Lokalna Strategia Rozwoju Lokalna Grupa Działania LGD „Korona Sądecka”

Chełmiec 12.05.2011

1 1. Charakterystyka LGD jako jednostki odpowiedzialnej za realizacj ę Lokalnej Strategii Rozwoju

Nazwa i status prawny LGD oraz data jej rejestracji i numer w KRS

Lokalna Grupa Działania pod nazw ą Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Chełmiec zwane dalej „LGD Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Chełmiec”, zostało zarejestrowane w Krajowym Rejestrze S ądowym postanowieniem S ądu Rejonowego dla Krakowa Śródmie ście Wydział XII Krajowego Rejestru S ądowego z dnia 13 lutego 2008 r pod numerem 0000299101. Wskazana wy żej nazwa Stowarzyszenia została mu nadana uchwał ą Walnego Zebrania Stowarzyszenia z dnia 11 listopada 2007 r. REGON:120634890 NIP: 734-328-78-78 W dniu 18 sierpnia 2010 roku, Członkowie Zarz ądu Stowarzyszenia Rozwoju Gminy Chełmiec podj ęli uchwał ę o przyj ęciu w poczet członków Stowarzyszenia dwóch gmin: Grybów i Kamionka Wielka. W zwi ązku z rozszerzeniem działalno ści LGD o nowe jednostki samorz ądu terytorialnego nast ąpiła konieczno ść przyj ęcia nowej nazwy, wspólnej dla wszystkich trzech gmin. Walne Zebranie członków Stowarzyszenia, które miało miejsce w dniu 27 sierpnia 2010 roku podj ęło uchwał ę o zmianie nazwy Stowarzyszenia Rozwoju Gminy Chełmiec na LGD „Korona Sądecka” LGD działa na podstawie przepisów ustawy z dnia 7 kwietnia 1989r. Prawo o stowarzyszeniach, a tak że od dnia 8 stycznia 2009 r. na podstawie ustawy z dnia 7 marca 2007r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich a tak że rozporz ądzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 wrze śnia 2005 r. w sprawie wsparcia Rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. Urz. UE l277 z 21.09.2005 r. str.1) Terenem działania LGD „Korona S ądecka” jest obszar Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególno ści obszar gmin: Chełmiec, Grybów, Kamionka Wielka.

Statutowe cele działalno ści LGD „Korona S ądecka” obejmuj ą działanie na rzecz rozwoju obszarów wiejskich Gminy Chełmiec, Grybów i Kamionka Wielka a w szczególno ści: 1/ opracowanie i realizacj ę Lokalnej Strategii Rozwoju (LSR) w rozumieniu ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, przepisów wykonawczych do tej ustawy oraz przepisów Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013, 2/ podejmowanie inicjatyw i działa ń maj ących na celu pobudzenie aktywno ści społeczno ści lokalnych oraz ich czynny udział w opracowywaniu i realizacji LSR, 3/ upowszechnianie i wymian ę informacji o inicjatywach zwi ązanych z aktywizacj ą ludno ści na obszarach wiejskich poło żonych w obszarze działania LGD, 4/ propagowanie działa ń na rzecz realizacji LSR w obszarze działania LGD, pozyskiwanie partnerów i źródeł finansowania LSR, w tym z programów pomocowych, 5/ promocja obszarów wiejskich poło żonych w obszarze działania LGD, 6/ udzielanie wsparcia mieszka ńcom obszaru obj ętego LSR w zakresie przygotowania projektów i pozyskiwania środków na ich realizacj ę, w tym z programów pomocowych, 7/ prowadzenie działalno ści szkoleniowej i wydawniczej.

Statutowymi organami LGD „Korona S ądecka” s ą: 1/ Walne Zebranie Członków 2/ Rada 3/ Zarz ąd, 4/ Komisja Rewizyjna,

Opis procesu budowania partnerstwa

Inicjatywa zawi ązania partnerstwa w postaci Stowarzyszenia maj ącego status Lokalnej Grupy Działania zrodziła si ę w roku 2007 – władze samorz ądowe Gminy Chełmiec wspólnie z grup ą mieszka ńców Gminy Chełmiec postanowiły zawi ąza ć stowarzyszenie słu żą ce celom rozwoju społeczno-kulturalnego Gminy Chełmiec. Pierwszy etap działania stowarzyszenia tj. od daty zarejestrowania w Krajowym Rejestrze S ądowym, opierał si ę na zdobywaniu do świadczenia przez członków stowarzyszenia, oraz poszukiwaniu możliwo ści pozyskiwania funduszy na

działalno ść statutow ą. Jednym z programów w jakich postanowiło uczestniczy ć stowarzyszenie jest program LEADER. Maj ąc na uwadze fakt, i ż wymogi prawne dla lokalnych grup działania i opracowanych przez nich strategii ubiegaj ących si ę o dofinansowanie w ramach osi LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 uległy znaczącym zmianom – z ko ńcem 2008 r. LGD podj ęła decyzje o wdro żeniu działa ń w dwóch obszarach: 1/ dostosowania przepisów Statutu LGD do wymogów obowi ązuj ącego prawa w szczególno ści do przepisów ustawy z dnia 7 marca 2007r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz.U. nr 64, poz. 427), 2/ opracowanie nowej Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2009 – 2015 według aktualnie obowi ązuj ących wytycznych.

Realizuj ąc w/w zadania Zarz ąd LGD w Chełmcu opracował projekt nowego Statutu organizacji który został nast ępnie przedstawiony na Walnym Zebraniu Członków LGD odbytym w dniu 8 stycznia 2009 r. i przyj ęty jednogło śnie uchwał ą nr 1 Walnego zebrania Członków Stowarzyszenia. Nowy statut wszedł w życie z dniem podj ęcia i został przesłany do Krajowego Rejestru S ądowego w Krakowie celem dokonania zmian.

Głównym zadaniem którego realizacja była koordynowana przez Zarz ąd LGD było jednak opracowanie nowej Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2009 – 2015 zgodnej z wymogami okre ślonymi w rozporz ądzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 maja 2008r. w sprawie szczegółowych kryteriów i sposobu wyboru lokalnej grupy działania do realizacji lokalnej strategii rozwoju w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 (Dz. U. Nr 103, poz. 659). Przyj ęto i wdro żono oddoln ą, uspołeczniona procedur ę prac nad strategi ą polegającą na zaanga żowaniu i uczestnictwie szerokiego grona członków społeczno ści lokalnej gmin Chełmiec reprezentuj ących sektor społeczny, gospodarczy i publiczny. Szczegółowy opis podj ętych i zrealizowanych działa ń, których efektem ko ńcowym jest niniejsza Strategia zawiera punkt 11 Opis procesu przygotowania LSR.

Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Chełmiec po przyznaniu środków z osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 otworzyło biuro w pa ździerniku

2009 r. i przyst ąpiło do realizacji wniosku. Jednym z zada ń zaplanowanych na IV kwartał 2009 roku była Konferencja rozpoczynaj ąca projekt Stowarzyszenia Rozwoju Gminy Chełmiec, na któr ą zaproszeni zostali przedstawiciele gmin Kamionka Wielka i Grybów. Przeprowadzona Konferencja zapocz ątkowała cykl rozmów w/w gmin wraz z Zarz ądem Stowarzyszenia o przyst ąpieniu w poczet członków LGD. Prowadzone negocjacje zako ńczyły si ę rozszerzeniem o nowych członków z sektora publicznego. W dniu 21 lipca 2010 roku Rada Gminy Kamionka Wielka oraz w dniu 27 lipca 2010 roku Rada Gminy Grybów podj ęły uchwały o przyst ąpieniu do Stowarzyszenia Rozwoju Gminy Chełmiec. W dniu 18 sierpnia 2010 roku podczas posiedzenia Członków Zarz ądu Stowarzyszenia podj ęta została uchwała o przyj ęciu nowych członków w tym gminy: Grybów i Kamionka Wielka w struktury Stowarzyszenia. Rozszerzenie obszaru działania LSR wi ązało si ę z aktualizacj ą Strategii oraz przyj ęciem nowej nazwy LGD. Nazwa wraz ze zmianami w LSR, odpowiadaj ącymi obecnemu obszarowi działania, zostały przyj ęte podczas Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia w dniu 27 sierpnia 2010 roku. Na mocy uchwały podj ętej przez Walne Zebranie nazwa Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Chełmiec została zmieniona na LGD „Korona S ądecka”.

Charakterystyka partnerów i sposób rozszerzenia/zmiany składu LGD

Zgodnie z § 10 Statutu członkiem zwyczajnym LGD mo że by ć: 1/ osoba fizyczna która: a) spełnia warunki okre ślone w ustawie Prawo o stowarzyszeniach , b) zło ży deklaracj ę członkowsk ą z rekomendacj ą dwóch członków zało życieli stowarzyszenia. 2/ osoba prawna , w tym jednostka samorz ądu terytorialnego, która przedstawi uchwał ę organu stanowi ącego, zawieraj ącą: a) deklaracj ę przyst ąpienia do LGD, b) wskazanie osoby reprezentuj ącej osob ę prawn ą w LGD. Członkiem wspieraj ącym mo że by ć osoba fizyczna, prawna chc ąca przekaza ć środki finansowe, darowizn ę rzeczow ą, maj ątkow ą lub inny rodzaj pomocy na rzecz stowarzyszenia nie staraj ąc si ę o członkostwo zwyczajne.

Nabycie i stwierdzenie utraty członkostwa nast ępuje na podstawie uchwały Zarz ądu. Zgodnie z §13 Statutu skre ślenie z listy członków nast ępuje z powodu: a/ zło żenia Zarz ądowi pisemnej rezygnacji – w przypadku osoby fizycznej, B/ zło żenia Zarz ądowi uchwały organu stanowi ącego osoby prawnej z decyzj ą o wyst ąpieniu z LGD, c/ wykluczenia przez Zarz ąd: za działalno ść niezgodn ą ze Statutem lub uchwał ą władz LGD, z powodu pozbawienia praw publicznych prawomocnym wyrokiem s ądu, d/ śmierci osoby fizycznej lub likwidacji osoby prawnej, e/ nieusprawiedliwionego zalegania z opłat ą składek członkowskich (lub wstrzymania zadeklarowanego wsparcia innych zobowi ąza ń przez okres 6 miesi ęcy po uprzednim pisemnym upomnieniu. F/ nieusprawiedliwionego nieuczestniczenia w pracach LGD. Od uchwały Zarz ądu w przedmiocie wykluczenia, członkowi LGD przysługuje odwołanie do Walnego Zebrania Członków w terminie 21 dni od dnia dor ęczenia uchwały Zarz ądu o wykluczeniu. Uchwała Walnego Zebrania jest ostateczna i jest podejmowana na najbli ższym Walnym Zebraniu. W skład członków Stowarzyszenia LGD według stanu na dzie ń 2010-08-18 wchodz ą nast ępuj ące osoby fizyczne i prawne:

DOKUMENT PODMIOT LUB OSOBA REPREZENTOWANY LP CZŁONKOWIE LGD POTWIERDZAJACY REPREZENTUJACA SEKTOR CZŁONKOSTWO Artur Bochenek Uchwała Gminy Chełmiec 1 Jan Bieniek pełnomocnictwo Gmina Chełmiec publiczny Radosław Potoczek pełnomocnictwo Marta Lidia Bochy ńska pełnomocnictwo

2 KSS Kl ęczany Zbigniew Zasowski gospodarczy Uchwała Spółki – odpis z KRS 3 Bulanda Marcin - społeczny Deklaracja członkowska 4 Małgorzata - społeczny Deklaracja członkowska Świderska 5 Małgorzata - społeczny Deklaracja członkowska Barbara Sadowy 6 Zbigniew PPHU „ANGO” gospodarczy pełnomocnictwo 6

Mordarski 7 Jerzy Stanisław - społeczny Deklaracja członkowska Bochy ński 8 Zenon Jaskulski - społeczny Deklaracja członkowska 9 Celina Pacholarz - społeczny Deklaracja członkowska 10 Andrzej Paweł - społeczny Deklaracja członkowska Piszczek 11 Elwira Smole ń - społeczny Deklaracja członkowska 12 Danuta Tobiasz - społeczny Deklaracja członkowska 13 Katarzyna Ewa - społeczny Deklaracja członkowska Piszczek 14 Wanda Babula - społeczny Deklaracja członkowska 15 Wiesław - społeczny Deklaracja członkowska Szołdrowski 16 Bo żena - społeczny Deklaracja członkowska Szołdrowska 17 „Taxus”-Andrzej Paweł Bogdanowicz Paweł gospodarczy Odpis z KRS Bogdanowicz Bogdanowicz - spółka jawna 18 Paulina Babula - społeczny Deklaracja członkowska 19 Magdalena - społeczny Deklaracja członkowska Dąbrowska 20 Kazimierz - społeczny Deklaracja członkowska Zasowski 21 Kamil Zyzak - społeczny Deklaracja członkowska 22 Maciej Barycz - społeczny Deklaracja członkowska 23 Anna Zaber Deklaracja członkowska, Bank uchwała banku o Spółdzielczy w gospodarczy przyst ąpieniu do Nowym S ączu Stowarzyszenia, KRS 24 Dariusz Pustułka - społeczny Deklaracja członkowska 25 Andrzej Por ęba Uchwała Rady Gminy Gmina Grybów publiczny Grybów, Pełnomocnictwo 26 Mateusz Por ęba - społeczny Deklaracja członkowska 27 Piotr Wojtas - społeczny Deklaracja członkowska 28 Krzysztof Gryzło - społeczny Deklaracja członkowska 29 Gmina Kamionka Halina Malczak publiczny Uchwała Rady Gminy Wielka Kamionka Wielka 30 Piotr Kiełbasa - społeczny Deklaracja członkowska

31 Benedykt Por ęba - społeczny Deklaracja członkowska 32 Józef Pyzik - społeczny Deklaracja członkowska 33 Stanisława - społeczny Deklaracja członkowska Ziobrowska 34 Piotr Witek - społeczny Deklaracja członkowska 35 Bogumiła Kmak - społeczny Deklaracja członkowska 36 Urszula Kocemba - społeczny Deklaracja członkowska 37 Józef Dobosz - społeczny Deklaracja członkowska 38 Wiesław - społeczny Deklaracja członkowska Szczepanek 39 Wiesław Wiatr - społeczny Deklaracja członkowska 40 Urszula Szyszka- - społeczny Deklaracja członkowska Boryczko 41 Alicja Szyszka - społeczny Deklaracja członkowska 42 Józef Kmak - społeczny Deklaracja członkowska 43 Lucyna Kmak - społeczny Deklaracja członkowska 44 Marian Kruczek - społeczny Deklaracja członkowska 45 Andrzej Por ęba - społeczny Deklaracja członkowska 46 Stanisław Por ęba - społeczny Deklaracja członkowska

Reprezentatywno ść poszczególnych sektorów w składzie LGD: SEKTOR LICZBA CZŁONKÓW % SKŁADU LGD Publiczny 3 6,52 Społeczno - Gospodarczy 43 93,48 ŁACZNIE 46 100

Nowych członków przyjmuje Zarz ąd LGD „Korona S ądecka” w drodze uchwały po spełnieniu przez aplikuj ący podmiot wszystkich warunków okre ślonych w § 10.

Struktura ciała decyzyjnego

Stosownie do § 18 funkcj ę ciała decyzyjnego pełni Rada, która jest wybierana przez Walne Zebranie Członków LGD spo śród członków tego zebrania - liczba członków Rady jest 8

ustalana przez Walne Zebranie Członków, przy czym w skład Rady wchodz ą przedstawiciele wszystkich trzech sektorów: społecznego, gospodarczego i publicznego. Jednocze śnie co najmniej połow ę członków Rady stanowi ą podmioty, o których mowa w art. 6 ust. 1 lit. b i c Rozporz ądzenia nr 1698/2005, lub ich przedstawiciele. Kadencja rady trwa 4 lata – podkre ślenia wymaga fakt, i ż w świetle § 15 ust. 3 Statutu członek Rady nie mo że by ć jednocze śnie członkiem Zarz ądu ani Komisji Rewizyjnej. Zgodnie z § 18 ust. 5 Statutu do wył ącznej kompetencji Rady nale ży wybór operacji zgodnie z art. 62 ust. 4 rozporz ądzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 wrze śnia 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. Urz. UE l277 z 21.10.2005 r. str. 1), które maj ą by ć realizowane w ramach opracowanej przez LGD Lokalnej Strategii Rozwoju. Wybór przedmiotowych operacji dokonywany jest w formie uchwały Rady, podj ętej zwykł ą wi ększo ści ą głosów przy obecno ści co najmniej połowy członków Rady uprawnionych do głosowania. Od tej uchwały przysługuje wnioskodawcy odwołanie do Walnego Zebrania Członków, za po średnictwem Zarz ądu. Szczegółowe zasady i procedury funkcjonowania Rady okre śla Regulamin, który stanowi zał ącznik nr 2 do niniejszej Strategii. Podkre ślenia wymaga fakt, i ż zgodnie z tym dokumentem wszystkie posiedzenia Rady s ą jawne – taki charakter ma równie ż dokumentacja posiedze ń Rady która jest udost ępniana do wgl ądu wszystkim zainteresowanym.

Zasady i procedury funkcjonowania LGD

1. Podział kompetencji mi ędzy organy LGD „Korona S ądecka”

Podział kompetencji mi ędzy organami LGD „Korona S ądecka” z apewnia rozgraniczenie funkcji zarz ądczej (sprawowanej przez zarz ąd) od funkcji decyzyjnej sprawowanej przez Walne Zebranie Członków oraz Rad ę. Zgodnie z § 19 ust. 2 Statutu do kompetencji Zarz ądu nale ży w szczególno ści przyjmowanie nowych członków oraz stwierdzanie utraty członkostwa obecnych członków, reprezentowanie LGD na zewn ątrz i działanie w jego imieniu, kierowanie bie żą cą prac ą, powoływanie i odwoływanie kierownika Biura LGD oraz zatrudnianie pracowników tego Biura, ustalanie wielko ści zatrudniania i zasad wynagradzania pracowników Biura LGD, ustalanie regulaminu Biura LGD, opracowywanie LSR, oraz innych wymaganych przepisami Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich dokumentów, celem przyst ąpienia do konkursów na realizacj ę LSR, przygotowanie wniosku

o dofinansowanie realizacji LSR i przyst ąpienie do konkursów na jej dofinansowanie, zgodnie z przepisami Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, realizacja LSR zgodnie z zasadami wynikaj ącymi z przepisów Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, w tym ogłaszanie konkursów na projekty z zakresu działania 4.1 PROW, ich przyjmowanie i przedkładanie Radzie, celem dokonania wyboru projektów do realizacji w ramach strategii, opracowywanie wniosków i innych dokumentów w celu pozyskiwania środków na realizacj ę celów z innych programów pomocowych, wykonywanie innych działa ń wymaganych przepisami, zwi ązanych z realizacj ą LSR w ramach osi LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich a tak że ocena działalno ści Rady i składanie wniosku do walnego zebrania o odwołanie poszczególnych członków rady lub całego jej składu. Podejmowanie kluczowych z punktu widzenia LGD decyzji tj. dokonywanie wyboru operacji obj ętych dofinansowaniem w ramach LSR nale ży – zgodnie z § 18 ust. 5 Statutu – do wył ącznej kompetencji ciała decyzyjnego czyli Rady. Pozostałe decyzje w najwa żniejszych sprawach Stowarzyszenia takie jak m.in. uchwalanie kierunków i programu działania LGD, ustalanie liczby członków Rady, wybór i odwołanie członków Rady, Zarz ądu i Komisji Rewizyjnej, udzielanie b ądź nieudzielanie absolutorium Zarz ądowi, uchwalanie zmian Statutu, podejmowanie uchwał w sprawie przyst ąpienia LGD do innych organizacji, podejmowanie uchwały w sprawie rozwi ązania LGD nale ży do kompetencji Walnego Zebrania Członków (§ 17 ust. 5 Statutu).

Z kolei do kompetencji Komisji Rewizyjnej nale ży: kontrola bie żą cej pracy LGD, składanie wniosków w przedmiocie absolutorium dla Zarz ądu na Walnym Zebraniu Członków, występowanie z wnioskiem o zwołanie Walnego Zebrania Członków, dokonywanie wyboru podmiotu maj ącego zbada ć sprawozdanie finansowe LGD zgodnie z przepisami o rachunkowo ści, kontrola rocznych sprawozda ń z działalno ści Zarz ądu i Rady, w tym w szczególno ści sprawozda ń finansowych oraz wydawanie opinii w tym zakresie (§ 20 ust. 3 Statutu). Podkre ślenia wymaga fakt, i ż stosownie do § 15 ust. 2 Statutu jedna osoba mo że by ć członkiem wył ącznie jednego organu: albo Zarz ądu albo Rady albo te ż Komisji Rewizyjnej.

2. Opisy stanowisk pracy oraz okre ślenie procedury naboru pracowników

Aby profesjonalnie i rzetelnie realizowa ć cele i zadania okre ślone w Statucie konieczne jest zatrudnienie takiego zespołu pracowników Biura, który poprzez swoj ą prac ę zapewni wysok ą jako ść obsługi organów LGD oraz beneficjentów. W tym stanie rzeczy niezwykle istotne jest precyzyjne okre ślenie wymaga ń koniecznych i po żą danych wobec kandydatów do obj ęcia stanowisk w Biurze LGD. Maj ąc na uwadze powy ższe proponuje si ę nast ępuj ące wymagania konieczne i po żą dane w odniesieniu do pracowników:

Stanowisko: Koordynator projektu Wymagania konieczne: 1. Wykształcenie wy ższe, preferowane prawnicze, ekonomiczne lub z zakresu zarz ądzania, 2. co najmniej 2 – letnie do świadczenie przy projektach typu LEADER lub podobnych, 3. znajomo ść przepisów prawa i zagadnie ń zwi ązanych z funduszami Unii Europejskiej oraz rozwojem obszarów wiejskich, 4. pełna zdolno ść do czynno ści prawnych oraz korzystanie z pełni praw publicznych, 5. niekaralno ść za przest ępstwo popełnione umy ślnie, 6. umiej ętno ść samodzielnego podejmowania decyzji, 7. biegła obsługa komputera i Internetu, 8. prawo jazdy kat. B.

Wymagania po żą dane:

• do świadczenie we wdra żaniu projektów współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej,

Główne obowi ązki: • koordynowanie pracy Biura LGD, • sprawowanie nadzoru nad przygotowaniem i wdra żaniem projektów w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju,

• sprawowanie nadzoru nad obsług ą wniosków, • sprawowanie nadzoru nad prowadzeniem monitoringu realizowanych projektów, • zatwierdzanie wniosków o płatno ść pod wzgl ędem merytorycznym, • przygotowywaniem odpowiednich sprawozda ń dla IW, • realizacja innych zada ń okre ślonych przez Zarz ąd.

Forma zatrudnienia: umowa o prace lub cywilnoprawna Kandydat zobowi ązany jest do zło żenia: 1) listu motywacyjnego, 2) curriculum vitae, 3) kserokopii dokumentów potwierdzaj ących wykształcenie, za świadcze ń o uko ńczonych kursach, szkoleniach, 4) dokumentów po świadczaj ących sta ż pracy, 5) oświadczenia o niekaralno ści za przest ępstwo popełnione umy ślnie, 6) oświadczenia o wyra żeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych dla potrzeb procesu rekrutacji zgodnie z ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. o ochronie danych osobowych (tekst jednolity z 2002 roku, Dz. U. Nr 101, poz. 926 ze zm.).

Stanowisko: Specjalista ds. wdra żania Lokalnej Strategii Rozwoju – 3 stanowiska

Wymagania konieczne: • wykształcenie co najmniej średnie, preferowane wy ższe, • znajomo ść przepisów prawa i zagadnie ń zwi ązanych z funduszami Unii Europejskiej oraz rozwojem obszarów wiejskich, • pełna zdolno ść do czynno ści prawnych oraz korzystanie z pełni praw publicznych, • niekaralno ść za przest ępstwo popełnione umy ślnie, • umiej ętno ść samodzielnego podejmowania decyzji, • biegła obsługa komputera i Internetu,

Wymagania po żą dane: • do świadczenie w realizacji projektów współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej, • prawo jazdy kat. B.

Główne obowi ązki: • przygotowanie LGD do wdra żania LSR, • organizacja pracy Rady oceniaj ącej projekty, • obsługa naboru wniosków zgłaszanych w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju, • przygotowanie i składanie wniosków o płatno ść po średni ą i ostateczn ą, • przygotowywanie odpowiednich sprawozda ń dla Instytucji Wdra żaj ącej, • sprawowanie nadzoru nad realizacj ą rzeczow ą przedsi ęwzi ęć , • monitorowanie realizacji umów o dofinansowanie projektów, • prowadzenie bie żą cych spraw zwi ązanych z funkcjonowaniem i organizacja pracy Biura, • prowadzenie działa ń informacyjno - promocyjnych zwi ązanych z działalno ści ą LGD, • udzielanie informacji o działalno ści LGD – telefoniczne, ustne, pisemne, mailowo, • współpraca z mediami, • nadzór nad prawidłowym funkcjonowaniem i aktualizacja stron internetowych LGD, • wykonanie innych prac wynikaj ących z bie żą cych działa ń Biura LGD zleconych przez Koordynatora.

Forma zatrudnienia: umowa o prac ę lub cywilnoprawna

Kandydat zobowi ązany jest do zło żenia: • listu motywacyjnego, • curriculum vitae, • kserokopii dokumentów potwierdzaj ących wykształcenie, za świadcze ń o uko ńczonych kursach, szkoleniach, • dokumentów po świadczaj ących sta ż pracy, • oświadczenia o niekaralno ści za przest ępstwo popełnione umy ślnie,

• oświadczenia o wyra żeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych dla potrzeb procesu rekrutacji zgodnie z ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. o ochronie danych osobowych (tekst jednolity z 2002 roku, Dz. U. Nr 101, poz. 926 ze zm.).

Stanowisko: Specjalista finansowy:

Wymagania konieczne: • wykształcenie co najmniej średnie, preferowane wy ższe ekonomiczne, • pełna zdolno ść do czynno ści prawnych oraz korzystania z praw publicznych, • niekaralno ść za przest ępstwo popełnione umy ślnie, • umiej ętno ść samodzielnego podejmowania decyzji, • biegła obsługa komputera i Internetu, • znajomo ść przepisów prawa i zagadnie ń zwi ązanych z organizacj ą biura, spraw ksi ęgowych i finansowych,. Wymagania po żą dane: mile widziane prawo jazdy kat. B

Główne obowi ązki:

• prowadzenie spraw ksi ęgowych, finansowych i kadrowych, • współpraca z biurem rachunkowym, • udzielanie informacji o działalno ści LGD – telefoniczne, ustne, pisemne, mailowo, • wykonanie innych prac wynikaj ących z bie żą cych działa ń Biura LGD zleconych przez Koordynatora.

Forma zatrudnienia: umowa o prac ę lub cywilnoprawna

Kandydat zobowi ązany jest do zło żenia: • listu motywacyjnego, • curriculum vitae,

• kserokopii dokumentów potwierdzaj ących wykształcenie, za świadcze ń o uko ńczonych kursach, szkoleniach, • dokumentów po świadczaj ących sta ż pracy, • oświadczenia o niekaralno ści za przest ępstwo popełnione umy ślnie, • oświadczenia o wyra żeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych dla potrzeb procesu rekrutacji zgodnie z ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. o ochronie danych osobowych (tekst jednolity z 2002 roku, Dz. U. Nr 101, poz. 926 ze zm.).

3. Etapy procedury naboru pracowników 1. Ogłoszenie przez LGD konkursu na okre ślone stanowisko – za po średnictwem strony WWW, w lokalnych mediach oraz w siedzibie LGD. Przedmiotowe ogłoszenie zawiera ć będzie w szczególno ści: • okre ślenie wymaga ń koniecznych i po żą danych od kandydata na dane stanowisko, • opis zakresu głównych obowi ązków pracownika na danym stanowisku • zestawienie dokumentów koniecznych do przedło żenia przez kandydata, • okre ślenie terminu składania w/w dokumentów – nie mo że by ć on krótszy, ni ż 14 dni od chwili ogłoszenia konkursu • okre ślenie miejsca składania dokumentów. 2. Weryfikacja zło żonych dokumentów pod katem ich kompletno ści i formalnej poprawno ści

3. Przeprowadzenie rozmowy lub/i testu kwalifikacyjnego dla osób, które przeszły pomy ślnie weryfikacje dokumentów, o której mowa w punkcie 2.

4. Ogłoszenie wyników konkursu i podanie ich do publicznej wiadomo ści wraz z uzasadnieniem - na stronie WWW oraz w siedzibie LGD.

Przeprowadzenie rozmowy kwalifikacyjnej nale ży do: • Zarz ądu LGD - w przypadku stanowiska Koordynatora, • Koordynator i Zarz ąd LGD - w przypadku pozostałych stanowisk.

W przypadku niewyłonienia w procedurze konkursowej kandydata, który spełniałby wymagania konieczne okre ślone w ogłoszeniu konkursowym procedur ę naboru wszczyna si ę od nowa przy czym Zarz ąd LGD mo że obni żyć wymagania konieczne. Je żeli jest to niezb ędne dla zapewnienia ci ągło ści pracy Biura Zarz ąd LGD mo że równie ż zatrudni ć na okres przej ściowy osoby nie spełniaj ące wszystkich koniecznych warunków - w sytuacji pojawieniu si ę kandydata, która spełnia pierwotnie sformułowane wymagania LGD Zarz ąd ma prawo do ogłoszenia nowego konkursu na dane stanowisko.

LGD zamierza równie ż nawi ąza ć współprac ę z Powiatowym Urz ędem Pracy dla Powiatu Nowos ądeckiego w zakresie organizacji sta ży zawodowych oraz przygotowania zawodowego prowadzonych w Biurze LGD.

4. Warunki techniczne i lokalowe

Siedziba LGD mie ści si ę w budynku Urz ędu Gminy Chełmiec, 33-395 Chełmiec ul. Papieska 2, natomiast biuro znajduje si ę w budynku Gminnego O środka Kultury w Kl ęczanach 1, 33-394 Kl ęczany i zajmuje ogóln ą powierzchnie około 25 m 2. LGD weszło w posiadanie biura na podstawie umowy najmu lokalu u żytkowego zawartej dnia 01.10.2009 pomi ędzy Urz ędem Gminy Chełmiec przy udziale Dyrektora Gminnego O środka Kultury w Chełmcu, a Stowarzyszeniem. Taka lokalizacja stwarza mo żliwo ść dogodnego dojazdu ze wszystkich miejsc poło żonych na obszarze działania LGD zarówno środkami transportu prywatnego jak i publicznego (poło żenie przy wewn ętrznej drodze gminnej, własny parking). Na Biuro składa si ę 1 pomieszczenie biurowe posiadaj ące dost ęp do sieci internetowej i telefonicznej. W siedzibie LGD znajduje si ę równie ż mini - sala konferencyjna - z której w terminach wolnych korzysta ć mo że LGD - wyposa żona w rzutnik z której jednorazowo korzysta ć mo że 50 osób. Pomieszczenie biurowe wyposa żone jest w meble (biurka, szafy, stół, krzesła) a tak że sprz ęt elektroniczny (komputery, drukark ę, telefon) umo żliwiaj ący jego funkcjonowanie na odpowiednim, profesjonalnym poziomie. Podkre ślenia wymaga fakt, i ż w budynku b ędącym siedzib ą Biura, posiada swoja siedzib ę równie ż Gminny O środek Kultury, oraz Przedszkole w zwi ązku z powy ższym budynek jest odwiedzany codziennie przez du żą liczb ę osób co pozwala na bez kosztow ą promocj ę i upowszechnianie informacji o działalno ści Biura i jego zadaniach.

LGD wychodz ąc naprzeciw mieszka ńcom obszaru Gminy Grybów i Kamionka Wielka otworzy drugie biuro - filie w miejscowo ści Kamionka Wielka. Pomieszczenie biurowe zostanie zlokalizowane w Gminnej Bibliotece Publicznej, w budynku stanowi ącym własno ść Gminy Kamionka Wielka. Obiekt z pomieszczeniem biurowym znajduje si ę w dogodnym poło żeniu dla mieszka ńców b ędących nowymi członkami LGD, ze wzgl ędu na lokalizacj ę przy drodze powiatowej Nowy S ącz – Florynka. Budynek posiada parking na 20 samochodów ponadto trwaj ą prace nad budow ą drugiego parkingu w odległo ści 50 m od budynku na ok. 100 miejsc parkingowych. Opisane powy żej warunki lokalowe Biura LGD oraz biura - fili pozwalaj ą na sprawne prowadzenie spraw administracyjno – biurowych Stowarzyszenia oraz profesjonaln ą obsług ę interesantów.

Kwalifikacje i do świadczenie osób wchodz ących w skład ciała decyzyjnego

W zał ączniku nr 8. do niniejszej Strategii przedstawione zostały kwalifikacje i do świadczenie członków ciała decyzyjnego – Rady LGD wybranych na I kadencje uchwał ą Walnego Zebrania Członków z dnia 2009-01-08. Zał ączone zostały równie ż dokumenty potwierdzaj ące posiadanie przez w/w osoby kwalifikacji i do świadczenia wykazanego w zestawieniu stanowi ącym zał ącznik nr 8. do Strategii.

Do świadczenie LGD i partnerów LGD w realizacji operacji

W zał ączniku nr 7. do niniejszej Strategii przedstawione zostało do świadczenie z lat 2008- 2009 LGD oraz jej partnerów w realizacji działa ń o charakterze podobnym do zakresu pomocy okre ślonym dla osi 3 i 4 PROW oraz innych, realizowanych na obszarach wiejskich.

2. Definicja obszaru LGD

Wskazane poni żej opisy dowodz ą, że wszystkie trzy s ąsiaduj ące ze sob ą jednostki samorz ądu terytorialnego posiadaj ą wiele cech wspólnych, tworz ą tym samym obszar wewn ętrznie spójny pod wzgl ędem wielu wła ściwo ści przyrodniczych, kulturowych, historycznych a tak że wielu to żsamych problemów zwi ązanych z ochron ą środowiska i licznych zabytków. Nie da si ę równie ż osobno charakteryzowa ć turystyki. Wła ściwości zwi ązane z ni ą zwykle dotycz ą wi ększego obszaru ni ż jedna gmina.

2.1 Uwarunkowania przestrzenne

Obszar obj ęty Lokaln ą Strategi ą Rozwoju o powierzchni blisko 330 km 2 zamieszkuje około 56,9 tys. mieszka ńców (dane GUS 2006r), pokrywa si ę on z granicami administracyjnymi trzech gmin: Chełmiec : Gmina ta le ży w powiecie nowos ądeckim poło żonym w południowo- wschodniej cz ęś ci województwa małopolskiego. S ąsiaduje z nast ępuj ącymi gminami: Łososina Dolna, Gródek nad Dunajcem, Korzenna, Kamionka Wielka, Podegrodzie, Limanowa (powiat limanowski), a przede wszystkim poło żona jest na północ i północny wschód od dynamicznie rozwijaj ącego si ę miasta Nowy S ącz i to głównie determinuje funkcje pełnione przez charakteryzowany obszar. Grybów : Gmina poło żona jest na terenie Pogórza Ro żnowsko-Ci ęż kowickiego oraz Beskidu Niskiego, w śród Gór Grybowskich, w dolinie rzeki Białej, we wschodniej cz ęś ci powiatu nowos ądeckiego. Gmina s ąsiaduje z dziesi ęcioma gminami: Korzenna, Chełmiec, Kamionka Wielka, Łabowa, Krynica Zdrój (Powiat Nowos ądecki) oraz Bobowa, Łu żna, Gorlice, Ropa, Uście Gorlickie (Powiat Gorlicki). Kamionka Wielka : Poło żona jest w dolinie na pograniczu Beskidu S ądeckiego i zachodniej cz ęś ci Beskidu Niskiego, u zbiegu trzech potoków: Kamionki, Królówki i Wolanki, podobnie jak gmina Grybów we wschodniej cz ęś ci powiatu nowos ądeckiego. S ąsiaduje z czterema gminami: Chełmiec, Grybów, Łabowa, Nawojowa (Powiat Nowos ądecki).

Rysunek 1 Mapka obszaru LGD

Do obszaru LGD nale żą nast ępuj ące sołectwa: Biczyce Dolne, Biczyce Górne, Boguszowa, Chełmiec, Chomranice, D ąbrowa, Januszowa, Kl ęczany, Klimkówka, Krasne Potockie, Kunów, Kurów, Librantowa, Mała Wie ś, Marcinkowice, Na ściszowa, Niskowa, Paszyn, Pi ątkowa, Rdziostów, Świniarsko, Trzetrzewina, Ubiad, Wielogłowy, Wielopole, Wola Kurowska, Wola Marcinkowska, Biała Ni żna, Binczarowa, Chodorowa, Cieniawa, Florynka, Gródek, Kru żlowa Ni żna, Kru żlowa Wy żna, K ąclowa, Polna, Ptaszkowa, Siołkowa, Stara Wie ś, Stró że, Wawrzka, Wyskitna, Bogusza, Jamnica, Kamionka Mała, Kamionka Wielka, Królowa Górna, Królowa Polska, Mszalnica, Zagóry, Mystków.

Obszar ten jest spójny terytorialnie, ł ącz ą go tradycje historyczne, kulturowe i przyrodnicze. Wiele aspektów rozwoju społeczno-gospodarczego b ędzie z tego powodu prezentowane ł ącznie – dla całego obszaru LGD.

Uwarunkowania geograficzne i przyrodnicze Beskid Wyspowy stanowi zachodni ą cz ęść gminy Chełmiec . Górzysty teren opada tam stopniowo ku wschodowi po obu stronach doliny Smolnika. Lokaln ą kulminacj ą terenu jest w tej cz ęś ci fragment pasma Chełmu (731 m n.p.m.) na północ od wsi Chomranice – najwy żej na terenie gminy Chełmiec poło żony fragment Beskidów. Na pozostałym obszarze teren 19

opada najcz ęś ciej od 500-550 m n.p.m. na zachodzie do 300-350 m n.p.m. w rejonie doliny Dunajca. W obr ębie Beskidu Wyspowego poło żone s ą Chomranice, Wola Marcinkowska, Krasne Potockie, Trzetrzewina, Biczyce Górne, Biczyce Dolne i Niskowa. Ku wschodowi Beskid Wyspowy przechodzi w Kotlin ę S ądeck ą. Kotlina o płaskim dnie rz ędnych terenu przewa żnie od 300 do ponad 400 m n.p.m. stworzyła dogodne warunki do rozwoju osadnictwa i komunikacji. Na terenie gminy kotlina obejmuje wie ś Chełmiec, Marcinkowice, Rdziostów i Świniarsko. Wschodnia cze ść gminy Chełmiec poło żona jest w obr ębie Beskidu Niskiego. Wysoko ści wzgórza Beskidu Niskiego na terenie gminy wzrastaj ą stopniowo od 400-500 m n.p.m. w s ąsiedztwie Kotliny S ądeckiej do ponad 600 a nawet 700 m n.p.m. w cz ęś ci wschodniej, gdzie na granicy gminy Chełmiec z gmin ą Korzenna wznosi si ę na 713 m n.p.m. Jodłowa Góra. W Beskidzie Niskim poło żone s ą takie wsie gminy jak Wielogłowy, Wielopole, Klimkówka, Na ściszowa, Librantowa, Januszowa, Pi ątkowa i Paszyn. Niewielki północny skraj gminy Chełmiec (D ąbrowska Góra (583 m n.p.m.) poło żona centralnie pomi ędzy D ąbrow ą, Wol ą Kurowsk ą a Ubiadem oraz wie ś Kurów) obejmuje Pogórze Ro żnowskie, b ędące cz ęś ci ą Pogórza Środkowobeskidzkiego. Gmina Grybó w poło żona jest na terenie Pogórza Ro żnowsko – Ci ęż kowickiego. Pod wzgl ędem fizyczno – geograficznym jest to obszar północno – zachodniego masywu strefy gór Beskidu Niskiego, na którego terenie le ży równie ż Gmina Kamionka Wielka . Beskid Niski zbudowany jest ze skał osadowych, tzw. fliszu . Są to najcz ęś ciej naprzemienne uło żone ławice zlepie ńców, piaskowców i łupków iglastych. Góry Beskidu Niskiego s ą na ogół niskie i łagodne, charakteryzuj ą si ę długimi grzbietami o spłaszczonych wierzchowinach i kopulastych szczytach. Jedynie niektóre grzbiety i szczyty s ą bardziej strome i ostre. Wyró żni ć nale ży tutaj m.in. pasmo Jaworza (882 m n.p.m.), na którego szczycie wybudowana została prawie 30-to metrowa, zwie ńczona krzy żem wie ża z tarasem widokowym. Z wie ży widokowej podziwia ć mo żna rozległe panoramy Beskidów i Pogórza, m.in. Pasmo Brzanki. Ukształtowanie powierzchni LGD jest zró żnicowane. Bardzo charakterystyczna jest Kotlina S ądecka (cz ęść gminy Chełmiec), która powstała u zbiegu trzech rzek: Dunajca, Popradu i Kamienicy Nawojowskiej, na granicy Beskidów i Pogórza. Zajmuje ona powierzchni ę ok. 80 km 2 i poło żona jest na wysoko ści 275-310 m n.p.m. Deniwelacje terenu w jej obr ębie si ęgaj ą 35m, a spadki nie przekraczaj ą 2%. Dno Kotliny S ądeckiej rozci ęte jest korytami trzech rzek, które w okresie plejstocenu i holocenu wy żłobiły w podło żu kilka

poziomów terasowych. Na terenie LGD najlepiej rozwini ętym poziomem terasowym jest terasa bałtycka, zajmuje ona wi ększ ą cz ęść Kotliny, a jej średnia wysoko ść nad poziom wody w Dunajcu wynosi 6-8 m. Wzdłu ż koryta Dunajca jest ona rozwini ęta asymetrycznie, lepiej jest wykształcona po lewej stronie rzeki, szeroko ść jej wynosi ok. 1,5-2 km. Wzdłu ż jej dolnej kraw ędzi ci ągnie si ę pas terasy holoce ńskiej, wyniesionej średnio 2-4 m nad poziom wody w Dunajcu i posiadaj ącej szeroko ść ok. 600 m. Jej powierzchnia nara żona jest na bezpo średni kontakt z wodami Dunajca, a w przypadku podwy ższonych stanów wód ulega zalaniu i wraz z kamie ńcem nadbudowywana jest materiałem transportowanym przez tzw. „wielk ą wod ę”. Inne ukształtowanie powierzchni charakteryzuje Pogórze S ądeckie, które tworz ą garby pogórskie rozczłonkowane przez płaskodenne doliny. Najwy ższe wzniesienia osi ągaj ą wysoko ść do 700 m n.p.m. Garby pogórskie s ą przewa żnie szerokie, spłaszczone i opadaj ą łagodnie ku bocznym dolinom potoków. Spadki nie przekraczaj ą 15%, jedynie w cz ęś ci północnej i wschodniej gminy Chełmiec s ą wi ększe- obszar ten ma charakter górzysty, wyst ępuje tu bardziej urozmaicona rze źba i znaczna deniwelacja terenu. Z wa żniejszych potoków rozcinaj ących pogórsk ą cz ęść LGD wymieni ć nale ży: Smolnik, Na ściszowski, Łubinka, Ł ęgówka. W obr ębie stoków zaznacza si ę bardzo wyra źnie wpływ zachodz ących procesów morfodynamicznych. S ą to osuwiska – w wi ększo ści czynne, jak równie ż tereny predysponowane do ich powstawania. Zasadnicz ą cech ą grzbietu Beskidu Niskiego jest obni żenie jego średniej wysoko ści (nie przekracza 1000 m n.p.m.) w stosunku do otaczaj ących go od zachodu i wschodu gór. W granicach administracyjnych LGD znajduj ą si ę dwa równole żnikowo ci ągn ące si ę pasma z kulminacjami osi ągaj ącymi wysoko ść 550 m n.p.m. rozci ęte równole żnikowo przebiegaj ącą dolin ą Łubinki. Na terenie LGD wyst ępuj ą piaskowce warstw kro śnie ńskich, magurskich i grybowskich, aluwialne żwiry i piaski oraz gliny. Piaskowce s ą eksploatowane w kopalni odkrywkowej w Kl ęczanach oraz w znacznie mniejszym stopniu w kamieniołomie w D ąbrowej. W gminie Chełmiec ł ączne zasoby surowców skalnych udokumentowanych i perspektywicznych wynosz ą 26 489 tys. Mg. Roczne wydobycie w Kl ęczanach wynosi 328 500 Mg, natomiast w D ąbrowej 28 800 Mg. Obszar LGD le ży w pogórskiej strefie klimatycznej pi ętra umiarkowanie ciepłego o zró żnicowanym nat ęż eniu bod źców klimatycznych. Strefa ta charakteryzuje zarówno całe Pogórze Karpackie jak i północn ą stref ę Beskidu Niskiego. Nale ży tutaj wspomnie ć, że na

południu w wy ższych partiach Beskidu Niskiego panuje ju ż klimat górski – znacznie ostrzejszy. Czas wegetacyjny w rejonie obszaru LGD wynosi 180 – 215 dni. Średnia temperatura w roku si ęga – 7,60 oC. Natomiast przeci ętne temperatury pory letniej (lipiec) – 16 oC, pory zimowej (stycze ń) – 3,7 oC poni żej zera. Liczba dni z utrzymuj ącą si ę pokryw ą śnie żną wynosi ok. 100 w roku. Średnia grubo ść pokrywy śnie żnej wynosi – 15 cm. Obszar LGD charakteryzuje wyst ępowanie mgieł oraz wiatrów (głównie halnego) w miesi ącach od listopada do marca. Pr ędko ści wiatru dochodz ą do 8 m/s. Roczne opady atmosferyczne wahaj ą si ę od 767 do 850 mm. Gleby na obszarze LGD nale żą w wi ększo ści przypadków do gleb terenów górzystych – wytworzonych ze skał fliszowych. W wi ększo ści sołectw gmin obszaru LGD napotka ć mo żna gleby gliniaste i gliniasto – iglaste. Gleby te najcz ęś ciej klasyfikuj ą si ę w IV i V klasie bonitacyjnej (czyli średniej i słabej jako ści). Uprawa ziemi na terenach górzystych jest utrudniona ze wzgl ędu na ukształtowanie terenu oraz trudno ści w dost ępie ze sprz ętem zmechanizowanym niezb ędnym do prowadzenia prac. Lesisto ść terenu w Gminie Kamionka Wielka wynosi 46, 5%. Ogółem powierzchnia gruntów le śnych wynosi tutaj 3052,1 ha. Gmina wyró żnia si ę bogactwem krajobrazowym wynikaj ącym z pi ętrowego zró żnicowania środowiska przyrodniczego. Lesisto ść obszaru Gminy Grybów wynosi 31,3%. Powierzchnia gruntów le śnych wynosi tu 4833,9 ha. Wyró żni ć mo żna nast ępuj ące gatunki spo śród tutejszego drzewostanu: buki, jawory, graby, świerki i jodły, jak równie ż sosny, modrzewie, d ęby, brzozy, klony, osiki, wiązy, lipy, wierzby oraz olch ę. Nadto mo żna zauwa żyć rosn ący dziki bez oraz je żyn ę, malin ę, borówk ę, a na skraju lasów tarnin ę i jałowca. W dolinach rzek rozrasta si ę szara olcha i wierzba łoza. Na terenie gminy Chełmiec powierzchnia gruntów le śnych wynosi 4674,60 hektarów, w tym lasy stanowi ą 4472,90 ha (2006 r.), co stanowi 22,26% powierzchni LGD. Na terenie obszaru LGD wyst ępuj ą nast ępuj ące typy siedliskowe: - lasy wy żynne– przewa ża drzewostan mieszany, wielopi ętrowy, o przewadze jodły (70%), sosna, d ąb, buk, jawor; - lasy górskie– wyst ępuj ą w szczytowych partiach pogórskiej cz ęś ci LGD. Składaj ą si ę one z jodły, buka, świerka, rzadziej modrzewia i sosny; - bór mieszany górski– tworzy go jodła, świerk oraz drzewostan d ębowo-bukowy z brekini ą. W dolinach wzdłu ż potoków wyst ępuj ą niewielkie połacie le śne tworz ące laski ł ęgowe. S ą to głównie zaro śla wierzbowo-wiklinowe, miejscami z bogatym poszyciem i runem. Ze wzgl ędu

na du żą żywotno ść olszyny jest ona co pewien czas wycinana. W lasach tych dominuje olsza czarna i szara. Na terenie obszaru LGD wyst ępuje około 30 gatunków zwierz ąt. Maj ąc to na uwadze, mo żna stwierdzi ć, że fauna obszaru jest stosunkowo bogata. Dostrzec można tu m.in.: • drapie żniki – wilki, rysie, żbiki, lisy oraz coraz cz ęś ciej pojawiaj ące si ę w masywach le śnych nied źwiedzie, • zwierz ęta kopytne zamieszkuj ące okoliczne lasy – sarny, jelenie i dziki; • gatunki drobnych ssaków: - na terenach le śnych – kun ę le śną i domow ą, tchórze, łasice, wiewiórki, popielice i koszatki, gronostaje, wydry; - na ł ąkach – krety, susły wraz z licznymi gatunkami mysz; • gady – żmija, padalec oraz jaszczurki: zwinka i żyworódka; • płazy (licznie wyst ępuj ące) – salamandra, traszka, żaba trawna i wodna, kumak górski oraz ropucha; • ptactwo, w tym m.in: jastrz ębie, kanie, sokoły, pustułki, puchacze, sowy, głuszce, jarz ąbki, orły przednie, orliki krzywe, dzi ęcioły, drozdy, szpaki; • ryby – klenie, jelce, brzany, płocie, kiełki, świnki, ukleje, strzelbie, pstr ągi. Według podziału hydrograficznego – terytorium LGD zlokalizowane jest w regionie karpackim. Teren ten cechuje si ę znacznymi opadami jak i du żym spływem po mało przepuszczalnych utworach fliszowych. Obszar wyró żnia si ę du żą liczb ą źródeł. Obecne tu rzeki o deszczowo – śnie żnym systemie zasilania cechuj ą si ę wezbraniami wiosennymi i powodziami letnimi. Główn ą osi ą systemu wód powierzchniowych jest Dunajec. Zgodnie z danymi Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie za 2007 rok, cały obszar LGD (czyli obszar administracyjny gminy Chełmiec) oraz obszar sąsiaduj ący znajduje si ę w klasie czysto ści A powietrza pod wzgl ędem zawarto ści: SO 2, NO 2, CO , benzenu, PM10 (jedynie s ąsiaduj ący obszar miasta Nowy S ącz nale ży do klasy C), Pb , As , Cd , Ni , B(a)P (jedynie s ąsiaduj ący obszar miasta Nowy S ącz nale ży do klasy C), ozonu. Podsumowuj ąc, jako ść powietrza na obszarze LGD jest bardzo dobra, natomiast przekroczenia dopuszczalnych norm niektórych zwi ązków wyst ępuj ą w s ąsiaduj ącym mie ście Nowy S ącz i wynikaj ą z emisji z indywidualnego ogrzewania budynków oraz niskiej emisji. Ocena jako ści wód powierzchniowych, badanych w roku 2007 w województwie małopolskim pod k ątem zanieczyszczenia zwi ązkami azotu wykazała, że wody nie s ą zanieczyszczone tymi

zwi ązkami. Badania jako ści wód Dunajca prowadzone w punkcie pomiarowym w Świniarsku wykazały, i ż nale ży on do klasy III jako ści wód oraz klasy A3 wód ujmowanych do zaopatrzenia ludno ści (uj ęcie dla mieszka ńców miasta Nowego S ącza) i jest nieprzydatny do bytowania ryb. Badania hałasu przeprowadzone w 2007 r. bazuj ą na danych z punktu pomiarowego zlokalizowanego w s ąsiaduj ącym z LGD mie ście Nowym S ączu na ul. Grodzkiej – wykazały one, i ż średnia warto ść równowa żnego poziomu d źwi ęku dla pory dnia tj. godz. 6.00-22.00 wyniosła 66,1 dB co stanowi 110 % warto ści dopuszczalnej 60 dB, natomiast dla pory nocy tj. godz. 22.00-6.00 59,4 dB co stanowi 119 % wartości dopuszczalnej 50 dB. Maksymalny poziom d źwi ęku zarejestrowany w porze dnia (15.00-16.00) wynosił 98,3 dB, natomiast w porze nocy (22.00-23.00) 96,4 dB. Natomiast pomiary hałasu kolejowego wykazały, i ż średnia warto ść równowa żnego poziomu d źwi ęku dla pory dnia tj. godz. 6.00-22.00 wyniosła 58,6 dB co stanowi 98 % warto ści dopuszczalnej 60 dB, natomiast dla pory nocy tj. godz. 22.00-6.00 – 59,3 dB co stanowi 119 % warto ści dopuszczalnej 50 dB. Przekroczenia dopuszczalnych warto ści hałasu zwi ązane s ą głównie ze struktur ą strumienia ruchu, nat ęż eniem ruchu oraz stanem nawierzchni dróg. Według danych GUS za 2006 rok na obszarze powiatu nowos ądeckiego (na terenie którego le ży charakteryzowane LGD): - wytworzono 2,7 hm 3 ścieków, w tym oczyszczone zostało 2,5 hm 3, z oczyszczalni ścieków korzysta 28,8% mieszka ńców, - emisja zanieczyszcze ń pyłowych wyniosła 8 t, w tym ze spalania paliw- 7t, - emisja zanieczyszcze ń gazowych wyniosła 9 t, w tym dwutlenku siarki- 1 t, - zanieczyszczenia zatrzymane w urz ądzeniach do redukcji zanieczyszcze ń wyniosły 99,3% wytworzonych zanieczyszcze ń pyłowych, - odpady wytworzone w ci ągu 2006 roku wyniosły 146,6 tys. t, w tym 86,2 tys. t zostało poddanych odzyskowi, a 60,3 tys. t unieszkodliwione. Podsumowuj ąc, mo żna stwierdzi ć i ż obszar LDG (oraz powiat nowos ądecki) charakteryzuje si ę czystym środowiskiem, natomiast niewielkie przekroczenia norm zanieczyszczenia środowiska wyst ępuj ą jedynie w s ąsiaduj ącym mie ście Nowym S ączu. Na obszarze LGD główn ą warto ści ą środowiska przyrodniczego s ą obszary o szczególnie du żych walorach przyrodniczych. S ą to kompleksy le śne, zadrzewienia wzdłu ż rzek, zbiorniki wodne oraz ziele ń ł ąk i pastwisk. Obecnie codzienna działalno ść człowieka,

bez wzgl ędu na jej charakter – niesie za sob ą du że zagro żenie dla stanu środowiska naturalnego. Na podstawie informacji uzyskanych z UG Grybów stwierdzono m.in.: 1. Funkcjonowanie dwóch parków krajobrazowych; 2. Na terenie Gminy obowi ązuje ścisła ochrona pomników przyrody o żywionej; 3. Na obszarze Gminy wyst ępuje szczególna ochrona terenów le śnych; 4. Grzbiety: Rosochatki, Jaworza – Postawnego, Uboczy, Kiczery Wielkiej, Chełmu oraz Ma ślanej Góry (s ą to tereny le żą ce w południowo – zachodniej oraz wschodniej cz ęś ci Gminy w obr ębie sołectw: Cieniawa, Ptaszkowa, Binczarowa, Florynka, Wawrzka, Gródek) – zakwalifikowane s ą wg ECONET do obszarów w ęzłowych rangi mi ędzynarodowej; 5. Na obszarze Gminy obowi ązuje ochrona perspektywicznych i udokumentowanych złó ż surowców mineralnych; 6. Wyst ępowanie ro ślin i zwierz ąt znajduj ących si ę pod ochron ą gatunkow ą: • ro śliny – wilcze łyko, liczne odmiany storczyków, miesi ęcznica trwała, mieczyk dachówkowaty, widłaki, dziewi ęć sił bezłodygowy, papro ć j ęzycznik, bluszcze, kopytniki oraz rzadka ju ż dzi ś lilia złotogłów, • zwierz ęta – wilki, rysie, żbiki, popielice, koszatki, orlik krzywy, puchacze, sowy, gady, płazy oraz bobry. Do obj ęcia ochron ą konserwatorsk ą kwalifikuj ą si ę (wg informacji uzyskanych z UG Grybów) – Cisy w Wyskitnej i Gródku ok. 0,5-1 ha – las cisowy. Na obszarze Gminy Kamionka Wielka nie ma rezerwatów przyrody, znajduj ą si ę tu jednak liczne pomniki natury, takie jak d ęby, jesiony i lipy (pojedyncze oraz w zespołach). W Gminie powierzchnia obszarów prawnie chronionych wynosi 6301 ha (dane GUS 2003 r.), pomników przyrody znajduje si ę tu 27 sztuk. Cały obszar gminy Chełmiec obejmuje utworzony w roku 1997 Obszar Chronionego Krajobrazu Województwa Nowos ądeckiego (rozporz ądzenie Wojewody Nowos ądeckiego nr 27 z dnia 1 pa ździernika 1997 r.). Na obszarze gminy Chełmiec występuj ą równie ż rezerwaty oraz liczne pomniki przyrody. Najwarto ściowszym pod wzgl ędem przyrodniczym jest rezerwat przyrody „Białowodzka Góra nad Dunajcem”. Został on utworzony w 1961 r. i zajmuje powierzchni ę prawie 68 ha. Tylko cz ęść tego rezerwatu le ży w granicach gminy Chełmiec. W jego granicach wyst ępuj ą zbiorowiska le śne i skalne z rzadkimi elementami

florystycznymi. Znajduj ą si ę tam grz ędy skalne porosłe ro ślinno ści ą typowo skało i ciepłolubn ą. W rezerwacie przewa ża sosna i buczyna. Według danych GUS ogółem na obszarze gminy Chełmiec znajduje si ę 1 568,3 ha obszarów prawnie chronionych (14% obszaru gminy Chełmiec) (w tym: rezerwaty przyrody: 26,7 ha). Wśród najwa żniejszych pomników przyrody znajduj ących si ę na terenie gminy Chełmiec nale ży wymieni ć m.in.: • lip ę o obwodzie 650 cm oraz dwa d ęby o obwodach 350 oraz 490 cm w Kl ęczanach; • dąb przy starym ko ściele w Wielogłowach; • dąb szypułkowy– 2 w Marcinkowicach (o obwodzie 360 cm i 310 cm), 1 w Rdziostowie (300 cm); 2 w Kl ęczanach (350 i 490 cm), 1 w miejscowo ści Ubiad (610 cm); • lipa drobnolistna – 4 w Marcinkowicach (o obwodzie: 280, 250, 435, 550 cm), 6 w Chomranicach (320, 300, 380, 300, 280, 320 cm), 1 w Kl ęczanach (650 cm); • lipa szerokolistna – 3 w Marcinkowicach (o obwodzie: 400, 300, 380 cm); • tulipanowiec – w Marcinkowicach (o obwodzie 265 cm); • sosna wejmutka – w Marcinkowicach (o obwodzie 370 cm);

W chwili obecnej podejmowane s ą działania zmierzaj ące do wyznaczenia kolejnych pomników przyrody oraz powołania obszaru chronionego obejmuj ącego cz ęść północno- zachodni ą gminy Chełmiec w obr ębie Pasma Łososi ńskiego, ł ącz ącego si ę z obszarem Łososi ńsko-Żegoci ńskiego Parku Krajobrazowego.

2.2 Uwarunkowania kulturowe Obszar LGD posiada bogate dziedzictwo kulturowe, liczne zabytki oraz bogate życie kulturalne. W wielu miejscach zostały zachowane historyczne pami ątki ubiegłych wieków, mi ędzy innymi stare zagrody, drewniane cerkwie. Atrakcyjno ść turystyczna oparta jest o kilka elementów: szlaki „Architektury Drewnianej”, zabytki historyczne, szlaki turystyczne, agroturystyk ę, kluby sportowe oraz wyci ągi narciarskie. Najcenniejsze elementy dziedzictwa kulturowego zarówno materialnego jak i kultury niematerialnej i społecznej to: Szlaki „Architektury Drewnianej”. Szczególnie na uwag ę zasługuje Trasa nr V Szlaku „Architektury Drewnianej” obejmuje region Krynicko - Gorlicki. Z czterdziestu obiektów i zespołów zabytkowych na całym „Szlaku” – cztery znajduj ą si ę na terenie obszaru LGD – Gminy Grybów tj.: Cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem Św. 26

Dymitra z 1760 r. w Binczarowej - obecnie ko ściół rzymskokatolicki. Świ ątynia cz ęś ciowo przebudowana. Remontowana w 1797 r. i 1879 r. (w tym czasie przekształcone zostały dachy). Ko ściół pomocniczy pod wezwaniem Św. Wojciecha Biskupa z XX w. w K ąclowej - jednonawowy, konstrukcji zr ębowo-słupowej, oszalowany i pokryty blach ą; Ko ściół pod wezwaniem Narodzenia Naj świ ętszej Marii Panny w Kru żlowej Wy żnej z I. poł. XVI w. - jednonawowy, konstrukcji zr ębowej. Wewn ątrz ko ścioła znajduje si ę cenna polichromia z około 1520 r. oraz wyposa żenie z XVI-XVIII w.; Ko ściół parafialny pod wezwaniem Wszystkich Świ ętych z 1555 r. w Ptaszkowej - jednonawowy, konstrukcji zr ębowej. We wn ętrzu znajduje si ę cenna gotycka rze źba Matki Boskiej z Dzieci ątkiem z około 1420 r. Inne równie ciekawe zabytki obszaru LGD znajduj ą si ę na terenie Gminy Kamionka Wielka. Godnym obejrzenia jest jednonawowy Ko ściół z 1630 r., z dobudowan ą w XIX w. wie żą , stoj ącą na miejscu nieistniej ącego dzi ś ko ścioła z 1336 r. Wewn ątrz warta obejrzenia jest kamienna chrzcielnica z XVI w. o cechach gotycko-renesansowych oraz w ołtarzu głównym przemalowane medaliony, pochodz ące z dawnego XV-wiecznego ołtarza. Inne zabytki obszaru to: cerkiew drewniana z 1814 roku p.w. Narodzenia NMP w Królowej Górnej, cmentarz z I Wojny Światowej w Królowej Polskiej, pomnik przyrody, 200 – letni d ąb szypułkowy w Jamnicy, ko ściół parafialny p.w. Św. Filipa i Jakuba, wymurowany w latach 1905 – 1910 oraz kaplica przydro żna w Mystkowie, cerkiew drewniana z 1858 roku p.w. Św. Antoniego oraz prywatne muzeum etnograficzne w Boguszy. Na terenie gminy Chełmiec zlokalizowany jest XIX w. dwór murowany rodziny Wittingów w Chełmcu (obecnie gmina podj ęła działania zmierzaj ące do jego odrestaurowania), dwór oraz drewniana kapliczka z XVIII w. w D ąbrowie, stare grodzisko w Marcinkowicach oraz murowany dwór z przełomu XVII i XVIII w. (obecnie mie ści si ę w nim muzeum pami ątek po dawnych mieszka ńcach i pochodz ących z czasów bitwy marcinkowskiej, w której legionami polskimi dowodził Józef Piłsudski) oraz fragmenty murów obronnych osad z X w. znajduj ące si ę w Chełmcu i Marcinkowicach. Do wa żnych obiektów dziedzictwa kulturowego nale ży tak że ko ściół p.w. NMP w Chomranicach , zbudowany z drewna w 1692 roku w konstrukcji zr ębowej. W wieku XIX świ ątynia otrzymała dobudówk ę w postaci kaplicy Przemienienia Pa ńskiego. Znawców starej architektury i sztuki sakralnej zachwyci 5 rokokowych ołtarzy oraz XVII w. obraz Veraicon. Obok ko ścioła usytuowana jest drewniana dzwonnica z tego samego okresu. Ko ściół w Chomranicach, jak i sama miejscowo ść została wł ączona do Małopolskiego Szlaku Architektury Drewnianej. Do tego szlaku nale żą tak że Wielogłowy, na

terenie których zlokalizowany jest tak że parterowy dwór w stylu polskim z XVI w. oraz murowany ko ściół p.w. WNMP z 1318 roku, rozbudowanym w XVII w. Ponadto w miejscowo ściach Krasne Potockie oraz Rdziostów znajduj ą si ę niezwykła kaplice z I połowy XIX w.. w pierwszej miejscowo ści jest to obiekt drewniany, w drugiej – dzieło sztuki murarskiej. Dodatkowo we wszystkich sołectwach gminy napotka ć mo żna przydro żne kapliczki ze stu i dwustuletnim rodowodem. Du że walory turystyczne posiada tak że miejscowo ść Paszyn, która zasłyn ęła w Polsce dzi ęki tzw. „ fenomenowi paszy ńskiemu ”. Przez długi czas wie ś ta była najwi ększym w kraju ośrodkiem autentycznej rze źby ludowej i prymitywnego malarstwa. W szczytowym okresie działało 55 rze źbiarzy i 30 malarzy na szkle. Obecnie w Paszynie funkcjonuje Muzeum, w którym mo żna podziwia ć pierwsze prace rze źbiarzy i malarek, a ż po ostatnie i prze śledzi ć rozwój fenomenu paszy ńskiego. Obecnie w Paszynie działa ponad 30 artystów. Wśród zasobów dziedzictwa kulturowego, które zachowały si ę do dzi ś najpełniej nale żą ko ścioły. Do najbardziej znacz ących dla kultury polskiej nale żą : ko ściół w Wielogłowach, Chomranicach, chocia ż i inne maj ą bogat ą historie i interesuj ącą form ę – ko ściół w Kl ęczanach oraz ko ściół w Świniarsku (dawny zbór ewangelicki), który w 2003 r. uległ znacznym zniszczeniom w skutek po żaru. W chwili obecnej trwaj ą prace nad jego odnowieniem i przeniesieniem do S ądeckiego Parku Etnograficznego. Na terenie LGD znajduje si ę jeszcze wiele pozostało ści zespołów dworsko-parkowych , niektóre niestety na skutek rabunkowej gospodarki po II wojnie światowej, zachowały si ę w formie szcz ątkowej. Do najpi ękniejszych dworów, o typie alkierzowym nale ży dwór w Wielogłowach, otoczony niewielkim ogrodem. Siedziba ziemia ńska zachowała si ę równie ż w D ąbrowej i Marcinkowicach. Obiekty te znacznie przekształcone na skutek pełnionej przez nie funkcji, otoczone s ą jeszcze pi ękniejszymi zało żeniami parkowymi. Najbardziej zniszczone, zachowane w postaci niewielkich resztówek, z pojedynczymi obiektami i grupami zieleni s ą dawne zespoły dworsko-parkowe w Chełmcu, Kl ęczanach i Krasnym Potockim. Ich teren został podzielony na działki i zagospodarowany ró żnymi funkcjami. Dost ęp do walorów przyrodniczych i kulturowych, znajduj ących si ę na terenie LGD, umo żliwia gęsta sie ć szlaków turystycznych . Gmina Grybów: • Szlak niebieski - „Ptaszkowa - Jaworze - Kopciowa”; • Szlak niebieski - im. Kazimierza Pułaskiego odcinek „Grybów – Wysowa”;

• Szlak zielony - „Grybów - Jaworze”; • Szlak zielony - „Stró że – Magura Małastowska – Wysowa – Krynica”. Gmina Kamionka Wielka: • szlak żółty – rozpoczyna si ę w Jamnicy i kieruje si ę na południe Gminy. Przecinaj ąc rzek ę Kamionk ę, do wzgórza oddzielaj ące j ą od Kamienicy Nawojowskiej; • szlak niebieski – prowadzi z Krynicy przez Kamionk ę do Nowego S ącza; • szlak spacerowy zielony – bierze pocz ątek od potoku Jamniczanka na granicy z Kamionk ą Mał ą; • szlak spacerowy czerwony – prowadzi z Kamionki Wielkiej do szlaku turystycznego żółtego do Popardowej. Na terenie obszaru LGD działalno ści ą kulturaln ą zajmuj ą si ę O środki i Domy Kultury, które realizuj ą zadania w dziedzinie jej upowszechniania kultury, a podstawowym ich celem jest prowadzenie i koordynacja działalno ści kulturalno-oświatowej. Zespoły artystyczne – ważnym aspektem rozwoju kultury s ą zespoły ludowe kultywuj ące bardzo mocne tradycje regionalne z regionu etnograficznego lachowskiego (okolice Nowego Sącza), piel ęgnuj ące śpiew, taniec ludowy i wiele obrz ędów przekazywanych przez pokolenia. Oryginalne stroje ludowe (w cało ści robione r ęcznie) zachwycaj ą zarówno kolorystyk ą jak i staranno ści ą wykonania. Na terenie obszaru LGD istniej ą i działaj ą nast ępujące zespoły regionalne: „Mszalniczanie”, „Skalnik”, „Mali Mszalniczanie”, „Mali Myszkowianie”, „Mały Skalnik”, „Kamionczanki”, Stowarzyszenie Regionalne Kowalnia – Stró że, "Mała Helenka", "Pi ątkowioki", "Niskowioki". Zespoły te sukcesywnie bior ą udział w wielu konkursach i festiwalach o zasi ęgu lokalnym, ogólnopolskim jak te ż mi ędzynarodowym. Orkiestry: Orkiestra D ęta w Mystkowie zało żona w 1910 roku, Orkiestra d ęta Towarzystwa Przyjaciół Muzyki w Ptaszkowej zało żona w 1922 r.,Orkiestra D ęta w Siołkowej zało żona z inicjatywy Zwi ązku Młodzie ży Wiejskiej „Wici” w roku 1948. Chóry: we Florynce – dyrygent Andrzej Szafra ński, w K ąclowej – dyrygent Tadeusz Matuła, w Kru żlowej – dyrygent Roman Kwoka, w Ptaszkowej – dyrygent Stanisław Król, w Siołkowej – dyrygent Stanisław S ędzik. Zespoły muzyczne: „Presto” w Kru żlowej – lider Roman Kwoka.

Zespoły teatralne: w Binczarowej – kierownik Radzik Anna, w Cieniawie – kierownik Kazimiera Kiełbasa, w K ąclowej – kierownictwo Tadeusz Matuła i Małgorzata Gruca, w Polnej – kierownik Anna Szura, w Starej Wisi – kierownik Stanisława Mikulska. Twórczo ść ludowa – na terenie obszaru LGD działa wielu twórców ludowych w zakresie rze źbiarstwa (w drewnie i kamieniu), malarstwa, hafciarstwa, koronkarstwa i bibułkarstwa. Znani twórcy ludowi z terenu LGD to m.in.: - poeta Daniel Lizo ń, laureat wyró żnienia w II Konkursie Poetyckim pt. "Echo moich gór", od niedawna zwi ązany z krakowsk ą grup ą poetyck ą "Ka żdy", działaj ącą pod patronatem Radia Alfa, wydał 3 tomiki wierszy "W sło ńcu zatopieni", "Ambra", "Skupienie", - Magdalena Ci ęciwa specjalizuj ąca si ę w koronce klockowej ( serwety, obrusy, bie żniki, kołnierze, mankiety). Zajmuje si ę równie ż rekonstrukcj ą detali stroi historycznych. Wykonuje ponadto gorsety naszego regionu, bluzki lachowskie, czepce oraz serwety szydełkowe. Magdalena Ci ęciwa zajmuje si ę ponadto edukacj ą regionaln ą prowadz ąc warsztaty rękodzielnicze. - Aneta Gawlik , która wykonuje prace: bibułkarskie (ró żnego rodzaju kwiaty, koszyczki), malarskie (obrazki malowane farbami witra żowymi jak równie ż malunki na słoiczkach, butelkach, szklankach), hafciarskie (obrazki i obrazy haftem krzy żykowym). - Jadwiga Tobiasz , która wykonuje ró żnego rodzaju: robótki szydełkowe (serwety, figurki, kwiaty, koszyczki itp.), obrazki haftowane haftem krzy żykowym, prace bibułkowe takie jak: kwiaty, kompozycje kwiatowe, paj ąki, palmy wielkanocne. Na terenie gminy Chełmiec w Niskowej od 2001 roku działa szkółka rze źby ludowej.

2.3 Uwarunkowania historyczne

Najwcze śniejsze ślady osadnictwa w charakteryzowanym rejonie Kotliny S ądeckiej, pochodz ą sprzed 35 000 - 10 000 lat p.n.e. Ludno ść okresowo zamieszkuj ąca te tereny nale żała do paleolitycznej kultury jerzmanowickiej. Dłu żej zatrzymywali si ę na tych terenach przedstawiciele kultur neolitycznych, którzy przybywali z nizin naddunajskich. Śladem tego pobytu s ą odkryte resztki osad rolniczo - hodowlanych tzw. Kultury sznurowej w Chełmcu i Marcinkowicach.

Ślady bytno ści człowieka datowane s ą równie ż na okres neolitu i wczesnej epoki br ązu- w osadach poło żonych na obszarze LGD odnaleziono równie ż materiał archeologiczny świadcz ący, że były one zasiedlone równie ż w epoce br ązu tj. w latach 1800 - 700 p.n.e. Z okresu wczesnej epoki żelaza pochodzi tzw. skarb z Jasiennej z VIII-IV wieku p.n.e. Kolejn ą grup ą, która napłyn ęła z południa byli przedstawiciele kultury łu życkiej, któr ą do niedawna uto żsamiano z Prawosłowianami. Z tego okresu pochodz ą grodziska w Marcinkowicach, Białej Wodzie, Kurowie i Chełmcu. W okresie rzymskim od II wieku p. n. e. do III wieku n. e. na t ę bałka ńsko - adriatyck ą substancj ę etniczno - językow ą, nało żyła si ę migracja celtycka, a od III do IV wieku n. e. migracja germa ńska. Ludno ść tych terenów osi ągn ęła wysoki poziom kultury materialnej: hutnictwo żelaza, miedzi i metali szlachetnych, garncarstwa, tkactwa, sznycerstwa oraz budownictwa. Najazd mongolskich Hunów "wymiótł" wszystkie te ludy z terytorium na wschód od Łaby i na północ od Dunaju. Do pocz ątku VI wieku tereny te były niezamieszkałe. Stopniowo przez cały wiek VI i VII na te tereny ze wschodu - z bagien poleskich napływa ć zacz ęła ludno ść słowia ńska, która charakteryzowała si ę bardzo niskim poziomem rozwoju cywilizacyjnego. Po paru wiekach opustoszałe, zrujnowane osady, opola i grodziska ponownie zasiedliła ludno ść słowia ńska. Najprawdopodobniej nast ąpiło to w wieku VIII i IX. Grody, gródki i osady tworzyły system pa ństwa plemiennego Wi ślan. Istniej ą przesłanki, że pocz ątki niektórych osad gminy Chełmiec si ęgaj ą czasów plemiennych Pa ństwa Wi ślan czyli wieków: VIII - X. Ziemie te miały za sob ą ponad wiekow ą przynale żno ść do pa ństwa Wielkomorawskiego i kilkudziesi ęcioletni ą chrystianizacje w obrz ądku słowia ńskim. Wi śla ński rodowód maj ą odkryte w XX wieku grodziska w Naszczowicach i Chełmcu, natomiast piastowski rodowód maj ą grody w Marcinkowicach i Podegrodziu. W czasach pierwszych Piastów czyli za panowania Mieszka I lub Bolesława Chrobrego powstał w pobli żu dzisiejszego Nowego Sącza gród drewniano - ziemny zwi ązany z reorganizacj ą struktury pa ństwowej. Prawdopodobnie w grodzie tym władz ę sprawował pierwszy kasztelan s ądecki. W 1257 roku Kinga otrzymała od m ęż a Bolesława Wstydliwego wieczyste uposa żenie - kasztelani ę S ącz i ogromne obszary nad Dunajcem, Popradem, Rop ą, Biał ą i Łososin ą. W odró żnieniu od Kotliny S ądeckiej, tereny te były bardzo rzadko zaludnione. Ksi ęż na Kinga ustanowiła administracyjny podział sołectw wokół S ącza. Inicjatorami pierwszej wielkiej

kolonizacji wschodniej i południowej cz ęś ci Beskidu Wyspowego, Beskidu S ądeckiego, dolin Popradu oraz dolin górnego biegu Dunajca była wła śnie ksi ęż na Kinga, a po roku 1280 klasztor klarysek ze Starego S ącza, którego pierwsz ą ksieni ą była wła śnie ksi ęż na Kinga. Wszystkie zakładane w tym czasie wioski lokowała na prawie niemieckim. Kinga przekazała na uposa żenie klasztoru klarysek cały swój osobisty maj ątek - maj ątek i kosztowno ści oraz wszystkie swoje dotychczasowe wło ści, w tym miasto Nowy S ącz i 28 wiosek. W roku 1316 Marcin z Brzeznej i klasztor Klarysek w Starym S ączu potwierdzili istniej ące wcze śniej granice pomi ędzy wsi ą Chomranice a wsiami klasztornymi Chełmcem i Zrostowem - obecnym Rdziostowem. W roku 1390 Mirosław z Niskowej ograniczył cz ęść wsi Drzykowa nale żą cej do Krystyna z Kl ęczan od reszty wsi oraz Chełmca b ędącego własno ści ą klarysek. W latach 1470 - 1480 w Chełmcu nie było według dokumentów: folwarku, sołectwa, karczmy i zagród. W roku 1423 szlachta otrzymała od króla Władysława Jagiełły przywilej daj ący jej prawo przymusowego wykupu gospodarstw sołeckich. Szlachta zamierzała rozszerzy ć areał swych maj ątków, by w ten sposób zwi ększy ć swe dochody. W roku 1545 niejaki Andrzej Branicki oskar żył chłopów chełmieckich, że bezprawnie orali rol ę nad rzek ą Dunajec, któr ą to rol ę posiadał kiedy ś jego brat. Około roku 1564 wie ś Chełmiec nale żała do klucza struskiego klasztoru klarysek w Starym S ączu. Chłopi płacili wówczas podatek 4 grosze od łana i daniny maj ące by ć płacone przez kmieci z Chełmca i innych wsi. W roku 1505 niejaki Szczepan Hoffman czapnik z Chełmca, przyj ął prawo miejskie krakowskie. W 1579 roku ksieni Staros ądecka oddała Spytkowi Jordanowi wie ś Chełmiec w do żywotni ą dzier żaw ę, a on z kolei odst ąpił j ą Sebastianowi z Lubomierza. Wykształcone w XIV wieku stosunki własno ściowe na S ądecczy źnie przetrwały bez wi ększych zmian do I rozbioru Polski w 1772 roku. Poszczególne wioski gminy Chełmiec stanowiły własno ść : królewsk ą, duchown ą, rycersk ą jaki i drobn ą własno ść szlachty zagrodowej. Niektóre wioski stanowiły własno ść rajców miejskich Nowego S ącza. Po obj ęciu tronu przez Władysława Łokietka, znaczna liczba dóbr klasztoru klarysek została przez niego skonfiskowana i wł ączona do dóbr królewskich lub przekazana zaufanemu rycerstwu. Do dóbr rycerskich nale żał Kurów, Wola Kurowska, Biczyce, Świniarsko i Krasne Biczyckie. Do dóbr zakonnych: Januszowa, Boguszowa, Na ściszowa, Kwieciszowa i Librantowa, natomiast klaryski ze Starego S ącza posiadały wsie Chełmiec, Świniarsko - Mała Wie ś, Rdziostów, a bo żogrobowcy z Miechowa wie ś Niskowa - Szymanowice. Do średniej i drobnej szlachty

nale żały nast ępuj ące wsie: Chomranice, D ąbrowa, Kl ęczany, Klimkówka, Krasne i Wola Marcinkowska. W Trzetrzewinie dominowała szlachta zagrodowa, która gospodarowała, podobnie jak kmiecie na łanie lub półłankach. Pi ątkowa i Paszyn nale żał do rajców s ądeckich. Od XIV wieku do roku 1772 mo żna odnotowa ć ponad sto nazwisk wła ścicieli i dzier żawców, ale w zasadniczy sposób stosunki własno ściowe nie uległy zmianie. Istniej ące od XIII wieku w dobrach klarysek i norbertanek folwarki i gospodarstwa kmiece i zagrodnicze oraz młyny i karczmy prosperowały dobrze lub bardzo dobrze. W latach 1768 - 1771 teren S ądecczyzny był miejscem kilkunastu potyczek oddziałów konfederatów barskich z wojskami rosyjskimi - jedna z wi ększych toczyła si ę w rejonie Marcinkowic. Działania te dodatkowo zubożyły wioski obecnej gminy Chełmiec, w zwi ązku z tym wkroczenie wojsk austriackich wi ększo ść chłopów S ądecczyzny przyj ęła z ulg ą. W roku 1782 cesarz austriacki Józef II specjalnym edyktem skonfiskował dobra królewskie i duchowne w Galicji i Lodomarii, które nast ępnie przeszły pod zarz ąd dóbr kameralnych. Konfiskata nie omin ęła dóbr staros ądeckich klarysek i norbertanek. Niewielk ą cz ęść tych dóbr po kilkunastu latach zwrócono, ale wi ększo ść do ko ńca 1829 roku sprzedano na licytacji. Z innych utworzono wspomniany Fundusz Religijny. W ten sposób cz ęść dóbr trafiło w r ęce rodowitych Austriaków lub Niemców Sudeckich., którzy to przy wsparciu władz austriackich, od ko ńca XVIII wieku zacz ęli sprowadza ć do swych dóbr na S ądecczy źnie osadników niemieckich. W tym czasie powstał Chełmiec Niemiecki, mi ędzy Chełmcem i Świniarskiem. Akcja ta, przeprowadzona na mał ą skal ę i przy stosunkowo niewielkim wsparciu dworu austriackiego nie powiodła si ę. Jeszcze przed ko ńcem XIX wieku nieliczna ludno ść niemiecka uległa prawie całkowitej polonizacji. Współczesnym śladem niemieckiego pochodzenia jest wyznanie ewangelickie i z niemiecka brzmi ące nazwiska, a tak że niemiecko - języczna dokumentacja dawnej gromady Chełmiec Niemiecki. W połowie XX wieku były widoczne ró żnice architektoniczne w zabudowaniach pomi ędzy Chełmcem Polskim a Chełmcem Niemieckim. Podczas powstania chłopskiego w Galicji 1846 miały miejsce napady na dwory w Wojnarowej, Lipnicy Wielkiej, Niecwi, Korzennej, Łyczanej i Jasiennej. W przygotowaniach do nieudanego powstania w 1846 roku uczestniczyli m.in. Feliks i Konstanty Stopnicki. W latach 1848 - 1850 przeprowadzono w Galicji uwłaszczenie chłopów i zniesiono pa ńszczyzny. W roku 1855 zlikwidowano ostatecznie tzw. S ądownictwo dominalne, które

w imieniu rz ądu austriackiego sprawowali wła ściciele maj ątków dworskich. W roku 1860 Teodor Witting nabył w Chełmcu dwór wraz ze 120 morgami gruntu i 430 morgami lasu. Przy dworze znajdowały si ę: stajnia, stodoły, spichlerze - wszystko murowane, przykryte dachówk ą. Od roku 1858 do lat trzydziestych XX wieku w wielu miejscowo ściach gminy wydobywano rop ę naftow ą mi ędzy innymi w Kl ęczanach, Chomranicach i Librantowej. Wydobycie to znacznie podniosło standard życia mieszka ńców okolicznych wsi. Ślady kopal ń zachowały si ę do dnia dzisiejszego. Uczestnikami Powstania Styczniowego 1863 roku byli m.in. Władysław Żuk-Skarszewski z Łyczanej i Anastazy Maszewski z Mogilna. W latach osiemdziesi ątych XIX wieku przez teren gminy Chełmiec przeprowadzono linie kolejowe. W okresie II wojny światowej w Chełmcu istniał obóz pracy przymusowej. W czasie II wojny światowej gmina Chełmiec zasłyn ęła z walk partyzanckich, szczególnie Batalionów Chłopskich stacjonuj ących w okolicach Świniarska. Wie ś ta za wojenne zasługi została odznaczona Krzy żem Grunwaldu III klasy. Po drugiej wojnie światowej obszar LGD bardzo szybko rozwija si ę i zmienia swe oblicze. Historia Gminy Grybów nierozerwalnie wi ąż e si ę z histori ą miasta Grybowa. Pocz ątki osadnictwa si ęgaj ą okresu średniowiecza kiedy to w roku 1340 król Kazimierz Wielki wybrał stosunkowo dobrze rozwini ętą osad ę na południowych rubie żach pa ństwa polskiego i nadał jej nazw ę GRYNBERG – miasto zielonych wzgórz. Akt lokacyjny wr ęczył mieszczaninowi sądeckiemu Hanko, znany patrycjusz krakowski – Wierzynek. Z biegiem czasu ludno ść i nazwa miasta uległy polonizacji. Grybów ponowne otrzymał prawa miejskie w 1488 r. Był siedzib ą starostwa niegrodowego, o środkiem handlowo-rzemie ślniczym (głównie sukiennictwo). Krzy żowały si ę tu liczne drogi handlowe na Ru ś i w stron ę W ęgier, rozwijał si ę handel i przemysł sukienniczy, produkowano saletr ę i wap ń. Od XVII wieku odnotowuje si ę upadek gospodarczy tej okolicy. W latach 1772 – 1918 ziemia grybowska znajdowała si ę w zaborze austriackim. Od 1876 r. okolica posiada poł ączenie kolejowe. W okresie długoletniej historii ziemia grybowska prze żywała okresy rozkwitu i upadku. Miasto parokrotnie płon ęło ale był równie ż okres, kiedy stanowiło siedzib ę powiatu rozci ągaj ącego si ę od Krynicy a ż po granice ziemi ci ęż kowickiej. W okresie mi ędzywojennym na terenie tym wyst ępował drobny przemysł. W czasie okupacji niemieckiej od X do XII 1939 r. znajdował si ę tam obóz przej ściowy dla je ńców polskich oraz w latach 1944-1945 obóz pracy przymusowej dla Polaków i Żydów.

Lokalizacja wsi Kamionka Wielka przypada na pierwsze lata panowania króla Kazimierza Wielkiego. Akt lokalny wydała 3 lutego 1336 r. Królowa Jadwiga, córka Ksi ęcia Bolesława Pobo żnego. Wie ś nale żała do dóbr starostwa s ądeckiego. Drugim po lokacji wsi dokumentem był wydany przez Władysława Jagiełł ę w 1402 r. w Bieczu przywilej dotycz ący sprzeda ży wsi za 250 marek mieszczanom s ądeckim przez Mikołaja Ometło. Ju ż w 1539 r. istniała w Kamionce szkółka parafialna, w której nauczyciele organi ści - zwani bakałarzami, podnosili poziom o światy. Dopiero w 1876 r. wybudowano dla szkoły oddzielny budynek, nadaj ąc jej imi ę Władysława Jagiełły. W latach 1853-1857 mieszkał w Kamionce, dziejopisarz S ądecczyzny Szcz ęsny Morawski. W 1876 r. Kamionka uzyskała poł ączenie kolejowe lini ą tarnowsko – leluchowsk ą. Przez Czarn ą Kamionk ę przebito tunel, a we wsi zlokalizowano stacj ę kolejow ą. Budowa tunelu i stacji przyczyniła si ę do rozwoju kamieniołomu, który był eksploatowany do lat 60 XX wieku i dawał zatrudnienie mieszka ńcom wsi. Z powstawaniem kolei wi ąż e si ę uruchomienie pierwszej poczty (w 1889 r.). Po I wojnie światowej zbudowano w Kamionce Wielkiej dwa tartaki zaliczane do 11 najwi ększych tego typów zakładów na S ądecczy źnie. Ten fakt cz ęś ciowo zmienił oblicze przeludnionej wsi. Mimo istnienia tartaków, kamieniołomów, pracy nie starczało dla wszystkich. Szukano jej w pobliskim Nowym S ączu, Grybowie, a nawet w Krynicy przy budowie sanatoriów. W 1943 r. powstała we wsi placówka Armii Krajowej, przeprowadzaj ąc wiele udanych akcji dywersyjnych na obiekty hitlerowskie. Mieszka ńcy wsi nie śli partyzantom ofiarn ą pomoc, ukrywaj ąc ich i żywi ąc, informuj ąc o ruchach wroga. Przez cał ą okupacj ę prowadzone było tajne nauczanie przez Feliksa Stefańskiego, ucz ącego młodzie ż ojczystej historii, geografii i literatury. Po wojnie nast ąpił rozwój wsi, znikn ęły strzechy, zbudowano drogi, wie ś została zelektryfikowana a koryta rzek uregulowane.

2.4 Profil społeczno-gospodarczy obszaru obj ętego LSR

Jak ju ż wspomniano obszar obj ęty Lokaln ą Strategi ą Rozwoju zamieszkuje około 58,6 tys. mieszka ńców, w tym 29.416 m ęż czyzn (49,99%) oraz 29.268 kobiet (50,01%). Struktur ę ludno ści w poszczególnych Gminach usystematyzowano i zebrano w poni ższej tabeli:

Tabela 1 Liczba ludno ści na terenie LGD Męż czy źni Kobiety Razem Chełmiec 12933 12867 24861 Grybów 11733 11540 22786 Kamionka Wielka 4750 4861 9256 źródło : dane GUS 2006r Średnia g ęsto ść zaludnienia na obszarze LDG to 173,3 osób/km 2, najwy ższa jest na terenie Gminy Chełmiec (ponad 230 osób/m 2) za ś najni ższa w Kamionce wielkiej (około 144 osób/m 2). Jeśli przeanalizujemy ludno ść obj ętą obszarem LSR ze wzgl ędu na ekonomiczne grupy wiekowe to zauwa żamy, że przewa ża liczba osób w wieku produkcyjnym. Wysoki udział ludzi młodych w ludno ści ogółem tworzy perspektywiczn ą struktur ę wiekow ą ludno ści. Wielko ść tej cechy ma niew ątpliwie istotny wpływ na lokalny rynek pracy.

Tabela 2 Ludno ść w uj ęciu ekonomicznych grup wiekowych w wieku w wieku w wieku przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym 29,0% 59,0% 12,0% Chełmiec 7482 15222 3096 28,5% 58,5% 13,0% Grybów 6633 13615 3025 Kamionka 29,0% 59,0% 12,0% Wielka 2787 5670 1153 źródło : dane GUS 2009r Główne kierunki rozwoju gospodarczego obszaru LGD obejmuj ą: • intensywny rozwój małej i średniej przedsi ębiorczo ści, na któr ą silnie oddziałuje miasto Nowy S ącz, • rozwój rekreacji i turystyki, • rozwój rolnictwa specjalizuj ącego si ę w uprawach sadowniczych, ogrodniczych, warzywniczych, chowie zwierz ąt i przetwórstwie rolno-spo żywczym, przy jednocze śnie rozwijaj ących si ę kierunkach pozarolniczych źródeł dochodu. Wśród przedsi ębiorstw obszaru LGD zdecydowanie najwi ększ ą grup ę stanowi ą małe, prywatne firmy, prowadzone przez osoby fizyczne (skala mikro). W śród tego typu przedsi ębiorstw najszybciej rosn ącą grup ę stanowi ą firmy handlowe i gastronomiczne oraz usługowe. W śród tych ostatnich rozwijaj ą si ę zarówno podmioty nale żą ce do bran ż tradycyjnych (budownictwo, motoryzacja, stolarstwo, fryzjerstwo), jak równie ż nowoczesnych (informatyka i ubezpieczenia). 36

Na obszarze LGD funkcjonuj ą również średnie i du że przedsi ębiorstwa, które s ą wa żnym pracodawc ą. Pod wzgl ędem liczby osób pracuj ących w gospodarce narodowej (w przedsi ębiorstwach zatrudniaj ących powy żej 9 osób, z wył ączeniem pracuj ących w indywidualnych gospodarstwach rolnych) dominuj ącym jest sektor przemysłu i budownictwa. Aktywno ść i pasja pozwala na tworzenie znanych w całym kraju firm. Jako przykład mo żna poda ć wywodz ącą si ę ze Stró ż jedn ą z najwi ększych firm pszczelarskich. Gospodarstwo Pasieczne „S ądecki Bartnik” le ży na samych obrzeżach Stró ż. Do najwi ększych prywatnych pracodawców na obszarze LGD nale żą szeroko rozpoznawalne firmy Wi śniowski (producent bram i drzwi gara żowych), DAKO (producent okien), Zakład Produkcji Mebli „Bugajski” czy Kopalnia Surowców Skalnych „Kl ęczany”. Na obszarze LGD wyst ępuj ą wolne tereny pod budownictwo i inwestycje, szczególnie dynamicznie rozwijaj ącym si ę pod wzgl ędem przedsi ębiorczo ści jest obszar gminy Chełmiec, w szczególno ści wsie Chełmiec, Wielogłowy- miejsce działalno ści du żej liczby małych i wielkich firm, zwłaszcza usługowych oraz zakładów przemysłowych. Udział poszczególnych podmiotów gospodarki narodowej zobrazowano poni ższym wykresem: Wykres 1 Udział podmiotów gospodarki narodowej według formy prawnej działania

1400 1226 1200 Chełmiec Grybów 1000 Kamionka Wielka 877

800

600

400 328

200 65 42 33 26 27 20 16 16 3 6 2 0 2 spólki handlow e spółki cyw ilne spółdzielnie fundacje, osoby fizyczne stow arzyszenia i organizacje

źródło : dane GUS 2008r

Wykres 2 Udział podmiotów gospodarki narodowej według wybranych sekcji

500 467 450 Chełmiec 419 Grybów 400 Kamionka Wielka 350 300

250 235

200 156 150 146 128 125 104 97 96

100 83 76 53 44 42

50 36 28 28 25 18 14 12 7 5 0 rolnictw o, przemysł budow nictw o handel i hotele i transport po średnictw o obsługa łow iectw o napraw y restauracje finansow e nieruchomo ści le śnictw o i firm

Ludno ść obszaru LGD aktywnie anga żuje si ę w życie swojej „małej ojczyzny”- charakteryzuje si ę silnym poczuciem identyfikacji i przynale żno ści. Mieszka ńcy szczególnie zaanga żowani s ą w rozwój kultury fizycznej- zwłaszcza w ludowych klubach sportowych zrzeszaj ących uczniów, młodzie ż, osoby dorosłe. Poni żej wymieniono organizacje pozarz ądowe działaj ące na obszarze LGD. - Fundacja „Pomocy Osobom Niepełnosprawnym” - Centrum Szkoleniowo-Rehabilitacyjne im. Ojca Pio z kryt ą pływalni ą i restauracj ą - niepubliczne przedszkole integracyjne im. Fundacji Polsat - hospicjum im. Chrystusa Króla - Uczniowski Klub Sportowy "Delfin" - Świniarsko poczta Chełmiec - Stowarzyszenie "Korzenie i Skrzydła" - Rdziostów poczta Marcinkowice - Stowarzyszenie Gospody ń "Konwalia" w Małej Wsi - Mała Wie ś poczta Chełmiec - Strategia Dla Szkoły w Pi ątkowej: "Nauka - Kultura - Sport" - Pi ątkowa - Ludowy Klub Sportowy w Świniarsku - Świniarsko poczta Chełmiec - Klub Jazdy Konnej "S ądeczanin-Wielogłowy" – Wielogłowy - Ludowy Klub Sportowy "Niskowa" - Niskowa poczta Chełmiec - Gminne Stowarzyszenie Wspierania Aktywno ści Lokalnej w Chełmcu - Chełmiec - Ludowy Klub Sportowy "Pi ątkowa Ł ęg" - Pi ątkowa poczta Nowy S ącz

- Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Librantowa - Librantowa - Ludowy Klub Sportowy "Librantovia" - Librantowa poczta Nowy S ącz - Ochotnicza Stra ż Po żarna - Librantowa poczta Nowy S ącz - Ochotnicza Stra ż Po żarna w Niskowej - Niskowa - Młodzie żowy Klub Sportowy "Smolnik" - Kl ęczany - Uczniowski Klub Sportowy "Atleci" - Trzetrzewina poczta Chełmiec - Ludowy Klub Sportowy "Amator" w Paszynie - Paszyn poczta Mogilno - Ludowy Klub Sportowy "Zamczysko" - Marcinkowice - Uczniowski Klub Sportowy "Victoria" w Librantowej - Librantowa poczta Nowy S ącz - Ludowy Klub Sportowy - Ubiad poczta Wielogłowy - Klub Sportowy "D ąbrovia" Wielogłowy - Wielogłowy - Ochotnicza Stra ż Po żarna w Krasnym Potockim - Krasne Potockie poczta Klęczany - Ochotnicza Stra ż Po żarna w Paszynie - Paszyn poczta Mogilno - Dom Pomocy Społecznej w Zbyszycach - Filia w Kl ęczanach - Kl ęczany - Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska" w Chełmcu - Chełmiec - Ludowy Uczniowski Klub Sportowy "Pi ątka" w Pi ątkowej - Pi ątkowa poczta Nowy S ącz - Spółdzielnia -Produkcyjno-Usługowo-Handlowa - Paszyn poczta Mogilno - Uczniowski Klub Sportowy "Strzała" przy Szkole Podstawowej w Wielogłowach - Stowarzyszenie na Rzecz Rozbudowy Szkoły Podstawowej w Marcinkowicach - Budowa Sieci Gazowej w Sołectwie Boguszowa-Pi ątkowa - Komitet Modernizacji i Rozbudowy Szkoły Podstawowej w Niskowej

2.5 Specyfika obszaru

Obszar obj ęty LSR z uwagi na swoje poło żenie – w pobli żu miasta Nowego S ącza pełni wiele funkcji specyficznych, wyró żniaj ących ten obszar a mianowicie: - jest obszarem w kierunku którego miasto Nowy S ącz silnie si ę rozwija, nast ępuje jego ekspansja, co determinuje dynamiczny rozwój obszaru LGD szczególnie dotyczy to terenu gminy Chełmiec poło żonej najbli żej tego miasta, - na obszarze LGD od kilku lat obserwuje si ę dynamiczny wzrost liczby budowanych domów jednorodzinnych zarówno przez osoby stale zamieszkuj ące obszar LGD, ale równie ż przez coraz wi ększ ą liczb ę dotychczasowych mieszka ńców Nowego S ącza, którzy pragn ą osiedli ć si ę na stałe w bardziej przyjaznym, spokojnym, bezpiecznym otoczeniu, 39

- na obszarze LGD obserwuje si ę dynamiczny wzrost liczby podmiotów gospodarczych, zwłaszcza o charakterze usługowym- firmy te świadcz ą swoje usługi w du żej mierze dla osób mieszkaj ących na terenie miasta Nowego S ącza oraz dla innych podmiotów posiadaj ących swoje siedziby w mie ście Nowy S ącz, - ze wzgl ędu na swoje bardzo bliskie poło żenie wzgl ędem miasta Nowego S ącza, bardzo dobry układ komunikacyjny z Nowym S ączem, a tak że uwarunkowania geograficzno- przyrodnicze, kulturowe, historyczne (opisane wcze śniej) obszar LGD jest idealnym obszarem do np. spacerów „na łonie natury”, krótkich relaksacyjnych czy sportowych weekendowych wypadów „za miasto”, organizowania lekcji w terenie dla uczniów s ądeckich szkół, - cech ą specyficzn ą obszaru LGD jest jego zró żnicowanie (bogactwo) pod wzgl ędem geograficznym. Na jego terenie zbiegaj ą si ę trzy mezoregiony: Beskidy Zachodnie, Beskidy Środkowe i Pogórze Środkowobeskidzkie, co powoduje, że teren nie jest monotonny pod wzgl ędem ukształtowania powierzchni, a cały obszar LGD wykazuje wiele podobie ństw w zakresie ukształtowania obszaru. Na obszarze LDG znajduj ą si ę unikalne na skal ę Polski oraz Europy zasoby przyrodnicze. Stwarza to idealne warunki dla rozwoju turystyki i rekreacji, jednak infrastruktura turystyczna obszaru wymaga pilnej poprawy i ujednolicenia. Rozwój turystyki na tym obszarze mo że by ć doskonałym źródłem utrzymania lokalnej społeczno ści, tym samym umo żliwi to ukierunkowanie lokalnej działalno ści gospodarczej w kierunku nierolniczej, – na specjaln ą uwag ę zasługuje działalno ść kulturalna prowadzona na obszarze LSR. Doskonała działalno ść O środków i Domów Kultury pozwala na wła ściwe realizowanie zada ń w dziedzinie kultywowania i upowszechniania lokalnej tradycji.

3. Analiza SWOT

Zaproponowana w niniejszym rozdziale analiza nale ży do jednych z najpopularniejszych technik analizy strategicznej. Jej nazwa (akronim) pochodzi od pierwszych liter angielskich słów: Strengths - Mocne (silne) strony Weakneeses - Słabe strony Opportunities - Szanse Threats - Zagro żenia Metoda ta, szeroko wykorzystywana, słu ży przede wszystkim do oceny wewn ętrznych i zewn ętrznych uwarunkowa ń rozwojowych. Jak ju ż wspomniano wcze śniej zakres analizy w niniejszym dokumencie poszerzono i zastosowano dwutorowe podej ście przy tworzeniu analizy SWOT. Pierwsze polega na tym, i ż wszystkie czynniki maj ące wpływ na pozycj ę obszaru LSR dzielimy na zewn ętrzne w stosunku do obszaru LSR oraz maj ące charakter uwarunkowa ń wewn ętrznych, wywieraj ące negatywny wpływ na obszar LSR oraz maj ące wpływ pozytywny. Ze skrzy żowania tych dwóch podziałów powstaj ą cztery kategorie czynników: • zewn ętrzne pozytywne – szanse . Szanse to zjawiska i tendencje w otoczeniu, które gdy odpowiednio wykorzystamy stan ą si ę impulsem rozwoju oraz osłabi ą zagro żenia, • zewn ętrzne negatywne – zagro żenia . Zagro żenia to wszystkie czynniki zewn ętrzne, które postrzegane s ą jako bariery dla rozwoju, utrudnienia. Istnienie zagro żeń ma destrukcyjny wpływ na rozwój obszaru LSR, jednocze śnie nie pozwala na pełne wykorzystanie szans i mocnych stron. • wewn ętrzne pozytywne – mocne strony , czyli atuty obszaru LSR. Mocne strony to walory, które w pozytywny sposób wyró żniaj ą go spo śród konkurencji (czyli innych jednostek). • wewn ętrzne negatywne – słabe strony . To niedoci ągni ęcia, ograniczone zasoby. Mog ą dotyczy ć całego obszaru LSR lub jego cz ęś ci. Drugie podej ście polega na wyselekcjonowaniu mocnych i słabych stron jako czynników opisuj ących czas obecny, za ś szanse i zagro żenia dotycz ą przyszło ści. Nale ży pami ęta ć, że analiza informacji o obszarze LSR obejmowa ć b ędzie przeszło ść , tera źniejszo ść oraz projekcj ę jej rozwoju w przyszło ści. Powinna równie ż ujmowa ć

powiązania mi ędzy poszczególnymi grupami tak, aby mo żna było dokona ć identyfikacji tych spraw, które w kluczowy sposób wpływaj ą na tempo rozwoju obszaru LGD. Do stworzenia analizy SWOT wykorzystano głównie informacje zawarte w rozdziale II. Przydatne do tworzenia niniejszej analizy okazały si ę równie ż dokumenty planistyczne szczebla lokalnego, które ze wzgl ędów formalnych s ą spójne z niniejsz ą LSR: 1. Strategie rozwoju społeczno-gospodarczego gmin 2. Plany Rozwoju Lokalnego Gmin 3. Strategie Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Gmin 4. Plany Rozwoju Lokalnego Gmin

Tabela 3 Macierz SWOT Uwarunkowania charakterystyczne Potencjał finansowy Kapitał ludzki Kapitał informacyjny obszaru LSR

MOCNE STRONY SŁABE STRONY • Blisko ść Nowego S ącza, • Brak lokalnej marki, • Wolne tereny pod inwestycje, • Niewystarczaj ące wykorzystanie walorów • Istnienie rozpoznawalnych w skali Polski turystycznych, pogarszaj ący si ę stan obiektów firm, dziedzictwa kulturalnego, • Istnienie dokumentów planistycznych o • Słabo rozwini ęta agroturystyka, zasi ęgu lokalnym, • Ukierunkowanie si ę na rolnictwo i niedobór • Funkcjonowanie na terenie LSR szeregu innych form działalno ści, organizacji pozarz ądowych, • Stosunkowo mało zamo żne społecze ństwo, • Atrakcyjne tereny o unikalnym krajobrazie • Stosunkowo wysoki poziom bezrobocia, i wysokich walorach turystycznych, • Niedostateczne dostosowanie infrastruktury • Czyste środowisko naturalne, do potrzeb osób niepełnosprawnych • Atrakcje przyrodnicze (fauna i flora), • Rozdrobnienie gospodarstw rolnych, • Liczne ciekawe zabytki w tym nale żą ce do • Zła jako ść infrastruktury technicznej, „Szlaku Architektury Drewnianej”, • Niski poziom infrastruktury rekreacyjno – • Spójno ść obszaru pod wzgl ędem sportowo –kulturowej (zwi ązanej z szeroko przyrodniczym, historycznym, kulturowym, rozumianym przemysłem czasu wolnego): Słabo gospodarczym, rozwini ęta sie ć instytucji okołobiznes., • Liczne zespoły i grupy kultywuj ące lokalny • Mała atrakcyjno ść inwestycyjna i folklor, konkurencyjno ść obszaru, • Dobra dost ępno ść komunikacyjna, • Niewystarczaj ąca baza noclegowa i • Mo żliwo ść rozbudowy bazy gastronomiczna, wypoczynkowo – turystycznej, tworzenia • Brak wspólnej polityki promocji, gospodarstw agroturystycznych • Brak miejsc spotka ń. • Brak uci ąż liwego przemysłu, • Asymetryczna struktura rozwoju • Atrakcyjne tereny pod budownictwo przedsi ębiorczo ści - dynamicznie rozwijaj ą si ę mieszkaniowe. tylko obszary poło żone bli żej Nowego S ącza, • Do świadczenie w realizacji inwestycji • Mała ilo ść źródeł dochodu, gminnych i infrastrukturalnych • Niezidentyfikowany poziom ukrytego • Dobre warunki do upraw ekologicznych bezrobocia, • Bardzo dobre wykorzystanie żyznych gleb • Brak grup i zrzesze ń producenckich do produkcji rolnej, • patologie społeczne 42

• Du ży potencjał produkcji rolnej • Zły stan infrastruktury drogowej na znacznym • obszarze LGD • Niedostateczne o świetlenie ulic • Brak wspólnej polityki promocji, • Brak marketingu turystycznego • Stosunkowo dobra kondycja finansowa • Słaby potencjał finansowy znacznej cz ęś ci gmin wchodz ących w skład LGD, ludno ści, • Wykorzystanie dopłat bezpo średnich dla • Niska opłacalno ść produkcji rolnej, rolnictwa w zadawalaj ącym odsetku, • Trudno ści w pozyskiwaniu zewn ętrznego kapitału • Istnienie grupy obywateli dysponuj ącej na rozwój indywidualnych przedsi ębiorstw, kapitałem inwestycyjnym, • Stosunkowo niska dost ępno ść kapitału na • Zauwa żalny wzrost poziomu inwestycji na zakładanie i rozwój małych i średnich terenie LGD ze strony podmiotów maj ących swoje siedziby w Nowym S ączu przedsi ębiorstw,

• Dodatni przyrost naturalny, • Stosunkowo słabo wykształcone społecze ństwo, • Dodatni bilans migracyjny, • Istnienie bezrobocia szczególnie w śród osób z • Aktywne i przedsi ębiorcze społecze ństwo, niskim wykształceniem i długotrwale • Korzystne tendencje demograficzne bezrobotnych, (dodatni przyrost naturalny), • Du ży odsetek rencistów, • Zainteresowanie agroturystyk ą, • Istniej ące patologie społeczne, • Relatywnie młode społecze ństwo (niski • Jako ść oferty zaj ęć pozaszkolnych, odsetek osób b ędących w wieku • Ilo ść i jako ść oferty szkole ń poprodukcyjnym), przekwalifikowuj ących w kierunku działalno ści • Ch ętnie podejmowane działania nierolniczej, mieszka ńców na rzecz rozwoju społeczno- • Słaby dost ęp do poradnictwa zawodowego. gospodarczego obszaru LGD, • Brak szkole ń daj ących kwalifikacj ę zawodowe • Silna identyfikacja mieszka ńców z skierowanych szeroko do mieszka ńców LGD, gminami i społeczno ści ą lokaln ą, • Zbyt niskie kwalifikacje zawodowe mieszka ńców • Do świadczenie członków LGD w LGD, pozyskiwaniu środków unijnych, • Brak kursów przedsi ębiorczo ści, • Istniej ąca sie ć szkół, • Brak poradnictwa zawodowego dla młodych ludzi. • Ch ętnie podtrzymywane tradycje kulturowe obszaru, • Wysoka świadomo ść rodziców i uczniów potrzeb edukacyjnych, • Du ża aktywno ść sportowa mieszka ńców LGD, • Ośrodki akademickie le żą ce w pobli żu obszaru LGD – szkoły wy ższe. • Funkcjonowanie kilku stron internetowych • Wymagaj ące dopracowania oznakowanie walorów na temat poszczególnych gmin i organizacji z turystycznych, terenu LGD. • Brak elektronicznej bazy danych na temat walorów obszaru, • Brak Strategii Rozwoju Turystyki (spójnej oferty turystycznej regionu), • Brak katalogu na temat imprez kulturalnych na terenie LGD. • Brak skoordynowanych działa ń promocyjnych przedsi ębiorstw działaj ących na terenie LGD.

SZANSE ZAGRO ŻENIA • Rozwój markowego produktu • Sąsiedztwo gmin o uznanych walorach turystycznego opartego o walory obszaru LGD, turystycznych i uzdrowiskowych, • Mo żliwo ść upraw ekologicznych, • Zagro żenie ska żeniem środowiska • Rozbudowa bazy turystycznej i spowodowane nieodpowiedni ą infrastruktur ą (w wypoczynkowej, szczególno ści brak oczyszczalni ścieków i sieci • Wzmo żenie wysiłków na rzecz budowania kanalizacyjnej), przyjaznego klimatu dla rozwoju • Du ża konkurencja ze strony blisko przedsi ębiorczo ści, poło żonych gmin turystycznych i • Podj ęcie zintensyfikowanych działa ń w uzdrowiskowych. celu opracowania szeregu analiz sytuacji • Naciski na administracyjne poł ączenie z społeczno-gospodarczej obszaru i miastem Nowym S ączem terenów okalaj ących wykorzystanie płyn ących z nich wniosków, miasto, • Zainteresowanie eko- i agroturystyk ą, • Niezrealizowanie inwestycji drogowych • Tworzenie gospodarstw agroturystycznych, łącz ących miasto z LGD, • Zainteresowanie lokalnej społeczno ści własn ą działalno ści ą gospodarcz ą, • Zwi ększaj ące si ę zainteresowanie regionalnymi, ekologicznymi produktami, • Coraz wi ększe zainteresowanie rozwojem przemysłu „czasu wolnego”. • Fundusze Europejskie, mo żliwo ść pozyskiwania zewn ętrznych źródeł finansowania, • Planowane powstanie mostów i nowych poł ącze ń drogowych z Nowym S ączem, • Ekspansja demograficzna i inwestycyjna mieszka ńców Nowego S ącza na terytorium LGD, • Poszukiwanie przez ludno ść Nowego S ącza dobrych i konkurencyjnych usług • Wzrastaj ąca potrzeba partycypacji mieszka ńców w życiu społeczno ści lokalnej, potrzeba przynale żno ści do małej ojczyny, • Mo żliwo ść korzystania z funduszy • Skomplikowane procedury pozyskiwania unijnych, środków Unijnych, • Mo żliwo ść pozyskiwania inwestorów • Marginalizowanie gmin obszaru LGD w krajowych i zagranicznych, programach wojewódzkich, • Wła ściwe wykorzystanie mo żliwo ści jakie • Pojawiaj ące si ę symptomy kryzysu niesie ze sob ą okres planistyczny UE 2007- gospodarczego na świecie i w Polsce, 2013. • Pojawiaj ący si ę kryzys mo że spot ęgowa ć problemy w dost ępie do zewn ętrznych źródeł finansowania inwestycji, zarówno gminnych jak i indywidualnych, • Post ępuj ące zubo żenie ludno ści utrzymuj ącej si ę z rolnictwa. • Rozwój oferty dydaktycznej szkolnictwa • Migracja mieszka ńców, wy ższego w Nowym S ączu, • Uwarunkowania psychologiczne (brak wiary • Odej ście od działalno ści rolniczej, w siebie i mo żliwo ści zmiany swojej sytuacji), • Pojawienie si ę mo żliwo ści uczestnictwa w • Mała zamo żno ść mo że wykluczy ć zdobycie szkoleniach finansowanych ze środków UE, wykształcenia wy ższego. • Rozwój organizacji pozarz ądowych. • Poczucie wykluczenia w śród osób po 45 roku • Podnoszenie kwalifikacji mieszka ńców życia,

• Mo żliwo ść pozyskania zewn ętrznych • Funkcjonuj ąca informacja o walorach środków finansowych na akcje promocyjn ą turystycznych s ąsiednich gmin, obszaru LGD, • Brak podj ęcia inicjatyw na rzecz promocji • Wzmo żenie aktywno ści mieszka ńców na obszaru LGD i jego walorów. rzecz oznakowania walorów turystycznych • Silna konkurencja informacyjna Nowego (tablice informacyjne, oznaczenie szlaków). Sącza, • Potrzeba promocji i budowania to żsamo ści regionu, • Potrzeby informacyjne mieszka ńców: • Potrzeba zyskania informacji jednostkowej, • Potrzeba uzyskania informacji ogólnej, • Potrzeba przynale żno ści do społeczno ści lokalnej, • Potrzeba współodpowiedzialno ści za los społeczno ści lokalnej, • Potrzeba wiedzy o przyszłych wydarzeniach

Obszar charakteryzuje si ę blisko ści ą miasta Nowego S ącza. Stanowi to jeden z najwa żniejszych czynników wpływaj ących na jego rozwój. Wyst ępuje sile bezpo średnie dodatnie sprz ęż enie obszaru LGD z miastem. Powoduje to rozkwit budownictwa jednorodzinnego, wzrost wska źników przedsi ębiorczo ści w tym szczególnie usług na terenie południowo – zachodnim obszaru LGD. Dlatego jest on naturalnym obszarem ekspansji demograficznej i inwestycyjnej mieszka ńców miasta. Region charakteryzuje si ę wspólnymi tradycjami, histori ą i jedno ści ą etnograficzn ą regionu. Dokładnie w granicach LGD wyst ępuj ą silne tradycje kultury . Znajduje to dzi ś odzwierciedlenie w kultywowaniu tych tradycji przez mieszka ńców regionu czego najlepszym przykładem jest istnienie zespołów folklorystycznych. Na uwag ę zasługuje tak że Muzeum Sztuki Ludowej w Paszynie które jest wyrazem wci ąż żywej tradycji sztuki ludowej, czy działalno ść liczbych grub folklorystycznych. Cało ść regionu wyró żnia si ę czystym środowiskiem, atrakcyjnymi terenami turystycznymi i widokowymi. Na terenie LGD istniej ą pi ękne naturalne lasy przyci ągaj ące co roku grzybiarzy, oraz amatorów zbierania runa le śnego w tym szczególne jagód i borówek. Nale ży uzna ć, że niedostatecznie walory te sa obecnie wykorzystywane. By wła ściwie wykorzysta ć istniej ące walory nale ży podj ąć działania na rzecz zinwentaryzowania posiadanych zasobów, ich rozbudowy, oznakowania i promocji. Wa żnym tez jest wypracowanie polityki w wyniku której obszar b ędzie posiadał swój własny unikatowy produkt turystyczny. Nale ży równie ż uwzgl ędni ć rewitalizacj ę obiektów zabytkowych.

Do atutów LGD nale ży postawa ludno ści lokalnej która aktywnie anga żuje si ę w życie swoich małych ojczyzn maj ąc silne poczucie identyfikacji i przynale żno ści. Mieszka ńcy LGD 45

są bardzo zaanga żowani w rozwój kultury fizycznej. Działaj ąc niekomercyjnie borykaj ą si ę z pozyskaniem odpowiednich do potrzeb środków finansowych. Optymizmem napawa natomiast dodatni bilans migracyjny i nieujemny przyrost naturalny. Niestety du ża cz ęść ludzi żyje z działalno ści rolniczej co przekłada si ę na uzyskiwanie niskich dochodów oraz poczucie braku perspektyw. Zbyt du ża liczba mieszka ńców utrzymuje si ę z działalno ści rolniczej. Struktura działalno ści mieszka ńców obszaru jest wynikiem zaszło ści historycznych. Współczesne tendencje wymuszaj ą zmian ę tej struktury. Wykorzystanie szans współczesnej gospodarki oraz walorów obszaru mo że spowodowa ć, że cz ęść mieszka ńców odejdzie od działalno ści rolniczej niweluj ąc w ten sposób problem bezrobocia, rozdrobnienia gospodarstw rolnych. Pomocne w reorientacji zawodowej mieszka ńców b ędzie tworzenie ró żnorodnych zach ęt do zdobycia wy ższego wykształcenia oraz wła ściwie zorganizowane i przeprowadzone szkolenia w zakresie zmiany kwalifikacji zawodowej mieszka ńców. Zorganizowanie tego typu działa ń uprawdopodobni zapewne zdobycie środków finansowych z funduszy UE.

4. Cele ogólne

Celem ogólnym LSR jest wzmocnienie kapitału społecznego poprzez aktywizacj ę mieszka ńców i budowanie potencjału społecznego na terenie obj ętym jej działaniem. Ma on prowadzi ć do zwi ększenia absorpcji środków finansowych i ich wykorzystania, a tak że polepszenia zarz ądzania lokalnymi zasobami i ich waloryzacji. Cele te s ą zbie żne z Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 O ś 3: Jako ść życia na obszarach wiejskich i ró żnicowanie gospodarki wiejskiej oraz O ś 4 LEADER. Celem LSR jest zrównowa żony rozwój całego obszaru LGD „Korona S ądecka”, zwi ększenie ilo ści miejsc pracy oraz wzrost ró żnorodno ści gospodarczej. Działania zawarte w LSR maj ą doprowadzi ć do poprawy samoorganizacji i zarz ądzania na poziomie lokalnym przy wykorzystaniu i zachowaniu dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego obszaru LGD. Cele te b ędą realizowane w 3 głównych kierunkach: • Rozwój biznesu i jego otoczenia • Rozwój produktu regionalnego z uwzgl ędnieniem produktów turystycznych, • Wzrost standardu życia mieszka ńców.

4.1.1 Cel 1 „Rozwój biznesu i jego otoczenia” harmonizuje z celami Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 O ś 3: Jako ść życia na obszarach wiejskich i ró żnicowanie gospodarki wiejskiej. Ma na uwadze przechodzenie mieszka ńców obszaru LGD „Korona S ądecka” do działalno ści pozarolniczej, oraz wspieranie tworzenia i rozwoju mikroprzedsi ębiorstw, a tak że promocj ę przedsi ębiorczo ści i rozwój ekonomicznych podstaw regionu. Ma on równie ż na uwadze podnoszenie aktywno ści społecze ństwa obj ętego zasi ęgiem LGD „Korona S ądecka” w zakresie samorozwoju. Cel ten wynika z lokalnych uwarunkowa ń wskazywanych podczas konsultacji społecznych czego potwierdzeniem jest analiza SWOT. Spójno ść tego działania kompletowana jest szans ą jak ą niesie blisko ść chłonnej rynkowo aglomeracji miejskiej Nowego Sącza. Cel ten równie ż idealnie wychodzi naprzeciw potrzebom społeczno ści lokalnej oczekuj ącej wsparcia przekształce ń wewn ątrz sektora rolnego, w tym zwłaszcza redukcji bezrobocia ukrytego oraz aktywizacji przedsi ębiorczo ści a tak że wzmocnienia finansowego ludno ści wiejskiej .

1. Cel 2 „Rozwój produktu regionalnego z uwzgl ędnieniem produktów turystycznych”, jest naturaln ą projekcj ą uwarunkowa ń w jakich osadzony jest LGD. Wspólne tradycje kulturowo-historyczne regionu, dominacja rolnictwa ekologicznego oraz bogate walory przyrodnicze całego terenu skłaniaj ą do ochrony i rozwoju jego spu ścizny oraz dziedzictwa . Wi ąż e si ę to z rozwijaniem produktu edukacyjnego (historycznego, przyrodniczego, folklorystycznego), produktu kultury, produktu sportowego oraz stworzeniem na ich bazie markowego produktu turystycznego. Naturaln ą konsekwencj ą tego działania b ędzie lepsza promocja regionu i turystyki, wzmocnienie samo świadomo ści przynale żno ści do małej ojczyzny. Działania w tym obszarze s ą niezmiernie wa żne i oczekiwane co potwierdza postawa ludno ści, która nie pozostaje bierna w w/w wymiarach, ch ętnie kultywuje tradycje regionu, dba o odpowiedni rozwój kultury i sportu. Niestety niewielkie środki finansowe nie pozwalały dot ąd podj ąć skoordynowanych i cyklicznych działa ń w powy ższych obszarach. W wyniku czego zamiar zainicjowania współpracy pomi ędzy administracj ą samorz ądow ą, społeczno ści ą lokaln ą a organizacjami pozarz ądowymi w celu wykorzystania potencjału przyrodniczego jako jednego z głównych źródeł dochodu dla mieszkańców, głównie poprzez rozwój turystyki bazuj ącej na bogactwie lokalnych uwarunkowa ń przyrodniczo- geograficznych, pozostaje od kilku lat w sferze planów.

2. Cel 3 „Wzrost standardu życia mieszka ńców” odpowiada wskazywanym podczas konsultacji społecznych potrzebom poprawy infrastruktury komunalnej zwłaszcza w zakresie infrastruktury społeczno - kulturalnej. Ponadto planowany rozwój działalno ści turystycznej na obszarze obj ętym LGD wymaga odpowiedniego przygotowania infrastruktury. Nale ży równie ż zaznaczy ć, że w porównaniu do innych obszarów regionu, zwłaszcza do du żych o środków miejskich , na terenie obj ętym zasi ęgiem LGD wyst ępuje dysproporcja w dost ępie do infrastruktury. Ograniczenie równego dost ępu do infrastruktury uznano tak że za barier ę prawidłowego funkcjonowania społecze ństwa opartego na wiedzy. Osłabiaj ąc jej negatywny wyd źwi ęk ma si ę tu szczególnie na uwadze umo żliwienie dost ępu do Internetu, kumuluj ącego w sobie szeroko rozbudowany ładunek informacyjny. Nadto szczególnego wsparcia wymagaj ą zaniedbane przez lata świetlice wiejskie oraz pozostała wiejska infrastruktura publiczna. Nie mo żna bowiem zapomina ć o roli jak ą odgrywa w życiu wsi tj. – miejsce do spotka ń, kultywowania miejscowych tradycji czy skierowanych bardziej dla młodzie ży miejsc sportowo – 48

rekreacyjnych. To niejednokrotnie jako ść wspomnianej infrastruktury decyduje o poczuciu dumy i przywi ązaniu do swojej miejscowo ści. Rozwój nowych produktów regionalnych a zwłaszcza z grupy turystycznych wymaga stworzenia nowoczesnej infrastruktury, w tym zaplecza dla odwiedzaj ących jak i dogodnej sieci drogowej zapewniaj ących wygodny dojazd i komfortowy pobyt.

1. Cele szczegółowe

W ramach opisanych w punkcie 4.1 celów ogólnych planuje si ę zrealizowa ć szereg celów szczegółowych, które wspólnie przyczyni ą si ę do realizacji wizji „Obszar słyn ący z przedsi ębiorczo ści mieszka ńców, atrakcyjny inwestycyjnie, ciekawe miejsce wypoczynku”. Ka żdemu z celów ogólnych przyporz ądkowano cele szczegółowe, wskazuj ące praktyczn ą realizacj ę celów ogólnych. Cele szczegółowe b ędą osi ągni ęte dzi ęki zaproponowanym w rozdziale 4.3 przedsi ęwzi ęciom – projektom.

Cel ogólny 1 Rozwój biznesu i jego otoczenia cele szczegółowe: 1. – rozwój działalno ści pozarolniczej w tym turystyki 2. – podnoszenie kwalifikacji przedsi ębiorców 3. – wzrost poziomu aktywno ści gospodarczej mieszka ńców 4. – promocja przedsi ębiorczo ści

Cel ogólny 2 Rozwój produktu regionalnego z uwzgl ędnieniem produktów turystycznych cele szczegółowe: 2.1 – rozwój/kreacja lokalnych produktów 2.2 – rozwój/kreacja markowego produktu turystycznego 2.3 – wsparcie istniej ących produktów 2.4 – działania w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego 2.5 – działania w zakresie ochrony środowiska 2.6 – promocja oferty turystycznej

Cel ogólny 3 Wzrost standardu życia mieszka ńców cele szczegółowe: 3.1 – poprawa infrastruktury społeczno - kulturalnej 3.2 – rozwój społecze ństwa obywatelskiego poprzez popraw ę komunikacji 3.3 – rozwój społecze ństwa informacyjnego 3.4 – dostosowanie infrastruktury do potrzeb ruchu turystycznego

2. Planowane do realizacji przedsi ęwzi ęcia

Dla realizacji przytoczonych wcze śniej celów przewiduje si ę przeprowadzenie trzech przedsi ęwzi ęć : - „Rozwi ń skrzydła” w ramach którego preferowane b ędą operacje aktywizuj ące lokaln ą społeczno ść i stymuluj ące rozwój pozarolniczych form działalno ści. - „Niech o nas usłysz ą”, które to przedsi ęwzi ęcie b ędzie preferowało operacje zwi ązane z promocj ą regionu obj ętego LGD oraz produkty lokalne w tym markowe produkty turystyczne - „Niech si ę mury pn ą do góry” ukierunkowane na operacje zmierzaj ące do rozbudowy i unowocze śnienia infrastruktury komunalnej gminy, jako elementu pobudzaj ącego aktywno ść społecze ństwa (obiekty kulturalne, Internet) jak i ułatwiaj ącego dost ęp do gminy (aspekt produktu turystycznego).

W ramach ka żdego z zaprezentowanych poni żej projektów (przedsi ęwzi ęć ) scharakteryzowane zostały m.in.: cel projektu, grupa docelowa, szczegółowe działania, partnerzy, zadania LGD.

Przedsi ęwzi ęcie I ”Rozwi ń skrzydła” Przedsi ęwzi ęcie przyczynia si ę do realizacji: Bezpo średnio: Celu ogólnego: 1, celów szczegółowych: 1.1 / 1.2 Po średnio: Celu ogólnego: 2, celów szczegółowych: 2.1 / 2.2 / 2.3 Celu ogólnego: 3, celów szczegółowych: 3.1 / 3.3 / 3.4 Celu ogólnego: 1, celów szczegółowych: 1.3 / 1.4

Uzasadnienie:

Obszar obejmowany przez LSR w znacznym stopniu zamieszkiwany jest przez osoby z du żymi tradycjami przedsi ębiorczymi. Dobre warunki do rozwoju handlu i usług zapewnia równie ż satelitarne poło żenie wzgl ędem Nowego S ącza, którego mieszka ńcy ch ętnie korzystaj ą z produktów oferowanych przez gminy s ąsiednie. Atrakcyjne rekreacyjnie tereny stanowi ą podstaw ę na której mo żna budowa ć baz ę turystyczn ą i rozwija ć usługi w tym sektorze . Przedsi ęwzi ęcie ma na celu wsparcie tej cz ęś ci rolników i przedsi ębiorców, którzy pragn ą uruchomi ć lub rozwin ąć swoj ą działalno ść gospodarcz ą. Wsparcie dotyczy ć b ędzie zakupu niezb ędnego sprz ętu, doradztwa, szkole ń, mo żliwo ści promocji swoich produktów. Przewiduje si ę tak że wsparcie w zakresie rozwijania aktywno ści społecze ństwa (sprzyjaj ącego rozwojowi gospodarczemu) oraz zach ęt do podnoszenia kwalifikacji mieszka ńców w kontek ście pojawiaj ących si ę nowych ofert pracy (nowe, rzadkie obecnie zawody) . Zasadniczym celem działania jest zwi ększenie dochodów z tytułu prowadzenia działalno ści gospodarczej przez mieszka ńców.

Grupy docelowe beneficjentów:

Rolnicy, przedsi ębiorcy zmierzaj ący zakłada ć lub modernizowa ć swoje firmy, organizacje pozarz ądowe, mieszka ńcy obszaru. Lista rekomendowanych operacji: • usług i dla ludno ści; • usługi turystyczne; • obsługa ruchu turystycznego; • sprzeda ż hurtowa i detaliczna; • roboty i usługi budowlane oraz instalacyjne; • usługi komunalne; • magazynowanie lub przechowywanie towarów; • usługi transportowe; • przetwórstwo produktów rolnych lub jadalnych produktów le śnych; • wytwarzanie produktów energetycznych z biomasy; • rachunkowo ść ; 51

• doradztwo i podnoszenie kwalifikacji; • usługi informatyczne;

Rodzaj Warto ść Wska źnik wska źnika do 2015 r. • Wzrosn ą dochody gminy z tytułu prowadzonej Oddziaływania działalno ści gospodarczej • Do 2015 około 3000 osób uczestników wydarze ń promocyjnych organizowanych przez / za po średnictwem LGD Rezultatu • Do 2015 roku około 9 pozarolniczych miejsc pracy utworzonych bezpo średnio i po średnio z realizacj ą przedsi ęwzi ęcia Min ilo ść Średnia Łącznie ok. Działanie operacji kwota (tys. zł) (tys. zł) Ró żnicowanie w kier. 6 100 600 dział. nierolniczej Tworzenie i rozwój 5 130 650 Produktu miokroprzedsi ębiorstw Małe projekty 20 25 500 Funkcjonowanie LGD, nabywanie 5 8,6 43 umiej ętno ści i aktywizacja

Przedsi ęwzi ęcie II ”Niech o nas usłysz ą” Przedsi ęwzi ęcie przyczynia si ę do realizacji: Bezpo średnio: Celu ogólnego: 2, celów szczegółowych: 2.3 / 2.6 Po średnio: Celu ogólnego: 2, celów szczegółowych: 2.1 / 2.2 / 2.4 / 2.5 Celu ogólnego: 3, celów szczegółowych: 3.1 / 3.2 / 3.3 Celu ogólnego: 1, celów szczegółowych: 1.2 / 1.3 / 1.4

Uzasadnienie: Głównym celem przedsi ęwzi ęcia jest przekazanie środków na działania promocyjne, zwi ększaj ące wiedz ę o regionie, jego produktach w znaczeniu działaj ącej tu przedsi ębiorczo ści, jak i w odniesieniu do produktu regionalnego, zasobach turystycznych, atrakcjach, ciekawych miejscach i formach sp ędzenia czasu, dla turystyki weekendowej – mieszka ńców Nowego S ącza i innych turystów. Efektem tego przedsi ęwzi ęcia jest wzrost popularno ści lokalnych produktów i zasobów turystycznych, sportowych i kulturalnych. 52

Realizowane to b ędzie poprzez organizacje ró żnego rodzaju imprez popularyzuj ących region i produkt lokalny. Działania realizowane b ędą z wykorzystaniem nowoczesnych technik informatycznych i multimediów. Po średnim celem przedsi ęwzi ęcia jest wzmocnienie potencjału regionu w obszarze szeroko rozumianego produktu lokalnego w tym kreacja markowego produktu turystycznego. Realizacja tego działania odbywa ć si ę b ędzie poprzez dofinansowanie organizacji imprez o charakterze promocyjnym wzgl ędem lokalnych produktów oraz dofinansowanie wyposa żenia organizacji funkcjonuj ących na obszarze LSR. Równolegle prowadzone b ędą działania maj ące podnie ść kompetencje przedsi ębiorców i rolników prowadz ących oraz zamierzaj ących rozwija ć działalno ść gospodarcz ą w zakresie realizacji strategii marketingowych własnych produktów.

Lista rekomendowanych operacji: • promocja lokalnej twórczo ści kulturalnej z wykorzystaniem lokalnego dziedzictwa, w tym kulturowego, historycznego lub przyrodniczego, • utworzenie lub zmodernizowanie bazy informacji o regionie oraz stron internetowych, • budowa, odbudowa lub oznakowanie małej infrastruktury turystycznej, szlaków konnych, ście żek spacerowych lub dydaktycznych , • odbudowa albo odnowienie lub oznakowanie budowli lub obiektów małej architektur , • odnowienie dachów lub elewacji zewn ętrznych budynków wpisanych do rejestru zabytków, • remont lub wyposa żenie muzeów, • remont lub wyposa żenie świetlic wiejskich; • inicjowanie powstawania, przetwarzania lub wprowadzania wykorzystanie energii pochodz ącej ze źródeł odnawialnych w celu poprawienia warunków • prowadzenie działalno ści kulturalnej lub gospodarczej, w tym rolniczej; • zachowanie, odtworzenie, zabezpieczenie lub oznakowanie cennego, lokalnego dziedzictwa krajobrazowego i przyrodniczego; • organizacja szkole ń i innych przedsi ęwzi ęć o charakterze edukacyjnym i warsztatowym dla podmiotów z obszaru obj ętego LSR; • wydarzenia o charakterze promocyjnym zwi ązane z obszarem działania LGD i LSR; • szkolenia lokalnych liderów; • animowanie społeczno ści lokalnych; 53

• udost ępnianie urz ądze ń i sprz ętu komputerowego; • kultywowanie miejscowych tradycji, obrz ędów i zwyczajów; • przygotowanie i wydanie folderów oraz innych publikacji informacyjnych dotycz ących obszaru obj ętego LSR; • organizacja szkole ń i innych przedsi ęwzi ęć o charakterze edukacyjnym i warsztatowym dla podmiotów z obszaru obj ętego LSR; • informowania o obszarze działania LGD oraz o LSR; • opracowanie strategii promocji.

Grupy docelowe beneficjentów: Rolnicy, przedsi ębiorcy, organizacje pozarz ądowe, mieszka ńcy regionu, osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadaj ące osobowo ści prawnej, którym ustawy przyznaj ą zdolno ść prawn ą.

Rodzaj Warto ść Wska źnik wska źnika do 2015 r. • lokalne produkty obszar LSR staj ą si ę znane w regionie • Region zostanie wypromowany jako jedna z najwi ększych atrakcji turystyki weekendowej i znacz ące w regionie miejsce rekreacji, Oddziaływania • W okresie realizacji LSR odb ędzie si ę co najmniej 4 imprez promuj ące lokalne produkty oraz przeprowadzone zostan ą 2 kampanie promuj ące region z wykorzystaniem szeroko poj ętej promocji w Internecie. • Do 2015 roku ok. 3000 tys. osób uczestnicz ących w imprezach promuj ących lokalne produkty za ś informacje o regionie za po średnictwem Internetu Rezultatu dotr ą do 50.000 osób • Wsparcie udzielone min 12 organizacjom działaj ącym na rzecz rozwoju regionu Min ilo ść Śr. kwota (tys. Działanie Łącznie ok. (tys. zł) projektów zł) Małe projekty 40 25 1000 Produktu Funkcjonowanie LGD, nabywanie 5 8,6 43 umiej ętno ści i aktywizacja

Przedsi ęwzi ęcie III ”Niech si ę mury pn ą do góry” Przedsi ęwzi ęcie przyczynia si ę do realizacji: Bezpo średnio: Celu ogólnego: 3, celów szczegółowych: 3.1 / 3.4 Po średnio: Celu ogólnego: 2, celów szczegółowych: 2.4 / 2.5 Celu ogólnego: 1, celu szczegółowego: 1.1 / 1.3 / 1.4

Uzasadnienie: Ogólnym celem tego przedsi ęwzi ęcia jest poprawa wizerunku obiektów komunalnych w regionie, z uwzgl ędnieniem podniesienia komunikacji wewn ętrznej i dostosowania infrastruktury do potrzeb turystyki. Wsparcie finansowe przeznaczane jest na zagospodarowanie przestrzeni publicznej utrzymanie, odbudow ę i popraw ę stanu dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi oraz podniesienie atrakcyjno ści turystycznej obszarów wiejskich. Wpłynie to ogólnie na wzrost atrakcyjno ści turystycznej i podniesienie jako ści życia mieszka ńców obszaru obj ętego LSR. Rozbudowa infrastruktury, a zwłaszcza jej unowocze śnienie i otwarcie na nowe technologie (postulat promocji społecze ństwa informacyjnego) daje ponadto szans ę na rozwój gospodarczy regionu.

Lista rekomendowanych operacji: • budowa, przebudowa, remont lub wyposa żenie obiektów pełni ących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne i sportowe, słu żą ce promocji obszarów wiejskich; • budowa, remont lub przebudowa infrastruktury zwi ązanej z rozwojem funkcji turystycznych, sportowych lub społeczno-kulturalnych; • zakup obiektów charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie, w tym budynków b ędących zabytkami, z przeznaczeniem na cele publiczne; • odnawianie, eksponowanie lub konserwacja lokalnych pomników historycznych, budynków b ędących zabytkami lub miejsc pami ęci; • kultywowanie tradycji społeczno ści lokalnej oraz tradycyjnych zawodów.

Grupy docelowe beneficjentów:

Gminy, instytucje kultury, dla której organizatorem jest jednostka samorz ądu terytorialnego, ko ściół lub inny zwi ązek wyznaniowy, organizacja pozarz ądowa maj ąca status organizacji po żytku publicznego.

Rodzaj Warto ść Wska źnik wska źnika do 2015 r. • Region uzyska status jednej z najwi ększych atrakcji Oddziaływania turystycznych i znacz ące w regionie miejsce rekreacji • Zostanie zrealizowanych min 10 projektów, których Rezultatu celem jest istotny wpływ na postrzeganie regionu jako atrakcyjnego turystycznie Min ilo ść Śr. kwota (tys. Działanie Łącznie ok. (tys. zł) projektów zł) Odnowa i rozwój wsi 6 490 2940

Produktu Małe projekty 22 25 550 Funkcjonowanie LGD, nabywanie 3 8,6 25,8 umiej ętno ści i aktywizacja

Macierz powi ąza ń celów i przedsi ęwzi ęć przyjmuje zatem nast ępuj ącą posta ć:

W izja Rozwoju

Obszar słyn ący z przedsi ębiorczo ści mieszka ńców, atrakcyjny inwestycyjnie, ciekawe miejsce wypoczynku .

Cel ogólny 2 Cel ogólny 1 Cel ogólny 3 Rozwój produktu regionalnego Rozwój biznesu Wzrost standardu ż ycia z uwzgl ędnieniem produktów i jego otoczenia miesz ka ńców turystycznych

1.1 roz wój działalno ści poza 2.1 rozwój/kreacja lokalnych 3.1 poprawa infrastruktury rolniczej w tym turystyki produktów społeczno - kulturalnej

1.2 po dnoszenie kwalifi kacji 2.2 rozwój/kreacja markowego 3.2 rozwój społecze ństwa przedsi ębiorcó w produktu turystycznego oby watelskiego poprzez popraw ę komunikacji

1.3 wzrost poz iomu aktywno ści 2.3 wsparcie istniej ących gospodarczej m ieszka ńców produktów 3.3 rozwój s połecze ństwa informacyjnego 1.4 promocja 2.4 działania w zak resie przedsi ębiorcz o ści oc hrony dz iedzictwa kulturowego 3.4 dostosowanie infrastruktury do potrzeb ruchu turystycznego 2.5 działani a w zakresie och rony środowiska

2.6 promocja oferty turystycznej

Działanie I Działanie II Działanie III Rozwi ń skrzydła Niech o Nas usłysz ą Niech si ę mury pn ą do góry

Wynikanie bezpo średnie Wynik anie bezpo średnie Wynikanie bezp o średnie

Wynikanie po średnie Wynikanie po średnie Wynik anie po średnie

4.4 Działania uzupełniaj ące

Aby zrealizowa ć cel ogólny, w zale żno ści od dynamiki działa ń i toku realizacji projektu podejmowane mog ą by ć nast ępuj ące działania:

4.4.1 Rozwój biznesu i jego otoczenia: 9. Badania rynku – okre ślenie nisz rynkowych na terenie obj ętym LGD „Korona Sądecka”. Celem bada ń b ędzie identyfikacja obszarów rozwoju biznesu – firm ze szczególnym uwzgl ędnieniem poza rolniczego obszaru działania. Nowo powstałe firmy/ dotychczasowe firmy zorientowane zostan ą przede wszystkim na wykorzystanie potencjału Nowego S ącza (du żej liczby potencjalnych klientów: indywidualnych i instytucjonalnych), oraz atutów regionu (unikalne warunki przyrodniczo – geograficzne). Na podstawie sporz ądzonych bada ń i analiz powstanie raport po świ ęcony kierunkom rozwoju przedsi ębiorczo ści na terenie LGD i obszarach powi ązanych z nim ekonomicznie. Raport b ędzie aktualizowany co dwa lata; propagowanie i promocja wyników bada ń i sporz ądzonych analiz w śród lokalnych przedsi ębiorstw i mieszka ńców regionu. Odb ędą si ę spotkania na których zostan ą popularyzowane wyniki analiz wskazuj ące mo żliwe kierunki rozwoju przedsi ębiorczo ści w regionie. 10. Szkolenia z zakresu prowadzenia biznesu, przedsi ębiorczo ści, marketingu, podnoszenia kwalifikacji przedsi ębiorców. Przedmiotem szkole ń i warsztatów b ędą m.in. zagadnienia zwi ązane z zakładaniem firmy, jej obsług ą. Rocznie b ędą realizowane minimum cztery dni szkoleniowe dla 4 grup ch ętnych. 11. Wsparcie finansowe nowo zakładanych firm w szczególno ści mikro przedsi ębiorstw – mo żliwe współfinansowanie przedsi ęwzi ęć / projektów w zakresie/sektorach okre ślonym w Lokalnej Strategii Rozwoju jako strategicznych dla regionu. W strategii okre ślona zostanie pewna kwota, która rozdysponowywana będzie na najlepsze projekty zgłoszone przez nowych lokalnych przedsi ębiorców. Wymaga to okre ślenia obszarów, kryteriów oceny zgłaszanych projektów na podstawie bada ń z zakresu przedsi ębiorczo ści; 12. Promocja nowo powstałych firm. Nowo powstałe podmioty spełniaj ące okre ślone kryteria mogłyby liczy ć na wsparcie w zakresie promocji. Podmioty nie otrzymywałby

środków finansowych, ale działania w zakresie promocji uzgodnione wcze śniej z tak ą firm ą, spójne z Lokaln ą Strategi ą Rozwoju. Mo żliwe b ędzie przygotowanie profesjonalnej wizualizacji i całego sytemu Corporate Identity . Publikacja w lokalnej prasie profilu działalno ści wraz z informacjami biznesowymi. Emisja spotów, publikacja reklam, w lokalnych mediach. Wpisanie na map ę przedsi ębiorców przyjaznych rozwojowi lokalnej społeczno ści. Udzielanie wsparcia finansowego na poszerzenie i rozwój prowadzonych działalno ści gospodarczych. W strategii okre ślona zostałaby pewna kwota, która rozdysponowywana byłaby na najlepsze projekty zgłoszone przez nowych lokalnych przedsi ębiorców. Wymaga to okre ślenia obszarów, kryteriów oceny zgłaszanych projektów itp. 13. Wsparcie promocyjne dla dotychczasowych mikro przedsi ębiorstw w regionie. 14. Doradztwo biznesowe w zakresie marketingu, finansów, prawa. Doradztwo polegałoby na cyklicznych konsultacjach ekspertów w zakresie marketingu, finansów i prawa. Doradztwo dla lokalnych firm byłoby bezpłatne (np. przez okres 2 lat). Po dwóch latach przedsi ębiorcy mogliby korzysta ć z odpłatnych konsultacji. 15. Stworzenie mapy przedsi ębiorców którzy wpisuj ą si ę w realizacj ę celów LSR, np. poprzez zwi ększenie zatrudnienia albo zakładaj ąc lub rozszerzaj ąc działalno ść w obszarach preferowanych przez LSR. 16. Stworzenie konkursu i statuetki na najbardziej przyjazne dla lokalnej społeczno ści przedsi ębiorstwo. Stworzenie konkursu na najlepsz ą w regionie (rokuj ącą najlepsze szanse na rozwój) młod ą firm ę. Kryteriami oceny byłyby spójno ść z celami LSR, wzrost zatrudnienia w ostatnich dwóch lat, ilo ść i jako ść relacji biznesowych jakie tworzy przedsi ębiorstwo z obszarem działania LGD, innowacyjno ść działalno ści, absorpcja klientów z poza terenu LGD. 17. Inne działania pozwalaj ące zaktywizowa ć obecnych lokalnych przedsi ębiorców i zach ęci ć nowych do zakładania swoich firm – wykorzystuj ąc bliskie poło żenie Nowego S ącza.

4.4.2 Rozwój produktu regionalnego z uwzgl ędnieniem produktów turystycznych:

7) Promocja projektów proekologicznych, zmierzaj ących do zachowania przyrodniczych walorów obszaru LGD. 8) Identyfikacja/ kreacja produktu edukacyjnego: inwentaryzacja atutów regionu w zakresie: przyrody, historii, folkloru, które mogłyby stanowi ć przedmiot lekcji odbywaj ących si ę w terenie dla szkół/ odpowiednich klas z S ądecczyzny i nie tylko. Lekcje w terenie wraz z cał ą opraw ą (np. ognisko, imprezy rozrywkowe, jazda konno, mini zawody sportowe itp.) stanowiłyby dobr ą płaszczyzn ę do integracji równie ż pomi ędzy uczniami ró żnych szkół. Przewiduje si ę mo żliwo ść wprowadzania równie ż imprez o charakterze sportowym w ramach imprez edukacyjnych i kreacje produktu sportowego o wymiarze edukacyjnym (np. memoriał, meeting) 9) Stworzenie stałego kalendarza imprez/ lekcji edukacyjnych. Promocja kalendarza imprez we wszystkich szkołach regionu i poza regionem. Program powinien obejmowa ć imprezy/ wydarzenia/ produkty edukacyjne oferowane z ró żnych zakresów: historii, przyrody, folkloru, kierowane do ró żnych grup wiekowych z ró żnych miejscowo ści S ądecczyzny i innych regionów. Produkt ten stanowi inwestycj ę w rozwój dzieci i młodzie ży (wiedza), rozwój relacji i promocj ę regionu. Łatwiej jest wróci ć po latach w miejsca, które si ę kiedy ś poznało, które fascynowały i które si ę miło wspomina. 10) Przeszkolenie liderów, moderatorów lokalnej społeczno ści koordynuj ących i obsługuj ących „produkt edukacyjny” „produkt kulturalny” i „produkt turystyczny” 11) Szkolenia dla nauczycieli w zakresie produktów regionalnych – z sugesti ą po świ ęcenia lekcji okre ślonemu tematowi. 12) Szkolenia dla lokalnych liderów opinii z zakresu kreacji i promocji produktów lokalnych, w tym produktów turystycznych. 13) Lekcje o regionie w szkołach – przeszkolenie i wynagrodzenie prelegentów, którzy odwiedzaliby szkoły prezentuj ąc atuty S ądecczyzny – promując produkty regionalne i miejsca warte odwiedzenia. 14) Stworzenie markowych produktów turystycznych mocno identyfikowalnych z regionem LGD koncentruj ących si ę wokół trzech głównych nurtów, tj. aktywnym wypoczynku (stanowi ącego mocn ą konkurencje dla s ąsiednich regionów oraz oferuj ącego szeroki asortyment sportów do uprawiania przez cały rok), bogatym dziedzictwie kulturowym Gmin wchodz ących w skład LGD (odwołuj ącym si ę do

turysty szukaj ącego wra żeń estetycznych i wyciszenia) i odpoczynku o charakterze agroturystycznym (skierowanym do mieszka ńców du żych miast Polski a szczególnie Małopolski, oraz stworzenie oferty produktu turystycznego skierowanego do sektora biznesowego (szkolenia, imprezy integracyjne, itp.). Wszystkie te produkty b ędą wyra źnie zwi ązane i identyfikowalne z regionem. 15) Wspieranie lokalnych instytucji/ stowarzysze ń – zakup sprz ętu, promowanie działalno ści, doradztwo itp. 16) Identyfikacja unikalnych, lokalnych produktów i ich promocja, w tym udział w targach, promocja poza obszarem LGD. 17) Stworzenie mapy obiektów cennych pod wzgl ędem kulturowym i przyrodniczym i ich promocja w śród mieszka ńców (cel - zachowanie tych obiektów) oraz w śród potencjalnych turystów (cel – promocja oferty turystycznej). 18) Działania zmierzaj ące do zachowania lokalnych miejsc dziedzictwa kulturowego. 19) Przygotowanie opracowania zachowuj ącego pami ęć o lokalnych obyczajach i postaciach które kształtowały histori ę regionu. 20) Wsparcie dla lokalnych stowarzysze ń grup folklorystycznych: wyposa żenie, promocja itp. 21) Współfinansowanie imprez kulturalnych z regionu 22) Stworzenie mapy drogowej imprez edukacyjnych (Edukacyjna kartka z kalendarza), kulturalnych (Kulturalna kartka z kalendarza) i turystycznych (Turystyczna kartka z kalendarza). W kalendarzach b ędą mogły znale źć si ę inne wydarzenia edukacyjne i turystyczne je śli ich organizatorzy zgłosz ą si ę z odpowiednim wnioskiem do zarz ądu LGD i uzyskaj ą ich akceptacj ę. Ka żda ze zgłaszanych inicjatyw powinna by ć przesłana do oceny w formie wypełnienia poni ższej formatki:

Kalendarz imprez edukacyjnych/turystycznych Kartka nr: data tytuł Grupa docelowa: Partnerzy: Opis działania:

CEL: Zadania LGD:

Docelowo (po zweryfikowaniu praktycznym przydatno ści imprez dla kreacji lokalnego produktu) kartki z kalendarza zostan ą przekształcone w stałe kalendarium imprez o charakterze edukacyjno – kulturalno – turystycznym, rok rocznie uzupełnianym o nowe imprezy (karki z kalendarzy).

4.4.3 Wzrost standardu życia mieszka ńców: • Stworzenie jednolitego systemu oznakowania atrakcji przyrodniczych w regionie. • Popularyzacja wykorzystania Internetu przez osoby fizyczne (np. poprzez szkolenia). • Rozbudowa „gminnych” stron internetowych o u żyteczne produkty słu żą ce mieszka ńcom analizowanych gmin. • Zastosowanie narz ędzi marketingu społecznego - zespołu technik informacyjnych i perswazyjnych stosowanych w przedsi ęwzi ęciach i inicjatywach podejmowanych przez instytucje publiczne i obywateli, dotycz ących wa żnych problemów społecznych. Celem tych działa ń b ędzie wywołanie okre ślonych skutków w postaci postaw i zachowa ń, zgodnych z interesem całej społeczno ści. • Modernizacja, doposa żenie miejsc na terenie gmin, które wykorzystywane są do spotka ń, wymiany informacji itp. • Modernizacja obiektów infrastruktury społeczno - kulturalnej • Rozbudowa infrastruktury turystycznej, m.in. stworzenie lokalnego punktu informacyjnego. • Inne działania zwi ązane z odnow ą gmin obj ętych LGD w zakresie podnoszenia standardu życia mieszka ńców.

5. Misja LGD

Misj ą LGD „Korona S ądecka” jest wzmocnienie kapitału społecznego poprzez aktywizacj ę mieszka ńców i budowanie potencjału społecznego na terenie gmin Chełmiec, Grybów i Kamionka Wielka przy wykorzystaniu i zachowaniu dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego obszaru LGD. Ma to przyczyni ć si ę do wzrostu atrakcyjno ści inwestycyjnej i turystycznej wiejskich obszarów LGD. Misja została sformułowana na podstawie bada ń pierwotnych mieszka ńców obszaru LGD „Korona S ądecka”. Była poddana szerokim konsultacjom społecznym po to aby nie by ć tylko pusty frazesem ale aby jak najlepiej odpowiada ć na potrzeby lokalne i przyczyni ć si ę szybkich i trwałych zmian. W efekcie prowadzonych konsultacji społecznych przyj ęto, że Misja LGD „Korona Sądecka” otrzyma nast ępuj ące brzmienie: Gminy Chełmiec, Grybów i Kamionka Wielka jako obszar słyn ący z przedsi ębiorczo ści mieszka ńców, atrakcyjny inwestycyjnie i ciekawe miejsce wypoczynku.

6. Spójno ść specyfiki obszaru z celami LSR

Cel 1 „Rozwój biznesu i jego otoczenia”

Poło żenie geograficzne obszaru LSR – w pobli żu miasta Nowego S ącza powoduje pełnienie przez ten obszar wielu funkcji specyficznych, np. usługowych czy wypoczynkowych wzgl ędem tej aglomeracji. Teren obj ęty LGD jest obszarem w kierunku którego miasto Nowy S ącz silnie si ę rozwija, nast ępuje jego ekspansja, co determinuje dynamiczny rozwój obszaru, zwłaszcza korzystny dla rozwoju biznesu. Na obszarze LGD od kilku lat obserwuje si ę dynamiczny wzrost liczby budowanych domów jednorodzinnych zarówno przez osoby stale zamieszkuj ące obszar LGD, ale równie ż przez coraz wi ększ ą liczb ę dotychczasowych mieszka ńców Nowego S ącza, którzy pragn ą osiedli ć si ę na stałe w bardziej przyjaznym, spokojnym, bezpiecznym otoczeniu. Na obszarze LGD obserwuje si ę dynamiczny wzrost liczby podmiotów gospodarczych, zwłaszcza o charakterze usługowym- firmy te świadcz ą swoje usługi w du żej mierze dla osób mieszkaj ących na terenie miasta Nowego S ącza oraz dla innych podmiotów posiadaj ących swoje siedziby w mie ście Nowym Sączu. Zatem blisko ści ą du żego miasta jakim jest Nowy S ącz. Stanowi jeden z najwa żniejszych czynników wpływaj ących na rozwój obszaru LGD, skutkuj ący dobrymi warunkami do rozwoju biznesu na jego terenie. Wyst ępuje bowiem silne bezpo średnie dodatnie sprz ęż enie obszaru LGD z miastem. Powoduje to rozkwit budownictwa jednorodzinnego, wzrost wska źników przedsi ębiorczo ści w tym szczególnie usług na terenie południowo – zachodnim obszaru LGD. Dlatego jest on naturalnym obszarem ekspansji demograficznej i inwestycyjnej mieszka ńców miasta. Ponadto spójno ść tego celu ze specyfik ą obszaru LSR kompletowana jest szans ą jak ą niesie blisko ść chłonnej rynkowo aglomeracji miejskiej Nowego S ącza. Cel ten równie ż idealnie wychodzi naprzeciw potrzebom społeczno ści lokalnej oczekuj ącej wsparcia przekształce ń wewn ątrz sektora rolnego, w tym zwłaszcza redukcji bezrobocia ukrytego oraz aktywizacji przedsi ębiorczo ści a tak że wzmocnienia finansowego ludno ści wiejskiej. Wykazano tak że, że obszar LGD posiada du ży potencjał dla rozwijania działalno ści z zakresu turystyki i przemysłu „czasu wolnego”.

Cel 2 „Rozwój produktu regionalnego z uwzgl ędnieniem produktów turystycznych”

Jest naturaln ą projekcj ą uwarunkowa ń w jakich osadzony jest LGD. Wspólne tradycje kulturowo-historyczne regionu, dominacja rolnictwa ekologicznego oraz bogate walory przyrodnicze całego terenu skłaniaj ą do ochrony, i rozwoju jego spu ścizny i dziedzictwa . Wi ąż e si ę to z rozwijaniem produktu edukacyjnego (historycznego, przyrodniczego, folklorystycznego), produktu kultury oraz produktu sportowego. Naturaln ą konsekwencj ą tego działania b ędzie lepsza promocja regionu i turystyki, wzmocnienie samo świadomości i przynale żno ści do małej ojczyzny jej mieszka ńców. Działania w tym obszarze s ą niezmiernie wa żne i oczekiwane co potwierdza postawa ludno ści, która nie pozostaje bierna w w/w wymiarach, ch ętnie kultywuje tradycje regionu, dba o odpowiedni rozwój kultury i sportu. Cel ten wykorzystuje specyficzne cechy obszaru LGD. Ze wzgl ędu na swoje bardzo bliskie poło żenie wzgl ędem miasta Nowego S ącza, dobry układ komunikacyjny z tym miastem, a tak że uwarunkowania geograficzno- przyrodnicze, kulturowe, historyczne (opisane we wcze śniejszych rozdziałach) jest idealnym obszarem do np. spacerów „na łonie natury”, krótkich relaksacyjnych czy sportowych weekendowych wypadów „za miasto”, organizowania lekcji w terenie dla uczniów s ądeckich szkół. Cech ą specyficzn ą obszaru LGD jest jego zró żnicowanie (bogactwo) pod wzgl ędem geograficznym- na jego terenie zbiegaj ą si ę trzy mezoregiony: Beskidy Zachodnie, Beskidy Środkowe i Pogórze Środkowobeskidzkie, co powoduje, że teren nie jest monotonny pod wzgl ędem ukształtowania powierzchni- wyst ępuj ą tu: szeroka kotlina o płaskim dnie z charakterystycznymi terasami, przechodz ąca nast ępnie w garby pogórskie przewa żnie szerokie, spłaszczone i opadaj ące łagodnie ku bocznym dolinom potoków oraz pasma posiadaj ące charakter górzysty z bardziej urozmaicon ą rze źbą i znaczn ą deniwelacj ą terenu. Na terenie LGD istniej ą pi ękne naturalne lasy przyci ągaj ące co roku grzybiarzy, oraz amatorów zbierania runa le śnego w tym szczególne jagód i borówek. Na terenie LGD jest wiele cennych przyrodniczo obszarów, które wymagaj ą jedynie promocji, by stały si ę istotnym walorem w ofercie turystycznej regionu. Wspomniane powy żej tylko wybrane z szerokiego wachlarza atrakcje stanowi ą cz ęsto miejsce destynacji wycieczek pieszych, rowerowych lub konnych. Znajduje to odzwierciedlenie w istnieniu licznych szlaków turystycznych oraz tras rowerowych.

Do atutów LGD nale ży postawa ludno ści lokalnej która aktywnie anga żuje si ę w życie swoich małych ojczyzn maj ąc silne poczucie identyfikacji i przynale żno ści. Mieszka ńcy LGD są bardzo zaanga żowani w rozwój kultury fizycznej w dwóch gminach działa ponad dwadzie ścia klubów sportowych głównie ludowych zrzeszaj ących dzieci, młodzie ż i osoby dorosłe. Dlatego te ż postanowiono doło żyć wszelkich stara ń, aby wspomóc aktywizacj ę przedsi ębiorczo ści na obszarach gmin by z jednej strony przyczyni ć si ę do usprawnienia lokalnej gospodarki, z drugiej za ś by mo żliwie skutecznie ograniczy ć wskazane negatywne sygnały płyn ące z otoczenia.

Cel 3 Wzrost standardu życia mieszka ńców

Odpowiada wskazywanym podczas konsultacji społecznych potrzebom komunikacji mieszka ńców regionu. Cel ten w głównej mierze realizuje zało żenia komunikowana publicznego a w tym szczególnie: przekazywanie i wymian ę informacji o publicznym zastosowaniu oraz podtrzymywanie wi ęzi społecznych a tak że istotny wzrost partycypacji i zaanga żowania społecznego w sprawy lokalne. Cel ten bazuje na przedstawionych wcze śniej cechach specyficznych obszaru LSR, a ponadto wzmacnia okre ślone wcze śniej cele 1 i 2 oraz przyczynia si ę do ich lepszej realizacji. Działaniami podejmowanymi w ramach celu 3 koncentruj ą si ę wokół stworzenia nowoczesnej otwartej na turyst ę infrastruktury oraz podniesieniu mo żliwo ści przepływu informacji mi ędzy mieszka ńcami regionu.

Podsumowuj ąc nale ży stwierdzi ć, i ż wymienione cele LSR opieraj ą si ę i wykorzystuj ą specyfik ę charakteryzowanego obszaru LSR oraz s ą z nim bezpo średnio zwi ązane, co zostało przedstawione powy żej. Realizacja wskazanych celów LSR przyczyni si ę do dynamicznego rozwoju charakteryzowanego obszaru, przy wykorzystaniu lokalnych uwarunkowa ń geograficznych, społecznych, gospodarczych, przyrodniczych i kulturowych.

7. Uzasadnienie podej ścia zintegrowanego dla planowanych w ramach LSR przedsi ęwzi ęć

7.1 Umiejscowienie podej ścia zintegrowanego w Lokalnej Strategii Działania – obszary integracji

Mnogo ść funkcjonuj ących na poziomie lokalnym czy regionalnym strategii rozwojowych czy to dotycz ących wszystkich kierunków rozwoju gminy, czy ty tylko tych wybranych, narzuca konieczno ść podj ęcia działa ń w kierunku wzajemnej integracji celów, przedsi ęwzi ęć czy w ko ńcu podmiotów odpowiedzialnych za ich wdro żenie. Podej ście takie znajduje uzasadnienie zarówno w prawach ekonomicznych – racjonalnego wykorzystania czynników rozwojowych, jak i społecznych – niemarnotrawienia zasobów poprzez ich nieumiej ętne wykorzystywanie. Na gruncie strategii rozwojowych takie podjecie przejawia si ę w niedublowaniu, a zespoleniu tych że zasobów, tak by wspólnie czyli razem słu żyły lokalnym społeczno ściom. Lokalna Strategia Rozwoju (LSR), jest dokumentem, który bierze pod uwag ę podej ście zintegrowane. W tym wypadku integracja oznacza bardziej zespolenie podporz ądkowane misji Lokalnej Grupy Działania oraz celom ogólnym: • celów szczegółowych i przedsi ęwzi ęć • podmiotów wdra żaj ących działania • oraz specyfiki zasobów rozwojowych gmin Uj ęcie powy ższe jest szczególnym przypadkiem obszarów integracji unijnej polityki spójno ści, w której mo żemy wyró żni ć: • koordynacja pozioma – pomi ędzy obszarami (gmin, regionów, pa ństw w UE); • koordynacja pionowa – pomi ędzy szczeblami władzy (subsydiarno ść ); w tym rola sektora pozarz ądowego oraz lokalnych liderów życia społecznego i gospodarczego • koordynacja sektorowa – polityki, lokalizacje • koordynacja środowiska – tereny urbanizacji, obszar wsi W przypadku LSR Gmin Chełmiec, Grybów i Kamionka Wielka powy ższe obszary integracji widoczne s ą w szczególno ści w koordynacji pionowej oraz sektorowej.

Tabela 4 Obszary integracji jako koordynacji działań uj ętych w LSR Obszar integracji koordynacja pozioma –pomi ędzy obszarami Uzasadnienie w Podobie ństwo poło żenia wszystkich trzech gmin w blisko ści i sile przypadku oddziaływania o środka miejskiego (Nowego S ącza) dyktuje powi ązania niniejszej LSR poszczególnych celów i działa ń uj ętych w LSR, w szczególno ści w zakresie rozwoju produktu regionalnego oraz odnowy miejscowości w zakresie komunikacji

Obszar integracji koordynacja pionowa – subsydiarno ść Uzasadnienie w Zaanga żowanie na wszystkich etapach wdra żania LSR zarówno władz przypadku lokalnych, jak i organizacji, liderów życia lokalnego: nauczycieli, działaczy niniejszej LSR kultury, lokalnych liderów opinii w celu osi ągni ęcia wspólnych celów Obszar integracji koordynacja sektorowa – polityki, lokalizacje Uzasadnienie w Wzajemne powi ązania, słu żą ce spójno ści celów i operacji widoczne s ą w przypadku zakresie kreacji i promocji produktów edukacyjnych, kulturowych, niniejszej LSR sportowych oraz rozwoju i odnowie miejscowo ści w zakresie komunikacji Obszar integracji koordynacja środowiska – tereny urbanizacji, obszar wsi Uzasadnienie w Uzasadnienie ze wzgl ędu na specyfik ę obszaru LGD nie wymaga integracji przypadku środowisk miejskich. Obszar LGD charakteryzuje si ę cechami obszaru niniejszej LSR wiejskiego oraz podmiejskiego, z tego te ż wzgl ędu wskazane działania słu żą naturalnej integracji środowiska

Podej ście zintegrowane w przypadku LSR ma zatem głównie wymiar zespolenia celów i przedsi ęwzi ęć oraz podmiotów je wdr ąż aj ących przy wykorzystaniu lokalnych zasobów.

7.2 Integracja w obr ębie celów i przedsi ęwzi ęć

W aspekcie integracji celów, przedsi ęwzi ęć oraz poszczególnych operacji podej ście zintegrowane ma miejsce wówczas, gdy cele LSR jak i poszczególne przedsi ęwzi ęcia

i operacje s ą spójne powi ązane ze sob ą oraz wzajemnie si ę uzupełniaj ą. Zaproponowane trzy cele ogólne rozwoju stanowi ą dla siebie uzupełnienie, wykorzystuj ąc zasoby rzeczowe, a tak że społeczne obszaru LGD: • Cel ogólny 1 Rozwój biznesu i jego otoczenia • Cel ogólny 2 Rozwój produktu regionalnego z uwzgl ędnieniem produktów turystycznych • Cel ogólny 3 Wzrost standardu życia mieszka ńców

Ocena stopnia powi ązania poszczególnych celów i przedsi ęwzi ęć opiera si ę na analizie opisu zaproponowanych celów i operacji i próbie przyporz ądkowania powi ązaniu oceny liczbowej w skali od 1 do 4. Skwantyfikowanie powi ązania mo że pomóc w potencjalne działania ingeruj ące zasoby czy zespoły odpowiedzialne za wdra żanie danych przedsi ęwzi ęć . Zaproponowane stopnie oceny powi ąza ń wraz z opisami obejmuj ą:

Stopie ń oceny Opis stopnia Słabe powi ązanie – widoczne tylko w niektórych wzajemnie wspólnych 1 celach, narz ędziach, itp. Powi ązanie umiarkowane – definiowalne w wybranych, istotnych 2 obszarach oddziaływania Powi ązanie znaczne mi ędzy wybranych polami oddziaływania, szczególnie 3 wa żnymi dla celów ogólnych Pełne powi ązanie dostrzegalne zarówno w celach, narz ędziach jak i 4 potencjalnych efektach wszystkich obszarów

Tabela 5 Przykłady powi ąza ń w obr ębie celów i przedsi ęwzi ęć – podej ście zintegrowane

Podej ście zintegrowane widoczne w powi ązaniu celów szczegółowych i przedsi ęwzi ęć w ramach: Celu ogólnego pierwszego: Rozwój biznesu i jego otoczenia a Celu ogólnego drugiego: Rozwój produktu regionalnego z uwzgl ędnieniem produktów turystycznych

Badania rynku – okre ślenie nisz Identyfikacja / kreacja regionalnych rynkowych na terenie LGD 3 produktów edukacyjnych, kulturalnych i turystycznych, Doradztwo biznesowe dla firm w zakresie Przeszkolenie liderów, moderatorów lokalnej marketingu finansów i prawa społeczno ści koordynuj ących i obsługuj ących 4 produkt edukacyjny/kulturalny/turystyczny. Wsparcie dla lokalnych instytucji/ stowarzysze ń Wsparcie finansowe nowo zakładanych Wsparcie dla lokalnych instytucji/ firm, zwłaszcza mikro przedsi ębiorstw 4 stowarzysze ń. Stworzenie markowych produktów loklanych Promocja firm z terenu LGD Wsparcie dla lokalnych instytucji/ 4 stowarzysze ń. Stworzenie markowych produktów loklanych Podej ście zintegrowane widoczne w powi ązaniu celów szczegółowych przedsi ęwzi ęć w ramach: Celu ogólnego drugiego: Rozwój produktu regionalnego z uwzgl ędnieniem produktów turystycznych a Celu ogólnego trzeciego: Wzrost standardu życia mieszka ńców Stworzenie stałego kalendarza imprez/ Zastosowanie narz ędzi marketingu lekcji edukacyjnych. Promocja kalendarza społecznego celem wywołania postaw 2 imprez we wszystkich szkołach regionu i zgodnych z interesem społeczno ści.. poza regionem. Promocja kalendarza imprez/ wydarze ń Rozbudowa „gminnych” stron internetowych 4 kulturalnych i miejsc z obszaru gmin Identyfikacja / kreacja regionalnych Stworzenie jednorodnego systemu produktów edukacyjnych, kulturalnych i 3 oznakowania atrakcji przyrodnich w regionie turystycznych, Stworzenie stałego kalendarza Modernizacja, doposa żenie miejsc na terenie imprez/wydarze ń kulturalnych 4 gmin, które wykorzystywane s ą do spotka ń i wymiany informacji Promocja kalendarza imprez/ wydarze ń Modernizacja obiektów infrastruktury 4 kulturalnych i miejsc z obszaru gmin społeczno - kulturowej

Stworzenie stałego kalendarza imprez/ Rozbudowa infrastruktury turystycznej lekcji edukacyjnych. Promocja kalendarza 4 imprez we wszystkich szkołach regionu i poza regionem. Stworzenie markowych produktów w tym Rozbudowa infrastruktury turystycznej 4 produktów turystycznych Podej ście zintegrowane widoczne w powi ązaniu celów szczegółowych przedsi ęwzi ęć w ramach: Celu ogólnego trzeciego: Wzrost standardu życia mieszka ńców a Celu ogólnego pierwszego: Rozwój biznesu i jego otoczenia Stworzenie jednolitego systemu Inne działania pozwalaj ące zaktywizowa ć oznakowania atrakcji przyrodnich w 3 obecnych lokalnych przedsi ębiorców do regionie rozwijania swojej działalno ści Modernizacja, doposa żenie miejsc na Inne działania pozwalaj ące zaktywizowa ć terenie gmin, które wykorzystywane s ą do 3 obecnych lokalnych przedsi ębiorców do spotka ń i wymiany informacji rozwijania swojej działalno ści Rozbudowa infrastruktury turystycznej Wsparcie i promocja dla firm nowo 3 zakładanych i ju ż obecnych na rynku Inne działania zwi ązane z odnowa gmin Wsparcie i promocja dla firm nowo w zakresie podnoszenia standardu życia 3 zakładanych i ju ż obecnych na rynku mieszka ńców Zastosowanie narz ędzi marketingu Promocja nowo powstałych firm oraz społecznego celem wywołania postaw 3 wsparcie promocyjne dla dotychczasowych zgodnych z interesem społeczno ści.. mikro przedsi ębiorstw w regionie

Analiza średnich ocen powi ąza ń integracji poszczególnych celów ogólnych, szczegółowych i przedsi ęwzi ęć Podej ście zintegrowane widoczne w powi ązaniu celów szczegółowych i przedsi ęwzi ęć w ramach: Celu ogólnego pierwszego: Rozwój biznesu i jego otoczenia a Celu ogólnego drugiego: Rozwój produktu regionalnego z uwzgl ędnieniem produktów turystycznych Średnia 3,7 Podej ście zintegrowane widoczne w powi ązaniu celów szczegółowych przedsi ęwzi ęć w ramach:

Celu ogólnego drugiego: Rozwój produktu regionalnego z uwzgl ędnieniem produktów turystycznych a Celu ogólnego trzeciego: Wzrost standardu życia mieszka ńców Średnia 3,6 Podej ście zintegrowane widoczne w powi ązaniu celów szczegółowych przedsi ęwzi ęć w ramach: Celu ogólnego trzeciego: Wzrost standardu życia mieszka ńców a Celu ogólnego pierwszego: Rozwój biznesu i jego otoczenia Średnia 3 Średnia 3,4 zagregowana

Dokonana analiza wraz z ocen ą wskazuje na znaczny stopie ń integracji proponowanych celów i operacji. Najsilniej jest ona widoczna w zakresie powi ąza ń mi ędzy celami ogólnymi pierwszym i drugim czyli rozwojem ekonomicznym regionu poprzez wykorzystanie jego lokalnych walorów. Takie poł ączenie wzmacnia szanse powodzenia LSR ze wzgl ędu na rol ę integracji działa ń w zakresie rozwoju społecznego i ekonomicznego, traktowanych wspólnie jako cele rozwoju lokalnego.

7.3 Integracja w zakresie podmiotów – partnerów LSR

W zakresie integracji podmiotów – lokalnych „aktorów” życia publicznego powi ązania widoczne s ą w zaanga żowaniu przedstawicieli wszystkich środowisk życia gminnego. Odej ście od wył ącznie administracyjnego charakteru władzy gminnej na rzecz partnerskiego i inicjuj ącego lokalne działania stosunku samorz ądu gminnego do sektora pozarz ądowego, przedsi ębiorców (przy zachowaniu zasady pomocy publicznej) oraz innych liderów widoczne jest w strukturze zada ń oraz celów wraz z segmentami odbiorców. O ile w celu ogólnym pierwszym bezpo średnimi odbiorcami – aktorami jest sektor przedsi ębiorców, to w celu ogólnym drugim i trzecim zdefiniowano szereg lokalnych liderów i moderatorów lokalnej społeczno ści. W tym wypadku zatem zintegrowane podej ście jest widoczne w planowaniu operacji w aspekcie zaanga żowania podmiotów z sektora publicznego, społecznego, gospodarczego, a realizacja tych przedsi ęwzi ęć oznacza współprac ę ró żnych podmiotów wykonuj ących poszczególne zadania.

Wskazani w LSR partnerzy obejmuj ą nast ępuj ące grupy: • partnerzy publiczni – samorz ąd gminny, radni, sołtysi, pracownicy słu żb publicznych • partnerzy gospodarczy – przedsi ębiorcy i ich zrzeszenia, tak że wytwórcy i rolnicy • partnerzy trzeciego sektora – działacze organizacji pozarz ądowych wszystkich rodzajów w tym w szczególno ści: • partnerzy społeczni – działaj ący na rzecz społecznych problemów zdrowia, bezpiecze ństwa, pomocy społecznej i integracji • partnerzy edukacyjni – działaj ący na rzecz edukacji i sportu dzieci i młodzie ży, ale i osób starszych, nauczyciele, wychowawcy • partnerzy kulturowi – działaj ący na rzecz ochrony i promocji dziedzictwa kulturowego, działacze kultury • partnerzy ekologiczni – działaj ący na rzecz ochrony środowiska i dziedzictwa przyrodniczego • partnerzy w zakresie rekreacji i turystyki – działaj ący na rzecz podniesienia walorów turystycznych i rekreacyjnych a tak że promocji • media oraz narz ędzia dystrybucji i informacji

W prezentowanej analizie poddano udział (procentowy) ról poszczególnych partnerów lokalnych w zakresie wdra żania poszczególnych trzech celów ogólnych. Zało żono, i ż w realizacji operacji w obr ębie danych celów zaanga żowani s ą wszyscy partnerzy, jednak ich stopie ń, wkład zaanga żowania jest zró żnicowany (wyra żony procentowo).

Tabela 6 Macierz zintegrowanego podej ścia podmiotów – partnerów w poszczególnych celach ogólnych LSR Cele ogólne LSR Cel ogólny pierwszy: Cel ogólny drugi: Cel ogólny trzeci: Wzrost Partnerzy-podmioty Rozwój biznesu i jego Rozwój produktu standardu życia lokalne otoczenia regionalnego z mieszka ńców uwzgl ędnieniem produktów turystycznych partnerzy publiczni 30 % 15 % 20% partnerzy 30 % 5 % gospodarczy 14%

partnerzy trzeciego 4 % 15 % sektora 10% partnerzy społeczni 4 % 5 % 10% partnerzy edukacyjni 10 % 15 % 15% partnerzy kulturowi 4 % 15 % 10% partnerzy ekologiczni 4 % 5 % 1% partnerzy w zakresie 4 % 15 % rekreacji i turystyki 5% media oraz narz ędzia dystrybucji i 10 % 10 % informacji 15% 100 % 100 % 100 %

Na podstawie dokonanej analizy mo żna stwierdzi ć, i ż działania poszczególnych podmiotów mog ą ulec integracji w stopniu znacznym w przypadku partnerów publicznych, sektora organizacji pozarz ądowych, partnerów edukacyjnych, w stopniu średnim w przypadku partnerów społecznych oraz mediów i narz ędzi informacji. Podej ście zintegrowane widoczne jest przede wszystkim w zaanga żowaniu podmiotów w działaniach: Propagowanie i promocja wyników bada ń i sporz ądzonych analiz w śród lokalnych przedsi ębiorstw i mieszka ńców regionu. Wsparcie finansowe nowo zakładanych firm w szczególno ści mikro przedsi ębiorstw – mo żliwe współfinansowanie przedsi ęwzi ęć / projektów w zakresie/sektorach okre ślonym w Lokalnej Strategii Rozwoju jako strategiczne dla gmin Udzielanie wsparcia finansowego na poszerzenie i rozwój prowadzonej działalno ści gospodarczych. Przeszkolenie liderów, moderatorów lokalnej społeczno ści koordynuj ących i obsługuj ących „produkt edukacyjny”. Wsparcie dla lokalnych stowarzysze ń grup folklorystycznych: wyposa żenie, promocja itp.

7.4 Integracja w zakresie wykorzystania lokalnych zasobów

Obok podej ścia zintegrowanego widocznego w zespoleniu mi ędzy celami, przedsi ęwzi ęciami oraz podmiotami je wdra żaj ącymi, mo żna wyró żni ć tak że integracj ę w oparciu o lokalne zasoby, stanowi ące specyfik ę obszaru działania LGD. Taki aspekt zgodnie z zało żeniami LSR mo że mie ć miejsce gdy zaproponowane operacje powi ązane zostan ą z wykorzystaniem miejsc i obiektów stanowi ących dziedzictwo historyczne, przyrodnicze czy szerzej kulturowe obszaru. Wskazane w celach ogólnych drugim i trzecim działania s ą ści śle powi ązane ze specyfik ą obszaru obu gmin, w szczególno ści z produktami turystycznymi, kulturowymi, rekreacyjnymi oraz edukacyjnymi. Tak że planowane działania w ramach celu ogólnego pierwszego zakładaj ą rozwój małych, mikro i średnich przedsi ębiorstw w oparciu o produkty turystyczne, drobn ą wytwórczo ść , rolnictwo itp. Specyfika obszaru działania LGD oraz proponowane działania wynikaj ą z kilku zarysowanych uwarunkowa ń społeczno – ekonomicznych obu gmin, co znajduje odzwierciedlenie w planowanych operacjach: • blisko ść Nowego S ącza, jego ekspansja rozwojowa w kierunku obszaru działania LGD • obserwowalnemu wzrostowi liczby budowanych domów jednorodzinnych zarówno przez osoby stale zamieszkuj ące obszar LDG, ale równie ż przez coraz wi ększ ą liczb ę dotychczasowych mieszka ńców Nowego S ącza, którzy pragn ą osiedli ć si ę na stałe w bardziej przyjaznym, spokojnym, bezpiecznym otoczeniu, • obserwowalny wzrost liczby podmiotów gospodarczych, zwłaszcza o charakterze usługowym- firmy te świadcz ą swoje usługi w du żej mierze dla osób mieszkaj ących na terenie miasta Nowego S ącza oraz dla innych podmiotów posiadaj ących swoje siedziby w mie ście Nowym S ączu, • dobry układ komunikacyjny z Nowym S ączem, • bogate i atrakcyjne uwarunkowania geograficzno- przyrodnicze, kulturowe, historyczne regionu

Tabela 7 Przegl ąd czynników integruj ących oraz dezintegruj ących zaproponowane w LSR działania

Czynniki wzmacniaj ące podej ście zintegrowane w ramach działa ń LSR

Blisko ść Nowego S ącza, Do świadczenie w realizacji inwestycji gminnych i infrastrukturalnych Czyste środowisko naturalne, poprawienie si ę czysto ści rzek, Atrakcyjne tereny turystyczne i widowiskowe, Dobre warunki do upraw ekologicznych, Du ży potencjał produkcji rolnej, Mo żliwo ść rozbudowy bazy wypoczynkowo – turystycznej, tworzenia gospodarstw agroturystycznych, Spójno ść kulturowa obszaru wchodz ącego w skład LGD (folklor). Wzrost inwestycji na terenach ze strony mieszka ńców i firm z Nowego S ącza Rozwój budownictwa mieszkaniowego, Coraz mocniejsze powi ązanie drogowe z metropoli ą powoduj ące wzrostem atrakcyjno ści inwestycyjnej obszaru LGD. Dodatni przyrost naturalny, Dodatni bilans migracyjny, Zaanga żowanie ludno ści lokalnej w życie gmin, Silna identyfikacja mieszka ńców z gminami i społeczno ści ą lokaln ą, Istnienie kilku stron internetowych, w tym redagowanych przez osoby prywatne, integruj ących problematyk ę zwi ązan ą z obszarem LGD Ekspansja demograficzna i inwestycyjna mieszka ńców Nowego S ącza na terytorium LGD Wzrastaj ąca potrzeba partycypacji mieszka ńców w życiu społeczno ści lokalnej, potrzeba przynale żno ści do małej ojczyzny Aktywno ść i zaanga żowanie społeczno ści lokalnej w rozwój regionu, Poczucie przynale żno ści do regionu mieszka ńców LGD

Potencjalne czynniki dezintegruj ące działania w ramach LSR

Asymetryczna struktura rozwoju przedsi ębiorczo ści - dynamiczniej rozwijaj ą si ę obszary

poło żone bli żej Nowego S ącza, Brak grup i zrzesze ń producenckich, rozdrobnienie gospodarstw rolnych, Zły stan infrastruktury drogowej na znacznym obszarze LGD Brak wspólnej polityki promocji, Brak marketingu turystycznego Ograniczone mo żliwo ści zbytu płodów rolnych, Brak promocji lokalnych produktów spo żywczych i rolnych Brak skoordynowanych działa ń promocyjnych przedsi ębiorstw działaj ących na terenie LGD Brak przesłanek ekonomicznych do powstawania lokalnych mediów (prasy, wydawnictw), Silna konkurencja informacyjna Nowego S ącza, Brak silnych produktów regionalnych w których powstawanie zaanga żowane byłyby małe i średnie przedsi ębiorstwa

Nale ży wskaza ć, i ż Lokalna Strategia Rozwoju poprzez zakres celów i planowanych przedsi ęwzi ęć przyczyni si ę do zniwelowania wskazanych powy żej czynników dezintegracyjnych. Układ celów ogólnych wskazuje na mo żliwo ści zagospodarowania wewn ętrznie jeszcze nie spójnych obszarów np. poprzez realizacj ę działa ń zmierzaj ących do rozwoju biznesu – mikro, małych i średnich lokalnych przedsi ębiorstw ulegnie zmianie asymetryczna struktura rozwoju przedsi ębiorczo ści, powstan ą mo żliwo ści zbytu płodów rolnych czy grupy i zrzeszenia producenckie. Dodatkowo rozwój produktów lokalnych, a w szczególno ści rozwój komunikacji spowoduje, czy wr ęcz wymusi powstanie wspólnej polityki promocji, która b ędzie elementem szerszego marketingu turystycznego wraz z lokalnymi mediami i skoordynowanymi strategiami marketingowymi.

8 Uzasadnienie podej ścia innowacyjnego dla planowanych w ramach LSR przedsi ęwzi ęć

8.1 Innowacyjno ść w Lokalnej Strategii Rozwoju

Zastosowanie podej ścia innowacyjnego w LSR ma za zadanie przede wszystkim zwi ększy ć skuteczno ść zało żonych w ramach LSR działa ń oraz przygotowa ć je na zmieniaj ącą si ę rzeczywisto ść rynkow ą i społeczn ą. Dynamizm zmian rozwojowych w wymiarze krajowym, regionalnym oraz lokalnym skłania LGD do wzi ęcia pod uwag ę nowatorskie na obszarze działania LGD metody rozwi ązania problemów. Jest to tak że wymogiem wielu programów operacyjnych, w których kładzie si ę nacisk na pionierskie narz ędzia oraz nowe techniki. Tak rozumiana innowacja mo że zaowocowa ć bardziej ekonomicznym kosztem danego przedsi ęwzi ęcia, a tym samym zwi ększa ć jego powodzenie. W przypadku LSR gmin Chełmiec, Grybów i Kamionka Wielka wymiar innowacyjny dotyczy w zasadzie działa ń lokalnych, wcze śniej nie stosowanych, lub stosowanych w ograniczonym wymiarze, na obszarze tych trzech gmin. W wielu wypadkach działaniom tym nadano nowe cele, obszary oddziaływania czy wr ęcz zakres. Starano si ę tak że zastosowa ć techniki informacyjne oraz nowoczesne formy wdra żania działa ń w oparciu o zaanga żowanie lokalnych społeczno ści. Analizuj ąc innowacyjne podej ście zastosowane w LSR nale ży zaznaczy ć, i ż zgodnie z teori ą innowacji mo żemy je podzieli ć na: • innowacje techniczne, • innowacje organizacyjne, • innowacje rynkowe.

Źródłem innowacji technicznych s ą w du żej mierze wydatki na badania i rozwój. Inne typy innowacji nie musz ą wi ąza ć si ę z ponoszeniem materialnych lub finansowych nakładów, a ich źródłem jest zdolno ść do twórczego przystosowania si ę do zmiennych warunków rynkowych.

Trudno jest o precyzyjne wska źniki innowacyjno ści, szczególnie w odniesieniu do strategii lokalnych. W badawczej praktyce stosowane s ą rozró żnienia na innowacj ę produktu i innowacj ę procesu oraz innowacj ę horyzontaln ą i innowacj ę wertykaln ą. Przyjmuje si ę, że 78

podstawowymi źródłami innowacji s ą nakłady na inwestycje w środki trwałe oraz działalno ść badawczo-rozwojowa. Inne, tzw. niematerialne źródła innowacji, w tym głównie wzrost wiedzy i kwalifikacji uczestników danego przedsi ęwzi ęcia oraz korzystanie z know-how, s ą trudniejsze do empirycznego uchwycenia. To uczenie si ę poprzez wdra żanie i stosowanie jest źródłem lokalnych dalszych innowacji.

W przypadku LSR o charakterze lokalnym najbardziej trafnym jest uj ęcie nast ępuj ących wska źników innowacyjno ści:

• proponowanego przedsi ęwzi ęcia • planowanego rezultatu – efektu – produktu działania • nowej funkcji obszaru • nowego zasobu – nowego wykorzystania zasobu lokalnego (w tym w szczególno ści kapitału ludzkiego i szerzej społecznego) We wszystkich wskazanych obszarach mo żna mówi ć o innowacyjnym podej ściu widocznym w LSR na gruncie lokalnym. Zaproponowana analiza innowacyjno ści opiera si ę na ocenie stopnia innowacyjno ści w danym obszarze tematycznym w wymiarze lokalnym obu gmin. Punktem odniesienia były przede wszystkim dokumenty planistyczne szczebla gminnego oraz powiatowego w tym strategie rozwoju oraz plany działa ń w poszczególnych obszarach tematycznych. Oceny dokonywany na podstawie porównania zapisów oraz stopnia wdra żania poszczególnych zada ń. Zaproponowano nast ępuj ący zakres ocen:

Wska źnik oceny Opis oceny 0 Brak innowacyjno ści 1 Mo żna zdefiniowa ć nieznaczne obszary w których wyst ępuje nowe podej ście co do problemu i metodologii jego rozwi ązania i jej wdro żenia 2 Innowacyjno ść widoczna w niektórych znacz ących obszarach tematycznych w zakresie problemu i metodologii jego rozwi ązania 3 Znacz ąca innowacyjno ść w wymiarze lokalnym

8.2 Innowacyjno ść zaproponowanych przedsi ęwzi ęć

Najistotniejszym obszarem w których mo żna zdefiniowa ć podej ście innowacyjne s ą zaproponowane w LSR przedsi ęwzi ęcia. Okre ślone zadania w wielu wypadkach maj ą charakter pionierski, w kilku zredefiniowano cele i narz ędzia. Nowe podej ście mo że wynika ć ze źródła uzyskiwanych informacji (badania ankietowe), ale tak że z analizy współczesnych procesów rozwoju lokalnego.

Tabela Ocena innowacyjno ści w wymiarze lokalnym – proponowane działania cz ąstkowe w ramach LSR gmin obj ętych LGD

Obszar innowacji Ocena innowacyjno ści w wymiarze lokalnym Wska źnik proponowanego przedsi ęwzi ęcia Badanie rynku – 3 Nie stosowano wczesnej w zało żeniach lokalnych okre ślenie nisz strategii i praktyce rynkowych Propagowanie i 2 Pozostaje w zwi ązku z badaniami rynku jako element promocja wyników wykorzystuj ący efekty przeprowadzonych bada ń bada ń Akcje szkoleniowe 2 Narz ędzie stosowane we wcze śniejszych działaniach podejmowanych w ramach lokalnych strategii, zakres jednak że poszerzony Wsparcie finansowe 3 Rozwi ązanie nowatorskie w stosunku do działa ń przedsi ęwzi ęć podejmowanych uprzednio Promocja i wsparcie 2 Rozwi ązanie nowatorskie w kontek ście promocyjne mikroprzedsiebiorstw oraz małych firm, maj ących ograniczone mo żliwo ści finansowe, organizacyjne w zakresie promocji swojej oferty poza terenami gminy

Doradztwo biznesowe 3 Innowacja zastosowana w aspekcie wsparcia działań przedsi ębiorców i o żywienia lokalnej gospodarki Identyfikacja / kreacja 2 Działania uprzednio podejmowane, poszerzono jednak regionalnych zakres, tak że o element kreacji czyli utworzenia nowych produktów produktów, co jest ści śle powi ązane ze specyfik ą obszaru edukacyjnych, LGD kulturalnych i turystycznych, Wspieranie lokalnych 3 Inicjatywa o charakterze pionierskim w kontek ście roli instytucji i podmiotów pozarz ądowych oraz lokalnych liderów stowarzysze ń Szkolenia dla liderów, 3 Ścisłe powi ązanie z działaniem polegaj ącym na wsparciu moderatorów lokalnych instytucji i stowarzysze ń lokalnego życia Ujednolicenie 3 Działanie po żą dane ze wzgl ędu na ilo ść systemów systemu oznakowania oznakowa ń i informacji atrakcji i atrakcji Popularyzacja 3 Innowacyjno ść wi ąż e si ę z faktem utrudnienia w dost ępie internetu do internetu na obszarach wiejskich, a przez to nadanie tej formie komunikacji nowych funkcji w działaniu LGD oraz życiu mieszka ńców Stworzenie punktu 2 Podejmowano uprzednio działania, poszerzono formuł ę i informacyjnego cel funkcjonowania punktu Zastosowanie 3 Inicjatywa o charakterze pionierskim, do tej pory nies narz ędzi marketingu stosowana w regionie. społecznego celem wywołania postaw zgodnych z interesem społeczno ści..

Stworzenie stałego 3 Ścisłe powi ązanie z działaniem polegaj ącym na kalendarza tworzeniu produktów lokalnych w tym turystycznych i imprez/wydarze ń promocji obszaru oraz podmiotów we ń działaj ących kulturalnych Średnia 2,64 współczynnika innowacyjno ści (0 – 3)

Uzyskana średnia współczynnika innowacyjno ści wskazuje na znaczne nowatorskie podej ście w zakresie zaproponowanych przedsi ęwzi ęć . Wynika to zapewne z fakty szerokiego zakresu planowanych działa ń, obejmuj ących zarówno potencjał ekonomiczny jaki społeczny i środowiskowy obszaru działania LGD.

8.3 Innowacyjno ść efektów przedsi ęwzi ęć

Z planowanymi działaniami i operacjami ści śle powi ązane s ą rezultaty czyli produkty poszczególnych działa ń, traktowane jako efekty operacji, które z czasem przyczyni ą si ę do realizacji celów oraz misji LGD.

Tabela 8 Ocena innowacyjno ści w wymiarze lokalnym – planowane rezultaty – efekty – produkty działa ń w ramach LSR gmin Chełmiec

Obszar innowacji Ocena innowacyjno ści w wymiarze lokalnym Wska źnik planowanego rezultatu – efektu – produktu działania Raport z bada ń 3 Innowacyjno ść definiowana jest w ukierunkowaniu rynkowych, raportu na wskazanie nowych obszarów rozwoju biznesu identyfikuj ący lub przeorientowania dotychczasowych

Wi ększy stopie ń 2 Zwrócenie uwagi na nowe mo żliwo ści rozwojowe firm znajomo ści działaj ących na terenie gmin mo żliwo ści rozwoju firm i przedsi ębiorstw Podniesienie wiedzy i 3 Kierunek szczególnie istotny w świetle konkurencyjno ści świadomo ści lokalnych firm na rynkach lokalnych, regionalnych czy ekonomicznej i krajowych i unijnych. Motorem konkurencyjno ści mog ą rozwojowej w śród by ć innowacje, których źródłem jest wiedza i przedsi ębiorców i świadomo ść pro-innowacyjna mieszka ńców Zwi ększenie ilo ści 1 Efekt wskazany w szeregu opracowaniach oraz firm na obszarze strategiach rozwojowych gmin, traktowany obok działania LGD zmniejszenia wska źnika bezrobocia jako wska źnik rozwoju gospodarczego Nowe produkty 3 LSR zakłada stworzenie oraz kompleksow ą promocje edukacyjne, szeregu nowych produktów o charakterze turystycznym, kulturowe, wykorzystuj ących zasoby kulturowe, przyrodnicze oraz przyrodnicze edukacyjne gmin Kalendarz imprez 3 Stanowi now ą inicjatyw ę, o szerokim zakresie działania, wykorzystuj ącym zasoby kulturowe, przyrodnicze oraz edukacyjne gmin Wi ększa świadomo ść 3 Innowacyjne na terenie gmin podej ście do sektora społecze ństwa organizacji pozarz ądowych, poprzez planowanie ich obywatelskiego – wzmocnienia jest efektem postrzegania ich jako nowe organizacje pełnoprawnych graczy na lokalnym rynku, słu żą cych pozarz ądowe, rozwojowi całej lokalnej społeczno ści wzmocnienie dotychczasowych Jednolity system 2 Rezultat po żą dany ze wzgl ędu na ilo ść systemów informacji i oznakowa ń i informacji na temat atrakcji oznakowania atrakcji

Zwi ększenie 2 W tym kierunku innowacyjne podej ście definiowane jest dost ępno ści do poprzez rozszerzenie odbiorców narz ędzi społecze ństwa narz ędzi informacyjnego do wszystkich mieszka ńców gmin społecze ństwa informacyjnego Wykształcone 3 Rezultat po żą dany z uwagi na konieczno ść wykształcenia postawy „dobrego klimatu” dla zmian jakie wynikn ą z innych mieszka ńców, zgodne działa ń. Wpłynie te ż na skuteczno ść tych działa ń z interesem społecznym Wypracowany stały 3 Stanowi inicjatyw ę znacz ąco uzupełniaj ącą i integruj ącą kalendarz imprez na działania w zakresie tworzenia produktu lokalnego (w terenie gminy wraz z tym turystycznego) oraz promocj ę obszaru mechanizmem jego rozbudowywania i weryfikacji imprez do niego wpisywanych Średnia 2,54 współczynnika innowacyjno ści (0 – 3)

Średnia współczynnika innowacyjno ści jest nieznacznie ni ższa w porównaniu ze średni ą dla przedsi ęwzi ęć – wynika to w głównej mierze z faktu ostro żnej prognozy oddziaływania planowanych zada ń na obszary gmin i ich społeczno ści.

8.4 Innowacyjno ść funkcji obszaru LGD

Podej ście innowacyjne mo że by ć tak że dostrzegalne w planowaniu nowych funkcji dla obszarów działania LGD. Nowe funkcje mog ą wynika ć z nowego spojrzenia na obszar, a

tak że dodatkowych analiz, wskazuj ących na mo żliwo ść rozwoju obszaru LGD w kierunkach dotychczas niezidentyfikowanych.

Tabela 9 Ocena innowacyjno ści w wymiarze lokalnym – nowe funkcje obszaru w ramach LSR gmin Chełmiec

Obszar innowacji Ocena innowacyjno ści w wymiarze lokalnym Wska źnik nowej funkcji obszaru Funkcja usługo - 2 LSR jako pierwszy cel ogólny rozwoju definiuje rozwój wytwórcza (w biznesu – mikro, małych i średnich przedsi ębiorstw, co zakresie gospodarki stanowi jeden z głównych kierunków rozwoju gmin, przy lokalnej) czym nacisk został poło żony nie tyle na sektory wytwórcze i rolnicze co bardziej usługowe Funkcja edukacyjna 3 Dostrze żenie potencjalnych nowych produktów w zakresie edukacji, w tym stworzenie kalendarza imprez edukacyjnych stanowi nadanie nowych funkcji istniej ącym produktom z zakresu folkloru, przyrody, historii Funkcja 3 Zdefiniowanie nowych funkcji w zakresie dziedzictwa kulturotwórcza kulturowego poprzez formuł ę kalendarza imprez oraz kompleksowe wsparcie organizacji i instytucji kultury Funkcja turystyczna 3 Funkcja turystyczna obszaru działania LGD została zdefiniowana w dokumentach strategicznych gmin – w tym wypadku zaproponowano poło żenie istotnego nacisku na rozwój obszaru LGD poprzez wykorzystanie walorów lokalnych dla potrzeb turystyki. Funkcja pro- 2 Ści śle powi ązana z proponowanymi nowymi produktami ekologiczna zwi ązanymi z dziedzictwem przyrodniczym oraz wspieraniem działa ń pro-ekologicznych

Funkcja informacyjna 3 Rozwój społecze ństwa informacyjnego oraz nowych technik przekazu danych, informacji i zarz ądzanie wiedz ą okre ślaj ą zakres działa ń w celu ogólnym trzecim LSR – Rozwój / odnowa miejscowo ści w zakresie komunikacji Średnia 2,66 współczynnika innowacyjno ści (0 – 3)

Podobnie jak w analizie efektów taki w przypadku oceny nowej funkcji obszaru Średnia współczynnika innowacyjno ści wykazuje warto ść ni ższ ą od wska źnika innowacyjno ści przedsi ęwzi ęcia. Ma to jednak zwi ązek z uchwyceniem zgodno ści wskazanych funkcji obszarów w LSR z tymi wskazanym w dokumentach planistycznych o charakterze strategicznym jak strategie rozwojowe gmin czy powiatu. Istotny jest jednak wskazanie nowych funkcji obszaru (kulturotwórcza, edukacyjna i informacyjna), co zostało wysoko ocenione jako działanie innowacyjne. Na szczególn ą uwag ę zasługuje uwzgl ędnienie funkcji turystycznej obszary LGD, która do tej pory nie była wystarczaj ąco doceniona. Jest to zwi ązane z faktem, że dopiero holistyczne podej ście do terenu trzech analizowanych gmin pozwala na oparcie si ę na tej funkcji.

8.5 Innowacyjno ść zasobów

Innowacyjne pode ście mo że by ć tak że zdefiniowane w zakresie u życia nowych zasobów, a bardziej nowego wykorzystania dost ępnych zasobów, w tym w szczególno ści kapitału ludzkiego i kapitału informacyjnego.

Tabela 10 Ocena innowacyjno ści w wymiarze lokalnym – nowe zasoby (nowa funkcja zasobu) uj ęte w ramach LSR gmin Chełmiec

Obszar innowacji Ocena innowacyjno ści w wymiarze lokalnym Wska źnik nowego zasobu – nowego wykorzystania zasobu lokalnego Zasób 3 Cel ogólny pierwszy – Rozwój biznesu – mikro, małych i przedsi ębiorczo ści średnich przedsi ębiorstw wskazuje na wykorzystanie kapitałów rzeczowych, ale tak że niematerialnych zwi ązanych z lokaln ą przedsi ębiorczo ści ą, wsparciem lokalnych przedsi ębiorców. Zasób walorów 3 Zaproponowane nowe produktu lokalne mog ą zosta ć turystycznych powi ązane z walorami turystycznymi gmin, znanymi i dost ępnymi. Nowo ść polega na rozszerzeniu oferty tematycznej oraz narz ędzi komunikacji z turystami, oraz na wykorzystaniu efektu synergii walorów trzech gmin. Kapitał ludzki 3 We wszystkich wskazanych operacjach postulowane jest jak najszerszy udział mieszka ńców gmin, organizacji ich zrzeszaj ących. Podej ście innowacyjne przejawia si ę w zaanga żowaniu nowych środowisk oraz skierowaniu oferty do istniej ących form zorganizowanych w celu ożywienia i wzmocnienia ich działalno ści Kapitał informacyjny 3 Zaproponowane działania angażuj ą nowe formy przekazu informacji (internet, w przyszło ści sie ć szerokopasmowa) oraz bazuj ą na schemacie zarz ądzania wiedz ą (dane – informacja zbiorcza – wiedza – przekaz; widoczne w propozycji kalendarza imprez) Kapitał „warto ści 3 Zastosowanie nowych narz ędzi, odbiorców oraz dodanych” potencjalnych produktów mo że w długiej perspektywie czasowej spowodowa ć „warto ść dodan ą”, która w toku ewaluacji powinna by ć zdefiniowana i wykorzystana (np. pojawienie si ę nowych produktów lokalnych, nowe rynki dla przedsi ębiorców itp.)

Średnia 3 współczynnika innowacyjno ści (0 – 3)

Średnia współczynnika innowacyjno ści dla nowego wykorzystania zasobu lokalnego wykazuje warto ść najwi ększa spo śród analizowanych obszarów innowacji. Ta warto ść jest szczególnie korzystna, gdy ż obok nowatorskich przedsi ęwzi ęć , to wła śnie nowe wykorzystanie zasobów czy wr ęcz ich na nowo zdefiniowanie jest najistotniejsz ą warto ść dodan ą LSR, stanowi ącą o szansie powodzenia zaproponowanych przedsi ęwzi ęć . Na uwag ę zasługuje próba ponownego zdefiniowania roli turystyki w strategii rozwoju regionu.

8.6 Mo żliwo ść transferu podej ścia innowacyjnego

Warto równie ż wskaza ć, i ż istnieje mo żliwo ść transferu niektórych nowatorskich w wymiarze lokalnym zaproponowanych rozwi ąza ń na grunt innych obszarów, w szczególno ści gmin o podobnej specyfice społeczno – ekonomicznej i poło żeniu. Transfer taki oczywi ście musi uwzgl ędnia ć ró żnice obszarów wzorcowych i docelowych, jednak że w samym powiecie nowos ądeckim i okolicznych mo żna wskaza ć kilka obszarów, w których nowatorskie uj ęcia funkcji mog ą o żywi ć rozwój społeczno – ekonomiczny. Podobna specyfika obszarów wskazuje na tereny wschodnie i północne powiatu nowos ądeckiego (gminy Łabowa, Grybów) oraz zachodnie powiatu limanowskiego (Łukowica. Limanowa, Laskowa). Wskazówk ą w transferze innowacji mo że by ć tutaj podobie ństwo w poło żeniu gmin otaczaj ących średniej wielko ści o środki miejskie, stanowi ące lokalne centra życia społecznego ekonomiczne (np. Limanowa czy Gorlice) i tym samym konsumuj ące innowacyjne produkty wskazane w LSR.

9. Okre ślenie procedury wyboru operacji przez LGD wraz z przyj ętymi lokalnymi kryteriami wyboru projektów oraz zasadami zmiany tych kryteriów

Wypracowanie precyzyjnych, jasnych i obiektywnych procedur funkcjonowania LGD „KORONA S ĄDECKA” ze szczególnym uwzgl ędnieniem zasad wyboru projektów mog ących otrzyma ć dofinansowanie w ramach wdra żania LSR było jednym z kluczowych zagadnie ń podczas prac nad przygotowaniem niniejszej Strategii. Ogólne zasady dotycz ące składania i obsługi wniosków aspiruj ących do wsparcia w ramach LSR wynikaj ą z zapisów Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 a tak że rozporz ądzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Wdra żanie lokalnych Strategii Rozwoju” – w ramach tych zasad konieczne b ędzie zastosowanie nast ępuj ących procedur o charakterze szczegółowym: 1. Ocena projektów pod k ątem ich zgodno ści z LSR, 2. Ocena projektów przez ciało decyzyjne (Rad ę) według ustalonych lokalnych kryteriów wyboru, 3. Tryb wył ączenia członka Rady od udziału w wyborze projektów w przypadku zaistnienia konfliktu interesów, 4. Tryb odwoławczy od rozstrzygni ęć Rady, 5. Procedura zmian lokalnych kryteriów wyboru projektów (w przypadku zaistnienia takiej potrzeby).

9.1 Ogólna procedura przyjmowania i obsługi wniosków o dofinansowanie projektów

Opisana poni żej procedura przyjmowania i obsługi wniosków o dofinansowanie projektów będzie realizowana przez LGD „Korona S ądecka” oraz cz ęś ciowo przez wła ściw ą Instytucj ę Wdra żaj ącą tj. Urz ąd Marszałkowski lub Agencj ę Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa – składa ć si ę b ędzie z nast ępuj ących etapów: A) W terminie 44 dni przed planowanym dniem rozpocz ęcia biegu terminu składania wniosków o przyznanie pomocy w ramach działania „Wdra żanie lokalnych strategii rozwoju”, LGD wyst ępuje do wła ściwego organu SW z wnioskiem o podanie do publicznej

89 wiadomo ści , informacji o mo żliwo ści składania za jej po średnictwem wniosków o przyznanie pomocy w ramach działania „Wdra żanie lokalnych strategii rozwoju" w zakresie: 1. operacji, które odpowiadaj ą warunkom przyznawania pomocy w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi”, lub 2. małych projektów, tj. operacji, które nie odpowiadaj ą warunkom przyznania pomocy w ramach działa ń osi 3 ale przyczyniaj ą si ę do osi ągni ęcia celów tej osi: lub 3. operacji, które odpowiadaj ą warunkom przyznania pomocy w ramach działania „Ró żnicowanie w kierunku działalno ści nierolniczej”: lub 4. operacji, które odpowiadaj ą warunkom przyznania pomocy w ramach działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsi ębiorstw”. W przedmiotowym wniosku LGD okre śla planowany termin składania wniosków o przyznanie pomocy w ramach działania „Wdra żanie lokalnych strategii rozwoju”. B) w terminie 24 dni przed planowanym dniem rozpocz ęcia biegu terminu składania wniosków o przyznanie pomocy w ramach działania „Wdra żanie lokalnych strategii rozwoju” LGD składa wła ściwemu organowi samorz ądu województwa dokumenty niezb ędne do podania do publicznej wiadomo ści informacji o mo żliwo ści składania wniosków o przyznanie pomocy. C) Je żeli planowany termin składania wniosków o przyznanie pomocy nie został uzgodniony z samorz ądem województwa, w informacji o której mowa w pkt B), wskazuje si ę inny termin składania wniosków o przyznanie pomocy okre ślony przez LGD w uzgodnieniu z samorz ądem województwa. Przepis ten stosuje si ę odpowiednio w przypadku zło żenia przez LGD wniosku o którym mowa w pkt A) po upływnie terminu. D) Wraz z wnioskiem, LGD przekazuje w formie elektronicznej: 1) wzór informacji o naborze, zawieraj ący w szczególno ści: a) termin składania wniosków o przyznanie pomocy • Nie krótszy ni ż 14 dni i nie dłu ższy ni ż 30 dni • Który jednocze śnie mo że si ę rozpocz ąć nie wcze śniej ni ż po upływie 14 dni od dnia podania do publicznej wiadomo ści informacji o naborze b) miejsce składania wniosków o przyznanie pomocy wraz z informacj ą o konieczno ści bezpo średniego zło żenia wniosku c) miejsce udost ępniania: - wzoru formularza wniosku o przyznanie pomocy, wykazu dokumentów niezb ędnych do wyboru operacji przez LGD, a w przypadku, gdy dokumenty

te s ą sporz ądzane na formularzach udost ępnionych przez LGD równie ż wzory tych formularzy, - kryteriów wyboru operacji przez LGD, okre ślonych w LSR, w tym kryteriów, na podstawie których ocenia si ę uzasadnienie realizacji projektu w ramach LSR, d) limit dost ępnych środków; e) minimalne wymagania, których spełnienie jest niezb ędne do wyboru projektu przez LGD: - w przypadku operacji, które odpowiadaj ą warunkom przyznania pomocy w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” minimalne wymagania zostały okre ślone nast ępuj ąco: operacja musi uzyska ć minimum 4 punkty; - w przypadku małych projektów tj., operacji, które nie odpowiadaj ą warunkom przyznania pomocy w ramach działania osi 3 ale przyczyniaj ą si ę do osi ągni ęcia celów tej osi minimalne wymagania zostały okre ślone nast ępuj ąco: operacja musi uzyska ć minimum 4 punkty; - w przypadku operacji, które odpowiadaj ą warunkom przyznania pomocy w ramach działania „Ró żnicowanie w kierunku działalno ści nierolniczej” minimalne wymagania zostały okre ślone nast ępuj ąco: operacja musi uzyska ć minimum 3 punkty; - w przypadku operacji, które odpowiadaj ą warunkom przyznania pomocy w ramach działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsi ębiorstw” minimalne wymagania zostały okre ślone nast ępuj ąco: operacja musi uzyska ć minimum 3 punkty; 2) wzór formularza wniosku o przyznanie pomocy, 3) wykaz dokumentów niezb ędnych do wyboru operacji przez LGD ( w formie odr ębnego dokumentu, a w przypadku gdy dokumenty te s ą sporz ądzone na formularzach udost ępnionych przez LGD równie ż wzory tych formularzy 4) kryteria wyboru operacji przez LGD, które zostały okre ślone w LSR ( w formie odr ębnego dokumentu) E) Dokumenty o których mowa w pkt D nale ży udost ępni ć: 1) w Urz ędzie Marszałkowskim albo samorz ądowej jednostce- SW wła ściwego ze wzgl ędu na siedzib ę LGD, 2) w siedzibie LGD, 3) na stronie internetowej instytucji wymienionych w pkt 1) i 2),

4) w centrali, oddziałach regionalnych oraz na stronie internetowej ARiMR, w przypadku gdy nabór dotyczy operacji w ramach działania: „Ró żnicowanie w kierunku działalno ści nierolniczej”, „Tworzenie i rozwój mikroprzedsi ębiorstw”. F) Uprawnieni wnioskodawcy z terenu LGD „KORONA S ĄDECKA” opracowuj ą wnioski i składank ą je bezpo średnio do Biura LGD. Przygotowuj ąc projekty i wypełniaj ąc wnioski potencjalni projektodawcy mog ą korzysta ć z pomocy pracowników Biura LGD. G) Biuro gromadzi wnioski zło żone w ramach ogłoszonego naboru projektów do danego działania a nast ępnie – po zamkni ęciu naboru – przekazuje je Radzie LGD. H) Rada LGD dokonuje nast ępnie oceny zgodno ści zło żonych projektów z LSR oraz z lokalnymi kryteriami wyboru operacji – po dokonaniu oceny podejmuje decyzj ę o wybraniu lub nie wybraniu danego projektu do dofinansowania w ramach bud żetu LSR. Posiedzenie Rady w sprawie wyboru operacji zwołuje si ę w terminie do 7 dni kalendarzowych od dnia zako ńczenia naboru. Uchwały podj ęte przez Rad ę, nie pó źniej ni ż do 3 dni kalendarzowych od ich uchwalenia, Przewodnicz ący Rady przekazuje Zarz ądowi. I) Niezwłocznie po dokonaniu oceny projektów pod wzgl ędem zgodno ści z LSR oraz spełnienia kryteriów wyboru projektów, lecz nie pó źniej ni ż w terminie 21 dni od dnia, w którym wpłyn ął termin składania wniosków, LGD sporz ądza list ę ocenionych projektów ustalaj ąc ich kolejno ść według liczby uzyskanych punktów w ramach tej oceny i przekazuje j ą wnioskodawcom, informuj ąc ich na pi śmie o: 1) zgodno ści projektu z LSR albo jego niezgodno ści z LSR – wskazuj ąc przyczyny niezgodno ści, 2) liczbie uzyskanych punktów w ramach tej oceny lub miejscu na li ście ocenionych projektów, 3) mo żliwo ści zło żenia odwołania od wyników tej oceny zgodnie z procedur ą okre ślon ą w LSR. J) Listy, o których mowa w pkt I) zawieraj ą dane umo żliwiaj ące identyfikacj ę małego projektu i wnioskowan ą kwot ę pomocy. K) W terminie 45 dni od dnia, w którym upłyn ął termin składania wniosków o przyznanie pomocy LGD sporz ądza listy oraz przekazuje wła ściwemu podmiotowi wdra żaj ącemu: 1) wnioski o przyznanie pomocy, które nie wpłyn ęły w terminie wraz z ich list ą 2) wnioski o przyznanie pomocy, w których nie wskazano adresu Wnioskodawcy i nie ma mo żno ści ustalenia tego adresu wraz z ich list ą, 3) wnioski o przyznanie pomocy, które zostały wybrane do finansowania w ramach LSR wraz z uchwałami w sprawie wyboru,

4) list ę wniosków o przyznanie pomocy, mieszcz ących si ę w ramach limitu środków, wybranych do finansowania w ramach LSR (wraz z uchwał ą), na której wnioski zostały zamieszczone w kolejno ści według liczby uzyskanych punktów, 5) wnioski o przyznanie pomocy, które nie zostały wybrane do finansowania w ramach LSR wraz z uchwałami w sprawie nie dokonania wyboru, 6) list ę wniosków o przyznanie pomocy niewybranych do finansowania w ramach LSR (wraz z uchwał ą), ze wskazaniem projektów, które: a) w wyniku oceny pod wzgl ędem zgodno ści z LSR zostały uznane za: - zgodne z LSR - niezgodne z LSR b) nie zostały zło żone w miejscu i terminie wskazanym w informacji L) W terminie 45 dni od dnia, w którym upłyn ął termin składania wniosków o przyznanie pomocy LGD informuje na pi śmie Wnioskodawc ę o: a) wybraniu projektu ze wskazaniem, czy mie ści si ę w ramach limitu środków albo jego niewybraniu, wskazuj ąc przyczyny niewybrania b) liczbie uzyskanych punktów w ramach oceny projektów pod wzgl ędem spełnienia kryteriów wyboru lub miejscu na li ście projektów, które zostały wybrane Ł) W przypadku, gry nabór dotyczy operacji z zakresu „Ró żnicowanie w kierunku działalno ści nierolniczej” lub „Tworzenia i rozwoju mikroprzedsi ębiorstw” wszystkie listy (wył ącznie listy) przekazywane s ą dodatkowo do wiadomo ści SW wła ściwego ze wzgl ędu na siedzib ę LGD. M) Weryfikacja poprawno ści formalnej wyboru przez LGD operacji do dofinansowania dla wszystkich wniosków w ramach danego naboru zostaje przeprowadzona przez pracowników wła ściwego podmiotu wdra żaj ącego w maksymalnym terminie 7 dni kalendarzowych od dnia wpływu do podmiotu wdra żaj ącego wniosków o przyznanie pomocy oraz dokumentacji dotycz ącej wyboru przez LGD operacji do dofinansowania, o których mowa w pkt G. Je śli przekazana przez LGD dokumentacja b ędzie wymagała poprawek/uzupełnie ń wyja śnie ń do LGD zostanie wysłane pismo informuj ące o konieczno ści poprawienia/uzupełnienia dokumentacji lub zło żenia wyja śnie ń. N) LGD uzupełnia dokumenty w terminie nie przekraczaj ącym 7 dni kalendarzowych od dnia nast ępuj ącego po dniu przekazania przez podmiot wdra żaj ący do LGD informacji o zakresie uzupełnie ń (data dostarczenia przez LGD do podmiotu wdra żaj ącego uzupełnie ń/ poprawek bez wzgl ędu na form ę ich przekazania, tj. bezpo średnio albo za pomoc ą poczty kurierskiej albo polskiej placówki operatora publicznego).

O) Bieg terminu na rozpatrzenie wniosku o przyznanie pomocy rozpoczyna si ę do dnia wpływu do podmiotu wdra żaj ącego, kompletu wniosków o przyznanie pomocy i dokumentacji dotycz ącej wyboru, przekazanej przez LGD.

Poni żej przedstawiono graficznie uj ęcie procedury przyjmowania i obsługi wniosków o dofinansowanie projektów w ramach realizacji LSR- w zał ączniku nr 1 do niniejszej Strategii przedstawiony został równie ż opis tej procedury w uj ęciu tabelarycznym.

Okre ślenie przez LGD wspólnie z IW terminu otwarcia naboru wniosków

Ogłoszenie przez LGD naboru wniosków o dofinansowanie projektów wraz z podaniem lokalnych kryteriów wyboru

Opracowanie wniosków przez Odwołanie rozpatrzone potencjalnych beneficjentów i ich negatywnie – brak składania w Biurze LGD mo żliwo ści dalszego odwołania si ę Zamkni ęcie naboru wniosków – opracowanie zbiorczej listy wszystkich zło żonych wniosków

Mo żliwo ść odwołania si ę Ocena zło żonych wniosków pod od decyzji Rady kątem ich zgodno ści z LSR oraz lokalnymi kryteriami wyboru

Podj ęcie przez Czy projekt uzyskał wymagan ą Rad ę uchwały o NIE TAK liczb ę punktów? wyborze wniosków do dofinansowania

Odwołanie rozpatrzone pozytywnie – prawo do Przesłanie list wniosków dofinansowania w wybranych i niewybranych do ramach dost ępnych wła ściwej Instytucji Wdra żaj ącej środków

Analiza wniosków przez IW pod kątem spełniania wszystkich

niezb ędnych kryteriów formalnych

Podpisanie umowy o dofinansowanie operacji z wnioskodawcami, którzy pomy ślnie

przeszli cał ą procedur ę konkursow ą

9.2 Ocena projektów pod k ątem ich zgodno ści z Lokaln ą Strategi ą Rozwoju

W świetle postanowie ń zawartych w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 wszelkie wnioski ubiegaj ące si ę o dofinansowanie w ramach osi 4 LEADER musz ą obejmowa ć tylko takie projekty, które w całej rozci ągło ści wpisywa ć si ę b ędą w Lokaln ą Strategi ę Rozwoju (przyj ętą przez LGD „Korona S ądecka” i zaakceptowan ą nast ępnie przez Zarz ąd Województwa Małopolskiego). Zgodno ść projektu z LSR stanowi zatem warunek sine qua non jego pozytywnej oceny przez Rad ę – ustalenie takiej zgodno ści musi poprzedza ć ocen ę projektu według ustalonych lokalnych kryteriów wyboru. Poniewa ż Lokalna Strategia Rozwoju formułuje w swej tre ści cele ogólne, szczegółowe a tak że przedsi ęwzi ęcia do realizacji uzna ć nale ży, i ż najlepsz ą metod ą oceny zgodno ści konkretnego projektu z LSR będzie zbadanie przez Rad ę, czy jest on zgodny z co najmniej jednym celem ogólnym, celem szczegółowym oraz przedsi ęwzi ęciem lub te ż co najmniej mo że przyczyni ć si ę do ich realizacji. Je żeli zgodnie z art. 18 ust. 6 Statutu wi ększo ść zwykła członków Rady odpowie pozytywnie na w/w pytanie – projekt b ędzie uznany za zgodny z LSR. W celu udokumentowania opisanego wy żej badania projektu ka żdy członek Rady b ędzie wypełniał indywidualna kart ę oceny projektu której wzór stanowi zał ącznik nr 5 do niniejszej Strategii.

4.3 Lokalne kryteria wyboru operacji

Wypracowane przez LGD „Korona S ądecka” lokalne kryteria wyboru operacji zawarte s ą w zał ączniku nr 3 do niniejszej Strategii – stanowi ą one wyraz przyj ętej przez LGD „Korona Sądecka” polityki rozwoju zakładaj ącej osi ągni ęcie ró żnorodnych, długofalowych celów rozwojowych na obszarze działania Stowarzyszenia. Maj ąc na wzgl ędzie ró żne cele i charakter poszczególnych działa ń zastosowane b ędą dwa odr ębne zestawy lokalnych kryteriów wyboru: ZESTAW I – dla oceny operacji w ramach odnowy wsi i małych projektów ZESTAW II – dla oceny ró żnicowania w kierunku działalno ści nierolniczej oraz tworzenia i rozwoju mikroprzedsi ębiorstw. Ocena ka żdego projektu b ędzie dokonywana przez ka żdego członka Rady na imiennej karcie oceny projektu według przyj ętych lokalnych kryteriów wyboru – wzór tej karty stanowi zał ącznik nr 5 do niniejszej Strategii. O miejscu projektu na li ście rankingowej decydowa ć będzie średnia arytmetyczna poszczególnych ocen indywidualnych.

9.4Tryb wył ączenia członka Rady od udziału w wyborze projektów w przypadku zaistnienia konfliktu interesów.

Procedura wyboru przez Rad ę projektów, które nast ępnie uzyskaj ą dofinansowanie musi by ć całkowicie obiektywna i bezstronna. Za okoliczno ści mog ące wzbudza ć uzasadnione wątpliwo ści co do bezstronno ści członka Rady w procesie oceny i wyboru projektów uznaje si ę: • ubieganie si ę o wybór operacji w ramach działania wdra żanie LSR; • formalny zwi ązek z podmiotem wnioskuj ącym; • uczestnictwo w przygotowaniu wniosku. Aby do zaistnienia takiej sytuacji nie dopu ści ć ka żdy członek Rady b ędzie zobowi ązany do zło żenia deklaracji bezstronno ści i poufno ści według wzoru stanowi ącego zał ącznik nr 6 do niniejszej Strategii. Naruszenie przez członka Rady zasad sformułowanych w w/w deklaracji skutkowa ć będzie uniewa żnieniem jego głosu oddanego w procedurze oceny i wyboru operacji. Przewodnicz ący Rady mo że równie ż w takiej sytuacji zło żyć wniosek o odwołanie członka Rady przez Walne Zebranie Członków.

9.5Tryb odwoławczy od rozstrzygni ęć Rady

Ka żdemu wnioskodawcy b ędzie przysługiwało prawo do odwołania si ę od rozstrzygni ęcia Rady. Odwołanie to b ędzie miało posta ć wniosku do Rady o ponowne rozpatrzenie wniosku o dofinansowanie operacji na kolejnym posiedzeniu Rady, wg wzoru udost ępnionego przez Biuro LGD. Wniosek o ponowne rozpatrzenie wniosku o dofinansowanie operacji b ędzie musiał by ć szczegółowo uzasadniony. Jedynym organem uprawnionym do rozpatrzenia takiego wniosku jest Rada LGD. Wnioskodawca po otrzymaniu pisma informuj ącego o nie zakwalifikowaniu operacji do dofinansowania b ędzie miał prawo w terminie 7 dni kalendarzowych zło żyć pisemny wniosek o ponowne rozpatrzenie wniosku o dofinansowanie operacji. W tym samym terminie wnioskodawcy przysługuje prawo wgl ądu do protokołu oceny w siedzibie Biura LGD. Wniosek o ponowne rozpatrzenie operacji pozostanie bez rozpatrzenia w przypadku gdy: • będzie wniesiony po upływie ww. terminu 7 dni,

• będzie wniesiony przez nieuprawniony podmiot, tzn. nie b ędący wnioskodawc ą, którego wniosek o dofinansowanie operacji podlegał ocenie, • nie b ędzie zawierał pisemnego uzasadnienia lub innych danych wymaganych we wniosku o ponowne rozpatrzenie wniosku o dofinansowanie operacji, Przy ponownym rozpatrywaniu wniosku o dofinansowanie operacji członkowie Rady b ędą posługiwali si ę kryteriami obowi ązuj ącymi w danym konkursie i tylko w zakresie wskazanym w uzasadnieniu podanym przez wnioskodawc ę. Wniosek o dofinansowanie operacji, który w wyniku ponownego rozpatrzenia uzyska liczb ę punktów, która kwalifikowałaby go do obj ęcia dofinansowaniem w danym naborze zyska prawo dofinansowania w ramach dost ępnych środków. Wniosek o ponowne rozpatrzenie wniosku o dofinansowanie konkretnej operacji będzie mógł zosta ć zło żony tylko jeden raz. O wynikach ponownego rozpatrzenia wniosku wnioskodawca zostanie poinformowany w terminie 7 dni od dnia posiedzenia, na którym wniosek zostanie rozpatrzony.

9.6 Procedura zmian lokalnych kryteriów wyboru projektów (w przypadku zaistnienia takiej potrzeby)

Dynamicznie post ępuj ące procesy globalizacji i glokalizacji prowadz ące do wielu zmian w otaczaj ącej nas rzeczywisto ści społeczno – gospodarczej mog ą spowodowa ć, i ż po upływie pewnego czasu od chwili uchwalenia LSR zawarte w niej lokalne kryteria wyboru operacji wymaga ć b ędą skorygowania b ądź uzupełnienia. Z wnioskiem o wprowadzenie zmian w w/w zakresie wraz z ich propozycjami wyst ąpi ć mo że Rada jak równie ż Zarz ąd Stowarzyszenia. Wniosek zawieraj ący uzasadnienie proponowanych zmian jest nast ępnie przedkładany na najbli ższym Walnym Zebraniu Członków, które – po przeprowadzeniu dyskusji – podejmuje uchwał ę o wprowadzeniu b ądź niewprowadzeniu przedmiotowych zmian do LSR. Skorygowane b ądź uzupełnione lokalne kryteria wyboru znajduj ą zastosowanie w konkursach ogłoszonych po dniu powzi ęcia przez Walne Zebranie Członków uchwały o ich przyj ęciu. Szczegółowy opis procedury zmiany/ aktualizacji LSR w tym lokalnych kryteriów wyboru projektów zawarty jest w punkcie 12 niniejszej Strategii.

10. Bud żet

Bud żet został przygotowany według wytycznych, z podziałem środków na działania osi 3, małych projektów, projektów współpracy i funkcjonowania LGD. Szczegółowe informacje podane s ą w zał ączniku nr 9.

11. OPIS PROCESU PRZYGOTOWANIA LSR

Proces tworzenia Lokalnej Strategii Rozwoju przedmiotowej LGD został zorganizowany i przeprowadzony w oparciu o metod ę partnerstwa i uspołecznienia tego działania - Strategia tworzona była oddolnie, metod ą społeczno-eksperck ą, zgodnie z wytycznymi zawartymi w „Zakresie lokalnej strategii rozwoju” stanowi ącymi zał ącznik do rozporz ądzenia w sprawie szczegółowych kryteriów i sposobu wyboru lokalnej grupy działania do realizacji lokalnej strategii rozwoju w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013. Uspołecznienie procesu tworzenia Strategii polegało w szczególno ści na szerokim udziale członków społeczno ści lokalnej – eksperci uczestnicz ący w tym procesie pełnili rol ę partnerów i moderatorów wybranych działa ń zwracaj ąc uwag ę przede wszystkim na prawidłowo ść wypełniania wymogów dotycz ących konstrukcji LSR zamierzaj ącej ubiega ć si ę o dofinansowanie ze środków PROW 2007-13. Ró żnorodno ść działa ń, jakie zostały w tym procesie podj ęte pozwala stwierdzi ć, i ż opracowany dokument zawiera obszern ą analiz ę i diagnoz ę potrzeb obszaru LGD oraz prawidłowe okre ślenie celów i kierunków jego rozwoju. Inicjatorem opracowania przedmiotowej strategii był Zarz ąd LGD, który w połowie 2008r. podj ął decyzj ę o przyst ąpieniu do jej przygotowywania według nowych wytycznych obowi ązuj ących w tym zakresie. Materiały analityczne do przedmiotowego dokumentu zostały zgromadzone w okresie czerwiec – lipiec 2008r. – były to w szczególno ści: 1. dokumenty strategiczne i programowe gminy Chełmiec (strategie rozwoju, plany rozwoju lokalnego), 2. strategie rozwoju powiatu nowos ądeckiego i województwa małopolskiego na lata 2007-13 Pozostałe, niezb ędne dane były gromadzone na bie żą co. Dane demograficzne pobrano ze stron GUS i odzwierciedlaj ą stan na koniec 2009r. Kluczowe znaczenie dla merytorycznej zawarto ści strategii miały przeprowadzone w okresie czerwiec – listopad 2008r. spotkania i warsztaty z udziałem członków społeczno ści lokalnej (przedstawiciele lokalnych władz samorz ądowych, przedstawiciele lokalnych organizacji pozarz ądowych, przedsi ębiorcy, mieszka ńcy) które dotyczyły w szczególno ści diagnozy uwarunkowa ń rozwoju obszaru LGD, okre ślenia priorytetowych kierunków jego rozwoju, sformułowania celów ogólnych i szczegółowych strategii a tak że kwestii zwi ązanych z jej wdra żaniem. Na wiosn ę 2010r przeprowadzono weryfikacj ę zebranych wówczas danych. Tak zaktualizowane dane stały si ę podstaw ą do przygotowania LSR. Ta forma wł ączenia członków społeczno ści lokalnej w proces budowania LSR stworzyła wszystkim

100

zainteresowanym mieszka ńcom gmin obj ętych zasi ęgiem LGD mo żliwo ść aktywnego, realnego udziału w tym przedsi ęwzi ęciu.

Tabela 11 Spotkania i warsztaty dotycz ące LSR

LP SPOTAKNIE/WARSZTAT MIEJSCE DATA 1 Spotkanie organizacyjne Urz ąd gminy Chełmiec 2008.09.10 2 Analiza SWOT obszaru LSR Urz ąd gminy Chełmiec 2008.09.25 Okre ślenie celów ogólnych i Urz ąd gminy Chełmiec 2008.10.08 3 szczegółowych 4 Warsztat Urz ąd gminy Chełmiec 2008.10.21 5 Omówienie Przedsi ęwzi ęć Urz ąd gminy Chełmiec 2008.10.30 6 Warsztat Urz ąd gminy Chełmiec 2008.11.12 7 Lokalne kryteria wyboru Urz ąd gminy Chełmiec 2008.11.25

Wymienione powy żej spotkania i warsztaty były współprowadzone i moderowane przez ekspertów zewn ętrznych – ich praca nakierowana była w szczególno ści na czuwanie nad profesjonalnym przebiegiem spotka ń i warsztatów tak, aby ich rezultaty mogły nast ępnie znale źć odpowiednie przeło żenie na tre ść tworzonej strategii. Stosowane metody pracy w grupie aktywizuj ące uczestników spotka ń i warsztatów (m.in. burze mózgów, mapy my śli, kula śniegowa) dały szans ę uchwycenia i uwzgl ędnienia ka żdego głosu członka społeczno ści lokalnej co w procesie tworzenia Lokalnej Strategii Rozwoju nale ży uzna ć za szczególnie istotne – w ten sposób bowiem LSR staje si ę dokumentem dla mieszka ńców obszaru LGD, w którego tworzeniu ka żdy mógł wzi ąć udział. Efektem opisanych powy żej prac było stworzenie przez ekspertów oraz członków Zarz ądu LGD projektu strategii przedstawionego do szerszej konsultacji społecznej na spotkaniu w dniu 2008.11.15 w Chełmcu. Po jej przeprowadzeniu i dokonaniu w projekcie strategii uzasadnionych korekt i poprawek Lokalna Strategia Rozwoju została zaprezentowana na Walnym Zebraniu Członków w dniu 2009-01-08 po przeprowadzonym głosowaniu została przyj ęta. Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Chełmiec po przyznaniu środków z osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 otworzyło biuro w pa ździerniku 2009 r. i przyst ąpiło do realizacji wniosku. Jednym z zada ń zaplanowanych na IV kwartał 2009 roku była Konferencja rozpoczynaj ąca projekt Stowarzyszenia Rozwoju Gminy

101

Chełmiec, na któr ą zaproszeni zostali przedstawiciele gmin Kamionka Wielka i Grybów. Przeprowadzona Konferencja zapocz ątkowała cykl rozmów w/w gmin wraz z Zarz ądem Stowarzyszenia o przyst ąpieniu w poczet członków LGD. Prowadzone negocjacje zako ńczyły si ę rozszerzeniem o nowych członków z sektora publicznego. W dniu 21 lipca 2010 roku Rada Gminy Kamionka Wielka oraz w dniu 27 lipca 2010 roku Rada Gminy Grybów podj ęły uchwały o przyst ąpieniu do Stowarzyszenia Rozwoju Gminy Chełmiec. W dniu 18 sierpnia 2010 roku podczas posiedzenia Członków Zarz ądu Stowarzyszenia podj ęta została uchwała o przyj ęciu nowych członków w tym gminy: Grybów i Kamionka Wielka w struktury Stowarzyszenia. Rozszerzenie obszaru działania LSR wi ązało si ę z aktualizacj ą Strategii oraz przyj ęciem nowej nazwy LGD. Nazwa wraz ze zmianami w LSR, odpowiadaj ącymi obecnemu obszarowi działania, zostały przyj ęte podczas Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia w dniu 27 sierpnia 2010 roku. Na mocy uchwały podj ętej przez Walne Zebranie nazwa Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Chełmiec została zmieniona na LGD „Korona S ądecka”. W celu zapewnienia szerokiego udziału w procesie aktualizacji LSR wszystkich podmiotów maj ących istotny wpływ na rozwój obszaru LGD biuro LGD zaprosiło mieszka ńców do wyra żania swoich opinii. Ponadto w Urz ędzie Gminy Chełmiec oraz Kamionka Wielka zorganizowane zostało spotkanie informacyjno – konsultacyjne.

102

12 OPIS PROCESU WDRA ŻANIA I AKTUALIZACJI LSR

12.1 Sposób i procedury aktualizacji/zmiany LSR

Uwzgl ędniaj ąc fakt, i ż proces rozwoju lokalnego ma charakter stały a uwarunkowania społeczno – gospodarcze tego rozwoju s ą niezwykle dynamiczne i zmienne, co cz ęsto nast ępuje w bardzo krótkim czasie, przewiduje si ę mo żliwo ść wprowadzenia koniecznych zmian do przyj ętej strategii. Taki proces uruchomiony zosta ć mo że na pocz ątku ka żdego roku kalendarzowego po sporz ądzeniu bilansu wdra żania strategii w roku poprzednim – nie jest równie ż wykluczona mo żliwo ść dokonywania zmian dora źnych, stanowi ących reakcj ę na zasadnicze i cz ęsto zaskakuj ące zmiany uwarunkowa ń wdra żania strategii, których nie sposób przewidzie ć ani zaplanowa ć. Niezale żnie jednak od okoliczno ści uzasadniaj ących wprowadzenie zmian proces ten b ędzie si ę odbywał przy zastosowaniu dwóch podstawowych zasad: 1/ zapewnienia szerokiego udziału w tym procesie wszystkich podmiotów maj ących istotny wpływ na rozwój obszaru LGD m.in. poprzez organizacje spotka ń, wywiadów, sonda ży lokalnych, działalno ść punktu informacyjno – konsultacyjnego mieszcz ącego si ę w biurze LGD, 2/ dokonania analizy charakteru i dynamiki zmian tych czynników, które powoduj ą konieczno ść rozwa żenia mo żliwo ści wprowadzenia zmian do LSR. Przedmiotowej analizie słu życ b ędą w szczególno ści: wnioski płyn ące z monitoringu uwarunkowa ń zawartych w analizie SWOT stanowi ącej fundament dla sformułowanych w strategii celów ogólnych, szczegółowych a tak że przedsi ęwzi ęć . Zmiany w tym obszarze mog ą decydowa ć o konieczno ści zmian w strategii. wnioski płyn ące z realizacji projektów w ramach LSR (m.in. osi ąganie celów projektów a przez to przyczynianie si ę do osi ągania celów ogólnych i szczegółowych strategii, stopie ń zainteresowania podejmowaniem działa ń w ramach przedsi ęwzi ęć opisanych w LSR), wnioski płyn ące z monitoringu procesu wdra żania strategii (m.in. sposób i skuteczno ść promocji, informacji, przebieg procedury naboru i oceny projektów).

Zarz ąd LGD powoła specjaln ą komisj ę ds. aktualizacji LSR której zadaniem b ędzie zebranie propozycji zmian i nadanie im spójnego, kompleksowego charakteru. Opracowane propozycje

103 zostan ą przedło żone Zarz ądowi LGD do zaopiniowania a nast ępnie przedstawione Walnemu Zebraniu Członków LGD do akceptacji.

12.2 Sposób wdra żania LSR

Instytucj ą odpowiedzialn ą za wdra żanie LSR i koordynowanie wszelkich działa ń podejmowanych w tym celu b ędzie LGD – aby w ten proces wł ączy ć jak najwi ększ ą liczb ę partnerów oraz mieszka ńców obszaru LGD przewiduje si ę prowadzenie ci ągłej akcji informacyjno – promocyjnej pozwalaj ącej na popularyzacj ę informacji na temat LGD i podejmowanych przez ni ą działa ń. Instrumentem słu żą cym LGD do wdra żania Strategii będzie w szczególno ści Biuro LGD odpowiedzialne za prowadzenie w/w akcji informacyjno – promocyjnej jak równie ż zajmuj ące si ę udzielaniem wyja śnie ń, udost ępnianiem posiadanych materiałów, pomoc ą w wypełnianiu wniosków a tak że organizacj ą szkole ń pozwalaj ących naby ć umiej ętno ści w zakresie poprawnego opracowania projektu i przygotowania wniosku. Całokształt procesu wdra żania LSR b ędzie przebiegał w zgodzie obowi ązuj ącymi w tym zakresie wspólnotowymi i krajowymi przepisami prawa. Zakres zada ń LGD w procesie wdra żania strategii obejmował b ędzie w szczególno ści: • przyjmowanie i składanie wniosków aplikacyjnych, • kontrol ę formaln ą składania wniosków, • monitorowanie wdra żania strategii a tak że realizacji indywidualnych projektów, które uzyskały dofinansowanie w jej ramach, • przygotowanie i prowadzenie ci ągłej akcji informacyjno - promocyjnej dotycz ącej strategii, • przygotowywanie okresowych raportów dotycz ących wdra żania Strategii, • analiza efektów wdra żania LSR

12.3 Podmioty bior ące udział w procesie aktualizacji/zmiany

Głównym organem LGD podejmuj ącym decyzje w przedmiocie zmiany LSR jest zgodnie ze Statutem Walne Zebranie Członków LGD. Z inicjatyw ą wprowadzenia zmian LSR wyst ąpi ć będzie mogła Rada oraz Zarz ąd LGD – w przypadku zaistnienia takiej potrzeby powołana zostanie specjalna komisja ds. aktualizacji strategii odpowiedzialna za merytoryczne opracowanie propozycji zmian. Proces aktualizacji strategii b ędzie ka żdorazowo odpowiednio promowany w środowisku lokalnym, przeprowadzane b ędą stosowne konsultacje społeczne,

104 których zakres b ędzie uzale żniony od rodzaju i rozmiaru proponowanych zmian. Udział przedstawicieli społeczno ści lokalnej w tym procesie b ędzie zapewniony m.in. poprzez organizacj ę spotka ń informacyjnych, organizacje sonda ży i wywiadów. Materiały do aktualizacji LSR pozyskiwane b ędą tak że za po średnictwem punktu informacyjno – konsultacyjnego mieszcz ącego si ę w Biurze LGD.

12.4 Podmioty bior ące udział w procesie wdra żania LSR

Projekty w ramach wdra żania LSR b ędą mogły by ć zgłaszane i realizowane przez wszystkie osoby fizyczne, podmioty i instytucje znajduj ące si ę na obszarze działania LGD a w szczególno ści: gminy, stowarzyszania lokalne, zespoły muzyczne, zespoły sportowe, muzea, domy kultury, o środki sportu i rekreacji, koła gospody ń wiejskich itp. Wdra żanie LSR b ędzie miało charakter otwarty – ka żdy podmiot lokalny b ędzie miał szans ę uzyska ć dofinansowanie na realizacj ę swojego projektu po spełnieniu wszystkich wymogów formalnych i osi ągni ęciu odpowiednio wysokiej oceny merytorycznej dokonywanej przez Rad ę według przyj ętych, obiektywnych kryteriów. Wszystkie podmioty lokalne b ędą uprawnione do uzyskania kompleksowej i rzetelnej informacji o LGD, zasadach jego działania ze szczególnym uwzgl ędnieniem wdra żania LSR. Maj ąc na uwadze powy ższe stwierdzi ć nale ży, i ż w procesie wdra żania strategii uczestniczy ć b ędą wszystkie trzy kluczowe sektory – samorz ądowy, obywatelski i biznesowy. Za koordynacj ę całokształtu czynno ści zwi ązanych z wdra żaniem LSR odpowiada Zarz ąd LGD oraz Biuro LGD.

105

13 Ewaluacja LSR i LGD

13.1 Zało żenia procesu ewaluacji

Wszystkie programy oraz projekty o wymiarze horyzontalnym, oraz oddziaływuj ące na szereg aspektów życia lokalnego winne by ć na bie żą co monitorowane, oceniane oraz aktualizowane. W dokumentach Komisji Europejskiej w odniesieniu do programów zalecany jest proces ewaluacji, traktowany jako obiektywna ocena danego przedsi ęwzi ęcia na wszystkich jego etapach od planowania, poprzez realizacje po pomiar efektów. Ewaluacja powinna dostarczy ć rzetelnych i przydatnych informacji pozwalaj ąc wykorzysta ć zdobyt ą w ten sposób wiedz ę w procesie decyzyjnym. Cz ęsto dotyczy ona procesu okre ślenia warto ści lub wa żno ści działania, polityki lub programu. Zgodnie z Rozporz ądzeniem tzw. ogólnym Rady UE (nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r., ustanawiaj ącym przepisy ogólne dotycz ące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójno ści i uchylaj ącego rozporz ądzenie (WE) nr 1260/1999) ewaluacja ma na celu popraw ę „jako ści, skuteczno ści i spójno ści pomocy funduszy oraz strategii i realizacji programów operacyjnych w odniesieniu do konkretnych problemów strukturalnych dotykaj ących dane pa ństwa członkowskie i regiony, z jednoczesnym uwzgl ędnieniem celu w postaci trwałego rozwoju i wła ściwego prawodawstwa wspólnotowego dotycz ącego oddziaływania na środowisko oraz strategicznej oceny oddziaływania na środowisko”. Przenosz ąc na grunt LSR cel ewaluacji mo żna zdefiniowa ć go jako poprawa oddziaływania danego celu, przedsi ęwzi ęcia na obszar działania LGD przy uwzgl ędnieniu zało żeń, specyfiki oraz innych celów wynikaj ących z dokumentów strategicznych regionu czy podregionu. W takim uj ęciu ewaluacja mo że mie ć charakter: • strategiczny (celem b ędzie ocena i analiza realizacji zało żeń LSR w odniesieniu do celów ogólnych, szczegółowych i przedsi ęwzi ęć ), b ądź • operacyjny (celem b ędzie wspieranie procesu monitorowania LSR i LGD). Jednym z istotnych aspektów ewaluacji strategicznej jest zatem weryfikacja przyj ętych celów i nade wszystko operacji w odniesieniu do aktualnej i przewidywanej sytuacji społeczno – ekonomicznej. Ewaluacje operacyjne powi ązane b ędą ści śle z procesem wdra żania LSR i tym samym niemal automatyczne z działaniami LGD. Ewaluacje operacyjne b ędą przeprowadzane w szczególno ści w przypadku, gdy monitorowanie ujawniło znacz ące odchylenia od zało żonych pierwotnie celów.

106

Bardziej istotnym podziałem ewaluacji jest wyró żnienie procesów w zale żno ści od momentu przeprowadzenia ewaluacji. W tym uj ęciu rozró żniamy: • ewaluacj ę ex ante (przed rozpocz ęciem realizacji), • ewaluacj ę interim (w trakcie realizacji), • ewaluacj ę ex post (po zako ńczeniu realizacji) • ewaluacje overall (globalna).

13.2 Ewaluacja LSR i LGD

W przypadku LSR najbardziej adekwatne wydaje si ę by ć zastosowanie modelu polegaj ącego na przeprowadzeniu • ewaluacji ex ante • oraz corocznej ewaluacji mieszanej (w zale żno ści czy bada si ę przedsi ęwzi ęcie w toku czy zako ńczone) interim / ex post W obu przypadkach metodologia ewaluacji jest podobna (ró żne oczywi ście s ą cele). Szczegółowy przebieg ewaluacji uzale żniony b ędzie od ewaluatora, którym, zgodnie z zaleceniem powinien by ć ekspert (firma) zewn ętrzna. Prezentuj ąc zało żenia metodologii zaproponowanej ewaluacji LSR i LGD mo żna j ą scharakteryzowa ć poprzez: • cel i funkcje ewaluacji (po co ?) • kryteria (obszary, aspekty) ewaluacji (według czego?) • podmiot i przedmiot ewaluacji w tym struktura decyzyjna (kto i kogo, co ?) • technik ę ewaluacji (jak?) • cz ęstotliwo ść dokonywania ewaluacji (jak cz ęsto ?)

13.3 Cel i funkcje ewaluacji

Zasadniczym celem ewaluacji LSR i LGD jest ocena przebiegu, efektów oraz oddziaływania przedsi ęwzi ęć zgrupowanych w ramach LSR oraz działalno ści LGD. Spojrzenie wstecz, lub obok, bo tak można scharakteryzowa ć ocen ę ex post oraz interim, a tak że zalecane spojrzenie w przód (idea oceny ax ante) maj ą za zadanie złagodzi ć ewentualne niedoci ągni ęcia, które z racji wieloaspektowego oraz horyzontalnego charakteru LSR mog ą wyst ąpi ć z du żym prawdopodobie ństwem. Ewaluacja ma obni żyć ryzyko negatywnego oddziaływania tego typu niedoci ągni ęć , tak, by na bie żą co korygowa ć cele i operacje oraz procedury działania LGD.

107

Co istotne, owe negatywne skutki nie spowoduj ą negatywnych efektów w obr ębie potencjału społecznego czy ekonomicznego obszaru działania LGD, lecz bardziej niewykorzystanie lub nieekonomiczne wykorzystanie zasobów, wskazanych w LSR czy LGD. W zakresie funkcji ewaluacji LSR i LGD mo żna wskaza ć: • funkcj ę poznawcz ą, • funkcj ę koryguj ącą, • funkcj ę innowacyjn ą.

Funkcja poznawcza obejmuje zdefiniowanie obszarów nieprawidłowo ści w zakresie wdra żania celów ogólnych, szczegółowych oraz przedsi ęwzi ęć LSR oraz LGD. Zdefiniowanie obszarów zarówno z perspektywy wewn ętrznej jak i zewn ętrznej jest natychmiastowym i namacalnym efektem ewaluacji, niezwykle pomocnym w podnoszeniu skuteczno ści oddziaływania LSR. Funkcja koryguj ąca w oparciu o zdefiniowanie obszary nieprawidłowo ści wskazuje techniki i kierunki ewentualnej korekty, tak by zało żone cele zostały osi ągni ęte. Korekta mo że dotyczy ć szczególnie operacji, zaanga żowanych zasobów, oraz ewentualnego poszerzenia narzędzi wdra żania. Funkcja innowacyjna bazuje na dokonanej korekcie, przy czym za najwa żniejsze uznaje si ę zastosowanie nowego rozwi ązania, które w sposób najskuteczniejszy rozwi ąż e problem. Nale ży podkre śli ć, i ż funkcja innowacyjna jest w przypadku LSR najbardziej po żą dana, z racji pionierskiego oraz horyzontalnego charakteru inicjatywy.

13.4 Aspekty ewaluacji

Podporz ądkowane celom i poszczególnym funkcjom ewaluacja powinna obj ąć kilka aspektów LSR oraz działania LGD. Aspekty te to: • ewaluacja zało żeń wyj ściowych LSR, • ewaluacja wdra żania LSR i działania LGD, • ewaluacja efektów LSR i LGD.

Tabela 12 Schemat aspektów ewaluacji LSR i LGD Wej ście → Realizacja → Efekty

108

Zało żenia, cele punkt Wdra żanie LSR Efekty LSR i LGD: startowy: oraz Oddziaływanie funkcjonowanie Przygotowanie LSR i skuteczno ść LGD: przedsi ęwzi ęć Trwało ść Efektywno ść Adekwatno ść celów i LSR operacji Efektywno ść LGD (sprawno ść funkcjonowania)

W zakresie zało żeń wyj ściowych LSR, ocenie winno by ć poddane:

• przygotowanie przedsi ęwzi ęć , tzn. czy dany projekt jest logicznie zaplanowany oraz spójny wewn ętrznie • adekwatno ść celów i operacji – jakie problemy maj ą by ć rozwi ązane dzi ęki realizacji celów

W zakresie wdra żania LSR i działania LGD ocena winna obejmowa ć:

• efektywno ść LSR – jakie s ą koszty danego przedsi ęwzi ęcia oraz czas realizacji – relacja nakłady - rezultaty • efektywno ść LGD (sprawno ść funkcjonowania) – ocena jako ści partnerstwa, sprawno ści funkcjonowania LGD, organów, procedur, decyzyjności

W zakresie efektów LSR i LGD ocena powinna dotyczy ć:

• oddziaływania LSR i skuteczno ści – czy dzi ęki realizacji danego przedsi ęwzi ęcia osi ągni ęto zakładan ą zmian ę, czy skutek jaki wywiera projekt w szerszym środowisku oraz wkład w realizacj ę szerszych celów • trwało ści – potencjalne kontynuowanie korzy ści, efektów LSR

109

13.5 Podmiot i przedmiot ewaluacji – organy odpowiedzialne

Nast ępnymi elementami systemu ewaluacji jest okre ślenie kto i w jakiej strukturze dokonuje procesu. W przypadku LSR oraz LGD przedmiot ewaluacji jest stosunkowo łatwy do okre ślenia. Ocenie powinna podlega ć:

• LSR jako dokument o charakterze horyzontalnym oraz • LGD jako funkcjonuj ąca grupa o charakterze partnerskim

W zakresie podmiotu, czyli szerzej systemu, odpowiedzialnego za przeprowadzenie i co wa żne, wdro żenie postulatów ewaluacyjnych proponuje si ę nast ępuj ący system. Ewaluacja przeprowadzana jest na wniosek Walnego Zgromadzenia Członków (Rady). Za ewaluacje odpowiedzialny jest Zarz ąd, przy pomocy Biura LGD. Nad sprawno ści ą procesu czuwa Komisja Rewizyjna, zarówno w zalecanej ewaluacji zewn ętrznej jak i wewn ętrznej. Raport z ewaluacji przygotowywany przez:

Ekspertów zewn ętrznych lub biuro LGD w przypadku zalecanej ewaluacji zewn ętrznej, lub biuro LGD w przypadku ewaluacji wewn ętrznej przedstawiany jest przez Zarz ąd na forum Walnego Zgromadzenia Członków. Walne Zgromadzenie Członków zatwierdza Raport post- ewaluacyjny, co mo że by ć poł ączone z absolutorium dla Zarz ądu w cyklu rocznym. Raport stanowiłby, zatem dodatkowy przyczynek do dyskusji na temat działalno ści LGD i Zarz ądu w danym roku, a zasygnalizowane postulaty mog ą stanowi ć przyczynek do uchwał Walnego Zgromadzenia Członków. Zgodnie z zasad ą transparentno ści, tre ść Raportu zostanie podana do wiadomo ści publicznej.

Zgodnie z zapisami dotycz ącymi aktualizacji LSR w przypadku takiego efektu ewaluacji, z inicjatyw ą wprowadzenia zmian LSR wyst ąpi ć b ędzie mogła Rada oraz Zarz ąd LGD. Proces aktualizacji strategii b ędzie ka żdorazowo odpowiednio promowany w środowisku lokalnym, przeprowadzane b ędą stosowne konsultacje społeczne, których zakres b ędzie uzale żniony od rodzaju i rozmiaru proponowanych zmian. Udział przedstawicieli społeczno ści lokalnej w tym procesie b ędzie zapewniony m.in. poprzez organizacj ę spotka ń informacyjnych, organizacje sonda ży i wywiadów.

Raport , stanowi ący rezultat ewaluacji składa ć si ę b ędzie z nast ępuj ących cz ęś ci:

• Zało żenia ewaluacji

110

• Wykaz operacji – post ępu rzeczowego i finansowego prac w ramach LSR, wykonanych i w trakcie wdra żania • Opis efektów operacji zestawionych z oczekiwaniami wyj ściowymi • Analiza wpływu operacji na cele LSR • Analiza ryzyka wdra żania operacji (w tym operacje niewykonane) • Audyt funkcjonowania LGD (lub ocena funkcjonowania w aspekcie oceny partnerstwa, skuteczno ści itp.)

Wnioski, zalecenia, rekomendacje dotycz ące zmian na przyszło ść , które zapewni ą wy ższ ą efektywno ść działania LGD oraz realizacji celów LSR

13.6 Technika ewaluacji

Efektywna ewaluacja musi spełnia ć okre ślone wymagania i tak: • musi by ć oparta na ustalonych kryteriach, pozwalaj ących na obiektywn ą ocen ę realizacji LSR i efektywno ści zastosowanych instrumentów rozwoju, • musi dostarcza ć podstawy do podejmowania tak strategicznych, jak i bie żą cych operacyjnych decyzji - musi wi ęc odpowiednio cz ęsto i „wcze śnie” informowa ć o stanie realizacji LSR oraz funkcjonowania LGD.

Zalecana jest analiza przy pomocy badania ankietowego lub standaryzowanego wywiadu, skonstruowanego w oparciu o wskazane powy żej aspekty (kryteria) ewaluacji. Szczegółowy wybór techniki powinien by ć zostawiony do wyboru ewaluatorom tzn. np. zewn ętrznej firmie, które w sposób niezale żny i ekspercki dokona oceny.

Ocena mo że mie ć charakter:

• opisowy • wska źnikowy • opisu potencjalnego ryzyka

Tabela 13 Przykładowe, zalecane kwestionariusz ewaluacyjny

111

Ewaluacja input

(ocena warunków wej ściowych – zało żeń LSR) Aspekt ewaluacji Przygotowanie przedsi ęwzi ęć , tzn. czy dany projekt jest logicznie zaplanowany oraz spójny wewn ętrznie Pytanie kwestionariuszowe tak nie opis analiza ocena wska źnika potencjalnego ryzyka Czy zaplanowana operacja jest realna tzn. mo żliwa do wykonania w warunkach LGD? Czy opis uwarunkowa ń wraz z preliminarzem kosztów jest realistyczny? Czy zagwarantowany jest udział partnerów społecznych? ... Wnioski, zalecenia, rekomendacje Odpowiedzialno ść decyzyjna i horyzont czasowy rekomendacji Realizacja rekomendacji Aspekt ewaluacji Adekwatno ść celów i operacji – jakie problemy maj ą by ć rozwi ązane dzi ęki realizacji celów Pytanie kwestionariuszowe tak nie opis analiza ocena wska źnika potencjalnego ryzyka Czy zaplanowana operacja jest zgodna z zało żonym celem? Czy zastosowano podej ście innowacyjne oraz zintegrowane? Czy nale życie wykorzystano zasoby dost ępne w ramach wdra żanej

112 operacji? ... Wnioski, zalecenia, rekomendacje Odpowiedzialno ść decyzyjna i horyzont czasowy rekomendacji Realizacja rekomendacji

Ewaluacja intraput

(ocena wdra żania LSR oraz funkcjonowania LGD) Aspekt ewaluacji Efektywno ść LSR – jakie s ą koszty danego przedsi ęwzi ęcia oraz czas realizacji – relacja nakłady – rezultaty Pytanie kwestionariuszowe tak nie opis analiza ocena wska źnika potencjalnego ryzyka Czy operacja przynosi po żą dane efekty? Czy stosunek nakłady – efekty jest proporcjonalny? Czy czas realizacji operacji jest optymalny? ... Wnioski, zalecenia, rekomendacje Odpowiedzialno ść decyzyjna i horyzont czasowy rekomendacji Realizacja rekomendacji Aspekt ewaluacji Efektywno ść LGD (sprawno ść funkcjonowania) – ocena jako ści partnerstwa, sprawno ści funkcjonowania LGD, organów, procedur, decyzyjno ści Pytanie kwestionariuszowe tak nie opis analiza ocena wska źnika potencjalnego ryzyka

113

Czy LGD jako struktura funkcjonuje skutecznie? Czy udział poszczególnych partnerów w ramach LGD jest optymalny? Czy efekty osi ągane przez LGD maj ą zastosowanie w praktyce rozwojowej gmin? ... Wnioski, zalecenia, rekomendacje Odpowiedzialno ść decyzyjna i horyzont czasowy rekomendacji Realizacja rekomendacji

Ewaluacja output

(ocena efektów, rezultatów i oddziaływania LSR) Aspekt ewaluacji Oddziaływanie LSR i skuteczno ść – czy dzi ęki realizacji danego przedsi ęwzi ęcia osi ągni ęto zakładan ą zmian ę, czy skutek jaki wywiera projekt w szerszym środowisku oraz wkład w realizacj ę szerszych celów Pytanie kwestionariuszowe tak nie opis analiza ocena wska źnika potencjalnego ryzyka Czy operacja przyniosła zakładany rezultat, efekt, oddziaływanie? Czy operacja przyniosła warto ść dodan ą? Czy operacja oddziałuje na szersze ni ż zakładano środowisko? ... Wnioski, zalecenia, rekomendacje

114

Odpowiedzialno ść decyzyjna i horyzont czasowy rekomendacji Realizacja rekomendacji Aspekt ewaluacji Trwało ść – potencjalne kontynuowanie korzy ści, efekty LSR Pytanie kwestionariuszowe tak nie opis analiza ocena wska źnika potencjalnego ryzyka Czy operacja zapewnia kontynuacje w szerszym horyzoncie czasowym? Czy mo żliwy jest transfer efektów operacji na inne obszary? Czy ... Wnioski, zalecenia, rekomendacje Odpowiedzialno ść decyzyjna i horyzont czasowy rekomendacji Realizacja rekomendacji

W tabeli kwestionariuszowej nale ży wskaza ć w rubryce

1. tak / nie – odpowiedni wariant odpowiedzi 2. opis – uzasadnienie stanu faktycznego wraz z uwarunkowaniami, w przypadku uszycia pytania szczegółowego odpowied ź 3. analiza wska źnika – w przypadku u życia wska źnika liczbowego (np. ilo ść , wzrost, zmiana, średnia, itp.) 4. ocena potencjalnego ryzyka – w przypadku zidentyfikowanych pól zagra żaj ących wdra żaniu operacji – oceni ć wpływ potencjalnego ryzyka

13.7 Cz ęstotliwo ść ewaluacji

Z racji wskazanych powy żej zało żeń i schematu ewaluacji zakłada si ę model mieszany polegaj ący na przeprowadzeniu • ewaluacji ex ante

115

• oraz corocznej ewaluacji mieszanej (w zale żno ści czy bada si ę przedsi ęwzi ęcie w toku czy zako ńczone) interim / ex post

Cykl roczny pozwala zsynchronizowa ć ewaluacj ę z cyklem prac Walnego Zgromadzenia Członków oraz udzielania Zarz ądowi absolutorium. Tak że roczny cykl powinien mie ć Raport stanowi ący zbiór informacji zwrotnych na temat post ępu wdra żania LSR oraz prac LGD.

116

14 Powi ązania LSR z innymi dokumentami planistycznymi zwi ązanymi z obszarem obj ętym LSR

W niniejszym rozdziale przedstawione zostały poszczególne kierunki Lokalnej Strategii Rozwoju w odniesieniu do komplementarnych priorytetów/ celów innych programów i lokalnych dokumentów o charakterze strategicznym.

14.1 Kierunek pierwszy LSR: Rozwój biznesu i jego otoczenia jest komplementarny w odniesieniu do nast ępuj ących programów: - Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013 OŚ PRIORYTETOWA 2. GOSPODARKA REGIONALNEJ SZANSY Cel operacyjny: Wzmacnianie konkurencyjno ści przedsi ębiorstw, w tym nast ępuj ące grupy działa ń: udzielanie dotacji na inwestycje rozwojowe M ŚP, wsparcie powstawania i rozwoju wspólnych przedsi ęwzi ęć kooperacji i sieci powi ąza ń pomi ędzy przedsi ębiorstwami, w tym m.in. klastrów

- Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007- 2013 Poddziałanie 2.1.1 Rozwój kapitału ludzkiego w przedsi ębiorstwach Poddziałanie 6.1.1 Wsparcie osób pozostaj ących bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy Działanie 6.2. Wsparcie oraz promocja przedsi ębiorczo ści i samozatrudnienia Działanie 6.3 Inicjatywy lokalne na rzecz podnoszenia poziomu aktywno ści zawodowej na obszarach wiejskich Działanie 7.3. Inicjatywy lokalne na rzecz aktywnej integracji Poddziałanie 8.1.1 Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsi ębiorstw Poddziałanie 8.1.3 Wzmacnianie lokalnego partnerstwa na rzecz adaptacyjno ści - Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2007- 2013 Kierunki polityki rozwoju: I.2 Rozwój społecze ństwa informacyjnego

117

I.3 Wsparcie indywidualnej przedsi ębiorczo ści II.2 Rozwój innowacji oraz nowoczesnych technologii II.5 Rozwój przemysłów czasu wolnego II.6 Rozwój przemysłów własno ści intelektualnej III.4 Kompleksowe zagospodarowanie stref aktywno ści gospodarczej V.5 Wzmocnienie społecze ństwa obywatelskiego oraz budowanie to żsamo ści regionalnej - Strategia Rozwoju Powiatu Nowos ądeckiego na lata 2006- 2013 Programy: I.2.2. Opracowanie i wdro żenie systemu preferencji gospodarczych na terenie miast i gmin powiatu nowos ądeckiego oraz miasta Nowego S ącza I.2.3. Wspieranie rozwoju lokalnego rzemiosła, drobnej przedsi ębiorczo ści, rewitalizacja zawodów gin ących (ułatwienia podatkowe, administracyjne) I.3.4 Utworzenie systemu informacyjno-doradczego dla uczniów, studentów, osób bezrobotnych, pracodawców oraz innych osób zainteresowanych tematyk ą edukacji, pracy, przedsi ębiorczo ści I.4.1. Wspieranie nowoczesnych form rozwoju rolnictwa, sadownictwa, le śnictwa i aktywizacji pozarolniczej - Strategia Rozwoju Gminy Chełmiec do roku 2013 Cele główne: Podnoszenie kwalifikacji zawodowych i zapewnienie wykształcenia mieszka ńców Stworzenie warunków rozwoju przedsi ębiorczo ści i aktywno ści zawodowej mieszka ńców Rozwój pozarolniczych źródeł dochodu Rozwój funkcji rekreacyjno -turystycznej gminy Podwy ższenie standardów mieszkalnictwa i systemu obsługi ludno ści - Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Chełmiec Zadania: 2. Poprawa warunków i jako ści życia mieszka ńców - Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Grybów Koncentruje si ę ona na: I: Poprawa jako ści życia mieszka ńców poprzez nasilenie inwestycji w zakresie rozbudowy infrastruktury II: Tworzenie przyjaznego klimatu dla rozwoju przedsi ębiorczo ści III: Zwi ększanie atrakcyjno ści turystycznej i sportowej IV: Zapewnienie warunków umo żliwiaj ących realizacj ę celów Strategii Rozwoju

118

- Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Kamionka Wielka Koncentruje si ę ona na: Rozwój gospodarki gminy poprzez promowanie drobnej przedsi ębiorczo ści, tworzenie nowych miejsc pracy, przyci ąganie inwestycji oraz wspieranie istniej ących przedsi ębiorstw. II. Turystyka - jedno z głównych źródeł dochodu mieszka ńców. III. Wysoka jako ść środowiska przyrodniczego i kulturowego. IV. Podniesienie poziomu wykształcenia na terenie gminy. VI. Ekologiczna produkcja rolna z wdro żeniem standaryzacji i specjalizacji, racjonalna gospodarka środowiskiem le śnym. Ponadto, w ramach omawianego dokumentu okre ślono równie ż pola oddziaływa ń, w ramach których koncentrowa ć winny si ę działania prorozwojowe w Gminie. S ą nimi: 1. Gospodarka, walka z bezrobociem oraz inwestycje. 2. Turystka. 3. Ochrona środowiska. 4. Oświata, kultura i wychowanie. 5. Rolnictwo i le śnictwo.

14.2 Kierunek drugi LSR: Rozwój produktu regionalnego w tym produktu turystycznego jest komplementarny w odniesieniu do nast ępuj ących programów: - Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013 OŚ PRIORYTETOWA 3. TURYSTYKA I PRZEMYSŁ KULTUROWY Cel operacyjny: Podniesienie konkurencyjno ści turystycznej regionu, w tym nast ępuj ące grupy działa ń: budowa regionalnego systemu informacji turystycznej rozwój produktu i oferty turystycznej, w tym m.in. opracowanie i wdro żenie nowych produktów turystycznych o zasi ęgu regionalnym oraz rozbudowa istniej ących produktów turystycznych; inwestycje w budow ę, rozbudow ę i renowacj ę szlaków turystycznych; inwestycje w infrastruktur ę rekreacyjno-sportow ą, powi ązan ą z funkcjami turystycznymi;

119 inwestycje w ochron ę i ekspozycj ę zabytkowych obiektów i zespołów kulturowych, ruchomych i nieruchomych, maj ące na celu przywrócenie ich dawnej świetno ści, podj ęcie niezb ędnych kroków w celu unikni ęcia ich degradacji w przyszło ści oraz publiczne udost ępnienie dla celów turystycznych projekty słu żą ce stworzeniu zintegrowanego systemu informacji o atrakcjach kulturalnych regionu oraz katalogu stałych i jednorazowych przedsi ęwzi ęć kulturalnych, a tak że wa żne w skali regionalnej i ponadregionalnej wydarzenia kulturalne - Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007- 2013 Poddziałanie 9.1.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów z grup o utrudnionym dost ępie do edukacji oraz zmniejszanie ró żnic w jako ści usług edukacyjnych Działanie 9.5 Oddolne inicjatywy edukacyjne na obszarach wiejskich - Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2007- 2013 Kierunki polityki rozwoju: V.5 Wzmocnienie społecze ństwa obywatelskiego oraz budowanie to żsamo ści regionalnej VII.1 Ochrona i kształtowanie krajobrazu kulturowego VII.2 Ochrona bio i georó żnorodno ści VII.3 Opieka nad regionalnym dziedzictwem kulturowym VIII.3 Promocja wewn ątrzregionalna i wzmacnianie potencjału partnerów z Małopolski do uczestnictwa we współpracy terytorialnej - Strategia Rozwoju Powiatu Nowos ądeckiego na lata 2006- 2013 Programy: I.3.4 Utworzenie systemu informacyjno-doradczego dla uczniów, studentów, osób bezrobotnych, pracodawców oraz innych osób zainteresowanych tematyk ą edukacji, pracy, przedsi ębiorczo ści I.5.1. Realizacja inwestycji infrastrukturalnych zwi ększaj ących atrakcyjno ść turystyczn ą powiatu (w tym system ście żek rowerowych, punktów widokowych oraz innych wiod ących produktów turystycznych w tym turystyki uzdrowiskowej) I.5.2. Stworzenie systemu promocji i informacji turystycznej powiatu I.5.3. Wsparcie i ewentualna kreacja marek turystycznych II.5.1. Wspieranie instytucji kultury zlokalizowanych na terenie powiatu oraz realizacja imprez kulturalnych II.5.2. Opracowanie i wdro żenie planu ochrony zasobów dziedzictwa kulturowego

120

II.6.1. Realizacja kluczowych inwestycji w infrastrukturze sportowo-rekreacyjnej II.6.2. Organizacja cyklu imprez sportowo-rekreacyjnych promuj ących zdrowy tryb życia - Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowos ądeckiego Projekty: 4.2. Edukacja ekologiczna mieszka ńców powiatu nowos ądeckiego 5.1. Realizacja niezb ędnych inwestycji infrastrukturalnych zwi ększaj ących atrakcyjno ść turystyczn ą powiatu 5.2. Przygotowanie kompleksowej i aktualnej oferty turystycznej 5.3. Stworzenie systemu promocji i informacji turystycznej powiatu (rezerwacje itp.) 5.4. Wspieranie instytucji kulturalnych zlokalizowanych na terenie powiatu oraz imprez kulturalnych 5.5. Realizacja kluczowych inwestycji w infrastrukturze sportowo-rekreacyjnej 5.6. Organizacja cyklu imprez sportowo-rekreacyjnych promuj ących zdrowy tryb życia

Przytoczone w punkcie 14.1 kluczowe zagadnienia zapisane w gminnych strategiach rozwoju jednoznacznie wskazuj ą, że cele analizowanej LSR wpisuj ą si ę w nie. Spójno ść stwierdzono równie ż w Planach Rozwoju Lokalnego gmin Kamionka Wielka, Grybów i Chełmiec, które to dokumenty definiuj ą rozwój gmin jako proces trwały i zrównowa żony, powoduj ący sukcesywn ą popraw ę jako ści życia mieszka ńców poprzez pełniejsze wykorzystanie istniej ących potencjałów. Takim wła śnie działaniem jest niew ątpliwie próba stworzenia i wypromowania produktu regionalnego.

14.3 Kierunek trzeci LSR: Wzrost standardu życia mieszka ńców jest komplementarny w odniesieniu do nast ępuj ących programów: Strategiczne Wytyczne Wspólnoty Wedle zapisów SWW, programy otrzymuj ące wsparcie w ramach polityki spójno ści powinny d ąż yć do skoncentrowania zasobów na nast ępuj ących działaniach: • zwi ększanie atrakcyjno ści pa ństw członkowskich, regionów i miast poprzez popraw ę dost ępno ści, zapewnienie odpowiedniej jako ści i poziomu usług oraz zachowanie stanu środowiska; wspieranie innowacyjno ści, przedsi ębiorczo ści oraz rozwoju gospodarki opartej na wiedzy poprzez wykorzystywanie mo żliwo ści w dziedzinie bada ń i innowacji, w tym nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych

121

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia • Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej, maj ącej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjno ści Polski i jej regionów, • Wzrost konkurencyjno ści polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej, • Rozwój obszarów wiejskich. Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego (MRPO) Spójno ść w ramach celu szczegółowego pn. „Spójno ść wewn ętrzna regionu osi ągana w oparciu o zasad ę zrównowa żonego rozwoju”

Program Operacyjny Kapitał Ludzki • Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego, • Podniesienie poziomu i jako ści wykształcenia społecze ństwa oraz powi ązanie ich z rynkiem pracy, • Wsparcie dla budowy sprawnego i partnerskiego pa ństwa, • Wzrost spójno ści terytorialnej.

Strategia Rozwoju Powiatu Nowos ądeckiego • Poprawa atrakcyjno ści inwestycyjnej powiatu, • Zwi ększenie atrakcyjno ści turystycznej powiatu. • Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, • Zapewnienie warunków rozwoju kultury w Powiecie, • Zagwarantowanie dost ępno ści do szerokiej oferty sportowo-rekreacyjnej,

Cele LSR s ą równie ż zgodne ze Strategia Rozwoju Gminy Chełmiec, Strategia Rozwoju Gminy Grybów oraz Strategia Rozwoju Gminy Kamionka Wielka.

Podsumowuj ąc nale ży stwierdzi ć, i ż ka żdy z kierunków Lokalnej Strategii Rozwoju wpisuje si ę w dokumenty o charakterze strategicznym zarówno na poziomie krajowym (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka), regionalnym (Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013, Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2007- 2013) oraz lokalnym (Strategia Rozwoju Powiatu

122

Nowos ądeckiego na lata 2006- 2013, Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowos ądeckiego, Strategie Rozwoju Gmin obj ętych LGD, Plany Rozwoju Lokalnego Gmin obj ętych LGD. Cele, kierunki rozwoju i projekty realizowane w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju s ą komplementarne w stosunku do przedstawionych powy żej programów, stanowi ą ich uzupełnienie oraz przyczynia ć si ę b ędą do kompleksowego, zrównowa żonego rozwoju obszaru LGD.

123

15 Planowane działania/przedsi ęwzi ęcia/operacje realizowane przez LGD w ramach innych programów wdra żanych na obszarze LSR

LGD planuje dynamicznie si ę rozwija ć i realizowa ć swoje cele statutowe poprzez wdra żanie ró żnego rodzaju działa ń, przedsi ęwzi ęć , operacji, projektów. Poza realizacj ą projektów w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich LGD planuje realizacj ę projektów w ramach m.in. nast ępuj ących programów (projekty realizowane b ędą w zale żno ści od mo żliwo ści finansowych i kadrowo- technicznych LGD oraz pod warunkiem uzyskania środków na dofinansowanie realizacji projektów).

Program Operacyjny Kapitał Ludzki

Poddziałanie 1.3.2 Projekty na rzecz promocji równych szans kobiet i m ęż czyzn oraz godzenia życia zawodowego i rodzinnego

Typ realizowanych operacji (projektów)

- Wdra żanie i upowszechnianie rozwi ązań słu żą cych godzeniu życia zawodowego i rodzinnego, w tym m.in. poprzez: - pilota żow ą realizacj ę kompleksowych programów powrotu do pracy po przerwie zwi ązanej z urodzeniem i wychowaniem dzieci, sprzyjaj ących godzeniu życia zawodowego i rodzinnego - tworzenie o środków opieki nad dzie ćmi w miejscu pracy oraz rozwijanie alternatywnych form opieki na dzie ćmi (w tym m.in. usług opieku ńczych świadczonych w warunkach domowych) - Upowszechnianie i promocja alternatywnych i elastycznych form zatrudnienia i metod organizacji pracy oraz uelastycznianie czasu pracy pracownika (m.in. telepraca, praca w niepełnym wymiarze czasu pracy, praca rotacyjna, podział pracy w ramach jednego stanowiska [job sharing])

Typ beneficjentów Wszystkie podmioty - z wył ączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadz ących działalno ść gospodarcz ą lub o światow ą na podstawie przepisów odr ębnych)

124

Grupy docelowe (osoby, instytucje, grupy społeczne bezpo średnio korzystaj ące z pomocy) - osoby podejmuj ące prac ę po przerwie zwi ązanej z urodzeniem dziecka i/lub wychowuj ące dzieci - pracodawcy

Instytucja odpowiedzialna za wybór projektów Minister wła ściwy ds. pracy – Departament Wdra żania EFS

Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego

Typ realizowanych operacji (projektów)

- Wypracowanie, upowszechnianie i wdra żanie standardów działania trzeciego sektora, zapewniaj ących wysok ą jako ść realizacji zada ń publicznych oraz uzgadniania polityk publicznych we współpracy z administracj ą publiczn ą - Tworzenie regionalnych i lokalnych centrów informacji i wspomagania organizacji pozarz ądowych oraz wsparcie działalno ści nowoutworzonych oraz ju ż istniej ących centrów w zakresie pomocy doradczo-szkoleniowej dla organizacji pozarz ądowych - Tworzenie i wspieranie porozumie ń (sieci) organizacji pozarz ądowych o charakterze terytorialnym oraz bran żowym - Tworzenie i wdra żanie programów z zakresu poradnictwa prawnego i obywatelskiego - Tworzenie i wdra żanie programów z zakresu społecznego nadzoru nad funkcjonowaniem administracji publicznej

Typ beneficjentów

Wszystkie podmioty - z wył ączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadz ących działalno ść gospodarcz ą lub o światow ą na podstawie przepisów odr ębnych)

Grupy docelowe (osoby, instytucje, grupy społeczne bezpo średnio korzystaj ące z pomocy)

Mi ędzy innymi: − organizacje pozarz ądowe − zwi ązki i porozumienia organizacji pozarz ądowych

125

− osoby poszukuj ące porady prawnej − administracja publiczna

Instytucja odpowiedzialna za wybór projektów Minister wła ściwy ds. pracy - Departament Wdra żania EFS

Poddziałanie 6.1.1 Wsparcie osób pozostaj ących bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy

Typ realizowanych operacji (projektów)

- identyfikacja potrzeb osób pozostaj ących bez zatrudnienia, w tym m.in. poprzez zastosowanie Indywidualnych Planów Działania, diagnozowanie potrzeb szkoleniowych oraz mo żliwo ści doskonalenia zawodowego w regionie - organizacja warsztatów oraz szkole ń z zakresu technik aktywnego poszukiwania pracy oraz nabywania kompetencji kluczowych - wsparcie psychologiczno-doradcze osób wchodz ących i powracaj ących na rynek pracy - realizacja programów aktywizacji zawodowej obejmuj ących jedn ą lub kilka z nast ępuj ących form wsparcia, poł ączonych z mo żliwo ści ą zapewnienia opieki nad dzie ćmi lub osobami zale żnymi dla osoby uczestnicz ącej w projekcie 1: - po średnictwo pracy i/lub poradnictwo zawodowe - sta że/praktyki zawodowe 2 - szkolenia prowadz ące do podniesienia, uzupełnienia lub zmiany kwalifikacji zawodowych 3

1 Uczestnikowi projektu, po udokumentowaniu poniesionych kosztów mo żna refundowa ć koszty opieki nad dzieckiem/dzie ćmi do lat 7 lub osob ą zale żną w wysoko ści nie wy ższej ni ż kwota zasiłku, o którym mowa w art. 72 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. 2 Osobom uczestnicz ącym w sta żu lub odbywaj ącym praktyki zawodowe przysługuje miesi ęczne stypendium w wysoko ści nie wi ększej ni ż kwota minimalnego wynagrodzenia (wła ściwa IP/IP2 okre śli szczegółowe warunki odbywania sta żu oraz praktyki zawodowej, bior ąc pod uwag ę zapewnienie wła ściwych warunków nabywania umiej ętno ści przez uczestników projektu). 3 Osobom uczestnicz ącym w szkoleniach lub kursach przysługuje stypendium w wysoko ści nie wi ększej ni ż 4,00 PLN brutto za godzin ę uczestnictwa w szkoleniu (wła ściwa

126

- subsydiowanie zatrudnienia - wspieranie wolontariatu jako etapu przygotowuj ącego do podj ęcia zatrudnienia m.in. poprzez zapewnianie wsparcia szkoleniowego i doradczego dla wolontariusza - wspieranie inicjatyw na rzecz podnoszenia mobilności geograficznej (regionalnej i mi ędzyregionalnej) osób pozostaj ących bez zatrudnienia (w tym zwłaszcza osób zamieszkuj ących na obszarach wiejskich) m.in. poprzez dofinansowanie przejazdów z miejsca zamieszkania do miejsca pracy oraz zwrot kosztów zakwaterowania - upowszechnianie i promocja alternatywnych i elastycznych form zatrudnienia oraz metod organizacji pracy (w tym m.in. telepraca, praca w niepełnym wymiarze czasu pracy, praca rotacyjna) - wsparcie doradczo-szkoleniowe pracownika, który uzyskał zatrudnienie w ramach projektu prowadz ące do jego adaptacji w miejscu pracy (wsparcie pomostowe) - organizacja kampanii promocyjnych i akcji informacyjnych maj ących na celu zach ęcenie pracodawców do zatrudnienia osób z grup znajduj ących si ę w szczególnej sytuacji na rynku pracy - opracowanie i rozpowszechnianie informacji o ofertach pracy, mo żliwo ściach udziału w szkoleniach i sta żach oraz innych oferowanych usługach i instrumentach aktywizacji zawodowej, w tym m.in. poprzez zastosowanie nowoczesnych i wielokanałowych technik informacyjnych i komunikacyjnych - szkolenia oraz specjalistyczne doradztwo dla kadr instytucji rynku pracy działaj ących na terenie regionu (z wył ączeniem Publicznych Słu żb Zatrudnienia), powi ązane ze specyfik ą zada ń realizowanych przez te instytucje na regionalnym rynku pracy - rozwój dialogu, partnerstwa publicznospołecznego i współpracy na rzecz rozwoju zasobów ludzkich na poziomie regionalnym i lokalnym - prowadzenie, publikowanie i upowszechnianie bada ń i analiz dotycz ących sytuacji na regionalnym i lokalnym rynku pracy, w tym m.in. tworzenie regionalnych obserwatoriów rynku pracy oraz monitoring migracji zarobkowych na terenie regionu

Typ beneficjentów

IP/IP2 okre śli szczegółowe warunki odbywania szkolenia lub kursu, bior ąc pod uwag ę zapewnienie wła ściwych warunków nabywania umiej ętno ści przez uczestników projektu). Osoba pozostaj ąca bez zatrudnienia, zarejestrowana w PUP jako bezrobotna, zobowi ązana jest powiadomi ć PUP o udziale w szkoleniu realizowanym w ramach projektu, w terminie do 7 dni przed rozpocz ęciem szkolenia.

127

Wszystkie podmioty - z wył ączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadz ących działalno ść gospodarcz ą lub o światow ą na podstawie przepisów odr ębnych)

Grupy docelowe (osoby, instytucje, grupy społeczne bezpo średnio korzystaj ące z pomocy)

- Osoby pozostaj ące bez zatrudnienia (w tym osoby zarejestrowane jako bezrobotne lub poszukuj ące pracy), w szczególno ści osoby nale żą ce do jednej lub kilku z poni ższych grup docelowych: - osoby pozostaj ące bez zatrudnienia ł ącznie przez okres ponad 12 miesi ęcy w ci ągu ostatnich 2 lat - kobiety (w tym zwłaszcza powracaj ące oraz wchodz ące po raz pierwszy na rynek pracy po przerwie zwi ązanej z urodzeniem i wychowaniem dzieci) - osoby do 25 roku życia - osoby niepełnosprawne - osoby po 45 roku życia - osoby pozostaj ące bez zatrudnienia zamieszkuj ące w gminach wiejskich i miejsko – wiejskich oraz mieszka ńcy miast do 25 tys. mieszka ńców zamierzaj ące podj ąć zatrudnienie w obszarach niezwi ązanych z produkcj ą ro ślinn ą i/lub zwierz ęcą - instytucje rynku pracy i ich pracownicy - podmioty działaj ące na rzecz rozwoju zasobów ludzkich oraz upowszechniania dialogu oraz partnerstwa publiczno-społecznego na poziomie regionalnym i lokalnym

Instytucja odpowiedzialna za wybór projektów Instytucja wskazana przez samorz ąd województwa

Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsi ębiorczo ści i samozatrudnienia Typ realizowanych operacji (projektów)

- wsparcie dla osób zamierzaj ących rozpocz ąć działalno ść gospodarcz ą (w tym na zało żenie spółdzielni lub spółdzielni socjalnej) poprzez zastosowanie nast ępuj ących instrumentów (jednego lub kilku): - doradztwo (indywidualne i grupowe) oraz szkolenia umo żliwiaj ące uzyskanie wiedzy i umiej ętno ści potrzebnych do zało żenia i prowadzenia działalno ści gospodarczej

128

- przyznanie środków finansowych na rozwój przedsi ębiorczo ści (w tym w formie spółdzielni lub spółdzielni socjalnej – o ile wszyscy udziałowcy s ą osobami, które rozpocz ęły prowadzenie działalno ści w wyniku uczestnictwa w projekcie realizowanym w ramach przedmiotowego Działania), do wysoko ści stanowi ącej równowarto ść 40 tys. zł (lub 20 tys. na osob ę w przypadku spółdzielni lub spółdzielni socjalnej)4 - wsparcie pomostowe w okresie do 6 / do 12 miesi ęcy od dnia rozpocz ęcia działalno ści gospodarczej, obejmuj ące finansowe wsparcie pomostowe wypłacane miesi ęcznie w kwocie nie wi ększej ni ż równowarto ść minimalnego wynagrodzenia obowi ązuj ącego na dzie ń wypłacenia dotacji, poł ączone z doradztwem oraz pomoc ą w efektywnym wykorzystaniu dotacji (wył ącznie dla osób, które rozpocz ęły działalno ść w ramach danego projektu) 5 - promocja przedsi ębiorczo ści i samozatrudnienia poprzez kampanie promocyjno- informacyjne - upowszechnianie dobrych praktyk z zakresu rozwoju przedsi ębiorczo ści

Typ beneficjentów

Wszystkie podmioty - z wył ączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadz ących działalno ść gospodarcz ą lub o światow ą na podstawie przepisów odr ębnych)

Grupy docelowe (osoby, instytucje, grupy społeczne bezpo średnio korzystaj ące z pomocy) - osoby fizyczne zamierzaj ące rozpocz ąć prowadzenie działalno ści gospodarczej (z wył ączeniem osób, które posiadały zarejestrowan ą działalno ść gospodarcz ą w okresie 1 roku przed przyst ąpieniem do projektu), w tym w szczególno ści:

4 Uczestnik projektu, który otrzymał środki finansowe na rozwój przedsi ębiorczo ści (w tym na zało żenie spółdzielni lub spółdzielni socjalnej) ma obowi ązek dokona ć zwrotu otrzymanych środków wraz z odsetkami, je żeli prowadził działalno ść gospodarcz ą lub był członkiem spółdzielni socjalnej przez okres krótszy ni ż 12 miesi ęcy, albo naruszone zostały inne warunki umowy dotycz ące przeznaczenia tych środków. 5 Podstawowe wsparcie pomostowe przyznawane jest na wniosek uczestnika projektu składany do beneficjenta (projektodawcy) przez okres do 6 miesi ęcy liczonych od dnia rozpocz ęcia działalno ści gospodarczej. Jednocze śnie w uzasadnionych przypadkach oraz na wniosek uczestnika projektu składany do beneficjenta (projektodawcy) istnieje mo żliwo ść przedłu żenia podstawowego wsparcia pomostowego nie dłu żej ni ż do 12 miesi ąca od dnia rozpocz ęcia działalno ści gospodarczej.

129

- osoby pozostaj ące bez zatrudnienia przez okres co najmniej kolejnych 12 miesi ęcy w ci ągu ostatnich dwóch lat - kobiety (w tym zwłaszcza powracaj ące oraz wchodz ące po raz pierwszy na rynek pracy po przerwie zwi ązanej z urodzeniem i wychowaniem dzieci) - osoby do 25 roku życia - osoby niepełnosprawne - osoby po 45 roku życia - osoby zamieszkuj ące w gminach wiejskich i miejsko – wiejskich oraz mieszka ńcy miast do 25 tys. mieszka ńców zamierzaj ące podj ąć zatrudnienie w obszarach niezwi ązanych z produkcj ą ro ślinn ą i/lub zwierz ęcą

Instytucja odpowiedzialna za wybór projektów

Instytucja wskazana przez samorz ąd województwa

Działanie 6.3 inicjatywy lokalne na rzecz podnoszenia poziomu aktywno ści zawodowej na obszarach wiejskich

Typ realizowanych operacji (projektów)

- projekty przyczyniaj ące si ę do aktywizacji zawodowej mieszka ńców obszarów wiejskich, poprawy zdolno ści do zatrudnienia oraz rozwoju usług aktywizacyjnych (z wył ączeniem instrumentów obj ętych zasadami pomocy publicznej) - wsparcie lokalnych inicjatyw informacyjnych, szkoleniowych i doradczych, promuj ących aktywizacj ę zawodow ą na poziomie lokalnym - rozwój dialogu, partnerstwa publicznospołecznego i współpracy na rzecz rozwoju zasobów ludzkich na poziomie lokalnym

Typ beneficjentów

Wszystkie podmioty - z wył ączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadz ących działalno ść gospodarcz ą lub o światow ą na podstawie przepisów odr ębnych)

130

Grupy docelowe (osoby, instytucje, grupy społeczne bezpo średnio korzystaj ące z pomocy)

- mieszka ńcy gmin wiejskich, miejsko – wiejskich oraz miast do 25 tys. mieszka ńców - społeczno ści lokalne aktywnie działaj ące na obszarach wiejskich na rzecz aktywizacji zawodowej mieszka ńców obszarów wiejskich - podmioty działaj ące na obszarach wiejskich na rzecz na rzecz aktywizacji zawodowej mieszka ńców tych obszarów

Instytucja odpowiedzialna za wybór projektów Instytucja wskazana przez samorz ąd województwa

Poddziałanie 7.2.1 Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagro żonych wykluczeniem społecznym

Typ realizowanych operacji (projektów)

- wsparcie (m.in. prawne, organizacyjne, szkoleniowe i finansowe) dla tworzenia i działalno ści podmiotów integracji społecznej, w tym: centrów integracji społecznej, klubów integracji społecznej, zakładów aktywno ści zawodowej oraz podmiotów działaj ących na rzecz aktywizacji społeczno-zawodowej (których podstawowym zadaniem nie jest działalno ść gospodarcza) z wyj ątkiem warsztatów terapii zaj ęciowej - kursy i szkolenia 6 umo żliwiaj ące nabycie, podniesienie lub zmian ę kwalifikacji i kompetencji zawodowych dla osób zagro żonych wykluczeniem społecznym - sta że, subsydiowane zatrudnienie i zaj ęcia reintegracji zawodowej u pracodawcy 7

6 Osobom uczestnicz ącym w szkoleniach lub kursach przysługuje stypendium w wysoko ści nie wi ększej ni ż 4,00 PLN brutto za godzin ę uczestnictwa w szkoleniu (wła ściwa IP/IP2 okre śli szczegółowe warunki odbywania szkolenia lub kursu, maj ąc na uwadze zapewnienie wła ściwych warunków nabywania umiej ętno ści przez uczestników projektu). 7 Osobom uczestnicz ącym w sta żu lub odbywaj ącym zaj ęcia reintegracji zawodowej u pracodawcy przysługuje miesi ęczne stypendium w wysoko ści nie wi ększej ni ż kwota minimalnego wynagrodzenia (wła ściwa IP/IP2 okre śli szczegółowe warunki odbywania sta żu oraz zaj ęć reintegracji zawodowej u pracodawcy, maj ąc na uwadze zapewnienie wła ściwych warunków nabywania umiej ętno ści przez uczestników projektu).

131

- poradnictwo psychologiczne, psychospołeczne, zawodowe i inne, prowadz ące do integracji społecznej i zawodowej, skierowane do osób zagro żonych wykluczeniem i ich otoczenia - rozwój nowych form i metod wsparcia indywidualnego i środowiskowego na rzecz integracji zawodowej i społecznej (w tym np. środowiskowej pracy socjalnej, centrów aktywizacji lokalnej, animacji lokalnej, streetworkingu, couchingu, treningu pracy) - rozwój usług społecznych przezwyci ęż aj ących indywidualne bariery w integracji społecznej w tym w powrocie na rynek pracy - rozwijanie umiej ętno ści i kompetencji społecznych, niezb ędnych na rynku pracy - wsparcie tworzenia i działalno ści środowiskowych instytucji aktywizuj ących osoby niepełnosprawne w tym zaburzone psychicznie - promocja i wsparcie wolontariatu, w zakresie integracji osób wykluczonych i zagro żonych wykluczeniem społecznym - wsparcie dla tworzenia i funkcjonowania pozaszkolnych form integracji społecznej młodzie ży ( świetlice środowiskowe w tym z programem socjoterapeutycznym, kluby środowiskowe) poł ączonych z realizacj ą działa ń w zakresie reintegracji zawodowej i społecznej - organizowanie akcji i kampanii promocyjno – informacyjnych m.in. z zakresu równo ści szans, mobilno ści i elastyczno ści zawodowej, promowania postaw aktywnych oraz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu - rozwój dialogu, partnerstwa publicznospołecznego i współpracy na rzecz rozwoju zasobów ludzkich na poziomie regionalnym i lokalnym - prowadzenie, publikowanie i upowszechnianie bada ń i analiz z zakresu polityki społecznej w regionie (w tym działa ń maj ących na celu przygotowanie i wdra żanie gminnych lub powiatowych strategii rozwi ązywania problemów społecznych)

Typ beneficjentów

Wszystkie podmioty - z wył ączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadz ących działalno ść gospodarcz ą lub o światow ą na podstawie przepisów odr ębnych)

Grupy docelowe (osoby, instytucje, grupy społeczne bezpo średnio korzystaj ące z pomocy) - osoby długotrwale bezrobotne - osoby niezatrudnione, korzystaj ące ze świadcze ń pomocy społecznej

132

- osoby niepełnosprawne, w tym z zaburzeniami psychicznymi (warunkiem zakwalifikowania jako uczestnika projektu jest zło żenie o świadczenia o dotychczasowym nieskorzystaniu z tej samej formy wsparcia w ramach projektów realizowanych w Działaniu 1.3 PO KL) 8 - osoby nieaktywne zawodowo z uwagi na opiek ę nad dzie ćmi lub innymi osobami zale żnymi; - osoby powracaj ące na rynek pracy po urlopach wychowawczych i macierzy ńskich - osoby po pi ęć dziesi ątym roku życia (50+) - młodzie ż w wieku 15 – 25 lat zagro żona wykluczeniem społecznym (warunkiem zakwalifikowania jako uczestnika projektu jest zło żenie o świadczenia o dotychczasowym nieskorzystaniu z tej samej formy wsparcia w ramach projektów realizowanych w Działaniu 1.3 PO KL) 9 - osoby bezdomne - uchod źcy, cudzoziemcy posiadaj ący zgod ę na pobyt tolerowany, oraz cudzoziemcy posiadaj ący zezwolenie na osiedlenie si ę, zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE lub obj ęci ochron ą uzupełniaj ącą, maj ący trudno ści z integracj ą zawodow ą i społeczn ą (warunkiem zakwalifikowania jako uczestnika projektu jest zło żenie o świadczenia o niekorzystaniu z wsparcia w ramach projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu na rzecz Uchod źców) 10 - członkowie mniejszo ści etnicznych i narodowych (warunkiem zakwalifikowania jako uczestnika projektu jest zło żenie o świadczenia o dotychczasowym nieskorzystaniu z tej samej formy wsparcia w ramach projektów realizowanych w Działaniu 1.3 PO KL) 11

8 Potwierdzeniem mo żliwo ści obj ęcia danej osoby wsparciem w projekcie jest zło żenie przez ni ą odpowiedniego o świadczenia o dotychczasowym nieskorzystaniu z tej samej formy wsparcia w ramach projektów realizowanych w Działaniu 1.3 PO KL przed przyst ąpieniem do projektu. 9 Potwierdzeniem mo żliwo ści obj ęcia danej osoby wsparciem w projekcie jest zło żenie przez ni ą odpowiedniego o świadczenia o dotychczasowym nieskorzystaniu z tej samej formy wsparcia w ramach projektów realizowanych w Działaniu 1.3 PO KL przed przyst ąpieniem do projektu. 10 Potwierdzeniem mo żliwo ści obj ęcia danej osoby wsparciem w projekcie jest zło żenie przez nią odpowiedniego o świadczenia o niekorzystaniu z wsparcia w ramach projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu na rzecz Uchod źców przed przyst ąpieniem do projektu. 11 Potwierdzeniem mo żliwo ści obj ęcia danej osoby wsparciem w projekcie jest zło żenie przez ni ą odpowiedniego o świadczenia o dotychczasowym nieskorzystaniu z tej samej formy wsparcia w ramach projektów realizowanych w Działaniu 1.3 PO KL przed przyst ąpieniem do projektu.

133

- osoby opuszczaj ące rodziny zast ępcze, placówki opieku ńczo-wychowawcze oraz placówki, o których mowa w art. 88 ustawy o pomocy społecznej, maj ące trudno ści z integracj ą zawodow ą i społeczn ą - osoby po zwolnieniu z zakładu karnego lub innej jednostki penitencjarnej (do 12 miesi ęcy od jej opuszczenia) - osoby uzale żnione od alkoholu lub innych środków odurzaj ących, poddaj ące si ę procesowi leczenia lub po jego uko ńczeniu - otoczenie osób wykluczonych społecznie (w zakresie projektów środowiskowych, poradnictwa, projektów promocyjnych, oraz działa ń wspieraj ących) - instytucje pomocy i integracji społecznej i ich pracownicy - partnerzy społeczni i gospodarczy

Instytucja odpowiedzialna za wybór projektów

Instytucja wskazana przez samorz ąd województwa Poddziałanie 7.2.2 Wsparcie ekonomii społecznej

Typ realizowanych operacji (projektów)

- Wsparcie finansowe dla utworzenia i funkcjonowania instytucji otoczenia sektora ekonomii społecznej, świadcz ących nast ępuj ące usługi: - usługi prawne, ksi ęgowe, marketingowe, doradztwo finansowe - doradztwo (indywidualne i grupowe) oraz szkolenia umo żliwiaj ące uzyskanie wiedzy i umiej ętno ści potrzebnych do zało żenia i prowadzenia działalno ści w sektorze ekonomii społecznej - rozwój partnerstwa lokalnego na rzecz rozwoju ekonomii społecznej - promocj ę ekonomii społecznej i zatrudnienia w sektorze ekonomii społecznej.

Typ beneficjentów Wszystkie podmioty - z wył ączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadz ących działalno ść gospodarcz ą lub o światow ą na podstawie przepisów odr ębnych)

Grupy docelowe (osoby, instytucje, grupy społeczne bezpo średnio korzystaj ące z pomocy) - podmioty ekonomii społecznej

134

- instytucje rynku pracy oraz pomocy i integracji społecznej (w zakresie projektów promocyjnych i partnerskich) - osoby fizyczne (w zakresie doradztwa i szkole ń na temat zakładania i/lub prowadzenia działalno ści w sektorze ekonomii społecznej)

Instytucja odpowiedzialna za wybór projektów Instytucja wskazana przez samorz ąd województwa

Działanie 7.3. Inicjatywy lokalne na rzecz aktywnej integracji Typ realizowanych operacji (projektów)

- projekty przyczyniaj ące si ę do integracji społecznej mieszka ńców obszarów wiejskich (z wył ączeniem instrumentów obj ętych zasadami pomocy publicznej) - wsparcie inicjatyw lokalnych o charakterze informacyjnym, szkoleniowym i promocyjnym (np. w formie szkole ń, spotka ń, seminariów) maj ących na celu przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu mieszka ńców obszarów wiejskich - rozwój dialogu, partnerstwa publicznospołecznego i współpracy na rzecz rozwoju zasobów ludzkich na poziomie lokalnym

Typ beneficjentów Wszystkie podmioty - z wył ączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadz ących działalno ść gospodarcz ą lub o światow ą na podstawie przepisów odr ębnych)

Grupy docelowe (osoby, instytucje, grupy społeczne bezpo średnio korzystaj ące z pomocy) - mieszka ńcy gmin wiejskich, miejsko – wiejskich oraz miast do 25 tys. mieszka ńców - społeczno ści lokalne aktywnie działaj ące na obszarach wiejskich na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu mieszka ńców tych obszarów - podmioty działaj ące na obszarach wiejskich na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu mieszka ńców tych obszarów

Instytucja odpowiedzialna za wybór projektów Instytucja wskazana przez samorz ąd województwa

135

Poddziałanie 8.1.1 Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsi ębiorstw Typ realizowanych operacji (projektów) - ogólne i specjalistyczne szkolenia 12 oraz doradztwo zwi ązane ze szkoleniami dla kadr zarz ądzaj ących i pracowników przedsi ębiorstw w zakresie m.in.: zarz ądzania, identyfikacji potrzeb w zakresie kwalifikacji pracowników, organizacji pracy, zarz ądzania BHP, elastycznych form pracy, wdra żania technologii produkcyjnych przyjaznych środowisku, wykorzystania w prowadzonej działalno ści technologii informacyjnych i komunikacyjnych (1) - doradztwo dla mikro-, małych i średnich przedsi ębiorstw (MM ŚP), w tym dla osób samozatrudnionych, w szczególno ści w zakresie ekonomii, finansów, zarz ądzania zasobami ludzkimi lub rachunkowo ści (z wył ączeniem doradztwa zwi ązanego z procesami inwestycyjnymi) 13 (2) - szkolenia, kursy i doradztwo zawodowe (jako działanie uzupełniaj ące do szkole ń i kursów) skierowane do dorosłych osób pracuj ących, które z własnej inicjatywy s ą zainteresowane nabyciem nowych, uzupełnianiem lub podwy ższaniem kwalifikacji i umiej ętno ści, w szczególno ści dla osób zatrudnionych o niskich lub zdezaktualizowanych kwalifikacjach (z wył ączeniem kształcenia ustawicznego w formach szkolnych realizowanego w szkołach dla dorosłych) 14 (3)

12 Projekty szkoleniowe inne ni ż mo żliwe do realizacji w procedurze konkursowej w ramach Priorytetu II (zasi ęg terytorialny) 13 Beneficjent wsparcia zobowi ązany jest do dostarczenia przed podpisaniem umowy o dofinansowanie projektu o świadczenia o nieotrzymaniu pomocy z innych programów operacyjnych w odniesieniu do tych samych wydatków kwalifikowalnych zwi ązanych z danym projektem. Z wsparcia w ramach tego Poddziałania wykluczeni s ą uczestnicy Działania 6.2 Promocja przedsi ębiorczo ści i samozatrudnienia , którzy otrzymali wsparcie pomostowe, czego dowodem jest o świadczenie zło żone przed przyst ąpieniem do projektu. 14 Szkolenia, które ł ącznie spełniaj ą nast ępuj ące warunki: 1) s ą realizowane poza godzinami pracy uczestników; 2) wszystkie podmioty bior ące udział w realizacji projektu s ą niezale żne od pracodawcy uczestnika szkolenia; 3) szkolenie odbywa si ę poza miejscem pracy uczestników; 4) nabór na szkolenie jest otwarty dla wszystkich zainteresowanych; oraz dodatkowo, tylko w przypadku pracodawcy, który jest przedsi ębiorc ą: 5) pracownicy

136

Typ beneficjentów

- wszystkie podmioty - z wył ączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadz ących działalno ść gospodarcz ą lub o światow ą na podstawie przepisów odr ębnych) (1, 2) - przedsi ębiorcy wykonuj ący działalno ść gospodarcz ą w zakresie szkole ń (3) - osoby prawne, które zgodnie ze statutem prowadz ą działalno ść szkoleniow ą (3) - osoby fizyczne prowadz ące działalno ść oświatow ą (3)

Grupy docelowe (osoby, instytucje, grupy społeczne bezpo średnio korzystaj ące z pomocy)

- przedsi ębiorcy 15 i ich pracownicy (w tym zatrudnieni na podstawie umowy cywilnoprawnej) (1, 2) - pracuj ące osoby dorosłe (powy żej 18. roku życia), wykonuj ące prac ę na podstawie umowy o prac ę, powołania, wyboru, mianowania, spółdzielczej umowy o prac ę, umowy zlecenia lub umowy o dzieło (3)

Instytucja odpowiedzialna za wybór projektów Instytucja wskazana przez samorz ąd województwa

Poddziałanie 8.1.2 Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie

Typ realizowanych operacji (projektów)

- pomoc w tworzeniu partnerstw lokalnych z udziałem m.in. przedsi ębiorstw, organizacji pracodawców, zwi ązków zawodowych, jednostek samorz ądu terytorialnego, urz ędów pracy i innych środowisk, maj ących na celu opracowanie i wdra żanie strategii przewidywania i zarz ądzania zmian ą gospodarczą na poziomie lokalnym i wojewódzkim zatrudnieni w jednym miejscu pracy (u jednego pracodawcy) stanowi ą nie wi ęcej ni ż 20% uczestników jednego szkolenia w ramach tego samego projektu. 15 W rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalno ści gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, z pó źn. zm.) – dotyczy całego Priorytetu VIII, ilekro ć jest mowa o przedsi ębiorcy.

137

- wsparcie dla pracodawców przechodz ących procesy adaptacyjne i modernizacyjne, realizowane w formie tworzenia i wdra żania programów zwolnie ń monitorowanych (outplacement ), w tym szkole ń i doradztwa zawodowego - podnoszenie świadomo ści pracowników i kadr zarz ądzaj ących modernizowanych firm w zakresie mo żliwo ści i potrzeby realizacji projektów wspieraj ących procesy zmian poprzez szkolenia i doradztwo - szkolenia przekwalifikowuj ące i usługi doradcze w zakresie wyboru nowego zawodu i zdobycia nowych umiej ętno ści zawodowych (w tym indywidualne plany działa ń i pomoc w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia) - szkolenia i doradztwo dla przedsi ębiorców wspomagaj ące proces zmiany profilu działalno ści przedsi ębiorstwa - badania i analizy dotycz ące trendów rozwojowych i prognozowania zmian gospodarczych zachodz ących w regionie, w szczególno ści tworzenia i likwidacji miejsc pracy oraz formułowania wła ściwych mechanizmów zaradczych, upowszechnianie wyników tych bada ń i analiz oraz zwi ązana z nimi wymiana informacji

Typ beneficjentów

Wszystkie podmioty - z wył ączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadz ących działalno ść gospodarcz ą lub o światow ą na podstawie przepisów odr ębnych)

Grupy docelowe (osoby, instytucje, grupy społeczne bezpo średnio korzystaj ące z pomocy) - pracodawcy i pracownicy pracodawców przechodz ących procesy adaptacyjne i modernizacyjne - partnerzy społeczni (organizacje pracodawców i zwi ązki zawodowe) - osoby odchodz ące z rolnictwa lub rybołówstwa (rybactwa) 16

16 Zgodnie z definicjami zawartymi w Słowniku terminologicznym . [Osoba odchodz ąca z rolnictwa- Rolnik ubezpieczony w KRUS lub jego domownik (w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników), zamieszkuj ący w gminie wiejskiej i miejsko-wiejskiej oraz w mie ście do 25 tys. mieszka ńców, który wykonuje działalno ść rolnicz ą, lecz w momencie przyst ąpienia do projektu składa o świadczenie o zamiarze podj ęcia zatrudnienia w obszarach niezwi ązanych z działalno ści ą rolnicz ą lub o zamiarze podj ęcia pozarolniczej działalno ści gospodarczej.]

138

- samorz ądy gospodarcze i zawodowe - jednostki samorz ądu terytorialnego - instytucje rynku pracy - społeczno ść lokalna - organizacje pozarz ądowe

Instytucja odpowiedzialna za wybór projektów Instytucja wskazana przez samorz ąd województwa

Poddziałanie 9.1.1 Zmniejszanie nierówno ści w stopniu upowszechnienia edukacji przedszkolnej:

Rodzaj wsparcia: • tworzenie przedszkoli (w tym równie ż uruchamianie innych form wychowania przedszkolnego) na obszarach i w środowiskach o niskim stopniu upowszechnienia edukacji przedszkolnej (w szczególno ści na obszarach wiejskich), • wsparcie istniej ących przedszkoli (w tym równie ż funkcjonuj ących innych form wychowania przedszkolnego) przyczyniaj ące si ę do zwi ększonego uczestnictwa dzieci w wychowaniu przedszkolnym, np. wsparcie dla przedszkoli i innych form wychowania przedszkolnego zagro żonych likwidacj ą, wydłu żenie godzin pracy, uruchomienie dodatkowego naboru dzieci, zatrudnienie dodatkowego personelu itp.

Zgodnie ze Szczegółowym Opisem Priorytetów PO KL projekty realizowane w ramach Poddziałania 9.1.1 PO KL mog ą by ć skierowane do nast ępuj ących grup odbiorców: a) dzieci w wieku przedszkolnym (3-5 lat) b) rodzice dzieci w wieku przedszkolnym (3-5 lat), c) istniej ące przedszkola, d) funkcjonuj ące inne formy wychowania przedszkolnego.

[Osoba odchodz ąca z rybołówstwa (rybactwa)- Osoba zatrudniona przy połowie (pozyskiwaniu) ryb i innych organizmów wodnych (np. raków) w wodach powierzchniowych (śródl ądowych i morskich), a tak że przy gospodarowaniu i ochronie zasobów ryb i innych organizmów wodnych, która w momencie przyst ąpienia do projektu składa o świadczenie o zamiarze podj ęcia zatrudnienia niezwi ązanego z wymienion ą powy żej działalno ści ą.]

139

Poddziałanie 9.1.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów z grup o utrudnionym dost ępie do edukacji oraz zmniejszanie ró żnic w jako ści usług edukacyjnych

Typ realizowanych operacji (projektów)

Programy rozwojowe szkół i placówek o światowych prowadz ących kształcenie ogólne ukierunkowane na wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów i zmniejszanie dysproporcji w ich osi ągni ęciach edukacyjnych oraz podnoszenie jako ści procesu kształcenia, w szczególno ści obejmuj ące: - dodatkowe zaj ęcia dydaktyczno - wyrównawcze oraz specjalistyczne słu żą ce wyrównywaniu dysproporcji edukacyjnych w trakcie procesu kształcenia - doradztwo i opiek ę pedagogiczno –psychologiczn ą dla uczniów wykazuj ących problemy w nauce lub z innych przyczyn zagro żonych przedwczesnym wypadni ęciem z systemu o światy (np. wsparcie dla uczniów z obszarów wiejskich, wsparcie dla uczniów niepełnosprawnych, przeciwdziałanie uzale żnieniom, programy prewencyjne, przeciwdziałanie patologiom społecznym) - programy skierowane do dzieci i młodzie ży, które znajduj ą si ę poza systemem szkolnictwa podstawowego, gimnazjalnego i ponadgimnazjalnego (przedwcze śnie opuszczaj ący system szkolnictwa) umo żliwiaj ące uko ńczenie danego etapu kształcenia oraz kontynuacj ę nauki - dodatkowe zaj ęcia (pozalekcyjne i pozaszkolne) dla uczniów ukierunkowane na rozwój kompetencji kluczowych, ze szczególnym uwzgl ędnieniem ICT, j ęzyków obcych, przedsi ębiorczo ści, nauk przyrodniczo – matematycznych - rozszerzanie oferty szkół o zagadnienia zwi ązane z poradnictwem i doradztwem edukacyjno - zawodowym, informowaniem uczniów o korzy ściach płyn ących z wyboru danej ście żki edukacyjnej oraz mo żliwo ściach dalszego kształcenia w kontek ście uwarunkowa ń lokalnego i regionalnego rynku pracy (szkolne o środki kariery) - wdro żenie nowych, innowacyjnych form nauczania i oceniania cechuj ących si ę wy ższ ą skuteczno ści ą ni ż formy tradycyjne - wdra żanie programów i narz ędzi efektywnego zarz ądzania placówk ą oświatow ą przyczyniaj ących si ę do popraw ę jako ści nauczania Typ beneficjentów

140

Wszystkie podmioty - z wył ączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadz ących działalno ść gospodarcz ą lub o światow ą na podstawie przepisów odr ębnych)

Grupy docelowe (osoby, instytucje, grupy społeczne bezpo średnio korzystaj ące z pomocy)

- szkoły (instytucje, kadra) i ich organy prowadz ące realizuj ące kształcenie ogólne (z wył ączeniem szkół dla dorosłych) - poradnie psychologiczno – pedagogiczne - uczniowie szkół podstawowych, gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych prowadz ących kształcenie ogólne (z wył ączeniem słuchaczy szkół dla dorosłych) - osoby, które przedwcze śnie opu ściły system o światy

Instytucja odpowiedzialna za wybór projektów

Instytucja wskazana przez samorz ąd województwa

Działanie 9.2 Podniesienie atrakcyjno ści i jako ści szkolnictwa zawodowego

Typ realizowanych operacji (projektów)

- diagnozowanie potrzeb edukacyjnych w obszarze szkolnictwa zawodowego zgodnie z potrzebami lokalnego i regionalnego rynku pracy - programy rozwojowe szkół i placówek o światowych prowadz ących kształcenie zawodowe ukierunkowane na zmniejszanie wyrównywaniu dysproporcji w osi ągni ęciach uczniów w trakcie procesu kształcenia oraz podnoszenie jako ści procesu kształcenia w szczególno ści obejmuj ące: - dodatkowe zaj ęcia dydaktyczno - wyrównawcze oraz specjalistyczne słu żą ce wyrównywaniu dysproporcji edukacyjnych w trakcie procesu kształcenia - doradztwo i opiek ę pedagogiczno – psychologiczn ą dla uczniów wykazuj ących problemy w nauce lub z innych przyczyn zagro żonych przedwczesnym wypadni ęciem z systemu szkolnictwa (np. wsparcie dla uczniów z obszarów wiejskich, wsparcie dla uczniów niepełnosprawnych, przeciwdziałanie uzale żnieniom, programy prewencyjne, przeciwdziałanie patologiom społecznym)

141

- dodatkowe zaj ęcia (pozalekcyjne i pozaszkolne) dla uczniów ukierunkowane na rozwój kompetencji kluczowych, ze szczególnym uwzgl ędnieniem ICT, j ęzyków obcych, przedsi ębiorczo ści, nauk przyrodniczo – matematycznych - efektywne programy doradztwa edukacyjno – zawodowego - modernizacj ę oferty kształcenia zawodowego i dostosowanie jej do potrzeb lokalnego i regionalnego rynku pracy (wprowadzanie nowych kierunków kształcenia, modyfikacja programów nauczania na kierunkach istniej ących) - współprac ę szkół i placówek prowadz ących kształcenie zawodowe z pracodawcami i instytucjami rynku pracy służą ca podnoszeniu kwalifikacji zawodowych uczniów jako przyszłych absolwentów i wzmacnianie ich zdolno ści do zatrudnienia ( (w tym zwłaszcza w zakresie praktycznych form nauczania – sta że i praktyki) - wyposa żenie szkół i placówek prowadz ących kształcenie zawodowe w nowoczesne materiały dydaktyczne (w tym podr ęczniki szkolne) zapewniaj ące wysok ą jako ść kształcenia - wdro żenie nowych, innowacyjnych form nauczania i oceniania cechuj ących si ę wy ższ ą skuteczno ści ą ni ż formy tradycyjne - wdra żanie programów i narz ędzi efektywnego zarz ądzania placówk ą oświatow ą przyczyniaj ących si ę do poprawy jako ści nauczania

Typ beneficjentów

Wszystkie podmioty - z wył ączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadz ących działalno ść gospodarcz ą lub o światow ą na podstawie przepisów odr ębnych)

Grupy docelowe (osoby, instytucje, grupy społeczne bezpo średnio korzystaj ące z pomocy)

Mi ędzy innymi: - uczniowie i słuchacze szkół i placówek o światowych prowadz ących kształcenie zawodowe (z wył ączeniem słuchaczy szkół dla dorosłych) - szkoły i placówki (instytucje i kadra pedagogiczna) prowadz ące kształcenie zawodowe (z wył ączeniem szkół dla dorosłych) - partnerzy społeczno – gospodarczy - pracodawcy

142

Instytucja odpowiedzialna za wybór projektów

Instytucja wskazana przez samorz ąd województwa

Działanie 9.3 Upowszechnienie formalnego kształcenia ustawicznego

Typ realizowanych operacji (projektów)

- kampanie informacyjne w zakresie formalnego kształcenia ustawicznego, w tym w kontek ście potrzeb regionalnego lub lokalnego rynku pracy - kształcenie w formach szkolnych osób dorosłych z własnej inicjatywy zainteresowanych uzupełnieniem lub podwy ższeniem swojego wykształcenia i kwalifikacji ogólnych i zawodowych - programy formalnego potwierdzania kwalifikacji ogólnych i zawodowych zdobytych w sposób pozaformalny i nieformalny (wsparcie dla osób, które z własnej inicjatywy deklaruj ą ch ęć przyst ąpienia do egzaminu zewn ętrznego i potwierdzenia posiadanych kwalifikacji) - usługi doradcze dla osób dorosłych z własnej inicjatywy zainteresowanych kształceniem formalnym w zakresie wyboru kierunku i formy kształcenia formalnego w kontek ście potrzeb regionalnego lub lokalnego rynku pracy - wsparcie dla szkół dla dorosłych, placówek kształcenia ustawicznego, praktycznego i doskonalenia zawodowego w zakresie kształcenia formalnego ukierunkowane na: - monitorowanie potrzeb oraz rozszerzanie lub dostosowywanie oferty edukacyjnej do potrzeb regionalnego i lokalnego rynku pracy - podwy ższanie jako ści oferty edukacyjnej w tym równie ż w przypadku form pozaszkolnych ubieganie si ę o akredytacj ę kuratora o światy - rozwój innowacyjnych form kształcenia ustawicznego, w tym równie ż w formie elearningu

Typ beneficjentów

Wszystkie podmioty - z wył ączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadz ących działalno ść gospodarcz ą lub o światow ą na podstawie przepisów odr ębnych)

143

Grupy docelowe (osoby, instytucje, grupy społeczne bezpo średnio korzystaj ące z pomocy)

- osoby w wieku 25 – 64 lat (oraz osoby nie ucz ące si ę w wieku 18 – 24 lat) zgłaszaj ące z własnej inicjatywy ch ęć kształcenia ustawicznego w formach szkolnych - szkoły dla dorosłych, placówki kształcenia ustawicznego, praktycznego i doskonalenia zawodowego prowadz ące formalne kształcenia ustawiczne - partnerzy społeczno – gospodarczy - pracodawcy

Instytucja odpowiedzialna za wybór projektów Instytucja wskazana przez samorz ąd województwa

Działanie 9.5 Oddolne inicjatywy edukacyjne na obszarach wiejskich

Typ realizowanych operacji (projektów)

- tworzenie i wsparcie działalno ści inicjatyw 17 ukierunkowanych na pobudzenie świadomo ści środowisk lokalnych i ich zaanga żowanie w działania na rzecz rozwoju edukacji na terenach wiejskich i podnoszenia poziomu wykształcenia mieszka ńców obszarów wiejskich

17 Na potrzeby realizacji PO KL za oddoln ą inicjatyw ę lokaln ą nale ży uzna ć projekt o zasi ęgu lokalnym, skierowany do okre ślonej grupy docelowej (w tym przypadku mieszka ńców gmin wiejskich, wiejsko – miejskich i miast do 25 tys. mieszka ńców) zakładaj ący udział grupy docelowej w formułowaniu zało żeń i/lub realizacji projektu. Charakter inicjatywy wymusza na projektach realizowanych w ramach Działania, i ż udzielane wsparcie musi wynika ć w jaki ś sposób z potrzeby społeczno ści lokalnej np. słu żyć rozwi ązaniu problemu zdiagnozowanego przez t ą społeczno ść lub słu żyć pobudzeniu aktywno ści tj. zwi ększeniu własnych zdolno ści społeczno ści lokalnej do diagnozowania i rozwi ązywania problemów w zakresie obj ętym Działaniem. Tym samym oddolne inicjatywy lokalne wpisuj ą si ę w realizacj ę zasady empowerment czyli udziału grup napotykaj ących na problemy społeczne w identyfikacji potrzeb i zakresu wsparcia na etapie przygotowania i/lub realizacji projektu. Zasada empowerment jest stosowana w celu zaanga żowania si ę i podniesienia rzeczywistej zdolno ści tych grup do wpływania na sprawy, które ich dotycz ą i zwi ększenia w ten sposób efektywno ści projektów.

144

- projekty przyczyniaj ące si ę do podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji mieszka ńców obszarów wiejskich oraz rozwoju usług edukacyjnych na tych obszarach - działania informacyjno – promocyjne, szkoleniowe, doradcze podnosz ące świadomo ść mieszka ńców obszarów wiejskich w zakresie korzy ści płyn ących z kształcenia i szkolenia

Typ beneficjentów

Wszystkie podmioty - z wył ączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadz ących działalno ść gospodarcz ą lub o światow ą na podstawie przepisów odr ębnych)

Grupy docelowe (osoby, instytucje, grupy społeczne bezpo średnio korzystaj ące z pomocy)

- mieszka ńcy gmin wiejskich, miejsko – wiejskich oraz miast do 25 tys. mieszka ńców - społeczno ści lokalne aktywnie działaj ące na obszarach wiejskich na rzecz rozwoju edukacji na terenach wiejskich i podnoszenia poziomu wykształcenia mieszka ńców obszarów wiejskich - podmioty działaj ące na obszarach wiejskich na rzecz przeciwdziałania ich marginalizacji i zapewnienia ich odpowiedniego rozwoju

Instytucja odpowiedzialna za wybór projektów

Instytucja wskazana przez samorz ąd województwa

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

Działanie 5.1. Wspieranie kompleksowych projektów z zakresu ochrony siedlisk przyrodniczych (ekosystemów) na obszarach chronionych oraz zachowanie ró żnorodno ści gatunkowej

Przykładowe rodzaje projektów 1. Ochrona gatunków i siedlisk in-situ , w tym: a. planowanie działa ń ochronnych, ochrona i odbudowa zdegradowanych siedlisk l ądowych i wodnych, w tym morskich, b. ochrona in situ i reintordukcja gatunków chronionych, c. wykup gruntów kluczowych dla ochrony przyrody i ich renaturyzacja,

145 d. przywracanie wła ściwych stosunków wodnych siedlisk wodno-błotnych, e. usuwanie nalotu ro ślinno ści drzewiastej i krzewiastej na siedliskach niele śnych, f. kształtowanie strefy ekotonów na granicy siedlisk le śnych i niele śnych, g. usuwanie i ograniczanie niekorzystnych wpływów inwazyjnych gatunków obcych, h. zachowanie i poprawa ró żnorodno ści biologicznej na terenach niezurbanizowanych. 2. Ochrona gatunków ex situ , ochrona zasobów genowych oraz budowa centrów rehabilitacji zwierz ąt, w tym: a. ochrona ex situ gatunków chronionych i gatunków o zagro żonych pulach genowych, b. budowa lub rozbudowa obiektów dla zwierz ąt i ro ślin w ogrodach zoologicznych lub w ogrodach botanicznych w ramach krajowych programów ochrony gatunków zagro żonych, c. realizacja programów ochrony puli genowej krajowych gatunków drzew le śnych, selekcji i testowania potomstwa, d. budowa o środków rehabilitacji zwierz ąt. 3. Budowa lub modernizacja małej infrastruktury służą cej zabezpieczeniu obszarów chronionych przed nadmierną i niekontrolowan ą presj ą turystów w tym: budowa ście żek dydaktycznych, ście żek rowerowych, szlaków, parkingów, punktów widokowych, wie ż widokowych, zadasze ń. 4. Budowa centrum/centrów przetrzymywania gatunków CITES. W ramach działania alokacja środków na projekty dotycz ące ochrony gatunków i siedlisk in- situ wyniesie co najmniej 65%; projekty dotycz ące ochrony gatunków ex situ , ochrony zasobów genowych oraz budow ę centrów rehabilitacji zwierz ąt – co najmniej 10%; projekty dotycz ące budowy lub modernizacji małej infrastruktury służą cej ochronie obszarów chronionych przed nadmiern ą presj ą turystów – co najmniej 15% alokacji na działanie 5.1. Pozostałe środki zostan ą przeznaczone na budow ę centrum/centrów przetrzymywania gatunków CITES.

Typ beneficjentów

1. parki narodowe, 2. parki krajobrazowe i ich zespoły, 3. jednostki organizacyjne Lasów Pa ństwowych, 4. organizacje pozarz ądowe, 5. wojewodowie,

146

6. ogrody botaniczne, 7. ogrody zoologiczne, 8. instytucje naukowe oraz jednostki badawczorozwojowe, w tym szkoły wy ższe oraz ich jednostki organizacyjne, 9. urz ędy morskie, 10. jednostki rz ądowe, samorz ądowe, 11. podmioty sprawuj ące nadzór lub zarz ądzaj ące ochron ą obszarów chronionych, 12. grupy wy żej wymienionych podmiotów ze wskazaniem beneficjenta wiod ącego.

Instytucja Po średnicz ąca II stopnia / Instytucja Wdra żaj ąca Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych

Działanie 5.4. Kształtowanie postaw społecznych sprzyjaj ących ochronie środowiska, w tym ró żnorodno ści biologicznej.

Przykładowe rodzaje projektów

1. Ogólnopolskie lub ponadregionalne działania edukacyjne, kampanie informacyjnopromocyjne, imprezy masowe oraz konkursy i festiwale ekologiczne, w tym: a. kampanie informacyjno-promocyjne, kampanie audiowizualne oraz programy edukacyjne dotycz ące ochrony przyrody i wybranych aspektów ochrony środowiska prowadzone z udziałem środków masowego przekazu, społecznych organizacji ekologicznych i innych podmiotów, w tym badania opinii publicznej ex -ante i ex -post, b. ogólnopolskie i mi ędzynarodowe imprezy masowe, których celem jest popularyzacja wiedzy o środowisku oraz kształtowanie proekologicznych postaw społecznych, c. ogólnopolskie i ponadregionalne konkursy i festiwale ekologiczne. 2. Działania edukacyjne skierowane do społeczno ści lokalnych na obszarach chronionych. 3. Ogólnopolskie lub ponadregionalne szkolenia oraz aktywna edukacja dla grup zawodowych wywieraj ących najwi ększy wpływ na przyrod ę. 4. Tworzenie partnerstw oraz moderowanie platform dialogu społecznego na rzecz ochrony środowiska.

147

Typ beneficjentów

1. jednostki organizacyjne Lasów Pa ństwowych, 2. organizacje pozarz ądowe, 3. jednostki rz ądowe i samorz ądowe, 4. Policja, 5. Słu żba Celna, 6. Stra ż Graniczna, 7. Stra ż Po żarna, 8. parki narodowe, 9. parki krajobrazowe i ich zespoły, 10. wojewódzcy konserwatorzy przyrody, 11. o środki edukacji ekologicznej, 12. instytucje naukowe oraz badawczo-rozwojowe, w tym szkoły wy ższe lub ich jednostki organizacyjne, 13. instytucje o światowe, 14. grupy wy żej wymienionych podmiotów ze wskazaniem beneficjenta wiod ącego.

Instytucja Po średnicz ąca II stopnia / Instytucja Wdra żaj ąca Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Działanie 8.3 Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu - eInclusion

Przykładowe rodzaje projektów Projekty składaj ące si ę z nast ępuj ących komponentów: - dotacja całkowicie lub cz ęś ciowo pokrywaj ąca koszty dost ępu do Internetu w gospodarstwach domowych na obszarze obj ętym projektem (max. przez okres 3 lat), - pokrycie kosztów dostarczenia, instalacji oraz serwisowania sprz ętu komputerowego i/lub niezb ędnego oprogramowania w gospodarstwach domowych wskazanych przez projektodawc ę, - zakup usługi przeprowadzenia szkole ń z zakresu obsługi komputera oraz korzystania z Internetu dla U żytkowników ko ńcowych projektu,

148

- dofinansowanie kosztów operacyjnych oraz kosztów zatrudnienia i szkolenia pracowników JST i/lub organizacji pozarz ądowej uczestnicz ącej w konsorcjum z JST, którzy b ędą odpowiedzialni za realizacj ę działania, - dofinansowanie promocji projektu na obszarze obj ętym projektem.

Typ beneficjentów - jednostki samorz ądu terytorialnego, - konsorcja jednostek samorz ądu terytorialnego, - konsorcja jednostek samorz ądu terytorialnego z organizacjami pozarz ądowymi

Grupy docelowe (osoby, instytucje, grupy społeczne bezpo średnio korzystaj ące z pomocy) - gospodarstwa domowe spełniaj ące kryterium dochodowe upowa żniaj ące do otrzymania wsparcia w ramach systemu pomocy społecznej, - gospodarstwa domowe spełniaj ące kryterium dochodowe upowa żniaj ące do otrzymania wsparcia w ramach systemu świadcze ń rodzinnych, - dzieci i młodzie ż ucz ąca si ę z rodzin w trudnej sytuacji materialnej i społecznej uprawniaj ącej do uzyskania stypendiów socjalnych, typowana do otrzymania wsparcia we współpracy ze szkoł ą oraz/lub o środkami pomocy społecznej, - osoby niepełnosprawne ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawno ści lub z orzeczeniem równowa żnym.

Instytucja Po średnicz ąca II stopnia / Instytucja Wdra żaj ąca Władza Wdra żaj ąca Programy Europejskie

Działanie 8.4 Zapewnienie dost ępu do Internetu na etapie „ostatniej mili” Przykładowe rodzaje projektów

W ramach tego działania przewiduje si ę projekty polegaj ące na dofinansowaniu budowy dedykowanej infrastruktury teleinformatycznej stworzonej pomi ędzy najbli ższym lub najbardziej efektywnym punktem dystrybucji Internetu a grup ą (-ami) docelow ą (-ymi). Na obszarze gminy mo że by ć realizowany wi ęcej ni ż 1 projekt tego typu.

Typ beneficjentów Mikro-, mali i średni przedsi ębiorcy

149

Organizacje pozarz ądowe non-profit

Grupy docelowe (osoby, instytucje, grupy społeczne bezpo średnio korzystaj ące z pomocy)

Społeczno ść lokalna, w tym w szczególno ści min. 50% udział przedstawicieli nast ępuj ących grup: dzieci i młodzie ż ucz ące si ę z rodzin w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, osoby bezrobotne oraz osoby niepełnosprawne, beneficjenci działania 8.1.

Instytucja Po średnicz ąca II stopnia / Instytucja Wdra żaj ąca Władza Wdra żaj ąca Programy Europejskie

Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika Słowacka 2007-2013

Priorytet 2: Rozwój społeczno-gospodarczy Temat współpracy 2.1: Rozwój współpracy transgranicznej w zakresie turystyki

Wspólne przedsi ęwzi ęcia realizowane w ramach tego tematu współpracy powinny zmierza ć w kierunku rozwoju infrastruktury turystycznej. Du ży nacisk poło żony zostanie na inwestycje zwi ązane z rozwijaniem istniej ących i potencjalnych uzdrowisk. Poprawa sytuacji w tej dziedzinie pozwoliłaby tak że na zmniejszenie problemu marginalizacji wynikaj ącej z bezrobocia.

Wa żnymi zagadnieniami w ramach tego tematu, wokół których b ędą koncentrowały si ę konkretne działania to: współpraca w dziedzinie turystyki, sportu i rekreacji, nauka j ęzyków obcych: polskiego i słowackiego, wymiana informacji i danych w celu rozwoju turystyki transgranicznej, rozwój eko- i agroturystyki, produkty turystyki regionalnej.

Temat współpracy 2.2: Ochrona dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego

150

W ramach tego tematu współpracy przewiduje si ę realizacj ę wspólnych działa ń, maj ących na celu ochron ę ró żnych gatunków ro ślin i zwierz ąt, a tak że przygotowanie wspólnych programów ochrony przyrody oraz dziedzictwa kulturowego i historycznego.

Temat współpracy 2.3: Projekty sieciowe

Działania podejmowane w ramach tego tematu b ędą miały form ę sieci współpracy nawi ązywanej pomi ędzy współpracuj ącymi ze sob ą instytucjami, zarówno po stronie polskiej, jak i słowackiej. Sieci te b ędą konkretyzacj ą dotychczasowej współpracy instytucji, która prowadzona jest ju ż od dłu ższego czasu, jednak formalnie nie istniały dotychczas instrumenty finansowe wspieraj ące kooperacj ę w takiej formie.

Sieci zawi ązywane w ramach tego tematu b ędą sieciami tematycznymi, które dotyczy ć b ędą m.in. współpracy gospodarczej, edukacyjnej, kulturalnej, a tak że współpracy dotycz ącej bezpiecze ństwa po obu stronach granicy. Sieci umo żliwiały b ędą wymian ę informacji, lepsz ą współprac ę i tworzenie nowych instytucjonalnych struktur współpracy transgranicznej. Rezultatem podejmowanych działa ń powinno by ć tworzenie nowych rozwi ąza ń, strategii i polityk.

Sie ć mog ą zawi ąza ć, co najmniej trzy podmioty (w tym jeden partner zagraniczny), z których jeden b ędzie partnerem wiod ącym odpowiedzialnym za zarz ądzanie projektem oraz realizowan ą w jego ramach sieci ą współpracy.

Działania, które b ędą wspierane w ramach tego priorytetu to: wspieranie rozwoju sieci współpracy polityków, ekonomistów i cywilów, którzy zajm ą si ę poszczególnymi działaniami tematycznymi na terenie wspieranych regionów, rozwój wspólnych usług edukacyjnych, wspólne systemy rozwoju rynku pracy i świadcze ń socjalnych, rozwój transgranicznej współpracy pomi ędzy instytucjami biznesowymi oraz instytucjami zajmuj ącymi si ę badaniami i rozwojem, wspieranie transgranicznego rozwoju działa ń przemysłowych i grup przemysłowych, wspieranie rozwoju nowych produktów i lepsze zarz ądzanie turystyk ą, kultur ą i tradycyjnym rzemiosłem, inwestycje w transgraniczn ą infrastruktur ę turystyczn ą,

151 organizacja wspólnych transgranicznych przedsi ęwzi ęć turystycznych i kulturowych, wspieranie w tworzeniu wspólnych produktów kulturowych, turystycznych i tradycyjnego rzemiosła, wspieranie wspólnego systemu ratownictwa, rozwój i wdra żanie wspólnych usług elektronicznych.

Priorytet 3: Wsparcie inicjatyw lokalnych (mikroprojekty) Głównym celem priorytetu jest promowanie lokalnych inicjatyw i ustalenie kontaktów transgranicznych poprzez realizacj ę mikroprojektów opartych na działaniach “ludzie dla ludzi”.

Działania, które b ędą wspierane w ramach tego priorytetu to: wzmocnienie współpracy, odnowienie i podtrzymanie tradycji regionalnych i kulturalnych, rozwój zasobów ludzkich i edukacji, rozwój wspólnych transgranicznych przedsi ęwzi ęć w dziedzinie edukacji, sportu i kultury, wspieranie w tworzeniu wspólnych produktów kulturowych, turystycznych i tradycyjnego rzemiosła, wspieranie małych projektów małych infrastrukturalnych.

Potencjalni beneficjenci Programu to: jednostki samorz ądu terytorialnego, ich zwi ązki i stowarzyszenia, jednostki administracji pa ństwowej i jednostki samorz ądowe utworzone w celu zapewnienia usług publicznych, organizacje pozarz ądowe non profit, Europejskie Ugrupowania Współpracy Terytorialnej.

Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007–2013

Działanie 3.1 Rozwój infrastruktury turystycznej Przykładowe rodzaje projektów Schemat C: Rozwój produktów i oferty turystycznej regionu W ramach schematu wspierane b ędą:

152

- projekty dotycz ące opracowania i wdro żenia nowych produktów turystycznych o zasi ęgu regionalnym oraz projekty dotycz ące rozbudowy istniej ących produktów turystycznych. Przez produkt turystyczny rozumie si ę spójn ą ofert ę atrakcji i usług turystycznych wraz ze wspólnymi działaniami promocyjnymi. Dofinansowaniu podlega ć b ędą jedynie produkty zło żone, natomiast produkty typu rzecz (np. wydawnictwo promocyjne, płyta multimedialna), usługa (np. przewodnicka, transportowa, gastronomiczna) oraz produkty typu wydarzenie (np. festiwal folklorystyczny), które s ą definiowane jako produkty proste, nie mog ą samodzielnie podlega ć dofinansowaniu w ramach schematu, chyba że stanowi ą element produktu zło żonego. Przez zasi ęg regionalny rozumie si ę produkt turystyczny zwi ązany z wyst ępowaniem atrakcji lokalnej o oddziaływaniu regionalnym, w tym w szczególno ści obiekty wpisane na List ę UNESCO). - projekty zwi ązane z budow ą, rozbudow ą i renowacj ą szlaków turystycznych (pieszych i rowerowych). Preferowane b ędą projekty zwi ązane z uporz ądkowaniem szlaków w celu poprawy bezpiecze ństwa podró żuj ących. - inwestycje słu żą ce rozwojowi funkcji turystycznych stacji narciarskich i akwenów wodnych. – Budowa nowych i rozbudowa istniej ących stacji narciarskich, rozumianych jako kompleksowa i spójna oferta atrakcji (np. wyci ągi narciarskie, trasy zjazdowe, trasy turystyczne) i usług turystycznych z wył ączeniem: - Inwestycji w popraw ę bazy noclegowej oraz przystosowaniem obiektów zabytkowych do celów turystycznych - wsparcie w ramach schematu D działanie 3.1. – Budowa infrastruktury turystycznej słu żą cej rozwojowi turystyki na akwenach wodnych i zagospodarowanie turystyczne terenu, le żą cego w bezpo średnim s ąsiedztwie (m.in. ście żki rowerowe, spacerowe, wypo życzalnie sprz ętu turystycznego, przystanie wodne, pomosty, oświetlenie, zaplecze sanitarne). - inwestycje w zakresie infrastruktury rekreacyjnej – inwestycje dotycz ące zarówno istniej ących, jak równie ż nowych obiektów rekreacyjnych (rozumiane wył ącznie jako kompleksowy produkt turystyczny, nie b ędący standardow ą infrastruktur ą rekreacyjno - sportow ą słu żą cą zaspokajaniu potrzeb społecznych mieszka ńców) oraz inwestycje w infrastruktur ę targowo-wystawiennicz ą zwi ązan ą z turystyk ą biznesow ą. Preferowane b ędą przedsi ęwzi ęcia zwi ązane z zaanga żowaniem nowoczesnych technologii i realizowane w układzie sieciowym. Obiekty rekreacyjne współfinansowane w ramach tego działania b ędą spełniały funkcje turystyczne i realizowały cele działania.

153

Projekty inwestycji w infrastruktur ę kulturaln ą, kongresow ą i wystawiennicz ą, planowane do realizacji na obszarze Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego, wpisuj ące si ę tematycznie w zakres niniejszego działania, maj ące charakter metropolitalny, o warto ści całkowitej wydatków kwalifikowanych w kwocie równej i wy ższej od 20 mln złotych, mog ą uzyska ć wsparcie wył ącznie w ramach działania 5.2. MRPO. Nie przewiduje si ę wsparcia projektów nastawionych jedynie na zaspokajanie potrzeb społeczno ści lokalnych w zakresie infrastruktury rekreacyjnej lub sportowo-edukacyjnej (np. hale sportowe). Obiekty takie nakierowane na zaspokojenie potrzeb mieszka ńców danej miejscowo ści mog ą by ć realizowane w ramach działa ń 6.1. oraz 6.2.

Typ beneficjentów 1. Jednostki samorz ądu terytorialnego, ich zwi ązki i stowarzyszenia. 2. Jednostki organizacyjne jst posiadaj ące osobowo ść prawn ą. 3. Parki narodowe i krajobrazowe. 4. PGL Lasy Pa ństwowe i jego jednostki organizacyjne. 5. Instytucje kultury. 6. Szkoły wy ższe. 7. Organizacje pozarz ądowe. 8. Ko ścioły i zwi ązki wyznaniowe oraz osoby prawne ko ściołów i zwi ązków wyznaniowych. 9. MŚP- prowadz ące działalno ść i realizuj ące projekt w obszarze turystyki, rekreacji i sportu (Grupa PKD Polska Klasyfikacja Działalno ści- rok 2004: 55.1, 55.2, 63.3, 92.6 oraz klasa PKD 92.72; rok 2007: 55.1, 55.2, 55.3, 55.9, 79.1, 79.9, 93.1, 93.2 oraz klasa PKD 91.03).

Instytucja Zarz ądzaj ąca Zarz ąd Województwa Małopolskiego

Działanie 3.3 Instytucje kultury Przykładowe rodzaje projektów

Schemat B: Organizacja imprez kulturalnych o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym - Projekty zwi ązane z organizacj ą imprez kulturalnych o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym, w szczególno ści festiwale, targi w obr ębie sfery kultury, wystawy i przegl ądy form artystycznych (imprezy cykliczne b ędą wspierane tylko wówczas, gdy

154 stanowi ą now ą ofert ę, ich zakres zostanie poszerzony w stosunku do oferowanego dotychczas).

Typ beneficjentów

1. Jednostki samorz ądu terytorialnego oraz ich zwi ązki, stowarzyszenia. 2. Jednostki organizacyjne jst posiadaj ące osobowo ść prawn ą. 3. Instytucje kultury. 4. Organizacje pozarz ądowe. 5. Ko ścioły i zwi ązki wyznaniowe oraz osoby prawne ko ściołów i zwi ązków wyznaniowych.

Instytucja Zarz ądzaj ąca Zarz ąd Województwa Małopolskiego

Działanie 6.2 Rozwój obszarów wiejskich Przykładowe rodzaje projektów

W ramach tego Działania realizowane b ędą projekty na obszarach gmin wiejskich oraz terenach wiejskich gmin miejsko-wiejskich. Schemat A: Odnowa centrów wsi 1. Odnowa centrów wsi, w tym m.in.: -· zagospodarowanie przestrzeni w celu uporz ądkowania przestrzeni publicznej; -· modernizacje, renowacje powierzchni i przestrzeni na obszarach wiejskich poprawiaj ące ich estetyk ę zewn ętrzn ą (obiekty u żyteczno ści publicznej), z wył ączeniem budynków administracji publicznej; -· porz ądkowanie własno ści publicznej (scalanie powierzchni) dla bardziej efektywnego wykorzystania powierzchni; -· zagospodarowanie pustych przestrzeni na cele publiczne i/lub gospodarcze, w tym: zabudowa pustych przestrzeni , projekty zwi ązane z wyburzeniem obiektów zdegradowanych (których remont jest nieopłacalny) i zagospodarowaniem powstałej przestrzeni; 2. Budowa, przebudowa, rozbudowa i modernizacja podstawowej infrastruktury komunalnej (np. przewodów lub urz ądze ń wodoci ągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych lub telekomunikacyjnych) na obszarze obj ętym odnow ą centrum

155 wsi, w celu zapewnienia dost ępu wszystkich obiektów do podstawowych usług komunalnych -wył ącznie w ramach 1 rodzaju projektów. 3. Budowa i modernizacja infrastruktury drogowej - wył ącznie w ramach 1 rodzaju projektów.

Schemat B: Infrastruktura społeczna, w tym edukacyjna i sportowa 1. Budowa, przebudowa, rozbudowa i modernizacja obiektów infrastruktury społecznej (z wył ączeniem opieki zdrowotnej oraz opieki społecznej) w szczególno ści: · szkół i przedszkoli wraz z salami gimnastycznymi, · obiektów sportowych i rekreacyjnych (np. hal sportowych, boisk sportowych, kortów tenisowych, ście żek zdrowia, placów zabaw), · obiektów infrastruktury kulturalnej o znaczeniu lokalnym (warto ść całkowita kwoty wydatków kwalifikowanych inwestycji w obiekt infrastruktury kulturalnej nie mo że przekroczy ć 1 000 000 zł – inwestycje w kwocie równej i wy ższej od 1 000 000 zł– Działanie 3.3), · obiektów wielofunkcyjnych, w których ł ączone s ą ró żne funkcje z zakresu infrastruktury społecznej. 2. Budowa i modernizacja infrastruktury drogowej słu żą ca poprawie dost ępu do obiektów infrastruktury społecznej, wył ącznie w ramach ww. typów projektów. Beneficjenci projektów realizowanych w ramach Działania powinni zapewni ć, że wspierane obiekty infrastruktury edukacyjnej, b ędą ogólnie dost ępne dla mieszka ńców województwa – równie ż w zakresie wykraczaj ącym poza podstawowy obszar działalno ści danej instytucji, zgodnie z wła ściwym przeznaczeniem tychże obiektów (np. na cele naukowe, o światowe, wychowawcze). Przez ogólnodost ępno ść obiektów infrastruktury edukacyjnej, wspieranych w ramach Działania, rozumie si ę zapewnienie zainteresowanym mo żliwo ści korzystania na równych zasadach z powierzchni tych obiektów, w czasie wolnym od zaj ęć dydaktycznych. Wył ączenie w ramach schematu B Budowa/rozbudowa, modernizacja basenów.

Typ beneficjentów

1. Jednostki samorz ądu terytorialnego, ich zwi ązki i stowarzyszenia. 2. Jednostki organizacyjne jst posiadaj ące osobowo ść prawn ą.

156

3. Instytucje kultury. 4. Osoby prawne i fizyczne b ędące organami prowadz ącymi szkoły i placówki. 5. Partnerzy społeczni i gospodarczy. 6. Ko ścioły i zwi ązki wyznaniowe oraz osoby prawne ko ściołów i zwi ązków wyznaniowych. Ka żdy z wy żej wymienionych Beneficjentów, który mo że stara ć si ę o uzyskanie dofinansowania w ramach Działania 6.2 Schemat A: Odnowa centrów wsi, uprawniony jest do zło żenia maksymalnie dwóch kart projektów (wniosków o dofinansowanie) w ramach konkursu organizowanego dla powy ższego Schematu A.

Instytucja Zarz ądzaj ąca Zarz ąd Województwa Małopolskiego

Działanie 8.2 Budowanie pozycji Małopolski w europejskich sieciach współpracy Przykładowe rodzaje projektów

Wspierane b ędą projekty współpracy mi ędzynarodowej pomi ędzy regionami UE anga żuj ące, co najmniej 1 partnera z Województwa Małopolskiego i co najmniej 2 partnerów zagranicznych z ró żnych krajów członkowskich. W zakresie projektów współpracy mi ędzyregionalnej, co najmniej jeden z partnerów zagranicznych posiada ć musi status władzy regionalnej lub lokalnej pa ństwa członkowskiego. Projekty mog ą obejmowa ć działania w ró żnych obszarach tj.: edukacja, gospodarka, turystyka, kultura, ochrona środowiska, ochrona zdrowia. Szczególnie po żą dane b ędą projekty realizowane z instytucjami z regionów partnerskich Województwa Małopolskiego i promuj ące idee: -· partnerstwa publiczno-prywatnego; -· gospodarczych przedstawicielstw Małopolski zagranic ą; -· turystyki wiejskiej; -· finansowania, mecenatu, sponsoringu i promocji przedsi ęwzi ęć kulturalnych; -· produktów turystycznych; -· odnawialnych źródeł energii -· zarz ądzania polityk ą regionaln ą; ·- zarz ądzania słu żbą zdrowia. W obr ębie Działania dopuszcza si ę mo żliwo ść udziału w przedsi ęwzi ęciach podejmowanych w ramach inicjatywy „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” oraz istnieje mo żliwo ść

157 realizowania przedsi ęwzi ęć nawi ązuj ących do wyników wypracowanych w ramach tej inicjatywy. Projekty mog ą zakłada ć realizacj ę działa ń zarówno na obszarze Małopolski jak i zagranic ą, przy czym koszty podró ży słu żbowych w ramach projektu nie mog ą przekroczy ć 25% całkowitych wydatków kwalifikowalnych projektu. Koszty inwestycyjne projektu nie mog ą przekroczy ć 10% całkowitych wydatków kwalifikowalnych projektu. Projekty współpracy (nie generuj ące zysku) b ędą polega ć w szczególno ści na: -· organizacji wizyt studyjnych; -· organizacji sta ży, szkole ń, konferencji, warsztatów w celu wymiany do świadcze ń i podniesienia kompetencji uczestników; -· wypracowaniu modeli/wytycznych/strategii w oparciu o poznane w ramach projektu rozwi ązania zagraniczne, gotowych do wdro żenia na gruncie polskim przez zainteresowane podmioty/instytucje z terenu Małopolski; -· wymianie grup młodzie ży ze szkół małopolskich ró żnego szczebla oraz organizacji z sektora pozarz ądowego prowadz ącego do wzmocnienia wi ęzi europejskich oraz poznania tradycji, kultury i zwyczajów partnerów; -· utworzenie nowych sieci współpracy/przyst ępowanie do ju ż istniej ących sieci (spotkanie organizacyjne, okre ślenie zasad i celów funkcjonowania sieci, utworzenie platformy wymiany informacji, w szczególno ści utworzenie strony internetowej); -· animowanie pracy sieci np. poprzez organizacj ę wystaw, spotka ń, warsztatów, seminariów; Preferowane b ędą projekty kompleksowe, tzn. składaj ące si ę z wielu mo żliwych form wymiany do świadcze ń (np. projekt obejmuj ący organizacj ę konferencji, wyjazdów studyjnych, warsztatów i innych) i innowacyjne w skali kraju.

Typ beneficjentów

1. Jednostki samorz ądu terytorialnego, ich zwi ązki i stowarzyszenia. 2. Jednostki organizacyjne jst posiadaj ące osobowo ść prawn ą. 3. Administracja rz ądowa. 4. Parki narodowe i krajobrazowe. 5. Zakłady opieki zdrowotnej działaj ące w publicznym systemie ochrony zdrowia. 6. Jednostki naukowe. 7. Instytucje kultury. 8. Szkoły wy ższe.

158

9. Osoby prawne i fizyczne b ędące organami prowadz ącymi szkoły i placówki. 10. Organizacje pozarz ądowe. 11. Ko ścioły i zwi ązki wyznaniowe oraz osoby prawne ko ściołów i zwi ązków wyznaniowych. 12. Instytucje otoczenia biznesu.

Instytucja Zarz ądzaj ąca Zarz ąd Województwa Małopolskiego

Dotacje Fundacji Bankowej im. Leopolda Kronenberga

Fundacja Kronenberga wspiera działania na rzecz dobra publicznego w zakresie edukacji i rozwoju lokalnego, finansuj ąc inicjatywy dotycz ące edukacji ekonomicznej, innowacji w zakresie edukacji, dziedzictwa kulturowego i tradycji, twórczo ści artystycznej dzieci i młodzie ży, polityki społecznej i nauki przedsi ębiorczo ści.

Fundacja Kronenberga finansuje, w ramach wszystkich obszarów programowych, takie działania, jak m.in.: warsztaty, szkolenia, konkursy i olimpiady.

O dotacje mog ą wnioskowa ć fundacje, stowarzyszenia, szkoły, domy kultury, biblioteki oraz jednostki samorz ądu terytorialnego działaj ące na rzecz dobra publicznego. Organizacja składaj ąca wniosek musi posiada ć konto bankowe.

Fundacja Kronenberga nie finansuje : osób fizycznych, podmiotów prawa handlowego, przedsi ęwzi ęć realizowanych dla osi ągni ęcia zysku, kosztów bie żą cej działalno ści organizacji, projektów inwestycyjnych (w tym budów, remontów), projektów realizowanych za granic ą, przedsi ęwzi ęć religijnych i politycznych, konferencji, sympozjów, seminariów, zakupów wyposa żenia pracowni komputerowych, wydawnictw, imprez okoliczno ściowych (festiwali, koncertów, przedstawie ń teatralnych, jubileuszy, wystaw etc.), obozów, kolonii, rajdów, przedsi ęwzi ęć sportowych, stypendiów, kapitałów żelaznych.

Programy dotacyjne Fundacji im. Stefana Batorego

Fundacja Batorego realizuje m.in. nast ępuj ące programy dotacyjne:

Równe Szanse – dotacje na projekty wyrównywania szans edukacyjnych młodzie ży oraz integracji dzieci i młodzie ży niepełnosprawnej. Celem programu jest zwi ększenie dost ępu do

159 edukacji młodzie ży z mniejszych miejscowo ści i ubo ższych środowisk oraz wyrównanie szans edukacyjnych i przeciwdziałanie izolacji społecznej dzieci i młodzie ży niepełnosprawnej.

W ramach programu prowadzone s ą dwa konkursy dotacyjne:

Lokalne Programy Stypendialne - dotacje i pomoc merytoryczna dla organizacji, które prowadz ą lokalne programy stypendialne dla młodzie ży szkolnej Kolorowa Akademia - dotacje dla organizacji, które prowadz ą zaj ęcia integracyjne i edukacyjne dla dzieci niepełnosprawnych.

Dla Tolerancji – dotacje na projekty kształtuj ące postawy otwarto ści wobec ró żnic rasowych, etnicznych i religijnych oraz przeciwdziałaj ące nietolerancji i ksenofobii. Celem programu Dla Tolerancji, zaplanowanego na lata 2006-2008, jest kształtowanie postaw otwarto ści wobec ró żnic rasowych, etnicznych i religijnych oraz przeciwdziałanie przejawom nietolerancji i dyskryminacji. Fundacja chce przyczyni ć si ę do „rozbrajania” zakorzenionych w naszej kulturze i języku ksenofobicznych uprzedze ń, a tak że do zwi ększenia liczby i zakresu podejmowanych w Polsce działa ń, które odnosz ą si ę bezpo średnio do aktów nietolerancji i ksenofobii oraz do rozwoju i profesjonalizacji organizacji, które takie działania prowadz ą.

W ramach programu Fundacja prowadzi dwa konkursy dotacyjne :

To, co wspólne / to, co ró żne – dotacje i pomoc merytoryczna dla organizacji prowadz ących projekty edukacyjne i kulturalne (trzy coroczne konkursy) Przeciwdziałanie nietolerancji – dotacje dla organizacji zajmuj ących si ę monitorowaniem i zwalczaniem przejawów ksenofobii i antysemityzmu (jeden konkurs rozstrzygni ęty w 2006 roku)

Masz Głos, Masz Wybór – dotacje na działania słu żą ce zwi ększeniu uczestnictwa obywateli w życiu publicznym. Celem programu Masz Głos, Masz Wybór jest zainteresowanie obywateli sprawami ich lokalnych społeczno ści i zach ęcenie ich do uczestnictwa w życiu publicznym, w tym świadomego i odpowiedzialnego udziału w wyborach samorz ądowych i parlamentarnych. Fundacja chce przyczyni ć si ę do o żywienia publicznej debaty o lokalnych problemach z udziałem mieszka ńców i władz samorz ądowych oraz zaszczepi ć poczucie

160 współodpowiedzialno ści - zarówno władz, jak i mieszka ńców - za decyzje podejmowane w dniu wyborów.

W ramach programu Fundacja prowadzi, we współpracy ze Stowarzyszeniem Szkoła Liderów, zaplanowan ą na lata 2006-2010, akcj ę Masz głos, masz wybór . Do udziału w akcji zaprasza organizacje pozarz ądowe i grupy nieformalne z całej Polski, które zarejestruj ą si ę na stronie www.maszglos.pl i zadeklaruj ą podj ęcie działa ń słu żą cych animowaniu partycypacji obywatelskiej, budowaniu dialogu mieszka ńców z ich przedstawicielami w samorz ądzie lokalnym i integracji lokalnych wspólnot wokół rozwi ązywania problemów gminy. Uczestnikom akcji oferuje wsparcie merytoryczne (cykl spotka ń szkoleniowych, porady ekspertów, materiały pomocnicze i promocyjne, forum wymiany informacji i do świadcze ń) oraz mikrogranty na przeprowadzenie zaplanowanych przez siebie działa ń.

Działania Stra żnicze – dotacje na projekty obywatelskiego nadzoru nad funkcjonowaniem instytucji publicznych. Celem programu Działania Stra żnicze, realizowanego od 2004 roku, jest upowszechnienie mechanizmów obywatelskiego nadzoru nad funkcjonowaniem instytucji publicznych i instytucji zaufania publicznego słu żą cych podnoszeniu standardów i przejrzysto ści ich działania.

Instytucje Obywatelskie – dotacje dla organizacji pozarz ądowych działaj ących na rzecz rozwoju demokracji i społecze ństwa obywatelskiego, pa ństwa prawa oraz współpracy mi ędzynarodowej, a tak że na rzecz budowy dialogu obywatelskiego w Polsce i w krajach wyszehradzkich. Celem programu jest zwi ększaniu zaanga żowania obywateli w życie publiczne oraz wzmacnianie roli organizacji pozarz ądowych działaj ących na rzecz rozwoju demokracji i społecze ństwa obywatelskiego, pa ństwa prawa oraz współpracy mi ędzynarodowej.

W ramach programu Fundacja prowadzi konkursy dotacyjne:

Aktywny obywatel – dotacje na inicjatywy słu żą ce anga żowaniu obywateli i instytucji obywatelskich w sprawy publiczne Dotacje instytucjonalne – dotacje na długofalowe działania programowe, wzmocnienie i rozwój instytucji obywatelskich Dialog obywatelski – dotacje dla koalicji organizacji pozarz ądowych z krajów wyszehradzkich podejmujących działania na rzecz zwi ększania roli społecze ństwa obywatelskiego w życiu publicznym i budowy dialogu obywatelskiego

161

Partnerstwo Inicjatyw Społecznych – dotacje na trójstronne projekty współpracy podejmowane przez organizacje z Niemiec i Polski oraz Ukrainy, Białorusi i Obwodu Kaliningradzkiego. Cele programu: wspieranie zaanga żowania obywateli na rzecz lokalnych i regionalnych inicjatyw społecznych na Ukrainie, Białorusi i w Obwodzie Kaliningradzkim, wł ączanie tych inicjatyw do ponadgranicznej współpracy polsko-niemieckiej lub rozszerzenie współpracy organizacji polskich, ukrai ńskich, białoruskich, rosyjskich o partnerów niemieckich, zwi ększanie zainteresowania wzajemn ą współprac ą, a przez to tworzenie długotrwałych partnerstw.

Fundusz dla Organizacji Pozarz ądowych Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweski Mechanizm Finansowy 2004-2009

Fundusz dla Organizacji Pozarz ądowych b ędzie miał za zadanie wspieranie organizacji pozarz ądowych, jak i innych partnerów społecznych, w realizacji małych projektów (zwanych projektami dla NGOs) w obr ębie obszarów priorytetowych Mechanizmów Finansowych. Fundusz b ędzie wdra żany jako grant blokowy zgodnie z Artykułem 2.2.3.1 Zasad i Procedur Wdra żania obu Mechanizmów Finansowych, jak równie ż Wytycznych ws. Grantów Blokowych i innych istotnych wytycznych. Istnienie Funduszu dla NGOs nie pozbawia organizacji pozarz ądowych mo żliwo ści ubiegania si ę o inne wsparcie finansowe w ramach Mechanizmów Finansowych. Aby usprawni ć działanie Funduszu dla Organizacji Pozarz ądowych zmierzaj ące do wsparcia organizacji pozarz ądowych w okre ślonych kwestiach rozwojowych, Fundusz ten b ędzie miał za zadanie zapewni ć środki finansowe w ramach nast ępuj ących obszarów: demokracja i społecze ństwo obywatelskie ochrona środowiska i zrównowa żony rozwój wyrównywanie szans i integracja społeczna Fundusz dla NGOs wzmocni społecze ństwo obywatelskie w Polsce z korzy ści ą dla całego kraju. Projekty, o dofinansowanie których mo żna si ę ubiega ć, musz ą wpisywa ć si ę w

162 nast ępuj ące obszary priorytetowe zawarte w Aneksie B Memorandów of Understanding Mechanizmów Finansowych: ochrona środowiska zrównowa żony rozwój ochrona europejskiego dziedzictwa kulturowego rozwój zasobów ludzkich opieka zdrowotna i opieka nad dzieckiem wdra żanie ustawodawstwa z zakresu bezpiecze ństwa wewn ętrznego i kontroli granicznej, np. wspieranie Planów Działa ń z Schengen polityka regionalna i działania transgraniczne wdra żanie acquis communautaire poprzez pomoc techniczn ą badania naukowe

Zgodnie z niniejszymi wytycznymi, Fundusz dla NGOs b ędzie dotyczył trzech obszarów opisanych w punkcie 2.4. Projekty dla NGOs maj ą na celu wspieranie zasad zrównowa żonego rozwoju (w tym aspektów środowiskowych i społecznych), równouprawnienia płci oraz dobrego rz ądzenia. Podane ni żej działania w ramach obszarów Funduszu maj ą jedynie charakter przykładowy.

I. Demokracja i społecze ństwo obywatelskie Mo żliwe obszary działania: poszanowanie zasad demokracji: ochrona praw człowieka, zwi ększenie równouprawnienia i praw obu płci (zarówno na polu zawodowym jak i prywatnym), dopuszczanie kobiet do stanowisk kierowniczych, zapobieganie handlowi kobietami i dzie ćmi, walka z rasizmem, ksenofobi ą i wszelkimi formami dyskryminacji (w szczególno ści w stosunku do mniejszo ści i grup zepchni ętych na margines społeczny, w tym uchod źców i imigrantów), zapewnienie powszechnego dost ępu do informacji, pomocy prawnej i wymiaru sprawiedliwo ści, zapobieganie korupcji, poprawa sytuacji grup dyskryminowanych, społeczna kontrola maj ąca na celu zwi ększenie przejrzysto ści w publicznym procesie decyzyjnym; podniesienie stanu wiedzy na temat społecze ństwa obywatelskiego i procesów demokratycznych: badania, analizy, studia wykonalno ści, publikacje i debaty na temat demokracji i społecze ństwa obywatelskiego oraz mo żliwych strategii rozwoju; współpraca

163 mi ędzy organizacjami pozarz ądowymi a jednostkami akademickimi w obszarze społecznych i gospodarczych innowacji i participatory democracy (programów dotycz ących wspólnego diagnozowania lokalnych problemów, konsultacji społecznych, wdra żania zasad open government , monitorowania władz lokalnych); rozbudowywanie instytucjonalnych zdolno ści organizacji pozarz ądowych i rozwój sektora pozarz ądowego: szkolenia i konsultacje dla organizacji pozarz ądowych, poprawa jako ści usług ksi ęgowych, audytorskich, ewaluacji oraz efektywnego zarz ądzanie zasobami finansowymi, rozwój długookresowych strategii operacyjnych, inwestowanie w infrastruktur ę i aktywa, promowanie mechanizmów samoregulacji, budowanie koalicji zdolnych do opowiadania się za systematycznymi zmianami w interesie publicznym, poprawa strategicznej współpracy pomi ędzy organizacjami pozarz ądowymi a administracj ą publiczn ą;

II. Ochrona środowiska i zrównowa żony rozwój

Mo żliwe obszary działania:

Edukacja na temat ochrony środowiska: zdrowy styl życia, konsumpcja przyjazna środowisku, zielone miejsca pracy i zielone zamówienia, u żywanie przyjaznych dla środowiska środków transportu, zmniejszanie ruchu drogowego w miastach, biznes przyjazny środowisku, oszcz ędzanie wody i energii oraz wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii, zapobieganie produkcji odpadów i recykling odpadów,

Ochrona dziedzictwa naturalnego: ułatwianie dialogu mi ędzy wszystkimi zainteresowanymi stronami na temat ochrony środowiska i kwestii zrównowa żonego rozwoju, promowanie metod rozwi ązywania konfliktów, budowanie społecznego poparcia dla ochrony warto ści naturalnych, promowanie ekonomicznego znaczenia parków narodowych i terenów chronionych, ochrona dzikich zwierz ąt i zasobów naturalnych, zarz ądzanie gruntami, wspieranie turystki ekologicznej i ekologicznego rolnictwa, rewitalizacja historycznych ogrodów i parków;

Wdra żanie przepisów prawnych z zakresu ochrony środowiska: projekty zwi ązane z zaanga żowaniem organizacji pozarz ądowych i ułatwianiem wdra żania ustawodawstwa z zakresu ochrony środowiska oraz monitoring ich realizacji (na przykład dyrektywy UE

164 i inne mi ędzynarodowe zobowi ązania); wypracowywanie zasad i procedur zapobiegaj ących eko - korupcji;

III. Wyrównanie szans i integracja społeczna

Mo żliwe obszary działania:

Pomoc i wzmocnienie pozycji pokrzywdzonych i dyskryminowanych: wspieranie inicjatyw społecznej przedsi ębiorczo ści; poprawa usług i działa ń wspólnotowych maj ących na celu integracj ę społeczn ą, zapewnianie opieki, wzmacnianie pozycji i integracj ę grup pozbawionych przywilejów (niepełnosprawnych, starszych, bezdomnych, itd), profilaktyka i promocja zdrowia, programy edukacyjne i informacyjne w szczególno ści z zakresu opieki nad dzieckiem i macierzy ństwa, pomoc zaniedbanym, porzuconym i niepełnosprawnym dzieciom (promocja rodzinnych domów dziecka i rodzin zast ępczych, przedszkoli, integracji dzieci niepełnosprawnych z ich rówie śnikami, wsparcie dla organizacji pozarz ądowych działaj ących na rzecz dzieci niepełnosprawnych i ich rodzin), programy terapeutyczne i profilaktyczne dla młodzie ży z biednych dzielnic i ze środowisk patologicznych, wspieranie równego dost ępu do edukacji dla grup dyskryminowanych, profesjonalizacja usług świadczonych przez organizacje pozarz ądowe (inwestowanie w infrastruktur ę, ustanowienie i wdra żanie standardów usług, tworzenie sieci);

Wsparcie zrównowa żonego rozwoju regionalnego i lokalnego: partnerstwo pomi ędzy wszelkimi aktorami działaj ącymi na poziomie lokalnym i regionalnym w celu osi ągni ęcia zrównowa żonego rozwoju społecznego (zwłaszcza pomi ędzy samorz ądami, środowiskiem biznesu, stowarzyszeniami pracodawców i organizacjami pozarz ądowymi), rozbudowywanie mechanizmów ł ącz ących elementy integracji społecznej, edukacji i rozwoju gospodarczego, które pomagaj ą w rozwoju lokalnych społeczno ści i zwalczaniu bezrobocia, wspieranie koalicji lokalnych organizacji pozarz ądowych zaanga żowanych w rozwi ązywanie problemów lokalnych (na poziomie powiatu i gminy), upowszechnienie wolontariatu (poprzez centra wolontariatu), wsparcie dla zbiorowej odpowiedzialno ści społecznej na poziomie lokalnym, rozwój nowych modeli finansowania projektów społeczno ści lokalnych, programy edukacyjne dla całych społeczno ści, promowanie najlepszych praktyk, transfer wiedzy pomi ędzy regionami;

165

Łączenie ochrony dziedzictwa kulturowego z rozwojem lokalnych społeczno ści: renowacja, modernizacja i adaptacja historycznych obiektów wraz z ich otoczeniem dla celów kulturalnych i społecznych (na przykład centra kulturalne, muzea, galerie, młodzie żowe domy kultury, strefy rekreacji i edukacji dla dzieci i młodzie ży), zachowanie i promowanie lokalnego dziedzictwa kulturowego i atrakcji turystycznych zwi ązanych z regionalnymi tradycjami, ochrona i zachowanie miejsc pami ęci i martyrologii;

Dozwolone jest składanie projektów dla NGOs, które obejmuj ą wi ęcej ni ż jeden obszar Funduszu. Operator Funduszu zapewni, że ocena projektu dla NGOs jest dokonywana przez ekspertów z zakresu wszystkich istotnych obszarów priorytetowych. Je śli jest wi ęcej ni ż jeden operator Funduszu dla Organizacji Pozarz ądowych, wniosek o projekt dla NGO jest przygotowywany przez beneficjenta ko ńcowego zgodnie z głównym obszarem zainteresowania takiego projektu. Operatorzy powinni ze sob ą współpracowa ć przy ocenie takiego wniosku.

Całkowita alokacja dla Funduszu dla NGOs wyniesie 41,5 mln euro. Ka żdemu z trzech obszarów Funduszu zostanie przyznana jedna trzecia cało ści środków przeznaczonych na granty pomniejszona o koszty zarz ądzania operatora (12,45 milionów euro). Umowa finansowa b ędzie zawiera ć zapisy na temat mo żliwo ści realokowania środków niewykorzystanych do innych obszarów, w zale żno ści od ilo ści i jako ści otrzymanych wniosków.

Wysoko ść dofinansowania udzielanego w ramach Funduszu dla NGOs b ędzie si ę zwykle wahała od 5 000 euro do 250 000 euro na ka żdego beneficjenta ko ńcowego i b ędzie weryfikowana pod kątem zgodno ści z zasadami pomocy publicznej.

Środki przyznane z Funduszu dla NGOs pokryj ą do 90% cało ści kwalifikowalnych kosztów projektów dla NGOs realizowanych we wszystkich obszarach Funduszu. Beneficjenci ko ńcowi s ą zobowi ązani do zabezpieczenia współfinansowania w wysoko ści 10% kwalifikowalnych kosztów. Współfinansowanie beneficjentów ko ńcowych mo że by ć wniesione w formie gotówki i/lub wkładu rzeczowego i/lub kosztów stałych. Środki z Funduszu dla NGOs powinny zazwyczaj uzupełnia ć, a nie zast ępowa ć aktualnych działa ń finansowanych z polskich środków publicznych, funduszy unijnych lub podobnych źródeł

166 finansowych. Nie wyklucza to współfinansowania projektów dla NGOs z wy żej wspomnianych środków, je śli pozwalaj ą na to zasady finansowania tych funduszy.

Fundusz dla Organizacji Pozarz ądowych to trzy komponenty, które obsługiwane b ędą przez dwóch niezale żnych Operatorów: 1. Demokracja i społecze ństwo obywatelskie - Operator: Fundacja "Fundusz Współpracy" 2. Ochrona środowiska i zrównowa żony rozwój - Operator: ECORYS Polska 3. Równe szanse i integracja społeczna - Operator: ECORYS Polska

Szwajcarsko- Polski Program Współpracy

Cel Celem szwajcarskiej pomocy jest zmniejszanie ró żnic społeczno-gospodarczych istniej ących pomi ędzy Polsk ą a wy żej rozwini ętymi pa ństwami UE oraz ró żnic na terytorium Polski – pomi ędzy o środkami miejskimi a regionami słabo rozwini ętymi pod wzgl ędem strukturalnym.

Beneficjenci

O dofinansowanie projektów w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy mog ą stara ć si ę: instytucje sektora publicznego i prywatnego oraz organizacje pozarz ądowe.

Czas trwania

W ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy obowi ązuje 5-letni okres zaci ągania zobowi ąza ń i 10-letni okres wydatkowania, który rozpocz ął si ę 14 czerwca 2007 r., tj. w dniu przyznania pomocy finansowej Polsce przez Parlament Szwajcarski.

Na jakie projekty b ędzie mo żna uzyska ć wsparcie? bezpiecze ństwo, stabilno ść , wsparcie reform: inicjatywy na rzecz rozwoju regionalnego regionów peryferyjnych i słabo rozwini ętych zwi ększenie ochrony wschodnich granic Unii Europejskiej środowisko i infrastruktura:

167 odbudowa, przebudowa i rozbudowa infrastruktury środowiskowej oraz poprawa stanu środowiska (m.in. zarz ądzanie odpadami stałymi, systemy energii odnawialnej, poprawa wydajno ści energetycznej poprawa publicznych systemów transportowych; bioró żnorodno ść i ochrona ekosystemów oraz wsparcie transgranicznych inicjatyw środowiskowych sektor prywatny: poprawa środowiska biznesowego i dost ępu do kapitału dla małych i średnich przedsi ębiorstw (M ŚP) rozwój sektora prywatnego i promocja eksportu M ŚP rozwój społeczny i zasobów ludzkich: ochrona zdrowia (m.in. profilaktyka i kampanie promocji zdrowia oraz poprawa opieki społecznej) badania i rozwój (m.in. Fundusz Stypendialny, projekty badawcze)

Uruchomienie Uruchomienie Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy jest planowane na III kwartał 2008 r.

Konkursy/ granty Urz ędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego

Rokrocznie Urz ąd Marszałkowski Województwa Małopolskiego ogłasza konkursy na realizacj ę zada ń publicznych/ projektów organizacji pozarz ądowych. W śród nich mo żna wymieni ć m.in.:

II otwarty konkurs ofert na realizacj ę zada ń publicznych Województwa Małopolskiego w dziedzinie turystyki w 2008 r. pn. ”MAŁOPOLSKA GOŚCINNA” Konkurs ofert ma na celu wyłonienie ofert i zlecenie podmiotom prowadz ącym działalno ść po żytku publicznego, realizacji zada ń publicznych Województwa Małopolskiego w dziedzinie turystyki, odpowiadaj ącym celom "Programu współpracy z organizacjami pozarz ądowymi i innymi podmiotami prowadz ącymi działalno ść po żytku publicznego na rok 2008". W ramach II otwartego konkursu ofert „Małopolska Go ścinna” dofinansowane zostan ą projekty zwi ązane z przygotowaniem szlaków turystycznych do sezonu turystycznego w szczególno ści poprzez ich renowacje, odnowienie, doposa żenie w mał ą infrastruktur ę turystyczn ą, zinwentaryzowanie informacji o szlakach turystycznych na terenie województwa.

168

Na realizacj ę ww. zadania Zarząd Województwa Małopolskiego przeznacza środki finansowe w wysoko ści 200 000 zł (dwie ście tysi ęcy złotych brutto).

Podmiotami uprawnionymi do zło żenia oferty s ą: 1. Organizacje pozarz ądowe w rozumieniu ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalno ści po żytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873), 2. Osoby prawne i jednostki organizacyjne działaj ące na podstawie przepisów o stosunku Pa ństwa do Ko ścioła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Pa ństwa do innych ko ściołów i zwi ązków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolno ści sumienia i wyznania, je żeli ich cele statutowe obejmuj ą prowadzenie działalno ści po żytku publicznego, 3. Stowarzyszenia jednostek samorz ądu terytorialnego, prowadz ące działalno ść po żytku publicznego, 4. Jednostki organizacyjne podległe organom administracji publicznej lub przez nie nadzorowane. 5. Spółdzielnie socjalne.

Otwarty konkurs ofert na realizacj ę zada ń publicznych Województwa Małopolskiego w dziedzinie działalno ści wspomagaj ącej technicznie, szkoleniowo, informacyjnie lub finansowo organizacje pozarz ądowe oraz inne podmioty prowadz ące działalno ść po żytku publicznego pn.: „Wsparcie rozwoju infrastruktury społecznej małopolskiego sektora pozarz ądowego”

1. W ramach konkursu przewiduje si ę dofinansowanie zada ń polegaj ących na prowadzeniu centrów informacyjno- doradczych, realizuj ących w szczególno ści nast ępuj ące zadania: - doradztwo dla organizacji pozarz ądowych w zakresie formalno-prawnych oraz finansowych aspektów funkcjonowania organizacji, w tym pomoc w zakładaniu organizacji, - świadczenie usług informacyjnych w zakresie źródeł finansowania projektów oraz mo żliwo ści ich pozyskania, - pomoc w przygotowywaniu projektów i wniosków o dotacje, w szczególno ści ofert przygotowywanych w oparciu o ustaw ę o działalno ści po żytku publicznego i wolontariacie, - organizacj ę szkole ń, warsztatów dla organizacji pozarz ądowych w celu kształcenia ich działaczy, pracowników i współpracowników.

169

2. Zlecenie ww. zada ń odbywa ć si ę b ędzie w formie wsparcia realizacji zadania wraz z udzieleniem dotacji na dofinansowanie ich realizacji.

3. Środki finansowe zostan ą rozdzielone pomi ędzy oferentów uprawnionych, których oferty będą wyłonione w drodze w/w konkursu. W ramach konkursu przewiduje si ę realizacj ę 5 zada ń. Zadanie 1. Utworzenie centrum doradczo-szkoleniowego z siedzib ą w okr ęgu Kraków. Okr ęg obejmuje: miasto Kraków oraz powiat krakowski, proszowicki, miechowski, my ślenicki, wielicki. Zadanie 2. Utworzenie centrum doradczo-szkoleniowego z siedzib ą w okr ęgu Nowy S ącz. Okr ęg obejmuje: miasto Nowy S ącz, powiat nowos ądecki, gorlicki, limanowski Zadanie 3. Utworzenie centrum doradczo-szkoleniowego z siedzib ą w okr ęgu Tarnów. Okr ęg obejmuje: miasto Tarnów, powiat tarnowski, d ąbrowski, brzeski, boche ński Zadanie 4. Utworzenie centrum doradczo-szkoleniowego z siedzib ą w okr ęgu O świ ęcim. Okr ęg obejmuje: powiat o świ ęcimski, chrzanowski, wadowicki, olkuski. Zadanie 5. Utworzenie centrum doradczo-szkoleniowego z siedzib ą w okr ęgu Nowy Targ. Okr ęg obejmuje: powiat suski, tatrza ński, nowotarski.

4. Zarz ąd Województwa Małopolskiego przeznacza na realizację zada ń wybranych w ramach w/w konkursu, środki finansowe do kwoty ogółem 125 000,00 zł (słownie: sto dwadzie ścia pi ęć tysi ęcy złotych). W ramach ka żdego zadania przewiduje si ę dofinansowanie jednej oferty do kwoty 25 000 zł.

1. O przyznanie dotacji na realizacj ę zadania mog ą si ę ubiega ć nast ępuj ący oferenci: a. organizacje pozarz ądowe w rozumieniu ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalno ści po żytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873), b. osoby prawne i jednostki organizacyjne działaj ące na podstawie przepisów o stosunku Pa ństwa do Ko ścioła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Pa ństwa do innych ko ściołów i zwi ązków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolno ści sumienia i wyznania, je żeli ich cele statutowe obejmuj ą prowadzenie działalno ści po żytku publicznego, c. stowarzyszenia jednostek samorz ądu terytorialnego, prowadz ące działalno ść po żytku publicznego, d. jednostki organizacyjne podległe organom administracji publicznej lub przez nie

170 nadzorowane, e. spółdzielnie socjalne. 2. O dotacje na realizacj ę zadania mog ą si ę ubiega ć ww. oferenci, z zastrze żeniem, że ich cele statutowe s ą zgodne z dziedzin ą zadania.

Mechanizmy zabezpieczaj ące przed nakładaniem si ę pomocy w ramach PROW i innych programów:

Na etapie budowania koncepcji projektu okre ślony zostanie program i działanie w ramach danego programu, w ramach którego LGD stara ć si ę b ędzie o uzyskanie dofinansowania- projekt składany b ędzie na konkurs jedynie w ramach danego wybranego działania, tak aby unikn ąć sytuacji uzyskania przez ten sam projekt dofinansowania z wi ęcej ni ż jednego źródła dofinansowania (programu/ działania). Na etapie rozpocz ęcia wdra żania ka żdego projektu okre ślony zostanie dla niego wyodr ębniony system subkont w ksi ęgowo ści LGD, tak aby ka żdy projekt ksi ęgowany był przejrzy ście, zgodnie z zasadami rachunkowo ści i aby uniemo żliwi ć rozliczanie tego samego wydatku z wi ęcej ni ż jednego źródła dofinansowania. Ka żda faktura/ rachunek/ lista płac będzie na odwrocie opisywana w taki sposób, aby w sposób jednoznaczny okre śli ć jaka cz ęść kosztów (czy te ż cała kwota dokumentu finansowego) dotyczy danego projektu. Oprócz tego, w celu łatwiejszej identyfikacji kosztów w ramach danego projektu zakupy b ędą dokonywane oddzielnie dla ka żdego z wyodr ębnionych projektów zgodnie z faktycznym zapotrzebowaniem danego projektu (np. materiały biurowe b ędą zamawiane oddzielnie dla ka żdego projektu- na ka żdy projekt wystawiona b ędzie odr ębna faktura, która nast ępnie zostanie opisana w sposób nie budz ący w ątpliwo ści którego projektu dotyczy, a zamówione materiały biurowe wykorzystywane b ędą odr ębnie na potrzeby ka żdego z realizowanych projektów). W przypadku faktur zbiorczych (np. za rozmowy telefoniczne, koszty przesyłek pocztowych itp.) zespoły realizuj ące poszczególne projekty b ędą comiesi ęcznie przygotowywa ć zestawienie wykonywanych rozmów telefonicznych w ramach danego projektu/ wysyłanych w ramach danego projektu przesyłek pocztowych, a nast ępnie faktura zostanie opisana ze wskazaniem faktycznie poniesionych kosztów ka żdego z realizowanych projektów. W ramach ka żdego z projektów zapewniona zostanie tzw. ście żka audytu. W ten sposób te same wydatki nie b ędą finansowane z wi ęcej ni ż jednego źródła dofinansowania oraz zapewnione zostanie rozliczanie faktycznie poniesionych kosztów w ramach ka żdego z realizowanych projektów.

171

Do realizacji ka żdego projektu wyznaczane b ędą (o ile to mo żliwe) odr ębne osoby /odr ębne zespoły realizacyjne/, które wyznaczony b ędą mie ć szczegółowy zakres działa ń podejmowanych w ramach danego projektu. Osoby te zajmowa ć si ę b ędą równie ż bie żą cym dokonywaniem zakupów na potrzeby danego projektu/ zlecaniem usług/ anga żowaniem osób realizuj ących działania. Niezwłocznie po dokonaniu zakupu/ realizacji usługi faktura/ rachunek/ lista płac b ędzie opisana w sposób nie budz ący w ątpliwo ści jaka kwota dotyczy danego projektu. W przypadku gdy ta sama osoba zaanga żowana b ędzie do realizacji kilku projektów- w ramach ka żdego z nich b ędzie mie ć zawart ą odr ębn ą umow ę o dzieło/ zlecenia/ umow ę o prac ę na konkretn ą cz ęść etatu wraz z zakresem obowi ązków. Osoba ta b ędzie prowadzi ć karty czasu pracy zwi ązane z ka żdym z tych projektów, które nast ępnie b ędą weryfikowane przez osoby zarz ądzaj ące. Analogiczny mechanizm obowi ązywa ć b ędzie w przypadku zaanga żowania w realizacj ę danego projektu osoby pełni ącej jakie ś funkcje w LGD - zawarta zostanie z tak ą osob ą odr ębna umowa okre ślaj ąca szczegółowo wymiar czasu pracy oraz zakres obowi ązków w ramach projektu, osoba ta b ędzie prowadzi ć karty czasu pracy. W ten sposób zapewnione zostanie rozliczanie czasu pracy danej osoby po świ ęconej na ka żdy z realizowanych projektów, co z kolei przeło ży si ę na finansowanie z danego projektu jedynie faktycznie wykonanej w jego ramach pracy /czasu faktycznie po świ ęconego na wykonanie tej pracy/. W ramach ka żdego projektu powołany zostanie zespół realizacyjny, którego zadaniem (oprócz realizacji poszczególnych zada ń w ramach projektu) b ędzie nadzorowanie pod wzgl ędem formalno- rachunkowym i merytorycznym otrzymanych faktur/ rachunków/ list płac. Dodatkowo ka żdy dokument b ędzie sprawdzany i opisywany na odwrocie przez osob ę odpowiedzialn ą za controlling finansowy projektu oraz zatwierdzany do wypłaty przez osob ę uprawnion ą. Kontrola dokonywana b ędzie równie ż przez osob ę wprowadzaj ącą dokument do systemu ksi ęgowego. Tak wi ęc wieloszczeblowy system weryfikacji dokumentów ksi ęgowych, a tak że przejrzysty system ksi ęgowy z wyodr ębnionymi subkontami dla ka żdego z realizowanych projektów uniemo żliwi finansowanie tych samych kosztów z wi ęcej ni ż jednego źródła dofinansowania. Ponadto wytyczne np. Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w przypadku realizacji przez Beneficjenta projektu o warto ści całkowitej powy żej 750 tys. zł lub realizacja kilku projektów o warto ści ł ącznej powy żej 1 mln zł nakładaj ą na Beneficjenta konieczno ść przeprowadzenia w trakcie realizacji projektu audytu zewn ętrznego, co równie ż dodatkowo gwarantuje poprawno ść realizacji, finansowania i rozliczania projektów.

172

Na etapie realizacji ka żdego projektu na bie żą co dokonywana b ędzie weryfikacja osi ągni ętych ju ż celów/ wska źników, post ęp w realizacji projektu, zgodno ść jego realizacji z zapisami umowy o dofinansowanie, aktualnymi wytycznymi, post ęp finansowy i rzeczowy. Opisane wy żej mechanizmy realizacyjne projektów uniemo żliwiaj ą ich finansowane z wi ęcej ni ż jednego źródła dofinansowania, a tak że zapewniaj ą zgodno ść ich realizacji i rozliczania z wytycznymi.

173

16 Przewidywany wpływ realizacji LSR na rozwój regionu i obszarów wiejskich

16.1 LSR a dokumenty strategiczne regionu

W zakresie umiejscowienia LSR w kontek ście dokumentów strategicznych regionu nale ży podkre śli ć, i ż sformułowane cele ogólne oraz szczegółowe wykazuj ą oddziaływanie na zasadnicze kierunki rozwoju Małopolski wskazane zarówno w Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2007 – 2013 oraz innych analizowanych dokumentach. Zakres zada ń słu ży rozwojowi społeczno ści lokalnych, a ten z kolei stał u podstaw koncepcyjnych Strategii „Małopolska 2015”. Ze wzgl ędu na szeroki zakres tematyczny LSR obok powi ązania z celami Strategii Województwa starano si ę tak że wykaza ć zwi ązek z wa żnymi z punktu widzenia działa ń LGD dokumentami regionalnymi o charakterze strategicznym: Regionaln ą Strategi ą Innowacji Województwa Małopolskiego 2005 – 2013, oraz Programem Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego 2005 na lata 2012. Uwzgl ędnienie wpływu LSR na obszar regionu oraz środowisko innowacyjne i wiejskie przez pryzmat dodatkowych dokumentów wskazuje szerokie pole oddziaływania LSR na region poprzez zapisy dotycz ące zarówno obszarów wiejskich jak i potencjału społecznego i ekonomicznego. Oczywi ście zakres wpływu na polityk ę proinnowacyjn ą mo że nie zawsze by ć znacz ący, warto jednak podkre śli ć świadomo ść takiego powi ązania wśród LGD. Wpływ na rozwój obszarów wiejskich mo że by ć tak że wskazany poprzez uwypuklenie powi ąza ń z Programem Ochrony Środowiska, wdra żanym na terenie województwa od roku 2006.

16.2 Powi ązanie LSR z celami Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego

Powi ązanie zaproponowanych celów szczegółowych oraz przedsi ęwzi ęć z celami Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2007 – 2013 wykazuje zró żnicowany stopie ń wzajemnego oddziaływania. Wi ększo ść celów wpisuje si ę w stopniu wysokim i znacznym, cele o charakterze regionalnym i ponadregionalnym ze swej istoty nie znajduj ą

174

bezpo średniego oddziaływania, cho ć cele ogólne LSR maj ą charakter horyzontalny i wymiar ponadregionalny.

Tabela 14 Przewidywany wpływ realizacji LSR na rozwój regionu – powi ązania z celami Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2007 – 2013 Strategia Rozwoju Lokalna Strategia Województwa Stopie ń wpływu Wska źnik wpływu Rozwoju Małopolskiego na lata 2007 - 2013 Cel ogólny pierwszy : Rozwój biznesu i jego otoczenia Badania rynku – Ilo ść przeprowadzonych okre ślenie nisz bada ń rynkowych w mie ście Ilo ść nowych firm i okolicy Nowego Cel I Lepiej wykształceni, Sącza twórczy i Propagowanie i Wzrost wiedzy przedsi ębiorczy promocja wyników ekonomicznej mieszka ńcy bada ń i Zapisy LSR wpływaj ą sporz ądzonych analiz w sposób znaczny na Cel II wśród lokalnych pole A Strategii – Konkurencyjna, przedsi ębiorstw i Konkurencyjno ść otwarta i innowacyjna mieszka ńców regionu gospodarcza, gospodarka Szkolenia z zakresu wzmacniaj ąc istotnie Ilo ść przeprowadzonych prowadzenia biznesu, lokalny potencjał szkole ń Cel V przedsi ębiorczo ści, Spójny wewn ętrznie, ekonomiczny marketingu bezpieczny, Wsparcie finansowe zapewniaj ący równe Wielko ść wsparcia dla nowo zakładanych szanse i mo żliwo ści firm firm w szczególno ści rozwoju region mikro przedsi ębiorstw Promocja nowo Ilo ść nowych firm powstałych firm

175

Udzielanie wsparcia Wielko ść wsparcia dla finansowego na firm poszerzenie i rozwój prowadzonej działalno ści gospodarczych Wsparcie promocyjne Ilo ść nowych firm dla dotychczasowych mikro przedsi ębiorstw w regionie Doradztwo biznesowe Ilo ść udzielonych w zakresie konsultacji marketingu, finansów, prawa Inne działania Ilo ść nowych firm pozwalaj ące zaktywizowa ć obecnych lokalnych przedsi ębiorców i zach ęci ć nowych pozakładania swoich firm

Cel ogólny drugi: Rozwój produktu regionalnego w tym produktu turystycznego Identyfikacja/ kreacja Cel V Zapisy LSR wpisuj ą Ilo ść produktu Spójny wewn ętrznie, si ę w sposób znaczny zinwentaryzowanych edukacyjnego, bezpieczny, w pole B Strategii atutów gmin oraz kulturalnego i zapewniaj ący równe Rozwój społeczny i produktów edukacyjnych turystycznego: szanse i mo żliwo ści jako ść życia, kulturowych i inwentaryzacja rozwoju region szczególnie w atutów gmin zakresie to żsamo ści

176

Stworzenie stałego Cel VI kulturowej, edukacji Aktywno ść kalendarza kalendarza imprez/ Wysoka jako ść życia oraz świadomo ści lekcji edukacyjnych. w czystymi ekologicznej Przeszkolenie bezpiecznym Ilo ść przeszkolonych liderów, moderatorów środowisku liderów lokalnej społeczno ści przyrodniczym koordynuj ących i obsługuj ących Cel VII Wysoka jako ść poszczególne środowiska produkty przyrodniczo- Szkolenia dla Ilo ść przeszkolonych kulturowego i nauczycieli w nauczycieli przestrzeni zakresie produktów regionalnej regionalnych Lekcje o regionie w Ilo ść przeprowadzonych szkołach – lekcji przeszkolenie i wynagrodzenie prelegentów Wspieranie lokalnych Ilo ść nowych lokalnych instytucji/ instytucji/ stowarzysze ń stowarzysze ń Identyfikacja / kreacja Ilo ść produktów regionalnego kulturalnych / wzrost produktu kulturalnego Stworzenie stałego Aktywno ść kalendarza kalendarza imprez/wydarze ń kulturalnych Promocja kalendarza Ilo ść imprez kulturalnych imprez/ wydarze ń kulturalnych i miejsc z obszaru gmin

177

Wsparcie dla Ilo ść i wielko ść (jako ść ) lokalnych wsparcia lokalnych stowarzysze ń grup stowarzysze ń grup folklorystycznych folklorystycznych Współfinansowanie Wielko ść wsparcia dla imprez kulturalnych z lokalnych imprez regionu gmin Stworzenie Aktywno ść kalendarza kalendarza imprez sportowych Wsparcie dla Wielko ść wsparcia lokalnych klubów lokalnych klubów sportowych sportowych uczestnicz ących w imprezach sportowych Cel ogólny trzeci: Wzrost standardu życia mieszka ńców ść Stworzenie A.I.2 Konkurencyjno ść Jako systemu jednolitego systemu gospodarcza – oznakowania atrakcji Społecze ństwo wiedzy i przyrodnich w aktywno ści – Rozwój społecze ństwa regionie informacyjnego Modernizacja, Zapisy LSR wpisuj ą Ilo ść zmodernizowanych doposa żenie miejsc na A.III.2 Konkurencyjno ść si ę w poszczególne miejsc terenie gmin, które gospodarcza – wskazane cele wykorzystywane s ą Infrastruktura dla rozwoju Strategii. regionalnego – Rozwój do spotka ń i wymiany infrastruktury dla informacji społecze ństwa Rozbudowa informacyjnego Ilo ść przeprowadzonych infrastruktury rozbudów turystycznej

178

Inne działania A.II.5 Konkurencyjno ść Ilo ść przeprowadzonych zwi ązane z odnowa gospodarcza – działa ń Gospodarka regionalnej gmin w zakresie szansy – Rozwój podnoszenia przemysłów czasu standardu życia wolnego mieszka ńców Zastosowanie B.V.5 Rozwój społeczny Wzrost odsetka narz ędzi marketingu i jako ść życia – Spójno ść rejestrowanych postaw wewn ątrzregionalna – społecznego celem zgodnych z interesem Wzmocnienie wywołania postaw społecze ństwa społeczno ści zgodnych z interesem obywatelskiego oraz społeczno ści.. budowanie to żsamo ści regionalnej

B.VII.3 Rozwój społeczny i jako ść życia – Dziedzictwo i przestrze ń regionalna – Opieka nad regionalnym dziedzictwem kulturowym

16.3 Powi ązanie LSR z celami tematycznych dokumentów strategicznych regionu

Tak jak wskazano powy żej zasadne jest podkre ślenie spodziewanego wpływu celów i operacji LSR na inne obszary rozwojowe województwa, w tym przede wszystkim te najbardziej istotne z punktu widzenia horyzontalnych polityk europejskich jak: innowacje, rozumiane nie tylko przez pryzmat rozwoju przedsi ębiorczo ści regionalnej czy lokalnej, ale tak że rozwoju gospodarczego regionu w sensie globalnym, oraz zrównowa żonej oraz społecznie aktywnej ochrony środowiska, jako przestrzeni w której funkcjonuje społeczno ść lokalna.

W przypadku regionu małopolskiego powi ązania mog ą by ć wykazane poprzez korelacje z:

179

Regionaln ą Strategi ą Innowacji Województwa Małopolskiego 2005 - 2013 oraz Programem Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego 2005 na lata 2012

Tabela 15 Przewidywany wpływ realizacji LSR na rozwój regionu – powi ązania z celami Regionalnej Strategi ą Innowacji Województwa Małopolskiego 2005 – 2013 oraz Programu Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego 2005 na lata 2012

Regionalna Strategia Program Ochrony Innowacji Środowiska Lokalna Strategia Województwa Województwa Charakter wpływu Rozwoju Małopolskiego 2005 – Małopolskiego 2005 2013 (RSI) na lata 2012 (PO Ś) Cel ogólny pierwszy : Rozwój biznesu i jego otoczenia Badania rynku – Cel I.1. Zwi ększenie okre ślenie nisz oferty wspieraj ącej rynkowych w mie ście finansowanie przez Cel ogólny LSR w i okolicy Nowego przedsi ębiorców sposób znacz ący Sącza projektów oddziaływuje na cele Propagowanie i innowacyjnych Cel 7.3 Mechanizmy operacyjne wskazane w promocja wyników ekonomiczne i RSI bada ń i Cel I.3. Zwi ększenie systemy finansowania sporz ądzonych analiz dost ępu Wpływ działa ń LSR wśród lokalnych przedsi ębiorców do Cel 7.6 Rozwój bada ń poprzez cele wskazane w przedsi ębiorstw i innowacyjnych i post ępu PO Ś dotyczy wsparcia mieszka ńców regionu technologii technicznego. mechanizmów Szkolenia z zakresu Stymulowanie ekonomicznych dla prowadzenia biznesu, Cel II.2. innowacji działa ń mog ących mie ć przedsi ębiorczo ści, Uporz ądkowanie i wymiar proekologiczny marketingu uelastycznienie oraz wpływaj ących na Wsparcie finansowe systemu wsparcia rozwój bada ń i post ępu nowo zakładanych przedsi ębiorstw w technicznego firm w szczególno ści zakresie doradztwa i mikro przedsi ębiorstw szkole ń w obszarze

180

Promocja nowo innowacyjnych powstałych firm technologii Udzielanie wsparcia finansowego na Cel III.1. Utworzenie poszerzenie i rozwój systemu prowadzonej pozyskiwania danych działalno ści na temat stanu gospodarczych innowacyjno ści w Wsparcie promocyjne Województwie dla dotychczasowych mikro przedsi ębiorstw w regionie Doradztwo biznesowe w zakresie marketingu, finansów, prawa Inne działania pozwalaj ące zaktywizowa ć obecnych lokalnych przedsi ębiorców i zach ęci ć nowych pozakładania swoich firm

Cel ogólny drugi: Rozwój produktu regionalnego w tym produktów turystycznych Identyfikacja/ kreacja Cel III.2. Promocja Cel 7.1 Wzmocnienie Cel ogólny w zakresie produktu wewn ętrzna tematyki instytucjonalne wpływu na RSI dotyczy edukacyjnego: innowacyjno ści jako potencjalnej promocji inwentaryzacja elementu Cel 7.2 Aktywizacja tematyki innowacji w atutów gmin wspieraj ącego rozwój rynku do działa ń na obr ębie działa ń Stworzenie stałego gospodarczy rzecz środowiska podnosz ących potencjał kalendarza imprez/ Województwa lokalny społecze ństwa lekcji edukacyjnych. Cel 7.4 Udział

181

Przeszkolenie społecze ństwa. Znacz ący wpływ działa ń liderów, moderatorów Edukacja LSR na rozwój postaw lokalnej społeczno ści ekologiczna, dost ęp proekologicznych, koordynuj ących i do informacji i świadomo ści środowiska obsługuj ących poszerzenie dialogu naturalnego, edukacji „produkt edukacyjny” społecznego ekologicznej, Szkolenia dla wskazanych w PO Ś nauczycieli w Cel 7.5 Ekologizacja zakresie produktów planowania regionalnych przestrzennego Lekcje o regionie w szkołach – przeszkolenie i wynagrodzenie prelegentów Wspieranie lokalnych instytucji/ stowarzysze ń Identyfikacja / kreacja regionalnego produktu kulturalnego Stworzenie stałego kalendarza imprez/wydarze ń kulturalnych Promocja kalendarza imprez/ wydarze ń kulturalnych i miejsc z obszaru gmin Wsparcie dla lokalnych stowarzysze ń grup folklorystycznych

182

Współfinansowanie imprez kulturalnych z regionu gmin Stworzenie kalendarza imprez sportowych Wsparcie dla lokalnych klubów sportowych uczestnicz ących w imprezach sportowych Cel ogólny trzeci: Wzrost poziomu życia mieszka ńców Stworzenie jednolitego systemu oznakowania atrakcji Cel ogólny w zakresie przyrodniczych w wpływu na RSI dotyczy regionie Cel I.4. Udost ępnienie potencjalnej promocji Cel 7.2 Aktywizacja Popularyzacja nowoczesnej tematyki innowacji w rynku do działa ń na wykorzystania infrastruktury dla obr ębie działa ń rzecz środowiska Internetu przez osoby rozwoju nowych podnosz ących potencjał fizyczne technologii i usług lokalny społecze ństwa, w Cel 7.4 Udział Rozbudowa szczególno ści rozwój społecze ństwa. „gminnych” stron Cel III.2. Promocja lokalnej infrastruktury Edukacja internetowych o wewn ętrzna tematyki ekologiczna, dost ęp użyteczne produkty innowacyjno ści jako Du ży wpływ działa ń LSR do informacji i słu żą ce mieszka ńcom elementu na rozwój postaw poszerzenie dialogu analizowanych gmin wspieraj ącego rozwój proekologicznych, społecznego Modernizacja, gospodarczy świadomo ści środowiska doposa żenie miejsc na Województwa naturalnego, edukacji terenie gmin, które ekologicznej, wykorzystywane s ą wskazanych w PO Ś do spotka ń, wymiany informacji itp.

183

Inne działania zwi ązane z odnow ą gmin

Wskazane powi ązania pokazuj ą, i ż przewidywane efekty wdra żania LSR b ędą oddziaływa ć korzystnie na zało żone na poziomie regionalnym parametry rozwoju w wymiarze zarówno globalnym, na co wskazuj ą zapisy Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego, jak i tematycznym (innowacje, rozwój gospodarczy, rozwój obszarów wiejskich, ochrona środowiska). Szeroki zakres oddziaływania zwi ększa prawdopodobie ństwo korzystnych zmian w obszarze działania LGD poprzez wdra żanie LSR.

184

17 Zał ączniki

17.1 Zał ącznik nr 1. Ogólna procedura przyjmowania i obsługi wniosków o dofinansowanie projektów

Piecz ęć Ogólna procedura przyjmowania i obsługi wniosków o Strona 1 z 1 LGD dofinansowanie projektów

Cel Prawidłowe i transparentne przeprowadzenie procedury wyboru projektów do dofinansowania w ramach LSR

Zakres Wszyscy pracownicy LGD, członkowie Rady oraz Zarz ądu LGD stosowania

OSOBA ETAP CZYNNO ŚĆ ODPOWIEDZIALNA

LGD działaj ąc w porozumieniu z wła ściw ą Instytucj ą Wdra żaj ącą okre śla termin otwarcia naboru 1 wniosków, opracowuje tre ść informacji o mo żliwo ści Prezes Zarz ądu ich składania wraz z podaniem lokalnych kryteriów wyboru projektów do dofinansowania, LGD ogłasza informacj ę o rozpocz ęciu naboru wniosków w swojej siedzibie, na swojej stronie 2 Prezes Zarz ądu internetowej, w lokalnej prasie ewentualnie za po średnictwem innych kanałów komunikacji,

185

Uprawnieni wnioskodawcy z terenu LGD opracowuj ą wnioski i składaj ą je bezpo średnio do Biura LGD. Koordynator, Specjalista 3 Przygotowuj ąc projekty i wypełniaj ąc wnioski ds. wdra żania LSR potencjalni projektodawcy mog ą korzysta ć z pomocy pracowników Biura LGD. Biuro LGD gromadzi wnioski zło żone w ramach ogłoszonego naboru projektów do danego działania a 4 Koordynator nast ępnie – po zamkni ęciu naboru – przekazuje je Radzie LGD. Rada LGD dokonuje oceny zgodno ści zło żonych projektów z LSR oraz z lokalnymi kryteriami wyboru 5 operacji – po dokonaniu oceny podejmuje decyzj ę o Przewodnicz ący Rady wybraniu lub nie wybraniu danego projektu do dofinansowania w ramach bud żetu LSR, Lista wybranych projektów zostaje przesłana do 6 wła ściwej Instytucji Wdra żaj ącej wraz z wnioskiem o Przewodnicz ący Rady ich dofinansowanie.

186

17.2 Zał ącznik nr 2. Regulamin Rady Lokalnej Grupy Działania LGD „Korona S ądecka”

ROZDZIAŁ I Postanowienia ogólne

§ 1 Regulamin Rady Lokalnej Grupy Działania LGD „Korona S ądecka”okre śla organizacj ę wewn ętrzn ą i tryb pracy Rady. § 2 Terminy u żyte w niniejszym Regulaminie oznaczaj ą: 1) LGD – oznacza Lokaln ą Grup ę Działania LGD„Korona S ądecka” 2) Rada – oznacza organ decyzyjny Lokalnej Grupy Działania LGD „Korona S ądecka” 3) regulamin – oznacza Regulamin Rady Lokalnej Grupy Działania LGD „Korona S ądecka” 4) Walne Zebranie Członków – oznacza walne zebranie członków Lokalnej Grupy Działania LGD „Korona S ądecka” 5) Zarz ąd - oznacza Zarz ąd Stowarzyszenia Lokalnej Grupy Działania LGD „Korona Sądecka” 6) Prezes Zarz ądu – oznacza Prezesa Zarz ądu Lokalnej Grupy Działania LGD „Korona Sądecka” 7) Biuro – oznacza Biuro LGD ROZDZIAŁ II Członkowie Rady

§ 3 Członkowie Rady s ą wybierani przez Walne Zebranie Członków LGD spo śród członków zebrania. § 4 1. Członkowie Rady maj ą obowi ązek uczestniczenia w posiedzeniach Rady. 2. W razie niemo żno ści wzi ęci udziału w posiedzeniu Rady, członek Rady zawiadamia o tym przed terminem posiedzenia Przewodnicz ącego Rady, a nast ępnie jest obowi ązany w ci ągu 7 dni usprawiedliwi ć w formie pisemnej swoj ą nieobecno ść Przewodnicz ącemu Rady. 3. Za przyczyny usprawiedliwiaj ące nieobecno ść członka Rady na jej posiedzeniu uwa ża si ę: • chorob ę,

187

• podró ż słu żbow ą, • inne prawnie lub losowo uzasadnione przeszkody.

§ 5 1. Członkom Rady w okresie sprawowania funkcji przysługuje wynagrodzenie za udział w posiedzeniu Rady. 2. Przewodnicz ącemu Rady przysługuje wynagrodzenie w podwójnej wysoko ści. 3. Wysoko ść wynagrodzenia ustala Walne Zebranie Członków. 4. W przypadku wcze śniejszego opuszczenia posiedzenia przez Członka Rady wynagrodzenie za to posiedzenie ulega obni żeniu o 50%. 5. Wynagrodzenie wypłacane jest w terminie 21 dni po ka żdym posiedzeniu. § 6 Zarz ąd udziela członkom Rady pomocy w wykonywaniu przez nich funkcji członka Rady.

ROZDZIAŁ III Przewodnicz ący Rady § 7 Przewodnicz ącego oraz Wiceprzewodnicz ącego Rady wybiera Walne Zebranie Członków. § 8 1. Przewodnicz ący Rady organizuje prac ę Rady i przewodniczy posiedzeniom Rady. 2. Pełni ąc sw ą funkcj ę Przewodnicz ący Rady współpracuje z Zarz ądem oraz Biurem LGD i korzysta z ich pomocy. 3. W razie niemo żno ści wykonywania przez Przewodnicz ącego funkcji, jego obowi ązki przejmuje Wiceprzewodnicz ący Rady.

ROZDZIAŁ IV Przygotowanie i zwołanie posiedze ń Rady § 9 Posiedzenie Rady s ą zwoływane odpowiednio do potrzeb wynikaj ących z naboru wniosków prowadzonych przez LGD. § 10 Posiedzenia Rady zwołuje Przewodnicz ący Rady, uzgadniaj ąc miejsce, termin i porz ądek posiedzenia z Zarz ądem i Biurem LGD.

188

§ 11 W przypadku du żej ilo ści spraw do rozpatrzenia, Przewodnicz ący Rady mo że zwoła ć posiedzenie trwaj ące dwa lub wi ęcej dni. § 12 1. Pierwsze Posiedzenie Rady w sprawie wyboru operacji zwołuje si ę w terminie do 7 dni kalendarzowych od dnia zako ńczenia pierwszego naboru w ramach 4 osi LEADER. 2. Członkowie Rady powinni by ć pisemnie zawiadomieni o miejscu, terminie i porz ądku posiedzenia Rady najpó źniej 7 dni przed terminem posiedzenia. 3. W okresie co najmniej 7 dni przed terminem posiedzenia Rady jej członkowie powinni mie ć mo żliwo ść zapoznania si ę ze wszystkimi materiałami i dokumentami zwi ązanymi z porz ądkiem posiedzenia, w tym z wnioskami, które b ędą rozpatrywane podczas posiedzenia. Materiały i dokumenty w formie kopii mog ą by ć przesłane ł ącznie z zawiadomieniem o posiedzeniu lub udost ępnione do wgl ądu w Biurze LGD.

ROZDZIAŁ V Posiedzenie Rady § 13 1. Posiedzenia Rady s ą jawne. Zawiadomienie o terminie, miejscu i porz ądku posiedzenia Rady podaje si ę do publicznej wiadomo ści co najmniej na 7 dni przed posiedzeniem Rady. 2. W posiedzeniach Rady uczestniczy Prezes Zarz ądu lub wskazany przez niego członek Zarz ądu. 3. Przewodnicz ący Rady mo że zaprosi ć do udziału w posiedzeniu osoby trzecie, w szczególno ści osoby, których dotycz ą sprawy przewidziane w porz ądku posiedzenia.

§ 14 1. Posiedzenia Rady otwiera, prowadzi i zamyka Przewodnicz ący Rady a w przypadku jego nieobecno ści – Wiceprzewodnicz ący Rady. 2. Obsług ę posiedze ń Rady zapewnia Biuro LGD. § 15 1. Przed otwarciem posiedzenia członkowie Rady potwierdzaj ą swoj ą obecno ść podpisem na li ście obecno ści.

189

2. Wcze śniejsze opuszczenie posiedzenia przez Członka Rady wymaga poinformowania o tym Przewodnicz ącego obrad. 3. Prawomocno ść posiedzenia i podejmowania przez Rad ę decyzji (quorum) wymaga obecno ści co najmniej 50% składu Rady.

§ 16 1. Po otwarciu posiedzenia, Przewodnicz ący Rady podaje liczb ę obecnych członków Rady na podstawie podpisanej przez nich listy obecności i stwierdza prawomocno ść posiedzenia (quorum). 2. W razie braku quorum Przewodnicz ący Rady zamyka obrady wyznaczaj ąc równocze śnie nowy termin posiedzenia. 3. W protokóle odnotowuje si ę przyczyny, z powodu których posiedzenie nie odbyło si ę. § 17 1. Po stwierdzeniu quorum Przewodnicz ący Rady przeprowadza wybór sekretarza posiedzenia któremu powierza si ę obliczenie wyników głosowa ń, kontrol ę quorum, jak równie ż sporz ądzanie protokołu z posiedzenia rady oraz protokołu z głosowania. 2. Po wyborze sekretarza posiedzenia Przewodnicz ący przedstawia porz ądek posiedzenia i poddaje go głosowaniu Rady. 3. Członek Rady mo że zgłosi ć wniosek o zmian ę porz ądku posiedzenia. 4. Przewodnicz ący prowadzi posiedzenie zgodnie z porz ądkiem przyj ętym przez Rad ę. 5. Porz ądek obrad obejmuje w szczególno ści: 1) omówienie wniosków o przyznanie pomocy zło żonych w ramach naboru prowadzonego przez LGD oraz podj ęcie decyzji o wyborze operacji do finansowania 2) informacj ę Zarz ądu o przyznaniu pomocy przez samorz ąd województwa na operacje, które były przedmiotem wcze śniejszych posiedze ń Rady. 3) wolne głosy, wnioski i zapytania. 6. Decyzje w sprawie wyboru projektów do dofinansowania jest podejmowana w formie uchwały Rady. § 18 1. Przewodnicz ący Rady czuwa nad sprawnym przebiegiem porz ądku posiedzenia, otwiera i zamyka dyskusj ę oraz udziela głosu w dyskusji. 2. Przedmiotem wyst ąpie ń mog ą by ć tylko sprawy obj ęte porz ądkiem posiedzenia.

190

3. W dyskusji głos mog ą zabra ć członkowie Rady, członkowie Zarz ądu oraz osoby zaproszone do udziału w posiedzeniu. Przewodnicz ący Rady mo że okre śli ć maksymalny czas wyst ąpienia. 4. Po wyczerpaniu listy mówców Przewodnicz ący Rady zamyka dyskusj ę. W razie potrzeby Przewodnicz ący mo że zarz ądzi ć przerw ę w celu wykonania niezb ędnych czynno ści przygotowawczych do głosowania, na przykład przygotowanie poprawek w projekcie uchwały lub innym rozpatrywanym dokumencie, przygotowania kart do oceny operacji. 5. Po zamkni ęciu dyskusji Przewodnicz ący rady rozpoczyna procedur ę głosowania. Od tej chwili mo żna zabra ć głos tylko w celu zgłoszenia lub uzasadnienia wniosku formalnego o sposobie lub porz ądku głosowania i to jedynie przed zarz ądzeniem głosowania przez Przewodnicz ącego. § 19 1. Przewodnicz ący Rady mo że udzieli ć głosu poza kolejno ści ą zgłoszonych mówców, je żeli zabranie głosu wi ąż e si ę bezpo średnio z głosem przedmówcy lub w trybie sprostowania, jednak nie dłu żej ni ż 2 minuty. Poza kolejno ści ą mo że tak że udzieli ć głosu członkom Zarzadu osobie referuj ącej spraw ę i osobie opiniuj ącej projekt. 2. Poza kolejno ści ą udziela się głosu w sprawie zgłoszenia wniosku formalnego, w szczególno ści w sprawach: 1) stwierdzenia quorum, 2) sprawdzenia listy obecno ści, 3) przerwania, odroczenia lub zamkni ęcia sesji, 4) zmiany porz ądku posiedzenia (kolejno ści rozpatrywania poszczególnych punktów), 5) głosowania bez dyskusji, 6) zamkni ęcia listy mówców, 7) ograniczenia czasu wyst ąpie ń mówców, 8) zamkni ęcia dyskusji, 9) zarz ądzenia przerwy, 10) zarz ądzenia głosowania imiennego, 11) przeliczenia głosów, 12) reasumpcji głosowania. 3. Wniosek formalny powinien zawiera ć żą danie i zwi ęzłe uzasadnienie, a wyst ąpienie w tej sprawie nie mo że trwa ć dłu żej ni ż 2 minuty.

191

4. Rada rozstrzyga o wniosku formalnym niezwłocznie po jego zgłoszeniu. O przyj ęciu lub odrzuceniu wniosku Rada rozstrzyga po wysłuchaniu wnioskodawcy i ewentualnie jednego przeciwnika wniosku. 5. Wnioski formalne, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2 nie poddaje si ę pod głosowanie.

§ 20 Po wyczerpaniu porz ądku posiedzenia, Przewodnicz ący Rady zamyka posiedzenie.

ROZDZIAŁ VI Głosowanie § 21 1. Ka żdy z członków Rady Decyzyjnej ma 1 głos dla ka żdego ocenianego wniosku. 2. W przypadku gdy gmina jest reprezentowana w Radzie Decyzyjnej przez kilka osób, ich głos liczy si ę jako 1. Je żeli liczba przedstawicieli gminy jest liczb ą parzyst ą to w sytuacji spornej, głos decyduj ący ma osoba reprezentuj ąca gmin ę na podstawie Uchwały Gminy.

§ 22 1. Przewodnicz ący Rady rozpoczyna procedur ę głosowania i zarz ądza głosowanie zgodnie z postanowieniami wynikaj ącymi ze statutu LGD oraz niniejszego regulaminu. 2. Przed zarz ądzeniem głosowania Przewodnicz ący Rady mo że wyja śni ć sposób głosowania oraz zasady obliczania wyników głosowania. 3. Ka żdy Członek Rady, przed uczestnictwem w pierwszym posiedzeniu Rady składa pisemn ą „Deklaracj ę poufno ści i bezstronno ści” nakładaj ąca obowi ązek poinformowania Przewodnicz ącego Rady o okoliczno ści, o której mowa w ust.4. 4. Członek Rady jest wył ączony od udziału w wyborze operacji w razie zaistnienia okoliczno ści, które mog ą wywoła ć w ątpliwo ści co do jego bezstronno ści. Za takie okoliczno ści uwa żane s ą: • ubieganie si ę o wybór operacji w ramach działania wdra żanie LSR; • formalny zwi ązek z podmiotem wnioskuj ącym; • uczestnictwo w przygotowaniu wniosku.

192

§ 23 1. Wszystkie głosowania Rady s ą jawne. 2. Głosowania Rady dotycz ące wyboru operacji odbywaj ą si ę poprzez wypełnieni i oddanie sekretarzowi posiedzenia kart oceny operacji, stanowi ących zał ącznik do Lokalnej Strategii Rozwoju.

§ 24 1. Głosowanie poprzez wypełnienie kart oceny operacji obejmuje: 1) głosowanie w sprawnie zgodno ści operacji z LSR 2) głosowanie w sprawie oceny operacji według kryteriów lokalnych przyj ętych przez LGD 2. Głos oddany przez członka Rady w formie wypełnionej karty oceny operacji jest niewa żny, je żeli zachodzi co najmniej jedna z poni ższych okoliczno ści: 1) na karcie brakuje nazwiska i imienia lub podpisu członka Rady 2) na karcie brakuje informacji pozwalaj ących zidentyfikowa ć operacj ę, której dotyczy ocena (nr wniosku, nazwy wnioskodawcy, nazwy operacji). 3. Karty musz ą by ć wypełnione piórem, długopisem lub cienkopisem. 4. Ka żda strona karty oceny operacji wg lokalnych kryteriów i zgodno ści operacji z LSR musi by ć opiecz ętowana piecz ęci ą LGD i podpisana przez sekretarza posiedzenia. 5. Znaki „X” lub „V” winny by ć postawione w polu przeznaczonego na to kwadratu. §25 1. Głos w sprawie uznania operacji za zgodn ą z LSR oddaje si ę przez skre ślenie jednej z opcji zaznaczonych gwiazdk ą w zawartym na karcie oceny operacji sformułowaniu: „Głosuj ę za uznaniem, że operacja jest* nie jest* zgodna z LSR”. Pozostawienie lub skre ślenie obu opcji uwa ża si ę za gło ś niewa żny. 2. W przypadku stwierdzenia bł ędów i braków w sposobie wypełnienia karty zgodno ści operacji z LSR sekretarz wzywa członka, który wypełnił t ę kart ę do zło żenia wyja śnie ń i uzupełnienia braków. W trakcie wyja śnie ń członek Rady mo że na oddanej przez siebie karcie dokona ć wpisów w kartkach lub pozycjach pustych, oraz dokona ć czytelnej korekty w pozycjach i kartkach wypełnianych podczas głosowania, stawiaj ąc przy tych poprawkach swój podpis. 3. Je żeli po dokonaniu poprawek i uzupełnie ń karta nadal zawiera bł ędy w sposobie wypełnienia, zostaje uznana za głos niewa żny. 4. Wynik głosowania w sprawie uznania operacji za zgodn ą z LSR jest pozytywny, je śli zwykła wi ększo ść głosów została oddana na opcj ę, że operacja jest zgodna z LSR.

193

5. Wyniki głosowania ogłasza Przewodnicz ący Rady. § 26 1. Oddanie głosu w sprawie oceny operacji według lokalnych kryteriów LGD polega na wypełnieniu tabeli zawartej na „Karcie oceny operacji według lokalnych kryteriów LGD”, która jest odpowiednia do typu ocenianej operacji. Wszystkie rubryki zawarte w tabeli musz ą by ć wypełnione, w przeciwnym razie głos uwa ża si ę za niewa żny. 2. W trakcie zliczania głosów sekretarz jest zobowiązany sprawdzi ć czy ł ączna ocena punktowa operacji zawarta w pozycji „Suma punktów” został obliczona poprawnie. 3. W przypadku stwierdzenia bł ędów i braków w sposobie wypełniania karty oceny operacji według lokalnych kryteriów wyboru operacji sekretarz posiedzenia wzywa członka Rady, który wypełnił t ę kart ę do zło żenia wyja śnie ń i uzupełnienia braków. W trakcie wyja śnie ń członek Rady mo że na oddanej przez siebie karcie dokona ć wpisów w pozycjach pustych oraz dokona ć czytelnej korekty w pozycjach wypełnionych podczas głosowania, stawiaj ąc przy tych poprawkach swój podpis. 4. Je żeli po dokonaniu poprawek i uzupełnie ń karta nadal zawiera bł ędy w sposobie wypełnienia, zostaje uznana za głos niewa żny. 5. Wynik głosowania w sprawie oceny operacji według lokalnych kryteriów wyboru dokonuje si ę w taki sposób, że sumuje si ę indywidualne oceny punktowe członków Rady wyra żone na kartkach stanowi ących głosy oddane wa żne w pozycji „Suma punktów” i dzieli przez liczb ę wa żnie oddanych głosów. 6. Wyniki głosowania ogłasza Przewodnicz ący Rady. 7. Na podstawie wyników głosowania w sprawie oceny operacji według lokalnych kryteriów wyboru operacji LGD sporz ądza list ę operacji wybranych do dofinansowania. § 27 1. W stosunku do ka żdej operacji b ędącej przedmiotem posiedzenia Rady podejmowana jest przez Rad ę decyzja w formie uchwały o wybraniu b ądź nie wybraniu operacji do dofinansowania, której tre ść musi uwzgl ędnia ć: 1) wyniki głosowania w sprawie oceny operacji za zgodne z LSR, 2) wyniki głosowania w sprawie oceny operacji według lokalnych kryteriów wyboru i sporz ądzon ą na tej podstawie list ę rankingow ą wniosków, 3) dost ępno ść środków LGD na poszczególne typy operacji. 2. Uchwały Rady, w tym dotycz ące wyboru operacji podejmowane s ą zwykł ą wi ększo ści ą głosów przy obecno ści co najmniej połowy członków Rady uprawnionych do głosowania. 3. Ka żda uchwała musi zawiera ć:

194

1) informacje o wnioskodawcy operacji (imi ę i nazwisko lub nazw ę, miejsce zamieszkania lub miejsce działalno ści, adres lub siedzib ę, PESEL lub REGON, NIP) 2) tytuł operacji zgodny z tytułem podanym we wniosku 3) kwot ę pomocy o jak ą ubiegał si ę wnioskodawca zgodn ą z kwot ą podan ą we wniosku 4) informacj ę o decyzji Rady w sprawie zgodno ści lub braku zgodno ści z LSR. 5) informacj ę o dofinansowaniu lub nie dofinansowaniu realizacji operacji wraz z ilo ści ą zdobytych punktów.

ROZDZIAŁ VII Dokumentacja z posiedze ń Rady

§ 28 1. W trakcie posiedzenia Rady sporz ądzany jest protokół. 2. Wyniki głosowa ń odnotowuje si ę w protokole posiedzenia Rady oraz w protokole z głosowania. 3. Z ka żdego głosowania dokonywanego przez wypełnienie kart do oceny operacji sekretarz sporz ądza protokół z głosowania, w którym zawarte s ą informacje o przebiegu i wynikach głosowania. Karty oceny operacji, zło żone w trakcie danego głosowania stanowi ą zał ącznik do protokołu z tego głosowania. 4. Protokół z posiedzenia Rady powinien zawiera ć w szczególno ści: 1) okre ślenie przedmiotu głosowania 2) okre ślenie liczby uprawnionych do głosowania, liczby bior ących udział w głosowaniu, ilo ści oddanych głosów wa żnych i niewa żnych 3) wyniki głosowania 4) podpis sekretarza i podpis Przewodnicz ącego Rady. § 29 1. Uchwałom Rady nadaje si ę form ę odr ębnych dokumentów, z wyj ątkiem uchwał proceduralnych, które odnotowuje si ę w protokole posiedzenia. 2. Podj ęte uchwały opatruje si ę dat ą i numerem, na który składa si ę : cyfry rzymskie oznaczaj ące numer kolejny posiedzenia od pocz ątku realizacji osi4 Leader łamane przez numer kolejny uchwały od pocz ątku realizacji osi 4 Leader zapisany cyframi arabskimi, łamane przez dwie ostatnie cyfry roku. 3. Uchwał ę podpisuje Przewodnicz ący Rady po jej podj ęciu.

195

4. Uchwały podj ęte przez Rad ę, nie pó źniej ni ż 3 dni od ich uchwalenia, Przewodnicz ący Rady przekazuje Zarz ądowi. § 30 Protokoły i dokumentacja z posiedze ń Rady jest gromadzona i przechowywana w Biurze LGD. Dokumentacja ma charakter jawny i jest udost ępniona do wgl ądu wszystkim zainteresowanym.

Rozdział VIII Odwołanie od rozstrzygni ęcia Rady w sprawie wyboru operacji do finansowania

§ 31 1. Od rozstrzygni ęć Rady wnioskodawcy przysługuje prawo wniesienia odwołania. 2. Odwołanie ma posta ć wniosku do Rady o ponowne rozpatrzenie wniosku o dofinansowanie. 3. Rozpatrzenie odwołania polega na dokonaniu przez Rad ę ponownej oceny zgodno ści operacji z LSR oraz oceny operacji pod wzgl ędem spełnienia kryteriów wyboru tylko w zakresie wskazanym w uzasadnieniu podanym przez wnioskodawc ę. 4. Decyzja Rady w formie uchwały podj ęta w trybie rozpatrzenia odwoła ń jest ostateczna i nie przysługuje od niej odwołanie.

Rozdział IX Zobowi ązania LGD § 32 1. Niezwłocznie po dokonaniu oceny projektów pod wzgl ędem zgodno ści z LSR oraz spełnienia kryteriów wyboru projektów, lecz nie pó źniej ni ż w terminie 21 dni od dnia, w którym wpłyn ął termin składania wniosków, LGD sporz ądza list ę ocenionych projektów ustalaj ąc ich kolejno ść według liczby uzyskanych punktów w ramach tej oceny i przekazuje j ą wnioskodawcom, informuj ąc ich na pi śmie o: 1) zgodno ści projektu z LSR albo jego niezgodno ści z LSR – wskazuj ąc przyczyny niezgodno ści,

196

2) liczbie uzyskanych punktów w ramach tej oceny lub miejscu na li ście ocenionych projektów, 3) mo żliwo ści złożenia odwołania od wyników tej oceny zgodnie z procedur ą okre ślon ą w LSR. 2. Listy, o których mowa w pkt 1 zawieraj ą dane umo żliwiaj ące identyfikacj ę małego projektu i wnioskowan ą kwot ę pomocy. 3. W terminie 45 dni od dnia, w którym upłyn ął termin składania wniosków o przyznanie pomocy LGD sporz ądza listy oraz przekazuje wła ściwemu podmiotowi wdra żaj ącemu: 1) wnioski o przyznanie pomocy, które nie wpłyn ęły w terminie wraz z ich list ą, 2) wnioski o przyznanie pomocy, w których nie wskazano adresu Wnioskodawcy i nie ma mo żno ści ustalenia tego adresu wraz z ich list ą, 3) wnioski o przyznanie pomocy, które zostały wybrane do finansowania w ramach LSR wraz z uchwałami w sprawie wyboru, 4) list ę wniosków o przyznanie pomocy, mieszcz ących si ę w ramach limitu środków, wybranych do finansowania w ramach LSR (wraz z uchwał ą), na której wnioski zostały zamieszczone w kolejno ści według liczby uzyskanych punktów, 5) wnioski o przyznanie pomocy, które nie zostały wybrane do finansowania w ramach LSR wraz z uchwałami w sprawie nie dokonania wyboru, 6) list ę wniosków o przyznanie pomocy niewybranych do finansowania w ramach LSR (wraz z uchwał ą), ze wskazaniem projektów, które: a) w wyniku oceny pod wzgl ędem zgodno ści z LSR zostały uznane za: • zgodne z LSR • niezgodne z LSR b) nie zostały zło żone w miejscu i terminie wskazanym w informacji 4. W terminie 45 dni od dnia, w którym upłyn ął termin składania wniosków o przyznanie pomocy LGD informuje na pi śmie Wnioskodawc ę o: a) wybraniu projektu ze wskazaniem, czy mie ści si ę w ramach limitu środków albo jego niewybraniu, wskazuj ąc przyczyny niewybrania b) liczbie uzyskanych punktów w ramach oceny projektów pod wzgl ędem spełnienia kryteriów wyboru lub miejscu na li ście projektów, które zostały wybrane.

197

17.4 Zał ącznik nr 3. Lokalne kryteria wyboru operacji

Punkty – za co? Lp Kryterium lokalne Opis / potencjalne oddziaływanie Małe projekty Odnowa i rozwój wsi Tworzenie i rozwój Ró żnicowanie w kierunku mikroprzedsi ębiorstw działalno ści nierolniczej Preferuje projekty innowacyjne, oryginalne w

skali lokalnej – tj. wykorzystuj ące 3 – rozwi ązanie jest innowacyjne na obszarze LGD Innowacyjno ść 1 niepraktykowane dot ąd lokalnie rozwi ązania 2 – rozwi ązanie jest innowacyjne na obszarze gminy projektu 1 – rozwi ązanie jest innowacyjne na obszarze miejscowo ści lub zako ńczone wypracowaniem 0 – rozwi ązanie jest ju ż na obszarze danej miejscowo ści innowacyjnego produktu lub usługi.

3 - wi ęcej ni ż 5 miejscowo ści Zasi ęg Preferuje projekty fizycznie realizowane w 2 – 4 lub 5 lub miejscowo ści 2 oddziaływania X X wi ększej liczbie miejscowo ści 1 – 2 lub 3 miejscowo ści projektu 0 – 1 miejscowo ść

Preferuje projekty realizowane z udziałem 1 – 1 lub wi ęcej 2 - > 2 partnerów Udział partnerów 3 wielu partnerów, o sformalizowanym statusie partnerów 1 - 2 partnerów X X w realizacji projektu partnerstwa (umowa, list intencyjny) 0 – bez partnera 0 – bez partnera 4 Liczba nowych Preferuje projekty w zale żno ści od liczby nowo X X 3 > 3 miejsca

198

miejsc pracy utworzonych miejsc pracy 2 - 3 miejsca utworzonych w 1 - 2 miejsca wyniku realizacji 0 - 1 miejsce projektu Status członka / 3 – członek LGD 2 – członek LGD 5 Preferuje projekty składane przez członków partnera LGD 0 – pozostałe 0 – pozostałe 4 – 5 celów Preferuje projekty, które przyczyniaj ą si ę d o 3 – 4 cele 6 Zgodno ść z celami 2 – 3 cele realizacji jak najwi ększej ilo ści celów 1 – 2 cele 0 – 1 cel

199

Zał ącznik nr 4. Wzór indywidualnej karty oceny zgodno ści operacji z LSR

Nr projektu:

Tytuł projektu:

Wnioskodawca: Imi ę i nazwisko członka Rady: Tworzenie i rozwój Ró żnicowanie Odnowa i Małe projekty mikroprzedsi ębiorst w kierunku rozwój wsi w Rodzaj działania: działalno ści

nierolniczej Koszty Całkowite

Koszty kwalifikowane

Koszty do refundacji

Cel ogólny

Cel szczegółowy

Przedsi ęwzi ęcie LSR

200

GŁOSUJ Ę ZA UZNANIEM, ŻE OPERACJA 18 :

JEST NIE JEST ZGODNA Z LSR

Uzasadnienie zgodno ści operacji z LSR ( w uzasadnieniu nale ży m.in. wykaza ć, że ocenian ą operacj ę mo żna uzna ć za operacj ę rekomendowan ą w ramach LSR):

……………………………………… ……………………………………….. Podpis członka Rady Podpis Sekretarza posiedzenia

18 NIEWLA ŚCIWE SKRE ŚLI Ć 201

Zał ącznik nr 5. Wzór indywidualnej karty oceny projektu wg lokalnych kryteriów

Nr projektu:

Tytuł projektu:

Wnioskodawca: Ró żnicowanie w kierunku Tworzenie i rozwój Rodzaj działania: Odnowa i rozwój wsi Małe projekty działalno ści nierolniczej mikroprzedsi ębiorstw

Udział Liczba nowych Kryterium Zasi ęg partnerów miejsc pracy lokalne Innowacyjno ść Status członka / Zgodno ść z oddziaływa w realizacji utworzonych w SUMA PUNKTÓW: projektu partnera LGD celami nia projektu wyniku realizacji Imi ę i nazwisko projektu projektu członka Rady

...... podpis członka Rady podpis Sekretarza posiedzenia

202

Zał ącznik nr 6. Deklaracja bezstronno ści i poufno ści

Piecz ęć Deklaracja bezstronno ści i poufno ści Strona 1 z 1 LGD

Imi ę i nazwisko członka Rady

Ja, ni żej podpisany / podpisana niniejszym o świadczam, że:

1. zapoznałem/am si ę z Regulaminem Rady LGD „Korona S ądecka”, 2. wyra żam zgod ę na udział w procedurze oceny i wyboru projektów ubiegaj ących si ę o dofinansowanie w ramach 4 osi Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, 3. je żeli w trakcie trwania procedury oceny / wyboru projektów zaistniej ą okoliczno ści mog ące budzi ć uzasadnione wątpliwo ści co do mojej bezstronno ści w ocenie wybranych projektów bezzwłocznie wstrzymam si ę z wyra żaniem opinii i dokonaniem oceny tego projektu. Zaistnienie opisanej okoliczno ści zgłosz ę Przewodnicz ącemu Rady przed rozpocz ęciem procesu oceny i rekomendacji projektów.

Jednocze śnie deklaruj ę, i ż powierzone mi obowi ązki zwi ązane z ocen ą i wyborem projektów będę wykonywał/a bezstronnie, rzetelnie i starannie a wszelkie informacje i dokumenty ujawnione mi w zwi ązku z realizacj ą przedmiotowej procedury zachowam w tajemnicy.

Data Miejscowo ść : Czytelny podpis

203

Zał ącznik nr 7. „Do świadczenie LGD i partnerów LGD w realizacji operacji”.

Nazwisko i imi ę/imiona Nazwa realizowanego Żródło Czas realizacji Miejsce realizacji Koszty realizacji Lp. członka albo nazwa projektu lub jego ogólny finansowania projektu projektu projektu członka/ partnera zakres /program

1 2 3 4 5 6 7 Marcin Bulanda Modernizacja i wyposa żenie 2005-206 Lipnica Wielka 450000 SPO – ROL wiejskiego Domu Kultury „Odnowa wsi” 1 Marcin Bulanda ochrona lokalnej przyrody, 2007-2008 Bukowiec 30000 WFO ŚiGW Kraków 2 promocja regionu Marcin Bulanda promocja obszarów wiejskich, 2005-2006 - 75000 LEADER + 3 aktywizacja ludno ści wiejskiej schemat I Gmina Chełmiec promocja obszarów wiejskich 2005-2008 obszar gminy 20000 bud żet gminy 4 Paulina Babula Konferencje nt. Zagospodarow ania 2008 Uniw ersytet Ekonomiczny w -- przestrzenne terenów w iejskich Krakow ie 5

204

Zał ącznik nr 8. Kwalifikacje i do świadczenie członków ciała decyzyjnego – Rady Decyzyjnej LGD Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Chełmiec, dokumenty potwierdzaj ące kwalifikacje

O ś wiadczenie o co najmniej Sektor, którego Nazwisko i Dokumenty L i c z b a J ę zyk roboczy UE i L i c z b a 3-letnim Nazwa przedstawicielem Dokument L i c z b a Lp.imi ę /imiona członka Wiedza i do ś wiadczenie potwierdzaj ą ce wiedz ę dokument zameldowaniu reprezentowanej jest członek potwierdzaj ą cy organu decyzyjnego i do ś wiadczenie potwierdzaj ą cy jego na pobyt stały gminy organu przedstawicielstwo LGD znajomo ść na obszarze decyzyjnego LGD danego sektora LSR 12 3 45 6 78 9 10 1112 Artur Bochenek – wiedza z zakresu programu certyfikat uko ń czenia szkolenia nt. Programu - 1 reprezentacja Gminy LEADER 1 0 Chełmiec publiczny uchwała rady gminy 1 Chełmiec LEADER o ś wiadczenie o 2 Andrzej Piszczek -- 0 - 0 x Chełmiec społecznyzameldowaniu 1 Jan Bieniek – -- - x 3 reprezentacja Gminy 0 0 Chełmiec publiczny pełnomocnictwo 1 Chełmiec wiedza z zakresu programu certyfikat uko ń czenia za ś wiadczenie z szkolenia nt. Programu - x ewidencji dział. 4 Zbigniew Mordarski LEADER 1 0 Chełmiec gospodarczy 1 Radosław Potoczek – LEADER Gosp. reprezentacja Gminy wiedza z zakresu programu certyfikat uko ń czenia - x 5 LEADER szkolenia nt. Programu 1 0 Chełmiec publiczny pełnomocnictwo 1 MartaChełmiec Bochy ń ska – LEADER reprezentacja Gminy - x 6 0 0 Chełmiec publiczny pełnomocnictwo 1 ZbigniewChełmiec Zasowski – reprezentacja KSS - 7 0 0 Chełmiec gospodarczyUchwała 1 Spółki – Kl ę czany odpis z KRS wiedza z zakresu programu certyfikat uko ń czenia - x o ś wiadczenie o 8 Kazimierz Zasowski LEADER szkolenia nt. Programu 1 0 Chełmiec społecznyzameldowaniu 1 LEADER - x za ś wiadczenie z 9 Paweł Bogdanowicz 0 0 Chełmiec gospodarczyewidencji 1dział. Gosp. wiedza z zakresu programu certyfikat uko ń czenia - x o ś wiadczenie o 10 Zenon Jaskulski LEADER szkolenia nt. Programu 1 0 Chełmiec społecznyzameldowaniu 1 LEADER -- - x 11 Wiesław Szołdrowski 0 0 Chełmiec społecznyo ś wiadczenie 1 o zameldowaniu -- - x 12 Stanisława 0 0 Kamionka Wielka społecznyo ś wiadczenie 1 o Ziobrowska zameldowaniu -- - x 13 Piotr Witek 0 0 Kamionka Wielka społeczny 1 Szkolenia z zakresu oUchwałaś wiadczenie Rady o - - x zameldowaniu 14 pozyskiawnia ś rodków i 3 0 Kamionka Wielka publiczny Gminy Kamionka 1 Halina Malczak- realizacji projektów Wielka reprezentacja Gminy -- - x 15 BenedyktKamionka Por Wielka ę ba 0 0 Kamionka Wielka społeczny 1 205 o ś wiadczenie o -- - x zameldowaniu 16 Bogumiła Kmak 0 0 Kamionka Wielka społeczny 1 o ś wiadczenie o zameldowaniu

--- x o ś wiadczenie o 17 Andrzej Por ę ba Grybów publiczny zameldowaniu 1 Koordynator kilkunastu projektów finansowanych - - x o ś wiadczenie o 18 Mateusz Por ę ba 4 0 Grybów społecznyzameldowaniu 1 ze ś rodków zewn ę trznych Koordynator kilkunastu projektów realizowanych w ramach nast ę puj ą cych - - programów: ZPORR, x POKL, SPO RZL, Mecenat o ś wiadczenie o 19 Piotr Wojtas Małopolski, Małopolska 4 0 Grybów społecznyzameldowaniu 1 Go ś cinna -- - x 20 Krzysztof Gryzło 0 0 Grybów społecznyo ś wiadczenie 1 o zameldowaniu - - x 21 Stanisław Por ę ba - 0 0 Grybów społecznyo ś wiadczenie 1 o zameldowaniu

206

Zał ącznik nr 9. Bud żet, Limity środków na działania Osi 4

207

Zał ącznik nr 10: Harmonogram przewidywanych terminów podawania do publicznej wiadomo ści informacji o mo żliwo ści składania wniosków o przyznanie pomocy w ramach działania 4.1/413 Wdra żanie lokalnych strategii rozwoju

2009 2010 2011 2012 2013 2014 Lp. Wyszczególnienie I II I II I II III I II III IV I II III IV I II IV I II III I II IV V I V I Ró żnicowanie w kierunku 1 działalno ści nierolniczej X X

Operacje spełniaj ące Tworzenie i rozwój 2 warunki mikroprzedsi ębiorstw X X X przyznania pomocy dla działania: 3 Odnowa i rozwój wsi X X X X

4 małe projekty X X X X X

Spis treści

1 1. CHARAKTERYSTYKA LGD JAKO JEDNOSTKI ODPOWIEDZIALNEJ ZA REALIZACJĘ LOKALNEJ STRATEGII ROZWOJU ...... 2

2. DEFINICJA OBSZARU LGD ...... 18

3. ANALIZA SWOT ...... 41 4. CELE OGÓLNE ...... 47 5. MISJA LGD ...... 63

6. SPÓJNOŚĆ SPECYFIKI OBSZARU Z CELAMI LSR ...... 64 7. UZASADNIENIE PODEJŚCIA ZINTEGROWANEGO DLA PLANOWANYCH W RAMACH LSR PRZEDSIĘWZIĘĆ .... 67

8 UZASADNIENIE PODEJŚCIA INNOWACYJNEGO DLA PLANOWANYCH W RAMACH LSR PRZEDSIĘWZIĘĆ ...... 78 9. OKREŚLENIE PROCEDURY WYBORU OPERACJI PRZEZ LGD WRAZ Z PRZYJĘTYMI LOKALNYMI KRYTERIAMI WYBORU PROJEKTÓW ORAZ ZASADAMI ZMIANY TYCH KRYTERIÓW ...... 89

10. BUDŻET ...... 99

11. OPIS PROCESU PRZYGOTOWANIA LSR ...... 100

12 OPIS PROCESU WDRAŻANIA I AKTUALIZACJI LSR ...... 103

13 EWALUACJA LSR I LGD ...... 106

14 POWIĄZANIA LSR Z INNYMI DOKUMENTAMI PLANISTYCZNYMI ZWIĄZANYMI Z OBSZAREM OBJĘTYM LSR117

15 PLANOWANE DZIAŁANIA/PRZEDSIĘWZIĘCIA/OPERACJE REALIZOWANE PRZEZ LGD W RAMACH INNYCH PROGRAMÓW WDRAŻANYCH NA OBSZARZE LSR...... 124

16 PRZEWIDYWANY WPŁYW REALIZACJI LSR NA ROZWÓJ REGIONU I OBSZARÓW WIEJSKICH ...... 174

17 ZAŁĄCZNIKI ...... 185

SPIS TREŚCI ...... 2309

209