FREDERIK BACKELANDT (RED.)

MEESTERS VAN DE KOERS MEESTERS VAN DE KOERS 06 62 102 136 174

3 titanen titan (de (m.); titanen, titans): 1 (Gr. myth.) naam voor de leden van een reuzengeslacht dat de strijd met de goden aanbond, maar verloor; 2 iem. die op onstuimige, heroïsche wijze stormloopt tegen de heersende opvattingen op enig gebied; 3 reusachtige figuur.

4 5 at zijn titanen? In de Griekse mythologie waren de Titanen met z’n twaalven. Ze waren de reusachtige kinderen van de oerkrachten Uranus en Gaea die op een bepaald moment Zeus en de goden van de Olympos uitdaagden. Tevergeefs. WDe hemelbestormers moesten finaal het onderspit delven. Verlaten we even de klassieke mythologie, dan beschouwen we titanen als ongewone figuren die kracht en charisma uitstralen. Je vindt ze op alle terreinen: in de politiek, in de showbusiness, de sportwereld, de muziek, de wetenschap, noem maar op. Ongetwijfeld kan je meteen tal van namen verzinnen die aan de strenge selectiecriteria voldoen. Hoe dan ook: titanen zijn en blijven een zeldzame soort.

In 2014 werd Titanen een magazine. Het resulteerde in vijf edities van het magazine over de reuzen van onze tijd. Daarin werden vijf superkampioenen tegen het licht gehouden. Het ging om Eddy Merckx, Fabian Cancellara, Tom Boonen, Greg Van Avermaet en Peter Sagan. Namen als klokken die met gouden letters in de annalen van de wielersport staan geschreven.

Nu is Titanen ook een boek geworden. Het boek over de meesters van de koers. Eddy, Fabian, Tom, Greg en Peter: onze vijf titanen zijn veel méér dan wielrenners. Het zijn kampioenen, atleten, mensen, persoonlijkheden, boegbeelden van een generatie en ook rolmodellen. Het zijn stuk voor stuk figuren met een verhaal en die hun sport ver overstijgen.

Hun verhaal wordt verteld in dit boek. Met sterke interviews en getuigenissen, met reportages en verhalen, met sterke beelden en visuals en inspirerende citaten. Steengoede redacteurs en fotografen werkten mee aan het magazine en boek, een titanenwerk dat gecoördineerd en geredigeerd werd door uitgever, wielerjournalist en auteur Frederik Backelandt.

5 merckx merckx 8 9 EDDY at Mohammed die alleen maar de allergrootsten hij verdient maar het is eigen aan Ali was voor de is gegeven. Altijd maar vechten, titanen van zijn kaliber om publiek bokssport, Pablo tegen zichzelf, tegen de elementen, bezit te zijn, om er altijd en overal Picasso voor de tegen de zwaartekracht, tegen de en voor iedereen te zijn. Met dat lot schilderkunst, klok en tegen zijn rivalen, tot ook heeft hij zich al een poos verzoend, Albert Einstein voor de allerlaatste buigen of barsten al zorgt zijn eega Claudine er wel deW wetenschap en wat The Beatles moest. Dat ‘kannibalisme’ was zijn voor dat er tijdig een keertje ‘neen’ waren voor de popmuziek, dat was en handelsmerk. Ik snap niet waar zijn wordt gezegd tegen een zoveelste is Eddy Merckx voor de wielersport. honger vandaan kwam. Die niet te aanvraag of acte de présence. Het baken, de referentie, de absolute stillen goesting naar altijd maar ambassadeur, het icoon. Eddy Merckx nieuwe zegepralen. Merckx wou altijd Hoewel zijn naam overal ter wereld is een titan. End of discussion. Merckx winnen en nooit op een ‘gewone’ (h)erkenning oproept, had Eddy is een begrip geworden en daar heeft manier. Zijn collega-renners hebben Merckx allicht nog veel groter hij op zijn eentje voor gezorgd. hem meer dan eens zot verklaard kunnen zijn. In zijn gloriejaren toen hij weer eens van veel te ver in was de wereld immers nog niet het Toen ik in 2005 de opdracht kreeg de aanval trok. digitale en mulitmediale dorp zoals om voor de krant de Ronde van Qatar we dat nu kennen. Hoe dan ook, te verslaan, stond een interview met Ook na zijn loopbaan als wielrenner Eddy heeft een grote kamer in ons Eddy Merckx, toen mede-organisator was Merckx een vat vol energie. hart. Het allermooiste aan Eddy van deze rittenkoers, hoog op mijn to Oké, de tand des tijds deed zijn werk Merckx is misschien nog dat hij als do-lijstje. Merckx zou dat jaar zestig maar het blijft moeilijk te vatten hoe mens minstens even groot is dan worden en een eerste interview om Eddy het allemaal blijft bolwerken. hij als renner was. Als je weet dat zijn ‘feestjaar’ in te leiden – kan De ‘beslommeringen’ van de Merckx’ palmares 525 profzeges tellen als eerste opdracht – drong fietsenzaak zijn dan wel weggevallen, telt, dan weet je automatisch dat zich op. Ik herinner me nog mijn toch wordt hij buitengewoon hij dan wel een héél mooi mens klamme handjes, mijn trillende stem. veel gesolliciteerd. Altijd maar moet zijn. Mijn ontzag voor de levende legende onderweg zijn, handtekeningen Merckx was toen al groot. En dat is in uitdelen, selfies ondergaan, de ‘Bravo Merckx! C’est un seigneur!’, al die jaren alleen maar exponentieel wielersport verdedigen, fietsen met scandeerde commentator Léon gegroeid. Het is nu reusachtig. de ex-ploegmaats en tussendoor een Zitrone toen geletruidrager Eddy liefhebbende echtgenoot, vader en Merckx in Mourenx, na een Ik snap niet hoe Merckx het toen grootvader zijn. Eddy Merckx moet solotocht van 140 km over de deed. Altijd maar tot het uiterste een oersterke vent zijn. grootste Pyreneeëncols de Tour van gaan. Te veel, te vaak, te hard. Altijd 1969 had verpletterd. We kunnen maar beuken, gejaagd door tomeloze Ik zou Eddy in de herfst van zijn die woorden alleen maar beamen. ambitie en een winnaarsmentaliteit leven zo graag de rust gunnen die Eddy, je bent een seigneur.

9 Eddy Merckx. Laat om het even waar de naam vallen, nergens is bijkomende uitleg nodig. Zelfs mijn schoonmoeder, die het verschil niet kende tussen een voor- en een achterwiel van een fiets, vroeg nooit: “Eddy wie?”. Merckx: de absolute merknaam.

“Ik leef niet van nostalgie’’

10 11 11 “Ik denk weinig aan de dood. Je moet voortdoen, het leven in het gezicht blijven zien.”

e status van leven staat. Het maakt hem niet bitter. Enkele jaren geleden, tijdens een zor- Merckx heeft ook Integendeel: hij is naar eigen zeggen geloze fietstocht met een groepje vrien- een nadeel. Zijn milder geworden, zachter in zijn den, reed iemand tegen mijn achterwiel aureool is zo groot oordeel over de mens die in dit onder- aan. Ik kreeg niet de tijd mijn voet uit geworden, zijn maanse worstelt met zijn bestaan. mijn pedaal te klikken en sloeg vol uitzonderlijkheid tegen de grond. Knie geraakt, beentje Dzo pertinent, dat hij de afgelopen vijftig Wellicht is dit het opvallendste aan in de schouder gebroken, ligamenten jaar, van bij zijn profdebuut in 1965 tot deze Merckx: hoe ongewoon gewoon in de heup gescheurd. De knie werd nu, wellicht de meest geïnterviewde hij is, hoe hij probeert om zich in een aangepakt en ook de schouder moest sporter aller tijden mag genoemd wor- omgeving die hem beschouwt als een uiteindelijk in november worden geope- den. Hij wordt, naar eigen zeggen, stil- buitenaards fenomeen, als een normaal reerd. Maar de hinder blijft. aan zelf moe van al die niet altijd even mens te gedragen. Merckx: een mens Ik krijg nog geregeld een spuit in de originele vragen over zijn weergaloze als een ander. Maar meer dan ooit een knie. En met die heup komt het nooit carrière, die hij overigens relatief vindt titan. meer helemaal goed. ’s Morgens raak als hij ze vergelijkt met wat pakweg ik soms nauwelijks uit mijn bed. Er is een chirurg of een welzijnswerker in We zoeken hem op bij hem thuis in intussen een groot verschil in macht het leven voor elkaar krijgt. Sint-Brixius-Rode, drie dagen na tussen mijn rechter- en mijn linker- Pasen. Hij woonde op de Oude Kware- been. Maar ik troost me met de ge- We zijn dan ook niet van plan Merckx mont en in de Ronde van dachte dat krakende wagens het langst voor de zoveelste keer uit te vragen Vlaanderen bij en op paasmaandag lopen. Zolang ik kan blijven fietsen, over die buitenaardse demarrage op de ging hij fietsen. Het hangt nog allemaal ben ik een gelukkig man. Eergisteren, Poggio, die waanzinnige solo in de eer- in zijn lijf, zegt hij, nadat hij zich in de op paasmaandag, haspelde ik met de ste Ronde van Vlaanderen die hij won, zetel heeft laten neerploffen. “Kof- ouwe getrouwen (Merckx fietst geregeld die historische vlucht over de Tourma- fietje?’’, vraagt hij onder het produce- met zijn ex-ploegmaats, nvdr.) nog zo’n let in de Tour van 1969. Merckx is de ren van een monumentale geeuw. En 80 kilometer af, met een gemiddelde zeventig voorbij en heeft het grootste als ik “Graag” heb geantwoord, hijst deel van zijn leven achter de rug. Zelfs hij zich kreunend omhoog om een voor iemand als Merckx geldt deze wet tasje te gaan zetten. “Melk, suiker?”, van de natuur, die hij trouwens met vraagt hij. “Alles wat ik kan krijgen”, filosofische gelatenheid ondergaat. Hij antwoord ik. “Ook cognac?”, lacht hij. praat er onbevangen over: over het ouder worden en de daarbij horende Als hij terugkeert uit de keuken is te aftakeling, over de dood die onvermij- merken hoe zijn tred moeizamer is delijk komen moet, over wat er komt geworden, slepender. De tand des tijds na die dood, en over wat hij denkt hier heeft onmiskenbaar het lichaam van achter te laten. Hij spreekt over de de ultieme krijger aangetast. Niemand waarden die hij altijd heeft gekoesterd, is immuun voor de erosie van het ver- over de mensen die belangrijk zijn in ouderingsproces dat elk levend wezen zijn leven, over de gang van de wereld in zich draagt. Ook Merckx niet. En hij die hij de jongste halve eeuw in razende beseft dat beter dan wie ook. vaart heeft zien veranderen. Het is de terugblik van een man die alles heeft Toen je de mijlpalen 60 en 70 werd, gezien, alles heeft meegemaakt. Van zei je: ‘Het belangrijkste is gezond te een man ook die in zijn gebied het blijven’. allerhoogste heeft bereikt maar ook, “Ik zeg nog altijd hetzelfde, maar met zoals iedere sterveling, klappen heeft nog meer nadruk. Zeker na de ellende gekregen en daardoor gelouterd in het die me de voorbije jaren is overkomen.

12 13 13 snelheid van 29 km/uur. Die vrijheid of over vijf jaar, of over twintig jaar op een fiets, daar geniet ik nog steeds is afgelopen. Zolang het kan moet “Mijn eergevoel met volle teugen van. De snelheid doet je dingen meepikken, het leven in er niet meer toe.” het gezicht zien. Je mag vooral niet doodgaan in je hoofd, je moet het leidde geregeld Moet je nog letten op je hart? leven blijven consumeren. De dood “Absoluut. Ik heb steeds last gehad schrikt me trouwens niet af. Ik ben van hartritmestoornissen. In rust dankbaar voor wat ik heb mogen sloeg mijn hart er geregeld een extra meemaken: een vol, avontuurlijk tot overmoed.” systole bij. Iets wat niet het geval was leven, waarbij ik van mijn hobby mijn als ik een inspanning leverde. Toen beroep heb kunnen maken. Ik heb er hield mijn hart er een normale cadans alles voor gedaan, alles gegeven wat ik op na. Maar gezien het aantal gevallen kon. Maar ik heb er enorm veel voor van hartfalen in mijn familie leek teruggekregen. Ik heb een stuk van de het toch aangewezen om iets aan die wereld gezien, ik heb boeiende mensen ritmestoornissen te doen, omdat die in ontmoet, ik heb een warm familiaal combinatie met een lage bloeddruk tot leven kunnen leiden. Kortom: ik heb klonters in het bloed konden leiden. het goed gehad. En ik wil vooruit blij- Veel van mijn nonkels zijn al te vroeg ven kijken. Ik leef niet van nostalgie, gestorven nadat hun hart het begaf. al word ik willens nillens constant met De ‘bedrading’ van mijn tikker is mijn neus op het verleden gedrukt. intussen ook aangepakt. Het ging niet In het leven moet een mens echter kinderen Axana en Athina in Canada voor mijn favoriete voetbalclub om een overbrugging of het plaatsen durven bladzijden om te draaien. Uit- woont. Die zie ik maar een beperkt Anderlecht, kijken naar Blokken (een van stents maar om het wegbranden dagingen liggen altijd voor je.” aantal keren per jaar. Maar het con- populaire tv-quiz, nvdr.), de politiek van bepaalde zenuwcentra. Sindsdien tact is dan nog zoveel intenser.” volgen. Mensen denken soms dat mijn moet ik wel aangepaste medicatie Ben je met het ouder worden milder leven gevuld is met glitter en glamour. innemen. Daardoor mag bij het fietsen of bitterder geworden? Zijn er vriendschappen die de tijd Terwijl voor mij gewoon doen al gek mijn hartslag ook nooit hoger gaan “(Stellig) Milder, ongetwijfeld. Ik ver- hebben doorstaan? genoeg is.” dan 145 slagen per minuut. Het echte draag veel meer dan vroeger. Ik heb “Zeker. Ik ga nog geregeld fietsen klimwerk is dus niet meer aan mij be- een en ander meegemaakt, veel gezien met Jos De Schoenmaecker, Willy Is geld belangrijk voor jou? steed. Ook mijn maag zorgde indertijd en gehoord. Ik weet waar de mens in Vekemans, , Jos Spruyt, “Ik hield nauwelijks bij wat ik ver- geregeld voor problemen. Maar die al zijn hoedanigheden toe in staat is. … Ik heb nog contact met . diende. Ik ben altijd iemand geweest zijn grotendeels van de baan. Ik kan Ik ben vergevingsgezinder geworden, En uiteraard is altijd die zich bezighield met de inhoud van min of meer weer eten en drinken als probeer te begrijpen waarom iemand een ware vriend geweest en gebleven. de dingen: eerst met het fietsen, dan een normaal mens, ik verdraag zelfs iets verkeerds doet. Al blijf ik ergens Het doet me pijn om te zien hoe hij met de fiets. Al mijn aandacht was weer een pint. Maar al met al kun je een grens trekken. Ik ben een keer sinds de dood van zijn vrouw Arlette daar op toegespitst. De rest vond ik er niet omheen: vanaf een bepaalde te veel geflikt geweest, ben daardoor eind 2013 niet meer de oude is. Hij nogal saai. Vooral bezig zijn met cijfers leeftijd beleef je fysiek meer slechte wantrouwiger geworden. Een van lijdt enorm onder haar afwezigheid. was niet aan mij besteed. Toen ik als dan goede dagen. Je mogelijkheden mijn grote gebreken was dat ik te veel Achter een sterke man staat altijd een wereldkampioen bij de amateurs in verminderen, je recupereert minder uitging van de goedheid van de mens. sterkere vrouw.” 1965 debuteerde bij de profs, kreeg ik goed. Ik ben nog steeds veel onderweg, Je kunt dat naïviteit noemen. Maar een maandloon van 12.500 Belgische ik word overal gesolliciteerd. Dat dat was nu eenmaal mijn karakter. Denk je daarbij ook aan jouw vrouw, frank (omgerekend een dikke drie- kruipt steeds meer in de kleren. Maar Dat laatste is niet veranderd maar ik Claudine? honderd euro, nvdr.). Tien maanden liever een leven met dergelijke onge- kijk beter uit mijn doppen. Ik besef dat “Claudine heeft inderdaad veel betaald. Pas na mijn eerste Tourover- makken, kwaaltjes en pijntjes dan een het leven een eeuwige strijd is tussen betekend, heeft veel zaken voor mij winning in 1969 begon ik redelijk wat verblijf tussen vier planken.” goed en kwaad. En dat het goede niet opgelost. Ik was dag en nacht bezig geld te verdienen. Maar dat was nau- altijd wint. Veelal niet zelfs.” met de fiets, wellicht het onbelang- welijks te vergelijken met de lonen die Denk je soms aan de dood? rijkste deel van ons leven. Zij stond in de toppers heden ten dage – terecht “Weinig. Wat maakt het ook uit? Je Waar geniet je het meest van? voor de rest. Zij hield zich bezig met – opstrijken.” hebt niks te zeggen over je einde, het “Van mijn kleinkinderen. Die doen iets de financiën, met de administratie. is ook niet te voorspellen wanneer met een mens, zijn echt iets speciaals. Zij is altijd stukken kordater geweest Nooit aan een politieke carrière er een punt wordt achter gezet. Wat In mijn geval heeft dat misschien ook dan ik, hakte knopen door. We hebben gedacht? schiet je er mee op je af te vragen te maken met compensatie. Want samen een druk leven geleid. Nu is “Jezus, neen. Dat zou echt niets voor hoeveel jaren je nog hebt te gaan? door mijn wielercarrière heb ik me al er stilaan meer tijd voor de gewonere mij zijn geweest. Gewoon op een Statistieken daaromtrent zijn maar te weinig met de opvoeding van mijn zaken: samen iets gaan eten, lekker lijst gaan staan omdat je dankzij je statistieken, zeggen niks over een kinderen kunnen bezighouden. Nu flesje wijn er bij, samen kijken naar bekendheid stemmen wint maar er individueel geval. De enige optie is: heb ik veel meer tijd om de kleinkinde- een film. Ik vind steeds meer rust in daarna met de pet naar gooien? Neen, voortdoen, wetende dat het morgen, ren te zien. Jammer dat Axel met zijn alledaagse zaken: gaan supporteren dank je wel.”

14 15 BIOGRAFIE

Heb je spijt van iets? vertrouwd die me naderhand hebben “Het is niet mijn gewoonte te blijven bedrogen. Daardoor kreeg ik ook kauwen op gebeurtenissen of beslis- problemen met de belastingen. Het singen die achter mij liggen. Gedane was financieel kantje boordje. Ik heb zaken nemen geen keer. Maar je kunt dikwijls voor anderen mijn handen er niet omheen: een mens doet soms in het vuur gestoken en ze dikwijls dingen waarvan hij achteraf beseft dat lelijk verbrand. Dat doet me pijn. hij ze beter niet had gedaan. Op spor- Het maakt me nog steeds razend en Edouard Louis Joseph Merckx wordt op 17 juni 1945 geboren in tief vlak heb ik vooral spijt van mijn triest als ik merk hoe mensen andere Meensel-Kiezegem. Zijn jeugdjaren brengt Eddy door in Sint-Pieters- beslissing in de Ronde van Frankrijk mensen bedriegen, enkel en alleen Woluwe waar zijn ouders een kruidenierszaak uitbaten. De kelk van het van 1975 om, niettegenstaande de omwille van het geld. Ik ben absoluut winkeliersbestaan laat Eddy echter aan zich voorbij gaan. Hij wil wielrenner problemen waarmee ik toen te maken niet materialistisch ingesteld. Ik weet worden. had, toch door te zetten. Ik wilde waar ik vandaan kom. Zowel mijn va- Parijs halen. Dat was een stommi- der als mijn moeder kwamen uit grote teit. Bij een valpartij had ik toen een gezinnen en hebben het nooit breed Op 1 oktober 1961 behaalt hij zijn eerste overwinning in Lettelingen, dubbele kaakbeenbreuk opgelopen. gehad. We gingen nooit op restaurant. bij de nieuwelingen. De internationale doorbraak volgt in 1964 wanneer Met behulp van een hoop pijnstillers ‘Thuis eet je beter dan elders’, wist hij wereldkampioen bij de amateurs wordt in het Franse Sallanches. In sleepte ik me naar het einde. Dat was mijn vader. In mijn jeugd was een reis 1965 debuteert hij als beroepsrenner bij Solo-Superia, dat ook Rik Van niet verstandig van me. Ik heb mezelf naar de kust zowat het summum. ‘In Steenbergen en , twee grote kampioenen op hun retour, onder daar gekraakt. Ik pleegde roofbouw Blankenberge is er evenveel water dak heeft. Een jaar later lijft het Franse Peugeot de nog altijd piepjonge op mijn lichaam. Ik was al niet met en zand als aan de Azurenkust’, dixit Merckx in. Hij wint meteen zijn eerste grote wielerklassieker: Milaan- mijn volle mogelijkheden aan de start alweer mijn pa. Die heeft ons altijd . Er zouden nog zes (!) overwinningen in deze lenteklassieker verschenen. Want wegens een keel- met de voetjes op de grond gehouden. volgen. ontsteking had ik de Giro niet kunnen ‘Kijk niet omhoog naar mensen die rijden en was mijn voorbereiding in meer hebben dan jij, kijk onder u: er het honderd gelopen. Toen was er die zijn altijd een hoop mensen die het Op 5 december 1967 huwt Eddy Merckx in Brussel met Claudine Acou. Ze vuistslag op de Puy-de-Dôme, en een minder goed hebben dan jij’, hield hij krijgen samen twee kinderen, Sabrina en Axel, die later in de voetsporen paar dagen later de valpartij in Valloi- me altijd voor. Ik heb altijd geprobeerd van zijn vader trad en ook wielrenner werd. re nog voor de start van de rit. Ik heb om volgens die waarden te leven.” toen het einde van die etappe gehaald maar vraag me niet meer hoe. Ik was Je stampte een fietsbedrijf uit de De ster van Merckx rijst snel. Razendsnel. Hij wint tussen 1966 en 1976 32 compleet uitgeput, mijn lichaam had grond in de verwachting dat je kinde- internationale eendagsklassiekers, 11 grote rondes en 3 wereldtitels. Hij rust nodig. Maar ik wilde het woord ren het ooit zouden overnemen? zet het werelduurrecord scherper en wint 525 wedstrijden, wat nagenoeg opgeven niet horen, mijn eergevoel “Inderdaad. Ik kreeg in 1980 de kans één op de drie wedstrijden is waaraan hij deelneemt. Merckx krijgt de maakte me overmoedig. Ik sleepte me om met de technische kennis en steun bijnaam ‘De Kannibaal’ en ‘Merckxiaans’ is een superlatief dat enkel naar het einde. Dit is de knik geweest van de legendarische fietsenbouwer wordt gebruikt voor een sportieve prestatie die haast bovennatuurlijke in mijn carrière. Nadien ging het Ugo De Rosa, die bij Molteni onze fiet- proporties aanneemt. Op 19 maart 1978 rijdt hij zijn allerlaatste wedstrijd. vooral bergaf. Ook mijn afscheid begin sen had gemaakt, een racefietsenfa- 1978 was een harde dobber, omdat het briek uit te bouwen. Ik werd toen door zo plots en onverwacht kwam. Ik heb mijn zakenpartner Freddy Liénard in Van wielerkampioen naar bedrijfsleider: het is de stap die Eddy Merckx toen diep gezeten, omdat alles waar de zak gezet, waardoor het project een eind jaren zeventig van vorige eeuw zet. In het voorjaar van 1980 komen ik voor geleefd had van de ene dag doodgeboren kind dreigde te worden. de Merckx-fietsen op de markt. Tot 2008 blijft Eddy Merckx aan het roer. op de andere wegviel. Gelukkig kon Maar ik zette door, ook omdat ik aan Daarna volgen op korte tijd drie overnames. In 2017 wordt Eddy Merckx ik niet lang daarna mijn fietsbedrijf de kinderen dacht. Ik wilde hen iets Bikes overgenomen door de Belgian Cycling Factory, het Belgische bedrijf opzetten.” nalaten. De ouders wikken maar achter het fietsmerk Ridley. de kinderen, als ze groter worden, Dat ging ook niet zonder slag of stoot? beschikken. Het is hun goed recht. “Het ene moment ben je nog wielren- Maar voor mij was die fietsenmakerij Baron Eddy Merckx wordt door zowat alles en iedereen ter wereld ner en weet je nauwelijks iets van de het ideale alternatief na mijn carrière. beschouwd als de grootste wielrenner aller tijden. In een nationaal ‘normale’ wereld af, plots word je dan Ik heb het steeds graag gedaan. En referendum werd hij in 2000 verkozen tot ‘Belg van de Eeuw’. Merckx wordt ondernemer en word je ondergedom- ik pruts nog altijd graag aan dit won- nog altijd druk gesolliciteerd. Hij is een graag geziene gast op (extra) peld in balansen, onderhandelingen derlijke stuk techniek dat een fiets nu sportieve evenementen en hij zelf engageert zich voor tal van goede met leveranciers, klantenbinding, eenmaal is.” doelen, waaronder de afdeling Research Kindercardiologie van Leuven, de promotie. Risico’s nemen in een stichting van professor Marc Gewillig. spurt of in een afdaling is iets anders Heeft het leven je nog meer klappen dan risico’s nemen met een bedrijf. Ik toegediend? heb toen veel leergeld betaald. Maar “Letterlijk de zwaarste klap was die Genieten doet hij nu vooral van zijn vijf kleinkinderen: Luca, Alexia, het ergste was dat ik mensen heb op de piste van Blois in 1969. Diego, Axana en Athina. En af en toe wordt er, ondanks opduikende gezondheidskwaaltjes, nog gefietst. Bij voorkeur met de ploegmaats van weleer, de mannen van Merckx.

15 Daar ben ik door het oog van een naald gekropen. Mijn gangmaker Fernand Wambst heeft de tuimelperte niet overleefd. Ik kwam op mijn hoofd en mijn heup terecht en was lange tijd groggy. Claudine was toen hoogzwan- ger van Sabrina. Voor hetzelfde geld had ik nooit mijn kinderen gezien. Ook toen maakte ik de fout in de daar- opvolgende weken mijn lichaam niet de kans te geven voldoende te laten herstellen. Ik was te gretig, wilde die fiets op. Het leidde voor de rest van mijn carrière tot pijn, vooral tijdens het klimwerk, omdat mijn heup een slag had gekregen. Het was ook een klap toen we te ho- ren kregen dat mijn jongste kleinkind, Diego, een aangeboren hartafwijking had. Vorig jaar werd hij via de lies geopereerd, werd een soort parapluu tje ingebracht. Sindsdien zet ik me in voor het onderzoek op het vlak van de kindercardiologie, geleid door pro- fessor Gewillig van het Universitair Ziekenhuis in Leuven.”

Goed doen is belangrijk voor jou? “Kijk, we vliegen met een aantal miljard mensen op een bol door het heelal. We weten niet wie ons hier heeft neergezet of waarom. Maar we zijn er en dus kunnen we er maar beter het beste van maken. In plaats daarvan zie ik hoe sommigen de we- reld kapot willen maken. Uit naam van hun geloof, om geld, macht en aanzien te verwerven, om God weet wat voor een andere dwaze reden. Ik begrijp dit niet. Het leven heeft al genoeg negatieve verrassingen in petto. Mensen worden ziek, zijn het slachtoffer van ongevallen, hebben aangeboren beperkingen. En daarbo- venop vinden sommigen het dan nog nodig elkaar de duvel aan te doen. Ik wil niet pessimistisch klinken. Maar de wereld is er naar mijn gevoel de jongste jaren behoorlijk agressie- ver en egoïstischer op geworden. Economisch gaat het al een poos niet goed, overal moet worden bespaard, de dialoog tussen werkgevers en vakbonden hapert. Er heerst een wereldwijde economische wedloop. Ik kan er van meespreken: de fiet- senbranche is jaar na jaar concur- rentiëler geworden. Toen ik koerste,

16 17 was van een land als China geen foto waarop ik te zien was aan de zijde bloed en de urine van de sporter. Op “Ik zal sprake. Nu is het een economische van Michel Nihoul. Ik zou zogezegd die manier kan iemand constant in grootmacht geworden die de jongste hebben deelgenomen aan seksfeesten. de gaten worden gehouden. Ik blijf er steeds jaren voor tientallen miljarden Eu- Wat doe je daarmee, hoe moet je echter op hameren dat de atleet brede ropese bedrijven heeft opgekocht. De daarop reageren? Eerst was er altijd mogelijkheden moet krijgen om zich- de eerste wereld is zoveel groter geworden. Er de emotionele verontwaardiging, de zelf te verzorgen. Het blijft een wes- is de informatielawine waaronder we roep om rechtzetting. Maar ik heb pennest waarbij de renner, nog steeds gebukt gaan. Europa ligt een beetje geleerd dat in de meeste gevallen een de dwangarbeider van de weg, als een verdediger op apegapen, zal de rug moeten simpel schouderophalen het beste willoos slachtoffer achterblijft.” rechten. Het is er voor onze kinde- antwoord is. Reageren met advoca- van de ren en kleinkinderen niet makkelij- ten en processen zorgt alleen voor Op de erelijst van de Tour prijken nu ker op geworden. Ik huiver soms als negatieve energie. En het levert toch drie gaten: die van de Eerste Wereld- wielersport ik bedenk in welke wereld ze zullen niks op, buiten bijkomende publiciteit oorlog, die van de Tweede, en die van moeten standhouden.’’ voor wie de onzin heeft gelanceerd. De … blijven.” man in het publiek die me in de Tour “Tja, dat oogt niet fraai. Laat ons er Geloof je in God, in het hiernamaals? van 1975 tijdens de beklimming van niet omheen draaien. Armstrong heeft “(Twijfelt) Ik weet het niet. Er is nog de Puy-de-Dôme een slag in de lever onder meer epo gebruikt en niemand niemand teruggekeerd uit dat hier- toebracht, heb ik een proces aan de zal ontkennen dat dit product zeer namaals om ons te bevestigen of het broek gesmeerd. Hij werd veroordeeld effectief was bij het verbeteren van al of niet bestaat. Is er een groter, een tot 1 frank symbolische schadevergoe- de prestaties. Maar het was toen hoger iets? Ik ben katholiek opgevoed, ding. Terwijl het proces zelf me toen zo’n tijd. Jarenlang was het product mijn reflex is om daarin te geloven. meer dan 100.000 Belgische frank niet op te sporen. Als je sommigen Maar hoe ouder ik word, hoe meer heeft gekost.’’ mag geloven, was iedereen bezig met ik begin te twijfelen. Het leven is een epo. Niemand zal ook ontkennen dat mysterie. Als er een hemel en een hel De wielersport, die je zo dierbaar is, Armstrong een groot atleet is geweest. zouden bestaan, laat me dan maar ging de afgelopen decennia gebukt Een moeilijk karakter? Een kampioen naar de hemel gaan. Ik probeer die onder steeds meer schandalen en is per definitief niet de gemakkelijkste tijdens mijn aardse bestaan alvast te affaires. mens, om te beginnen niet voor zich- verdienen. Door, zoals ik al zei, zoveel “Het maakt me triest te merken zelf, en ook niet voor de buitenwereld. mogelijk het goede te doen.’’ hoe de wielrennerij altijd en steeds Maar om daarom een omgekeerde opnieuw onder vuur wordt genomen. klassejustitie op hem toe te passen? Zijn ook de media veranderd? En steeds weer gaat het over doping. Armstrong verdiende een straf maar “En of. Het is allemaal sneller en Ik ga het vooreerst en nogmaals niet meer of minder dan wat anderen, sensationeler geworden. Vroeger was benadrukken: ik ben wel degelijk voor die hetzelfde hadden mispeuterd, er meer vertrouwen. Ik kon al eens controles. Maar die moeten redelijk hebben gekregen. De massa beseft ook iets kwijt aan een journalist zonder en menselijk zijn. Ik vind dat het nog beter dan wie ook dat topprestaties dat het de dag erop in de krant stond. steeds lijkt op een heksenjacht. Waar- in een harde, meedogenloze sport als Nu doe je je mond open en een minuut bij de kwetsbare wielersport altijd als het wielrennen niet toe te schrijven later is wat je nog moet zeggen al te eerste in het vizier komt te liggen. De zijn aan een pilletje. Het zijn, gelukkig lezen op het internet. De wereld is een Internationale Wielerunie had in de maar, nog steeds niet de dokters of grote praatbarak geworden. Ik begrijp jaren zestig nooit op het onzalige idee apothekers die kampioenen kunnen het wel. Ook de media staan onder mogen komen om zelf de strijd tegen maken. Dat doet de atleet zelf. En druk. doping aan te binden. Dat is niet de Armstrong was een uitzonderlijk Er is veel meer concurrentie, er moet taak van een sportfederatie. Die moet atleet. Die iets deed wat hij beter niet gescoord worden. Maar er worden de sport organiseren, reglementeren, had gedaan. Door haar aard, als volks- steeds meer limieten overschreden. Ik zorgen dat alle geledingen samenwer- sport die naar de mensen toe gaat, heb het meermaals mogen meemaken. ken voor dat ene gemeenschappelijke bevindt de wielersport zich steeds in Enkele jaren geleden werd met grote doel: de promotie van de wielersport. de hoek waar de klappen vallen. Maar stelligheid verklaard dat ik worstelde Het is wel de wielersport die de weg toch blijft ze overeind, is ze blijkbaar met darmkanker. Totaal uit de lucht heeft getoond in de strijd tegen do- niet kapot te krijgen. Dat komt, denk gegrepen. Of ooit belde iemand hier ping. Dat heeft uiteindelijk geleid tot ik, omdat de sport zo authentiek, zo aan om Claudine het nieuws mee te het biologisch paspoort. Dat lijkt me echt is. Je kunt je niet wegstoppen delen dat ik was verongelukt. Terwijl een zeer nuttig instrument. In plaats zoals een voetballer dat kan doen. De ik in bed lag om uit te rusten. In de van het organiseren van tijdrovende confrontatie met jezelf, met de na- nadagen van de affaire Dutroux (een controles op het gebruik van allerhan- tuur, met de kasseien, met het hoog- grote pedofiliezaak midden jaren de verboden instanties wordt de focus gebergte: dat spreekt de mensen aan. negentig in België, nvdr.) verscheen in verlegd op het effect dat deze stoffen Alleen het decor al onderscheidt het een Belgische krant een getrukeerde hebben op bepaalde waarden in het wielrennen van alle andere sporten.

17 Het is ook allemaal zeer herkenbaar. Gilbert stilaan een gezegende leeftijd Mensen, van jong tot oud, van fiet- heeft bereikt, lijkt de aflossing klaar “Ik heb dikwijls voor sende huismoeder tot randonneur en te staan. Er zit een golf jong Bel- overtuigd fietsfanaat, weten wat het gisch talent aan te komen, met Tiesj anderen mijn handen in is, afzien op een fiets, afzien bij het Bennoot, Edward Theuns, Wout klimmen of in de regen of in de kou, Van Aert, , Jasper geconfronteerd worden met de man Stuyven, Ben Hermans en een Tim het vuur gestoken en ze met de hamer. Het respect voor de Wellens of een Louis Vervaeke die het coureur is groot. Vandaar ook wellicht misschien in de ronden kunnen waar- dikwijls lelijk verbrand. de vaststelling dat er in de koers nau- maken. Laat ons echter realistisch welijks sprake is van hooliganisme, blijven in de verwachtingen. De taart Dat doet me pijn.” van agressie tegen de renners.” is niet groter geworden en het aantal gegadigden is enorm toegenomen. In Blijft de wielersport in zijn financie- mijn tijd had je ook vertegenwoordi- ring niet erg kwetsbaar? gers uit niet-klassieke wielerlanden, “Inderdaad. Met de val van de zoals een Agostinho, een Altig, een Berlijnse Muur in 1989 is de inter- Simpson. Maar dat waren eenlingen. nationalisering weliswaar op gang Nu moet ons land rekening houden gekomen. Vooral de Angelsaksische met heuse, goed uitgeruste ploegen wereld, met Groot-Brittannië, Ameri- uit alle delen van de wereld. Dat ka en Australië op kop, trekt al enige betekent ook dat we op de internati- tijd mee aan de kar. Maar het model onale kalender een en ander hebben blijft kwetsbaar. In het zog van de moeten prijsgeven. We zouden in de wereldwijde economische problemen eerste plaats onze wedstrijden van moeten ook veel fietsfabrikanten de maart-april moeten vrijwaren, met de tering naar de nering zetten. Ploegen monumenten Ronde van Vlaanderen hangen steeds meer af van privé-in- en Luik-Bastenaken-Luik als onver- vesteerders. Als die om welke reden woestbare pijlers. Maar het betekent dan ook hun kar keren, zijn de rapen ook dat je in de organisatie van die gaar. Het wielrennen is niet de enige wedstrijden mee moet met de tijd, op sport die in ademnood verkeert. In de het vlak van financiering, organisatie Formule 1 bijvoorbeeld loopt het ook en kwaliteit.” niet echt lekker. Alleen het voetbal lijkt zich aan die tendens te ont- Er gaat geen jaar voorbij of Eddy Mer- trekken. Dat is blijkbaar niet kapot ckx wordt gevierd. Straks wordt jouw te krijgen. Maar mijn geloof in de eerste Tourzege van 1969 herdacht. wielersport blijft intact. We hebben al En zo is het elk jaar wel iets. Hoe ga zoveel crisissen overleefd. Al zullen je daarmee om? er steeds bedreigingen blijven. Nu is “Voor mij hoeft het allemaal niet. Ik er opnieuw sprake van het gebruik heb geen verjaardagen nodig om te van motortjes in de fiets. Mechani- beseffen dat ik oud aan het worden sche doping: als dit systematisch zou ben. Om de zoveel jaar word ik met worden gebruikt, zit de wielersport een of andere ‘historische’ mijlpaal met een echt probleem, kan dit het geconfronteerd. Mijn actieve carrière bestel ten gronde richten. Want dat is intussen bekend, die verandert zou pas neerkomen op regelrechte niet omdat ik plots 50, 60 of 70 ben koersvervalsing.” geworden. En voor de rest heb ik ongeveer verteld wat ik te vertellen En in welke toestand verkeert de heb. Ik word zoals iedereen die blijft Belgische wielersport? leven steeds meer met de eindigheid “Na mijn afscheid werd om de geconfronteerd. Ik wens de dood niet haverklap verkondigd dat we op de maar ik vrees hem evenmin. In de totale ondergang afstevenden. Het tijd die me nog gegeven wordt, zal ik ging inderdaad met pieken en dalen, proberen er nog zoveel mogelijk rijke zoals altijd en overal. Maar we heb- en warme jaren aan te breien. En zal ben weinig reden tot klagen. Vooral ik steeds de eerste verdediger blijven dan in het klassieke werk. Zelfs nu van de wielersport, die me zoveel Tom Boonen is gestopt en Philippe heeft gegeven.”

18 19 De Brugse kunstenaar Stefaan De Croock, alias Strook, liet zich inspireren door de indrukwekkende wielerloopbaan van ‘De Kannibaal’. Hij verwerkte in zijn pentekening van Eddy Merckx talrijke grote en kleine referenties aan Merckx’ wielercarrière.

19 “Men neemt de benen van Merckx, het hoofd van Merckx, de spieren van Merckx, het hart van Merckx en de zegedrift van Merckx.”

De beschrijving van de ideale wielrenner volgens . Eddy Merckx won 525 keer (bijna een derde van alle wedstrijden die hij reed), waaronder 32 internationale eendagsklassiekers en 11 grote rondes. Tussen 1966 en 1977 reed hij 420.000 wedstrijdkilometers bijeen, ruim tien keer de omtrek van de aardbol. Op de volgende bladzijden volgt een carrièreoverzicht in enkele beklijvende beelden.

2320