Projekt prac geologicznych na wykonanie otworu obserwacyjno-badawczego (piezometru) w Mucznym Miejscowo V4 : Muczne Gmina: Lutowiska Powiat: bieszczadzki Województwo: podkarpackie Zlewnia: rz. San
Opracowali: Projekt przedstawia do zatwierdzenia:
...... mgr in b. Krzysztof Witek nr upr. 050987
...... mgr in b. Piotr Owsiak
Kraków, grudzie L 2010 r. SPIS TRE UCI
1. WST AP...... 4 2. CEL PROJEKTOWANYCH PRAC...... 4 3. HISTORIA DOTYCHCZASOWYCH BADA K...... 5 4. CHARAKTERYSTYKA TERENU BADA K ...... 7 4.1. Lokalizacja projektowanego otworu obserwacyjno-badawczego ...... 7 4.2. Morfologia i hydrografia terenu obj Btego badaniami ...... 7 4.3. Budowa geologiczna terenu obj Btego badaniami...... 8 4.4. Warunki hydrogeologiczne ...... 8 5. OPIS WYKONANIA ZADANIA GEOLOGICZNEGO ………………………..…….. 11 5.1. Uzasadnienie liczby, lokalizacji i rodzaju projektowanych wyrobisk ...... 11 5.2. Przewidywany profil geologiczny i schematyczna konstrukcja techniczna otworu obserwacyjno-badawczego ...... 11 6. WSKAZÓWKI DOTYCZ 2 SPIS ZAŁ Zał. 1. Lokalizacja projektowanego otworu obserwacyjno-badawczego w skali 1: 50 000. Zał. 2. Szczegółowa lokalizacja projektowanego otworu obserwacyjno – badawczego Muczne M-1. Zał. 3. Wycinek Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1: 50 000 ark. Ustrzyki Górne. Zał. 4. Wycinek Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1: 50 000 ark. Ustrzyki Górne. Zał. 5. Schematyczny przekrój hydrogeologiczny przez rejon Mucznego. Zał. 6. Projekt geologiczno – techniczny otworu obserwacyjno-badawczego. Zał. 7. Projekt typowej obudowy otworu obserwacyjno-badawczego w skali 1:10. Zał. 8. Porozumienie dotycz =ce udost Bpnienie gruntu dla potrzeb wykonania otworu badawczego w ramach organizacji i prowadzenia sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych. 3 1.WST AP Niniejszy projekt otworu hydrogeologiczno – badawczego (piezometru) został opracowany przez mgr in b. Krzysztofa Witka oraz mgr in b. Piotra Owsiaka, pracowników Oddziału Karpackiego Pa Lstwowego Instytutu Geologicznego – Pa Lstwowego Instytutu Badawczego, w ramach realizacji zada L Pa Lstwowej Słu bby Hydrogeologicznej (Temat: Reorganizacja, rozwój i przystosowanie sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych do wymaga L Ramowej Dyrektywy Wodnej. Opracowanie projektów prac geologicznych dla hydrogeologicznych otworów badawczych stacji hydrogeologicznych I i II rz Bdu). Prace kre Vlarskie i techniczne wykonał mgr in b. Piotr Owsiak. Projektowany otwór obserwacyjno-badawczy, po uzyskaniu pozytywnych wyników bada L, b Bdzie stanowił jeden z punków tego monitoringu. W przypadku uzyskania negatywnych wyników otwór ten zostanie zlikwidowany. Projektowany otwór obserwacyjno-badawczy zlokalizowany b Bdzie w miejscowo Vci Muczne, na działce nale b= cej do Skarbu Pa Lstwa i zarz =dzanej przez Nadle Vnictwo Stuposiany (nr. ew. 2). Na wykonanie otworu i ewentualne pozostawienie go na stałe jako punktu obserwacji stanów wód podziemnych i jej jakoVci, Pa Lstwowy Instytut Geologiczny - Pa Lstwowy Instytut Badawczy uzyskał zgod B wła Vciciela (zał. 8). 2. CEL PROJEKTOWANYCH PRAC Celem pracy geologicznej jest: • rozpoznanie profilu geologicznego w strefie wyst Bpowania wód podziemnych w stropowej partii utworów fliszowych, • zbadanie parametrów hydrogeologicznych uj Btej warstwy wodono Vnej, • zbadanie składu chemicznego wody, • przeprowadzenie wst Bpnych (próbnych) obserwacji hydrogeologicznych w okresie 3 miesi Bcy. W przypadku uzyskania pozytywnych wyników bada L i obserwacji, tj. uznania, be otwór ujmuje wody gł Bbinowe w miejscu reprezentatywnym dla poznania dynamiki zasilania wód podziemnych, a na skład chemiczny wody nie wpływaj = lokalne ogniska zanieczyszcze L (nie rozpoznane na etapie projektu), pozostanie on w terenie jako punkt obserwacyjny monitoringu wód podziemnych. 4 3. HISTORIA DOTYCHCZASOWYCH BADA K W latach 80-tych ubiegłego wieku w ramach wykonania Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1: 200 000 opracowany został arkusz Łupków obejmuj =cy mi Bdzy innymi omawiany obszar (Chowaniec i in., 1987, 1988). Podstawowymi informacjami zawartymi na tej mapie były: charakterystyka wodono Vno Vci przypowierzchniowych utworów (potencjalna wydajno V4 typowego otworu studziennego), wodoprzewodno V4 utworów fliszowych, jako V4 wód głównego poziomu u bytkowego, mi =b szo V4 utworów wodono Vnych w paleogenie, gł Bboko V4 pierwszego zwierciadła wód podziemnych oraz lokalizacja reprezentatywnych `ródeł i hydrogeologicznych otworów wiertniczych. W latach 90-tych XX wieku opracowana została Mapa Obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) w Polsce wymagaj =cych szczególnej ochrony, w skali 1:500 000 (Kleczkowski red., 1990; Skrzypczyk, 2008). W rejonie projektowanych prac wyst Bpuje jeden główny zbiornik GZWP nr 431-Zbiornik warstw (F) Krosno (Bieszczady) , którego zasoby dyspozycyjne oszacowano na 25,00 tys. m 3/d, a moduł zasobów dyspozycyjnych na 0,24 [l/(s•km 2)] (Ryc. 1). Przy opracowywaniu tej mapy, w cz BV ci karpackiej, udział brali pracownicy Oddziału Karpackiego Pa Lstwowego Instytutu Geologicznego-Pa Lstwowego Instytutu Badawczego w osobach: Józef Chowaniec, Danuta Poprawa oraz Krzysztof Witek. Pracownicy ci brali równie b udział w opracowywaniu cz BV ci karpackiej Atlasu Hydrogeologicznego Polski 1: 500 000 pod redakcj = Bronisława Paczy Lskiego, w której przedstawiona jest równie b charakterystyka hydrogeologiczna rejonu Lutowisk i Ustrzyk Górnych (Paczy Lski 1993, 1995). Do bardziej szczegółowych prac kartograficznych obejmuj =cych badany teren zaliczy 4 nale by prace A. K. Tokarskiego obejmuj =ce geologi B, geomorfologi B i hydrogeologi B rejonu zlewni potoku Wołosatego (Tokarski 1975a, 1975b), Map B hydrogeologiczn = Polski ark. Ustrzyki Górne, D`winiacz Górny i Lutowiska w skali 1:50 000 (Chowaniec, 2002a, 2002b; Chowaniec, Witek 2002), oraz Szczegółow = map B geologiczn = Polski w skali 1: 50 000 ark. Ustrzyki Górne wraz z obja Vnieniami (Haczewski i in. 2000). W roku 2004 pracownicy OK PIG-PIB Jankowski L., Kopciowski R. i Ryłko W. przy okazji opracowania Mapy Geologicznej obszarów przygranicznych Polski, Ukrainy i Słowacji w skali 1:200 000 opracowali równie b rejon Ustrzyk Górnych (Jankowski i in. 2004). W bezpo Vredniej okolicy projektowanego otworu nie wyst Bpuj = studnie wiercone ujmuj =ce paleoge Lski (fliszowy) poziom wodono Vny. Najbli bej zlokalizowane otwory hydrogeologiczne, w których zbadano fliszowy poziom wodono Vny znajduj = si B w rejonie miejscowo Vci Smolnik (7 km na NW od terenu bada L). Odwiercono tam 2 odwierty 5 o gł Bboko Vci do 55 m reprezentuj =cych warstwy kro Vnie Lskie jednostki Vl=skiej (Bank HYDRO-2; zał. 4). Wydajno V4 tych otworów nie przekracza 1 m 3/h przy depresji rz Bdu 35 m. Otwory te zlokalizowane s = na obszarze, który uznany został na MhP 1:50 000 za pozbawiony u bytkowego poziomu wodono Vnego. W trakcie prac nad Map = hydrogeologiczn = Polski 1:50 000 ark. Ustrzyki Górne, D `winiacz Górny i Lutowiska, w rejonie projektowanego otworu pobrano jedn = próbk B wody ze studni kopanej w miejscowo Vci Michniowiec oraz 3 próbki wody ze `ródeł wypływaj =cych z tych samych warstw (piaskowce otryckie) w jakich odwiercony zostanie projektowany otwór. Badania wykazały, be wody reprezentuj =ce paleoge Lski poziom fliszowy charakteryzuj = si B bardzo dobr = jako Vci = wód podziemnych (Tab. 1). Ryc. 1. Poło benie otworu obserwacyjno-badawczego na tle Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP). 6 4. CHARAKTERYSTYKA TERENU BADA K 4.1. Lokalizacja projektowanego otworu obserwacyjno-badawczego Projektowany otwór b Bdzie odwiercony w miejscowo Vci Muczne, gm. Lutowiska, powiat bieszczadzki, województwo podkarpackie w dolinie potoku Muczne b Bd=cego lewym dopływem Sanu (zał. 1). Otwór zlokalizowany b Bdzie na działce o nr ewidencyjnym 2 nale b= cej do Skarbu Pa Lstwa i zarz =dzanej przez Nadle Vnictwo Stuposiany (Fot. 1). Współrz Bdne geograficzne miejsca lokalizacji projektowanego otworu wynosz = (zał. 2): N = 49 o07’58,7 E = 22 o44’12,7 Lokalizacja otworu w tym rejonie podyktowana jest brakiem jakichkolwiek punktów monitoruj =cych wody podziemne piaskowców otryckich, oraz faktem braku mo bliwo Vci pozyskania istniej =cych otworów do sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych. Fot. 1. Lokalizacja otworu obserwacyjno-badawczego 4.2. Morfologia i hydrografia terenu obj Btego badaniami Projektowany otwór obserwacyjno-badawczy b Bdzie wykonany w obr Bbie doliny potoku Muczne. Teren ten, pod wzgl Bdem morfologicznym nale by do mezoregionu Bieszczadów Zachodnich podprowincji Beskidów Wschodnich (522.12, 522; Kondracki 2009). Przylega on od strony południowo-zachodniej do najwy bszej cz BV ci polskich Bieszczad, któr = tworz = nast Bpuj =ce szczyty: Tarnica (1346 m n.p.m.), Halicz (1333 m), Krzemie L (1335 m) i Bukowe Berdo 1313 m). Od strony północno-wschodniej do doliny 7 potoku Muczne przylega Grzbiet Jeleniowaty, który kulminuje si B w szczycie o wysoko Vci 907 m n.p.m.. Charakterystyczn = cech = Bieszczad Zachodnich jest stosunkowo niskie poło benie górnej granicy lasów przebiegaj =cej na poziomicy około 1200 – 1220 m, a tak be brak górnego pi Btra le Vnego, powy bej którego rozci =gaj = si B ł =ki nosz =ce nazw B połoniny. Obszar ten charakteryzuje si B niewielkim zaludnieniem co wi =b e si B z przeprowadzonym w ko Lcu lat czterdziestych przymusowym przesiedlaniem. W roku 1973 utworzono Bieszczadzki Park Narodowy, który nast Bpnie rozszerzono latach 1989 i 1991. Obecnie obejmuje on obszar 270,6 km 2 i rozci =ga si B prawie na całe Bieszczady. W rejonie projektowanego otworu przebiega granica Parku Krajobrazowego Doliny Sanu. Oba te parki wraz z poło bonym bardziej na zachód Parkiem Krajobrazowym Ci Vnia Lsko-Wetli Lskim wchodz = w skład Mi Bdzynarodowego Rezerwatu Biosfery le b= cego na pograniczu Polski, Słowacji i Ukrainy. 4.3. Budowa geologiczna terenu obj Btego badaniami Pod wzgl Bdem geologicznym teren bada L poło bony jest w obr Bbie fliszowych Karpat zewn Btrznych. W rejonie bada L wyst Bpuj = dwie jednostki tektoniczne – jednostka Vl=ska i dukielska, obie o charakterystycznych profilach stratygraficznych (zał. 3). Sam obszar Mucznego zlokalizowany jest ju b na obszarze wyst Bpowania utworów fliszowych jednostki Vl=skiej. Osady fliszowe reprezentowane s = przez serie piaskowcowo-łupkowe, b =d` łupkowo-piaskowcowe, w których stosunek ilo Vci łupków do piaskowców jest zmienny. Najwi Bkszy udział w budowie geologicznej maj = tu utwory warstw kro Vnie Lskich reprezentowane głównie przez piaskowce otryckie. Utwory te reprezentuj = wiek oligoce Lski. Skały s = mocno sp Bkane, zuskokowane i cz Bsto sfałdowane (zał. 5). Utwory fliszowe pokryte s= czwartorz Bdowymi glinami zwietrzelinowymi o mi =b szo Vci 1-3 m. Doliny rzeczne wypełnione s = natomiast osadami aluwialnymi reprezentowanymi przez otoczaki i bwiry z domieszk = piasków cz Bsto w stropowej cz BV ci zaglinione. Mi =b szo V4 tych utworów rzadko przekracza 5 m ( Ul=czka 1980; Ul=czka, aytko 1979; Tokarski 1975a; Tokarski 1975b; Haczewski i in. 2000; Jankowski i in. 2004). 4.4. Warunki hydrogeologiczne Pod wzgl Bdem hydrogeologicznym okolice Mucznego poło bone s = w regionie karpackim (XIV) makroregionu południowego (Paczy Lski red. 1993, 1995). W najbli bszym s=siedztwie projektowanego otworu obserwacyjnego wystBpuje Główny Zbiornik Wód Podziemnych wymagaj =cy szczególnej ochrony (GZWP; Kleczkowski red. 1990; Skrzypczyk 8 2008; ryc. 1). Jest to zbiornik warstw (F) Krosno (Bieszczady) nr 431. Projektowany otwór zlokalizowany b Bdzie w obr Bbie jednolitej cz BV ci wód podziemnych nr 160, w której to cz BV ci nie badnego otworu hydrogeologicznego obj Btego obserwacjami dynamiki i jako Vci wód podziemnych (ryc. 2). Ryc. 2. Poło benie projektowanego otworu obserwacyjno – badawczego na tle jednolitych cz BV ci wód podziemnych (JCWPd). 9 W oparciu o istniej =ce materiały geologiczne i hydrogeologiczne na badanym obszarze mo bna wydzieli 4 nast Bpuj =ce u bytkowe poziomy wodono Vne (zał. 4): - czwartorz Bdowy - obejmuj =cy fragment doliny Sanu i Wołosatego, - palege Lski (fliszowy) - zwi =zany z piaskowcami otryckimi warstw kro Vnie Lskich. Poziom czwartorz Bdowy Czwartorz Bdowy poziom wodono Vny buduj = aluwialne osady doliny Sanu i Wołosatego wykształcone w postaci bwirów, bwirów piaszczystych i piasków o zmiennej mi =b szo Vci rzadko przekraczaj =cej 5 m (zał. 4). Cz Bsto w profilu osadów pojawiaj = si B utwory nieprzepuszczalne lub słabo przepuszczalne wykształcone w formie glin lub glin piaszczystych. Na badanym terenie, poziom ten wyst Bpuje fragmentarycznie ze wzgl Bdu na `ródłowe partie rzek. W dolinie Sanu wyst Bpuje on w dwóch fragmentach na wschód i południowy wschód od badanego obszaru, natomiast w dolinie Wołowatego na odcinku uj Vcia potoku do Sanu. Zwierciadło wody wyst Bpuje na gł Bboko Vci 1-3 m i jest najcz BV ciej swobodne lub pod niewielkim ci Vnieniem szczególnie w miejscach, gdzie w stropie wyst Bpuj = słaboprzepuszczalne osady ilasto-piaszczyste. Zasilanie wód podziemnych odbywa si B tu poprzez boczny dopływ z utworów fliszowych oraz bezpo Vredni = infiltracj B opadów atmosferycznych. W zwi =zku z brakiem własno Vci retencyjnych utworów buduj =cych tarasy holoce Lskie Sanu i Wołosatego w tym rejonie, poziom wodonoVny w s =siedztwie rzek uzale bniony jest Vci Vle od ich stanów. Potencjalne wydajno Vci w czwartorz Bdowym poziomie wodono Vnym nie s = wysokie i wahaj = si B najcz BV ciej w granicach 2-10m 3/h. Współczynnik filtracji wynosi najcz BV ciej n • 10 -4 m/s. Moduł zasobów odnawialnych na badanym obszarze wynosi 276 m 3/24h/km 2. W oparciu o przesłanki geologiczne i hydrogeologiczne moduł zasobów dyspozycyjnych okre Vlono na 50% modułu zasobów odnawialnych (Chowaniec 2002a; Chowaniec 2002b; Chowaniec, Witek 2002). Jako V4 wód podziemnych okre Vlono w oparciu o 4 analizy fizyko-chemiczne wykonane podczas realizacji arkuszy Ustrzyki Górne, D `winiacz Górny i Lutowiska Mapy hydrogeologicznej Polski 1:50 000, zrealizowanej w roku 2002 przez pracowników Oddziału Karpackiego Pa Lstwowego Instytutu Geologicznego – Pa Lstwowego Instytutu Badawczego (Chowaniec 2002a; Chowaniec 2002b; Chowaniec, Witek 2002; zał. 4). Na ich podstawie mo bna stwierdzi 4, be wyst Bpuj =ce w osadach aluwialnych Sanu i Wołosatego wody podziemne s = typu HCO 3-Ca i zawieraj = niekiedy podwy bszone zawarto Vci jonów SO 4 lub Mg. Nie stwierdzono ponadnormatywnych zawarto Vci jonów Fe, Mn i zwi =zków azotu. Wody te mieszcz = si B w klasie I i IIa stosowanej przy realizacji w/w Mapy i mo bna je scharakteryzowa 4 jako wody o bardzo dobrej i dobrej jako Vci (Tab. 1). 10 Poziom fliszowy Poziom fliszowy, jest podstawowym poziomem wód podziemnych na tym obszarze. Zbudowany on jest z gruboławicowych piaskowców otryckich reprezentuj =cych warstwy kro Vnie Lskie dolne. Poziom wodono Vny stanowi tu strefa przypowierzchniowa, w której do gł Bboko Vci 40-80 m wyst Bpuje system sp Bka L i szczelin umo bliwiaj =cy kr =b enie zwykłych wód podziemnych (Chowaniec i inni 1983). Zasilanie poziomu fliszowego odbywa si B na drodze bezpo Vredniej infiltracji opadów atmosferycznych na wychodniach piaskowców lub poprzez pokryw B zwietrzelinow =. Zgodnie z MhP 1:50 000 mi =b szo V4 warstwy wodono Vnej przyj Bto na 15 m, a współczynnik filtracji oszacowano na 1 m/24h. Moduł zasobów dyspozycyjnych okre Vlono na 25% warto Vci modułu zasobów odnawialnych. Zwierciadło wód podziemnych nie ma charakteru ci =głego i najcz BV ciej wyst Bpuje pod ci Vnieniem. Jako V4 wód podziemnych jest bardzo dobra. 5. OPIS WYKONANIA ZADANIA GEOLOGICZNEGO 5.1. Uzasadnienie liczby, lokalizacji i rodzaju projektowanych wyrobisk Projektowany otwór obserwacyjno-badawczy jest otworem pojedynczym. Jak ju b wcze Vniej wspomniano, b Bdzie on słu był do prowadzenia obserwacji waha L zwierciadła wody w ramach krajowej sieci obserwacyjno - badawczej wód podziemnych prowadzonej przez Pa Lstwowy Instytut Geologiczny – Pa Lstwowy Instytut Badawczy. Nie b Bdzie on eksploatowany w sposób ci =gły. Pompowany b Bdzie tylko w celu pobrania próbek wody (1 – 4 razy w ci =gu roku). Zakłada si B, be gł Bboko V4 otworu b Bdzie wynosiła 80 m. Lokalizacja otworu podyktowana jest brakiem na omawianym obszarze innych punktów obserwacyjnych nale b= cych do PIG-PIB. Własno V4 terenu na którym zostanie odwiercony otwór jest prawnie uregulowana. W s =siedztwie projektowanego piezometru, w miejscowo Vci Stuposiany, zlokalizowana jest Stacja Klimatologiczna Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. 5.2. Przewidywany profil geologiczny i projektowana konstrukcja techniczna otworu W projektowanym otworze Kr-1 przewiduje si B nast Bpuj =cy profil geologiczny: 0,0 – 0,5 m - gleba 0,5 – 5,0 m - piaski, bwiry, otoczaki, w stropie mo bliwe zaglinienie – czwartorz Bd 5,0 – 80,0 m - piaskowce i łupki – piaskowce otryckie - paleogen 11 Wiercenie prowadzone b Bdzie systemem mechanicznym, obrotowym na płuczk B wodn = ze 100% rdzeniowaniem. W nawi =zaniu do przypuszczalnego profilu litologicznego proponuje si B rozpocz Bcie wiercenia w rurach ∅ 305 mm do gł Bboko Vci 7 m. Rury te zostan = zaiłowane w celu ewentualnego odizolowania wód podziemnych poziomu czwartorz Bdowego. Dalsze wiercenie do gł Bboko Vci ko Lcowej nale by prowadzi 4 w rurach ∅ 250 mm, które b Bd= wyci =gni Bte z otworu po jego zafiltrowaniu. Po zako Lczeniu wiercenia otwór b Bdzie zafiltrowany filtrem PCV o Vrednicy ∅ 110 mm owini Btym siatk = filtracyjn = nr 8. Przestrze L pomi Bdzy rurami ∅ 250 mm i ∅ 110 mm nale by wypełni 4 obsypk = bwirow = o granulacji ∅ 3 mm do powierzchni terenu. Konstrukcja filtra przedstawia si B nast Bpuj =co: - rura nadfiltrowa PCV – dł. 40 m - filtr wła Vciwy PCV z siatk = filtracyjn = – dł. 15 m, w przedziałach (30-35 m, 50-55 m, 70-75 m) - rura podfiltrowa PCV – dł. 5 m (75-80 m). Ostateczna gł Bboko V4 otworu oraz konstrukcja filtra zostanie ustalona przez nadzór geologiczny po okre Vleniu rzeczywistego profilu litologicznego otworu. Przewiduje si B mo bliwo V4 zwi Bkszenia gł Bboko Vci otworu o 20%. Projekt geologiczno – techniczny otworu przedstawiono na zał. 6, a projekt typowej obudowy otworu obserwacyjnego na zał. 7. 6. WSKAZÓWKI DOTYCZ 7. OKRE ULENIE KOLEJNO UCI WYKONYWANYCH ROBÓT Projektowane prace b Bd= wykonywane w nast Bpuj =cej kolejno Vci: 1. Wiercenie oraz zafiltrowanie otworu 2. Pompowanie oczyszczaj =ce i pomiarowe 3. Pomiary uzupełniaj =ce 4. Opracowanie dokumentacji wynikowej (wg Rozporz =dzenia Ministra Urodowiska z dnia 23 czerwca 2005 - Dz U. nr 116, poz. 983). 12 Uwaga: W przypadku uzyskania negatywnych wyników bada L sporz =dzone b Bdzie sprawozdanie z wykonanych prac, a otwór zostanie zlikwidowany przez zasypanie urobkiem. 8. OPIS OPRÓBOWANIA OTWORU Przewiduje si B wiercenie ze 100% rdzeniowaniem. W trakcie wiercenia nale by pobra 4 rdze L do odpowiednio opisanych i przygotowanych skrzynek. Skrzynki ze rdzeniem nale by sukcesywnie przewozi 4 do Oddziału Karpackiego Pa Lstwowego Instytutu Geologicznego- Pa Lstwowego Instytutu Badawczego. 9. ZAKRES OBSERWACJI I BADA K TERENOWYCH 9.1. Obserwacje poziomów wodono Vnych W czasie wiercenia nale by dokładnie obserwowa 4 nawiercony pierwszy poziom wodono Vny. Po jego nawierceniu nale by wykona 4 tzw. „stójk B” trwaj =c= minimum 4 godziny i pomierzy 4 ustabilizowane zwierciadło wody. 9.2. Próbne pompowanie Pompowanie oczyszczaj =ce nale by wykona 4 przez okres co najmniej 12 godzin, nie krócej ni b do całkowitego oczyszczenia si B wody. Przed przyst =pieniem do pompowania pomiarowego nale by sprawdzi 4 czy na dnie otworu jest zasyp, a w przypadku jego stwierdzenia nale by go wybra 4. Po ponownym zapuszczeniu pompy otwór nale by zachlorowa 4 i przeprowadzi 4 24 – godzinn = „stójk B”. Pompowanie pomiarowe nale by przeprowadzi 4 w trzech krótkich równoczasowych cyklach o czasie trwania 24 h ka bdy. Wydajno Vci w kolejnych pompowaniach powinny wzrasta 4 według schematu: Q 1 = 1/3 Q max , Q 2 = 2/3 Q max , Q 3 = Q max . Wydatek maksymalny zostanie ustalony w trakcie pompowania oczyszczaj =cego. Depresja przy Q max nie powinna przekracza 4 1/2 wysoko Vci słupa wody w otworze. 9.3. Niezb Bdne prace geodezyjne Po zako Lczeniu prac wiertniczych i badawczych otwór nale by zaniwelowa 4 w nawi =zaniu do pa Lstwowej sieci geodezyjnej. Odwiercony otwór b Bdzie zabezpieczony przed ingerencj = osób trzecich obudow = której schemat został przedstawiony na zał. 7. 13 9.4. Zakres prac laboratoryjnych Prace laboratoryjne obejm = swym zakresem badania jako Vci uj Btej wody. Pod koniec pompowania pomiarowego nale by pobra 4 jedn = próbk B do bada L bakteriologicznych i jedn = do rozszerzonych bada L fizyko – chemicznych. Badania bakteriologiczne wykona SSE w Ustrzykach Dolnych, za V badania fizyko – chemiczne Centralne Laboratorium Chemiczne PIG-PIB w Warszawie. Zakres bada L analizy fizykochemicznej: amoniak, antymon, arsen, azotany, azotyny, bar, barwa, beryl, bor, brom, chlorki, chrom, CHZT, cyjanki, cynk, elektryczna przewodno V4 wła Vciwa, fluorki, fosforany, glin, indeks fenolowy, kadm, kobalt, lit, krzemionka, magnez, mangan, m Btno V4 , mied `, molibden, nikiel, odczyn, ołów, potas, rt B4 , selen, siarczany, sód, srebro, stront, substancje powierzchniowo czynne anionowe, suma substancji rozpuszczonych, tal, TOC, tytan, twardo V4 , uran, wanad, wap L, wodorow Bglany, zasadowo V4 ogólna (mineralna, dwutlenek wBgla – wolny), belazo (zakres oznacze L b Bdzie analogiczny jak dla potrzeb Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1: 50 000). 10. HARMONOGRAM PROJEKTOWANYCH PRAC GEOLOGICZNYCH - Wiercenie otworu – 15 dni - Pompowanie i pomiary – 5 dni - Badanie jako Vci wody, opracowanie dokumentacji – 1 miesi =c - Obserwacje wst Bpne – 3 miesi =ce Zakłada si B, be prace wiertnicze i próbne pompowanie zostan = wykonane w okresie kwiecie L – listopad 2011 r. Ewentualna likwidacja otworu zostanie przeprowadzona w terminie około pół roku od zako Lczenia trzymiesi Bcznych próbnych obserwacji. 11. OPIS PRZEDSI AWZI A3 TECHNICZNYCH, TECHNOLOGICZNYCH I ORGANIZACYJNYCH MAJ 14 Wiertnia kierowana b Bdzie przez osoby posiadaj =ce odpowiednie uprawnienia. Pracownicy zatrudnieni na wiertni przechodzi 4 b Bd= przeszkolenie wst Bpne i okresowe w zakresie bezpiecze Lstwa i higieny pracy. Prace monta bowe i demonta bowe prowadzone bBd= ze szczególn = ostro bno Vci =, ka bdorazowo pod nadzorem osób uprawnionych. Dla zabezpieczenia pracowników przed niebezpiecze Lstwem ze strony wiruj =cych elementów maszyn i urz =dze L, elementy te obudowane b Bd= odpowiednimi osłonami. Obsługa urz =dze L jest przeszkolona i pouczona o zachowaniu Vrodków ostro bno Vci oraz zobowi =zana do post Bpowania zgodnie z obowi =zuj =cymi instrukcjami w tym zakresie. Ka bdy pracownik otrzyma odzie b ochronn = i robocz = oraz sprz Bt ochrony osobistej taki jak: kask ochronny, r Bkawice, pasy i szelki bezpiecze Lstwa a w przypadku przekroczenia norm hałasu – ochronniki słuchu. Pracownicy poddawani b Bd= okresowym badaniom lekarskim. Wiertacz zmianowy posiada 4 b Bdzie badania psychotechniczne. Na wiertni znajduje si B apteczka oraz instrukcja o post Bpowaniu w razie zaistnienia wypadku przy pracy. Pracownicy w czasie pracy b Bd= mie 4 zapewnione niezb Bdne pomieszczenia socjalne. Dla ochrony Vrodowiska a w szczególno Vci wód podziemnych i powierzchniowych oleje i smary u bywane na wiertni przechowywane b Bd= w naczyniach zamkni Btych i u bywane z maksymaln = ostro bno Vci = dla zabezpieczenia przed ewentualnym rozlaniem. Przy kopaniu szybika wst Bpnego i dołu urobkowego zachowana zostanie szczególna ostro bno V4 . Po zako Lczeniu prac wiertniczych i przeprowadzeniu bada L w otworze, teren wokół wiertni zostanie przywrócony do stanu pierwotnego. Woda z próbnego pompowania w ilo Vci przypuszczalnie mniejszej od 5 m 3/h odprowadzana b Bdzie do gruntu lub cieku powierzchniowego. Poniewa b jest to woda naturalna bez dodatkowych zanieczyszcze L jej infiltracja nie b Bdzie miała ujemnego wpływu na jako V4 wód podziemnych. 12. WNIOSKI I ZALECENIA 1. Rozpoznanie geologiczne i analiza materiałów archiwalnych wskazuj =, be w rejonie miejscowo Vci Muczne, istniej = mo bliwo Vci odwiercenia otworu hydrogeologiczno – badawczego spełniaj =cego warunki odwiertu nale b= cego do krajowej sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych. 15 2. W otworze badany b Bdzie paleoge Lski poziom wodono Vny (warstwy kro Vnie Lskie - gruboławicowe piaskowce otryckie), a otwór przy pozytywnych rezultatach wł =czony zostanie do krajowej sieci obserwacyjno – badawczej wód podziemnych. 3. Otwór o gł Bboko Vci 80 m zlokalizowany b Bdzie na działce o numerze ewidencyjnym nr 2 nale b= cej do Skarbu Pa Lstwa i zarz =dzanej przez Nadle Vnictwo Stuposiany. 4. Prace geologiczne b Bd= przeprowadzone pod nadzorem geologicznym zgodnie z Rozporz =dzeniem Ministra Urodowiska z dnia 19 grudnia 2001 r. (Dz U. nr 153, poz. 1777). 5. Wnioskuje si B o upowa bnienie geologa nadzoruj =cego wiercenie do ewentualnej korekty ostatecznej gł Bboko Vci otworu i jego zarurowania w dostosowaniu do stwierdzonych warunków geologicznych. 6. Po zako Lczeniu prac nale by opracowa 4 dokumentacj B powykonawcz = na podstawie Rozporz =dzenia Ministra Urodowiska z dnia 23 czerwca 2005 (Dz U. nr 116, poz. 983). 7. Niniejszy projekt nale by przesła 4 w czterech egzemplarzach do Starostwa Powiatowego w Ustrzykach Dolnych celem zatwierdzenia. 8. W przypadku negatywnych wyników bada L, otwór nale by zlikwidowa 4 przez zasypanie urobkiem. 13. SPIS WYKORZYSTANYCH MATERIAŁÓW 1. Bank „HYDRO – 2” – PIG OK Kraków. 2. Chowaniec J., 2002a - Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1: 50 000 ark. Ustrzyki Górne. Pa Lstwowy Instytut Geologiczny. Warszawa. 3. Chowaniec J., 2002b - Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1: 50 000 ark. D `winiacz Górny. Pa Lstwowy Instytut Geologiczny. Warszawa. 16 4. Chowaniec J., Witek K. 2002 - Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1: 50 000 ark. Lutowiska. Pa Lstwowy Instytut Geologiczny. Warszawa. 5. Chowaniec J., Oszczypko N., Witek K., 1983 – Hydrogeologiczne cechy warstw kro Vnie Lskich centralnej depresji karpackiej. Kwart. Geol. T. 27 nr 4, Wyd. Geol. Warszawa. 6. Chowaniec J., Gierat-Nawrocka D., Witek K., 1987 - Mapa hydrogeologiczna Polski 1:200 000, ark. Łupków. Wyd. Geol. Warszawa. 7. Chowaniec J., Gierat-Nawrocka D., Witek K., 1988 – Obja Vnienia do Mapy hydrogeologicznej Polski 1:200 000, ark. Lutowiska. Wyd. Geol. Warszawa. 8. Chowaniec J., Poprawa D., Witek K., 1995 – Poszukiwanie wód podziemnych o wysokiej jako Vci w deficytowym rejonie karpackim oraz okre Vlenie zasad ich ochrony. Arch. CAG. Warszawa. 9. Haczewski G., B =k K., Kukulak J., Mastella L., Rubinkiewicz J., 2000 – Szczegółowa mapa geologiczna Polski 1:50 000 ark. Ustrzyki Górne. CAG. Warszawa. 10. Jankowski L., Kopciowski R., Ryłko W. 2004 – Geological Map of the Outer Carpathians borderlands of Poland, Ukraine and Slovakia 1:200 000. PIG Warszawa. 11. Kleczkowski A. S. red. 1990 - Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) w Polsce wymagaj =cych szczególnej ochrony. Inst. Hydrogeol. i Geol. In b. AGH, Kraków. 12. Kondracki J. 2009 – Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa. 13. Paczy Lski B. red. 1993 - Atlas hydrogeologiczny Polski 1:500 000. Cz BV4 I. Systemy zwykłych wód podziemnych. PIG Warszawa. 17 14. Paczy Lski B. red. 1995 - Atlas hydrogeologiczny Polski 1:500 000. Cz BV4 II. Zasoby, jako V4 i ochrona zwykłych wód podziemnych. PIG Warszawa. 15. Skrzypczyk L. red. 2008 – Mapa Głównych Zbiorników Wód Podziemnych. Pa Lstwowy Instytut Geologiczny. Warszawa. 16. Ul=czka A. 1980 – Obja Vnienia do Mapy geologicznej Polski 1:200 000 ark. Łupków. Wyd. Geol. Warszawa. 17. Ul=czka A., aytko K. 1979 – Mapa geologiczna Polski 1:200 000 ark. Łupków. Mapy podstawowe 1:50 000. Wyd. Geol. Warszawa. 18. Tokarski A. K. 1975a – Geologia i hydrogeologia zlewni Wołosatego w strefie nasuni Bcia dukielskiego. Arch. Prac. Geol. Młodych Struktur PAN, Kraków. 19. Tokarski A. K. 1975b – Geologia i geomorfologia okolic Ustrzyk Górnych. Studia Geol. Pol., vol. 48. Kraków. 18 Tabela 1. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych - reprezentatywne `ródła i studnie kopane Wiek pi Btra Przewo- Numer wodono V- dnictwo Zasado- Utlenial * Klasa jako Vci zgodny Data Miejscowo V4 Rodzaj punktu nego ------wo V4 no V4 SO 4 NO 2 F SiO 2 Ca Na Fe Zn Cu Sr Al wody ------z MhP analizy Ubytkownik Nazwa arkusza ------pH ogólna ------HCO 3 ------podziemnej 1:50000 1:50 000 Gł Bboko V4 TOC * * Cl NO 3 HPO 4 NH 4 Mg K Mn Cr Pb Ba B do zwierciadła [mS/cm] 3 wody ------[mval/dm 3] [mg/dm ] [m] [ - ] 1 2 3 4 5 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 <0.01 Michniowiec Q 0.491 20.0 0.003 <0.10 6.6 78.3 4.3 0.004 0.009 0.175 <0.01 1 2001 St. kopana 4,5 2.4 277 <0.00 I - 2.0 7.6 4.57 2,88 <1.00 <0.04 12.1 9.2 <0.003 <0.01 0.032 0.02 Lutowiska 1 Stuposiany Q 0,378 16.4 0.009 < 0,10 8.4 58,0 6.2 0.02 0.04 0.006 0.17 0.02 3 2001 _ródło 3,4 8.5 205 I - Ustrzyki G. 2,0 7.15 2,46 2,11 <1.0 <0,04 5,4 9,0 0,002 <0.003 <0.01 0,127 0,04 <0,00 Muczne Pg 0,375 _-_ 28,1 < 0,003 0,12 10,2 52,8 7,1 <0,01 0,005 0,254 0,05 9 2001 _ródło 3,4 207 2 I - - 7,91 3,0 1,1 0,14 < 1,00 <0,04 12,5 0,9 0,013 <0,003 0,081 0,02 Ustrzyki G. <0,01 <0,00 Muczne Pg 0,303 1,6 25,3 < 0,003 < 0,10 7,7 42,0 3,5 0,02 <0,003 0,178 0,02 2 2001 _ródło 2,6 160 2 I - - 8,02 - 1,12 0,30 < 1,00 <0,04 10,9 1,1 0,003 <0,003 0,071 0,01 D`winiacz G. <0,01 3 * - zawarto V4 zwi =zku azotu podano w mg/dm N-NO 2, N-NO 3, N-NH 4 Zał. 1 Lokalizacja projektowanego otworu obserwacyjnego-badawczego w skali 1: 50 000 UKRAINA M-1 1000 m 0 2 km Objaśnienia: M-1 Projektowany otwór obserwacyjno-badawczy Granica państwa Zał. 2 Lokalizacja projektowanego otworu obserwacyjno-badawczego M-1 w miejscowości Muczne M-1 500 m 0 1 km Objaśnienia: M-1 Projektowany otwór obserwacyjno-badawczy Zał. 3 Wycinek Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1: 200 000 ark. Łupków; mapy szczegółowe 1:50 000 ark, Ustrzyki Górne, Dźwiniacz Górny. (A. Ślączka, K. Żytko, 1979) B M-1 A 500 m 00.5 1 km M-1 Projektowany otwór obserwacyjno-badawczy A B Przekrój hydrogeologiczny Stratygrafia: Czwartorzęd f H Żwiry, piaski i mady rzeczne Czwartorzęd zw Gliny i piaski zwietrzelinowe, deluwialne Paleogen Pg 3 Piaskowce gruboławicowe, otryckie Piaskowce średnio- i cienkoławicowe oraz Warstwy Paleogen pł Pg 3 krośnieńskie łupki i wkładki piaskowców otryckich dolne j Wapienie laminowane, cienkoławicowe Paleogen Pg 3 i łupki jasielksie, otryckie Granice stratygraficzne Osie synklin pochylonych Uskoki Położenie warstw: normalne Złuskowania i nasunięcia niższego rzędu Położenie warstw: odwrócone Osie synklin izoklinalnych Osie antyklin izoklinalnych Zał. 4 Wycinek Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1: 50 000, ark. Ustrzyki Górne; ark. Dźwiniacz Górny; ark. Lutowiska. (Chowaniec 2002a; Chowaniec 2002b; Chowaniec, Witek 2002) M-1 Projektowany otwór obserwacyjno-badawczy A B Przekrój hydrogeologiczny Zał. 5 Przekrój hydrogeologiczny w rejonie projektowanego otworu obserwacyjno-badawczego M-1 SW NE 1150 1150 1100 1100 1050 1050 1000 1000 950 950 900 900 850 850 800 800 M-1 750 750 Pg 710 700 700 Q 650 Pg 650 80 m 600 600 550 550 500 500 450 450 500 m 00.5 1 km Objaśnienia: Czwartorzęd: Piasek ze żwirem Projektowany otwór obserwacyjno-badawczy Stratygrafia: z dodatkiem gliny Q - czwartorzęd Paleogen: M-1 -symbol projektowanego otworu obserwacyjno-badawczego Pg - Paleogen 710.00 -rzędna terenu Piaskowiec -projektowany otwór obserwacyjno-badawczy -strefa aktywnej wymiany wód -kierunki przepływów wód Łupek 80.0 -głębokość otworu podziemnych -zwierciadło wody ustalone -zwierciadło wody nawiercone Zał.6 Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy PROJEKT GEOLOGICZNO-TECHNICZNY Państwowa Służba Hydrogeologiczna otworu obserwacyjnego-badawczego M-1 Obiekt : Otwór obserwacyjno-badawczy M-1 Lokalizacja : Muczne, gm. Lutowiska, powiat - bieszczadzki, województwo - podkarpackie Inwestor: - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska Użytkownik: - Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Karpacki-Kraków Głębokość piezometru: 80,0 m Rzędna piezometru: 710 m n.p.m. WGS84: N = 49°07’58’’76 E = 22°44’23’’,8 Zwier- Straty- Litologia Profil Skala ciadło Schemat Opis techniczny grafia (opis) [m] wody zarurowania i zafiltrowania Gleba (0,0 - 0,50) 0,0 zabezpiecznie rur PCV o średnicy 110 mm piasek, huczkiem stalowym o średnicy 110 mm, żwir, zamocowanym śrubami otoczaki, (glina ?) rury stalowe o średnicy 305 mm, dł. 7 m, iłowane (0,50 - 5,00) CZWARTORZĘD 5,0 5,0 strefa zaiłowana celem odizolowania wód podziemnych, poziomu czwartorzędowego 10,0 piaskowce i łupki (5,00 - 80,00) obsypka żwirowa 3,0 mm, wprowadzona 15,0 do otworu po zafiltrowaniu 20,0 rura nadfiltrowa PCV o średnicy 110 mm i długości 30 m, z huczkiem stalowym o średnicy 110 mm wyprowadzona do powierzchni (0,50 m powyżej terenu) 25,0 piaskowce i łupki (5,00 - 80,00) 30,0 30,0 filtr, rura PCV o średnicy 110 mm, perforowana, owinięta podwójnie siatką nylonową, dł. 5,0 m 35,0 40,0 rura międzyfiltrowa PCV o średnicy 110 mm, dł. 15,0 m piaskowce i łupki 45,0 obsypka żwirowa 3,0 mm, wprowadzona (5,00 - 80,00) do otworu po zafiltrowaniu P P A L E O G E N 50,0 filtr, rura PCV o średnicy 110 mm, perforowana, owinięta podwójnie siatką nylonową, dł. 5,0 m 55,0 piaskowce i łupki (5,00 - 80,00) 60,0 rura międzyfiltrowa PCV o średnicy 110 mm, dł. 15,0 m obsypka żwirowa 3,0 mm, wprowadzona 65,0 do otworu po zafiltrowaniu 70,0 filtr, rura PCV o średnicy 110 mm, perforowana, owinięta podwójnie siatką nylonową, dł. 5,0 m 75,0 piaskowce i łupki (5,00 - 80,00) rura podfiltrowa PCV o średnicy 110 mm, dł. 5,0 m 80,0 Opracowali: mgr inż. Krzysztof Witek, mgr inż. Piotr Owsiak Kraków, grudzień 2010 r Zał. 7 Projekt obudowy otowru obserwacyjno-badawczego w skali 1:10 110