Wstęp. Informacje Ogólne. Strategia I Wizja Rozwoju Gminy a Ochrona Środowiska

Plan gospodarki odpadami – Gmina Leśnica Rozdział 1 str. 1 –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

ROZDZIAŁ 1

Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska.

Spis treści:

1.1. Cel opracowania planu gospodarki odpadami. 3

1.2. Metodyka opracowania 4

1.3. Informacje o Gminie. 7 1.3.1. Ogólna charakterystyka. Położenie administracyjne Gminy 7 1.3.2. Położenie geograficzne, rzeźba terenu, krajobraz. 8 1.3.3. Zagospodarowanie terenu 9 1.3.4. Budowa geologiczna i hydrogeologiczna. 10 1.3.5. Społeczność lokalna. 11 1.3.6. Charakterystyka pozarolniczego sektora gospodarczego 14 1.3.7. Rolnictwo 16 1.3.8. Infrastruktura techniczna. 18 1.3.9. Transport i komunikacja. 20 1.3.10. Gospodarka odpadami 23 1.3.11. Gospodarka wodno – ściekowa 24 1.3.11.1. Zaopatrzenie w wodę 24 1.3.11.2. Odprowadzanie ścieków 25 1.3.12. Zabytki architektury i stanowiska archeologiczne 26 1.3.13. Turystyka i rekreacja 29 1.4. Strategia i wizja rozwoju Gminy. 32

1.5. Uwarunkowania rozwoju i priorytety Gminy w aspekcie ochrony środowiska. 34

Cel opracowania planu gospodarki odpadami.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej stwierdza, że Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju, ustala także, że ochrona środowiska jest obowiązkiem m.in. władz publicznych, które poprzez swoją politykę powinny zapewnić bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom. Zapisy te są konsekwentną realizacją podpisanych przez nasze Państwo konwencji i porozumień międzynarodowych. Idea rozwoju zrównoważonego (ekorozwoju) wynika z konieczności sprostania wyzwaniom nowego tysiąclecia, jest pogodzeniem rozwoju gospodarczego i społecznego w harmonii z poszanowaniem przyrody - jako granicę podejmowanych działań przyjmuje zagrożenie środowiska naturalnego.

Na poziomie gminy rozwój zrównoważony jest kierunkiem rozwoju społeczno – gospodarczego, który w zaspokajaniu potrzeb społeczności lokalnej nie prowadzi do degradacji środowiska przyrodniczego. Rozwój zrównoważony nie oznacza zahamowania procesów gospodarczych w gminie, wprost przeciwnie – oznacza harmonijny, zrównoważony rozwój w wymiarze ekologicznym, ekonomicznym i społecznym.

Gmina posiada opracowane w 1997r. „Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Leśnica”, określające strategię rozwoju gminy w zakresie polityki przestrzennej.

Gmina Leśnica posiada również uchwaloną w 2001r. „Strategię Zrównoważonego Rozwoju Miasta i Gminy Leśnica” określającą diagnozę stanu istniejącego oraz propozycje działań służących poprawie stanu istniejącego, koncepcję rozwoju Gminy i plan rozwoju Gminy.

Zgodnie z Ustawą z dn. 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późniejszymi zmianami) polityka ekologiczna państwa ma na celu stworzenie warunków niezbędnych do realizacji ochrony środowiska. Organ wykonawczy województwa, powiatu i gminy, w celu realizacji polityki ekologicznej państwa, sporządza natomiast odpowiednio wojewódzkie, powiatowe i gminne programy ochrony środowiska.

Zgodnie z Ustawą z dn. 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późniejszymi zmianami) dla osiągnięcia celów założonych w polityce ekologicznej państwa opracowywane są również plany gospodarki odpadami - plan krajowy oraz odpowiednio plany wojewódzkie, powiatowe i gminne, stanowiące część odnośnych programów ochrony środowiska.

Zgodnie z Ustawą z dn. 27 lipca 2001r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085 z późniejszymi zmianami) sejmiki województw uchwalą nowe wojewódzkie programy ochrony środowiska do dnia 30.06.2003r., rady powiatów – powiatowe programy ochrony środowiska do dnia 31.12.2003r., zaś rady gmin zobowiązane są do uchwalenia gminnych programów ochrony środowiska do dnia 30.06.2004r.

Gminny plan gospodarki odpadami jest realizacją ustawowego obowiązku organu wykonawczego Gminy Leśnica, a w powiązaniu ze Strategią Rozwoju Gminy daje trwałą podstawę gminnej strategii zrównoważonego rozwoju.

2. Metodyka opracowania

Punktem odniesienia dla planowania polityki ochrony środowiska, w tym gospodarki odpadami, była ocena:

- aktualnego stanu środowiska, - aktualnych działań na rzecz ochrony środowiska.

Koncepcja Planu przewiduje sformułowanie zbioru celów ochrony środowiska (długoterminowych i krótkoterminowych) oraz działań niezbędnych dla ich osiągnięcia. Na tle głównych dziedzin rozwoju i związanych z nimi kierunków presji na środowisko oraz na podstawie diagnozy i prognozy stanu środowiska określono cele długoterminowe. Cele te stanowią podstawę dla określenia celów krótkoterminowych, z których następnie wynikają działania główne, realizowane przez poszczególne instytucje, organizacje i grupy zadaniowe jako projekty i działania proekologiczne (inwestycyjne i nie inwestycyjne). Cele krótkoterminowe i działania główne formułowane są w oparciu o kryteria wyboru priorytetów ekologicznych. W myśl sformułowanych przez Ministerstwo Środowiska „Wytycznych sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym” (2002r.) niniejszy program obejmuje:

- zadania własne (przedsięwzięcia, które będą finansowane w całości lub częściowo ze środków będących w dyspozycji gminy); - zadania koordynowane (pozostałe zadania, związane z ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, które są finansowane ze środków przedsiębiorstw oraz ze środków zewnętrznych,

będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla powiatowego, wojewódzkiego i centralnego).

Niniejszy Plan Gospodarki Odpadami uwzględnia cele i kierunki działań opisane w dokumentach sformułowanych:

- na szczeblu państwowym:

- w Strategii Zrównoważonego Rozwoju Polski do 2025 roku, - w II Polityce Ekologicznej Państwa, zaktualizowanej i uszczegółowionej w „Polityce Ekologicznej Państwa na lata 2003¸2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007¸2010” (grudzień 2002r.), - w Programie wykonawczym do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002¸2010, - w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami (październik 2002r.), - w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych (projekt - październik 2003r.), - w Strategii Rozwoju Energetyki Odnawialnej (2000r.), - w Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej (2001r.), - w Krajowym Programie Zwiększania Lesistości (aktualizacja 2003r.), - w Programie Promocji Systemów Zarządzania Środowiskowego w Polsce (luty 2003r.).

- na poziomie wojewódzkim:

- w Strategii Rozwoju Województwa Opolskiego na lata 2000¸2015 (Opole 2000r.), - w Planie zagospodarowania przestrzennego Województwa Opolskiego (Opole 2002r.), - w Programie Ochrony Środowiska Województwa Opolskiego na lata 2003¸2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007¸2010 (2003r.) - w Planie Gospodarki Odpadami w Województwie Opolskim (2003r.), - w Kompleksowym Programie Gospodarki Odpadami Niebezpiecznymi w Regionie Południowej Polski (IGO, IETU, Chemcontrols),

- na poziomie powiatowym:

- Planie Gospodarki Odpadami dla Powiatu Strzeleckiego (Strzelce Opolskie, styczeń 2004r.),

- oraz na szczeblu lokalnym:

- w Strategii Zrównoważonego Rozwoju Miasta i Gminy Leśnica (2001r.), - w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Leśnica (1997r.), - w Projekcie założeń do Planu Zaopatrzenia w Ciepło, Energię Elektryczną i Paliwa Gazowe Gminy Leśnica (2004r.), - w Planie ochrony Parku Krajobrazowego Góra Św. Anny (1999r.).

Jednocześnie dążenie Polski do członkostwa w Unii Europejskiej nakłada na nas obowiązek dostosowania się do norm przez nią przyjętych, także w zakresie ochrony środowiska. Należy zaznaczyć, że proces dostosowywania polskiej legislacji do wymagań UE został praktycznie zakończony, a unijne przepisy ochrony środowiska i nowe obowiązki zostały zapisane w krajowych aktach prawnych. Powyższe założenia zgodne są wojewódzkimi priorytetami ochrony środowiska, określonymi w Programie Ochrony Środowiska Województwa Opolskiego na lata 2003¸2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007¸2010 oraz, sformułowanymi w Strategii Rozwoju Województwa Opolskiego, strategicznymi celami w zakresie ochrony i kształtowania środowiska w województwie jak również w Wojewódzkim planie gospodarki odpadami.

Plan gospodarki odpadami opracowano zgodnie z ustawą – o odpadach oraz Rozporządzeniem wykonawczym Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U z 2003 r. Nr 66 poz. 620) i określa on w szczególności.

- cele i proponowany system gospodarki odpadami, - zadania strategiczne wraz z harmonogramem działań, - środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe.

Politykę ekologiczną państwa przyjmuje się na 4 lata, przy czym przewidziane w niej działania uwzględniają perspektywę kolejnych 4 lat. Projekty planów gospodarki odpadami są opiniowane odpowiednio przez organ wykonawczy jednostki wyższego i niższego szczebla oraz zarządy RZGW. Powiatowy plan sporządza organ wykonawczy powiatu, a uchwala rada powiatu. Z wykonania planu organ wykonawczy powiatu sporządza co 2 lata raporty, które przedstawia radzie powiatu. Postęp we wdrażaniu polityki można będzie mierzyć wskaźnikami tempa wdrażania modelu zrównoważonego rozwoju oraz wskaźnikami stanu środowiska i efektywności wdrażania polityki ekologicznej.

Zgodnie z II Polityką Ekologiczną Państwa oraz Wojewódzkim planem gospodarki odpadami w niniejszym programie powiatowym przyjęto 3 etapy osiągania celów

- aktualny etap realizacji celów krótkookresowych (lata 2004¸2007), - etap realizacji celów średniookresowych (lata 2004¸2011), - etap realizacji celów długookresowych (strategicznych) w ramach Strategii Zrównoważonego Rozwoju Polski Do 2025 Roku.

Niniejszy Plan wykonano zgodnie z wymaganiami lub zaleceniami zawartymi w pozycjach:

- „Poradnik: powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami” (Ministerstwo Środowiska, wrzesień 2002), - „Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.04.2003r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami”.

Ze względu na rozbieżność danych liczbowych pochodzących z szeregu wykorzystanych opracowań powiatowych i gminnych, pisanych w różnych latach, zdecydowano się na preferowanie jednolitych danych zawartych w „Roczniku Statystycznym Województwa Opolskiego 2003”, a dopiero w przypadku ich braku sięgania do innych źródeł. Niniejszy Plan odzwierciedla stan prawny w zakresie ochrony środowiska, zarówno w prawodawstwie krajowym, jak i unijnym, na dzień 01.07.2004 r.

3. Informacje o Gminie. 1. Ogólna charakterystyka. Położenie administracyjne Gminy

Gmina Leśnica wraz z sześcioma innymi gminami tworzy Powiat Strzelecki, zajmujący powierzchnię 744km2, co stanowi 7,9% powierzchni województwa opolskiego. Powiat Strzelecki stanowi pięć gmin wiejsko-miejskich: Kolonowskie, Leśnica, Strzelce Opolskie, Ujazd i Zawadzkie oraz dwie gminy wiejskie: Izbicko i Jemielnica. Gmina Leśnica zajmuje powierzchnię 94km2, co stanowi 12,6% powierzchni Powiatu i ok. 1% powierzchni Województwa. Gmina Leśnica położona jest w południowo – zachodniej części Powiatu Strzeleckiego i graniczy od północy z rozległą Gminą Strzelce Opolskie, od strony wschodniej z Gminą Ujazd, natomiast od południa z Gminą Kędzierzyn – Koźle, a od zachodu z gminą Zdzieszowice. Gminę zamieszkuje 8890 osób (Rocznik statystyczny województwa opolskiego 2003r.) przy gęstości zaludnienia wynoszącej 94 osób/km2, jest zatem jedynie nieco niższa od średniej gęstości zaludnienia w Powiecie (111 osób/km2) i w Województwie (113 osób/km2).

Rys.1.3-1. Usytuowanie Gminy Leśnica na terenie Powiatu Strzeleckiego (źródło: strona internetowa: www.gminypolskie.pl)

Położenie i zasoby środowiska przyrodniczego zdecydowały o rolniczym charakterze Gminy. Rolnictwo stanowi podstawową funkcję Gminy, natomiast uzupełniającą rolę pełni wytwórczość i turystyka. Miasto Leśnica należy do najstarszych w tej części Śląska. Książe opolski Kazimierz I wymienia ją w dokumencie z 1217 roku jako „Lesnicie”. Duży wpływ na funkcjonowanie Gminy ma Park Krajobrazowy Góry św. Anny, obejmujący m.in. kilka rezerwatów oraz monumentalny amfiteatr skalny zwieńczony Pomnikiem Czynu Powstańczego. Na szczycie Góry św. Anny (najwyższego wzniesienia na Górnym Śląsku) znajduje się bazylika pod jej wezwaniem. Od wieków jest to miejsce pielgrzymek dla mieszkańców Śląska i nie tylko.

Dogodne położenie w stosunku do ważniejszych szlaków komunikacyjnych (przez Gminę przebiega odcinek autostrady A4) oraz do dużych ośrodków miejskich stanowi o atrakcyjności Gminy dla budownictwa jednorodzinnego oraz bazy turystyczno – rekreacyjnej.

2. Położenie geograficzne, rzeźba terenu, krajobraz.

Gmina Leśnica położona jest we wschodniej części Województwa Opolskiego Zgodnie z podziałem fizyczno-geograficznym Polski J. Kondrackiego teren Gminy znajduje się na obszarze dwóch jednostek:

- mezoregionu Chełmu (341.11) wchodzącego w skład makroregionu Wyżyny Śląskiej (341.1) – północno – zachodnia część Gminy, - makroregionu Niziny Śląskiej (318.5) – południowa część Gminy.

Takie położenie zadecydowało o specyficznej budowie geologicznej oraz zróżnicowanym ukształtowaniu powierzchni terenu. Masyw Chełmu stanowi zachodnią część garbu triasowego wapienia muszlowego, oddzieloną od Garbu Tarnogórskiego wyraźnym obniżeniem pod Pyskowicami. Długość tego złoża wapienia wynosi ok. 130km, a szerokość waha się od 15 do 25km. Rzeźbę terenu kształtują pojedyncze podłużne wzniesienia i płaskowyże, których wysokość wynosi od 360 do 400 m n.p.m. Główny masyw Chełmu biegnie z północnego-zachodu w kierunku południowo-wschodnim, przewyższając otaczającą krainę na długości ok. 25km. Szerokość wzniesienia wynosi przeciętnie 5km. W sylwecie Chełmu można wyodrębnić kilka kulminacji. W jednej trzeciej całego garbu, w części północno - zachodniej wznosi się najwyższa kulminacja - Góra Św. Anny. Tworzy ją szczątkowy bazaltowy nek wulkaniczny, który swym profilem nadaje górze wygląd nieczynnego wulkanu. Bardzo oryginalna jest rzeźba powierzchni terenu na stokach zachodnich. Są tu charakterystyczne wąwozy i parowy, których naliczono ponad 100. Pochodzenie tych form związane jest z procesem krasowienia skał, który modeluje powierzchnię stoków. Suche parowy drążone są przez wody opadowe zwłaszcza wiosną. Wody płynące kruszą i rozpuszczają podłoże, rzeźbią i żłobią glebę oraz skałę. W partiach leśnych tworzą malowniczą i fantastyczną rzeźbę terenu, a przede wszystkim niezwykle urozmaiconą.

Część północna Gminy charakteryzuje się urozmaiconą rzeźbą terenu, wykształcona głównie na wapieniach, natomiast część południowa jest płaskorówninna rozwinięta na żwirach i glinach, dzięki takiemu ukształtowaniu krajobraz części północnej jest znacznie ciekawszy niż na południu.

Wysokość nad poziomem morza różnych części Gminy waha się w przedziale od ok. 180 do 400m n.p.m., stąd względne różnice wysokości na obszarze gminy dochodzą do 220m. Najwyższym wzniesieniem w Gminie jest Góra św. Anny (400,4m n.p.m.) tereny położone na wschód i południe od niej są już słabiej zróżnicowane wysokościowo.

3. Zagospodarowanie terenu

Gmina Leśnica jest Gminą miejsko - wiejską o powierzchni 94km2 o dominującym obecnie rolniczym charakterze. W strukturze użytkowania gruntów gminnych dominują użytki rolne. Zgodnie z „Rocznikiem statystycznym Województwa Opolskiego 2003r.” (stan na 20.05.2002r.) użytkowanie gruntów w Gminie przedstawia się następująco:

- użytki rolne: 6983ha (73,8% powierzchni Gminy), w tym: 88,1% stanowią grunty orne (6155ha); 8,4% łąki (587ha); 2,7% pastwiska (187ha) oraz 0,8% sady (54ha), - lasy i grunty leśne zajmują 1483ha, co stanowi 15,7% powierzchni Gminy. Udział lasów w zagospodarowaniu powierzchni Gminy utrzymuje się poniżej średniego zalesienia kraju (ok. 28%), województwa (ok. 27%) i powiatu (ok. 42%). - pozostałe grunty i nieużytki zajmują obszar 997ha, czyli ok. 10,5% powierzchni Gminy.

Poniżej w tabeli 1.3-1. przedstawiono strukturę użytkowania gruntów w Gminie Leśnica na tle Powiatu i Województwa.

Tabela 1.3-1. Użytkowanie gruntów na terenie Gminy Leśnica na tle Powiatu Strzeleckiego i Województwa Opolskiego (źródło: j.w.). Jednostka administracyjna Użytkowanie gruntów Gmina Leśnica Powiat Strzelecki Wojew. Opolskie ha % ha % ha % Powierzchnia ogółem 9463 100 74428 100 941247 100 Użytki rolne razem, w 6983 73,8 36030 48,4 564039 60,0 tym: - grunty orne, 6155 88,1 29190 81 497331 88,2 - sady, 54 0,8 120 0,3 1727 0,3 - łąki, 587 8,4 5351 14,9 53309 9,5 - pastwiska, 187 2,7 1369 3,8 11672 2,0 Lasy i grunty leśne 1483 15,7 30856 41,5 253586 26,9 Pozostałe grunty 997 10,5 7542 10,1 123622 13,1

Struktura użytkowania gruntów w Gminie Leśnica zdecydowanie odbiega od wartości średnich charakteryzujących Powiat Strzelecki, a w mniejszym stopniu również Województwo Opolskie. Areał użytków rolnych jest największy w Powiecie, ok. 1,5-krotnie większy niż wartość średnia dla Powiatu. Użytki rolne stanowią również większy udział niż wartość średnia w Województwie. Zalesienie Gminy jest dla odmiany wyjątkowo niskie, najniższe w Powiecie, niemal trzykrotnie niższe niż wartość średnia powiatowa i niemal dwukrotnie niższe niż wartość średnia wojewódzka i krajowa.

4. Budowa geologiczna i hydrogeologiczna.

Pod względem geologicznym gmina Leśnica wchodzi w skład jednostki Próg Środkowotriasowy, stanowiącej pasmo wzniesień pochodzenia tektoniczno-denudacyjnego, zbudowane z osadów dolnego i środkowego triasu, rozpościerającego się na znacznej szerokości od Olkusza po Krapkowice. Stanowi ono charakterystyczny element morfologiczny wyraźnie zaznaczający

Gmina Leśnica, podobnie jak cały Powiat, znajduje się w zasięgu jednostki hydrogeologicznej zwanej triasem opolskim. Trias opolski dzieli się na kilka jednostek o odmiennie ukształtowanych warunkach hydrogeologicznych. Głównym zastosowanym kryterium podziału jest wielopiętrowy układ skał przepuszczalnych i nieprzepuszczalnych. Stopień izolacji skał triasowych ma kluczowy wpływ na zasilanie, zasobność i odporność na zanieczyszczenia całej struktury wodonośnej.

Powiat Strzelecki leży na jednym z najzasobniejszych w Polsce obszarów bogatych w wody podziemne. Na terenie powiatu występuje aż 5 głównych zbiorników wód podziemnych, w tym GZWP 333 należący do jednych z najbogatszych pod względem zasobności zbiorników w Polsce i największy zbiornik wód podziemnych województwa opolskiego. Istniejące warunki geologiczne, wysokie walory użytkowe zbiornika, przy jednoczesnej słabej naturalnej odporności na skażenie i stwierdzone już zanieczyszczenie wód zbiornika ponadnormatywną ilością azotanów, siarczanów, chlorków i przekroczeniem odczynu pH powodują, że ochrona ilości i jakości wód zbiornika GZWP 333 jest jednym z najważniejszych celów ochrony środowiska w Powiecie Strzeleckim.

Na terenie Gminy Leśnica występują 3 zbiorniki wód podziemnych:

- GZWP nr 335 – zbiornik Krapkowice – Strzelce Opolskie w utworach triasu dolnego w ośrodku szczelinowo – porowym o szacunkowych zasobach dyspozycyjnych 50000m3/24h i średniej głębokości ujęć 100m – 600m (północna część Gminy - obszar autostrady A4 i teren na północ od niej),

- GZWP nr 332 – zbiornik Subniecka kędzierzyńsko - głubczycka w utworach czwartorzędowych i trzeciorzędowych w ośrodku porowym o szacunkowych zasobach dyspozycyjnych 130000m3/24h i średniej głębokości ujęć 80m – 120m (południowa część Gminy),

- GZWP nr 333 – zbiornik Opole – Zawadzkie w utworach triasu środkowego w ośrodku szczelinowo – krasowym o szacunkowych zasobach dyspozycyjnych 200000m3/24h i średniej głębokości ujęć 120m – 240m (niewielki fragment północnej części Gminy).

5. Społeczność lokalna.

Gminę zamieszkuje 8890 osób (Rocznik statystyczny województwa opolskiego 2003r.) przy gęstości zaludnienia wynoszącej 94 osób/km2, jest ona zatem niższa od średniej gęstości zaludnienia w Powiecie (111 osób/km2) i w Województwie (113 osób/km2).

Na terenie Gminy Leśnica znajduje się 15 miejscowości, w tym 14 wiejskich i 1 miasto - Leśnica z siedzibą władz Gminy (źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Opolskiego 2003r.), z czego 11 posiada status sołectwa, pozostałe 3 miejscowości to przysiółki. Podział administracyjny Gminy przedstawia się następująco:

- miasto Leśnica, - Sołectwo Czarnocin, - Sołectwo Dolna, - Sołectwo Góra św. Anny, - Sołectwo Kadłubiec, - Sołectwo Krasowa, - Sołectwo Lichynia, - Sołectwo Łąki Kozielskie, - Sołectwo Poręba, - Sołectwo Raszowa, - Sołectwo Wysoka, - Sołectwo Zalesie Śląskie.

Istotnym problemem demograficznym gminy Leśnica jest niski przyrost naturalny spowodowany widocznym od połowy lat 90 spadkiem liczby urodzeń. Notowany w ostatnich latach spadek przyrostu naturalnego jest zjawiskiem niekorzystnym, powodującym „starzenie się” społeczności Gminy. W 2001r. zanotowano naturalny na poziomie -4,3/1000 mieszkańców (dane na 31.12.2001), natomiast już w roku kolejnym - 2002r. wyniósł on -2,1/1000 mieszkańców (dane na 31.12.2002r.). Analizując sytuację Gminy na tle Powiatu i Województwa zauważyć można analogiczne tendencje, według Rocznika Statystycznego w 2002r. w Powiecie zanotowano ujemny przyrost naturalny -0,6/1000 mieszkańców, nieco niższy tylko niż w przypadku całego Województwa Opolskiego -0,8/1000 mieszkańców.

Kolejnym czynnikiem wpływającym na kształtowanie się procesów demograficznych jest odpływ i napływ mieszkańców. Na wielkość tych parametrów wpływa przede wszystkimi sytuacja na rynku pracy i atrakcyjność mieszkalna Gminy. Obecnie następuje odpływ ludności z Gminy, w związku z czym notowane są salda migracji in minus. W roku 2002 saldo migracji wyniosło -8, a w roku kolejnym już -27, z czego niemal 50% stanowią osoby emigrujące za granicę. W tym samym okresie średnia dla Powiatu osiągnęła poziom -620, a w Województwie -4618 osób. Przystąpienie Polski do

Unii Europejskiej i związane z tym możliwości podjęcia pracy w krajach unijnych pozwalają przypuszczać, że obserwowane niekorzystne tendencje będą się pogłębiać. Poniżej na rysunku 1.3-2 przedstawiono zmiany liczby mieszkańców Gminy.

Rys. 1.3-2 Ludność Gminy Leśnica (źródło: Urząd Miejski i Rocznik Statystyczny Województwa Opolskiego).

Struktura demograficzna wykazuje cechy charakterystyczne dla terenów typowo rolniczych. Ponad 68% ogółu ludności posiada wykształcenie podstawowe i zawodowe, 17% średnie, natomiast osoby z wykształceniem wyższym stanowią jedynie ok. 5% populacji. Ponadto obserwowany jest znaczny odpływ ludzi młodych z wyższym i średnim wykształceniem do miast i za granicę, co wynika z braku miejsc pracy w Gminie.

Liczba bezrobotnych wykazuje obecnie tendencję spadkową. Porównując jednak dane z Urzędu Statystycznego dotyczące stóp bezrobocia w Gminie, Powiecie i Województwie zauważyć należy, że w Leśnicy wynosi ona jedynie 14,1% (stan na 20.05.2002r.), podczas gdy w tym samym okresie w Powiecie kształtowała się na poziomie 17,2%, a w Województwie osiągnęła aż 21,6%. Wysoki odsetek wśród bezrobotnych w Gminie stanowią osoby z wykształceniem zasadniczym i podstawowym oraz bez wykształcenia – łącznie ponad 70% osób pozostających bez pracy. Ponadto znaczną grupę stanowią wśród niepracujących kobiety - ok. 68% ogółu bezrobotnych.

W tabeli nr 1.3-2 przedstawiono strukturę zatrudnienia w gminie na tle Powiatu i Województwa. Przedstawione dane dotyczą faktycznego stałego miejsca pracy, nie uwzględniają osób pracujących w jednostkach budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa

Tabela 1.3-2. Struktura zatrudnienia na terenie Gminy Leśnica na tle Powiatu i Województwa (źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Opolskiego 2002). Zatrudnieni w Jednostka administracyjna podmiotach gospod. Gmina Leśnica Powiat Strzelecki Wojew. Opolskie zarejestrowanych w osoba % osoba % osoba % rejestrze REGON Ogółem, w tym sekcja 536 100 10826 100 186786 100 PKD*: rolnictwo, łowiectwo, 37 6,9 218 2,0 7788 4,2 leśnictwo przemysł 79 14,7 3954 36,5 62755 33,6 budownictwo 11 2,1 327 3,0 11069 5,9 handel, naprawy 19 3,5 835 7,7 15184 8,1 transport, łączność 14 2,6 508 4,7 12507 6,7 pośrednictwo finansowe 19 3,5 208 1,9 4664 2,5 obsługa nieruchomości 6 1,1 633 5,8 10620 5,7 administracja publiczna, 38 7,1 1189 11,0 13903 7,4 obrona narodowa edukacja 150 28,0 1431 13,2 21754 11,6 ochrona zdrowia, opieka 128 23,9 1296 12,0 20608 11,0 społeczna pozostała działalność 17 3,2 173 1,6 4112 2,2 usługowa * zgodnie z danymi statystycznymi suma poszczególnych pozycji nie musi stanowić 100%

Gminna struktura zatrudnienia jest zbliżona do średniej powiatowej i wojewódzkiej. Z powyższego zestawienia wynika, że najwięcej zatrudnionych pracuje w infrastrukturze społecznej, z czego 28% przypada na edukację, wysoki odsetek mieszkańców jest również zatrudniony w administracji publicznej i ochronie zdrowia.

Udział zatrudnionych w przemyśle kształtuje się w Gminie na poziomie 14,7% niemal dwukrotnie niższym niż w województwie i ponad dwukrotnie niższym w stosunku do średniej dla Powiatu, gdzie zatrudnienie w przemyśle stanowi ponad 36%. Stan ten wynika z faktu, iż znaczna część ludności zatrudniona jest w przemyśle w Gminach sąsiednich m.in.: na terenie Zdzieszowic, Kędzierzyna – Koźla i Strzelec Opolskich. Rolnicy są drugą grupą zawodową – w Gminie funkcjonują 762 indywidualne gospodarstwa rolne.

Dochody budżetu Gminy

Według Rocznika statystycznego Województwa Opolskiego 2003r. dochody

6. Charakterystyka pozarolniczego sektora gospodarczego

Do niedawna w sposób jednoznaczny określano Gminę Leśnica jako gminę rolniczą. Obecnie, biorąc pod uwagę liczbę osób zatrudnionych w gospodarstwach rolnych, liczbę osób zatrudnionych poza tym sektorem, w tym także pracujących poza granicami Polski, jak również liczbę zarejestrowanych i funkcjonujących form działalności, można stwierdzić, że dokonuje się proces restrukturyzacji zajęć ludności. Ostatnie lata, mimo pogarszającej się sytuacji makroekonomicznej przyniosły rozwój sfery rzemiosła, usług i handlu. Wzrosła zarówno liczba funkcjonujących podmiotów, jak i różnorodność oferowanych przez nie usług i produktów, ponadto rośnie liczba osób podejmujących prace wymagające wyższych kwalifikacji, na ogół poza terenem Gminy.

Nierolnicze funkcje gospodarcze są dziedziną wpływającą na stopień urbanizacji obszaru Gminy oraz generującą miejsca pracy. Według „Rocznika statystycznego Województwa Opolskiego 2003r.” na koniec 2002r. w Gminie działało 348 podmiotów gospodarczych, z czego 18 w sektorze publicznym, a 330 w prywatnym.

Wzrost liczby podmiotów gospodarczych w sektorze prywatnym jest zjawiskiem pozytywnym i pożądanym, mimo to w ciągu ostatnich dwóch lat 2001-2002 liczba podmiotów zarejestrowanych w systemie REGON nie zmieniła się. Występujące w Gminie branże to głównie handel i naprawy, działalność wytwórczo-usługowa i obsługa nieruchomości. W Gminie nie występują obszary nadmiernej kumulacji funkcji gospodarczych, zaś uwarunkowania do ich rozwoju są korzystne. Największy rozwój nastąpić powinien w dziedzinie usług decydujących o jakości życia mieszkańców i usług dla rolnictwa, ale również usług turystycznych i rekreacyjnych. Mieszkańcy gminy nie zajmujący się rolnictwem i działalnością gospodarczą znajdują zatrudnienie w najbliższych ośrodkach miejskich, głównie w Kędzierzynie - Koźlu, Opolu, Strzelcach Opolskich i Górnośląskim Okręgu Przemysłowym.

Położenie Gminy w pobliżu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego oraz miast Województwa Opolskiego stwarza szansę zaopatrzenia tych ośrodków w produkty żywnościowe, zwłaszcza dla dużych i średnich gospodarstw specjalistycznych, ukierunkowanych na: rolnictwo ekologiczne, ogrodnictwo,

W ostatnich latach liczba przedsiębiorstw rośnie, jednak wskaźnik aktywności gospodarczej wyrażony liczbą podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców wynosi w Gminie 39,1 i jest niższy zarówno od wskaźnika w Powiecie (51,2); jak i od średniej wojewódzkiej (80,0).

Poniżej w tabeli nr 1.3-3 przedstawiono zestawienie zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w Gminie na tle Powiatu i Województwa według Rocznika Statystycznego Województwa Opolskiego 2003r.

Tabela 1.3-3 Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON i ich struktura na tle Powiatu i Województwa. Podmioty gospodarcze Jednostka administracyjna zarejestrowane Gmina Leśnica Powiat Strzelecki Wojew. Opolskie w rejestrze REGON szt. % szt. % szt. % Ogółem, w tym sekcja 348 4,3 4226 100,0 84966 100 PKD*: rolnictwo, łowiectwo, 15 10,9 171 4,0 2927 3,4 leśnictwo przemysł 38 8,6 423 10,0 8206 9,7 budownictwo 30 30,2 538 12,7 9263 10,9 handel, naprawy 105 3,7 1258 29,8 26420 31,1 hotele, restauracje 13 6,9 128 3,0 2579 3,0 transport, łączność 24 3,2 282 6,7 5299 6,2 pośrednictwo finansowe 11 10,3 147 3,5 3416 4,0 obsługa nieruchomości 36 2,9 532 12,6 15042 17,7 administracja publiczna, 10 2,0 68 1,6 854 1,0 obrona narodowa edukacja 7 6,6 115 2,7 1992 2,3 ochrona zdrowia, opieka 23 10,3 257 6,1 3931 4,6 społeczna pozostała działalność 36 4,3 307 7,3 5023 5,9 usługowa * zgodnie z danymi statystycznymi suma poszczególnych pozycji nie musi stanowić 100%

Na terenie gminy brak podmiotów gospodarczych zaliczanych do przedsięwzięć „mogących znacząco oddziaływać na środowisko”, określonych w art. 51 ust. 1 pkt. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska (tzw. przedsięwzięcia z grupy I, dla których właściwym organem ochrony środowiska jest Wojewoda) wg Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 września 2002 roku w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Jako instalacje „mogące znacząco oddziaływać na środowisko” z I grupy, dla których organem ochrony środowiska jest Wojewoda, należy natomiast rozpatrywać autostradę A4 oraz Składowisko Odpadów w Krasowej.

Najistotniejszymi, ze względu na oddziaływanie na środowisko, zakładami w Gminie są:

- ROLDAM Sp. z o.o. Zalesie Śląskie (suszarnia zboża), - IZOBUD Sp. z o.o. Łąki Kozielskie (zakład produkcji pap), - Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Leśnicy, - PHUP RED Sp. z o.o. Leśnica

Obiektami potencjalnie uciążliwymi dla środowiska są również stacje paliw (na terenie Gminy znajduje się tylko jedna stacja paliw PKN ORLEN nr 1205 w Leśnicy) oraz obiekty gospodarki komunalnej, w tym składowisko odpadów omówione osobno.

7. Rolnictwo

Gmina Leśnica ma charakter rolniczy. Położona jest w południowej części Powiatu Strzeleckiego, charakteryzującej się najlepszymi w powiecie warunkami dla produkcji rolniczej. Korzystna dla rozwoju rolnictwa jest struktura bonitacyjna gruntów ornych, przeważają grunty w III klasie bonitacyjnej. Obecność dobrych gleb determinuje strukturę użytkowania gruntów na terenie gminy. Użytki rolne zajmują tu ok. 73,79% powierzchni gminy, a grunty leśne jedynie 15,67%.

Tabela 1.3-4. Kierunki użytkowania gruntów wg granic administracyjnych w gminie Leśnica (Rocznik Statystyczny Województwa Opolskiego 2003) Wyszczególnienie ha % powierzchni Grunty orne 6155 65,4 Sady 54 0,57 Łąki 587 6,20 Pastwiska 187 1,98 Użytki rolne ogółem 6983 73,79 Lasy i grunty leśne 1483 15,67

Rolnictwo charakteryzuje duża liczba jednostek zróżnicowanych pod względem wielkości gospodarstw, jak i kierunku i poziomu produkcji, co powoduje złożoność i zmienność sytuacji ekonomicznej w gospodarstwach rolnych. Ogółem na terenie gminy funkcjonuje 762 gospodarstw. Struktura obszarowa gospodarstw w gminie jest stosunkowo korzystna. Gospodarstwa o wielkości do 1ha stanowią 41,3% ogólnej liczby gospodarstw. Gospodarstwa o wielkości powyżej 1 ha to 58,7% ogólnej liczby gospodarstw w gminie, przy czym pośród nich najwięcej jest gospodarstw o wielkości powyżej 10ha (22,1%). Duży procent stanowią również gospodarstwa małe o wielkości 1-2 ha (15,6%). Na

Na terenie gminy jedynie RSP w Leśnicy, która utrzymuje 1000 tuczników (250DJP), a więc ponad 240 dużych jednostek przeliczeniowych inwentarza (DJP) należy zaliczyć do przedsięwzięć „mogących znacząco oddziaływać na środowisko”, określonych w art. 51 ust. 1 pkt. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska (tzw. przedsięwzięcia z grupy I) wg Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 września 2002 roku w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.

Obecność na terenie gminy gleb brunatnych umożliwia uprawę wszystkich zbóż, buraków cukrowych, roślin okopowych i warzyw. Najwięcej uprawia się zbóż, przy czym największa powierzchnię zasiewów ma pszenica oraz stosunkowo dużą jęczmień. Ponadto znaczny areał, w porównaniu do danych dotyczących powiatu, zajmują uprawy buraków cukrowych (tabela 1.3-5.). Dawniej na terenie Leśnicy dobrze rozwijała się również uprawa warzyw. Została jednak zaniechana z powodu braku przetwórstwa. Gminę Leśnica charakteryzuje najwyższy na terenie powiatu strzeleckiego areał sadów (54ha).

Tabela 1.3-5. Powierzchnia zasiewów wg. Rocznika statystycznego województwa opolskiego 2003 w tym Jedno-s zboża podstawowe rzepak Ogółem buraki tka w tym ziemniaki i razem cukrowe admin. pszenica żyto jęczmień rzepik ha Leśnica 6 242 4 442 2 171 354 1 281 158 256 459 16 Powiat 25 476 6 304 2 135 4 614 1 049 652 1 536 108

Ze względu na duży areał upraw zbóż na terenie gminy rozwija się hodowla trzody chlewnej. Stan pogłowia i obsadę zwierząt gospodarskich na terenie gminy przedstawiono w tabeli nr 1.3-6.

Tabela 1.3-6. Stan pogłowia i obsada zwierząt gospodarskich na terenie gminy Leśnica wg. Rocznika statystycznego województwa opolskiego 2003r. Wyszczególnienie Ilość [szt.] Obsada [szt./100 ha UR]

Bydło, w tym: 2 105 30,14

krowy 804 11,51

Trzoda chlewna, w tym: 13 078 212,48*

lochy 1 237 20,10*

Owce 26 0,37

Konie 34 0,49

Drób ogółem 15232 218,56 x - dla trzody chlewnej obsadę wyliczono na 100 ha gruntów ornych

Wyposażenie techniczne gospodarstw rolnych jest zadowalające.

Tabela nr 1.3-7. Wyposażenie techniczne gospodarstw rolnych na terenie gminy Leśnica wg. Rocznika statystycznego województwa opolskiego 2003. Wyszczególnienie Leśnica Ciągniki [szt.] 608 Ilość UR na 1ciągnk [ha] 11,5 Kombajny zbożowe [szt.] 134 Ilość kombajnów zbożowych na 100ha upraw zbóż [szt.] 3,0 Kombajny ziemniaczane [szt.] 101 Ilość kombajnów ziemniaczanych na 1ha upraw 0,6 ziemniaków [szt.] Kombajny buraczane [szt.] 101 Ilość kombajnów buraczanych na 1ha upraw buraków 0,4 [szt.]

8. Infrastruktura techniczna.

Sieć wodociągowa i kanalizacyjna

System wodociągowy i kanalizacyjny Gminy został szczegółowo opisany w rozdziale dotyczącym gospodarki wodno – ściekowej.

Gazociągi

Na terenie powiatu w gaz ziemny wysokometanowy GZ50, poprzez instalację przewodową, zaopatrywani są jedynie odbiorcy w dwóch miastach: Strzelce Opolskie i Zawadzkie. Stopień gazyfikacji powiatu jest ok. 2-krotnie mniejszy od średniej wojewódzkiej.

Gmina Leśnica należy do niezgazyfikowanych obszarów Powiatu Strzeleckiego,

- gazociąg relacji Zdzieszowice - Wrocław, - gazociąg relacji Zdzieszowice - Blachownia z odgałęzieniem w kierunku Strzelec Opolskich, - gazociąg relacji Zdzieszowice - Tworzeń, pełniący funkcję zbiornika gazu.

Dodatkowo przez teren Gminy przebiega gazociąg gazu koksowniczego relacji Zakłady Koksownicze „ZDZIESZOWICE” - Zakłady Azotowe „KĘDZIERZYN”.

Wśród kluczowych problemów rozwoju województwa „Plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Opolskiego” wymienia niski stopień gazyfikacji obszarów wiejskich. Jednym z celów polityki przestrzennej województwa jest pełny dostęp do sieci gazowej, zaś wśród głównych zadań ponadlokalnych plan zagospodarowania wymienia gazyfikację obszarów wiejskich. Gazyfikacja terenu Gminy należy również do zadań infrastrukturalnych wyznaczonych w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Leśnica.

W Projekcie założeń do Planu Zaopatrzenia w Ciepło, Energię Elektryczną i Paliwa Gazowe Gminy Leśnica (maj 2004r.) zapotrzebowanie na gaz ziemny dla gminy Leśnica wyznaczono na poziomie od 700 tys. m3/rok (wariant realistyczny) do 840 tys. m3/rok (prognoza optymistyczna). Przewiduje się, że zgazyfikowanie Gminy wymagać będzie:

- budowy stacji redukcyjno - pomiarowej, zasilanej z gazociągu wysokiego ciśnienia w kierunku Strzelec Opolskich, stanowiącego odgałęzienie linii Zdzieszowice - Blachownia, - budowy odgałęzienia wysokiego ciśnienia o długości ok. 50m.

W pierwszej kolejności przewiduje się zgazyfikowanie miasta Leśnica. Obecnie ZG Opole (oddział Górnośląskiej Spółki Gazownictwa Zabrze) jest w trakcie opracowywania koncepcji gazyfikacji miasta Leśnica. W przypadku uzyskania korzystnych wskaźników ekonomicznych, miasto zostanie zgazyfikowane w perspektywie krótkookresowej.

Zaopatrzenie w energię elektryczną.

Przez teren Gminy przebiegają sieci NN 220kV i WN 110kV. Na terenie Gminy brak głównych punktów zasilania GPZ (WN/SN), w których dokonuje się transformacji napięcia na niższe, celem dalszego zasilania stacji transformatorowych średniego napięcia SN i niskiego napięcia nn. (wszystkie dane dotyczące sieci elektroenergetycznej według „Planu zagospodarowania

Przestrzennego Województwa Opolskiego”).

Linie WN (wysokiego napięcia) (110kV) w Gminie:

- linia podwójna (2 x 110kV) Kędzierzyn-Koźle – Chrząstowice – przechodząca przez gminę Leśnica (okolice Zalesia Śląskiego), - linia podwójna (2 x 110kV) Kędzierzyn-Koźle – Zdzieszowice – przechodząca przez gminę Leśnica (okolice Zalesia Śląskiego, Lichyni, Leśnicy).

Linie NN (najwyższego napięcia) 220kV:

- linia Kędzierzyn-Koźle – Groszowice - przechodząca przez gminę Leśnica (okolice Zalesia Śląskiego, Lichyni, Leśnicy).

Dostarczona z zewnętrznych sieci energia w formie SN 15kV jest przetwarzana poprzez stacje transformatorowe 15/0,4kV na niskie napięcia i w takiej formie przekazywana do odbiorców.

Linie 15kV wyprowadzane są z następujących GPZ spoza Gminy Leśnica:

- GPZ Zdzieszowice – 2 linie – zasilanie: Leśnica, Góra Św. Anny, Raszowa, Krasowa, Koszówka, Łąki Kozielskie, - GPZ Piastów w Strzelcach Opolskich – 2 linie – zasilanie: Kadłubiec, Wysoka, cz. Góry Św. Anny, Poręba, Dolna, Czarnocin, cz. Zalesia Śl, - GPZ Chemik w Kędzierzynie – Koźlu – 1 linia – zasilanie: cz. Zalesia Śl.

W Gminie znajduje się 58 stacji transformatorowych 15/04kV, w tym:

- 24 słupowe, - 19 wieżowych, - 12 wnętrzowych, - 1 kontenerowa.

9. Transport i komunikacja.

Drogowa sieć komunikacyjno – transportowa

Na obszarze Gminy brak dróg krajowych, natomiast przez jej teren przebiega na odcinku o długości 9km autostrada A4 oraz jedna droga wojewódzka:

- DW nr 426 (Sławięcice - Zalesie Śl. - Olszowa - Zawadzkie).

Przez teren Gminy przebiegają drogi powiatowe:

- DP nr 1-805 O Strzelce Op. - Leśnica - Raszowa, - DP nr 1-401 O Zdzieszowice - Leśnica - Zalesie Śl., - DP nr 1-438 O Leśnica - Góra Św. Anny, - DP nr 1-439 O Olszowa - Czarnocin - Zalesie Śl., - DP nr 1-434 O Januszkowice - Krasowa - Łąki Kozielskie - Cisowa, - DP nr 1-435 O Zalesie - Cisowa, - DP nr 1-472 O Leśnica - Krasowa, - DP nr 1-471 O Leśnica - Żyrowa, - DP nr 1-808 O Zdzieszowice - Góra Św. Anny - Wysoka - Kalinów, - DP nr 1-468 O Leśnica - Poręba, - DP nr 1-412 O Dolna - Czarnocin, - DP nr 1-818 O Dolna - Rożniątów, - DP nr 1-827 O Ligota Dln. - Wysoka - Kadłubiec.

Sieć komunikacyjną uzupełniają drogi gminne:

- DG nr 105877 O Dolna – Olszowa, - DG nr 105906 O Zalesie Śląskie ul. Ujazdowska, - DG nr 105926 O Raszowa ul. Kuszówka, - DG nr 105893 O Lichynia – Czarnocin, - DG nr 105835 O Leśnica – Osiedle Wargały, - DG nr 105837 O Lesnica – Osiedle Pokój, - DG nr 105933 O Raszowa – ul. Słowackiego. Powyżej przedstawiony, suchy opis układu drogowego Gminy nie oddaje istoty szeregu zmian, jakie wprowadziła na przełomie XX i XXI w dotychczasowy stabilny układ budowa odcinka "C" Prądy - Nogowczyce autostrady A4. Z punktu widzenia oddziaływania na poszczególne komponenty środowiska najistotniejsze znaczenie ma autostrada A4 przebiegająca przez teren gminy Leśnica, w tym przez Park Krajobrazowy „Góra Św. Anny”. Z komunikacyjnego punktu widzenia autostrada A4 nie ma dla Gminy dużego znaczenia, bowiem ma ona charakter „tranzytowy”. Najbliższe połączenia z autostradą stanowią 2 węzły zlokalizowane w sąsiedniej gminie Ujazd: Olszowa i Nogowczyce - jedyne w powiecie strzeleckim spośród 6 węzłów w województwie. Brak bezpośredniego połączenia z autostradą oraz brak dróg krajowych powodują, że układ drogowy gminy Leśnica ma jedynie charakter lokalny.

Ogólnie rzecz ujmując obserwuje się stały wzrost natężenia ruchu na drogach krajowych i wojewódzkich. Na podstawie porównania GPR 2000 i GPR 1995 wzrost ruchu w latach 1995¸2000 wyniósł w Województwie Opolskim dla dróg krajowych 24% (w skali kraju 31%), zaś dla dróg wojewódzkich 20% (w skali kraju 32%). Wraz z budową i modernizacją kolejnych odcinków autostrady A4 należy spodziewać się znacznego wzrostu natężenia ruchu na autostradzie. Jednocześnie autostrada przejmuje częściowo ruch pojazdów odbywających się

Wyniki Generalnego Pomiaru Ruchu z roku 2000 prowadzonego przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Opolu nie objęły nieczynnego wówczas odcinka autostrady A4. Według szacunkowych pomiarów przeprowadzonych przez POŚ „Lemitor” w okresie marzec - czerwiec 2003 średnie dla gminnego odcinka autostrady SDR=12200 pojazdów samochodowych ogółem (Góra Św. Anny - SDR=12000¸13300; Kadłubiec - SDR=10300¸12900). W najbliższych latach można się spodziewać wzrostu natężenia ruchu na autostradzie do poziomu SDR ok. 15 tys. pojazdów.

Najistotniejszego znaczenia komunikacyjnego dla gminy Leśnica nabiera stopniowo droga wojewódzka nr 426 (obecny przebieg: Strzelce Opolskie - Olszowa - Klucz - Sławięcice), stanowiąca dojazd do węzła autostradowego Olszowa. Jeszcze w roku 2000 była to droga powiatowa o niedużym natężeniu ruchu (odcinek Strzelce Opolskie - Olszowa SDR=2036 wg pomiarów Wydziału Ruchu Drogowego i Dróg Powiatowych Starostwa Powiatowego w Strzelcach Opolskich), obecnie ma status drogi wojewódzkiej, zaś Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Opolskiego przewiduje zmianę kategorii drogi z wojewódzkiej na krajową. W najbliższym okresie można się spodziewać wzrostu natężenia ruchu na tej drodze do poziomu SDR ok. 5¸10 tys. pojazdów. Z drugiej strony maleje znaczenie ciągu komunikacyjnego Strzelce Op. - Leśnica - Raszowa. Jeszcze niedawno była to droga zaliczana do wojewódzkich (DW nr 426), aktualnie jest to nowy przebieg drogi powiatowej DP nr 27-805. Wyniki Generalnego Pomiaru Ruchu z roku 2000 prowadzonego przez Zarząd Dróg Wojewódzkich w Opolu wykazały dla ówczesnej DW nr 426 SDR=782¸1488.

Dla pozostałych ciągów komunikacyjnych nie przewiduje się istotnych zmian natężenia ruchu. Jak wynika z pomiarów Wydziału Ruchu Drogowego i Dróg Powiatowych Starostwa Powiatowego w Strzelcach Opolskich prowadzonych w latach 2000¸2002 średniodobowe natężenie ruchu na drogach powiatowych w gminie Leśnica nie przekracza SDR=3000. Największy ruch wykazywały drogi powiatowe (lub ich odcinki):

- nr 27-401 Zdzieszowice - Leśnica (SDR=1970¸2624), - nr 27-401 Leśnica - Zalesie (SDR=1099¸1413), - nr 27-435 Zalesie - Cisowa (SDR=1153¸1542),

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa opolskiego przewiduje wśród zadań zakwalifikowanych do wojewódzkich:

- modernizację DW nr 426 do pełnych parametrów klasy G i zmianę kategorii drogi z wojewódzkiej na krajową, a także zadania powiatowe przewidziane do przekwalifikowania na wojewódzkie:

- przekwalifikowanie drogi powiatowej nr 27-435 do rangi drogi wojewódzkiej, modernizację do pełnych parametrów klasy Z, w tym budowę obejścia miejscowości Zalesie Śląskie, - przekwalifikowanie drogi powiatowej nr 27-805 do rangi drogi wojewódzkiej, modernizację do pełnych parametrów klasy Z.

Transport kolejowy

Na terenie Gminy brak linii kolejowych o istotnym znaczeniu. Przebiegająca przez środek Gminy linia kolejowa Fosowskie - Strzelce Opolskie - Kędzierzyn Koźle nie jest eksploatowana. Południowa granica Gminy pokrywa się na odcinku 1km z częścią linii magistralnej nr 136 Opole - Kędzierzyn.

10. Gospodarka odpadami

Szacunkowy bilans odpadów przyjęto na podstawie Planu Gospodarki Odpadami.

W tabeli 1.3.-8 podano bilans odpadów komunalnych.

Tabela 1.3-8. Bilans odpadów komunalnych. Odpady komunalne z Teoretyczna ilość Odpady segregowane terenu Gminy odpadów Tworzywa Szkło Makulatura przyjmowane na komunalnych z sztuczne Składowisko Krasowa Gminy Mg/rok Mg/rok Mg/rok Mg/rok Mg/rok 2002 r. - 2024,35

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., 51-162 Wrocław, ul. Jana Długosza 40

2585 11,34 1,58 2,97 Plan gospodarki odpadami – Gmina Leśnica Rozdział 1 str. 25 –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

2003 r. - 1940,5

Mg/rok Mg/rok Mg/rok Mg/rok Mg/rok 2002 r. - 228 291 1,30 0,18 0,33 2003 r. – 218

Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich składowanie na Gminnym składowisku odpadów komunalnych w Krasowej.

W Gminie prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów w oparciu o system workowy tj. bezpośrednio u źródła, jak również w oparciu o system pojemnikowy. Pojemniki o pojemności 1100dm3 na surowce wtórne ustawione są w zestawach po cztery pojemniki na: makulaturę, szkło białe, szkło kolorowe, tworzywa sztuczne. Segregowana jest tylko niewielka część odpadów stanowiących surowiec wtórny, a znajdujących się w strumieniu odpadów komunalnych:

- szkło – 5,83%, - tworzywa sztuczne – 1,83%, - papier – 1,38%.

Zaznaczyć należy, iż możliwą jest również indywidualna segregacja odpadów przez wytwórców. Zwłaszcza odpadów w postaci złomów metali (przede wszystkim kolorowych). Odpady te są dostarczane indywidualnie do punktów skupu surowców wtórnych. Powodem tego jest to, iż cena jednostkowa skupu złomu metali, zwłaszcza kolorowych, jest atrakcyjna dla dostawcy tego rodzaju odpadów. Na terenach wiejskich prowadzone jest także kompostowanie odpadów ulegających biodegradacji, zwłaszcza odpadów z terenów zielonych oraz organicznych odpadów kuchennych. Kompostowanie takie prowadzone jest indywidualnie w prywatnych kompostownikach i ma na celu wytworzenie kompostu do własnych potrzeb rolników. Skala tego zjawiska trudna jest do oszacowania. Należy założyć również, iż odpady w postaci papieru i tektury oraz drewna są spalane w domowych paleniskach.

Ogólna ilość odpadów przemysłowych innych niż niebezpieczne i komunalne wytwarzanych w Gminie wynosi 682,5Mg. Ogólna ilość odpadów niebezpiecznych wynosi 59,7Mg rocznie. Głównymi odpadami niebezpiecznymi wytwarzanymi w Gminie są odpady olejów przepracowanych związane nierozerwalnie z eksploatacja maszyn i środków transportu, odpady zawierające azbest oraz odpady powstające w wyniku remontów środków transportu i odpady zużytych źródeł światła.

W tabeli 1.3.-9 podano bilans odpadów wytwarzanych przez jednostki gospodarcze w gminie Leśnica.

Tabela 1.3.-9. Szacunkowy bilans odpadów wytwarzanych przez przedsiębiorstwa. Rodzaj odpadów Ilość wytwarzanych odpadów Odpady komunalne 200Mg/rok Odpady inne niż niebezpieczne 700Mg/rok Odpady niebezpieczne 60Mg/rok Na terenie Gminy Leśnica brak jednostek prowadzących odzysk odpadów.

Na terenie Gminy Leśnica brak czynnych oraz nieeksploatowanych typowych składowisk odpadów przemysłowych.

11. Gospodarka wodno – ściekowa 1. Zaopatrzenie w wodę

Zaopatrzenie w wodę w Gminie odbywa się przede wszystkim poprzez pobór wód podziemnych dla potrzeb wodociągu gminnego.

W tabeli 1.3.-10 przedstawiono krótką charakterystykę ujęć w Gminie Leśnica

Tabela nr 1.3.-10. Ujęcia wody w Gminie Leśnica Rodzaj Ujęcie Właściciel Ilość osób Q , Q godz. dobowe ujęcia śr max (lokalizacja, Ilość studni zaopatrywanyc Lp (otworowe, wg pozwolenia nazwa w tym h z ujęcia drenażowe wodnoprawnego, nr data zwyczajowa) czynnych Q i S itd.) e e jego ważności 1 2 3 4 5 6 Zasilane z Gmina Zasilane z Poręby i 1 Leśnica Poręby i 2970 Leśnica Lichyni Lichyni ROŚ 6210/5/99z Poręba* 267 02.04.1999 do Góra Św. Anny 554 31.12.2010 Gmina Otworowe 2 Kadłubiec 440 OS/II/7211/99/90z Leśnica 4 Wysoka 396 29.10.1990 do Ligota 111 31.12.2010 94m3/h i 2250m3/dobę c. d. Tabela nr 1.3.-10. 1 2 3 4 5 6 ROŚ 6210/6/99z 02.04.1999 do 31.12.2010 Gmina Otworowe ROŚ/6223-3/01z 3 Zalesie* 1420 Leśnica 2 02.05.2001 do 31.12.2010 47,6m3/h i 1142,4m3/dobę ROŚ 6210/7/99z Gmina Otworowe 02.04.1999 do 4 Lichynia* 500 Leśnica 2 31.12.2010 57m3/h i 1368m3/dobę ROŚ 6210/8/99z Czarnocin* 166 Gmina Otworowe 02.04.1999 do 5 Olszowa 558 Leśnica 1 31.12.2010 Klucz 187 45m3/h i 1080m3/dobę ROŚ 6210/4/99 z Gmina Otworowe 02.04.1999 do 6 Dolna* 366 Leśnica 2 31.12.2010 28m3/h Raszowa* 1125 Gmina Zakup 7 Łąki Kozielskie 474 ZGKiM Zdzieszowice Leśnica hurtowy Krasowa 213 *lokalizacja ujęcia

Długość sieci wodociągowej w Gminie: 54,4km.

W tabeli nr 1.3.-11 podano bilans wydobycia wody z ujęć w Gminie Leśnica za rok 2003.

Tabela nr 1.3.-11. Bilans wydobycia i zużycia wody w gminie Leśnica. Potrzeby Rok Produkcja Sprzedaż Straty Straty technologiczne - m3 m3 m3 m3 % 2003 405 331,00 304 133,40 40 533,10 60 664,50 14,97%

2. Odprowadzanie ścieków

Odprowadzanie ścieków w Gminie odbywa się za pomocą sieci kanalizacyjnej w następujących miejscowościach: Leśnica i Góra Św. Anny. Długość sieci kanalizacyjnej w Gminie – 6,83km. Ścieki z miejscowości skanalizowanych odprowadzane są do oczyszczalni ścieków w Zakładach Koksowniczy w Zdzieszowicach. W roku 2003 odprowadzono systemem kanalizacyjnym do oczyszczenia w oczyszczalni ścieków 132404m3.

Ścieki odprowadzane są również do zbiorników bezodpływowych tzw. „szamb”, z których powinny być dowożone do punktów zlewczych oczyszczalni ścieków. Trudną do oszacowania jest ilość ścieków z szamb, wywożona do oczyszczalni ścieków. Poniżej w tabeli przedstawiono zestawienie ilości pobranej wody i odprowadzanych ścieków na terenie Gminy Leśnica.

Tabela nr 1.3.-12. Zestawienie ilości pobranej wody i odprowadzanych ścieków z terenu Powiatu. Sprzedaż wody Ilość odprowadzanych ścieków sanitarnych Gmina podziemnej Ogółem Oczyszczonych m3/rok m3/rok m3/rok Leśnica 304133,4 304133,4 132404,0 Indywidualne 4053 4053 brak danych ujęcia1 Razem 308186,4 308186,4 132404,0 1 – szacunkowo 1% wydobycia całkowitego wody.

Z ilości ścieków wynika, iż następująca liczba ścieków z terenu Gminy odprowadzana może być nielegalnie:

QN = 844,31 – 362,82 = 481,5m3/24h, gdzie:

1 – ilość ścieków powstających na terenie Gminy Leśnica, 2 – ilość ścieków oczyszczanych w oczyszczalni z terenu Gminy Leśnica,

Z obliczeń wynika, iż z terenu Gminy Leśnica może być odprowadzanych nielegalnie około 481,5m3/24h ścieków. Można założyć, iż około 50m3/24h wody zużywane jest na prace w ogrodach lub polach oraz inne prace porządkowe. Założono również, że ok. 60m3/24h ścieków jest dowożonych wozami asenizacyjnymi do oczyszczenia. Wobec powyższego należy przyjąć iż ścieki odprowadzane nielegalnie to wielkość 371,5m3/24h (135597,5m3/rok).

12. Zabytki architektury i stanowiska archeologiczne

Miasto Leśnica należy do najstarszych w tej części Śląska. Pierwsza wzmianka o nim zamieszczona została w 1217 roku w dokumencie księcia opolskiego Kazimierza I, który wymienia nazwę miejscowości „Lesnicie”. Większość wsi gminy posiada rodowód średniowieczny. Ukazują się w źródłach pisanych w różnym czasie świadczącym o kolejności powstawania osad. Jako pierwsza, najstarsza wieś, Zalesie Śląskie (1223r.), następnie Dolna i Kadłubiec (1302r.), Łąki Kozielskie (1336r.), Czarnocin i Porębą (1485r.), Raszowa (1532r.) i najmłodsze wsie Wysoka i Góra Św. Anny (1679r.). Zarówno miasto jak i wsie sołeckie posiadają układy urbanistyczne o historycznym rodowodzie oraz wiele obiektów o znaczących wartościach kulturowych wymagających zachowania i ochrony. Na terenie Gminy zlokalizowanych jest ponad 100 obiektów zabytkowych. Większość z nich datuje się na XIX wiek. Stanowią one przykłady budownictwa sakralnego, mieszkaniowego, publicznego oraz przemysłowego. W rejestrze zabytków znajdują się następujące obiekty: na terenie miejscowości Dolna:

- neogotycki kościół parafialny p.w. Św. Piotra i Pawła z 1856 roku nr rej. 1131/66 na terenie miejscowości Góra Św. Anny:

- kościół franciszkanów p.w. Św. Anny - kaplica klasztorna p.w. Św. Józefa, - kaplice drogi Męki Pańskiej -Brama Wschodnia, Dom Annasza, VI Stacja Pogrzebowa (Pogrzeb Matki Boskiej, Dróżka Matki Boskiej), Stacja II (Upadek), Brama Zachodnia (II Upadek), Most „Na cedtonie”, Św. Weronika, Kaplica – Wieczernik, Włożenie Krzyża, Kaplica Św. Rafała, Święte Schody (Gradusy), Ukrzyżowanie (Kościół p.w. Św. Krzyża, Serce Marii, Ratusz ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., 51-162 Wrocław, ul. Jana Długosza 40 Plan gospodarki odpadami – Gmina Leśnica Rozdział 1 str. 31 –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Piłata, Pojmanie (Zdrada Judasza), Kaplica Płaczące Niewiasty, Upadek, Pałac Heroda, Obnażenie, Kaplica Ogrójec, Namaszczenie, Dom Kajfasza, Grób Chrystusa, Dom N.P Marii, Cyrenejczyk, - Kaplice Maryjne – Pożegnanie, Przyjęcie w niebie, Koronacyjna, Królowa Patriarchów, P.W. Św. Marii Magdaleny, P.W. Św. Heleny, - Kaplica tzw. Dom Pustelnika, Dom mieszkalny przy ul. Powstańców Śląskich, Karczma przy ul. Leśnickiej . na terenie miejscowości Lichynia:

- kaplica dzwonnica XVII/XIX wiek, - cztery domy mieszkalne przy ul. Daszyńskiego, na terenie miejscowości Poręba:

- Grób Matki Boskiej – Kościół p.w. Wniebowzięcia NMP „Dróżka Matki Boskiej”, na terenie miejscowości Raszowa:

- kościół parafialny p.w. Wszystkich Świętych - spichlerz, na terenie miejscowości Wysoka:

- kościół parafialny p.w. Św. Floriana, na terenie miejscowości Zalesie Śląskie:

- kościół parafialny p.w. Św. Jadwigi - dom przy ul Armii 2.

na terenie miasta Leśnica:

- Kościół parafialny p.w. Św. Trójcy, - Kościół cmentarny p.w. NP. Marii, - Kapliczka Serce Jezusa, - 15 domów mieszkalnych przy ulicach: Chrobrego, Ligonia, Ludowej, Strzeleckiej i w rejonie rynku.

Liczne obiekty zabytkowe Gminy Leśnica wpisane są do ewidencji zabytków. Najwięcej, bo 47 obiektów zabytkowych wpisanych do ewidencji, znajduje się

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., 51-162 Wrocław, ul. Jana Długosza 40 Plan gospodarki odpadami – Gmina Leśnica Rozdział 1 str. 32 ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– na terenie miasta Leśnicy. Są to: dwie kapliczki oraz 35 domów mieszkalnych i 10 domów usługowych, w tym plebania, młyn, szpital, magazyn, budynek gospodarczy, Ośrodek Szkolno – Wychowawczy i budynki w Zespole Ośrodka Szkolno – Wychowawczego (magazyn, internat, pawilon ogrodowy, dyrekcja). Z terenu wsi Czarnocin do ewidencji wpisano 6 obiektów (kapliczkę, szopkę, budynek gospodarczy i trzy domy mieszkalne przy ul. Wiejskiej 10). Wieś Dolna posiada 10 obiektów zapisanych w ewidencji zabytków. Są to: Plebania, dom pogrzebowy, kapliczka, stajnia podworska, budynek gospodarczy i 5 domów mieszkalnych znajdujących się przy ul. Wiejskiej. Z rejonu Góry Św. Anny w ewidencji znajduje się 19 obiektów zabytkowych (Klasztor Franciszkanów, kaplica Matki Bożej Fatimskiej, dziedziniec krużgankowy tzw. Rajski Plac, brama wejściowa na Rajski Plac, kaplice II, III i IV Stacji Pogrzebowych, kapliczka przy kościele Matki Boskiej Wniebowziętej, Grota Matki Boskiej, 14 kaplic Drogi Krzyżowej, 7 domów mieszkalnych oraz piec wapienniczy na terenie amfiteatru). Do zabytków kultury zaliczono z terenu wsi Kadłubiec 4 obiekty – dwie kapliczki, w tym kapliczka dzwonnica Św. Floriana, wiatrak, i obecny budynek szkoły. We wsi Krasowa do zabytków kultury wpisanych do ewidencji zalicza się 3 obiekty, kapliczkę oraz dwa domy przy ul. Wiejskiej. We wsi Łąki Kozielskie są to: kaplica murowana i dwa domy mieszkalne, a na terenie wsi Poręba dom klasztorny i dom mieszkalny. Wieś Raszowa posiada 10 obiektów zabytkowych zapisanych w ewidencji (3 kapliczki, 5 domów mieszkalnych i budynek gospodarczy). W ewidencji zabytków znajdują się również wiatrak i dom mieszkalny z Wysokiej oraz 11 obiektów z terenu Zalesia Śląskiego (kapliczka, kaplica cmentarna, 8 domów mieszkalnych).

Materialnymi śladami historycznego osadnictwa na terenie gminy są liczne stanowiska archeologiczne. Łącznie w ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków znajduje się 88 stanowisk:

- 2 stanowiska w Czarnocinie. - 2 na terenie Góry Św. Anny, - 4 na terenie Kadłubca, - 11 na tereni Leśnicy, - 4 na terenie Poręby, - 11 na terenie Raszowej, - 37 na tereni Wysokiej, - 17 na terenie Zalesia Śląskiego.

Cennym elementem dziedzictwa kulturowego łączącym elementy przyrodnicze i architektoniczne są parki podworskie. Na terenie gminy zachowały się dwa parki podworskie - oba w granicach Parku Krajobrazowego Góra Św. Anny:

- w miejscowości Lichynia – zajmujący powierzchnię ok. 0,8ha. Otoczony jest murem. Jest to park naturalistyczny z dominującym gatunkiem 120 letniej lipy drobnolistnej (Tilia cordata). Nie zachował się pierwotny układ kompozycyjny parku. Obecnie użytkownikiem parku jest Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa - w miejscowości Wysoka – naturalistyczny, zajmuje powierzchnię 2,42ha. Jest pozostałością parku przy dworze rodziny Gaszów. Obecnie stanowi własność Parafii Rzymsko-Katolickiej w Wysokiej. Charakteryzuje się urozmaiconą rzeźbą terenu. Drzewostan parkowy tworzą: robinia biała, grab pospolity, platan klonolistny, dąb szypułkowy, jesion wyniosły. Układ kompozycyjny parku jest prawie zatarty.

Zasady ochrony i opieki nad zabytkami reguluje przede wszystkim Ustawa z dnia 23 lipca 2003r o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. nr 162, poz. 1568). Określa ona formy i sposoby ochrony zabytków, ich zagospodarowanie, prowadzenie prac i badań naukowych, nadzory konserwatorskie i kwestie ekonomiczno – finansowe. Istotna jest również Ustawa z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80, poz. 717), która między innymi nakłada obowiązek uwzględnienia w projektowaniu urbanistycznym wymagań dotyczących ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej.

13. Turystyka i rekreacja

Zasadniczy wpływ na możliwość rozwoju turystyki i wypoczynku obszaru mają:

- walory przyrodnicze, w tym szczególnie atrakcyjność przyrodnicza kompleksów leśnych, obszary chronionego krajobrazu, klimatu, rzeźby terenu, ilość występujących cieków, urozmaicona szata roślinna, w tym szczególnie roślinność naturalna, - walory kulturowe – występowanie terenów o utrwalonej strukturze przestrzennej, wartościowej pod względem architektonicznym, liczba unikalnych obiektów tj. pałace, kościoły itp. oraz założenia zabytkowe. - walory krajobrazowe – liczba naturalnych punktów otwarć widokowych, udział powierzchni wód otwartych, liczba dominant architektonicznych, występowanie ciągów komunikacyjnych ze szpalerami drzew lub inna zielenią towarzyszącą - istniejące zagospodarowanie terenu. - położenie gminy lub części jej terenów w sąsiedztwie zewnętrznych terenów mających niezrealizowane zapotrzebowanie na turystykę i wypoczynek - walory specjalistyczne – cechy środowiska naturalnego, które umożliwiają

uprawianie różnorodnych form rekreacji (myślistwa, wędkarstwa, jeździectwa, żeglarstwa).

Gmina Leśnica należy do najbardziej atrakcyjnych pod względem turystycznym rejonów Opolszczyzny. O jej wyjątkowości decydują:

- bogate zasoby dziedzictwa kulturowego wyrażające się w ilości obiektów zabytkowych, historycznych elementów zagospodarowania przestrzeni, unikalnymi układami przestrzennymi wsi, - walory przyrodnicze Parku Krajobrazowego Góra Św. Anny, - ciekawy krajobraz, zwłaszcza terenów północnych gminy (masyw Góry Chełmskiej z formami krasowymi w rejonie Parku Krajobrazowego Góra św. Anny), - powiązania szlakami turystycznymi z sąsiednimi terenami, - obecność największego w Polsce i jednego z największych w Europie amfiteatru. Obliczony na 7 tys. miejsc siedzących i 23tys. miejsc stojących umożliwia organizację imprez przyciągających turystów i mieszkańców Opolszczyzny.

Bardzo ważnym elementem organizacji ruchu turystycznego jest Góra Św. Anny z klasztorem i bazyliką. Głównymi odbiorcami usług turystycznych tego obszaru są pielgrzymi oraz turyści polscy i zagraniczni, odwiedzający sanktuarium Św. Anny

Rozwojowi turystyki na terenie gminy sprzyjają szlaki turystyczne. W rejonie przebiega ich sześć:

- szlak im. Powstańców Śląskich - niebieski, długości 97,7 km rozpoczyna się w Bytomiu i prowadzi do Gliwic. Na terenie województwa opolskiego prowadzi od Dąbrówki do granic województwa śląskiego. - szlak III powstania śląskiego - znakowany czerwono, długości 48,2 km, prowadzi z Kędzierzyna -Koźla do stacji PKP w Jasionie. - szlak im. kapitana Roberta Oszki - żółty, długości 34,0 km prowadzi z Kędzierzyna - Koźla do Strzelec Opolskich. - szlak spacerowy im. Ksawerego Dunikowskiego - żółty, długości. 3,7 km. Przebiega wokół Góry św. Anny pętlą: Rynek, wąwóz, Pomnik Czynu Powstańczego, stara karczma, Dom Pielgrzyma, Bazylika św. Anny, Rynek. - szlak im. Jana Pawła II - czarny, długości 10,0 km. Prowadzi od Zdzieszowic do Leśnicy. - szlak flory i fauny - zielony długości 14,8 km. Prowadzi z Góry św. Anny przez Wysoką, rezerwat florystyczny "Ligota Dolna", Oleszkę i Żyrową do Góry św. Anny.

W rejonie Góry Św. Anny wyznaczono również 4 szlaki, które z racji walorów

- ścieżka wokół Góry św. Anny, - ścieżka z Góry św. Anny do Ligoty Górnej przez Żyrową, - ścieżka z Góry św. Anny do Zalesia Śląskiego przez rezerwaty „Boże Oko” i „Grafik”, - ścieżka z Żyrowej do Góry św. Anny, przez projektowany rezerwat „Lesisko”.

Ponadto w okolicach Góry Św. Anny istnieją również szlaki rowerowe:

- trasa nr 15 łącząca Gliwice z Górami Opawskimi, - trasa nr 16 przebiegająca przez Gliwice – Pławniowice – Rudziniec – Góra Św. Anny – Krapkowice – Krapkowice – Nysa – Paczków - Kłodzko. Wykonany odcinek: Gliwice – Łabędy – Rzeczyce – Taciszów – Małe Jez. Pławniowickie – Pławniowice – Rudziniec – Wydzierów – Niezdrowice – Ujazd – Zimna Wódka – Olszowa – Czarnocin, 39 km - trasa nr 52 z Góry Św. Anny przez: Dobrodzień , Olesno do Wielunia. - trasa nr 54 prowadząca przez Rogów Opolski – Walce – Gościęcin – Polską Cerekiew – Racibórz. - trasa nr 171 - Wapienniki, skrzyżowanie – Wapienniki – las Boże Oko – Czarnocin, - trasa nr 172 - Wapienniki, skrzyżowanie – Klucz – Wapienniki,– Olszowa, - trasa nr 173 - Rudziniec – las Borek – skraj Niezdrowic, - trasa nr 174 - Niezdrowice, kościół – skraj Sławięcic – skraj Ujazdu, - trasa nr 177 - Jaryszów – Sieroniowice – Balcarzowice – Nogowczyce – Jaryszów, - trasa nr 178 - Jaryszów – Kolonia Jaryszów – Buczki – Zimna Wódka, skraj – Zimna Wódka, - trasa nr 181 - Rogów – Otmęt – Gogolin – Maszyny – Strzebniów – PKP Jasiona – Źródło Forele – Rozwadza – Zdzieszowice. - trasa nr 185 - Rogów – Krapkowice – Stradunia – Walce. - trasa nr 186 - Zdzieszowice – Obrowiec – Otmęt – Odrowąż – Górażdże – Kamień Śląski.

Ponadto istnieje projekt trasy rowerowej nr 152, którą wyznaczono drogą na Górę Św. Anny - Oleszka – Żyrowa – Rozwadza – Zdzieszowice do Solowni.

Barierą ograniczającą rozwój turystyki na terenie gminy jest przede wszystkim niewystarczająca baza noclegowa, turystyczna i gastronomiczna. Słaba jest również promocja walorów gminy.

4. Strategia i wizja rozwoju Gminy.

Rozwoju Województwa Opolskiego wyróżnia na terenie województwa trzy podstawowe strefy funkcjonalne:

- A: strefa uprzemysłowienia i urbanizacji, - B: strefa rolna, - C: strefa rolno - leśna.

Według Strategii Powiat Strzelecki znajduje się strzelecko - górażdżańskim rejonie przemysłowym strefy A - uprzemysłowienia i urbanizacji.

Rozpatrując kierunki zagospodarowania Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Opolskiego lokuje Powiat Strzelecki w OBSZARZE AKTYWIZACJI GOSPODARCZEJ W PAŚMIE AUTOSTRADY A4. Obszar ten wyznaczony został na całym odcinku autostrady przebiegającej przez centralną część województwa, zaś jego wyróżnikiem jest wysoka atrakcyjność dla rozwoju gospodarczego związana z dostępnością do głównych elementów układów transportowych III paneuropejskiego korytarza transportowego. Rozwój gospodarczy województwa oparty na aktywizacji gospodarczej obszarów w obrębie autostrady A4 jest elementem strategii rozwoju województwa na lata 2000¸2015.Koncentracja aktywizacji wystąpi w rejonie 6 wojewódzkich węzłów autostradowych - 2 z nich, węzeł „Olszowa” i „Nogowczyce”, znajdują się w Powiecie Strzeleckim.

Według Programu ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla Powiatu Strzeleckiego aktualnie obserwujemy tendencję zmierzania struktury funkcjonalno - przestrzennej Powiatu Strzeleckiego ku strefie C o predyspozycjach do rozwoju leśnictwa, rolnictwa i rekreacji. O przyszłym charakterze Powiatu zadecydują zatem w ogromnym stopniu dalsze losy głównych zakładów wydobywczo - przemysłowych oraz przewidywana aktywizacja gospodarcza obszarów w obrębie autostrady A4, w tym głównie węzłów autostradowych „Olszowa” i „Nogowczyce”.

Według opracowanego w 1997r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Leśnica głównym kierunkiem rozwoju Gminy powinna być:

Poprawa warunków życia mieszkańców i ich stabilizacja, tj. dostosowanie rozwoju gospodarczego i przestrzennego do zapotrzebowania i ambicji społeczności gminy, a w drugiej kolejności - do zaspokojenia potrzeb regionu i kraju (szczególnie w zakresie wykorzystania walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego dla ruchu turystycznego i pielgrzymkowego

oraz rekreacji). Zakłada się zachowanie i rozbudowę rolniczo - mieszkaniowo - turystycznej funkcji gminy z ośrodkiem w Leśnicy.

Studium uwarunkowań określa następujące funkcje rozwojowe Gminy:

1. Funkcja rolnicza - rozwijana w postaci kształtowania terenu żywicielskiego dla kędzierzyńskiej strefy przemysłowej (cały obszar Gminy). 2. Funkcja turystyczna - rozwijana w oparciu o tradycyjny ruch pątniczy do Góry Św. Anny oraz walory krajobrazowo - klimatyczne, sprzyjające rekreacji krótkookresowej, uwzględnione w założeniach rozwojowych Parku Krajobrazowego „Góra Św. Anny” (obszar północny Gminy). 3. Funkcja mieszkaniowa - jako pochodna pozostałych wymienionych funkcji oraz rezerw terenowych, które mogą być wykorzystane dla zaspokojenia potrzeb przyległych obszarów przemysłowych (obszar południowy Gminy).

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Leśnica wśród cech charakterystycznych Gminy wymienia jej rolniczy charakter wynikający z dobrej klasy gruntów, brak przemysłu i przetwórstwa rolno - spożywczego, znaczące zanieczyszczenie powietrza spowodowane sąsiedztwem przemysłu Zdzieszowic i Kędzierzyna - Koźla, niewystarczającą bazę hotelową, turystyczną i rekreacyjną. Pomimo znaczącego wpływu emisji zanieczyszczeń z pozagminnych ośrodków przemysłowych stan przyrodniczy Gminy uznano za dobry, a wyrazem tego jest włączenie jej północnych obszarów do Parku Krajobrazowego „Góra Św. Anny”. Walory przyrodniczo - krajobrazowe sprzyjają rozwojowi turystyki, rekreacji i agroturystyki. W północnej części Gminy zlokalizowana jest Góra Św. Anny - obszar o ponadlokalnych walorach przyrodniczych, turystycznych, historycznych i religijnych oraz dwa rejony o funkcji podrzędnej - Czarnocin i Poręba. Eksponowaniu walorów przyrodniczych i kulturowych sprzyjają: park krajobrazowy, rezerwaty przyrody, wytyczone szlaki turystyczne i ścieżki dydaktyczne. W skali lokalnej większe znaczenie ma jako ośrodek wypoczynku i rekreacji położony w południowej części Gminy park wiejski w Raszowej. Dobra jakość gleb i korzystny klimat mogą być podstawą rozwoju rolnictwa ekologicznego, zwłaszcza we wschodniej części Gminy. Duże nadzieje wiąże się z potencjalną funkcją mieszkaniowa i stworzeniem zaplecza rekreacyjnego dla mieszkańców sąsiednich, przemysłowych rejonów. Do najistotniejszych problemów Gminy Studium zalicza: skażenie środowiska przez okoliczny przemysł, brak właściwej gospodarki ściekowej, brak gazyfikacji przewodowej, negatywne oddziaływanie autostrady A4, przebiegającej przez tereny o największych walorach przyrodniczych.

Do istotnych ograniczeń rozwoju funkcji turystycznej Gminy autorzy niniejszego programu proponują zaliczyć dodatkowo zeszpecenie gminnego krajobrazu przez wysokie emitory (kominy) ZK „Zdzieszowice” i zakładów przemysłowych Kędzierzyna - Koźla, widoczne z przeważającego obszaru Gminy, w tym z Góry Św. Anny.

Opracowana w 2001r. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Miasta i Gminy Leśnica przyjmuje następującą wizję rozwoju:

Miasto i Gmina Leśnica z perłą Śląska Opolskiego - Górą Św. Anny - jest atrakcyjna dla mieszkańców i gości. Jest miejscem, w którym żyją ludzie zintegrowani, gospodarni, otwarci i gościnni. Jest miejscem, do którego się chętnie wraca. Jest to gmina, w której mieszkańcy dbają o środowisko i dziedzictwo kulturowe, czują się bezpiecznie. Gospodarka w gminie umożliwia wysoki poziom życia.

Jak wynika z powyższych koncepcji i wizji rozwoju, zarówno lokalnych, jaki i tych o charakterze ponadlokalnym, gmina Leśnica preferując rozwój rolnictwa oraz funkcji turystycznych i osiedleńczych nawiązuje do ogólnych tendencji rozwojowych, ku którym zmierza w ostatnich latach cały Powiat Strzelecki. Wyjątek stanowi leśnictwo, które odgrywa niedużą rolę w planowanych kierunkach rozwoju Gminy w związku z jej niewielkim zalesieniem. Przewiduje się zatem, że gmina Leśnica zachowa swój rolniczy charakter - będzie to jednak charakter europejskiej gminy wiejskiej XXI wieku, kierującej się zasadami zrównoważonego rozwoju, z czystym środowiskiem i nowoczesną infrastrukturą, umożliwiającymi dynamiczny rozwój i wzrost znaczenia funkcji pozaprodukcyjnych - osiedleńczych, turystycznych, sportowo-rekreacyjnych i wypoczynkowych.

5. Uwarunkowania rozwoju i priorytety Gminy w aspekcie ochrony środowiska.

Opracowana w 2000r. Strategia rozwoju Powiatu Strzeleckiego zawiera najistotniejsze priorytety, które powinny być realizowane w krótko- i długookresowym planie działań powiatu. Jako priorytety rozwojowe w zakresie ochrony środowiska uznano:

- ochronę zbiornika wód podziemnych GZWP 333 (w tym współpracę gmin w działalności inwestycyjnej, budowę kanalizacji i oczyszczalni ścieków, segregację odpadów), - edukację proekologiczną, - ochronę krajobrazu poprzez zwiększenie liczby zalesień (zalesianie i zadrzewianie nieużytków i gruntów słabych klas, ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., 51-162 Wrocław, ul. Jana Długosza 40 Plan gospodarki odpadami – Gmina Leśnica Rozdział 1 str. 39 –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

- wykorzystanie środków pomocowych na realizację zadań poprawy infrastruktury technicznej związanej z ochroną środowiska, - wprowadzenie preferencji w inwestycjach obniżających niską emisję zanieczyszczeń powietrza.

Wśród priorytetów rozwojowych Powiatu Strzeleckiego w innych zakresach tematycznych (rolnictwo, transport), związanych jednak pośrednio z szeroko rozumianą ochroną środowiska, należy wymienić:

- przetwórstwo rolno - spożywcze spełniające warunki UE, - tworzenie dużych, silnych gospodarstw, - budowę obwodnic drogowych miast, - modernizację i poprawę stanu technicznego dróg powiatowych, gminnych i wojewódzkich, - alternatywne dla autostrady rozwiązania komunikacyjne, - wykorzystanie istniejącej sieci kolejowej do rozwoju transportu, - budowę ścieżek rowerowych.

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Leśnica do strategicznych problemów ekologicznych Gminy zalicza:

- nadmierne skażenie powietrza atmosferycznego przez znajdujące się poza granicami Gminy zakłady przemysłowe , - wynikającą stąd nieskuteczność dotychczasowej ochrony wartościowych elementów ekosystemu i straty w szacie roślinnej, - braki w kanalizacji sanitarnej i brak sieci gazowej, - funkcjonowanie dzikich wysypisk odpadów, - gospodarkę gnojowicą, - znaczne obszary podlegające erozji gleb.

Wśród celów i kierunków rozwoju Gminy, związanych z tematyką ochrony i kształtowania środowiska, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego wymienia:

- czystość powietrza atmosferycznego, - czystość wód, głównie podziemnych, - skuteczna ochrona i zagospodarowanie do celów rekreacji, turystyki i pątniczych obszaru Parku Krajobrazowego Góra Św. Anny i jego otuliny, - wysoka jakość produktywności gleb, - ekologiczna gospodarka ściekami i odpadami, - optymalne wykorzystanie gruntów rolnych,

- ochrona zasobów bogactwa kulturowego.

Cele powyższe mają być realizowane poprzez:

- wymuszenie ograniczenia ponadnormatywnych emisji na terenie Zdzieszowic i Kędzierzyna - Koźla, - inwestycje infrastrukturalne: kanalizację i oczyszczanie ścieków sanitarnych, rozbudowę kanalizacji deszczowej, gazyfikację gminy, - minimalizację erozji na stokach garbu Chełmińskiego (wprowadzenie upraw łąkowych i zadrzewień, zakaz uprawy mechanicznej), - ograniczanie chemicznych metod uprawy roli na rzecz metod naturalnych i biologicznych, - preferowanie intensyfikacji gospodarki rolnej i hodowlanej z zachowaniem równowagi biologicznej, wykluczenie tworzenia nowych gospodarstw o charakterze fermowym, - wprowadzenie pszczelarstwa, - preferowanie rolnictwa ekologicznego, - ochronę terenów leśnych, połączoną z wykluczeniem intensywnej produkcyjnej gospodarki leśnej i przyjęciem funkcji lasów ochronnych i przebudowy drzewostanu z preferowaniem modrzewia, - minimalizację wpływu autostrady na środowisko, w tym doprowadzenie do jej izolacji akustycznej, - tworzenie rezerwatów przyrody, - kształtowanie terenów rekreacji, - preferowanie rozwoju zaplecza turystycznego, - propagowanie pieszych szlaków turystycznych i promowanie walorów krajobrazowych Gminy, - preferowanie ogrzewania ekologicznego w domach prywatnych, - wdrożenie zaleceń Planu ochrony Parku Krajobrazowego Góra Św. Anny, - likwidację dzikich wysypisk odpadów, - wprowadzenie utylizacji gnojowicy, - rewaloryzację parków wiejskich, - zalesianie i zadrzewianie terenów niekorzystnych do upraw polowych i obszarów poeksploatacyjnych, - zachowanie i powiększenie powierzchni zadrzewień i zakrzewień śródpolnych, - pełne zabezpieczenie ujęć wodnych i zasobów wody podziemnej przed skażeniem.

Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Leśnica określa jako jeden z czterech głównych celów rozwojowych:

„Świadomie chronione środowisko przyrodnicze i kulturowe”.

Strategia zawiera propozycje działań służących poprawie istniejącego stanu. W zakresie szeroko rozumianej ochrony środowiska zidentyfikowano następujące cele i zadania:

- zmniejszenie wpływu przemysłu i komunikacji na środowisko, - świadomi ekologicznie mieszkańcy, - zagospodarowane odpady komunalne, - odpowiednio chroniony i kształtowany krajobraz, - rozwiązany problem ścieków, - wykorzystanie odnawialnych źródeł energii.

Dodatkowe wymagania w stosunku do terenów położonych w obrębie Parku Krajobrazowego „Góra Św. Anny” i jego otuliny wprowadza Plan ochrony Parku Krajobrazowego Góra Św. Anny (1999r.), są to m. in.:

- ochrona gruntów rolnych o najwyższych klasach bonitacji przed zmianą sposobu użytkowania, - zapobieganie degradacji żyzności gleb, - utrzymanie i rozbudowa mozaikowatości w strukturze pól uprawnych, łąk, zadrzewień, zakrzewień, - ograniczenie do minimum stosowania chemicznych środków ochrony roślin, - zakaz lokalizowania ferm hodowlanych bezściółkowych i dużych (powyżej 50 DJP) ferm ściołowych, - stosowanie rozwiązań zapewniających bezpieczne zagospodarowanie ścieków hodowlanych, - zmianę upraw rolnych zlokalizowanych wzdłuż autostrady w pasie o szerokości ok. 150m na uprawy przemysłowe, - zalesianie gleb o najsłabszych walorach użytkowych, - realizacja dolesień wg projektów granic polno - leśnych, - ograniczanie wyznaczania nowych terenów zabudowy, tworzenie zwartej zabudowy w sąsiedztwie terenów już zainwestowanych, wzdłuż istniejących dróg, - zakaz eksploatacji i przetwórstwa kopalin na skalę przemysłową w obrębie parku, - zakaz lokalizowania obiektów szczególnie szkodliwych dla środowiska lub mogących pogorszyć stan środowiska (obecnie: przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko z I i II grupy), - rozwój turystyki pieszej, rowerowej, konnej, - wymiana rur wodociągowych azbestowych na PVC w gminie Leśnica, - objęcie całego terenu systemem zbiorczego odprowadzania ścieków.

Powyższe zadania powinny znaleźć swe odzwierciedlenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Gmina Leśnica posiadała miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

- w roku 2001 miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla południowej części Gminy: sołectwa Krasowa, Łąki Kozielskie, Raszowa. - w roku 2003 miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla północnej części Gminy: sołectwa Dolna, Góra Św. Anny, Kadłubiec, Poręba, Wysoka.