AAN- EN VERKOOP ONROEREND GOED

MartinHUUR Trap - Joost Coutinho EN VERHUUR Martin Trap - Joost Coutinho TAXATIES EN ADVIEZEN

Martin Trap - Joost Coutinho

Martin Trap - Joost Coutinho

Overweegt u de verkoop van uw huis, belt u ons gerust voor een vrijblijvend gesprek. Wellicht kunnen wij u verder helpen.

KOGERSTRAAT 57, 1791 EP DEN BURG • [email protected] • TEL.: 0222 - 313025 • WWW.TEXELVASTGOED.NL

GARAGE DROS

Bar/Zaalverhuur/Snackbar Oorsprongweg 3, 1795 LA De Cocksdorp • Tel. 0222-311611 [email protected] • www.garagedrostexel.nl Info 0619749159

RUIM ASSORTIMENT ELEKTRISCHE FIETSEN!

Gazelle·Batavus·Sparta·Cannondale·Koga·Cortina·Giant Lokale producten uit een ambachtelijk keuken…

Karin van Dompselaar en René Remmers Nikadel 60 De Koog · Kikkertstraat 3 De Cocksdorp · 0222 316432 [email protected] www.topido.nl Kikkertstraat 23 1795AA De Cocksdorp 0222 316227 www.vanderlindefietsen.nl

Herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog op Texel

Op 8 augustus 2012 stak ik mijn neus buiten de deur en mijn over- buurman meldde mij: “Er is een hele grote brand in de J’elleboog” en er zijn negen brandweerauto’s om half drie vannacht van de over- kant gekomen om onze brandweer te ondersteunen.

Het bericht trof me heel erg, want ik was vroeger nauw betrokken bij dit voormalige pakhuis. Het was in het bezit van de Firma Keyser en Co. En mijn man, Joop de Beurs was directeur van dit bedrijf. In 1982 is hij helaas overleden. Het bedrijf bezat vroeger verschillende pakhui- zen her en der verspreid liggend op het eiland, onder andere het Pak- huus te Oudeschild ((thans visres- taurant), de Schakel in de Burgwal, vroeger heette het de Nieuwstraat (gekocht door de Nederlands Her- vormde Kerk) en het pakhuis in de was een bèta leerling, dus wiskunde van het pakhuis in de kantoorstraat Kantoorstraat 6. Dat later gekocht is enzovoorts en ook technisch goed. en ging iedere avond luisteren naar door Joop Jellema, die er een disco- Hij woonde toen met zijn ouders in Radio Oranje. Na zijn overlijden in theek van maakte tot groot plezier Binnenburg 6 met kantoor aan huis. 1982 heeft mijn zoon Hans dit kistje van de jeugd en de jonge toeristen. Mijn schoonouders Jan de Beurs en meegenomen en geschonken aan Martha Rab kregen inkwartiering het museum op het vliegveld. Daar Velen hebben daar hun grote liefde van een hoge Duitse officier (lui- heb ik het nog in een vitrine zien gevonden. Het was er altijd druk. De tenant). Hij was tandarts, ook ge- staan. naam J’elleboog was heel leuk be- dwongen de oorlog in. Mijn schoon- dacht: het pakhuis lag in een bocht, vader heeft mij verteld, dat het een Zelf heb ik meegemaakt, dat er een dus het werd het een samentrek- keurige beschaafde man was en experiment met voer was voor kui- king van Jellema en bocht. Bekend zich bescheiden opstelde tegenover kens en kwam er een broedmachine in heel Nederland. Toen ik op Texel de familie. s ’Avonds zat hij zelfs te te staan tot groot vermaak van mijn kwam in 1957 werden de pakhuizen schaken met mijn schoonvader. twee kleine zoontjes, die natuurlijk niet meer zo intensief gebruikt en iedere dag naar het pakhuis gingen zodoende afgestoten en verkocht. Joop zat als puber op zijn eigen ka- om te kijken of de kuikentjes al wa- mer ondertussen in een klein hou- ren uitgebroed. Mijn man was van het jaar 1927 ten sigarenkistje van Willem II (zijn en bij het uitbreken van de oorlog vader rookte sigaren) een radio- Dit zijn dierbare herinneringen. dertien jaar. Hij ging tijdens de oor- zendertje te maken. Hij verstopte log naar de HBS in Den Helder. Hij dit kistje in een van de drie hoeken Riny Wielinga, 28 februari 2020 Waal en Burg. De polder, het gemaal en Thomassen

Wie kan zich het gemaal Waal en Burg nog voor de Kroon. Ook die moest groter worden en werd samen- geest halen? Dat lijkt vanzelfsprekender dan het is, gevoegd met andere Noord-Hollandse waterschappen. want het is al weer 42 jaar geleden gesloopt. Daar ging Vanaf 2003 heet dat het Hoogheemraadschap Hollands wel een heel verhaal aan vooraf. Noorderkwartier, verantwoordelijk voor alle waterbe- heer in het noorden van Noord-Holland, van het Noor- De Polder zeekanaal tot aan de kust, Texel inbegrepen. Samen met de polders De Kuil (1591) en de Grie (1649) behoort Waal en Burg tot de oudste polders van Texel. Natuurmonumenten is al heel lang betrokken bij de pol- In 1436 verleende Margaretha van Bourgondië octrooi der en kocht al in 1909 het eerste stuk oud land in Waal voor het inpolderen van het met kreken doorsneden en Burg. De invloed van Natuurmonumenten groeide kweldergebied. Pas in de beginjaren 1600 was de be- gestaag en na jarenlang voorbereiden, overleggen en dijking definitief en bleef men het water enigszins de onderhandelen, plus een paar jaar herinrichten is de baas. Bemaling stelde echter niet veel voor en het laag polder nu weer waar ze in 1929 was. Vrijwel alle be- gelegen gebied bleef nat doordat overtollig water al- bouwing is gesloopt en er wordt nog slechts extensieve landbouw bedreven. Feitelijk is de polder aan de natuur teruggegeven en is ze weer nat, net als vroeger.

Het gemaal en zijn motoren Op 10 februari 1931 wordt, na aanbesteding, de bouw van het gemaal gegund aan J.B. Daalder uit Den Burg voor een bedrag van 27.640 gulden, (nu bijna 330.000 euro). De eerste paal gaat in april de grond in, de ople- vering volgt in oktober. De officiële ingebruikname is op 27 oktober, er zijn dan twee oliemotoren (diesels van Thomassen), type P3O, 53 pk bij 240 toeren/min) met bijbehorende pompen van Stork geïnstalleerd.

Op 19 november 1974 verhaalt de Texelse Courant over een bijzonder natte periode, gedurende welke de bei- leen door natuurlijk verloop de polder kon verlaten. Be- de pompen het water niet op tijd weg kunnen krijgen gin 1927 wordt begonnen met de voorbereidingen voor en de betrokken polders steeds natter worden. Eén de bouw van een gemaal. Het te bouwen gemaal moest van de oorzaken is de afwatering van het gemaal, dat niet alleen de polder Waal en Burg droog houden, maar niet rechtstreeks op zee loost maar via het lange kanaal ook Burger Nieuwland, de Koog, Everstekoog, Gerrits- door polder het Noorden. Het kanaal kan het water al- land en aanliggende Domein- en Mientgronden, alles leen bij eb, via een sluis, op zee lozen. De capaciteit van bij elkaar zo’n 2000 hectare. het gemaal kan daardoor niet optimaal benut worden. In die tijd had niemand kunnen bedenken hoe het uit- eindelijk met de polder Waal en Burg zou aflopen. Er Als gevolg van de uitvoering van de Deltawet werd er waren toen 7 polderbesturen; de Dertig Gemeenschap- in die tijd volop gewerkt om de dijken op Deltahoog- pelijke polders, Eierland, Prins Hendrik Polder, Burger te te krijgen. Hierbij kwam het vervangen/verplaatsen Nieuwland, Hoornder Nieuwland, De Kuil, en Waal en van het gehele gemaal naar de dijk in beeld. En dat luk- Burg. In 1970 zijn ze samengevoegd tot het Waterschap te, er werd een nieuw gemaal gebouwd met de naam Texel, maar daar bleef het niet bij, in 1994 werd er weer ‘De Krassekeet’, dat de functie van de gemalen Waal en gereorganiseerd en ontstond het Waterschap Hollands Burg en het Noorden overnam.

4

April 1978 maakt het Waterschap bekend dat besloten Agrarisch Museum in De Waal – kon dat niet gereali- is het gemaal Waal en Burg niet in stand te houden maar seerd worden. De Waal zag ervan af en het Juttersmu- te slopen. De motoren worden met zorg gedemonteerd seum had nog niet de vereiste officiële status. Een mo- en opgeslagen. Het Waterschap stalt in overleg met de biel onderstel was toen dé oplossing en zorgde er voor gemeente de motoren in een loods van de TEM aan het dat er voortgang geboekt kon worden. Later is de mo- Wezenland. Maar dan komen er complicaties: de ge- tor toch nog een aantal jaren bij Flora te bezichtigen meente koopt, of gebruikt, de loods van de TEM en een geweest. Wat de vrijwilligers betreft: het is altijd ge- overijverige ambtenaar wil de loods leeg hebben. De waagd om namen te noemen, de kans dat je ongewild oude rotzooi moet weg. Losse delen zoals luchttanks, iemand onbenoemd laat is altijd aanwezig. Daar staat schermkappen etc. worden door Blokdijk uit Hoorn als tegenover dat er veel mensen ontzettend hard aan de oud ijzer afgevoerd. Kort daarna, het is dan 1982, komt restauratie gewerkt hebben. Het is mede uit respect men erachter dat niet alleen losse delen maar ook de voor hen dat dit verhaal wordt verteld en de herinne- motoren zelf verdwenen zijn. Ze zijn van Texel af, weg- ringen vastgelegd. Jan Uitgeest, Cees de Porto en Henk geven zonder toestemming. Wat volgt is flinke heibel. In Boon, mannen van het eerste uur en altijd aanwezig. de gemeenteraad worden er vragen over gesteld en er Henk heeft zelfs tot in 2019 nog de zorg voor de motor op zich gehad. Niet alléén, maar hij was er wel steeds bij, net als zijn broer, Fup Boon en Henk Barhorst. En zo zijn er veel meer, zoals bijvoorbeeld Hans Boom en Piet van der Star: Hans stelde zijn gereedschap, machines, tijd en vakkennis ter beschikking, Piet onder andere zijn schuur met gratis verwarming. De lijst is echter veel lan- ger en niemand deed veel voor de ander onder.

We noemen Jaap Bakker, Henk Barhorst, Hans Boom, Fup Boon, Henk Boon, Dirk den Braven, Cor Dogger, Arie Koop- man, Jan Koopman, Arie van Dijk, Hans van Maldegem, Cees de Porto, Hans Smit, Alfons Smit, Piet van der Star en last but not least Jan Uitgeest. Sponsoren in geld en middelen waren er velen. Helaas is niet meer goed te achterhalen wie dat allemaal waren. Jammer, maar wordt onderzoek gedaan. Het blijkt dat ze terecht zijn daarom beter niemand benoemd dan onvolledig. De gekomen bij een verzamelaar/handelaar in Boxtel. Ze donaties zijn in ieder geval niet voor niets geweest. De kunnen wel terug naar Texel, maar niet zonder dat alle motor is nu bijna 90 jaar oud en staat er, 31 jaar na res- kosten worden vergoed, die worden gesteld op min- tauratie, nog even fris bij en loopt nog als een zonnetje. stens 15.000 gulden (nu 12.216 euro). Motorenfabriek Thomassen De Steeg De gemeente Texel voelt zich schuldig, maar sommige Het Nederlandse merk Thomassen was tot ver in de politieke partijen denken daar anders over. Wat volgt twintigste eeuw een bekende naam in de wereld van de is een periode van wachten en touwtrekken, en tot in 1986 worden er vragen over gesteld in de gemeente- raad. Uiteindelijk wordt de knoop doorgehakt en stelt de gemeente het benodigde geld beschikbaar, maar niet nadat ze eerst zelf eigenaar is geworden. De ge- meente sluit dan een beheersovereenkomst met OT- MV-Texel. Pas in 1988 zijn de motoren terug op Texel. Er wordt vervolgens door een groep vrijwilligers hard ge- werkt aan de restauratie van één van de motoren en de opbouw daarvan op een onderstel, afkomstig van een mobiele torenkraan van v/d Wal uit Den Helder.

Waarom een mobiel onderstel? Hoewel het aanvanke- lijk de bedoeling was de motor permanent op te stellen – gesproken werd over het Juttersmuseum Flora en het 5

industriële en stationaire motoren. Het was niet de eni- is niet zo verwonderlijk omdat Thomassen vanaf om- ge fabrikant die aan het eind van het stoomtijdperk mo- streeks 1930 tot 1952 eigendom was van de Koninklij- toren ging bouwen. Er was een grote verscheidenheid ke Shell. De meeste gasmotoren zijn dan ook gebruikt aan fabrikanten, grotere en kleinere. Bekende namen op diverse olieproducerende locaties overal ter wereld. zijn Bolnes, Brons, Daf, Kromhout, Stork, Industrie en Vaak als aandrijving van put en transportpompen en Werkspoor. Onder de minder bekende of kleinere zien compressors. Van de dieselmotoren zijn de meeste ver- we Gelria, Concordia, Van Rennes, Huisman Diesel, Sa- kocht aan particulieren. De laatste horizontale gasmotor mofa, Steijwal en Heesen. De meeste merken hebben type S3=24 pk is in 1960 geleverd. Daarnaast heeft Tho- vele tientallen jaren bestaan, sommige meer dan een massen ook verticale en V-type gas- en dieselmotoren eeuw, maar zijn nu allemaal verdwenen. De kleinere gebouwd. De laatste diesel ging omstreeks 1971 de deur zijn failliet gegaan of simpelweg beëindigd, de grotere uit en in 1985 de laatste gasmotor. De kleinste gasmotor gesplitst en/of opgenomen in allerlei industriële con- had een vermogen van 0,5 pk, de grootste ooit gebouwd glomeraten of investeringsfondsen. Namen als Stork, was een 12 cilinder gasmotor/compressor combinatie Werkspoor en Thomassen bestaan nog, niet zelfstandig, met een vermogen van 3000 pk. De kleinste oliemotor maar in combinatie met de naam van de nieuwe eige- had een vermogen van 20 pk, de grootste 960 pk. naar. Totaal heeft Thomassen 3864 horizontale motoren geleverd, waarvan het merendeel gasmotor was. Dit Tekst en foto’s Theo Hillebrand Een brief van 22 mei 1945

Dit artikel is eerder verschenen in blad nr.115 van de Historische Vereniging Texel. Tante Annie en oom Klaas waren: Mevrouw Annie Pen-Nijk en Klaas Pen. Zij verloren beide zoons Andries en Herman. De tekst is aangeleverd door Simon Dros.

Beste neef en nicht,

Wij moeten U de treurige tijding mededelen Stiena en Hendrik, dat 6 april Dries en Herman, doordat de Rus- sen en Duitsers hier tegen elkaar in opstand zijn geko- men, op een wagen met nog acht mannen naar De Mok weer kwijt. Het is om gek van te worden, en de jonge zijn vervoerd en daar zijn doodgeschoten. vrouwen, en dat kleine lieve kind wordt nu zo lief. Be- gint te roepen van pappa. Oh Stiena, je hart breekt. De jongens hebben niets gedaan. Ze zouden naar ons toe. Ze dachten dat de zaak in de brand zou gaan. Ze En dan zijn er op die bewuste dag nog 50 slachtoffers zouden het geld naar ons brengen en zijn toen dicht bij door het bombardement en wel 100 huizen in elkander ons huis aangehouden door de Duitsers. Alles is hun af- en nog sterven er dagelijks mensen die in het zieken- genomen. Ze zijn op een auto met 10 man naar De Mok huis lagen, die gewond waren door scherven. gebracht en moeten daar door de Duitsers zijn doodge- schoten. Ze waren zo verbitterd op alle burgers. Het is vrede, maar Texel is erg in rouw. Wie had dat kunnen denken, dat ons zo iets vreselijks moest over- Ze meenden dat die de Russen hielpen en daardoor komen? En voor oom Klaas is het helemaal wat; die is moest het onze jongens het leven kosten. Wij hebben er een stuk van achteruit gegaan. Kan haast niet meer alle moeite gedaan om iets gewaar te worden, maar ze lopen. Hij kan dat helemaal niet verwerken. Oh Stiena, zeggen niets. Eerst hadden wij nog hoop dat ze terug kunnen jullie hier niet eens komen met de familie met zouden komen, maar nu hebben ze gisteren drie man- een auto? Ik zou het zo graag willen. Het leven voor ons nen dood gevonden. Nu zullen ze vandaag of morgen is nu ook niets meer. En wij moeten weer in de zaak, dat onze jongens ook wel vinden. is ook weer wat.

Oh, Stiena, het is verschrikkelijk die arme stakkers dat Zij van de bedroefde gegroet, die zo hun leven erbij in moesten schieten. Dries was net een maand thuis uit Assen, en nu zijn wij ze allen Je bedroefde tante Annie. Van wie ben je er één?

Herkent u deze jongeman? Maar u ziet dat ik mijn zwager al Deze foto is genomen in 1971. We heel lang ken. Nou zijn we als Tesse- waren op schoolreis met de huis- laars nogal nieuwsgierig, en vroeger houdschool, waar ik toen op zat. kwam het weleens voor als ze wilde Het lijkt Madurodam, maar is het weten van wie ik er eentje was of niet. met wie ik was getrouwd, dat ik zei: “Met Ton Zegers.” Dit was in Middelburg in Zeeland, waar je ook een miniatuurpark had. Vaak wisten ze het dan nog niet. Dus Ik zit op mijn hurken, en rechts op als ik dan aan ze vroeg: “Ken je de de foto staat Tiny van Bennekom, buschauffeur Aad Zegers?” Zeiden een klasgenoot van me. ze: “Ja, maar die ken ik wel.” “Nou,” zei ik “daar een jongere broer van.” En ik denk dat ik net verkering had met de jongere broer van deze man. 55 jaar getrouwd Heeft u hem al herkend? Maar er is nog een heuglijk feit om bij stil te staan. Aad is dit jaar 55 jaar getrouwd met Marian Bakker. En Marian is zoals u weet betrok- ken bij de Seniorenvereniging Texel waar zij in het bestuur zit, en de portefeuille ‘Lief en Leed’ verzorgt. afvragen in welke familie ze hem En zoals het vaak gaat, worden part- moeten plaatsen zegt hij: “Ken je ners voor hand en spandiensten in- Ton Zegers die luchtfoto’s maakt en geschakeld, zo ook Aad. Dus zult u die je in de Texelse Courant voor- hem bij bepaalde activiteiten van bij ziet komen.” “Ja, die kenden ze de Seniorenvereniging wel hebben wel.” “Nou,” zegt Aad, “dat is mijn gezien. broer.” Maar in deze coronatijd, waar het lastig is om deze feestelijkheden te Irene Zegers. kunnen vieren, glijden deze bijzon- dere gebeurtenissen zomaar langs je heen. Dus lieve Aad en Marian, Foto’s: Familie Ton Zegers van harte gefeliciteerd met deze • Foto eerste kolom: Miniatuurpark mijlpaal. Middelburg. • Foto derde kolom: Aad Zegers en Buschauffeur Aad Zegers. En dit Rollen draaien om Marian Bakker. jaar is hij 80 geworden. En als Aad nu weleens op bijeen- • Foto onderaan: Luchtfoto Ton Ze- Van harte gefeliciteerd Aad, maak komsten komt waar hij zich moet gers. Het huis van Aad en Marian er een bijzonder jaar van. voorstellen, en hij ziet dat ze zich Zegers in de Verzetstraat. Thuis met Omring Zo lang mogelijk zelfstandig thuis wonen

Meer informatie : 088 - 206 89 10 www.omring.nl Jan de Wit

Weverstraat 18, Den Burg tel: 0222 - 31 21 34

Zit u ergens mee?

Heeft u vragen over mantelzorg, langer zelfstandig thuiswonen, werken, geld of opvoeden & opgroeien? Bij het Sociaal Team Texel kunt u terecht met al uw vragen op het gebied van zorg, begeleiding en werk & inkomen.

U kunt ons bellen op 14 0222 of via www.texel.nl/sociaalteam.

Liever persoonlijk contact? Dan kunt u een afspraak maken.

Dagelijks handgemaakte verse bonbons MARTIN TROMP JUWELIER

Waalderstraat 25 1791 EB Den Burg Tel. 06 - 22 376 222 [email protected] Weverstraat 34 www.chocolaterie-smidt.nl Den Burg

KALVERBOER KOOTVlamkast 15 - Oudeschild Oosterendtel. 0222-314515 0222-315555 Rondritten TAXIFamilie-uitjes WMO-vervoer Taxi, WMO-vervoer, Vervoer vervoermindervaliden mindervaliden en Dé partner in touringcarvervoerdé partner in touringcarvervoer

Taxi- en touringcarbedrijf TEXELTOURS Heemskerckstraat 31 1792 AA Oudeschild - Texel Touringcarbedrijf TEXELTOURS Internet: www.texeltours.nl ¢ ¢ ¢ Heemskerckstraat 31, 1792 AA Oudeschild Tel. 0222 315 555 E-mail: [email protected] www.texeltours.nlE-mail: [email protected] Burgerlijk

In Oudeschild woonde opa Boom – mijn dochter en ons buurjongetje noemden hem zo – een paar huizen ver- derop. Als de kinderen trek hadden in wat lekkers keken ze net zo lang met de handen boven hun ogen tegen zijn raam gedrukt naar binnen, tot hij lachend naar buiten kwam. Met de geopende snoeptrommel al in zijn hand.

Op een dag zat ik met een kop koffie op het bankje voor mijn huis van het zonnetje te genieten. Opa Boom wan- delde voorbij en merkte op: ‘Nou Marianne, je mag aars je streetje wel ’s pluuze!’

Daar had ik dus helemaal geen zin in! Maar de stamva- zich heen kijkend. Met een schok realiseerde ik me hoe der van de familie Boom straalde met al zijn vriende- slecht haar ogen geworden waren. ‘Ja, netjes hè,’ zei ik lijkheid wel zoveel gezag uit, dat ik even later op knieën huichelachtig. met mijn irrepelskildertje het fuulte zat weg te schra- pen. In de corona lockdown van dit voorjaar verzon ik projec- ten om het piekeren tegen te gaan. Met stoepkrijt dat Later kwam ik in Den Burg te wonen. Rond dat huis lag ik voor mijn kleinzoon kocht verdeelde ik mijn tegels in een hoeveelheid tegels waar ik er niet tegenop kon veertien vlakken van een paar vierkante meter. Elke dag pluuze, dus ik liet het maar begaan. Hier was geen opa pluusde ik meditatief zo’n overzichtelijk vlak. Gek ge- Boom die het zag. Dat groen had bovendien wel wat noeg kreeg ik er gaandeweg lol in. Zelfs de graskanten authentieks en het stond ook niet zo burgerlijk netjes, stak ik af. Kaarsrecht. Nadat de klus geklaard was aan- vond ik. Maar daar dacht mijn moeder anders over. schouwde ik met een kop koffie in de hand voldaan dit Regelmatig begon ze: ‘Nou Marianne, je mag aars je…’ wonder. In de 24 jaar die ik hier woonde was het nog ‘Jaahaa mam!’ riep ik dan en deed de volgende dag een nooit zó netjes geweest. Grinnikend besefte ik hoe bur- halfslachtige poging. Er waren echter altijd belangrijker gerlijk ik was geworden. bezigheden. Mijn straatje bleef groen. Opa Boom en mijn moeder keken vanuit de hemel te- Ze was al hoogbejaard toen ik haar vanuit het verpleeg- vreden toe. huis ophaalde voor een kopje thee in mijn tuin. Het was een van de laatste keren, bleek achteraf. ‘Nou, je Tekst en foto: Marianne Witte streetje leit er mooi bij,’ zei mijn moeder, tevreden om voorjaar 2020 Niet geboren, wel getogen

In Leeftijd 1 van 2020 hebben Roelie en ik een oproep draaien is het de bedoeling daar dan bij elkaar te ko- gedaan aan van origine niet Texelse vrouwen, die in de men. Misschien komen er naar aanleiding van deze me- jaren 50 en 60 van de vorige eeuw, zijn getrouwd met dedeling nog een paar aanmeldingen bij. Er moeten op echte Texelaars. Texel toch veel meer overkanters zijn uit de vijftiger en zestiger jaren. Wie weet hoe gezellig het is om na zoveel Helaas kregen wij daar heel weinig respons op. Toch jaren diverse bijzonderheden te delen. willen wij met degene die zich hebben opgegeven een gezellige middag organiseren. Maar daarvoor moeten Aanmelden kan bij Roelie Bakker, 06 22568388 of Tilly wij nog even geduld hebben. Als De Buureton weer gaat Dekker, 06 12823308 De parabel van de ring

De coronacrisis is inmiddels zoda- meer tegenover elkaar te staan in parabel stamt al uit de late Middel- nig beheersbaar geworden dat er plaats van samen te werken aan op- eeuwen, maar is vooral bekend ge- weer aandacht mogelijk is voor lossingen. Natuurlijk zijn er gegron- worden door de Duitse dichter en andere grote problemen die onze de redenen voor zorg en zelfs angst schrijver Gotthold Ephraim Lessing huidige tijd teisteren. Op de - eer als we kijken naar de wrede terreur (1729-1781) die in zijn toneelstuk ste plaats is dat natuurlijk de eco- van jihadisten die onder het banier Nathan de Wijze de parabel naar nomische crisis die voortvloeit uit van de islam dood en verderf zaai- voren brengt. Lessings werk stond de coronacrisis en veel bedrijven en, allereerst in de islamitische lan- in het teken van godsdiensttoleran- en mensen in grote problemen den zelf, maar ook in Europa. Er is tie en strijd tegen fanatisme en on- brengt. Een ander groot probleem zorg over de polariserende politiek verdraagzaamheid. Met de parabel is de strijd tegen racisme die van- van president Erdogan in Turkije die van de ring heeft hij dat heel aan- uit Amerika naar ons land is over- alle kritiek op zijn beleid smoort en schouwelijk gemaakt. De parabel gewaaid en de vinger legt op het de Turkse gemeenschap in ons land gaat als volgt: openlijke en latente racisme dat verdeelt en tegen elkaar opzet. En ook hier diep verankerd is. En een er is zorg over de harde politiek van Rond het jaar 1200 heerst de is- derde groot probleem is de groei- de staat Israël ten opzichte van de lamitische sultan Saladin over de ende polarisatie tussen de grote Palestijnen waardoor deze steeds stad Jeruzalem. Op een dag vraagt godsdiensten jodendom, christen- verder in het nauw gedreven wor- hij aan Nathan, een joodse zaken- dom en islam. den. Maar deze legitieme zorgen man die bekend stond als de Wij- ze: “Welke godsdienst is de beste: het jodendom, het christendom of de islam? Van deze drie kan er toch maar één de ware zijn?” Nathan antwoordt met een verhaal. “Er was eens een man die een ring bezat met een wonderlijke kracht. De ring maakt de drager ervan tot een goed en wijs mens, geliefd bij God en de mensen. De man heeft de ring van zijn vader gekregen en hij wil hem, nu hij ouder aan het worden is, doorgeven een van zijn drie zonen. Maar hij weet niet aan wie. Alle drie zonen zijn hem even lief en hij is bang dat het geschenk van de ring aan één van hen kwaad bloed kan zetten. Hij praat er met zijn vrouw over en na lang piekeren komt zij met een oplossing. Breng de ring naar een goudsmid en laat hem er nog twee bij maken. De In elke crisis groeit de neiging zon- mogen geen reden zijn om onze goudsmid is een meester in zijn vak debokken te zoeken die schuldig moslims en joden daden te ver- en slaagt er zo goed in dat niemand zijn aan al het kwaad dat ons aan wijten waar zij part noch deel aan het onderscheid meer kan maken. het overkomen is. En dat gebeurt hebben. Integendeel, deze zorgen Dan laat de vader zijn zonen bij zich helaas ook in deze tijd. Al langer moeten stimuleren om met elkaar komen. Een voor een geeft hij ze wordt er gewezen naar de islam die in gesprek te gaan en samen te zoe- zijn zegen en een voor een schuift niet zou passen in onze christelijke ken naar nieuw perspectief. hij een ring om de vinger. Nadat hun samenleving en daardoor voor veel vader gestorven is, willen de broers onrust zorgt. En de laatste tijd steekt De parabel van de ring toch weten wie de echte ring heeft. ook het altijd sluimerende antisemi- Toen ik op radio en televisie steeds Ze ruziën, twisten en klagen, maar tisme weer de kop op. In de huidige meer verhalen hoorde over haat te- ze komen er niet uit. Ze komen uit- crisisachtige situatie komen chris- gen moslims en joden, herinnerde eindelijk bij de rechter terecht en ze tendom, islam en jodendom weer ik me de parabel van de ring. Deze leggen hem hun probleem voor. De

rechter spreekt hen toe: “Volgens zal altijd misbruik en geweld tegen- Ze vormen dus loten aan een en jullie vader zorgt de ring ervoor dat komen. Polen heeft een lange ge- dezelfde stam en dat alleen al is de bezitter ervan leeft als een goed schiedenis van antisemitisme, van voldoende reden om elkaar met en wijs mens die geliefd is bij God pogroms en geweld tegen joden. De respect te bejegenen. Dat is des te en de mensen, maar als ik naar jul- huidige Poolse regering is niet anti- meer noodzakelijk, nu deze religies lie gedrag kijk, heeft geen van jullie semitisch, maar wel erg gekant te- door politieke leiders gebruikt en de echte ring. De ring waar jullie gen de islam, tegen de opvang van ingezet worden om zich af te zetten vader het over had, bestaat niet of asielzoekers die op dit moment van tegen de anderen. Trump in Ameri- is verloren gegaan. Daarom is mijn de geschiedenis nu eenmaal vooral ka, Bolsenaro in Brazilië, Erdogan in opdracht aan jullie: beschouw je ei- gevluchte moslims zijn. In haar boek Turkije, Mohammed bin Salman in gen ring als de echte. Leef zo alsof dwingt Tokarczuk haar landgenoten Saoedi-Arabië, ayatollah Khamenei jij de drager bent van de echte ring. te kijken naar hun eigen verleden in Iran, Poetin in Rusland, Orban in Doe je best om de echtheid van de en hoe dat doorwerkt in het huidige Hongarije, Kaczinski in Polen zetten ring te bewijzen door liefde, door beleid. Niet verrassend is dat haar godsdienstige retoriek in om het ei- verdraagzaamheid en barmhartig- boek grote beroering heeft gewekt, gen beleid te verdedigen en door te heid. Jullie vader hield van jullie maar tegelijk ook grote bewonde- drukken. drie evenveel. Streef ernaar om ring. Het heeft een podium gecre- zijn voorbeeld te volgen. Het leven ëerd, waarop Polen met elkaar in En ook in Nederland zijn er politi- zelf zal dan duidelijk maken wie de debat zijn gegaan, soms in een hard ci die het christendom inzetten als echte ring heeft.” Nathan zwijgt. De debat, maar dat neemt niet weg dat dam tegen de komst van andere sultan staat op en zegt: “Dus, als er gepraat wordt over een verleden, religies. Beter is het om in de lijn ik het goed begrijp, moeten joden, waarover de meeste Polen liever van de parabel van de ring te luis- christenen en moslims zelf bewijzen zwijgen. teren naar de ander en samen te dat hun godsdienst de ware is door onderzoeken wat de kern van elk daden van goedheid, gerechtigheid Goed doen van de drie religies is. Goede kans en vrede”. “Precies”, zegt Nathan. Misschien kennen sommigen van u dat u dan uitkomt bij goed doen, bij deze parabel al, maar het is goed streven naar gerechtigheid en vre- Twee pantoffels Momenteel ben ik het veel be- kroonde boek ‘De Jacobsboeken’ van de Poolse schrijfster Olga To- karczuk aan het lezen. Tot mijn ver- rassing kwam ik daar de parabel van de ring weer tegen. Tokarczuk geeft een bewerkte versie, waarin Saladin en Nathan verdwenen zijn, maar de rest van het verhaal over- eind is gebleven. Zij verwoordt de laatste zinnen van de parabel an- ders, maar wel heel treffend. Zij zegt het zo: “Zoals het met de drie ringen is gegaan, zo gaat het ook met de drie religies. Wie in de ene religie is geboren, moet de twee an- dere als twee pantoffels nemen om erin naar de verlossing te lopen”. Dit is een prachtig beeld, waarmee zij probeert aan te geven dat de om in deze tijd van groeiende de. In Psalm 85, vers 11 drukt onze drie religies ieder op hun eigen wij- spanningen tussen de drie religies christelijke bijbel het zo uit: trouw ze een weg bieden naar verlossing, haar nog eens te lezen. Jodendom, en waarheid omhelzen elkaar, recht naar goedheid, gerechtigheid en christendom en islam worden de en vrede begroeten elkaar met een vrede. Je kunt wel steeds naar de abrahamitische religies genoemd, kus. ander wijzen, maar wie de eigen ge- omdat ze alle drie afstammen van schiedenis van zijn religie overziet, stamvader Abraham. Kees Dekkers Séér plekkie

Ome Sieme fòn tante Immie fòn ‘t Buurtje hòd òl Doe kwam d’r een blauw klééd te hangen fóór puur só ‘n tied ‘n plekkie op sien póót. Gewoon ‘n mien hóófd. klein en petieterig plekkie. Maar ‘t gekke wòs dòt Intussen kon je wel òlles hore wòt ‘r seit wier. ‘t niet dicht gaan wow. D’r kwam wel ‘n róófie op, ‘t Wòs ‘n klussie fòn niks en doe wos de ‘uutsléép- maar òs dòt ‘r òf fiel dòn was ‘t niet dicht en gene- kamer’ on de beurt. ze. ‘t Plekkie bleef ope en ging niet dicht. Nou dòt nam een paar uur in beslag. Aardig fòn Na drie maande toch maar d’r es de dokter bellen. die meikes déér dòt se froege of ik een waterijssie Eerst hòd sien zeun d’r nag ‘n fotootje maakt en lustte met peeresmaak of ‘n aar smaakie. met de compjoeter meelt na de huusòrs. Dòn terug na de kamer met je eige spulle en wach- De dokter seid wòt die d’r fòn fond en skreef ‘n te op de òfhalers. We lage déér met sien zesse! sòllefie foor. Toch nag best vlug gaan. Twaalef uur bóót hene en Doe sien skoondochter dòt hoorde wier se woest. hóllef acht boot verom. See hod jare lang bee ‘n dokter werrekt en ok nag Na drie dage de eerste controle en òs dòt goed is in de apotheek. en ‘t wondje dróóg bluuft, dòn ken ik weer onder Dòt wòs nag inde tied dòt òlle dokters er ‘n eige de does! En met ‘n dóós vol pille kwam ik thuus. apotheek op na hielde. Goed foor mekaar ollegaar! Ome Sieme wòs déér “ Dòt is ‘n sòllef teuge deurlège, riep se doe kwaad puur over te spreke. uut, én teuge bròndwonde!” Hij seid: “Je staat ‘r toch fóór wòt de mênse òlle- Jullie begriepe dòt se nag amper wòs te houe; se gaar kenne fòndaag de dag, sprong bijna uut ‘r fel! ‘n Belletje met de huudòrs brocht uutkomst. Hee NEELTJE.” mocht areweeks komme foor onderzoek. Dòt kon niet in de ‘Zandkoog’ maar most wel in de Helder beure in verband met de corona. Nou, en doe kwam d’r metien ‘n chirurreg bee. ‘t Plekkie wier verdóófd. Met een soortement fòn ‘n klein appelboortje wier d’r een klein happie uut dòt wondje nome. Pliester d’r op en klaar!

Niet lang déérna kwam er ‘n berichie dòtter ‘n op- name plaas sow fiende. Maar eerst nag na de chirurg – ‘n best aardig wijf- fie – en die besloot dòt ‘t wegsneeje worre most. Eerst nag ‘n apart reissie, ’n dag later, na ‘t sieke- huus voor ‘n coronatest. Dingesdag déérop sow d’r sneeje worre. En zó kwam ‘t óf. Met de bóót fon twaaleve hene. Eerst een groot blauw hemd òn. Doe wachte en een paar pille slikke. Doe na de operaassie kamer fóór ‘n ruggeprik. Je bluuft bee kennis maar de onderkònt van je lijf foel je hillegaar niet meer.

12 TBOUoW- mEN TIMTMEReBEDxRIJF tel: 06 – 135 308 77 Vlamkast 53, tegenover Spar Oudeschild mail: [email protected] Tel. (0222) 310783 www.deoudevismarkt.nl www.tomtex.nl IJsboerderij „Labora” Ambachtelijk gemaakt schep-ijs Hollandseweg 2 (afslag 32) • 1795 LE De Cocksdorp Zorg zoals u gewend bent, T 0222 316088 E [email protected] afgestemd op uw wensen en gewoontes www.ijsboerderijlabora.nl Alphine Smit www.verzorgingoptexel.nl - tel: 06-37273439

A l t i j d d e b e s t e d e a l s !

Kogerstraat 61 - Den Burg - Tel 0222 - 315207

www.waaijeradvies.nl Riet Veenendaal

wege de kerkelijke regels, één van haar kinderen niet in gewijde grond begraven mocht worden, heeft ze de kerk vaarwel gezegd. Riet is zelf nog wel naar zondagsschool ge- weest, maar van welke geloofsrich- ting dat was, dat weet ze niet meer. Ze herinnert zich nog wel de prach- tige verhalen en het flanelbord met de illustraties. En met Kerst kreeg ze een sinaasappel, een kerstkrans en zo’n prachtig verhalenboek mee naar huis.

Nadat ze een half jaar voor haar moeder had gezorgd, ging ze niet weer terug naar school, maar heeft ze zeven jaar in allerlei winkels ge- werkt. De laatste daarvan was de Riet was al mantelzorger toen die anderhalf jaar op zee. Later liep dat HEMA en dat vond ze het allerleuk- titel nog niet bestond. Nog vóór terug naar negen maanden, toen ste. Op een carnavalsfeest in Den ze de huishoudschool had kunnen naar zes – en tenslotte naar drie Helder ontmoette ze Jan. Het is het afmaken, moest ze haar moeder maanden. Riet was dol op hem. begin geweest van een ‘solide’ rela- gaan helpen, omdat die overspan- “Het was ook altijd feest als hij weer tie. In 1971 zijn ze getrouwd. Kort nen was en haar vader op zee zat. thuis kwam; hij was Sinterklaas en daarop kreeg Jan een baan aan de Een kind dus uit een zeemansgezin Onze Lieve Heer in één persoon en OSG in Den Burg en hij kreeg daarbij met een vader die lange tijd afwe- ik was zijn oogappel. Hij nam ook al- ook meteen een huis aangeboden. zig was en een moeder voor de op- tijd wat mee als hij naar huis kwam: Maar Riet, die in verwachting was, voeding en voor het huishouden. opgezette beesten, haaientanden vertrouwde de gezondheidszorg op – allerlei dingen die nu al lang niet Texel niet – in Den Helder vinden Riet praat met veel respect over meer verhandeld mogen worden – alle bevallingen in het ziekenhuis haar moeder, van wie ze, zeker we- die waren voor de vitrine op school plaats – en zo reisde Jan een tijdje ten, een tic heeft meegekregen: je en daar moest ik dan wat over ver- op en neer tot na de geboorte van zaakjes zelf regelen, zeer solide en tellen. Dat vond ik nou weer niet zo Marco 1973. Pas daarna verhuis- een onbedwingbare leeshonger. Ze leuk; ik kon niet zo goed tegen al den ze naar de Lieuwstraat. Toen de woonden in de Diaconiestraat in die belangstelling. Wat ik wel leuk gelegenheid zich voordeed mee te Den Helder en met de bibliotheek vond was, dat wij altijd al lang voor doen met het Woningbouwproject om de hoek was aan die leesbehoef- ze hier te krijgen waren grammo- aan de Vloedlijn, haakten ze daarbij te makkelijk te voldoen. Riet begint foonplaatjes hadden van Bill Haley aan. Dat leverde hen wel dubbele weer te stralen als ze vertelt van en Little Richard de grootheden uit woonlasten op. Maar Riet loste dat haar gelukkige jeugd in een gezelli- de tijd van de Rock-‘n-roll , jazz en op door een jaar bij Luuk Kelner in ge buurt, waar bij mooi weer – en blues. Zijn verloftijd had altijd het de Raadskelder te gaan afwassen: in die tijd was het zomers voor ons zelfde patroon: de eerste vier we- haar eerste baan op Texel. Na de gevoel altijd mooi weer, net zoals je ken waren feestweken, in de vijfde verhuizing naar de Vloedlijn werd ‘s winters altijd kon schaatsen – ie- week ging hij steeds vaker een ‘dijk- in 1976 Daphne geboren en ging dereen ’s avonds altijd buiten zat. je pikken’ en in de zesde week werd Riet een paar jaar voor haar kinde- Ook de lagere school, de Thorbec- hij ronduit sacherijnig, begon de zee ren zorgen, tot er in 1979 op Texel keschool, vond ze heerlijk en noemt weer te trekken.” een HEMA opende, de winkel die ze ‘solide’. Dat woord komt af en toe zij uit Den Helder zo goed kende. Ze terug. Weten waar je aan toe bent, Haar moeder heeft vijf kinderen begon daar eerst alleen op de vrij- is wel heel fijn voor een kind. gehad, waarvan er twee vroeg zijn dagavond, maar al snel werden dat overleden. Riet heeft nu nog een twee dagen in de week. Ze vond het Haar vader zat op de wilde vaart broer en een zus. Van huis uit was er heerlijk, zegt ze, maar ze wilde en in de begintijd was hij voor wel moeder katholiek, maar toen van- toch ook graag haar geest wat

extra prikkelen. En daarom loste ze teen vrijwel al haar activiteiten op. hem elke dag en nu bezoekt ze hem prijsvragen op, bedacht ze slagzin- Elf jaar geleden werd ze gevraagd weer elke week. nen en het schreef ze limericks. En voor de redactie van het ANBO-blad. met succes; ze won er veel prijzen “Leuk” dacht ze, “schrijven voor ou- We praten nog even over haar va- mee. Een collega, Marianne Dap- dere mensen”. Ze realiseerde zich der, de aimabele man, die toch ie- per gaf haar de tip, dat de Helderse pas later, dat ze zelf binnenkort ook dere keer weer de onweerstaan- Courant een journalist voor Texel tot die doelgroep zou horen. Na vijf bare drang had de zee op te gaan. vroeg. En hoewel Riet er niet zeker jaar ontstond de samenwerking met Gedichten als ‘Zeekoorts’ van Jan van was, of ze dat wel zou kunnen, het blauwe boekje van ‘Welzijn’ en Slauerhoff, komen langs. Riet kent er heeft ze daarop toch gesolliciteerd, vormde Riet samen met Margreet verschillende van. Wat ze nu nog wil samen met Edo Kooiman. Eén van Berndsen de eindredactie van het doen? “Ach, straks weer lekker zin- hen beide zou het worden. Maar de blad ‘Leef-Tijd’. gen bij Allegro en het Smartlappen- zittende journalist werd overspan- nen en ze werden beide gevraagd meteen in te vallen. Edo vijf, zij twee dagen in de week. Zonder vooroplei- ding, maar met veel liefde voor taal en een dwangmatig perfectionisme heeft ze dat drie jaar gedaan.- Uit eindelijk was het niet vol te houden: lange dagen maken, een opgroeiend gezin en twee dagen HEMA. In de HEMA kon ze meer uren krijgen en een vaste plaats op de klantenser- vice. Ze koos toen voor de HEMA. Voor de ‘afkick’ heeft ze nog twee jaar toneelrecensies voor de krant geschreven. Daarnaast deed ze eerst Ze heeft nu van de redactie van Leef- koor.” Tenslotte dan wil ze nog één de avond-MAVO en daarna nog Ne- Tijd afscheid genomen. En daarom ding zeggen. “Ik ben een gelukkig derlands en Engels op HAVO niveau. nu, omdat Riet altijd van die mooie mens. Bijna alles in het leven heb ik “Jan liet me gelukkig gaan en de kin- interviews schreef, eens een portret mee gehad: na de oorlog, op Pink- deren ook.” van haarzelf. Ze heeft afscheid geno- steren geboren, een mooie jeugd ge- men, omdat de zorg voor haar vader had, de beste man van de wereld, fij- Waar menigeen Riet van kent is waar- steeds meer tijd vroeg. Die woonde ne kinderen en kleinkinderen, nooit schijnlijk van de Dierenbescherming, tot twee jaar terug nog in zijn eigen geldzorgen (als de wasmachine on- waarin ze in Den Helder al actief huis, lijdt aan COPD, werd vaak ge- verwachts kapot ging, kwam er altijd was en op Texel het aanspreekpunt kweld door longontstekingen en wel weer een oplossing), kortom: werd. Ook van de Dorpscommissie had iedere dag hulp nodig. Riet was ik ben een gezegend mens. Slechts en de Folkloremiddagen op woens- vaak drie dagen van de week in Den twee keer ging het fout: 1. toen ik dag. Velen zullen haar hebben mee- Helder om samen met haar zus, die zakte voor mijn rijbewijs (vond ik gemaakt als jurylid bij Ouwe Sunder- verpleegster is, te doen wat nodig heel raar) en 2. toen ik borstkanker klaas, zowel bij de volwassenen als was. Tot het niet langer ging. Na de had. Maar per saldo heb ik steeds bij de kinderen. Tussendoor heeft ze laatste ziekenhuisopname kreeg hij geluk gehad”. nog een paar jaar folkmuziek gepre- een mooi appartement aangeboden senteerd op Radio-Texel en samen in De Golfstroom, een verzorgings- Een positieve levenshouding is wat met Jan folk-concerten georgani- huis, waarin hij behalve veel oude veel mensen siert; bij Riet lijkt het seerd. In 1998 kreeg ze borstkanker bekenden ook zijn eigen broer trof. wel of het geluk zelf haar levenshou- en ze werd na twee operaties en een Na een paar weken van gewenning ding is geworden. zware hersteloperatie door het GAK is hij daar nu heel tevreden. Over de helemaal afgekeurd. Maar daar was isolatie vanwege de corona zegt hij Peter Bakker ze het niet mee eens. Ze heeft nog met gelatenheid: “Vroeger waren anderhalf jaar doorgewerkt. Toen er weken van alleen maar water en was het echter over en uit en van- dan zat ik op mijn eentje in een hut”. Foto’s: Vorige pagina; Peter Bakker, wege vermoeidheid zegde ze me- Tijdens de coronaperiode belde Riet deze pagina; Riet Veenendaal. Schoolreisje 1964 OLS Oudeschild naar Schiphol

De derde en vierde klas van de OLS Oudeschild gaan in ke Scholtanus – Saskia Dogger – meester De Wolf – Corry 1964 naar Schiphol toe. Ze maken er een hele mooie Maas – mw. Visser en Mieke Eelman dag van en dat kun je wel zien aan hun gezichten. Nu de tweede rij van onderen en staande Achterste rij Froukje Daalder – Coby Dogger – Fennie de Jong – Anne- Jan v. d. Star – Marius Eelman – Henk Groen – Bert Bak- riet van der Schans – Annelies Boom – Annelies Schraag ker – Kees Koopman en Wim Kuijper – Bea Hemelrijk – Marja van der Meer – Annelies Maas – Margaret Koopman – Jolanda Boekel – Marga Maas en Daarvoor staan in de 2e rij van achteren Nelleke Schagen Rinkje Scholtanus – Janny Meedendorp – Rinus Zandee – Bert Eenhoorn – Bert Meedendorp en Tonny Schagen Voor, gehurkt Marja Witte – Jolanda Dootjes – Jannie Vonk – Thea Smit Dan komt de derde rij van achteren – Hans Witte – Pieter Jan Visman – Erwin van der Vis – Meester Bruin – mw. Thea Vlas – Els van der Schans – Ida Adrie Schouten – Bert van der Meer – Piet Kooy – Adrie Daalder – Ada Vlas – Anja Dekker – Ineke Kuiper – Gees- den Brok – juf Rijkaard- Menkeveld en Riekie Kuiper. Stilte

Van alle sterren boven mijn hoofd Je wijze raad had ik vaak nodig Sta jij het verst van mij vandaan Veel dingen deed ik net verkeerd Veel te veel heb ik jou beloofd Maar soms zijn woorden overbodig Veel te weinig deed ik met mijn bestaan En is het juist de stilte Oceanen met tranen waar een mens van leert. Huilde ik om jou gemis Door lege straten eenzame lanen Gedicht van de week op Candlelight.nl voorgelezen door Zocht ik naar een verbintenis Jan van Veen. Tijdens de coronatijd. Pasen, 13 april 2020 E L S E S L I Vliegwiel 25 1792 CS Oudeschild Tel. 310133/0645158421 X J T T E E R Voor een eerlijk en goed stuk vlees van eigen bodem, E I WWW.BOUW2020.NL J moet je langs de Vakslager in Oudeschild D

E L S E S L I X J T T E E R E I J D S M T E I D T - W I T Waalderstraat 27-29 1791 EB Den Burg - Texel [email protected] S 0222-313185 M T E I D T - W I T Waalderstraat 27-29 1791 EB Den Burg - Texel [email protected] 0222-313185

Tuinaanleg Tuinonderhoud Bestrating Groot groen onderhoud Levering beplanting

Postweg 145, De Cocksdorp Tel. 0222 - 31 22 50 - www.absgraafspuiterij.nl 06-215 935 97 www.hooijschuurgroen.nl SHOP Specialist in alles

www.ibstexel.nl tel. 313144 Haven 15, Oudeschild 0222 - 312771 [email protected] www.civtexel.nl

Elektrische installaties Haal met VEM Brand- en inbraakbeveiliging Sta op stoelen die optimaal Parkstraat 3, Den Burg zitcomfort combineren met T: 0222-312 246 de zon in huis Zonnepanelen een technisch perfecte E: [email protected] en veilige sta-op-functie. I: www.oosterhofwonen.nl Spinbaan 10, Den Burg ▪ Tel. 31 34 58 ▪ www.vemtexel.nl Hulp bij hypochondrie

De arts hield vol: jou scheelt heus niets maar waarom voelde ik dan steeds iets? Ik wist beslist dat er wat zat. Ik ging in ieder medisch boek naar mijn vermeende kwaal op zoek en vond de ziekte die ik had. Dat zei althans die stem in mij die enge ziekte, die heb jij, want je herkent toch de symptomen? Die domme dokter die zit fout, nee jongeman, jij wordt niet oud je laatste dagen zijn gekomen

Sindsdien, bij steken in mijn zij een aantal scheten op een rij, word ik die stem steeds weer gewaar. Als ik me moe voel of onwel, is het nooit griep maar een gezwel en zit al hier en hier en daar. Of zou het toch een hartkwaal zijn? Want surfend op Gezondheidsplein herken ik feilloos die symptomen. Kans op herstel is minimaal, acuut waan ik mij terminaal, mijn laatste dag is écht gekomen

Mijn goede voornemens ten spijt, ik raak die onheilsstem niet kwijt, die spreekt mij regelmatig toe. Of ik gezond ben, ziek of niet, ‘t is altijd weer hetzelfde lied het maakt niet uit wat of ik doe. Maar laatst bedacht ik mij misschien houdt Magere Hein het voor gezien: heeft hij geen boodschap meer aan mijn symptomen, loopt hij, na zo vaak loos alarm voor Gerard Witte niet meer warm, wil hij voorlopig niet meer komen

Gerard Witte

18 In dit piepkleine Nederlandje

door Admir of Ronnie... Worden mu- ren gladgestreken door Wladimir of Jeroen... Eten we couscous bij Mo, shoarma bij Ali en rookworst bij de HEMA... Leren we Ethiopiers uit het AZC fietsen en laten zij ons bij de Zevenheuvelenloop weer zien hoe je echt hard moet rennen... Wordt Braziliaans carnaval of met de bu- ren het Suikerfeest meegevierd en is er ruimte voor de Gay Pride.

In dit mooie Nederlandje… Kan iedereen bereiken wat ie wil, worden mensen leiders en profs of wat dan ook om hun capaciteiten... Wordt geklapt en gejuicht voor mensen ongeacht de hoeveelheid Geschreven door een Turkse man Was Gullit de aanvoerder van het pigment... Eten we waar we zin in uit Rotterdam succesvolste Oranje ever... En San- hebben ongeacht de kleur van het ders troetelbeer bij de Leeuwin- snuutje dat boven de pannen hangt. In dit kleine Nederlandje ... nen... Martina een sprintende big Worden net als in de rest van de we- smile import-Antillaan... En Ozcan Volgens mij hebben we het in Ne- reld, naast mensen met een ander Akyol een topcolumnist in het AD. derland over het algemeen best kleurtje, ook kleine mensen, hele leuk met elkaar... Laten we dat dan grote mensen, dikke mensen, sche- In dit Nederlandje… ook zo houden ... Ik dacht, ik meld le mensen, stotterende mensen, Zijn politieagenten op straat wit, het ff… manke mensen, al oudere men- bruin, geel of zwart ... Hebben lera- sen, verlegen mensen, ADHD en ren hippe baarden, kale koppen of En dat is geen racisme maar realis- ADD mensen, andere seksuele-ge- dragen hoofddoeken... Is de slager me. aardheid mensen, minder slimme en groenteboer Nederlands, Turks. mensen, juist hele slimme mensen Antilliaans, of Marokkaans... Heet Sabum Stephen Tapilatu of gewoon omdat je bent zoals je de friettenteigenaar Corry, Hassan bent, dikwijls anders aangekeken... of ChengX... en toch probeert iedereen er in dit Bron: landje het beste van te maken. Heet personeel in de kroeg of res- https://m.facebook.com/story. taurant Willem of Nasrin... Worden php?story_fbid=102198510084387 In dit kleine kikkerlandje… we in de sportschool gecoached 35&id=1026143237&sfnsn=mo Is Aboutaleb burgemeester van Rot- terdam en Marcouch van Arnhem... Wonen er in Amsterdam meer dan 180 nationaliteiten... Won Hum- berto Tan ooit de Televizierring en het Perfecte Plaatje... Is Spong een beroemde advocaat... En maken Braboneger, Theo Maassen of Najib heel Nederland aan het lachen.

In dit piepkleine landje… Is Khadija Arib voorzitter van de Tweede Kamer... Ali B het popu- lairste gezicht van The Voice of Holland... Zijn Depay, Dumfries en Wijnaldum topspelers in Oranje... Vakantie De Buureton 2020

In de zomervakantie is De Buureton gesloten van maatschappelijke ondersteuning en leefbaarheid. In maandag 20 juli tot en met vrijdag 14 augustus voor verband met maatregelen rond het coronavirus kunt alle activiteiten. u telefonisch of via e-mail een afspraak maken. Texels Welzijn is in deze zomerperiode telefonisch Telefoon 312696 of mail [email protected]. bereikbaar van maandag t/m vrijdag tussen 8.30 en 13.30 uur voor vragen op het gebied van welzijn, Texels Welzijn wenst u een zonnige en gezonde zomer. Herstart activiteiten Seniorenvereniging vanaf oktober?

Lezing en presentatie Volgend jaar gaan we voor een herkansing. De datum is dan 30 mei t/m 6 juni 2021. In verband met de coronamaatregelen moest Senio- Het programma zal hetzelfde zijn met bezoekjes aan on- renvereniging Texel de volgende in Dorpshuis De Wiele- der andere Gent, Ieper, Brugge, Sluis in Zeeuws-Vlaan- waal geplande activiteiten doorschuiven naar een late- deren, De Haan, centrum van Oostende, een boottocht- re datum, namelijk: je over de IJzer van (1600 slag bij) Nieuwpoort naar Diksmuide en op de terugreis nog naar Antwerpen. • De op 19 mei 2020 geplande lezing ‘Om Oranje’s troon’, die verzorgd zou worden door H.J. Boon. We hopen dat iedereen die dit jaar had geboekt ook • De op 18 juni 2020 geplande presentatie over Toon volgend jaar weer mee wil/kan gaan. Hermans, die verzorgd zou worden door Dorinde Smit Duyzentkunst. Tot dan: pas goed op uzelf (en uw naasten) en blijf ho- pelijk gezond. U hoort nog van ons. Het bestuur van Seniorenvereniging Texel verwacht bei- de activiteiten vanaf oktober 2020 weer in te kunnen De reiscommissie passen. De uitnodigingen hiervoor zullen dan in Leef- Tijd 2020-5, die verschijnt op donderdag 24 september 2020, geplaatst kunnen worden.

Willem Vlas Seniorenreis 2021

Dit jaar ging het reisje naar Oostende helaas niet door vanwege het Covid19 virus (corona). Als reiscommissie hadden we in overleg met BTR reizen het besluit geno- men om de reis te annuleren. Achteraf is gebleken dat dit een goede beslissing is geweest.

Waar andere reisorganisaties vouchers gaven voor ge- annuleerde reizen, kreeg iedereen die bij BTR had ge- boekt meteen het reeds betaalde bedrag op zijn/haar rekening terug gestort. De Nederlandse Spoorwegen en de keuzedagen

Misschien reist u wel regelmatig met de trein en maakt u gebruik van keuzedagen.

In verband met de huidige maatregelen rond het co- ronavirus is de kans groot, dat u hier geen gebruik van kunt maken. De Nederlandse Spoorwegen biedt hier- voor een oplossing. Als uw keuzedag is verlopen, kan NS Klantenservice u een couponcode toesturen, die op een later moment dit jaar te gebruiken is voor een vrije reisdag. U kunt hiervoor contact opnemen met NS Klan- tenservice.

Op dit moment is de wachttijd bij NS Klantenservice langer dan u normaal gesproken gewend bent. Ook de Nederlandse Spoorwegen heeft voor haar klanten een speciale pagina ingericht over het terugontvangen van geld.

Nadere informatie: www.ns.nl/klantenservice/geld-terug/corona.html Telefonisch 030-7515155

Bron: Seniorenpraat 39 een uitgave van Seniorenvereni- ging Noorder Koggenland.

Eenpersoons recept; ijs met meringue

Om de mensen die alleen zijn komen te staan weer een beetje plezier te laten krijgen in het klaarmaken van eten, heeft Ria Visch uit Oosterend verschillende eenpersoons gerechten verzameld.

Ingrediënten 1 ei 250 cc slagroom 75 gram suiker

Splits het ei en klop het eiwit stijf met wat suiker in een vetvrije kom. In het eiwit mag beslist geen eigeel zitten. Met twee lepels mag je nu kleine hoopjes maken op een bakplaat met vetvrij papier en dan twee uur in de oven op 100 graden hard laten worden. Dit is de merin- gue die we straks verder gaan gebruiken. Nu de slagroom stijf kloppen met wat suiker. Meng de grof verkruimelde meringue door de stijve slagroom.

Doe alles in een bakje en zet 24 uur in de diepvries.Lek- ker toetje of zo maar een tussendoortje voor de komen- de warme zomer! Naar eigen keuze eventueel garneren met vruchten.

Eet smakelijk maar weer Afstand en nabijheid

“We hebben vier knuffels per dag nodig om te overle- Gelukkig is het aantal zelfmoorden nog niet hoger dan ven. We hebben acht knuffels per dag nodig voor on- vorig jaar, maar wat de uitwerking zal zijn van de angst derhoud. En we hebben twaalf knuffels per dag nodig voor isolement, faillissement en de toegenomen hope- om te groeien.” Uitspraak van Virginia Satir, toonaan- loosheid komt nog op ons af. gevende Amerikaanse psychologe en gezinstherapeu- te. Sociologen spreken er nu al van, dat per saldo de gevol- gen van het ‘nieuwe normaal’ wel eens dramatischer Het ‘nieuwe normaal’ kunnen zijn, dan de gevolgen van de uitbraak van het Ik heb hieraan de laatste tijd veel moeten denken. Hoe virus zelf. Het is onze angst, aangewakkerd door schrik- combineren we deze slogan met ons ‘nieuwe normaal’ wekkende fantasieën over verblijf op een IC afdeling, van 1½ meter afstand? Laat ik maar meteen zeggen, dat die zorgt voor een collectieve obsessie en dat we de dat naar mijn mening niet te combineren is. Die ander- dingen waarmee we het leven in ons land vorm hebben halve meter is niet normaal en wordt het ook niet. En gegeven: economie, onderwijs, rechtspraak, cultuur en niet alleen naar mijn mening. In de afgelopen tijd zijn er de zorg voor het milieu maar voor even opzij hebben nieuwe woorden in gebruik gekomen zoals ‘virusvrees, geschoven. Intimiteit en spontaniteit zijn daarbij in de corona-onthouding, maar ook huidhonger en streel- ban gedaan. zucht ’, die laten zien, hoe wij nuchtere Nederlanders omgaan met het gemis aan lichamelijk contact. Aanvankelijk was de reactie op de dagelijkse briefing op TV die van acceptatie en medewerking, maar toen de Het betreft echt niet alleen oude mensen, voor wie dat angst voor het virus eenmaal wat afnam, kon je de uit- directe contact heel wezenlijk is en voor wie het gemis spraak van Franz Kafka op zien gaan: “De logica is wel- daarvan leidt tot meelijwekkende eenzaamheid. Het iswaar onwrikbaar, maar tegen de mens die wil leven betreft net zo goed jongeren, die juist zonder sociale kan zij niet op”. De protestbeweging tegen de corona- contacten verpieteren en vervallen tot lethargie. Al bij maatregelen vind ik dan ook begrijpelijk. Er is lang – en het eerste contact, direct na of zelfs al voor de geboor- dat is óók begrijpelijk – bij deze pandemie op óverle- te, voelt een baby zich opgenomen in een nieuwe we- ven gefocust, maar de eenzijdigheid daarvan heeft ons reld, voelt zich welkom, geaccepteerd en veilig. als maatschappij sociaal, psychisch en economisch niet sterker gemaakt. Onze angsten Hoe gaat dat straks verder? Iemand die aan de 113 lijn werkt vertelde, dat het aan die hulplijn nog nooit zo druk is geweest. Veel mensen Fietsen door Vietnam zijn namelijk dat fundamentele gevoel van veiligheid Toen we op onze fietstocht door Vietnam de oude grens in deze tijd vol angsten en onzekerheid kwijt geraakt. tussen Zuid en Noord gepasseerd waren, werden we 22

de eerste middag, maar ook de volgende morgen op- geschrikt door een stukje communistische praktijk. Om vijf uur ’s middags en om vijf uur ’s morgens hoorden we de overal opgehangen luidsprekers de staatspropa- ganda rondbazuinen met tussendoor opwekkende mu- ziekjes voor de verplichte rek- en strekoefeningen. Ge- lukkig waren een flink aantal van de luidsprekers kapot en ging het netwerk niet verder dan een paar kilometer buiten het dorp of de stad. We hadden niet verwacht, dat deze vorm van ‘brainwashing’ er nog zou zijn. Het was zeker geen folklore.

De communistische partij mag daar dan maar 2% van de totale bevolking uitmaken, ze hebben nog steeds de macht in handen en omdat het met Vietnam econo- misch goed gaat, is er weinig oppositie. In de stad ging het geluid uit de luidsprekers op in het straatlawaai.

Rijst oogsten Maar eenmaal buiten, tussen de groene rijstvelden, waar je verder alleen vogelgeluiden hoorde, had ik steeds weer medelijden met de Vietnamezen, die daar, kromgebogen met hun karakteristieke strohoeden op, werkten en van wie dag in dag uit hun eigen gedachten werden overschreeuwd door de schelle boodschappen uit de luidsprekers.

Het valt de mens niet mee daar weerstand aan te blij- ven bieden. Want wat je vaak hoort of leest wordt je waarheid, zelfs als het je niet bevalt. Dat is het begin- sel waarvan de verspreiders van nepnieuws zich bedie- nen. Hoe angstwekkender de boodschap, hoe beter het werkt. Zo zijn onze gedachten maanden lang beheerst door de dagelijkse briefing over de coronacrisis.

Angst is een nuttig sentiment voor noodzakelijke weer- van de laatsten die zich met 39,8 toch maar meldde in baarheid, maar door fixatie daarop, wordt het een ob- de ziekenboeg. Toen ik na een week weer beter was, sessie en verliezen we ons kritisch (denk)vermogen. was de pandemie voorbij en draaide de wereld gewoon weer door. Hoe gaat het nu verder? Krijgen we inderdaad de app waarmee we als verspreider of ontvanger van het virus Nu kijken we met nostalgische gevoelens terug op die te traceren zijn, waarmee ook al onze gangen gevolgd periode. Zal onze wereld straks met hier en daar een kunnen worden? Gaan we daarin Vietnam achterna of litteken ook weer gewoon doordraaien? Of zien we mis- Taiwan, dat wel zeer succesvol was in de bestrijding van schien wel nieuwe initiatieven? Die anderhalve meter Covid-19. Willen we dat? Wordt dat dan toch het be- maatregel is ons stevig ingeprent als onze eigen verant- gin van Brave New World 2.0, waarbij er altijd een Big woordelijkheid. Brother is die ons in de gaten houdt en ons verplicht te doen wat goed voor ons is? Ons zorgpersoneel is met een flinke fooi afgekocht en bedrijven worden met subsidies in leven gehouden. De A-griep De verliezers melden zich bij het UWV. Maar de echte In 1957 zat ik net op kostschool, toen de A-griep uit- structurele verbeteringen… daar moeten we nog wat brak. Klassen waren half leeg en wie er als leraar kwam langer over nadenken. opdagen, was altijd een verrassing. Mondiaal waren er toen ook 400.000 doden te betreuren. Zelf was ik één Peter Bakker 23 Bunkerverhalen

werkten voor Duitsers. Zij deden dat veelal in de huishouding.

Jacques Dijt Jacques Dijt ontroert met zijn ver- haal over een Duitse soldaat die hem een doos vol prachtig eigenge- maakt speelgoed gaf. Jacques was er zeer verguld mee. Later kwam hij erachter dat het gezin van deze sol- daat was omgekomen tijdens een bombardement van de geallieer- den. Waarschijnlijk had de soldaat het speelgoed voor zijn eigen zoon gemaakt. Jacques heeft het al die jaren bewaard. Een triest verhaal, en illustratief voor het feit dat de oorlog voor beide kanten verdrie- Nu we op eigen (ei)land zijn aange- meeste verhalenvertellers en vind tig was. In de audiotour komt naar wezen voor vakantie is Texel weer het leuk te zien dat de fascinatie voren dat er soms vriendschappen helemaal in beeld bij de toeristen. die zij als volwassenen hebben er in met Duitsers ontstonden. Al met al Ook voor inwoners is het geen de kinderjaren al in zat. Neem het geven de verhalen van de Texelaars straf om op Texel te zijn. Of je nu verhaal van Harry de Graaf die pro- een aardig beeld van het dagelijks van winkelen, musea, restaurants beerde bunkers tot ontploffing te leven tijdens de Duitse bezetting. of vogeltjes kieken houdt, ieder- brengen. Zijn fascinatie voor spring- een kan zich hier vermaken. Ik zelf stoffen blijkt te zijn ontstaan door- Het bunkerdorp houd van het buitenleven, fietsen, dat hij als vierjarig kind een gigan- Na de oorlog kregen de bunkers een wandelen. En ik ben geïnteres- tische ontploffing van een Duitse facelift. Veel huizen waren kapot ge- seerd in geschiedenis. munitiewagen meemaakte. Gedu- schoten. Er was woningnood. Floris rende zijn jeugd zocht hij naar re- Parlevliet vertelt op boeiende wijze De bunkerroute cepten voor buskruit om vervolgens hoe de bunkers rondom het Loods- In de Texelagenda las ik over de met thuisgemaakte bommen de mansduin bij Den Hoorn werden bunkerroute van het Nationaal Park Texelse duinen onveilig te maken. ingenomen door Texelse gezinnen. Duinen van Texel. Een wandelrou- Binnen een behangetje en een likje te langs bunkers op Texel begeleid De Atlantikwall verf. Buiten een vrij leven dicht bij door een audiotour van Texelaars Iets minder explosief dan Harry is de natuur. Water werd uit een bron die vertellen over de oorlogsjaren Gerrit Gerrits, onderwijzer en ge- in de duinen gehaald. Er werd ge- en de bunkers op Texel. Ook wordt talenteerd verhalenverteller. Hij stroopt en gejut. En het bunkerdorp verhaald over de naoorlogse jaren speelde als kind altijd bij de bunkers werd een hechte gemeenschap. waarin de bunkers door Texelaars en verdiepte zich later in de oorlogs- Wat zal het bijzonder zijn om daarin voor geheel andere doeleinden infrastructuur op Texel. Als onder- op te groeien. Ook Daan Welboren werden gebruikt. Mooie Texelse ge- deel van de Atlantikwall, de Duitse weet hierover mee te praten. Alleen schiedschrijving in het jaar van 75 verdediging langs de gehele kust, bestond het bunkerdorp niet meer jaar vrijheid. nam Texel een belangrijke positie in als woongemeenschap in de tijd vanwege de nabijheid van de ma- dat hij hier verbleef. In 1959 werd Texelse verhalenvertellers rinehaven Den Helder. De Duitsers het niet meer bewoond. In plaats Uiteraard ben ik de bunkerroute hebben hier maar liefst 510 bun- daarvan werd het onderdeel van gaan wandelen en ik vond het fan- kers neergezet en twee spoorlijnen Kampeercentrum Loodsmansduin. tastisch. Niet alleen de geschiedenis gerealiseerd voor de aanvoer van De ouders van Daan waren de be- komt tot leven, de Texelse verhalen- bouwmaterialen. Texelse arbeiders heerders. Het was in een tijd dat het vertellers geven een extra dimen- vonden hier een goed emplooi. Dat toerisme enorm groeide. De bun- sie aan de tour. Ze nemen je even vertelt ook Gré Dros die als tiener kers werden, voor zover mogelijk, mee naar hun jeugd en de rol die de de oorlog meemaakte. Niet alleen ingericht tot gezellige vakantiehuis- bunkers daarin speelden. Ik ken de de mannen, ook de Texelse meisjes jes. Er was een schare vaste gasten

die hier graag hun vakantie door- brachten en zo begonnen de bun- kers aan weer een nieuw leven. De witgeverfde bunkers op het duin werden destijds ook wel de Kash- ba genoemd. Het gezin Welboren woonde zelf in een bunker en Daan vertelt hoe koud het kon zijn. Soms zo koud dat de dekens aan het bed vast vroren.

Bunkers als jeugdhonk En dan weer een generatie verder met Frank Groeskamp. Hij heeft als nu als jeugdhonk waar de jeugd maakt voor dit prachtige initiatief kind mooie herinneringen aan het veel plezier van had. Er was een van NP Duinen van Texel. De route- bunkerterrein. In 1979 verhuisde afreageerbunker, een huiskamer- beschrijving en de verhalen kunt u zijn familie naar Den Hoorn. Hoorn- bunker, een bunker waar ze muziek vinden op www.npduinenvantexel. der tieners trokken vaak naar de draaiden. Ze waren niemand tot nl/42921/bunkers. Heel veel ple- camping waar veel jonge meisjes last of toch wel... Hoe dan ook, de zier met deze fascinerende tour en jongens verbleven. bunkers werden afgebroken en het door een stukje Texels verleden. was uit met de pret. De bunkers werden niet meer ge- Hennie Huisman, Wethouder Texel. bruikt en waren dichtgemetseld. Er zijn nog veel meer boeiende ver- Frank en zijn vrienden maakten ze halen te beluisteren. Ik hoop dat ik Foto op de vorige pagina: Evelien weer open. De bunkers fungeerden u een beetje enthousiast heb ge- Weterings Geen anderhalve meter

FOTO HENK SNIJDERS Berkhoeve … verdwenen!

leren kennen en erg aardig vond. Ik stelde me voor hoe ze daar woonden in herfst en winter met heel veel re- gen en sneeuw. Op de verdieping alle potten, pannen en schalen uit de keuken om het water op te vangen. De familie Huisman was al op leeftijd en niet meer zo ge- zond en besloot naar Den Burg te verhuizen. Heel toe- vallig kregen ze het appartement waar mijn vriend, die ik zo lang heb verzorgd als mantelzorger, gewoond had. We lieten alle vloerbedekking en gordijnen hangen. Ze konden er zo intrekken en waren er heel blij mee. Ze hebben er trouwens maar een paar jaar gewoond, want In één van de weekendkranten las ik een biografie over traplopen werd erg bezwaarlijk. het leven van Peter Huisman tot nu toe. Hij wordt dit Het toeval wil ook nog, dat we in De Mars onze moes- jaar 60 jaar en vertelde waar zijn wieg had gestaan. tuinen naast elkaar hadden. De heer Jan Huisman was ‘Berkhoeve’ op de hoek Pontweg/Gerritslanderdijkje. zo precies en had een geweldige mooie en perfecte Hij was de jongste van het gezin en helaas een zorgen- moestuin. Ik dacht vaak: “Je kunt zien, dat hij een goeie kindje, omdat hij als bijna driejarige van een ontsmet- boer is!” Mijn vriend was inmiddels 80 jaar en ik was tingsmiddel (dat voor een melkmachine werd gebruikt) daar veel alleen aan het werk, maar had er ook niet zo- had gedronken, waardoor hij veel in het ziekenhuis lag. veel verstand van, toch vond ik het wel leuk en wortel- Zijn ouders heb ik goed gekend. Peter vertelde, dat hij tjes en bietjes heel lekker. Op een keer (we waren een veel weg had van zijn vader. Ook emotioneel en veel weekje weg geweest) wist ik niet meer wat onkruid was empathie had en betrokken was bij de gebeurtenissen. of jonge worteltjes en viel voorover tussen de plantjes. De geboorte van zijn kinderen vond hij een bijzonder De buurman en ik waren samen aan het werk en toen moment. Hij wilde absoluut geen boer worden en heeft hij zei: “Je kunt wel zien, dat je vriend Arie geen boer van alles aangepakt Hij heeft onder andere 23 jaar ge- is en uit de stad komt”. Ik was het volkomen met hem werkt bij het bedrijf van Ruud Boom (de catering). Mijn eens. We zijn toen maar gauw gestopt met tuinieren. aandacht was getrokken, want ik wist niet van zijn be- Wat ‘Berkhoeve’ betreft: de broer van Peter heeft er staan.Voor onze veiligheid werd ons aangeraden een nog een poosje gewoond met zijn gezin, maar hij had paar weken binnen te blijven en geen contacten te zoe- een baan en boerde niet. Hij heeft de geheel vervallen ken of te ontvangen vanwege het corona-virus. Omdat boerderij verkocht aan de eigenaar van strandpaviljoen ik het leven nog de moeite waard vind heb ik er naar ‘Paal 17, de heer Mark Röpke, die er een ander huis geluisterd en er zijn nu acht weken voorbij en nog moe- wilde terugbouwen. Het duurde wel een poosje en in- ten wij voorzichtig zijn. Hobby’s genoeg dacht ik, maar middels is het oude pand gesloopt. Vorige week zag ik het viel toch niet mee. dat er een mooi landhuis is verrezen, niet meer aan de Wel had ik nu genoeg tijd om over het verleden na te Pontweg, maar aan het Gerritslanderdijkje. denken, maar dan moet ik diep in mijn herinnering Vóór die tijd heb ik nog een schilderijtje gemaakt van graven. In 1955 kwam ik voor het eerst op Texel met Berkhoeve met de gaten in het dak en het in de Gollards vakantie en heb ik tijdens die week de man ontmoet, aan de heer Jan Huisman gegeven. We hebben samen waarmee ik in november 1957 op Texel ben getrouwd nooit over het dak gesproken. Dat vond ik te pijnlijk. en leerde ik het eiland beter kennen. Berkhoeve met bewoners was een rode draad in mijn Mijn schoonmoeder was Martha de Beurs-Rab en zij 63-jarige leven op Texel. had via vererving van haar moeder Frouwtje Keyser een boerderij in handen gekregen, namelijk ‘Berkhoe- Riny Wielinga, 12 juni 2020 ve. Zelf was ze geen boerin, dus de boerderij werd ver- pacht aan de familie Huisman. Het is gebruikelijk, dat de onkosten voor reparatie door de eigenaar betaald moeten worden. Ik weet nog dat het een schip van bij- leggen werd, daar de pacht heel laag was. De pachter werd meestal beschermd. Uiteindelijk, kocht de pachter zelf de boerderij, maar er is nooit een nieuw dak op gekomen. Het begint natuur- lijk met kleine gaten, maar al die jaren dat ik er langs reed werden de gaten steeds groter en ik was erg be- gaan met de bewoners, die ik inmiddels heel goed had 26 UitvaartcentrumUitva Texel

VoorVo een uitvaart Beatrixlaan 1, 1791 GA Den Burg BeatrixlaanTelefoon 1, 1791 (0222) GA 31 Den 52 41Burg [email protected] (0222) 31 52 41 naar uw wens [email protected] Ook met vragen over een persoonlijke invulling dede notarisnotaris kunt u bij ons terecht. opop texeltexel Wij werken samen met alle verzekeringsmaatschappijen. Advies, notariële akten en meer! Advies,Voor particulier notariële en akten ondernemer en meer! Mark en Yolanda Pijper Voor particulier en ondernemer Bernhardlaan 147, Den Burg Tel. (0222) 310 168 Bezoek ook onze website www.notariskantoortexel.nl Mobiel (06) 51 283 246 Bezoek ook onze website www.notariskantoortexel.nl www.uitvaartcentrumtexel.nl

uit, AANKOOP VERKOOP TAXATIES Het lekkerste fr de beste groente! Beatrixlaan 1, 1791 GA Den Burg Iedere maandag op de markt VOOR EEN GOED ADVIES Jan Swier van 8.00 uur tot 14.00 uur Tel. 313 888 [email protected]

EA5 envelop 220x156mm.indd 1 20-12-13 09:20 Binnenburg 8 Slagerij en 1791 CG Den Burg worstmakerij Reserveren Peperstraat 5, Oosterend Tel. 0222-318505 0222- 760036 www.slagerijmaastexel.nl www.deconinckvanpoolen.nl Rob & Meta Maas Aandacht voor lekker! Lange Ben IJS PATAT VIS

bloembinderij l beelden l De Cocksdorp woonaccessoires l Texels goed! Schilderweg 220 l Den Burg 0222 - 31 39 49 l texels-wonen.nl www.langeben.nl /langebentexel

RENTENAAR ERKEND OPEL REPARATEUR Catering op maat Kogerstraat 29 - Den Burg Bernhardlaan 200,  318000, Heemskerckstraat 5 - Oudeschild Telefoon 0222 - 31 22 10 www.opelrentenaar.nl www.smakelijkenmeer.nl Muuzefangers in de lucht

Met dank aan de familie, ook deze keer weer een stuk- je van de enige jaren geleden overleden vogelaar An- dri Binsbergen. Dit artikel werd eerder geplaatst in het ‘Strender Vogelnieuws’ van juni 2010.

Er zijn op Texel nogal wat dieren die muizen vangen, zoogdieren zowel als vogels. Kennelijk zijn er dus erg veel muizen. Van oorsprong is dat echter niet het geval, althans wat soorten betreft. De talrijkste muizensoort van Nederland, de veldmuis, ontbrak tot voor kort zelfs helemaal. Recent zijn er enkele exemplaren op ons ei- land aangetroffen, kennelijk met stro of ander materiaal van de overkant meegekomen. Ook de huisspitsmuis is betrekkelijk nieuw: een jaar of vijf geleden zijn de eerste gesignaleerd, nu vind je ze overal op het eiland. Soorten die hier vanouds voorkomen, zoals de waterspitsmuis en de noordse woelmuis, maken het daarentegen goed. De noordse woelmuis staat op de Nederlandse rode lijst van bedreigde diersoorten en wordt ook in Euro- pees verband als zeldzaam beschouwd.

Ik wil het in dit verhaal echter niet over muizen heb- ben, maar over dieren die muizen eten. En dat zijn er nogal wat. De grootste, zowel wat aantal als wat for- maat betreft, is de huiskat. Hoeveel katten er op het eiland zijn weet niemand precies, maar het zijn er on- of meerdere donkere roofvogels met gevingerde vleu- getwijfeld enkele duizenden. Heel wat katten, hoe goed gels rondcirkelen. Buizerds. In de broedtijd – en dat is doorvoed ook met lekkere kattenbrokjes en heerlijk het nu – zijn de vogels druk met hun kroost en hoor je blikvoer, kunnen de aandrang elke dag (of liever gezegd ze minder, maar als straks de jongen zijn uitgevlogen la- elke nacht) een muisje te verschalken niet weerstaan. ten ze zich nog nadrukkelijker horen. Een vliegende bui- Vaak wordt de gevangen muis niet opgegeten. Hoog- zerd is te herkennen aan zijn wat gedrongen postuur, uit wordt er wat mee gespeeld. Spitsmuizen stinken meestal vrij donker, met een tamelijk korte staart en enigszins en katten doden ze wel, maar laten ze daarna gevingerde vleugels. De moeilijkheid is wal dat buizerds liggen. Hoewel ook hermelijnen en egels wel eens een erg variabel van kleur zijn (in het Frans heet de soort muisje eten, is dat niet hun hoofdvoedsel en bovendien daarom buse variable); er zijn vogels die haast wit zijn. zijn er maar weinig hermelijnen. Nee, na katten vormen vogels de belangrijkste vijanden van de muizen. Een Er is een soort die je zeker kunt verwarren met de bui- van de gevleugelde muizenvangers is de buizerd. In het zerd. Dat is de ruigpootbuizerd, die echter vrij zeldzaam Duits heet die dan ook Mäusenbussard. Er broedden is. Elk jaar overwinteren er wel enkele van deze noor- vorig jaar 25 paren buizerds op Texel, een record, 3 paar delijke broedvogels op Texel. Zij zijn te herkennen aan meer dan in 2008. En dan te bedenken dat er pas sinds het wat grotere formaat en aan de lichte onderzijde en 1994 regelmatig buizerds op ons eiland broeden. Naast lichte staart met brede eindband. Verwarring met de die 25 paren buizerds waren er in 2009 15 paren toren- havik en bruine en blauwe kiekendief is ook mogelijk. valken, wat veel minder is dan vroeger, 2 paar kerkuilen, Haviken hebben kortere vleugels en een lange staart, 3 paar ransuilen (een laagterecord) en 1 paar velduilen kiekendieven zowel lange vleugels als een lange staart. (vroeger veel algemener). Daarnaast waren er ook nog Goed kijken en dan is altijd te zien of het een buizerd of wat blauwe reigers op Texel, vogels die hier broedden een andere roofvogel is. of ongepaarde vogels van elders, die ook wel eens een muisje lusten. Ook bruine en blauwe kiekendieven lus- Buizerds zijn luie jagers, geen rappe vliegers als slecht- ten wel eens een muis. Maar de supermuizeneter is valk en havik die hun prooi in een snelle achtervolging zonder twijfel de buizerd. grijpen. Buizerds gaan vaak rustig op een paaltje zitten wachten tot er een muisje verschijnt en slaan dan toe. Vooral in het voorjaar komen er regelmatig katachtige Ze pakken ook andere prooien, waaronder zelfs regen- geluiden uit de lucht en als je goed kijkt zie je dan een wormen en grote insecten, en eten bij gelegenheid ook 28

aas. Soms wordt er vliegend gefoerageerd, waarbij de vogels ook wel net als torenvalken wiekelen of bidden. De ruigpootbuizerd doet dat zelfs vaak. Eigenlijk is het menu van de buizerd zeer gevarieerd; naast circa 50% muizen eet hij allerlei ander gedierte.

Al vroeg in het jaar beginnen buizerds aan de bouw van het nest. Vaak wordt een oud nest gebruikt, dat ze in vo- rige jaren hebben gebouwd of dat ze hebben ingepikt van een andere vogel. Vooral nu er zoveel paren op Texel broeden kun je zien dat ze weinig kieskeurig zijn. Sommi- ge nesten zitten zelfs in een boomsingel aan de rand van een dorp. Als ze in een echt bos broeden, dan bij voor- keur aan de rand omdat het voedsel in het open veld wordt gezocht. Als buizerd vlieg je niet meer dan abso- luut noodzakelijk is. In het nest worden met tussenpozen van 2 of 3 dagen een aantal eieren, maximaal 6, gelegd. Het wijfje begint na het leggen van de eerste paar eieren te broeden, zodat er bij grote legsels een flink verschil in leeftijd van de jongen bestaat. Als er weinig voedsel is, sterven de kleinste jongen, omdat de grootste schreeu- wers het meeste voedsel krijgen.

Op Texel kun je het hele jaar buizerds zien. Onze eigen culair kan zijn: bij de Bosporus, de zuidpunt van Zweden broedvogels blijven grotendeels hier, of zwerven wat en de zuidpunt van Spanje en Gibraltar vooral. rond, terwijl buizerds uit noordelijk Europa naar ons land komen om te overwinteren. De buizerd is een “zwever”, In Oosterend kun je dagelijks buizerds zien overvliegen, die net als bijvoorbeeld kraanvogels en ooievaars in klei- dus kijk er maar eens naar uit. ne of grote groepen op thermiek omhoog cirkelen en ver- volgens eenmaal op hoogte over zee-engtes zeilen. Om Tekst en tekening Andri Binsbergen die trek te zien hoef je niet zo vroeg op te staan, omdat er meestal pas na het middaguur voldoende thermiek is. Er zijn in Europa een paar punten waar dat heel specta- Foto: Peter van Ooijen Voorlopig geen Alzheimer Café

kunnen worden. Het met elkaar van gedachten wisse- len, een belangrijke pijler van het Café, zou door het bewaren van de onderlinge afstand worden bemoei- lijkt en de noodgedwongen ontvangst van de helft van het normale aantal bezoekers staat haaks op het stre- ven om zoveel mogelijk mensen te bereiken. Hoe doe je dat trouwens? Bezoekers wegsturen is geen optie. Het werken met reserveringen of toegangskaarten is in strijd met het open karakter van het Alzheimer Café. Soortgelijke bijeenkomsten aan de overkant gaan in Het Alzheimer Café kan voorlopig geen doorgang vin- september mogelijk wel weer van start. Dat ligt daar den. Hoewel de vrijwilligers het liefst in september de iets eenvoudiger, omdat ze minder bezoekers trekken draad weer op zouden willen pakken, wordt hervat- dan het Café op Texel. Zodra de omstandigheden het ting door de anderhalve meter afstand die bezoekers maar enigszins toelaten, gaat het Alzheimer Café hier moeten houden, onmogelijk geacht. Waar de bijeen- weer van start. Nadere informatie volgt via de media. komsten in De Buureton gemiddeld ruim 80 bezoekers trekken, zouden er nu slechts 40 mensen ontvangen Liesbeth Rijk Project Gasthuisstraat

Extramuralisering De nieuwbouw is in de tweede helft van 2020 gereed. Op het gebied van Wonen en Zorg is al jaren een ont- Na oplevering worden beide gebouwen in eerste in- wikkeling gaande van scheiding van woning en zorg; stantie in gebruik genomen door de huidige bewoners extramuralisering. Extramuralisering is het streven om van de Gollards. Deze locatie kan dan in 2 fasen groot- buiten de muren van een intramurale instelling (waar schalig verbouwd worden. iemand opgenomen wordt) gelijkwaardige zorg te bieden, bijvoorbeeld in de eigen woning (thuiszorg). Schuttehoek Steeds vaker willen ouderen, die behoefte hebben aan Na de verbouwing van de Gollards (oplevering begin (intensieve) verzorging of verpleging, zelfstandig blijven 2022) worden de woningen van Schuttehoek verhuurd wonen met zorg op maat. aan woningzoekenden van Woontij. Het is daarom be- langrijk dat iedereen die hier straks voor in aanmerking Lag de huisvestingstaak in het verleden vaak bij de zor- wil komen, als woningzoekende staat ingeschreven bij ginstellingen. Tegenwoordig ligt deze bij de woningcor- Woontij. poraties. Een stijging van de zorgvraag, met name door De toewijzing van de woningen vindt plaats in samen- de groep ouderen, leidt direct tot een stijging van de spraak met Omring, en wordt bepaald door o.a. de ge- woonvraag. wenste zorgvraag.

Samenwerking Omring en Woontij Voor mensen die interesse hebben in de 27 apparte- Met die reden hebben Omring en Woontij de krachten menten in de Schuttehoek, geldt dat, omdat alle wo- gebundeld. Deze samenwerking leidt onder andere tot ningen sociale huurwoningen zijn, er een maximaal be- een bijzonder project aan de Gasthuisstraat/hoek Pont- lastbaar inkomen mag zijn van € 39.054 (prijspeil 2020). weg. Dit project bestaat uit twee deelprojecten: • 32 appartementen in gebouw “de Schuttehof”, voor Huurprijzen en Huisvestingsverordening Texel mensen met dementie of met een intensieve lichame- Bij de bepaling van de huurprijzen is rekening gehou- lijke zorgvraag (Beschermd Wonen). In de Schuttehof is den met de landelijke regels passend verhuren. De permanente zorg aanwezig, ook ’s nachts. Toekomstige huurprijzen liggen tussen € 619,- en € 715,80 exclusief bewoners van deze appartementen hebben een WLZ servicekosten. Sinds 5 oktober 2019 geldt er voor de ge- (Wet langdurige zorg)-indicatie met ZZP (Zorg zwaarte meente Texel een Huisvestingsverordening. Dit houdt in pakket) van 4 of hoger. dat huurders maatschappelijk gebonden zijn aan de ge- • 27 appartementen in gebouw “de Schuttehoek”, voor meente Texel. U heeft een maatschappelijke binding als mensen die wat minder zorg nodig hebben. Deze bewo- • U de afgelopen 10 jaar tenminste 6 jaar onafgebroken ners hebben een indicatie voor persoonlijke verzorging op heeft Texel gewoond of van minimaal 2 uur per week. Hier zal de Thuiszorg van • Als u minimaal drie jaar (legaal) op Texel woont. Het is Omring zorg leveren. In de Schuttehoek zijn de appar- dan logisch dat u een redelijk belang heeft dat verband tementen ook geschikt voor echtparen, mits één van de houdt met de plaatselijke samenleving. twee partners een zorgvraag heeft. Bij overlijden van deze partner, kan de andere partner er gewoon blijven Mantelzorgers wonen. Ontvangt u mantelzorg van/aan iemand die al langere tijd op Texel woont? Dan heeft u maatschappelijke bin- ding met Texel als er sprake is van minimaal 8 uur man- telzorg per week voor een minimale duur van 1 jaar.

N.B. Alle genoemde bedragen zijn van 2020. Verande- ringen door wetswijzigingen of huurverhogingen zijn mogelijk.

Contactpersoon José Hagen, coördinerend verpleegkundige van de Gol- lards, is contactpersoon voor het wonen in Schuttehof Ontwerp en Schuttehoek. Als u vragen heeft, neemt u dan contact Bij het ontwerp van de gebouwen heeft Woontij veel op met José. Haar telefoonnummer is 0222-363200. aandacht besteed aan wooncomfort en duurzaamheid. Het worden energiezuinige woningen, zonder gasaan- Actuele informatie is te vinden op sluiting, in een groene, parkachtige omgeving. www.helemaalthuisoptexel.nl 30 Café-restaurant

Waalderstraat 6 Tel 712 464 1791 EC Den Burg ‘De Slufter’ van Kralingen Waalderstraat 6, Den Burg Hét adres voor een heerlijk kopje koffie tandprotheticus Tel. 712 464 of een uitgebreide maaltijd. www.bosmaslapen.nl Slufterweg 1 - De Cockdorp - Tel: 31 12 58 [email protected] www.caferestaurantdeslufter.nl www.bosmaslapen.nl [email protected] „Wezenspyk” Voor uw kunstgebit en klikgebit met zorg, kennis en aandacht voor Beleef onze boerderij uw persoonlijke wensen Echte Texelse Boerenkaas van aangemeten door uw specialist koeien-, schapen- en geitenmelk.

Hoornderweg 29 (halverwege Den Burg – Den Hoorn) Sommeltjesweg 3, 1793 AL De Waal www.wezenspyk.nl Tel. 0222 - 312069 • [email protected]

Mantje schoenen heeft voor u als lid van Senioren- vereniging Texel een doorlopende aanbieding. Op vertoon van uw ledenpas ontvangt u 10% korting op Durea, Ecco, Finn Comfort, Nimco, Gerookte, gebakken en verse vis Xsensible, Item M6, Sockwell en Superfeet Heemskerckstraat 15, 1792 AA Oudeschild www.mantjestore.nl Tel. 0222-312441 www.vispaleistexel.nl

CENTRALE VERWARMING De Reuze Aardbei LUCHTBEHANDELING Van mei tot oktober VENTILATIE dagverse aarbeien! AIRCONDITIONING DUURZAME ENERGIE Het hele jaar zelfgemaakte producten SERVICE & ONDERHOUD verkrijgbaar! (ijs, jam, siroop, etc.) www.dereuzeaardbei.nl Schorrenweg 32a Oostererend Spinbaan 8, Den Burg 0222-313 703 www.cvi-texel.nl 7 dagen per week geopend van 9.00 - 21.00 uur

Spinbaan 8, Den Burg 0222-313 703 www.cvi-texel.nl

Weverstraat 55, tel. 312692

Nu slechts KLASSIEKE 00 KEUKEN 4795. DESA

HEEMSKERCKSTRAAT 50 OUDESCHILD | WWW.RAB.NL Epidemieën

Wij worden geteisterd door een epidemie van onge- kende omvang. Wij noemen deze uitbraak Corona en het heeft zich ontwikkeld tot een pandemie (wereld- wijde spreiding van een besmettelijke ziekte). In ok- tober 1918 sloeg de Spaanse griep zeer hard om zich heen. Deze virusstorm zou tussen de 40 en honderd miljoen slachtoffers maken. ‘Eos wetenschap’ vroeg zich een jaar terug af of een zo’n wereldwijde pande- mie vandaag nog mogelijk was. Ja dus!

Al millennia wordt de mens getroffen door catastrofale epidemieën met soms grote politieke en sociaal-econo- mische gevolgen. Wat te denken van de Pest van Athe- ne, die vier jaar duurde (430-426 voor Christus).

De aandoening openbaarde zich eerst in het gezicht, dat rood en warm werd. De ogen gingen branden, waarna de ziekte op de keel en tong sloeg en de patiënt begon te hoesten en niezen. De huid raakte bedekt met puis- ten en zweren. Vanwege de hoge koorts wilden zieken zich alleen maar in koud water dompelen. Ze konden niet slapen en hadden een onlesbare dorst. Sommigen stierven aan diarree, anderen van uitputting. Al bij de eerste verschijnselen raakten ze wanhopig en verloren hun vechtlust. Dokters zochten tevergeefs naar een oor- zaak of remedie. De goddelijke hulp bleek vruchteloos: de bevolking bad tot de goden en bezocht orakels, maar redding bleef uit.

Het resultaat was uiteindelijk dat Athene verloor van haar grote vijand Sparta. Er zijn mensen die met latex handschoenen hun bood- schappen doen, bang om besmet te worden. Het Romeinse Rijk kende twee zware epidemieën. Vooral de Pest van Justinianus was zwaar. Deze pest In de laatste zware pestepidemie van de zeventiende werd veroorzaakt door vlooien op zwarte ratten die eeuw vielen er heel veel doden. Deze epidemie had on- met kooplui vanuit India het Middellandse Zeegebied der andere. een grote invloed op het leven van Rem- bereikte. Alleen in Constantinopel stierf al de helft van brandt. In 1663 stierf zijn geliefde Hendrickje Stoffels de bevolking, zo’n 300.000 mensen. aan de ziekte, vijf jaar later zijn zoon Titus van Rijn. En hier komt ook Texel in beeld. Een onvoorstelbare hoeveelheid mensen stierf tussen 1346 en 1351 door een pestepidemie met de naam de Heel veel schepen gingen in de glorietijd van de Gouden Zwarte Dood. Een derde gedeelte van de bevolking van Eeuw naar verre streken in het oosten van de wereld, Europa werd weggevaagd door deze enorme pestuit- althans wat de VOC betrof, om daar handel te drijven. braak. Dat had grote gevolgen voor de landen in Euro- Maar ook daar was de pest te vinden en om te vermij- pa, niet in het minst op onder andere economisch ge- den dat de ziekte aan land zou komen besloot de Staten bied, want door de enorme sterfte was er een tekort Generaal van de Republiek der Zeven Verenigde Neder- ontstaan aan beschikbare arbeidskrachten met als ge- landen dat schepen uit pestlanden wekenlang voor de volg hogere lonen. rede van Texel moesten blijven liggen, hoe vervelend dat kooplieden dat ook vonden. De quarantaine was Men wilde weten hoe men de pest kon bestrijden en dus hier al het geval. een onderdeel van die bestrijding bestond uit een goe- de openbare hygiëne. Ook nu worden we telkens op het Ook in de in ons voorliggende eeuw is er sprake ge- hart gedrukt onze handen goed te wassen en worden weest van griepvirussen die vele slachtoffers hebben allerlei zaken ontsmet, waaronder winkelwagentjes. gekend met meer doden wereldwijd dan nu het geval is 32

met corona. De Aziatische griep van 1957-1958 kende die een vrije val heeft gemaakt met als gevolg veel fail- wereldwijd 1,1 miljoen doden en de Hongkong griep in lissementen en werkelozen. De vraag is hoe het verder 1968-1969 ruim 1 miljoen slachtoffers. Ook in Neder- zal gaan. Hopelijk vindt men snel een vaccin en moet land maakten deze griepvirussen veel slachtoffers. De voorkomen worden dat de VS alles opkoopt. griepgolf van 2018 zorgde in ons land voor 9.000 doden en ruim 18.000 ziekenhuisopname met veel longont- Deze pandemie zal zeker niet de laatste zijn. Met al stekingsproblemen. onze medische kennis en kunde zijn we tot heden niet in staat een pandemie te voorkomen. Maar er zal zeker Bijzonder is dat alleen al kijkend naar 2018 het mij op- een tijd komen dat dat wel zal gaan lukken. valt dat er nauwelijks opwinding was over dit gebeuren. Als ik dat vergelijk met nu is het verschil erg groot. Niks Henk Snijders quarantaine, geen 1,5 meter maatregel, geen sluiting van horecabedrijven, geen platleggen van musea, the- aters en vele andere mogelijkheden voor ontspanning, het is teveel om op te noemen. Geen ontsmettingsmid- delen, geen mondkapjes, geen ellenbogen naar elkaar ter begroeting, geen verbod op bezoek aan bewoners van verzorgings- en verpleeghuizen. Geen dagelijks ver- schijnen van virologen in praatprogramma’s die geen eensluidende visies hebben op deze pandemie. Voor- spellingen die niet uitkomen (bijvoorbeeld dat na de de- monstratie op de Dam een aantal mensen corona zou- den oplopen, maar dat bleef bij slechts één persoon). Verwarring over het aantal mensen dat in gebouwen of het openbaar vervoer mocht verblijven. Een economie Heeft u uw (nieuwe) e-mailadres al doorgegeven?

Tijdens de op 27 februari jl. gehouden algemene leden- te organiseren activiteiten. Nu verschijnt Leef-Tijd eens vergadering deelde het bestuur mee, dat per 31 de- in de twee maanden. Daardoor ligt het moment van uit- cember 2019 van 186 leden het e-mailadres (nog) niet nodigen soms verder van de datum, waarop de activi- bekend was bij de vereniging. teit wordt georganiseerd, dan wenselijk is. De vereniging tracht die periode op te vangen door het versturen van Contributierekeningen worden zoveel mogelijk per herinneringen. Deze herinneringen worden verzonden e-mail verzonden. Ook dit jaar bleek dat er nog steeds per e-mail en bij de uitnodiging voor de algemene leden- veel rekeningen moesten worden rondgebracht of per vergadering eveneens per post. Nu beperken we post- post moesten worden verzonden. Dit gaf extra werk verzendingen tot het absolute minimum, omdat dat met voor vrijwilligers en bracht extra kosten met zich mee. die aantallen een nogal prijzige aangelegenheid wordt. Deze kosten zijn vermijdbaar en kunnen dus beter inge- Aangezien de vereniging de leden zo adequaat mogelijk zet worden ten bate van de voor de leden te organiseren wil informeren, zou het bestuur het bijzonder op prijs activiteiten. stellen dat, als u wel over een e-mailadres beschikt; dit ook actief gebruikt maar nog niet aan de vereniging heeft doorgegeven, u contact opneemt met de ledenadminis- tratie; bereikbaar onder telefoonnummer 06-46025143, e-mail [email protected].

Nu kan het gewoon zo zijn, dat u geen internetverbin- ding en daarom geen e-mail adres heeft. Ook bestaat de mogelijkheid, dat u wel een e-mail adres heeft, maar hier nooit gebruik van maakt. In dergelijke gevallen is deze boodschap niet voor u bedoeld. Bovendien nodigt het bestuur de leden uit via artikelen in Leef-Tijd om deel te nemen aan de door de vereniging Marianne Dapper en Willem Vlas ‘Een Skils voor de middaggie’

Griek op het dorp maar eens te vra- gen ze te roken... Als kubbenvisser op paling keek hij, in die tijd, nou ook niet echt blij verrast naar onze grote hoeveelheid makreel. Maar vooruit, de stenen rookoven ach- ter in de tuin werd opgestookt en aan het eind van de middag gingen ze kakelvers gerookt met ons mee. Onze visroker en zijn vrouw Grietje wilden we onze dankbaarheid to- nen met een flink aantal makrelen, maar we konden ze met moeite ‘blij maken’ met twee makrelen voor het vele werk... Tijdens een ouderwetse zomer in in de lucht. Hét teken van scholen De rest van de buit werd eerlijk tus- de tachtiger jaren raakten we met bliek (jonge haring), waarop zowel sen neef Piet verdeeld en mijzelf. En neef Piet op de makrelenvangst. de makreel als de duikende meeu- direct uitdelende aan familie, vrien- Volgens de verhalen zou het op wen jaagden! Opgewonden, alsof den en buren, raakten we zaterdag de haven in deze lome augustus- we op de beruchte Moby Dick zelf al een flink deel van de vangst kwijt. maand weer eens raak zijn met de afkoersten, lieten we gespannen vangsten hiervan. De ‘echte’ plaat- ons bootje (met gestopte motor) ‘Ome Naan’ selijk sportvissers, met hun talloze in de school met springende bliek Maar behalve dat deze vissoort vers bootjes toen nog hier vanuit de op de vloedstroom meedrijven. De gerookt prima smaakt, is het ook jachthaven, haalden voor deze vis- veren-paternosters met een plons zeer ‘machtig eten’. Het vulde dus soort veelal minachtend hun neus snel over de reling. En ‘pompen’ (ook bij ons) heel snel. Het resultaat op. maar met het lood en de hengel bo- was dat er nog de nodige vis over- ven het heldere water... Het resul- bleef! Zondagmorgen, voordat we DE paling taat liet niet lang op zich wachten. naar de familie om de koffie gingen, Met hun zelf gestoken zeepieren of Met een forse ruk aan de hengel werd besloten ‘Ome Naan’ Tuinder zagers ging men hier bijna alleen dook de jagende makreel massaal op Skil ook maar eens te verrassen nog het wad op voor DE paling! Voor op de gevederde haken en kon het met een vers vissie. Als regelmati- makreelvissen was, behalve een zware ‘takelen’ beginnen. ge bezoeker daar, om zijn smeuïge stevige boothengel en een kleurige Bij de eerste vangsten klonken juich- Tesselse verhalen te horen over de veren-paternoster met flink lood, kreten over het water. De spartelen- oude visserij en het dorp, kwamen geen speciaal aas nodig. Een flinke de, zilverkleurige makrelen massaal we al vroeg via het Ankerpark bij dosis geluk was veel belangrijker aan onze voeten in de boot. Keer op zijn huisje ‘op de West’ aan. Bij het dan het duurste visgerei. Op een keer was het bingo, terwijl we keu- raampje aan de dijkkant keken we, zonnige zaterdagmorgen tuften we rig bleven meedrijven in de school zoals gebruikelijk, even naar binnen dus voor hoog water met het bootje met vis en duikende en krijsende om te zien of er geen visite zat. In ‘Njord’ de box uit in de jachthaven. meeuwen. Hoeveel hadden we er zijn grote leunstoel bij de tafel zat ondertussen al niet in de boot ge- ons markante dorpsfiguur, met de Scholen bliek haald, in deze korte tijd? Een snelle pet voorover gezakt, in een diepe Tegen het hoogste getij kwam de telling- en krampachtige armen- gaf slaap verzonken... Het testbeeld makreel, met een beetje geluk, aan dat we de zestig stuks inmiddels van de enorme zwart-wit tv stond in scholen (tijdelijk) de Wadden- al ruim gepasseerd waren! Moege- te ‘snorren’. Na een voorzichtige zee opzwemmen. Buiten de ha- streden en tevreden keerden we vingertik op het raam ontwaakte venmond besloten we zuid over terug in de vertrouwde haven van hij uit ‘zijn schoonheidsslaapje’. Hij te gaan, richting ‘het tonnetje van Skil. gebaarde ons blij verrast om direct pastoor’, dwars voor Oudeschild. binnen te komen. Binnenkomend Maar blijkbaar rustte er al eerder Ome Willem Griek spatten de nodige huiskatten eerst zegen op onze vistocht. Want bo- Maar hoe nu verder met deze (zeer verschrikt allemaal een kant op. ven de Texelstroom krioelde het snel bederfelijke) topvangst? Be- Naan stond op het vissersdorp be- opeens voor ons van de meeuwen sloten werd om onze ome Willem kend als een grote dierenvriend, die

zijn huisdieren altijd het beste gun- de. Zo had Joop Eelman van de (toen nog) rijdende SRV-wagen er een beste klant aan. Naast de pruimta- bak voor Naan, leverde hij er onder meer poulet voor de katten! ‘Morge, ome Naan: heb je straks nog trek in een gerookt vissie?’, vroegen we hem toen we de bloedhete kamer binnenkwamen.

Ondanks het feit dat de mussen bui- ten zowat dood van het dak afvielen duidelijk verkeerd gedacht. Al pra- deur naar buiten gingen, hoorden van de warmte, stond zijn kachel tende inspecteerde hij met genoe- we rond 10.45 uur de kerkklok van -met de koffiepot pruttelend erop- gen de inhoud en vouwde de krant het Zeemanskerkje op het vissers- nog heerlijk op tropische tempera- met de drie forse makrelen direct dorp vrolijk luiden. Voordat de kerk- turen te loeien. Nooit verlegen om open. De enorme kat, die meestal gangers daar op de vroege zondag- gespreksstof, wilde hij graag horen spinnend op tafel bij hem lag, kwam morgen gezamenlijk weer in gebed wat er op de haven allemaal weer belangstellend op de lucht af en gingen, had ‘ome Naan Tuinder van te beleven was. Vertellende over de sloop dichterbij. Terwijl het gesprek de West’ zijn ‘voor de middaggie’ al geslaagde makrelenvangst van giste- gezellig voortkabbelde, ontleedde smakelijk achter ‘de knopen!’ ren schoven we de verpakte vis over Naan alle drie (!) de makrelen en liet tafel, in de veronderstelling dat hij ze, delend met zijn favoriete kat, di- Ingeleverd voor de verhalenvertel- deze pas bij het middag- of avond- rect vakkundig naar binnen glijden. middag 2012 van het Texelfonds eten zou nuttigen... Maar dat was Toen we even later via de achter- door Bert Koning Het lachende konijn

Hij is een import-Texelaar, ooit ge- wacht op de buit. Het duurt lang; strand op het eiland vanwege het hij krijgt zin in een sigaret. Hij legt gevoel van vrijheid en de lichte z’n geweer opzij en rolt een shag- mate van anarchie. Als liefheb- gie. Kijk, daar huppelt een konijn- ber van het buitenleven spreken tje voorbij… Kans gemist, jammer jutten, jagen en vissen hem aan… dan. liefst zonder vergunning en regels, dat spreekt. Alles doen wat door Hij neemt z’n geweer weer op en god en de wet verboden is. wacht geduldig af. Waar één ko- nijntje over het duin is, volgen er Geld en goed boeien hem niet; lek- meer… Het duurt en het duurt en ker eten des te meer. Geen wonder hij moet nodig pissen. En jawel dus dat hij met regelmaat probeert hoor, net als hij met z’n zumpie in een lekker vissie of een mals bout- de hand staat, huppelt er weer een je te verschalken. Gastvrij als hij is konijntje voorbij. Of is het dezelfde laat hij z’n vrienden graag meege- maar dan is dat ene konijntje wel van daarnet? Het lijkt wel alsof het nieten. erg weinig. Tegen z’n gewoonte in beestje hem uitlacht. probeert hij die middag op helder- Voor het komend weekend heeft lichte dag een tweede konijntje te Zonder buit keert hij naar huis te- hij ‘s nachts een konijntje gehaald verschalken. rug. Bij de maaltijd serveert hij z’n met de bedoeling het beestje sa- gasten dit kostelijke verhaal. men met z’n vaste vriendin op te Een goed plekkie weet hij wel. Met peuzelen. Op vrijdag belt ze: “Is z’n jachtgeweer verborgen onder Ingeleverd voor de verhalenvertel- het goed dat ik nog twee men- z’n jas fietst hij er naar toe. Achter middag 2012 van het Texelfonds sen meebreng?” Prima natuurlijk, een duintje zet hij zich in positie en door Nettie van de Brake Colofon

Redactie Eindredactie Peter Bakker, Cobie Daalder, Kees Dekkers, Henk Snij- Willem Vlas ders en Willem Vlas. Distributie Verder kwam Leef-Tijd 2020-4 tot stand door bunde- Cobie Daalder, telefoon 312696 en Truus Zoetelief, ling van kopij ingediend door: telefoon 312890 Roelie Bakker, fam. Binsbergen, Nettie v.d. Brake, Tilly Dekker, Simon Dros, Christine Groen, Theo Hillebrand, Advertenties Hennie Huisman, Bert Koning, Liesbeth Rijk, de Reis- Mediabureau Langeveld & de Rooy met medewerking commissie, Ria Visch, Riny Wielinga, Gerard Witte, Ma- van Tom Steenvoorden, telefoon 316656 rianne Witte, Irene Zegers en ‘Neeltje’ eventueel aan- gevuld met informatie van internet Websites www.texelswelzijn.nl Opmaak voorpagina en puzzel www.seniorenverenigingtexel.nl Annie van der Heide Leef-Tijd is een uitgave van Foto voorpagina + fotobewerking Mediabureau Langeveld & de Rooy in samenwerking Peter Ampt met Texels Welzijn en Seniorenvereniging Texel.

Vormgeving opmaak en tekstcorrectie: Oplage: 2.500 stuks Vormgeving en opmaak; Marianne Dapper, Rob Dapper en Willem Vlas (coördinator) Kopij voor de volgende krant graag voor 21 augus- Tekstcorrectie; Lina Bruijn en Els Whyte tus 2020 naar [email protected]

Hoe gaat de redactie om met aangeleverde kopij?

De redactie van Leef-Tijd is niet verantwoordelijk voor ten, worden uiteraard met voorrang behandeld. de inhoud van de aangeleverde kopij. De inhoud blijft • Overige artikelen. Hier geldt het devies; Wie het eerst voor rekening van de schrijver. komt, het eerst maalt. • Bij overblijvende artikelen neemt de coördinator Alle tijdig ingediende kopij wordt geplaatst, met uit- ‘Vormgeving en opmaak’ contact op met de inzender, zondering van: om af te spreken in welke Leef-Tijd het artikel daadwer- • Kopij met een commerciële insteek. kelijk zal worden opgenomen. • Kopij met een (gedeeltelijk) kwetsende inhoud. De in- zender zal hiervan op de hoogte gebracht worden Eigen verhaal, informatie of tips Heeft u als lezer van dit blad zelf een verhaal (of mis- Als meer kopij wordt aangeleverd dan mogelijk is om schien interessante informatie of tips) dat u wilt delen in te plaatsen, dan gelden de volgende prioriteiten: Leef-Tijd. Dan kunt u deze, per e-mail of ‘ouderwets’ met • Een uit een voorgaande Leef-Tijd doorgeplaatst arti- de hand geschreven, sturen naar: kel, waarbij is afgesproken dat dit artikel in de huidige • Willem Vlas, Molengang 210, 1761 BW Anna- Paulow- Leef-Tijd zal worden opgenomen, wordt in ieder geval na. mail: [email protected] 0223-758137 geplaatst. • Texels Welzijn, Beatrixlaan 43, 1791 GA Den Burg. mail: • Actuele artikelen, zoals uitnodigingen voor activitei- [email protected] 0222-312696 Wilt u ook mooie dingen doen voor de Texelse samenleving? Dat kan met een bijdrage aan het Texelfonds. Eind 2019 vierden we onze vijftiende verjaar- lieren (door bijvoorbeeld een gift, legaat of dag en constateerden we trots dat we meer nalatenschap), bedrijven, stichtingen en an- dan 200 initiatieven hadden ondersteund om deren die Texel een warm hart toedragen. ons eiland nóg mooier te maken dan het al is. We gaven € 770.000,- uit aan uiteenlo- Meer informatie over een bijdrage aan pende, bijzondere projecten. In vijftien jaar de Texelse samenleving vindt u op zijn we uitgegroeid tot een solide, financieel www.texelfonds.nl. sterk fonds. U kunt ons ook een mailtje sturen (secreta- Heel graag gaan we door met ons prachti- [email protected]) of bellen met penning- ge werk. Dat kan alleen dankzij u: particu- meester Dirk Vinke (tel. 06-20075117).

Het bestuur van het Texelfonds | Het bestuur van het Jong Texelfonds

Leden van Seniorenvereniging Texel krijgen op vertoon van hun ledenpas* korting bij de volgende bedrijven:

• OosterhofWoneninDenBurggeeftopalleartikelen5%korting. • D e firmaGraafinDeCocksdorpgeeft10%kortingopTexelsedekbedden(op=op). • I n deKookwinkelvanKeukencentrumTexelkuntualsklantpuntensparenvoor5%korting.Bijiedereeuro spaartueenpunt,bij300puntenontvangtuautomatisch€15,-kortingopuwvolgendeaankoop. • StiehlAudioVideo,DeWaal,geeftopalleaankopen5%korting. • RestaurantTopidoinDeCocksdorpgeeft10%kortingopeendiner(exclusiefdrankjes). • GarageDrosinEierlandgeeftopallereparaties10%korting. • ZegelModesindeWeverstraatenZegelLingerieaandeBinnenburgteDenBurggeven10%korting. • MantjeLifestyleStores(inDenBurgenDeKoog)geeft10%kortingop:schoenenopmaat,sokken,gemak schoenen,semi-orthopedischeschoeneneninlegzolen.Dekortingisvantoepassingopdevolgendemerken: Durea,Ecco,FinnComfort,Nimco,Xsensible,ItemM6,SockwellenSuperfeet. • SlagerijMaasentearoom‘deHuiskamer’inOosterend.Eenkopkoffieplusgebakjevoor€4,50.Hettweede kopjegratis. • TimmersTearoom.Oosterend.Hettweedekopjekoffiegratis. • Bosma,Waalderstraat,DenBurgverleent5%kortingopalleaankopen.

*) De korting geldt niet voor aanbiedingen. U dient van te voren kenbaar te maken, of u voor korting in aanmerking wenst te komen. Toon daarom altijd direct uw ledenpas (wacht daar dus niet mee tot u tot betaling overgaat). De stelregel is: Alleen korting als u het kenbaar maakt, voordat u de koop sluit.

Uw bedrijf kan ook meedoen aan dit initiatief! Hiervoor kunt u contact opnemen met Tom Steenvoorden. (Tel.316656ofmailnaar[email protected])

37 38 Leef-Tijd wordt u gratis aangeboden

Seniorenvereniging

Seniorenvereniging Texel Texel

WILLEM VLAS, VOORZITTER TEXELS WELZIJN BIEDT INWONERS OP TEXEL: Molengang 210, 1761 BW Anna Paulowna. Tel. 0223-758137 • DORPSWERK: Eindredacteur redactie Leef-Tijd, Ideeëncommissie leder dorp op Texel kent zijn eigen dorpswerker als een eerste TOM STEENVOORDEN, \/ICE-VOORZITTER aanspreekpunt bij alle vragen, wensen of ideeën op het gebied Kikkertstraat 84, 1795 AE De Cocksdorp Tel. 0222-316656 van welzijn, leefbaarheid en maatschappelijke ondersteuning. Advertenties Leef-Tijd, Wonen/woonomgeving, PR • MAATSCHAPPELIJK WERK: BEA AALDERS, PENNINGMEESTER Ondersteunt mensen, jong en oud, als psychosociale proble- Noordwester 37, 1791 HE Den Burg. Tel. 06-46633966 men het dagelijks leven belemmeren. Vaak hebben deze pro- blemen te maken met relaties, werk, opvoeding, financiën. WIL BETSEMA, VICE-PENNINGMEESTER • VRIJWILLIGERSWERK: Sluyscoog 58, 1791 WT Den Burg. Tel. 06-53715956 Bent u vrijwilliger of op zoek naar vrijwilligerswerk? Dan kunt GERARD VAN UUNEN, SECRETARIS u rekenen op goede informatie, begeleiding, scholing en on- Cor Bremerstraat 16, 1794 AX Oosterend. Tel. 06-10679174 dersteuning. Het verbinden van vraag en aanbod is maatwerk. ANDRÉ VAN GENT, VICESECRETARIS • MANTELZORGINFORMATIE EN ONDERSTEUNING: Vloedlijn 10, 1791 HH Den Burg. Tel. 0222312320 Mantelzorgers kunnen rekenen op ondersteuning bij hun zorg- MARIJKE OTTEN, ALGEMEEN BESTUURSLID taken en regelzaken, op informatie en advies, cursussen en Epelaan 42, 1796 AT De Koog. Tel. 0222-327010 activiteiten, respijtzorg en een luisterend oor. Wmo/Zorg/Welzijn, Belasting, koopkracht bijz.bijstand. • WONENPLUS: GUUSJE WITTE, ALGEMEEN BESTUURSLID Diensten zoals Tafeltje Dekje en ziekenhuisvervoer maken het Molenstraat 20, 1791 DL Den Burg. Tel. 0222-314171 mogelijk dat ook kwetsbare inwoners zo lang, zelfstandig en Reizen, Verkeer en Vervoer prettig mogelijk kunnen functioneren en wonen in hun eigen MARIAN ZEGERS, ALGEMEEN BESTUURSLID omgeving. Verzetstraat 26, 1791 DS Den Burg. Tel 0222-313561 • DE BUURETON: Lief en leed Stelt haar ruimtes graag open voor de eigen activiteiten en initiatieven van inwoners en maatschappelijke initiatieven. De Buureton, als het dorpshuis van Den Burg. • 55+ IN BEWEGING: LEDENADMINISTRATIE: Jan Meijer, telefoon 06-46025143, Wekelijkse bewegingsactiviteiten ‘op ieders maat’ en in ieder e-mail [email protected] dorp. IBAN nummer van de vereniging NL81 RABO 0307893766 • ONTMOETING, ONTSPANNING EN ONTWIKKELING: Inwoners kunnen deelnemen aan een verscheidenheid aan • LEDEN VAN DE SENIORENVERENIGING TEXEL KUNNEN ON- activiteiten zoals cursussen, sport en spel, muziek en dans, DER ANDERE GEBRUIK MAKEN VAN: speciale projecten, gezamenlijke maaltijden, Invullen jaarlijkse aangifte inkomstenbelasting en aanvragen • U BENT OOK VAN HARTE WELKOM BIJ HET WEKELIJKS IN- ten behoeve van toeslagen door middel van huisbezoek à € LOOPSPREEKUUR VAN DE DORPSWERKER IN UW DORP 14,00 per persoon. Korting bij een aantal Texelse detailhandelszaken (Zie pag.37) Heeft u vragen of wensen over welzijn en maatschappelijke • LEDEN VAN DE SENIORENVERENIGING TEXEL KRIJGEN IN- ondersteuning heeft u ideeën over activiteiten die de leef- DIEN GEWENST: baarheid in het eigen dorp of op Texel kunnen ondersteunen Hulp en advies over vragen m.b.t. Wmo, Zorg en Welzijn. neem dan contact op met Texels Welzijn. Mail: welzijn@ Collectiviteitskorting bij zorgverzekering De Friesland. texelswelzijn.nl óf loop gewoon even binnen bij De Buure- • SENIORENVERENIGING TEXEL STREEFT NAAR: ton, Beatrixlaan 43, 1791 GA Den Burg. tel.312696 Het scheppen van voorwaarden ter verbetering van de socia- le binding binnen de leeftijdsgroep. Het geven van onderricht en het scheppen van voorwaarden voor educatie en ontwikkeling van de leden. Het Eierlandsche Huis maandag 10.30 – 11.30 uur Het bieden van participatemogelijkheden en lokale belan- De Waldhoorn dinsdag 10.00 – 11.00 uur genbehartiging op Texel. De Hof woensdag 10.30 – 11.30 uur Het vertegenwoordigen van de leden in verschillende klank- De Wielewaal woensdag 09.30 – 10.30 uur bord- en adviesgroepen. ‘t Skiltje woensdag 13.30 – 14.30 uur De Bijenkorf donderdag 09.30 – 11.30 uur • JAARCONTRIBUTIE € 30,00 Inwonende gezinsleden € 25,00 • Website: www.seniorenverenigingtexel.nl • Contactadres info@seniorenverenigingtexel 39 Impressies Samen voor zorg en welzijn Een fijne woon- en leefomgeving op Texel, juist voor de kwetsbare groepen binnen onze samenleving, dáár gaan wij voor! Vanuit die gedachte ondersteunt Samen één Texel projecten op het gebied van zorg en welzijn.

Zoals de inrichting van een gezamenlijk huis voor het huis van Tante Jans en Novalishoeve in buurtschap de Tuunen, de bouw van nieuwe zorgappartementen aan 4 juli 2018 Voorontwerp Ontwikkeling Pelgrim locatie te Den• Burg Zorgappartementen Texel Gasthuisstraat de Gasthuisstraat, kunstlessen voor leerlingen van de Kompasschool, een duofiets voor de Texelse Reede en busrondritten voor de bewoners van het verpleeghuis.

Samen één Texel ondersteunt al deze projecten, groot en klein, voor een vitale samenleving waarin jong en oud prettig met elkaar kunnen wonen en werken. Want ons gezamenlijk doel is de leefbaarheid op Texel te bevorderen.

Wij kunnen niet zonder u! Onze stichting krijgt geen subsidie en is afhankelijk van collectes, schenkingen, erfenissen en donaties. Daarom doen wij graag een beroep op u. Want er is nog veel werk te verrichten en zonder uw hulp beginnen wij niets. Wilt u meer weten over de Stichting Samen één Texel of een donatie geven? Wij gaan graag in gesprek met u over de mogelijkheden. Kijk op onze website www.sameneentexel.nl of bel met Arjen Boerhorst (voorzitter), telefoonnr. of 310513 of 06 2323 1795.