, Domine.] Nemo condemnare ausus est peeeatri- ¢em, quia in se singuli cernere coeperant quod magis damnandum cognoscerent. Sect qul acettsantium tur- HOMILI_. 403 barn prohto justitise pondere fugavit, videamus aceu- satam quanto miserieordi_ munere sublevet. Sequi- tur : Dixit autem Jesus: Nec ego te condemnabo, vade et amplius jam noli peccare.] Impleta est hoe loeo sen- tentia Psalmographi, qui in Domini laudibus eanit: Prospere proeede et regna, propter veritatem et man- suetudinem et justitiam, et deducet te mirabiliter dex- tra tua [Psal. 44.]. Propter veritatem quippe regnat, quia viam veritatis mundo pr_edieando eatervis ereden- tium regni sui gloriam dilatat. Propter mansuetudinem et justitiam regnat, quia plures ideo se regno subjieiunt illius, quod eum mansuetum in liberandis a peeeato po_- nitentibus, et justum in damnandis pro peecato con- tumaeibus esse eognoseunt: mansuetum in largienda gratia fidei et virtutum eoelestium : justum in reddenda mercede perpetua pro fidei et eveiestium eertamine virtutum. Deduxit eum mirabiliter dextra sua, quia habitans in homine Deus mirabilem eum in omnibus quae faeeret et doeeret ostendit ; sed insidias quas astuti hostes excogitare poterant, mirabili prudentia semper ducentem monstravit. Nee ego te, inquit, condemnabo. Vade, et amplius jam noli peccare. Quoniam miseri- cots et plus est et justitiam diligit, ne ampllus peccet interdicit. Verum quia poterant dubitare aliqui an pos- set Jesus, quem verum hominem noverant, dimittere peecata, dignatur ipse apertius qui divinitus valeat ostendere. Post repulsam namque tentatorum nequi- tiara, post solutam peccatricis eulpam, iterum loquitur eis dicens : Ego sum lux mundi, gui sequit=r me non ambulat in tenebris ; sed habebit lumen vit_e.] Ubi manifeste doeet, non solum qua auetoritate mulieri peeeata dimiserit ; sed quid etiam figuraliter expresserit ipse pergendo in montem Oliveti, quid diluculo iteram veniendo in tern- plum, quid digito seribendo in terra: arcem videlicet se 202 404 BED_ VENERABILIS esse miserieordiamm, et Deum totlus conso|ationis, prar_ conem slmul et largitorem lueis indefieientis, legls pari- ter latorem et grati_e. Ego sum, inquit, lux mundi. Ae si aperte dieat: Ego sum lux vera, quw illuminat omnem hominem venientem in mundum: ego sol jus- titi_ qui timerrtitms Deum orior, etsi nube carnis ad tempus videor tegi. Tegor enim nnbe earnis, non ut abseondar qu_erentibus, sed ut temperer infirmis. Sa- nent oculos mentis, fide purifieent corda sua, ut meip- sum mereantur intuerl : Beati enim mundo corde, quo- niam ipsi Deum videbdnt [Matth. 5.]. Qui sequitur me non ambulabit in tenebris, sed habe- bit lumen vitee.] Qui meis modo jussis et exempfis ob- sequitur, non timebit in fnturo tenebras damnationis, sed lucern potius vitro, ubi nnnquam prorsus moriatur, habebit. Sequamur igitnr, fratres, modo lucern justiti_e fide qum per dileetionem operatur, ut earn tune eonse- qui mereamur specie, qu_e dileetionis meritum et remu- neret et addat, ipso attestante, qui ait: Qui antem dili- git me, diligetur a patre meo, et ego diligam eum, e_ manifestabo ei meipsum [Joan. 14.1. Veniamus tota mentls intentione ad eum qui in invisibifi monte Oliveti loeum habet: unxit enim eum Deus, Deus ejus, oleo lvetiti_e prEe eonsortibus ejus, ut et nos eonsortes ejus- dem sure unetionis, id est grati_e spiritualis dignetur facere participes. Quod non tamen aliter quam dili- gendo justitiam et odiendo iniquitatem adipisci merebi- tour. Nam et de ipso psalmus qui hmc loquitur prmmi- sit: dilexisti justitiam et odisti iniquitatem [Psal. 44.], ut prmdicando videlicet gloriam capitis, membra qu_e ad hoc pertinere possent quatiter conversari debeant ostenderet. Reminiscamur quia ipse dilnculo venit in templum, atque inter docendum peceatricem solvit a crimine, et studeamus ipsi templum existere nostri con- ditoris, studeamus discussis vitiomm tenebris in luce proficere virtutum, quatenus etiam nostra prmcordia _OMXLI_. 405

visitare Dominus, nos ccelestibus instruere disciplinis, et quiequid in nobis sordidum repererit protinus emun- dare dignetur, qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus sancti Deus per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA LIII.

JOAN. lI. In illo tempore descondit Jesus Capharnaum ipse, et mater ejus, et fratres ejus, et discipuli ejus, et ibi renianserunt non multis diebu_.

tionis hujus evangelicve dictum est, quia de- scendente Capharnaum Domino, non solum s OLET movere quosdam quod in exordio lec- mater et discipuli, sed et fratres ejus secuti sunt eum. Nec defuerunt h_eretici, qui Joseph virum beatae semper Virginis Marive putarent ex aria uxore genuisse cos quos fratres Domini scriptura appellat. Alii majori perfidia hos eum ex ipsa Maria post nature Dominum generasse putarunt. Sed nos, fratres earis- simi, absque uUius scrupulo qu_estionis scire et confiteri oportet, non tantum beatam Dei genitrieem, sed et bea- tissimum castitatis ejus testem atque custodem Joseph ab omni prorsus actione conjugali mansisse semper im- munem ; nee natos, sed cognatos eorum_ more scriptuo ris usitato, fratres sororesve Salvatoris voeari. Denique Abraham tmc modo loquitur ad Loth: Ne qu_eso sit jurgium inter me et re, et pastores meos et pastores tuos ; fratres enim stunus. Et Laban ad Jacob : Num quia frater meus es, gratis servies mihi ? [Gen. 29.] Et quidem constat quia Loth filius Aran fratris Abraham et Jacob sit filius Rebeeeve sororis Laban : sed propter cognationem sunt fratres nuncupati. Hae ergo regula in seripturis sanctis, ut dixi, frequentissima, etiam cog- 406 BED_E VENERA.BILIS

natos Mari_ vel Joseph fratres Domini appeUatos oportet intel|igL Quod autem propinquante Pascha Jesus ascendit Ierosolymam, nobis profecto dat exem- plum quanta auimi vigilantia dominicis subjici debea- mus imperiis, cure ipse in hominis infirmitate apparens, eadem qua_ ex divinitatis auctoritate statuit decreta cus- todiat. Ne enim putarent servi absque crebris oratio- num bonorumque actuum victimis vel flagella evadere, vel prmmia se posse percipere, et ipse inter servos ad orandum immolandumque Dei filius ascendit: qui ve- niens Ierosolymam quid ibi gerentes invenerit, quid ibidem ipse gesserit videamus. Et invenlt, inquit_ in templo vendentes bove8 et oves_ et columbaz, et nummularios sedentes. Et cam fecisset quasi fla#eUum de funiculis, omnes ejecit de templo_ boves quoque et ores, et nummulariorum effudit ees, el mensas subvertit.] Bores, ores, et columb_e ad hoc emehantur, ut offerrentur in templo. Nummularii ad hoc sedebant ad mensas, ut inter emtores venclitoresque hostiarum promta esset pecunim taxatio. ¥idebantur ergo lieite vendi in templo qum ad hoc emebantur ut offerrentur in eodem templo Domino: sed nolens ipse Dominus ali- quid in domo sua terrenm negotiationis_ nee ejus quidem qum honesta putaretur exhiberi, dispulit negotiatores injustos_ et foras omnes simul cure his qum negotiaban- tur ejecit. Quid ergo, fratres mei, quid putatis faceret Dominus, si rixis dissidentes, si fabulis vacantes, si risu dissolutos, vel alio quolibet seelere reperiret irretitos, qui hostias qum sibi immolarentur ementes in templo vidit, et eliminare festinavit ? Hme propter illos dixi- mus qui ecclesiam ingressi non solum intentionem orandi negligunt, verum etiam ea pro quibus orate debuerant augent, insuper et arguentes se pro hujusmodi stultitia eonvitiJs odiisque vel etiam detraetionibus insequuntur: addentes videlicet peccata peccatis, et quasi funem lon- gissimum incauta eorum augmentatione texentes_ nee _OMILI_. 407

timentes ex eo districti judicis examinatione damnari. Nam bis quidem in sancto Evangelio ]egimus quod ve- niens in templo Dominus hujusmodi negotiatores eje- cerit, nunc videlicet, id est tertio ante passionem suam anuo, sicut ex Evangelli sequentibus scriptis agnosci- mus, ct ipso quo passus est anno, cure ante quinque dies Pascl_e sedens asino Ierosolymam veuisset. Sed hoc idem eum in templo, sanctm ecclesive examine quo- tidianm visitationis agere, omnis qui reete sapit intelli- git: unde multum tremenda sunt h_ec, dilectissimi_ et digno expaveseenda timore, sedulaque praecavendum in- dustria, ne veuiens improvisus perversum quid in nobis unde merito flagellari ac de ecclesia ejici debeamus in- veuiat : et maxime in ilia qum specialiter domus oratio- uis vocatur observandum, ne quid ineptum geramus, ne cure Corinth[is audiamus ab Apostolo, numquid domos non habetis ad agenda vcl loquenda temporalia, aut ee- clesiam Dei contemnitis ? Eta Propheta cure Jud_eis : Dilectus meus in domo mea fecit scelem multa [Jer. 11.]. Et quidem gaudendum est quia ipsi sumus in baptismo templum Dei facti, teste Apostolo qui air: Templum enim Dei sanctum est, quod estis vos [1 Cor. 3.]. Ipsi civitas regis magui, de qua canitur: Fundamenta ejus in montibus sanctis EPsal. 87.], id est fundamenta ec- clesiee in soliditate fidei Apostolorum et Prophetarum ; sed nimis tremendum, quia prmmisit Apostolus dicens : Si quis autem templum Dei violaverit, disperdet illum Deus E1 Cor. 3.]. Et ipse Judex justus, disperdam, inquit, de civitate Domiui qui operantur iuiquitatem [Psal. 101.]. Gaudendum, quia in nobis Paschm sol° lennitas celebratur, cum de vitiis ad virtutes transire satagimus. Pascha quippe transitus dicitur. Gauden- dum quia Dominus nostra pectora, civitatem videlicet sham visitare, quia idem Pascha nostrm bon_e actionis prmsentia sure pietatis intustrare dignatur: sed timen- dum satis ne nos in civitate sua aliud quam ipse diligit 408 B]EDAg VENERABILIS agentes inveniat, et ipse se nobis qualem non diligimus districtus redditor ostendat, ne nos in templo nummu- ]arios, ne venditores bourn, ovinm, columbarumve re- periens damnet. Bores qnippe doctrinam vit_ ccBlestis, oves opera munditi_ ct pietatis, columb_e spiritus sancti dona designant, qnia nimirum bourn juvamine solet ager exerceri. Ager autem est Domini cot cc_lesti cxcultum doctrina, et suscipiendis verbi Dei pr_cparatum rite se- minibus. Oves innocentes sua vellera vestiendis homi- nibus pr_stant. Spiritus super Dominum in coinmb_e specie descendit. Vendunt autem bores, qni verbum Evangelii non divino amorc, sed terreni qu_stus intuitu audientibus impendunt, quales reprehendit Apostolus qnia Christum annunciarent non sincere. Vendtmt oves, qui human_ gratia laudis opera pietatis exercent, de quibus Dominus ait: qnia receperunt mercedem suam [Matth. 6.]. Vendunt columbas, qni aeceptam spiritus gratiam, non gratis, ut pr_ceptum est, sed ad pr_emium dant, qni impositionem manus qua spiritus accipitur, etsl non ad qu_estum pecuni_e, ad vulgi tamen favorem tribuunt, qni sacros ordines non ad vit_ meri- turn, sed ad gratiam largiuntur. Nummos mutuo dant in templo, qni non simulate ccelestibus, sed aperte ter- rcnis rebus in ecclesia deservinnt, sua qu_erentes non qu_e Jesu Christi. Verum hujusmodi operarios fraudu- lentos qu_c merces mancat ostendit Dominus, cure facto de funiculis flageUo, omnes ejecit de templo. Ejiciuntur enim de parte sortis sanctorum, qui interpositi vel ficte bona vel aperte facinnt mala opera. Oves quoque et boves ejecit, qnia talium vitam pariter et doctrinam ostendit esse reprobam. Funiculi qnibus flagellando impios de templo expulit, crementa stint actionum ma- larum, de quibus materia damnandi reprobos districto judiei datur :hinc etenim dicit Esaias: Yve qui trahitis iniquitatem in funiculis vanitatis [Esa. 5.]. Et in Pro- verbiis Salomon: iniquitates_ inqnit, sure eapiunt im- _OMILI_. 409 pinm, et funibus peccatorum suorum constringitur [Prov. 5.]. Qui enim peccata peccatis pro quibus aerius damnetur aceumulat, quasi funiculos quibus ligetur ac flagelleturpauhtim augendo prolongat. Nummulariorum quoque quos expulsat effudit _s, et mensas subvertit, quia damnatis in fine reprobis etiam ipsarum quas di- ]exere return toilet figuram, juxta quod scripture est: Et mundus transivit et coneupiseentia ejus. El eio qui columbas vendebanl dixit: zluferte iota hinc, et nolite facere domum patrio mei domum negolia- tionis.] Venditionem columbarum de templo auferri prveccpit, quia gratiam spiritus qui gratis aecepit gratis debet dare: unde Simon magus ille qui hanc pecunia emere voluit, ut majore pretio renderer, audivit : Pecu- nia tua tecum sit in perditione, non est tibi pars, neque sors in sermone hoc. Notandum autem quod non soft venditores stint columbarum, et domum Dei faciunt domum negotiationis, qui saeros ordines largiendo pre- tium pecuni_e vel laudis vel etiam honoris inquirunt. Verum hi quoque qui gradum vel gratiam in ecclesia spiritualem, quam Domino largiente pereepere, non sim- plici intentione, sed cujuslibet humanve causa retribu- tionis exereent, eontra illud Apostoli Petri : Qui loqui- tur, quasi sermones Dei ; qui ministrat, tamquam ex virtute quam administrat Deus, ut in omnibus hono- rificetur Deus per Jesum Christum [1 Pet. 4.]. Qui- cumque ergo tales sunt, si nolunt veniente Domino de ecclesia auferri_ auferant ista de suis aetibus, ne faciant domum Dei domum negotiationis. Nee prvetereundum quia sollicite nobis seriptura utramque Salvatoris nostri naturam, et humanam videficct commendat et divinam. Ut enim verus Dei filius intelfigatur, audiamus quod ipse dicit : Nolite faccre domum patris mei domum ne- gotiationis. Aperte namque se filium Dei patris osten- dit, qui templum Dei domum patris sui cognominat. Et rursum ut verus filius hominis sentiatur, recolamus 4t0 BED_E VENERABILIS quod in hujus capite lectionis deseendens in Caphar- nauru, matrem habuisse perhibetur. Sequitur: Recordati vero sunt disclpuli ejus, quia seriptum est : Zelu8 domus tu_ comedit me.] Zelo domus patris Sal- vator ejeeit impios de templo. Zelemus et nos, fratres carissimi, domum Dei, et quantum possumus, ne quid in ea pravum geratur insistamus. Si viderimus fratrem qui ad domum Dei pertinet superbia tumidum, si de- tractionibus assuetum, ebrietati servientem, luxuria ener- vatum, si iraeundia turbidum, si alio cuiquam vitio sub- stratum, studeamus in quantum faeultas suppetit casff- gate, polluta ae perversa corrigere, et si quid de talibus emendare nequimus, non sine aeerrimo mentis sustinete dolore, et maxime in ipsa domo orationis, ubi corpus Domini conseeratur, ubi angelorum prvesentia semper adesse non dubitatur, ne quid ineptum fiat, ne quid quod nostram fraternamve orationem impediat, toffs viribus id agamus. Sequitur: Responderunt ergo Juda4, et dixerunt ei : Quod slgnum ostendis nobis quia hwcfac4s ? tiespondit Jesus, et dixit eis: Solvite templum hoc, et in tribus diebus excilabo illud.] De quo templo dieeret Evangelista, post aperuit, videlicet de templo eorporis sui, quod ab illis passione so]utum ipse post triduum excitavit de morte. Quia ergo signum queerebant a Domino, quare solita corn- mercia projicere debuerit e templo, respondit ideo se rectissime impios exterminare de templo, quia ipsum templum significaverit templum corporis sui, in quo nuUa esset prorsus alieujus macula peccaff. Neque im- merito typicum purgaverit a sceleribus templum, qui verum Dei templum ab hominibus morte solutum divinae potentia majestatis excitare posset a mortuis. Dixerunt ergo Juda4 : Quadraginta et sex annis _difi- catum est hoc templum, et tu tribus diebus excitabis illud?] Quomodo intenexerunt, ita responderunt: sed ne nos quoque spiritualem Domini sermonem carnaliter HO_ILI_. 411 sentiremus, Evangelism eonsequenter de quo templo loqueretur exposuit : Quod autem aiunt templum qua- draginta et sex annis mdificatum, non primam, sed se- cundam illius vedificationem significant. Primus enim Salomon templum in maxima regni sui pace citissimo septem annorum opere perfecit, quod destructum a Chald_eis post septuaginta annos ad jussionem Cyri Persm, relaxata captivitate, re_edificari cceptum est : sed filii transmigrationis opus quod sub principibus Zoro- babel et Jesu faciebant, propter impugnationem gentium vicinarum ante quadraginta et sex annos implere nequi- vcrunt. Qui etiam humerus annorum perfectioni Do- minici corporis aptissime congruit. Tradunt etenim naturalium scriptores rerum formam corporis humani tot dierum spatio perfici, quia videlicet primis sex a conceptione diebus lactis habeat similitudinem; sequen- tibus novem convertatur in sanguinem, deinde duodecim solidetur; reliquis decem et octo formetur usque ad perfecta liniamenta omnium membrorum ; et hinc reli- quo jam tempore usquc ad tempus partus magnitudine augeatur. Sex autem et novem et duodecim et decem et octo quadraginta quinque faciunt, quibus si adjeceri- mus unum, id est ipsum diem quo discretum per mem- bra corpus cremen_m sumere incipit, tot nimirum dies in mdificatione corporis Domini, quot in fabrica tempU annos invenimus. Et quia templum illud manufacture sacrosanctam Domini camera quam ex virgine sumsilb ut ex hoc loco discimus, figurabat: quia veque corpus ejus quod est ecclesia, quia uniuscujusque fidelium cor- pus animamque designabat, ut in plerisque scriptura- rum locis invenimus, libet aliqua de templi ipsius fac- tura commemorare, quibus vestra fraternitas quomodo omnia qum de eo scripta sunt Christo et ecclesim con- veniant agnoscat. Conversum stabat ad orientem, habens ostium contra ortum solis, qui statim exortus cuncta ejus interiora suo jubare perfunderet. Et ecclesia sancta 412 BEDA_ _ENERABILIS totam mentis intentionem ad illius dirigit gratiam, de quo Zacharias ait : Visitavlt nos oriens ex alto inlumi- hare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent [Lucre 1.]. Memorque semper promissi ipsius quo dicit, Dilata os tuum_ et ego adimplebo illud [Psal. 80.] ; l_ta respondet: Os meum aperui et attraxi spiritum, quia mandata tua desiderabam [Psal. 118.] : quod est dicere: Devotionem cordis mei aperui, et lucern tui spiritus haurire promerui, quia non alia in mundo, quam observationem mandatorum tuorum observare didici. Foris albo lapide construetum parebat, intus laquearia, parietes, pavimentum, trabes, ostia, et quicquid erat vasorum aurum tegebat obrisum. Et ecclesia foris qui- dem omnibus fortitudinem perfectm monstrat actionis ; sed soli qui hanc pie considerando intrare didicerint, quot anim_e virtutibus przemineat interius, quanta in singulis his caritatis luce flagret intelligunt. Ipsm auri hminae cedrinis sunt tabulis affixae vel abiegnis, vel certe de lignis olivarum paratis: quae omnia ligna esse egregia constat. Et fulgor Dominicxe dilectionis per memoriam sacratissimze passionis ipsius, qum pretioso crucis ligno consummata est, fidelium cordibus, ne la- batur imprimitur. Templum ipsum velamento medii parietis discretum est, domusque exterior sauctuarium, interior autem ubi arca testamenti posita erat, sanctum sanctorum vocabatur. Et ecclesia partita in terris pere- grinatur a Domino, partim cure Domino regnat in c_elis. Medius namque paries ipsum intelligitur cmlum, arca testamenti Dominus, qui solus paternorum conscius ar- canorum, c0eli interna penetravit. Ascensus qui in superiorem et tertiam domum ducebat per viscera meri- diani parietis quasi invisibili gressu factus est: ita ut initium tantum ejusdem ascensus ab orientali angulo memorati parietis appareret ; profectum vero ascensio- nis ipsius solus qui scanderet nosset, cujus scriptura ita meminit : Ostium autem lateris medii in parte erat do- HO_XLX_. 413 mus dextr_, et per cocleam ascendebant in medium c_naculum, et a medio in tertium [1 Reg. 6.1. Passo in cruce Domino, unus militum lancea latus ejus ape- ruit, et continuo exivit sanguis et aqua. H_ec est aqua baptismi qua abluimur, ethic sanguis calieis Domini quo sanctificamur. Per h_ec saneti mysteria lateris merito invisibilis tidei ascendimus de pr_esenti ecclesive vita, qu_e peregrinatur in terris_ in vitam superu_e bea- titudinis, qua exut0e corporibus fruuntur anim_e justo- rum. Sed et de illa vita rcceptis in resurreetione cor- poribus, usque ad supernam perpetu_e felicitatis gloriam ejusdem Dominie_e passionis fide pr_via transimus ; de qua nimirum gloria dicit Esaias : In terra sua duplicia possidebunt, lmtitia sempiterna erit eis [Esa. 61.], id est, in terra vlventium, qu_ sola sanctorum terra est, carnis simul et anim_e felieis gaudia eterua percipient. In- ferior ergo domus prmsentem sanctorum conversationem significat: superior requiem animarum quw post hanc vitam percipitur; suprema gloriam resurrectionis quve hullo umquam fine mutabitur: ostium lateris medii, quod in parte domus dextrin positum iter ad superiora pandebat, tides est passionis Christi, cujus dextrum latus foratum in cruce nobis emanavit sacramenta, qui- bus imbuti ad cc_lestis vitae gaudia possimus aseendere. Septem annis et totidem mensibus prima templi struc- tufa perfecta est, octavo autem anno, et octavo mense ex quo _editicari co,pit, dedicationis soUennitas secuta est; et ecclesia per totum pr_esens seculum, quod sep- tern diebus volvitur, spiritualia suorum sumere non de- sinit incrementa membrorum usque ad tempora futur_ resurrectionis eterna, quando cure pacifico rege festa sure dedicationis introibit. Nam quia Dominus octava die, id est post septimam sabbati a morte surrexit, me- rito hic numerus etiam nostrw resurrectionis futura gaudia designat. H_ec de factura pauca ex pluribus eommemorasse 414 BED_ VEN]_,RABILIS sufliciat, ut quam cuncta spirituali intellectu refulgeant clarius appareat. Sed finituri sermonem redeamus ad Domini sententiam, qua quaerentibus signum Judmis dicit : Solvite templum hoc, et in tribus diebus excitabo illud [Joan. 2.], agamusque gratias misericordiae ejus, qui mysterium sum passionis et excitationis a mortuis, quod tentantibus se infidelibus clauso sermone pro- posuit, nobis jam in se credentibus clara luce reseravit. Et quia jam prope est tempus quo solutionem ejusdem templi venerabilis qum facta est a perfidis, simul et ex- citationem, quam ipse tertia die, sicut ipse promisit, mirabiliter exhibuit, annua soUennitate eelebrare deside- ramus, mundemus templa corporum cordiumve nostro- rum, ut spiritus Dei habitare dignetur in nobis, et juxta quod Apostolus admonet, abjectis operibus tenebrarum induamus nos arma lucis, sicut in die honeste ambule- mus ; non in eomessationibus et ebrietatibus, non in cubilibus et impudicitiis, non in contentione et aemula- tione; sed induamus nos Dominum Jesum Christum [Rom. 13.], qui cure patre et srpiritu sancto vivit et regnat Deus ante omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA LIV.

JOAN. V. Erat dies festus Judeeorum el ascendit Jesus Ierosolymam.

hodierna nobis sancti Evangelii lectio tradit; unum invisibiliter per angelicam adm_nistra- UO pariter miracula humanm s_nationis tionem; alterum per dominicam prmsentiam visibiliter exhibitum : sed utriusque nobis sunt breviter exponenda myster_a,ne prolixmlectionisprolixaquo- HOMILI.tE, 4] 5 que explanatio cuiquam forte gravis existat. Probatica piscina qu_e quinque portieibus cingebatur, populusest Judeeorum, legis undique custodia, ne peccare debeat, munitus. Recte etenim lex qu_e quinque libris Moysi descripta est quinario numero figumtur: recte populus qui in quibusdam munditiam vitae servare, in quibusdam vero solebat immundorum spirituum tentamentis agi- taft, per aquam signatur piseinve, quve nune plaeida ventis stare, nunc eis inruentibus turbari eonsueverat. Et bene piseina eadem probatica vocatur. Probaton quippe Groeee oves dieuntur: quia nimirum in iUo po- pulo qui dicere Domino nossent: Nos autem populus tuus et oves gregis tui eonfitebimur tibi in secula EPsal. 78.]. Vulgo autem probatica, id est peeualis piseina fertur appellata, quod in ea sacerdotes hostias lavare consueverint. Multitudo languentium quae in memo- ratis porticibus jacebat, eorum catervas significat, qui legis verba audientes, suis se hanc viribus implere non posse dolebant, atque ideo Dominieee auxilium grati_e totis anim_e affeetibus implorabant. C_eei erant; qui necdum perfeetum fidei lumen habebant: e]audi, qui bona qua_ noverant operandi gressibus implere nequi- bant: aridi, qui quamlibet oeulum scienti_e habentes, pinguedine tamen spei et dilectionis egebant. Tales in quinque porticibus jacebant, sed non nisi in piscina angelo veniente sanabantur: quia per legem cognitio peccati, gratia autem remissionis nonnisi per Jesum Christum faeta est. Hunc designat angelus qui invisi- biliter descendens in piseinam ad suggerendam vim sanandi movebat aquam. Descendit enim came in- dutus magni consilii Angelus, id est paternee voluntatis nuntius in populum Jud,_eorum, et movit peccatores factis ac doctrina sua, ut occideretur ipse qui sua morte corporali non solum spiritualiter languentes sanare, seal et mortuos vivificare suflSeeret. Motus ergo aquae pas- sionem Domini quve mota turbataque Judmorum gente 416 BEDA_ VENERA, BILIS facta est insinuat. Et quia per eamdem passionem re- demti sunt credentes a maledicto legis, quasi deseen- dentes in aquam piseinae turbatam sanabantur qui eate- nus jacuerant in portieibus aegroti. Legis siquidem ]item, quae nescientes quid agendum, quid vitandum esset edocuit, nec tamen edoctos ut sua decreta comple- rentur adjuvit, quasi eductos de sedibus ignorantiae prioris in portieibus suis eontinebat, nec sanabat lan- guidos. Gmtia autem Evange]ii quae per tidem ae mysterium Domiuicae passionis sauat omnes languores iniquitatum nostrarum, a quibus in lege Moysi non potuimus justifieari, quasi ejeetos de portieibus legis aegTotos in aquam piseinae turbidam immittit, ut sanari possint : quia a peceatis quae lex ostenderat per aquam baptismatls abluit, testante Apostolo, quia quieumque baptizati sumus in Christo Jesu, in morte ipsius bapti- zati sumus. Consepulti enim snmus cure iUo per bap- tismum in mortem, ut quomodo surrexit Christus a mortuis per gloriam patris, ita etnos in novitate vitae ambulemus [Rom. 6.]. Bene autem dicitur, quia qui primus deseendisset post motum aquae sanus fiebat a quocumque languore detineretur, quia unus Dominus, una tides, unum baptisma, unus Dens : et qui in uni- tate Catholica Christi mysteriis imbuitur sanus tit a quocumque peccatorum languore detineatur : quisquis autem ab unitate discrepat, salutem quae ab uno est consequi non valet. Haee de primo evangelicae lectionis miraeulo quod Dominus dedit locuti, nunc de secundo quod ipse de- derit fraternitati vestrae loquamur: in quo etiam ipso unus commendatur sanatus, non quia omnipotentis pie- tas Salvatoris omnes quos ibi languentes inveuit sanare nequiverit; sed ut doceret printer nnitatem catholicae fidei nullum cui]ibet patere locum salutis. Erat aulem quidam homo ibi, inquit, triginta et octo annos habens in infirmitate sua.] Homo iste multorum nOMILI_. 417 iafirmitate detentus annorum significat peccatorem quemlibet enormi seelerum magnitudine vel numerosi- tate depressum, cujus significando reatui etiam modus temporis quo iste languebat congruit. Nam duodequa- draginta annos habebat in infirmitate. Quadragenarius autem humerus qui denario quater ducto conficitur pro perfectione rectm conversationis solet in scripturis ac- cipi; qma quisquis perfectre conversationis opera egerit, legis profeeto decalogum per quatuor S. Evangelii libros implet: a qua nimirum perfectione duo minus habet_ qui a Dei et proximi dilectione, quam legis pariter et Evangelii scriptura commendat_ vacuus incedit. Quod etiam Dominus mystice sanans infirmum docuit_ cure ait : Surge, tolle grabatum tuum et ambula. Surge cure dicitur, vitiorum torporem in quibus diu languebas ex- cute, et ad exercitium virtutum, quibus perpetuo sal- veris erigere. Tolle grabatum tuum: porta diligens proximum tuum_ patienter ejus infirma tolerando, qui te adhuc tentationum fasce depressum diu patienterque sustinuit. Alter enim alterius onera portate, et sic adimplebitis legem Christi [Gal. 6.]. Et sicut alibi dicit: Supportantes invicem in caritate, soliciti servare unitatem spiritus in vincalo pacis [Ephes. 4.]. Ambula autem : toto corde_ tota anima, tota virtute Deum dilige : et ut ad ejus visionem pertingere merearis, quotidianis bonorum operum passibus de virtute in virtutem pro- gredere_ nec fratrem, quem sufferendo ducas_ ob amo- rem ejus ad quem pergis deserens, nec ob fratris amorem ab illo qu_erendo cure quo manere desideras intentionem recti incessus avertens ; sed ut pe_ecte possis salvari_ Surg% tolle grabatum tuum et ambula: id est, relinque peccata pristina, necessitatibus fratrum succurre_ et in universis qu_e agis vide ne in hoc secu|o mentem figas ; sed ad videndam faciem tui festines Redemptoris. Surge bona operand% porta grabatum diligendo proximum, et ambula expectando beatam spem et adventure glori_e 2E 4]8 BED2SVENERABILIS magni Dei. Sed mira perfidorum dementia, qui ad tam inopinatam diu languentis sanationem credere, ac spiri- tualiter sanari debuerant, e contra scandalizantur, et sal- vato pariter ac Salvatori calumnias struunt: salvato quidem, quia sabbato grabatum tulerit ; Salvatori autem, quia sabbato et ilium salvarl, et grabatum tolli prmce- perit, quasi melius ipsi de sabbato quam tanta divinitatis potentia nosset. Dicebant ergo Judag illi qui sanalus fuerat : Sabbatum est, non lieet tibi tollere grabatum tuum.] Litteram leg-is stulte defendebant, ignorando dispeusationem ejus qui legis quondam edieta per servum deeernens, nune ipse adveniens eamden_ legem g'eatia mutare disposuit, ut quod juxta litteram diG earnales earnaliter observabant, deineeps spirituales spirituatiter observandum eoglaosee- rent. Sabbato quippe earnali, quod juxta litteram eus- todiebatur, populus ab om_fi opere servili die septima vacate pr_eeeptus est; spirituale autem sabbatum est in luee gratim spiritualis, qum septiformis aeeipitur, non una_ sed omni die, nos ab omni inquietudine vitiorum manere feriatos. Si enim juxta voeem dominieam, om- nis qui faeit peeeatum, servus est peeeati, patet liquido quia peceata recte opera servilia inteUiguntur, a quibus quasi in die septima in pereeptione grati_e spiritualis immunes ineedere jubemur : nee solum a pravis conti- nere, sed et bonis iusistere faetis. Quod in hae quoque leetione Dominus typiee ostendit, cure eum qui duode- quadraginta annos languebat, in die sabbati non solum surgere, verum etiam grabatum tollere et ambulare prm- eepit: videlicet insinuans, eos qui longo vitiorum lan- guore tabescunt, et Dei ae proximi dileetionis inanes, quasi a perfeeta virtutum summa duo minus habent, jam per donum sancti spiritus a vitiis posse resurgere ; eorumque diseusso torpore, cure fratern_e dilectionis onere ad visionem debere sui properare conditoris. Quod autem is qui sanatus est Jesum non in turba ad- HOMILIAE. 4t9 huc positus, sed post in templo cognoscit, mystice nos instruit, ut si vere conditoris nostri gratiam cognoscere, si ejus amore confirmari, si ad ejus visionem pcrvenire desideramus, fugiamus sollicite turbam non solum nos turbantinm cogitationum affectuumque pravorum ; re- rum etiam hominum nequam qui nostrm sinceritatis possint impedire propositum, vel malum videlicet exem- plum suum monstrando, vel bona opera nostra deri- dendo, aut etiam prohibendo. Confugiamus seduli ad domum orationis, ubi secreta libertate Dominum invo- cantes, et de perceptis ab eo beneficiis gratias ag-amus, et de percipiendis humili devotione precemur: immo etiam templum Dei sanctum, in quo venire et mansi- onem facere dignetur, existere curcmus, audientes ab Apostolo, quia corpora vestra templum cst spiritus sancti qui in vobis est [1 Cot. 6.]. Inter quae diligentius in- tuendum, fratres mei, quod inveniens in templo qucm sanaverat Dominus, ait illi: Ecce sanus factus es, jam noli peccare, ne deterius tibi aliquid contingat. Quibus verbis aperte monstratur quia propter peecata languebat, nec nisi dimissis eisdem poterat sanari : sed qui foris ab infirmitate_ ipse ctiam intus salvavit a scelere: unde et caute pr'zemonuit ne amplius peceando gravioris sibi sententiam damnationis contraheret : quod non ita sen- tiendum est, quasi omnis qui infirmatur, ob peccata infirmetur. Quinque etenim modis in scripturis infir- mitas corporalis data reperitur; peccatoribus videlicet, ut vel ¢orrigantur per pmnitentiam, vel si corrig4 non merentur, etiam in hac vita qualiter eterna morte dam- nandi sint appareat: justis veto, ut vel majorem pati- entire palmam percipiant, vel infirmitatibus admoniti humilius justitiae meritum servent. Plerisque autem ob hoc aliquoties infirmitas datur carnis, ut in eorum sanatione vel Domini Salvatoris vel sanctomm ejus la- tins gloria, vel utriusque patescat. Nam quod pecca- tores ob qua_rendam mentis incolumitatem infirmitate _E2 420 BED_E _ENERABILIS plectantur eorporis, testatur hodierna lectio, ubi sanatus qui languebat audivit: Eeee sanus faetus es, jam noli peeeare, ne deterius tibi aliquid eontingat: testatur et illa in qua sanando paralytieo Dominus ait: Confide, fili, remittuntur tibi peecata tua. Quod hi qui gravio- ribus sunt flagitiis involuti, neque ad veniam pervenire merentur, aliquotiens etiam in pr_esenti initium sempi- ternm damnationis accipiant, pcena prodit Herodis regis, qui ob reatum blasphemia_ ante oculos viventium con- sumtus a vermibus expiravit, illo utique post mortem properans, ubi vermis ejus non moreretur, et ignis ejus non extingueretur. Quod justi ad amplificandam pati- enti_e sure palmam doloribus affieiantur eorporeis, beati Job indicat historia, eui cure nullus esset similis super terrain, pcenas eorporis quas adversarius immanis gra- viores poterat exeogitare, non pro diluendis reatibus, sed pro augendis meritis mira eonstantim virtute supe- ravit. Quod item justi ob eustodiam humilitatis disci- plime feriantur aegritudine, ostendit Apostolus qui ait: Et ne magnitudo revelationum extoUat me, datus est mihi stimulus carnis meae angelus satanm qui me cola- phizet [2 Cor. 12.]. Unde iterum dicit : Libenter gloria- bor in infirmitatibus meis, ut inhabitet in me virtus Christi [Ibid. 9.]. Quod ob ostendendam eonditoris sanctorumque ejus gloriam nonnulli smpe languescant, ipse manifestat, qui de caeco nato sciscitantibus discipu- [is air: Neque hic peccavit, neque parentes ejus ut cae- cus nasceretur, sed ut manifestentur opera Dei in illo [Joan. 9.]. Et de Lazaro languente sororibus, Infirmi- tas, inquit, h_ec non est ad mortem, sed pro gloria Dei_ ut glorificetur filius Dei per earn [Joan. 11.]. Verum quia nobis utrum propter augenda merita bona, an propter mala minoranda puniamur incertum est, curandum sum- mopere est, ut quotiens molestia corporali pulsamur, ad discutienda protinus mentis nostrae interna redeamus, et quidquid in nobis contra voluntatem auctoris nostri noMtm_. 421 egisse reperimus, digna pcBnitentim eastigatione mun- demus; nee prius eorpori medelam qumramus, quam nos ad interioris hominis puritatem pervenisse eogno- verimus, ne forte exterius adhibitm curationi carnis ob- stet latens intrinsecus valetudo mentis. Diseamus fla- gellis pii eonditoris humiliter substerni, arbitrantes minus pati quam meremur, semper illius sententim memores, quia beatus homo qui corripitur a Domino [Job. 5.]. Et ipse in Apoealypsi, Ego, inquit, quos amo arguo et eastigo [Apoe. 3.]. Longmvo autem languenti interius exteriusque sanato, eodem eta flagellis apertm castigationis eta peccatis quibus hmc merebatur erepto, Judmi e contra male intus languidi jam deterius mgrotare incipiunt, persequendo videlicet Jesum, quia hmc faceret in sabbato. Perse- quebantur autem eum, quasi legis auctoritatem simul et divinm operationis exempla secuti : quia et Dominus sex diebus mundi perfecta creatione, septimo requieverit ab omnibus operibus suis, et populum sex diebus ope- raft, septimo vacare prmceperit, non intelligentes quia carnalia legis decreta paulatim erant spiritual] interpre- tatione mutanda, apparente illo qui non tantum legisla- tor, sed et finis legis est Chrisms ad justitiam omni credenti: neque animadvertentes quia conditor in die septima non ab opere mundanm gubernationis et annum, immo quotidianm rerum creatarum substitutionis, sed a nova creaturarum institutione cessavit ; sed nec maxi- mum illud sabbati mysterium cognoscentes, quo vel ipse Dominus sexta feria crucifixus operatusque salutem nostram in medio terrm, id est, carnis quam assumserat, septima requieturus erat in sepulcro, donec octava re- surgeret, vel quo sancti illius post sex hujus seculi rotates in quibus bona operando laborant, septimam quietis animarum in alia vita percipiunt, donec in octava re- surrectionis corporum quoque incorruptibilium recep- tione donentur. Yerum indoctis legis defensioribus quid 4_ _ED2_ VENERABILIS

ipse grati_ simul et legis auetor respondeat, qua cer- vicem eorum rationis virtute frangat audiamus. Pater meus, inquit, usque modo operatur et ego operor.] Quod non ita dietum est, quasi patre eatenus operante, ipse tune post pattern operari ineiperet; sed ira potius quia ab initio ereaturarum patre semper operante, ipse eadem opera eum eo pariter semper operetur. Ut enim seias Deum patrem non primis tantum sex diebus, sed usque modo operari, lege iUud ad Prophetam: Prius- quam te formarem in utero novi te [Jerem. 1.]. Et in Psalmo : Qui finxit singillatim eorda eorum [Psal. 33.]. Et alibi : Qui operit eoelum nubibus, et parat terr_e plu- viam, qui produeit in montibus foenum [Psal. 147.], et cetera hujusmodi. Notandum quippe quod non prvete- riti temporis verbum posuit dieens: Qui operuit, et pa- ravit, et produxit : sed pr_esentis, operit, parat, produeit, ut quotidie patrem operari demonstraret, nee minus sab- bato, quam eeteris diebus. Ut filium pariter euneta ope- raft non dubites, reeole illud Psatmistve : Dixit et venit cynomia et seynifes. Dixit et venit loeusta et bruehus. Dixit et stetit spiritus proeell_e [Psal. 105.]. Si enim ipse dixit et faeta sunt, per verbum utique fecit. Vet- bum autem patris filius est, de quo Joannes air : Omnia per ipsum facta sunt [Joan. 1.]. Item Psalmista cum non solum primordialem mundi ereationem, sed et quotidia- ham ereaturae gubernationem ad laudem Creatoris refer- ret, ait inter cetera: Omnia in sapientia fecisti [Psal. 104.]. Si autem Christum Dei virtutem et Dei sapien- tiara reete confitemur; et omnia in sapientia feeit ae regit Deus; constat nimimm quia pater usque modo operatur, operatur et filius. Ergo pater meus inquit, non sex solum, ut putatis, diebus prius operatus est: verum usque modo operatur [Joan. 5.], non novum ereaturre genus instituendo, sed qu_e in principio ereaverat, ne deficiant propagando. Et ego operor, subauditur usque modo, cure ea cuncta disponens, regens, accumulans, ae HOMILI_. 423

si aperte dicat : Quid mihi invideti_ ? Cur me vitupera- tis, cveci legislatores, quod in forma hominls sabbato salutem unius hominis operatus sum, qui in natura divinitatis una cure Deo patre totum genus humanum, immo totam mundi machinam, et euncta visibilia et in- visibilia quietus semper operor ? Sed ipsi tails ac tanti mysterii minus capaces, propterea magis qumrebant eum interfieere, quia non solum solvebat sabbatum, sed et patrem suum dicebat Deum_ mqualem se faciens Deo. In eo maxime dolebant, quia his qui verum ex infirmi- tate carols hominem cognoverant ; verum se Dei filium credi voluisset, id est, non gratia adoptatum ut ceteros sanctos, quibus loquitur Propheta : Ego dixi dii estis, et filii excelsi omnes _Psal. 82.] ; sed natura patri per om- nia mqualem, ilium videlicet de quo pater ipse loquitur in aspectu filiis suis, id est, prophetis, gratia videlicet adoptati_ in filios. Ipse invoeavit me: Pater meus es tu, Deus meus et susceptor salutis me_e. Et ego pri- mogeniture ponam ilium excelsum prm regibus terrm [Psal. 89.]. Intelligebant enim interfectores Christi Juda_i, quod eonfessores nominis Christi inte]ligere ne- queunt Arriani in eo quod ait Christus: Pater meus usque modo opemtur_ et ego operor [Joan. 5.], mqualem sc Deo patri praedicasse: quia quorum una eademque operatio, eorum esset mqualis et majestas. Verum ad unum finem utrorumque tendit impietas, quorum uni quid dieeret Dominus intelligentes_ vera eum dixisse negabant : alteri vera quidem de se Dominum testatum fatentur; sed in his sensum veritatis sequi et compre- hendere detrectant : quorum finem teterrimum ut vltare queamus, necesse est, fratres carissimi, ut et verba nostri Salvatoris veritate plena credamus_ et hmc reate intelli- gere euremus_ insuper in his spem nostrre salutis omnem ponere studeamus. Credamus veraciter se esse patti mqualem potestate, gloria, eternitate, et regno, prmdi- easse: et bene egendo satagamus ad unam utriusque 424 B ED2[_ VENERABILIS visionem pervenire : de qua roganti Philippo ae dicenti : Domine, ostende nobis patrem et sufllcit nobis [Joan. 14.], respondit ipse Dominus dieens: Qui videt me, videt ct pattern meum. Notandum sane quod dictum est vequalem se faeiens Deo, a Judveorum persona dic- tum, qui putabant Dominum Jesum pr_edicando se faeere quod non esset_ et non veraciter intimare quid esset. Nos autem, fratres, qui fidei catholic_e sacra- mentis et doetrina sumus imbuti, credamus et confitea- tour Dominum nostrum Jesum Christum et in humani- tate nobis factum natura _equalem, et in diviuitate patti mansisse semper _equalem. Neque in ultralibet natura se fecisse fingendo quod non erat ; sed in utraque mon- strasse veraeiter pr_edieando quod erat, qui nos ad vi- dendam perpetuo gloriam sure majestatis introdueere dignetur, in qua vivit et regnat una cure patre et spiritu sancto Deus per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA LV.

LUC2E XXIV. In illo tempore una sabbati valde dilu- culo venerunt mulieres ad monumentum portantes quee paraverant aromata, et invenerunt lapidem revolutum a monumento_ et in#ressee non invenerunt corpus Do- mini Jesu.

D°mini et Salvatoris nostri lectio reCitata: neque exponendo laborare opus est, ubi no- PERTA nobis est, fratres, de resurrectione tissima fidei nostrve mysteria evangelicis re- pllcantur oraculis, sed breviter oportet intimarc quve nobis sint ex ejus lectionis imitatione faeien_la. Una, inquit, sabbali valde diluculo venerunt mulieres ad monumentum.] Una sabbati prima cst dies post diem HOMILI_E. 425 sabbati, quam nunc ob reverentiam Dominicm resurrec- tionis Do_ainicam vocare solemus. Sic enim secunda sabbati, tertia sabbati et cmteri ex ordine dies in scrip- tura sacra nomen a numero sortiuntur. Idipsum autem significat, ubi una sabbatorum legltur, unam videlicet, sive primam diem post sabbatorum, hoc est requietionum diem ostendens. Quod autem mulieres Dominum qum- siturm valde diluculo venerunt ad monumentum, mag- ham sui amoris erga illum devotionem demonstrant, ad cujus obsequium mox ut noetis umbra dicessit, ut luce apparente facultas eundi dabatur, festinare eontendunt. Sed et nobis typieum prmbent exemplum, ut si Dotal- hum invenire, si angelorum desideramus pr_esentia con- fortari, abjiciamus opera tenebrarum, et induamus nos arma lucis, sicut in die honeste ambulemus. Decet autem nos sicut operum bonorum luce fulgidos, ita etiam spiritualium orationum gratia refertos qumrere Dominum. Uncle bene mulieres qum ad monumentum venerunt, aromata quve paraverant secure portasse refe- runtur. Aromata etenim nostrarum voces sunt oratio- hum, qulbus desideria cordis nostri Domino commen- damus, attestante Apostolo Joanne, qui mundissima sanctorum prmcordia mystice describens, habebant, in- quit, phialas aureas plenas odoramentorum, qum sunt orationes sanctorum [Apoc. 5.]. Qum enim Grmce aro- mata, Latine odoramenta vocantur. Diluculo igitur aro- mata ad monumentum Domini ferimus, cure memores passibnis ae morris quam pro nobis suscepit, et actionum bonarum proximis foris lucern monstramus, et suavitate purm compunctionis intus in come fervemus: quod et omnibus horis, et tunc ma_me fieri oportet, cure eccle- siam oraturi ingredimur, cure appropiamus altari Domi- nici corporls et sangninis mysteria sumturL Si enim mulieres tanta eura corpus Dominl mortuum qumrebant_ quanto magis nos convenit, qui eum resurrexisse a morte, qui ad c_los aseendisse, qui potentia divinm majestatis 426 BEDrE VENERABILIS

ubique prmsentem cognovimus, cure omni reverentia ejus adstare conspectibus, ejus mysteria celebrare ? Bene au- tern dicitur: Portantes qum paraverant aromata. Aro- mata namque quve ad obsequium Domini portemus prius parasse est ad eum cor ante tempus orationis a superva- euis expurgare eogitationibus, ut in ipso tempore orandi nihil sordium mente recipere_ nihil rerum labentium co- gitate, nulla prveter ea qum preeamur, et ipsum eui sup- plicamus meminisse noverimus_ juxta exemplum ejus qui ait : Paratum cor meum, Deus, paratum cor meum : can- tabo, et psalmum dieam Domino [Psa1108.]. Nam qui ad omndum eeelesias ingressus inter verba obsecmtionis consuetudinem superflu_e cogitationis ab animo repel- lere negligit, quasi Deum qu_erens, minus parata secure aromata detulit. Invenerunt autem mulieres lapidem revolutum a monu- mento, et ingressoz non invenerunt corpus Domlni Jesu.] Notum juxta historiam est, narrante Evangelism Mat- th_eo, quia descendens de ecelo angelus revolvit lapidem ab ostio monumenti, non quidem ut exeunti Domino viam faeeret_ sed ut apertus vaeuusque monumenti lo- cus hominibus eum resurrexisse proderet. Mystice au- tern revolutio lapidis saeramentorum est revelatio divi- norum, qum quondam littera legis elaudebantur oceulta. Lex enim in lapide scripta est. Etenim et nobis sin- gulls cure fidem Dominicm passionis et resurrectionis agnovimus_ monumentum profecto illins, quod clausum fuerat, aperture est. Ingredimur et ipsi monumentum, nec corpus Domini invenimus, cure ordinem incarna- tionis ac passionis illius sedulo eorde retractantes, resur- rexisse illum a mortuis, neque ultra in came mortali videndum esse recolimus. At vero Jud_eis ac paganis_ qui mortem quidem Redemptoris nostri quam credunt irrident, triumphum verve resurrectionis ejus prorsus eredere recusant, quasi clausum lapide adhuc monu- mentum permanet, nec valent ingredi, ut cernentes ab- HOUILI_. 427 latum resurgendo corpus Domini resipiseant_ quia du- ritia sure infidelitatis repelluntur ne animadvertant, quia non potest in terris inveniri mortuus, qui destructo mortis aditu, jam ccalorum alta penetravit. Hoc quo- que quod mulieres non invento corpore Domlni mente consternabantur, nos congruit imitari. Meminisse ete- him continue debemus, quia corpus Domlni nostri in terris invenire nequimus; et eo magis humiliari, quo nos constat de profundis clamare ad eum qui habitat in cello: eo amplius mente consternari, quo nos videmus longe adhuc peregrinarl ab illo, in cujus solum pr_e- sentia beate vivere valemus, omnique nisu virtutis agere, ut magis peregrinari a seculo et pr_esentes esse merea- tour ad illum. Mcestis autem de ablato corpore Jesu mulieribus apparuerunt angeli, qui illis, patefacta ejus resurreetione, consolationis remedia ferrent : quod nunc quoque invisibiliter nobiscum agi minime dubitare opor- tet, cure de longitudine pr_esentis ineolatus, ac de ab- sentia nostri conditoris salubriter afltieti, repente super- norum civinm qu_ sint gaudia eterna recolimus, ac recordata illorum beatitudine_ in qua etiam nos futuros speramus, exilli quam patimur _mmnam levius ferre incipimus : et quo resurgens a morte Redemptor noster ascendit, illo nos quoque quos redlmere dignatus est_ sequi posse confidimus. Nec latet angelos crebro elec- tis invisibili adesse pr_esentia, ut cos vel ab hostis callidi defendant insidiis, vel majori c_lestis desiderii gratia sustollant, Apostolo attestante, qui ait: Nonne omnes administratorii sunt spiritus in ministerium missi prop- ter cos qui hereditatem eapient salutis? [Heb. 1.]. Maxime tamen angelici nobis spiritus adesse credendi sunt, cure divinis specialiter mancipamur obsequiis, id est., cure ecclesiam ingressi vel lectionibus sacris aurem accommodamus_ vel psalmodi_e operam damus, vel om- tioni incumbimus, vel etiam missarum sollennia cele- bmmus. Unde monet Apostolus mulieres in ecclesia 428 BED_E VENERABILIS velamen habere super caput propter angelos. Et Pro- pheta nit: In conspectu angelorum psallam tibi [Psal. 138.]. Nec dubitare licet ubi corporis et sanguinis Do- minici mysteria geruntur, supernorum civium adesse conventus, qui monumentum quo corpus ipsum venera- bile positum fuerat, et uncle resurgendo abseesserat, tam sedulis servant excubiis. Unde studendum solerter, fra- tres mei, ut cure ecelesiam vel ad divinae laudis debita solvenda, vel ad agenda missarum sollennia intramus, semper angelicee praesentia_ memores, cure timore ac veneratione competenti cteleste eompleamus officium in exemplum feminarum Deo devotarum, qu_e apparenti- bus ad monumentum angelis timuisse, ac vulture de- clinasse narrantur in terrain. Notandum vero quidnam sit quod in hac leetione angeli secus mulieres stetissc perhibentur, qui apud alios Evangelistas sedentes eas alloqui memorantur. Sedere quippe in throno regis est stare ad aram pontificis. Quia igitur Redemptor noster rex nobis pariter et sacerdos fieri dignatus est ; sacerdos videlicet, ut nos a peccatis hostia sure passionis emun- det; rex, ut regnum nobis perenne tribuat; apparent angeli sedentes, qui resurreetionis ejus gloriam nuntiant, ut hunc significent sedem regni cc_lestis devicta mortc petiisse: apparent et stantes, ut eum in secreto patris etiam pro nobis quasi pontifieem interpellare demon- strent, juxta quod de illo loquens Apostolus air: Qui est ad dextram Dei, qui etiam interpellat pro nobis ERom. 2.]. Dixerunt angeli mulieribus : Quid qua,rilis viventem cure mortuis ? Non est hic, sed surrexit.] Quod aperte est dieere: Quid qu_eritis in tumulo, qui locus est pro- prie mortuorum, eum qui ad vitam jam surrexit a mor- tuis ? Reeordamini qualiter loeutus est vobis, cure adhuc in Galil_ea esset_ dieens: Quia oportet filium hominis tradi in manus peccatorum hominum, et crucifigi, et die tertia resurgere [Luc. g4.]. Plana sunt h_ee verba an- HOMILI_. 429 gelorum et cunctis nota fidelibus, utpote sine quorum scientia nullatenus possunt esse fideles. Sed est quod in ilfis fraternitatem restrain una nobiscum admonere debeamus, ut, juxta quod angeli pr_eeipiunt, reeordemur s_pius, ac solieita mente versemus_ quia filius Dei ho- minis fieri dignatus est filius_ ut nos in se credentes Dei faeeret filios. Traditus est in manus hominum peccatorum, ut nos a consortio hominum peccatorum segregaret, simul a spirituum malignorum potestate liberaret. Crucifixus die tertia resurrexit_ ut nobis virtutem pro se patiendi, et spem in se resurgendi, ae secure vivendi donaret. H_ee Dominie_e dispensationis arcana et semper nos animo deeet retinere, et intentius solito ubi beatissim_ passionis saeramenta conficiuntur, ubi mors Salvatoris nostri quam eitissima resurrectionis virtute in eternum coneuleavit, mysticis in altari reno- vatur offieiis. Nec sine discussione pr_etereundum quare Dominus ac Redemptor noster tertia die resurgere_ hoc est duabus noctibus et una die voluit in sepulcro quies- eere : siquidem sexta sabhati qua passus est sero positus est in monumento, mane prima sabbati surrexit. Dun- bus etenim mortibus natura humana tenebatur obnoxia, animm videlicet et carnis : animm quidem, propter pec- catum ; carnis vero, propter pcsnam peccati. Mors nam- que animm est cure propter peccatum suum deseritur a Deo qui est vita ejus : mors corporis cure per judicium divinum deseritur ab anima, qu_e est vita iUius. Sicut etiam resurrectio anim_e est abjecta labe peccati in se recipere Deum ; ita resurrectio est carnis soluta pcena corruptionis in se recipere animam. His itaque duabus mortibus a primo parente generis nostri tenebamur ob- noxii; sed venit mediator Dei et hominum homo Christus Jesus : suscepit unam misericorditer, et juste utramque damnavit. Sola namque came mortuus, sola came sur- rexit; quia anim_e sum vitam, quam pc_nitendo recipe- ret, nunquam peccando amisit, ut et omne genus huma- 430 BED_ VENERABILIS num in judicio de morte carnis surrecturum, exemplo sum resurrectionis ostenderet, et omnes electos ante judicium de morte animm suscitandos sacramento ejus- dem sure resurrectionis intimaret. Qui ergo sua simpla morte duplam nostram destruxit, recte duabus noctibus et una inter has die in monumento jacuit, ut per ipsum quoque tempus sua_ sepulturm signaret, quia tenebras nostrm duplm mortis sum simplm morris luce discuteret. Regress_e autem mulieres a monumento, nuntiaverunt apostolis qu_e ibi viderant, vel ab angelis audierant.] Quod divinm pietatis actum dispensatione eognoscitur, ut a sexu femineo primse pr_evaricationis tolleretur op- probrium. Ecce enim mortem, quam una mulier mundo a diabolo seducta intulerat, plures ab angelis edoctm jam destruetam pr_edicant. Una egrediens a cmlestibus gau- diis iter aperuit: multi egredientes de exsilio prmsenti ad patriam supernam repetendi januam jam reseratam astruunt. Sed quia non immerito movet eos qui sim- plicia tantum monumenta norunt, quomodo factum fu- erit monumentum illud dominicum, ut tot homines una cure angelis eaperet; opportunum putamus simpliciter caritati vestme qu_e de illo compeHmus explicare, juxta re- lationem illorum qui nostra rotate Hierosolymis fuerunt, qumque ibi viderunt redeuntes nobis scripta reliquerunt. Domus igitur rotunda erat, excisa in petra, tantm alti- tudinis_ ut qui in medio staret manu culmen tangere posset. Habebat autem introitum ab oriente, cui lapis ille magnus, de quo Evangelia narrant, appositus est. Hanc ingredientibus erat a dextris iUe locus, qui speci- aliter Dominici corporis receptui paxatus est, septem quidem pedum longus, trium veto mensura palmorum reliquo pavimento eminentior qui non vulgarium more sepulcrorum desuper, sed a latere meridiano per totum factus est patulus, uncle corpus posset imponi. Et hoe est quod Evangelista Marcus air: quia introeuntes in monumentlm3 mulieres viderunt juvenem sedentem a HOMILI_. 431 dextris, quia nimirum angelus qui ad loeum Dominiei corporis sedebat intrantibus erat a dextris, sed et ipse eidem loco sepulcri dexter sedebat. Cuncta autem h_ec continuata et non ab invicem erant separata, ut- pote in una eademque petra exeisa. Talem quidem Dominici monumenti primo positionem fuisse percepi- mus. At nunc tradunt ecclesiam ibi esse rotundam eximii operis, tripliei pariete distinetam, in eujus medio sit monumentum, et hoe de foris marmorum erustis us- que ad summa eulminis tecta: ipsum veto eulmen auto vestitum auream erueem gestare non modieam, eujus ad orientem eeelesi_e Golgothana est ecclesia, qu_e inter alia omamenta tali loeo eongrua erueem argenteam ha- bet pergrandem in loeo qu9 Dominus erueifigi pro nostra est salute dignatus ; pendente magno pharo desuper, id est, _erea rota eum lampadibus, quve ipsam erueem de- bita lueis veneratione eoronent. Sed et hujus ad orien- talem pl_gam eeelesi_e proxima est ecclesia Constanti- niana, qu_e alio nomine martyrium voeatur: ubi crux Domini ab Helena Constantini matte reperta est, et ob id ipse ibidem eeelesiam magnifico ae regio eultu con- struxit. His de sanetorum situ loeorum, prout dieere po- tuimus explanatis, libet intueri adimpletam esse prophe- tiam Esai_e, quam de sepultura ae resurreetione domi- niea simul et de nostra fide ae salute pr_edixit : In die illa radix Jesse qui stat in signum populorum, ipsum genres depreeabun_r, et erit sepulerum ejus gloriosum [-Esaize 11.]. Radix quippe Jesse Dominus est, natus quidem ex sti_rpe Jesse seeundum humanitatem, sed conditor ipsius Jesse seeundum divinitatem, qui stat in signum populorum, quia signum salutis quo credentium populi a eallidi hostis malitia muniuntur, ipsius est passione saemtum. Ipsum gentes deprecabuntur, quia non so- lum Jud_eos, sed etnos qui de finibus terrae ad eum clamare noseimur, gratia sure visitationis advoeavit. Et est sepulcrum ejus gloriosum, quia loeum in quo regnum 432 BIgD_EVENERAB1LIS morris diruit, palm_e perennis indiciis memorabilem ser- vavit. Quapropter, dilcctissimi, tota ad ipsum mente conversi deprecemur, ut nos signo su_ protectionis ab hostium liberet insidiis, ipse nos et redemptionis nostr_ sacramenta digne celcbrare et ad beata_ resurrectionis tribuat gaudia pervenire Jesus Christus Dominus noster, qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus sancti Deus per omnia secula seculomm, Amen.

HOMILIA LVI.

Lucn_ 11. In illo tempore dixit Jesus discipulis suls: Petite, et dabitur vobis ; queerite, et invenietis ; pulsate, et aperietur vobis. Omnis enim qui petit acclpit, et qui qu_erit invenit, et pulsanti aperietur, 3yc.

regni gaudia nos pervenire desiderans_ etnos eadem gaudia a se petere doeuit, et nobis pe- _ OMINUS et Redemptor noster ad emlestis tentibus se h_ee daturum esse promisit. Pe- tite, inquit_ et dabitur vobis; quaerite, et invenietis; pulsate, et aperietur vobis. Ouse nobis sunt verba Do- mini nostri, fratres carissimi, magnopere ae toto corde pensanda: quia videlicet regnum ccelorum non otiosis et vacantibus ; sed petentibus, quaerentibus, pulsantibus dandum, inveniendum et ttperiendum esse testatur. Pe- tenda est ergo janua regni orando, quaerenda recte vi- vend% pulsanda perseverando. Non enim suffieit verbo tantummodo rogare, si non etiam quzesierimus diligen- tius, et qualiter nobis sit vivendum ut digni simus im- petrare qua_ poscimus, ipso attestante qui ait: Non omnis qui dieit mihi, Domine, Domine, intrabit in regnum eo_- lorum ; sed qui facit voluntatem patris mei qui in emlis HOMIL_. 433 est, ipse intrabit in regnum e_lorum [Matth. 7.]. Nec aliquid prodest bona inehoasse, si non quisque studeat ea qua_ bene inehoaverat usque ad finem firma perdu- cere : quin immo melius erat non cognoscere viam jus- titim, quam post a_itionem retrorsum eonverti: unde necesse est, fratres mei, ut petamus seduli, sine inter- missione oremus, et procidamus ante Dominum, p]ore- mus coram Domino qui feeit nos. Et ut exaudiri me- reamur, videamus sollicite qualiter nos vivere velit, quid nos facere jusserit qui fecit nos. _umramus Dominum et confirmemur, qumramus faeiem ejus semper; et ut hunc invenire et videre mereamur, mundemus nos ab omni inquinamento carnis et spiritus: quia nonnisi casto corpore in die resurreetionis ad ccBlos sublevari, nonnisi mundo corde gloriam valent divinve majestatis intueri. Pulsemus et infatigabifi desiderio eternm beati- tudinis aures pii eonditoris, nee defieiamus a cceptis pri- usquam, illo aperiente, de careere morris hujus eripi ac portam mereamur patria_ cce]estis ingredi. Nemo sibi de iunocentia blandiatur, nullus suis aetibus quasi qui mise- ricordia justi judieis non egeat a precibus cesset : quin potius, etiam cure se aliquid boni quis egisse eognoverit, quia qua hoe districtione judieetur ignomt, tremens cure Propheta proelamet: Ne intres in judieium cure servo tuo, quia non justificabitur in conspectu tuo omnis vi- vens [Psal. 143.]. Et cure beato Job: si justifieare me voluero, os meum eondemnabit me: si innocentem os- tendero, pravum me comprobabit [Job. 9.]. Memor illius semper apostoliei sermonis, quia si confiteamur peccata nostra, fidelis et justus est, ut remittat nobis peccata nostra, et emundet nos ab omni iniquitate. Si dixerimus quoniam non peccavimus, mendacem facimus eum, et verbum ejus _non est in nobis [1 Joan. 1.]. Ne- que rursus quispiam considerata peccatorum suorum qualitate, seu quantitate, ab appetenda venia mentem desperando revocet. Neminem visa suorum putredine 2F 434 BED_ VENERABILIS vulnerum, sui magnitudo lang_oris a salute qu_renda retrahat. Magnam preheat obtinend_ sanitatis fidu- clam, quod ipse conditor noster medicus nobis fieri, ipse ad nos venire in came, ipse infirmitates nostras suscipere ut sanaret, dolores nostros ut auferret, pot- tare dignatus est. Ipse suum sang_Linem pro nobis fudit_ pro vita nostra mortem obtulit, ipse ma_s pec- cantium admissis p_nitenti_ remedia ostendit, dicens per pravcursorem suum: Genimlna viperarum, quis os- tendit vobis fugere a ventura ira? Facite ergo fructus dignos tmBnitentim [Lucse 3.]. Et paulo post_ Qui ha- bet, inquit, duas tunicas, (let non habenti : et qui habet escas, similiter faciat ELuem 3.1. Ipse levioribus quoti- dianisque nostris erratibus, sine quibus hmc vita transigi non potest_ quotidiana eonfessionis et intercessionis mu- turn medieamenta eoneessit, dicens per Apostolum Ja- cobum: Confitemini alterutrum peccata vestra, et orate pro invieem ut salvemini [Jae. 5.]. Ipse rogari ut prm- stet admonet, qui animos inopum ad se rogandum largus donator erigit, Omnis, inquiens, qui petit accipit, et qui qumrit invenit, et pulsanti aperietur. Non ergo dubi- tandum quod petentes accipimus_ qumrentes invenlmus_ pulsantibus nobis aperietur: quia nimirum faUere non potuit veritas qum promisit. Sed hoe est vigilantius in- tuendum, quia non omnes qui coram hominibus orare videntur, in eonspectu eterni arbitri petere, vel qumrere, vel ccslestis regni aditum pulsare probantur. Neque enlm Propheta diceret: Prope est Domlnus omnibus invocautibus eum in veritate [Psal. 145.] ; si non ali- quos invocare Dominum, sed non in veritate eognosce- ret: invocant quippe Dominum in veritate, qui in hoc quod orando dieunt vivendo non contradicunt: invo- cant Domlnum in verltate, qui suas ei preces obhturi primo jussa illius implere sataguntb qui dicturi ei in oratione : Et dlmitte nobis debita nostra, sicut etnos dlmittimus debitoribus nostris [Matth. 6.], illud ejus HOMILI_. 435 mandatum hnpleverunt quod dicit: Et cure stabitis ad orandum, remittite si quid habetis adversus aliquem, ut et pater vester qui in co_lis est dimittat vobis peccata vestra [Marc. 11.] : uncle de talibus apte Propheta sub- jtmglt: Voluntatem timentinm se faciet, et orationes eorum exaudiet, et salvos lacier eos [Psal. 145.]. Illi itaque in veritate Dominum invocant_ qui eum timere comprobantur. Horum ipse, cure clamaverint, orao tiones exaudiet ; horum, cure ad se suspiraverint pia devotione, perficit. Hos, cure ex hac vita transierint, ad salutem sustollet eternam. At eontra sunt qui Deum_ sed non in veritate invocant; quos redarguens Jacobus ait: Petitis et non accipitis, eo quod male petatis [Jac.4.]. Male namque petunt, qui perseverantes in peccatis pro eisdem peccatis, qu_e ipsi minime dimittunt, ut sibi a Domino dimittantur, imprudenter exorant: quales ipse per Esaiam reprobat dicens: Et cure extenderitis ma- nus vestras, avertam oculos meos a vobis; et cure mul- tlplicaveritis orationem, non exaudiam: manus enim vestr_e sanguine ptenve sunt [Esa. 1.]. Quibus adhuc consulendo qua oratione possent impetrare quve posce- rent ostendit cure subdidit: Lavamini, mundi estote_ auferte malum cogitationum vestrarum ab oculis meis [Ibid.]. Male petunt qui vocem Domini jubentis ve- nire, audire obtemperando contemnunt; et nihilomi- nus Dominum suam vocem supplicantium exaudire mi- serando deposcunt: quos ipse repellens in Ewngelio loquitur: Qttid autem vocatis me, Domine, Domlne_ et non facitis qu_e dico ? [Luca_ 6.] De quibus et Salo- mon in Proverb[is, Qui declinat, inquit, aurem snare ne audiat legem, oratio ejus erit exsecrabilis [Prov. 28.]. Male petunt, quia non superme mercedis intuitu, sed ad exemplum Pharisa_orum humanw gratia laudis longis incubaut preeibus, de quibus ipse testis et judex terri- bills terribiliter protestatur, quia receperunt mercedem suam. Male petunt et ipsi qui terrena magois in ora- 2P2 436 BED_E VENERABILIS tione quam coelestia bona requirunt, quorum preces Apostolus in ipsa, de qua loquimur sententia, specialiter reprehendit. Cum enim dixisset: Petitis, et non acci- pitis, eo quod male petatis; adjunxit continuo, ut in concupiscentiis vestris insumatis [Jac. 4.]. Neque autem prohibentur cives patriae coelestis in terra pere- grinantes pro pace temporum, pro salute corporum, pro ubertate frugum, pro serenitate aurarum, pro ceteris vitae hujus necessariis Dominum petere, si tantum haec minime petantur, et si ob hoc solummodo petantur, ut abundante viatico in praesenti, liberius ad futura dona tendatur: sed quia sunt qui temporalem qui- etem et prosperitatem a suo creatore requirunt, non quidem ut eidem devotioribus animis obediant, sed ut abundantius comessationibus et ebrietatibus va- cent, ut securius et licentius suis concupiscentiis, suae carnis serviant illecebris, merito tales male petere di- cuntur. Verum quod omnes hujusmodi petitiones, eo quod male lcetunt, accipere non merentur, studeamus nos, dilectissimi, et bene petere, et digni ad obtinenda quae petimus existere : quod ita fit, si ea quae Dominus jussit orando quaerimus, et quales nos ipse fieri docuit, tales ad orandum procedimus, et intenti in precibus donec impetremus insistimus. Si autem scire cupimus quae ipse nos petere velit, audiamus nos illud evangeli- cure ; quaerite primum regnum Dei et justitiam ejus, et haec omnia adjicientur vobis [Matth. 6.]. Regnum autem Dei et justitiam ejus quaerere est et ccelestis patriae dona desiderare, et quibus justitiae meritis ad haec pervenire debeatur indesinenter inquirere, ne si a via forte quae illuc ducit oberremus, pervenire quo niti- tour minime queamus. Quod si verba Domini et Sal- vatoris nostri quibus nos de exemplo terreni parentis ad rogandum Deum patrem hortatur, diligenter inspi- eimus, citius agnoscimus quae sit justitia, maxime quae iter nobis evelestis regni aperiat. Quis, inquit, ex vobis HOMILI_E, 437 patrem petit panem, numquid lapidem dabit illi ? aut si pisccm, numquid pro pisce serpentem dabit illi? aut si petierit ovum, numquid porriget illi scorpionem? Aperta etenim est comparatio h_ec et eunctis audicnti- bus ad intelligendum facillima, quia si homo quilibet mortalis ac fragilis et peccati adhuc came gravatus pe- tentibus se filiis quos diligit quw bona habet, quamvis terrcna et fragilia dare non denegat ; mu]to magis pater cc_lestis petitoribus suis, suo timore et amore prveditis, non defeetiva in ecelis bona largitur. Juxta typicam intelligentiam panis dileetionem signitieat; quia sicut ilie principalis est cibus, ira ut sine eo mensa inops esse videatur, ira dilectlo principalis est virtus, ita ut sine ilia virtutes reliqu_e spirituales virtutes esse videri nequeant : quia nimirum quicquid boni agitur in sola dilectione perficitur : unde dieit Apostolus, quia si linguis homi- hum loquerctur et angelorum, et si habuerit prophetiam, et noseet mysteria omnia et omnem scientiam, et si habuerit omnem fidem, ita ut montes transferret ; et si distribueret omnes facultates suas in cibos pauperum; et si traderet corpus suum, ita ut arderet, caritatem au- tern non haberet, nihil illi prodest [1 Cot. 13.]. Caritas vera est, qua et Deum ex toto corde, tota anima, tota virtute ; et proximum tanquam nos dillgere pr_eeipimur. Nee tantum proximis et amicis, verum etiam inimieis perfectus quisque beneticium dileetionis impendere de- bet, Domino dicente: Diligite inimicos vestros, bene faeite his qui oderunt vos. Orate pro persequentibus et calumniantibus vos, ut sitis tilii patris vestri qui in eoBlisest [Matth. 5.]. In pisee autem tides non tieta exprimitur. Quomodo enim piseis sub tegmento aqua- rum nascitur, vivit, et alitur; sic et tides qu_e in Deum est qu_e alterius vitxe gaudia per lamenta pr_esentia fie- tusque requirit, invisibiliter in eorde gignitur, invisibili gratia spiritus per aquam baptismatis eonsecratur, in- visibili auxilio divin_e proteetionis ne deficiat nutritur, 4_8 BRD_E VENERABILIS invisibilium pr_emiorum intuitu qu_que valet bona ope- ratur, memor illius apostolici quia ea qu_evidentur tcm- poralia sunt_ quw autem non videntur eterna sunt [2 Cor. 4.]. Possumus et in hoc dicere, quia piscis in eo tidei typum teneat, quod sicut inquietis marls tiucti- bus tunditur, nec perimitur; ita tides firma, quantislibet adversantis mundi pressuris impugnetur, inconvulsa per- sistat, immo etiam de certamine gloriosior existat: ad- juvante iUo qui missis ad prmdicanda ejusdem fidei dona discipulis air: In mundo pressumm habebitis, sed con- tidite, ego viei mundum [Joan. 16.]. Porro per ovum spei nostr_ certitudo tiguratur, quia in ovo nondum fmtus cernitur, sed futurve avis fmtus speratur; et tideles quique nondum in p.rresenti supemse patrire gloriam, quam credunt, intuentur, sed futuram sperando prvesto- lantur. Unde dicit Apostolus: Si autem quod non vi- demus speramus, per patientiam expectamus [Rom. 8.]. Hrec igitur sunt, fratres carissimi, bona quve principali- ter a Deo petere : htec justitia regni quam ante omnia qumrer_ debeamus, tides videlicet, spes, caritas : quia si- cut scripture est : Justus ex fide vivit [Rom. 1.]. Spe- rautes autem in Domino misericordia eircumdabit [P_I. 32.], et, Plenitudo legis est dileetio. Omnis enim lexin uno sermone impletur: Diliges proximum tuum sicut teipsum [Rom. 13.]. F,t iterum : Dilectio proximi ma- lure non operatur [Gal. 5. ; 1 Cot. 13.] Non est autem metuendum ne si gratiam dilectionis a Domino pia de- votione quaeramus, si intimo ex corde dieamus: Panem nostrum quotidianum da nobis hodie [Lucre 11.] ; illo- rum cot nostrum rigore odiorum constringi permittat_ Hunc etenim rigorem per duritiam lapidis insinuat, cure dicit: Quis autem ex vobis pattern petit panem, hum- quid lapidem dabit illi? [Ibid.] Non est £ormidan- dum, ne si fortitudinem fidei eontra hostis antiqui ten- tamenta preeemur, toto ex corde dicentes, Domine, auge nobis fidem; ille nos infidelitatis sinat interire venenis. ItOMILI_. 489

Jure enim nomine serpentis virus infidelitatis, quod per ipsum generi humano aspersum est, exprimitur, cum dicitur: Aut si piscem petit, numquid pro pisce ser- pentem dabit iUi ? Non est timendum ne si spem bo- norum cc_lestinm, per quam prmsentia adversa simul et prospera contenmere possimus, a Domino postulemus ; me auditum avertat, etnos desperatione futurorum retro respicere, id est ea qum reliquimus patiatur labentis seculi co-mmoda virentia requirere. Recte namque i mmutatio boni propositi nociva, et concupiscentim carnaIis repe- titio, veneno scorpionis, quod retro est, quod in cauda gestat, comparatur, cure dicitur : hut si petlerit ovum, numquid porriget ei scorpionem ? Hvec itaque petamus a Domino, fratres, ut scilicet allmentum nobis pur_ caritatis, sincerm fidei, certm spei tribuat, ut duritlam odiorum, ut perfidim virus, et aculeum nobis despera- tionis qui ad vit_m caducam retrahere solet attferat, et absque ul]a dubietate quod petimus accipiemus. .kit enim veridica voce Joannes Apostolus, quia quodcum- que petierimus secundum voluntatem ejus, audit nos ; sed et ipse Domlnus certam nobis fiduciam dat impe- trandi qu_e recte petimus, cure subjungit : Si ergo vos cure sitis mall, nostis bona data dare filiis vestris, quanto magis pater rester de c_lo dabit spiritum bonum pe- tentibus se ? Malos autem discipulos vocat, qui utique quantum ad humanum judieium spectat, boni erant, quia nlmlrum nemo est qui in hac vita a cunctis va]eat immnni_ esse dellctis, Salomone attestante qui ait: Quia non est homo justus in terra qui faciat bonum et non peccet [Eccl. 7.]. Unde providens qui gravibus peccantinm reatibus grandiora pcenitendi medicamenta demonstrat, ipsc quotidianos electorum erratus, qui verbo maxime vel cogitatu contingunt, quotidianis orationum studiis docet debere curare : quos inter alia sic orare pree- cipit : Et dimitte nobis debita nostra, sicut etnos dimitti- mus debitoribus nostris [Matth. 6.]. Vel eerte ma](/s 440 BED_E VENERABILIS appellat discipulos, quia in eomparatione divinse bonitatis omnis ereatura mala esse probatur, dieente Domino : Nemo bonus nisi unus Deus [Marcae 10.] : cure tamen participatione ejusdem bonitatis divinae rationabilis crea- tura bona fieri posse cognoseitur: unde et Dominus pia promissione testatur, quia pater de coelo dabit spiritum bonum petentibus se [Lucae 11.] : ut profecto ostendat, quia qui seipsis mall sunt, per aceeptam spiritus gratiam boni possunt efllci. 8piritum bonum petentibus dandum a patre poUicetur, quia sive fidem, spem, earitatem, sire alia quaelibet bona cvelestia desideramus adipisei, non aliter nobis hrec quam per saneti spiritus donum tri- buuntur. Hine est enim quod idem spiritus in Esaia spiritus sapientiae et inteUectus, spiritus consilii et forti- tudinis, spiritus seientiae et pietatis, spiritus timoris Do- mini ; et in alio loeo spiritus dilectionis et pacis, spiritus grati_e et preeum nominatur: quia nimirum quiequid boni veraeiter habemus, quicquid bene agimus, hoc eodem spiritu largiente pereipimus: quod intelligens Propheta, cure eordis munditiam quaereret dieens: Cot mundum crea in me Deus ; eontinuo subjunxit : Spiri- turn rectum innova in visceribus meis [Psal. 51.] : quia si non interiora nostra spiritus Domini rectus imple- verit, eor in nobis mundum unde sit non habet. Cure in operibus bonis profeetum coneupiseens dixisset : Do- mine, ad te eonfugi, doce me facere voluntatem tuam [Psal. 143.] ; statim quo hunc ordine eonsequi deberet ostendit cure dieit: Spiritus tuus bonus dedueet me in viam reetam [Ibid.], eujus vestigiis juxta modulum nostrum, fratres earissimi, adh_erentes, petamus Deum patrem, ut spiritus sui gratia nos in viam rect_ fidei, quze per dileetionem operatur, indueat. Et ut optata mereamur obtinere, taliter vivere studeamus, ne tanto patre simus indiffni, quin potius mysterium regenera- tionis quo in baptismate filii Dei sumus eleeti, iUibato semper corpore pariter et mente servemus. Certum HOMILIB_o . 441 namque est, quasi summi patris mandata sectamur, re- munerabit nos hereditate sempitern_e benedictionis, quam nobis ante secula paravit, per Jesum Christum Domi- num nostrum, qui cure co vivit et regnat Deus in uni- tare spiritus sancti per omnia secu|a seculorum, Amen.

HOMILIA LVII.

Lvc_ xxIv. In illo tempore dixit Jesus discipulis suis : Heec sunt verba qu_ locutus sum ad vos cure adhuc essem vobiscum, quoniam necesse est impleri omnia qu_ scripta sunt in lege Moysi et Prophetis et Psulmis de me.

discipulos de mysterio sum fidei diligenter instruere curavit, ut tanto certius hane mundo SCENSURUS in ccelum Dominus primo prmdicarent, quanto earn et ab ipso veritatis ore pereepissent, et prophetarum ore jamdudum prae- signatam fuisse cognoscerent. Apparens enim post resurreetionis trinmphum, juxta hoe quod modo, cure Evangelium legeretur, audivlmus: Heec sunt, inquit, verba quve loeutus sum ad vos cure essem vobiscum, id est cure simile vobis adhue corpus corruptibile ac mot- tale gestarem, quoniam necesse est impleri omnia quve scripta sunt in lege Moysi et prophetis et psalmis de me. Impleta in se dieit saeramenta qum Moyses, pro- phetee et psalmista pr_edieaverunt : uncle liquido pater qnia una est ecclesia in omnibus sanctis ejus, eadem tides electorum omnlum, praecedentinm videlicet et sub- sequentinm carnalem ejus adventure: quia nimirum sieut nos per fidem transactve incarnationis, passlonis, ac resurrectionis illius salvamur; ita et illi futuram 442 BED_[_ VENERABILIS ipsam incarnationem_ passlonem, ac rcsurrectionem cero tissime ercdentes, per eundem _ auctorem salvari sperabant: quod bene duo viri iUi qui botrum de terra repromissionis ad populum in deserto expectantem in vecte portabant, insinuant. Botrus quippe vecti im- positus Dominus est in cruce exaltatus, qui dicit: Ego sum vitis vera [Joan. 15.]. Et alibi poculum vini dis- cipulis porrigens ; hic est calix, inquit, novum testa- mentum in meo sanguine, quod pro vobis fundetur [Lucre 22.]. De quo et ecclesia, Botrus Cypri, inquit, dilectus meus mihi [Cant. 1.]. Portant autem botrum in vecte duo viri, per quem populo ubertatem terr_ re- promissionis astruant : quia prvedicatores utriusque tes- tamenti, qui gloriam patrive cc_lestis Domino revelante didicerunt, iidem passionis iUius arcanum populis inti- mare non cessant, quo per hoc conjici possit quanta fidelibus prsemia sit daturus in ccBlis, qui pro iUorum salute filinm suum unigenitum passurum misit ad terras. Quod autem duo portantes botrum similiter quidem eum portare, sed non similiter valebant intueri, hoc nimirum significat, quod Salvator ipse discipulis sum visionis gratia glorificatis ait: Beati oculi qul vident qu_ vos videtis. Dieo enim vobis, quia multi prophet_ et reges voluerunt videre qu_e vos videtis, et non vide- runt, et audire qure auditis, et non audierunt [Matth. 13.]. Vel certe iUud quod unum eumdemque Dominic_e crucis trinmphum prins Prophetae et Moyses quam Apostoli noverant et pr_edicabant; sed Prophetae aliquotiens hoc figuratis velatisque sermonibus : Apostoli autem Aposto- lorumque successores patefacta luce Evangelii semper aperte pr_edicabant : ita ut nunc omnis populus Chris- tianus scire et confiteri debeat fidem quam eo tempore pauci admodum et perfectiores quique noverant, quam- vis omnis populus etiam tune ejusdem mysteria fidei in legalibus cerimoniis typice portaret: uncle hie dicitur quia Dominus, consummatis incarnationis stue sacra- HOMILIz_E. 443 mentis, apcruit discipuUs suis sensum ut intclligerent scripturas. Aperuit diseiDulis scnsum_ ut ea qum ob- seure Prophetm dixerunt, ipsi palam intelligere, atque intdligenda credentibus tradere possent. Aperuit illis sensum ut inteUigerent: quia qumeunque ilh in came gessit vel docuit, hmc eadem eum PropheUe acturum docturumque esse prmdixerant. Et diadt eis : Quaniam sic scripture est, et sic opor- tebat pati Christura, et resurgere a mortuis die tertia, et pr_edicari in nomlne ejus poenitentiara et eendssionem peccatorum in omnes genies, incipientibus ab Ierosolyma.] Nomen Christi et ante passionem resurreetionemque illius jam olim Prophetarum, ut diximus, patrumque tides noverat, Petro attestante, qui de eisdem loquens ait: Sed per gratiam Jesu credimus salvari quemadmo- dum et illi [Act. 15.]. Peracta autem passione ac resurrectione, sed et ascensione ejus ad co,los, ejusdem nomlnis illius tides non solum posteris eorum, genti videlicet Judm_, latius apertiusque prmdicatur, sed et exteris nationibus eadem supema miseratione revelatur. Ideo ergo Christum venire in came, pail, ae resurgere oportebat, quia genus humanum aliter ad vitam institui, a morte rediml, ad spem resurrectionis informari, quam per ipsius prmsentiam, passionem, et resurrectionem_ minime valebat. Bene autem prmdicatio p_nitentia_ et remissionis peccatomm in confessione nominis Christi ab Ierosolymin ineipit, ut ubi doctrinm et virtutum ejus m%guificentia, ubi passionis triumphus, ubi resurrectio- his et ascensionis sunt gaudia perfecta, ibi prima fidei iUius radix ederetur, primus ecclesim nascentis quasi magnm cujusdam vinem sureulus plantaretur: qum per- inde multiplicato verbi germine in totam mundi latitu- dinem doctrinm sum palmites extenderet, completo Esaim vaticinio quo dixit: quia de Sion exibit lex et verbum Domini de Jerusalem, et judicabit gentes, et arguet po- pulos multos [Esaia. • 2.]. Bene autem prmdicatio pmni- 444 BED2E VENERABILIS tentim et remissionis peccatorum, qum in genres idola- tras et variis poUutas sceleribus erat evangelizanda, ab Ierosolymis sumit initium, ne uUus scilicet suorum mag- nitudine facinorum perterritus, de impetranda venia, si dignum pcenitentize fructum faceret, dubitaret, quando etiam Ierosolymitis, qui filium Dei blasphemavere et erucifixere indultum esse constaret. Vos autem, inquit, estis testes horum : et ego mitto promissum patris mei in vos.] Promissum patris gratiam dieit spiritus saneti, de quo in Evangello Joannis multa illis ante passionem suam loquutus est, ex quibus est illud : Cure autem venerit Paraeletus, quem ego mittam vobis a patre, spiritum veritatis, qui a patre proeedit, ille testimonium perhibebit de me, et vos testimonium perhibebitis [Joan. 15.]. Et in Actibus Apostolorum : Praecepit eis ab Ierosolymis ne discederent, sed expec- tarent promissionem patris, quam audistis, inquit, per os meum : quia Joannes quidem baptizavit aqua, vos autem baptizabimini spiritu sancto non post multos hos dies [Act. 1.]. De cujus promissi expeetatione hie quoque subinfertur cum dicitur : Vos autem sedete in civitate quoadusque induamini virtute ex alto.] Virtutem autem eis ex alto superven- turam pollieetur, quia quamvis et antea spiritum sane- turn habuerint ; plenius tamen hune, illo ad e_los as- eendente, pereeperunt. Nam et ante passionem ejus per spiritus saneti potentiam multa demonia ejieiebant, multos sanabant _egrotos, verbum vitro quibus valuere prmdieabant, et ipso resurgente a mortuis speeialius sunt ejusdem spiritus gratia reereati, quando sieut Joannes seribit, insuflhvit et dixit eis: Aeeipite spiritum sane- tuna, quorum remiseritis peecata, remittuntur eis [Joan. 20.]. Sed majori ejus virtute sunt ex alto induti, cum post decem dies assumptionis Dominicae, hunc in linguis igneis suseeperunt, et tanta per eum sunt fiducia forti- tudinis inflammati, ut nullis principum terroribus, quin HOMILI_. 445 omnibus in nomine Jesu loquerentur, possent pro- hiberi. Eduxit autem eos foras in Bethaniam, et elevatis ma- nibus suis benedixit ds.] Quia Redemptor noster in carne apparuit, ut peecata toUeret, meritum primm male- dictionis auferret, hereditatem eredentibus perpetum be- nedictionis donaret, recte cuncta qum in mundo gessit, in verba benedictionis conclusit; ostendens se ipsum esse de quo dictum est: Etenim benedictionem dabit qui legem dedit [Psal. 83.]. Et bene eos quibus bene- diceret, in Bethaniam, qum Domus obedienti_e interpre- tatur, eduxit : quia nimirum eontemtus et superbia ma- ledietionem, obedientia meruit benedictionem. Nam et ipse Dominus, ut amissam benedictionis gratiam mundo restitueret, factus est obediens patti usque ad mortem, et solis eis, qui in sancta ecclesia divinis student obtem- perare prmeeptis, benedictio vitro c_lestis tribuitur. Nec prmtereundum est quod Bethania in latere montis Oli- veti posita narratur. Sieur enim Bethania obedientem Domini mandatis ecclesiam; ita mons Ofiveti ipsam Redemptoris nostri personam multum decenter expri- mit, qui in came apparens, et altitudine dignitatis, et spiritualis gratia virtutis, omnes qui purl homines sunt sanctos antecellit: unde et illi eanitur in psalmis, quia unxit te Deus Deus tuus oleo l_etiti_e prm consortibus tuis [Psal. 45.]. Et ipse, sicut etiam pr_esens saneti Evangelii leetio testatur, ejusdem sanctm unctionis mu- nus suis eonsortibus, hoc est fidelibus promisit, nee multo post tempore, sicut novimus, quod promiserat misit. Si autem quem delectat andire quomodo domus obedienti_e, id est ecclesia sancta, in ejusdem montis Oli- veti sit latere construeta, legamus Evangelium Joannis, ubi passione ejus in eruee eompleta, unus militum lancea latus ejus aperuit, et continuo exi-rit sanguis et aqua. Hme sunt etenim sacramenta quibus ecclesia in Christo nascitur et nutritur : aqua videlicet baptismatis, qua ab- 446 BED_ VENERABILIS

luitur a peccatis; et sanguis calicis Dominici, quo con- firmatur in donis. Qu_e quia spiritus quoque sancti chrismate, ut periici valeat in die redemptionis, signatur, recte mons in cujus latere civitas sancta sita est, in quo benedictionis gratia datur, mons Olivarum vocatur. Et factum est, inquit, dum benedieeret illis, rece_sit ab eis, et ferebatur in co_lum.] Notandum quod benedic- tione diseipulis data, Salvator aseendit ad e_los, simul- que memorize eommendandum quod sieut in Aetibus eorum legimus, ipsis aseensum ejus aspeetantibus appa- rentes angeli dixerunt : Sic veniet quemadmodum vidis- tis eum euntem in coelum [Act. 1.], atque omni in- stantia ]aborandum, ut sicut in eadem carnis forma ac substantia qua ascendit Dominus, ad judicandum de- seendet, sic etiam qui benedicens Apostolis abiit, bene- dietione sua nos, cum redierit, dignos eflleiat, eorumque in sorte colloeet, quibus addextram stantilms dictums est: Venire, benedieti patris mei_percipite regnum [Matt. 25.]. Et i178i adoranles regressi sunt in Jerusalem cure gaudio ma#no, et erant semper in templo, laudantes et benedicentes Deum.] Et semper, et in hoe maxime loco, fmtres carissimi, meminisse nos decet sermonis Domini, quo diseipulos glorificans, sicut paulo superins retnllmus, Beati, inquit, oculi qui vident qu_e vos videtis [Matth. 13.]. Quis etenim dieere, quis digne valeat cogitate quam beata compunctione oculos ad terrain deflexerlnt, quibus ipsum quem adombant coeli regem, devieta mortalitate quam assumserat ad paternve claritatis sollum jam redire conspexerint ? quam dulces lacrymas, quanta spe ac ke- titia ferventes, pro ingresau patri_e ccelestis fuderint_ quo Deum ac Domlnum suum pattern sure naturve jam ferre cernebant ? Merito ergo taft spectaculo refecti, post- quam adoravertmt in loco ubi steterunt pedes ejus, post- quam vestigia queenovissime fixit lacrymia rigavere pro- fusis, confestim rediere Ierosolymam, ubi adventure sancti spiritus expectare sunt jussi, et ut digni promis- nO_ILl_. 447

_is covlestibus existerent, erant semper in templo lau- dantes, et beuedicentes Deum, scientes certlssime, quia ilia solummodo corda spiritus sanctus invisere et inha- bitare dignatur, qu_e locum orationis frequentantia, quve laudi et benedictioni divina_ viderit ease ded:rta. Uncle in Aetibus Apostotorum legitur de ipsis: Hi omnes erant perseverantes unanimiter in oratione [Act. 1.]. Quod nobis est testimonium operis apostolici solerter imitandum, videlicet, ut qui co_lestia promissa habemus, qui pro his aeeipicndis sedulo supplicate pr_ecipimur, et omnes ad orandum conveniamus, et in oratione persista- mus, et unanimi Dominum devotione preeemur. Nec dubitandum eat quod sic nobis orantibus pins eonditor auditum accommodare, et spiritus sui gratiam nostris quoque cordibus infundere dignabitur, quod nostros quoque beatos faciet oculos, etsi non ut Apostolorum, qui commorantem in mundo Dominum, qui docentem et miracuia facientem, qui post triumphum mortis re- surrexisse atque ad c0_los redeuntem videre meruerunt; certe ut eorum de quibus Thom_e Apostolo dicit, quia vidisti me, credidisti: beati qui non viderunt et credl- derunt [Joan. 20.]. Cunctis etenim credentibus, sive illis qui incarnationis ejus tempora nascendo pr_ecesse- runt, sive his qui eum in came viderunt, sire nobis qui post ejus ascensionem credimus, communis est ilia p'fis- sima ejus repromissio qua dicit: Beati mlmdo corde, quoniam ipsi Deum videbunt [Matth. 5.]. Hvec de lectione ]_van_elii, prout potuimus, expo- nendo transcurrimus ; sed quia in eadem lectione aper- ture discipulis sensum ad intelligendum Scripturas audivimus ; libet de ipsis Prophetarum scripturis aliqua ad memoriam reducere, ffaudiumque evangelic_e sollen- nitatis etlam prophetic_e assertionis accumulare ac con- dire pr_coniis. Loquitur ergo de hac soUennitate Psal- mista. Ascendit Deus in jubilatione : Dominus in voce tub_ [Psal. 47.]. Ascendit quippe in jubiiatione_ quia 448 BED_E VENERABILIS lretantibus de sublevationis ejus gloria discipulis, c_lum petit. Ascend_it et in voce tubae, quia pr_eeonantibus angelis reditum ejus ad judicandos vivos et mortuos, sedem regni ccelestis adiit. Qualiter autem Dens ascen- deHt, qui semper ubique preesens de loco ad locum mu- tabilis non est, idem alibi testatur dicens: Qui ponit nubem ascensum, qui ambulat super omnes pennas ven- torum [Psal. 104.]. Nubem namque dieit substantiam human_e fragifitatis, qua se sol justitiae utab hominibus ferri posset indult. Uncle dieit Esaias: Ecce Dominus ascendet super nubem levem, et ingredietur 2Egyp- turn, et commovebuntur simulacra 2Egypti a facie ejus [Esaiae 19.]. Super nubem quippe levem Dominus ascendit, ut ingressus 2Egyptum ejus simulacra sub- verteret, qula ¥erbum caro factum est, et habitavit in nobis [Joan. 1.], quia immune ab omni sorde iniquitatis corpus assumpsit, in quo mundum ingrediens idolatriae ritum destrueret, nigrisque ae tenebrosis gentilium cor- dibus verum divinitatis lumen aperiret. Per natura_ humanEe nubem de loco ad loeum venire dignatus est qui loco non clauditur : in hae irrisiones, et flagella, et mortem quoque voluit pail qui impassibilis semper in divinitate permanet: per hanc resurrectionis virtute coronatam aseendit in c_|um qui potentia divinitatis co_|um implet et terrain. Hane super pennas ventol-am evexit, cure assumptam de terris non solum super uni- versa a_ris hujus spatia, sed etiam aetheris alfitudinem sustollens, in majestatis paternve dextra co|locavit. De hae assumptae humanitatis gloria etiam Amos ait: Qui aedificat in ccelum aseensionem suam, et promissionem suam super terrain fundit [Amos 9.]. In cmlum quippe ascensionem suam aedificavit, qui humanam sibi carnem et animam, in qua cmlum subire posset, ipse creavit. Promissionem vero suam super terram fudit, quia misso desuper spiritu, omnes terrarum fines gratia sua_ fidei ut promiserat implevit: eujus _ratiam promissionis HO_ILI_E. 449

Psalmista et venturam in spiritu prvevidens, et citius venire desiderans, ait: Exaltare super cmlos, Deus, et super omnem terrain gloria tua [Psal. 57.]. Ubi aperte significat, quia priusquam Redemptor noster assumpta mortali came mortis regnum dirueret, notus tantum in Judaea erat Deus, in Israel magnum nomen ejus. At ubi resurgens a mortuis c0eli alta Dcus homo penetra- vit, toto jam terrarum orbe nominis ejus gloria pr_di- catur et creditur. Nec verbis solummodo prophetoe, verum etiam gestis ejusdem Dominicee ascensionis pr_edicavere mysterium. Nam et septimus ab Adam Enoch translatus de mundo, et Elias in coelum sublevatus a_rium, ascensuro super c0elos Domino testimonium pr_ebuerunt. Et quidem Enoch in eo quod septimus ab Adam progenitus eat figuravit Dominum, non consueto mortalis natur_e or- dine, sed spiritus saneti potentia concipiendum et nasci- turum, spiritus sancti gratiam omnem, qu_e septiformis a propheta deseribitur, in eo singulariter requieturam, ipsum in spiritu saneto baptizaturum, et ejusdem spiri- tus dona eredentibus esse daturum. In eo autem quod trecentis sexaginta quinque annis priusquam transfer- rctur apud homines vixit, qui est numerus dierum anni solaris, ejus futuram in carne conversationem designa- vit, qui ascensurus ad c0_los unicam se mundl lucern esse monstravit. Ego sum, inquiens, lux mundi; qui sequitur me non ambulat in tenebris, sed habebit lumen vitee [Joan. 8.]. Uncle a propheta sol mystice vocatur, quia ipse nimirum cunctas mundi partes a so]is ortu usque ad oecasum, at) aquilone usque ad meridiem, gra- tia fidei et vcritatis illustrate dignatus est. Porro hoc quod Enoch qui translatus est Dedicatio interpretatur, significat eum qui resurgens a mortuis ascendit in c0_- lure, et nunc ad consecranda corda fidelium pignus sui spiritus dare, et in futuro per£cctam ex omni parte ec- 2Q 450 BE D_]E VENERABILIS elesiam in gaudio resurrectionis et perpetua_ solhnnita- tis inducere diguatur. At veto Elias abundantiore miraculo figuram hujus Dominiea_ festivitatls prmtulit. Cum enim instaret tern- pus quo tolleretur de mundo, venit ad Jordanem cure diseipulo Elizeo, et involuto pallio suo pereussit aquas : qum divisa_ sunt, et transierunt ambo per siceum, dixit- que ad Elizeum: Postula quid vis ut faeiam tibi antequam tollar a te. At ille, Obseero, inquit, ut fiat duplex spiritus tuus in me [2 Reg. 2.]. Cure incedentes sermoeinarentur, eece eurru igneo repente raptus Elias, ut Seriptura ait, aseendit quasi usque in ct_lum. Qua adjeetione signifi- eatur quod Elias non in ipsum c0_lum, ut Dominus noster, sed in alta tantum a_ris hujus sublevatus eat, ac deinde invisibiliter ad paradisi gaudia relatus. Levavit- que Elizeus pallium Eliae quod ceeiderat ei. Et veniens ad Jordanem pereussit eo aquas, atque invocato Deo Elim, divisit et transiit. Notet ergo dilectio vestra, fra- tres mei, quam ordinate figura eoncinat veritati. Venit Elias ad Jordanem, et exutus pallio suo percussit aquas ac divisit. Venit Dominus ad fluvium morris, quo ge- nus humanum mergi eonsuevemt ; et exuens se ad tern- pus habitu earnis quam assumpserat, mortem moriendo percusait, ac vitro nobis iter resurgendo patefecit. Reete etenim per Jordanem fluxus nostr_ mortalitatis ac de- fectus exprimitur: quia et Jordanis Latine Descensus eorum dicitur, et ipse fluvins in mare mortuum influens laudabiles suas ibi perdit aquas. Transit autem Elias diviso atone per siceumj transit et Elizeus, quia resur- gens a mortuis Salvator fidelibus suis quoque spem re- surgendi tribuit. Transito Jordane, Elias dedit optic_ nero Elizeo postulandi qu_ yeller: et Dominus impleta r_urrectionis gloria, plenius diseipulorum sensibus in- saruit quod et antea promimt: quia quodeumque petie- riffs in nomine meo, hoe faciam EJoan. 15.]. Petiit HOMILIzE. 451

Elizeus ut fieret spiritus Elim duplex in se, et edocti a Domino discipuli promissam spiritus gratiam aecipere desiderabant: quam non uni tantum genti Judaeae, quam ipse prmsens in came docuit, sed et cunctis per orbem nationibus praedicare suflieerent. Annon dupli- cem spiritus sui gratiam pollicebatur, cure nit : Qui cre- dit in me, opera qu_e ego facio et ipse faciet, et majora horum faeiet [Joan. 14.] ? Sermocirmntibus Ella et Eli- zeo subito currus et equi ignei rapuerunt Eliam quasi usque ad ccelum: qui profecto curms et equi angelic_e sunt intelligenda_ virtutes, de quibus scripture est : Qui facit angelos suos spiritus, et ministros suos ignem uteri- tern [Psal. 104.]. Horum namque Elias suiisidio, utpote homo purus, quo a terra tolli posset egobat, et Dominus cure apostolis colloquens subito videntibus illis eleva- tus est, etsi rton angelieo fultus auxilio, angelico tamen comitatus obsequio, vereque assumptus est in ecelum, angelis quoque id ipsum attestantibus, qui illis dixe- runt: Hic Jesus qui assumptus est a vobis in cmlum [Act. 1.]. Sublevatus ad cmlum Elias dimisit Elizeo pallium quo erat indutus. Ascendens in ccelum Domi- nus sacramenta humanitatis assumpt_ discipulis, immo omni ecclesi_e, quibus sanctificaretur et in virtute di- lectionis calefieret, reliquit. Assumens Elizeus pallium Eli_e percussit eo aquas Jordanis, et ubi invocavit Deum Eliae, divism sunt, et transiit. Assumpserunt apostoli, assumpsit instituta per eos ecclesia sacramenta sui Re- demptoris, quibus spiritualiter erudita, abluta, et conse- crata ; ipsa quoque invocato nomine Dei patris, impe- tuna mortis superare, ejusque obstaculo eontempto ad vitam transire didicit sempiternam. Hane ergo Dominic_ ascensionis gloriam, fratres ca- rissimi, quve prius prophetarum et dictis signabatur et gestis; et post in ipso Mediatore nostro completa eat_ tota devotione veneremur, et ipsi quoque ut ejus vesti- gin sequi, atque ad ccelos mereamur ascendere, interim "2G2 452 BE])_ VENERABILIS salubriter humiliemur in terra, memores semper, quia sicut Salomon air: Superbum sequitur ignominia, et humilem spiritu sequitur gloria [Prov. 29.1. Eece in aseensione Redemptoris nostri, quo nostra sit omnis intentio dirigenda didieimus : ecee aseendente ad ccc|os Mediatore Dei et hominum patefactam hominibus ca- lestis patri_e januam cognovimus. Ad hujus ergo pa- triot perl_tuam felieitatem omni studio festinemus. In hae quia necdum corpore possumus, desiderio semper et mente versemus. Juxta vocem egregii pr_cdicatoris, qu_e sursum sunt qu_ramus, ubi Christus est in dextra Dei sedens, qu_e sursum sunt sapiamus, non qu_e super terrain. Quwramus il]um et confirmemur spe inventio- nis. Qu_ramus faeiem ejus semper, ut cure ipse qui plaeidus ascendit terribilis redlerit, nos paratos inveniat, quos secure ad festa supern_e civitatls introdueat Jesus Christus Dominus noster, qui vivit et regnat cum patre in unitate spiritus sancti per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA LVIII.

MATTH. VIH. In illo tempore ascendens Jesus i_ _avi- culam, secuti sunt eum discipuli multi. Et eece motus magnus factus est in marl, ita ut navicula operiretur fluctibus ; ipse vero dormiebat. Et accesserunt, et suscitaverunt eum discitn_li ejus, dicentes : Domine, salva nos, perimus, 8;c.

cuti sunt eum discipull ejus ; non imbeeilles, _ NsedGRfirEDIEmi NetTEstabilesDominoin fide,inmannaviculamsueti et, piise-, spernentes mundum; non duplici eorde, sed simplici. Hi ergo secuti sunt eum, non tantum gressus HOMILI_E° 453 ejus sequentes, sed magis sanetitatem comitantes et justitiam ejus conseetantes. Et ecce temTestas magna facla eat in marl ita ut navis operiretur fluctibus.] Cure enim multa magna et miranda ostendisset in terra, transiit in mare, ut et ibi- dem adhuc excellentiora opera demonstraret, quatenus terrve marisque Dominum se esse eunctis ostenderet. Fecit turbari mare, commovit ventos, eoncitavit fluctus. Cur hoc ? ideo ut discipulos mitteret in timorem, et suum auxilium postularent, suamque potentiam rogan- tibus manifestaret. IUa tempestas non ex sese oborta est, sed potestati paruit imperantis ejus qui educit ven- tos de thesauris suis, qui terminum marl arenam con- stituit. Dixit enim ei: Usque huc venies et non super- gredieris, sed in temetipso confringentur fluctus tui. Hujus ergo jussione et pr_ecepto orta est tempestas in marl, propter occasiones superius memoratas. Facta est tempestas magna et non pusilla, ut magnum opus et non pusillum ostenderetur: quantoque fluctus navi- culm inruebant, tanto magis timor discipulos contur- babat, ut plus magis desiderarent ad liberandum se mi- rabilia Salvatoris. Dominus vero dormiebat. O res mirabilis et stupendal is qui nunquam obdormiit, dor-' mit ; is qui coelum et terrain gubernat, dormit ; is qui non dormit neque dormitat, ipse dormire dieitur. Dor- miebat quidem corpore, sed vigilabat deitate, dormiebat eorpore, sed conturbabat mare, erigebatque fluctus, et apostolos conterrebat suam ostensurus potentiam ; dor- miebat eorpore sicuti et ad puteum de itinere lassus vel fatigatus sedebat, demonstrans quia vere humanum por- tabat corpus, quod corruptibile induerat. Ipso corpore dormiebat, deitate vero concitabat mare et iterum de- placabat. Dormiebat itaque corpore ut apostolos susci- taret et evigilare faceret. Pr_ecipue autem omnes nos nequaquam animo dormiamus, neve intellectu aut pru- dentia, sed vigilare in omni tempore, et jubilare Domino_ 454 BEn_ VENERABILIS

et salutem ab eo postulare studeamus. Nam ipse qui dormiebat eorpore, iUud sanctum verbum dicit : Ego dormio ct cor meum vigilat _Cant. 5.]. ,kd quean ac- cedentes diseipuli suscitabant eum dicentes: Domine, salva nos, perimus. Tanto fuerant metu conterriti et pene animo alieni, ut irruerent in eum, ct non modeste, aut leniter suggererent, sed turbulenter suscitarent eum dicentes: Domine, salva nos, perimus. O beati, o ve- races Dei diseipuli, Dominum Salvatorem vobiscum habetis, et periculum timetis ! Vita vobiscum est, et de morte soiiiciti estis; maris turbatorem trementes, crea- torem ejus prmsentem ita suscitatis, quasi non possit dormiente corpore fluctus sedate vel mitigare. Sed quid respondent hi dilectissimi discipuli? Parvuli, in- quiunt, sumus adhuc infirmi et nondum robusti, ideo- que timemus, ideoque trepidamus : necdum vidimus erucem, necdum nos confirmavlt passio Domini et reo surrectio, non ascensio in ccelis, nec missi descensio sancti spiritus Paracleti ; propterea fragilitate nutamus, a Domino increpationem pusillm fidei supportamus, to- leramus libenter, voluntarie sustinemus: unde et nunc dicente Domino: quare conturbati estis pusill_e fidei ? cur non habetis fortitudinem, cur non confidentiam et fiduciam apud vos tenetis ? Et si mors irrueret, nonne earn debuistis constantissime sustinere ? Ad omne e_lim quidquid evenerit fortitudo neeessaria est, ad omne pe- riculum vel tribulationem usque ad animve exitum. Si- militer et contra delieias et divitias et honores terrenos animi fortitudo tenenda est, ut neque extollaris, o homo, neque in superbiam erigaris, non despicias inimicos, neque humiles spernas, neque obliviscaris Dominum, neque derelinquas creatorem, nec existas ingratus. Si ergo in necessitate et in periculis fortitudo necessaria est, ut viriliter cure fide toleres universa; multo magis contra delicias, ut dictum est, et luxurias fortitudo neces- saria est, ne in museipulam ineidas diaboli. Quare ergo _o_xLx_. 4.55

turbatl estis pusill_ fidei, si potentem me super terrain cognovistis ? Quare non creditis quod et in marl potens siva ? Si Deum me vere ease creatorem omnium susce- pist_, quare non creditis quod ea qu_e a me f_cta aunt in mea habeam potestate ? quare ergo dubitastis mo- dic_e fidei? Qui pusillum credit arguetur, et qui nihil credit contemnetur ; fragiles in fide corripientur, afieni omnino a fide punientur. Tales fuerunt Judvei et pa- gani, ideoclue in mafia suis evanuerunt. Tales etiam h_eretici, ideoque in die judieii damnabuntur. Tunc surger_ imperavit ventis et marl, et faeta est tranquillitas magna.] Scripture fuit: Et exsurrexit tam- quam dormiens Dominus, tamquam potens crapulatus a vino. Et percussit omnes inimicos suos in posteriora [Psal. 78.] : et nunc surgens imperat ventis et mari si- cut creator, sicut suis, ut potens, ut Dominus imperavit ventis et marl primitus ante discipulos, ut venientes fir= marentur in fide ; et potentia deitatis oeculta imperabat et comminabatur ei, mn_a autem regebat, et placabat illud secundum quod quidam ait: Potentia mitigavit mare. Imperavit ergo ventis et marl, et facta eat tran- quillltas magna. De magno vento et tempestate, magao marl conturbato et tumenti, facta est magna tranquil° litas. Decet enim hunc magnum magna et miranda facere : ideoque paullo ante magna accinctus potentia magnifice conturbavit profundum maria ; et nunc ite- rum in eo ipso ostendens suae magnificentiam petesta- tis, tranquillitatem magnam fieri jussit. H_ec ideo ut nimium conturbati magnifice exhilarati l_etarentur. ]:)e- dit enim per h_ee omnia nobis Dominus figuram et doc- trin_e imaginem, ut et in omni eonturhatione et contuo melia teneamus patientiam, stabiles simus, fidem non deseramus: et si omnis iste mundus tamquam mare ebuUiat, atque in furore consurgat; et si omnes venti et vertigines dmmonum undique sseviant, et si omnis, ut diximus, tempestas marls, id eat omnis principatus 456 BED2E VENERABILIS et potestates mundi concitentur, et in tumore iracundi_e spument aut furiant super sanctos ; et si adhuc usque ad ccelum sese cxtollant, ut tempestates marls malig- nantes et dolos ct fremitus concitantes adversum a]i- quem vestmm; nolite timere, nolite turbari, nolite con- tremiscere, nolite deficere. Omnes enim quotquot in fidei navicula cure Domino navigatis : omnes enim quot- quot in hac nimium sancta_ ecclesiae navicula cure Domino per hunc undosum supernatatis mundum, etsi ipse Dominus dormiat, pio somno vestram patientiam et tolerantiam expectans, vel impiorum pmnitentiam et conversionem sustinens, alacriter accedite ad eum, ora- tionibus instantes, atque cum propheta dicentes: Ex- urge, quare obdormis, Domine ? exurge, et ne repellas nos in finem [Psal. 44.]. Et iterum : Exurge, Domine, adjuva nos, et redime nos propter nomen tuum [Ibidem]. Et ipse surgens increpat ventis, his a_ris d_emonum spi- ritibus. Ipsi enim maris tempestates commovent, hoc est amaros et elatos concitant fluctus hujus principes mundi, ad persecutiones sanctis omnibus immittendas, ad contumelias fidelibus ingerendas. Omnibus Domi- nus increpat, et comminatur, omnia mitigat, facitque tranquiUitatem magnam circa corpus et spiritum, pacem ecclesi_e et serenitatem mundo. Ouomodo namque s_epius consilia infidelium commota sunt adversus veram fidem et firmam ecclesiam, aliquotiens pag_norum, ali- quotiens hzereticorum, quemadmodum saepius sicut maris fluctus irruebant comminantes et conterrentes hujus principes mundi, per omnia perdere se ecclesiae filios arbitrantes ; sed surgens Dominus increpavit d_emo- num ventis, et omnes evanescere fecit audaces adversa- rios fidei, magnamque pacem et tranquillitatem dedit ecclesiae sum. Homines autem illi in navicula mirati sunt. Qui homines ? scilicet hanc habentes naviculam. Navicul_e nomine ne putes hie apostolos significatos. Nusquam HOMILI2E. 457 enim invenimus prveter errorem sic cognominari Do- mini discipulos: sed semper aut apostoli aut discipuli nominantur. Mirabantur ergo illi homines, hi qui cure illo ambulabant, hi quorum erat navic_ula, illi qui in eadem navicula sese transigebant: hi mirabantur. Et admiratione dignum fuit mare a profundo commotum mitigari, ejusque elatos deplacari fluctus, ventos siti- entes compesci. Mirabantur ergo dicentes : Qualis est iste, quia venti et mare obediunt ei ! Non interrogantes dicunt : Quaffs est cui mare et venti obediunt ! Qua]is est iste! hoc est quantus, quam fortis, quam potens, quam magnus! Qualis est iste, major Moyse, poten- tior I-Ielia! Illi enim ambo, quorum unns llgno mare pereusso cure lahore discedit, alius ...... Jordanem pertransiit: iste vero uno verbo mandat illis qui non habent verba, et obediunt el: hi qui non habent au- ditum obtemperant; hi qui prudenti_ et intellectus expertes sunt inclinantur jubenti: quibus neque lo- quela, neque, ut diximus, sermo eat obediunt, in ea- dem substantia in qua sunt, et sua natura moventur, et jussioni deserviunt ad confusionem mortalium, ad condemnationem corruptibilium. Jubet mari, et non contemnit; dicit ventis et tempestatibus, et mox com- pescuntur; jubet omni creaturm, et non supergreditur jussionem ejus: et unum hominum genus, et unum quod secundum similitudinem Dei honorificandum est, cui verbum et prudentia data est, hi soli homines resis- tunt, hi tantum inobedientes aunt, hi soli contemnunt, ideoque et hi soft in judicio damnabuntur, eta justitia punientur velut deteriores mutis animalibus, vel his qui sine spiritu et anima sunt in isto mundo. Mirabantur ergo illi quia mare compescuit et venti mitigati aunt. Admiremur etnos quando benignitates et benevolentias ostendit circa nos Dominus, quando de periculis nos salvare dignatur, quando de tumultibus nos liberat, quando ab inimicis insequentibus eruit nos. Miremur, 458 BED_ VieNERABILIS et _tes gratias agamus, gratiee obaudiamus_ obau- dientes timeamus, timentes diligamus, ut etern_e cari- tatis ab eodem heredes efliciamur. Mirabantur di- centes, qualis *est iste! Sicut homo videtur, et sicut Deus potentiam ostendit: sicut unus carnalium puta- tur esse, et super omnia carnalia magna ostendit mira- bilia: dormit sicut homo, et imperat marl et ventis sieut Deus: in navicula sedet, et omnem creaturam jussione inelinat ubi vult Jesus Christus Dominus noster, qui cure Deo patre vivit et regnat in secula seculorum, Amen.

HOMILIA LIX.

JOANNIS XIII. Ante diem festum Paschee, sciens Jesus quia venit hora _us ut transeat ex hoc mundo ad pattern, cure dilexisset auos, qui erant in mundo, in flnem dilexit eos. Et coena faeta, cure diabolus jam misisset in cor_ ut lraderet eum Judas Simonis Isca- riotes, _;c.

bile illud Domini mysterium, quo diseipulis in Pascha, priusquam ad passionem iret, pe- _ deCRIs PTURUSlavare dignatuEvasngeeslti,ataprimoJoannipsues mmemnoomrena- Pascl_ quid mystiee significaret, aperire curavit, ira incipiens: Ante diem festum Pascbae, seiens Jesus quia venit hora ejus, ut trauseat ex hoe mundo ad patrem, cure dilexisset suos qui erant in mundo, in finem dilexit eos. Pascha quippe transitus interpretatur, nomen ex eo vetus habens, quod transierit in eo Dominus per JEgyptum, percutiens primogenita 2Egypti, et filios Israel liberans, et quod ipsi filii Israel transierint ilia nocte de 2Egyptia servitute, ut venirent ad terrain pro- missve olim hmreditatis et pacis. Mystice autem signifi- nOMXLI_. 459 cans, quod in eo Dominus tranaiturus esset ex hoc mundo ad patrem, et quod ejus exemplo fideles abjectis temporalibus desideriis, abjecta vitiorum servitute, con- tinuis virtutum studiis transire debeant ad promissio- nero patrive ccelestls. Quomodo autem transierit Jesus ex hoc mundo ad patrem, pulcro sermone designat Jo- annes Evangelist, a, cum dicit: Cure dilexisset suos qui erant in mundo, in finem dilexit eos [Joan. 13.], id est, in tantum dilexit, ut ipsa dilectione vitam ad tempus finiret corporalem, mox de morte ad vitam, de hoc mundo tmnsitums ad patrem. Majorem namque hac dilectio- nero nemo habet, ut animam suam quis ponat pro amicis suis. Uncle recte uterque transitus, et legalis videlicet et evangelicus, sanguine consecratus est, IUe agni paschalis, iste ejus de quo dicit apostolus : Etenim pas- cha nostrum immolatus est Christus [1 Cor. 5.]. Iste sanguine fuso in cruce, ille in crucis modum medio limine, et superluminari mediis asperso in postibus. JEt coena, inquit, facts, cure diabolics jam misissel i_ cor ut traderet eum Judas 8i_nonis Iscariotes, sciens quia omnia dedit ei pater in manus, el quia a Deo exivit, el ad Deum vadit, a_rgit a c_tta, el ponit vestimenta sushi Locuturus de maxima humilltate assumpt_e hmnaaitatia prius commemorat eternitatem divine_ potestatis, ut et ipsum verum Deum hominemque demonstret, et ut nos illius pr_ecepti admoneat, ut quanto magni sumus, hu- miliemur in omnibus. Homo namque erat verus, qui hominum pedes tangere ac lavare, per hominem tradi, atque ab hominibus poterat crucifigi: Deus erat verus, cui omnia dedit pater in manus, quia a Deo exivit, et ad Deum rediit. Sclebat ergo Dominua, quia diabohis jam miserat in corde Juda_, ut traderet eum, sciebat quia omnia dedit ei pater in manus: intex quve omnia et ipsum traditorem, et eos quibus tradendus erat, et mor- tern quam erat passurus, ut de his omnibus qu_e vellet, faceret, malumque eorum sua potentia converteret in 460 BED_E VENE_[_ABILIS

bonum. Sciebat quia per humilitatem incarnationis a Deo exivit, et per victoriam resurrectionis ad Deum erat rediturus, nec Deum cure inde exiret, nee nos deserens cum rediret. Sciebat quidem omnia ha_c, et tamen in magnae sum indicium pietatis, in magnae nostrae exem- plum humilitatis surgit a ccena, et ponit vestimenta sua, lavit pedes discipulorum, non Dei Domini, sed hominis servi implens offieium, ut ejus quoque pedes humiliter ablueret, cujus manus in sua traditione noverat procaci- ter esse polluendas. Quod si altiori indaginc mysterium " hoc humillimum nostri Salvatoris pertractare delectat, ccena haec sacrosancta, in qua cum discipulis recubuit Dominus, tempus sig_ificat universum, quo corporaliter in ecclesia demoratus, et dapibus verbi salutaris ac mi- raculorum suorum dulcedine cunctos longe lateque pavit, et ipse auclientium fide ac dilectione pastus est: quia quotquot ad gratiam veritatis convertit, per hos nimi- rum corporis sui, quod est ecclesia, quasi more vescen- tium fecit augmentum. Surrexit autem a coena, et po- suit vestimenta sua, quando temporaliter cum hominibus amplins conversari desistens, membra corporis assumpti deposuit in cruce. Accepto linteo praecinxit se, quando accepto a patre mandato patiendi, pro nobis in ipso pas- sionis exercitio sua membra circumdedit. Solet namque per linteum, quod multifario tormentorum labore con- ficitur, atttictio passionum figurari. Et Dominus ponens vestimenta linteo praecing4tur, ut significet se habitum corporis, quem induit, non sine pressura dolorum, seal longa crucis tribulatione deponere. Misit aquam in pel- vim, et ccepit lavare pedes discipulorum, et extergere linteo quo erat pr_ecinctus, quando defunctus in cruce aquam una cum sanguine de latere suo profundit in terram, quibus credentium opera mundaret, eademque opera non solum passionis sacramentis sanctificare, sed etiam ejusdem exemplis confirmare dignatus est. Quod autem inchoata pedum lavatione dieitur, venit ergo ad HOMILIAB, 461

Simonem Petrum, non ira inteUigendum est, quasipost atiquos ad ilium venerit: sed quia ab illo qui primus apostolorum erat, cceperit, et ille tale ministerium, quia mysterium nesciebat, non frustra horruerit. Quod etiam quilibet eorum acturus fuisse non dubitatur, si non illa terreretur sententia, qua Petro dictum est: Si non lavero te, non habebis pattern mecum.] Ubi aperte monstratur, quod h_ee pedum lavatio spiritualem carnis et anim_e purificationem, sine qua ad consortium Christi pervenire non potest, insinuat. Unde Petrus h_e audiens, solito mox amoris divini fervore eorreptus, respondit, Domine, non tanlum pedes meos, sed et manus et caput.] Ac si aperte dicat : Quia, jam tc docente inter, quod lavando pedes meos errata mea te inundate significas, non solum pedes, sed et manus et caput tibi lavandum offero ; quia non solum incessu, sed etiam actu, visu quoque, auditu, gustu, olfactu et tactu, multa me com- mittere, qu_e a te debeant dimitti, non ambigo. Sed fervldo amatori quid respondeat Dominus, quomodo hunc ad intelligentiam mystieve lavationis paulatim pro- voeet, audiamus. Qui lotus est, inquit, non indiget, nisi ut pedes laver, sed est mundus totus.] Manifeste dewantiat, quod lavatio pedum ilia remissionem quidem peccatorum designaret : non tamen ea quve semel in baptismate datur, sed ilia potius qua quotidiani fidelium rcatus, sine quibus in hac vlta non vivit, quotidiana ejus gratia mundantur. Pedes namque, quihus incedentes terrain tangimus, ideoque eos a contagio pulveris, sicut reliquum corpus, immunes custodire nequimus, ipsam terren_e inhabitationis neces- sitatem deslgnant, qua in quantum quofidie desides nos et negligentes afllcimur, in tantum etiam ut magni qui- que et summ_e conversationis viri a ccelesti, quam max- ime diligunt, contemplatione revocantur, ut si dixerimus, Quia peccatum non habemus, nos ipsos seducamus, et 46_ BED_ VENERABILIS veritas non sit in nobis E1Joan. 1.]. Qui ergo lotus est, non indiget nisi ut pedes lavet, sed est mundus totus: quia qui ablutus est fonte baptismatis in remis- sionem omnium peccatorum, non indiget rursus, imo non potest eodem mode ablui, sed quotidiana tantum mundanve eonversationis contagia necesse habet, quoti- diana sui Redemptoris indulgentia tergantur. Est enim tote actionum suarum corpore mundus, exeeptis dun- taxat iis quve menti necessitate curie temporalis adh_e- serunt, ob quorum quotidianam sordidationem simul et emundationem quotidie dicimus orantes, Et dimitte nobis debita nostra sieut etnos dimittimus debitoribus nostris EMat. 6. Luc. 11.]. Verum hvec de apostolis eorumque similibus dicta sunt: Beati videlicet et im- maculati, qui tlmentes Dominum ambulant in vils ejus EPsal. 119.]. At, nos, qui, divlni sa_pe timoris obliti, iter kevum incedimus, non ilia levi et quotidiana orationum sollennitate possumus ab erratuum nostrorum sorde liberari, sed major neeesse est inquinatio majori oratio- hum, vigiliarum eel jejuniorum, iacrymarum atque dee- mosynarum exercitio purgetur ; ipso nimirum interius vestigia eordis nostri mundante, qui sedens in dexta_ Dei per assumptoe habitum humanitatis quotidie inter- pellat pro nobis. Postquam veto lavit pedes diseipu- lorum Dominus, accepit vestimenta sua, et cure recubu- imet, it.rum aperuit verho ministerium lavationis, quod eis paulo ante facto needum scientibus exhibuerat. Quia postquam patiendo in cruce lavacrum nohis remissionis consecravit, accepit membra jam immortn_a quse mor- talia posuerat; ac cure pest resurreetionem apparuisset discipulis, ac famillariter cure eis esset etiam in con- vescendo per dies quadraginta conversatus, exposuit eis utilitatem sum passionis, cujus eatenus, quia virtutem mystieam nesciebant, eventum satis timebant [Act. 1.]. 8i ergo, iaquit, lavi vestros pedes, Dominus et maffister, et yes debetis alter alterius lavare pedes.] O.uve videlicet HOMILI2E. 4(_3 sent_ntia et ad literam et ad mysticum sensum recte ac- cipi, et devote debet impleri : ad literam quidem, ut per cari_tem serviamus invicem, non solum in lavando p_les fratrum, aed etiam in quibuslibet eorum necessitatibus adjuvandis ; ad mysticum vero intellectum, ut sicut Do- minus nobis peccata pcenitentibus dimittere consuevit, ita etiam nos peccantibus in nos fratribus dimittere festi- nemus [Mat. 6. Marc. 11.]. Sicut iUe lavit nos a pecoatia nostfis interpellando patrem pro nobis, ita etnos, si scimus fratrem nostrum peccare peccatum non ad mor- tern, petamus ut detur ei vita peccanti non ad mortem [1 Joan. 5.]. Et sicut Jacobus apostolus admonet,.Con- fiteamur alterutrum peccata nostra, et oremus pro invi- cem, ut saivemur [Jac. 5.] : sicut ille pro nobis animam suam posuit, sic etnos instante temporis articulo pro fratrlhus animas ponamus [1 Joan. 3.]. Sequitur, Amen dico vobis, non est serous major domino suo, ne- que apostolus major eo qui misit ilium.] Hoc ideo dbdt, quia laverat pedes servorum suorum Dominus, et ipse qui misit eorum quos misit. Apostolus Grvece, Latine dicitur missus, ut ostenderet ea qu_e excelsus fecit hu- militer, multo magis humilibus et infirmis humiliter esse facienda. Sed ut hoc in loco spiritualis intellectus com- moneret, quia si ipse qul peccatum non £ecit, nec in- ventus est dolus in ore ejus [1 Pet. 2. Esa. 53.], inter- pellat pro nostris excessibus, multo magis ipsi debeamus orare pro invicem. Sed etsi dimittit nobis iUe, cui non habemus quod dimittamus, multo magis oportet nos alterutrum dimittere nobis debita nostra. Quod ipsum apostolus quoque prvecipiens, ait, Estote autem invicem benigni, misericordes, donantes invicem, sicut et Deus in Christo donavit vobis [Eph. 4.]. Si h_ec, infuit, scilis, beati eritis si feceritis ea.] Salu- tails heec multum nostri Salvatoris, et sedulo est cogi- tanda sententia, quia beati erimus sciendo c_lestia prve- cepta, si tamen ea quve novimus operando sectemur. 464 BED2E VENERABILIS HOMILI_.

Qui enim cognita ejus mandata serrate negligit beatus esse non valet: qui h_ec vel cognoscere contemnit, multo longius a beatorum sorte secluditur. Congruit his Psalmista, qui mortalium corda perpendens, V_lue omnes beatitudinem amare, sed paucos ubi est qus_rere conspiciens, ipse qu_e sit maxima in hac vita hominis beatitudo manifeste protestatus est, dicens, Beati im- maeulati in via, qui ambulant in lege Domini EPsal. 119._. Et ne putaretur h_e via immaeulatorum ac beatorum ab imperitis passim et rudibus posse compre- hendi, consequenter adjunxit et ait_ Beati qui scrutan- tur testimonia ejus ; in toto corde exquirunt eum. Quapropter, carissimi, rogemus ejus c]ementiam, qui mandavit mandata sua custodiri nimis, ut dirigat ipse vias nostras ad custodiendas justificationes suas, ipse post custodlam mandatorum suorum ad beatitudinem nos sure perpetu_e visionis inducat Jesus Christus Do- minus noster, qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus sancti per omnia secula seculorum, Amen.