Studium Uwarunkowa Ń I Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Poniec

Z A Ł Ą C Z N I K NR 1 do Uchwały nr XXXI/247/2013 Rady Miejskiej w Poniecu z dnia 20 wrze śnia 2013 r.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY PONIEC

ZMIANA STUDIUM SPORZ ĄDZONA NA PODSTAWIE UCHWAŁY RADY MIEJSKIEJ W PONIECU NR XXXIX/294/2010 Z DNIA 30 WRZE ŚNIA 2010 R. W SPRAWIE PRZYST ĄPIENIA DO ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODARO- WANIA PRZESTRZENNEGO GMINY PONIEC

1. Podstawy formalno - prawne: 1) Uchwała Nr XXXIX/294/2010 z dnia 30 wrze śnia 2010 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzania cz ęś ciowej zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Poniec. 2) Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012 r. poz. 647 z pó źniejszymi zmianami). 3) Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz.U. z 2004 r. Nr 118, poz. 1233).

2. Zakres i przedmiot opracowania: Przedmiotem opracowania jest wprowadzenie do ustaleń studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec terenów dopuszczalnej lokalizacji obiektów infrastruktury elektroenergetycznej, w tym elektrowni wiatrowych. Obszar obj ęty niniejsz ą zmian ą studium okre śla rysunek studium - zał ącznik Nr 2 - do uchwały. Ustalenia, o których mowa w art. 10 ust. 2 Ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2012 r. poz. 647 z pó źniejszymi zmianami), zostały wprowadzone w zakresie obj ętym niniejsz ą zmian ą studium w pkt IV na str. 149-154

1. PODSTAWA FORMALNO-PRAWNA: Uchwała Nr IX/74/2007 Rady Miejskiej w Poniecu z dnia 29 czerwca 2007 roku w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzania zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec. Uchwała Nr X/81/07 Rady Miejskiej w Poniecu z dnia 14 wrze śnia 2007r. w sprawie zmiany uchwały Nr IX/74/2007 z dnia 29 czerwca 2007 w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec. Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 roku Nr 80, poz. 717 ze zmianami). Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 roku w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. z 2004 r. Nr 118, poz. 1233).

2. ZAKRES I PRZEDMIOT OPRACOWANIA: Przedmiotem opracowania jest wprowadzenie do ustaleń studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec zmiany polegaj ącej na uzupełnieniu kierunków studium poprzez wyznaczenie nowych funkcji dla kolejnych obszarów: - terenów siłowni wiatrowych wraz z infrastruktur ą techniczn ą oraz obszarami zabudowy istniej ącej i potencjalnymi obszarami rozwoju miejscowo ści; - terenu zbiornika retencyjnego; - terenów zabudowy techniczno - produkcyjnej. Granice poszczególnych obszarów zmiany wraz z oznaczeniem numerycznym naniesiono na rysunku zmiany studium, w skali 1 : 20 000 stanowi ącym zał ącznik Nr 2 do uchwały. Niniejsza zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec jest uzupełnieniem jego zapisów o pojedyncze ustalenia, o których mowa w art. 10 ust. 2 ustawy. Pozostałe uwarunkowania i kierunki zagospodarowania przestrzennego uznaje si ę za aktualne i obowi ązuj ące.

3. PODSTAWA FORMALNO-PRAWNA: Uchwała Nr XXIII/181/2008 Rady Miejskiej w Poniecu z dnia 28 listopada 2008 roku w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzania zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec. Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 roku Nr 80, poz. 717 ze zmianami). Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 roku w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. z 2004 r. Nr 118, poz. 1233). Ustawa z dnia 3 pa ździernika 2008 roku o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008r. Nr. 199, poz. 1227).

4. ZAKRES I PRZEDMIOT OPRACOWANIA: Przedmiotem opracowania jest wprowadzenie do ustaleń studium uwarunkowa ń i kierunków na zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec zmiany polegaj ącej na uzupełnieniu kierunków studium poprzez wyznaczenie nowych funkcji dla kolejnych obszarów: - terenów zabudowy techniczno-produkcyjnej; - terenów zabudowy mieszkaniowej z usługami towarzysz ącymi; - terenów parku dworskiego; - terenów sportu i rekreacji.

Granice poszczególnych obszarów zmiany naniesiono na rysunku zmiany studium, w skali 1 : 20 000 stanowi ącym zał ącznik Nr 2 do uchwały. Niniejsza zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Poniec jest uzupełnieniem jego zapisów o pojedyncze ustalenia, o których mowa w art. 10 ust. 2 ustawy. Pozostałe uwarunkowania i kierunki zagospodarowania przestrzennego uznaje si ę za aktualne i obowi ązuj ące.

5. PODSTAWA FORMALNO-PRAWNA:

Uchwała Nr III/14/2010 Rady Miejskiej w Poniecu z dnia 30 grudnia 2010 roku w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzania zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec. Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. z 2012 roku, poz. 647 z pó źniejszymi zmianami). Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 roku w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. z 2004 r. Nr 118, poz. 1233). Ustawa z dnia 3 pa ździernika 2008 roku o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008r. Nr. 199, poz. 1227 ze zmianami).

6. ZAKRES I PRZEDMIOT OPRACOWANIA:

Przedmiotem opracowania jest wprowadzenie do ustaleń studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec zmiany polegaj ącej na uzupełnieniu kierunków studium poprzez wyznaczenie nowych funkcji dla kolejnych obszarów:

− terenów zabudowy usługowo-rekreacyjnej z prawem wprowadzenia zabudowy mieszkaniowej; − terenów zabudowy mieszkaniowej; − terenów sportu, rekreacji, wypoczynku i zieleni parkowej; − terenów zabudowy mieszkaniowej; − terenów NO (oczyszczalnie ścieków) – przywrócenie przeznaczenia istniej ącego przed uchwaleniem studium, we wsiach: Czarkowo, Grodzisko, Janiszewo, Ł ęka Mała, Sarbinowo, Szurkowo i Żytowiecko.

Zespół autorski:

mgr in ż. arch. Monika Piero żyńska-Semenków Projektant upr. w plan. przestrzennym nr ew. Z-461 tech. Eleonora Gambal Asystent Projektanta

Izabela Stankowiak Asystent Projektanta

Oprac. Pracownia Dokumentacji Ekologicznych ul. Głogowska 129/59 60-244 POZNA Ń Autorzy mgr Maria Mielcarek upr. urb. 921/89 mgr Jacek Cielewicz in ż. Stefan Dutkowiak mgr Andrzej Rybczy ński mgr in ż. arch. Iwona Stachowska mgr in ż. arch. Andrzej Stachowski dr Zbigniew Zi ętkowiak

Zespół autorski:

mgr in ż. arch. Maria Piero żyńska Główny Projektant upr. w plan. przestrzennym nr ew. 69/87

mgr in ż. arch. Monika Piero żyńska Projektant upr. w plan. przestrzennym nr ew. Z-461

mgr Hanna Chudak Asystent Projektanta

tech. Eleonora Gambal Asystent Projektanta

Izabela Stankowiak Asystent Projektanta

Spis tre ści INFORMACJE WST ĘPNE 14 1. Przedmiot i zakres opracowania 14 2. Forma opracowania 15 3. Tok formalno - prawny sporz ądzania Studium 16 4. Tok merytoryczny sporz ądzania Studium 17 5. Aktualnie obowi ązuj ące w gminie akty prawa miejscowego okre ślaj ące jej polityk ę przestrzenn ą 20 Cz. I. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 21 1. POŁO ŻENIE I POZYCJA GMINY W REGIONIE 22

2. ZADANIA SŁU ŻĄ CE REALIZACJI PONADLOKLANYCH CELÓW PUBLICZNYCH 24 2.1. Programowane zadania rozwojowe o charakterze ponadloklanym (krajowe, wojewódzkie, bran żowe) na terenie gminy Poniec 24 2.2. Poło żenie gminy w wyodr ębnionych w „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego woj. leszczy ńskiego” strefach polityki przestrzennej województwa 27 3. STAN I FUNKCJONOWANIE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 30 3.1. Rze źba terenu 30 3.2. Budowa geologiczna 30 3.3. Warunki gruntowe 31 3.4. Surowce mineralne 32 3.5. Wody powierzchniowe 36 3.6. Wody podziemne 36 3.7. Klimat 38 3.8. Warunki glebowe 39 3.9. Szata ro ślinna 40 3.10. Świat zwierz ęcy 41 3.11. Diagnoza stanu środowiska 42 3.12. Tereny wymagaj ące rekultywacji i rewitalizacji 44 3.13. Identyfikacja konfliktów i obszarów konfliktowych 45 3.14. Struktura przyrodniczo-funkcjonalna gminy 46 3.15. Okre ślenie mo żliwo ści rozwojowych gminy (walory i ograniczenia środowiskowe) 48 3.16. Główne zagro żenia dla funkcjonowania środowiska (problem do rozwi ązania) 49

4. OBIEKTY I TERENY CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW SZCZEGÓLNYCH 51 4.1. Obszary i obiekty chronione na podstawie ustawy o ochronie przyrody 51 4.2. Obszary i obiekty chronione na podstawie ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska 51 4.3. Obszary i obiekty chronione ma podstawie innych ustaw 53 4.4. Ochrona zasobów środowiska kulturowego 53 5. STREFA PRZESTRZENNO - SPOŁECZNA GMINY 58 5.1. Użytkowani e gruntów 58 5.2. Stan własno ści gruntów 59 5.3. Stan demograficzny gminy 63 5.4. Sie ć osadnicza 66 5.4.1. Ogólna charakterystyka sieci osadniczej 66 5.4.2. Ogólna charakterystyka rozwoju układów przestrzennych jednostek osadniczych 67 5.5. Wyposażenie wsi w infrastruktur ę społeczn ą i techniczn ą 71 5.6. Ustalenia i wnioski 74 6. UWARUNKOWANIA ROZWOJU FUNKCJI GOSPODARCZYCH 75 6.1. Rolnictwo 75 6.1.1. Rolnicza przestrze ń produkcyjna 75 6.1.2. Struktura własno ści 76 6.1.3. Obsługa rolnictwa 78 6.1.4. Ocena stanu rolnictwa w gminie 78 6.1.5. Gospodarka rybacka 79 6.2. Działalno ść gospodarcza usługowo - produkcyjna 79 6.3. Gospodarka le śna 81 6.4. Perspektywy zmian rynku nieruchomo ści w mie ście i gminie 81 6.5. Analiza dochodów i wydatków gminy 82 7. UWARUNKOWANIA KOMUNIKACYJNE 85 7.1. Sie ć drogowa 85 7.2. Komunikacja kolejowa 88 7.3. Komunikacja autobusowa 88 8. UWARUNKOWANIA W ZAKRESIE INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 88 8.1. Zaopatrzenie w wod ę 88 8.2. Gospodarka ściekowa 89 8.3. Odpady 90 8.4. Zaopatrzenie w gaz 90

8.5. Elektroenergetyka 91 8.6. Telekomunikacja 91 8.7. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Uwarunkowania w zakresie infrastruktury technicznej – aktualizacja 92

9. UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY 93 9.1. Szanse i zagro żenia rozwoju gminy (uwarunkowania zewn ętrzne) 93 9.2. Atuty i słabo ści rozwoju gminy (uwarunkowania wewn ętrzne) 94 9.3. Uwarunkowania kształtowania struktury funkcjonalno - przestrzennej determinanty rozwoju miasta i gminy 95

Cz. II. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 97

1. CELE ROZWOJU MIASTA I GMINY 98 2. FUNKCJE MIASTA I GMINY 99 3. KIERUNKI OCHRONY ŚRODOWISKA PEZYRODNICZEGO I KULTUROWEGO 100 3.1. Obszary obj ęte ochron ą lub wskazane do obj ęcia na podstawie przepisów szczególnych 100 3.2. Ochrona zasobów środowiska kulturowego 100 3.3. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej 102 3.4. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej 103 3.5. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej 105 3.6. Kształtowanie systemu ekologicznego miasta i gminy 106 3.7. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk 109

3.8. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk 110 3.9. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk 111 4. KIERUNKI KSZTAŁTOWANIA STRUKTURY FUNKCJONALNO - PRZESTRZENNEJ MIASTA I GMINY 112 4.1. Strefy funkcjonalno - przestrzenne 112 4.2. Kształtowanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej 113 4.3. Kształtowanie systemu osadniczego oraz przestrzeni wiejskich jednostek osadniczych 115 4.4. Kształtowanie przestrzeni miejskiej Ponieca 120 4.5. Kierunki rozwoju funkcji rekreacyjnej 123 4.6. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu poszczególnych trenów 125 4.7. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu poszczególnych trenów 126 4.8. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u żytkowania terenów, w tym tereny wył ączone spod zabudowy 126 4.9. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u żytkowania terenów, w tym tereny wył ączone spod zabudowy 126 4.10. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u żytkowania terenów, w tym tereny wył ączone spod zabudowy 127 5. KIERUNKI ROZWOJU UKŁADU KOMUNIKACYJNEGO 127 5.1. Rozwój sieci drogowej 127

5.2. Komunikacja kolejowa 128 5.3. Drogi rowerowe 129 5.4. Parkingi dla obsługi ruchu turystycznego 129 5.5. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Kierunki rozwoju systemów komunikacji 130 5.6. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Kierunki rozwoju systemów komunikacji 130 6. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 130 6.1. Gospodarka wodna i zaopatrzenie w wod ę 130 6.2. Gospodarka ściekowa i ochrona wód 131 6.3. Gospodarka odpadami 133 6.4. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą 133 6.5. Zaopatrzenie w gaz 134 6.6. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej 135 6.7. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej 136 6.8. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej 137 Cz. III. ZASADY REALIZACJI POLITYKI PRZESTRZENNEJ GMINY 138 1. ZASADY REALIZACJI POLITYKI PRZESTRZENNEJ GMINY W ZAKRESIE SKRUKTURY FUNKCJONALNEJ 139 1.1. Obszary, dla których sporz ądzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jest obowi ązkowe 140 1.2. Polityka przestrzenne gminy w zakresie rolnictwa 143 1.3. Gospodarka nieruchomo ściami -tworzenie gminnego zasobu nieruchomo ści 144 1.4. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Obszary, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć mpzp, w tym obszary wymagaj ące przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne 145

1.5. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Obszary, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć mpzp, w tym obszary wymagaj ące przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne 145 1.6. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Obszary, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć mpzp, w tym obszary wymagaj ące przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne 146 2. ZASADY REALIZACJI POLITYKI PRZESTRZENNEJ GMINY W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA I KRAJOBRAZU 146 3. REALIZACJA POLITYKI PRZESTRZENNEJ GMINY PO WPROWADZENIU REFORMY USTROJOWEJ PA ŃSTWA 138

Cz. IV. ZMIANA STUDIUM SPORZ ĄDZONA NA PODSTAWIE UCHWAŁY RADY MIEJSKIEJ W PONIECU NR XXXIX/294/2010 Z DNIA 30 WRZE ŚNIA 2010 R. W SPRAWIE PRZYST ĄPIENIA DO ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA RZESTRZENNEGO GMINY PONIEC 149

INFORMACJE WST ĘPNE.

1. Przedmiot i zakres opracowania.

Przedmiotem opracowania jest „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec”, które okre śla polityk ę przestrzenn ą gminy. Studium jest wewn ętrznym zobowi ązaniem władz gminy w zakresie sposobu gospodarowania przestrzeni ą obecnie i w przyszło ści. Ró żnica pomi ędzy studium a miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego polega na tym, że studium kreuje polityk ę przestrzenn ą gminy, a miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego j ą konkretyzuje. Sam termin „polityka przestrzenna” definiowany jest jako sfera działania ludzkiego, maj ącego za zadanie ustalenie celów i środków kształtowania, zagospodarowania i u żytkowania przestrzeni (traktowanej podmiotowo) dla zapewnienia ładu przestrzennego i harmonii układów funkcjonalnych. Polityka przestrzenna gminy rozumiana jest te ż jako celowe oddziaływanie władz gminy na wszelk ą działalno ść wszelkich podmiotów na jej terenie, maj ącą istotny wpływ na sposób zagospodarowania i zabudowy oraz jego zmiany. Polityka przestrzenna integruje przestrzenne aspekty ró żnych programów szczegółowych (np. mieszkaniowego, ochrony środowiska, społeczno-gospodarczego, transportowego itd.). Studium nie jest przepisem gminnym i nie stanowi podstawy do wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu - stanowi ć b ędzie natomiast jedyne opracowanie planistyczne obejmuj ące obszar całej gminy, na podstawie którego nast ępowa ć b ędzie koordynacja działa ń i ustalanie kolejno ści sporz ądzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Sfera gospodarki przestrzennej stanowi istotny dla samorz ądu gminy instrument dla realizacji celów społeczno-ekonomicznych. Studium zawiera normy okre ślaj ące kierunki i sposoby działania organów i jednostek pozostaj ących w systemie organizacyjnym gminy.

Studium stanowi ć mo że tak że podstaw ę do dalszych opracowa ń o charakterze operacyjnym np.: strategia rozwoju społeczno-gospodarczego gminy, programy inwestycji, programy przedsi ęwzi ęć publicznych, tworzenia gminnych zasobów nieruchomości, programy promocji gminy. Przy sporz ądzaniu Studium istnieje obowi ązek uwzgl ędnienia ustale ń strategii rozwoju województwa zawarte w planie zagospodarowania przestrzennego województwa.1 „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy PONIEC” - opracowano w zakresie okre ślonym art. 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. Nr 15, poz. 139 z 1999 r.) z uwzgl ędnieniem wniosków wynikaj ących z planowanych zada ń ponadlokalnych oraz przepisów szczególnych (m. in. ustawy o ochronie przyrody, ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o lasach, ustawy o ochronie gruntów rolnych i le śnych, ustawy o ochronie dóbr kultury, prawa wodnego, prawa geologicznego i górniczego, prawa budowlanego), uzupełnione o zagadnienia wynikaj ące ze specyfiki m. i gm. Poniec.

2. Forma opracowania.

Na opracowanie składa ć si ę b ędzie: 1) stanowi ące zał ącznik do uchwały o przyj ęciu Studium: • tekst Studium • mapa w skali 1:10 000 obszaru gminy pt. „Polityka przestrzenna gminy” 2) stanowi ące dokumentacj ę merytoryczn ą studium nast ępuj ące plansze: „Uwarunkowania wynikaj ące z stanu u żytkowania terenu i infrastruktury technicznej” - mapa w skali 1: 10 000 „Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego” - mapa w skali 1: 10 000

1 Studium opracowane zostało w okresie reformy administracyjnej kraju, nie jest jeszcze opracowany Pian zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego, w studium uwzgl ędniono wnioski ze Studium zagospodarowania przestrzennego województwa leszczy ńskiego - p. cz. I - rozdz. 2.)

„Powi ązania przyrodnicze i funkcjonalne gminy w regionie” - mapa w skali 1:50 000 „Struktura funkcjonalno-przestrzenna gminy” mapa w skali 1: 25 000 3) dokumentacja formalno-prawna Studium.

3. Tok formalno-prawny sporz ądzania Studium.

Prace nad sporz ądzaniem „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec” przebiegały wg nast ępuj ącego harmonogramu:

1. Podj ęcie Uchwały Nr XXXV/202/97 Rady Miejskiej Ponieca z dnia 5 grudnia 1997 r. o przyst ąpieniu do sporz ądzenia Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania

przestrzennego gminy Poniec

2. Wyst ąpienie Zarz ądu Miejskiego Ponieca do Wojewody Leszczy ńskiego pismem nr RRGiSS 2210-1/98 r. z dnia 22 kwietnia 1998 r. o okre ślenie zada ń dla gminy wynikaj ących z uwarunkowa ń i kierunków polityki przestrzennej pa ństwa na obszarze województwa, a w szczególno ści zada ń słu żą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych, które musz ą by ć uwzgl ędnione w Studium.

3. Powiadomienie przez Zarz ąd Miejski pismem nr 2210-1/98 z dnia 22 kwietnia 1998 r. odpowiednich organów administracji rz ądowej, zainteresowanych instytucji i jednostek organizacyjnych (wg zał ączonego rozdzielnika) o przyst ąpieniu do sporz ądzania Studium z pro śbą o nadesłanie swoich uwag i wniosków dotycz ących sposobu zagospodarowania miasta i gminy Poniec, które powinny by ć uwzgl ędnione w Studium.

4. Pismo z Wojewódzkiego Biura Planowania Przestrzennego w Lesznie nr WBPP/81/98 z dnia 8 czerwca 1998 r. do Zarz ądu Miejskiego Ponieca, zawieraj ące informacje i wnioski ze Studium zagospodarowania przestrzennego województwa leszczy ńskiego, jako odpowied ź na pismo skierowane do Wojewody (pkt.3.)

5. Odpowiedzi organów oraz instytucji zawieraj ące wnioski do Studium.

Zarz ąd Miasta i Gminy powiadomił o przyst ąpieniu do sporz ądzenia Studium gm. Poniec, nie tylko organy, które b ędą opiniowa ć uko ńczone Studium, a wi ęc zgodnie z ustaw ą o gospodarowaniu przestrzennym Wojewod ę, zarz ądy gmin s ąsiednich, Wojewódzkiego

Konserwatora Zabytków oraz wła ściwe terytorialnie organy wojskowe i bezpiecze ństwa pa ństwa, zarz ądy dróg, a tak że wiele innych jednostek organizacyjnych (wg rozdzielnika do pisma nr 2210-1/98 z dnia 22 kwietnia 1998 r.).

Istotnych odpowiedzi poza Urz ędem Wojewódzkim, Wojewódzkim Konserwatorem

Zabytków, i Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody, udzielili tak że gestorzy sieci infrastrukturalnych.

4. Tok merytoryczny sporz ądzania Studium.

Tok merytoryczny obejmował dwie podstawowe fazy opracowania Studium: I. Faz ę diagnostyczn ą stanowi ącą podstaw ę dla pierwszej cz ęś ci dokumentu ko ńcowego Studium -Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego. II. Faz ę kreatywn ą której efektem jest druga cz ęść dokumentu ko ńcowego studium. Kierunki zagospodarowania przestrzennego. Prawidłowa realizacja fazy diagnostycznej daje podstawy do podejmowania trafnych decyzji o kierunkach zagospodarowania przestrzennego. Analizy niezb ędne do opracowania diagnozy prowadzone były w przyrodniczych granicach funkcjonalnych, natomiast wnioski z tych prac sprowadzono do granic gminy. Rozpoznanie aktualnej sytuacji gminy i uwarunkowa ń jej rozwoju jest niezb ędn ą podstaw ą dla okre ślenia wszystkich ogranicze ń, atutów i szans wynikaj ących z poło żenia gminy w aspekcie geograficznym, funkcjonalnym, gospodarczym, komunikacyjnym, stanu społeczno-ekonomicznego i kulturowego gminy, stanu infrastruktury technicznej. Rzetelna i bogata baza informacyjna o gminie pozwala uzasadni ć słuszno ść przyj ętych w polityce przestrzennej gminy - rozwi ąza ń i koncepcji jej rozwoju. Reasumuj ąc, podstawowymi zadaniami Studium wynikaj ącymi z ustaw o samorz ądzie terytorialnym oraz o zagospodarowaniu przestrzennym s ą: ♦ rozpoznanie aktualnej sytuacji gminy, istniej ących uwarunkowa ń oraz problemów, zwi ązanych z jej rozwojem,

♦ sformułowanie kierunków zagospodarowania przestrzennego i zasad polityki przestrzennej gminy, w tym zasad ochrony interesu publicznego, ♦ stworzenie podstawy do koordynacji miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu wydawanych na podstawie rozpraw administracyjnych (bez mpzp), ♦ promocja rozwoju gminy. Okre ślenia uwarunkowa ń rozwoju dokonano na podstawie: 1) opracowania analiz ilo ściowych i jako ściowych w odniesieniu do sfery przyrodniczej, społecznej, ekonomicznej, infrastrukturalnej gminy w relacji ich do przestrzeni oraz zada ń własnych samorz ądu, maj ących na celu rozpoznanie zasobów gminy 2. 2) rozpoznania stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego, w tym wyodr ębnienie obszarów aktualnie prawnie chronionych i obszarów wymagaj ących ochrony w przyszło ści na podstawie przepisów szczególnych, 3) rozpoznania procesów i zjawisk , które wpływaj ą lub mog ą wpływa ć na zagospodarowanie przestrzenne, 4) wst ępnego zidentyfikowania problemów zwi ązanych z funkcjonowaniem gminy oraz realizacji zada ń własnych gminy wymagaj ących rozwi ązania w studium, 5) rozpoznania potrzeb oraz aspiracji społeczno ści gminy i władz samorz ądowych 3, 6) rozpoznania zada ń wynikaj ących z uwarunkowa ń i kierunków polityki przestrzennej pa ństwa na obszarze województwa oraz zada ń słu żą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych (zgodnie z art. 6 ust. 2 oraz art. 6 ust. 4 pkt. 6 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym) Faza II - okre ślenie kierunków zagospodarowania przestrzennego - polega na sformułowaniu długofalowego przekształcania struktury przestrzennej gminy, zgodnego z jednej strony z celami rozwoju gminy, przyj ętymi funkcjami rozwojowymi, z drugiej

2 W tym celu m, in. opracowano zestaw tabel dot. mieszkalnictwa, demografii, wyposa żenia wsi soleckich w obiekty infrastruktury społecznej i technicznej, zagadnie ń produkcji rolnej i obiektów obsługi rolnictwa, do których dane przekazane zostały przez Urz ąd Miasta i Gminy. Wykorzystano równie ż dane z Urz ędu Rejonowego w Gostyniu oraz Roczników statystycznych woj. leszczy ńskiego. 3 W tym celu o przyst ąpieniu do sporz ądzania Studium zostało powiadomione oprócz ustawowo wymaganych organów i jednostek, szerokie gremium organizacji społeczno-kulturalnych i podmiotów gospodarczych działaj ących na obszarze miasta i gminy.

strony wynikaj ącego z mo żliwo ści i ogranicze ń stanu istniej ącego, a wi ęc rozpoznanych w I fazie uwarunkowa ń.

Zakres ustale ń okre śla ramowo ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym. W zale żno ści od specyfiki gminy mog ą one ulega ć rozszerzeniu lub uszczegółowieniu. Dokument Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec formułuje kierunki zagospodarowania przestrzennego w 4 działach: I. Kierunki ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego i kulturowego. II. Kierunki kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta i gminy, w tym: 1) okre ślenie obszarów wył ączonych z zabudowy, z wyodr ębnieniem obszarów rolniczej przestrzeni produkcyjnej, 2) okre ślenie obszarów predysponowanych do rozwoju i intensyfikacji procesów urbanizacyjnych z wyodr ębnieniem preferowanej lub dopuszczalnej funkcji, z uwzgl ędnieniem potrzeb ochrony środowiska, rozwoju społeczno-gospodarczego gminy, ładu przestrzennego, 3) okre ślenie obszarów koniecznych lub proponowanych przekształce ń, w aspekcie ładu przestrzennego, ochrony środowiska, podniesienia standardów życia mieszka ńców 4) okre ślenie obszarów koncentracji przedsi ęwzi ęć publicznych i gospodarczych (obszarów strategicznych). III. Kierunki rozwoju układu komunikacyjnego oraz obsługi komunikacyjnej miasta i gminy. IV. Kierunki kształtowania oraz rozwoju sieci i urządze ń infrastruktury technicznej w aspekcie ochrony środowiska i podniesienia standardu życia mieszka ńców. W ko ńcowej cz ęś ci Studium sformułowana jest polityka przestrzenna gminy, czyli działania, które maj ą skonkretyzowa ć okre ślone kierunki zagospodarowania przestrzennego oraz osi ągni ęcie okre ślonych celów, a tak że okre ślono obszary, dla których sporz ądzanie miejscowych planów jest obowi ązkowe: • na podstawie przepisów szczególnych, • z uwagi na istniej ące uwarunkowania oraz ustalenia dotycz ące zakresu regulacji tych planów.

5. Aktualnie obowi ązuj ące w gminie akty prawa miejscowego okre ślaj ące jej polityk ę przestrzenn ą.

Na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 89, poz. 415 z pó źn. zm.) na obszarze miasta i gminy Poniec obowi ązuj ą nast ępuj ące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego: 1) miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu usług w granicach działki nr geod. 214/1 we wsi Miechcin, zatwierdzony Uchwałą Nr VI1/39/99 Rady Miejskiej Ponieca z dnia 27 lutego 1999 r. (ogłoszon ą w Dz. Urz. Woj Wielkopolskiego Nr ... z dnia ...... 1999 r., poz ...... ) 2) miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu działalno ści gospodarczej w granicach działek nr geod. 812, 815, 816 w m. Poniec, zatwierdzony Uchwał ą Nr VII/40/99 Rady Miejskiej Ponieca z dnia 27 lutego 1999 r. (ogłoszon ą w Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego Nr... z dnia ...... 1999 r., poz ...... ) Na pozostałym obszarze miasta i gminy tylko do ko ńca 1999 r. obowi ązuj ą: 1) plan ogólny zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec zatwierdzony Uchwał ą Nr VI/38/94 Rady Miejskiej Ponieca z dnia 29 listopada 1994 r. w sprawie uchwalenia planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec (ogłoszon ą w Dz. Urz. Woj. Leszczy ńskiego Nr 17, poz. 113) 2) plan ogólny zagospodarowania przestrzennego miasta Poniec zatwierdzony Uchwał ą Nr VTI/33/89 Rady Narodowej Miasta i Gminy Ponieca z dnia 29 listopada 1989 r. w sprawie uchwalenia planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Poniec (ogłoszon ą w Dz. Urz. Woj. Leszczy ńskiego Nr 17, poz. 114); Ponadto w opracowaniu jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu działalno ści gospodarczej na obszarze działki nr geod. 14/9 we wsi Sarbinowo, wywołany Uchwał ą Nr XL/214/98 Rady Miejskiej Ponieca w sprawie o przyst ąpieniu do zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec.

Cz. I. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

1. POŁO ŻENIE I POZYCJA GMINY W REGIONIE.

Gmina Poniec znajduje si ę w południowej cz ęś ci województwa wielkopolskiego, w powiecie gosty ńskim 4. Graniczy z gminami: Rydzyna, Krzemieniewo (pow. leszczy ński), Gosty ń, Krobia (pow. gosty ński) , Miejska Górka i Bojanowo (pow. rawicki). Gmina Poniec poło żona jest w cało ści na obszarze Wysoczyzny Leszczy ńskiej, mezoregionu usytuowanego pomi ędzy Pojezierzem Leszczy ńskim, wyró żniaj ącym si ę młod ą rze źbą glacjaln ą a dolinami rzecznymi Odry i Baryczy. Wysoczyzna ta tworzy w rzeczywisto ści szereg odizolowanych od siebie powierzchni, ró żni ących si ę nieco warunkami glebowymi, b ędących fragmentami du żych struktur przestrzennych gospodarki rolnej terenów s ąsiednich gmin. Obszar gminy przecina szeroka na około 1-2 km dolina Rowu Polskiego (powstała w okresie plejstoce ńskim i zbieraj ąca wówczas wody z topniej ącego lodowca bałtyckiego). Stanowi ona fragment rozległej jednostki strukturalnej - Pradoliny Żerkowsko- Rydzy ńskiej, równole żnikowo biegn ącego wielkoprzestrzennego obni żenia zaj ętego głównie przez ł ąki. Obudowana rozległymi kompleksami le śnymi dolina Rowu Polskiego pełni funkcj ę regionalnego ł ącznika ekologicznego (z systemem obszarów chronionych byłego województwa leszczy ńskiego), chronionego ustaleniami wcze śniejszych planów zagospodarowania przestrzennego województwa i poszczególnych gmin. Jego uzupełnieniem s ą drobne, lokalne ł ączniki ekologiczne. Cały obszar gminy poło żony jest w dorzeczu Baryczy, przy czym zdecydowana wi ększo ść w zlewni Rowu Polskiego. Jedynie południowo-wschodni skraj gminy (wsie Szurkowo i Sarbinowo) le żą po drugiej stronie lokalnej strefy wododziałowej - w dorzeczu, uchodz ącej do Orli, rz. Masłówki. Zarówno Rów Polski, jak i Masłówka maj ą swe źródła na obszarze s ąsiedniej gminy Krobia, w granicach omawianego terenu znajduj ą si ę zatem ich górne odcinki. Obie, ju ż wpływaj ąc na obszar gminy Poniec, maj ą wody

4 Do dnia 31 grudnia 1998 r., gmina Poniec nale żała do województwa leszczy ńskiego.

silnie zanieczyszczone. Po drodze Rów Polski przyjmuje szereg drobnych i zanieczyszczonych ściekami gospodarczo-bytowymi dopływów z terenu gm. Krobia. Krajowa koncepcja ł ączenia najlepiej zachowanych i wzgl ędnie bogatych ekosystemów naturalnymi ci ągami przyrodniczo-krajobrazowymi w Ekologiczny System Obszarów Chronionych (ESOCh) została wprowadzona tak że w woj. leszczy ńskim, gdzie utworzono dwa parki krajobrazowe i cztery obszary chronionego krajobrazu (ł ącz ące si ę ze sob ą i cz ęsto przyległe do podobnych terenów chronionych w s ąsiednich województwach) 5. Gmina Poniec le ży poza tym układem, jednak w niedalekim s ąsiedztwie obszaru chronionego krajobrazu Krzywi ńsko-Leszczy ńskiego, stanowi ącego te ż atrakcyjny rejon turystyczny. W ostatnich latach pojawiła si ę koncepcja krajowej sieci ekologicznej, wchodz ącej w skład Europejskiej Sieci Ekologicznej (ECONET) i próbuj ąca ujednolici ć kryteria wyró żniania poszczególnych elementów proponowanej sieci. Gm. Poniec poło żona jest poza układem obszarów w ęzłowych i korytarzy ekologicznych obu ww. systemów. Posiada jednak naturalny i nie źle funkcjonuj ący układ powi ąza ń ekologicznych. Jego osi ą jest regionalny ł ącznik dolinny Rowu Polskiego. Ma on swoje poł ączenie z wspomnianym obszarem chronionego krajobrazu Krzywi ńsko- Leszczy ńskim. Przez gmin ę nie przebiegaj ą drogi krajowe ani wojewódzkie. W mie ście Poniec krzy żuje si ę kilka dróg powiatowych (przed 1. 01. 1999 r. wojewódzkich), które maj ą poł ączenia z drogami krajowymi relacji Leszno - Gosty ń, Leszno - Rawicz, Gosty ń - Rawicz. Przez gmin ę przebiega te ż linia kolejowa relacji Łód ź Kaliska - Tuplice (Leszno-Krotoszyn) ze stacjami na terenie gminy w Poniecu i Dzi ęczynie. Poło żenie gminy w regionie pod wzgl ędem przyrodniczym jak i funkcjonalno- przestrzennym mo żna uzna ć za do ść atrakcyjne, (w strefie przej ściowej pomi ędzy regionem rolniczym i turystyczno-wypoczynkowym oraz w niedalekiej odległo ści od miasta grodzkiego Leszna), natomiast pod wzgl ędem komunikacyjnym jako mniej korzystne.

5 Rozporz ądzenie nr 82/92 z dnia 1 sierpnia 1992 r. Wojewody Leszczy ńskiego w sprawie wyznaczenia obszarów chronionego krajobrazu na terenie województwa leszczy ńskiego.

2. ZADANIA SŁU ŻĄ CE REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH.

2.1. Programowane zadania rozwojowe o charakterze ponad lokalnym (krajowe, wojewódzkie, bran żowe) na terenie gminy Poniec.

Prace nad Studium gminy rozpocz ęto w 1998 r., w zwi ązku z tym etap Uwarunkowa ń zagospodarowania przestrzennego sporz ądzany był, gdy gmina nale żała do województwa leszczy ńskiego. Z tego wzgl ędu w cz ęś ci I w wi ększo ści odniesienie nast ępuje do poprzedniego układu administracyjnego. Wtedy jeszcze obowi ązywał zapis ustawowy, że przy sporz ądzaniu Studium gminy istnieje konieczno ść uwzgl ędnienia uwarunkowa ń, celów i kierunków polityki przestrzennej pa ństwa na obszarze województwa. Z Urz ędu Wojewódzkiego - Wojewódzkiego Biura Planowania Przestrzennego w Lesznie otrzymano informacje i wnioski ze Studium zagospodarowania przestrzennego województwa leszczy ńskiego, dotycz ące problemów przestrzennych gminy Poniec a zwi ązanych z funkcjami ponadlokalnymi. Elementy te nie maj ą aktualnie wszystkich znamion zada ń rz ądowych nale żą cych do wła ściwo ści naczelnych i centralnych organów administracji rz ądowej oraz wojewodów, o których mowa w art. 58, ust. 1. oraz art. 59 ust. 1 Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym, lecz stanowi ą elementy uwarunkowa ń rozwoju, które brane s ą pod uwag ę w równolegle opracowywanym „Studium zagospodarowania przestrzennego województwa leszczy ńskiego 6. lub z niego wynikaj ą. Wiele z tych elementów to potencjalne zadania rz ądowe słu żą ce realizacji ponadlokalnych celów publicznych, tote ż ich uwzgl ędnienie w trakcie sporz ądzania „Studium... gminy” wydaje si ę konieczne. Podano je w zał ączonej tabeli nr 1. Ponadto we wst ępnej koncepcji „Studium zagospodarowania przestrzennego województwa leszczy ńskiego okre ślone zostały wytyczne dla gminy Poniec:

6 Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Lesznie

A. Rolnictwo -zadania bezinwestycyjne; 1) restrukturyzacja rolnictwa poł ączona ze zmianami w u żytkowaniu gruntów 2) rozwój gospodarstw farmerskich 3) teren intensywnej produkcji rolnej z uwzgl ędnieniem chowu trzody chlewnej oraz bydła mlecznego 4) rozwój usług ekonomiczno-technicznych dla rolnictwa

B. Komunikacja. Postulat weryfikacji sieci dróg wojewódzkich w kierunku ograniczenia ich ilo ści lub racjonalizacj ę ich struktury poprzez ustalenie funkcjonalnych ci ągów S ą to drogi ł ącz ące ośrodki gminne i miejskie z Lesznem, pomi ędzy sob ą, obsługuj ące główne o środki gospodarcze i tereny turystyczno-rekreacyjne: ♦ 21 -205 Osieczna - Pawłowice - Poniec ♦ 21 -207 Poniec -Krzemieniewo ♦ 21-209 Rydzyna-Poniec ♦ 21-210 Poniec-Karzec-Krobia ♦ 21-211 Śmiłowo-Gosty ń ♦ 21-212 Bojanowo-Poniec ♦ 21-213 Poniec - Kawcze - Rawicz

C. Zaopatrzenie w wod ę: 1) Poprawa jako ści i równomierno ści dostaw wody pitnej poprzez: a) wyznaczenie i prawidłowe zagospodarowanie stref ochrony po średniej uj ęć wody przy uwzgl ędnieniu warunków hydrogeologicznych (brak lub wyst ępowanie nadkładu izolacyjnego nad warstw ą wodono śną), ustalenie priorytetów w tym zakresie (uj ęcie wody w Drzewcach),

b) tworzenie gminnych i mi ędzygminnych systemów wodoci ągowych - ł ączenie uj ęć wody i zapewnienie wielostronnego zasilania jednostek osadniczych,

2) Promocja technologii wodooszcz ędnych w produkcji rolnej i przemysłowej. 3) Weryfikacja sposobów i wielko ści zu życia wody przez jednostki produkcyjne na terenie gminy.

D. Uporz ądkowanie gospodarki ściekowej poprzez: 1) Wyznaczenie priorytetowych zada ń inwestycyjnych w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków pod k ątem ochrony zasobów wód powierzchniowych i podziemnych. Weryfikacja wyznaczonych w planie ogólnym lokalizacji oczyszczalni ścieków. 2) Wyznaczenie obszarów predystynowanych do zastosowania lokalnych oczyszczalni przydomowych. 3) Weryfikacja pozwole ń wodno-prawnych na odprowadzanie ścieków z jednostek produkcyjnych pod k ątem wymuszenia poprawy stopnia oczyszczania ścieków.

E. Gospodarka odpadami. 1) Organizacja na terenie gminy komunalnego systemu zbiórki i segregacji odpadów komunalnych. 2) Wyznaczenie priorytetów w zakresie likwidacji i rekultywacji nielegalnych wysypisk odpadów z uwzgl ędnieniem ich wpływu na wody powierzchniowe i podziemne.

F. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą: 1) Poprawa systemu zaopatrzenia w energi ę elektryczn ą poprzez: a) rozbudowę systemu energetycznego na terenie gminy b) modernizacj ę istniej ących linii energetycznych napowietrznych w celu stworzenia doziemnych układów kablowych. 2) Koordynacja programu reelektryfikacji gminy opracowywanego przez Energetyk ę Pozna ńsk ą S.A. z potrzebami lokalnymi.

G. Zaopatrzenie w gaz:

1) Rozbudowa istniej ącego systemu zaopatrzenia w gaz ziemny 2) Koordynacja koncepcji programowej, gazyfikacji gminy z potrzebami lokalnymi. 3) Promocja innych źródeł energetycznych ekologicznych (olej opałowy propan) 4) Wyznaczenie tzw. Korytarza technicznego dla gazoci ągów w/c

H. Telekomunikacja: 1) Poprawa funkcjonowania systemu telekomunikacji na terenie gminy poprzez: a) rozbudow ę istniej ącego systemu telekomunikacji b) modernizacj ę linii telekomunikacyjnych napowietrznych w celu stworzenia doziemnych układów kablowych. 2) modernizacj ę linii telekomunikacyjnych, opracowanego przez Telekomunikacj ę Polsk ą S. A. Zakład Telekomunikacji w Lesznie z potrzebami lokalnymi. 3) Rozwój telefonii komórkowej.

2.2. Poło żenie gminy w wyodr ębnionych w „Studium zagospodarowania przestrzennego woj. Leszczy ńskiego” strefach polityki przestrzennej województwa.

Ww. studium województwo zostało podzielone na obszary funkcjonalne ró żni ące si ę predyspozycjami środowiska i dotychczasowego stanu zagospodarowania. Gmina Poniec prawie w cało ści poło żona jest w obszarze preferowanym do rozwoju funkcji rolniczej obejmuj ącym cał ą wschodni ą cz ęść województwa leszczy ńskiego. Dolina Rowu Polskiego stanowi lokalny ł ącznik ekologiczny miedzy wyodr ębnionymi w województwie obszarami chronionego krajobrazu (element strukturalny ESOCH). Cz ęść środkowo-zachodnia zaliczona jest do pozostałych obszarów rolnych, na których dopuszcza si ę ró żne formy działalno ści gospodarczej. W systemie osadniczym miasto Poniec pełni rol ę o środka lokalnego, podstawowego.

Tab. nr 1

INFORMACJA ZE STUDIUM ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA LESZCZY ŃSKIEGO DO STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY PONIEC

Cele ogólne Drogi realizacji Obszar działania

I. Ochrona przyrody i krajobrazu • wyznaczenie ł ączników ekologicznych pomi ędzy RI- ł ącznik dolinny Rowu Polskiego i obszarami prawnie chronionymi, Kani (wzbogacenie zieleni ą przybrze żną)

• zwi ększanie powierzchni zieleni w celu poprawy RII - obszar intensywnej produkcji rolnej funkcjonowania ekosystemów. II. Poprawa czysto ści wód • ustalenie zasad ochrony czwartorz ędowych struktur • wszystkie struktury powierzchniowych i wodono śnych • uj ęcia wód podziemnych na terenie podziemnych • ustanowienie stref ochronnych dla uj ęć wód całej gminy podziemnych zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami, • obszar całej gminy - pierwsze ństwo • int ensyfikacja budowy systemów oczyszczania i dla czwartorz ędowych struktur odprowadzania ścieków, hydrogeologicznych podatnych na degradacj ę (poziomy gruntowe) • stopniowe eliminowanie zanieczyszcze ń obszarowych • obszary intensywnego u żytkowania poprzez wła ściwe prowadzenie zabiegów rolniczego agrotechnicznych

III. Poprawa stanu czysto ści powietrza • ograniczenie emisji zanieczyszcze ń ze spalani a paliw • obszar całej gminy atmosferycznego stałych (promowanie paliwa ekologicznego, gazyfikacja • obszar całej gminy jednostek osadniczych, instalacja urz ądze ń redukuj ących zanieczyszczenia pyłowe i gazowe), • ograniczenie emisji zanieczyszcze ń powodowanej przez komunikacj ę (kierowanie ruchu tranzytowego poza gr anice miast, pasy zieleni izolacyjnej wzdłu ż tras komunikacyjnych) IV. Ochrona środowiska przed hała- • ograniczenie uci ąż liwo ści hałasu komunikacyjnego • obszar całej gminy sem i wibracjami (prawidłowa lokalizacja tras komunikacyjnych), • min imalizowanie uci ąż liwo ści hałasu powodowanego przez zakłady przemysłowe i rzemie ślnicze (prawidłowa lokalizacja) V. Ochrona powierzchni ziemi • uregulowanie gospodarki odpadami • obszar całej gminy • wła ściwa eksploatacja surowców oraz rekultywacja • obszar całej gminy wyrobisk poeksploatacyjnych, • wła ściwa lokalizacja uci ąż liwych zakładów • obszar całej gminy przemysłowych, • obszar całej gminy • ochrona gleb chronionych przed u żytkowaniem nierolniczym.

3. STAN I FUNKCJONOWANIE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO.

3.1. Rze źba terenu

Gmina Poniec le ży na obszarze Wysoczyzny Leszczy ńskiej wchodz ącej w skład Nizin Środkowopolskich 7.

Ukształtowanie powierzchni terenu jest zró żnicowane. Rozległe obszary zdenudowanej wysoczyzny morenowej przeci ęte s ą szerok ą doliną (pradolin ą) Rowu Polskiego, ł ącz ącą si ę poprzez rozbudowany system poziomów terasowych z obni żeniem rz. Masłówki. Generalnie w ukształtowaniu powierzchni gminy wyró żni ć mo żna: • powierzchnie wysoczyzny morenowej płaskiej, o spadkach 0-5%, wyniesione ca 98125 m n.p.m. i około 10-25 m ponad dno ww. pradoliny, zajmuj ące peryferyjny północny i południowy obszar gminy, • pradolin ę Rowu Polskiego z całym systemem rozległych powierzchni terasowych, lokalnie zwydmionych (głównie wydmy wałowe, nawet kilkukilometrowej długo ści i co najmniej kilkunastometrowej wysoko ści), o spadkach 0-3%, wyniesionych:

* - terasa wysoka - około 5-10 m, terasa środkowa - ca 4-6 m,

* - terasa niska, nadzalewowa -1.5 do 2.5 m ponad dno pradoliny, W otoczeniu Ponieca, gdzie system teras rzecznych jest mocno rozbudowany, zarówno w kierunku obni żenia rz. Masłówki (na południe), jak i Rowu Lubo ńskiego (na północ), przej ście od dna pradoliny do powierzchni teras nadzalewowych jest na ogół łagodne. Natomiast odcinek przełomowy pradoliny charakteryzuje co najmniej kilkunastometrowej wysoko ści, strome (o nachyleniu ca 5-15%) zbocze, ze śladami licznych drobnych rozci ęć erozyjnych.

3.2. Budowa geologiczna.

Budowa geologiczna podło ża maj ąca ewentualne znaczenie dla rozwoju gospodarczego

7 Kondracki J. 1988: Geografia fizyczna Polski. PWN Warszawa

gminy wi ąż e si ę ze skałami osadowymi trzeciorz ędowymi i czwartorz ędowymi. Gł ębsze podło że tworzy seria utworów trzeciorz ędowych o mi ąż szo ści rz ędu 150- 250 m. Rozpoczynaj ą j ą piaski zielone i iły oligocenu, na których le żą kilkudziesi ęciometrowe kompleksy osadów miocenu oraz pliocenu. Z profilów wierce ń hydrogeologicznych i geologicznych-poszukiwawczych wynika, że: • strop utworów mioce ńskich, reprezentowanych przez drobnoziarniste piaski, mułki i iły z seriami w ęgli brunatnych (fragment zło ża Poniec-Krobia), zalega na gł ęboko ści około 80-150 mp.p.t. • seria osadów plioce ńskich, głównie iłów pstrych, odznacza si ę zmienn ą mi ąż szo ści ą, a ich strop wyst ępuje na bardzo ró żnych gł ęboko ściach - od około 70- 80 m p.p.t w północno-wschodniej cz ęś ci gminy do zaledwie kilku w rejonie Ponieca (lokalnie nawet od powierzchni terenu), • zalegaj ące od powierzchni terenu utwory czwartorz ędowe charakteryzuj ą si ę zmienn ą, na ogół jednak kilkudziesi ęciometrow ą mi ąż szo ści ą.

3.3. Warunki gruntowe.

Warunki gruntowe gminy s ą bardzo zró żnicowane. W podło żu obszarów wysoczyznowych niemal powszechnie wyst ępuj ą gliny, gliny piaszczyste i piaski gliniaste, najcz ęś ciej o konsystencji twardoplastycznej i półzwartej (cz ęsto z około 1-1.5 m warstw ą gruntów plastycznych lub mi ękkoplastycznych, w strefie wyst ępowania wody gruntowej), lokalnie tylko przykryte cienk ą warstw ą piasków i żwirów.

Ale ju ż w obr ębie teras rzecznych mi ąż szo ść gruntów piaszczysto-żwirowych wzrasta niekiedy do kilkunastu, czy nawet kilkudziesi ęciu metrów. Wła ściwie jedynie najwy ższa z teras jest poziomem erozyjno-akumulacyjnym. Pozostałe s ą niemal wył ącznie wynikiem akumulacji rzecznej. Wyst ępuj ące tu ró żnoziarniste piaski, pospółki i żwiry s ą zazwyczaj gruntami średniozag ęszczonymi i zag ęszczonymi, jedynie w obr ębie lokalnie pojawiaj ących się pól eolicznych - lu źne. W obr ębie dna pradoliny oraz dolin pobocznych ww. osady wodno-lodowcowe przykryte są warstw ą piasków rzecznych, charakteryzuj ących si ę min. licznymi

przewarstwieniami i domieszkami próchnicy. Lokalnie od powierzchni terenu zalega znacznej mi ąż szo ści (ca 0.5-1 m) warstwa słabono śnych namułów organicznych i torfów.

3.4. Surowce mineralne.

Mimo du żej ró żnorodno ści kopalin, gmina Poniec jest obszarem mało zasobnym w surowce mineralne. Dosy ć powszechnie wyst ępuj ące gliny zwałowe odznaczaj ą si ę na ogół kiepsk ą jako ści ą - nie s ą wi ęc wykorzystywane gospodarczo. Tym niemniej, przynajmniej lokalnie - na terenach poło żonych pomi ędzy Janiszewem i Poniecem oraz w rejonie Maciejewa i Żytowiecka mog ą stanowi ć przydatny materiał ceramiczny. Znacznie lepsze cechy technologiczne posiadaj ą iły pstre. W rejonie Ponieca, dzi ęki wypi ętrzeniu glacitektonicznemu, iły zalegaj ą niemal że na powierzchni terenu. W udokumentowanym tu zło żu „Poniec”, na ilast ą seri ę zło żow ą o mi ąż szo ści ca 3-18 m (pod ok. 0.2-6.4 m nadkładem) składaj ą si ę plioce ńskie iły wyst ępuj ące w kilku odmianach, ró żni ących si ę barw ą i stopniem plastyczno ści. W kierunku wschodnim i południowym zło że gwałtownie zapada pod gliny zwałowe i piaski. Ku zachodowi seria ilasta przechodzi w mułkową. Surowiec nadaje si ę do produkcji cegły pełnej i dziurawki. Około trzy lata temu przestała pracowa ć miejscowa cegielnia i eksploatacja iłów została zarzucona, mimo nie wyczerpania si ę jeszcze surowca 8. Obecnie najwi ększe znaczenie gospodarcze ma eksploatacja wodno-lodowcowych piasków i żwirów na zło żu „Dzi ęczyna”. Niemal połowa odwierconych na zło żu otworów wiertniczych spełnia wymogi kryteriów bilansowo ści kruszywa grubego. Zło że piasków i żwirów o -mi ąż szo ści ca 2.6-6.0 m (pod niewielkim, zaledwie kilkudziesi ęciocentymetrowym nadkładem) jest całkowicie zawodnione. Kruszywo przydatne jest do produkcji mieszanek żwirowo-piaskowych. Zło że eksploatowane jest przez Leszczy ńskie Przedsi ębiorstwo Robót Drogowo - Mostowych w Lesznie i istniej ą jeszcze pewne mo żliwo ści rozszerzenia wydobycia

8 Zasoby (wg stanu na 01.01.1976 r.) wynosiły: bilansowe, w kat. CI, ca 596 000 m 3, pozabilansowe (w filarze ochronnym dla gazoci ągu) około 57.000 m'

w kierunku południowym i wschodnim. Udokumentowano du że zasoby 9 - ponad 1.400.000 ton pospółek i ró żnoziarnistych piasków, przydatnych do budowy dróg i jako chudy beton, ale po drugiej stronie linii kolejowej. Ponadto eksploatacja kruszywa naturalnego prowadzona jest w rejonie Śmiłowa, na zło żu „Poniec-Huta” (na potrzeby Huty Szkieł Ozdobnych i Kryształów). Poło żone tam zło że ma wyznaczony teren górniczy o powierzchni ponad 2,8 ha i mo żliwo ść poszerzenia eksploatacji w kierunku wschodnim. Do ść liczne ślady dawnej eksploatacji kruszyw w postaci niedu żych wyrobisk, użytkowanych dorywczo - na potrzeby lokalne, spotka ć mo żna nie tylko w rejonie Dzi ęczyny i Śmiłowa, ale równie ż koło Ponieca, Żytowiecka i Sarbinowa. Niewielkie wydobycie ma miejsce jeszcze w wyrobisku poło żonym na tyłach zabudowy wiejskiej w Śmiłowie, w cz ęś ci zaj ętego przez malowniczy zbiornik wodny. W odległej ju ż. przeszło ści (1959 r.) prowadzono na obszarze gminy prace i poszukiwawcze złó ż torfu i gytii. Gruntownie przebadano doliny Rowu Polskiego oraz Masłówki. Rejonem pozytywnym okazał si ę jedynie fragment doliny Rowu Polskiego w rejonie Rokosowa i Żytowiecka, jakkolwiek udokumentowane zło ża zaliczono do nieprzemysłowych - zawa żyła na ocenie przede wszystkim słaba jako ść torfu. Jego zasoby, w cz ęś ci wyeksploatowane, oceniono na blisko 2 500 tys. m³. Zasoby gytii (o mi ąż szo ści ca 0.62.5 m), w wydzielonym gytowisku, oszacowano na ok. 2 min m³., Prawie drugie tyle wyst ępuje pod zło żami torfu, a spodziewa ć si ę jeszcze mo żna wyst ępowania kredy jeziornej. Spo śród kopalin podstawowych na obszarze gminy wyst ępuje jedynie w ęgiel brunatny (fragment zło ża Poniec-Krobia). Zło że o grubo ści 9 4-23.3 m zalega jednak pod 100-200 m warstw ą nadkładu. Szacunkowe zasoby, okre ślone dla całego zło ża wynosz ą blisko 1.750 mln ton. Nie s ą one jednak z ró żnych wzgl ędów ekologiczno-ekonomicznych traktowane jako mo żliwe do eksploatacji.

9 Zasoby, według stanu na 31.07.1978 r., wynosiły 1.350.000 ton (z tego 300.000 ton w filarze ochronnym linii kolejowej

3.5. Wody powierzchniowe.

Głównym ciekiem w gminie Poniec jest Rów Polski, nale żą cy do zlewni Baryczy. Jego dolina przebiega prawie równole żnikowo przez środkow ą cz ęść gminy. Do Rowu Polskiego w obr ębie gminy uchodz ą: Rów Czarkowski (po stronie północnej) i Samica Krobska (po stronie południowej). Dolina Rowu Polskiego, z szerokim (do 1 km) płaskim dnem, jest wyra źnie zaznaczona w rze źbie terenu. Do ść wyra źnie w rze źbie terenu zaznaczaj ą si ę dolinki jej dopływów, a tak że dolina Masłówki, spływaj ącej na południe do Orli. Wezbrania powodziowe na ciekach mieszcz ą si ę w obr ębie den dolin rzecznych. Tereny zalewowe w obr ębie doliny Rowu Polskiego, uj ęte w planach ochrony przeciw powodziowej, znajduj ą si ę w zachodniej cz ęś ci gminy (na zachód od Ponieca). Zalewy powodziowe na tym terenie zwi ązane s ą cofk ą wód powodziowych Baryczy i zwi ązan ą z tym konieczno ści ą wył ącze ń przepompowni w Tamowej Ł ące i Janiszewie. Okresowemu podtapianiu podlega tak że obni żony lokalnie fragment doliny Rowu Polskiego w cz ęś ci poło żonej na wschód od granic Ponieca. Na terenie gminy znajduje si ę 31 drobnych zbiorników wodnych o ł ącznej powierzchni 24 ha. Brak jest wi ększych zbiorników wodnych. Na terenie gminy zmeliorowano ponad 85% gruntów, co zapewnia istnienie prawidłowych warunków wodnych w całym areale gruntów uprawnych.

3.6. Wody podziemne.

Podstaw ą zaopatrzenia gminy w wod ę s ą utwory wodono śne czwartorz ędu, wyst ępuj ące w dwóch głównych poziomach wodono śnych: gruntowym oraz mi ędzyglinowym dolnym (podglinowym) i lokalnie w poziomie mi ędzyglinowym górnym.

Poziom wód gruntowych Poziom ten jest zwi ązany z osadami piaszczysto-żwirowymi Sandru Drzewieckiego, ci ągiem doliny Rowu Polskiego i dolin cieków dopływowych oraz ze spłaszczonymi przypowierzchniowymi partiami gliniastymi i płatami piaszczystymi wyst ępuj ącymi od powierzchni terenu. Przed zwodoci ągowaniem gminy poziom ten był

powszechnie eksploatowany studniami kopanymi i stanowił główne źródło zaopatrzenia ludno ści w wod ę. W obszarze odkrytej cz ęś ci Sandru Drzewieckiego, poziom wód gruntowych powiązany jest z poziomem wgł ębnym starszego sandru kopalnego, tworz ąc jeden wspólny poziom. Ma on baz ę drena żu w dolinie Rowu Polskiego. Na Sandrze Drzewieckim (cz ęść Podsystemu Wodono śnego Kanału Wonie ść -Rów Polski -Q1003), wykonano uj ęcie Drzewce, zaopatruj ące gmin ę Poniec w wod ę. Gł ęboko ść otworów ujmuj ących wod ę wynosi 32,0 - 33,0 m, w tym osadów piaszczysto- żwirowych 29,8 -30,5 m. Zasoby uj ęcia zatwierdzone s ą w ilo ści Q = 140 m³/h przy depresji S = 1,0 m (decyzja GP-l-b-227/68 z 12.02.1969). W ocenie jako ści wód prowadzonej w ramach monitoringu regionalnego wody uj ęcia Drzewce zaliczono do klasy II ( średniej jako ści, naturalne i słabo zanieczyszczone antropogenicznie, nadaj ące si ę do picia po przeprowadzeniu prostych zabiegów uzdatniaj ących). W Poniecu, w obr ębie doliny Rowu Polskiego, wykonano w 1976 r. uj ęcie wód podziemnych dla miasta (dwa otwory). Zasoby uj ęcia ustalono w ilo ści Q = 80 m³/h przy depresji S = 4,9 m. Uj ęcia nie wł ączono do eksploatacji ze wzgl ędu na niekorzystn ą jako ść wody. Poziom mi ędzyglinowy górny Poziom ten wyst ępuje lokalnie i jest na ogół słabo zawodniony. Zasilanie tego poziomu odbywa si ę na drodze infiltracji opadów poprzez osady słabo przepuszczalne wyst ępuj ące w nadkładzie oraz przeciekania z poziomu gruntowego. Moduł zasilania infiltracyjnego szacowany jest na około 3,5 m³/h km². Poziom miedzyglinowy dolny Poziom ten - zwi ązany z seriami osadów piaszczysto - żwirowych sandru kopalnego z okresu interglacjału wielkiego na terenie gminy nie jest eksploatowany. Poziom trzeciorz ędowy Poziom trzeciorz ędowy - nadw ęglowy zbudowany z piasków pylastych i drobnych o mi ąż szo ści 36,0 - 40,5 m wyst ępuje pod iłami pstrymi i pierwszym pokładem w ęgli brunatnych. Strop warstwy wodono śnej zalega na gł ęboko ści około 108,0 - 120,0 m. W rejonie Śmiłowa jego mi ąż szo ść wynosi 4 m.

Ze wzgl ędu na du żą zasobno ść i na ogół dobr ą jako ść wód poziomów czwartorz ędowych oraz znaczn ą gł ęboko ść u żytkowych poziomów wodono śnych trzeciorz ędu, poziom trzeciorz ędowy na terenie gminy Poniec nie jest eksploatowany. Jedyne uj ęcie eksploatuj ące wody poziomu mioce ńskiego, nadw ęglowego, zostało wykonane w Śmiłowie dla Betoniarni. Dla otworu tego zatwierdzono zasoby eksploatacyjne Q = 24 m³/godz. przy depresji S = 24 m. (decyzja OS IV-8530/36/86 z 19.11.1986 r.). Po podł ączeniu całego Śmiłowa do wodoci ągu grupowego zaopatrywanego z uj ęcia Drzewce, uj ęcie trzeciorz ędowe w Śmiłowie wył ączono z eksploatacji. Zasoby wód podziemnych nie nale żą do żadnego z wyodr ębnionych Głównych Zbiorników Wód Podziemnych 10 . Jedynie skrajnie północno-wschodnia cz ęść gminy poło żona jest w zasi ęgu obszaru najwy ższej ochrony (ONO), zwi ązanego ze zbiornikiem mi ędzymorenowym rz. Kani.

3.7. Klimat.

Według regionalizacji klimatycznej W. Okołowicza gmina Poniec poło żona jest w obr ębie regionu śląsko-wielkopolskiego, reprezentuj ącego obszar przewagi wpływów oceanicznych. Amplitudy temperatur s ą tutaj mniejsze od przeci ętnych w Polsce, wiosna i lato wczesne i ciepłe (+17.5°C w lipcu - dla stacji IMiGW w Lesznie, za lata 1961-70), zima łagodna (-3.3°C w styczniu) i krótka, z nietrwał ą szat ą śnie żną (65,3 dni). Długo ść okresu wegetacyjnego wynosi około 220 dni. Średnia roczna suma opadów wynosi nieco ponad 550 mm. Podobnie jak na wi ększo ści terytorium kraju przewa żaj ą wiatry zachodnie. Warunki klimatu lokalnego gminy charakteryzuj ą warto ści zbli żone do przytoczonych wy żej. Niew ątpliwe s ą jednak ró żnice pomi ędzy zalesionymi i wilgotnymi obszarami dolinnymi a u żytkowan ą rolniczo wysoczyzn ą. Tereny wyniesione charakteryzuj ą si ę generalnie dobrymi warunkami termicznymi, równomiernym nasłonecznieniem, mał ą wilgotno ści ą powietrza i dobrym przewietrzaniem. Podobnymi warunkami odznaczaj ą si ę niezalesione powierzchnie

10 Kleczkowski A St. 1990:Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) w, Polsce wymagaj ących szczególnej ochrony

terasy wysokiej. W obr ębie ni ższych poziomów terasowych spodziewa ć si ę nale ży raczej przeci ętnych warunków termiczno-wilgotno ściowych, prawdopodobie ństwa wyst ępowania mgieł i zastoisk chłodnego powietrza, nieco utrudnionego i ukierunkowanego przewietrzania. Specyficznymi warunkami klimatu lokalnego, charakteryzuj ącymi si ę zaciszno ści ą, zmniejszonymi amplitudami dobowymi temperatury i wilgotno ści, czystym powietrzem zawieraj ącym olejki eteryczne (fitoncydy), odznaczaj ą si ę tereny zalesione i ich najbli ższe otoczenie. Niekorzystnymi lub przeci ętnymi warunkami termiczno-wilgotno ściowymi, cz ęstym wyst ępowaniem mgieł, zastoisk chłodnego powietrza i inwersji temperatur oraz utrudnionym i zdecydowanie ukierunkowanym przewietrzaniem wyró żniaj ą si ę dna du żych obni żeń dolinnych.

3.8. Warunki glebowe.

Grunty orne zajmuj ą blisko 2/3 ogólnej powierzchni gminy i w 60% zaj ęte s ą przez gleby wysokich klas bonitacyjnych, kl. II-IIIb. Warunki glebowe omawianej gminy s ą jednymi z najlepszych w województwie leszczy ńskim. Przewa żaj ą gleby brunatne wła ściwe, bielicowe oraz czarne ziemie wła ściwe, wytworzone z piasków gliniastych na glinie lub gliny. W północno-wschodniej cz ęś ci gminy zaliczane niemal wył ącznie do kompleksów pszennych: bardzo dobrego (1) i dobrego (2). Południowo-wschodni, równie ż wysoczyznowy fragment terenu zdominowany jest przez gleby kompleksu pszennego dobrego (2) oraz pszenno-żytniego (4). W cz ęś ci południowo-zachodniej mozaika gleb jest znacznie wi ększa i obok ww. wyst ępuj ą gleby brunatne oraz bielicowe wytworzone z piasków słabogliniastych lekkich lub nawet słabogliniastych, kl. IVa i IV b, kompleksów

żytnich: bardzo dobrego (4), dobrego (5) a nawet słabego (6). W pradolinie, zwłaszcza na obszarze ni ższych teras nad zalewowych zaznacza si ę przewaga gleb słabych, napiaskowych. Wi ększo ść to gleby brunatne wyługowane lub kwa śne, niekiedy murszowo-mineralne, głównie kl. V i VI, kompleksów żytniego słabego (6), żytnio-łubinowego (7) a w pobli żu cieków oraz w dnach zagł ębie ń terenowych równie ż zbo żowo-pastewnego słabego (9). Stosunkowo zró żnicowane s ą gleby (czarne ziemie wła ściwe i zdegradowane, gleby murszowo-mineralne, mułowo-torfowe i torfowe)

w dolinach rzek i cieków, w wi ększo ści zaj ęte przez u żytki zielone. Z uwagi na pełnione funkcje przyrodniczo-ekologiczne i retencyjne, tereny te zasługuj ą na szczególn ą ochron ę.

3.9. Szata ro ślinna.

Lasy i zadrzewienia zajmuj ą powierzchni ę 2343 ha. Lesisto ść wynosz ąca około 18.7% jest ni ższa od średniej województwa leszczy ńskiego (ca 19.4%). Wi ększo ść kompleksów le śnych zajmuje dna du żych dolin rzecznych i fragmenty teras nadzalewowych. Przewa żaj ą na obszarze gminy drzewostany starsze, III-V kl. wieku a przy tym bardzo du ża jest rozmaito ść typów siedliskowych. Znaczny jest udział siedlisk wilgotnych, o ograniczonej dost ępno ści rekreacyjnej: lasu mieszanego wilgotnego, lasu wilgotnego, olsu jesionowego i boru mieszanego wilgotnego. Na obszarach wy żej poło żonych, zaj ętych zazwyczaj przez zespoły boru mieszanego świe żego, lasu świe żego i lasu mieszanego tych ogranicze ń ju ż nie ma. Bardzo zró żnicowany jest przy tym skład gatunkowy wszystkich ww. zespołów le śnych. Obok sosny, bardzo cz ęsto wyst ępuje świerk, modrzew, d ąb, grab, brzoza, jesion, olcha, topola i in. Poza ww. kompleksami le śnymi du żych form dolinnych na uwag ę zasługuj ą co najmniej dwa wi ększe zespoły le śne wysoczyzny. Du ży kompleks le śny poło żony w południowo-zachodniej cz ęś ci terenu odznacza si ę du żą mozaik ą typów siedliskowych i do ść zró żnicowanym, starym drzewostanem. W odró żnieniu od niego, las usytuowany w północno-wschodniej cz ęś ci gminy jest jednorodny siedliskowo (las świe ży), chocia ż o urozmaiconym drzewostanie. Wi ększo ść kompleksów le śnych zajmuje dna du żych dolin rzecznych i fragmenty teras nadzalewowych. Przewa żaj ą na obszarze gminy drzewostany starsze, III-V kl. wieku a przy tym bardzo du ża jest rozmaito ść typów siedliskowych. Znaczny jest udział siedlisk wilgotnych, o ograniczonej dost ępno ści rekreacyjnej: lasu mieszanego wilgotnego, lasu wilgotnego, olsu jesionowego i boru mieszanego wilgotnego. Na obszarach wy żej poło żonych, zaj ętych zazwyczaj przez zespoły boru mieszanego świe żego, lasu świe żego i lasu mieszanego tych ogranicze ń ju ż nie ma. Bardzo zró żnicowany jest przy tym skład gatunkowy wszystkich ww. zespołów le śnych. Obok sosny, bardzo cz ęsto wyst ępuje świerk, modrzew, d ąb, grab, brzoza, jesion, olcha, topola i in. Poza ww. kompleksami le śnymi du żych form dolinnych na uwag ę

zasługuj ą co najmniej dwa wi ększe zespoły le śne wysoczyzny. Duży kompleks le śny poło żony w polu dniowo-zachodniej cz ęś ci terenu odznacza si ę du żą mozaik ą typów siedliskowych i do ść zró żnicowanym, starym drzewostanem. W odró żnieniu od niego, las usytuowany w północno-wschodniej cz ęś ci gminy jest jednorodny siedliskowo (las świe ży), chocia ż o urozmaiconym drzewostanie. Uzupełnieniem przedstawionych zalesie ń s ą do ść liczne parki podworskie. Najkorzystniejsze wra żenie sprawia park w Rokosowie. Pozostałe s ą na ogół mniej (Drzewce, Dzi ęczyna, Ł ęka Wielka) lub bardziej zaniedbane (Sarbinowo, Szurkowo, Wydawy). Niekiedy s ą to tylko ślady dawnych zało żeń regularnych lub krajobrazowych (Zawada, Czarkowo). Na rozległych i bezle śnych obszarach wysoczyznowych zwracaj ą uwag ę stare obsadzenia dróg (m.in. pi ękne aleje lipowe w rejonie Ł ęki i Rokosowa), ziele ń ł ęgowa dolin rzecznych, itp.

3.10. Świat zwierz ęcy.

Na obszarze gminy Poniec obok tak popularnych zwierz ąt łownych jak: sarny, jelenie, daniele, dziki, lisy, zaj ące, ba żanty i kuropatwy spotyka si ę tak że inne, nieinwentaryzowane gatunki (kun ę le śną, kun ę domow ą, łasic ę, tchórza zwyczajnego, wiewiórk ę, pi żmaka, nornic ę rud ą ryjówk ę aksamitn ą, je ża, kreta i in.). Szczególnie licznie reprezentowane s ą ptaki (blisko 200 gatunków), żeruj ące i gniazduj ące głównie w pradolinie Rowu Polskiego i dolinie Masłówki. S ą w śród nich takie gatunki, jak: bocian biały, łab ędź niemy, łab ędź krzykliwy, perkoz, b ąk, czapla siwa, łyska, cyranka, cyraneczka, g ęś g ęgawa, słomka, żuraw, błotniak stawowy, błotniak zbo żowy, kurka wodna, czajka, ba żant, kuropatwa, przepiórka, jastrz ąb, myszołów zwyczajny, myszołów włochaty, puchacz, sowa płomykówka, sowa uszatka, goł ąb grzywacz, synogarlica turecka, kukułka, dzi ęcioł czarny, dzi ęcioł pstry, żołna, sójka, strzy żyk, sikora czubatka, sikora sosnówka i in. Mniej zró żnicowana, ograniczona do gatunków pospolitych, jest fauna ryb. Zły stan czysto ści wód sprzyja dominacji karpiowatych, o coraz mniejszej ilo ści cech

naturalnych dla danego gatunku. Najliczniej reprezentowane s ą: karp, pło ć, oko ń, kiełb, kle ń, szczupak, leszcz, kara ś. Z gadów wyst ępuj ą: zaskroniec, padalec, jaszczurka zwinka i jaszczurka żyworódka. Płazy reprezentowane s ą przez: żaby, ropuchy, kumaki, traszki i in. Najliczniejsze s ą niew ątpliwie owady, spotykane w ka żdym środowisku. W starych dąbrowach wyst ępuje najokazalszy polski chrz ąszcz - jelonek rogacz. Na brzegach lasów i w parkach żeruje kozioróg d ębosz. W gminie prowadzi si ę te ż hodowl ę zwierzyny łownej.

3.11. Diagnoza stanu środowiska.

Reasumuj ąc oceny poszczególnych komponentów środowiska, zawarte w poprzednim rozdziale, mo żna przyj ąć , że ogólna diagnoza stanu środowiska wypada dla gminy w miar ę pomy ślnie. Du ża cz ęść terenów, zwłaszcza poło żonych w obr ębie rozległych obni żeń dolinnych (Rowu Polskiego i Masłówki) zachowała wysokie walory przyrodniczo- krajobrazowe. Na uwag ę zasługuje bogaty i co wa żniejsze funkcjonuj ący (mimo do ść licznych utrudnie ń) system powi ąza ń przyrodniczo-ekologicznych, zapewniaj ących równowag ę w środowisku. Osi ą tego układu jest szeroka, w cz ęś ci zalesiona, dolina Rowu Polskiego, a dla południowo-wschodniego fragmentu gminy dodatkowo obni żenie rz. Masłówki. Oba ww. systemy ł ączy du ży kompleks le śny usytuowany w strefie wododziałowej. Niepokoi ć mo że natomiast monotonia u żytkowanych rolniczo i niemal bezle śnych partii wysoczyzny w północno-wschodniej cz ęś ci gminy. Du że połacie terenu pozbawione są zadrzewie ń śródpolnych, wododziałowych i in. które mogłyby stanowi ć uzupełniaj ące łączniki ekologiczne. Dobrze, że chocia ż w wielu miejscowo ściach (Ł ęka Wielka, Rokosowo, Drzewce, itd.) zachowały si ę parki podworskie i stare obsadzenia dróg, niekiedy o charakterze zabytkowym. Ma to istotne znaczenie dla spowolnienia (utrudnienia) odpływu i zatrzymania pewnej ilo ści wody dla intensywnego rolnictwa na wysoczy źnie, szczególnie w północno-wschodniej cz ęś ci gminy.

Problemem jest degradacja środowiska przyrodniczego, zwłaszcza zły stan sanitarny wód wynikaj ący głównie z niedostatków infrastruktury technicznej. Stan czysto ści wód powierzchniowych nie był badany przez WIO Ś w ci ągu ostatnich kilku lat. Obecnie prowadzone s ą badania wód Masłówki na obszarze gm. Rawicz, a na przyszły rok planowane s ą badania monitoringowe Rowu Polskiego i jego dopływów. Obecnie wszystkie miejscowo ści w gminie s ą zwodoci ągowane. Jednocze śnie zaledwie w trzech istnieje cz ęś ciowa kanalizacja sanitarna. Na terenie gminy działaj ą dwie oczyszczalnie komunalne (w Rokosowie, zbudowana na potrzeby Zakładu Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego „Pudliszki S.A.” oraz kontenerowa w Ł ęce Wielkiej). Ścieki z pozostałych miejscowo ści gromadzone s ą w szambach i odprowadzane do rowów melioracyjnych lub gruntu, wzgl ędnie wywo żone na wylewisko w Wydawach (wyposa żone w biologiczn ą oczyszczalni ę ścieków, czy raczej jej namiastk ę). Najgorzej wygl ąda sytuacja w obr ębie samego miasta posiadaj ącego jedynie kanalizacj ę deszczow ą. Nie rozwi ązuj ą problemu dora źne działania w postaci wykorzystania niewielkiej oczyszczalni byłej mleczami. Jako ść wód podziemnych, badana w ramach monitoringu regionalnego (punkt pomiarowy w Drzewcach), odpowiada II klasie czysto ści. S ą to wody średniej jako ści, naturalne i słabo zanieczyszczone antropogenicznie, nadaj ące si ę do picia po przeprowadzeniu prostych zabiegów uzdatniaj ących. Stale pogarszaj ą si ę warunki higieny atmosfery. Na terenie gminy nie ma obecnie wi ększych źródeł emisji zanieczyszcze ń powietrza. Zmniejszyła si ę uci ąż liwo ść zlokalizowanej w Poniecu wytwórni mas bitumicznych (znaczny spadek produkcji). Zaprzestały działalno ści m in.; cegielnia i mleczarnia w Poniecu oraz betoniarnia w pobliskim Śmiłowie. W zamian jednak powstała huta szkła, zlokalizowana w obr ębie istniej ącej zabudowy mieszkaniowej. Co najmniej okresowo uci ąż liwe mog ą by ć jednak źródła tzw. emisji niskiej, pochodz ącej z palenisk indywidualnych. Ro śnie uci ąż liwo ść zanieczyszcze ń transportowych, szczególnie odczuwalna w obr ębie ciasnego, pozbawionego obwodnicy centrum miasta. Akumulacja zanieczyszcze ń z powietrza przyczynia si ę do degradacji gleb. Zanieczyszczenia te silnie wpływaj ą na mikroflor ę gleby hamuj ąc szereg wa żnych procesów fizjologicznych. Badania zanieczyszczenia gleb prowadzone, w latach 1991-

1993, przez Akademi ę Rolnicz ą w Poznaniu (dotycz ące jednak głównie zachodniej połowy województwa) oraz wyniki bada ń Okr ęgowej Stacji Chemiczno- Rolniczej z lat 1991-1996 wykazały nieco podwy ższon ą zawarto ść ołowiu (i lokalnie miedzi) w lasach poło żonych na północny-wschód od Ponieca i glebach u żytków rolnych w południowo-wschodniej cz ęś ci gminy. Generalnie jednak gleby omawianego terenu charakteryzuj ą si ę zbli żon ą do naturalnej zawarto ści ą metali ci ęż kich i siarki siarczanowej. Zniszczenia szaty ro ślinnej nie s ą wi ęc bezpo średnim skutkiem przedstawionych wy żej zanieczyszcze ń, z wyj ątkiem mo że licznych ubytków drzewostanu (zaobserwowanych cho ćby w ci ągu ostatnich 8-9 lat, tj. od momentu wykonywania kartowania szaty ro ślinnej na potrzeby sporz ądzanego opracowania fizjograficznego gminy) w obr ębie do ść licznych obsadze ń dróg. Zwi ększyła si ę ilo ść uschni ętych, starych lip przy drodze do Gostynia, szczególnie w Maciejewie. Liczne kikuty drzew strasz ą w Drzewcach, przy biegn ącej na południe drodze gruntowej do Dzi ęczyny itd. Powa żnym zagro żeniem dla wielu zbiorowisk ro ślinnych była i jest eksploatacja surowców, cz ęsto prowadzona zbyt blisko ściany lasu. W dodatku obszary perspektywiczne dla wydobycia kruszywa naturalnego poło żone s ą niemal wył ącznie w obr ębie du żych kompleksów le śnych. W wyniku powierzchniowej eksploatacji surowców znaczne połacie terenu maj ą zmienione cechy konfiguracyjne. W dnach szeregu wyrobisk poeksploatacyjnych powstały, niekiedy nawet malownicze, zbiorniki wodne. Inne zostały zaro śni ęte lub zamienione w wysypiska śmieci.

3.12. Tereny wymagaj ące rekultywacji i rewitalizacji.

Rozległe połacie terenów o przekształconej rze źbie (głównie na skutek eksploatacji surowcowi) wymagaj ą rekultywacji i odpowiedniego zagospodarowania. Dotyczy to zwłaszcza zwydmionych powierzchni terasowych w dolinie Rowu Polskiego poło żonych w otoczeniu zabudowy Śmiłowa i przy drodze gruntowej wychodz ącej z tej miejscowo ści w kierunku Luboni oraz pomi ędzy zabudow ą Dzi ęczyny i Dzi ęczynki a lini ą kolejow ą. Jeszcze dalej posuni ęte działania rekultywacyjne wi ąza ć si ę musz ą z odzyskaniem dla zainwestowania miejskiego lub u żytkowania rolnego zdewastowanego i cz ęś ciowo zamienionego W wysypisko śmieci i wylewisko terenu zarzuconej eksploatacji iłów plioce ńskich.

Rewaloryzacji, konserwacji i podbudowy zieleni ą wymagaj ą zaniedbane parki podworskie (m.in. w Sarbinowie i Szurkowie). Niemal całkowitej rekonstrukcji park w Zawadzie i Czarkowie (nie umieszczony w podanej przez Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody ewidencji parków wiejskich).

Podbudowy zieleni ą wysok ą wymaga zarówno przekształcone na skutek przeprowadzonych prac melioracyjnych prawie bezdrzewne dno doliny Rowu Polskiego na zachód od Ponieca oraz w rejonie Rokosowa i Żytowiecka, jak i wylesione powierzchnie wysoczyznowe. Warto tak że pomy śle ć o uzupełnieniu, b ądź wymianie zniszczonych zadrzewie ń przydro żnych.

3.13. Identyfikacja konfliktów i obszarów konfliktowych.

Konflikty wewn ętrzne wi ążą si ę głównie z przedstawionymi zagro żeniami antropogenicznymi. S ą to zwłaszcza: • lokalne przekształcenia rze źby terenu, zwi ązane z eksploatacj ą surowców, • zanieczyszczenie wód, b ędące w du żej mierze wynikiem nieuregulowanej gospodarki wodno-ściekowej, • zanieczyszczenie powietrza, odczuwalne zwłaszcza w Poniecu (nagromadzenie ognisk tzw. emisji niskiej, prowadzony przez centrum miasta ruch tranzytowy, lokalnie utrudnione przewietrzanie itd.) Kolizyjne w stosunku do dotychczasowej gospodarki rolnej lub le śnej jest du że wyrobisko kruszywa naturalnego w Dzi ęczynie. Nie mniej konfliktowe jest zdewastowane otoczenie cegielni w Poniecu, zamienione w zalegalizowane wysypisko odpadów komunalnych i wylewisko. Zagro żeniem, zwłaszcza dla czysto ści wód podziemnych, s ą równie ż liczne, drobne wyrobiska, zaj ęte przez dzikie wysypiska śmieci. Pozornie najmniej widoczna, ale niezwykle kłopotliwa wydaje si ę kolizja pomi ędzy wymogiem zachowania dro żno ści doliny Rowu Polskiego (powi ązania ekologiczne i funkcje wentylacyjne) a potrzebami rozwojowymi miasta. Konflikty zewn ętrzne dotycz ą tych samych negatywnych zjawisk, wi ększy jest jednak ich zasi ęg, wykraczaj ący poza obszar omawianej gminy. Najbardziej niepokoj ące jest:

• zanieczyszczenie wód powierzchniowych, • zagro żenie deficytem wody • zagro żenie powodziowe • zanieczyszczenie powietrza (trudne do uchwycenia emisje transgraniczne nios ące, przy sprzyjaj ących wiatrach, zanieczyszczenia pyłowe i gazowe znad Leszna łub Gostynia).

3.14. Struktura przyrodniczo-funkcjonalna gminy.

Niew ątpliwie elementem decyduj ącym o przydatno ści funkcjonalno- przestrzennej terenu gm. Poniec jest przede wszystkim rze źba terenu oraz charakterystyczne dla poszczególnych form warunki glebowo-gruntowe podło ża i b ędąca wynikiem tego zró żnicowania szata ro ślinna. Du ży udział gleb wysokich klas bonitacyjnych (kl. II-IIIb) ogranicza przydatno ść funkcjonaln ą obszarów wysoczyznowych praktycznie wył ącznie do u żytkowania rolniczego. Zdominowane przez zbiorowiska ł ąkowo-le śne ci ągi du żych dolin rzecznych stanowi ą system naturalnych powi ąza ń przyrodniczo-ekologicznych z terenami s ąsiednimi. W granicach gminy wyró żni ć mo żna kilka rejonów (stref) ró żni ących si ę uwarunkowaniami przyrodniczymi środowiska oraz mo żliwo ściami realizacji funkcji ekologiczno-ochronnych i gospodarczych: A. rejon intensywnej produkcji rolnej wysoczyzny morenowej północno-wschodniej cz ęś ci gminy , wyró żniaj ący si ę zdecydowan ą przewag ą gleb najwy ższej jako ści, kl. II-IIIb bonitacyjnej, kompleksów pszennych; bardzo dobrego (1) i dobrego (2), niemniej obejmuj ący swym zasi ęgiem subrejon znacznie słabszych gleb (w wi ększo ści kl.IVb- V), na terenach poło żonych pomi ędzy Drzewcami i Rokosowem (Al); B. rejon intensywnej produkcji rolnej niewielkiego fragmentu wysoczyzny w południowo- wschodniej cz ęś ci gminy (b ędącego cz ęś ci ą rozległych struktur rolnych okolic Rawicza i Krobi), odznaczaj ący si ę dominacj ą gleb kl. II-IIIb, kompleksu pszennego dobrego (2) i pszenno-żytniego (4);

C. rejon rolniczo-le śny obszarów wysoczyznowych południowo-zachodniej częś ci gminy (maj ący swe naturalne przedłu żenie w gminach Rydzyna i Bojanowo), charakteryzuj ący si ę znacznie wi ększ ą mozaik ą gleb, chocia ż nadal du żym udziałem ww. kompleksów pszennych 2 i 4, kl. II-IIIb - predestynowany przede wszystkim do prowadzenia produkcji rolnej , wzgl ędnie gospodarki le śnej; D. rejon ł ąkowo-le śny pradoliny Rowu Polskiego i obni żenia Masłówki, stanowi ący system obszarów chronionych, pełni ący funkcje powi ąza ń przyrodniczo-ekologicznych zapewniaj ących równowag ę w środowisku i składaj ący si ę z kilku subrejonów, w tym: D1 - subrejon ł ąkowo-le śny pradoliny . b ędący stref ą gospodarki le śnej i hodowlanej, lokalnie z mo żliwo ści ą wykorzystania rekreacyjnego D2- subre jon le śny strefy wododziałowej (Rów Polski-Masłówka),

predestynowany dla gospodarki le śnej oraz u żytkowania rekreacyjnego , i głównie w ograniczonym zakresie (tylko okresowa dost ępno ść terenu); D3-subrejon le śno-rolniczy powierzchni terasowych i wysoczyznowych w rejonie Śmiłowa . charakteryzuj ący si ę przeci ętnymi warunkami glebowymi (kl. IIIb-V) - predestynowany dla form gospodarowania zbli żonych do naturalnego, z mo żliwo ści ą wykorzystania rekreacyjnego (z lokalnym zainwestowaniem wł ącznie), D4-subrejon rolniczo-le śny powierzchni terasowych okolic Dzi ęczyny . odznaczaj ący si ę zmiennymi warunkami glebowymi (min. zdegradowanymi glebami wysokich klas bonitacyjnych i du żym udziałem gleb słabych) - priorytet dla eksploatacji surowców naturalnych oraz wykorzystania rolniczego i rekreacji; D5-subrejon rolniczo/le śny powierzchni terasowych w otoczeniu Sarbinowa . charakteryzuj ący si ę zró żnicowanymi warunkami glebowymi, kl. IIIb-VI - szczególnie wskazany dla naturalnych form u żytkowania rolniczego oraz wykorzystania rekreacyjnego (np. rozwoju agroturystyki); D6-subrejon terenów zurbanizowanych m. Ponieca z intensywn ą produkcj ą ogrodniczo-warzywnicz ą na obrze żach, kolizyjnego w stosunku do rejonu przyrodniczo-funkcjonalnego, w ramach którego jest poło żony .

W specyficznej strukturze przyrodniczej terenu (fragment dorzecza przepływaj ącego przez środek terenu Rowu Polskiego) intensywnie u żytkowane rolniczo obszary wysoczyznowe b ędą źródłem wszelkich konfliktów pomi ędzy zagospodarowaniem terenu a jego warunkami przyrodniczymi. Natomiast skutki popełnionych bł ędów zaznacz ą si ę najpełniej w obr ębie ww. systemu obni żeń terenowych, predestynowanych do funkcji przyrodniczo-ekologicznych.

3.15. Okre ślenie mo żliwo ści rozwojowych gminy (walory i ograniczenia środowiskowe).

Podsumowuj ąc powy ższe ustalenia nale ży zwróci ć uwag ę na szalenie udziwniony kształt gminy (trzy „odnó ża”) powoduj ący, że na jej obszarze znalazły si ę niewielkie fragmenty bardzo ró żnych struktur przyrodniczych. W istniej ących granicach bardzo trudno zapewni ć prawidłowe funkcjonowanie gospodarki. Specyfik ą gminy jest centralne a zarazem peryferyjne poło żenie omawianego terenu (usytuowanie w środkowej cz ęś ci województwa, blisko Leszna i innych wi ększych miast: Rawicza i Gostynia a jednocze śnie w pewnej izolacji od nich - żadnej drogi krajowej ani wojewódzkiej, jednotorowa w rzeczywisto ści drugorz ędna linia kolejowa). Mocn ą stron ą środowiska jest znaczny udział lasów oraz ekosystemów ł ąkowych, zajmuj ących ł ącznie blisko trzeci ą cz ęść powierzchni gminy. W kontek ście ww. poło żenia gminy, pozwoliło to zachowa ć w miar ę przejrzysty i sprawnie funkcjonuj ący (ci ągły przestrzennie) system powi ąza ń przyrodniczo-ekologicznych oraz układ wentylacyjny terenu. Przeszkod ą dla ich wła ściwego funkcjonowania jest jednak usytuowanie Ponieca i poł ączenie istniej ącej zabudowy miejskiej z zainwestowanymi terenami pobliskiego Śmiłowa. Kolizj ę pomi ędzy wymogiem zachowania dro żno ści doliny Rowu Polskiego a potrzebami rozwojowymi miasta łagodzi nieco „półpier ście ń” du żych kompleksów le śnych porastaj ących powierzchnie terasowe na północ od Ponieca.

Atutem środowiska przyrodniczego gminy jest tak że 60% udział gleb wysokich klas bonitacyjnych. Ł ącznie z glebami kl. IVa i IVb zajmuj ą one ca 83% powierzchni gruntów ornych. Du że znaczenie dla gospodarki gminy mog ą mie ć udokumentowane i niewyeksploatowane jeszcze zło ża kruszywa naturalnego w Dzi ęczynie (w du żej mierze jednak kolizyjnie poło żone w stosunku do du żych kompleksów le śnych w pradolinie Rowu Polskiego) oraz surowców ilastych na obrze żach miasta. Niekorzystny dla środowiska jest deficyt wody gruntowej (glacitektoniczne wypi ętrzenia iłów i brak plejstoce ńskich poziomów wodono śnych na znacznych połaciach terenu, zdrenowanie rozległych powierzchni wysoczyznowych, osuszenie podmokłych ł ąk w dolinie Rowu Polskiego, itp.). Ogromny problem stwarza zanieczyszczenie wód powierzchniowych i gruntowych. Nie mo żna tu tak że pomin ąć zagro żenia powodziowego , terenów poło żonych zwłaszcza w dolinie Rowu Polskiego (m in. m.Ponieca). Mankamentem jest lokalnie brak terenów dost ępnych dla zabudowy, poza nielicznymi wyj ątkami, reguł ą s ą ograniczenia wynikaj ące z obecno ści gleb wysokich klas bonitacyjnych lub wysokiego poziomu wód gruntowych.

3.16. Główne zagro żenia dla funkcjonowania środowiska (problemy do rozwi ązania).

Cz ęść zagro żeń dla środowiska wi ąż e si ę z jego ww. słabymi stronami (np. deficytem i zanieczyszczeniem wód) i wymaga działa ń wykraczaj ących poza obszar omawianej gminy. Pilnego rozwi ązania wymagaj ą przede wszystkim: • nieuregulowana gospodarka wodno-ściekowa, • przeobra żenia powierzchni ziemi zwi ązane ze składowaniem odpadów (m.in. uporz ądkowanie otoczenia istniej ącego wysypiska i wylewiska w Wydawach), • zdegradowane tereny powierzchniowej eksploatacji surowców naturalnych (niezrekultywowane wyrobiska poeksploatacyjne, cz ęsto zamieniane w dzikie wysypiska śmieci)

• zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i obni żenie poziomu hałasu w mie ście, m.in. poprzez wyprowadzenie ruchu tranzytowego z centrum Ponieca. Do głównych zada ń w zakresie ochrony środowiska, na terenie gminy Poniec, nale ży ochrona zasobów wodnych. Rów Polski z dopływami wchodzi w skład dorzecza Baryczy. Ze wzgl ędu na walory przyrodnicze i zasoby wodne zwi ązane z osadami wodono śnymi doliny, jako ść jego wód powinna podlega ć szczególnej ochronie. Ochronie tej nie sprzyja jednak niedostateczna ilo ść urz ądze ń do oczyszczania ścieków oraz nieracjonalna gospodarka odpadami w gminie. Wywo żenie wi ększo ści ścieków na wylewisko, b ądź zrzucanie ich do rowów lub do gruntu powoduje, że stan czysto ści wód powierzchniowych jest bardzo zły. Ze wzgl ędu na niew ątpliwie bardzo wysokie ska żenie sanitarne wód powierzchniowych, mo żliwo ści ich wykorzystania do celów gospodarczych (przemysłowych i rolniczych) czy rekreacyjnych s ą mocno ograniczone. Je śli sytuacja nie ulegnie radykalnej zmianie, realizacja budowy zbiornika retencyjnego „Poniec” b ędzie chybiona, gdy ż wody w nim zgromadzone nie b ędą si ę nadawały do zakładanych celów (rekreacja, nawodnienia). Zanieczyszczone wody powierzchniowe stanowi ą jednocze śnie zagro żenie dla jako ści wód podziemnych poziomu gruntowego. Z tego wzgl ędu szczególnej ochronie powinny podlega ć wody Rowu Czarkowskiego, przepływaj ącego przez odkryte struktury Sandru Drzewieckiego, eksploatowanego w uj ęciu Drzewce. Dla poprawy stanu czysto ści wód w gminie powinny by ć zrealizowane w mo żliwie najkrótszym czasie plany dotycz ące budowy systemów kanalizacji i oczyszczalni ścieków. Na potrzeby gminy w najbli ższych latach wystarczy ć powinno wysypisko w Wydawach. Czas ich u żytkowania mo żna by zdecydowanie wydłu żyć przez wprowadzenie selekcji odpadów, odzysk i wykorzystanie surowców wtórnych. Dla likwidacji dzikich wysypisk konieczne jest zorganizowanie systemu wywozu odpadów i kontroli jego skuteczno ści. Ze wzgl ędu na wymagania Prawa Wodnego, tereny zalewowe dolin rzecznych oraz obszary odkrytych poziomów wodono śnych (poziom gruntowy) powinny by ć wył ączone z mo żliwo ści zabudowy.

4. OBIEKTY I TERENY CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW SZCZEGÓLNYCH.

4.1. Obszary i obiekty chronione na podstawie ustawy o ochronie przyrody.

Teren gm. Poniec poło żony jest poza wielkoprzestrzennym systemem obszarów chronionych. Nie ma w granicach omawianej gminy terenów chronionych wymienionych w ustawie z dnia z 16 pa ździernika 1991 r o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 114, poz. 492 z pó źn. zm.). Nie zarejestrowano dotychczas te ż stałych miejsc wyst ępowania chronionych gatunków ro ślin i zwierz ąt. Istniej ą natomiast formy ochrony indywidualnej, obejmuj ące jednak wył ącznie stare, okazałe drzewa uznane za pomniki przyrody w latach 1954 -1997, Osiem drzew pomnikowych znajduje si ę na terenie zabytkowego parku podworskiego w Rokosowie. S ą to oznaczone numerem: 38 - 2 brzozy o obwodach 180 i 160 cm oraz wysoko ści ca 17 m, 84 - 1 d ąb o obwodzie 400 cm i wysoko ści 24 m, 94 - 1 jesion o obwodzie 345 cm i wysoko ści 16 m, 95 - 1 d ąb o obwodzie 410 m i wysoko ści 20 m, 100 - 1 topola o obwodzie 540 cm i wysoko ści 26 m, 101 - 1 lipa o obwodzie 340 cm i wysoko ści ca 17 m 102 - 1 platan o obwodzie 340 cm i wysoko ści 17 m. Pozostałe dwa zabytkowe drzewa rosn ą w parku w Ł ęce Wielkiej: 89 - 1 d ąb o obwodzie 440 cm i wysoko ści 22 m, 103-1 platan o obwodzie 370 cm i wysoko ści 17 m.

4.2. Obszary i obiekty chronione na podstawie ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska

Chronione na podstawie ww. ustawy oraz ustawy z dnia z 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska (jednolity tekst - Dz. Ustaw. Nr 49, poz. 196 z 1994 r, z pó źniejszymi zmianami) oraz Rozporz ądzeniem Ministra .Administracji Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 05 wrze śnia 1980 r., w sprawie uznawania terenów zadrzewionych na obszarach wsi za parki wiejskie, ochrony tych parków i zarz ądzania nimi (Dz. Ustaw. Nr 21, poz.80) s ą nast ępuj ące parki miejskie i wiejskie:

- w Ł ęce Wielkiej, o pow. 4.93 ha, - w Drzewcach, o pow. 3.85 ha, - w Dzi ęczynie, o pow. 2.11 ha, - w Poniecu, o pow. 1.04 ha, - w Zawadzie, o pow. 2.09 ha, - w Wydawach, o pow. 3.30 ha, - w Szurkowie, o pow. 4.02 ha, - w Sarbinowie, o pow. 5.76 ha, - w Rokosowie, o pow. 3.24 ha. Osobnym problemem s ą obiekty wymienione w Rozporz ądzeniu Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 14 lipca 1998, w sprawie okre ślenia rodzajów inwestycji szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi albo mog ących pogorszy ć stan środowiska oraz wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć oceny oddziaływania na środowisko tych inwestycji (Dz. Ustaw Nr 93, poz. 589). S ą w śród nich inwestycje mog ące pogorszy ć stan środowiska, m.in. wysypiska śmieci w Wydawach i przygranicznych Sowinach, wylewisko nieczysto ści płynnych w Wydawach, oczyszczalnia ścieków w Rokosowie, wytwórnia mas bitumicznych w Poniecu, zakład produkcji wyrobów szklanych w Poniecu, odkrywkowy zakład górniczy ( żwirownia w Dzi ęczynie), gorzelnie w Rokosowie i Ł ęce Wielkiej, gazoci ąg wysokiego ci śnienia, linie energetyczne, linia kolejowa, drogi wojewódzkie, stacje paliw i in. Wymienione obiekty powinny cechowa ć si ę takimi rozwi ązaniami technicznymi, technologicznymi i organizacyjnymi, które wyeliminuj ą ewentualne szkodliwe oddziaływanie na Środowisko poza terenem b ędącym własno ści ą danej jednostki organizacyjnej. Jedynie dla wymienionych wy żej obiektów takich jak oczyszczalnia ścieków, składowiska odpadów komunalnych, trasy komunikacyjne, linie elektroenergetyczne, mo żna utworzy ć, zgodnie z ustaw ą, obszar ograniczonego użytkowania , w sytuacji, gdy mimo ww. rozwi ąza ń nie mo żna wyeliminowa ć uci ąż liwego oddziaływania na środowiska. Nie ma dot ąd wyznaczonych stref ochrony po średniej dla istniej ących uj ęć wód podziemnych (wg Rozporz ądzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 05 listopada 1991 r., w sprawie zasad ustanawiania stref ochronnych źródeł i uj ęć wody - Dz. Ustaw Nr 116, poz. 504). Tymczasem strefy ochronne źródeł i uj ęć wody,

ustanowione przed wej ściem w życie ww. rozporz ądzenia, nale żało (w ci ągu 5 lat) dostosowa ć do wymaga ń w nim zawartych.

4.3. Obszary i obiekty chronione na podstawie innych ustaw.

Zgodnie z Ustaw ą z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych (Dz. U. Nr 16, poz. 78 z pó źn. zm.) nale ży ogranicza ć przeznaczanie gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne . Dotyczy to szczególnie gruntów rolnych klas I -IVb oraz gleb pochodzenia organicznego. Brak na terenie lasów pa ństwowych, administrowanych przez nadle śnictwa w Piaskach i Karczmie Borowej, lasów ochronnych według Ustawy z dnia 28 wrze śnia 1991 r. o lasach (Dz. U. Nr 101, poz. 444 z pó źn. zm.) i Rozporz ądzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 25 sierpnia 1992 r., w sprawie szczegółowych zasad i trybu uznawania lasów za ochronne oraz szczegółowych zasad prowadzenia w nich gospodarki le śnej (Dz. Ustaw Nr67, poz.337). Równie ż w przypadku eksploatacji surowców koncesj ę na wydobycie kopaliny, wymagan ą w my śl Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r., Prawo geologiczne i górnicze Dz. Ustaw Nr 27, poz. 96) uzyskała jedynie huta szkła w Poniecu. Stref ę ochronn ą (w sytuacji zwodoci ągowania przyległych terenów Ponieca i Żytowiecka - 50 m), powinny mie ć dwa istniej ące na obszarze gminy cmentarze11 .

4.4 Ochrona zasobów Środowiska kulturowego .

Ochron ę dziedzictwa kulturowego reguluj ą przepisy Ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury (Dz. U. Nr 10, poz. 48 z pó źn. zm.) oraz ustalenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. W mie ście i gminie Poniec znajduj ą si ę szczególnie atrakcyjne kulturowo zespoły. W prawie wszystkich miejscowo ściach gminy istniej ą zabytkowe obiekty obj ęte ochron ą wynikaj ącą z wpisu do rejestru zabytków, a tak że kilka kwalifikuj ących si ę do umieszczenia ich w rejestrze. Obiekty wpisane do rejestru zabytków wykazano w tabeli.

11 Według Rozporz ądzenia Ministra Gospodarki Komunalnej z 25.08.1959 r., w sprawie okre ślenia, jakie tereny pod wzgl ędem sanitarnym s ą odpowiednie na cmentarze, Dz. Ustaw Nr 52, poz. 315) powinien by ć to pas izoluj ący cmentarz od zabudowy mieszkaniowej, składów żywno ści, uj ęć wody itp.

Miejscowo ść obiekt Nr w Data wpisu rejestrze do rejestru PONIEC • Zespół budowlany i zało żenie 11S1A 11.05.1991 urbanistyczne miasta 42/280A 07.03.1931 • Ko ściół pw. Narodzenia NMP 503/1092A 29.04.1970 • Brama w murze otaczaj ącym cmentarz I91/9A 30.10.1964 parafialny 609/1401A 24.02.1973 • Ratusz 610/1402A 24.02.1973 • Dom, Rynek 4 6U/1403A 24.02.1973 • Dom, Rynek 6 612/1404A 24.02.1973 • Dom, Rynek 9 613/1405A 24.02.1973 • Dom, Rynek 26 614/1406A 24.02.1973 • Dom, Rynek 27 615/1407A 24.02.1973 • Dom, Rynek 28 151/592A 25.01.1957 • Dom, Rynek 30 29 l/A • Dom, Rynek 31 • Stanowisko archeologiczne (st.l) - grodzisko wczesno średniowieczne Czarkowo • Oficyna dworska 122/522A 14.04.1956 • Ruiny na wysepce otoczone fos ą 123/533 14.04.1956 • Spichlerz dworski 255/236A 11.09.1956 * Drzewce • Dwór i park krajobrazowy 658/1661A 16.12.1974 • Spichlerz dworski 1860 r. 1352A 06.01.1993 Dzi ęczyna • Park dworski 1404A 14.04.1993 • Spichlerz dworski 1860 r. 1346A 23.12.1993 Janiszewo • Dworek nr 31 z 1870 r. 1358 A 13.01.1993 Łeka Wielka • Pałac 256/237A 11.09.1968 • Spichlerz dworski 159/6O0A 29.01.1957 • Park krajobrazowy, spichlerz dworski z 1397A 10.05.1993 1845 r., dom rz ądcy z 1905 r. Rokosowo • Pałac 257/238A 11.09.1968 • Park krajobrazowy 143/78A 25.01.1957 • Stodoła z 1860 r. folwarczna 1354A 09.01.1993 • Spichlerz z XIX w. folwarczny 1355A 09.01.1993 Sarbinowo • Dwór 160/601 01.02.1957 • Figura przydro żna Matki Boskiej z 179/79A 11.02.1957 Dzieci ątkiem 1359A 14.01.1993 • Park dworski 1356A 11.01.1993 • Budynek mieszkalny nr 9 z 1860 r. (bryła i elewacje) • Spichlerz folwarczny Waszkowo Ko ściół poewangelicki pw. Św. Antoniego 173/616A 11.02.1957 Dworek 473/1029A 12.03.1970 Stodoła folwarczna 1348A 09.01.1993 Wydawy • Oficyna dworska 169/612 A 11.02.1957 • Układ przestrzenny i zespół budowlany 1351A 04.01.1993 zało żenia dworsko folwarcznego, w tym: * dwór * oficyna * oficyna

* stodoła * d. Stajnia, ob. Warchlakarnia * park dworski * spichlerz Żytowiecko • Ko ściół pw. św. Stanisława 73/328 A 14.01.1950 • Brama w murze przy ko ściele 217/128A 10.07.1968 • Budynek spichlerza z 1857 r. 1383A 09.02.1993

W mie ście i gminie Poniec znajduj ą si ę atrakcyjne kulturowo zespoły. Tereny te nale ży traktowa ć jako strefy ścisłej ochrony walorów kulturowych. W zale żno ści od rodzaju i warto ści istniej ących walorów, wyznacza si ę strefy ochrony konserwatorskiej: A. - ścisłej ochrony konserwatorskiej B. - ochrony konserwatorskiej E. - ochrony ekspozycji i atrakcyjnych powi ąza ń przyrodniczo-kulturowych w krajobrazie W. ochrony archeologicznej Miejscowo ść / Strefy ochrony konserwatorskiej obiekty Strefa A Strefa B Strefa E

PONIEC • zespół budowlany i strefa ekspozycji na zało żenie urbanistyczne panoramy miasta miasta, osie widokowe na zespół urbanistyczny Bączylas • zało żenia folwarczne z I pol. XIX w. wraz z cz ęś ci ą zabudowy wsi, • kapliczka przydro żna z figur ą św. Rozalii Czarkowo • ruiny na wysepce • dwie kapliczki przydro żne otoczonej fos ą, przy wje ździe i wyje ździe ze • oficyna dworska z wsi XVIII w. • spichlerz dworski z XIX w. Drzewce • dwór i park • cze ść zabudowy wsi krajobrazowy z XVIII - • kapliczka przydro żna z XIX w. figur ą Matki Boskiej • spichlerz z 1890 r. • aleje drzew li ściastych • zespół folwarczny z odchodz ące w kierunku 2 poł. XIX w z południowym i zachodnim od najbli ższym otoczeniem maj ątku Dzi ęczyna • spichlerz z 1860 r. • zało żenie folwarczne z t • park dworski XIX w. • cmentarz ewangelicki z 2 poł. XIX w.

Grodzisko • zespół folwarczny i podwórze gospodarcze oraz budynki mieszkalne pofolwarczne z poł. XIX w. Janiszewo • dworek z ok. 1870 r. zało żenia folwarczne z ko ńca XIX w., pocz. XX w. • stodoły szachulcowe z ko ńca XIX w. na terenie wsi Łęka Mała • dwie kapliczki przydro żne Karolinowo • zało żenie folwarczne z 2 poł. XIXw. Kopanie • zało żenie folwarczne I poł. XIX w. (zabudowania inwentarskie, gospodarcze i budynek mieszkalny) Łęka Wielka • zespół pałacowo - • Zabudowa parkowy (pałac z poi. XIX mieszkalna na północ od w., park z XIX w., spichlerz z strefy A 1845 r., dom rz ądcy z 1905 • Budynek szkoły r.) podstawowej z pocz. XX w. • zało żenie folwarczne z • Zabudowa XIX w. folwarczna przy drodze • Dwie kapliczki przydro żne św. Teresy i św. Wawrzy ńca Rokosowo • Zespół pałacowo • Cze ść zabudowy wsi parkowy i zało żenie • Szkoła podstawowa z folwarczne (pałac z pol. XIX pocz. XX w. w., park z XIX w., stajnia i • Dwie kapliczki obora dworska, stodoła, przydro żne spichlerz, • zabudowa mieszkalna - d. Koszary z 1864 r. Sarbinowo • Dwór z pocz. XIX w. • Zało żenie folwarczne z • Ekspozycja na park • Park z XIX w. przełomu XVIII/XIX w. od strony • Figura przydro żna południowej Matki Boskiej z Dzieci ątkiem, • Budynek mieszkalny nr 9 z 1890 r. • Spichlerz z przełomu XVIII/XIX w.

Szurkowo • Zespół dworsko - parkowy z XIX w. • Cz ęść zabudowy wsi z XIX i pocz. XX w. Teodozowo • Kapliczka przydro żna z figur ą Matki Boskiej i Chrystusa Ukrzy żowanego Waszkowo • Zespół , ko ścioła Zało żenie folwarczne wraz poewangelickiego z z zabudow ą mieszkalno - cmentarzem przyko ścielnym gospodarcz ą • Dworek z XIX w. • Ogród podworski z • Stodoła na terenie przyległym terenem folwarku z 1904 r. • Zabudowa szkoły Wydawy • Układ przestrzenny i zespół budowlany zało żenia dworsko -folwarcznego z k. XVIII w. (dwór z poł. XIX w., oficyna z k. XVIII w., oficyna z 1890 r., stodoła i stajnia z XVIII w., spichlerz, park z XIX w. Zawada • Zespół dworski (dwór z 2 poł. XIX w., relikt parku) • Zało żenie folwarczne z przełomu XIX/XX w. Żytowiecko • Zespół ko ścioła • Zało żenie folwarczne z • Ekspozycja na parafialnego (ko ściół przełomu XTX/XX w. wraz zespół ko ścielny i parafialny, brama ko ścielna i z zabudow ą mieszkaln ą • Kapliczka mur ko ścielny, organistówka przydro żna z figur ą z XVIII w., plebania i św. Mikołaja zabudowania gospodarcze przy plebani z XIX w., cmentarz przyko ścielny oraz najbli ższe otoczenie zespołu • Spichlerz maj ątku z 1857 r.

Poszczególnym strefom wła ściwe s ą odr ębne kryteria ochrony obiektów zabytkowych (p. cz. II - rozdz. 3.2 ).

5. SFERA PRZESTRZENNO-SPOŁECZNA GMINY .

5.1. U żytkowanie gruntów.

Gmina Poniec charakteryzuje si ę krajobrazem polno-łąkowo-le śnym. Pod wzgl ędem użytkowania dominuj ą grunty orne - zajmuj ące blisko 64%, u żytki zielone 11%, a lasy niecałe 19% pow. gminy. U żytki zielone skupione s ą w dolinie Rowu Polskiego, Zakrzewskiego Rowu i Czarkowskiego Rowu, Ł ąki wyst ępuj ą pasmowo wzdłu ż wymienionych rzek i pozostałych cieków. Lasy znajduj ą si ę w środkowej i północnej cz ęś ci gminy. Grunty pod wodami zajmuj ą niecały 1% powierzchni gminy. W granicach administracyjnych miasta Ponieca dominuj ą tereny zabudowane i grunty orne.

Użytkowanie gruntów w mie ście Poniecu - wg stanu na 1.01.1998 r. 12

typ u żytkowania W ha w% grunty orne 165 47,4 Sady 8 2,3 łąki trwałe - 38 11,0 pastwiska trwałe 6 1,7 lasy, grunty le śne, grunty zadrzewione i 13 3,7 zakrzewione grunty pod wodami 3 0,9 użytki kopalne 1 0,3 Drogi 25 7,2 tereny kolejowe 7 2,0 tereny zabudowane 63 18,1 tereny osiedlowe niezabudowane 5 1,4 tereny zieleni miejskiej i osiedlowej 6 1,7 nieu żytki 8 2,3 powierzchnia wyrównawcza (geod) 6 - Razem 354 100

12 Na podstawie danych z Urz ędu Rejonowego w Gostyniu - Wykaz gruntów.

Użytkowanie gruntów w gminie Poniec- wg stanu na 1.01.1998 r. 13

typ u żytkowania w ha W % grunty orne 8162 63,8 Sady 39 0,3 łąki trwałe 1154 9,0 pastwiska trwałe 249 2,0 lasy, grunty le śne 2391 18,7 grunty zadrzewione i zakrzewione 10 0,1 grunty pod wodami - wody stoj ące 27 0,2 grunty pod wodami - rowy 95 0,7 użytki kopalne 9 0,1 Drogi 347 2,7 tereny kolejowe 21 0,2 tereny osiedlowe - zabudowane 204 1,6 tereny osiedlowe - niezabudowane 12 0,1 tereny osiedlowe - zieleni 15 0,1 tereny ró żne 10 0,1 Nieu żytki 43 0,3 powierzchnia wyrównawcza 90 - Razem 12.878 100

5.2. Stan własno ści gruntów

Na podstawie danych z Urz ędu Rejonowego w Gostyniu na przełomie lat 1997 i1998 r. było: a) w granicach miasta: • gruntów komunalnych 92 ha = 26,4 % pow. miasta) • gruntów Skarbu Pa ństwa 30,9ha - 8,87 % pow. miasta) • gruntów pozostałych 225,47 ha = 64,73 % pow. miasta) b) w granicach gminy: • gruntów komunalnych 292,08 ha = 2,29 % pow. gminy)

13 Na podstawie danych z Urz ędu Rejonowego w Gostyniu - Wykaz gruntów

• gruntów Skarbu Pa ństwa 7,042 ha = 55,20 % pow. gminy)

• gruntów pozostałych 7 5,423,92 ha = 42,51 % pow. gminy)

Jak wynika z przedło żonych- materiałów proces komunalizacji w mie ście i gminie nadal trwa. Całkowicie zako ńczono komunalizacj ę mienia z mocy prawa zgodnie z postanowieniami Ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzaj ące ustaw ę o samorz ądzie terytorialnym i pracownikach samorz ądowych, Ustawy o systemie o światy, Ustawy o „Wielkich miastach” nast ępuj ących jednostek organizacyjnych: => szkół podstawowych => jednostek stra ży po żarnej => przedszkoli innych jednostek o światowych ( świetlice) => obiektów sportowych => uj ęć wody Do skomunalizowania (z mocy prawa) pozostały jeszcze nieruchomo ści pod drogami gminnymi (poza obszarem miasta ). Stan własno ści gruntów w mie ście i gminie Poniec wg danych na dzie ń 1 stycznia 1998 r. przedstawia si ę nast ępuj ąco:

Stan własno ści gruntów w mie ście i gminie Poniec 14 Lp Nazwa wsi Grunty Grunty Skarbu i Pozostałe sołeckiej komunalne Pa ństwa 1 Bączylas 12,45 2,46 337,36 352,27

2 Bogdanki w ewidencji gruntów Ł ęki Wielkiej 3 Czarkowo 1,30 13,55 298,27 313,12 4 Drzewce 24,49 781,50 262,67 1.068,66 5 Dzi ęczyna 21,92 731,14 555,95 1.309,01

6 Grodzisko 11 ,92 488,26 130,50 630,68 7 Janiszewo 7,22 899,67 347,51 1.254,4 8 Łęka Mała 6,67 2,35 190,03 199,05 9 Łęka Wielka 2,22 1.167,23 602,51 1.771,96

14 Opracowano na podstawie ankiety dostarczonej przez Urz ąd Miasta i Gminy Poniec.

10 Miechcin 1,06 20,58 129,18 150,82 11 Rokosowo 3,43 581,35 331,99 916,77 12 Sarbinowo 8,61 716,26 321,30 1.046,17 13 Szurkowo 1,81 31,96 711,37 745,14 14 Śmiłowo 12,61 83,15 425,84 521,6 15 Teodozewo w ewidencji gruntów wsi Żytowiecko 16 Waszkowo 3,04 260,34 378,75 642,13 17 Wyda wy 18 Zawada w ewidencji gruntów wsi Waszkowo 19 Żytowiecko 35,23 550,59 630,08 1.215,9 20 Poniec Razem

Typ u żytkowania Miasto tereny w u żytkowaniu tereny pozostałe indywidualnym ha % Ha %

Grunty orne + sady 150 70,8 28 19,7

Użytki zielone 34 16 4 2,8

Lasy 1 0,5 12 8,5

Pozostałe u żytkowanie 27 12,7 98 69,0

Ogółem 212 100 142 100

Typ u żytkowania Gmina tereny w u żytkowaniu tereny pozostałe indywidualnym ha % Ha % Grunty orne + sady 5219 82,6 3006 45,8 Użytki zielone 912 14,4 438 6.7 Lasy 61 1,0 2312 35,2 Pozostałe u żytkowanie 125 2,0 805 12.3 Ogółem 6317 100 6561 100

Ogólnie na koniec 1997 r. samorz ąd dysponował powierzchni ą 384,08 ha gruntów komunalnych. Pod wzgl ędem zagospodarowania i przeznaczenia były to nast ępuj ące grunty: Lp. rodzaj u żytkowania Powierzchnia w ha

1. działki budowlane 22,83

2. działki przemysłowo-handlowe -

3. działki rekreacyjne -

4. tereny zielone 4,05

5. grunty o światy 8,67

6. Administracja 0,37

7. inne 348,16

razem gruntów komunalnych 384,08 Ró żny te ż jest sposób zagospodarowania gruntów komunalnych

Lp. rodzaj u żytkowania Powierzchnia w ha

1. oddane w u żytkowanie wieczyste 26,10

2. przekazane w trwały zarz ąd 0,97

3. oddane w dzier żaw ę lub najem 20,80

4. GZEAS-oświata -

5. pozostawione w bezpo średnim 336,21 władaniu gminy 7. inne -

razem gruntów komunalnych 384,08

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r o gospodarce nieruchomo ściami powołała gminny zasób nieruchomo ści z gruntów, które w dniu wej ścia w życie ustawy stanowiły własno ść gminy, albo zostały przez gmin ę nabyte na własno ść lub przej ęte w trybie u żytkowania wieczystego, albo stanowiły własno ść gminy i po tym dniu wygasły ustanowione na nich prawo u żytkowania wieczystego, trwały zarz ąd, u żytkowanie . W zwi ązku z faktem, że stworzenie zasobu w przyszło ści b ędzie wa żnym instrumentem kształtuj ącym wła ściwe kierunki rozwoju gminy okre ślenie jego stanowi ć b ędzie jedno z wa żniejszych zada ń Zarz ądu . Przy wła ściwie ustalonych granicach zasobu i jego przeznaczenia (dotyczy terenów pod budownictwo mieszkaniowe i infrastruktur ę) po zapisaniu w planach

miejscowych zagospodarowania przestrzennego tego stanu mo żliwe b ędzie przez gmin ę nabycie nieodpłatne od Skarbu Pa ństwa gruntów i kreowanie w tym zakresie rozwoju gminy. Posiadaj ąc zasoby wolnych gruntów gmina mo że sta ć si ę sama inwestorem, albo wnosz ąc grunty w formie aportu udziałowcem w spółkach prawa handlowego. Przedsi ęwzi ęcia na gruntach z zasobu mog ą by ć realizowane zarówno w mieszkalnictwie, gospodarce (produkcja, usługi, handel ) jak i przy realizacji celów publicznych. Posiadanie przez gmin ę zasobów gruntów w pełni uzbrojonych przeznaczonych pod zainwestowanie stanowi wa żny element w polityce przestrzennej i promocji gminy.

5.3. Stan demograficzny gminy.

Gmin ę zamieszkuje 8.147 osób (stan na koniec czerwca 1998 r.) czyli 2% ludno ści województwa. Ludno ść miasta Ponieca stanowił,5% mieszka ńców miast woj. leszczy ńskiego, samej gminy 2,6% ludno ści terenów wiejskich województwa. Pod wzgl ędem liczby ludno ści i powierzchni miasto Poniec nale ży do mniejszych miast województwa. Na 20 miast w województwie jest na 11 miejscu z liczb ą 2.957 mieszka ńców. Średnia g ęsto ść zaludnienia wynosi - w mie ście 839 os./km² wobec przeci ętnej dla terenów miejskich w województwie - 1.472 os./km², na terenie gminy 40 os/km², w województwie - na terenach wiejskich 51 os/km². Niedu ży wska źnik zaludnienia gminy spowodowany jest poło żeniem poza głównymi trasami komunikacyjnymi oraz uwarunkowaniami środowiska (tereny le śne, obszary zalewowe, funkcja rolnicza). W 3 najwi ększych sołectwach (powy żej 400 mieszka ńców) mieszka przeszło 32% ludno ści gminy (bez miasta). Najwi ększymi wsiami pod wzgl ędem zaludnienia s ą wsie Ł ęka Wielka, Żytowiecko, Śmiłowo. O ich rozwoju zadecydowały przede wszystkim wzgl ędy komunikacyjne i poło żenie w rejonach intensywnej gospodarki rolnej. Pozostałe wi ększe wsie maj ą w du żej mierze zwi ązek z rozwojem gospodarstw rolnych (dawne maj ątki i folwarki przej ęte przez Kombinat PGR Bojanowo Stare, aktualnie Gospodarstwa Rolne AWRSP). Nale żą do nich m in. Dzi ęczyna, Drzewce, Grodzisko, Rokosowo, Sarbinowo.

l.p. nazwa wsi liczba ludno ści stan na 1.06.1998 r. M K Razem 1. Bączylas 82 79 161 2. Bogdanki 74 73 147 3. Czarkowo 90 94 184 4. Drzewce 174 181 355 5. Dzi ęczyna 169 177 346 6. Dzi ęczynka 22 23 45 7. Franciszkowo 14 19 33 8. Grodzisko 86 83 196 9. Janiszewo 138 128 266 10. Kopanie 29 27 56 11. Łęka Mała 96 98 194 12. Łęka Wielka 330 342 672 13. Maciejewo 4 4 8 14. Miechcin 46 58 104 15. Rokosowo 181 181 362 16. Sarbinowo 142 130 272 17. Szurkowo 150 171 321 18. Śmiłowo 236 236 472 19. Teodozewo 72 83 155 20. Waszkowo 86 83 169 21. Włostki 4 11 15 22. Wydawy 60 45 105 23. Zawada 57 53 110 24. Żytowiecko 239 230 469 ogółem w gminie 2581 2609 5190 miasto Poniec 1407 1550 2957 razem miasto i gmina 3988 4159 8147

Charakterystyka wsi, ze wzgl ędu na zaludnienie przedstawia si ę nast ępuj ąco:

Poni żej 50 osób - Maciejewo, Włostki, Franciszkowo, Dzi ęczynka,

51-100 osób - Kopanie, 101 -200 osób - Miechem, Baczyła ś, Bogdanki, Czarkowo, Grodzisko, Łęka Mała, Wydawy, Zawada, Teodozewo, Waszkowo, 201 -300 osób - Janiszewo, Sarbinowo, 301 - 400 osób - Szurkowo, Rokosowo, Dzi ęczyna, Drzewce 401- 500 osób - Śmiłowo, Żytowiecko, 601-700 osób - Ł ęka Wielka

Struktura ludno ści pod wzgl ędem wiek i płci w przedziałach pi ęcioletnich w gminie

Przedział wiekowy Gmina Poniec Miasto Poniec Razem M K Razem M K 0-4 lat 333 166 167 133 74 59 5-9 439 203 236 221 105 116 10-14 508 258 250 221 105 116 15-19 429 230 199 275 145 130 20-24 407 199 208 243 117 126 25-29 387 201 186 221 117 104 30-34 363 198 165 184 90 94 35-39 389 210 179 208 108 100 40-44 332 184 148 259 128 131 45-49 331 184 147 222 100 122 50-54 261 129 132 179 87 92 55-59 185 81 104 111 51 60 60-64 219 99 120 131 57 74 65-69 217 91 126 126 56 70 70-74 172 77 95 83 32 51 75-79 109 38 71 81 25 56 80-84 51 16 35 29 7 22 85 i wi ęcej 48 14 34 33 5 28

Istniej ąca struktura wieku jest do ść korzystna i przedstawia si ę nast ępuj ąco: ludno ść w wieku przedprodukcyjnym 2.559 osób (31,4%) ludno ść w wieku produkcyjnym 4.632 osób (56,9%) ludno ść w wieku poprodukcyjnym 949 osób (11,7%)

Przyrost ludno ści generalnie jest niewielki. Dynamika rozwoju ludno ściowego gminy w okresie od 1988 do 1996 wynosiła tylko 99,6, gdy w tym samym czasie ogółem w województwie wynosił 104,1. Spadek liczby ludno ści nast ąpił zwłaszcza w pierwszych kilku latach tego okresu. Przyrost naturalny w mie ście jest ujemny (-1,69 ‰), gdy średnio w miastach województwa wynosi 1,30 ‰. Na terenach wiejskich natomiast jest dodatni, wynosi 4,93 ‰, i jest wy ższy od średniej wojewódzkiej dla wsi 3,35 ‰. Niepokoj ące jest natomiast zjawisko wysokiego bezrobocia, szczególnie w mie ście Poniecu (blisko 11%), powy żej średniej wojewódzkiej (9%). Na wsi sytuacja jest nieco lepsza, wska źnik bezrobocia wynosi 9,6% (1996 r.)

5.4. Sie ć osadnicza. 5.4.1.Ogólna charakterystyka sieci osadniczej.

Sie ć osadnicza gminy jest bogata i ró żnorodna. Składaj ą si ę na ni ą przede wszystkim miejscowo ść gminna - miasto Poniec oraz 27 miejscowo ści. S ą to miejscowo ści o zró żnicowanej randze i charakterze, od wsi sołeckich (19) po pozostałe wsie i przysiółki (8) . Sie ć osadnicza tworzy układ funkcjonalno-przestrzenny, w którym wyró żnia si ę jednostki wiod ące oraz jednostki podstawowe i elementarne. Na podstawie wielko ści zaludnienia, zainwestowania wsi, aktywno ści gospodarczej oraz uwzgl ędniaj ąc inne cechy jak poło żenie, dost ępno ść komunikacyjn ą, układ ci ąż eń - okre śla si ę, że na terenie gminy wykształcił si ę nast ępuj ący układ osadniczy: => PONIEC -ośrodek miejsko - gminny, kulturalno-gospodarczy, lokalny o środek obsługi, usługi ponadpodstawowe (usługi administracyjne, zdrowia, o światy, kultury, sportu, gastronomii, handlu, inne), przemysł drobny, => o środki obsługi lokalne - usługi podstawowe, wsie wiod ące, o du żych tendencjach rozwojowych - Ł ĘKA WIELKA, ŻYTOWIECKO, ROKOSOWO, =>wsie o potencjalnych mo żliwo ściach rozwojowych i rozwoju funkcji pozarolniczych - ŚMIŁOWO => wsie elementarne - pozostałe sołectwa, nie wykazuj ące tendencji rozwojowych

5.4.2. Ogólna charakterystyka rozwoju układów przestrzennych jednostek osadniczych.

Sie ć osadnicza gminy jest równomierna i przewa żaj ą w niej wsie o skupionym charakterze, tylko niektóre jednostki osadnicze s ą rozci ągni ęte na długo ści kilku kilometrów. Stwarza to czytelny układ planistyczny z mo żliwo ści ą łatwej obsługi komunikacyjnej, handlowej itp. Układ planistyczny miasta Ponieca został oparty na średniowiecznym modelu miasta wrzecionowatego, którego głównym zało żeniem kompozycyjnym jest układ czterech ulic (ul. Śliwi ńskiego, ul. Kr ętej, ul, Dro żdżyńskiego oraz fragmentu ul. Bojanowskiej) tworz ących kształt wrzeciona o orientacji północ-południe i opartych na placu głównym - Rynku. Dodatkowym wzmocnieniem układu jest drugie, wi ększe wrzeciono (ul. Szkolna, ul. Ko ścielna, fragment ul. Krobskiej), tworz ące dodatkowy „ring” wokół placu centralnego. Pozostałe ulice centrum tworz ą prostopadł ą siatk ę opart ą na ramionach rynku. Pó źniejszy rozwój urbanistyczny miasta nast ąpił w wzdłu ż głównych ulic wylotowych w kierunku Gostynia, Leszna i Krobi. W ostatnich latach w południowych granicach miasta powstało osiedle zabudowy jednorodzinnej opartej na siatce równoległych i prostopadłych ulic, które jest jednak zbyt szablonowe i nie współgra z pierwotnym zało żeniem planistycznym (brak wyra źnych powi ąza ń kompozycyjnych). Układ planistyczny miasta uzupełniaj ą dwie przylegaj ące do niego wsie - od północy wie ś Śmiłowo oraz od południa wie ś Wydawy. S ą to jednocze śnie przedstawiciele dwóch głównych typów jednostek osadniczych wyst ępuj ących w gminie tzn. prostej formy wsi opartej na zabudowie wzdłu ż jednej lub kilku ulic tzw. ulicówki ( Śmiłowo) oraz wsi opartej na dawnym zało żeniu folwarcznym uzupełnionym jedn ą lub siatk ą ulic z zagrodami (Wydawy). Do typowych zało żeń folwarcznych nale żą w gminie wsie Ł ęka Wielka, Rokosowo, Drzewce, Czarkowo, Szurkowo, Sarbinowo, Waszkowo, Zawada. Osady oparte na zało żeniach o charakterze ulicówki to: Bogdanki, Teodozewo, Ł ęka Mała, Śmiłowo, B ączylas. Poza wymienionymi wyst ępuj ą w gminie wsie o bogatym układzie planistycznym nie maj ącym swych korzeni w zało żeniach folwarcznych np. Żytowiecko lub Janiszewo czy Miechcin. Pozostałe jednostki osadnicze to niewielkie kilku zagrodowe osady bez wyra źnych zało żeń planistycznych - Złodziejewo, Franciszkowo, lub dawne Pa ństwowe Gospodarstwa Rolne (cz ęsto opuszczone) wzbogacone o nieliczne zabudowania mieszkalne - Krzysztofowo, Karolinowo, Kopanie.

Tylko niektóre miejscowo ści poza Poniecem wykazuj ą tendencje rozwojowe i mog ą pełni ć rol ę lokalnych o środków usługowych. Nale żą do nich Żytowiecko, Ł ęka Wielka, Rokosowo, Sarbinowo oraz z racji s ąsiedztwa z miastem Śmiłowo. Ich rozwój nast ępuje jednak w granicach wsi. Dokładny obraz struktury osadniczej gminy daje analiza układu planistycznego znaczniejszych wsi: Łęka Wielka - jedna z wi ększych wsi w gminie poło żona w północnej cz ęś ci gminy w odległo ści ok. 1 km od drogi gminnej Poniec-Gosty ń. Jej centrum stanowi zało żenie parkowe z pałacem neogotyckim oraz o środkiem zdrowia, przedszkolem i stołówk ą. Układ wzbogaca ulica z intensywn ą zabudow ą gospodarcz ą. W zabudowie tej zlokalizowano obiekty handlowe i kulturalne ( świetlica w budowie). Na zako ńczeniu osi ulicy w rozwidleniu powstała kaplica. Dalszy rozwój planistyczny wsi mo żliwy jest w kierunku wsi północnym wzdłu ż trzech promienistych dróg. Łęka Mała - niewielka wie ś o charakterze ulicówki poło żona przy drodze gminnej Poniec- Gosty ń w odległo ści ok. 6 km na północ od Ponieca. Średnia intensywno ść zabudowy. Dalszy rozwój zalecany w granicach obecnej wsi. Żytowiecko - du ża wie ś w północno-wschodniej cz ęś ci gminy o zło żonym układzie planistycznym opartym na trzech równoległych ulicach z ł ącznikami tworz ącymi dwie pętle. Du ża intensywno ść zabudowy oraz bogata sie ć usługowa predysponuje Żytowiecko do rangi lokalnego o środka handlowo-usługowego. Du żą rol ę odgrywa tu lokalizacja szkoły podstawowej, cmentarza oraz ko ścioła wraz z parafi ą. Rozwój wsi mo że w dalszym ci ągu odbywa ć si ę w granicach bez konieczno ści rozwoju terytorialnego. Rokosowo - wie ś poło żona we wschodniej cz ęś ci gminy w odległo ści ok 5 km od Ponieca. Dominant ą w układzie planistycznym jest zało żenie parkowe z neogotyckim pałacem -obecnie siedziba Wojewódzkiego O środka Szkoleniowego. Zabudowania gospodarcze tworz ą układ dwuulicowy, zło żony z dwóch prostopadłych do siebie ulic. Zabudowa wsi jest intensywna a jej rozwój mo że przebiega ć w granicach wsi lub w kierunku wsi Żytowiecko oraz Drzewce. Bogdanki - najdalej na północ oddalona wie ś o charakterze ulicówki rozci ągaj ącej si ę na długo ści ok. 2 km. Składa si ę wył ącznie z zabudowa ń gospodarczych o małej intensywno ści bez obiektów usługowych. Jej rozwój mo żliwy jest w obecnych granicach.

Teodozewo - niewielka wie ś na drodze pomi ędzy Żytowieckiem a Rokosowem. Jej układ planistyczny to typ ulicówki zło żonej z dwóch ramion. Cało ść charakteryzuje mała intensywno ść zabudowy. Nieliczne obiekty usługowe skupione przy głównej drodze. Drzewce - dawne zało żenie folwarczne z przyległ ą wsi ą o dwóch ulicach. Układ uwarunkowany topografi ą terenu oraz przebiegiem głównej drogi dojazdowej wykazuje si ę du żą intensywno ści ą zabudowy. Rozwój wsi mo że przebiega ć wzdłu ż głównej ulicy w kierunku Rokosowa oraz w granicach obecnej wsi. Czarkowo - wie ś o charakterze ulicówki rozbudowanej o zało żenie gospodarstwa pa ństwowego. Charakterystyczn ą cech ą wsi jest oddalenie zabudowa ń gospodarczych od drogi gminnej Poniec-Gosty ń. Śmiłowo - wie ś przyległa do północnej granicy miasta Ponieca. Oparta jest na układzie dwóch głównych ulic wylotowych w kierunku Gostynia oraz Oporowa. Wie ś charakteryzuje du ża intensywno ść zabudowy z bogatym programem usługowym. Rozwój tej jednostki osadniczej mo że nast ąpi ć w granicach wsi poprzez uzupełnienie układu głównych ulic. Z uwagi na znaczne oddalenie od centrum miasta niewskazany jest rozwój wsi w kierunku północnym i wschodnim. Miechcin - niewielka wie ś poło żona w zachodnich granicach gminy w odległo ści ok. 3 km. od Ponieca. Poło żenie z dala od drogi Poniec-Leszno hamuje rozwój jednostki , który z uwagi na nisk ą intensywno ść zabudowy mo żliwy jest w jej obecnych granicach. Układ planistyczny oparty jest na dwóch równoległych ulicach poł ączonych ł ącznikami co daje efekt p ętli. Program usługowy ogranicza si ę do sklepu spo żywczego. Janiszewo - wie ś poło żona przy drodze Poniec-Leszno w odległo ści ok. 2 km na zachód od miasta. Jej zło żony układ planistyczny oparty jest na p ętli ulic, z których dominuj ącą jest droga gminna. Średnia intensywno ść zabudowy wsi pozwala na jej rozwój w obecnych granicach administracyjnych. Z uwagi na dogodne połączenie komunikacyjne mo żliwy jest rozwój obiektów usługowych. Waszkowo - niewielka wie ś poło żona w południowo-zachodniej cz ęś ci gminy w odległo ści ok. 2 km od Ponieca. Jej poło żenie z dala od wa żniejszych dróg gminnych hamuje rozwój wsi. Zawada - mała wie ś poło żona 2 km na południe od Ponieca przy drodze Poniec-Bojanowo. Jej układ planistyczny oparty jest w znacznym stopniu o zało żenie folwarczne i przylegaj ącą do niego ulic ę. W pó źniejszym czasie wie ś rozwin ęła si ę w sposób

Wyposa żenie miasta Poniec i wsi sołeckich gminy Poniec w obiekty infrastruktury społecznej

Tabel ę opracowano na podstawie danych zebranych w mie ście i gminie oraz przekazanych przez Zarz ąd Miasta i Gminy Poniec.

nieplanowy w kierunku zachodnim wzdłu ż ulicy Zawada-Waszkowo. W tym te ż kierunku mo żliwy jest jej dalszy rozwój. Dzi ęczyna - wie ś średniej wielko ści ł ącz ąca w sobie cechy wsi o zało żeniu ulicówki z zało żeniem folwarcznym. W obecnej chwili dominuje jej ulicowy charakter z mał ą intensywno ści ą zabudowy. Dobra lokalizacja na trasie Poniec-Krobia i niewielka odległo ść od miasta ok. 2 km rokuj ą jej rozwój w obecnych granicach. Du żą rol ę mog ą odegra ć zbiorniki wodne po żwirowe jako tereny rekreacyjne. Sarbinowo - wie ś poło żona w południowo-wschodniej cz ęś ci gminy. Cechuje j ą bardzo czytelny układ planistyczny oparty na wzajemnie krzy żuj ących si ę dwóch głównych drogach i wyra źnej dominacji zało żenia folwarcznego z dziewi ętnastowiecznym pałacem. Du ża intensywno ść zabudowy oraz bogata struktura usługowa daj ą szans ę na dalszy rozwój wsi. Hamulcem mo że okaza ć si ę znaczne oddalenie od głównych ci ągów komunikacyjnych regionu. Szurkowo - du ża, najdalej na południe wysuni ęta wie ś w gminie. Jej czytelny układ planistyczny charakteryzuje główna p ętla wokół zało żenia parkowo-folwarcznego, obecnie tereny sportowe, oraz kilka rozgał ęzie ń w postaci ulic o intensywnej zabudowie zagrodowej i bogatym programie usługowym. Rozwój jednostki osadniczej mo że nast ępowa ć w granicach obecnej wsi.

5.5. Wyposa żenie wsi w infrastruktur ę społeczn ą i techniczn ą.

Oceniaj ąc stan gminy brano pod uwag ę nie tylko mierniki ilo ściowe takie np. jak liczb ę placówek usługowych, liczb ę abonentów telefonicznych, liczb ę wsi wyposa żonych w infrastruktur ę techniczn ą, rozmieszczenie obiektów infrastruktury, ale równie ż jako ściowe. Rozpoznaj ąc stan nasycenia infrastruktur ą społeczn ą i techniczn ą szczególn ą uwag ę zwrócono na obowi ązki gminy w zakresie zaspakajania zbiorowych potrzeb ludno ści Wsie poło żone na terenie gminy s ą zró żnicowane pod wzgl ędem wielko ści zaludnienia, zainwestowania osiedle ńczego, rangi i pełnionych funkcji oraz znaczenia w układzie osiedle ńczym. Poza kryterium demograficznym o znaczeniu wsi decyduje jej wyposa żenie w obiekty i placówki usługowe, zainwestowanie gospodarcze oraz aktywno ść społeczno- gospodarcza, a tak że jako ść wyposa żenia.

Syntetyczne zestawienie wyposa żenia wsi sołeckich w usługi i obiekty gospodarcze przedstawiono w tabeli pt. Wyposa żenie wsi sołeckich w obiekty i placówki - 1997 r. Z analizy wynika że sie ć placówek usługowych rozmieszczona jest na terenie gminy nierównomiernie, z wyra źnym niedoinwestowaniem cz ęś ci południowo-zachodniej. Najlepiej wyposa żonymi pod wzgl ędem obiektów i placówek usługowych, s ą kolejno wsie: Ł ęka Wielka, Żytowiecko, Rokosowo, Ł ęka Mała i Szurkowo. Najskromniej w infrastruktur ę społeczn ą wyposa żone s ą Bogdanki, Drzewce, Grodzisko, Janiszewo, Teodozewo, Waszkowo, Włostki, Nie posiadaj ą w ogóle żadnych obiektów infrastruktury społecznej wsie B ączylas, Franciszkowo, Śmiłowo, Zawada. Najwi ększe skupienie usług podstawowych i lokalnych znajduje si ę w Poniecu. Pod wzgl ędem wyposa żenia w infrastruktur ę techniczn ą gmina posiada braki w sieci kanalizacyjnej i cz ęś ciowo gazowej., Sie ć telefoniczna jest nowoczesna pokrywaj ąca w pełni obszar miasta i gminy. W sie ć kanalizacyjn ą wyposa żone s ą wył ącznie miasto Poniec i wie ś Drzewce, a gazow ą miasto Poniec (100%), wsie Śmiłowo (100%), Wydawy (40%), Szurkowo. Sytuacja najlepiej przedstawia si ę przy sieci wodoci ągowej, elektrycznej i telefonicznej, któr ą obj ęto 100% wsi sołeckich. Nasycenie w zakresie zainstalowanych telefonów na 1000 osób wynosi 163. Według informacji uzyskanych w gminie obecnie zapotrzebowanie pokryte jest w 100 %. Abonenci telefoniczni - porównanie 15

Abonenci telefoniczni w Abonenci telefoniczni na liczbach bezwzgl ędnych 1000 ludno ści Miasto i gmina Poniec 1331 163 Wie ś woj. leszczy ńskiego 18511 90,4 Miasta woj. leszczy ńskiego 39433 204,2 Woj. leszczy ńskie 57944 145,6 Wie ś woj pozna ńskiego 36799 92,8 Woj. pozna ńskie 272823 201,0 Polska* X 177 Niemcy* X 663 Dania* X 994

Oceniaj ąc jako ść mieszkalnictwa w gminie porównano jego stan z gminami wiejskimi i miastami woj. leszczy ńskiego i woj. kaliskiego. Osi ągane wska źniki s ą zbli żone do innych

średnich wska źników dotycz ących przeci ętnej powierzchni u żytkowej przypadaj ącej na jednego mieszka ńca a odnosz ących si ę do tych jednostek. Zarówno miasto jak i gmina

15 Dane GUS z 1994 r.

Poniec jest w czołówce je żeli chodzi o przeci ętn ą powierzchni ę u żytkow ą mieszkania przypadaj ącą na jedn ą osob ę. Ilo ść osób przypadaj ących na jedno mieszkanie wynosiła w 1996 r. w mie ście 3,6 i w gminie 3,9 osoby na jedno mieszkanie . S ą to wska źniki gwarantuj ące przy zadowalaj ących pozostałych satysfakcjonujący standard życia. 4,0 to wska źnik dobry, ale idealny do którego powinno si ę d ąż yć wynosi 3,5 osoby na jedno mieszkanie (przy budownictwie jednorodzinnym przeważaj ącym w gminie). Wynika stad, że zarówno w mie ście jak i gminie osi ągni ęto dostatecznie dobry poziom w tym zakresie. Ilustruje to poni ższa tabela.

Zasoby mieszkaniowe w 1996 r. w mie ście i gminie Poniec 16 Jednostka Mieszkania Izby Ilo ść Przeci ętna Przeci ętna Przeci ętna przeliczeniowa Ilo ść liczba izb powierzchnia powierzchnia w użytkowa 1 użytkowa mieszkani mieszkania w mieszkania na I u m2 osob ę w m 2 Poniec miasto 899 3260 3,6 69,2 21,2 Poniec wie ś 1276 4945 3,9 79,8 19,5 Przeci ętna w gminach 58115 215895 3,7 64,0 19.5 woj. leszczy ńskiego Przeci ętna w miastach 48938 196376 4,0 80,2 19,2 woj. leszczy ńskiego Przeci ętna w woj. 107053 412271 3,9 71,4 19,4 leszczy ńskim Przeci ętna w gminach woj. kaliskiego 89824 358289 4,0 80,4 18,8 Przeci ętna w miastach 102913 367614 3,6 62,0 18,8 woj. kaliskiego Przeci ętna w woj. 192737 725903 3,77 70,6 18,8 kaliskim Przeci ętna w gminach wiejskich woj. Pozna ńskiego 99818 386569 3,87 74,9 19,0 Przeci ętna w miastach woj. pozna ńskiego 303383 1073041 3,5 60,2 19,0 Przeci ętna w woj. 403201 1459610 3,62 63,9 19,4 pozna ńskim

16 Opracowano na podstawie danych Rocznika statystycznego woj. leszczy ńskiego 1996, Rocznika statystycznego woj. kaliskiego 1996, oraz Rocznika statystycznego woj. pozna ńskiego 1997.

5.6. Ustalenia i wnioski: 1. Wiejskie jednostki osadnicze w wi ększo ści wykazuj ą regres i stagnacj ę demograficzn ą, poprawi ć t ą tendencj ę mo że zapewnienie miejsc pracy np. w usługach, wyrównanie ró żnic w wyposa żeniu wsi, zagwarantowanie mo żliwo ści rozwojowych m.in. w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. 2. Wyst ępuj ą znaczne ró żnice w wyposa żeniu wsi w obiekty i placówki usługowe. 3. Mimo zró żnicowania wsi w układzie osadniczym przyj ęto zało żenie, że ka żda wie ś obecnie jest rozwojowa na miar ę swojej skali i mo żliwo ści, a gmina zobowi ązana jest do zapewnienia jej warunków rozwoju. 4. Nale ży d ąż yć do wzbogacenia wsi o nowe funkcje, które zaktywizuj ą społecze ństwo i życie gospodarcze, w tym d ąż yć do okre ślenia mo żliwo ści i kierunków rozwoju dla ka żdej wsi indywidualnie, bez wzgl ędu na jej wielko ść. 5. Nale ży d ąż yć do wyrównania ró żnic w uzbrojeniu technicznym wsi. 6. Nale ży d ąż yć do rozbudowy bazy usługowej zarówno usług „czystych” (niematerialnych) administracyjnych, bytowych, kulturalno-oświatowych jak i materialnych w zakresie gospodarki komunalnej, mieszkaniowej, ochrony zdrowia, wypoczynku i rekreacji, handlu. Dobry stan i wysoki poziom usług w gminie z tendencj ą wzrostu ma istotne znaczenie dla jej przyszło ści, gdy ż istnieje bliska zale żno ść pomi ędzy jego rozwojem a wzrostem pozycji gospodarczej. Bowiem w miar ę rozwoju gospodarczego udział zatrudnionych w sektorze produkcyjnym stale maleje, udział w handlu si ę stabilizuje, natomiast zatrudnienie w usługach ro śnie 17 7. Nale ży tworzy ć zasób gruntów komunalnych przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe i infrastruktur ę sieciow ą, obiekty usługowe dla usług materialnych jak i niematerialnych zgodnie z ustaw ą o gospodarce nieruchomo ściami. 8. Posiadane przez gmin ę środki finansowe przeznaczone na utrzymanie i realizacj ę zada ń gminy nale ży w miar ę mo żliwo ści lokowa ć w zapewnienie dobrych warunków startu dla lokalnej sfery gospodarczej. 9. Nale ży podnosi ć i utrzyma ć wysoki poziom edukacyjny w szkołach podstawowych w celu zapewnienia młodzie ży dobrego podstawowego przygotowania do dalszej edukacji w szkołach ponadpodstawowych i wy ższych.

17 Zgodnie z zasadami rozwoju stwierdzonymi i zdefiniowanymi przez ekonomistów angielskich A.G.B. Fischera i C. Clarka

6. UWARUNKOWANIA ROZWOJU FUNKCJI GOSPODARCZYCH

6.1. Rolnictwo.

6.1.1. Rolnicza przestrze ń produkcyjna.

Warunki glebowe gminy Poniec s ą jednymi z najlepszych w województwie leszczy ńskim. Ogólny wska źnik rolniczej przestrzeni produkcyjnej wg klasyfikacji IUNiG w Puławach 18 wynosi 81.5, przy śr. woj. 71.7 pkt. i śr. krajowej rz ędu 66,6 pkt. Grunty orne zajmuj ą blisko 273 ogólnej powierzchni gminy i w 60% zaj ęte s ą przez gleby wysokich klas bonitacyjnych, kl. II-IIIb. W północno-wschodniej cz ęś ci gminy zaliczane niemal wył ącznie do kompleksów pszennych: bardzo dobrego (1) i dobrego (2). Południowo-wschodni, równie ż wysoczyznowy fragment terenu zdominowany jest przez gleby kompleksu pszennego dobrego (2) oraz pszenno-żytniego (4). W cz ęś ci południowo- zachodniej mozaika gleb jest znacznie wi ększa i obok ww. wyst ępuj ą gleby, kl. IVa i IV b, kompleksów żytnich: bardzo dobrego (4), dobrego (5) a nawet słabego (6). W pradolinie, zwłaszcza na obszarze ni ższych teras nadzalewowych zaznacza si ę przewaga gleb słabych, napiaskowych. Wi ększo ść to gleby głównie kl. V i VI, kompleksów żytniego słabego (6), żytnio-łubinowego (7) a w pobli żu cieków oraz w dnach zagł ębie ń terenowych równie ż zbo żowo-pastewnego słabego (9). W dolinach rzek i cieków, przewa żaj ą grunty organiczne w wi ększo ści zaj ęte przez u żytki zielone. Z uwagi na pełnione funkcje przyrodniczo-ekologiczne i retencyjne, tereny te zasługuj ą na szczególn ą ochron ę. Użytki rolne zajmuj ą w gminie ponad 9.600 ha, co stanowi 75% powierzchni gminy, co świadczy o wybitnie rolniczym jej charakterze. Użytkowanie gruntów rolnych - stan 01.1997 r .19

Wyszczególnienie Miasto Poniec Gmina Poniec Ha % Ha % użytki rolne 217 100,0 9.604 100,0 w tym: grunty orne 165 76,0 8.162 85,0 sady 8 3,7 39 0,4 łąki trwałe 38 17,5 1.154 12.0 pastwiska 6 2,8 249 2,6

18 Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej wg gmin. 1981: praca .zb. IUNiG, Puławy 19 Dane z Urz ędu Rejonowego w Gostyniu

Na jednego mieszka ńca gminy przypada 1,2 ha u żytków rolnych, wobec 0,7 ha średnio w województwie. Struktura u żytków rolnych ukazuje stosunkowo du ży udział ł ąk, co sprzyja ć mo że produkcji hodowlanej. Najwi ększe ich powierzchnie wyst ępuj ą w środkowej cz ęś ci gminy. Reasumuj ąc, gmina pod wzgl ędem jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej ma stosunkowo korzystne warunki dla rozwoju rolnictwa: ⇒ przewaga, bo blisko 60 % gruntów ornych i sadów stanowi ą gleby bardzo dobre i dobre rolniczo ⇒ użytki zielone zajmuj ą stosunkowo du żą powierzchni ę i s ą w wi ększo ści warto ściowe ⇒ gmina posiada dobre warunki pod wzgl ędem mo żliwo ści ró żnorodnych upraw (dobre warunki agroklimatu, warunków wodnych) ⇒ miejscami tylko (na zboczach) rze źba terenu stanowi ć mo że utrudnienie w uprawie * polowej ⇒ gmina posiada dobre warunki dla hodowli bydła mlecznego.

6.1.2. Struktura własno ści.

Pod wzgl ędem własno ści w rolnictwie, w gminie zdecydowanie dominuje własno ść indywidualna, w której posiadaniu jest 66,5% u żytków rolnych. Na terenie gminy gospodaruje 535 indywidualnych gospodarstw rolnych, 2 gospodarstw Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej oraz spółki z o.o. Średnia powierzchnia indywidualnego gospodarstwa rolnego wynosi 12,1 ha, co jest wska źnikiem wy ższym od średniej krajowej. W strukturze zasiewów w gospodarce indywidualnej zbo ża stanowi ą 74%, okopowe 13%, warzywa 2%, pozostałe uprawy 11%. Obsada trzody chlewnej wynosi 545 szt. /100 ha, a bydła 67 szt./100 ha. Transformacja systemu społeczno-gospodarczego kraju spowodowała proces urynkowienia rolnictwa. Maj ątek Kombinatu PGR Bojanowo Stare został przej ęty przez Agencj ę Własno ści Rolnej Skarbu Pa ństwa w Poznaniu, w celu jego sprywatyzowania. Aktualnie jego maj ątek jest dzier żawiony przez kilka spółek z o.o.

Do ko ńca lat osiemdziesi ątych istniało w gminie kilkana ście ferm hodowlanych (trzoda chlewna, bydło, drób). Aktualnie wiele z tych obiektów jest opuszczonych i niszczeje. S ą to chlewnie, obory i kurniki w takich miejscowo ściach jak Krzysztofowo, Kopanie, Maciejewo, Dzi ęczyna.

6.1.3. Obsługa rolnictwa.

Na terenie gminy funkcjonuje kilka zakładów przetwórstwa rolno-spo żywczego: => gorzelnie - Ł ęka Wielka, Rokosowo =>ubojnie, masarnie- Poniec (PPH ŁAGROM) mleczarnia - Poniec => piekarnie - Poniec => młyn - Poniec (MDCT sp. z o.o.) => Zakład przetwórstwa cebuli „Inter-Max” Jest te ż kilka punktów handlowych prowadz ących sprzeda ż artykułów do produkcji rolnej, Mieszalnie Pasz znajduj ą si ę w Janiszewie i Szurkowie. Usługi dla rolnictwa świadcz ą Spółdzielnia Kółek Rolniczych, agronomówka i punkty weterynaryjne w Poniecu, W Szurkowie istniej ą Zakład Obsługi Rolnictwa i Wiejski Ośrodek Doradztwa Rolniczego.

6.1.4. Ocena stanu rolnictwa w gminie.

Naturalne mo żliwo ści rozwoju rolnictwa s ą dobre. Potencjał środowiska rolniczego sytuuje gmin ę na stosunkowo wysokim miejscu w województwie Gmina w dotychczasowym rozwoju posiada pozytywne efekty i tradycje w uprawie zbó ż, ziemniaka, pasz, hodowli bydła mlecznego i trzody chlewnej. Nale ży umacnia ć i propagowa ć ten kierunek produkcji. Uwzgl ędniaj ąc zachodz ące przekształcenia w gospodarce rolnej w tym przebudow ę struktur gospodarstw indywidualnych w kierunku gospodarstw efektywnych nale ży d ąż yć do przebudowy wsi w kierunku: => rozwoju drobnego przemysłu rolnego przetwórczego, przetwarzaj ącego miejscowe surowce

=> rozwoju działalno ści pozarolniczej pod warunkiem zachowania pełnego bezpiecze ństwa wzgl ędem środowiska => rozbudowy sieci usług produkcyjnych, społecznych i komunalnych. Rolnictwo b ędzie si ę stopniowo dostosowywało do wymogów Unii Europejskiej. Naturalnym procesem b ędzie zmiana wielko ści gospodarstw wiejskich (dotyczy to zarówno własno ści jak i dzier żaw) . Przeci ętne gospodarstwo osi ągnie wielko ść około 30 ha. w stosunku do obecnego równego 12,1 ha. Wi ąza ć si ę to b ędzie z odpływem cz ęś ci ludno ści wiejskiej do miast, a cz ęść znajdzie prac ę w usługach w gminie. Przebudowa wsi w kierunku rozwoju funkcji zwi ązanych z obsług ą rolnictwa, przetwórstwem rolnym, umo żliwi powstanie nowych miejsc pracy, co w konsekwencji wpłynie na popraw ę statusu materialnego ludno ści. Do transformacji gospodarki rolnej przyczyni ą si ę w głównej mierze d ąż enia do osi ągni ęcia wy ższego poziomu życia, zmiana modelu edukacji, migracje ludno ści, stymulacja procesów gospodarczych zmianami prawa finansowego, przepływ kapitału, interwencjonizm pa ństwowy, lokalne preferencje dla inwestorów. Osi ągni ęcie poziomu UE w wielu dziedzinach b ędzie mo żliwe wył ącznie przez koncentracj ę kapitału wielu producentów rolnych w celu osi ągni ęcia wspólnego celu gospodarczego.

6.1.5. Gospodarka rybacka Stawy rybne hodowlane istniej ą w Grodzisku, Ł ęce Małej i Ł ęce Wielkiej. Stawy rybne powstały te ż na terenach po eksploatacji kruszywa w Dzi ęczynie. U żytkownikiem ich jest Polski Zwi ązek W ędkarski w Poniecu.

6.2. Działalno ść gospodarcza usługowo-produkcyjna. W mie ście i gminie funkcjonuje około 350 podmiotów gospodarczych. S ą to głównie firmy jednoosobowe lub rodzinne. Niewiele jest przedsi ębiorstw produkcyjnych. Rozproszone s ą one nierównomiernie na obszarze miasta i gminy z dominuj ącą koncentracj ą w mie ście Poniecu, nie zatrudniaj ące pracowników najemnych, albo zatrudniaj ące jedn ą do dwóch osób. W mie ście jednostki te działaj ą głównie w sferze usług bytowych takich jak np. fryzjerstwo, krawiectwo, drobne naprawy oraz handlu

i gastronomii. Na terenie gminy jest to głównie drobny handel spo żywczy oraz ze wzgl ędu na rolniczy charakter gminy usługi skierowane na obsług ę rolnictwa. Cz ęsto drobna działalno ść gospodarcza traktowana jest jako dodatkowe źródło dochodów. Istnieje te ż sporo zakładów prowadz ących działalno ść usługow ą w zakresie transportu, usług budowlanych, samochodowych. Do najwa żniejszych jednostek gospodarczych na obszarze miasta Ponieca nale żą : => Huta Szkła i Kryształów „GLOSS” (produkcja szkła u żytkowego jak słoiki, znicze) => Spółka „WOLDREW” (produkcja listew, parkietów, boazerii) => Spółka Cywilna Sierakowski i Syn (przetwórnia mięsa) => Wytwórnia Mas Bitumicznych Rejonu Dróg Publicznych oraz wymienione wcze śniej zakłady przetwórstwa rolno-spo żywczego (p. rozdz. 6.1.3.) znajduj ące si ę na terenie miasta i gminy. Struktura własno ściowa w mie ście i gminie przedstawia si ę nast ępuj ąco. Stosunku do ogółu działaj ących podmiotów gospodarczych na sektor prywatny składa si ę przeszło 95% jednostek o zró żnicowanej formie prawnej. Zdecydowan ą wi ększo ść stanowi ą zakłady prowadzone przez osoby fizyczne, rzadziej s ą to podmioty gospodarcze o innej formie organizacyjnej np. spółki prawa handlowego, spółdzielnie. Z analizy ewidencji danych zamieszczonych w ewidencji działalno ści gospodarczej wynika, że w mie ście i gminie liczba i struktura podmiotów prowadz ących działalno ść gospodarcz ą ulega ci ągłym zmianom. Od chwili wprowadzenia zasad ewidencjonowania jednostek prowadz ących działalno ść gospodarcz ą 1/3 jednostek wykre ślono. Przyczyn ą takiego stanu s ą wahania prawa finansowego, rentowno ści i popytu na towary i usługi. W zwi ązku z tym nasuwaj ą si ę nast ępuj ące wnioski: 1. Z powodu m in. wy ższej rentowno ści rz ędu 2,3% sektora prywatnego w stosunku do publicznego si ęgaj ącego 0,7% oraz z powodu pogarszaj ącej si ę rentowno ści produkcji rolnej nale ży zało żyć, i ż to przede wszystkim sektor prywatny b ędzie si ę nadal rozwija ć. Dla zabezpieczenia potrzeb szczególnie tej cz ęś ci ludno ści, która porzuci rolnictwo jako swoje główne źródło utrzymania nale ży wyznaczy ć tereny na których b ędzie mogła prowadzi ć działalno ść gospodarcz ą. Preferuje si ę utrzymanie dotychczasowego stanu krajobrazu rolniczego gminy, a dla zapobie żenia jego degradacji przeznaczanie terenów powinno dotyczy ć przede wszystkimi usług, takich jak turystyczne, handel, a je żeli przemysł, to nie

powoduj ący zniszczenia krajobrazu (zakaz wznoszenia obiektów wysokich np. kominów przemysłowych). Obiekty musz ą by ć rozmieszczane w przestrzeni w sposób nie naruszaj ący jej harmonii, a architektura (zarówno brył ą, proporcjami, faktur ą u żytych materiałów) musi nawi ązywa ć do najlepszych wzorów istniej ących. 2. Dla pobudzenia rozwoju gospodarczego dla okre ślonych inwestycji tworz ących miejsca pracy nale ży dopu ści ć stosowanie ulg i zwolnie ń w podatkach lokalnych.

6.3. Gospodarka le śna

Lasy i grunty le śne zajmuj ą w gminie 2.391 ha, co stanowi 18,9 % jej powierzchni. Lesisto ść w gminie jest ni ższa od średniej wojewódzkiej (ca 19.4%). Lasami i gruntami le śnymi nale żą cymi do Skarbu Pa ństwa administruj ą Nadle śnictwa Piaski i Karczma Borowa. W obu nie ma obecnie lasów ochronnych. Wi ększo ść kompleksów le śnych zajmuje dna du żych dolin rzecznych i fragmenty teras nadzalewowych. Przewa żaj ą na obszarze gminy drzewostany starsze, III-V kl. wieku a przy tym bardzo du ża jest rozmaito ść typów siedliskowych. Bardzo zró żnicowany jest przy tym skład gatunkowy wszystkich ww. zespołów le śnych. Obok sosny, bardzo cz ęsto wyst ępuje świerk, modrzew, d ąb, grab, brzoza, jesion, olcha, topola i in. W celu regulacji granicy rolno-le śnej proponuje si ę zwi ększenie powierzchni le śnej. Do zalesienia wskazane zostały przede wszystkim grunty nieprzydatne do produkcji rolnej kl. VI, VIz, N oraz poło żone w enklawach i półenklawach śródle śnych, a tak że na zboczach nara żonych na erozj ę. Najwi ęcej gruntów do zalesienia wyodr ębniono we wsi Śmiłowo i Zawada. Realizacja tego projektu zwi ększy odsetek lasów w gminie do 19,1%.

6.4. Perspektywy zmian rynku nieruchomo ści w mie ście i gminie

Przewiduje si ę, że rynek nieruchomo ści w gminie podobnie jak w całym regionie będzie stopniowo si ę zmieniał w zakresie cen gruntów i w tym zakresie dostosowywał si ę będzie do poziomu cen europejskich, je żeli nie zostanie zagwarantowana jego prawna ochrona. Dotyczy ć to b ędzie zarówno cen gruntów rolnych jak i przeznaczonych na cele nie rolne. Obecnie na terenie gminy notuje si ę niewielk ą poda ż nieruchomo ści w stosunku do popytu.

Gmina mo że i powinna tworzy ć zasoby gruntów i w ramach tych zasobów powinna wpływa ć na kierunki rozwoju przestrzennego jak i gospodarczego. Zasoby mog ą by ć wykorzystywane pod komunalne budownictwo, usługi w zakresie zada ń nało żonych na gminy przez normy prawne, obiekty administracyjne, ziele ń komunaln ą jak równie ż na aktywizacj ę gospodarczą. Działania takie s ą zdecydowanie po żą dane, gdy ż m.in. przez nie mo żna wpływa ć na poziom cen nieruchomo ści, inicjowa ć rozwój terenów, przeciwdziała ć spekulacyjnym obrotem nieruchomo ściami. Grunty mo żna pozyska ć w drodze komunalizacji, darowizn celowych przede wszystkim nieruchomo ści Skarbu Pa ństwa, na podstawie Ordynacji podatkowej w zamian za zobowi ązania podatkowe, zakupu.

6.5. Analiza dochodów i wydatków gminy.

Przeprowadzono analiz ę dochodów gminy w stosunku do poziomu wydatków, do struktury dochodów i wydatków oraz ich siły nabywczej w okresie 1992 -1997 r. Z porównania poziomu dochodów w stosunku do poziomu wydatków w analizowanym okresie wynika, i ż był on zrównowa żony. Przyjmuj ąc za poziom wyj ściowy jego warto ść z 1992 r. poprzez symulacj ę wzrostu w oparciu o wska źnik inflacyjny cen towarów i usług oceniono jego sił ę nabywcz ą w całym badanym okresie.

Rok wska źnik cen Symulowany poziom Faktyczny dochód bud żetu bud żetowy towarów i usług dochodu w tys. PLN gminy w tys. PLN

1992 37,5 1321,2 960,9

1993 32,5 1750,6 1331,1

1994 26,1 2207,5 1911,4

1995 20,1 2651,2 2672,3

1996 19,9 3178,8 4997,7

1997 14,2 3630,2 7643,9 Jak wynika z powy ższej tabeli dla 1997 r. symulowany dochód wynosi 3630,2 tys. PLN. Faktyczny dochód gminy do 1996 roku kształtował si ę zawsze na poziomie ni ższym ni ż post ępuj ąca inflacja. W roku 1996 zacz ął gwałtownie rosn ąć , aby w roku 1997 osi ągn ąć poziom prawie dwukrotnie wy ższy od inflacji.

Dochód w przeliczeniu na jednego mieszka ńca osi ągn ął 612,24 PLN i był zbli żony do średniego dochodu gmin miejsko-wiejskich i średniego dochodu województwa. Stan ten obrazuje poni ższe zestawienie tabelaryczne 20

Jednostka przeliczeniowa Dochód na 1 osob ę w PLN

Miasto i gmina Poniec 612,24 Najwi ększy dochód gminy miejsko-wiejskiej woj. leszczy ńskiego na 1 mieszka ńca 772,08 Najmniejszy dochód gminy miejsko-wiejskiej woj. 551,8 leszczy ńskiego na 1 mieszka ńca. Średni dochód w woj. pozna ńskim 910,0

Inaczej przedstawia si ę odniesienie dochodu do wska źnika cen produkcji budowlano- monta żowej oraz towarów i usług konsumpcyjnych, który w latach 1990-1997 kształtował si ę nast ępuj ąco:

Rok bud żetowy Wska źnik cen Symulowany faktyczny dochód produkcji poziom dochodu bud żetu gminy w tys. budowlano- w tys. PLN PLN monta żowej 1992 14,9 1104,0 960,9 1993 27,8 1410,9 1331,1 1994 19,6 1687,4 1911,4 1995 20,4 2031,6 2672,3 1996 19,2 2421,7 4997,7 1997 14,2 2765,6 7643,9

Jak wynika z powy ższego porównania dochód gminy do l993 nie był wystarczaj ący na utrzymanie mienia komunalnego i realizacj ę zada ń nało żonych na gmin ę na poziomie gwarantuj ącym jej umiarkowany stabilny rozwój. Zaistniały wzrost siły nabywczej dochodu w stosunku do cen produkcji budowlano-montażowej od 1996 r. umo żliwił cz ęś ciowe odtworzenie maj ątku oraz realizacj ę zamierze ń inwestycyjnych. Dokonano równie ż analizy kształtowania si ę dochodu w przeliczeniu na 1 mieszka ńca w PLN oraz w stosunku do USD i cen q pszenicy, co przedstawiono w tabeli. Dochód w przeliczeniu na 1 osob ę wzrastał w latach 1992-1997, podobnie sytuacja kształtowała si ę

20 Opracowano na podstawie danych ogłaszanych w obwieszczeniach i komunikatach Prezesa GUS publikowanych w Dziennikach Urz ędowych Głównego Urz ędu Statystycznego

po przeliczeniu na USD i według średniorocznej ceny l q pszenicy. Odnosz ąc si ę do wszystkich badanych wska źników w latach 1996-1997 mo żna zauwa żyć i ż siła nabywcza dochodu uległa znacznemu wzmocnieniu. Ma to bardzo istotne znaczenie dla gminy o funkcji rolniczej i mieszka ńców, których blisko 70% utrzymuje si ę z rolnictwa. Nale ży jednak zwróci ć uwag ę na fakt nagłej zmiany w strukturze dochodów na przełomie roku 1995 i 1996 gdzie udział dochodów własnych i udział w podatkach zmalał na korzy ść subwencji. Sytuacja ta powoduje i ż gminne mechanizmy w zakresie zarz ądzania mieniem staj ą si ę schematyczne i nie daj ą gminie pełnej swobody finansowej.

W gminie rolniczej, aby utrzyma ć stabilno ść wzrostu dochodów uzyskiwanych z produkcji

rolnej nale ży zwi ększy ć areał i skal ę produkcji przypadaj ącą na 1 osob ę zatrudniona w rolnictwie, co w konsekwencji b ędzie w przyszło ści powodowało obni żenie kosztów wytwarzania. Ma i b ędzie to miało znaczenie przy malej ących dochodach w poszczególnych działach produkcji rolnej w przeliczeniu na 1 osob ę. Nie maj ą natomiast decyduj ącego znaczenia przy ocenie stanu istniej ącego i po żą danego dotychczas stosowane wska źniki takie jak np. ilo ść ci ągników przypadaj ących na powierzchni ę

użytków rolnych. Wynika to cho ćby z prostego porównania Polski z innymi krajami o wysokiej kulturze rolnej. W Polsce jeden ci ągnik przypada na 1311 ha u żytków rolnych w Niemczech na 1300, we Włoszech na 1470, we Francji na 1440, Danii na 147, w Czechach na 71,3. Dlatego te ż najlepszym wska źnikiem nie jest dotychczas podawana najwy ższa ilo ść ci ągników na ha, ale najwy ższa ilo ść ha na ci ągnik, gdy ż przy takiej relacji (wysokiej) koszty uzyskania przychodów ulegaj ą obni żeniu. Reasumuj ąc zmiana struktury rolnictwa, nadwy żka ludno ści utrzymuj ącej si ę z rolnictwa b ędzie szuka ć zatrudnienia w pozostałych działach gospodarki - usługach, handlu i produkcji, w tym i przetwórstwie rolno-spo żywczym. Dlatego ju ż obecnie nale ży przewidzie ć trendy rozwoju i zarezerwowa ć przestrze ń przeznaczon ą na te przekształcenia m.in. w niniejszym studium

7. UWARUNKOWANIA KOMUNIKACYJNE .

7.1. Sie ć drogowa. Przez obszar gminy nie przebiegaj ą drogi krajowe i wojewódzkie. Na wschód od gminy przebiega droga krajowa nr 434 Śrem - Gosty ń - Krobia - Miejska Górka, a po zachodniej stronie gminy w odległo ści 7 km od miasta droga krajowa nr 5 Wrocław - Leszno - Pozna ń. Przez obszar gminy przebiega te ż 20 dróg - przed 1.01.1999 r. wojewódzkich, obecnie powiatowych, zapewniaj ących poł ączenie z miastem oraz pomi ędzy wsiami w gminie i poza jej obszarem: droga nr 21 205 Osieczna - Pawłowice - Robczysko - Poniec nr 21 207 Poniec - Oporówko - Krzemieniewo nr 21 209 Rydzyna - Pomykowo - Janiszewo - Poniec nr 21 210 Poniec - Dzi ęczyna - Krobia nr 21 211 Gosty ń - Czarkowo - Drzewce - Poniec nr 21 212 Bojanowo - Poniec nr 21 213 Poniec - Sowiny - Rawicz nr 21 244 Ł ęka Wielka - Oporowo nr 21 247 od drogi wojew. 21255 - Ł ęka Wielka - Bielawy nr 21 252 Czarkowo - Oporowo nr 21 253 Drzewce - Rokosowo

nr 21 254 Rokosowo - Pudliszki nr 21 255 Żytowiecko - Rokosowo - Karzec nr 21 256 Sarbinowo - Szurkowo - Zakrzewo nr 21 259 Grodzisko - Żytowiecko nr 21 260 Poniec - Waszkowo - Janiszewo nr 21 420 Żytowiecko - Gosty ń nr 21 421 Żytowiecko - Krobia nr 21 474 Szurkowo - Zmysłowo - Gostkowo nr 21 475 Sarbinowo - Przyborowo W Dzienniku Urz ędowym Województwa Leszczy ńskiego z 1986 roku wyszczególniono 25 wa żniejszych dróg gminnych: 1. droga Kociugi - Mierzejewo - Ł ęka Wielka 2. droga Garzyn - Krzemieniewo - Bielawy - Aleksandrowo 3. droga Ł ęka Wielka - Witoldowo 4. droga Ł ęka Wielka - Bogdanki 5. droga Drzewce - Rokosowo (le śniczówka) 6. droga Drzewce - Dzi ęczyna - Sowiny - Bojanowo 7. droga Dzi ęczyna - Dzi ęczynka 8. droga Sarbinowo - Kawcze 9. droga Sarbinowo - Dzi ęczyna 10. droga Szurkowo - Kawcze 11. droga Poniec - Waszkowo - Roj ęczyn 12. droga Janiszewo - Miechcin - Kłoda 13. droga Sarbinowo - Ziemlin 14. droga Szurkowo - Roszkowo 16. droga Janiszewo - Miechcin 17. droga Teodozowo wie ś 18. droga Waszkowo - Zawada 19. droga Drzewce wie ś 20. droga od szkoły przez wie ś Rokosowo 21. droga Miechcin - droga nr 21 209 22. droga Dzi ęczyna - stacja PKP

23. droga B ączylas – wie ś 24. droga Czarkowo wie ś 25. Szurkowo przysiółek Olendry

W mie ście Poniec do dróg lokalnych miejskich zaliczono ł ącznie 21 ulic o ł ącznej długo ści 5,986 km i powierzchni 35, 912 tys. m². S ą to nast ępuj ące ulice : Dworcowa, Janiszewska, Krobska szosa (cz ęść ), Kusza, Ko ściuszki, Ko ścielna, Marszałka Focha, Mało-Zamkowa, Parkowa, Polna (cz ęść ), Pocztowa, Rynek (cz ęść ), Spokojna, Szkolna, Wary ńskiego, Wolno ści, Mickiewicza, Słowackiego, Konopnickiej i Piaskowa. Na obszarze gminy ł ączna długo ść dróg powiatowych o nawierzchni twardej wynosi 38 km, a dróg gminnych i lokalnych miejskich 56 km, w tym o nawierzchni twardej 13 km. Drogi wojewódzkie na terenie gminy nie s ą dostosowane do przenoszenia obci ąż enia 100 kN/o ś i według informacji Dyrekcji Okr ęgowej Dróg Publicznych w najbli ższym czasie nie przewiduje si ę ich wzmocnienia. Według informacji ze „Studium zagospodarowania województwa” postuluje si ę weryfikacj ę sieci dróg wojewódzkich w kierunku ograniczenia ich ilo ści, lub racjonalizacj ę ich struktury poprzez ustalenie funkcjonalnych ci ągów ł ącz ących o środki gminne i miejskie z Lesznem, pomi ędzy sob ą, obsługuj ące główne o środki gospodarcze i tereny turystyczno - rekreacyjne. Z terenu gminy do tej grupy zaliczono wst ępnie siedem dróg wojewódzkich : − nr 21 205 Osieczna - Pawłowice - Poniec − nr 21 207 Poniec - Krzemieniewo − nr 21 209 Rydzyna - Poniec − nr 21 210 Poniec - Krobia − nr 21 211 Gosty ń - Poniec − nr 21 212 Bojanowo - Poniec − nr 21 213 Poniec - Sowiny - Rawicz Po wprowadzeniu reformy administracyjnej pa ństwa od 1.1.1999 roku obecne drogi wojewódzkie stan ą si ę w wi ększo ści drogami powiatowymi. W gminie zarejestrowanych jest: − 1336 samochodów osobowych − 111 samochodów ci ęż arowych Sprzeda ż paliwa na terenie gminy prowadz ą trzy stacje benzynowe.

7.2. Komunikacja kolejowa.

Przez Poniec przebiega linia kolejowa Głogów - Leszno - Krobia - Ostrów. Jest to linia niezelektryfikowana z wyj ątkiem odcinka Krotoszyn - Ostrów, który jest zelektryfikowany. Na linii tej kursuje 20 poci ągów osobowych na dob ę w obu kierunkach, w tym 2 poci ągi po śpieszne nie zatrzymuj ą si ę na stacji Poniec. Według informacji Biura Inwestycji, Techniki i Rozwoju Zachodniej Dyrekcji Okr ęgowej Kolei Pa ństwowych w/w linia przewidziana jest do elektryfikacji i prowadzenia ruchu poci ągów z pr ędko ści ą V = 140 km/h. Termin elektryfikacji linii kolejowej nie został jeszcze okre ślony.

7.3. Komunikacja autobusowa.

Linie komunikacji autobusowej biegn ą wzdłu ż dróg wojewódzkich : Poniec - Rydzyna - Leszno, Poniec - Rawicz, Poniec - Bojanowo, Poniec - Krobia, Poniec - Gosty ń i obsługuj ą wszystkie wsie w gminie. Gmina ma bezpo średnie poł ączenie z Lesznem i ze starostwem w Gostyniu.

8. UWARUNKOWANIA W ZAKRESIE INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ.

8.1. Zaopatrzenie w wod ę

Z sieci wodoci ągowej korzysta 2.220 osób tj. 75,6% ogółu mieszka ńców miasta. Głównym zakładem zaopatruj ący gmin ę w wod ę jest Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji we wsi Drzewce (zasoby w kat. „B” Q=140 m³/h, S=0,9m, Qas = 104 m³/h). Sprzeda ż wody z tego Zakładu w 1997 r. wyniosła 500.000 m³. Po przej ęciu w 1997 roku Zakładu Strzelce Wielkie (obsługiwał sie ć do Sarbinowa i Szurkowa), Zakład w Drzewcach administruje sieci ą przesyłow ą o ł ącznej długo ści 86 km ze 1649 odbiorcami. Dzi ęczyna posiada własne ujecie wody pitnej.

Pozostałych odbiorców wody z sieci wodoci ągowych zaopatruje uj ęcie grupowe „Kłoda” zlokalizowane w gminie Rydzyna - wsie: Miechcin, Janiszewo, Waszkowo, Zawada. 21 Z zaopatrzenia w wod ę z sieci wodoci ągowej nie korzystaj ą tylko pojedyncze gospodarstwa rolne, poło żone z dala od skupisk wiejskich. Zu życie wody na jednego mieszka ńca wynosi 27,65 m³. Produkcja całkowita wody (582,459 m³) i zu życie w mie ście i gminie (445,747 m³) wynosi = 1028,206 m³.

8.2. Gospodarka ściekowa

Na terenie gminy działaj ą dwie oczyszczalnie komunalne, w Rokosowie i Ł ęce Wielkiej. Oczyszczalnia w Rokosowie, uruchomiona w 1997 r., mo że pracowa ć z wydajno ści ą od 1500 do 7071 m³ na dob ę. Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna z podwy ższonym wytr ącaniem biogenów. Aktualnie oczyszczalnia oczyszcza 5070 m³/d ścieków doprowadzanych do niej kanalizacj ą (o długo ści 4 km) z Pudliszek i Zakładu „Pudliszki” (gm. Krobia) oraz 110 m³/d ścieków dowo żonych z terenu gminy Poniec. Do oczyszczalni maj ą zosta ć podł ączone: Rokosowo, B ączylas i Drzewce z gminy Poniec. 22 Osi ągni ęcie zakładanej przepustowo ści maksymalnej wymaga wybudowania kolektorów doprowadzaj ących ścieki z tych terenów do oczyszczalni. Na terenie gminy, we wsi Drzewce wykonano ruroci ąg kanalizacji sanitarnej z 45 przykanalikami. Pobudowano tak że cz ęść ruroci ągu przesyłowego. Do zako ńczenia inwestycji pozostało wybudowanie 1 przepompowni oraz ruroci ągu o długo ści 720 m. W Drzewcach zbudowano równie ż kanalizacj ę deszczow ą o długo ści kolektora 850 m. 23 Oczyszczalnia w Ł ęce Wielkiej - metalowo-kontenerowa „KOS” - obsługuje osiedle i tereny dawnego PGR-u (obecnie GRSP). Pozostałe wsie i miasto Poniec nie maj ą kanalizacji sanitarnej. Znaczna cz ęść ścieków komunalnych z terenu miasta i gminy wywo żona jest na niezalegalizowane wylewisko w Wydawach (w 1995 r. - około 60 m 3/d, aktualnie około 120 m 3/d ścieków).

21 Informacja z UMiG w Poniecu 22 Informacja z UMiG w Poniecu. Informacja o realizacji budowy Oczyszczalni Ścieków w Rokosowie PUDLISZKI SA ul. Fabryczna 7, Pudliszki 1998 11 Informacja UMiG w Poniecu. 23 Informacja z UMiG w Poniecu

Nadmierna ilo ść ścieków sprawia, że efektywno ść oczyszczania ścieków na wylewisku jest bardzo niska 24 . Ścieki z pozostałych wsi odprowadzane s ą bezpo średnio do wód powierzchniowych, b ądź do gruntu. Powoduje to gł ębok ą degradacj ę wód powierzchniowych i stanowi zagro żenie dla wód podziemnych. Obok ścieków komunalnych najwi ększym zagro żeniem dla wód powierzchniowych s ą ścieki z gorzelni „Ł ęka Wielka” (500 m³/r ścieków przez osadnik buforowy do rowu melioracyjnego i 10.000 m³/r wód chłodniczych o temp. 35°C) oraz ubojnia trzody „Łagrom” w Poniecu (40 m³/d - ścieki gromadzone w zbiorniku bezodpływowym a nast ępnie wywo żone na wylewisko w Wydawach). Od 1997 roku nieczynna jest gorzelnia „Rokosowo”.25 Z terenu miasta Poniec i wsi: Janiszewo, Zawada, Dzi ęczyna, Sarbinowo, Szurkowo, Rokosowo, B ączylas, Żytowiecko, Grodzisko, Ł ęka Mała, Ł ęka Wielka, Śmiłowo wody opadowe odprowadzane s ą systemem kanalizacji deszczowej bezpo średnio do rowów melioracyjnych i cieków, pogarszaj ąc tym samym ich stan czysto ści.

8.3. Odpady.

Odpady komunalne wytwarzane w gminie s ą składowane na wysypisku komunalnym w Wydawach. Wysypisko to, o powierzchni 2 ha, u żytkowane jest od 1993 r. Przy wysypisku u żytkowane jest równie ż nielegalne wylewisko. 26 Wie ś Sarbinowo korzysta z wysypiska we wsi Karzec (gm. Krobia). Niezale żnie od wymienionych wysypisk na terenie gminy odpady gromadzone s ą w starych, nie eksploatowanych wyrobiskach, a tak że s ą porzucane na terenach le śnych.

8.4. Zaopatrzenie w gaz.

Przez gmin ę Poniec przebiegaj ą gazoci ągi wysokiego ci śnienia : − Dn 500mm Odolanów - Police − Dn 350 mm Grodzisk - Krobia

24 Ekspertyza przepustowo ści istniej ących stawów ściekowych w Poniecu. Wnioski i zalecenia, Poltrit Sp zo.o., Wrocław, listopad 1997 25 Informacja z UMiG w Poniecu 26 Informacja WIO Ś dla Urzędu Miasta i Gminy w Poniecu, Leszno 1998

− Dn 400 mm Krobia - Żuchlów − Dn 500 mm Krobia - Żuchlów Na terenie miasta Poniec zlokalizowana jest stacja redukcyjno - pomiarowa I stopnia o przepustowo ści 3200 m³/h, do której gaz doprowadzany jest gazoci ągiem Dn 100 mm odgał ęziaj ącym si ę od gazoci ągu w/ ć Dn 500 mm Krobia - Żuchlów. W Poniecu znajduje si ę tak że stacja redukcyjno - pomiarowa II stopnia o przepustowo ści 1600 m³/h dla zasilania sieci gazowej niskiego ci śnienia. W miejscowo ści Ł ęka Mała projektowana jest stacja redukcyjno - pomiarowa I stopnia, do której gaz doprowadzany jest od gazoci ągu magistralnego w/ ć Dn 500 Odolanów - Police. Na terenie gminy gaz doprowadzony jest sieci ą niskiego ci śnienia długo ści 16,2 km do czterech miejscowo ści: miasta Ponieca i wsi Śmiłowo, Szurkowo i Wydawy. Długo ść sieci gazowej niskiego ci śnienia wynosi 16,2 km. W Poniecu 77,1% ogółu mieszka ńców korzysta z sieci gazowej. Koncepcja programowa gazyfikacji gminy Poniec opracowana przez Przedsi ębiorstwo Projektowo - Usługowe „EIprojekt” w Poznaniu we wrze śniu 1992 roku zakładała doprowadzenie gazu do wszystkich miejscowo ści na terenie gminy.

8.5. Elektroenergetyka.

Przez północn ą cz ęść gminy przebiega linia elektroenergetyczna wysokiego napi ęcia relacji Leszno - Gosty ń. Przez teren gminy przebiegaj ą linie elektroenergetyczne średniego napi ęcia 15 kV, które zasilaj ą stacje transformatorowe 15/0,4 kV rozmieszczone we wsiach i mie ście. Przy pomocy tych stacji napi ęcie 15 kV transformowane jest na niskie napi ęcie 380V i 220V a wi ęc takie, na jakim pracuj ą urz ądzenia domowe i gospodarcze.

8.6. Telekomunikacja.

Dzi ęki zainstalowaniu cyfrowej centrali telefonicznej w Poniecu i Ł ęce Małej na terenie miasta i gminy zało żono 841 nowych aparatów telefonicznych co ł ącznie z liczb ą 490 ju ż istniej ących telefonów daje ł ącznie 1331 telefonów co oznacza, że na 1000 mieszka ńców przypadaj ą 163 stacje abonenckie.

8.7. Ustalenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec Uwarunkowania w zakresie infrastruktury technicznej – aktualizacja: 8.7.1. W 2003 r. oddano do u żytku oczyszczalni ę ścieków w Poniecu. Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna o przepustowo ści 630 m 3/d. Oczyszczalnia przyjmuje ścieki komunalne kanalizacj ą sanitarn ą z miasta Ponieca i wsi Wydawy oraz dowo żone z miejscowo ści Janiszewo, Śmiłowo, Dzi ęczyna. Po oddaniu do eksploatacji oczyszczalni ścieków w Poniecu zamkni ęte zostało wylewisko ścieków w miejscowo ści Wydawy funkcjonuj ące w latach 1995 – 2003. 8.7.2 W latach 1994-2008 na terenie gminy Poniec działała instalacja przeznaczona do unieszkodliwiania odpadów komunalnych – składowisko odpadów komunalnych w Wydawach (poło żone w granicach miasta Ponieca). W 2009 r. składowisko zostało zrekultywowane. Teren byłego wysypiska oznaczony jest na rysunku zmiany studium symbolem NU.

9. UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY.

Na podstawie rozpoznania potencjału przyrodniczego, demograficznego i społeczno- gospodarczego gminy, a tak że jej zagospodarowania oraz ró żnych uwarunkowa ń zewn ętrznych wynikaj ących z poło żenia gminy i sytuacji polityczno-ekonomicznej kraju okre ślone zostały uwarunkowania jej rozwoju wg analizy SWOT 27 Na podstawie analiz przyrodniczych, demograficznych, społecznych i gospodarczych sformułowano uwarunkowania zewn ętrzne i wewn ętrzne rozwoju gminy.

9.1. Szanse i zagro żenia rozwoju gminy (uwarunkowania zewn ętrzne)

A. Szanse: • historyczno-kulturowe usytuowanie w regionie Wielkopolski, • wzgl ędna blisko ść stolicy regionu - Poznania i zwi ązane z tym tradycyjne powi ązania kulturalne, gospodarcze, naukowe gminy z Poznaniem oraz Lesznem, • mo żliwo ści tworzenia zwi ązków komunalnych i gospodarczych z innymi gminami dla realizacji wspólnych przedsi ęwzi ęć , • transformacje polskiej gospodarki stwarzaj ące podstawy do przemian gospodarczo- społecznych w gminie, • otwarcie si ę kraju na świat i Europ ę, uczestnictwo w procesie jednoczenia si ę Europy, rozwój współpracy gospodarczej, wymiany kulturalnej, mo żliwo ści korzystania z celowych funduszy mi ędzynarodowych, • poło żenie gminy w niedalekim s ąsiedztwie trzech miast powiatowych Leszna, Gostynia, Rawicza. • poło żenie w regionie rolniczym o wysokiej produkcyjno ści rolnictwa, dobrych warunkach przyrodniczych i gospodarczych dla produkcji ro ślinnej (warzywa, zbo ża, okopowe) i zwierz ęcej.

B. Zagro żenia: • niestabilno ść przepisów prawnych i finansowych

27 Analiza SWOT skrót ang. stów, rozumiane jako: strenghts - mocne strony, weaknesses - słabe strony opportunities - szanse treats - zagro żenia.

• konieczno ść dostosowania polskiego ustawodawstwa do Unii Europejskiej • konkurencyjno ść rolnictwa Unii Europejskiej • ograniczone mo żliwo ści w uzyskaniu niezb ędnych dotacji z bud żetu centralnego, • konkurencja innych gmin w ubieganiu si ę o środki finansowe z zewn ątrz,

9.2. Atuty i słabo ści rozwoju gminy (uwarunkowania wewn ętrzne)

A. Atuty i walory: • zasoby naturalne: wody pitne, dobre gleby, • zadowalaj ący stan środowiska (czysto ść powietrza, lasy przydatne dla penetracji) • potencjał gospodarczy: − funkcjonuj ące zakłady produkcyjno-usługowe (głównie przetwórstwo rolno-spo żywcze, usługi dla ludno ści) − działaj ące o środki produkcji rolnej zwierz ęcej i ro ślinnej, − dobrze rozwini ęta baza produkcji i obsługi rolnictwa, − dobre wyposa żenie gospodarstw rolnych w środki produkcji − gospodarka le śna, • potencjał społeczny: − wysoka aktywno ść społeczna, gospodarcza, kulturalna i świadomo ść społeczna mieszka ńców, przedsi ębiorczo ść , − wysoki poziom infrastruktury społecznej (usług bytowych) − baza dydaktyczna, infrastruktura techniczna: − istniej ące rezerwy w mo żliwo ści oczyszczania ścieków komunalnej oczyszczalni, − rozwini ęta sie ć dróg, − wysoko zaawansowana gazyfikacja gminy, − istnienie linii telekomunikacji mi ędzymiastowej − pełne zabezpieczenie potrzeb energetycznych, telefonicznych i zaopatrzenia w wod ę gminy, • pozytywne trendy i zjawiska:

− post ępuj ąca prywatyzacja gospodarki, − rozwój usług i handlu - smali business, − rosn ąca aktywno ść władz gminy w zarz ądzaniu gmin ą władzy lokalnej,

B. Słabo ści:

• poło żenie komunikacyjne - zdała od dróg mi ędzynarodowych i krajowych mi ędzyregionalnych (ekspresowych) • wysoka dekapitalizacja maj ątku trwałego przedsi ębiorstw produkcyjno- usługowych, • dekapitalizacja obiektów produkcji rolnej, post ępuj ące niszczenie, • niedostatek miejskiej bazy lokalowej, • dekapitalizacja komunalnych zasobów mieszkaniowych • niedorozwój infrastruktury komunalnej, zwłaszcza oczyszczalni ścieków i sieci kanalizacyjnej • zły stan techniczny cz ęś ci dróg gminnych • niewielkie zasoby gruntów komunalnych pod inwestycje, • brak zorganizowanego systemu informacji i banku danych w Urz ędzie Miasta i Gminy, • niedostateczna promocja gminy, • negatywne zjawiska społeczne: bezrobocie - utrzymujące si ę na poziomie około 10% (gmina) i 11% (miasto), niedostatek wykształconej kadry • nierównomierne wyposa żenie wsi w infrastruktur ę społeczn ą i techniczn ą • niedostatek obiektów obsługi ruchu turystycznego (parkingi, gastronomia, miejsca noclegowe, informacja turystyczna),

9.3. Uwarunkowania kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej.

Faza diagnostyczna obejmuje ocen ę aktualnego stanu sfery przyrodniczej, społeczno-gospodarczej, funkcjonalno-przestrzennej z uwzgl ędnieniem uwarunkowa ń wewn ętrznych i zewn ętrznych. Rozwój gospodarczy gminy powinien by ć dostosowany do charakteru i mo żliwo ści środowiska, a utrzymanie walorów gminy mo że sta ć si ę czynnikiem aktywizuj ącym

źródła dochodów z takich dziedzin jak np. przetwórstwo rolno-spo żywcze, usługi turystyka, rolnictwo ekologiczne. Dobre warunki dla rolnictwa, wysoki poziom kultury rolnej, wyposa żenie gospodarstw w środki techniczne produkcji, zaplecze rynku zbytu - daje podstawy do uznania rolnictwa za wa żną dziedzin ę rozwojow ą gminy. Nale ży jednak stwarza ć warunki do zwi ększania areału gospodarstw i racjonalno ści gospodarowania dla wi ększej opłacalno ści produkcji rolnej. Gmina posiada te ż warunki dla rozwoju przetwórstwa rolno-spo żywczego (zaplecze surowcowe, dobre zaopatrzenie w wod ę, mo żliwo ści wykorzystania gazu, baza produkcyjna). Niezb ędne jest jednak uporz ądkowanie gospodarki wodno-ściekowej poprzez budow ę oczyszczalni ścieków i kanalizacji sanitarnej oraz utylizacje ścieków techno logicznych. W zwi ązku z rosn ącą popularno ści turystyki , fakt posiadania przez gmin ę do ść atrakcyjnych terenów turystycznych (rejon Dzi ęczyny i doliny Rowu Polskiego) nale ży tak że rozwija ć usługi turystyczne. Winno si ę wi ęc inwestowa ć w wyposa żenie gminy w pełn ą infrastruktur ę techniczn ą Rozwój funkcji rekreacyjnej wymaga ć b ędzie wi ększej dbało ści ni ż dotychczas o ład przestrzenny, podnoszenie walorów architektonicznych i krajobrazowych gminy. Wobec niewielkiej powierzchni le śnej w skali gminy, szczególnie nale ży wzbogaca ć ziele ń przydro żną, śródpoln ą i nadwodn ą oraz realizowa ć zalesienia na słabych gruntach rolniczych. Krajobraz rolniczy (polny) panuj ący na wi ększo ści obszaru gminy z odpowiednio ukształtowanym układem zieleni i estetycznymi osadami nabiera cech wypoczynkowych. Mo że si ę wi ęc rozwija ć dodatkowa forma rekreacji - agroturystyka, zwłaszcza w poł ączeniu z jazd ą konn ą, rowerow ą. Promocji gminy sprzyjałoby te ż wybudowanie zbiornika retencyjnego na Rowie Polskim oraz sie ć dróg rowerowych. Podsumowuj ąc - potencjał przyrodniczy, kapitałowy, techniczno-przestrzenny i ludzki gminy pozwala rozwija ć nast ępuj ące funkcje: I. Funkcj ę gospodarcz ą - rolnictwo, przetwórstwo rolno-spo żywcze, obsługa rolnictwa, inne funkcje produkcyjno-usługowe nieuci ąż liwe dla środowiska, II. Funkcj ę turystyczno-wypoczynkow ą i krajoznawcz ą (szczególnie w południowo- wschodniej cz ęś ci gminy).

Cz. II. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

1. CELE ROZWOJU MIASTA I GMINY.

Celem wszelkich działa ń pianistycznych jest stworzenie warunków dla zaspokojenia szeroko rozumianych potrzeb bie żą cych i przyszłych pokole ń. Jedn ą z podstawowych potrzeb człowieka jest d ąż enie do stałego podnoszenia jako ści życia, zarówno własnego jak i przyszłych pokole ń. Brak perspektyw poprawy jest zawsze odbierany jako w najwy ższym stopniu deprymuj ący - jako utrata sensu życia i to niezale żnie od poziomu aktualnego. Kryterium oceny jako ści życia dotyczy wi ęc nie tylko poziomu materialnego, ale te ż jako ści środowiska, ładu przestrzennego, mo żliwo ści sp ędzania wolnego czasu, bezpiecze ństwa, dost ępno ści usług czyli aprobowanego otoczenia, w którym człowiek mieszka, pracuje i wypoczywa. Potrzeba przebywania w atrakcyjnym, zdrowym i bezpiecznym środowisku jest tak samo wa żna jak potrzeba wzrostu materialnego poziomu życia. Celem nadrz ędnym w zagospodarowaniu miasta i gminy jest więc zapewnienie wła ściwego poziomu życia (komfortu) ich mieszka ńcom poprzez osi ągni ęcie wysokich parametrów jako ściowych zagospodarowania, przestrzennych i środowiskowych, zapewnienie równorz ędnego dost ępu do usług, sieci infrastruktury technicznej oraz systemu komunikacyjnego wszystkim mieszka ńcom. Cel nadrz ędny zostanie osi ągni ęty poprzez realizacj ę ró żnych celów szczegółowych: ⇒ zapewnienie ładu ekologicznego i przestrzennego zgodnie z wymaganiami ochrony przyrody i krajobrazu oraz zgodnie z obiektywnymi uwarunkowaniami i predyspozycjami; ⇒ zapewnienie ci ągło ści funkcjonowania środowiska we wzgl ędnej równowadze przy respektowaniu interesów bytowych społeczno ści lokalnej; ⇒ rozwój nowoczesnych dziedzin gospodarki, rolnictwa ekologicznego, ⇒ proekologicznej działalno ści produkcyjnej, a tak że ekoturystyki i agroturystyki w oparciu o istniej ące zasoby i walory środowiska oraz potencjał społeczny i gospodarczy, ⇒ rozwój budownictwa mieszkaniowego indywidualnego i czynszowego ⇒ rozwój usług bytowych, podstawowych (społecznych i komunalnych), szczególnie nauki, kultury, ochrony zdrowia i rekreacji,

⇒ zapewnienie ochrony obiektów zabytkowych, ochrona krajobrazu kulturowego, harmonijne kształtowanie nowej zabudowy, dostosowanej do skali i charakteru zabudowy istniej ącej oraz ukształtowanych historycznie struktur przestrzennych; ⇒ rozwój terenów działalno ści gospodarczej: • terenów usług dla rolnictwa i przetwórstwa rolno-spo żywczego • terenów innych usług komercyjnych i funkcji produkcyjnych nieuci ąż liwych pozarolniczych • terenów o funkcji turystyczno-wypoczynkowej ⇒ przebudowa struktury indywidualnych gospodarstw rolnych w kierunku zwi ększania areału i gospodarstw efektywnych ⇒ rozwój komunikacji drogowej, standardów i powi ąza ń drogowych, komunikacji zbiorowej, ⇒ rozwój infrastruktury technicznej ⇒ zwi ększenie aktywno ści gminy na zewn ątrz, działania promocyjne.

2. FUNKCJE MIASTA I GMINY.

Wiod ącymi funkcjami gminy i miasta Poniec s ą funkcje rolnicze i produkcyjno- usługowe, zwłaszcza zwi ązane z rolnictwem, oraz funkcje ekologiczno-ochronne turystyczno-wypoczynkowe w rejonie dolin rzecznych i wsi Dzi ęczyna. W mie ście Poniecu ponadto nast ąpi ć powinien rozwój funkcji usługowych (ochrony zdrowia, o światy, kultury, administracyjne, sportu i rekreacji) celem zapewnienia wysokiego poziomu i szerokiego zakresu usług dla mieszka ńców miasta i gminy oraz funkcji mieszkaniowych i nieuci ąż liwej działalno ści gospodarczej usługowo-produkcyjnej dla zapewnienia miejsc pracy i podnoszenia dobrobytu mieszka ńców. Przez nieuci ąż liw ą działalno ść gospodarcz ą rozumie si ę działalno ść nie zanieczyszczaj ącą powietrza, wody, powierzchni ziemi, nie powoduj ącej hałasu, wibracji, nie generuj ącej znacznego ruchu samochodowego, nie naruszaj ącej interesów osób trzecich oraz nie wymagaj ącej wielkogabarytowych budynków, obcych w krajobrazie miasta i gminy Poniec. Funkcja rolnicza to tradycyjna funkcja przestrzeni wiejskiej. Mimo wysokiego poziomu gospodarki rolnej w gminie, dla jej dalszego rozwoju potrzebne s ą

przekształcenia w kierunku rolnictwa nowej generacji, tj. du żych, samodzielnych gospodarstw rodzinnych, rolnictwa ekologicznego dla produkcji zdrowej żywno ści i wprowadzania nowych upraw dla zaspokojenia rynku krajowego i zagranicznego. Funkcja turystyczno-wypoczynkowa jest tu funkcj ą o znaczeniu lokalnym. Oparta jest na walorach i zasobach środowiska przyrodniczego kształtowanego na terenach poeksploatacyjnych w Dzi ęczynie. Turystyka i wypoczynek maj ą szans ę dalszego rozwoju polegaj ącego pod warunkiem wzrostu ilo ściowego oraz wysokiej jako ści świadczonych usług. Sprzyja ć temu powinny działania na rzecz utrzymania i wzbogacania walorów środowiska i krajobrazu oraz zapewnienie wysokiego standardu projektowanych o środków wypoczynkowych, pensjonatów, obiektów obsługi ruchu turystycznego.

3. KIERUNKI OCHRONY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO I KULTUROWEGO.

3.1.Obszary obj ęte ochron ą lub wskazane do obj ęcia ochron ą na podstawie przepisów szczególnych.

W granicach gminy Poniec istniej ą obszary i obiekty, które obj ęte s ą ochron ą na podstawie ustawy o ochronie przyrody, ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska, ustawy o lasach. S ą to: • pomniki przyrody • lasy grupy I ochronne - ostoje zwierzyny Ochrona terenów le śnych polega na ich zachowaniu, celem pełnienia funkcji, do jakich s ą przeznaczone, a pomników przyrody na ich zachowaniu oraz obj ęciu opiek ą konserwatorsk ą.

3.2. Ochrona zasobów środowiska kulturowego.

Atrakcyjne kulturowo zespoły nale ży traktowa ć jako strefy ścisłej ochrony walorów kulturowych. W zale żno ści od rodzaju i warto ści istniej ących walorów, wyznacza si ę

100

strefy ochrony konserwatorskiej: A. - ścisłej ochrony konserwatorskiej B. - ochrony konserwatorskiej E. - ochrony ekspozycji i atrakcyjnych powi ąza ń przyrodniczo-kulturowych w krajobrazie, W. - ochrony archeologicznej Poszczególnym strefom wła ściwe s ą odr ębne kryteria ochrony obiektów zabytkowych. Przynale żno ść poszczególnych obiektów i terenów do danej strefy podano w rozdziale 4 (cz. I - Uwarunkowania rozwoju). Nale ży bezwzgl ędnie zachowa ć obiekty i zespoły wpisane do rejestru zabytków i obj ęte stref ą „A” ochrony konserwatorskiej. W strefie „A” wszelkie działania inwestycyjne, nadbudowy, przebudowy, rozbudowy, zmiany gabarytów oraz inne zmiany w architekturze wymagaj ą uzgodnie ń z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków na etapach koncepcji i projektu. Dla obszarów obj ętych strefami „A” i „B” nale ży zachowa ć: • historyczny układ przestrzenny, w tym zachowanie podziału terenu na ulice, place» kwartały urbanistyczne oraz podziałów poszczególnych bloków urbanistycznych na działki • gabaryty zabudowy • symetryczne dachy • tradycyjne materiały ścian i pokry ć dachowych • tradycyjne podziały architektoniczne elewacji Stref ą E nale ży obejmuje si ę wi ększo ść zało żeń rezydencjonalnych i zespołów sakralnych na terenie gminy. W strefie tej i w linii osi widokowych nie nale ży lokalizowa ć obiektów, które mog ą sta ć si ę dominant ą architektoniczn ą. Ścisłej ochronie konserwatorskiej podlegaj ą tak że cmentarze, tzw.: ”mała architektura” krzy że, kapliczki przydro żne, historyczne nawierzchnie, studnie, mury, bramy itp. Na terenie ścisłej strefy ochrony archeologicznej obejmuj ącej stanowiska archeologiczne wpisane do rejestru zabytków obowi ązuje zakaz prowadzenia jakichkolwiek prac ziemnych. W pozostałych strefach W - ochrony archeologicznej (zidentyfikowanych wa żniejszych stanowisk archeologicznych) oraz w strefach eksploracji archeologicznej, jakiekolwiek prace inwestycyjne i budowlane powinny odbywa ć si ę w porozumieniu ze

101

słu żbami archeologicznymi. Cz ęść zespołów i obiektów wymaga interwencji w postaci przeprowadzania prac remontowo konserwatorskich oraz odpowiedniego u żytkowania. Dotyczy to zespołów pałacowo-parkowych w Sarbinowie i Ł ęce Wielkiej. Ponadto dla miasta Ponieca i dla zespołu pałacowo-parkowego w Łęce Wielkiej wymagane s ą specjalistyczne opracowania historyczno - urbanistyczno - konserwatorskie.

3.3. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec. Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej: Ze wzgl ędu na poło żenie terenów wskazanych pod lokalizacj ę: l. siłowni wiatrowych, 2.zbiornika retencyjnego oraz 3. zabudowy techniczno - produkcyjnej w strefie „W” ochrony archeologicznej, wszelkie zamierzenia inwestycyjne na tym obszarze powinny by ć uzgodnione z konserwatorem zabytków, który okre śli warunki dopuszczaj ące do realizacji inwestycji. Prace ziemne nale ży prowadzi ć pod nadzorem archeologicznym, a w przypadku zagro żenia obiektów archeologicznych i nawarstwie ń kulturowych przeprowadzi ć badania wykopaliskowe.

Obszar oznaczony na rysunku zmiany studium symbolem „4” zlokalizowany w Poniecu - teren zabudowy techniczno - produkcyjnej, poło żony jest w cz ęś ci na terenie grodziska z okresu wczesnego średniowiecza Poniec st. 1 AZP 66-26/24 wpisane do rejestru zabytków decyzj ą 291/A z dnia 15.10.1968 oraz towarzysz ącej mu osady AZP 66-26 i AZP66-26/26. Działalno ść inwestycyjna mo żliwa po uzyskaniu uzgodnienia konserwatora zabytków.

Na obszarze oznaczonym na rysunku zmiany studium symbolem „5” - teren zabudowy techniczno - produkcyjnej, zlokalizowane s ą stanowiska archeologiczne AZP 66-26/29, AZP 66-26/30 i AZP 66-26/32. Działalno ść inwestycyjna mo żliwa po uzyskaniu uzgodnienia konserwatora zabytków. W przypadku zagro żenia obiektów archeologicznych i nawarstwie ń kulturowych - przeprowadzi ć badania wykopaliskowe.

Obszar obj ęty zmian ą studium oznaczony symbolem nr „1” - orientacyjne obszary lokalizacji siłowni wiatrowych wraz z infrastrukturą techniczn ą, zlokalizowany jest w rejonie miejscowo ści: Drzewce, Rokosowo, Teodozowo, Żytowiecko, Grodzisko, Maciejewo, Ł ęka Mała, Franciszkowo i Czarkowo. W wymienionych miejscowo ściach znajduj ą si ę zespoły zabytkowej zabudowy, cennej z uwagi na posiadane walory

102

historyczne oraz artystyczno - architektoniczne. Ze wzgl ędu na zachowanie historycznego krajobrazu kulturowego miejscowo ści ustala si ę zachowanie wła ściwej strefy ekspozycji, wolnej od lokalizacji wielkogabarytowych obiektów.

3.4. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec. Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej:

W odniesieniu do obszarów - terenów zabudowy techniczno - produkcyjnej obowi ązuj ą nast ępuj ące ustalenia: • Obszar przylegaj ący do linii torów kolejowych oraz cz ęść terenu przylegaj ącego do drogi z Janiszewa znajduj ą si ę na przedpolu panoramy miasta Ponieca - obszarze obj ętym ochrona widokow ą na mocy decyzji w sprawie wpisania do rejestru zabytków zespołu budowlanego i zało żenia urbanistycznego miasta Poniec (nr rej.: 1181/A z dnia 11 maja 1991 r.). Na terenie obj ętym ochron ą widokow ą panoramy miasta Poniec zabrania si ę lokalizacji obiektów wielkogabarytowych, masztów telefonii komórkowej oraz siłowni wiatrowych; • Wskazane obszary nale ży obj ąć stref ą „W” ochrony archeologicznej, − przedmiotem ochrony w archeologicznej strefie ochrony konserwatorskiej „W” s ą znajduj ące si ę w niej ruchome i nieruchome zabytki archeologiczne stanowi ące świadectwo życia i działalno ści człowieka, − wszelkie zamierzenia inwestycyjne na tym obszarze powinny by ć uzgodnione z konserwatorem zabytków, który okre śli warunki dopuszczaj ące do realizacji inwestycji. W odniesieniu do obszarów - terenów zabudowy mieszkaniowej z usługami towarzysz ącymi obowi ązuj ą nast ępuj ące ustalenia: • Wskazany obszar znajduje si ę na przedpolu panoramy miasta Ponieca -obszarze obj ętym ochron ą widokow ą na mocy decyzji w sprawie wpisania do rejestru zabytków zespołu budowlanego i zało żenia urbanistycznego miasta Poniec (nr rej.: 1181/A z dnia 11 maja 1991r.), − nowa zabudowa powinna by ć kształtowana w nawi ązaniu do regionalnej, tradycyjnej specyfiki budowlanej - odpowiednio wkomponowana w historyczne otoczenie i krajobraz, wykonana w materiale tradycyjnym, jednokondygnacyjna, z u żytkowym poddaszem, nakryta symetrycznym dachem dwuspadowym lub wielospadowym o pokryciu z dachówki lub materiału dachówkopodobnego, w kolorze ceglastoczerwonym, − równie ż wystrój elewacji powinien nawi ązywa ć do tradycyjnych rozwi ąza ń

103

− teren nale ży obj ąć stref ą „W” ochrony archeologicznej, w której obowi ązuj ą zasady ochrony podane w pkt 1. W odniesieniu do obszarów - terenów parku dworskiego obowi ązuj ą nast ępuj ące ustalenia: • Park dworski w Drzewcach obj ęty jest ochrona konserwatorsk ą w formie wpisu do rejestru zabytków (nr rej.: 284/Wlkp/A, dec. Z 16.12.1974r.), − ochron ą obejmuje si ę: − rozplanowanie wraz z rze źbą terenu, − zespół ro ślinny (ich rodzaj, wielko ść , rozmieszczenie), − wody ruchome i stoj ące, − mała architektur ę, − zasady ochrony: − utrzymanie parku we wła ściwym stanie rozumiane jako działanie ci ągłe polegaj ące na stałej piel ęgnacji i uporz ądkowaniu terenu parku, − zaleca się punktow ą wymian ę elementów ro ślinnych maj ącą na celu odnowienie parku, − zakaz lokalizacji obiektów kubaturowych, z wyj ątkiem małej architektury, − niedopuszczalne jest wprowadzenie infrastruktury mog ącej wpływa ć na zmian ę środowiska fizycznego, ekologicznego tego terenu, − wszelkie inwestycje na terenie parku wpisanego do rejestru zabytków wymagaj ą uzyskania pozwolenia konserwatora zabytków; − wskazany obszar znajduje si ę na terenie ogrodów dworskich - zaleca si ę utrzymanie funkcji, ewentualne wprowadzenie niskiej ro ślinno ści, stanowi ącej przedpole dla wła ściwej ekspozycji ro ślinno ści parkowej. W odniesieniu do obszarów - tereny sportu i rekreacji obowi ązuj ą nast ępuj ące ustalenia: • Ze wzgl ędu na s ąsiedztwo lub niedalekie poło żenie obiektów wpisanych do rejestru zabytków lub uj ętych w ewidencji zabytków zaleca si ę kształtowanie ewentualnych obiektów architektonicznych w poszanowaniu historycznego otoczenia, pod wzgl ędem formy i gabarytów (zasady kształtowania nowej zabudowy wymieniono w pkt 2), • Tereny nale ży obj ąć strefa „W” ochrony archeologicznej, w której obowiązuj ą zasady ochrony podane w pkt 1.

104

3.5. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec.

Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej: W odniesieniu do obszarów - terenów zabudowy usługowo-rekreacyjnej z prawem wprowadzenia zabudowy mieszkaniowej (oznaczonych w zmianie studium numerem I), obowi ązuj ą nast ępuj ące ustalenia: • Obszar (teren folwarku Wydawy) znajduje si ę w granicach zespołu budowlanego i zało żenia urbanistycznego miasta Poniec, wpisanego do rejestru zabytków (nr rejestru 1181/A). Obszary oznaczone na rysunku zmiany studium numerami I, III i IV: • Nale ży obj ąć stref ą „W” ochrony archeologicznej, - przedmiotem ochrony w archeologicznej strefie ochrony konserwatorskiej „W” s ą znajduj ące si ę w niej nieruchome zabytki archeologiczne, - wszelkie zamierzenia inwestycyjne na tym obszarze powinny by ć uzgodnione z konserwatorem zabytków, który okre śli warunki dopuszczaj ące do realizacji inwestycji. Na obszarach wpisanych do rejestru zabytków oraz w odniesieniu do obiektów wpisanych do rejestru zabytków, wpisanych do gminnej ewidencji zabytków oraz przewidzianych do uj ęcia w wojewódzkiej ewidencji zabytków nale ży dostosowa ć do zasad ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Wszelkie działania w zabytkach wpisanych do rejestru zabytków wymagaj ą pozwolenia (w drodze decyzji administracyjnej) wojewódzkiego konserwatora zabytków. Działania w obiektach obj ętych ewidencj ą wojewódzk ą nie mog ą prowadzi ć do ich zniszczenia b ądź uszkodzenia i wymagaj ą uzgodnienia z wojewódzkim konserwatorem zabytków.

105

3.6. Kształtowanie systemu ekologicznego miasta i gminy.

Podstawowe elementy systemu ekologicznego gminy to doliny: Rowu Polskiego, Rowu Czarkowskiego i Masłówki, strefy wododziałowe oraz lasy, ł ąki, obszary rolne i zainwestowane. Najwa żniejsz ą rol ę dla wła ściwego funkcjonowania i zachowania równowagi przyrodniczej pełni ą wszystkie powierzchnie naturalne - środowiskotwórcze, a wi ęc lasy, wody, torfowiska, bagna, ł ąki, tereny zadrzewione. # Na zachowanie i ochron ę dolin rzecznych oraz czysto ść wód gmina ma niewielki wpływ z uwagi na to, że znajduj ą si ę tu środkowe odcinki cieków, które zanieczyszczane s ą ju ż wcze śniej poza granicami gminy, od strony wschodniej i północno-wschodniej. W Studium zakłada si ę działania w zakresie nale żą cym do gminy, maj ące na celu ochron ę rzek i ich dolin (uporz ądkowanie gospodarki wodno-ściekowej, ochrona przeciwpowodziowa, wprowadzanie zadrzewie ń i zalesie ń, ograniczenie zabudowy). System ekologiczny gminy jako jedno z podstawowych uwarunkowa ń rozwoju stanowił podstaw ę dla okre ślenia kierunków ochrony środowiska oraz struktury funkcjonalno- przestrzennej. Kierunki ochrony środowiska przyrodniczego nawi ązuj ą do wytycznych ze Studium zagospodarowania przestrzennego województwa, a tak że wynikaj ą z woli i aspiracji gminy w zakresie kształtowania ładu ekologicznego i przestrzennego. Kierunki ochrony i kształtowania środowiska s ą ró żnego rodzaju: 1. Kierunek ochrony środowiska - konserwatorsko-piel ęgnacyjny (zachowawczy) i sanacyjny - w odniesieniu do parków podworskich, zieleni le śnej, parkowej, pomników przyrody, 2. Kierunek ochrony i kształtowania środowiska o charakterze kreatywnym: ♦ wprowadzanie zielonych ci ągów jako ł ączników ekologicznych ♦ budowa zbiornika retencyjnego i innych obiektów „małej retencji” ♦ uzupełnianie zieleni w obszarach zurbanizowanych, szczególnie parkowej i przyulicznej ♦ racjonalizacja wykorzystania i zagospodarowania zasobów wodnych ♦ racjonalizacja wydobywania i u żytkowania zasobów kopalin ♦ rekultywacja terenów poeksploatacyjnych w kierunku budowy zbiorników

106

wodnych oraz wprowadzania zalesie ń. 3. Kierunek ochrony i kształtowania środowiska w działaniach inwestycyjnych i przestrzennych (zagospodarowanie przestrzenne) wprowadzaj ący: ♦ ograniczenia w zagospodarowaniu przestrzennym jak: ⇒ okre ślenie wymaganej powierzchni terenów biologicznie czynnych na i działkach zabudowy mieszkaniowej, usługowej, działalno ści gospodarczej produkcyjnej, ⇒ ograniczenia maksymalnej wysoko ści zabudowy z uwagi na uwarunkowania przestrzenno-krajobrazowe ⇒ ograniczenia wprowadzane zdefiniowan ą struktur ą funkcjonalno- przestrzenn ą, w tym d ąż enie do kształtowania jednorodnych obszarów funkcjonalnych, zwłaszcza nie dopuszczenia do lokalizacji funkcji produkcyjnych i usług ponadlokalnych o wysokiej intensywno ści użytkowania w obr ębie zabudowy mieszkaniowej ⇒ ograniczenia intensywno ści zagospodarowania (wielko ść działek, procent zabudowy) ⇒ optymalizacja ruchu samochodowego, ograniczenie ci ęż kiego transportu samochodowego, ♦ zakazy: ⇒ lokalizacji obiektów szkodliwych, mog ących pogorszy ć stan środowiska oraz uci ąż liwych z wyj ątkiem obiektów gospodarki komunalnej i infrastruktury technicznej, ⇒ inwestowania na terenach potencjalnie zalewowych ♦ nakazy: ⇒ wzbogacanie zieleni w okre ślonych rejonach, ⇒ wprowadzenia infrastruktury technicznej (woda, kanalizacja sanitarna, gaz) równolegle z zabudow ą,

107

⇒ wprowadzania dla celów grzewczych i technologicznych gazu, ewentualnie oleju opałowego oraz niekonwencjonalnych źródeł energii. Celem ograniczenia nadmiernej presji na środowisko ze strony działalno ści produkcyjnej i gospodarki komunalnej jest przyj ęcie strategu likwidacji zanieczyszcze ń u źródła: ⇒ recycling, zamykanie obiegu materiałów i surowców, odzysk energii, wody, surowców ze ścieków i odpadów, gospodarcze wykorzystanie odpadów zamiast ich odprowadzanie do środowiska (składowanie na wysypiskach), ⇒ neutralizacja zanieczyszcze ń tj. oczyszczanie ścieków i gazów odlotowych, neutralizacja i kompostowanie odpadów stałych, ⇒ preferencja dla działalno ści inwestycyjnej niematerialnej Prób ą ratowania niekorzystnego bilansu wodnego s ą zamierzenia uj ęte w programie tzw. małej retencji, dotycz ące m.in. budowy zbiorników wodnych. Na lata 1997-2015 uj ęta jest budowa zbiornika retencyjnego na dopływie Rowu Polskiego, mi ędzy miejscowo ściami: Poniec, Wydawy i Zawada 28 . Zbiornik Poniec ma mie ć powierzchni ę 73 ha, obj ęto ść całkowit ą V całk .= 1.07 min m³, obj ęto ść u żytkow ą V użyt = 0.49 min m³. Woda gromadzona w zbiorniku ma by ć wykorzystywana do nawodnie ń, poprawy zaopatrzenia w wod ę, a tak że dla celów rekreacyjnych 29 . W planach małej retencji uj ęta jest tak że budowa niewielkich zbiorników retencyjnych w miejscowo ściach: „Czarkowo” - na Rowie Czarkowskim - o po w. 0,56 ha, i obj ęto ści V- 0,9 tys. m³, Dzi ęczyna” - na Rowie Polskim - 5 ha, 200 tys. m³; Ł ęka Mała - na Rowie Czarkowskim -2,34 ha, 35,1 tys. m³; Szurkowo - na Masłówce - 0,15 ha, 2,25 tys. m³. Ponadto planuje si ę realizacj ę zbiornika „Lubonia” na Rowie Lubo ńskim (w gm.Krzemieniewo) o pow. 79 ha i obj ęto ści około 850 tys.m³, co mo że mie ć te ż znaczenie dla gm. Poniec. Wyrobiska żwiru w rejonie Dzi ęczyny, po zako ńczeniu eksploatacji stanowi ć b ędą zbiorniki wodne. Nale ży je przystosowa ć dla celów u żytkowych: rekreacyjnych (k ąpielisko) lub hodowlanych (stawy rybne), Tereny wyrobisk poza w rejonie Śmiłowa zrekultywowa ć mo żna w kierunku utworzenia stawów rybnych, lub pozostawi ć do naturalnej sukcesji ro ślinno ści, stwarzaj ąc mo żliwo ść pojawienia si ę całej gamy gatunków

28 J.Zgrabski. J.Neuman-Zabłocki: Program małej retencji do 2015 r. woj. leszczy ńskie, "BIPROWODMEL" Pozna ń, Pozna ń 1997. 29 M Wujek, M.Nowaczyk: Studium techniczno-ekonomiczne "Regionalny program budowy małych zbiorników wodnych w dorzeczu Górnej i Środkowej Odry", Etap I, cz. C-l: "Ogólne koncepcje zbiorników wodnych". Zbiornik "PONIEC" , Biuro Studiów i Projektów Budownictwa Wodnego, HYDROPROJEKT Sp. z o.o. Pozna ń, Pozna ń 1997

108

pionierskich, a tak że zachowuj ąc sprzyjaj ące warunki dla bytowania rzadkich i chronionych gatunków stawonogów, płazów i ptaków. Szczególnej ochronie powinien podlega ć las pomi ędzy Sarbinowem a Rokosowem, który z racji poło żenia i funkcji powinien zosta ć zaadoptowany jako park leśny. Planowanie przestrzenne jest podstawowym narz ędziem do realizacji postulatów ochrony przyrody i kształtowania środowiska. Uwzgl ędnienie w Studium systemu ekologicznego gminy jako wa żnego uwarunkowania rozwoju pozwoliło na zdefiniowanie kierunków ochrony środowiska oraz struktury funkcjonalno - przestrzennej.

3.7. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec.

Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk: W obr ębie obszarów3.7. podsystemu wodono śnego Kanału Wonie ść - Rów Polski Q1003 (obszary oznaczone na rysunku zmiany studium symbolami „3”, „4”, „5” i „6”), w obr ębie obszaru terenu ochrony po średniej zewn ętrznej F=4km² - uj ęcie wody Drzewce (cz ęść zachodnia obszaru zmiany studium oznaczonego symbolem „1”), a tak że w obr ębie obszaru zasilania uj ęcia „Drzewce” (obszary oznaczone na rysunku zmiany studium symbolami „3”, „4” i „6”); w sporz ądzanych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego uwzgl ędni ć nale ży zakazy i nakazy wynikaj ące z obowi ązuj ących wła ściwych decyzji administracyjnych.

Wody nale ży chroni ć przed zanieczyszczeniami m.in. poprzez kompleksowe i zgodne z obowi ązuj ącymi przepisami rozwi ązanie gospodarki wodnej, ściekowej oraz gospodarki odpadami z wykorzystaniem, w miar ę mo żliwo ści, istniej ących obiektów infrastruktury technicznej.

Ochron ę wód w obszarach zmiany studium nale ży realizowa ć poprzez maksymalne ograniczenie zrzutów zanieczyszcze ń (szczególnie substancji biogennych, organicznych i toksycznych) do gruntu i do wód powierzchniowych. Nale ży d ąż yć do wykluczenia indywidualnych sposobów utylizacji ścieków. Lokalizacji nowych obiektów, nale ży dokonywa ć z uwzgl ędnieniem ochrony wód podziemnych i powierzchniowych.

109

Obszary nara żone na niebezpiecze ństwo powodzi: Do obszarów nara żonych na niebezpiecze ństwo powodzi (wody powodziowe Q1% - woda stuletnia) nale ży zaliczy ć obszary oznaczone na rysunku zmiany studium symbolami „3”, „4”, „5” i „6”, rejon Ponieca.

3.8. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec.

Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk: Obszary obj ęte zmian ą studium znajduj ą si ę poza terenami wód powierzchniowych. Tereny zmiany studium w obr ębie: Poniec, Drzewce, Rokosowo, Żytowiecko, znajduj ą si ę poza obszarami zasobowymi Głównych Zbiorników Wód Podziemnych oraz poza strefami ochronnymi uj ęć wód podziemnych wymagaj ących ochrony. Teren zmiany w obr ębie Grodziska le ży w obszarze (zachodniej granicy zasi ęgu) zbiornika wodono śnego mi ędzy morenowego rzeki Kani - obszarze najwy ższej ochrony ONO. Obszar - terenów sportu i rekreacji w miejscowo ści Grodzisko graniczy z ciekiem wodnym -”RÓW CZARKOWSKI”. W sporządzanych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego uwzgl ędni ć nale ży zakazy i nakazy wynikaj ące z obowi ązuj ących wła ściwych decyzji administracyjnych. Dla w/w cieku wodnego nale ży uwzgl ędni ć obustronny pas konserwacyjny o szeroko ści 5,00m od górnych kraw ędzi cieku. Na terenie pasów konserwacyjnych. Na terenie pasów konserwacyjnych zabrania si ę wykonywania ogrodze ń oraz nasadze ń zieleni ą średni ą i wysok ą, natomiast dopuszcza si ę wykonanie obsiewu mieszank ą traw. Pasy konserwacyjne wyznaczone winny by ć dla umo żliwienia planowanej w przyszło ści regulacji i odbudowy cieku, co wi ąż e si ę równie ż z konieczno ści ą wycinki drzew i krzewów w zakresie niezb ędnym do wykonania prac konserwacyjnych i regulacyjnych. Wszelkie inwestycje planowane w obr ębie w/w cieku wodnego powinny by ć uzgadniane w Rejonowym Oddziale na etapie dokumentacji technicznych. Wody nale ży chroni ć przed zanieczyszczeniami m.in. poprzez kompleksowe i zgodne z obowi ązuj ącymi przepisami rozwi ązanie gospodarki wodnej, ściekowej oraz gospodarki odpadami z wykorzystaniem, w miar ę mo żliwo ści, istniej ących obiektów infrastruktury technicznej. Lokalizacji nowych obiektów, nale ży dokonywa ć z uwzgl ędnieniem ochrony wód podziemnych i powierzchniowych.

Obszary nara żone na niebezpiecze ństwo podtopienia: Przy spływach wielkich wód tereny sportu i rekreacji w miejscowo ści Grodzisk, mog ą by ć

110

nara żone na podtopienie. Przy planowaniu zabudowy nale ży przewidzie ć zabezpieczenie obiektów przed negatywnym wpływem wód powierzchniowych.

3.9. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec.

Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk:

3.9.1. Nale ży uwzgl ędni ć aspekty ochrony wód powierzchniowych i podziemnych przed zanieczyszczeniami.

3.9.2. Nale ży uwzgl ędni ć ustalenia wynikaj ące z Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry.

3.9.3. W odniesieniu do obszaru oznaczonego na rysunku zmiany studium numerem IV, w sąsiedztwie z Rowem Czarkowskim ustala si ę lini ę zabudowy w odległo ści minimum 5,0m od górnej kraw ędzi cieku i sytuowanie ogrodze ń działek przyległych do cieku minimum 1,5m od działek stanowi ących Rów Czarkowski.

3.9.4. Na obszarze oznaczonym na rysunku zmiany studium numerem IV, nale ży odst ąpi ć od budowy budynków podpiwniczonych lub zastosowa ć technologie uniemo żliwiaj ące podtapianie ni ższych kondygnacji obiektów budowlanych.

3.9.5. W granicach zlewni Rowu Polskiego dopuszcza si ę realizacj ę produkcji rolnej zgodnie z programem działa ń, maj ącym na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych.

3.9.6. Ewentualne źródła zanieczyszcze ń antropogenicznych nie mog ą stanowi ć zagro żenia dla wód podziemnych.

3.9.7. Wody opadowe nale ży zagospodarowa ć zapewniaj ąc ochron ę gleb i zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem.

3.9.8. Nale ży preferowa ć podmioty gospodarcze stosuj ące „czyste technologie”, technologie bezodpadowe i małoodpadowe lub zapewniaj ące maksymalne gospodarcze wykorzystanie odpadów.

3.9.9. Nale ży eliminowa ć kolizje s ąsiaduj ących ze sob ą funkcji – tereny potencjalnie uci ąż liwe powinny by ć sytuowane w odpowiedniej odległo ści od wymagaj ących komfortu akustycznego.

111

4. KIERUNKI KSZTAŁTOWANIA STRUKTURY FUNKCJONALNO - PRZESTRZENNEJ MIASTA I GMINY.

4.1. Strefy funkcjonalno - przestrzenne.

Struktura funkcjonalno - przestrzenne gminy jest zró żnicowana. Uwarunkowana jest ona przede wszystkim rze źbą terenu, która wpływa zdecydowanie na krajobraz i użytkowanie terenu, stanem społeczno - gospodarczym ukształtowanym na przestrzeni dziejów, historycznym rozwojem dawnych osad oraz okre ślona jest przez cele rozwojowe gminy, szczególnie cele ekologiczno - ochronne.

Dolina Rowu Polskiego, Zakrzewskiego Rowu, Czarkowskiego Rowu ( w tym tereny zalewowe) - to krajobraz równinny, zaj ęty przez ł ąki, lasy, starorzecza, miejscami grunty orne oraz nieliczne osady. Wy ższe terasy rzeczne oraz tereny wysoczyznowe, gdzie dominuj ą grunty orne to strefa rolniczo - osadnicza.

Strefy te ró żni ą si ę przekształceniem i stanem środowiska i krajobrazu, wprowadzanymi formami ochrony środowiska oraz poziomem wykorzystania gospodarczego środowiska. Maj ąc wi ęc na uwadze środowisko gminy, jej krajobraz, predyspozycje środowiska, dotychczasowy stan u żytkowania i stopie ń zainwestowania oraz przepisy szczególne wyró żnia si ę nast ępuj ące strefy funkcjonalno - przestrzenne gminy: I - Strefa funkcji ekologiczno - ochronnych i turystyczno - wypoczynkowych obszary o przewadze funkcji ekologiczno - ochronnych, dominacja krajobrazu naturalnego lub seminaturalnego, le śno - ł ąkowego . II - Strefa rolnicza: obszary (rejony) funkcji gospodarczych (rolnictwo polowe, hodowla, osadnictwo, działalno ść gospodarcza produkcyjno-usługowa A. Rejon intensywnej produkcji rolnej rozległej wysoczyzny morenowej północno- wschodniej cz ęś ci gminy , wyró żniaj ący si ę zdecydowan ą przewag ą gleb najwy ższej jako ści, II-IIIb kl. bonitacyjnej, kompleksów pszennych: bardzo dobrego (1) i dobrego (2), niemniej obejmuj ący swym zasi ęgiem subrejon znacznie słabszych gleb (w wi ększo ści kl.IVb-V) na terenach poło żonych

112

pomi ędzy Drzewcami i Rokosowem), B. Rejon intensywnej produkcji rolnej n ą obszarze wysoczyzny w południowo- wschodniej cz ęś ci gminy (cz ęść rozległego regionalnego rejonu rolniczego) odznaczaj ący si ę dominacj ą gleb kl. II-IIIb, kompleksu pszennego dobrego (2) i pszenno-żytniego (4); C. Rejon rolniczo-le śny obszarów wysoczyznowych południowo-zachodniej częś ci gminy (maj ący swe naturalne przedłu żenie w gminach Rydzyna i Bojanowo), charakteryzuj ący si ę znacznie wi ększ ą mozaik ą gleb, chocia ż nadal du żym udziałem ww. kompleksów pszennych 2 i 4, kl. II-IIIb - predestynowany przede wszystkim do prowadzenia produkcji rolnej; D. Rejon ł ąkowo-le śny pradoliny Rowu Polskiego i obni żenia Masłówki,. stanowi ący system obszarów chronionych pełni ący funkcj ę powi ąza ń ekologicznych zapewniaj ących równowag ę w środowisku, predystynowany dla rekreacji (obszary le śne, rejon Dzi ęczyny). III - Strefa miejska Ponieca - strefa aktywizacji gospodarczej, obsługi ruchu turystyczno- wypoczynkowego i krajoznawczego, obsługi ludno ści i rolnictwa, innych usług, mieszkalnictwa, przetwórstwa rolno-spo żywczego, przemysłu drobnego nieuci ąż liwego.

4.2. Kształtowanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej

Gmina Poniec charakteryzuje si ę wysok ą jako ści ą rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Zwłaszcza w cz ęś ci północnej oraz południowo-zachodniej wyst ępuj ą zwarte rozległe kompleksy dobrych gleb. s W zwi ązku z-tym w studium okre ślono obszary wył ączone z zabudowy ze wzgl ędu na ochron ę gruntów rolnych oraz utrzymanie wysokiej jako ści środowiska i krajobrazu rolniczego. Na mapie pt. „Polityka przestrzenna gminy” wyró żniono wi ęc: • grunty rolne kl. II - IV chronione, wył ączone z zabudowy z wyj ątkiem terenów przeznaczonych na rozwój przestrzenny jednostek osadniczych, zaznaczonych na mapie jako tereny rozwojowe; • grunty rolne kl. V-VI i rolnicze nieu żytki, tereny które mo żna przeznaczy ć pod t zalesienie, w uzasadnionych przypadkach pod zainwestowanie (mieszkalnictwo, usługi turystyczne) pod warunkiem zapewnienia dojazdu oraz podstawowych

113

mediów infrastrukturalnych oraz respektowania ogranicze ń wynikaj ących z ochrony środowiska i krajobrazu, • ponadlokalne i lokalne korytarze ekologiczne - systemy dolinne wył ączone z intensywnego u żytkowania gospodarczego i zabudowy - tereny koncentracji nasadze ń drzew i krzewów (z wyj ątkiem obszarów potencjalnie zalewowych), zieleni ł ęgowej i ł ąkowej, „małej retencji”), • tereny gruntów ornych w dolinach z chronionymi glebami pochodzenia organicznego predestynowane do przekształcenia w trwałe u żytki zielone • obszary gruntów rolnych na zboczach - obszary szczególnie podatne na denudacj ę naturaln ą i uprawow ą - tereny wył ączone całkowicie z zainwestowania, wskazane tradycyjne metody upraw, tereny eksponowane widokowo - proponowane uprawy ziół i upraw wieloletnich barwnie kwitn ących, zachowanie i wprowadzenie wzdłu ż miedz zaro śli (tarnina, głóg, dzika ró ża), • łąki. • zadrzewienia wiatrochronne, śródpolne, nadwodne, przydro żne

W krajobrazie rolniczym gminy, w wielu miejscach zachowały si ę zadrzewienia i zakrzewienia (wzdłu ż dróg, rowów, cieków, wokół zagł ębie ń bezodpływowych). Jednak i tu krajobraz nale ży sukcesywnie wzbogaca ć, a nawet w niektórych rejonach rewaloryzowa ć poprzez wprowadzanie zadrzewie ń śródpolnych, wzdłu ż cieków wodnych, dróg. Baz ą dla całej sieci powinien by ć podstawowy układ strukturalny, który opiera si ę na lokalnych dolinkach cieków. W pierwszej bowiem kolejno ści nale ży wykorzysta ć środowiskotwórcz ą rol ę dolin rzecznych, tam bowiem kształtowa ć mo żna ziele ń najłatwiejsz ą w eksploatacji i odporn ą na degradacj ę. Zadrzewienia na terenach rolniczych pełni ą rol ę wiatrochronn ą, wodochronn ą, sanitarn ą, krajobrazow ą oraz s ą schronieniem dla wielu gatunków ptaków i owadów. Szczególnie wa żne jest wprowadzanie zieleni ochronnej na zboczach, przeciwdziała ć ona b ędzie tam zmywom powierzchniowym gleby. Kompleksowe przekształcanie krajobrazu rolniczego przez stopniowe odtwarzanie mozaikowej struktury przyczyni si ę do naturalnego wzrostu plonowania, poprawie mikroklimatu, wilgotno ści gleb oraz odbudowy ekosystemów świata ro ślinnego i zwierz ęcego, czyli tak po żą danej bioró żnorodno ści.

114

Kształtowanie krajobrazu otwartego poprzez system zieleni pasmowej i k ępowej, w skład której wchodz ą gatunki rodzime drzew i krzewów, przede wszystkim li ściastych, oraz ro śliny zielne, powinno odbywa ć si ę poprzez zachowanie i tworzenie: • korytarzy ekologicznych wzdłu ż dolin cieków (obszary wył ączone z zabudowy) - kształtowanych poprzez system zadrzewie ń, ł ąki, cieki, oczka wodne, ziele ń łęgow ą w dnach dolin, • systemu zadrzewie ń wzdłu ż dróg - po obu stronach dróg, pi ętrowe o szeroko ści co najmniej 6 m, od kraw ędzi jezdni pas trawy około 2 m, dalej drzewa wysokie, nast ępnie krzewy, krzewinki, ro śliny zielne, • pasów zieleni śródpolnej - wzdłu ż rowów, na granicy u żytkowania (np. ł ąka - rola), na wielkoprzestrzennych areałach gruntów rolnych projektowane w odległo ści 500- 800 m, pi ętrowe (drzewa, krzewy) o szeroko ści co najmniej 10 m, prostopadle do przewa żaj ących kierunków wiatrów • skupisk k ępowych zadrzewie ń wokół oczek wodnych, starorzeczy Wprowadzenie bogatej struktury u żytkowania na terenach rolniczych uatrakcyjni krajobraz. Wobec wzrostu popularno ści agroturystyki, staje si ę to bardzo istotne. Rozwój rolnictwa winien by ć ukierunkowany na: ⇒ prowadzenie gospodarki rolnej dostosowanej do naturalnych siedlisk ⇒ zaspokojenia potrzeb zmieniaj ącego si ę rynku popytu ⇒ wprowadzanie plantacji dla potrzeb przemysłu farmaceutycznego, zielarskiego i kosmetycznego (np. dzika ró ża, czarny bez, leszczyna, wiesiołek) i upraw ziół ⇒ wzrost produkcji bydła z uwagi na tradycje i naturalne zaplecze paszowe, istnienie rozbudowanej bazy hodowlanej z konieczno ści ą jednak unowocze śnienia technicznego obór.

4.3. Kształtowanie systemu osadniczego oraz przestrzeni wiejskich jednostek osadniczych.

Dbało ść o ład przestrzenny, jedno z naczelnych zada ń samorz ądu terytorialnego, leży w interesie mieszka ńców miasta i wsi, zapewniaj ąc im wysok ą jako ść życia w aspekcie warunków przestrzennych, jak i równie ż w interesie gminy jako wspólnoty

115

zapewniaj ąc jej atrakcyjno ść dla go ści z zewn ątrz. Przy wyborze i okre śleniu kierunków rozwoju jednostek osadniczych w gminie przyj ęto nast ępuj ące kryteria: 1) uwarunkowania ekologiczno -ochronne: • przyj ęcie zasady zrównowa żonego rozwoju i ochrona środowiska jako podstawy polityki przestrzennej gminy • wył ączenie z zabudowy w miar ę mo żno ści dolin cieków (ł ączniki ekologiczne, tereny zalewowe) • wył ączenie z zainwestowania obszaru zasobowego uj ęcia wody „Pudliszki” • wył ączenie z zainwestowania zwartych kompleksów gleb ki. Il-IVb, obszarów wód, u żytków zielonych oraz obszarów le śnych i zadrzewionych (w tym parków podworskich 30 ), a tak że projektowanych zalesie ń • ograniczenie w zainwestowaniu w strefach ochrony konserwatorskiej oraz obszarów eksploracji archeologicznej • ograniczenie w zainwestowaniu obszarów najwy ższej ochrony zbiorników wód podziemnych. 2) infrastruktura techniczna: • pełne zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą • pełne zaopatrzenie w wod ę • mo żliwo ść rozprowadzenia sieci gazowej do wszystkich wsi • mo żliwo ść pełnej telefonizacji gminy • wprowadzenie kanalizacji dla wsi Rokosowo, B ączylas, Drzewce i odprowadzenie ścieków do oczyszczalni w Rokosowie, oraz oczyszczalni i kanalizacji w Ł ęce Wielkiej • wprowadzenie kanalizacji i budowa grupowych oczyszczalni ścieków : w Poniecu (dla miasta Ponieca oraz wsi: Wydawy, Śmiłowo, Dzi ęczyna, Zawada, Waszkowo, ew. Janiszewo), oraz w pozostałych wi ększych wsiach gminy, • zastosowanie indywidualnych systemów oczyszczania ścieków dla mniejszych wsi i rozproszonej zabudowy • dla rozproszonej zabudowy zagrodowej - ograniczona mo żliwo ść zapewnienia

30 Z wyj ątkiem adaptacji lub rekonstrukcji istniej ącego pałacu lub dworu, lub lokalizacji nowego obiektu

116

wszystkich mediów infrastrukturalnych, zwłaszcza w zakresie utylizacji ścieków - wtedy nale ży stosowa ć zbiorniki bezodpływowe lub mini-oczyszczalnia ścieków, • wył ączenie z zainwestowania stref ochronnych wzdłu ż linii energetycznej wysokiego napi ęcia, wzdłu ż gazoci ągu przesyłowego wysokiego ci śnienia, oraz z zabudowy mieszkaniowo-usługowej stref oddziaływania oczyszczalni ścieków (zgodnie z ustaw ą z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska, Dz. U. Nr 49, poz. 196 z 1994 r. z pó źn. zm. - potencjalne obszary ograniczonego u żytkowania) 3) infrastruktura społeczna: • potrzeba rezerwy terenowej na lokalizacj ę szkoły gimnazjalnej w Poniecu i Żytowiecku • potrzeba rezerwy terenowej na lokalizacj ę usług podstawowych w zakresie usług kultury, sportu, zdrowia, handlu i gastronomii w Żytowiecku, Ł ęce Wielkiej, Rokosowie, Śmiłowie, Dzi ęczynie. Kształtowanie osadnictwa powinno opiera ć si ę na umacnianiu tradycyjnej rangi miejscowo ści. Aktualnie hierarchiczna struktura funkcjonalna osadnictwa zapewnia racjonaln ą obsług ę obszaru iw systemie podstawowym i elementarnym wspomagana w wi ększo ści korzystnym układem komunikacyjnym. W wyniku rozwoju agroturystyki na obszarze gminy, nast ąpi stopniowa zmiana charakteru niektórych wsi, zwłaszcza Dzi ęczyny oraz Śmiłowa 31 . Wsie wskazane do rozwoju turystyki powinny by ć wyposa żone w obiekty i urz ądzenia obsługi turystów oraz dobrze przygotowane pod wzgl ędem sanitarnym i estetycznym. Szans i mo żliwo ści rozwoju usług nale ży upatrywa ć w przedsi ębiorczo ści lokalnej. Celem usprawnienia obsługi ludno ści zakłada si ę wzmocnienie funkcji lokalnych w miejscowo ściach, które oprócz gospodarki rolnej nabiera ć b ędą charakteru rekreacyjnego. Nale ży tam wzbogaci ć program o potrzeby mieszka ńców napływowych, turystów, wczasowiczów (obiekty handlu, małej gastronomii, karczmy, urz ądzenia rekreacyjno- sportowe). Miejscowo ści wskazane do tej funkcji wymagaj ą realizacji lokalnych systemów kanalizacji i oczyszczalni ścieków.

31 W przypadku Dzi ęczyny b ędzie to nawi ązanie do tradycji uzdrowiska, które stanowiła ta miejscowo ść od XVI do XVIII w.

117

Wi ększo ść osad w gminie harmonizuje z krajobrazem i zachowało walory historyczne. Rozwój i modernizacja osadnictwa na obszarze gminy powinny opiera ć si ę na jego to żsamo ści kulturowej i regionalnej, które nale ży zachowa ć i wzbogaca ć w układach przestrzennych oraz w skali i formach architektury. W systemie osadniczym gminy Poniec mo żna wyró żni ć kilka wsi o charakterystycznym historycznych układach ruralistycznych. Ciekawa istniej ąca zabudowa wsi, niewielka jej degradacja, wynikaj ąca czasem tylko ze złego stanu technicznego budynków, a mniej z powojennych przekształce ń, stanowi ą znacz ący kapitał, który nale ży zdyskontowa ć dla podniesienia ich atrakcyjno ści turystycznej jako wsi letniskowych oraz podniesienia warunków życia mieszka ńców. Uznaje si ę za konieczne powstrzymanie niszczenia dziedzictwa kulturowego wsi, a wi ęc ochronie podlegaj ą: 1. zespoły dworsko-parkowe, ziele ń komponowana (parki, aleje i szpalery drzew, i starodrzew), 2. obiekty architektury przemysłowej (ocalałe wiatraki, młyny, ku źnie, spichlerze), zespoły folwarczne, Głównym czynnikiem przekształce ń osadnictwa s ą potrzeby nowej zabudowy. Dla utrzymania lub przywrócenia atrakcyjno ści wsi niezb ędne jest prowadzenie zdyscyplinowanej polityki przestrzennej polegaj ącej na: • zachowaniu charakterystycznych układów przestrzennych wsi (zwłaszcza dotyczy to wsi Żytowiecko, Ł ęka Wielka, Rokosowo, Drzewce, Czarkowo, Szurkowo, Sarbinowo, Waszkowo, Zawada.), • lokalizacji nowej zabudowy, głównie w obr ębie obszarów ju ż zabudowanych jako ich uzupełnienie w wykształconych ju ż liniach zabudowy, • lokalizowaniu i kształtowaniu nowych zespołów zabudowy w sposób nawi ązuj ący do tradycyjnych wsi, tj. kształtowaniu zabudowy wiejskiej na zasadzie tworzenia zagród • stanowi ących charakterystyczne dla wsi zespoły zabudowy gniazdowej (zwartej i tworz ącej podwórza), • ochronie krajobrazu wiejskiego wsi poprzez zachowanie skali, form i charakteru zabudowy istniej ącej, zało żeń ruralistycznych, szeroko ści traktów, • wykorzystywaniu w nowym budownictwie jako inspiracji wzorów zabudowy historycznej,

118

• preferowaniu rozwoju do ść zwartych układów osadniczych umo żliwiaj ących racjonaln ą obsług ę urz ądzeniami infrastruktury technicznej, • przywróceniu lub wytworzeniu wspólnych przestrzeni publicznych poprzez atrakcyjne urz ądzenie placów, skwerów, alei, ulic i małej architektury oraz modernizacj ę, renowacj ę i rehabilitacj ę zabudowy istniej ącej. • lokalizowaniu zabudowy mieszkaniowej jako funkcji wyodr ębnionej na nowych terenach rozwojowych wskazanych w Studium na zasadach respektowania charakteru wiejskiego zabudowy, tworz ącej w miar ę zwarte pierzeje lub zespoły gniazdowe, a tylko wyj ątkowo jako zespoły zabudowy jednorodzinnej wolnostoj ącej na działkach nie mniejszych ni ż 1000 m2 i o min. szeroko ści frontu działki - 22 m. • likwidacji, przebudowie lub adaptacji powstałych w minionych latach obiektów niezgodnych z historycznym charakterem wsi. Poza zabudow ą zagrodow ą, mieszkaniow ą jednorodzinn ą i usługow ą zwi ązan ą z bytowymi potrzebami mieszka ńców istnieje zabudowa zaplecza rolniczego. W wielu wsiach, zwłaszcza dawnych folwarków, pó źniej przej ętych przez Pa ństwowe Gospodarstwa Rolne, a teraz na powrót prywatyzowanych, istnieje wiele obiektów gospodarczych do prowadzenia hodowli i przetwórstwa rolno-spo żywczego. Nale ży tak że wspiera ć i ułatwia ć przedsi ębiorczo ść okołoroln ą i obsług ę rolnictwa, a wi ęc powstawanie zakładów przetwórczych, które współpracowa ć b ędą z lokalnymi producentami płodów rolnych. Na terenie gminy Poniec ze wzgl ędu na ró żne uwarunkowania szczególnie wskazany jest rozwój małych wytwórni (np. masarnie, ubojnie, kwaszarnie, młyny, kaszarnie, gorzelnie) oraz ró żnych form przechowalnictwa (punkty skupu, suszarnie, chłodnie, konfekcjonowanie). Inwestowanie mo że by ć dokonywane przez ró żne podmioty gospodarcze, np. przez indywidualnych przedsi ębiorców lub grupy producenckie x W celu zaktywizowania miejscowej, cz ęsto bezrobotnej ludno ści (szczególnie pracowników dawnych pa ństwowych gospodarstw rolnych) nale ży stwarza ć równie ż warunki organizacyjno - ekonomiczne dla przedsi ębiorczo ści lokalnej. W zwi ązku z tym w niektórych wsiach wskazuje si ę tereny aktywizacji gospodarczej), gdzie rozwija ć si ę mog ą usługi dla rolnictwa, przedsi ębiorstwa przemysłu rolno- spo żywczego oraz inne obiekty usługowo-produkcyjne nieuci ąż liwe. Warunkiem jednak rozwoju tam funkcji gospodarczych jest realizacja kanalizacji w tych miejscowo ściach i oczyszczalni ścieków.

119

Zaj ęcie nowych terenów na cele produkcyjno-składowe powinno jednak nast ępowa ć po wykorzystaniu istniej ących obiektów i terenów u żytkowanych lub przeznaczonych w planach zagospodarowania na ten cel. Jakiekolwiek formy działalno ści gospodarczej na zaproponowanych w Studium terenach, mog ą mie ć miejsce z zachowaniem pełnego bezpiecze ństwa dla środowiska i niekolizyjno ści w stosunku do funkcji mieszkaniowej i rekreacyjnej. Nale ży wykluczy ć tak ą działalno ść , która wi ąż e si ę z generowaniem du żego ruchu samochodowego, zwłaszcza transportu ci ęż kiego. Preferowa ć powinno si ę rozwój małych jednostek, które zadbaj ą o nieuci ąż liwy charakter produkcji, najnowsze i bezpieczne technologie z zastosowaniem niskoodpadowych no śników energii (gazu ziemnego, oleju opałowego lekkiego). Dla terenów pod działalno ść gospodarcz ą powinny by ć opracowane miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. W planie ka żdorazowo powinny by ć ustalone warunki zagospodarowania terenu, nasycenie zieleni ą, zasady zaopatrzenia w wod ę i odprowadzania ścieków, utylizacji odpadów i dopuszczalnego poziomu hałasu.

4.4. Kształtowanie przestrzeni miejskiej Ponieca.

Na przestrze ń miasta składaj ą si ę mniej lub bardziej uporz ądkowane zespoły zabudowy powstałe na przestrzeni ostatnich dwóch stuleci. W centrum miasta zabudowa kamieniczna pochodzi z ko ńca XIX wieku. Współczesne uzupełnienia (zabudowa plombowa) oraz powstała po wojnie w wi ększo ści zabudowa jednorodzinna s ą mało atrakcyjne. Niektóre obiekty nie odpowiadaj ą zakładanej funkcji miasta, jego historycznej tradycji oraz współczesnym standardom jako ści zabudowy. W zwi ązku z tym wymagaj ą przekształce ń i rehabilitacji. Zasady rozwoju miasta i kierunki zagospodarowania przestrzennego powinny uwzgl ędnia ć walory przyrodnicze i kulturowe, jednocze śnie stwarzaj ąc warunki dalszego wzrostu jako ściowego życia jego mieszka ńców. W zagospodarowaniu przestrzennym nale ży d ąż yć do przywracania tradycyjnych w ątków jego kształtowania (zespołu urbanistycznego i zabudowy) tworz ących spójny i harmonijny obraz miasteczka, z którym mieszka ńcy si ę identyfikuj ą, które daje dobre warunki zamieszkania, a dla przybyszów z zewn ątrz stwarza atrakcyjne miejsce sp ędzania wolnego

120

czasu. Na obszarze miasta Ponieca wyznacza si ę tereny o szczególnych walorach (ze wzgl ędu na poło żenie, powi ązania komunikacyjne, infrastrukturalne, rezerwy terenu w istniej ącej strukturze miejskiej, mo żliwo ści rozwoju i przekształcania istniej ących funkcji i form zabudowy) daj ące przestrzenne mo żliwo ści bardziej dynamicznego rozwoju miasta. Na terenach tych winno rozwija ć si ę szczególnie funkcje słu żą ce realizacji celów publicznych, funkcje usługowe komercyjne, pozwalaj ące osi ąga ć miastu wzrost gospodarczy. Funkcje te będą jednocze śnie wpływa ć na podniesienie jako ści życia mieszka ńców, mog ą mie ć znaczenie presti żowe i promowa ć miasto i gmin ę na zewn ątrz. W du żym zakresie przewiduje si ę tereny rozwojowe dla mieszkalnictwa i usług podstawowych. Szczególnych przekształce ń wymaga obszar śródmiejski w rejonie, gdzie zabiega ć nale ży o rozwój funkcji centrotwórczych z zachowaniem historycznej zabudowy małego miasteczka i odpowiadaj ących charakterowi turystyczno-krajoznawczego o środka. W Rynku i wzdłu ż ulic przyległych powinno si ę dopuszcza ć do realizacji przede wszystkim obiekty o tradycyjnych rozwi ązaniach architektonicznych, ale ł ącz ących ró żne style architektoniczne W restauracji architektury nale ży dba ć o przywrócenie detalu architektonicznego i stylowego o świetlenia ulicznego. Nale ży te ż zachowa ć równowag ę w planowanym rozwoju miejscowo ści a utrzymaniem swoistego uroku „małego miasteczka”, co wymaga kształtowania miasta zwartego, a jednocze śnie umo żliwiaj ącego ł ączenie funkcji mieszkaniowej z usługowo-produkcyjn ą. Nieuniknione jest jednak z uwagi na przebudow ę całego ustroju społeczno-gospodarczego wskazanie terenów pod aktywizacj ę gospodarcz ą dla inwestorów z zewn ątrz celem przyci ągni ęcia kapitału, a tak że dla ludno ści miasta i gminy, zwłaszcza tej, która straci zatrudnienie w rolnictwie. Preferowana jest zorganizowana działalno ść inwestycyjna oparta o kompleksowe opracowania planistyczne (plan miejscowy). Zabudowa mieszkaniowa na terenie miasta powinna mie ć charakter zabudowy jednorodzinnej wolnostoj ącej, bli źniaczej, szeregowej, realizowanej na stosunkowo du żych działkach (odpowiednio: zabudowa wolnostoj ąca 600 -1000 m², bli źniacza 400 - 600 m², szeregowa 300-400 m². Całkowita zabudowa na działkach nie powinna przekracza ć 30% powierzchni działki i wysoko ści 3 kondygnacji, na terenach bli żej śródmie ścia, na obrze żu miasta 2 kondygnacji.

121

W samym śródmie ście obowi ązywa ć powinna zabudowa kamieniczna jako uzupełnienie istniej ącej ju ż wykształconej zabudowy mieszcza ńskiej. W Studium okre śla si ę wyró żnione tereny jako mieszkaniowe lub mieszkaniowo-usługowe z my ślą o dopuszczeniu usług nieuci ąż liwych podstawowych, bytowych towarzysz ących zabudowie mieszkaniowej. Dla czysto ści struktury przestrzennej i aby unikn ąć kolizji z lokalizacj ą zabudowy usługowej ogólnomiejskiej wprowadza si ę ochron ę terenów mieszkaniowych, gdzie w stosunku do procentu zabudowy udział usług mo że wynosi ć w zale żno ści od wyró żnionego terenu 10-30%. Zbyt daleko posuni ęta swoboda w lokalizacji wi ększych obiektów usługowych mo że przyczyni ć si ę do dewaluacji terenów mieszkaniowych. Jednak w ramach wskazanych terenów rozwojowych mo żna przewidywa ć nowe inwestycje w zakresie usług kultury, o światy, rozrywki, sportu, zdrowia, obsługi turystów t mieszka ńców. Usługi te zaleca si ę lokalizowa ć na wydzielonych działkach z zapewnieniem miejsc parkingowych w ramach tych działek z du żą ilo ści ą zieleni. Wyznaczone tereny pod działalno ść produkcyjno-usługow ą musz ą by ć zagospodarowane w sposób gwarantuj ący nieuci ąż liwo ść na środowisko i nie degraduj ący krajobrazu miasta. Nowe tereny działalno ści produkcyjno-usługowej nale ży zagospodarowywa ć na zasadach „parku przemysłowego”, z du żym udziałem zieleni izolacyjnej krajobrazowej, stosowania „zielonych dachów”, zazieleniania pn ączami fasad i innych elementów architektury technologiczno-przemysłowej, z tworzeniem zbiorników na wody deszczowe (z połaci dachowych i „uszczelnionych podło ży”). Zapewnienie nowych terenów aktywizacji gospodarczej umo żliwi pozyskanie nowych inwestorów chc ących lokowa ć swój kapitał i swoje interesy na terenie miasta i gminy. Na w/w terenach dopu ści ć mo żna wyj ątkowo funkcj ę mieszkaniow ą, tylko dla inwestorów prowadz ących tam działalno ść gospodarcz ą. Okre ślone standardy b ędą stanowi ć wytyczne ze Studium dla sporz ądzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Istot ą rzeczy jest proces godzenia aspiracji i oczekiwanego rozwoju gospodarczego w mie ście z wymaganiami wobec zachowania po żą danego stanu środowiska. Z tego wzgl ędu niezb ędne jest jednoznaczne formułowanie ogranicze ń dopuszczalnych działa ń. Obowi ązywa ć powinien generalny zakaz wprowadzania, utrzymywania zabudowy substandardowej, prowizorycznej, w ka żdej dziedzinie inwestowania.

122

Miasto Poniec ma znakomite zaplecze zielone w postaci lasów i obszarów ł ąkowo- łęgowych doliny Rowu Polskiego. Powinny one by ć wł ączone w cały układ terenów spacerowo-rekreacyjnych. Kreowanie systemu zieleni w mie ście Poniecu powinno opiera ć si ę na lokalnych dolinkach, obni żeniach, nieu żytkach i alejach.

4.5. Kierunki rozwoju funkcji rekreacyjnej.

Rozwój funkcji rekreacyjnej stanowi ć b ędzie dodatkowe źródło aktywizacji gospodarczej dla społeczno ści lokalnej. W rejonie Dzi ęczyny planuje si ę ró żne formy rekreacji: • turystyka piesza po wyznaczonych szlakach • turystyka rowerowa po wyznaczonych drogach rowerowych • jazda konna po wyznaczonych trasach oraz w o środkach je ździeckich • kąpieliska (potencjalnie - na zbiornikach poeksploatacyjnych) • wędkowanie (stawy rybne w Dzi ęczynie, w przyszło ści - zbiorniki poeksploatacyjne) • ośrodki obsługi turystów: Poniec, (w tym rowerowych), Dzi ęczyna, • ośrodki rekreacyjne, pola campingowe na mniej ni ż 100 osób

Rozwój turystyki i wypoczynku ukierunkowany winien zosta ć w I kolejno ści na poprawieniu standardu istniej ącej bazy, a nast ępnie na wzro ście ilo ściowym. Głównym ośrodkiem obsługi dla ruchu turystycznego powinno by ć miasto Poniec. Tam te ż powinna by ć „informacja turystyczna”, sk ąd turysta b ędzie czerpa ć wiedz ę o gminie, szlakach turystycznych (pieszych, rowerowych) i miejscach noclegowych. Rozwój osadnictwa rekreacyjnego mógłby si ę odbywa ć jako uzupełnienie historycznych układów wsi lub w nawi ązaniu do nich. Planuje si ę lokalizacj ę o środków obsługi ruchu turystycznego oraz kompleksów działek rekreacyjnych na bazie istniej ących wsi. Zainwestowanie rekreacyjne mo że odbywa ć si ę tylko na okre ślonych zasadach uwzgl ędniaj ących ograniczenia w u żytkowaniu : 1) lokalizacja boisk o nawierzchni trawiastej, pól namiotowych, campingów (maksymalnie na 100 osób), pól golfowych oraz strategicznych zielonych

123

parkingów z obiektami towarzysz ącymi (małe punkty gastronomiczne, sprzeda ż pami ątek, wypo życzalnie sprz ętu sportowego, sanitariaty, szatnie), obiekty towarzysz ące o niewielkiej kubaturze, winny architektonicznie nawi ązywa ć do otoczenia stosowanie materiałów naturalnych (drewno, kamie ń, materiały ceramiczne, stosowanie stromych dachów pokrytych dachówk ą lub gontem) 2) dopuszczenie lokalizacji budownictwa letniskowego 32 lub jednorodzinnego tzw. rezydencjonalnego na działkach powy żej 2000 m 2. Warunkiem lokalizacji jest wł ączenia projektowanej zabudowy do systemu kanalizacyjnego zastosowanie nieuci ąż liwych systemów grzewczych (elektrycznego, gazowego, olejowego). Zaleca si ę niekonwencjonalne systemy ogrzewcze wykorzystuj ące np. energi ę słoneczn ą czy pompy cieplne. Ponadto przy sporz ądzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenów zabudowy letniskowej i rekreacyjnej powinny by ć uwzgl ędnione nast ępuj ące wytyczne urbanistyczno-architektoniczne: ⇒ wielko ść minimalna działek (bez prawa do wtórnego podziału): • w strefie podmiejskiej Ponieca, w rejonie Dzi ęczyny (przy zbiornikach wodnych na terenach poeksploatacyjnych) min. 2000 m 2, z maksymaln ą powierzchni ą zabudowy na działce 20%, ⇒ wytyczne architektoniczne: • preferencja dla budynków o lekkiej konstrukcji, niepodpiwniczone, z zastosowaniem szlachetnych materiałów (drewno, kamie ń, ceramika, szkło) • dachy spadziste kryte dachówk ą lub gontem, • wysoko ść budynków - maksymalnie 1,5 kondygnacji, • mała architektura prosta, z materiałów rodzimych, płoty drewniane, podmurówki i słupy murowane - wypełnione drewnianymi elementami), • ście żki i drogi dojazdowe - preferencja nawierzchni przepuszczalnych (gryz) oraz z kamienia naturalnego, żywopłoty oddzielaj ące zabudow ę od jezdni, • zaleca si ę stosowanie elementów architektury tradycyjnej,

32 Zabudowa letniskowa wprowadzana w umiarkowanym zakresie (niewielkie zespoły otoczone pasem zieleni) jest jedn ą z bardziej ekoprzyjaznych rodzajów rekreacji i wypoczynku przez: • ekstensywne u żytkowanie (3 -4 miesi ące w roku, 2-3 dni w tygodniu), co umo żliwia skuteczn ą regeneracj ę przyrody nawet przy intensywnym u żytkowaniu, • lokalizacja zabudowy letniskowej odbywa si ę najcz ęś ciej na gruntach niskich klas bonitacyjnych lub nieu żytkach, zabudowie letniskowej towarzyszy zawsze du ży udział zieleni, zwi ększa to potencjał przyrodniczy na zagospodarowywanych terenach.

124

⇒ infrastruktura techniczna: zaopatrzenie w wod ę z wodoci ągu gminnego, podł ączenie do sieci kanalizacji sanitarnej, odprowadzanie ścieków do oczyszczalni w Poniecu (proj.), zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą i gaz z istniej ących sieci przesyłowych, ⇒ na działkach dopuszcza si ę budow ę niewielkich basenów k ąpielowych otwartych, kortów tenisowych i innych urz ądze ń słu żą cych rekreacji na wolnym powietrzu ⇒ tereny działek letniskowych nale ży projektowa ć w formie małych zespołów (do 20 działek) oddzielonych pasami zadrzewie ń o szeroko ści co najmniej 10 m, ⇒ w rejonie zbiorników wodnych konieczne jest wydzielenie przestrzeni publicznych dla urz ądzenia terenów wypoczynkowych z zieleni ą towarzysz ącą oraz zagwarantowanie dost ępu do zbiornika z ka żdej strony, ⇒ w miar ę mo żliwo ści podziały na działki nale ży dokonywa ć z wykorzystaniem naturalnego ukształtowania terenu i uwzgl ędnieniem jego ekspozycji.

Aktywizacja turystyczna mo że mie ć miejsce tak że na wskazanych w Studium terenach rozwojowych mieszkaniowo-usługowych, na których dopuszcza si ę lokalizacj ę: hoteli, ośrodków rekreacyjnych, obiektów sportowych (hale sportowe, boiska, korty, pływalnie kryte i baseny otwarte) z urz ądzeniami towarzysz ącymi: gastronomia, drobny handel, inne usługi nieuci ąż liwe wzbogacaj ące funkcjonowanie obiektów rekreacyjnych, jako funkcji wariantowej w stosunku do mieszkalnictwa lub niezale żnie od funkcji mieszkaniowej przy zachowaniu wzajemnej niekolizyjno ści.

4.6. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec.

Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu poszczególnych terenów: 1. Gmina Poniec: − orientacyjny obszar lokalizacji siłowni wiatrowych wraz z infrastruktur ą techniczn ą, − potencjalne obszary rozwoju miejscowo ści - zabudowa mieszkaniowo - usługowa, oznaczone na rysunku zmiany studium symbolem „1”; 2. Obszar zbiornika retencyjnego, oznaczony na rysunku zmiany studium symbolem

125

„2”; 3. Obszary zabudowy techniczno - produkcyjnej, oznaczone na rysunku studium symbolami „3”, „4”, „5” i „6”.

4.7. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec.

Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu poszczególnych terenów: Tereny zabudowy techniczno - produkcyjnej w Poniecu. Tereny zabudowy mieszkaniowej z usługami towarzysz ącymi w Poniecu. Tereny parku dworskiego we wsi Drzewce. Tereny sportu i rekreacji we wsiach Drzewce, Rokosowo, Żytowiecko i Grodzisko.

4.8. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec.

Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu poszczególnych terenów: 1. Tereny zabudowy usługowo – rekreacyjnej z prawem wprowadzenia zabudowy mieszkaniowej.

2. Tereny zabudowy mieszkaniowej.

3. Tereny sportu, rekreacji, wypoczynku i zieleni parkowej.

4. Tereny zabudowy mieszkaniowej.

5. Tereny NO (oczyszczalnie ścieków) – przywrócenie przeznaczenia istniej ącego przed uchwaleniem studium, we wsiach: Czarkowo, Grodzisko, Janiszewo, Ł ęka Mała, Sarbinowo, Szurkowo i Żytowiecko.

4.9. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec.

Kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u żytkowania terenów, w tym tereny wył ączone spod zabudowy:

Zabudow ę mieszkaniow ą jednorodzinn ą w obszarach zmiany studium nale ży lokalizowa ć

126

poza zasi ęgiem jakiegokolwiek uci ąż liwego oddziaływania. Sposób zagospodarowania terenów zabudowy techniczno-produkcyjno, terenu zbiornika retencyjnego oraz obszarów lokalizacji siłowni wiatrowych wraz z infrastruktur ą techniczn ą, nie mo że stanowi ć zagro żenia dla środowiska oraz nadmiernych uci ąż liwo ści dla istniej ącej i projektowanej wokół zabudowy mieszkaniowej. W obszarach oznaczonych na rysunku zmiany studium symbolem „1”, lokalizacja siłowni wiatrowych o wysoko ści równej i wi ększej ni ż 50m npt podlega zgłoszeniu do Dowództwa Sił Powietrznych przed wydaniem pozwolenia na budowę. W obszarach oznaczonych na rysunku zmiany studium symbolem „1”, nie wyklucza si ę rolniczego u żytkowania terenu.

4.10. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec.

Kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u żytkowania terenów, w tym tereny wył ączone spod zabudowy: Zabudow ę mieszkaniow ą jednorodzinn ą w obszarach zmiany studium nale ży lokalizowa ć poza zasi ęgiem jakiegokolwiek ponadnormatywnego oddziaływania. Sposób zagospodarowania terenów zabudowy techniczno-produkcyjnej, nie mo że stanowi ć zagro żenia dla środowiska oraz nadmiernych uci ąż liwo ści dla zabudowy mieszkaniowej.

5. KIERUNKI ROZWOJU UKŁADU KOMUNIKACYJNEGO 5.1. Rozwój sieci drogowej. Ustawa z dnia 24 lipca 1998 roku o zmianie niektórych ustaw okre ślaj ących kompetencje organów administracji publicznej - w zwi ązku z form ą ustrojow ą pa ństwa (Dz. U. Nr 166 poz. 668 art. 52) wprowadziła nowe kategorie dróg publicznych ze wzgl ędu na funkcje sieci drogowej: − drogi krajowe − drogi wojewódzkie − drogi powiatowe − drogi gminne Wykaz dróg krajowych i wojewódzkich opublikowany został w Rozporz ądzeniu Rady Ministrów z dnia 15.12.1998r. „w sprawie ustalenia wykazu dróg krajowych i wojewódzkich” Dz. U. Nr 160 z dnia 28.12.1998r. Na terenie gminy Poniec nie ma dróg krajowych i wojewódzkich.

127

Poza obszarem gminy po stronie zachodniej przebiega droga krajowa nr 5 Wrocław - Leszno - Pozna ń, po stronie północnej droga krajowa nr 34 Leszno - Gosty ń, a po stronie wschodniej droga wojewódzka nr 434 Śrem - Gosty ń - Krobia. Dotychczasowe drogi wojewódzkie nr 21205, 21207, 21209, 21210, 21211, 21212, 21213, 21244, 21247, 21252, 21253, 212154, 21255, 21256, 21259, 21260, 21420, 21421, 21474, 21475 z dniem 1.1.1999 roku s ą drogami powiatowymi. Drogi o znaczeniu lokalnym stanowi ące uzupełniaj ącą sie ć słu żą ce miejscowym potrzebom, z wył ączeniem dróg wewn ętrznych stanowi ą sie ć dróg gminnych. Dotychczas w gminie było 25 dróg gminnych i 21 ulic lokalnych miejskich. Zgodnie z w/w cytowan ą ustaw ą z dnia 24 lipca 1998r. zaliczenie do kategorii dróg gminnych nast ąpi w drodze uchwały rady gminy po zasi ęgni ęciu opinii rady powiatu. Planuje si ę przebieg obwodnicy północno-wschodniej miasta, zbieraj ącej ruch dróg powiatowych nr 21205, 21207, 21211 z poł ączeniem do ci ągu dróg nr 21209, 21210 Rydzyna - Poniec - Krobia. Nie planuje si ę zmian przebiegu pozostałych dróg powiatowych na obszarze gminy. W zakresie powi ąza ń wewn ętrznych nale ży w miar ę posiadanych środków modernizowa ć drogi gminne i miejskie. Przy lokalizowaniu obiektów budowlanych nale ży uwzgl ędni ć stref ę uci ąż liwo ści dróg dla obiektów przeznaczonych na stały pobyt ludzi. Odległo ści (od zewn ętrznej kraw ędzi jezdni negatywnego oddziaływania zwi ązanego z ruchem drogowym podane s ą w „Wytycznych Projektowania Dróg (Zał ącznik nr 2 do zarz ądzenia Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych z dnia 31.03.1995r.) oraz w Ustawie o drogach publicznych z dnia 21 lipca 1998r. „ o zmianie niektórych ustaw okre ślaj ących kompetencje organów administracji publicznej - w zwi ązku z reform ą ustrojow ą pa ństwa” (Dz. U. Nr 106 art. 52). Dla dróg powiatowych przynosz ącym małe nat ęż enie ruchu, strefa uci ąż liwo ści zamyka si ę w granicach pasa drogowego i obiekty nale ży lokalizowa ć w odległo ści - 20m. Dla dróg gminnych odległo ść zabudowy wynosi 15m, przy czym najmniejsza odległość obiektów budowlanych od kraw ędzi jezdni ulic lokalnych i dojazdowych nie mo że by ć mniejsza ni ż 6m.

5.2. Komunikacja kolejowa

Na linii kolejowej Głogów - Leszno - Krobia - Ostrów planowana jest elektryfikacja oraz modernizacja linii do pr ędko ści eksploatacyjnej ruchu poci ągów 140 km/h.

128

5.3. Drogi rowerowe Uwzgl ędnia si ę przebieg wojewódzkich tras rowerowych wg Studium zagospodarowania przestrzennego województwa leszczy ńskiego. S ą to dwie trasy: ⇒ Leszno - Pawłowice - Drzewce - Rokosowo - Karzec - Krobia - P ępowo – Kobylin ⇒ Trasa Karzec - Sarbinowo - Kawcze - Rawicz Ponadto planuje si ę nast ępuj ące trasy rowerowe, które zapewnia powi ązanie w gminie oraz z s ąsiednimi gminami: ⇒ Poniec - Miechcin – Rydzyna ⇒ Poniec - Zawada - Go ściejewie – Bojanowo ⇒ Poniec - Dzi ęczyna - Karzec – Krobia ⇒ Poniec - Śmiłowo - Drzewce - Rokosowo - Żytowiecko - Grodzisko - Gosty ń

Ponadto wymienione trasy rowerowe pełni ć b ędą rol ę tras turystycznych pozwalaj ących na zwiedzanie gminy, organizowanie tu obozów rowerowych i stanowi ć b ędą dodatkowy walor w promocji funkcji rekreacyjnej.

5.4. Parkingi dla obsługi ruchu turystycznego.

W zwi ązku z rozwojem funkcji rekreacyjnej, konieczne jest przygotowanie parkingów dla turystów zmotoryzowanych i rowerowych w Poniecu i Dzi ęczynie. Parkingi powinny spełnia ć nast ępuj ące warunki: • powierzchnia: stanowiska na co najmniej 15 samochodów, ale nie wi ęcej ni ż 50, • wyposa żenie w obiekty obsługi turystów, w tym miejsca wypoczynku, • nawierzchnia parkingu: przepuszczalna, wprowadzenie zieleni izolacyjnej i ozdobnej, • lokalizacja - w miejscach „wypadowych”, a wi ęc w s ąsiedztwie tras rowerowych, szlaków pieszych, w pobli żu kompleksów sportowo - rekreacyjnych, • parkingi, oprócz funkcji podstawowej parkowania powinny by ć miejscem świadczenia usługi turystów: a wi ęc małej gastronomii, drobnego handlu, pami ątkarstwa, wypo życzalni sprz ętu sportowego np. rowerów, • parkingi docelowo winny by ć wyposa żone w sanitariaty, telefon, miejsca piknikowe (stoły, ławy).

129

5.5. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec.

Kierunki rozwoju systemów komunikacji: 5.5.1 Przewiduje si ę uzbrojenie w niezb ędnym zakresie obszarów obj ętych zmian ą studium w infrastruktur ę drogow ą oraz sie ć elektroenergetyczn ą, zbiorcz ą wodoci ągow ą, zbiorcza kanalizacji sanitarnej i deszczowej, gazową oraz telekomunikacyjn ą poprzez rozbudow ę i powi ązanie z istniej ącymi systemami. 5.5.2. Rozwój, modernizacja lub rozbudowa systemów komunikacji, powienien odbywa ć si ę z uwzgl ędnieniem przepisów i umów standaryzacyjnych NATO oraz zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami prawa. 5.5.3. Dla istniej ącej sieci drogowej w granicach opracowania zmiany studium, obowi ązuj ą ustalenia studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec w cz ęś ci opisowej i graficznej.

5.6. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec. Kierunki rozwoju systemów komunikacji: 5.6.1 Rozwój, modernizacja lub rozbudowa systemów komunikacji, powinien odbywa ć si ę z uwzgl ędnieniem przepisów i umów standaryzacyjnych NATO oraz zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami prawa. 5.6.2 Dla istniej ącej sieci drogowej w granicach opracowania zmiany studium, obowi ązuj ą ustalenia studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec w cz ęś ci opisowej i graficznej.

6. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ

6.1.Gospodarka wodna i zaopatrzenie w wod ę.

Z punktu widzenia gospodarki wodnej do najwa żniejszych zada ń w gminie Poniec nale ży ochrona zasobów wodnych doliny Rowu Polskiego i Sandru Drzewieckiego. Rów Polski z dopływami wchodzi w skład dorzecza Baryczy. Ze wzgl ędu na walory przyrodnicze i zasoby wodne zwi ązane z osadami wodono śnymi doliny, jako ść jego wód powinna podlega ć szczególnej ochronie. Podobnej ochrony wymagaj ą zasoby wodne Sandru Drzewieckiego. Ma to szczególnie wa żne znaczenie dla gminy w sytuacji,

130

gdy zasoby te s ą podstaw ą zaopatrzenia sieci wodoci ągowych w wod ę (Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji bazuj ący na uj ęciu we wsi Drzewce). Z innych uj ęć zaopatrywane s ą tylko wsie: Miechcin, Janiszewo, Waszkowo, Zawada (uj ęcie grupowe „Kłoda” w gminie Rydzyna); Dzi ęczyna - uj ęcie własne, Sarbinowo i Szurkowo (uj ęcie Ziemlin, gmina Krobia). Z zaopatrzenia w wod ę z sieci wodoci ągowej nie b ędą korzysta ć tylko pojedyncze gospodarstwa rolne, poło żone z dala od skupisk wiejskich.

6.2. Gospodarka ściekowa i ochrona wód.

Ochrona zasobów wodnych wymaga racjonalnej gospodarki ściekami i odpadami. Nie sprzyja temu niedostateczna ilo ść urz ądze ń do oczyszczania ścieków oraz brak urz ądzonych, legalnych wysypisk. Wywo żenie cz ęś ci ścieków bytowych na wylewisko w Wydawach (głównie z Ponieca), b ądź zrzucanie ich do rowów lub do gruntu przyczynia się do degradacji wód powierzchniowych i podziemnych. Ze wzgl ędu na ska żenie sanitarne wód powierzchniowych, mo żliwo ści ich wykorzystania do celów gospodarczych (przemysłowych i rolniczych) czy rekreacyjnych s ą mocno ograniczone. Je śli nie poprawi si ę stan czysto ści wód powierzchniowych to budowa zaplanowanego zbiornika retencyjnego „Poniec” (powierzchnia 73 ha, V całk = 1,07 mln m³, V użytk. =0,49 mln m³,) będzie chybiona, gdy ż wody w nim zgromadzone nie b ędą si ę nadawały do zakładanych celów (rekreacja, nawodnienia). Podobnie b ędzie wygl ądała sprawa w odniesieniu do niewielkich zbiorników małej retencji (plan do 2015 r.) przewidzianych do realizacji w miejscowo ściach: Czarkowo - na R.Czarkowskim - 0,56 ha, 0,9 tys. m³; Dzi ęczyna - na Rowie Polskim - 5 ha, 200 tys. m 3; Ł ęka Mała - na R.Czarkowskim - 2,34 ha, 35,1 tys. m³,; Szurkowo - na Masłówce - 0,15 ha, 2,25 tys. m³,. Program małej retencji powinien dodatkowo uwzgl ędni ć zabezpieczenie doliny Rowu Czarkowskiego, w rejonie Ł ęki Małej, przed zalewami przez wody wezbraniowe. Zanieczyszczone wody powierzchniowe stanowi ą zagro żenie dla jako ści wód podziemnych poziomu gruntowego. Dlatego dla poprawy stanu czysto ści wód w gminie nale ży zrealizowa ć w mo żliwie najkrótszym czasie plany dotycz ące budowy systemów kanalizacji i oczyszczalni ścieków, przedstawione w „Planie Ogólnym Zagospodarowania Przestrzennego Gminy” (POZP). , W pierwszej kolejno ści nale ży zako ńczy ć prace inwestycyjne zwi ązanej oddan ą do

131

użytku (w 1997 roku) oczyszczalni ą ścieków w Rokosowie. Prace te obejmuj ą budow ę kolektorów sanitarnych z przył ączami oraz przepompowni (dotyczy wsi: Rokosowo, Bączylas i Drzewce). Nale ży zmodernizowa ć oczyszczalni ę w Ł ęce Wielkiej, w celu poprawy jej sprawno ści i wydajno ści. W analizie kosztów inwestycji uwzgl ędni ć nale ży mo żliwo ść budowy nowej oczyszczalni, wspólnej dla Ł ęki Wielkiej i Ł ęki Małej. W kosztach budowy powinna partycypowa ć gorzelnia w Ł ęce Wielkiej, odprowadzaj ąca dotychczas ścieki przez osadnik buforowy do rowu melioracyjnego. Nowa lub zmodernizowana oczyszczalnia powinna przej ąć cało ść ścieków z gorzelni. Równolegle powinny by ć prowadzone prace zwi ązane z realizacj ą oczyszczalni dla miasta Ponieca i wsi: Śmiłowo, Dzi ęczyna, Wydawy, Waszkowo i Zawada zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W dalszej perspektywie powinno by ć uwzgl ędnione wybudowanie oczyszczalni dla: Żytowiecka, Czarkowa, Sarbinowa, Szurkowa, Przyborowa, Miechcina i Janiszewa (ew. przył ączenie Janiszewa do planowanej oczyszczalni miejskiej). Nale ży d ąż yć do maksymalnego wykorzystania istniej ących mo żliwo ści oczyszczania ścieków, przez organizacj ę taniego dowozu ścieków z terenów pozbawionych kanalizacji sanitarnej. Dla poprawy stanu środowiska, po zapewnieniu odbioru ścieków, konieczne b ędzie wprowadzenie wysokich opłat za korzystanie ze środowiska dla tych, którzy b ędą deklarowali zagospodarowanie ścieków we własnym zakresie. Za równowa żną ilo ść wytworzonych ścieków nale ży uzna ć wielko ść poboru wody. W miejscowo ściach w których istniej ą systemy kanalizacji deszczowej (miasto Poniec i wsie: Janiszewo, Zawada, Dzi ęczyna, Sarbinowo, Szurkowo, Roszkowo, Bączylas, Żytowiecko, Grodzisko, Ł ęka Mała, Ł ęka Wielka, Śmiłowo) konieczne jest wybudowanie urz ądze ń chroni ących przed zanieczyszczeniem przez wody opadowe wód w rowach melioracyjnych i ciekach (piaskowniki, osadniki). Ze wzgl ędu na wymagania Prawa Wodnego, tereny zalewowe dolin rzecznych oraz obszary odkrytych poziomów wodono śnych (poziom gruntowy) powinny by ć wył ączone z mo żliwo ści zabudowy. Dla obiektów maj ących wpływ na gospodarowanie wod ą nale ży ustali ć strefy ochronne. Nale ży tak że wyst ąpi ć z wnioskami o wydanie pozwole ń wodnoprawnych dla nowych zakładów oraz zakładów które nie maj ą pozwole ń lub maj ą wydane przed dniem 1 stycznia

132

1975 r. (wygasaj ą z dniem 31 grudnia 2000 r.). Wnioski o wydanie pozwole ń nale ży składa ć do 30 czerwca 2000 r. Zakłady które tego nie zrobią b ędą uiszcza ć, do czasu uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, podwy ższone 10-krotnie opłaty za szczególne korzystanie z wód i urz ądze ń wodnych. 33

6.3. Gospodarka odpadami.

Na potrzeby gminy w najbli ższych latach wystarczy ć powinny wysypiska w Wydawach (u żytkowane od 1993 r.), Czas jego eksploatacji mo żna zdecydowanie wydłu żyć przez wprowadzenie selekcji odpadów, odzysk i wykorzystanie surowców wtórnych. Ponadto dla prawidłowego u żytkowania, zgodnego z ochron ą środowiska potrzebne jest projekt techniczny i urz ądzenie terenu wysypiska w sposób zabezpieczaj ący przed ska żeniem wód powierzchniowych i gruntowych oraz minimalizuj ący inne niekorzystne oddziaływanie. Ponadto pozwoli to na okre ślenie zgodnie z ustaw ą o ochronie i kształtowaniu środowiska ewentualnej strefy ograniczonego u żytkowania wokół wysypiska. Dla likwidacji dzikich wysypisk konieczne jest zorganizowanie systemu wywozu odpadów i kontroli jego skuteczno ści. Wie ś Sarbinowo b ędzie korzysta ć z wysypiska w miejscowo ści Karzec (gm. Krobia). Rozwa żyć nale ży mo żliwo ść uczestniczenia gminy w partycypacji budowy wysypiska komunalnego w s ąsiednich gminach, wobec braku mo żliwo ści przestrzenno- środowiskowych na urz ądzenie nowego składowiska na terenie gminy Poniec.

6.4. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą.

Planuje si ę rozbudow ę magistralnych sieci średnich napi ęć , oraz budow ę i modernizacj ę sieci rozdzielczych średniego i niskiego napi ęcia wraz z budow ą nowych stacji transformatorowych 15/0,4KV. Ilo ść stacji średniego napi ęcia i powi ązanie ich z istniej ącą sieci ą elektroenergetyczn ą musi by ć ustalona w planach zagospodarowania przestrzennego, bowiem zgodnie z zapisem art. 7 ust.4 Ustawy z dnia 10 kwietnia 1997r. „Prawo energetyczne (Dz. U. Nr 54 poz. 348) przedsi ębiorstwa energetyczne maj ą zapewni ć realizacj ę i finansowanie budowy i

33 Rozporz ądzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dn. 5 listopada 1991r. w sprawie zasad ustanawiania stref ochronnych źródeł i uj ęć wody, Dz. U. Nr 116, poz. 504 z 1991r.: Ustawa z dnia 25 kwietnia 1997 r. o zmianie ustawy – Prawo wodne Dz. u. nr 47 poz. 299

133

rozbudowy sieci w tym przył ącze ń odbiorców. Zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami dla linii elektroenergetycznych wysokich i średnich napi ęć nale ży zachowa ć strefy ochronne wolne od zabudowy: − 14,50 m od linii wysokiego napi ęcia 110 KV − 7,50 m od linii średniego napi ęcia 15 KV

6.5. Zaopatrzenie w gaz.

Koncepcja programowa gazyfikacji gminy Poniec opracowana przez Przedsi ębiorstwo Projektowo - Usługowe „Elprojekt” w Poznaniu we wrze śniu 1992 roku zakładała doprowadzenie gazu do wszystkich miejscowo ści na terenie gminy. Obecnie z gazu przewodowego korzystaj ą mieszka ńcy Ponieca, Śmiłowa, Szurkowa i Wydaw. Zgodnie z ww. programem „Rejon I” gazyfikacji gminy obejmuje miasto Poniec i miejscowo ści Śmiłowo, Zawada, Waszkowo, Janiszewo Miechcin, Dzi ęczyna. W stacji redukcyjno-pomiarowej I° w Poniecu wymagana jest wymiana instalacji i zwi ększenie przepustowo ści stacji z 300 m³/h do 3200 m³/h, a w stacji II° z 300 m³/h do 1600 m³/h. Gazyfikacja wsi Rejonu I uwarunkowana jest przekwalifikowaniem istniej ącej sieci gazowej wraz z przył ączami gazowymi w południowej cz ęś ci miasta do torów kolejowych na średnie ci śnienie. Na terenie ww wsi rozprowadzony b ędzie gaz ziemny zaazotowany GZ-35. W celu doprowadzenia gazu do „Rejonu II” obejmuj ącego wsie: Ł ęka Mała, Ł ęka Wielka, Grodzisko, Żytowiecko, Teodozowo, B ączylas, Rokosowo, Drzewce Czarkowo, Kopanie, Bogdanki nale ży wybudowa ć stacj ę redukcyjno-pomiarow ą I° o przepustowo ści 1600 m³/h w rejonie wsi Ł ęka Mała wraz z gazoci ągiem wysokiego ci śnienia średnicy Dn 50 mm odgał ęziaj ącym si ę od gazoci ągu Dn 500 mm Odolanów - Police. Na terenie wsi Rejonu II rozprowadzony b ędzie gaz ziemny wysokometanowy GZ50 sieci ą średniego ci śnienia. Od gazoci ągów wysokiego ci śnienia i stacji redukcyjnych I stopnia nale ży zachowa ć strefy bezpiecze ństwa zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14.11.1995r. (Dz. U. Nr 139z7.12.1995r). W strefach ochronnych nie mo żna sytuowa ć obiektów kubaturowych.

134

6.6. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec.

Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej: 6.6.1.W obszarach oznaczonych na rysunku zmiany studium symbolem „1” lokalizuje si ę siłownie wiatrowe wraz z niezb ędn ą infrastruktur ą techniczn ą, przy zachowaniu odpowiednich stref uci ąż liwo ści. \ 6.6.2. Na terenach siłowni wiatrowych dopuszcza si ę zlokalizowanie elektroenergetycznych stacji transformatorowych (GPZ) wraz z sieciami i infrastruktur ą towarzysz ącą. 6.6.3. Przez obszar oznaczony na rysunku zmiany studium symbolem „1” - przebiega gazoci ąg DN 350 relacji Krobia - Grodzisk, ci śnienie 6,3 MPa, rok budowy 1982 - własno ść PGNiG S.A. w Warszawie Oddział w Zielonej Górze. Przy projektowaniu obiektów terenowych nale ży zachowa ć odpowiedni ą odległo ść podstawow ą od gazoci ągu DN 350 relacji Krobia - Grodzisk do projektowanych obiektów terenowych, któr ą wyznacza si ę w zale żno ści od rodzaju obiektów terenowych, średnicy gazoci ągu i ci śnienia w nim panuj ącego na podstawie przepisów szczególnych i bran żowych, według których sie ć ta została zaprojektowana i wybudowana. 6.6.4. Przez obszar oznaczony na rysunku zmiany studium symbolem „1” - przebiega gazoci ąg DN 500 relacji Grodzisk - Krobia (policki) - rok budowy 1978, oraz w pobli żu obszaru zmiany studium oznaczonego symbolem „4” - przebiega gazoci ąg DN 50 Poniec - rok budowy 1974. Lokalizacja obiektów budowlanych wzgl ędem istniej ącej sieci gazowej wysokiego ci śnienia powinna by ć zgodna z wymaganiami zawartymi w przepisach szczególnych i bran żowych, według których te sieci zostały wybudowane. 6.6.5. Realizacja elektrowni wiatrowych nie mo że kolidowa ć z funkcjonowaniem obiektów infrastruktury technicznej o znaczeniu ponadlokalnym /2 istniej ące gazoci ągi 0500 i 350 mm oraz istniej ąca linia elektroenergetyczna 110 kV/. 6.6.6. Przewiduje si ę uzbrojenie w niezb ędnym zakresie obszarów obj ętych zmian ą studium w infrastruktur ę drogow ą oraz sie ć elektroenergetyczn ą, zbiorcz ą wodoci ągow ą, zbiorcz ą kanalizacji sanitarnej i deszczowej, gazow ą oraz telekomunikacyjn ą, poprzez rozbudow ę i powi ązanie z istniej ącymi systemami. 6.6.7.Na obszarach obj ętych zmian ą studium dopuszcza si ę, jako rozwi ązanie tymczasowe, odprowadzanie ścieków sanitarnych do szczelnych zbiorników bezodpływowych - do czasu obj ęcia zbiorcz ą kanalizacj ą sanitarn ą. 6.6.8. Dopuszcza si ę docelowo indywidualne oczyszczanie ścieków w przydomowych oczyszczalniach lub odprowadzenie ich do szczelnych zbiorników bezodpływowych na obszarach, które z uzasadnionych ekonomicznie wzgl ędów nie zostan ą

135

przewidziane do obj ęcia zbiorcz ą kanalizacj ą sanitarn ą. Lokalizowanie oczyszczalni przydomowych musi by ć ograniczone do miejsc, na których odprowadzenie ścieków do gruntu nie b ędzie zagra żało jako ści wód podziemnych lub powierzchniowych. 6.6.9. Gospodark ę odpadami nale ży prowadzi ć zgodnie z obowi ązuj ącym w gminie planem gospodarki odpadami. 6.6.10. Przez obszar oznaczony na rysunku zmiany studium symbolem „1” w rejonie miejscowo ści Grodzisko przebiega przesyłowa linia energetyczna 110 kV. Obowi ązuj ą ograniczenia w lokalizacji inwestycji wynikaj ące z przepisów szczególnych. 6.6.11. W przypadku wzrostu zapotrzebowania na energi ę elektryczn ą przekraczaj ącą mo żliwo ści istniej ących sieci elektroenergetycznych ustala si ę lokalizacj ę dodatkowych stacji transformatorowych SN/nn wraz z liniami zasilaj ącymi SN i nn.

6.7. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec.

Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej: 6.7.1. W dalszym s ąsiedztwie zmiany studium (zmiana w obr ębie wsi Żytowiecko) przebiega gazoci ąg wysokiego ci śnienia DN500 relacji Grodzisk - Krobia - rok budowy 1978. Lokalizacja obiektów budowlanych wzgl ędem istniej ącej sieci gazowej wysokiego ci śnienia powinna by ć zgodna z wymaganiami zawartymi w przepisach wg których został wybudowany. 6.7.2. Przewiduje si ę uzbrojenie w niezb ędnym zakresie obszarów obj ętych zmian ą studium w infrastruktur ę drogow ą oraz sie ć elektroenergetyczn ą, zbiorcz ą wodoci ągow ą, zbiorcz ą kanalizacji sanitarnej i deszczowej, gazow ą oraz telekomunikacyjn ą, poprzez rozbudow ę i powi ązanie z istniej ącymi systemami. 6.7.3. Na obszarach obj ętych zmian ą studium dopuszcza si ę jako rozwi ązania tymczasowe, odprowadzanie ścieków do szczelnych zbiorników bezodpływowych - do czasu obj ęcia kanalizacja sanitarn ą. Ścieki ze zbiorników b ędą systematycznie wywo żone przez koncesjonowanego przewo źnika do miejsc wywo żonych przez słu żby gminne. 6.7.4. Odpady b ędą podlega ć selektywnej zbiórce, b ędą gromadzone w specjalistycznych pojemnikach w wyznaczonym miejscu w obr ębie własnej działki, poddawane odzyskowi lub przekazywane do unieszkodliwiania, wywo żone przez koncesjonowane słu żby zgodnie z wymogami przepisów odr ębnych oraz gminnym planem gospodarki. 6.7.5. W przypadku zapotrzebowania na energi ę elektryczn ą przekraczaj ącą mo żliwo ści istniej ących sieci elektroenergetycznych ustala si ę lokalizacj ę dodatkowych stacji transformatorowych SN/nn wraz z liniami zasilaj ącymi SN i nn.

136

6.8. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec.

Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej: 6.8.1. Gromadzenie i usuwanie odpadów nale ży prowadzi ć w sposób zgodny z obowi ązuj ącym w gminie systemem planowej gospodarki odpadami, z uwzgl ędnieniem segregacji odpadów i wła ściwego zabezpieczenia odpadów niebezpiecznych. 6.8.2. W przypadku zapotrzebowania na energi ę elektryczn ą przekraczaj ącą możliwo ści istniej ących sieci elektroenergetycznych ustala si ę lokalizacj ę dodatkowych stacji transformatorowych SN/nn wraz z liniami zasilaj ącymi SN i nn. 6.8.3. Wszystkie obiekty przewidywane do budowy lub modernizacji w zbli żeniu lub na skrzy żowaniu z liniami elektroenergetycznymi podlegaj ą uzgodnieniu z operatorem. 6.8.4. Nale ży zapewni ć mo żliwo ści i warunki do prowadzenia działa ń ratowniczych poprzez: - zapewnienie wymaganego przepisami zaopatrzenia wodnego do celów ga śniczych; - doprowadzenie dróg po żarowych umo żliwiaj ących swobodny dojazd do obiektów, budynków dla jednostek stra ży po żarnej.

137

Cz. III. ZASADY REALIZACJI POLITYKI PRZESTRZENNEJ GMINY

138

1. ZASADY REALIZACJI POLITYKI PRZESTRZENNEJ GMINY W ZAKRESIE STRUKTURY FUNKCJONALNEJ.

Określone w niniejszym opracowaniu zasady gospodarowania przestrzeni ą stanowi ą wol ę władz samorz ądowych - wytyczaj ą tym samym polityk ę przestrzenn ą Polityka przestrzenna gminy okre ślona w Studium, stanowi wytyczne koordynacyjne do prowadzenia dalszych prac planistycznych, w szczególno ści sporz ądzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla obszarów nie posiadaj ących opracowanego miejscowego planu. Plany zagospodarowania przestrzennego sporz ądzone przed 1995 r. obowi ązuj ące obecnie, trac ą wa żno ść z ko ńcem 1999 r. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym nie obliguje do sporz ądzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla obszaru całej gminy. Jednak Studium okre ślaj ące polityk ę przestrzenn ą gminy wi ąż e organy gminy przy sporz ądzaniu projektu planu. W Studium okre ślono kiedy, zgodnie z art. 6 ust. 5 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, miejscowy plan zagospodarowania sporz ądza si ę obowi ązkowo na podstawie przepisów szczególnych, a tak że ze wzgl ędu na istniej ące uwarunkowania. Niezale żnie od powy ższego gospodarka przestrzenna powinna by ć prowadzona w oparciu o miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, plany takie nale ży opracowa ć w miar ę możliwo ści dla obszarów strategicznych promuj ących miasto i gmin ę, celem pozyskania inwestorów i kapitału. Polityka przestrzenna gminy kształtuje i ogranicza uprawnienia wła ścicieli do sposobu korzystania z gruntów. Z tego te ż powodu pomi ędzy ingerencj ą gminy ograniczaj ącą własno ść , a bie żą cą i planowan ą realizacj ą zada ń nale żą cych do niej (wynikaj ących z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorz ądzie terytorialnym, Dz. U. Nr 16, poz. 95 z pó źn. zm.) powinien by ć zachowany umiar i harmonia. Tak że wa żne jest godzenie aspiracji i oczekiwanego rozwoju miasta i gminy z wymaganiami wobec zachowania stanu równowagi środowiska i ładu przestrzennego. Tworz ąc zasady polityki zawarte w Studium Zarz ąd Miasta i Gminy uwzgl ędniacie tylko

139

walory funkcjonalne przestrzeni odnosz ące si ę do potrzeb gminy, ale równie ż walory plastyczne. Wraz z rosn ącym zaspokajaniem potrzeb bytowych ludzi, rosn ą potrzeby estetyczne i troska o otoczenie. Z tego wzgl ędu niezb ędna jest świadomo ść skutków okre ślonych kierunków działa ń, wprowadzanych ogranicze ń czy wzrostu intensywno ści w zagospodarowaniu przestrzennym. W Studium okre ślono w zwi ązku z tym ramowo standardy funkcjonalne i standardy zagospodarowania przestrzennego z uwagi na istniej ące uwarunkowania zwi ązane przede wszystkim ze struktur ą funkcjonalno-przestrzenn ą gminy. Proces realizacji polityki przestrzennej winien by ć na bie żą co monitorowany. Informacja o zagospodarowaniu przestrzennym i zmianach w nim zachodz ących ma fundamentalne znaczenie dla prowadzenia optymalnej gospodarki terenami. Celowym jest stworzenie w niedalekiej przyszło ści systemu informacyjnego pozwalaj ącego prowadzi ć tzw. monitoring zachodz ących zmian w zagospodarowaniu miasta i gminy. Rzetelna i aktualna informacja na temat tych zmian pozwoli reagowa ć Zarz ądowi Miasta i Gminy na” ewentualne zjawiska negatywne, pozwoli okre śli ć preferencje oraz harmonogram prac planistycznych i przedsi ęwzi ęć realizacyjnych. Rol ą Studium jest te ż promocja gminy na zewn ątrz. Okre ślona idea rozwoju przestrzenno-gospodarczego mo że sta ć si ę zach ętą do inwestowania, a tak że wyzwala ć aktywno ść społeczn ą. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest dokumentem o charakterze strategicznym (ogólnym). Zapisy Studium s ą na tyle szerokie (elastyczne), aby mo żna było unikn ąć szybkiej jego dezaktualizacji. W przypadku jednak zaistnienia istotnych okoliczno ści b ędących w sprzeczno ści z ustaleniami Studium nale ży dokona ć jego zmian - aktualizacji.

1.1. Obszary, dla których sporz ądzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jest obowi ązkowe 34

Poza obszarami obj ętymi: 1) miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego terenu usług w granicach

34 Zgodnie z Ustaw ą 2 dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 89, poz. 415, art. 13 ust. 1).

140

działki nr geod. 214/1 we wsi Miechcin, zatwierdzony Uchwał ą Nr VII/39/99 2) Rady Miejskiej Ponieca z dnia 27 lutego 1999 r. (ogłoszon ą w Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego Nr ... z dnia ...... 1999 r., poz ...... ) 3) miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego terenu działalno ści gospodarczej w granicach działek nr geod. 812, 815, 816 w m. Poniec, zatwierdzony Uchwał ą Nr VII/40/99 Rady Miejskiej Ponieca z dnia 27 lutego 1999 r. (ogłoszon ą w Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego Nr ... z dnia ...... 1999 r. , poz...... ) na pozostałym terenie miasta i gminy miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obowi ązuj ące aktualnie, strac ą wa żno ść 31.12.1999 r. 35 W zwi ązku ze wskazaniem w Studium du żej powierzchni terenów rozwojowych, mo żliwo ści ich zainwestowania wi ąza ć si ę b ędą z konieczno ści ą sporz ądzenia dla nich miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Obowi ązek sporz ądzania planów zagospodarowania wynika ć mo że z nast ępuj ących przepisów szczególnych: 1. Ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych (Dz. U. Nr 16, poz. 78 z pó źn. zm.) i dotyczy ć b ędzie zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne; 2. Ustawy z dnia 16 pa ździernika 1991 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 114, poz. 492 z pó źn, zm.) i dotyczy ć b ędzie obszarów szczególnej ochrony przyrody; 3. Ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska (Dz. U. Z 1994 r. Nr 49, poz. 196 z pó źn. zm.) 4. Ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o odpadach (Dz. U. Nr 96, poz. 592 z pó źn. zm.) i dotyczy ć b ędzie składowisk odpadów 5. Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96 z pó źn. zm.) i dotyczyć b ędzie terenów eksploatacji surowców. W studium wskazuje si ę jako jedyny teren dla którego winien by ć opracowany miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - jest to teren istniej ących i potencjalnych obszarów eksploatacji kruszywa w rejonie Dzi ęczyny, z uwagi na przewidywany sposób rekultywacji - w kierunku utworzenia zbiorników wodnych i ich wykorzystania rekreacyjnego 36 .

35 p. cz. I - rozdz. 5 36 Zgodnie z ustaw ą z dnia 4 lutego 1994 r. -Prawo geologiczne i górnicze (D L. U. Nr 27, poz. 96 z pó źn. zm) - dla terenu górniczego

141

Specyfika poszczególnych jednostek osadniczych, uwarunkowania przyrodnicze, zwłaszcza krajobrazowe, historyczne układy urbanistyczne powoduj ą, że tereny rozwojowe wskazane w studium powinny by ć kolejno, w miar ę potrzeby obj ęte procedur ą planistyczn ą. Intensyfikacja zagospodarowania i jego lokalizacja w skali ogólnogminnej wymaga opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego okre ślonych jednostek strukturalnych, aby mo żliwe było zdiagnozowanie jego skutków i oceny jego zgodno ści z po żą danym rozwojem terytorialnym obszaru oraz kierunkami ochrony środowiska. Nie okre śla si ę jednak w Studium konkretnych granic opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Zakres ich opracowa ń i kolejno ść ustala ć b ędzie gmina, w oparciu o Ustaw ę z dnia 8 marca 1990 r. o samorz ądzie terytorialnym (Dz. U. Nr 16, poz. 95 z pó źn. zm.) i Ustaw ę z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 89, poz. 415 z pó źn. zm ), je żeli zajdzie taka potrzeba. Wsie, dla których przewiduje si ę szybki wzrost przestrzenny i gospodarczy ze wzgl ędów na ich poło żenie, pełnione funkcje itp. i gdzie w zwi ązku z tym okre ślone s ą znacz ące tereny dla ich rozwoju, powinny by ć obj ęte w cało ści opracowaniem miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Dotyczy to szczególnie wsi Żytowiecko, Rokosowo, Łęka Wielka, Ł ęka Mała. W planach miejscowych winny by ć ka żdorazowo okre ślone zasady podziału terenu, wydzielania nowych działek, minimalna wielko ść wydzielanych działek, procent zabudowy działki, procentowy udział powierzchni zieleni w zagospodarowaniu działki oraz podstawowe parametry zabudowy i zasady obsługi technicznej. Lokalizacja działalno ści gospodarczej winna by ć poprzedzona opracowaniem udowadniaj ącym brak konfliktu z otoczeniem. Tereny działalno ści gospodarczej produkcyjnej powinny by ć oddzielone od zespołów zabudowy mieszkaniowo-usługowej pasami zieleni izolacyjnej. Lokalizacja zabudowy na obszarach o trudnych warunkach fizjograficznych (np. tereny na zboczach, z płytk ą wod ą gruntow ą) winna by ć poprzedzona specjalistycznymi badaniami i ekspertyzami - w tych przypadkach wielko ść inwestycji, a tak że jej technologi ę nale ży

sporz ądza si ę miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, jednak mo żna odst ąpi ć od sporz ądzania mpzp, gdy nie przewiduje si ę ujemnych skutków wpływu na środowisko, w tym przypadku konieczno ść sporz ądzenia planu wynika z istniej ących uwarunkowa ń - rekultywacji terenu w kierunku zbiorników wodnych i przeznaczenia terenu - pod rekreacj ę .

142

dostosowa ć do zbadanych warunków. W przypadkach sporz ądzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla obszarów o trudnych warunkach fizjograficznych, ich ustalenia nale ży oprze ć na wspomnianych wy żej badaniach i ekspertyzach. Opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla terenów, gdzie mogłaby mie ć miejsce zorganizowana działalno ść inwestycyjna (np. mieszkaniowa, usługowa, produkcyjna) lub gdzie realizowane miałyby by ć cele publiczne, stworzy szans ę dla rozwoju gminy, sprzyja ć b ędzie pozyskiwaniu inwestorów miejscowych jak i spoza gminy. Oferta terenów pod zainwestowanie stanowi znakomity element promocyjny dla samorz ądów lokalnych.

1.2. Polityka przestrzenna gminy w zakresie rolnictwa.

Studium tworzone jest w okresie transformacji polskiego rolnictwa w kierunku wymaganym przez Uni ę Europejsk ą. Wspólna Polityka Rolna stwarza konieczno ść racjonalizacji produkcji poprzez zwi ększanie wielko ści gospodarstw, likwidacji niewielkich gospodarstw, zaniechania upraw na cz ęś ci areału, zwi ększanie zalesie ń, odłogowania gruntów rolnych. Istotne znaczenie dla gminy o funkcji rolniczej i mieszka ńców, których blisko 70% utrzymuje si ę z rolnictwa ma fakt, ci ągle obni żaj ącej si ę warto ści pracy przy prostej produkcji rolnej. Sytuacja taka spowoduje w gminie rolniczej naturaln ą potrzeb ę lokowania kapitału w przetwórstwie daj ącym wy ższe zyski oraz, aby zapobiec spadkowi dochodów uzyskiwanych z prostej produkcji rolnej zwi ększanie areału gospodarstw dla podniesienia efektywno ści produkcji i obni żenia kosztów przypadaj ących na 1 osob ę zatrudnion ą w rolnictwie. Przy takiej zmianie struktury rolnictwa, nadmiar ludno ści utrzymuj ącej si ę z rolnictwa b ędzie szuka ć zatrudnienia w pozostałych działach gospodarki - usługach, handlu i produkcji, w tym i przetwórstwie rolno-spo żywczym. Dlatego w studium wyznacza si ę przestrze ń mog ącą przej ąć ludno ść odchodz ącą z pracy w rolnictwie. Stwarza ć si ę b ędzie warunki dla: • rozwoju drobnego przemysłu rolnego przetwarzaj ącego miejscowe surowce

143

• rozwoju działalno ści pozarolniczej pod warunkiem zachowania pełnego bezpiecze ństwa wzgl ędem środowiska, • rozbudowy sieci usług produkcyjnych, społecznych i komunalnych. Przebudowa wsi w kierunku rozwoju funkcji zwi ązanych z gospodark ą roln ą (obsługa rolnictwa, przetwórstwo) i funkcji pozarolniczych usługowych na terenach wiejskich, np. turystyk ą, umo żliwi powstanie nowych miejsc pracy, co zaktywizuje sił ę robocz ą, o żywi życie gospodarcze i społeczne wsi, a w ko ńcowym efekcie wpłynie na popraw ę statusu materialnego ludno ści.

1.3. Gospodarka nieruchomo ściami - tworzenie gminnego zasobu nieruchomo ści.

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomo ściami (Dz. U. Nr 115, poz. 741, art. 24, ust. 3) stanowi, że podstaw ą tworzenia gminnego zasobu nieruchomo ści jest Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. W zwi ązku z faktem, że budowa poprawnego zasobu nieruchomo ści w przyszło ści b ędzie wa żnym instrumentem kształtuj ącym po żą dane kierunki rozwoju gminy, okre ślenie jego wielko ści i zasi ęgu stanowi ć b ędzie jedno z wa żniejszych zada ń Zarz ądu . Przy wła ściwie ustalonych granicach zasobu i jego przeznaczenia (dotyczy terenów pod budownictwo mieszkaniowe i infrastruktur ę) po zapisaniu w planach miejscowych zagospodarowania przestrzennego tego stanu, mo żliwe b ędzie przez gmin ę nabywanie nieodpłatne od Skarbu Pa ństwa gruntów i kreowanie w tym zakresie rozwoju gminy. Posiadaj ąc zasoby wolnych gruntów do zagospodarowania Gmina mo że tak że sta ć si ę sama inwestorem, albo wnosz ąc grunty w formie aportu jako udziałowiec w spółkach prawa handlowego. Przedsi ęwzi ęcia na gruntach z zasobu mog ą dotyczy ć zarówno celów publicznych, jak i mieszkalnictwa i działalno ści gospodarczej. Posiadanie przez gmin ę zasobów gruntów w pełni uzbrojonych przeznaczonych pod zainwestowanie stanowić mo że wa żny element w polityce przestrzennej i promocji gminy. Przewiduje si ę, że rynek nieruchomo ści w gminie, podobnie jak w całym regionie b ędzie stopniowo si ę zmieniał w zakresie cen gruntów i dostosowywał do poziomu cen europejskich, je żeli nie zostanie zagwarantowana jego prawna ochrona. Dotyczy ć to b ędzie zarówno cen gruntów rolnych jak i przeznaczonych na cele nierolnicze. Obecnie na terenie gminy notuje si ę niewielk ą poda ż nieruchomo ści w stosunku do

144

popytu. Gmina mo że i powinna tworzy ć zasoby gruntów i w ramach tych zasobów, ma bowiem wpływ na kierunki rozwoju przestrzennego jak i gospodarczego. Zasoby mog ą by ć wykorzystywane pod komunalne budownictwo, usługi w zakresie zada ń nało żonych na gminy przez normy prawne, obiekty administracyjne, zieleń komunaln ą jak równie ż na aktywizacje gospodarcz ą.

1.4. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec.

Obszary dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne: 1.4.1. Zamierza si ę sporz ądzi ć miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla nast ępuj ących obszarów zmiany studium: A. Gmina Poniec: − obszar orientacyjny lokalizacji siłowni wiatrowych wraz z infrastruktur ą techniczn ą, − potencjalne obszary rozwoju miejscowo ści - zabudowa mieszkaniowo - usługowa, oznaczone na rysunku zmiany studium symbolem „1”; B. Obszar zbiornika retencyjnego, oznaczony na rysunku zmiany studium symbolem „2”. C. Obszary zabudowy techniczno - produkcyjnej, oznaczone na rysunku studium symbolami „3”, „4”, „5” i „6”. 1.4.2. W granicach opracowania zmiany studium dopuszcza si ę zmian ę przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne.

1.5. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec. Obszary dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne: - dla obszarów obj ętych zmian ą studium.

145

1.6. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec. Obszary dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne: - dla obszarów obj ętych zmian ą studium.

2. ZASADY REALIZACJI POLITYKI PRZESTRZENNEJ GMINY W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA I KRAJOBRAZU Polityka przestrzenne gminy w tym zakresie sprowadza si ę do pełnego wprowadzenia zasad zrównowa żonego rozwoju w działalno ści społeczno - gospodarczej i uzyskania stanu środowiska, który wg obecnie przyjmowanych kryteriów mo żna uzna ć za po żą dany i zapewniaj ący bezpieczna egzystencj ę społeczno ści lokalnej oraz stabilne funkcjonowanie przyrody. W ochronie środowiska przyj ęto dwie strategie: 1. strategi ę pasywn ą, która jest w zasadzie ochron ą prywatn ą zmierzaj ącą do zachowania walorów i zasobów środowiska w najcenniejszych jego obszarach (ochrona konserwatorska cennych przyrodniczo obszarów, pomników przyrody) 2. strategi ę aktywn ą - oznaczaj ącą podniesienie przyrodniczego potencjału obszaru gminy, przeciwdziałanie zagro żeniom środowiska środkami technicznymi, administracyjnymi i przestrzennymi. W studium uwarunkowana i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Poniec sprawy środowiska, zgodnie z zapisan ą w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym zasad ą zrównowa żonego rozwoju - s ą priorytetowe. Wynika z tego potrzeba ukierunkowania działa ń społeczno ści lokalnej na racjonalne użytkowanie krajobrazu i naturalnych zasobów przyrody. Składa si ę na to utrzymanie odpowiedniej jako ści poszczególnych abiotycznych komponentów środowiska (powietrza, wody, gleby, rze źby) oraz zapewnienie trwało ści naturalnych i seminaturalnych ekosystemów le śnych, torfowiskowych, bagiennych, wodnych, ł ąkowych oraz kształtowania ładu ekologicznego, przestrzennego i estetycznego w gminie. Efektem tych działa ń ma by ć podniesienie jako ści życia człowieka, jego bytowanie w czystym, zdrowym środowisku i pi ęknym otoczeniu. Istotne znaczenie ma tu kwestia świadomo ści ekologicznej mieszka ńców, rozró żnianiu ładu i nieładu. Bowiem problemy ekologiczne to problemy moralno ści i odpowiedzialności - woli oraz potrzeb społeczno ści lokalnej, co do jako ści środowiska i poszanowania otoczenia.

146

Planowanie przestrzenne jest podstawowym narz ędziem dla realizacji postulatów ochrony przyrody i kształtowania środowiska. Ustalenia dotycz ące polityki gminy w stosunku do środowiska przyrodniczego b ędą stanowiły obowi ązuj ącą podstaw ę w formułowaniu zasad zagospodarowania terenów w sporz ądzanych w nast ępnej kolejno ści miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Dla gminy Poniec kształtowane obszary rekreacyjne w rejonie Dzieczyny s ą jedn ą z niewielu podstaw jej rozwoju. Gmina poło żona jest z boku znacz ących pasm zurbanizowanych i terenów atrakcyjnych dla inwestorów przedsi ęwzi ęć gospodarczych. Pokazanie mo żliwo ści i kierunków jej rozwoju w kontek ście wykorzystania tych zasobów stanowi ć mo że jeden z najwa żniejszych elementów strategii gminy. W zakresie realizacji tak ustale ń planu ochrony jak i studium dotycz ących rozwoju rekreacji ogromne znaczenie będzie miała inicjatywa indywidualna. Od lokalnej społeczno ści zale żeć b ędzie i ró żnorodna oferta turystyczna (agroturystyka, o środki jazdy konnej, pensjonaty, obiekty gastronomiczne, pokoje go ścinne) jak i podnoszenie jako ści przestrzeni rekreacyjnej (estetyzacja wsi, zagród, zadrzewienia śródpolne, informacja turystyczna). Bowiem nale ży zda ć sobie spraw ę, że rekreacja na obszarze gminy Poniec odbywa ć si ę b ędzie w szeroko poj ętym krajobrazie kulturowym - rolniczym, dlatego te ż tak wa żna jest dbało ść o jego fizjonomi ę. Atrakcyjny krajobraz rolniczy, malowniczo ść , wi ększa ró żnorodno ść - nabiera cech krajobrazu wypoczynkowego. Alternatyw ą dla masowej turystyki w du żych zorganizowanych zespołach wypoczynkowych, mo że by ć oferta gminy w zakresie specjalistycznych form turystyki, których baz ą b ędą miejscowe walory naturalnej przyrody, lasy, krajobraz, woda, zasoby dziedzictwa kulturowego (sie ć dróg rowerowych, konnych, szlaki turystyki pieszej). Wobec przyj ęcia jako wiod ącej dla miasta i gminy - funkcji wypoczynkowo- turystycznej, poza oczywistymi rygorami zapewnienia odpowiedniej jako ści wszystkich komponentów środowiska, niezwykle istotne jest wykreowanie krajobrazu wypoczynkowego, którego znacz ącymi elementami s ą ziele ń i wody. W tym układzie potrzebna jest rehabilitacja zabudowy śródmiejskiej w Poniecu (w sensie architektonicznym, funkcjonalnym - usługi centrotwórcze, obsługa turystyki), która powinna sta ć si ę wizytówk ą miasta.

147

148

1. Uwarunkowania rozwoju 1.1. Uwarunkowania przyrodnicze - poło żenie terenu opracowania poza terenami udokumentowanych złó ż kopalin, - poło żenie terenu opracowania poza terenami osuwisk oraz obszarów predestynowanych do ruchów masowych ziemi, - poło żenie terenu opracowania poza granicami Głównych Zbiorników Wód Podziemnych oraz stref ochrony po średniej uj ęć wód podziemnych, - poło żenie terenu opracowania poza sieci ą terenów podlegaj ących ochronie w formie systemu NATURA 2000, - poło żenie terenu opracowania poza głównymi trasami przelotów ptactwa, - brak ostoi gniazdowania ptaków oraz obszarów chronionego krajobrazu, - poło żenie gminy Poniec w strefie korzystnych warunków wiatrowych, - dominacja terenów otwartych u żytkowanych w formie gruntów ornych i ł ąk, - mo żliwo ść wyst ąpienia lokalnych podtopie ń w rejonie Masłówki, Szurkowskiego Rowu, Zakrzewskiego Rowu, - niska lesisto ść terenu opracowania. 1.2. Uwarunkowania wynikaj ące z zagospodarowania przestrzennego - brak istniej ących terenów zurbanizowanych - zabudowanych; - poło żenie obszarów obj ętych opracowaniem w otoczeniu terenów zurbanizowanych lub w s ąsiedztwie istniej ącej zabudowy mieszkaniowej, zagrodowej, usługowej lub produkcyjnej, - dost ępno ść komunikacyjna poprzez sie ć dróg gminnych. 1.3. Uwarunkowania infrastrukturalne - poło żenie obszarów opracowania w pobli żu sieci infrastruktury technicznej umo żliwiaj ących wyposa żenie terenów w infrastruktur ę techniczn ą, - blisko ść głównych punktów zasilania, do których mo żna odprowadza ć wyprodukowan ą energi ę elektryczn ą, - przebieg przez teren gminy energetycznych linii przesyłowych wysokiego napi ęcia. 1.4. Inne uwarunkowania - brak obiektów obj ętych ochron ą konserwatorsk ą na podstawie wpisu do rejestru zabytków. 2. Kierunki rozwoju 2.1. Wyznacza si ę: a) tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych o mocy przekraczaj ącej 100 kW wraz z towarzysz ącymi terenami komunikacji i infrastruktury technicznej.

149

b) stref ę ochronn ą elektrowni wiatrowych o mocy przekraczaj ącej 100 kW. 2.2. Dla terenu lokalizacji elektrowni wiatrowych o mocy przekraczaj ącej 100 kW wraz z towarzysz ącymi terenami komunikacji i infrastruktury technicznej: a) ustala si ę lokalizacj ę elektrowni wiatrowych oraz upraw rolnych, b) dopuszcza si ę lokalizacj ę urz ądze ń i sieci infrastruktury technicznej (w tym infrastruktury technicznej i komunikacji), c) dopuszcza si ę lokalizacj ę urz ądze ń i budowli do pomiaru parametrów wiatru o wysoko ści nie przekraczaj ącej 150 metrów, d) zakazuje si ę lokalizacji obiektów mieszkaniowych i terenów podlegaj ących ochronie akustycznej. 2.3. W strefie ochronnej elektrowni wiatrowych o mocy przekraczaj ącej 100 kW: a) dopuszcza si ę lokalizacj ę urz ądze ń i sieci infrastruktury technicznej (w tym infrastruktury technicznej i komunikacji), b) zakazuje si ę lokalizacji obiektów mieszkaniowych i terenów podlegaj ących ochronie akustycznej, c) dopuszcza si ę lokalizacj ę urz ądze ń i budowli do pomiaru parametrów wiatru o wysoko ści nie przekraczaj ącej 150 metrów. 2.4. Kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u żytkowania terenu lokalizacji elektrowni wiatrowych o mocy przekraczaj ącej 100 kW wraz z towarzysz ącymi terenami komunikacji i infrastruktury technicznej: a) wysoko ść elektrowni wiatrowych (mierzona od poziomu terenu do śmigła w jego najwy ższym poło żeniu) nie wi ększa ni ż 250 m nad poziomem terenu, b) oddziaływanie elektrowni wiatrowych nie mo że powodowa ć przekroczenia standardów jako ści środowiska zgodnie z przepisami odr ębnymi, c) zaleca si ę lokalizowanie elektrowni wiatrowych o zbli żonych gabarytach, konstrukcjach wie ż i kolorystyce. 2.5. Na terenach le śnych zakazuje si ę lokalizowania zabudowy. Na terenach rolniczych – gruntów rolnych i ornych zakazuje si ę wyznaczania nowych terenów zabudowy mieszkaniowej lub zagrodowej oraz terenów podlegaj ących ochronie akustycznej zgodnie z przepisami odr ębnymi. 2.6. Na terenie lokalizacji elektrowni wiatrowych o mocy przekraczaj ącej 100 kW oraz zwi ązanej z nimi infrastruktury technicznej i komunikacyjnej zakazuje si ę lokalizowanie nowej zabudowy mieszkaniowej, jednocze śnie dopuszcza si ę zagospodarowanie ich w formie terenów rolniczej przestrzeni produkcyjnej – gruntów ornych oraz terenów u żytków zielonych.

150

Lokalizacja elektrowni wiatrowych musi odbywa ć si ę z uwzgl ędnieniem przepisów odr ębnych oraz wyników monitoringu ornitologicznego i nietoperzy. 2.7. Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego: − prowadzenie gospodarki odpadami zgodnie z Regulaminem utrzymania czysto ści i porz ądku na terenie gminy Poniec i przepisami odr ębnymi, − na styku obszarów o ró żnych funkcjach nale ży utrzyma ć okre ślony dla danego terenu dopuszczalny poziom d źwi ęku zgodnie z przepisami odr ębnymi, − zapewnienie obiektom wpisanym do rejestru zabytków wła ściwej ekspozycj ę poprzez zakaz lokalizacji w ich bezpo średnim otoczenia obiektów wielkogabarytowych, stanowi ących nieodpowiedni ą dominant ę. 2.8. Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej. W zakresie infrastruktury technicznej nale ży (w zale żno ści od posiadanych mo żliwo ści): − odprowadza ć ścieki bytowe do sieci kanalizacji rozdzielczej lub szczelnych zbiorników bezodpływowych, z których b ędą one systematycznie wywo żone przez koncesjonowanego przewo źnika do miejsc wskazanych przez słu żby gminne, − ponadto rozwój infrastruktury technicznej powinien by ć zgodny z kierunkami rozwoju infrastruktury technicznej opisanymi w dziale 6. „KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ – str. 122, przy jednoczesnym d ąż eniu do lokalizacji na terenie gminy odnawialnych źródeł energii m. im. poprzez lokalizacj ę elektrowni wiatrowych. Rozwój systemu komunikacji powinien by ć zgodny z kierunkami rozwoju komunikacji opisanymi w dziale 5. „KIERUNKI ROZWOJU UKŁADU KOMUNIKACYJNEGO” – str. 120 2.9. Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej 2.9.1. Działalno ść inwestycyjna na terenie zabytków uj ętych w gminnej ewidencji zabytków, wymaga uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. 2.9.2. W odniesieniu do kształtowania nowej zabudowy w s ąsiedztwie obszarów i obiektów chronionych (wpisanych do rejestru i uj ętych w ewidencji zabytków) ustala si ę obowi ązek − nawi ązania do regionalnej, tradycyjnej specyfiki budowlanej (odpowiednie wkomponowanie w historyczne otoczenie i krajobraz,

151

wykonanie w materiale tradycyjnym, dachy pokryte dachówk ą lub materiałem dachówkopodobnym w kolorze czerwonym lub grafitowym), − wysoko ść nowej zabudowy nie wi ększ ą ni ż wysoko ść istniej ącej, mieszkaniowej zabudowy s ąsiedniej, − nawi ązywania wystroju elewacji do tradycyjnych rozwi ąza ń. 2.9.3. Wyznacza si ę stref ę ochrony archeologicznej, zgodnie z granicami zespołów stanowisk archeologicznych uj ętych w gminnej ewidencji zabytków. 2.10. W zakresie kierunków i zasad kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej nale ży d ąż yć do: − utrzymania wysokiego udziału powierzchni terenów gruntów ornych w strukturze przestrzennej, − ograniczenia wprowadzania nowej zabudowy na terenach gruntów ornych wysokich klas bonitacyjnych, 2.11. Obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne Ponadto stwierdza si ę wyst ępowanie gruntów wymagaj ących uzyskania zgody na zmian ę przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze. Zgody wymagaj ą tereny inwestycyjne oraz tereny lokalizacji obiektów infrastruktury komunikacyjnej i technicznej, w tym elektrowni wiatrowych wyznaczone w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami prawa. Ustala si ę zachowanie istniej ących gruntów le śnych. 2.12. Obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym. Dopuszcza si ę realizacj ę celów publicznych o charakterze lokalnym Linie rozgraniczaj ące obszarów, na których b ędą realizowane inwestycje celów publicznych zostan ą wyznaczone w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Na obszarach obj ętych zmian ą studium dopuszcza si ę lokalizacj ę inwestycji celu publicznego z zakresu ł ączno ści publicznej w postaci infrastruktury telekomunikacyjnej. 2.13. Na terenie opracowania nie wyst ępuj ą obszary na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o ponad lokalnym znaczeniu. 2.14. Na terenie opracowania nie wyst ępuj ą obszary, dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych oraz nie wyznacza si ę obszarów

152

wymagaj ących przeprowadzenia scale ń i podziału nieruchomo ści. Nie zakłada si ę wyznaczenia obszarów lokalizacji obiektów handlowych o powierzchni sprzeda ży powy żej 2000 m 2. 2.15. Na terenie opracowania nie wyst ępuj ą obszary szczególnego zagro żenia powodzi ą oraz obszary osuwania si ę mas ziemnych. 2.16. Na terenie opracowania nie wyst ępuj ą obiekty lub obszary, dla których wyznacza si ę w zło żu kopaliny filar ochronny. 2.17. Na terenie opracowania nie wyst ępuj ą obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowi ązuj ące na nich ograniczenia prowadzenia działalno ści gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. z 1999 r. Nr 41, poz. 412 z pó źn. zm.). 2.18. Na terenie opracowania nie wyst ępuj ą tereny zamkni ęte. 2.19. Na terenie opracowania nie wyst ępuj ą obszary wymagaj ące przekształce ń, rehabilitacji lub rewitalizacji. 2.20. Na terenie opracowania nie wyst ępuj ą obszary problemowe. 2.21. Obiekty o wysoko ści równej i wi ększej jak 50 m n.p.t. wymagaj ą zgłaszania przed wydaniem pozwolenia na budow ę do Szefostwa Słu żby Ruchu Lotniczego Sił Zbrojnych RP – Wydział Lotniskowy.

153