Maitreya Magazine nummer 3 Jaargang 9

TIBETAANS BOEDHISMEa Instituut

MEMBER OF THE ERM.T.

MAITREYA MAGAZINE TELEFOON 05787 1450 (foundation for the Preservation Nummer 3/Jaargang 9 Het kantoor van het instituut is telefonisch bereik- September, oktober 1987 baar van 10.00-12.30 uur en van 14,00-17.00 of the Mahayana TYadition) uur. Op andere tijder of als we niet bereikbaar zijn VERSCHIJNING kunt u een boodschap inspreken in ons antwoord- Tenminste 1 x per kwartaal. apparaat.

UITGAVE BESTUUR Stichting Maitreya Instituut STICHTING MAITREYA INSTITUUT Heemhoeveweg 2 Voorzitter 8166 HA Ernst Paula de Wijs-Koolkin Telefoon: 05787-1450 a.b. De Zwaan Ouderkerkerdijk 40 REDAKTIE EN VERTAALTEAM 1096 CS Amsterdam Gelong Thubten Ts^pel Secretaris Gelong Thubten Lodreu Marian van der Horst-Lem Margot Kool-Stumpel Margot Kool-Stumpel Laarstraat 27 Paula de Wijs-Koolkin 8166 GR Emst

Penningmeester EIND- EN FOTOREDAKTIE Jan-Paul Kool Jan-Paul Kool Laarstraat 27 8166 GR Emst VORMGEVING Jan-paul Kool

ILLUSTRATIES DOELSTELLING Karma Meunlam e.a. De stichting stelt zich tot doel: DRUK Het bevorderen van de interesse en studie, het be- oefenen en uitbreidcn van het boeddhisme, Offsetdrukkerij Refo v.n.m.l. in de vorm waarin het in TIBET heeft Gildenstraat la bestaan en te komen tot een vruchtbare integratie 3861 RG Nijkerk van Oosterse en Wcsterse filosofieSn in Nederland. COPYRIGHT DONATEURS Stichting Maitreya Instituut 1987c. Alle rechten voorbehouden. Indien u zich kunt vinden in onze doelstelling en wilt helpen, kunt u donateur worden voor mini- WELKOM maal / 100,— per jaar of / 10,— per maand. De gelden worden gebruikt voor; pubiikaties, organi- Kunstuitingen over boeddhistische onderwerpen, satie van kursussen. aanschaf van noodzakelijke gedichten, tekeningen, foto's e.d. inventaris, begrotingstekorten e.d. Donaties kun­ nen aftrekbaar zijn voor de i.B. (vraag inlichingen). ABONNEMENTEN Ook legaten zijn welkom. Schriftelijk of telefonisch opgeven. Aileen per kalenderjaar of deel ervan, DONATEUR GESHE AKTIE Het abonncment gaat in na ontvangst van uw beta- Voor het verblijf en onderhoud en voor de komst ling en loopt automatisch door tenzij voor 30 no- van Geshe Konchog Lhundup en zijn vertaler naar vember schriftelijk wordt opgezegd. Nederland is een apart fonds gesticht. Deelnemers De prijs is inclusief tussentijdse nieuwsbrieven aan deze aktie storter een maandelijks bedrag van / 25,— per jaar. minimaal / 10,— voor de periode van ten minste 1 Losse nummers / 6,50 plus portokosten. jaar. of doen een 66nmalige bijdrage op onze post- of bankrekening met vermelding van: Geshe aktie. BETALINGEN De verantwoording van de penningmeester van de stichting wordt gekontroleerd door de Kas Kontrole Voor abonnementen, kursusgelden, donaties en rekeningen: Postbank: nr. 4305057 t.n.v. Stich­ Kommissie bestaande uit drie donateurs. De dona- ting Maitreya Instituut te Ernst, teurs worden regelmatig op de hoogte gehouden Bank: N.M.B. Beneden Leeuwen, rekn.nr.: van de aktie en ontvangen een jaarlijks verslag. 65.85.11,548. LEENFONDS ADRESWIJZIGINGEN Deelnemers aan het leenfonds kunnen bedragen Gaarne kkx\ maand voor het verschijnen van dit vanaf / 2500,— storten op rekeningnr.; magazine schriftelijk opgeven. 86,13,56.138 van de N.M.B.-Bank te Beneden Leeuwen t.n.v. Stichting Maitreya Instituut, Deel­ VORIGE NUMMERS nemers ontvangen geen renle maar een certificaat Bijna alle vorige nummers zijn nog uit voorraad le- voor het bedrag van de Icning en de garantic dat verbaar. het geld binnen vijf dagen na het ontvangen van uw opdracht retour wordt gestort op een door u aangegeven rekening. BESTELLINGEN Boeken en andere Dharma-artikelen uit onze win- VOORPLAAT kel en groothandel kunnen zowel schriftelijk als te­ lefonisch worden besteld. Foto; Jan-Paul Kool Leidraad

Dit derde nummer van het Maitreya Magazine ver- helder op een rijtje te krijgen wat de zelfloosheid van schijnt iets later dan in de bedoeling lag. Door alle druk- personen inhoudt. ke werkzaamheden die onze verhuizing van Maasbom- Nieuw is een weekend met Gerda van Wingerden en mel naar het Veluwse Emst met zich meebracht moest Margot Kool waarbij met gebruik van allerlei moderne het werk aan dit blad even blijven liggen. en oude technieken getracht wordt mensen op een pret- Wij bedanken iedereen die geholpen heeft met de tige manier kennis te laten maken met de beginselen verhuizing en met de renovatie-werkzaamheden in het van het boeddhsime en waar de nadruk ligt op 'heel- nieuwe kursuscentrum. Hoewel alles nog niet is zeals wording'. we het graag zouden willen hebben, is er ontzettend Bezoek uit Zwitserland komt in november als Gonsar veel werk verricht door de vaste kern en een paar ent- Rinpochee, de voornaamste leerling van Geshe Rabten, housiaste vrijwilligers. In het woonhuis is alles geschil- een weekend zal geven over 'Science and Religion'. De­ derd en zijn kantoren, winkel en receptie ingericht en ze geincarneerde lama spreekt voortreffelijk Engels. een centrale verwarming geinstalleerd. De meditatie- ruimte en ontvangsthal zijn compleet gerenoveerd en de In dit magazine vindt u een artike! van Malcolm Wal- lekkages die het gevolg waren van achterstallig onder­ ley over 'Toepassingen van het boeddhisme in de houd zijn verholpen. geestelijke gezondheidszorg'. Een verslag van een Inter­ nationale conferentie van nonnen in India. Een medita- Ook iedereen die een financiele bijdrage heeft gedaan tie op de leegte en een foto-impressie van het bezoek wordt hartelijk bedankt. We hopen echter ook dat onze van Z.H. Gaden Tri Rinpochee aan ons centrum. Ver- studenten en vrienden die nog geen donatie stuurden der het laatste deel van het inspirerende leven van Ser- dit alsnog willen overwegen want onze financiele reser­ kong Rinpochee en de viering van het MOnlam Chen­ ves zijn inmiddels op waardoor de voortgang van nood- mo, 'het Grote Gebedsfeest' in Tibet, een verslag van zakelijk reparaties en verbouwingen stagneert. Christa Meindersma die ook de prachtige foto's maakte. Andy Weber heeft de spits afgebeten en gaf de eerste De incarnatie van Ling Rinpochee is gevonden, hiero- kursus in Emst. Het is verbluffend hoe deze geweldige ver het eerste nieuws. Verder een kort artikel van Sogy- leraar zijn studenten weet te inspireren binnen luttele al Rinpochee en de nieuwe boekenbestellijst met vele dagen een prachtige mandala te schilderen. nieuwe boeken en natuurlijk ons programma tot half de- Ons najaarsprogramma is zeer de moeite waard voor cember. iedereen die geestelijk wii groeien. Onder de bekwame Wij hopen u spoedig te ontmoeten in ons nieuwe leiding van onze eigen 'Geshela' zijn er diepgravende centrum. weekenden die in het Nederlands worden vertaald en met de komst van Dr. Alex Berzin heeft u de kans om De redaktie Monniken in hun capes tezamen voor het Grote Gebedsfeest

Monlam Chenmo in Tibet

Voor de tweede maal sinds in 1959 Tijdens Losar's ouderjaarsavond, die Vroeg in de ochtend, als de maan nog het Tibetaanse volk in opstand kwam te­ begint met het serveren van de traditio­ net zichbaar is aan de hemel boven de gen de Chinezen en de Dalai Lama Tibet nele thukpa (seep), wordt het oude scherpe bergkam achter de Potala, en de ontvtuchtte, was het toegestaan de kwaad uit de huizen gedreven door er eerste zonnestralen het dak van de Pota­ MONLAM CHENMO, het grote gebeds­ met een brandende tarwebos doorheen la een gouden glans geven, vullen de feest, te vieren in Lhasa. Onder streng te rennen en deze samen met oud huis- straten in het Tibetaanse gedeelte van toezicht van de Chinese en Tibetaanse vuil en thukparesten op straat in enorme Lhasa zich met monniken. Weggedoken poiitie vonden gedurende zeven dagen vurcn te verbranden. Tijdens de eerste in hun dikke rode cape's, de gele muts allerlei plechtigheden en ceremonies week van Losar, wat een enorm sociaal op de schouder gedrapeerd, begeven zij plaats in en rond de Jokhang, een van gebeuren is dat zich voornamelijk in de zich naar de Jokhang. Al uren eerder de oudste en tevens belangrijkste tem- huizen afspeelt, worden ceremonieel heeft zich rond het plein aan de Zuidzijde pels in Lhasa. Tijdens de eerste voile nieuwe masten met gebedsvlaggen op van de Jokhang een haag van toeschou- de huizen geplaatst en de gebedsvlaggen maan van het nieuwe Vuur-Haas jaar wers gevormd: Tibetanen uit Lhasa en rond de Jokhang vernieuwd. werd deze viering afgesloten met de Tse- pelgrims uit Kham, Amdo, Kongo en bachonga. dorpen in de omgeving van Lhasa. Iede­ Het MOnlam Chenmo, oorspronkelijk Tijdens de tweede week van het nieu­ reen is gekleed in traditionele Tibetaanse in leven geroepen door Je Tsong Khapa, we jaar vond de viering van het Monlam kledij, veelal nieuw, hetgeen een feeste- werd tot 1959 traditioneel elk jaar ge- Chenmo plaats. Voor deze viering wa­ lijke aanblik bied. Poiitie is aanwezig om vierd direct na het begin van het Tibe­ ren dit jaar ongeveer 2000 monniken en iedereen op zijn plaats te houden. Lang- taanse nieuwjaar, Losar. In Lhasa wordt lama's samengekomen, ondermeer uit zaam vult het plein zich met monniken. Losar momenteel weer gevierd volgens de grote kloosters Drepung, Sera en Gefladder en gezwaai van rode lappen, de traditionele Tibetaanse maankalen- Ganden. Kleine verwoeste gompa's drie neerbuigingen worden gemaakt en der, in tegenstelling tot in Shigatse, waar (tempels), die nog steeds leegstaan of als alle kleden geordend. De verhoging, Losar nu samenvalt met het Chinese opslagruimte gebruikt worden, werden waar traditioneel belangrijke lama's, nieuwjaar, dat ongeveer een maand eer- benut om iedereen onder dak te bren- waaronder de Dalai Lama, op plaatsna- der gevierd wordt. gen. men is van nieuwe wandschilderingen voorzien. Hier ncmcn nu de hoge lama's plaats die examens afnemen van de monniken die hiermee hun titel van 'Geshe' kunnen verwerven. De sfeer is er een van speelsheid en goedlachsheid terwiji er heftig gedebateerd wordt over serieuze, religieuze vraagstukken. Het geheei wordt versterkt door een micro- foon. Op het dak van de Jokhang en op het podium loopt in grote getalen de Chinese pers rond, op niet altijd even subtiele wijze hun opnamen makend van de ceremonie. Tijdens de discussie gaat het er verhit aan toe, soms wordt er hef­ tig gebaard, geschreeuwd en gelachen en soms moeten er wel tien monniken aan te pas komen om iemand die mee- Monnik in debat voor Geshe-graad gesleept wordt in het vuur van het debat, van het podium wcg te halen. Tijdens het debat worden offergaven, verzameld en in khata's gerold, door de aanwezige De plechtigheden die 's middags op Wat is eigenlijk de motivatie achter het poiitie richting podium gegooid. het voorplein binnen de Jokhang plaats- weer toestaan van de M5nlam Chenmo vinden, kunnen tegenwoordig slechts als toeristen en geldschieters alles bij bijgewoond worden door Djindak (spon­ kunnen wonen en de rest van de Tibeta­ Plots verandert het geheei. Uit de Jok­ sors) vanf het dak van de Jokhang. Djin­ nen niet, vroeg ik mezelf af. Na een hang komt de Lama van Ganden, die dak doneren een bepaalde gave per aan­ maaltijd van thee, tsampa en boter be- zich op een hoek van het podium opstelt wezige monnik of lama. Anderen kun­ ginnen de plechtigheden opnieuw, die en met zijn sonore stem begint te zingen: nen door de Jokhang heen schuifelen en tot in de avond zullen doorgaan. Duizen- een lage voile klank die je diep in je ti- zo nog iets meemaken van dit gedeelte den boterlampen branden en voor de chaam voelt resoneren. Een lama zet van de MGnlam Chenmo. Op een bij- verschillende altaren worden diensten zich op de troon die klaarstaat en geeft eenkomst voor toeristen in een van de gehouden. Er volgen weer lezingen, on- uitleg over religieuze onderwerpen. Ook hotels, worden we door een Chinese derbroken door het monotone prachtige tijdens de ceremonie is het druk op de funktionaris, gekleed in traditionele gezang van de Ganden Lama. Na een Barker, de marktstraat die rond de Jok­ choeba, voorgelicht over het bijzondere paar uur stilzitten en veel thee wordt het hang loopt. Aan de zijkant van de Jok­ van de tegenwoordige Mdnlam Chen­ rood op het plein voor de Jokhang: hang heeft zich een lange rij mensen ge­ mo. Daarna mogen we onder leiding monniken die hun cape's achterlaten en vormd, die met khata's, wierook en ther- van een Chinese gids het dak van de in de smalle straatjes rond de Jokhang mosflessen met boter en thee staan te Jokhang op, een uitgelezen plaats om en in de openbare toiletten een plaatsje wachten om de Jokhang binnen te gaan. het gehele gebeuren gade te slaan. zoeken. Hierna ordenen de monniken zich in de Jokhang in lange rijen en on­ der leiding van de Ganden Lama begint Monniken in debat de volgende gebedsdienst (poedja). De mannelijke Djindak lopen in een lange stoet met brandende wierookstokken tussen de rijen door en deponeren khata's aan de voeten van de Ganden Lama.

Buiten op de Barkor is het overvol met pelgrims, wandelend of neerbuigend rond en voor de Jokhang. Als het don- ker is verlaten de monniken de Jokhang weer. Behalve de sfeer van religieuze ge- ladenheid is er ook duidelijk een andere spanning voelbaar. Er is ontzettend veel poiitie aanwezig, bij alle ingangen van de Jokhang, regelend wie er wel en niet naar binnen kunnen gaan en onverschil- lig rondhangend voor de ingang van de tempel waar pelgrims neerbuigingen ma­ ken. Ook loopt er veel poiitie in burger rond de Jokhang, kijkend en luisterend naar wat er gezegd en gedaan wordt. De hoogste aanwezig Lama

Het is goed om je te realiseren dat al het geld dat gegeven wordt tijdens de M5n- 1am Chenmo rechtstreeks naar de Chi­ nese overheid verdwijnt en dat alle op­ namen, die gemaakt worden, gebruikt worden voor propganda op t.v. en in fol­ ders om te laten zien hoe vrij en gelukkig de Tibetanen wel niet zijn.

Losar en MOnlam Chenmo komen tot een hoogtepunt in de nacht van de eerste voile maan in het nieuwe jaar. Aan het einde van de middag, als de maan stond al hoog aan de hemel. Een brandende zon wat minder fel is, worden oude Amala (Tibetaanse woord voor het plein voor de Jokhang en de Barkor moeder) greep me bij de arm en zei: totaal ontruimd. Aan de Noord-, West-, "Weet je waar iedereen nu voor bid?" Zuid- en Oostzijde van de Jokhang wor­ den huizenhoge boterbeeldwerken neer- "Dat Zijne Heiligheid alstublieft naar gezet. Enorme, uit boter vcrvaardigde Lhasa terugkomt." Op de T.V. was een offergaven, beschilderd met bloem- en oude vrouw op het plein duidelijk te zien diermotieven in felle kleuren. Als het bij­ en te horen geweest toen ze voor een na donker is biedt de Jokhang een bijna lang leven en de terugkomst van Zijne onwerkelijke aanblik: de enorme boter- Heiligheid de Dalai Lama bad. sculptures verlicht door rijen boterlam­ De volgend ochtend wordt in alle pen, de monniken zingend ervoor op de vroegte het beeld van de Champa Budd­ grond zittend, het geluid van hoorns, ha op een vrachtwagen, voorafgegaan fluiten en trommels en de voile maan door rijen monniken met trommels en recht er boven. Het ziet zwart van de fluiten, rond de Jokhang gereden. Vanaf mensen, die schuifelend proberen om, al het dak van een huis zie ik de krioelende biddend, rond de Jokhang te wandelen. mierenhoop waartussen de vrachtauto's De enorme mensenmassa in de nauwe zich een weg proberen te banen. Bij het straten is verstikkend, je moet voorzich- licht van de eerste zonnestralen komt de tig zijn niet onder de voet gelopen te vrachtauto beladen met khata's in de worden in het gedrang. Na een rond- Jokhang terug. Het hele festival wordt gang wordt iedereen via een omweg afgesloten met paardenrennen en een naar de Lingkor (grote rondwandeling mansloop van de Potala naar de Jok­ rond Lhasa) geleid. Alles wordt direct hang hier direct achteraan. Religieuze uitgezonden op de T.V. betrokkenheid en wereldlijk vermaak lij- Toen ik om drie uur's nachts probeer- ken altijd zo prachtig samen te gaan in de nogmaals rond de Jokhang te wande­ het Tibetaanse leven. len was het iets rustiger. Er werd in een kring gedanst op het plein. De voile Door: Christa Meindersma Prachtige brokalen rugversiering Toepassingen van het boeddhisme in de geestelijke gezondheidszorg

DOOR MALCOLM R. WALLEY mak kunnen we deze aspecten van zelf- kennis het zelfbeeld noemen en in Malcolm Walley bekleedt een lei- boeddhistische termen is het welzijn van dende Junctie in het Nene College of iemand direct verbonden aan het wisse- Higher Education in Northampton. In lende wel en wee van dit gevoel van de ajgelopen zeven jaar heeft hij work­ "zelf of "ik". De boeddhistische theorie shops en weekeind-kursussen geleid zou stellen dat individuen psychologisch over de toepassingen van het boed­ kwetsbaar worden in die mate waarin zij dhisme en de verhouding tussen boed­ zich met hun zelfbeeld identificeren en in dhisme en de westerse psychologie. die mate waarin dat zelfbeeld dient om de voile reikwijdte van de persoonsbele- Er is een toenemend aantal psycho- ving te overschaduwen. De gevolgtrek- logen en leden van aanverwante be- king van deze visie is cruciaal voor de bij­ roepen, zoals psychiatric en verpleeg- drage van de boeddhistische psychologic kunde, die belangstelling hebben in aan de profcssionele hulpverleners. Va- het potentieel dat het boeddhisme zou nuit het boeddhistische gezichtspunt on- kunnen hebben voor zowel de hulpver- derscheidt zich ons zelfbeeld van wat be- lener als de hulpontvanger in het pro- schreven wordt als onze natuurlijke ces van de gezondheidszorg. geestestoestand en de kwaliteiten van Het is de bedoeling van dit artikel deze natuuHijke toestand zijn warmte, om die aspecten van de boeddhisti­ openheid en begripsvermogen. De geest sche theorie en praktijk te verkennen wordt beschouwd als puur in essentie en die van waarde kunnen zijn voor dege- wordt in het Tibetaans boeddhisme be- nen die direct werken op het terrein schreven als "helder, vormloos kennen". van de zorg en het welzijn voor ande­ Wanneer men de geschikte methodes ren. toepast is het mogelijk de geest te zuive- Hoewel het voornamelijk over de ren en de conventionele geest, die ver- geestelijke gezondheidszorg zal gaan, duisterd wordt door de processen van zijn veel van de aangeroerde punten gehechtheid aan het zelf, onwetendheid eveneens toepasselijk op andere hel- en de zelfkoesterende houding bevindt pende beroepen zoals bijvoorbeeld de zich slechts in een toestand van voorbij- verpleegkunde, het sociaal werk en gaande turbulentie en vervormingen. het onderwijs. Men kan aan het zelfbeeld twee belan­ DE BOEDDHISTISCHE BENADERING grijke processen onderscheiden, name- VAN GEESTELIJKE GEZONDHEID. lijk de zelfkoesterende gedachte of hou­ Om te beginnen is het belangrijk om te ding (in het Tibetaans bdag-gces 'dzin) stellen dat het boeddhisme zich primair en het grijpen naar een zelf (bdag-'dzin tot taak stelt om de aard van het lijden in ma-rig-pa), en waar soms naar verwezen zijn verschillende vormen te leren begrij- wordt als de onwetendheid van het grij­ pen en daarna methoden toe te passen pen naar een ego of zelf. Boeddhisten die stap voor stap al het lijden en de beschouwen deze beide als de twee toestanden van frustatie verlichten en voornaamste bedreigingen van de psy­ uiteindelijk geheei elimineren. choiogische gezondheid en het welzijn waartegen strategi^n moeten worden Een dergelijke panoramische kijk op ontwikkeld in het praktische werk wat het menselijk potentieel ligt enigszins bui­ hieronder wordt beschreven. ten het gezichtsveld van de westerse vi- sies op persoonlijkheid en therapie. Toch raakt het boeddhisme binnen dit De zelfkoesterende houding verwijst panorama aan de moderne benaderin- naar de sterke waarnemingsbeleving van gen ten opzichte van de zorg voor ande­ "ik" zoals we ons bijvoorbeeld kunnen ren op een directe wijze. Tot deze onder­ voorstellen bij een emotionele bedreiging werpen zullen wij ons nu richten. of verlegenheid die een sterk gevoel van spanning of vastklampen in het borstge- Centraal in de boeddhistische psycho- bied kan oproepen. Een dergelijke erva- logie staat de visie dat de oorzaken van ring is de zelfkoesterende houding 'par menselijk ongeluk en onvoldaanheid excellence'! Dit kan evenwel worden be­ wortelen in het stevig vasthouden aan de schouwd als een extreem voorbeeld van levenshoudingen en opvattingsystemen een toestand waar de meeste mensen over hun individuele zelf. Voor het ge- wel eens mee te maken hebben, hoewel vanuit het boeddhistische standpunt dachten Transformatie in Zeven Punten De constructie door ons psychologisch langdurige extremen van zelfkocstering door Geshe Chekawa. Het is heilzaam apparaat van een concreet onafhankelijk ertoe neigen de mentale verwan-ing te voor de therapeut van vandaag om te bestaand zelf wordt in het boeddhisme kenschetsen die gevonden wordt in bedenken dat Shantideva in de 8stc beschouwd als een fundamentele ver- toestanden van angst en depressie. In eeuw leefde en Geshe Chekawa in de vorming van de werkelijkheid waaruit zijn boek 'Meaningful to Behold' stelt 12de. Er zijn twee bepaalde strategieen een uitgebreide reeks psycho- Geshe Kelsang Gyatso, een hoog gerca- om de zelfkoesterende houding aan te fysiologische gevolgen voortkomen, bij­ liseerde meditatie meester en leraar, dat pakken. De ene is bekend als de "Zes voorbeeld een toestand van uiterste "alle angstaanjagcnde aspecten van oorzaken en een gevolg", en de andere kwetsbaarheid tegenover veranderende Samsara, van de grootste tot aan de "Jezelf gelijkschakelen en verwisselen omstandigheden die kan uitlopen op met anderen", Een essentieel uit- geestesstoornissen of een slechtc fysiekc kleinste toe, voortkomen uit de zelf­ gangspunt voor beide benaderingen is gezondheid. koesterende houding". evenwel dc bcoefening van gelijkmoe- Een dergelijke vcrvorming van waar- dighcid, dat is het ontwikkelen van een Deze visie van zelfkoestering als her- neming Ieidt tot een diep vastzittende onbcvooroordeelde gelijke houding te­ rieschopper heeft een lange geschiedenis dualistische en gedesintegreerde visie op genover alle wezens. Als we bijvoorbeeld in de Tibetaans boeddhistische beoefe- het zelf en de ander en kan als zodanig diepgaand de basis van onze positieve ning. Vroegere Tibetaans boeddhistische worden beschouwd als datgene wat ten en negatieve beelden van mensen analy- beoefenaren hebben het genoemd "de grondslag ligt aan geestelijke houdingen seren kunnen we ontdekken dat ons ge- duivel met de kop van een uil": monni­ die variefiren van de ambitieuze drang loof dat sommige mensen altijd positlef ken en nonnen kunnen soms hun han- naar wereldlijke macht tot aan de ver­ zijn en anderen negatief een misvatting den volledig verslagen ten hemel heffen warring en desintegratie van een psycho- is. In de loop van de tijd kunnen sommi­ wanneer deze duivel zich in hun hart se. De boeddhistische psychologic be- ge "vrienden" voor ons "vreemden" of openbaart en het wordt in de traditie van schouwt het punt van de verkeerde zelfs "vijanden" worden, terwiji we in de de Tibetaanse Gedachten Training (zie waarneming van het zelf als zo cruciaal toekomst met iemand vriendschap kun­ hieronder) omschreven als "het enige dat dit probleem in al zijn beoefeningen nen sluiten die ons vandaag nog met objekt van alle blaam, dat uitgeroeit op de een of andere manier aan de orde moeilijkheden en problemen confron- dient te worden". Het probleem van zelf­ komt. Uit deze centrale dwaling kunnen teert. In het wereldse bestaan verandert kocstering wordt het meest efficient gemakkelijk secundaire vervormingen alles, relaties komen en gaan, ontwikke­ bestreden door de ontwikkeling van zijn en misleidende waarnemingen ontstaan len en verdorren in een continue stroom. belangrijkste tegengif, namelijk liefde en waaronder begeerte/verlangen, Ons dierbaarste kind van vandaag was mededogen, waarbij de nauwe grenzen afkeer/woede, trots/aanmatiging en ja- een onbekende entiteit voor ons voor van het zelf waarmcc dc zelfkoestering loezie. Als het grijpen naar een zelf zijn geboorte en kan morgen een proble- geassociccrd wordt, verruimd worden gestalte geeft aan de houder of fies dan matische jonge volwassene worden. door meelevende betrokkenheid met an­ kan de zelfkoesterende houding vergele- deren. ken worden met de kwaadwillende geest die eruit tevoorschijn komt. TRADITIONELE BENADERINGEN Het tweede proces, dat van het grij­ VAN DE PROBLEMEN VAN ZELF­ pen naar een zelf, is het hoofdonder- KOESTERING werp van studie in het boeddhisme. Het Dit inzicht vormt de basis voor de vastklampen aan zelf (of ego) is gedefi- eerste van de zes oorzaken, die ons De methoden van werken binnen de nieerd als "de drang, voortkomend uit voorhoudt dat we een hechte relatie geestelijke gezondheidszorg die hier be­ onwetendheid, om de eigen persoonlijk­ hebben gehad en nog steeds hebben met schreven worden zijn voornamelijk geba- heid of het eigen "ik" te beschouwen als alle wezens en vormen van leven. Eigen­ seerd op de traditionele onderwijzingen permanent, onveranderlijk en op zichzelf lijk voelt men dat alle wezens eens een die gedurende een aantal jaren gegeven bestaand, onafhankelijk van alle ver- "moeder" voor ons zijn geweest, voor zijn door Geshe Kelsang Gyatso en an­ schijnselen en van het proces van benoe- ons gezorgd hebben en ons vriendelijk dere vooraanstaande lama's. Begrip van ming door gcdachtenvorming. Deze ten- bejegend hebben. Het is duidelijk dat de traditionele overlevering van dergelij­ dens van het grijpen naar een zelf ver- een dergelijke visie makkelijker plaats ke methoden van werken met de geest is wekt de solide basis waarop de zelf­ heeft in een cultuur waar het geloof aan belangrijk, in het bijzonder in deze tijd koesterende houding berust. De boed­ reincarnatie inheems is en waar moeders waarin nog steeds wordt gepioneerd, dhistische vraagstelling betwist krachtig de traditioneel met grote eerbied worden omdat elkc poging om bepaalde schijn- wijdverspreide aanvaarding van een uit behandeld. De psychoiogische kracht baar nuttige methoden daarvan af te lei- zichzelf bestaand zelf, zoals het de status van een dergelijke zienswijze is echter den onvermijdclijk het begrijpen van een en natuur van alle verschijnselen dat het ons diep bewust maakt van de subtiel en complex geheei zullen verteke- bestrijdt. Een dergelijke visie wordt voor positieve effecten die anderen op ons nen. Derhalvc is nu een korte beschrij- "onwetendheid" gehouden of voor een hebben, waarvan menigeen een comple­ ving van deze achtergrond aan de orde. gebrek aan wljsheid en wordt be­ te vreemdeling is. Wij kunnen bijvoor­ Dc traditionele werken waarop de be­ schouwd als de voornaamste verstoren- beeld beginnen op te merken hoe com­ schreven methoden worden gebaseerd de houding en de primaire oorzaak van plex onderling afhankelijk het leven op zijn voornamelijk de Bodhisattvacharya- al het lijden. Waarom wordt deze be­ deze planeet is en dat door de bijdragen vatara (Guide to the Bodhisattva's Way schouwd als de voornaamste verstoren- van andere mensen en dieren wij voor­ of Life) door Shantideva, de basis voor de houding? Wei, eenvoudig gezegd zien worden van voedsel, onderdak, Geshe Kelsangs commentaar en de Ge­ waar geen zelf is kan ook geen lijdcr zijn. warmte, etc. Evcnzo kan een meer Gvenwichtige waardering uoor de conti­ diegenen waarom wij geven diep aan- anderen. In sommige opzichten word nue zorg die de meesten van ons sinds schouwen. Door hun problemen, moei­ deze methode beschouwd als een iets hun vroege jeugd hebben ontvangen lijkheden, enzovoorts, op waarde te subtielere en krachtiger oefening dan de vruchtbaar zijn. schatten wordt gemakkelijk groot mede­ eerste. Door jezelf gelijk te schakelen en Deze herinnering aan de vriendelijk- dogen opgewekt, de sterke wens dat ze te verwisselen met anderen zal de beoe­ heden, direct of indirect, die wij hebben vrij mogen zijn van lijden. Vervolgens zal fenaar, aanvankelijk via het proces van ontvangen van anderen omvat de twee­ de beoefenaar op grond van zijn diepe de meditatieve verbeelding, zich psy- de oorzaak, namelijk "het herinneren gevoelens voor alle mensen en alle leven chisch identificeren met een bekende. van de vriendelijkheid van alle levende het persoonlijk op zich nemen om zich Hicrdoor zal hij zich inlcvcn in de eigen- wezens". Binnen een dergelijke positieve krachtig in te zetten anderen van hun schappen, de hoop, de angsten, etc. van geesteshouding zal de beoefenaar op na­ verdriet en lijden te bevrijden. Dit stadi­ die bekende en kan hij zo naar zichzelf tuurlijke wijze de derde oorzaak voelen um vormt de zesde oorzaak, die Ieidt tot kijken vanuit dit totaal andere perspec- opkomen die Ieidt naar de "ontwakende het voornaamste effect van de meditatie tief. Dit wordt als nuttig beschouwd bij geest van Bodhichitta", het ontwikkelen namelijk het compleet achter zich laten het inleven in andermans psychoiogi­ van de sterke wens om deze vriendelijk­ van de zelfkoesterende houdingen en sche kronkels of misvattingen (bijv. ja- heid terug te betalen. het oproepen van de verllchtingsgeest loezie, boosheid, begeerte, enz.) waar­ van Bodhichitta. Men kan hier opmer- Hieruit ontstaan de vierde en vijfde door het ontwikkelen van mededogen ken dat op den duur niet alleen de zelf­ oorzaak, "het ontwikkelen van een vergemakkelijkt wordt. Diverse verschil­ koesterende houding wordt achtergela- warm gevoel van liefde", en "het ontwik­ lende voorbeelden kunnen worden gc- ten door een dergelijke succesvolle oefe- kelen van groot mededogen". Geshe nomen ongeveer zoals in het trainen van ning en contemplatie maar dat deze in Kelsang Gyatso stelt dat de ontwikkeling sociale vaardigheden, en dan toegepast boeddhistische termen ook Ieidt tot het van een gevoel van liefde voor alle we­ in dagelijkse situaties. Geleidelijk zal in ontwikkelen van het besef dat het ver- zens zich natuurlijk zal ontwikkelen ten de loop van de tijd het psychische zwaar- gevolge van het mediteren gedurende mogen om anderen volledig van dienst tepunt van de gemotiveerde beoefenaar een lange tijd op de eerste drie oorza­ te kunnen zijn pas kan worden verkre- beginnen te verschuiven van z'n "ik" ken. Een teken van een dergelijke ont­ gen als men zelf verlicht wordt. naar de "ander". Zodoende zal niet al­ wikkeling is dat men spontaan een diep leen de wereldse preoccupatie met het gevoelde liefde voor anderen heeft en eigen zelf worden ontmoedigd maar zul­ niet alleen voor degenen die het dichtst- JEZELF GELIJKSCHAKELEN EN len inlevingsvermogcn en mededogen bij zijn en het dierbaarst. VERWISSELEN MET ANDEREN zich ontwikkelen en daarmee een basis Ook de vijfde oorzaak, het ontwikke­ De tweede strategic of tegengif tegen voor liefde verschaffen - de daadwerke- len van groot mededogen, zal vanzelf in zelfkoestering is het praktiseren van het lijke wens dat anderen gelukkig mogen ons opkomen wanneer wij het lijden van jezelf gelijkschakelen en verwisselen met worden. Er zijn voor ons succesvol ont- wikkelen van deze beoefening on- De beoefening kan ook worden on- ruimtelijkheid, in de vorm van wit licht, dersteunende strategiefin beschikbaar. dersteund door de liefde van een bodhi­ alle tijdelijke en spirituele energie en wljs­ Een daarvan is reeds genoemd: door het sattva te vergelijken met het persoonlijke heid die anderen nodig hebben waar­ sterke verlangen om een bodhisattva te voorbeeld van een gekwallficeerde le­ door ze bevrijd worden van hun lijden. worden streeft deze ernaar een sterk ge­ raar, of met de liefde van een ouder voor Bij voldoende oefening van deze visuali- voel van gelijkwaardigheid te ontwikke­ zijn enig kind. Een dergelijke liefde is satie begint dit proces in het alledaagse len tussen zichzelf en anderen. Hieraan zonneklaar zeer intens en de bodhisattva leven vorm te krijgen door bereidwillig kan de suggestie worden toegevoegd het kan omschreven worden als iemand die en blijmoedig andermans problemen etc. feit in te zien en te beseffen dat alle we­ veel meer liefde voor elk wezen heeft op zich te nemen. Zodoende kan men, zens zonder ultzonderlng geen lijden wil­ dan wij hebben voor onszelf. Deze inzet welke problemen of moeilijkheden zich len en gelukkig willen zijn. Derhalve zijn voor anderen helpt de beoefenaar op ook in ons eigen leven of in de levens alle wezens gelijk en worden ze allemaal twee manieren die relevant kunnen zijn van hen met wie we nauwe betrekkingen geconfronteerd met steeds terugkerend voor professionele hulpverleners. De pro­ hebben voordoen, het psychologisch ini- lijden. Daarom verdienen ze ons mede­ blemen die kleven aan een enge ego- tiatief nemen door enthousiast tegensla- dogen en onze liefde. Omdat we in de- centrische visie worden zowel voor de gen te gebruiken ten einde vrij te worden zelfde hachelijke positie zijn als de grote beoefenaar als zijn clignt opzijgcschoven van zelfkoestering. De vaardigheid in de­ meerderheid van levende wezens zijn wij en er komt energie beschikbaar om goed ze benadering ligt in de schijnbare para­ ook onze liefde en zorg waard. Hier ko­ te doen aan anderen. dox dat dezelfde omstandigheden die men wij bij het belangrijkste punt dat lief­ gewoonlijk ongeluk, frustatie of wat dan de voor jezelf niet hetzelfde is als de zelf­ ook opriepen in werkelijkheid de impuls Dit proces kan verder worden uitge- koesterende houding. In boeddhistische leveren om de wortel van alle problemen breid door het beoefenen van Nemen en termen is werkelijke liefde ten opzichte op te lossen. Geven (Tibetaans: Tong len). Deze beoe­ van jezelf de antithesis van zelfkoeste­ fening die in hoog aanzien staat vereist ring, en wel zodanig dat daadwerkelijke Een interessante zijtak van de beoefe­ van de beoefenaar de ontwikkeling van bekommering om je eigen welbevinden ning van Nemen en Geven vindt men in de intentie om met bereidheid en vreug- Ieidt tot het nemen van stappen die de het gebruik daarvan in de Tibetaanse de anderen van hun lijden te verlossen. houding van zelfkoestering afzwakken. cultuur bij de behandeling van lichamelij- Een dergelijke intentie kan worden be- ke ziekten en is als zodanig bekend on­ vorderd door het lijden en de moeilijkhe­ der de naam "lepra-Dharma". Een zoda- Een toegevoegde belangrijke en on- den van anderen voor te stellen als zwar- nige toepassing komt voort uit het dersteunende strategic voor deze beoe­ te rook die de beoefenaar in zijn verbeel­ boeddhistische gezichtspunt dat lichame- fening is de aanhoudende reflectie over ding inademt, en vervolgens ervaart dat lijke ziekte uiteindelijk voorkomt uit de de negatieve gevolgen van zelfkoeste­ deze zijn eigen zelfkoesterende houding psychoiogische vervormingen die uit de ring. Zoals reeds aangeduid komen alle oplost waarbij men zich dit gewoonlijk processen van zelfkoestering en het vast­ negatieve ervaringen voort uit de zelf­ voorstelt op de plaats van het hart. Dan houden aan het zelf ontstaan. Nemen koesterende houding of het nu begeerte verschijnt vanuit deze diep gevoelde en Geven kunnen evengoed worden is of het verlangen dat de omstandighe­ aanbevolen voor het oplossen van per­ den anders zullen zijn, of irritatie of boos­ soonlijke problemen van psychische heid over wat ons overkomt, of vrees en aard. angst voor verlies, dood of wat dan ook, Alle mis&re begint en eindigt met de zelf­ koesterende geest. Voetnoot: Samsara is de vicieuze cir- kel van dood en wedergeboorte, vol lij­ Vanuit de boeddhistische zienswijze is den en onwetendheid en komt voort uit het centrale punt te beseffen dat de ge- het niet kennen van de werkelijkheid. bruikelijke benaderingen voor het welzijn slechts dienen om de zelfkoesterende Transcript: Jeroen Spaan houding in stand te houden en derhalve Vertaling: Koos Oeberius Kaptein en slechts dienst doen om de primaire oor­ Margot Kool zaken van lijden te laten voortduren. Uit: Beyond Therapy Leven en beoefeningen van Serkong Rinpochee (slot)

DOOR: ALEX BERZIN

Deel III Tsenshab Serkong Rinpochee bena- drukte altijd het belang van het bestude- ren van de orginele Tibetaanse teksten. Hij vond het erg belangrijk dat de bron- nen van het onderricht werden nage- gaan. Als hij les gaf in het westen werd hem soms gevraagd of lets wat hij ge­ zegd had wel klopte, omdat iemand op een bepaald punt wel eens een andere uitleg had gehoord. Rinpochee ant- woordde dan: "Wel kijk dan eens hier in deze tekst van Lama Tsong Khapa waarin hij zwart op wit schrijft hoe het in elkaar zit, Het kan zijn dat je lama of zijn vertaler een tout gemaakt heeft of dat je het zelf niet goed hebt opgeschreven. Maar welke lessen je ook ontvangt, je moet de juiste bron ervan kennen en in staat zijn het op te zoeken in de teksten van de grote Meesters. Natuurlijk heb­ Serkong Rinpochee en Alex Berzin ben de grote Meesters verschillende op- vattingen over verschillende punten, maar zo kun je tenminste vaststellen wat lezen. Daarna liet hij me terugkomen en bleem begreep. Hij vond het ook mijn Lama Tsong Khapa erover heeft gezegd stelde me vragen over elk punt wat ik taak als vertaler om duidelijk te krijgen en dat vergelijken met wat erover wordt had begrepen. Hij vond dit de enige wat de mensen precies wilden weten en gezegd door je lama en waarom." praktische manier om werkelijk vooruit- het dan pas aan hem voor te leggen. Dit Hij vond het erg belangrijk om ver- gang te boeken. Hij crefierde op deze is weer een belangrijk advies voor als we trouwen te hebben in de oorsprong van manier de mogelijkheid om het veilige zelf een lama om raad vragen. Niemand de leringen en te begrijpen dat er in de nest van de lama te verlaten en weg te heeft zin in uitgebreide verhalen. Datzelf- loop der tijd verdraaiingen kunnen ont­ vliegen in elke gewenste richting. Hij was de geldt voor het schrijven van brieven. staan. Als we serieus verder willen stude- zo goed ons te leren op eigen benen te Wees kort en duidelijk. ren is het van belang om zelf de grote staan en niet langer van hem afhankelijk Hij hield er ook niet van als mensen al­ teksten te kunnen lezen in het Tibetaans. te hoeven zijn voor onze verdere studie tijd maar weer met fruit en koekjes kwa- We kunnen niet verwachten dat we alle in de toekomst. men aanzetten. Hij zei: "Ik heb al die details kunnen leren van de lama's. Zij dingen niet nodig, ik hou er niet van, ik hebben het erg druk en er zijn veel men- In het algemeen adviseerde Serkong eet het niet. Als mensen iets meenemen sen die hen om onderricht vragen. Z.H. Rinpochee dat we consideratie moeten laat het dan een aardigheidje zijn." Als je de Dalai Lama heeft gezegd dat alle hebben voor de verschillende lama's en een lama vaak opzoekt zal hij je na een teksten en lessen die nu in het Tibetaans dat we hun tijd niet moeten verspillen. Ik tijdje verzoeken alsjeblieft op te houden beschikbaar zijn, zeker niet eerder dan herinner me dat toen we in Spitti waren al die dingen mee te brengen. Natuurlijk over tweehonderd jaar correct zullen zijn voor de Kalachakra initiatie, alle mensen is er niets op tegen als iemand een speci­ vertaald. Rinpochee probeerde dan ook uit de omgeving binnenkwamen om een ale offergave wii geven, maar als het ge­ zoveel mogelijk westerse Dharma stu­ zegening van Rinpochee te ontvangen. daan wordt om formele redenen of om denten te stimuleren de Tibetaanse taal Hij wees naar hen en zei tegen me; "Kijk een wit voetje te halen is het echt niet te leren. Hij zei dat elke letter in het Tibe­ nu eens naar al die mensen. Ze komen nodig. taans een diepgaande betekenis heeft en met zovelen en wachten tot ze voor me leerde me alle verschillende connotaties staan om hun neerbuigingen te doen. lets anders is dat we nooit bij een lama van de verschillende woorden en termen Het is zo'n tijdverspilling en het maakt moeten aankomen met het verhaal: zodat ik ze beter zou kunnen vertalen. niets uit of ze hun neerbuigingen vast "Weet u, lama X vertelde me dat ik zus Hij was ook zeer geinterreseerd in de maken voordat ze binnenkomen." Dit is of zo moet handelen, wat vindt u dat ik Engelse termen die gebruikt werden en iets wat in principe voor elke lama geldt. moet doen?" Veel westerlingen kwamen wilde de betekenis en gevoelswaarde Het is niet nodig om een grote show te met dergelijke vragen bij Rinpochee en weten van elk woord. Samen zochten maken van onze neerbuigingen. Ook als hij vertelde me dat je zoiets gewoon niet we voortdurend naar een betere verta­ mensen met vragen komen dienen ze kunt maken. Op deze manier worden la­ ling of omschrijving voor de moeilijk te dat niet te doen met zoveel woorden en ma's tegen elkaar uitgespeeld en dat is vertalen begrippen. Toen ik eenmaal in zichzelf niet nog belangrijker voor te zeer ongepast. Hij vond dat de mensen staat was de teksten zelf te lezen nam hij doen. Als ik voor hem vertaalde vroeg echt moeten nadenken voordat ze om elk woord afzonderlijk met me door en hij me altijd niet alles te vertalen, maar te advies vragen. Rinpochee wist dergelijke adviscerde hij me welke boeken ik moest zorgen dat hij de essentie van het pro­ vragen altijd diplomatiek te omzeilen lengen. Alleen een malloot zou daar vra­ land waar hem gevraagd werd om een gen: "Mag ik in India blijven of niet?" Dat meditatie te leiden. Hij had zojuist een geeft dc autoriteiten dc kans om te zeg­ Lam-Rim kursus gegeven en een Chen- gen: "Nee, u kunt niet langer blijven." rezig initiatie. Rinpochee begon de medi­ De juiste vraag is natuurlijk: "Mag ik als­ tatie met te zeggen: "Nu stellen we ons­ tublieft blijven." Punt. zelf voor als Chenrezig en daarna gaan we in onze geest door de gehele Lam- Rinpochee zei ook dat we niet bij onze Rim beoefening van het begin tot aan het leraren moeten afdingen op de verpHch- eind. We gaan in de juiste houding zitten tingcn die horen bij een initiatie. Als we en doen dit alles in twee minuten!" Iede­ vragen om een initiatie of er aan deelne- reen in het publiek raakte in verwarring men horen we ons op de hoogte te stel­ en zei: "Slechts in twee minuten?" Rin­ len van de bljbehorende verplichtingen. pochee antwoordde: "Oh is dat te kort? We horen er alles voor over te hebben. O.K. dan doen we het in drie minuten." Daarmee wordt bedoeld dat we de juiste Toen de meditatie voorbij was gaf hij een beoefeningen zullen doen om de voorbeeld: "In Tibet werd gezegd dat hoogste staat van evolutie te bereiken eenGroteMeesterdegehele Lam-Rim, elk Serkong Rinpochee tijdens les om alle wezens zo effectief mogelijk te afzonderlijk punt, kon doornemen in de kunnen helpen. Hij zei dat we er niet tijd die het neemt vanaf het plaatsen van naar toe gaan voor de goede vibraties of zijn ene voet in de stijgbeugel van zijn de zegening en zcker niet omdat iede­ paard tot aan het plaatsen van zijn ande­ door te vragen wat het advies van lama X reen er heen gaat. We doen het ook niet re voet in de tweede stijgbeugel". Het is dan wel was en zijn raadgeving daar op om slechts een korte retraite te doen die erg belangrijk dat we dingen snel kunnen af te stemmen. Als de mensen dan nog ons bekend maakt met de beoefening en doen, speciaal in verband met ons ster- meer vragen hadden over hetzelfde on- om als we het niet leuk vinden alles weer ven. Als de heer van de dood ons komt derwerp verwees hij hen weer terug naar snel te vergeten. We behoren een initia­ de betreffende lama en raakte hij er zelf tie te nemen met het idee de beoefening niet bij betrokken. Hij wilde graag dat we voor lange tijd te blijven doen. leren onze vragen op de juiste manier te stellen. Een voorbeeld hiervan was als er een initiatie werd aangekondigd en men- Rinpochee zei altijd: "Het belangrijkste sen hem kwamen vragen: "Is het goed is onze geest en onze spraak; het is niet om deze initiatie bij te wonen?" Hij vond zo belangrijk wat voor soort werk we li- een dergelijke vraag voor een lama heel chamelijk doen. Daarom kunnen we al­ moeilijk te beantwoorden. Natuurlijk is lerlei soorten werk doen met ons lichaam het goed om een initiatie bij te wonen. en tcgelijkertijd onze spraak gebruiken Als lama kun je niet zeggen dat het slecht om mantra's te recitcren (dat kunnen we is om initiaties of onderricht te krijgen. Je ook geluidloos doen zonder er een show kunt ook niet vragen of je er wel of niet van te maken die andere mensen zou naar toe moet gaan, want dat zou impli- doen denken dat we gek geworden zijn) ceren dat je verplicht zou zijn om te gaan en onze geest gebruiken om tenminste als het antwoord bevestigend luidt. En een goed hart te ontwikkelen, aardig te natuurlijk is niemand verplicht om een zijn tegen de mensen om ons heen en in initiatie of les bij te wonen. Als je toch ons werk. Het is belangrijk na te denken advies wilt hebben kun je in een dergelijk over wat we hebben geleerd cn als we geval veel beter vragen: "Er wordt mor­ ons bezighouden met tantra ons te visua- gen een . . . initiatie gegeven; wat is uw liseren als de boeddhavorm en de men- advies?" Dat is de juiste manier van vra­ sen om ons heen als boeddhavormen in gen stellen. Ook als we vragen om een een mandala." Er zijn ontzettend veel initiatie bij te wonen dienen we dat op de dingen die we overdag kunnen doen juiste manier te doen. Je kunt niet vra­ met onze spraak en geest terwiji we wer­ gen: "Kan ik deze initiatie nemen?" ken. 's Morgens en's avond kunnen we Want dat zou betekenen dat we ons af- ons dan meer concentreren op vragen of we wel in staat zullen zijn de in­ sadhana's en dergelijke beoefeningen. itiatie te nemen. Dat is opnieuw een We dienen van de Dharma niet iets te domme vraag. Hoe kan een lama zeg­ maken wat gescheiden is van ons gewo- gen of wij een initiatie kunnen nemen of ne leven. Rinpochee wilde graag dat de niet? Dat is iets wat iedereen voor zich­ mensen praktisch en efficient zouden zelf moet uitmaken. Dc juiste manier van worden en niet 'spaced-out'. vragen is: "Mag ik alstublieft de initiatie bijwonen?" Rinpochee gebruikte als Rinpochee gaf er de voorkeur aan als voorbeeld iemand die in India naar het beoefeningen en recitaties snel werden politiebureau gaat om zijn visum te ver- gedaan. We waren eens in een westers Een wandeling met verzorgers en Margot halen, hebben we geen tijd om netjes te gaan zitten, onze motivatie te corrigeren en een uitgebreide visualisatie op te zet­ ten. Rinpochee merkte op dat dit on- praktisch is en dat het zo in het leven niet gaat. De Dharma is iets wat we ogenblik- kelijk moeten kunnen aanwendcn, iets wat we direct vers in onze geest moeten kunnen oproepen. Hoewel het in het be­ gin goed is om de dingen rustig te doen, teneinde er mee vertrouwd te raken, die­ nen we niet te blijven hangcn in een langzaam tempo, maar moet het voor ons mogelijk worden dingen ogenblikke- lijk en snel te doen. In de luin in Huizen

hem veroorzaakt dit alleen maar afkeer Rinpochee gaf ons vaak het advies dat Hetzelfde geldt voor het doen van re­ en als onze hulp faalt zullen we er boven- we praktisch en realistisch moeten zijn in traites. Hoewel het uitstekend is om lan­ dien op worden aangekeken. Hij zei dat onze benadering van alle dingen. Dan ge retraites te doen die ons de hele dag het beter is als we ons rustig houden en zal alles goed gaan, zowel in wereldse za­ bezighouden. is niet iedereen in de ge- ons bezighouden met onze eigen zaken. ken als in zaken betreffende de Dharma. lukkige omstandigheid dit te kunnen Natuurlijk kunnen we kenbaar maken Eenzelfde benadering had hij ten opzich­ doen. We moeten dus niet denken dat dat we bereid zijn om te helpen en als te van Dharma centra. Hij zei dat ze niet we pers6 drie maanden vrij moeten heb­ anderen ons dat vragen is het goed om zo groot moeten zijn dat ze belast wor­ ben om een retraite te kunnen doen. Als te doen. Maar we moeten zeker niet den met grote schulden en beloftes die we deze houding hebben zullen we zeker rondgaan en iedereen vertellen hoe ze niet waargemaakt kunnen worden. Het niet veel retraites in ons leven kunnen de dingen beter kunnen doen. Dat is vra­ is beter om klein en zonder pretenties te doen. Retraite doen betekent niet dat we gen om moeilijkheden. We dienen ons­ beginnen op een plaats die gemakkelijk ons volledig af moeten sluiten voor alles zelf zeker niet te adverteren als bodhisatt- te bereiken is, in een buurt waar mensen en ons alleen maar bezighouden met de va"s-te-huur, die het niet kunnen laten werk kunnen vinden. Als er dan later beoefening. Het is eerder een intensieve om goede daden te doen. Beter is het een groter centrum nodig is kun je het al­ beoefening bedoeld om onze geest soe- onze beoefeningen te doen en beschei­ tijd weer verkopen en iets anders vin­ pel te maken. De manier waarop Rinpo­ den te leven. Wat we zeker niet moeten den. Hij zei ook dat Dharma centra niet chee en met hem vele ander lama's re­ doen is meer beloven dan we kunnen met grote woorden en aankondigingen traites deden en doen is om's morgens waarmaken. Dit is speciaal van belang grote grocpen mensen moeten aantrek- vroeg en 's avonds laat een sessie te ten opzichte van onze relatie met onze ken alsof het een circus is. Rinpochee doen en de rest van de dag het werk te eigen leraren. Rinpochee merkte op dat zelf prefereerde les te geven aan kleine doen wat gedaan moet worden. Op deze we ons moeten laten leiden door het ad­ qroepjes serieuze studenten boven het manier wordt het geen geisoleerde ge- vies dat we kunnen vinden in de 'Vljftig geven van kurssusen aan grote groepen beurtenis die totaal geen verband houdt verzen voor Goeroe devotie'. Hij placht mensen die slechts oppervlakkig geinte­ met ons leven en die we snel vergeten deze tekst als dagelijks onderdeel van resseerd zijn. Volgens hem dient een le­ als we terugkeren naar onze gewone le- zijn recitaties te herhalen. Een voorbeeld raar niet te worden gekozen omdat hij vensstijl. Rinpochee zei dat de enige hiervan is het vers dat zegt; "Als de goe­ zulke leuke verhalen vertelt of omdat hij restrictie die verbonden is aan het beoe­ roe je vraagt om iets te doen en je kunt zijn publiek weet te vermaken. Hij zei; fenen van een formele retraite met een het niet doen, dien je heel bescheiden en "Als dat is wat je zoekt kun je veel beter sessie's morgens en 66n's avonds is; dat beleefd uit te leggen waarom je het niet naar een circus gaan." kunt doen. Je hoeft je niet verplicht te alle sessies en het slapen op dezelfde Tot op dit moment is er nog geen voelen om het te doen. Je dient echter plaats gebeuren. nieuws over de wedergeboorte van Ser­ realistisch te zijn ten opzichte van je le­ kong Rinpochee. Laten we onze positie­ raar, met beide benen op de grond. Wanneer het gaat over werken voor ve energie en zuivere gebeden toewijden Waar het om gaat in de verhouding van anderen als aankomende bodhisattva's, aan de spoedige terugkeer van deze bij­ toegewijde leerling tot leraar is niet om dienen we bereid te zijn mensen te hel­ zonder grote leraar. Mogen ook wij in al een slaaf of een robot te worden, maar pen, maar tegelijkertijd hierover ook onze levens onderricht krijgen van een om te leren voor jezelf te denken, op ei­ heel realistisch te zijn. Het is afhankelijk dergelijke liefhebbende Spirituele gen benen te staan en uiteindelijk de ver- van het karma van anderen of ze wel of Meester. Iemand die net zo voor ons lichting te bereiken. Als je niet in staat niet open staan om geholpen te worden zorgt, die Grote Wijsheid en Mededogen bent te doen wat je wordt gevraagd moet en of onze hulp wel of geen effect sor- bezit, die bescheiden en praktisch is, met je niet op de schuld-toer gaan en zeggen: teert. Rinpochee zei dat we zeker onze een open geest en een bekwame "Oh ik kan dit niet doen en nu stel ik hulp niet moeten aanbieden in situaties Meester is die alle passende methoden mijn leraar zo teleur". Dat is volkomen waar we niets mee te maken hebben en kent om ons naar de verlichting te lei­ overbodig. Je kunt gewoon uitleggen waar de andere persoon blijk geeft niet in den. onze hulp geinteresseerd te zijn en geen waarom je het niet kunt doen en dat het je spijt." prijs te stellen op ons advies. Volgens Vertaling: Jan-Paul Kool Fotoimpressie bezoeli Z.H. Gaden Tri Rinpocliee 11- Tijdens Yamantaka initiatie De laatste poedja in de tuin Maitreya Magazine nr. 3 1987 13 Mediteren op de Leegte

Al het boeddhistische onderricht Wij ervaren niet de naakte waarheid beeld strelen en in stand houden en wij heeft als doel je geleidelijk naar de van elk ding en elke persoon maar een reageren angstig of vijandig op alles wat reatisatie van de leegte te brengen. overdreven, ingevuld beeld ervan dat dat bedreigt. Mensen en dingen zien we Met de leegte wordt hier de leegte of ons bewustzijn zelf projecteert. Deze fout als absoluut zus of zo. het ontbreken van inherent, konkreet drukt zijn stempel op elke mentale erva- Deze wortel, dit grijpen naar een zelf, ring die wij hebben, is instinctmatig en is bestaan bedoeld. Het volledig van vertakt zich in gehechtheid, jaloersheid, nu precies de wortel van a! onze proble­ kwaadheid, arrogantie, trots en ontelba- ons bewustzijn verwijderen van deze men. verkeerde manier waarop wij de din­ re andere onrustige en ongelukkige ge- gen waarnemen markeert ons berei­ Deze allesdoordringende mentale ver­ moedstoestanden. ken van verlichting, van boeddha- warring begint met het verkeerde idee De uiteindelijke oplossing is om deze dat wij over onszelf hebben. Wij zijn een schap. wortel van onwetendheid te vernietigen combinatie van lichaam - een verzame- door de wijsheid die de leegte realiseert. ling van viees, beenderen en bloed - en Dit is de uiteindelijke transformatie van Wat is "leegte van inherent bestaan?" geest - een stroom van gedachten, ge­ de geest. Wat betekent het praktisch gesproken. voelens en waarnemingen. Deze sa- Leegte klinkt behoorlijk abstract maar Dat wat we 'inherent bestaan' noemen - menstelling kennen wij gemakshalve als is in feite heel praktisch en relevant voor waarvan gezegd wordt dat alle dingen "Marie", "Hans", "man", "vrouw". Het ons leven. Een eerste stap naar een be­ leeg zijn - is een kwaliteit die we instinct­ is een tijdelijk verbond dat eindigt bij de grip van leegte is om een idee te krijgen matig projcctercn op elke persoon en op dood van ons lichaam en het verder stro- van datgene waarvan we denken dat het alles wat we ervaren. Wij zien de dingen men van de geest naar andere ervarin­ bestaat; om bijvoorbeeld de 'ik' waar we alsof ze volledig solide, op cn vanuit gen. zo sterk in geloven te localiseren en om zichzelf bestaan, van hun kant, met een Deze naakte, ontluisterende feiten vervolgens door helder te redeneren in eigen natuur, onafhankelijk van enig an­ kunnen behoorlijk onrustbarend zijn. analytische meditatie, in te zien dat het dere oorzaak en omstandigheid of van Een deel van ons - het ego - verlangt slechts een eigen verzinsel is, dat het iets ons eigen bewustzijn die ze ervaart. naar veiligheid en onsterfclijkheid en be- is wat nooit bestaan heeft en dat zowieso Neem bijvoorbeeld een tafel. Wij zien denkt daarom een inherent, onafhanke­ nooit heeft kunnen bestaan. daar een vaste, onafhankelijke tafel lijk en permanent zelf. Dit is niet een op- Maar gooi ook weer niet teveel over- staan. Voor ons is de tafel zo van- zettelijk, bewust proces maar iets dat zich boord. Je bestaat wel. Er bestaat een re­ zelfsprekend dat het belachelijk lijkt dit In diep in ons onderbewuste afspeelt. latief, onderling afhankelijk zelf dat geluk twijfel te trekken. Maar waar is de tafel. Dit gefantaseerde zelf komt vooral en lijden ervaart, dat werkt, studeert, Waarin zit zijn tafel-zijn? Zit dat in een sterk naar boven in tijden van stress, op- slaapt, mediteert en verlicht wordt. De van de poten? Is het een van zijn onder- winding of angst. Wanneer wij bijvoor­ eerste en meest moeilijk opgave is om delen? Of misschien wel een van zijn ato- beeld ternauwernood aan een ongeluk een onderscheid te maken tussen de gel- men? Wanneer begon het een tafel te ontsnappen dan is er een heel sterk ge­ dige Ik en de verzonnen Ik, die we ge­ zijn? Hoeveel onderdelen kun je wegne- voel van een ik die bijna doodging of pijn woonlijk niet uit elkaar kunnen houden. men voordat het ophoudt een tafel te leed en die beschermd moet worden. zijn? In meditatieve concentratie is het mo­ gelijk het verschil te zien; om de illusio- Als je dit grondig onderzoekt zul je er- naire Ik te herkennen en ons levenslangc achtcr komen dat je de tafel, waarvan je Die ik bestaat niet, het is een halluci- geloof erin teniet te doen. De volgende denkt dat die er is, eenvoudig niet kunt natie. Ons vastklampen aan dit onjuiste meditatie is een eerste praktische stap in vinden. Wat wel bestaat is een onderling ik - wat bekend staat als onwetendheid die richting. afhankelijke, van moment tot moment die naar een zelf grijpt - kleurt onze gehe­ veranderende, niet vanuit zichzelf le handel en wandel in de ervaringswe- DE BEOEFENING bestaande tafel, maar dat is niet wat we reld. zien. Dit is nu precies de kern van het Wij voelen ons aangetrokken tot men- Begin met je enige tijd op je ademha- probleem. sen, plaatsen en situaties die ons zelf­ ling te concentreren waardoor je je ont- spant en je geest tot rust komt. Motiveer Kijk opnieuw hoc het zich voordoet, afhankelijk is van vlees, beenderen, jezelf krachtig om deze meditatie te doen hoe je het voelt. Nadat je naar het Ik ge- bloed, armen, benen en organen. Elk om de verlichting te bereiken voor het zocht hebt, merk je dan een verandering van deze is op hun beurt afhankelijk welzijn van alle wezens. op? Geloof je nog steeds dat het zo soli­ van hun delen, de cellen, atomen en Word je nu, met de oplettendhcid van de en echt is zoals je het eerst voelde? heel kleine deeltjes. Denk er nu eens een spion, langzaam en zorgvuldig be­ Lijkt het nog steeds alsof het onafhanke­ over na hoe je geest bestaat doordat de­ wust van je Ik. Wie of wat denkt, voelt lijk bestaat, vanuit zichzelf en op zichzelf? ze afhankelijk is van gedachten, gevoe­ en mediteert? Hoe lijkt het te ontstaan? Mediteer hierover. lens, waarnemingen en gewaarwordin- Hoe doet die Ik zich voor? Is je Ik een Stel je vervolgens voor dat je lichaam gen. En hoe elk van hen op hun beurt creatie van je eigen geest. Of is het iets uit elkaar valt. Alle atomen scheiden zich weer bestaat omdat zij afhankelijk zijn dat concreet, onafhankelijk, vanuit zich­ en zweven ieder apart. Biljoenen en bil- van het voorgaande moment van be­ zelf bestaat? joenen uiterst kleine deeltjes verspreiden wustzijn. Als je denkt dat je het kunt identifice­ zich door de ruimte. Stel je voor dat je dit Ga terug naar je gevoel van zelf of ik. ren, probeer dan de plaats te vinden echt kunt zien. Los nu je geest op. Laat Ga na hoe je relatief bestaat, afhankelijk waar het zich bevindt, waar is deze Ik? In elke gedachte, elk gevoel, elke gewaar- van lichaam, geest en naam - de delen je hoofd, je ogen, je hart, je tanden, je wording en waarneming wegzweven. van het zelf. Wanneer het lichaam hon- maag, je voeten? Ga nauwkeurig elk Blijf in deze ervaring van ruimte zonder gerig is of koud denk je "Ik heb honger", deel van je lichaam na, je organen, je je door gedachten te laten afleiden. "Ik heb het koud". Wanneer de geest bloedvaten, je zenuwstelsel. Kun je je Ik Wanneer het gevoel van een onafhanke­ een idee over iets heeft zeg je "Ik denk vinden? Mischien is het heel klein en lijk inherent Ik zich weer voordoet, ana- dat". Wanneer je van iemand houdt zeg subtiel, denk aan je cellen, atomen, lyseer het dan opnieuw. Bestaat het in je "Ik houd van je". Wanneer je je aan deeltjes van de atomen. Nadat je je hele het lichaam, in de geest? Hoe bestaat iemand voorstelt zeg je "Ik ben die en lichaam, bent nagegaan, vraag je jezelf het? die". Bestaat er buiten dit gevoel van een opnieuw hoe je Ik zijn ogenschijnlijk Ga nu niet de fout in door te denken ik die afhankelijk is van de steeds veran­ bestaan manifesteert. Doet het zich nog dat als mijn lichaam de Ik niet is en mijn derende stroom van lichaam en geest. steeds levendig en concreet voor? Is je li­ geest de Ik niet is, dan besta Ik niet. Je een solide, onveranderlijke en onafhan­ chaam de Ik of niet? bestaat wel maar niet op de manier zoals kelijke Ik? Misschien denk je dat je bewustzijn de je die instinctmatig ervaart als onafhan­ De afwezigheid van zo'n vanuit zich­ Ik is. De geest of bewustzijn is een voort- kelijk en vanuit zichzelf bestaand. Rela­ zelf bestaand Ik is de leegte van het ik of durende veranderende stroom van ge­ tief bezien bestaat je Ik doordat deze qf- zelf, ook wel zelfloosheid genoemd. bankelijk is van lichaam en geest en de­ dachten, gevoelens en andere ervaring­ BeSindig de meditatie met een besluit ze combinatie is de basis waaraan ge- en die komen en gaan en elkaar in snel te nemen hoe je zelf bestaat. Sluit de dachtenvorming een naam, ik, of zelf, of tempo afwisselen. Welke daarvan is de sessie af door dat wat je aan positieve Marianne of Paul toeschrijft. Dat is de Ik Ik? Is het een liefhebbende gedachte . . . energie en inzicht verworven hebt toe te die zit, mediteert en zich afvraagt "mis­ een kwade gedachte . . . een gelukkig wijden aan de verlichting van alle we­ schien besta Ik niet?". gevoel . . . een depressief gevoel? Is je Ik zens. Bedenk dat deze meditatie een de mediterende geest . . . de dromende Alles wat bestaat is noodzakelijkerwijs eerste stap op het pad is om uiteindelijk geest? Kun je de Ik in je geest vinden? voor zijn bestaan afhankelijk van oorza­ een direct inzicht in de leegte te bereiken Neem de tijd hier rustig op te mediteren. ken, omstandigheden, delen en namen. en dat je daarmee een einde maakt aan Dit is hoe de dingen relatief bezien al het lijden en ontevredenheid. bestaan. Een begrip van onderlinge af- Is er ergens anders nog een plaats hankelijkheid is de voornaamste oorzaak Uit: How to Meditate waar je het Ik kunt zoeken? Ergens an­ om de uiteindelijk natuur van iets, zijn Vertaling: Margot Kool ders bestaan of op een andere manier? leegte, te begrijpen. Aanbevolen Icktuur over de leegte: Me­ Onderzoek elke denkbare mogelijkheid. Denk er nu eens over na hoe je li­ ditations on Emptiness, Jeffrey Hopkins - Meditcer opnieuw. chaam relatief bezien bestaat doordat het Emptiness Yoga, Jeffrey Hopkins. Verslag van een Internationale conferentie van boeddhistische nonnen

De Internationale conferentie voor verstevigen en de oprichting zal bevorde­ boeddhistische nonnen werd gehouden ren van een Internationale Associatie in Bodh Gaya te India van 11-17 fcbrua- van boeddhistische vrouwen. De confe­ ri 1987. De persverklaring van de orga- rentie werd gevolgd door een pel- nisatoren meldde dat deze conferentie grimstocht van een week naar de heilige de eerste keer in de geschiedenis zal zijn boeddhistische plaatsen als Rajgir, Na- dat boeddhistische nonnen samenko- landa, Sarnath, Lumbini, Kushinagar en men om hun talenten, ideeen en bron- Sarvasti. nen te verenigen ter verrijking van alien. De conferentie werd gecoOrdineerd De conferentie trok niet alleen aandacht door zuster Ayya Khema, een internatio- van nonnen uit alle delen van de wereld naal bekende meditatielerares en de maar ook van geleerden, journalisten, grondlegger van de Parrappuduwa, het feministen en boeddhistische leken uit nonneneiland in Sri Lanka; Dr. Chaksu- landen als Sri Lanka, Indonesig, Noor- mara Kabilsingh, professor in religie cn wegen, Zuid-Afrika en de Verenigde Oosterse filosofie aan de Thammasat Staten. Het wordt wereldwijd erkend dat Univcrsiteit in Bangkok, Thailand en een sterke gemeenschap van vrouwelij- Bhikshuni Karma Lekshe Tsomo van de ke kloostedingen een waardevolle bijdra­ boeddhistische school voor Dialektiek in ge is voor de verspreiding van de boed­ Mcleod Ganj, Dharamsala, India. dhistische leer, met name in de Westerse landen. Om 1 uur's middags op 11 februari Over het algemeen zijn nonnen van 1987 zette Zijne Heiligheid dc Dalai La­ de verscheidene boeddhistische landen ma de openingsccremonie luister bij die geisoleerd gebleven van elkaar, in hun een groot publiek trok van meer dan eigen plaatsen waar ze hun beoefenin­ 1000 mensen. Zijn tocspraak was warm gen deden, zonder communicatie met en bemoedigend voor de boeddhistische hun zusters in andere landen. Ze hebben zusters. Hij zette ze aan om de Dharma maar wcinig kans gehad om hun ge- te bcstuderen. Hij ondersteunde het idee meenschappelijke belang te delen of om dat vrouwen de kans zouden moeten de spirituele overeenkomsten te onder- krijgen tot vollcdige inwijding cn de posi­ zoeken die hen verbinden. Tegenwoor- tieve rol die ze kunnen spelen om dc dig, nu er een verhoogd bewustzijn is ten Sangha en de samenleving in het alge­ aanzien van de potentifilen van vrouwen meen te bevorderen. Alle nonnen en en er tegelijkertijd over de hele wereld deelnemers van dc conferentie waren een groeiende interesse is in de leer van diep geinspireerd door zijn aanwezigheid de Boeddha, is het begrijpelijk dat vrou­ en zijn tocspraak. wen die hun leven aan het boeddhisti­ Nonnen en leken uit 24 landen namen sche pad hebben gewijd elkaar willen aan de conferentie deel nl. Sri Lanka, ontmoeten. Cambodja, Thailand, Burma, Nepal, ren cn uit te wisselen in workshops. Ver­ De Conferentie was open voor ieder­ Taiwan, Hong Kong, Japan, Vietnam, der waren er speciale groepsdiskussies een ongeacht geslacht, professie of nati- Australia, Engeland, West-Duitsland, aan het eind van iedere dag. Een van de onaliteit. Een van de uitdrukkelijke be- Canada, Zuid-Afrika, Zweden, Neder­ onderwerpen hiervan was: "Het opzet- doelingen van de conferentie was om de land, U.S.A., Frankrijk, Polen, Zwitser­ ten van een vrouwcnklooster." aandacht te trekken voor het feit dat land, Nieuw Zeeland, India, Bangla­ Er waren religieuze aktiviteiten voor vrouwen klaar zijn om een meer aktieve desh, Maleisie en Tibet. Er waren meer de deelnemers die met groot enthousi- rol te spelen in de verspreiding van de dan 120 geregistrecrdc, maar ook veel asme zijn ontvangen. Zo werd er iedere boeddhistische leer en in projekten die ongeregistreerde waarnemcrs die toeval- morgen een meditatiekursus aangebo- als doel hebben om deze leer toe te pas- lig in Bodh Gaya waren op dat moment den voor het dagelijkse programma be­ sen bij de problemen van onze zo ge- en gemteresseerd waren in dc conferen­ gon. Deze meditatiekurssussen werden kwelde wereld. Uitwisseling van infor- tie. iedere dag door nonnen van verschillen­ matie van hart tot hart en persoonlijke De conferentie was georganiseerd de tradities geleid. Om 5 uur's middags ervaring zal de basis verbreden, zodat ze door verschillende diskussies met ver­ waren er avondrecitaties uit verschillen­ een groter aandeel kunnen leveren in schillende onderwerpen te houden zo­ de tradities zoals die uit Sri Lanka, Chi­ het verbeteren van de mensheid als ge­ als: De status van nonnen in verschillen­ na, Thailand enzovoort. Deze uitwisse­ heei. de landen; Het levensonderhoud van de ling van rituelen en religieuze beoefenin­ De visie voor de Internationale confe­ Sangha; De mogelijkheid van een Inter­ gen hadden als doel om de deelnemers rentie voor boeddhistische nonnen ont- nationale Bhikshunisangha; De Internati­ een rijkere ervaring te bieden en de mo­ stond spontaan in de geest van verschei­ onale boeddhistische vrouwenorganisa- gelijkheid zich tc openen voor een beter dene vriendinnen in ver uit elkaar gele- tie. begrip voor andere tradities. gen plaatsen met weinig bronnen maar Na iedere panneldiskussie hadden de Om verdere informatie te verstrekken met een sterk geloof dat zulk een convo- deelnecmsters de gelegcnhcid om hun voor degenen die geinteresseerd zijn in catie de groei van Bhikshuni Sangha zal inzicht meer gcdetaillecrd te bediskussie- volledige wijding werden er videoban- den vertoond over Bhikshuniwijdingen Aangezien we zijn samengekomen in NONNENREVOLUTIE die door veel deelnemers zowel leer- Bodh Gaya, India, de plaats waar de zaam als inspirerend gevonden werden. Boeddha Verlichting bereikte, op een In de boeddhistische traditie heeft het conferentie van boeddhistische nonnen wiel een speciale betekenis als symbool uit vele landen in de wereld, besluiten voor de nadering van een nieuw tijdperk De scenes die zich achter de schermen we op deze 16e dag van februari 1987 of een nieuwe maatschappij. En in febru­ afspeelden dienen ook vermeld te wor­ dat we de SAKYADHITA oprichten, ari was het duidelijk dat het boeddhisti­ den. Bhikshuni Karma Lekshe Tsomo een wereldwijde en Internationale sche wiel een volledige cirkel had ge- verdicnt de voile waardering voor al het boeddhistische vrouwenorganisatie die is draaid. In Bodh Gaya, dezelfde plaats harde en langdurige werk van de voor- gevormd om boeddhistische vrouwen waar 2500 jaar geleden een dorpsmeisje bereidingen van deze historische confe­ overal ter wereld bij te staan. Verder is de vastende Gautama een kom pap aan- rentie. En de drie coftrdinatoren willen besloten dat een interim uitvoerend co­ bood die leidde tot de geboorte van een graag hun dank en waardering uitspre- mity zal beginnen met de uitvocring van nieuwe revolutionaire religieuze orde, ken voor alle hulp die ze ontvangen heb­ het oprichten van zulk een organisatie. voerde een grote verzameling boed­ ben, zowel financieel als in natura, wat En verder is besloten dat de doelen van dhistische nonnen iets ten tonele wat het heeft meegeholpen de conferentie tot deze organisatie zullen zijn: meest lijkt op een revoke tegen de man- een succes te maken. Scenes van vrijwil­ nendominatie in de boeddhistische tradi­ ligers die meehielpen met het schrobben 1. Wereldvrede doen groeien voor alle tie. van de vioer van de eetzaal, het sjouwen levende wezens. De Internationale conferentie die de van stoelen naar de conferentieruimte, 2. In harmonie werken met alle boed­ eerste in haar soort was in de religieuze zijn maar enkele van de vele scenes die dhistische Sanghas, tradities en gemeen- geschiedenis bracht de oprichting tot waard zijn vermeld te worden. De eerlij- schappen. stand van de Sakyadhita (dochters van ke en onzelfzuchtige inspanningen die 3. Harmonieuze verstandhouding met Sakya). een wereldwijde boeddhistische door vele nonnen, monniken en leken andere religieuze gemeenschappen aan vrouwenorganisatie die wii vechten voor werden tentoongespreid voor de confe­ te knopen en te bevorderen. het in ere herstellen van haarzelf zoals rentie waren eenvoudigweg prachtig en 4. Conferenties en seminars te houden zuster Ayya Khema, de coordinatrice waard te onthouden. Als u mij toestaat met onderwerpen over boeddhistische van de conferentie en internationaal be­ om er slechts een paar te noemen: Sam vrouwen. kend ais meditatielerares, het verwoor- Uddall uit de V.S. hielp met al het type- 5. Een communikatiesysteem op te rich- de: "Om onze weg te vinden om de werk wat nog op het laatste moment ten tussen boeddhistische vrouwen over­ bhikshunitraditie die niet langer bestaat moest gebeuren; Sam Canyon uit de al ter wereld. opnieuw te introduceren". V.S. hielp met het geluidssysteem; Wen­ 6. Onderzoek te plegen naar de rol van dy Barretovic uit Engeland hielp mee de vrouwen in de Boeddhadharma. De hondervijftig boeddhistische non­ keuken en de eetzaal te organiseren; 7. Opieidingen voor de boeddhistische nen en leken spreidden een trotse vast- Eerwaarde Jampa Tsedron vioog al vrouwen te verbeteren (zowel algemeen beradenheid ten toon om hun religieuze vroeg uit Duitsland en verzorgde de re- als in de Dharma). status te verhogen en de bhikshunitradi­ gistratie en accomodatielijsten. 8. Boeddhistische beoefeningen te be­ tie om vrouwen in te wijden die, alhoe- vorderen en te verbeteren voor nonnen wel die nog in verschillende vormen De conferentie werd volledig vastge- en leken. bestaat maar bijna is uitgcblust, nieuw le­ legd en gefilmd. Dankzij onze camera- 9. Vrouwen op te leiden en te trainen als ven in te blazen. Hun oproep was een ploeg die bestond uit Robin Brentano, leraar in de Boeddhadharma. uitdaging voor de dominante positie van Ngawang, Elda Hartley en Robert Ma­ 10. De leer te behouden en die overal ter monniken en theologen in de boed­ thews. wereld beschikbaar te maken. dhistische orden en opende ook een Het nu volgende is de volledige reso- 11. Onderzoek naar de Vinaya en de doos van Pandora vol met verstorende lutie van de conferentie en het comite verschillende tradities te doen. vragen. zoals die werd aangenomen aan het eind 12. Een Internationale Bhikshunisangha van de conferentie. op te richten. Maar al zouden de boeddhistische 13. Sramenrika Sikhamana, Bhikshuni geestelijken en geleerden de beweging in RESOLUTIE AANGENOMEN OP DE wijdingen te introduceren waar ze mo­ twijfel trekken, de aanwezigheid van de INTERNATIONALE CONFERENTIE menteel niet bestaan. Dalai Lama - spiritueel leider van de VAN BOEDDHISTISCHE NONNEN IN 14. Hulp en assistentie te verlenen aan boeddhistische wereld - op de Internatio­ BODH GAYA INDIA OP 11-17 FE­ boeddhistische nonnen en aan hen die nale conferentie van boeddhistische BRUARI 1987. gewijd willen worden. nonnen legaliseerde hun bestaan en 15. Comite's samen te stellen die de doelstelling. Zijne Heiligheid juigde het Aangezien we, hoewel onze specifieke doeleinden van de organisatie uit kun­ gevecht van de vrouwen voor gelijke sta­ beoefeningen en overleveringslijnen nen voeren. tus toe en erkende dat vrouwen overal kunnen verschillen, allemaal zusters en 15. Verdere regels, statuten en effectre- ter wereld streven naar gelijkheid en dat broeders in de Boeddhadharma zijn en gistratie van de organisatie op te zetten. "boeddhisten zich daar niet van kunnen een gemeenschappelijke bron delen en isoleren". Dat bekrachtigde voor de rest Aangezien de boeddhistische vrouwen van de conferentie het besluit om de Sa­ zichzelf willen verbeteren en hun recht- Het adres van de gevormde organisatie kyadhita op te zetten en de in de laatste vaardige en gelijkwaardige mogelijkhe- is: Sakyadhita, 928 South New Hamps­ resolutie genoemde 16 doelen van de den en verantwoordelijkheden in de hire Avenue, Los Angelos, CA 90006, boeddhistische vrouwen voor gelijke sta­ maatschappij op zich willen nemen en U.S.A. tus te bereiken. Een van de doelen was het vormen gaf de Boeddha aarzelend toe. Maar voor nonnen die contempleren over wij­ van een Internationale Bhikshunisangha Chatsumarn Kabilsingh, professor in Azi- ding in het hoogste niveau. De stemming iets waartegen de monniken zich akijd atische religies en filosofie aan de Tham- die er heerstte werd verwoord door Ku- hebben verzet aangezien "de boeddhisti­ masatuniversiteit in Bangkok, stelt dat de suma Devendra, een non uit Sri Lanka: sche traditie zich altijd in de sfeer van aarzcling van de Boeddha niet geba­ "Als de Boeddha sterke en rigide sociale mannen heeft afgespeeld". De nonnen seerd was op zijn bezwaar tegen vrou­ barrieres heeft doorbroken om het vrou­ verkeren in het rustige vertrouwen dat ze wen, maar op sociale problemen die wen mogelijk te maken om de orde bin­ haar doel zullen bereiken. "Dit is het waarschijnlijk zouden ontstaan na hun nen te kunnen treden, waarom zou het kcerpunt in de boeddhistische orde", aanname. dan niet mogelijk zijn voor deze bhiks- verklaarde zuster Kehma. De boeddhistische monniken zijn zich hus, die de bewaarder zijn van de Dhar­ Maar enkele waarnemers zien een die- echter krachtig blijven verzetten tegen ma, om nu een oudere orde te aksepte- pere betekenis in de conferentie. Voor het idee dat vrouwen in de orde zouden ren die volledig was goedgekeurd door hen appeleert die aan een roep om fun­ treden. Eigenlijk weet niemand hoeveel de Boeddha?. damentele veranderingen in de boedd­ bhikshunis er zijn overgebleven. "Het Of de door de mannen gedomineerde histische orden, een systeem dat 2500 zouden er ongeveer 150.000 kunnen boeddhistische orde de resolutie nu wel jaar lang onveranderd is gebleven. Zoals zijn, maar dit is maar een gok", zegt of niet aksepteert, het wiel is in beweging de vooraanstaande boeddhist C.K. Pan- Khen. gezet. En als het besluit om een volgen­ day het eens heeft uitgedrukt: "Vrouwen Wat hun aantal ook mag zijn, hun situ­ de Internationale conferentie in Sri Lan­ kunnen binnen dc boeddhistische orde atie is niet benijdenswaardig. Thailand, ka te organiseren om de geest van Sang- onderricht geven en hun diensten verle­ wat zo sterk boeddhistisch is, heeft bhiks­ hamitra, de boeddhistische dochter van nen, maar ze kunnen geen bhikshunis hunis nooit aangemoedigd en de 20.000 keizer Ashoka terug tc roepen een voor- zijn omdat de Boeddha dat nooit heeft odd Ji's of vrouwelijke asceten zijn alien teken is, dan zullen de bhikshunis niet gcsanktioneerd." leken. Er zijn geen historische verslagen langer hun saffraanklcurige robes ont­ houden worden. De geschiedenis vermeldt dat Boedd- over de wijding van Ji's en ze hebben ha's pleegmoeder Mahaprajapati Gauta- geen maatschappelijk status. mi hem verschillende keren met klem Het is te verwachten dat er een voor- heeft verzocht om haar als bhikshuni aan stel komt om in India een opleidingsinsti- Artikel uit: Nibwa (Newsletter on Inter­ te nemen en ook andere vrouwen op te tuut op te zetten, waar een religieuze en national Buddhist Women's Activities) nemen maar dat bleef zonder resultaat. een algemene oplcidlng wordt gegeven Nonnenrevolutie door: Farzand Ahmes Alleen door dc tussenkomst van Anan- voor boeddhistische vrouwen uit alle lan­ uit India Today da, Boeddha's neef en naaste leerling den en verder een trainingsprogramma Vertaling: Koosje v.d. Kolk Gekke intellectuelen en stomme mediteerders

Het enige doel van meditatie is om beweging in het modderige water van ons wakker te schudden. Op dit moment het bewustzijn, in plaats van het tot rust slapen we echter allemaal nog. Ons le­ te laten komen. Wederom ontbreekt er ven bestaat uit drie soorten slaap. Op de inzicht in meditatie. eerste plaats hebben we gewone slaap, Noch de stomme mediteerder, noch die we elke nacht ervaren. Op de tweede de gekke intellectueel heeft de juiste be­ plaats bestaat ons gewone dagelijkse le­ nadering van meditatie. Voordat je me­ ven uit slaap. En op de derde plaats vor­ ditatie kunt beoefenen moet je je ver­ men al onze vorige levens tezamen een keerde ideeen erover afwerpen en op nog grotere slaap. Alles bij elkaar opge- een nog subtieler niveau, zelfs de instruc- teld is het 66n Grote Slaap. ties. Dit zijn slechts begrippen. Toch hebben we allemaal het aange- boren vermogen om wakker te worden. Dit kan niet intellectueel worden nage­ Dit stapje voor stapje verwijderen van gaan, maar het kan intuVtief worden aan- misvattingen wordt niet alleen maar ge­ gevoeld. Van tijd tot tijd krijgen we flit- daan door meditatie. Wijsheid en be­ sen van deze waarheid. kwame middelen zijn ook nodig. Wijs­ Als we wakker worden uit onze Grote heid is onze natuurlijke intelligentie, ons Slaap zijn we helemaal open. Het woord gezonde verstand niet bezoedeld door SANGYE {Tibetaans voor Boeddha) be­ begrippen. Bekwame middelen zijn tekent: Sang =- wakker en Gye = hele­ doeltreffende en economischc handelin­ maal open. gen. Handelingen op de juiste plaats, de juiste tijd en op de juiste manier. Om Er zijn twee belangrijke misvattingen wijsheid te hebben en deze niet be- over hoe je moet mediteren. Een idee kwaam te gebruiken is als een vogel met dat veel mensen er op na h'ouden is dat een vleugel. Hij kan niet vliegen. je voor meditatie alleen maar hoeft te gaan zitten, Ze verwachten dan dat HET Zelfs als de vogel deze twee vleugels hen op een goede dag wel duidelijk zal van wijsheid en bekwame middelen worden. Als het zo gemakkelijk zou zijn heeft, die hem de mogelijkheid geven zou iedereen nu al een boeddha zijn. om te vliegen, weet hij nog niet hoe. Hun houding is als die van iemand die in Om het werkelijk te laten gebeuren is een verlichte kamer zit met gesloten de begeleiding nodig van een leraar, ogen en gelooft dat het donker is in dc goeroe of lama. Het is door middel van kamer. Dit is stom. Wat er ontbreekt is de leraar of lama, dat het inzicht wordt inzicht in meditatie. doorgegeven in een levende situatie. Na De andere misvatting is die van de dit doorgeven kan de student beginnen gekke intellectueel. Dit is een bij westerse te werken aan zijn eigen ontwikkeling, mensen veel voorkomende ziekte. We door middel van het proces van medita­ benadrukken teveel het lijnrechte analy­ tie. tische denken en zien het intellcctua- De lama of goeroe is een spiegel die lisme als een doel op zich. onze boeddhanatuur reflecteert. Hij Het gaat zelfs zover dat we zo slim brengt ons van aangezicht tot aangezicht kunnen zijn dat we volledig voorbij gaan met de boeddhanatuur en omgekeerd aan datgene waar het bij meditatie om stelt hij ons in staat deze reflectie te her­ gaat. kennen, de lama als het bewustzijn. We denken teveel in begrippen. Het De enige manier om met onze aange- eerste moment is onze gedachte zuiver boren natuur van onze geest te kunnen en vloeiend. Maar na dat moment begint communiceren in onze menselijke situa­ onze gedachte af te dwalen, rond te tie is van geest tot geest, van intelligentie gaan in cirkels, ruimte op te vullen. Be­ tot intelligentie. Geen andere bron is grippen laten sporen achter en creeren compleet. een territorium. Ze brengen een onjuiste intelligentie voort. Echte intelligentie, ons innedijke be­ wustzijn, is zowel intuTtief als verstande- lijk. Maar in onze analytische maatschap­ pij dompelen we deze intelligentie onder in begrippen. Dit soort benadering van meditatie kan een intellectueel tijdverdrijf Uit: View, meditation and action zijn, een te gekke trip, of een goedkope Door: Sogyal Rinpochee sensatie die alleen maar zorgt voor meer Vertaling: Maitreya Instituut Incarnatie van Ling Rinpochee gevonden

DG incarnatie van Kyabje Ling Rinpochee

De laatste zoekactie naar de nieuwe De volgende dag gingen Jampa TuIku Vandaag 1 September is de jonge Tul­ incarnatie van de op eerste kerstdag en ikzelf naar de T.C.V. School. Toen ku met Jampa Tulku en mij in het 1983 overleden Yongdzin Ling Rinpo­ we de babykamer naderden kwam dit T.C.V. gastenverblijf. Op 2 September chee vondt plaats in augustus jl. nadat jongetje blij naar buiten lopen en greep zal Z.H. de Dalai Lama het huis van Ling Zijne Heiligheid de Dalai Lama te ken­ Jampa Tulku vast. Het jongetje gedroeg Rinpochee bezoeken en er gebeds- nen had gegeven dat hij in Bir, een dorp- zich tegenover hem alsof hij hem goed diensten opdragen. De datum van de je vlakbij Dharamsala geboren moest kende. Toen Jampa Rinpochee het kra­ troonceremonie is vastgesteld op 5 Octo­ zijn. lensnoer van Yongdzin Ling Rinpochee ber a.s, waarna de nieuwe Ling Ringpo- met andere soortgelijke snoeren op tafel chee weer in zijn oude huis in Dharamsa­ la zal wonen . . . De belangrijkste secretaris Sangra Ja- legde, koos hij zonder moeite de echte map Tuiku (hier bekend van het Hol­ uit en telde eenentwintig kralen precies land Festival in 1983), ikzelf en de ande­ op dezelfde manier als Yongdzin Ling re leden van de huishouding begaven Rinpochee altijd deed. Vervolgens iden- zich naar Bir met het kralensnoer en an­ tificeerdc hij ook de vajra, de bel en de dere religieuze voorwerpen, die door handdrum. Toen Jampa Tulku hem wijlen Yongdzin Ling Rinpochee werden vroeg "ken je mij?", knikte het jongetje gebruikt. Eenmaal in Bir vonden we met zijn hoofd. Hij deed dit ook tegen Dit verslag werd geschreven door geen enkel kind dat deze religieuze voor­ mij. Hij is nu jaar en negen maanden Thubten Gelek, kok en assistent van wij­ werpen kon identificeren. Uiteindelijk oud maar praat nog niet. len Yongdzin Ling Rinpochee, in een vroegen we waar ene Tenzin Chapak Kongola (Ling Rinpochee's persoonlij­ persoonlijke brief aan de monniken van konden vinden, die geboren moest zijn ke assistent) bracht verslag uit aan Z.H. het Maitreya Instituut. onder het Tibetaanse sterrenteken van de Dalai Lama. Zijne Heiligheid vroeg de Os*. We hoorden toen dat de moe­ hem het kind naar het paleis te brengen * Z.H. de Dalai Lama had na eerdere der van dit jongetje was ovededen en dat en op het zien van het jongetje bevestig- observaties de naam en geboortetijd van het kind was ondergebracht in de baby- de Zijne Heiligheid dat dit de Tulku de nieuwe Tulku al bekend gemaakt. kamer van de 'Tibetan Children Village (emanatie-lichaam) van Yongdzin Ling School' te Dharamsala. Rinpochee is. Vertaling: Gelong Thubten Tsep61. The Tibet Guide

REISGIDS VOOR TIBET

Binnenkort verschijnt bij Wisdom Publications The Tibet Guide' geschreven door Stephen Batchelor. Dit boek waar- voor de schrijver een speciale opdracht ontving is meer ge­ worden dan een eenvoudige reisgids. Het stelt reizigers naar Tibet in staat zondere verder hulp te begrijpen wat hun ogen waarnemen. De schrijver die onlangs twee uitgebreide reizen naar Tibet heeft gemaakt, heeft daarvoor vijftien jaar lang het Tibetaans boeddhisme bestudeerd. Hij spreekt vloeiend Tibe­ 6 t/m 8 november taans cn vertaalde 'A guide to the bodhisattva's way of life' NGON DRO van Shantideva cn schrccf 'Alone with others'. (De voorbereidende oefeningen voor Tantra.) Door: GESHE KONCHOG LHUNDUP Deze reisgids geeft uniekc achtergrondinformatie over dc Nederlandse vertaling geschiedenis, religie cn kunst van Tibet. Het Ieidt u door en rond Lhasa, Centraal Tibet, Mount Kailash en West Tibet en langs de route van Nepal naar Lhasa. Het is gevuld met up- Er zijn negen voorbereidende oefeningen die gedaan moe­ ten worden om succes te kunnen hebben met onze tantrische to-date reisinformatic cn er staan allerlei praktische Tibetaan­ beoefeningen. Speciaal het voleidingsstadium van dc se zinnctjes in die helpen kontakt te maken met het Tibetaan­ hoogste tantra's kan via deze methoden worden bereikt. se volk. Bovendien is het bock rijk geTllustreerd met kleurcn- foto's, tekeningen en landkaarten. KOSTEN: f 120 — vol pension off 94 — voor Geshe Ak­ Deze reisgids is een absolute 'must' voor reizigers naar het tie donateurs. Vooruit te voldoen op girorekeningnr. dak van de wereld maar ook voor iedereen die vanuit z'n luie 43.05.057 t.n.v. Maitreya Instituut Emst met vermelding stoe! kennis wii maken met Tibet. Het is ongetwijfeld de bcstc van: NG6N DRO gids die nu op de markt is met zijn vijfhondcrd bladzijden die AANVANG: 6 november om 20.00 uur in Emst reizigers helpen aan dc juiste informatie op de juiste plaatsen. AANMELDING: Telefonisch 05787-1450 Binnenkort Icverbaar via het Maitreya Instituut. Prijs /

20 t/m 22 november OP WEG NAAR HEELWORDING Programma Najaar Door: GERDA VAN WINGERDEN EN MARGOT KOOL 9 t/m 11 oktober LO DJONG (Gedachtentraining) Een weekend vol beweging en klcur, innerlijke verstilling Door: GESHE KONCHOG LHUNDUP en rust. De rode draad die door dit weekend loopt is de ont­ Nederlandse vertaling wikkeling van onze visie op het leven; hoe kijk je naar ver- gankelijkheid. leven en dood, reincarnatie, emoties, etc. In dit weekend zal de nadruk liggen op manieren van den­ Gerda van Wingerden is geschoold in de theorie en prak­ ken die onmiddcllijk als resultaat hebben dat we gclukkigcr tijk van het boeddhisme en heeft enige ervaring met Zen en worden cn die ongunstige omstandigheden veranderen in Therevada boeddhisme en met het Taoisnie. Momenteel is hulpmiddeien waardoor we geestelijk groeien. ze vooral bezig met Gestalt therapie, lichaamswcrk, muziek en dans. KOSTEN: J 120 — vol pension off 94,— voor Geshe Ak­ tie donateurs. Vooruit te voldoen op girorekeningnr. KOSTEN: f 120,— vol pension. Vooruit te voldoen op gi­ 43.05.057 t.n.v. Maitreya Instituut Emst met vermelding rorekeningnr. 43.05.057 t.n.v. Maitreya Instituut Emst van: LO DJONG met vermelding van: HEELWORDING AANVANG: 9 oktober om 20.00 uur in Emst AANVANG: 20 november om 20.00 uur in Emst AANMELDING: Telefonisch 05787-1450 AANMELDING: Telefonisch 05787-1450

16 t/m 18 oktober 27 t/m 29 november THE FIVE AGGREGATES AND I RELIGION AND SCIENCE Door: Dr. Alex Berzin Door: GONSAR RINPOCHEE Voertaal: Engels (Voornaamste leerling van wijlen Geshe Rabten uit Zwitserland) In dit weekend wordt op een heldere manier uiteengezet Voertaal: Engels hoe een persoon functioneert met lichaam cn geest. Speciaal het diepgaande aspect van de Leegte van personen en het Deze lama beheerst de Engelse taal zeer goed en hoopt ons zoeken naar het valse Ik-beeld, krijgen ruime aandacht. Onze dit weekend meer inzicht te geven in de overeenkomsten die ervaring leert dat weekenden met Dr. Berzin enorm verhel- er bestaan in de inzichten van de moderne wetenschappers derend werken voor zowel beginners als gevorderden. en de oosterse mystici en yogies.

KOSTEN: f 120,— vol pension. Vooruit te voldoen op gi­ KOSTEN: f 150,— vol pension. Vooruit te voldoen op gi­ rorekeningnr. 43.05.057 t.n.v. Maitreya Instituut Emst rorekeningnr. 43.05.057 t.n.v. Maitreya Instituut Emst met vermelding van: ALEX BERZIN. met vermelding van: RELIGION AND SCIENCE AANVANG: 16 oktober om 20.00 uur in Emst AANVANG: 27 november om 20.00 uur in Emst AANMELDING: Telefonisch 05787-1450 AANMELDING: Telefonisch 05787-1450 11 t/m 13 dccember DOOD. BARDO & WEDERGEBOORTE KURSUSINFORMATIE Door: GESHE KONCHOG LHUNDUP Nederlandse vertaling: Gelong Thubten Tsep&l Het nieuwe centrum in Emst is per bus no.: 124 te berei­ ken via NS station Apeldoorn of Zwolle, als u uitstapt halte: Deze bijzondere boeddhistische tekst heeft velen reeds een Laarstraat. Daar is een restaurant 'De Oude Aanleg' waar u accuraat inzicht verschaft in het proces van leven en dood en bij slecht weer kunt schuilen en een kopje koffie drinken. Bij hen er op voorbereid door middel van het beoefenen van de alle kursussen die om 20.00 uur beginnen halen we de kur- geboden meditaties. Wij hopen dat ook deze keer veel men- sisten af tussen 19.00 en 19.30 uur bij het restaurant. U kunt sen in staat zullen zijn dit buitengewoon boeiende onderricht zelf ook lopend het centrum bereiken door de Laarstraat af te te ontvangen van Geshela. lopen tot u aan uw linkerhand het Maitreya Instituut tegen- komt. Elke kursist wordt verzocht pantoffels mee te nemen KOSTEN: f 120 — vol pension off 94,— voor Geshe Ak­ en zich na aankomst te melden bij de receptie in het woon­ tie donateurs. Vooruit te voldoen op girorekeningnr. huis. Twee lakens en een sloop zijn te huur voor / 5,— per 43.05.057 t.n.v. Maitreya Instituut Emst met vermelding keer. Kursusgelden dienen uiterlijk 14 dagen voor een kursus van: DOOD te zijn betaald. Het is belangrijk u zo vroeg mogelijk aan te AANVANG: 11 december om 20.00 uur in Emst melden. Er bestaat een beperkte mogelijkheid voor mensen AANMELDING: Telefonisch 05787-1450 die weinig geld hebben maar veel tijd om een forse korting te krijgen op het kursusgeld indien er als tegenprestatie schoon- maakwerk wordt verricht op een dag voor en na de kursus. LEZINGEN DOOR GESHE KONCHOG LHUNDUP in het land:

In: Lotus, Prins Willemstraat 23, Den Haag. Aanvang 19.30 uur. Tel.: 070-550558. Reservering gewenst. Entree / Welkom op de 10,— . Een serie van drie lezingen op: 30 September, 28 ok­ tober en 25 november. De onderwerpen zijn: Sterven, Tus- senstaat en Wedergeboorte. Nederlandse vertaling: Gelong openingsdag in Emst Thubten Tsep&l. Wij heten u alien welkom op zondagmiddag 1 november In: Serlingpa, Postelarenweg 11, Mol, Belgie. Aanvang om een kijkje te komen nemen in ons nieuwe centrum. Van 19.30 uur. Tel.: 014-312540. Reservering gewenst. Een se­ 14.00 uur tot 18.00 uur kunt u ons bezoeken, een drankje rie van drie lezingen op; 7 oktober, 4 november en 2 de­ drinken en rondgeleid worden over het terrein. Wij willen u cember. De onderwerpen zijn: De zes Perfecties, Karma en allemaal graag zien dus kom op 1 november naar Emst. Vraag en Antwoord. Nederlandse vertaling: Gelong Thubten Ts^p&l. TIBETAANSE ARTS IN NEDERLAND In: De Stroom, Enschotsestraat 250, Tilburg. Aanvang 19.30 uur. Tel.: 013-421720. Reservering gewenst. Twee Dr. Lobsang Wangyal, een eminente Tibetaanse dokter, lezingen door Geshe Konchog Lhundup op: 14 oktober en een van de lijfartsen van Z.H. de Dalai Lama, bezoekt ons 11 november (Nederlands). Een lezing door Dr. Alex Berzin land eind oktober, begin november. Naast een beperkt aantal op: 15 oktober (Engels). consulten zal hij op 5 december een lezing geven over 'De achttien kwaadaardigste ziektes', in de grote zaal van de In: Dophan Ling, Kloostertuin 23, Molenhoek. Aanvang Postelse Hoeve, Dr. Deelenlaan 10 te Tilburg. Aanvang 19.30 uur. Tel.: 080-584109. Reservering gewenst. Een se­ 20.00 uur. Kosten / 10, — . rie van drie lezingen op: 21 oktober, 18 november en 9 de­ Daarnaast geeft hij twee weekenden seminars onder de ti­ cember. Nederlandse vertaling: Gelong Thubten Ts^pSl. tel: 'Diagnoses and treatment of cancers and tumors*. Het eerste weekend is in Amsterdam in de Kosmos, Prins Hen- drikkade 142, van 31 oktober t/m 1 november. Het tweede In: De Kosmos, Prins Hendrikkade 142, Amsterdam. Aan­ weekend in De Stroom, Enschotsestraat 250 te Tilburg. Het vang 20.00 uur. Elke donderdagavond van 1 oktober t/m bezoek wordt georganiseerd door de Nederlandse Stichting 10 december: 'Lam Rim', The graded path to Enlighten­ Tibetaanse Geneeskunde, die dit jaar werd opgericht door ment. Lezing en Meditatie. Engelse vertaling: Gelong Tenzin een initiaticf van het Maitreya Instituut. Het adres van het se- Lama. Elke avond een afgerond onderwerp. 1 oktober: The cretariaat is: Eastonstraat 52, 1068 JA Amsterdam, Tel.: fully endowned human body. 8 oktober: Death Awareness. 020-193436. 15 oktober: The three lower realms. 22 oktober: Taking Re­ fuge. 29 oktober: The Law of cause and effect etc.

TIBETAANSE SPREEKTAAL: Door Gelong Tenzin Lama Op maandagavond 23 november om 20.00 uur organi- & Gelong Thubten Ts6p&l. 23 t/m 25 oktober & 13 t/m 15 scert de Stichting Ontmoeting met Tibetaanse Cultuur een november. Dit najaar zullen we een begin maken met de lezing door Stephen Batchelor in de Kosmos, Prins Hen- bestudering van de Tibetaanse taal. In twee intensieve wee- drikkade 142 te Amsterdam. Nadat de schrijver zijn 'Tibet keinden zal getracht worden direct enige parate kennis te ver- Guide' zal hebben gepresenteerd aan de pers zal hij een le­ zamelen die de deelnemers in staat zal stellen vanaf het begin zing geven die als onderwerp heeft: 'Culture In Tibet Tibetaans te spreken en te verstaan. Kosten: / 120,— vol Today'. De lezing zal worden geillustreerd met prachtige dia's pension of / 94,— voor Geshe Aktie donateurs. die Stephen maakte op zijn recente reizen naar Tibet. Boekenbestellijst

NEDERLANDS: Boeddha in de robot Mashiro Mori / 28,50 Emptiness Boeddhistische sprookjes Jataka verhalen 18,50 De fwlacht van het niets David-Neel 17.50 Yoga Een jaar bij de yogi's Eversdijk-Smulders 37,85 Een vrouw trekt door Tibet David-Neel 24,50 Er is geen zelf Tonny Kurpershock 19,70 Hedendaags boeddhisme Nikkyo Niwano 49,00 Innerlijke Vrede 14e Dalai Lama 22.50 Koncentratie en Mededogen 14e Dalai Lama 17,50 Kum Nye meditatieve bewegingsoefeningen Tarthang Tulku 32,50 Kum Nye ontspanning Tarthang Tulku 29,80 Leven in evenwicht Tarthang Tulku 27,50 Maitreya Handboek Maitreya Instituut 10,00 Maitreya Magazine Maitreya Instituut 6.50 Mediteren waarom en hoe Tonny Kurpershoek 24.00 Milarepa Evens-Wentz 26,25 Mipam Lama Yongden 27,50 Open bewustzijn Tarthang Tulku 27,00 Prins Siddhartha Jon Landaw/Janet Brooke 35,00 Ruimte, Tijd en Kennis Tarthang Tuiku 60,00 Shakyamune Buddha Niwano 21,00 Shambala Trungpa 29,00 Sneeuwluipaard Peter Matthiessen 34,50 Stille Geest, Heilige Geest Lama Thubten Yeshe 24,00 Tibetaans Boeddhisme 14e Dalai Lama 26,25 Tibetaans dodenboek Evens-Wentz 36,00 Tibetaanse Geneeskunde Dr. Lobsang Dolma 28,00 Tocht door twee werelden Dorren 15.00 Training van de Geest Geshe Amipa 29,50 Tulku Peter Dickinson 19.50 Vaardig handelen Tarthang Tulku 26,25 Verborgen Vrijheid Tarthang Tulku 22,00 Vriendelijkheid en Helder Inzicht 14e Dalai Lama 35,00 Weg der witte wolken Govinda 29.50 Wonderlijk Tibet Eversdijk-Smulders 45,00 Woorden van Boeddha Blot 21,00 Zen Begin D.T. Suzuki 24.50 Zen 7in Zen Onzin Paul Reps 21,00 Zitten, de praktijk van Zen Nico Tydeman 21,00

ENGELS: Advice from a spiritual friend Geshe Rabten & Dargey / 21.50 Advice from Buddha Sakyamuni 14e Dalai Lama 12,00 Alone with others Stephen Batchelor 29,75 Altar of the Earth Peter Gold 33,80 Anthology of well-spoken advice Geshe Ngawang Dhargye 38,00 Aryasura's aspiration 14e Dalai Lama 17,50 Atisha Lama Thubten Kalsang 12,50 Atisha Si. Buddhism in Tibet Tibet House 10,00 Awakening the Mind of Enlightenment Geshe Wangchen 30,15 Beyond Therapy GuyClaxton 40,80 Bodhisattva of compassion JohnBlofeld 22,00 Buddhism in the Tibetan Tradition Geshe Kelsang Gyatso 29,00 Buddhism of Tibet 14e Dalai Lama 33,35 Chandragomin's twenty verses Sakya Dragpa Gyaltsen 12,00 Chandrakirti's sevenfold reasoning Joe Wilson 9,00 Chariot for travelling the Path of Freedom. Lifestory of Kalu Rinpochee K.l. McLeod 44,25 Clear light of bliss Geshe Kelsang Gyatso 25.80 Commentary on Guru Yoga Tharchin 16,30 Compassion: a Tibetan Analysis Guy Newland 29.30 Compassion in Tibetan Buddhism Tsong Khapa/Hopkins 30,35 Compendium of ways of knowing LTWA 12,00 Crystal and the way of light Namkhai Norbu 37,00 Cultural History of Tibet Snellgrove/Richardson 40,00 Cutting through spiritual materialism Trungpa 29,00 Cycle of Day and Night Namkai Norbu Rinpochee 23,55 Daughter of Tibet Rinchen Dolma Taring 36,70 Dawn of tantra Guenther/Trungpa 22.00 Death and Dying Glenn Mullin 29,00 Death, Intermediate state & Rebirth Lati Rinpochee 19.25 Deity Yoga 14e Dalai Lama e.a. 38,70 Debate in Tibetan Buddhism Daniel Perdue 15,00 Dictionary New English-Tibetan Norbu Chopel 35,00 Divine Tree/Tib. grammer poem Noble Ross reat 10,00 Door of liberation Geshe Wangyal 24,50 Dream Feather Stan Padilla 27,70 Drinking the mountain stream Milarepa 21.50 Drop of nourishment for people Nagarjuna 10,00 Drowa Sangmo (Tib. folk Opera) LTWA 13,50 Dzog Chen Long-chen-re-jam-pa 12,00 Dzog Chen Jig-me-ling-pa 15,00 Dzog Chen and Zen Namkai Norbu Rinpochee 13,85 Echoes of voidness Geshe Rabten/Batchelor 21,50 Emptiness Yoga Jeffrey Hopkins 52,05 Entering the Diamond Way Ole Nydahl 33,80 Essence of Buddhism Tibet House 27,50 Essence of nectar Yeshe Tsondru 15,00 Essential nectar Geshe Rabten 31,45 Eternal Legacy Sangharakshita 32,55 Fine Arts of Relaxation, Concentration and Meditation Joel Levy 30,15 Folk Culture of Tibet Norbu Chopel 17,50 Folk Tales of Tibet Norbu Chopel 20,00 Four essential buddhist commentaries 14e Dalai Lama 15.00 Four essential buddhist texts 14e Dalai Lama 18,00 Gadand of Mahamudra Practices Kunga Rinchen 27.55 Graduated path to liberation Geshe Rabten 12,50 Great Ocean Hicks & ChOgyam 26.50 Guide to the bodhisattva's way of life Shantideva 21,00 Guide to the jewel island Olschak-Wangyal 15,00 Handbook of Tibetan drugs T.J. Tsarong 17,50 Health trough balance Dr. Y. Donden 30,35 Heart of Wisdom Geshe Kelsang Gyatso 30,15 Hidden teachings of Tibet Tulku Thondup Rinpochee 40,80 History and Fundamentals of the Nyingma School Dudjom Rinpochee 166,50 Highest Yoga Tantra Daniel Cozort 30,35 H.H. the Dalai Lama talks to L. Wijers Louwrien Wijers 25,00 How to meditate Kathleen Mc Donald 25,80 Indian Buddhist Pandits Tsonawa 24,00 Introduction to Tantra Lama Yeshe 19,95 In exile from the land of snows John F. Avedon 33,60 In Praise of Tara Martin Willson 57.20 International Buddhist directory Wisdom Publications 25.00 Interview with H.H. the Dalai Lama John F. Avedon 30,00 Into every life some Zen must fall Alan Keightley 30,15 Jewelled Staircase Geshe Wangyal 30,35 Jewel in the Lotus Stephen Batchelor 33.60 Jungs Psychology & Buddhism Radmila Moacanin 30,15 Kalachakra Tantra Geshe Ngawang Dhargye 38,00 Kalachakra Tantra Jeffrey Hopkins 49,00 Kindness, Clarity and Insight 14e Dalai Lama 30,35 Knowledge and Liberation Anne Klein 41,60 AWisnom:r>ier"wdiaieBooi> WM'icSeriss Lamp for tfie path and commentary Atisha 43,00 Lankavatara Sutra D,T. Suzuki 53,85 Lectures on Tibetan Medicine Dr. Lobsang Dolma 28.00 Thus Have I Heard Liberation in the Palm of your Hand Pabonka Rinpochee 68,75 TiiG Long Discourses ol the Buddha Life and teachings of Geshe Rabten Allan Wallace 52,00 Translated by Maurice Waisiie Life and teachings of Tsong Khapa Prof. Thurman 30,00 Magic Dance Thinley Norbu 27,70 Mahamudra Wang-chuk-dorje 21,00 Mahayana purification LTWA 15,00 Mandala Arguelles 50,00 Matrix of mystery Guenther 70,00 Meaningful to behold Geshe Kelsang Gyatso 33,80 Meditations of a Tibetan Tantric abbot Kcnsur Legden 12,00 Meditations on Emptiness Jeffrey Hopkins 68,75 Meditations on the lower tantra's 2e, 5e, 7e. 13e Dalai Lama 21.00 Meditative states Lati Rinpochee 25,80 Mind and its functions Geshe Rabten 34,00 Mind in Tibetan Buddhism Lati Rinpochee 30,35 Mipam Lama Yongden 27,55 Miracolous journey Milarepa 34,00 Modern Tibetan Language Lhasawa Losang Thong 22,00 Modern Tibetan Language II Losang Thonden 28.00 Mollas of Mustang David. P. Jackson 27,50 My land and my people 14e Dalai Lama 24,95 A nmi fraiisijiin"^ o' ttw Oigris Maya Nagarjuna's letter Nagarjuna 17,50 Nagarjuna's Seventy Stanzas Komito 38,70 Necklace of good fortune Geshe Lam Rim 12,00 Neclace of Gzi Namkhai Norbu 12,50 Offering of the Mandala Tharchin 13,55 Opening of the eye of new awareness 14c Dalai Lama 30,15 Opening of the Lotus Lama Sherab 30,15 Origin of the Tara Tantra LTWA 10,00 Path of the Bodhisattva Warrior 13e Dalai Lama 33,55 Portrait of Lost Tibet Tung 41,30 Prayer Flags Gyaltsen/Rogers 19,05 Practice of the Essence of the sublime Heart Jewel V. Postclwaite 19,40 Practical meditation Geshe Rabten 12,00 Preliminary practices Geshe Rabten 10,00 Prince Siddhartha Landaw/Brooke 33,60 Prince who became a cuckoo Geshe Wangyal 25,30 Rainbow of liberated energy Ngagpa ChOgyam 26,50 Rebirth and the Western Buddhist Martin Willson 14,10 Science meets spirituality Louwrien Wijers 17,50 Selected works of Dalai Lama I le Dalai Lama 30,35 Selected works of Dalai Lama II 2e Dalai Lama 30,35 Selected works of Dalai Lama III 14c Dalai Lama 30,35 Selected works of Dalai Lama VII 7c Dalai Lama 30,35 Seven Instruction lineages David Tcmpleman 21,00 Silent mind holy mind Lama Yeshe 18,75 Six yoga's of Naropa & Mahamudra Chang 27.55 Sky Dancer Keith Dowman 37,00 Small Golden Key Thinley Norbu 27,70 Songs of the sixth Dalai Lama 6e Dalai Lama 12,50 Status of Tibet V. Walt/v. Praag 76,40 Stories from beyond the clouds Clifford Thurlow 12,00 Studies in the Lankavatara sutra D.T. Suzuki 40,00 Study of Svatantrika D.S. Lopez 52,05 Sublime path of the victorious ones LTWA 12,00 Superhuman life of Gesar of Ling David Neel/Yongdcn 30,00 Sutra of the wise and the foolish Stanley Frye 27,00 Tantra in Tibet Tsong Khapa 33,55 Tantric distinction Jeffrey Hopkins 21,50 Tantric Practice in Nyingma Khetsung Sanbo Rinpochee 33,55 Tara's colouringbook Andy Webcr/Wcllings 17,15 Tibet Thubten Jigmc Norbu 16,50 Tibet, A dreamt image Tibet House 60.00 Tibet is my Country Thubten Jigme Norbu 36,70 Tibet Journal Div. jaargangen, tijdschrift 10,00 Diverse Transcripts, Sadhana's en Ne­ Tibetan bool< of the dead Freemantle/Trungpa 24,50 derlandse meditatieteksten, Maitreya Tibetan Dhammapada Gareth Sparham 33,50 Handboek 1987, Mala's, Nepalees post- Tibetan-English dictionnary Chandra Das 150,00 papier, foto's van verschillende leraren. Tibetan Folk Tales Hyde/Chambers 28,95 (Alleen aan particulieren zonder Tibetan Medicine Bhagwan Dash 20,00 korting.) Tibetan Medicine Tijdschrift 1 t/m 10 10,00 Tibetan Phrasebook Joe Wilson Jr. 51,65 Het Maitreya Magazine en de meeste Tibetan Reflections Peter Gold 30,15 boeken zijn ook verkrijgbaar of te bestel- Tibetan Tradition of mental len via de volgende boekhandels: development Geshe Ngawang Dhargye 18,00 Kosmos Special Store te Amsterdam, Torch of certainty Kongtrul 34,60 Au Bout du Monde te Amsterdam, Lo­ Universal Responsability 14e Dalai Lama 15,00 tus te Scheveningen, Boekhandel Plan- Unveiling of Lhasa E. Candler 33,80 tijn te Den haag, Synthese te Den haag, Voices of survival Dennis Paulson 30,15 Theosofisch Info en Boekencentrum te Waterhorse and other years K. Dhondup 20,00 Den Haag, Broese en Kemink te The way to the centre Fischle 42,00 Utrecht, Hilarion te Nijmegen, Mandala Warriors of Tibet Jamyang Norbu 30,15 te Leeuwarden, De Hermiet te Eindho­ Wheel of sharp weapons Dharmarakshita 12,50 ven, De Nieuwe Tijd te Delft. White annal Gedun Choepel 15,00 Wisdom Energy Lama Yeshe & Zopa Rinpochee 21,50 Met deze prijslijst vervallen eerder ver- Wisdom Energy 2 Lama Yeshe & anderen 19,50 schenen lijsten. Wijzigingen voorbehou­ Women of wisdom Tsultrim Allione 29,00 den. Al deze artikelen zijn bestelbaar bij POSTERS: het Maitreya Instituut. De prijzen zijn ex- clusief portokosten. Bestelling per brief Buddha and the sixteen Arhats Andy Weber / 12,00 of telefoon: 05787-1450 (kantooruren). Thousand armed Avalokiteshvara Peter Iseli 12,00 Tara and 21 Tara's Andy Weber 12,00 Manjushri Andy Weber 12,00 Four-armed Avalokiteshvara Jampala 12,00 Guru Tree Unknown 21,00 Padmapani Robert Beer 14,00 Four-armed Avalokiteshvara Robert Beer 14,00 Witte Tara Unknown 30,00 Amithaba Unknown 22,50 Zes kunstdrukken in prachtige druk op mooi papier van Groene Tara, Lama Tsong Khapa, Amithaba, Vajradhara, Manjushri en Sakyamoenie Boeddha Andy Weber perstuk 45,00

KUNSTKAARTEN: 9 verschillende boeddhavormen per stuk / 1,50 16 verschillende boeddhavormen Andy Weber perstuk 1,50 9 verschillende tekeningen op dubbele wenskaart met enveloppe perstuk 2,50 Ansichtkaarten 48 kaarten Tibet etc. Snow lion per stuk 1,25

TIBETAANSE WIEROOK: De beste / 12,50 The Story of Aten TIBETAANSE MEDICINALE theKhampas' Fight tor WIEROOK: NIRVANA / 10,00 Freedom of their Country

1988 KALENDERS: Tibetan Thangka Calendar 1988 Wisdom Publications / 49,00 Asyan Byways 1988 Snow Lion Graphics 24,80 Monastic Paintings 1988 Snow Lion Graphics 24,80 Art of Tibet 1988 Golden Turtle Press 24,80 Sacred Spaces 1988 Golden Turtle Press 24,80