Programmabegroting 2021 Meerjarenraming 2022-2025

Raadsvergadering 5 november 2020

(2e

GEMEENTE DE BILT, BILTHOVEN, NOVEMBER 2020 PROGRAMMABEGROTING

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave 3 Leeswijzer 4

1 Inleiding 5 1.1 Financieel perspectief 5 1.2 Ontwikkelingen na de Kadernota 8

2 Programma’s 11 2.1 Programma Burger, bestuur en ondersteuning 11 2.2 Programma Veiligheid 17 2.3 Programma Verkeer, vervoer en waterstaat 24 2.4 Programma Economie 27 2.5 Programma Onderwijs 31 2.6 Programma Sport, cultuur en recreatie 35 2.7 Programma Sociaal domein 40 2.8 Programma Volksgezondheid en milieu 51 2.9 Programma Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing 57 2.10 Overzicht Algemene dekkingsmiddelen, overhead, vennootschapsbelasting en onvoorzien 64

3 Paragrafen 67 3.1 Lokale heffingen 68 3.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing 71 3.3 Onderhoud kapitaalgoederen 81 3.4 Financiering 84 3.5 Bedrijfsvoering 87 3.6 Verbonden partijen 91 3.7 Grondbeleid 99 3.8 Duurzaamheid 102 3.9 Gebiedsgericht werken 105

4 Financiële positie 109 4.1 Recapitulatiestaat 109 4.2 Structureel resultaat 111 4.3 Schuldpositie 113 4.4 Geprognosticeerde balans en EMU-saldo 115 4.5 Verwachte ontwikkeling reserves en voorzieningen 116 4.6 Investeringen 2021 – 2024 117

5 Overzicht bijlagen 119

3 PROGRAMMABEGROTING 2020, GEMEENTE DE BILT

Leeswijzer

Dit jaar bieden wij u, zoals eerder met u gecommuniceerd, de programmabegroting 2021 aan in twee delen: het basisboekwerk en de maatregelen. Beide onderdelen van de programmabegroting 2021 worden gelijktijdig aan u ter besluitvorming aangeboden. Voor u ligt het eerste deel, het basisboekwerk. Het is een programmabegroting zoals u deze van ons gewend bent: een uitgebreid boekwerk waarin de beleidsdoelstellingen, activiteiten en budgetten binnen de programma’s en paragrafen zijn opgenomen.

De maatregelen, inclusief de keuzes die het college daarin voorstelt, bieden wij u separaat aan in de ‘Aanvulling op de begroting 2021’. Dit heeft enkele duidelijke voordelen: de maatregelen staan gebundeld logisch onder elkaar in plaats van verspreid door een boekwerk. Daarnaast wordt door deze werkwijze duidelijk wat de financiële gevolgen zijn van de autonome ontwikkelingen, met name in het sociaal domein, ook voor onze financieringspositie. Ook maakt het apart en overzichtelijk presenteren van de maatregelen het voor u eenvoudiger om middels amendering uw keuzes te maken met betrekking tot te treffen maatregelen, zonder dat de cijfers in de gehele begroting dan veranderen.

Deze keuze heeft wel tot gevolg dat alle cijfers in dit basisboekwerk vooralsnog uitgaan van het niet nemen van deze maatregelen. Daarom wordt in de 'aanvulling op de programmabegroting' ook stilgestaan bij het gevolg van het nemen van maatregelen op onze financiële positie.

In het eerste hoofdstuk, de inleiding, schetsen wij het financiële perspectief voor onze gemeente en presenteren wij de saldi van de begroting 2021 en van de meerjarenraming 2022 - 2025. Daarbij geven wij een analyse van de ontwikkelingen ten opzichte van de saldi uit de kadernota 2021 - 2025. Ook geven we een samenvatting van de vele maatregelen die wij voorstellen om tot een sluitende begroting te komen.

Hoofdstuk 2 omvat het programmaplan, bestaand uit de acht beleidsinhoudelijke programma’s en het overzicht van de algemene dekkingsmiddelen. Per programma vindt u een omschrijving van het betreffende programma en een antwoord op de drie W-vragen: 1. Wat willen we bereiken? 2. Wat gaan we daarvoor doen? 3. Wat gaat dat kosten? Bij het onderdeel ‘wat gaat dat kosten’, worden de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de begroting na wijziging (stand Voorjaarsnota 2020) toegelicht.

In hoofdstuk 3 behandelen wij de acht paragrafen. Het doel van deze paragrafen is om onderwerpen die versnipperd staan in de programma’s te bundelen waardoor u beter zicht krijgt op deze onderwerpen. In de hiervoor vastgestelde kadernota is de paragraaf Subsidies op sociaal maatschappelijk terrein vervallen. Daarvoor in de plaats wordt in bijlage 5 een overzicht gegeven van de te verstrekken subsidies per programma.

In hoofdstuk 4 geven wij een totaaloverzicht van de baten en lasten per programma. In dit hoofdstuk beschrijven wij tevens de ontwikkeling van de schuldpositie van onze gemeente. Ook vindt u een overzicht van de incidentele baten en lasten, de ontwikkeling van het eigen vermogen en het investeringsplan.

Tot slot hebben wij een aantal bijlagen toegevoegd om u een zo goed mogelijk inzicht te geven in de onderbouwing van deze begroting.

4 PROGRAMMABEGROTING 2020, GEMEENTE DE BILT

1 Inleiding

De afgelopen jaren is fors bezuinigd om de nieuwe taken in het sociaal domein te kunnen blijven dragen. Desondanks zet de stijgende lijn van de zorgkosten binnen de Jeugd en WMO ook deze begroting weer door. Met grote inspanning is het ons gelukt ook dit jaar een sluitende begroting te kunnen presenteren. Maar aan die draagkracht zit een grens. Wanneer de gemeente het komende jaar opnieuw extra taken krijgt zonder voldoende geld, of tegenvallers krijgt gepresenteerd vanuit het Rijk, gaan wij wat het college betreft over deze grens heen. Bij veel gemeenten is dat punt al bereikt, daarom is extra geld onontbeerlijk.

De grote stappen die wij hebben gezet in onze schuldpositie en de aandacht voor het financiële proces zien wij terug in minder tegenvallers in de overige domeinen. Maar meer grip en een steviger reservepositie zijn niet het antwoord op de jaarlijks uitdijende zorgkosten. De combinatie van te weinig geld en te weinig beleidsruimte is bij alle Nederlandse gemeenten een structureel probleem. Onder invloed van de open einde regelingen en de wettelijke beperkingen zoals het abonnementstarief is kostenbesparing het hoofddoel geworden.

Onderdeel van het sluitend meerjarenperspectief is daarom het komen tot een beheersbaar tekort binnen het Sociaal Domein. Om dit mogelijk te maken is het budget voor de zorgkosten Jeugd en Wmo dit jaar opnieuw opgehoogd tot € 16,1 miljoen en de taakstelling uit 2019 naar beneden bijgesteld. Daar staat tegenover dat het Sociaal Domein dit nieuwe budgetplafond de komende jaren moet gaan handhaven en de taakstelling invult. Dit alles op basis van maatregelen die passen binnen de Biltse Aanpak Sociaal domein. Zo voorkomen we dat geld blijft toestromen uit andere domeinen, zoals veiligheid, wonen en verkeer. Ook ondervangen we hiermee dat andere sociale zaken onder druk komen, zoals ons beleid voor arbeidsparticipatie en de steun voor onze sporten cultuurverenigingen. Vooral in deze tijd van coronacrisis doen veel van onze inwoners en instellingen een beroep op ons voor steun.

1.1 Financieel perspectief

Het jaar 2020 zal de geschiedenis ingaan als de start van de coronacrisis. Ook onze gemeentelijke organisatie moest nieuwe manieren vinden om het werk door te laten gaan en tegelijk klaar te staan voor onze samenleving. Het opstellen van de begroting heeft door de coronacrisis ook veel meer inspanning gevergd dan normaal. Bovendien leek er voor de derde keer op rij weer een enorme financiële uitdaging op ons af te komen. Ondanks dat deze uitdaging kleiner is dan de voorgaande jaren, is de noodzakelijke inspanning groot. Veel maatregelen zijn natuurlijk in de afgelopen bezuinigingsoperaties al besproken en ingeboekt. Daarnaast eiste de provinciale toezichthouder ook in het eerste begrotingsjaar van onze meerjarenraming een sluitend exploitatiesaldo.

Helaas moeten wij ook rekening houden met een aantal onzekerheden en risico's, met name het al dan niet doorgaan van de opschalingskorting en de op stapel staande herverdeling van het gemeentefonds. Hiermee zou vanuit het Rijk het komende jaar weer een nieuwe klap richting de gemeenten kunnen komen. Daarom is het verstandig om maatregelen te nemen om na het lastige jaar 2021 voldoende financiële ruimte te creëren.

5 PROGRAMMABEGROTING 2020, GEMEENTE DE BILT

Overzicht financiële positie

Begrotingssaldo Saldo begroting 2021 2021 2022 2023 2024 2025 Saldo voor bestemming van reserves -1.070.468 -906.587 -829.277 -595.878 117.170 Toevoeging/onttrekking aan reserves 386.637 78.511 63.511 63.511 63.511 Saldo begroting na bestemming* -683.831 -828.076 -765.766 -532.367 180.681

* een min-teken betekent een negatief saldo

Algemene uitkering Ontwikkeling Algemene Uitkering 2021 2022 2023 2024 2025 Meicirculaire 2020 54.656.611 55.365.016 55.450.713 55.546.140 56.088.668 Septembercirculaire 2020 55.071.307 55.704.052 56.036.226 56.326.718 56.927.392 Verschil 414.696 339.036 585.513 780.578 838.724

In bijlage 3 is een gedetailleerde opbouw van de algemene uitkering opgenomen.

Reserve positie De daling van de totale reservepositie is vooral het gevolg van de begrote tekorten in de komende jaren. Maatregelen om te komen tot een sluitende begroting worden zoals gezegd in een apart document aan de raad aangeboden. De opleving in 2022 houdt verband met de geprognosticeerde winsten in de af te sluiten grexen, waarmee het geprognosticeerde interen op de reserves ongedaan kan worden gemaakt.

2021 2022 2023 2024 Totaal reserves/eigen vermogen 18.678.344 20.144.756 19.315.479 18.719.602

Schuldpositie 2021 2022 2023 2024 2025

Langlopende schuld (excl. Voorzieningen) 80.925.000 80.075.000 80.225.000 80.275.000 80.325.000

Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen neemt bij de begroting 2021 verder toe. De gemeentelijke schulden stabiliseren terwijl het gemeentelijk vermogen als gevolg van de verkoop van bouwgrond, toeneemt. Omvang en kans dat een risico zich voordoet, zijn voor ons een signaal om extra aandacht te schenken aan beheersmaatregelen. Daarmee proberen wij te voorkomen dat het risico zich daadwerkelijk voordoet. Voor een uitgebreide toelichting op de risico’s verwijzen wij naar paragraaf 3.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing.

Grondexploitatie Er wordt gewerkt aan behoud van strategisch vastgoedbezit benodigd voor gemeentelijke huisvesting. Verbetering en verduurzaming gaan daarbij hand in hand. Met het afstoten en/of herontwikkeling van andere eigendommen streven wij naar het genereren van opbrengsten ter dekking van gemaakte planontwikkelingskosten en onderhoudskosten van ons vastgoed. Als ons vastgoedbezit wordt ingezet als middel om nieuwe ontwikkelingen mogelijk te maken, dan wordt volgens het Besluit Begroting en Verantwoording voor een aantal locaties een grondexploitatie ingericht.

Vanuit grondbeleid worden de processen begeleid rondom de particuliere initiatieven. Het kostenverhaal voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen en fondsvorming zijn een directe bijdrage aan onze begroting. Daarmee kunnen projecten op het gebied van mobiliteit, sociale huisvesting en landschap gerealiseerd worden.

De acht huidige projecten/exploitaties zijn: Bedrijvenpark Larenstein, Centrumplan Bilthoven (Emmaplein, Vinkenplein en het Stationsgebied), Gebiedsontwikkeling Melkweg e.o. (Scholeneiland/Cultuurhuis), Boslaan (Van Everdingen), Sperwerlaan (Akoteh), Beatrixlaan 1 (De Werkschuit),de Aeolusweg (Hummeloord) en de Holsblokkenweg.

6 PROGRAMMABEGROTING 2020, GEMEENTE DE BILT

Lokale lastendruk De lastendruk (OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing) voor een meerpersoonshuishouden met een koopwoning bedraagt in 2021 € 1.008 een stijging van € 62 ten opzichte van 2020. De lastendruk voor een meerpersoonshuishouden met een huurwoning bedraagt in 2021 € 561, een stijging van € 48 ten opzichte van 2020. Voor wat betreft de OZB en de rioolheffing bestaat de stijging uit indexatie. De stijging van de afvalstoffenheffing wordt voornamelijk verklaard door de veel hogere afvalinzamelingskosten, waar we u in de kadernota al van op de hoogte hebben gesteld. De definitieve tarieven worden vastgesteld in de belastingverordeningen. Inmiddels is in 2020 een onderzoek uitgevoerd naar de kostendekkendheid van onze gemeentelijke leges. Onze tarieven zijn, zoals verwacht, nog niet volledig kostendekkend. Dat is in het verleden een bewuste keuze geweest. Dit onderzoek zal worden vertaald naar de verschillende tarieven in de legesverordening 2021.

7 PROGRAMMABEGROTING 2020, GEMEENTE DE BILT

1.2 Ontwikkelingen na de Kadernota

Saldo begroting na de kadernota

De mutaties tussen de kadernota en deze begroting zijn als volgt weer te geven: 2021 2022 2023 2024 2025 Saldo Kadernota -1.082.993 -658.413 -169.799 344.210 362.210

Mutaties reeds aangekondigd in Zomerbrief Effect Meicirculaire 2020 766.744 1.059.530 725.998 378.537 921.065 Aanpassing reeds ingerekende maatregelen * -25.500 -25.500 -25.500 -25.500 -25.500

Mutaties na zomerbrief Risico’s voorgaande bezuinigingsrondes -50.000 -400.000 -500.000 -500.000 -500.000 Overige (autonome) ontwikkelingen en risico’s -658.525 -944.142 -966.772 -985.025 -898.727 Septembercirculaire 2020 366.443 140.453 170.307 255.411 321.633 Saldo Begroting -683.831 -828.072 -765.766 -532.367 180.681 * In uw raadsvergadering van 2 juli 2020 met uitloop op 7 juli 2020, heeft u de motie WVT aangenomen waarin het college is opgeroepen om de bezuiniging van € 25.500 op de subsidie van de WVT voor 2021 en verder in te trekken.

De Risico’s voorgaande bezuinigingsrondes en Overige ontwikkelingen en risico’s waren in de zomerbrief als pm post opgenomen. Deze posten worden hieronder aan u toegelicht.

In deze begroting is ook de op 15 september gepubliceerde Septembercirculaire 2020 opgenomen. Deze uitkomsten hiervan worden voor de begrotingsbehandeling op 5 november middels separate raadsbrief aan u toegelicht.

Aanpassingen voorgaande bezuinigingsrondes

2021 2022 2023 2024 2025 Aanpassing voorgaande bezuinigingsrondes Lichtruim -400.000 -400.000 -400.000 -400.000 BIGA -50.000 Sociaal domein -100.000 -100.000 -100.000 Saldo Begroting -50.000 -400.000 -500.000 -500.000 -500.000

Lichtruim Voor de optimalisatie van het Lichtruim was vanaf 2022 een structurele besparing opgenomen van € 500.000. Helaas is geconstateerd dat de eerdere uitgangspunten, waar de besparing op gebaseerd was, niet haalbaar zijn. Contractuele afspraken uit het verleden leiden ertoe dat zowel in huur- als servicekosten geen besparingen te realiseren zijn. Daarnaast is de Rijksbijdrage aan de bibliotheek afhankelijk van wettelijk vastgelegde basiseisen. Optimalisatie van het ruimtegebruik is de enige maatregel die wij in dit kader kunnen nemen. Wij stellen daarom een aanpassing van de taakstelling voor naar een bedrag van € 100.000.

BIGA De verwachting is dat we de bezuiniging niet volledig gaan halen in 2021. Voor de overige jaren lopen de besprekingen met de andere gemeenten (mede eigenaar) nog. Wij blijven ons inzetten voor het realiseren van deze taakstelling.

Sociaal Domein Vanuit de begroting 2019 is er een oplopende taakstelling opgenomen voor het Sociaal Domein van € 900.000 vanaf 2023. Gezien de ontwikkelingen van de kosten voor Jeugd en Wmo zowel landelijk als regionaal is de verwachting dat deze taakstelling niet geheel haalbaar is. Om deze reden wordt een

8 PROGRAMMABEGROTING 2020, GEMEENTE DE BILT

bijstelling naar € 800.000 voorgesteld. In de Aanvulling op de begroting 2021 gaan wij nader in op de wijze van invulling van deze taakstelling.

Overige (autonome) ontwikkelingen en risico’s

2021 2022 2023 2024 2025 Bijstelling grondexploitaties 170.641 -34.859 -52.125 -52.125 -52.125 Bijstelling kapitaallasten 156.043 22.176 -34.110 -51.790 35.049 Autonome ontwikkelingen Sociaal Domein bijstelling NJN 2020 -765.827 -765.827 -765.827 -765.827 -765.827 Indexering SD 2021 -54.681 -54.681 -54.681 -54.681 -54.681 Verzekeringspremie -60.820 -50.820 -50.820 -50.820 -50.820 Formatie interventiespecialist - Subsidiespecialist -45.000 Participatieapplicatie - - Procesverbeteringsapplicatie -10.000 -10.000 -10.000 -10.000 -10.000 Contour ruimtelijk economisch plan -13.500 Omgevingsvergunning -35.000 -50.000 Afrondingen -381 -131 791 218 -323 Totaal -658.525 -944.142 -966.772 -985.025 -898.727

Bijstelling grondexploitaties Jaarlijks wordt de rentetoerekening aan de grondexploitaties bijgesteld. Deze bijstelling levert voor 2021 een voordeel op en in de overige jaren een nadelige aanpassing.

Bijstelling kapitaallasten Op basis van de verwachte investeringen 2020 en aangevraagde kredieten bij de begroting, worden de kapitaallasten geactualiseerd.

Sociaal Domein Bij de najaarsnota 2020 is voorgesteld de begroting bij te stellen met € 766.000. Deze aanpassing is structureel. Het betreffen hier de toegenomen zorgkosten voor Jeugd en Wmo o.b.v. de realisatie 2019.

Indexering SD 2021 Na bijstelling van de kosten Jeugd en Wmo zoals hierboven benoemd, dient ook de indexering voor 2021 aangepast te worden. Bij de kadernota was niet alleen uitgegaan van een te laag basisbedrag voor de zorgkosten, maar was ook geen indexering over de materiële budgetten toegepast. Per saldo resulteert dit in een bijstelling van € 55.000.

Verzekeringspremie In 2020 is de uitgebreide gevarenverzekering opnieuw aanbesteed. Dat heeft geleid tot een significant hogere premie. Deze post is conform bijstelling in de najaarsnota 2020 € 50.000. Aanvullend moeten er in 2021 ook taxaties worden uitgevoerd. Dit leidt tot incidenteel hogere kosten van € 10.000 voor 2021.

Interventiespecialist Als gevolg van de coronacrisis is er behoeft aan tijdelijke uitbreiding van 1 fte met betrekking tot ondersteunende taken inzake veiligheid en jeugdzorg. De verwachting is dat deze taken in 2021 nog enige tijd zullen doorlopen. Omdat deze extra inzet (€ 70.000) voorkomt uit de coronacrisis wordt voorgesteld om deze te dekken uit de bestemmingsreserve corona welke bij de jaarrekening 2019 gevormd is.

Subsidiespecialist In 2020 hebben wij ingezet op het verbeteren van het proces en de sturing op subsidiemanagement voor het aanvragen/binnenhalen van subsidies ten behoeve van het realiseren van projecten en beleid. Voor 2021 zal dit proces op basis van een evaluatie eind 2020 verder ingericht en georganiseerd worden. De inzet van een subsidiecoördinator en een instrument gericht op signalering en informatievoorziening, over subsidiemogelijkheden zetten wij afhankelijk van de evaluatie voort in 2021.

9 PROGRAMMABEGROTING 2020, GEMEENTE DE BILT

Participatieapplicatie Als gevolg van de coronacrisis is de verwachting dat burgerparticipatie komende periode op andere manieren vorm dient te krijgen. De komende 2 jaren willen wij dit doen door gebruik te maken van zogeheten participatieapplicatie. Op deze wijze kunnen inwoners digitaal betrokken worden. Voorgesteld wordt de kosten van € 15.000 per jaar te dekken uit de bestemmingsreserve corona.

Procesverbeteringsapplicatie Om processen goed te kunnen vastleggen is er behoefte aan software die dit verbeterproces mogelijk maakt en bevordert.

Contour ruimtelijk economische plan Deze ontwikkeling is vastgesteld in het raadsbesluit van 25 juni 2020 onder het agendapunt ‘Instemmen met aangescherpt kader en Contour Ruimtelijk Economisch Programma U10.

Omgevingsvisie Bij het verplichte plan MER voor het opstellen van de Omgevingsvisie gaan we ontwerpend en niet toetsend te werk. Dat werkt het meest effectief en efficiënt. De hiermee samenhangende kosten zijn voor 2021 € 35.000 en voor 2022 € 50.000.

10 PROGRAMMABEGROTING 2020, GEMEENTE DE BILT

2 Programma’s

2.1 Programma Burger, bestuur en ondersteuning

1 OMSCHRIJVING PROGRAMMA

Dit programma betreft de relatie tussen burgers, politiek en bestuur en de wijze waarop het gemeentebestuur daaraan vorm en inhoud geeft.

2 WAT WILLEN WE BEREIKEN?

2a Gewenste maatschappelijke effecten 1. Inwoners waarderen het woon- en leefklimaat in de gemeente. 2. Inwoners zijn tevreden over de gemeenteraad (verder: de raad). 3. Inwoners zijn tevreden over het college van burgemeester en wethouders (verder: het college). 4. Inwoners, ondernemers en vertegenwoordigers van instellingen zijn betrokken bij de beleidsontwikkeling en planvorming voor hun eigen woon- c.q. vestigingsomgeving. 5. Administratieve lasten van gemeentelijke regelgeving worden voor burgers, bedrijven en instellingen verminderd. 6. Inwoners, ondernemers en vertegenwoordigers van instellingen zijn tevreden over de gemeentelijke dienstverlening. 7. Inwoners zijn tevreden over de gemeentelijke informatievoorziening.

2b Operationele doelstellingen

1. De samenwerking tussen raad, college en gemeentelijke organisatie is resultaatgericht. 2. De gemeente draagt als krachtige lokale overheid bij aan de oplossing van maatschappelijke problemen. 3. De gemeentelijke besluiten hebben een breed draagvlak. 4. Het politieke debat is inhoudelijk, waarbij het gaat om bereidheid, speelruimte en respect voor ieders inbreng. Wij geven vervolg aan de afspraken tussen college en raad, gemaakt in het traject tot verbetering van de bestuurscultuur in de samenwerking tussen raad, college en ambtelijke organisatie, mede naar aanleiding van het rapport 'Samenwerking raad, college, ambtenaren en samenleving' van de Rekenkamercommissie. 5. Raad, college, samenleving en ambtelijke organisatie zoeken samen naar nieuwe wegen om de lokale democratie levendiger te maken. 6. Raad, college en gemeentelijke organisatie bevorderen actief burgerschap en burgerparticipatie in het kader van gebiedsgericht werken. 7. De positie van de gemeente De Bilt binnen de regio wordt gewaarborgd door bestuurlijke samenwerking binnen U10-verband en andere gemeenschappelijke regelingen of samenwerkingsverbanden. 8. De gemeente communiceert met haar inwoners en andere groepen open en duidelijk over haar besluiten, beleid en dienstverlening, in begrijpelijke taal en zowel via traditionele als moderne media. 9 De gemeentelijke organisatie ondersteunt en faciliteert de inwoners, ondernemers en vertegenwoordigers van instellingen en daagt hen uit om te participeren bij de oplossing van maatschappelijke problemen. 10. De gemeente geeft, waar mogelijk en passend, ruimte aan belanghebbenden en belangstellenden om te participeren in projecten en beleidstrajecten, waarbij duidelijk is wat hun rol en mate van inbreng is. In het nieuwe begrotingsjaar passen wij deze doelstelling toe in onder meer het

11 PROGRAMMABEGROTING 2020, GEMEENTE DE BILT

participatietraject woningbouwopgave en de verschillende ruimtelijke projecten zoals HF Witte (Nobelkwartier) en de herontwikkeling van de locatie van het voormalig politiebureau Bilthoven. 11. De gemeentelijke organisatie, bedrijfsprocessen en informatievoorziening zijn, met het oog op de ontwikkelingen in de samenleving en technologie, flexibel ingericht ten behoeve van een optimale afhandeling van de vraag van inwoners, ondernemers en instellingen. Wij geven daarbij uitvoering aan het programma, opgenomen in de Nota Koersen op (digitale) dienstverlening - Visie en Meerjarenprogramma 2019-2022. 12. De dienstverlening van de gemeente is betrouwbaar, laagdrempelig en duidelijk, zodat de inwoner, ondernemer en instelling weet wat hij/zij kan verwachten. 13. Inwoners, ondernemers en vertegenwoordigers van instellingen voelen zich welkom in het gemeentehuis. Zij kunnen de gemeentelijke dienstverlening zoveel mogelijk tijden plaatsonafhankelijk afnemen, met als uitgangspunt: 'Digitaal eerst, face-to-face waar nodig en altijd persoonlijk'. 14. Standaard producten en diensten worden geleverd tegen een vast tarief met een korte doorlooptijd en zijn van een betrouwbare kwaliteit. 15. De inwoner, ondernemer en instelling kan diensten en producten afnemen via verschillende kanalen en ontvangt onafhankelijk van het kanaal dezelfde antwoorden. 16. De inwoner, ondernemer en instelling kan met zijn/haar vragen terecht bij een klantcontactcentrum waar circa 80 procent van de vragen direct wordt beantwoord. 17. De toegankelijkheid en kwaliteit van de informatie via de gemeentelijke website, sociale media, het Gemeentenieuws en het raadsinformatiesysteem zijn gewaarborgd. 18. De gemeente heeft alleen strategisch vastgoed in eigendom dat met goed onderhoud voor lange termijn in stand blijft.

2c Effectindicatoren

Effectindicator 2018 2019 2020 2021 1 Opkomst bij verkiezing gemeenteraad 65,92% N.v.t. N.v.t. N.v.t. 2 Rapportcijfer van inwoners voor gemeentebestuur N.v.t. 5,9 N.v.t. 6,3 3 Percentage inwoners dat zich goed vertegenwoordigd voelt door gemeenteraad N.v.t. 18% N.v.t. 23% 4 Percentage inwoners dat vertrouwen heeft in college van B&W N.v.t. 32% N.v.t. 35% 5 Percentage inwoners dat voldoende invloed heeft op wat gemeente doet N.v.t. 15% N.v.t. 18% Rapportcijfer van inwoners voor de wijze waarop zij betrokken worden bij het N.v.t. 5,7 N.v.t. 5,9 6 maken van beleid en plannen en bij projecten 7 Rapportcijfer inwoners voor woon en leefklimaat N.v.t. 7,8 N.v.t. 7,8 8 Percentage inwoners dat zich betrokken voelt bij de eigen buurt N.v.t. 55% N.v.t. 57% 9 Rapportcijfer inwoners voor gemeentelijke informatievoorziening N.v.t. 6,4 N.v.t. 6,5 10 Rapportcijfer inwoners voor gemeentelijke website N.v.t. 6,9 N.v.t. 7,2 11 Rapportcijfer inwoners voor algemene gemeentelijke dienstverlening N.v.t. 6,7 N.v.t. 7,0 12 Rapportcijfer klanttevredenheid over balie dienstverlening N.v.t. 8,3 N.v.t. 7,9 13 Rapportcijfer klanttevredenheid over telefonische dienstverlening N.v.t. 7,6 N.v.t. 7,6 14 Rapportcijfer klanttevredenheid over digitale dienstverlening N.v.t. 7,1 N.v.t. 7,1 Bron voor indicatoren 2 t/m 14: tweejaarlijkse GemeenteBeleidsMonitor / Klanttevredenheidsonderzoek kolom 2021 betreft streefcijfers

12 PROGRAMMABEGROTING 2020, GEMEENTE DE BILT

3 WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN?

3a Activiteiten

1. Bestuur I-overheid Het jaar 2020 heeft met de uitbraak van het Coronavirus het belang van een goed werkende digitale overheid onderstreept. Naast de kansen die informatietechnologie voor onze welvaart en het maatschappelijk welzijn biedt, ervaren wij steeds nadrukkelijker de nadelige effecten van deze technologie op publieke waarden. De invloed van informatietechnologie op het waarborgen van de persoonlijke levenssfeer, de menselijke waardigheid en het gelijkwaardig kunnen meedoen, vraagt extra aandacht van de overheid. In de afgelopen jaren hebben gemeenten het belang van samenwerking op dit gebied onderkend in de Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering (GGU). Wij werken in de Digitale agenda 2024 Nnaar een waardevolle informatiesamenleving van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten aan de volgende gezamenlijke thema’s: 1. Mogelijk maken (de basis op orde). 2. Kansen benutten (in beleidsdomeinen van de overheid en in de economie). 3. Duiden en reflecteren (van waarden en innovatie in de informatiesamenleving). Door actief mee te doen met deze gezamenlijke aanpak bedenken en ontwikkelen wij als gemeenten één keer oplossingen die we meermaals kunnen toepassen. Daardoor houden wij als gemeente ruimte voor het creëren van lokaal maatwerk en autonomie, bundelen van schaarse expertise en kennis, staan wij sterker in overleg met Rijk, ketenpartners en marktpartijen en realiseren wij aanzienlijke efficiencyvoordelen.

Gebiedsgericht werken Gebiedsgericht werken is steeds meer ingebed in de werkwijze van de gemeente. Vanuit de samenleving wordt een bijdrage geleverd aan de doelstellingen van de gemeente en het beleid wordt steeds meer samen met inwoners, ondernemers en instellingen vormgegeven. Deze integrale manier van werken, gericht op samenwerking met alle partijen in de gebieden, waarin ruimte is voor eigen initiatief wordt verder uitgebouwd.

2. Dienstverlening Goede (digitale) dienstverlening In mei 2019 heeft de gemeenteraad de nota 'Koersen op (digitale) dienstverlening' vastgesteld. Het betreft een Visie en Meerjarenprogramma 2019-2022. Onze doelstelling is daarin verwoord als volgt: "Wij zijn een gemeente die dichtbij haar inwoners staat. Onze dienstverlening is passend bij de behoefte van de inwoner. Waar mogelijk overtreffen wij de verwachting van de inwoner. Digitaal eerst, face-to-face waar nodig en altijd persoonlijk. Wij zijn betrouwbaar, laagdrempelig en duidelijk".

Zowel voor het jaar 2021 als voor het jaar 2022 maken wij een uitvoeringsagenda. De uitkomsten van het uitgevoerde klanttevredenheidsonderzoek nemen wij hierin mee. Op diverse onderdelen blijven wij klantervaringen meten. Onze focus ligt op de bereikbaarheid van de contactkanalen en op het digitaal verstrekken van producten.

Verkiezingen Op 17 maart 2021 zijn er reguliere Tweede Kamerverkiezingen.

13 PROGRAMMABEGROTING 2020, GEMEENTE DE BILT

3. Beheer overige gebouwen en gronden Gemeentelijke gebouwen De gemeente had ca 70 objecten in beheer. Die lopen uiteen van binnensportaccommodaties, sociaal- culturele voorzieningen en dienstgebouwen tot woningen, kerktorens en gronden. Daaronder zijn ook panden die hun oorspronkelijke functie hebben verloren, zoals een aantal onderwijsgebouwen.

Ter uitvoering van de portefeuillestrategie zoals die door ons in 2018 is vastgesteld zijn in 2020 enkele woningen afgestoten. De sportaccommodaties De Vierstee, Kees Boekehal en zwembad Brandenburg zijn voor beheer en onderhoud ondergebracht in een publiek – publieke samenwerking. De sloop van zeven panden is in voorbereiding en zal in 2020 en 2021 plaatsvinden. De achterblijvende gemeentelijke locaties Everdingenschool en Akoteh zijn in 2020 door verkoop van alle kavels afgestoten. De overige achterblijvende gemeentelijke locaties waar een herontwikkeling voor wordt voorbereid, verwachten we in 2020 en 2021 af te stoten.

Meerjarenonderhoudsprogramma (MJOP) Ter uitvoering van de motie van uw raad d.d.20 juni 2019 bij de vaststelling van de Kadernota 2020-2024 hebben wij in 2020 een MJOP vastgesteld waarin we realistische kosten voor het noodzakelijk onderhoud hebben opgenomen. Hiermee hebben we een belangrijke stap gezet om onze ambities voor het gemeentelijk vastgoed waar te maken. Namelijk waardebehoud van het strategisch vastgoed en instandhouding gedurende langere tijd. Wij stellen voor dekking te vinden door incidentele stortingen uit bouwgrond in exploitatie (BIE) voor € 1.500.000 verdeeld over 3 jaar en een incidenteel bedrag van € 500.000 uit verkoop van overige bezittingen, welke reeds in de begroting was opgenomen. Hierdoor is er voldoende dekking voor de uitvoering van het MJOP 2020-2024.

Verduurzaming gemeentelijke gebouwen In verband met de bezuinigingsmaatregel uit de begroting 2020 om de storting van het revolving fund op te schorten is er voor 2020 geen nieuw duurzaamheidsbudget toegevoegd. In 2021 gaan we verder met verduurzaming van de gemeentelijke gebouwen. Deze koppelen we zoveel mogelijk aan de onderhoudswerkzaamheden van de gebouwen zoals deze in het MJOP zijn opgenomen.

Vastgoedmanagement en grondzaken Het verbeteren van onze administratie is een doorlopend proces. Dit betreft niet alleen de eigendommen- administratie maar ook de registratie van tal van andere zaken die daarmee samenhangen. Het gecoördineerd administreren leidt tot meer inzicht en kostenbesparing. Het proces om te komen tot een keuze voor een softwarepakket ter ondersteuning is gestart en wordt naar verwachting in 2021 afgerond.

3b Prestatie indicatoren

Prestatie indicator 2018 2019 2020 2021 1 Aantal bezwaarschriften: 70 79 60 60 • percentage ontvankelijk 95% 90% 95% 95% • percentage gegrond 10% 17% 7% 5% 2 Aantal klachten 18 6* 13 13 • percentage ontvankelijk 95% 100% 100% 100% • percentage gegrond 90% 58% 50% 45% 3 Afhandeling klachten 100% 100% 100% 100% • binnen 6 weken 90% 50% 95% 95% • binnen 10 weken 10% 50% 5% 5% * Dit getal betreft enkel de formele klachten: klachten die schriftelijk zijn afgedaan. 26 overige ontvangen klachten zijn op informele wijze afgehandeld. Kolommen 2020 en 2021 betreffen streefcijfers

14 PROGRAMMABEGROTING 2020, GEMEENTE DE BILT

3c Verbonden partijen

Verbonden partijen Bijdrage aan de gemeentelijke doelstellingen Risico’s

Vereniging Nederlandse • Het individueel bijstaan van haar leden bij het geen Gemeenten vervullen van de gemeentelijke bestuurstaken • Het collectief behartigen van de belangen van de gemeenten bij andere overheden • Het collectief optreden namens de gemeentelijke werkgevers. Provinciale afdeling VNG • Het collectief behartigen van de belangen van de geen gemeenten op provinciale schaal • het beiden van een platform en netwerk voor gemeentebestuurders. Platform Middelgrote • Het bieden van een platform en netwerk voor geen Gemeenten gemeentebestuurders.

4 KADERSTELLENDE NOTA’S

Nota/plan

1. Reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de gemeenteraad De Bilt 2018 2. Gedragscode integriteit bestuurders De Bilt 2018 3. Strategische Agenda De Bilt 2030 4. Position Paper gemeente De Bilt voor Ruimtelijk-Economisch Programma U10 5. Coalitieakkoord 2018-2022 - Samen bouwen aan een topklimaat 6. GemeenteBeleidsMonitor De Bilt 2019 7. Klanttevredenheidsonderzoek gemeentelijke dienstverlening 2019 8. Nota Participatiebeleid – Samenwerken in De Bilt (2019) 9. Nota Koersen op (digitale) dienstverlening - Visie en Meerjarenprogramma 2019-2022 10. Nota grondbeleid (2019).

15 PROGRAMMABEGROTING 2020, GEMEENTE DE BILT

5 WAT GAAT HET KOSTEN?

Programma : Burger, Bestuur en Ondersteuning

Rekening Begroting Primitief Begroting na wijziging Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2019 2020 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Lasten Bestuur 2.384.170 2.364.770 2.359.501 2.280.531 2.266.648 2.279.437 2.272.465 2.255.005 Burgerzaken 941.748 650.314 650.314 734.388 705.027 643.931 643.919 643.955 Beheer overige gebouwen en 1.845.494 1.757.033 1.764.533 2.333.240 2.312.903 2.311.559 2.311.047 2.310.533 gronden Totaal lasten 5.171.411 4.772.117 4.774.348 5.348.159 5.284.578 5.234.927 5.227.431 5.209.493 Baten Bestuur 93.235 0 Burgerzaken 598.612 436.739 436.739 559.203 424.186 424.186 424.186 424.186 Beheer overige gebouwen en 694.716 1.470.499 1.470.499 1.488.966 328.798 328.798 328.798 328.798 gronden Totaal baten 1.386.563 1.907.238 1.907.238 2.048.169 752.984 752.984 752.984 752.984 Totaal Exploitatie 3.784.848 2.864.879 2.867.110 3.299.990 4.531.594 4.481.943 4.474.447 4.456.509 Lasten Mutaties reserves 261.742 Toevoeging aan reserves 261.742 Saldo na bestemming reserves 3.784.848 2.864.879 3.128.852 3.299.990 4.531.594 4.481.943 4.474.447 4.456.509

16 PROGRAMMABEGROTING 2020, GEMEENTE DE BILT

2.2 Programma Veiligheid

1 OMSCHRIJVING PROGRAMMA

De zorg voor veiligheid is een kerntaak van de gemeentelijke overheid. Deze kerntaak kan niet zonder een integrale aanpak. De gemeente kan de objectieve en subjectieve veiligheid alleen verbeteren met betrokkenheid en inzit van anderen, waaronder de inwoners zelf en natuurlijk vele ketenpartners zoals politie, brandweer, Openbaar Ministerie, woningbouwcorporatie(s), GGDrU en de zorgpartners. Bij de aanpak van de veiligheidsthema’s wordt op alle onderdelen van de veiligheidsketen actie ondernomen. De veiligheidsketen bestaat uit pro-actie, preventie, preparatie, repressie en nazorg.

2 WAT WILLEN WE BEREIKEN?

2a Gewenste maatschappelijke effecten 1. Een hogere gemiddelde score dan 7,8 voor veiligheid in de Burgerpeiling De Bilt. 2. De gemeentelijke regierol op het lokaal veiligheidsbeleid versterken. 3. Meer bewustzijn creëren bij inwoners, bedrijven en collega’s waar het gaat om waarnemen en interpreteren van signalen die duiden op misstanden. 4. Meer duidelijkheid voor mensen die meldingen doen en meer inzicht in de wijze waarop de opvolging en afhandeling van deze meldingen plaatsvindt. 5. Aandacht voor de spanning tussen objectieve veiligheid en subjectieve veiligheid. 6. Rust bewaren en waarborgen bij sociale en fysieke incidenten/gebeurtenissen die mogelijk impact hebben op de veiligheidsbeleving en de openbare orde en veiligheid in onze gemeente. 7. Snel en effectief ingrijpen op potentieel escalerende kwesties die zich relatief veel op het snijvlak tussen sociaal domein en veiligheid manifesteren. Maar ook in de overige veiligheidsdomeinen is snel schakelen om verdere (en duurdere) escalatie te voorkomen, gewenst.

2b Operationele doelstellingen De coronacrisis heeft in 2020 een forse impact gehad op enerzijds de effectieve inzetbare capaciteit op de reguliere veiligheidstaken, anderzijds heeft de coronacrisis juist ook extra benodigde inzet op gebied van veiligheid veroorzaakt. In dat licht is het wenselijk aan te geven dat een aantal voor 2020 gestelde doelstellingen niet volledig gerealiseerd zijn. 1. Met de Veiligheidsregio Utrecht (VRU) onze burgers beschermen tegen risico’s (preventief) en hen efficiënte en kwalitatief hoogwaardige brandweerzorg en geneeskundige hulpverlening bieden bij ongevallen en rampen en crisisbeheersing (repressief). 2. Op basis van het Integraal Veiligheidsplan 2018-2022 (IVP 2018-2022) en in samenwerking met de BES-gemeenten concreet uitvoering geven aan het veiligheidsbeleid in de gemeente. 3. Focus en prioriteit op de 'high impact crimes' zoals woninginbraak en geweld maar ook jeugdoverlast, jeugdcriminaliteit, cyberveiligheid en ondermijning. Daarnaast nadrukkelijk inzetten op thema’s als: nazorg ex-gedetineerden, persoonsgerichte aanpak (PGA) en tegenstellingen in de samenleving (o.a. polarisatie en radicalisering). Denk hierbij bijvoorbeeld aan boerenprotesten en racisme. 4. Sinds 2019 is De Bilt aangesloten bij de uitvoering van het Integraal Veiligheidsplan BES*. Door samen te werken, wordt bestuurlijk én strafrechtelijk een vuist gemaakt naar criminelen. Dit gezamenlijke plan brengt meer focus aan op de ambitie(s) die we hebben, we zijn effectiever en efficiënter en kunnen elkaar verder versterken. De BES-gemeenten hebben samen met de politie en het OM gezamenlijk vier prioriteiten benoemd waarin ze elkaar nog meer gaan versterken. • Ondermijning • Zorg en veiligheid • High Impact Crimes (HIC)

17 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

• Jeugdoverlast en -criminaliteit 5. Toezicht en handhaving bij evenementen en activiteiten om de veiligheid van bezoekers op feesten, markten, evenementen, kermis etc. te bevorderen. Door handhaving kan er aan onveilige situaties een einde worden gemaakt. 6. Voldoen aan de wettelijke zorgplicht voor gevonden dieren.

* In De Bilt heeft de raad in 2017 het IVP 2018-2022 De Bilt vastgesteld. Dat betekent dat De Bilt formeel geen deel uitmaakt van het gezamenlijke IVP-BES. De lokale Biltse prioriteiten sluiten grotendeels aan bij het IVP-BES en in de uitvoering wordt wel zoveel mogelijk gezamenlijk opgetrokken. Basisteam BES bedient met haar politiecapaciteit vijf gemeenten: Baarn, Bunschoten, Eemnes (samen Eemdal), De Bilt en Soest.

2c Effectindicatoren

Effectindicator 2018 2019 2020 2021 1 Verwijzingen Halt (aantal per 10.000 jongeren van 12-17) 91 146 85 100 2 Winkeldiefstal (aantal per 1000 inwoners) 1,0 1,1 1,0 1,1 3 Geweldsmisdrijven (aantal per 1000 inwoners) 2,5 2,6 2,0 2,0 4 Diefstal uit woning (aantal per 1000 inwoners) 3,3 2,5 2,0 2,1 Vernielingen en beschadigingen (in de openbare ruimte) (aantal per 1000 5 inwoners) 3,4 3,9 3,0 3,0 6 Diefstal uit/vanaf personenauto (aantal per 1000 inwoners) 4,5 4,3 4,0 4,1 7 Percentage bevolking dat zich veilig voelt in de eigen buurt * 92% * 93% 8 Diefstal van fiets (aantal per 1000 inwoners) 3,5 2,3 2,1 2,1 De kolommen 2020 en 2021 betreffen prognoses Bron: www.waarstaatjegemeente.nl * De Gemeentelijke beleidsmonitor vindt om het jaar plaats.

3 WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN?

3a Activiteiten

1. Aanpak Georganiseerde Ondermijnende Criminaliteit Georganiseerde criminaliteit vraagt om een geïntegreerde aanpak. Geïntegreerd betekent dat er samenwerking binnen de gehele keten is: van preventie (gemeenten), handhaving (gemeenten en Belastingdienst), opsporing (politie, FIOD, SIOD) tot en met straf (Openbaar Ministerie). Daarom heeft de gemeente zich in 2013 aangesloten bij het Regionaal Informatie en Expertise Centrum Midden Nederland (RIEC MN). Het RIEC MN adviseert en ondersteunt de gemeente bij de bestuurlijke aanpak van ondermijnende en georganiseerde criminaliteit en adviseert bij de implementatie en toepassing van de Wet Bibob. Verder biedt het RIEC MN expertise op het terrein van mensenhandel, georganiseerde hennepteelt, vastgoedmisbruik en witwassen. Wij willen vermijden dat de onder- en de bovenwereld in nauwer contact met elkaar komen te staan. Concreet willen wij ook in 2021 in samenwerking met het RIEC een aantal cases draaien om criminaliteit tegen te gaan. Daarnaast worden in samenwerking met het RIEC projecten uitgevoerd die gericht zijn op tegengaan van ondermijnende activiteiten in het buitengebied. Om de bewustwording over risico’s van georganiseerde ondermijnende criminaliteit te vergroten, worden er awareness trainingen en voorlichting gegeven aan relevante in- en externe partners van de gemeente. Dit zal zich in 2021, samen met bureau RVS ook richten op cybercrime in de breedste zin met een programmaplan digitale veiligheid. Dat betekent gezamenlijke inzet op opsporing en voorlichting bij onder meer gijzelsofware, sexting, grooming, markplaatsfraude, identiteitsfraude en phishing. Wij voeren met regelmaat (georganiseerde) integrale controles van bedrijven uit in samenwerking met partners als ODRU, brandweer, politie, belastingdienst, Stedin, Douane. Zo wordt gekeken of de bedrijfsactiviteiten in overeenstemming zijn met het bestemmingsplan en of de bouwen milieuwetgeving wordt nageleefd. ook bedrijfspanden worden onderzocht op onwettige activiteiten. Bijvoorbeeld omdat er in het pand niet-vergunde activiteiten worden uitgeoefend of vanwege een vermoeden van witwassen,

18 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

fraude, belastingontduiking of oneigenlijke concurrentie. Daarmee worden de maatschappij en bonafide bedrijven in bescherming genomen.

2. Veiligheidshuis De samenwerking met het Veiligheidshuis wordt in 2021 voortgezet. De gemeenten blijven samen de regie voeren. Doelstelling blijft het realiseren van een goede aansluiting tussen politie, OM, Raad voor de Kinderbescherming, de reclassering, Samen Veilig Midden-Nederland, welzijnsorganisaties en het gemeentelijk aanbod met gebruikmaking van het lokale netwerk. Alle gemeenten in de regio kunnen in samenspraak met politie hun meest complexe casussen uit de lokale persoonsgerichte aanpak, die verantwoordelijk zijn voor ernstige criminaliteit en overlast, als Top X-er aanmelden bij het Veiligheidshuis Utrecht. Deze stelt in samenspraak met alle partners een persoonsgerichte aanpak per individu op.

3. Toezicht en Handhaving De samenleving is constant in ontwikkeling en dat vraagt een vernieuwde uitvoering van de gemeentelijke toezicht- en handhavingstaak. De Buitengewoon Opsporingsambtenaren Openbare Ruimte (BOA’s domein 1) van De Bilt werken meer en meer wijken buurtgericht en informatiegestuurd. Het aantal taken dat de BOA’s uitvoeren heeft een vlucht genomen en zal nog verder toenemen. Dit geldt ook voor de toenemende samenwerking met de (lokale) politie. Dat vraagt veel van de BOA’s qua competenties maar brengt ook veel meerwaarde.

Door het digitaal werken kunnen de BOA’s meer effectieve uren toezicht op straat realiseren en beter en sneller rapporteren. Dat maakt dat er in 2021 nog meer aandacht gegeven kan worden aan de belangrijke taak van preventie en vroegsignalering door de BOA’s (ogen en oren). Trends en ontwikkelingen worden sneller ontdekt zodat er eerder bijgestuurd kan worden door gemeente, politie en/of andere ketenpartners.

De Bilt neemt in regionaal verband deel aan de poule van toezichthouders voor de Drank- en Horecawet die de gemeente Utrecht in het leven heeft geroepen. Deelname stelt ons in staat om buiten reeds bestaande samenwerkingsverbanden capaciteit te vragen voor gerichte DHW-controles. Dit komt de slagkracht van onze gemeente ten goede.

4. Burgernet, WhatsApp-buurtpreventie Burgernet heeft per december 2019 inmiddels 4306 deelnemers. Dit is 10% van onze inwoners. We streven ernaar om dit aantal in 2021 verder op te hogen door succesverhalen in de media en mond op mond reclame.

Er zijn in de gemeente veel WhatsApp-buurtgroepen actief die een belangrijke functie vervullen. Dergelijke groepen zijn waardevol voor de openbare orde en veiligheid in onze gemeente. In samenspraak met initiatiefnemers/beheerders van deze groepen, politie en andere relevante partners blijven we actie ondernemen gericht op voorlichting/waardering/bewustwording om het gebruik en de effectiviteit van WhatsApp-buurtpreventie te vergroten.

5. Veiligheidsregio Utrecht (VRU) De VRU levert brandweerzorg, de organisatie van geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen, rampenbestrijding en crisisbeheersing en beheert de gemeenschappelijke meldkamer. Het streven van de VRU om door te groeien naar een kostenefficiënte en effectieve hulpverleningsorganisatie wordt in 2021 verder vorm gegeven.

6. Lokale veiligheid en Koppeling PGA/Sociaal Domein Vanaf 1 oktober 2018 is de opvang van verwarde personen bij gemeenten belegd. Een ieder kan bij de gemeente melding doen over een persoon, voor wie de noodzaak tot geestelijke gezondheidszorg (mogelijk door verplichte zorg te bieden) onderzocht moet worden. Het aantal lokale taken op het vlak van veiligheid neemt de komende jaren toe. Er kunnen zich situaties voordoen waarbij repressieve zorg gewenst en zelfs noodzakelijk is. Uit het oogpunt van preventie en integraliteit is het zaak te komen tot een duidelijke koppeling en samenwerking tussen veiligheid en het sociaal-maatschappelijk domein. Sinds 2019 geven wij hier gevolg aan door het voorzien in een interventiespecialist veiligheid op de thema’s PGA (Persoonsgerichte Aanpak) en Top-X, ketenregie en PmVG (personen met verward gedrag).

Met grote regelmaat moet de GGDrU en/of een ontruimings-/reinigingsbedrijf worden ingezet. Verwacht wordt dat dit, met de verdere professionalisering, in 2021 nog veel vaker gaat voorkomen. De kosten daarvoor zijn voor rekening van de gemeente en vallen onder het Sociaal Domein, er is echter vrijwel altijd inzet en capaciteit vanuit veiligheid benodigd. Hetzelfde geldt voor het inzetten van gespecialiseerde GGZ

19 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

bemoeizorg. Aandachtspunt is dat er overeenkomsten zijn met organisaties die ambulante begeleiding en/of bemoeizorg kunnen inzetten maar dat deze organisaties niet de mogelijkheid tot behandeling bieden. Dit maakt dat succesvolle interventies op praktische en bewerkelijke bezwaren stuiten. In het belang van de veiligheid is het zeer gewenst dat er maatwerk geleverd kan worden voor inwoners vanuit de PGA en PmVG. Hier is snel en effectief ingrijpen op potentieel escalerende kwesties van cruciaal belang om een doorbraak te forceren. Dit kan niet effectief gebeuren zonder steun en financiële armslag. Ook manifesteren zich de eerste signalen dat de coronacrisis en de daarop volgende economische recessie grote effecten op de psychische gezondheid en mentale weerbaarheid van mensen heeft, dit betekent ook extra instroom in het zorgen veiligheidsdomein.

7. Radicalisering en uitersten in de samenleving Er is sprake van een toenemende aandacht voor polarisering en radicalisering. Dit uit zich bijvoorbeeld bij (grote) maatschappelijke discussies zoals het racismedebat, de coronamaatregelen en de boerenprotesten. Voor gemeenten is een grote rol weggelegd om de-escalerend op te treden en de verbinding te zoeken. Het is van belang dat het maatschappelijke debat goed gevoerd kan worden zonder daarbij het maatschappelijke midden en de uitersten te vergeten. Ook in 2021 zullen wij hierop blijven inzetten, waarbij de verwachting is dat deze polariseringsproblematiek niet van voorbijgaande aard is en zich nog verder en meer divers zal manifesteren. Genoemde ontwikkeling zal gemeentelijke overheden dwingen tot een andere rolopvatting en grotere inzet vragen. Binnen de gemeentelijke organisatie is de verwachting dat dit tot enerzijds spanning in de formatie op veiligheid en anderzijds behoefte aan specifieke expertise zal gaan leiden

Bij radicalisering en jihadisme is het uitgangspunt dat gemeenten vooral insteken op een preventieve aanpak. Het is van groot belang radicalisering zo vroeg mogelijk te signaleren. Signaleren moet vooral plaatsvinden op plekken waar de risicogroep komt: op scholen, in de wijk, bij buurtcentra, maar nadrukkelijk ook thuis en bij vrienden. Hiervoor zijn een goed netwerk én voldoende kennis bij de gemeente en uiteraard in het sociaal domein en bij onze ketenpartners van groot belang. Naast preventie is het ook mogelijk dat er repressieve maatregelen genomen moeten worden. Dit doen wij in voorkomende gevallen in nauwe samenwerking met de relevante ketenpartners.

In 2021, wordt onder de regie van gemeenten, het casusoverleg radicalisering en extremisme ondersteund en gefaciliteerd door de (Zorg- en) Veiligheidshuizen in Midden-Nederland. Door het inrichten van een medewerkerspool vanuit de veiligheidshuizen realiseren we een duurzame en toekomstgerichte infrastructuur voor de persoonsgerichte aanpak van radicalisering en extremisme. Dit biedt kwaliteitsborging door eenduidige werkwijze in Midden-Nederland op het gebied van triage en opvolgen van casuïstiek. Daarnaast worden signalen van gemeente overstijgende casuïstiek en bovendistrictelijke ontwikkelingen op het gebied van radicalisering en extremisme zoals rechts- en linksextremise eerder in het juiste verband gebracht.

8. Methodiek “De Voorkant” Methodiek “De Voorkant” is een multidisciplinaire samenwerking die onder regie van de gemeente is gericht op het voorkomen van grensoverschrijdende jeugd- en jongerenoverlast en eventuele doorontwikkeling naar criminaliteit. Dit type overlast leidt regelmatig tot dusdanige (ernstige) leefbaarheidsproblematiek in buurt en wijk dat een repressieve aanpak noodzakelijk is.

Met “De Voorkant” worden jongerengroepen gemeentebreed in beeld gebracht en getypeerd op basis van gedrag. Afhankelijk van de typering wordt de benadering van de groep en eventuele interventie bepaald en ingezet. Een goede samenwerking én effectieve ketengerichte uitvoering is noodzakelijk om tot een constructieve vroegsignalering van meer- en minder afglijdende jongeren te komen. De regie op de uitvoering van “De Voorkant” ligt bij de gemeente en is in 2019 gestart. Er is begonnen met het trainen van in- en externe partners. Het streven is om alle jongerengroepen in 2021 in kaart gebracht te hebben en de passende gebiedsgerichte aandacht te geven in kerngroepen van gemeente en ketenpartners.

20 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

3b Prestatie indicatoren

Prestatie indicator 2018 2019 2020 2021

1 Diefstal uit/vanaf personenauto (aantal per 1000 inwoners) 4,3 4,3 4,0 4,2 2 Diefstal van fiets (aantal per 1000 inwoners) 2,3 2,3 2,1 2,1 3 Diefstal uit woning (aantal per 1000 inwoners) 2,5 2,5 2,4 2,3 4 Winkeldiefstal (aantal per 1000 inwoners) 1,1 1,1 0,9 0,9 5 Verwijzingen Halt (aantal per 10.000 jongeren van 12-17) 91 146 85 100 Bron: www.waarstaatjegemeente.nl De kolommen 2020 en 2021 betreffen prognoses

3c Verbonden partijen

Verbonden partijen Bijdrage aan de gemeentelijke doelstellingen Risico’s

Halt Regio Utrecht Halt levert een bijdrage aan de preventie en Geen bestrijding van jeugdcriminaliteit. Daarnaast is Halt actief op het gebied van advisering, voorlichting en de ontwikkeling en uitvoering van preventieprojecten.

Veiligheidsregio Utrecht Het doel van de Veiligheidsregio Utrecht is het Laag beschermen van burgers tegen risico’s (preventief) en De VRU heeft in november 2016 besloten geen het bieden van efficiënte en kwalitatief hoogwaardige VRU-posten in eigendom te zullen overnemen. brandweerzorg, geneeskundige hulpverlening bij Dit betekent dat alle VRU-posten eigendom ongevallen en rampen en crisisbeheersing (repressief). blijven van de gemeenten. Met de VRU zijn Daarnaast is het doel van de VRU het realiseren van afspraken gemaakt over de wijze waarop de een gelijkwaardig kwaliteitsniveau van crisisbeheersing gemeente deze locaties ter beschikking stelt en in alle Utrechtse gemeenten. de kosten voor verdeling van onderhoud en gebruik. De posten worden aangepast of vernieuwd om aan de huidige eisen te voldoen. Het is momenteel niet duidelijk wat de exacte financiële consequenties zullen zijn voor de gemeente. Bureau Regionale Bureau RVS ondersteunen bij diverse Geen Veiligheidsstrategie veiligheidsprojecten. Versterkt de uitvoering van de Regionale Veiligheidsstrategie, door gemeenten en alle andere veiligheidspartners te inspireren. Voorbeelden hiervan zijn de aanpak van ondermijning, radicalisering en digitale veiligheid. Het doel van deze inspanningen is om de subjectieve- en objectieve veiligheid in de regio en in De Bilt te vergroten.

21 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

4 KADERSTELLENDE NOTA’S

Nota/plan 1. Integraal Veiligheidsplan 2018-2022 2. Gemeente Beleidsmonitor 2019 3. Programmabegroting 2021 VRU 4. Regionaal Crisisplan 2018-2020 VRU

22 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

5 WAT GAAT HET KOSTEN?

Programma : Veiligheid

Rekening Begroting Primitief Begroting na wijziging Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2019 2020 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Lasten Crisisbeheersing en 2.754.085 2.928.369 2.936.369 3.117.760 3.116.162 3.110.328 3.108.908 3.107.488 brandweer Openbare orde en 824.865 952.410 912.410 967.116 897.116 897.116 897.116 897.116 veiligheid Totaal lasten 3.578.950 3.880.779 3.848.779 4.084.876 4.013.278 4.007.444 4.006.024 4.004.604 Baten Openbare orde en 60.635 33.100 33.100 33.696 33.696 33.696 33.696 33.696 veiligheid Totaal baten 60.635 33.100 33.100 33.696 33.696 33.696 33.696 33.696 Saldo na bestemming 3.518.314 3.847.679 3.815.679 4.051.180 3.979.582 3.973.748 3.972.328 3.970.908 reserves

23 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

2.3 Programma Verkeer, vervoer en waterstaat

1 OMSCHRIJVING PROGRAMMA

Het programma VVW richt zich op het verantwoord en veilig maken van het personen- en goederenverkeer. In dit programma besteden we aandacht aan het aanleggen van infrastructuur en het reguleren en verduurzamen van verkeers- en vervoerstromen. De hoofddoelstellingen van dit programma zijn het verbeteren van het verblijfsklimaat in woongebieden, het handhaven van de bereikbaarheid en het verbeteren van de verkeersstructuur gericht op doorstroming van het verkeer.

2 WAT WILLEN WE BEREIKEN?

2a Gewenste maatschappelijke effecten

1. Een duurzame regionale bereikbaarheid voor inwoners en bedrijven met de knooppuntontwikkeling Bilthoven als centraal punt. 2. Het verbeteren van de verkeersveiligheid. 3. Het stimuleren van openbaar vervoer. 4. Het verbeteren van de hoofdwegen en hoofdfietsroutes voor veiligheid en verkeersafwikkeling.

2b Operationele doelstellingen

1. Het nemen van maatregelen en doen van verkeerskundige aanpassingen om de doorstroming op de ontsluitingswegen en de OV-routes te behouden en bevorderen, onder andere de corridor Soestdijkseweg _Noord, Bilthovencentrum - N234 2. De knoop Bilthoven ontwikkelen als OV-hub (eerste en laatste kilometer vanuit de trein). Wij zien voor de knoop Bilthoven als hub naar OV voor de automobiliteit met name een rol ten behoeve van lokaal verkeer. 3. Het versterken van veilige en zo direct mogelijke fietsroutes. 4. Van de inwoners van de gemeente De Bilt moet tenminste 80% gebruik kunnen maken van openbaar vervoer door een OV-halte in de buurt (500m of 10 minuten lopen). Wij brengen dit in in het jaarlijkse overleg met de Provincie over de OV-dienstregeling en het OV netwerkoverleg ten behoeve van de nieuwe OV-consessie in 2023.

2C Effectindicatoren

Effectindicator 2018 2019 2020 2021

Verkeersveiligheid (alle wegen binnen de gemeente): 1 Ziekenhuisopname na verkeersongeval met een motorvoertuig*1 17 16 nnb nnb *1getal is indicatief en medeafhankelijk van gedrag, aanpassing aan nieuwe vervoermiddelen (bijv. speedpedelecs) en daarmee ten dele afhankelijk van externe factoren

24 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

3 WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN?

3a Activiteiten

1. Verkeer en vervoer In 2021 en volgende jaren is de aandacht gericht op de corridor-noord, dat wil zeggen de route vanaf Bilthoven NS naar de N234. Hier zijn een aantal knelpunten op gebied van verkeersveiligheid en oversteekbaarheid. Het Verkeerscirculatieplan (VCP) De Bilt ronden we in 2021 af. De Pr. Dr. Asserweg is doorgetrokken tot aan de Biltse Rading, waarna wij variant 3A van het VCP geheel kunnen implementeren. In 2020 is de startnotitie mobiliteit opgesteld. In 2021 zal in nauwe samenhang met het proces voor de omgevingsvisie verder gewerkt worden aan een nieuwe mobiliteitsagenda en visie voor De Bilt. De opgave voor station Bilthoven past binnen een bredere studie over de mobiliteitsontwikkeling aan de oostkant van Utrecht. De uitwerkingen en gevolgen van verschillende scenario’s voor de knoop Bilthoven zullen duidelijkheid geven over de ontwikkelingen in het gebied. Het toenemende sluipverkeer door de gemeente heeft een grote impact op de aanwonenden van de betreffende wegen: Ruigenhoeksedijk, Voordorpsedijk en Groenekanseweg. Het grote aantal verschillende gebruikers in combinatie met de hoge snelheid van gemotoriseerd verkeer en het smalle wegprofiel leiden regelmatig tot conflictsituaties. Een eerste stap die de gemeente gezet heeft is de implementatie van camerahandhaving. Wij zetten ons in om in het overleg met Rijkswaterstaat en via de Minder Hinderaanpak de nadelige effecten van de werkzaamheden aan de Ring Utrecht en de NRU voor onze gemeente zoveel mogelijk te beperken. Tenslotte werken wij in 2021 samen met de provincie Utrecht aan diverse fietsprojecten. Zo werken wij naar een definitief ontwerp toe voor de snelfietsroute Amersfoort-Utrecht. Daarnaast benutten we d.m.v. cofinanciering zoveel mogelijk kansen om het fietsnetwerk te verbeteren. In regionaal verband participeren wij in diverse studies zoals de verkenning naar een HOV verbinding Utrecht Science Park - Amersfoort en doorstromingsmaatregelen voor U Link buslijn 77.

3b Prestatie indicatoren

Prestatie indicator 2018 2019 2020 2021 1 Infrastructurele werken ------4 4 2 Maatregelen inrichting en veiligheid ------10 10 De kolommen 2020 en 2021 betreffen prognoses

4 KADERSTELLENDE NOTA’S

Nota/plan

1. Gemeentelijk Verkeer- en vervoerplan 2012 2. Structuurvisie 2012 3. Verkeerscirculatieplan De Bilt (2014) 4. Corridor studie Soestdijkseweg (2014) 5. Fietsprioriteitenplan (2016) 6. Toekomstbeeld OV 2040 (Prov Utrecht) 7. Mobiliteitsvisie Provincie Utrecht (2019) 8. Position Paper De Bilt (2019)

25 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

5 WAT GAAT HET KOSTEN?

Programma : Verkeer, vervoer en waterstaat

Rekening Begroting Primitief Begroting na wijziging Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2019 2020 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Lasten Verkeer en vervoer 4.313.252 4.547.689 4.806.575 4.573.993 4.700.397 4.644.104 4.612.384 4.610.379 Totaal lasten 4.313.252 4.547.689 4.806.575 4.573.993 4.700.397 4.644.104 4.612.384 4.610.379 Baten Verkeer en vervoer 1.261.614 654.894 678.494 681.097 681.097 681.097 681.097 681.097 Totaal baten 1.261.614 654.894 678.494 681.097 681.097 681.097 681.097 681.097 Saldo na bestemming 3.051.638 3.892.795 4.128.081 3.892.896 4.019.300 3.963.007 3.931.287 3.929.282 reserves

26 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

2.4 Programma Economie

1 OMSCHRIJVING PROGRAMMA

Het versterken van de economische infrastructuur - met specifieke aandacht voor kennis en innovatie - ten dienste van werkgelegenheid en behoud en zo mogelijk versterking van de vitaliteit van de kernen.

2 WAT WILLEN WE BEREIKEN?

Door de Coronapandemie wordt 2021 economisch een zwaar jaar met een oplopende werkloosheid. Met de detailhandel en horecasector als een van de zwaarst getroffen sectoren hebben de winkelgebieden het moeilijk. Wij streven een sterke concurrentiepositie in de regio na door het behouden en mogelijk versterken van een goed vestigingsklimaat, daarbij is er specifieke aandacht voor kennis en innovatie. We sluiten daarbij aan bij het Gezond Stedelijk Leven profiel van de regio Utrecht. De doorontwikkeling van USP locatie Bilthoven (vestigingsruimte, bereikbaarheid en samenwerking) draagt bij aan de versterking van de kenniseconomie en de ontwikkeling van een toonaangevend internationaal vestigingsmilieu aan de oostkant van Utrecht. De leefbaarheid en vitaliteit willen we behouden en zo mogelijk versterken met de detailhandel (centra) als drager en onderdeel van de voorzieningen. Door het tekort woningbouwlocaties wordt ook naar transformatie van bedrijventerreinen gekeken. In het kader van de omgevingsvisie wordt bekeken welke locaties essentieel zijn voor de werkgelegenheid en welke locaties in aanmerking komen voor transformatie naar wonen of combinaties van wonen en werken.

2a Gewenste maatschappelijke effecten 1. Behoud en versterking van het vestigingsklimaat voor kennisinstellingen en bedrijven, ten behoeve van werkgelegenheid en als spin off voor lokale bedrijven en voorzieningen. 2. Leefbare en vitale kernen door het behouden en zo mogelijk versterken van detailhandel (centra) als drager en onderdeel van de voorzieningen. 3. Behoud en (beperkte) groei werkgelegenheid op verschillende niveaus.

2b Operationele doelstellingen 1. Ontwikkeling van de Life science as Berg en Bosch – Utrecht Science park (Bilthoven) - Utrechts Science Park (Utrecht) als onderdeel van de science regio aan de oostkant van Utrecht. 2. Het bieden van voldoende en aantrekkelijke vestigingsmogelijkheden voor bedrijven. 3. Het verbeteren van de economische positie en de bereikbaarheid van De Bilt in de regio. Oa. door de inbreng van De Bilt in de regionale verstedelijkingsprocessen, REP en U Ned. 4. Het positioneren van life science bedrijvigheid in uitvoeringsorganisaties van regionaal economische beleid van de Economic Board Utrecht (EBU) en de nieuwe Regionale Ontwikkelingsmaatschappij (ROM) Utrecht. 5. In samenwerking met de hoofdwinkelcentra werken aan de versterking van de detailhandelscentra in de gemeente.

27 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

2c Effect indicatoren

Effectindicator* 2018 2019 2020 2021 1 Werkgelegenheid* 19.715 19.722 20.000 19.750 2 Aantal vestigingen van bedrijven* 4.516 4.999 5000 4.900 De kolommen 2018 en 2019 betreffen de cijfers van per 1 april dat jaar. 2020 betreft de doelstelling zoals opgenomen in de begroting 2020 toen de Coronapandemie nog niet speelde. *Economische effectindicatoren zijn sterk afhankelijk van macro economische effecten

3 WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN?

3a Activiteiten

1. Economische ontwikkeling Er zal verdere uitwerking worden gegeven aan de ontwikkeling van het Utrecht Science park Bilthoven (USP-B). Door het ontwikkelen van de Schapenweide met ruimte voor 50.000m² Life science bedrijvigheid en het aanstaande vertrek van het RIVM is er ruimte voor nieuwe hoogwaardige bedrijvigheid. In 2021 wordt door de komst van de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij (ROM) Utrecht naast de nieuwe rol van de Economic Board Utrecht (EBU) een grote stap gezet in het regionale instrumentarium voor bedrijven om te kunnen innoveren en groeien. De Biltse (innovatieve) bedrijvigheid kan profiteren van de uitvoeringscapaciteit en financiële middelen van de EBU en ROM op het gebied van financiering, netwerkvorming, ondersteuning business development, buitenlandse acquisitie en handelsbevordering. Daarnaast wordt met een bijdrage aan de USP organisatie het USP Bilthoven beter op de kaart gezet.

In samenwerking met de hoofdwinkelcentra wordt uitvoering gegeven aan gezamenlijke acties ter versterking van winkelcentra. Hiervoor wordt voornamelijk in de vorm van cofinanciering gebruik gemaakt van het budget (€25.000) voor winkelcentra.

2. Fysieke bedrijfsinfrastructuur De verwachting is dat de resterende kavels op Larenstein in 2021 verkocht zullen zijn en dat de grondexploitatie kan worden afgesloten.

3. Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen Voor de winkelcentra Hessenweg-Looydijk en centrum Bilthoven wordt circa €70.000 reclamebelasting geheven. Deze wordt na inhouding administratiekosten via stichting centrumfonds De Bilt naar de winkeliersverenigingen overgemaakt die dit gebruiken voor oa. promotieactiviteiten en aankleding winkelcentra.

Elke vrijdag wordt er onder begeleiding van de marktmeester een markt gehouden op de Planetenbaan

Vanuit de gecombineerde functie beleidsadviseur economie en bedrijfscontactfunctionaris worden de contacten met het bedrijfsleven onderhouden.

28 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

4 KADERSTELLENDE NOTA’S

Nota/plan 1. Structuurvisie (Life Science as) (2012) 2. Nota detailhandel en horeca gemeente De Bilt (2017) 3. Nota Economisch beleid 2020 “Dynamiek binnen groene kaders” 4. Ruimtelijk economische koers U10 (2017) 5. Regionale Economische Agenda Utrecht Region (REA) 2019

29 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

5 WAT GAAT HET KOSTEN?

Programma : Economie

Rekening Begroting Primitief Begroting na wijziging Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2019 2020 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Lasten Economische ontwikkeling 100.054 156.567 156.567 162.830 162.830 162.830 162.830 162.830 Fysieke 572.104 3.039.885 1.300.657 3.469.982 16.621 16.621 16.621 16.621 bedrijfsinfrastructuur Bedrijvenloket en 243.671 274.573 249.573 229.535 199.263 199.263 199.263 199.263 bedrijfsregelingen Economische promotie 18.758 26.093 26.093 27.137 27.137 27.137 27.137 27.137 Totaal lasten 934.588 3.497.118 1.732.890 3.889.484 405.851 405.851 405.851 405.851 Baten Fysieke 832.327 3.023.893 1.284.665 3.453.361 0 0 0 0 bedrijfsinfrastructuur Bedrijvenloket en 51.261 58.392 33.392 8.637 8.637 8.637 8.637 8.637 bedrijfsregelingen Economische promotie 261.757 215.256 215.256 215.256 215.256 215.256 215.256 215.256 Totaal baten 1.145.344 3.297.541 -1.533.313 3.677.254 223.893 223.893 223.893 223.893 Saldo na bestemming reserves -210.757 199.577 199.577 212.230 181.958 181.958 181.958 181.958

30 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

2.5 Programma Onderwijs

1 OMSCHRIJVING PROGRAMMA

Het programma gaat over een resultaatgericht en integraal onderwijsbeleid, bestaande uit reguliere onderwijs(huisvesting), passend onderwijs, volwasseneneducatie, onderwijsachterstandenbeleid en leerplicht.

2 WAT WILLEN WE BEREIKEN?

2a Gewenste maatschappelijke effecten Inwoners van de gemeente De Bilt groeien gezond en veilig op, ontwikkelen en ontplooien zich maximaal en behalen minimaal een startkwalificatie, mits dit haalbaar is binnen hun mogelijkheden.

2b Operationele doelstellingen 1. Er is sprake van een doorgaande leerlijn van voorschool tot startkwalificatie. Peuters met een VVE-indicatie volgen een kwalitatief goed VVE-programma en er wordt zoveel mogelijk aangesloten op de mogelijkheden voor een leven lang leren. 2. Het in samenwerking met betrokken partijen terugdringen van het aantal thuiszitters en het schoolverzuim. 3. Leerlingen worden opgevangen in voldoende en adequate schoolgebouwen, huisvesting voor kinderopvang en buitenschoolse opvang. De accommodaties voldoen aan wettelijke eisen, rekening houdend met onderwijskundige, maatschappelijke, demografische en bouwkundige ontwikkelingen 4. Jongeren zitten op school of zijn aan het werk. Jongeren die niet meer naar school gaan, zijn gekwalificeerd voor de arbeidsmarkt en hebben een baan verkregen met behulp van hun eigen leerweg.

2c Effect indicatoren

Effectindicator 2018 2019 2020 2021 1 Absoluut verzuim aantal leerlingen per schooljaar (leeftijdscategorie 5-18 jr) per 1000 2,02 3 3 2 Relatief verzuim aantal leerlingen per schooljaar (leeftijdscategorie 5 – 18jr) per 1000 - 48 48 Vroegtijdig schoolverlaters zonder startkwalificatie (vsv-ers) in procenten. 3 - 1,3% 1,3% Aantal peuters dat een VVE programma volt. 4 53 52 52 45 Aantal peuters dat gebruik maakt van de regeling ‘Aanbod voor Alle Peuters. 5 32 32 32 32 De kolommen 2020 en 2021 betreffen prognoses Opmerking bij indicator 1 en 2: De cijfers over verzuim en voortijdig schoolverlaten hebben betrekking op schooljaren en geen kalenderjaren. Opmerking 2 bij indicator 1 en 2: In 2018 hebben we percentages opgenomen. Vanaf 2019 werken we met aantallen.

31 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

3 WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN?

3a Activiteiten

1. Openbaar basisonderwijs Het bestuur van het Biltse openbaar onderwijs is belegd bij de Stichting Openbaar Onderwijs Rijn- en Heuvelland, Wereldkidz. De stichting functioneert regionaal en heeft één vestiging in de gemeente: de Kievit in Maartensdijk. Voor een overzicht van de activiteiten wordt verwezen naar het beleidsplan van de stichting.

De school bevindt zich rondom de instandhoudingsnorm. Als gevolg hiervan is het van belang dat de ontwikkelingen kritisch worden gevolgd om in overleg met het schoolbestuur tijdig maatregelen te treffen. Hiermee kan invulling gegeven worden aan de zorgplicht van de gemeente (Grondwet artikel 23, lid 4) om te voorzien in voldoende openbaar basisonderwijs.

2. Onderwijshuisvesting

Het is gebruikelijk dat ontwikkelingen op het gebied van onderwijshuisvesting voortkomen uit het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP). Dat is tot nu toe geen wettelijke plicht. Het huidige IHP is vastgesteld tot en met 2020. Als laatste ontwikkeling is daarin de nieuwbouw van de Regenboog opgenomen.

Bij de Jaarrekening 2019 hebben wij gemeld, dat er nog geen start is gemaakt met het voorbereiden van een nieuw IHP. Zoals eerder gecommuniceerd, wordt dit afhankelijk gesteld van ontwikkelingen op landelijk niveau. De koepelorganisaties (VNG, PO-Raad en VO-Raad) bereiden daartoe informatie voor.

De meest recente planning van deze organisaties geeft aan, dat rekening wordt gehouden met een wetswijziging in 2023. Daarin wordt o.a. de noodzaak voor het vaststellen van een IHP vastgelegd. Daaraan voorafgaand zal de modelverordening en het format voor het IHP worden verspreid. Onlosmakelijk hieraan verbonden is de bekostiging. Diverse gemeenten en belangenorganisaties voeren actie om te komen tot een substantiële verhoging van de Algemene Uitkering Gemeentefonds.

Dit betekent dat volgens de huidige planning in najaar 2021 het wetsvoorstel zal worden uitgebracht. Op dat moment zal duidelijk zijn hoe de verantwoordelijkheden voor gemeenten er vanaf 2023 uitzien. Op grond daarvan kan een inventarisatie starten om inzicht te krijgen in de gemeentelijke opdracht. Om invulling te geven aan de uitvoering is het noodzakelijk dat er duidelijkheid is verkregen over een verhoging van de Algemene Uitkering Gemeentefonds, of anderszins. Ons streven is om toe te werken naar een IHP dat past binnen de rijksmiddelen.

In de huidige begroting is geen ruimte begroot voor consequenties uit het IHP. Het ontbreken van een IHP kan niet voorkomen dat er wel aanvragen kunnen worden ingediend.

3. Onderwijsbeleid en leerlingzaken Onderwijsachterstanden en Peuterspeelzalen Met de actualisatie van de beleidsnota per 1 januari 2021, geven we samen met de kinderopvangorganisaties en het primair onderwijs invulling aan het onderwijsachterstandenbeleid. Hierin is een gezamenlijke doelgroepbepaling geformuleerd en zijn afspraken opgenomen over het gewenste resultaat van 4 jaar VVE. Conform de landelijke regelgeving heeft 100% van de geïndiceerde kinderen de mogelijkheid om 16 uur per week deel te nemen aan een VVE-programma in de voorschoolse periode.

Passend Onderwijs Vanuit de Transformatieagenda jeugd en het Actieprogramma Passend Onderwijs en Jeugdhulp, richten we ons in 2021 met name op het terugdringen van het aantal thuiszitters. Daarnaast voeren we de Biltse

32 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

aanpak uit, evenals de Coördinatie van zorg als onderdeel van de Transformatieagenda jeugdhulp, wat ook raakvlakken heeft met Passend Onderwijs.

Volwasseneneducatie Op grond van de Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB) stellen we in de arbeidsmarktregio Utrecht Midden (AMR UM) gezamenlijk een nieuw vierjarenplan op en kopen we taalaanbod in met als doel laaggeletterdheid onder volwassenen te bestrijden en zo sociale en economische zelfredzaamheid te bevorderen. Lokaal doen we dit door inwoners op maat te adviseren en te begeleiden via Taalpunt 3, een samenwerking tussen Idea, MENS De Bilt en Steunpunt Vluchtelingen De Bilt. Samen met het Taalpunt bereiden we ons voor op de kwaliteitsvoorwaarden die per 2021 gelden voor Taalhuizen.

Leerplicht en voorkomen voortijdig schoolverlaten We zetten in op een goede samenwerking tussen leerplicht, school en CJG, wat bijdraagt aan preventie en vroegsignalering van zorgen rond de ontwikkeling van kinderen. Daarbij wordt rekening gehouden met de nieuwe privacywetgeving We zetten de inzet van de GGD voort wat betreft het in samenwerking met het samenwerkingsverband VO Passend Onderwijs beoordelen van verzoeken tot vrijstelling van de leerplicht. De ervaringen die zijn opgedaan bij de regionale pilots Onderwijs en Gemeenten/jeugdhulp worden, waar passend, vertaald naar de praktijk in de gemeente De Bilt. Daarnaast betrekken we leerplicht bij de uitvoering van de Biltse Aanpak.

4 KADERSTELLENDE NOTA’S

Nota/plan

1. Jaarplan Volwasseneneducatie (i.r.t. Regionaal Programma Educatie op grond van Wet Educatie en Beroepsonderwijs, arbeidsmarktregio Utrecht Midden) 2. Notitie ‘Aanbod voor alle peuters’ 3. Regionaal Actieprogramma Passend Onderwijs en Jeugdhulp

33 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

5 WAT GAAT HET KOSTEN?

Programma : Onderwijs

Rekening Begroting Primitief Begroting na wijziging Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2019 2020 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Lasten Openbaar basisonderwijs 170.375 161.420 161.420 164.075 163.970 162.881 162.791 161.119 Onderwijshuisvesting 3.191.266 3.327.892 3.327.892 3.165.663 3.084.964 3.038.504 3.016.183 2.942.743 Onderwijsbeleid en 1.173.593 1.356.655 1.356.655 1.312.497 1.312.415 1.312.243 1.312.161 1.312.079 leerlingenzaken Totaal lasten 4.535.234 4.845.967 4.845.967 4.642.235 4.561.349 4.513.628 4.491.135 4.415.941 Baten Openbaar basisonderwijs 10.428 12.785 12.785 17 17 17 17 17 Onderwijshuisvesting 188.688 54.981 129.981 55.970 55.970 55.970 55.970 55.970 Onderwijsbeleid en 249.918 301.000 301.000 301.000 301.000 301.000 301.000 301.000 leerlingenzaken Totaal baten 449.034 368.766 443.766 356.987 356.987 356.987 356.987 356.987 Saldo na bestemming reserves 4.086.200 4.477.201 4.402.201 4.285.248 4.204.362 4.156.641 4.134.148 4.058.954

34 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

2.6 Programma Sport, cultuur en recreatie

1 OMSCHRIJVING PROGRAMMA

Dit programma omvat zowel voorzieningen en activiteiten op het gebied van sport, kunst, cultuur en cultuurhistorie als het beheer en onderhoud van de openbare ruimte, onderverdeeld in groen, bomen, speelplaatsen, recreatie, volkstuinen, natuur en landschap.

2 WAT WILLEN WE BEREIKEN?

2a Gewenste maatschappelijke effecten Onze gemeente heeft een rijk en toegankelijk aanbod aan activiteiten en voorzieningen op het gebied van sport, cultuur en recreatie. Het aanbod stimuleert onze inwoners tot deelname aan en inzet voor activiteiten en levert een grote maatschappelijke meerwaarde ten behoeve van participatie, leefbaarheid, sociale cohesie, gezondheid en de opgaven in het sociale domein. We dragen met ons beheer en onderhoud van de openbare ruimte bij aan een gezonde en prettige leefomgeving mede door ruimte te bieden voor recreatief gebruik van de openbare ruimte.

2b Operationele doelstellingen Sportstimulering 1. Inwoners die onvoldoende sporten en bewegen stimuleren om actiever te worden. Met name kwetsbare doelgroepen zoals mensen met een chronische aandoening of beperking, ouderen en jeugd. 2. Versterken van de sportaanbieders om in te spelen op de actuele vraag. 3. Sporten en bewegen inzetten als middel voor een gezonde leefstijl. 4. Samenwerken met beleidsterreinen zoals jeugd, gezondheid, onderwijs en de openbare ruimte (omgevingswet /voldoende buitenspeelruimte). 5. Buurtsportcoaches maken verbindingen tussen sporten beweegaanbieders en andere sectoren zoals zorg, welzijn en primair onderwijs.

Sportaccommodaties 1. Voorwaarden creëren voor het hebben én in stand houden van een evenwichtig aanbod van sportaccommodaties. 2. Het bevorderen van goede kwaliteit van sportaccommodaties. 3. Doelmatig beheren en exploiteren van sportaccommodaties

Cultuurpresentatie en cultuurparticipatie 1. Er is in onderwijs en vrije tijd sprake van een culturele infrastructuur in de vorm van subsidies, 2. accommodaties, publiek en samenwerking. 3. Door onderlinge samenwerking, afstemming en stimulering realiseren we een zo groot mogelijk lokaal bereik onder alle inwoners. 4. De uitvoerders van het culturele veld zorgen voor kwalitatief goed aanbod, advisering, 5. belangenbehartiging en publiciteit.

Cultureel erfgoed De Biltse samenleving beschikt over (informatie over) kunstvoorwerpen en monumenten die een uiting zijn van de eigen geschiedenis en identiteit.

35 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Bibliotheek 1. De Bilt beschikt over twee bibliotheeklocaties in Bilthoven en Maartensdijk. 2. Faciliteren van de maatschappelijke kernfuncties uit de Wet stelsel openbare bibliotheken (Wsob).

Openbare ruimte 1. Er is in onderwijs en vrije tijd sprake van een culturele infrastructuur in de vorm van subsidies, 2. accommodaties, publiek en samenwerking. 3. Door onderlinge samenwerking, afstemming en stimulering realiseren we een zo groot mogelijk lokaal bereik onder alle inwoners. 4. De uitvoerders van het culturele veld zorgen voor kwalitatief goed aanbod, advisering, 5. belangenbehartiging en publiciteit.

2c Effectindicatoren

Effectindicator 2018 2019 2020 2021 1 Niet sporters 39% 38,6% 38,6% 38,6% De kolommen 2020 en 2021 betreffen prognoses Bron GGD https://www.sportenbewegenincijfers.nl/kernindicatoren

3 WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN?

3a Activiteiten

In het kader van de herijking van het subsidiebeleid geven we in toenemende mate sturing op het bereiken van onze doelen met de subsidies aan onze maatschappelijke partners. Bij sport en cultuur gaan de uitvoeringspartners werken met concrete uitvoeringsplannen afgestemd op onze doelstellingen. Daarbij gaan we samen met deze partners op zoek naar relevante indicatoren.

1. Sportbeleid en activering We continueren de waardevolle activiteiten van voorgaande jaren met de buurten schoolsportcoaches. Vanuit de uitvoeringsnota sport zijn er verschillende activiteiten gericht op het vitaliseren van sportverenigingen en het bereiken van kwetsbare doelgroepen. De samenwerking met leefstijlteams van de gezondheidszorg biedt kansen om meer mensen te activeren tot sport en bewegen.

2. Sportaccommodaties We bereiden de nieuwbouw van sporthal De Bilt aan het HF Wittecentrum voor.

3. Cultuurpresentatie en cultuurparticipatie Wij gaan door met de uitvoering van ons cultuurbeleid zoals vastgelegd in Notitie Cantate. In het beleid staan de drie thema’s cultureel ondernemerschap, infrastructuur en publieksbereik centraal. Onze focus ligt op het in stand houden van wat wij hebben. Daarnaast vervolgen we met onze uitvoeringspartners het gesprek over doelstellingen, indicatoren en prestatieafspraken in het kader van de herijking van het subsidiebeleid.

Media Er zijn landelijke ontwikkelingen gaande om lokale omroepen te versterken. We bewegen mee in die ontwikkeling en benutten hierin de kansen voor de lokale media.

36 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

4. Cultureel erfgoed Cultureel Erfgoed is verweven met onze identiteit als gemeente. Monumenten zijn daarin drager van onze geschiedenis en geven het landschap en de dorpen betekenis. Ook het landschap zelf is specifiek naar het gebruik van onze gemeente tot stand gekomen en is daarin ook drager van onze geschiedenis. Cultureel erfgoed gaan wij goed verankeren in de omgevingsvisie (en de omgevingswet), in samenspraak met onze erfgoedpartners. Hiertoe maken wij gebruik van de bestaande cultuurhistorische erfgoedwaardekaart. Dit is een dynamisch document dat wij continu actualiseren.

5. Bibliotheek In onze gemeente wordt bibliotheekwerk verzorgd vanuit locaties in Bilthoven en Maartensdijk. Idea voert het bibliotheekwerk uit, waarin de maatschappelijke kernfuncties uit de Wsob een plek hebben. Idea doet dit tevens voor de gemeenten Bunnik, Soest en Zeist. Samen met Idea en deze drie gemeenten komen wij tot een uniforme wijze van verantwoorden van prestaties en maatschappelijke effecten.

6. Openbaar groen en (openlucht) recreatie In 2021 gaan wij verder met de uitvoering van het groenrenovatieplan en focussen ons op de wijk de Leyen. Ook gaan wij verder met de uitvoering van het speelruimtebeleidsplan. In 2021 concentreren wij ons met name op het ontwikkelen van de wijkoverstijgende speelplekken en het omvormen van formele naar informele speelplekken. Voor dit laatste ligt het initiatief in eerste instantie bij inwoners.

Gemeente De Bilt is een groene gemeente waar het goed toeven is voor de recreant. Deze recreant is niet alleen de inwoner van de gemeente zelf maar ook van de omliggende gebieden inclusief de stad Utrecht. Klimaatverandering, zoals hittestress, maar ook de uitbreiding van de stad Utrecht spelen een belangrijke rol bij de toename van de recreatieve druk op de groene gebieden. Het in stand houden en waar mogelijk uitbreiden van recreatieve voorzieningen is een belangrijke taak van de gemeente. Om dit mede vorm te geven zijn we deelnemer in Recreatieschap Stichtse Groenlanden en dragen we bij aan het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug.

37 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

3c Verbonden partijen

Verbonden partijen Bijdrage aan de gemeentelijke doelstellingen Risico’s Regionaal Historisch Het beheren en beschikbaar stellen van de archieven Geen Centrum Vecht en Venen van haar leden. Daarnaast voert het Regionaal Historisch Centrum (RHC) het wettelijke archieftoezicht op het gemeentelijke informatiebeheer uit. Recreatieschap Stichtse Het Recreatieschap Stichtse Groenlanden (deelgebied Jaarlijks draagt de gemeente De Bilt een Groenlanden voormalige gemeente Maartensdijk) beheert en deelnemersbijdrage af aan het recreatieschap. onderhoudt bestaande (bovenlokale) recreatievoorzieningen en speelt in op recreatieontwikkelingen die zich in het gebied voordoen. Het is van belang dat bij de herinrichting van een gebied nieuwe recreatieve voorzieningen zoals wandel- en fietspaden worden aangelegd en beheerd.

Via de aanleg van zogenaamde routepunten draagt het recreatieschap bij aan de ontwikkeling van een netwerk van routepunten om recreanten eenvoudig toegang te bieden tot openluchtrecreatie. SRO De Bilt BV SRO De Bilt BV is in het leven geroepen om op een SRO de Bilt is operationeel sinds 1-1-2020. Dit maatschappelijk aanvaarde bedrijfseconomische eerste exploitatiejaar kent door corona een manier de accommodaties MFA De Vierstee, Sporthal afwijkend verloop. Verwacht resultaat 2021 is Kees Boeke en Zwembad Brandenburg te exploiteren. mede daarom nog niet bekend.

4 KADERSTELLENDE NOTA’S

Nota/plan 1. Notitie Cultuurbeleid gemeente De Bilt Van Ouverture naar Cantate, vastgesteld maart 2016 2. Nota Erfgoedbeleid 3. Subsidieprogramma Gemeente De Bilt 4. Sportnota De Bilt topper in sport en bewegen 2019 -2022 5. Beheerplan Ggemeentelijke sportparken 2014-2025 6. Landschapsontwikkelingsplan Kromme Rijngebied 7. Cultuurhistorische Waardenkaart 8. Ecologiescan De Bilt 9. Groenstructuurplan 10. Bomenbeleidsplan 11. Bestemmingsplannen 12. Structuurvisie 13. Gebiedsvisies De Bilt-West/De Bilt-Zuid

38 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

5 WAT GAAT HET KOSTEN?

Programma : Sport, cultuur en recreatie

Rekening Begroting Primitief Begroting na Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2019 2020 wijziging 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Lasten Sportbeleid en activering 404.093 427.571 427.571 435.023 435.023 435.023 435.023 435.023 Sportaccommodaties 3.475.448 3.218.074 3.218.074 2.760.216 2.760.025 2.998.770 2.944.560 2.906.532 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en 1.070.083 1.085.792 1.106.590 1.106.590 1.106.590 1.106.590 1.106.590 cultuurparticipatie 1.077.792 Musea 261.316 262.955 262.955 263.463 263.463 263.463 263.463 263.463 Cultureel erfgoed 66.052 87.514 87.514 91.748 91.748 91.748 91.748 91.748 Media 1.021.772 1.036.747 1.036.747 1.037.245 1.037.245 1.037.245 1.037.245 1.037.245 Openbaar groen en (openlucht) recreatie 2.920.394 2.870.273 2.787.372 2.836.973 2.832.742 2.800.366 2.799.966 2.778.101 Totaal lasten 9.219.157 8.988.926 8.898.025 8.531.258 8.526.836 8.733.205 8.678.595 8.618.702 Baten Sportbeleid en activering 31 31 32 32 32 32 32 Sportaccommodaties 1.369.390 1.280.516 1.280.516 1.005.480 1.005.480 1.005.480 1.005.480 1.005.480 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en 13.273 14.038 14.038 14.038 14.038 14.038 14.038 14.038 cultuurparticipatie Cultureel erfgoed 1.033 980 980 998 998 998 998 998 Openbaar groen en (openlucht) recreatie 82.820 71.806 71.806 71.954 71.954 71.954 71.954 71.954 1.466.516 1.367.371 1.367.371 1.092.502 1.092.502 1.092.502 1.092.502 1.092.502 Totaal Exploitatie 7.752.641 7.621.555 7.530.654 7.438.756 7.434.334 7.640.703 7.586.093 7.526.200 Baten Mutaties reserves -81.556 Onttrekking aan reserves -81.556 Saldo na bestemming reserves 7.671.085 7.621.555 7.530.654 7.438.756 7.434.334 7.640.703 7.586.093 7.526.200

39 PROGRAMMABEGROTING , GEMEENTE DE BILT

2.7 Programma Sociaal domein

1 OMSCHRIJVING PROGRAMMA

Wij zetten ons in voor een gemeente De Bilt waarin samen leven, kwaliteit van leven en aandacht voor elkaar centraal staan. Waar iedereen die aandacht nodig heeft, die aandacht ook krijgt. We willen een inclusieve gemeente zijn.

De komende periode wordt ingezet op “De Biltse Aanpak”. Met de Biltse Aanpak wordt verder uitwerking gegeven aan de transformatie binnen het Sociaal Domein. We zetten in op eigen (financiële) zelfredzaamheid van de inwoners. Participeren en werken naar vermogen is hiervoor van groot belang. Jeugd en Jongeren worden zoveel mogelijk ‘thuis’ ondersteund waarbij wij ouders, scholen en sportverenigingen integraal betrekken bij de zorgverlening en hierin iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt.

Voor de uitvoering van dit programma wordt nauw samengewerkt met de gemeenten in de regio Zuidoost Utrecht. De inkoop van zorg en ondersteuning is daarvan een belangrijk onderdeel, evenals de transformatie van de jeugdhulp. Daarnaast nemen wij samen met deze regiogemeenten deel aan een aantal gemeenschappelijke regelingen binnen het sociaal domein.

2 WAT WILLEN WE BEREIKEN?

2a Gewenste maatschappelijke effecten 1. Een inclusieve samenleving waarin iedereen op voet van gelijkheid mee kan doen, niemand wordt buitengesloten, en waarbij mogelijkheden, talenten en eigen regie van onze inwoners centraal staan. 2. Volwassenen participeren naar vermogen in de samenleving door deel te nemen aan de arbeidsmarkt dan wel door actief te zijn in vrijwilligerswerk. Iedere inwoner draagt zijn steentje bij. 3. Onze jeugdige inwoners groeien gezond en veilig op, ontwikkelen en ontplooien zich maximaal en behalen minimaal een startkwalificatie beroepsonderwijs, mits dit haalbaar is binnen hun mogelijkheden. 4. Inwoners met psychische en/of psychosociale problemen of licht verstandelijke beperkingen wonen zelfstandig in de wijk met ondersteuning. 5. Onze inwoners zijn zo lang mogelijk gezond en vitaal en kunnen daardoor, met of zonder ondersteuning, actief meedoen aan de samenleving. 6. Onze inwoners zijn sociaal, financieel en economisch zelfredzaam. 7. Er is sprake van samenhang en integraliteit binnen de gemeentelijke taken van dit programma en afstemming binnen en buiten het sociaal domein.

2b Operationele doelstellingen 1. Het versterken van de eigen (financiële) kracht van inwoners en hun sociale omgeving. 2. Het versterken van buurtcohesie. Inwoners zorgen voor elkaar. 3. Het vergroten van de effectiviteit van (informele) hulp en ondersteuning en het verminderen van de inzet van zware vormen van hulp. 4. Het terugdringen van kindermishandeling en huiselijk geweld door meer in te zetten op preventie en vroegsignalering. 5. Uitvoering geven aan de ‘Transformatie beschermd wonen naar beschermd thuis’. 6. Het vergroten van samenhang en integraliteit bij de uitvoering van de gemeentelijke taken en het daarbij betrekken van de samenwerkingspartners.

40 PROGRAMMABEGROTING , GEMEENTE DE BILT

7. Het verminderen van inzet van hulp en begeleiding door uitbreiding van maatregelen op het gebied van preventie en vroegsignalering. 8. Het inzetten van burgerparticipatie bij het verder verbeteren van de kwaliteit en de dienstverlening in het Sociaal Domein. 9. Het stimuleren van de samenwerking bij advisering en maatwerkoplossingen. 10. Inwoners weten waar ze moeten zijn met hun hulpvragen. 11. Het stimuleren van werkgevers om meer passende arbeid aan te bieden. 12. Het zoveel mogelijk voorkomen van schuldenproblematiek bij inwoners. 13. Versterken inclusie: “meedoen” inwoners van De Bilt.

2c Effectindicatoren*

Effectindicator 2018 2019 2020 2021 1 Werkloze jongeren van 16 t/m 22 jaar als percentage van alle 16 t/m Niet 1% 0,61% 2% 22 jarigen. bekend 2 Jongeren tot 18 jaar met jeugdhulp als percentage van alle jongeren 7,0% 8,1% 10,0% 10% tot 18 jaar. 3 Jongeren tot 18 jaar met jeugdbescherming als % van alle jongeren 0,7% 0,8% 0,7% 0,7% tot 18 jaar. 4 Jongeren van 12 t/m 23 jaar met jeugdreclassering als % 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 5 Aantal banen 18.400 19.580 19.565 18.979 6 Netto arbeidsparticipatie 60% 67,7% 67,7% 63% 7 Aantal inwoners met een bijstandsuitkering (effect) 550 536 530 610 8 Niet Aantal Lopende re-integratievoorzieningen inwoners van 15 – 64 jaar 400 420 bekend 4,55% 9 Percentage kinderen (tot 18 jaar) in uitkeringsgezin 4% 3,96% 10 Uitstroom uit de bijstand werk (fulltime) 45 65 50 50 11 Aantal meldingen Sociaal Team 1800 2.330 2100 2200 12 Aantal cliënten met een maatwerkvoorziening Wmo per 1000 inwoners 89 97 96 97 13 Aantal meldingen huislijk geweld 18+ bij Veilig Thuis 55 19 60 60 NB: kolommen 2020 en 2021 betreffen prognose cijfers *De cijfers worden beïnvloed door corona.

41 PROGRAMMABEGROTING , GEMEENTE DE BILT

3 WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN?

3a Activiteiten

1. Algemeen In 2020 zijn de laatste maatschappelijke business cases door de raad vastgesteld. Aan de uitwerking van deze business cases is verder vormgegeven. Het diagnostisch team bij het CJG is uitgebreid. Evenals Ouders Lokaal en de maatjesprojecten bij MENS De Bilt. Ook is gestart met het opzetten van een was- en strijkservice. De was- en strijkservice zal begin 2021 van start gaan.

Toch blijven de kosten in het Sociaal Domein punt van aandacht. De ingeboekte bezuinigingen voor het totale pakket aan maatschappelijke business cases is te ambitieus ingeschat. Het verwachte besparingspotentieel is maximaal € 500.000,-. De taakstelling voor 2021 is ingeboekt op € 700.000,-. Ook vertonen de kosten voor Jeugd en Wmo zowel op landelijk als regionaal niveau de afgelopen jaren een stijgende lijn. Met de Biltse Aanpak willen we deze trend doorbreken. Door onder andere streng aan de poort te zijn willen we meer grip op de financiën krijgen. De verwachting is dat de Biltse aanpak pas op wat langere termijn effect zal hebben. Onderdeel hiervan is het datagestuurd werken, waarbij de monitor sociaal domein een centrale rol speelt. We zetten in op de verdere doorontwikkeling van de monitor sociaal domein rekening houdend met de regionale ontwikkelingen rond monitoring. Ook werken we op de wat langere termijn naar het sturen op outcome via het maken van resultaatafspraken.

2. Samenkracht en burgerparticipatie Tafeltje Dekje In 2019 is er door middel van een motie voor 2 jaar dekking en financiering gevonden voor de subsidie van Tafeltje Dekje. Deze subsidie is er ook voor 2021 en stopt daarna.

Mantelzorgwaardering Mantelzorgers ontvangen in onze gemeente jaarlijks een blijk van waardering. Deze waardering bestaat uit een bon die bij de Biltse winkeliers te verzilveren is. De bon wordt op de dag van de mantelzorger uitgereikt. Omdat deze dag in november plaatsvindt, vindt de afrekening plaatst in het jaar volgend op de afgifte. Als bezuinigingsmaatregel wordt voorgesteld de mantelzorgwaardering bij het vaststellen van de begroting 2021 af te schaffen. De mantelzorgwaardering 2020 (feitelijke afrekening in 2021) wordt hiermee nog uitgevoerd maar nemen we mee bij de vaststelling van de jaarrekening 2020.

3. Wijkteams Samenvoeging CJG en MENS De Bilt Sinds 2018 is bekend dat er aan de organisatie van het CJG als netwerkorganisatie diverse nadelen zitten. Ten tijde van het opstellen van de begroting heeft het college het voornemen om de medewerkers van CJG en de activiteiten CJG met ingang van 2021 onder te brengen bij Mens De Bilt via quasi inbesteding. Hierbij zal de gemeente een aanmerkelijke invloed hebben op de organisatie. Naast enkele opstartkosten verwachten wij dat er naast kwalitatieve verbeteringen ook een positief effect zal zijn op de inzet van maatwerkvoorzieningen binnen de jeugdhulp wat kan resulteren tot een positief voordeel op de zorgkosten. Voorzichtigheid is geboden bij de prognose van de verwachte besparingen op de zorgkosten.

Strenger indiceren De sociale teams blijven zich ontwikkelen. In de Biltse aanpak is vermeld dat er in 2021 strenger wordt geïndiceerd, waarbij het uitgangspunt is dat we alleen ondersteuning bieden die past binnen de taakvelden van de Jeugdwet en de Wmo en als met de inzet van informele zorg doelen niet behaald kunnen worden.

Coördinatie van Zorg Onderdeel van de Transformatieagenda Jeugdhulp is het versterken van ‘Een gezin, één plan, één regisseur’. Dit gebeurt met name door de invoering van de coördinatie van zorg bij complexe zorgvragen. De coördinator van zorg, lid van het lokale team, speelt hierbij een centrale rol. De taak van de coördinator van zorg is om met de jeugdige/het gezin en andere hulpverleners de zorgvraag in kaart te brengen en een integraal plan van aanpak op te stellen. Vervolgens houdt de coördinator van zorg het

42 PROGRAMMABEGROTING , GEMEENTE DE BILT

overzicht, volgt de uitvoering van het plan van aanpak en stuurt zo nodig bij. Vanuit de aanpak Coördinatie van Zorg, worden afspraken gemaakt met betrokken partners zoals het onderwijs, huisartsen en de partners in de veiligheidsketen (SAVE, Veilig Thuis en Raad voor de Kinderbescherming). Nadat in 2020 medewerkers van het CJG getraind zijn in coördinatie van zorg, worden ook de medewerkers van het Sociaal Team getraind in 2020/2021. Dit met het doel om ook binnen de Wmo te werken met coördinatie van zorg.

4. Inkomensregelingen In regionaal verband werken we mee aan de uitvoering van de activiteiten die onderdeel uitmaken van de regionale beleidskaders over inkomen, schulddienstverlening en participatie, het beleid van de Gemeenschappelijke regeling Regionale Dienst Werk en Inkomen Kromme Rijn Heuvelrug (RDWI) en de overeenkomst U-pas. Op lokaal niveau werken we met tal van organisaties aan de Uitvoeringsagenda behorend bij het gemeentelijk armoedebeleid Doe Mee(R).

De RDWI zorgt voor: 1. inkomensondersteuning (uitkering levensonderhoud op grond van de Participatiewet); 2. aanvullende inkomensvoorzieningen zoals bijzondere bijstand, individuele inkomenstoeslag, et cetera; 3. schulddienstverlening, preventie en vroeg signalering in samenwerking met lokale netwerkpartners.

5. Participatie en Inburgering Naast de inkomensvoorzieningen draagt de RDWI bij aan een inclusieve samenleving door het begeleiden van inwoners naar werk of een andere manier van participatie. Dat doet de RDWI door de dienstverlening dicht bij de inwoner te organiseren en door een nauwe samenwerking met de lokale netwerkpartners en Biga Groep. Voor de activering van deze groep zijn in principe de bestaande participatiemiddelen het uitgangspunt.

De activiteiten van Biga Groep bestaan voornamelijk uit het uitvoeren van de Wet Sociale Werkvoorziening en het verrichten van taken op het gebied van additionele arbeid, door werk te organiseren voor mensen die zijn aangewezen op aangepaste arbeid. Biga Groep is samen met de Regionale sociale dienst ook verantwoordelijk voor de begeleiding en plaatsing van de doelgroep Banenafspraak en beschut werk.

Strategische Kaders Participatiewet Op grond van de Strategische Kaders Participatiewet (SKP) is de begeleiding naar (arbeids)participatie ingedeeld in drie typen dienstverlening: • (boven)regionaal voor klanten die makkelijk aan het werk kunnen. • regionaal voor klanten die daarbij ondersteuning nodig hebben. • verbinding met het lokale veld voor klanten (groep 3) voor wie deelname aan maatschappelijke activiteiten het hoogst haalbare is.

De inkomensondersteuning in het kader van de Participatiewet wordt, volgens de SKP, ongewijzigd door de RDWI georganiseerd. Het streven is dat de financiële impact (risicodeling en financiering groep 3) van de SKP vóór de vaststelling van deze begroting voor besluitvorming voorgelegd worden aan uw raad en de raden van de andere 4 deelnemende gemeenten. De verwachting is dat nieuwe financiële afspraken geen nadelig effect hebben op onze begroting.

Voorstel financiële compensatie gemeenten - BIGA groep Op dit moment wordt gewerkt aan een voorstel om gemeenten die meer opdrachten gunnen aan Biga groep financieel te compenseren. Bij het opstellen van de begroting had er nog geen besluitvorming plaats gevonden.

Gewijzigde schuldhulpverlening Per 1 januari 2021 worden meerdere wetswijzingen op het gebied van schuldenbeleid doorgevoerd. O.a. de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet, aanpassing Wet gemeentelijke schuldhulpverlening en het adviesrecht gemeenten bij schulden bewindzaken worden ingevoerd. Een ander doel van de wetswijziging is problematische schulden vroeg te signaleren. Naast energieleveranciers en zorgverzekeraars mogen straks ook woningverhuurders betalingsachterstanden doorgeven aan de gemeentelijke schuldhulpverleners. Gemeenten vrezen straks veel extra tijd kwijt te zijn aan het benaderen van mensen met betalingsachterstanden, zonder dat daar extra geld vanuit het kabinet tegenover staat. Wel gaf de SZW een kleine opening door te zeggen dat in de evaluatie de kosten- batenanalyse nog eens tegen het licht zal worden gehouden.

43 PROGRAMMABEGROTING , GEMEENTE DE BILT

Gewijzigde Bbz Per 1 januari 2020 is het Besluit bijstand zelfstandigen (Bbz) gewijzigd. De wijzigingen hebben financiële gevolgen voor de gemeenten. Om het risico te kunnen beperken, hebben wij in de zienswijzen op de begroting 2021 van de RDWI extra aandacht gevraagd voor de uitvoering van het Bbz, de goede beoordeling van de aanvragen en het in beeld houden van debiteuren om adequaat te kunnen incasseren.

Lokaal arbeidsmarktbeleid In 2020 kon het WeMatch project, dankzij de additionele rijksmiddelen voor de inburgeringspilot Vrouwelijke nareizigers, gefinancierd worden. Voor de voortzetting van dit project in 2021 willen wij een deel van het budget van de lokale arbeidsmarkt inzetten. De eventuele voortzetting is nog afhankelijk van de eindevaluatie van de lopende pilot en de nieuwe wet Inburgering per 1 juli 2021.

Het project ‘Kansrijk in de zorg’ dat 3 jaar lang succesvol door de zorginstelling Bilthuysen werd uitgevoerd, wordt in 2021 niet meer verlengd. De RDWI kan dankzij eigen branchegerichte projecten onze bijstandsklanten, die binnen de zorgsector willen werken, adequaat begeleiden en plaatsen.

Inburgering Per 1 juli 2021 wordt de nieuwe wet op de inburgering van kracht. De belangrijkste wijziging op het huidige stelsel, is dat de regie op de inburgering weer bij de gemeente wordt belegd. Omdat onze gemeente met de andere vier gemeenten van Zuidoost Utrecht in een gemeenschappelijke regeling samenwerkt, waaronder ook de wet Inburgering valt, is de Regionale Dienst Werk en Inkomen (RDWI) onze uitvoeringsorganisatie voor deze regierol. Hen is door het Algemeen Bestuur van de vijf gemeenten de opdracht gegeven om uit te werken hoe de werkzaamheden voor de nieuwe wet eruit komen te zien. Daarbij is nadrukkelijk gevraagd om de vier zelfstandige stichtingen voor Vluchtelingenwerkgroepen mee te nemen in het proces. Vanuit het Rijk zijn zowel algemene als geoormerkte middelen beschikbaar gesteld voor de verschillende onderdelen van de inburgering (van taalonderwijs tot maatschappelijke begeleiding) en voor de uitvoering. De beschikbare budgetten zijn voor de werkzaamheden het uitgangspunt.

6. Impact corona op werk en inkomen Het ging tot maart 2020 goed met de arbeidsmarkt. De werkloosheid nam landelijk af tot 2,9% en ons bestand van bijstandsklanten daalde in 2019 met 10%. De arbeidsparticipatie van statushouders en arbeidsbeperkten kreeg een impuls dankzij extra specialistische inzet van de RDWI en Biga Groep. Echter, de wereld van werk en inkomen is door het COVID19-virus hard geraakt. De werkloosheid is onder ZZP’ers, uitzendkrachten en vooral jongeren en laagopgeleiden toegenomen. De stijgende instroom naar de bijstand baart ons zorgen. Het klantenbestand is per mei 2020 met 3% gestegen. De omvang van de stijging is nog niet te voorspellen omdat de crisis nog voortduurt. Om te verkennen wat de mogelijke effecten kunnen zijn, heeft de RDWI vier scenario’s uitgewerkt. In het ergste geval kan het klantenbestand tot januari 2021 regionaal met 28% stijgen. Dat heeft onvermijdelijk financiële gevolgen voor 2021. Momenteel is onduidelijk hoe groot dit risico is en in hoeverre het rijk de stijgende kosten gaat compenseren. Wij verwachten een begrotingswijziging bij de Voorjaarsnota 2021.

Dankzij de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) en de adequate en snelle uitvoering daarvan door de RDWI hebben bijna 1.000 zelfstandige ondernemers uit onze gemeente een aanvraag ingediend voor dit noodpakket. De kosten van de Tozo worden geheel door het Rijk vergoed. Onlangs is het bekend geworden dat deze regeling wordt verlengd tot en met juni 2021. Deze middelen worden opgenomen in de septembercirculaire 2020. Wij verwachten een begrotingswijziging bij de Voorjaarsnota 2021. Het is nog onbekend of de uitvoeringskosten TOZO volledig worden gedekt.

7. Maatwerkdienstverlening 18- Uitvoering regionale aanbesteding WMO en Jeugdhulp 2021 In 2020 is gestart met de regionale aanbesteding jeugdhulp en Wmo, waarbij de eisen die gesteld worden aan de aanbieders zijn aangescherpt. In de oorspronkelijke planning zouden de contracten ingaan op 1 januari 2021. Ten gevolge van de Coronacrisis is de ingangsdatum verplaatst naar 1 juli 2021. Voor jeugdhulp wordt voor de segmenten verblijf, crisishulp en essentiële functies een beperkt aantal aanbieders gecontracteerd.

Ambulante jeugdhulp De laatste jaren zien we een stijging van het aantal jeugdigen in de ambulante zorg. Dit wordt versterkt door de uitvoering van het traject rond de essentiële functies (waterbedeffect). Belangrijke verwijzers zijn onder andere de huisartsen. Om doorverwijzingen naar de specialistische jeugdhulp te voorkomen, starten we in 2021, onder voorbehoud van goedkeuring van de raad, zoals opgenomen in ‘De Biltse aanpak’ met de inzet van praktijkondersteuners huisartsen.

44 PROGRAMMABEGROTING , GEMEENTE DE BILT

Diagnostisch team In 2018 is gestart met de pilot Diagnostisch Team bij het CJG De Bilt. Vanuit de maatschappelijke business case Toegang jeugdhulp is het diagnostisch team in 2019 uitgebreid. Het Diagnostisch Team verzorgt diagnoses en in een aantal gevallen ook kortdurende behandeling. Door een goede diagnostiek wordt voorkomen dat kinderen onnodig worden doorverwezen naar duurdere vormen van jeugdhulp, met name door de huisartsen. De evaluatie vindt eind 2021 plaats.

Ouders lokaal Ouders lokaal is een platform voor ouders, door ouders. Door de onderlinge betrokkenheid van de ouders vindt er een verschuiving plaats van een geïndividualiseerde samenleving naar een sfeer van onderlinge betrokkenheid. Met de inzet van de extra financiën vanuit de maatschappelijke business cases preventie heeft de coördinator meer uren beschikbaar gekregen waardoor er meer activiteiten georganiseerd kunnen worden. Doel van deze activiteiten is dat ouders zich eerder richten op andere ouders en minder snel een beroep zullen doen op zorg. Corona heeft deze doelstelling behoorlijk onder druk gezet. Door het aanpassen van het aanbod (wat nog wel mogelijk is in Coronatijd) kunnen ouders wel gebruik blijven maken van Ouders lokaal.

Woonplaatsbeginsel De datum van invoering van het nieuwe woonplaatsbeginsel in de Jeugdwet is verplaatst van 1 januari 2021 naar 1 januari 2022. Reden hiervoor is dat het aangepaste objectieve verdeelmodel gemeentefonds is uitgesteld naar 1 januari 2022. Gemeenten krijgen hiermee voldoende tijd om het invoeren van het nieuwe woonplaatsbeginsel zorgvuldig voor te bereiden. Deze voorbereidingen zijn gestart in 2020, maar vinden vooral plaats in 2021. Het voor onze gemeente verwachte nadelig effect van deze wijziging van het woonplaatsbeginsel wordt verschoven naar volgende begrotingsjaren.

Essentiële functies Sinds 1 juni 2020 werken de jeugdregio’s Lekstroom, Utrecht Stad, Utrecht West en Zuidoost Utrecht samen met Yeph (samenwerking tussen Youké, Pluryn en ’s Heeren Loo) aan de vernieuwing van de zogenaamde ‘essentiële functies’. Dit is zeer specialistische jeugdhulp voor een kleine groep kinderen en gezinnen met zeer complexe problemen van wie de veiligheid en/of de ontwikkeling in gevaar is. Onderdeel van deze vernieuwing is de beschikbaarheid van een expertiseteam dat laagdrempelig kan meedenken in de regio’s. Het expertiseteam is het centrale toegangspunt voor inzet van de essentiële functies op het niveau van de U16. Het team kan vroegtijdig meedenken met de hulpverleners van deze kinderen en gezinnen om te komen tot de juiste maatwerkoplossing bij complexe vraagstukken. Doel is dat meer kinderen hun eigen hulpverlener behouden en thuis kunnen wonen.

Alternatieve gezinsvormen In 2020 heeft een regionale inventarisatie plaatsgevonden van de alternatieve gezinsvormen in de regio ZOU. Op basis van deze inventarisatie zetten we in 2021 in op het realiseren van extra alternatieve gezinsvormen in de verschillende gemeenten, waaronder De Bilt. Daarbij kan gedacht worden aan pleegouders, specialistische gezinshuizen e.d. Dit sluit aan op het traject rondom de Essentiële Functies. Doel daarvan is om het aantal kinderen in specialistische jeugdhulp met verblijf te verminderen. En dat deze kinderen op een zo ‘normaal mogelijke’ manier kunnen opgroeien.

8. Maatwerkdienstverlening 18+ Wmo begeleiding en huishoudelijke hulp (Zorg in natura, ZIN) Op de immateriële maatwerkvoorzieningen binnen de Wmo worden we geconfronteerd met een toename in de kosten. Deze kostenstijging, die in 2019 is ontstaan door het introduceren van het abonnementstarief, zal naar verwachting in 2021 doorzetten. Daarnaast hebben te maken met het van rijkswege ingezette beleid rondom langer zelfstandig thuis blijven wonen waarbij de impact van dit beleid in De Bilt groter is door de sterk vergrijzende bevolking.

Op 1 april 2021 eindigt het contract met De Bilthuysen, leverancier van hulp bij het huishouden van rechtswege. De Bilthuysen heeft aangegeven geen hulp bij het huishouden meer te willen aanbieden. In het kader van de regionale samenwerking rondom inkoop is de intentie uitgesproken de hulp bij het huishouden regionaal in te kopen. Door regionaal aan te besteden neemt het volume hulp bij het huishouden toe en is de verwachting dat meer aanbieders in zullen schrijven op de aanbesteding en de kwetsbaarheid zal afnemen. Om grip op de kosten te krijgen, willen de ZOU-gemeenten hulp bij het huishouden als resultaatgestuurde financiering gaan aanbesteden. Door een ophanden zijnde wetswijziging Wet maatschappelijke ondersteuning is dit naar verwachting vanaf 2021 mogelijk.

45 PROGRAMMABEGROTING , GEMEENTE DE BILT

Was- en strijkservice: De was- en strijkservice hulp bij het huishouden is in 2020 opgezet en zal begin 2021 van start gaan. Alle inwoners van gemeente De Bilt kunnen gebruik maken van deze algemene voorziening tegen betaling van de kostprijs. Vanaf 2021 krijgen alleen inwoners met een U-pas of in uitzonderlijke situatie nog een indicatie voor wassen en strijken. Voor inwoners met een Wmo indicatie en een U-pas wordt de was- en strijkservice tegen een gereduceerd tarief aangeboden. De was- en strijkservice wordt uitgevoerd door inwoners met een bijstandsuitkering of met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Subsidie aan hospice Demeter. Het hospice ontvangt subsidie voor de inzet hulp bij het huishouden. Dit is geen gemeentelijke taak. In 2020 is de subsidie gehalveerd. Bij de begroting 2020 is voorgesteld de subsidie per 2021 te beëindigen. Door het aannemen van een motie heeft uw raad aangegeven de subsidie ook in 2021 te willen verstrekken. De subsidie is in de begroting 2021 opgenomen.

Minimabeleid eigen bijdrage Wmo. Voor inwoners met een inkomen tot 130% van het bijstandsinkomen geldt dat er geen eigen bijdrage voor een Wmo maatwerkvoorziening wordt opgelegd. Een van de bezuinigingsmaatregelen is het versoberen van dit beleid. Voorgesteld wordt het minimabeleid van 130% terug te brengen naar een bijstandsinkomen van 110%. Voor de categorie inwoners jonger dan 65 jaar met meer personen in een huishouden geldt vanuit rijksweg dat wij voor deze categorie geen eigen bijdrage mogen opleggen.

Inzetten op fraude en handhaving Wmo en Jeugdhulp De beste manier om fraude te voorkomen is meer werk te maken van controle aan de voorkant. Regionaal wordt hier op ingezet door het hanteren van het Twents Barrière model bij Inkoop en contractmanagement. Maar met alleen controle aan de voorkant zijn we er niet. Het is noodzakelijk om in te zetten op Fraude en handhaving. Met het vaststellen van de maatschappelijke business cases “Fraude en handhaving” in december 2019 is aangegeven dat onderzocht werd of de benodigde formatie binnen de bestaande capaciteit vrijgemaakt kon worden. Inmiddels moeten we vaststellen dat dit niet mogelijk is. Voor de uitvoering van deze taak is 1 FTE nodig. Wij doen dit voor een periode van 2 jaar waarbij we na 1,5 jaar een evaluatie uitvoeren. Onderdeel van de evaluatie is de financiële vraag of de opbrengsten de formatiekosten dekken.

9. Maatwerkvoorzieningen (WMO) Wmo Regiotaxi In augustus 2020 is het nieuwe contract met Willemse de Koning, voor de uitvoering van de Regiotaxi, ingegaan. De kostprijs van de Regiotaxi is gestegen. Daarnaast loopt de subsidie van de provincie af. Om de verhoging van de kosten Regiotaxi op te vangen, zal in de verordening Maatschappelijke ondersteuning het aantal te verreizen kilometer verder beperkt worden. Hierdoor zijn wij in staat Regiotaxi binnen het huidig budget uit te voeren.

10. Geëscaleerde zorg 18- Save en VT We geven uitvoering aan de Regiovisie Een Veilig Thuis en het landelijk programma ‘Geweld hoort nergens Thuis’, van waaruit we specifiek inzetten op het zoveel als mogelijk voorkomen van onveilige thuissituaties. Onderdeel daarvan is het inzetten op het verder versterken van de deskundigheid binnen het Centrum voor Jeugd en Gezin en het Sociaal Team op het gebied van huiselijk geweld en kindermishandeling. Zo mogelijk maken we daarbij gebruik van de middelen die beschikbaar komen vanuit de landelijke projectenpool ‘Geweld hoort nergens thuis’ dat op bovenregionaal niveau is aangevraagd. We blijven op bovenregionaal niveau sturen op de uitvoering van de kwaliteitsverbetering bij Samen Veilig Midden Nederland.

11. Beschermd wonen en Maatschappelijke Opvang Ook in 2021 geven we vervolg aan de uitvoering van de bestuurlijke afspraken over geschikte woningen en spreiding van de woningen voor de doelgroep Beschermd wonen. Daarnaast bestaat aankomende periode aandacht voor de inrichting en integraal werken bij de totstandkoming van de transitie beschermd wonen naar beschermd thuis.

Wet verplichte GGZ (WvGGZ) Per 1 juli 2020 is het meldpunt WvGGZ overgegaan van de GGDrU naar de gemeente. In 2021 zal ook het verkennend onderzoek uitgevoerd worden door de gemeente en niet meer door de GGDrU. Voor het verkennend onderzoek wordt samengewerkt met regio ZOU, om zo kosten en risico te delen.

46 PROGRAMMABEGROTING , GEMEENTE DE BILT

Zorgverzekeraars Daar waar de gemeentelijke verantwoordelijkheid en verantwoordelijkheid van de zorgverzekeraars elkaar raken, zetten we in op een integrale aanpak zoals in regionaal verband afgesproken met het Zilveren Kruis. Dit leidt uiteindelijk tot een efficiëntere en effectievere inzet van schaarse middelen, zowel op het terrein van zorg als gezonde leefstijl.

3c Verbonden partijen

Verbonden Bijdrage aan de gemeentelijke partijen doelstellingen Risico’s De Gemeenschappelijke Het zo bedrijfsmatig mogelijk (doen) uitvoeren van de Met de komst van de Participatiewet (2015) zijn Regeling Regionale Dienst taken van de deelnemende gemeentebesturen op de gemeenten op het gebied van bijstand en re- Werk en Inkomen terreinen van werk en bijstand (incidenteel en integratie verantwoordelijk voor meer Kromme Rijn Heuvelrug periodiek), aanvullende regelingen en de Wet sociale doelgroepen met een afstand tot de (RDWI) werkvoorziening (‘WSW-oud’). De RDWI richt zich arbeidsmarkt of een arbeidsbeperking. daarbij zowel op een efficiënte bedrijfsvoering als op Gelijktijdig is sprake van een vermindering van een klantgerichte - en effectieve dienstverlening. het rijksbudget bedoeld voor re-integratie en de Inwoners met een bijstandsuitkering worden begeleid financiële verplichtingen bij de afbouw van de naar de arbeidsmarkt. ‘WSW-oud’. Een onzekere factor is de impact van corona op het aantal bijstandsklanten en de hoogte van het rijksbudget ter dekking daarvan. Daarnaast dragen wij meer financieel risico door de gewijzigde Bbz. Biga Groep B.V. Voor inwoners met een arbeidsbeperking of een Ondernemersrisico: afstand tot de arbeidsmarkt wordt gezorgd voor Door verlies van één of meerdere (grote) passend werk en de noodzakelijke begeleiding op de contracten bij (publieke) bedrijven komt de werkvloer. winstmarge van Biga onder druk. Onvoldoende instroom van nieuwe medewerkers met afstand tot de arbeidsmarkt, waardoor de huidige contracten niet met eigen medewerkers kunnen worden nagekomen. Subsidierisico: De afname van de rijkssubsidie op sw- medewerkers belasten we door aan Biga, waardoor de winstmarge van Biga onder druk komt. Impact corona: Door de coronamaatregelen is de omzet van Biga Groep in april 2020 veel lager geweest dan normaal. Hoe de resultaten zich de komende maanden zullen ontwikkelen is nog onzeker.

47 PROGRAMMABEGROTING , GEMEENTE DE BILT

4 KADERSTELLENDE NOTA’S

Nota/plan

1. Subsidieprogramma 2019 op grond van het gemeentelijk subsidiebeleid 2. Beleidskader Wet maatschappelijke ondersteuning 2017 3. Verordening maatschappelijke ondersteuning 2019 4. Transformatienota Wmo 2016-2019 5. Strategische Agenda De Bilt 2030 6. Maatschappelijke business cases hulp bij het huishouden 7. Transformatieagenda jeugdhulp regio ZOU 2018 – 2020 8. Nota Jeugdbeleid 9. Verordening jeugdhulp 2019 10. Een Veilig Thuis (regio ZOU) 11. Maatschappelijke business cases toegang Jeugdhulp 12. Maatschappelijke business cases Preventie 13. Nota Lokaal arbeidsmarktbeleid De Bilt, vastgesteld 27 febr. 2014 14. Nota Lokaal Economisch Beleid 2020 “Dynamiek binnen groene kaders 15. Nota Doe Mee(R), gemeentelijk armoedebeleid, vastgesteld 30 maart 2017 16. Strategische Kaders participatiewet 2020-2023 17. Raadsbesluit over Toekomst sociale werkvoorziening, vastgesteld 23 apr. 2015 18. Beleidsplan hoogwaardig handhaven 2020-2022 (Participatiewet) 19. Beleidsplan Biga Groep B.V. (onderdeel Begroting en Jaarrekening Biga Groep B.V.) 20. Visienota ‘Van Bolwerk naar Netwerk’ en de Uitvoeringsarrangementen van de GR RDWI, vastgesteld april 2015 door DB RDWI 21. Strategische Agenda Utrechtse Werktafel (Arbeidsmarktregio Utrecht Midden, op grond van Participatiewet) 22. Convenant ‘De Bilt Verbindt 23. Jaarplan Volwasseneneducatie (i.r.t. Regionaal Programma Educatie op grond van Wet Educatie en Beroepsonderwijs, arbeidsmarktregio Utrecht Midden) 24. Inclusie Agenda De Bilt 2019 – 2020, vastgesteld 30 april 2019 25. Regionale inkoopvisie 2019 26. Visiedocument: Koers maatschappelijke opvang en beschermd wonen U16 (2017) 27. Beleidsplan Bbz 2020-2023 28. Beleidsplan schulddienstverlening 2020-2023.

48 PROGRAMMABEGROTING , GEMEENTE DE BILT

5 WAT GAAT HET KOSTEN?

Programma : Sociaal Domein

Rekening Begroting Primitief Begroting na wijziging Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2019 2020 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Lasten Samenkracht en 4.109.416 4.223.828 4.258.828 4.307.217 4.250.089 4.260.721 4.255.489 4.252.600 burgerparticipatie Wijkteams 1.464.244 1.903.814 1.903.814 1.915.590 1.906.035 1.906.035 1.906.035 1.906.035 Inkomensregelingen 10.784.789 10.870.729 10.870.729 10.893.093 10.893.093 10.893.093 10.893.093 10.893.093 Begeleide participatie 1.118.245 966.334 966.334 1.018.954 968.954 968.954 968.954 968.954 Arbeidsparticipatie 737.021 928.330 1.128.330 932.001 907.001 907.001 907.001 907.001 Maatwerkvoorzieningen 1.928.560 2.230.251 2.230.251 3.197.348 3.196.404 3.207.862 3.199.328 3.179.751 (WMO) Maatwerkdienstverlening 9.401.244 9.327.147 9.615.647 9.639.855 9.567.188 9.567.188 9.567.188 9.567.188 18+ Maatwerkdienstverlening 7.817.177 6.600.132 7.238.311 7.474.262 7.355.127 7.355.074 7.355.074 7.355.074 18- Geëscaleerde zorg 18+ 61.902 88.139 88.139 89.376 74.988 74.988 74.988 74.988 Geëscaleerde zorg 18- 1.229.085 1.000.962 1.000.962 1.006.040 1.006.040 1.006.040 1.006.040 1.006.040 Totaal lasten 38.651.684 38.139.666 39.301.345 40.473.736 40.124.919 40.146.956 40.133.190 40.110.724

49 PROGRAMMABEGROTING , GEMEENTE DE BILT

Baten Samenkracht en 296.929 122.565 122.565 122.598 122.598 122.598 122.598 122.598 burgerparticipatie Wijkteams 90 Inkomensregelingen 9.186.278 9.697.151 9.697.151 9.697.151 9.697.151 9.697.151 9.697.151 9.697.151 Maatwerkvoorzieningen 29.944 206.500 206.500 143.815 143.815 143.815 143.815 143.815 (WMO) Maatwerkdienstverlening 185.214 75.000 75.000 75.000 75.000 75.000 75.000 75.000 18+ Maatwerkdienstverlening 283.673 18- Geëscaleerde zorg 18- 25.311 Totaal baten 10.007.439 10.101.216 10.101.216 10.038.564 10.038.564 10.038.564 10.038.564 10.038.564 Totaal Exploitatie 28.644.245 28.038.450 29.200.129 30.435.172 30.086.355 30.171.392 30.157.626 30.135.160 Lasten Mutaties reserves 1.097.587 1.000.000 Toevoeging aan reserves 1.097.587 1.000.000 Baten Mutaties reserves 194.000 1.094.000 Onttrekking aan reserves 194.000 1.094.000 Totaal Reserves 1.097.587 -194.000 -94.000 Saldo na bestemming reserves 29.741.832 27.844.450 29.106.129 30.435.172 30.086.355 30.171.392 30.157.626 30.135.160

50 PROGRAMMABEGROTING , GEMEENTE DE BILT

2.8 Programma Volksgezondheid en milieu

1 OMSCHRIJVING PROGRAMMA

Het programma richt zich op het in stand houden en verder verbeteren van een duurzame, veilige en gezonde woon- en werkomgeving met een zo laag mogelijke belasting voor het milieu en toekomstige generaties. Ook richt het zich op een gezonde leefstijl van onze inwoners. Het omvat taken op het gebied van volksgezondheid, water (afval-, hemel- en grondwater), milieubeheer, afval en begraafplaatsen.

2 WAT WILLEN WE BEREIKEN?

2a Gewenste maatschappelijke effecten

1. Onze inwoners voelen zich gezond, zijn veerkrachtig en hebben het vermogen zich aan te passen en de eigen regie te voeren, in het licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. 2. Een duurzame en gezonde woon- en werkomgeving met een zo laag mogelijke belasting voor het milieu. 3. Het verzachten van klimaatverandering door minder broeikasgassen uit te stoten en het tegengaan van de effecten van klimaatverandering. 4. Doelmatige, veilige en maatschappelijk verantwoorde afvoer van afval- en hemelwater en een goed beheer van (grond)water. 5. Bijdragen aan een circulaire economie waarbij het maximaliseren van hergebruik van producten en grondstoffen centraal staat. 6. Doelmatig en respectvol beheer van de gemeentelijke begraafplaatsen.

2b Operationele doelstellingen

1. Onze inwoners volgen een bewust gezonde leefstijl, dit geldt zowel voor jeugdigen, volwassenen en ouderen als laag- en hoogopgeleiden. 2. Terugdringing van schadelijk alcoholgebruik in het algemeen en specifiek bij 16 – 18 jarigen. 3. Versterking van de mentale weerbaarheid van onze inwoners, met specifieke aandacht voor senioren, mensen met een (lichamelijke en/of verstandelijke) beperking, mensen met chronische aandoeningen en jeugdigen. Het belang van mantelzorgers wordt hierbij niet vergeten. 4. Optimale en functionele instandhouding van het rioolstelsel. 5. Vermindering van de hoeveelheid regenwater in het rioolstelsel. 6. Verbetering samenwerking provincie, waterschappen en regiogemeenten op het gebied van watertaken. 7. Optimale organisatie van geluid-, lucht- en bodemtaken. 8. Realisatie van de landelijke doelstelling betreffende het afval- en grondstoffenbeleid en bereiken van een afvalscheidingspercentage van 75%, dit komt overeen met maximaal 100 kg restafval per inwoner per jaar. Door meer scheiding aan de bron is het geen afval meer, maar een waardevolle grondstof. 9. Tegengaan van verspilling van voedsel. Als onderdeel van onze inkomensregelingen hebben we afspraken met de Voedselbank. Overbodig voedsel wordt zo niet weggegooid maar komt beschikbaar aan inwoners die tijdelijk in een moeilijke financiële positie verkeren. 10. Verzorgen van voldoende capaciteit en goede dienstverlening op de gemeentelijke begraafplaatsen.

51 PROGRAMMABEGROTING , GEMEENTE DE BILT

2c Effectindicatoren

Effectindicator 2018 2019 2020 2021 1 Omvang huishoudelijk restafval (kg/inwoner) 150 148 100 1) 100 2 Nog niet Nog niet Hernieuwbare elektriciteit 1) 1,9 bekend bekend Nog niet Nog niet 3 CO2-uitstoot 2) 2.050 ton bekend bekend Percentage kinderen met overgewicht (cijfers 1 x per 4 jaar gemeten via 4 5% - - - monitor GGD) leeftijd: 5-6 . Percentage kinderen met overgewicht (cijfers 1x per 4 jaar gemeten via Nog niet 5 - - - monitor GGD) leeftijd 10 - 11 bekend Percentage volwassenen met Overgewicht (cijfers 1 x per 4 jaar gemeten via 6 - - 37% - monitor GGD) Percentage ouderen met Overgewicht (cijfers 1 x per 4 jaar gemeten via 7 - - 47% - monitor GGD)

1) Er is nog geen rekening gehouden met de Coronacrisis, waardoor we deze doelstelling in 2020 niet zullen realiseren. 2) Na de vaststelling in het eerste kwartaal van 2021, van de Biltse bijdrage aan de Regionale Energiestrategie kan een prognose gegeven worden van hoeveelheid hernieuwbare energie. 3) De hoeveelheden CO2 zijn gebaseerd op de landelijke klimaatmonitor, de monitor geeft betrouwbare cijfers over de daadwerkelijke uitstoot, maar loopt twee jaar achter. Een prognose voor 2021 kan pas gegeven worden na de berekening van de uitstoot van CO2 ub 1990, het basisjaar, de berekeningen zijn naar verwachting in het najaar van 2020 beschikbaar.

3 WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN?

3a Activiteiten

1. Volksgezondheid Gezonde leefstijl Vanuit de gedachte van positieve gezondheid, stimuleren en ondersteunen we mensen waar nodig bij het maken van keuzes om te komen tot een gezonde leefstijl, zodat ze als actieve en vitale inwoners kunnen deelnemen aan de samenleving. We zorgen daartoe voor goede informatie voor onze inwoners. We zetten ook in 2021 in op het vergroten van de vaccinatiegraad onder jeugdigen in onze gemeente.

Omdat de gemeente geen (financiële) ruimte heeft voor nieuwe initiatieven om invulling te geven aan het gezondheidsbeleid, zoeken we de samenwerking met andere partijen. We richten ons op het realiseren van samenhang en verbinding om onze inwoners bewust en gezond te houden en te krijgen. We maken daarbij gebruik van de extra rijksmiddelen die in 2021 beschikbaar komen voor het realiseren van een preventieakkoord met de partners binnen de gemeente De Bilt.

We maken onze maatschappelijke partners bewust van hun rol in het versterken van een gezonde leefstijl van onze inwoners, en voorkomen dat er overlap is tussen de uitvoering op de diverse beleidsterreinen en maatschappelijke partners en organisaties. We geven mede uitvoering aan het Interbestuurlijk programma 2019 dat is afgesloten tussen rijksoverheid, provincies en gemeenten. Binnen dit begrotingsprogramma gaat het met name om speerpunt 4 ‘Mensen voor wie een gezonde manier van leven geen vanzelfsprekendheid is’. Armoede en een ongezonde levensstijl hebben een negatieve invloed op de levensloop en gezondheid van kinderen én volwassenen. Door domein overstijgend naar gezondheidsvraagstukken te kijken en het leggen van verbindingen tussen het medisch en sociaal domein kunnen we daarin vanuit onze eigen rol verbetering aanbrengen en bijdragen aan een betere/goede start voor kinderen en gezondheid voor kinderen en volwassenen. We geven uitvoering aan de afspraken zoals in U16 verband gemaakt rondom de Gezonde en Inclusieve Samenleving, waaronder het in samenwerking met betrokken partners invoeren van de gezonde leefstijl interventie (GLI).

52 PROGRAMMABEGROTING , GEMEENTE DE BILT

Rekening houdend met ‘Biltse aanpak sociaal domein’, de evaluatie van het gezondheidsbeleid, en de kaders in de landelijke gezondheidsnota ‘Gezondheid breed op de agenda’, actualiseren we de nota gezondheidsbeleid ‘Bewust en gezond De Bilt’ gericht en voeren dit uit.

We zien er op toe dat nieuwe ontwikkelingen zoals de verplichtstelling van de prenatale huisbezoeken, de uitbreiding van het rijksvaccinatieprogramma, de aanpak van psychische gezondheid bij jongeren, plaatsvindt binnen de door het rijk beschikbaar gestelde extra middelen, het budget zoals geraamd in de begroting 2021 GGDrU en het beschikbare gemeentelijk budget voor het maatwerkdeel.

Eikenprocessierups en ratten In 2021 gaan wij door met de bestrijding van de eikenprocessierups. De exacte invulling van de bestrijding wordt bijgesteld aan de hand van de ervaringen van afgelopen seizoen, weersomstandigheden en de Europese Aanbesteding voor een bestrijder. De rattenbeheersing voeren wij uit aan de hand van het vastgestelde plan van aanpak. Belangrijke punten hierin zijn monitoring en het informeren van onze inwoners.

2. Milieubeheer De inwerkingtreding van de Omgevingswet is uitgesteld naar 2022. ODRU hanteert het streven dat de totale voorbereidingskosten niet zullen stijgen door de vertraagde invoering van de Wet. Andere ontwikkelingen die milieu raken zijn bijvoorbeeld de verschuiving van de Provinciaal Uitvoeringsprogramma Externe Veiligheid (PUEV)-gelden naar het gemeentefonds. Per 2021 zal het rijk de financiële middelen voor PUEV direct via het gemeentefonds naar de gemeenten laten lopen. Het betreft middelen voor de uitvoering van de wettelijke taak voor externe veiligheid, die daarvoor gelabeld dienen te worden in de gemeentelijke begroting. Het is nog onduidelijk of dit kostendekkend zal zijn. In 2019/ 2020 is de risicomodule vernieuwd. Dit was nodig om nieuw VTH-beleid vast te stellen. Door de actuele risicomodule, handhavingsuitvoeringsplannen en jaarverslagen kunnen gemeenten meer inzichtelijk de resultaten en successen benoemen. Dit geeft een kwaliteitsimpuls in de verantwoording naar het college en de gemeenteraad. Op basis van onder andere de meest actuele risicomodule en keuzes van de gemeenten hierin, berekent de ODRU het budget voor ITH per gemeente opnieuw. Dit kan leiden tot een wijziging van het DVO. We verwachten op basis van de uren binnen ons huidige DVO geen ophoging maar een verschuiving van de uren die nu onder WABO gebudgetteerd staan naar Milieubeleid binnen de gemeentelijke begroting.

3. Riolering/watertaken We hebben onze wettelijke taken ten aanzien van riolering en watertaken beschreven in het Water en Rioleringsplan (WRP). In 2020 is de termijn voor het WRP aflopen. De startnotitie om het WRP te actualiseren is vastgesteld. Rond de jaarwisseling staat behandeling van het geactualiseerde WRP in de raad geagendeerd. Het nieuwe WRP is gekoppeld aan de klimaatveranderingen. De noodzaak voor aanpassing aan het veranderende klimaat zal naar verwachting alleen maar toenemen. Nu al blijkt dat de gevolgen van klimaatveranderingen eerder op ons afkomen en in grotere hevigheid dan gedacht. Gelijktijdig met het actualiseren van het WRP is er een klimaatstrategie opgesteld. In deze klimaatstrategie wordt aangegeven hoe gemeente De Bilt omgaat met de vier thema’s wateroverlast, droogte, hitte en overstromingen (waterveiligheid).

Water en Klimaat Het klimaat verandert, wij veranderen mee. We krijgen te maken met extremere weersomstandigheden, zoals hevige regenval, langdurige periodes van droogte en hitte en een toenemende kans op overstromingen. We staan voor de opgave om klimaatbestendig te worden en te blijven. Een opgave die de gemeentegrenzen overstijgt en een opgave die vraagt om gezamenlijke afspraken en kennisuitwisseling. Om deze opgaven aan te gaan werken met ingang van 1 januari 2020 14 gemeenten, het waterschap HDSR, de provincie Utrecht en de Veiligheidsregio Utrecht samen in de netwerkorganisatie Water&Klimaat. Vanuit de leidende opgaven is de centrale visie voor de samenwerking Water&Klimaat het realiseren van een klimaatbestendige en waterrobuuste inrichting van de regio.

4. Afvalinzameling Met name door nieuwe aanbesteding van de verwerking van restafval en GFT stijgen de kosten van de afvalinzameling in 2021 fors. Hierdoor gaat ook de kostendekkende afvalstoffenheffing omhoog. Door onze inzet op afvalscheiding in de afgelopen jaren is de stijging van de heffing binnen onze gemeente

53 PROGRAMMABEGROTING , GEMEENTE DE BILT

relatief beperkt gebleven. Eens te meer reden om in te blijven zetten op scheiding van afval, omdat de verwerking van gescheiden afval goedkoper is. Met name ten aanzien van grof afval is daarin nog winst te behalen, in 2022 zullen de kosten van ongesorteerde verwerking verder stijgen. In 2021 maken we een plan om daarop voorbereid te zijn.

5. Begraafplaatsen In 2020 hebben we een onderzoek uitgevoerd naar de organisatie van de taken van de buitendienst, waarin we ook de taken ten aanzien van onze begraafplaatsen hebben meegenomen. In 2021 implementeren we de uitkomsten van dit onderzoek.

3c Verbonden partijen

Een deel van de beleidsdoelstellingen van dit programma wordt gerealiseerd door samenwerking met andere partijen, volgens de begrotingsvoorschriften (BBV) Verbonden partijen genoemd. Naast de paragraaf Verbonden partijen waarin de bestuurlijke en financiële belangen worden vermeld, worden onderstaand de beleidsmatige bijdrage (door de verbonden partij) aan de gemeentelijke doelstelling en de daarmee samenhangende risico’s vermeld. Verbonden partijen Bijdrage aan de gemeentelijke doelstellingen Risico’s De wettelijke taken en maatwerktaken van de Gemeenschappelijke De Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst regio GGDrU worden uitgevoerd binnen de bestaande Gezondheidsdienst regio Utrecht behartigt zaken die van belang zijn voor de financiële kaders van de GGDrU. Dit geldt ook Utrecht openbare gezondheidszorg. Het gaat daarbij om die voor de uitvoering van de acties die volgen uit de Bestuursagenda 2019 – 2023. Dit gebeurt onderdelen van de gezondheidszorg en het openbaar deels door slimme inzet en herschikking van bestuur die zich richten op het voorkomen van ziekten reguliere taken binnen de bestaande begroting en deels via maatwerkafspraken met die (collectieve preventie) en de bescherming en gemeenten die specifieke ambities delen. Voor bevordering van de gezondheidszorg van de gehele de gemeente De Bilt gaat het om een totaal bevolking of groepen binnen de bevolking. bedrag van € 1.500.541,- voor de inwoner- en kindbijdragen. Een deel van de maatwerkkosten jeugdgezondheidszorg zijn hier nog niet in In verband met de financiële positie van gemeenten is opgenomen. De GGDrU geeft uitvoering aan het in oktober 2020 in het overleg van het Algemeen ombuigingsplan ‘GGDrU in beweging’. GGDrU Bestuur een discussie gevoerd over de inhoudelijke lijkt met dit plan de structurele kosten voor de benodigde investeringen te kunnen dekken en taken van de GGD en de intensiteit daarvan. In 2021 de reeds afgesproken taakstelling te realiseren. wordt de uitkomst van deze discussie verder De coronacrisis heeft een grote impact op de uitgewerkt. GGDrU. De extra kosten die deze met zich mee heeft gebracht worden weliswaar gefinancierd door de rijksoverheid, het is echter mogelijk dat corona ook in 2021 nog deze nodige inzet vraagt en dat daarbij ook beroep wordt gedaan op de lagere overheden, waaronder de gemeenten.

Afvalverwijdering Utrecht Het doel van deze gemeenschappelijke regeling is het Alle in enig jaar gemaakte kosten worden aan verzorgen van een doelmatige en verantwoorde de deelnemers doorberekend. De kans op uitvoering van het afvalstoffenbeleid in de provincie tegenvallers is niet groot doordat de tarieven in Utrecht. meerjarige contracten zijn vastgelegd.

Laag Omgevingsdienst regio ODRU is een gemeenschappelijke regeling van 15

Utrecht middelgrote en kleine gemeenten in de provincie Utrecht. De ODRU is uitvoerder van gemeentelijke VTH (Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving) en het kennis- en expertisecentrum voor milieu en duurzaamheid. Dit levert voor zowel de gemeenten samen, als voor elk van de gemeenten afzonderlijk, betere garanties voor kwaliteit van de uitvoering, financiële schaalvoordelen en vermindering van kwetsbaarheid. De Rijksoverheid heeft met het Besluit omgevingsrecht 2017 bepaald welke taken gemeenten minimaal moeten overdragen aan hun Omgevingsdienst.

54 PROGRAMMABEGROTING , GEMEENTE DE BILT

4 KADERSTELLENDE NOTA’S

Nota/plan 1. Gezondheidsnota 2016 – 2020, Bewust en Gezond De Bilt 2. Afvalinzamelingsplan 2016-2020 3. Beheersverordening begraafplaatsen 2011 4. Startnotitie Water en Rioleringsplan 2021-2025 5. Duurzaamheidsagenda Gemeente De Bilt 2020-2022

55 PROGRAMMABEGROTING , GEMEENTE DE BILT

5 WAT GAAT HET KOSTEN?

Programma : Volksgezondheid en Milieu

Rekening Begroting Primitief Begroting na wijziging Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2019 2020 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Lasten Volksgezondheid 1.452.888 1.615.237 1.637.038 1.626.987 1.574.160 1.574.821 1.574.821 1.574.821 Riolering 4.508.870 5.571.137 5.568.137 4.522.990 4.553.395 4.575.912 4.606.435 4.628.150 Afval 4.962.768 4.404.093 4.484.093 4.333.886 4.308.635 4.299.924 4.296.165 4.292.403 Milieubeheer 1.050.352 1.302.744 1.222.744 1.250.125 1.250.125 1.250.125 1.250.125 1.241.125 Begraafplaatsen en 371.538 308.854 308.854 315.876 315.564 314.605 312.915 312.632 crematoria Totaal lasten 12.346.416 13.202.065 13.220.866 12.049.864 12.001.879 12.015.387 12.040.461 12.049.131 Baten Volksgezondheid 4.241 9.000 9.000 9.162 9.162 9.162 9.162 9.162 Riolering 5.625.497 5.236.047 5.236.047 4.698.062 4.683.681 4.661.411 4.647.144 4.647.144 Afval 4.809.288 4.725.176 4.725.176 4.730.768 4.705.685 4.697.441 4.700.645 4.700.645 Milieubeheer 8.400 81.120 1.120 1.460 1.460 1.460 1.460 1.460 Begraafplaatsen en 441.402 481.007 481.007 489.665 489.665 489.665 489.665 489.665 crematoria Totaal baten 10.888.827 10.532.350 10.452.350 9.929.117 9.889.653 9.859.139 9.848.076 9.848.076 Totaal Exploitatie 1.457.589 2.669.715 2.768.516 2.120.747 2.112.226 2.156.248 2.192.385 2.201.055 Lasten Mutaties reserves 451.166 Toevoeging aan reserves 451.166 Baten Mutaties reserves 238.126 238.126 238.126 238.126 0 0 0 0 Onttrekking aan reserves 238.126 238.126 238.126 238.126 0 0 0 0 Totaal Reserves 213.040 -238.126 -238.126 -238.126 0 0 0 0 Saldo na bestemming 1.670.629 2.431.589 2.530.390 1.882.621 2.112.226 2.156.248 2.192.385 2.201.055 reserves

56 PROGRAMMABEGROTING , GEMEENTE DE BILT

2.9 Programma Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing

1 OMSCHRIJVING PROGRAMMA

Het programma spreekt zich uit over de volkshuisvesting en de ruimtelijke ontwikkelingen in de gemeente De Bilt. De volkshuisvesting richt zich op het zo goed mogelijk voorzien in de woningbehoefte van (toekomstige) inwoners van de gemeente De Bilt. Het ruimtelijk beleid richt zich op de coördinatie van de activiteiten van het gemeentelijk bestuur met het oog op de ruimtelijke consequenties van deze activiteiten.

2 WAT WILLEN WE BEREIKEN?

De kern van het programmaonderdeel volkshuisvesting is het zo goed mogelijk voorzien in de woningbehoefte en de zorg voor een veilige, gezonde, bruikbare en energiezuinige woon- en leefomgeving. De druk op de woningmarkt in De Bilt en de regio is groot. Dit vertaalt zich in hoge prijzen voor koopwoningen, lange wachttijden voor (sociale) huurwoningen en een beperkte doorstroming. Niet iedereen is in staat om zelfstandig passende woonruimte te vinden. Wij hebben aandacht voor starters, ouderen en kwetsbare groepen en voor de vitaliteit van de kleine kernen. Daarbij streven wij naar een optimale aanvulling, inzet en verdeling van de voorraad. Wij nemen deel in de regionale huisvestingsverordening en maken afspraken met de corporaties die woningbezit hebben in onze gemeente. Bij nieuwbouwontwikkelingen nemen wij bij eigen grond een initiërende rol. Bij zelfrealisatie door derden nemen wij een regisserende en/of begeleidende rol, waarbij wij gebruik maken van het ruimtelijk en grondinstrumentarium en particuliere overeenkomsten.

Met het programmaonderdeel ruimtelijke ordening beogen we een duurzame ontwikkeling te borgen en de zes kernkwaliteiten van de gemeente zoals verwoord in het Bilts Manifest - krachtige kernen, historische landschappen, hoogwaardige kennis, centrale ligging, ruimte en groen en topper in sport - te versterken. Daarnaast hebben we zorg voor biodiversiteit, klimaatadaptie en energietransitie; opgaven waarvan de urgentie sinds het opstellen van de Structuurvisie is toegenomen.

2A Gewenste maatschappelijke effecten

1. Een veilige, gezonde, bruikbare, energiezuinige leefomgeving, waarin inwoners en woningzoekenden graag wonen. 2. Een woningvoorraad die aansluit op de woningbehoefte. 3. Een gedifferentieerde opbouw van wijken. 4. Een rechtvaardige verdeling van schaarse woningen die voorzien in de woningbehoefte van hen die niet zelfstandig een woning kunnen vinden. 5. Versterking van de kleine kernen. 6. Het bieden van inspiratie voor en richting geven aan de toekomstige inrichting van de gemeente De Bilt langs de sporen innovatie, creatie, recreatie en vitalisering. 7. Het behouden en versterken van de kernkwaliteiten van de gemeente waarbij de verschillende belangen (wonen, economie, duurzaamheid, leefbaarheid, bereikbaarheid, natuur, landschap en recreatie) zorgvuldig worden afgewogen.

57 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

2B Operationele doelstellingen

1. Toetsing vergunningaanvragen aan wettelijke criteria voor veilig, gezond, bruikbaar en energiezuinig. 2. Terugdringen van energiegebruik, CO2–emissie en het gebruik van aardgas in woningen. 3. Het faciliteren van nieuwe woonvormen en experimenten. Zoeken naar locaties voor nieuwbouw van woningen met oog voor de differentiatie op het niveau van de wijk en/of kern. 4. Realiseren van gemiddeld minimaal 30% sociale huur en minimaal 10% (streven naar 20%) middenhuur in onze projecten. Het sturen hierop bij particuliere initiatieven. 5. Het inzetten op oplossingen zodat (kwetsbare) inwoners op een prettige en verantwoorde wijze (zelfstandig) kunnen blijven wonen. 6. Het faciliteren van een rechtvaardige woonruimteverdeling. 7. Het verbeteren van de doorstroming binnen de woningvoorraad door in te zetten op gestapelde bouw, levensloopbestendigheid en middenhuur. 8. Het vergroten van de huisvestingsmogelijkheden voor jonge gezinnen in de groene kernen. 9. Uitwerking geven aan de zes speerpunten uit de structuurvisie: a. het landschap als duurzame onderlegger b. een sterke sociale cohesie c. zes kernen met een eigen gezicht d. de Life-science As als groene loper van De Uithof e. goede bereikbaarheid en leefbaarheid f. een recreatief buitengebied van formaat 10. Voor elk ruimtelijk ontwikkeltraject wordt op basis van een goede ruimtelijke ordening en zorgvuldige participatie een belangenafweging gemaakt waarvoor de kaders van de structuur- en omgevingsvisie ruimte en houvast bieden. 11. Participeren in regionaal en provinciaal ruimtelijk beleid, daar waar deze aansluit bij de gemeentelijke beleidsambities en duurzame stedelijke ontwikkeling. 12. Stimuleren van (particuliere) initiatieven en deze zoveel mogelijk de ruimte geven wanneer ze aansluiten bij de gemeentelijke beleidsambities en duurzame stedelijke ontwikkeling. 13. Integrale, flexibele en vraaggerichte gebiedsontwikkeling voorsorterend op de nieuwe Omgevingswet die naar het zich laat aanzien in 2022 in werking treedt. 14. Zodanig implementeren van de Omgevingswet dat De Bilt in staat is om met en onder de wet te opereren.

2C Effectindicatoren

Effectindicator 2018 2019 2020 2021 Gemiddelde WOZ waarde (x €1.000) 1 359 395 421 450 Nieuw gebouwde woningen (aantal per 1.000 woningen) 2 5,1 6,1 5,1 Demografische druk 3 88,5% Nb 89% 4 Gemeentelijke woonlasten eenpersoonshuishouden 720 766 766 5 Gemeentelijke woonlasten meerpersoonshuishouden 911 964 964 De kolommen 2020 en 2021 betreffen prognoses Bron: waarstaatjegemeente.nl

Effectindicator 2018 2019 2020 2021 1 Aantal opgeleverde nieuwe woningen 119 28 P.M.* P.M.* 2 - Hiervan het percentage sociale huurwoningen 80% 3% P.M.* P.M.* 3 - Hiervan het percentage middenhuurwoningen n.b. 0% P.M.* P.M.* 4 Aantal DAEB woningen in corporatiebezit als percentage van totale woningvoorraad 25% 25% P.M.* P.M.* De kolommen 2020 en 2021 betreffen prognoses *Op dit moment herijken wij onze effectindicatoren in afstemming met de planmonitor van de gemeente De Bilt en van de provincie Utrecht en de definities die door CBS worden gehanteerd voor het aantal opgeleverde woningen. Tot nu toe was de planmonitor bovenal een monitor. Vanaf 2020 zal deze ook worden ingezet als sturingsinstrument. In de loop van 2021 zullen wij inzichtelijk maken wat de herijking van onze planmonitor betekent voor de effectindicatoren. De herijking is een gevolg van de in december door uw raad vastgestelde uitgangspuntennotitie woningbouwambitie en de in december 2019 vastgestelde doelgroepenverordening. Vanaf dat moment sturen uw raad en ons college actief op de samenstelling van het programma. De resultaten van deze sturing zullen naar verwachting zichtbaar worden vanaf 2023.

58 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

3 WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN?

3a Activiteiten

1. Implementatie Omgevingswet en omgevingsvisie De Bilt De implementatie van de omgevingswet is een omvangrijke operatie. De inwerkingtreding van de wet is in het voorjaar van 2020 een jaar uitgesteld en ligt nu op 1 januari 2022. De centrale doelstelling van de wet is om een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit te bereiken en in stand te houden. Dat betekent een verbreding vanuit alleen de ruimtelijke opgaven naar meer integraal aanpakken van maatschappelijke opgaven met een ruimtelijke basis. Hiermee wordt ook het sociale domein geraakt. De raad heeft in december 2019 de herijkte koers voor de implementatie van de Omgevingswet vastgesteld. We werken dit laatste jaar voor inwerkingtreding van de wet aan de acties die nodig zijn om op tijd klaar te zijn voor het werken volgens de Omgevingswet. Het uitstel van de inwerkingtreding met een jaar maakt het voor De Bilt mogelijk om de nieuwe werkwijze aan een grondige praktijktoetsing te onderwerpen, zodat de dienstverlening ook na inwerkingtreding op niveau blijft. Deze werkzaamheden hiervoor zijn onvermijdelijk en onuitstelbaar.

Bij de uitwerking ligt de focus op de volgende onderdelen: 1. Het beleidsinstrumentarium (omgevingsvisie, omgevingsprogramma’s en omgevingsplan); • In 2021 werken we hieraan door het opstellen van een omgevingsvisie voor het gehele grondgebied (inrichting van de participatie in dit proces en doorloop ervan in overleg met uw Raad te bepalen) en het verder werken aan het gereedmaken van de lokale regelgeving voor het omgevingsplan. 2. De processen voor het afhandelen van initiatieven; • In 2021 werken we hieraan verder door de regels voor de in De Bilt meest voorkomende activiteiten in toepasbare regels te omschrijven en in vragenbomen te vatten en deze te ontsluiten via het DSO (digitaal stelsel Omgevingswet). 3. De noodzakelijke digitalisering en aansluiting op de landelijk in ontwikkeling zijnde ICT- voorzieningen. • In 2020 is een groot deel van de ICT-voorzieningen aangeschaft en ingericht. De laatste onderdelen worden in 2021 verworven.

Het jaar extra dat het uitstel van de inwerkingtreding oplevert, gebruiken we om de nieuwe werkwijzen te onderwerpen aan zgn. “botsproeven”. Hierbij wordt de werking in de praktijk getoetst en waar nodig aangepast.

De Omgevingswet vereist dat de gemeente optreedt als één overheid en zorgdraagt voor een inhoudelijk integrale afweging met alle betrokken overheden. Regionale samenwerking is hierin essentieel en deze intensieve samenwerking wordt in 2021 voortgezet.

2. Wonen In 2021 ronden we de actualisatie van het woonbeleid af. Hierbij nemen wij de resultaten van het woonbehoefteonderzoek en het participatietraject rondom wonen mee. Aanpalende beleidsterreinen vragen in 2021 veel aandacht, bijvoorbeeld de doordecentralisatie van beschermd wonen en maatschappelijke opvang, het langer thuis wonen van ouderen en de verduurzaming en het aardgasloos maken van de bestaande woningvoorraad. Deze opgaven passen in ons streven naar inclusieve en duurzame wijken.

We beheren en exploiteren woonwagenstandplaatsen in de kernen De Bilt en Maartensdijk. In Maartensdijk hebben we bovendien twee woonwagens in eigendom. We voeren noodzakelijk onderhoud uit. Het rijk heeft in 2018 het ‘beleidskader gemeentelijk woonwagen- en standplaatsenbeleid’ uitgebracht. Als onderdeel van de actualisatie van het gemeentelijke woonbeleid zullen we bepalen hoeveel standplaatsen er in onze gemeente wettelijk dienen te zijn.

59 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

3. Strategische relaties U10/U16 Eind 2020 zijn naar verwachting het regionale en provinciale programma wonen vastgesteld. Dit programma voorziet in een inhaalslag en een versnelling van de woningbouw zoals overeengekomen met het rijk in de woondeal. In 2021 zal dit programma op regionaal en lokaal niveau worden uitgewerkt en zal worden gestart met de uitvoering.

Corporaties Conform de Woningwet doorlopen wij jaarlijks een proces met corporaties om af te stemmen over hun bijdrage aan het volkshuisvestelijke beleid van de gemeente. Daarbij gaat het over nieuwbouw, renovatie (inclusief duurzaamheid), betaalbaarheid, leefbaarheid en huisvesting van ouderen en kwetsbare groepen zoals mensen die vanuit beschermd wonen en maatschappelijke opvang komen. Corporaties met woningbezit in onze gemeente zijn SSW, Woonzorg Nederland en Habion. Met SSW en Woonzorg Nederland hebben we meerjarige afspraken.

4. Vergunningverlening Vanaf 2022 moet De Bilt in staat zijn om vergunningaanvragen voor initiatieven in de leefomgeving binnen acht weken, waar mogelijk digitaal, integraal en in afstemming met ketenpartners af te handelen. Dit vergt nieuwe aanpassingen van werkprocessen, besluitvormingsprocessen en de inzet van techniek om de informatie voor de initiatiefnemer en andere belanghebbenden te ontsluiten. In 2020 zijn de processen, de informatie en de techniek om dit te kunnen doen grotendeels klaargemaakt voor het werken onder en met de Omgevingswet. Het jaar 2021 gebruiken we om de werkwijzen te optimaliseren aan de hand van zogenaamde “botsproeven” waarbij de werking in de praktijk wordt onderzocht.

Op 14 mei 2019 nam de Eerste Kamer de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen aan. Die wet heeft als doel de bouwkwaliteit en het bouwtoezicht te verbeteren door inschakeling van private kwaliteitsborgers. Daarnaast wordt de aansprakelijkheid van aannemers ten opzichte van particuliere en professionele opdrachtgevers uitgebreid. De wet heeft consequenties voor het takenpakket van de gemeentelijke plantoetsers. De invoering van de wet is net als de Omgevingswet uitgesteld tot 2022. In 2020 is de impact van deze Wet kwaliteitsborging in beeld gebracht en is een implementatieplan uitgewerkt. In 2021 werken wij aan het verder inrichten van de werkprocessen, de ICTvoorzieningen en de aanpassingen in onze organisatie die nodig zijn en de financiële consequenties. Dit doen we in nauwe samenhang met de werkzaamheden voor de Omgevingswet.

5. Uitvoering geven aan de structuurvisie en nadere visievorming op deelaspecten: de omgevingsvisie De Structuurvisie is in maart 2012 vastgesteld door uw raad. De Structuurvisie is het ruimtelijke afwegingskader voor nieuwe ontwikkelingen en is richtinggevend voor ruimtelijke ontwikkelingen. Tot de vaststelling van de omgevingsvisie zal de Structuurvisie van 2012 leidend zijn. De omgevingsvisie is, gezien de opgaven voor en ambities van onze gemeente, planMER-plichtig. Door het opstellen van de planMER parallel met het ontwikkelen van de omgevingsvisie te laten verlopen, zorgen we voor optimale afstemming in inhoud en proces. Bovendien is deze manier van werken kosteneffectiever. Naar verwachting zal in 2020 de provinciale omgevingsvisie en de interim verordening zijn vastgesteld. Vanaf het moment van vaststelling bieden zij het ruimtelijk kader voor het ruimtelijk beleid van de gemeente De Bilt. Medio tot eind 2020 zal de kernrandzone visie van Westbroek zijn vastgesteld.

6. Ruimtelijke plannen en gemeentelijke initiatieven Door de toekomstige Omgevingswet is de actualiseringsplicht van bestemmingsplannen komen te vervallen. De Omgevingswet is recent uitgesteld tot 1-1-2022. Onze huidige bestemmingsplannen voldoen aan de eisen om in het kader van het overgangsrecht als omgevingsplan te worden aangemerkt. Hierdoor is tijdelijk het zwaartepunt bij gemeentelijke en particuliere ontwikkelingen / bestemmingsplannen komen te liggen, welke kosten niet ten laste van de actualisering van bestemmingsplannen komen. Het begrote bedrag is benodigd voor afronding van lopende bestemmingsplanprocedures. die voor 1-1-2022 als ontwerp ter inzage zijn gelegd. Dit betreffen de plannen: Buitengebied Noord Oost, 1e herziening, Parapluplan Stedenbouwkundige bepalingen, Bunnikseweg 13 en Kleine windturbines op agrarische bouwvlakken. In 2021 worden er nieuwe kosten verwacht voor het onderdeel omgevingsplan.

60 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

7. Particuliere Initiatieven Initiatieven van bewoners en marktpartijen treden wij ook in 2021 met een positieve grondhouding tegemoet. Als gemeente willen we met die initiatieven uitvoering geven aan de gemeentelijke ambities. Voor de particuliere initiatieven dienen door ons ruimtelijke randvoorwaarden en bestemmings- en wijzigingsplannen te worden opgesteld. Op die wijze realiseren wij in samenspraak met de initiatiefnemers gemeenschappelijke doelstellingen. In 2021 werken wij aan diverse lopende particuliere initiatieven. De gemeentelijke bijdrage aan particuliere initiatieven wordt op basis van het wettelijk kostenverhaal in rekening gebracht bij de initiatiefnemers. Daarvoor worden de zogenaamde anterieure overeenkomsten gesloten waarover uw raad wordt geïnformeerd. Deze gemeentelijke werkwijze is vastgesteld in de Nota Kostenverhaal en is feitelijk een uitvloeisel van faciliterend grondbeleid, projecten waar de realisatie gebeurt door particulieren, en gemeentelijke risico’s - beperkt zijn. Bij actief grondbeleid is die verhouding anders.

8. Grondexploitatie In de paragraaf grondbeleid van deze begroting wordt ingegaan op de wijze waarop het grondbeleid en vastgoedbeleid wordt ingezet om gemeentelijke beleidsdoelen te realiseren.

In oktober 2019 is de geactualiseerde Nota grondbeleid vastgesteld door uw raad. Het grondbeleid is geen doel op zich maar een middel dat kan worden ingezet om andere beleidsdoelen, waaronder ruimtelijk beleid en volkshuisvestingsbeleid, te realiseren. Het is tevens een instrument om de beperkte middelen die wij hebben, efficiënter in te zetten en te benutten.

Voor de projecten waarbij de gemeente regisserend optreedt en actief grondbeleid uitvoert, is volgens de spelregels van het Besluit Begroting en Verantwoording een grondexploitatie ingericht. Via planvorming en bijhorende grondexploitaties kan de gemeenteraad sturen op realisatie van gestelde doelen en wordt financiële verantwoording afgelegd. Het projectenboek is met ingang van 2020 een bijlage geworden van de Jaarrekening. De financiële gegevens van de projecten worden opgenomen in de Jaarrekening en niet meer in het Projectenboek. Hiermee wordt ook de jaarlijkse actualisatie van de grondexploitaties gekoppeld aan de Jaarrekening.

Naast projecten met een grondexploitatie zijn ook de gemeentelijke investeringsprojecten zonder grondopbrengst in het projectenboek opgenomen. Voor de meest recente stand van zaken verwijzen wij u naar het laatste projectenboek.

In de Nota Kostenverhaal is verwoord op welke wijze kostenverhaal wordt toegepast. Tegelijkertijd met het vaststellen van de Nota Grondbeleid en in samenhang met de Nota Kostenverhaal zijn door uw raad 3 fondsen ingericht: voor sociale woningbouw, mobiliteit en landschap. Vanuit de ruimtelijke ontwikkelingen, zowel particulier als gemeentelijk, worden afdrachten gedaan in deze fondsen. Het doel hiervan is om projecten voor sociale woningbouw, mobiliteit en landschap mede hiermee te financieren.

Omgevingswet Eén van de bouwstenen voor de nieuwe omgevingsvisie is het grondbeleid. In de Omgevingswet en Aanvullingswet grondeigendom zijn de bepalingen opgenomen met betrekking tot voorkeursrecht voor gemeenten en onteigening. Het kostenverhaal, dat nu is gebaseerd op de Wet ruimtelijke ordening, de Structuurvisie en de Nota Kostenverhaal, zal moeten worden opgenomen in de regels van de nieuwe instrumenten van de wet. De omgevingsvisie, het programma en het omgevingsplan regelen de rechten en plichten onder de Omgevingswet. Vanuit het grondbeleid zullen we in 2021 onze bijdrage leveren om de implementatie van de nieuwe wet in het kostenverhaal te borgen.

9. Duurzaamheid In de paragraaf duurzaamheid van deze begroting staat opgenomen op welke wijze we als gemeente onze duurzaamheidsambities willen verwezenlijken. Hierin zijn diverse doelstellingen en activiteiten benoemd die verder vorm krijgen in onderliggend programma. De belangrijkste zijn de regionale energiestrategie, waarin wordt opgenomen waar grootschalige opwekking zal plaatsvinden, en de warmtevisie, waarin wordt aangegeven wanneer welke wijken aardgasloos worden. Bij het opstellen van de omgevingsvisie dient met beide rekening gehouden te worden. Ook doelstellingen over klimaatadaptatie en biodiversiteit worden bij het opstellen van de omgevingsvisie meegenomen. Specifiek voor woningbouw wordt er gewerkt aan plannen voor het isoleren en verduurzamen van gebouwen. Huiseigenaren die dat willen krijgen een plan om hun huis in stappen te verduurzamen. Beng! begeleidt verenigingen van eigenaren bij de verduurzaming.

61 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

3c Verbonden partijen

Verbonden partijen Bijdrage aan de gemeentelijke doelstellingen Risico’s Omgevingsdienst Regio De ODRU werkt samen met gemeenten aan een Laag Utrecht (ODRU) veilige, duurzame en gezonde fysieke leefomgeving voor inwoners en bedrijven. Dit wordt gedaan met een breed scala aan producten en diensten op het terrein van o.a. bodem, bouwen woningtoezicht, vergunningen en meldingen, geluid en lucht, klimaat, energie en duurzaamheid, natuur- en milieueducatie, ruimtelijke ordening en toezicht en handhaving.

4 KADERSTELLENDE NOTA’S

Nota/plan 1. Structuurvisie provincie Utrecht 2. Actie agenda woningmarkt 2018-2021 provincie Utrecht 3. Bilts Manifest 2010 4. Structuurvisie Gemeente De Bilt 2030 ‘behoud door ontwikkeling’ 2012 5. Herijkingsdocument Implementatie Omgevingswet 2019 6. Ruimte voor een Vitaal Platteland 2006 7. Nota Economisch Beleid 2020 “Dynamiek binnen groene kaders” 2008 8. Woonvisie 2013 - 2020 9. Aanvullend woonbeleid 2016 10. Notitie ‘Uitgangspunten woningbouwambitie’ 2018 11. Visie Westbroek 2009 12. Visie Groenekan 2009 13. Gebiedsvisie De Bilt West 14. Gebiedsvisie De Bilt Zuid 15. Gebiedsvisie Voorveldse Polder 2020 (in ontwerp) 16. Kernrandzone visie Westbroek 2020 (in ontwerp) 17. Nota Grondbeleid 2019 en Nota Kostenverhaal 2019 18. Routekaart Energieneutraal De Bilt 2030 19. Welstandsnota 20. Groenstructuurplan

62 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

5 WAT GAAT HET KOSTEN?

Programma : Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing

Rekening Begroting Primitief Begroting na wijziging Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2019 2020 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Lasten Ruimtelijke ordening 1.023.598 1.544.674 1.839.849 1.462.362 1.236.218 1.129.414 1.164.050 1.164.050 Grondexploitatie (niet 16.057.940 5.937.368 7.631.450 7.999.372 253.846 193.350 193.350 193.350 bedrijventerreinen) Wonen en bouwen 1.916.507 1.946.013 1.961.013 2.053.535 2.025.524 1.856.075 1.855.331 1.855.331 Totaal lasten 18.998.045 9.428.055 11.432.312 11.515.269 3.515.588 3.178.839 3.212.731 3.212.731 Baten Ruimtelijke ordening 32.651 Grondexploitatie (niet 16.984.629 5.877.171 7.571.253 7.803.252 60.496 0 0 0 bedrijventerreinen) Wonen en bouwen 985.718 1.050.117 1.050.117 1.169.855 1.220.755 1.220.755 1.220.755 1.220.755 Totaal baten 18.002.998 6.927.288 8.621.370 8.973.107 1.281.251 1.220.755 1.220.755 1.220.755 Totaal Exploitatie 995.047 2.500.767 2.810.942 2.542.162 2.234.337 1.958.084 1.991.976 1.991.976 Lasten Mutaties reserves 838.292 555.814 Toevoeging aan reserves 838.292 555.814 Baten Mutaties reserves 787.542 Onttrekking aan reserves 787.542 Totaal Reserves 838.292 -231.728 Saldo na bestemming reserves 1.833.339 2.500.767 2.579.214 2.542.162 2.234.337 1.958.084 1.991.976 1.991.976

63 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

2.10 Overzicht Algemene dekkingsmiddelen, overhead, vennootschapsbelasting en onvoorzien

Rekening Begroting Begroting na Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2019 Primitief 2020 wijziging 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Lasten Overhead 11.516.003 11.396.218 11.789.341 11.831.828 11.736.784 11.710.810 11.640.593 11.635.606 Treasury -344.699 -757.567 -757.567 -164.299 65.638 133.699 199.531 261.522 OZB woningen 614.900 607.750 607.750 631.750 677.750 689.750 702.750 702.750 Belastingen overig 3.698 1.647 1.647 1.677 1.677 1.677 1.677 1.677 Overige baten en lasten 327.317 396.650 396.650 956.836 556.836 641.321 641.321 641.321 Totaal lasten 12.117.218 11.644.698 12.037.821 13.257.792 13.038.685 13.177.257 13.185.872 13.242.876 Baten Overhead 357.079 401.736 401.736 144.142 144.142 144.142 144.142 144.142 Treasury 705.073 634.823 299.823 359.823 359.823 359.823 359.823 359.823 OZB woningen 8.250.548 8.373.161 8.373.161 8.536.734 8.536.734 8.536.734 8.536.734 8.536.734 OZB niet-woningen 3.577.573 3.676.253 3.676.253 3.742.425 3.742.425 3.742.425 3.742.425 3.742.425 Belastingen overig 458.869 478.321 478.321 478.321 478.321 478.321 478.321 478.321 Algemene uitkering en overige uitkeringen 51.565.495 52.389.032 52.365.711 55.071.307 55.521.748 55.637.306 55.817.844 56.417.650 gemeentefonds Overige baten en lasten 2.160.529 2.134.778 2.134.778 2.132.953 2.132.953 2.132.953 2.132.953 2.132.953 Totaal baten 67.075.166 68.088.104 67.729.783 70.465.705 70.916.146 71.031.704 71.212.242 71.812.048 Totaal Exploitatie -54.957.947 -56.443.406 -55.691.962 -57.207.913 -57.877.461 -57.854.447 -58.026.370 -58.569.172 Lasten Mutaties reserves 1.726.941 523.165 2.475.358 23.165 23.165 23.165 23.165 23.165 Resultaat van de rekening van baten en 2.082.207 326.425 -1.010.206 -683.831 -828.076 -765.766 -532.367 180.681 lasten Toevoeging aan reserves 3.809.147 849.590 1.465.152 -660.666 -804.911 -742.601 -509.202 203.846 Baten Mutaties reserves 3.998.329 86.676 3.193.967 171.676 101.676 86.676 86.676 86.676 Resultaat van de rekening van baten en lasten Onttrekking aan reserves 3.998.329 86.676 3.193.967 171.676 101.676 86.676 86.676 86.676 Totaal Reserves -189.181 762.914 -1.728.815 -832.342 -906.587 -829.277 -595.878 117.170 Saldo na bestemming reserves -55.147.129 -55.680.492 -57.420.777 -58.040.255 -58.784.048 -58.683.724 -58.622.248 -58.452.002

64 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Specificatie van overhead, opgenomen in de post Overige Algemene Dekkingsmiddelen:

Rekening Begroting Begroting na Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2019 Primitief wijziging 2021 2022 2023 2024 2025 2020 2020 Personeelslasten 7.509.570 7.474.891 7.755.222 8.056.761 8.020.671 8.020.650 8.020.650 8.020.650 Huisvesting en organisatie 1.510.990 1.479.377 1.453.490 1.389.686 1.404.756 1.399.827 1.394.896 1.389.969 ICT 2.254.871 2.109.979 2.095.182 2.160.660 2.159.636 2.143.612 2.078.326 2.078.266 Overige kosten 240.572 331.971 485.447 224.721 151.721 146.721 146.721 146.721 Totaal lasten 11.516.003 11.396.218 11.789.341 11.831.828 11.736.784 11.710.810 11.640.593 11.635.606

Personeelslasten 313.014 288.798 165.391 16.286 16.286 16.286 16.286 16.286 huisvesting en organisatie 44.065 112.938 101.345 114.972 114.972 114.972 114.972 114.972

overig 135.000 12.884 12.884 12.884 12.884 12.884 Totaal baten 357.079 401.736 401.736 144.142 144.142 144.142 144.142 144.142

Saldo -11.158.924 -11.024.482* -11.387.605 -11.687.686 -11.592.642 -11.566.668 -11.496.451 -11.491.464

*) wijkt af van de begroting vorig jaar door amendement Tafeltje dekje

65 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Verbonden partijen

Verbonden partijen Bijdrage aan de gemeentelijke doelstellingen Risico’s

Vitens n.v. Exploitatie van een drinkwaterbedrijf. Geen N.V. Bank Nederlandse Het aanbieden van financiële diensten op maat, zoals Geen gemeenten kredietverlening, betalingsverkeer, advisering en elektronisch bankieren voor overheden en instellingen met een maatschappelijk belang, tegen zo laag mogelijke kosten. Belastingsamenwerking De behartiging van het belang van het goed en Geen Hoogheemraadschap doelmatig verrichten van uitvoerende taken op het Utrecht gebied van gemeentelijke belastingen en de wet WOZ. Regionale ICT-dienst Het openbaar lichaam is ingesteld met als doel het De doelstellingen zoals bij de oprichting waren uitvoeren van taken die toezien op het garanderen vastgesteld zijn in 2017 gerealiseerd. Eind 2017 van de continuïteit en kwalitatief adequate heeft het algemeen bestuur van de RID een dienstverlening op het terrein van ICT en de hiervoor toekomstvisie vastgesteld. Nu er stabiliteit in de benodigde middelen, waaronder soft- en hardware organisatie en in de systemen is bereikt, kan de voor de deelnemers aan de RID. RID voortbouwen naar een dienstverlener die meegroeit en inspeelt op de wensen van de deelnemende gemeenten. De RID gaat zich in de periode 2018-2022 doorontwikkelen naar een ‘flexibele en servicegerichte leverancier van informatiseringsoplossingen voor de deelnemers’ in plaats van een operationele beheerorganisatie.

66 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

3 Paragrafen

De paragrafen geven als het ware een “dwarsdoorsnede” van de rekening, bezien vanuit een bepaald perspectief en zijn daarmee een belangrijke aanvulling op de informatie over de financiële positie.

1. Lokale heffingen Deze paragraaf gaat in op de gemeentelijke belastingen.

2. Weerstandsvermogen en risicobeheersing In deze paragraaf worden de financiële weerstand van de gemeente en de risico’s die de gemeente loopt aan de orde gesteld.

3. Onderhoud kapitaalgoederen Deze paragraaf gaat vooral in op de onderhoudstoestand en de kosten van wegen, riolering, gebouwen, kunstwerken en dergelijke.

4. Financiering Deze paragraaf gaat in op de wijze waarop de gemeente De Bilt omgaat met haar financiële vermogenswaarden, de treasuryfunctie.

5. Bedrijfsvoering Deze paragraaf omvat de besturing en beheersing van het toezicht op, en de verantwoording over de bedrijfsprocessen binnen de gemeentelijke organisatie.

6. Verbonden partijen Deze paragraaf geeft de doelstellingen, activiteiten en de mate van financiële betrokkenheid weer van de samenwerkingsverbanden, waarin de gemeente De Bilt participeert en tevens een bepaalde bestuurlijke invloed kan uitoefenen.

7. Grondbeleid Het grondbeleid van de gemeente De Bilt dient ondersteunend te zijn ten behoeve van de overige programma’s. Door het verwerven, bouwrijp maken en uitgeven van gronden houdt de gemeente immers grip op de realisering van beleid; bijvoorbeeld op het gebied van ruimtelijke ordening.

8. Duurzaamheid Deze paragraaf geeft inzicht in het door de gemeente gevoerde beleid omtrent de klimaatdoelstellingen uit het klimaatakkoord, waarbij van de centrale overheden een forse bijdrage wordt gevraagd.

67 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

3.1 Lokale heffingen

De lokale lastendruk bestaat uit de belastingen en heffingen die de gemeente De Bilt aan de inwoners van de gemeente in rekening brengt om de algemene voorzieningen in stand te houden. Het gaat hierbij om de onroerende zaakbelastingen, de afvalstoffenheffing, het rioolrecht en de hondenbelasting. De lokale lastendruk van de inwoners in gemeenten wordt jaarlijks door het Centrum voor onderzoek van de economie van de lagere overheden (COELO) onderzocht en gepresenteerd. De lastendruk voor huiseigenaren en huurders in de gemeente De Bilt ligt hoger dan het landelijk gemiddelde. Dit wordt veroorzaakt door hogere WOZ-waarden in de gemeente De Bilt, op basis waarvan wij door het Rijk geacht worden een hogere eigen belastingopbrengst te kunnen realiseren. Wij worden op basis van de hoge WOZ-waarde dan ook gekort in het gemeentefonds.

Tarievenbeleid

Werkwijze overhead toerekening Voor de toerekening van de overheadkosten wordt uitgegaan van het aandeel in de totale geraamde overheadkosten ter grootte van de geraamde directe kosten gedeeld door de totale geraamde directe kosten van de taakvelden.

Lokale lastendruk Bij de begroting worden jaarlijks de tarieven voor de onroerende zaakbelastingen (OZB), afvalstoffenheffing en het rioolrecht vastgesteld. Voor het jaar 2021 is de OZBopbrengst bij de kadernota met 1,8% geïndexeerd, het verwachte inflatiepercentage. Aan de bepaling van de tarieven inzake het rioolrecht ligt het vastgestelde Gemeentelijk rioleringsplan ten grondslag. De tarieven van de afvalstoffenheffing zijn gebaseerd op de inkomsten die nodig zijn om de inzameling van afvalstoffen kostendekkend te kunnen realiseren. De definitieve tarieven worden opgenomen in de tarieventabel bij de legesverordening. De verwachting is dat het de rioolheffing met 1,8% zal stijgen en de afvalstoffenheffing als gevolg van € 500.000 stijging van de verwerkingskosten met 16%. De tarieven voor de afvalstoffenheffing en de rioolheffing zijn dan ook indicatief.

GERAAMDE INKOMSTEN UIT LOKALE HEFFINGEN Begroting 2020 Begroting 2021 OZB Woningen 8.373.333 8.536.734 OZB Niet-woningen (gebruikers) 1.416.989 1.467.841 OZB Niet-woningen (eigenaren) 2.259.060 2.274.585 Afvalstoffenheffing 4.084.327 4.720.000 Rioolheffing 5.120.221 5.212.000 TOTAAL 21.253.930 22.211.160

In de onderstaande tabellen is de weergave van de ontwikkeling van de lastendruk in de jaren 2018 tot en met 2020 opgenomen.

2019 2020 2021

LASTENDRUKONTWIKKELING Gezin Alleen- Gezin Alleen Gezin Alleen VOOR HUURDERS staanden staanden staanden OZB 0 0 0 0 0 0

Rioolrecht 258,00 258,00 240,00 240,00 244,00 244,00

Afvalstoffenheffing 267,00 138,00 273,00 141,00 317,00 163,00

Lastendruk 525,00 396,00 513,00 381,00 561,00 407,00

MUTATIE IN EURO’S 18,00 12,00 -12,00 -15,00 48,00 26,00

68 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

2019 2020 2021

LASTENDRUKONTWIKKELING Gezin Alleen- Gezin Alleen Gezin Alleen VOOR HUISEIGENAREN staanden staanden staanden OZB 436,08 436,08 442,61 442,61 446,85 446,85

Rioolrecht 258,00 258,00 240,00 240,00 244,00 244,00

Afvalstoffenheffing 267,00 138,00 273,00 141,00 317,00 163,00

Lastendruk 961,08 832,08 955,61 823,61 1.007,85 853,85

MUTATIE IN EURO’S 48,05 42,05 -5,47 -8,47 62,06 40,06

Het verschil in de ontwikkeling van de lastendruk komt omdat er geen OZB wordt geheven over de huurwoningen. Om een ontwikkeling van de lastendruk te kunnen berekenen gebruiken wij sinds 2020 de gemiddelde WOZ-waarde (peildatum 1/1/2016 = €344.000, 1/1/2017 = €359.000, 1/1/2018 = € 395.000, 1/1/2019 = € 421.000 en de verwachte gemiddelde waarde voor 1/1/2020 = €450.000 (verwachte stijging is 7%). De gemiddelde lastendruk stijgt voor de huiseigenaren ten opzichte van het jaar 2020. Voor huurders is er ook sprake van een stijging.

Onroerende zaakbelastingen (OZB) De onroerende zaakbelastingen zijn de belangrijkste gemeentelijke belastingen. Met de opbrengst hiervan dekt de gemeente de lasten van een deel van de gemeentelijke voorzieningen. De tarieven worden uitgedrukt in een percentage van de economische waarde, die wordt vastgesteld op grond van de Wet waardering onroerende zaken (WOZ).

In de onderstaande tabel zijn de tarieven als percentages van de economische waarde weergegeven.

Woningen Niet-woningen OZB-TARIEVEN 2019 – 2021 in % VAN DE ECONOMISCHE WAARDE Eigenaren Gebruikers Eigenaren 2019 0,1104% 0,2229% 0,2787%

2020 0,1028% 0,2292% 0,2865%

2021* 0,0993% 0,2380% 0,2975%

*) De WOZ waarden per 1 januari 2020 worden in december 2020 definitief. Dit kan tot tariefswijzigingen voor het jaar 2021 leiden.

Afvalstoffenheffing Na herijking van de kosten voor de afvalverwijdering bedraagt het tarief voor de afvalstoffenheffing voor meerpersoonhuishoudens € 317. Dit is een stijging ten opzichte van 2020 van € 44,00. Voor éénpersoonshuishoudens is het tarief bijgesteld tot € 163 en dat is een stijging van € 22,00. De afvalverwerking is opnieuw aanbesteed. De kosten zijn naar aanleiding van deze aanbesteding flink hoger geworden. Hierdoor stijgen de tarieven van afval fors.

Rioolheffing De heffing van de rioolheffing is gebaseerd op het aantal m3 waterverbruik en gaat uit van gedifferentieerde tarieven. Het meest voorkomende tarief voor de rioolheffing is in 2021 € 244,00 een stijging van € 4,00. Bij het vaststellen van de tarieven is gebruik gemaakt van een staffel waarbij het verbruik in m3 leidend is om het tarief te bepalen.

Hondenbelasting De hondenbelasting wordt aangemerkt als een onderdeel van de algemene dekkingsmiddelen van de gemeentelijke uitgaven. De tarieven voor hondenbelasting zijn met 1,8% geïndexeerd. De tarieven voor 2021 zijn als volgt: 1e hond € 102,60, elke volgende hond € 205,20 en voor kennels € 410,40.

Leges Bij het aanbieden van de legesverordeningen 2021 zijn met uitzondering van de toeristenbelasting de tarieven in principe verhoogd met het inflatiepercentage 1,8%. Inmiddels is in 2020 een onderzoek uitgevoerd naar de kostendekkendheid van onze gemeentelijke leges. Onze tarieven zijn, zoals verwacht, nog niet volledig kostendekkend. Dat is in het verleden een bewuste keuze geweest. De mogelijke effecten op de verschillende tarieven worden momenteel onderzocht.

69 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Van de tariefwijziging kan worden afgeweken indien mocht blijken dat er wettelijke bepalingen of andere bijzondere oorzaken zijn die wijzigingen behoeven. Hierover wordt u in het raadsvoorstel legesverordeningen 2021 indien nodig nader geïnformeerd.

De opbrengst van de reclamebelasting wordt benut voor het centrumfonds.

Kostendekking De kostendekking van de afvalstoffen- en rioolheffing, alsmede de leges zijn in het volgende overzicht weergegeven.

Leges Leges Leges Berekening van kostendekking Afval riool Titel 1 Titel 2 Titel 3

Kosten taakveld, incl. omslagrente 3.771.352 4.005.245 485.997 962.241 53.512 Inkomsten taakveld 593.189 360.323 - - - Netto kosten taakveld 3.178.164 3.644.922 485.997 962.241 53.512

Toe te rekenen kosten Overhead incl. omslagrente 943.000 461.000 245.093 476.240 28.293 BTW 600.000 1.110.000 - - - Totale kosten 4.721.164 5.215.922 245.093 476.240 28.293

Opbrengst heffing 4.720.000 5.212.000 598.081 1.094.362 29.649

Dekkingspercentage 100% 100% 81,8% 76,1% 36,2%

Kwijtscheldingen

Binnen onze gemeente kunnen minder draagkrachtige burgers in aanmerking komen voor kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen. In principe kan onder voorwaarden kwijtschelding worden verleend voor rioolrecht, afvalstoffenheffing en hondenbelasting (alleen de eerste hond). Bij kwijtschelding past de gemeente een inkomens- en vermogenstoets toe. Het verlenen van kwijtschelding geschiedt grotendeels geautomatiseerd. De Stichting Landelijk Inlichtingenbureau ondersteunt de gemeente De Bilt en toetst de kwijtscheldingen. Hierbij hanteert zij aanvullend de wettelijke vermogenstoets.

Kwijtgescholden belasting 2020 2020 2021 2021 Totaal Aantal Totaal Aantal begroot kwijtscheldingen begroot kwijtscheldingen Afvalstoffenheffing 167.218 857 193.124 854 Rioolheffing 172.645 780 209.840 860 Hondenbelasting 14.414 143 13.441 131 Totaal 354.277 416.404

Uitvoering belastingtaken

Sinds 2014 verzorgt de Belastingsamenwerking gemeenten en hoogheemraadschap Utrecht (BghU), voor de gemeente De Bilt de heffing en invordering van de lokale belastingen.

70 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

3.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Definitie weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is de verhouding tussen de aanwezige weerstandscapaciteit en de gemeentelijke risico’s; het risicoprofiel van de gemeente.

Beleidskaders Met de Nota Weerstandsvermogen en risicobeheersing heeft de gemeente haar risicomanagement vorm gegeven. De gemeentelijke aanpak is integraal waarbij aandacht is voor de volgende aspecten: • Voldoende controlebewustheid binnen de organisatie • Een deugdelijke inventarisatie van risico’s • Beheer van een risico begint bij de besluitvorming • Een optimale beheersing van deze risico’s • Goede informatie en communicatie over risico’s • Voldoende monitoring van bovenstaande stappen

Onder een risico worden mogelijke ontwikkelingen verstaan die de realisatie van de beleidsdoelstellingen in de begroting 2021, de meerjarenbegroting 2022 - 2025 en de gronden investeringsprojecten beïnvloedt. Relevant voor de bepaling van het risicoprofiel zijn die risico’s die niet via verzekering en of door een voorziening zijn afgedekt. Voor al deze risico’s is – met inachtneming van de ingezette beheersmaatregelen – een inschatting gemaakt van de kans dat het risico zich in de komende 10 jaar kan voordoen en de (minimale en maximale) financiële impact die deze gebeurtenis dan zal hebben op de gemeente. Alleen risico’s met: • een resterende gemiddelde impact groter dan € 50.000 • een resterende kans dat het risico zich in werkelijkheid voordoet groter is dan 5% • de kans maal de impact minimaal € 10.000 bedraagt worden meegenomen in het profiel. Structurele risico’s worden bij de kwantificering 2 maal meegenomen. Het risicoprofiel wordt bepaald met behulp van een Monte Carlo simulatie per risico. Bij de bepaling van het profiel wordt een betrouwbaarheidspercentage van 95% gehanteerd. In de nota Weerstandsvermogen is als kader gesteld dat het weerstandsvermogen – het verhoudingsgetal tussen de weerstandscapaciteit en het risicoprofiel minimaal 1 moet bedragen. Hierbij is als randvoorwaarde aangegeven dat de risicoreserve minimaal 50% van het risicoprofiel moet bedragen. Het risicoprofiel bestaat uit incidentele en structurele risico’s. In deze paragraaf zijn de verwachte verliezen van de structurele of incidentele risico’s specifiek afgezet tegen de structurele en de incidentele weerstandscapaciteit. Hierdoor is inzicht verschaft in het structurele en het incidentele weerstandsvermogen. De structurele weerstandscapaciteit bestaat uit inkomensverhogende maatregelen zoals belastinginkomsten (hogere belastingen), extra legesinkomsten en structurele ruimte binnen de begroting. Incidentele weerstandscapaciteit betreft vrij vermogen zoals de vrije reserve, risicoreserve, stille reserves (vastgoed die niet noodzakelijk is voor de realisatie van de gemeentelijke beleidsdoelen) en incidentele ruimte binnen de begroting.

Getroffen maatregelen De gemeente heeft de meerjarige onderhouds- en vervangingskosten grotendeels binnen de meerjarenbegroting afgedekt. Daarnaast zijn voorzieningen getroffen voor verplichtingen die rusten op de gemeente. Per 31 december 2019 werd circa € 10,5 mln. aangehouden in voorzieningen.

De voorzieningen dubieuze debiteuren en grondexploitatie worden op de balans direct in mindering gebracht op de activa waarop deze voorziening betrekking heeft. De voorziening voor bestaande verplichtingen wordt aangehouden voor specifieke verplichtingen voor oud-collegeleden en voormalig personeel. De onderhoudsegalisatievoorziening wordt aangehouden voor wegenonderhoud, onderhoud aan de openbare verlichting, bedrijfsgebouwen en onderwijsgebouwen. De voorziening Grondexploitaties wordt aangehouden om de verwachte verliezen op het Centrumplan en De Werkschuit af te wikkelen. Naar het huidige inzicht tendeert het verlies op het Centrumplan naar ruim € 7,0 mln. en De Werkschuit naar circa € 0,1 mln.

71 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

VOORZIENINGEN (x €1.000) 2015 2016 2017 2018 2019

Voorziening voor bestaande verplichtingen 91 156 462 366 849

Onderhoudsegalisatie 505 1.287 1.144 1.139 1.671

Dubieuze debiteuren 149 226 215 614 809

Grondexploitaties 10.000 10.000 10.000 9.162 7.136

Door derden beklemde middelen 9 9 9 9 9

TOTAAL VOORZIENINGEN 10.754 11.678 11.830 11.290 10.474

De afname van de voorziening Grondexploitaties is geheel het gevolg van de afronding van de bouwgrond-exploitatie de Leijen Zuid. Deze is afgesloten bij de jaarrekening 2019. Het verlies van € 2,8 mln. dat de gemeente heeft geleden bij de realisatie van deze exploitatie, is bij de jaarrekening verrekend met de voorziening. Daarentegen is toentertijd de voorziening voor het Centrumplan verhoogd met € 0,8 mln.

Een aantal risico’s is verzekerd. Het gaat om de volgende zaken: • Politieke molestverzekering voor bestuurders en ambtenaren (excl. brandweer • Gemeentelijke aansprakelijkheid personen- en zaakschade • Collectieve rechtsbijstandsverzekering voor gemeenteambtenaren • Bouw- en montageverzekering (CAR-verzekering) • Verzekeringen voor de gemeentelijke voertuigen, gemeentelijke gebouwen waaronder sportaccommodaties, dorpshuizen en scholen (brandverzekering), machinebreuk verzekering (zwembad), verzekering voor kunstwerken (en transport / verblijf tentoonstellingen) en instrumenten/apparatuur De kosten voor deze verzekeringen zijn binnen de begroting gedekt. In de jaarrekening 2019 is hiervoor € 259.011 verantwoord. In de begroting 2021 is voor verzekeringen € 265.178 opgenomen. Jaarlijks is een post voor onvoorziene uitgaven opgenomen van € 105.000.

Gemeentelijke Reserves De gemeentelijke reserves kunnen indien zij niet bestemd zijn voor specifieke uitgaven, worden aangewend voor het opvangen van onvoorziene gebeurtenissen. De reserves bedroegen per 31 december 2019 na bestemming circa € 20,75 mln. Per 31 december 2025 bedragen deze reserves naar verwachting gezamenlijk bijna € 16,48 mln.

RESERVES 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 (x € 1.000) Vrije reserve*** 3.374 3.897 2.931 2.247 1.419 653 121 Resultaat 0 -967 -684 -828 -766 -532 181 Risicoreserve* 12.037 12.026 12.029 12.029 12.029 12.029 12.029 Bestemmingsreserves 5.343 4.825 4.500 4.413 4.327 4.240 4.153 TOTAAL AAN RESERVES** 20.755 19.785 18.776 17.861 17.009 16.390 16.484 *) De risicoreserve is inclusief de reserve Grondexploitaties. **) Het totaal aan reserves in 2019 is na bestemming van het rekeningresultaat 2019 ***) is exclusief storting resultaat grondexploitaties, aangezien dit resultaat als negatief risico is meegenomen in het totale risicoprofiel.

In bovenstaand overzicht is de dynamische ontwikkeling van het gemeentelijke vermogen conform de jaarrekening 2019, de begroting 2020, Voorjaarsnota 2020, begroting 2021 en de meerjarenbegroting 2022 – 2025 weergegeven. Hierbij is voorbij gegaan aan de nog vast te stellen Najaarsnota 2020 en de acties om de begroting 2021 en de meerjarenbegroting 2022 – 2025 geheel of gedeeltelijk (structureel) sluitend te maken. Hierdoor is het hier gepresenteerde resultaat negatiever dan in de vergadering door de raad zal worden besloten. De begrote onttrekkingen en stortingen inclusief het voorlopige resultaat zijn per jaargang in bovenstaand overzicht verwerkt. Bij de bestemming van dit voorlopige resultaat is er van uitgegaan dat het voorlopige resultaat geheel wordt toegevoegd of onttrokken aan de vrije reserve.

72 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit bestaat uit twee onderdelen: de incidentele en de structurele capaciteit.

De incidentele capaciteit Incidentele capaciteit is het vermogen om eenmalige tegenvallers op te vangen zonder dat dit invloed heeft op het ingezette gemeentelijke beleid. De vrij beschikbare reserves bestaan uit: 1. De vrij aanwendbare reserves 2. De vrij aan te wenden ruimte binnen bestemmingsreserves 3. De stille reserves

De vrije reserve Onder vrij aanwendbare reserves wordt verstaan die reserves waar de raad in eerste aanleg geen specifieke beleidsbestemming aan heeft gekoppeld. Voor deze paragraaf praten we over:

De Vrije Reserve De stand per 31 december 2019 was circa € 3,4 mln. Naar huidig inzicht zal de stand van de reserve per 31 december 2025 afnemen (incl. het resultaat in 2025) tot ruim € 0,3 mln. Hierbij is er van uitgegaan dat de negatieve jaarlijkse resultaten (2020 t/m 2024) volledig worden onttrokken aan de vrije reserves. Hierbij moet expliciet worden vermeld dat de begroting zonder dekkingsmaatregelen is verwerkt.

Naar huidig inzicht gaat de gemeente op meerdere bouwgronden in exploitatie winst maken. Deze winst zal volledig worden toegevoegd aan de reserve grondexploitatie. De verwachte verliezen op de bouwgronden in het Centrumplan en de Werkschuit zijn afgedekt door voorzieningen die in het verleden ten laste van reserves zijn gevormd. Wel is het zo dat voor een deel van deze reserves reeds bestemmingen zijn vastgesteld in het verleden.

Doelstelling: De vrije (algemene) reserve wordt gebruikt voor de afwikkeling van exploitatietekorten dan wel overschotten. Ze heeft een bufferfunctie en wordt uitsluitend aangewend voor ongedekte eenmalige lasten.

De vrij aan te wenden ruimte binnen bestemmingsreserves De gemeente heeft twee vrij aan te wenden bestemmingsreserves binnen haar eigen vermogen. Dit betreffen de risicoreserve en de reserve Grondexploitatie. Tezamen bedragen deze reserves per 31 december 2019 dik € 12,0 mln. Naar huidig inzicht zal hier de komende jaren geen wijziging in komen.

Doelstelling: De reserves zijn bedoeld om (on)voorziene ontwikkelingen, bijvoorbeeld calamiteiten die niet zijn afgedekt door een verzekering of andere reserves en voorzieningen, af te dekken.

De risicoreserve is momenteel toereikend om de incidentele risico’s van de gemeente af te dekken. Voor de overige bestemmingsreserves heeft uw raad een concreet beleidsdoel vastgesteld. Het gedefinieerde uitgangspunt is dat de financiële middelen voldoende moeten zijn om tegenvallers op te vangen zonder dat dit beleidsgevolgen heeft. Daarom blijven deze buiten de berekening van de weerstandscapaciteit. Als het nodig is, kunnen ze wel gebruikt worden voor het afdekken van onverwachte niet begrote kosten.

De stille reserves Tot de stille reserves worden gerekend de deelnemingen en bezittingen welke niet noodzakelijk zijn voor de bedrijfsvoering of realisatie van programmadoelstellingen en waarvan de reële waarde bij directe verkoop hoger is dan de boekwaarde. Voor de meeste deelnemingen van de gemeente is de economische waarde niet te bepalen, omdat de aandelen van deze ondernemingen niet op een (inter)nationale markt verhandeld worden. Per 1 januari 2016 is de gemeente aandeelhouder geworden van de Biga Groep bv. De Biga heeft de afgelopen vijf jaar structureel winst gemaakt waarvan maar een beperkt deel is uitgekeerd als dividend. Aangezien deze aandelen niet of beperkt zijn te verhandelen, is geen objectieve waarde vast te stellen. Echter de aandelen vertegenwoordigen een minimale waarde van € 400.000 tot € 800.000. Aangezien de waarde waarvoor de aandelen op de balans (tegen aankoopwaarde van circa € 80.000) staan veel lager is, vertegenwoordigen de aandelen een stille reserve van circa € 520.000.

Bijna alle gemeentelijke (onroerende) bezittingen zijn voor de bedrijfsvoering noodzakelijk of worden ingezet om beleidsdoelstellingen te realiseren. De gemeente bezit echter nog enkele oud bedrijfspanden,

73 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

schoolpanden en woningen. Deze worden verkocht of op korte termijn – komende 4 jaar – ontwikkeld. Van de in bezit zijnde zeven woningen worden voorlopig drie nog niet verkocht. Hiermee speelt de gemeente in op eventuele ontwikkelingen in de directe omgeving van deze woningen. De overige vier woningen worden in 2020 en 2021 verkocht en worden aangewend ter dekking van het onderhoud van het gemeentelijke vastgoed en deels ter dekking van de begroting 2020.

Hiermee resteert een stille reserve van circa € 0,5 mln.

De structurele capaciteit De structurele capaciteit bestaat uit de middelen die blijvend ingezet kunnen worden om tegenvallers in de begroting op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van het meerjarig beleid. Het betreft de volgende middelen: 1. De post voor onvoorziene uitgaven 2. De ruimte binnen de begroting 3. De onbenutte belastingcapaciteit

Onvoorziene uitgaven (jaarlijks € 105.000 beschikbaar in de begroting) Deze post wordt gebruikt voor eenmalige onvoorziene ontwikkelingen die bij de begroting niet zijn meegenomen.

De ruimte binnen de begroting Dit betreft het resultaat na bestemming van de begroting plus de stortingen in de vrije reserve (komt tot uiting in de ontwikkeling van de reserves, maar is een structurele post).

Onbenutte belastingcapaciteit Hiermee wordt bedoeld de ruimte tussen de feitelijke belastingopbrengsten en heffingen en de opbrengsten die de gemeente zou ontvangen o.b.v. de uitgangspunten die het rijk hanteert voor de zgn. artikel 12 status in de Financiële Verhoudingswet. Het rijk hanteert de volgende uitgangspunten bij het toekennen van deze status: • alle rechten, heffingen en leges moeten kostendekkend zijn vastgesteld • het tarief voor de OZB moet zijn vastgesteld op 120% van het gemiddelde gewogen tarief voor de OZB uit het voor-vorig jaar (het begrotingsjaar minus 2)

Normering art. 12 Theoretische Gemeente Onbenutte Gemeentelijke belastingen, rechten en heffingen Opbrengst De Bilt bel.cap. Gemiddelde gewogen OZB-opbrengst 18.046.906 12.279.160 5.767.746 Rioolrechten 5.215.922 5.212.000 3.922 Afvalstoffenheffing 4.721.164 4.720.000 1.164 Leges 2.251.262 1.722.092 529.170 Onbenutte belastingcapaciteit: 30.235.254 23.933.252 6.302.002

Uit bovenstaande berekening blijkt dat de gemeente bijna € 6,6 mln. aan onbenutte belastingcapaciteit heeft. Dit is bijna 30% van de gemeentelijke belasting, rechten, heffingen en leges in de begroting 2020. De sterke toenamen van de belastingcapaciteit is het gevolg van de stijging van de WOZ-waarde. Deze stijgt binnen de gemeente De Bilt veel sneller dan in de rest van Nederland. Het gevolg is dat ondanks de lastenstijging binnen de gemeente, de belastingdruk nog circa € 5,8 mln. onder het artikel 12 niveau ligt. Aangezien de rioolrechten en afvalstoffenheffing kostendekkend worden vastgesteld (eventueel met een onttrekking aan de egalisatiereserve), wordt hier bij de bepaling van de onbenutte belastingcapaciteit aan voorbijgegaan. Uit de laatste studie naar de kostendekkendheid van de leges, bleek een ruimte van circa € 0,5 mln. Bij een eventuele art.12 normering zal deze geheel worden ingevuld en wordt derhalve toegerekend aan de belastingcapaciteit.

74 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Conclusie De totale weerstandscapaciteit van de gemeente bedraagt in 2024 circa € 31,7 miljoen.

WEERSTANDSCAPACITEIT 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

Structureel Onvoorzien 105 105 105 105 Onbenutte belastingen 6.297 12.594 18.891 heffingscapaciteit Structureel resultaat 0 0 -532 -532 -532 -532 -532

Incidenteel

Vrije reserves 2.691 3.214 3.897 2.931 2.247 1.419 653

Incidenteel resultaat 0 2.082 -434 -151 -296 -233 0

Risicoreserve 11.359 11.359 11.359 11.359 11.359 11.359 11.359

Stille reserve 1.090 320 320 520 520 520 520

Reserve grondexploitaties 910 910 670 670 670 670 670

TOTAAL 16.050 15.731 15.280 14.901 20.370 25.902 31.666

Bovenstaande tabel laat zien dat de post onvoorzien, de onbenutte vrije belastingcapaciteit en het structurele deel van het resultaat (inclusief begrote storting in de vrije reserves) cumulatief meetellen in de weerstandscapaciteit. De belastinginkomsten en de post onvoorzien zijn – gecorrigeerd voor het structurele resultaat – jaarlijks inzetbaar voor de opvang van onvoorziene ontwikkelingen. In het risicoprofiel worden de structurele risico’s verdubbeld. Hierdoor wordt het risicoprofiel uitgedrukt als een eenmalige last voor de gemeente. Door de structurele ruimte in de begroting en de belastingen voor de komende 4 jaar in kaart te brengen en deze te totaliseren wordt de totale financiële ruimte inzichtelijk gemaakt om de lasten van de (incidenteel gemaakte) risico’s op te vangen.

De structurele ruimte binnen de begroting bestaat uit de post “Onvoorzien” (€ 0,1 mln.), de geraamde structurele afstorting in de vrije reserve (nihil) en de structurele ruimte binnen het resultaat (- € 0,5 mln.) en de onbenutte belastingcapaciteit. Het restant van het geraamde resultaat wordt aangemerkt als incidenteel. Binnen de gemeentelijke belastingen resteert nog een redelijke hoeveelheid onbenutte belastingcapaciteit. De gemeentelijke inkomsten stijgen met circa € 6,3 mln. wanneer de gemeente haar resterende belastingcapaciteit aanwendt. Dit levert in de komende van drie jaar (2022 t/m 2024) circa € 18,9 mln. op. De totale structurele weerstandscapaciteit is circa € 5,9 mln. in 2021. De komende 3 jaar kan de gemeente in totaal circa € 18,5 mln. aan incidentele overschrijdingen opvangen.

Risicoprofiel Het Coronavirus (Covid-19) houdt de wereld in haar greep. Dat geldt ook voor de gemeente De Bilt. Deze pandemie heeft naast de impact op de volksgezondheid verstrekkende gevolgen voor de economie. Vanzelfsprekend werken deze door in de financiële positie van de gemeente De Bilt. Hoe groot de gevolgen voor de gemeente De Bilt zijn, is nog met onvoldoende zekerheid te duiden. Bij de inschatting van het risicoprofiel voor de begroting 2021 is rekening gehouden met langdurige gevolgen van deze pandemie zoals toename van het aantal bijstandsuitkeringen en toename ziekteverzuim van het personeel. Wel is een reserve van € 0,6 mln. gevormd bij de resultaatsbestemming om deze risico’s deels af te dekken. Bij de bepaling van de weerstandscapaciteit is er vanuit gegaan dat deze 6 ton noodzakelijk zijn om de toegekende ondersteuning af te dekken en niet mee te nemen als middelen om risico’s af te dekken.

Bij de berekening van het risicoprofiel is de onderstaande kansverdeling aangehouden. Omschreven als Geschatte kans dat het risico zich in werkelijkheid voor zal doen Zeer onwaarschijnlijk 5% Onwaarschijnlijk 10% Uitzonderlijk 30% Mogelijk 50% Aannemelijk 70% Waarschijnlijk 90% Zeer waarschijnlijk 95%

75 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Alle gemeentelijke bedrijfsactiviteiten en -processen zijn beoordeeld op mogelijke risico’s. Op basis van deze beoordeling is de onderstaande tabel samengesteld. In deze tabel zijn alle ons bekende ontwikkelingen die de realisatie van de begroting 2021 en de meerjarenbegroting 2022 - 2025 kunnen beïnvloeden als risico meegenomen. De benoemde risico’s bestaan veelal uit meerdere risico’s waarbij de impact is getotaliseerd. Per risico is het profiel berekend op basis van de ingeschatte kans, de verwachte minimum en maximum impact en in hoeverre die risico incidentele dan wel structurele effecten heeft. In de berekening van het risicoprofiel (RP) zijn alle onderscheiden risico’s individueel meegenomen.

BEKENDE RISICO’S MET GESCHAT PROFIEL Risico Min. Max. Kans S/I PER 31-12-2019 in mln. BEDRIJFSVOERINGSRISICO’S

1 Compliance (voldoen aan wet en regelgeving) en Integriteit 0,10 0,30 Onwaarschijnlijk I 0,03 2 Personeels- en organisatierisico's 0,50 6,75 Aannemelijk I/S 2,38 3 Bezuinigingen 0 - Aannemelijk S 0 4 Fiscale claims 0,1 1,03 Waarschijnlijk I 0,33 5 Crisisbeheersing 0,30 1,33 Zeer waarschijnlijk I 0,36 6 In- en externe fraude 0,10 0,30 Mogelijk I 0,16 7 Informatiebeveiliging / datalekken / onbevoegd aanwezig 0,10 1,20 Uitzonderlijk I 0,64 BELEIDSVORMINGSRISICO’S

1 Naleving beleid / procedures door (externe) uitvoerders 0,10 0,50 Mogelijk I 0,25 2 Beleidsvorming onzorgvuldig (misbruik / oneigenlijk gebruik) 0,01 0,10 Uitzonderlijk I 0,03 BELEIDSRISICO’S

1 Onderhoud Openbare Ruimte 0.15 1,30 Mogelijk I 0,52 2 Decentralisatie Rijkstaken 0,10 3,65 Aannemelijk I/S 2,03 3 Wet Maatschappelijke Ondersteuning

- Begeleiding 0,10 0,50 Waarschijnlijk S 0,33 - Huishoudelijke hulp 0,09 0,23 Mogelijk S 0,30 4 Jeugdhulp 0,50 0,80 Waarschijnlijk S 0,92 5 Uitvoering Participatiewet (Biga) 0,20- 0,20 Waarschijnlijk I 0,62 6 RDWI 0,11 0,17 Zeer waarschijnlijk S 0,34 7 Inkomensondersteuning 0,31 0,78 Waarschijnlijk I 0,62 8 Onderwijshuisvesting 0,10 0,75 Mogelijk S 0,24 9 Wettelijke zorgplicht Openbaar Onderwijs (faillissement stichting) 0,40 1,00 Zeer onwaarschijnlijk I 0,06 10 Veiligheidsregio Utrecht 0,10 0,20 Mogelijk I 0,01 11 Algemene uitkering (incl. herverdelingseffect) 0,80- 2,75 Aannemelijk S 4,04 12 Risico op geraamde belastingen en heffingen (5% en 15%) 0,12 0,37 Waarschijnlijk I 0,07 13 PPS-constructie Zwembad, Kees Boekehal en Vierstee 0,04 0,75 Waarschijnlijk I/S 0,07 14 Voorzieningenniveau sportaccommodaties 0,10 0,22 Onwaarschijnlijk S 0,06 15 Brandweerkazernes (Leyenseweg, Groenekan en Westbroek) 0,10 0,30 Waarschijnlijk I 0,27 16 Overige openeinde financiering (leerlingenvervoer ect.) 0,05 0,10 Aannemelijk I 0,06 17 Omgevingsdienst regio Utrecht 0,10 0,30 Onwaarschijnlijk S 0,25 18 Regionale ICT-dienst 0,10 0,20 Mogelijk S 0,38 19 Uitvoering subsidieverordening 0,10 0,20 Zeer waarschijnlijk S 0,04 20 Vergunningverlening 0,10 0,30 Onwaarschijnlijk S 0,35 21 Bestemmingsplannen 0,10 0,20 Aannemelijk I 0,11

EIGENDOMSRISICO´S 1 Bodemverontreiniging 0,50 1,00 Zeer onwaarschijnlijk I 0,05 2 Brand, storm en noodweer bedrijfsgebouwen 0,10 2,00 Zeer onwaarschijnlijk I 0,11 3 Storing hard- en software en informatieschade 0,20 2,00 Zeer onwaarschijnlijk I 0,83 4 Schade aan openbare ruimte en of voorzieningen (onverz.) 0,10 1,70 Mogelijk I 0,59 Vermissing waardedocumenten / Niet vernietigen oude 5 Zeer onwaarschijnlijk I reisdocumenten 1,00 1,50 0,06 6 Vandalisme / (moedwillige) vernieling gem. bezittingen 0,05 0,20 Uitzonderlijk I 0,04 7 Diefstal/overval/inbraak 0,10 0,20 Onwaarschijnlijk I 0,02 GRONDEXPLOITATIES EN PROJECTEN

76 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

BEKENDE RISICO’S MET GESCHAT PROFIEL Risico Min. Max. Kans S/I PER 31-12-2019 in mln. 1 Centrumplan Bilthoven (Emmaplein & Vinkenplein en Stationsgebied) 0,40 1,24 Zeer waarschijnlijk I 0,93 2 De Melkweg -0,20 -0,10 Zeer waarschijnlijk I -0,17 3 Larenstein 0,04 0,24 Zeer waarschijnlijk I 0,16 4 Van Everdingen -0,99 -1,07 Mogelijk I -0,95 5 Akoteh -0,31 -0,29 Mogelijk I -0,31 6 Werkschuit 0,04 0,11 Aannemelijk I 0,05 7 Hummeloord 0,56- 0,33- Aannemelijk I -0,22 8 Ontwikkeling locaties van derden 0,10 0,20 Zeer waarschijnlijk I 0,17 9 Achtergebleven locaties 0,10- -0,71 Waarschijnlijk I 0,69 AANSPRAKELIJKHEIDSRISICO’S

1 Achtervang constructie Corporaties 0,95 4,75 Onwaarschijnlijk I 0,16 2 Gewaarborgde geldleningen 0,02 0,09 Uitzonderlijk I 0,00 3 (Wettelijke) aansprakelijkheid 0,20 1,00 Onwaarschijnlijk I 0,11 4 Legionellabacterie 0,20 0,50 Zeer onwaarschijnlijk I 0,02 5 Planschadeclaims 0,10 0,95 Mogelijk I 0,82 TOTAAL RISICO'S GEMEENTE DE BILT 5,7 43,6 19,04

Als elk risico zich eenmaal voordoet, zal de gemeente minimaal € 5,7 mln. en maximaal € 43,6 mln. moeten opvangen. Hierbij is geen rekening gehouden met eventuele risico’s die voortvloeien uit besluiten die nog door de raad worden genomen om de begroting deels of geheel sluitend te krijgen. Bij de bepaling van het risicoprofiel is rekening gehouden met de kans dat het risico zich voordoet en de structurele gevolgen die individuele risico’s in zich dragen. Voor structurele risico’s is tweemaal het intrinsieke risico in het profiel meegenomen, zodat de gemeente haar maatregelen weloverwogen kan nemen. Investeringen die meerjarig nut verschaffen binnen de gemeente, worden geactiveerd. Bij de bepaling van het risicoprofiel van de gemeente zijn voor de risico’s op investeringen de (extra) kapitaallasten voor de eerste twee jaar meegenomen. Aangehouden (risico)reserves zoals de reserve sociaal domein, worden in mindering gebracht op de ingeschatte risico’s. Kansen die worden gezien zoals positieve grondexploitaties, worden bij de bepaling van het gemeentelijke risicoprofiel meegenomen als negatieve risico’s. Bij de jaarrekening heeft de gemeente de winsten op lopende grondexploitatieprojecten conform de realisatie van die projecten deels genomen. Gezien de huidige ontwikkelingen binnen deze grondexploitaties zijn de risico’s hierop afgenomen. De risico’s binnen het Centrumplan nemen iets af. Dit omdat een groot deel van het Centrumplan nagenoeg is afgerond, maar de risico’s rond het stationsgebied zijn nog redelijk groot.

Bepaling risicoprofiel Het risicoprofiel van de gemeente is gebaseerd op een Monte Carlo simulatie van de risico’s. Voor de simulatie zijn circa 19.000 mogelijke uitkomsten getrokken per risico tussen de minimale en maximale impact. Op basis van deze trekkingen is de gemiddelde impact en standaarddeviatie bepaald. De gemeente wil een relatief grote zekerheid hebben dat – wanneer het risico zich voordoet – dit in voldoende mate binnen het gemeentelijk risicoprofiel is meegenomen. Daarom is voor een zekerheid van 95% gekozen. Om deze zekerheid te borgen is bij het bepalen van de verwachte impact de gemiddelde impact vermeerderd met tweemaal de standaarddeviatie. De verwachte impact maal de kans dat het risico zich voor gaat doen, komt vervolgens overeen met het risicoprofiel van het betreffende risico. Het gemeentelijk risicoprofiel komt op basis van deze uitgangspunten uit op circa € 19,0 mln. Bij de jaarrekening 2019 was het risicoprofiel nog € 21,1 mln.

77 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Alle risico’s overziend zijn de onderstaande risico’s het grootst. De gemeente kan op korte of langere termijn met de volgende risico’s te maken krijgen:

1. Herverdeling gemeentefonds risicoprofiel € 4,04 mln. Voor 2021 stond een herverdeling van het gemeentefonds gepland. Deze is voorlopig met 1 jaar uitgesteld. Het risico is groot dat De Bilt tussen de € 25 en € 50 minder per inwoner zal ontvangen in 2022. Dit financiële gevolg is zo hoog omdat het structureel doorwerkt.

2. Personeels- en organisatierisico’s risicoprofiel € 2,38 mln. Risico’s als ziekte, eigen risicodrager WGA en WW, kwantitatieve en / of kwalitatieve onderbezetting, overschrijding inhuur budget, contracten inkooprisico’s, renterisico’s, debiteurenbeheer, ICT-risico’s. juridische risico’s en de gevolgen van de coronacrisis.

3. Fiscale claims risicoprofiel € 0,33 mln. Gemeentelijke risico’s bij de aangifte btw en vennootschapsbelasting

4. Decentralisatie Rijkstaken risicoprofiel € 2,03 mln. Risico’s rondom de decentralisatie binnen het sociaal domein. Hier is het risico de afgelopen jaren sterk afgenomen doordat deze taken in de lopende begroting zijn geraamd. Hiervan rest nog een aantal risico's dat niet specifiek betrekking heeft op de WMO of de Jeugdwet. Denk hierbij aan: foutieve indicatie, onvoldoende onderlinge afstemming bij gezinsproblematiek, afwijking bestuur en of indicatiespecialisten van het beleid als gevolg van maatschappelijke druk, door budgettaire beperking nemen de zorgkosten in de toekomst toe en de gevolgen van verschillende wetgevende maatregelen raken specifieke bevolkingsgroepen onevenwichtig zwaar.

5. Wmo risicoprofiel € 0,63 mln. Hier betreft het met name de volgende risico’s: zorgtaken voor zorgverzekeraars worden binnen de WMO opgevangen, verdere toename van de zorgvraag mede a.g.v. abonnementstarief, minder ernstig hulpbehoevenden worden als gevolg van budgettaire problematiek onvoldoende ondersteund met als gevolg dat dit in de toekomst tot hogere kosten in de specialistische hulp leidt, door de toenemende druk op zelfredzaamheid neemt de zorgvraag en ondersteuning bij het sociaal team toe, verdere toename huishoudelijke hulp en ontwikkeling zorg-CAO. Het risico wordt iets lager ingeschat omdat een groot deel van de gevolgen van de invoering van het abonnementstarief reeds zijn opgevangen binnen de begroting.

6. Jeugdzorg risicoprofiel € 0,92 mln. Hier betreft het met name de volgende risico’s: solidariteitsgedachte binnen de regio ZOU, extra kosten a.g.v. nieuwe cluster1-cliënten (verhuizing gezin) en onvoldoende invloed op de kostensturing aan de voorkant in combinatie met openeinde regeling. Het risico is dit jaar hoger ingeschat omdat blijkt dat sturing op de kosten weerbarstig is.

7. Actualisering beheerplannen risicoprofiel € 0,52 mln. Budgettaire risico’s rondom de actualisering van de beheerplannen wegen, openbare ruimte, gemeentelijk rioleringsplan, openbare voorzieningen en gebouwen. De risico’s omtrent de actualisering zijn afgenomen als gevolg van het up to date maken van het gebouwenbeheer. Er is inzichtelijk welke kosten de gemeente kan verwachten. De middelen worden voorzien door een deel van de verkoopopbrengst van niet noodzakelijk vastgoed hiervoor te reserveren.

8. Schade aan openbare ruimte en of openbare voorzieningen risicoprofiel € 0,59 mln. Het betreft herstelkosten bij schades.

9. Centrumplan Bilthoven risicoprofiel € 0,93 mln. Het betreft met name de volgende risico’s: onvoorziene kostenstijging, tegenvallende grondopbrengsten bij uitgifte gronden, tegenvallende grondopbrengsten bij ontwikkeling Julianalaan 1 tot Poortgebouw Zuid, overschrijding plankosten, ongedekte beheerkosten in de huidige begroting en eventuele onvoorziene claims.

10. Achtergebleven locaties risicoprofiel € 0,69 mln. In grote lijnen bestaat dit risico geheel uit beheers-, plan- en uitvoeringskosten voor deze locaties in combinatie met de geraamde dotatie van € 1,5 mln. aan vastgoedbeheer. De betreffende dotatie is voorzien, maar moet nog wel worden gerealiseerd.

78 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is het verhoudingsgetal tussen de weerstandscapaciteit en het risicoprofiel. In onderstaande tabel is het incidentele en structurele weerstandsvermogen berekend. In de nota weerstandsvermogen is door de raad vastgesteld dat het integrale weerstandsvermogen niet onder de 1 mag komen. Hierin zijn geen normen gesteld aan het incidentele dan wel het structurele weerstandsvermogen.

Het incidentele risicoprofiel plus tweemaal het structurele risicoprofiel komt overeen met het integrale risicoprofiel. De weerstandscapaciteit wordt bepaald door de incidentele weerstandscapaciteit te vermeerderen met driemaal de structurele belastingcapaciteit.

In miljoenen Jaarrekening 2019 Begroting 2020 Begroting 2021

Risicoprofiel 21,1 18,6 19,0

- structureel 4,4 3,7 4,4

- incidenteel 12,2 11,1 10,2

Weerstandscapaciteit 31,51 22,69 31,67

- structureel 4,24 1,11 5,87

- incidenteel 16,21 16,69 13,20

Weerstandsvermogen 1,49 1,22 1,66

- structureel 0,96 0,30 1,33

- incidenteel 1,33 1,22 1,30

Het structurele deel van het weerstandsvermogen komt met 1,33 ruim boven de 1 uit. Dit is een sterke verbetering t.o.v. de voorgaande jaren. Dit is het gevolg van de WOZ-waarde stijging van de woningvoorraad binnen de gemeente van de afgelopen jaren. De stijging in gemeente De Bilt ligt dan ook stevig boven het landelijk gemiddelde. Hiervoor wordt gecorrigeerd bij het vaststellen van het OZB-tarief. Hierdoor neemt de structurele weerstandscapaciteit snel toe. Daarentegen neemt de incidentele weerstandscapaciteit af. Dit kom voornamelijk door de nog niet afgedekte tekorten in de meerjarenbegroting met aanvullende maatregelen. Voorlopig worden deze tekorten onttrokken aan de reserves. Bij de besluitvorming door de raad zal hierdoor de incidentele weerstandscapaciteit met circa € 2 a 2,5 mln. toenemen. Ondanks dat hiermee nog geen rekening is gehouden, is het incidentele weerstandsvermogen nog robuust met 1,3 mln.

Het integrale weerstandsvermogen is, ondanks de nog niet verwerkte maatregelen, met 1,66 mln sterker dan het weerstandsvermogen van de afgelopen jaren.

Gemeentelijke kengetallen • De netto schuldquote (al dan niet gecorrigeerd voor verstrekte leningen) geeft de verhouding weer van de gemeentelijke schulden ten opzichte van de gemeentelijke inkomsten. Dit geeft een indicatie van de schuldenlast van de gemeente. • De solvabiliteitsratio (eigen vermogen gedeeld door het totaal van de passiva) geeft inzicht in de mate waarin de gemeente haar bezettingen financiert met eigen vermogen en daarmee aan haar financiële verplichtingen kan voldoen. • De grondexploitatie geeft de verhouding weer tussen de geactiveerde waarde van de bouwgrond op de balans en de totale (geraamde) baten van de gemeenten. Dit geeft een indicatie van het risico dat de gemeente loopt met haar grondexploitaties. • De belastingdruk laat zien met hoeveel % de belastinginkomsten kunnen stijgen zonder de artikel 12 norm te overschrijden. Artikel 12 wordt toegekend aan gemeenten die extra financiële steun van het Rijk ontvangen wanneer blijkt dat de gemeente de financiële lasten niet meer kan dragen.

79 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Jaarrekening Jaarrekening Begroting Begroting Biltse Kengetal 2018 2019 2020 2021 norm Netto schuldquote 97,2% 73,8% 85,7% 78,7% 100,0% Netto schuldquote minus verstrekte leningen 87,5% 73,7% 85,6% 78,7% 90,0% Solvabiliteitsratio 16,5% 18,1% 15,9% 15,7% 20,0% Grondexploitatie (voorraadquote) 8,4% 2,8% 2,5% -2,3% 8,0% Structurele exploitatieruimte 0,6% -0,1% -1,4% -0,6% 2,0% Belastingdruk (volgens ministeriële regeling) 125,2% 133,3% 129,1% 127,5% - Weerstandvermogen 1,16 1,49 1,24 1,66 1,00

De netto schuldquote neemt ten opzichte van de jaarrekening 2019 weer iets toe. Dit komt door nieuwe leningen en lagere inkomsten. De inkomsten in 2019 waren voor een groot deel incidenteel (verkoop bouwgrond). De solvabiliteitsratio neemt af tot iets onder de 16%. De voorraadquote van de Grondexploitatie neemt verder af en wordt zelf negatief (de resterende uitgaven kunnen worden gedekt binnen de daarvoor geactiveerde middelen). Wanneer nieuwe exploitaties worden opgestart zal wederom een boekwaarde op de balans verschijnen met een positieve voorraadquote als gevolg. De structurele exploitatieruimte is hoog als gevolg van de geprognosticeerde tekorten waarvoor de maatregelen nog moeten worden vastgesteld. Het gemeentelijk weerstandsvermogen is relatief sterk. Dit is een direct gevolg van de stijging van de WOZ-waarde en de aanpassing van het OZB-tarief op deze stijging en de lichte afname van de gemeentelijke risico’s.

Conclusie Het weerstandsvermogen neemt bij de begroting 2021 verder toe. De gemeentelijke schulden stabiliseren terwijl het gemeentelijk vermogen als gevolg van de verkoop van bouwgrond, toeneemt. Wel moet de gemeente zich bewust zijn dat toenemende kosten binnen het Sociaal Domein de overige uitgaven binnen de gemeente verdringen.

80 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

3.3 Onderhoud kapitaalgoederen

Algemeen De gemeente De Bilt heeft ongeveer 4.000 hectare aan openbare ruimte in beheer. In die openbare ruimte vindt een groot aantal activiteiten plaats. Voor al die activiteiten heeft de openbare ruimte kapitaalgoederen voor de volgende bestemmingen: 1. Infrastructuur (wegen, water, riolering, kunstwerken) 2. Voorzieningen (groen en sportfaciliteiten) 3. Gebouwen en hulpmiddelen (tractie, brandweer, onderwijs)

De gemeente moet al haar kapitaalgoederen onderhouden. Voor het stellen van een kader ten behoeve van de kwaliteitseisen en hiervoor te maken kosten stellen wij beheerplannen op. Er zijn beheerplannen voor de volgende groepen voorzieningen: 1. Wegen 2. (Civiele) Kunstwerken 3. Verkeersregelinstallaties 4. Riolering 5. Openbaar groen 6. Bomen 7. Tractie 8. Gemeentelijke sportparken 9. Gemeentelijke gebouwen 10. Onderwijshuisvesting

Deels zijn deze beheerplannen gericht op regulier repeterend onderhoud en cyclische beheerprocessen, zoals voor het groenonderhoud, boombeheer en klein, dagelijks onderhoud aan wegen, riolering en gebouwenonderhoud. Andere plannen zijn meer gericht op vervanging en renovatie, zoals het Gemeentelijk Rioleringsplan en het Wegenbeheersplan. Ten aanzien van deze plannen is de volgende specifieke informatie te geven.

Wegen, kunstwerken en verkeersinstallaties Onderdeel wegen Volgens de wet moet de gemeente zorgen voor een goede staat van onderhoud van het gemeentelijk wegennet. Daarom moet het wegennet aan minimale eisen voldoen. Hiervoor worden de gebruikelijke richtlijnen van het CROW (nationaal kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare ruimte) gehanteerd. Het kwaliteitsniveau brengen we tweejaarlijks via visuele inspecties in kaart. De fysieke inspecties zijn in het voorjaar van 2020 uitgevoerd en in het wegenbeheersysteem verwerkt zodat we de meerjarenplanning voor wegen hebben kunnen actualiseren en op het beheerplan riolering en andere (beheer)activiteiten kunnen afstemmen. Dit is belangrijk vanwege de efficiëntie en heeft een kostenbesparende effect.

In 2021 zijn voor het wegbeheer, naast reguliere onderhoudswerkzaamheden zoals overlagingen (deklaag van 3 cm) en herstratingen, de volgende projecten gepland: 1. Leijenseweg 2. Nachtegaalllaan 3. Hobbemalaan 4. Korstesteeg Maartensdijk/Westbroek 5. Gezichtslaan 6. Deel Soestdijkseweg Noord 7. Molenweg

De Molenweg en Leijenseweg waren al in 2020 gepland, echter door vertragingen wordt deze voorbereiding pas in 2021 uitgevoerd.

Onderdeel civiele kunstwerken De gemeente De Bilt heeft circa 25 kunstwerken zoals bruggen en viaducten. Het kwaliteitsniveau voor het onderhoud aan kunstwerken is gelijk aan het CROW-niveau ‘basis’. Vanuit de regulier beschikbare budgetten

81 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

worden hiertoe maatregelen getroffen. Wanneer instandhouding met onderhoudsmaatregelen niet meer mogelijk of realistisch is, dienen we tot vervanging over te gaan.

Eind 2017 / begin 2018 zijn alle civiele kunstwerken (bruggen) geïnspecteerd. Naar aanleiding hiervan gaan wij een beheerplan civiele kunstwerken opstellen. Uit de inspectie blijkt ook dat de civiele kunstwerken achterstallig onderhoud vertonen en daarmee een gevaar kunnen vormen. In 2021 gaan we het meerjarenvervangingsprogramma voor de civiele kunstwerken in beeld brengen.

Onderdeel verkeersregelinstallaties en verkeersvoorzieningen Het beheerplan verkeersregelinstallaties (VRI’s) gaat over het doelmatig beheer en onderhoud van VRI’s in het Biltse wegennetwerk. Onze gemeente heeft 13 verkeersregelinstallaties. De gemiddelde levensduur van een VRI is 15 jaar. De meeste VRI’s zijn in de afgelopen jaren vervangen. In de komende jaren bestaan de werkzaamheden voornamelijk uit het regulier onderhoud en schadeherstel. Deze werkzaamheden zijn via een raamovereenkomst uitbesteed. De aanbesteding van het regulier onderhoud en schadeherstel was al in 2020 gepland, echter door vertragingen wordt deze aanbesteding pas in 2021 uitgevoerd.

Gemeentelijk rioleringsplan (GRP) Eén van de doelstellingen van het beheerplan rioleringen is het doelmatig beheer en onderhoud van de (vuil)waterafvoer in de gemeente. Een groot deel van het rioolstelsel in onze gemeente is vlak na de Tweede Wereldoorlog aangelegd en loopt nu tegen het einde van de levensduur. Daarom zal veel riolering in de komende 10 à 20 jaar moeten worden vervangen. Het accent zal de komende jaren dan ook liggen op vervanging van verouderde riolering. Om kostendekkend te blijven zal in de komende jaren de rioolheffing stijgen om de nodige vervangingen uit te kunnen voeren. Uiteraard proberen we deze stijging te beperken. De Wet Gemeentelijke Watertaken regelt de zorgplicht voor afval-, hemel- en grondwaterbeheer. Het gemeentelijk beleid ligt vast in het gemeentelijk rioleringsplan (GRP). Eind 2015 is, via het vGRP 2016-2020, het beleid ten aanzien van waterbeheer voor een periode van 5 jaar opnieuw vastgesteld. De meerjarenplanning voor rioolvervangingen zijn afgestemd op andere (beheer)activiteiten. Dit is belangrijk vanwege de efficiëntie en heeft een kostenbesparende effect. In 2020 zijn daarop voor het rioolbeheer, naast reguliere onderhoudswerkzaamheden, de volgende (afkoppel) projecten gepland: 1. Renovatie hoofdriool Den Dolder-waterzuivering (gedeeltelijk) 2. Vervanging riolering Leijenseweg 3. Vervanging riolering Hobbemalaan 4. Vervanging en afkoppelen riolering Nachtegaallaan 5. Vervanging en afkoppelen riolering Molenweg

De Molenweg was al in 2018 gepland, echter door vertragingen wordt deze voorbereiding pas in 2021 uitgevoerd.

Openbaar groen Het openbaar groen, alle beplanting en grasvelden, onderhouden wij op het niveau zoals bepaald in het vastgestelde beeldkwaliteitsplan ‘groen in beeld’. In dit beeldkwaliteitsplan staat welk gebied en welk type beplanting op welk onderhoudsniveau onderhouden moet worden. Bij groenrenovatie richten wij ons op een sobere, doelmatige, maar wel gevarieerde inrichting, waarmee een meerjarig beheersbaar groenareaal ontstaat. We hebben hiervoor een renovatieplan opgesteld met planning en prioritering voor de komende 10 jaar. Bij deze renovaties sluiten we zoveel mogelijk aan op de geplande reconstructieprojecten, zoals onder andere in het kader van wegen- en rioleringenbeheer, ruimtelijke ontwikkeling en het speelruimtebeleid. Verder betrekken we hierbij de mogelijkheden tot participatie van burgers in aanleg en onderhoud van het groen. Tevens sluiten we aan op klimaatadaptief ontwerpen (opvang neerslag, droogte en hitte) en is biodiversiteit uitgangspunt.

Tractie De tractie omvat de transportmiddelen en taakondersteunende machines voor wijkserviceteams en de milieustraat. De taken op de milieustraat worden met een externe partner anders georganiseerd. Wij hebben in beeld gebracht welk materieel de wijkserviceteams nodig hebben bij de uitvoering van hun taken. Eventuele investeringen in tractiemiddelen zullen wij in het licht zien van het onderzoek naar een andere organisatie van de buitendienst.

Gemeentelijke gebouwen De gemeente heeft ca. 70 gebouwen in beheer, dit loopt uiteen van binnensportaccommodaties, sociaal- culturele voorzieningen, dienstgebouwen tot woningen, kerktorens gronden etc., daaronder zijn diverse

82 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

panden die hun oorspronkelijke functie hebben verloren, zogenaamde niet strategische gebouwen, zoals o.a. een aantal onderwijsgebouwen. Wij gaan verder met de uitvoering van de portefeuillestrategie zoals die in 2018 is vastgesteld dat houdt het volgende in: 1. Het project herontwikkeling achterblijvende gemeentelijke locatie. 2. Het verkopen van gebouwen die hun maatschappelijke functie hebben verloren, hiervan is o.a. een lijst gemaakt van te verkopen gebouwen waarvan inmiddels de eerste gebouwen zijn verkocht. 3. De uitwerking van de gevolgen beheer en onderhoud van de Vierstee, zwembad Brandenburg en Kees Boekehal, deze gebouwen zijn op basis van het besluit van uw raad ondergebracht in een samenwerking met de SRO. 4. Inmiddels is een start gemaakt met het planmatig aanpakken van het onderhoud van gebouwen op basis van de goedgekeurde MJOP 2020-2024.

Sportparken Het beheerplan gemeentelijke sportparken geeft inzicht in de manier waarop de gemeente de sportvelden onderhoudt. In het beheerplan zijn de budgetten voor groot onderhoud opgenomen waaronder renovaties van velden en vervangen van de toplagen van velden. Deze budgetten zijn opgenomen in de meerjarenbegroting. Voor de uitvoering hiervan wordt jaarlijks het sportaccommodatieprogramma vastgesteld door het college

Onderwijshuisvesting Voor informatie over de onderwijshuisvesting wordt verwezen naar Programma 2.5 Onderwijs, 3a Activiteiten, onder 2 Onderwijshuisvesting.

Overzicht onderhoudsuitgaven 2021

In 2021 worden de volgende uitgaven gedaan ten laste van de onderhoudsvoorzieningen. De voorzieningen zijn toereikend voor toekomstige uitgaven.

Begroting 2021

Gebouwen

Gebouwenbeheer 600.000

Brandweercentrales 14.446

Groendepot/kwekerij 5.327

Kinderboerderijen 2.663

Afvaldepot 5.337

Begraafplaatsen 3.070

Peuterspeelzalen 35.000

Sporthal de Bilt 9.820

Monumenten 5.004

IJsbaan 384

Woningen 9.517

Woonwagens 631

Overige gebouwen 65.884

757.083

Wegen 1.799.580

Totaal onderhoudsuitgaven 2.556.663

Krediet riolering 2.500.000

Budget verkeersregelinstallaties 121.890

Budget openbaar groen 1.109.678

83 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Budget tractie 291.598

3.4 Financiering

In de paragraaf Financiering wordt de uitvoering van de financieringsfunctie binnen de gemeente De Bilt uiteengezet. De uitvoering is gebonden aan de wettelijke voorschriften zoals opgenomen in de Wet Financiering Decentrale Overheden (wet Fido). In de Financiële Verordening van de gemeente zijn deze verder uitgewerkt. Deze kaders zullen nader worden uitgewerkt in het treasurystatuut van de gemeente De Bilt.

In het treasurystatuut is geregeld dat aan de hand van de liquiditeitenplanning eventuele nieuwe leningen worden aangetrokken. Hierbij is het doel om slechts de uiterst noodzakelijke middelen te lenen gedurende de periode dat dit daadwerkelijk nodig is. Hiermee worden de rentekosten zoveel mogelijk beperkt.

Rentevisie De verwachting voor de komende jaren is dat de rente niet zal stijgen.

Een tijdelijk liquiditeitstekort wordt zoveel mogelijk afgedekt door kortlopende geldleningen aan te trekken. Dit is goedkoper dan een langlopende geldlening. Daar staat tegenover dat de gemeente gevoeliger is voor rentestijgingen. Daarom is in de wet Fido geregeld dat de gemeente slechts drie opeenvolgende kwartalen de kasgeldlimiet mag overschrijden.

Ter voorkoming van een te risicovolle financieringspositie zijn wettelijk normen vastgelegd, uitgedrukt in de kasgeldlimiet en de risiconorm.

Kasgeldlimiet Een tijdelijk liquiditeitstekort wordt zoveel mogelijk afgedekt door kortlopende geldleningen aan te trekken. Dit is goedkoper dan langlopende geldleningen. Daar staat tegenover dat de gemeente gevoeliger is voor rentestijgingen. Daarom is in de wet Fido geregeld dat de gemeente slechts drie opeenvolgende kwartalen de kasgeldlimiet mag overschrijden.

De kasgeldlimiet bepaalt het maximale bedrag aan kortlopende geldleningen dat een gemeente mag aantrekken. Het uitgangspunt voor de kasgeldlimiet is het vermijden van grote fluctuaties in de rentelasten door een grens te stellen aan korte termijnfinanciering (< 1 jaar). Juist voor korte termijn financiering kan het renterisico aanzienlijk zijn. Wanneer de kasgeldlimiet voor het derde opeenvolgende kwartaal wordt overschreden, moet een deel van de kortlopende schuld worden omgezet in langlopende schuld. De totale netto-vlottende schuld mag maximaal 8,5% van het totaal van de lasten van de jaarbegroting bij aanvang van het begrotingsjaar zijn. De geraamde totale lasten liggen tussen de € 96 en € 103 mln. in de meerjarenbegroting. De kasgeldlimiet van de gemeente ligt rond de € 8 á 9 mln. Hiervan is een deel noodzakelijk voor negatieve banksaldi, crediteuren en schulden. Hierdoor zal de gemeente bij het aantrekken van kasgeld snel door haar kasgeldlimiet schieten. Dit leidt er toe dat de gemeente hooguit een halfjaar kort kan financieren.

84 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Wanneer de kortlopende rente lager is dan de rente voor langlopende geldleningen of zelfs negatief is, zal uiteraard zoveel mogelijk worden gefinancierd met kortlopende geldleningen.

Liquiditeitspositie in relatie tot kasgeldlimiet Realisatie Begroting 2019 2020 2021 2022 2023 2024 Netto vlottende schuld Vlottende schulden 5.988 12.847 9.985 9.979 8.863 7.327 Vlottende middelen 8 7.228 7.228 7.228 7.228 7.228 Netto vlottende schuld (+) of overschot middelen (-) 5.980 5.624 2.762 2.756 1.640 104

Toegestane kasgeldlimiet Begrotingstotaal 109.866 104.899 108.367 96.173 96.058 95.994 Kasgeldlimiet (in % van de grondslag) 8,5% 8,5% 8,5% 8,5% 8,5% 8,5% Minimum bedrag 300 300 300 300 300 300 Toegestane kasgeldlimiet 9.339 8.916 9.211 8.175 8.165 8.159

Toets kasgeldlimiet Ruimte onder kasgeldlimiet 3.359 3.292 6.449 5.419 6.525 8.055 Overschrijding van de kasgeldlimiet

Renterisiconorm De renterisiconorm geeft het renterisico op de langere termijn weer. Het doel is spreiding in de looptijden in de leningenportefeuille. Hierdoor zal een verandering in de rente vertraagd doorwerken in de rentelasten. In een jaar mag de herfinanciering als gevolg van aflossingen en de renteherzieningsmomenten gezamenlijk niet meer dan 20% van het begrotingstotaal per 1 januari bedragen. Voor 2021 is dat 20% van circa € 108 mln., is € 21,6 mln.

Geldstromen Omschrijving 2021 U 2021 I Salarissen en sociale lasten 19.868.017 Belastingen 651.580 Belastingen op producenten 12.560.315 Belasting op huishoudens 4.921.302 Duurzame goederen 2.942.057 9.365.668 Pachten 1.024.193 Sociale uitkeringen in natura 14.144.867 Eigen bijdragen sociale uitkeringen in natura 75.000 Ingeleend personeel 1.556.492 Uitgeleend personeel 257.917 Huren 385.227 Leges en andere rechten 6.463.502 Overige goederen en diensten 16.720.028 1.497.397 Inkomensoverdrachten Rijk 187.088 64.729.595 Inkomensoverdrachten GR 23.256.071 - Inkomensoverdrachten aan overige overheden 7.068.518 228.500 Inkomensoverdrachten - Overige instelling/persoon 2.073.028 - Kapitaaloverdrachten - Overige overheden - Kapitaaloverdrachten - Overige instellingen en personen 354.277 - Rente 1.629.710 21.000 Winst-/Dividenduitkeringen 338.823 Begroting 90.451.733 101.868.439 Aflossing geldleningen 9.850.000 Herfinanciering 9.000.000 Investeringen 4.991.000 Balans 20.416.706 9.000.000 Cashflow (overschot) 5.575.706

85 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Kredietrisico (leningen uitgezette gelden) Naast renterisico loopt de gemeente kredietrisico op de door ons uitgeleende gelden en de door ons, aan plaatselijke verenigingen en instellingen, gegarandeerde geldleningen. Per 1 januari 2021 bedraagt het totaal aan uitgezette leningen € 38.000.

Financiering (leningenportefeuille) Op 1 januari 2021 zal de gemeente circa € 81 aan langlopende geldleningen hebben aangetrokken. Aan reguliere aflossingen staat voor het jaar 2021 een bedrag van € 9,9 mln. gepland. Wij verwachten dat de portefeuille langlopende leningen stabiliseert rond € 80 mln. Dit is voornamelijk afhankelijk van in hoeverre de voorgenomen bezuinigingen worden gerealiseerd.

Huidige schuldpositie en verloop (31/12) 2020 2021 2022 2023 2024 Langlopende geldleningen 80.925.000 80.075.000 80.225.000 80.275.000 80.325.000

Relatiebeheer De Bank Nederlandse Gemeenten (BNG), is al verschillende jaren de huisbankier. De dienstverlening verloopt naar tevredenheid.

Kasbeheer Het beleid van onze gemeente is dat vorderingen tijdig worden geïnd. Elke debiteur herbergt een zeker risico in zich. Sommige zijn nagenoeg nihil zoals het Rijk, maar particuliere debiteuren herbergen een beheersbaar tot redelijk groot risico in zich. Debiteuren worden dan ook periodiek beoordeeld in hoeverre de vordering inbaar is. Voor zogenaamde dubieuze debiteuren houden we een voorziening aan. Bij (dwang)invordering van belastingdebiteuren maakt de gemeente gebruik van de faciliteiten van de Belastingsamenwerking gemeenten en hoogheemraadschap Utrecht (BghU). De gemeente streeft er naar om ingekomen facturen (crediteuren) binnen 21 dagen te betalen.

86 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

3.5 Bedrijfsvoering

Organisatieontwikkeling In De Bilt werken we aan het vergroten van onze maatschappelijke waarde, financiële waarde en medewerkerswaarde: 1. Maatschappelijke waarde: we voegen waarde toe aan behoud en ontwikkeling van onze Biltse samenleving 2. Financiële waarde: we zetten in op maximaal doelbereik met effectieve en efficiënte inzet van de middelen die we tot onze beschikking hebben en 3. Medewerkerswaarde: we zijn en blijven een aantrekkelijke werkgever met uitdagend werk

Daartoe hebben we in 2018 de organisatie anders ingericht. Gestuurd vanuit maatschappelijke opgaven en gemeentelijke ambities geven wij op een integrale, gebiedsgerichte wijze invulling aan de realisatie van ons beleid. Vanuit onze visie op (digitale) dienstverlening en op basis van het in 2019 vastgestelde participatiebeleid en de gebiedsagenda’s geven we dit verder vorm.

Het als overheid innemen van een andere rol in relatie tot de veranderende samenleving is een langdurig en blijvend transitieproces. De stap naar opgavengestuurd en gebiedsgericht werken is een ontwikkelingstraject dat zowel in de organisatiestructuur, in de processen, in de rollen, taken en competenties van medewerkers als in de organisatiecultuur tot veranderingen leidt. Daarvoor is niet één blauwdruk of oplossing beschikbaar; het vraagt om voortdurende aanpassingen en daarmee om een flexibele, adaptieve organisatie.

Om adaptief te kunnen zijn, moeten medewerkers terug kunnen vallen op een solide basis: heldere kaders, slim ingerichte processen en duidelijke werkafspraken en rolverdeling. Het in 2020 gestarte programma ‘Fundament op orde’ is hier op gericht en krijgt in 2021 vervolg. Het programma stelt zich tot doel een fundament te leggen waarop de organisatie zelf door kan bouwen. De speerpunten voor 2021 zijn:

1. Doorontwikkeling teams: we ondersteunen de medewerkers om makkelijker en beter samen te werken door de teams slimmer in te delen, we werken aan duidelijk opdrachtgever- en opdrachtnemerschap en verbeteren het instrumentarium dat dit ondersteunt. 2. Procesmatiger werken: we borgen de werkwijzen in beschreven processen en werken aan continue verbetering. 3. Planmatiger werken: we zetten in op het vooruit plannen en tijdig bijsturen door cycli van jaarplannen in te voeren. 4. Informatiefundament op orde: we geven de kwaliteit van de informatiehuishouding een impuls door te werken aan verbeterde archivering en informatieprocessen.

De investering in financiële zin die nodig is voor de verdere organisatie- en teamontwikkeling wordt vanuit de reguliere budgetten bekostigd.

HR ontwikkelingen Het vergroten van onze medewerkerswaarde is één van onze uitgangspunten. Goed werkgeverschap is ook in 2021 een belangrijk thema. We moeten als gemeente De Bilt aantrekkelijk zijn als werkgever om talent aan ons te binden. Enerzijds betekent dit nieuw talent binnenhalen, anderzijds betekent dit het talent dat al binnen is, binnen te houden en optimaal te benutten. Betrokken medewerkers zijn nodig om de politiek-bestuurlijke doelstellingen van de gemeente te realiseren. En daarnaast om de kwalitatief goede dienstverlening aan onze inwoners en ondernemers te kunnen blijven leveren. Een goed werkgever zorgt er daarom voor dat hij weet wat er speelt en faciliteert zijn werknemers optimaal om zo inzetbaar mogelijk te zijn. We zorgen er ook voor dat we als goed werkgever bekend zijn met de arbeidsmarkt, de juiste en voldoende mensen in dienst hebben en deze weten te binden en te boeien, door hun kennis en kwaliteiten actief bij te houden en te benutten. Daarnaast hebben we als goed werkgever een structuur geïmplementeerd die helpend is aan het doel van de organisatie, en een huisvesting en ICT die past bij deze tijd, en tijd en plaats onafhankelijk werken.

Wij voeren iedere twee jaar en integrale meting van de werkbeleving uit onder onze medewerkers. In 2021 wordt weer een werkbelevingsonderzoek gehouden, met als vergelijkingsbasis het werkbelevingsonderzoek uit 2019 en benchmarkgegevens van andere gemeenten en werkgevers.

87 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Formatie, formatieruimte en vacatures De formatie en bezetting is bij een goed werkgever op orde. Een volwaardige en kwalitatief goede bezetting betekent minder kosten op inhuur, een lagere werkdrukbeleving bij het personeel en daarmee een reductie op het ziekteverzuim. Een stabiele bezetting is essentieel voor de borging van continuïteit en kwaliteit van dienstverlening. Enerzijds betekent dit dat er aandacht is voor het huidige personeelsbestand. Een goed beeld van de kwantitatieve en kwalitatieve samenstelling ervan geeft de gelegenheid als werkgever tijdig bij te sturen met in- door- of uitstroom van personeel. Anderzijds vraagt de behoefte aan nieuwe instroom aandacht voor arbeidsmarktcommunicatie en professionalisering van de werving- en selectie instrumenten. Het vervolgens vasthouden van dit personeel door ze te binden en boeien vergt, zeker in deze tijden waarin veel thuisgewerkt wordt, een nieuwe manier van denken.

Formatie Onderstaand overzicht toont de formatie die als basis dient voor de begroting 2021, waarbij peildatum 1 september 2020 is gehanteerd. De formatie heeft een totale omvang van 220,22 fte, waarvan 213,34 fte in de ambtelijke organisatie en 6,88 fte in bestuur en griffie. Voor het inzicht zijn ook de vergelijkende cijfers uit de begroting 2020 weergegeven. In deze tabel is nog niet vertaald welke formatiemutaties plaatsvinden als gevolg van het doorvoeren van maatregelen in deze begroting. Eventuele mutaties worden zichtbaar gemaakt in de vooren najaarsnota 2021.

In de begroting wordt de formatie gepresenteerd, in de verantwoordingsdocumenten van de P&C cyclus nemen wij tevens de actuele bezetting op. Sinds de najaarsnota 2019 nemen wij daarnaast ook andere relevante personele kengetallen met betrekking tot formatie, bezetting en verzuim op in de verantwoordingsdocumenten in de P&C cyclus, zijnde de voorjaarsnota, de najaarsnota en de jaarstukken.1

Eenheid/team Begroting 2021 Begroting 2020

Eenheid Gebieden 113,46 114,33

Eenheid Inwonerplein 25,75 27,39 Team Sociaal Domein 20,50 17,71 Team Accommodaties, Tractie en Milieu 8,00 25,03 Team Centrale ondersteuning 36,89 37,24 Team Strategie 4,74 4,74 Team Directie 4,00 3,00 Nieuwe functies - 4,00 Subtotaal Ambtelijke organisatie 213,34 233,44

Griffie 2,48 2,48 College B&W 4,40 4,40 Raad (27 zetels) n.v.t. N.v.t. Subtotaal Bestuur en Griffie 6,88 6,88

Totale organisatie 220,22 240,32

De krimp in de formatie die hierboven te zien is wordt met name veroorzaakt doordat de formatie binnen team Accommodaties is afgenomen vanwege de overgang naar SRO, conform eerdere besluitvorming. Daarnaast is de formatie (bijvoorbeeld bij Eenheid Inwonerplein en Team Centrale Ondersteuning) iets gekrompen door invulling te geven aan eerder afgesproken taakstellingen en bezuinigingen.

Binnen de bestaande personeelsbegroting is ook een aantal nieuwe functies gecreëerd waaronder een concerncontroller en adviseurs proces- en informatiemanagement. In 2021 wordt tevens een herschikking van het assetmanagement binnen de organisatie doorgevoerd. Hoewel het nieuwe functies betreffen, vallen deze wijzigingen volledig budgetneutraal uit in de personeelsbegroting door andere niet ingevulde (verouderde) functies weg te strepen. Hoewel de wijzigingen budgetneutraal uitpakken in de

1Bij de behandeling van de jaarstukken 2018 heeft uw raad bij motie verzocht om via de reguliere P&C cyclus te worden geïnformeerd over de relevante personele kengetallen met betrekking tot formatie, bezetting, verzuim en inhuur.

88 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

personeelsbegroting, loopt de totale formatie hierdoor wel iets terug vanwege een verschil in inschaling tussen weggestreepte en nieuwe functies.

Vitaliteit en inzetbaarheid De wereldwijde pandemie Covid-19 heeft vitaliteit en inzetbaarheid van medewerkers in een nieuw perspectief gezet. Het virus is nog niet onder controle en ook in 2021 zullen de maatschappelijke gevolgen nog verder voortduren en merkbaar zijn. Dit heeft op ieder individu, en dus ook onze medewerkers, enorme impact. Het gezond en inzetbaar houden van onze medewerkers is in deze tijd een extra zorg. Corona leidt tot zorgen, maar biedt ook kansen. Als werkgever ondersteunen wij onze medewerkers met het wennen aan de nieuwe werkelijkheid, zowel mentaal als door het bieden van faciliteiten. Maatregelen die wij noodgedwongen hebben getroffen, zoals thuiswerken, hebben er toe geleid dat we kansen zien om als werkgever alternatieve vormen van werken te faciliteren. We investeren in tijden plaatsonafhankelijk werken, waarbij tevens meer ruimte ontstaat voor eigen initiatief en zelfregulering door de werknemers.

Duurzame inzetbaarheid blijft een speerpunt. Wij beogen dat medewerkers voldoende in staat zijn hun werkzaamheden zelfstandig uit te voeren, werkzaamheden met elkaar af te stemmen en aan te passen op de ontwikkelingen binnen de gemeente. Daarbij is het van belang dat zij aangeven wat zij daar vanuit de werkgever voor nodig hebben en dat zij hun grenzen bewaken. De voortzetting van de inzet van coaches en stimulering van duurzame inzetbaarheid door persoonlijke aandacht helpen daarbij. Daarnaast zoeken wij naar creatieve manieren om werknemers te helpen bij het vinden van een nieuwe, goede balans tussen werk, privé en zorg.

Het is aan de medewerker zelf om de regie te nemen met een faciliterende rol voor de werkgever. Vanuit VNG en vakbonden wordt gewerkt aan een vitaliteitsbeleid waar wij als gemeente De Bilt op zullen aansluiten.

Informatievoorziening en digitale dienstverlening Het jaar 2020 heeft met de uitbraak van het Coronavirus de noodzaak van digitalisering onderstreept. Niet alleen de overheid, maar de hele maatschappij heeft versneld digitale oplossingen omarmd. Digitale informatievoorziening heeft zich aantoonbaar bewezen als de olie die de motor van onze samenleving laat draaien. Meer mensen dan ooit tevoren hebben de voordelen van digitaal werken, digitaal bijeenkomen, digitaal ontmoeten, digitaal informeren, digitaal zaken doen ontdekt. Digitaal is de standaard geworden van onze economie en legt een nieuwe basis onder het fundament van onze samenleving. Overigens zonder het belang en de waarde van fysieke, menselijke ontmoeting te ontkrachten.

Om deze digitale transitie mogelijk te maken werken wij als één overheid. Wij werken daarbij vanuit het programma Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering aan de Digitale agenda 2024 van de VNG. Dit met als uitgangspunt: één keer ontwikkelen en 355 keer gebruiken. Wij bundelen daarbij onze krachten met de deelnemers aan de Regionale ICT Dienst Utrecht. Wij bereiken daarmee schaalvoordeel, flexibiliteit en bedrijfscontinuïteit.

In 2021 ligt onze focus op de volgende onderwerpen:

Doorontwikkelen van de keuze voor klantgericht en digitaal eerst Inwoners en ondernemers willen online en via zelfservice hun zaken met ons kunnen doen. Dat vraagt om digitalisering en versimpeling van processen. Deze koers hebben wij met het meerjarenprogramma dienstverlening 2019-2022 al uitgezet en zullen wij versnellen. In begrotingsprogramma 1 gaan wij ook op dit onderwerp in. Vanuit het programma Fundament op orde geven wij het komende jaar prioriteit aan procesverbetering. Om dit te versnellen investeren wij in een procesanalyse applicatie. De kosten bedragen structureel €10.000,-. Ook vraagt de investering in software voor participatie extra middelen ter waarde van €15.000,- op jaarbasis.

Meer online en zelfservice vereist versimpeling en automatisering van papieren-processen en digitaal talent Om echt out-of-the-box te denken én te werken is (jong) talent nodig dat zowel inwoners en ondernemers als techniek begrijpt en dit kan combineren tot digitale oplossingen voor de organisatie. Dit betekent meer aandacht voor training, nieuwe vaardigheden leren en wellicht nieuwe medewerkers aannemen. Om jong talent te kunnen binden en boeien vraagt dit van ons goed en modern werkgeverschap. Dat betekent dat wij medewerkers faciliteren om tijden plaatsonafhankelijk te werken. Zo kunnen zij digitaal dichtbij de klant, waarde toevoegen aan de samenleving. Om tijden plaatsonafhankelijk te kunnen werken, trekken wij een aantal vervangingsinvesteringen in hard- en software naar voren.

Een informatiegestuurde gemeente heeft digitaal DNA

89 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

De inzet van nieuwe technologie en digitalisering biedt kansen om antwoord te vinden op maatschappelijke opgaven. Door verschillende data te combineren, analyseren en interpreteren, de lokale kennis te benutten en ons lokale netwerk te gebruiken, is het mogelijk de effectiviteit van beleid te meten of zelfs te voorspellen. Dat betekent dat de datamogelijkheden niet alleen de uitkomst van beleid zijn, maar vooral het vertrekpunt van het beleid moeten worden. Dat heeft effect voor de werkwijze op alle lagen in de ambtelijke en bestuurlijke organisatie. In 2021 geven wij dit verder vorm en wij nemen daarbij de Meerjarenstrategie gemeenten 2020-2024 van de VNG als leidraad.

Informatiehuishouding op orde Met het programma Fundament op orde brengen wij in 2021 onder andere de kwaliteit van onze informatiehuishouding verder op orde. Dit doen wij, omdat een kwalitatief hoogwaardige informatiehuishouding de basis is voor een effectief en efficiënt lokaal openbaar bestuur. Wij geven daarbij tevens invulling aan de aanwijzing vanuit het provinciaal archieftoezicht en wij spelen alvast in op de Wet Open Overheid die naar verwachting eind 2021 in werking treedt.

Privacy en gegevensbescherming De bewustwording van het belang van informatiebeveiliging en privacy is de afgelopen jaren sterk gegroeid. Onder impuls van de toegenomen dreiging van cybercriminaliteit en de invoering van de Algemene verordening gegevensbescherming, hebben wij planmatig gewerkt aan deze thema’s.

Privacy en gegevensbescherming Wij werken met vier andere gemeenten in de regio Zuid Oost Utrecht samen aan de uitvoering van het regionaal privacy beleid. De afgelopen jaren hebben wij de organisatie doorgelicht, informatiesystemen geanalyseerd, de nodige documenten vastgesteld en ook de bewustwording verbeterd op het gebied van privacybescherming. De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) is begin 2020 uitgewerkt in het borgingsdocument privacy gemeenten (VNG) en heeft geleid tot een jaarrapportage gegevensbescherming gemeente De Bilt 2019.

Door het laten uitvoeren van periodieke externe onderzoeken moeten wij aantonen dat wij de risico’s kennen en beheren. Onze regionaal functionarissen gegevensbescherming adviseren ons een aantal onderzoeken te laten uitvoeren om medewerkers, uw raad, ons college en de ketenpartners bewust om te laten gaan met persoonsgegevens en veilig gebruik van gegevens. De gemeente voert zelf regie op deze activiteiten. De kosten beperken wij door dit zoveel mogelijk regionaal uit te voeren. Wij leren daarmee ook van de bevindingen bij onze collega-gemeenten. In de Kadernota 2021 hebben wij reeds een budgetuitbreiding van €25.000,- op dit onderdeel aangekondigd.

Op het gebied van privacy en gegevensbescherming is er in 2021 dus winst te behalen. We zorgen ervoor dat op gewenst niveau wordt aangesloten bij de gemeentelijke P&C-cyclus, om inzichtelijk te maken welke middelen nodig zijn om - conform beleid - invulling te geven aan het onderwerp privacy en gegevensbescherming.

Informatiebeveiliging Het thema informatiebeveiliging bij banken, overheden en bedrijven staat tegenwoordig dagelijks in de schijnwerpers. De gemeente beheert en verwerkt veel informatie en data van burgers en bedrijven die om extra bescherming vragen.

De Baseline informatiebeveiliging Overheid (BIO) is vanaf 2020 het basisnormenkader voor informatiebeveiliging binnen alle overheidslagen (Rijk, gemeenten, provincies en waterschappen). Het gebruik van één normenkader voor de gehele overheid biedt de voordelen van effectiviteit, continuïteit en uitwisselbaarheid.

De Bilt werkt in het regionaal verband van de RID Utrecht aan informatieveiligheid. Alle deelnemers worden ondersteund door in totaal drie Chief Information Security Officers (Ciso’s). In onze eigen organisatie zijn op de verschillende domeinen medewerkers op operationeel niveau belast met informatieveiligheid. In 2021 ligt onze aandacht op het periodiek testen van onze weerbaarheid. Dit doen wij door weerbaarheidsonderzoeken en beveiligingstests. Wij verbeteren de bescherming van onze gegevens en systemen met het implementeren van het authenticatiebeleid. Het wordt voor onbevoegden lastiger om de gegevens te achterhalen. Ten slotte blijven wij permanent aandacht besteden aan de bewustwording van beveiligingsrisico’s.

90 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

3.6 Verbonden partijen

Verbonden partijen zijn rechtspersonen waarin de gemeente een financieel en/of bestuurlijk belang heeft. Deze partijen doen taken voor de gemeente, maar op enige afstand. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan: een zetel in het bestuur van een participatie of het hebben van stemrecht. Met een financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld die ze kwijt is in geval van faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de verbonden partij kunnen worden verhaald op de gemeente.

Het 'Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten' (BBV) hanteert nu de volgende indeling: • Gemeenschappelijke regelingen • Vennootschappen en coöperaties • Stichtingen en verenigingen • Overige verbonden

Beleidsvoornemens/ontwikkelingen

Gemeenschappelijke regelingen dienen in hun begroting en jaarstukken uitgebreide informatie op te nemen over inhoudelijke ontwikkelingen en hun bijdrage aan de realisatie van gemeentelijke doelstellingen. Voor andere rechtspersonen worden verschillende instrumenten gehanteerd om voldoende informatie te verkrijgen over hun bijdrage aan de programmadoelen in de gemeentebegroting. Te denken valt daarbij aan statuten, vergaderstukken, overeenkomsten en subsidievoorwaarden.

De gemeente participeert, naast deelname in verbonden partijen, in diverse andere samenwerkingsverbanden. Waar relevant zijn deze in de programmabegroting en in de jaarstukken benoemd, om aan te geven dat ambities en beleid in de context van intergemeentelijke samenwerking worden ontwikkeld en/of gerealiseerd.

Lijst Verbonden partijen

De navolgende lijst Verbonden partijen is uitgewerkt conform het BBV. In deze uitwerking is extra nadruk gelegd op wanneer we moeten spreken van een verbonden partij.

Verbonden partijen Soort Afvalverwijdering Utrecht Gemeenschappelijke Regeling BghU (Belastingsamenwerking gemeenten en Gemeenschappelijke Regeling hoogheemraadschap Utrecht) Biga groep B.V. Vennootschap GGD regio Utrecht Gemeenschappelijke Regeling Gasdistributie Zeist en Omstreken (GZO) Gemeenschappelijke Regeling N.V. Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) Vennootschap Omgevingsdienst Regio Utrecht (ODRU) Gemeenschappelijke Regeling Recreatieschap Stichtse Groenlanden Gemeenschappelijke Regeling Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen Gemeenschappelijke Regeling Regionale Dienst Werk en Inkomen (RDWI) Gemeenschappelijke Regeling Regionale ICT Dienst (RID) Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Utrecht (VRU) Gemeenschappelijke Regeling Vitens N.V. Vennootschap SRO De Bilt BV Vennootschap

91 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Verdieping per verbonden partij

Naam Afvalverwijdering Utrecht Vestigingsplaats Soest Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling Bestuurlijk belang Deelname wethouder in AB Doelstelling/ Het openbaar lichaam heeft tot doel in het belang van de deelnemers een Openbaar belang doelmatige en uit oogpunt van milieuhygiëne verantwoorde wijze van overslag, transport en verwerking van huishoudelijke afvalstoffen en grondstoffen en andere categorieën van afvalstoffen. Kerncijfers Bedrag 1-1-2021 31-12-2021 Financieel belang gemeente € 11.725 € 11.725 Eigen vermogen € 350.000 € 350.000 Vreemd vermogen € 12.109.000 € 15.095.000 Resultaat 2019 verbonden partij € 176.048 Risico's Het risico op tegenvallers in de afvalverwerking is in de nota Weerstandsvermogen en risicobeheersing van de AVU becijferd op € 17,00 per ton huishoudelijk restafval. In 2019 bedroeg dit tonnage voor De Bilt 6.571, waarmee de risico's geraamd kunnen worden op € 111.707. Kans op tegenvallers is uiterst klein. De overslag, transport en afvalverwerking is via langlopende overeenkomsten zeker gesteld. Nieuwe overeenkomsten worden tijdig aangegaan zodat kostenstijgingen in de tarieven voor afvalstoffenheffing kunnen worden opgevangen. Tegenvallers kunnen ontstaan als gevolg van nieuw rijksbeleid, met name op het vlak van belastingen. Deze belastingen worden doorberekend, zoals de verhoging van de verbrandingsbelasting welke is geëffectueerd in het regeerakkoord van 2018. Bijdrage volgens € 1.750.940 begroting / jaarstukken Programma Programma 8 – Volksgezondheid en Milieu Deelnemende partijen Alle gemeenten binnen provincie Utrecht

Naam BghU; Belastingsamenwerking gemeenten en hoogheemraadschap Utrecht Vestigingsplaats Utrecht Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling Bestuurlijk belang De wethouder financiën heeft zitting in het AB Doelstelling/ De BghU is in het leven geroepen om op een maatschappelijk aanvaarde Openbaar belang bedrijfseconomische manier onze belastingen te heffen en innen en de hoogte van de WOZ-waarden van alle onroerende zaken vast te stellen Kerncijfers Bedrag 1-1-2021 31-12-2021 Financieel belang gemeente € 28.776 € 28.776 Eigen vermogen € 537.871 € 537.871 Vreemd vermogen € 1.308.589 € 1.208.589 Resultaat 2021 verbonden partij € 0 Risico's geen Bijdrage volgens € 770.000 begroting / jaarstukken Programma Programma 15 - Algemene dekkingsmiddelen Deelnemende partijen Gemeenten Bunnik, De Bilt, Houten, Lopik, Nieuwegein, Utrecht, Utrechtse heuvelrug, Zeist en het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden

92 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Naam BIGA Groep b.v. Vestigingsplaats Zeist Rechtsvorm Biga groep BV bestaat uit drie vennootschappen: 1. Biga Groep B.V.: dienstverlening aan de vijf aandeelhoudende gemeenten 2. Biga B.V.: dienstverlening overige afnemers 3. Biga Participatie B.V.: arbeidsparticipatie voor de nieuwe doelgroepen die vallen onder de Participatiewet. Bestuurlijk belang De wethouder financiën zit in het AB en de wethouder Werk en Inkomen in het DB Doelstelling/ Kwetsbare mensen helpen door middel van arbeid. Waarbij mensen zich Openbaar belang ontwikkelen naar een passende baan. Kerncijfers Bedrag 1-1-2021 31-12-2021 Financieel belang gemeente 13,2% 13,2% Eigen vermogen (o.b.v. jaarrrekening € 12.000.000 € 12.000.000 2019) Vreemd vermogen (o.b.v. jaarrrekening € 2.000.000 € 2.000.000 2019) Verwacht resultaat 2021 € 0 Risico's In de begroting waren als risico’s opgenomen: het verlies van contracten, onvoldoende instroom van de doelgroep en een afname van de Rijkssubsidie. Bijdrage volgens Zie onderdeel RDWI begroting / jaarstukken Programma Programma 7 – Sociaal Domein Deelnemende partijen De gemeenten; Bunnik, De Bilt, Utrechtse Heuvelrug, Wijk bij Duurstede en Zeist

Naam Gasdistributie Zeist en Omstreken (in liquidatie) Vestigingsplaats Zeist Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling Bestuurlijk belang Portefeuillehouder Financiën, is lid Algemeen Bestuur. Doelstelling/ Het volledig, zowel juridisch als financieel, afhandelen van de in 2001 Openbaar belang plaatsgevonden verkoop van de activa van het GZO aan Eneco. Kerncijfers Bedrag x 1000 1-1-2021 31-12-2021 Financieel belang gemeente Verhouding gemiddelde Verhouding gemiddelde gasopbrengst over de gasopbrengst over de jaren 1990 t/m 1999 van jaren 1990 t/m 1999 van voormalige gemeente voormalige gemeente De Bilt ten opzichte van De Bilt ten opzichte van de andere deelnemende de andere deelnemende gemeenten. gemeenten. Eigen vermogen € 15.263 € 2.263 Vreemd vermogen € 3.331 € 2.720 Resultaat 2019 verbonden partij € -/-12.939 Risico's Geen. Liquidatie verwacht in 2021 Bijdrage volgens € 0 begroting / jaarstukken Programma Programma 15 - Algemene Dekkingsmiddelen Deelnemende partijen Gemeenten Bunnik, De Bilt, Utrechtse Heuvelrug en Zeist

93 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Naam GGD regio Utrecht Vestigingsplaats Zeist Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling Bestuurlijk belang Namens het college neemt de portefeuillehouder Volksgezondheid deel aan het Algemeen Bestuur GGDrU. Doelstelling/ De belangenbehartiging van de deelnemers op het gebied van de openbare Openbaar belang gezondheidszorg. Kerncijfers Bedrag x1000 1-1-2021 31-12-2021 Financieel belang gemeente 3,95% 3,95% Eigen vermogen € 2.071 € 2.655 Vreemd vermogen Vaste schulden € 5.128 € 5.276 Vlottende schulden korter dan 1 jaar € 4.017 € 4.028 Verwacht resultaat 2021 € 0 Risico's In de begroting GGDrU 2021 is op basis van een risico-inventarisatie de weerstandscapaciteit bepaald. Het weerstandscapaciteit (Algemene voorziening) is op 31-12-2021 € 1.760.516,-. De benodigde weerstandscapaciteit is € 709.000. Daarmee komt de verhouding (beschikbaar/benodigd) op 2,48. Dit is voldoende. Voor de reizigersadvisering wordt een aparte bestemmingsreserve gevormd. De weerstandscapaciteit is € 0,-. De benodigde weerstandscapaciteit is € 30.000,-. De verhouding is 0. Binnen de algemene weerstandscapaciteit is er voldoende ruimte om dit op te vangen. Op basis van de geactualiseerde risico inventarisatie heeft ook een financiële kwantificering van het risico rondom de GGiD plaats gevonden (electronisch kind dossier). Benodigd weerstandvermogen is € 320.000,-. De afdekking van dit risico vindt plaats door ombuigingen van de JGZ taken en het inzetten van de bestemmingsreserves DDJGZ/GGiD en JGZ (deels). Bijdrage volgens € 1.500.541,- (op basis van begroting GGDrU 2021) begroting / jaarstukken Programma Programma 8 Volksgezondheid en millieu Deelnemende partijen Amersfoort, Baarn, Bunnik, Bunschoten, De Bilt, De Ronde Venen, Eemnes, Houten, Leusden, Lopik, Montfoort, Nieuwegein, Oudewater, Renswoude, Rhenen, Soest, Stichtse Vecht, Utrecht, Utrechtse Heuvelrug, Veenendaal, Vijfheerenlanden, Woerden, Woudenberg, Wijk bij Duurstede, IJsselstein en Zeist

Naam N.V. Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) Vestigingsplaats Den Haag Rechtsvorm Naamloze Vennootschap Bestuurlijk belang De gemeente is aandeelhouder en heeft hierdoor stemrecht in de algemene vergadering van aandeelhouders. Doelstelling/ De BNG draagt door gespecialiseerde dienstverlening bij aan zo laag mogelijke Openbaar belang kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burgers. De BNG is de huisbankier van gemeente De Bilt. Kerncijfers Bedrag 31-12-2019 Financieel belang gemeente € 546.683 Eigen vermogen (laatst bekend 31-12- € 4.887.000.000 2019) Vreemd vermogen (laatst bekend 31-12- € 2019) 144.802.000.000 Resultaat 2019 verbonden partij € 163.000.000 Risico's geen Bijdrage volgens € 0 begroting / jaarstukken Programma Programma 15 Algemene dekkingsmiddelen Deelnemende partijen De bank is een structuurvennootschap. De Staat is houder van de helft van de aandelen, de andere helft is in handen van gemeenten, provincies en een waterschap.

94 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Naam Omgevingsdienst Regio Utrecht (ODRU) Vestigingsplaats Utrecht Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling Bestuurlijk belang De wethouder (met milieu in portefeuille) neemt deel aan het algemeen bestuur van de ODRU Doelstelling/ De gemeenschappelijke regeling Omgevingsdienst regio Utrecht, ODRU, is een Openbaar belang regeling tussen colleges van burgemeester en wethouders van de deelnemende gemeenten. De ODRU werkt samen met de gemeenten aan een veilige, duurzame en gezonde fysieke leefomgeving voor inwoners en bedrijven. Dit wordt op een maatschappelijk bewuste manier gedaan. Dit wordt gedaan met een breed scala aan producten en diensten op het terrein van o.a. bodem, bouwen woningtoezicht, vergunningen en meldingen, geluid en lucht, klimaat, energie en duurzaamheid, natuur- en milieueducatie, ruimtelijke ordening en toezicht en handhaving. Kerncijfers Bedrag 1-1-2021 31-12-2021 Financieel belang gemeente € 60.354,50 € 67.695,60 Eigen vermogen € 1.145.039 € 1.059.239 Vreemd vermogen € 7.425.000 € 7.403.000 Verwacht Resultaat 2021 verbonden partij € 156.500 Risico's Het streven is erop gericht om de totale kosten van het uitvoeringsprogramma van de ODRU niet meer te laten bedragen dan de gemaakte kosten in 2018. Voor de uitvoering van taken is een dienstverleningsovereenkomst (voor onbepaalde tijd) gesloten. Wanneer de ODRU onvoldoende inkomsten heeft om wettelijke taken uit te voeren dan hebben de deelnemende gemeenten een financieel risico. Bijdrage volgens € 961.712,00 begroting / jaarstukken Programma Programma 9 - Milieu en watertaken Deelnemende partijen Gemeenten Bunnik, De Bilt, De Ronde Venen, IJsselstein, Montfoort, Oudewater, Utrechtse Heuvelrug, Renswoude, Rhenen, Veenendaal, Stichtse Vecht, Vijfheerenlanden, Woerden, Wijk bij Duurstede en Zeist

Naam Recreatieschap Stichtse Groenlanden Vestigingsplaats Utrecht Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling Bestuurlijk belang De portefeuillehouder is lid van het Dagelijks bestuur en twee raadsleden zijn lid van het Algemeen bestuur. Doelstelling/ Deze gemeenschappelijke regeling is ingesteld ter behartiging van het belang Openbaar belang van de deelnemers bij de intergemeentelijke openluchtrecreatie en de bescherming van natuur en landschap Kerncijfers Bedrag 1-1-2021 31-12-2021 Financieel belang gemeente 1,3 % 1,3 % Eigen vermogen € 3.920.158 € 3.604.412 Vreemd vermogen € 5.052.161 € 5.849.000 Resultaat 2019 verbonden partij € 745.612 Risico's Recreatieschap Stichtse Groenlanden is samen met Plassenschap Loosdrecht en omstreken en provincie Utrecht eigenaar van RecreatieMiddenNederland (RMN). Binnen RMN vindt een reorganisatie- en een verbetertraject plaats. Om die reden is in 2018 besloten de bijdrage met 20% te verhogen. Mochten er tekorten blijven dan zal of de bijdrage van deelnemers verder verhoogd moeten worden, waarvoor geen draagvlak is, of zullen projecten gestopt of gefaseerd moeten worden. Voor de gemeente De Bilt kan dit betekenen dat er minder aandacht is voor recreatieontwikkeling in De Leyen en in Noorderpark Ruigenhoek. Bijdrage volgens € 40.420 (excl. BTW) begroting / jaarstukken Programma Programma 13 - Kunst, cultuur en cultuurhistorische waarden Deelnemende partijen Gemeenten De Bilt, Houten, Lopik, Stichtse Vecht, Utrecht, Woerden, IJsselstein en de provincie Utrecht

95 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Naam Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen Vestigingsplaats Breukelen Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling met Centrumgemeente Bestuurlijk belang Deelname burgemeester in AB Doelstelling/ 1. Het beheren van de ingevolge artikel 12, eerste lid, van de Archiefwet 1995 in Openbaar belang de archiefbewaarplaats berustende archiefbescheiden van de gemeente. 2. Toezicht op het beheer van archiefbescheiden die niet zijn overgebracht naar de archiefbewaarplaats. 3. Stimuleren van de lokale en regionale geschiedbeoefening en het daartoe aanleggen, beheren en bewaren van een zo compleet mogelijke collectie bronnenmateriaal op het gebied van lokale en regionale geschiedenis. Kerncijfers Bedrag 1-1-2021 31-12-2021 Financieel belang gemeente 25,7% 25,7% Eigen vermogen € 75.223 € 87.445 Vreemd vermogen € 100.000 100.000 Resultaat 2021 verbonden partij € 12.222 Risico's Gemeente Weesp gaat samengevoegd worden met gemeente Amsterdam (2024- 2026). Gemeente De Bilt heeft aangekondigd om in 2024 uit te treden uit de gemeenschappelijke regeling met het plan om aan te sluiten bij Het Utrechts Archief. Bijgevolg kan het voortbestaan van de gemeenschappelijke regeling in gevaar komen en kan sprake zijn van liquidatie. Bijdrage volgens € 291.736 begroting/jaarstukken Programma Programma 5 - Sport, cultuur en recreatie Deelnemende partijen Gemeenten Stichtse Vecht (Centrumgemeente), De Ronde Venen, Weesp en De Bilt

Naam Regionale Dienst Werk en Inkomen (RDWI) Vestigingsplaats Zeist Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling Bestuurlijk belang Wethouder financiën in AB en DB en wethouder werk en inkomen in het AB Doelstelling/ Het zo bedrijfsmatig mogelijk (doen) uitvoeren van de taken van de Openbaar belang deelnemende gemeentebesturen op de terreinen van werk en bijstand (incidenteel en periodiek), aanvullende regelingen en de Wet sociale werkvoorziening (‘WSW-oud’). De RDWI richt zich daarbij zowel op een efficiënte bedrijfsvoering als op een klantgerichte - en effectieve dienstverlening. Inwoners met een bijstandsuitkering en met een indicatie voor sociale werkvoorziening worden begeleidt naar regulier werk op de arbeidsmarkt of bij de sociale werkvoorziening. Kerncijfers Bedrag 1-1-2021 31-12-2021 Financieel belang gemeente 20,7% 20,7% Eigen vermogen € 521.969 € 521.969 Vreemd vermogen (excl. overlopende passiva) € 4.713.000 € 4.713.000 Verwacht resultaat 2021 € 0 Risico's Sinds de Participatiewet (2015) zijn gemeenten op het gebied van bijstand en re-integratie verantwoordelijk voor meer doelgroepen met een afstand tot de arbeidsmarkt of een arbeidsbeperking. De komst van de Participatiewet gaat gepaard met een vermindering van het rijksbudget dat is bedoeld voor re-integratie en de financiële verplichtingen bij de afbouw van de ‘WSW-oud’. Een onzekere factor blijft of het rijksbudget ter dekking van de bijstandsuitkeringen voldoende is om de daadwerkelijke uitgaven te dekken, de economische ontwikkelingen, de veranderende behoeften van de arbeidsmarkt, en bijvoorbeeld instabiliteit in de wereld. Bijdrage volgens Op basis van de begroting 2021 bedraagt de bijdrage € 14.545.168 (incl. de begroting / bijdrage aan de BIGA groep). jaarstukken Programma Programma 7 – Sociaal Domein Deelnemende partijen Gemeenten Bunnik, De Bilt, Utrechtse Heuvelrug, Wijk bij Duurstede en Zeist

96 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Naam Regionale ICT Dienst Utrecht (RID) Vestigingsplaats Doorn Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling Bestuurlijk belang Elke gemeente wijst een lid van het college aan als lid van het Algemeen Bestuur. Vertegenwoordiging Algemeen Bestuur: de burgemeester Doelstelling/ Het is voor een goede publieke dienstverlening aan onze inwoners noodzakelijk Openbaar belang dat wij kunnen vertrouwen op onze infrastructuur. Deze infrastructuur wordt beschouwd als een strategisch bedrijfsmiddel. Zonder dit bedrijfsmiddel is het niet goed mogelijk te voldoen aan de eisen die worden gesteld op het gebied van dienstverlening, informatievoorziening en informatieveiligheid. De RID ondersteunt dit door het beheren en ondersteunen van de deelnemende partijen met een betrouwbare ICT-dienstverlening en informatievoorziening adequaat in te vullen. Kerncijfers Bedrag 1-1-2021 31-12-2021 Financieel belang gemeente € 10.254 € 10.254 Eigen vermogen € 60.000 € 60.000 Vreemd vermogen € 7.040.000 € 6.540.000 Resultaat 2021 verbonden partij € 0 Risico's Bij ontbinding of liquidatie van de GR is bepaald in art. 32 van de GR dat een liquidatieplan wordt opgesteld welke voorziet in de verplichtingen van de gemeenten ter zake de financiële gevolgen van de ontbinding, alsmede een verdeling van alle rechten en verplichtingen van de GR onder de deelnemers. Bijdrage volgens € 1.322.000 begroting / jaarstukken Programma Programma 9 - Algemene Dekkingsmiddelen, Overhead, Vennootschapsbelasting En Onvoorzien Deelnemende partijen Gemeenten Baarn, Bunnik, De Bilt, Soest, Utrechtse Heuvelrug en Wijk bij Duurstede, alsmede de Regionale Dienst Werk en Inkomen Kromme Rijn en Heuvelrug

Naam Veiligheidsregio Utrecht (VRU) Vestigingsplaats Utrecht Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling Bestuurlijk belang De Veiligheidsregio wordt door het algemeen bestuur (AB VRU) geleid. In het AB VRU hebben enkel de burgemeesters zitting. Het AB kiest uit zijn midden een dagelijks bestuur. Doelstelling/ De Veiligheidsregio dient het algemene veiligheidsbelang van alle inwoners van Openbaar belang de provincie. De regeling richt zich op het grootschalig optreden van brandweer en de grootschalige inzet van medische zorg bij branden/incidenten/calamiteiten en rampen. De veiligheidsregio's zijn bij wet geformaliseerd (Wet Veiligheidsregio's). Kerncijfers Bedrag 1-1-2021 31-12-2021 Financieel belang gemeente € 425.746 € 396.252 Eigen vermogen € 13.540.000 € 12.602.000 Vreemd vermogen € 82.531.000 € 88.964.000 Resultaat 2019 verbonden partij € 1.694.000 Risico's De VRU heeft de ambitie uitgesproken om de komende jaren geen aanvullende structurele bijdrage te vragen voor het nieuwe beleid, met uitzondering van eventuele toekomstige bijstellingen in het dekkingsplan. Dit kan mogelijk leiden tot financiële consequenties. Bijdrage volgens In 2021 is de bijdrage van De Bilt begroot op € 2.655.000. begroting / jaarstukken Programma Programma 3 - Veiligheid Deelnemende partijen Alle 26 gemeenten in de Provincie Utrecht.

97 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Naam Vitens N.V. Vestigingsplaats Zwolle Rechtsvorm Naamloze vennootschap Bestuurlijk belang Portefeuillehouder Financiën is lid van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Doelstelling/ Uitoefening van een publiek (drink)waterbedrijf, daaronder begrepen de winning, Openbaar belang productie, transport, verkoop en distributie van water, alsmede het verrichten van alles wat met de publieke watervoorziening verband houdt of daaraan bevorderlijk kan zijn. Kerncijfers Bedrag 31-12-2019 Financieel belang gemeente € 41.879 (circa 0,725%) aandelen Eigen vermogen (laatst bekend 31-12- € 533.300.000 2019) Vreemd vermogen (laatst bekend 31-12- € 1.293.000.000 2019) Resultaat 2019 verbonden partij € 41.400.000 Risico's Vitens beheerst de risico’s door borging van kennis in de organisatie en, waar nodig, beheersmaatregelen te treffen. Bijdrage volgens € 0 begroting / jaarstukken Programma Programma 15 - Algemene Dekkingsmiddelen Deelnemende partijen Alle gemeenten in de provincies Drenthe, Flevoland, Friesland, Gelderland, Noord-Holland, Utrecht, Overijssel en een aantal gemeenten in de Provincies Drenthe en Noord-Holland alsmede de provincie Utrecht

Naam SRO De Bilt BV Vestigingsplaats Amersfoort Rechtsvorm Besloten vennootschap Bestuurlijk belang Portefeuillehouder Financiën is lid van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Doelstelling/ SRO De Bilt BV is in het leven geroepen om op een maatschappelijk aanvaarde Openbaar belang bedrijfseconomische manier de accommodaties MFA De Vierstee, Sporthal Kees Boeke en Zwembad Brandenburg te exploiteren. Kerncijfers Bedrag 1-1-2021 31-12-2021 Financieel belang gemeente (50%) € 30.000 € 30.000 Eigen vermogen € 60.000 € 60.000 Vreemd vermogen € 0 € 0 Verwacht resultaat 2021 verbonden partij € PM* Risico's *SRO de Bilt is operationeel sinds 1-1-2020. Dit eerste exploitatiejaar kent door corona een afwijkend verloop. Verwacht resultaat 2021 is mede daarom nog niet bekend. Bijdrage volgens € 1.460.270 begroting / jaarstukken Programma Programma 6 – Sport, Cultuur en Recreatie Deelnemende partijen Gemeente De Bilt en NV SRO

98 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

3.7 Grondbeleid

Omschrijving paragraaf In deze paragraaf wordt ingegaan op de wijze waarop het grondbeleid wordt ingezet om gemeentelijke beleidsdoelen te realiseren. Het vastgoedbeleid betreft de wijze waarop wij als gemeente omgaan met onze vastgoedeigendommen. Vanuit de inhoudelijke samenhang wordt in deze paragraaf aandacht besteed aan beide beleidsvelden.

Het gronden vastgoedbeleid van de gemeente De Bilt Het grondbeleid en vastgoedbeleid zijn geen doelen op zichzelf middelen die kunnen worden ingezet om andere beleidsdoelen te realiseren. Grondbeleid biedt de instrumenten om invulling te geven aan andere beleidsdoelen zoals ruimtelijk beleid, volkshuisvestingsbeleid, mobiliteit en economische zaken . Vastgoedbeleid betreft de eigen gemeentelijke huisvesting en het zo mogelijk faciliteren van derden zoals de VRU. De Nota grondbeleid wordt een keer per vier jaar geactualiseerd vastgesteld. Herkenbaar is dat grondbeleid niet meer alleen ten dienste is van andere beleidsvelden. Het huidige gronden vastgoedbeleid is ook een instrument om de beperkte middelen die wij hebben, efficiënter in te zetten en te benutten. Gewerkt wordt aan behoud van strategisch vastgoedbezit benodigd voor gemeentelijke huisvesting. Verbetering en verduurzaming gaan daarbij hand in hand. Met het afstoten en/of herontwikkeling van andere eigendommen streven wij naar het genereren van opbrengsten ter dekking van gemaakte planontwikkelingskosten en onderhoudskosten van ons vastgoed. Als ons vastgoedbezit wordt ingezet als middel om nieuwe ontwikkelingen mogelijk te maken, dan wordt volgens het Besluit Begroting en Verantwoording voor een aantal locaties een grondexploitatie ingericht.

De portefeuille strategie De portefeuillestrategie is gebaseerd op de volgende uitgangspunten: 1. Afstoten van gronden en gebouwen, die geen of onvoldoende bijdrage leveren aan de gemeentelijke beleidsdoelen. 2. Waardebehoud van vastgoedobjecten met een strategisch belang, door inzetten van beschikbare middelen voor planmatig onderhoud, duurzaamheid en verbeteren bereikbaarheid van maatschappelijk vastgoed. 3. Als de randvoorwaarden voor een adequaat beheer en exploitatie van maatschappelijk vastgoed zijn gecreëerd, het beheer en exploitatie zo mogelijk overdragen aan een professionele organisatie.

De wijze waarop grondbeleid wordt uitgevoerd Grond Voor de projecten waarbij de gemeente regisserend optreedt en actief grondbeleid uitvoert, is een grondexploitatie opgesteld. Via planvorming en bijhorende grondexploitaties kan de gemeenteraad sturen op realisatie van gestelde doelen en wordt financiële verantwoording afgelegd.

Gebouwen Wij gaan door met de uitvoering van de portefeuillestrategie door: 1. het herontwikkelen van gebouwen en gronden, voor de locaties die hun maatschappelijke functie hebben verloren. 2. de uitwerking van de gevolgen voor het beheer en onderhoud van de Vierstee, zwembad Brandenburg en Kees Boekehal nadat deze gebouwen op basis van het besluit van uw raad worden ondergebracht in een Publiek Publieke Samenwerking met SRO. 3. het planmatig aanpakken van het onderhoud van gebouwen via een onderhoudsplan en een meerjarenprogramma voor 2020 e.v.

99 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Huidige exploitaties/projecten Acht projecten hebben in 2021 een lopende grondexploitatie: 1. Bedrijvenpark Larenstein 2. Centrumplan Bilthoven 3. De Melkweg 4. Boslaan, Van Everdingen locatie 5. Sperwerlaan, Akoteh locatie 6. Beatrixlaan 1, De Werkschuit 7. Aeolusweg achterblijvende locatie, Hummeloord 8. Holsblokkenweg Voor de gemeentelijke locaties die hier niet genoemd zijn, geldt dat óf een grondexploitatie in voorbereiding is óf de locatie wordt verkocht in de huidige staat. Het projectenboek verschijnt eenmaal per jaar als onderdeel van de Jaarrekening. De financiële gegevens van de projecten maken onderdeel uit van de Jaarrekening. Naast projecten met een grondexploitatie zijn ook de gemeentelijke investeringsprojecten zonder grondopbrengst in het projectenboek opgenomen. Voor de meest recente stand van zaken verwijzen wij u naar het laatste projectenboek.

Parameters In de Nota Grondbeleid is het stappenplan opgenomen voor het jaarlijks actualiseren van deze grondexploitaties. Omwille van transparantie en heldere besluitvorming worden de te hanteren parameters jaarlijks in deze paragraaf grondbeleid van de begroting vastgesteld. Het gaat dan om: - Rente - Kostenstijging - Opbrengstenstijging

Voor het begrotingsjaar 2021 stellen wij de volgende parameters voor om te hanteren bij de actualisatie van de grondexploitaties: - Rente 1,99% - Kostenstijging: omdat de projecten in verschillende fases verkeren is deze dynamisch bepaald. - Opbrengstenstijging: omdat de projecten in verschillende fases verkeren is deze dynamisch bepaald. In afwijking van de genoemde parameters wordt de grondexploitatie voor Larenstein geactualiseerd op basis van de CPI-index, conform eerder vastgelegde afspraken.

Particuliere planontwikkelingen Bij faciliterend grondbeleid wordt de realisatie overgelaten aan de markt, de zogenaamde 'particuliere initiatieven'. Hierbij is de gemeente geen risicodragende partij. De gemeente treedt op als ‘bestemmingsplanmaker’ en toetst de plannen aan gemeentelijk beleid. Daar waar nodig worden de plannen vertaald in een partieel bestemmingsplan of ander ruimtelijk besluit. Op die wijze wordt tezamen met en ten behoeve van de particulier invulling gegeven aan realisatie van een locatie waarmee tevens onze gemeentelijke doelstellingen worden gerealiseerd.

De gemeentelijke bijdrage aan particuliere initiatieven wordt op basis van het wettelijk kostenverhaal in rekening gebracht bij de initiatiefnemers. Uitgangspunten als profijt, toerekenbaarheid en proportionaliteit zijn daarbij leidend bij de doorbelasting van gemeentelijke kosten. Daarvoor worden de zogenaamde anterieure overeenkomsten gesloten waarover de raad wordt geïnformeerd.

Vanuit het oogpunt van eenduidigheid, zorgvuldigheid en een goede informatievoorziening aan initiatiefnemers, vinden wij het van belang om vooraf duidelijkheid te geven over de wijze waarop het kostenverhaal wordt toegepast. Daar is de Nota Kostenverhaal voor bedoeld.

Tegelijkertijd met het vaststellen van de Nota Kostenverhaal en in het verlengde van de geactualiseerde Nota grondbeleid zijn tevens 3 fondsen ingericht: voor sociale woningbouw, mobiliteit en landschap. Vanuit de ruimtelijke ontwikkelingen, zowel particulier als gemeentelijk, worden afdrachten gedaan in deze fondsen. Het doel hiervan is om projecten voor sociale woningbouw, mobiliteit en landschap hiermee mede te financieren.

Omgevingswet Op 1 januari 2022 wordt de Omgevingswet van kracht. De Omgevingswet integreert 26 wetten op het gebied van de fysieke omgeving in één wet. De Omgevingswet heeft betrekking op de gehele fysieke omgeving en zal het nieuwe wettelijke kader vormen voor onderwerpen als bodem, geluid, lucht, milieu, waterbeheer, ruimtelijke ordening, monumentenzorg en natuur. Daarnaast zijn er vier Algemene

100 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Maatregelen van Bestuur (in plaats van 117) opgesteld en circa tien ministeriële regelingen (in plaats van 120). De stelselherziening Omgevingswet kent vier doelstellingen: 1. Bewerkstelligen van een samenhangende benadering van de fysieke leefomgeving in beleid, besluitvorming en regelgeving. 2. Vergroten van bestuurlijke afwegingsruimte voor de fysieke leefomgeving. 3. Vergroten van inzichtelijkheid, voorspelbaarheid en gebruiksgemak van het Omgevingsrecht. 4. Versnellen van besluitvorming over projecten in de fysieke leefomgeving.

Belangrijke instrumenten voor gemeenten onder de Omgevingswet worden de Omgevingsvisie, het omgevingsplan en het projectbesluit. Een van de bouwstenen voor de nieuwe Omgevingsvisie is het grondbeleid. In de Omgevingswet en Aanvullingswet grondeigendom zijn de bepalingen opgenomen met betrekking tot voorkeursrecht en onteigening. Het kostenverhaal, dat nu is gebaseerd op de Wet ruimtelijke ordening, de Structuurvisie en de Nota Kostenverhaal, zal moeten worden opgenomen in de regels van de nieuwe instrumenten Omgevingsvisie, Programma en Omgevingsplan. Vanuit het grondbeleid zullen we in 2021 onze bijdrage leveren om bij de implementatie van de nieuwe wet het kostenverhaal hierin te borgen.

Vennootschapsbelasting en grondexploitaties

Gemeenten zijn sinds 2016 Vennootschapsbelasting (hierna VpB) verschuldigd over de winst op gemeentelijke ondernemingsactiviteiten. De VpB-last wordt per ondernemingsactiviteit berekend. De eventuele VpB-last dient conform Besluit Begroting en Verantwoording te worden begroot in het Overzicht Algemene Dekkingsmiddelen.

Om als ondernemer te worden beschouwd, dient aan drie voorwaarden te zijn voldaan: a. Inzet van kapitaal b. Inzet van arbeid c. Duurzame winststreven

Het grondbedrijf is één van de clusters waarover de gemeente Vpb verschuldigd is. Wanneer de gemeente duurzaam winst behaalt met haar grondbedrijf activiteiten, dan moet over die winst belasting worden betaald. In de afgelopen jaren is steeds op basis van een quick-scan vastgesteld dat de gemeente geen duurzame winst behaalt op haar exploitaties. Echter in 2019 zijn vier nieuwe exploitaties vastgesteld en is een grondexploitatie afgesloten. Hierdoor zijn de uitgangspunten veranderd.

Voor een quick-scan worden de gegevens uit onderstaande tabel gecorrigeerd, zodat de fiscale winst kan worden vastgesteld. Op basis van deze correcties blijkt dat de gemeente over de lopende grondexploitaties in 2021 winst maakt. Echter doordat de gemeente op de exploitatie De Leijen-Zuid een groot fiscaal verlies heeft geleden, is de gemeente in 2021 niet belastingplichtig.

Boekwaarde 2019 Boekwaarde 2020 Boekwaarde 2021 Geraamde eindwaarde

Centrumgebied -8.789.169 -10.090.479 -6.850.477 -6.850.477 Bilthoven Larenstein -2.811.503 -1.985.272 124.204 124.204 Melkweg 2.294.334 1.3465.796 477.946 477.946

Sperwerlaan (Akoteh) -91.322 342.465 0 342.465 Beatrixlaan 1 (De -625.064 -111.676 0 -111.676 Werkschuit) Boslaan 32 (Van -248.098 1.134.007 1.091.485 1.091.485 Everdingen) Aeolusweg 14 -3.495 -262.792 394.711 342.072 (Hummeloord) Toelichting: bedragen met ‘-‘ zijn verliesposten, dus kosten

101 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

3.8 Duurzaamheid

In november 2019 stemden de Nederlandse gemeenten bijna unaniem in met het Klimaatakkoord. De gemeenten hebben aangegeven dat het Klimaatakkoord voor hen voldoende basis biedt om met de energietransitie aan de slag te gaan. Daarmee conformeren de gemeenten zich aan twee grote opgaven: de regionale energiestrategie en het opstellen van een warmtevisie. Deze twee onderdelen zijn opgenomen in de duurzaamheidsagenda die in februari 2020 door de raad is vastgesteld. Deze duurzaamheidsagenda is leidend voor gemeentelijk duurzaamheidsbeleid de komende jaren.

Wat is daarvoor nodig Voor de gemeente ligt de grootste opgave en de grootste verantwoordelijkheid bij de gebouwde omgeving. De maatregelen die genomen moeten worden op het gebied van klimaatmitigatie en de klimaatadaptatie zullen de gebouwde omgeving de komende decennia sterk beïnvloeden. Door bijvoorbeeld de realisatie van duurzame energieopwekking en de aanleg van voorzieningen voor waterberging. Maar de opgave raakt ook aan de wettelijke taken van de gemeente op het gebied van wonen en ruimte (omgevingsvisie) en overstijgt de gemeentegrens; sommige duurzame energiebronnen zullen niet binnen de gemeente hoeven te liggen Een sterke regierol voor de gemeente is noodzakelijk, niet alleen om tegemoet te komen aan de opgave uit het klimaatakkoord maar ook in een vroeg stadium te kunnen sturen op de maatregelen die voorkomen uit het coalitieakkoord. Niet alleen regionale afstemming is daarbij nodig maar ook betrokkenheid van alle stakeholders (bedrijven, woningbouwcoöperaties, waterschappen) en inwoners.

Wat willen we bereiken

Klimaatmitigatie Het verzachten van klimaatverandering door minder broeikasgassen uit te stoten.

1. In U-10 verband stellen provincie, waterschappen en gemeenten een Regionale Energie strategie (RES) op, hierin is opgenomen welke bijdrage regio’s leveren om de nationale klimaat doelstelling te halen. In 2020 is hiertoe een Ontwerp RES opgeleverd en door de gemeenteraden, provinciale staten en de algemene besturen van de waterschappen vastgesteld. Op basis hiervan zal in 2021 de definitieve RES ter vaststelling aan de raad worden voorgelegd. 2. In 2020 zijn we gestart met het in kaart brengen van zoekgebieden voor de opwekking van energie uit zon en wind. Deze zoekgebieden zijn leidend bij het formuleren van inbreng van de gemeente De Bilt in de RES. In 2021 scheppen we het proceskader voor het ophalen, toetsen en realiseren van initiatieven. 3. In 2021 is in samenwerking met de gemeenten Utrecht, Zeist, Amersfoort, Soest een Quickscan uitgevoerd naar de mogelijkheden van opwekking van duurzame elektriciteit langs de A 28. 4. In de Transitievisie warmte wordt een tijdspad opgenomen wanneer welke wijken ‘gasloos’ worden. De planning is gericht op een CO2 arme gebouwde omgeving in 2050. Dit betekent een grootschalige planmatige aanpak van de gebouwde omgeving waarin de gemeente de regierol heeft. Voor alle buurten of wijken die voor 2030 van het aardgas afgaan, moet in 2021 bekend zijn wat de alternatieven zijn. De bestuurlijke keuzes voor de periode tot 2030 moeten vastgelegd worden in de omgevingsvisies en omgevingsplannen. In 2020 is een startnotitie ten behoeve van de transitievisie warmte door de raad vastgesteld. Op basis van deze notitie wordt de transitievisie warmte opgesteld in 2021 en ter vaststelling aan de raad voorgelegd. 5. In 2020 is de subsidie Proeftuin Aardgasvrije Wijken aangevraagd voor de wijk Brandenburg West in Bilthoven. Afhankelijk of deze subsidie wordt toegekend dan wordt een projectteam ingericht en zal de planvorming en uitvoering vervolgen. Wordt de subsidie niet toegekend wordt op basis van de verkregen feedback mogelijk een nieuwe subsidieaanvraag voorbereid. 6. Energieverbruik van de gebouwde omgeving terugdringen (isoleren en besparen). Uitvoering van de Regeling Reductie Energiegebruik waar gemeente De Bilt subsidie voor heeft ontvangen. 7. De VvE’s worden gefaciliteerd plannen op stellen voor het verduurzamen van de gebouwen. 8. In het meerjarenonderhoudsplan van de gemeentelijke gebouwen worden maatregelen opgenomen om de gebouwen te verduurzamen. Hieronder valt een visie op het stimuleren van zonnepanelen op gemeentelijk vastgoed.

102 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

9. Scholen worden gestimuleerd hun gebouwen te verduurzamen.

Klimaatadaptatie Aanpassingen in de buitenruimte waardoor we beter kunnen omgaan met de effecten van klimaatverandering.

10. Opstellen van Deltaplan Klimaatadaptatie, waarin de effecten van klimaatverandering worden beperkt. 11. In 2020 zijn de maatregelen (adaptiestrategieën) opgesteld. In 2021 wordt met de uitvoering gestart. 12. Bij verdere planvorming en uitvoering van Brandenburg West Aardgasvrij zien we klimaatadaptieve inrichting als koppelkans. 13. Samen met Stichting Steenbreek werken we aan het ontstenen en klimaatbestendiger maken van de particuliere buitenruimte.

Circulaire economie Herbruikbaarheid van producten en grondstoffen maximaliseren en waarde vernietiging minimaliseren. Het voorkomen van afval is nadrukkelijk een onderdeel van de circulaire economie.

14. Duurzaamheid wordt een integraal onderdeel bij de vernieuwing van het Handboek Inrichting Openbare Ruimte (HIOR). 15. De circulaire economie wordt gestimuleerd door een aantal projecten dat als voorbeeld dient voor de circulaire aanpak.

Klimaatgemeente Als gemeente nemen we verantwoordelijkheid en hebben we een voorbeeldfunctie in het klimaatbestendig inrichten en verder verduurzamen van zowel de gemeente als de gemeentelijke organisatie.

16. In de gemeente wordt experimenteerruimte aangeboden om samen met de kennisinstituten innovatieve duurzame toepassingen te stimuleren die een toegevoegde waarde hebben voor de regio (living lab). 17. Living lab Air verbindt partners uit de gemeente en brengt kennis en inzicht bij inwoners. Inwoners worden betrokken bij het meten van effecten van klimaat adaptieve maatregelen en mogelijke sociaal maatschappelijke bijeffecten. 18. De gemeente de Bilt werkt aan het helder krijgen van onze eigen CO2-impact door onze organisatie te certificeren op de CO2-Prestatieladder. Hiermee nemen we gericht maatregelen om de impact van onze eigen organisatie te verkleinen. 19. De gemeente voert projecten uit waarbij duurzaamheid een integraal onderdeel is, net als bij het verlenen van de vergunningen en bij de inkoop. 20. Ondersteuning van initiatieven op het gebied van duurzaamheid die leven in de Biltse samenleving.

Hoe gaan wij dat doen 1. Samen met bewoners en stakeholders in Brandenburg West wordt de planvorming voor de overgang van aardgas op duurzame warmte verder uitgewerkt. 2. De bijdrage van de kennisinstituten bij Proeftuin Aardgasvrije Wijken wordt geconcretiseerd. 3. We bereiden een proceskader voor zonneveldinitiatieven voor waardoor de zoekgebieden voor zonnevelden zo wenselijk mogelijk worden ingevuld. 4. We voeren een plan uit waarbij bewoners geïnspireerd worden om hun woning te isoleren waarbij ten minste 1000 huishoudens worden geactiveerd. 5. Samen met gebouwenbeheer en vastgoed geven we invulling aan het stimuleren van zonnepanelen op gemeentelijk vastgoed. Ook stellen we een plan voor de verduurzaming van de eigen gebouwen op. 6. Door certificering van de gemeentelijke organisatie op de CO2-Prestatieladder verplichten we onszelf om de CO2impact van de organisatie te verlagen. Het pakket aan maatregelen wat we hiervoor gaan nemen wordt nog uitgewerkt. 7. In 2020 onderzoeken we onder welke voorwaarden we een Bouwkringloop mogelijk kunnen maken in De Bilt. 8. We zetten de ondersteuning aan de lokale Fairtrade werkgroep voort.

103 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

9. We ondersteunen Plog it Up De Bilt. Hiermee stimuleren we dat de inwoners zelf verantwoordelijkheid nemen voor het schoonhouden van de openbare ruimte. 10. We ondersteunen de organisatie van De Week van de Duurzaamheid. 11. We stimuleren dat de scholen hun afval gescheiden inzamelen en verwerken. 12. We organiseren inspiratiesessies met stichting Steenbreek voor het ontstenen van tuinen.

104 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

3.9 Gebiedsgericht werken

We werken als gemeente opgavengestuurd en gebiedsgericht. Dat betekent dat we opgaven zoals de woningbouw en de energietransitie verbinden met lokale wensen en oplossingen. Zoals in het programma Burger, Bestuur en Ondersteuning benoemd, betrekken we inwoners, ondernemers en vertegenwoordigers van instellingen bij de beleidsontwikkeling en planvorming in hun eigen omgeving. Zo behouden en versterken we het karakter van de verschillende kernen in onze gemeente en maken we gebruik van de kennis die er in de samenleving is. Dit doen we enerzijds door beleid samen met inwoners op te stellen. Denk aan het zonneveldenbeleid. Maar ook door in de uitvoering ruimte te geven aan inwoners. Bijvoorbeeld door samen met inwoners invulling te geven aan de wijkoverstijgende speelplekken. In deze paragraaf geven we inzicht hoe dit in 2021 vorm krijgt en geven we hiervan per gebied een illustratie aan de hand van vijf thema’s.

We zijn enkele jaren geleden gestart met gebiedsgericht werken en het begint vorm te krijgen. Op het gebied van verkeer zijn er steeds meer lokale werkgroepen die nadenken hoe de verkeersveiligheid in hun straat of buurt kan verbeteren. Bij de (her)inrichting van de openbare ruimte betrekken we direct omwonenden. In verschillende kernen is een werkgroep biodiversiteit actief. Er zijn diverse WhatsApp- groepen actief om de buurten veiliger te maken. En zo zijn er nog vele voorbeelden waarin samenleving en gemeente samenwerken om de gemeente mooier te maken en leefbaar te houden. Op veel plekken in de gemeente zijn bewonersverenigingen actief die hierin een grote rol spelen.

Elke kern in de gemeente heeft z’n eigen karakter, sterke punten en aandachtspunten. Maatschappelijke opgaven hebben impact op de hele gemeente, maar hebben vaak lokaal een andere uitwerking. Daarom worden gemeentebrede thema’s gebiedsgericht uitgewerkt en aangepakt. Bijvoorbeeld de implementatie van de Omgevingswet, waarbij zelfs uitgangspunt van de wet is dat dit gebiedsgericht wordt aangepakt. Maar ook de woningbouwopgave en duurzaamheidsdoelstellingen zijn onderwerpen die we integraal en samen met inwoners vormgeven.

In de begroting is de gebiedsgerichte uitwerking van opgaven en beleidsdoelstellingen opgenomen in de programma’s. Daarnaast is er (binnen het programma burger, bestuur en samenleving) een beperkt budget beschikbaar voor gebiedsgericht werken. Dit budget wordt ingezet om participatie en sociale cohesie in de buurten en dorpen te versterken. Jaarlijks organiseren we voor alle bewonersverenigingen een netwerkbijeenkomst om ervaringen uit te wisselen en kennis te delen. Sinds 2020 is het digitale inwonerpanel actief, zodat we eenvoudig en snel meningen kunnen peilen over actuele onderwerpen. Meander Omnium verzorgt voor ons de buurtbemiddeling. Daarmee is het mogelijk dat inwoners een beroep doen op buurtbemiddeling voor het oplossen van conflicten.

Prioriteiten per gebied De onderlinge verschillen in de kernen van onze gemeente zijn groot. Door verschillen in ligging, samenstelling van de bevolking, grootte etc. zijn er verschillen in welke thema’s meer of minder aandacht hebben in de kern. Per gebied is een aantal thema’s weergegeven dat het komende jaar (of jaren) aandacht vraagt. Dit is niet uitputtend, het betreffen enkele highlights per gebied. Er zijn (veel) meer opgaven die gebiedsgericht worden aangepakt. In 2021 werken we dit samen met vertegenwoordigende partijen in de gebieden uit in gebiedsagenda’s. De gebiedsagenda is een overzicht van opgaven, projecten en initiatieven waaraan in de verschillende kernen wordt gewerkt. Op de gebiedsagenda staan in ieder geval de opgaven waar we als gemeente aan werken, maar ook de initiatieven die inwoners nemen en concrete werkgroepen en projecten waarin inwoners en gemeente samen optrekken. De gebiedsagenda is bedoeld als dynamisch document, zodat we per gebied – en per kern – steeds het goede gesprek voeren over wat de betrokkenen belangrijk vinden en agenderen.

105 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Groene Kernen

1. Betaalbare woningen (hoofdstuk 2.9) In de dorpen Groenekan, Hollandsche Rading en Westbroek is behoefte aan kleinschalige woningbouw voor starters/jonge gezinnen en ouderen. Een mooi voorbeeld is de realisatie van de woningen aan de Holsblokkenweg in Westbroek door middel van collectief particulier opdrachtgeverschap (cpo). Maartensdijk heeft ruimte voor een groter aantal woningen, met meer diversiteit in de samenstelling. Nieuwe woningen zijn belangrijk om de leefbaarheid en voorzieningen zoals scholen, (sport)verenigingen en het winkelaanbod zoals op het Maertensplein, in stand te houden. Het gesprek over woningbouw is gestart en krijgt in 2021 concreter invulling.

2. Natuurontwikkeling en recreatie (hoofdstuk 2.6 en 2.9) In de groene kernen zijn bossen, heide en de polder dichtbij. Dat maakt wonen én recreëren in de groene kernen aantrekkelijk. Tegelijk kan het leiden tot spanning tussen woongenot en recreatief verkeer. Dit speelt met name bij het Noorderpark in Groenekan en aan de noordkant van Hollandsche Rading. In Westbroek wordt in 2021 verder gewerkt aan herstel van de cultuurhistorische landschappelijke waarden van de NNN-gebieden Molenpolder en Westbroekse Zodden. Rond Hollandsche Rading werkt men aan herstel van bos- en heidegebied. De laatste jaren zijn de wandel- en fietspaden in het gebied sterk uitgebreid. Het Noorderpark wordt verder ingericht als recreatieterrein voor inwoners uit de omgeving. De plannen voor invulling en organisatie van fort Ruigenhoek tot een klimaatfort krijgen komend jaar meer vorm.

3. Energieopwekking en biodiversiteit (hoofdstuk 2.6, 2.8 en 2.9 en paragraaf 3.8) In alle dorpen is veel aandacht voor biodiversiteit. Diverse werkgroepen ondernemen acties en werken samen met de gemeente om de openbare ruimte biodiverser te maken. Afgelopen jaar zijn op meerdere plekken bollen en inheemse planten gepoot. Ook voor 2021 liggen er plannen. Voor energieopwekking wordt al snel gedacht aan zonnevelden en windmolens. Tegelijk staat dit op gespannen voet met het vorige thema: natuur en recreatie. Dit is niet alleen in 2021, maar de komende jaren een onderwerp waar we samen met inwoners in het gebied invulling aan geven, bijvoorbeeld in het kader van het zonneveldenbeleid. Er zijn al mooie initiatieven in de dorpen die bijdragen aan energieopwekking zoals de oprichting van de energiecoöperatie Westbroeks Energie Initiatief en het inkoopcollectief voor zonnepanelen in Maartensdijk.

4. Verkeersveiligheid en overlast (hoofdstuk 2.3) Mede door de ligging langs de A27 en dichtbij stad Utrecht zijn de verkeersdruk en -veiligheid zorgpunten. De werkzaamheden vanaf 2022 aan de Noordring Utrecht maken dit zeker voor Groenekan nog prangender. Een werkgroep van inwoners en gemeente bereidt zich in 2021 hierop voor. De actieve camerahandhaving op de spitsafsluiting bij de Korssesteeg in Westbroek is een uitwerking van het samen verkeersveiliger maken van het dorp. In Hollandsche Rading zijn het met name de provinciale weg N417 en het recreatieve verkeer die maken dat er aandacht is voor de verkeersveiligheid. Rond verschillende wegen hebben zich werkgroepen van inwoners gevormd om samen met de gemeente te werken aan verkeersremmende maatregelen.

5. Sociale verbondenheid (hoofdstuk 2.1 en 2.7) Voor alle dorpen geldt dat er sprake is van actieve gemeenschappen die veel ondernemen om de sociale verbondenheid vorm te geven. In drie dorpen is een actieve bewonersvereniging en in alle dorpen vervullen kerken en/of sportverenigingen een belangrijke verbindende rol. Er worden bovendien talrijke grotere en kleinere activiteiten georganiseerd waarbij het saamhorigheidsgevoel wordt versterkt. Ook de dorpshuizen, hoewel per dorp verschillend ingevuld, spelen hierin een centrale rol. De toekomst van dorpshuis De Groene Daan in Groenekan krijgt in 2021 zijn definitieve beslag.

106 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Bilthoven

1. Verminderen van verkeersoverlast (hoofdstuk 2.3) Bilthoven ligt tussen meerdere drukke verkeersaders. Inwoners ervaren dat de verkeersdruk toeneemt en voorzien een extra toename door de verwachte woningbouw. Samen met de diverse bewonersverenigingen onderzoeken we waar aanpassingen kunnen leiden tot een veiliger verkeersnetwerk. a. In Bilthoven Noord kijken we naar een betere afwikkeling van de verschillende wegen naar de Soestdijkseweg Noord, het tegengaan van te hard rijden op de 30km/uur wegen en de doorstroom naar Den Dolder. b. In Bilthoven Oost worden wegen rond het centrum opnieuw ingericht. c. In Bilthoven West moet er met de realisatie van de Schapenweide rekening worden gehouden met een toename van het verkeer op reeds drukke ontsluitingswegen (Groenekanseweg en Soestdijkseweg Zuid). Ook USP-Bilthoven is een gesprekspartner bij het beperken van de verkeersdrukte. d. In het centrum is de ontwikkeling van het centrumgebied een belangrijke ontwikkeling (Driehoek, busstation, station en Vinkenplein). e. De snelfietsroute Utrecht – Amersfoort wordt aangelegd. De route komt Bilthoven binnen via het Beukenlaantje in Bilthoven West en loopt via het centrum naar de Paltzerweg.

2. Wonen in Bilthoven en behoud groene karakter (hoofdstuk 2.9, 2.8 en 2.6) Bilthoven is een aantrekkelijke woonomgeving door zijn ligging nabij de stedelijke voorzieningen in Utrecht en de groene omgeving van de Utrechtse Heuvelrug. Bilthoven kent vele ontwikkellocaties. Ontwikkellocaties die we zo veel mogelijk in samenspraak met bewoners vorm willen geven. Voorbeelden van ontwikkellocaties zijn het oude zwembad, Schapenweide en de locatie Politiebureau Leyenseweg. Onze inwoners waarderen het groene karakter van hun woonomgeving en willen dit behouden en versterken. We geven samen met onze inwoners invulling aan het Groenrenovatieplan, waarbij we inzetten op het bevorderen van biodiversiteit, we zetten in op bouwen met behoud van het groene karakter en we ondersteunen ‘Steenbreek Bilthoven’.

3. Economie (hoofdstuk 2.4) Bilthoven heeft naast een aantal wijkondersteunende winkelcentra het centrale winkelcentrum De Kwinkelier. De lange looptijd van de herontwikkeling en de verschillende belangen die daarin spelen, vragen om een goede dialoog tussen gemeente, ondernemers en inwoners. De ontwikkeling van 50.000m2 life sciences op de Schapenweide (in combinatie met woningbouw) is een van de speerpunten in het coalitieakkoord. We realiseren hier de komende jaren een versteviging van het economisch belang van De Bilt in de provincie. Bedrijventerrein Larenstein is in ontwikkeling. Nog beschikbare percelen worden de komende jaren ingevuld.

4. Speelplaatsen (hoofdstuk 2.6) Bilthoven kent veel speelruimten. Het aantal buurtinitiatieven om speelruimten op te knappen is hoog. De actieve houding van de inwoners omarmen we door initiatieven te faciliteren en in een vroeg stadium in gesprek te gaan met de initiatiefnemers. De uitvoering van het speelruimtebeleidsplan waarin een vermindering van het aantal formele speelplekken is opgenomen, staat hiermee op gespannen voet. We betrekken inwoners daarom in een vroeg stadium bij de uitwerking van het speelruimtebeleid.

5. Stimuleren van maatschappelijke- en duurzaamheidsinitiatieven (hoofdstuk 2.7 en 2.9) De meeste wijken in Bilthoven hebben een actieve bewonersvereniging die veel onderneemt om de sociale verbondenheid en leefbaarheid in de wijk te verbeteren. Waar geen bewonersvereniging georganiseerd is, stimuleert de gemeente bewoners zich te verenigingen.

In het coalitieakkoord is opgenomen dat het aardgasvrij maken van wijken een wens is. Het aardgasvrij maken van een wijk heeft een grote impact op individuele inwoners en de woonomgeving. Subsidies van de centrale overheid voor een dergelijk initiatief zijn afhankelijk van burgerparticipatie. Voor Brandenburg is een subsidie aangevraagd, wanneer deze wordt toegekend kunnen er grote stappen gezet worden in de verduurzaming van de wijk. De inzet van wijkgericht werken is essentieel voor de uitvoering van dergelijke initiatieven.

107 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

De Bilt

1. Winkelgebied Hessenweg (hoofdstuk 2.4) Het winkelgebied Hessenweg/Looijdijk is een levendig winkelcentrum. Het vervult voor veel inwoners een belangrijke functie bij de aankoop van eerste levensbehoeften. De beperkte openbare ruimte en de verschillende verkeerstromen dragen bij aan een beperkte verblijfskwaliteit. Winkeliers, vastgoedeigenaren en omwonenden zijn in gesprek om ideeën hierover bij elkaar te brengen om het winkelgebied aantrekkelijk te houden voor de toekomst.

2. Betrokkenheid bij openbare ruimte (hoofdstuk 2.6) Wij werken samen met veel inwonersgroepen om de kwaliteit van speelplekken en het groen in hun buurt of straat te verbeteren. Veel groepen organiseren zelf fondsenwerving om deze verbeteringen mogelijk te maken en spelen een actieve rol in het beheer door bijvoorbeeld groen te adopteren of een jaarlijkse schoonmaakactie te houden. Zo is in het afgelopen jaar de entree van het Van Boetzelaerpark verbeterd en zijn in Weltevreden speelplekken opgeknapt. Ook in 2021 zijn er initiatieven om de buitenruimte te verbeteren.

3. Verkeersdrukte (hoofdstuk 2.3) De Bilt is een kern tussen verschillende belangrijke verkeersaders. Het verkeer in De Bilt wordt steeds drukker, zowel voor autoverkeer als fietsverkeer. Verkeersdrukte, sluipverkeer en verkeersveiligheid zijn dan ook belangrijke aandachtspunten. Het verkeerscirculatieplan, om sluipverkeer te beperken, is voor de leefbaarheid van het dorp dan ook een belangrijk thema. In 2021 wordt het eerste deel uitgevoerd met het doortrekken van de Prof. dr. T.M.C. Asserweg.

4. Parkeren (hoofdstuk 2.3) Vooral in het oudere deel van De Bilt is beperkte parkeerruimte een belangrijke belemmerende factor voor nieuwe ontwikkelingen. Veel inwoners ervaren parkeerdruk. Het aantal auto’s per huishouden neemt toe. De gemeente Utrecht weert steeds meer de auto uit de stad, waardoor forenzen er voor kiezen om te parkeren in De Bilt en dan per fiets of OV verder te reizen. In nauwe samenwerking met inwoners van het oude dorp is een blauwe zone ingericht om de aanwezige parkeerdruk te verminderen. In 2021 staat herijking van het parkeerbeleid op de planning.

5. Klimaatadaptatie (hoofdstuk 2.8) De Bilt heeft naar verhouding minder groen en meer bebouwing en verharding dan de andere kernen. Het risico op hittestress en wateroverlast neemt door klimaatverandering toe. Voor De Bilt is klimaatadaptatie dan ook een belangrijke prioriteit voor de komende jaren. Daarom zijn we ook samen met de werkgroep Steenbreek De Bilt, bestaande uit vrijwilligers van Groei en Bloei en IVN, aan de slag om inwoners te informeren en ondersteunen bij het ontstenen van hun tuinen.

108 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

4 Financiële positie

4.1 Recapitulatiestaat

Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2019 Primitief na 2021 2022 2023 2024 2025 2020 wijziging 2020 Programma : Burger, bestuur en ondersteuning U Totaal Lasten 5.171.411 4.772.117 4.774.438 5.348.159 5.284.578 5.234.927 5.227.431 5.209.493 I Totaal Baten 1.386.563 1.907.238 1.907.238 2.048.169 752.984 752.984 752.984 752.984 Saldo voor bestemming reserves 3.784.848 2.864.879 2.867.110 3.299.990 4.531.594 4.481.943 4.474.447 4.456.509 Programma : Veiligheid U Totaal Lasten 3.578.950 3.880.779 3.848.779 4.084.876 4.013.278 4.007.444 4.006.024 4.004.604 I Totaal Baten 60.635 33.100 33.100 -33.696 33.696 33.696 33.696 33.696 Saldo voor bestemming reserves 3.518.314 3.847.679 3.815.679 4.051.180 3.979.582 3.973.748 3.972.328 3.970.908 Programma : Verkeer, vervoer en waterstaat U Totaal Lasten 4.313.252 4.547.689 4.806.575 4.573.993 4.700.397 4.644.104 4.612.384 4.610.379 I Totaal Baten 1.261.614 654.894 678.494 681.097 681.097 681.097 681.097 681.097 Saldo voor bestemming reserves 3.051.638 3.892.795 4.128.081 3.892.896 4.019.300 3.963.007 3.931.287 3.929.282 Programma : Economie U Totaal Lasten 934.588 3.497.118 1.732.890 3.889.484 405.851 405.851 405.851 405.851 I Totaal Baten 1.145.344 3.297.541 1.533.313 3.677.254 223.893 223.893 223.893 223.893 Saldo voor bestemming reserves -210.757 199.577 199.577 212.230 181.958 181.958 181.958 181.958

109 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Programma : Onderwijs U Totaal Lasten 4.535.234 4.845.967 4.845.967 4.642.235 4.561.349 4.513.628 4.491.135 4.415.941 I Totaal Baten 449.034 368.766 443.766 356.987 356.987 356.987 356.987 356.987 Saldo voor bestemming reserves 4.086.200 4.477.201 4.402.201 4.285.248 4.204.362 4.156.641 4.134.148 4.058.954 Programma : Sport, cultuur en recreatie U Totaal Lasten 9.219.157 8.988.926 8.898.025 8.531.258 8.526.836 8.733.205 8.678.595 8.618.702 I Totaal Baten 1.466.516 1.367.371 1.367.371 1.092.502 1.092.502 1.092.502 1.092.502 1.092.502 Saldo voor bestemming reserves 7.752.641 7.621.555 7.530.654 7.438.756 7.434.334 7.640.703 7.586.093 7.526.200 Programma : Sociaal Domein U Totaal Lasten 38.651.684 38.139.666 39.301.345 40.473.736 40.124.919 40.146.956 40.133.190 40.110.724 I Totaal Baten 10.007.439 10.101.216 10.101.216 10.038.564 10.038.564 9.975.564 9.975.564 9.975.564 Saldo voor bestemming reserves 28.644.245 28.038.450 29.200.129 30.435.172 30.086.355 30.171.392 30.157.626 30.135.160 Programma : Volksgezondheid en milieu U Totaal Lasten 12.346.416 13.202.065 13.220.866 12.049.864 12.001.879 12.015.387 12.040.461 12.049.131 I Totaal Baten 10.888.827 10.532.350 10.453.350 9.929.117 9.889.653 9.859.139 9.848.076 9.848.076 Saldo voor bestemming reserves 1.457.589 2.669.715 2.768.516 2.120.747 2.112.226 2.156.248 2.192.385 2.201.055 Programma : Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing U Totaal Lasten 18.998.045 9.428.055 11.432.312 11.515.269 3.515.588 3.178.839 3.212.731 3.212.731 I Totaal Baten 18.002.998 6.927.288 8.621.370 8.973.107 1.281.251 1.220.755 1.220.755 1.220.755 Saldo voor bestemming reserves 995.047 2.500.767 2.810.942 2.542.162 2.234.337 1.958.084 1.991.976 1.991.976 Programma : Algemene dekkingsmiddelen U Totaal Lasten 12.117.218 11.644.698 12.037.821 13.257.792 13.038.685 13.177.257 13.185.872 13.242.876 I Totaal Baten 67.075.166 68.088.104 67.729.783 70.465.705 70.916.146 71.031.704 71.212.242 71.812.048 Saldo voor bestemming reserves -54.957.947 -56.443.406 -55.691.962 -57.207.913 -57.877.461 -57.854.447 -58.026.370 -58.569.172 SALDO LASTEN 109.865.955 102.947.080 104.898.928 108.366.666 96.173.360 96.057.598 95.993.674 95.880.432 SALDO BATEN 111.744.136 103.277.868 102.868.001 107.296.198 95.266.773 95.228.321 95.397.796 95.997.602 SALDO VOOR BESTEMMING RESERVES -1.878.181 -330.788 2.030.927 1.070.468 906.587 829.277 595.878 -117.170 Reserve stortingen (Lasten) 4.113.986 523.165 4.292.914 23.165 23.165 23.165 23.165 23.165 Reserve onttrekking (Baten) 4.318.011 518.802 5.313.635 409.802 101.676 86.676 86.676 86.676 Saldo van de onttrekkingen uit en stortingen in de reserves -204.025 4.363 -1.020.721 -386.637 -78.511 -63.511 -63.511 -63.511 SALDO NA BESTEMMING RESERVES -2.082.206 326.425 1.010.206 683.831 828.076 765.766 532.367 -180.681

110 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

4.2 Structureel resultaat

Overzicht van incidentele baten en lasten Incidentele lasten Programma's 2021 2022 2023 2024 Burger, bestuur en ondersteuning Contour REP U10 13.500 Extra ICTmiddelen raad 24.000 Veiligheid Interventiespecialist 70.000 Sport, cultuur en recreatie Onderzoek uitbesteding buitendienst 40.000 Sociaal Domein Activering doelgroep 3 (participatie) 25.000 Subsidie Tafeltje Dekje wordt gestopt na 2021 60.000 Programma-adviseur implementatie maatschappelijke business cases 90.000 (t/m 2021) Regionale inkooporganisatie Zorg (aanbesteding zorg) 90.000 Volkshuisvesting, Ro en Stedelijke Vernieuwing Grexen (Larenstein, Centrum, Melkweg, Van Everdingen en 11.256.613 60.496 Hummeloord) Omgevingswet 35.000 50.000 Omgevingswet 2020 290.000 20.000 Realisatie woningbouwopgave 93.024 93.024 Algemene dekkingsmiddelen Subsidiespecialist 45.000 Brandverzekering, taxaties 10.000 Applicatie bewonersparticipatie 15.000 15.000 Totaal 12.133.137 238.520 24.000 Incidentele baten Programma's 2021 2022 2023 2024 Burger, bestuur en ondersteuning Opbrengst verkoop gebouwen 1.170.700 Volkshuisvesting, Ro en Stedelijke Vernieuwing Grexen (Larenstein, Centrum, Melkweg, Van Everdingen en 11.256.613 60.496 Hummeloord) Totaal 12.427.313 60.496

Structurele saldi 2021 2022 2023 2024 Begrotingssaldo -683.831 -828.072 -765.766 -532.367 Af Incidentele baten 12.427.313 60.496 - - Incidentele onttrekking reserves 85.000 15.000 Bij Incidentele lasten 12.133.137 238.520 24.000 - Incidentele toevoeging reserves Structureel saldo -1.063.007 -665.048 -741.766 -532.367

Bovenstaand overzicht is een opsomming van baten en lasten die niet structureel in de begroting voorkomen. Het gaat dus niet over extra voor- of nadelen, maar om posten die incidenteel hoger of lager zijn. Bijvoorbeeld “Omgevingswet”. Deze post is als tijdelijk nadeel in de begroting opgenomen, maar voor de bepaling van het structurele resultaat wordt deze post niet meegenomen. Een zelfde redenering geldt voor

111 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

de “Opbrengst verkoop gebouwen” incidenteel extra baten, ook deze worden voor de bepaling voor de structurele saldi buiten beschouwing gelaten.

Overzicht van structurele toevoegingen aan reserves en saldi

Structurele toevoegingen aan reserves 2021 2022 2023 2024 Vrije reserve 23.165 23.165 23.165 23.165 Totaal 23.165 23.165 23.165 23.165

Structurele onttrekkingen uit reserves 2021 2022 2023 2024 Afrondende nieuwbouw gemeentehuis 67.616 67.616 67.616 67.616 Investeringen gemeentewerf De Bilt 19.060 19.060 19.060 19.060 Totaal 86.676 86.676 86.676 86.676

112 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

4.3 Schuldpositie

Per 31 december 2019 heeft de gemeente € 82.075.000 aan langlopende geldleningen op de balans staan. De omvang van de schulden vormt deels een indicatie voor de financiële gezondheid van de gemeente, evenals de reservepositie. De schuld vormt een harde financiële verplichting, waar de reserves vooral een administratief, boekhoudkundig karakter hebben. Om over reserves te kunnen beschikken moeten over het algemeen financieringsmiddelen worden aangetrokken. Dat leidt tot een verhoging van de schuld. Wij schetsen in deze paragraaf de absolute schuldpositie van De Bilt: de omvang, de verwachte ontwikkeling en de rentelasten die uit de schuldpositie voortvloeien. Tenslotte gaan wij in op mogelijkheden voor beheersing van de schuld.

Functie schulden Anders dan de rijksoverheid hanteren gemeenten in hun boekhouding het stelsel van baten en lasten. De investeringen worden geactiveerd (onder de activa op de balans verantwoord) en afgeschreven over de levensduur van het kapitaalgoed. Om die investeringen te kunnen doen, moeten financieringsmiddelen worden aangetrokken. In het jaar van investering vinden immers grote uitgaven plaats, die niet worden gedekt door inkomsten in dat jaar. Ook wanneer de gemeente exploitatietekorten aanzuivert vanuit de reserves, zal dit gefinancierd moeten worden met extra leningen. Concreet leidt dit er toe dat het eigen vermogen afneemt en het vreemd vermogen toeneemt. Het investeringsvolume van de gemeente verschilt sterk per jaar. Grote investeringen worden gepleegd bij de realisatie van bijvoorbeeld schoolgebouwen, een sporthal of grote rioleringswerken of bij aankoop van gronden om later hierop bijvoorbeeld nieuwbouw te realiseren. In deze jaren zullen de investeringen vaak veel hoger zijn dan de afschrijvingen in zo’n jaar. Dit zal dan veelal moeten worden gefinancierd door leningen. Het ideaal zou zijn dat de gemeenten jaarlijks haar investeringsuitgaven zou kunnen dekken uit de afschrijvingslasten. Zeker bij kleinere gemeenten als De Bilt is hiervan geen sprake. Gezien de huidige leningportefeuille is het verstandig om de ruimte binnen de vrijkomende middelen te betrekken bij de investeringsbeslissing.

Relatieve schuldpositie Gezien de financiële positie van de gemeente zal de omvang van de schulden beheerst moet worden. Het aangaan van een langlopende geldlening brengt langjarige verplichtingen met zich mee in de vorm van rente en aflossingen. Voor een beoordeling van de schuldpositie van De Bilt kijken wij naar de hoogte van de schuld in verhouding tot de inkomsten van de gemeente (de schuldquote).

Kengetallen Realisatie Begroting 2019 2020 2021 2022 2023 2024 Netto schuldquote 73,8% 85,7% 78,7% 86,6% 87,7% 86,0%

De schuldquote is in 2019 gedaald tot onder 75%. In 2020 zal deze stijgen naar ongeveer 86%. In 2021 zal bij realisatie van de begroting 2020, de schuldquote weer licht dalen naar 79%. Dit is vooral het gevolg van eenmalige inkomsten door verwachte vastgoedverkopen. Hierdoor zijn de gemeentelijke inkomsten hoog en blijft de schuldpositie ongeveer gelijk. Op korte termijn zullen de investeringsuitgaven hoger zijn dan de afschrijvingen. De uitdaging voor gemeente De Bilt is om op langere termijn de investeringsuitgaven binnen de afschrijvingslasten te krijgen en te houden.

113 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Omvang schuldpositie De Bilt De netto-schuld, volgens de definitie die de VNG hanteert, wordt berekend aan de hand van onderstaande tabel: ( x € 1.000) 2019 2020 2021 2022 2023 2024 Vaste schulden + 82.075 80.925 80.075 80.225 80.275 80.325 Netto vlottende schuld + 9.148 16.007 13.145 13.139 12.023 10.487 Overlopende passiva + 4.880 4.880 4.880 4.880 4.880 4.880 Financiële activa (excl. kapitaalverstr. leningen) - 300 291 282 273 264 255 Financiële activa (verstrekte leningen) - 76 38 0 0 0 0 Uitzettingen < 1 jaar - 11.318 11.318 11.318 11.318 11.318 11.318 Liquide middelen - 8 0 0 0 0 0 Overlopende activa - 2.060 2.060 2.060 2.060 2.060 2.060

Netto schuld 82.341 88.105 84.440 84.593 83.536 82.059

Beheersing schuldpositie Om de financiële positie van de gemeente op langere termijn gezond te houden moet naast het saldo van de meerjarenbegroting, de reservepositie, de risico’s en de grondexploitaties, etc. ook de schuldpositie bewaakt worden. De langetermijnverplichtingen die we hiermee aangaan, moeten ook in de toekomst betaalbaar blijven. Momenteel is het rentepercentage voor lang vreemd vermogen nog steeds zeer laag en de verwachting is dat dat voorlopig ook nog zo blijft. Maar wanneer de rentepercentages voor nieuw lang geld stijgen, zal de druk op de begroting snel toenemen. Bij een stijging van de rente met 1%, nemen de lasten bij herfinanciering van de aflossing jaarlijks met € 82.000 toe.

Voor beperking van de schuldpositie kan onder andere aan de volgende mogelijkheden worden gedacht: 1. Verkoop van activa (grondposities) 2. Hanteren van een investeringsplafond (gelijk aan de vrijgevallen middelen door afschrijving) 3. Alternatieve financiering door eigen bezit te beperken 4. Wagenpark vervangen door lease constructies

Door bovenstaande constructies is het zeer wel mogelijk dat minder ruimte binnen de exploitatie resteert. Met andere woorden deze financieringsconstructies zijn duurder dan eigen bezit. Hierdoor zullen elders bezuinigingen moeten worden gerealiseerd. De wijze van financiering zal hoogstwaarschijnlijk niet de oplossing zijn voor de beheersing van de schuldpositie. Die ligt in de afweging van het gewenste voorzieningenniveau. Dit is een afweging die bij de gemeenteraad ligt, die de afweging zal maken tussen het maatschappelijk rendement en de bedrijfseconomische kosten.

114 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

4.4 Geprognosticeerde balans en EMU-saldo

Prognose meerjarenbalans Realisatie Begroting 2019 2020 2021 2022 2023 2024 Activa Vaste activa Immateriële vaste activa 942 1.316 1.314 1.314 1.314 1.314 Materiële vaste activa 102.013 105.890 106.204 105.397 103.511 101.438 Financiële vaste activa 925 878 831 822 813 804 Totaal vaste activa 103.880 108.085 108.349 107.533 105.638 103.556

Vlottende activa Voorraden 3.144 2.626 -2.420 6 6 6 Uitzettingen 11.318 11.318 11.318 11.318 11.318 11.318 Liquide middelen 8 0 0 0 0 0 Overlopende activa 2.060 2.060 2.060 2.060 2.060 2.060 Totaal vlottende activa 16.530 16.004 10.958 13.384 13.384 13.384

Totaal activa 120.410 124.088 119.307 120.917 119.021 116.939

Passiva Vaste passiva Reserves 19.698 20.759 19.362 20.974 20.082 19.253 Resultaat boekjaar 2.082 -1.010 -683 -828 -766 -532 Voorzieningen 2.528 2.528 2.528 2.528 2.528 2.528 Vaste schuld 82.075 80.925 80.075 80.225 80.275 80.325 Totaal vaste passiva 106.383 103.202 101.282 102.899 102.119 101.573

Vlottende passiva Vlottende schuld 9.148 16.007 13.145 13.139 12.023 10.487 Overlopende passiva 4.880 4.880 4.880 4.880 4.880 4.880 Totaal vlottende passiva 14.028 20.887 18.025 18.019 16.903 15.367

Totaal passiva 120.411 124.089 119.308 120.917 119.022 116.940

EMU Saldo Begroting 2020 2021 2022 2023 2024 Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit 1. (+) -2.031 -1.070 1.466 -829 -596 reserves (zie BBV, artikel 17c). 2. (-) Mutatie (im)materiële vaste activa 4.252 311 -807 -1.886 -2.073 3. (+) Mutatie voorzieningen 0 0 0 0 0 4. (-) Mutatie voorraden (incl. bouwgronden in exploitatie) -519 -5.046 2.426 0 0 Verwachte boekwinst bij verkoop effecten en (im)materiële 5. (-) 0 0 0 0 0 vaste activa Berekend EMU-saldo -5.764 3.664 -153 1.057 1.477

115 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

4.5 Verwachte ontwikkeling reserves en voorzieningen

Ontwikkeling eigen vermogen De door het college voorgestelde meerjarenbegroting leidt tot een verandering van de verwachte ontwikkeling van het eigen vermogen.

Saldo Saldo Saldo Saldo Saldo Saldo Reserves 31-12-2019 31-12-2020 31-12-2021 31-12-2022 31-12-2023 31-12-2024

Algemene reserve Vrije reserve 3.214.098 3.897.412 2.910.371 2.249.704 1.444.793 702.193 Totaal algemene reserve 3.214.098 3.897.412 2.910.371 2.249.704 1.444.793 702.193

Voor egalisatie van tarieven: Egalisatiereserve riolering 1.875.292 1.637.166 1.399.040 1.399.040 1.399.040 1.399.040 Egalisatiereserve sport 13.049 13.049 13.049 13.049 13.049 13.049 Subtotaal egalisatiereserves 1.888.341 1.650.215 1.412.089 1.412.089 1.412.089 1.412.089 tarieven

Overige bestemmingsreserves: Risicoreserve 11.359.134 11.359.134 11.359.134 11.359.134 11.359.134 11.359.134 Grondexploitatie 909.539 677.811 677.811 3.050.811* 3.050.811 3.050.811 Speelplaatsen 13.560 13.560 13.560 13.560 13.560 13.560 Afrondende nieuwbouw gemeentehuis 819.028 751.412 683.796 616.180 548.564 480.948 Kunstvoorwerpen 18.806 18.806 18.806 18.806 18.806 18.806 Investeringen gemeentewerf De Bilt 148.769 129.709 110.649 91.589 72.529 53.469 Culturele evenementen 21.200 21.200 21.200 21.200 21.200 21.200 Sociaal Domein 1.097.587 1.003.587 1.003.587 1.003.587 1.003.587 1.003.587 Fiscaliteit 207.470 374.430 374.430 374.430 374.430 374.430 Corona 600.000 515.000 500.000 500.000 500.000 Duurzaamheid (revolving fund) 261.742 261.742 261.742 261.742 261.742 Totaal bestemmingsreserves 14.595.093 15.211.391 15.039.715 17.311.039 17.224.363 17.137.687 Gerealiseerd resultaat 2.082.207 -1.010.206 -683.831 -828.076 -765.766 -532.367 Totaal Reserves 21.779.739 19.748.812 18.678.344 20.144.756 19.315.479 18.719.602

* voor de prognose van de reserves is rekening gehouden met een storting in de reserve Grondexploitatie van €2.373.000 in 2022. Dit is het verwachte resultaat op de Grexen.

Voorzieningen

OVERZICHT ONTWIKKELING 2019 2020 2021 2022 2023 2024 VOORZIENINGEN (x€ 1.000) Bestaande risico's 849 849 849 849 849 849 Onderhoudsegalisatie 1.671 1.671 1.671 1.671 1.671 1.671 Door derden beklemde middelen 9 9 9 9 9 9 TOTAAL VOORZIENINGEN 2.529 2.529 2.529 2.529 2.529 2.529

116 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

4.6 Investeringen 2021 – 2024

In dit hoofdstuk worden alle geplande investeringen gepresenteerd. Bij het vaststellen van de begroting wordt de raad ook gevraagd de kredieten voor de investeringen van het begrotingsjaar beschikbaar te stellen. Vanaf dit jaar willen we u expliciet aangeven welke investeringen in eerdere jaren nog niet zijn gestart, maar waar wel al kapitaallasten voor zijn begroot.

Geplande toekomstige investeringen

OMSCHRIJVING 2021 2022 2023 2024 Riolering Riolering jaarschijf 2021 2.500.000 Riolering jaarschijf 2022 2.500.000 Riolering jaarschijf 2023 2.500.000 Riolering jaarschijf 2024 2.500.000 Totaal 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 Speelruimtebeleid Beweegroutes Bilthoven en De Bilt 2020 10.000 Wijkoverstijgende plekken 2020 50.000 Wijkoverstijgende plekken 35.000 Wijkoverstijgende plekken 15.000 Vervanging toestellen 2020 10.000 Vervanging toestellen 10.000 Vervanging toestellen 10.000 Vervanging toestellen 10.000 Totaal 115.000 25.000 10.000 Sport DOS Westbroek kunstgrasveld (fundering) 150.000 DOS Westbroek (drainage) 15.000 SVM (pompinstallatie beregening) 2020 30.000 Tweemaal Zes kunstgrasveld 1 (toplaag) 70.000 Tweemaal Zes kunstgrasveld 1 (veldafscheiding) 17.000 Tweemaal Zes kunstgrasveld 2 (toplaag) 70.000 Tweemaal Zes kunstgrasveld 2 (veldafscheiding) 17.000 DOS Westbroek kunstgrasveld (toplaag) 70.000 DOS Westbroek kunstgrasveld (veldafscheiding) 17.000 SVM (veldverlichting trainingsveld) 15.000 FC De Bilt (pompinstallatie beregening) 2020 40.000 SCHC (bestrating) 12.000 SCHC kunstgrasveld 6(toplaag) 180.000 SCHC kunstgrasveld 6 (veldafscheiding, ballenvangers) 20.000 SCHC kunstgrasveld 3 (toplaag) 180.000 SCHC kunstgrasveld 3(veldafscheiding, ballenvangers) 20.000 Fc de Bilt (hekwerk rondom complex) 35.000 Fc de Bilt (bestrating) 15.000 Hsv Centrals (beregening) 12.000 Hsv Centrals (hekwerk rondom complex) 25.000 Hsv Centrals (bestrating) 12.000 Hsv Centrals toplaag 43.950 Hsv Centrals fundering 30.000 Hsv Centrals Hekwerken 9.200 Hsv Centrals drainage 15.000 Bestrating KV Nova 12.000 Nieuw sporthal HF Wittte* PM SCHC kunstgrasveld 1 hoofdveld (toplaag) 180.000 SCHC kunstgrasveld 1 hoofdveld (fundering) 150.000 SCHC kunstgrasveld 1 (veldafscheiding, ballenvangers) 20.000 Voordaan veld 4 (toplaag) 180.000 Voordaan veld 4 (fundering) 150.000 Voordaan veld 4 (hekwerk en ballenvangers) 20.000 Totaal 786.000 649.000 299.000 98.150

117 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

WMO Hulpmiddelen WMO 2020 Hulpmiddelen WMO 400.000 Hulpmiddelen WMO 400.000 Hulpmiddelen WMO 00.000 Hulpmiddelen WMO 400.000 Totaal 400.000 400.000 400.000 400.000 Verkeerscirculatieplan VCP westelijke doorfietsroute 275.000 VCP Snelfietsroute AMF-UT 2020 200.000 450.000 VCP strook Biltse Rading/VCP eenrichtingsverkeer 2020 175.000 Totaal 650.000 450.000 0 0 Openbare Verlichting Vervanging Masten 70.000 Vervanging Armaturen 130.000 Vervanging Masten 71.750 Vervanging Armaturen 133.250 Vervanging Masten 73.500 Vervanging Armaturen 136.500 Vervanging Masten 75.250 Vervanging Armaturen 139.750 Totaal 200.000 205.000 210.000 215.000 Tractie** Vervanging Kia K2500 04-VDX-4 55.000 Vervanging DAF AE75PC BP-HP-19 175.000 Vervanging Boki 4551 125.000 Vervanging Ahlmann AZ 85 75.000 Vervanging 2 straatmakers Nissan 110.000 Totaal 540.000 0 0 0 Totale investeringen 5.191.000 4.229.000 3.419.000 3.213.150 * Er is rekening gehouden met € 200.000 kapitaallasten vanaf 2021 ** De werkelijke aanschaf is afhankelijk van de uitkomsten van het onderzoek naar de buitendienst.

Nog niet gestarte investeringen Onderstaande tabel geeft een overzicht weer van kredieten uit de begroting 2020 (of eerder) die niet zijn afgeroepen of nog niet gestart zijn in het jaar 2020. Alle onderstaande, reeds beschikbaar gestelde kredieten worden ter heroverweging aangeboden. Deze zijn ook integraal opgenomen in de bovenstaande tabel.

OMSCHRIJVING Bedrag Toelichting Wij hebben deze investering niet afgeroepen in 2020. De investering wordt SVM (pompinstallatie beregening) 2020 30.000 ingezet op het moment dat pomp stuk is gaat. FC De Bilt (pompinstallatie beregening) Wij hebben deze investering niet afgeroepen in 2020. De investering wordt 40.000 2020 ingezet op het moment dat pomp stuk is gaat. In afwachting van het onderzoek naar mogelijke uitbesteding van de Vervanging Kia K2500 04-VDX-4 55.000 buitendienst hebben wij deze investering niet afgeroepen in 2020. In afwachting van het onderzoek naar mogelijke uitbesteding van de Vervanging DAF AE75PC BP-HP-19 175.000 buitendienst hebben wij deze investering niet afgeroepen in 2020. In afwachting van het onderzoek naar mogelijke uitbesteding van de Vervanging Boki 4551 125.000 buitendienst hebben wij deze investering niet afgeroepen in 2020. In afwachting van het onderzoek naar mogelijke uitbesteding van de Vervanging Ahlmann AZ 85 75.000 buitendienst hebben wij deze investering niet afgeroepen in 2020. In afwachting van het onderzoek naar mogelijke uitbesteding van de Vervanging 2 straatmakers Nissan 110.000 buitendienst hebben wij deze investering niet afgeroepen in 2020.. Wij hebben deze investering niet afgeroepen in 2020. Door Corona heeft Beweegroutes Bilthoven en De Bilt 2020 10.000 deze investering niet plaats kunnen vinden. Wij hebben deze investering niet afgeroepen in 2020. Door Corona heeft Wijkoverstijgende plekken 2020 50.000 deze investering niet plaats kunnen vinden. Speelruimtebeleidsplan Vervanging Wij hebben deze investering niet afgeroepen in 2020. Door Corona heeft 10.000 toestellen 2020 deze investering niet plaats kunnen vinden. Vervanging verlichting gemeentehuis 157.000 Op dit krediet wordt al een aantal jaar geen uitgaven gedaan Totaal 837.000

In totaal is voor deze investeringen € 86.000 structureel aan afschrijvingslasten opgenomen in deze begroting.

118 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

5 Overzicht bijlagen

Bijlage 1 Samenstelling bestuur 120 Bijlage 2 Kerngegevens 122 Bijlage 3 Algemene uitkering op basis van de septembercirculaire 2020 123 Bijlage 4 (Wettelijke) beleidsindicatoren 125 Bijlage 5 Subsidies op sociaal maatschappelijk terrein 126 Bijlage 6 Taakvelden 127

119 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Bijlage 1 Samenstelling bestuur

Samenstelling Gemeenteraad van de gemeente De Bilt

Voorzitter: S.C.C.M. Potters

Griffier: T.B.W.M. van der Torre

De gemeenteraad van De Bilt bestaat uit 27 zetels en 12 fracties. De samenstelling is als volgt (op volgorde van grootte):

Namens VVD, de raadsleden: J.L.H. de Jong Schouwenburg, J.F. van Lemmen, C.F.C.T.M. van Nispen tot Sevenaer, E. Dalmeijer, C.J.H.M. Lelivelt

Namens GroenLinks, de raadsleden: H.C.A. Zandvliet, A.M. ’t Hart, P.M.M. Weyers, I.M.M. Oude Lenferink

Namens D66, de raadsleden: J. Hoevers, M. van Weele, J.F. van Brakel, G.J. de Zwart

Namens Beter De Bilt, de raadsleden: W.H.F. van de Veerdonk, J. Muijsson

Namens CDA, de raadsleden: D.A.W. de Groot, M.F.A.M. Koren, M. van de Vooren

Namens Forza De Bilt, de raadsleden: P. Schlamilch, K.C.M. Brekelmans

Namens PvdA, de raadsleden: K. Hagedoorn, G. Schoor

Namens SGP, raadslid: J.F. Slootweg

Namens Bilts Belang, raadslid: E.J.F. den Hertog

Namens SP, raadslid: M.H.O. Boer

Namens ChristenUnie, raadslid: T.G. Aalbers

Namens Fractie Brouwer, raadslid: C. Brouwer

120 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Samenstelling en portefeuilleverdeling College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente De Bilt

De heer S.C.C.M. Potters (burgemeester) Portefeuille: bestuurlijke coördinatie, internationale betrekkingen, openbare orde en veiligheid, brandweer, toezicht en handhaving, communicatie/voorlichting, bedrijfsvoering (exclusief dienstverlening)

De heer J.A.E. Landwehr (wethouder, loco-burgemeester) VVD Portefeuille: verkeer en mobiliteit, ruimtelijke ordening (inclusief vergunningen voor particuliere initiatieven), Omgevingswet (betreft implementatie), recreatie en toerisme, project centrumplan Bilthoven, gebiedswethouder: Bilthoven (inclusief beheer openbare ruimte)

Mevrouw A.E. Brommersma (wethouder, 2e loco-burgemeester) Groen Links Portefeuille: duurzaamheid (energietransitie particuliere bouw, energieopwekking, circulaire economie), burgerparticipatie, werk en inkomen, maatschappelijke ondersteuning en welzijn, natuur- en milieu, coördinatie beheer openbare ruimte, gebiedswethouder: De Bilt (inclusief beheer openbare ruimte)

De heer D.M.P.G. Smolenaers (wethouder, 3e loco-burgemeester) D66 Portefeuille: financiën (incl. grondbeleid), wonen, beheer vastgoed en accommodaties, duurzaamheid (energietransitie gemeentelijke en sociale bouw), kunst en cultuur, project herontwikkeling gemeentelijke locaties , gebiedswethouder: Groenekan en Hollandsche Rading (inclusief beheer openbare ruimte)

Mevrouw M.C.T. Bakker-Smit (wethouder, 4e loco-burgemeester) CDA Portefeuille: economie, jeugdbeleid en jeugdzorg, sport en gezondheid, onderwijs, dienstverlening, gebiedswethouder: Maartensdijk en Westbroek (inclusief beheer openbare ruimte)

De heer R. van Netten Gemeentesecretaris

121 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Bijlage 2 Kerngegevens

Kerngegevens Werkelijk Werkelijk Begroot Begroot 31-12-2018 1-1-2019 1-1-2020 1-1-2021 A. Sociale structuur Aantal inwoners 42.785 43.136 43.029 43.136 Waarvan 0-19 jaar 9.974 10.075 10.044 10.075 Waarvan 20-64 jaar 22.656 22.678 22.765 22.678 Waarvan 65 jaar en ouder 10.194 10.383 10.220 10.383 Aantal periodieke uitkeringsontvangers 2514 2.528 2593 2.749 Waarvan op grond van: bijstandsuitkering 543 489 514 539 Waarvan op grond van: WAO (WIA, WAO,WAZ,Wajong) 13442 1.510 1.510 1.510 Waarvan: WW 5793 490 520 650 Waarvan op grond van: IOAZ en IOAW 484 39 43 50 Aantal minderheden (Inwoners met een migratieachtergrond) 1516 1560 5.518* 1.590 B. Fysieke structuur Oppervlakte gemeente in ha. 6.627 6713 6.713 6.713 Waarvan Binnenwater 83 110 101 101 Totale aantal verblijfsobjecten 23.108 23.138 23.122 23.171 Waarvan woonfunctie 19.865 19.897 19.884 19.934 Waarvan kantoor/winkel/industrie functie 1058 1.052 1.053 1.044 Waarvan logiesfunctie 456 463 457 465 Lengte van de wegen in meters 198.000 220.500 242.907 242.907 Waarvan binnen de bebouwde kom 169.200 153.500 184.065 184.065 Waarvan buiten de bebouwde kom 28.800 67.00 58.842 58.842 Aantal ha openbaar groen 222 373 383 383 Waarvan stedelijke beplanting 90 158 147 145 C. Financiële structuur Lasten per inwoner 2.204 2.642 2.538 2.512 Baten per inwoner 2.238 2.689 2.546 2.487 Opbrengst OZB-belasting per inwoner 255 274 280 285 Uitkering uit het gemeentefonds per inwoner 1.104 1.195 1.185 1.231 Vaste schuld per inwoner 1.641 1.903 1.907 1.856 Geactiveerde kapitaaluitgaven per inwoner 2.339 2.408 2.446 2.512 Leningen aan derden per inwoner 6 7 8 7 Waarvan voor woningbouw 0 0 0 0 Beleggingen per inwoner 13 13 19 13 Voorzieningen per inwoner 35 59 35 59 Eigen vermogen per inwoner 465 505 446 433

* Dit aantal stijgt want we maken geen onderscheid meer in niet-westerse en westerse migranten

2 Op basis van cijfers over 2017. Cijfers over 2018 zijn nog niet beschikbaar. WAZ is tot 2015 bekend. Toen was het aantal WAZ-uitkeringen 30. 3 Gemiddeld over de maanden januari t/m september van 2018. Overige maanden zijn nog niet bekend. 4 Op basis van de standcijfers. Het lijkt erop dat vorig jaar de instroomcijfers zijn genoteerd.

122 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Bijlage 3 Algemene uitkering op basis van de septembercirculaire 2020

Onderdeel A - Inkomstenmaatstaven Berekende Maatstaf Gewicht / % Uitkering Aantallen 1c Waarde niet-woningen eigenaren 5.442.500,00 -0,159 -865.139,80 1f Waarde niet-woningen gebruikers (onder aftrek amendement De Pater) 4.960.697,00 -0,1281 -635.490,09 1a Waarde woningen eigenaren 68.788.000,00 -0,0894 -6.151.298,11 Subtotaal -7.651.928,00

Onderdeel B - Uitgavenmaatstaven waarop de uitkeringsfactor van toepassing is Berekende Maatstaf Gewicht Bedrag in basis Aantallen 1e OZB waarde niet-woningen 537,25 380,05 204.181,86 8a Bijstandsontvangers (vanaf UJR 2016) 618,33 2.148,18 1.328.291,30 3a Eén-ouder-huishoudens 1.346,00 821,75 1.106.075,50 2 Inwoners 43.490,00 160,5 6.980.145,00 5 Inwoners: ouderen boven 64 jaar 10.624,00 100,69 1.069.730,56 5a Inwoners: ouderen 75 t/m 84 jaar 3.480,18 26,45 92.050,77 7 Lage inkomens 4.998,00 30,61 152.988,78 7c-2 Lage inkomens (drempel) (vanaf UJR 2016, miv septembercirc. 2016) 2.962,30 689,45 2.042.357,74 12 Minderheden 2.153,00 323,04 695.505,12 11a Uitkeringsontvangers (vanaf UJR 2016) 2.319,33 86,12 199.740,99 3b Huishoudens 20.041,00 90,6 1.815.714,60 3c Eenpersoonshuishoudens 7.274,00 51,43 374.101,82 8b Loonkostensubsidie 24 1.954,21 46.901,04 4a Inwoners: jongeren jonger dan 18 jaar (vanaf uitkeringsjaar 2019) 8.953,72 721,56 6.460.647,09 7g-2 Jeugdigen in gezinnen met armoederisico 832,7 239,87 199.738,81 7h-2 Gemiddeld gestandaardiseerd inkomen huishoudens 17.622,02 -122,27 -2.154.643,93 7i-2 Gemiddeld gestandaardiseerd inkomen huishoudens met kinderen 4.590,63 -478,41 -2.196.203,86 3h Ouders met (langdurig) psychisch medicijngebruik 345,97 3.529,79 1.221.208,53 3g Eenouderhuishoudens met 2 of meer kinderen 479,24 1.249,12 598.623,87 8c-2 Bijstandshuishoudens met minderjarige kinderen 203,26 643,95 130.891,13 8d Bijstandsontvangers eenouderhuishoudens 168,41 1.705,61 287.234,51 11b-2 Uitkeringsontvangers minus bijstandsontvangers 1.686,09 1.058,61 1.784.911,89 11c-2 Wajong 397,58 864,19 343.582,85 3i-2 Medicijngebruik met drempel 6.245,83 377,03 2.354.867,06 8e Re-integratie klassiek 0,711 334.140,69 237.574,03 4b Inwoners jonger dan 65 jaar 32.902,69 4,21 138.520,32 5b Inwoners: ouderen 65 t/m 74 jaar 5.414,56 0,19 1.028,77 5c Inwoners: ouderen 85 jaar en ouder 1.732,01 0,19 329,08 3d Eenpersoonshuishoudens 65 t/m 74 jaar 1.355,68 16,36 22.178,96 3e Eenpersoonshuishoudens 75 t/m 84 jaar 1.284,77 65,34 83.946,76 3f Eenpersoonshuishoudens 85 jaar en ouder 892,09 114,42 102.073,25 7d-2 Huishoudens met laag inkomen 65 t/m 74 jaar 502,4 128,32 64.467,52 7e-2 Huishoudens met laag inkomen 75 t/m 84 jaar 349,32 512,88 179.160,26 7f-2 Huishoudens met laag inkomen 85 jaar en ouder 171,91 896,3 154.081,45 7j-2 Gemiddeld gestandaardiseerd inkomen (65 t/m 74 jaar) 845,18 117,2 99.054,56 7k-2 Gemiddeld gestandaardiseerd inkomen (75 t/m 84 jaar) 587,66 468,85 275.524,40 7l-2 Gemiddeld gestandaardiseerd inkomen (85 jaar en ouder) 289,2 820,47 237.279,33 3j Bedden 36.534,00 0,85 31.053,90 15b Extra groei leerlingen VO 64,7 220,56 14.270,23 13 Klantenpotentieel lokaal 35.367,00 46,03 1.627.943,01 14 Klantenpotentieel regionaal 12.300,00 23,66 291.018,00 15e Leerlingen VO 1.990,40 370,5 737.443,20 15d Leerlingen (V)SO 1.103,74 230,78 254.721,12 15j Basisonderwijsleerlingen met leerlingengewicht 0,3 104,73 -1.595,64 -167.107,74 15k Basisonderwijsleerlingen met leerlingengewicht 1,2 59,84 -2.504,11 -149.856,99 38 Bedrijfsvestigingen 6.250,00 74,8 467.500,00 29 Historische woningen in bewoonde oorden 1930 2.889,00 31,39 90.685,71 31a ISV (a) stadsvernieuwing 0,00058829 6.087.306,96 3.581,09 31b ISV (b) herstructurering 0,00080894 3.736.019,31 3.022,22 36 Kernen 10 9.071,77 90.717,70 37 Kernen * bodemfactor buitengebied 10 14.878,30 148.783,00 36a Kernen met 500 of meer adressen 4 60.263,26 241.053,04 34 Oeverlengte * bodemfactor gemeente 1.926,00 11,72 22.572,72

123 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

35a Oeverlengte * bodemfactor gemeente * dichtheidsfactor 12.477,54 5,82 72.619,29 32b-2 Omgevingsadressendichtheid (vanaf UJR 2016, miv septembercirc. 2016) 25.548,04 58,55 1.495.837,45 23 Oppervlakte bebouwing buitengebied * bodemfactor buitengebied 37 1.525,03 56.426,11 22 Oppervlakte bebouwing woonkernen * bodemfactor woonkernen 205 3.089,49 633.345,45 21 Oppervlakte bebouwing 242 588,37 142.385,54 23a Oppervlakte bebouwing buitengebied 37 1.921,87 71.109,19 22a Oppervlakte bebouwing woonkern 205 2.284,96 468.416,80 19 Oppervlakte binnenwater 97 38 3.686,00 16 Oppervlakte land 6.616,00 41,07 271.719,12 18 Oppervlakte land * bodemfactor gemeente 6.616,00 26,89 177.904,24 24b-2 Woonruimten (vanaf UJR 2016, miv septembercirc. 2016) 20.357,00 57,04 1.161.163,28 25b-2 Woonruimten (vanaf UJR 2016, miv septembercirc. 2016) * bodemfactor woonkernen 20.357,00 50,79 1.033.932,03 39 Vast bedrag 1 250.081,99 250.081,99

Subtotaal 36.279.888,42

Onderdeel C - Uitkeringsfactor (uf) uitkeringsfactor 1,659 Subtotaal (B x C (=uf)) 60.188.334,90

Onderdeel D - Uitgavenmaatstaven waarop de uitkeringsfactor niet van toepassing is Berekende Maatstaf Uitkering Aantallen 56d Suppletie-uitkering integratie sociaal domein -41.141,00 -41.141,00 Subtotaal -41.141,00

Onderdeel E - Integratie- en decentralisatie uitkeringen waarop de uitkeringsfactor niet van toepassing is Berekende Maatstaf Uitkering Aantallen 71 Brede impuls combinatiefuncties/buurtsportcoaches (DU) 126.124,00 126.124,00 170 Decentralisatie provinciale taken vergunningverlening, toezicht en handhaving (DU) 35.509,00 35.509,00 205 Voorschoolse voorziening peuters (DU) 68.497,00 68.497,00 223 Armoedebestrijding kinderen (DU) 155.597,00 155.597,00 383 Inburgering (IU) 60.744,00 60.744,00 385 Brede aanpak dak- en thuisloosheid (DU) 32.051,00 32.051,00 393 Versterking omgevingsveiligheidsdiensten (DU) 9.000,00 9.000,00 Subtotaal 487.522,00

Onderdeel F - Deelfonds sociaal domein Berekende Maatstaf Uitkering Aantallen 260 Participatie (IU) 1.224.294,00 1.224.294,00 261 Voogdij/18+ (IU) 752.225,00 752.225,00 Subtotaal 1.976.519,00

Onderdeel F - Deelfonds sociaal domein Aanvullingen Opgave Uitkering Anticiperen BCF 112.000,00 Subtotaal 112.000,00 Totaal uitkering 2020: 55.071.306,89

124 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Bijlage 4 (Wettelijke) beleidsindicatoren

Taakveld Naam Indicator Eenheid 1 0. Bestuur en ondersteuning Formatie Fte per 1.000 inwoners 5,10 2 0. Bestuur en ondersteuning Bezetting Fte per 1.000 inwoners 4,40 3 0. Bestuur en ondersteuning Apparaatskosten Kosten per inwoner 265,90 Kosten als % van totale loonsom + 4 0. Bestuur en ondersteuning Externe inhuur 18.21% totale kosten inhuur externen 5 0. Bestuur en ondersteuning Overhead % van totale lasten 10.92%

6 1. Veiligheid Verwijzingen Halt Aantal per 10.000 jongeren 146 7 8 1. Veiligheid Winkeldiefstallen Aantal per 1.000 inwoners 0,9 9 1. Veiligheid Geweldsmisdrijven Aantal per 1.000 inwoners Geen Data 10 1. Veiligheid Diefstallen uit woning Aantal per 1.000 inwoners 2,8 Vernielingen en beschadigingen (in de 11 1. Veiligheid Aantal per 1.000 inwoners openbare ruimte) Geen Data 12

13 14 3. Economie Functiemenging % 50,20% 15 Aantal per 1.000 inwoners in de 16 3. Economie Vestigingen (van bedrijven) leeftijd van 15 t/m 64 jaar 196,4 17 4. Onderwijs Absoluut verzuim Aantal per 1.000 leerlingen 1,2 18 4. Onderwijs Relatief verzuim Aantal per 1.000 leerlingen 14 Vroegtijdig schoolverlaters zonder % deelnemers aan het VO en MBO 19 4. Onderwijs startkwalificatie (vsv-ers) onderwijs 1,40% 20 5. Sport, cultuur en recreatie Niet-sporters % 38,6 Aantal per 1.000 inwoners in de 21 6. Sociaal domein Banen leeftijd 15 – 64 jaar 776,5 22 6. Sociaal domein Jongeren met een delict voor de rechter % 12 t/m 21 jarigen 0% 23 6. Sociaal domein Kinderen in uitkeringsgezin % kinderen tot 18 jaar 4% % van de werkzame 24 6. Sociaal domein Netto arbeidsparticipatie beroepsbevolking ten opzichte van de beroepsbevolking 68,50% 25 26 6. Sociaal domein Werkloze jongeren % 16 t/m 22 jarigen 1% 27 6. Sociaal domein Personen met een bijstandsuitkering Aantal per 10.000 inwoners 215,4 Aantal per 10.000 inwoners van 15 28 6. Sociaal domein Lopende re-integratievoorzieningen – 64 jaar 196,7 29 6. Sociaal domein Jongeren met jeugdhulp % van alle jongeren tot 18 jaar 8,10% 30 6. Sociaal domein Jongeren met jeugdbescherming % van alle jongeren tot 18 jaar 0,80% % van alle jongeren van 12 tot 23 31 6. Sociaal domein Jongeren met jeugdreclassering jaar 0,20% 32 6. Sociaal domein Cliënten met een maatwerkarrangement WMO Aantal per 10.000 inwoners 620 33 7. Volksgezondheid en Milieu Omvang huishoudelijk restafval Kg/inwoner 131 34 7. Volksgezondheid en Milieu Hernieuwbare elektriciteit % 3,20% 35 8. Vhrosv Gemiddelde WOZ waarde Duizend euro 395 36 8. Vhrosv Nieuw gebouwde woningen Aantal per 1.000 woningen 6,1 37 8. Vhrosv Demografische druk % 69,10% Gemeentelijke woonlasten 38 8. Vhrosv In Euro’s eenpersoonshuishouden 757 Gemeentelijke woonlasten 39 8. Vhrosv In Euro’s meerpersoonshuishouden 954

125 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Bijlage 5 Subsidies op sociaal maatschappelijk terrein

SUBSIDIES IN HET KADER VAN HET SUBSIDIEPROGRAMMA Begroot 2021 Begroting 2021 PROGRAMMA 4 – Onderwijs Onderwijsachterstanden 60.940 Schoolbegeleiding 26.460 Totaal programma 4 87.400 PROGRAMMA 5 - Sport, cultuur en recreatie Sporthal De Bilt 175.340 Bevordering sportdeelname 268.293 Mediazaken (m.b.t. lokale omroep) 33.025 Openbare bibliotheek 1.034.290 Muziekonderwijs (m.b.t. Het Kunstenhuis) 882.361 Overige kunstzinnige vorming (CDB/Werkgroep Kids/St. Kunst Centraal) 12.406 Kunstbevordering en –beoefening (amateurkunst en stimulering cultuurparticipatie) 54.791 Cultuureducatie 3.921 Volksfeesten 9.061 Recreatieve voorzieningen 8.000 Totaal programma 5 2.481.488 PROGRAMMA 6 - Sociaal Domein Maatschappelijke begeleiding en dienstverlening 3.007.679 Overig buurtopbouwwerk 324.374 Overig recreatieve voorziening (dorpshuizen) 56.920 Vreemdelingen 113.880 Ouderenwerk 13.701 Adviesorganen 15.255 Algemene bijstandszaken 1.015 Gemeentelijk minimabeleid 166.064 Totaal programma 6 3.698.888 Algemene dekkingsmiddelen Incidentele subsidies 20.551 Fonds culturele evenementen 21.200

Stelpost subsidieprogramma ntb TOTAAL 6.309.527

126 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Bijlage 6 Taakvelden

Op basis van de voorschriften van het Besluit Verantwoording en Begroting presenteren wij hieronder de lasten en baten per taakveld, waarbij de hoofdindeling van de taakvelden gevolgd wordt. Voor de taakvelden 1 t/m 8 komt deze indeling overeen met de betreffende programma’s, exclusief eventuele reservemutaties. Voor taakveld 0 is deze vergelijking niet te maken.

Taakveld: 0 Lasten Baten 0.1 Bestuur 2.280.531 0.10 Mutaties reserves 23.165 409.802 0.11 Resultaat van de rekening van baten en lasten -683.831 0.2 Burgerzaken 734.388 559.203 0.3 Beheer overige gebouwen en gronden 2.333.240 1.488.966 0.4 Overhead 11.831.828 144.142 0.5 Treasury -164.299 359.823 0.61 OZB woningen 631.750 8.536.734 0.62 OZB niet-woningen 3.742.425 0.64 Belastingen overig 1.677 478.321 0.7 Algemene uitkering en overige uitkeringen gemeentefonds 55.071.307 0.8 Overige baten en lasten 956.836 2.132.953 0 - Totaal 17.945.285 72.923.676 Taakveld: 1 Lasten Baten 1.1 Crisisbeheersing en brandweer 3.117.760 1.2 Openbare orde en veiligheid 967.116 33.696 1 - Totaal 4.084.876 33.696 Taakveld: 2 Lasten Baten 2.1 Verkeer en vervoer 4.573.993 681.097 2 - Totaal 4.573.993 681.097 Taakveld: 3 Lasten Baten 3.1 Economische ontwikkeling 162.830 3.2 Fysieke bedrijfsinfrastructuur 3.469.982 3.453.361 3.3 Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen 229.535 8.637 3.4 Economische promotie 27.137 215.256 3 - Totaal 3.889.484 3.677.254 Taakveld: 4 Lasten Baten 4.1 Openbaar basisonderwijs 164.075 17 4.2 Onderwijshuisvesting 3.165.663 55.970 4.3 Onderwijsbeleid en leerlingenzaken 1.312.497 301.000 4 - Totaal 4.642.235 356.987

127 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT

Taakveld: 5 Lasten Baten 5.1 Sportbeleid en activering 435.023 32 5.2 Sportaccommodaties 2.760.216 1.005.480 5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie 1.106.590 14.038

5.4 Musea 263.463 5.5 Cultureel erfgoed 91.748 998

5.6 Media 1.037.245 5.7 Openbaar groen en (openlucht) recreatie 2.836.973 71.954 5 - Totaal 8.531.258 1.092.502

Taakveld: 6 Lasten Baten 6.1 Samenkracht en burgerparticipatie 4.307.217 122.598

6.2 Wijkteams 1.915.590 6.3 Inkomensregelingen 10.893.093 9.697.151

6.4 Begeleide participatie 1.018.954 6.5 Arbeidsparticipatie 932.001 6.6 Maatwerkvoorzieningen (WMO) 3.197.348 143.815 6.71 Maatwerkdienstverlening 18+ 9.639.855 75.000

6.72 Maatwerkdienstverlening 18- 7.474.262 6.81 Geëscaleerde zorg 18+ 89.376 6.82 Geëscaleerde zorg 18- 1.006.040 6 - Totaal 40.473.736 10.038.564

Taakveld: 7 Lasten Baten 7.1 Volksgezondheid 1.626.987 9.162 7.2 Riolering 4.522.990 4.698.062 7.3 Afval 4.333.886 4.730.768 7.4 Milieubeheer 1.250.125 1.460 7.5 Begraafplaatsen en crematoria 315.876 489.665 7 - Totaal 12.049.864 9.929.117

Taakveld: 8 Lasten Baten

8.1 Ruimtelijke ordening 1.462.362 8.2 Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen) 7.999.372 7.803.252 8.3 Wonen en bouwen 2.053.535 1.169.855 8 - Totaal 11.515.269 8.973.107 Totaal 107.706.000 107.706.000

128 PROGRAMMABEGROTING, GEMEENTE DE BILT