Rԥsmi statistik nԥúr Official statistical publication

AZԤRBAYCAN RESPUBLøKASININ DÖVLԤT STATøSTøKA KOMøTԤSø THE STATE STATISTICAL COMMITTEE OF THE REPUBLIC OF

DayanÕqlÕ ønkiúaf Mԥqsԥdlԥri

Sustainable Development Goals

BakÕ – 2019 Baku – 2019 Nԥúrdԥ “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik”lԥ müԥyyԥn olunmuú qlobal mԥqsԥd vԥ hԥdԥflԥrin mahiyyԥti izah edilir, onlara dair qlobal ça÷ÕrÕúlar oxucularÕn diqqԥtinԥ çatdÕrÕlÕr, son doqquz ildԥ (2010-2018) milli kontekstdԥ dayanÕqlÕ inkiúafla ba÷lÕ tendensiyalar statistik göstԥricilԥrlԥ tԥhlil edilԥrԥk, müxtԥlif qrafik vԥ cԥdvԥllԥrlԥ tԥsvir edilir. Bu nԥúrin hazÕrlanmasÕnda Birlԥúmiú Millԥtlԥr TԥúkilatÕnÕn Statistika KomissiyasÕ tԥrԥfindԥn müԥyyԥn edilԥn vԥ Baú AssambleyanÕn 2017-ci il 6 iyul tarixli qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilԥn qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ ԥks olunmuú 84 DayanÕqlÕ ønkiúaf Mԥqsԥdi göstԥricisi üzrԥ mövcud statistik mԥlumatlar tԥqdim olunmuúdur.

The essence of global goals and objectives defined in “Transformation of our world: Diary in the field of sustainable development until 2030” is explained in this publication, global challenges concerning them are brought to the attention of readers, and trends related to sustainable development in the national context are analyzed by statistical indicators and illustrated by various graphs and schedules over the last nine years (2010-2018). In the preparation of this publication, current statistics are presented on the 84 Sustainable Development Goals indicators determined by the United Nations Statistical Commission and approved by the General Assembly resolution of 6 July 2017.

Qeyd: MΩcmuΩdΩ dΩrc olunan bΩzi göstΩricilΩr, onlarÕn hesablanma metodologiyasÕnda vΩ istifadΩ edilΩn ilkin mΩlumatlarda baú vermiú dΩyiúikliklΩrlΩ ΩlaqΩdar dΩqiqlΩúdirilΩ bilΩr.

Note: Some of the indicators published in the journal may be refined due to changes in their calculation methodology and baseline data used.

Xüsusi iúarԥlԥr “-” hadisԥ baú vermԥmiúdir. "0,0" mԥlumat çox kiçik rԥqԥmlԥ xarakterizԥ olunur. “...” mԥlumat mövcud deyil.

Special characters “-” not applicable. "0.0" data characterized by the least number. "..." data not available.

© Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Dövlԥt Statistika Komitԥsi 2019 © The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan 2019

2 MÜNDԤRøCAT CONTENTS

Ön söz......

Foreword...... 5 Yoxsullu÷un bütün formalarÕna hԥr yerdԥ son qoymaq......

End poverty in all its forms everywhere...... 8 AclÕ÷a son qoymaq, ԥrzaq tԥhlükԥsizliyini tԥmin etmԥk, qidalanmanÕ yaxúÕlaúdÕrmaq vԥ kԥnd tԥsԥrrüfatÕnÕn dayanÕqlÕ inkiúafÕna dԥstԥk vermԥk......

End hunger, achieve food security and improved nutrition and promote 17 sustainable agriculture...... YaúÕndan asÕlÕ olmayaraq hamÕnÕn sa÷lam yaúayÕú tԥrzini tԥmin etmԥk vԥ rifah halÕnÕ yaxúÕlaúdÕrmaq...... 21 Ensure healthy lives and promote well-being for all at all ages...... HamÕ üçün inklüziv vԥ bԥrabԥr keyfiyyԥtli tԥhsili tԥmin etmԥk vԥ ömür boyu tԥhsil almaq imkanlarÕnÕ dԥstԥklԥmԥk......

Ensure inclusive and equitable quality education and promote lifelong learning 53 opportunities for all...... Gender bԥrabԥrliyinԥ nail olmaq, bütün qÕz vԥ qadÕnlarÕn hüquq vԥ imkanlarÕnÕ geniúlԥndirmԥk...... 69 Achieve gender equality and empower all women and girls...... HamÕ üçün su vԥ sanitariyaya ԥlçatanlÕ÷Õ vԥ dayanÕqlÕ idarԥ etmԥni tԥmin etmԥk...

Ensure availability and sustainable management of water and sanitation for all..... 78 HamÕnÕn sԥrfԥli, etibarlÕ, dayanÕqlÕ vԥ müasir enerji mԥnbԥlԥrinԥ çÕxÕúÕnÕ tԥmin etmԥk...... 84 Ensure access to affordable, reliable, sustainable and modern energy for all...... DavamlÕ, inklüziv vԥ dayanÕqlÕ iqtisadi artÕmÕ, hamÕ üçün tam vԥ mԥhsuldar mԥú÷ullu÷u vԥ layiqli iúi tԥúviq etmԥk......

Promote sustained, inclusive and sustainable economic growth, full and 89 productive employment and decent work for all...... Möhkԥm infrastruktur yaratmaq, inklüziv vԥ dayanÕqlÕ sԥnayelԥúmԥni tԥúviq etmԥk vԥ innovasiyalara dԥstԥk vermԥk...... Build resilient infrastructure, promote inclusive and sustainable industrialization 109 and foster innovation......

Ölkԥdaxili vԥ ölkԥlԥrarasÕ bԥrabԥrsizliyi azaltmaq...... Reduce inequality within and among countries...... 128

ùԥhԥr vԥ yaúayÕú mԥntԥqԥlԥrinin açÕqlÕ÷ÕnÕ, tԥhlükԥsizliyini, davamlÕlÕ÷ÕnÕ vԥ ekoloji dayanÕqlÕlÕ÷ÕnÕ tԥmin etmԥk...... 135 Make cities and human settlements inclusive, safe, resilient and sustainable...... østehsal vԥ istehlakÕn sԥmԥrԥli modellԥrinԥ keçidi tԥmin etmԥk......

Ensure sustainable consumption and production patterns...... 138

3 øqlim dԥyiúikliyi vԥ onun tԥsirlԥrinԥ qarúÕ mübarizԥ üzrԥ tԥcili tԥdbirlԥr görmԥk...... 142 Take urgent action to combat climate change and its impacts...... DayanÕqlÕ inkiúaf naminԥ okeanlarÕ, dԥnizlԥri vԥ dԥniz ehtiyatlarÕnÕ qorumaq vԥ onlardan sԥmԥrԥli istifadԥ etmԥk......

Conserve and sustainably use the oceans, seas and marine resources for 146 sustainable development...... Yer ekosistemlԥrini mühafizԥ vԥ bԥrpa etmԥk vԥ onlarÕn sԥmԥrԥli istifadԥsinԥ dԥstԥk vermԥk, meúԥlԥrdԥn sԥmԥrԥli istifadԥ etmԥk, sԥhralaúmaya qarúÕ mübarizԥ aparmaq, torpaq deqradasiyasÕnÕ dayandÕrmaq, ona qarúÕ ԥks tԥdbirlԥr görmԥk vԥ bioloji müxtԥlifliyin itirilmԥsi prosesinin qarúÕsÕnÕ almaq...... 150 Protect, restore and promote sustainable use of terrestrial ecosystems, sustainably manage forests, combat desertification, and halt and reverse land degradation and halt biodiversity loss...... DayanÕqlÕ inkiúaf naminԥ dinc vԥ inklüziv cԥmiyyԥtlԥri tԥúviq etmԥk, hamÕnÕn mԥhkԥmԥ sisteminԥ ԥlyetԥrliyini tԥmin etmԥk vԥ bütün sԥviyyԥlԥrdԥ effektiv, mԥsuliyyԥtli vԥ inklüziv institutlarÕ yaratmaq......

Promote peaceful and inclusive societies for sustainable development, provide 155 access to justice for all and build effective, accountable and inclusive institutions at all levels...... DayanÕqlÕ inkiúaf naminԥ qlobal ԥmԥkdaúlÕ÷Õ canlandÕrmaq vԥ güclԥndirmԥk...... Strengthen the means of implementation and revitalize the Global Partnership for 166 Sustainable Development...... Statistik mԥlumatlara dair cԥdvԥllԥr......

Statistical data tables...... 183

4 Ön söz Foreword

“Bizim siyasΩtimiz uzunmüddΩtli “Our policy is a long-term policy. We siyasΩtdir. Biz ölkΩmizin gΩlΩcΩyi, think about the future, long-term and uzunmüddΩtli, dayanÕqlÕ inkiúafÕ haqqÕnda sustainable development of our country. ” düúünürük.” øLHAM ԤLøYEV ILHAM ALIYEV

Tԥbii resurslarÕn mԥhdudlu÷u, dünyada Problems that concern mankind such as baú verԥn qloballaúma, ԥhali artÕmÕ, limited natural resources, globalization, bԥrabԥrsizlik, ԥtraf mühitin çirklԥnmԥsi, qlobal population growth, inequality, environmental istilԥúmԥ, torpaqlarÕn deqradasiyaya mԥruz pollution, global warming, soil degradation, qalmasÕ, tԥbii fԥlakԥtlԥr vԥ s. bu kimi natural disasters and etc. hinder the bԥúԥriyyԥti narahat edԥn problemlԥr mövcud development of future generations while ekosistemin dayanÕqlÕlÕ÷ÕnÕ tԥhlükԥ altÕnda endangering the sustainability of the existing qoyaraq, gԥlԥcԥk nԥsillԥrin dԥ inkiúafÕnÕ ecosystem. In this context, achieving global ԥngԥllԥyir. Bu kontekstdԥ dayanÕqlÕ inkiúaf goals such as eradication of poverty for all, naminԥ hamÕ üçün yoxsullu÷a son qoyulmasÕ, healthy nutrition, healthy lifestyles, quality and düzgün qidalanma, sa÷lam hԥyat tԥrzi, inclusive education, gender equality, clean keyfiyyԥtli vԥ inklüziv tԥhsil, gender energy, water and sanitation, as well as ensuring bԥrabԥrliyi, tԥmiz enerji, su vԥ sanitariya, elԥcԥ the transition to sustainable consumption and dԥ dayanÕqlÕ istehlak vԥ istehsal modellԥrinԥ production patterns, decent labor and economic keçidin, layiqli ԥmԥk vԥ iqtisadi artÕmÕn tԥmin growth, wider application of technological edilmԥsi, texnoloji innovasiyalarÕn geniú tԥtbiqi, innovations, the creation of modern müasir infrastrukturun yaradÕlmasÕ, abad infrastructure and prosperous cities, the úԥhԥrlԥrin qurulmasÕ, bԥrabԥrsizliyin reduction of inequality, strengthening the azaldÕlmasÕ, iqlim dԥyiúikliyinԥ qarúÕ fighting against climate change, the protection mübarizԥnin güclԥndirilmԥsi, su vԥ torpaq of water and land ecosystems, the maintenance ekosistemlԥrinin qorunmasÕ, sülhün tԥmin of peace, the establishment of fair and efficient olunmasÕ, ԥdalԥtli vԥ sԥmԥrԥli institutlarÕn institutions, in order to achieve the sustainable yaradÕlmasÕ kimi qlobal mԥqsԥdlԥrԥ çatmaq development, require close collaboration at all

5 bütün sԥviyyԥlԥrdԥ sÕx ԥmԥkdaúlÕq tԥlԥb edir. levels. Resurslardan maksimum sԥmԥrԥli istifadԥ Maximum effective use of resources and vԥ ԥtraf mühitin mühafizԥsi yolu ilԥ gԥlԥcԥk meeting the needs of today's generation without nԥsillԥrin ehtiyat mԥnbԥlԥrini tükԥtmԥdԥn exhausting the resources of future generations is bugünkü nԥslin ehtiyacÕnÕn ödԥnilmԥsi the main universal goal that is in the focus of beynԥlxalq ictimaiyyԥtin diqqԥt mԥrkԥzindԥ the international community. According to the dayanan ԥsas ümumbԥúԥri mԥqsԥddir. Belԥ ki, United Nations (UN) General Assembly Minilliyin ønkiúaf Mԥqsԥdlԥrinin davamÕ olaraq Resolution A/RES/70/1 of September 25, 2015, Birlԥúmiú Millԥtlԥr TԥúkilatÕ (bundan sonra - as a continuation of the Millennium BMT) Baú AssambleyasÕnÕn 2015-ci il 25 Development Goals, The 'Transforming our sentyabr tarixli A/RES/70/1 nömrԥli qԥtnamԥsi world: the 2030 Agenda for Sustainable ilԥ növbԥti 15 il müddԥtinԥ insan inkiúafÕ üçün Development' (hereinafter referred to as son dԥrԥcԥ ԥhԥmiyyԥtli imkanlarÕn 'Agenda 2030'), which consist of 17 targets and yaradÕlmasÕna, planetimizi qorumaqla qlobal 169 goals which will help creating extremely inkiúafÕn dayanÕqlÕlÕ÷ÕnÕn tԥmin edilmԥsinԥ important opportunities for human development tԥkan verԥcԥk 17 mԥqsԥd vԥ 169 hԥdԥfdԥn for the next 15 years and support global ibarԥt “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu sustainability while preserving our planet, was ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik” approved. Tasks arising from this agenda (bundan sonra - “Gündԥlik-2030”) tԥsdiq necessitate development of new national edilmiúdir. Bu gündԥlikdԥn irԥli gԥlԥn vԥzifԥlԥr strategies, programs and action plans for dayanÕqlÕ inkiúaf üzrԥ yeni milli strategiyalarÕn, sustainable development, the collection of high- proqramlarÕn vԥ fԥaliyyԥt planlarÕnÕn quality, actual, reliable and more hazÕrlanmasÕnÕ, yüksԥk keyfiyyԥtli, aktual, comprehensive information, systematic and etibarlÕ vԥ daha müfԥssԥl mԥlumatlarÕn regular statistical evaluation which give toplanmasÕnÕ, milli úԥrait vԥ prioritetlԥrԥ uy÷un opportunity through the tracking the progress olaraq vԥtԥndaú cԥmiyyԥti, dövlԥt vԥ özԥl made in the area of sustainable development sektor, habelԥ digԥr maraqlÕ tԥrԥflԥrin cԥlb while the involving civil society, the public and edilmԥsi ilԥ dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ ԥldԥ private sectors, as well as other stakeholders, in olunacaq tԥrԥqqinin izlԥnmԥsinԥ imkan verԥn accordance with national conditions and sistemli vԥ müntԥzԥm statistik priorities. qiymԥtlԥndirmԥni zԥruri edir. Taking into account these challenges, for Bu ça÷ÕrÕúlar nԥzԥrԥ alÕnaraq, “Gündԥlik- monitoring and evaluating the implementation 2030”un icra vԥziyyԥtinin monitorinq vԥ of the “Agenda-2030” at the 48th session of the qiymԥtlԥndirilmԥsi üçün BMT-nin Statistika UN Statistical Commission a global indicator KomissiyasÕnÕn 48-ci sessiyasÕnda 244 fremework consist of 244 indicators has göstԥricidԥn ibarԥt qlobal göstԥricilԥr sistemi established and approved by the resolution of müԥyyԥn edilmiú vԥ BMT Baú AssambleyasÕnÕn the 90th plenary session of the UN General 90-cÕ plenar sessiyasÕnÕn 6 iyul 2017-ci il tarixli Assembly on July 6, 2017. This was highlighted qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilmiúdir. Bu, “Gündԥlik- by the Decree of the President of the Republic 2030”dan irԥli gԥlԥn öhdԥliklԥrin ölkԥmizdԥ of Azerbaijan dated October 6, 2016 "On the milli sԥviyyԥdԥ yerinԥ yetirilmԥsi üçün dövlԥt establishment of the National Coordination orqanlarÕnÕn üzԥrinԥ düúԥn vԥzifԥlԥrin icrasÕnÕn Council for Sustainable Development of the ԥlaqԥlԥndirilmԥsi mԥqsԥdilԥ “Azԥrbaycan Republic of Azerbaijan" due to coordinate the RespublikasÕnÕn DayanÕqlÕ ønkiúaf üzrԥ Milli implementation of the tasks assigned to state Ԥlaqԥlԥndirmԥ ùurasÕnÕn yaradÕlmasÕ haqqÕnda” bodies for the fulfillment of commitments from Azԥrbaycan RespublikasÕ Prezidentinin the “Agenda- 2030” at the national level in our imzaladÕ÷Õ 2016-cÕ il 6 oktyabr tarixli Fԥrmanla country. Thus, by 2030, national priorities and ön plana çԥkilmiúdir. Belԥ ki, 2030-cu ilԥdԥk targets for Azerbaijan on global goals and

6 qlobal mԥqsԥd vԥ hԥdԥflԥr üzrԥ Azԥrbaycan objectives should be identified, ensuring the üçün ԥhԥmiyyԥt kԥsb edԥn milli prioritetlԥr vԥ alignment of state programs and strategies onlara dair göstԥricilԥr müԥyyԥn edilmԥli, covering socio-economic sectors with the ölkԥdԥ sosial-iqtisadi sahԥlԥri ԥhatԥ edԥn dövlԥt Sustainable Development Goals, also, at the end proqramlarÕnÕn vԥ strategiyalarÕn DayanÕqlÕ of each year, report related to information about ønkiúaf Mԥqsԥdlԥri (bundan sonra - DøM) ilԥ statistical and completed tasks on indicators for uzlaúdÕrÕlmasÕ tԥmin edilmԥli, hԥmçinin DøM-ԥ achieving SDG should be prepared and nail olunmasÕna dair göstԥricilԥr üzrԥ statistik submitted to the head of state. vԥ görülԥn iúlԥr barԥdԥ mԥlumatlar ԥsasÕnda hԥr Gathering and processing statistical data ilin yekunu ilԥ ba÷lÕ hesabat hazÕrlanmalÕ vԥ on the achievement of the SDG is one of the ölkԥ baúçÕsÕna tԥqdim olunmalÕdÕr. main tasks of the State Statistical Committee. Bu iúdԥ DøM-ԥ nail olunmasÕna dair For this purpose, as a first step it was göstԥricilԥr üzrԥ statistik mԥlumatlarÕn considered importance of releasing the current toplanmasÕ, iúlԥnmԥsi Dövlԥt Statistika edition by the State Statistical Committee due to Komitԥsinin üzԥrinԥ düúԥn ԥsas vԥzifԥlԥrdԥn disclosure of statistical data on existing SDG biridir. Bu mԥqsԥdlԥ, ilk addÕm kimi ölkԥmizdԥ indicators for the beginning of 2019. 2019-cu ilin ԥvvԥlinԥ DøM üzrԥ mövcud olan göstԥricilԥrԥ dair statistik mԥlumatlarÕn açÕqlanmasÕ üçün Dövlԥt Statistika Komitԥsi tԥrԥfindԥn hazÕrkÕ nԥúrin buraxÕlÕúÕ vacib hesab edilmiúdir.

7 Yoxsullu÷un bütün formalarÕna hԥr yerdԥ son qoymaq End poverty in all its forms everywhere

Yoxsulluq davamlÕ yaúayÕúÕ tԥmin etmԥk Poverty is a broader understanding than üçün gԥlir vԥ istehsal resurslarÕnÕn the lack of income and productive resources to çatÕúmazlÕ÷Õndan daha geniú anlayÕúdÕr. Onun ensure sustainable livelihoods. Its tԥzahürlԥrinԥ aclÕq vԥ qidasÕzlÕq, tԥhsilԥ vԥ digԥr manifestations include hunger and malnutrition, ԥsas xidmԥtlԥrԥ mԥhdud çÕxÕú imkanlarÕ, sosial limited access to education and other basic ayrÕ-seçkilik vԥ tԥcridolunma, elԥcԥ dԥ services, social discrimination and exclusion as qԥrarlarÕn qԥbul edilmԥsindԥ iútirakÕn olmamasÕ well as the lack of participation in decision- daxildir. making. 2000-ci ildԥn 2018-ci ilədək qlobal While global poverty rates have been cut yoxsulluq sԥviyyԥsinin yarÕdan çox azalmasÕna by more than half since 2000, one in ten people baxmayaraq, dünyanÕn inkiúaf etmԥkdԥ olan in developing regions still lives in poverty. High ölkԥlԥrindԥ hԥlԥ dԥ hԥr on nԥfԥrdԥn biri poverty rates are often found in small, fragile yoxsulluq içԥrisindԥ yaúayÕr. Kԥskin yoxsulluq and conflict-affected countries. sԥviyyԥsi daha çox kiçik, fövqԥladԥ vԥziyyԥtdԥ Economic development must be inclusive vԥ münaqiúԥ içindԥ olan ölkԥlԥrdԥ aúkar olunur. in order to promote decent work and equality. DayanÕqlÕ iú yerlԥrinin vԥ bԥrabԥrliyin Considering that socio-economic development tԥúviq edilmԥsini tԥmin etmԥk üçün iqtisadi has slowed down due to disasters and thus inkiúaf inklüziv xarakter daúÕmalÕdÕr. increases poverty, social protection systems Fԥlakԥtlԥrin sosial-iqtisadi inkiúafÕ lԥngitdiyini need to be implemented in order to provide vԥ bununla da yoxsullu÷u artÕrdÕ÷ÕnÕ nԥzԥrԥ support for reducing the economic risks faced alaraq, fԥlakԥtԥ mԥruz qalan ölkԥlԥrin by the disaster-prone countries. These systems üzlԥúdiklԥri iqtisadi risklԥrin azaldÕlmasÕ will help to solve the problems faced by the istiqamԥtindԥ dԥstԥyin tԥmin edilmԥsi üçün population in the aftermath of the disaster, sosial müdafiԥ sistemlԥrinin tԥtbiqi zԥruridir. Bu which will result in the elimination of such sistemlԥr fԥlakԥt zamanÕ gözlԥnilmԥz iqtisadi extreme poverty in the poorest areas. itkilԥrԥ mԥruz qalan ԥhalinin qarúÕlaúdÕ÷Õ If we look at the poverty data provided by problemlԥrin hԥll edilmԥsinԥ kömԥk edԥcԥk vԥ the UN, we can see that about 8 percent of nԥticԥdԥ ԥn yoxsul ԥrazilԥrdԥ belԥ kԥskin employed workers and their families worldwide yoxsullu÷a son qoyulmasÕna nail olunacaqdÕr. lived in extreme poverty in 2018. At the same

8 1. YOXSULLUöA SON 1. NO POVERTY Yoxsulluqla ba÷lÕ Birlԥúmiú Millԥtlԥr time, poverty affects children TԥúkilatÕnÕn (BMT) verdiyi mԥlumatlara diqqԥt disproportionately. One out of five children live yetirsԥk görԥrik ki, 2018-ci ildԥ dünyada in extreme poverty. Only 22 percent of mԥú÷ul ԥhalinin tԥqribԥn 8 faizi kԥskin unemployed persons receive unemployment yoxsulluq içԥrisindԥ yaúamÕúdÕr. Eyni zamanda, cash benefits, only 28 percent of persons with yoxsulluq uúaqlara xüsusԥn tԥsir edir, hԥr beú severe disabilities receive disability cash uúaqdan biri kԥskin yoxsulluqdan ԥziyyԥt çԥkir. benefits, only 41 percent of women giving birth øúsiz úԥxslԥrin yalnÕz 22 faizi iúsizliyԥ, fiziki receive maternity cash benefits and only 35 qüsurlu úԥxslԥrin yalnÕz 28 faizi ԥlilliyԥ, percent of children worldwide enjoy effective qadÕnlarÕn yalnÕz 41 faizi do÷uma görԥ access to social protection. As of 2016, only 45 müavinԥt alÕr, uúaqlarÕn isԥ yalnÕz 35 faizi sosial percent of the world’s population was yardÕm hüququndan sԥmԥrԥli istifadԥ edir. effectively covered by at least one social 2016-cÕ il üzrԥ dünya ԥhalisinin yalnÕz 45 faizi protection cash benefit1. ԥn azÕ bir dԥfԥ sosial yardÕm almÕúdÕr1. SDG 1 aims to eradicate extreme poverty DøM 1 2030-cu ilԥdԥk hԥr yerdԥ ifrat for all people everywhere, to reduce at least by yoxsullu÷a son qoyulmasÕnÕ, milli anlayÕúlara half the proportion of men, women and children uy÷un olaraq yoxsullu÷un bütün formalarÕnda living in poverty in all its dimensions according yaúayan kiúilԥrin, qadÕnlarÕn vԥ uúaqlarÕn xüsusi to national definitions, to implement nationally çԥkisini ԥn azÕ yarÕya qԥdԥr azaldÕlmasÕnÕ, milli appropriate social protection systems and sԥviyyԥdԥ hamÕ üçün sosial müdafiԥ measures for all, as well as to achieve sistemlԥrinin tԥtbiqi vԥ müvafiq tԥdbirlԥrin substantial coverage of the poor and the hԥyata keçirilmԥsini, habelԥ yoxsul vԥ vulnerable by social protection systems. aztԥminatlÕlarÕn ԥhԥmiyyԥtli dԥrԥcԥdԥ sosial In this turn, implementation of programs müdafiԥ sistemlԥri ilԥ ԥhatԥsini nԥzԥrdԥ tutur. and policies aimed at ending poverty in all its Bu da, öz növbԥsindԥ, bütün tԥzahürlԥri manifestations, as well as creating strong policy baxÕmÕndan yoxsullu÷a son qoyma÷a yönԥlԥn frameworks based on strategies that are focused proqramlarÕn vԥ siyasԥtlԥrin hԥyata on the poor and are sensitive to gender issues keçirilmԥsini, habelԥ yoxsullara yönԥlԥn vԥ are essential. gender mԥsԥlԥlԥrinԥ hԥssaslÕqla yanaúÕlan In view of the above, resources from strategiyalar ԥsasÕnda güclü siyasi çԥrçivԥlԥrin different sources should be mobilized yaradÕlmasÕnÕ zԥruri edir. significantly, including enhancing development Qeyd olunanlarla ԥlaqԥdar, inkiúafla ba÷lÕ cooperation, and the support for poverty ԥmԥkdaúlÕ÷Õn geniúlԥndirilmԥsi dԥ daxil olmaqla reduction efforts should be increased2. müxtԥlif mԥnbԥlԥrdԥn ԥhԥmiyyԥtli úԥkildԥ resurslar sԥfԥrbԥr olunmalÕ, yoxsullu÷un azaldÕlmasÕ tԥdbirlԥrinԥ dԥstԥk artÕrÕlmalÕdÕr2.

1 https://sustainabledevelopment.un.org/sdg1 2 BMT Baú AssambleyasÕnÕn 2015-ci il 25 sentyabr tarixli A/RES/70/1, nömrԥli qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilmiú “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik” 2 “Transformation of our world: Diary in the field of sustainable development until 2030”, approved by UN General Assembly resolution A/RES/70/1 of September 25, 2015

9 1. YOXSULLUöA SON 1. NO POVERTY

1.1.1 Beynԥlxalq yoxsulluq hԥddindԥn aúa÷Õ sԥviyyԥdԥ yaúayan ԥhalinin xüsusi çԥkisi 1.1.1 Proportion of population below the international poverty line

HazÕrda, “BeynΩlxalq yoxsulluq hΩddi” The “international poverty line” is 2011-ci il üzrΩ beynΩlxalq qiymΩtlΩrΩ ΩsasΩn currently set at $1.90 a day at 2011 gündΩlik 1,90 dollar sΩviyyΩsindΩ müΩyyΩn international prices. This indicator is defined as olunmuúdur. Bu göstΩrici 2011-ci il üzrΩ the number of the population living on less than beynΩlxalq qiymΩtlΩrΩ ΩsasΩn gündΩlik gΩliri $1.90 a day at 2011 international prices 1,90 dollardan az olan Ωhalinin ümumi ΩhaliyΩ devided by the total population multiplied by nisbΩtinin 100-Ω hasili kim hesablanÕr. 100.

2015-2018-ci illԥrdԥ Azԥrbaycan In 2015-2018 years the share of the RespublikasÕnda beynԥlxalq yoxsulluq population living below the international hԥddindԥn aúa÷Õ sԥviyyԥdԥ yaúayan ԥhalinin poverty line in The Republic of Azerbaijan was xüsusi çԥkisi 0,0 faiz tԥúkil etmiúdir. 0.0 percent.

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator amon g the CIS countries Beynԥlxalq yoxsulluq hԥddindԥn aúa÷Õ sԥviyyԥdԥ yaúayan ԥhalinin xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of population below the international poverty line, in percentage

6

5 4,8

4

3

1,9 2 1,8 1,4

1 0,2 0,3 0,2 000000 0 0 0 0,1 000,1 0 0 0,1 0,1 0 Azԥrbaycan Belarus Ermԥnistan QazaxÕstan QÕr÷ÕzÕstan Moldova Rusiya Tacikistan Ukrayna Azerbaijan Belarus Armenia Kazakhstan Kyrgyzstan Moldova Russia Tajikistan Ukraine

2015 2016 2017

10 1. YOXSULLUöA SON 1. NO POVERTY

1.2.1 Milli yoxsulluq hԥddindԥn aúa÷Õ sԥviyyԥdԥ yaúayan ԥhalinin xüsusi çԥkisi 1.2.1 Proportion of population living below the national poverty line

Milli yoxsulluq hΩddindΩn aúa÷Õ sΩviyyΩdΩ The proportion of population living below yaúayan Ωhalinin xüsusi çΩkisi milli yoxsulluq the national poverty line measures the national dΩrΩcΩsini ölçür. Milli yoxsulluq dΩrΩcΩsi milli poverty rate. The national poverty rate is yoxsulluq hΩddindΩn aúa÷Õ sΩviyyΩdΩ yaúayan calculated as the percentage of the population Ωhalinin ümumi ΩhaliyΩ faiz nisbΩti kimi living below the national poverty line to total hesablanÕr. Milli yoxsulluq hΩddi ölkΩdΩ hΩr il population. The national poverty line is based tΩsdiq edilΩn Ωhalinin müxtΩlif qruplarÕ üzrΩ on the subsistence minimum for different groups yaúayÕú minimumu ΩsasÕnda müΩyyΩn edilir. of the population approved annually in the YaúayÕú minimumu minimum istehlak sΩbΩtinin country. Subsistence minimum is a social norm, dΩyΩri vΩ icbari ödΩniúlΩrin cΩmindΩn ibarΩt which is the sum of the cost of minimum sosial normadÕr3. consumer basket and the amount of compulsory payments3.

Milli yoxsulluq hԥddindԥn aúa÷Õ sԥviyyԥdԥ yaúayan ԥhalinin xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of population living below the national poverty line, in percentage

10 9,1 9 8 7,6 7 6,0 5,9 6 5,4 5,3 5,0 5,1 5 4,9 4 3 2 1 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Milli yoxsulluq hԥddindԥn aúa÷Õ The proportion of the country’s population sԥviyyԥdԥ yaúayan ölkԥ ԥhalisinin xüsusi çԥkisi living below the national poverty line gradually 2010-cu ildԥki 9,1 faizdԥn hԥr il ardÕcÕl azalaraq decreased each year from 9.1 percent in 2010 to 2015-ci ildԥ 4,9 faiz sԥviyyԥsinԥ düúmüú, 4.9 percent in 2015, rose by 1.0 percentage 2016-cÕ ildԥ 1,0 faiz bԥndi artmÕú, 2018-ci ildԥ points in 2016, and dropped to 5.1 percent in isԥ 5,1 faiz sԥviyyԥsinԥ enmiúdir. 2018. Ümumilikdԥ 2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ Generally, decreasing the proportion of the milli yoxsulluq hԥddindԥn aúa÷Õ sԥviyyԥdԥ population living below the national poverty yaúayan ԥhalinin xüsusi çԥkisinin bu templԥrlԥ line during the 2010-2018 years is estimated as azalmasÕ müsbԥt meyil kimi qiymԥtlԥndirilir. a positive trend.

3 http://www.e-qanun.az/framework/5518

11 1. YOXSULLUöA SON 1. NO POVERTY

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries Milli yoxsulluq hԥddindԥn aúa÷Õ sԥviyyԥdԥ yaúayan ԥhalinin xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of population living below the national poverty line, in percentage

40 32,1 31,0 30,3 29,8 29,5 30 29,4 25,7 25,6 25,4

20 13,4 13,2 12,9

10 9,6 5,9 5,9 5,7 5,4 5,1 4,9 2,7 2,6 2,6

0 Azԥrbaycan Belarus Ermԥnistan QazaxÕstan QÕr÷ÕzÕstan Moldova Rusiya Tacikistan Azerbaijan Belarus Armenia Kazakhstan Kyrgyzstan Moldova Russia Tajikistan 2015 2016 2017

12 1. YOXSULLUöA SON 1. NO POVERTY

1.3.1 øúsizlik müavinԥti alan iúsiz ԥhalinin xüsusi çԥkisi, cins üzrԥ bölgüdԥ4 1.3.1 Proportion of unemployed population receiving unemployment benefits, by sex4

øúsizlik müavinΩti alan iúsiz Ωhalinin The proportion of unemployed population xüsusi çΩkisi iúsizlik müavinΩti alan úΩxslΩrin receiving unemployment benefits is calculated sayÕnÕn mΩú÷ulluq xidmΩti orqanÕnda rΩsmi iúsiz as the number of persons received statusu verilmiú úΩxslΩrin ümumi sayÕna unemployment benefits devided by the total nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. øúsizlik number of unemployed persons who have been dedikdΩ, iqtisadi fΩal Ωhalinin müΩyyΩn given official unemployment status by the hissΩsinin öz iú qüvvΩsini tΩtbiq edΩ bilmΩdiyini employment service agency multiplied by 100. It Ωks etdirΩn sosial-iqtisadi hadisΩdir. should be noted that unemployment is a socio- economic phenomenon that reflects the inability of using certain economically active population’s labor force.

øúsizlik müavinԥti alan iúsiz ԥhalinin xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of unemployed population receiving unemployment benefits, in percentage

18,12 20,00 18,00 16,00 14,00 12,00 10,00 8,00 5,62 5,34 5,63 5,56

6,00 2,61 2,54 4,00 0,22 1,76 2,00 0,00 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Qeyd: 2018-ci ilin mΩlumatlarÕ iúsizlikdΩn sÕ÷orta ödΩniúi alan úΩxslΩrin xüsusi çΩkisini Ωks etdirir. Note: Data regarding to 2018 reflects the proportion of population receiving unemployment insurance benefits.

4 BMT-nin qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ bu göstԥrici “1.3.1 Minimal sosial müdafiԥ sԥviyyԥsi (sistemlԥri) ilԥ ԥhatԥ olunan ԥhalinin xüsusi çԥkisi, uúaqlar, iúsizlԥr, ahÕllar, ԥlillԥr, hamilԥ qadÕnlar, yeni do÷ulanlar, istehsalat xԥsarԥti alanlar, yoxsul vԥ aztԥminatlÕ ԥhali ayrÕca göstԥrilmԥklԥ cins bölgüsündԥ” kimi müԥyyԥn edilmiúdir. Göstԥrici nԥúrdԥ rԥsmi statistika mԥlumatlarÕ ԥsasÕnda milli kontekstdԥ verilmiúdir. 4 In the UN Global Indicator Framework this indicator defined as “1.3.1 Proportion of population covered by social protection floors/systems, by sex, distinguishing children, unemployed persons, older persons, persons with disabilities, pregnant women, newborns, work-injury victims and the poor and the vulnerable”. The indicator is based on official statistics and presented in publication in the national context.

13 1. YOXSULLUöA SON 1. NO POVERTY

øúsizlik müavinԥti alan iúsiz ԥhalinin xüsusi çԥkisi, cins üzrԥ bölgüdԥ, faizlԥ Proportion of unemployed population receiving unemployment benefits, by sex, in percentage

5,30 2018 6,00 19,38 2017 15,92 6,06 2016 4,93 6,13 2015 4,09 6,45 2014 4,34 2,06 2013 1,33 2,87 2012 2,08 3,07 2011 2,01 0,32 2010 0,10 0,00 2,00 4,00 6,00 8,00 10,00 12,00 14,00 16,00 18,00 20,00

kiúilԥr qadÕnlar men women

Hesablamalar göstԥrir ki, 2010-2018-ci Estimates show that, during 2010-2018 illԥr ԥrzindԥ mԥú÷ulluq xidmԥti orqanlarÕnda years although the number of persons who have iúsiz statusu alan úԥxslԥrin sayÕ mütlԥq ifadԥdԥ been given official unemployment status by the 18878 nԥfԥr (kiúilԥr üzrԥ 9371 nԥfԥr, qadÕnlar employment service agency in absolute üzrԥ 9507 nԥfԥr) azalsa da, iúsiz statusu verilmiú terms decreased by 18,878 persons (9,371 úԥxslԥr arasÕnda iúsizliyԥ görԥ müavinԥt for men and 9,507 for women), the number alanlarÕn sayÕ 1030 nԥfԥr artaraq 2018-ci ilin of persons received unemployment benefits sonuna 1117 nԥfԥrԥ çatmÕúdÕr (bunlardan 59,8 among persons who have been given faizi kiúilԥr, 40,2 faizi qadÕnlar olmuúdur). unemployment status increased by 1,030 Ümumilikdԥ, 2019-cu ilin ԥvvԥlinԥ mԥú÷ulluq persons and amounted to 1,117 persons xidmԥti orqanlarÕnda iúsiz statusu verilmiú (59.8 percent from them were men, and 40.2 20088 nԥfԥr ԥhalidԥn 62,8 faizini kiúilԥr, 37,2 percent were women). Generally by the faizini qadÕnlar tԥúkil etmiúdir. beginning of 2019, from 20,088 persons who have been given official unemployment status by the employment service agencies 62.8 percent were men and 37.2 percent were women.

14 1. YOXSULLUöA SON 1. NO POVERTY

1.a.2 Ümumi dövlԥt xԥrclԥrindԥ ԥsas xidmԥtlԥrԥ (tΩhsil, sΩhiyyΩ, sosial müdafiΩ vΩ sosial tΩminat) çԥkilԥn xԥrclԥrin xüsusi çԥkisi 1.a.2 Proportion of total government spending on essential services (education, health, social security and social protection)

Qlobal sΩviyyΩdΩ, Ωhalinin sosial Globally, it is believed that the most ehtiyaclarÕnÕn ödΩnilmΩsi, tΩhsilin vΩ sΩhiyyΩnin important function of the state is to meet the inkiúaf etdirilmΩsi, vΩtΩndaúlarÕn sosial social needs of the population, the development müdafiΩsinin vΩ sosial tΩminatÕnÕn of education and health, and the strengthening güclΩndirilmΩsi dövlΩtin mühüm funksiyasÕ of social protection and social security of hesab olunur. Eyni zamanda, tΩhsil, elm, citizens. At the same time, education, science, mΩdΩniyyΩt vΩ incΩsΩnΩt, sΩhiyyΩ, sosial müdafiΩ culture and art, health, social security and vΩ sosial tΩminat kimi sahΩlΩrin istehsalÕn social protection, which are part of the inkiúafÕna mühüm tΩsiri vardÕr. non-production sphere, have important Ümumi dövlΩt xΩrclΩrindΩ Ωsas xidmΩtlΩrΩ implications for the development of production. çΩkilΩn xΩrclΩrin xüsusi çΩkisi göstΩricisi tΩhsil, The proportion of total government sΩhiyyΩ, sosial müdafiΩ vΩ sosial tΩminata spending on essential services indicator reflects çΩkilΩn xΩrclΩrin ümumi dövlΩt xΩrclΩrindΩki the share of the spending on education, health, payÕnÕ Ωks etdirir. SözügedΩn göstΩrici social protection and social security in the total AzΩrbaycan RespublikasÕ vahid büdcΩ government spending. This indicator is tΩsnifatÕnÕn müvafiq maddΩlΩrinΩ uy÷un olaraq calculated as a percentage of expenditure on tΩhsil, sΩhiyyΩ, sosial müdafiΩ vΩ sosial tΩminat financing of education, health, social protection sahΩlΩrinin maliyyΩlΩúdirilmΩsinΩ çΩkilΩn and social security to the total expenditures of xΩrclΩrin dövlΩt büdcΩsinin ümumi xΩrclΩrinΩ the state budget in accordance with the relevant nisbΩti kimi faizlΩ hesablanÕr. articles of the Unified Budget Classification of the Republic of Azerbaijan.

Ümumi dövlԥt xԥrclԥrindԥ ԥsas xidmԥtlԥrԥ çԥkilԥn xԥrclԥrin xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of total government spending on essential services, in percentage

28,74 30 27,27

23,23 23,45 25 22,00 22,41 21,15 19,88* 21,23 20 14,90 15 13,36 10,16 10,54 10,44 9,54 9,71 9,14 9,46 10 10,04 9,88 9,90 8,34 8,31 9,03 8,65 5 8,24 7,51

3,20 3,50 3,23 3,56 3,98 3,96 4,01 3,12 0 3,65 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Ümumi xԥrclԥr Tԥhsil üzrԥ Sԥhiyyԥ üzrԥ Sosial müdafiԥ vԥ sosial tԥminat üzrԥ Total expenditures For education For healthcare For social protection and social security

Mənbə: Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Nazirliyi Source: The Ministry of Finance of the Republic of Azerbaijan

* Mԥlumat dԥqiqlԥúdirilmiúdir. * Data is precised. 15 1. YOXSULLUöA SON 1. NO POVERTY

2010-cu illԥ müqayisԥdԥ, ümumi dövlԥt Compared to 2010, in 2018 the proportion xԥrclԥrindԥ ԥsas xidmԥtlԥrԥ çəkilən xԥrclԥrin of total government spending on essential xüsusi çԥkisi 2018-ci ildԥ 2,00 faiz bԥndi services decreased by 6.04 percentage points azalaraq 21,23 faiz sԥviyyԥsindԥ qԥrarlaúmÕúdÕr. and appointed to 21.23 percent. Nonetheless, Buna baxmayaraq, dövlԥt büdcԥsinin xԥrclԥrinin the amount of expenditures on essential services strukturunda ԥsas xidmԥtlԥrԥ çԥkilԥn xԥrclԥrin in the structure of state budget expenditures hԥcmi 1,8 dԥfԥ artmÕúdÕr. increased by 1.8 times. BaxÕlan müddԥt ԥrzindԥ təhsil xԥrclԥri During reviewed period the amount of 1180,8 milyon manatdan 1966,6 milyon expenditures on education increased from manatadԥk, sԥhiyyԥ xərcləri 429,2 milyon 1180.8 million manats to 1966.6 million manatdan 709,9 milyon manatadԥk, sosial manats, on health increased from 429.2 million müdafiԥ və sosial tԥminat xԥrclԥri isԥ 1123,0 manats to 709.9 million manats, and on social milyon manatdan 2150,7 milyon manatadԥk protection and social security increased from artmÕúdÕr. 1123.0 million manats to 2150.7 million manats.

16 AclÕ÷a son qoymaq, ԥrzaq tԥhlükԥsizliyini tԥmin etmԥk, qidalanmanÕ yaxúÕlaúdÕrmaq vԥ kԥnd tԥsԥrrüfatÕnÕn dayanÕqlÕ inkiúafÕna dԥstԥk vermԥk End hunger, achieve food security and improved nutrition and promote sustainable agriculture

Hԥr bir insanÕn zԥruri ԥrzaq ehtiyaclarÕnÕn Elimination of hunger and malnutrition to ödԥnilmԥsi üçün aclÕq vԥ zԥif qidalanma meet the nutritional needs of each individual is hallarÕnÕn aradan qaldÕrÕlmasÕ cԥmiyyԥtin one of the main challenges of both early and inkiúafÕnÕn istԥr ilkin, istԥrsԥ dԥ yeni new stages of development of society. mԥrhԥlԥsinin ԥsas ça÷ÕrÕúlarÕndandÕr. Düzgün Malnutrition not only results in poor health, but qidalanmama nԥinki insan sa÷lamlÕ÷Õna pis also indirectly causes lagging in development of tԥsirlԥ nԥticԥlԥnir, eyni zamanda dolayÕsÕ ilԥ dԥ other social areas such as education and tԥhsil vԥ mԥú÷ulluq kimi digԥr sosial sahԥlԥrin employment. inkiúafÕnda gerilԥmԥyԥ sԥbԥb olur. According to statistics provided by the UN BMT-nin açÕqladÕ÷Õ statistik mԥlumatlara in 2017, an estimated 821 million people ԥsasԥn 2017-ci ildԥ dünyada tԥqribԥn 821 worldwide were undernourished, and more than milyon nԥfԥr kifayԥt qԥdԥr qidalana 256 million of these people live in the African bilmԥmiúdir, bu úԥxslԥrin 256 milyondan çoxu continent. Ten percent of the world's population Afrika qitԥsindԥ yaúayÕr. Dünya ԥhalisinin on (770 million people) faces severe food faizi (770 milyon nԥfԥr) isԥ kԥskin qida insecurity. Stunting has been decreasing in tԥhlükԥsizliyi ilԥ üzlԥúir. 2000-ci ildԥn bԥri nearly every region since 2000. Nevertheless, demԥk olar ki, bütün regionlar üzrԥ alçaqboyluq one in five children under five years of age (149 hallarÕ azalmÕúdÕr. Buna baxmayaraq, 2018-ci million) were stunted in 2018. 49 million ildԥ hԥlԥ dԥ beú yaúadԥk olan hԥr beú uúaqdan children under five years of age were affected biri boyatmanÕn lԥngimԥsi halÕ ilԥ by wasting and another 40 million were qarúÕlaúmÕúdÕr. Beú yaúadԥk olan 49 milyon overweight. Poor nutrition has caused nearly uúaq arÕqlÕqdan, digԥr 40 milyon uúaq isԥ half (45 percent) of deaths among children piylԥnmԥdԥn ԥziyyԥt çԥkmiúdir. Zԥif qidalanma under five years of age - 3.1 million child beú yaúadԥk uúaqlar arasÕnda ölüm hallarÕnÕn deaths each year. tԥxminԥn yarÕsÕna (45 faiz) sԥbԥb olmuúdur - bu A profound change of the global food and isԥ hԥr il 3,1 milyon uúaq ölümü demԥkdir. agriculture system is needed if we are to nourish Hal-hazÕrda aclÕqdan ԥziyyԥt çԥkԥn the people who are hungry today and the insanlarÕ vԥ 2050-ci ilԥ qԥdԥr aclÕqdan ԥziyyԥt additional 2 billion people expected to be çԥkԥcԥyi gözlԥnilԥn ԥlavԥ 2 milyard insanÕ undernourished by 2050. By supporting rural qidalandÕrmaq üçün qlobal ԥrzaq vԥ kԥnd development and the preservation of the tԥsԥrrüfatÕ sisteminin ԥsaslÕ dԥyiúdirilmԥsinԥ environment, as well as the development of

17 2. ACLIöA SON 2. ZERO HUNGER ehtiyac vardÕr. Kԥnd yerlԥrinin inkiúafÕna vԥ smallholder farms and the efficient use of ԥtraf mühitin qorunmasÕna, kiçik fermer Agriculture, forestry and fisheries can provide tԥsԥrrüfatlarÕnÕn inkiúafÕna dԥstԥk vermԥklԥ nutritious food for all and generate decent hamÕ üçün kifayԥt qԥdԥr qidalandÕrÕcÕ ԥrzaq incomes, while supporting rural development, tԥmin edilԥ vԥ layiqli gԥlir yaradÕla bilԥr1. environmental protection and development of DøM 2 aclÕ÷a son qoyulmasÕ vԥ hamÕnÕn il farms1. boyu tԥhlükԥsiz vԥ kifayԥt qԥdԥr ԥrza÷a SDG 2 aims to end hunger and ensure ԥlyetԥrliliyinin tԥmin edilmԥsini, 5 yaúadԥk access by all people to safe, nutritious and uúaqlarda inkiúafdan qalma hallarÕ ilԥ ba÷lÕ sufficient food all year round, to achieve the vacib mԥsԥlԥlԥrin hԥllini nԥzԥrdԥ tutur. Belԥ internationally agreed targets on stunting and ça÷ÕrÕúlara adekvat cavab vermԥk torpa÷a, digԥr wasting in children under five years of age. An istehsal resurslarÕna, müvafiq biliklԥrԥ vԥ adequate response to such challenges can be maliyyԥ xidmԥtlԥrinԥ tԥhlükԥsiz vԥ bԥrabԥr achieved by doubling the agricultural çÕxÕúÕn tԥmin edilmԥsi yolu ilԥ kiçik qida productivity and incomes of small-scale food istehsalçÕlarÕnÕn, xüsusilԥ dԥ qadÕnlarÕn, ailԥ producers, in particular women, family farmers, kԥndli tԥsԥrrüfatlarÕnÕn, fermerlԥrin vԥ balÕqçÕlÕq farmers and fishers through secure and equal tԥsԥrrüfatlarÕnÕn mԥhsuldarlÕ÷ÕnÕn vԥ gԥlirlԥrinin access to land, other productive resources, ikiqat artÕrÕlmasÕ, ԥrzaq mallarÕ bazarlarÕnda knowledge and financial services, ensuring ԥrza÷Õn qiymԥtindԥ baú verԥn kԥskin timely access to information on food resources dԥyiúkԥnliklԥrin mԥhdudlaúdÕrÕlmasÕ üçün ԥrzaq in order to help limit extreme food price ehtiyatlarÕna dair informasiyaya vaxtlÕ-vaxtÕnda volatility. çÕxÕú imkanÕnÕn tԥmin edilmԥsi ilԥ mümkündür. In this turn, creation of sustainable food Bu da öz növbԥsindԥ, dayanÕqlÕ ԥrzaq production systems, strengthening capacity for istehsalÕ sistemlԥrinin formalaúdÕrÕlmasÕnÕ, iqlim adaptation to climate change, extreme weather, dԥyiúikliyinԥ, kԥskin hava úԥraitinԥ, quraqlÕ÷a, drought, flooding and other disasters, daúqÕnlara vԥ s. tԥbii fԥlakԥtlԥrԥ uy÷unlaúma implementation of sustainable farming practices potensialÕnÕn güclԥndirilmԥsini, torpa÷Õn that progressively improve soil quality, keyfiyyԥtini tԥdricԥn artÕran dayanÕqlÕ kԥnd maintenance of biodiversity of seeds, cultivated tԥsԥrrüfatÕ tԥcrübԥlԥrinin tԥtbiqini, toxumlarÕn, plants, and farmed and domesticated animals, becԥrilԥn bitkilԥrin vԥ ferma úԥraitindԥ and their related wild species are essential. yetiúdirilԥn vԥ ԥhlilԥúdirilԥn heyvanlarÕn, habelԥ In view of the above, the international onlarÕn yabanÕ növlԥrinin genetik cooperation should be enhanced, agricultural müxtԥlifliyinin qorunmasÕnÕ zԥruri edir. research and new technologies implementation Qeyd olunanlarla ԥlaqԥdar, kԥnd should be expanded, and investments in rural tԥsԥrrüfatÕnda istehsal potensialÕnÕ artÕrmaq infrastructure, plants and livestock banks should mԥqsԥdilԥ beynԥlxalq ԥmԥkdaúlÕq be increased in order to strengthen agricultural güclԥndirilmԥli, kԥnd tԥsԥrrüfatÕ sahԥsindԥ productive capacity2. tԥdqiqatlarÕn aparÕlmasÕ vԥ yeni texnologiyalarÕn tԥtbiqi geniúlԥndirilmԥli, kԥnd infrastrukturuna, bitki vԥ mal-qara banklarÕna investisiyalar artÕrÕlmalÕdÕr2.

1 https://sustainabledevelopment.un.org/sdg2 2 BMT Baú AssambleyasÕnÕn 2015-ci il 25 sentyabr tarixli A/RES/70/1, nömrԥli qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilmiú “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik” 2 “Transformation of our world: Diary in the field of sustainable development until 2030”, approved by UN General Assembly resolution A/RES/70/1 of September 25, 2015

18 2. ACLIöA SON 2. ZERO HUNGER

. 2.a.1 Dövlԥt xԥrclԥrinin strukturu ilԥ müԥyyԥn edilԥn kԥnd tԥsԥrrüfatÕna istiqamԥtlԥndirilmԥ indeksi 2.a.1 The agriculture orientation index for government expenditures

DövlΩt xΩrclΩrinin strukturu ilΩ müΩyyΩn The Agriculture Orientation Index for edilΩn kΩnd tΩsΩrrüfatÕna istiqamΩtlΩndirmΩ government expenditure is defined as the indeksi kΩnd tΩsΩrrüfatÕ sahΩsinin dövlΩt Agriculture share of Government Expenditure, xΩrclΩrindΩki payÕnÕn kΩnd tΩsΩrrüfatÕ sahΩsinin divided by the Agriculture value added share of ümumi daxili mΩhsuldakÕ (ÜDM) payÕna GDP. Here, Agriculture refers to the bölünmΩsi ilΩ müΩyyΩn olunur. Burada kΩnd agriculture, forestry, fishing and hunting sector. tΩsΩrrüfatÕ dedikdΩ, kΩnd tΩsΩrrüfatÕ, meúΩ The measure is a currency-free index, tΩsΩrrüfatÕ, balÕqçÕlÕq vΩ ovçuluq nΩzΩrdΩ calculated as the ratio of these two shares. tutulur. Bu göstΩrici iki payÕn nisbΩti kimi Government expenditure data are compiled hesablanan indekslΩ ifadΩ olunan ölçü according to the functional classification of the meyarÕdÕr. DövlΩt xΩrclΩrinΩ dair mΩlumatlar state budget expenditures and Agriculture value dövlΩt büdcΩsi xΩrclΩrinin funksional added share of GDP according to the tΩsnifatÕna, kΩnd tΩsΩrrüfatÕnÕn ÜDM-dΩki payÕ methodology of the System of National isΩ milli hesablar sisteminin metodologiyasÕna Accounts. uy÷un müΩyyΩn edilir.

Dövlԥt xԥrclԥrinin strukturu ilԥ müԥyyԥn edilԥn kԥnd tԥsԥrrüfatÕna istiqamԥtlԥndirilmԥ indeksi The agriculture orientation index for government expenditures

0,60 0,6 0,56 0,58 0,55

0,52 0,50 0,5 0,49 0,49

0,46

0,4 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Mənbə: Azərbaycan Respublikasının Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi Source: Ministry of Agriculture of the Republic of Azerbaijan

Dövlԥt xԥrclԥrinin strukturu ilԥ müԥyyԥn In 2010-2018, the Agriculture Orientation edilԥn kԥnd tԥsԥrrüfatÕna istiqamԥtlԥndirilmԥ Index for government expenditure received indeksi 2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ 1-dԥn kiçik various values ranging less than 1, from 0.46 to olmaqla 0,46 vԥ 0,60 arasÕnda müxtԥlif 0.60. It means that government spending on qiymԥtlԥr almÕúdÕr ki, bu da sektorun agriculture, compared to agriculture’s iqtisadiyyata verdiyi töhfԥ ilԥ müqayisԥdԥ contribution to the total economy, had been dövlԥt xԥrclԥrinin kԥnd tԥsԥrrüfatÕndakÕ payÕnÕn lower. nisbԥtԥn aúa÷Õ oldu÷unu bildirir. The value-added created in agriculture, Kԥnd tԥsԥrrüfatÕ, meúԥ tԥsԥrrüfatÕ vԥ forestry and fisheries increased by 79.0 percent balÕqçÕlÕq sahԥsindԥ yaradÕlmÕú ԥlavԥ dԥyԥrin (37.4 percent in real terms) from 2,344.6

19 2. ACLIöA SON 2. ZERO HUNGER hԥcmi 2010-cu ildԥki 2344,6 milyon manatdan million manats in 2010 to 4,196.1 million 79.0 faiz (real ifadԥdԥ 37,4 faiz) artaraq 2018-ci manats3 in 2018. The growth rate of value- ildԥ 4196,1 milyon manata3 yüksԥlmiúdir. Ötԥn added in agriculture, forestry and fishing last il kԥnd tԥsԥrrüfatÕ, meúԥ tԥsԥrrüfatÕ vԥ balÕqçÕlÕq year was 104.6 percent compared to the üzrԥ yaradÕlmÕú ԥlavԥ dԥyԥrin ԥvvԥlki ilԥ previous year. nisbԥtԥn artÕm sürԥti 104,6 faiz olmuúdur.

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries Dövlԥt xԥrclԥrinin strukturu ilԥ müԥyyԥn edilԥn kԥnd tԥsԥrrüfatÕna istiqamԥtlԥndirmԥ indeksi The agriculture orientation index for government expenditures

1,2 1,1

1,0 1,0 0,8 0,8 0,8 0,7 0,7 0,6 0,6 0,5 0,5 0,4 0,4 0,3 0,3 0,3 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 0 0,0

2015 2016 2017

3 2018-ci il üzrԥ ilkin mԥlumatlara ԥsasԥn 3 According to preliminary data for 2018

20 YaúÕndan asÕlÕ olmayaraq hamÕnÕn sa÷lam yaúayÕú tԥrzini tԥmin etmԥk vԥ rifah halÕnÕ yaxúÕlaúdÕrmaq Ensure healthy lives and promote well-being for all at all ages

ønsan sa÷lamlÕ÷ÕnÕn yaxúÕlaúdÕrÕlmasÕ, ana Major progress has been made in improving vԥ uúaq ölümünün azaldÕlmasÕ, ömür the health of people, increasing life expectancy, uzunlu÷unun artÕrÕlmasÕ vԥ yoluxucu xԥstԥliklԥrԥ reducing maternal and child mortality and qarúÕ mübarizԥ sahԥlԥrindԥ dünyada böyük fighting against leading communicable diseases irԥlilԥyiúlԥrin ԥldԥ edilmԥsinԥ baxmayaraq, in the world. However, progress has stalled or is malyariya vԥ vԥrԥm kimi xԥstԥliklԥrin tam not happening fast enough with regard to aradan qaldÕrÕlmasÕ, habelԥ bir çox müxtԥlif addressing major diseases, such as malaria and davamlÕ vԥ yeni ortaya çÕxan sa÷lamlÕq tuberculosis, as well as more efforts are needed problemlԥrinin hԥll edilmԥsi üçün daha çox sԥy to address many different sustainable and göstԥrmԥk lazÕmdÕr. emerging health problems. BMT tԥrԥfindԥn dԥrc edilmiú son According to last information published by mԥlumatlara ԥsasԥn, 2015-ci ildԥ dünyada UN an estimated 303 thousand women around tԥxminԥn 303 min qadÕn hamilԥlik vԥ do÷uúun the world died due to complications of a÷ÕrlaúmasÕ sԥbԥbindԥn ölmüúdür. Qlobal pregnancy and childbirth in 2015. Globally miqyasda ixtisaslÕ sԥhiyyԥ kadrlarÕ tԥrԥfindԥn proportion of births attended by skilled health qԥbul edilԥn do÷uúlarÕn xüsusi çԥkisi 2012-ci personnel increased from 69 percent in 2012 to ildԥki 69 faizdԥn 2018-ci ildԥ 81 faizԥdԥk 81 percent in 2018. This indicator was only 59 yüksԥlmiúdir. Sub-Saxara AfrikasÕnda isԥ bu percent in Sub-Saharan Africa in 2018. Under- göstԥrici 2018-ci ildԥ yalnÕz 59 faiz tԥúkil five mortality rate fell to 39 deaths per 1000 live etmiúdir. 2017-ci ildԥ hԥr 1000 diri do÷ulana births in 2017. The total number of under-five görԥ beú yaúadԥk uúaqlar arasÕnda ölüm ԥmsalÕ deaths dropped to 5.4 million in 2017 from 9.8 39-a enmiúdir. Belԥ ki, beú yaúadԥk ölԥn million in 2000. The global neonatal mortality uúaqlarÕn sayÕ 2000-ci ildԥki 9,8 milyondan rate declined from 31 deaths per 1000 live births 2017-ci ildԥ 5,4 milyona düúmüúdür. Qlobal in 2000 to 18 in 2017. Although incidence of miqyasda neonatal ölüm ԥmsalÕ 2000-ci ildԥki tuberculosis has continued to decline from 170 31-dԥn 2017-ci ildԥ 18-dԥk enmiúdir. Ԥhalinin per 100000 people in 2000 to 140 in 2015, and hԥr 100000 nԥfԥrinԥ vԥrԥmԥ yoluxma hallarÕ 134 in 2017, tuberculosis is still a major fatal 2000-ci ildԥ 170, 2015-ci ildԥ 140, 2017-ci ildԥ disease. So, about 10 million people were isԥ 134 tԥúkil etmԥklԥ azalan trendԥ malik olsa infected with tuberculosis in 20171. da, vԥrԥm hԥlԥ dԥ ԥsas ölümcül xԥstԥlik olaraq SDG 3 aims to reduce the global maternal qalÕr. Belԥ ki, 2017-ci ildԥ dünya ԥhalisinin mortality ratio to less than 70 per 100000 live

21 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING tԥqribԥn 10 milyonu vԥrԥmԥ yoluxmuúdur1. births, neonatal mortality to at least as low as 12 DøM 3 hԥr 100000 diri do÷ulana ana per 1000 live births and under-five mortality to ölümü ԥmsalÕnÕn 70-dԥn aúa÷Õ sԥviyyԥyԥ, hԥr at least as low as 25 per 1000 live births, to end 1000 diri do÷ulana neonatal ölüm hallarÕnÕn ԥn the epidemics of AIDS, tuberculosis, malaria azÕ 12-yԥ, hԥr 1000 diri do÷ulana beú yaúadԥk and other neglected tropical diseases, to combat uúaq ölümü hallarÕnÕn isԥ ԥn azÕ 25-ԥ communicable and non-communicable diseases, çatdÕrÕlmasÕnÕ, QøÇS-in, vԥrԥmin, malyariyanÕn to prevent narcotic drug abuse and harmful use vԥ unudulmuú tropik xԥstԥliklԥrin epidemiyasÕna of alcohol, to halve the number of global deaths son qoyulmasÕnÕ, yoluxucu vԥ qeyri-yoluxucu and injuries from road traffic accidents, xԥstԥliklԥrlԥ mübarizԥni, narkotik maddԥlԥrdԥn substantially reduce the number of deaths and istifadԥ vԥ alkoqoldan zԥrԥrli istifadԥ hallarÕnÕn illnesses from hazardous chemicals and air, qarúÕsÕnÕn alÕnmasÕnÕ, yol-nԥqliyyat water and soil pollution and contamination. hadisԥlԥrindԥn ölüm vԥ xԥsarԥt alma hallarÕnÕ This in turn, makes ensuring universal yarÕya qԥdԥr, zԥrԥrli kimyԥvi maddԥlԥrdԥn, access to sexual and reproductive health-care havanÕn, suyun vԥ torpa÷Õn çirklԥnmԥsi vԥ services, including for family planning, korlanmasÕ sԥbԥbindԥn ölüm vԥ xԥstԥlԥnmԥ information and education, quality essential hallarÕnÕn sayÕnÕn ԥhԥmiyyԥtli dԥrԥcԥdԥ health-care services, medicines, vaccines and azaldÕlmasÕnÕ nԥzԥrdԥ tutur. health insurance necessary. Bu da, öz növbԥsindԥ, hamÕnÕn cinsi vԥ In view of the above, reproductive health reproduktiv sԥhiyyԥ, o cümlԥdԥn ailԥ should be integrated into national strategies and planlaúdÕrmasÕ xidmԥtlԥrinԥ, informasiya vԥ programs, research on communicable and non- tԥhsilԥ, keyfiyyԥtli ԥsas sԥhiyyԥ xidmԥtlԥrinԥ, communicable diseases should be expanded, dԥrman preparatlarÕna, peyvԥndlԥrԥ vԥ tibbi access to essential medicines and vaccines sÕ÷ortaya ԥlyetԥrliliyin tԥmin edilmԥsini zԥruri should be ensured, early warning and health risk edir. management capacities should be strengthened, Qeyd olunanlarla ԥlaqԥdar, reproduktiv health financing and recruitment should be sa÷lamlÕq milli strategiyalara vԥ proqramlara substantially increased2. daxil edilmԥli, yoluxucu vԥ qeyri-yoluxucu xԥstԥliklԥrlԥ ba÷lÕ tԥdqiqatlar geniúlԥndirilmԥli, ԥsas dԥrman preparatlarÕ vԥ peyvԥndlԥrԥ çÕxÕú imkanÕ tԥmin edilmԥli, erkԥn xԥbԥrdarlÕq vԥ sԥhiyyԥ risklԥrinin idarԥ olunmasÕ potensialÕ güclԥndirilmԥli, sԥhiyyԥnin maliyyԥlԥúmԥsi vԥ sԥhiyyԥ sahԥsindԥ kadr potensialÕ ԥhԥmiyyԥtli dԥrԥcԥdԥ artÕrÕlmalÕdÕr2.

1 https://sustainabledevelopment.un.org/sdg3 2 BMT Baú AssambleyasÕnÕn 2015-ci il 25 sentyabr tarixli A/RES/70/1, nömrԥli qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilmiú “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik” 2 “Transformation of our world: Diary in the field of sustainable development until 2030”, approved by UN General Assembly resolution A/RES/70/1 of September 25, 2015 22 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

3.1.1 Ana ölümü ԥmsalÕ 3.1.1 Maternal mortality ratio

Ana ölümü dedikdΩ, hamilΩliyin Maternal death is defined as female deaths müddΩtindΩn vΩ harada keçmΩsindΩn asÕlÕ from any cause related to or aggravated by olmayaraq hamilΩliyin a÷ÕrlaúmasÕ vΩ ya pregnancy or its management (excluding hamilΩliyin yanlÕú aparÕlmasÕ nΩticΩsindΩ accidental or incidental causes) during (bΩdbΩxt hadisΩ vΩ ya tΩsadüfi yaranmÕú sΩbΩb pregnancy and childbirth or within 42 days of istisna edilmΩklΩ) hamilΩlik dövründΩ, do÷uú termination of pregnancy, irrespective of the vaxtÕ vΩ ya azadolmadan sonra 42 gün ΩrzindΩ duration and site of the pregnancy. baú verΩn qadÕnÕn ölüm halÕ baúa düúülür. This indicator expresses maternal Bu göstΩrici ölkΩdΩ ana ölümü sΩviyyΩsini mortality level in the country. The maternal sΩciyyΩlΩndirir. Ana ölümü ΩmsalÕ eyni bir vaxt mortality ratio is calculated as the number of dövründΩ qeydiyyata alÕnmÕú ana ölümünün registered maternal death during a given time sayÕnÕn hΩmin dövrdΩ qeydiyyatdan keçmiú diri period devided by registered live births during do÷ulanlarÕn ümumi sayÕna nisbΩtinin 100000-Ω the same time period multiplied by 100000. hasili kimi hesablanÕr.

Ana ölümü ԥmsalÕ, hԥr 100000 diri do÷ulana Maternal mortality ratio, per 100000 live births 17,00

16,00 15,7 15,3 14,9 15,00 14,5 14,6 14,4 14,6 13,8 14,00

13,00

12,2 12,00

11,00 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2010-cu illԥ müqayisԥdԥ 2018-ci ildԥ ölkԥ Compared to 2010, the maternal mortality üzrԥ ana ölümü ԥmsalÕ 3,5 bԥnd azalaraq rate in the country in 2018 declined by 3.5 baxÕlan dövr ԥrzindԥ ԥn aúa÷Õ hԥdd olan 12,2-dԥ points to 12.2, the lowest in the period. Thus, qԥrarlaúmÕúdÕr. Belԥ ki, ölkԥ üzrԥ hamilԥlik, the number of maternal deaths during do÷uú vԥ zahÕlÕq dövründԥ ölԥn analarÕn sayÕ pregnancy, childbirth and after termination of 2010-cu ildԥki 26 nԥfԥrdԥn 34,6 faiz azalaraq pregnancy in the country decreased by 34.6 2018-ci ildԥ 17 nԥfԥrԥ düúmüúdür. øqtisadi percent from 26 persons in 2010 to 17 persons rayonlar üzrԥ bölgüdԥ 2018-ci il üzrԥ ana ölümü in 2018. In 2018 the number of maternal deaths hallarÕnÕn sayÕ BakÕ úԥhԥrindԥ 4, Abúeronda 1, by economic regions was 4 in Baku city, 1 in Gԥncԥ-Qazaxda 3, ùԥki-Zaqatalada 3, Absheron, 3 in Ganja-Gazakh, 3 in Shaki- Lԥnkԥranda 4, Quba-Xaçmazda 1, Da÷lÕq Zagatala, 4 in , 1 in Guba-Khachmaz, ùirvanda 1 olaraq qeydԥ alÕnmÕúdÕr. NaxçÕvan and 1 in Daghlig Shirvan. In the Nakhchivan Muxtar RespublikasÕ, Aran, YuxarÕ-Qaraba÷, Autonomous Republic, Aran, Yukhari

23 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

Kԥlbԥcԥr-LaçÕn iqtisadi rayonlarÕnda isԥ ana Garabagh and Kalbajar-Lachin economic ölümü hallarÕna rast gԥlinmԥmiúdir. regions no maternal death was recorded.

Ana ölümü ԥmsalÕ, hԥr 100000 diri do÷ulana, yaúayÕú yeri üzrԥ bölgüdԥ Maternal mortality ratio, per 100,000 live births, by location

13,4 2018 11,2 11,5 2017 17,4

15,6 2016 12,1 4,9 2015 23,5 13,4 2014 15,8 13,9 2013 15,1

16,2 2012 13,6 15,2 2011 15,5

22,0 2010 9,5

0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 úԥhԥr yerlԥri üzrԥ kԥnd yerlԥri üzrԥ urban areas rural areas

Ana ölümü ԥmsalÕ 2010-cu illԥ Maternal mortality ratio increased from müqayisԥdԥ 2018-ci ildԥ kԥnd yerlԥri üzrԥ 9,5- 9.5 to 11.2 in rural areas, and dropped from dԥn 11,2-dԥk yüksԥlmiú, úԥhԥr yerlԥri üzrԥ isԥ 22.0 to 13.4 in cities during the period from 22,0-dԥn 13,4-dԥk enmiúdir. Sonuncu ildԥ ana 2010 to 2018. The number of maternal deaths in ölümü hallarÕnÕn sayÕ úԥhԥr yerlԥri üzrԥ 9, kԥnd the last year was 9 in cities and 8 in rural areas. yerlԥri üzrԥ isԥ 8 tԥúkil etmiúdir.

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries Ana ölümü ԥmsalÕ, hԥr 100000 diri do÷ulana Maternal mortality ratio, per 100,000 live births

40 38 32 31 30 30 30 28 25 21 19 19 18 17 17 17 20 17 15 14 14 13 12,5 12 10 10 9 10 8 2 2 0

2015 2016 2017

24 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

3.1.2 øxtisaslÕ sԥhiyyԥ iúçilԥri tԥrԥfindԥn qԥbul edilmiú do÷uúlarÕn xüsusi çԥkisi 3.1.2 Proportion of births attended by skilled health personnel

øxtisaslÕ sΩhiyyΩ iúçilΩri (hΩkimlΩr, tibb Proportion of births attended by skilled bacÕlarÕ vΩ ya mamalar) tΩrΩfindΩn qΩbul health personnel (doctors, nurses or midwives) edilmiú do÷uúlarÕn xüsusi çΩkisi ixtisaslÕ sΩhiyyΩ is calculated as percentage of the number of kadrlarÕ tΩrΩfindΩn qΩbul edilmiú do÷uúlarÕn deliveries attended by skilled health personnel ümumi do÷uúlarÕn sayÕna nisbΩti kimi faizlΩ devided by the number of all deliveries. Births hesablanÕr. øxtisaslÕ sΩhiyyΩ kadrlarÕ tΩrΩfindΩn attended by skilled health personnel is defined qΩbul edilmiú do÷uúlar dedikdΩ, hamilΩlik as deliveries attended by skilled health müddΩtindΩ, do÷um zamanÕ vΩ do÷uúdan personnel in the area of giving the necessary sonrakÕ dövrdΩ qadÕnlara zΩruri nΩzarΩtin supervision, care and advice to women during hΩyata keçirilmΩsi, xidmΩt göstΩrilmΩsi, pregnancy, childbirth and post-partum period, mΩslΩhΩtlΩrin verilmΩsi, do÷uúun müstΩqil qΩbul independent delivery and care for newborns. edilmΩsi vΩ yeni do÷ulanlara qulluq sahΩsindΩ ixtisaslÕ sΩhiyyΩ iúçilΩrinin iútirak etdiyi do÷uúlar baúa düúülür.

øxtisaslÕ sԥhiyyԥ iúçilԥri tԥrԥfindԥn qԥbul edilmiú do÷uúlarÕn xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of births attended by skilled health personnel, by percentage

100 99,9 99,9 99,8 99,7 99,8 99,6 99,8 99,9 99,8 99,8 99,6

99,4

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Mԥnbə: Azərbaycan Respublikasının Səhiyyə Nazirliyi Source: Ministry of Health of the Republic of Azerbaijan

Ölkԥ üzrԥ hamilԥlik, elԥcԥ dԥ do÷um The proportion of births attended by zamanÕ vԥ do÷uúdan sonrakÕ dövrdԥ qadÕnlara skilled health personnel in the area of giving the zԥruri nԥzarԥtin hԥyata keçirilmԥsi, xidmԥt necessary supervision, care and advice to göstԥrilmԥsi, mԥslԥhԥtlԥrin verilmԥsi, do÷uúun women during pregnancy, childbirth and post- müstԥqil qԥbul edilmԥsi vԥ yeni do÷ulanlara partum period, independent delivery and care qulluq sahԥsindԥ ixtisaslÕ sԥhiyyԥ iúçilԥrinin for newborns in the country increased from 99.6 iútirak etdiyi do÷uúlarÕn xüsusi çԥkisi 2010-cu percent in 2010 to 99.9 percent in 2018. ildԥki 99,6 faizdԥn 2018-ci ildԥ 99,9 faizԥdԥk yüksԥlmiúdir.

25 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

3.2.1 Beú yaúadԥk uúaqlar arasÕnda ölüm ԥmsalÕ 3.2.1 Under-five mortality rate

Bu göstΩrici il ΩrzindΩ beú yaúadΩk ölΩn This indicator is calculated as the total uúaqlarÕn ümumi sayÕnÕn hΩmin ildΩ diri number of children dead under-five in the year do÷ulanlarÕn ümumi sayÕna nisbΩtinin 1000-Ω devided by total number of live birth in the hasili kimi hesablanaraq, uúaqlarÕn beú yaúa same year multiplied by 1,000, and determines çatmadan ölüm sΩviyyΩsini müΩyyΩn edir. the level of under-five mortality.

Beú yaúadԥk uúaqlar arasÕnda ölüm ԥmsalÕ, hԥr 1000 diri do÷ulana, cins üzrԥ bölgüdԥ Under-five mortality rate, per 1,000 live births, by sex 16 15,4 15,3 14,7 15 14,6 14,3 14,2 13,9 13,7 13,8 13,7 13,5 13,5

14 13,1 13,3 13,1 13,0 13,0 13,0 12,9 12,9 12,8

13 12,6 11,9 11,9 11,8 11,7 12 11,6

11

10 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ümumi o÷lanlar qÕzlar total boys girls

Beú yaúadԥk uúaqlar arasÕnda ölüm ԥmsalÕ The under-five mortality rate decreased 2010-cu ildԥki 14,2-dԥn (bundan o÷lan uúaqlarÕ from 14.2 in 2010 (from these 14.6 for boys and üzrΩ 14,6, qÕz uúaqlarÕ üzrΩ 13,7) 2018-ci ildԥ 13.7 for girls) to 13.1 in 2018 (from these 14.3 13,1-dԥk (bundan o÷lan uúaqlarÕ üzrΩ 14,3, qÕz for boys and 11.7 for girls). uúaqlarÕ üzrΩ 11,7) enmiúdir. As compared with 2017 the absolute Beú yaúadԥk ölԥn uúaqlarÕn mütlԥq number of children who died before the age of ifadԥdԥ sayÕ 2017-ci illԥ müqayisԥdԥ 2018-ci five years decreased by 233 and amounted to ildԥ 233 nԥfԥr azalaraq 1825 nԥfԥr olmuúdur ki, 1825 in 2018, 1065 of which were boys and 760 bundan da o÷lan uúaqlarÕnÕn sayÕ 1065, qÕz girls. It shows that the number of deaths among uúaqlarÕnÕn sayÕ isԥ 760 nԥfԥr tԥúkil etmiúdir. Bu girls under five years of age is 28.6 percent less da il ԥrzindԥ beú yaúadԥk uúaqlar arasÕnda ölüm than that of boys. hallarÕnÕn sayÕnÕn o÷lan uúaqlarÕna nisbԥtԥn qÕz Regarding to age groups disaggregation, in uúaqlarÕnda 28,6 faiz az oldu÷unu göstԥrir. 2018 the number of infants died under one year Yaú qruplarÕ üzrԥ bölgüyԥ gԥldikdԥ bir of age decreased by 153 compared to the yaúadԥk ölԥn körpԥlԥrin sayÕ ötԥn illԥ previous year and amounted to 1547, while the müqayisԥdԥ 2018-ci ildԥ 153 nԥfԥr azalaraq number of children aged from one to five years 1547 nԥfԥr, bir yaúdan beú yaúadԥk ölԥn decreased by 80 and amounted to 278. uúaqlarÕn sayÕ isԥ 80 nԥfԥr azalaraq 278 nԥfԥr tԥúkil etmiúdir.

26 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

Beú yaúadԥk uúaqlar arasÕnda ölüm ԥmsalÕ, hԥr 1000 diri do÷ulana, yaúayÕú yeri üzrԥ bölgüdԥ Under-five mortality rate, per 1,000 live births, by location 25,0 21,8 21,1 21,6 19,8 19,8 19,7 20,0 18,1 18,3 16,9

15,0 11,6

9,1 10,0 8,3

6,4 6,1 5,8 6,0 6,2 6,3 5,0

0,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 úԥhԥr yerlԥri üzrԥ kԥnd yerlԥri üzrԥ urban areas rural areas

2018-ci ildԥ iqtisadi rayonlar üzrԥ beú yaúadԥk uúaqlar arasÕnda ölüm ԥmsalÕ, hԥr 1000 diri do÷ulana In 2018 under-five mortality rate, per 1,000 live births, by economic regions

3,6 19,3 16,9 5,3 9,2 18,3

13,5 10,3

10,8 14,3 11,7

NaxçÕvan Muxtar RespublikasÕ BakÕ úԥhԥri Nakhchivan Autonomous Republic Baku city Abúeron iqtisadi rayonu Gԥncԥ-Qazax iqtisadi rayonu Ganja-Gazakh economic region ùԥki-Zaqatala iqtisadi rayonu Lԥnkԥran iqtisadi rayonu Shaki-Zagatala economic region Lankaran economic region Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu Aran iqtisadi rayonu Guba-Khachmaz economic region YuxarÕ Qaraba÷ iqtisadi rayonu Kԥlbԥcԥr-LaçÕn iqtisadi rayonu Yukhari Garabagh economic region Kalbajar-Lachin economic region Da÷lÕq ùirvan iqtisadi rayonu Daghlig Shirvan economic region

27 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries

Beú yaúadԥk uúaqlar arasÕnda ölüm ԥmsalÕ, hԥr 1000 diri do÷ulana Under-five mortality rate, per 1,000 live births 60 43 ,0 40 33 ,0 21,2 19,8 18,5

20 15,4 15,1 14,1 13,8 13,7 13,3 11,7 11,7 11,4 12,0 10,8 10,4 10,2 10,1 9,6 9,3 8,8 8 ,0 7,4 6,9 4,1 3,9 3,7

0 Azԥrbaycan Belarus Ermԥnistan QazaxÕstan QÕr÷ÕzÕstan Moldova Özbԥkistan Rusiya Tacikistan Ukrayna Azerbaijan Belarus Armenia Kazakhstan Kyrgyzstan Moldova Uzbekistan Russia Tajikistan Ukraine

2015 2016 2017

28 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

3.2.2 Neonatal ölüm ԥmsalÕ 3.2.2 Neonatal mortality rate

Neonatal ölüm ΩmsalÕ il ΩrzindΩ hΩr 1000 The neonatal mortality rate determines diri do÷ulana görΩ yeni do÷ulanlarÕn hΩyatÕnÕn annual level of deaths of newborns during ilk 28 günü ΩrzindΩ ölüm sΩviyyΩsini müΩyyΩn first 28 days of their life, expressed per edir. Neonatal ölüm hallarÕ hΩyatÕn ilk 7 günü 1,000 live births. Neonatal deaths subdivided ΩrzindΩ baú verΩn erkΩn neonatal ölüm vΩ into early neonatal deaths, occurring during hΩyatÕn 7-ci günündΩn sonra, lakin 28-ci günün the first 7 days of life, and late neonatal tamamÕnadΩk baú verΩn gec neonatal ölüm deaths, occurring after the 7th day but before hallarÕna ayrÕlÕr. the 28th completed day of life.

Neonatal ölüm ԥmsalÕ, hԥr 1000 diri do÷ulana Neonatal mortality rate, per 1,000 live births 8,0 7,0 6,5 6,9 6,5 7,0 6,6 6,6 6,1 5,9 5,5 6,0 6,6 6,5 5,9 6,0 5,0 5,7 5,3 5,3 5,2 4,5 4,0

3,0

2,0 1,3 1,3 1,0 0,6 1,0 0,7 0,5 0,5 0,3 0,4 0,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 ümumi neonatal ölüm erkԥn neonatal ölüm gec neonatal ölüm total neonatal mortality early neonatal mortality late neonatal mortality

2010-2018-ci illԥrdԥ ölkԥdԥ neonatal In 2010-2018 the neonatal mortality rate ölüm ԥmsalÕ artÕm vԥ azalma istiqamԥtindԥ in the country was on variational trend towards dԥyiúkԥn meyilli olmuú, göstԥrici 2010-cu illԥ growth and decline. Thus, the indicator müqayisԥdԥ 2018-ci ildԥ 0,1 bԥnd azalaraq 6,5 decreased by 0.1 points in 2018 compared to tԥúkil etmiúdir. 2010 and amounted to 6.5. HԥyatÕn ilk 7 günü ԥrzindԥ baú verԥn The rate of early neonatal mortality erkԥn neonatal ölüm ԥmsalÕ qÕzlar üzrԥ 4,9-dan occurring during the first 7 days of life 4,8-dԥk, o÷lanlar üzrԥ isԥ 6,7-dԥn 5,6-dԥk decreased from 4.9 to 4.8 for girls and from 6.7 enmiúdir. Nԥticԥdԥ bu göstԥrici 5,9-dan 5,2-dԥk to 5.6 for boys. As a result, this indicator enmiúdir. declined from 5.9 to 5.2. Bundan fԥrqli olaraq baxÕlan dövr ԥrzindԥ By contrast, late neonatal mortality rate gec neonatal ölüm ԥmsalÕ ümumilikdԥ 0,7-dԥn generally increased from 0.7 to 1.3. Thus, it 1,3-dԥk artmÕúdÕr. Belԥ ki, qÕzlar üzrԥ 0,8-dԥn rose from 0.8 to 1.2 for girls and from 0.7 to 1.2 1,2-dԥk, o÷lanlar üzrԥ 0,7-dԥn 1,2-dԥk for boys. yüksԥlmiúdir.

29 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

Neonatal ölüm ԥmsalÕ, hԥr 1000 diri do÷ulana, cins üzrԥ bölgüdԥ Neonatal mortality rate, per 1,000 live births, by sex 8,0 7,4 7,6 7,4 7,0 7,0 7,1 6,9 7,0 7,0 6,8 6,6 6,5 6,7 6,5 6,6 6,5 6,0 6,0 6,1 6,2 6,1 5,7 6,0 5,9 6,0 5,5 5,0 5,3 4,6 4,6 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 ümumi o÷lanlar qÕzlar total boys girls

BaxÕlan dövr ԥrzindԥ neonatal ölüm The neonatal mortality rate by sex for ԥmsalÕ cins üzrə bölgüdԥ oğlanlar üzrԥ 7,4-dԥn reviewed period, we can see that the figure 6,8-dԥk enmiú, qÕzlar üzrԥ isԥ 5,7-dԥn 6,0-dԥk dropped from 7.4 to 6.8 for boys and rose from yüksԥlmiúdir. Lakin buna baxmayaraq, 5.7 to 6.0 for girls. However, at each level of dinamikanÕn hԥr bir sԥviyyԥsindԥ o÷lanlar üzrԥ the dynamics, the mortality rate for boys was ölüm ԥmsalÕ qÕzlar üzrԥ ölüm ԥmsalÕndan daha higher than that for girls. çox tԥúkil etmiúdir. The total number of early neonatal deaths 2018-ci ildԥ mütlԥq ifadԥdԥ erkԥn in absolute terms in 2018 was 728 (from these neonatal ölüm hallarÕnÕn ümumi sayÕ 728 nԥfԥr 310 girls and 418 boys), and the total number of (bunlardan qÕzlar 310, o÷lanlar 418 nΩfΩr), gec late neonatal deaths was 169 (from these 81girls neonatal ölüm hallarÕnÕn ümumi sayÕ isԥ 169 and 88 boys). nԥfԥr (bunlardan qÕzlar 81, o÷lanlar 88 nΩfΩr) olmuúdur.

Gec neonatal ölüm ԥmsalÕ, hԥr 1000 diri do÷ulana, cins üzrԥ bölgüdԥ Late neonatal mortality rate, per 1,000 live births, by sex 1,4

1,4 1,3 1,2 1,2 1,2

1,2 1,1 1,0 0,9

1,0 0,9 0,8 0,8 0,7 0,8 0,7 0,6 0,6 0,5

0,6 0,5 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,2 0,3 0,3 0,3 0,4 0,3

0,2

0,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 gec neonatal ölüm ԥmsalÕ o÷lanlar qÕzlar late neonatal mortality rate boys girls

30 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

Erkԥn neonatal ölümhԥr ԥ1000msal Õ, diri do÷ulana, cins üzrԥ bölgüdԥ Early neonatal mortality rate, per 1,000 live births, by sex

5,6 6,1 5,4 4,9 5,0 4,3 5,0 4,8 3,7 7,4 6,9 6,7 6,6 6,3 6,2 5,7 5,6 5,2

5,9 6,0 6,6 6,5 5,7 5,3 4,5 5,3 5,2

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

erkԥn neonatal ölüm ԥmsalÕ o÷lanlar qÕzlar early neonatal mortality rate boys girls

31 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

3.3.1 Hԥr 1000 nԥfԥr sa÷lam ԥhaliyԥ düúԥn ønsanÕn ømmunçatÕúmazlÕ÷Õ Virusuna (øøV) yeni yoluxmuúlarÕn sayÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ 3.3.1 Number of new HIV infections per 1,000 uninfected population, by sex

ønsanÕn ømmunçatÕúmazlÕ÷Õ Virusu (øøV) Human Immunodeficiency Virus (HIV) is a immun sisteminin getdikcΩ artan zΩdΩlΩnmΩsi ilΩ chronic infectious disease characterized by sΩciyyΩlΩnΩn xroniki infeksion xΩstΩlikdir. øøV-in ever-increasing damage to the immune system. yayÕlma sΩviyyΩsini ölçmΩk üçün hΩr 1000 nΩfΩr The number of new HIV infections per 1,000 sa÷lam ΩhaliyΩ düúΩn øøV-Ω yeni yoluxmuúlarÕn uninfected population indicator is used for sayÕ göstΩricisindΩn istifadΩ olunur. GöstΩrici il estimating the rate of HIV prevalence. The ΩrzindΩ øøV-Ω yeni yoluxmuúlarÕn sayÕnÕn indicator is calculated as the number of new yoluxmamÕú Ωhalinin sayÕna (Ωhalinin orta illik HIV infections in the year devided by uninfected sayÕ - øøV-Ω yoluxmuúlarÕn sayÕ) nisbΩtinin population (average annual population - the 1000-Ω hasili kimi hesablanÕr. number of HIV-infected) multiplied by 1,000. Hԥr 1000 nԥfԥr sa÷lam ԥhaliyԥ düúԥn øøV-ԥ yeni yoluxmuúlarÕn sayÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ Number of new HIV infections per 1,000 uninfected population, by sex 0,10 0,10 0,09 0,09 0,09 0,08 0,08 0,08 0,07 0,07 0,07 0,07 0,07 0,07 0,06 0,06 0,06 0,06 0,06 0,05 0,06 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05 0,04 0,04 0,04 0,04 0,04 0,03 0,03 0,03 0,02 0,02 0,01 0,00 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

2010-cu illԥ müqayisԥdԥ ölkԥ ԥhalisinin Compared to 2010, in 2018 the number of hԥr 1000 nԥfԥrinԥ ønsanÕn ømmunçatÕúmazlÕ÷Õ new HIV infections per 1,000 uninfected Virusuna (øøV) yeni yoluxanlarÕn sayÕ 2018-ci population in the country increased by 0.01 ildԥ 0,01 bԥnd artaraq 0,06 olmuúdur ki, point and amounted 0.06, which 0.09 for men bunlardan da kiúilԥr 0,09, qadÕnlar isԥ 0,04 and 0.04 for women. tԥúkil etmiúdir. In 2018, the total number of persons who 2018-ci ildԥ øøV-in törԥtdiyi xԥstԥliklԥ ilk registered for the first time with disease caused dԥfԥ qeydiyyata alÕnmÕú xԥstԥlԥrin sayÕ 422 kiúi, by HIV was 630, and 422 from them were men 208 qadÕn olmaqla ümumilikdԥ 630 nԥfԥr tԥúkil and 208 were women. etmiúdir. Compared to 2010 at the end of the year Hԥmin ilin sonuna müalicԥ-profilaktika the total number of persons who registered with müԥssisԥlԥrindԥ øøV-in törԥtdiyi xԥstԥliklԥ disease caused by HIV increased by 4,541 and qeydiyyatda olanlarÕn ümumi sayÕ 2010-cu illԥ amounted to 7,162, from them the number of müqayisԥdԥ 4541 nԥfԥr artaraq 7162 nԥfԥr, persons who registered with Acquired Immune onlardan QazanÕlmÕú ømmunçatÕúmazlÕ÷Õ Deficiency Syndrome (AIDS) increased by Sindromu (QøÇS) ilԥ qeydiyyatda olanlar isԥ 1,496 and amounted to 2,187. 1496 nԥfԥr artaraq 2187 nԥfԥr tԥúkil etmiúdir. In 2018, per 1,000 population the 2018-ci ildԥ ԥhalinin hԥr 1000 nԥfԥrinԥ number of persons registered for the first

32 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING görԥ ilk dԥfԥ qeydԥ alÕnmÕú xԥstԥlԥr daha çox time with disease the highest point of indicator 30-49 yaú qrupunda 0,130, ԥn az isԥ 15-17 yaú was 0.130 in 30-49 age group and the lowest qrupunda 0,003 olaraq qeydԥ alÕnmÕúdÕr. øøV-in point was 0.003 in 15-17 age group. The törԥtdiyi xԥstԥliklԥ ilk dԥfԥ qeydiyyata alÕnmÕú number of persons who registered for the xԥstԥlԥrin sayÕ mütlԥq ifadԥdԥ 0-4 yaú qrupunda first time with disease caused by HIV in 6, 5-14 yaú qrupunda 5, 15-17 yaú qrupunda 1, absolute terms is 6 for 0-4 age group, 5 for 18-29 yaú qrupunda 141, 30-49 yaú qrupunda 5-14 age group, 1 for 15-17 age group, 141 for 384, 50 vԥ yuxarÕ yaúda isԥ 93 nԥfԥr tԥúkil 18-29 age group , 384 for 30-49 age group, etmiúdir. 93 for 50 and above age group.

2018-ci il üzrԥ hԥr 1000 nԥfԥr sa÷lam ԥhaliyԥ düúԥn øøV-ԥ yeni yoluxmuúlarÕn sayÕ, yaú qruplarÕ üzrԥ bölgüdԥ Number of new HIV infections per 1,000 uninfected population for 2018, by age groups

0,008 0,004 0,003

0,039 0,071

0,130

0-4 yaú 5-13 yaú 15-17 yaú 18-29 yaú 30-49 yaú 50 vԥ yuxarÕ yaú 0-4 years 5-13 years 15-17 years 18-29 years 30-49 years 50 years and over

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries Hԥr 1000 nԥfԥr sa÷lam ԥhaliyԥ düúԥny eniøøV- ԥ yoluxmuúlarÕn sayÕ Number of new HIV infections per 1,000 uninfected population

0,8 0,7 0,69 0,59 0,6 0,58

0,5 0,43 0,4 0 0,4 0,37 0,26 0,25 0,3 0,24 0,17 0,17 0,16 0,16 0,15 0,14 0,14 0,14 0,13 0,13 0,13 0,12 0,12 0,12 0,2 0,12 0,10 0,10 0,10 0,07 0,06 0,1 0,06 0

2015 2016 2017

33 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

3.3.2 Vԥrԥmԥ yeni yoluxanlarÕn sayÕ, ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ 3.3.2 Tuberculosis incidence per 100,000 population

VΩrΩm insanÕn müxtΩlif orqanlarÕnda Tuberculosis is an infectious disease yayÕlmasÕ ilΩ xarakterizΩ olunan vΩ spesifik characterized by its spread in human’s various iltihab dΩyiúikliklΩrinΩ sΩbΩb olan yoluxucu organs and causing specific inflammatory xΩstΩlikdir. O, hal-hazÕrda, dünyada Ωn tΩhlükΩli changes. This is currently one of the most infeksiyalardan biri olaraq qalmaqdadÕr vΩ dangerous infections in the world, and it is ΩsasΩn ΩmΩk qabiliyyΩtli ΩhaliyΩ tΩsir edir. largely affected by the working population. Ψhali arasÕnda vΩrΩm xΩstΩliyinin yayÕlma The tuberculosis incidence per 100,000 sΩviyyΩsini ölçmΩk üçün vΩrΩmΩ yeni population indicator is used for measuring the yoluxanlarÕn sayÕ göstΩricisindΩn istifadΩ prevalence of tuberculosis among the olunur. Bu göstΩrici il ΩrzindΩ vΩrΩmΩ yeni population. The indicator is calculated as the yoluxmuúlarÕn sayÕnÕn (residiv hallarÕ istisna number of new tuberculosis infections (except olmaqla) Ωhalinin orta illik sayÕna nisbΩtinin for relapse cases) in the year devided by 100000-Ω hasili kimi hesablanÕr. average annual population multiplied by 100,000.

Vԥrԥmԥ yeni yoluxanlarÕn sayÕ, hԥr 100000 nԥfԥrԥ, cins üzrԥ bölgüdԥ Tuberculosis incidence per 100,000 population, by sex 79,8 75,4 72,2

80 70,7 67,5 58,2 53,7 53,7 53,4 52,1

60 50,9 50,3 48,7 46,6 41,9 39,8 39,4 38,3

40 31,8 28,7 28,2 27,5 26,9 25,8 25,6 25,1 25,7

20

0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

2010-2018-ci illԥrdԥ ԥhalinin hԥr 100000 In 2010-2018 the tuberculosis incidence nԥfԥrinԥ vԥrԥmԥ yeni yoluxanlarÕn sayÕ 15,4 per 100,000 population decreased by 15.4 bԥnd azalaraq 38,3 tԥúkil etmiúdir. Göstԥrici points and amounted to 38.3. Compared to 2010-cu illԥ müqayisԥdԥ 2018-ci ildԥ kiúilԥr 2010, in 2018 the indicator decreased for men üzrԥ 28,9 bԥnd azalaraq 50,9, qadÕnlar üzrԥ isԥ by 28.9 points to 50.9, and for women by 2.5 2,5 bԥnd azalaraq 25,7 olmuúdur. points to 25.7. Ԥhalinin cins vԥ yaú qruplarÕ üzrԥ aktiv The statistics regarding to the vԥrԥmlԥ xԥstԥlԥnmԥsinԥ dair statistika göstԥrir active tuberculosis diseases by gender and ki, 2018-ci ildԥ ilk dԥfԥ qoyulmuú diaqnozla age groups illustrates that 3,762 patients qeydԥ alÕnmÕú 3762 xԥstԥnin 2497 nԥfԥri vԥ ya were diagnosed with tuberculosis for the first 66,4 faizi kiúi, 1265 nԥfԥri vԥ ya 33,6 faizi time in 2018, and 2,497 or 66.4 percent from qadÕn olmuúdur. Yaú qrupu üzrԥ bölgüyԥ them were men and 1,265 or 33.6 percent gԥldikdԥ isԥ 1258 nԥfԥr olmaqla ԥn çox 18-29 were women. By age group disaggregation yaúda olan úԥxslԥr, 165 nԥfԥr olmaqla ԥn az the maximum number of registered patients 0- 13 yaúda olan úԥxslԥr qeydԥ alÕnmÕúdÕr. was 1,258 in 18-29 age group and the minimum number was 165 in 0-13 age group. 34 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries Vԥrԥmԥ yeni yoluxanlarÕn sayÕ, hԥr 100000 nԥfԥrԥ Tuberculosis incidence per 100,000 population

120 98,2 90,6 100 93,4

80 66,8 61,3 6 5,0 59,2 58,5 57,7 54,8 60,6 53,3 56 ,0 60,4 5 2,0 51,9 52,7 48,3 60 46,9 44,7 39,8 41,9 45,3 39,4 32,7

40 28,2 24,3 28,0 23 ,0 27,1 20 0

2015 2016 2017

35 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

3.3.3 Malyariyaya yeni yoluxanlarÕn sayÕ, ԥhalinin hԥr 1000 nԥfԥrinԥ 3.3.3 Malaria incidence per 1,000 population

Ölümcül qlobal xΩstΩliklΩrdΩn biri hesab Malaria is mosquito-borne infectious olunan malyariya a÷caqanadlarÕn yaratdÕ÷Õ disease which is one of the deadliest in the xΩstΩlikdir. Ψhali arasÕnda malyariya world. The malaria incidence per 1,000 xΩstΩliyinin yayÕlma sΩviyyΩsini ölçmΩk üçün population indicator is used for measuring the Ωhalinin hΩr 1000 nΩfΩrinΩ malyariyaya yeni prevalence of malaria among the population. yoluxanlarÕn sayÕ göstΩricisindΩn istifadΩ The indicator is calculated as the number of olunur. Bu göstΩrici il ΩrzindΩ malyariyaya yeni new malaria infections in the year devided by yoluxanlarÕn sayÕnÕn Ωhalinin orta illik sayÕna average annual population multiplied by 1,000. nisbΩtinin 1000-Ω hasili kimi hesablanÕr.

Malyariyaya yeni yoluxanlarÕn sayÕ, hԥr 1000 nԥfԥrԥ, cins üzrԥ bölgüdԥ Malaria incidence per 1,000 population, by sex

0,0100 0,0100 0,0060 0,0056 0,0050 0,0002 0,0016 0,0002 0 0,0010 0,0004 0 0,0000 0 0 0,0003 0 0 0 0 0 2010 0 0 2011 0 0 0 2012 0 2013 0 2014 0 2015 2016 0 2017 2018

ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

2010-2012-ci illԥr ԥrzindԥ ԥhalinin hԥr In 2010-2012 the malaria incidence per 1000 nԥfԥrinԥ malyariyaya yeni yoluxanlarÕn 1,000 population decreased from 0.0100 to sayÕ kiúilԥr üzrԥ 0,0056-dan 0,0004-ԥ, qadÕnlar 0.0003 totally, from 0.0056 to 0.0004 for men, üzrԥ 0,0060-dan 0,0002-ԥ, ümumilikdԥ isԥ from 0.0060 to 0.0002 for women. The total 0,0100-dan 0,0003-dԥk azalmÕúdÕr. Mütlԥq number of new malaria infections in the country ifadԥdԥ ölkԥ üzrԥ malyariyaya yeni yoluxanlarÕn in absolute terms declined from 52 in 2010 (25 sayÕ 2010-cu ildԥki 52 nԥfԥrdԥn (bunlardan men and 27 women) to 3 in 2012 (2 men and 1 kiúilԥr 25, qadÕnlar 27 nԥfԥr) 2012-ci ildԥ 3 women). Since 2013 malaria infection cases nԥfԥrԥ (bunlardan kiúilԥr 2, qadÕnlar 1 nԥfԥr) have not been registered. düúmüúdür. 2013-cü ildԥn etibarԥn isԥ In 2010-2012 the indicator decreased malyariyaya yeni yoluxma hallarÕ qeydԥ from 0.0010 to 0.0002 in urban areas and from alÕnmamÕúdÕr. 0.0100 to 0.0005 in rural areas. In the period Göstԥrici 2010-2012-ci illԥrdԥ úԥhԥr this indicator in absolute terms decreased from yerlԥri üzrԥ 0,0010-dԥn 0,0002-ԥ, kԥnd yerlԥri 6 to 1 in urban areas and from 46 to 2 in rural üzrԥ isԥ 0,0100-dԥn 0,0005-dԥk enmiúdir. areas. Hԥmin illԥr ԥrzindԥ bu göstԥrici mütlԥq ifadԥdԥ úԥhԥr yerlԥri üzrԥ 6 nԥfԥrdԥn 1 nԥfԥrԥ, kԥnd yerlԥri üzrԥ isԥ 46 nԥfԥrdԥn 2 nԥfԥrԥ düúmüúdür.

36 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

3.3.4 Hepatit B virusuna yeni yoluxanlarÕn sayÕ, ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ 3.3.4 Hepatitis B incidence per 100,000 population

Hepatit B qaraciyΩr fibrozu, qaraciyΩr Hepatitis B is an infection of liver, which çatÕúmazlÕ÷Õ vΩ xΩrçΩng xΩstΩliyi ilΩ nΩticΩlΩnΩ can cause scarring of the liver, liver failure bilΩn qaraciyΩrΩ düúΩn virusdur. Ψhali and cancer. The Hepatitis B incidence per arasÕnda hepatit B virusunun yayÕlma 100,000 population indicator is used for sΩviyyΩsini qiymΩtlΩndirmΩk üçün Ωhalinin hΩr estimating the prevalence of malaria among 100000 nΩfΩrinΩ hepatit B virusuna yeni the population. This indicator is calculated as yoluxanlarÕn sayÕ göstΩricisindΩn istifadΩ the number of new Hepatitis B infections in the olunur. Bu göstΩrici il ΩrzindΩ hepatit B year devided by average annual population virusuna yeni yoluxanlarÕn sayÕnÕn Ωhalinin multiplied by 100,000. orta illik sayÕna nisbΩtinin 100000-Ω hasili kimi hesablanÕr.

Hepatit B virusuna yeni yoluxanlarÕn sayÕ, hԥr 100000 nԥfԥrԥ, cins üzrԥ bölgüdԥ Hepatitis B incidence per 100,000 population, by sex

6,0 5,9

5,0 4,1 4,0 3,7 3,6 3,1 3,0 2,8 2,8 2,6 2,4 2,4 1,9 2,3 2,0 2,0 2,0 1,9 1,9 1,7 1,6 1,6 1,3 1,5 1,3 1,4 1,1 1,0 1,2 1,0 0,7 0,0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

2010-2018-ci illԥrdԥ ԥhalinin hԥr 100000 In 2010-2018 the hepatitis B incidence nԥfԥrinԥ hepatit B virusuna yeni yoluxanlarÕn per 100,000 population decreased and amounted sayÕ azalaraq kiúilԥr üzrԥ 1,6, qadÕnlar üzrԥ isԥ to 1.4 totally, 1.6 for men and 1.2 for women. 1,2 olmaqla ümumilikdԥ 1,4 tԥúkil etmiúdir. Compared with the previous year, in 2018 the Ötԥn illԥ müqayisԥdԥ 2018-ci ildԥ hepatit B hepatitis B incidence in absolute terms declined virusuna yeni yoluxanlarÕn sayÕ mütlԥq ifadԥdԥ by 13.75 percent and amounted to 138 totally, kiúilԥr üzrԥ 30,0 faiz azalaraq 77 nԥfԥr, qadÕnlar declined by 30.0 percent and amounted to 77 üzrԥ 22,0 faiz artaraq 61 nԥfԥr, ümumilikdԥ isԥ for men, and rose by 22.0 percent and 13,75 faiz azalaraq 138 nԥfԥr olmuúdur. amounted to 61 for women. BaxÕlan dövr ԥrzindԥ göstԥrici úԥhԥr During reviewed period the indicator yerlԥri üzrԥ 4,6 bԥnd azalaraq 1,2-ԥ, kԥnd decreased by 4.6 points and amounted to 1.2 in yerlԥri üzrԥ isԥ 0,5 bԥnd azalaraq 1,7-ԥ urban areas, and decreased by 0.5 points and enmiúdir. Dinamikaya ԥsasԥn demԥk olar ki, son amounted to 1.7 in rural areas. Based on the iki il ԥrzindԥ hepatit B virusuna yeni dynamics we can say that, the number of new yoluxanlarÕn sayÕ kԥnd yerlԥrindԥ úԥhԥr hepatitis B infections in the last two years has

37 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING yerlԥrinԥ nisbԥtԥn üstünlük tԥúkil etmiúdir. been higher in rural areas than in urban areas. In 2018-ci ildԥ mütlԥq ifadԥdԥ hepatit B virusuna 2018 the number of new hepatitis B infections yeni yoluxanlarÕn sayÕ úԥhԥr yerlԥrindԥ 60, kԥnd in absolute expression was 60 in urban areas yerlԥrindԥ isԥ 78 nԥfԥr tԥúkil etmiúdir. and 78 in rural areas.

Hepatit B virusuna yeni yoluxanlarÕn sayÕ, hԥr 100000 nԥfԥrԥ, yaúayÕú yerlԥri üzrԥ bölgüdԥ Hepatitis B incidence per 100,000 population, by location

2,2

2,2 2,4 1,9 1,5

1,3 2,2 1,2 1,7

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 úԥhԥr yerlԥri üzrԥ kԥnd yerlԥri üzrԥ urban areas rural areas

38 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

3.4.1 Yenitörԥmԥlԥr, úԥkԥrli diabet, qan dövranÕ sistemi vԥ tԥnԥffüs sistemi xԥstԥliklԥrindԥn ölüm sԥviyyԥsi3 3.4.1 Mortality rate attributed to neoplasm, diabetes, circulatory system and respiratory system diseases3

YenitörΩmΩlΩr, úΩkΩrli diabet, qan dövranÕ The mortality rate attributed to neoplasm, sistemi vΩ tΩnΩffüs sistemi xΩstΩliklΩrindΩn ölüm diabetes, circulatory system and respiratory sΩviyyΩsi hΩmin sΩbΩblΩrdΩn il ΩrzindΩ ölΩnlΩrin system diseases is calculated as the total sayÕnÕn Ωhalinin orta illik sayÕna nisbΩtinin number of death caused by these diseases in the 100000-Ω hasili kimi hesablanÕr. year devided by average annual population multiplied by 100,000.

Yenitörԥmԥlԥr, úԥkԥrli diabet, qan dövranÕ sistemi vԥ tԥnԥffüs sistemi xԥstԥliklԥrindԥn ölüm sԥviyyԥsi, ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ, cins üzrԥ bölgüdԥ Mortality rate attributed to neoplasm, diabetes, circulatory system and respiratory system diseases, per 100,000 population, by sex

500,0 492,0 487,2 484,2 481,7 482,1 482,0

490,0 479,0 477,2 472,1 472,8

480,0 469,3 470,1 467,0 466,3 464,9 463,8 462,0 463,0 458,4 470,0 459,1 453,6 452,1 452,6

460,0 449,0 448,3 442,0 450,0 442,0

440,0

430,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

2010-cu illԥ müqayisԥdԥ 2018-ci ildԥ Compared to 2010, in 2018 the mortality yenitörԥmԥlԥr, úԥkԥrli diabet, qan dövranÕ rate attributed to neoplasm, diabetes, circulatory sistemi vԥ tԥnԥffüs sistemi xԥstԥliklԥrindԥn system and respiratory system diseases per ölüm sԥviyyԥsi 10,9 bԥnd azalaraq ԥhalinin hԥr 100,000 population declined by 10.9 points 100000 nԥfԥrinԥ 477,2-dԥn 466,3-dԥk enmiúdir. from 477.2 to 466.3. During this period the BaxÕlan dövr ԥrzindԥ göstԥrici kiúilԥr üzrԥ 8,2 indicator decreased by 8.2 points from 487.2 to bԥnd azalaraq 487,2-dԥn 479,0-ya, qadÕnlar üzrԥ 479.0 for men, and decreased by 13.4 points 13,4 bԥnd azalaraq 467,0-dan 453,6-ya from 467.0 to 453.6 for women. düúmüúdür. In terms of types of diseases, in reviewed Xԥstԥliklԥrin növlԥri baxÕmÕndan period the mortality rate attributed to circulatory

3 BMT-nin qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ bu göstԥrici “3.4.1 Ürԥk-damar xԥstԥliklԥri, xԥrçԥng, diabet, tԥnԥffüs yollarÕnÕn xroniki xԥstԥliklԥrindԥn ölüm sԥviyyԥsi” kimi müԥyyԥn edilmiúdir. Göstԥrici nԥúrdԥ rԥsmi statistika mԥlumatlarÕ ԥsasÕnda milli kontekstdԥ verilmiúdir. 3 In The UN Global Indicator Framework this indicator defined as “3.4.1 Mortality rate attributed to cardiovascular disease, cancer, diabetes or chronic respiratory disease”. The indicator is based on official statistics and presented in publication in the national context.

39 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING müúahidԥ dövründԥ qan dövranÕ sistemi system diseases decreased by 19.1 points, xԥstԥliklԥrindԥn ölüm sԥviyyԥsi 19,1, tԥnԥffüs respiratory system diseases decreased by 8.0 sistemi xԥstԥliklԥrindԥn ölüm sԥviyyԥsi 8,0 points, neoplasm increased by 14.5 points, and bԥnd azalmÕú, yenitörԥmԥlԥrdԥn ölüm sԥviyyԥsi diabetes increased by 1.7 points. 14,5, úԥkԥrli diabetdԥn ölüm sԥviyyԥsi isԥ 1,7 Observations show that most of the bԥnd artmÕúdÕr. fatalities attributed to these diseases occur in Müúahidԥlԥr göstԥrir ki, qeyd olunan circulatory system diseases, and at least xԥstԥliklԥr sԥbԥbindԥn ԥn çox ölüm hallarÕ qan diabetes. dövranÕ sistemi xԥstԥliklԥrindԥ, ԥn az isԥ úԥkԥrli Only in the last year, 8,718 persons have diabet xԥstԥliyindԥ rast gԥlinir. died attributed to neoplasm, 1,332 persons - to Tԥkcԥ son bir ildԥ ölkԥ ԥhalisinin 8718 diabetes, 33,909 persons – to circulatory system nԥfԥri yenitörԥmԥlԥrdԥn, 1332 nԥfԥri úԥkԥrli diseases and 1,826 persons – to respiratory diabetdԥn, 33909 nԥfԥri qan dövranÕ sistemi, system diseases. 1826 nԥfԥri isԥ tԥnԥffüs sistemi xԥstԥliklԥrindԥn vԥfat etmiúdir.

Yenitörԥmԥlԥrdԥn ölüm sԥviyyԥsi, ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ, cins üzrԥ bölgüdԥ Mortality rate attributed to neoplasm, per 100,000 population, by sex

2018 88,8 100,5 77,1 2017 89,0 100,2 77,9 85,6 2016 96,4 74,9 76,4 2015 85,4 67,4 74,2 2014 82,7 68,7 65,7 2013 77,3 64,1 60,1 2012 71,4 2011 66,3 57,0 73,4 2010 74,3 59,2 81,3 67,2

ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

ùԥkԥrli diabetdԥn ölüm sԥviyyԥsi, ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ, cins üzrԥ bölgüdԥ Mortality rate attributed to diabetes, per 100,000 population, by sex

20,0 19,0 18,0

18,0 16,4 16,1 15,8 16,0 14,8 14,7 13,2 13,6 14,0 12,4 11,5 12,0 11,2 10,9 13,8 10,4 11,9 10,0 9,4 11,4 10,0 9,9 11,3 10,2 8,0 8,9 8,5 8,5 8,4 7,9 6,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

40 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

Qan dövranÕ sistemi xԥstԥliklԥrindԥn ölüm sԥviyyԥsi, ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ, cins üzrԥ bölgüdԥ Mortality rate attributed to circulatory system, per 100,000 population, by sex

400,0 392,0

390,0 379,6 378,4 377,2 380,0 370,6 369,8 367,4 364,4 361,3 370,0 362,7 358,2 356,5 353,9 353,7 353,6 353,6 360,0 350,7 348,4 348,6 347,5 347,7 344,5 345,8 345,3 343,1 343,2

350,0 341,3

340,0

330,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

Tԥnԥffüs sistemi xԥstԥliklԥrindԥn ölüm sԥviyyԥsi, ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ, cins üzrԥ bölgüdԥ Mortality rate attributed to respiratory system diseases, per 100,000 population, by sex

18,6 19,7 2018 17,5 18,9 19,4 2017 18,4 18,8 20,4 2016 17,3 18,0 18,7 2015 17,2 20,9 21,7 2014 20,2 16,4 17,5 2013 15,4 19,0 20,7 2012 17,3 24,1 25,1 2011 23,2 26,6 26,4 2010 26,8

15,0 18,0 21,0 24,0 27,0

ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

Qeyd: Bu göstəriciyə dair 2010-2014-cü illər üzrə məlumatlar beynəlxalq metodologiyaya uyğunlaşdırılması məqsədilə dəqiqləşdirilmişdir. Note: Data regarding to this indicaton on 2010-2014 is precised in order to align with international methodology. 41 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries Qan dövranÕ xԥstԥliklԥrindԥn ölüm sԥviyyԥsi, ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ Mortality rate attributed to circulatory system diseases, per 100,000 population 949

1000 899 900 700

800 698 694 648 635 617 616

700 605 588

600 507 453 500 427 354 346 400 344 297 296 291 287 280 300 276 195 190 187 179 175 200 174 100 0

2015 2016 2017

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries

Yenitörԥmԥlԥrdԥn ölüm sԥviyyԥsi, ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ Mortality rate attributed to neoplasms, per 100,000 population

250 203 202 202 198 194 189 186 186 186 185 200 184 173 171 170

150 92 90 89 86 100 84 76 64 64 62 46,5 44,5 42 32 31 50 30

0

2015 2016 2017

42 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries ùԥkԥrli diabetdԥn ölüm sԥviyyԥsi, ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ Mortality rate attributed to diabetes, per 100,000 population

45 42,5 40 39,1 35

30 27,2 25,2 23,1 23 ,0 21,5

25 20,9 18,3 17,8 17,3 16,7 16,6 16,4 20 16,2 15,1 14,7 13,2 11,5 11,5 15 11,3 6,8

10 6 ,0 6,7 2,5 2,4 5 2,2 0 Azԥrbaycan Belarus Ermԥnistan QazaxÕstan QÕr÷ÕzÕstan Moldova Özbԥkistan Rusiya Tacikistan Azerbaijan Belarus Armenia Kazakhstan Kyrgyzstan Moldova Uzbekistan Russia Tajikistan

2015 2016 2017

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries Tԥnԥffüs yollarÕnÕn xԥstԥliklԥrindԥn ölüm sԥviyyԥsi, ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ Mortality rate attributed to respiratory system diseases, per 100,000 population

120 105 102

100 92 72 80 71 55 52 52

60 48 48 48 45 42 33 33 31 40 31 25 24 23 21 21 20 20 19 19 19 18 20 15 0

2015 2016 2017

43 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

3.4.2 øntihar sԥbԥbindԥn ölüm sԥviyyԥsi, cins üzrԥ bölgüdԥ 3.4.2 Suicide mortality rate, by sex

Bu göstΩrici qΩsdΩn özünün ölümünΩ This indicator reflects the level of sΩbΩb olan hΩrΩkΩt hesab olunan intihar mortality resulting from suicide, which is a nΩticΩsindΩ ölüm sΩviyyΩsini Ωks etdirir. øntihar deliberate act of self-destruction. The suicide sΩbΩbindΩn ölüm sΩviyyΩsi intihar nΩticΩsindΩ mortality rate is calculated as the total number ölΩnlΩrin sayÕnÕn Ωhalinin orta illik sayÕna of death resulting from suicide in the year nisbΩtinin 100000-Ω hasili kimi hesablanÕr. devided by average annual population multiplied by 100,000.

øntihar sԥbԥbindԥn ölüm sԥviyyԥsi, ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ,cins üzrԥ bölgüdԥ Suicide mortality rate, per 100,000 population, by sex

5,1 5,0 4,5

4,0 3,7 3,3 3,1 2,9 3,0 3,0 2,4 2,5

2,0 1,9 1,9 2,0 1,6 1,5 1,4 1,1 1,6 1,1 1,7 1,4 1,0 0,9 0,9 0,9 0,7 0,7 0,0 0,5 0,5 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

2010-2018-ci illԥrdԥ ölkԥdԥ intihar In 2010-2018 the suicide mortality rate in sԥbԥbindԥn ölüm sԥviyyԥsi 1,4 bԥnd azalaraq the country declined by 1.4 points from 3.3 to 3,3-dԥn 1,9-dԥk enmiúdir. Bu dövr ԥrzindԥ 1.9. In this period the mortality rate intihar sԥbԥbindԥn ölüm sԥviyyԥsi kiúilԥr üzrԥ decreased by 2.1 points from 5.1 to 3.0 for men 2,1 bԥnd azalaraq 5,1-dԥn 3,0-dԥk, qadÕnlar üzrԥ and by 0.7 points from 1.6 to 0.9 for women. isԥ 0,7 bԥnd azalaraq 1,6-dan 0,9-dԥk In 2010-2018 the suicide mortality rate in düúmüúdür. urban and rural areas declined by 1.3 points and 2010-2018-ci illԥrdԥ intihar sԥbԥbindԥn amounted to 1.8 and 2.2 respectively. ölüm sԥviyyԥsi úԥhԥr və kənd yerlԥrindԥ 1,3 bԥnd azalaraq müvafiq olaraq 1,8 vԥ 2,2 tԥúkil etmiúdir.

44 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

øntihar sԥbԥbindԥn ölüm sԥviyyԥsi, ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ, yaúayÕú yeri üzrԥ bölgüdԥ Suicide mortality rate, per 100,000 population, by location

3,5 3,5 3,1 3,2 3,0 2,9 2,5 2,6 2,5 2,2 2,0 2,0 1,9 1,8 1,6 1,4 1,5 1,5 1,3 1,2 1,0 1,0 0,9 0,8

0,5

0,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

úԥhԥr yerlԥri üzrԥ kԥnd yerlԥri üzrԥ urban areas rural areas

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries øntihar sԥbԥbindԥn ölüm sԥviyyԥsi, ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ Suicide mortality rate, per 100,000 population

25 21,5 20,5

20 18,1 17,4 16,5 15,8 15,6 15,4 14,7 14,5 14,3 15 13,8

10 7,7 7,6 7,5 7 ,0 6,9 6,3

5 3,1 2,7 2,6 2,5 2,5 2,2 2 ,0 1,9 1,5 0 Azԥrbaycan Belarus Ermԥnistan QazaxÕstan QÕr÷ÕzÕstan Moldova Özbԥkistan Rusiya Tacikistan Azerbaijan Belarus Armenia Kazakhstan Kyrgyzstan Moldova Uzbekistan Russia Tajikistan

2015 2016 2017

45 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

3.6.1 Yol-nԥqliyyat hadisԥlԥri nԥticԥsindԥ ölüm sԥviyyԥsi, cins üzrԥ bölgüdԥ 3.6.1 Death rate due to road traffic injuries, by sex

Qlobal sΩviyyΩdΩ 15–29 yaúda olan Globally road traffic injuries is the úΩxslΩr arasÕnda ölüm hallarÕnÕn Ωsas sΩbΩbi leading cause of deaths among young adults yol-nΩqliyyat hadisΩlΩridir. Bu baxÕmdan yol- aged 15–29 years. In this regard, the death rate nΩqliyyat hadisΩlΩri nΩticΩsindΩ ölüm sΩviyyΩsi due to road traffic injuries indicator is very göstΩricisi mühüm ΩhΩmiyyΩt kΩsb edir. important. Yol-nΩqliyyat hadisΩlΩri nΩticΩsindΩ The death rate due to road traffic ölüm sΩviyyΩsi il ΩrzindΩ yol-nΩqliyyat injuries is calculated as the total number of hadisΩlΩri nΩticΩsindΩ ölΩnlΩrin sayÕnÕn Ωhalinin road traffic fatal injury deaths in the year orta illik sayÕna nisbΩtinin 100000-Ω hasili kimi devided by average annual population hesablanÕr. multiplied by 100,000.

Yol-nԥqliyyat hadisԥlԥri nԥticԥsindԥ ölüm sԥviyyԥsi, ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ, cins üzrԥ bölgüdԥ Death rate due to road traffic injuries, per 100,000 population, by sex

7,4 11,3 2018 3,5 7,7 11,7 2017 3,7 7,9 12,1 2016 3,6 9,4 15,3 2015 3,4 11,9 19,4 2014 4,6 12,5 2013 19,8 5,3 12,7 20,5 2012 5,1 11,2 17,5 2011 5,0 10,4 16,8 2010 4,0 0,0 3,0 6,0 9,0 12,0 15,0 18,0 21,0

ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

2010-2018-ci illԥrdԥ yol-nԥqliyyat In 2010-2018 the death rate due to road hadisԥlԥri nԥticԥsindԥ ölüm sԥviyyԥsi 3,0 bԥnd traffic injuries decreased by 3.0 points and azalaraq ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ 10,4-dԥn dropped per 100,000 population from 10.4 to 7,4-dԥk enmiúdir. Bu illԥr ԥrzindԥ göstԥrici 7.4. Over this years the indicator decreased by kiúilԥr üzrԥ 5,5 bԥnd azalaraq 16,8-dԥn 11,3- 5.5 points from 16.8 to 11.3 for men and by 0.5 dԥk, qadÕnlar üzrԥ 0,5 bԥnd azalaraq 4,0-dan points from 4.0 to 3.5 for women. 3,5-dԥk enmiúdir. In 2010-2018 the number of death due to 2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ yol-nԥqliyyat road traffic accidents declined by 192 from 744 hadisԥlԥri nԥticԥsindԥ ölԥn kiúilԥrin sayÕ 192 to 552 for men and by 11 from 181 to 170 for nԥfԥr azalaraq 744 nԥfԥrdԥn 552 nԥfԥrԥ, women. qadÕnlarÕn sayÕ isԥ 11 nԥfԥr azalaraq 181 nԥfԥrdԥn 170 nԥfԥrԥ düúmüúdür.

46 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries Yol-nԥqliyyat hadisԥlԥri nԥticԥsindԥ ölüm sԥviyyԥsi, ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ Death rate due to road traffic injuries, per 100,000 population

18 15,6 16 15,3 14,4

14 13,4 12,4 12,2 11,5

12 10,8 10,2 9,5 9,4 9,4 8,9 10 8,9 8,4 8,1 7,9 7,9 7,7 7,6

8 7,0 6,2 6,2

6 4,7 4 3,8 2,0 2 0 Azԥrbaycan Belarus Ermԥnistan QazaxÕstan QÕr÷ÕzÕstan Moldova Özbԥkistan Rusiya Tacikistan Azerbaijan Belarus Armenia Kazakhstan Kyrgyzstan Moldova Uzbekistan Russia Tajikistan

2015 2016 2017

47 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

3.7.2 15-19 yaúda olan qadÕnlar arasÕnda do÷um sԥviyyԥsi, bu yaú qrupunda olan hԥr 1000 qadÕna4 3.7.2 Birth rate among women aged 15-19 years, per 1,000 women in this age group4

15-19 yaúda olan qadÕnlar arasÕnda The birth rate among women aged 15-19 do÷um sΩviyyΩsi tΩqvim ili ΩrzindΩ 15-19 yaú years is calculated as the total number of live qrupunda olan qadÕnlar tΩrΩfindΩn diri births born to women aged 15-19 years during do÷ulanlarÕn sayÕnÕn bu yaú qrupunda olan a given year devided by average annual qadÕnlarÕn orta illik sayÕna nisbΩtinin 1000-Ω population of women aged 15-19 years hasili kimi hesablanÕr. multiplied by 1,000.

15-19 yaúda olan qadÕnlar arasÕnda do÷um sԥviyyԥsi, bu yaú qrupunda olan hԥr 1000 qadÕna, yaúayÕú yeri üzrԥ bölgüdԥ Birth rate among women aged 15-19 years, per 1,000 women in this age group, by location 88,6 90,0 80,0 74,5 72,8 70,1 69,0 71,1 70,0 62,6 61,1 56,5 60,0 60,0 50,0 56,7 53,3 52,9 52,4 52,8 40,0 47,2 45,7 44,2 30,0 38,2 39,4 35,6 36,0 35,2 35,1 33,9 20,0 28,4 26,8 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ümumi úԥhԥr yerlԥri üzrԥ kԥnd yerlԥri üzrԥ total urban areas rural areas

2010-cu illԥ müqayisԥdԥ 2018-ci ildԥ 15- Compared to 2010 in 2018 the birth rate 19 yaúda olan qadÕnlar arasÕnda do÷um among women aged 15-19 years decreased by sԥviyyԥsi 15,8 bԥnd azalaraq bu yaú qrupunda 15.8 points from 60.0 to 44.2 per 1000 women olan hԥr 1000 qadÕna 60,0-dan 44,2-dԥk at this age group. During the same period the düúmüúdür. Bu dövrdԥ 15-19 yaúda olan birth rate among women aged 15-19 years qadÕnlar arasÕnda do÷um sԥviyyԥsi kԥnd yerlԥri declined from 88.6 to 61.1 in rural areas and üzrԥ 88,6-dan 61,1-dԥk, úԥhԥrlԥrdԥ isԥ 38,2-dԥn from 38.2 to 26.8 in urban areas. As a result, the 26,8-dԥk düúmüúdür. Nԥticԥ etibarilԥ 15-19 birth rate among women aged 15-19 years was yaúda olan qadÕnlar arasÕnda do÷um sԥviyyԥsi less in urban areas than in rural areas. kԥnd yerlԥrinԥ nisbԥtԥn úԥhԥrlԥrdԥ daha az olmuúdur.

4 BMT-nin qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ bu göstԥrici “3.7.2 Yeniyetmԥlԥr arasÕnda do÷um sԥviyyԥsi (10-14 vԥ 15-19 yaúda olan), bu yaú qrupunda olan hԥr 1000 qadÕna” kimi müԥyyԥn edilmiúdir. Göstԥrici nԥúrdԥ rԥsmi statistika mԥlumatlarÕ ԥsasÕnda milli kontekstdԥ verilmiúdir. 4 In The UN Global Indicator Framework this indicator defined as “3.7.2 Adolescent birth rate (aged 10-14 years; aged 15-19 years) per 1,000 women in that age group”. The indicator is based on official statistics and presented in publication in the national context.

48 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

3.a.1 15 vԥ yuxarÕ yaúda olan úԥxslԥr arasÕnda tütündԥn istifadԥnin yayÕlma sԥviyyԥsi, yaú qruplarÕ üzrԥ bölgüdԥ 3.a.1 Age-standardized prevalence of current tobacco use among persons aged 15 years and older

Bütün tütün istifadΩçilΩri ömür boyu All tobacco users are at risk of a variety qeyri-yoluxucu xΩstΩliklΩr dΩ daxil olmaqla of poor health outcomes across the life-course, müxtΩlif sa÷lamlÕq pozuntularÕ riski including non-communicable diseases. altÕndadÕrlar. Tütün istifadΩsinin yayÕlmasÕnÕn Reducing the prevalence of tobacco use will azaldÕlmasÕ qeyri-yoluxucu xΩstΩliklΩrdΩn make a large contribution to reducing vaxtÕndan ΩvvΩl ölüm hallarÕnÕn azaldÕlmasÕna premature mortality from non-communicable töhfΩ verΩcΩkdir. diseases. Ψhali arasÕnda tütün istifadΩsinin The prevalence of current tobacco use yayÕlmasÕnÕ müΩyyΩn etmΩk üçün 15 vΩ yuxarÕ among persons aged 15 years and older yaúda olan úΩxslΩr arasÕnda tütündΩn indicator is used for determining the prevalence istifadΩnin yayÕlma sΩviyyΩsi göstΩricisindΩn of tobacco using among population. This istifadΩ edilir. Bu göstΩrici 15 vΩ yuxarÕ yaúda indicator is calculated as the number of persons olan gündΩlik vΩ ya fasilΩlΩrlΩ hΩr hansÕ tütün who currently use any tobacco product (smoked mΩhsullarÕnÕ (tüstülü vΩ/vΩ ya tüstüsüz tütün) and/or smokeless tobacco) on a daily or non- istifadΩ edΩn úΩxslΩrin sayÕnÕn hΩmin yaú daily basis devided by the population in the qrupunda olan Ωhalinin sayÕna nisbΩtinin 100-Ω same age group multiplied by 100. hasili kimi hesablanÕr.

15 vԥ yuxarÕ yaúda olan úԥxslԥr arasÕnda tütündԥn istifadԥnin yayÕlma sԥviyyԥsi, faizlԥ Prevalence of current tobacco use among persons aged 15 years and older, in percentage

19,0 18,4 17,0 18,2 17,0 16,7 16,5 17,0

15,0 16,2 2010 2011 2012 2013 15,9 2014 15,3 2015 2016 2017 2018

2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ 15 vԥ yuxarÕ In 2010-2018 the prevalence of current yaúda olan úԥxslԥr arasÕnda tütündԥn istifadԥnin tobacco use among persons aged 15 years and yayÕlma sԥviyyԥsi 17,0 faizdԥn 15,3 faizԥdԥk older declined from 17.0 percent to 15.3 azalmÕúdÕr. percent. Dinamikaya ԥsasԥn demԥk olar ki, 15 vԥ Based on the dynamics we can say that, yuxarÕ yaúda olan úԥxslԥr arasÕnda tütündԥn the prevalence of current tobacco use among istifadԥnin yayÕlma sԥviyyԥsi 2013-cü ildԥ persons aged 15 years and older increased in yüksԥlsԥ dԥ, sonrakÕ illԥrdԥ ardÕcÕl olaraq 2013, but steadily decreased in recent years. azalmÕúdÕr.

49 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

15 vԥ yuxarÕ yaúda olan úԥxslԥr arasÕnda tütündԥn istifadԥnin yayÕlma sԥviyyԥsi, yaú qruplarÕ üzrԥ bölgüdԥ Age-standardized prevalence of current tobacco use among persons aged 15 years and older, by age groups 30 25,8 26,0 25,6 25,6 25,1 27 24,1 23,1 23,0 24 21,7

21 18,5

16,2 16,2 16,6 16,6 18 15,5 15,4 15,9 14,0 15 15,6 15,8 15,0 14,8 15,2 14,2 13,9 12 13,3 13,4 9

6

3 0,4 0,2 0,1 0,3 0,5 0,4 0,1 0,0 0,1 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

15-19 yaú 20-44 yaú 45-64 yaú 65+ yaú 15-19 years 20-44 years 45-64 years 65+ years

50 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

3.c.1 Tibb iúçilԥrinin sÕxlÕ÷Õ vԥ onlarÕn bölüúdürülmԥsi, ԥhalinin hԥr 10000 nԥfԥrinԥ 3.c.1 Health worker density and distribution, per 10,000 population

Bu göstΩrici ölkΩdΩ Ωhali arasÕnda tibb This indicator reflects the density of iúçilΩrinin sÕxlÕ÷ÕnÕ Ωks etdirir. Tibb iúçilΩri medical workers in the country. Medical dedikdΩ, hΩkimlΩr vΩ orta tibb iúçilΩri baúa workers mean doctors and midwifery personnel. düúülür. Tibb iúçilΩrinin sÕxlÕ÷Õ tibb iúçilΩrinin The health workers density is calculated as the sayÕnÕn Ωhalinin orta illik sayÕna nisbΩtinin number of health workers devided by average 10000-Ω hasili kimi hesablanÕr. annual population multiplied by 10,000.

Tibb iúçilԥrinin sÕxlÕ÷Õ, ԥhalinin hԥr 10000 nԥfԥrinԥ Health worker density, per 10,000 population

120,00 103,62 97,93 97,27 95,52 93,85 91,14

100,00 89,42 86,60 87,75

80,00 66,83 63,44 62,26 60,85 59,27 57,27 56,20 54,01 60,00 54,81 36,80 34,49 33,86 34,66 34,58 33,22 35,01 32,59 40,00 32,94

20,00

0,00 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 ümumi hԥkimlԥr orta tibb iúçilԥri total doctors midwifery personnel

2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ ölkԥdԥ tibb In 2010-2018 the health workers density iúçilԥrinin sÕxlÕ÷Õ ԥhalinin hԥr 10000 nԥfԥrinԥ decreased from 103.6 to 87.8 per 10,000 103,6-dan 87,8-dԥk azalmÕúdÕr. Bunlardan population. From which, the density of hԥkimlԥrin sÕxlÕ÷Õ 36,8-dԥn 32,9-dԥk, orta tibb physicians dropped from 36.8 to 32.9, and the iúçilԥrinin sÕxlÕ÷Õ isԥ 66,8-dԥn 54,8-dԥk aúa÷Õ density of midwifery personnel declined from düúmüúdür. 66.8 to 54.8. Tibb iúçilԥrinin sayÕ 2010-cu ildԥki 93170 The number of health workers decreased nԥfԥrdԥn 2018-ci ildԥ 86533 nԥfԥrԥ qԥdԥr from 93,170 in 2010 to 86,533 in 2018. From azalmÕúdÕr. Bunlardan hԥkimlԥrin sayÕ 2010-cu them, the number of physicians declined by 600 ildԥki 33085 nԥfԥrdԥn 600 nԥfԥr azalaraq from 33,085 in 2010 and amounted to 32,485 at 2018-ci ilin sonuna 32485 nԥfԥr olmuúdur. the end of 2018. Regarding to distribution of 2018-ci ildԥ hԥkimlԥrin ixtisas üzrԥ bölgüsündԥ physicians by speciality in 2018 the highest ԥn çox terapevtlԥr (7951 nΩfΩr vΩ ya hΩkimlΩrin number of physicians was therapists (7,951 or ümumi sayÕnÕn 24,5 faizi), ԥn az isԥ narkoloqlar 24.50 percent of the total number of (72 nΩfΩr vΩ ya hΩkimlΩrin ümumi sayÕnÕn 0,22 physicians), and the lowest was narcologists (72 faizi) qeydԥ alÕnmÕúdÕr. or 0.22 percent of the total number of Orta tibb iúçilԥrinin sayÕ da 2010-cu illԥ physicians). müqayisԥdԥ 6037 nԥfԥr azalaraq 2018-ci ilin The number of midwifery personnel sonuna 54048 nԥfԥr tԥúkil etmiúdir. BunlarÕn decreased by 6,037 compared to 2010 and ԥksԥriyyԥti (37630 nԥfԥr) tibb bacÕlarÕ amounted to 54,048 at the end of 2018. Most of olmuúdur. them (37,630) were nurses.

51 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries Hԥkimlԥrin sÕxlÕ÷Õ, ԥhalinin hԥr 10000 nԥfԥrinԥ Doctors density, per 10,000 population 60

48 46 46 50 444444 44 44 42 42 40 40 40 37 37 37 34 33 33 34 33 33 30 26 26 26 23 23 22 21 21 21 20

10

0

2015 2016 2017

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries Orta tibb iúçilԥrinin sayÕ, ԥhalinin hԥr 10000 nԥfԥrinԥ Midwifery personnel density, per 10,000 population 133 133 140 132 107 107 106 120 106 105 104 97 95 93 87 100 87 85 72 69 80 69 59 59 58 57 57 57 57 56 56 56 54 60 54 40 20 0

2015 2016 2017

52 HamÕ üçün inklüziv vԥ bԥrabԥr keyfiyyԥtli tԥhsili tԥmin etmԥk vԥ ömür boyu tԥhsil almaq imkanlarÕnÕ dԥstԥklԥmԥk Ensure inclusive and equitable quality education and promote lifelong learning opportunities for all

Keyfiyyԥtli tԥhsil dayanÕqlÕ inkiúafÕn Quality education is the foundation of fundamentidir. Belԥ ki, inklüziv tԥhsilԥ çÕxÕú sustainable development. In addition, access to hԥyat keyfiyyԥtinin yaxúÕlaúdÕrÕlmasÕna, eyni inclusive education can support improving zamanda ԥn mühüm problemlԥrin hԥlli üçün quality of life and wide implementation of innovasiyalarÕn geniú tԥtbiqinԥ ԥsas dԥstԥk ola innovative solutions to solve important bilԥr. problems. Hal-hazÕrda mԥktԥbyaúlÕ uúaq vԥ Currently, some children and yeniyetmԥlԥrin bir qismi hԥlԥ dԥ tԥhsilԥ çÕxÕú adolescents still have no access to education imkanlarÕnÕ ԥldԥ edԥ bilmԥmiúdir vԥ onlarÕn da and more than half of them can not achieve demԥk olar ki, yarÕdan çoxu funksional fixed level of proficiency in functional literacy savadlÕlÕq vԥ riyazi savadlÕlÕ÷Õn ԥn az müԥyyԥn and numeracy. Despite the rapid technological edilmiú sԥviyyԥsinԥ çatmaqda çԥtinlik çԥkir. development, equal access to quality education TexnologiyanÕn sürԥtli inkiúafÕna baxmayaraq, for all has not yet been achieved bacause the müԥllimlԥrin bilik vԥ bacarÕqlarÕnÕn, eyni capacities and skills of teachers, as well as the zamanda tԥdris mühitinin arzuolunan sԥviyyԥdԥ learning environment are not at the desired olmamasÕ sԥbԥbindԥn, hԥlԥ dԥ keyfiyyԥtli level. In this regard, additional efforts are tԥhsilԥ hamÕ üçün bԥrabԥr çÕxÕú imkanlarÕnÕn needed to make successful steps towards tԥmin edilmԥsinԥ nail olunmamÕúdÕr. Bu achieving the goals of universal education. baxÕmdan universal tԥhsil mԥqsԥdlԥrinԥ According to UN statistics, in 2015 an nailolma istiqamԥtindԥ u÷urlu addÕmlar atmaq estimated 617 million school age children and üçün daha çox sԥy göstԥrmԥk lazÕmdÕr. adolescents worldwide were not achieving BMT-nin açÕqladÕ÷Õ statistik minimum level of proficiency in functional mԥlumatlara ԥsasԥn 2015-ci ildԥ 617 milyon literacy and numeracy. About 750 million mԥktԥbyaúlÕ uúaq vԥ yeniyetmԥ funksional people in the world aged 15 years and above – savadlÕlÕq vԥ riyazi savadlÕlÕ÷Õn minimal two thirds of them were women – remained sԥviyyԥsinԥ çatmamÕúdÕr. 2016-cÕ ildԥ isԥ illiterate in 2016. Globally, there has been little dünyada üçdԥ iki hissԥsini qadÕnlar tԥúkil progress in the percentage of primary school etmԥklԥ savadsÕz qalan tԥqribԥn 750 milyon 15 teachers who are trained, it has been stagnating vԥ yuxarÕ yaúda olan insan mövcud olmuúdur. at about 85 percent since 20151.

53 4. KEYFøYYԤTLø TԤHSøL 4. QUALITY EDUCATION

Qlobal miqyasda tԥlimdԥn keçmiú ibtidai SDG 4 aims to provide free, equal mԥktԥb müԥllimlԥrinin xüsusi çԥkisi kiçik artÕm access to quality services and education in the tempinԥ malik olmuú, 2015-ci ildԥn etibarԥn isԥ field of early childhood development, education bu göstԥrici 85 faiz tԥúkil etmԥklԥ dԥyiúmԥz for all young people and adults, to eliminate olaraq qalmÕúdÕr1. gender inequalities in education, substantially DøM 4 hamÕnÕn keyfiyyԥtli úԥkildԥ erkԥn increase in the number of youth and adults who uúaq inkiúafÕ üzrԥ xidmԥtlԥrdԥn istifadԥyԥ vԥ have technical and vocational skills for tԥhsilԥ azad, bԥrabԥr çÕxÕú imkanÕnÕn, bütün employment, decent work and entrepreneurship, gԥnclԥrin vԥ böyüklԥrin savadlanmasÕnÕn vԥ to promote a healthy lifestyle, human rights, riyazi biliklԥrԥ yiyԥlԥnmԥsinin tԥmin gender equality, peace and culture, and non- edilmԥsini, tԥhsildԥ gender bԥrabԥrsizliyinin violence. aradan qaldÕrÕlmasÕnÕ, mԥú÷ulluq, layiqli ԥmԥk In this turn, building and upgrading vԥ sahibkarlÕq fԥaliyyԥti üçün mԥqbul texniki vԥ education facilities that are child, disability and peúԥ vԥrdiúlԥrinԥ malik olan gԥnclԥrin vԥ gender sensitive and provide safe, inclusive and böyüklԥrin sayÕnÕn ԥhԥmiyyԥtli dԥrԥcԥdԥ effective learning environments for all, as well artÕrÕlmasÕnÕ, firavan hԥyat tԥrzinin, insan as substantially expansion globally the number hüquqlarÕnÕn, gender bԥrabԥrliyinin, sülh vԥ of scholarships for enrolment in higher mԥdԥniyyԥtin, hԥmçinin qeyri-zorakÕlÕ÷Õn tԥúviq education, including vocational training and edilmԥsini nԥzԥrdԥ tutur. information and communications technology, Bu da, öz növbԥsindԥ, uúaq, ԥlillik vԥ technical, engineering and scientific gender mԥsԥlԥlԥrinԥ hԥssas yanaúÕlan, hamÕ programmes are essential. üçün tԥhlükԥsiz, inklüziv vԥ effektiv tԥlim- Due to the above, the supply of qualified tԥdris mühitinԥ malik tԥhsil müԥssisԥlԥrinin teachers through international cooperation yaradÕlmasÕnÕ, ali tԥhsildԥ, o cümlԥdԥn peúԥ should be significantly increased, education and tԥlimi, informasiya vԥ kommunikasiya sustainable development in the field of texnologiyalarÕ, texniki mühԥndislik vԥ elmi citizenship and cultural diversity should be proqramlar sahԥsindԥ tԥqaüdlԥrin hԥcminin promoted in countries, and the level of ensuring qlobal sԥviyyԥdԥ ԥhԥmiyyԥtli dԥrԥcԥdԥ of necessary knowledge and skills should be artÕrÕlmasÕnÕ zԥruri edir. increased2. Qeyd olunanlarla ԥlaqԥdar, ölkԥlԥrdԥ beynԥlxalq ԥmԥkdaúlÕq vasitԥsilԥ sԥriútԥli müԥllimlԥrin tԥminat sԥviyyԥsi ԥhԥmiyyԥtli dԥrԥcԥdԥ artÕrÕlmalÕ, dünya vԥtԥndaúlÕ÷Õ vԥ mԥdԥni müxtԥliflik sahԥsindԥ tԥhsil vԥ dayanÕqlÕ inkiúaf tԥúviq edilmԥli, zԥruri bilik vԥ vԥrdiúlԥrԥ yiyԥlԥnmԥnin tԥmin edilmԥ sԥviyyԥsi yüksԥldilmԥlidir2.

1 https://sustainabledevelopment.un.org/sdg4 2 BMT Baú AssambleyasÕnÕn 2015-ci il 25 sentyabr tarixli A/RES/70/1, nömrԥli qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilmiú “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsind ԥ Gündԥlik” 2 “Transformation of our world: Diary in the field of sustainable development until 2030”, approved by UN General Assembly resolution A/RES/70/1 of September 25, 2015 2 54 4. KEYFøYYԤTLø TԤHSøL 4. QUALITY EDUCATION

4.2.2 Tԥúkil olunmuú tԥlimdԥ iútirak sԥviyyԥsi (rΩsmi müΩyyΩn edilmiú ibtidai tΩhsil yaúÕna 1 il qalmÕú), cins üzrԥ bölgüdԥ 4.2.2 Participation rate in organized learning (one year before the official primary entry age), by sex

Bu göstΩrici rΩsmi müΩyyΩn edilmiú This indicator describes the level of ibtidai tΩhsil yaúÕna 1 il qalmÕú uúaqlarÕn tΩúkil participation of children one year before the olunmuú tΩlimdΩ iútirak sΩviyyΩsini göstΩrir. official primary entry age in organized TΩúkil olunmuú tΩlimdΩ iútirak sΩviyyΩsi cins learning. The participation rate in organized üzrΩ bölgüdΩ tΩhsil vΩ qay÷ÕnÕ bir araya gΩtirΩn learning, by sex is calculated as the number of proqramlar da daxil olmaqla bir vΩ daha çox children who participate in one or more tΩúkil olunmuú tΩlimlΩrdΩ iútirak edΩnlΩrin organized learning programme, including hΩmin yaú qrupunda olan uúaqlarÕn ümumi programmes which offer a combination of sayÕna nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. education and care, devided by the total number of children in the same age group multiplied by 100.

Tԥúkil olunmuú tԥlimdԥ iútirak sԥviyyԥsi (rԥsmi müԥyyԥn edilmiú ibtidai tԥhsil yaúÕna 1 il qalmÕú), cins üzrԥ bölgüdԥ, faizlԥ Participation rate in organized learning (one year before the official primary entry age), by sex, in percentage

2018 2017 73,9 68,0 80,8 2016 68,2 68,7 67,6 2015 60,2 60,0 60,5 2014 26,7 26,6 26,9 2013 29,8 29,3 30,2 2012 27,4 26,9 27,8 2011 33,4 33,5 33,2 2010 33,9 34,6 33,2 33,3 34,0 32,4

ümumi o÷lanlar qÕzlar total boys girls

2010-cu illԥ müqayisԥdԥ 2018-ci ildԥ Compared to 2010, in 2018 participation ölkԥdԥ tԥúkil olunmuú tԥlimdԥ iútirak sԥviyyԥsi rate in organized learning in the country 40,6 faiz bԥndi artaraq 33,3 faizdԥn 73,9 increased by 40.6 percentage points from 33.3 faizԥdԥk çatmÕúdÕr. Statistika göstԥrir ki, ölkԥ percent to 73.9 percent. Statistics indicates that üzrԥ tԥúkil olunmuú tԥlimdԥ o÷lanlarÕn iútirak compared to 2010 in 2018 participation rate of sԥviyyԥsi 2010-cu illԥ müqayisԥdԥ 2018-ci ildԥ boys in organized learning in the country 34,0 faiz bԥndi artaraq 34,0 faizdԥn 68,0 increased by 34.0 percentage points from 34.0 faizԥdԥk, qÕzlarÕn iútirak sԥviyyԥsi isԥ 48,4 faiz percent to 68.0 percent, and the participation bԥndi artaraq 32,4 faizdԥn 80,8 faizԥdԥk rate of girls increased by 48.4 percentage points yüksԥlmiúdir. from 32.4 percent to 80.8 percent.

55 4. KEYFøYYԤTLø TԤHSøL 4. QUALITY EDUCATION

Yaşayış yeri üzrə bölgüyə gəldikdə, Regarding to the locational disaggregation, 2010-2018-ci illԥrdԥ təşkil olunmuú təlimdə in 2010-2018 the participation rate in iştirak sԥviyyԥsi úԥhԥr yerlԥrindԥ 51,9 faiz bԥndi organized learning increased by 51.9 artaraq 39,2 faizdԥn 91,1 faizԥdԥk, kԥnd percentage points from 39.2 percent to 91.1 yerlԥrinԥ isԥ 29,8 faiz bԥndi artaraq 27,1 faizdԥn percent in urban areas and increased by 29.8 56,9 faizdԥk çatmÕúdÕr. percentage points from 27.1 percent to 56.9 percent in rural areas.

Tԥúkil olunmuú tԥlimdԥ iútirak sԥviyyԥsi (rԥsmi müԥyyԥn edilmiú ibtidai tԥhsil yaúÕna 1 il qalmÕú), yaúayÕú yeri üzrԥ bölgüdԥ, faizlԥ Participation rate in organized learning (one year before the official primary entry age), by location, in percentage

100,0 91,1 85,6 90,0 75,6 80,0 70,0 60,0

50,0 39,2 39,7 56,9 38,4 36,0 40,0 32,1 33,1 51,1 45,5 30,0 20,0 27,1 28,0 28,1 22,8 23,8 10,0 20,4 0,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

úԥhԥr yerlԥri üzrԥ kԥnd yerlԥri üzrԥ urban areas rural areas

4 56 4. KEYFøYYԤTLø TԤHSøL 4. QUALITY EDUCATION

4.4.1 ønformasiya-kommunikasiya texnologiyalarÕndan (øKT) istifadԥ bacarÕ÷Õna malik olan gԥnclԥrin vԥ böyüklԥrin xüsusi çԥkisi, bacarÕqlarÕn növlԥri üzrԥ bölgüdԥ 4.4.1 Proportion of youth and adults with information and communications technology (ICT) skills, by type of skill

øKT-dΩn istifadΩ bacarÕ÷Õna malik olan The proportion of youth and adults with gΩnclΩrin vΩ böyüklΩrin xüsusi çΩkisi øKT ICT skills measures the share of youth (15-24 avadanlÕqlarÕndan istifadΩ edΩn, kompüterlΩ years)3 and adults (15 years and above) who ΩlaqΩli fΩaliyyΩtlΩri hΩyata keçirΩn gΩnclΩrin use ICT equipment and undertake certain (15-24 yaú arasÕ)3 vΩ böyüklΩrin (15 yaú vΩ computer-related activities in the same age yuxarÕ) hΩmin yaú qrupundakÕ payÕnÕ ölçür. Bu group. This indicator is calculated as the göstΩrici øKT-dΩn istifadΩ bacarÕ÷Õna malik olan number of youth and adults with ICT skills gΩnclΩrin vΩ böyüklΩrin sayÕnÕn hΩmin yaú devided by the number of population in the qrupu üzrΩ Ωhalinin sayÕna nisbΩtinin 100-Ω same age group multiplied by 100. hasili kimi hesablanÕr. ønformasiya-kommunikasiya texnologiyalarÕndan (øKT) istifadԥ bacarÕ÷Õna malik olan gԥnclԥrin (15-24 yaúda olanlar) vԥ böyüklԥrin (15 yaú vԥ yuxarÕ) xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of youth (15-24 years) and adults (15 years over) with information and communications technology (ICT) skills, in percentage 85,4 61,6 2018 85,3 61,1 2017 85,7 61,0 2016 85,3 60,2 2015 84,9 59,1 2014 87,4 2013 58,7

0 20 40 60 80 100 120 140 160 15-24 yaú 15 yaúdan yuxarÕ 15-24 years 15 years over

2013-2018-ci illԥr ԥrzindԥ øKT-dԥn During 2013-2018 years proportion of istifadԥ bacarÕ÷Õna malik olan gԥnclԥrin xüsusi youth with ICT skills increased from 84.7 çԥkisi 84,7 faizdԥn 85,4 faizԥdԥk, böyüklԥrin percent to 85.4 percent and the proportion of xüsusi çԥkisi isԥ 58,7 faizdԥn 61,6 faizԥdԥk adults rose from 58.7 percent to 61.6 percent. yüksԥlmiúdir. Hԥm gԥnclԥr, hԥm dԥ böyüklԥr Both among youth and adults the skill of arasÕnda xüsusi proqramlaúdÕrma dilindԥn writing a computer program using a specialised istifadԥ etmԥklԥ kompüter proqramlarÕnÕn programming language is still low compared to yazÕlmasÕ bacarÕ÷Õ øKT-dԥn digԥr istifadԥ other ICT skills. bacarÕqlarÕna nisbԥtԥn hԥlԥ ki, aúa÷Õ səviyyədədir.

3 Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn “Gԥnclԥr siyasԥti haqqÕnda” Qanununa ԥsasԥn gԥnclԥr dedikdԥ yaúÕ 14-dԥn 29-dԥk olan úԥxslԥr baúa düúülür. Lakin göstԥrici üzrԥ beynԥlxalq müqayisԥliliyi tԥmin etmԥk üçün BMT tԥrԥfindԥn tԥsdiqlԥnmiú metodologiyaya uy÷un olaraq gԥnclԥr dedikdԥ 15-24 yaú arasÕnda olan úԥxslԥr nԥzԥrdԥ tutuldu÷una görԥ bu nԥúrdԥ hԥmin yaúda olan úԥxslԥrin sayÕ tԥhlil olunmuúdur. 3 According to the Law of the Republic of Azerbaijan "On the Youth Policy", the youth means pearsons at the aged group from 14 to 29. However, in order to ensure international comparisons, this indicator is calculated for the persons aged 15-24, in accordance with the methodology adopted by UN. 5 57 4. KEYFøYYԤTLø TԤHSøL 4. QUALITY EDUCATION

øKT-dԥn istifadԥ bacarÕ÷Õna malik olan gԥnclԥrin (15-24 yaú) xüsusi çԥkisi, bacarÕq növlԥri üzrԥ bölgüdԥ, faizlԥ Proportion of youth (15-24 years) with information and communications technology (ICT) skills, by type of skill, in percentage

90,0 84,0 81,4 81,2 80,6 78,7 78,1 80,0 77,9 75,7 75,1 74,9 74,9 74,7 72,8 72,6 72,4 72,0 71,8 71,6 70,0

60,0

50,0 42,0 40,6 39,1 37,5 37,5 40,0 37,3

30,0 24,0 23,2 22,3 21,5 21,5 21,4 17,1 16,6

20,0 15,9 15,3 15,3 15,2 12,9 12,4 12,0 11,8 11,5 11,4 10,3 9,9 9,6 9,5 10,0 9,2 9,2 1,0 0,9 0,9 0,8 0,7 0,7 0,0 2013 2014 2015 2016 2017 2018

fayl vԥ ya qovlu÷un üzünün çÕxarÕlmasÕ vԥ ya yerinin dԥyiúdirilmԥsi bacarÕ÷Õ olanlar copying or moving a file or folder

sԥnԥd daxilindԥ eyni mԥlumatÕn yazÕlmasÕ vԥ ya yerinin dԥyiúdirilmԥsi üçün surԥtinin çÕxarÕlmasÕ bacarÕ÷Õ olanlar using copy and paste tools to duplicate or move information within a document

elektron poçt vasitԥsilԥ fayllarÕn (sԥnԥd, úԥkil, video vԥ s.) göndԥrilmԥsi bacarÕ÷Õ olanlar sending e-mails with attached files (e.g. document, picture, and video)

elektron cԥdvԥllԥrdԥ ԥsas hesablama düsturlarÕndan istifadԥ edilmԥsi bacarÕ÷Õ olanlar using basic arithmetic formulae in a spreadsheet

ԥlavԥ qur÷ularÕn kompüterԥ qoúulmasÕ (modem, kamera, printer vԥ s.) bacarÕ÷Õ olanlar connecting and installing new devices (e.g. modem, camera, printer)

proqram tԥminatÕnÕn axtarÕúÕ, yüklԥnmԥsi, quraúdÕrÕlmasÕ vԥ konfiqurasiya edilmԥsi bacarÕ÷Õ olanlar finding, downloading, installing and configuring software

elektron tԥqdimatlarÕn hazÕrlanmasÕ bacarÕ÷Õ olanlar creating electronic presentations with presentation software

fayllarÕn kompüterdԥn digԥr qur÷ulara ötürülmԥsi bacarÕ÷Õ olanlar transferring files between a computer and other devices

xüsusi proqramlaúdÕrma dilindԥn istifadԥ etmԥklԥ kompüter proqramÕnÕn yazÕlmasÕ bacarÕ÷Õ olanlar writing a computer program using a specialised programming language

6 58 4. KEYFøYYԤTLø TԤHSøL 4. QUALITY EDUCATION

øKT-dԥn istifadԥ bacarÕ÷Õna malik olan böyüklԥrin (15 yaú vԥ yuxarÕ) xüsusi çԥkisi, bacarÕq növlԥri üzrԥ bölgüdԥ, faizlԥ Proportion of adults (15 years and over) with ICT skills, by type of skill, in percentage

55 52,1 51,7 51,6 51,1 50,6 50,6 50,2 50,1 49,9 49,6 49,0 50 48,4

45 39,7 39,4 39,3 38,9 38,5

40 38,0

35

30

25

20 12,8 12,7 12,7 12,6

15 12,4 12,3 9,8 9,6 9,6 9,6 9,4 10 9,3 4,9 4,7 4,7 4,7 4,6 4,5 4,1 3,9 3,9 3,9 5 3,8 3,8 2,1 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 0,8 0,6 0,6 0,6 0,6 0,5 0 2013 2014 2015 2016 2017 2018

fayl vԥ ya qovlu÷un üzünün çÕxarÕlmasÕ vԥ ya yerinin dԥyiúdirilmԥsi bacarÕ÷Õ olanlar copying or moving a file or folder

sԥnԥd daxilindԥ eyni mԥlumatÕn yazÕlmasÕ vԥ ya yerinin dԥyiúdirilmԥsi üçün surԥtinin çÕxarÕlmasÕ bacarÕ÷Õ olanlar using copy and paste tools to duplicate or move information within a document

elektron poçt vasitԥsilԥ fayllarÕn (sԥnԥd, úԥkil, video vԥ s.) göndԥrilmԥsi bacarÕ÷Õ olanlar sending e-mails with attached files (e.g. document, picture, and video)

elektron cԥdvԥllԥrdԥ ԥsas hesablama düsturlarÕndan istifadԥ edilmԥsi bacarÕ÷Õ olanlar using basic arithmetic formulae in a spreadsheet

ԥlavԥ qur÷ularÕn kompüterԥ qoúulmasÕ (modem, kamera, printer vԥ s.) bacarÕ÷Õ olanlar connecting and installing new devices (e.g. modem, camera, printer)

proqram tԥminatÕnÕn axtarÕúÕ, yüklԥnmԥsi, quraúdÕrÕlmasÕ vԥ konfiqurasiya edilmԥsi bacarÕ÷Õ olanlar finding, downloading, installing and configuring software

elektron tԥqdimatlarÕn hazÕrlanmasÕ bacarÕ÷Õ olanlar creating electronic presentations with presentation software

fayllarÕn kompüterdԥn digԥr qur÷ulara ötürülmԥsi bacarÕ÷Õ olanlar transferring files between a computer and other devices

xüsusi proqramlaúdÕrma dilindԥn istifadԥ etmԥklԥ kompüter proqramÕnÕn yazÕlmasÕ bacarÕ÷Õ olanlar writing a computer program using a specialised programming language

7 59 4. KEYFøYYԤTLø TԤHSøL 4. QUALITY EDUCATION

4.5.1 Tԥhsildԥ gender bԥrabԥrliyi indeksi 4.5.1 Gender parity index in education

Son dövrlΩrdΩ dünyada tΩhsil ocaqlarÕnÕn, Recently, in the world there has been úagird vΩ tΩlΩbΩlΩrin sayÕnda artÕm tendensiyasÕ noticed a trend towards an increase in the müúahidΩ olunur. Bu artÕmda qÕzlarÕn vΩ number of educational institutions, pupils and qadÕnlarÕn qlobal, regional, milli vΩ yerli students. It is necessary to assess the sΩviyyΩdΩ iútirakÕnÕn qiymΩtlΩndirilmΩsi participation of girls and women in this zΩruridir. Bu mΩqsΩdlΩ tΩhsildΩ gender increase at the global, regional, national and bΩrabΩrliyi indeksindΩn istifadΩ olunur. local levels. For this purpose, the gender parity TΩhsildΩ gender bΩrabΩrliyi indeksi kiúi vΩ index in education is used. qadÕnlarÕn tΩhsildΩ iútirak bΩrabΩrliyini The gender parity index in education is sΩciyyΩlΩndirΩn göstΩricidir. Bu göstΩrici an indicator that characterizes the equality of qadÕnlarÕn tΩhsildΩ iútirak sΩviyyΩsinin kiúilΩrin participation of men and women in education. tΩhsildΩ iútirak sΩviyyΩsinΩ nisbΩti kimi This indicator is calculated as the ratio of hesablanÕr. BΩrabΩrlik indeksi vahiddΩn nΩ participation of women in education to qΩdΩr uzaq qiymΩt alarsa, cinslΩr arasÕnda participation of men in education. The further bΩrabΩrsizlik dΩ bir o qΩdΩr böyük olacaqdÕr. from 1 the parity index lies, the greater the disparity between the sexes will be.

Tԥhsildԥ gender bԥrabԥrliyi indeksi Gender parity index in education

0,940 0,934 0,925 0,922 0,922 0,919 0,920 0,915

0,900 0,893 0,883 0,880

0,880 0,873 0,868 0,867 0,865 0,865 0,862 0,859 0,860 0,860 0,856 0,852 0,860 0,853 0,847 0,848 0,846 0,846 0,844 0,840 0,838 0,820 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

mԥktԥbԥqԥdԥr tԥhsil müԥssisԥlԥri üzrԥ ümumtԥhsil müԥssisԥlԥri üzrԥ ali tԥhsil müԥssisԥlԥri üzrԥ for pre-primary education for general education for higher education

2010-cu illԥ müqayisԥdԥ 2018-ci ildԥ ölkԥ Compared to 2010 the gender parity üzrԥ tԥhsildԥ gender bԥrabԥrliyi indeksi index in the country in 2018 increased from mԥktԥbԥqԥdԥr tԥhsil müԥssisԥlԥri üzrԥ 0,846- 0.846 up to 0.873 in pre-school education, from dan 0,873-dԥk, ümumtԥhsil müԥssisԥlԥri üzrԥ 0.859 up to 0.883 in general education, and 0,859-dan 0,883-dԥk, ali tԥhsil müԥssisԥlԥri üzrԥ from 0.828 up to 0.922 in higher education. isԥ 0,828-dԥn 0,922-dԥk yüksԥlmiúdir. In 2010-2018, the number of boys in pre- 2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ mԥktԥbԥqԥdԥr school educational institutions increased by tԥhsil müԥssisԥlԥrindԥ o÷lanlarÕn sayÕ 10,8 faiz 10.8 percent from 61,140 boys to 67,732 boys, artaraq 61140 nԥfԥrdԥn 67732 nԥfԥrԥ, qÕzlarÕn and the number of girls increased by 14.3 sayÕ 14,3 faiz artaraq 51752 nԥfԥrdԥn 59134 percent from 51,752 girls to 59,134 girls, the nԥfԥrԥ, ümumtԥhsil müԥssisԥlԥrindԥ o÷lanlarÕn number of boys in general educational sayÕ 16,3 faiz artaraq 713970 nԥfԥrdԥn 830114 institutions increased by 16.3 percent from

8 60 4. KEYFøYYԤTLø TԤHSøL 4. QUALITY EDUCATION nԥfԥrԥ, qÕzlarÕn sayÕ 19,5 faiz artaraq 613562 713,970 boys to 830,114 boys, and the number nԥfԥrdԥn 733241 nԥfԥrԥ, ali tԥhsil of girls increased by 19.5 percent from 613,562 müԥssisԥlԥrindԥ isԥ o÷lanlarÕn sayÕ 19,5 faiz girls to 733,241 girls, the number of boys in artaraq 79067 nԥfԥrdԥn 94455 nԥfԥrԥ, qÕzlarÕn higher educational institutions increased by 19.5 sayÕ 31,5 faiz artaraq 66248 nԥfԥrdԥn 87130 percent from 79,067 boys to 94,455 boys, and nԥfԥrԥ yüksԥlmiúdir. the number of girls increased by 31.5 percent Bu göstԥrici baxÕlan dövr ԥrzindԥ from 66,248 girls to 87,130 girls. mԥktԥbԥqԥdԥr tԥhsil müԥssisԥlԥri üzrԥ During the reviewed period this indicator úԥhԥrlԥrdԥ 0,827-dԥn 0,867-dԥk yüksԥlmiú, for pre-school education rose from 0.827 up to kԥnd yerlԥrindԥ isԥ 0,902-dԥn 0,893-dԥk 0.867 in urban areas, and fall from 0.902 to enmiúdir. Ümumtԥhsil müԥssisԥlԥri üzrԥ 0.893 in rural areas. The indicator for general göstԥrici úԥhԥrlԥrdԥ 0,831-dԥn 0,869-dԥk, kԥnd education increased from 0.831 to 0.869 in yerlԥrindԥ isԥ 0,895-dԥn 0,905-dԥk urban areas, and from 0.895 to 0.905 in rural yüksԥlmiúdir. areas.

Mԥktԥbԥqԥdԥr tԥhsil müԥssisԥlԥri üzrԥ gender bԥrabԥrliyi indeksi Gender parity index in preprimary education

0,920 0,903 0,902

0,900 0,893 0,893 0,880 0,878 0,878 0,869

0,880 0,868 0,867 0,867 0,866 0,861 0,858 0,860 0,857 0,857 0,839 0,840 0,827 0,820 0,800 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

úԥhԥr yerlԥri üzrԥ kԥnd yerlԥri üzrԥ urban areas rural areas

Ümumtԥhsil müԥssisԥlԥri üzrԥ gender bԥrabԥrliyi indeksi Gender parity index in general education

0,92 0,905 0,895 0,896

0,90 0,878 0,878 0,872 0,864 0,88 0,866 0,865 0,869 0,86 0,860 0,846 0,84 0,835 0,831 0,832 0,826 0,838 0,832 0,82 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

úԥhԥr yerlԥri üzrԥ kԥnd yerlԥri üzrԥ urban areas rural areas

9 61 4. KEYFøYYԤTLø TԤHSøL 4. QUALITY EDUCATION

4.6.1 Verilmiú yaú qrupunda ԥn azÕ müԥyyԥn edilmiú funksional savadlÕlÕq sԥviyyԥsinԥ çatmÕú ԥhalinin xüsusi çԥkisi, cins üzrԥ bölgüdԥ4 4.6.1 Proportion of population in a given age group achieving at least a fixed level of proficiency in functional literacy skills, by sex4

Verilmiú yaú qrupunda Ωn azÕ müΩyyΩn The proportion of population in a given edilmiú funksional savadlÕlÕq sΩviyyΩsinΩ çatmÕú age group achieving at least a fixed level of Ωhalinin xüsusi çΩkisi müΩyyΩn edilmiú proficiency in functional literacy skills funksional savadlÕlÕq sΩviyyΩsinΩ çatmÕú vΩ ya describes the share of youth (15-24 years) and artÕq o sΩviyyΩni keçmiú gΩnclΩrin (15-24 yaú) of adults (15 years and above) who have vΩ böyüklΩrin (15 vΩ yuxarÕ yaú) hΩmin yaú achieved or exceeded a given level of qrupundakÕ Ωhalinin ümumi sayÕnda payÕnÕ Ωks proficiency in literacy in the total population in etdirir. the same age group. Bu göstΩrici Ωn azÕ ümumi orta tΩhsili This indicator is calculated as the number olan gΩnclΩrin vΩ böyüklΩrin sayÕnÕn hΩmin yaú of youth and of adults with at least general qrupundakÕ Ωhalinin ümumi sayÕna nisbΩtinin secondary education devided by the total 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. population in the same age group multiplied by 100.

Verilmiú yaú qrupunda ԥn azÕ funksional savadlÕlÕ÷Õn müԥyyԥn edilmiú sԥviyyԥsinԥ çatmÕú ԥhalinin xüsusi çԥkisi, cins üzrԥ bölgüdԥ, faizlԥ Proportion of population in a given age group achieving at least a fixed level of proficiency in functional literacy skills, by sex, in percentage 100

99,9 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9

99,8 99,8 99,8 99,8 99,8 99,8 99,8 99,8 99,8 99,8

99,7 99,7 99,7 99,7 99,7 99,7 99,7 99,7 99,7 99,7

99,6

99,5

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

4 BMT-nin qlobal göstəricilər sistemində bu göstərici “4.6.1 Verilmiş yaş qrupunda ən azı a) savadlılıq və b) riyazi savadlılığın müəyyən edilmiş funksional səviyyəsinə çatmış əhalinin xüsusi çəkisi, cins üzrə bölgüdə" kimi müəyyən edilmişdir. Nəşrdə verilən göstərici mövcud rəsmi statistika məlumatları əsasında hesablanmış yalnız a) savadlılığın ən azı müəyyən edilmiş funksional səviyyəsinə çatmış əhalinin həmin yaş qrupundakı xüsusi çəkisini əks etdirir. 4 In The UN Global Indicator Frameworak this indicator defined as "4.6.1 Proportion of population in a given age group achieving at least a fixed level of proficiency in functional (a) literacy and (b) numeracy skills, by sex". The indicator given in the publication is represented as proportion population in a given age group achiving at least a fixed level of proficiency in functional literacy skills by sex, calculated based on the official statistics data and presented in publication.

62 4. KEYFøYYԤTLø TԤHSøL 4. QUALITY EDUCATION

2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ ԥn azÕ During 2010-2018 the proportion of youth funksional savadlÕlÕ÷Õn müԥyyԥn edilmiú and of adults who have achieved at least a fixed sԥviyyԥsinԥ çatmÕú gԥnclԥrin vԥ böyüklԥrin level of proficiency in functional literacy skills xüsusi çԥkisi 99,8 faiz, kiúilԥr üzrԥ 99,9 faiz, was 99.8 percent, 99.9 percent for men and 99.7 qadÕnlar üzrԥ isԥ 99,7 faiz tԥúkil etmiúdir. Bu percent for women. These indicators were the göstԥricilԥr ölkԥnin úԥhԥr vԥ kԥnd yerlԥri üçün same for urban and rural areas of the country. dԥ eyni olmuúdur. In 2018 the number of people who have 2018-ci ildԥ ԥn azÕ funksional savadlÕlÕ÷Õn achieved at least a given level of proficiency in müԥyyԥn edilmiú sԥviyyԥsinԥ çatmÕú ԥhalinin literacy was 1,014 thousand at the higher sayÕ ali tԥhsil sԥviyyԥsi üzrԥ 1014 min, orta education level, 658 thousand at the secondary ixtisas tԥhsil sԥviyyԥsi üzrԥ 658 min, tam orta special education level, 4,870 thousand at the tԥhsil sԥviyyԥsi üzrԥ 4870 min, ümumi orta full secondary education level and 983 thousand tԥhsil sԥviyyԥsi üzrԥ isԥ 983 min nԥfԥr tԥúkil at the general secondary education level. etmiúdir.

11 63 4. KEYFøYYԤTLø TԤHSøL 4. QUALITY EDUCATION

4.a.1 a) elektrik enerjisi ilԥ; b) tԥhsil mԥqsԥdlԥri üçün internetԥ çÕxÕúla; c) tԥhsil mԥqsԥdlԥri üçün kompüterlԥrlԥ; d) içmԥli suyun ԥsas mԥnbԥlԥri ilԥ; e) o÷lan vԥ qÕzlar üçün ayrÕlÕqda minimum úԥraiti olan sanitar qovúaqlarla vԥ f) ԥl yumaq üçün ԥsas vasitԥlԥrlԥ (hamÕ üçün su tΩchizatÕ, sanitariya vΩ gigiyena tΩúΩbbüsünün göstΩricilΩrinin tΩriflΩrinΩ uy÷un olaraq) tԥmin edilmiú mԥktԥblԥrin xüsusi çԥkisi 4.a.1 Proportion of schools with access to: (a) electricity; (b) the Internet for pedagogical purposes; (c) computers for pedagogical purposes; (d) basic drinking water; (e) single-sex basic sanitation facilitiesm and (f) basic handwashing facilities (as per the water, sanitation and hygiene for all initiative indicator definitions) Bu göstΩrici mΩktΩblΩrdΩ bütün úagirdlΩr This indicator demonstrates the access in üçün tΩhlükΩsiz vΩ sΩmΩrΩli tΩhsil mühitinin schools to key basic services and facilities yaradÕlmasÕ mΩqsΩdilΩ tΩlΩb olunan Ωsas necessary to ensure a safe and effective xidmΩtlΩr vΩ imkanlara ΩlyetΩrliliyi Ωks etdirir. learning environment for all students. The GöstΩrici verilmiú vasitΩ vΩ ya xidmΩtlΩ tΩchiz indicator is calculated as the number of schools edilmiú mΩktΩblΩrin sayÕnÕn mΩktΩblΩrin ümumi provided with the given facility or service sayÕna nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. devided by the total number of schools multiplied by 100. a) elektrik enerjisi ilԥ; b) tԥhsil mԥqsԥdlԥri üçün internetԥ çÕxÕúla; c) tԥhsil mԥqsԥdlԥri üçün kompüterlԥrlԥ; d) içmԥli suyun ԥsas mԥnbԥlԥri ilԥ; e) o÷lan vԥ qÕzlar üçün ayrÕlÕqda minimum úԥraiti olan sanitar qovúaqlarla; f) ԥl yumaq üçün ԥsas vasitԥlԥrlə (hamÕ üçün su tΩchizatÕ, sanitariya vΩ gigiyena tΩúΩbbüsünün göstΩricilΩrinin tΩriflΩrinΩ uy÷un olaraq) tԥmin edilmiú mԥktԥblԥrin xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of schools with access to: (a) electricity; (b) the Internet for pedagogical purposes; (c) computers for pedagogical purposes; (d) basic drinking water; (e) single-sex basic sanitation facilitiesm and (f) basic handwashing facilities (as per the water, sanitation and hygiene initiative indicator definitions), in percentage 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 95,3 94,7 94,3 93,9 93,1 88,3 87,2 86,7 83,9 57,4 56,8 55,6 51,8 51,4 49,4 48,3 47,4 39,1

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 a) elektrik enerjisi ilԥ; electricity; b) tԥhsil mԥqsԥdlԥri üçün internetԥ çÕxÕúla (kompüteri olan mԥktԥblԥrdԥ payÕ); the Internet for pedagogical purposes (the proportion of schools with computers); c) tԥhsil mԥqsԥdlԥri üçün kompüterlԥrlԥ; computers for pedagogical purposes; d) içmԥli suyun ԥsas mԥnbԥlԥri ilԥ; basic drinking water; e) o÷lan vԥ qÕzlar üçün ayrÕlÕqda minimum úԥraiti olan sanitar qovúaqlarla; single-sex basic sanitation facilities; f) ԥl yumaq üçün ԥsas vasitԥlԥrlԥ ("Su tԥminatÕ, sanitariya vԥ gigiyena hamÕ üçün" təşəbbüsünün müəyyən etdiyi göstԥricilԥrin tԥriflԥrinԥ uy÷un olaraq) basic handwashing facilities (as per the "water, sanitation and hygiene for all" initiative indicator definitions) 64 4. KEYFøYYԤTLø TԤHSøL 4. QUALITY EDUCATION 2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ ölkԥnin úԥhԥr In 2010-2018 the proportion of schools vԥ kԥnd yerlԥrindԥ elektrik enerjisi, ԥsas içmԥli with access to electricity, basic drinking water, su mԥnbԥlԥri, o÷lan vԥ qÕzlar üçün ayrÕlÕqda single-sex basic sanitation facilities and basic minimum úԥraiti olan sanitar qovúaqlarla vԥ ԥl handwashing facilities in urban and rural areas yumaq üçün ԥsas vasitԥlԥrlԥ tԥmin edilmiú in the country was 100 percent. mԥktԥblԥrin xüsusi çԥkisi 100 faiz tԥúkil edir. Compared to 2010 in 2018 the proportion 2010-cu illԥ müqayisԥdԥ 2018-ci ildԥ of schools with access to internet for ölkԥ üzrԥ tԥhsil mԥqsԥdlԥri üçün internetԥ pedagogical purposes increased by 18.3 çÕxÕúla tԥmin edilmiú mԥktԥblԥrin xüsusi çԥkisi percentage points from 39.1 percent to 57.4 18,3 faiz bԥndi artaraq 39,1 faizdԥn 57,4 percent, and the proportion of schools with faizԥdԥk, tԥhsil mԥqsԥdlԥri üçün kompüterlԥrlԥ access to computers for pedagogical purposes tԥchiz edilmiú mԥktԥblԥrin xüsusi çԥkisi isԥ increased by 11.4 percentage points from 83.9 11,4 faiz bԥndi artaraq 83,9 faizdԥn 95,3 faizԥ percent to 95.3 percent. çatmÕúdÕr. Tԥhsil mԥqsԥdlԥri üçün kompüterlԥrlԥ tԥmin edilmiú mԥktԥblԥrin xüsusi çԥkisi, yaúayÕú yerlԥri üzrԥ bölgüdԥ, faizlə Proportion of schools with access to computers for pedagogical purposes, by location, in percentage

300 91,1 92,3 92,8 93,4 94,1 250 80,9 84,0 84,1 85,0 200 97,7 98,6 98,5 98,4 150 92,7 94,2 96,2 97,4 98,4 100 86,7 87,2 88,3 93,1 93,9 94,3 94,7 95,3 50 83,9 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 ümumi úԥhԥr yerlԥri üzrԥ kԥnd yerlԥri üzrԥ total urban areas rural areas Tԥhsil mԥqsԥdlԥri üçün internetԥ çÕxÕúla tԥmin edilmiú mԥktԥblԥrin xüsusi çԥkisi, yaúayÕú yeri üzrԥ bölgüdԥ Proportion of schools with access to the internet for pedagogical purposes, by location 100 90,0 90,0 84,9 86,6 78,7 79,6 79,9 84,8 80 70,6

51,8 56,8 57,4 60 51,4 55,6 47,4 48,3 49,4 39,1 40 45,1 44,1 44,1 39,2 35,0 35,9 37,1 38,4 20 28,2 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 ümumi úԥhԥr yerlԥri üzrԥ kԥnd yerlԥri üzrԥ total urban areas rural areas

Ötԥn il úԥhԥr yerlԥrindԥki mԥktԥblԥrin Last year in urban areas 98.4 percent of 98,4 faizi tԥhsil mԥqsԥdlԥri üçün schools were provided with access to kompüterlԥrlԥ, 90,0 faizi isԥ tԥhsil mԥqsԥdlԥri computers for pedagogical purposes, and 90.0 üçün internetԥ çÕxÕúla tԥmin edilmiúdir. Kԥnd percent of schools were provided with access yerlԥrinԥ gԥldikdԥ isԥ tԥhsil mԥqsԥdlԥri üçün to internet for pedagogical purposes. As for kompüter vԥ internetlԥ tԥminat sԥviyyԥsi rural areas, the level of providing schools with müvafiq olaraq 94,1 vԥ 45,1 faiz olmuúdur. access to computers and internet for pedagogical purposes was 94.1 percent and 45.1 percent, respectively. 65 4. KEYFøYYԤTLø TԤHSøL 4. QUALITY EDUCATION

4.c.1 a) mԥktԥbԥqԥdԥr; b) ibtidai; c) ümumi vԥ tam orta tԥhsildԥ iúԥ qԥbul olunanadԥk vԥ ya iúlԥdiyi vaxt ԥrzindԥ müvafiq sԥviyyԥyԥ uy÷un ölkԥdԥ tԥlԥb olunan minimal peúԥ hazÕrlÕ÷Õ (mΩsΩlΩn, pedaqoji) keçmiú müԥllimlԥrin xüsusi çԥkisi 4.c.1 Proportion of teachers in: (a) pre-primary; (b) primary; (c) lower and upper secondary education who have received at least the minimum organized teacher training (e.g. pedagogical training) pre-service or in-service required for teaching at the relevant level in the country Bu göstΩrici iúΩ qΩbul olunanadΩk vΩ ya This indicator determines the proportion tΩhsil müΩssisΩlΩrindΩ iúlΩdiyi vaxt ΩrzindΩ of teachers who have received at least the müvafiq sΩviyyΩyΩ uy÷un ölkΩdΩ tΩlΩb olunan minimum organized teacher training pre- minimal peúΩ hazÕrlÕ÷Õ keçmiú müΩllimlΩrin service or in-service required for teaching at xüsusi çΩkisini müΩyyΩn edir. a) mΩktΩbΩqΩdΩr; the relevant level in the country. The proportion b) ibtidai; c) ümumi vΩ tam orta tΩhsildΩ iúΩ of teachers in: (a) pre-primary; (b) primary; qΩbul olunanadΩk vΩ ya iúlΩdiyi vaxt ΩrzindΩ (c) lower and upper secondary education who ölkΩdΩ tΩlΩb olunan müvafiq sΩviyyΩyΩ uy÷un have received at least the minimum organized minimal peúΩ hazÕrlÕ÷Õ keçmiú müΩllimlΩrin teacher training pre-service or in-service xüsusi çΩkisi minimal peúΩ hazÕrlÕ÷Õ keçmiú required for teaching at the relevant level in the müΩllimlΩrin sayÕnÕn müΩllimlΩrin ümumi country is calculated as of the ratio of the sayÕna nisbΩti kimi faizlΩ müvafiq tΩhsil number of teachers who have received at least sΩviyyΩsi üzrΩ hesablanÕr. the minimum organized teacher training to the total number of teachers in relevant level of education, and expresses in percentage.

a) mԥktԥbԥqԥdԥr; b) ibtidai; c) ümumi vԥ tam orta tԥhsildԥ iúԥ qԥbul olunanadԥk vԥ ya iúlԥdiyi vaxt ԥrzindԥ müvafiq sԥviyyԥyԥ uy÷un ölkԥdԥ tԥlԥb olunan minimal peúԥ hazÕrlÕ÷Õ (məsələn, pedaqoji) keçmiú müԥllimlԥrin xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of teachers in: (a) pre-primary; (b) primary; (c) lower and upper secondary education who have receieved at least the minimum organized teacher training (e.g. pedagogical training) pre-service or in-service required for teaching at the relevant level in the country, in percentage

99,3 99,0 99,699,1 99,6 99,4 99,4 99,2 99,3 97,8 99,8 99,8 99,7 100 98,1 98,0 99,4

91,092,4 89,1 89,7 90 87,4 87,3 85,1 85,9 83,5 83,8 81,0 80

70

60 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

mԥktԥbԥqԥdԥr tԥhsildԥ ibtidai tԥhsildԥ ümumi vԥ tam orta tԥhsildԥ pre-primary education primary education lower and upper secondary education 2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ mԥktԥbԥqԥdԥr In 2010-2018 the proportion of teachers tԥhsil müԥssisԥlԥrindԥ çalÕúan minimal peúԥ working in pre-primary education institutions hazÕrlÕ÷Õ keçmiú müԥllimlԥrin xüsusi çԥkisi 6,2 who have received at least the minimum faiz bԥndi artaraq 83,5 faizdԥn 89,7 faizԥ organized teacher training increased by 6.2

15 66 4. KEYFøYYԤTLø TԤHSøL 4. QUALITY EDUCATION

çatmÕúdÕr. percentage points from 83.5 percent to 89.7 BaxÕlan dövr ԥrzindԥ ibtidai tԥhsildԥ percent. çalÕúan minimal peúԥ hazÕrlÕ÷Õ keçmiú During the reviewed period, the müԥllimlԥrin xüsusi çԥkisi 0,5 faiz bԥndi artaraq proportion of teachers working in primary 99,3 faizdԥn 99,8 faizԥdԥk çatmÕúdÕr. Ümumi vԥ education institutions who have received at least tam orta tԥhsil sԥviyyԥsindԥ çalÕúan minimal the minimum organized teacher training peúԥ hazÕrlÕ÷Õ keçmiú müԥllimlԥrin xüsusi çԥkisi increased by 0.5 percentage points from 99.3 isԥ 2010-cu illԥ müqayisԥdԥ 2018-ci ildԥ 0,7 percent to 99.8 percent. Compared to 2010, in faiz bԥndi artaraq 99,0 faizdԥn 99,7 faizԥ 2018 the proportion of teachers working in çatmÕúdÕr. lower and upper secondary education Göstԥrici 2018-ci ildԥ dövlԥt vԥ qeyri- institutions who have received at least the dövlԥt tԥhsil müԥssisԥlԥri üzrԥ müvafiq olaraq minimum organized teacher training rose by 0.7 mԥktԥbԥqԥdԥr tԥhsil müԥssisԥlԥrindԥ 89,7 faiz percentage points from 99.0 percent to 99.7 vԥ 90,4 faiz, ibtidai tԥhsildԥ 99,9 faiz vԥ 98,1 percent. faiz, ümumi vԥ tam orta tԥhsildԥ isԥ 99,7 faiz In 2018 the indicator for state and private vԥ 96,3 faiz tԥúkil etmiúdir. educational institutions was 89.7 percent and 90.4 percent in pre-school education, 99.9 percent and 98.1 percent in primary education, 99.7 percent and 96.3 percent in lower and upper secondary education, respectively.

Mԥktԥbԥqԥdԥr tԥhsil müԥssisԥlԥrindԥ iúԥ qԥbul olunanadԥk vԥ ya iúlԥdiyi vaxt ԥrzindԥ ölkԥdԥ tԥlԥb olunan müvafiq sԥviyyԥyԥ uy÷un minimal peúԥ hazÕrlÕ÷Õ (mԥsԥlԥn, pedaqoji) keçmiú müԥllimlԥrin xüsusi çԥkisi, mülkiyyԥt növlԥri üzrԥ bölgüdԥ, faizlԥ Proportion of teachers in pre-primary education who have received at least the minimum organized teacher training (e.g. pedagogical training) pre-service or in-service required for teaching at the relevant level in the country, by property type, in percentage

95 93,4 91,7 88,6 86,8 92,2 82,7 94,7 89,5 88,6 75 80,9 83,5 90,4 84,9 85,8 87,2 2010 87,3 88,8 2011 89,7 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 dövlԥt qeyri-dövlԥt state non-state

16 67 4. KEYFøYYԤTLø TԤHSøL 4. QUALITY EDUCATION

øbtidai tԥhsildԥ iúԥ qԥbul olunanadԥk vԥ ya iúlԥdiyi vaxt ԥrzindԥ ölkԥdԥ tԥlԥb olunan müvafiq sԥviyyԥyԥ uy÷un minimal peúԥ hazÕrlÕ÷Õ (mԥsԥlԥn, pedaqoji) keçmiú müԥllimlԥrin xüsusi çԥkisi, mülkiyyԥt növlԥri üzrԥ bölgüdԥ, faizlԥ Proportion of teachers in primary education who have received at least the minimum organized teacher training (e.g. pedagogical training) pre-service or in-service required for teaching at the relevant level in the country, by property type, in percentage 102,0 100,0 100,0 99,7 99,9 99,3 99,4 99,3 100,0 97,9 99,6 99,6 98,0 99,1 99,1 98,1 97,9 98,1 96,0 97,2

94,0

92,0 93,0 89,5 90,0

88,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 dövlԥt qeyri-dövlԥt state non-state

Ümumi vԥ orta tԥhsildԥ iúԥ qԥbul olunanadԥk vԥ ya iúlԥdiyi vaxt ԥrzindԥ ölkԥdԥ tԥlԥb olunan müvafiq sԥviyyԥyԥ uy÷un minimal peúԥ hazÕrlÕ÷Õ (mԥsԥlԥn, pedaqoji) keçmiú müԥllimlԥrin xüsusi çԥkisi, mülkiyyԥt növlԥri üzrԥ bölgüdԥ, faizlԥ Lower and upper secondary education who have received at least the minimum organized teacher training (e.g. pedagogical training) pre-service or in-service required for teaching at the relevant level in the country, by property type, in percentage

99,1 99,2 99,5 98,8 98,7 100 96,6 99,2 98,2 99,5 97,9 99,7 97,6 96,3 95 91,5 93,6 92,4 92,2 90 88,4

85

80 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

dövlԥt qeyri-dövlԥt state non-state

17 68 Gender bԥrabԥrliyinԥ nail olmaq, bütün qÕz vԥ qadÕnlarÕn hüquq vԥ imkanlarÕnÕ geniúlԥndirmԥk

Achieve gender equality and empower all women and girls

Gender bԥrabԥrliyi fundamental insan Gender equality as the fundamental hüququ olaraq sülhsevԥr vԥ firavan cԥmiyyԥtin human right is the basis of a peaceful and tԥmԥlidir. Bu istiqamԥtdԥ ԥldԥ edilmiú prosperous society. Despite the progress made irԥlilԥyiúlԥrԥ baxmayaraq dünyanÕn hԥr yerindԥ in this area, there are still cases of qadÕn vԥ qÕzlara qarúÕ ayrÕ-seçkilik vԥ zorakÕlÕq discrimination and violence against women and hallarÕ hԥlԥ dԥ mövcuddur. Belԥ ki, dünyada girls around the world. Although the number of erkԥn nikahlarÕn sayÕ son on ildԥ 30 faiz azalsa early marriages in the world has declined by 30 da, çox tԥԥssüf ki, hazÕrda 15-49 yaú arasÕnda percent over the last decade, unfortunately, one olan hԥr beú qadÕn vԥ qÕzlardan biri son 12 ay in five women and girls aged 15-49 have ԥrzindԥ intim partnyoru tԥrԥfindԥn fiziki vԥ/vԥ experienced physical and/or sexual violence by ya cinsi zorakÕlÕ÷a mԥruz qalÕb. an intimate partner within the last 12 months. Ümumi mԥqsԥdlԥr naminԥ dayanÕqlÕ Discrimination against women should be inkiúafÕ canlandÕrmaq, cԥmiyyԥtԥ vԥ insanlÕ÷a ended, and their participation in political and daha böyük fayda vermԥk üçün qadÕnlara qarúÕ economic decision-making process should be ayrÕ-seçkiliyԥ son qoyulmalÕ, siyasi vԥ iqtisadi broadened in order to vitalize sustainable qԥrarlarÕn qԥbulu proseslԥrindԥ onlarÕn iútirakÕ development, and to bring great benefit to artÕrÕlmalÕdÕr1 . society and humanity, for common purposes1. BMT-nin açÕqladÕ÷Õ mԥlumatlara ԥsasԥn, According to the UN information as at 1 1 yanvar 2019-cu il tarixinԥ qadÕnlarÕn milli January 2019, women’s representation in parlamentlԥrdԥ tԥmsilçiliyi 0 ilԥ 61,3 faiz national parliaments ranged from 0 to 61.3 arasÕnda dԥyiúԥrԥk orta hesabla 2010-cu ildԥki percent, with the average standing at 24.2 19 faizdԥn 24,2 faizԥdԥk artmÕúdÕr. 2018-ci ildԥ percent, an increase from 19 percent in 2010. dünyada mԥú÷ul ԥhalinin 39 faizini qadÕnlar While women represented 39 percent of world tԥúkil etsԥ dԥ, rԥhbԥr vԥzifԥlԥri tutan qadÕnlarÕn employment, only 27 percent of managerial xüsusi çԥkisi 2015-ci ildԥki 26 faizdԥn yalnız 27 positions in the world were occupied by women faizԥ çatmÕúdÕr. 2000-ci ildԥn etibarԥn rԥhbԥr in 2018, up from 26 percent in 2015. The vԥzifԥlԥrdԥ çalÕúan qadÕnlarÕn xüsusi çԥkisi ԥn proportion of women in management has az inkiúaf etmiú ölkԥlԥr istisna olmaqla bütün increased since 2000 in all regions except in

1 https://www.un.org/sustainabledevelopment/gender-equality/

69 5. GENDER BʞRABʞRLGYG 5. GENDER EQUALITY

regionlarda artmÕúdÕr. least developed countries. Son 25 ildԥ gender bԥrabԥrsizliyinin Over the past 25 years, there has been aradan qaldÕrÕlmasÕ istiqamԥtindԥ progress in reforming laws towards improving qanunvericilikdԥ müԥyyԥn islahatlar hԥyata gender equality, yet discriminatory laws and keçirilsԥ dԥ, bir çox ölkԥlԥrin gaps in legal protection remain in many qanunvericiliyindԥ ayrÕ-seçkilik ilԥ ba÷lÕ countries. On the basis of data collected across boúluqlar hԥlԥ dԥ qalmaqdadÕr. Qanunvericiliyin four areas of law in 2018 from 53 countries, dörd sahԥsi üzrԥ 53 ölkԥdԥn toplanmÕú almost a third have legal gaps in the area of mԥlumatlara ԥsasԥn 2018-ci ildԥ ölkԥlԥrin overarching legal frameworks and public life, tԥxminԥn üçdԥ birindԥ hԥrtԥrԥfli qanuni more than a quarter have legal gaps in the area çԥrçivԥlԥr vԥ ictimai hԥyat, dörddԥ birindԥn of violence against women, and 29 percent and çoxunda qadÕnlara qarúÕ zorakÕlÕq, 29 faizindԥ 24 percent have legal gaps in the employment mԥú÷ulluq vԥ iqtisadi fayda, 24 faizindԥ isԥ and economic benefits area and in the marriage nigah vԥ ailԥ mԥsԥlԥlԥri sahԥlԥrindԥ hüquqi and family area, respectively2. boúluqlar mövcuddur2. SDG 5 aims to eliminate all forms of DøM 5 hԥr yerdԥ qadÕn vԥ qÕzlara qarúÕ violence against women and girls everywhere, zorakÕlÕ÷Õn bütün formalarÕna, o cümlԥdԥn insan including trafficking and sexual and other types alverinԥ, cinsi vԥ digԥr növlԥrdԥ istismara son of exploitation, to eliminate child, early and qoyulmasÕnÕ, uúaq, erkԥn vԥ mԥcburi nikahÕn forced marriages, to ensure universal access to aradan qaldÕrÕlmasÕnÕ, hamÕ üçün cinsi vԥ sexual and reproductive health, to recognize and reproduktiv sa÷lamlÕq xidmԥtlԥrinԥ çÕxÕú value unpaid care and domestic work, to imkanÕnÕn tԥmin edilmԥsini, ödԥniúsiz qay÷Õ vԥ promote shared responsibility within the ev iúinin dԥyԥrlԥndirilmԥsini, ev tԥsԥrrüfatÕnda household and the family. vԥ ailԥdԥ ümumi öhdԥliklԥrin tԥúviqini nԥzԥrdԥ In view of the above, sound policies for tutur. the promotion of gender equality and the Qeyd olunanlarla ԥlaqԥdar, gender empowerment of all women and girls at all bԥrabԥrliyinin tԥúviq olunmasÕ, bütün levels should be adopted, and the legal sԥviyyԥlԥrdԥ qadÕn vԥ qÕzlarÕn imkanlarÕnÕn framework should be strengthened, women's geniúlԥndirilmԥsi üçün ԥsaslÕ siyasԥt müԥyyԥn and girls' access to information and edilmԥli vԥ qanunvericilik bazasÕ communication technologies should be güclԥndirilmԥli, qadÕn vԥ qÕzlarÕn informasiya- enhanced3. kommunikasiya texnologiyalarÕndan istifadԥ imkanlarÕ geniúlԥndirilmԥlidir3.

2 https://sustainabledevelopment.un.org/sdg5 3 BMT Baú AssambleyasÕnÕn 2015-ci il 25 sentyabr tarixli, A/RES/70/1 nömrԥli qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilmiú “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik” 3 “Transformation of our world: Diary in the field of sustainable development until 2030”, approved by UN General Assembly resolution A / RES / 70/1 of September 25, 2015

2 70 5. GENDER BʞRABʞRLGYG 5. GENDER EQUALITY

5.1.1 Cins ԥlamԥtinԥ görԥ bԥrabԥrlik vԥ qeyri-ayrÕseçkiliyin tԥúviqi, tԥmin edilmԥsi vԥ nԥzarԥti üçün hüquqi çԥrçivԥlԥrin mövcudlu÷u 5.1.1 Existence of legal frameworks, which promotes, enforces and monitors equality and non̂discrimination on the basis of sex

Azԥrbaycanda cins ԥlamԥtinԥ görԥ There are in place legal frameworks, bԥrabԥrlik vԥ qeyri-ayrÕseçkiliyin tԥúviqi, tԥmin which promotes, enforces and monitors equality edilmԥsi vԥ nəzarəti üçün zԥruri hüquqi and non̂discrimination on the basis of sex in çԥrçivԥlԥr mövcuddur. Az ԥrbaycan Azerbaijan. According to Article 25 of the RespublikasÕ KonstitusiyasÕnÕn 25-ci maddԥsinԥ Constitution of the Republic of Azerbaijan men ԥsasԥn kiúi ilԥ qadÕnÕn eyni hüquqlarÕ və and women possess equal rights and freedoms, azadlÕqlarÕ vardÕr vԥ dövlԥt vԥtԥndaúlarÕn hüquq and the state shall guarantee the equality of vԥ azadlÕqlarÕnÕn bԥrabԥrliyinԥ tԥminat verir. rights and freedoms to citizens. Bununla yanaúÕ, cinsi mԥnsubiyyԥtԥ görԥ In addition, the Law of the Republic ayrÕseçkiliyin bütün formalarÕnÕ aradan of Azerbaijan “On Guarantees of Equal Rights qaldÕrmaqla, kiúi vԥ qadÕnlara ictimai hԥyatÕn for Women and Men” regulates public siyasi, iqtisadi, sosial, mԥdԥni vԥ digԥr relations in the area of ensuring of gender sahԥlԥrindԥ bԥrabԥr imkanlar yaratmaqla gender equality by eliminating all forms of gender bԥrabԥrliyinin tԥmin edilmԥsi sahԥsindԥ ictimai discrimination and creating equal münasibԥtlԥrin tԥnzimlԥnmԥsi “Gender (kiúi vԥ opportunities for men and women in the qadÕnlarÕn) bԥrabԥrliyinin tԥminatlarÕ haqqÕnda” political, economic, social, cultural and Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Qanunu ilԥ tԥmin other spheres of public life. In accordance edilir. Qanunun 3-cü maddԥsinin 1-ci bԥndinԥ with the Paragraph 1 of the Article 3 of the ԥsasԥn cinsi mԥnsubiyyԥtԥ görԥ ayrÕ-seçkiliyin Law, all forms of discrimination on the basis bütün formalarÕ qada÷andÕr. Qanunun 6-cÕ of sex are prohibited. According to Article 6 of maddԥsinԥ ԥsasԥn, cinsi mԥnsubiyyԥtԥ görԥ the Law, State undertakes measures to ayrÕ-seçkiliyin bütün formalarÕnÕn aradan eliminate all forms of gender discrimination, to qaldÕrÕlmasÕ, kiúi vԥ qadÕnlara bԥrabԥr create equal opportunities for men and women, imkanlarÕn yaradÕlmasÕ, dövlԥtin idarԥ and to prevent the dominance of the same olunmasÕnda vԥ qԥrarlarÕn qԥbul edilmԥsindԥ bir gender in government and decision-making. cinsin nümayԥndԥlԥrinin üstünlüyünԥ yol When it comes to the field of verilmԥmԥsi üçün dövlԥt tԥdbirlԥr görür. labor relations, salaries, as well as bonuses Ԥmԥk münasibԥtlԥri sahԥsinԥ gəldikdə, and other material benefits should be paid cinsindԥn asÕlÕ olmayaraq bir iú yerindԥ iúlԥyԥn, equally to employees of the same eyni ixtisas dԥrԥcԥsinԥ malik olan, eyni iú workplace, the same qualifications, working úԥraitindԥ işləyən vԥ eyni dԥyԥrli iúi yerinԥ in the same working environment and yetirԥn iúçilԥrԥ ԥmԥkhaqqÕ, hԥmçinin mükafatlar performing the same value, and the same vԥ işçini hԥvԥslԥndirmԥk mԥqsԥdilԥ ödԥnilԥn working conditions should be created for digԥr maddi ödԥniúlԥr eyni ödԥnilmԥli, eyni iúlԥ employees engaged in the same work, mԥú÷ul olan iúçilԥrԥ isԥ eyni iú úԥraiti regardless of gender. yaradÕlmalÕdÕr. The measures undertaken in order to YaxÕn qohumluq münasibԥtlԥrindԥn, birgԥ prevent violence due to abuse of close kinship, vԥ ya ԥvvԥllԥr birgԥ yaúayÕúdan sui-istifadԥ joint or former joint residence, and etmԥklԥ törԥdilԥn zorakÕlÕ÷Õn vԥ onun legal, medical and social adverse do÷urdu÷u mԥnfi hüquqi, tibbi vԥ sosial consequences caused by it, to provide nԥticԥlԥrin qarúÕsÕnÕn alÕnmasÕ, mԥiúԥt social protection and legal assistance to zorakÕlÕ÷Õndan zԥrԥr çԥkmiú úԥxslԥrin sosial victims of domestic violence, as well as to müdafiԥsi vԥ hüquqi yardÕmla tԥmin edilmԥsi, address the causes of domestic violence, are habelԥ məişət zorakÕlÕ÷Õna sԥbԥb olan hallarÕn regulated by the Law of the Republic of 3 71 5. GENDER BʞRABʞRLGYG 5. GENDER EQUALITY

aradan qaldÕrÕlmasÕ istiqamԥtindԥ həyata Azerbaijan “On the Prevention of Domestic keçirilԥn tԥdbirlԥrin hüquqi ԥsaslarÕ “Mԥiúԥt Violence”. The law prohibits sexual zorakÕlÕ÷ÕnÕn qarúÕsÕnÕn alÕnmasÕ haqqÕnda” harassment. Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Qanunu ilԥ The State Committee for Family, Women tԥnzimlԥnir. Qanunla seksual qÕsnama and Children Affairs is responsible for gender qada÷andÕr. equality control4. Gender bԥrabԥrliyinin tԥmin edilmԥsinԥ nԥzarԥti Ailԥ, QadÕn vԥ Uşaq Problemlԥri üzrԥ Dövlԥt Komitԥsi hԥyata keçirir4.

4 Azԥrbaycan RespublikasÕ Prezidentinin 2006-cÕ il 9 avqust tarixli, 444 nömrԥli FԥrmanÕ ilԥ tԥsdiq edilmiú “Ailԥ, QadÕn vԥ Uúaq Problemlԥri üzrԥ Dövlԥt Komitԥsi haqqÕnda Ԥsasnamԥ 4 "Statue of the State Committee of the Republic of Azerbaijan for Family, Women and Children Affairs" approved by Decree No.444 dated August 9, 2006 of the President of the Republic of Azerbaijan 4 72 5. GENDER BʞRABʞRLGYG 5. GENDER EQUALITY

5.5.1.a Milli Parlamentdԥ (Milli Mԥclis) qadÕnlar tԥrԥfindԥn tutulan yerlԥrin xüsusi çԥkisi 5.5.1.a Proportion of seats held by women in National Parliament (Milli Mejlis)

Milli MΩclisdΩ qadÕnlar tΩrΩfindΩn tutulan The proportion of seats held by women in yerlΩrin xüsusi çΩkisi ölkΩ parlamentindΩ the Milli Mejlis indicates the participation level qadÕnlarÕn iútirak sΩviyyΩsini göstΩrir. Bu of women in the country’s parliament. This göstΩrici hesabat ilindΩ Milli MΩclisdΩ qadÕnlar indicator is calculated as the number of seats tΩrΩfindΩn tutulan yerlΩrin bütün tutulmuú held by women devided by all occupied seats in yerlΩrΩ nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. reporting year multiplied by 100.

Milli Mԥclisdԥ qadÕnlar tԥrԥfindԥn tutulan yerlԥrin xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of seats held by women in the Milli Mejlis, in percentage

17,0 16,8 16,8

16,5

16,1 16,1 16,0 16,0 16,0

15,6 15,6

15,5 15,4

15,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2010-cu illԥ müqayisԥdԥ 2018-ci ildԥ Compared to 2010, in 2018 the proportion Milli Mԥclisdԥ qadÕnlar tԥrԥfindԥn tutulan of seats held by women in the Milli Mejlis yerlԥrin xüsusi çԥkisi 0,8 faiz bԥndi artaraq 16,8 increased by 0.8 percentage points and faizԥ çatmÕúdÕr. appointed to 16.8. HazÕrda bir palatadan ibarԥt olan Currently, 20 members of the parliament, parlament üzvlԥrinin 20 nԥfԥri qadÕnlardan which consists of one chamber, are women5. ibarԥtdir5.

5 http://www.meclis.gov.az/?/az/content/1

5 73 5. GENDER BʞRABʞRLGYG 5. GENDER EQUALITY

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries

Milli parlamentdԥ qadÕnlar tԥrԥfindԥn tutulan yerlԥrin xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of seats held by women in National Parliament, in percentage

40 34,5 35 34,5 27,6 27,4 27,3 26,7 25,8 30 25,8 21,8 21,8 21,7

25 20,8 20,6 19,0 19,0 18,1 16,8 16,7 16,1 16,1 16,0 16 ,0 15,9 15,8 20 15,8 13,6 12,1 15 12 ,0 10,7 9,9 10 5 0

2015 2016 2017

6 74 5. GENDER BʞRABʞRLGYG 5. GENDER EQUALITY

5.5.2 Rԥhbԥr vԥzifԥlԥr tutan qadÕnlarÕn xüsusi çԥkisi 5.5.2 Proportion of women in managerial positions

Bu göstΩrici MΩú÷ullu÷un BeynΩlxalq This indicator represents the proportion Standart TΩsnifatÕna (øSCO-08) ΩsasΩn birinci of women in the total employment in the senior Ωsas qrup üzrΩ rΩhbΩr vΩ orta sΩviyyΩli and middle-level management positions for the idarΩetmΩdΩ olan iúçilΩrin ümumi sayÕnda first main group, according to the International qadÕnlarÕn xüsusi çΩkisini göstΩrir. Standard Classification of Occupations (ISCO- 08).

Rԥhbԥr vԥzifԥlԥr tutan qadÕnlarÕn xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of women in managerial positions, in percentage

35,6 34,5 35,1 34,9 40 34,5 34,8 33,0 35 31,2 30 25,5 25 20 15 10 5 0 2018 2016 2017 2014 2015 2012 2013 2010 2011 2012-2015-ci illԥr ԥrzindԥ rԥhbԥr vԥzifԥlԥr In 2012-2015, the proportion of women tutan qadÕnlarÕn xüsusi çԥkisi 3,9 faiz bԥndi in managerial positions increased by 3.9 artaraq 31,2 faizdԥn 35,1 faizԥdԥk yüksԥlmiú, percentage points rising from 31.2 percent to növbԥti iki ildԥ 0,6 faiz bԥndi azalaraq 34,5 faiz 35.1 percent, for the next two years it fell by 0.6 olmuú, 2018-ci ildԥ isԥ bu göstԥrici 35,6 faizԥ percentage points to 34.5 percent, and in 2018 qԥdԥr yüksԥlmiúdir. this indicator rose to 35.6 percent.

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries Rԥhbԥr vԥzifԥlԥr tutan qadÕnlarÕn xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of women in managerial positions, in percentage

60 49,0 48,5 48,5 48,2 47,5 46,6 46,1 41,1 50 40,9 39,6 37,3 37,0 37,0 36,2 36,1 35,1 34,9 34,9 40 34,5 29,4 29,1 28,7 27,7 27,0 27,1 21,3

30 20,5 20 18,2 10 0

2015 2016 2017

75 5. GENDER BʞRABʞRLGYG 5. GENDER EQUALITY

5.a.2 QadÕnlarÕn torpa÷a dair bԥrabԥr mülkiyyԥt hüquqlarÕna zԥmanԥt verԥn hüquqi çԥrçivԥnin mövcudlu÷u 6 5.a.2 Existence of the legal framework, which guarantees women’s equal rights to land ownership6

Ölkԥmizdԥ mülkiyyԥt hüququ sahԥsindԥ The existing legislation in the field of mövcud olan qanunvericilik, eyni zamanda property rights in our country, as well as the mülkiyyԥt hüquqlarÕnÕn tԥnzimlԥnmԥsi mechanism for regulating of property rights, mexanizmi qadÕnlarÕn torpa÷a dair bԥrabԥr guarantee women’s equal rights to land mülkiyyԥt hüquqlarÕna zԥmanԥt verir. ownership. According to Article 29 of the Azԥrbaycan RespublikasÕ KonstitusiyasÕnÕn 29- Constitution of the Republic of Azerbaijan, cu maddԥsinԥ ԥsasԥn hԥr kԥsin mülkiyyԥt everyone has the right to own property and hüququ vardÕr vԥ hԥr kԥsin mülkiyyԥtindԥ everyone might possess movable and real daúÕnar vԥ daúÕnmaz ԥmlak ola bilԥr. Mülkiyyԥt property. Right of ownership envisages the right hüququ mülkiyyԥtçinin tԥkbaúÕna vԥ ya of owner to possess, use and dispose of the baúqalarÕ ilԥ birlikdԥ ԥmlaka sahib olmaq, property himself/herself or jointly with others. ԥmlakdan istifadԥ etmԥk vԥ onun barԥsindԥ In accordance with the Article 17 of the sԥrԥncam vermԥk hüquqlarÕndan ibarԥtdir. Law of the Republic of Azerbaijan "On Land “Torpaq islahatÕ haqqÕnda” Azԥrbaycan Reform", land owners have the rights to RespublikasÕ Qanununun 17-ci maddԥsinԥ possess, to use for appropriate purpose, to lease, ԥsasԥn torpaq mülkiyyԥtçilԥrinin torpa÷a to sell, to donate, to change, to pledge, to sahiblik, torpa÷Õ tԥyinatÕna görԥ istifadԥ etmԥk, bequeath and to inherit the land. The rights of icarԥyԥ vermԥk, satmaq, ba÷Õúlamaq, dԥyiúmԥk, landowners are governed by the Civil Code of girov qoymaq, vԥrԥsԥlik üzrԥ vԥ irsԥn vermԥk the Republic of Azerbaijan, the Land Code of hüquqlarÕ vardÕr. Torpaq mülkiyyԥtçilԥrinin the Republic of Azerbaijan and other regulatory hüquqlarÕ Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Mülki legal acts. Mԥcԥllԥsi, Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Torpaq In addition, according to Article 15.1 of Mԥcԥllԥsi vԥ digԥr normativ hüquqi aktlar ilԥ the Law of the Republic of Azerbaijan “On tԥnzimlԥnir. Guarantees of Equal Rights for Women and Bundan ԥlavԥ, “Gender (kiúi vԥ Men”, the state ensures equal ownership rights qadÕnlarÕn) bԥrabԥrliyinin tԥminatlarÕ haqqÕnda” and opportunities for entrepreneurship for men Azԥrbaycan RespublikasÕ Qanunun 15.1-ci and women. maddԥsinԥ ԥsasԥn dövlԥt kiúi vԥ qadÕnlarÕn mülkiyyԥt hüququnun hԥyata keçirilmԥsinԥ vԥ sahibkarlÕq fԥaliyyԥti ilԥ mԥú÷ul olmaq üçün bԥrabԥr imkanlarÕn yaradÕlmasÕna tԥminat verir.

6 BMT-nin DøM üzrԥ qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ göstԥrici “5.a.2 QadÕnlara torpa÷a sahib olmaq vԥ/vԥ ya torpaq üzԥrindԥ sԥrԥncam vermԥk hüququnu tԥmin edԥn hüquqi bazasÕ (o cümlԥdԥn adi hüquq) olan ölkԥlԥrin xüsusi çԥkisi” kimi müԥyyԥn edilmiúdir. Bu göstԥricinin milli sԥviyyԥdԥ tԥtbiqi sözügedԥn sahԥdԥ hüquqi baza, o cümlԥdԥn adi hüquq normalarÕnÕn mövcudlu÷unu nԥzԥrdԥ tutur. 6 In The UN Global Indicator Framework this indicator defined as “5.a.2 Proportion of countries where the legal framework (including customary law) guarantees women’s equal rights to land ownership and/or control”. This indicator is a legal framework at national level, including customary law the existence of common law predicts.

8 76 5. GENDER BʞRABʞRLGYG 5. GENDER EQUALITY

5.b.1 Mobil telefonu olan úԥxslԥrin xüsusi çԥkisi, cins üzrԥ bölgüdԥ 5.b.1 Proportion of individuals who own a mobile telephone, by sex

Mobil telefonu olan úΩxslΩrin xüsusi çΩkisi The proportion of individuals who own a ölkΩdΩ mobil telefonlardan istifadΩ sΩviyyΩsini mobile telephone determine the level of mobile Ωks etdirir. Bu göstΩrici mobil telefon phone usage in the country. This indicator is istifadΩçilΩrinin sayÕnÕn Ωhalinin ümumi sayÕna calculated as the number of mobile phone users nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. devided by the total population multiplied by 100.

Mobil telefonu olan úԥxslԥrin xüsusi çԥkisi, cins üzrԥ bölgüdԥ, faizlԥ Proportion of individuals who own a mobile telephone, by sex, in percentage

80 78,4 78,6 78,0 77,8 77,9 77,3

73,9 74,1 74,0 75 73,4 73,8 72,4

70 70,8 69,9 69,7 69,7 69,1 66,6 65 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

2013-2018-ci illԥr ԥrzindԥ mobil telefonu In 2013-2018, the proportion of olan úԥxslԥrin xüsusi çԥkisi 1,6 faiz bԥndi individuals who own a mobile telephone artaraq 72,4 faizdԥn 74,0 faizԥdԥk yüksԥlmiúdir. increased by 1.6 percentage points from 72.4 Bu illԥr ԥrzindԥ mobil telefonu olan kiúilԥrin percent to 74.0 percent. During this years, the xüsusi çԥkisi 1,1 faiz bԥndi azalaraq 78,4 proportion of men who own a mobile telephone faizdԥn 77,3 faizԥdԥk enmiú, qadÕnlarÕn xüsusi declined by 1.1 percentage points from 78.4 çԥkisi isԥ 4,2 faiz bԥndi artaraq 66,6 faizdԥn percent to 77.3 percent, and the proportion of 70,8 faizԥdԥk yüksԥlmiúdir. women increased by 4.2 percentage points from 66.6 percent to 70.8 percent.

9 77 HamÕ üçün su vԥ sanitariyaya ԥlçatanlÕ÷Õ vԥ dayanÕqlÕ idarԥ etmԥni tԥmin etmԥk Ensure availability and sustainable management of water and sanitation for all

Dünyada yetԥrincԥ úirin su ehtiyatÕnÕn There is sufficient fresh water on the mövcud olmasÕna baxmayaraq, tԥmiz içmԥli planet, but ensuring access to safe drinking suya ԥlyetԥrliliyin tԥmin edilmԥsinԥ nail olmaq water is one of the major global challenges. ԥn vacib qlobal problemlԥrdԥn biridir. Unfortunately, due to bad economics or poor Tԥԥssüflԥr olsun ki, kifayԥt qԥdԥr inkiúaf infrastructure, millions of people including etmԥmiú iqtisadiyyat vԥ ya infrastruktur children die every year from diseases associated sԥbԥbindԥn hԥr il uúaqlar da daxil olmaqla with inadequate water supply, sanitation and milyonlarla insan zԥif su tԥchizatÕ, sanitariya vԥ hygiene. gigiyena ilԥ ԥlaqԥdar xԥstԥliklԥrdԥn hԥyatÕnÕ Currently, more than two billion people itirir. are living with the risk of reduced access to Hal-hazÕrda iki milyarddan çox insan freshwater resources and by 2050, at least one úirin su mԥnbԥlԥrinԥ mԥhdud çÕxÕú riski ilԥ in four people is likely to live in a country yaúayÕr vԥ 2050-ci ilԥdԥk dörd insandan ԥn azÕ affected by chronic or recurring shortages of birinin içmԥli su çatÕúmazlÕ÷Õ ilԥ daimi vԥ ya freshwater. Therefore, to achieve ensuring safe, periodik üzlԥúԥn ölkԥdԥ yaúayaca÷Õ ehtimal affordable and equal access to drinking water edilir. Buna görԥ dԥ hamÕ üçün tԥhlükԥsiz, for all is a key issue1. ԥlçatan vԥ bԥrabԥr úԥkildԥ içmԥli suya çÕxÕúÕn According to the UN’s information the tԥmin edilmԥsinԥ nail olmaq baúlÕca mԥsԥlԥdir1. proportion of population using safely managed BMT-nin mԥlumatlarÕna ԥsasԥn, 2010- drinking water services increased from 61 2015-ci illԥr ԥrzindԥ qlobal miqyasda tԥhlükԥsiz percent to 71 percent between 2000 and 2015 idarԥ olunan içmԥli su xidmԥtlԥrindԥn istifadԥ and remained unchanged in 2017. An additional edԥn ԥhalinin xüsusi çԥkisi 61 faizdԥn 71 19 percent of the global population used basic faizԥdԥk artmÕú, 2016 vԥ 2017-ci illԥrdԥ isԥ drinking water services. This means that 785 dԥyiúmԥz olaraq qalmÕúdÕr. Dünya ԥhalisinin 19 million people still lacked even a basic drinking faizi isԥ adi içmԥli su xidmԥtlԥrindԥn istifadԥ water service. The global population using etmiúdir. Bu da hԥlԥ dԥ 785 milyon insanÕn safely managed sanitation services increased hԥtta adi içmԥli su xidmԥtlԥrindԥn belԥ mԥhrum from 28 percent in 2000 to 45 percent in 2017.

1 https://www.un.org/sustainabledevelopment/water-and-sanitation/

78 6. TԤMøZ SU VԤ SANøTARøYA 6. CLEAN WATER AND SANITATION oldu÷unu bildirir. Tԥhlükԥsiz idarԥ olunan In 2017, some 60 percent of people worldwide sanitariya xidmԥtlԥrindԥn istifadԥ edԥn ԥhalinin and only 38 percent in least developed countries xüsusi çԥkisi 2000-ci ildԥki 28 faizdԥn 2017-ci had a basic handwashing facility with soap and ildԥ 45 faizԥ çatmÕúdÕr. 2017-ci ildԥ dünya water at home, leaving an estimated 3 billion ԥhalisinin tԥxminԥn 60 faizi, ԥn az inkiúaf etmiú people without basic handwashing facilities at ölkԥlԥrdԥ isԥ ԥhalinin yalnÕz 38 faizi evindԥ home. Approximately one third of countries sabun vԥ suyun oldu÷u ԥlüzyuyan vasitԥlԥrdԥn have medium or high levels of water stress2. istifadԥ edԥ bilmiú, tԥxminԥn 3 milyard insanÕn SDG 6 aims to achieve universal and evindԥ isԥ sözügedԥn vasitԥlԥr mövcud equitable access to safe and affordable drinking olmamÕúdÕr. Ölkԥlԥrin tԥqribԥn üçdԥ biri orta vԥ water for all, substantially increase water-use ya yüksԥk sԥviyyԥdԥ su çatÕúmazlÕ÷Õndan efficiency across all sectors, and ensure ԥziyyԥt çԥkir2. sustainable withdrawals and supply of DøM 6 hԥr yerdԥ hamÕ üçün tԥhlükԥsiz freshwater to address water scarcity and vԥ bԥrabԥr úԥkildԥ içmԥli suya, sanitariya vԥ substantially reduce the number of people gigiyena xidmԥtlԥrinԥ ԥlyetԥrliliyin tԥmin suffering from water scarcity. edilmԥsini, habelԥ su çatÕúmazlÕ÷ÕnÕn aradan This in turn, makes improvement of qaldÕrÕlmasÕ vԥ su çatÕúmazlÕ÷Õndan ԥziyyԥt water quality by reducing pollution and çԥkԥn insanlarÕn sayÕnÕn ԥhԥmiyyԥtli dԥrԥcԥdԥ minimizing release of hazardous chemicals and azaldÕlmasÕ mԥqsԥdilԥ bütün sahԥlԥrdԥ içmԥli materials, as well as halving the proportion of suyun dayanÕqlÕ istifadԥ vԥ tԥchizatÕnÕn tԥmin untreated wastewater and substantially edilmԥsini nԥzԥrdԥ tutur. increasing recycling and safe reuse globally Bu da öz növbԥsindԥ, çirklԥnmԥni necessary. azaltmaqla zԥrԥrli kimyԥvi maddԥlԥrin vԥ In view of the above, international materiallarÕn atÕlmasÕnÕ minimuma endirmԥklԥ, cooperation and capacity-building support in tԥmizlԥnmԥmiú çirkab sularÕn xüsusi çԥkisini water- and sanitation-related activities and yarÕyadԥk azaltmaqla, habelԥ tԥkrar emalÕ vԥ programmes should be expanded, integrated tԥhlükԥsiz tԥkrar istifadԥni ԥhԥmiyyԥtli dԥrԥcԥdԥ water resources management should be artÕrmaqla qlobal sԥviyyԥdԥ suyun keyfiyyԥtinin implemented at all levels through transboundary yaxúÕlaúdÕrÕlmasÕnÕ zԥruri edir. cooperation, and water-related ecosystems Qeyd olunanlarla ԥlaqԥdar, su vԥ should be protected and restored. At the same sanitariya sahԥsindԥ tԥdbir vԥ proqramlarla time, the participation of local communities in ba÷lÕ potensialÕn inkiúafÕna dԥstԥk artÕrÕlmalÕ vԥ improving water and sanitation management beynԥlxalq ԥmԥkdaúlÕq geniúlԥndirilmԥli, should be strengthened3. transsԥrhԥd ԥmԥkdaúlÕq vasitԥsilԥ bütün sԥviyyԥlԥrdԥ vahid su resurslarÕ idarԥçiliyi tԥtbiq edilmԥli, su ilԥ ba÷lÕ ekosistemlԥr mühafizԥ vԥ bԥrpa edilmԥlidir. Bununla yanaúÕ, su vԥ sanitar xidmԥtlԥrin idarԥ olunmasÕnda yerli icmalarÕn iútirakÕ geniúlԥndirilmԥlidir3.

2 https://sustainabledevelopment.un.org/sdg6 3 BMT Baú AssambleyasÕnÕn 2015-ci il 25 sentyabr tarixli, A/RES/70/1 nömrԥli qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilmiú “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik” 3 “Transformation of our world: Diary in the field of sustainable development until 2030”, approved by UN General Assembly resolution A / RES / 70/1 of September 25, 2015

2 79 6. TԤMøZ SU VԤ SANøTARøYA 6. CLEAN WATER AND SANITATION

6.3.1 Tԥhlükԥsiz qaydada tԥmizlԥnԥn çirkab sularÕn xüsusi çԥkisi 6.3.1 Proportion of wastewater safely treated

TΩhlükΩsiz qaydada tΩmizlΩnΩn çirkab The proportion of wastewater safely sularÕn xüsusi çΩkisi tΩsΩrrüfat fΩaliyyΩti treated is calculated as the volume of nΩticΩsindΩ yaranan vΩ müΩyyΩn olunmuú wastewater generated by economic activities tΩmizlΩmΩ mΩrhΩlΩlΩrini keçmΩklΩ tΩhlükΩsiz and safely treated through treatment ladders úΩkildΩ tΩmizlΩnΩn çirkab sularÕn hΩcminin devided by the total volume of wastewater tΩsΩrrüfat fΩaliyyΩti nΩticΩsindΩ yaranan çirkab generated by economic activity multiplied by sularÕn ümumi hΩcminΩ nisbΩtinin 100-Ω hasili 100. kimi hesablanÕr.

Tԥhlükԥsiz qaydada tԥmizlԥnԥn çirkab sularÕn xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of wastewater safely treated, in percentage 5,5 5,3 5,0 4,9 5,1 4,5 4,4 4,3 4,4 4,1 4,0 3,7 3,8

3,5

3,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ tԥhlükԥsiz During 2010-2018 years, the proportion qaydada tԥmizlԥnԥn çirkab sularÕn xüsusi çԥkisi of wastewater safely treated increased by 1.4 1,4 faiz bԥndi artaraq 3,7 faizdԥn 5,1 faizԥ percentage points 3.7 percent to 5.1 percent. çatmÕúdÕr. Compared to 2010, in 2018 the total 2018-ci ildԥ 2010-cu ilԥ nisbԥtԥn atÕlan volume of wastewater decreased by 14.7 çirkab sularÕn ümumi hԥcmi 14,7 faiz azalaraq percent and dropped from 6,037.1 million cubic 6037,1 milyon kub metrdԥn 5147,0 milyon kub meters to 5,147.0 million cubic meters. During metrԥ düúmüúdür. Bu illԥr ԥrzindԥ tԥmizlԥnmiú these years, the total volume of treated çirkab sularÕn ümumi hԥcmi 18,9 faiz artaraq wastewater increased by 18.9 percent from 222,1 milyon kub metrdԥn 264,0 milyon kub 222.1 million cubic meters and reached 264.0 metrԥ çatmÕúdÕr. million cubic meters.

3 80 6. TԤMøZ SU VԤ SANøTARøYA 6. CLEAN WATER AND SANITATION

6.4.1 Sudan istifadԥ sԥmԥrԥliliyi 6.4.1 Water-use efficiency

Sudan istifadΩ sΩmΩrΩliliyi bir kub metr The water-use efficiency shows the value sudan istifadΩ nΩticΩsindΩ ΩldΩ olunmuú ΩlavΩ added resulting from the use of one cubic meter dΩyΩrin hΩcmini bildirir. Sudan istifadΩ of water. The water-use efficiency indicator is sΩmΩrΩliliyi göstΩricisi iqtisadiyyatÕn bütün calculated as the value added created in all sahΩlΩrindΩ yaranmÕú ΩlavΩ dΩyΩrin istifadΩ economic sectors devided by the total volume of olunmuú suyun ümumi hΩcminΩ nisbΩti kimi used water. hesablanÕr.

Sudan istifadԥ sԥmԥrԥliliyi, ABù dollarÕ/m3 Water-use efficiency, USD/m3

4,0 3,89 3,70

3,5

3,23

3,0 2016 2017 2018

2016-cÕ illԥ müqayisԥdԥ ölkԥdԥ sudan In the country compared to 2016, in istifadԥ sԥmԥrԥliliyi 0,47 ABù dollarÕ/m3 2018 the water-use efficiency decreased by 0.47 azalaraq 2018-ci ildԥ 3,23 ABù dollarÕ/m3 tԥúkil USD/m3 and amounted 3.23 USD/m3. etmiúdir.

4 81 6. TԤMøZ SU VԤ SANøTARøYA 6. CLEAN WATER AND SANITATION

6.4.2 Su ehtiyatlarÕna düúԥn yükün sԥviyyԥsi: götürülmüú úirin suyun mövcud úirin su ehtiyatlarÕnda xüsusi çԥkisi 6.4.2 Level of water stress: freshwater withdrawal as a proportion of available freshwater resources

Su ehtiyatlarÕna düúΩn yükün sΩviyyΩsi The level of water stress is a percentage tΩbbi mΩnbΩlΩrdΩn götürülΩn úirin suyun of the country's volume of renewable freshwater hΩcminin suya olan ekoloji tΩlΩbat nΩzΩrΩ resources, taking into account the alÕnmaqla, ölkΩnin bΩrpa olunan úirin su environmental demand for freshwater. This ehtiyatlarÕnÕn ümumi hΩcminΩ nisbΩtinin faiz indicator is also known as "the water resources ifadΩsidir. Bu göstΩrici bΩzi mΩnbΩlΩrdΩ “su sustainability index" in some sources. The resurslarÕnÕn istifadΩ indeksi” kimi dΩ tΩqdim purpose of the indicator is to assess the olunur. GöstΩricinin mΩqsΩdi ölkΩnin bΩrpa country's pressure on renewable freshwater olunan úirin su ehtiyatlarÕna göstΩrilΩn tΩzyiqi resources, to identify the extent to which water qiymΩtlΩndirmΩk, suya olan tΩlabatÕ qarúÕlamaq resources are utilized to meet water demand, as üçün su ehtiyatlarÕnÕn nΩ dΩrΩcΩdΩ istismar well as to define the challenges faced by olundu÷unu, elΩcΩ dΩ sudan dayanÕqlÕ istifadΩ sustainable water use. istiqamΩtindΩ ortaya çÕxan çΩtinliklΩri The level of water stress is calculated as müΩyyΩnlΩúdirmΩkdir. the total annual volume of freshwater Su ehtiyatlarÕna düúΩn yükün sΩviyyΩsi tΩbii withdrawal from natural sources devided by the mΩnbΩlΩrdΩn götürülmüú úirin suyun ümumi the difference between the average perennial illik hΩcminin bΩrpa olunan úirin su volume of renewable freshwater resources and ehtiyatlarÕnÕn orta çoxillik hΩcmi ilΩ suya olan the level of environmental demand for water ekoloji tΩlabat sΩviyyΩsi arasÕndakÕ fΩrqΩ multiplied by 100. nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi hesablanÕr.

Su ehtiyatlarÕna düúԥn yükün sԥviyyԥsi: götürülmüú úirin suyun mövcud úirin su ehtiyatlarÕnda xüsusi çԥkisi, faizlԥ Level of water stress: freshwater withdrawal as a proportion of available freshwater resources, in percentage

55

53 52,85 52,94 51 49 49,89 48,43 51,61 53,51 47 53,73 45 51,17 52,45 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

5 82 6. TԤMøZ SU VԤ SANøTARøYA 6. CLEAN WATER AND SANITATION

2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ istismar In 2010-2018, the proportion of mԥqsԥdilԥ götürülmüú úirin suyun mövcud úirin freshwater withdrawal for exploitation purposes su ehtiyatlarÕnda xüsusi çԥkisi 5,3 faiz bԥndi in available freshwater resources rosed by 5.3 artaraq 48,43 faizdԥn 53,73 faizԥdԥk percentage points from 48.43 percent to 53.73 yüksԥlmiúdir. percent. Göstԥrici üzrԥ dinamika mövcud bԥrpa The dynamics of the indicator illustrates olunan úirin su ehtiyatlarÕna tԥzyiqin artdÕ÷ÕnÕ an increase in the level of pressure on the ifadԥ edir. Belԥ ki, tԥbii mԥnbԥlԥrdԥn götürülԥn available water resources. Thus, the total úirin suyun ümumi hԥcmi 2010-cu ildԥki 10970 volume of freshwater withdrawal from natural milyon kub metrdԥn 10,9 faiz artaraq 2018-ci sources increased by 10.9 percent from 10,970 ildԥ 12167 milyon kub metr olmuúdur. million cubic meters in 2010 to 12,167 million cubic meters in 2018.

6 83 HamÕnÕn sԥrfԥli, etibarlÕ, dayanÕqlÕ vԥ müasir enerji mԥnbԥlԥrinԥ çÕxÕúÕnÕ tԥmin etmԥk Ensure access to affordable, reliable, sustainable and modern energy for all

Enerji dayanÕqlÕ inkiúafa nail olunmasÕ vԥ Energy is an important factor for yoxsullu÷un aradan qaldÕrÕlmasÕ üçün mühüm achieving sustainable development and amildir. ønsanlarÕn sԥmԥrԥli fԥaliyyԥt göstԥrmԥsi eradicating poverty. Effective activity and equal vԥ onlarÕn bԥrabԥr inkiúafÕ etibarlÕ vԥ sԥrfԥli development of population depend on reliable enerjidԥn asÕlÕdÕr. Bu baxÕmdan biznes, tibb vԥ and affordable energy services. In this regard, it tԥhsildԥn tutmuú kԥnd tԥsԥrrüfatÕ, infrastruktur, is essential to improve energy supply in all kommunikasiya vԥ yüksԥk texnologiyalara kimi areas, from business, health and education to bütün sahԥlԥrin enerji tԥchizatÕnÕn agriculture, infrastructure, communications and yaxúÕlaúdÕrÕlmasÕ ԥsas úԥrtdir. high technology. BMT-nin açÕqladÕ÷Õ mԥlumata ԥsasԥn, According to the UN’s data the global qlobal elektrifikasiya sԥviyyԥsi 2010-cu ildԥki electrification rate rose from 83 percent in 2010 83 faizdԥn 2017-ci ildԥ 89 faizԥ yüksԥlsԥ dԥ, to 89 percent in 2017. However, some 840 dünyada tԥxminԥn 840 milyon insan hԥlԥ dԥ million people around the world are still elektrik enerjisinԥ çÕxÕú ԥldԥ edԥ bilmԥmiúdir. without access to electricity. The global share of Qlobal sԥviyyԥdԥ, yemԥk hazÕrlamaq üçün the population with access to clean cooking tԥmiz yanacaq vԥ texnologiyalara çÕxÕúÕ olan fuels and technologies rose by 4 percentage ԥhalinin xüsusi çԥkisi 2010-cu ildԥki 57 faizdԥn points from 57 percent in 2010 to 61 percent in 4 faiz bԥndi artaraq 2017-ci ildԥ 61 faiz tԥúkil 2017. Despite this progress, close to 3 billion etmiúdir, lakin bu irԥlilԥyiúԥ baxmayaraq 3 people still rely primarily on inefficient and milyarda yaxÕn insan yemԥk hazÕrlamaq üçün polluting cooking systems. For the purpose of hԥlԥ dԥ ilk növbԥdԥ sԥmԥrԥsiz vԥ çirklԥndirici greater access to clean fuels and energy, sistemlԥrdԥn istifadԥ edir. Tԥmiz yanacaq vԥ including renewable energy, international enerjiyԥ, o cümlԥdԥn bԥrpa olunan enerjiyԥ financial flows to developing countries in çÕxÕú imkanlarÕnÕn artÕrÕlmasÕ mԥqsԥdi ilԥ tԥmiz support of clean and renewable energy reached vԥ bԥrpa olunan enerjini dԥstԥklԥmԥk üçün 18.6 billion US dollars in 2016, almost doubling inkiúaf etmԥkdԥ olan ölkԥlԥrԥ beynԥlxalq from 9.9 billion US dollars in 20101. maliyyԥ axÕnÕ 2010-cu ildԥki 9,9 milyard ABù SDG 7 aims to ensure universal access to dollarÕndan tԥxminԥn ikiqat artaraq 2016-cÕ ildԥ affordable, reliable and modern energy services,

1 84 7. SԤRFԤLø VԤ TԤMøZ ENERJø 7. AFFORDABLE AND CLEAN ENERGY

18,6 milyard ABù dollarÕna çatmÕúdÕr1. to increase substantially the share of renewable DøM 7 hamÕ üçün ԥlçatan, etibarlÕ, energy in the global energy mix, to double the dayanÕqlÕ vԥ müasir enerji mԥnbԥlԥrinԥ çÕxÕú global rate of improvement in energy imkanÕnÕn tԥmin edilmԥsini, qlobal enerji efficiency. tԥchizatÕnda bԥrpa olunan enerjinin payÕnÕn This in turn makes the expansion of the ԥhԥmiyyԥtli dԥrԥcԥdԥ artÕrÕlmasÕnÕ, enerji energy infrastructure and the upgrading of sԥmԥrԥliliyinin artÕrÕlmasÕ sԥviyyԥsinin ikiqat technologies for supplying modern and qaldÕrÕlmasÕnÕ nԥzԥrdԥ tutur. sustainable energy services for all in all Bu da, öz növbԥsindԥ, bütün ölkԥlԥrdԥ countries necessary. hamÕnÕn müasir vԥ dayanÕqlÕ enerji xidmԥtlԥri Due to the above, international ilԥ tԥchiz edilmԥsi üçün enerji infrastrukturunun cooperation to facilitate access to clean energy geniúlԥndirilmԥsini vԥ texnologiyalarÕn research and technology should be enhanced, yenilԥnmԥsini zԥruri edir. and investment in energy infrastructure and Qeyd olunanlara ԥlaqԥdar, tԥmiz clean energy technology should be promoted2. enerjiyԥ dair tԥdqiqat vԥ texnologiyaya çÕxÕú imkanlarÕnÕn geniúlԥndirilmԥsi üçün beynԥlxalq ԥmԥkdaúlÕq güclԥndirilmԥli, enerji infrastrukturu vԥ tԥmiz enerji texnologiyasÕna investisiyalar tԥúviq edilmԥlidir2.

1 https://sustainabledevelopment.un.org/sdg7 2 BMT Baú AssambleyasÕnÕn 2015-ci il 25 sentyabr tarixli, A/RES/70/1 nömrԥli qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilmiú “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik” 2 “Transformation of our world: Diary in the field of sustainable development until 2030”, approved by UN General Assembly resolution A / RES / 70/1 of September 25, 2015

2 85 7. SԤRFԤLø VԤ TԤMøZ ENERJø 7. AFFORDABLE AND CLEAN ENERGY

7.1.1 Elektrik enerjisinԥ çÕxÕúÕ olan ԥhalinin xüsusi çԥkisi 7.1.1 Proportion of population with access to electricity

Elektrik enerjisinΩ çÕxÕúÕ olan Ωhalinin Proportion of population with access to xüsusi çΩkisi Ωhalinin elektrik enerjisi ilΩ electricity measures the level of power supply to tΩminat sΩviyyΩsini ölçür. Bu göstΩrici elektrik the population. This indicator is calculated as enerjisinΩ çÕxÕúÕ olan Ωhalinin sayÕnÕn Ωhalinin the number of people with access to electricity ümumi sayÕna nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi devided by the total population multiplied by hesablanÕr. 100.

Elektrik enerjisinԥ çÕxÕúÕ olan ԥhalinin xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of population with access to electricity, in percentage

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

75

50

25 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

BaxÕlan dövrdԥ respublikamÕzda elektrik During the reviewed period, access to enerjisinԥ çÕxÕú hamÕ üçün ԥlçatan olmuúdur. electricity in our republic was accessible for Belԥ ki, 2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ elektrik everyone. Thus, in 2010-2018, the proportion of enerjisinԥ çÕxÕúÕ olan ԥhalinin xüsusi çԥkisi 100 population with access to electricity was 100 faiz tԥúkil etmiúdir. percent.

3 86 7. SԤRFԤLø VԤ TԤMøZ ENERJø 7. AFFORDABLE AND CLEAN ENERGY

7.2.1 Son enerji istehlakÕnÕn ümumi hԥcmindԥ bԥrpa olunan enerjinin xüsusi çԥkisi 7.2.1 Renewable energy share in the total final energy consumption Son enerji istehlakÕnÕn ümumi hΩcmindΩ The renewable energy share in total bΩrpa olunan enerji mΩnbΩlΩrinin xüsusi çΩkisi final consumption represents the level of use of bΩrpa olunan enerji mΩnbΩlΩrindΩn istifadΩ renewable energy. This indicator is calculated sΩviyyΩsini Ωks etdirir. Bu göstΩrici bΩrpa as the amount of renewable energy devided by olunan enerjinin miqdarÕnÕn il ΩrzindΩ istehlak the total final energy consumption in a year edilmiú enerjinin ümumi miqdarÕna nisbΩtinin multiplied by 100. 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. The renewable energy is energy that BΩrpa olunan enerji daim bΩrpa olunan is constantly recovered from natural tΩbii proseslΩrdΩn alÕnan enerjidir. Bu zaman processes. At this time, natural tΩbiΩtdΩ daim baú verΩn proseslΩrdΩn istifadΩ processes are constantly being used and these olunur vΩ bu mΩnbΩlΩr insan istifadΩsi resources cannot be exhausted by human use. nΩticΩsindΩ tükΩnΩ bilmΩz. BΩrpa olunan enerji Renewable energy sources include mΩnbΩlΩrinΩ su elektrik stansiyalarÕnÕn elektrik hydroelectric power plants, wind energy, enerjisi, külΩk enerjisi, qabarma, dal÷a vΩ turbulence, wave and ocean energy, solar okean enerjisi, günΩú enerjisi, geotermal enerji, energy, geothermal energy, solid biomass, bΩrk biokütlΩ, bioqazlar, maye bioyanacaq və s. biogas, biofuels and e.g. aiddir. Son enerji istehlakÕnÕn ümumi hԥcmindԥ bԥrpa olunan enerjinin xüsusi çԥkisi, faizlԥ Renewable energy share in the total final energy consumption, in percentage 4,5 4,2 4,0 3,5 3,4

3,0 2,7 2,5 2,5 2,3 2,1 2,0 2,0 1,9 1,9 1,5 1,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Qeyd: Bu göstəriciyə dair 2010-2018-ci illər üzrə məlumatlar beynəlxalq metodologiyaya uyğunlaşdırılması məqsədilə dəqiqləşdirilmişdir. Note: Data regarding to this indicaton on 2010-2018 is precised in order to align with international methodology. 2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ ümumi enerji In 2010-2018, the renewable energy share tԥchizatÕnda bԥrpa olunan enerjinin xüsusi in the total energy supply decreased by 2.2 çԥkisi 2,2 faiz bԥndi azalaraq 4,2 faizdԥn 2,0 percentage points from 4.2 percent to 2.0 faizԥdԥk enmiúdir. percent. 2018-ci ildԥ bԥrpa olunan mԥnbԥlԥrdԥn Compared to 2010, in 2018 energy supply enerji tԥchizatÕ 2010-cu ilԥ nisbԥtԥn 29,3 faiz from renewable sources decreased by 29.3 azalaraq 273,2 min neft ekvivalenti tonu (NET) percent and amounted to 273.2 thousand tonnes tԥúkil etmiú vԥ onun 55,7 faizi sudan, 40,5 faizi of oil equivalent (TOE), and of which 55.7 biokütlԥ (bioyanacaq) vԥ tullantÕlarÕndan, 1,2 percent derived from hydro, 40.5 percent from faizi günԥú iúÕ÷Õndan, 2,6 faizi isԥ külԥkdԥn biomass (biofuel) and wastes, 1.2 percent from alÕnmÕúdÕr. solar and 2.6 percent from wind.

4 87 7. SԤRFԤLø VԤ TԤMøZ ENERJø 7. AFFORDABLE AND CLEAN ENERGY

7.3.1 ølkin enerji istehlakının ÜDM-ԥ nisbԥti kimi hesablanan enerji tutumu 7.3.1 Energy intensity measured in terms of primary energy and GDP

Enerji tutumu iqtisadiyyatda enerji Energy intensity is the measure of energy istehlakÕ və ümumi enerji effektivliyinin consumption and overall energy efficiency in ölçüsüdür. Bu göstΩrici ölkΩdaxili ilkin enerji the economy. This indicator is calculated as the istehlakının ümumi daxili mΩhsula (ÜDM) ratio of domestic primary energy consumption nisbəti kimi hesablanır. to GDP. Enerji intensivliyi iqtisadiyyatÕn ümumi Energy intensity defines the amount of mΩhsul buraxÕlÕúÕnÕn bir vahidini istehsal etmΩk energy supplied to the economy to produce per üçün istifadΩ olunan enerjinin hΩcmini ifadΩ unit value of economic output. In other words, it edir. Baúqa sözlΩ, bu, iqtisadiyyatÕn enerjidΩn is an indicator of the efficient use of energy by sΩmΩrΩli istifadΩ etmΩ göstΩricisidir. the economy.

ølkin enerji istehlakÕnÕn ÜDM-ԥ nisbԥti ilԥ hesablanan enerji tutumu, 2005-ci ilin qiymԥtlԥri ilԥ, kq neft ekvivalenti/min manatla Energy intensity measured in terms of primary energy and GDP, by 2005 prices, kg oil equivalent/thousand manats 529,1* 527,5 524,7 525,4 525 517,0 505 507,3 504,9 506,4 485

465 469,4

445 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2010-cu ilə nisbətən 2018-ci ildə hər min Compared to 2010 in 2018, the manatlÕq mԥhsul istehsalÕna sԥrf olunan ilkin amount of primary energy consumed for enerjinin hԥcmi, yԥni enerji tutumu 11,8 faiz the production of per thousand manats artmÕúdÕr. value increased by 11.8 percent. 2018-ci ildԥ ümumi enerji tԥchizatÕnÕn In 2018, 25.4 percent of total energy 25,4 faizi transformasiya3 sektorunun supply was obtained by transformation3 sector, proseslԥrinԥ, 5,3 faizi itkilԥrԥ, 7,0 faizi 5.3 percent by losses, 7.0 percent by internal energetika sektorunun daxili istehlakÕna, 61,9 consumption of energy sector, 61.9 percent by faizi son istehlaka vԥ 0,4 faizi digԥr istehlaka final consumption and 0.4 percent by other sԥrf edilmiúdir. consumption.

3 Transformasiya (çevrilmԥ) - prosesԥ daxil olan mԥhsulun bütün vԥ ya bir qisim enerji tԥrkibinin prosesdԥn çÕxan bir vԥ ya daha artÕq müxtԥlif mԥhsullara do÷ru hԥrԥkԥt prosesidir (mԥs., koks kömürü koksa, xam neft, neft mԥhsullarÕna, a÷Õr yanacaq nefti elektrik enerjisinԥ). 3 Transformation - product included in the process is one or more parts of one or more energy moving towards one or more different products. (e.g., coal coke, crude oil, petroleum products, heavy fuels oil electricity). * Mԥlumat dԥqiqlԥúdirilmiúdir. * Data is precised. 5 88 DavamlÕ, inklüziv vԥ dayanÕqlÕ iqtisadi artÕmÕ, hamÕ üçün tam vԥ mԥhsuldar mԥú÷ullu÷u vԥ layiqli iúi tԥúviq etmԥk Promote sustained, inclusive and sustainable economic growth, full and productive employment and decent work for all

Qlobal iúsizlik sԥviyyԥsinin 5,7 faiz Roughly half the world’s population still oldu÷una baxmayaraq dünya ԥhalisinin yarÕsÕna lives on the equivalent of about 2 US dollars a yaxÕn hԥlԥ dԥ gündԥ tԥxminԥn 2 ABù dollarÕ day with global unemployment rates of 5.7 ekvivalentindԥ olan mԥblԥ÷lԥ yaúayÕr. Ancaq bir percent. So having a job doesn’t guarantee the çox ԥrazilԥrdԥ iú yerinԥ sahib olmaq ability to escape from poverty in many places. yoxsulluqdan qurtulma÷a zԥmanԥt vermir. The slow and uneven progress in the field of Yoxsulluqla mübarizԥ sahԥsindԥ mövcud olan eradicating poverty requires the reviewing of yavaú vԥ qeyri-bԥrabԥr irԥlilԥyiú bu mübarizԥyԥ economic and social policies aimed at this yönԥlmiú iqtisadi vԥ sosial siyasԥtlԥrin yenidԥn combat. nԥzԥrdԥn keçirilmԥsini tԥlԥb edir. According to UN’s data in 2017, the BMT-nin mԥlumatlarÕna ԥsasԥn, 2017-ci global growth rate of real GDP per capita was ildԥ ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn real ÜDM-in 1.9 percent, and least developed countries was artÕm sürԥti qlobal miqyasda 1,9 faiz, ԥn az 4.5 percent. Since the global economic inkiúaf etmiú ölkԥlԥrdԥ isԥ 4,5 faiz tԥúkil downturn of 2009, labour productivity measured etmiúdir. 2009-cu ildԥ baú vermiú qlobal iqtisadi as GDP per employed person has been böhrandan sonra mԥú÷ul ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ increasing in the world, recording positive düúԥn ÜDM ilԥ ölçülԥn ԥmԥk mԥhsuldarlÕ÷Õ annual growth rates consistently since 2010. 2010-cu ildԥn etibarԥn daimi müsbԥt artÕm Although the global unemployment rate stood at tempi ilԥ yüksԥlmiúdir. 2018-ci ildԥ qlobal 5.0 percent in 2018, in three quarters of iúsizlik sԥviyyԥsi 5,0 faiz tԥúkil etmԥsinԥ countries more than half of all persons baxmayaraq, ölkԥlԥrin tԥqribԥn dörddԥ üçündԥ employed in non-agriculture sectors are in qeyri-kԥnd tԥsԥrrüfatÕ sektorlarÕnda iúlԥyԥnlԥrin informal employment. In the same year, one yarÕdan çoxu qeyri-formal ԥmԥklԥ mԥú÷ul fifth of the world’s youth were not in education, olublar. Hԥmin ildԥ dünya gԥnclԥrinin beúdԥ biri employment or training, and of these young tԥhsil almamÕú, iúlԥmԥmiú vԥ tԥlimdԥ iútirak people, girls are twice as many as boys1. etmԥmiú vԥ bu gԥnclԥrin arasÕnda qÕzlar SDG 8 aims to sustain per capita o÷lanlardan iki dԥfԥdԥn çox olmuúdur1. economic growth in accordance with national DøM 8 milli úԥraitԥ uy÷un olaraq ԥhalinin circumstances, to achieve higher levels of

1 https://sustainabledevelopment.un.org/sdg8

89 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn iqtisadi artÕmÕn qorunmasÕnÕ, economic productivity through diversification, úaxԥlԥndirmԥ, texnoloji yenilԥnmԥ vԥ technological upgrading and innovation, to innovasiyalar vasitԥsilԥ iqtisadi mԥhsuldarlÕ÷Õn achieve full and productive employment and daha da yüksԥk sԥviyyԥlԥrinԥ nail olunmasÕnÕ, decent work for all, to take measures to tam vԥ mԥhsuldar mԥú÷ullu÷un vԥ hamÕ üçün eradicate forced labour, end modern slavery, layiqli iúin tԥmin edilmԥsini, mԥcburi ԥmԥyin human trafficking and child labour in all its lԥ÷v edilmԥsi, müasir kölԥliyԥ, insan alverinԥ vԥ forms, to achieve equal pay for work of equal bütün formalarda uúaq ԥmԥyinԥ son qoyulmasÕ value. üçün tԥdbirlԥrin görülmԥsini, bԥrabԥr dԥyԥrli iúԥ In this turn, promotion of development- görԥ bԥrabԥr ödԥniúin tԥmin edilmԥsini nԥzԥrdԥ oriented policies that support productive tutur. activities, decent job creation, entrepreneurship, Bu da, öz növbԥsindԥ, mԥhsuldar creativity and innovation, ensuring access of fԥaliyyԥt, layiqli iú yerlԥrinin yaradÕlmasÕ, micro-, small- and medium-sized enterprises to sahibkarlÕq, yaradÕcÕlÕq vԥ innovasiyalara dԥstԥk financial services, reducing substantially the göstԥrԥn inkiúaf yönümlü siyasԥtlԥri tԥúviq proportion of youth not in employment, edilmԥsinԥ, mikro, kiçik vԥ orta sahibkarlarÕn education or training are important. maliyyԥ xidmԥtlԥrinԥ çÕxÕúÕnÕn tԥmin With regards to the above, global resource edilmԥsinԥ, mԥú÷ulluqda, tԥhsildԥ vԥ ya tԥlimdԥ efficiency in consumption and production iútirak etmԥyԥn gԥnclԥrin xüsusi çԥkisinin should be improved progressively, economic ԥhԥmiyyԥtli dԥrԥcԥdԥ azaldÕlmasÕna zԥmin growth should be decoupled from yaradÕr. environmental degradation, labour rights should Qeyd olunanlarla ԥlaqԥdar, qlobal be protected, safe and secure working sԥviyyԥdԥ istehlak vԥ istehsal prosesindԥ environments for all workers should be resurslarÕn sԥmԥrԥli istifadԥsi tԥdricԥn promoted, policies to promote sustainable artÕrÕlmalÕ, iqtisadi artÕm ilԥ ԥtraf mühitin tourism that creates jobs and promotes local korlanmasÕ arasÕnda ԥlaqԥ zԥiflԥdilmԥli, ԥmԥk culture and products should be devised and hüquqlarÕ qorunmalÕ, bütün iúçilԥr üçün etibarlÕ implemented, the capacity of domestic financial vԥ tԥhlükԥsiz iú mühiti tԥúviq edilmԥli, iú yerlԥri institutions should be strengthened to encourage yaradan, yerli mԥdԥniyyԥtlԥri vԥ mԥhsullarÕ and expand access to banking, insurance and tԥúviq edԥn dayanÕqlÕ turizmin inkiúafÕna financial services for all, a global strategy for yönԥlԥn siyasԥtlԥr müԥyyԥnlԥúdirilmԥli vԥ youth employment should be developed and hԥyata keçirilmԥli, hamÕnÕn bank, sÕ÷orta vԥ operationalized2. maliyyԥ xidmԥtlԥrinԥ çÕxÕú imkanlarÕnÕ tԥúviq etmԥk vԥ geniúlԥndirmԥk üçün daxili maliyyԥ institutlarÕnÕn potensialÕ güclԥndirilmԥli, gԥnclԥrin mԥú÷ullu÷u üzrԥ qlobal strategiya iúlԥnib hazÕrlanmalÕ vԥ hԥyata keçirilmԥlidir2.

2 BMT Baú AssambleyasÕnÕn 2015-ci il 25 sentyabr tarixli, A/RES/70/1 nömrԥli qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilmiú “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik” 2 “Transformation of our world: Diary in the field of sustainable development until 2030”, approved by UN General Assembly resolution A / RES / 70/1 of September 25, 2015

2 90 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH

8.1.1 Ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn real ÜDM-in illik artÕm sürԥti 8.1.1 Annual growth rate of real GDP per capita

Ψhalinin hΩr nΩfΩrinΩ düúΩn real ÜDM-in The annual growth rate of real GDP per illik artÕm sürΩti iki ardÕcÕl il arasÕnda Ωhalinin capita determines the percentage change in real hΩr nΩfΩrinΩ düúΩn real ÜDM-dΩki dΩyiúikliyi GDP per capita between two consecutive years. faizlΩ bildirir. Ψhalinin hΩr nΩfΩrinΩ düúΩn real The real GDP per capita is a proxy for the ÜDM ölkΩ Ωhalisinin orta yaúayÕú sΩviyyΩsinin average standard of living of residents in a göstΩricisidir. Ψhalinin hΩr nΩfΩrinΩ düúΩn real country. A positive percentage change in ÜDM-in illik artÕm sürΩtinin müsbΩt olmasÕ annual real GDP per capita can be interpreted ölkΩdΩ Ωhalinin orta yaúayÕú sΩviyyΩsinin as an increase in the average standard of living artmasÕ kimi úΩrh edilΩ bilΩr. Ψhalinin hΩr of the residents in a country. The annual growth nΩfΩrinΩ düúΩn real ÜDM-in illik artÕm sürΩti rate of real GDP per capita is calculated as the hesabat ilinin Ωhalinin hΩr nΩfΩrinΩ düúΩn real difference between the real GDP per capita of ÜDM-i ilΩ ΩvvΩlki ilin Ωhalinin hΩr nΩfΩrinΩ the reported year and the real GDP per capita düúΩn real ÜDM-i arasÕndakÕ fΩrqin ΩvvΩlki ilin of the previous year devided by the real GDP Ωhalinin hΩr nΩfΩrinΩ düúΩn real ÜDM-nΩ per capita of the previous year multiplied by nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. 100. Ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn real ÜDM-in illik artÕm sürԥti, ԥvvԥlki ilԥ nisbԥtԥn, faizlə Annual growth rate of real GDP per capita, compared to previous year, in percentage 5

3,7 4,4 3

1,5 1 0,8 0,5

-0,1 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016-0,8* 2017 2018 -1

-1,2

-3

-4,2 -5

2010-cu ilԥ nisbԥtԥn 2018-ci ildԥ ԥhalinin Compared to 2010 in 2018, the real GDP hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn real ÜDM 4,4 faiz artmÕúdÕr. per capita increased by 4.4 percent. ølkin mԥlumatlara görԥ 2018-ci ildԥ According to preliminary data in 2018, ölkԥnin ÜDM-i 79797,3 milyon manat the GDP of the country was 79797.3 million olmuúdur ki, bunun da 58,8 faizi iqtisadiyyatÕn manat, of which 58.8 percent was produced in qeyri-neft sahԥlԥrindԥ, 41,2 faizi isԥ neft-qaz the non-oil sectors of the economy and 41.2 sektorunda istehsal edilmiúdir. ÜDM percent in the oil and gas sector. The share of istehsalÕnÕn 44,2 faizi sԥnayenin, 9,6 faizi ticarԥt industry in GDP was 44.2 percent, trade and vԥ nԥqliyyat vasitԥlԥrinin tԥmiri sahԥlԥrinin, 8,0 repair of vehicles contributed 9.6 percent, faizi tikintinin, 6,3 faizi nԥqliyyat vԥ anbar construction 8.0 percent, transport and tԥsԥrrüfatÕnÕn, 5,3 faizi kԥnd tԥsԥrrüfatÕ, meúԥ warehousing 6.3 percent, agriculture, forestry tԥsԥrrüfatÕ vԥ balÕqçÕlÕ÷Õn, 2,2 faizi turistlԥrin and fishery 5.3 percent, tourist accommodation

* Mԥlumat dԥqiqlԥúdirilmiúdir. * Data is precised. 3 91 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH yerlԥúdirilmԥsi vԥ ictimai iaúԥnin, 1,6 faizi and public catering 2.2 percent, information and informasiya vԥ rabitԥ sahԥlԥrinin, 15,0 faizi isԥ communication 1.6 percent, other sectors 15.0 digԥr sahԥlԥrin payÕna düúmüú, mԥhsula vԥ percent, and net taxes on products and import idxala xalis vergilԥr isԥ ÜDM-in 7,8 faizini 7.8 percent. tԥúkil etmiúdir.

4 92 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH

8.2.1 Mԥú÷ul ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn real ÜDM-in illik artÕm sürԥti 8.2.1 Annual growth rate of real GDP per employed person

MΩú÷ul Ωhalinin hΩr nΩfΩrinΩ düúΩn real The annual growth rate of real GDP per ÜDM-in illik artÕm sürΩti mΩú÷ul Ωhalinin hΩr employed person conveys the annual nΩfΩrinΩ düúΩn real ÜDM-dΩki illik dΩyiúikliyi percentage change in real GDP per employed faizlΩ ifadΩ edir. MΩú÷ul Ωhalinin hΩr nΩfΩrinΩ person. The real GDP per employed person düúΩn real ÜDM ΩmΩk mΩhsuldarlÕ÷ÕnÕn ölçüsü being a measure of labour productivity, this oldu÷una görΩ bu göstΩrici ΩmΩk indicator represents a measure of labour mΩhsuldarlÕ÷ÕnÕn artÕm sΩviyyΩsini Ωks etdirΩrΩk productivity growth, thus providing information istehsal prosesindΩ insan kapitalÕnÕn tΩkamülü, on the evolution, efficiency and quality of sΩmΩrΩliliyi vΩ keyfiyyΩti haqqÕnda mΩlumat human capital in the production process. The verir. MΩú÷ul Ωhalinin hΩr nΩfΩrinΩ düúΩn real annual growth rate of real GDP per employed ÜDM-in illik artÕm sürΩti hesabat ilinin mΩú÷ul person is calculated as the difference between Ωhalinin hΩr nΩfΩrinΩ düúΩn real ÜDM ilΩ the real GDP per employed person of the ΩvvΩlki ilin mΩú÷ul Ωhalinin hΩr nΩfΩrinΩ düúΩn reported year and the real GDP per employed real ÜDM arasÕndakÕ fΩrqin ΩvvΩlki ilin mΩú÷ul person of the previous year devided by the real Ωhalinin hΩr nΩfΩrinΩ düúΩn real ÜDM-Ω GDP per employed person of the previous year nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. multiplied by 100. Mԥú÷ul ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn real ÜDM-in illik artÕm sürԥti, ԥvvԥlki ilԥ nisbԥtԥn, faizlԥ Annual growth rate of real GDP per employed person, compared to previous year, in percentage 5 3,6 4,0

3

1,0 0,6 1 0,2 -0,4

-1 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 -1 -1,1*

-3 -4,9 -5 2010-cu ilԥ nisbԥtԥn 2018-ci ildԥ mԥú÷ul Compared to 2010, in 2018 the real GDP ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn real ÜDM 1,7 faiz per employed person increased by 1.7 percent. artmÕúdÕr. Compared to 2010, in 2018 the number of 2018-ci ildԥ iqtisadiyyatda mԥú÷ul olan peoples employed in the economy increased by ԥhalinin sayÕ 2010-cu illԥ müqayisԥdԥ 12,7 faiz 12.7 percent from 4,329.1 thousand persons to artaraq 4329,1 min nԥfԥrdԥn 4879,3 min nԥfԥrԥ 4,879.3 thousand persons. In the same year, çatmÕúdÕr. Hԥmin ildԥ ümumi mԥú÷ul ԥhalinin 36.3 percent of the total employed population 36,3 faizi kԥnd tԥsԥrrüfatÕ, meúԥ tԥsԥrrüfatÕ vԥ was engaged in agriculture, forestry and fishing, balÕqçÕlÕq, 14,5 faizi ticarԥt vԥ nԥqliyyat 14.5 percent in trade and repair of vehicles, 7.8 vasitԥlԥrinin tԥmiri, 7,8 faizi tԥhsil, 7,3 faizi percent in education, 7.3 percent in tikinti, 5,8 faizi dövlԥt idarԥetmԥsi, müdafiԥ vԥ construction, 5.8 percent in public sosial tԥminat, 5,2 faizi emal sԥnayesi, 4,2 faizi administration, defense and social security, 5.2 * Mԥlumat dԥqiqlԥúdirilmiúdir. * Data is precised.

93 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH nԥqliyyat vԥ anbar tԥsԥrrüfatÕ, 3,9 faizi sԥhiyyԥ percent in process industry, 4.2 percent in vԥ sosial xidmԥtlԥrin göstԥrilmԥsi, 15,0 faizi isԥ transport and warehousing, 3.9 percent in health iqtisadiyyatÕn digԥr sahԥlԥrinin payÕna and social services, and 15.0 percent in other düúmüúdür. sectors. Mülkiyyԥt növlԥri bölgüsünԥ gԥldikdԥ isԥ As for the disaggregation by types of qeyri-dövlԥt sektorunda mԥú÷ul ԥhalinin sayÕ ownership, the number of persons employed in dövlԥt sektoruna nisbԥtԥn daha çox olmuúdur. the private sector was greater than in the public Belԥ ki, mԥú÷ul ԥhalinin 76,3 faizi yԥni 3724,4 sector. Thus, 76.3 percent of the employed min nԥfԥri qeyri-dövlԥt sektorunda, 23,7 faizi population or 3,724.4 thousand persons were yԥni 1154,9 nԥfԥri isԥ dövlԥt sektorunda mԥú÷ul employed in the private sector, and 23.7 percent olmuúlar. or 1154.9 thousand persons in the public sector.

94 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH

8.5.1 QadÕn vԥ kiúilԥrin orta saathesabÕ ԥmԥkhaqqÕ 8.5.1 Average hourly earnings of female and male employees

QadÕn vΩ kiúilΩrin orta saathesabÕ The average hourly earnings of women ΩmΩkhaqqÕ muzdlu iúçilΩrin ΩldΩ etdiklΩri orta and men indicate the mean hourly wages of saathesabÕ ΩmΩkhaqqÕnÕ bildirir. QadÕn vΩ paid workers. The average hourly earnings of kiúilΩrin orta saathesabÕ ΩmΩkhaqqÕ göstΩricisi female and male employees is calculated as the orta aylÕq nominal ΩmΩkhaqqÕnÕn iúlΩnmiú orta average monthly nominal earnings devided by aylÕq faktiki iú saatlarÕna nisbΩti kimi the actual average monthly working hours. hesablanÕr. Earnings means the amount of daily or ΨmΩkhaqqÕ dedikdΩ, müvafiq iú vaxtÕ monthly payments determined by the ΩrzindΩ ΩmΩk funksiyasÕnÕ yerinΩ yetirmΩk üçün employment contract for the performance of ΩmΩk müqavilΩsi ilΩ müΩyyΩn edilmiú, iúçinin employment during the relevant working hours gördüyü iúΩ (göstΩrdiyi xidmΩtlΩrΩ) görΩ paid by an employer in the form of cash or in iúΩgötürΩn tΩrΩfindΩn pul vΩ ya natura kind, as well as the amount of supplements, formasÕnda ödΩnilΩn gündΩlik vΩ ya aylÕq bonuses and other payments. mΩblΩ÷, habelΩ ona edilΩn ΩlavΩlΩrin, mükafatlarÕn vΩ digΩr ödΩnclΩrin mΩcmusu baúa düúülür.

QadÕn vԥ kiúilԥrin orta saathesabÕ ԥmԥkhaqqÕ, manatla Average hourly earnings of female and male employees, manats

5,0

4,0 4,3 4,2 4,0 3,5 3,5 3,4 3,6 3,0 3,4 3,3 3,2 3,1 3,0 2,9 2,8 2,7 2,7 2,0 2,5 2,2 2,4 2,3 2,1 2,0 2,0 1,8 1,7 1,0 1,6 1,6 0,0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ ümumilikdԥ In 2010-2018, the average hourly earnings qadÕn vԥ kiúilԥrin orta saathesabÕ ԥmԥkhaqqÕ of female and male employees rose by 59.1 59,1 faiz artaraq 2,2 manatdan 3,5 manatadԥk percent from 2.2 manats to 3.5 manats. During yüksԥlmiúdir. Bu dövrdԥ qadÕnlarÕn orta this period, the average hourly earnings of saathesabÕ ԥmԥkhaqqÕ 50,0 faiz artaraq 1,6 female employees increased by 50.0 percent manatdan 2,4 manatadԥk, kiúilԥrin orta from 1.6 manats to 2.4 manats, and the average saathesabÕ ԥmԥkhaqqÕ isԥ 59,3 faiz artaraq 2,7 hourly earnings of male employees increased by manatdan 4,3 manatadԥk yüksԥlmiúdir. 59.3 percent from 2.7 manat to 4.3 manat. 2018-ci ildԥ kiúilԥrin orta aylÕq nominal In 2018, the average monthly nominal ԥmԥkhaqqÕ 670,2 manat, qadÕnlarÕn isԥ 360,7 earnings of men was 670.2 manats, and of manat olmuúdur. QadÕnlarÕn vԥ kiúilԥrin orta women was 360.7 manats. The average monthly

7 95 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH aylÕq nominal ԥmԥkhaqqÕ dövlԥt sektoruna nominal earnings of women and men were nisbԥtԥn qeyri-dövlԥt sektorunda daha çox higher in the non-public sector than in the olmuúdur. Belԥ ki, qadÕnlar dövlԥt sektorunda public sector. Thus, women worked in the 325,0 manat, qeyri-dövlԥt sektorunda 470,8 public sector with 325.0 manats average manat orta aylÕq nominal ԥmԥkhaqqÕ ilԥ monthly nominal earnings and 470.8 manats in çalÕúmÕúlar. Kiúilԥrin isԥ orta aylÕq nominal the non-public sector. The average monthly ԥmԥkhaqqÕ müvafiq olaraq 562,3 manat vԥ nominal earnings of men was 562.3 manats and 757,5 manat tԥúkil etmiúdir. 757.5 manats, respectively.

8 96 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH

8.5.2 øúsizlik sԥviyyԥsi, cins vԥ yaú qruplarÕ üzrԥ bölgüdԥ 8.5.2 Unemployment rate, by sex and age

øúsizlik sΩviyyΩsi iúçi qüvvΩsindΩ iúsiz The unemployment rate shows the share Ωhalinin payÕnÕ göstΩrir. øúsizlik sΩviyyΩsi iúsiz of unemployed persons in the labour force. The Ωhalinin sayÕnÕn iqtisadi fΩal ΩhaliyΩ nisbΩtinin unemployment rate is calculated as the number 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. of unemployed persons devided by the øqtisadi fΩal Ωhali (iúçi qüvvΩsi) dedikdΩ, economically active population multiplied by mΩú÷ul vΩ iúsiz Ωhalinin ümumi sayÕ nΩzΩrdΩ 100. tutulur. The economically active population (labor force) means the total number of employed and unemployed persons.

øúsizlik sԥviyyԥsi, cins üzrԥ bölgüdԥ, faizlԥ Unemployment rate, by sex, in percentage 7,0 6,9 6,4 6,1

6,0 6,0 5,8 5,9 5,9 5,8 5,9 5,6 5,4 5,2 5,0 5,0 5,0

5,0 5,0 4,9 4,9 4,4 4,3 4,4 4,2 4,1 4,1 4,1 4,0 4,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women 2010-2018-ci illԥrdԥ ölkԥ üzrԥ iúsizlik In 2010-2018, the unemployment rate in sԥviyyԥsi 5,6 faizdԥn 4,9 faizԥdԥk, kiúilԥr the country declined from 5.6 percent to 4.9 arasÕnda iúsizlik sԥviyyԥsi 4,4 faizdԥn 4,1 percent, while the unemployment rate among faizԥdԥk, qadÕnlar arasÕnda isԥ 6,9 faizdԥn 5,8 men decreased from 4.4 percent to 4.1 percent, faizԥdԥk azalmÕúdÕr. Bu müddԥt ԥrzindԥ ölkԥdԥ and among women from 6.9 percent to 5.8 iqtisadi fԥal ԥhalinin sayÕ 545,7 min nԥfԥr percent. During this period, the number of artaraq 5133,1 min nԥfԥrԥ çatmÕúdÕr ki, onun da economically active population in the country 253,8 min nԥfԥri iúsiz ԥhali tԥúkil etmiúdir. increased by 545.7 thousand persons to 5,133.1 2018-ci ildԥ yaúayÕú yerinԥ görԥ qadÕnlar persons, and 253.8 thousand persons of them arasÕnda iúsizlik sԥviyyԥsi úԥhԥr yerlԥrindԥ 6,7 were unemployed. faiz, kԥnd yerlԥrindԥ 5,0 faiz, kiúilԥr arasÕnda In 2018, as to geographical location, iúsizlik sԥviyyԥsi úԥhԥr yerlԥrindԥ 5,0 faiz, kԥnd the unemployment rate among women was yerlԥrindԥ 2,9 faiz təşkil etmişdir. 6.7 percent in urban areas, 5.0 percent in rural areas, and unemployment rate among men was 5.0 percent in urban areas and 2.9 percent in rural areas.

9 97 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH

øúsizlik sԥviyyԥsi, yaú qruplarÕ üzrԥ bölgüdԥ, faizlԥ Unemployment rate, by age, in percentage 1,5 3,3 3,2 3,4 2018 3,5 3,7 4,0 6,0 12,4 14,2 1,6 3,1 3,1 3,4 2017 3,5 3,8 4,0 6,2 12,5 14,6 1,5 3,0 3,1 3,4 2016 3,5 3,8 4,2 6,3 12,7 15,1 1,3 2,8 2,8 3,0 2015 3,3 3,8 4,1 6,5 13,0 15,6 1,2 2,5 2,7 2,9 2014 3,1 3,9 4,3 6,5 13,1 15,7 1,2 2,7 2,7 2,9 2013 3,1 3,9 4,4 6,6 13,3 15,9 1,5 3,1 2,7 2012 3,0 3,2 4,1 4,6 6,8 13,7 16,2 1,3 3,4 3,2 3,1 2011 3,2 4,0 4,9 7,0 14,2 17,1 1,5 3,5 3,7 3,4 2010 3,1 3,6 5,1 7,0 14,7 15,8 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0 18,0

60-64 yaú 55-59 yaú 50-54 yaú 45-49 yaú 40-44 yaú 60-64 years 55-59 years 50-54 years 45-49 years 40-44 years 35-39 yaú 30-34 yaú 25-29 yaú 20-24 yaú 15-19 yaú 35-39 years 30-34 years 25-29 years 20-24 years 15-19 years 10 98 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries

øúsizlik sԥviyyԥsi (15-64 yaúda olanlar), faizlԥ Unemployed rate (aged 15-64), in percentage

25 19,1 18,5

20 18,4

15 9,6 9,5 10 9,2 7,6 7,3 7,0 7,0 5,9 5,6 5,6 5,6 5,2 5,1 5 ,0 5,0 5,1 5,0 5,0 4,9 4,3 5 4,2

0 Azԥrbaycan Belarus Ermԥnistan QazaxÕstan QÕr÷ÕzÕstan Moldova Rusiya Tacikistan Ukrayna Azerbaijan Belarus Armenia Kazakhstan Kyrgyzstan Moldova Russia Tajikistan Ukraine

2015 2016 2017

11 99 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH

8.8.1 østehsalatda xԥsarԥt alan vԥ hԥlak olan úԥxslԥrin sayÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ 8.8.1 Frequency rates of fatal and non-fatal occupational injuries, by sex

Bu göstΩrici istehsalatda xΩsarΩt alan vΩ This indicator is calculated as the total hΩlak olan úΩxslΩrin ümumi sayÕnÕn muzdla number of people who received fatal and non- iúlΩyΩn iúçilΩrin ümumi sayÕna nisbΩtinin fatal occupational injuries devided by the total 100000-Ω hasili kimi hesablanÕr. GöstΩrici number of paid workers multiplied by 100,000. müvafiq olaraq qadÕn vΩ kiúilΩr üçün dΩ ayrÕca The indicator is also calculated separately for hesablanÕr. both men and women. østehsalatda bΩdbΩxt hadisΩ nΩticΩsindΩ Injury incurred by workers as a result of iúçilΩrin aldÕqlarÕ xΩsarΩt - ΩmΩk vΩzifΩlΩrini an occupational accident is a sudden and yerinΩ yetirΩrkΩn iúçinin bΩdΩn üzvlΩrinin, severe deterioration of the worker’s health due toxumalarÕnÕn zΩdΩlΩnmΩsi ilΩ sa÷lamlÕ÷ÕnÕn to the injury of the organs and tissues while qΩflΩtΩn vΩ kΩskin pozulmasÕ halÕdÕr3. performing their duties3.

østehsalatda xԥsarԥt alan vԥ hԥlak olan úԥxslԥrin sayÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ, hԥr 100000 iúlԥyԥnԥ Frequency rates of fatal and non-fatal occupational injuries, by sex, per 100,000 workers 35

30 30 30 28

25 25 23

20 19 19 19 20 18 18 16 16 15 14 12 12 13 11 10

5 5 5 4 4 3 3 3 3 2 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

3 Azԥrbaycan RespublikasÕ Nazirlԥr Kabinetinin 2000-ci il 28 fevral tarixli, 27 nömrԥli qԥrarÕ ilԥ təsdiq edilmiú “østehsalatda baú verԥn bԥdbԥxt hadisԥlԥrin tԥhqiqi vԥ uçota alÕnmasÕ QaydalarÕ” 3 “Rules for the Investigation and Registration of Accidents Occurring in the Production Process”, approved by the Cabinet of Ministers of the Republic of Azerbaijan Resolution of No.27 of February 28, 2000

12 100 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH

østehsalatda xԥsarԥt alan úԥxslԥrin sayÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ,hԥr 100000 iúlԥyԥnԥ Frequency rates of non-fatal occupational injuries, by sex, per 100,000 workers

25 21 19 20 19 18 15 15 14 14 13 12 12 12 11 11 10 9 9 8 8 7 5 5 4 3 2 2 3 2 2 0 1 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

østehsalatda hԥlak olan úԥxslԥrin sayÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ, hԥr 100000 iúlԥyԥnԥ Frequency rates of fatal occupational injuries, by sex, per 100,000 workers 12 11 10 10 9 9

8 7

6 6 66 6 5 5 5 5

4 4 4 4 3 3 2 1 1 1 1 1 1 1 0 0 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

Hԥr 100000 iúlԥyԥnԥ istehsalatda xԥsarԥt The frequency rates of fatal and non-fatal alan vԥ hԥlak olan úԥxslԥrin sayÕ 2010-cu ildԥki occupational injuries per 100,000 workers fell 19-dan 2018-ci ildԥ 13-ԥ düúmüúdür. Bu from 19 in 2010 to 13 in 2018. During this müddԥtdԥ istehsalatda hԥlak olan úԥxslԥrin sayÕ period, the number of people who received fatal 68 nԥfԥrdԥn 53 nԥfԥrԥ, xԥsarԥt alan úԥxslԥrin occupational injuries decreased from 68 persons

13 101 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH sayÕ isԥ 196 nԥfԥrdԥn 146 nԥfԥrԥdԥk azalmÕúdÕr. to 53 persons, and the number of people who 2018-ci ildԥ iqtisadi fԥaliyyԥt növlԥri üzrԥ received non-fatal occupational injuries istehsalatda xԥsarԥt almÕú vԥ hԥlak olmuú declined from 196 persons to 146 persons. úԥxslԥrin sayÕ mԥdԥnçÕxarma sԥnayesindԥ 35, In 2018, the number of people with loss of emal sԥnayesindԥ 34, elektrik enerjisi, qaz vԥ work ability and fatal occupational injuries by buxar istehsalÕ, bölüúdürülmԥsi vԥ tԥchizatÕ types of economic activities were in mining sahԥlԥrindԥ 12, su tԥchizatÕ, tullantÕlarÕn industry 35, in manufacturing industry 34, in tԥmizlԥnmԥsi vԥ emalÕ sahԥlԥrindԥ 5, tikintidԥ electricity, gas and steam production, 44, nԥqliyyat vԥ anbar tԥsԥrrüfatÕnda 15, distribution and supply 12, in water supply, informasiya vԥ rabitԥ sahԥlԥrindԥ 4, digԥr waste treatment and processing 5, in iqtisadi fԥaliyyԥt növlԥrindԥ isԥ 50 nԥfԥr construction 44, in transport and warehousing olmuúdur. 15, in information and communication 4, and in other types of economic activities 50 persons.

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries østehsalatda xԥsarԥt alan vԥ hԥlak olan úԥxslԥrin sayÕ, hԥr 100000 iúlԥyԥnԥ Frequency rates of fatal and non-fatal occupational injuries, per 100,000 workers

16 135 129

14 126 12 10 79 76

8 66 60 60 60 56 56 50

6 47 47 43 43 43 42 42 41 40 34 30

4 26 24 17 16 15 12 2 11 0

2015 2016 2017

14 102 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH

8.9.1.1 Turizmin ÜDM-ԥ birbaúa töhfԥsinin ÜDM-dԥ xüsusi çԥkisi4 8.9.1.1 Tourism direct GDP as a proportion of total GDP4

Bu göstԥrici turizm üçün xarakterik This indicator shows the share of value sahԥlԥrdԥ yaradÕlmÕú ԥlavԥ dԥyԥrin ÜDM-dԥ added created in the areas specific to tourism in payÕnÕ ԥks etdirir. Turizmin ÜDM-ԥ birbaúa GDP. Tourism direct GDP as a proportion of töhfԥsinin ÜDM-dԥ xüsusi çԥkisi turizm üçün total GDP is calculated as the value added xarakterik sahԥlԥrdԥ yaradÕlmÕú ԥlavԥ dԥyԥrin created in the areas specific to tourism devided hԥcminin ÜDM-ԥ nisbԥtinin 100-ԥ hasili kimi by the GDP multiplied by 100. hesablanÕr.

Turizmin ÜDM-ԥ birbaúa töhfԥsinin ÜDM-dԥ xüsusi çԥkisi, faizlԥ Tourism direct GDP as a proportion of total GDP, in percentage

2018 4,3

2017 4,5 2016

2015 4,5

2014 4,5 2013 4,1 3,6 3,0 3,5 4,0

4,5

2013-2018-ci illԥr ԥrzindԥ turizmin In 2013-2018, tourism direct GDP as a ÜDM-ԥ birbaúa töhfԥsinin ÜDM-dԥ xüsusi proportion of total GDP increased from 3.6 çԥkisi 2013-cü ildԥki 3,6 faizdԥn 2018-ci ildԥki percent to 4.3 percent. In 2018 compared to 4,3 faizԥdԥk yüksԥlmiúdir. Turizm üçün 2013 the value added created in the areas xarakterik sahԥlԥrdԥ yaradÕlmÕú ԥlavԥ dԥyԥrin specific to tourism increased by 66.5 percent hԥcmi 2018-ci ildԥ 2013-cü illԥ müqayisԥdԥ and rose from 2,080.2 million manat to 3,464.3 66,5 faiz artaraq 2080,2 milyon manatdan million manat. 3464,3 milyon manatadԥk yüksԥlmiúdir.

4 Bu göstԥrici “8.9.1 Turizmin ÜDM-ə birbaşa töhfəsinin ÜDM-də xüsusi çəkisi və artım sürəti” kimi müԥyyԥn edilԥn qlobal göstəricinin alt göstəricisidir. 4 This indicator is the sub-indicator of the global index, is defined as “8.9.1 Tourism direct GDP as proportion of total GDP and in growth rate". 15 103 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH

8.9.1.2 Turizmin ÜDM-ԥ birbaúa töhfԥsinin artÕm sürԥti5 8.9.1.2 Tourism direct GDP in growth rate5

Bu göstԥrici turizm üçün xarakterik This indicator represents growth rate of sahԥlԥrdԥ yaradÕlmÕú ԥlavԥ dԥyԥrin hԥcminin value added created in the areas specific to artÕm sürԥtini ԥks etdirir. Turizmin ÜDM-ԥ tourism. Tourism direct GDP in growth rate is birbaúa töhfԥsinin artÕm sürԥti hesabat ilindԥ calculated as the difference between the value turizm üçün xarakterik sahԥlԥrdԥ yaradÕlmÕú added created in the areas specific to tourism in ԥlavԥ dԥyԥrin hԥcmi ilԥ ԥvvԥlki ilin turizm üçün the reporting year and the value added created xarakterik sahԥlԥrdԥ yaradÕlmÕú ԥlavԥ dԥyԥrin in the areas specific to tourism in the previous hԥcmi arasÕndakÕ fԥrqin ԥvvԥlki ilin turizm üçün devided by the value added created in the areas xarakterik sahԥlԥrdԥ yaradÕlmÕú ԥlavԥ dԥyԥrin specific to tourism the in the previous year hԥcminԥ nisbԥtinin 100-ԥ hasili kimi hesablanÕr. multiplied by 100.

Turizmin ÜDM-ԥ birbaúa töhfԥsinin artÕm sürԥti, ԥvvԥlki ilԥ nisbətən, faizlԥ Tourism direct GDP in growth rate, compared to previous year, in percentage

16,0 15,6 14,8 12,7 11,0

6,0 9,9

1,0 1,4 2014 2015 2016 2017 2018

2013-2018-ci illԥr ԥrzindԥ turizm üçün In 2013-2018, annual average growth xarakterik sahԥlԥrdԥ yaradÕlmÕú ԥlavԥ dԥyԥrin rate of the value added created in the areas hԥcminin orta illik artÕm sürԥti 8,3 faiz tԥúkil specific to tourism amounted to 8.3 percent. etmiúdir. In 2018 compared to 2014 the value Turizm üçün xarakterik sahԥlԥrdԥ added created in the areas specific to tourism yaradÕlmÕú ԥlavԥ dԥyԥrin hԥcmi 2018-ci ildԥ increased from 2,404.2 million manat to 3,464.3 2014-cü illԥ müqayisԥdԥ 2404,2 milyon million manat. manatdan 3464,3 milyon manatadԥk yüksԥlmiúdir.

5 Bu göstԥrici “8.9.1 Turizmin ÜDM-ə birbaşa töhfəsinin ÜDM-də xüsusi çəkisi və artım sürəti” kimi müԥyyԥn edilԥn edilən qlobal göstəricinin alt göstəricisidir. 5 This indicator is the sub-indicator of the global index, is defined as “8.9.1 Tourism direct GDP as proportion of total GDP and in growth rate". 16 104 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH

8.9.2 Turizm üçün xarakterik sahԥlԥrdԥ çalÕúan iúçilԥrin xüsusi çԥkisi6 8.9.2 Proportion of workers in the areas specific to tourism6

Turizm üçün xarakterik sahԥlԥrdԥ Proportion of workers in the areas çalÕúan iúçilԥrin xüsusi çԥkisi turizm sahԥsindԥ specific to tourism indicates the level of mԥú÷ullu÷un sԥviyyԥsini bildirir. Bu göstԥrici employment in tourism. This indicator is turizm sahԥsindԥ çalÕúan iúçilԥrin sayÕnÕn calculated as the number of workers in tourism iqtisadiyyatda mԥú÷ul ԥhalinin ümumi sayÕna devided by the total number of workers in the nisbԥtinin 100-ԥ hasili kimi hesablanÕr. economy multiplied by 100.

Turizm üçün xarakterik sahԥlԥrdԥ çalÕúan iúçilԥrin xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of workers in the areas specific to tourism, in percentage

2018 3,4 2017 3,1 2016 2,9 2015 3,3 2014 2,8 2013 2,7 2012 2,6 2011 2,7 2010 2,7

2,5 3,0 3,5

2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ turizm üçün In 2010-2018, proportion of workers in xarakterik sahԥlԥrdԥ çalÕúan iúçilԥrin xüsusi the areas specific to tourism increased from 2.7 çԥkisi 2,7 faizdԥn 3,4 faizԥdԥk yüksԥlmiúdir. percent to 3.4 percent. Thus, the number of Belԥ ki, turizm sahԥsindԥ çalÕúan iúçilԥrin sayÕ workers in the tourism sector increased by 44.2 2010-cu ildԥki 36899 nԥfԥrdԥn 44,2 faiz artaraq percent from 36,899 persons in 2010 to 53,222 2018-ci ildԥ 53222 nԥfԥrԥ çatmÕúdÕr. persons in 2018.

6 Göstԥrici BMT-nin DøM üzrԥ qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ “8.9.2 Turizm sahԥsindԥki ümumi iú yerlԥrindԥ dayanÕqlÕ turizm sahԥsinin iú yerlԥrinin xüsusi çԥkisi” kimi müԥyyԥn edilmiúdir. Nԥúrdԥ inzibati mԥlumatlardan istifadԥ edilԥrԥk göstԥrici milli kontekstdԥ verilmiúdir. 6 In the UN Global SDG Indicators Framework this indicator defined as “8.9.2 Proportion of jobs in sustainable tourism industries out of total industries out of total tourism jobs". The indicator presented in publication in the national context and based on administrative data.

17 105 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH

8.10.1 Böyüklԥrin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ düúԥn a) kommersiya banklarÕnÕn filiallarÕnÕn vԥ b) bankomatlarÕn sayÕ 8.10.1 a) Number of commercial bank branches per 100,000 adults and (b) number of automated teller machines (ATMs) per 100,000 adults

RΩsmi maliyyΩ xidmΩtlΩrinΩ ΩlyetΩrlilik vΩ Access to and use of formal financial onlardan istifadΩ olduqça vacibdir. ΨmanΩt, services is essential. Services such as savings, sÕ÷orta, ödΩniúlΩr, kredit vΩ pul köçürmΩlΩri insurance, payments, credit and remittances kimi xidmΩtlΩr insanlara hΩyatlarÕnÕ idarΩ allow people to manage their lives, plan and etmΩyΩ, xΩrclΩri planlaúdÕrma÷a vΩ ödΩmΩyΩ, pay expenses, grow their businesses and bizneslΩrini inkiúaf etdirmΩyΩ vΩ ümumi improve their overall welfare. As banks remain rifahlarÕnÕ yaxúÕlaúdÕrma÷a imkan verir. one of the key institutions for access to formal Banklar rΩsmi maliyyΩ xidmΩtlΩrinΩ ΩlyetΩrliliyi financial services, having an accessible bank tΩmin edΩn Ωsas qurumlar oldu÷una görΩ, branch is an important initial point of access to Ωlçatan bir bank filialÕnÕn mövcud olmasÕ financial services and therefore use of them. At maliyyΩ xidmΩtlΩrinΩ çÕxÕúÕn vΩ onlardan the same time, ATMs of all formal financial istifadΩnin mühüm ilkin nöqtΩsidir. Eyni institutions play remarkable role in ensuring zamanda, rΩsmi maliyyΩ xidmΩtlΩrinΩ access to financial services in remote locations. ΩlyetΩrliliyin Ωn ucqar yerlΩrdΩ tΩmin This indicators reflect the breadths of edilmΩsindΩ bütün rΩsmi maliyyΩ qurumlarÕnÕn commercial bank branches network and bankomatlarÕnÕn vacib rolu vardÕr. network of ATMs of formal financial institutions Bu göstΩricilΩr ölkΩdΩ kommersiya in the country, and are calculated as the banklarÕnÕn filial vΩ rΩsmi maliyyΩ qurumlarÕnÕn number of commercial bank branches and the bankomat úΩbΩkΩlΩrinin geniúliyini Ωks etdirir number of ATMs of formal financial institutions vΩ kommersiya banklarÕnÕn filiallarÕnÕn vΩ rΩsmi (separately) devided by adult population (aged maliyyΩ qurumlarÕnÕn bankomatlarÕnÕn sayÕnÕn 15 and above) multiplied by 100,000. (hΩr biri ayrÕlÕqda) böyüklΩrin (15 vΩ yuxarÕ yaúda olan Ωhali) sayÕna nisbΩtinin 100000-Ω hasili kimi hesablanÕr.

a) Kommersiya banklarÕnÕn filiallarÕnÕn vԥ b) bankomatlarÕn sayÕ, böyüklԥrin hԥr 100000 nəfərinə a) Number of commercial bank branches and (b) number of ATMs per 100,000 adults

40 35,1 35,8 35 32,9 31,1 32,3 30 32,3 31,7 29,7 25 26,7

20 18,2 16,8 18,1 15 14,6 15,1 13,6 13,9 10 11,9 11,1

5 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

kommersiya banklarÕnÕn filiallarÕnÕn sayÕ bankomatlarÕn sayÕ number of commercial bank branches number of ATMs

18 106 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH

15 vԥ yuxarÕ yaúda olan ԥhalinin hԥr The number of commercial bank branches 100000 nԥfԥrinԥ kommersiya banklarÕnÕn per 100,000 adults declined from 13.6 in 2010 filiallarÕnÕn sayÕ 2010-cu ildԥki 13,6-dan 2018- to 11.1 in 2018, and the number of ATMs per ci ildԥ 11,1-dԥk aúa÷Õ düúmüú, bankomatlarÕnÕn 100,000 adults increased from 26.7 to 32.3. sayÕ isԥ 26,7-dԥn 32,3-dԥk artmÕúdÕr. In absolute terms, the number of ATMs in Mütlԥq ifadԥdԥ 2010-cu ildԥ ölkԥdԥki the country in 2010 was 1,892 (1,053 of them in bankomatlarÕn sayÕ 1892 (bunlardan 1053 ΩdΩdi Baku, 839 in the regions), and by the end of BakÕ úΩhΩrindΩ, 839 ΩdΩdi regionlarda) ԥdԥd 2018 this figure was 2,502 (1,329 in Baku olmuúdursa, 2018-ci ilin sonuna bu göstԥrici and 1,173 in the regions)7. 2502 ԥdԥdԥ (bunlardan 1329 ΩdΩdi BakÕ In 2017, there were 508 branches of 30 úΩhΩrindΩ, 1173 ΩdΩdi regionlarda) çatmÕúdÕr7. banks operating in the country (2 of which are 2018-ci ildԥ ölkԥdԥ fԥaliyyԥt göstԥrԥn 30 state-owned and 28 belong to private sector)8. banka (bunlardan 2-si dövlΩt, 28-i isΩ özΩl sektora aiddir) aid 508 filial mövcud olmuúdur8.

7 https://uploads.cbar.az/assets/94d3a48f7317a64d70c538a27.pdf 8 https://www.fimsa.az/uploads/6/dekabr-20181.pdf

19 107 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH

8.b.1 Gԥnclԥrin mԥú÷ullu÷u üzrԥ ayrÕca vԥ ya mԥú÷ulluq sahԥsindԥ milli strategiya çԥrçivԥsindԥ hazÕrlanan vԥ hԥyata keçirilԥn milli strategiyanÕn mövcudlu÷u 8.b.1 Existence of a developed and operationalized national strategy for youth employment, as a distinct strategy or as part of a national employment strategy Bu göstΩrici ölkΩlΩrdΩ gΩnclΩrin This indicator reflects the state of mΩú÷ullu÷u üzrΩ strategiyanÕn iúlΩnib development and operationalization of a global hazÕrlanmasÕ, onun hΩyata keçirilmΩsi vΩ strategy for youth employment and of BeynΩlxalq ΨmΩk TΩúkilatÕnÕn Qlobal implementation of the Global Jobs Pact of the MΩú÷ulluq PaktÕnÕn yerinΩ yetirilmΩ vΩziyyΩtini International Labour Organization. bildirir.

Ölkԥdԥ ԥmԥk ehtiyatlarÕndan sԥmԥrԥli Ensuring economic development through istifadԥ edilmԥsi, ԥhalinin mԥú÷ulluq vԥ effective use of labor resources in the country, sahibkarlÕq imkanlarÕnÕn geniúlԥndirilmԥsi, expansion of employment and entrepreneurship layiqli ԥmԥyin dԥstԥklԥnmԥsi, iúçi qüvvԥsinin opportunities of the population, support of rԥqabԥtqabiliyyԥtliliyinin artÕrÕlmasÕ vԥ ԥmԥk decent work, increasing the competitiveness of mԥhsuldarlÕ÷ÕnÕn yüksԥldilmԥsi hesabÕna the labor force and increasing labor iqtisadi inkiúafÕn tԥmin edilmԥsi Azԥrbaycan productivity, has been identified as a priority RespublikasÕ Prezidentinin 2016-cÕ il 6 dekabr goal in the strategic roadmaps for the national tarixli 1138 nömrԥli FԥrmanÕ ilԥ tԥsdiq edilmiú economy and key sectors of the economy, milli iqtisadiyyat vԥ iqtisadiyyatÕn ԥsas approved by the Decree of the President of the sektorlarÕ üzrԥ strateji yol xԥritԥlԥrindԥ baúlÕca Republic of Azerbaijan dated December 6, mԥqsԥd olaraq müԥyyԥn edilmiúdir. Bu 2016, No 1138. In this regard, “Employment baxÕmdan sԥmԥrԥli mԥú÷ullu÷un tԥmin Strategy of the Republic of Azerbaijan for edilmԥsinԥ yönԥldilmiú uzunmüddԥtli dövlԥt 2019-2030” was adopted by the Decree of the mԥú÷ulluq siyasԥtinin formalaúdÕrÕlmasÕ President of the Republic of Azerbaijan dated mԥqsԥdilԥ Azԥrbaycan RespublikasÕ October 30, 2018, in order to create a long-term Prezidentinin 2018-ci il 30 oktyabr tarixli state employment policy aimed at ensuring SԥrԥncamÕ ilԥ “2019–2030-cu illԥr üçün effecetive employment9. Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Mԥú÷ulluq The goal of the strategy is to ensure shift StrategiyasÕ” tԥsdiq edilmiúdir9. of the employment policy from an extensive to StrategiyanÕn mԥqsԥdi mԥú÷ulluq an intensive phase, to increase the level of siyasԥtinin ekstensiv mԥrhԥlԥdԥn intensiv employment of the population, to provide full mԥrhԥlԥyԥ keçidini tԥmin etmԥk, ԥhalinin employment, to support decent work and mԥú÷ulluq sԥviyyԥsini artÕrmaq, tam increase labor productivity. mԥú÷ullu÷u tԥmin etmԥk, layiqli ԥmԥyi Improvement of career-guidance and dԥstԥklԥmԥk vԥ ԥmԥk mԥhsuldarlÕ÷ÕnÕ career-planning services, including ensuring yüksԥltmԥkdir. shift to broader use of digital technologies, in Gԥnclԥrin peúԥ tԥhsilindԥn ԥmԥk bazarÕna order to strengthen the integration of young inteqrasiyasÕnÕ güclԥndirmԥk mԥqsԥdilԥ karyera people from vocational education to the labor (peúԥ) - mԥslԥhԥt vԥ karyera - planlaúdÕrma market, defined as a priority direction of the xidmԥtlԥrinin tԥkmillԥúdirilmԥsi, o cümlԥdԥn Strategy. rԥqԥmsal texnologiyalardan geniú istifadԥyԥ keçidin tԥmin edilmԥsi StrategiyanÕn prioritet istiqamԥti kimi müԥyyԥn edilib.

Mənbə: Azərbaycan Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi Source: Ministry of Labour and Social Protection of Population of the Republic of Azerbaijan

9 https://azertag.az/xeber/2019_2030_cu_iller_uchun_Azerbaycan_Respublikasinin_Mesgulluq_Strategiyasi-1209753

20 108 Möhkԥm infrastruktur yaratmaq, inklüziv vԥ dayanÕqlÕ sԥnayelԥúmԥni tԥúviq etmԥk vԥ innovasiyalara dԥstԥk vermԥk Build resilient infrastructure, promote inclusive and sustainable industrialization and foster innovation

Texnologiya vԥ innovasiyalar olmadan Industrialization is impossible without sԥnayelԥúmԥ baú verԥ bilmԥz, sԥnayelԥúmԥ technology and innovation, and development olmadan da inkiúaf ola bilmԥz. Bu baxÕmdan, without industrialization is impossible. In this sԥnaye infrastrukturuna investisiya qoyuluúlarÕ regard, investment in industrial infrastructure is dayanÕqlÕ inkiúafa nail olmaq üçün vacib úԥrtdir. a prerequisite for achieving sustainable Belԥ ki, inklüziv vԥ dayanÕqlÕ sԥnayeni inkiúaf development. Thus, improvement of the living etdirmԥklԥ texnoloji irԥlilԥyiúԥ nail olaraq standard of people is possible by achieving insanlarÕn hԥyat sԥviyyԥsinin yaxúÕlaúdÕrÕlmasÕ technological progress through the development mümkündür1. of inclusive and sustainable industry1. BMT-nin açÕqladÕ÷Õ mԥlumatlara ԥsasԥn According to UN’s data, more than 80 dünyada ticarԥt olunan mal vԥ ԥmtԥԥlԥrin percent of world merchandise trade by volume hԥcminin 80 faizindԥn çoxu dԥniz nԥqliyyatÕ is transported by sea, making maritime transport vasitԥsilԥ daúÕnÕr. Bu da öz növbԥsindԥ dԥniz a critical enabler of trade and globalization. nԥqliyyatÕnÕ ticarԥtin vԥ qloballaúmanÕn vacib International maritime freight increased by an amilinԥ çevirir. 2017-ci ildԥ beynԥlxalq dԥniz estimated 3.7 percent globally in 2017. The nԥqliyyatÕ ilԥ daúÕnan yükün hԥcmi tԥxminԥn global share of GDP in terms of manufacturing 3,7 faiz artmÕúdÕr. Qlobal sԥviyyԥdԥ istehsal value added increased marginally from 15.9 sahԥsinin ԥlavԥ dԥyԥrinin ÜDM-dԥ xüsusi çԥkisi percent in 2008 to 16.5 percent in 2015, but 2008-ci ildԥki 15,9 faizdԥn minimal olaraq stalled at the same level in 2018. Meanwhile, 2015-ci ildԥ 16,5 faizԥdԥk artmÕú vԥ 2018-ci the share of manufacturing employment in total ilԥdԥk dԥyiúmԥz olaraq qalmÕúdÕr. Digԥr employment declined from 15.3 percent in 2000 tԥrԥfdԥn isԥ, istehsal sahԥsindԥ mԥú÷ullu÷un to 14.2 percent in 2018. The intensity of global ümumi mԥú÷ulluqdakÕ payÕ 2000-ci ildԥki 15,3 carbon dioxide (CO2) emissions from faizdԥn 2018-ci ildԥ 14,2 faizԥdԥk enmiúdir. manufacturing industries declined by more than 2000-2016-cÕ illԥr ԥrzindԥ istehsal sԥnayesi 20 percent between 2000 and 2016, to 0.30 kg tԥrԥfindԥn atmosfer havasÕna karbon qazÕnÕn CO2 per US dollar. While the number of (CO2) atÕlmasÕ intensivliyi 20 faizdԥn çox researchers per million inhabitants increased azalaraq hԥr ABù dollarÕna 0,3 kq tԥúkil from 804 in 2000 to 1,163 in 2016, this

1 https://www.un.org/sustainabledevelopment/infrastructure-industrialization/

1 109 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE etmiúdir. Ԥhalinin hԥr 1000000 nԥfԥrinԥ indicator was only 91 in sub-Saharan Africa. In tԥdqiqatçÕlarÕn sayÕ 2000-2016-cÕ illԥr ԥrzindԥ 2016, medium-high and high-tech sectors 804-dԥn 1163-ԥ kimi yüksԥlmԥsinԥ accounted for 44.7 percent of the global baxmayaraq, bu göstԥrici Sub-Saxara manufacturing value added, 47.4 percent in AfrikasÕnda yalnÕz 91 tԥúkil etmiúdir. 2016-cÕ Northern America and Europe, and 10.4 percent ildԥ ԥlavԥ dԥyԥrin ümumi hԥcmindԥ orta vԥ in least developed countries. Total official flows yüksԥk texnoloji sahԥlԥrin mԥhsulunun ԥlavԥ for economic infrastructure in developing dԥyԥrinin xüsusi çԥkisi qlobal miqyasda 44,7 countries reached 59 billion US dollars in 2017, faiz, Cԥnubi Amerika vԥ Avropa ölkԥlԥrindԥ an increase of 32.5 percent in real terms since 47,4 faiz, ԥn az inkiúaf etmiú ölkԥlԥrdԥ isԥ 10,4 20102. faiz tԥúkil etmiúdir. ønkiúaf etmԥkdԥ olan SDG 9 aims to promote inclusive and ölkԥlԥrin iqtisadi infrastrukturlarÕna rԥsmi sustainable industrialization and significantly maliyyԥ axÕnlarÕnÕn ümumi hԥcmi 2010-cu illԥ raise industry’s share of employment and GDP, müqayisdԥdԥ 2017-ci ildԥ 32,5 faiz artaraq 59 in line with national circumstances, to increase milyard ABù dollarÕ tԥúkil etmiúdir2.1.. resource-use efficiency, to wider adopt DøM 9 milli xüsusiyyԥtlԥrԥ uy÷un olaraq environmentally sound technologies, to develop inklüziv vԥ dayanÕqlÕ sԥnayelԥúmԥni tԥúviq sustainable infrastructure in order to support edilmԥsini, habelԥ mԥú÷ulluqda vԥ ÜDM-dԥ economic development and human well-being. sԥnayenin payÕnÕn ԥhԥmiyyԥtli dԥrԥcԥdԥ In this turn, enhancing scientific yüksԥldilmԥsini, resurslardan istifadԥ research, encouraging innovation and sԥmԥrԥliliyinin artÕrÕlmasÕnÕ, ekoloji tԥmiz substantially increasing the number of research texnologiyalarÕn daha geniú úԥkildԥ tԥtbiq workers and research and development edilmԥsini, iqtisadi inkiúafa vԥ insan rifahÕna spending, are essential. dԥstԥk göstԥrmԥk üçün dayanÕqlÕ infrastrukturun In view of the above, support for yaradÕlmasÕnÕ nԥzԥrdԥ tutur. technology development, industry research and Bu da, öz növbԥsindԥ, sԥnaye sahԥsindԥ innovation should be enhanced, a favorable elmi tԥdqiqatlarÕn geniúlԥndirilmԥsini, policy environment for industrial innovasiyalarÕn stimullaúdÕrÕlmasÕnÕ vԥ diversification, greater use of modern tԥdqiqatçÕlarÕn sayÕnÕn, habelԥ tԥdqiqat vԥ technologies by industrial enterprises, access to inkiúaf üçün tԥlԥb olunan mԥsrԥflԥrin financial services as well as market integration ԥhԥmiyyԥtli úԥkildԥ artÕrÕlmasÕnÕ ön plana çԥkir. should be ensured3. Qeyd olunanlarla ԥlaqԥdar, texnologiyalarÕn inkiúafÕna, sԥnayenin inkiúafÕ sahԥsindԥ tԥdqiqatlara vԥ innovasiyalara dԥstԥk artÕrÕlmalÕ, sԥnayenin úaxԥlԥndirilmԥsi üçün ԥlveriúli siyasi mühit, sԥnaye müԥssisԥlԥrinin müasir texnologiyalardan geniú istifadԥsi, onlarÕn maliyyԥ xidmԥtlԥrinԥ çÕxÕú imkanlarÕ, habelԥ bazarlara inteqrasiyasÕ tԥmin edilmԥlidir3.2.

12 https://sustainabledevelopment.un.org/sdg9 32BMT Baú AssambleyasÕnÕn 2015-ci il 25 sentyabr tarixli, A/RES/70/1 nömrԥli qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilmiú “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik” 3“Transformation of our world: Diary in the field of sustainable development until 2030”, approved by UN General Assembly resolution A / RES / 70/1 of September 25, 2015 110 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE

9.1.2.1 Sԥrniúin daúÕmalarÕnÕn hԥcmi, nԥqliyyat növlԥri üzrԥ bölgüdԥ4 9.1.2.1 Passenger volume, by mode of transport4

NΩqliyyat sektorunda sΩrniúin The passenger volume in transport sector daúÕmalarÕnÕn hΩcmi ölkΩdΩki mövcud nΩqliyyat indicates the number of passengers transported növlΩrilΩ il ΩrzindΩ daúÕnan sΩrniúinlΩrin sayÕnÕ by existing modes of transport in the country in göstΩrir. the year.

Nԥqliyyat sektorunda sԥrniúin daúÕmasÕ, min nԥfԥrlԥ The passenger volume in transport secor, by thousand persons

2100000 2002836 1973440 2000000 1929685 1891905 1900000 1828324

1800000 1746106

1700000 1617339

1600000 1491905 1500000 1387308 1400000

1300000

1200000

1100000

1000000 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

4 Bu göstԥrici “9.1.2 Sԥrniúin vԥ yük daúÕmalarÕnÕn hԥcmi, nԥqliyyat növlԥri bölgüsündԥ” kimi müԥyyԥn edilԥn qlobal göstԥricinin alt göstԥricisidir. 4 This indicator is the sub-indicator of the global index, is defined as “9.1.2 Passenger and freight volumes, by mode of transport".

4 111 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE

Nԥqliyyat sektorunda sԥrniúin daúÕmasÕ, nԥqliyyat növlԥri üzrԥ, min nԥfԥrlԥ The passenger volume in transport sector, by mode of transport, by thousand persons

1800000 1766564 1739726 1708191 1666155

1600000 1608532 1535247

1400000 1417413 1304441

1200000 1200330

1000000

800000

600000

400000 228848 231016 222040 215472 217516 206673 195642

200000 181146 182602 4803 3451 2841 1017 2668 2490 1978 2399 12 16 2508 2517 1664 1883 20 1394 14 15 9 2359 1788 1818 1980 17 17 17 0 1599

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

dԥmir yolu nԥqliyyatÕ dԥniz nԥqliyyatÕ hava nԥqliyyatÕ metro avtomobil nԥqliyyatÕ railway transport sea transport air transport subway road transport

2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ nԥqliyyat In 2010-2018, the passenger volume in sektorunda sԥrniúin daúÕmalarÕnÕn hԥcmi 44,4 transport sector increased by 44.4 percent from faiz artaraq 1387308 min sԥrniúindԥn 2002836 1,387,308 thousand passengers to 2,002,836 min sԥrniúinԥdԥk yüksԥlmiúdir. thousand passengers. Bu illԥr ԥrzindԥ úԥhԥrlԥrarasÕ sԥrniúin During these years, the intercity passenger daúÕmalarÕnÕn hԥcmi 39452 min sԥrniúindԥn transport volume increased from 39,452 54620 min sԥrniúinԥdԥk, úԥhԥrԥtrafÕ sԥrniúin thousand passengers to 54,620 thousand daúÕmalarÕnÕn hԥcmi 291402 min sԥrniúindԥn passengers, suburban passenger transport 409702 min sԥrniúinԥdԥk, úԥhԥrdaxili sԥrniúin volume rose from 291,402 thousand passengers daúÕmalarÕnÕn hԥcmi isԥ 1056454 min to 409,702 thousand passengers, and intra-city sԥrniúindԥn 1538514 min sԥrniúinԥdԥk passenger transport volume increased from artmÕúdÕr. 1,056,454 thousand passengers to 1,538,514 Ötԥn il úԥhԥrlԥrarasÕ ԥlaqԥ üzrԥ thousand passengers. avtobuslarla 51142 min nԥfԥr, dԥmir yolu In the last year, regarding to the intercity nԥqliyyatÕ ilԥ 1063 min nԥfԥr, dԥniz nԥqliyyatÕ connection 51,142 thousand people were ilԥ 16 min nԥfԥr, hava nԥqliyyatÕ ilԥ 2399 min transported by buses, 1,063 thousand people by nԥfԥr, úԥhԥrԥtrafÕ ԥlaqԥ üzrԥ avtobuslarla railway transport, 16 thousand people by sea 407924 min nԥfԥr, dԥmir yolu nԥqliyyatÕ ilԥ transport, 2,399 thousand people by air 1778 min nԥfԥr vԥ úԥhԥrdaxili ԥlaqԥ üzrԥ transport, regarding to the suburban connection avtobuslarla 1238170 min nԥfԥr, minik taksilԥri 407,924 thousand people were transported by ilԥ 69328 min nԥfԥr, metropolitenlԥ 231016 min buses, 1,778 thousand people by railway nԥfԥr daúÕnmÕúdÕr. transport, and regarding to the intra-city øqtisadi rayonlar üzrԥ bölgüdԥ 2018-ci connection 1,238,170 thousand people were 5 112 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE

Nԥqliyyat sektorunda sԥrniúin daúÕmasÕ, iqtisadi rayonlar üzrԥ bölgüdԥ, min nԥfԥrlԥ The passenger volume in transport sector, by economic region, by thousand persons

800000 731162 727076 723813 720402 713099

700000 677669 626192

600000 575712 538786

500000

400000

300000 275469 268424 261158 250562 236497 225874 217901 213650 207452 204247 198731 187040 184332

200000 178343 165755 165940 153638 145229 142026 141843 137273 131767 123777 117712 109777 103995 101961 102097 100129 98151 96935 94694 95224 87429

100000 80587 75898 74772 74266 73351 72338 71446 69391 69486 68533 67969 66684 65490 65308 64558 62460 62207 61813 58427 55969 57949 57664 52052 53618 53642 49665 48277 4944 6 37483 44575 36462 35255 33633 31526 30122 3247 27738 2 21072 20613 20331 25476 19681 18860 13928 14097 13506 13097 12505 6221 7458 7049 6644 0 0 0 0 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

NaxçÕvan Muxtar RespublikasÕ BakÕ úԥhԥri Abúeron iqtisadi rayonu Nakhchivan Autonomous Republic Baku city Absheron economic region Gԥncԥ-Qazax iqtisadi rayonu ùԥki-Zaqatala iqtisadi rayonu Lԥnkԥran iqtisadi rayonu Ganja-Gazakh economic region Shaki-Zagatala economic region Lankaran economic region Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu Aran iqtisadi rayonu Kԥlbԥcԥr-LaçÕn iqtisadi rayonu Guba-Khachmaz economic region Aran economic region Kalbajar-Lachin economic region YuxarÕ-Qaraba÷ iqtisadi rayonu Da÷lÕq ùirvan iqtisadi rayonu Yukhari Garabagh economic region Daghlig Shirvan economic region

113 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE ildԥ ԥn çox sԥrniúin daúÕnmasÕ BakÕ úԥhԥrindԥ - transported by buses, 69,328 thousand people 731162 min nԥfԥr, ԥn az isԥ Kԥlbԥcԥr-LaçÕn by taxies, 231,016 thousand people by subway. iqtisadi rayonunda - 14097 min nԥfԥr qeydԥ In 2018, by economic region alÕnmÕúdÕr. disaggregation 731,162 thousand passengers with the highest volume were recorded in Baku and 14,097 thousand passengers with the lowest volume in Kalbajar-Lachin.

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries

Nԥqliyyat sektorunda sԥrniúin daúÕnmasÕ, milyon nԥfԥrlԥ The passenger volume in transport sector, by million persons 22745

25000 22333 21839 19122 18690 20000 18483

15000

10000 5679 5560 5380 5167 4854 5000 4648 2094 1973 1971 1967 1930 1892 710 682 653 573 555 580 249 252 252 207 204 198 0

2015 2016 2017

114 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE

9.1.2.2 Yük daúÕmalarÕnÕn hԥcmi, nԥqliyyat növlԥri üzrԥ bölgüdԥ51 9.1.2.2 Freight volume, by mode of transport5

NΩqliyyat sektorunda yük daúÕmalarÕnÕn The freight volume in transport sector hΩcmi ölkΩdΩki mövcud nΩqliyyat növlΩrilΩ il represents the volumes of freight transported ΩrzindΩ kommersiya mΩqsΩdilΩ daúÕnan yükün for commercial purpose by the existing modes çΩkisini bildirir. of transport in the country in the year.

Nԥqliyyat sektorunda yük daúÕnmasÕ, min tonla The freight volume in transport sector, by thousands ton

240000 230000 221991 220000 210862 230144 210000 196452 217926 222373 222461 226419 200000 203586 190000 180000 170000 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ nԥqliyyat In 2010-2018, the freight volume in the sektorunda yük daúÕmalarÕnÕn hԥcmi 17,2 faiz transport sector increased by 17.2 percent from artaraq 196452 min tondan 230144 min tonadԥk 196,452 thousand tons to 230,144 thousand yüksԥlmiúdir. tons. 2018-ci ildԥ avtomobil nԥqliyyatÕ In 2018, the freight volumes in the road sektorunda yük daúÕmalarÕnÕn hԥcmi BakÕ úԥhԥri transport sector were 62,441 thousand tons in üzrԥ 62441 min ton, Abúeron iqtisadi rayon üzrԥ Baku city, 5,582 thousand tons in Absheron 5582 min ton, Gԥncԥ-Qazax iqtisadi rayonu economic region, 14,164 thousand tons in üzrԥ 14164 min ton, ùԥki-Zaqatala iqtisadi Ganja-Gazakh economic region, 8,634 thousand rayonu üzrԥ 8634 min ton, Lԥnkԥran iqtisadi tons in Shaki-Zagatala economic region, 8,348 rayonu üzrԥ 8348 min ton, Quba-Xaçmaz thousand tons in Lankaran economic region, iqtisadi rayonu 4774 min ton, Aran iqtisadi 4,774 thousand tons in Guba-Khachmaz rayonu üzrԥ 21227 min ton, YuxarÕ Qaraba÷ economic region, 21,227 thousand tons in Aran iqtisadi rayonu üzrԥ 1810 min ton, Da÷lÕq economic region, 1,810 thousand tons in ùirvan iqtisadi rayonu üzrԥ 4697 min ton, Daglikh Garabagh economic region, 4,697 Kԥlbԥcԥr-LaçÕn iqtisadi rayonu üzrԥ 1039 min thousand tons in Dagligh Shirvan economic ton, NaxçÕvan Muxtar RespublikasÕ üzrԥ isԥ region, 1,039 thousand tons in Kalbajar-Lachin 16628 min ton tԥúkil etmiúdir. economic region, and 16,628 thousand tons in Nakhchivan Autonomous Republic.

5 1Bu göstԥrici “9.1.2 Sԥrniúin vԥ yük daúÕmalarÕnÕn hԥcmi, nԥqliyyat növlԥri bölgüsündԥ” kimi müԥyyԥn edilԥn qlobal göstԥricinin alt göstԥricisidir. 5 This indicator is a sub-indicator of the global index, is defined as “9.1.2 Passenger and freight volumes, by mode of transport”

115 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE

Nԥqliyyat sektorunda yük daúÕnmasÕ, nԥqliyyat növlԥri üzrԥ,min tonla The freight volume in transport sector, by mode of transport, by thousand tons

160000 149344 144854 141459 137605 140000 128603 125222 118123 120000 109780 99891 100000

80000 62458 61534 60923 59556 59053 57941 58490 58402 57170 60000

40000 23116 23127 22203 22349 21795 17090 15479 14558 13954 12371

20000 12499 11714 11510 9934 8344 8236 6626 5807 51 40 82 126 125 208 129 160 173 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

dԥmir yolu nԥqliyyatÕ dԥniz nԥqliyyatÕ hava nԥqliyyatÕ avtomobil nԥqliyyatÕ boru kԥmԥri railway transport sea transport air transport road transport pipeline

116 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE

Nԥqliyyat sektorunda yük daúÕnmasÕ, iqtisadi rayonlar üzrԥ bölgüdԥ,min tonla The freight volume in transport sector, by economic regions, by thousand tons

16628 62441 5582 14164 8634 8348 2018 4774 21227 1810 1039 4697 16323 60124 5407 13778 8396 8117 2017 4665 20682 1773 1024 4565 16083 58902 5240 13373 8119 7879 2016 4551 20125 1742 1008 4437 15898 57651 5058 12871 7768 7580 2015 4396 19430 1687 980 4286 15564 52055 4822 12263 7352 7187 2014 4188 18582 1628 925 4037 15280 50761 4695 11923 7120 6992 2013 4060 18019 463 0 3945 13952 48319 4431 11226 6646 6594 2012 3808 17066 450 0 3781 12717 45139 4119 10411 6111 6126 2011 3518 15925 431 0 3568 11153 40550 3818 9582 5610 5694 2010 3255 14868 414 0 3365 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 NaxçÕvan Muxtar RespublikasÕ BakÕ úԥhԥri Abúeron iqtisadi rayonu Nakhchivan Autonomous Republic Baku city Absheron economic region Gԥncԥ-Qazax iqtisadi rayonu ùԥki-Zaqatala iqtisadi rayonu Lԥnkԥran iqtisadi rayonu Ganja-Gazakh economic region Shaki-Zagatala economic region Lankaran economic region Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu Aran iqtisadi rayonu YuxarÕ-Qaraba÷ iqtisadi rayonu Guba-Khachmaz economic region Aran economic region Yukhari Garabagh economic region Kԥlbԥcԥr-LaçÕn iqtisadi rayonu Da÷lÕq ùirvan iqtisadi rayonu Kalbajar-Lachin economic region Daghlig Shirvan economic region

117 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries Nԥqliyyat sektorunda yük daúÕnmasÕ, milyon tonla The freight volume in transport sector, by million tons 4273,6 4133,3

4500 4083,4 3946,1 3733,8 4000 3729,2 3500 3000 2500 2000 1146,2 1132,5

1500 1070,5 636,8 624,6 1000 601,8 447,2 439,5 417,6 226,4 222,4 222,5 54,9 55,5 500 53,9 37,8 31,9 32,2 31,2 29,7 30,6 25,5 18,6 9,3 0

2015 2016 2017

118 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE

9.2.1.1 Emal sԥnayesinin ԥlavԥ dԥyԥrinin ÜDM-ԥ faiz nisbԥti6 9.2.1.1 Manufacturing value added as a proportion of GDP6

Emal sΩnayesinin ΩlavΩ dΩyΩrinin ÜDM-Ω Manufacturing value added as a faiz nisbΩti emal sΩnayesindΩ yaranmÕú ΩlavΩ proportion of GDP represents the share of dΩyΩrin ÜDM-dΩ payÕnÕ göstΩrir. Bu göstΩrici value added of the manufacturing industry in emal sΩnayesinin ΩlavΩ dΩyΩrinin ÜDM-Ω GDP. This indicator is calculated as the value nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. added of the manufacturing industry devided by the GDP multiplied by 100.

Emal sԥnayesinin ԥlavԥ dԥyԥrinin ÜDM-ԥ faiz nisbԥti, faizlԥ Manufacturing value added as a proportion of GDP, in percentage

5,5 5,0 5,0 4,7 4,9 4,5 4,7 4,7 4,2 4,8 4,0 4,2 4,0 3,5 3,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Emal sԥnayesinin ԥlavԥ dԥyԥrinin ÜDM-ԥ While in 2010-2018 the upward and faiz nisbԥtindԥ 2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ downward trend in the manufacturing value azalma vԥ artma trendlԥri qeydԥ alÕnsa da, bu added as a proportion of GDP was recorded, göstԥrici 2018-ci ildԥ 4,8 faiz olmuúdur. Mütlԥq this indicator was 4.8 percent in 2018. In ifadԥdԥ emal sԥnayesindԥ yaranmÕú ԥlavԥ dԥyԥr absolute terms, in 2018 the value added in the 2018-ci ildԥ 3847,9 milyon manat tԥúkil manufacturing industry was 3,847.9 million etmiúdir. manat.

6 Bu göstԥrici “9.2.1 Emal sԥnayesinin ԥlavԥ dԥyԥrinin ÜDM-ԥ faiz nisbԥti vԥ onunhԥ ԥrhalinin nԥfԥrin ԥ düúԥn mԥblԥ÷i” kimi müԥyyԥn edilԥn qlobal göstԥricinin alt göstԥricisidir. 6 This indicator is the sub-indicator of the global index, is defined as “9.2.1 Manufacturing value added as a proportion of GDP and per capita". 12 119 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE

9.2.1.2 Ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn emal sԥnayesinin ԥlavԥ dԥyԥri7 9.2.1.2 Manufacturing value added per capita7

Bu göstΩrici emal sΩnayesindΩ yaradÕlmÕú This indicator determines the amount of ΩlavΩ dΩyΩrin Ωhalinin hΩr nΩfΩrinΩ düúΩn manufacturing value added per capita. The mΩblΩ÷ini bildirir. Ψhalinin hΩr nΩfΩrinΩ düúΩn manufacturing value added per capita is emal sΩnayesinin ΩlavΩ dΩyΩri emal sΩnayesinin calculated as the value added of the ΩlavΩ dΩyΩrinin ölkΩ Ωhalisinin sayÕna nisbΩti manufacturing industry devided by the kimi hesablanÕr. population of the country.

Ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn emal sԥnayesininin ԥlavԥ dԥyԥri, manatla Manufacturing value added per capita, manats 400

300 225,2 229,4 253,0 263,8 200 295,0 284,8 306,8 339,6 391,9 100

0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ ԥhalinin hԥr In 2010-2018, the manufacturing value nԥfԥrinԥ düúԥn emal sԥnayesinin ԥlavԥ dԥyԥri added per capita increased by 74.0 percent from 74,0 faiz artaraq 225,2 manatdan 391,9 225.2 manats to 391.9 manats. This indicator manatadԥk yüksԥlmiúdir. Sözügedԥn göstԥrici increased by 15.4 percent in the last year, 2017-ci illԥ müqayisԥdԥ ötԥn il 15,4 faiz compared to 2017. artmÕúdÕr.

7 Bu göstԥrici “9.2.1 Emal sԥnayesinin ԥlavԥ dԥyԥrinin ÜDM-ԥ faiz nisbԥti vԥ onun ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn mԥblԥ÷i” kimi müԥyyԥn edilԥn qlobal göstԥricinin alt göstԥricisidir. 7 This indicator is the sub-indicator of the global index, is defined as “9.2.1 Manufacturing value added as a proportion of GDP and per capita". 14 120 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE

9.2.2 Emal sԥnayesindԥ mԥú÷ullu÷un ümumi mԥú÷ulluqda xüsusi çԥkisi 9.2.2 Manufacturing employment as a proportion of total employment

Emal sΩnayesindΩ mΩú÷ullu÷un ümumi The manufacturing employment as a mΩú÷ulluqda xüsusi çΩkisi emal sΩnayesi proportion of total employment is calculated as sahΩsindΩ mΩú÷ul olanlarÕn sayÕnÕn the number of people employed in the iqtisadiyyatda mΩú÷ul olanlarÕn ümumi sayÕna manufacturing industry devided by the total nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. number of people employed in the economy multiplied by 100.

Emal sԥnayesindԥ mԥú÷ullu÷un ümumi mԥú÷ulluqda xüsusi çԥkisi, cins üzrԥ bölgüdԥ, faizlԥ Manufacturing employment as a proportion of total employment, by sex, in percentage 6,9 6,9 6,8 6,8 6,7 6,7 6,7 7 6,6 6,6

6 5,2 5,2 5,1 5,0 4,9 4,9 4,8 4,8 4,8 5 3,6 3,6 3,5

4 2,9 2,9 2,8 2,8 2,8 2,8 3 2 1 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ emal In 2010-2018, the manufacturing sԥnayesindԥ mԥú÷ullu÷un ümumi mԥú÷ulluqda employment as a proportion of total xüsusi çԥkisi 0,4 faiz bԥndi artaraq 4,8 faizdԥn employment increased by 0.4 percentage points 5,2 faizԥdԥk yüksԥlmiúdir. from 4.8 percent to 5.2 percent. Bu illԥr ԥrzindԥ emal sԥnayesindԥ mԥú÷ul During these years, the number of people olan úԥxslԥrin sayÕ 22,0 faiz artaraq 208,9 min employed in the manufacturing industry nԥfԥrdԥn 254,8 min nԥfԥrԥ çatmÕúdÕr ki, onun da increased by 22.0 percent from 208.9 thousand 171,2 min nԥfԥri vԥ ya 67,2 faizi kiúilԥr, 83,6 people to 254.8 thousand people, of which min nԥfԥri vԥ ya 32,8 faizi isԥ qadÕnlar 171,2 thousand people or 67.2 percent were olmuúdur. men, and 83.6 thousand people or 32.8 percent were women.

15 121 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE

9.4.1 Ԥlavԥ dԥyԥr vahidinԥ düúԥn karbon qazÕ (CO2) tullantÕlarÕ 9.4.1 Carbon dioxide (CO2) emission per unit of value added

ΨlavΩ dΩyΩr vahidinΩ düúΩn CO2 Carbon dioxide (CO2) emission per unit tullantÕlarÕ göstΩricisi hesabat ilindΩ bir of value added represents the amount of CO2 manatlÕq ΩlavΩ dΩyΩrin istehsalÕ zamanÕ released into the atmosphere during the atmosferΩ atÕlmÕú CO2 miqdarÕnÕ ifadΩ edir. Bu reporting year while producing one manat göstΩrici yanaca÷Õn yanmasÕndan atmosfer value added. This indicator is calculated as the havasÕna atÕlmÕú CO2 miqdarÕnÕn ölkΩdΩ amount of CO2 emitted to atmospheric air istehsal olunmuú ΩlavΩ dΩyΩrin hΩcminΩ devided by the value added produced in the nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. country multiplied by 100.

Ԥlavԥ dԥyԥr vahidinԥ düúԥn karbon qazÕ (CO2) tullantÕlarÕ, kq/manatla Carbon dioxide (CO2) emission per unit of value added, kg/manats

0,8 0,7 0,7 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,5 0,5 0,5

0,4

0,3

0,2

0,1

0,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

2017-ci ildԥ ԥlavԥ dԥyԥr vahidinԥ düúԥn In 2017, CO2 emission per unit of value karbon qazÕ (CO2) tullantÕlarÕ 0,5 kq/manat added was 0.5 kg / manat. tԥúkil etmiúdir. In 2010-2013, CO2 emissions to 2010-2013-cü illԥr ԥrzindԥ atmosfer atmospheric air increased from 26.4 million havasÕna atÕlmÕú karbon qazÕnÕn (CO2) hԥcmi tons to 31.0 million tons, and during subsequent 26,4 milyon tondan 31,0 milyon tonadԥk artmÕú, years gradually declined to 29.8 million tons in sonrakÕ illԥrdԥ isԥ tԥdricԥn azalaraq 2017-ci ildԥ 2017. The decrease in the value of the indicator 29,8 milyon ton tԥúkil etmiúdir. Göstԥricinin is due to the reduction in CO2 emissions and qiymԥtinin aúa÷Õ düúmԥsi atmosfer havasÕna increase in value added production. atÕlmÕú karbon qazÕnÕn (CO2) miqdarÕnÕn azalmasÕ ilԥ ba÷lÕdÕr.

Qeyd: 2018-ci ilin mΩlumatÕ mövcud deyil. Note: Data regarding to 2018 is not available.

17 122 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE

9.5.1 Elmi-tԥdqiqat vԥ tԥcrübԥ-konstruktor iúlԥrinԥ çԥkilԥn xԥrclԥrin ÜDM-dԥ xüsusi çԥkisi 9.5.1 Research and development expenditure as a proportion of GDP Elmi-tΩdqiqat vΩ tΩcrübΩ-konstruktor Research and development (R&D) iúlΩrinΩ (ETTKø) çΩkilΩn xΩrclΩrin ÜDM-dΩ expenditure as a proportion of GDP is xüsusi çΩkisi maliyyΩ mΩnbΩlΩrindΩn asÕlÕ calculated as the amount of internal olmayaraq statistik vahidlΩr tΩrΩfindΩn ETTKø-Ω expenditure of statistical units on R&D, çΩkilΩn daxili xΩrclΩrin ÜDM-Ω nisbΩtinin 100-Ω regardless of financial sources, divided by the hasili kimi hesablanÕr. ETTKø dedikdΩ, biliklΩri GDP multiplied by 100. R&D means creative artÕrmaq vΩ mövcud biliklΩrin yeni tΩtbiq and systematic work to enhance knowledge and sahΩlΩrini yaratmaq üçün yaradÕcÕ vΩ sistematik to create new areas of application of existing iúlΩr baúa düúülür. knowledge.

ETTKø-ԥ çԥkilԥn xԥrclԥrin ÜDM-dԥ xüsusi çԥkisi, faizlԥ R&D expenditure as a proportion of GDP, in percentage

0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2

0,2

0,15

0,1

0,05

0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ ETTKø-ԥ In 2010-2018, the R&D expenditure as a çԥkilԥn xԥrclԥrin ÜDM-dԥ xüsusi çԥkisi 0,2 faiz proportion of GDP was 0.2 percent. However, hԥddindԥ olmuúdur. Lakin buna baxmayaraq, bu during these years, regardless of financial illԥr ԥrzindԥ maliyyԥ mԥnbԥlԥrindԥn asÕlÕ sources, the amount of expenditures of olmayaraq statistik vahidlԥr tԥrԥfindԥn ETTKø-ԥ statistical units on R&D increased from çԥkilmiú xԥrclԥrin hԥcmi 92778,2 min manatdan 92,778.2 thousand manats to 147,468.3 147468,3 min manatadԥk artmÕúdÕr. thousand manats.

18 123 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries ETTKø-ə çԥkilԥn xԥrclԥrin ÜDM-dԥ xüsusi çԥkisi, faizlə R&D expenditure as a proportion of GDP, in percentage

1,2 1,1 1,1 1,1 1 0,8 0,6 0,6

0,6 0,5 0,5 0,5 0,5

0,4 0,3 0,3 0,3 0,3 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,1 0,1 0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0 Azԥrbaycan Belarus Ermԥnistan QazaxÕstan QÕr÷ÕzÕstan Moldova Rusiya Tacikistan Ukrayna Azerbaijan Belarus Armenia Kazakhstan Kyrgyzstan Moldova Russia Tajikistan Ukraine

2015 2016 2017

19 124 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE

9.5.2 Ԥhalinin hԥr 1000000 nԥfԥrinԥ düúԥn tԥdqiqatçÕlarÕn sayÕ (tam mԥú÷ulluq ekvivalentindԥ) 9.5.2 Researchers (in full-time equivalent) per million inhabitants Bu göstԥrici elmi tԥdqiqatçÕlarÕn sayÕnÕn This indicator is calculated as the number ԥhalinin ümumi sayÕna nisbԥtinin 1000000-a of research and development workers devided hasili kimi hesablanÕr. by the total population multiplied by 1,000,000.

Ԥhalinin hԥr 1000000 nԥfԥrinԥ tԥdqiqatçÕlarÕn sayÕ (tam mԥú÷ulluq ekvivalentindԥ), cins üzrԥ bölgüdԥ Researchers (in full-time equivalent) per million inhabitants, by sex

2000 1840 1817 1803 1767 1754 1725 1689 1687 1683 1679

1800 1660 1605 1598 1564 1563 1507 1507

1600 1461 1365 1333 1328 1305

1400 1242 1228 1222 1198

1200 1093

1000 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ ԥhalinin hԥr In 2010-2018, the researchers per million 1000000 nԥfԥrinԥ düúԥn tԥdqiqatçÕlarÕn sayÕ inhabitants increased from 1,228 to 1,461. The 1228–dԥn 1461-dԥk artmÕúdÕr. Göstԥrici kiúilԥr indicator rose from 1,093 to 1,198 for men, and üzrԥ 1093-dԥn 1198-ԥ, qadÕnlar üzrԥ isԥ 1328- from 1,328 to 1,689 for women. dԥn 1689-dԥk yüksԥlmiúdir. In 2018, the number of researchers in the 2018-ci ildԥ elmin sahԥlԥri üzrԥ field of science were 4,820 persons for natural tԥdqiqatçÕlarÕn sayÕ tԥbiԥt elmlԥri üzrԥ 4820 sciences, 1,773 persons for technical sciences, nԥfԥr, texniki elmlԥr üzrԥ 1773 nԥfԥr, tibb 1,941 persons for medical sciences, 855 persons elmlԥri üzrԥ 1941 nԥfԥr, kԥnd tԥsԥrrüfatÕ üzrԥ for agriculture, 2,423 persons for social 855 nԥfԥr, ictimai elmlԥr üzrԥ 2423 nԥfԥr, sciences, and 2,600 persons for humanities humanitar elmlԥr üzrԥ isԥ 2600 nԥfԥr tԥúkil sciences. During the reviewed period, the etmiúdir. BaxÕlan dövr ԥrzindԥ alimlik dԥrԥcԥsi number of researchers with an academic degree olan tԥdqiqatçÕlarÕn sayÕ 1,7 dԥfԥ artaraq 4369 increased 1.7 times from 4369 persons to nԥfԥrdԥn 7478 nԥfԥrԥ çatmÕúdÕr. 7,478 persons.

125 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE

9.b.1 Orta vԥ yüksԥk texnoloji sԥnayenin ԥlavԥ dԥyԥrinin ümumi ԥlavԥ dԥyԥrdԥ xüsusi çԥkisi 9.b.1 Proportion of medium and high-tech industry value added in total value added

Orta vΩ yüksΩk texnoloji sΩnayenin ΩlavΩ The proportion of medium and high-tech dΩyΩrinin ümumi ΩlavΩ dΩyΩrdΩ xüsusi çΩkisi industry value added in total value added is orta vΩ yüksΩk texnoloji sΩnaye sahΩlΩrindΩ caltulated as the value added produced in the istehsal olunmuú ΩlavΩ dΩyΩrin emal medium and high-tech industry devided by the sΩnayesinin ümumi ΩlavΩ dΩyΩrinΩ nisbΩtinin total value added of manufacturing multiplied by 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. 100.

Orta vԥ yüksԥk texnoloji sԥnayenin ԥlavԥ dԥyԥrinin ümumi ԥlavԥ dԥyԥrdԥ xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of medium and high-tech industry value added in total value added, in percentage

30

20

10 9,1 11,3 10,5 13,1 0 13,7 20,3 2010 19,1 2011 2012 15,7 2013 2014 13,6 2015 2016 2017 2018

2018-ci ildԥ orta vԥ yüksԥk texnoloji Compared to 2010 in 2018, the proportion sԥnayenin ԥlavԥ dԥyԥrinin ümumi ԥlavԥ dԥyԥrdԥ of medium and high-tech industry value added xüsusi çԥkisi 2010-cu illԥ müqayisԥdԥ 4,5 faiz in total value added rose by 4.5 percentage bԥndi artaraq 9,1 faizdԥn 13,6 faizԥdԥk points from 9.1 percent to 13.6 percent. yüksԥlmiúdir.

21 126 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE

9.c.1 Mobil úԥbԥkԥ ilԥ ԥhatԥ olunmuú ԥhalinin xüsusi çԥkisi 9.c.1 Proportion of population covered by a mobile network

Mobil úΩbΩkΩ ilΩ ΩhatΩ olunmuú Ωhalinin Proportion of population covered by a xüsusi çΩkisi mobil telefon rabitΩsi abunΩçilΩri mobile network refers to the percentage of vΩ ya istifadΩçilΩri olub-olmamasÕndan asÕlÕ inhabitants living within range of a mobile- olmayaraq mobil telefon úΩbΩkΩsinin siqnalÕnÕn cellular signal, irrespective of whether or not yayÕldÕ÷Õ Ωrazi daxilindΩ yaúayan Ωhalinin they are mobile phone subscribers or users. payÕnÕ Ωks etdirir. Bu göstΩrici mobil telefon This indicator is calculated as the number of úΩbΩkΩsinin siqnalÕnÕn yayÕldÕ÷Õ Ωrazi daxilindΩ inhabitants within range of a mobile-cellular yaúayan Ωhalinin sayÕnÕn Ωhalinin ümumi sayÕna signal devided by the total population nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. multiplied by 100.

Mobil úԥbԥkԥ ilԥ ԥhatԥ olunmuú ԥhalinin xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of population covered by a mobile network, in percentage

100

100,0 100,0 99,9 100,0

99,8 99,8 99,9 99,8 99,8 99,7 99,8 99,8 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ mobil úԥbԥkԥ In 2010-2018, the proportion of ilԥ ԥhatԥ olunmuú ԥhalinin xüsusi çԥkisi 99,8 population covered by a mobile network faizdԥn 100 faizԥdԥk yüksԥlmiúdir. increased from 99.8 percent to 100 percent.

22 127 Ölkədaxili və ölkələrarası bərabərsizliyi azaltmaq Reduce inequality within and among countries

Qlobal bԥrabԥrsizlik uzunmüddԥtli sosial Global inequality delays the process of vԥ iqtisadi inkiúafÕ tԥhlükԥ altÕnda qoyaraq achieving sustainable development, putting dayanÕqlÕ inkiúafa nailoma prosesini lԥngidir. long-term social and economic development at HamÕ bu vԥ ya digԥr sԥbԥblԥrdԥn bir-biri ilԥ stake. Everyone is connected with each other ba÷lÕdÕr. Yoxsulluq, iqlim dԥyiúikliyi, miqrasiya for various reason. Issues such as poverty, vԥ ya iqtisadi böhranlar kimi problemlԥr isԥ heç climate change, migration, or economic crises vaxt yalnÕz bir ölkԥ vԥ ya bölgԥ ilԥ are never limited to one country or region. From mԥhdudlaúmÕr. Bu baxÕmdan, bԥrabԥrsizliyi this point of view, there is a need to implement azaltmaq üçün bütün ölkԥlԥrdԥ transformativ transformative reforms in all countries to reduce islahatlarÕn hԥyata keçirilmԥsi zԥrurԥti yaranÕr. inequality. BMT-nin açÕqladÕ÷Õ mԥlumatlara ԥsasԥn According to UN’s data, children in the inkiúaf etmԥkdԥ olan ölkԥlԥrdԥ ԥhalinin ԥn kasÕb poorest 20 percent of the populations of 20 faizinԥ daxil olan uúaqlar ԥn zԥngin developing countries are still up to three times kvintillԥrdԥki uúaqlar ilԥ müqayisԥdԥ beú more likely to die before their fifth birthday yaúÕnadԥk ölümlԥ üzlԥúmԥk riski üç dԥfԥ than children in the richest quintiles. At the yüksԥkdir. Eyni zamanda, gԥlir same time, up to 30 percent of income bԥrabԥrsizliyinin tԥxminԥn 30 faizi ev inequality is due to inequality within tԥsԥrrüfatlarÕ daxilindԥ, o cümlԥdԥn qadÕn vԥ households, including between women and kiúi arasÕndakÕ bԥrabԥrsizlikdԥn qaynaqlanÕr. men. DøM 10 yaúÕndan, cinsindԥn, ԥlillik SDG 10 calls for empowering and vԥziyyԥtindԥn, irqindԥn, etnik mԥnúԥyindԥn, promoting the social, economic and political dinindԥn vԥ s. xüsusiyyԥtlԥrindԥn asÕlÕ inclusion of all, irrespective of age, sex, olmayaraq, hamÕnÕn sosial, iqtisadi vԥ siyasi disability, race, ethnicity, religion or other hԥyatda aktiv iútiraka cԥlb edilmԥsinin tԥúviqi status, reducing income inequality as well as vԥ geniúlԥndirilmԥsini, gԥlirlԥr bԥrabԥrsizliyinin delivering of more effective, credible, azaldÕlmasÕnÕ, beynԥlxalq iqtisadi vԥ maliyyԥ accountable and legitimate institutions, and institutlarÕnÕn tԥkmillԥúdirilmԥsini, habelԥ facilitating orderly, safe, regular and qanuni miqrasiyaya vԥ insanlarÕn tԥhlükԥsiz responsible migration and mobility of people1.

128 10. BԤRABԤRSøZLøYøN AZALDILMASI 10. REDUCED INEQUALITIES hԥrԥkԥtinԥ úԥraitin yaradÕlmasÕnÕ nԥzԥrdԥ tutur1. This, in turn, requires substantial efforts Bu da öz növbԥsindԥ, inklüziv sosial vԥ to strengthen inclusive social and economic iqtisadi artÕmÕn güclԥndirilmԥsi, tԥhsil, sԥhiyyԥ growth, to invest more in education, health and vԥ sosial müdafiԥyԥ daha çox sԥrmayԥ social protection, to eliminate discriminatory qoyuluúu, ayrÕseçkilik yaradan qanun vԥ laws and policies, and to implement planned siyasԥtlԥrin aradan qaldÕrÕlmasÕ vԥ and well-managed migration policies. planlaúdÕrÕlmÕú vԥ düzgün idarԥ olunan In view of the above, representation and miqrasiya siyasԥtlԥrinin hԥyata keçirilmԥsi üçün voice for developing countries in decision- ciddi sԥylԥr tԥlԥb edir. making in global international economic and Qeyd olunanlarla ԥlaqԥdar, beynԥlxalq financial institutions should be enhanced, the iqtisadi vԥ maliyyԥ institutlarÕnda qԥrarlar qԥbul principle of special and differential treatment edilԥrkԥn inkiúaf etmԥkdԥ olan ölkԥlԥr daha for developing and least developed countries geniú tԥmsil olunmalÕ, Ümumdünya Ticarԥt should be implemented, in accordance with TԥúkilatÕnÕn saziúlԥrinԥ uy÷un olaraq, inkiúaf World Trade Organization agreements, official etmԥkdԥ olan ölkԥlԥr vԥ ԥn zԥif inkiúaf etmiú development assistance and financial flows, ölkԥlԥr üçün fԥrqli davranÕú prinsipi tԥtbiq including foreign direct investment, to States edilmԥli, ehtiyacÕn ԥn böyük oldu÷u ölkԥlԥrԥ where the need is greatest, should be rԥsmi inkiúaf yardÕmlarÕ, maliyyԥ axÕnlarÕ, o encouraged2. cümlԥdԥn birbaúa xarici investisiyalar stimullaúdÕrÕlmalÕdÕr2.

1 https://www.un.org/sustainabledevelopment/inequality/ 2 BMT Baú AssambleyasÕnÕn 2015-ci il 25 sentyabr tarixli, A/RES/70/1 nömrԥli qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilmiú “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik” 2 “Transformation of our world: Diary in the field of sustainable development until 2030”, approved by UN General Assembly resolution A / RES / 70/1 of September 25, 2015 129 10. BԤRABԤRSøZLøYøN AZALDILMASI 10. REDUCED INEQUALITIES

10.4.1 øúçilԥrin ԥmԥkhaqqÕ vԥ sosial müdafiԥ xԥtti ilԥ ödԥniúlԥrdԥn ibarԥt gԥlirlԥrinin ÜDM-dԥ xüsusi çԥkisi 10.4.1 Labour share of GDP, comprising wages and social protection transfers

Bu göstΩrici iúçilΩrin ΩmΩkhaqqÕ vΩ sosial This indicator is calculated as the total müdafiΩ xΩtti ilΩ ödΩniúlΩrdΩn ibarΩt gΩlirlΩrinin compensation of employees, comprising wages ÜDM-Ω nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. and social protection transfers devided by GDP multiplied by 100.

øúçilԥrin ԥmԥkhaqqÕ vԥ sosial müdafiԥ xԥtti ilԥ ödԥniúlԥrdԥn ibarԥt gԥlirlԥrinin ÜDM-dԥ xüsusi çԥkisi, faizlԥ Labour share of GDP, comprising wages and social protection transfers, in percentage

25

20,2 20 19,4 17,9 18,0* 17,3 16,7 16,1 16,4 14,9 15

10

5

0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2010-cu ilԥ nisbԥtԥn 2018-ci ildԥ iúçilԥrin Compared to 2010 in 2018, the labour ԥmԥkhaqqÕ vԥ sosial müdafiԥ xԥtti ilԥ share of GDP, comprising wages and social ödԥniúlԥrdԥn ibarԥt gԥlirlԥrinin ÜDM-dԥ xüsusi protection transfers increased by 0.6 percentage çԥkisi 0,6 faiz bԥndi artaraq 16,1 faizdԥn 16,7 points from 16.1% to 16.7%. faizԥdԥk yüksԥlmiúdir. Over the past nine years, the nominal Son doqquz il ԥrzindԥ ԥhalinin nominal income of the population increased more than gԥlirlԥri 2 dԥfԥdԥn çox artaraq 25,6 mlrd. two times from 25.6 billion manats and reached manatdan 53,7 mlrd. manata çatmÕúdÕr. Belԥ ki, 53.7 billion manats. Thus, incomes per capita ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn gԥlirlԥri 90,8 faiz increased by 90.8 percent and rose from 2,866.1 artaraq 2866,1 manatdan 5467,4 manatadԥk manats to 5,467.4 manats. yüksԥlmiúdir.

* Mԥlumat dԥqiqlԥúdirilmiúdir. * Data is precised.

130 10. BԤRABԤRSøZLøYøN AZALDILMASI 10. REDUCED INEQUALITIES

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries øúçilԥrԥ ԥmԥk haqqÕ vԥ sosial müdafiԥ xԥtti ilԥ ödԥniúlԥrdən ibarət gəlirlərinin ÜDM-dԥ xüsusi çԥkisi, faizlԥ Labor share of GDP, comprising wages and social protection transfers, in percentage 60 48,0 47,8 47,7 47,6 47,2 50 47 39,2 39,1 36,6

40 35,8 35,2 35,2 34,8 34,5 34,4 32,2 30,5 30,3 28,4 26,8

30 27,0 20,2 19,4 18,0 17,2 16,7 20 16,6

10

0 Azԥrbaycan Belarus Ermԥnistan QazaxÕstan QÕr÷ÕzÕstan Moldova Rusiya Tacikistan Ukrayna Azerbaijan Belarus Armenia Kazakhstan Kyrgyzstan Moldova Russia Tajikistan Ukraine

2015 2016 2017

131 10. BԤRABԤRSøZLøYøN AZALDILMASI 10. REDUCED INEQUALITIES

10.7.2 ønsanlarÕn nizamlÕ, tԥhlükԥsiz, müntԥzԥm vԥ mԥsuliyyԥtli miqrasiyasÕnÕ vԥ hԥrԥkԥtliliyini asanlaúdÕran miqrasiya siyasԥtinin mövcudlu÷u3 10.7.2 Existance of migration policy to facilitate orderly, safe, regular and responsible migration and mobility of people3

GöstΩrici miqrasiya vΩ insanlarÕn The indicator reflects the situation of hΩrΩkΩtliliyi sahΩsindΩ hüquqi, institusional vΩ legal, institutional and organizational activities tΩúkilati fΩaliyyΩtin hΩyata keçirilmΩ vΩziyyΩtini in the field of migration and mobility of people. Ωks etdirir.

Azԥrbaycan RespublikasÕnda miqrasiya The Migration Code of the Republic of sahԥsindԥ dövlԥt siyasԥtinin hԥyata keçirilmԥsi, Azerbaijan establishes norms related to miqrasiya proseslԥrinin vԥ bu sahԥdԥ yaranan implementation of state policy in the field of münasibԥtlԥrin tԥnzimlԥnmԥsi, habelԥ migration in the Republic of Azerbaijan, ԥcnԥbilԥrin vԥ vԥtԥndaúlÕ÷Õ olmayan úԥxslԥrin regulation of migration processes and relations Azԥrbaycan RespublikasÕnda hüquqi vԥziyyԥti arising in this field, as well as legal status of ilԥ ba÷lÕ normalar Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn foreigners and stateless persons in the Republic Miqrasiya Mԥcԥllԥsi ilԥ müԥyyԥnlԥúdirilir. of Azerbaijan. ønsanlarÕn miqrasiyasÕ vԥ hԥrԥkԥtliliyi Implementation of state policy in the field sahԥsindԥ dövlԥt siyasԥtinin hԥyata of migration and mobility of people, keçirilmԥsini, idarԥetmԥ sisteminin inkiúaf development of management system, regulation etdirilmԥsini, miqrasiya proseslԥrinin and forecasting of migration processes, tԥnzimlԥnmԥsini vԥ proqnozlaúdÕrÕlmasÕnÕ, bu coordination of activities of the relevant state sahԥdԥ müvafiq dövlԥt orqanlarÕnÕn bodies in this area are carried out by the State fԥaliyyԥtinin ԥlaqԥlԥndirilmԥsini Azԥrbaycan Migration Service of the Republic of RespublikasÕ Dövlԥt Miqrasiya Xidmԥti (DMX) Azerbaijan. There are 8 regional offices of the hԥyata keçirir. Ölkԥ hüdudlarÕnda miqrasiya State Migration Service and migration offices at proseslԥrinin effektiv tԥnzimlԥnmԥsi, müraciԥt the state border checkpoints to effectively edԥnlԥrin rahatlÕ÷ÕnÕn tԥmin edilmԥsi, regulate migration processes within the country, ԥcnԥbilԥrin vԥ vԥtԥndaúlÕ÷Õ olmayan úԥxslԥrin to ensure convenience of applicants, and to müraciԥtlԥrinԥ baxÕlmasÕnÕn asanlaúdÕrÕlmasÕ facilitate the handling of foreigners and stateless mԥqsԥdilԥ DMX-nÕn 8 regional idarԥsi vԥ dövlԥt persons. sԥrhԥdinin buraxÕlÕú mԥntԥqԥlԥrindԥ miqrasiya As part of the development of the úöbԥlԥri fԥaliyyԥt göstԥrir. migration management system, the SCC applied DMX miqrasiya idarԥetmԥ sisteminin the principle of "one-stop-shop" to issue inkiúaf etdirilmԥsi çԥrçivԥsindԥ “bir pԥncԥrԥ” foreigners and stateless persons with permits for prinsipini tԥtbiq edԥrԥk ԥcnԥbilԥrԥ vԥ temporary and permanent residence on the vԥtԥndaúlÕ÷Õ olmayan úԥxslԥrԥ Azԥrbaycan territory of the Republic of RespublikasÕnÕn ԥrazisindԥ müvԥqqԥti vԥ daimi Azerbaijan, to provide their residential yaúamaq üçün icazԥlԥrin vԥ müvafiq vԥsiqԥlԥrin registration, as well as work permits for paid verilmԥsini, onlarÕn yaúayÕú yeri üzrԥ employment in the country. Thus, regulation qeydiyyata alÕnmasÕnÕ, Azԥrbaycan of migration processes in the country on the

3 Göstԥrici BMT-nin DøM üzrԥ qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ “10.7.2 ønsanlarÕn nizamlÕ, tԥhlükԥsiz, müntԥzԥm vԥ mԥsuliyyԥtli miqrasiyasÕnÕ vԥ hԥrԥkԥtliliyini asanlaúdÕran miqrasiya siyasԥti olan ölkԥlԥrin sayÕ” kimi müԥyyԥn edilmiúdir. Göstԥricinin milli sԥviyyԥdԥ tԥtbiqi sözügedԥn sahԥdԥ hüquqi, institusional vԥ tԥúkilati fԥaliyyԥtin hԥyata keçirilmԥ vԥziyyԥtini nԥzԥrdԥ tutur. 3 In the UN Global Indicators System, this indicator is defined as “10.7.2 Number of countries with migration policies that facilitate orderly, safe, regular and responsible migration and mobility of people". The indicator defines thef level o legal, institusional and organizational activities in this field. 132 10. BԤRABԤRSøZLøYøN AZALDILMASI 10. REDUCED INEQUALITIES RespublikasÕna gԥlԥn ԥcnԥbilԥrin vԥ basis of more flexible and efficient vԥtԥndaúlÕ÷Õ olmayan úԥxslԥrin ölkԥdԥ mechanisms, more transparency in the müvԥqqԥti olma müddԥtinin uzadÕlmasÕnÕ, activities of state bodies, providing citizens hԥmçinin ölkԥ ԥrazisindԥ haqqÕ ödԥnilԥn ԥmԥk with better, more comfortable services using fԥaliyyԥti ilԥ mԥú÷ul olmaq üçün iú icazԥlԥrin new methods and innovations, increasing verilmԥsini hԥyata keçirir. Bununla da ölkԥdԥ citizens satisfaction, as well as efficiency and miqrasiya proseslԥrinin daha çevik vԥ iúlԥk transparency in this area have been achieved. mexanizmlԥr ԥsasÕnda tԥnzimlԥnmԥsinԥ, dövlԥt In addition, the Unified orqanlarÕnÕn fԥaliyyԥtindԥ úԥffaflÕ÷Õn Migration Information System (UMIS) has artÕrÕlmasÕna, vԥtԥndaúlara göstԥrilԥn been created, which collects accurate xidmԥtlԥrin daha keyfiyyԥtli, rahat, yeni üslubda statistical data on foreigners and stateless vԥ müasir innovasiyalarÕ tԥtbiq etmԥklԥ hԥyata persons temporarily, working and living keçirilmԥsinԥ, vԥtԥndaú mԥmnunlu÷unun tԥmin in the Republic of Azerbaijan, and its olunmasÕna, hԥmçinin bu sahԥdԥ operativliyin integration into other relevant government vԥ úԥffaflÕ÷Õn tԥmin olunmasÕna nail agencies has been ensured. As a result, olunmuúdur. foreigners and stateless persons residing, Bundan ԥlavԥ, Azԥrbaycan working and temporarily residing in the RespublikasÕnda müvԥqqԥti olan, iúlԥyԥn vԥ Republic of Azerbaijan are recorded, the state yaúayan ԥcnԥbilԥr vԥ vԥtԥndaúlÕ÷Õ olmayan bodies involved in migration management are úԥxslԥr haqqÕnda dԥqiq statistik mԥlumatlarÕn provided with the necessary information, toplandÕ÷Õ informasiya bazasÕ olan DMX-nÕn automation of documentation, verification, Vahid Miqrasiya Mԥlumat Sistemi (VMMS) inquiry and analysis related to migration as yaradÕlmÕú vԥ onun digԥr dövlԥt orqanlarÕnÕn well as electronic services in this area, have müvafiq sistemlԥrinԥ inteqrasiyasÕ tԥmin been improved. edilmiúdir. Nԥticԥdԥ Azԥrbaycan RespublikasÕnda yaúayan, iúlԥyԥn vԥ müvԥqqԥti olan ԥcnԥbilԥrin vԥ vԥtԥndaúlÕ÷Õ olmayan úԥxslԥrin uçotu aparÕlÕr, miqrasiya proseslԥrinin idarԥ olunmasÕnda iútirak edԥn dövlԥt orqanlarÕ zԥruri informasiya ilԥ tԥmin edilir, miqrasiya ilԥ ba÷lÕ sԥnԥdlԥúmԥ, yoxlama, sor÷u vԥ tԥhlil iúlԥri avtomatlaúdÕrÕlmÕúdÕr vԥ bu sahԥdԥ göstԥrilԥn elektron xidmԥtlԥr tԥkmillԥúdirilmiúdir.

Mԥnbԥ: Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Dövlԥt Miqrasiya Xidmԥti Source: The State Migration Service of the Republic of Azerbaijan

133 10. BԤRABԤRSøZLøYøN AZALDILMASI 10. REDUCED INEQUALITIES

10.b.1 ønkiúaf üçün resurs axÕnÕnÕn mԥcmu hԥcmi, axÕnlarÕn növlԥri üzrԥ bölgüdԥ 10.b.1 Total resource flows for development, by type of flow

ÖlkΩdaxili vΩ ölkΩlΩrarasÕ bΩrabΩrsizliyi The total resource flows for development azaltmaq mΩqsΩdilΩ milli planlara vΩ indicator is used to estimate proqramlara uy÷un olaraq inkiúaf etmΩkdΩ olan financial flows to developing countries, ölkΩlΩrΩ yönΩlΩn maliyyΩ axÕnlarÕnÕ, o cümlΩdΩn including foreign direct investments, in birbaúa xarici yatÕrÕmlarÕ qiymΩtlΩndirmΩk üçün accordance with their national plans and inkiúaf üçün resurs axÕnÕnÕn mΩcmu hΩcmi programmes, in order to reduce inequality göstΩricisindΩn istifadΩ edilir. within and among countries. Bu göstΩrici AzΩrbaycana cΩlb edilmiú vΩ This indicator represents the total amount ölkΩdΩn xaricΩ yönΩldilmiú birbaúa of direct investments attracted to Azerbaijan investisiyalarÕn ümumi mΩblΩ÷ini əks etdirir. and direct foreign investments from the country.

Azԥrbaycana cԥlb edilmiú birbaúa xarici Azԥrbaycandan xaricԥ yönԥldilmiú birbaúa investisiyalar, milyon ABŞ dolları ilə investisiyalar, milyon ABŞ dolları ilə Direct foreign investments attracted to Azerbaijan, Direct foreign investments from Azerbaijan, million US dollars million US dollars

9000 3416,9 8049,2 3500 3263,1 8000 7483,1 7000 7323,7 2917,6 6000 3000 2678,4 5000 5713,8 4000 2500 2216,5 2014 2015 2016 4109,1 2000 2017 2014 2015 2016 2017 2018 2018

2014-2018-ci illԥrdԥ ölkԥyԥ cԥlb edilmiú In 2014-2018, the direct investments birbaúa investisiyalar azalan, xaricԥ yönԥldilmiú attracted to the country had a decreasing trend, birbaúa investisiyalar isԥ artan trendԥ malik and foreign direct investments had a inreasing olmuúdur. Bu müddԥt ԥrzindԥ ölkΩyΩ cΩlb trend. Thus, during this period, the total amount edilmiú birbaúa investisiyalar 49 faiz azalaraq of direct investments attracted to the country 4109,1 milyon ABŞ dolları, xaricΩ yönΩldilmiú declined by 49 percent and amounted to 4,109.1 birbaúa investisiyalar isԥ 54 faiz artaraq 3416,9 million US dollars, and the total amount of milyon ABŞ dolları tԥúkil etmiúdir. foreign direct investments increased by 54 percent and amounted to 3,416.9 million US dollars.

134 ùԥhԥr vԥ yaúayÕú mԥntԥqԥlԥrinin açÕqlÕ÷ÕnÕ, tԥhlükԥsizliyini, davamlÕlÕ÷ÕnÕ vԥ ekoloji dayanÕqlÕlÕ÷ÕnÕ tԥmin etmԥk Make cities and human settlements inclusive, safe, resilient and sustainable

ùԥhԥrlԥr insanlara sosial vԥ iqtisadi Cities are hubs for commerce, culture, cԥhԥtdԥn inkiúaf etmԥyԥ imkan verԥn ticarԥt, science and productivity, and have enabled mԥdԥniyyԥt, elm vԥ mԥhsuldarlÕq mԥrkԥzlԥridir. people to advance socially and economically. HamÕ üçün ԥsas xidmԥtlԥrdԥn, enerji, mԥnzil There needs to be a future in which cities tԥminatÕ, ictimai nԥqliyyat vԥ digԥr imkanlardan provide opportunities for all, with access to rahat istifadԥ imkanlarÕ olan úԥhԥrlԥr arzu basic services, energy, housing, transportation etdiyimiz gԥlԥcԥyin bir parçasÕdÕr. and more. BMT-nin açÕqladÕ÷Õ mԥlumata ԥsasԥn According to data provided by the UN, 2016-cÕ ildԥ 1 milyarddan çox úԥhԥr ԥhalisi more than 1 billion urban population lived in gecԥqondularda vԥ ya qanunsuz salÕnmÕú slums or informal settlements in 2016. Over yaúayÕú yerlԥrindԥ yaúamÕúdÕr. OnlarÕn isԥ half of them (about 589 million) were in East, yarÕdan çoxu (tԥqribԥn 589 milyon) ùԥrqi, South-East, Central and South Asia. The ùimal-ùԥrqi, Mԥrkԥzi vԥ ùimali Asiya proportion of urban residents in developing ölkԥlԥrinin payÕna düúür. ønkiúaf etmԥkdԥ olan countries who have convenient access to public ölkԥlԥrdԥ ictimai nԥqliyyata rahat çÕxÕú imkanÕ transport was 53 percent. In 2016, 9 in 10 olan úԥhԥr ԥhalisinin payÕ 53 faiz tԥúkil edir. people living in urban areas still breathed air 2016-cÕ ildԥ úԥhԥr yerlԥrindԥ yaúayan hԥr 10 that did not meet the World Health adamdan 9-u hԥlԥ dԥ Ümumdünya Sԥhiyyԥ Organization’s air quality guidelines. In 2018, TԥúkilatÕnÕn havanÕn keyfiyyԥtinԥ dair tԥyin only 21 percent of the global population had etdiyi standartlara cavab vermԥyԥn hava ilԥ convenient access to open public spaces1. tԥnԥfüs etmiúdir. 2018-ci ildԥ qlobal sԥviyyԥdԥ SDG 11 aims to ensure access for all to ԥhalinin yalnÕz 21 faizi hamÕ üçün istifadԥsi adequate, safe and affordable housing and basic ԥlçatan olan ictimai yerlԥrԥ rahat çÕxÕú imkanÕ services and upgrade slums, to provide access to ԥldԥ etmiúdir1. safe, affordable, accessible and sustainable DøM 11 hamÕ üçün tԥlԥblԥrԥ cavab verԥn, transport systems for all, improving road safety, tԥhlükԥsiz vԥ ԥlçatan mԥnzil tԥchizatÕna vԥ ԥsas notably by expanding public transport, with xidmԥtlԥrԥ çÕxÕú imkanÕnÕn tԥmin edilmԥsini, special attention to the needs of those in a÷Õr úԥraitdԥ olan yaúayÕú mԥntԥqԥlԥrinin vulnerable situations, women, children, persons

1 https://sustainabledevelopment.un.org/sdg11

135 11. DAYANIQLI ùԤHԤRLԤR VԤ øCMALAR 11. SUSTAINABLE CITIES AND COMMUNITIES müasirlԥúdirilmԥsini, xüsusԥn dԥ çԥtin with disabilities and older persons, to reduce the vԥziyyԥtlԥrdԥ olan insanlara, qadÕnlara, adverse per capita environmental impact of uúaqlara, ԥlilliyi olanlara vԥ yaúlÕlara xüsusi cities, and significantly reduce the number of diqqԥt yetirmԥklԥ hamÕ üçün tԥhlükԥsiz, deaths and the number of people affected and münasib, ԥlçatan vԥ dayanÕqlÕ nԥqliyyat substantially decrease the direct economic sistemlԥrinin tԥmin edilmԥsini, úԥhԥr ԥhalisinin losses relative to global GDP caused by hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn mԥnfi ekoloji tԥsirlԥrin disaster. azaldÕlmasÕnÕ, fԥlakԥtlԥr nԥticԥsindԥ ölüm In this turn, enhancing of inclusive and hallarÕnÕn vԥ onun tԥsirinԥ mԥruz qalanlarÕn sustainable urbanization, as well as of the sayÕnÕn xeyli azaldÕlmasÕnÕ, qlobal ÜDM-ԥ capacity for human settlement planning and nisbԥtdԥ birbaúa iqtisadi itkilԥrin ԥhԥmiyyԥtli management in all countries, strengthening dԥrԥcԥdԥ azaldÕlmasÕnÕ nԥzԥrdԥ tutur. efforts to protect and safeguard the world’s Bu da öz növbԥsindԥ, bütün ölkԥlԥrdԥ cultural and natural heritage, support of positive inklüziv vԥ dayanÕqlÕ urbanizasiyanÕn vԥ economic, social and environmental links yaúayÕú mԥntԥqԥlԥrinin planlaúdÕrÕlmasÕ vԥ idarԥ between urban, peri-urban and rural areas by edilmԥsi üçün potensialÕn artÕrÕlmasÕnÕ, mԥdԥni strengthening national and regional vԥ tԥbii irsi qorumaq vԥ mühafizԥ etmԥk üçün development planning are essential. sԥylԥrin güclԥndirilmԥsini, milli vԥ regional Regarding to the above, substantially sԥviyyԥlԥrdԥ inkiúafÕn planlaúdÕrÕlmasÕnÕ increase the number of cities and human güclԥndirmԥklԥ úԥhԥr, qԥsԥbԥ vԥ kԥnd ԥrazilԥri settlements adopting and implementing arasÕnda iqtisadi, sosial vԥ ԥtraf mühitlԥ ba÷lÕ integrated policies and plans towards inclusion, müsbԥt ԥlaqԥlԥrin geniúlԥndirilmԥsini zԥruri resource efficiency, mitigation and adaptation to edir. climate change, resilience to disasters, and Qeyd olunanlarla ԥlaqԥdar, inklüzivlik, develop and implement, in line with the Sendai resurslardan sԥmԥrԥli istifadԥ, iqlim Framework for Disaster Risk Reduction 2015- dԥyiúikliyinԥ uy÷unlaúma vԥ onun fԥsadlarÕnÕn 2030, holistic disaster risk management at yüngüllԥúdirilmԥsi, habelԥ fԥlakԥtlԥrԥ qarúÕ all levels2. davamlÕlÕ÷a dair siyasԥtlԥr vԥ planlar qԥbul edԥn vԥ hԥyata keçirԥn úԥhԥrlԥrin vԥ yaúayÕú mԥntԥqԥlԥrinin sayÕ ԥhԥmiyyԥtli úԥkildԥ artÕrÕlmalÕ, Fԥlakԥt Riskinin AzaldÕlmasÕ üzrԥ Senday Çԥrçivԥsinԥ uy÷un olaraq bütün sԥviyyԥlԥrdԥ vahid fԥlakԥt riskinin idarԥ edilmԥsi tԥtbiq edilmԥlidir2.

2 BMT Baú AssambleyasÕnÕn 2015-ci il 25 sentyabr tarixli, A/RES/70/1 nömrԥli qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilmiú “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik” 2 “Transformation of our world: Diary in the field of sustainable development until 2030”, approved by UN General Assembly resolution A / RES / 70/1 of September 25, 2015

2 136 11. DAYANIQLI ùԤHԤRLԤR VԤ øCMALAR 11. SUSTAINABLE CITIES AND COMMUNITIES

11.3.1 Tikilԥrԥk istifadԥyԥ verilmiú yaúayÕú evlԥrinin sahԥsinin artÕm tempinin ԥhalinin artÕm tempinԥ nisbԥti3 11.3.1 Ratio of built and delivered residential areas growth rate to population growth rate3

Bu göstΩrici il ΩrzindΩ tikilΩrΩk istifadΩyΩ This indicator is calculated as the growth verilmiú yaúayÕú evlΩrinin sahΩsinin illik artÕm rate of the built residential area in a year sürΩtinin Ωhalinin illik artÕm sürΩtinΩ nisbΩti devided by the population annual growth rate. kimi hesablanÕr.

Tikilԥrԥk istifadԥyԥ verilmiú yaúayÕú evlԥrinin artÕm tempinin ԥhalinin artÕm tempinԥ nisbԥti, ԥvvԥlki ilԥ nisbԥtԥn, faizlԥ Ratio of built and delivered residential areas growth rate to population growth rate, compared to previous years. in percentage

40

34,6 30

20

10,5 10,6 10 8,6 4,2 0 2010 2011-2,2 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 -5,7 -10 -9,7 -13,0

-20

Ԥhalinin hԥr 1000 nԥfԥrinԥ düúԥn The built and delivered residential area istifadԥyԥ verilmiú yaúayÕú evlԥrinin sahԥsi per 1,000 people decreased from 229.0 square 2010-cu ildԥki 229,0 kvadrat metrdԥn 2018-ci meters in 2010 to 226.0 square meters in 2018. ildԥ 226,0 kvadrat metrԥ düúmüúdür. In the last year, the total built and Ötԥn bir ildԥ tikilԥrԥk istifadԥyԥ verilmiú delivered residential areas in absolute terms yaúayÕú evlԥrinin ümumi sahԥsi mütlԥq ifadԥdԥ amounted to 2,250 thousand square meters, 2250 min kvadrat metrԥ bԥrabԥr olmuúdur ki, from which 1,557 thousand square meters or bunun da 1557 min kvadrat metri vԥ ya 69,2 69.2 percent was in the urban areas and 693 faizi úԥhԥr yerlԥrinin, 693 min kvadrat metri vԥ thousand square meters or 30.8 percent was in ya 30,8 faizi isԥ kԥnd yerlԥrinin payÕna the rural areas. düúmüúdür.

3 BMT-nin qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ bu göstԥrici “11.3.1 Torpaq istehlakÕnÕn artÕm tempinin ԥhalinin artÕm tempinԥ nisbəti" kimi müəyyən edilir. 3 This indicator defined as in the UN Global Indicator Framework “11.3.1 Ratio of land consumption rate to population growth rate".

3 137 østehsal vԥ istehlakÕn sԥmԥrԥli modellԥrinԥ keçidi tԥmin etmԥk Ensure sustainable consumption and production patterns

østehlakÕn bir çox aspektlԥri vardÕr ki, There are many aspects of consumption onlarÕn sadԥ dԥyiúikliklԥri bütövlükdԥ that have a great impact on society as a whole, cԥmiyyԥtԥ böyük tԥsir göstԥrir. Mԥsԥlԥn, hԥr il with simple changes. For example, each year, dԥyԥri 1 trilyon ABù dollarÕ ekvivalentindԥ olan an estimated 1/3 of all food produced – 1,3 milyard ton istehsal edilԥn bütün ԥrza÷Õn equivalent to 1.3 billion tons worth around 1 tԥxminԥn üçdԥ biri istifadԥçilԥrin vԥ ya trillion USD – ends up rotting in the bins of satÕcÕlarÕn anbarlarÕnda, habelԥ qeyri-qԥnaԥtbԥxú consumers and retailers, or spoiling due to poor daúÕnma vԥ mԥhsul yÕ÷ÕmÕ zamanÕ korlanÕr. transportation and harvesting practices. Since DayanÕqlÕ istehlak vԥ istehsal az resursla daha sustainable consumption and production aims at çox úeyԥ daha yaxúÕ úԥkildԥ nail olma÷Õ nԥzԥrdԥ “doing more and better with less,” net welfare tutdu÷una görԥ, hԥyat keyfiyyԥtinin gains from economic activities can increase by sԥviyyԥsinin artÕrÕlmasÕ vԥ resurslardan sԥmԥrԥli reducing resource use, while increasing quality istifadԥ yolu ilԥ iqtisadi fԥaliyyԥtlԥrdԥn ԥldԥ of life. There also needs to be significant focus olunan fayda artÕrÕla bilԥr. Mԥhz bunun üçün on operating on supply chain, involving istehsalçÕdan son istehlakçÕya qԥdԥr tԥdarük everyone from producer to final consumer. zԥncirinin bütün iútirakçÕlarÕ arasÕnda sistemli According to UN’s data in 2017, yanaúma vԥ ԥmԥkdaúlÕq tԥlԥb olunur. worldwide material consumption reached 92.1 BMT-nin açÕqladÕ÷Õ mԥlumata ԥsasԥn billion tons, with the accelerating every year dünyada material istehlakÕ 2000-ci ildԥn hԥr il since 2000. Without urgent and concerted artaraq 2017-ci ildԥ 92,1 milyard ton tԥúkil political action, it is projected that global etmiúdir. Ԥgԥr tԥcili vԥ razÕlaúdÕrÕlmÕú siyasi resource extraction could grow to 190 billion tԥdbir görülmԥsԥ, 2060-cÕ ilԥ qԥdԥr qlobal tons by 2060. Material footprint per capita has resurs hasilatÕnÕn 190 milyard tona qԥdԥr increased considerably as well: in 1990 some artaca÷Õ proqnozlaúdÕrÕlÕr. AdambaúÕna düúԥn 8.1 tons of natural resources were used to ehtiyat sԥrfiyyatÕnda da artÕm qeydԥ alÕnmÕúdÕr. satisfy a person’s need, while in 2015, almost Belԥ ki, 1990-cÕ ildԥ hԥr bir insanÕn ehtiyacÕnÕ 12 tons of resources were extracted per person1. ödԥmԥk üçün tԥqribԥn 8,1 ton tԥbii sԥrvԥtlԥrdԥn SDG 12 aims to achieve the sustainable istifadԥ edildiyi tԥqdirdԥ, 2015-ci ildԥ bu management and efficient use of natural

1 138 12. MԤSULøYYԤTLø øSTEHLAK VԤ øSTEHSAL 12. RESPONSIBLE CONSUMPTION AND PRODUCTION göstԥrici 12 tonadԥk yüksԥlmiúdir1. resources, to halve per capita global food waste DøM 12 tԥbii resurslarÕn dayanÕqlÕ úԥkildԥ at the retail and consumer levels and reduce idarԥ olunmasÕnÕ vԥ onlardan sԥmԥrԥli food losses along production and supply chains, istifadԥni, pԥrakԥndԥ satÕú vԥ istehlakçÕ including post-harvest losses, significantly sԥviyyԥlԥrindԥ adambaúÕna düúԥn qlobal ԥrzaq reduce the release of all wastes to air, water and tullantÕlarÕnÕn yarÕya qԥdԥr azaldÕlmasÕnÕ vԥ soil in order to minimize their adverse impacts mԥhsul yÕ÷ÕmÕndan sonrakÕ itkilԥr dԥ daxil on human health and the environment. olmaqla, istehsal vԥ tԥchizat úԥbԥkԥlԥri boyu This in term, necessitates encouraging of ԥrzaq itkilԥrinin azaldÕlmasÕnÕ, bütün companies, especially large and transnational tullantÕlarÕn insan sa÷lamlÕ÷Õna vԥ ԥtraf mühitԥ companies, to adopt sustainable practices and to mԥnfi tԥsirlԥrinin minimuma endirilmԥsi integrate sustainability information into their mԥqsԥdilԥ onlarÕn havaya, suya vԥ torpa÷a reporting cycle, developing of sustainable atÕlmasÕ hallarÕnÕn ԥhԥmiyyԥtli úԥkildԥ tourism that creates jobs and promotes local azaldÕlmasÕnÕ nԥzԥrdԥ tutur. culture and products, achieving the Bu da öz növbԥsindԥ, úirkԥtlԥr, xüsusԥn environmentally sound management of dԥ iri vԥ transmilli korporasiyalar tԥrԥfindԥn chemicals and all wastes. dayanÕqlÕq tԥcrübԥlԥrinin tԥtbiqinin vԥ onlarÕn Due to the above, public procurement dayanÕqlÕq haqqÕnda mԥlumatlarÕ öz practices that are sustainable should be hesabatlarÕna daxil edilmԥsinin promoted in accordance with national policies hԥvԥslԥndirilmԥsini, iú yerlԥri yaradan, yerli and priorities, developing countries should be mԥdԥniyyԥti vԥ mԥhsullarÕ tԥúviq edԥn dayanÕqlÕ supported to strengthen their scientific and turizmin tԥtbiq edilmԥsini, kimyԥvi maddԥlԥrin technological capacity to move towards more vԥ bütün tullantÕlarÕn ekoloji baxÕmdan düzgün sustainable patterns of consumption and idarԥçiliyinԥ nail olunmasÕnÕ zԥruri edir. production, and people should be provided with Qeyd olunanlarla ԥlaqԥdar, milli information relevant to lifestyles in sustainable siyasԥtlԥrԥ vԥ prioritetlԥrԥ uy÷un olaraq, development manner2. dayanÕqlÕ dövlԥt satÕnalma tԥcrübԥlԥri tԥúviq edilmԥli, inkiúaf etmԥkdԥ olan ölkԥlԥrԥ daha dayanÕqlÕ istehsal vԥ istehlak modellԥrinԥ do÷ru irԥlilԥmԥk üçün öz elmi vԥ texniki potensiallarÕnÕ güclԥndirmԥkdԥ dԥstԥk göstԥrilmԥli, insanlar dayanÕqlÕ inkiúafa uy÷un yaúayÕú tԥrzlԥri barԥdԥ mԥlumatlandÕrÕlmalÕdÕr2.

1 https://sustainabledevelopment.un.org/sdg12 2 BMT Baú AssambleyasÕnÕn 2015-ci il 25 sentyabr tarixli, A/RES/70/1 nömrԥli qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilmiú “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik” 2 “Transformation of our world: Diary in the field of sustainable development until 2030”, approved by UN General Assembly resolution A / RES / 70/1 of September 25, 2015

2 139 12. MԤSULøYYԤTLø øSTEHLAK VԤ øSTEHSAL 12. RESPONSIBLE CONSUMPTION AND PRODUCTION

12.4.1 Tԥhlükԥli tullantÕlar vԥ digԥr kimyԥvi maddԥlԥr üzrԥ çoxtԥrԥfli beynԥlxalq ekoloji razÕlaúmalarda iútirak vԥ hԥr razÕlaúmanÕn tԥlԥblԥrinԥ uy÷un olaraq informasiya ötürülmԥsindԥ öz öhdԥliklԥrinin vԥ vԥzifԥlԥrinin yerinԥ yetirilmԥsi3 12.4.1 Participation to international multilateral environmental agreements on hazardous waste and other chemicals, and meeting the commitments and obligations in transmitting information as required by each relevant agreement3 Azԥrbaycan RespublikasÕ BMT-nin The Republic of Azerbaijan accedes The “Tԥhlükԥli tullantÕlarÕn sԥrhԥdlԥrarasÕ UN’s Basel Convention on the Control of daúÕnmasÕna vԥ kԥnarlaúdÕrÕlmasÕna nԥzarԥt Transboundary Movements of Hazardous haqqÕnda” Bazel KonvensiyasÕna 2001-ci ildԥ Wastes and their Disposal in 2001, and The qoúulmuú, Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Ministry of Ecology and Natural Resources of Ekologiya vԥ Tԥbii Sԥrvԥtlԥr Nazirliyi (ETSN) the Republic of Azerbaijan (MENR) was bu Konvensiya üzrԥ sԥlahiyyԥtli orqan tԥyin appointed as competent authority on this edilmiúdir. Konvensiya üzrԥ öhdԥliklԥrin yerinԥ Convention. In order to execute the obligations yetirilmԥsi mԥqsԥdilԥ “Tԥhlükԥli tullantÕlarÕn under the Convention, The Procedure for pasportlaúdÕrÕlmasÕ” QaydasÕ vԥ “Azԥrbaycan Documentation of Hazardous Waste and The RespublikasÕnda tԥhlükԥli tullantÕlarÕn idarԥ State Strategy on the management of hazardous olunmasÕnÕn Dövlԥt StrategiyasÕ” hazÕrlanmÕú waste in Azerbaijan Republic ware developed vԥ tԥsdiq edilmiúdir. and approved. “DavamlÕ üzvi çirklԥndiricilԥr haqqÕnda” The Stockholm Convention on Persistent Stokholm KonvensiyasÕ Azԥrbaycan Organic Pollutants was ratificated by the RespublikasÕ tԥrԥfindԥn 2003-cü ildԥ Republic of Azerbaijan in 2003. As competent ratifikasiya olunmuúdur. Konvensiya üzrԥ authority on Convention, MENR collected sԥlahiyyԥtli orqan kimi, ETSN Konvensiya ilԥ extensive information related to the Convention, ba÷lÕ geniú mԥlumatlar toplamÕú, aidiyyԥti set up a working group of experts from relevant tԥúkilatlarÕn mütԥxԥssislԥrindԥn ibarԥt iúçi qrup organizations and developed an appropriate yaratmÕú vԥ müvafiq tԥkliflԥr planÕ proposal plan. hazÕrlamÕúdÕr. The Montreal Protocol on Substances that “Ozon qatÕnÕ da÷Õdan maddԥlԥr üzrԥ Deplete the Ozone Layer and corresponding Monreal Protokolu”nu vԥ Protokola aid olan Protocol amendments were ratificated by the müvafiq düzԥliúlԥri Azԥrbaycan RespublikasÕ Republic of Azerbaijan in 1996. 1996-cÕ ildԥ ratifikasiya etmiúdir. Ötԥn müddԥt Over the past period, the annual amount of used ԥrzindԥ ölkԥdԥ illik istifadԥ edilԥn ozonda÷ÕdÕcÕ ozone-depleting substances (ODS) in the maddԥlԥrin (ODM) miqdarÕ müԥyyԥnlԥúdirilmiú country has been determined and The Ozone vԥ hԥmin maddԥlԥrin istifadԥsinin mԥrhԥlԥlԥr Strategy of the Republic of Azerbaijan has been üzrԥ azaldÕlmasÕnÕ nԥzԥrdԥ tutan Azԥrbaycan developed, which intends phased reduction in RespublikasÕnÕn Ozon StrategiyasÕ the use of these substances. In accordance with hazÕrlanmÕúdÕr. Strategiyaya uy÷un olaraq the Strategy, the schedule of a phased reduction Azԥrbaycanda ODM-in istifadԥsinin mԥrhԥlԥlԥr the use of ODM in Azerbaijan was drawn up üzrԥ azaldÕlmasÕ qrafiki tԥrtib edilԥrԥk and submitted to the Secretariat of the KonvensiyanÕn Katibliyinԥ göndԥrilmiúdir. Convention.

3 Göstԥrici BMT-nin DøM üzrԥ qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ “12.4.1 ønformasiyanÕn ötürülmԥsi üzrԥ hԥr bir razÕlaúmanÕn tԥlԥblԥrinԥ uy÷un olaraq öz öhdԥlik vԥ vԥzifԥlԥrini yerinԥ yetirԥn tullantÕlar vԥ digԥr kimyԥvi maddԥlԥr üzrԥ beynԥlxalq çoxtԥrԥfli ekoloji saziúlԥrin tԥrԥflԥrinin sayÕ” kimi müԥyyԥn edilmiúdir. 3 In the UN Global Indicator Framework this indicator defined as “Number of parties to international multilateral environmental agreements on hazardous waste, and other chemicals that meet their commitments and obligations in transmitting information as required by each relevant agreement”.

3 140 12. MԤSULøYYԤTLø øSTEHLAK VԤ øSTEHSAL 12. RESPONSIBLE CONSUMPTION AND PRODUCTION

12.4.2 Ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn yaranmÕú tԥhlükԥli tullantÕlar4 12.4.2 Hazardous waste generated per capita4

Ψhalinin hΩr nΩfΩrinΩ düúΩn yaranmÕú The amount of hazardous waste tΩhlükΩli tullantÕlarÕn miqdarÕ il ΩrzindΩ generated per capita is calculated as the yaranmÕú tΩhlükΩli tullantÕlarÕn miqdarÕnÕn amount of hazardous waste generated per in a Ωhalinin orta illik sayÕna nisbΩti kimi year devided by the average annual population. hesablanÕr. TΩhlükΩli tullantÕlar dedikdΩ, Hazardous waste means that contain hazardous tΩrkibindΩ tΩhlükΩli xüsusiyyΩtlΩrΩ malik properties: direct or potential hazards to public partlayÕcÕ, yanma qabiliyyΩtli, oksidlΩúdirici, health and the environment, which are toksiki, infeksion, korroziya tΩsirinΩ malik vΩ explosive, combustible, oxidizing, toxic, ekotoksiki maddΩlΩr olan, Ωhalinin sa÷lamlÕ÷Õ infectious, corrosive and corrosive and ecotoxic vΩ Ωtraf mühit üçün bilavasitΩ vΩ ya potensial substances. tΩhlükΩ yaradan tullantÕlar baúa düúülür.

Ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn yaranmÕú tԥhlükԥli tullantÕlar, kiloqramla Hazardous waste generated per capita, kilograms

80 65,6

60 48,5 32,4 34,5 40 27,6 20,5 21,8 27,0 20 15,7 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2010-cu ilԥ nisbԥtԥn 2018-ci ildԥ Compared to 2010 in 2018, hazardous ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn yaranmÕú tԥhlükԥli waste generated per capita increased by 2.2 tullantÕlar 2,2 dԥfԥ artaraq 15,7 kq-dan times from 15.7 kg to 34.5 kg. Thus, compared 34,5 kq-dԥk yüksԥlmiúdir. Belԥ ki, 2010-cu illԥ to 2010 in 2018, the amount of generated müqayisԥdԥ 2018-ci ildԥ yaranmÕú tԥhlükԥli hazardous waste increased by 2.4 times from tullantÕlarÕn miqdarÕ 2,4 dԥfԥ artaraq 140,0 min 140.0 thousand tons to 338.7 thousand tons. tondan 338,7 min tonadԥk yüksԥlmiúdir.

4 BMT-nin qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ bu göstԥrici “12.4.2 Ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn tԥhlükԥli tullantÕlarÕn yaranmasÕ vԥ emal edilԥn tԥhlükԥli tullantÕlarÕn xüsusi çԥkisi, emalÕn növlԥri üzrə bölgüsündԥ” kimi müԥyyԥn edilmiúdir. 4 In the UN Global Indicator Framework this indicator defined as “12.4.2 Hazardous waste generated per capita and proportion of hazardous waste treated, by type of treatment".

4 141 øqlim dԥyiúikliyi vԥ onun tԥsirlԥrinԥ qarúÕ mübarizԥ üzrԥ tԥcili tԥdbirlԥr görmԥk Take urgent action to combat climate change and its impacts

ønsan fԥaliyyԥti nԥticԥsindԥ yaranan Climate change as a result of greenhouse “istixana effekti yaradan qazlarÕn” emissiyasÕ gas emissions resulting from human activities is nԥticԥsindԥ baú verԥn iqlim dԥyiúikliyi milli a global problem that ignores national sԥrhԥdlԥrԥ mԥhԥl qoymayan elԥ bir qlobal boundaries, and this process on every continent problemdir ki, hԥr bir qitԥdԥ baú verԥn bu exposes people to adverse weather conditions proses milli iqtisadiyyatlara neqativ tԥsirlԥri ilԥ with negative impact on national economies. If insanlarÕ çԥtin hava úԥraitinԥ mԥruz qoyur. Belԥ no action will taken, the average world ki, heç bir tԥdbir görülmԥzsԥ, dünyanÕn ortasԥth temperature is expected to rise by an additional temperaturunun ԥlavԥ 3 dԥrԥcԥ Selsiyԥdԥk 3 degrees Celsius and some areas will be artaca÷Õ vԥ bԥzi ԥrazilԥrin daha çox istilԥúԥcԥyi warmer. gözlԥnilir. According to UN’s data, during 1998– BMT-nin açÕqladÕ÷Õ mԥlumata ԥsasԥn, 2017 years direct economic losses from 1998-2017-ci illԥr ԥrzindԥ fԥlakԥtlԥr nԥticԥsindԥ disasters were estimated approximately 3 dԥyԥn birbaúa iqtisadi zԥrԥrin dԥyԥri tԥxminԥn 3 trillion US dollars. An estimated 1.3 million trilyon ABù dollarÕ tԥúkil etmiúdir. øqlimlԥ people died due to climate-related and ԥlaqԥli vԥ geofiziki fԥlakԥtlԥr nԥticԥsindԥ geophysical disasters1. tԥxminԥn 1,3 milyon insan hԥyatÕnÕ itirmiúdir1. This issue has to be coordinated at the Beynԥlxalq sԥviyyԥdԥ koordinasiya international level and requires the edilmԥli olan bu mԥsԥlԥnin hԥlli inkiúaf establishment of international cooperation to etmԥkdԥ olan ölkԥlԥrin aúa÷Õ karbonlu help developing countries move toward a low- iqtisadiyyata do÷ru keçidinԥ kömԥk etmԥk üçün carbon economy. In this context, the countries beynԥlxalq ԥmԥkdaúlÕ÷Õn qurulmasÕnÕ tԥlԥb edir. adopted the Paris Agreement on December 12, Bu baxÕmdan, iqlim dԥyiúikliyini hԥll etmԥk 2015 at the 21st Conference of the Parties in üçün ölkԥlԥr 2015-ci ilin dekabrÕn 12-dԥ Parisdԥ Paris to address the climate change. Currently, Tԥrԥflԥrin 21-ci KonfransÕnda Paris Saziúini 185 parties had ratified the Paris Agreement. By qԥbul ediblԥr. Hal-hazÕrda Paris Saziúini qԥbul the Agreement, all countries agreed to limit etmiú tԥrԥflԥrin sayÕ 185-ԥ çatmÕúdÕr. Saziúԥ global temperature rise below 2 degrees Celsius

1 https://sustainabledevelopment.un.org/sdg13

142 13. øQLøM DԤYøùøKLøKLøYøNԤ QARùI MÜBARøZԤ 13. CLIMATE ACTION

ԥsasԥn bütün ölkԥlԥr qlobal temperaturun artÕm and, taking into account serious risks, to sԥviyyԥsini 2 dԥrԥcԥ Selsidԥn aúa÷Õda struggle for limitation at 1.5 degrees Celsius2. mԥhdudlaúdÕrma÷a razÕlaúdÕlar vԥ ciddi risklԥri SDG 13 aims to strengthen resilience and nԥzԥrԥ alaraq, 1,5 dԥrԥcԥ Selsi olmasÕ üçün adaptive capacity to climate-related hazards and mübarizԥ aparÕrlar2. natural disasters in all countries, to mitigate DøM 13 bütün ölkԥlԥrin iqlim dԥyiúikliyi climate change and reduce its impact. ilԥ ba÷lÕ tԥhlükԥlԥrԥ vԥ tԥbii fԥlakԥtlԥrԥ qarúÕ This, in turn, necessitates the dayanÕqlÕ÷ÕnÕn artÕrÕlmasÕnÕ vԥ onlara strengthening early warning measures on uy÷unlaúdÕrÕlmasÕnÕ, iqlim dԥyiúikliyinin climate change, including promotion of törԥtdiyi fԥsadlarÕn aradan qaldÕrÕlmasÕ vԥ onun mechanisms for raising the capacity of effective tԥsirlԥrinin azaldÕlmasÕnÕ nԥzԥrdԥ tutur. planning and management. Bu da öz növbԥsindԥ iqlim dԥyiúikliyi In view of the above, climate change related sahԥsindԥ erkԥn xԥbԥrdarlÕq tԥdbirlԥrinin activities should be included in national güclԥndirilmԥsini, o cümlԥdԥn tԥhsil, effektiv policies, strategies and planning tools, and the planlaúdÕrma vԥ idarԥçilik potensialÕnÕn commitments of developed countries that are artÕrÕlmasÕ mexanizmlԥrinin tԥúviq edilmԥsini parties of the UN’s Framework Convention on zԥruri edir. Climate Change should be fulfilled in order to Qeyd olunanlarla ԥlaqԥdar, iqlim fully operationalize the Green Climate Fund3. dԥyiúikliyi ilԥ ba÷lÕ tԥdbirlԥr milli siyasԥtlԥrԥ, strategiyalara vԥ planlaúdÕrma alԥtlԥrinԥ daxil edilmԥli, YaúÕl øqlim Fondunun tam úԥkildԥ iúԥ salÕnmasÕ üçün BMT-nin øqlim Dԥyiúikliyi üzrԥ Çԥrçivԥ KonvensiyasÕnÕn iútirakçÕsÕ olan inkiúaf etmiú ölkԥlԥr üzԥrinԥ götürdüklԥri öhdԥliklԥri yerinԥ yetirmԥlidir3.

2 https://www.un.org/sustainabledevelopment/climate-change-2/ 3 BMT Baú AssambleyasÕnÕn 2015-ci il 25 sentyabr tarixli, A/RES/70/1 nömrԥli qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilmiú “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik” 3 “Transformation of our world: Diary in the field of sustainable development until 2030”, approved by UN General Assembly resolution A / RES / 70/1 of September 25, 2015

2 143 13. øQLøM DԤYøùøKLøKLøYøNԤ QARùI MÜBARøZԤ 13. CLIMATE ACTION

13.1.1 Fԥlakԥtlԥr nԥticԥsindԥ hԥlak olmuú, xԥsarԥt almÕú, xilas vԥ tԥxliyԥ olunmuú úԥxslԥrin sayÕ, ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ4 13.1.1 Number of deaths, injuries, rescued persons and evacuated persons attributed to disasters per 100,000 population4

ÖlkΩ Ωhalisinin iqlimlΩ ΩlaqΩli ekstremal For measuring the level of resilience, hadisΩlΩrΩ vΩ digΩr iqtisadi, sosial vΩ ekoloji exposure and vulnerability of the country’s sarsÕntÕ vΩ fΩlakΩtlΩrΩ davamlÕlÕq, mΩruz qalma population to climate-related extreme events vΩ hΩssaslÕq sΩviyyΩsini ölçmΩk üçün bilavasitΩ and other economic, social and environmental fΩlakΩt nΩticΩsindΩ hΩlak olmuú, xΩsarΩt almÕú, shocks and disasters the number of deaths, xilas vΩ tΩxliyΩ olunmuú úΩxslΩrin sayÕ injuries, rescued persons and evacuated göstΩricisindΩn istifadΩ olunur. Bu göstΩrici persons attributed to disasters indicator is used. fΩlakΩt zamanÕ vΩ ya ondan dΩrhal sonra This indicator reflects the number of people hΩyatÕnÕ itirmiú, xΩstΩliyΩ tutulmuú, xΩsarΩt who died during the disaster or directly after, almÕú vΩ ya sa÷lamlÕ÷Õna digΩr zΩrΩr dΩymiú, had suffered injury, illness or other health xilas edilmiú vΩ tΩxliyΩ olunmuú insanlarÕn effects, rescued persons and evacuated persons Ωhalinin hΩr 100000 nΩfΩrindΩ sayÕnÕ Ωks etdirir. per 100,000 population.

Fԥlakԥtlԥr nԥticԥsindԥ hԥlak olmuú, xԥsarԥt almÕú, xilas vԥ tԥxliyԥ olunmuú úԥxslԥrin sayÕ, hԥr 100000 nԥfԥrԥ Number of deaths, injuries, rescued persons and evacuated persons attributed to disasters, per 100,000 population

300,0 280,6

250,0

200,0

150,0

100,0

50,0 7,2 13,9 24,6 22,6 22,0 4,1 2,9 12,5 0,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Mənbə: Azərbaycan Respublikasının Fövqəladə Hallar Nazirliyi Source: The Ministry of Emergency Situations of the Republic of Azerbaijan

4 Göstԥrici BMT-nin DøM üzrԥ qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ “13.1.1 fBilavasitԥlakԥt nԥԥtic ԥsindԥ hԥlak olmuú, itkin düúmüú vԥ zԥrԥr çԥkmiú úԥxslԥrin sayÕ, hԥr 100000 nԥfԥrԥ” kimi müԥyyԥn edilmiúdir. Nԥúrdԥ inzibati mԥlumatlardan istifadԥ edilԥrԥk göstԥrici milli kontekstdԥ verilmiúdir. 4 In the UN Global Indicator Framework this indicator defined as “13.1.1 Number of deaths, missing persons and directly affected persons attributed to disasters per 100,000 population”. The indicator presented in publication in the national context, based on administrative data.

3 144 13. øQLøM DԤYøùøKLøKLøYøNԤ QARùI MÜBARøZԤ 13. CLIMATE ACTION

Fԥlakԥtlԥr nԥticԥsindԥ hԥlak olmuú, xԥsarԥt almÕú, xilas vԥ tԥxliyԥ olunmuú úԥxslԥrin sayÕ, hԥr 100000 nԥfԥrԥ Number of deaths, injuries, rescued persons and evacuated persons attributed to disasters, per 100,000 population

300,0 270,8

250,0

200,0

150,0

100,0

50,0 20,7 17,6 16,9 1,9 0,8 0,9 8,4 0,7 9,0 7,2 2,5 1,9 0,6 3,4 3,8 0,8 0,8 0,1 2,5 2,4 0,3 2,2 0,8 0,7 1,6 0,7 0,7 1,4 1,4 1,1 0,9 0,8 0,7 1,6 1,9 0,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

hԥlak olanlar xԥsarԥt alanlar xilas edilԥnlԥr tԥxliyԥ olunanlar deaths injuries rescued evacuated

Mənbə: Azərbaycan Respublikasının Fövqəladə Hallar Nazirliyi Source: The Ministry of Emergency Situations of the Republicf o Azerbaijan

2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ fԥlakԥtlԥr In 2010-2018, the number of deaths, nԥticԥsindԥ hԥlak olmuú, xԥsarԥt almÕú, xilas vԥ injuries, rescued persons and evacuated persons təxliyə olunmuú úԥxslԥrin sayÕ əhalinin hər attributed to disasters per 100,000 population 100000 nəfərinə 280,6-dan 22,0-dԥk enmiúdir. declined from 280.6 to 22.0. In 2018, 15,464 2018-ci il ԥrzindԥ respublika ԥrazisindԥ 15464 natural and man-made disasters (155 natural tԥbii vԥ texnogen mԥnúԥli hadisԥ (155 tԥbii and 15,309 man-made disasters) occurred in the mԥnúԥli, 15309 texnogen mԥnúԥli hadisԥ) baú republic, which were more than in 2017 by vermiúdir ki, bu da 2017-ci il ilԥ müqayisԥdԥ 2,294 disasters or 17 percent. As a result of 2294 hadisԥ vԥ ya 17 faiz çoxdur. Baú vermiú natural and man-made disasters, 105 persons tԥbii vԥ texnogen mԥnúԥli hadisԥlԥr nԥticԥsindԥ died, 231 persons were injured, 94 persons were 105 nԥfԥr hԥlak olmuú, 231 nԥfԥr xԥsarԥt almÕú, rescued and 1,724 persons were evacuated. 94 nԥfԥr xilas edilmiú, 1724 nԥfԥr isԥ tԥxliyԥ olunmuúdur.

4 145 DayanÕqlÕ inkiúaf naminԥ okeanlarÕ, dԥnizlԥri vԥ dԥniz ehtiyatlarÕnÕ qorumaq vԥ onlardan sԥmԥrԥli istifadԥ etmԥk Conserve and sustainably use the oceans, seas and marine resources for sustainable development

Okeanlar Yer sԥthinin dörddԥ üç hissԥsini Oceans cover three quarters of the Earth’s ԥhatԥ etmԥklԥ bԥúԥriyyԥtin yaúamasÕ üçün surface, forming a favorable global systems ԥlveriúli qlobal sistemlԥri formalaúdÕrÕr. Tarix for survival of mankind. Throughout boyu okeanlar vԥ dԥnizlԥr ticarԥt vԥ daúÕnma history, oceans and seas have been vital üçün mühüm kanallar, dünyanÕn ԥn böyük zülal conduits for trade and transportation, as well mԥnbԥyi olmaqla yanaúÕ, insanlar tԥrԥfindԥn as the world's largest source of protein,in istehsal olunan karbon qazÕnÕn tԥxminԥn 30 addition to being absorb about 30 percent faizini udaraq, qlobal istilԥúmԥnin tԥsirlԥrini of carbon dioxide produced by humans, azaldÕr. buffering the impacts of global warming. BMT-nin açÕqladÕ÷Õ mԥlumata ԥsasԥn son According to the UN’s data, long- 30 ildԥ aparÕlan müúahidԥlԥr göstԥrir ki, term observations of ocean acidification in the atmosferdԥ olan CO2 qazÕnÕn okean suyunda last 30 years have shown an average increase of hԥll olmasÕ nԥticԥsindԥ yaranan okean turúulu÷u acidity of 26 percent since pre-industrial sԥnayelԥúmԥdԥn ԥvvԥlki dövrdԥn bԥri orta times. If an increase continues at this rate, hesabla 26 faiz artmÕúdÕr. Ԥgԥr artÕm bu tempdԥ an increase of 100 to 150 percent is predicted gedԥrsԥ ԥsrin sonunadԥk okean turúulu÷unda by the end of the century, with serious 100-150 faiz artÕm gözlԥnilir ki, bu da dԥniz consequences for marine life. Analyses reveal canlÕlarÕ üçün ciddi tԥhlükԥ demԥkdir. Tԥhlillԥr that the fraction of world marine fish stocks göstԥrir ki, bioloji cԥhԥtdԥn dayanÕqlÕ olan that are within biologically sustainable levels dünya dԥniz balÕq ehtiyatlarÕnÕn xüsusi çԥkisi declined from 90 percent in 1974 to 66.9 1974-cü ildԥki 90 faizdԥn 2015-ci ildԥ 66,9 percent in 2015. Protected marine areas faizԥdԥk enmiúdir. Mühafizԥ olunan dԥniz increased from 12 percent in 2015 to 17.2 sahԥlԥri 2015-ci ildԥki 12 faizdԥn 2018-ci ildԥ percent (over 24 million km2) in 20181. 17,2 faizԥdԥk (24 milyon km2-dԥn çox) SDG 14 aims to prevent marine pollution artmÕúdÕr1. of all kinds, to manage sustainably and protect DøM 14 bütün formalarda dԥnizlԥrin marine and coastal ecosystems, to achieve çirklԥnmԥsi hallarÕnÕn qarúÕsÕnÕn alÕnmasÕnÕ, healthy and productive oceans, to provide

1 https://sustainabledevelopment.un.org/sdg14

146 14. DԤNøZ EKOSøSTEMøNøN MÜHAFøZԤSø 14. LIFE BELOW WATER

dԥniz vԥ sahilyanÕ ekosistemlԥrin dayanÕqlÕ access for small-scale artisanal fishers to idarԥ edilmԥsini vԥ mühafizԥsini, tԥmiz vԥ marine resources and markets, to prevent the mԥhsuldar okeanlara nail olunmasÕnÕ, xÕrda impacts ofocean acidification, including peúԥkar balÕqçÕlarÕn dԥniz resurslarÕna vԥ through enhanced scientific cooperation, to bazarlara çÕxÕú imkanÕnÕn tԥmin edilmԥsini, elmi manage sustainably fisheries, aquaculture2 ԥmԥkdaúlÕ÷Õ geniúlԥndirmԥklԥ okeanlarÕn and marine resources, to achieve conserve at turúulaúmasÕnÕn yaratdÕ÷Õ tԥsirlԥrin qarúÕsÕnÕn least 10 percent of coastal and marine areas. alÕnmasÕnÕ, balÕqçÕlÕq tԥsԥrrüfatlarÕ, akvakultur2 This, in turn, necessitates increasing vԥ dԥniz ehtiyatlarÕnÕn dayanÕqlÕ scientific knowledge, developing research idarԥedilmԥsini, sahilyanÕ vԥ dԥniz ԥrazilԥrinin capacity, enhancing exchange among ԥn azÕ 10 faizinin mühafizԥsinԥ nail olunmasÕnÕ countries in the field of marine nԥzԥrdԥ tutur. technology, eliminating subsidies that Bu da, öz növbԥsindԥ, dԥniz contribute to overcapacity and overfishing, biomüxtԥlifliyi sahԥsindԥ elmi biliklԥrin vԥ illegal, unreported and unregulated fishing. tԥdqiqat potensialÕnÕn artÕrÕlmasÕnÕ, dԥniz In view of the above, in accordance with texnologiyalarÕ sahԥsindԥ ölkԥlԥrarasÕ the UN Convention on the Law of the Sea, mübadilԥnin geniúlԥndirilmԥsini, hԥdsiz balÕq oceans resources should be protected, their ovuna úԥrait yaradan, qanunsuz, mԥlumat sustainable use should be increased, verilmԥdԥn vԥ tԥnzimlԥnmԥyԥn úԥkildԥ balÕq overfishing, illegal, unreported and unregulated ovuna úԥrait yaradan subsidiyalarÕn aradan fishing and destructive fishing practices should qaldÕrÕlmasÕnÕ zԥruri edir. be ended, and science-based management plans, Qeyd olunanlarla ԥlaqԥdar, BMT-nin in order to restore in the shortest time Dԥniz hüququ üzrԥ KonvensiyasÕna uy÷un feasible the fish stocks at least to levels that olaraq, okeanlarda mövcud olan resurslar can produce maximum sustainable yield as qorunmalÕ, onlarÕn dayanÕqlÕ istifadԥsi determined by their biological artÕrÕlmalÕ, hԥddԥn artÕq balÕq ovu, qanunsuz, characteristics, should be developed and mԥlumat vermԥdԥn vԥ tԥnzimlԥnmԥyԥn úԥkildԥ implemented, in accordance with The UN balÕq ovu vԥ ziyanlÕ úԥkildԥ balÕq ovu hallarÕna Convention on the Law of the Sea3. son qoyulmalÕ vԥ mümkün olan ԥn qÕsa müddԥtdԥ, onlarÕn bioloji xüsusiyyԥtlԥrinԥ görԥ müԥyyԥnlԥúdirilԥn maksimum dayanÕqlÕ mԥhsul verԥ bilԥn sԥviyyԥlԥrԥ qԥdԥr balÕq ehtiyatlarÕnÕ bԥrpa etmԥk üçün elmi ԥsaslÕ idarԥçilik planlarÕ hazÕrlanmalÕ vԥ hԥyata keçirilmԥlidir3.

2 Akvakultura (latÕn akua – su, + kultus – yetiúdirmԥk, becԥrmԥk) – su mühitindԥ faydalÕ orqanizmlԥrin – yosunlarÕn, xԥrçԥnglԥrin, molyuskalarÕn, balÕqlarÕn vԥ s. yetiúdirilmԥsi 2 Aquaculture (latin aqua - water, + cultivation - cultivation) - a variety of beneficial organisms in the aquatic environment - algae, crustaceans, clams, fish, etc. 3 BMT Baú AssambleyasÕnÕn 2015-ci il 25 sentyabr tarixli, A/RES/70/1 nömrԥli qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilmiú “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik” 3 “Transformation of our world: Diary in the field of sustainable development until 2030”, approved by UN General Assembly resolution A / RES / 70/1 of September 25, 2015

2 147 14. DԤNøZ EKOSøSTEMøNøN MÜHAFøZԤSø 14. LIFE BELOW WATER

14.4.1 Bioloji davamlÕ hԥddԥ olan balÕq ehtiyatlarÕnÕn xüsusi çԥkisi 14.4.1 Proportion of fish stocks within biologically sustainable levels

Bioloji davamlı həddə olan balÕq The proportion of fish stocks within ehtiyatlarÕnÕn xüsusi çΩkisi vΩtΩgΩ ΩhΩmiyyΩtli biologically sustainable levels shows the balÕq növlΩri üzrΩ bioloji davamlÕ həddə olan sustainability of fishery, reflecting the share of balÕq ehtiyatlarÕnÕn ümumi balÕq ehtiyatlarÕnda fish stocks within biologically sustainable levels payÕnÕ Ωks etdirmΩklΩ, balÕqçÕlÕ÷Õn dayanÕqlÕ÷ÕnÕ in total fish stocks, by species. Fishery göstΩrir. BalÕqçÕlÕ÷Õn dayanÕqlÕ÷Õ isΩ balÕq sustainability is determined by the abundance of ehtiyatlarÕnÕn bollu÷u ilΩ müΩyyΩnlΩúdirilir. fish stocks.

Bioloji davamlÕ hԥddԥ olan balÕq ehtiyatlarÕnÕn xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of fish stocks within biologically sustainable levels, in percentage

40 39,56 38,76 39

38

37

36

35 34,49 34,05 34

33

32

31 2015 2016 2017 2018

Mənbə: Azərbaycan Respublikasının Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi Source: Ministry of Ecology and Natural Resources of the Republic of Azerbaijan

2015-ci ilԥ nisbԥtԥn 2018-ci ildԥ bioloji Compared to 2015 in 2018, proportion of davamlÕ hԥddԥ olan balÕq ehtiyatlarÕnÕn xüsusi fish stocks within biologically sustainable levels çԥkisi 34,05 faizdԥn 39,56 faizԥdԥk increased from 34.05 percent to 39.56 percent. yüksԥlmiúdir. Bu dövrdԥ bioloji davamlÕ həddə During this period, in fish stocks within olan vԥtԥgԥ ԥhԥmiyyԥtli balÕq ehtiyatlarÕnda biologically sustainable levels the proportion of kilkԥlԥrin, siyԥnԥklԥrin, kütümün, úԥrq herbs, kittens, eastern lungs, Kura (Azerbaijan), çapa÷ÕnÕn, Kür (Azԥrbaycan) külmԥsinin, hashish, tea, hedgehogs and ordinary cereals hԥúԥmin, çay sifinin, dabanbalÕ÷ÕnÕn vԥ adi increased, while the share of mullahs, weights, durnabalÕ÷ÕnÕn payÕ artmÕú, kefallarÕn, çԥkinin, sage and Caspian geese decreased. úԥmayÕnÕn vԥ xԥzԥr qarasolunun payÕ isԥ azalmÕúdÕr.

3 148 14. DԤNøZ EKOSøSTEMøNøN MÜHAFøZԤSø 14. LIFE BELOW WATER

Bioloji davamlÕ hԥddԥ olan balÕq ehtiyatlarÕnÕn xüsusi çԥkisi, vԥtԥgԥ ԥhԥmiyyԥtli balÕq növlԥri üzrԥ bölgüdԥ, faizlə Proportion of fish stocks within biologically sustainable levels, by type of fisheries, in percentage 59,0 60,0 58,7 54,1 54,0 53,6 55,0 53,3 48,0 50,0 48,0 47,6 47,4 46,8 46,8 45,9 45,8 43,3 45,0 43,1 40,2 40,1 39,4 38,8 38,8 38,7 38,4 38,4 38,3 38,1 38,0

40,0 37,9 37,7 37,6 37,2 37,0 36,7 35,9 35,4 34,8

35,0 33,3 31,8 31,5 30,9 29,6 28,7 28,5 28,4 30,0 28,3 27,6 27,5 27,1 27,0 26,9

25,0

20,0 18,0 17,7 17,1 16,7 16,3 10,4 15,0 2015 2016 2017 2018

Kilkԥlԥr Siyԥnԥklԥr Kefallar Clupeonella Alosa Lisa

Kütüm Xԥzԥr Qarasolu ùԥrq Çapa÷Õ Rutilus frisii kutum Vimba vimba persa Abramis brama orientalis Berg

Çԥki Kür (Azԥrbaycan) Külmԥsi ùԥmayÕ Cyprinus carpio Linnaeus Rutilus rutilus caspicus Chalcalburnus chalcoides

Hԥúԥm Çay SÕfÕ DabanbalÕ÷Õ Aspius aspius taeniatus Sander lucioperca Carassius carassius

Adi Naxa Adi DurnabalÕ÷Õ Silurus glanis Linnaeus Esox lucius Linnaeus

Mənbə: Azərbaycan Respublikasının Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi Source: Ministry of Ecology and Natural Resources of the Republic of Azerbaijan

4 149 Yer ekosistemlԥrini mühafizԥ vԥ bԥrpa etmԥk vԥ onlarÕn sԥmԥrԥli istifadԥsinԥ dԥstԥk vermԥk, meúԥlԥrdԥn sԥmԥrԥli istifadԥ etmԥk, sԥhralaúmaya qarúÕ mübarizԥ aparmaq, torpaq deqradasiyasÕnÕ dayandÕrmaq, ona qarúÕ ԥks tԥdbirlԥr görmԥk vԥ bioloji müxtԥlifliyin itirilmԥsi prosesinin qarúÕsÕnÕ almaq Protect, restore and promote sustainable use of terrestrial ecosystems, sustainably manage forests, combat desertification, and halt and reverse land degradation and halt biodiversity loss

İnsan fəaliyyəti və iqlim dəyişikliyinin Deforestation and desertification under təsiri ilə meúələrin qırılması və səhralaşma the influence of human activities and bütün bitki növlərinin məskənlərinin climate change create enormous itirilməsinə, şirin suyun keyfiyyətinin challenges for sustainable development, azalmasına, torpaq eroziyası və with resulting in loss of habitat for all deqradasiyasının artmasına, habelə atmosferə plant species, reduced freshwater quality, daha çox karbon qazının buraxılmasına səbəb increased soil erosion and degradation as olmaqla dayanıqlı inkişaf üçün böyük çətinliklər well as more carbon emissions into the yaradır. atmosphere. According to the UN, forests cover about BMT-nin açÕqladÕ÷Õ mԥlumata ԥsasԥn, 31 percent of our planet's land, which also meúԥlԥr planetimizin torpaq sahԥsinin tԥxminԥn provides food security and shelter for 31 faizini ԥhatԥ edir ki, bu da insanlarÕn ԥrzaq indigenous population, and plays an important tԥhlükԥsizliyi vԥ sÕ÷Õnaca÷ÕnÕ tԥmin etmԥklԥ role for combating climate change and yanaúÕ, iqlim dԥyiúikliyinԥ qarúÕ mübarizԥnin protecting biodiversity. The global mean aparÕlmasÕ vԥ biomüxtԥlifliyin qorunmasÕnda percentage of each key biodiversity area vacib rol oynayÕr. Dünya üzrԥ mühafizԥ olunan covered by protected areas increased from 33.1 vԥ biomüxtԥliflik baxÕmÕndan mühüm quru percent in 2000 to 46.1 percent in 2018 for sahԥlԥrinin xüsusi çԥkisi 2000-ci ildԥki 33,1 terrestrial areas, from 30.5 per cent in 2000 to faizdԥn 2018-ci ildԥ 46,1 faizԥ, úirin su 43.2 percent in 2018 for freshwater areas, and sahԥlԥrinin xüsusi çԥkisi 2000-ci ildԥki 30,5 from 32.9 percent in 2000 to 44.7 percent in faizdԥn 2018-ci ildԥ 43,2 faizԥ, da÷lÕq 2018 for mountain areas. In 2017, 76 percent of ԥrazilԥrin xüsusi çԥkisi isԥ 2000-ci ildԥki 32,9 the world’s mountain areas were covered by a faizdԥn 2018-ci ildԥ 44,7 faizԥdԥk yüksԥlmiúdir. form of green coverage: 41 percent by forests, 2017-ci ildԥ dünyanÕn da÷ ԥrazilԥrinin 76 faizi 29 percent by grassland and only 6 percent by bitki örtüyü ilԥ ԥhatԥ olunmuúdur ki, onlarÕn da cropland. From 2000 to 2015, more than one 41 faizini meúԥlԥr, 29 faizini otlaqlar vԥ yalnÕz fifth of the Earth’s total land area was degraded 6 faizini isԥ ԥkin sahԥlԥri tԥúkil etmiúdir. due to desertification, urbanization and cropland

150 15. TORPAQ EKOSøSTEMøNøN MÜHAFøZԤSø 15. LIFE ON LAND 2000-2015-ci illԥr ԥrzindԥ yer kürԥsinin ümumi expansion1. ԥrazisinin beúdԥ bir hissԥsindԥn çoxu SDG 15 aims to provides immediate sԥhralaúma, úԥhԥrlԥúmԥ vԥ ԥkin sahԥlԥrinin action and biodiversity conservation, fair and çoxalmasÕ sԥbԥbindԥn deqradasiyaya mԥruz equitable distribution of genetic resources for qalmÕúdÕr1. ensuring the conservation, restoration and DøM 15 beynԥlxalq saziúlԥr ԥsasÕnda sustainable use of terrestrial, freshwater and öhdԥliklԥrԥ uy÷un olaraq yer, su vԥ da÷ mountains ecosystems, in line with obligations ekosistemlԥrinin qorunmasÕnÕ, bԥrpasÕnÕ vԥ under international agreements. onlardan dayanÕqlÕ istifadԥni, ԥtraf mühitin This, in turn, necessitate promotion of korlanmasÕnÕn vԥ tükԥnmԥkdԥ olan növlԥrin sustainable forest management in all species, kökünün kԥsilmԥsinin qarúÕsÕnÕn alÕnmasÕ üçün significantly enhancing forest regeneration, tԥxirԥsalÕnmaz tԥdbirlԥrin görülmԥsini vԥ preventing harmful externalities in soil and biomüxtԥlifliyin qorunmasÕnÕ, genetik aquatic ecosystems, and eliminating degraded resurslarÕn ԥdalԥtli vԥ bԥrabԥr úԥkildԥ lands, including deserts, droughts and floods. bölüúdürülmԥsini nԥzԥrdԥ tutur. In view of the above, forestry should be Bu da, öz növbԥsindԥ, bütün növlԥrdԥ sustainable manage, as well as biodiversity and meúԥlԥrin dayanÕqlÕ idarԥ olunmasÕnÕn tԥúviq ecosystem conservation should be included in edilmԥsini, meúԥlԥrin bԥrpasÕnÕn ԥhԥmiyyԥtli national and local programs, strategies and dԥrԥcԥdԥ artÕrÕlmasÕnÕ, torpaq vԥ su reports, and urgent action is needed to end the ekosistemlԥrindԥ zԥrԥrli kԥnar növlԥrin tԥsirinin illegal use and trade of protected flora and fauna qarúÕsÕnÕn alÕnmasÕnÕ, korlanmÕú torpaqlarÕn, o and should be increased and global support in cümlԥdԥn sԥhralaúmaya, quraqlÕ÷a vԥ daúqÕnlara this area should be increased2. mԥruz qalmÕú sahԥlԥrin bԥrpa edilmԥsini zԥruri edir. Qeyd olunanlarla ԥlaqԥdar, meúԥ tԥsԥrrüfatÕ dayanÕqlÕ idarԥ edilmԥli, o cümlԥdԥn biomüxtԥliflik vԥ ekosistemlԥrin qorunmasÕ üzrԥ tԥdbirlԥr milli vԥ yerli proqramlara, strategiyalara vԥ hesabatlara daxil edilmԥli, qorunan flora vԥ fauna növlԥrinin qanunsuz istifadԥsi vԥ ticarԥtinԥ son qoymaq üçün tԥxirԥsalÕnmaz tԥdbirlԥr görülmԥli vԥ bu sahԥdԥ sԥylԥrԥ qlobal dԥstԥk artÕrÕlmalÕdÕr2.

1 https://sustainabledevelopment.un.org/sdg15 2 BMT Baú AssambleyasÕnÕn 2015-ci il 25 sentyabr tarixli, A/RES/70/1 nömrԥli qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilmiú “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik” 2 Transformation of our world: Diary in the field of sustainable development until 2030, approved by UN General Assembly resolution A / RES / 70/1 of September 25, 2015

2 151 15. TORPAQ EKOSøSTEMøNøN MÜHAFøZԤSø 15. LIFE ON LAND

15.1.1 Meúԥ sahԥsinin ümumi torpaq sahԥsindԥ xüsusi çԥkisi 15.1.1 Forest area as a proportion of total land area

MeúΩlΩr bΩúΩriyyΩt üçün hΩyati vacib olan Forests fulfil a number of functions that bir sÕra funksiyalarÕ yerinΩ yetirir, o cümlΩdΩn are vital for humanity, including the provision a÷ac vΩ a÷ac olmayan meúΩ mΩhsullarÕnÕn vΩ of wood and non-wood forest products and bioloji müxtΩliflik, karbon sekresiyasÕ, services such as habitat for biodiversity, carbon sahillΩrin, torpaqlarÕn vΩ suyun qorunmasÕ üçün sequestration, coastal protection and soil and mühitin tΩmin edilmΩsi. MeúΩ sahΩsinin ümumi water conservation. The forest area as a torpaq sahΩsindΩ xüsusi çΩkisi ölkΩdΩ meúΩ proportion of total land area provides a sahΩsinin geniúliyini sΩciyyΩlΩndirir vΩ meúΩ measure of the relative extent of forest in a sahΩsinin ümumi torpaq sahΩsinΩ nisbΩtinin country, and is calculated as the forest area 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. devided by the total land area multiplied by 100.

Meúԥ sahԥsinin ümumi torpaq sahԥsindԥ xüsusi çԥkisi, faizlԥ Forest area as a proportion of total land area, in percentage

12,0 2018 12,0 2017 12,0 2016 12,0 2015 12,0 2014 12,0 2013 12,0 2012 12,0 2011 12,0 2010 0,0 5,0 10,0 15,0

2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ meúԥ sahԥsinin In 2010-2018, the forest area as a ümumi torpaq sahԥsindԥ xüsusi çԥkisi proportion of total land area remained dԥyiúmԥyԥrԥk 12,0 faiz tԥúkil etmiúdir. unchanged at 12.0 percent. During the reviewed Göstԥrilԥn dövr ԥrzindԥ ölkԥ üzrԥ ümumi meúԥ period, the total area of the forest in the country sahԥlԥri 1040,2 min hektar tԥúkil etmiúdir. was 1,040.2 thousand hectares. Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries Meúԥ sahԥsinin ümumi torpaq sahԥsindԥ xüsusi çԥkisi, faizlԥ Forest area as a proportion of total land area, in percentage 70 58,6 58,6 60 58,6 50 39,8 39,8 39,7 40 30 17,6 12,0 12,0 20 12,0 11,2 11,2 11,2 11,2 11,2 11,2 10,8 10,8 10,8 5,7 5,7 5,7 3,0 3,0 10 3,0 0 Azԥrbaycan Belarus Ermԥnistan QazaxÕstan QÕr÷ÕzÕstan Moldova Rusiya Tacikistan Ukrayna Azerbaijan Belarus Armenia Kazakhstan Kyrgyzstan Moldova Russia Tajikistan Ukraine

2015 2016 2017

152 15. TORPAQ EKOSøSTEMøNøN MÜHAFøZԤSø 15. LIFE ON LAND

15.1.2 Xüsusi mühafizԥ olunan tԥbiԥt ԥrazilԥrinin ölkԥnin ümumi ԥrazisindԥ payÕ3 15.1.2 Proportion of specially protected areas in the total nature territory of the country3

“Xüsusi mühafizԥ olunan tԥbiԥt ԥrazilԥri According to The Law of the Republic of vԥ obyektlԥri haqqÕnda” Azԥrbaycan Azerbaijan "On Specially Protected Nature RespublikasÕnÕn Qanununa ԥsasԥn xüsusi Territories and Objects", specially protected mühafizԥ olunan tԥbiԥt ԥrazilԥri - xüsusi ekoloji, nature areas defined as the land, water elmi, mԥdԥni, estetik vԥ sa÷lamlaúdÕrma (aquatoria) areas and the atmospheric space ԥhԥmiyyԥti daúÕyan tԥbiԥt komplekslԥrindԥn vԥ above them which are permanently or timely, obyektlԥrindԥn, nadir vԥ nԥsli kԥsilmԥk fully or partially removed from economic tԥhlükԥsi qarúÕsÕnda olan bitki vԥ heyvan turnover, and that consist of special ecological, növlԥrinin yayÕldÕ÷Õ yerlԥrdԥn ibarԥt olan, scientific, cultural, aesthetic and health- tԥsԥrrüfat dövriyyԥsindԥn tamamilԥ vԥ ya improving complexes and objects, and areas qismԥn, daimi vԥ ya müvԥqqԥti çÕxarÕlan torpaq, where spread rare and endangered species of su (akvatoriya) sahԥlԥri vԥ onlarÕn üzԥrindԥki plants and animals. In the Republic of atmosfer mԥkanÕdÕr. Azԥrbaycan Azerbaijan, the specially protected nature RespublikasÕnÕn ԥrazisindԥ mԥqsԥdindԥn, territories refer to state nature reserves, mühafizԥ rejimindԥn vԥ istifadԥ including biosphere reserves, national parks, xüsusiyyԥtlԥrindԥn asÕlÕ olaraq xüsusi mühafizԥ nature parks, ecological parks, state nature olunan tԥbiԥt ԥrazilԥrinԥ dövlԥt tԥbiԥt qoruqlarÕ, sanctuaries, nature monuments, zoological o cümlԥdԥn biosfer qoruqlarÕ, milli parklar, parks, botanical gardens, dendrological parks, tԥbiԥt parklarÕ, ekoloji parklar, dövlԥt tԥbiԥt treatment facilities, resorts and geological parks, yasaqlÕqlarÕ, tԥbiԥt abidԥlԥri, zooloji parklar, depending on their purpose, protection regime nԥbatat ba÷larÕ vԥ dendroloji parklar, müalicԥ- and use characteristics. sa÷lamlaúdÕrma yerlԥri, kurortlar vԥ geoloji parklar aid edilir.

Xüsusi mühafizԥ olunan tԥbiԥt ԥrazilԥrinin ölkԥnin ümumi ԥrazisindԥ payÕ, faizlԥ Proportion of specially protected areas in the total nature territory of the country, in percentage

10,5 10,2 10,2 10,3 10,3 10 10,3 9,5 10,3 10,3 9 10,3 10,3 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

3 Göstԥrici BMT-nin DøM üzrԥ qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ “15.1.2 Quruda vԥ úirin suda biomüxtԥliflik baxÕmÕndan mühüm olan mühafizԥ edilԥn sahԥlԥrin xüsusi çԥkisi, ekosistemlԥr üzrԥ bölgüdԥ” kimi müԥyyԥn edilmiúdir. Nԥúrdԥ bu göstԥrici milli kontekstdԥ verilmiúdir. 3 This indicator defined as in the UN Global Indicator Framework “15.1.2 Proportion of important sites for terrestrial and freshwater biodiversity that are covered by protected areas, by ecosystem type”. The indicator is presented in publication in the national context.

4 153 15. TORPAQ EKOSøSTEMøNøN MÜHAFøZԤSø 15. LIFE ON LAND

Xüsusi mühafizԥ olunan təbiət ԥrazilԥrinin ölkԥnin ümumi ԥrazisindԥ payÕ, ərazilərin növlԥr üzrԥ bölgüdԥ, faizlԥ Proportion of specially protected areas in the total nature territory of the country, by type of areas, in percentage

12 10 4,2 4,2 4,2 4,2 4,2 4,2 4,2 4,2 4,0 8 6 3,6 3,6 3,7 3,7 3,7 3,7 3,7 3,7 4,9 4 2,4 2,4 2,4 2,4 2,4 2,4 2,4 2,4 2 1,4 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

dövlԥt tԥbiԥt qoruqlarÕ milli parklar dövlԥt tԥbiԥt yasaqlÕqlarÕ state nature reserves national parks state nature sanctuaries 2012-ci ildԥn etibarԥn xüsusi mühafizԥ Despite the fact that the percentage of olunan tԥbiԥt ԥrazilԥrinin ölkԥnin ümumi specially protected areas to the total nature ԥrazisinԥ faiz nisbԥtinin sabit qalmasÕna territory of the country has remained constant baxmayarq 2017-ci illԥ müqayisԥdԥ 2018-ci ildԥ since 2012, compared to 2017 in 2018, there is a xüsusi mühafizԥ olunan tԥbiԥt ԥrazilԥrinin slight increase as 0.3 thousand hectares in the sahԥsindԥ 0,3 min hektar cüzi atÕm (dövlΩt tΩbiΩt area of specially protected nature territory (the qoruqlarÕ vΩ dövlΩt tΩbiΩt yasaqlÕqlarÕnÕn sahΩsi areas of state nature reserves and state nature müvafiq olaraq 88,4 min vΩ 10,4 min hektar sanctuaries decreased by 88.4 thousand azalmÕú, milli parklarÕn sahΩsi isΩ 99,1 min hectares and 10.4 thousand hectares, hektar artmÕúdÕr) olmuúdur. respectively, and the area of state nature 2018-ci ilin sonuna flora vԥ faunanÕn parks increased by 99.1 thousand hectares). qorunub saxlanmasÕ vԥ tԥkrar istehsalÕ üçün By the end of 2018, 10 state nature ölkԥdԥ ümumi sahԥsi 120,7 min hektar olan 10 reserves4 with a total area of 120.7 thousand dövlԥt tԥbiԥt qoru÷u4, sahԥsi 421,4 min hektar hectares, 10 national parks5 with a total area of olan 10 milli park5 vԥ sahԥsi 350,8 min hektar 421.4 thousand hectares and 24 state nature olan 24 dövlԥt tԥbiԥt yasaqlÕ÷Õ6 mövcud sanctuaries6 with a total area of 350.8 olmuúdur. thousand hectares, were existed in the country, in order to preserve and reproduce flora and fauna.

4 Dövlət təbiət qoruqları - sԥciyyԥvi vԥ nadir tԥbiԥt komplekslԥrini vԥ obyektlԥrini tԥbii vԥziyyԥtindԥ qoruyub saxlamaq, tԥbiԥt proseslԥrinin vԥ hadisԥlԥrinin gediúini öyrԥnmԥk mԥqsԥdilԥ yaradÕlan tԥbiԥt mühafizԥ vԥ elmi müԥssisԥ vԥ ya tԥúkilat statusuna malik olan ԥrazilԥrdir. 4 State nature reserves are territories with the status of nature protection and scientific enterprise or organization, designed due to preserve specific and unique natural complexes and objects in the natural form, to study the course of natural processes and events. 5 Milli parklar - xüsusi ekoloji, tarixi, estetikvԥ digԥr ԥhԥmiyyԥt daúÕyan tԥbiԥt komplekslԥrinin yerlԥúdiyi vԥ tԥbiԥti mühafizԥ, maarifçilik, elmi, mԥdԥni vԥ digԥr mԥqsԥdlԥr üçün istifadԥ olunan tԥbiԥti mühafizԥ vԥ elmi müԥssisԥ vԥ ya tԥúkilat statusuna malik olan ԥrazilԥrdir. 5 National parks are areas where special environmental, historical, aesthetic and other significant nature complexes are located and have the status of nature protection and scientific institution or organization are used for environmental protection, education, scientific, cultural and other purposes. 6 Dövlət təbiət yasaqlıqları - tԥbiԥt komplekslԥrinin vԥ ya onlarÕn komponentlԥrinin qorunmasÕ vԥ ya bԥrpasÕ, habelԥ ekoloji tarazlÕ÷Õn saxlanmasÕ üçün xüsusi ԥhԥmiyyԥt daúÕyan ԥrazilԥrdir. 6 State nature sanctuaries are the areas had significant importance for the preservation or restoration of nature complexes or their components, as well as the preservation of ecological balance.

5 154 DayanÕqlÕ inkiúaf naminԥ dinc vԥ inklüziv cԥmiyyԥtlԥri tԥúviq etmԥk, hamÕnÕn mԥhkԥmԥ sisteminԥ ԥlyetԥrliyini tԥmin etmԥk vԥ bütün sԥviyyԥlԥrdԥ effektiv, mԥsuliyyԥtli vԥ inklüziv institutlarÕ yaratmaq Promote peaceful and inclusive societies for sustainable development, provide access to justice for all and build effective, accountable and inclusive institutions at all levels

Beynԥlxalq miqyasda qԥsdԥn adam The threats of international homicide, öldürmԥ hallarÕ, uúaqlara qarúÕ zorakÕlÕq, insan violence against children, human trafficking and alveri vԥ cinsi zorakÕlÕq tԥhdidlԥrinin aradan sexual violence are important to address to qaldÕrÕlmasÕ dayanÕqlÕ inkiúaf üçün sülhsevԥr vԥ promote peaceful and inclusive societies for ԥdalԥtli cԥmiyyԥtlԥrin tԥúviq edilmԥsi üçün sustainable development. Despite significant vacibdir. CinayԥtkarlÕq vԥ insan alveri ilԥ ba÷lÕ progress in the fight against crime and human mübarizԥdԥ son on il ԥrzindԥ ԥhԥmiyyԥtli trafficking over the last decade, violations of irԥlilԥyiúin ԥldԥ edilmԥsinԥ baxmayaraq, children’s rights through aggression and sexual tԥcavüz vԥ cinsi zorakÕlÕq yolu ilԥ uúaq violence continue to upset many countries hüquqlarÕnÕn pozulmasÕ dünyanÕn bir çox around the world. ölkԥlԥrini tԥúviúԥ salmaqda davam edir. According to statistics provided by UN, BMT-nin açÕqladÕ÷Õ statistik mԥlumatlara the number of intentional homicides per ԥsasԥn ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ qԥsdԥn 100,000 people increased from 6.0 in 2015 to adam öldürmԥ qurbanlarÕnÕn sayÕ 2015-ci ildԥki 6.1 in 2017. In 83 countries with recent data on 6,0-dan 2017-ci ildԥ 6,1-ԥ yüksԥlmiúdir. the various forms of violence against children, Uúaqlara qarúÕ müxtԥlif zorakÕlÕq növlԥri ilԥ nearly 8 in 10 children 1-14 years of age were ba÷lÕ 83 ölkԥdԥn alÕnmÕú son mԥlumatlara subjected to some form of psychological ԥsasԥn 1-14 yaú aralÕ÷Õnda olan 10 uúaqdan aggression and/or physical punishment at home. tԥxminԥn 8-i evdԥ psixoloji tԥcavüzԥ vԥ/vԥ ya The share of unsentenced detainees in the fiziki cԥzaya mԥruz qalmÕúdÕr. Hökm overall prison population has remained largely çÕxarÕlmadan saxlanÕlan úԥxslԥrin hԥbsdԥ olan constant at 30 percent in recent years1. úԥxslԥrin ümumi sayÕnda xüsusi çԥkisi son Solving these problems for sustainable illԥrdԥ 30 faiz sԥviyyԥsindԥ sabit qalmÕúdÕr1. development brings to the fore the promotion of DayanÕqlÕ inkiúaf naminԥ bu problemlԥrin peace, ensuring justice for everyone, fighting hԥlli sülhün tԥúviq edilmԥsini, hԥr kԥs üçün against corruption, and the implementation of ԥdalԥtin bԥrqԥrar edilmԥsini, korrupsiyaya qarúÕ an effective and transparent governance

1 https://sustainabledevelopment.un.org/sdg16

155 16. SÜLH, ԤDALԤT VԤ SԤMԤRԤLø øNSTøTUTLAR 16. PEACE, JUSTICE AND STRONG INSTITUTIONS mübarizԥnin aparÕlmasÕnÕ, sԥmԥrԥli vԥ úԥffaf system2. dövlԥt idarԥçiliyi sisteminin tԥtbiq edilmԥsini ön SDG 3 aims to reduce significantly all plana çԥkir2. forms of violence and related death rates DøM 16 hԥr yerdԥ bütün formalarda everywhere, to end abuse, exploitation, zorakÕlÕ÷Õ vԥ bununla ba÷lÕ ölüm sԥviyyԥlԥrini trafficking and all forms of violence against and ԥhԥmiyyԥtli dԥrԥcԥdԥ azaltma÷Õ, uúaqlarla pis torture of children, to ensure legal identity for rԥftar, onlarÕn istismarÕ, alveri vԥ onlara qarúÕ all, including birth registration, to reduce iúgԥncԥlԥrԥ son qoyma÷Õ, do÷um qeydiyyatÕ da substantially corruption and bribery in all daxil olmaqla, úԥxsiyyԥtin qanuni úԥkildԥ forms, to decrease significantly illicit financial müԥyyԥnlԥúdirilmԥsinin tԥmin edilmԥsini, bütün and arms flows, and to promote non- formalarda korrupsiya vԥ rüúvԥtxorluq discriminatory laws and policies. hallarÕnÕn ԥhԥmiyyԥtli dԥrԥcԥdԥ azaldÕlmasÕnÕ, This, in turn, necessitates combating all qanunsuz maliyyԥ vԥ silah axÕnlarÕnÕn forms of organized crime, broadening the ԥhԥmiyyԥtli dԥrԥcԥdԥ azalmasÕnÕ, ayrÕ- participation and strengthening the power of seçkiliyԥ yol vermԥyԥn qanunlarÕn vԥ developing countries in the global institutions, siyasԥtlԥrin tԥúviq edilmԥsini nԥzԥrdԥ tutur. ensuring public access to information and Bu da öz növbԥsindԥ, mütԥúԥkkil protecting fundamental freedoms, ensuring cinayԥtkarlÕ÷Õn bütün formalarÕ ilԥ mübarizԥ responsive, inclusive, participatory and aparÕlmasÕnÕ, qlobal tԥúkilatlarda inkiúaf representative decision-making at all levels. etmԥkdԥ olan ölkԥlԥrin iútirakÕnÕn Due to the above, effective, accountable geniúlԥndirilmԥsini vԥ sԥlahiyyԥtlԥrinin and transparent institutions should be developed güclԥndirmԥsini, cԥmiyyԥtin informasiyaya at all levels, the capacity of relevant national çÕxÕú imkanÕnÕn tԥmin edilmԥsini vԥ ԥsas institutions should be strengthened in order to azadlÕqlarÕn qorunmasÕnÕ, bütün sԥviyyԥlԥrdԥ prevent violence and combat terrorism and mԥsuliyyԥtli, inklüziv, iútiraka vԥ tԥmsilçiliyԥ criminality, the supremacy of law should be ԥsaslanan qԥrar qԥbul etmԥnin tԥmin edilmԥsini promoted and equal access to justice for all zԥruri edir. should be ensured3. Qeyd olunanlarla ԥlaqԥdar, bütün sԥviyyԥlԥrdԥ effektiv, mԥsuliyyԥtli vԥ úԥffaf tԥúkilatlar yaradÕlmalÕ, zorakÕlÕ÷Õn qarúÕsÕnÕ almaq, terrorçuluq vԥ cinayԥtkarlÕqla mübarizԥ aparmaq üçün müvafiq milli institutlarÕn potensialÕ güclԥndirilmԥli, qanunun aliliyi tԥúviq edilmԥli vԥ hamÕ üçün ԥdalԥt mühakimԥsinԥ bԥrabԥr çÕxÕú imkanÕ tԥmin edilmԥlidir3.

2 https://www.un.org/sustainabledevelopment/peace-justice/ 3 BMT Baú AssambleyasÕnÕn 2015-ci il 25 sentyabr tarixli, A/RES/70/1 nömrԥli qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilmiú “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik” 3 “Transformation of our world: Diary in the field of sustainable development until 2030”, approved by UN General Assembly resolution A / RES / 70/1 of September 25, 2015

2 156 16. SÜLH, ԤDALԤT VԤ SԤMԤRԤLø øNSTøTUTLAR 16. PEACE, JUSTICE AND STRONG INSTITUTIONS

16.1.1 Ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ düúԥn qԥsdԥn adam öldürmԥ qurbanlarÕnÕn sayÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ 16.1.1 Number of victims of intentional homicide per 100,000 population, by sex

ZorakÕlÕ÷a qarúÕ tΩhlükΩsizlik insanlarÕn Security from violence is a prerequisite for tΩhlükΩsiz vΩ aktiv hΩyat sürmΩlΩri, habelΩ individuals to enjoy a safe and active life and cΩmiyyΩtin vΩ iqtisadiyyatÕn sΩrbΩst inkiúaf for societies and economies to develop freely. etmΩlΩri üçün zΩruri úΩrtdir. TΩhlükΩsizliyin To ensure the providing of direct indication of olmamasÕnÕ birbaúa göstΩrilmΩsinin tΩmin lack of security and to measure the most edilmΩsi vΩ úiddΩtli cinayΩtkarlÕ÷Õn Ωn ekstremal extreme form of violent crime, the indicator the formasÕnÕn qiymΩtlΩndirilmΩsi üçün Ωhalinin hΩr number of victims of intentional homicide per 100000 nΩfΩrinΩ düúΩn qΩsdΩn adam öldürmΩ 100,000 population is used. This indicator is qurbanlarÕnÕn sayÕ göstΩricisindΩn istifadΩ calculated as the total number of victims of edilir. Bu göstΩrici il ΩrzindΩ qΩsdΩn adam intentional homicide in a year divided by the öldürmΩ qurbanlarÕnÕn sayÕnÕn Ωhalinin sayÕna total population multiplied by 100,000. nisbΩtinin 100000-Ω hasili kimi hesablanÕr.

Qԥsdԥn adam öldürmԥ qurbanlarÕnÕn sayÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ, hԥr 100000 nԥfԥrԥ Number of victims of intentional homicide, by sex, per 100,000 population 3,50 3,20 3,20 3,20 3,10 3,10 3,00 3,00 2,70

2,50 2,20 2,50 2,40 2,00 2,30 2,30 2,30 2,00 2,20 2,00 1,80 1,80 1,50 1,70 1,60 1,50 1,50 1,50 1,40 1,30 1,30 1,00 1,20 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

Qԥsdԥn adam öldürmԥ üzrԥ cinayԥtlԥrin The number of intentional homicide sayÕ 2010-cu ildԥki 194 hadisԥdԥn 2018-ci ildԥ crimes dropped from 194 cases in 2010 to 168 168 hadisԥyԥ düúmüúdür. Müqayisԥ edilԥn cases in 2018. In the comparable period, the dövrdԥ ԥsas cinayԥt növlԥri üzrԥ qeydԥ alÕnmÕú share of homicide crimes in the structure of cinayԥt hadisԥlԥrinin strukturunda adam registered criminal cases on the main crime öldürmԥ üzrԥ cinayԥtlԥrin xüsusi çԥkisi 0,8 types dropped from 0.8 percent to 0.6 percent. faizdԥn 0,6 faizԥ enmiúdir.

3 157 16. SÜLH, ԤDALԤT VԤ SԤMԤRԤLø øNSTøTUTLAR 16. PEACE, JUSTICE AND STRONG INSTITUTIONS

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries Ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ düúԥn qԥsdԥn adam öldürmԥ qurbanlarÕnÕn sayÕ Number of victims of intentional homicide per 100,000 population 10 9 8,6 8,0

8 7,3 7 5,6 5,3

6 5,1 5,0 5 4,9 4,0 3,6 3,5 3,4 3,3 4 3,2 2,5 3 2,4 1,8 1,7 1,3 1,2

2 1,1 1,1 0,9 1 0,7 0 Azԥrbaycan Belarus Ermԥnistan QazaxÕstan Moldova Özbԥkistan Rusiya Tacikistan Azerbaijan Belarus Armenia Kazakhstan Moldova Uzbekistan Russia Tajikistan

2015 2016 2017

158 16. SÜLH, ԤDALԤT VԤ SԤMԤRԤLø øNSTøTUTLAR 16. PEACE, JUSTICE AND STRONG INSTITUTIONS

16.2.2 Ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ düúԥn insan alveri qurbanlarÕnÕn sayÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ 16.2.2 Number of victims of human trafficking per 100,000 population, by sex

ønsan alveri hΩdΩ qorxu zor vΩ ya Human trafficking is defined as the mΩcburetmΩ, qaçÕrma, dΩlΩduzluq, aldatmanÕn recruitment, transportation, transfer, digΩr formalarÕnÕ tΩtbiq etmΩklΩ, vΩzifΩ harbouring or receipt of persons, by means of sΩlahiyyΩtlΩrindΩn sui-istifadΩ vΩ ya hΩssaslÕq the threat or use of force or other forms of mövqeyindΩn istifadΩ edΩrΩk vΩ ya baúqa bir coercion, of abduction, of fraud, of deception, úΩxs üzΩrindΩ nΩzarΩti olan bir úΩxsin razÕlÕ÷ÕnÕ of the abuse of power or of a position of ΩldΩ etmΩk üçün ödΩniú vΩ ya fayda almaq vΩ ya vulnerability or of the giving or receiving of vermΩklΩ istismar mΩqsΩdi ilΩ insanlarÕ iúΩ payments or benefits to achieve the consent of a götürmΩk, daúÕmaq, köçürmΩk, gizlΩtmΩk vΩ ya person having control over another person, for qΩbul etmΩk kimi ΩmΩllΩri ΩhatΩ edir. the purpose of exploitation. Exploitation shall Ψhalinin hΩr 100000 nΩfΩrinΩ düúΩn insan include, at a minimum, the exploitation of the alveri qurbanlarÕnÕn sayÕ il ΩrzindΩ ölkΩdΩ prostitution of others or other forms of sexual yaúayan vΩ ya aúkarlanan insan alveri exploitation, forced labour or services, slavery qurbanlarÕnÕn sayÕnÕn ölkΩnin ümumi rezident or practices similar to slavery, servitude or the úΩxslΩrinin sayÕna nisbΩtinin 100000-Ω hasili removal of organs. kimi hesablanÕr. The number of victims of human trafficking per 100,000 population is calculated as the total number of victims of trafficking in persons detected or living in a country in a year devided by the resident population in the country multiplied by 100,000.

ønsan alveri qurbanlarÕnÕn sayÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ, hԥr 100000 nԥfԥrԥ The number of victims of human trafficking, by sex, per 100,000 population 7,0 6,3 6,0 6,0 5,6 5,1 5,2 5,0 4,1 4,0 3,6 3,4 3,4 3,1 3,0 3,1 3,0 2,7 2,7 2,3 2,0 2,0 1,8 1,7

0,8 1,0 0,6 0,5 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,1 0,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ümumi kiúilԥr qadÕnlar total men women

2017-ci illԥ müqayisԥdԥ ԥhalinin hԥr Compared to 2017, in 2018 the number of 100000 nԥfԥrinԥ düúԥn insan alveri victims of human trafficking per 100,000 qurbanlarÕnÕn sayÕ 2018-ci ildԥ 0,5 bԥnd population decreased by 0.5 point to 3.1. azalaraq 3,1-ԥ enmiúdir.

5 159 16. SÜLH, ԤDALԤT VԤ SԤMԤRԤLø øNSTøTUTLAR 16. PEACE, JUSTICE AND STRONG INSTITUTIONS

16.3.2 Hökm çÕxarÕlmadan saxlanÕlan úԥxslԥrin hԥbsdԥ olan úԥxslԥrin ümumi sayÕnda xüsusi çԥkisi 16.3.2 Unsentenced detainees as a proportion of overall prison population

Milli vΩ beynΩlxalq sΩviyyΩlΩrdΩ qanunun In order to measure the level of aliliyinin tΩúviq edilmΩ vΩ hamÕ üçün ΩdalΩt promoting the rule of law at the national and mühakimΩsinΩ bΩrabΩr çÕxÕú imkanÕnÕn tΩmin international levels and ensuring equal access olunma sΩviyyΩsini ölçmΩk mΩqsΩdilΩ hökm to justice for all unsentenced detainees as a çÕxarÕlmadan saxlanÕlan úΩxslΩrin hΩbsdΩ olan proportion of overall prison population úΩxslΩrin ümumi sayÕnda xüsusi çΩkisi indicator is used. This indicator is calculated as göstΩricisindΩn istifadΩ olunur. Bu göstΩrici the number of persons held in detention who hökm çÕxarÕlmadan saxlanÕlan úΩxslΩrin sayÕnÕn have not yet been sentenced devided by the total hΩbsdΩ olan úΩxslΩrin ümumi sayÕna nisbΩtinin number of persons held in detention multiplied 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. by 100.

Hökm çÕxarÕlmadan saxlanÕlan úԥxslԥrin hԥbsdԥ olan úԥxslԥrin ümumi sayÕnda xüsusi çԥkisi, faizlԥ Unsentenced detainees as a proportion of overall prison population, in percentage

13,3 11,9 14,0 10,2 12,0 10,0 8,0 2016 2017 2018

Hökm çÕxarÕlmadan saxlanÕlan úԥxslԥrin In 2018 compared to 2016 unsentenced hԥbsdԥ olan úԥxslԥrin ümumi sayÕnda xüsusi detainees as a proportion of overall prison çԥkisi 2018-ci ildԥ 2016-cÕ illԥ müqayisԥdԥ 1,4 population decreased by 1.4 percentage points faiz bԥndi azalaraq 11,9 faiz tԥúkil etmiúdir. and amounted to 11.9 percent.

6 160 16. SÜLH, ԤDALԤT VԤ SԤMԤRԤLø øNSTøTUTLAR 16. PEACE, JUSTICE AND STRONG INSTITUTIONS

16.6.1 Hökumԥtin ilkin xԥrclԥrinin ilkin tԥsdiq edilmiú büdcԥ xԥrclԥrindԥ xüsusi çԥkisi 16.6.1 Primary government expenditures as a proportion of original approved budget Bu göstΩrici icra olunmuú büdcΩ This indicator reflects the percentage of xΩrclΩrinin dövlΩt büdcΩsi sΩnΩdlΩri ilΩ müΩyyΩn budget expenditure outturn to approved budget edilmiú büdcΩ xΩrclΩrinΩ faiz nisbΩtini bildirir. expenditures, as defined in government budget HökumΩtin ilkin xΩrclΩrinin ilkin tΩsdiq edilmiú documentation. The primary government büdcΩ xΩrclΩrindΩ xüsusi çΩkisi il ΩrzindΩ icra expenditures as a proportion of original olunmuú dövlΩt büdcΩsi xΩrclΩrinin hΩmin il approved budget is calculated as the executed üçün tΩsdiq olunmuú dövlΩt büdcΩsi xΩrclΩrinΩ expenditures of the state budget in a year (funksional tΩsnifatÕn bölmΩlΩri üzrΩ) nisbΩtinin devided by the approved state budget 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. expenditures for the same year (by functional sections) multiplied by 100.

Hökumԥtin ilkin xԥrclԥrinin ilkin tԥsdiq edilmiú büdcԥ xԥrclԥrindԥ xüsusi çԥkisi, faizlԥ Primary government expenditures as a proportion of original approved budget, in percentage

130 120,8 95,9 98,6 96,4 110 93,3 96,0 98,1 98,4 84,3 90

70

50 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Hökumԥtin ilkin xԥrclԥrinin ilkin tԥsdiq The primary government expenditures as edilmiú büdcԥ xԥrclԥrindԥ xüsusi çԥkisi 2010-cu a proportion of original approved budget ildԥki 95,9 faizdԥn 2,5 faiz bԥndi artaraq 2018- increased by 2.5 percentage points from 95.9 ci ildԥ 98,4 faiz olmuúdur. percent in 2010 to 98.4 percent in 2018. øcra olunmuú dövlԥt büdcԥsi xԥrclԥrinin The amount of executed state budget hԥcmi 2018-ci ildԥ 22731,6 milyon manat expenditures amounted to 22,731.6 million olmuúdur ki, bu da 2010-cu ildԥki 11765,9 manat in 2018, which is 1.9 times more than in milyon manatla müqayisԥdԥ 1,9 dԥfԥ çox 2010 (11,765.9 million manat). At the same olmuúdur. Eyni zamanda, tԥsdiq olunmuú dövlԥt time, compared to 2010 the amount of approved büdcԥsi xԥrclԥrinin hԥcmi dԥ 2010-cu illԥ state budget expenditures (12,275.0 million (12275,0 milyon manat) müqayisԥdԥ 2018-ci manat) rose by 1.9 times in 2018 (23,100.0 ildԥ (23100,0 milyon manat) 1,9 dԥfԥ çox million manat). olmuúdur.

7 161 16. SÜLH, ԤDALԤT VԤ SԤMԤRԤLø øNSTøTUTLAR 16. PEACE, JUSTICE AND STRONG INSTITUTIONS

16.9.1 Do÷umu rԥsmi orqanlar tԥrԥfindԥn qeydiyyata alÕnmÕú beú yaúadԥk uúaqlarÕn xüsusi çԥkisi 16.9.1 Proportion of children under 5 years of age whose births have been registered with a civil authority Do÷ulmuú uúaqlarÕn qeydiyyatÕ onlarÕn Registering children at birth is the first qanuni tanÕnmalarÕ, hüquqlarÕnÕn qorunmasÕ vΩ step in securing their recognition before the bu hüquqlarÕn hΩr hansÕ pozuntusunun law, safeguarding their rights, and ensuring diqqΩtdΩn kΩnarda qalmamasÕnÕn tΩmin edilmΩsi that any violation of these rights does not go üçün ilk addÕmdÕr. unnoticed. Do÷um qeydiyyatÕ, ölkΩnin qanuni Birth registration is defined as ‘the tΩlΩblΩrinΩ uy÷un olaraq do÷uúlarÕn vΩ onlarÕn continuous, permanent and universal recording, xüsusiyyΩtlΩrinin vΩtΩndaú qeydiyyatÕ within the civil registry, of the occurrence and reyestrindΩ tam, daimi vΩ universal úΩkildΩ characteristics of births in accordance with the qeydiyyata alÕnmasÕdÕr. legal requirements of a country Do÷umu rΩsmi orqanlar tΩrΩfindΩn The proportion of children under 5 years qeydiyyata alÕnmÕú beú yaúadΩk uúaqlarÕn xüsusi of age whose births have been registered with a çΩkisi müvafiq ildΩ do÷ulan uúaqlara verilΩn civil authority is calculated as the number of do÷um haqqÕnda úΩhadΩtnamΩlΩrinin sayÕnÕn birth certificates issued to children born in the hΩmin ildΩ qeydΩ alÕnan do÷umlarÕn sayÕna corresponding year devided by the number of nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. births registered in the same year multiplied by 100.

Do÷umu rԥsmi orqanlar tԥrԥfindԥn qeydiyyata alÕnmÕú beú yaúadԥk uúaqlarÕn xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of children under 5 years of age whose births have been registered with a civil authority, in percentage

100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 98,0

96,0

94,0

92,0

90,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2010-2018-ci illԥr ԥrzindԥ do÷umu rԥsmi In 2010-2018, the proportion of children orqanlar tԥrԥfindԥn qeydiyyata alÕnmÕú beú under 5 years of age whose births have been yaúadԥk uúaqlarÕn xüsusi çԥkisi 100 faiz tԥúkil registered with a civil authority was 100 etmiúdir. percent.

8 162 16. SÜLH, ԤDALԤT VԤ SԤMԤRԤLø øNSTøTUTLAR 16. PEACE, JUSTICE AND STRONG INSTITUTIONS

16.10.2 VԥtԥndaúlarÕn informasiyaya çÕxÕúÕnÕ tԥmin edԥn hüquqi vԥ siyasi ԥsaslarÕn mövcudlu÷u4 16.10.2 Existence of legal and political frameworks that ensure for public access to information4

Azԥrbaycan RespublikasÕ Article 47 of the Constitution of the KonstitusiyasÕnÕn 47-ci maddԥsi ilԥ hԥr kԥsin Republic of Azerbaijan guarantees the freedom fikir vԥ söz azadlÕ÷Õ tԥmin edilir. Bundan ԥlavԥ, of thought and speech for everyone. In addition, KonstitusiyanÕn 50-ci maddԥsinԥ uy÷un olaraq in accordance with Article 50 of the hԥr kԥsin istԥdiyi mԥlumatÕ qanuni yolla Constitution, everyone everyone is free to look axtarmaq, ԥldԥ etmԥk, ötürmԥk, hazÕrlamaq vԥ for, acquire, transfer, prepare and distribute yaymaq azadlÕ÷Õ vardÕr. Belԥ ki, ölkԥ information that he or she wants. Thus, the Law KonstitusiyasÕnÕn 50-ci maddԥsi ilԥ tԥsbit of the Republic of Azerbaijan “On access to olunmuú mԥlumat ԥldԥ etmԥk hüququnun information” provides that the right of access to sԥrbԥst, maneԥsiz vԥ hamÕ üçün bԥrabԥr information, as defined by Article 50 of the úԥrtlԥrlԥ, açÕq cԥmiyyԥtin vԥ demokratik hüquqi Constitution of the country, is ensured on the dövlԥtin prinsiplԥri ԥsasÕnda tԥmin edilmԥsinin free, unobstructed and equal basis for all, and is hüquqi ԥsaslarÕ “ønformasiya ԥldԥ etmԥk based on the principles of an open society and a haqqÕnda” Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn democratic legal state. Qanununda tԥsbit edilmiúdir. Everyone has the right to apply the for Hԥr kԥsin mԥlumat ԥldԥ etmԥk üçün information, that the relations arising from müraciԥt etmԥk hüququ vardÕr ki, mԥlumat implementing freedom of information are azadlÕ÷ÕnÕn hԥyata keçirilmԥsi ilԥ ԥlaqԥdar governed by the Law of the Republic of yaranan münasibԥtlԥr “Mԥlumat azadlÕ÷Õ Azerbaijan “On Freedom of Information”. haqqÕnda” Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Qanunu General rules of looking for, acquisition, ilԥ tԥnzimlԥnir. preparation, transmission, production and Azԥrbaycan RespublikasÕnda kütlԥvi distribution of mass information in the Republic informasiyanÕn axtarÕlmasÕ, ԥldԥ edilmԥsi, of Azerbaijan, as well as organizational, legal hazÕrlanmasÕ, ötürülmԥsi, istehsalÕ vԥ yayÕmÕnÕn and economic bases of activities of the press, ümumi qaydalarÕ, habelԥ mԥtbuatÕn, information agencies, television and radio informasiya agentliklԥrinin, televiziya vԥ radio organizations aimed at ensuring the right of tԥúkilatlarÕnÕn vԥtԥndaúlarÕn tam, do÷ru-dürüst citizens to complete, accurate and operative vԥ operativ informasiya almaq hüququnun information, are regulate by the Law of the hԥyata keçirilmԥsinԥ yönԥldilmiú fԥaliyyԥtinin Republic of Azerbaijan “On Mass Media”. tԥúkilati, hüquqi vԥ iqtisadi ԥsaslarÕ “Kütlԥvi Thus, the freedom of mass information is based informasiya vasitԥlԥri haqqÕnda” Azԥrbaycan on the state guarantee of citizens' right to look RespublikasÕnÕn Qanunu ilԥ tԥnzimlԥnir. for, acquire, transfer, prepare, produce and Belԥ ki, kütlԥvi informasiya azadlÕ÷Õ distribute information legally. vԥtԥndaúlarÕn qanuni yolla informasiya axtarmaq, ԥldԥ etmԥk, hazÕrlamaq, ötürmԥk, istehsal etmԥk vԥ yaymaq hüququna dövlԥt tԥrԥfindԥn tԥminat verilmԥsinԥ ԥsaslanÕr.

4 BMT-nin DøM üzrԥ qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ göstԥrici “16.10.2 VԥtԥndaúlarÕn informasiyaya çÕxÕúÕnÕ tԥmin edԥn konstitusion, qanunverici vԥ/vԥ ya siyasi zԥmanԥtlԥri qԥbul vԥ tԥtbiq edԥn ölkԥlԥrin sayÕ” kimi müԥyyԥn edilmiúdir. Göstԥricinin milli sԥviyyԥdԥ tԥtbiqi sözügedԥn sahԥdԥ konstitusiya vԥ müvafiq qanunlarÕn mövcudlu÷unu nԥzԥrdԥ tutur. 4 In the UN Global Indicator Framework this indicator defined as "16.10.2 Number of countries that adopt and implement constitutional, statutory and/or policy guarantees for public access to information." The use of the indicator at the national level implies the existence of the constitution and relevant laws in the area.

9 163 16. SÜLH, ԤDALԤT VԤ SԤMԤRԤLø øNSTøTUTLAR 16. PEACE, JUSTICE AND STRONG INSTITUTIONS

16.a.1 Paris prinsiplԥrinԥ uy÷un olaraq insan hüquqlarÕnÕn müdafiԥsi üzrԥ milli müstԥqil institutlarÕn mövcudlu÷u 16.a.1 Existence of independent national human rights institutions in compliance with the Paris Principles Bu göstΩrici inklüziv, dinc vΩ hesabatlÕlÕ÷a This indicator measures the continuous malik cΩmiyyΩtlΩrin tΩúviqi mΩqsΩdilΩ global efforts of countries to establish beynΩlxalq ΩmΩkdaúlÕq vasitΩsilΩ ölkΩlΩrin independent national institutions through müstΩqil milli institutlarÕn qurulmasÕna yönΩlΩn international cooperation to promote inclusive, fasilΩsiz qlobal sΩylΩrini ölçür. Milli ønsan peaceful and accountable societies. The HüquqlarÕ ønstitutunun yaradÕlmasÕ vΩ establishment and strengthening of the National güclΩndirilmΩsi dövlΩtin beynΩlxalq insan Institute for Human Rights demonstrates the hüquqlarÕ alΩtlΩrindΩ tΩmin olunan insan state's commitment to promote and protect hüquqlarÕnÕ tΩúviq etmΩk vΩ qorumaq öhdΩliyinΩ human rights enshrined in international human sadiq oldu÷unu göstΩrir. Milli ønsan HüquqlarÕ rights instruments. The National Institute for ønstitutu insan hüquqlarÕnÕ müdafiΩ vΩ tΩúviq Human Rights is an independent administrative etmΩk üçün yaradÕlmÕú müstΩqil inzibati body established to protect and promote human orqandÕr. rights.

Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Following the adoption of the KonstitusiyasÕ qԥbul edildikdԥn sonra, ölkԥdԥ Constitution of the Republic of Azerbaijan, the bu sahԥdԥ demokratik, hüquqi islahatlarÕn system of institutional mechanisms has been hԥyata keçirilmԥsi vԥ insan hüquqlarÕnÕn reconstructed in the country in order to carry sԥmԥrԥli tԥmini mԥqsԥdilԥ institusional out democratic, legal reforms and the effective mexanizmlԥr sistemi yenidԥn qurulmuúdur. provision of human rights. Azԥrbaycan RespublikasÕnda insan Establishing the authorized human hüquqlarÕnÕn tԥmin edilmԥsini ümumdövlԥt rights institute for the first time as a state duty vԥzifԥsi hesab edilԥrԥk, ilk dԥfԥ insan hüquqlarÕ to ensure human rights in the Republic of üzrԥ müvԥkkil institutunun tԥsis edilmԥsi “ønsan Azerbaijan was envisaged in the Decree of vԥ vԥtԥndaú hüquqlarÕnÕn vԥ azadlÕqlarÕnÕn the President of the Republic of Azerbaijan tԥmin edilmԥsi sahԥsindԥ tԥdbirlԥr haqqÕnda” dated February 22, 1998 "On Measures to Azԥrbaycan RespublikasÕ Prezidentinin 22 Ensure Human and Civil Rights and fevral 1998-ci il tarixli FԥrmanÕnda nԥzԥrdԥ Freedoms." It also provides for the tutulmuúdur. Hԥmçinin Azԥrbaycan establishment of the Commissioner for RespublikasÕ Prezidentinin 18 iyun 1998-ci il Human Rights in the State Program for the tarixli SԥrԥncamÕ ilԥ tԥsdiq edilmiú “ønsan Protection of Human Rights, approved by the HüquqlarÕnÕn müdafiԥsinԥ dair Dövlԥt Presidential Decree of June 18, ProqramÕ”nda ønsan HüquqlarÕ üzrԥ Müvԥkkil 1998. On December 28, 2001, the Milli Mejlis tԥsisatÕnÕn yaradÕlmasÕ nԥzԥrdԥ tutulmuúdur. of the Republic of Azerbaijan adopted 28 dekabr 2001-ci il tarixdԥ Azԥrbaycan The Constitutional Law “On the RespublikasÕ Milli Mԥclisi tԥrԥfindԥn Commissioner for Human Rights “Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn ønsan HüquqlarÕ (Ombudsman) of the Republic of Azerbaijan”, üzrԥ Müvԥkkili (Ombudsman) haqqÕnda” and on March 5, 2002 the President Konstitusiya Qanunu qԥbul edildi, 5 mart 2002- signed a decree on the application of this ci ildԥ isԥ ölkԥ baúçÕsÕ tԥrԥfindԥn bu Qanunun Law. A legal basis for the establishment and tԥtbiq edilmԥsi haqqÕnda Fԥrman imzalandÕ vԥ functioning of the Fund was established. belԥliklԥ dԥ tԥsisatÕn yaradÕlmasÕ vԥ fԥaliyyԥt The first Ombudsman of the Republic göstԥrmԥsi üçün hüquqi baza yaradÕldÕ. of Azerbaijan was elected by the Milli Majlis Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn ilk on July 2, 2002 with 111 votes (out of 112 OmbudsmanÕ 2002-ci il iyulun 2-dԥ Milli votes) out of three candidates nominated by the President of the Republic of Azerbaijan. 10 164 16. SÜLH, ԤDALԤT VԤ SԤMԤRԤLø øNSTøTUTLAR 16. PEACE, JUSTICE AND STRONG INSTITUTIONS

Mԥclis tԥrԥfindԥn Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn The Commissioner’s for Human Rights Prezidentinin tԥqdim etdiyi üç namizԥd position has been established to restore human arasÕndan 111 sԥslԥ (112 sԥsdԥn) seçilmiúdir. rights and freedoms established by the Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn insan Constitution of the Republic of Azerbaijan and hüquqlarÕ üzrԥ Müvԥkkili vԥzifԥsi Azԥrbaycan international treaties ratified by the Republic of RespublikasÕ KonstitusiyasÕnda vԥ Azԥrbaycan Azerbaijan, and violated by state and local self- RespublikasÕnÕn tԥrԥfdar çÕxdÕ÷Õ beynԥlxalq government bodies and officials, and to prevent müqavilԥlԥrdԥ tԥsbit olunmuú vԥ Azԥrbaycan violations against human rights in the cases RespublikasÕnÕn dövlԥt vԥ yerli özünüidarԥ defined by The Constitutional Law “On the orqanlarÕ, vԥzifԥli úԥxslԥri tԥrԥfindԥn pozulan Commissioner for Human Rights”. insan hüquqlarÕ vԥ azadlÕqlarÕnÕn bԥrpa edilmԥsi vԥ “Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn ønsan HüquqlarÕ üzrԥ Müvԥkkili (Ombudsman) haqqÕnda” Konstitusiya Qanunu ilԥ müԥyyԥn edilmiú hallarda insan hüquqlarÕ pozuntularÕnÕn qarúÕsÕnÕn alÕnmasÕ üçün tԥsis edilmiúdir.

11 165 DayanÕqlÕ inkiúaf naminԥ qlobal ԥmԥkdaúlÕ÷Õ canlandÕrmaq vԥ güclԥndirmԥk Strengthen the means of implementation and revitalize the Global Partnership for Sustainable Development

“DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu In order to achieve the global targets from ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik”dԥn the “Transforming our world: the 2030 Agenda irԥli gԥlԥn qlobal hԥdԥflԥrԥ nail olmaq üçün for Sustainable Development”, the partnership hökumԥt, özԥl sektor vԥ vԥtԥndaú cԥmiyyԥti between governments, the private sector and arasÕnda tԥrԥfdaúlÕq tԥlԥb olunur ki, buraya civil society is required, which includes qlobal, regional, milli vԥ yerli sԥviyyԥlԥrdԥ inclusive cooperations built upon shared vision insanlarÕ vԥ planeti diqqԥt mԥrkԥzindԥ saxlayan and goals, principles and values that spotlight prinsiplԥr, dԥyԥrlԥr, gԥlԥcԥyԥ ortaq baxÕú vԥ people and the planet at the global, regional, birgԥ mԥqsԥdlԥr üzԥrindԥ qurulmuú inklüziv national and local levels1. tԥrԥfdaúlÕqlar daxildir1. According to statistics provided by UN, in BMT-nin açÕqladÕ÷Õ mԥlumatlara ԥsasԥn 2018 annual remittance flows to low- and 2018-ci ildԥ aúa÷Õ vԥ orta gԥlirli ölkԥlԥrԥ illik middle-income countries reached 529 billion pul köçürmԥlԥrinin mԥblԥ÷i 2017-ci ilԥ nisbԥtԥn USD, an increase of 9.6 percent over 2017. In 9,6 faiz artaraq 529 milyard ABù dollarÕ tԥúkil 2019, this amount are projected to reach 550 etmiúdir. 2019-cu ildԥ isԥ bu mԥblԥ÷in 550 billion USD. At the end of 2018, more than half milyard dollarÕna çataca÷Õ proqnozlaúdÕrÕlÕr. the world’s population (3.9 billion people) had 2018-ci ilin sonunda dünya ԥhalisinin yarÕdan access to the Internet. Proportion of individuals çoxu (3,9 milyard insan) internetԥ çÕxÕú ԥldԥ using the Internet was over 80 percent in etmiúdir. ønternetdԥn istifadԥ etmiú ԥhalinin developed countries, 45 percent in developing xüsusi çԥkisi inkiúaf etmiú ölkԥlԥrdԥ 80 faiz, countries and only 20 percent in least developed inkiúaf etmԥkdԥ olan ölkԥlԥrdԥ 45 faiz, ԥn az countries2. inkiúaf etmiú ölkԥlԥrdԥ isԥ 20 faiz tԥúkil SDG 17 aims to enhance macroeconomic etmiúdir2. stability, to assist developing countries in DøM 17 makro-iqtisadi stabilliyin attaining long-term debt sustainability, to artÕrÕlmasÕnÕ, uzunmüddԥtli borc dayanÕqlÕ÷Õna address the external debt of highly indebted nail olmaqda inkiúaf etmԥkdԥ olan ölkԥlԥrԥ poor countries, to double the least developed yardÕmÕ, yüksԥk borcu olan yoxsul ölkԥlԥrin countries' share of global exports, to ensure

1 https://www.un.org/sustainabledevelopment/globalpartnerships/ 2 https://sustainabledevelopment.un.org/sdg17

166 17. MԤQSԤDLԤR ÜÇÜN TԤRԤFDAùLIQ 17. PARTNERSHIPS FOR THE GOALS xarici borc probleminԥ diqqԥt yetirilmԥsini, market access for these countries, to build qlobal ixracatda ԥn zԥif inkiúaf etmiú ölkԥlԥrin science, technology and innovation capacity, to payÕnÕn iki dԥfԥ artÕrÕlmasÕnÕ, bu ölkԥlԥr üçün enhance national statistical capacity to increase bazarlara çÕxÕú imkanÕnÕn dԥstԥklԥnmԥsini, elmi, significantly the availability of high-quality, texnoloji vԥ innovativ potensialÕn inkiúaf timely and reliable data disaggregated by etdirilmԥsini, dayanÕqlÕ inkiúaf üzrԥ irԥlilԥyiúin income, gender, age, race, ethnicity, migratory ölçülmԥsi mԥqsԥdi ilԥ insanlarÕn gԥlir sԥviyyԥsi, status, disability, geographic location of people cins, yaú, irq, etnik mԥnsubiyyԥt, miqrasiya and other characteristics in according with statusu, ԥlillik, co÷rafi mԥskunlaúma vԥ milli national contexts, for measuring of progress on úԥraitԥ uy÷un olaraq digԥr xüsusiyyԥtlԥrԥ görԥ sustainable development. dezaqreqasiya olunan yüksԥk keyfiyyԥtli, This, in turn, necessitates mobilizing vaxtlÕ-vaxtÕnda verilԥn vԥ etibarlÕ mԥlumatlarÕn financial resources for developing countries mövcudlu÷unu ԥhԥmiyyԥtli dԥrԥcԥdԥ artÕrmaq from multiple sources through international üçün milli statistika potensialÕnÕn support, enhancing North-South, South-South güclԥndirilmԥsini nԥzԥrdԥ tutur. and triangular regional and international Bu da, öz növbԥsindԥ, beynԥlxalq dԥstԥk cooperation on science, technology and yolu ilԥ inkiúaf etmԥkdԥ olan ölkԥlԥr üçün innovation, and promoting environmentally çoxsaylÕ mԥnbԥlԥrdԥn maliyyԥ vԥsaitlԥrinin sound technologies, open, non-discriminatory toplanmasÕnÕ, elm, texnologiya vԥ innovasiyalar multilateral trading system in developing üzrԥ ùimal-Cԥnub, Cԥnub-Cԥnub vԥ üçtԥrԥfli countries. regional vԥ beynԥlxalq ԥmԥkdaúlÕ÷Õn In view of the above, international support geniúlԥndirilmԥsini, inkiúaf etmԥkdԥ olan for implementation of Sustainable Development ölkԥlԥrdԥ ekoloji tԥmiz texnologiyalarÕn, açÕq, Goals should be enhanced, and appropriate ayrÕ-seçkiliyԥ yol verilmԥyԥn çoxtԥrԥfli ticarԥt policies should be defined and implemented3. sisteminin tԥúviq edilmԥsini zԥruri edir. Qeyd olunanlarla ԥlaqԥdar, dayanÕqlÕ inkiúaf mԥqsԥdlԥrini hԥyata keçirmԥk üçün beynԥlxalq dԥstԥk artÕrÕlmalÕ, müvafiq siyasԥtlԥr müԥyyԥnlԥúdirilmԥli vԥ hԥyata keçirilmԥlidir3.

3 BMT Baú AssambleyasÕnÕn 2015-ci il 25 sentyabr tarixli, A/RES/70/1 nömrԥli qԥtnamԥsi ilԥ tԥsdiq edilmiú “DünyamÕzÕn transformasiyasÕ: 2030-cu ilԥdԥk dayanÕqlÕ inkiúaf sahԥsindԥ Gündԥlik” 3 “Transformation of our world: Diary in the field of sustainable development until 2030”, approved by UN General Assembly resolution A / RES / 70/1 of September 25, 2015

2 167 17. MԤQSԤDLԤR ÜÇÜN TԤRԤFDAùLIQ 17. PARTNERSHIPS FOR THE GOALS

17.1.1 Dövlԥt büdcԥsi gԥlirlԥrinin ÜDM-dԥ xüsusi çԥkisi4 17.1.1 State budget revenue as a proportion of GDP4

Bu göstΩrici qanunvericiliklΩ müΩyyΩn This indicator represents the share of olunmuú qaydada dövlΩt büdcΩsinΩ daxil olan taxes, duties, other payments and receipts vΩ büdcΩ gΩlirlΩrini tΩúkil edΩn vergilΩrin, included in the state budget, prescribed by law, rüsumlarÕn, digΩr ödΩniúlΩrin vΩ daxilolmalarÕn in GDP. The state budget revenue as a ÜDM-dΩki payÕnÕ göstΩrir. DövlΩt büdcΩsi proportion of GDP is calculated as the state gΩlirlΩrinin ÜDM-dΩ xüsusi çΩkisi il ΩrzindΩ budget revenue in a year devided by GDP in the dövlΩt büdcΩsi gΩlirlΩrinin hΩmin ilin ÜDM-Ω same year multiplied by 100. nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi hesablanÕr.

Dövlԥt büdcԥsi gԥlirlԥrinin ÜDM-dԥ xüsusi çԥkisi, faizlԥ State budget revenue as a proportion of GDP,, in percentage

34 33,5 32 31,6 31,2 32,2 30 30,1 29,0 28,2 28 26,9 26

24 23,5

22

20 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2010-cu ilԥ nisbԥtԥn 2018-ci ildԥ dövlԥt Compared to 2010 in 2018, the state büdcԥsi gԥlirlԥrinin ÜDM-dԥ xüsusi çԥkisi 1,3 budget revenue as a proportion of GDP faiz bԥndi artaraq 26,9 faizdԥn 28,2 faizԥdԥk increased by 1.3 percentage points from 26.9 yüksԥlmiúdir. percent and amounted to 28.2 percent. Dövlԥt büdcԥsinin icra olunmuú gԥlirlԥri Compared to 2010, the executed state 2010-cu illԥ müqayisԥdԥ 43,4 faiz artaraq 2018- budget revenue increased by 43.4 percent and ci ildԥ 22508,9 milyon manat tԥúkil etmiúdir. Bu amounted to 22,508.9 million manats in 2018. gԥlirlԥrin 47,0 faizini (10587,3 milyon manat) Of which 47.0 percent (10,587.3 million vergi daxilolmalarÕ, 53,0 faizini (11921,6 manats) were tax incomes, and 53.0 percent milyon manat) isԥ sair daxilolmalar tԥúkil (11,921.6 million manats) were other incomes. etmiúdir.

4 Göstԥrici BMT-nin DøM üzrԥ qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ “17.1.1 Ümumi dövlԥt gԥlirlԥrinin ÜDM-dԥ faiz nisbəti, mԥnbԥlԥr üzrԥ bölgüdԥ” kimi müԥyyԥn edilmiúdir. 4 In the UN Global Framework this indicator defined as "17.1.1 Total government revenue as a proportion of GDP, by source". 3 168 17. MԤQSԤDLԤR ÜÇÜN TԤRԤFDAùLIQ 17. PARTNERSHIPS FOR THE GOALS

17.1.2 Dövlԥt büdcԥsinin gԥlirlԥrindԥ vergilԥrin xüsusi çԥkisi5 17.1.2 Proportion of taxes in the state budget revenue5

Bu göstΩrici vergilΩrin dövlΩt büdcΩsinin This indicator represents the share of gΩlirlΩrindΩki payÕnÕ bildirir. DövlΩt büdcΩsinin taxes in the state budget revenue. Proportion of gΩlirlΩrindΩ vergilΩrin xüsusi çΩkisi dövlΩt taxes in the state budget revenue is calculated büdcΩsinΩ vergilΩrdΩn daxilolmalarÕn dövlΩt as the tax incomes to the state budget devided büdcΩsinin ümumi gΩlirlΩrinΩ nisbΩtinin 100-Ω by total state budget revenue multiplied by100. hasili kimi hesablanÕr.

Dövlԥt büdcԥsinin gԥlirlԥrindԥ vergilԥrin xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of taxes in the state budget revenue, in percentage

60

50 46,2 40 40,7 40,4 45,5 50,2 30 39,3 51,6 56,6

20 47,0 10 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2010-2013-cü illԥr ԥrzindԥ dövlԥt Although in 2010-2013 the proportion of büdcԥsinin gԥlirlԥrindԥ vergilԥrin xüsusi çԥkisi taxes in the state budget revenue declined, this azalsa da, 2014-2017-ci illԥrdԥ artmÕúdÕr, son indicator increased in 2014-2017, and dropped bir ildԥ isԥ bu göstԥrici 9,6 faiz bԥndi by 9.6 percentage points in the last year. As a azalmÕúdÕr. Nԥticԥ etibarÕ ilԥ, baxÕlan dövr result, during reviewed period, the indicator ԥrzindԥ göstԥrici 0,8 faiz bԥndi artaraq 46,2 rose by 0.8 percentage points from 46.2 percent faizdԥn 47,0 faizԥdԥk yüksԥlmiúdir. to 47.0 percent. Bununla yanaúÕ, dövlԥt büdcԥsinԥ vergi In addition, the amount of the tax incomes daxilolmalarÕnÕn hԥcmi 2010-cu ildԥki 5266,8 to the state budget increased from 5,266.8 milyon manatdan 2018-ci ildԥ 10587,3 milyon million manats in 2010 to 10,587.3 million manatadԥk yüksԥlmiúdir. Ötԥn il dövlԥt manats in 2018. In the last year, the amounts of büdcԥsinԥ vergi daxilolmalarÕnÕn hԥcmi fiziki tax incomes to the state budget were 995.9 úԥxslԥrin gԥlir vergisi üzrԥ 995,9 milyon manat million manats or 4.4 percent for individual vԥ ya 4,4 faiz, hüquqi úԥxslԥrin mԥnfԥԥt (gԥlir) income tax, 2,499.7 million manats or 11.1 vergisi üzrԥ 2499,7 milyon manat vԥ ya 11,1 percent for corporate profit (income) tax, 50.6

5 Göstԥrici BMT-nin DøM üzrԥ qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ “17.1.2 Milli büdcԥnin maliyyԥlԥúmԥsindԥ daxili vergilԥrin xüsusi çԥkisi” kimi müԥyyԥn edilmiúdir. 5 In the UN Global Framework this indicator defined as "17.1.2 Proportion of domestic budget funded by domestic taxes". 4 169 17. MԤQSԤDLԤR ÜÇÜN TԤRԤFDAùLIQ 17. PARTNERSHIPS FOR THE GOALS faiz, torpaq vergisi üzrԥ 50,6 milyon manat vԥ million manats or 0.2 percent for land tax, 182.2 ya 0,2 faiz, ԥmlak vergisi üzrԥ 182,2 milyon million manats or 0.8 percent for property tax, manat vԥ ya 0,8 faiz, ԥlavԥ dԥyԥr vergisi üzrԥ 4,287.6 million manats or 19.1 percent for value 4287,6 milyon manat vԥ ya 19,1 faiz, aksiz added tax, 728.6 million manats or 3.2 percent vergisi üzrԥ 728,6 milyon manat vԥ ya 3,2 faiz, for excise tax, 137.4 million manats or 0.6 mԥdԥn vergisi üzrԥ 137,4 milyon manat vԥ ya percent for mining tax, 1,143.7 million manats 0,6 faiz, xarici iqtisadi fԥaliyyԥtlԥ ba÷lÕ vergilԥr or 5.1 percent for taxes related to foreign üzrԥ 1143,7 milyon manat vԥ ya 5,1 faiz, economic activity, 448.1 million manats or 2.0 sadԥlԥúdirilmiú vergilԥr üzrԥ 448,1 milyon percent for simplified taxes, and 113.5 million manat vԥ ya 2,0 faiz, yol vergisi üzrԥ isԥ 113,5 manats or 0.5 percent for road tax. milyon manat vԥ ya 0,5 faiz tԥúkil etmiúdir.

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries

Dövlԥt büdcԥsinin gԥlirlԥrindԥ vergilԥrin xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of taxes in the state budget revenue, in percentage

100 89,3 87,2 83,6 83,6 83,2

90 81,5 76,9 75,0 74,3

80 71,8 69,1 67,6 66,3 66,1 64,6 64,2 70 63,6 56,6 52,1

60 51,6 50,2 50 40 30 20 10 0 Azԥrbaycan Belarus Ermԥnistan QazaxÕstan QÕr÷ÕzÕstan Moldova Tacikistan Azerbaijan Belarus Armenia Kazakhstan Kyrgyzstan Moldova Tajikistan

2015 2016 2017

5 170 17. MԤQSԤDLԤR ÜÇÜN TԤRԤFDAùLIQ 17. PARTNERSHIPS FOR THE GOALS

17.4.1 Borca xidmԥtlԥ ba÷lÕ xԥrclԥrin mal vԥ xidmԥtlԥrin ixracÕna faiz nisbԥti 17.4.1 Debt service as a proportion of exports of goods and services

Bu göstΩricidΩ yalnÕz dövlΩt vΩ dövlΩt Debt services covered in this indicator zΩmanΩtli borclar üzrΩ xidmΩtlΩ ba÷lÕ xΩrclΩr refer only to public and publicly guaranteed ΩhatΩ olunur. Borca xidmΩtlΩ ba÷lÕ xΩrclΩrin debt. The debt service as proportion of exports mal vΩ xidmΩtlΩrin ixracÕna faiz nisbΩti borcun of goods and services is calculated as the sum Ωsas mΩblΩ÷i vΩ borc üzrΩ faiz ödΩniúlΩrinin of the principal and the total interest payments cΩminin mal vΩ xidmΩtlΩrin ixracÕna nisbΩtinin on the debt devided by the export of goods and 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. services multiplied by 100.

Borca xidmԥtlԥ ba÷lÕ xԥrclԥrin mal vԥ xidmԥtlԥrin ixracÕna faiz nisbԥti, faizlԥ Debt service as a proportion of exports of goods and services, in percentage

7 6,3 6 5,2

5 4,4

4 3,4

3 2,6

2 1,5 1,2 0,7 1 0,4

0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2010-cu illԥ müqayisԥdԥ borca xidmԥtlԥ Compared to 2010, the debt service as a ba÷lÕ xԥrclԥrin mal vԥ xidmԥtlԥrin ixracÕna faiz proportion of exports of goods and services nisbԥti 2018-ci ildԥ 4,8 faiz bԥndi artaraq 0,4 increased by 4.8 percentage points in 2018 and faizdԥn 5,2 faizԥdԥk yüksԥlmiúdir. Ümumilikdԥ rose from 0.4 percent to 5.2 percent. In general, isԥ göstԥrici 2010-2018-ci illԥrdԥ dԥyiúkԥn in 2010-2018 the indicator has a changeable trendԥ malik olmuúdur. trend.

6 171 17. MԤQSԤDLԤR ÜÇÜN TԤRԤFDAùLIQ 17. PARTNERSHIPS FOR THE GOALS

Göstԥricinin MDB ölkԥlԥri arasÕnda müqayisԥsinԥ dair qrafik tԥsvir Graphical comparison of the indicator among the CIS countries Borca xidmԥtlԥ ba÷lÕ xԥrclԥrin mal vԥ xidmԥtlԥrin ixracÕna faiz nisbԥti, faizlə Debt service as a proportion of exports of goods and services, in percentage

12 11,3 11,3 10,3 9,8 10 9,4 9,1

8 6,3 6 4,7 4,5 4,4 4,4 4,1 4 3,4 3,4 2,5 2,8 2,7 2,6 2 0,4 0,3 0,3 0 Azԥrbaycan Ermԥnistan QazaxÕstan Moldova Rusiya Tacikistan Ukrayna Azerbaijan Armenia Kazakhstan Moldova Russia Tajikistan Ukraine

2015 2016 2017

7 172 17. MԤQSԤDLԤR ÜÇÜN TԤRԤFDAùLIQ 17. PARTNERSHIPS FOR THE GOALS

17.6.2 Ԥhalinin hԥr 100 nԥfԥrinԥ düúԥn sabit geniúzolaqlÕ internet abunԥçilԥrinin sayÕ 17.6.2 Fixed Internet broadband subscriptions per 100 inhabitants

Bu göstΩrici ölkΩdΩ sabit geniúzolaqlÕ This indicator reflects the level of fixed internetdΩn istifadΩ sΩviyyΩsini Ωks etdirir. broadband Internet access in the country. The Ψhalinin hΩr 100 nΩfΩrinΩ düúΩn sabit fixed Internet broadband subscriptions per 100 geniúzolaqlÕ internet abunΩçilΩrinin sayÕ sabit inhabitants is calculated as the number of geniúzolaqlÕ internet úΩbΩkΩsinΩ qoúulmuú broadband Internet subscribers devided by the abunΩçilΩrin sayÕnÕn Ωhalinin ümumi sayÕna total population multiplied by 100. nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi hesablanÕr.

Ԥhalinin hԥr 100 nԥfԥrinԥ düúԥn sabit geniúzolaqlÕ internet abunԥçilԥrinin sayÕ Fixed Internet broadband subscriptions per 100 inhabitants

7,7 8

6,4 6 5,6 5,1 5,5 4,3 4 2,5 2 1,2 0,6

0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2010-cu ilԥ nisbԥtԥn 2018-ci ildԥ ԥhalinin Compared to 2010 in 2018, the fixed hԥr 100 nԥfԥrinԥ düúԥn sabit geniúzolaqlÕ Internet broadband subscriptions per 100 internet abunԥçilԥrinin sayÕ 7,1 bԥnd artaraq inhabitants increased by 7.1 points from 0.6 to 0,6-dan 7,7-dԥk yüksԥlmiúdir. Dinamikaya 7.7. According to the dynamics we can say that, ԥsasԥn demԥk olar ki, ölkԥdԥ sabit geniúzolaqlÕ the number of fixed broadband Internet internet abunԥçilԥrinin sayÕ artmaqda davam subscribers in the country continues to grow. edir.

8 173 17. MԤQSԤDLԤR ÜÇÜN TԤRԤFDAùLIQ 17. PARTNERSHIPS FOR THE GOALS

17.8.1 ønternetdԥn istifadԥ edԥn ԥhalinin xüsusi çԥkisi 17.8.1 Proportion of individuals using the Internet

ønternetdΩn istifadΩ edΩn Ωhalinin xüsusi Proportion of individuals using the çΩkisi ölkΩ Ωhalisi arasÕnda internetdΩn istifadΩ Internet characterizes the level of internet usage sΩviyyΩsini sΩciyyΩlΩndirir. Bu göstΩrici istifadΩ among the population of the country. This yerindΩn asÕlÕ olmayaraq internetdΩn istifadΩ indicator is calculated as the number of edΩn Ωhalinin sayÕnÕn ümumi Ωhalinin sayÕna individuals who used the Internet from any nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. location devided by the total population multiplied by 100. ønternetdԥn istifadԥ edԥn ԥhalinin xüsusi çԥkisi, faizlԥ Proportion of individuals using the Internet, in percentage

79,8 78,0 79,0 75,0 77,0 73,0 70,0 80,0 65,0 70,0

60,0 46,0

50,0

40,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2010-cu ilԥ nisbԥtԥn 2018-ci ildԥ Compared to 2010 in 2018, the internetdԥn istifadԥ edԥn ԥhalinin xüsusi çԥkisi proportion of individuals using the Internet 33,8 faiz bԥndi artaraq 46,0 faizdԥn 79,8 increased by 33.8 percentage points from 46.0 faizԥdԥk yüksԥlmiúdir. 2018-ci ildԥ internetdԥn percent to 79.8 percent. In 2018, the number of istifadԥ edԥn ԥhalinin sayÕ 51,9 faizi kiúilԥr, individuals using the internet were totally 48,1 faizi qadÕnlar olmaqla ümumilikdԥ 7836,2 7,836.2 thousand people, from which 51.9 min nԥfԥr tԥúkil etmiúdir. Göstԥrici ԥn çox BakÕ percent were men and 48.1 percent were úԥhԥrindԥ 91,6 faiz, ԥn az isԥ YuxarÕ-Qaraba÷ women. The highest level of indicator iqtisadi rayonunda 74,4 faiz qeydԥ alÕnmÕúdÕr. registered in Baku city 91.6 percent, and the 2018-ci ildԥ istifadԥçilԥrin 69,1 faizi lowest level in the Upper-Karabakh economic yaúadÕ÷Õ evlԥrdԥ (mԥnzillԥrdԥ), 3,3 faizi internet region 74.4 percent. klublarda, 17,8 faizi iú yerlԥrindԥ, 7,3 faizi In 2018, 69.1 percent of users connected tԥhsil müԥssisԥlԥrindԥ, 0,7 faizi kitabxanalarda, to the Internet at homes (apartments), 3.3 1,8 faizi isԥ digԥr yerlԥrdԥ internet úԥbԥkԥsinԥ percent in internet clubs, 17.8 percent in qoúulmuúdur. Orta hesabla hԥr gün internetdԥn workplaces, 7.3 percent in educational istifadԥ edԥnlԥrin internet istifadԥçilԥrinin institutions, 0.7 percent in libraries and 1.8 ümumi sayÕnda xüsusi çԥkisi 81,8 faiz tԥúkil percent in other places. On average, the edir. proportion of individuals using the Internet HazÕrda internet istifadԥçilԥrinin 40,4 every day in the total number of Internet users faizi 24 yaúadԥk olan gԥnclԥr, 26,3 faizi 25-35 was 81.8 percent. yaú qrupunda olan, 33,2 faizi isԥ 36-64 yaú Currently, 40.4 percent of Internet users qrupunda olan úԥxslԥrdir. YaúÕ 64-dԥn yuxarÕ are young people under 24 years of age, 26.3 olan istifadԥçilԥrin xüsusi çԥkisi isԥ 0,1 faiz percent are in 25-35 age group and 33.2 percent tԥúkil edir. are in 36-64 age group. The share of users in the age 64 and above is 0.1 percent. 10 174 17. MԤQSԤDLԤR ÜÇÜN TԤRԤFDAùLIQ 17. PARTNERSHIPS FOR THE GOALS

17.9.1 İnkişaf etməkdə olan ölkələrə maliyyə və texniki yardımın dollarla ümumi həcmi (o cümlԥdԥn ùimal-Cԥnub, Cԥnub-Cԥnub vԥ üçtԥrԥfli ԥmԥkdaúlÕq çԥrçivԥsindԥ hԥyata keçirilԥn) 17.9.1 Dollar value of financial and technical assistance (including through North-South, South-South and triangular cooperation) committed to developing countries

ùimal-Cԥnub, Cԥnub-Cԥnub vԥ üçtԥrԥfli Enhancing international support for ԥmԥkdaúlÕq vasitԥsilԥ, bütün dayanÕqlÕ inkiúaf implementing effective and targeted capacity- mԥqsԥdlԥrini hԥyata keçirmԥk üçün milli building in developing countries to support planlara dԥstԥk göstԥrmԥk mԥqsԥdilԥ, inkiúaf national plans to implement all the Sustainable etmԥkdԥ olan ölkԥlԥrdԥ effektiv vԥ Development Goals, through North-South, mԥqsԥdyönlü potensialÕ inkiúaf etdirmԥ iúinin South-South and triangular cooperation, is one of aparÕlmasÕna beynԥlxalq dԥstԥyi artÕrmaq vacib the essential issues. Dollar value of financial and mԥsԥlԥlԥrdԥn biridir. Sözügedԥn hԥdԥfi technical assistance committed to developing qiymԥtlԥndirmԥk üçün inkiúaf etmԥkdԥ olan countries is used to estimate this target. ölkԥlԥrԥ maliyyԥ vԥ texniki yardÕmÕn dollarla ümumi hԥcmi göstԥricisindԥn istifadԥ olunur.

ønkiúaf etmԥkdԥ olan ölkԥlԥrԥ maliyyԥ vԥ texniki yardÕmÕn dollarla ümumi hԥcmi (o cümlԥdԥn ùimal-Cԥnub, Cԥnub-Cԥnub vԥ üçtԥrԥfli ԥmԥkdaúlÕq çԥrçivԥsindԥ hԥyata keçirilԥn), ABù dollarÕ ilԥ Value of financial and technical assistance (including through North-South, South- South and triangular cooperation) committed to developing countries, in US dollars

1085954 2018

1337208 2017

2265700 2016

3410747 2015

1000000 1500000 2000000 2500000 3000000 3500000

Azərbaycan Respublikasının Beynəlxalq According to the International İnkişafa Yardım Agentliyinin mԥlumatÕna Development Assistance Agency, the total ԥsasԥn, Azԥrbaycan RespublikasÕ tərəfindən amount of dollars provided by the Republic of ùimal-Cԥnub (o cümlԥdԥn Qԥrb ölkԥlԥrinԥ), Azerbaijan in the North-South (including Cԥnub-Cԥnub vԥ üçtԥrԥfli ԥmԥkdaúlÕq Western countries), South-South and trilateral çԥrçivԥsindԥ göstԥrilmiú yardÕmlarÕn ümumi cooperation in dollar terms decreased by 68.2% hԥcmi 2018-ci ildԥ 2015-ci illԥ müqayisԥdԥ in 2018 compared to 3410,747 US dollars. 68,2 faiz azalaraq 3410747 ABù dollarÕndan 1085954 down to US$. It should be noted that 1085954 ABù dollarÕnadԥk enmiúdir. Qeyd since some of the assistance provided has olunmalÕdÕr ki, göstԥrilmiú bəzi yardÕmlar milli been converted from national currency to valyutadan ABŞ dolları valyutasÕna çevrildiyi dollar, the difference in exchange rates may üçün aradakÕ mԥzԥnnԥ fərqindən ümumi differ in overall figures. rԥqԥmlԥrdԥ fərq yaranmÕú ola bilԥr.

12 175 17. MԤQSԤDLԤR ÜÇÜN TԤRԤFDAùLIQ 17. PARTNERSHIPS FOR THE GOALS

17.11.1 AzԥrbaycanÕn ixracÕnÕn dünya ixracatÕnda xüsusi çԥkisi6 17.11.1 The share of Azerbaijan's exports in world exports6

Bu göstΩrici AzΩrbaycanÕn ixracÕnÕn This indicator represents the proportion dünya ixracatÕnda payÕnÕ göstΩrir. of Azerbaijan's exports in world exports. The AzΩrbaycanÕn ixracÕnÕn dünya ixracatÕnda share of Azerbaijan's exports in world exports is xüsusi çΩkisi AzΩrbaycan ixracÕnÕn dünya calculated as the Azerbaijan's exports devided ixracÕna nisbΩtinin 100-Ω hasili kimi hesablanÕr. by world exports multiplied by 100.

AzԥrbaycanÕn ixracÕnÕn dünya ixracatÕnda xüsusi çԥkisi, faizlԥ The share of Azerbaijan's exports in world exports, in percentage

0,15 0,15 0,14 * 0,13 0,12 0,1 0,13

* 0,10 0,05 0,08 0,08 0,09

0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2010-cu illԥ müqayisԥdԥ 2018-ci ildԥ Compared to 2010 in 2018, the share of AzԥrbaycanÕn ixracÕnÕn dünya ixracatÕnda Azerbaijan's exports in world exports decreased xüsusi çԥkisi 0,04 faiz bԥndi azalaraq 0,14 by 0.04 percentage points from 0.14 percent to faizdԥn 0,10 faizԥdԥk enmiúdir. 0.10 percent. 2018-ci ildԥ dünyanÕn 113-ԥ yaxÕn ölkԥsi Compared to 2017, in 2018 the amount of üzrԥ hԥyata keçirilԥn ixracÕn hԥcmi 2017-ci illԥ exports in nearly 120 countries around the müqayisԥdԥ 4138655,4 min ABù dollarÕ çox, world was 4,138,655.4 thousand US dollars yԥni 19458632.5 min ABù dollarÕ tԥúkil more, so amounted to 19,458,632.5 thousand etmiúdir7. øxrac olunan ԥmtԥԥlԥrin strukturunda US dollars7. In the structure of exported goods, mineral mԥhsullar 92,1 faiz, bitki mԥnúԥli mineral products were 92.1 percent, vegetable

6 BMT-nin qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ bu göstԥrici “17.11.1 ønkiúaf etmԥkdԥ olan ölkԥlԥrin vԥ ԥn az inkiúaf etmiú ölkԥlԥrin dünya ixracatÕnda xüsusi çԥkisi” kimi müԥyyԥn edilmiúdir. Nԥúrdԥ qlobal göstԥricinin inkiúaf etmԥkdԥ olan ölkԥlԥr hissԥsinԥ uy÷un olaraq rԥsmi statistika mԥlumatlarÕ ԥsasÕnda AzԥrbaycanÕn ixracÕnÕn dünya ixracatÕndakÕ xüsusi çԥkisi verilmiúdir. 6 In the UN Global Indicator Framework this indicator defined as “17.11.1 Total government revenue as a proportion of GDP, by source”. The publication gives a specific weight of Azerbaijan's exports to world exports based on official statistics according to the developing countries' global share. * Mԥlumatlar dԥqiqlԥúdirilmiúdir. * Data is precised. 7 Mԥnbԥ: Azԥrbaycan RespublikasÕ Dövlԥt Gömrük Komitԥsi 7 Source: State Customs Committee of the Republic of Azerbaijan

13 176 17. MԤQSԤDLԤR ÜÇÜN TԤRԤFDAùLIQ 17. PARTNERSHIPS FOR THE GOALS mԥhsullar 3,0 faiz, azqiymԥtli metallar vԥ products were 3.0 percent, semi-precious metals onlardan hazÕrlanan mԥmulatlar 1,3 faiz, and their products were 1.3 percent, precious qiymԥtli daúlar vԥ metallar, onlardan hazÕrlanan stones and metals, their products were 0.6 mԥmulatlar 0,6 faiz, plastik kütlԥlԥr, kauçuk, percent, plastic masses, caoutchouc, rubber and rezin vԥ onlardan hazÕrlanan mԥmulatlar 0,6 their products were 0.6 percent, and the rest faiz tԥúkil etmiúdir, qalan hissԥ isԥ digԥr share fell to other commodities. ԥmtԥԥlԥrin payÕna düúmüúdür. In the geographical structure of exports, øxracÕn co÷rafi quruluúunda AvropanÕn the share of Europe was 61.1 percent, Asia - payÕ 61,1 faiz, AsiyanÕn payÕ 32,7 faiz, 32.7 percent, America - 5.2 percent, and Africa AmerikanÕn payÕ 5,2 faiz, AfrikanÕn payÕ isԥ 1,0 - 1.0 percent. faiz olmuúdur.

14 177 17. MԤQSԤDLԤR ÜÇÜN TԤRԤFDAùLIQ 17. PARTNERSHIPS FOR THE GOALS

17.18.2 Rԥsmi StatistikanÕn Fundamental Prinsiplԥrinԥ uy÷un milli statistika qanunvericiliyinin mövcudlu÷u8 17.18.2 Existance of the national statistical legislation that complies with the Fundamental Principles of Official Statistics8

Bu göstΩrici ölkΩlΩrdΩ statistika sahΩsindΩ This indicator determines the compliance mövcud olan milli qanunvericiliyin 1994-cü ildΩ of national legislation in the field of BMT-nin Statistika KomissiyasÕ tΩrΩfindΩn qΩbul statistics with the 10 Fundamental edilmiú, 2013-cü ildΩ yenidΩn tΩsdiq olunmuú vΩ Principles of Official Statistics, adopted Baú Assambleyaya tΩsdiq olunmasÕ tövsiyΩ by the UN Statistical Commission in edilmiú Rəsmi StatistikanÕn 10 Fundamental 1994, re-approved in 2013, and recommended PrinsiplΩrinΩ uy÷unlu÷unu müΩyyΩn edir. to the General Assembly.

Rԥsmi statistika haqqÕnda qanunvericilik The legislation on official statistics Azԥrbaycan RespublikasÕ KonstitusiyasÕndan, consists of the Constitution of the Republic of “Rԥsmi statistika haqqÕnda” Azԥrbaycan Azerbaijan, the Law of the Republic of RespublikasÕnÕn Qanunundan, Azԥrbaycan Azerbaijan "On Official Statistics" and RespublikasÕnÕn digԥr qanunvericilik other legislative acts of the Republic of aktlarÕndan vԥ Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Azerbaijan and international treaties to tԥrԥfdar çÕxdÕ÷Õ beynԥlxalq müqavilԥlԥrdԥn which the Republic of Azerbaijan is a party. ibarԥtdir. HazÕrda qüvvԥdԥ olan “Rԥsmi The present Law of the Republic of Azerbaijan statistika haqqÕnda” Azԥrbaycan “On Official Statistics” of February 18, RespublikasÕnÕn 18 fevral 1994 tarixli 789 1994 No. 789 reflects the principles of nömrԥli Qanunu BMT-nin rԥsmi statistikaya UN's principles of official statistics. dair prinsiplԥrini özündԥ ԥks etdirir. This law regulates legal relations in the Sözügedԥn qanun Azԥrbaycan field of official statistics in the Republic of RespublikasÕnda rԥsmi statistika sahԥsindԥ Azerbaijan, defines the powers and functions of hüquqi münasibԥtlԥri tԥnzimlԥyir, dövlԥt state statistical bodies. statistika orqanlarÕnÕn sԥlahiyyԥt vԥ funksiyalarÕnÕ müԥyyԥn edir.

8 BMT-nin DøM üzrԥ qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ göstԥrici “17.18.2 Rԥsmi statistikanÕn ԥsas prinsiplԥrinԥ uy÷un milli statistika qanunvericiliyi olan ölkԥlԥrin sayÕ” kimi müԥyyԥn edilmiúdir. Göstԥricinin milli sԥviyyԥdԥ tԥtbiqi sözügedԥn statistika sahԥsindԥ müvafiq qanunvericiliyin mövcudlu÷unu nԥzԥrdԥ tutur. 8 In the UN Global Indicator Framework this indicator defined as “17.18.2 Number of countries that have national statistical legislation that complies with the Fundamental Principles of Official Statistics”. The use of the indicator in the national context implies the existence of relevant legislation in the field of statistics.

15 178 17. MԤQSԤDLԤR ÜÇÜN TԤRԤFDAùLIQ 17. PARTNERSHIPS FOR THE GOALS

17.18.3 Tam maliyyԥlԥúdirilԥn vԥ hԥyata keçirilԥn milli statistika planÕnÕn mövcudlu÷u9 17.18.3 Existance of the national statistical plan that is fully funded and under implementation9

Statistika sahԥsindԥ dövlԥt siyasԥtini vԥ The State Statistical Committee of the tԥnzimlԥnmԥsini hԥyata keçirԥn vԥ ölkԥdԥ Republic of Azerbaijan, which implements the sosial, iqtisadi, demoqrafik vԥ ekoloji vԥziyyԥt state policy and regulation in the field of ilԥ ba÷lÕ rԥsmi statistik mԥlumatlarÕ vahid statistics and forms official statistical data on metodologiya ԥsasÕnda formalaúdÕran social, economic, demographic and Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Dövlԥt Statistika environmental situation in the country based on Komitԥsi öz fԥaliyyԥtini hԥr il Azԥrbaycan a unified methodology, organizes its activity RespublikasÕnÕn Nazirlԥr Kabineti ilԥ annually with agreement of Cabinet of razÕlaúdÕrÕlaraq tԥsdiq edilԥn Statistik iúlԥr Ministers, in order to fulfill responsibilities proqramÕ, habelԥ metodoloji vԥ mԥlumat arising from the Statistical business programme, istifadԥçilԥri ilԥ iú planÕ, iqtisadi tԥhlil üzrԥ methodological work plan and work plan with rüblük iú planlarÕ vԥ “2018-2025-ci illԥrdԥ data users, quarterly business plans for Azԥrbaycan RespublikasÕnda rԥsmi statistikanÕn economic analysis, and “The State Programme inkiúafÕna dair Dövlԥt ProqramÕ” ilԥ qarúÕya for the Development of Official Statistics in the qoyulmuú vԥzifԥlԥrin yerinԥ yetirilmԥsi Republic of Azerbaijan for 2018-2025”. istiqamԥtindԥ qurur. Thus, the sixth programme for eight years Belԥ ki, Azԥrbaycan RespublikasÕ - "The State Program for the Development of Prezidentinin 2018-ci il 14 fevral tarixli, 3672 Official Statistics in the Republic of Azerbaijan nömrԥli SԥrԥncamÕ ilԥ 8 illik dövrü ԥhatԥ edԥn for 2018-2025" was adopted by the Decree of sayca altÕncÕ olan “2018-2025-ci illԥrdԥ the President of the Republic of Azerbaijan Azԥrbaycan RespublikasÕnda rԥsmi statistikanÕn dated February 14, 2018, number 3672. The inkiúafÕna dair Dövlԥt ProqramÕ” tԥsdiq main objective of the State Programme is to edilmiúdir. Dövlԥt ProqramÕnÕn ԥsas mԥqsԥdi develop official statistics by implementing a set statistika iúlԥrinin ölkԥdԥ vԥ beynԥlxalq alԥmdԥ of measures to improve statistical work in cԥrԥyan edԥn sosial-iqtisadi proseslԥrԥ və müasir accordance with the current socio-economic ça÷ÕrÕúlara uy÷un tԥkmillԥúdirilmԥsi üçün processes and modern challenges in the country kompleks tԥdbirlԥrin hԥyata keçirilmԥsi yolu ilԥ and internationally. These activities include the rəsmi statistikanÕn inkiúaf etdirilmԥsidir. Bu organization of statistical observations in social, tԥdbirlԥrԥ sosial, iqtisadi vԥ digԥr sahԥlԥr üzrԥ economic and other sphears, developing of statistika müúahidԥlԥrinin tԥúkili vԥ methodologies, ensuring of legal, administrative metodologiyalarÕn hazırlanması, and information support for production of metamԥlumatlar vԥ təsnifatlar, rԥsmi statistika methadata, classifications and official statistical materiallarÕnÕn istehsalÕnÕn hüquqi, inzibati vԥ materials, achieving users satisfaction, , and informasiya tԥminatÕ, istifadԥçi international cooperation. strengthening the mԥmnunlu÷unun artÕrÕlmasÕ, beynԥlxalq material and technical infrastructure as well as ԥmԥkdaúlÕq, maddi-texniki bazanÕn vԥ kadr the potential of human resources. potensialÕnÕn güclԥndirilmԥsi istiqamԥtlԥrini əhatə edən fəaliyyətlər daxildir. 9 BMT-nin DøM üzrԥ qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ göstԥrici “17.18.3 Tam maliyyԥlԥúdirilԥn vԥ hԥyata keçirilԥn milli statistika planÕna malik olan ölkԥlԥrin sayÕ, maliyyԥ mԥnbԥlԥri bölgüsündԥ” kimi müԥyyԥn edilmiúdir. Göstԥricinin milli kontekstdԥ tԥtbiqi statistika sahԥsindԥ müvafiq qanunvericiliyin mövcudlu÷unu nԥzԥrdԥ tutur. 9 In the UN Global Indicator Framework this indicator defined as “17.18.3 Number of countries with a national statistical plan that is fully funded and under implementation, by source of funding”. The use of the indicator in the national context implies the existence of relevant legislation in the field of statistics.

16 179 17. MԤQSԤDLԤR ÜÇÜN TԤRԤFDAùLIQ 17. PARTNERSHIPS FOR THE GOALS

17.19.2_a Son 10 il ԥrzindԥ ԥhalinin vԥ mԥnzil fondunun ԥn azÕ bir dԥfԥ siyahÕyaalmasÕnÕn aparÕlmasÕ10 17.19.2_a Conduction of at least one population and housing census in the last 10 years10

“Azərbaycan Respublikasında 2009-cu By the Decree of the President of the ildə əhalinin siyahıyaalınmasının keçirilməsi Republic of Azerbaijan dated July 7, 2006 No haqqında” Azərbaycan Respublikası 415 "On conducting a population census in the Prezidentinin 2006-cı il 07 iyul tarixli 415 Republic of Azerbaijan in 2009" according to nömrəli Fərmanı və “2009-cu ildə əhalinin the Decision of the Cabinet of Ministers of the siyahıyaalınmasına hazırlıq işlərinin Republic of Azerbaijan dated December 12, görülməsini və onun keçirilməsini təmin edən 2006 No 200 “On the Action Plan on tədbirlər planı haqqında” Azərbaycan Preparation and Conducting Census of Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2006-cı il 12 Population in 2009”, the population census was dekabr tarixli 200 nömrəli qərarına əsasən conducted in the country on April 13-22, 2009. 2009-cu ilin 13-22 aprel tarixlərində ölkədə The next population census in the əhalinin siyahıyaalınması keçirilmişdir. Republic of Azerbaijan was conducted on Azərbaycan Respublikasında əhalinin Oktober 1-10, 2019 by the Decree of the növbəti siyahıyaalınması “2019-cu ildə President of the Republic of Azerbaijan dated Azərbaycan Respublikasında əhalinin September 7, 2016 No 1040 "On conducting a siyahıyaalınmasının keçirilməsi haqqında” population census in the Republic of Azerbaijan Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2016-cı in 2019" according to the Decision of the il 7 sentyabr tarixli 1040 nömrəli Fərmanı və Cabinet of Ministers of the Republic of “2019-cu ildə Azərbaycan Respublikasında Azerbaijan dated December 16, 2016 No. 517 əhalinin siyahıyaalınmasına hazırlıq və onun “On the Action Plan on Preparation and keçirilməsi ilə bağlı tədbirlər planı haqqında” Conducting Census of Population in 2019”. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Organizational work on the census, 2016-cı il 16 dekabr tarixli 517 nömrəli qərarına preparation and publication of census materials, əsasən 2019-cu ilin 1-10 oktyabr tarixlərində staffing, organization of mass explanatory work, keçirilmişdir. technical support, conducting of census and Əhalinin siyahıyaalınması ilə bağlı receipt of documents, processing, publication, təşkilati işlər, siyahıyaalma materiallarının dissemination and archiving of census data, as hazırlanması və çapı, kadr təminatı, kütləvi well as duties regarding to international izahat işlərinin təşkili, texniki təminat, cooperation, are carrying out by The State siyahıyaalmanın keçirilməsi və sənədlərin Statistical Committee of the Republic of qəbulu, siyahıyaalma məlumatlarının Azerbaijan in accordance with “The Calendar işlənilməsi, yekunlarının dərc edilməsi və Plan for preparing and conducting the census of yayılması, siyahıyaalma materiallarının the population in the Republic of Azerbaijan in arxivləşdirilməsi və beynəlxalq əməkdaşlıq 2019” approved by the State Statistical istiqamətləri ilə bağlı işlər Azərbaycan Committee's Decision dated January 17, 2018 Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsinin No 01/05s.

10 BMT-nin qlobal göstԥricilԥr sistemindԥ bu göstԥrici “17.19.2 a) son 10 il ԥrzindԥ ԥhalinin vԥ mԥnzil fondunun ԥn azÕ bir dԥfԥ siyahÕyaalÕnmasÕnÕ aparan; b) do÷um hallarÕnÕn 100 faizinin, ölüm hallarÕnÕn isԥ 80 faizinin qeydiyyata alÕnmasÕna nail olmuú ölkԥlԥrin xüsusi çԥkisi” kimi müԥyyԥn edilmiúdir. Nԥúrdԥ iki ayrÕ kod altÕnda verilԥn göstԥrici milli sԥviyyԥdԥ mövcud olan vԥziyyԥti rԥsmi statistika mԥlumatlarÕ ԥsasÕnda ԥks etdirir. 10 In the UN Global Indicator Framework this indicator defined as “17.19.2 Proportion of countries that (a) have conducted at least one population and housing census in the last 10 years; and (b) have achieved 100 per cent birth registration and 80 per cent death registration”. The index under the two separate codes in the publication reflects the current national situation, based on official statistics.

18 180 17. MԤQSԤDLԤR ÜÇÜN TԤRԤFDAùLIQ 17. PARTNERSHIPS FOR THE GOALS 2018-ci il 17 yanvar tarixli 01/05s nömrəli sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “2019-cu ildə Azərbaycan Respublikasında əhalinin siyahıyaalınmasının hazırlanıb keçirilməsi üzrə təqvim planı”na uyğun olaraq Dövlət Statistika Komitəsi tərəfindən həyata keçirilir.

19 181 17. MԤQSԤDLԤR ÜÇÜN TԤRԤFDAùLIQ 17. PARTNERSHIPS FOR THE GOALS

17.19.2_b Do÷um hallarÕnÕn 100 faizinin, ölüm hallarÕnÕn isԥ 80 faizinin qeydiyyata alÕnmasÕna nail olma vԥziyyԥti 17.19.2_b State of achieving 100 percent birth registration and 80 percent death registration

Bu göstΩrici ölkΩdΩ il ΩrzindΩ baú vermiú This indicator represents the level of bütün do÷um vΩ ölüm hallarÕnÕn qeydiyyata achieving all birth and death registration alÕnmasÕna nail olma sΩviyyΩsini Ωks etdirir. occurred in the country in a year.

2018-cÕ ildԥ həm do÷um hallarÕnÕn, hԥm In 2018, 100 percent birth and death dԥ ölüm hallarÕnÕn 100 faizinin qeydiyyata registration has been provided. alÕnmasÕ tԥmin olunmuúdur. In the last year the number of births was Ötԥn il ԥrzindԥ do÷ulanlarÕn sayÕ 138982, 138,982, and the deaths was 57,250. From ölԥnlԥrin sayÕ isԥ 57250 nԥfԥr olmuúdur. them, 67,362 persons or 48.5 percent of births Bunlardan do÷ulanlarÕn 67362 nԥfԥri vԥ ya 48,5 were registered in urban areas, and 71,620 faizi úԥhԥr yerlԥrindԥ, 71620 nԥfԥri vԥ ya 51,5 persons or 51.5 percent in rural areas. And faizi kԥnd yerlԥrindԥ qeydԥ alÕnmÕúdÕr. 31,469 persons or 55.0 percent of deaths were Ölԥnlԥrin isԥ 31469 nԥfԥri vԥ ya 55,0 faizi úԥhԥr registered in urban areas, and 25,781 persons or yerlԥrindԥ, 25781 nԥfԥri vԥ ya 45,0 faizi kԥnd 45.0 percent in rural areas. 74,224 persons or yerlԥrindԥ qeydԥ alÕnmÕúdÕr. Do÷ulanlarÕn 53.4 percent of births were male, 64,758 74224 nԥfԥri vԥ ya 53,4 faizi kiúilԥr, 64758 persons or 46.6 percent were female. Regarding nԥfԥri vԥ ya 46,6 faizi qadÕnlar olmuúdur. to deaths, 30,643 persons or 53.5 percent of Ölԥnlԥrԥ gԥldikdԥ isԥ, onlarÕn 30643 nԥfԥri vԥ them were male, 26,607 persons or 46.5 percent ya 53,5 faizi kiúi, 26607 nԥfԥri vԥ ya 46,5 faizi were female. qadÕnlar olmuúdur.

Do÷um hallarÕnÕn 100 faizinin, ölüm hallarÕnÕn isԥ 80 faizinin qeydiyyata alÕnmasÕna nail olma vԥziyyԥti, faizlԥ State of achieving 100 percent birth registration and 80 percent death registration, in perce 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9

99,8 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Do÷um hallarÕnÕn 100 faizinin qeydiyyata alÕnmasÕna nail olma vԥziyyԥti Ölüm hallarÕnÕn 80 faizinin qeydiyyata alÕnmasÕna nail olma vԥziyyԥti

182 STATøSTøK MԤLUMATLARA DAøR CԤDVԤLLԤR STATISTICAL TABLES

MԤQSԤD 1. YOXSULLUöA SON GOAL 1. NO POVERTY

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ Indicator name faizlԥ in percentage Milli yoxsulluq hԥddindԥn aúa÷Õ sԥviyyԥdԥ yaúayan ԥhalinin xüsusi çԥkisi 9,1 7,6 6,0 5,3 5,0 4,9 5,9 5,4 5,1 Proportion of population living below the national poverty line

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018* Göstԥricinin adÕ Indicator name faizlԥ in percentage øúsizlik müavinԥti alan iúsiz ԥhalinin xüsusi çԥkisi, cins üzrԥ bölgüdԥ 0,22 2,61 2,54 1,76 5,62 5,34 5,63 18,12 5,56 Proportion of unemployed population receiving unemployment benefits, by sex kiúilԥr üzrԥ 0,32 3,07 2,87 2,06 6,45 6,13 6,06 19,38 5,30 for men qadÕnlar üzrԥ 0,10 2,01 2,08 1,33 4,34 4,09 4,93 15,92 6,00 for women

*iúsizlikdԥn sÕ÷orta ödԥniúi alanlar * persons received unemployment insurance benefits

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name faizlԥ in percentage Ümumi dövlԥt xԥrclԥrindԥ ԥsas xidmԥtlԥrԥ (tΩhsil, sΩhiyyΩ, sosial müdafiΩ vΩ sosial tΩminat) çԥkilԥn xԥrclԥrin xüsusi çԥkisi* 23,23 21,15 22,00 19,88 22,41 23,45 28,74 27,27 21,23 Proportion of total government spending on essential services* (education, health, social protection and social security) tԥhsil üzrԥ 10,04 8,24 8,34 7,51 8,31 9,03 9,88 9,90 8,65 for education sԥhiyyԥ üzrԥ 3,65 3,20 3,50 3,23 3,56 3,98 3,96 4,01 3,12 for heathcare sosial müdafiԥ vԥ sosial tԥminat üzrԥ 9,54 9,71 10,16 9,14 10,54 10,44 14,90 13,36 9,46 for social protection and social security

*-ilkin mԥlumatlar *-preliminary data Mԥnbԥ: Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Maliyyԥ Nazirliyi Source: The Ministry of Finance of the Republic of Azerbaijan

183 MԤQSԤD 2. ACLIöA SON GOAL 2. ZERO HUNGER

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name

Dövlԥt xԥrclԥrinin strukturu ilԥ müԥyyԥn edilԥn kԥnd tԥsԥrrüfatÕna istiqamԥtlԥndirilmԥ indeksi 0,56 0,55 0,52 0,46 0,50 0,49 0,58 0,49 0,60 The agriculture orientation index for government expenditures

Mԥnbԥ: Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Kԥnd TԥsԥrrüfatÕ Nazirliyi Source: Ministry of Agriculture of the Republic of Azerbaijan

MԤQSԤD 3. YAXùI SԤHøYYԤ VԤ RøFAH GOAL 3. GOOD HEALTH AND WELL-BEING

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name hԥr 100000 diri do÷ulana per 100000 live births Ana ölümü ԥmsalÕ, yaúayÕú yeri üzrԥ bölgüdԥ 15,7 15,3 14,9 14,5 14,6 14,4 13,8 14,6 12,2 Maternal mortality ratio, by location úԥhԥr yerlԥri üzrԥ 22,0 15,2 16,2 13,9 13,4 4,9 15,6 11,5 13,4 urban areas kԥnd yerlԥri üzrԥ 9,5 15,5 13,6 15,1 15,8 23,5 12,1 17,4 11,2 rural areas

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name by percentage

øxtisaslÕ sԥhiyyԥ iúçilԥri tԥrԥfindԥn qԥbul edilmiú do÷uúlarÕn xüsusi çԥkisi 99,6 99,7 99,8 99,9 99,9 99,8 99,8 99,8 99,9 Proportion of births attended by skilled health personnel

Mԥnbԥ: Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Sԥhiyyԥ Nazirliyi Source: Ministry of Health of the Republic of Azerbaijan

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name hԥr 1000 diri do÷ulana per 1000 live births Beú yaúadԥk uúaqlar arasÕnda ölüm ԥmsalÕ, cins vԥ yaúayÕú yeri üzrԥ 14,2 13,5 13,0 12,9 12,6 13,3 13,8 13,7 13,1 bölgüdԥ

136

184 ...ardı...... continued...

Under-five mortality rate, by sex and location o÷lanlar üzrԥ 14,6 13,9 13,1 13,0 13,5 14,7 15,4 15,3 14,3 for boys qÕzlar üzrԥ 13,7 13,0 12,9 12,8 11,6 11,8 11,9 11,9 11,7 for girls úԥhԥr yerlԥri üzrԥ 16,9 18,1 19,8 19,8 19,7 21,1 21,8 21,6 18,3 urban areas kԥnd yerlԥri üzrԥ 11,6 9,1 6,4 6,1 5,8 6,0 6,2 6,3 8,3 rural areas

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name hԥr 1000 diri do÷ulana per 1000 live births Neonatal ölüm ԥmsalÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ 6,6 6,5 6,9 7,0 6,1 5,9 5,5 6,6 6,5 Neonatal mortality rate, by sex

o÷lanlar üzrԥ 7,4 7,0 7,6 7,4 6,7 7,0 6,2 7,1 6,8 for boys qÕzlar üzrԥ 5,7 6,0 6,0 6,5 5,3 4,6 4,6 6,1 6,0 for girls erkԥn neonatal ölüm üzrԥ 5,9 6,0 6,6 6,5 5,7 5,3 4,5 5,3 5,2 early neonatal mortality o÷lanlar üzrԥ 6,7 6,6 7,4 6,9 6,3 6,2 5,2 5,7 5,6 for boys qÕzlar üzrԥ 4,9 5,4 5,6 6,1 5,0 4,3 3,7 5,0 4,8 for girls gec neonatal ölüm üzrԥ 0,7 0,5 0,3 0,5 0,4 0,6 1,0 1,3 1,3 late neonatal mortality o÷lanlar üzrԥ 0,7 0,4 0,2 0,5 0,4 0,8 1,0 1,4 1,2 for boys qÕzlar üzrԥ 0,8 0,6 0,4 0,4 0,3 0,3 0,9 1,1 1,2 for girls

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name

Hԥr 1000 nԥfԥr sa÷lam ԥhaliyԥ düúԥn ønsanÕn ømmunçatÕúmazlÕ÷Õ Virusuna (øøV) yeni yoluxmuúlarÕn 0,05 0,06 0,05 0,05 0,06 0,07 0,06 0,06 0,06 sayÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ Number of new HIV infections per 1,000 uninfected population, by sex kiúilԥr üzrԥ 0,08 0,09 0,07 0,07 0,08 0,10 0,07 0,07 0,09 for men qadÕnlar üzrԥ 0,02 0,03 0,03 0,04 0,05 0,05 0,04 0,04 0,04 for women

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name hԥr 100000 nԥfԥrԥ per 100,000 population

137

185 ...ardı...... continued...

Vԥrԥmԥ yeni yoluxanlarÕn sayÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ 53,7 53,4 50,3 48,7 46,6 41,9 39,4 39,8 38,3 Tuberculosis incidence, by sex kiúilԥr üzrԥ 79,8 75,4 72,2 70,7 67,5 58,2 53,7 52,1 50,9 for men qadÕnlar üzrԥ 28,2 31,8 28,7 26,9 25,8 25,6 25,1 27,5 25,7 for women

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name hԥr 1000 nԥfԥrԥ per 1,000 population Malyariyaya yeni yoluxanlarÕn sayÕ, cins vԥ yaúayÕú yeri üzrԥ bölgüdԥ 0,0100 0,0010 0,0003 ------Malaria incidence, by sex and location kiúilԥr üzrԥ 0,0056 0,0016 0,0004 ------for men qadÕnlar üzrԥ 0,0060 0,0002 0,0002 ------for women

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name hԥr 100000 nԥfԥrԥ per 100,000 population Hepatit B virusuna yeni yoluxanlarÕn sayÕ, cins vԥ yaúayÕú yeri üzrԥ bölgüdԥ 4,1 2,8 2,8 2,4 1,9 1,5 1,3 1,6 1,4 Hepatitis B incidence, by sex and location kiúilԥr üzrԥ 5,9 3,7 3,6 3,1 2,6 1,9 1,9 2,3 1,6 for men qadÕnlar üzrԥ 2,4 2,0 2,0 1,7 1,3 1,1 0,7 1,0 1,2 for women úԥhԥr yerlԥri üzrԥ 5,8 3,4 3,1 2,8 2,3 1,6 1,4 1,2 1,2 urban areas kԥnd yerlԥri üzrԥ 2,2 2,2 2,4 1,9 1,5 1,3 1,2 2,2 1,7 rural areas

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name hԥr 100000 nԥfԥrԥ per 100,000 population Yenitörԥmԥlԥr, úԥkԥrli diabet, qan dövranÕ sistemi vԥ tԥnԥffüs sistemi xԥstԥliklԥrindԥn ölüm sԥviyyԥsi, cins üzrԥ bölgüdԥ 477,2 463,0 472,1 464,9 459,1 452,1 472,8 470,1 466,3 Mortality rate attributed to neoplasm, diabetes, circulatory system and respiratory system diseases, by sex kiúilԥr üzrԥ 487,2 484,2 492,0 481,7 469,3 462,0 482,1 482,0 479,0 for men qadÕnlar üzrԥ 467,0 442,0 452,6 448,3 449,0 442,0 463,8 458,4 453,6 for women yenitörԥmԥlԥrdԥn ölüm sԥviyyԥsi 74,3 66,3 64,1 68,7 74,2 76,4 85,6 89,0 88,8 mortality rate attributed to

138

186 ...ardı...... continued...

neoplasm kiúilԥr üzrԥ 81,3 73,4 71,4 77,3 82,7 85,4 96,4 100,2 100,5 for men qadÕnlar üzrԥ 67,2 59,2 57,0 60,1 65,7 67,4 74,9 77,9 77,1 for women úԥkԥrli diabetdԥn ölüm sԥviyyԥsi 11,9 9,9 9,4 10,0 10,4 13,2 14,7 16,4 13,6 mortality rate attributed to diabetes kiúilԥr üzrԥ 8,9 8,5 7,9 8,5 8,4 10,2 11,4 13,8 11,3 for men qadÕnlar üzrԥ 14,8 11,2 10,9 11,5 12,4 16,1 18,0 19,0 15,8 for women qan dövranÕ sistemi xԥstԥliklԥrindԥn ölüm sԥviyyԥsi 364,4 362,7 379,6 369,8 353,6 344,5 353,7 345,8 345,3 mortality rate attributed to circulatory system kiúilԥr üzrԥ 370,6 377,2 392,0 378,4 356,5 347,7 353,9 348,6 347,5 for men qadÕnlar üzrԥ 358,2 348,4 367,4 361,3 350,7 341,3 353,6 343,1 343,2 for women tԥnԥffüs sistemi xԥstԥliklԥrindԥn ölüm sԥviyyԥsi 26,6 24,1 19,0 16,4 20,9 18,0 18,8 18,9 18,6 mortality rate attributed to respiratory system diseases kiúilԥr üzrԥ 26,4 25,1 20,7 17,5 21,7 18,7 20,4 19,4 19,7 for men qadÕnlar üzrԥ 26,8 23,2 17,3 15,4 20,2 17,2 17,3 18,4 17,5 for women

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name hԥr 100000 nԥfԥrԥ per 100,000 population øntihar sԥbԥbindԥn ölüm sԥviyyԥsi, cins vԥ yaúayÕú yeri üzrԥ bölgüdԥ 3,3 1,1 0,9 1,5 1,4 2,5 3,1 1,9 1,9 Suicide mortality rate, by sex and location kiúilԥr üzrԥ 5,1 1,6 1,1 2,4 2,0 3,7 4,5 2,9 3,0 for men qadÕnlar üzrԥ 1,6 0,5 0,7 0,5 0,7 1,4 1,7 0,9 0,9 for women úԥhԥr yerlԥri üzrԥ 3,1 0,9 0,8 1,4 1,2 2,5 3,2 2,0 1,8 urban areas kԥnd yerlԥri üzrԥ 3,5 1,3 1,0 1,5 1,6 2,6 2,9 1,9 2,2 rural areas

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name hԥr 100000 nԥfԥrԥ per 100,000 population Yol-nԥqliyyat hadisԥlԥri nԥticԥsindԥ ölüm sԥviyyԥsi, cins üzrԥ bölgüdԥ 10,4 11,2 12,7 12,5 11,9 9,4 7,9 7,7 7,4 Death rate due to road traffic injuries, by sex kiúilԥr üzrԥ 16,8 17,5 20,5 19,8 19,4 15,3 12,1 11,7 11,3 for men qadÕnlar üzrԥ 4,0 5,0 5,1 5,3 4,6 3,4 3,6 3,7 3,5 for women

139

187 Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name bu yaú qrupunda olan hԥr 1000 qadÕna per 1,000 women in this age group 15-19 yaúda olan qadÕnlar arasÕnda do÷um sԥviyyԥsi, yaúayÕú yeri üzrԥ bölgüdԥ 60,0 56,7 53,3 47,2 52,9 52,4 52,8 45,7 44,2 Birth rate among women aged 15-19 years, by location úԥhԥr yerlԥri üzrԥ 38,2 39,4 35,6 36,0 35,2 35,1 33,9 28,4 26,8 urban areas kԥnd yerlԥri üzrԥ 88,6 74,5 72,8 56,5 70,1 69,0 71,1 62,6 61,1 rural areas

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage

15 vԥ yuxarÕ yaúda olan úԥxslԥr arasÕnda tütündԥn istifadԥnin yayÕlma sԥviyyԥsi, cins vԥ yaú qruplarÕ üzrԥ bölgüdԥ 17,0 16,7 16,5 18,4 18,2 17,0 16,2 15,9 15,3 Age-standardized prevalence of current tobacco use among persons aged 15 years and older 15-19 yaú 0,4 0,2 0,1 0,3 0,5 0,4 0,1 0,0 0,1 15-19 years 20-44 yaú 15,6 15,0 14,2 14,8 15,8 15,2 13,9 13,3 13,4 20-44 years 45-64 yaú 25,6 25,6 25,8 26,0 25,1 24,1 23,1 23,0 21,7 45-64 years 65 + yaú 16,2 16,2 15,5 18,5 16,6 16,6 15,4 15,9 14,0 65 + years

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name hԥr 10000 nԥfԥrԥ per 10,000 population Tibb iúçilԥrinin sÕxlÕ÷Õ vԥ onlarÕn bölüúdürülmԥsi, ilin sonuna 103,62 97,93 97,27 95,52 93,85 91,14 89,42 86,60 87,75 Health worker density and distribution, at the end of the year hԥkimlԥr üzrԥ 36,80 34,49 35,01 34,66 34,58 33,86 33,22 32,59 32,94 doctors orta tibb iúçilԥri üzrԥ 66,83 63,44 62,26 60,85 59,27 57,27 56,20 54,01 54,81 midwifery personnel

MԤQSԤD 4. KEYFøYYԤTLø TԤHSøL GOAL 4. QUALITY EDUCATION

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name faizlԥ in percentage

140

188 ...ardı...... continued...

Tԥúkil olunmuú tԥlimdԥ iútirak sԥviyyԥsi (rΩsmi müΩyyΩn edilmiú ibtidai tΩhsil yaúÕna 1 il qalmÕú), cins vԥ yaúayÕú yeri üzrԥ bölgüdԥ Participation rate in organized 33,3 33,9 33,4 27,4 29,8 26,7 60,2 68,2 73,9 learning (one year before the official primary entry age), by sex and location o÷lanlar üzrԥ 34,0 34,6 33,5 26,9 29,3 26,6 60,0 68,7 68,0 for boys qÕzlar üzrԥ for girls 32,4 33,2 33,2 27,8 30,2 26,9 60,5 67,6 80,8 úԥhԥr yerlԥri üzrԥ 39,2 39,7 38,4 32,1 36,0 33,1 75,6 85,6 91,1 urban areas kԥnd yerlԥri üzrԥ 27,1 28,0 28,1 22,8 23,8 20,4 45,5 51,1 56,9 rural areas

Göstԥricinin adÕ 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name faizlԥ in percentage ønformasiya-kommunikasiya texnologiyalarÕndan (øKT) istifadԥ bacarÕ÷Õna malik olan gԥnclԥrin vԥ böyüklԥrin xüsusi çԥkisi, bacarÕqlarÕn növlԥri üzrԥ bölgüdԥ Proportion of youth and adults with information and communications technology (ICT) skills, by type of skill ønformasiya-kommunikasiya texnologiyalarÕndan (øKT) istifadԥ bacarÕ÷Õna malik olan gԥnclԥrin (15-24 yaúda olanlar) xüsusi çԥkisi 87,4 84,9 85,3 85,7 85,3 85,4 Proportion of youth 15-24 years with information and communications technology (ICT) skills, by type of skill ønformasiya-kommunikasiya texnologiyalarÕndan (øKT) istifadԥ bacarÕ÷Õna malik olan 15 yaúdan yuxarÕ böyüklԥrin xüsusi çԥkisi 58,7 59,1 60,2 61,0 61,1 61,6 Proportion of adults (15 years over) with information and communications technology (ICT) skills fayl vԥ ya qovlu÷un üzünün çÕxarÕlmasÕ vԥ ya yerinin dԥyiúdirilmԥsi bacarÕ÷Õ olanlar copying or moving a file or folder 15-24 yaú 84,0 81,2 78,1 75,1 74,7 74,9 15-24 years 15 yaúdan yuxarÕ 15 years over 49,9 50,6 51,1 51,6 51,7 52,1 sԥnԥd daxilindԥ eyni mԥlumatÕn yazÕlmasÕ vԥ ya yerinin dԥyiúdirilmԥsi üçün surԥtinin çÕxarÕlmasÕ bacarÕ÷Õ olanlar using copy and paste tools to dublicate or move information within a document

141

189 ...ardı...... continued...

15-24 yaú 81,4 78,7 75,7 72,8 72,4 72,6 15-24 years 15 yaúdan yuxarÕ 48,4 49,0 49,6 50,1 50,2 50,6 15 years over elektron poçt vasitԥsilԥ fayllarÕn (sԥnԥd, úԥkil, video vԥ s.) göndԥrilmԥsi bacarÕ÷Õ olanlar sending e-mails with attached files (e.g. document, picture and video) 15-24 yaú 80,6 77,9 74,9 72,0 71,6 71,8 15-24 years 15 yaúdan yuxarÕ 38,0 38,5 38,9 39,3 39,4 39,7 15 years over elektron cԥdvԥllԥrdԥ ԥsas hesablama düsturlarÕndan istifadԥ edilmԥsi bacarÕ÷Õ olanlar using basic arithemetic formulae in a spreadsheet 15-24 yaú 42,0 40,6 39,1 37,5 37,3 37,5 15-24 years 15 yaúdan yuxarÕ 12,3 12,4 12,6 12,7 12,7 12,8 15 years over ԥlavԥ qur÷ularÕn kompüterԥ qoúulmasÕ (modem, kamera, printer vԥ s,) bacarÕ÷Õ olanlar connecting and installing new devices (e.g. modem, camera, printer) 15-24 yaú 24,0 23,2 22,3 21,5 21,4 21,5 15-24 years 15 yaúdan yuxarÕ 9,3 9,4 9,6 9,6 9,6 9,8 15 years over proqram tԥminatÕnÕn axtarÕúÕ, yüklԥnmԥsi, quraúdÕrÕlmasÕ vԥ konfiqurasiya edilmԥsi bacarÕ÷Õ olanlar  finding, downloading, installing and configuring software 15-24 yaú 17,1 16,6 15,9 15,3 15,2 15,3 15-24 years 15 yaúdan yuxarÕ 4,5 4,6 4,7 4,7 4,7 4,9 15 years over elektron tԥqdimatlarÕn hazÕrlanmasÕ bacarÕ÷Õ olanlar creating electronic presentation with presentation software 15-24 yaú 12,9 12,4 12,0 11,5 11,4 11,8 15-24 years 15 yaúdan yuxarÕ 3,8 3,8 3,9 3,9 3,9 4,1 15 years over fayllarÕn kompüterdԥn digԥr qur÷ulara ötürülmԥsi bacarÕ÷Õ olanlar transferring files between a computer and other devices 15-24 yaú 10,3 9,9 9,6 9,2 9,2 9,5 15-24 years 15 yaúdan yuxarÕ 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 2,1 15 years over xüsusi proqramlaúdÕrma dilindԥn istifadԥ etmԥklԥ kompüter proqramÕnÕn yazÕlmasÕ bacarÕ÷Õ olanlar

142

190 ...ardı...... continued... writing a computer program using a specialised programming language 15-24 yaú 0,7 0,7 0,8 0,9 0,9 1,0 15-24 years 15 yaúdan yuxarÕ 0,5 0,6 0,6 0,6 0,6 0,8 15 years over

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name

Tԥhsildԥ gender bԥrabԥrliyi indeksi Gender parity index in education mԥktԥbԥqԥdԥr tԥhsil müԥssisԥlԥri üzrԥ for pre-primary education 0,846 0,856 0,868 0,880 0,865 0,862 0,860 0,865 0,873 úԥhԥr yerlԥri üzrԥ 0,827 0,839 0,869 0,880 0,867 0,857 0,858 0,857 0,867 urban areas kԥnd yerlԥri üzrԥ 0,902 0,903 0,868 0,878 0,861 0,878 0,866 0,893 0,893 rural areas ümumtԥhsil müԥssisԥlԥri üzrԥ 0,859 0,860 0,848 0,852 0,846 0,847 0,867 0,853 0,883 for general education úԥhԥr yerlԥri üzrԥ 0,831 0,832 0,826 0,838 0,832 0,835 0,860 0,846 0,869 urban areas kԥnd yerlԥri üzrԥ 0,895 0,896 0,878 0,872 0,866 0,865 0,878 0,864 0,905 rural areas ali tԥhsil müԥssisԥlԥri üzrԥ 0,838 0,844 0,893 0,915 0,919 0,934 0,925 0,922 0,922 for higher education

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name faizlԥ in percentage Verilmiú yaú qrupunda ԥn azÕ müԥyyԥn edilmiú funksional savadlÕlÕq sԥviyyԥsinԥ çatmÕú ԥhalinin xüsusi çԥkisi, cins üzrԥ bölgüdԥ Proportion of population in a given 99,8 99,8 99,8 99,8 99,8 99,8 99,8 99,8 99,8 age group achieving at least a fixed level of proficiency in functional literacy skills, by sex kiúilԥr üzrԥ 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9 for men qadÕnlar üzrԥ 99,7 99,7 99,7 99,7 99,7 99,7 99,7 99,7 99,7 for women

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name faizlԥ in percentage Aúa÷ÕdakÕlarla tԥmin edilmiú mԥktԥblԥrin xüsusi çԥkisi: Proportion of schools with access to:

143

191 ...ardı...... continued... a) elektrik enerjisi ilԥ; a) electricity; 100 100 100 100 100 100 100 100 100 b) tԥhsil mԥqsԥdlԥri üçün internetԥ çÕxÕúla; b) the Internet for pedagogical 39,1 47,4 48,3 49,4 51,4 51,8 55,6 56,8 57,4 purposes, by location;

úԥhԥr yerlԥri üzrԥ 70,6 78,7 79,6 79,9 84,8 84,9 86,6 90,0 90,0 urban areas kԥnd yerlԥri üzrԥ 28,2 35,0 35,9 37,1 38,4 39,2 44,1 44,1 45,1 rural areas c) tԥhsil mԥqsԥdlԥri üçün kompüterlԥrlԥ; c) computers for pedagogical purposes, 83,9 86,7 87,2 88,3 93,1 93,9 94,3 94,7 95,3 by location;

úԥhԥr yerlԥri üzrԥ 92,7 94,2 96,2 97,4 98,4 97,7 98,6 98,5 98,4 urban areas kԥnd yerlԥri üzrԥ 80,9 84,0 84,1 85,0 91,1 92,3 92,8 93,4 94,1 rural areas d) içmԥli suyun ԥsas mԥnbԥlԥri ilԥ; 100 100 100 100 100 100 100 100 100 d) basic drinking water; e) o÷lan vԥ qÕzlar üçün ayrÕlÕqda minimum úԥraiti olan sanitar qovúaqlarla; 100 100 100 100 100 100 100 100 100 e) single-sex basic sanitation facilitiesm f) ԥl yumaq üçün ԥsas vasitԥlԥrlԥ (hamÕ üçün su tԥchizatÕ, sanitariya vԥ gigiyena tԥúԥbbüsünün göstԥricilԥrinin tԥriflԥrinԥ uy÷un olaraq) 100 100 100 100 100 100 100 100 100 (f) basic handwashing facilities (as per the water, sanitation and hygiene for all initiative indicator definitions)

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage a) mԥktԥbԥqԥdԥr; b) ibtidai; c) ümumi vԥ tam orta tԥhsildԥ iúԥ qԥbul olunanadԥk vԥ ya iúlԥdiyi vaxt ԥrzindԥ müvafiq sԥviyyԥyԥ uy÷un ölkԥdԥ tԥlԥb olunan minimal peúԥ hazÕrlÕ÷Õ (mԥsԥlԥn, pedaqoji) keçmiú müԥllimlԥrin xüsusi çԥkisi Proportion of teachers in: (a) pre-primary; (b) primary; (c) lower and upper secondary education who have received at least the minimum organized teacher training (e.g. pedagogical training) pre-service or in-service required for teaching at the relevant level in the country a) Mԥktԥbԥqԥdԥr tԥhsil müԥssisԥlԥrindԥ 83,5 81,0 83,8 85,1 85,9 87,4 87,3 89,1 89,7 iúԥ qԥbul olunanadԥk vԥ ya iúlԥdiyi

144

192 ...ardı...... continued... vaxt ԥrzindԥ ölkԥdԥ tԥlԥb olunan müvafiq sԥviyyԥyԥ uy÷un minimal peúԥ hazÕrlÕ÷Õ (mԥsԥlԥn, pedaqoji) keçmiú müԥllimlԥrin xüsusi çԥkisi, mülkiyyԥt növlԥri üzrԥ bölgüdԥ, faizlԥ a) Proportion of teachers in pre-primary education who have received at least the minimum organized teacher training (e.g. pedagogical training) pre-service or in-service required for teaching, at the relevant level in the country, by property type, in percentage

Dövlԥt 82,7 80,9 83,5 84,9 85,8 87,2 87,3 88,8 89,7 State Qeyri-dövlԥt 86,8 88,6 93,4 91,7 89,5 92,2 88,6 94,7 90,4 Non-state b) øbtidai tԥhsildԥ iúԥ qԥbul olunanadԥk vԥ ya iúlԥdiyi vaxt ԥrzindԥ ölkԥdԥ tԥlԥb olunan müvafiq sԥviyyԥyԥ uy÷un minimal peúԥ hazÕrlÕ÷Õ (mԥsԥlԥn, pedaqoji) keçmiú müԥllimlԥrin xüsusi çԥkisi, mülkiyyԥt növlԥri üzrԥ bölgüdԥ, faizlԥ b) Proportion of teachers in primary 99,3 99,6 99,6 99,4 99,3 91,0 98,0 99,8 99,8 education who have received at least the minimum organized teacher training (e.g. pedagogical training) pre-service or in-service required for teaching, at the relevant level in the country, by property type, in percentage

Dövlԥt 99,3 99,6 99,6 99,4 99,3 89,5 97,9 99,7 99,9 State Qeyri-dövlԥt 98,1 100,0 100,0 99,1 99,1 97,9 97,2 93,0 98,1 Non-state c) Ümumi vԥ tam orta tԥhsildԥ iúԥ qԥbul olunanadԥk vԥ ya iúlԥdiyi vaxt ԥrzindԥ ölkԥdԥ tԥlԥb olunan müvafiq sԥviyyԥyԥ uy÷un minimal peúԥ hazÕrlÕ÷Õ (mԥsԥlԥn, pedaqoji) keçmiú müԥllimlԥrin xüsusi çԥkisi, mülkiyyԥt növlԥri üzrԥ bölgüdԥ, faizlԥ c) Lower and upper secondary 99,0 99,1 99,4 99,2 98,1 92,4 97,8 99,4 99,7 education who have received at least the minimum organized teacher training (e.g. pedagogical training) pre-service or in-service required for teaching at the relevant level in the country, by property type, in percentage

Dövlԥt 99,1 99,2 99,5 99,2 97,9 92,2 97,6 99,5 99,7

145

193 ...ardı...... continued...

State Qeyri-dövlԥt 96,6 91,5 98,8 98,7 98,2 88,4 93,6 92,4 96,3 Non-state

MԤQSԤD 5. GENDER BԤRABԤRLøYø GOAL 5. GENDER EQUALITY

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Milli Parlamentdԥ (Milli Mԥclis) qadÕnlar tԥrԥfindԥn tutulan yerlԥrin xüsusi çԥkisi 16,0 16,0 15,4 15,6 15,6 16,8 16,1 16,1 16,8 Proportion of seats held by women in National Parliament (Milli Mejlis)

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ Indicator name faizlԥ in percentage Rԥhbԥr vԥzifԥlԥr tutan qadÕnlarÕn xüsusi çԥkisi 25,5 34,8 31,2 33,0 34,5 35,1 34,9 34,5 35,6 Proportion of women in managerial positions

2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Mobil telefonu olan úԥxslԥrin xüsusi çԥkisi, cins üzrԥ bölgüdԥ 72,4 73,9 74,1 73,4 73,8 74,0 Proportion of individuals who own a mobile telephone, by sex kiúilԥr üzrԥ 78,4 78,0 78,6 77,8 77,9 77,3 for men qadÕnlar üzrԥ 66,6 69,9 69,7 69,1 69,7 70,8 for women

MԤQSԤD 6. TԤMøZ SU VԤ SANøTARøYA GOAL 6. CLEAN WATER AND SANITATION

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Tԥhlükԥsiz qaydada tԥmizlԥnԥn çirkab sularÕn xüsusi çԥkisi 3,7 3,8 4,4 4,1 4,3 4,9 4,4 5,3 5,1 Proportion of wastewater safely treated

2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ ABù dollarÕ/ m3 Indicator name USD/ m3

146

194 ...ardı...... continued...

Sudan istifadԥ sԥmԥrԥliliyi 3,70 3,89 3,23 Water-use efficiency

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Su ehtiyatlarÕna düúԥn yükün sԥviyyԥsi: götürülmüú úirin suyun mövcud úirin su ehtiyatlarÕnda xüsusi çԥkisi 48,43 49,89 52,85 52,94 51,17 51,61 52,45 53,51 53,73 Level of water stress: freshwater withdrawal as a proportion of available freshwater resources

MԤQSԤD 7. SԤRFԤLø VԤ TԤMøZ ENERJø GOAL 7. AFFORDABLE AND CLEAN ENERGY

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Elektrik enerjisinԥ çÕxÕúÕ olan ԥhalinin xüsusi çԥkisi 100 100 100 100 100 100 100 100 100 Proportion of population with access to electricity

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Son enerji istehlakÕnÕn ümumi hԥcmindԥ bԥrpa olunan enerjinin xüsusi çԥkisi 4,2 3,4 2,7 2,5 2,1 2,3 1,9 1,9 2,0 Renewable energy share in the total final energy consumption

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ kq neft ekvivalenti/min manatla Indicator name kg oil equivalent/thousand manats ølkin enerji sԥrfiyyatÕnÕn ÜDM-ԥ nisbԥti kimi hesablanan enerji tutumu* Energy intensity measured in terms of 469,4 507,3 525,4 504,9 506,4 517,0 527,5 529,1 524,7 primary energy and GDP*

* 2005-ci ilin qiymԥtlԥri ilԥ * at the price of 2005

147

195 MԤQSԤD 8. LAYøQLø ԤMԤK VԤ øQTøSADø ARTIM GOAL 8. DECENT WORK AND ECONOMIC GROWTH

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn real ÜDM-in illik artÕm sürԥti 3,7 -1,2 0,8 4,4 1,5 -0,1 -4,2 -0,8 0,5 Annual growth rate of real GDP per capita

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Mԥú÷ul ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn real ÜDM-in illik artÕm sürԥti 3,6 -1 0,6 4,0 1,0 -0,4 -4,9 -1,1 0,2 Annual growth rate of real GDP per employed person

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ Manatla Indicator name Manats QadÕn vԥ kiúilԥrin orta saathesabÕ ԥmԥkhaqqÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ Average hourly earnings of female 2,2 2,5 2,7 2,8 2,9 3,0 3,2 3,4 3,5 and male employees, by sex qadÕnlar üzrԥ 1,6 1,6 1,7 1,8 2,0 2,0 2,1 2,3 2,4 for women kiúilԥr üzrԥ 2,7 3,1 3,3 3,5 3,4 3,6 4,0 4,2 4,3 for men

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage øúsizlik sԥviyyԥsi, cins vԥ yaú qruplarÕ üzrԥ bölgüdԥ 5,6 5,4 5,2 5,0 4,9 5,0 5,0 5,0 4,9 Unemployment rate, by sex and age kiúilԥr üzrԥ 4,4 4,4 4,3 4,0 4,0 4,1 4,2 4,1 4,1 for men qadÕnlar üzrԥ 6,9 6,4 6,1 5,9 5,8 5,9 6,0 5,9 5,8 for women 15-19 yaú 15,8 17,1 16,2 15,9 15,7 15,6 15,1 14,6 14,2 15-19 years 20-24 yaú 14,7 14,2 13,7 13,3 13,1 13,0 12,7 12,5 12,4 20-24 years 25-29 yaú 7,0 7,0 6,8 6,6 6,5 6,5 6,3 6,2 6,0 25-29 years 30-34 yaú 5,1 4,9 4,6 4,4 4,3 4,1 4,2 4,0 4,0 30-34 years 35-39 yaú 3,6 4,0 4,1 3,9 3,9 3,8 3,8 3,8 3,7 35-39 years 40-44 yaú 3,1 3,2 3,2 3,1 3,1 3,3 3,5 3,5 3,5

148

196 ...ardı...... continued...

40-44 years

45-49 yaú 3,4 3,1 3,0 2,9 2,9 3,0 3,4 3,4 3,4 45-49 years 50-54 yaú 3,7 3,2 2,7 2,7 2,7 2,8 3,1 3,1 3,2 50-54 years 55-59 yaú 3,5 3,4 3,1 2,7 2,5 2,8 3,0 3,1 3,3 55-59 years 60-64 yaú 1,5 1,3 1,5 1,2 1,2 1,3 1,5 1,6 1,5 60-64 years

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ hԥr 100000 iúlԥyԥnԥ Indicator name per 100,000 workers østehsalatda xԥsarԥt alan vԥ hԥlak olan úԥxslԥrin sayÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ 19 19 14 12 18 11 16 12 13 Frequency rates of fatal and non-fatal occupational injuries, by sex kiúilԥr üzrԥ 30 30 23 19 28 16 25 18 20 for men qadÕnlar üzrԥ 5 5 3 3 3 3 4 4 2 for women østehsalatda xԥsarԥt alanlarÕn sayÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ 14 13 9 8 12 7 12 8 9 Frequency rates non-fatal occupational injuries, by sex kiúilԥr üzrԥ 21 19 14 12 18 11 19 11 15 for men qadÕnlar üzrԥ 5 4 2 2 3 2 2 3 1 for women østehsalatda hԥlak olanlarÕn sayÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ 5 6 5 4 6 3 4 4 3 Frequency rates fatal occupational injuries, by sex kiúilԥr üzrԥ 9 11 9 7 10 5 6 6 5 for men qadÕnlar üzrԥ 0 0 1 1 1 1 1 1 1 for women 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Turizmin ÜDM-ԥ birbaúa töhfԥsinin ÜDM-dԥ xüsusi çԥkisi 3,6 4,1 4,5 4,5 4,5 4,3 Tourism direct GDP as a proportion of total GDP

2014 2017 2018 2015 2016 Göstԥricinin adÕ Indicator name ԥvvԥlki ilԥ nisbətən, faizlԥ compared to previous year, in percentage Turizmin ÜDM-ԥ birbaúa töhfԥsinin artÕm sürԥti 15,6 1,4 12,7 14,8 9,9 Tourism direct GDP in growth rate

149

197 Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name faizlԥ in percentage Turizm üçün xarakterik sahԥlԥrdԥ çalÕúan iúçilԥrin xüsusi çԥkisi 2,7 2,7 2,6 2,7 2,8 3,3 2,9 3,1 3,4 Proportion of workers in the areas specific to tourism

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name Böyüklԥrin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ düúԥn a) kommersiya banklarÕnÕn filiallarÕnÕn vԥ b) bankomatlarÕn sayÕ a) Number of commercial bank branches per 100,000 adults and (b) number of automated teller machines (ATMs) per 100,000 adults a) kommersiya banklarÕnÕn filiallarÕnÕn sayÕ 13,6 14,6 15,1 16,8 18,2 18,1 13,9 11,9 11,1 a) number of commercial bank branches b) bankomatlarÕn sayÕ b) number of automated teller machines 26,7 29,7 31,1 32,9 35,1 35,8 32,3 31,7 32,3 (ATMs)

150

198 MԤQSԤD 9. SԤNAYE, øNNOVASøYA VԤ øNFRASTRUKTUR GOAL 9. INDUSTRY, INNOVATION AND INFRASTRUCTURE

Göstԥricinin 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 adÕ min nԥfԥrlԥ Indicator name by thousand persons

Sԥrniúin daúÕmalarÕnÕn hԥcmi, nԥqliyyat növlԥri üzrԥ bölgüdԥ 1387308 1491905 1617339 1746106 1828324 1891905 1929685 1973440 2002836 Passenger volume, by mode of transport dԥmir yolu nԥqliyyatÕ üzrԥ 4803 3451 2668 2508 2517 1883 1978 2490 2841 railway transport dԥniz nԥqliyyatÕ üzrԥ 12 17 17 14 15 9 20 17 16 sea transport hava nԥqliyyatÕ üzrԥ 1017 1394 1599 1664 1788 1818 1980 2359 2399 air transport metro üzrԥ 181146 182602 195642 206673 215472 222040 217516 228848 231016 subway avtomobil nԥqliyyatÕ üzrԥ 1200330 1304441 1417413 1535247 1608532 1666155 1708191 1739726 1766564 road transport

151

199 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ milyon nԥfԥrlԥ Indicator name by million persons Nԥqliyyat sektorunda sԥrniúin daúÕnmasÕ, iqtisadi rayonlar üzrԥ bölgüdԥ The passenger volume in transport sector, by economic region NaxçÕvan Muxtar RespublikasÕ Nakhchivan 66684 80587 87429 95224 96935 98151 100129 101961 103995 Autonomous Republic Abúeron iqtisadi rayonu 94694 102097 109777 117712 123777 131767 137273 142026 145229 Absheron economic region ùԥki-Zaqatala iqtisadi rayonu 44575 48277 52052 55969 58427 62207 65490 67969 69486 Shaki-Zagatala economic region Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu 49665 53642 57664 61813 64558 68533 71446 73351 74772 Guba-Khachmaz economic region Kԥlbԥcԥr-LaçÕn iqtisadi rayonu … … … … 12505 13097 13506 13928 14097 Kalbajar-Lachin economic region Da÷lÕq ùirvan iqtisadi rayonu 23247 25476 27738 30122 31526 33633 35255 36462 37483 Daglikh Shirvan economic region BakÕ úԥhԥri 538786 575712 626192 677669 713099 720402 723813 727076 731162 Baku city Gԥncԥ-Qazax iqtisadi rayonu 141843 153638 165755 178343 187040 198731 207452 213650 217901 Ganja-Gazakh economic region Lԥnkԥran iqtisadi rayonu 49446 53618 57949 62460 65308 69391 72338 74266 75898 Lankaran economic region Aran iqtisadi rayonu 165940 184332 204247 225874 236497 250562 261158 268424 275469 Aran economic region YuxarÕ Qaraba÷ iqtisadi rayonu 6221 6644 7049 7458 18860 19681 20331 20613 21072 Yukhari Garabagh economic region 152

200 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ min tonla Indicator name by thousand tons Yük daúÕmalarÕnÕn hԥcmi, nԥqliyyat növlԥri üzrԥ 196452 203586 210862 217926 221991 222373 222461 bölgüdԥ 226419 230144 Freight volume, by mode of transport dԥmir yolu nԥqliyyatÕ üzrԥ 22349 22203 23116 23127 21795 17090 15479 14558 13954 railway transport dԥniz nԥqliyyatÕ üzrԥ 11714 12499 12371 11510 9934 6626 5807 8344 8236 sea transport hava nԥqliyyatÕ üzrԥ 40 51 82 126 125 129 160 173 208 air transport avtomobil nԥqliyyatÕ üzrԥ 99891 109780 118123 125222 128603 137605 141459 144854 149344 road transport boru kԥmԥri nԥqliyyatÕ üzrԥ 62458 59053 57170 57941 61534 60923 59556 58490 58402 pipeline

153

201 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ min tonla Indicator name by thousand tons

Nԥqliyyat sektorunda yük daúÕnmasÕ, iqtisadi rayonlar üzrԥ bölgüdԥ The passenger volume in transport sector, by economic region NaxçÕvan Muxtar RespublikasÕ Nakhchivan 11153 12717 13952 15280 15564 15898 16083 16323 16628 Autonomous Republic Abúeron iqtisadi rayonu 3818 4119 4431 4695 4822 5058 5240 5407 5582 Absheron economic region ùԥki-Zaqatala iqtisadi rayonu 5610 6111 6646 7120 7352 7768 8119 8396 8634 Shaki –Zagatala economic region Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu 3255 3518 3808 4060 4188 4396 4551 4665 4774 Guba-Khachmaz economic region Kԥlbԥcԥr-LaçÕn iqtisadi rayonu … … … … 925 980 1008 1024 1039 Kalbajar-Lachin economic region Da÷lÕq ùirvan iqtisadi rayonu 3365 3568 3781 3945 4037 4286 4437 4565 4697 Daglikh Shirvan economic region BakÕ úԥhԥri 40550 45139 48319 50761 52055 57651 58902 60124 62441 Baku city Gԥncԥ-Qazax iqtisadi rayonu 9582 10411 11226 11923 12263 12871 13373 13778 14164 Ganja-Gazakh economic region Lԥnkԥran iqtisadi rayonu 5694 6126 6594 6992 7187 7580 7879 8117 8348 Lankaran economic region Aran iqtisadi rayonu 14868 15925 17066 18019 18582 19430 20125 20682 21227 Aran economic region YuxarÕ Qaraba÷ iqtisadi rayonu Yukhari 414 431 450 463 1628 1687 1742 1773 1810 Garabagh economic region 154

202 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Emal sԥnayesinin ԥlavԥ dԥyԥrinin ÜDM-ԥ faiz nisbԥti 4,7 4,0 4,2 4,2 4,7 5,0 4,9 4,7 4,8 Manufacturing value added as a proportion of GDP

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ manatla Indicator name manats Ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn emal sԥnayesinin ԥlavԥ dԥyԥri 225,2 229,4 253,0 263,8 295,0 284,8 306,8 339,6 391,9 Manufacturing value added per capita

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ Indicator name faizlԥ in percentage Emal sԥnayesindԥ mԥú÷ullu÷un ümumi mԥú÷ulluqda xüsusi çԥkisi, cins üzrԥ bölgüdԥ 4,8 4,8 4,8 5,0 4,9 4,9 5,1 5,2 5,2 Manufacturing employment as a proportion of total employment, by sex kiúilԥr üzrԥ 6,7 6,7 6,7 6,9 6,8 6,9 6,6 6,6 6,8 for men qadÕnlar üzrԥ 2,8 2,8 2,8 2,9 2,9 2,8 3,5 3,6 3,6 for women

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ kq/manatla Indicator name kg/manats Ԥlavԥ dԥyԥr vahidinԥ düúԥn karbon qazÕ (CO ) tullantÕlarÕ 2 0,7 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,5 0,5 - Carbon dioxide (CO2) emission per unit of value added

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Elmi-tԥdqiqat vԥ tԥcrübԥ-konstruktor iúlԥrinԥ çԥkilԥn xԥrclԥrin ÜDM-dԥ xüsusi çԥkisi 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 Research and development expenditure as a proportion of GDP

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name Ԥhalinin hԥr 1000000 nԥfԥrinԥ düúԥn tԥdqiqatçÕlarÕn sayÕ (tam mΩú÷ulluq ekvivalentindΩ), cins üzrԥ bölgüdԥ 1228 1305 1660 1687 1725 1683 1605 1507 1461 Researchers (in full-time equivalent) per million inhabitants, by sex

155

203 ...ardı...... continued... kiúilԥr üzrԥ 1093 1242 1598 1563 1564 1507 1365 1222 1198 for men qadÕnlar üzrԥ 1328 1333 1679 1767 1840 1817 1803 1754 1689 for women

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Orta vԥ yüksԥk texnoloji sԥnayenin ԥlavԥ dԥyԥrinin ümumi ԥlavԥ dԥyԥrdԥ xüsusi çԥkisi 9,1 11,3 10,5 13,1 13,7 20,3 19,1 15,7 13,6 Proportion of medium and high-tech industry value added in total value added

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Mobil úԥbԥkԥ ilԥ ԥhatԥ olunmuú ԥhalinin xüsusi çԥkisi 99,8 99,8 99,8 99,8 99,8 99,9 100,0 100,0 100,0 Proportion of population covered by a mobile network

MԤQSԤD 10. BԤRABԤRSøZLøYøN AZALDILMASI GOAL 10. REDUCED INEQUALITIES

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage øúçilԥrin ԥmԥkhaqqÕ vԥ sosial müdafiԥ xԥtti ilԥ ödԥniúlԥrdԥn ibarԥt gԥlirlԥrinin ÜDM-dԥ xüsusi çԥkisi 16,1 14,9 16,4 17,3 17,9 20,2 19,4 18,0 16,7 Labour share of GDP, comprising wages and social protection transfers

Göstԥricinin adÕ 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name ønkiúaf üçün resurs axÕnÕnÕn mԥcmu hԥcmi, axÕnlarÕn növlԥri üzrԥ bölgüdԥ Total resource flows for development, by type of flow Azԥrbaycana cԥlb edilmiú birbaúa xarici investisiyalar Direct foreign investments attracted to 8049,2 7483,1 7323,7 5713,8 4109,1 Azerbaijan Azԥrbaycandan xaricԥ yönԥldilmiú birbaúa investisiyalar 2216,5 3263,1 2917,6 2678,4 3416,9 Direct foreign investments from Azerbaijan

156

204 MԤQSԤD 11. DAYANIQLI ùԤHԤRLԤR VԤ øCMALAR GOAL 11. SUSTAINABLE CITIES AND COMMUNITIES

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Tikilԥrԥk istifadԥyԥ verilmiú yaúayÕú evlԥrinin sahԥsinin artÕm tempinin ԥhalinin artÕm tempinԥ nisbԥti 34,6 -2,2 4,2 10,5 -9,7 -13,0 8,6 -5,7 10,6 Ratio of built and delivered residential areas growth rate to population growth rate

MԤQSԤD 12. MԤSULøYYԤTLø øSTEHLAK VԤ øSTEHSAL GOAL 12. RESPONSIBLE CONSUPTION AND PRODUCTION

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ kiloqramla Indicator name kilograms Ԥhalinin hԥr nԥfԥrinԥ düúԥn yaranmÕú tԥhlükԥli tullantÕlar 15,7 20,5 32,4 21,8 48,5 27,6 65,6 27,0 34,5 Hazardous waste generated per capita

MԤQSԤD 13. øQLøM DԤYøùøKLøYøNԤ QARùI MÜBARøZԤ GOAL 13. CLIMATE ACTION

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ hԥr 100000 nԥfԥrԥ Indicator name per 100,000 population Bilavasitԥ fԥlakԥt nԥticԥsindԥ hԥlak olmuú, xԥsarԥt almÕú, xilas vԥ tԥxliyԥ olunmuú úԥxslԥrin sayÕ Number of deaths, injuries, rescued 280,6 7,2 4,1 2,9 12,5 13,9 24,6 22,6 22,0 persons and evacuated persons attributed to disasters hԥlak olanlar 0,8 0,9 0,8 0,8 0,8 0,8 0,7 0,7 1,1 deaths xԥsarԥt alanlar 1,9 1,9 1,4 1,4 1,9 2,5 2,5 3,4 2,4 injuries xilas edilԥnlԥr 7,2 0,6 1,6 0,1 0,7 2,2 0,7 1,6 0,9 rescued tԥxliyԥ olunanlar 270,8 3,8 0,3 0,7 9,0 8,4 20,7 16,9 17,6 evacuated

Mԥnbԥ: Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Maliyyԥ Nazirliyi Source: The Ministry of Finance of the Republic of Azerbaijan

MԤQSԤD 14. DԤNIZ EKOSøSTEMøNøN MÜHAFøZԤSø GOAL 14. LIFE BELOW WATER

2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Bioloji davamlÕ hԥddԥ olan balÕq ehtiyatlarÕnÕn xüsusi 34,05 34,49 38,76 39,56 çԥkisi, vԥtԥgԥ ԥhԥmiyyԥtli balÕq növlԥri üzrԥ

157

205 ...ardı...... continued...

Kilkԥlԥr – Clupeonella 16,3 16,7 29,6 33,27 Siyԥnԥklԥr – Alosa 38,1 38,8 45,9 47,38 Kefallar – Lisa 46,8 47,6 43,3 45,81 Kütüm – Rutilus frisii kutum (Kamensky, 1901) 35,9 36,7 43,1 46,84 Xԥzԥr Qarasolu – Vimba vimba persa (Pallas, 1774) 27,5 26,9 17,1 10,44 ùԥrq Çapa÷Õ – Abramis brama orientalis Berg, 1949 37,2 37,9 54,0 53,63 Çԥki – Cyprinus carpio Linnaeus, 1758 34,8 35,4 28,7 30,89 Kür (Azԥrbaycan) Külmԥsi – Rutilus rutilus caspicus 38,0 38,8 53,3 54,08 (Jakovlev, 1870) ùԥmayÕ – Chalcalburnus chalcoides (Güeldenstäedt, 28,5 28,3 18,0 17,72 1772) Hԥúԥm – Aspius aspius taeniatus (Eichwald, 1831) 27,0 27,1 27,6 28,36 Çay SÕfÕ – Sander lucioperca (Linnaeus, 1758) 31,5 31,8 48,0 47,98 DabanbalÕ÷Õ – Carassius carassius (Linnaeus, 1758) 38,7 38,4 58,7 59,04 Adi Naxa – Silurus glanis Linnaeus, 1758 39,4 40,2 37,7 40,13 Adi DurnabalÕ÷Õ – Esox lucius Linnaeus, 1758 37,0 38,3 37,6 38,36

Mԥnbԥ: Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Ekologiya vԥ Tԥbii Sԥrvԥtlԥr Nazirliyi Source: Ministry of Ecology and Natural Resources

MԤQSԤD 15. TORPAQ EKOSøSTEMøNøN MÜHAFøZԤSø GOAL 15. LIFE ON LAND

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Meúԥ sahԥsinin ümumi torpaq sahԥsindԥ xüsusi çԥkisi 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 Forest area as a proportion of total land area

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Xüsusi mühafizԥ olunan tԥbiԥt ԥrazilԥrinin ölkԥnin ümumi ԥrazisindԥ payÕ 10,2 10,2 10,3 10,3 10,3 10,3 10,3 10,3 10,3 Proportion of specially protected areas in the total nature territory of the country Dövlԥt tԥbiԥt qoruqlarÕ 2,4 2,4 2,4 2,4 2,4 2,4 2,4 2,4 1,4 State nature reserves Milli parklar 3,6 3,6 3,7 3,7 3,7 3,7 3,7 3,7 4,9 National parks Dövlԥt tԥbiԥt yasaqlÕqlarÕ 4,2 4,2 4,2 4,2 4,2 4,2 4,2 4,2 4,0 State nature sanctuaries

158

206 MԤQSԤD 16. SÜLH, ԤDALԤT VԤ SԤMԤRԤLø øNSTøTUTLAR GOAL 16. PEACE, JUSTICE AND STRONG INSTITUTIONS

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name Ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ düúԥn qԥsdԥn adam öldürmԥ qurbanlarÕnÕn sayÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ 2,3 2,3 2,2 2,3 2,5 2,4 1,7 1,8 2,0 Number of victims of international homicide per 100,000 population , by sex kiúilԥr üzrԥ 3,2 3,0 3,1 3,2 3,1 3,2 2,0 2,2 2,7 for men qadÕnlar üzrԥ 1,3 1,6 1,2 1,5 1,8 1,5 1,4 1,5 1,3 for women

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name Ԥhalinin hԥr 100000 nԥfԥrinԥ düúԥn insan alveri qurbanlarÕnÕn sayÕ, cins üzrԥ bölgüdԥ 1,8 1,7 2,0 2,3 2,7 2,7 3,0 3,6 3,1 Number of victims of human trafficking per 100,000 population, by sex kiúilԥr üzrԥ 0,2 0,2 0,6 0,5 0,2 0,2 0,2 0,8 0,1 for men qadÕnlar üzrԥ 3,4 3,1 3,4 4,1 5,1 5,2 5,6 6,3 6,0 for women

2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Hökm çÕxarÕlmadan saxlanÕlan úԥxslԥrin hԥbsdԥ olan úԥxslԥrin ümumi sayÕnda xüsusi çԥkisi 13,3 10,2 11,9 Unsentenced detainees as a proportion of overall prison population

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Hökumԥtin ilkin xԥrclԥrinin ilkin tԥsdiq edilmiú büdcԥ xԥrclԥrindԥ xüsusi çԥkisi Primary government expenditures as a 95,9 120,8 98,6 96,4 93,3 84,3 96,0 98,1 98,4 proportion of original approved budget

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Do÷umu rԥsmi orqanlar tԥrԥfindԥn qeydiyyata alÕnmÕú beú yaúadԥk uúaqlarÕn xüsusi çԥkisi Proportion of children under 5 years of age 100 100 100 100 100 100 100 100 100 whose births have been registered with a civil authority

159

207 MԤQSԤD 17. MԤQSԤDLԤR ÜÇÜN TԤRԤFDAùLIQ GOAL 17. PARTNERSHIPS FOR THE GOALS

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ Indicator name faizlԥ in percentage Dövlԥt büdcԥsi gԥlirlԥrinin ÜDM-dԥ xüsusi çԥkisi 26,9 30,1 31,6 33,5 31,2 32,2 29,0 23,5 28,2 State budget revenue as a proportion of GDP

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Dövlԥt büdcԥsinin gԥlirlԥrindԥ vergilԥrin xüsusi çԥkisi 46,2 40,7 40,4 39,3 45,5 50,2 51,6 56,6 47,0 Proportion of taxes in the state budget revenue

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Borca xidmԥtlԥ ba÷lÕ xԥrclԥrin mal vԥ xidmԥtlԥrin ixracÕna faiz nisbԥti 0,4 1,2 0,7 2,6 1,5 3,4 6,3 4,4 5,2 Debt service as a proportion of exports of goods and services

Göstԥricinin adÕ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Indicator name Ԥhalinin hԥr 100 nԥfԥrinԥ düúԥn sabit geniúzolaqlÕ internet abunԥçilԥrinin sayÕ 0,6 1,2 2,5 4,3 5,1 5,5 5,6 6,4 7,7 Fixed Internet broadband subscriptions per 100 inhabitants

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage ønternetdԥn istifadԥ edԥn ԥhalinin xüsusi çԥkisi 46,0 65,0 70,0 73,0 75,0 77,0 78,0 79,0 79,8 Proportion of individuals using the Internet

2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ ABù dollarÕ Indicator name in USD ønkiúaf etmԥkdԥ olan ölkԥlԥrԥ maliyyԥ vԥ texniki yardÕmÕn dollarla ümumi hԥcmi (o cümlԥdԥn ùimal-Cԥnub, Cԥnub-Cԥnub vԥ üçtԥrԥfli ԥmԥkdaúlÕq çԥrçivԥsindԥ hԥyata keçirilԥn) 3410747 2265700 1337208 1085954 Dollar value of financial and technical assistance (including through North-South, South-South and triangular cooperation) committed to developing countries

160

208 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ Indicator name faizlԥ in percentage AzԥrbaycanÕn ixracÕnÕn dünya ixracatÕnda xüsusi çԥkisi 0,14 0,15 0,13 0,13 0,12 0,08 0,08 0,09 0,10 The share of Azerbaijan's exports in world exports

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Do÷um hallarÕnÕn 100 faizinin qeydiyyata alÕnmasÕna nail olma vԥziyyԥti 100 100 100 100 100 100 100 100 100 State of achieving 100 percent birth registration

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Göstԥricinin adÕ faizlԥ Indicator name in percentage Ölüm hallarÕnÕn 80 faizinin qeydiyyata alÕnmasÕna nail olma vԥziyyԥti 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9 100 State of achieving 80 percent death registration

161

209 DayanÕqlÕ ønkiúaf Mԥqsԥdlԥri Sustainable Development Goals

s t a t i s t i k i c m a l s t a t i s t i c a l r e v i e w

Mԥcmuԥnin hazÕrlanmasÕnÕn ümumi rԥhbԥri General manager of the preparation of the review Dövlԥt Statistika Komitԥsinin sԥdri Tahir Budaqov/ Tahir Budagov Chairman of the State Statistical Committee

Mԥcmuԥnin hazÕrlanmasÕ üçün mԥsul úԥxs The person responsible for the preparation of the review

DayanÕqlÕ inkiúaf statistikasÕ úöbԥsinin Regional statistika sektorunun müdiri Kamran Ԥlizadԥ/ Kamran Alizada Head of Regional Statistics Sector of Sustainable Development Statistics Division

øcraçÕlar: Arzu Ta÷Õyeva/ Arzu Taghiyeva Executors: Sevinc Ԥhmԥdova/ Sevinj Ahmadova Aytԥn Beydullayeva/ Aytan Beydullayeva Qönçԥ BayramlÕ/ Goncha Bayramli Ramilə Soltanova/ Ramila Soltanova

Ünvan: BakÕ - AZ 1136 ønúaatçÕlar prospekti 81 Address: Baku - AZ 1136 Inshaatchilar Avenue 81

Ԥlavԥ mԥlumat almaq üçün: For additional information: tel: (0099412) 538-21-39 (0099412) 538-70-48

Email: [email protected] http://www.stat.gov.az

Format 70x100 1/16/ Format 70x100 1/16 Hԥcmi 13,5 ç.v./ Volume 13.5 p.p. Tiraj 130 nüsxԥ/ Printing 130 copies 9 ʋ-li kiçik müԥssisԥ/ Small enterprise No. 9 QEYD ÜÇÜN NOTES ______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______QEYD ÜÇÜN NOTES ______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______

______