HISTORISCH GENOOTSCHAP 'ROTERODAMUM'

OVERZICHT VAN DE WERKZAAMHEDEN IN 1989

In het verslagjaar 1989 heeft het Historisch Genootschap Rotero- damum haar activiteitenscala uitgebreid door de Stichting Bijzon- dere Leerstoel Roterodamum in het leven te roepen. Deze stichting werd op 5 oktober bij notariële akte opgericht. De stichting heeft ten doel 'de bevordering van de wetenschap, met name doch niet uitsluitend door het instellen van leerstoelen aan Universiteiten en Hogescholen'. Hoewel de uitwerking zowel in financieel als orga- nisatorisch opzicht nog in een beginstadium verkeert, hoopt Rote- rodamum door middel van de activiteiten van deze stichting een wezenlijke bijdrage te kunnen leveren aan de ontwikkeling van we- tenschappelijk historisch onderzoek met betrekking tot en omgeving.

Het aanbod van lezingen was ook in dit verslagjaar weer geva- rieerd. Het jaar werd op 26 januari geopend met een lezing van drs. H.W. Blom over de ambachtsheerlijkheid Kralingen. De be- langstelling was zo groot dat het Gemeentearchief zich vanwege de brandvoorschriften genoodzaakt zag de poorten te sluiten, waar- door een aantal leden helaas een vergeefse tocht naar het archief- gebouw maakte. De heer Blom schetste aan de hand van oude kaarten de ontwikkeling van de ambachtsheerlijkheid Kralingen van de dertiende tot in de negentiende eeuw. Op initiatief van de vereniging 'Oud ' stond op 16 april museum Oud Overschie, gevestigd aan de Overschiese Dorpsstraat 138, voor leden van genoemde vereniging en Rotero- damum open. In dit aardige kleine museum bevinden zich aller- hande voorwerpen met betrekking tot de geschiedenis van Over- schie, alsook een winkeltje. Na een bezoek aan het museum volgde een lezing van de heer F.W. van Oostroom in het gebouw Muscia aan de Lugt. Met behulp van dia's op twee projectieschermen ging de spreker in op de details van de kaart van Jan de Pape uit de zestiende eeuw betreffende de Drie Schieën. Een speurtocht door het gebied tussen Rotterdam, Overschie en leverde af- wisselende beelden met dikwijls frappante gelijkenissen tussen ver- leden en heden.

129 Op 25 mei stelde de heer W. Jansse een verzameling documenta- tiemateriaal betreffende de Stereo Beschuit- en Koekfabriek, voor- heen gevestigd in de Gouvernestraat, ter beschikking van het Ge- meentearchief. Bij deze gelegenheid haalde hij ook enige persoon- lijke herinneringen daarover op. Het betreft een kleurrijke collec- tie reclamemateriaal, foto's en documenten. Voorts stond op 25 mei de stad Schiedam in de belangstelling. De heer J.M.M. Jansen behandelde een aantal aspecten van de ge- schiedenis van Schiedam en illustreerde zijn betoog met diamate- riaal. De heer A.M. Meyerman ontving de leden van Roterodamum op 12 oktober in het Schielandshuis. Aldaar sprak hij over de Rot- terdamse zeventiende-eeuwse schilder Adriaen van der Werff en besteedde hij onder meer aandacht aan het persoonlijk leven van de schilder en de waardering voor zijn werk door de tijd heen. Na de lezing was er gelegenheid om schilderijen van Van der Werff in het Historisch Museum te bekijken. Het programma werd op 12 december afgesloten met een lezing door drs. C.O.A. baron Schimmelpenninck van der Oije in en over het Gemeentearchief, met als titel 'Het geheugen van de stad'. Na een diapresentatie ter introductie gaf de gemeentearchi- varis aan de hand van originele archiefstukken inzicht in de ver- schillende taken, werkzaamheden en de organisatie van de ge- meentelijke archiefdienst.

Schoonhoven vormde op 18 maart het reisdoel van de jaarlijkse excursie. Meer dan driehonderd personen genoten onder een stra- lende zon van de bootreis naar de zilverstad op het m.s. 'Pieter Ca- land' van de Spido. Onderweg gaf de archivaris van het streekar- chief Krimpenerwaard, de heer C.R. Schoute, een levendige toe- lichting op de omgeving. Na de lunch, die aan boord werd genut- tigd, volgde een stadswandeling onder leiding van gidsen van de plaatselijke V.V.V. De Hervormde Kerk en het Goud-, Zilver- en Klokkenmuseum werden bezocht. Tijdens de terugtocht gaf ir. J.W. Vader, coördinator projectorganisatie Rotterdam Water- stad, een toelichting op de gemeentelijke plannen met betrekking tot de als toeristische attractie.

Tijdens de jaarvergadering, die werd gehouden op 14 maart, werden de verslagen van de secretaris en de penningmeester goed- gekeurd. Afscheid werd genomen van de penningmeester, mr.

130 B.M.Th, ten Kate, en van drs. E. Roelofsz, die beiden de wens te kennen hadden gegeven uit het bestuur te willen terugtreden. De voorzitter sprak namens het bestuur zijn dank en erkentelijkheid uit voor hetgeen beiden in hun lange bestuursperiode voor het ge- nootschap hebben verricht. Mr. J.B. Elvers en prof. drs. W. Sid- dré traden tot het bestuur toe. Mr. Elvers vervult sinds deze datum de functie van penningmeester. Na afloop van de jaarvergadering werd de indrukwekkende film 'March 6 1987' van de cineast Pim Korver vertoond. Deze film toont op indringende wijze de berging van de 'Herald of Free En- terprise', de veerboot die op 6 maart 1987 zonk in de haven van Zeebrugge.

Het bestuur vergaderde in het verslagjaar vijf maal. Ir. B. V. van den Bergh zag zich halverwege het bestuursjaar genoodzaakt om zich uit het bestuur terug te trekken. Tevens heeft de heer Van den Bergh het directeurschap van de N.V. Stadsherstel Historisch Rot- terdam en de Stichting Stadsherstel Historisch Rotterdam neerge- legd. Het bestuur heeft mevrouw G.N. Wenink-Peltenburg voor- gedragen om ir. Van den Bergh op te volgen als vertegenwoor- digster van Roterodamum in de Gemeentelijke Monumentencom- missie. In het kader van de nieuwe huisstijl presenteerde de Kroniek zich in een nieuw jasje. Er valt helaas nog geen verbetering in de ontwikkeling van het ledental van het genootschap te bespeuren, het aantal leden en do- nateurs bedroeg eind 1989 2750 tegen 2782 aan het eind van 1988.

Gedurende het jaar 1989 zijn onder auspiciën van de Stichting Historische Publicaties Roterodamum de volgende delen versche- nen: In de Grote Reeks: drs. E. Roelofsz, 'De frustratie van een droom. De wederopbouw van de in mei 1940 verwoeste delen van de binnenstad, Kralingen en het van Rotterdam 1940-1950' (nr. 36); Bram Oosterwijk, 'Reder in Rotterdam. Willem Ruys (1809- 1889)' (nr. 37). In de Kleine Reeks: W. van der Ham, 'Een boerderij nabij de stad, de geschiedenis van de veranderingen van het landschap en het boerenbedrijf ten

131 oosten van Rotterdam' (nr. 39); W. van der Ham, 'Kort op weg, lang in de kroeg, de geschiedenis van de herberg 'In den Rustwat' en omgeving te Kralingen' (nr. 40). Verscheidene publicaties zijn voorbereid. Daarnaast werd ook in 1989 met meerdere instanties contact onderhouden en advies ge- geven aan auteurs en uitgevers. Beoogd wordt om in 1990 minstens vijf boekwerken aan de reeksen van de Stichting toe te voegen.

In 1989 kon de problematiek rond de molen 'De Distilleerketel' helaas niet volledig worden opgelost. Wel werd bereikt dat in eendrachtig overleg tussen de aannemer, de architect en het bestuur van de Stichting Stadsherstel Historisch Rotterdam een nieuwe aanpak kon worden toegepast. Of zulks afdoende zal zijn, kan eerst in 1990 definitief worden vastgesteld. Zoals reeds eerder werd vermeld, moest ir. B.V. van den Bergh zich uit het bestuur van de stichting terugtrekken, terwijl ook de heren A.A. Arken- bout en A.M. Meyerman uit het bestuur traden. Het stichtings- bestuur is thans als volgt samengesteld: mevrouw L.D. van Rongen-Nederlof, mevrouw G.N. Wenink-Peltenburg, de heren mr. J. Dutilh, mr. G.C. van den Steenhoven en mr. L.M. Thomas, incidenteel bijgestaan door de heer E. Speelman.

///s/onsc/z /to/te/Yfara 7VK en ///s/omc/ze

De in het vorige jaarverslag vermelde werkzaamheden aan het pand Delftweg 39 te Overschie en het pand Oostzeedijk 138, het laatste eigendom van de vennootschap Historische Gebouwen Rotterdam BV, werden voltooid. Werd in het jaarverslag over 1988 reeds melding gemaakt van overleg met de Stichting Herstel Delfshaven, een initiatief van de Rodamco-groep, in het verslagjaar werden op dit terrein definitie- ve resultaten geboekt. Het overleg heeft ertoe geleid dat het Rodamco-initiatief in de NV Stadsherstel Historisch Rotterdam werd ingebracht. Het resultaat van deze fusie is een financieel en organisatorisch versterkte groep, waarin ook de Gemeente Rotter- dam haar inbreng heeft. Een en ander bracht een aantal wijzigin- gen in directie en college van commissarissen met zich mee. Ons genootschap behoudt toezicht en inspraak als aandeelhouder en bezet twee commissarisplaatsen. Verwacht mag worden dat in het

132 bijzonder in Delfshaven in de komende jaren belangrijke resulta- ten op het gebied van restauraties zullen kunnen worden bereikt.

MR. A.H. BOLLEMEIJER, secretaris.

133