meer weten over onze plannen?

U leesT het hier Geachte supporter , bezoeker, belangstellende

In 2018 ging een lang gekoesterde wens van supporters. In de geest van Anna Singer en de Singer Laren in vervulling: Singer ontving een schenking van Els Blokker-Verwer vragen wij of u fantastische schenking van Els Blokker-Verwer. ook een bijdrage wilt doen om ons te helpen. De gift omvat de privécollectie kunstwerken Met uw hulp kunnen we het museum gereed maken voor de toekomst, en daarmee de con- van Els en Jaap Blokker: de Collectie Nardinc. tinuïteit van Singer Laren ook voor volgende Bovendien bevat de schenking een bedrag generaties borgen. voor de bouw van een nieuwe museum- vleugel om permanent het ontstaan en In deze brochure informeren we u over onze de bloei van het Nederlands modernisme plannen en de manier waarop u daaraan kunt te kunnen laten zien. Dit is een geweldige bijdragen. Elke schenking, groot of klein, eenmalig aanvulling op de Singer collectie, ons gloed- of structureel wordt enorm gewaardeerd. Bent u geïnteresseerd om een bijdrage te leveren? nieuwe theater, de nieuwe centrale entree Graag praten we verder met u over de mogelijk- en de door Piet Oudolf ontworpen vernieuw- heden. Neem voor informatie of een afspraak de beeldentuin. contact op met Evert van Os via telefoonnummer 035 5393953 of mail naar [email protected] Klaar voor de toekomst Ons streven is om in de loop van 2021 de nieuwe We ontmoeten u graag. museumvleugel te openen voor publiek. Maar onze plannen gaan verder. De huidige museumzalen Met vriendelijke groet, zijn toe aan een grondige renovatie en zijn niet namens Commissie van Beheer en directie, meer passend bij de huidige tijd en bij de overige onderdelen van het complex van Singer Laren. Age Fluitman We streven ernaar om naast de bouw van de Voorzitter nieuwe museumvleugel, de bestaande museum- zalen de komende periode te renoveren en te moderniseren tot een mooi, fris en duurzaam museumgebouw van de 21ste eeuw. Jan Rudolph de Lorm Museumdirecteur Helpt u mee? Anders dan veel andere culturele instellingen, ontvangt Singer Laren een bescheiden overheids subsidie en kunnen we bestaan door ons cultureel Evert van Os ondernemerschap, sponsoring door partners Algemeen directeur en bedrijven en de steun van onze particuliere een permanente presentatie van het Nederlands impressionisme en modernisme

Nardinc vleugel In de nieuwe museumvleugel wordt een overzicht getoond van het Nederlands modernisme. Basis hiervan is de verzameling van Els en Jaap Blokker: de Collectie Nardinc. Binnen deze collectie ligt een sterk accent op het werk van Jan Sluijters in combinatie met tijdgenoten als Leo Gestel, Kees van Dongen, Ferdinand Hart Nibbrig, Theo van Rysselberghe, Jan en Charley Toorop, Piet van der Hem, Kees Maks, Dick Ket en Carel Willink. , Het pasgeboren lam, ca. 1884, olieverf op doek, collectie Singer Laren Dankzij de schenking van Els Blokker-Verwer is Singer Laren in staat om de ontwikkeling van de moderne schilderkunst in Nederland tussen 1870 en 1950 weer te geven, inclusief een ensemble Singer Laren is gebouwd op ‘heilige grond’, in het kunstenaarsdorp Laren waar de Nederlandse kunst 100 jaar van de kunstenaarsbeweging De Stijl, waaraan geleden een ongekende bloeiperiode beleefde. Dat was de reden dat het Amerikaanse miljonairsechtpaar William Bart van der Leck in Laren een cruciale bijdrage en Anna Singer zich hier kort na 1900 vestigde, aangetrokken door het internationale succes van de Larense schilders. leverde. In 1911 bouwden ze villa ”De Wilde Zwanen”, tot op de dag van vandaag het hart van Singer Laren.

“Het is de allerhoogste tijd dat de Neder- landse kunst van de zogenaamde ‘Tweede Tuinzalen Gouden Eeuw’ hier permanent te zien is. Jan Sluijters, Portret van Greet van Cooten, 1910, olieverf op doek, Singer Laren, In de gerenoveerde tuinzalen zullen impressionis- Toen Den Haag en omstreken begon te verste- In de aangepaste tuinzalen en de nieuwe schenking Collectie Nardinc tische werken van de Haagse, Amsterdamse en delijken, weken Haagse-schoolschilders als Nardinc vleugel zal een honderdtal Larense School geëxposeerd worden. Anton Mauve, Albert Neuhuys en Hein Kever hoogtepunten van Nederlandse kunst uit Mede geïnspireerd door de Franse schilders van in het kielzog van Jozef Israëls, naar Laren. Barbizon (een sterk collectie onderdeel van Vanaf omstreeks 1880 legden ze er het nog de periode 1870-1950 uit eigen verzameling Singer Laren) verlieten enkele schilders, waaronder onbedorven Gooise landschap en haar bewoners getoond worden.” Anton Mauve, rond 1850 de stadscentra om in de vast op doek. JAN RUDOLPH vrije natuur te werken. Aanvankelijk vestigden zij Tegelijkertijd vestigde zich een andere groep DE LORM zich in het Gelderse Oosterbeek, en vervolgens in kunstenaars, onder wie George Hendrik Breitner en de landelijke omgeving rond Den Haag. Daar Isaac Israels zich in Amsterdam. Deze Amsterdamse schilderden Jozef Israëls en tijdgenoten als Jan impressionisten, ook wel ‘de schilders van Tachtig’ Hendrik Weissenbruch en Jacob Maris natuurge- genoemd, vonden hun inspiratie in het leven van de trouwe impressies van het eenvoudige buitenleven. grote stad.

Jan Sluijters, Larens landschap met fietsers, 1911, olieverf op doek, Singer Laren,- schenking Collectie Nardinc ” De collectie Nardinc hoort bij Laren en bij Singer Laren voel ik me thuis.” Els Blokker-Verwer

Artist impression Nardinc vleugel, Bedaux de Brouwer Architecten (Visualisatie: 3D Studio Prins) Singer Laren relevant voor de hele Gooische gemeenschap

Een ontmoetingsplek voor iedereen lingen. Op een speelse en ontspannen manier Met een museum, theater, historische villa en de kunnen de leerlingen kennismaken met toneel, vrij toegankelijke beeldentuin en horeca, is Singer beeldende kunst en creativiteit. Dat gebeurt door Laren dé plek voor mensen die houden van kunst, middel van workshops, museumlessen, speur- theater, natuur en geschiedenis en een aantrek- tochten en kijkwijzers. kelijke culturele ontmoetingsplek voor inwoners van ’t . Voor jong en oud Het museum kent een groot landelijk bereik en Het Singer Atelier staat open voor jong en oud. heeft daarbij de positie van hét beeldende kunst- Ook organiseert Singer voor speciale doelgroepen museum van ’t Gooi verworven, vergelijkbaar mogelijkheden om te genieten van het culturele met toonaangevende regionale musea als het aanbod. Een mooi voorbeeld is Onvergetelijk Singer: Drents museum, Groninger museum, een programma voor mensen met Alzheimer Noordbrabants museum en het Fries museum. en hun mantelzorgers. Singer Laren speelt een sleutelrol in de culturele educatie van de leerlingen van de scholen in ’t Gooi. Mooiste theater van ’t Gooi Het nieuwe theater wordt met regelmaat om- Een plek waar leerlingen zich thuis voelen schreven als het mooiste theater van ’t Gooi. Samen met het Muiderslot en het Instituut De prachtige houten theaterzaal biedt ruimte voor Beeld en Geluid heeft Singer Laren een voor toneel, cabaret, muziek, lezingen natuurlijk onderscheidend regionaal aanbod voor de leer- het schooltoneel voor alle leerlingen in ’t Gooi.

Singer Laren draagt in positieve zin bij aan de bij- zondere leefomgeving die Laren en haar omliggende gemeentes haar inwoners biedt. Deze meerwaarde vertaalt zich in een hogere waarde van de woning en daarmee in een hogere WOZ-opbrengst. Het imago van het dorp wordt versterkt door de aanwezigheid en de reputatie van Singer Laren. De toegevoegde economische waarde van Singer Laren voor Laren bedraagt 2,5 miljoen euro per jaar. (bron: onderzoeksrapport Boer & Croon 2012) UNIEK IN CUlTUREEL “Singer Laren is als culturele onderneming uitstekend in staat is om met minimale NEDERLAND publieke middelen een hoog- waardig cultureel aanbod Singer Laren genereert ruim 90% van zijn inkomsten zelf, mede dankzij een grote groep betrokken supporters. Dit levert een unieke positie binnen het culturele landschap op. Vanaf de start in 1956 heeft te realiseren.” het op Amerikaanse leest geschoeide Singer Laren het cultureel ondernemerschap omarmd en heeft Age Fluitman Singer een grote culturele impact met zeer bescheiden subsidies. Van de 15 miljoen euro die voor de bouw van het nieuwe theater en de centrale entree nodig was, is 11,5 miljoen euro door particuliere donateurs bijgedragen.

gemiddelde bezoekerscijfers 2012-2017 subsidie per bezoeker in 2017 300.000 30

250.000 25

200.000 20

150.000 15

100.000 10

50.000 5

0 euro Singer Laren Singer Laren Fries Museum Fries Fries Museum Fries Museum MORE Drents Museum Drents Teylers Museum Teylers Drents Museum Drents Teylers Museum Teylers Groninger Museum Groninger Groninger Museum Groninger Frans Hals Museum Frans Frans Hals Museum Frans De Fundatie (excl. Nijenhuis) (excl. De Fundatie De Fundatie (excl. Nijenhuis) (excl. De Fundatie Het Noordbrabants Museum Het Noordbrabants Het Noordbrabants Museum Het Noordbrabants IN DE TIJD

1872 1902 1911 1943 1954 1956 1958 1962 Jozef Israëls ontdekt Anna en William Singer Bouw villa William Singer overlijdt Oprichting Singer Opening Singer Anna Singer wordt Anna Singer overlijdt Laren als schildersdorp komen aan in Laren ‘De Wilde Zwanen’ Memorial Foundation Museum en Concertzaal koninklijk onderscheiden i.s.m gemeente Laren

1962 1972 1981 1993 1994 2006 2012 2015 Oprichting Mies Bouwman opent Schenking Schenking Groeneveld Laatste renovatie van Koningin Beatrix opent Terugkeer van De Denker Schenking Stichting Vrienden de herfstflora P.J. Hart Nibbrig het museum de Orangerie na de beeldenroof Renée Smithuis

2015 2017 2018 2018 2018 2020 2021 Opening Singer Atelier Opening nieuw theater, Opening nieuwe Schenking Singer Laren ontvangt Start bouw Nardinc Opening Nardinc entree & Singer Shop beeldentuin Els Blokker - Verwer 240.000 bezoekers. vleugel en renovatie vleugel en gerenoveerd Een historisch record! museum DE RENOVATIE

Miljoenen bezoekers en honderden vooral voor onze mindervalide bezoekers een verflagen verder hinderlijk obstakel. Dit willen we heel graag In 1994 is het museum voor het laatst grondig op- veranderen. Mede door het verbeteren en ver- geknapt. In de afgelopen 25 jaar hebben miljoenen duurzamen van de klimaatinstallatie kunnen de bezoekers meer dan honderd tentoonstellingen deuren, zonder een negatieve invloed op klimaat bezocht. Voor elke tentoonstelling zijn de wanden en brandscheiding, verwijderd worden. geschilderd, zijn zaalteksten aangebracht en is speciale verlichting geplaatst. Vanwege diverse Aanpassing tuinzalen veiligheidseisen is het museum in de loop der jaren In de Nardinc vleugel wordt een overzicht getoond aangepast met nu gedateerde camera’s, luidsprekers, van het Nederlands modernisme. Het is onze vluchtwegsignalering en brandveiligheidsvoorzie- grote wens om de huidige tuinzalen aan te passen ningen. Elementen die vandaag de dag te veel de om daar permanent het Nederlands impressio- aandacht afleiden van de tentoongestelde kunst- nisme te kunnen laten zien. De tuinzalen zijn werken. Achter de schermen houdt een gedateerde oorspronkelijk ontworpen als ruime beelden- en weinig duurzame klimaatinstallatie zuchtend en zalen met veel daglicht van de zijkant. Door de puffend het klimaat op orde. maatvoering en de lichtinval aan te laten passen ontstaan mooie museumzalen die het ritme Klimaatvriendelijk, toegankelijk voor iedereen volgen van de overige museumzalen en aansluiten en zonder ‘visuele vervuiling’ bij de tentoonstellingsruimte in de nieuwe vleugel. De vloer, wanden en plafonds moeten worden De Orangerie verplaatsen we naar het einde van gerenoveerd. De technische installaties en het het complex als een mooie tuinkamer voor bovenlicht in de museumzalen zijn dringend aan ontvangsten en bijeenkomsten. Tot slot willen vervanging toe. Het mooie is dat dit laatste duur- we naast de tuinzalen een audiovisuele ruimte zaam kan gebeuren met energiezuinig ledlicht. creëren om onze bezoekers nog meer inhoudelijke De doorgangen tussen een aantal museumzalen verdieping te kunnen bieden. zijn uitgevoerd met zware gedateerde deuren,

Vanaf de opening in 1956 bestaat Singer Laren door de steun van bevlo- gen weldoeners. Elke schenking, groot of klein, eenmalig of structureel maakt het mogelijk dat Singer Laren met bescheiden overheidssubsidie bestaansrecht heeft en houdt. Dankzij de geweldige schenking van Els Blokker-Verwer openen we in 2021 een nieuwe museumvleugel waarin we permanent het ontstaan en de bloei van het Nederlands moder- nisme kunnen laten zien. Tegelijkertijd zijn de huidige museumzalen toe aan een grondige renovatie en dat kunnen we alleen met uw hulp. Helpt u ons mee het museum te renoveren en Singer Laren gereed te maken voor de toekomst? Meer informatie vindt u op: www.singerlaren.nl/klaarvoordetoekomst BEGROTING HELPT U MEE?

Voor de benodigde werkzaamheden is de begroting vastgesteld op 3.500.000 euro. Dit bedrag is Voor de renovatie van het museum is 3,5 miljoen Wij zijn u zeer dankbaar voor uw bijdrage. gebaseerd op de totale investeringskosten en grofweg in te delen in de onderstaande onderdelen: euro nodig. Helpt u mee? Dat kan op verschillende Daarmee helpt u niet alleen mee aan het bouwen manieren. Voor particulieren hebben we diverse van een prachtig nieuw museum, maar helpt u supportersgroepen in het leven geroepen met ook de continuïteit van Singer Laren voor volgende aantrekkelijke programma’s en voordelen. generaties te borgen.

U kunt ook kiezen voor een schenking. Welke vorm Informatie over de diverse supportersgroepen u ook kiest, uw gift is fiscaal aftrekbaar, want Singer van Singer Laren vindt u op: Laren is aangemerkt als Algemeen Nut Beogende www.singerlaren.nl/supporters Instelling (ANBI) en is vrijgesteld van schenk- en erf belasting.

700.000 300.000 Vervangen vloeren, Asbestsanering gevraagde bijdrage voorzetwanden, akoestische wanddelen en sanitaire voorzieningen 600.000 euro Gemeente en onderhoudsreserve 600.000 euro Cultuurfondsen 600.000 euro Mecenassen 600.000 euro Fellow Founders 500.000 euro Fellows & Young Singer 300.000 euro Stichting Vrienden 150.000 euro Sponsoracties & benefietavonden 250.000 1.500.000 150.000 euro Vrienden & Leden Vernieuwen brand- en Herinrichting Tuinzalen beveiligingsinstallatie en Orangerie, inclusief audiovisuele ruimte

500.000 “ Het museumlandschap is volop in ont- Verduurzamen wikkeling en verandert snel. Voor de (klimaatinstallaties en verlichting) autonomie van Singer Laren is het heel 250.000 belangrijk dat Singer deze stap nu zet. Verbeteren toegankelijkheid In de tijd is dit het moment.” EVERT VAN OS Nardinc vleugel met een permanente presentatie van het Nederlands mo- dernisme en een nieuwe tuinkamer met zicht op de tuin.

Heringerichte tuinzalen met een duidelijke route voor de bezoeker door een presentatie van het Neder- lands impressionisme naar de Nardinc vleugel. Een nieuwe audiovisuele ruimte voor achtergrondverhalen over tentoonstellingen, de kunste- naarskolonie Laren en videokunst. Een nieuwe gang geeft een logische verbinding met de tuinkamer en de laatste tentoonstellingsruimtes. Ook deze ruimtes worden gebruikt voor wisselende exposities.

De huidige museumzalen worden gerenoveerd met moderne en duur- zame technieken voor licht, klimaat en beveiliging. Hinderlijke deuren ver- Artist impression Nardinc vleugel, Bedaux de Brouwer Architecten (Visualisatie: 3D Studio Prins) dwijnen en de wanden en vloeren worden vernieuwd. Hoofdsponsors Ontwerp ABN AMRO, BankGiro Loterij Studio Kluif De Hoge Dennen Holding B.V. Fotografie Overige Sponsors Tomek Dersu Aaron Gemeente Laren Maarten van Haaff Gilde Healthcare e.a. Egeria McKinsey & Company Netherlands Redactie NautaDutilh Singer Laren Egon Zehnder International PwC