PRIS 40c

Rhif 306

Chwefror Y TINCER 2008 PAPUR BRO GENAU’R-GLYN, , , A’R Ymgeisydd lleol

Dyn ifanc, egnïol a’i wreiddiau’n hefyd yn gallu helpu busnesau ddwfn yn yr ardal yw dewis Plaid lleol, a hybu’r iaith Gymraeg yn Cymru i ymladd ward Melindwr y gymuned i geisio sicrhau ei yn etholiadau’r cyngor sir ym dyfodol.’ mis Mai. Magwyd Rhodri Davies Esboniodd fod dyfodol yr ym Mryngwenlli, Pisgah, ac wedi ardal (mae’r ward yn cwmpasu iddo adael yr ysgol aeth i weithio cymunedau o Gapel Bangor yn adran argraffu Prifysgol i Bonterwyd ac o Bantycrug i , prynodd hen dñ yn Gwmystwyth) yn dibynnu ar ei a’i adnewyddu. Mae phobl ifanc: ef a’i briod bellach yn byw yno ers ‘Un o brif broblemau dros bedair mlynedd. Bu’n weithgar gyfan fel sir yw bod llawer o’m mewn sawl mudiad yn yr ardal, pobl ifanc yn symud allan o’r ardal yn enwedig Clwb Ffermwyr Ifanc i chwilio am gyfleoedd gwaith. Mae Trisant a’r Cylch. Enillodd wobrau angen rhoi rheswm i bobl ifanc ein am ei actio, ac mae’n adnabyddus fel hardal aros yn yr ardal drwy sicrhau aelod o gwmni drama Licris Alsorts bod tai, gwaith a gweithgareddau ac fel y cymeriad hoffus ‘Dalis’ ym yma ar eu cyfer.’ Mhantomeim Nadolig Felin-fach. Roedd Rhodri yn ddewis unfrydol Meddai Rhodri, ymhlith aelodau lleol ; ‘Dwi’n gobeithio wrth sefyll ar yn yn ôl cadeirydd y gangen, Owen gyfer y Cyngor Sir gallaf weithio Roberts, ‘rydym yn ffodus iawn dros fy nghymuned leol a rhoi o gael ymgeisydd cryf lleol i’n rhywbeth yn ôl i ardal sydd wedi cynrychioli ym Melindwr. Mae gan bod mor dda i mi. Byddaf yn ceisio Rhodri wybodaeth ddofn o’r ardal, helpu’r bobl leol a’u cynrychioli a byddai’n chwa o awyr iach yn y gorau gallaf, a gobeithiaf byddaf Cyngor Sir.’

Enillwyr o fri

Ymddangosodd Atodiad Nadolig ym mhapurau bro Ceredigion a Sir Benfro ym mis Rhai o aelodau Cangen Penrhyn-coch o Ferched Y Wawr a fu’n Tachwedd, a grëwyd gan Antur Teifi. Roedd cystadleuaeth i blant liwio llun yn yr buddugol yng ngystadlaethau Dartiau, Tenis Bwrdd a Dominos atodiad, ac wedi cael ymateb arbennig o dda gan dros drigain o blant, dewiswyd llun Rhanbarth Ceredigion. Byddant yn mynd ymlaen i’r cystadlaethau Nathan Mayes o Ysgol Gynradd Penrhyncoch fel yr un gorau gan Llinos Price o Antur Cenedlaethol. - Janice Morris, Alwen Fanning, Eirlys Davies, Sue Teifi. Yn y llun fe welwch Megan Jones, Gweithredydd Prosiect Papurau Bro Ceredigion Hughes a Mair Jenkins. Ddim yn y llun: Sandra Beechey a Mary a Sir Benfro, yn cyflwyno tocyn llyfr gwerth £10 i Nathan; ynghyd â disgyblion eraill o’r Roberts. ysgol fu’n cystadlu.  Y TINCER CHWEFROR 2008 Y TINCER - un o bapurau bro Ceredigion | Sefydlwyd Medi 1977 ISSN 0963-925X | Rhif 306 | Chwefror 2008

SWYDDOGION DYDDIADUR Y TINCER GOLYGYDD - Ceris Gruffudd Y DYDDIAD OLAF Y BYDD GOHEBWYR LLEOL YN DERBYN DEUNYDD AR GYFER Y RHIFYN NESAF FYDD Rhos Helyg, 23 Maesyrefail Penrhyn-coch % 828017 MAWRTH 6 a MAWRTH 7 I’R GOLYGYDD. DYDDIAD CYHOEDDI MAWRTH 20 ) [email protected] CHWEFROR 26 Pnawn Mawrth MAWRTH 5 Pnawn Mercher MAWRTH 14 Prynhawn Gwener STORI FLAEN - Alun Jones Eisteddfod Ddawns (gwerin, disgo a Eisteddfod Ddawns (gwerin, disgo Eisteddfod Uwchradd yr Urdd Gwyddfor % 828465 chreadigol) yr Urdd cylch Aberystwyth a chreadigol) yr Urdd rhanbarth Rhanbarth Ceredigion yn Ysgol Gyfun yng Nghanolfan y Celfyddydau am Ceredigion - cynradd ac uwchradd Pen-glais am 1.00 TEIPYDD - Iona Bailey 4.00. yng Nghanolfan y Celfydddyau - am 13.00. MAWRTH 14 Nos Wener Noson CYSODYDD - % 832980 CHWEFROR 27 Pnawn Mercher yng nghwmni Beti Griffiths, Eisteddfod offerynnol yr Urdd Cylch MAWRTH 5 Nos Fercher Eisteddfod Cymdeithas Lenyddol y Garn yn festri’r Aberystwyth yn Ysgol Gynradd Aelwydydd yr Urdd rhanbarth Garn am 7.30 Sylwer ar y newid dyddiad CADEIRYDD - Mrs Llinos Dafis, Cedrwydd, Comins-coch am 1.30 Ceredigion yng Nghanolfan y % 828262 Celfyddydau - am 6.15 MAWRTH 14 Nos Wener IS-GADEIRYDD - Elin Hefin, Ynyswen, CHWEFROR 27 Nos Fercher Rhosyn Noson goffi yn Festri Capel Pen-llwyn, Stryd Fawr, Y Borth % 871334 a rhith – ffilm yn Drwm, LLGC am 7.30 MAWRTH 6 Dydd Iau Diwrnod y llyfr am 7.00 Tocynnau £3.50 Ffôn 632548 ^ ^ YSGRIFENNYDD - Anwen Pierce MAWRTH 6 Nos Iau Cinio Gwyl MAWRTH 15 Nos Sadwrn Cinio Gwyl 46 Bryncastell, Bow Street % 828337 CHWEFROR 28 Dydd Iau Rhagbrofion Ddewi Pwyllgor apêl Aberystwyth Ddewi Cymdeithas y Penrhyn yng Eisteddfod Gynradd yr Urdd cylch a Phenparcau ar gyfer Eisteddfod yr Ngwesty’r Four Seasons. TRYSORYDD - David England Aberystwyth yn Ysgolion y dref Urdd Ceredigion 2010 yn y Marine; Pantyglyn, Llandre % 828693 adloniant gan Aber Jazz a chinio 3 MAWRTH 16 Nos Sul Cyngerdd Nos CHWEFROR 28 Prynhawn Iau chwrs am £20 y pen. Byrddau o 8 Sul y blodau gyda Chôr ABC a Crwys LLUNIAU - Peter Henley Eisteddfod uwchradd yr Urdd (£160) neu gellir prynu tocynnau Evans ym Methel, Aberyswtyth am % Dôleglur, Bow Street 828173 cylch Aberystwyth yn Ysgol Gyfun unigol; ar gael o siop Dots neu drwy 7.30 £5 i oedolion, £3 i bensiynwyr, Penweddig am 1.30 ffonio 01970 626802. Croeso i bawb plant am ddim.Yr elw i daith Patagonia TASG Y TINCER Anwen Pierce MENCAP Cymru CHWEFROR 29 Dydd Gwener MAWRTH 8 Dydd Sadwrn Eisteddfod Eisteddfod Gynradd yr Urdd cylch cynradd ac offerynnol yr Urdd MAWRTH 20 Nos Iau Eisteddfod GOHEBYDDION LLEOL Aberystwyth yn Ysgol Gyfun Pen-glais. rhanbarth Ceredigion ym Mhafiliwn papurau bro Ceredigion yng Ngwesty Pontrhydfendigadi am 9.00 y bore. Llanina, Llanarth am 7.00 ABER-FFRWD A CHWMRHEIDOL CHWEFROR 29 Nos Wener Steve Mrs Beti Daniel, Glyn Rheidol % 880 691 Eaves a rhai pobl mewn gig Gw^yl MAWRTH 8 Nos Sadwrn Eddie BOW STREET Ddewi yn Drwm, LLGC Tocynnau £7 Ladd yn cyflwyno Cof y corff yng Mrs Siân Evans, 43 Maes Afallen % 828133 Ffôn 632548 Nghanolfan y Celfyddydau am 7.30 Mrs Mair Lewis, 40 Maes Ceiro % 828 102 AR WERTH Anwen Pierce, 46 Bryncastell % 828 337 MAWRTH 1 Bore Sadwrn Bore coffi MAWRTH 13 Nos Iau Dr Owen Tñ tair ystafell wely yn CAPEL BANGOR/PEN-LLWYN Cymreig dan nawdd Capel y Morfa, Roberts, Pen-bont Rhydybeddau, Canton, Caerdydd. Mrs Aeronwy Lewis, Rheidol Banc Aberystwyth ym Morlan 10.30- ‘Lawr ar lan y môr: golwg ar Dim cadwyn. Blaengeuffordd % 880 645 12.00 Eitemau cerddorol gan Bethan hanes Aberystwyth fel tref wyliau’ Angen gwerthiant sydyn. CAPEL MADOG, CEFN-LLWYD A CAPEL DEWI Bryn, Megan Hughes a phlant yr Cymdeithas Madog yng Nghapel Ffoniwch: 07970 888896. Dai Evans, Fferm Fronfraith, Comins-coch, ysgol Sul Madog am 7.30 % 623660 Alwen Griffiths, Lluest Fach% 880335 Elwyna Davies, Tyncwm % 880275 Nid yw’r Pwyllgor o angen-rheidrwydd yn cytuno ag unrhyw Y Tincer drwy’r post farn a fynegir yn y papur hwn. DÔL-Y-BONT Pris 10 rhifyn - £9 (£17 i wlad y tu allan i Ewrop).Cysylltwch Mrs Llinos Evans, Dôlwerdd % 871 615 Cyhoeddir Y Tincer yn fisol o Fedi i Fehefin gan Bwyllgor Y â Haydn Foulkes, 7 Maesyrefail, Penrhyn-coch, Aberystwyth, Tincer. Argreffir gan Y Lolfa, Tal-y-bont. DOLAU Ceredigion, SY23 3HE. 01970 828 889 Mrs Margaret Rees, Seintwar % 828 309 Deunydd i’w gynnwys Dylid cyfeirio unrhyw newyddion i’ch gohebydd lleol neu i’r Y Tincer ar dâp Golygydd, ac unrhyw lythyrau neu ddatganiad i’r wasg i’r Mrs Bethan Bebb, Penpistyll, Cofiwch fod modd cael Y Tincer ar gaset ar gyfer y rhai sydd Golygydd. % 880 228 â’r golwg yn pallu. Mae pymtheg eisoes yn manteisio ar y LLANDRE Telerau hysbysebu y rhifyn cynnig. Os hoffech chi dderbyn copi o’r tâp, cysylltwch â Mrs Mrs Mair England Pantyglyn, Llandre % 828693 Tudalen gyfan £70 Vera Lloyd, 7 Maes Ceiro, Bow Street % 828555. / CLARACH Hanner tudalen £50 Mrs Jane James, Gilwern % 820695 Chwarter tudalen £25 Camera’r Tincer PENRHYN-COCH Hysbyseb fach £6 y rhifyn (£30 am flwyddyn) Cofiwch am gamera digidol y Tincer – mae ar gael i unrhyw Mairwen Jones, 7 Tan-y-berth % 820642 un yn yr ardal fydd am ei fenthyg i dynnu llun ar gyfer y papur Cysylltwch â’r trysorydd. o gyngerdd, cinio neu ddigwyddiad a gynhelir o fewn ein TREFEURIG dalgylch. Fe’i cedwir gan Mrs Mair Lewis, 40 Maes Mrs Edwina Davies, Darren Villa Ceiro, Bow Street (% 828102). Os byddwch am Pen-bont Rhydybeddau % 828 296 gael llun eich noson goffi yn Y Tincer defnyddiwch y camera. Y TINCER CHWEFROR 2008 

Cyfeillion y Tincer Annwyl Olygydd Dyma fanylion enillwyr Mae’r gwaith wedi cychwyn Mae gwerthiant blynyddol Cyfeillion Y Tincer mis ar roi trefn ar gyfeiriadur y dyddiaduron bellach wedi Rhagfyr 2007 Dyddiaduron 2009 Y Lolfa. codi i 16,000 o gopïau, ac Mae’r cyfeiriadur wedi eleni, fel arfer, bydd cyfle i £50 Gwobr Arbennig Y datblygu i fod yn ffynhonnell hysbysebu tu mewn ac ar glawr Nadolig Rhif (96) Mona gynhwysfawr o wybodaeth y dyddiaduron A5, A4 a phoced. Edwards, Hafod, Garth, am sefydliadau, cymdeithasau Os am dderbyn taflen delerau Penrhyn-coch. a busnesau Cymreig. Os cysylltwch drwy ddanfon e-bost ydych am i’r Lolfa gynnwys i [email protected] neu lythyr £15 Rhif (125) John Griffiths, gwybodaeth am sefydliad ataf yn Y Lolfa, Tal-y-bont, Fron Wen, Penegoes, newydd yn Nyddiadur 2009 neu Ceredigion, SY24 5AP. Machynlleth. os ydych am ddiweddaru neu £10 Rhif (51) Gwerfyl P Jones, gywiro gwybodaeth mae croeso Yn gywir 41 Ger-y-llan, Penrhyn-coch. i chi gysylltu â mi. Dafydd Saer £5 Rhif (87) Bryn Roberts, Cilgwyn, Bow Street. benthyca ar y dydd. a Ionawr 2008. GWEITHDY GWERIN Bydd 4 o unawdwyr lleol sef CLERA Catrin Aur, Elinor Powell, Alex £15 Rhif (95) Eddie Jenkins, Roberts a Kees Huysmans, a’r Eryl, Llandre. (Cymdeithas Offerynnau gyfeilyddes fydd Alvina Grant. £10 Rhif (128) Eimear Traddodiadol Cymru) Fi, Margaret Maddock fydd yn Williams, Bron Afon, Dolau. ceisio cadw trefn ar y canu corawl. £5 Rhif (37) Owen Watkin, 19 Dydd Sadwrn 29 Mawrth 2008 yn Maes Henllan, Llandre. Ysgol Penweddig, Aberystwyth Cawn gyfle i ddod at ein gilydd (10.00am - 4.30pm), a sesiwn werin i gael ymarfer ar y nos Fercher yn yr Orendy yn y nos. blaenorol yn Ysgol Penweddig, ar Caniadaeth y Cysegr bnawn Sadwrn yn y Morlan a’r **** perfformiad yn dilyn y noswaith Darlledir rhan gyntaf Cymanfa honno. (Nid oes rhaid dod i’r Dewch i chwarae cerddoriaeth ganu Gogledd Ceredigion o ymarferion). draddodiadol Cymru! Mae Bethel, Tal-y-bont brynhawn Sul CLERA (Cymdeithas Offerynnau 24 Chwefror am 4.30 ar Radio Y gost fydd £5 – i ganu yn y côr Traddodiadol Cymru) yn cynnal Cymru. Alan Wynne Jones fu’n neu i wrando yn y gynulleidfa. gweithdy yn Ysgol Penweddig, arwain. Aberystwyth ar Ddydd Sadwrn, Os am fwy o fanylion, Mawrth 29, 2008. Messiah cysylltwch â fi, Margaret Maddock, ar 01970 611193 neu Bydd Robin Huw Bowen yn cynnal Os ydych, fel fi, yn hoff o’r gwaith [email protected]. dosbarth arbennig ar gyfer y delyn corawl “Messiah”, hoffwn eich deires, a bydd dosbarthiadau hefyd gwahodd i’w ganu neu wrando Diwrnod o ganu. Dewch yn llu. ar gyfer ffidil, telyn, ffliwt, pib a arno ym Morlan, Aberystwyth, HALELIWIA! phibgorn. Mae hwyl fawr i’w gael dydd Sadwrn Mawrth 15fed. - ac mae croeso i blant ac oedolion o bob safon. Nid perfformiad ffurfiol gyda RHODD cherddorfa mohono. Bydd Cydnabyddir yn ddiolchgar Dewch i ymuno a ni yn Yr Orendy Cymdeithas Gorawl Aberystwyth y rhodd isod. Croesewir pob yn ystod y nos am sesiwn anffurfiol yn gnewyllyn o’r côr a cyfraniad boed gan unigolyn, o chwarae cerddoriaeth werin gobeithiwn y daw torf ohonoch i gymdeithas neu gyngor. Gymraeg. ymuno â ni, i ymlacio, mwynhau a chael cyfle i ganu’r gwaith heb Cyngor Cymdeithas Am fanylion pellach cysylltwch fod o dan straen o gwbl! Tirymynach £250 â Nia Mai Daniel ar 01970 623936 Gwenan a R.W. Davies, neu [email protected] Pe baech yn hoffi dod i ganu Ger-y-llan, Penrhyn-coch ond heb gopi o’r gerddoriaeth, £10 bydd ychydig gopïau i’w

Am bob math o waith garddio ffoniwch Robert ar (01970) 820924  Y TINCER CHWEFROR 2008

Y BORTH Ar y Teledu Gymdeithas Gymraeg yn Festri Capel y Gerlan, nos Fercher 9 Hyfryd oedd gweld y cymeriad Ionawr, mewn dull dramatig, hoffus, Mr Dirk Lloyd, pan dorrwyd ar draws y Frondirion, yn ymddangos ar y cymdeithasu arferol gan stwr rhaglen ddyddiol, “Wedi Tri”, ar wrth y drws a llafarganu croch. S4C prynhawn Mercher 16eg o Rhuthrwyd i agor y drws, ac Ionawr. i mewn a Mathew Clubb, yng Cafodd ei holi yn ei gartref ngwisg gwerinwr y dyddiau am ei fywyd llawn a chyffrous, gynt ac yn arwain y Fari Lwyd, o’i ddyddiau cyntaf ar y môr. sef penglog ceffyl ar ben polyn Disgrifiodd mewn iaith goeth hir, a’r cyfan wedi’i guddio o sut y bu iddo fynd i’r môr pan dan gynfas wen wedi’i haddurno oedd yn rhy ifanc yn wir ar â rubanau a chlychau. Wedi’i y cychwyn, ac yna ymaelodi guddio, hefyd, roedd Geraint gyda’r Llynges Fasnach gyda’i Williams, “coesau” yr hen Fari. Dad a oedd yn Gapten Llong, gan hwylio o Lerpwl i ddechrau am Ffurf ar wasaela yw’r Fari Cadiz yn Sbaen. Lwyd ac er bod traddoddiadau Ni bu yn hir cyn iddynt gael tebyg ar gofnod mewn sawl eu dal yn Rhyfel Cartref Sbaen, gwlad ac ar draws Cymru gyfan, a dod yn rhan o’r gyflafan, trwy cysylltir traddodiad y Fari Lwyd fynd i estyn cymorth ar ochr yng Nghymru yn arbennig y Gweriniaethwyr yn Malaga, a’r “Hen Blwyf”, sef pentref Seville a Barcelona. Bu yno am Llangynwyd ym Morgannwg. Matthew a Geraint ddwy flynedd, cyn dychwelyd Byddai’r Fari yn mynd o ddrws adref a gadael y môr. i ddrws adeg y Nadolig, a’i ddydd Mawrth, 8 Ionawr, Blynyddol Clwb yr Henoed yn Yn fuan wedyn, torrodd yr chymdeithion yn canu penillion pan fwynhawyd cinio hanner Neuadd Gymunedol Y Borth, Ail Ryfel Byd allan, a dyma Dirk a fyddai’n cael eu hateb gan bobl dydd yng Ngwesty’r Marine, brynhawn dydd Iau, 17 Ionawr. unwaith yn rhagor mewn sefyllfa y ty. Pan fyddai’r cof a’r awen Aberystwyth. Gofynnwyd Ailetholwyd Pwyllgor y llynedd lle roedd yna ymladd. Y tro yn dechrau pallu, byddai’r Fari bendith ar y bwyd gan Joyce ac etholwyd swyddogion eraill fel hwn ymunodd â’r Fyddin, gan yn cael ei gwahodd i mewn a Berryman ac, ar ôl cinio a ganlyn: wasanaethu am bum mlynedd, byddai’r rhialtwch yn para hyd hamddenol, yr oedd amser i ond nid oedd yn rhaid iddo fynd nes i’r Fari symud ymlaen i’r ymlacio a mwynhau sgwrs am y Llywydd: Celia LeGood dramor y tro yma. tñ, neu’r fferm, nesaf. Daw flwyddyn i ddod. Cadeirydd: Betty Horton Mae Dirk yn falch iawn o’r Mathew o Ben-y-bont ar Ogwr, Is-Gadeiryddion: Lydia Davies a anrhydedd mae wedi derbyn heb fod ymhell o Langynwyd, Dydd Llun, 14 Ionawr, aeth Sylvia Holland bob blwyddyn gan y Lleng ac, ychydig o flynyddoedd yn Freda Darby, Susan James a Trysorydd: Freda Darby Brydeinig, i osod torch bob Sul ôl, fe benderfynodd adfywio’r Pauline Rickaby i Goleg Denman, Ysgrifennydd: Ann Newby y Cofio er cof am holl forwyr yr hen arfer yn ardaloedd Tal-y-bont Coleg SYM yn Marcham, ger Trefnydd Gwibdeithiau: Joy Cook ardal gollodd eu bywydau. Mae a’r Borth. Mae wedi gwneud Rhydychen, am wythnos o e’n hynod o falch hefyd o’r ffaith ymchwil ar achau’r Fari Lwyd gyrsiau, gan gynnwys “Darlunio Y gãr gwadd yn y cyfarfod, mai fe yw’r gãr hynaf yn yr ardal ond mor hen yw’r traddodiad fel ar gyfer y rhai dychrynedig” ddydd Iau, 31 Ionawr oedd i wneud hyn. na all neb ei olrhain i’w darddiad. a “Paentio acrilig”. Ymunodd Mr Derek Corfield, Cysylltwr Manteisiwn ar y cyfle yma i Yn fwy na thebyg y mae cyswllt SYM Y Borth a SYM Taliesin yn Rhanbarthol i Wasanaeth ddymuno’n dda iddo ar ei ben teuluol a mudchwaraewyr Llanfach, Taliesin, nos Fawrth, Hysbysrwydd Gyhoeddus blwydd yn 90 oed pan ddaw y Canol Oesoedd, ond beth 5 Chwefror. Y siaradwraig wadd Cynulliad Cenedlaethol Cymru. heibio ym Mis Mai. Da iawn wedyn? A oes cysylltiad oedd Anne Edwards, a roddodd Fe siaradodd am gyfansoddiad Dirk, a phob bendith a iechyd i’r crefyddol â’r Forwyn Fair a’r asyn gyflwyniad am Ambiwlans Awyr a gwaith y Cynulliad, gan ein dyfodol. a’i cludodd i Fethlehem, ond, Cymru. Mae’r gwasanaeth, a gwahodd i ddod i Gaerdydd i ar y llaw arall, oes yna rywbeth ddechreuwyd yng weld y Cynulliad ar waith drosom Y Borth, Llandre, a paganaidd yn glynu wrtho, gyda Nghymru yn 2001, yn ein hunain. Diolchwyd iddo gan Dôl-y-bont. rhyw frith gof am addoliad ceffyl hollol ddibynol ar haelioni ei y Cadeirydd, Betty Horton. y Celtiaid gynt? wirfoddolwyr a’r cyhoedd. Cynhelir Cyfarfod Cyhoeddus Nid oes rhaid pwysleisio pa Salwch ym Methlehem, Llandre, nos A Mathew a Geraint yn ymlacio mor bwysig yw’r gwasanaeth Fercher, 12 Mawrth am 7.30 dros gwpaned o de, ymunodd hwn mewn ardaloedd gwledig Anfonwn ein dymuniadau gorau o’r gloch i drefnu Is-bwyllgor pawb mewn trafodaeth am a pha mor phwysig yw ei am wellhad buan at Sara Hughes, Apêl yr ardal i godi arian a arferion eraill ynghlwm wrth gefnogi mewn pob modd posibl. Premier Stores, Y Stryd Fawr, threfnu gweithgareddau erbyn dymor y Nadolig, megis Hela’r Diolchwyd i Anne gan Ann sydd wedi derbyn triniaeth yn Eisteddfod Genedlaethol Urdd Dryw a chanu Calennig y Jones, Cadeirydd SYM Taliesin, Ysbyty Bron-glais yn ddiweddar. Gobaith Cymru Ceredigion 2010. Flwyddyn Newydd. Diolchwyd a diolchwyd i SYM Taliesin gan Taer erfynnir am bresenoldeb i Mathew a Geraint gan y Parchg Margaret Griffiths, Cadeirydd Y Lleng Brydeinig trigolion yr ardal yn y cyfarfod Elwyn Pryse ar ddiwedd noson SYM Y Borth, am y lluniaeth pwysig yma. ddifyr a diddorol. blasus a fwynhawyd gan bawb Cynhaliwyd cyfarfod deufisol cyn troi am adref. Lleng Brydeinig Y Borth yn Cymdeithas Gymraeg y Sefydliad y Merched y Neuadd Gymunedol, nos Borth a’r Cylch Clwb yr Henoed Fercher, 23 Ionawr. Croesawyd Ni ddaeth dathliadau’r Nadolig aelodau a ffrindiau gan Y Dechreuodd cyfarfod y i ben yn SYM Y Borth tan Cynhaliwyd Cyfarfod Agored Parchg Ddr. David Williams. Y TINCER CHWEFROR 2008 

Llongyfarchwyd Y Cadeirydd, droed a mabolgampau. Pan Brydeinig. Daeth y noson i ben Mr Aran Morris, ar dderbyn ymddeolodd, yr oedd wedi gyda the, coffi, brechdanau a M.B.E. yn Rhestr Anrhydeddau’r cyrraedd rheng Gwarantswyddog theisenau, wedi’u darparu gan Flwyddyn Newydd. ac yn gweithio i’r Weinyddiaeth ferched Cangen Y Borth. Amddiffyn yn Llundain. Prif siaradwr y noson oedd RNLI y Cyngh. Ray Quant M.B.E. Dilynodd Ray gan Beilot- Gyda chymorth sleidiau, fe Swyddog Gweithredol Robert Cynhaliwyd noson o gawl a edrychodd yn ôl dros bedwar Atchison a roddodd gyflwyniad chymdeithasu yn Y Fictoria, nos deg mlynedd o wasanaeth yn yr am Sgwadron Awyr Prifysgol Sadwrn, 26 Ionawr er budd yr RAF. Ymadawodd Y Borth, yn Cymru Aberystwyth. Wedyn, fe RNLI, pan godwyd tua £115 at yr bedwar ar ddeg oed, i ymrestru ddisgrifiodd Cadet-Siarsant Mark achos. Dyna noson olaf Margaret fel bachgen o brentis, gan Leigh weithgareddau diweddar Griffiths a Glynne Jones yn “Y arbenigo mewn cyfathrebiaeth. Sgwadron 561 Cadetiaid Awyr Fic”. Ar ôl i’r cwsmeriaid i gyd Teithiodd y byd, yn ystod ei yrfa, Aberystwyth; mae Mark ei hunan ymadael amser cau, fe glowyd y gan wasanaethu yn Ewrop, Y wedi ennill sawl tystysgrif a drysau ganddynt am y tro olaf. Dwyrain Canol a’r Dwyrain Pell, gwobr yn y Cadetiaid, gan gael yr Erbyn hyn bydd y Fictoria o dan weithiau o dan amgylchiadau anrhydedd, y llynedd, o ddod yn berchnogaeth newydd. Byddwn peryglus iawn, megis yn Aden, Gadet Uchel Siryff Dyfed. ni’n gweld eisiau Margaret a Twrci, Ynys Cyprus a Berlin yn Glynne yn y Fic ond diolchwn ystod y Rhyfel Oer. Er hynny, Diolchwyd iddynt oll ar iddynt am bob cymwynas yn y yr oedd wrth ei fodd gyda’i ddiwedd noson ddiddorol a gorffennol gan ddymuno’n dda waith ac ar y maes chwarae, phleserus gan Mr Bill Lloyd, iddynt yn eu menter nesaf. gan ragori ar focsio, hoci, pêl- Cadeirydd Sirol Y Lleng

MANTOLEN 2007

Y TINCER MANTOLEN 2006-2007 MEDI

DERBYNIADAU

BWRDD YR IAITH £1,332.00 CYNGHORAU CYMUNED Y BORTH £50.00 TIRYMYNACH £300.00 TREFEURIG £250.00 MELINDWR £250.00 GENAU’R GLYN £200.00 £1,050.00 CYFEILLION Y TINCER £450.00 GWERTHIANT £2,228.21 HYSBYSEBION £770.00 TINCER TRWY’R POST £277.50 RHODDION £77.00 CYNNWYS TAFLENNI £85.00 FFAIR Y TINCER £605.15 CYNGOR CEREDIGION £500.00 CWIS PAPURAU BRO £250.00 £7,624.86 MEWN LLAW MEDI 2006 £2,902.80 £10,527.66

TALIADAU ARGRAFFU £5,517.67 M & D PLUMBERS GOSODWR £1,700.00 TEIPIO £600.00 Gwaith plymer & gwresogi Prisiau Cymharol; GWEINYDDOL (STAMPIAU AYB) £149.75 Gostyngiad i TRYSORYDD £50.00 Bensiynwyr; GOLYGYDD £100.00 Yswiriant llawn; £8,117.42 Cysylltwch â ni yn gyntaf ar MEWN LLAW MEDI 2007 £2,410.24 01974 282624 07773978352 CYFRIF CADW £124.36  Y TINCER CHWEFROR 2008

Blodau i bob achlysur LLANDRE Blodau’r Bedol Llandre, Dôl-y-bont, a’r Priodasau . Pen blwydd . Borth. Genedigaeth . Angladdau . Blodau i Eglwysi a Cynhelir Cyfarfod Cyhoeddus Chapeli neu unrhyw achlysur ym Methlehem, Llandre, nos Fercher, 12 Mawrth am 7.30 o’r Donald Morgan gloch i drefnu Is-bwyllgor Apêl Hen Efail, SY23 5AB Ffôn 01974 202233 yr ardal i godi arian a threfnu Danfon am ddim o fewn dalgylch y Tincer gweithgareddau erbyn Eisteddfod Genedlaethol Urdd Gobaith Cymru Ceredigion 2010. Taer erfynnir am bresenoldeb trigolion yr ardal yn y cyfarfod CIGYDD pwysig yma. BOW STREET Eglwys San Mihangel Eich cigydd lleol Genau’r-glyn Pen-y-garn Dymuna’r Eglwys eich gwahodd i Ffôn 828 447 ginio’r Grawys ar ddydd Sadwrn Llun: 9-4.30 y 8fed o Fawrth 2008 o 12-1.30 Maw-Sad 8.00-5.30 o’r gloch yn Ysgoldy Bethlehem, Gwerthir ein cynnyrch mewn (pastai’r bugail a llysiau neu rhai siopau lleol ddewis llysieuol). Derbynnir rhoddion i’w trosglwyddo i Tñ Hafan (Hosbis Plant yng roedd ‘na newidiadau mawr yn Treftadaeth Llandre Nghaerdydd). Croeso cynnes i cymryd lle o’i amgylch megis – Rhaglen 2008 bawb, dewch os gwelwch yn dda. - sefydlu’r Gwarchodlu Cartref, Cynhaliwyd Oedfa o Garolau pobl ddieithr yn ymsefydlu o Chwefror 28 - Atgofion am a Llithiau ar y 18fed o Ragfyr dan orchymyn lletya - faciwîs, Wleidyddiaeth Cymru – Cynog pan ddaeth llu o deuluoedd y aelodau’r lluoedd arfog ac Dafis pentref i fwynhau neges yr Wyl. ymfudwyr eraill yn ffoi o fomio Mawrth 28 - Pasg Arweiniwyd y canu gan Fand dinasoedd Lloegr. Roedd y plant Ebrill 24 - Pobl Llanfihangel Arian Aberystwyth. Addurnwyd yn cael tipyn o hwyl wrth wylio’r Genau’r Glyn yn yr 17eg Ganrif yr Eglwys gan y gwragedd i greu Gwarchodlu Cartref yn ymarfer! - Gerald Morgan naws yr Wyl ,ac fel yr arfer bellach Cadwyd y reifflau yng ngarej y Mai 29 - Llenyddiaeth Cerrig derbyniwyd lilïau godidog i’w Gweinidog. Beddi – Vernon Jones gosod ar yr allor oddi wrth Miss M Yna sefydlwyd gwersyll tra Mehefin 26 - Ymweld â E Hughes a’i brawd o Lundain er chyfrinachol yn Ynys-las i arbrofi Rheilffordd Fach Lon Glanfred cof am eu rhieni. defnyddiau gyrrol ac arfau - Alan Millichamp Darllenwyd y llithiau gan : milwrol. Gwnaed y safle yn ardal Gorffennaf 31- Ymweld Angela Wise, Sue Jenkins, Avril waharddedig yn cynnwys y twyni â Chanolfan yr Urdd, Thomas, Liz Collins, Hazel Pitt, a’r aber. - Wynne Melville Glenys Evans a Helen Atkinson. Yn anffodus does nemor ddim Jones Cyflwynwyd y rhaglen gan gwybodaeth am y safle ar gael Awst - Gwyliau’r Haf Tudor Jenkins, aelod o’r band a heddiw, oherwydd diddymu’r Medi 25 - Henebion Ceredigion rhoddwyd y fendith gan Helen gwersyll ar ddiwedd y rhyfel. – Susan Fielding Atkinson. Roedd ein siaradwr yn cael Hydref 30 - Beddau Rhyfel yng Wedi’r Oedfa cafwyd cyfle i mynediad i’r gwersyll gan fod ei Ngheredigion a Thramor - Gil gymdeithasu dros gwpaned o dad yn blymer swyddogol ar y Jones de/coffi a thartenni Nadolig. safle ac fel crwt busneslyd cafodd Tachwedd 27 - Cyfarfod rwydd hynt i chwilota tipyn heb Cyffredinol Blynyddol (a phanel Treftadaeth Llandre neb ei rwystro. lleol) Un o’r rhyfeddodau oedd dryll Rhagfyr 18 - Cinio Nadolig Ar ddechrau’r flwyddyn newydd mawr 16 modfedd y llynges, a Cynhelir y cyfarfodydd fel arfer fe ddaeth David Williams, daniwyd tua phedair gwaith yn Ysgoldy Bethlehem, Llandre nawr o’r Borth atom i son am y dydd ac yn gwneud tipyn o nos Iau olaf y mis, gan gychwyn ddigwyddiadau yn Llandre a’r gynnwrf a difrod i ffenestri’r am 7.30 Borth adeg yr Ail Ryfel Byd. cabanau. Cafwyd pytiau o Mynediad am ddim i aelodau. Dangoswyd tipyn o ddiddordeb wybodaeth am arbrofion ar Codir tal o £2 y cyfarfod fel arall yn y testun a llwyddodd y rocedau, ambell awyren yn glanio - croeso i bawb. siaradwr ein diddanu gyda llu o ar y safle a bomiau’r gelyn yn straeon pwrpasol. disgyn yn ardal Pwll-glas ac Allt- Llongyfarchiadau i Treftadaeth Ganwyd David Williams yn goch. Llandre ar ennill gwobr Nôl-y-bont, yn fab i blymer ac Yn ein cyfarfod nesaf fe fydd “Annog digwyddiadau a aeth i’r ysgol yn y Borth. Er hynny Cynog Dafis, cyn AS ac AC yn gweithgareddau mentrus er pentre’ Llandre oedd y lle chwarae darlithio ar y testun - Atgofion am budd yr ardal” a drefnwyd a chroeso mawr ym Mhen-y-wern, Wleidyddiaeth Cymru, yn Ysgoldy gan Menter Aberystwyth, fferm John Owen a’i chwaer. Bethlehem am 7.30. Croeso cynnes partneriaeth adfywio Yn ddeg oed ar ddechrau’r Ryfel i bawb. Aberystwyth a’r ardal. Y TINCER CHWEFROR 2008 

MADOG Suliau Madog Gristnogion, a bod pawb yno, er ei fab, Deian, yn weinidog ar y Croeso i bawb i’r ddau gyfarfod gwaetha’r tlodi a’r problemau capel Cymraeg tra ffyniannus nesaf ym Madog: Mawrth iechyd, yn hynod hael a yno, sef Eglwys Dewi Sant. Yn Nos Iau 21 Chwefror, 7.30 p.m. 2.00 o’r gloch chroesawgar. Mae’r gymdeithas 2007 roedd yr eglwys yn dathlu Dr Gwyn Penrhyn Jones, 2 Oedfa plant yr Ofalaeth - yn ymwybodol iawn o’r angen ei chanmlwyddiant, a chawsom Tal-y-bont y Garn i roi blaenoriaeth i addysg ac i dipyn o’i hanes ynghyd â Troeon yr yrfa 9 Bugail hybu cysylltiadau â gwledydd darlun o’r gweithgareddau 16 Bugail eraill. Daeth Marian yn ffigur niferus sydd yn gysylltiedig â Nos Iau 13 Mawrth, 7.30 p.m. 23 Sul y Pasg – Oedfaon yr cyfarwydd yno, a’i lluniau hi. Syndod oedd clywed fod Dr Owen Roberts, Adran Hanes, oflaeth – y Garn digidol yn destun chwilfrydedd rhai o’r aelodau yn teithio Prifysgol Aberystwyth 30 William E. Owen a boddhad i’r bobl leol. Mae’n dros gan milltir i fynychu’r Golwg ar hanes Aberystwyth fel amlwg fod y profiad o fyw yn oedfaon yno, a bod cynifer â tref wyliau Cymdeithas Madog y gymdeithas syml, wâr hon 150 yn dod i’r gwasanaethau wedi gwneud argraff ddofn Cymraeg (a thros 350 i’r Gwellhad buan Daeth Cymdeithas Madog iawn ar Marian. Fe lwyddodd i rhai dwyieithog a Saesneg). ynghyd nos Iau, 13 Rhagfyr, gyfleu hynny inni mewn ffordd Soniwyd yn gyffredinol am Dymunwn wellhad buan i pan ddaeth y ffotograffydd, gwbl arbennig, gyda’i sgwrs fywyd dinas enfawr Toronto, Dilwyn Thomas, Bronheulog, Marian Delyth, atom i sôn am hamddenol a’i lluniau celfydd yn ac am waith Annette, gwraig sydd wedi derbyn llawdriniaeth ei hymweliad â Swaziland asio â’i gilydd yn wych. Deian, yn wreiddiol o Aber- yn Ysbyty Treforus. yn yr Affrig. Ymweliad oedd Diolchodd Mr Alwyn Hughes soch, sy’n ddarlithwraig mewn hwn a drefnwyd yn rhannol Gellinebwen i Marian am roi Astudiaethau Celtaidd ym Llongyfarchiadau i Catherine i gofnodi gweithgareddau’r inni noson gofiadwy iawn. Mhrifysgol Toronto. Diolchwyd am fod yn llwyddiannus gydag crochenydd, Meri Wells a Gweinwyd panaid, brechdanau a i’r siaradwr gan y cadeirydd, arholiadau nyrsio. gydweithiai am gyfnod gyda mins-peis ar ddiwedd y cyfarfod Y Bnr Alwyn Hughes, chrefftwyr y wlad fach hon sydd gan Miss Alwen Griffiths Lluest Gellinebwen, ac yna cafwyd Diolch — fel Lesotho — tua’r un faint â Fach a Mrs Margaret Hughes te a theisennau wedi’u paratoi Chymru. Gyda chymorth cyfres gan Miss Alwen Griffiths, Dymuna Dilwyn Thomas ddiolch o luniau trawiadol, cafwyd Cynhaliwyd cyfarfod Lluest Fach, a Mrs Margaret o galon i bawb am yr holl gardiau cip ar gymdeithas wledig y llwyddiannus iawn Nos Iau, 24 Hughes. Pleser oedd croesawu’r a galwadau ffôn, a hefyd i’w mynydd-dir gyda’i dulliau syml Ionawr, pan ddaeth y Parchedig Parchedig Judith Morris yn deulu, cymdogion a ffrindiau o amaethu cnydau, llysiau a Irfon Evans, Comins-coch, ogystal â chael cwmni ein am bob gofal a charedigrwydd a ffrwythau. Eglurodd Marian fod atom i sôn am ei ymweliadau bugail, Y Parchedig Wyn Rhys dderbyniodd ar ôl llaw driniaeth cyfran dda o’r boblogaeth yn diweddar â Toronto lle y mae Morris. yn Ysbyty Treforus.

YSGOL THEATR CRONFA GOFFA’R MALDWYN FONESIG Yn eisiau erbyn Medi 2008 GRACE JAMES CYFARWYDDWR CERDD Gwahoddir ceisiadau oddi wrth fudiadau neu gymdeithasau’r Henoed am gymorthdal o’r gronfa Mae Ysgol Theatr Maldwyn uchod. Dylai’r gymdeithas fod o fewn ffiniau hen Gyngor yn awyddus i benodi person brwdfrydig ac egnïol i Dosbarth Aberystwyth. Gellir cael ffurflenni cais oddi wrth ymgymryd â’r swydd hon. yr ysgrifennydd a dylid eu dychwelyd cyn Mawrth 31ain 2008. Yr ysgrifennydd yw: Dyddiad cau: Ebrill 30 2008

Siân Spink I fynegi diddordeb ac am fwy o fanylion, 1, Cefn Melindwr, Capel Bangor , Aberystwyth, cysyllter â: Penri Roberts Ceredigion SY23 3LS Ffôn: 01970 880467 01686 413480

Salon cwn^ Torri cwn^ i fri safonol Goginan

Kath 01970 880988 07974677458  Y TINCER CHWEFROR 2008

BOW STREET Gwasanaethau Y Garn Cydymdeimlad 10 a 5 www.capelygarn.org Cydymdeimlwn â theulu’r ddiweddar Martha Angell, 11 Mawrth Cae’r Odyn ( gynt o Dregaron) 2 Oedfa’r plant - Gofalaeth fu farw ar Ionawr 24 yn Ysbyty 9 I’w drefnu - Arwyn Pierce Bron-glais. 16 Bugail 23 Bugail – oedfaon yr ofalaeth Swydd newydd 30 William E. Owen Llongyfarchiadau a phob Noddfa dymuniad da i Emyr L. John, Mawrth Bryncastell, sy’n bennaeth 2 3.30 Uno yng Nghartref Ysgol Pennal, Gwynedd ar gael Tregerddan ei benodi yn Bennaeth Ysgol 9 10.00 Oedfa undebol yr ofalaeth Gynradd Llancynfelyn. Bydd yn yn Soar, Llanbadarn dechrau yn ei swydd newydd fis 16 2.00 Y Parchg Marc Morgan Ebrill. 21 10.00 Oedfa undebol Gwener Aelodau Ysgol Sul Noddfa gymerodd ran yn y gwasanaeth Nadolig: o’r chwith i’r dde: y Groglith ym Methel, Tal-y-bont Genedigaethau Cerys, Lowri, Eryn, Leah, Lilly, Nia ac Alis. Gweinidog 23 10 2 a 6 Sul y Pasg Oedfaon Llongyfarchiadau i Helen a Dylan, Undebol yr ofalaeth Sul y Pasg Y 52 Bryncastell, ar enedigaeth Elen coch ym 1962, yn ferch i Dilys a’r i Catrin nawr yw diolch i bawb Parchg Ddr John Tudno Williams Non ar ddechrau’r flwyddyn, ac diweddar Frank Binks, Maes Seilo, am bob arwydd o garedigrwydd 30 2.00 Gweinidog Cymundeb i Dr Peter Mendel a’i wraig, 111 ac yr oedd yn chwaer annwyl i a chydymdeimlad a estynwyd Bryncastell, ar enedigaeth bachgen David a Michael. Bu’n briod â i deulu Getta yn dilyn ei Noddfa ganol Ionawr John am ddeuddeng mlynedd hymadawiad Ddydd Sadwrn 20 dedwydd iawn ac yr oedd yn fam Hydref 2007. Diolch o galon hefyd Llongyfarchiadau mawr i Miss Cydymdeimlad gariadus i Kristian a Craig. Yr i bawb a wnaeth cyfraniad tuag at Jane Gwyneira Evans, Yr Efail, oedd yn aelod yng nghapel Horeb. “Gronfa Achub y Plant Cymru”. Penrhyn-coch, ar dderbyn Cydymdeimlwn â Mrs Mairwen Bu’n ddisgybl yn Ysgol Erbyn hyn, mae ymron i £300 Medal Gee am ei gwaith Davies, 19 Maes Afallen, ar Gynradd Penrhyn-coch ac Ysgol wedi cael ei drosglwyddo i’r achos gyda`r Ysgol Sul ar hyd y golli ei brawd, Esmond Jones, a Gyfun Penweddig a threuliodd hwn - er cof am fam, nain, chwaer, blynyddoedd. Nid yw iechyd fu’n ymgartrefu yng Nghartref ei hoes waith ar staff y Cyngor modryb a chyfaill annwyl. yn caniatau iddi ddod i`r Capel Tregerddan. Llyfrau yng Nghastell Brychan yn Er iddi symud o Bow Street a`r Ysgol Sul yn aml y dyddiau Aberystwyth lle’r oedd yn rhan i Aberteifi yn 2002, cadwodd hyn ond y mae ei diddordeb Dyddiadadau Sêl Cist Car o gwmnïaeth glós y sefydliad mewn cysylltiad â’i holl ffrindiau a`i chefnogaeth i bopeth Neuadd Rhydypennau hwnnw dros bum mlynedd ar a chymdogion yn ardal Y Tincer a mor gryf ag erioed ac mae`n hugain. darllenai Catrin y papur bro iddi debyg ei bod wedi cyflawni Sadyrnau 8 a 22 Mawrth Yr oedd Heather yn un o’r bob mis o glawr i glawr. digon o wasanaeth i haeddu’r cymeriadau mwyaf annwyl. Bu’n anrhydedd ers degawd a mwy. Heather Bastow ffyddlon iawn yn gofalu am ei Fe`i hurddwyd â’r Fedal mewn mam ac er iddi ddioddef salwch Oedfa Arbennig yn y Tymbl Ar ôl cystudd blin bu farw ei hun fe wynebodd Heather y ddydd Gwener 25 Ionawr ac yr Heather Bastow yn ei chartref 38 frwydr hon â dewrder mawr ac oedd yn braf bod Miss Evans Bryncastell, Bow Street ar y 7fed yn ddi-rwgnach. Bu’n lew iawn wedi medru bod yn bresennol o Dachwedd 2007, a hithau ym drwy’r cyfan. a bod nifer o`i ffrindiau a`i mlodau ei dyddiau. Cynhaliwyd ei hangladd ar y 14 chefnogwyr a`i chyd-aelodau yn Tachwedd yn Eglwys Sant Ioan Noddfa yno hefyd. Ganed Heather ym Mhenrhyn- Penrhyn-coch ac fe ddaearwyd ei gweddillion ym mynwent yr eglwys. Yr oedd y gwasanaeth o dan ofal y Parchedigion John Livingstone a Judith Morris. Diolch Cydymdeimlwn yn ddwys â’r teulu yn eu colled enbyd a thrist. Hoffai Mair, Gareth, Lowri a Rhys Derbyniwyd rhoddion er cof Lewis, Brynawel, ddiolch i bawb am Heather ac fe gyflwynwyd y am bob arwydd o gydymdeimlad swm anrhydeddus o £1275 i Ffagl a ddangoswyd tuag atynt ar golli Gobaith. Mam a Mam-gu, sef Mrs Hilda Daniel, Aberystwyth. Er Cof am Getta Miles Cydymdeimlad Chwefror 2007 ‘roedd darllenwyr Y Tincer yn dathlu pen blwydd Cydymdeimlir yn ddiffuant â Getta Miles, (Hyfrydle, Bow Mair, Gareth, Lowri a Rhys Lewis, Street, gynt) yn 90 oed ac fe Brynawel, ar golli ewythr i Mair, dderbyniodd lu o gyfarchion o sef Mr John Wemyss, Seland bob cwr. Dyletswydd drist iawn Newydd, ddechrau`r flwyddyn. Y TINCER CHWEFROR 2008 

Diolch

Dymuna Gwen, Elved, Eirian, Aled a Nia, 45 Tregerddan, ddiolch o galon i bawb am bob arwydd o gydymdeimlad a chymorth tuag atynt ar ôl colli Michael. Diolch hefyd am y cyfraniadau o £435 tuag at Eglwys Llandre, i westy Llety Ceiro am ddarparu lluniaeth wedi’r angladd ac i Mr Selwyn Evans am drefnu’r angladd gydag urddas a chydymdeimlad. Ar fin cychwyn dringo: Sam, Bethan, Rhydian, Peter ac Euryl (Megan dynnodd y Ydi, mae’r Wyddfa’n grêt – er gwaetha’r llun). tywydd! Diolch

Gair bach i ddiolch o galon i a Megan am ddiolch i bawb llun y possum. (Mae Louisa yn chwerthin. Diolchodd ein bawb am y pentwr anferthol am eu rhoddion, cardiau a’u dweud nad oes yr un disgybl Llywydd i aelodau Melindwr o gardiau a chyfarchion a dymuniadau gorau ar achlysur hyd nawr wedi medru ei enwi). am eu croeso a’r lluniaeth dderbyniais ar achlysur dathlu ein dyweddïad. Cawsom amser blasus oedd wedi ei baratoi i pen blwydd arbennig iawn yn gwych tra buom adre ym Maes Rydym yn edrych ymlaen at ni. ddiweddar. Yr oedd yn gryn Ceiro - yn cwrdd â theulu â weld pawb eto’r flwyddyn nesaf sioc gweld cyhoeddiad am y pen ffrindiau. - adeg y briodas! Nodyn bach i’r Nos Lun, 14eg Ionawr, daeth blwydd yn rhifyn y mis diwethaf ffermwyr lleol - mae eich defaid Kate O’Sullivan, y milfeddyg o o`r Tincer. Hoffwn longyfarch Rhai uchafbwyntiau oedd yn dal yn dew!! Landre atom i sôn am ei gwaith eich Gohebydd ar gael y ffeithiau dringo’r Wyddfa gyda’n yn yr ardal. Merch o Lurgan, amdanaf yn hollol gywir, ac yn ffrindiau Peter a Sam James, Merched y Wawr Gogledd Iwerddon, yw Kate, a ôl y nifer o gardiau a dderbyniais Euryl a Bethan. Nhw oedd wedi Rhydypennau rhaid ei llongyfarch ar ddysgu fe hoffwn feddwl ei fod yn profi trefnu’r penwythnos fel anrheg. Cymraeg. Roedd wedi dod bod hysbysebu yn Y Tincer yn Ar nos Fawrth 8fed o Ionawr a lluniau pelydr-x gyda hi, ac gweithio’n hynod effeithiol. Roedd yn fraint i mi (Megan) derbyniodd rhai o’r aelodau eglurodd rhai o’r triniaethau Diolch yn fawr iawn, Mair Lewis. gael sgwrsio â dosbarth Mr Rees wahoddiad Cangen Melindwr sydd yn cael eu gwneud yn y yn Ysgol Rhydypennau a phob i ymuno â hwy yn eu noson feddygfa. Mae wedi arbenigo Diolch disgybl wedi paratoi cwestiynau gymdeithasol yng nghwmni’r mewn orthopedig ac yn trin gwych am Awstralia. Clod actor Alun Elidir. Cafwyd llawer o anifeiliaid anwes, yn Rydym ni - Rhydian (Maes Ceiro) mawr i Bethan am iddi adnabod noson ddifyr a llawer o enwedig cðn. CYNGOR CYMUNED TIRYMYNACH Cyfarfu’r Cyngor ar nos Iau 31 Ionawr o dan Mewn ymateb i gais Eisteddfod Genedlaethol Mae caniatâd cynllunio wedi ei roi i’r lywyddiaeth y Cyng. John Evans. Croesawodd yr Urdd am gyfraniadau dros dair blynedd canlynol: Cabanau ac estyniad i Ysgol y Parchg Richard Lewis i’r cyfarfod a (bydd yr Eisteddfod yng Ngheredigion ymhen Rhydypennau, Arwyddion newydd wrth hysbysodd y Cyngor bod y Parchg Richard tair blynedd), penderfynwyd wedi llawer o fynedfa Build Centre (wedi eu gosod). Lewis wedi derbyn y gwahoddiad i fod yn glerc drafod i gyfrannu £800 y flwyddyn. Ceisiadau newydd. Maesawelon, Pen-y- y Cyngor i olynu Mrs Mary Thomas. Bydd yn Penderfynwyd peidio â chyfrannu eleni at garn, dymchwel garej a chodi un deulawr cychwyn ar y swydd ar y cyntaf o Chwefror. elusennau y tu allan i’r ardal, ond parhau i – dim gwrthwynebiad. Bryncarne, ystafell Diolchodd y Parchg Richard Lewis am y croeso gyfrannu’n lleol. Dyma fel y dosbarthwyd yr haul lle i’r anabl mewn bwthyn gwyliau – dim a mynegodd ei bod yn fraint cael gwasanaethu’r arian mewn ymateb i’r ceisiadau. Ffrindiau gwrthwynebiad. Cae Caergywydd, cynlluniau ardal lle’r oedd ef a’i deulu wedi bod yn byw Tregerddan £100, Neuadd Rhydypennau 4 tñ – dim gwrthwynebiad. Nantcellan Fawr, ers 1976. Ar ran y Cyngor diolchodd y Cyng. £1000, Mynwent Capel y Garn £150, Mynwent 4 uned wyliau o’r ysgubor, bync house a thir Gwynant Phillips i Mrs Mary Thomas am ei Hephziba (Noddfa) £75, Tincer £250, Maes gwersylla – dim gwrthwynebiad. Pentre gwaith cydwybodol am dros 20 mlynedd ac Chwarae Rhydypennau £400, Henoed £150. Gwyliau Clarach, toiledau newydd – dim am ei chefnogaeth i bob cadeirydd yn ystod y Mae Cyngor Sir Ceredigion wedi gwrthwynebiad. cyfnod. Dywedodd Mrs Thomas y bydd rhai mabwysiadu un rhan, sef yr ochor ddeheuol o Adroddwyd bod y ffens newydd o flaen o bethau perthnasol i’r Cyngor sydd ganddi yn Maesafallen. Mae’r ochor ogleddol yn dal dan Tregerddan wedi ei gosod ond teimlid y dylai mynd i’r Archifdy. drafodaeth. bod rhwyd wifren ynghlwm wrthi i atal plant Yn ddiweddarach yn y noson croesawyd Adroddwyd nad oedd yr arwydd newydd rhag rhuthro i’r ffordd. Mae’r ystâd wedi cael yr Heddwas Hefin Jones i’r cyfarfod a bu’n sydd i’w osod ym mhen uchaf Y Lôn Groes ei glanhau a hefyd y rhewyn dãr sy’n rhedeg trafod mân faterion ynglþn â phlismona yn yr wedi cyrraedd eto, ond y mae’r cwteri yn gydag ochr y stad. ardal ac egluro am y bwriad i sefydlu tîm Pact y stryd wedi eu glanhau. Yr un yw cyflwr Cwynwyd fod y ffordd rhwng Rhydypennau Cymunedol i ddelio â chwynion troseddol yn y llwybr troed wrth y Bont Wen, ond mae a ben lôn Dolau yn dal yn beryglus i’w ardal Bow Street, Clarach, Dolau, a Llandre. perchennog y tir wedi addo ail osod y llwybr cherdded a bod angen gwneud y llwybr Hon oedd y noson i benderfynu ar yr pan fydd y tywydd yn caniatáu. Mewn ymateb addawedig ar fyrder. Hefyd bod tipyn o archebiant am y flwyddyn gyfredol. Wedi i gais am lamp i oleuo rhan dywyll o Y Ddôl, drafferthion o hyd o flaen Ysgol Rhydypennau. llawer o drafod a dadlau penderfynwyd gofyn ger Blaenddol, dywedodd y Clerc ei bod wedi Bydd y clerc yn cysylltu unwaith eto â’r am £12,000 eleni, hyn yn golygu £14.16 ar cysylltu â dau gwmni am brisiau ond heb gael adrannau priodol. Cynhelir y cyfarfod nesaf ar anheddau yn band D (£11.92 llynedd). ateb eto. 28 Chwefror. 10 Y TINCER CHWEFROR 2008

PENRHYN-COCH Gwasanaethau Horeb Plât Cofiwch gefnogi’r eisteddfod. Dewch yn llu, mae’n argoeli y cawn eisteddfod dda eto, ond Mawrth Gadawodd rhywun ddaeth a bwyd i’r blygain mae eisiau cynulleidfa i gefnogi’r cystadleuwyr. 2 Clwb Sul 10.30 2.30 Oedfa blât ar ôl yn Neuadd yr Eglwys. Cysyllter â Ceris Rydych yn colli gwledd wrth beidio mynychu’r gymun Gweinidog Gruffudd 828017 os gwyddoch pwy sydd piau’r eisteddfod. 9 10.30 Oedfa deuluol plât. Gweinidog Diolch 16 2.30 Oedfa bregeth Y Parchg Mynwent Horeb Wyn Rh. Morris Dymuna Gwenan a Richard, Ger-y-llan a’r teulu 19 Nos Fercher Cofio Swper y Byddai Ceris Gruffudd, ysgrifennydd Horeb, yn ddiolch o galon i’r holl ffrindiau a chymdogion Pasg 7.30 ddiolchgar pe gallai unrhyw ddisgynyddion o’r am y llu cardiau, blodau a’r cydymdeimlad a 23 10.30 Oedfa Sul y Pasg Gweinidog teuluoedd canlynol gysylltu gydag ef - Catherine ddangoswyd iddynt yn eu colled. Diolch i’r 30 10.30 Oedfa bregeth Ellen a John Owen; Catherine, Edith ac Ann Parchedigion Peter Thomas am y gwasanaeth Gweinidog Williams John ac Eleanor Jones. urddasol i Mam ac i Judith Morris am wasanaeth Aunti Blod. Hefyd mawr ddiolch i deulu a staff Genedigaeth Merched y Wawr Penrhyn-coch Cwmcynfelin am y gofal tyner a gafodd mam Gwenan ac i Cartref Dyfi, Machynlleth am ofal Llongyfarchiadau a phob dymuniad da i Eleri a Nos Iau 10fed o Ionawr cynhaliwyd ein cinio tyner Aunti Blod. Steve, 53 Dolhelyg, sydd wedi cael merch fach, blynyddol a chroesawodd Mair Evans, ein Catrin, ar y 7fed o Chwefror. llywydd, ni i gyd i’r cinio. Treuliwyd noson yn Eric Thomas Nhafarn y Gors, New Cross. Cafwyd noson Cydymdeimlad hapus a hwylus yng nghwmni ein gilydd a Ganwyd Eric ar y 6ed o Dachwedd 1938 yn y chafwyd bwyd heb ei ail. Ein gwraig wadd oedd Felin, Penrhyn-coch, yr ieuengaf o chwech o blant Cydymdeimlwn â Brian a Mary Thomas, Caryl Catrin M. S. Davies, Tal-y-bont a chafwyd ganddi 6 i Joseph a Margaret Thomas. Roedd yn frawd i a Nia, Llys Myrddin, ar farwolaeth tad Brian – y dipyn o hanes ei gyrfa fel cyfarwyddwr ar y radio Henry a’r diweddar Arthur, Janet, Ted a Bronwen. Parchg T. Arwyn Thomas, Hwlffordd ganol mis a’r teledu. Dangosodd i ni rhai sleidiau o’i gwaith Ar ôl mynychu Ysgol Penrhyn-coch - oedd ar y Ionawr. wrth iddi fynd o amgylch i wneud rhaglenni ar pryd yn yr hen ysgol y drws nesaf i’r eglwys aeth bobl roedd yn ymwneud â hwy. Dangosodd i Ysgol Dinas, Aberystwyth - ger yr orsaf. Priodas ruddem sleidiau o hanes Tom Cairns, gãr lleol a roddodd Ar ôl gadael yr ysgol bu’n gweithio yn y ei waith bob dydd i fyny yn y ddinas fawr i fynd Comisiwn Coedwigaeth am flwyddyn cyn mynd Llongyfarchiadau i Eirian a Dei Rees Morgan, i wneud gwaith da i helpu pobl llai ffodus na ni am brentisiaeth saer gyda W H Jenkins a’i fab. Maes Seilo, ar ddathlu eu priodas ruddem ar dramor. Soniodd am waith Marian Delyth yn Ym 1967 dechreuodd y cwmni adeiladu Chwefror 10. cofnodi hanes 30 mlynedd yn ôl Mynydd Bach, Thomas Brothers gyda’i frodyr Henry a Ted; ac fel roedd pethau yno heddiw. Yna cafwyd cafodd llawer o fechgyn lleol waith gyda’r cwmni Chwaraeon eto ar sleidiau hanes y rhaglen am Brian Davies Dyma’r cwmni adeiladodd Maesyfelin, a gafodd ddamwain erchyll wrth chwarae rygbi Glanffrwd, Tan-y-berth, Maesyrefail, Glan Ceulan Llongyfarchiadau i Aled Jones, Glan Seilo, am ac sydd mewn cadair olwyn ond yn ymdopi yn a Garn-wen ym Mhenrhyn-coch heb sôn am nifer ennill Gwobr Addysg Gorfforol Ysgol Gyfun rhyfeddol yng nghwmni ei deulu yn Y Bala. Dyn o rai eraill yn yr ardaloedd o amgylch cyffiniau Penweddig y llynedd. Rhoddir y wobr am dewr a phenderfynol iawn. Ein dymuniadau Aberystwyth. gyfraniad arbennig i’r pwnc. Dywedodd Clem gorau iddo i’r dyfodol wrth iddo frwydro Priododd â Gwenda ym 1970 yn Eglwys St Thomas, Pennaeth yr Adran, fod Aled yn ddigybl ymlaen. Diolchwyd i Catrin yn swyddogol gan Ioan, Penrhyn-coch a mynd i fyw yn un o’r tai a talentog ym maes gymnasteg ac oherwydd ei Wendy Reynolds, diolchwyd i berchennog y adeiladodd ei hun ym Maesyfelin, cyn symud i ymdrech, ymroddiad a’i frwdfrydedd roedd yn dafarn a’i staff am y bwyd blasus. Noson wych Golygfa ac yna ei gartref presennol, Gwelfor. enillydd haeddianol. fythgofiadwy. Cawsant ddwy ferch - Catrin a Sioned; croesawodd ei feibion yng nghyfraith John a Llongyfarchiadau i Elinor Thorogood, 38 Gwellhad buan Matthew i’r teulu a thri ãyr - Wil, George ac Glanceulan, sy’n ddisgybl ym mlwyddyn 11 yn Owen ac wyres – Elisa. Ysgol Gyfun Pen-glais ar ennill medal aur yng Dymunwn wellhad buan i Connie Evans, Bu’n ymwneud â Chlwb Pêl-droed Penrhyn- Ngala Nofio Cenedlaethol yr Urdd a gynhaliwyd Gwawrfryn, a fu yn yr ysbyty cyn ac ar ôl y coch ers dros ddeugain mlynedd – bu’n yn Abertawe yn Ionawr yn y gystadleuaeth nofio Nadolig. chwaraewr i’r clwb yn y blynyddoedd cynnar broga 100m ar gyfer blwyddyn 11 a drosodd. a chwmni y Brodyr Thomas oedd yn arolygu Hefyd, roedd Ollie Thorogood (11 oed) yn Cydymdeimlad adeiladu’r Clwb Cymdeithasol ym 1981 . Ef drydydd mewn ras gyfnewid gymysg gyda thîm oedd Cadeirydd cyntaf y Clwb Cymdeithasol Ysgol Pen-glais blwyddyn 7 & 8. Ein cydymdeimlad dwys â Graham a David ac am flynyddoedd bu’n gadeirydd y Clwb Ian Thomas ar golli modryb yn Yr Alban yn Pêl-droed cyn ei wneud yn Is-lywydd hiroes y Ar Chwefror 10fed ym Mhencampwriaeth ddiweddar. Clwb. Byddai’n selog ar ddydd Sadwrn yn rhoi Nofio Gorllewin Cymru 2008 yn Abertawe daeth cefnogaeth i’r bechgyn pêl-droed boed yn gêm Elinor yn gyntaf yn y ras 200m broga merched Ein cydymdeimlad dwys â theulu’r ddiweddar gartref neu yn gyrru’r bws i gêmau oddi cartref. 15 a 16 , cyntaf yn y ras 400m cymysg unigol Nesta G Edwards, un o hen stalwards y Penrhyn. Yfraint fwyaf a gafodd yn ymwneud â’r pêl- merched 15 a 16, ail yn y ras 100m rhydd merched Menyw a fu yn weithgar iawn efo popeth yn y droed oedd derbyn medal gwasanaeth hiroes gan 15 a 16. Daeth Alex yn gyntaf yn y ras 400m pentre ar hyd y blynyddoedd tan iddi orfod rhoi Gymdeithas Pêl-droed Cymru yn 2006. cymysg unigol merched 17+ a 5ed yn y ras 100m gorau i bethau. Ymhlith di ddiddordebau eraill oedd chwarae rhydd merched 17+. Daeth Ollie yn 7fed yn y pãl a dartiau yn ystod yr wythnos, mwynhau ras 200m pili-pala bechgyn 10 a 11. Da iawn y Eisteddfod Gadeiriol Penrhyn-coch mynd am ambell wyliau i Twrci gyda Gwenda a’i Thorogoods! ffrindiau. Ble bynnag yr âi Eric ’roedd yn gwneud Cyhoeddodd Mairwen Jones, ysgrifennydd yr ffrindiau newydd. Bin Eisteddfod, y bydd Cadair fach Eiseddfod eleni Cafodd y pleser o weld Wil a George, ei wyrion a’r wobr ariannol yn cael ei rhoi gan June Kenny hynaf, yn chwarae pêl-droed i dîm dan 9 oed Ychwanegwyd bin esgidiau at y lleill y tu allan i Griffiths a’r teulu, Aberystwyth, er cof am Mrs Penrhyn-coch a byddai yn aros yn eiddgar ar Neuadd Penrhyn-coch. Kenny. fore Sadwrn i glywed y sgôr a hanes y gêm gan y Y TINCER CHWEFROR 2008 11

ddau pan na allai fynd i’w gweld yn chwarae. o’i wyliau gyda’i dad a’i nain. Fe’i ganwyd yn y Tymbl a’i ddwyn i fyny yn Bethesda’r Tymbl. Cynhaliwyd ei angladd yn Eglwys Sant Ioan ar y 12fed o Dachwedd 2007, dan ofal Trefnydd yr oedfa ar y diwrnod oedd y Parchedig John Livingstone yn cael ei y llywydd y Parchg Ddr Ian D Morris, gynorthwyo gan y Parchedigion Ifan Mason Pontarddulais, a groesawodd pawb o’r Davies a Judith Morris, ac mae ei deulu yn gwahanol eglwysi. Y rhannau arweiniol, ddiolchgar iawn i’r Parchedig Livingstone y Parchg Emyr Gwyn Evans gweinidog am bob cymorth, ac am ei ymweliadau cyson presennol Bethesda. Urddo’r is-lywydd â’r cartref a’r ysbyty yn ystod gwaeledd Eric. i’r llywyddiaeth y Parchg Dyfrig Rees, Hefyd ein diolch i Rhian Davies (organydd), Rhydaman, gan y Parchg Ddr Ian D Morris a’r Phillip, Graham, Ceinion a Llew yr archgludwyr, weddi. Yna pregeth gan y llywydd presennol i Edwina a Gwyneira (wardeiniaid Sant Ioan), i yna cyflwynodd y medalau a’r tystysgrifau. Shirley a’i staff, Clwb Pêl-droed Penrhyn-coch ac i W H Daniels am drefnu popeth gydag urddas. Diolch am ddiwrnod i’w drysori a chofio amdano. Diolch i bawb. Dymuna Gwenda, Catrin a Sioned a Henry, ddiolch o galon am bob arwydd o gydymdeimlad Urdd Gwragedd Sant Ioan a charedigrwydd a dderbyniasant o golli priod, tad, tad yng nghyfraith, tad-cu, brawd a brawd Gwestai mis Ionawr oedd Mr John Ockey, yng nghyfraith ac ewythr annwyl. Diolch am Milfeddyg sydd wedi ymddeol bellach ac y llu cardiau, llythyrau, blodau a galwadau yn byw yn Llanbadarn Fawr. Ar ôl hanner ffôn a’r ymweliadau gwerthfawr, ac am y can mlynedd o weithio dros y wlad, gan rhoddion o £1,000 a dderbyniwyd tuag at Ward ddechrau ei yrfa yn fyfyriwr yn Henffordd, Meurig (Cronfa Offer), lle cafodd y gofal gorau. cyn graddio yn Lerpwl, ac yna treulio Mae’n diolch yn enfawr i’r holl staff yno, hefyd degawdau mewn ardaloedd fel yr Amwythig, meddygon a nyrsus meddygfa’r Borth. Buxton a Phenfro. Cawsom hanesion a helyntion ei yrfa, a sut mae’r proffesiwn wedi Diolch newid dros y blynyddoedd. Yn dilyn oedfa brynhawn Sul, y 3ydd o Chwefror, cynhaliwyd te dathlu yng Dymuna Gwyneira Evans, yr Efail Penrhyn- Nos Lun, Chwefror 3ydd, cafwyd sgwrs nghapel Horeb i nodi pen-blwydd coch ddiolch am y fraint a’r anrhydedd o gan y Parchg John Livingstone am ‘Wisgoedd arbennig Mrs Morfudd Morris yn 90 oed. dderbyn y rhodd o ‘Fedal Gee’ Thomas a Clerigwyr’. Dechreuodd drwy sôn am y Traddodwyd anerchiad pwrpasol gan Suzanna Gee, Dinbych am ffyddlondeb a terfysg a fu yn Exeter yn y flwyddyn 1840 pan y cyn-weinidog, y Parchedig Peter gweithgarwch i’r Ysgol Sul am flynyddoedd ymddangosodd y Wenwisg Offeiriadol yn Thomas, a darllenwyd penillion gan Mrs maith. Diolch i’m gweinidog y Parchg boblogaidd yn lle’r Casog Ddu oedd yn cael Mairwen Jones. Yn y llun gwelir Mrs Richard Lewis, Noddfa, Bow Street am anfon ei wisgo gan y To Hñn. Daeth ag amrywiaeth Morris yn torri’r gacen a baratowyd gan y cais i Gyngor Eglwysi Rhyddion Cymru a o ddillad sydd yn ei feddiant i ddangos ac i Mrs Meryl Thomas, gwraig y Parchedig bod yn llwyddiannus ar fy rhan. Siom iddo egluro eu swyddogaeth fel yr ‘Alb’ gwisg wen Peter Thomas.Yr oedd yn achlysur hapus a minnau iddo fethu a bod yn bresennol yn a wisgir yn yr offeren, ar ‘Chasuble’ o amrywiol iawn a phawb wedi mwynhau eu hunain. y cyfarfod anrhydeddus a gynhaliwyd yn liwiau a ddefnyddir ar wahanol dymhorau Dymunwn yn dda i Mrs Morris. Eglwys yr Annibynwyr, Bethesda, Tymbl mewn gwasanaeth grefyddol, dywedir i’r dydd Gwener, Ionawr 25ain, 2008, oherwydd ‘Chasuble’ fod yn symbol o glogyn di-wniad yr amgylchiad trist un o aelodau ei ofalaeth. Iesu. Diolchwyd i’r Ficer am noson ddiddorol gan ein llywydd, Edwina Davies. Dechreuodd y daith at y rhodd werthfawr mewn bywyd trwy arweiniad fy niweddar rieni drefnwyd i bawb gan Chwiorydd Bethesda ar ôl Eglwys Sant Ioan a chwmni fy mrodyr trwy gerdded y ddwy filltir y cyfarfod cyn dechrau yn ôl ar ein taith. i oedfaon a chwrdd plant wythnosol i Salem, Bedydd Coedgruffydd ac yn gynnar iawn yn fy mywyd i Fe’n bendithiwyd â diwrnod heulog sych Ysgol Sul, Eglwys Sant Ioan, Penrhyn-coch a oedd rhwng y tywydd stormus gaeafol. Yn ystod gwasanaeth bore Sul, Ionawr 13eg dafliad carreg o ddrws fy nghartref. bedyddiwyd Gwennan Hedd, merch Lynwen ac Derbyniodd un ar ddeg y ‘Fedal Gee’ a thair Ifor Jenkins, Kerry, Waunfawr, gyda chynulleidfa Yna symud ym 1941 i Gapel Bach, Bow tystysgrif. Pedwar o Geredigion, dwy i Pen- dda yn bresennol. Street bryd hynny, a enwyd yn Noddfa ym llwyn, Capel Bangor, un i Capel M.C. Pennant ac 1973. Yna ychydig flynyddoedd yn Sarn, un i Noddfa. Angladd Gendras, Abertawe ac yn ôl i Noddfa. Diolch am y llongyfarchiadau a dymuniadau da Dyma’r ail Fedal Gee i Noddfa, anrhydeddwyd Bu angladd y diweddar Evan Lewis Davies a dderbyniais, trwy lafar, galwadau ffôn, y diweddar Mr B T Williams, Hendre gwyndir, (Ieu), Elan, 16 Maesyrefail, ddydd Mercher, cardiau a llythyrau. Bow Street, ag un nôl ym mhumdegau’r ganrif Ionawr 16eg. Roedd y gwasanaeth yng ngofal ddiwethaf. y Parchg John Livingstone, yr organydd oedd Diolch i’r gefnogaeth a ddaeth yn y bws a Eirwen Hughes. Cydymdeimlir â’r holl deulu logwyd ac yn eu ceir, o aelodau Noddfa, ffrindiau, Hyfryd oedd derbyn yr anrhydedd o set yn eu colled. a pherthnasau o Benrhyn-coch, Llanllwni, fawr Bethesda’r Tymbl, lle y bu’r Parchg E Llangennech a’r Goppa, Pontarddulais. Eurfin Morgan, un o ardal Tincer, un o blant Bingo Eglwys Siloh, Cwmerfin yn weinidog o 1949- Diolch am y darpariadau o logi’r bws, am 1976 hyd ddiwedd ei yrfa a gofal capel. Hefyd Ar nos Wener, Ionawr 18fed, cafwyd noson gyfraniad hael Noddfa tuag at gostau’r bws, am yn bresennol yn yr oedfa oedd y Parchg Ieuan Bingo llwyddiannus er budd yr eglwys yn gyfarwyddiadau ymlaen llaw at fwyty i gael Davies sydd â chysylltiadau â’r Gerlan, Y Borth, ei yr hen ysgoldy. Roedd y noson yng ngofal cinio blasus cyn cyrraedd y capel, a’r te hyfryd a fam o’r Crossing, Y Borth, a lle y treuliodd llawer Barbara a Terry Couling. 12 Y TINCER CHWEFROR 2008

CAPEL BANGOR Sefydliad y Merched – Pen-llwyn, Capel Bangor

Cynhaliwyd cyfarfod cyntaf 2008 ar y 9fed o Ionawr. Ar ôl y cyfarfod busnes, gofynnwyd i’r aelodau i drafod unrhyw bwnc a fynnent am bum munud! Cafwyd storïau am geir, am deithiau tramor ac am y profiad o fyw mewn rhan arall o’r byd.

Adroddwyd eu hanes yn ymweld â’r Ewropeaidd yn Strassbourg gan y chwech aelod a fu ar y daith yno gyda’r Sefydliad. Y teithwyr oedd Margaretta Jones, Elizabeth Evans, Brenda Evans, Marie Howells, Ann James a Mair Jenkins. Yn amlwg, cafwyd hwyl arbennig o dda!

Talwyd llongyfarchiadau i Margaret Jones ar gyhoeddi ei hunangofiant It came to pass. Mae Margaret yn gyfarwydd i bawb yn yr ardal. Medalau Gee Ar 16eg Ionawr, cafwyd cinio bynyddol gaeaf yr aelodau, yng Nghlwb Golff y Borth yn 82 mlwydd oed. Roedd ei iechyd wedi Fel y gwyddoch o’r rhifyn diwethaf ac Ynys-las. Bu blas ar fwyd! gwaethygu dros y flwyddyn ddiwethaf, ond ‘roedd Mr a Mrs Martin ac Anne Davies, serch hynny daeth ei farwolaeth yn sioc i Maencrannog, i’w hanrhydeddu a’r fedal Cynhelir cyfarfod nesaf o’r grãp ar 13tg bawb a oedd yn ei ‘nabod. Gee. Aeth rhai ohonom i gapel Bethesda, Chwefror, pan fydd Jane Raw-Rees o Age Dioddefodd lawer yn ystod ei fywyd ond yr Y Tymbl, ger ar ddydd Gwener Concern yn dod atom. Bydd croeso gwresog oedd bob amser yn berson hapus a llon ac yn Ionawr 25ain, i’r gwasanaeth arbennig o gynnes i unrhyw un a hoffai ymuno â ni. dipyn o dynnwr coes yng nghwmni cyfeillion. hwnnw, yng Nghyfarfod Blynyddol Cyngor Eglwysi Rhyddion Cymru. Neuadd y Pentref, Pen-llwyn, Ganwyd Emrys yn un o bedwar o blant i Capel Bangor William a Louisa Evans, a chafodd ei fagu yn Cyflwynwyd medalau Mr a Mrs Thomas Nerwen-las. Siaradai lawer am ei blentyndod Gee i un ar ddeg o bobl am eu ffyddlondeb Enillwyr Clwb 100 yno, yr Ysgol Gynradd, ac yn ddiweddarach i’r Ysgol Sul dros amser maith. Mae’n yr Ysgol Uwchradd ym Machynlleth. debyg mai ond un waith o’r blaen mae Rhagfyr 2007 Carai chwarae pêl-droed yn fawr iawn, a gãr a gwraig wedi derbyn medal yr un, £20 – 12 – Mike Bentham, Cefn Melindwr, chefnogodd dîm Maenceinion (Unedig) yn yr un cyfarfod. Yn ddigon naturiol un Capel Bangor hyd y diwedd. Yn 16 a hanner mlwydd oed, o’r emynau a gydganwyd oedd Am yr £10 – 59 – John Lewis, Glasfryn, Capel Bangor dioddefodd anaf i’w goes, a threulio deunaw Ysgol râd sabothol, Clod, clod i Dduw. £5 – 72 – Llewela Thomas, Llwynteg, Capel mis yn Ysbyty Gobowen. Cafodd lwyr iachad Cafwyd gwasanaeth arbennig iawn, a da Bangor ar y pryd, ond daeth yr hen achwyniad yn oedd bod yno. £5 – 44 – Sian Spink, Cefn Melindwr,Capel ôl wedi 36 o flynyddoedd, ac o’r herwydd Bangor dioddefodd mewn un ffordd neu’r llall am Mwynhawyd te dathlu blasus iawn, weddill ei fywyd. wedi’r cyfarfod. Felly llongyfarchiadau Ionawr 2008 eto i Mr a Mrs Davies, a diolch i Dduw £20 – 65 – Iona Evans, Garej yr Exchange, Yn ogystal a gweithio yn Smiths amdanynt, y ddau wedi bod yn athrawon Capel Bangor Machynlleth pan yn fachgen ieuanc, gwnaeth penigamp yn Ysgol Sul Pen-llwyn, a Mr £10 – 35 – Merched y Wawr Cangen ei brentisiaeth fel gweithiwr llenfetel. Pan Davies wrth gwrs yn dal i fod yn athro ar Melindwr, Capel Bangor gaeodd y ffatri, cafodd waith gan Gwmni ddosbarth yr oedolion. Mae Mrs Davies £5 – 42 – Liz Collinson, Dolcniw, De Haviland Caer, yn cynhyrchu rhannau wedi mynychu lan hyd bump o wahanol Blaengeuffordd awyrennau. Ysgolion Sul yn ystod ei bywyd, record go £5 – 28- DIH Jones, Ty’n y Glog, Ffordd Bryn dda ynte? y Môr, Capel Bangor Priododd â Blodwen Jenkins yng nghapel Pen-llwyn ym 1950, ac wedi priodi bu Emrys Pwyllgor Apêl Melindwr yn gweithio am gyfnod ar fan ddillad Elwyn Williams, ac hefyd Morgan a Jones, yn teithio Cynhelir Cyfarfod Cyhoeddus yn Neuadd o amgylch y ffermydd, fel ‘roedd yn arferol Cymuned, a chymryd diddordeb mawr Pen-llwyn nos Fercher 20 Chwefror am 7.30 y pryd hynny. Ond yng Nghwmrheidol ym mhenderfyniadau lleol. Roedd bob amser o’r gloch i drefnu Is-bwyllgor Apêl yr ardal i ar Gynllun Trydan Dãr y bu wedyn a chonsyrn am unrhyw un a fyddai yn sâl, godi arian a threfnu gweithgareddau erbyn am flynyddoedd, gyda Chwmni Taylor a gall ei gymdogion dystio i garedigrwydd Eisteddfod Genedlaethol Urdd Gobaith Woodrow. Ym 1961 apwyntiwyd ef yn un o Emrys a Blodwen yn y gorffennol, pan oedd Cymru Ceredigion 2010. Gwerthfawrogir dri i weithio y twrbeins, ac yn ddiweddarach eisiau cymorth roeddent wastad yno. presenoldeb trigolion yr ardal yn y cyfarfod. bu yn gyfrifol am gyfarpar arbed tân yng Nghwmrheidol a Nant-y-moch, tan ei Ei gryfderau heb amheuaeth oedd ei Mr Emrys Evans Brynsiriol ymddeoliad ym 1991. gonsyrn am ei wraig ac eraill, yn ystod salwch. Hefyd ei ddewrder yn dod i dermau Bu farw Mr Emrys Evans yn dawel yn Ysbyty Rhoddodd amser i’r Gymuned Leol, a bu â’i salwch ei hun a siomedigaethau bywyd, a Bron-glais, Aberystwyth, ar y 7fed o Ionawr am gyfnod yn aelod o’r Cyngor bod yn achos o chwerthin ble bynnag yr âi. Y TINCER CHWEFROR 2008 13

Mae llawer yn drist o’i golli, a Merched y Wawr – Cangen brofiadau fel actor gyda chwmniau fel chydymdeimlwn yn enwedig â Blodwen ei Melindwr Theatr Crwban a sut y’i dewiswyd un tro wraig, ei chwaer goroesol Rhiannon a’i frawd fel dawnsiwr. Diddorol oedd clywed am ei Gwilym. Bu gwasanaeth ei angladd ar 12ed Ar noson aeafol ym mis Ionawr cyfarfu’r droeon trwstan wrth iddo deithio o un pen Ionawr yng nghapel Pen-llwyn yng ngofal y aelodau yn Neuadd y Pentref ar gyfer ein i Gymru i’r llall. Parchg Ifan Mason Davies. Cymerwyd rhan cyfarfod misol. Wedi ymuno â ni roedd hefyd gan Mr Martin Davies, a chwaraewyd aelodau o ddwy gangen arall, sef cangen Beti Daniel a ddiolchodd i Alun Elidir am yr organ gan Mrs Enid Vaughan. Yr Mynach a Rhydypennau. Croesawyd ein diddori. Yn ystod ail hanner y noson archgludwyr oedd Mr Billy Evans, Mr Roy pawb gan y llywydd, Liz Collison. Alun mwynhawyd sgwrsio tra’n gwledda ar Dryburgh, Mr Raymond Williams a Mr Edwards oedd y gãr gwadd, ond fel Alun fwyd a baratowyd gan aelodau’r gangen. Gerald Powell. a dosbarthwyr y taflenni Elidir mae pawb yn ei adnabod bellach. Gwnaed y te gan Eirlys Davies, Brynmeillion oedd Mr Eilir Morris a Mr Aneurin Morgan. Treuliwyd noson ddifyr yn ei gwmni, pryd a Margaret Stevens. (cydweithwyr a ffrindiau) y bu’n sôn am ei brofiadau yn y Brifysgol yn Aberystwyth, ei waith llwyfan a’i Wrth adael y neuadd ar ddiwedd y noson, Dymuna Blodwen a’r teulu ddiolch i bawb waith o flaen y camera. Nid oedd pall roedd pawb yn falch iddynt fentro allan ar oedd yn yr angladd, y Parchg Ifan Mason ar ei ynni a’i frwdfrydedd wrth iddo roi noson mor arw ac yn teimlo’n well ar ôl cael Davies, Mr M Davies, Mrs Enid Vaughan, yr i ni ddarlun o’i fywyd. Clywsom am ei llond bol o chwerthin. archgludwyr a dosbarthwyr y taflenni. Diolch am gyfraniadau tuag at Ward Meurig ac am bob neges o gydymdeimlad yn ystod eu profedigaeth. JOHN MORGAN, PWLL-GLAS Gwyddwn cyn mynd i Ãyr bach newydd Batagonia i weinidogaethu am dri mis fod yr hynaf o Llongyfarchiadau i Meic a Liz Collison, ddeuddeg o blant David ac Dolcniw, ar ddod yn dad-cu a mam-gu eto, Anne Morgan, fferm Pwll- i faban bach Rachel (eu merch) a Jonathan glas yn un oedd ar fwrdd y sy’n byw yn Knutsford, Swydd Gaer. Croeso Mimosa ym 1865 ag yntau’n i Iestyn Rees, brawd bach i Evan a Gwion. 29 oed. Un o’i frodyr oedd William, tad-cu y cyfaill Priodas Aur Elystan, y gwrda a gododd Garn House ym Mhen- Llongyfarchiadau mawr a phob dymuniad y-garn, siop a chanolfan da i Mr a Mrs Hywel a Enid Jones, Awel busnes pwysig gynt. Mae’r Deg, sy’n dathlu pum deg mlynedd o fywyd nodyn sy’n cyfeirio at John priodasol ar Fawrth 22ain. yn ymfudo yn dweud iddo symud ym 1870 ac ymsefydlu Capel Pen-llwyn yn Santa Fe. Ar ôl imi Teulu Pwll-glas Bedydd gyfarfod y chwiorydd Nelia, Glenda a Marta Humphreys yr Wyddgrug am sgrifennu am fedyddiadau a Cafwyd gwasanaeth hyfryd yng nghapel Pen- a’u brawd John y pensaer hanes ei theulu. marwolaethau. Ar 11 llwyn fore Sul, Chwefror 3ydd yng ngofal enwog , welwyd ar un o Gan Marta y cefais wybod Mawrth 1880 nodir fod tri y Parchg W J Edwards, Bow Street, pryd y raglenni Aled Samuel llynedd am gysylltiad ei hynafiaid â o blant i John a Winifred bedyddiwyd Owen Elis, baban Elystan a cefais wybod fod John eu hen John Pwll-glas. Rhoddodd Morgan wedi’u bedyddio Catrin Evans, Ardwyn. daid ac Elizabeth ei wraig imi ddarn o lythyr yn – Annie g.29 Awst 1876, wedi cydweithio gyda mab Saesneg ganddo.’Pan David g.4 Gorffennaf 1877, Y festri Pwll-glas i sefydlu gwladfa i’r oeddem yn Santa Fe a Sophia g. 18 Ionawr 1879. Cymry. clywsom fod criw o Gymry Chwe mis ar ôl y bedyddio Mae’r festri o’r diwedd ar ei newydd wedd, yn dod atom. Wrth fynd bu farw John y tad o’r ac i bawb gael gweld y canlyniad, y bwriad Mab fferm Glyntwymyn, i gysgu clywem rywrai’n dicau yn 46 oed. Byddai’n yw cynnal noson goffi ar Fawrth 14eg. Mae Comins-coch (yno y maged siarad yr ‘hen iaith’ a dda gwybod beth fu hanes croeso i holl aelodau y capel a phawb. Annie Edwards, Garreg synnwyd fi o weld mai fy y weddw a’r plant – mae Lwyd, cyn i’r teulu symud nghefndryd Richard a David Marta yn dweud fod John Ymddeoliad i fferm Abergwydol) oedd Morgan oedd yn siarad. Morgan wedi prynu tiroedd yr hen daid a’i wraig wedi’i Mae’n siãr fod yna dipyn nifer o’r Cymry a bod ei Dymuniadau gorau i Mr Norman Michell, magu ym Machynlleth. o siarad y noson honno ddigynyddion yn Santa Fe , ein dyn llaeth am 44 o Priodwyd y ddau yma ar cyn clwydo. Mae Marta o hyd. Roedd un o blant flynyddoedd. Diolch am ei ffyddlondeb, 12 Mai 1860 yng nghapel y yn parhau i chwilio am John yn Buenos Aires ac y gallaswn bob amser ddibynnu ar Norman. Graig, Machynlleth, sydd ragor o hanes y berthynas mae Elystan yn cofio Dewi Byddai eich peint ar ben drws boed unrhyw dan fy ngofal ar hyn o bryd. rhwng John Morgan a’i ei dad yn dweud wrtho fod dywydd, stormydd eira neu hindda! Symud i Flaenau Ffestiniog, hynafiaid. Wedi marw John tad Anna Jones, Pantgwyn, Hyderwn y caiff iechyd da ac ymddeoliad John yn chwarelwr ,wedi ac Elizabeth Humphreys Bow-Street, capten llong o’r hir. Dymuniadau gorau iw ddilynwyr Paul a geni Margaret, Elizabeth, a’u claddu yn Santa Fe Borth wedi galw yn y cartref Tracey Lowe, Ponterwyd. Mary a David, ymfudodd mudodd y plant a’r wyrion i yn y ddinas ar ddiwrnod y teulu i Pajaro Blanco, Ddyffryn Camwy ac y mae’r cyntaf y rhyfel ar 4 Awst Ysbyty Talaith Santa Fe. David oedd disgynyddion yno yn lleng. 1914. Collwyd y capten fis taid Nelia, Glenda, Marta a cyn diwedd y rhyfel ym Môr Wrth fynd i’r wasg, clywsom fod Mr John John.. Marta yw hanesydd Llwyddais i gael gafael Iwerydd, pan oedd Anna ei Davies, Glasfryn, yn cael triniaeth yn yr y tylwyth a chafodd y ar fanylion am John Pwll- ferch yn 8 oed. ysbyty. Dymunwn iddo wellhad buan. drydedd wobr ym Mhrifwyl glas mewn cofnodion WJ Edwards 14 Y TINCER CHWEFROR 2008

ABER-FFRWD A CHWMRHEIDIOL DOLAU Urdd y Benywod Diolch

Ganol Ionawr cynhaliwyd ein cinio Mae Nest a’r teulu, Nantgwyn, yn gwerthfawrogi blynyddol yng Ngwesty’r Hafod a diolch o galon i bawb am eu cydymdeimlad, Pontarfynach. Cawsom bryd blasus o caredigrwydd a rhoddion a dderbyniwyd ar fwyd ac yna bu pawb yn dyfalu pwy farwolaeth Rhys yn ddiweddar. oedd pwy o luniau ohonom yn blant. Yr enillydd oedd Carol Marshall. Diolch i Amanda Burton ac Ann Ellis am drefnu y noson. DOL-Y-BONT Nos Lun Chwefror 4edd cawsom noson yng nghwmni John a Carol Marshall. Dros Cynhelir Cyfarfod Cyhoeddus ym y Nadolig 2006 treuliodd y ddau chwech Methlehem, Llandre, nos Fercher, 12 Mawrth wythnos yn ymweld â theulu Carol yn am 7.30 o’r gloch i drefnu Is-bwyllgor Apêl yr Seland Newydd ac Awstralia. Treuliasant ardal i godi arian a threfnu gweithgareddau bedar diwrnod yn cerdded llwybr ar gyfer erbyn Eisteddfod Genedlaethol Urdd Gobaith twristiaid o amgylch Ynys y De. ‘Roedd y Cymru Ceredigion 2010. golygfeydd yn syfrdanol ac mi wnaeth y Taer erfynnir am bresenoldeb trigolion yr ddau ein tywys o amgylch y wlad yn eu ardal yn y cyfarfod pwysig yma. ffordd gartrefol. Diolchwyd iddynt gan Beti Daniel ac Ann Ellis a Amanda Burton oedd yng ngofal y te. Swyddi newydd TREFEURIG Symud Dymuniadau gorau i Rhys Williams, Ty’nwern, yn ei swydd dros dro gyda Dymuniadau gorau i Llinos a John Evans. E&M Motors yn Llanbadarn. Cartrefle, sydd wedi symud o Drefeurig Pob hwyl hefyd i John Marshall yn ei i Maeshendre, Waunfawr, Aberystwyth. swydd newydd gyda chwmni o Awstralia. Menna a Dylan Stephens Croeso i ddeiliaid newydd Cartrefle.

CYNGOR CYMUNED TREFEURIG

Cyfarfu’r Cyngor Cymuned yn Mercher pob mis ar gyfer Trafodwyd hefyd lythyr Nodwyd fod y Cyng.Richard Ysgol Trefeurig nos Fawrth, 15 yr henoed a’r anabl yn cael oddi wrth Adran Briffyrdd Owen wedi cytuno i edrych Ionawr, gyda’r Cadeirydd, y derbyniad da. Ceredigion at bwyllgor ar y ddogfen a llunio unrhyw Cyng. Kari Walker, yn y gadair y cae chwarae ynglñn â’r ymateb angenrheidiol. a chwe chynghorydd arall a’r Roedd y Cyng. D. Mervyn mater. Penderfynwyd Clerc yn bresennol. Hughes wedi bod mewn cysylltu â’r Cyng. Ray Trafodwyd y sefyllfa ariannol cyfarfod o Gorff Rheoli Ysgol Quant, yr aelod perthnasol yn y flwyddyn bresennol a’r Nodwyd bod y biniau baw Penrhyn-coch. Roedd y corff o Gabinet Ceredigion, er darpariaethau angenrheidiol cãn wedi’u gosod yn y cae hwnnw hefyd yn bryderus mwyn cwyno ymhellach am ar gyfer 2008/09, a chwarae. Hefyd roedd y am ddiffyg ymgynghori gan ddiffyg ymgynghori’r Adran phenderfynwyd gosod ffosydd gan ochr y ffordd o y Cyngor Sir o ran y Cynllun Briffyrdd yn y mater hwn, archebiant o £11,000 ar gyfer Gapel Dewi i Gefn Llwyd Llwybr Diogel i’r Ysgol. a’u methiant i ateb llythyrau. 2008/09, sef £2,000 yn llai nag wedi’u glanhau, a’r dail a’r Nodwyd fod y Prifathro yn y flwyddyn bresennol. brigau a oedd wedi crynhoi wedi trefnu cyfarfod ar gyfer Roedd Cyngor Ceredigion ar y ffordd wedi cael eu clirio. 21 Ionawr i drafod y mater, wedi cychwyn ar y broses o Cynhelir y cyfarfod nesaf Nodwyd bod y Clwb Cinio a ac enwebwyd y Cadeirydd lunio Cynllun Datblygu Lleol, yn Neuadd y Penrhyn, nos gynhelir yn Neuadd yr Eglwys a’r Cyng. Daniel Huws i’w ac wedi anfon y ddogfen Fawrth, 19 Chwefror am ar ail a phedwerydd dydd fynychu ar ran y Cyngor. gyntaf allan i ymgynghoriad. 7.00pm.

GOGINAN CLARACH LLANGORWEN Cydymdeimlo Cymeradwyaeth Uchel Bore coffi

Cydymdeimlwn â Mrs. Mair Evans, Llongyfarchiadau i Lewis Johnston, Cynhelir bore coffi tuag at Fâd Achub Aberystwyth yn Idris Villa, ar farwolaeth ei brawd Tafarn Y Druid ar ôl iddo dderbyn Neuadd Rhydypennau fore Sadwrn y 15fed o Fawrth o 10 yng nghyfraith ym Mhonterwyd yn tystysgrif o Gymeradwyaeth Uchel - 12. Trefnir gan Eglwys yr Holl Saint Llangorwen.Croeso ddiweddar. mewn cystadleuaeth gyda Barclays i bawb. Dewch yn llu i gefnogi achos teilwng mewn ardal i fusnesau yn ardal Menter Busnes arfordirol. Aberystwyth. Braf yw gweld bachgen ifanc lleol yn llwyddiannus. Y TINCER Y TINCER CHWEFROR 2008 15

COLOFN MRS JONES ‘O’R CYNULLIAD’ -

Cyfeiriodd William Salesbury (tua yn milwrio yn erbyn natur ffonetig y 1520- - 1584) at ‘yr iaith sy’n cychwyn ar Gymraeg lle yr yngenir yr hyn a welir AC drangwydd’, ymadrodd sy’n cyfeirio ac y sillefir yr hyn a glywir.Y mae lle i Mae sicrhau dyfodol ein at bryderon Salesbury am barhad symleiddio yr iaith lenyddol ond nid gwasanaeth iechyd ni yng yr iaith lenyddol mewn cyfnod a ar draul cywirdeb sylfaenol. Ngheredigion wedi bod welodd drai ar y traddodiad barddol Pwrpas ysgrifennu iaith yw rhoi yn fater pwysig iawn imi a chynydd yn y defnydd o Saesneg gwybodaeth i eraill yn eglur ac y mae ers y bygythiad i statws yng Nghymru. methu ysgrifennu yn gywir yn creu Ysbyty Bron-glais rhyw Diolch am eich neges. Dw i ddim yn problemau. Chwi welwch y bachau flwyddyn a hanner yn ôl. siwr achos dydy Huw ddim wedi bod petryal sydd mewn dau ddyfyniad. Ro’n i felly’n falch iawn yn gweithio. Mi fyddwn i siarid efo Dynoda geiriau mewn bachau petryal cael gwahodd y Gweinidog chi pan dw i wedi chwilio rhywun. rywbeth y mae golygydd y testun Iechyd, Edwina Hart AC, Mae dy llythyr yn barod i ti fan hyn wedi ei roi i mewn i egluro’r darn - a i Dregaron yn ddiweddar Cafodd y ffordd ei chau am rai oriau dyna yn union yw eu pwrpas yma. er mwyn cynnal cyfarfod er mwyn clirio’r gweddillion ond mae Petai’r ddau a anfonodd yr ebyst gyda chynrychiolwyr o wedi ail agor. ataf yn fwy cyfarwydd a rheolau o gymdeithasau sy’n Dywedodd yr heddlu bod gan un ysgrifennu unrhyw iaith, fe fyddent ymwneud ag iechyd yng anafiadau difrifol ac yn Ysbyty Glan wedi cynnwys y geiriau drostynt yn Llanbadarn Fawr yn Ngheredigion. Roedd yn Clwyd. eu hunain. A sylwch ar y trydydd ddiweddar er mwyn i gyfarfod adeiladol iawn ac A dyma beth y mae’r pedwar yn dyfyniad. Yn y rhan gyntaf, rhydd yr drigolion lleol gael mynegi roeddwn yn falch dros ben ceisio ei ddweud - awdur genedl gywir y gair ffordd - ei eu pryderon i gynrychiolwyr i glywed y Gweinidog yn Diolch am eich neges. Nid wyf yn chau - ond erbyn y diwedd, mae wedi o Network Rail am y mast datgan ei bod yn awyddus siwr oherwydd nad yw Huw wedi colli gafael llwyr ar genedl y gair a telegyfathrebu fydd yn cael i gymeradwyo’r cynlluniau bod yn gweithio [yn ddiweddar].Mi defnyddio o gan newid cenedl y gair ei godi gerllaw’r rheilffordd i fuddsoddi £33 miliwn fyddaf yn siarad a chwi eto pan fyddaf yn syth! ar gyrion y pentref. Mae mewn adnoddau newydd wedi dod o hyd i rywun. Ac, er gwaethaf fy haeriad fod angen cyfarfodydd tebyg eisoes yn yr ysbyty. Mae dy lythyr di yn barod [i’w symleiddio’r iaith lenyddol, ni allaf wedi cael eu cynnal yn arwyddo] fan hyn. fi fy hun faddau camgymeriadau fel Llandre a Bow Street, ac Cyn y cyfarfod, cefais Caewyd y ffordd am rai oriau i hyn. Blerwch a difeindrwydd llwyr rwy’n mawr obeithio y bydd gyfle i ymweld ag Ysbyty glirio’r gweddillion ond y mae wedi yw a thrasiedi’r sefyllfa yw nad ar yr Network Rail yn cymryd gyda’r Gweinidog ail agor bellach. awduron yn unig y mae’r bai. Gorwedd barn y bobl leol i ystyriaeth er mwyn cael gweld y Dywedodd yr heddlu fod gan un llawer o’r bai ar rieni nad ydynt yn yn y cyfamser wrth iddynt gofal da sydd ar gael yno anafiadau difrifol a’i fod yn ysbyty gofalu fod plant yn darllen ac yn cael orffen datblygu’r cynlluniau a chymaint mae’r cleifion Glan Clwyd. cyfle i ddod i adnabod teithi yr iaith a ar gyfer codi’r mastiau. yn gwerthfawrogi’r Paham fod y brawddegau yma, a gorwedd y bai ar athrawon ysgol sydd gwasanaeth. Roeddwn dynnais o ohebiaeth preifat o’r eiddof yn fodlon derbyn iaith fel hyn ac sy’n Rwyf wedi mynychu felly’n falch bod y fy hun ac o wefan Gymraeg y BBC fodlon haeru mai y rhyddid i ddweud digwyddiad wedi ei Gweinidog wedi datgan wedi f’atgoffa i o’r hen Salesbury? sy’n bwysig ac nid y sut. Y gwir plaen drefnu gan Glwb Busnes yn ystod y cyfarfod ei bod Poeni yr oedd o y gallasai’r iaith yw, mae gwybod rheolau sylfaenol Aberystwyth yn ddiweddar yn bwriadu sicrhau bod lenyddol fynd i ebargofiant, profi yr gramadeg yn rhyddhau’r gallu i hunan er mwyn codi arian tuag at gwelyau yn y dyfodol yn ydwyf ei bod wedi mynd i ebargofiant fynegiant nid ei lesteirio a’r gwir plaen Uned Clefyd y Siwgr er cof Ysbyty Tregaron a’i bod am yn llwyr a bod ysgrifennu Cymraeg arall ydi na fedr llawer o’n hathrawon am y diweddar Ray Gravell. weld buddsoddi pellach cywir wedi mynd yn beth od ar y naw. ni ysgrifennu yn gywir oherwydd na Cefais hefyd wahoddiad yno. Mynegodd hefyd ei Ond yr hyn sy’n ddiddorol yw ddysgwyd hwythau ychwaith i roi i siarad ag aelodau o hymrwymiad i barhau paham fod y sefyllfa adfydus hon pwyslais ar ramadeg ac arddull. Brifysgol y Drydedd Oes yn gyda’r cynllun i adeiladu wedi codi. Mae’n rhaid datgan un Yng Nghymru, mae gennym broblem ddiweddar yn Aberystwyth ysbyty newydd yn Aberteifi. peth cyn cychwyn, mae Cymraeg arall. Mae gennym ofn dweud dim rhag am fy ngwaith fel Aelod Mae hyn yn newydd da tu ysgrifenedig yn iaith anodd iawn ag ofn mae dysgwr ysgrifennodd y darn ag Cynulliad. Roedd yn bleser hwnt a rhaid i ni barhau iddi sawl rheol sydd nid yn unig yn iddo dorri ei galon neu rhag ofn y gall cael derbyn y gwahoddiad i ddatblygu’r cynlluniau adlewyrchu gwreiddiau Beiblaidd hwnnw ein cyhuddo o fod yn hiliol. Nid ac roedd gan yr aelodau yma er mwyn iddynt gael yr iaith ond rhai rheolau sillafu oes angen ofni hynny o gwbl. Ydech ddiddordeb mawr mewn eu gwireddu cyn gynted â sydd yn dangos perthynas yr iaith chi’n meddwl am eiliad y derbyniasai cael gwybod sut mae’r phosib. a Brythoneg. Sail yr iaith lenyddol Huw Edwards neu Guto Harri swyddi Cynulliad yn gweithio. yn ei hanfod yw’r gymysgedd yna o da gyda BBC Lloegr oni bai eu mod Fe gadeiriais gyfarfod dafodiaith y Gogledd a’r eirfa farddol yn medru ysgrifennu Saesneg cywir a Elin Jones AC a ddefnyddiodd y cyfieithwyr ac fel synhwyrol? Pam ein bod ni yn fodlon y mae gwybodaeth o Feibl 1588 wedi derbyn llai yng Nghymru ac yn fodlon cilio, y mae cadw safonau’r iaith wedi derbyn Cymraeg ysgrifenedig gwael? mynd yn anos. Yn yr un modd, y Y mae ymgyrch yn bodoli eisoes i mae orgraff yr iaith - y ffordd y mae’n hyrwyddo ysgrifennu Saesneg cywir cael ei sillafu, os mynnwch - yn peri - ac, oes, mae angen honno hefyd problemau. Rhoir dwy n yn y gair - mae’n hen bryd i ninnau ddechrau un dyffrynnoedd er mwyn ein hatgoffa hefyd tra y mae gennym bobl fedr greu mai tarddiad y gair yw’r geiriau brawddegau cywir dealladwy. A dylem Brythoneg dubros hentos, ystyr y gair wneud hynny ar fyrder, mae’n siwr dyffryn yw rhediad y dyfroedd. Y mae gennyf fod yr hen Salesbury yn troi yn ei lle cryf i ddadlau fod rheol fel hyn yn fedd fel olwyn trol! profi parhad gwyrthiol ystyron geiriau Ac o na fai gennyf fi fy hun y wyneb ond y mae lle cryfach i ddadlau fod i anfon fersiynau wedi eu cywiro o dyblu n yn creu problemau diangen ac ohebiaeth yn ôl at bobl! 16 Y TINCER CHWEFROR 2008

M. Thomas TAITH CERYS Plymwr lleol Ym mis Hydref, byddaf yn i’r Gaiman a Dyffryn yr Afon Penrhyn-coch ymuno â phedwar ddeg o bobl Camwy, i ymweld â’r gymuned Gosod gwres canolog eraill o Gymru ar daith gerdded Gymraeg, cyn teithio nôl i Buenos Ystafelloedd ymolchi un diwrnod ar ddeg i Batagonia. Aires i ddal yr awyren nôl i Cawodydd Yno, o dan arweinyddiaeth Iolo Lundain. Pob math o waith plymwr Williams, byddwn yn cerdded ym Prisiau rhesymol Mharc Cenedlaethol Los Glacieres Yn naturiol, mae’n rhaid i mi Ffôn symudol 07968 728 470 am 7-9 awr y diwrnod er mwyn godi swm sylweddol o arian cyn Ffôn ty 01970 820375 codi arian i Mencap. Mae Parc mynd, er budd Mencap. Byddaf Cenedlaethol Los Glacieres yn trefnu nifer o weithgareddau yn ymestyn am fwy na 6000 er mwyn gwneud hyn, gan o gilomedrau sgwâr yn Ne yr ddechrau gyda chyngerdd gan Ariannin – gyda’r uchafbwyntiau Gôr ABC yng Nghapel Bethel, yn cynnwys Mount Fitzroy Aberystwyth nos Sul 16 Mawrth (3405m) a Cerro Torre (3128m) . 2008 am 7.30pm. Byddaf hefyd yn gwneud raffl, ac ar hyn o Ar ôl glanio yn Buenos Aires bryd yn chwilio am wobrau ar ar y diwrnod cyntaf, byddwn yn ei chyfer. Felly, os oes gennych hedfan i El Chalten, pentre bach unrhyw beth i’w roi i’r raffl, wrth droed Mount Fitzroy. O’r byddaf yn ddiolchgar iawn! fan honno, byddwn yn cerdded i Mae gennyf hefyd safle we er Laguna Toro, dros bum diwrnod, mwyn codi arian, lle gall pobl taith o tua 80 km. Bydd yn roi nawdd o arian i’r achos rhaid campio dros nos, gyda (http://www.justgiving.com/ chyfleusterau sylfaenol iawn, ceryshumphreys1). mewn tymheredd a all amrywio o 3-11 selsiws.. UNESCO. Mae yn warchodfa Mae’r misoedd nesaf yn mynd Y TINCER bywyd gwyllt ar gyfer adar y i fod yn rhai prysur iawn, ond Ar yr wythfed diwrnod, môr, ysgyfarnogod Patagonia, dwi’n edrych ymlaen yn fawr cawn gyfle i ymlacio ac ymweld gwanacoid, morlewod a morloi at fynd a gweld tipyn bach o’r â Penrhyn Valdes, sef Safle eliffant y de. Ar ôl ymweld â’r Ariannin– a helpu eraill wrth Treftadaeth Naturiol y Byd gan safle yma, byddwn yn gyrru gwrs! Y TINCER CHWEFROR 2008 17

Cymdeithas Defaid Mynydd Ceredigion

Cynhaliwyd cyfarfod yn Nyffryn Castell, Ponterwyd nos Sadwrn, Tachwedd 24, i ddathlu hanner can mlynedd sefydlu Cymdeithas Defaid Mynydd Ceredigion ar Fai 13, 1957. Ni ellir gwerthfawrogi’r achlysur heb yn gyntaf ystyried ei chefndir fel un o’r Pum Sir, sydd yn cynnwys Adran Fynydd y Gymdeithas Defaid Mynydd Cymreig. Arfon dorrodd y garw ym 1945 trwy ymwrthod a defnyddio hyrddod anaddas y Gymdeithas Defaid Mynydd Cymreig a hyrwyddwyd gan y Weinyddiaeth Amaeth, wrth ffurfio Cymdeithas Defaid Mynydd Arfon. Pierce Owen, Y Ffridd, Dyffryn Nantlle; Frank Griffith, Y Bryn, Caernarfon a’r Athro E J Roberts, Coleg y Gogledd fu ar flaen y gâd. Rhoddodd safiad E J Roberts ei gyfle i Gwynn Lloyd Williams i ddechrau ar ei daith arloesol o gofnodi’r ddiadell Rhes ôl: Dyfed Glanrafon, Rhodri Moelglomen, Glyn Frondeg, David Allt-goch, Alan Pen-banc, David T^y-hen Henllys, Rhydian Tynant, fynydd yn Abergwyngregyn, Siarl Tynddraenen, Dilwyn T^y-nant, John Trefaes, Geoff Ffosybleiddiaid, Tegwyn Rhos-goch mewn cydweithrediad â Ail res: Mair Tynddraenen, Bob Penywern, John Pen-cwm, Monica Moelglomen, Sue Pen-y-wern, Dilys Allt-goch, Menna Trefaes, Chymdeithas Arfon. Dyma’r Beryl Glanrafon, Dafydd a Delyth Ceiro, Eira Ffosybleiddiaid, Eirwen Pen-cwm, Ken Coedgruffydd, Eileen Fron-deg, Marion T^y-nant, fesen a blannwyd ym 1948, Aldwyth Rhos-goch a dyfodd yn dderwen erbyn Rhes flaen: Geraint Penpompren, Dafydd Penpompren (Trysorydd), Gareth wS ^n y Ffrwd (Ysgrifennydd), Enoc Tyn-y-graig (Cadeirydd, 1987, pryd y gwerthwyd ac w^yr i I R Jenkins, y Cadeirydd cyntaf), Gwyn Jones (gw^r gwadd) a Ann Jones, Llys Maelgwyn, Simon Moelglomen (Is- hyrddod cofnodedig gyntaf gadeirydd), Gwilym ac Ann Llety’r Bugail, Gomer Fferm y Bont ar y llawr: Ll^yr Pen-banc, Dewi Tyn-y-graig, Garmon T^y-hen Henllys, yn y wlad hon gan CAMDA John Pen-banc yng Ngheirnioge Mawr, Yn anffodus, nid oedd Glyn Vaughan, Rhiwarthen, y Llywydd yn gallu bod yno i ddathlu. Pentrefoelas. Dyma’r ddiadell gnewyllog (nucleus flock) gyntaf i’w sefydlu cam fu troi hyrddod profedig Tarian Perthi gan hwrdd o’r Ceredigion ac ar ffermio yn y wlad hon o famogiaid at famogiaith dethol mewn Winllan, Tal-y-bont yn y prawf mynydd dros Gymru. Gareth dethol o’r Adran Fynydd yn cynlluniau cydweithredol neu canolog a chyflawnodd Mrs Evans, Sãn y Ffrwd, Bont-goch Arfon, Dinbych a Meirion logi hyrddod o ddiadelloedd Beryl Evans gamp unigryw yw’r Ysgrifennydd gweithgar ym 1976. Enillodd Gwynn fel Glanmerin, Glaspwll a dros y Sir trwy ennill Cwpan ers tro byd bellach, tra ni fu i Williams Ddyfarniad George Chwm Cilan, Llanrhaeadr- Coffa Pierce Owen am y Ddafydd Jenkins, Penpompren Hedley am ei gyfraniad y-Mochnant. Ym 1967, ddiadell orau yn y Pum Sir. Uchaf, Tal-y-bont laesu dwylo i’r diwydiant ac yn sicr anfonwyd ãyn hyrddod i’r Hi hefyd sydd yn dal Tarian ar ôl cyfnod hir fel Trysorydd. edmygedd a gwerthfawrogiad prawf canolog ym Mangor. Bu Rhos-goch am y ddiadell Nid oedd Glyn Vaughan, ei gyd-weithwyr yn yr Adran ffald Penpompren, Tal-y-bont orau o fewn y Sir, gwobr a Rhiwarthen, y Llywydd ac un Fynydd am ei waith, yn fwy yn ganolfan i weithgareddau’r roddwyd gan y teulu i gofio W o’r hoelion wyth, yn gallu bod felly na chydnabyddiaeth Gymdeithas am ddeugain J Lewis. Datblygiad gobeithiol yno i ddathlu yn anffodus a glaear y sefydliad amaeth yn mlynedd, trwy garedigrwydd oedd sefydlu’r ddiadell gwelwyd ei eisiau. Ceisiodd Llanelwedd. teulu Tyngraig. Yno byddai ganolog ar ffurf CAMDA y gãr gwadd roddi’r cefndir Ted Morgan, Perthog, Pen-y- ym Mhwllpeiran, sef CAMP hanesyddol i’r sefydlu, cyn Ym 1958, penodwyd I R Garn yn dethol yr hyrddod i’r (Cymdeithas Adfer Mamogiaid nodi rhai cerrig milltir ar y Jenkins, Tyngraig, Tal-y-bont profion ac yno y dychwelant Pumlumon) gan yr aelodau. daith o 1957-2007. Cymdeithas yn Gadeirydd a W J Lewis, i’w cneifio bob mis Mai. Gymraeg a gwerinol yw Rhos-goch, Capel Madog yn Cymdeithas fyw a gweithgar Enoc Jenkins, Tyngraig oedd hi, heb sawr brenhinol o’i Ysgrifennydd Cymdeithas yw hi ac, er na chafwyd fawr y cadeirydd yn y cyfarfod chwmpas. Sarnu’r iaith a Defaid Mynydd Ceredigion. o gefnogaeth o gyfeiriad dathlu ac ef a gyflwynodd wneir heddiw, os na achubir Dechreuwyd archwilio Tregaron, ymaelododd nifer y gãr gwadd, Gwyn Jones, hi gan wladwyr yn arddel a chofrestru diadelloedd fechan yn ardal Ffair-rhos, Llys Maelgwyn, Pen-y-Garn. yr iaith lafar gyfoethog a yn ddiymdroi, yn ogystal dan ddylanwad William Bu ef yn rhannol gyfrifol phriod-ddulliau traddodiadol. â threfnu arwerthiant Owen, Tynddol. Collwyd am sefydlu’r Gymdeithas ac Diolchodd i’r aelodau am eu blynyddoedd yr hyrddod. rhai aelodau wrth iddynt droi yn cydweithio law yn llaw cydweithrediad i wella tir a Cychwynnwyd ar y profion at y defaid penfrith ond erys gyda’r ddau ysgrifennydd, stoc, ac am fod yn gymaint hyrddod sirol ym 1965 a gweddill ffyddlon o fewn y W J Lewis ac Ieuan Morgan, cefn iddo mewn hindda a phrofwyd pedwar o’r hyrddod gorlan heb laesu dwylo, ac er Glanfrêd am chwe mlynedd ar drycin. blwydd gorau trwy eu hepil mai ychydig ydym erbyn hyn, hugain, cyn ymddeol ym 1984, bob blwyddyn. Y trydydd daeth haul ar fryn. Enillwyd fel cynghorwr yn ucheldir Gwyn Jones 18 Y TINCER CHWEFROR 2008

Dechreuad da iawn i 2008 i’r Gwartheg Duon Cymreig yn Sioe ac Arwerthiant Y Gaeaf Lluniau: Arvid Parry Jones Dechreuodd y flwyddyn newydd 2008 yn wych i Gymdeithas y Gwartheg Duon yn eu Sioe ac Arwerthiant yn Farmers Marts, Dolgellau ar Ionawr 15fed 2008, lle roedd diddordeb arbennig iawn yn y gwartheg duon pedigri Cymreig. Roedd ffermwyr a phrynwyr wedi dod mor bell â Dumfrieshire yn yr Alban, Pickering o Ogledd Swydd Efrog a Dyfnaint a Chernywl i weld y 79 o Wartheg a Teirw Gwartheg Duon Cymreig oedd yn cael eu cynnig. Dywedodd Andrew James, Prif Weithredwr gweithgar y Gymdeithas Gwartheg Duon Cymreig, ‘Ar ôl blwyddyn wael iawn i’r diwydiant amaeth yn 2007 mae’r flwyddyn yma wedi dechrau yn arbennig o dda i ni fel Cymdeithas.’ Y pris uchaf ar y dydd oedd Pencampwr y teirw, Graig Goch Berwyn y 59fed yn pwyso 800 cilo a werthwyd am 12,200 gini gan Emyr Jones ‘Rwyn falch iawn o Hafod yr Esgob yn enwog iawn ac Bodig, Llanycil, Y Bala. Dywedodd Emyr Jones, Graig Goch, Nebo, gael pris teg iawn am yr holl waith wedi ennill Pencampwr y buchod Rowland Rees ‘ Pris teg mae Llanrwst. Roedd mam y tarw a aeth mewn i baratoi’r tarw yma yn Nolgellau ym mis Tachwedd ffermwyr eisiau am eu cynnyrch er yma Graig Goch Marian y 30ain i’r Arwerthiant ac os nad ydych yn 2007 gan dderbyn pris o 2075 gini ar mwyn sicrhau fod ffermwyr yma yn gastell o fuwch ac enillodd derbyn prisiau fel hyn am y teirw gyfartaledd. yn y tymor hir i gynhyrchu bwyd deitl buwch y flwyddyn yn Sioe o’r safon yma nid oes gwerth yn eu Is bencampwr y teirw yn y Sioe i’r wlad ac roedd yn bleser gennyf Frenhinol Cymru yn 1995 a 1996. magu’. Dywedodd Mrs Gwenfair eleni oedd y tarw ifanc, 22 mis oed weld y gefnogaeth yma heddiw i’n Tad y tarw yma oedd Brysgaga Jones, “Rydym wedi bod yn edrych Brysgaga Seraff 35 yn pwyso 970 Sioe a’r Arwerthiant yma. Roedd Erddyn 42. am y tarw iawn ers sawl blwyddyn cilo wedi ei fagu gan Rowland Rees, Brysgaga Seraff yn darw da iawn Prynwyd y tarw gan Mrs bellach ac mae y meibion wedi Brysgaga, Bow Street. Gwerthwyd ac yn 30 cilo yn brin o dunnell ac fe Gwenfair Jones a’i meibion, Hafod dotio ar y tarw arbennig yma.’ Brysgaga Seraff am 9500 gini i werthodd yn dda iawn’ Yr Esgob Isaf, Y Bala. Dywedodd Mae Buches Gwartheg Duon Islwyn Owen, Partneriaeth Cefn Yn arwain y gwerthiant yn yr heffrod oedd Tynygraig Nerys 20fed a gwerthwyd yr heffer gyflo organic yma gan Y Mri EW ac M Jenkins, Tynygraig, Tal-y-bont, Ceredigion. Gwerthwyd hi am 1320 gini ac fe’i prynwyd gan Mr Lloyd Roberts, Waterloo Service Station, Penrefail, Cross Road, Abergele. Dyma’r tro cyntaf i Mr Lloyd Roberts brynu gwartheg duon Cymreig ac fe brynodd 17 i gyd yn yr Arwerthaint yma.

Noddwyd y Sioe ar Arwerthiant gan Tithebarn, d/o Richard Lawrence, Rheolwr Cymru. Derbyniodd y gwerthwr ar prynwr o’r Tarw a wnaeth y pris uchaf voucher o £25 gan Tithebarn. Roedd yn ddiwrnod arbenig iawn yn y Sioe ar Arwerthiant yma yn Nolgellau, gyda torf o bobol yno i sicrhau Arwerthiant arbennig iawn ar ddechrau’r flwyddyn fel hyn. Gobeithiwn fod hwn yn arwydd o wellhad yn y diwydiant Amaeth i’r dyfodol Y TINCER CHWEFROR 2008 19

COLOFN YR URDD Adolygiad

Wel, dyma gychwyn ar flwyddyn EISTEDDFODAU CYLCH E. Olwen Jones newydd o weithgareddau’r ABERYSTWYTH: O ris i ris: caneuon poblogaidd i Urdd. I chi sy’n dal yn meddwl Eisteddfod Ddawns – Cynradd blant cynradd mai’r Eisteddfod yw prif ffocws y ac Uwchradd: Dydd Mawrth, 26 Y Lolfa 55t £6.95 gweithgareddau, wel, peidiwch â Chwefror, Canolfan y Celfyddydau chael eich twyllo! Mae’r Urdd eisoes am 4.00 Dyma gyfle arall i fwynhau wedi gweld nifer o blant ifanc yr Eisteddfod Offerynnol cyfansoddiadau cerddorol E ardal yn arddangos sgiliau corfforol (Cynradd): Dydd Mercher, Olwen Jones yn y casgliad O Ris i arbennig ar y maes pêl-droed. Pwy 27 Chwefror, Ysgol Gynradd Ris gan wasg y Lolfa. a ãyr, efallai bod olynydd i Craig Comins-coch - 1.30 Mae Olwen Jones yn dweud yn Bellamy yn ein plith ni! Eisteddfod Uwchradd: Dydd Iau, ei chyflwyniad ei bod wedi ceisio 28 Chwefror, Neuadd Ysgol Gyfun pontio ystod oedran o’r babanod Dyma ganlyniadau Cystadleuaeth Penweddig am 1.00 i’r iau gyda chaneuon syml ar Pêl-droed 5 bob-ochr yr Ysgolion Rhagbrofion Cynradd: Dydd Iau, gyfer plant bach, a chaneuon Cynradd: 28 Chwefror, Ysgol Gymraeg, deulais ar gyfer y plant hŷn o Rownd derfynol: Plas-crug a Neuadd Aml-Bwrpas dan themâu amrywiol. Pen-llwyn yn ennill yn erbyn Penweddig am 9.00 Gan fod cymaint o themâu drwy gynnwys ymadroddion (3 v 0). Eisteddfod Gylch Cynradd: Dydd amrywiol ar gael yn y gyfrol, megis “ heb siw na miw”, Llongyfarchiadau i’r buddugol Gwener, 29 Chwefror, Neuadd ceir sawl cyfle i ddehongli’r “cadw-mi-gei”, “a’i ben yn ei a diolch i’r holl gystadleuwyr, yr Ysgol Gyfun Pen-glais am 4.00 caneuon mewn ffyrdd dramatig a blu”. Rwy’n siŵr y bydd plant yn athrawon, yr hyfforddwyr a’r rhieni. chreadigol. Mae’n dechrau gyda cofio’r ymadroddion ac yn gallu Diolch hefyd i Ganolfan Hamdden EISTEDDFODAU RHANBARTH “Siôn” sy’n “cuddio yn y lorri” eu defnyddio mewn sgwrs, ar ôl Aberystwyth. CEREDIGION: am ei fod wedi pwdu, a gallaf canu’r caneuon dro ar ôl tro. Eisteddfod Ddawns – Dydd ddychmygu dosbarth o blant yn Pêl-rwyd Cynradd Cylch Mercher, 5 Mawrth, Canolfan y mwynhau dynwared teimladau a Tua diwedd y gyfrol cawn Aberystwyth Celfyddydau am 1.30 (Uwchradd symudiadau Siôn. ddeuawdau am yr “Eira” a Llongyfarchiadau i Ysgol Llanilar am 3.45) “Melinau Gwynt” a chyfle i ennill y gystadleuaeth, ar waetha’r Eisteddfod Aelwydydd – Dydd Gellir dehongli sawl cân arall ddathlu Calan Mai yn “Yr Ŵyl”. glaw trwm. Pob lwc eto wrth Mercher, 5 Mawrth, Canolfan y hefyd, gan rasio i lawr y mynydd gynrychioli’r cylch! Celfyddydau am 6.15 gyda’r “Sgïwr” a dychryn yn Mae rhywbeth yma ar gyfer Fforwm Ieuenctid yr Urdd, Eisteddfod Gynradd: Dydd y tywyllwch pan ddiffoddir y pawb yn y dosbarthiadau Ceredigion - Llongyfarchiadau i’r Sadwrn, 8 Mawrth, Pafiliwn golau yn “Hen Arfer”. Mae’r cynradd, felly mwynhewch y canlynol o Ysgol Penweddig am am 9.00 “Ffatri” yn rhoi cyfle gwych i casgliad a’r canu! dderbyn eu rôl newydd: Eisteddfod Uwchradd: Dydd bawb symud “rownd a rownd, Is-gadeirydd: Steffan Nutting; Gwener, 14 Mawrth, Ysgol Gyfun ’nôl a ’mlaen” a neidio i fyny ac i Eirlys Eckley Ysgrifennydd: Elin Huxtable; Pen-glais am 1.00 (a 4.00) lawr fel peiriannau swnllyd!” aelodau eraill: Tomos Hywel a Rhys Dewch i gefnogi! Adolygiad oddi ar www. Jones. Dywed Olwen Jones ei bod gwales.com, trwy ganiatâd Tâl Aelodaeth: i’r ieuenctid hynny Pwyllgorau Apêl Ceredigion 2010 wedi ceisio cyfoethogi iaith plant Cyngor Llyfrau Cymru. sydd yn dal heb ymaelodi am 2007- Melindwr – 20fed o Chwefror 08, cofiwch fod y tâl aelodaeth wedi Neuadd Pen-llwyn, Capel Bangor codi i £6. Ewch amdani, Gardis, am 7.30 mae’n werth pob ceiniog! Rhowch Tirymynach – 19eg o Chwefror Gynnig Arni! Os ydych yn un am roi – Festri Noddfa, Bow Street cynnig ar unrhyw beth, heb boeni Trefeurig – 3ydd o Fawrth, Neuadd Apêl Plwyf Trefeurig Urdd 2010 am wneud ffãl ohonoch chi eich Penrhyn-coch Dôl-y-bont, Y Borth a Llandre Cynhelir dosbarthiadau ymarfer dawnsio i fiwsig ar nos Fercher hun, dyma’r weithgaredd i chi! Eleni rhwng 6.30-7.30 yn Neuadd Ysgol Penrhyn-coch £3 y sesiwn – er aeth tri thîm o GYTS Penweddig i -Cyfarfod yn Ysgoldy Bethlehem, Llandre Nos Fercher, Mawrth budd cronfa leol Eisteddfod yr Urdd 2010. Am fwy o wybodaeth gystadlu i’r Marine, gan lwyddo i cysyllter gydag Anne Morris 820 425 gael digon o hwyl a sbri a dod yn 12fed am 7.30 1af ac yn 3ydd. Cyfle da i adeiladu sgiliau tîm a chwrdd â ieuenctid o DIGWYDDIADAU aelwydydd a Chlybiau Ffermwyr Pwyllgor Apêl Tirymynach Ifanc eraill y sir. Cyngerdd “Talenatu lleol” - 19.03.08 7.00 y.h. Neuadd Rhydypennau Bow CELF A CHREFFT – os ydych Street Dewch yn llu i gefnogi yn bwriadu cystadlu, cofiwch Pwyllgor Dawns lanw’r cerdyn priodol (ar gael o’ch 01.03.08 - Bore Coffi Neuadd Cynhelir noson cArdiCWSTIG yng Ngwesty’r Marine, ysgol/adran) ac ewch â’ch gwaith i Waunfawr 9.00 – 12.30 Aberystwyth ar nos Wener yr 22ain o Chwefror yng nghwmni Wersyll Llangrannog erbyn 4.30 ar 20 Cawl â Chan – Neuadd Talybont Bob Delyn a’r Ebillion a Linda Griffiths. Tâl mynediad yn £5, Chwefror! 22.02.08 7.00 y.h. a’r noson i gychwyn am 8yh. Mae’n noson o adloniant ysgafn Pwyllgor Apêl Tal-y-bont a fydd yn apelio at bawb - Cymry Cymraeg a hefyd dysgwyr. Tymor yr Eisteddfodau - Dyma Cheulanmaesmawr. Mae’n un o gyfres o nosweithiau a drefnir gan CERED gyda ni ar fin dechrau cylch arall o Eisteddfodau’r Urdd ac felly DIOLCH yw’r un gair bach sydd chefnogaeth Cynnal Ceredigion a Chanolfan Dysgu Cymraeg dyma’r dyddiadau pwysig i’ch ar ôl. Heb os nac oni bai, mae i Oedolion Canolbarth Cymru dros y misoedd nesaf. Am calendr. Cofiwch, gystadleuwyr, Ceredigion yn ffodus iawn o gael fanylion pellach ynglñn â’r nosweithiau, cysylltwch â Ffion eich bod chi wedi ymaelodi a llanw Anwen Eleri yn llywio’r llong. Medi, Swyddog Maes CERED (Menter Iaith Ceredigion) ar ffurflen gystadlu a’i chyflwyno cyn Diolch o galon iddi am ymrwymo 01545 572 356. 7 Chwefror. i roi cyfleoedd i ieuenctid y sir. 20 Y TINCER CHWEFROR 2008

Llyfrau â chysylltiad lleol

Nia Elin Stephen Jones: O Clermont i Doethineb Mam Nantes Dref Wen Y Lolfa £4.99 Pris: £8.95

Nid yw babi newydd yn dod Wedi’r chwiban olaf gael ei gyda llawlyfr, ond o’r diwedd chwythu ac wythdeg munud mae llyfr newydd Cymraeg o chwarae caled ddod i ben, Doethineb Mam gan Nia Elin, mae Stephen Jones yn gorfod (Tir nan Nog, Cwmbrwyno wynebu beirniadaeth gan gynt) yn barod i helpu mamau newyddiadurwyr, sylwebwyr a newydd drwy’r amser mwyaf chefnogwyr am safon ei chwarae. hapus, blinedig a gwerthfawr Ond eleni mae wedi wynebu’r o’u bywydau! beirniad anoddaf a chaletaf un, sef ef ei hun wrth iddo gynnig Wedi ei gyhoeddi gan y Dref golwg ar fywyd chwaraewr rygbi Wen, mae Doethineb Mam yn proffesiynol yn ei lyfr newydd cynorthwyo’r fam newydd a gyhoeddir gan wasg Y Lolfa, gyda’r pryderon hynny trwy Stephen Jones: o Clermont i gynnig nifer o awgrymiadau Nghaerdydd, wedi bod yn Nantes. . Leonard mewn maes awyr, a sut ymarferol. Mae pob pennod gweithio ar Planed Plant, y daeth cyfeillgarwch ac Alistair yn canolbwyntio ar ryw dasg yn cyfieithu ac yn addasu Yn y llyfr hwn mae Stephen Campbell yn ddefnyddiol iddo gyffredin neu ddigwyddiad sgriptiau, yn lleisio cartãnau Jones - fu’n byw ym Mhenrhyn- wedi siom pencampwriaeth y ym mywyd plentyn bach. O’r ac ar y funud yn gweithio fel coch pan yn blentyn -yn Chwe Gwlad. dymi i’r dannedd, o’r clytiau is-gynhyrchu’r rhaglen blant cofnodi blwyddyn o chwarae i’r tñ bach ac o’r bwyd cyntaf Mosgito i’r BBC. A chanddi wedi iddo ddychwelyd yn ôl “Ers i fi ddod ‘nôl i Lanelli ar i frodyr a chwiorydd, mae’r ddau o blant, mae hi hefyd yn i dre’r sosban o Clermont yn ôl ‘y nghyfnod gyda Clermont llyfr bach defnyddiol hwn yn brysur fel arweinydd grãp Ffrainc gan ailymuno â thîm fe fu’n flwyddyn ‘lan a lawr’ ar cynnig pob math o gymorth rhieni a phlant bach Cylch Ti y Sgarlets. Ar ffurf dyddiadur, sawl cyfri. A dweud y gwir ro’n wrth wynebu’r profiad cyffrous a Fi sy’n cynnig cyfleoedd i mae’n bwrw golwg dros gemau i wedi anghofio faint o sialens o fagu babi newydd. rieni a gwarchodwyr fwynhau Cynghrair Magners, Cwpan oedd bod yn wharaewr dosbarth chwarae gyda’u plant a Heineken, gemau Rhyngwladol cyntaf yma yng Nghymru, a Gan gynnwys penodau chymdeithasu mewn awyrgylch yr Hydref, pencampwriaeth chyment y mae rhywun o dan pwysig ar agweddau anffurfiol Gymreig. y Chwe Gwlad a Chwpan y y chwyddwydr gan y wasg a’r gwahanol, cynnig cysur a Byd, gan roi sylwebaeth lawn cyfryngau,” meddai Stephen. chymorth a syniadau da, mae’r Dywedodd Nia, “Pan ar ei berfformiad, ei anafiadau llyfryn, sy’n llawn darluniau oeddwn i yn disgwyl plant, ac ofnau wrth iddo wynebu Yn ail yn unig i fel hyfryd ac yn seis poced sy’n doedd dim deunydd darllen blwyddyn anoddaf ei yrfa. prif sgoriwr Cymru, mae Stephen hawdd i daflu mewn i’r bag yn yr iaith Gymraeg ar gael i Jones yn arwr i gannoedd o babi, yn anrheg berffaith i fam famau newydd. Roedd digon o Mae’n trafod ei lawenhad o gael ddilynwyr rygbi ar hyd a lled newydd neu i rywun sy’n fam lyfrau a chylchgronau Saesneg dychwelyd i dîm y Sgarlets a’r y wlad. A hithau wedi bod yn yn barod ond angen cysur am a dyma beth sbardunodd boddhad o wneud yn dda yn flwyddyn a hanner iddo wrth agwedd benodol o fagwraeth. fi i feddwl am ysgrifennu y Cwpan Heineken, y modd ddychwelyd yn ôl i’w hen glwb, rhywbeth yn y Gymraeg. iddo gael ei feirniadu yn ystod dioddef sawl anaf cas a chyrraedd Bydd yr awdures Nia Dwi wedi bod yn casglu Pencampwriaeth y Chwe pen llanw pedair blynedd o Elin yn fwyaf cyfarwydd i gwybodaeth a chofnodi Gwlad, siom fawr Cwpan y baratoi ar gyfer cystadleuaeth ddarllenwyr fel un o gyn- manylion ers tipyn a cyn i fi Byd, y ‘frwydr’ rhyngddo ef a Cwpan y Byd, mae’r llyfr difyr gyflwynwyr y rhaglen Uned sylweddoli, dyma oedd sylfaen am y crys rhif 10, ac hwn yn cynnig golwg ar y dyn 5. Yn fwy diweddar mae y llyfr. ymadawiad Gareth Jenkins. Ond tu ôl i gyrs rhif 10 y Sgarlets a Nia, sy’n byw erbyn hyn yng yma hefyd mae’n bwrw ei fol ar Chymru. “Mae bod yn fam newydd bryderon ei anafiadau, pwysau’r yn gyfnod prysur iawn ac felly dasg o fod yn Gapten ar ei wlad, dwi wedi ystyried hyn wrth a’i ofnau wrth gamu ar y maes ysgrifennu’r llyfr. Nid oes chware yn ogystal â’r gwir tu rhaid i’r llyfr gael ei ddarllen ôl i ddigwyddiadau’r ‘noson o trwyddo ar un eisteddiad yfed’ yna yn yr Alban yn ystod ond yn hytrach rhywbeth i’w Pencampwriaeth y Chwe Gwlad. gadw wrth law a’i agor mewn sefyllfa arbennig wrth i rieni Ceir hefyd gipolwg tu ôl i’r llen, ymgodymu â magu plant bach y gwir tu ôl i benawdau praff y yw e. papurau newydd, y tynnu coes o fewn y garfan a’i hoffter am fwyd, “Mae llawer o fy ffrindiau caffis a boules wedi ei gyfnod yn wedi dweud y byddent yn Ffrainc. Mae’n trafod ei fywyd y dwli cael rhywbeth fel hyn. tu hwnt i’r cae rygbi wrth iddo Ar ddiwedd y dydd, mae baratoi i agor tñ bwyta ar y cyd rhannu profiadau ag eraill yn a’i gyd-chwarewr help mawr wrth fagu plant a’i obeithion am y dyfodol. Ceir a gobeithio bydd y llyfr hwn straeon sy’n egluro sut y daeth yn gysur ac yn help i famau i gyfarfod a’r paffiwr Sugar Ray newydd.” Y TINCER CHWEFROR 2008 21

YSGOL CRAIG-YR-WYLFA

Plant Newydd Chwaraeon

Braf oedd cael croesawu’r Bu’r plant yn chwarae pel- plant a’r staff nol i’r ysgol ar droed a pel-rhwyd yn erbyn ddechrau’r tymor. Cafwyd Padarn Sant. Colli fu hanes y cwmni pedwar plentyn newydd tim pel-rhwyd o 5-1 ond braf yn y dosbarth derbyn; croeso i oedd gweld y bechgyn yn Morwen, Kelsey, Mackenzie a ennill o 1-0. Courtney a gobeithio y byddant Aeth criw o’r ysgol i gystadlu yn ymgartrefu’n gyflym yn yr yng ngala nofio ysgolion cylch ysgol. Mae’r tymor yma’n un Aberystwyth. Llongyfarchiadau byr iawn gyda ond 10 wythnos i Isaac, Beth, Simone, Dan, cyn gwyliau’r Pasg. Erin, Jonah a 2 tim cyfnewid y merched. Bydd y gala terfynol Codi Arian yn cymeryd lle ar yr 21ain o Chwefror ym Mhlasgrug. Bu’r Gymdeithas Rhieni ac Athrawon yn brysur iawn yn Staffio Morwen, Kelsey, Courtney a Mckenzie - y plant bach newydd casglu nwyddau ar gyfer yr hamperi cyn y Nadolig. Buont Mae’n braf cael croesawu 3 hefyd yn gwerthu tocynnau cynorthwydd dosbarth newydd Gwobr Arbennig raffl a codwyd dros £750 i’r i’r ysgol. Bydd Amanda Jones Holwch Paul am bris ar ysgol. Diolch o galon i’r rhai a Cath Reeves yn gweithio Braf yw cael llongyfarch [email protected] hynny a rhoddodd eitemau i’r gyda blwyddyn 3 a 4 ac Emma yr ysgol ar ennill gwobr hamperi ac i bawb a brynodd Davies yn gweithio yn nosbarth arbennig oddi-wrth tocyn er mwyn cefnogi’r y babanod. Croeso hefyd i Ceri Campau’r Ddraig. Rydym ysgol. Mae’r arian wedi Jones sydd yma fel myfyrwraig wedi bod yn cynnal cael ei ddefnyddio i brynu o Brifysgol Aberystwyth fel clybiau ar ol ysgol ers sawl cyfrifiaduron newydd ac i greu rhan o’r cwrs ymarfer dysgu. blwyddyn ac derbyniodd yr dosbarth awyr agored tu ol i’r Bydd Ceri yn dysgu blwyddyn ysgol gwobr arian gan Bryn ysgol. 5 a 6. Evans yn ddiweddar. Ysgol Craig yr Wylfa yw’r ysgol Agraffwyr gyntaf i ennill y wobr yng TALYBONT C EREDIGION S Y 2 4 5 E R Cyfrifiaduron Newydd Kingswood 01970 832 304 Ngheredigion. [email protected] Mae’r ysgol wedi cael 10 Aeth o 9 o blant blwyddyn www.ylolfa.com cyfrifiadur newydd ar 4 am dair noson i Ganolfan ddechrau’r tymor. Archebwyd Kingswood ger Telford. Braf 5 oddi-wrth Prifysgol oedd cael ymuno gyda plant Aberystwyth a derbyniwyd 5 o ysgolion Comins-Coch, Y Radd Allanol Trwy Gyfrwng y Gymraeg yn rhodd gan I.G.E.R. Diolch Penrhyn-coch a Llanilar. Mae’r r $XSTSIBOBNTFS o galon i Wayne Cullen (tad ganolfan yn rhoi’r cyfle i’r plant r )ZCMZHmDIJTZOEFXJTDZóZNEFSFJDIEZTHV Tuen) am drefnu hyn gyda ddysgu sgiliau cyfrifiadur a r %BSMJUIJBVBSZ4BEXSOZO"CFSZTUXZUI r 3IBJNPEJXMBVUSXZFEEZTHV IGER ac am ddod a’r holl offer gwneud gweithgareddau awyr r "EFJMBEVBUSBEE#" draw i’r ysgol. agored. r %FXJTPCZODJBV  n 4HJMJBV"TUVEJPmEZTHVTVUJEEZTHV  n $ZNSBFH  n )BOFT$ZNSV  n -MZEBXFHB(XZEEFMFH n "TUVEJBFUIBV5IFBUS 'ñMNB5IFMFEV  n .FOUFSB#VTOFT  n (XMFJEZEEJBFUI3ZOHXMBEPM

Pwy all ddilyn y Radd Allanol? r 6OSIZXVOÄEJEEPSEFCNFXOEZTHVBSMFGFM  QSJGZTHPMUSXZHZGSXOHZ(ZNSBFH r .ZGZSXZSTZEEÄEZGBMCBSIBE CSXEGSZEFEE  BDZNSPEEJBE

Rhagor o wybodaeth Cydgysylltydd y Radd Allanol, Ysgol Addysg a Dysgu Gydol Oes, Prifysgol Cymru Aberystwyth, Aberystwyth SY23 2AX [email protected] 01970-621678 http://www.aber.ac.uk/sell/courses/ welsh/extdgree/index-cymraeg.html

Gwobr Campau’r Ddraig - Dan, Leo a Sam yn derbyn y wobr 22 Y TINCER CHWEFROR 2008

YSGOL RHYDYPENNAU

Ymweliadau yn erbyn Glasgow.

Yn ystod y flwyddyn Ar y 6ed o Chwefror fe aeth newydd, fe ddychwelodd y Dosbarth Derbyn i’r goedwig Rhydian Phillips, mab Alun a yn Nhregerddan. Roeddynt Louisa, i Gymru o Awstralia. yn gobeithio gweld bywyd Ar y 16eg o Ionawr, fe ddaeth gwyllt yr ardal yn byw yn eu Rhydian, ei gariad Megan a cynefinoedd naturiol. Trwy Louisa i flwyddyn 5 i adrodd lwc, roedd hi’n ddiwrnod braf ychydig o hanes Awstralia i’r iawn i fynd am dro i’r goedwig plant. Dyma gofnod Tomos ac fe gafodd pawb amser da Gillison o’r ymweliad. ond blinedig braidd. Tra bo’r dosbarth derbyn Ymweliad o Awstralia yn mwynhau’r goedwig, fe ddaeth Julie Bromilow o Ar ddydd Mercher y 16eg Ganolfan y Dechnoleg Amgen, o Ionawr daeth ymwelydd Machynlleth i flwyddyn arbennig o’r enw Megan 6. Bu hi yno drwy’r dydd Plant blwyddyn 5 gyda Megan Dubois Dubois o Cleve, De Awstralia yn codi ymwybyddiaeth y i’n gweld ni ym Mlwyddyn 5. plant o bwysigrwydd yr ‘ôl Roeddem ni wedi gofyn droed carbon’ ac o broblemau cwestiynau iddi hi am ei amgylcheddol ein byd cyfoes gwaith a’i chartref. Roedd ni. Hoffai’r ysgol ddiolch i hi’n gweithio i gwmni oedd Julie am ei chyflwyniadau a’i yn gwneud papur newydd gweithgareddau difyr. bach yn Cleve. Roedd hi wedi dweud rhai geiriau mae pobl Chwaraeon Awstralia yn ei ddefnyddio e.e.chips=creision, hot Bu’r tîm pêl-rwyd yn chips=chips. cystadlu yn ddiweddar ym Roedd o’n ddiwrnod mhencampwriaeth Yr Urdd, diddorol iawn! Thomas cylch Aberystwyth yn y Gillison ganolfan hamdden ym Mhlas- crug. Enillodd y merched Sain Ffagan sawl gêm ond collodd y tîm yn y rownd gyn-derfynol. Ar y 24ain o Ionawr fe aeth Perfformiad ardderchog. Ymweliad Leigh Denyer i’r ysgol blwyddyn 3 a 4 i Gaerdydd i Cynhaliwyd gala nofio cylch ymweld â’r adeiladau enwog Aberystwyth i’r ysgolion yn Sain Ffagan. Ein thema ni mawr ar y 4ydd o Chwefror. YSGOL PEN-LLWYN y tymor hwn yw ‘Cartrefi;’ Oherwydd perfformiadau felly roedd yr ymweliad i’r gwych nifer helaeth o blant amgueddfa yn le delfrydol i’r blwyddyn 3 i flwyddyn 6, mi plant arsylwi ar yr hen gartrefi fyddant nawr yn mynd ymlaen hanesyddol. Cafodd pawb i’r rownd derfynol ar y 21ain o ddiwrnod arbennig o dda. Chwefror.

Leigh Denyer Diwrnod ar gyfer newid

Ar y 30ain o Ionawr, fe ddaeth Ar y 1af o Chwefror, Leigh Denyer i’r ysgol fel rhan cynhaliwyd ‘Diwrnod ar Gyfer o wasanaeth addysg menter Newid’er mwyn codi arian i y Comisiwn Coedwigaeth. Unicef. Fe ddaeth y plant i’r Cyflwynodd amryw o ysgol mewn dillad dewisol ac wybodaeth pwysig i’r plant ar yn sgîl hyn, codwyd £100.00 i goed ac anifeiliaid sy’n byw wlad Gambia yng nghyfandir yn y goedwig. Fe aeth ymlaen Affrica. i drefnu nifer o weithgareddau difyr i holl blant yr ysgol ar Cwpan Coffa agweddau o goedwigaeth. Mae nifer o ddarllenwyr Yn ystod yr un diwrnod bu ‘Y Tincer’ wedi cysylltu â’r blwyddyn 5 a 6 yn ffodus iawn ysgol yn ddiweddar yn sgîl i weld tîm rygbi’r Sgarlets yn gwerthiant ein Cwpan Coffa. ymarfer yng nghlwb Rygbi Yn anffodus, nid yw’r ysgol Aberystwyth. Cafodd y plant yn derbyn rhagor o archebion. lofnod amryw o’r chwaraewyr Felly, os am dderbyn ein ac ar ddiwedd y sesiwn cafodd Cwpan Coffa, cysylltwch â pob plentyn becyn unigol yn Malcolm yng nghrochendy cynnwys tocyn i gêm y Sgarlets Felin-gwm ar 01267290489. Y plant fydd yn cynrychioli Ysgol Pen-llwyn yn y Gala nofio Y TINCER CHWEFROR 2008 23

YSGOL PENRHYN-COCH

Kingswood “Dewch i Feddwl / ACTS.” Cafwyd enghreifftiau o wersi Teithiodd criw o ddisgyblion o yng nghyfnod allweddol 1 a flynyddoedd 4 a 5 i Ganolfan 2. Gobeithir trefnu ymweliad Kingswood yn Swydd Stafford. tebyg i staff yr ysgol yn ôl i Bu’r disgyblion yn mwynhau Ysgol Morfa Rhianedd profiadau Antur ac Awyr Agored a chafwyd llawer iawn Gala Nofio o hwyl. Tra yno, buont yn dringo, abseilio, cyflawni tasgau Cynhaliwyd gala nofio ysgolion ar y cyfrifiaduron ac yn cymryd bach yr ardal yn ddiweddar. Bu rhan mewn gweithgareddau nifer dda iawn o ddisgyblion tîm. Cafwyd llawer iawn o hwyl yn nofio a llwyddodd llawer i a phawb yn cyrraedd yn ôl wedi ennill drwodd i’r gala derfynol blino’n llwyr. a gynhelir cyn ddiwedd y mis. Bydd enillwyr gala’r ysgolion Pêl-rwyd mwyaf yn nofio yn eu herbyn. Pob dymuniad da iddynt yn y Bu’r ysgol yn cystadlu yng rond derfynol. nghystadleuaeth pêl-rwyd yr Urdd yn ddiweddar. Crempogau Chwaraewyd nifer o gêmau gan ennill, colli a chael gêmau Dathlwyd diwrnod crempog cyfartal. Yn anffodus ni yn yr ysgol eleni eto. Bu’r lwyddwyd i fynd ymlaen i’r holl ddosbarthiadau wrthi rownd derfynol ond cafwyd yn coginio. Cafwyd nifer o llawer o hwyl a mwynhad. wahanol fathau o grempogau a bu rhai yn eu llenwi gyda Ymweliadau gwahanol ddanteithion. Braf oedd gweld pob un wrthi yn Cafwyd ymweliad yn mwynhau ac yn cael hwyl. ddiweddar gan athrawon Llwyddodd un dosbarth i o Ysgol Morfa Rhianedd, daflu crempogau. Er yr holl Llandudno. Treuliwyd amser hwyl, dysgwyd am hanes ac yn yr ysgol yn gwylio gwersi arwyddocad dydd Mawrth yn seiliedig ar weithgareddau ynyd i’r disgyblion.

Gala Nofio

Bu nifer o’r plant yn cystadlu yn y Gala Nofio yn Aberystwyth. Dyma’r rhai fydd yn mynd ymlaen i’r Gala Nofio Terfynol ar ddydd Iau 21ain Chwefror – Tomos Watson, Rhodri Jones, Daniel Bentham, Shaun Dryburgh, Oliver Hershall, Rhian James, Manon Davies, Jo Jones a Iestyn Watson. Pob lwc chi i gyd. Ymweliad Arad Goch

Cafodd Dosbarth 1 fore penigamp yng nghwmni plant ysgolion, Mynach, Syr John Rhys a Chapel Seion, yn gwylio cyflwyniad gan Gwmni Drama Arad Goch. Pedair o storïau chwedlenol oedd testun cyflwyniad Catherine Aaron, un o actorion y cwmni ac fe fwynhaodd y plant y storiau yn fawr iawn. Dosbarth Un

Ar ddydd Mawrth Ynyd bu disgyblion y cyfnod sylfaen yn dysgu am y Grawys a’r rhesymau dros gynnal diwrnod crempog. Cafodd pawb hwyl wrth goginio crempogau a mwy o hwyl fyth wrth eu bwyta. Dosbarth 2 Ysgol Pen-llwyn gyda Mari Turner o Arad Goch

24 Y TINCER CHWEFROR 2008

Diolch i bawb fu’n lliwio’r llun o’r ferch yn sgïo – bu’r postmon Gobeithir cael druan yn brysur yn dod â’ch gwaith i mi! Dyma pwy fu wrthi: llun Alison ar Shaun Wyn Jones, Bronallt, Llandre; Rhiannon Tomkinson, gyfer y rhifyn 13 Cae’r Odyn, Bow Street; Luke a Jade Hutton, Tñ Ni, Y Borth; nesaf Alison Keegan, Fferm Maes Bangor, Capel Bangor; Ffion Powell, 27 Maes Ceiro, Bow Cyntaf, ac enillodd Lloegr nifer Street; James Albrighton, 28 Maes o’r gêmau ar ôl hynny, gan Ceiro, Bow Street; Leah Beswick, gynnwys pump Grand Slam. Y 68 Bryncastell, Bow Street; Tomos 1970au oedd oes aur tîm Cymru, a Hannah Mair Watkin, Blaen gan ennill tri Grand Slam ac un Waun, Y Borth; Glesni a Teleri Goron Driphlyg. Enillodd Yr Morgan, Ger-y-nant, Dolau; Alban ei Grand Slam cyntaf am Saran Dafydd, 13 Maes y Garn, 59 mlynedd ym 1984. Yr unig Bow Street; Laura Jones-Williams, Grand Slam i Iwerddon ei ennill Miramar, Goginan. Ni ddaeth oedd yn 1948, ac enillodd Ffrainc yr un llun o Benrhyn-coch y y Grand Slam ym 1968. Lloegr mis hwn; dewch plant Penrhyn enillodd y wobr honno yn 1980, - gobeithio caf rai o’ch lluniau y wedi bwlch o 23 mlynedd. tro nesaf! Cyflwynwyd y cwpan sy’n dal i gael ei ddefnyddio, ym Yr enillydd y tro hwn yw 1993 – a wyddoch chi fod 200 Alison Keegan, Capel Bangor. Da owns o arian pur yn y cwpan iawn ti Alison. Hoffais y menyg hwnnw? Ymunodd yr Eidal gwyrdd! â’r bencampwriaeth yn 2000, gan guro’r Alban. Mae’n siwr A wyddoch chi mai bod nifer ohonoch chi’n cofio Pencampwriaeth y Chwe Gwlad Cymru’n ennill y Grand Slam yw’r bencampwriaeth rygbi yn 2005, wedi bwlch o 27 hynaf yn y byd? Cynhaliwyd mlynedd! Lloegr sydd wedi y cyntaf ym 1882, pryd y ennill y rhan fwya o wobrau chwaraeodd tîm rybgi Lloegr yn y Bencampwriaeth, gan yn erbyn Cymru yn Abertawe, gynnwys 12 Grand Slam, ond a’n curo. Pedair gwlad oedd mae Cymru yn dilyn yn agos yn cystadlu yn erbyn ei gilydd efo 8. Y mis hwn, beth am liwio yn y blynyddoedd cyntaf, sef baner Cymru? Bydd hon yn Lloegr, Cymru, Yr Alban a’r hedfan ym mhob stadiwm pan Iwerddon, ond nid oedd fawr fydd Cymru’n chwarae rygbi. o drefn ar y Bencampwriaeth. Mae Dydd Gãyl Dewi bron â Enw Byddai’r dorf yn aml yn chyrraedd hefyd, ac rwy’n siwr rhuthro ar y cae, gan fygwth bydd y faner i’w gweld yn eich y dyfarnwr druan! Ymunodd ysgolion ar y diwrnod hwnnw. A Ffrainc â’r Bencampwriaeth yn ydych yn cynnal eisteddfod neu Cyfeiriad 1910, ond rhwystrwyd y tîm gyngerdd arbennig ar Fawrth y rhag chwarae yn y 1930au am 1af? i rywun ddarganfod eu bod yn cario cyllyll! Lloegr enillodd y Anfonwch eich gwaith ata’i flwyddyn honno. erbyn dydd Gãyl Ddewi – Mawrth 1af i’r cyfeiriad arferol: Bu toriad yn y Tasg y Tincer, 46 Bryncastell, Bow Oed Rhif ffôn Bencampwriaeth rhwng 1914 a Street. Ceredigion, SY24 5DE. Ta 1920 oherwydd y Rhyfel Byd ta tan toc!

TAFARN TYNLLIDIART Ty Bwyta a Bar Prydau neilltuol y dydd Prydau pysgod arbennig Cinio Dydd Sul Bwydlen lawn hanner dydd neu yn yr hwyr CROESO (mantais i archebu o flaen llaw) Rhif 306 | CHWEFROR 2008 CAPEL BANGOR 01970 880 248