- Gerard van der Lem -

anaf de tweede helft Swart: ‘Toen wij met Ajax, dat was eind 1966, van de vorige eeuw zijn voor de eerste keer het veld van Liverpool betraden, tal van Amsterdamse schrokken we ons werkelijk het apelazarus. Trainer voetballers en trainers Rinus Michels had het een goed idee gevonden om veelvuldig door/over ons voor de wedstrijd alvast het veld op te sturen, maar de wereld uitgewaaid. toen we even later weer naar binnen liepen, waren we Dit waren, zeker in de allemaal zwaar onder indruk. pionierstijd van het We wisten niet wat we zagen: de afgestampte betaalde voetbal, reizen tribunes (een deinende mensenmassa stond van waar de romantiek nog boven naar beneden tegen elkaar aan gedrukt) tastbaar was. waren afschrikwekkend, er klonk een oorverdovend, Eenmaal op de door het hele stadion heen echoënd gezang, de plaats van bestemming bleken de buitenlandse stadions beruchte ‘The Kop’ (gepositioneerd achter één van niet alleen imponerende en gereputeerde, maar zeker de doelen) vormde een levende muur van mensen, Vook intimiderende bouwwerken. produceerde een angstaanjagend geluid, bekogelde Gerard van der Lem, de welbekende Amsterdamse ons onophoudelijk met penny’s (Engelse muntjes) en oud-speler en trainer, is één van de voetbalmannen die zweeg geen moment. ‘Er is in het wij de volgende vraag stelden: ‘Welk stadion heeft als Toen wij daar zo stonden, begonnen ze het clublied speler of trainer de meeste indruk op je gemaakt?’ You’ll Never Walk Alone te zingen. Tegenwoordig is vliegtuig van © Aber u .Go FC Barcelona

La Catedral een bom aan © Ulrike Stein Van der Lem kwam verrassend genoeg niet met , Nou Camp of het Bernabeu-stadion op de proppen, maar nota bene met ‘La Catedral’. Van der Lem: ‘La Catedral was het oude stadion boord!’ van de Baskische voetbalclub Athletic de Bilbao. Het was vooral zo bijzonder omdat, waarschijnlijk door het type overkapping, al het door de begeesterde thuisfans geproduceerde geluid daar in wezen bleef hangen. Doordat het lawaai niet weg kon, galmde het op een oorverdovende, dat nummer door veel clubs overgenomen, maar wij zelfs schrikaanjagende wijze door dat stadion.’ hoorden dat daar voor de eerste keer. De rillingen liepen Als er één club (+ supportersschare) in de wereld is over onze rug. die bekend staat om en zelfs patent heeft op een stadion Na de beroemde mistwedstrijd (5-1 winst in met een beruchte akoestiek en daardoor ongeleid in het het Olympisch Stadion van ) wisten we rond galmende geluidsgolven, dan is dat FC Liverpool. Liverpool, die bewuste avond op , mede dankzij Sjaak Swart voetbalde met Ajax en het Nederlands twee doelpunten van Johan Cruijff, op twee-twee te elftal in bijna alle mogelijke stadions. Maar qua houden.’ entourage was er één specifiek stadion dat verreweg Gerard van der Lem bewierookte in zijn, door de meeste indruk op hem maakte: Anfield Road, het journalist Edwin Struis opgetekende, biografie de klassieke stadion van FC Liverpool. intensiteit van het Spaanse voetbal:

54 - INAmsterdam 2020 - tekst André Gieling - beeld Dirk P.H. Spits, Shutterstock INAmsterdam 2020 - 55 - Gerard van der Lem - - Gerard van der Lem -

‘Ik vergeleek het altijd maar met een snelkookpan. De stringente beveiliging was puur en alleen nodig Op maandag gingen de spelers erin, elke dag werd die om ons te beschermen tegen eventuele aanslagen van de pan een beetje heter. Als je op zondag het deksel eraf beruchte Baskische terreurbeweging ETA. trok, sprongen er 22 moordenaars uit. De heftigheid van Na de wedstrijd reden we gelijk met de bus naar de die wedstrijden, dat was ongelooflijk. luchthaven, maar toen we in het vliegtuig zaten en reeds Zoals in Nederland iedereen van Ajax wilde winnen, opgestegen waren, sijpelde er via enkele meegereisde moest en zou in Spanje ook altijd Barcelona worden hoogwaardigheidbekleders en bestuursleden, waaronder verslagen. Dus was iedereen opgefokt en verliepen de FC Barcelona-president Josep Lluís Núñez, het bericht wedstrijden van ons altijd in de hoogste versnelling. door, dat er een bommelding was binnengekomen. De Het is de kunst om in die hectiek rustig te blijven. Maar sinistere boodschap luidde: ‘Er is in het vliegtuig van FC dat ging ons steeds beter af. We hielden steeds beter de Barcelona een bom aan boord!’ controle.’ Toen zaten we dus al in de lucht, hè?! Van der Lem vindt dat als je in Spanje landskampioen Omdat niemand zeker wist of we de melding serieus wordt, dat je dan ook écht kampioen bent: moesten nemen, besloten de piloten niet om te keren, ‘De algehele beleving, druk en entourage in de Zuid- maar gewoon door te vliegen. Hoewel we er collectief, Europese landen kun je absoluut niet met Nederland inclusief Louis en ik, relatief vrij kalm onder bleven en vergelijken. Een kwestie van volksaard. Bekende het slechts een vlucht van een uurtje was, werd het, zoals stadions als Nou Camp en Bernabeu waren uiteraard je zult begrijpen, niet het meest relaxte vliegreisje dat we indrukwekkend. In het Bernabeu van Real gemaakt hebben. stonden die tribunes kort op het veld en klommen de Het ironische is dat ik Bilbao, mede omdat ze alleen zitplaatsen bijna recht omhoog. maar Baskische spelers in de selectie hadden, juíst een hele Daarentegen kun je de kritische toeschouwers sympathieke club vond. Maar door de opeenstapeling van (al meer dan eens gekscherend schouwburgpubliek al deze ervaringen, zal ik dat oude La Catedral-stadion in genoemd) bij FC Barcelona gerust vergelijken met de ieder geval nooit van m’n leven meer vergeten.’ mensen die bij Ajax komen kijken. Bij Ajax moet alles De traditie en historie van een liefst door zo hoog kloppen en dat is bij Barcelona hetzelfde. Ze willen niet mogelijke tribunes omringd speelveld bepaalde (én alleen zien dat je wint, maar ook dat je mooi voetbal bepaalt) dikwijls de mate van aantrekkingskracht. speelt en zoveel mogelijk doelpunten maakt.’ Terwijl het (thans weliswaar onthoofde) Olympisch Van der Lem benadrukt: ‘De uitwedstrijden in Stadion van Amsterdam en de Kuip in wél Bilbao zijn mij niet alleen bijgebleven vanwege het dat speciale gevoel blijven opwekken, heeft het de Johan stadion, maar ook door alles wat erbij kwam. Cruijff-Arena aanvankelijk veel moeite gekost om een We zaten met FC Barcelona (Gerard was op dat plaatsje in het hart van de voetbalfans te veroveren. De moment assistent-trainer van Louis Gaal, AG) de avond ware voetballiefhebber wandelde doorgaans zonder ook voor de wedstrijd in een hotel, dat op een steenworp maar iets van affectie of een speciale kriebel te voelen afstand van het stadion lag. Ik wilde daar op een gegeven langs dit mondaine stadion. moment even m’n kamer uitlopen om bij enkele spelers, Pas de laatste jaren begint de Johan Cruijff-Arena die op hun kamer lagen, langs te gaan. langzaam maar zeker van een eigen, inmiddels mooie Maar onmiddellijk nadat ik de deur van mijn kamer geschiedenis en hedendaagse romantiek te profiteren en had opengedaan, stonden er twee zwaarbepakte agenten is het stadion ook werkelijk gaan leven. met een mitrailleur, een hond en een masker over hun Het is daarom des te opvallender dat de hoofd voor mij opgesteld... Amsterdamse voetbaltrainer Henk Wisman, gevraagd Ik schrok me werkelijk kapot, man! De beide agenten naar diens meest indrukwekkende stadion, met het ultra- zagen ook hoe verschrikt ik reageerde en één van hen moderne Estadio Wanda Metropolitano (een volledig riep daarop ter geruststelling: ‘Vigilante! Vigilante! herbouwde voetbalarena waar Atlético Madrid sinds (beveiliging)’ en dat ik mij vooral geen zorgen hoefde te 2017 de vaste bespeler is) op de proppen kwam. maken. Wisman, de huidige coach van Rijnsburgse Boys De volgende dag reden we, vanwege de enorme had eerder onder meer de technische leiding bij FC drukte, met een slakkengang naar het stadion en Volendam, FC Den Bosch en het nationale team van escorteerde een peloton aan agenten onze bus. Zij Armenië, raakte de afgelopen winterstop, tijdens een hadden exact dezelfde maskers op als de twee gasten die trainingskamp van Rijnsburgse Boys in Madrid (+ ik in het hotel trof en waren vooral bedoeld om niet de bezoek aan een thuiswedstrijd van Atlético), danig onder identiteit van de agenten prijs te geven. de indruk: Gerard van der Lem in het Olympisch Stadion van Amsterdam. 56 - INAmsterdam 2020 INAmsterdam 2020 - 57 - Gerard van der Lem - - Gerard van der Lem -

dag voor de wedstrijd in het stadion gingen trainen en Richard Smith, de begenadigde, in Amsterdam Louis aan mij vroeg: ‘Gerard, kun jij even meedoen? Ik zetelende fysiotherapeut, heeft door de jaren heen ga zo acht tegen zeven spelen, dan speel jij bij die zeven legendarische voetbalmannen als Cruijff, Van Hanegem, mee.’ Beckham en Maradona op zijn massagetafel gehad. Normaal was ik al nooit zo’n voorstander van dat Frappant genoeg laat ook Smith voor de hand liggende meevoetballen, want ik liep me tijdens die partijen de stadions als het Maracaña-stadion, Estádio da Luz of het pleuris. Maar, mede omdat dat stadion op liefst 2195 oude Wembley links liggen, maar opteert hij eveneens meter hoogte lag, kreeg ik tijdens die training al na voor het Mexicaanse Azteca als favoriete stadion! amper vijf minuten totaal geen lucht meer. Ik kon geen Smith: ‘De finale van het wereldkampioenschap stap meer zetten! voetbal in 1986 was voor mij vakmatig zowel de Onze spelers zouden er tijdens de wedstrijd afsluiting als de apotheose na tien tropenweken. Ik begon natuurlijk ook last van krijgen, dus ik dacht: we krijgen de eindronde als fysio bij de Deense ploeg, maar ik een beuk! Maar ondanks de hitte, de luchtdruk en dat er masseerde daarnaast ook nog diverse spelers van andere vijf tweede elftalspelers in het veld stonden, verloren we landen. Toen de Denen na een 1-5 nederlaag tegen slechts met twee-één van die Mexicanen.’ Spanje (Emilio Butragueño) waren uitgeschakeld, werd Na het Anfield Road van FC Liverpool is het ik op voorspraak van bondscoach Franz Beckenbauer Estadio Azteca ook voor Sjaak Swart het tweede, aan de medische staf van het Duitse elftal toegevoegd en meest memorabele stadion waarin hij heeft gevoetbald. werkte/masseerde ik soms tot vijf uur in de nacht. Swart: ‘We speelden 1960 met Oranje (nadat we de Wat ik uniek vond was dat Beckenbauer mij tot diep avond ervoor met het vliegtuig nog een tumultueuze in de nacht bijstond en ook geen moment van mijn zijde noodlanding hadden gemaakt in New York en pas om week. Ik behandelde op dat moment de geblesseerde vier uur ‘s nachts in ons hotel arriveerden) in en tegen sterspelers Dieter Hoeness, Hans-Peter Briegel en Karl- Mexico. Heinz Rummenigge. Terwijl ik rustig door masseerde, De wedstrijd werd om kwart over twaalf in de lagen de spelers vaak gewoon op de behandeltafel te Gerard van der Lem in gesprek met journalist André Gieling middag bij een temperatuur van 35 graden gespeeld. slapen. Ik speelde zelf, eerlijk gezegd, nog best een goede pot, Ik liet Beckenbauer regelmatig weten dat hij gerust ‘Zodra je het Wanda Metropolitano binnenkomt, Amerika en Curaçao. Danny Blind raakte tijdens één van maar ik wist vlak na de met 3-1 verloren wedstrijd niet kon gaan slapen, maar hij antwoordde dan: ‘Zolang jij pakt dat stadion je gelijk bij de strot, bevind je je in een die duels danig geïmponeerd door de overweldigende eens meer tegen wie we gespeeld hadden! Een speler aan het werk bent, ben ik bij je en blijf ik (Der Kaiser soort van Amerikaanse show en beleef je een werkelijk sfeer in het beroemde La Bombonera-stadion te Buenos als Bennie Muller moest al tijdens de warming-up haalde op gezette tijden thee en een broodje) voor je maximale beleving. Aires. afhaken, omdat hij vanwege de ijle lucht simpelweg niet zorgen.’ Het stadion (gelukkig zónder sintelbaan) heeft nog De heksenketel waar hij in de thuishaven van Boca fatsoenlijk kon ademen. In de rust zaten bijna alle spelers Smith: ‘Het klopt dat meneer Müller-Wohlfahrt, amper een verleden en roept nog geen nostalgie op, maar Juniors (Maradona heeft er ter hoogte van de middenlijn aan de zuurstofapparaten! de vaste teamdokter van Die Mannschaft, niet zo blij dat ‘gemis’ voel je geen moment. zijn eigen skybox) belandde, maakte zoveel indruk op Als we Gerard van der Lem met het verhaal van de met mijn aanwezigheid was. Geblesseerde topspelers Zodra de spelers het veld betreden, vangt er een hem dat hij tot de dag van vandaag La Bombonera als bijna-vliegramp van Oranje confronteren, haalt hij een leveren dergelijke types natuurlijk op dagelijkse basis enorme, behoorlijk luidruchtige show met alle mogelijke het meest bijzondere voetbalstadion beschouwd waarin macabere herinnering op: veel meer publiciteit op dan een fitte voetballer. Toen hij soorten van moderne led-verlichting en met laserstralen hij ooit gevoetbald heeft. ‘In de tijd van de SLM-ramp (de vliegtuigramp in Rummenige al had afgeschreven, riep ik onmiddellijk dat die het hele stadion rondgaan aan. Zo wordt er Ook Gerard van der Lem reisde in die periode, Suriname die op 7 juni 1989 176 mensen het leven hij gewoon zou spelen. standaard op iedere door de speaker omgeroepen speler als assistent-trainer van Louis van Gaal, met Ajax kostte) was ik coach van HFC Haarlem. Bij ons speelde Het was gelijk de eerste aanvaring en ook de reden een individuele lichtspot gericht. mee. Toen hij in Mexico het gigantisch grote Azteca- de talentvolle Surinaamse rechtsback Ortwin Linger. Een waarom ik vaak in het geniep, buiten het gezichtsveld De presentatie van de spelers doet onmiddellijk stadion betrad, hoefde hij geen moeite te doen om de paar weken voordat de selectie van het Kleurrijk Elftal van de vaste medische staf om, aan het behandelen was denken aan de opkomst en entourage van een (kick) associatieve film, met heroïsche voetbalhelden (van Pelé naar Suriname zou vertrekken, werd ik gevraagd om Ik vond het daarom een geweldig compliment dat bokswedstrijd of de wijze waarop we vroeger de tot Maradona) en -wedstrijden (twee onvergetelijke WK- als tweede coach mee te gaan. Toen ik zei dat de gehele nota bene Martin Tyler, die als co-commentator van basketballers van de Chicago Bulls het United Center finales), in zijn hoofd af te spelen. groep uit Surinamers bestond, kreeg ik als antwoord: de Engelse televisiezender ITV de finale van het WK in zagen betreden. Van der Lem: ‘We speelden met Ajax in het Azteca- ‘Wij zijn kleurrijk en jij bent ook kleurrijk!’ Of ik mee 1986 tussen Argentinië-West Duitsland versloeg, de live- Ik ben niet zo gauw onder de indruk van iets, stadion voor liefst 100.000 toeschouwers een wedstrijd wilde gaan. uitzending begon met het noemen van mijn naam. maar dit perfecte stadion straalde het toppunt van tegen het nationale elftal van Mexico. En dat nota Een jaar daarvoor hadden we met Haarlem een Hij had voor de wedstrijd gezien dat Karl-Heinz sfeer en entertainment uit. Wij stelden onszelf, daar op bene met een veredeld B-elftal, want het Nederlands trip naar Suriname en Frans-Guyana gemaakt en nog Rummenigge in de middencirkel van het Azteca-stadion de tribune gezeten, ook serieus de vraag: hoe kan de elftal was op dat moment in Amerika voor het drie wedstrijden gespeeld, maar omdat ik na een jaar druk bezig was om zonnegroeten (een vaste serie van voetbalwedstrijd die zo dadelijk volgt in Godsnaam nog Wereldkampioenschap van 1994. werken per se met mijn gezin op vakantie wilde, heb ik yoga-oefeningen die ook toen al het handelsmerk van dit spektakel overtreffen...?!’ Wij speelden daar met Litmanen, maar ook met het afgezegd. Toen is in mijn plaats Nick Stienstra, de Smith waren, AG) uit te voeren. Tyler observeerde Ajax speelde zowel in 1994 als in 1997 een aantal Reuser, Wooter en Oulida. Dat het stadion helemaal vol Surinaamse trainer van RCH, meegegaan. dat en zei: ‘Ik weet zéker dat Richard Smith nu in het vriendschappelijke wedstrijden in Noord- en Zuid- zat vond ik ongelooflijk. Ik vergeet nooit meer dat we de Bizar. Allemaal naar de klote. Ongelooflijk. stadion zit.’

58 - INAmsterdam 2020 INAmsterdam 2020 - 59 - Gerard van der Lem - - Gerard van der Lem -

Helaas voor mij verloor West-Duitsland de finale met maar vaker doordat streetwise opportunisten a lker

3-2, maar de ambiance van dat groteske stadion is mij de kostbare grond van de clubs aan gehaaide tw Post Scriptum: altijd bijgebleven. projectontwikkelaars verkochten. Vijf januari 2014 overleed © ca Na tien weken lang bijna 24 uur te hebben gewerkt, Er ontstonden vele fusieclubs die bij voorbaat Eusébio op 71-jarige leeftijd. zat ik er even helemaal doorheen, maar enkele weken gedoemd waren om een stille dood te sterven. Zónder Dit heeft ook Johan Cruijff na de door het Argentinië van Diego Armando de oorspronkelijke velden, de kantine en de spelers bleef geraakt. Hij keek tegen de Maradona gewonnen finale, bevond ik mij alweer in er een club zónder ziel over. Portugees op en was in 1962 Italië en kneedde ik, nadat voetbaljournalist Leo Verheul Remko de Jong, de huidige voorzitter van DWS, is zelfs ballenjongen bij de het contact had gelegd, de geblesseerde enkel van er inmiddels ook achter dat het essentieel is om mensen Europa Cup-finale vanB enfica Maradona.’ met de nodige politieke/gemeentelijke connecties aan tegen Real Madrid in het Tijdens het maken van enkele portretfoto’s voor dit de club te binden. Remko: ‘Zonder dergelijke types Olympisch Stadion. verhaal, treffen we Gerard van der Lem in het Olympisch kun je soms jaren tevergeefs om een kunstgrasveld “Via Ajax was dat geregeld”, Stadion van Amsterdam. vragen, terwijl er bij andere verenigingen, die wel de zegt Cruijff in De Telegraaf. Gerard: ‘Ja, dit blijft een speciale plek,’ zegt hij met juiste ingangen hebben, zomaar drie tot vier velden door “En ik stond achter het doel gevoel voor weemoed, ‘maar het is daarentegen moeilijk dezelfde gemeente worden aangelegd.’ waar Benfica na rust een 3-1 te bevatten dat ik hier inmiddels alweer achtenvijftig jaar ‘De toekomst,’ vervolgt De Jong, zal zijn dat de achterstand omzette in een geleden ballenjongen was en bijna vijftig jaar geleden overgebleven amateurclubs alleen door een commerciële 5-3 overwinning. Met twee mijn eerste wedstrijden met FC Amsterdam in dit insteek het hoofd boven water kunnen houden. Dat goals van Eusébio. Zoiets stadion speelde. zullen dan verkapte voetbalscholen en -opleidingen vergeet je natuurlijk nooit Hoewel het de grootste angst van Gerard is om worden waar voetballertjes iedere dag terecht kunnen meer.” ooit zijn geheugen kwijt te raken, weet de inmiddels en hun wedstrijden en competities buiten de KNVB om “Toen ik hem later voor het zevenenzestigjarige oud-rechtsbuiten zich bijna nog alles zullen spelen.’ eerst zou spreken, was dat ook tot in detail te herinneren. Helaas gold dat niet voor Frits Gerard van der Lem, ooit nog spelend voor de het eerste dat ik aankaartte. Flinkevleugel, zijn onlangs overleden medespeler bij FC Amsterdamse amateurclub Zeeburgia, benadrukt dat Jij ballenjongen bij mijn grote Amsterdam. het niet alleen de grote stadions zijn die hem intrigeren. doorbraak? Eusébio kwam niet Van der Lem: Frits was al langer niet goed meer. Hij Het zijn in eerste instantie de herinnering en de historie meer bij van het lachen. Later zat in een verzorgingshuis, vergat steeds meer dingen en van een voetbalplek die het speciale gevoel opwekken: zijn we elkaar ontelbare keren herkende soms zelfs zijn vrouw niet meer. Het was ook ‘Bij AZ zat ik eens met een journalist in dat kleine tegengekomen.” Frits zijn vrouw die mij belde en zei: ‘Gerard, je bent kantoortje van het oude stadion De Hout. Hij vroeg hier nog een paar keer langsgeweest en Frits vond dat toen hoe ik het ervoer dat ik van het gigantische Nou Eusébio da Silva Ferreira geweldig, maar hij is tien minuten geleden overleden.’’ Camp naar het krakkemikkige stadionnetje De Hout ‘Jezus...! Omdat ik met zowel Frits als met Jan was gegaan. belandde, te zijn. Eenhoorn zei dat het voor hem éne bal kwam zo mijn richting uitgerold. Ik pakte de bal Jongbloed bij FC Amsterdam heb gespeeld, dacht ik: Maar precies op dat moment keek ik zo tussen de destijds, als schuchter kereltje, een onvergetelijk moment op en je raadt niet wie er toen op mij af kwam stappen... ik bel Jan even op om hem erover te informeren. Ik zei: zit- en staantribune door op het hoofdveld. Dat terrein was; hij is het nooit vergeten.’ Eusébio!’ ‘Jan, ik heb niet zo’n leuk bericht: Frits is overleden.’ liep, met een speciale bolling een beetje op en af, zoals Van der Lem: ‘Het ironische is dat ik als jochie De inmiddels overleden ‘Parel van Mozambique’ en ‘Ach, God!, antwoordde hij, die arme jongen.’ je dat ook bij Ajax in De Meer had. Dus ik zei in alle precies zo’n zelfde speciale ervaring heb opgedaan. En alom erkende baltovenaar stond met zijn ploeg weliswaar Twee weken later ging de telefoon. Het was Jan oprechtheid: ‘Moet je nou eens kijken als je zo naar dit dat nota bene tijdens de legendarische Europa Cup op een 0-2 achterstand, maar in plaats van haast en Jongbloed. Ik begroette hem en zei dat ik op dat moment veld kijkt, dat is toch prachtig?!’’ 1-finale tussen Real Madrid en Benfica op 2 mei 1962.’ chagrijn, straalde de man een ongelooflijke sereniteit uit. samen met mijn vrouw in de auto zat en dat hij op de Van der Lem: ‘Alweer een poosje geleden sprak ik De held: ‘Ja, dat is volgens mij nog steeds de mooiste Ik was meteen verliefd op die man. Alleen al door speaker stond. met Robert Eenhoorn, de huidige algemeen direkteur wedstrijd die mijn vader live (samen met mijn opa de wijze waarop hij die bal vroeg. Ik kon de bal daarna ‘Sorry dat ik je bel,’ zei Jan. ‘Nee, dat geeft niet,’ van AZ. Hij vertrouwde mij bij die gelegenheid toe, vanaf de marathontribune van het Olympisch Stadion niet eens gooien; ik bezorgde hem in alle jeugdige antwoordde ik. Jan: ‘Ik zat net te schijten, dus ik dacht: dat zijn eerste kortstondige contact met mij een in Amsterdam) heeft gezien. Benfica tegen het grote nederigheid en Eusébio, hij glimlachte naar me en gaf, ik zal Gerard even bellen. Ik had dus nota bene al gezegd onuitwisbare indruk op hem had gemaakt. Real Madrid, dat met briljante spelers als Di Stefano, net voordat hij zich weer omdraaide, een gevoelvolle aai dat m’n vrouw erbij zat..Toen hij klaar was met dollen, Toen ik nog als speler bij Sparta actief was (we Gento en Puskas aan de aftrap verscheen. De Portugese over mijn hoofd. zette hij een serieuze stem op en zei: ‘Gerard, ik wil je speelden nog in het klassieke stadion Het Kasteel) ging underdog Benfica won de wedstrijd zeer verrassend met Ik vond het zo’n magisch moment, dat ik het tot toch even wat zeggen: ‘Frits is overleden!’ tijdens een willekeurige competitiewedstrijd de bal over 5-3, maar voor mijn vader bleef Puskás (hij scoorde ook de dag van vandaag koester. Mijn vader (die ook in het ‘Je begrijpt dat ik mij nu ook over Jan de nodige de zijlijn en bezorgde een nog piepjonge ballenjongen die wedstrijd drie doelpunten) de grootste geweldenaar.’ stadion zat) was als Real Madrid-fan aan het mokken zorgen begin te maken.’ mij de bal. Van der Lem: ‘Ja, ik was daar, kort daarvoor als en allesbehalve blij met de 5-3 overwinning van Benfica Naast het verdwijnen van stadion De Meer Ik aaide dat jochie op dat moment over zijn kruin en negenjarig jochie door Ajax aangenomen, toen (net als (twee doelpunten van Eusébio). Maar ik biechtte na heeft er de laatste decennia, betreft vele klassieke vervolgde daarna het spel. de vijf jaar oudere Johan Cruijff overigens) ballenjongen! afloop op, dat mijn avond niet meer stuk kon en ik amateurvoetbalclubs en sportparken in Amsterdam, een Dat jongetje bleek Eenhoorn, de man die later als En wat gebeurde er? In de eerste helft ging er, bij een dolblij was dat de toen twintigjarige Eusébio, mijn heuse kaalslag plaatsgevonden. Soms uit geldgebrek, tophonkballer zelfs in de Major League van Amerika voorsprong van Real Madrid, een bal over de zijlijn. Die nieuwe held, nu met de Cup in zijn handen liep.’ ■

60 - INAmsterdam 2020 INAmsterdam 2020 - 61