POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIA TRANSPORTU
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA
TRANSPORT XXI WIEKU
THE TRANSPORT OF THE 21st CENTURY
MATERIA Y KONFERENCYJNE CONFERENCE PROCEEDINGS
BIA OWIE A 21 – 24 wrze nia 2010
Redakcja naukowa Miros³aw Siergiejczyk
Teksty wydrukowanych materia³ów zamieszczono w postaci edytorskiej nades³anej przez Autorów
Opracowanie techniczne Andrzej Szmigiel
© Copyright by Wydzia³ Transportu Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2010
Utwór w ca³oœci ani we fragmentach nie mo¿e byæ powielany ani rozpowszechniany za pomoc¹ urz¹dzeñ elektronicznych, mechanicznych, kopiuj¹cych, nagrywaj¹cych i innych, w tym nie mo¿e byæ umieszczany ani rozpowszechniany w internecie bez pisemnej zgody posiadacza praw autorskich
ISBN 978-83-7207-891-9
Druk i oprawa: Drukarnia Oficyny Wydawniczej Politechniki Warszawskiej, tel. 022 234-40-26 Oficyna Wydawnicza PW, ul. Polna 50, 00-644 Warszawa. Wydanie I. Zamówienie nr 362/2010
TRANSPORT XXI WIEKU THE TRANSPORT OF THE 21st CENTURY
Konferencja zorganizowana pod patronatem
JM REKTORA POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ
KOMITETU TRANSPORTU PAN
oraz Honorowym patronatem
MARSZA KA WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
5
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA
TRANSPORT XXI WIEKU THE TRANSPORT OF THE 21st CENTURY
PARTNER WSPIERAJ CY Polska Agencja eglugi Powietrznej
SPONSORZY
Sposor przejazdu poci giem specjalnym PESA S.A. Bydgoszcz
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Recenzenci Reviewers
Tomasz Ambroziak Lech Bukowski Zbigniew Burciu W odzimierz Choroma ski Andrzej Chudzikiewicz Krzysztof Chwesiuk Miros awa D browa – Bajon Jerzy Girtler Iwona Grabarek Lucjan Grochowski Jan Gronowicz Stanis aw Gucma Stanis aw Guzowski Jerzy Hajduk Marek Idzior Marianna Jacyna Zofia Jó wiak Piotr Kawalec Jerzy Kisilowski Lech Kobyli ski W adys aw Koc Gerard Krawczyk Jerzy Leszczy ski Bogus aw Liberadzki Andrzej Lewi ski Marek Litwin Zbigniew Lozia Miros aw Luft Jerzy Madej Marek Malarski Jerzy Manerowski Jerzy Merkisz Jerzy Mikulski Miros aw Nader Tadeusz Niedziela Tomasz Nowakowski Zbigniew Pietrzykowski Andrzej Rudnicki Miros aw Siergiejczyk Jacek Skorupski Zbigniew Smalko Bogdan Sowi ski Janusz Szpytko El bieta Szychta Grzegorz Szyszka Tadeusz Tatara Kazimierz Towpik Wojciech Wawrzy ski Adam Weintrit Andrzej Wilk Wies aw Zab ocki Wojciech Zamojski Krzysztof Zboi ski Antoni ochowski Józef urek Andrzej urkowski
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Spis referatów
Teresa Abramowicz-Gerigk - Kompleksowa analiza bezpiecze stwa systemu statek - port w aspekcie operacji manewrowych promów Comprehensive safety analysis of ship - port system with respect to ferry manoeuvring operations ...... 27 Tomasz Ambroziak, Roland Jachimowski - Aspekt przydzia u odbiorców w problemie integracji hierarchicznego systemu dystrybucji Aspect of recipients allocation in problem of hierarchical distribution network integration ...... 28 Tomasz Ambroziak, Ilona Jacyna - Projektowanie regularnych hierarchicznych sieci logistycznych Organization modeling logistics centers in the hierarchical logistic network of regular structure ...... 29 Tomasz Ambroziak, Konrad Lewczuk - Problematyka buforowanie przep ywu materia ów w aspekcie harmonogramowania procesu transportu wewn trznego Problems of material flow buffering in aspect of internal transport process scheduling ...... 30 I.B. Arefyev, A.A. K awdijew - Technologia modelowania w z ów transportowych Technology of shaping transport buns ...... 31 Krzysztof Banaszek - Nawigacja obszarowa oraz osi gi systemów GNSS/EGNOS jako podstawa do poprawy pozycjonowania, separacji oraz wzrostu pojemno ci lotniska Performance based navigation and GNSS/EGNOS system capabilities – enabler for better positioning and separation of aircraft and airport capacity improvements ...... 32 Ryszard Barcik, Marcin Jakubiec - Zarz dzanie kosztami w transporcie Management of costs in transportation ...... 33 Arkadiusz Barczak - Wnioskowanie abdukcyjne w procesie planowania strategii zrównowa onego rozwoju Abductive inference in the process of the planning of the strategy of sustainable development ...... 34 Tadeusz Basiewicz, Andrzej Go aszewski, Kazimierz Towpik -Nawierzchnia kolejowa z kompozytem t uczniowym Railway superstructure with reinforced ballast ...... 35 Marcin Bednarek, Tadeusz D browski, Les aw B dkowski -Diagnozowanie bezpieczno ciowe systemu kierowca – samochód Safety diagnosing of the driver-vehicle system ...... 36 Sylwia B czkowska - G ówne przyczyny wypadków w transporcie towarów niebezpiecznych w latach 2007-2008 Main reasons of cases in transport of dangerous goods in last years 2007-2008 ...... 37
9
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Andrzej Bia o , Pawe Gradowski - Rola jednostki notyfikowanej w procesie homologacji urz dze srk The role notified body in process of homologation control-command devices ...... 38 Andrzej Bia o , Pawe Gradowski, Marta Gryglas - Wp yw nowoczesnych urz dze srk na wzrost przepustowo ci linii kolejowych Influence of modern devices control-command on development of capacity railway lines ...... 39 Ye. Blokhin, A. Pshin’ko, S. Myamlin - Comparison of motor-rail cars dynamic characteristics ...... 40 Magdalena Bluszcz, Marianna Jacyna - Koncepcja modelu obs ugi logistycznej miasta Concept of city logistics service ...... 42 Stanis aw Bogdanowicz - Metoda ustalania wspó czynnika dynamicznego wykorzystania adowno ci pojazdu The method of determining the dynamic vehicle capacity utilization ratio ...... 43 Piotr Bojar, Maciej Woropay, ukasz Mu lewski - Propozycja budowy metody oceny niepo danych dzia a ludzi usytuowanych w systemie antropotechnicznym i jego otoczeniu Proposal of a metod to evaluate of the undesirable action of the people inside anthropotechnical system and his souranding ...... 44 Piotr Bojarczak, Piotr Lesiak - Zastosowanie sieci neuronowych w wizyjnej automatycznej identyfikacji uszkodze podk adów kolejowych Application of neural networks into automatic visual diagnostic of railway wooden sleepers ...... 45 Adam Bugaj, Krzysztof Grochowski - Wst pna analiza mo liwo ci wspomagania dy urnego ruchu w prowadzeniu dokumentacji Introductory analyze of capability of computer aided train dispatcher documentation ...... 46 Zbigniew Burciu - Podstawy analizy systemowej akcji ratowniczej Basis of sar action system analysis ...... 47 W odzimierz Choroma ski, Jerzy Kowara - Koncepcja struktury sieci torowej dla pojazdów PRT The track concept of Personal Rapid Transit system ...... 48 W odzimierz Choroma ski, Jerzy Kowara - Wybrane zagadnienia komputerowego wspomagania prac projektowych pojazdów transportu PRT The selected problems of computer aided design of PRT (Personal Rapid Transit) vehicles ...... 49 W odzimierz Choroma ski, Jerzy Madej - Innowacyjny uk ad biegowy wagonika kolejki PRT dla torowych rozjazdów pasywnych Innovative running gear of the prt railway wagons for rail network with passive turnouts ...... 50
10
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Marcin Chrzanowicz - Wp yw napi cia zasilaj cego i rodzaju ród a wiat a na parametry wi zki wietlnej projektorów samochodowych Input voltage effects and type of light source on light beam parameters into car projectors ...... 51 Krzysztof Chwesiuk - Zintegrowany system informatyczny zarz dzania w logistyce Integrated computer system of management in logistics ...... 52 Bartosz Czechyra, Bartosz Firlik, Andrzej Chudzikiewicz - Za o enia i podstawowe wymagania systemu monitorowania stanu technicznego lekkiego pojazdu szynowego Assumptions and basic requirements for technical state monitoring system of a light rail vehicle ...... 53 Grzegorz Dobrzy ski - Badania symulacyjne i eksperymentalne wózka inwalidzkiego z opcj jazdy po schodach jako elementu systemów transportu osób niepe nosprawnych Simulation and laboratory studies of a mechatronic wheelchair with the function of overcoming physical obstruction ...... 54 Miros aw Dusza, Krzysztof Zboi ski - Stateczno ruchu modelu pojazdu szynowego w aspekcie istnienia rozwi za wielokrotnych Railway vehicle model stability analysis in the context of multiple solutions existence ...... 55 Janusz Dyduch, Maksymilian Szczygielski - Modelowanie systemu kontroli niezaj to ci torów Modelling of track occupancy system ...... 56 Ireneusz Fechner, Marcin Hajdul, Stanis aw Krzy aniak - Koncepcja jednolitego planu rozwoju regionalnego jako szansa na wzrost przewozów intermodalnych w Polsce Concept of uniform regional development plan as a chance to increase of intermodal transport in Poland ...... 57 Janusz Fija kowski - Wybrane problemy projektowania obiektów i procesów w systemach logistycznych Some designing problems of logistics objects and processes ...... 58 Krzysztof Fiok - Koncepcja r cznie nap dzanego wózka inwalidzkiego zwi kszaj cego mobilno osób niepe nosprawnych Improving mobility of disabled people – concept of a manual wheelchair ...... 59 Krzysztof Firl g - Realizacja specjalizowanych sterowników ruchu drogowego Realization of specialized traffic controllers ...... 60 Bartosz Firlik, Bartosz Czechyra - Za o enia i podstawy symulacyjne systemu monitorowania stanu technicznego toru tramwajowego Technical state monitoring system for light rail track – assumptions and simulation basics ...... 61
11
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Marcin Folty ski, Izabela Jele - Stymulacja rozwoju lokalnych planów dzia ania w obszarze miejskiej dystrybucji towarów Stimulation of development of local action plans in the area of urban distribution of goods ...... 62 Zdzis aw Frankowicz - Systemowe podej cie do ustalenia struktury rodka transportu, jako z o onego systemu technicznego przemieszczaj cego si w ekosferze System approach to the structure of means of transport as comprehensive technical system relocating in ecosphere ...... 63 Ma gorzata Gajewska, S awomir Gajewski, Andrzej Marczak, Marcin Sokó - Analiza wymaga jako ciowych dla us ug przesy ania danych w systemie RSMAD Analysis of quality of service requirements for data transmission in the RSMAD system ...... 65 Daniel Gajewski, Andrzej Szarata - Wahania ruchu na ulicach Warszawy Fluctuation of the traffic volume in Warsaw ...... 66 S awomir Gajewski, Ma gorzata Gajewska, Ryszard Katulski, Andrzej Marczak, Marcin Sokó , Janusz Staniszewski - Radiowy system monitorowania i akwizycji danych z urz dze fotoradarowych– cechy i za o enia funkcjonalne systemu Radio System for Monitoring and Acquisition of Data from traffic enforcement cameras – features and assumptions of the system ...... 67 Wies aw Galor, Anna Galor - Projektowanie urz dze odbojowych jako element zarz dzania bezpiecze stwem nawigacji The design of fenders as element of navigational safety managing ...... 68 Janusz Gardulski, Jan Adamczyk, Jan Targosz - Wyznaczanie stochastycznego wymuszenia kinematycznego samochodu przez rzeczywisty profil drogi ...... 69 Andrzej G gorowski - Symulacyjne badania sztywno ci zawieszenia siedziska w aspekcie oceny drga oddzia uj cych na operatora pojazdu Simulation study on stiffness of suspension seat in the aspect of the vibration assessment affecting on a vehicle driver ...... 70 Miros aw Gerigk - Model ryzyka utraty statku w warunkach niepewno ci A risk model for assessing the ship sinkability in uncertain conditions ...... 71 Adrian Gill, Adam Kadzi ski - Klasyfikacje rodków redukcji ryzyka zagro e w warstwowych modelach systemów bezpiecze stwa w transporcie Classifications of the risk reduction measures in the layered safety systems in transport ...... 72 Stanis aw Gondek - Czy tramwaj szybki skróci czas podró owania? Did the high speed tram reduce the journey time? ...... 73 Iwona Grabarek - Znaczenie czynników ergonomicznych w projektowaniu kabin pojazdu PRT The importance of ergonomic factors in prt vehicle desinging ...... 74
12
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Iwona Grabarek, Sylwia B czkowska - Analiza czynników warunkuj cych ergonomiczne warunki pracy i bezpiecze stwo podczas transportu towarów niebezpiecznych Analysis of factors determining ergonomic conditions of driver’s workplace and the safety transport of dangerous goods ...... 75 Marcin Grabowski, Sylwester G ady - Metoda przydzia u lotów do stanowisk odprawy biletowo-baga owej w porcie lotniczym Alignment of flights to airport’s check-in desks method ...... 76 Pawe Gradowski, Marta Gryglas - Potencjalne korzy ci z zastosowania ERTMS Potential benefit with ERTMS ...... 77 Lucjan Grochowski - Integracja programowalnych us ug logistycznych w WEB Integration of logistics programmable services in the WEB ...... 78 Lucjan Gucma, Maciej Gucma, Andrzej B k - System pilotowo dokingowy – nowe narz dzie zabezpieczenia operacji morskich Pilot Docking System – new tool for safe maritime operation ...... 79 Stanis aw Gucma - Poziom ufno ci przy projektowaniu dróg wodnych terminali LNG Confidence level in designing waterways to LNG terminals ...... 80 Sambor Guze, Leszek Smolarek - Markowski model bezpiecze stwa nawigacyjnego statku na akwenie otwartym Markov model of the ship’s navigational safety on the open water area ...... 81 Marek Guzek, Rafa S. Jurecki, Zbigniew Lozia, Wies aw Pieni ek, Tomasz L. Sta czyk - Badania reakcji kierowców w sytuacjach przedwypadkowych. Badania na torze i w symulatorze jazdy samochodem Research studies on driver’s reactions in preaccident situations. Test track and driving simulator environment ...... 82 Marek Guzek - Niepewno rekonstrukcji ruchu samochodu na podstawie zapisów urz dze typu ADR/EDR Uncertainty of car motion reconstruction based on records of ADR/EDR type of devices ...... 83 Jerzy Hajduk - Bezpiecze stwo transportu kontenerów na statkach morskich Safety of container’s carriage at sea ...... 84 Ewa H cia - Zarz dzanie programami i projektami europejskimi w zakresie transport The european programmes and projects management in transport field ...... 85 . ., . ., . ., ! N.#., W R.W. - P ...... 86 Teresa Idzikowska, Krzysztof Banaszek - Rola i znaczenie normalizacji w bezpiecze stwie transportu The role and importance of standardisation in transport safety ...... 92
13
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Roland Jachimowski, Micha K odawski, Konrad Lewczuk, Jolanta aak - System logistyczny Polski na tle wybranych krajów europejskich Logistics system of poland in comparison with logistic systems of selected european countries ... 93 Jacek Jachowski, Przemys aw Krata - Wykorzystanie p etwowych stabilizatorów ko ysa bocznych statku w biernym trybie pracy Application of active fin roll stabilizers in passive mode of work ...... 94 Ilona Jacyna, Dariusz Pyza - Problematyka doboru wska ników oceny infrastruktury transportowej w aspekcie komodalno ci Selection of infrastructure evaluation criteria in aspect of co-modality ...... 95 . ., Q.N. - O ! ...... 96 Kazimierz Jamroz - Analiza kategorii strat w wypadkach drogowych Analysis of categories of road accident loss ...... 100 Jacek Januszewski - Przysz o ciowe wykorzystanie nawigacyjnych systemów satelitarnych w transporcie Future Satellite Navigation Systems transport markets and applications ...... 101 Joanna Jasi ska, Andrzej Uwiderski, Witold Pokora - Neuronowy model szacowania ryzyka w realizacji us ugi transportowej Neural model of risk estimation in the transport service realization ...... 102 Marcin Jasi ski, Robert Gumi ski, J drzej M czak, Przemys aw Szulim, Adam Ga zia - Redukcja drga od pod o a z wykorzystaniem aktywnej podpory konstrukcji Reduction of vibrations from the ground using the active construction column ...... 103 Violetta Jendryczka - Zarz dzanie bezpiecze stwem eglugi przy wykorzystaniu probabilistycznych metod oceny bezpiecze stwa ze szczególnym uwzgl dnieniem metodyki FSA Safety management of navigation upon probabilistic safety methods utilization with special regard FSA methodology ...... 104 Peter Jesty, Marek Litwin - Mo liwo budowy polskiej krajowej architektury ITS w wietle architektury europejskiej ITS architecture for Poland in light of the european its framework architecture a proposition ... 105 Zofia Jó`wiak - adunki ponadnormatywne w transporcie lotniczym Oversize loads in the air transport ...... 106 Marta Kad ubek - Wybrane prognozy rozwoju sektora zarobkowego transportu samochodowego adunków w Polsce Chosen prognosis of car transportation development in Poland ...... 107
14
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Ewa Kardas-Cinal – Symulacyjne badania pojazdu szynowego: efekt stanu toru na komfort jazdy Simulation study of railway-vehicle motion: the effect of track condition on ride comfort ...... 108 Marek Karkula - Analiza wybranych procesów transportowych obs ugi magazynu metodami symulacyjnymi Analysis of selected warehouse transport processes using simulation methods ...... 109 Juliusz Karolak, Andrzej Kochan - Wykorzystanie panelu dotykowego dla poprawy ergonomii obs ugi stanowiska kontroli dyspozytorskiej The use of touchscreen for improvement of train dispatching system operation ergonomy ...... 110 Grzegorz Karo , Bogus aw azarz - Wybrane zagadnienia budowy modelu ruchu Selected questions of transport modelling ...... 111 Zbigniew Kasprzyk, Miros aw Siergiejczyk - Metodologia szacowania obs ugiwalno ci i niezawodno ci systemu telematyki autostradowej w celu opracowania jego strategii eksploatacji The methodology of maintainability and reliability prediction of the telematic highway system in the aim of the study of his exploitation strategy ...... 112 Ryszard J. Katulski, Jacek Stefa ski, Jaros aw Sadowski, S awomir J. Ambroziak - Globalny system monitoringu transportu kontenerowego Global monitoring system for container transportation ...... 113 Piotr Kawalec, Sylwia Sobieszuk-Durka - Wspomagana komputerowo specyfikacja i weryfikacja algorytmów sterownia obszarowego Computer supported specification and verification of area control algorithms ...... 114 Artur Kinowski - Metoda wyceny us ug nawigacji powietrznej przy wykorzystaniu rachunku kosztów dzia a The cost assessment of air navigation services by means of activity-based costing ...... 115 Micha K odawski, Marianna Jacyna - Wp yw uk adu strefy komisjonowania na d ugo drogi kompletowania Order picking area layout impact on length of order picking road ...... 116 Tomasz Kniaziewicz, Leszek Piaseczny - Modelowanie emisji gazów spalinowych w transporcie morskim Modelling of exhaust gas emisiion in maritime transportation ...... 117 Lech Kobyli ski, Jacek Nowicki, Zbigniew Burciu - System zapobiegania zanieczyszczeniu morza przez uszkodzone zbiornikowce System of preventing marine environment pollution from damaged tankers ...... 118 W adys aw Koc, Cezary Specht - Wybrane problemy wyznaczania przebiegu trasy kolejowej z wykorzystaniem rozwi za sieciowych GPS Selected problems of determining the course of railway routes by the use the GPS network solutions ...... 119
15
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Jaros aw Korzeb - Zastosowanie analizy falkowej w ocenie propagacji drga w strefach oddzia ywania infrastruktury transportowej Application of wavelet analysis in evaluation of vibrations propagation in transport infrastructure impact zones ...... 120 Mariusz Kostrzewski - Symulacyjne badania geometrii magazynu Warehouse geometry simulation study ...... 121 Izabela Kotowska - Zdolno przepustowa, jako element konkurencyjno ci portu morskiego Cargo handling capacity as an element of sea port competitiveness ...... 122 Maciej Koz owski, Krzysztof Tomczuk - ECO samochód, wyznaczanie podstawowych parametrów elektrycznych ECO car, determination of basic electrical parameters ...... 123 Marzena Kramarz - Strategie przedsi biorstw transportowych w sieciach logistycznych Strategies of transport enterprises in logistic networks ...... 124 Przemys aw Krata - Ewaluacja próby ko ysa bocznych, jako metody wyznaczania wysoko ci metacentrycznej statku Evaluation of free rolling test as a method of ship’s metacentric height estimation ...... 125 Gerard Krawczyk, Micha Rozwa ka - Priorytety w sterowaniu ruchem zbiorowej komunikacji autobusowej Priorities in the collective control of the bus communication network ...... 126 Jacek Krawczyk - Projektowanie z wykorzystaniem modeli na przyk adzie modernizowanej lokomotywy SU-45 Designing with using the models on example of the modernized locomotive type SU-45 ...... 127 Stanis aw Krawiec, Ireneusz Celi ski - Sterowanie obszarowe - przyk ady rozwi za w aspekcie modelowania ruchu drogowego w miastach Area traffic control- some examples in road traffic modeling aspects in town ...... 128 Tomasz Krukowicz - Wyznaczanie programów przej mi dzyfazowych przy wykorzystaniu ró nych funkcji celu Determination of interstage programs using different objective functions ...... 129 Ryszard Krystek, Lech Michalski, Joanna aukowska - Niezale no bada przyczyn i okoliczno ci katastrof w transporcie Independence of transport safety investigations ...... 130 Karolina Krzykowska, Miros aw Siergiejczyk - Naziemny system detekcji pasów startowych i dróg ko owania - ASDE – a bezpiecze stwo w ruchu lotniczym Airport surface detection equipment to safety in air traffic ...... 131
16
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Jacek Kukulski - Obliczenia symulacyjne dla ró nych obci e statycznych wzmocnionej nawierzchni kolejowej A finite element analysis a select static loading for strenghening track structure ...... 132 Jan Kulczyk, Emilia Skupie - Uwarunkowania transportu kontenerów na Odrze Determinants for containers transport in Odra river ...... 133 Piotr Kurowski, Adam Martowicz, Tadeusz Uhl, Grzegorz Lasko - Analiza wp ywu nierówno ci toru na odpowied dynamiczn pojazdu szynowego z zastosowaniem symulacji metod wielobry ow The analysis of influence of rail roughness on dynamic response of rail vehicle supported by multibody simulations ...... 134 Jerzy Kwa nikowski, Adrian Gill, Grzegorz Gramza - Szacowanie stopnia strat w otoczeniu systemu transportowego spowodowanych zdarzeniami niepo danymi w ruchu kolejowym Estimating of degree of loss in the environment of transport system due to undesirable events in rail traffic ...... 135 Jerzy Kwa nikowski, Grzegorz Gramza - Znaczenie transportu kolejowego w systemie logistycznym Polski The importance of rail transport in the Polish logistics system ...... 136 Anna Lenart - Outsourcing IT wyzwaniem dla transportu IT outsourcing as a challenge for transport ...... 137 Piotr Lewandowski - Realizacja zamierze inwestycyjnych w infrastrukturze transportu w aspekcie bezpiecze stwa drogowego w województwie zachodniopomorskim The realization of road-investments in the aspect of the road safety in the west pomeranian province ...... 138 Andrzej Lewi ski, Lucyna Bester - Zastosowanie bezprzewodowych systemów transmisji do poprawy bezpiecze stwa na przejazdach kolejowych Application of wireless transmission systems for improving safety at railway crossings ...... 139 Piotr Lizakowski - Bezpiecze stwo wyprzedzania statków na akwenach ograniczonych Safety of ships overtaking manoeuvers in restricted areas ...... 140 Zbigniew Lozia - Wywracanie si samochodu dwuosiowego na bok (przypadek ruchu na równej poziomej nawierzchni drogi) Rollover of the biaxial vehicle (untripped case) ...... 141 Zbigniew Lozia, Adam Cup, Izabella Mitraszewska, Tomasz Pi tka, Dariusz Wi ckowski - Wymagania minimalne dla „symulatorów wysokiej klasy” stosowanych w szkoleniu kierowców Minimum requirements for "top-of-the-range simulators" used for drivers training ...... 142
17
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Witold Luty - Prawno-techniczne aspekty oceny przyczepno ci nawierzchni drogi w miejscu zdarzenia drogowego Legal and technical aspects of road surface frictional resistance evaluation in place of traffic accident ...... 143 Zbigniew ukasik, Waldemar Nowakowski - Aktywne testowanie systemów sterowania ruchem kolejowym Active tests for computer railway control systems ...... 144 Arkadiusz ukaszewicz - Manewry „cz owiek za burt “ na wspó czesnych statkach morskich Man over board maneuvers on board modern chips ...... 145 Micha Maciejewski, Marek Maciejewski - Mikrosymualacja ruchu drogowego dla obszaru miejskiego z zastosowaniem systemu VISSIM Microsimulation of traffic flow for an urban area with an application of VISSIM system ...... 146 Mariusz Maciejewski, Wies aw Zab ocki - Metoda tworzenia funkcji i równa zale no ciowych w systemach srk Method of creating the interlocking function and equations in atc systems...... 147 Marek Malarski - Modelowa ocena przepustowo ci pasa erskiej portu lotniczego po integracji Polski z Uni Europejsk Model investigation of airport landside capacity after integration of Poland with European Union ...... 148 Zygmunt Marciniak - Hybrydowe uk ady nap dowe lokomotyw spalinowych Hybrid power transmision systems of diesel locomotives ...... 149 Zygmunt Marciniak - Projekty modernizacyjne spalinowych lokomotyw liniowych i manewrowych wykonanych w Instytucie Pojazdów Szynowych Modernization projects of line and shunting diesel locomotives efected at Rail Vehicle Institute ...... 150 Zygmunt Marciniak, W odzimierz Stawecki, Ireneusz Pielecha, Jacek Pielecha - Ekologiczne aspekty spalinowych pojazdów szynowych eksploatowanych na krajowych liniach kolejowych Ecological aspects of diesel rail vehicles exploited on polish rail lines ...... 151 Magdalena Mazurkiewicz - Metody oceny niezawodno ci psychofizycznej koordynatora akcji SAR pracuj cego w stresie Human reliability assessment methods of the sar action coordinator working in stress situations ...... 152 Krzysztof Mendrok, Piotr Czop, Tadeusz Uhl - Identyfikacja nierówno ci toru metod odwracanych modeli parametrycznych Rail irregularities identification with use of inverted parametric models ...... 153
18
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Jerzy Merkisz, Leszek Piaseczny - Statyczne warunki u ytkowania okr towych silników nap du g ównego Steady-state operating conditions of marine master engines ...... 154 Jerzy Merkisz, Ireneusz Pielecha, Jacek Pielecha, Maciej Szukalski - Wp yw warunków pracy silników pojazdów bojowych na emisj sk adników szkodliwych spalin i zu ycie paliwa The influence of the operating conditions of combat vehicle engines on exhaust emissions and fuel economy ...... 155 Jerzy Merkisz, Jacek Pielecha, Pawe Fu4 - Badania emisji spalin w rzeczywistych warunkach ruchu drogowego – aktualne mo liwo ci badawcze On road emissions in real conditions – possibility of research ...... 156 Jerzy Merkisz, Jacek Pielecha, Jaros aw Markowski, Jacek M dry - Wp yw do adowania silnika o zap onie iskrowym na emisj zwi zków szkodliwych spalin z pojazdu w warunkach rzeczywistej eksploatacji The influence of supercharging the SI engine on toxic exhaust compounds under road operating conditions of the vehicle ...... 157 Agnieszka Merkisz-Guranowska - Istota modelowania struktury sieci recyklingu samochodów wycofanych z eksploatacji Modeling of end-of-life vehicles recycling network structure ...... 158 Kamil Michalski, Bogdan Sowi ski - Metoda oceny efektywno ci monitorowania stanów pojazdu szynowego typu wagon Method of efficiency evaluation of rail vehicle state monitoring ...... 159 Ryszard Michalski - Modelowanie bezpiecze stwa pojazdów samochodowych Modelling of motor vehicles safety ...... 160 Edward Michlowicz - Metoda TPM, jako element Lean Management w transporcie wewn trznym TPM method as an element of a Lean Management in internal transport ...... 161 Jerzy Mikulski, Jakub M y czak - Wspó praca nap dów zwrotnicowych ze zwrotnicami rozjazdów du ych pr dko ci Cooperation of point machines with high speed switch points ...... 162 Andrzej Miszkiewicz - Analiza dok adno ci wyznaczenia pozycji przez wybrane odbiorniki GPS w funkcji liczby ledzonych satelitów Analysis of the positionig accuracy of chosen GPS receivers in the function of the number of satellites tracked ...... 163 Jaros aw Moczarski - Klasyfikacja stanów technicznych systemów srk w praktyce eksploatacyjnej Classification signaling systems technical state in exploitational practice ...... 164
19
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Krzysztof Modelewski - Konieczno i obowi zek wdro enia polityki bezpiecze stwa informacji w systemach ITS Necessity and obligation for information security management systems implementation in Intelligent Transport Systems ...... 165 Jakub Montewka, Przemys aw Krata, Pentti Kujala - Wybrane problemy modelowania ryzyka w ruchu morskim Selected problems of maritime traffic risk modelling ...... 166 Grzegorz Motrycz, Piotr Stryjek - Problemy oceny stateczno ci i kierowalno ci transporterów opancerzonych w podwójnej zmianie pasa ruchu Problems of evaluation of parameters of wheeled armored vehicles the method a severe lane-change manoeuvre ...... 167 ukasz Mu lewski, Piotr Bojar, Maciej Woropay - Kryteria oceny jako ci dzia ania systemów transportowych Criteria of the operation quality transport systems ...... 168 Miros aw Nader, Irena Jakowlewa - Model przep ywu materia ów w zak adzie recyklingu samochodów osobowych Model of the flow of materials at the plant of the car recycling ...... 169 Natalia Naumova - Rola i znaczenie Sankt-Petersburskiego w z a transportowego w mi dzynarodowej wymianie towarowej The role and significance of St.-Petersburg transport node in the international good movement system ...... 170 Alena Novák Sedlá6ková, Andrej Novák - Economic regulation of airport charges in Europe after directive 2009/12/EC ...... 171 Gabriel Nowacki, Monika Uci ska - Problemy interopracyjno ci europejskiej us ugi op aty elektronicznej Interoperability problems of european electronic tolling service ...... 172 Tomasz Nowakowski, Stanis aw Kwa niowski, Mateusz Zaj c - Problemy logistyczne wywozu surowców skalnych z rejonu Dolnego l ska a idea komodalno ci Logistics problems of rock yield carriage in Lower Silesia region in face of co-modality ...... 173 Józef Okulewicz - Komputerowe wspomaganie projektowania uk adu transportu indukcyjnego Computer aid of an inductive transport system development...... 174 Micha Opala, Andrzej Chudzikiewicz, Józef Dro`dziel, Bogdan Sowi ski - Symulacyjna ocena monitorowania stanów pojazdu szynowego typu wagon Simulation assessment of the monitoring of the states in the wagon-type railway vehicle ...... 175
20
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Sergey Oparin, Ekaterina Esipova, Julia Gurova - B ! ! Likelihood estimation of efficiency of investments into transport building taking into account uncertainty and risk the method of integrated convolutions of numerical sequences ...... 176 Ma gorzata Orczyk, Franciszek Tomaszewski - Modelowanie ha asu drogowego wokó autostrady A2 na odcinku Komorniki – Krzesiny Modeling of road noise at Motorway A2 on section Komorniki-Krzesiny ...... 188 Leszek Or owski, Marek Matyjewski - Realizacja bezpiecze stwa biernego w samochodach osobowo-terenowych Implementation of passive safety in all-terrain vehicles ...... 189 Lev Palchik, Dmitry Shvalov - Problems of energy saving by traffic operation ...... 190 Jacek Pa , Janusz Dyduch, Tadeusz D browski - Ocena bezpiecze stwa eksploatacji transportowych systemów bezpiecze stwa u ytkowanych na rozleg ym obszarze kolejowym The evaluation of security of utilisaton of security transport systems used on a vast railway area ...... 192 Ma gorzata Pawlak, Leszek Piaseczny - Mezoskalowe modele ruchu statków morskich dla szacowania emisji spalin Mesoscale models of marine vessels movement for exhausts emission estimation ...... 193 Krzysztof Pie kowski, Piotr Tomczuk, Krzysztof Stypu kowski - Wst p do oceny o wietlenia przystanków tramwajowych Introduction into assessment of tram stop illumination ...... 194 Zbigniew Pietrzykowski - Nawigacyjne systemy wspomagania decyzji w transporcie morskim Navigational decision support systems in maritime transport ...... 195 Pshin’ko A.N., Bodnar B.Y., Raspopov A.S. - Professional training of railway transport personnel of Ukraine in accordance with the European standards ...... 196 Stanis aw Radkowski, Jaros aw Se ko, Jacek Dyba a, Szymon Gontarz, Krzysztof Szczurowski - Koncepcja modelowo wspartego monitoringu stanu technicznego konstrukcji wielkogabarytowej The concept of model-based monitoring of a large-scale structure’s condition ...... 200 Bogusz Radziemski, Krzysztof Getko, Danuta Jasi ska-Choroma ska, Jakub Wierciak, Ksawery Szykiedans - Opracowanie koncepcji wspó pracy systemu pionizacji i wspomagania ruchu z PRT Compatibility between walking support device and PRT ...... 202 Alexander Raspopov, Vitaly Artyomov, Sergey Rusu - The simulation of vibrations of railway beam bridges in the object-oriented environment Delphi ...... 203 Andrzej Ratkiewicz - Metody uzupe niania strefy kompletacji w procesie komisjonowania The methods of picking area replenishment for order-picking process ...... 217
21
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Jan Ró owicz, Jaros aw Korzeb - Analiza wp ywu oddzia ywa dynamicznych na budynki i ludzi w nich przebywaj cych w strefie oddzia ywania rodków transport Analysis of the dynamic influences on buildings and people in them staying in the transport impact zone ...... 218 Mariusz Rychlicki - Przep yw danych lokalizacyjnych w systemach telematyki silnikowych pojazdów jedno ladowych Data location flow in telematics systems of single track vehicles ...... 219 Andrzej Ryczer - Dost p telekomunikacyjny w rodowisku ruchu drogowego Inteligentnych Systemów Transportowych Communications acess in land mobiles environment of intelligent transport systems ...... 220 Grzegorz Sabak - Dok adno lokalizacji pojazdów metod cell-id – rezultaty pomiarów testowych Cell-ID based vehicle location acurracy – field tests report ...... 221 Henryk Salmonowicz - Morskie systemy transportowe pocz tku XXI wieku Marine transportation system beginning of the XXI century ...... 222 Antoni Saulewicz, Piotr Tomczuk - Widoczno dla operatora podno nikowego wózka jezdniowego przy przewo eniu adunku o ró nej wysoko ci Visibility for the operator of the forklift truck when transporting different height loads ...... 223 René Schönemann - Integrating railway services into the supply chain at the last mile of the transshipment interface seaport-rail ...... 224 Dmitry Shvalov - Generation of signalling’s failure classifiers for technical diagnosis and monitoring systems ...... 225 Miros aw Siergiejczyk - Metoda oceny efektywno ci eksploatacyjnej systemów telematyki transportu Method of estimation of the exploitation effectiveness of transport systems telematics ...... 226 Miros aw Siergiejczyk, Stanis aw Gago - Zagadnienia oceny jako ci us ug telematycznych w transporcie kolejowym Issues of the evaluation of quality of telematics service in the rail transport ...... 227 Przemys aw Simi ski - Problematyka bada dynamiki ko owych pojazdów specjalnych Issues of special wheeled vehicles dynamics research studies ...... 228 Kazimierz Sitek - Diagnozowanie uk adów podwozia pojazdów samochodowych – tendencje rozwojowe The diagnostics of the chassis vehicles – tendencies of development ...... 229 Agnieszka Skala-Po`niak - Podej cie modelowe a rzeczywisto – zjawisko decouplingu w Polsce Model approach vs. reality – decoupling in Poland ...... 230
22
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Jacek Skorupski - Symulacyjna analiza zale no ci mi dzy powa nym incydentem a wypadkiem w ruchu lotniczym Simulation analysis of relation between serious incident and accident in air traffic ...... 231 Jaros aw Smoczek, Janusz Szpytko - Przegl d rozwi za systemów sterowania suwnicami w zautomatyzowanych systemach transportu bliskiego Cranes control in automated material handling systems – a survey ...... 232 Leszek Smolarek - Ocena zagro enia kolizyjnego dla niestrze onego przejazdu kolejowego Risk assessment of collision at passively-protected rail crossings ...... 233 Marcin Sokó - Rola i znaczenie systemu WiMAX Mobile jako wysokowydajno ciowej technologii transmisji danych w bezprzewodowych sieciach sensorowych do monitorowania rozleg ych obszarów The role and importance of WiMAX Mobile system as a high-performance data transfer technology in wireless sensor networks for wide area monitoring applications ...... 234 Marcin Sokó , Ma gorzata Gajewska, S awomir Gajewski, Andrzej Marczak - Bezpieczne metody dost pu i mechanizmy ochrony informacji w radiowym systemie monitoriowania i akwizycji danych z urz dze fotoradarowych Secure access control and information protection mechanisms in Radio System for Monitoring and Acquisition of Data from Traffic Enforcement Cameras ...... 235 Jaros aw Soliwoda - Wp yw decyzji koordynatora akcji SAR na jej skuteczno Influence of sar mission coordinator decision on SAR action effectiveness ...... 236 Andrzej Stachlewski, Miros aw Siergiejczyk - Problemy wspó czesnej telekomunikacji lotniczej Problems of modern aviation telecommunication ...... 237 Andrzej Starosta - Bezpiecze stwo statku handlowego w akcji SAR Merchant ship safety during SAR action ...... 238 Anna Stelmach, Anna Kwasiborska - Rozwój koncepcji systemu transportu ma ymi samolotami dla istniej cej sieci lotnisk i l dowisk w Polsce Development of the small aircraft transport system conception for existing aerodromes and landing network in Poland ...... 239 Wojciech St pie , Piotr Tomczuk, Krzysztof Stypu kowski - Wielozadaniowy zdalnie sterowany pojazd pomiarowy „Terminus” Remote controlled multi-task measurement vehicle “TERMINUS” ...... 240 Zygmunt Strzy akowski - Zmiana intensywno ci fali powierzchniowej w gruncie od rodków transportu Change in the intensity of surface wave in the ground from the means of transport ...... 241 Tadeusz Stupak, Ryszard Wawruch - Zasady monitorowania morskich obiektów o ma ych pr dko ciach Principle of maritime objects with small speed monitoring ...... 242
23
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Krzysztof Stypu kowski - Wybrane zagadnienia w ocenie jako ci o wietlenia g ównego przedpola tramwaju Selected issues within the area of assessment of head lighting quality of tram’s foreground ..... 243 Józef Suda, Adam K os - Badanie i ocena zintegrowanego detektora pojazdów Combination vehicle detector evaluation ...... 244 Marek Sumi a - Wykorzystanie technologii RFID w procesie lokalizacji rodków komunikacji miejskiej Use of RFID technology in the process of localization meanings of transport ...... 245 Piotr Synaszko, Krzysztof Dragan, Dariusz Bochenek, Micha Sa aci ski - Wykrywanie korozji w strukturze statecznika pionowego samolotu MiG-29 Detection of corrosion in the structure of a vertical stabilizer of the MiG- 29 ...... 246 Marek Szczotka - Instalacja elementów infrastruktury offshore z dedykowanym uk adem MPHS Installation of subsea modules with a dedicated multi-purpose handling system (MPHS) ...... 247 Jerzy Szkoda, Marcin Ul zak, Andrzej Wojciechowski - Procesowy model systemu zarz dzania jako ci stacji kontroli pojazdów The quality management system’s process model of the vehicle inspection stations ...... 248 Piotr Szmigiel, Andrzej Szmigiel, Marek Stawowy - Wybrane metody identyfikacji pojazdów w systemie telematyki transportu Some methods for the identification of vehicles in transport telematics system ...... 249 Janusz Szpytko, Micha Gbyl - Narz dzie oceny w a ciwo ci operatora rodka transportu Operators' feature assessment tool of transport device ...... 250 Janusz Szpytko, Pawe Hyla - Wybrane metody sterowania pojazdami automatycznymi w terminalach kontenerowych Selected automated devices control methods in container terminals ...... 251 Andrzej Szymanek - Koncepcja „trzech pi ter” zarz dzania ryzykiem w transporcie „Three stages” conception of risk management in transport ...... 252 Wac aw Szymanowski - Strategie konkurencji a cuchów dostaw ywno ci i ich przysz o w Unii Europejskiej Competitive strategies for future food chain management in European Union ...... 253 Grzegorz M. Szyma ski, Wojciech Sawczuk - Ocena grubo ci ok adziny ciernej tarczowego hamulca kolejowego na podstawie analizy czasowo-widmowej sygna ów drganiowych Assessing thickness of friction pad of railway disk brake on the basis of time-frequency analysis of vibration signals ...... 254 Grzegorz M. Szyma ski, Franciszek Tomaszewski - Diagnostyczne aspekty cz stotliwo ci drga w asnych wybranych elementów silników spalinowych Diagnostic aspects natural frequency of selected elements of internal combustion ...... 255 Zygmunt Szyma ski - Sterowanie multikryterialne pojazdu trakcyjnego Multicriterial control system the traction vehicle ...... 256
24
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Grzegorz Ulaski, Micha Maciejewski - Projekt sterownika logiki rozmytej dla zawieszenia pólaktywnego samochodu Design of a fuzzy logic controller for a semi-active vehicle suspension ...... 257 Wojciech Ul czka, Katarzyna Prill, Karolina Cieszy ska - Okre lenie potencjalnych zagro e dla terminali LNG na przyk adzie terminala LNG w winouj ciu Identification of potential threats to LNG terminals: case of the LNG terminal in winouj cie ... 258 Andrew Tarko - Nowe kierunki w modelowaniu bezpiecze stwa drogowego z zastosowaniem surogatów wypadków New directions in modeling safety with application of crash surrogate events ...... 259 Krzysztof Tomczuk - Wp yw elektrycznego zespo u trakcyjnego (EZT) na przebiegi napi i pr dów w kolejowej sieci trakcyjnej Influence of railway vehicle to the power supply network voltage ...... 260 Piotr Tomczuk - Badania eksploatacyjne o wietlenia g ównego tramwaju Exploitation research of tram’s head lighting ...... 261 Andrzej Toru , Andrzej Lewi ski - Metoda lokalizacji pojazdów w procesie sterowania ruchem kolejowym Method of train localisation on traffic management process ...... 262 Bart omiej Ufnalski, Lech M. Grzesiak - Neuronowy estymator strumienia magnetycznego maszyny nap dowej dla samochodu elektrycznego Neural-network-based magnetic flux estimator for electric car drive ...... 263 Miros aw Walkowski - Model dynamiki zjawisk falowych podczas wtrysku paliwa w uk adzie common rail Model of dynamic of wave phenomenon during the fuel injection in the common rail system ...... 264 Mariusz Wasiak - Praktyczne aspekty zastosowania sieciowej metody lokalizacji obiektów Practical aspects of applying network method for logistic objects situating ...... 265 Ryszard Wawruch, Tadeusz Stupak - Za o enia algorytmu fuzji danych w radarowym systemie kontroli ruchu morskiego Assumption for data fusion algorithm in maritime traffic radar control system ...... 266 Wojciech Wawrzy ski - Wp yw standardowej poprawki uwzgl dniaj cej efekt swobodnej powierzchni cieczy GM na ocen stateczno ci statku uszkodzonego metod przyj tej masy The standard free surface GM correction influence on estimation of the ships stability in damage conditions ...... 267 Adam Weintrit - Za o enia projektowe zintegrowanego mostka nawigacyjnego jednostek w egludze morsko-rzecznej Project assumptions of integrated bridge system for sea-river vessel ...... 268 Jakub Wierciak, Danuta Jasi ska-Choroma ska, Ksawery Szykiedans, Karol Bagi ski - Urz dzenie do wspomagania chodu osób niepe nosprawnych, jako system mechatroniczny Orthotic robot as a mechatronic system ...... 269
25
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Dariusz Wi ckowski, Dariusz aardecki - Wp yw luzu i tarcia w uk adzie kierowniczym na manewr podwójnej zmiany pasa ruchu Influence of freeplay and friction in steering system on double lane change manoeuvre ...... 270 Pawe Wirkowski - Zale no parametrów pracy silnika turbinowego od zmiany geometrii kana u przep ywowego spr arki osiowej Relationship between work parameters of gas turbine engine and changes of axial compressor flow passage geometry ...... 271 Bernard Wi niewski - Omijanie cyklonów tropikalnych przez statki w egludze oceanicznej Avoidance of tropical cyclone by ships on oceanic routes ...... 272 Andrzej Wolff - Mo liwo ci osi gania za o onych stanów cieplnych hamulców samochodowych w warunkach bada na szybkoobrotowym stanowisku rolkowym Possibilities to achieve assumed thermal states of automotive brakes during testing on high-speed roll-stand ...... 273 Ryszard Zadr g - Kryteria doboru parametru diagnostycznego na potrzeby diagnostyki okr towego silnika spalinowego Criteria of choosing the diagnostic parameter for the marine diesel engine diagnosis ...... 274 Pawe Zaj c - O doskonaleniu procesów prze adunku w systemach transportowych About transhipment well as process improvement in transport systems ...... 275 Konrad Zakrzewski, Andrzej Kochan - Symulacja rzeczywistych zdarze ruchowych na stanowisku dydaktyczno – badawczym KSR „SOSNA” Simulation of real like railway traffic events for traffic control system of the didactic and research station “SOSNA” ...... 276
Krzysztof Zboi ski, Piotr Wo`nica - Wykorzystanie zaawansowanego modelu dynamicznego pojazdu w optymalizacji kszta tu kolejowych krzywych przej ciowych The utilisaton of advanced vehicle dynamical model in optimising the shape of railway transition curves ...... 277 Piotr Zdanowicz - Problematyka oceny stanu amortyzatorów na stanowisku EUSAMA Assessment problems during the shock-absorbers condition tests on EUSAMA stand ...... 278 Jolanta aak, Roland Jachimowski, Ilona Jacyna, Micha K odawski, Konrad Lewczuk - Istota funkcji realizowanych przez podsystemy krajowego systemu logistycznego Nature of functions performed by subsystems of national logistics system ...... 279 Renata aochowska - Wyznaczanie dynamicznych macierzy podró y w sieciach miejskich Estimation of dynamic origin-destination matrices in urban networks ...... 280 Józef aurek - Model oceny nadmiarów w lotniczych systemach bezpiecze stwa Excess evaluation model in air safety systems ...... 281 Andrzej aurkowski - Wybór metody prognozowania przewozów na linii szybkiego ruchu Forecast model selection for hs line in Poland ...... 282
26
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Teresa Abramowicz-Gerigk 1
COMPREHENSIVE SAFETY ANALYSIS OF SHIP - PORT SYSTEM WITH RESPECT TO FERRY MANOEUVRING OPERATIONS
Abstract: The paper presents the safety analysis of ship-port system with respect to manoeuvring operations of ro-pax ferries. The complex character of the analysis is related to the wide spectrum of external hazards concerning harbour manoeuvres in different hydrometeorological conditions and modelling of ship performance in the ship-port system. The manoeuvres critical from the interactions in ship-port system point of view are investigated: navigation along the approach channel, berthing and unberthing operations. Keywords: safety analysis, port manoeuvring operations, ro-pax ferry navigation
KOMPLEKSOWA ANALIZA BEZPIECZEKSTWA SYSTEMU STATEK - PORT W ASPEKCIE OPERACJI MANEWROWYCH PROMÓW
Streszczenie: W artykule przedstawiono analiz bezpiecze stwa systemu statek-port w odniesieniu do operacji manewrowych promów typu ro-pax. Kompleksowy charakter analizy zwi zany jest z szerokim spektrum zagadnie zwi zanych z zagro eniami zewn trznymi systemu podczas manewrów portowych w zmiennych warunkach hydrometeorologicznych oraz modelowaniem zachowania si statku, jako elementu systemu statek-port. Rozpatrywane s manewry krytyczne z punktu widzenia oddzia ywania elementów systemu statek-port: egluga na torze podej ciowym oraz podchodzenie i odchodzenia od nabrze a. S owa kluczowe: analiza bezpiecze stwa, manewry portowe, egluga promowa
1 Akademia Morska w Gdyni, Morska 81-87, 81-225 Gdynia, e-mail: [email protected]
27
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Tomasz Ambroziak1 Roland Jachimowski2
ASPEKT PRZYDZIA U ODBIORCÓW W PROBLEMIE INTEGRACJI HIERARCHICZNEGO SYSTEMU DYSTRYBUCJI
Streszczenie: W artykule przedstawiono wybrane aspekty projektowania hierarchicznych systemów dystrybucji. W tym celu zdefiniowano struktur sieci hierarchicznego systemu dystrybucji oraz okre lono charakterystyki elementów tej struktury. Ponadto sformu owano zadanie optymalizacyjne traktuj ce o przydziale odbiorców do baz magazynowych, przez które s obs ugiwani. Zadanie optymalizacyjne zosta o sformu owane przy kryterium minimalnych kosztów pracy przewozowej oraz ograniczeniach adekwatnych do rozwa anej sytuacji decyzyjnej. S owa kluczowe: hierarchiczny system dystrybucji, integracja elementów hierarchicznych systemów dystrybucji, przydzia odbiorców.
ASPECT OF RECIPIENTS ALLOCATION IN PROBLEM OF HIERARCHICAL DISTRIBUTION NETWORK INTEGRATION
Abstract: The article presents selected aspects of hierarchical distribution network design. For this purpose the structure of hierarchical distribution network and characteristics of its elements were defined. Moreover the optimization task treating about the allocation of recipients of goods to the warehouses was formulated. The optimization task was formulated with the criteria of minimal transportation labour and limitations adequate to considered decision situation. Key words: hierarchical distribution system, integration of hierarchical distribution network elements, recipients allocation.
1 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, e-mail: [email protected] 2 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, e-mail: [email protected]
28
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Tomasz Ambroziak1 Ilona Jacyna2
PROJEKTOWANIE REGULARNYCH HIERARCHICZNYCH SIECI LOGISTYCZNYCH
Streszczenie: Przedmiotem artyku u jest przedstawienie ogólnego podej cia do projektowania regularnych sieci logistycznych. Sieci logistyczne stanowi ogniwa po rednie w dystrybucji towarów. Problemem jest wyznaczenie optymalnej liczby centrów logistycznych oraz przyporz dkowanie do nich klientów, w taki sposób aby koszty obs ugi obszaru by y minimalne, a przy tym spe nione by y z jednej strony wymagania klientów, za z drugiej strony mo liwo ci techniczno-ekonomiczne dostawców us ug logistycznych. S owa kluczowe: sie logistyczna, regularna struktura, hierarchiczne sieci
ORGANIZATION MODELING LOGISTICS CENTERS IN THE HIERARCHICAL LOGISTIC NETWORK OF REGULAR STRUCTURE
Abstract: The paper presents a general approach to the design a regular logistics networks. first, the components of the system are identified. Logistics networks are connecting links in the distribution of goods. the proposed methodology of multicriteria evaluation of logistic centres configuration is based on the concept of domination relation defined using consistency / inconsistency ratios for weighted criteria evaluation. Keywords: logistics network, regular structure, hierarchical network
1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75 00-602 Warszawa, [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75 00-602 Warszawa, [email protected]
29
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Tomasz Ambroziak1 Konrad Lewczuk2
PROBLEMATYKA BUFOROWANIE PRZEP YWU MATERIA ÓW W ASPEKCIE HARMONOGRAMOWANIA PROCESU TRANSPORTU WEWN TRZNEGO
Streszczenie: W referacie zdefiniowano poj cia procesu magazynowego i procesu transportu wewn trznego (PTW), a tak e przedstawiono g ówne za o enia dla harmonogramowania PTW. Ponadto przedstawione zosta y wybrane regu y buforowania przep ywów materia owych w transporcie wewn trznym i jego wp yw na jako oraz koszty realizacji procesu magazynowego. Przedstawiono formalny zapis problemu buforowania w aspekcie harmonogramowania PTW, przyk ad obliczeniowy oraz zadanie optymalizacyjne harmonogramowania PTW z ograniczonymi buforami. S owa kluczowe: proces magazynowy, proces transportu wewn trznego, harmonogramowanie, buforowanie
PROBLEMS OF MATERIAL FLOW BUFFERING IN ASPECT OF INTERNAL TRANSPORT PROCESS SCHEDULING
Abstract: Article contains definitions of warehousing process and internal transport process (ITP) as well as main assumptions for ITP scheduling. Selected rules of buffering material flow in internal transport and the influence of buffering for warehousing operational costs are presented. Article provides formal notification of buffering problem in aspect of scheduling ITP, numerical example and optimization task of scheduling ITP with bounded buffers. Keywords: warehousing process, internal transport process, scheduling, buffering
1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa
30
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
I.B. Arefyev1 A.A. K awdijew2
TECHNOLOGIA MODELOWANIA W Z ÓW TRANSPORTOWYCH
Streszczenie: W pracy zaproponowano technologi systemowego modelowania wielocelowego w z a transportowego, u którego podstawy znajduj si dwa podstawowe wska niki czne: prognozowanie (planowanie) dzia alno ci obiektu jako jednolitego systemu logistycznego z jednoczesnym prognozowaniem zmiennych wed ug zasady „krok po kroku”. S owa kluczowe: w ze transportowy, prognoza, model, weryfikacja, prognozowanie zmiennych wed ug zasady « krok po kroku », skrzynka morfologiczna
TECHNOLOGY OF SHAPING TRANSPORT BUNS
Abstract: at the work a technology of system modelling was offered multi of intentional transport knot, at whom bases are situated two basic total indicators: forecasting (planning) activities of the object as the uniform logistic system with simultaneous with forecasting variables according to the principle „ step by step ”. Keywords: the transport knot, the forecast, the model, the verification, forecasting variables according to the principle « step by step », morphological box
1 Akademia Morska, Szczecin, Polska 2 Pó nocno-Zachodni Uniwersytet Techniczny, Sankt Petersburg, Federacja Rosyjska
31
MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU
Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu
Krzysztof Banaszek 1
NAWIGACJA OBSZAROWA ORAZ OSI Streszczenie: Zasady ICAO - RNP (Required Navigation Performance) umo liwiaj popraw dok adno ci pozycjonowania statku powietrznego w przestrzeni oraz popraw minimów separacji co prowadzi mo e do wzrostu pojemno ci cz ci lotniczej lotniska i przestrzeni wokó lotniska. W pracy analizowane s warto ci odnosz ce si do dok adno ci wyznaczenia pozycji z u yciem systemów GNSS/EGNOS oraz spe nienie kryteriów okre lonych w procedurach certyfikacji w kontek cie wp ywu na wzrost pojemno ci lotniska poprzez zastosowanie mniejszych separacji pomi dzy statkami powietrznymi. W roku 2010 EGNOS stanie si operacyjnym systemem wspomagaj cym GPS i pozwoli na implementacj dok adno ci wyznaczania pozycji lepszej ni RNP-0.3. Metody wypracowane w ramach prowadzonych bada , pozwol na przygotowanie analiz wzrostu przepustowo ci portu lotniczego wykonanych z u yciem opracowanej metodologii. S owa kluczowe: GNSS, RNAV, pojemno , pozycjonowanie PERFORMANCE BASED NAVIGATION AND GNSS/EGNOS SYSTEM CAPABILITIES – ENABLER FOR BETTER POSITIONING AND SEPARATION OF AIRCRAFT AND AIRPORT CAPACITY IMPROVEMENTS Abstract: ICAO - RNP (Required Navigation Performance) and PBN are enablers for better positioning of the aircraft in TMA and separation minima allowing increase of capacity at the airside. Numerical values concerning range of tests based on ICAO requirements and integrity influence GNSS/EGNOS will be analyzed and evaluated taking into account the need for GNSS/EGNOS certification and future utilization in Poland. In 2010 EGNOS will become fully functional and operational European navigation system and will be used for approach and landing phases of flight enabling implementation of (minimum) RNP-0.3 requirements in TMA. GNSS/EGNOS system installation and utilization on the airfield, using technical solution developed in the other projects, and as result of that in next phases of project will perform test and measurement of the flights and capacity analysis. Keywords: GNSS, RNAV, capacity, positioning 1 Polska Agencja eglugi Powietrznej, ul. Wie owa 8, 02-147 Warszawa, [email protected] 32 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Ryszard Barcik1 Marcin Jakubiec2 ZARZ Streszczenie: Artyku ma na celu ukazanie istoty i wa no ci kosztów transportu w przedsi biorstwie, z podkre leniem roli, jak odgrywa w a ciwe bud etowanie kosztów transportu, dla sprawnego zarz dzania tymi kosztami. W pierwszej cz ci artyku u autorzy wyja niaj rol i znaczenie transportu, jak równie ogólnie przyj t i stosowan klasyfikacj transportu. Zasadnicza cz artyku u koncentruje si wokó charakterystyki kosztów transportu, w tym ich klasyfikacji, sk adników tych kosztów i wska ników oceny efektywno ci podsystemu transportowego. W ko cowej cz ci opracowania autorzy podkre laj rol bud etowania we w a ciwym zarz dzaniu kosztami transportu. S owa kluczowe: transport, ga transportu, rzeczywiste koszty transportu, bud etowanie MANAGEMENT OF COSTS IN TRANSPORTATION Abstract: A goal of following article is showing essence and importance of transportation in enterprise, emphasizing role, which plays proper budget of transportation costs for their efficient management. In the first part of the article authors explain role and meaning of transportation, as well as agreed and used classification of transportation. The essential part of the article concentrates around description of transportation costs, including their classification, their components and indexes of effectiveness estimation of transportation subsystem. In the last part of the article authors emphasize a role of budget in proper management of transportation costs. Keywords: transportation, branch of transportation, real costs of transportation, budget 1 Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Bia ej, Katedra Zarz dzania, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Bia a, [email protected] 2 Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Bia ej, Katedra Zarz dzania, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Bia a, [email protected] 33 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Arkadiusz Barczak 1 WNIOSKOWANIE ABDUKCYJNE W PROCESIE PLANOWANIA STRATEGII ZRÓWNOWAaONEGO ROZWOJU Streszczenie: W artykule przedstawiono tez o celowo ci zastosowania wnioskowania abdukcyjnego w procesie planowania strategii zrównowa onego rozwoju, której istotnym elementem s badania dotycz ce przewidywania przysz o ci. Podkre lono, e spojrzenie na proces przewidywania przysz o ci przez pryzmat wnioskowania abdukcyjnego oraz wnioskowania indukcyjnego i wnioskowania dedukcyjnego stanowi interesuj c perspektyw , poszerzaj c mo liwo ci poznawcze. Stwierdzono, e z o ono problematyki planowania przysz o ci wymaga zastosowania niemonotonicznej metody wnioskowania (abdukcja), umo liwiaj cej znajdowanie przyczyn za o onych (lub znanych) skutków. Wskazano, e systemy abdukcyjnego programowania logicznego (ALP) stanowi odpowiednie narz dzie w badaniach procesu planowania strategii zrównowa onego rozwoju. S owa kluczowe: wnioskowanie abdukcyjne, zrównowa ony rozwój, planowanie przysz o ci ABDUCTIVE INFERENCE IN THE PROCESS OF THE PLANNING OF THE STRATEGY OF SUSTAINABLE DEVELOPMENT Abstract: In the paper it is proposed that the abduction inference should be used in the process of planning of the strategy of sustainable development, as the forecasting plays the key role in this process. It is pointed out that by applying different types of inferences (abductive inference, inductive inference and deductive inference) during the process of future forecasting the cognitive capabilities are much enhanced. Moreover, because of the complexity of the future planning, the non-monotonic method of inference capable of finding the reasons for the known effects is needed. The abductive logic programming (ALP) systems were indicated as suitable helper tools in the planning of strategy for the sustainable development. Keywords: abductive inference, sustainable development, future planning 1 Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected] 34 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Tadeusz Basiewicz 1 Andrzej Go aszewski 2 Kazimierz Towpik 3 NAWIERZCHNIA KOLEJOWA Z KOMPOZYTEM T UCZNIOWYM Streszczenie: Potrzeba ograniczenia kosztów utrzymania nawierzchni kolejowej sk ania do poszukiwania rozwi za umo liwiaj cych wyd u enie okresów mi dzy naprawami. Przedstawiono wyniki bada nawierzchni z warstw podsypki zbrojonej geosiatkami oraz stabilizowanej ywic . Omówiono technologi uk adania kilku wariantów nowej nawierzchni na odcinku Centralnej Magistrali Kolejowej oraz przedstawiono wyniki oceny stanu toru na odcinkach do wiadczalnych po pocz tkowym okresie eksploatacji. S owa kluczowe: nawierzchnia kolejowa, technologia budowy, ocena stanu toru RAILWAY SUPERSTRUCTURE WITH REINFORCED BALLAST Abstract: The need of reducing superstructure maintenance costs stimulates seeking solutions which extend the time period between subsequent track repairs. The new superstructure with ballast layer reinforced by the geo-grid and stabilized by the resin have been observed and the results of this investigation are presented in the paper. The new superstructure laying technology applied on the Central Main Line in Poland is discussed. The results of the track geometry assessment within the first period of track operation are presented. Keywords: railway superstructure, laying technology, track assessment 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, 3 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 35 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Marcin Bednarek1 Tadeusz D browski2 Les aw B dkowski2 DIAGNOZOWANIE BEZPIECZNOUCIOWE SYSTEMU KIEROWCA - SAMOCHÓD Streszczenie: W pracy przedstawiono rozwa ania dotycz ce diagnozowania, w aspekcie bezpieczno ciowym, systemu kierowca-samochód-otoczenie. Scharakteryzowano zagadnienie diagnozowania eksploatacyjnego i diagnozowania projektowego tego systemu. Przeanalizowano w a ciwo ci diagnozowania sekwencyjnego i priorytetowanego inicjowanego przez system diagnozuj cy oraz diagnozowania inicjowanego przez dozorowane podsystemy samochodu z adresowaniem urz dze lub komunikatów. Podano przyk ad zastosowania autorskich koncepcji organizacji komunikacji z u yciem magistrali CAN. S owa kluczowe: system transportu danych, sie przemys owa, system antropotechniczny, diagnozowanie systemu kierowca-samochód, magistrala CAN SAFETY DIAGNOSING OF THE DRIVER-VEHICLE SYSTEM Abstract: The paper presents a discussion concerning the driver-vehicle-environment diagnosing process, in terms of safety. The problems of operational and design diagnosing were formulated. The properties of the sequential diagnosing and diagnosing with priorities, initiated by diagnosing system as well as by the car supervised subsystems, both with device and message addressing were discussed. An application example of the author’s concept of communication with use of the CAN bus was presented. Keywords: data transport system, industrial network, human-engineering system (HES), diagnosing process of driver-vehicle system, CAN bus 1 Politechnika Rzeszowska, Wydzia Elektrotechniki i Informatyki, Katedra Informatyki i Automatyki, ul. W. Pola 2, 35-959 Rzeszów, [email protected] 2 Wojskowa Akademia Techniczna, Wydzia Elektroniki, Instytut Systemów Elektronicznych, ul. S. Kaliskiego 2, 00-908 Warszawa, [email protected], [email protected] 36 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Sylwia B czkowska1 G ÓWNE PRZYCZYNY WYPADKÓW W TRANSPORCIE TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH W LATACH 2007-2008 Streszczenie: Towary niebezpieczne to takie materia y i przedmioty, których przewóz jest zabroniony, zgodny z Europejsk Umow do mi dzynarodowego przewozu towarów niebezpiecznych - ADR, zwolniony z ADR. Codziennie po polskich drogach przewo one s substancje niebezpieczne, gro ne dla zdrowia i ycia cz owieka oraz otoczenia. Ze wzgl du na znaczny ich udzia w przewozach towarów, istnieje du e prawdopodobie stwo wypadku z udzia em tego typu substancji. W referacie omówiono ogólny schemat powstawania wypadków drogowych oraz g ówne przyczyny wypadków z udzia em towarów niebezpiecznych. Analiz przyczyn wypadków przedstawiono w oparciu o statystyki z Komendy G ównej Policji. S owa kluczowe: cz owiek, towary niebezpieczne, zagro enia chemiczne, wypadki MAIN REASONS OF CASES IN TRANSPORT OF DANGEROUS GOODS IN LAST YEARS 2007-2008 Abstract: Dangerous goods it such materials and objects, transportation is forbidden which, with european agreement for international transportation of dangerous commodity consistent - ADR, with dismissed ADR. Dangerous substances are transported after polish ways daily, for health imminent and life of person and enclosing. Big credibility of case exists from the point of view of big participation in transportation of dangerous commodities with this participation of type of substance plane . General scheme of generation of road case discuss in abstract and main reasons of cases with participation of dangerous goods. It present analysis of reason of case in foothold about statistics from main command of police. Keywords: Dangerous foods, ADR, road case 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 37 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Andrzej Bia o 1 Pawe Gradowski 2 ROLA JEDNOSTKI NOTYFIKOWANEJ W PROCESIE HOMOLOGACJI URZ Streszczenie: Certyfikacja wyrobów jest to dzia anie strony trzeciej, prowadz ce do pisemnego potwierdzenia, z wykorzystaniem odpowiednich procedur, e wyrób jest zgodny z wymaganiami okre lonych norm lub innych dokumentów normatywnych. Omówiono proces certyfikacji urz dze srk zgodnie z uwarunkowaniami krajowymi i wymaganiami WE. Podkre lono rol jednostki notyfikowanej przy certyfikacji zgodnej z wymaganiami WE. S owa kluczowe: certyfikacja, jednostki notyfikowane, urz dzenia srk THE ROLE NOTIFIED BODY IN PROCESS OF HOMOLOGATION CONTROL-COMMAND DEVICES Abstract: The certification products is this working side third, leading to written confirmation from utilization the suitable procedures, that is develop compatible with requirements of definite norms or different standards documents. It the process of certification of devices was has talked over was with conditioning national compatibly and the requirements of EU. The part of individual was underlined notified near peaceable certification with requirements of EU. Keywords: certification, notified body, control-command devices 1 Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa, 04-275 Warszawa, ul. Ch opickiego 50 tel. +48 22 47-31-453, fax. +48 22 47-31-036, e-mail [email protected] Politechnika l ska, Zespó Automatyki w Transporcie, 40-019 Katowice, ul. Krasi skiego 8, tel. +48 32 60-34-136, fax +48 32 60-34-365 e-mail [email protected] 2 Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa, 04-275 Warszawa, ul. Ch opickiego 50 tel. +48 22 47-31-050, fax. +48 22 47-31-036, e-mail [email protected] 38 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Andrzej Bia o 1 Pawe Gradowski 2 Marta Gryglas 3 WP YW NOWOCZESNYCH URZ Streszczenie: Ka da linia kolejowa posiada ograniczon przepustowo . W celu jej okre lenia stosowane s powszechnie znane metody obliczeniowe. Jednak e wraz z rozwojem wyposa enia urz dze sterowania ruchem i rozwojem technologicznym pojawia si problem zwi kszenia przepustowo ci linii kolejowych. W referacie zaprezentowano wp yw zastosowania ró nych konfiguracji aplikacji ETCS na przepustowo ró nych kategorii linii kolejowych. Takie analizy nale y wykonywa oddzielnie dla ka dego przypadku. S owa kluczowe: przepustowo linii kolejowej, czasy blokowania, ETCS (ró ne poziomy) INFLUENCE OF MODERN DEVICES CONTROL-COMMAND ON DEVELOPMENT OF CAPACITY RAILWAY LINES Abstract: Every railway line owns limited capacity. In aim well-known analytical methods her qualifications are applied universally. Yet together with development of equipment of devices the control-command and the technological development, the problem of enlargement of capacity of railway lines appears. The influence of use of different configurations application in report was presented the ETCS on capacity the different categories of railway lines. One should execute for every case separately such analyses. Keywords: capacity railway line, blocking times, ETCS (the different levels) 1 Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa, 04-275 Warszawa, ul. Ch opickiego 50 tel. +48 22 47-31-453, fax. +48 22 47-31-036, e-mail [email protected] Politechnika l ska, Zespó Automatyki w Transporcie, 40-019 Katowice, ul. Krasi skiego 8, tel. +48 32 60-34-136, fax +48 32 60-34-365 e-mail [email protected] 2 Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa, 04-275 Warszawa, ul. Ch opickiego 50 tel. +48 22 47-31-050, fax. +48 22 47-31-036, e-mail [email protected] 3 Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa, 04-275 Warszawa, ul. Ch opickiego 50 tel. +48 22 47-31-416, fax. +48 22 47-31-036, e-mail [email protected] 39 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Ye. Blokhin 1 A. Pshin’ko 1 S. Myamlin 1 COMPARISON OF MOTOR-RAIL CARS DYNAMIC CHARACTERISTICS Abstract: At the last centuries joint, more and more countries apply rail buses, which in accordance with the used in Russia standard are related to motor-rail cars. Naturally, they differ from motor-rail cars used in railway equipment as their roominess may reach 200 persons (620R, Ukraine) and motion speed may be as high as 160 km/h (for example: ITINO, Sweden; ED59, ED74, Poland; 610R, Ukraine). Unfortunately, almost all published works about rail buses are advertisements, but lately appeared articles of F. Brzhezovskiy [1], F. Savos’kin [2] and their colleagues allow to compare dynamic characteristics of RF1-001 rail bus with spring suspension produced by public corporation “Metrovagonmash” and 620R bus with pneumatic suspension produced for Ukraine by JSC PESA (Poland). The comparison is made at identical conditions (loading, motion regime, track state). 620R-002 rail bus field tests were carried out in 2005 by the DIIT Applied Laboratory of Dynamics and Strength at the Southern Railway at loaded and empty motion along switches, straight and curved track segments, both at acceleration and running-out regimes with maximal speed of 132 km/h with design speed of 120 km/h. Dependencies of the coefficients of vertical dynamics “Pvd1” for the first (a) and “Pvd2” for the second (b) stages of suspension, coefficient of horizontal dynamics “Phd” (c), coefficient of derailment stability “Ps” (d), horizontal lateral acceleration of the car-body floor above a pivot “ h” (e) and ride quality “WZ” at the car-body pivot cross-section (f) on the motion speed are shown in the Figure for comparison. A field of points is related to the bus 620R and solid lines to the RF1 [1], excluding part (f), where W values obtained from the test data for 620R (dash line) are compared with the calculated data [2] for the bus with pneumatic suspension produced in Russia for Kazakhstan. A thick line is used to show permissible values. Data for the RF1 bus are for the loaded motion along the straight track, and for the 620R bus are for the loaded motion along straight track (a, b, c, e, f) and along switches, straight and curve track segments (d). 1 Dnipropetrovs’k National University of Railway Transport, Ukraine 40 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Fig. Dynamic characteristic dependence on motion speed. Loaded motion regime. The better dynamic characteristics of the 620R rail bus are mainly explained by the pneumatic system and titling system use, for which riding quality changes insignificantly at the balloon rupture. It is necessary to note the good agreement between calculated results obtained by Prof. F. Savos’kin and test data obtained long before. It indicates that the tests were carried out correctly and the mathematical model represents reality sufficiently. References 1. Brzhezovskiy F. R., Noskov R. Yu. Car-body parameters and dynamic features of rail buses // Vestnik VNIIZHT. – 4/2008. – pp.20-26. 2. Savos’kin F. N., Serdobintsev Ye. V., Ibraev B. R. Optimization of rail bus suspension parameters for Kazakhstan Railways // Papers of the IX engineering conference of MIIT, R. – 2008. – V. – pp.28-29. 41 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Magdalena Bluszcz1 Marianna Jacyna2 KONCEPCJA MODELU OBS UGI LOGISTYCZNEJ MIASTA Streszczenie: Artyku jest efektem prac realizowanych w ramach grantu rozwojowego3. W artykule przedstawiono przyk ady systemów dystrybucji w zakresie obs ugi aglomeracji miejskich. Szczegó owej analizie poddano dwustopniowy system obs ugi logistycznej miasta. Punktami po rednimi w tym systemie s Centra Konsolidacji adunków (CK ) i Miejskie Huby Prze adunkowe (MHP). Dokonano formalnego zapisu modelu obs ugi logistycznej miasta dla dwustopniowego systemu dystrybucji. Zaproponowane warianty usprawnie realizacji procesów transportowych na obszarze miast i w ich bliskim otoczeniu poprzez zastosowanie w obs udze po rednich punktów prze adunkowych wynikaj z potrzeby ograniczenia ruchu towarowego na terenie aglomeracji miejskich. S owa kluczowe: Logistyka miejska, model systemu logistycznego miasta, centrum konsolidacji adunków, miejskie huby prze adunkowe, dwustopniowy system dystrybucji towarów CONCEPT OF CITY LOGISTICS SERVICE Abstract: Article presents examples of distribution systems for urban agglomerations. Two- level system of city logistic services was analyzed. The system middle-points are defined as a Cargo Consolidation Centers (CK ) and Urban Transhipment Hubs (MHP). Formal description of city logistic services model for two-level system was provided. Proposed variants of improvements assuming using intermediate points in realization of transportation processes within city and suburbs area are result of cargo traffic restricting in urban agglomerations. Keywords: City logistics, a city logistic system model, cargo consolidation center, urban transhipment hubs, two-level goods distribution system 1 Studia Doktoranckie Politechnika Warszawska Wydzia Transportu, [email protected] 2 Wydzia Transportu Politechniki Warszawskiej Zak ad Logistyki i Systemów Transportowych ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 3 Grant rozwojowy nt. ”Model systemu logistycznego Polski jako droga do komodalno ci transportu w Unii Europejskiej”. Nr R10 0027 06/2009. Kierownik grantu: Marianna Jacyna 42 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Stanis aw Bogdanowicz1 METODA USTALANIA WSPÓ CZYNNIKA DYNAMICZNEGO WYKORZYSTANIA ADOWNOUCI POJAZDU Streszczenie: Ogólna podstawa metodyczna ustalania wspó czynnika wykorzystania adowno ci pojazdu. Rodzaje podsystemów przewozowych. Cel ustalania wspó czynnika dynamicznego wykorzystania adowno ci jako redniej harmonicznej. Przyk ad rynkowy i transportowy ustalania omawianej redniej. THE METHOD OF DETERMINING THE DYNAMIC VEHICLE CAPACITY UTILIZATION RATIO Abstract: The general method of determining dynamic vehicle capacity utilization ration. Types of transportation sub-systems. The aim of determining dynamic capacity utilization as a harmonic mean. Market and transportation example of determining discussed mean. 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Zak ad Logistyki i Systemów Transportowych, [email protected] 43 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Piotr Bojar1 Maciej Woropay1 ukasz Mu lewski1 PROPOZYCJA BUDOWY METODY OCENY NIEPOa Streszczenie: Systemy antropotechniczny to para Cz owiek – Obiekt Techniczny realizuj ca swoje zadania w Otoczeniu PROPOSAL OF A METOD TO EVALUATE OF THE UNDESIRABLE ACTION OF THE PEOPLE INSIDE ANTHROPOTECHNICAL SYSTEM AND HIS SOURANDING Abstract: Anthropotechnical it’s a of pair a Human – Technical Object 1 Uniwersytet Technologiczno – Przyrodniczy w Bydgoszczy, al. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, [email protected] 44 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Piotr Bojarczak 1 Piotr Lesiak 2 APPLICATION OF NEURAL NETWORKS INTO AUTOMATIC VISUAL DIAGNOSTIC OF RAILWAY WOODEN SLEEPERS Abstract: The paper presents the system composing of neural network and image processing procedures being able to classify wooden sleepers on the basis of their image. Image processing procedures extract salient features of sleeper that are further used by neural network in classification process. The system performance was checked on 100 images of good sleeper and 100 images of bad sleeper. System classification rate was equal to 84% for images not taking part in learning process, and 95% for images taking part in learning process. Keywords: railway wooden sleepers, image processing, classification process ZASTOSOWANIE SIECI NEURONOWYCH W WIZYJNEJ AUTOMATYCZNEJ IDENTYFIKACJI USZKODZEK PODK ADÓW KOLEJOWYCH . Streszczenie: W artykule przedstawiono system sk adaj cy si z sieci neuronowej oraz procedur obróbki obrazów pozwalaj cy na diagnostyk drewnianych podk adów kolejowych na podstawie ich obrazów. Procedury obróbki obrazów wydobywaj najistotniejsze cechy podk adów na podstawie których przeprowadzana jest ich klasyfikacja przez sie neuronow . Poprawno dzia ania systemu zosta a przetestowana na 100 obrazach nieuszkodzonych podk adów oraz 100 obrazach podk adów uszkodzonych. System prawid owo sklasyfikowa 84% obrazów niebior cych udzia u w procesie uczenia oraz 95% obrazów bior cych udzia w procesie uczenia. S owa kluczowe: drewniane podk ady kolejowe, przetwarzanie obrazów, klasyfikatory 1 Technical University of Radom, Faculty of Transport and Electrical Engineering 2 Technical University of Radom, Faculty of Transport and Electrical Engineering, e-mail: [email protected] 45 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Adam Bugaj1 Krzysztof Grochowski2 WST PNA ANALIZA MOaLIWOUCI WSPOMAGANIA DYaURNEGO RUCHU W PROWADZENIU DOKUMENTACJI Streszczenie: Systemy kierowania i sterowania ruchem realizowane przy pomocy rozwi za informatycznych i techniki komputerowej staj si powszechnym narz dziem pracy na kolei. Zarówno w trakcie procesu kierowania jak i procesu sterowania prowadzona jest obszerna dokumentacja. Tylko nieliczne dokumenty wyst puj w formie elektronicznej. Celem prowadzonej analizy jest odpowied na pytanie, które dokumenty i w jakim stopniu nale y prowadzi w formie elektronicznej. Jest to kontynuacja prac prowadzonych na Wydziale Transportu w latach 90-ych. W referacie wymieniono podstawowe dokumenty dy urnego oraz ju istniej ce komputerowe systemy prowadzenia dokumentacji. Zaprezentowano pierwsze wnioski dotycz ce elektronicznych dokumentów dy urnego ruchu. S owa kluczowe: systemy kierowania i sterowania ruchem kolejowym, dokumentacja dy urnego ruchu, wspomaganie prowadzenia dokumentacji INTRODUCTORY ANALYZE OF CAPABILITY OF COMPUTER AIDED TRAIN DISPATCHER DOCUMENTATION Abstract: The systems of the railway traffic supervisory and control implemented with software and computers became common tools. Railway traffic supervisory and control process needs extensive documentation. Only a few of documents exist as computer systems. Purpose of this analyze is to decide which documents should be changed in to computer forms. This paper is part of wider research lead on Transport Faculty since 90’s. This article present documents edited by train dispatcher and existing computer documentation systems. First conclusions indicate further directions of the work on the computer aided train dispatcher documentation. Keywords: systems of the railway traffic supervisory and control, train dispatcher documentation, computer aided documentation 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, [email protected] 46 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Zbigniew Burciu 1 PODSTAWY ANALIZY SYSTEMOWEJ AKCJI RATOWNICZEJ Streszczenie: W artykule przedstawiono system akcji ratowniczej (SAR)- elementy, atrybuty i relacje pomi dzy elementami systemu. Opisano g ówne dzia ania w procesie analizy systemowej akcji ratowniczej, wytyczne post powania przy rozwi zywaniu problemów akcji SAR za pomoc analizy systemowej oraz klasyczny sposób post powania podczas planowania i realizacji akcji SAR. Zastosowanie analizy systemowej pozwala na porównanie i hierarchizacj ró nych rozwi za dzia a ratowniczych oraz konsekwencji tych dzia a . S owa kluczowe: poszukiwanie i ratowanie ycia na morzu, koordynator akcji ratowniczej, system akcji ratowniczej BASIS OF SAR ACTION SYSTEM ANALYSIS Abstract: The paper presents system of Search and Rescue action, the elements, their attributes and relations between them. The main activities in SAR action process, the guidelines of procedures in solving problems of SAR action using systems analysis and typical way of planning and conducting the SAR action are described. The implementation of systems analysis allows for a comparison and hierarchisation of different solutions of rescue activities and their consequences. Keywords: Search and Rescue, coordinator of SAR action, system analysis of SAR action 1 Akademia Morska Gdynia, 81-225 Gdynia, Morska 81/87. [email protected] 47 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu W odzimierz Choroma ski 1 Jerzy Kowara 2 KONCEPCJA STRUKTURY SIECI TOROWEJ DLA POJAZDÓW PRT Streszczenie: Referat dotyczy wybranych zagadnie modelowania sieci torowej dla transportu Personal Rapid Transit. Praca obejmuje krótk charakterystyk transportu PRT, omówienie wybranych wymaga oraz opis propozycji struktury torowej systemu PRT. Ponadto zawiera metodyk modelowania toru z uwzgl dnieniem krzywych przej ciowych. Przedstawione zagadnienia stanowi integraln cz prac zwi zanych z opracowanie koncepcji systemu PRT. Zaprezentowane modele toru s wykorzystywane w zaawansowanych badaniach symulacyjnych zarówno pojazdów jak i ca ego systemu PRT. S owa kluczowe: Personal Rapid Transit, system PRT, struktura sieci torowej, model geometryczny toru, modelowanie krzywej przej ciowej THE TRACK CONCEPT OF PERSONAL RAPID TRANSIT SYSTEM Abstract: The paper concerns the conceptual and modelling track researches. A brief characterization of PRT transport has been presented indicating the problems of track structures and vehicle dynamics. Also the concept structure of track system has been outlined based on the PRT researches. Some aspects of the design of spiral transition curves on PRT tracks are discussed. Keywords: Personal Rapid Transit, track of PRT, geometric parameters of track, modelling transition curve, transition curves in PRT track design 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Zak ad Teorii Konstrukcji Urz dze Transportowych, 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75, e-mail.: [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Zak ad Teorii Konstrukcji Urz dze Transportowych, 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75, e-mail.: [email protected] 48 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu W odzimierz Choroma ski 1 Jerzy Kowara 2 THE SELECTED PROBLEMS OF COMPUTER AIDED DESIGN OF PRT (PERSONAL RAPID TRANSIT) VEHICLES Abstract: The paper concerns the Dynamics of PRT vehicles. A brief characterization of PRT transport has been presented indicating the problems of vehicle dynamics. Also the structure of a bogie system has been outlined based on the invention patent filed in the Patent Office, which was developed by the authors of this paper. Additionally, a three-dimensional simulation model of a PRT (Personal Rapid Transit) vehicle has been presented. The model was prepared in Adams environment which is typically used for simulation of Multibody Systems. The modeled vehicle is relatively simple while preserving the mass and inertial parameters of a CAD model, which had been developed in Catia V5 system before. The model accounts for problems of contact, friction and slip, which accompany the contact of wheels with the track and the rolls leading a vehicle along a track. Substantial research has been conducted in order to analyze the sensitivity of selected dynamic features to various parameter changes. Keywords: Personal Rapid Transit, dynamics of PRT, modeling and simulation WYBRANE ZAGADNIENIA KOMPUTEROWEGO WSPOMAGANIA PRAC PROJEKTOWYCH POJAZDÓW TRANSPORTU PRT Streszczenie: Referat dotyczy zagadnie modelowania pojazdów PRT. W pracy przedstawiono krótk charakterystyk transportu PRT ze wskazaniem problemów dynamiki pojazdów. Zaprezentowano struktur uk adu nap dowo-jezdnego w oparciu o zg oszenie patentowe na wynalazek, którego wspó twórcami s autorzy tego referatu oraz trójwymiarowy model symulacyjny pojazdu systemu PRT (Personal Rapid Transit). Model zbudowano w systemie Adams, s u cym do symulacji uk adów wielocz onowych (Multibody Systems). Pojazd modelowany jest w sposób uproszczony z zachowaniem parametrów masowych i bezw adno ciowych modelu CAD, wykonanego uprzednio w systemie Catia V5. Model uwzgl dnia zagadnienia kontaktu, tarcia i po lizgu towarzysz ce kontaktowi kó jezdnych z szynami oraz rolek prowadz cych pojazd w torze. Dokonano bada maj cych na celu analiz wra liwo ci wybranych cech dynamicznych na zmiany parametrów. S owa kluczowe: Personal Rapid Transit, dynamika pojazdów PRT, modelowanie i symulacja 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Zak ad Teorii Konstrukcji Urz dze Transportowych, 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75, e-mail.: [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Zak ad Teorii Konstrukcji Urz dze Transportowych, 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75, e-mail.: [email protected] 49 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu W odzimierz Choroma ski 1 Jerzy Madej 2 INNOWACYJNY UK AD BIEGOWY WAGONIKA KOLEJKI PRT DLA TOROWYCH ROZJAZDÓW PASYWNYCH Streszczenie: W referacie omówiono innowacyjny uk ad biegowy dla wagonika kolejki systemu PRT (Personal Rapid Transit), zaprojektowany dla pok adowego sterowania marszruty w sieci torowej z rozjazdami pasywnymi. Omówiono szczegó y newralgicznych w z ów mechanicznych. Uwzgl dniono elementarne zagadnienia bezpiecze stwa ruchu w torze oraz zarysowano wybrane aspekty eksploatacyjnych zu y okr gów tocznych. INNOVATIVE RUNNING GEAR OF THE PRT RAILWAY WAGONS FOR RAIL NETWORK WITH PASSIVE TURNOUTS Abstract: The paper describes an innovative running gear designed for a wagon of the Personal Rapid Transit (PRT) railway system. The main focus of innovation is “strange”, vertically movable roller as security guidance flange, affiliated to every “flatly” mould wheel of carrying wheelset. The solution is shown on illustrations in details. Assumed network of tracks is cobweb type. The switching gear is controlled automatically (or even manually) from insight of the wagon to accomplish “deck control of itinerary” by means of servo-motors, vertically replacing strange flanges, properly locked in extreme points. The mechanical part of running gear is designed appropriately to cooperate with passive turnouts of rail network. Principle of the passive turnout is outlined and discussing also. Proper place in the paper was devoted to security against derailment. One of vital aspects of discussed solution is low cost of periodical correction of running wheels profile (re-mould) after exploitation. Presented design enables passengers to choose only final point of journey. All switching (on board) processes are automatic according to current traffic events inside the cobweb of track. Conclusions bring certainty for successful application - if decided to apply. 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Zak ad Teorii Konstrukcji Urz dze Transportowych, 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75, e-mail.: [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Samochodów i Maszyn Roboczych 50 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Marcin Chrzanowicz WP YW NAPI CIA ZASILAJ Streszczenie: W niniejszym opracowaniu przedstawiono wyniki pomiarów laboratoryjnych rozk adu luminancji ekranu fotometrycznego dla projektora elipsoidalnego, który pracowa z 17 ró nymi rodzajami róde wiat a typu H7. Analizie poddany zosta tak e wp yw napi cia zasilaj cego na warto i rozk ad luminancji badanej powierzchni. Zaproponowano luminancyjn metod pomiarow z wykorzystaniem analizatora obrazu typu CCD. Dokonano porównania jako ci zastosowanych róde wiat a wed ug kryteriów zaproponowanych przez autora. S owa kluczowe: jako o wietlenia samochodowego, bezpiecze stwo ruchu przy ograniczonej widoczno ci, ród a wiat a INPUT VOLTAGE EFFECTS AND TYPE OF LIGHT SOURCE ON LIGHT BEAM PARAMETERS INTO CAR PROJECTORS Abstract: In this paper the results of laboratory measurements of the distribution of luminance of the photometric screen for the ellipsoidal projector, which worked with 17 different types of light sources such H7 are performed. In addition, the impact of voltage on the value and the distribution of luminance of the surface is analyzed. Luminance method of measurement with using a CCD image analyzer is proposed. At the end quality of used light sources have been compared according to the criteria proposed by the author. Keywords: quality of automotive lighting, traffic safety with restricted visibility, light sources Politechnika Warszawska, 00-661 Warszawa Pl. Politechniki 1 GG pok. 210, [email protected] 51 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Krzysztof Chwesiuk1 ZINTEGROWANY SYSTEM INFORMATYCZNY ZARZ Streszczenie: Celem niniejszego referatu jest zaprezentowanie koncepcji zintegrowanego systemu informatycznego zarz dzania w logistyce, a w szczególno ci w a cuchach zaopatrzenia i dystrybucji. Ze wzgl du na tak przedstawiony cel referatu zawarte w nim zostan miedzy innymi: istota koncepcji zintegrowanego systemu informatycznego zarz dzania w logistyce, komponenty tego systemu, a w tym: systemy CAM i CIM w procesach produkcyjnych, systemy zarz dzania gospodarka magazynowa, systemy zarz dzania przep ywem materia owym, systemy zarz dzania firmami sektora TSL. Platforma integruj c systemy informatyczne zarz dzania jest elektroniczna wymiana informacji. S owa kluczowe: Logistyka, system informatyczny, zarz dzanie, zarz dzanie logistyczne INTEGRATED COMPUTER SYSTEM OF MANAGEMENT IN LOGISTICS Abstract: The aim of this report is presentation of conception of integrated computer system of management in logistics, especially delivery and distribution sequences. On account of aim, this report will contain: sense of conception of integrated computer system of management in logistics, components of this system, herein: CAM and CIM systems in production processes, warehouse economy management systems, material movement management systems, companies of TSL sector management systems. The electronic exchange of information’s is an integrating platform of computer systems. Keywords: Logistic, computer systems, Management, logistic management 1 Akademia Morska w Szczecinie, 70-500 Szczecin, Wa y Chrobrego ½, [email protected] 52 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Bartosz Czechyra 1 Bartosz Firlik 2 Andrzej Chudzikiewicz 3 ZA OaENIA I PODSTAWOWE WYMAGANIA SYSTEMU MONITOROWANIA STANU TECHNICZNEGO LEKKIEGO POJAZDU SZYNOWEGO Streszczenie: Artyku jest po wi cony za o eniom oraz podstawowym wymaganiom, jakie powinien spe nia system monitorowania stanu technicznego lekkiego pojazdu szynowego. Omówiono ró nice pomi dzy klasycznymi a lekkimi pojazdami szynowymi, oraz wskazano brak mo liwo ci przeniesienia wprost do wiadcze kolejowych na eksploatacj lekkich pojazdów szynowych typu tramwaj. Zamieszczono przyk adowe charakterystyki drganiowe z prowadzonych bada nad dynamik tramwajów w warunkach normalnej eksploatacji. Charakterystyki te sta y si podstaw okre lenia za o e do budowy systemu monitorowania stanu technicznego uk adu biegowego i uspr ynowania tramwajów eksploatowanych w Polsce. Artyku zako czono wnioskami dotycz cymi dalszych prac nad budow systemu monitorowania stanu technicznego tramwajów. S owa kluczowe: tramwaj, lekki pojazd szynowy, system monitorowania stanu technicznego, diagnostyka, dynamika. ASSUMPTIONS AND BASIC REQUIREMENTS FOR TECHNICAL STATE MONITORING SYSTEM OF A LIGHT RAIL VEHICLE Abstract: The article describes some assumptions and basic requirements for the technical state monitoring system of a light rail vehicle. The paper discusses the differences between classic and light rail vehicles. It contains some examples of vibration characteristics from the case studies on light rail vehicles dynamics with vehicles under normal operating conditions. These characteristics became the basis for the determination of assumptions to build a technical state monitoring system for trams operating in Poland. Article proposes also some ideas for further work on the light rail vehicle monitoring system for vehicles under normal operating conditions. Keywords: tramway, light rail vehicle, monitoring system, diagnostics, dynamics. 1 Politechnika Pozna ska, Wydzia Maszyn Roboczych i Transportu, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected] 2 Politechnika Pozna ska, Wydzia Maszyn Roboczych i Transportu, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected] 3 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 53 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Grzegorz Dobrzy ski 1 BADANIA SYMULACYJNE I EKSPERYMENTALNE WÓZKA INWALIDZKIEGO Z OPCJ< JAZDY PO SCHODACH JAKO ELEMENTU SYSTEMÓW TRANSPORTU OSÓB NIEPE NOSPRAWNYCH Streszczenie: Wózków inwalidzkich cz cych cechy u ytkowe z funkcj pokonywania przeszkód i poruszania si po schodach jest na wiecie tylko kilka ofert rynkowych a ich cena zbli ona jest do ceny luksusowego samochodu osobowego. Prac naukowych dotycz cych zagadnie dynamiki wózków inwalidzkich jest bardzo ma o. Niewspó miernie ma o, w stosunku do zapotrzebowania spo ecznego na tego typu pojazdy. Zdaniem autorów praca jest jedn z pierwszych tego typu prac na wiecie pokazuj cych w sposób kompleksowy badania wózków inwalidzkich. Zaprezentowano proces projektowania z wykorzystaniem technik CAx, budowy prototypu oraz bada weryfikacyjnych i walidacyjnych na prototypie. S owa kluczowe: wózek inwalidzki, dynamika, modelowanie i symulacja SIMULATION AND LABORATORY STUDIES OF A MECHATRONIC WHEELCHAIR WITH THE FUNCTION OF OVERCOMING PHYSICAL OBSTRUCTIONS Abstract: On the market there are only few offers of wheelchairs combining their motor function with the function of surmounting physical obstructions and ascending or descending stairs. Their prices are comparable to those of luxury cars. There are also few research papers concerning the dynamics of wheelchairs. Definitely too few considering the social demand for vehicles of this type. The authors of this paper are convinced that it is one of the first papers in the world dealing, in a comprehensive way, with wheelchairs. It presents the design process using CAx techniques together with the prototype construction and verification/validation studies conducted on the prototype. Keywords: wheelchair, dynamics, simulation, modelling 1 Wydzia Transportu Politechniki Warszawskiej, ul. Koszykowa 75, 00-662 W-wa, email: [email protected] 54 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Miros aw Dusza 1 Krzysztof Zboi ski 2 STATECZNOU3 RUCHU MODELU POJAZDU SZYNOWEGO W ASPEKCIE ISTNIENIA ROZWI Streszczenie: Wyniki bada zamieszczone w artykule s kontynuacj prac prowadzonych przez autorów od kilku lat. Dotycz one badania stateczno ci ruchu modelu pojazdu szynowego z wykorzystaniem metody bifurkacyjnej. Szczególna uwaga skupiona jest na ruchu po torze zakrzywionym o charakterze uków ko owych. Obserwacja wyników bada innych autorów zajmuj cych si zbli on tematyk , sk oni y do wykonania szczegó owych bada stateczno ci ruchu, maj cych na celu zidentyfikowanie istnienia rozwi za wielokrotnych (wspó istniej cych). Znaczenie takich bada wynika z mo liwo ci zidentyfikowania ewentualnych rozwi za niestatecznych w zakresie wyst powania rozwi za statecznych. Wykonano serie bada , w których poprzez wariantowanie warto ci warunków pocz tkowych okre lono symulacyjnie obszary wyst powania rozwi za wielokrotnych. Zweryfikowano równie okre lone wcze niej warto ci pr dko ci krytycznej. Wyniki przedstawione s w postaci par wykresów bifurkacyjnych (map stateczno ci ruchu). S owa kluczowe: dynamika pojazdów szynowych, stateczno , symulacje numeryczne RAILWAY VEHICLE MODEL STABILITY ANALYSIS IN THE CONTEXT OF MULTIPLE SOLUTIONS EXISTENCE Abstract: Results presented in the article are continuation of studies that have been carried out by the authors for few years. They concerned railway vehicle lateral stability analysis with application of bifurcation method. Particular attention is focused on a curved track motion, precisely on motion along the circular sections. Inspection of results obtained by other authors which treat similar issues, induced to make detailed research of railway vehicle stability in order to detect existence of multiple (coexisting) solutions. Significance of this kind of research comes out from possibility of detection of unstable solutions existence within the range where stable solutions appear. Several series of the studies were done with use of numerical simulation, where variation of initial conditions (wheelset’s lateral displacements) was the major idea used to detect multiple solutions. Prior determined critical velocity values were also verified. Couples of bifurcation diagrams (called the stability maps) are form of the results presentation. Keywords: railway vehicle dynamics, stability, numerical simulation 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Wa-wa, [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 79, 02-008 Warszawa, [email protected] 55 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Janusz Dyduch 1 Maksymilian Szczygielski 2 MODELOWANIE SYSTEMU KONTROLI NIEZAJ TOUCI TORÓW Streszczenie: Systemy transportu kolejowego s systemami z o onymi o rosn cych oczekiwaniach w aspektach ich funkcjonalno ci oraz wydajno ci, z drugiej za strony istnieje konieczno spe nienia coraz wy szych wymaga dotycz cych niezawodno ci ich dzia ania. Z tego powodu funkcjonowanie elementów systemu sterowania ruchem wymaga przeprowadzenia szeregu dzia a tj. bada teoretycznych, laboratoryjnych oraz symulacyjnych. Artyku zawiera za o enia do modelowania systemu kontroli niezaj to ci torów kolejowych. Poprzez modelowanie rozumiany jest proces u ywania modelu do opisu zachowania si systemu fizycznego oraz metoda oceny tego systemu. W artykule przedstawiono opis rzeczywistego systemu, jak równie za o enia symulacji procesu transportu kolejowego. Badania niezawodno ci z wykorzystaniem modelu mo na realizowa w uj ciu dynamicznym, okre laj c wp yw poszczególnych podzespo ów systemu na potok ruchu pojazdów. Wyniki uzyskane po realizacji przedstawionych bada pozwol na okre lenie celowo ci optymalizacji istniej cych systemów kontroli niezaj to ci. S owa kluczowe: sterowanie ruchem kolejowym, modelowanie procesów transportowych. MODELLING OF TRACK OCCUPANCY SYSTEM Abstract: Systems of rail transportation are complex systems with growing expectations in aspects of their functionality and efficiency, on the other hand there is a necessity of fulfilling higher demands regarding their reliability of working. This is the reason why functioning of elements of traffic control system requires launching of series of actions, i.e. theoretical and laboratory researches and simulations. The paper contains main points description of track occupancy systems modelling. The model consists technical specification of the system as well as railway traffic process simulation. The purpose is to find solution, having features close to optimal, reflecting relations between economical and operating factors. The results received after realization of presented model studies will allow to define the purposefulness of existing occupancy detection system optimization. Optimization of the infrastructure is possible by using program technics which include area formulated problem and are preceded by analysis of operational characteristics. Keywords: railway traffic control, transport processes modeling, reliability of control systems, track occupancy detection. 1 Politechnika Radomska, Wydzia Transportu i Elektrotechniki, [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, [email protected] 56 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Ireneusz Fechner 1 Marcin Hajdul 2 Stanis aw Krzy aniak 3 KONCEPCJA JEDNOLITEGO PLANU ROZWOJU REGIONALNEGO JAKO SZANSA NA WZROST PRZEWOZÓW INTERMODALNYCH W POLSCE Streszczenie: Jednym z priorytetów europejskiej polityki transportowej, zawartej w dokumentach White Paper (2001), Keep Europe Moving (2006), Logistics: Keep Freight Moving (2007), Greening Transport (2008), Maritime Transport Strategy 2018 (2009) oraz Future of transport (2009), jest zmniejszenie kongestii ruchu poprzez wi ksze wykorzystanie alternatywnych dla przewozów drogowych ga zi transportu. Na amach niniejszego artyku u autorzy przedstawiaj rol w adz publicznych we wspó tworzeniu efektywnej infrastruktury transportowej umo liwiaj cej rozwój przewozów intermodalnych. S owa kluczowe: transport intermodalny, transportowa infrastruktura punktowa i liniowa, plan rozwoju regionalnego, konkurencyjno przedsi biorstw CONCEPT OF UNIFORM REGIONAL DEVELOPMENT PLAN AS A CHANCE TO INCREASE OF INTERMODAL TRANSPORT IN POLAND Abstract: Reduction of congestion, through usage of alternative to road modes of transport, is one of the priorities of European transport Policy publish in such documents as: White Paper (2001), Keep Europe Moving (2006), Logistics: Keep Freight Moving (2007), Greening Transport (2008), Maritime Transport Strategy 2018 (2009) and Future of transport (2009). In this article role of public authorities in creation of efficient transport infrastructure for intermodal haulages are presented. Keywords: intermodal transport, transport infrastructure, regional development plan, competiveness of enterprises 1 Wy sza Szko a Logistyki, [email protected] 2 Instytut Logistyki i Magazynowania, [email protected] 3 Instytut Logistyki i Magazynowania, Stanislaw.Krzy [email protected] 57 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Janusz Fija kowski 1 WYBRANE PROBLEMY PROJEKTOWANIA OBIEKTÓW I PROCESÓW W SYSTEMACH LOGISTYCZNYCH Streszczenie: W referacie omówiono cztery ró ne zagadnienia wykraczaj ce poza rutynowe projektowanie obiektów logistycznych (problem czwarty), budz kontrowersje (problem trzeci) lub nie zosta y jeszcze opracowane (problem pierwszy i drugi). Pierwsze zagadnienie dotyczy wzbogacenia funkcji magazynowych o konfekcjonowanie wyrobów w wyniku jego decentralizacji. Podano schematy graficzne wariantowej lokalizacji konfekcjonowania oraz formu obliczeniow dla sprawdzenia efektów decentralizacji. Drugie zagadnienie dotyczy rozk adu pracoch onno ci sprowadzonej procesów przep ywu adunków w a cuchach transportowo-magazynowych krajowego systemu logistycznego. Podano istot i podstawowe poj cia problemu, rozmiar, cel, i znaczenie i bada dla teorii i praktyki. Ten problem ma charakter sygnalny. Trzecie zagadnienie po wi cone jest kryteriom kosztowym i efektywno ci ekonomicznej inwestycji w projektowaniu systemów logistycznych w przemy le i dystrybucji. Ukszta towano trzy otoczenia logistyczne zak adu produkcyjnego wymagaj cego obs ugi logistycznej: puste, zmonopolizowane i nasycone. Rozró niono systemy logistyczne: zak adowe i us ugowe. Podano kryteria oceny projektów dla zró nicowanych systemów logistycznych w zró nicowanych otoczeniach. Czwarte zagadnienie dotyczy specyfiki projektowania przestrzennego, technologicznego i organizacyjnego obiektów typu cross-docking. Podano problemy napotkane w projektowaniu tego typu obiektów oraz przedstawiono opisowo i graficznie wybrane fragmenty przyk adowego studium logistycznego przedprojektowego dla realnego projektu. S owa kluczowe: system logistyczny, procesy przep ywu adunków, konfekcjonowanie, pracoch onno , koszty logistyczne, cross-docking SOME DESIGNING PROBLEMS OF LOGISTICS OBJECTS AND PROCESSES Abstract: Paper presents four selected designing problems from author’s analytical, designing and consulting practice. The first problem concerns about the transfer of ready making from production to distribution plant. Problem arises from the real project and realization example. The second problem – the disposition of reduced labour and equipment work consumption along the distribution chains – has a signal character. The subject matter of third problem – costs criteria and economical effectiveness in an evaluation of logistics system projects – are the differences between the logistics system functions. The fourth problem – specific procedure of cross-docking objects designing – has been presented at the example of preliminary study for the real project. Keywords: logistics system, material flow processes, ready making, work consumption, logistic costs, cross-docking 1 Wydzia Transportu Politechniki Warszawskiej, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 58 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Krzysztof Fiok 1 KONCEPCJA R CZNIE NAP DZANEGO WÓZKA INWALIDZKIEGO ZWI KSZAJ Streszczenie: W artykule przedstawiono rozwi zania techniczne dotycz ce zwi kszania mobilno ci osób niepe nosprawnych za pomoc wózków inwalidzkich o nap dzie r cznym. Krótko scharakteryzowano tego typu urz dzenia. Najwi cej uwagi po wi cono, zdaniem autora, najs abiej rozwini tej, a posiadaj cej szereg zalet, grupie wózków inwalidzkich nap dzanych poprzez d wignie. W artykule podkre lono zalety jako ci wspó pracy ko czyn górnych z d wigniami w stosunku do innych rozwi za wózków inwalidzkich o nap dzie r cznym. Zwrócono uwag na problemy na jakie napotykaj projektanci tego rodzaju wózków i wskazano obszary, których zbadanie mog oby wp yn na powodzenie koncepcji wózków nap dzanych poprzez d wignie. S owa kluczowe: niepe nosprawni, wózek inwalidzki, mobilno , nap d d wigniowy IMPROVING MOBILITY OF DISABLED PEOPLE - CONCEPT OF A MANUAL WHEELCHAIR Abstract: This paper presents various technical solutions of manual wheelchairs designed in struggle to improve disabled peoples’ mobility. Well known constructions has been briefly described. The attention was focused on lever-driven wheelchairs group, which, in authors opinion, is the least developed and at the same time promising branch of all manual wheelchair concepts. The author emphasized advantages of human arm work quality in cooperation with levers in comparison to other solutions used in manual wheelchair propulsion. Certain problems in designing this kind of wheelchairs are pointed out in this paper as well as research problems that, if solved, could contribute to the success of the whole lever-driven wheelchair concept. Keywords: disabled people, wheelchair, mobility, lever propulsion 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, [email protected] 59 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Krzysztof Firl g1 REALIZACJA SPECJALIZOWANYCH STEROWNIKÓW RUCHU DROGOWEGO Streszczenie: W artykule przedstawiono wa n rol jak pe ni w systemach sterowania ruchem drogowym sterowniki lokalne. Wzrost wymaga stawianych tym sterownikom powoduje poszukiwanie nowych sposobów realizacji urz dze sterowania ruchem drogowym. Do powstania nowych rozwi za przyczynia si rozwój technologiczny i wprowadzenie do powszechnego u ytku uk adów programowalnych. Po czenie tych zagadnie pozwoli o na budow specjalizowanych sprz towych sterowników ruchu drogowego w technice SoC (system on chip). W artykule przedstawiono g ówne punkty i za o enia metody realizacji urz dze sterowania ruchem drogowym w formie specjalizowanych urz dze programowalnych, obejmuj ce specyfikacj modeli urz dze sterowania w j zykach opisu sprz tu z wykorzystaniem grafów przej automatów sko czonych gdzie wprowadzenie hierarchiczno ci wyeliminowa o p asko modelu. Przedstawiono za o enia weryfikacji modeli urz dze oraz elementy analizy niezawodno ciowej. S owa kluczowe: sterowanie ruchem drogowym, sterowniki specjalizowane ruchu drogowego, weryfikacja urz dze sterowania ruchem, uk ady programowalne REALIZATION OF SPECIALIZED TRAFFIC CONTROLLERS Abstract: The article indicates a key role of local traffic controllers in the system of road traffic control, emphasizing at the same time the increasing requirements that these devices are presented with resulting from constantly growing road traffic intensity. The article indicates the need for realization of road traffic control devices in the form of specialized controllers realized as single-system devices of SoC type with the use of programmable devices. Merits of such a realization have been pointed out. After the analysis of formal specification models of digital controllers, a finite automaton with FSM memory has been chosen for realization of model controller. Additional extension of the model by hierarchization eliminated flatness of the model. The paper includes methods of testing digital traffic control devices. The paper focuses on the tests of control devices which are realized in programmable logic devices FPGA. For the obtained prototype of traffic control devices reliability measures have been calculated. Keywords: traffic control, specialized traffic controllers, traffic control devices verification, programmable devices 1 Wydzia Transportu Politechniki Warszawskiej, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 60 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Bartosz Firlik1 Bartosz Czechyra2 ZA OaENIA I PODSTAWY SYMULACYJNE SYSTEMU MONITOROWANIA STANU TECHNICZNEGO TORU TRAMWAJOWEGO Streszczenie: Artyku przedstawia za o enia i podstawy symulacyjne systemu monitorowania stanu technicznego toru tramwajowego. Omówiono g ówne cele i metodyk prowadzenia bada symulacyjnych. Zamieszczono przyk adowe charakterystyki drganiowe uzyskane na podstawie symulacji komputerowej, które s podstaw do okre lenia za o e dla systemu monitorowania stanu technicznego toru tramwajowego. Omówiono wnioski z przeprowadzonych symulacji i zaproponowano kierunki dalszych prac nad systemem monitorowania. S owa kluczowe: tramwaj, lekki pojazd szynowy, tor tramwajowy, system monitorowania stanu technicznego, diagnostyka, dynamika. TECHNICAL STATE MONITORING SYSTEM FOR LIGHT RAIL TRACK – ASSUMPTIONS AND SIMULATION BASICS Abstract: The article is dedicated to the assumptions and simulation basics of the technical state monitoring system for light rail track. The paper discusses the main objectives of this work, and the methodology used for the computer simulations. It contains also some examples of vibration characteristics from the simulation of the light rail vehicle dynamics on worn track. These characteristics became the basis for determining the assumptions to build a monitoring system of technical state monitoring for light rail track. Keywords: tramway, light rail vehicle, light rail track, technical state monitoring, diagnostics, dynamics. 1 Politechnika Pozna ska, Wydzia Maszyn Roboczych i Transportu, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected] 2 Politechnika Pozna ska, Wydzia Maszyn Roboczych i Transportu, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected] 61 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Marcin Folty ski1 Izabela Jele 2 STYMULACJA ROZWOJU LOKALNYCH PLANÓW DZIA ANIA W OBSZARZE MIEJSKIEJ DYSTRYBUCJI TOWARÓW Streszczenie: Miejska dystrybucja towarów w czasach gwa townie wzrastaj cej kongestii ruchu na ograniczonym obszarze du ych aglomeracji stanowi olbrzymi problem dla w adz lokalnych. Niniejszy referat przedstawia lokalne uwarunkowania logistyczne miasta Poznania oraz stanowi podsumowanie komplikacji zwi zanych z miejsk dystrybucj towarów. Ponadto wskazuje mo liwe ród a pozyskania dobrych praktyk dla w adz lokalnych, jakimi s m.in. projekty europejskie, np. projekt SUGAR. S owa kluczowe: logistyka miejska, miejska dystrybucja towarów, infrastruktura drogowa, projekt SUGAR, zarz dzanie miastem, transport miejski, przep yw osób i adunków, gospodarka miejska. STIMULATION OF DEVELOPMENT OF LOCAL ACTION PLANS IN THE AREA OF URBAN DISTRIBUTION OF GOODS Abstract: Distribution of goods in the urban areas facing the problem of increasing congestion is a serious difficulty for the local authorities. This paper presents local logistics conditions of the city of Pozna and summarizes the problems associated with an urban distribution of goods. Moreover, it highlights possible sources of best practices for local governments, i.e. European projects, such as SUGAR. Keywords: city logistics, urban goods distribution, road infrastructure, project SUGAR, urban management, urban transport, flow of persons and loads, urban economy 1 Instytut Logistyki i Magazynowania, ul. Estkowskiego 6, 61-755 Pozna , [email protected] 2 Instytut Logistyki i Magazynowania, ul. Estkowskiego 6, 61-755 Pozna , Izabela.Jele @ilim.poznan.pl 62 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Zdzis aw Frankowicz 1 SYSTEMOWE PODEJUCIE DO USTALENIA STRUKTURY URODKA TRANSPORTU, JAKO Z OaONEGO SYSTEMU TECHNICZNEGO PRZEMIESZCZAJ Streszczenie: W opracowaniu przedstawiono systemowe podej cie do ustalenia struktury rodka transportu (rozpatrywanego jako z o ony zautomatyzowany system techniczny poliergotyczny) przemieszczaj cego si w przestrzeni ekosfery osadzone na poj ciu wiedzy o tym zjawisku (jako wiedzy naukowej) okre lonej wspó cze nie mianem „Nautologia”. Aktualnie „Nautologia” to system wiedzy naukowej usytuowany na poziomie specjalno ci naukowej spe niaj cej wszystkie standardy kryterialne wymaga odnosz cych si do zdeterminowania nauki szczegó owej. Wyró nia ona w swojej strukturze takie podspecjalno ci jak terranautyka, hydronautyka, aeronautyka i kosmonautyka. Jako specjalno naukowa powinna wchodzi w struktur dyscypliny „Transport”. Przedmiotem docieka naukowo-badawczych Nautologii jako systemu wiedzy naukowej jest kierowanie (zarz dzanie – dowodzenie) rodkiem transportu w czasie jego przemieszczania si w przestrzeni ekosfery oraz prowadzenie go w sposób dok adny, niezawodny, bezpieczny i przy mo liwie zminimalizowanych kosztach po zaplanowanej drodze (trajektorii) z punktu pocz tkowego (A) do punktu ko cowego (B). Nale y zauwa y , e wspó cze nie Nautologia jako system wiedzy naukowej jest jeszcze poj ciem nieustabilizowanym posiadaj cym wielu przeciwników i zwolenników, jej paradygmat stale umacnia si , mimo e opór materii jest jeszcze du y, który z up ywem czasu maleje i mo na oczekiwa , e na zapotrzebowanie spo eczne, znajdzie swoje miejsce w klasyfikacji nauki. Nie wchodz c g biej w wy ej ukazan problematyk przedmiotow , która jest t em moich docieka w opracowaniu ukazano rozwa ania wprowadzaj ce, przedstawiono typologi i struktur rodków transportu jako wynik podej cia systemowego, które jest fundamentalne przy ocenie efektywno ci techniczno-ekonomicznej rodków transportu, systemów transportowych, systemów logistycznych (na poziomie mikro i makro), a cuchów dostaw ró nej natury na poziomie globalnym i kontynentalnym lub regionalnym. Ca okszta t przeprowadzonych rozwa a podsumowano w zako czeniu oraz ukazaniem bibliografii przedmiotowej. S owa kluczowe: Wprowadzenie do problematyki przedmiotowej, ukazanie poj fundamentalnych dla rozwa a , typologia struktur rodków transportu, miejsce i rola rodka transportu o przeznaczeniu cywilnym i wojskowym w systemie wiedzy o kierowaniu i prowadzeniu go, podsumowanie rozwa a przedmiotowych, bibliografia. 1 Wy sza Szko a Bankowa w Gda sku 63 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu SYSTEM APPROACH TO THE STRUCTURE OF MEANS OF TRANSPORT AS COMPREHENSIVE TECHNICAL SYSTEM RELOCATING IN ECOSPHERE Abstract: The study depicts a system approach applied to determine the structure of means of transport relocating in the ecosphere (considered as a comprehensive, technical, automated system) on the basis of knowing the phenomenon (scientific knowledge) now specified as ‘nautology’. At present nautology is a system of scientific knowledge located at the level of scientific specialization which meets all the standard criteria referring to determination of a detailed science. This system comprises such specializations like ‘terranuatics’, ‘hydronautics’, ‘aeronatics’ and ‘cosmonautics’. As scientific specializations they should be included in the structure of ‘transport’. Within scientific-research inquiries nautology focuses on managing (commanding) of the means of transport while they are relocating in the ecosphere and driving them in an accurate, effective, safe way against as reduced costs as possible following a planned route (trajectory) from the initial point ‘A’ to the final point ‘B’. It should be noted that nowadays nautology as a system of scientific knowledge is not a stabilized notion and it has got many opponents and supporters. Its paradigm is still being reinforced despite the fact that the resistance of the matter is substantial, yet in the course of time it decreases and it may be expected that it will be placed in the scientific classification in response to social demand. Not going into details of the above mentioned problems being the background of my inquiries, this study presents introductory deliberations, typology and structure of the means of transport as a result of the system approach which is fundamental when assessing the technical-economic effectiveness of transport means, transport systems, logistical systems (at micro and macro levels), chains of delivery of different nature etc. at the global, continental or regional levels. The discussion was summed up in the conclusions supported by bibliography. Keywords: Introduction, system of notions, structures of means of transport, conclusion, bibliography 64 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Ma gorzata Gajewska1, S awomir Gajewski, Andrzej Marczak, Marcin Sokó ANALIZA WYMAGAK JAKOUCIOWYCH DLA US UG PRZESY ANIA DANYCH W SYSTEMIE RSMAD Streszczenie: W referacie przedstawiono analiz wymaga jako ciowych (okre lonych poprzez atrybuty QoS) dla us ug transmisji danych obrazowych z wykorzystaniem Radiowego Systemu Monitorowania i Akwizycji Danych z Urz dze Fotoradarowych (w skrócie RSMAD). Ponadto przedstawiono wyniki bada symulacyjnych przeprowadzonych w celu okre lenia przydatno ci ró nych systemów radiokomunikacyjnych do transmisji danych w tym systemie z wymagan jako ci . S owa kluczowe: RSMAD, QoS, UMTS. ANALYSIS OF QUALITY OF SERVICE REQUIREMENTS FOR DATA TRANSMISSION IN THE RSMAD SYSTEM Abstract: The paper presents an analysis of quality requirements (defined by QoS attributes) for image data transmission services using Radio System for Monitoring and Acquisition of Data from Traffic Enforcement Cameras (RSMAD in short). In addition, the study describes the results of simulation tests conducted to determine the suitability of different radio commmunications systems to broadcast data in the system with the required quality. Keywords: RSMAD, QoS, UMTS. 1 Politechnika Gda ska, ul. Narutowicza 11/12, 80-233 Gda sk, Wydzia Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki, Katedra Systemów i Sieci Radiokomunikacyjnych e-mail: [email protected] 65 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Daniel Gajewski1 Andrzej Szarata2 WAHANIA RUCHU NA ULICACH WARSZAWY Streszczenie: W ramach referatu przedstawiono baz danych pomiarowych dost pn w Warszawie. Baza ta odnosi si do pomiarów nat enia ruchu drogowego ze szczególnym uwzgl dnieniem struktury rodzajowej potoku pojazdów, pr dko ci chwilowej strumienia ruchu oraz okresu pomiarów. Baza danych sk ada si ze 104 punktów pomiarowych rozlokowanych w ca ej sieci drogowej Warszawy. Na cz ci z nich pomiar odbywa si w sposób ci g y pozwalaj c na prowadzenie szczegó owych analiz zmian w warunkach ruchu. Tak du a baza pomiarowa wymaga zastosowania specjalistycznych analiz s u cych do wykrywania i eliminacji b dów pomiarowych. W ramach artyku u przedstawiono równie analiz prowadz c do wyznaczenia nat enia miarodajnego dla okresu szczytu porannego, bazuj c na pomiarach nat enia ruchu na mo cie Gda skim. S owa kluczowe: pomiary ruchu, b d pomiarowy, nat enie miarodajne. FLUCTUATION OF THE TRAFFIC VOLUME IN WARSAW Abstract: in the paper there is presented database of census points in Warsaw. The database refers to traffic volume with consideration of vehicle composition, vehicle speed and measurement period. The database consists of 104 census points located in all street network in Warsaw. In very few of them, the measurement has continuous character which is helpful in detailed analysis of traffic conditions. So significant range of accessible data, imply on necessity of application advanced analysis tools, aimed on detection and elimination of measurement errors. In the article it was also presented the analysis of reliable traffic level during morning peak period (Gda ski Bridge case). Keywords: traffic counts, measurement error, reliable traffic 1 Zarz d Dróg Miejskich w Warszawie, ul. Chmielna 120, 00-801 Warszawa, [email protected] 2 Politechnika Krakowska, ul. Warszawska 24, 31-155 Kraków, [email protected] 66 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu S awomir Gajewski1, Ma gorzata Gajewska1, Ryszard Katulski1, Andrzej Marczak1, Marcin Sokó 1, Janusz Staniszewski2 RADIOWY SYSTEM MONITOROWANIA I AKWIZYCJI DANYCH Z URZ Streszczenie: W pracy omówiono architektur oraz wybrane za o enia funkcjonalne Radiowego Systemu Monitorowania i Akwizycji Danych z Urz dze Fotoradarowych (RSMAD). Docelowo system b dzie s u y do transmisji i archwizacji danych obrazowych o wykroczeniach drogowych, cho b dzie móg tak e pe ni inne funkcje, zwi zane z bezpiecze stwem ruchu drogowego. Wdro enie systemu RSMAD usprawni m.in. proces mandatowania oraz nadzór nad sieci fotordarów na terenie Polski. Transmisja danych b dzie realizowana w oparciu o sieci, bazuj ce na systemach GSM, UMTS lub TETRA oraz poprzez sie Internet. W pracy omówiono tak e niektóre aspekty zwi zane ze struktur zabezpiecze systemu RSMAD. S owa kluczowe: GSM/UMTS, RSMAD, VPN RADIO SYSTEM FOR MONITORING AND ACQUISITION OF DATA FROM TRAFFIC ENFORCEMENT CAMERAS – FEATURES AND ASSUMPTIONS OF THE SYSTEM Abstract: The study presents the architecture and selected functional assumptions of Radio System for Monitoring and Acquisition of Data from Traffic Enforcement Cameras (RSMAD). Ultimately, the system will be used for transmission and archiving image data of traffic offenses, but can also perform other duties related to traffic safety. Implementation of the RSMAD system will facilitate, inter alia, issuing the fine process and supervision of the traffic enforcement cameras network on Polish territory. Data transmission will be implemented using the networks, based on GSM, UMTS or TETRA systems, and through the Internet. The study also discusses some aspects concerning the structure of RSMAD system security. Keywords: GSM/UMTS, RSMAD, VPN 1 Gdansk University of Technology, 11/12 Narutowicza Str., 80-233 Gdansk, POLAND Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics Department of Radiocommunication Systems and Networks, e-mail: [email protected] 2 Provincial Police Headquarters in Gdansk, Traffic Department, 15 Okopowa Str., 80-819 Gdansk, POLAND, e-mail: [email protected] 67 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Wies aw Galor1 Anna Galor2 PROJEKTOWANIE URZ Streszczenie: Podstawowym celem nawigacji morskiej jest prowadzenie statku do portu przeznaczenia w sposób bezpieczny i efektywny. Manewr dobijania statku do nabrze a jest ko cowym etapem procesu nawigacji. Urz dzenia odbojowe u atwiaj cumowanie poprzez absorbowanie energii uderzenia statku. Idealny manewr cumowania polega na ca kowitym wytraceniu pr dko ci statku w momencie kontaktu z nabrze em. Jednak, ze wzgl du na dynamik oddzia ywania statku, nale y si liczy z uderzeniem statku w nabrze e. Mo e to spowodowa uszkodzenie kad uba statku budowli portowej. Lecz zastosowanie urz dze odbojowych mo e u atwi manewr dobijania poprzez absorbowanie energii kinetycznej uderzaj cego statku. Artyku przedstawia metod doboru urz dze odbojowych w aspekcie zarz dzania bezpiecze stwa procesu nawigacji. S owa kluczowe: zarz dzanie bezpiecze stwem nawigacji, projektowanie urz dze odbojowych THE DESIGN OF FENDERS AS ELEMENT OF NAVIGATIONAL SAFETY MANAGING Abstract: Basic aim of marine navigation is to handle the ship to port of destination by safely and efficiently manner. The maneuver of berthing to port structure is a final stage of navigational process. An ideal maneuver would be consisted in total loss of ship’s speed in moment in contact to the berth. However, a dynamic ship’s interaction takes place the impact of ship to the berth. It can cause the damage the ship hull or port structure. But using of fenders may improve the berthing by absorbing the kinetic impact energy of ship. The paper presents the method of fenders designing in aspect of managing of safety process of navigation. Keywords: managing of navigational safety, designing of fenders some keywords 1 Akademia Morska w Szczecinie, Wydzia Nawigacyjny, 70-500 Szczecin, ul. Wa y Chrobrego ½, [email protected] 2 Akademia Morska w Szczecinie, Wydzia In ynieryjno- Ekonomiczny Transportu, 70-507 Szczecin, ul. Henryka Pobo nego 11, [email protected] 68 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Janusz Gardulski 1 Jan Adamczyk 2 Jan Targosz3 WYZNACZANIE STOCHASTYCZNEGO WYMUSZENIA KINEMATYCZNEGO SAMOCHODU PRZEZ RZECZYWISTY PROFIL DROGI Streszczenie: Stosowane w badaniach modelowych zawiesze samochodowych wymuszenia harmoniczne, nale y traktowa jako daleko id ce uproszczenia matematyczne. W rzeczywistych warunkach eksploatacji na zawieszenia oddzia ywaj wymuszenia kinematyczne pochodz ce od nierówno ci powierzchni, zwane mikroprofilem poprzecznym powierzchni. Maj one charakter wymusze losowych. W artykule przedstawiono podstawy matematyczne opisu w/w wymuszenia stochastycznego oraz przedstawiono metod akwizycji danych przy wykorzystaniu wózka pomiarowego zaprojektowanego i wykonanego w Laboratorium Podstaw Technik Pomiarowych Wydzia u Transportu Politechniki l skiej. Na wózku pomiarowym zamocowana zosta a wykonana w/w laboratorium g owica pomiarowa umo liwiaj ca przyj cie nast puj cych pomiarów: przyspieszenia drga w kierunku wzd u nym, poprzecznym i pionowym, k ty obrotu ko a wózka pomiarowego, pr dko ci jazdy samochodu (mierzona z du dok adno ci ), mikroprofil nawierzchni jezdni. Do akwizycji danych pomiarowych z bada drogowych wykorzystywano komputery przeno ne (laptopy) z oprogramowaniem, zasilane z instalacji elektrycznej samochodu. Przydatno zaprojektowanych i wykonanych g owic pomiarowych przeprowadzono w warunkach drogowych podczas jazdy zestawów samochód badany z holowanym wózkiem pomiarowym, wykaza y poprawne dzia anie torów pomiarowych oraz powtarzalno wyników. Badania sprawdzaj ce prowadzono przy ró nych pr dko ciach jazdy w zakresie do 50 km/h. Aktualnie, system pomiarowy jest na etapie testowania. S owa kluczowe: stochastyczne wymuszenia kinematyczne drogi, podstawy matematyczne, metoda pomiaru 1 Politechnika l ska, Wydzia Transportu, Katedra Budowy Pojazdów Samochodowych, ul. Krasi skiego 8, 40-019 Katowice, e-mail: [email protected] 2 AGH, Wydzia In ynierii Mechanicznej i Robotyki, Katedra Mechaniki i Wibroakustyki, ul. Budziszy ska 2, 31-619 Kraków, e-mail: [email protected] 3 AGH, Wydzia In ynierii Mechanicznej i Robotyki, Katedra Robotyki i Mechatroniki, ul. Budziszy ska 3, 31-619 Kraków, e-mail: jantargosz@interia.pl 69 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Andrzej G gorowski1 SYMULACYJNE BADANIA SZTYWNOUCI ZAWIESZENIA SIEDZISKA W ASPEKCIE OCENY DRGAK ODDZIA UJ Streszczenie: W artykule przedstawiono nowe podej cie do problemu wyznaczania optymalnej sztywno ci zawieszenia siedziska z punktu widzenia uzyskania jak najlepszej redukcji drga oddzia uj cych na operatorów pojazdów. Podstawowa idea opiera si na uwzgl dnieniu indywidualnych cech osobniczych kierowców czy te maszynistów (ich parametrów biomechanicznych) w procesie wyznaczania i oceny drga . W artykule autor prezentuje uk ad do komputerowej analizy wp ywu sztywno ci zawieszenia na drgania transmitowane przez poszczególne struktury anatomiczne cz owieka. Sk ada si on z nast puj cych podsystemów: biomechanicznego modelu cz owieka reprezentuj cego kierowc o okre lonych cechach osobniczych, modelu siedziska z uk adem zawiesze i regulowan sztywno ci , modelu pojazdu, podsystemu realizuj cego wymuszenie drogowe, uk adu pomiarowego. Badania numeryczne przeprowadzono w rodowisku Matlab- Simulink-SimMechanics. S owa kluczowe: sztywno zawieszenia, siedzisko, operator pojazdu, drgania. SIMULATION STUDY ON STIFFNESS OF SUSPENSION SEAT IN THE ASPECT OF THE VIBRATION ASSESSMENT AFFECTING ON A VEHICLE DRIVER Abstract: this paper presents an original approach to the problem of the optimal stiffness evaluation in a suspension of driver seat for the best reduction of human vibration (whole- body vibration). The basic idea is to take into consideration the individual personal features (biomechanical parameters) of a human in the process of vibrations assessment. In this article author presents a complete system to the influence analysis of suspension stiffness on driver vibrations. It consists of following subsystems: biomechanical model of human representing a specific driver, model of seat with suspension and adjustable spring, model of vehicle, subsystem of road excitation and module for signals processing. The actual research has focused on numerical simulations in the environment Matlab-Simulink-SimMechanics. Keywords: suspension stiffness, seat, vehicle driver, vibrations. 1 Wydzia Transportu Politechniki Warszawskiej, 00- 662 Warszawa, ul. Koszykowa 75, adres E-mail: [email protected] 70 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Miros aw Gerigk1 MODEL RYZYKA UTRATY STATKU W WARUNKACH NIEPEWNOUCI Streszczenie: Obecne metody oceny bezpiecze stwa statków w stanie uszkodzonym s ukierunkowane na projektowanie i trudno je zastosowa w warunkach operacyjnych. W artykule opisano metod oceny ryzyka i bezpiecze stwa statków w stanie uszkodzonym, w której miar bezpiecze stwa jest poziom ryzyka. W proponowanej metodzie ocena bezpiecze stwa statku w stanie uszkodzonym oparta jest na po czeniu podej cia opartego na ocenie zachowania statku z ocen ryzyka wypadku. Podstaw oceny ryzyka wypadku i bezpiecze stwa statku jest analiza ryzyka. Podstawowe kroki analizy ryzyka dotycz identyfikacji zagro e i scenariuszy wypadku oraz obliczenia i oceny ryzyka wypadku. W analizie ryzyka wykorzystano macierzowy model ryzyka. Model ten umo liwia wzi cie pod uwag niepewno ci zwi zanych z wyst pieniem mo liwych scenariuszy wypadku poprzez uwzgl dnienie ró nych kombinacji zagro e , zdarze po rednich, zdarze dodatkowych i konsekwencji wypadku. To powoduje, e model ryzyka zastosowany w metodzie ma charakter dynamiczny. S owa kluczowe: bezpiecze stwo statków w stanie uszkodzonym, ocena ryzyka A RISK MODEL FOR ASSESSING THE SHIP SINKABILITY IN UNCERTAIN CONDITIONS Abstract: The paper concerns the ship safety in damaged conditions. The existing methods of safety assessment of ships in damaged conditions are devoted to design and are very difficult to apply for the salvage purposes. In the paper a method based on the risk and safety assessment of ships in damaged conditions is briefly presented. A measure of safety in the method is the level of risk. Within the method the safety assessment of a ship in damaged conditions is based on integration the ship performance approach together with the risk assessment. The base for the risk and safety assessment is the risk analysis. The main steps of risk analysis concern the hazard and scenarios identification, risk estimation and risk assessment. The risk analysis is based on application of the matrix type risk model. The risk model enables to take into account the uncertainties connected with the possible scenarios of an accident using the combinations of the hazards, intermediate events, additional events (releases) and consequences. This is the reason that the applied risk model has a dynamical character. Keywords: safety of ships in damaged conditions, risk assessment 1 Politechnika Gda ska, Wydzia Oceanotechniki i Okr townictwa, 80-233 Gda sk, ul. G. Narutowicza 11/12, [email protected] 71 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Adrian Gill1 Adam Kadzi ski2 KLASYFIKACJE URODKÓW REDUKCJI RYZYKA ZAGROaEK W WARSTWOWYCH MODELACH SYSTEMÓW BEZPIECZEKSTWA W TRANSPORCIE Streszczenie: Artyku jest wprowadzeniem do analizy funkcjonowania systemów bezpiecze stwa obiektów w systemach transportowych z wykorzystaniem ich warstwowych modeli. Podano definicj systemu bezpiecze stwa. Dokonano przegl du definicji dotycz cych rodków redukcji ryzyka zagro e , jako elementów tych systemów. Przedstawiono klasyfikacje rodków redukcji ryzyka zagro e . Przedstawiono koncepcj identyfikacji warstw modeli systemów bezpiecze stwa w oparciu o opracowane klasyfikacje. S owa kluczowe: ryzyko, rodki redukcji ryzyka, systemy bezpiecze stwa, modele systemów bezpiecze stwa CLASSIFICATIONS OF THE RISK REDUCTION MEASURES IN THE LAYERED SAFETY SYSTEMS IN TRANSPORT Abstract: The article is an introduction to the analysis of the functioning of the safety of transport systems with the use of layered models. A definition of the safety system is presented. A review of the definition of hazard risk reduction measures as part of those systems. The classification of risk reduction measures is presented. The concept of the identification layer safety system models based on classifications is developed. Keywords: risk, risk reduction measures, safety systems, models of safety systems 1 Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected] 2 Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected] 72 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Stanis aw Gondek1 CZY TRAMWAJ SZYBKI SKRÓCI CZAS PODRÓaOWANIA? Streszczenie: Tramwaj szybki charakteryzuje si znacznie wy sz pr dko ci komunikacyjn (nie ni sz ni 24 km/h) w porównaniu z tramwajem konwencjonalnym co skraca czas podró owania pasa erów. W grudniu 2008 roku uruchomiono pierwsz lini Krakowskiego Szybkiego Tramwaju (KST), która mia a usprawni podró owanie na kierunku pó noc-po udnie. Mia o to zosta osi gni te przez zastosowanie nowoczesnego taboru niskopod ogowego mog cego rozwija pr dko 70 km/h oraz przez wprowadzenie systemu sterowania ruchem wdro onego przez firm SIEMENS a zapewniaj cego priorytetow obs ug szybkiego tramwaju na sygnalizacjach wietlnych. W referacie przedstawiono obecny stan linii KST, system sterowania ruchem oraz wyniki bada czasów przejazdu na odcinku pomi dzy przystankami Dauna i PK wykonanymi dla tramwaju konwencjonalnego i tramwaju szybkiego. Porównanie czasów przejazdu dla obu kierunków daje odpowied na pytanie czy tramwaj szybki skróci czas podró owania na analizowanym odcinku. Przedstawiono równie plany inwestycyjne zwi zane z KST, które powinny usprawni podró owanie tym rodkiem komunikacji zbiorowej. S owa kluczowe: tramwaj szybki, sterowanie ruchem, czas podró y DID THE HIGH SPEED TRAM REDUCE THE JOURNEY TIME? Abstract: High speed tram is characterized by communication speed (not lower than 24 km/h) that is much higher than one of conventional tram, which shortens the journey time. In December 2008 first line of Cracow High Speed Tram (KST) was launched in order to improve traveling on the direction north-south. It was going to be accomplished by using modern low-floor trams, capable of reaching the speed of 70 km/h and by introducing a traffic management system of SIEMENS company, which provides priority access of KST on traffic lights. Paper presents current state of the KST line, the traffic management system and the results of the research of journey times between Dauna and PK stops analyzed for conventional tram and for high speed tram. Comparison of the journey times at both directions gives an answer to the question whether the high speed tram did reduce journey time on analyzed section. Paper describes also investment plans related to KST, which should improve traveling by this mode of public transport. Keywords: high speed tram, urban traffic control, journey time 1 Politechnika Krakowska, Instytut In ynierii Drogowej i Kolejowej, ul. Warszawska 24, 31-155 Kraków, E-mail: [email protected], [email protected] 73 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Iwona Grabarek1 ZNACZENIE CZYNNIKÓW ERGONOMICZNYCH W PROJEKTOWANIU KABIN POJAZDU PRT Streszczenie: Wzrost zanieczyszczenia rodowiska spalinami, coraz d u szy czas po wi cany na dojazd i powrót z pracy, trudno ci w przemieszczaniu si w obr bie miast, zwi kszaj ca si wypadkowo w transporcie – to tylko kilka cech charakteryzuj cych wspó czesne ycie w aglomeracjach miejskich. Poszukiwania nowych, innowacyjnych rozwi za w transporcie, rozpocz to ju na pocz tku lat 60-tych ubieg ego wieku. Personal Rapid Transit (PRT) to inteligentny system transportowy, cz cy cechy indywidualnego i masowego transportu miejskiego, na który sk adaj si ma e pojazdy (czteroosobowe) poruszaj ce si zdalnie po lekkiej infrastrukturze – najcz ciej szynie napowietrznej. Podró odbywa si od stacji pocz tkowej do stacji docelowej bez przystanków po rednich. W artykule przedstawiono znaczenie zagadnie z zakresu ergonomii i bezpiecze stwa w projektowaniu konstrukcji polskiego pojazdu PRT i ich wp yw na jako techniczn i ergonomiczn pojazdu. Badania prowadzone s w ramach projektu ECO-Mobilno wspó finansowanego ze rodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach programu operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. S owa kluczowe: pojazd PRT, proces projektowania, czynniki ergonomiczne THE IMPORTANCE OF ERGONOMIC FACTORS IN PRT VEHICLE DESINGING Abstract: Ever growing exhaust gas pollution, traffic jams in towns and on access roads, increasing accident rates are only a few features which are specific for contemporary urban life. New and innovative solutions, which could hopefully improve the urban transit conditions have been long searched for, even as early as in sixties of the last century. Personal Rapid Transit (PRT) is an intelligent transportation system, which might offer an alternative solution to the systems currently used in urban agglomerations. The new system would be based on intelligent vehicles (auto controlled without driver), suitably adjusted to carry four passengers at a time. The journey would begin from the start point and then end at the destination point without intermediate stops. The importance questions connected with ergonomics and safety in polish PRT vehicle designing process and their influence on ergonomic and technical quality of vehicle have been presented. The research are carried out under the project ECO-mobility co-funded by European Regional Development Fund under the Operational Program Innovative Economy. Keywords: vehicle PRT, designing process, ergonomic factors 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu ; 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75, [email protected] 74 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Iwona Grabarek1 Sylwia B czkowska2 ANALIZA CZYNNIKÓW WARUNKUJ Streszczenie: Artyku dotyczy zagadnie zwi zanych z bezpiecze stwem przewozu towarów niebezpiecznych. Podj cie tematu uzasadniono wzrastaj c liczb przewozów drogowych tych towarów i tym samym wzrostem prawdopodobie stwa wyst pienia zagro enia dla rodowiska i pozosta ych u ytkowników dróg. Przeanalizowano specyfik uk adu kierowca-samochód- otoczenie, zwracaj c szczególn uwag na czynniki warunkuj ce ergonomiczne warunki pracy kierowcy. W artykule przedstawiono równie dane Komendy G ównej Policji dotycz ce przyczyn wypadków z udzia em towarów niebezpiecznych w transporcie drogowym. Za podstawow przyczyn wypadków uznano przekroczenie dopuszczalnej pr dko ci, nieprzestrzeganie przepisów drogowych, a tak e zm czenie, które skutkowa o zmniejszeniem sprawno ci psychofizycznej kierowcy. S owa kluczowe: przewozy towarów niebezpiecznych, ergonomia, bezpiecze stwo, ADR ANALYSIS OF FACTORS DETERMINING ERGONOMIC CONDITIONS OF DRIVER’S WORKPLACE AND THE SAFETY TRANSPORT OF DANGEROUS GOODS Abstract: The article concerns issues connected with the safety of the carriage of dangerous goods. Raising a subject was justified with the rising number of cartages of these goods and the same height of the probability of the appearance of the environmental risk and remaining road users. A specificity of the arrangement was analysed driver-car-area, paying special attention to ergonomic determinants working conditions of the driver. In the article data of the National Police Headquarters concerning causes of accident involving dangerous goods in the road transport was also described. Exceeding the permissible speed, the non-observance of traffic regulations, as well as the tiredness which resulted in reducing the psychophysical efficiency for the driver were regarded as the root cause of accidents. Keywords: transport of dangerous goods, ergonomics, safety, ADR 1 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu , ul. Koszykowa 75, Warszawa, [email protected] 2 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, Warszawa, [email protected] 75 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Marcin Grabowski1 Sylwester G ady 2 METODA PRZYDZIA U LOTÓW DO STANOWISK ODPRAWY BILETOWO-BAGAaOWEJ W PORCIE LOTNICZYM Streszczenie: Analizowany problem przydzia u lotów do stanowisk odprawy biletowo- baga owej (stanowisk check-in) w porcie lotniczym wyst puje po nieci g o ci odprawy biletowo-baga owej. Dotyczy przewo ników lotniczych obs uguj cych du liczb lotów oraz posiadaj cych w dyspozycji sta grup stanowisk check-in. Nast pstwem nieci g o ci odpraw jest wyst pienie opó nie startów lotów, powoduj cych ponoszenie strat przez przewo nika. Opracowana metoda przydzia u lotów do stanowisk odprawy biletowo- baga owej pozwala na okre lenie takiej kolejno ci odpraw lotów, aby ca kowity koszt poniesiony przez przewo nika by minimalny. Metoda pozwala na wykonanie przydzia u optymalnego lub suboptymalnego do jednej lub wielu kolejek. Przeprowadzone badania symulacyjne wykaza y, e zastosowanie metody programowania dynamicznego pozwala na zdecydowane obni enie dodatkowych kosztów ponoszonych przez przewo nika lotniczego z powodu wyst pienia nieci g o ci odprawy biletowo-baga owej. S owa kluczowe: odprawa biletowo-baga owa, szeregowanie zada , transport lotniczy ALIGNMENT OF FLIGHTS TO AIRPORT’S CHECK-IN DESKS METHOD Abstract: The subject of the following thesis is the problem of flights alignment to airport’s check-in desks following check-in service discontinuity. The identified optimization problem is related to carriers operating a high number of flights and operating many check-in desks. The causes of check-in service discontinuity may range from a security threat, infrastructure breakdown to adverse weather conditions that prevent flight departures from taking place. Check-in service discontinuities result in delayed flights, which in turn are a source of loss to the carriers. The costs sustained by a carrier due to flight delays may be managed by the appropriate sequencing of flight check-ins after the resuming of the check-in process. The proposed method of dynamic alignment of flights to airport check-in desks allows for such an allocation of flight sequence so that the total cost sustained by the carrier due to flight delays is kept at the minimum level. The method has been tested by the application of several simulated databases. The outcome of the research indicated that the application of the dynamic flight alignment method allows for a significant reduction (over 70%) of the total cost incurred by a carrier due to delays of flights caused by check-in service discontinuity to significantly. Keywords: check-in, scheduling, air transport 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, e-mail: [email protected] 76 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Pawe Gradowski1 Marta Gryglas 2 POTENCJALNE KORZYUCI Z ZASTOSOWANIA ERTMS Streszczenie: Z ka dym kolejnym rokiem, wyra nie wida , e system ERTMS staje si jedynym systemem kontroli poci gu i komunikacji na starym kontynencie jak równie w wielu innych cz ciach wiata. System ten dla wielu kolei jest jednak wci zbyt drogi. W artykule zaprezentowano nowe podej cie do szukania oszcz dno ci, przy instalacji systemu ERTMS. Wykorzystanie analizy kosztów i oceny ekonomicznej mo e przynie dla kolei potencjalne korzy ci z wdro enia ERTMS. Metoda taka jest, równie nowym podej ciem UIC do wdra ania ERTMS. S owa kluczowe: ERTMS, ETCS, GSM-R, koszty ycia POTENTIAL BENEFIT WITH ERTMS Abstract: With every next year, to be visible clearly, that system ERTMS gets only train control and communications system in Europe as well as in many other parts of the world. System this for many railways is however continually sale expensive. It the new approach in article was presented was to looking for economy, near installation of system the ERTMS. The utilization the analysis of costs and the economic evaluation, the ERTMS can bring for railway potential advantages from initiating. Method such is, also new approach UIC to initiation ERTMS. Keywords: ERTMS, ETCS, GSM-R, life cycle cost 1 Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa, 04-275 Warszawa, ul. Ch opickiego 50 tel. +48 22 47-31-050, fax. +48 22 47-31-036, e-mail [email protected] 2 Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa, 04-275 Warszawa, ul. Ch opickiego 50 tel. +48 22 47-31-416, fax. +48 22 47-31-036, e-mail [email protected] 77 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Lucjan Grochowski 1 INTEGRATION OF LOGISTICS PROGRAMMABLE SERVICES IN THE WEB Abstract: The paper describes programming of advanced services addressed to logistics services to manage distributed functionalities in the Web environment. The program components are defined and the components operating principles. Considerations are referred to actually the most representative component technologies: Enterprise Java Bean (EJB), CORBA Component Model (CCM) and .NET of MS Corporation. They are illustrated by the implementation framework using in Web Services various types of program components independent on the data formats and programming languages which describe supplying chain management. Keywords: distributed programming, WEB, logistics INTEGRACJA PROGRAMOWALNYCH US UG LOGISTYCZNYCH W WEB Streszczenie: Praca dotyczy realizacji zaawansowanych us ug dla potrzeb logistyki w rozproszonym rodowisku Web i wykorzystuj cym metody programowania sieciowego w podej ciu komponentowym. Zdefiniowany jest komponent programowy i jego mechanizmy operowania w rodowisku Web. Rozwa ania s odnoszone do aktualnie najbardziej reprezentatywnych technologii komponentowych Enterprise Java Bean (EJB), CORBA Component Model (CCM) and.NET of MS Corporation. Zademonstrowany jest równie przyk ad szkieletu budowy aplikacji logistycznej WEB poprzez zró nicowane typy komponentów. Komponenty te s niezale ne od formatu danych i j zyków programowania i s u do informatycznego wspomagania zarz dzania logistycznym a cuchem dostaw. S owa kluczowe: programowanie rozproszone, WEB, logistyka 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, [email protected] 78 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Lucjan Gucma 1 Maciej Gucma 2 Andrzej B k 3 PILOT DOCKING SYSTEM – NEW TOOL FOR SAFE MARITIME OPERATION Abstract: Docking of vessel as a part of sea voyage requires high precision of positioning, reliability of solution, independent architecture and a operator’s knowledge. Article presents integrated system consisting of Laser Measurement System and high precision DGPS System developed for accurate docking of vessel. Whole system has an augmented architecture that will increase reliability and availability. Keywords: piloting of vessel, docking system, navigation support SYSTEM PILOTOWO DOKINGOWY – NOWE NARZ DZIE ZABEZPIECZENIA OPERACJI MORSKICH Streszczenie: Dokowanie statków jest jednym z etapów podró y a jego przeprowadzenie wymaga od operatora (najcz ciej pilota) du ego do wiadczenia oraz dok adnych informacji o pozycji. Artyku prezentuje za o enia budowy systemu pilotowo dokuj cego dla wspierania operacji cumowania du ych statków. System opiera si na pomiarze odleg o ci od kei do statku z wykorzystaniem laserowego dalmierza impulsowego. Takie systemy s budowane obecnie, ale ich funkcje nie zawieraj wszystkich niezb dnych w a ciwo ci. Proponowane narz dzie jest zaawansowanym uk adem do niezawodnego pozycjonowania statku w trakcie operacji cumowania. S owa kluczowe: nawigacja morska, pilota statku, system dokingowy 1 Akademia Morska w Szczecinie, Wa y Chrobrego 1/2, 70-300 Szczecin, e-mail: [email protected] 2 Akademia Morska w Szczecinie, Wa y Chrobrego 1/2, 70-300 Szczecin, e-mail: [email protected] 3 Akademia Morska w Szczecinie, Wa y Chrobrego 1/2, 70-300 Szczecin, e-mail: [email protected] 79 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Stanis aw Gucma 1 POZIOM UFNOUCI PRZY PROJEKTOWANIU DRÓG WODNYCH TERMINALI LNG Streszczenie: W artykule zaprezentowano probabilistyczny model ruchu statku na torze wodnym, który zastosowano do okre lenia prawdopodobie stwa wej cia statku na skarp toru wodnego. Wykorzystuj c poj cie ryzyka nawigacyjnego oraz prawdopodobie stwo wej cia gazowca na skarp toru wodnego okre lono poziom ufno ci, który nale y przyj , jako bezpieczny przy projektowaniu dróg wodnych terminalu LNG. S owa kluczowe: bezpiecze stwo nawigacji, terminale LNG, manewrowanie gazowców LNG. CONFIDENCE LEVEL IN DESIGNING WATERWAYS TO LNG TERMINALS Abstract: A probabilistic model of ship movement in a fairway will be presented. The model was used to determine the probability of ship’s grounding on the fairway slope. The confidence level that should be adopted as safe while designing LNG terminal waterways was defined using the concept of navigational risk and the probability that a gas carrier will ground on the fairway slope. Key words: navigational safety, LNG terminals, LNG carrier manoeuvring. 1 Akademia Morska w Szczecinie, Instytut In ynierii Ruchu Morskiego, ul. Wa y Chrobrego 1/2, 70-500 Szczecin, E-mail: [email protected] 80 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Sambor Guze1 Leszek Smolarek2 MARKOWSKI MODEL BEZPIECZEKSTWA NAWIGACYJNEGO STATKU NA AKWENIE OTWARTYM Streszczenie: Istotno problemów zwi zanych z bezpiecze stwem w transporcie jest szczególnie zauwa alna w takich rodzajach procesu transportowego, w których sk adowe tego procesu poddawane s ci g ym wp ywom zmiennych czynników. Niejednokrotnie, zmiany te s gwa towne i nieprzewidywalne, jak na przyk ad w przypadku transportu morskiego czy lotniczego, bior c pod uwag zmienno warunków otoczenia. Do modelowania procesów transportowych cz sto wykorzystuje si procesy markowskie. W artykule podj to prób zastosowania tego narz dzia do opisania i wyznaczenia charakterystyk modelu bezpiecze stwa nawigacyjnego statku na akwenie otwartym. W modelu tym wykorzystywany jest model operacyjny statku, który równie opisany zosta w artykule. Wymienione modele wykorzystywane s do dynamicznego modelowania sytuacji nawigacyjnej, opisanej poprzez losowe pola zaj to ci. S owa kluczowe: bezpiecze stwo nawigacyjne, wody otwarte, proces markowski MARKOV MODEL OF THE SHIP’S NAVIGATIONAL SAFETY ON THE OPEN WATER AREA Abstract: The safety problems in transport are particular significant in these types of transport process in which their components are subjected to continuous influence of the changes. Very often, these changes are sudden and unpredictable, as in the case of maritime transport, especially when it is taking into account the variability of the environmental conditions. To model the transport processes, the Markov approach is often used. This article attempts to apply this tool to describe and determine the characteristics of the safety model of the navigational safety model of ship on the open water area. For this model, there is described the operation model of the ship. These models are used for dynamic modelling of navigational situation described by the random fields of the occupancy. Keywords: navigational safety, open area, Markov process 1 Akademia Morska w Gdyni, ul. Morska 81-87, 81-225 Gdynia, [email protected], 2 Akademia Morska w Gdyni, ul. Morska 81-87, 81-225 Gdynia, [email protected] 81 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Marek Guzek1, Rafa S. Jurecki2, Zbigniew Lozia3, Wies aw Pieni ek4 Tomasz L. Sta czyk 5 RESEARCH STUDIES ON DRIVER’S REACTIONS IN PREACCIDENT SITUATIONS. TEST TRACK AND DRIVING SIMULATOR ENVIRONMENT Abstract: This paper describes research studies analysing the behaviour of drivers in the simulated accident risk situation. The study was conducted in two environments: on the Kielce Car Test Track and in the driving simulator autoPW of Warsaw University of Technology. The same 3 (different) situational scenarios of accidents were performed in both environments and the same group of 100 drivers was examined. Each of the examined persons performed the same set of tests, randomly ordered, carried out for various values of the risk time, received as combinations of the tested vehicle velocity and its distance from the roadblock. The paper presents exemplary results of the research studies. Keywords: driver's reaction time, drivers tests, driving simulators, accident situations BADANIA REAKCJI KIEROWCÓW W SYTUACJACH PRZEDWYPADKOWYCH. BADANIA NA TORZE I W SYMULATORZE JAZDY SAMOCHODEM Streszczenie: W pracy opisano badania dotycz ce analizy zachowania kierowców w sytuacji symulowanego zagro enia wypadkowego. Badania przeprowadzono w dwóch rodowiskach: na Torze Samochodowym Kielce oraz w symulatorze jazdy autoPW Politechniki Warszawskiej. W obu rodowiskach realizowane by y te same 3 (ró ne) scenariusze sytuacji wypadkowej oraz badana by a ta sama grupa 100 kierowców. Ka da z badanych osób wykonywa a taki sam zestaw testów, losowo uporz dkowanych, przeprowadzanych dla ró nych warto ci czasu ryzyka, otrzymywanych jako kombinacje pr dko ci pojazdu badawczego i jego odleg o ci od przeszkody. W artykule przedstawiono przyk adowe wyniki bada . S owa kluczowe: czas reakcji kierowcy, badania kierowców, symulatory jazdy samochodem, sytuacje wypadkowe 1 Warsaw University of Technology, Faculty of Transport, Koszykowa St. 75, [email protected] 2 Kielce University of Technology, Mechatronics and Machine Building Faculty, 25-314 Kielce, Al. 1000- lecia Pa stwa Polskiego 7, [email protected] 3 Warsaw University of Technology, Faculty of Transport, Koszykowa St. 75, [email protected] 4 Cracow University of Technology, Mechanical Faculty, 31-864 Kraków, Al. Jana Paw a II 37, [email protected] 5 Kielce University of Technology, Mechatronics and Machine Building Faculty, 25-314 Kielce, Al. 1000- lecia Pa stwa Polskiego 7, [email protected] 82 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Marek Guzek1 UNCERTAINTY OF CAR MOTION RECONSTRUCTION BASED ON RECORDS OF ADR/EDR TYPE OF DEVICES Abstract: One of the basic tasks of the accident reconstruction is to define values of parameters of participants of the accident before its actual occurrence. The assessment of correct behaviours is made and the court decides whether the accident participants are guilty or innocent. Therefore, the credibility of specific values is essential. The use of so- called accident recorders – EDR/ADR type of devices, as an alternative compared to classical methods for accidents reconstruction – has become more common over the past years. The paper includes basic notions related to his type of devices, describes potential sources of uncertainty of the car motion reconstruction results obtained on the basis of their records. The examples presented confirm their usefulness, however, they also indicate possible significant errors in the motion parameters assessment if simplified devices are used (where vehicle body lean movements in motion are not analysed). Keywords: accident reconstruction, EDR/ADR recorders, uncertainty, simulation NIEPEWNOU3 REKONSTRUKCJI RUCHU SAMOCHODU NA PODSTAWIE ZAPISÓW URZ Streszczenie: Jednym z podstawowych zada rekonstrukcji wypadku jest okre lenie warto ci parametrów ruchu uczestników zdarzenia przed jego wyst pieniem. Na ich podstawie dokonuje si oceny prawid owo ci zachowa , a s d podejmuje decyzj o winie uczestników zdarzenia, b d jej braku. Istotna jest wi c wiarygodno okre lonych warto ci. W ostatnich latach coraz powszechniejsze jest wykorzystywanie tzw. rejestratorów wypadkowych – urz dze typu EDR/ADR, jako alternatywy w stosunku do klasycznych metod rekonstrukcji. Referat zawiera podstawowe poj cia dotycz ce tego rodzaju urz dze , opisuje potencjalne ród a niepewno ci wyników rekonstrukcji ruchu samochodu uzyskanych na podstawie ich zapisów. Przedstawione przyk ady potwierdzaj ich przydatno , jednak wskazuj równie na mo liwe znacz ce b dy w ocenie parametrów ruchu, je li wykorzystywane s uproszczone urz dzenia (w których nie s analizowane ruchy przechy u bry y nadwozia w trakcie ruchu). S owa kluczowe: rekonstrukcja wypadków, rejestratory EDR/ADR/UDS, niepewno , symulacja 1 Warsaw University of Technology, Faculty of Transport, Koszykowa St. 75, [email protected] 83 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jerzy Hajduk1 BEZPIECZEKSTWO TRANSPORTU KONTENERÓW NA STATKACH MORSKICH Streszczenie: Przewóz kontenerów drog morsk rodzi szereg problemów wp ywaj cych bezpo rednio na bezpiecze stwo statku, przewo onego adunku i ludzi. Zaplecze l dowe, gdzie mocowany jest adunek wewn trz kontenera nie zawsze wykonuje to z nale yt staranno ci . Ponadto b dy wiadome i nie wiadome w deklarowanej wadze i zawarto ci kontenera mog rodzi powa ne konsekwencje nie tylko w trakcie trwania podró y morskiej, ale ju w trakcie operacji za adunkowych. Dodatkowe zagro enia powstaj przy przewozie adunków niebezpiecznych, które nie zawsze s w a ciwie opisywane i zg aszane. Wszystkie b dy ludzkie s weryfikowane przez ywio morski. S owa kluczowe: egluga morska, kontenerowce, bezpiecze stwo, wypadki morskie SAFETY OF CONTAINER’S CARRIAGE AT SEA Abstract: The carriage of containers by sea arise many problems impacting on ship’s safety, cargo and the crew. Ashore, where cargo is securing inside of containers, sometimes it is done with negligence. Even weight of containers and cargo declaration inside papers are not correct can arise many problems and consequences during sea voyage and loading process. Additional unsafe situation are creating during carriage of dangerous goods what are not sufficient declared inside the papers. All human errors are verified by sea element. Keywords: shipping, container vessels, safety at sea 1 Akademia Morska w Szczecinie, ul. Wa y Chrobrego ½, 71-118 Szczecin, [email protected] 84 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Ewa H cia1 ZARZ Streszczenie: Celem publikacji jest przedstawienie wybranych zagadnie zwi zanych z zarz dzaniem programami i projektami europejskimi ze szczególnym uwzgl dnieniem projektów transportowych. Najwa niejszym programem operacyjnym dla sektora transportu jest Infrastruktura i rodowisko na lata 2007–2013 (PO Ii ). Zdecydowana wi kszo rodków (a 71%) przeznaczonych na program zosta a zarezerwowana dla sektora transportu w ramach trzech priorytetów (VI-VIII). Podstaw struktury systemu zarz dzania programem operacyjnym jest podzia kompetencji mi dzy ministerstwa, pe ni ce funkcj Instytucji Zarz dzaj cych (IZ). Departament Koordynacji Programów Infrastrukturalnych w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego jako Instytucja Zarz dzaj ca PO Ii realizuje swoje obowi zki poprzez szczegó owe zadania i odpowiada za zarz dzanie programem oraz jego realizacj zgodnie z zasad nale ytego zarz dzania finansami. Cz zada IZ zosta a powierzona Instytucji Po rednicz cej (IP), Departamentowi Funduszy UE w Ministerstwie Infrastruktury, na mocy osobnych porozumie . S owa kluczowe: zarz dzanie programem europejskim, program operacyjny, projekty transportowe THE EUROPEAN PROGRAMMES AND PROJECTS MANAGEMENT IN TRANSPORT FIELD Abstract: The main aim of the publication is to present selected issues connected with the European programmes and projects management with an emphasis on transport projects. The most important operational programme for transport sector is Infrastructure and Environment for the years 2007–2013. The majority of funds (71%) for the programme has been reserved for transport sector under the three priorities (VI-VIII). The base of structure of operational programme management system is a division of competences between ministries, performing function of the Managing Authority (MA). The Department for Coordination of Infrastructural Programmes in the Ministry of Regional Development as the Managing Authority performs its duties in particular tasks and holds responsibility for programme management and its implementation in accordance with a rule of appropriate finance management. A part of the MA’s tasks has been assigned to the Intermediate Bodies (IB), the Department of EU in the Ministry of Infrastructure, by virtue of agreements. Keywords: European programme management, operational programme, transport projects 1 Akademia Morska w Szczecinie, Wydzia In ynieryno-Ekonomiczny Transportu, Instytut Zarz dzania Transportem, Zak ad Organizacji i Zarz dzania, ul. H. Pobo nego 11, 70-507 Szczecin, e-mail: [email protected] 85 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu . .1, . .1, . .1, ! N.#.1, W R.W.1 V W]KX V XKVNWXN T KV XN STWXN N M _N_KSSTWXN NSZTVR \NTSSa WNWXKR LKQKMST TVTLSTIT XV SW TVX H ! ! ! - V Z ! ! . H , ! ( R , W -U K ), ! ! . U ! ! , ! ! ! , ! . U ! - ! [1]. H ! ! ! , ! [2-4]. H , ! - ! ! [3]. W ! (W RT) ! !, ! ( – ) ( – ). P , ! FWY «c -3». H ! FWY »c -3» ViPNet TFT »N X PW». H ViPNet, ! : UT ViPNet [F ]; UT ViPNet [P ]; UT ViPNet [P ] ( . . 1). 1 W -U Y !, V ! 86 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu V . 1. W ViPNet V ! FWY «c -3» ViPNet . J ! ! ! ! , , [5] ! , ! ! . J ! ! W RT : L , ! ; R ! , . P , Pr = || pij ||, r=1(1)R, i=0(1)L, j=1(1)L+1, ! ! . M i=0 , j=L+1 – ! ! . J ! W RT ! ! !: ) ( ) P(k) ! ! . H L- R ! ! j- ! - kj = {kj1,…,kjK}, kjr = 0(1)Kr – ! r- j- . T W ! ! k = {k1,…,kL} ; ) {Qjr(i)} ! ! i ! r- j- , j=1(1)L, r=1(1)R, i=0(1)Kr. R ! ! ! ( , . .), ! ; ) ! ! ( ! ), !. M , !! ! - ! ! . N ! ! ! : ! - ! ; . V ! [3]. R ! ! ! ! ! . 87 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu S ! . W , . J ! ! (SWT) [4], ! !, ! ! ! , ! ! . J ! ! ! ! SWT ! ! i, j : . ! : U , ! : = H ! ! SWT i t !: T SWT ! ! : H ! ! j t !: ! ! q c !: S , ! ! ! (E % !, C % !, T– ! ), ! ! ! (I- ! 88 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu ! !) , (n !), ! (PR- ! ) , ! [4]. X !. J ! ! - \TJ FWY «c -3» , ! 10% . : ] 1 500 800 000. Y !, 8 760 ! 171 324 / . : N ! 222 721 / . N ! 161 044. ] 14-18 R . S ! - \TJ , ! GPSS. W ! ! : \TJ W !! T U 0,234 0,084 R 0,234 0,072 K 0,699 1,529 W ! ( ! ! ! , ! ): \TJ W !! T U 0,392 0,386 R 0,404 0,386 K 0,405 0,386 89 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu V . 2. W !! \TJ FWY «c 3» S . 3 R \TJ ( !! !) , ( ! ! 10% ). V . 3 W !! \TJ FWY «c -3» U ! ! ! , ! , \TJ FWY «c -3». 90 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Q 1. F W.K., I F.U., W F.F., P F.F. Y TFT «VLJ». R - «NSZTXVFSW-2007». – WU., 2007. – W. 53-58. 2. P Q. H ! . – R.: R , 1979. – 600 . 3. [ F.J. ] !. RT WWWV, 1991. – 179 . 4. G H.U., W H.N. V !. – WU.: N «Q ». 1999. 64 . 5. U H.F. F . R - «NSZTXVFSW-2009». – WU., 2009. – W. 185- 193. 91 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Teresa Idzikowska 1 Krzysztof Banaszek 2 ROLA I ZNACZENIE NORMALIZACJI W BEZPIECZEKSTWIE TRANSPORTU Streszczenie: Omówiono bardzo znacz c rol i rang normalizacji w polityce gospodarczej UE. Normalizacja, znajduje coraz szersze zastosowania we wspieraniu legislacji s u c uproszczeniom i ograniczeniom przepisów. Obszary, w których wzros a rola normalizacji to: zasady rynku wewn trznego, strategia bezpiecze stwa, zamówienia publiczne, usuwanie barier technicznych, polityka innowacyjno ci oraz rozwój us ug. Do wa nych obszarów zwi zku norm z przepisami nale y zaliczy : systemy zarz dzania, ocen zgodno ci i akredytacj oraz bezpiecze stwo w ró nych sektorach transportu. Omówiono przyk ady regulacji prawnych wi cych przepisy z produktami normalizacji, których dost pno i w a ciwe rozumienie warunkuje mo liwo wykonywania przepisów prawa. S owa kluczowe: norma, normalizacja, bezpiecze stwo, transport, harmonizacja techniczna, ocena zgodno ci, systemy zarz dzania jako ci , systemy zarz dzania bezpiecze stwem THE ROLE AND IMPORTANCE OF STANDARDISATION IN TRANSPORT SAFETY Abstract: It is shown a very significant role and importance of standardisation in the EU economic policy. Standardisation, has increasing application supporting legislation serving the simplified and restricted legal acts. Areas, in which standardization importance has increased are: rules of the internal market, strategy on safety, public procurement, the elimination of technical barriers, innovation policy and services development Among the important areas of standards with legal acts it should be include: management systems, conformity assessment and accreditation, and safety in different transport sectors. It also discusses examples of legal standards binding rules with standarisation products, which availability and proper understanding determine possibility of executing of the provisions of law. Keywords: standardization, quality management systems, safety management systems 1 Instytut Lotnictwa, e-mail: [email protected] 2 Urz d Transportu Kolejowego 92 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Roland Jachimowski 1 Micha K odawski 2 Konrad Lewczuk 3 Jolanta aak 4 SYSTEM LOGISTYCZNY POLSKI NA TLE WYBRANYCH KRAJÓW EUROPEJSKICH Streszczenie: W referacie przedstawiono analiz porównawcz wybranych aspektów systemów logistycznych krajów europejskich: Niemiec, Hiszpanii, W och, Szwecji i Francji. Nast pnie dokonano zestawienia z systemem logistycznym Polski. Zaproponowano rozwi zania dotycz ce organizacji systemu logistycznego Polski w aspekcie komodalno ci oraz tworzenia struktur centrów logistycznych jako bod ca do zrównowa onego rozwoju gospodarczego kraju. S owa kluczowe: systemy logistyczne, transport, Unia Europejska, centrum logistyczne LOGISTICS SYSTEM OF POLAND IN COMPARISON WITH LOGISTIC SYSTEMS OF SELECTED EUROPEAN COUNTRIES Abstract: The paper presents a comparative analysis of selected aspects of logistics systems in countries European countries: Germany, Spain, Italy, Sweden and France. Then the statement with the Polish logistics system was made. Article proposes solutions for the organization of Polish logistics system in terms of co-modality and structures of logistics centers as an incentive for sustainable economic development. Keywords: logistics systems, transportation, European Union, logistic center 1 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu Warszawa 00-662 ul Koszykowa 75, [email protected] 2 Studia Doktoranckie Politechnika Warszawska Wydzia Transportu Warszawa 00-662 ul Koszykowa 75, [email protected] 3 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu Warszawa 00-662 ul Koszykowa 75, [email protected] 4 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu Warszawa 00-662 ul Koszykowa 75, [email protected] 93 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jacek Jachowski1 Przemys aw Krata2 WYKORZYSTANIE P ETWOWYCH STABILIZATORÓW KO YSAK BOCZNYCH STATKU W BIERNYM TRYBIE PRACY Streszczenie: W artykule zaprezentowano wyniki analizy mo liwo ci wykorzystania p etwowych stabilizatorów ko ysa bocznych statku pracuj cych w trybie biernym. Zagadnienie ma zastosowanie w ci kich warunkach hydrometeorologicznych na morzu, gdy automatyka sterowania p etw stabilizatora nie jest ju w stanie zapewni poprawnej pracy systemu. W toku bada zastosowano równanie ko ysa bocznych w jednym stopniu swobody oraz modelowanie CFD. Wykazano wp yw warto ci wspó czynnika t umienia na amplitud ko ysa bocznych statku. Nast pnie zbadano symulacyjnie wybrane przypadki ko ysania modelu statku wyposa onego w p etwowe stabilizatory ko ysa pracuj ce w trybie biernym i bez tych stabilizatorów. Wnioski ko cowe wynikaj z rezultatów analizy ilo ciowej i odnosz si do sugerowanych zasad eksploatacji p etwowych stabilizatorów ko ysa bocznych statku w ci kich warunkach hydrometeorologicznych. S owa kluczowe: stabilizacja ko ysa , stabilizatory p etwowe, t umienie ko ysa bocznych. APPLICATION OF ACTIVE FIN ROLL STABILIZERS IN PASSIVE MODE OF WORK Abstract: The paper presents some results of research into the application of active roll fin stabilizers in passive mode of work. Such a problem is a part of decision making process in heavy seas conditions hence a controller and a hydraulic drive are not able to maintain the proper work of the system. A carried out series of studies were based on the one degree-of- freedom rolling equation and computational fluid dynamics (CFD) simulations performed by using a commercial code Fluent. The influence of roll damping coefficient on the rolling amplitude is presented. Then a series of case-study numerical simulations are performed, comprising rolling of a ship’s model equipped with the fin stabilizers set up in passive mode of work and subsequently the same model without the stabilizer at all. The final conclusions are drawn mainly on the basis of the carried out quantitative analysis and they contain a suggestion regarding passive use of fin stabilizers in heavy seas conditions. Keywords: roll stabilization. fin stabilizer, roll damping moment 1 Akademia Morska, Wydzia Nawigacyjny, Al. Jana Paw a II 3, 81-345 Gdynia, [email protected] 2 Akademia Morska, Wydzia Nawigacyjny, Al. Jana Paw a II 3, 81-345 Gdynia, [email protected] 94 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Ilona Jacyna1 Dariusz Pyza2 PROBLEMATYKA DOBORU WSKA_NIKÓW OCENY INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W ASPEKCIE KOMODALNOUCI Streszczenie: W artykule przedstawiono wybrane sposoby definiowania wska ników oceny infrastruktury transportowej w aspekcie realizacji us ug logistycznych. Wskazano, e podstaw do formu owania ró nych wska ników efektywno ci funkcjonowania systemu w tym i systemu transportowego powinien by zadany zbiór celów i zada , jakie ma realizowa ten system. Wybrane wska niki mog by wykorzystywane w pracach analitycznych dotycz cych komodalno ci transportu. Wska niki podzielono na trzy grupy: wska niki do oceny udzia u pracy przewozowej ró nych ga zi transportu w poszczególnych rodzajach transportu, syntetyczne wska niki dost pno ci sieci transportowych oraz wska niki oceny infrastruktury transportu w aspekcie jego komodalno ci. S owa kluczowe: wska niki, komodalno , ocena infrastruktury, transport SELECTION OF INFRASTRUCTURE EVALUATION CRITERIA IN ASPECT OF CO-MODALITY Abstract: The paper presents selected aspects of defining indicators for evaluating transport infrastructure in aspect of providing logistics services. The formulation of various system effectiveness indicators in the transportation system should be given on a base of set of aims and objectives to be realized by system. Selected indicators that can be used in analytical work on co-modality of transport are defined. The indicators are divided into three groups: indicators for assessing different transport modes participation in transport performance, synthetic indicators of transportation network availability as well as selected indicators for assessing transport infrastructure in terms of co-modality. Keywords: indicators, co-modality, infrastructure assessment, transport 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75 00-602 Warszawa, [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75 00-602 Warszawa, [email protected] 95 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu . .1 Q.N.1 T XNRNM \N TV TV XN Sa NSZTVR \NTSSa WNWXKR WVK WX RN NVXY QNM \NN N TSWTQN \NN VKWYVWT !: V V Z ! ! . : , ! , ! H ! ! ! V Z , ! TFT «VLJ», ! ! ! ! NX, ! ! (NX) ! . H ! NX !, ! , ! NX- , ! , ! . H ! TFT «VLJ» «U TFT «VLJ» (2006 .). H : ! NX- ; , , ; ; - ! NX; ( ! FWY, , .) H ! ! TFT «VLJ». H ( 17 NH\) R , W.U , K . X 1 W.U , UIYUW 96 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu . 1. V . 1. X \TJ T NX- TFT «VLJ» ! ! !: ! (NX- ) ! ! ; ! ! ! ! ! !, ! NX- ; ! ! ( , !, .) ! NX- !. W ! - ! ! ! . J ! ! ! , . S , ! ! ! 4-6 , ! ! !. U ! ! 4 ( . 2). V . 2. c 97 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu S , ! (FG), ! TFT «VLJ» ! . c ! ! ! ! . S . U ! ! . J ! . N . S ! !. S ! . M ! , . T : , , . M , NX- , . H NX- !. U ! «G » ( . 3). V . 3. U . \ ! ! NX- \TJ ! , , , , .. c ! NX- ! . Q ! . P ! , « – ». V ! , ( , - »), ! . S ! ! !, ! , ! . H ! ! ! : (workload management) (partitioning). R , ! ! , \TJ: 98 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu , !, , , ! ( ! \TJ); ! ! ( ! ); ! ! , (SAN, NAS) ! ( ! ); ! ! , ! ( ! ). H ! ! ! . U !, ! ! ! ! , , . P . c ! , (XWT XWF). U ! ! ! , ! (VLAN), ! . 99 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Kazimierz Jamroz1 ANALIZA KATEGORII STRAT W WYPADKACH DROGOWYCH Streszczenie: Straty stanowi jeden z kluczowych elementów pomiaru ryzyka. W przypadku ruchu drogowego straty poniesione w wypadkach drogowych mo na podzieli na kilka kategorii, mi dzy innymi: straty osobowe (zdrowotne), straty materialne, straty rodowiskowe, straty ekonomiczne i inne. W referacie b dzie przedstawiona analiza wielko ci poszczególnych kategorii start w wypadkach drogowych. Na podstawie przeprowadzonej analizy b d wskazane zalecenia do sposobu wykorzystania poszczególnych kategorii strat w analizach i ocenie ryzyka oraz zalecenia do zmiany sposobu zbierania danych o tych stratach. S owa kluczowe: ruch drogowy, ryzyko, kategorie strat. ANALYSIS OF CATEGORIES OF ROAD ACCIDENT LOSS Abstract: Loss is one of the key elements of measuring risk. In the case of road traffic the loss caused by a road accident can be divided into several categories. These include personal injury (bad health), material loss, environmental, economic and other types of loss. The paper will present an analysis of the size of the particular categories of road accident loss. The analysis will lead to recommendations regarding the use of the categories of loss when analysing and measuring risk. This will include recommendations regarding a new method for collecting data on loss. Keywords: risk, categories of loss. 1 Politechnika Gda ska, Wydzia In ynierii L dowej i rodowiska, Katedra In ynierii Drogowej, ul. Narutowicza 11, 80-232 Gda sk, [email protected] 100 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jacek Januszewski1 FUTURE SATELLITE NAVIGATION SYSTEMS TRANSPORT MARKETS AND APPLICATIONS Abstract: Operational status and practical exploitation (March 2010) of Satellite Navigation Systems (SNS), as GPS and GLONASS, and Satellite Based Augmentation System (SBAS), as EGNOS in particular are presented in this paper. Other systems in various part of the world are already available SBAS (WAAS, MSAS) or under development as Galileo and Compass (SNS), and QZSS and GAGAN (SBAS). The receivers of all these SNS and SBAS are now found in every mode of transportation, on inland waterways also, but it is forecast that two major domains of applications of all these systems will be the transport and Location–Based Services (LBS), which will represent more than 70% of total market. Additionally the most significant events in the satellite navigation systems waited in the nearest years (2010–2021) with the consequences for civilian users, and SNS markets and applications are described also. Keywords: Satellite Navigation System, Satellite Based Augmentation System, maritime and land transportation, transport markets PRZYSZ OUCIOWE WYKORZYSTANIE NAWIGACYJNYCH SYSTEMÓW SATELITARNYCH W TRANSPORCIE Streszczenie: W artykule omówiono status operacyjny i problemy eksploatacyjne nawigacyjnych systemów satelitarnych (SNS), takich jak GPS i GLONASS oraz satelitarnych systemów wspomagaj cych (SBAS), takich jak EGNOS w szczególno ci. W ró nych cz ciach wiata dost pne s inne systemy SBAS (WAAS i MSAS), kolejne SNS takie jak Galileo i Compass oraz SBAS takie jak QZSS i GAGAN s na etapie budowy. Odbiorniki ww. systemów znalaz y zastosowanie we wszystkich rodzajach transportu, w tym równie ródl dowym, przede wszystkim jednak w dwóch dziedzinach – transporcie l dowym oraz us ugach lokalizacyjnych (LBS), stanowi to b dzie ponad 70% ca o ci rynku. Omówiono te najwa niejsze wydarzenia, jakich mo na spodziewa si w najbli szych latach (2010–2021) w SNS wraz ze skutkami dla u ytkowników cywilnych oraz wykorzystanie tych e systemów na rynku transportowym. S owa kluczowe: nawigacyjne systemy satelitarne, satelitarne systemy wspomagaj ce, transport l dowy i morski, rynek transportowy 1 Akademia Morska, al. Jana Paw a II 3, 81-345 Gdynia, e-mail:[email protected] 101 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Joanna Jasi ska1 Andrzej Uwiderski2 Witold Pokora3 NEURONOWY MODEL SZACOWANIA RYZYKA W REALIZACJI US UGI TRANSPORTOWEJ Streszczenie: W artykule przedstawiono koncepcj szacowania ryzyka w realizacji us ugi transportowej z wykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych. SSN s modelami matematycznymi realizuj cymi przetwarzanie informacji na wzór funkcjonowania neuronów w ludzkim mózgu. Zaprezentowany neuronowy model opiera si na rzeczywistych wynikach szacowania ryzyka w us ugach transportowych. Wadami tej metody jest zebranie stosunkowo du ej liczby danych oraz pracoch onno etapu budowania sieci. Pomimo tego ograniczenia, stosowanie SSN w praktyce eliminuje b dy przypadkowe i umo liwia otrzymanie wiarygodnej oceny ryzyka niezb dnej do podejmowania decyzji o realizacji us ugi transportowej. S owa kluczowe: ryzyko, identyfikacja ryzyka, szacowanie ryzyka, sztuczne sieci neuronowe NEURAL MODEL OF RISK ESTIMATION IN THE TRANSPORT SERVICE REALIZATION Abstract: The article presents the idea of risk estimation in transport service realization with the use of artificial neural networks. ANN is a mathematical model which processes information by simulating the functioning of neurons in a human brain. The presented neural model is based on actual results of risk estimation in transport services. A relatively large amount of data and a labour-consuming stage of creating the network constitute a disadvantage of this method. Nevertheless, using ANN practically eliminates incidental errors and enables to obtain a reliable risk assessment necessary for taking decisions on transport service realization. Keywords: risk, risk identification, risk estimation, artificial neural networks 1 Zak ad Systemów Jako ci i Zarz dzania, 02-010 Warszawa, ul. Nowowiejska 26, [email protected] 2 Zak ad Systemów Jako ci i Zarz dzania, 02-010 Warszawa, ul. Nowowiejska 26,[email protected] 3 Zak ad Systemów Jako ci i Zarz dzania, 02-010 Warszawa, ul. Nowowiejska 26, [email protected] 102 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Marcin Jasi ski1 Robert Gumi ski J drzej M czak Przemys aw Szulim Adam Ga zia REDUKCJA DRGAK OD POD OaA Z WYKORZYSTANIEM AKTYWNEJ PODPORY KONSTRUKCJI Streszczenie: W pracy przedstawiono za o enia i koncepcj oraz przyj te rozwi zania aktywnej podpory konstrukcji wielkogabarytowej, umo liwiaj cej redukcj drga przenoszonych na konstrukcj od pod o a. Du y ruch pojazdów, urz dzenia przemys owe mog powodowa powstanie drga gruntu, które s przenoszone na fundamenty konstrukcji wielkogabarytowej. Je eli konstrukcja jest obci ona w granicach maksymalnych dopuszczalnych obci e mo e to powodowa powstanie sytuacji przekroczenia napr e dopuszczalnych konstrukcji spowodowanej przez dynamiczne wymuszenie od pod o a. Autorzy zaproponowali zastosowanie aktywnej podpory, która umo liwia aby redukcj drga od pod o a z wykorzystaniem stosu piezoelektrycznego, sterowanego w p tli spr enia zwrotnego, umo liwiaj cego czynn redukcj drga . S owa kluczowe: konstrukcje wielkogabarytowe, stos piezoelektryczny, aktywna podpora REDUCTION OF VIBRATIONS FROM THE GROUND USING THE ACTIVE CONSTRUCTION COLUMN Abstract: In the paper there are presented the assumptions and concept as well as adopted solutions for the active column of a large-scale structure that enable the reduction of vibrations transferred from the ground to the structure. Large movement of vehicles and industrial machinery can cause the creation of ground vibrations that are carried by the large- scale structure’s foundation. If the structure is loaded in the range of maximum acceptable load it may cause the arousal of a situation when the acceptable load is exceeded due to a dynamic extortion from the ground. The authors have proposed the application of an active column that will enable the reduction of vibrations from the ground using a piezoelectric stack controlled in a reverse feedback loop that will actively reduce the vibrations. Keywords: large-scale structure, piezoelectric stack, active column 1 Politechnika Warszawska, Instytut Pojazdów, ul. Narbutta 84, 02-524 Warszawa, [email protected] 103 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Violetta Jendryczka 1 ZARZ Streszczenie: Zarz dzanie bezpiecze stwem morskim w egludze bazuje na wielu przepisach, konwencjach i uregulowaniach prawnych. Kwestie dotycz ce ochrony ycia ludzkiego na morzu, i ochrony rodowiska morskiego s regulowane przez Mi dzynarodow Organizacj Morsk (IMO). Kwestie zwi zane z konstrukcj statku i jego wyposa eniem s w gestii Towarzystw Klasyfikacyjnych. Wszystkie wydane regulacje przez lata ulega y zmianom w miar post pu naukowego i technicznego. Niezale nie jednak od wprowadzonych zmian, podstawowym celem jest zapewnienie jak najwy szego stopnia bezpiecze stwa morskiego w egludze. Na pocz tku lat dziewi dziesi tych ubieg ego wieku pojawi a si mo liwo zbadania konsekwencji wypadków jeszcze zanim si one wydarz . Powsta a skuteczna metoda zapobiegania wypadkom, lub przynajmniej agodz ca ich konsekwencje. Mo liwo tak da a Formalna Ocena Bezpiecze stwa (FSA). Metoda pro aktywna, ca kiem nowa. Niestety jak dot d nie jest ona powszechnie wykorzystywanym narz dziem. S owa kluczowe: Bezpiecze stwo morskie, zarz dzanie, metodyka FSA SAFETY MANAGEMENT OF NAVIGATION UPON PROBABILISTIC SAFETY METHODS UTILIZATION WITH SPECIAL REGARD FSA METHODOLOGY Abstract: Safety management of navigation bases on many prescriptions, conventions and legal settlements. The matters relating protections of human life on sea, and the protections of sea environment are regulated by International Maritime Organization (the IMO). Constructions and equipment of the ships are in competence of Classifying Companies. All given regulations by years underwent changes, and they were refined in measure of scientific and technical progress, however from introduced changes, the assurance is the highest sea safety of navigation. Possibility of examining the consequence of incidents appeared yet before oneself they will occur on the beginning of years ninetieth last age. The effective method of prevention came into being incidents, or at least soothing their consequences. The Formal Opinion of Safety gave possibility such (FSA). Method pro active, quite new. So far is not she universally used tool unfortunately. Keywords: Sea safety, management, methodology FSA 1 Akademia Morska w Szczecinie, e-mail: [email protected] 104 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Peter Jesty1 Marek Litwin2 MOaLIWOU3 BUDOWY POLSKIEJ KRAJOWEJ ARCHITEKTURY ITS W UWIETLE ARCHITEKTURY EUROPEJSKIEJ Streszczenie: Wdro enia Inteligentnych Systemów Transportowych ITS powinna cechowa efektywno rozumiana zarówno w sensie technicznym jak i ekonomicznym. W szczególno ci raz zebrane dane w jednym systemie ITS powinny by (je li tylko mog ) wykorzystane wiele razy w innych systemach ITS. Z tego wzgl du integracja systemów ITS, sprzyja efektywno ci wdro enia i dostarcza wi kszych korzy ci ni systemy wdra ane oddzielnie, tzw. systemy „wyspowe”. Architektura ITS jest narz dziem do analizy i planowania wdro e zintegrowanych systemów ITS w kontek cie biznesowym, instytucjonalnym i technicznym. Niniejszy artyku podejmuje temat budowy polskiej krajowej architektury ITS wskazuj c w jaki sposób ramowa europejska architektura ITS mog aby przyczyni si do wsparcia tego procesu. S owa kluczowe: Inteligentne Systemy Transportowe, Architektura ITS ITS ARCHITECTURE FOR POLAND IN LIGHT OF THE EUROPEAN ITS FRAMEWORK ARCHITECTURE; A PROPOSITION Abstract: All ITS implementations should be technically efficient and undertaken in a cost effective manner. In particular: “Collect data once – use it many times”. Since many Intelligent Transport Systems (ITS) can use data produced by other ITS, integrated ITS are more efficient and provide greater benefits than when they are deployed separately. “The whole is greater than the sum of its parts”. An ITS Architecture provides the means to plan, analyze and understand the business, organizational and technical consequences of integrated ITS. This paper will discuss these issues as they affect Poland and show how the use of the European ITS Framework Architecture can provide a practical way forward. Keywords: Intelligent Transport Systems, ITS architecture 1 FP7/ E-FRAME project Coordinator, [email protected] 2 ITS Polska, ul. Jagiello ska 80, 03-301 Warszawa, [email protected] 105 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Zofia Jó`wiak1 ADUNKI PONADNORMATYWNE W TRANSPORCIE LOTNICZYM Streszczenie: Artyku dotyczy zagadnie zwi zanych z przewozem adunków ponadnormatywnych drog powietrzn . Wzrost tego typu adunków transportem lotniczym wzrasta wraz z globalizacj gospodarki wiatowej. W artykule przeanalizowano specyfik uk adu samolot – rodzaj adunku – zasi g transportu – czas transportu. Szczególn uwag zwrócono na mo liwo wiadczenia tego rodzaju us ug w polskich portach lotniczych. Za podstaw wzrostu wykorzystania transportu lotniczego dla przewozu adunków ponadnormatywnych uznano czas, zasi g, niezawodno i bezpiecze stwo przek adaj ce si na punktualne dostawy oraz zmniejszenie liczby dostaw. W Polsce do transportu adunków ponadnormatywnych na du e odleg o ci wykorzystywane s samoloty typu I – 76 oraz An – 124. Przeprowadzone analizy pozwoli y dokona wst pnego wyboru czynników, które mog stanowi baz do dalszych bada . S owa kluczowe: adunki ponadnormatywne, transport lotniczy, transport ponadnormatywny, czas transportu OVERSIZE LOADS IN THE AIR TRANSPORT Abstract: The article refers connected problems with the air transport of oversized goods. Raising a subject was justified with the rising number of cartages of these goods. The transport of this type of goods of air transport grows up together with the globalization of the world economy. A specificity of the arrangement was analyzed the plane - the kind of the load - the range of the transport - the time of the transport. In the article one paid particular attention on the possibility of the service of this type of loads in Polish airports. The basic reason of the height of the meaning of the air transport in the transport of oversized loads one acknowledged the time, the range, the reliability and the safety of the transport, shifting himself directly on the punctual of deliveries and the decrease of haulages. In Poland, the IL-76 and AN-124 are often used as the solutions for outsize cargo that needs to be transported on medium or long haul flights. Conducted analyses allowed to effect the preliminary selection of factors, which can constitute the base of another study. Keywords: oversized goods, the air transport, transport of oversize, the time of the transport 1 Akademia Morska w Szczecinie, 70-500 Szczecin, Wa y Chrobrego 1/2, [email protected] 106 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Marta Kad ubek1 WYBRANE PROGNOZY ROZWOJU SEKTORA ZAROBKOWEGO TRANSPORTU SAMOCHODOWEGO ADUNKÓW W POLSCE Streszczenie: Prognozy struktury i popytu na zarobkowy transport samochodowy adunków w Polsce zaprezentowane w artykule sporz dzone zosta y przez autorów na podstawie szeregu zjawisk spo eczno-gospodarczych, które maj istotny wp yw na rozwój pracy przewozowej, m.in. zmiany w strukturze wytwarzania PKB czy czynniki, które stanowi o obecnym kszta cie gospodarki, zarówno poprzez stymulacj , jak i hamowanie jej rozwoju. W wi kszo ci opracowa prognostycznych szacunkowe trendy w zakresie zarobkowego transportu samochodowego adunków zak adaj , e transport ten b dzie zwi ksza swój udzia w rynku przewozów. W obliczu zaakcentowanych barier rozwoju rynku samochodowego adunków, w celu przeciwdzia ania niekorzystnym tendencjom, zachodzi konieczno dokonania dog bnej oceny rynku wewn trznego, przegl du rozwi za legislacyjnych, wdro enia inteligentnych systemów transportu drogowego i przygotowania infrastruktury transportowej. S owa kluczowe: zarobkowy transport samochodowy adunków; prognozy popytu i struktury CHOSEN PROGNOSIS OF CAR TRANSPORTATION DEVELOPMENT IN POLAND Abstract: Structure and demand prognosis of car transportation in Poland presented in the article were made up by the authors on the basis of number of social and economical occurrences which essentially influence on transportation work development, among other things the changes in GDP structure or factors which determine present economy shape, as by stimulations as by it’s development retardment. In majority of prognosis elaborations estimated trends in the sphere of car transportation assume enlarging it’s participation in transportation market. In the emphasized obstacles aspect of car transportation development, aiming at unfavorable trends counteraction, there is a necessity of profound estimation of internal market, legislation solutions review, intelligent car transportation systems’ inculcation and transport infrastructure preparation. Keywords: car transportation, demand and structure prognosis 1 Politechnika Cz stochowska, Wydzia Zarz dzania, Instytut Logistyki i Zarz dzania Mi dzynarodowego, ul. Armii Krajowej 19 B, 42-200 Cz stochowa, e-mail: [email protected] 107 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Ewa Kardas-Cinal 1 SYMULACYJNE BADANIA POJAZDU SZYNOWEGO: EFEKT STANU TORU NA KOMFORT JAZDY Streszczenie: W pracy przedstawiono analiz komfortu jazdy pojazdu szynowego na podstawie wyników symulacji numerycznych dla modelu wagonu pasa erskiego poruszaj cego po torze prostym i sztywnym o losowych nierówno ciach geometrycznych. Wyznaczono poprzeczne i pionowe przyspieszenia skuteczne w pasmach tercjowych oraz odpowiadaj ce im przyspieszenia wa one dla ró nych po o e pasa era i dwu odcinków toru o ró nym stanie utrzymania oraz ró nych pr dko ci jazdy. Otrzymane przyspieszenia skuteczne i przyspieszenia wa one porównano z warto ciami granicznymi okre lonymi w normach ISO 2631-1 i PN-91/S-04100. S owa kluczowe: pojazd szynowy, komfort jazdy, stan toru SIMULATION STUDY OF RAILWAY-VEHICLE MOTION: THE EFFECT OF TRACK CONDITION ON RIDE COMFORT Abstract: The paper presents the analysis of ride comfort of a railway vehicle based on the results of numerical simulations for a model of a passenger car moving along a tangent track with random geometric irregularities. The lateral and vertical rms accelerations in 1/3 octave frequency bands as well as the weighted rms accelerations are calculated at several positions within the car body for two track sections with different track condition and for various vehicle velocities. The obtained rms accelerations and weighted accelerations are compared with the comfort and decreased fatigue boundaries according to the ISO 2631-1 and PN-91/S-04100 standards. Keywords: railway vehicle, ride comfort, track condition 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 108 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Marek Karkula1 ANALIZA WYBRANYCH PROCESÓW TRANSPORTOWYCH OBS UGI MAGAZYNU METODAMI SYMULACYJNYMI Streszczenie: Magazyny s kluczowym ogniwem nowoczesnych a cuchów dostaw i mog istotnie przyczynia si do sukcesu lub niepowodzenia dzisiejszych przedsi biorstw. W pracy przedstawiono model symulacyjny uk adnicy rega owej wykorzystywanej jako rodek transportu wewn trznego w systemach magazynowych. Model dynamiczny uk adnicy zosta zbudowany w rodowisku symulacyjnym DOSMIS-3. Zaprezentowano wyniki oblicze numerycznych oraz charakterystyki czasowe dla ró nych trajektorii ruchu uk adnicy. S owa kluczowe: transport wewn trzny, uk adnica rega owa, modelowanie, symulacja ANALYSIS OF SELECTED WAREHOUSE TRANSPORT PROCESSES USING SIMULATION METHODS Abstract: Warehouses play a key piece of modern supply chains and play a vital role in the success, or failure, of today’s businesses. The paper presents a simulation model of automated storage/retrieval (AS/RS) unit used as a mean of internal transport systems and storage facilities. The dynamic model of AS/RS was developed in the simulation environment DOSMIS-3. The results of numerical calculations for the different travel characteristics were presented. Keywords: internal transport, crane stacker system, modeling, simulation 1 Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie, Wydzia Zarz dzania, ul. Gramatyka 10, 30-067 Kraków, e-mail:[email protected] 109 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Juliusz Karolak1 Andrzej Kochan2 WYKORZYSTANIE PANELU DOTYKOWEGO DLA POPRAWY ERGONOMII OBS UGI STANOWISKA KONTROLI DYSPOZYTORSKIEJ Streszczenie: Niniejszy artyku opisuje technologie wykonania urz dze sterowniczych, mo liwych do zastosowania w aplikacjach kolejowych wykorzystywanych na nastawniach i w dyspozyturach. Przedstawione zosta y nak adki dotykowe na monitory i aplikacje umo liwiaj ce sterowanie mow i gestem, z okre leniem ich ogranicze kwalifikuj cych je b d nie do zastosowania. W dalszej cz ci zaprezentowano techniki sterowania wykorzystane na stanowisku kontroli dyspozytorskiej, b d cym cz ci stanowiska dydaktyczno-badawczego systemu kierowania i sterowania ruchem Sosna powstaj cego w laboratorium sterowania ruchem kolejowym Wydzia u Transportu Politechniki Warszawskiej. S owa kluczowe: sterowanie ruchem kolejowym, kierowanie ruchem kolejowym, ekran dotykowy THE USE OF TOUCHSCREEN FOR IMPROVEMENT OF TRAIN DISPATCHING SYSTEM OPERATION ERGONOMY Abstract: The article describes new technologies of input devices used in railway traffic control and train dispatching systems. Touchscreens technologies and operating via gesture and voice, qualified for railway traffic control and train dispatching systems, is presented. The article presents control technologies used at The Train Dispatching System Station. The Station is a part of The Research Station KSR Sosna, which is under construction at a research laboratory of railway traffic control at the Faculty of Transport at Warsaw University of Technology. Keywords: railway traffic management, train dispatching system, touchscreen 1 Politechnika Warszawska, Studenckie Ko o Naukowe Nowoczesnych Technik Sterowania Ruchem Kolejowym ”Balisa”, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Zak ad Sterowania Ruchem, Zespó Naukowo- Dydaktyczny Sterowania Ruchem Kolejowym, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 110 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Grzegorz Karo 1 Bogus aw azarz 2 WYBRANE ZAGADNIENIA BUDOWY MODELU RUCHU Streszczenie: W artykule przedstawiono wybrane zagadnienia budowy modelu ruchu na przyk adzie do wiadcze zwi zanych z analiz i prognoz ruchu dla 13 miast aglomeracji górno l skiej. Zagadnienia dotycz budowy 4-stopniowego modelu ruchu zgodnie z metodyk zalecan przez Niebiesk Ksi g . Przedstawione zosta y kluczowe kwestie zwi zane z danymi niezb dnymi do wykonania modeli cz stkowych, na które sk adaj si : model generacji ruchu, model rozk adu przestrzennego, model podzia u zada przewozowych oraz model rozk adu ruchu na sie transportow . Zwrócono równie uwag na problemy modelowania sieci transportowej dla horyzontów prognozy oraz wariantów inwestycyjnych ocenianych nast pnie w analizie kosztów i korzy ci. S owa kluczowe: matematyczny model ruchu, czterostopniowy model ruchu, model generacji ruchu, model rozk adu przestrzennego, macierze podró y, model podzia u zada przewozowych, model rozk adu potoków ruchu w sieci transportowej, analiza kosztów i korzy ci, Niebieska Ksi ga, badania i pomiary ruchu, ruchliwo mieszka ców SELECTED QUESTIONS OF TRANSPORT MODELLING Abstract: Selected questions of transport modelling on example of 13 cities of Upper- Silesian Agglomeration has been presented in this article. Questions of data for standard-4- step model: trip generation, trip distribution, origin – destination (O-D) matrix, mode choice – modal split, distribution of traffic flow on transport network have been described based on example of some survey of traffic. Problems of projected (forecasted) transport networks has been presented too with cost benefit analysis. Keywords: mathematical modelling of transport, standard-4-step model, trip generation, trip distribution, origin – destination (O-D) matrix, mode choice – modal split, distribution of traffic flow on transport network, cost-benefit analysis, The Blue Book, survey of traffic 1 Politechnika l ska, Wydzia Transportu, Katedra In ynierii Ruchu, ul. Krasi skiego 8, 40-019 Katowice, e-mail: [email protected] 2 Politechnika l ska, Wydzia Transportu, Katedra Budowy Pojazdów Samochodowych, ul. Krasi skiego 8, 40-019 Katowice, [email protected] 111 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Zbigniew Kasprzyk1 Miros aw Siergiejczyk2 METODOLOGIA SZACOWANIA OBS UGIWALNOUCI I NIEZAWODNOUCI SYSTEMU TELEMATYKI AUTOSTRADOWEJ W CELU OPRACOWANIA JEGO STRATEGII EKSPLOATACJI Streszczenie: W referacie zaprezentowano koncepcj wykorzystania metody analizy nara e cz ci (ang. Part Stress Analysis Prediction) wraz z metod szacowania obs ugiwalno ci systemu (ang. Maintainability Prediction) na przyk adzie p tli przejazdowej b d cej jednym z zasadniczych elementów systemu poboru op at. Do wyznaczenia warto ci wska ników niezawodno ciowych oraz szacowania obs ugiwalno ci pozosta ych elementów systemu poboru op at wykorzystano rodowisko oprogramowania w postaci komercyjnych programów Lambda Predict w wersji 3.01 firmy Reliasoft oraz Item Toolkit w wersji 7.08 firmy Item Software. Efektem niniejszego opracowania jest wyznaczenie stacjonarnej gotowo ci pojedynczego stanowiska punktu poboru op at. Celem prognozy niezawodno ci i obs ugiwalno ci elementów systemu poboru op at, jest analiza i ocena systemu pozwalaj ca na opracowanie harmonogramu pracy systemu przy okre lonej gotowo ci w przepisach normatywnych. S owa kluczowe: metody prognozowania niezawodno ci i obs ugiwalno ci obiektów technicznych, system poboru op at, metoda analizy nara e cz ci THE METHODOLOGY OF MAINTAINABILITY AND RELIABILITY PREDICTION OF THE TELEMATIC HIGHWAY SYSTEM IN THE AIM OF THE STUDY OF HIS EXPLOITATION STRATEGY Abstract: The article presents the conception of the Parts Stress Analysis prediction method and Maintainability Prediction method procedures on the example of inductive loop in the toll collection system. The effect of the present study is the assignment of the stationary availability of the single station in toll collect system. The aim of the reliability and maintainability prediction is the analysis and evaluation of the system allowing to elaborate of the work schedule of the system together with the defined availability in the standards. Keywords: The methods of predicting the reliability and maintainability of the technical objects, the toll collection system, the Parts Stress Analysis method 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Zak ad Telekomunikacji w Transporcie, ul. Koszykowa 79 02-008 Warszaw, [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Zak ad Telekomunikacji w Transporcie, ul. Koszykowa 79 02-008 Warszaw, [email protected] 112 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Ryszard J. Katulski 1, Jacek Stefa ski 1 Jaros aw Sadowski 1 S awomir J. Ambroziak 1 GLOBALNY SYSTEM MONITORINGU TRANSPORTU KONTENEROWEGO Streszczenie: Opisano globalny bezprzewodowy system monitoringu adunków kontenerowych, jako rozwi zanie podnosz ce bezpiecze stwo i efektywno takiego transportu. W sposób ogólny opisano schemat funkcjonalny systemu oraz tzw. inteligentny modu kontenerowy (IMK), stanowi cy wyposa enie ka dego kontenera, na którym to module opiera si budowa i dzia anie tego systemu. Nast pnie opisano dzia anie samoorganizuj cej si sieci takich modu ów, co zw aszcza ma miejsce w stosach kontenerów na terenie terminali kontenerowych. W ko cowej cz ci artyku u przedstawiono rozwi zanie interfejsu u ytkownika w opisanym systemie monitoruj cym. S owa kluczowe: transport kontenerowy, bezpiecze stwo transportu, sieci sensorowe, modu kontenerowy, bezprzewodowy monitoring, system globalny GLOBAL MONITORING SYSTEM FOR CONTAINER TRANSPORTATION Abstract: This paper presents a description of new global monitoring system for containers with its layer-modular structure, as a solution for enhance security and efficiency of container transport with particular emphasis on the practical implementation of that system for maritime container terminals. Especially the Smart Container Module (SCM) architecture and its operation as a part of the Self-Organizing Container Monitoring Network is presented. Keywords: container transport, security of transportation, sensor networks, container module realization, global system concept 1 Politechnika Gda ska, Wydzia Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki, Katedra Systemów i Sieci Radiokomunikacyjnych, ul. G. Narutowicza 11/12, 80-233 Gda sk, [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] 113 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Piotr Kawalec1 Sylwia Sobieszuk-Durka2 WSPOMAGANA KOMPUTEROWO SPECYFIKACJA I WERYFIKACJA ALGORYTMÓW STEROWNIA OBSZAROWEGO Streszczenie: 027)3*# 8 .0#8#,2-5 ,- +#!& ,'8+ 25-08#,' *%-072+5 12#0-5 ,' 03!&#+ "0-%-57+ 5 57 0 ,7+ - 18 08# +' 12 8 57)-08712 ,'#+ 51.-+ % ,' )-+.32#0-5#%-T 1.#!7$') !(' 27!& *%-072+5 57)-08712 ,- %0 $7 .08#( E 32-+ 25 1)- !8-,7!&Q 5 27+ %0 $5 &'#0 0!&'!8,7!&T !- -.0 !-5 ,'3 %0 $'!8,#%-1!&#+ 23 *%-072+3Q12-13(B!8 1 "78, )-5 ,' 1'#!'"8' Q8 3"-5 ,- %0 $ 12#0-5 ,' 32-+ 23 $--0#_ T & 12T.,'# %0 $7 32-+ 25 1)- !8-,7!& -"58-0-53(B!# *%-072+7 " .2 !7(,#%- 12#0-5 ,' - 18 0-5#%-Q 8-12 7 571.#!7$')-5 ,# 5 #"72-08# %0 $5 .08#( E 32-+ 25 1)- !8-,7!& ()$Q .-85 * (B!7+, 5#07$') !(T.-.0 5,- !'"8' ,' *%-072+35207 '#$3,)!(-, *,#( 17+3* !(')-+.32#0-5#(T** 125-08#,' .#,#%- *%-072+312#0-5 ,' - 18 0-5#%- 57)-08712 ,-+#2-"T1.#!7$') !('1203)230 *,#(857)-08712 ,'#+#"72-0 1!&#+ 25 *-)-57!& +*,T !0872-!8-,- 57,')' 1.#!7$') !(' ' 5#07$') !(' -.0 !-5 ,7!& *%-072+5Q-0 8'!&'+.*#+#,2 !('5.0-%0 +-5 *,7!&1203)230 !&*-%'!8,7!&(!-.T S owa kluczowe: ruch drogowy, sterowanie obszarowe, algorytmy sterowania adaptacyjnego, grafy hierarchiczne, uk ady FPGA. COMPUTER SUPPORTED SPECIFICATION AND VERIFICATION OF AREA CONTROL ALGORITHMS Abstract: The article presents a mechanism of creating algorithms of traffic control in a selected area of the city with the use of computer support. In the specification of these algorithms transition graphs of finite state machines have been used, including hierarchical graphs. Designed algorithms of adaptive area control have been specified in FSM editor, which allows verification of correctness of algorithm operation in the mode of functional computer simulation. Results of specification and verification of the designed algorithms have been quoted, as well as their implementation in programmable logic FPGA structures. Keywords: traffic control, algorithms of adaptive area control, hierarchical graphs, FPGA 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 2 Urz d m. st. Warszawy, Biuro Drogownictwa i Komunikacji, ul. Targowa 76, 05-120 Legionowo, [email protected] 114 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Artur Kinowski 1 METODA WYCENY US UG NAWIGACJI POWIETRZNEJ PRZY WYKORZYSTANIU RACHUNKU KOSZTÓW DZIA AK Streszczenie: Rozliczenie kosztów ponoszonych na zapewnienie s u b eglugi powietrznej jest jednym z elementów procesu kalkulacji stawek jednostkowych stref pobierania op at trasowych i terminalowych. Jednym ze sposobów rzetelnego podzia u kosztów na us ugi nawigacyjne wiadczone przez s u by eglugi powietrznej jest zastosowanie rachunku kosztów dzia a (Activity-Based Costing). Metodologia ta uwzgl dnia zwi zki przyczynowo-skutkowe pomi dzy czynnikami kosztotwórczymi a dzia aniami odzwierciedlaj c tym samym koszty rzeczywiste poniesione w trakcie realizacji procesów w organizacji. S owa kluczowe: podzia kosztów s u b eglugi powietrznej, rachunek kosztów dzia a (ABC), kalkulacja stawek op at nawigacyjnych, dwustopniowe rozliczenie kosztów, no niki kosztów. THE COST ASSESSMENT OF AIR NAVIGATION SERVICES BY MEANS OF ACTIVITY-BASED COSTING Abstract: Allocation of the costs incurred in the provision of air navigation services is one of the key elements in the process of unit rate calculation for en route and terminal charging zones. Activity-Based Costing method can be used for allocation these costs. This approach takes into consideration caused and effect relations between cost-driving factors and activities, which reflecting the real costs incurred during normal processes in organization. Keywords: cost allocation, air navigation services, Activity-Based Costing (ABC), unit rate calculation, two-stage allocation, cost drivers. 1 Polska Agencja eglugi Powietrznej, ul. Wie owa 8, 02-147 Warszawa, [email protected] 115 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Micha K odawski 1 Marianna Jacyna 2 WP YW UK ADU STREFY KOMISJONOWANIA NA D UGOU3 DROGI KOMPLETOWANIA Streszczenie: W artykule przedstawiono pewne podej cie do wyznaczania najkrótszej drogi pokonywanej podczas realizacji zlecenia kompletacyjnego. Dokonano analizy wp ywu sposobu ukszta towania jednoblokowego uk adu strefy komisjonowania na d ugo drogi realizacji czynno ci kompletacyjnych. Na uwag zas uguje weryfikacja, zaproponowanego podej cia, na danych rzeczywistych. Analizie poddano komisjonowanie r czne, jednowymiarowe, podczas którego pracownik magazynu porusza si wg metody „S-shape”. Otrzymane wyniki wskazuj na zale no ci zachodz ce mi dzy liczb korytarzy roboczych i ich d ugo ci a odleg o ci pokonywan podczas realizacji zlecenia kompletacyjnego w strefie komisjonowania. S owa kluczowe: kompletacja, uk ad strefy komisjonowania, d ugo drogi komisjonowania ORDER PICKING AREA LAYOUT IMPACT ON LENGTH OF ORDER PICKING ROAD Abstract: Article discusses different ways of constructing single-block order-picking system according to minimizing length of the routes taken for picking activities. Considered problems touch manual one-dimensional order-picking during which picker travels by S-shape method. The results presented for particular cases indicate the number and length of work-aisles that must be fit to make the overall length of travels minimal. Keywords: order picking, order picking area layout, length of order picking road 1 Wydzia Transportu Politechniki Warszawskiej, Zak ad Logistyki i Systemów Transportowych, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 2 Wydzia Transportu Politechniki Warszawskiej, Zak ad Logistyki i Systemów Transportowych, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 116 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Tomasz Kniaziewicz 1 Leszek Piaseczny 2 MODELOWANIE EMISJI GAZÓW SPALINOWYCH W TRANSPORCIE MORSKIM Streszczenie: W celu okre lenia udzia u jednostek p ywaj cych w ca kowitym zanieczyszczeniu rodowiska oraz przeciwdzia aniu szkodliwym wp ywom zwi zków toksycznych w spalinach silników okr towych konieczna jest znajomo warto ci emisji tych zwi zków z poszczególnych jednostek. Jest to mo liwe po okre leniu parametrów ruchu jednostki, warto ci st e poszczególnych zwi zków dla tych parametrów oraz warunków atmosferycznych. W opracowaniu przedstawiono warunki dotycz ce modelowania emisji gazów spalinowych z silników g ównych jednostek p ywaj cych oraz mo liwo wykorzystania do ich budowy metody Monte Carlo. S owa kluczowe: emisja, modelowanie, jednostki p ywaj ce, metoda Monte Carlo MODELLING OF EXHAUST GAS EMISIION IN MARITIME TRANSPORTATION Summary: In order to determine the share of vessels in the total pollution of the environment and to counteract the harmful effects of toxic compounds in marine engine exhausts it is necessary to know the values of those compounds’ emission from particular vessels, which is possible by knowing the movement parameters of vessels, the values of concentrations of particular compounds for these parameters and the atmospheric conditions. The study presents conditions for the modelling of exhaust gas emission from main engines of ships and the possibility of using stochastic processes for their construction such as the Monte Carlo method. Keywords: emission, modelling, Monte Carlo method 1 Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni 2 Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni, e-mail: [email protected] 117 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Lech Kobyli ski1 Jacek Nowicki1 Zbigniew Burciu2 SYSTEM ZAPOBIEGANIA ZANIECZYSZCZENIU MORZA PRZEZ USZKODZONE ZBIORNIKOWCE Streszczenie: Katastrofy zbiornikowców zdarzaj ce sie od czasu do czasu na wiecie powoduj ogromne zanieczyszczenie rodowiska morskiego. Morze Ba tyckie, jako morze zamkni te jest szczególnie nara one na skutki takich wypadków. Ryzyko katastrofy zbiornikowca na Ba tyku jest znaczne. Istotne jest aby s u by ratownicze by y dobrze przygotowane na wypadek takiej katastrofy i nale y w tym celu przygotowa odpowiedni system operacyjny dla tych s u b. W referacie zaproponowano projekt takiego systemu i omówiono istotne problemy zwi zane z jego realizacj . Obecnie system taki jest rozwa any w Fundacji i prace nad jednym z wa nych elementów tego systemu, metodologi przewidywania drogi dryfuj cego uszkodzonego statku zosta y zako czone. S owa kluczowe: katastrofy zbiornikowców, dryf statku, zanieczyszczenie morza SYSTEM OF PREVENTING MARINE ENVIRONMENT POLLUTION FROM DAMAGED TANKERS Abstract: Tanker casualties that happen from time to time in the world cause serious environment with disastrous effects. Baltic Sea being closed sea is particularly vulnerable to such casualties, and if it happens the whole life in the sea could be destroyed. Risk of tanker casualty in the Baltic Sea is rather high. It is essential to be prepared for such a casualty and a system of salvage operation should be developed that may be used in case of emergency. The paper describes proposal of the lay-out of such system and summarizes important problems that are relevant for development of particular tasks related to the system. Currently the system is under consideration by the Foundation and actually one of its important elements, methodology of prediction of the path of damaged tanker has been already developed. This is described in more detail. Keywords: tankers crash, drift of the ship, marine pollution 1 Fundacja Bezpiecze stwa | eglugi i Ochrony rodowiska, 14-200 I awa, Suska 6. [email protected] 2 Akademia Morska Gdynia, 81-225 Gdynia, Morska 81/87. [email protected] 118 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu W adys aw Koc1 Cezary Specht2 WYBRANE PROBLEMY WYZNACZANIA PRZEBIEGU TRASY KOLEJOWEJ Z WYKORZYSTANIEM ROZWI Streszczenie: W pracy zwrócono uwag na niewystarczaj c skuteczno stosowanych dotychczas na kolei metod kszta towania osi toru w p aszczy nie poziomej. Sformu owano tez , e mo liwo ci radykalnej poprawy sytuacji stwarza metoda ci g ych pomiarów satelitarnych GPS, zastosowana przez zespó naukowy z Politechniki Gda skiej. Przedstawiono ogóln charakterystyk pomiarów satelitarnych i opisano przebieg przeprowadzonych bada terenowych. Zrealizowane badania wykaza y, e wykorzystanie techniki pomiarów GPS umo liwia bardzo precyzyjne okre lenie danych do projektowania modernizacji linii kolejowej (kierunków g ównych i k ta zwrotu trasy). Pozwalaj one na ocen po o enia prostych odcinków toru, a tak e odtworzenie rejonów zmiany kierunku trasy. Przedstawiono za o enia nowej metody projektowania osi toru (w lokalnym uk adzie wspó rz dnych), dostosowanej do satelitarnej techniki pomiarowej. S owa kluczowe: tor kolejowy, pomiary satelitarne GPS, ocena po o enia toru SELECTED PROBLEMS OF DETERMINING THE COURSE OF RAILWAY ROUTES BY THE USE OF THE GPS NETWORK SOLUTIONS Abstract: This paper discusses the insufficient effectiveness of the methods of modeling the rail track shape in a horizontal plane, which have been utilized by the railway designers so far. The thesis about the possibility to improve the situation radically by a method of continuous satellite surveying GPS has been formulated by a scientific team from the Gdansk University of Technology. This paper presents a general character of the satellite surveying, as well as a course of conducted experiments in an operated rail track. The experiments proved that the utilized satellite surveying technique would allow for a very precise data calculation in order to design a rail track modernization, principal track directions, return angles. The methods allow for assessment of the localization of track’s straight sections and also for capturing the area of the direction’s change. Finally, the paper describes assumptions of the new method of track shape designing in a local system of coordinates, which has been adapted for the technique of the satellite surveying. Keywords: rail track, satellite surveying GPS, assessment of track location 1 Politechnika Gda ska, ul. Gabriela Narutowicza 11/12, 80-233 Gda sk, adres E-mail: [email protected] 2 Politechnika Gda ska, ul. Gabriela Narutowicza 11/12, 80-233 Gda sk, adres E-mail: [email protected] 119 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jaros aw Korzeb 1 ZASTOSOWANIE ANALIZY FALKOWEJ W OCENIE PROPAGACJI DRGAK W STREFACH ODDZIA YWANIA INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ Streszczenie: W pracy przedstawiono jeden z etapów realizowania pracy badawczej dotycz cej badania wp ywu infrastruktury transportowej na otoczenie. Szczególn uwag po wi cono badaniu oddzia ywa dynamicznych takich jak parasejsmiczne drgania komunikacyjne. Przedstawiono charakterystyki wyst puj cych drga , stosowane metody analizy zarejestrowanego sygna u przyspiesze drga i wskazano zalety stosowania transformaty falkowej. Ponadto wskazano potencjalne mo liwo ci szerszego zastosowania transformaty w analizie tych oddzia ywa , co wprowadza now jako w sensie ilo ci otrzymywanych informacji dotycz cych badanego sygna u. S owa kluczowe: transport, drgania komunikacyjne, propagacja drga , analiza falkowa APPLICATION OF WAVELET ANALYSIS IN EVALUATION OF VIBRATIONS PROPAGATION IN TRANSPORT INFRASTRUCTURE IMPACT ZONES Abstract: The paper presents a stage of carrying out research work on the study of transport infrastructure impacts on the environment. Particular attention was paid to study the dynamic effects such as paraseismic-type traffic vibrations. Presents the vibration characteristics, as the methods used to study recorded vibration acceleration signal and indicates the advantages of using wavelet transform. In addition, indicates the potential wider use of this transform in the analysis of these interactions, which introduces a new quality in terms of quantity of information received on the tested signal. Keywords: transport, traffic vibration, propagation of vibration, wavelet analysis 1 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu, 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75, E-mail: [email protected] 120 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Mariusz Kostrzewski1 SYMULACYJNE BADANIA GEOMETRII MAGAZYNU Streszczenie: W artykule przedstawiono podsumowanie bada nad wp ywem geometrii wariantowo projektowanego obiektu logistycznego na ilo ciowe wska niki oceny obiektu. W ród wska ników, które zosta y wzi te pod uwag , znalaz y si m.in.: liczba miejsc paletowych, nak ady na budow magazynu, koszty eksploatacyjne, wska nik nak adów, wska nik kosztowy, wska nik kosztów przej cia, sprowadzona pracoch onno rodków transportowych i urz dze , sprowadzona liczba pracowników, wska nik wykorzystania wydajno ci kosztowy, wska nik wykorzystania wydajno ci rzeczowy i inne. Badania, oparte o koncepcj symulacji, zosta y wykonane przy wykorzystaniu pakietu komputerowego OL09 zaprogramowanego przez autora artyku u. W badaniach zosta o uwzgl dnionych ponad 56.000 wariantów koncepcyjnych, przy czym w wyniku uwzgl dnienia ogranicze wymienionych w tre ci artyku u w ostatecznym rozrachunku wybrano 111 wariantów. Dla 111 wariantów zosta y wykonane pe ne projekty technologiczne magazynu. S owa kluczowe: obiekt logistyczny, projekt magazynu, symulacja, proces magazynowy. WAREHOUSE GEOMETRY SIMULATION STUDY Abstract: The article is a summary of research on the impact of the logistics facility geometry on project evaluation quantitative indicators of the facility. These quantitative indicators are in-between: capital spending, operational costs, an investment rate, a costs rate, a cost of material-flow of one unit rate, a reduced labour-intensive, a reduced number of resources and facilities, a reduced number of employees, a real-capacity utilization coefficient and a cost-capacity utilization coefficient Studies are based on the concept of simulation and have been done with using a computer package OL09, programmed by the author. The studies were included more than 56,000 variants. Taking into account the restrictions mentioned in the article, 111 variants were chosen for precise studies of the subject matter. There have been made complete warehouse technology designs for 111 variants. Keywords: building logistics, warehouse design, simulation, warehouse process. 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 121 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Izabela Kotowska1 ZDOLNOU3 PRZEPUSTOWA JAKO ELEMENT KONKURENCYJNOUCI PORTU MORSKIEGO Streszczenie: Po przyst pieniu Polski do Unii Europejskiej polskie porty morskie stan y przed szans niespotykanego do tej pory rozwoju. Dost p do funduszy unijnych, które mog by wykorzystane na rozwój infrastruktury transportowej, mo e przyczyni si do podniesienia pozycji konkurencyjnej portów. G ównym miernikiem konkurencyjno ci portu jest wielko jego prze adunków, która to jest ograniczona zdolno ci przepustow portów. Jako miernik rezultatu inwestycji infrastrukturalnych realizowanych z funduszy unijnych podawany jest cz sto wzrost zdolno ci prze adunkowej portu. Wp yw nowych inwestycji na pozycj konkurencyjn portu mo na zatem oceni znaj c aktualn zdolno przepustow portu. W artykule scharakteryzowano g ówne czynniki decyduj ce o przepustowo ci portu morskiego, przedstawiono metody oceny zdolno ci przepustowej portu oraz wskazano problemy, jakie mog pojawi si podczas oblicze . S owa kluczowe: port morski, zdolno przepustowa portu morskiego, konkurencyjno portu CARGO HANDLING CAPACITY AS AN ELEMENT OF SEA PORT COMPETITIVENESS Abstract: After Poland’s accession of to the European Union, Polish sea ports faced the unprecedented opportunity of development. Access to EU funds can contribute to improving the competitive position of ports. The main measure of the competitiveness of the port is cargo turnover, which is limited by cargo handling capacity. This paper describes the main factors determining the cargo handling capacity of the port, the methods of capacity assessment and identifies problems that may occur during calculations. Keywords: sea port, cargo handling capacity, port competitiveness 1 Akademia Morska w Szczecinie, ul. H. Pobo nego 11, 70-507 Szczecin, [email protected] 122 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Maciej Koz owski 1 Krzysztof Tomczuk 2 ECO SAMOCHÓD, WYZNACZANIE PODSTAWOWYCH PARAMETRÓW ELEKTRYCZNYCH Streszczenie: Przedstawiono metodyk doboru podstawowych parametrów funkcjonalnych samochodu elektrycznego obejmuj c takie elementy post powania jak: okre lenie za o e funkcjonalnych, okre lanie warto ci parametrów modelu ruchowego, wybór i okre lenie parametrów miarodajnych warunków ruchu, wyznaczenie charakterystyk trakcyjnych na ko ach nap du, przejazdy teoretyczne, opracowanie modelu matematycznego i badania symulacyjne. Przedstawion metodyk zilustrowano przyk adowymi wynikami oblicze , wykonywanych w ramach projektu ECO – Mobilno . Przedstawiono uzyskane wymagane warto ci dla: mocy i si maksymalnych oraz energii zasobnika. S owa kluczowe: ECO – Samochód, za o enia funkcjonalne, miarodajne warunki ruchu, podstawowe parametry elektryczne, zu ycie energii, zasi g jazdy ECO CAR, DETERMINATION OF BASIC ELECTRICAL PARAMETERS Abstract: The article presents methodology of selection process of basic functional parameters of an electric motor vehicle. This methodology encompasses such elements of procedure as determination of functional assumptions, determination of values of parameters of a motion model, selection and determination of parameters of reliable traffic conditions, defining traction characterizations on drive wheels, theoretical runs, drawing up a mathematical model and simulation researches. The presented methodology has been illustrated with sample calculation results performed within the framework of the project ECO – Mobility. The required values obtained for maximum power and forces as well as for accumulator energy have been presented Keywords: ECO – motor vehicle, functional assumptions, reliable traffic conditions, basic electric parameters, energy consumption, driving range 1 Wydzia Transportu Politechniki Warszawskiej, ul. Koszykowa 75 00-668 Warszawa, [email protected] 2 Instytut Elektrotechniki, ul. Po aryskiego 28 04-703 Warszawa, [email protected] Wydzia Transportu Politechniki Warszawskiej (projekt ECO-MOBILNO 3) 123 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Marzena Kramarz1 STRATEGIE PRZEDSI BIORSTW TRANSPORTOWYCH W SIECIACH LOGISTYCZNYCH Streszczenie: Us ugodawcy logistyczni aby utrzyma lub wzmocni swoje dotychczasowe pozycje na rynku transportowym, musz podejmowa dzia ania zarówno dostosowawcze jak i antycypacyjne. Dzia aj c w rodowisku zak óce i du ych waha w stosunku do zamówie prognozowanych, aby obni y poziom niepewno ci, mog ucieka w elastyczne rozwi zania strukturalne. Proces planowania strategicznego powinien obj równie badanie dotychczasowych aliansów oraz mo liwo ci nowych konfiguracji instytucjonalnych. Takie spojrzenie umo liwia uwzgl dnienie szerszego zbioru zasobów, przy za o eniu ró nej ich dost pno ci dla realizacji zada . W artykule zaproponowano podej cie do projektowania strategii logistycznej przez przedsi biorstwa logistyczne. Podkre lono tak e znaczenie zarz dzania relacjami w sieci wspó pracuj cych przedsi biorstw. Zwrócono uwag zarówno na przyj ty model strategiczny przedsi biorstwa jak i na motywy i formy tworzenia relacji sieciowych w tym przedsi biorstwie. S owa kluczowe: strategie, relacje sieciowe, sieci logistyczne STRATEGIES OF TRANSPORT ENTERPRISES IN LOGISTIC NETWORKS Abstract: Logistic contractors so that hold or enhance one's current positions on the transport market, they must take both adaptation and anticipatory action. These enterprises operate in the environment of disruptions and great hesitations from orders forecast. In order to lower the level of uncertainty they can escape into flexible structural solutions. From here strategies drawn up should also provide with the elasticity in the reaction to changeable states of the market. The process of the strategic planning should include also examining current alliances and possibilities of new institutional configurations, as shortening the odds sensitivities of the enterprise to interferences and the uncertainty. In the article an attempt at designing the logistic strategy by logistic enterprises was suggested. Also a significance of managing relations with subcontractors on the market of logistic services was indicated. In the article I analyzed the accepted model of strategy of the enterprise and motives and forms of creating network relations in this enterprise Keywords: strategies, network relations, logistic network 1 Politechnika l ska, Gliwice, ul Akademicka 2A, [email protected] 124 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Przemys aw Krata1 EWALUACJA PRÓBY KO YSAK BOCZNYCH, JAKO METODY WYZNACZANIA WYSOKOUCI METACENTRYCZNEJ STATKU Streszczenie: W artykule zaprezentowano ocen eksploatacyjnej próby ko ysa bocznych jako eksperymentalnej metody wyznaczania wysoko ci metacentrycznej statku. Ewaluacja ilo ciowa zosta a oparta na wynikach rozwi zania równania ko ysa bocznych statku w jednym stopniu swobody. Wykonano systematyczne obliczenia w szerokim zakresie zmienno ci wielko ci wp ywaj cych na okres ko ysa bocznych. Wskazano na istotny wp yw rozk adu mas, a w konsekwencji warto ci poprzecznego momentu bezw adno ci statku, na okres ko ysa bocznych. Zasugerowana zosta a potrzeba modyfikacji zalece Mi dzynarodowej Organizacji Morskiej odno nie zale no ci stosowanych podczas obliczania warto ci wysoko ci metacentrycznej statku na podstawie próby ko ysa bocznych. S owa kluczowe: próba ko ysa , wysoko metacentryczna, stateczno pocz tkowa statku, do wiadczalne wyznaczanie stateczno ci statku EVALUATION OF FREE ROLLING TEST AS A METHOD OF SHIP’S METACENTRIC HEIGHT ESTIMATION Abstract: The evaluation of on-board free rolling test as a method of ship’s metacentric height estimation is presented in the paper. It is based on results of rolling equation computation which was solved in one degree-of-freedom. The set of systematic computations was carried out and the parametric analysis was applied. The wide range of values of the metacentric height and the transverse moment of ship’s inertia was taken into consideration. Thus, the influence of mass distribution and as its consequence the moment of inertia of a ship and added masses on her rolling period is revealed. The need for revision in the International Maritime Organization’s recommendations regarding free rolling test is suggested. Keywords: free rolling test, sallying test, metacentric height, ship’s initial stability, experimental determination of ship’s metacentric height 1 Akademia Morska, Wydzia Nawigacyjny, Al. Jana Paw a II 3, 81-345 Gdynia, [email protected] 125 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Gerard Krawczyk 1 Micha Rozwa ka 2 PRIORYTETY W STEROWANIU RUCHEM ZBIOROWEJ KOMUNIKACJI AUTOBUSOWEJ Streszczenie: W referacie przedstawiono sposoby i metody uprzywilejowania autobusowej komunikacji publicznej. Szczególn uwag po wi cono wydzielonym pasom ruchu dla pojazdów autobusowej komunikacji zbiorowej oraz priorytetom przy sygnalizacjach wietlnych. Dodatkowo opisano niekonwencjonalne sposoby uprzywilejowania. Referat zawiera równie wyniki bada z przeprowadzenia symulacji dla zamodelowanego odcinka ci gu skrzy owa wzd u jednej z ulic w Warszawie. S owa kluczowe: Priorytety dla autobusów, wydzielony pas ruchu, bus pas, priorytet przejazdu przez skrzy owanie PRIORITIES IN THE COLLECTIVE CONTROL OF THE BUS COMMUNICATION NETWORK Abstract: The Paper presents the means and methods of the privileges set in place for the public transport network. Special attention was devoted to an additional assigned public transport road lane for bus communication, collective as well as the privileges attained at sectors were traffic lights are in place. Additionally discussed are the ways in which road privileges are factored into the communication network. The paper also includes the results of studies executed from making simulations on a selected sector of road in Warsaw. Keywords: Privileges for buses, additional assigned road lane, bus pass, priority at intersections with traffic lights 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Zak ad Sterowania Ruchem, Zespó Sterowania Ruchem Drogowym, ul. Koszykowa 75 00-662 Warszawa, e-mail: [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Zak ad Sterowania Ruchem, Zespó Sterowania Ruchem Drogowym, ul. Koszykowa 75 00-662 Warszawa 126 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jacek Krawczyk 1 PROJEKTOWANIE Z WYKORZYSTANIEM MODELI NA PRZYK ADZIE MODERNIZOWANEJ LOKOMOTYWY SU-45 Streszczenie: Referat jest po wi cony prezentacji etapów prac wykonywanych, przy projektowaniu ca kowicie nowego stanowiska sterowniczego i kabiny maszynisty lokomotywy SU-45. W referacie przestawiono sposób prowadzenia tych prac z wykorzystaniem modeli geometrycznych 3D. Zaprezentowano nowe podej cie do projektowania oraz wskazano mo liwo ci komputerowego wspomagania prac in ynierskich, które ca y czas ewoluuj i rosn w miar , jak zwi ksza si moc obliczeniowa komputerów. S owa kluczowe: komputerowe wspomaganie prac in ynierskich CAD, ergonomia, stanowiska, pulpit sterowniczy, kabina maszynisty. DESIGNING WITH USING THE MODELS ON EXAMPLE OF THE MODERNIZED LOCOMOTIVE TYPE SU-45 Abstract: This paper is devoted to the presentation of the stages of works carried out at designing the completely new control stand and the driver’s cab of locomotive SU-45. The way of carrying out these works with using the geometric models 3D is presented in this paper. The new approach to designing is presented and it is shown the possibilities of computer aiding of engineer works that evolve all time and they grow as the computational power of computers increases. Keywords: computer aiding of engineer works CAD, ergonomics of stand, control desk, driver’s cab. 1 Instytut Pojazdów Szynowych „Tabor”, ul. Warszawska 181 61-055 Pozna , [email protected] 127 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Stanis aw Krawiec 1 Ireneusz Celi ski 2 STEROWANIE OBSZAROWE - PRZYK ADY ROZWI Streszczenie: W artykule wymieniono stosowane w praktyce rozwi zania sterowania obszarowego ruchem drogowym w miastach. Przedstawiono wady i zalety istniej cych rozwi za w tym zakresie. Odniesiono si do implementowanych w praktyce metod optymalizacji w kontek cie kszta towania p ynno ci ruchu w g stych sieciach transportowych. Zaprezentowano koncepcj wprowadzenia modyfikacji do istniej cych systemów obszarowego sterowania ruchem polegaj cej na uwzgl dnieniu pomiarów ruchu na skrzy owaniach bez sygnalizacji wietlnej znajduj cych si poza obszarem bezpo redniego oddzia ywania takiej formy organizacji ruchu. S owa kluczowe: sterowanie obszarowe, ITS, ATMS, optymalizacja ruchu, p ynno ruchu AREA TRAFFIC CONTROL- SOME EXAMPLES IN ROAD TRAFFIC MODELING ASPECTS IN TOWN Abstract: The article briefly introduces Urban Traffic Control Systems (UTCS). It presents implemented solutions with their adventages and disadventages listed. The article describes examples of solutions implemented in Poland. In the article the authors censoriously describes methods applied considering forming traffic flow in thick roads nets. It expresses concepts of existing controlling systems alterations providing traffic optimization in urbanized areas. Keywords: area traffic control, ITS, ATMS, traffic optimization, traffic flow 1 Politechnika l ska, Wydzia Transportu, Katedra In ynierii Ruchu, e-mail: [email protected] 2 Politechnika l ska, Wydzia Transportu, Katedra In ynierii Ruchu, e-mail: [email protected] 128 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Tomasz Krukowicz1 WYZNACZANIE PROGRAMÓW PRZEJU3 MI DZYFAZOWYCH PRZY WYKORZYSTANIU RÓaNYCH FUNKCJI CELU Streszczenie: Artyku opisuje zasady tworzenia programów przej mi dzyfazowych dla adaptacyjnych algorytmów sterowania ruchem. W artykule scharakteryzowano wymagania formalne, które musz spe nia programy przej mi dzyfazowych. Wymagania te stanowi punkt wyj cia do zapisu formalnego programów oraz okre lenia ogranicze na o onych na funkcj sterowania. Uzasadniono równie potrzeb stosowania ró nych metod wyznaczania przej w zale no ci od rodzaju sterowania i przyj tych zasad sterowania. Opisano nast puj ce metody tworzenia przej mi dzyfazowych: maksymalizacja czasów mi dzyzielonych, realizacja równego startu grup sygna owych, minimalizacja d ugo ci przej cia mi dzyfazowego oraz metod opart na minimalizacji czasów mi dzyzielonych pomi dzy grupami miarodajnymi. W artykule przedstawiono równie ocen i mo liwo ci zastosowania poszczególnych metod, a tak e przyk ady rozwi za stosowanych w praktyce projektowania programów sygnalizacji. S owa kluczowe: program sygnalizacji, przej cie mi dzyfazowe, sterowanie adaptacyjne, sterowanie akomodacyjne, czas mi dzyzielony DETERMINATION OF INTERSTAGE PROGRAMS USING DIFFERENT OBJECTIVE FUNCTIONS Abstract: The paper describes principles for interstage programs creation used for adaptive traffic control algorithms. Formal requirements for interstage programs have been described. The requirements form an input for program notation as well as for determination of control function limitation. The need for use of different methods for determination of interstage depending on control kind and assumed control rules has been justified. Following methods for interstage creation have been discussed: maximization of intergreen times, simultaneous start of signal groups, minimization of interstage duration and minimization of intergreen times between reliable groups. The assessment of individual methods is also provided as well as possibilities for their application and then some examples of practical use of traffic light program designing. Keywords: traffic light program, interstage, adaptive control, accomodative control, intergreen time. 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Zak ad Sterowania Ruchem, Zespó Sterowania Ruchem Drogowym, 00-662 Warszawa, [email protected] 129 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Ryszard Krystek1 Lech Michalski2 Joanna aukowska3 NIEZALEaNOU3 BADAK PRZYCZYN I OKOLICZNOUCI KATASTROF W TRANSPORCIE Streszczenie: Waga niezale nych bada przyczyn wypadków transportowych jest w Polsce ci gle niedoceniana, podobnie jak niedoceniane jest prawo obywateli do szerokiej informacji o bezpiecze stwie. Tymczasem mi dzynarodowi eksperci oceniaj , e niezale ne i zintegrowane struktury organizacji zajmuj cych si bezpiecze stwem mog zwi ksza skuteczno dzia a poprzez transfer wiedzy, technik prowadzenia bada , mo liwo wprowadzania zalece i rekomendacji maj cych likwidowa s abe ogniwa systemu bezpiecze stwa transportu. S owa kluczowe: niezale no bada , badania przyczyn wypadków, zintegrowany system bezpiecze stwa transportu INDEPENDENCE OF TRANSPORT SAFETY INVESTIGATIONS Abstract: The importance of independent investigations into the causes of transport accidents is in Poland still underestimated in the same way as the right of society to adequate information on safety. Meanwhile, international experiences show that independent and integrated structures can effectively improve safety by enhancing transfer of safety lessons between different modes of transport, facilitating the advancement of new and innovative investigation techniques as well as improving safety through the recommendations coming from investigations and safety research. Keywords: s independent investigations, investigations of causes of transport accidents, integrated transport safety system 1 Politechnika Gda ska, 80–340 Gda sk, ul. Narutowicza 11/12, [email protected] 2 Politechnika Gda ska, 80–340 Gda sk, ul. Narutowicza 11/12, [email protected] 3 Politechnika Gda ska, 80–340 Gda sk, ul. Narutowicza 11/12, [email protected] 130 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Karolina Krzykowska1 Miros aw Siergiejczyk2 NAZIEMNY SYSTEM DETEKCJI PASÓW STARTOWYCH I DRÓG KO OWANIA - ASDE – A BEZPIECZEKSTWO W RUCHU LOTNICZYM Streszczenie: W czasie nieustaj cego wzrostu ruchu lotniczego, bezpiecze stwo okre la si jako szczególnie wa ne. Ryzyko i zagro enie nieustannie wyst puj w systemie bezpiecze stwa lotów, a kryteria budowy urz dze technicznych oraz dzia ania na rzecz bezpiecze stwa zwykle zaostrzone s dopiero po wypadku czy powa nym incydencie lotniczym. Odwo uj c si do statystyk, uwag nale y zwróci zw aszcza na bezpiecze stwo na polu ruchu naziemnego. Jest to mo liwe mi dzy innymi dzi ki odpowiedniemu umiejscowieniu elementów radiolokacji. Do nich zaliczy mo na tak e popularny w Stanach Zjednoczonych system ASDE. Umo liwia on kontrolerom ruchu lotniczego wykrywanie potencjalnych strumieni kolizyjnych poprzez udost pnianie informacji o ruchu na pasie startowym i drogach ko owania. Celem rozwa a jest zaproponowanie umiejscowienia naziemnego systemu detekcji pasów startowych i dróg ko owania ASDE (Airport Surface Detection Equipment) na Lotnisku Ok cie w Warszawie. S owa kluczowe: bezpiecze stwo, ruch lotniczy, radiolokacja, detekcja AIRPORT SURFACE DETECTION EQUIPMENT TO SAFETY IN AIR TRAFFIC Abstract: At the time of continuous growth of air traffic, security is defined as particularly important. Risks and hazards are constantly appearing in flight safety system. Referring to the statistics, particular attention should be paid to the safety of ground movement on the field. It is possible due to appropriate location of the radar system. One of these, ASDE, also popular in the United States allows air traffic controllers detection of potential conflict streams by providing information about the traffic on the runway and taxiways. The aim of the paper is to propose a ground-based location of the Airport Surface Detection Equipment at the Ok cie Airport in Warsaw. Keywords: safety, air traffic, radar, detection 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75 00-662 Warszawa, [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75 00-662 Warszawa, [email protected] 131 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jacek Kukulski1 OBLICZENIA SYMULACYJNE DLA RÓaNYCH OBCI Streszczenie: W artykule przedstawiono analiz rozk adów napr e i odkszta ce dla przeprowadzonych symulacji obci e kolejowej nawierzchni wzmocnionej za pomoc geosiatki i sklejonej ywic poliuretanow . Obliczenia symulacyjne mia y na celu przybli enie w asno ci wytrzyma o ciowych proponowanego wzmocnienia nawierzchni kolejowej przy ró nych obci eniach. B d równie wykonywane obliczenia dla coraz wi kszych obci e . Wyniki z bada prowadzonych na odcinku do wiadczalnym pozwol na weryfikacj i modyfikacj modelu numerycznego, a tak e modyfikacj warunków brzegowych. S owa kluczowe: nawierzchnia kolejowa, metoda elementów sko czonych, napr enia A FINITE ELEMENT ANALYSIS A SELECT STATIC LOADING FOR STRENGHENING TRACK STRUCTURE Abstract: The paper presents a simulation of the process static loading strenghening track structure geogrid and glued with special resin, the final effect is stresses and strains. The numerical calculation keep to specify mechanical properties proposed strenghening railway track structure for static loading. Calculations for more loading will be executed also. Guided on experimental section the results of investigations they will permit on verification and modification of numeric model, and also the modification of boundary conditions. Keywords: track structure, finite-element method, stress 1 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75 00-662 Warszawa, [email protected] 132 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jan Kulczyk1 Emilia Skupie 1 UWARUNKOWANIA TRANSPORTU KONTENERÓW NA ODRZE Streszczenie: Omówiono znaczenie transportu ródl dowego w transporcie kontenerów w pa stwach Europy zachodniej. Udzia tego transportu jest znacz cy szczególnie w korytarzu transportowym Renu. Jest to wynikiem znacz cego udzia u transportu kontenerowego w ca o ci pracy transportowej. Na tym tle transport kontenerowy w Polsce odbiega znacz co od sytuacji w krajach starej UE. W Polsce transport ródl dowy nie uczestniczy w transporcie kontenerów. Wykazano jednak, e mo e by konkurencyjny w stosunku do transportu kolejowego w korytarzu transportowym Odry, mimo istniej cych ogranicze na te drodze wodnej. S owa kluczowe: Odra, transport ródl dowy, transport kontenerowy DETERMINANTS FOR CONTAINERS TRANSPORT IN ODRA RIVER Abstract: The importance of inland waterway transport in the transport of containers in the countries of Western Europe was discussed. The contribution of this transport is significant especially in the Rhine corridor. This is due to a significant share of container transport in the whole transport operation. Against this background, container transport in Poland differs significantly from that in the old EU countries. In Poland, inland waterway transport is not involved in the transport of containers. However it is shown, that it can be competitive in relation to the rail transport in corridor of Odra River, despite the existing restrictions on the waterway. Keywords: Odra, inland waterway transport, container transport 1 Politechnika Wroc awska, Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn, ul Ignacego ukaszewicza 7/9, 50-371 Wroc aw, E-mail [email protected] 133 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Piotr Kurowski 1 Adam Martowicz 2 Tadeusz Uhl 3 Grzegorz Lasko 4 ANALIZA WP YWU NIERÓWNOUCI TORU NA ODPOWIED_ DYNAMICZN< POJAZDU SZYNOWEGO Z ZASTOSOWANIEM SYMULACJI METOD< WIELOBRY OW< Streszczenie: W artykule przedstawiono wyniki analiz odpowiedzi dynamicznej modelu wielobry owego pojazdu szynowego. Model pi ciocz onowego tramwaju pos u y do przeanalizowania postaci drga w asnych oraz wp ywu nierówno ci toru na przyspieszenia drga w wybranych punktach konstrukcji. Uzyskane wyniki pozwoli y na sformu owanie wniosków dotycz cych potencjalnych róde drga pojazdu w kontek cie za o onych wymusze kinematycznych. S owa kluczowe: model wielobry owy, pojazd szynowy, odpowied dynamiczna, nierówno toru THE ANALYSIS OF INFLUENCE OF RAIL ROUGHNESS ON DYNAMIC RESPONSE OF RAIL VEHICLE SUPPORTED BY MULTIBODY SIMULATIONS Abstract: In the paper there have been presented the results of analysis of dynamic response of multibody model elaborated for rail vehicle. The model of five-piece tram has been applied to study their normal modes as well as to investigate the influence of considered rail roughness on acceleration of vibration measured at selected localizations in vehicle. Obtained results have been used to conclude about potential sources of vehicle’s vibrations in the context of applied kinematic excitations. Keywords: multibody model, rail vehicle, rail roughness 1 Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, e-mail: [email protected] 2 3 4 134 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jerzy Kwa nikowski1 Adrian Gill2 Grzegorz Gramza3 SZACOWANIE STOPNIA STRAT W OTOCZENIU SYSTEMU TRANSPORTOWEGO SPOWODOWANYCH ZDARZENIAMI NIEPOa Streszczenie: Praca zawiera koncepcj szacowania skutków zdarze niepo danych w ruchu kolejowym, jakie ponosi otoczenie kolejowego systemu transportowego. Opisano kolejowe zdarzenia niepo dane. Przedstawiono model ogólny wyznaczania miary skutków zdarze niepo danych i model szczegó owy, w którym uwzgl dniono wybrane kryteria oceny skutków zdarze niepo danych. Zamieszczono przyk ad zastosowania przyj tej metody dla oszacowania skutków wybranego zdarzenia niepo danego wed ug przyj tego scenariusza rozwoju zdarze . S owa kluczowe: kolejowe zdarzenia niepo dane, zak ócenia w ruchu kolejowym ESTIMATING OF DEGREE OF LOSS IN THE ENVIRONMENT OF TRANSPORT SYSTEM DUE TO UNDESIRABLE EVENTS IN RAIL TRAFFIC Abstract: The paper presents the conception of estimating the effects of railway undesirable events incurred by environment of transport system. The railway undesirable events are described. The general model of the effects of adverse events estimation and the detailed model is discussed. The detailed model incorporates the selection criteria for assessing the impact of undesirable events. An example application of the method for estimating the effects of selected undesirable events according to a scenario of events is also shown. Keywords: railway undesirable events, disturbances on rail traffic 1 Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected] 2 Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected] 3 Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected] 135 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jerzy Kwa nikowski 1 Grzegorz Gramza 2 ZNACZENIE TRANSPORTU KOLEJOWEGO W SYSTEMIE LOGISTYCZNYM POLSKI Streszczenie: Praca zawiera wybrane informacje na temat transportu kolejowego b d cego jednym z elementów systemu logistycznego Polski. Opisano ogólnie problemy polskiej kolei zwi zane mi dzy innymi z rozwojem infrastruktury oraz mo liwo ci wykorzystania potencja u przewozowego przedsi biorstw kolejowych w realizacji zada przewozowych. Przedstawiono potencjalne mo liwo ci przewozowe kolei w przewozach pasa erskich i towarowych. Niniejsza praca jest wynikiem dzia a w ramach grantu rozwojowego pt. „Model systemu logistycznego Polski, jako droga do komodalno ci transportu w Unii Europejskiej”. Nr R10 0027 06/2009. Kierownik projektu - Marianna Jacyna. S owa kluczowe: transport kolejowy, krajowy system logistyczny THE IMPORTANCE OF RAIL TRANSPORT IN THE POLISH LOGISTICS SYSTEM Abstract: The paper contains some information about the rail which is one of the elements of the Polish logistics system. There are described the general problems of the Polish railway related to inter alia, infrastructure development and possible use of transport potential of railway companies in the realization of transportation tasks. The potential possibilities for railway in transport passenger and freight are presented. Keywords: rail transport, national logistic system 1 Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected] 2 Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected] 136 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Anna Lenart1 OUTSOURCING IT WYZWANIEM DLA TRANSPORTU Streszczenie: W warunkach niepewno ci, konkurowanie na rynku globalnym wymaga od przedsi biorstw transportowych stosowania nowoczesnych systemów i technologii informatycznych – IT (Information Technology), które przy pieszaj obieg dokumentów i podejmowanie trafnych decyzji. Us ugi transportowe s niezb dne w sieciach dostaw i w turystyce. Dostawcy us ug transportowych specjalizuj si w ró nych rodzajach transportu: samochodowym, kolejowym, lotniczym lub morskim. Niezale nie od rodzaju transportu kwesti kluczow jest sprawna obs uga klienta. Now sytuacj dla bran y transportowej jest mo liwo korzystania z ró nych modeli outsourcingu informatycznego (outsourcing IT). Je li przedsi biorstwa transportowe podejm wyzwanie, to maj szanse przetrwa okres spowolnienia gospodarczego i znale nowe mo liwo ci kreowania rozwoju. W artykule zaprezentowano zastosowanie outsourcingu IT, jako metod doskonalenia zarz dzania przedsi biorstwem transportowym na przyk adzie hostingu systemu Altéa CMS firmy Amadeus przez linie lotnicze. Ponadto opisano specyfik i modele outsourcingu IT oraz us ugi informatyczne przydatne w transporcie. S owa kluczowe: outsourcing IT, us ugi informatyczne, linie lotnicze IT OUTSOURCING AS A CHALLENGE FOR TRANSPORT Abstract: In the condition of uncertainty, competing on the global market requires from transport enterprises the use of modern systems and information technologies (IT), which faster the documents flow and making accurate decisions. Transport services are indispensable in the supply networks and in tourism. Providers of transport services have specialization in different kinds of transport: car, rail, air or maritime. Regardless of kind of transport the most important issue is efficient customer service. The possibility of using various models of IT outsourcing is the new situation for the transport business. If transport enterprises undertake the challenge, then have chances to survive the period of slow down in the economy and to find the new possibilities of creating the development. The aim of the paper is to present use of IT outsourcing as an improvement method of management of transport enterprise by example of hosting of Amadeus Altéa CMS system by airlines. The paper contains the specificity and models of IT outsourcing and the description of IT services which are useful in transport. Keywords: IT outsourcing, IT services, airlines 1 Uniwersytet Gda ski, ul. Piaskowa 9, 81-864 Sopot, [email protected] 137 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Piotr Lewandowski 1 REALIZACJA ZAMIERZEK INWESTYCYJNYCH W INFRASTRUKTURZE TRANSPORTU W ASPEKCIE BEZPIECZEKSTWA DROGOWEGO W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM Streszczenie: Województwo Zachodniopomorskie posiada korzystny uk ad dróg s u cy obs udze przewozów osób i adunków, jednak jego jako nie jest zadawalaj ca. Z y stan nawierzchni, brak obwodnic, dwupoziomowych skrzy owa , utwardzonych poboczy determinuje bezpiecze stwo ruchu drogowego. Skutki wypadków drogowych s tu bardziej tragiczne w porównaniu do redniej krajowej, szczególnie w zakresie liczby ofiar wypadków i liczby zabitych. Celem strategicznym krajowego programu bezpiecze stwa ruchu drogowego jest zmniejszenie liczby ofiar miertelnych o 50%. Ma to nast pi przez budow nowych oraz modernizacj istniej cych dróg. UE zamierza zapewni wszystkim regionom budow dost pnego i zintegrowanego systemu transportowego w celu poprawy bezpiecze stwa drogowego. Woj. Zachodniopomorskie ma szans na stworzenie bezpiecznej sieci dróg i zmniejszenie liczby wypadków drogowych oraz tragicznych ich skutków. S owa kluczowe: infrastruktura drogowa, bezpiecze stwo ruchu, niedoinwestowanie, wypadki, inwestycje drogowe. THE REALIZATION OF ROAD-INVESTMENTS IN THE ASPECT OF THE ROAD SAFETY IN THE WEST POMERANIAN PROVINCE Abstract: West Pomeranian voivodship possesses the profitable system of ways the domestic to the service of transports of persons and loads, however his quality is not the good. The poor condition of the pavement, the lack of ring roads, having two planes crossings, hardened side-spaces determines the road safety. Results of traffic accidents are here more tragical comparatively to the national average, especially within the range death tolls of events and numbers dead. A strategic aim of the national program of the road safety is the diminution of the death toll about 50%. Has this to follow through the construction new and the modernization of existing ways. The European committee intends to assure all regions the build of the accessible and integrated forwarding system for the purpose of the improvement of the road-safety. West Pomeranian voivodship has also a chance on the creation of the safe road network and the diminution of the number of traffic accidents and tragical of their results. Keywords: the road-infrastructure, safety, lack of the investment, events, road-investments 1 Akademia Morska w Szczecinie, Wydzia In ynieryjno – Ekonomiczny Transportu, Instytut Zarz dzania Transportem 70-507 Szczecin; ul. Henryka Pobo nego 11 138 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Andrzej Lewi ski 1 Lucyna Bester 2 ZASTOSOWANIE BEZPRZEWODOWYCH SYSTEMÓW TRANSMISJI DO POPRAWY BEZPIECZEKSTWA NA PRZEJAZDACH KOLEJOWYCH Streszczenie: W artykule przedstawiono model niestrze onego przejazdu kolejowego wyposa onego w dodatkowy system ostrzegana kierowców. Zaproponowano publiczne standardy WSN, Wi-Fi i WiMax do przekazywania informacji u ytkownikom ruchu drogowego o zbli aj cym si poci gu. W pracy pokazano jak bezprzewodowa transmisja danych oparta na sieciach publicznych mo e istotnie podnie poziom bezpiecze stwa przysz ych systemów sterowania ruchem kolejowym. S owa kluczowe: Bezpiecze stwo przejazdów kolejowych, modele i procesy Markowa, bezprzewodowe technologie informacyjne. APPLICATION OF WIRELESS TRANSMISSION SYSTEMS FOR IMPROVING SAFETY AT RAILWAY CROSSINGS Abstract: The article presents the model of unguarded railway crossing equipped with an additional system warning drivers. Proposed public standards, WSN Wi-Fi and WiMax provide additional information to users about train. The aim of the study is to show how wireless data transmission in public networks can significantly improve the safety of future railway traffic control systems. Keywords: Safety of railway crossings, Markov models and processes, wireless information technology 1 Politechnika Radomska, Wydzia Transportu i Elektrotechniki, ul. Malczewskiego 29, 26-600 Radom e-mail: [email protected] 2 Politechnika Radomska, Wydzia Transportu i Elektrotechniki, ul. Malczewskiego 29, 26-600 Radom e-mail: [email protected] 139 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Piotr Lizakowski1 BEZPIECZEKSTWO WYPRZEDZANIA STATKÓW NA AKWENACH OGRANICZONYCH Streszczenie: Nawigacja prowadzona na akwenach ograniczonych wi e si z obni eniem poziomu bezpiecze stwa. Konieczne jest uwzgl dnienie ogranicze : wymiary statku, parametry toru, czynnik ludzki, ruch statków. Nieuwzgl dnienie tych ogranicze podczas wyprzedzania, mo e doprowadzi do wyj cia statku poza tor wodny lub kolizj . Obecnie stosowane s systemy wspomagania nawigacji: ARPA, AIS, ECDIS wykorzystywane do oceny manewrów antykolizyjnych. Jednak, gdy odleg o pomi dzy statkami jest w granicach kilku d ugo ci statku, oficer podejmuje decyzj jedynie w oparciu o obserwacj wzrokow i „zasady dobrej praktyki morskiej”. Mo liwo modyfikacji i rozszerzenia istniej cych systemów o nowe modu y pozwoli na wypracowanie prawid owego manewru antykolizyjnego w sytuacjach nadmiernego zbli enia statków. Artyku zawiera prawdopodobie stwo manewru wyprzedzania na akwenie ograniczonym. Model uwzgl dnia czynnik ludzki (dok adno sterowania) oraz ograniczenie toru wodnego (szeroko ). S owa kluczowe: kolizja, wyprzedzanie, akwen ograniczony SAFETY OF SHIPS OVERTAKING MANOEUVERS IN RESTRICTED AREAS Abstract: The problem of manoeuvring on fairways is a complex issue. Navigation, when carried out in such areas causes reduce of a vessel’s safety level, so the navigator, watch officer should take into consideration factors which have influence on it. These limits are: ship’s particulars and her manoeuvring characteristics, fairway’s parameters, direction and speed of the wind, currents, waves, vessel traffic and visibility. If these factors are not considered by navigators in narrow waters, it will cause increase level of hazard, out of fairway. Nowadays aid of navigation systems are used. Common-place systems are ARPA, AIS, ECDIS, used to assess anti-collision manoeuvres. However when the distance between two vessels is around 10 or less of own vessel’s length, the watch officer is reaches a decision only based on visual observation and “good sea practice” rules. Therefore, the possibility of modification and extension of these systems for new modules will permit in a future situation a correct anti-collision decision for vessels going so closer each other. The article contains the probability of overtaking maneuvers in restricted areas. The model takes into consideration: human factor (steering error) and the fairway limit (breadth). Keywords: collision, overtaking, restricted area 1 Akademia Morska Gdynia, ul. Aleja Jana Paw a II 3, 81-345 Gdynia, [email protected] 140 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Zbigniew Lozia1 WYWRACANIE SI SAMOCHODU DWUOSIOWEGO NA BOK (PRZYPADEK RUCHU NA RÓWNEJ POZIOMEJ NAWIERZCHNI DROGI) Streszczenie: Artyku omawia znaczenie wypadków drogowych ko cz cych si wywróceniem pojazdu na bok. Oceniana jest rola wysoko ci rodka masy pojazdu. Rozwa any jest przypadek wywrócenia pojazdu spowodowanego manewrem, wykonywanym przez kierowc na drodze poziomej, idealnie równej, o wysokim wspó czynniku przyczepno ci. Przedstawiono wyniki rozwa a wykorzystuj cych modele analityczne i symulacyjne. Oceniano maksymalne mo liwe do uzyskania przyspieszenie poprzeczne pojazdu, niewywo uj ce jego wywrócenia na bok. Wyniki otrzymano dla dwóch pojazdów dwuosiowych: samochodu ci arowego i samochodu patrolowo-interwencyjnego (LTV). S owa kluczowe: bezpiecze stwo ruchu samochodu, dynamika samochodu, wywracanie samochodu na bok ROLLOVER OF THE BIAXIAL VEHICLE (UNTRIPPED CASE) Abstract: The paper describes the role of rollover accidents in the road transport. The influence of vehicle type and body CG position is considered. Manoeuvre induced rollover is being described. The paper presents the results of analytical and simulation investigations on maximum possible biaxial truck and LTV vehicle lateral acceleration without rollover during curvilinear motion on an ideally smooth, horizontal, high friction road surface (i.e. untripped case of rollover). Keywords: vehicle safety, road vehicle dynamics, rollover 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 141 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Zbigniew Lozia1 Adam Cup2 Izabella Mitraszewska3 Tomasz Pi tka4 Dariusz Wi ckowski5 WYMAGANIA MINIMALNE DLA „SYMULATORÓW WYSOKIEJ KLASY” STOSOWANYCH W SZKOLENIU KIEROWCÓW Streszczenie: W artykule przedstawiono rezultaty prac zespo u powo anego przez Ministra Infrastruktury RP w celu opracowania wymaga minimalnych dla “symulatorów wysokiej klasy”, przeznaczonych do wykorzystania w procesie szkolenia i egzaminowania kierowców dla kwalifikacji wst pnej, w my l zapisów Dyrektywy 2003/59 UE. Podstaw ich okre lenia by przegl d aktualnego stanu wiedzy z zakresu budowy symulatorów jazdy samochodem, w tym zw aszcza tych, które s dedykowane szkoleniu kierowców. Brano tak e pod uwag tendencj zmian tych konstrukcji, standaryzacj rozwi za i ich koszt. Dotyczy o to zw aszcza: modelu ruchu i dynamiki pojazdu; uk ad wizualizacji; uk ad ruchu symulatora. S owa kluczowe: symulator jazdy samochodem, szkolenie kierowców, Dyrektywa 2003/59 MINIMUM REQUIREMENTS FOR "TOP-OF-THE-RANGE SIMULATORS" USED FOR DRIVERS TRAINING Abstract: This paper presents the results of the work team appointed by Poland’s Infrastructure Minister in order to develop minimum requirements for "top-of-the-range simulators” for use in the process of training and testing drivers for initial qualification in accordance with the provisions of EU Directive 2003/59. The basis for determination thereof was a review of the current state of knowledge of car driving simulators’ designs, in particular those that are dedicated to the training of drivers. Also a trend of changes in these structure designs, standardization of solutions, and their cost were taken into account. This was especially true for: a model of vehicle motion and dynamics, visualisation system, simulator’s motion system. Keywords: car driving simulator, drivers training, 2003/59 Directive 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 2 Instytut Zaawansowanych Techn. Wytwarzania, ul. Wroc awska 37a, 30-001 Kraków, [email protected] 3 Instytut Transportu Samochodowego, ul. Jagiello ska 80, 03-301 W-wa, [email protected] 4 Ministerstwo Infrastruktury, Departament TD, ul. Cha ubi skiego 4/6, 00-928 W-wa, [email protected] 5 Przemys owy Instytut Motoryzacji, ul. Jagiello ska 55, 03-301 Warszawa, [email protected] 142 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Witold Luty1 PRAWNO-TECHNICZNE ASPEKTY OCENY PRZYCZEPNOUCI NAWIERZCHNI DROGI W MIEJSCU ZDARZENIA DROGOWEGO Streszczenie: W pracy przedstawiono analiz obecnego stanu zagadnienia w zakresie oceny i dokumentowania w a ciwo ci nawierzchni drogi w miejscu zdarzenia drogowego. Szczególn uwag zwrócono na sposób okre lania tych w a ciwo ci nawierzchni drogi, które odpowiadaj za przyczepno kó jezdnych samochodu do pod o a. Dokonano oceny obecnych sposobów oceny przyczepno ci nawierzchni drogi, które mog by stosowane w miejscu zdarzenia drogowego. Wskazano na potrzeb rozwijania metod i rodków technicznych oceny przyczepno ci nawierzchni drogowej, które zapewni wzrost wiarygodno ci procesu rekonstrukcji zdarze drogowych. S owa kluczowe: rekonstrukcja wypadków drogowych, przyczepno nawierzchni drogi, dokumentacja miejsca zdarzenia drogowego LEGAL AND TECHNICAL ASPECTS OF ROAD SURFACE FRICTIONAL RESISTANCE EVALUATION IN PLACE OF TRAFFIC ACCIDENT Abstract: An analysis of current issue in scope of making evidence documentation about properties of road pavement in place of traffic accident is presented in this paper. Especially there were focused on method to determine these road pavement properties, which are responsible for its frictional resistance in interaction with car tired wheels. General evaluation of current methods to determine road frictional resistance, used in traffic accident places, was made. There were indicated that it is still needed to develop of methods and technical means for road frictional resistance evaluation, which can provide reliability growth of traffic accident reconstruction process. Keywords: road accident reconstruction, frictional resistance of road surface, accident place documentation 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 143 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Zbigniew ukasik1 Waldemar Nowakowski2 AKTYWNE TESTOWANIE SYSTEMÓW STEROWANIA RUCHEM KOLEJOWYM Streszczenie: W artykule poruszono problem aktywnego testowania komputerowych systemów sterowania ruchem kolejowym przy wykorzystaniu j zyka TTCN-3. Czynne wykrywanie b dów w czasie dzia ania systemów mo e by jedn z metod prowadz cych do zapewnienia przez systemy bezpiecze stwa funkcjonalnego. S owa kluczowe: TTCN-3, testy aktywne, systemy srk. ACTIVE TESTS FOR COMPUTER RAILWAY CONTROL SYSTEMS Abstract: The article presents the problems of active tests for computer railway control systems with use TTCN-3, which is a flexible language applicable to the specification of all types of reactive system tests. Active testing of railway applications can guarantee functional safety of railway systems. Keywords: TTCN-3, active test, computer railway control systems. 1 Politechnika Radomska, Wydzia Transportu, E-mail: [email protected] 2 Zak ady Automatyki KOMBUD S.A., E-mail: [email protected] 144 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Arkadiusz ukaszewicz1 MANEWRY „CZ OWIEK ZA BURT<“ NA WSPÓ CZESNYCH STATKACH MORSKICH Streszczenie: W dzisiejszych czasach, kiedy mamy tak wiele ró nych typów statków, niemo liwe jest opracowanie uniwersalnych manewrów „cz owiek za burt ” (man over board - MOB), które zastosujemy na ka dym statku. Opieramy si na manewrach zalecanych przez Mi dzynarodowy Lotniczy i Morski Podr cznik Poszukiwania i Ratowania (IAMSAR) mówi cy o trzech manewrach „cz owiek za burt ”: „P tla Williamsona” , „Zwrot o 270 ” oraz „P tla Scharnowa” stosowanych w ró nych sytuacjach. Manewry te zosta y opracowane w I po owie XX wieku, kiedy konstrukcja statków, ich pr dko ci oraz wyposa enie by o zupe nie inne ni wspó czesnych statków. Mo na nawet stwierdzi , e wykonanie wy ej wymienionych manewrów w formie, której s zalecane mo e doprowadzi do bardzo niebezpiecznych sytuacji (przechy , uszkodzenie steru itp.). W artykule przedstawiono analize manewrów oraz obecne urz dzenia, które wspomagaj manewr „cz owiek za burt ”. We wnioskach wskazano dalsze prace, które powinno zosta podj te, aby zwi kszy bezpiecze stwo statków podejmuj cych manewry MOB. S owa kluczowe: manewrowanie, bezpiecze stwo, ratownictwo, optymalizacja MAN OVER BOARD MANEUVERS ON BOARD MODERN SHIPS Abstract: Nowadays there are so many various types of ships all over the world, therefore it is impossible to create universal “man over board” maneuvers (MOB), which might be used by any ships. International Aeronautical and Maritime Search and Rescue Manual (IAMSAR) recommended and approved by International Maritime Organization (IMO) provides guidelines for emergency situations such as man over board. There are three maneuvers recommended by IAMSAR: “Williamson Turn”, “Single Turn” and “Sharnov Turn” which were discovered in the early 20th century. To make one of above maneuvers on board modern ship may cause a dangerous situation and lead to a heavy list, a damage of the rudder etc. In article author analyses mentioned maneuvers and some navigational aids supporting emergency situation, and also proposes the way to improve MOB event. Keywords: maneuvers, safety, salvage operations, optimization 1 Akademia Morska w Gdyni, Aleja Jana Paw a II 3, [email protected] 145 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Micha Maciejewski1 Marek Maciejewski1 MIKROSYMUALACJA RUCHU DROGOWEGO DLA OBSZARU MIEJSKIEGO Z ZASTOSOWANIEM SYSTEMU VISSIM Streszczenie: W artykule przedstawiono problematyk zastosowania systemu VISSIM firmy PTV do przeprowadzania mikroskopowego modelowania i symulacji przep ywu ruchu drogowego dla rzeczywistego fragmentu sieci. W pierwszej kolejno ci nakre lono zagadnienie modelowania i symulacji ruchu oraz przedstawiono system VISSIM. W dalszej cz ci opisano przebieg prac nad modelem, a nast pnie wyniki symulacji wraz z omówieniem procesu kalibracji modelu. Nast pnie autorzy dokonali krótkiej analizy wyników i odnie li je do stanu rzeczywistego oraz rezultatów otrzymanych we wcze niejszych pracach przy zastosowaniu systemów SUMO i TRANSIMS. Artyku ko czy podsumowanie zrealizowanych prac. S owa kluczowe: przep yw ruchu drogowego, miejski, model, symulacja, mikroskopowy, VISSIM, SUMO, TRANSIMS MICROSIMULATION OF TRAFFIC FLOW FOR AN URBAN AREA WITH AN APPLICATION OF VISSIM SYSTEM Abstract: The paper concerns an application of VISSIM system by PTV to microscopic modeling and simulation of urban traffic flow on a fragment of a real road network. First, the problem of traffic flow modeling and simulation, and VISSIM system were introduced. Afterwards, a process of model construction and simulation results were presented. The authors discussed the issue of model calibration, and then conducted a results analysis, with a reference to the real state, and with a comparison to the outcome previously obtained with an application of SUMO and TRANSIMS systems. The paper ends with a summary of the conducted research. Keywords: traffic flow, urban, model, simulation, microscopic, VISSIM, SUMO, TRANSIMS 1 Politechnika Pozna ska, Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych, 60-965 Pozna , ul. Piotrowo 3 E-mail: {michal.maciejewski,marek.maciejewski}@put.poznan.pl 146 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Mariusz Maciejewski1 Wies aw Zab ocki2 METODA TWORZENIA FUNKCJI I RÓWNAK ZALEaNOUCIOWYCH W SYSTEMACH SRK Streszczenie: W publikacji przedstawiono metod tworzenia funkcji i równa zale no ciowych na podstawie równa stanu opisuj cych system srk jako uk ad prze czaj cy. Analiza systemu srk jako uk adu prze czaj cego pozwala wyró ni w strukturze tego uk adu szereg automatów sk adowych odwzorowuj cych przebiegi, jak i obiekty sterowane. Do opisu tych automatów zastosowano równania stanu. Metoda ta umo liwi a sformu owanie funkcji i równa zale no ciowych, które mo na zastosowa do celów algorytmizacji. Ponadto zastosowanie tej metody pozwala zbada w asno ci tych automatów a tym samym i systemu srk. Wymagaln w asno ci tych automatów jest m. in. ich sterowalno . S owa kluczowe: system, sterowanie, ruch kolejowy, uk ad prze czaj cy, automat, zale no ci, funkcje, równania zale no ciowe. METHOD OF CREATING THE INTERLOCKING FUNCTION AND EQUATIONS IN ATC SYSTEMS Abstract: In the publication a method of creating the function and interlocking equations was presented on the basis of equations of the state describing the ATC system as the switching machine. Analysis of the ATC system as the switching machine lets single the row of automaton in the structure of this system as components reflecting of the rout process, as controlled objects. Equations of the state were used to the description of these machines. This method enabled to formulate the interlocking function and equations whom it is possible to apply to purposes of the algorithmization. Moreover applying this method allows to examine properties of these automaton hence and of ATC system. The required property of these automaton is among others their observability. Keywords: system, control, rail traffic, switching machine, automata, interlocking relations, functions, interlocking equations 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 147 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Marek Malarski 1 MODELOWA OCENA PRZEPUSTOWOUCI PASAaERSKIEJ PORTU LOTNICZEGO PO INTEGRACJI POLSKI Z UNI< EUROPEJSK< Streszczenie: Port lotniczy jest to lotnisko u ytku publicznego przeznaczone do wykonywania lotów handlowych. Sk ada si z dwóch cz ci: lotniczej - s u cej g ównie do obs ugi samolotów i pasa erskiej - przeznaczonej g ównie do obs ugi pasa erów. Port lotniczy obs uguje strumienie samolotów l duj cych i startuj cych jak równie potoki pasa erów (odlatuj cych, przylatuj cych i transferowych. Modelowa analiza procesu obs ugi pasa erów jest dobrym narz dziem do wyznaczania przepustowo ci cz ci pasa erskiej lotniska. S owa kluczowe: ruch lotniczy, przepustowo ci cz ci pasa erskiej lotniska MODEL INVESTIGATION OF AIRPORT LANDSIDE CAPACITY AFTER INTEGRATION OF POLAND WITH EUROPEAN UNION Abstract: The airport is designed to executing the trade flights airfield of public use. Airport consists from two areas: airside - in which airplanes be served mainly and landside - designed mainly to passengers' service. Airport serves: the stream of movement of airplanes (landing and starting) as well as stream of the passengers' movement (flying away, coming flying, transfer and transit). Model analysis of the passengers' service is the good tool of marking the landside airport capacity. Keywords: air traffic, airport landside capacity 1 Wydzia Transportu Politechniki Warszawskiej, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 148 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Zygmunt Marciniak1 HYBRYDOWE UK ADY NAP DOWE LOKOMOTYW SPALINOWYCH Streszczenie: Referat jest po wi cony wprowadzeniu hybrydowych uk adów nap dowych w pojazdach trakcji spalinowej. Zaprezentowano w nim osi gni cia innych krajów we wdra aniu do eksploatacji pojazdów miejskich (tramwaje, trolejbusy, autobusy) oraz lokomotyw z uk adami hybrydowymi, a tak e wynikaj ce z tego korzy ci, zw aszcza w ograniczeniu zu ycia energii i emisji substancji szkodliwych do atmosfery. Ponadto przedstawiono propozycj zabudowy uk adu hybrydowego w modernizowanej spalinowej lokomotywie manewrowej. S owa kluczowe: lokomotywa, nap d hybrydowy, wysokowydajne zasobniki energii. HYBRID POWER TRANSMISION SYSTEMS OF DIESEL LOCOMOTIVES Abstract: The article is devoted to introduction the hybrid power transmission systems in the vehicles of diesel traction. The achievements of the other countries in introduction to operation the urban vehicles (trans, trolley-buses, buses) and locomotives with the hybrid systems, and also the advantages resulting from it especially in limitation of energy consumption and harmful substances emission intro atmosphere are presented in it. Moreover, the proposal of building in the hybrid system in the modernized shunting diesel locomotive is presented in it. Keywords: locomotive, hybrid drive, highly efficient energy accumulators. 1 Instytut Pojazdów Szynowych „Tabor”, ul. Warszawska 181 61-055 Pozna , [email protected] 149 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Zygmunt Marciniak1 PROJEKTY MODERNIZACYJNE SPALINOWYCH LOKOMOTYW LINIOWYCH I MANEWROWYCH WYKONANYCH W INSTYTUCIE POJAZDÓW SZYNOWYCH Streszczenie: W referacie zaprezentowano zmodernizowane lokomotywy spalinowe wykonane przez zak ady na podstawie dokumentacji IPS „Tabor” Pozna . Przedstawiono parametry techniczne lokomotyw uzyskane po modernizacji oraz ogólne opisy nowych i zmodernizowanych uk adów, zespo ów i urz dze . Ponadto przedstawiono propozycje modernizacji pozosta ych typów i serii lokomotyw spalinowych eksploatowanych na torach Polskich Linii Kolejowych. S owa kluczowe: lokomotywa spalinowa, silnik spalinowy, pr dnica, kabina sterownicza, wózek MODERNIZATION PROJECTS OF LINE AND SHUNTING DIESEL LOCOMOTIVES EFECTED AT RAIL VEHICLE INSTITUTE Abstract: The article presents modernized diesel locomotives realized by workshops on base of documentations from IPS “Tabor” Pozna . Presented are technical parameters of locomotives achieved after modernization as well as general descriptions of new and modernized components, installations and equipments. Furthermore presented are modernization propositions for remaining other diesel locomotive types and classes exploited on Polish Rail Lines track. Keywords: Diesel locomotive, diesel engine, generator, steering cabin, bogie 1 Instytut Pojazdów Szynowych „Tabor”, ul. Warszawska 181, 61-055 Pozna , [email protected] 150 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Zygmunt Marciniak1 W odzimierz Stawecki2 Ireneusz Pielecha3 Jacek Pielecha4 EKOLOGICZNE ASPEKTY SPALINOWYCH POJAZDÓW SZYNOWYCH EKSPLOATOWANYCH NA KRAJOWYCH LINIACH KOLEJOWYCH Streszczenie: W referacie przedstawiono mo liwo ci zast pienia obecnie eksploatowanych lokomotyw spalinowych lokomotywami spalinowymi modernizowanymi lub innymi spalinowymi (np. zespo ami spalinowymi) pojazdami szynowymi. Analiz t przeprowadzono z uwzgl dnieniem: charakterystyk emisyjno ci lokomotyw pracuj cych w ruchu osobowym i towarowym, zestawienia ze sob lokomotyw typowych z lokomotywami modernizowanymi, w których dokonano wymiany silnika, analizy zmian wska ników ekologicznych lokomotywy pracuj cej w ruchu osobowym w porównaniu z trakcyjnymi pojazdami szynowymi, porównania emisyjno ci lokomotyw manewrowych i pojazdów specjalnych (maszyn do utrzymania i budowy torów oraz sieci trakcyjnej i pojazdów szynowo-drogowych) S owa kluczowe: lokomotywy, silnik spalinowy, emisja spalin ECOLOGICAL ASPECTS OF DIESEL RAIL VEHICLES EXPLOITED ON POLISH RAIL LINES Abstract: The article presents possibilities to substitute currently exploited diesel locomotives by modernized other diesel units or rail vehicles. This analysis takes into account emission characteristics of locomotives working in passenger and freight service, comparative tables of typical locomotive compared with their modernized versions, with replacement of engines, analysis of changes of ecological coefficients of locomotives working in passenger operation compared with traction rail vehicles comparison of emissions of shunting locomotives and special vehicles (track and electric traction wiring constructions and maintenance engines, as well as rail-road vehicles). Keywords: Locomotives, diesel engine, exhaust emission. 1 Instytut Pojazdów Szynowych „Tabor”, ul. Warszawska 181 61-055 Pozna , [email protected] 2 Instytut Pojazdów Szynowych „Tabor”, ul. Warszawska 181 61-055 Pozna , [email protected] 3 Politechnika Pozna ska, ul. Piotrowo 3 60-965 Pozna , [email protected] 4 Politechnika Pozna ska, ul. Piotrowo 3 60-965 Pozna , [email protected] 151 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Magdalena Mazurkiewicz1 METODY OCENY NIEZAWODNOUCI PSYCHOFIZYCZNEJ KOORDYNATORA AKCJI SAR PRACUJ Streszczenie: Sukces akcji SAR jest determinowany przez wiele czynników, tj. warunki zewn trzne, charakter wypadku oraz czynnik ludzki. Zasadniczym elementem systemu SAR jest koordynator akcji, którego celem dzia ania jest zebranie odpowiednich informacji i prawid owe zaplanowanie przebiegu akcji. Dla zrealizowania tak postawionych celów koordynator powinien podejmowa decyzje oraz dzia ania z jak najwi ksz staranno ci i efektywno ci . W artykule przedstawiono wp yw postawy, wiedzy i do wiadczenia koordynatora na jego niezawodno w procesie planowania akcji. Dodatkowym parametrem wp ywaj cym na sprawno koordynatora jest stres, którego oddzia ywanie przeanalizowano za pomoc dost pnym metod oceny niezawodno ci. S owa kluczowe: niezawodno koordynatora, czynnik ludzki, bezpiecze stwo HUMAN RELIABILITY ASSESSMENT METHODS OF THE SAR ACTION COORDINATOR WORKING IN STRESS SITUATIONS Abstract: The success of SAR action is determined by many factors such as accident characteristics, environmental conditions and human factor. The principal element of the SAR system is coordinator, which is responsible for proper data collecting and correct planning process. For these reasons coordinator should take a decisions and actions with maximum appropriate professional diligence and effectiveness. The influence of knowledge and experience on his reliability is presented in this paper. The article also contain analysis of stress factors acting on coordinator reliability. Keywords: coordinator reliability, human factor, safety 1 Akademia Morska w Gdyni, [email protected] 152 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Krzysztof Mendrok 1 Piotr Czop 1 Tadeusz Uhl 1 IDENTYFIKACJA NIERÓWNOUCI TORU METOD< ODWRACANYCH MODELI PARAMETRYCZNYCH Streszczenie: Artyku przedstawia zastosowanie metody identyfikacji si obci aj cych konstrukcje opartej o odwracanie regresyjnych modeli parametrycznych do rekonstrukcji nierówno ci torów. Nierówno ci te s identyfikowane na podstawie przebiegów przyspiesze drga mierzonych na ma nicach pojazdu podczas jego jazdy. W pracy przedstawiono zarówno weryfikacj numeryczn jak i eksperymentaln prezentowanej metod. S owa kluczowe: identyfikacja nierówno ci torów, zagadnienie odwrotne, modele parametryczne RAIL IRREGULARITIES IDENTIFICATION WITH USE OF INVERTED PARAMETRIC MODELS Abstract: The paper presents an application of the loading force identification method based on inversion of regressive parametric models to the reconstruction of rail irregularities. The irregularities are identified from the accelerations of vibrations signals measured on the axel boxes of the car during its ride. In the article both numerical and experimental verification of the method are shown. Keywords: rail irregularities identification, inverse problem, parametric models 1 AGH University of Science and Technology, Department of Robotics and Mechatronics, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, [email protected] 153 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jerzy Merkisz 1 Leszek Piaseczny 2 STATYCZNE WARUNKI UaYTKOWANIA OKR TOWYCH SILNIKÓW NAP DU G ÓWNEGO Streszczenie: W artykule opisano statyczne warunki pracy okr towych silników spalinowych nap du g ównego oraz podano ich charakterystyki oporowe i charakterystyki rub nap dowych. Uwzgl dniono m.in. nast puj ce warunki u ytkowania jednostek p ywaj cych: p ywanie na wodzie o ograniczonej g boko ci, p ywanie w sztormie oraz p ywanie przy zmienionym zanurzeniu (za adowaniu) kad uba. Zaprezentowano przyk adowe wyniki bada , dotycz ce warunków pracy okr towego uk adu nap dowego. S owa kluczowe: silniki okr towe, warunki pracy, uk ad nap dowy STEADY-STATE OPERATING CONDITIONS OF MARINE MASTER ENGINES Abstract: The paper presents static operating conditions of marine master engines along with their hull resistance characteristics including the characteristics of the propellers. The following vessel conditions have been considered: operating in waters of limited depth, operating under storm conditions and operating under variable vessel draught. Example results of the investigations have been shown in relation to the operation of the vessel’s propulsion system. Keywords: marine engines, operating conditions, propulsion system 1 Politechnika Pozna ska, ul. Piotrowo 3, 61-138 Pozna 2 Akademia Marynarki Wojennej, J. midowicza 69, 81-103 Gdynia, e-mail: [email protected] 154 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jerzy Merkisz1 Ireneusz Pielecha2 Jacek Pielecha3 Maciej Szukalski4 WP YW WARUNKÓW PRACY SILNIKÓW POJAZDÓW BOJOWYCH NA EMISJ SK ADNIKÓW SZKODLIWYCH SPALIN I ZUaYCIE PALIWA Streszczenie: W artykule przedstawiono rezultaty z bada wp ywu warunków pracy silnika spalinowego ko owego transportera opancerzonego na emisj spalin. Pomiarów dokonano na odcinku kilkudziesi ciu kilometrów podczas jazdy na odcinkach drogi o ró nej charakterystyce. Porównano wp yw pracy standardowej i trybu overboost silnika na macierze udzia u czasu pracy silnika, emisje sk adników gazowych, cz stek sta ych oraz zu ycia paliwa. Na podstawie uzyskanych wyników dokonano analizy warunków pracy pojazdu bojowego w aspekcie emisji spalin oraz zu ycia paliwa. S owa kluczowe: silniki pojazdów bojowych, rzeczywiste warunki ruchu, zu ycie paliwa THE INFLUENCE OF THE OPERATING CONDITIONS OF COMBAT VEHICLE ENGINES ON EXHAUST EMISSIONS AND FUEL ECONOMY Abstract: The paper presents the results of investigations on the influence of engine operating conditions of an armored vehicle combustion engine on the exhaust emissions. The influence of a standard operation and the overboost mode of the engine operation on the matrices of the share of engine operating time, exhaust emissions including PM and fuel consumption have been analyzed. Based on the obtained results an analysis of the operating conditions of an armored vehicle has been performed in the aspect of emissions and fuel. Keywords: combat vehicle engines, real road drive, PM emissions, fuel consumption 1 Politechnika Pozna ska, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected] 2 Politechnika Pozna ska, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected] 3 Politechnika Pozna ska, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected] 4 Wy sza Szko a Oficerska Wojsk L dowych, ul. Czajkowskiego 109, 51-150 Wroc aw, [email protected] 155 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jerzy Merkisz1 Jacek Pielecha2 Pawe Fu43 BADANIA EMISJI SPALIN W RZECZYWISTYCH WARUNKACH RUCHU DROGOWEGO – AKTUALNE MOaLIWOUCI BADAWCZE Streszczenie: W artykule podano przyczyny wiatowego podejmowania bada emisji zwi zków toksycznych spalin w rzeczywistych warunkach ruchu drogowego. Przedstawiono mo liwo ci badawcze Instytutu Silników Spalinowych i Transportu Politechniki Pozna skiej w zakresie bada drogowych ró nego rodzaju pojazdów osobowych, ci arowych (w tym autobusów), a tak e pojazdów pozadrogowych oraz samolotów. Zaprezentowano przyk adowe wyniki bada , dotycz ce klasyfikacji emisyjnej pojazdów. S owa kluczowe: emisja spalin, badania pojazdów, rzeczywiste warunki ruchu ON ROAD EMISSIONS IN REAL CONDITIONS – POSSIBILITY OF RESEARCH Abstract: The worldwide reasons of undertake to do exhaust emissions test in real conditions have been presented in this paper. The road tests potential of Institute Combustion Engines and Transport Poznan University of Technology to measure emissions from different means of transport (passenger car, heavy duty vehicles (incl. bus), non road vehicles and plane) have been show also. The paper has presented the examples of results of the tests in real conditions. Keywords: exhaust emission, vehicle tests, on road real conditions 1 Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu, 60-965 Pozna , ul. Piotrowo 3, [email protected] 2 Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu, 60-965 Pozna , ul. Piotrowo 3, [email protected] 3 Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu, 60-965 Pozna , ul. Piotrowo 3, [email protected] 156 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jerzy Merkisz1 Jacek Pielecha1 Jaros aw Markowski1 Jacek M dry1 WP YW DO ADOWANIA SILNIKA O ZAP ONIE ISKROWYM NA EMISJ ZWI Streszczenie: Sta y post p techniczny w produkcji materia ów konstrukcyjnych, paliw i olejów oraz w technologii budowy maszyn przyczynia si do ci g ego doskonalenia silników spalinowych. Rozwój ten zmierza w kierunku zmniejszenia toksyczno ci emitowanych spalin, ograniczenia zu ycia paliwa, podwy szenia mocy uzyskiwanej z jednego dm3 pojemno ci skokowej silnika, przy jednoczesnym zmniejszaniu masy i zapewnieniu niezawodno ci pracy w ró nych warunkach eksploatacyjnych oraz zwi kszaniu trwa o ci. Obecnie istotn kwesti jest ograniczanie emisji toksycznych zwi zków w spalinach, które stanowi powa ne zagro enie dla rodowiska naturalnego i dla zdrowia cz owieka. Jednym ze sposobów ograniczenia emisji zwi zków szkodliwych spalin jest zastosowanie do adowania silnika. W artykule przedstawiono wyniki bada porównawczych emisji zwi zków szkodliwych spalin z silników o zap onie iskrowym, o tej samej konstrukcji – wolnoss cego oraz silnika do adowanego, przeprowadzonych w rzeczywistych warunkach eksploatacji pojazdu. S owa kluczowe: do adowanie, silnik o zap onie iskrowym, emisja, warunki drogowe THE INFLUENCE OF SUPERCHARGING THE SI ENGINE ON TOXIC EXHAUST COMPOUNDS UNDER ROAD OPERATING CONDITIONS OF THE VEHICLE Abstract: The permanent technological progress of construction materials, fuels and lubricating oils results in continuous internal combustion engines evolution. The development of the combustion engines tends towards reducing the toxicity of the exhaust gases, reducing fuel consumption and increasing the power obtained from one dm3 of the engine displacement. Moreover the reduction of the engine total mass, the assurance of reliability in wide range of operating conditions and extension of durability are expected. Nowadays, because of the menace to the natural environment and to the human beings, the toxic emission reduction is the key issue. One of the possible manners of reducing exhaust gas toxic compounds is the application of supercharging. In the paper results of the comparative test of the exhaust emission are presented. Two engines of similar construction were examined, but the first one was equipped with turbocharger and the second one was a naturally-aspirated engine. Test were made under road operating conditions of the vehicle. Keywords: supercharging, spark ignition engine, emission, road test 1 Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected], [email protected], [email protected], [email protected] 157 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Agnieszka Merkisz-Guranowska1 ISTOTA MODELOWANIA STRUKTURY SIECI RECYKLINGU SAMOCHODÓW WYCOFANYCH Z EKSPLOATACJI Streszczenie: Artyku po wi cony jest zagadnieniu modelowania struktury sieci recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Przedstawiono w nim sie recyklingu samochodów jako system, który mo e podlega modelowaniu i pokazano zasadno pos ugiwania si wielokryterialnymi metodami wspomagania decyzji. W artykule dokonano równie identyfikacji charakterystyk podmiotów sieci recyklingu, do których nale punkty zbierania pojazdów, stacje demonta u, m yny przemys owe i zak ady recyklingu materia ów. Wskazano ograniczenia i warunki modelowania oraz przyk adowe funkcje kryterium determinuj ce dobór lokalizacji poszczególnych podmiotów sieci recyklingu samochodów wycofanych z eksploatacji. S owa kluczowe: sie recyklingu, samochody wycofane z eksploatacji, modelowanie sieci MODELING OF END-OF-LIFE VEHICLES RECYCLING NETWORK STRUCTURE Abstract: The paper treats on modeling of the recycling network structure for end-of-life vehicles. It presents the car recycling network as a system that can be subject to modeling and it shows the necessity of application of the multicriteria methods that support decision- making process. The papers identifies the characteristics of recycling network entities such as vehicle return stations, dismantlers, industrial shredders and material recycling facilities. It presents limitations and constraints of modeling and gives examples of criteria that determine the selection of the location of the individual entities in the end-of-life vehicles recycling network. Keywords: recycling network, end-of-life vehicles, network modeling 1 Politechnika Pozna ska, Wydzia Maszyn Roboczych i Transportu, Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected] 158 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Kamil Michalski1 Bogdan Sowi ski2 METODA OCENY EFEKTYWNOUCI MONITOROWANIA STANÓW POJAZDU SZYNOWEGO TYPU WAGON Streszczenie: Artyku ten opisuje metodyk oceny efektywno ci systemu monitorowania stanów pojazdu szynowego w aspekcie wymaga dotycz cych sprz towej cz ci uk adu monitorowania. Zawarte w nim wymagania powinny by spe nione w wypadku budowy ka dego uk adu, który ma by docelowo zamontowany na poje dzie szynowym. Dotycz one wymaga rodowiskowych opartych na obowi zuj cych normach, oraz wymaga funkcjonalnych zwi zanych z w a ciwo ciami pomiarowymi stosowanej aparatury, które zagwarantuj poprawne dzia anie ca ego systemu, a co za tym idzie wysok jego sprawno i wiarygodno otrzymywanych informacji diagnostycznych. Poruszany jest tak e problem wyboru architektury systemu i jego trybu pracy, doboru czujników do uk adu i parametrów transmisji danych w uk adzie. S owa kluczowe: monitorowanie stanu, pojazd szynowy, diagnostyka, kolej METHOD OF EFFICIENCY EVALUATION OF RAIL VEHICLE STATE MONITORING Abstract: This paper describes methodology of evaluation method for rail vehicle state monitoring in a feature of requirements concerning hardware part of monitoring system. Contained requirements should be achieved while building every system that will be installed on rail vehicle. Environmental requirements are based on operating rules and functional requirements associated with measuring properties of used equipment. Fulfillment of these requirements will guarantee that whole system will work properly. Also high efficiency and reliability of acquired diagnostic information will be secured. There is also discussed the problem of choosing the system architecture and its mode of operation. Another issue is selection of sensors and parameters of data transfer in the system. Keywords: state monitoring, rail vehicle, diagnostics, rail 1 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu; 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75; [email protected] 2 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu; 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75; [email protected] 159 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Ryszard Michalski 1 MODELOWANIE BEZPIECZEKSTWA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH Streszczenie: W pracy przedstawiono problemy sterowania bezpiecze stwem czynnym pojazdu samochodowego w okre lonych warunkach ruchu drogowego. Podano uwarunkowania budowy systemu bezpiecze stwa czynnego pojazdu. Na podstawie analizy strukturalno-funkcjonalnej systemu sterowania pr dko ci pojazdu podano koncepcj budowy modelu sygnalizacji zagro e podczas ruchu pojazdu. Podstaw do sygnalizacji zagro e stanowi model ruchu pojazdu z doborem parametrów sterowania, przy wykonywaniu nast puj cych manewrów: rozp dzanie, hamowanie, wyprzedzanie, omijanie, jazda po uku. Z kolei symulacja a priori stanu bezpiecze stwa pojazdu przed wykonywaniem okre lonych manewrów pozwoli na sygnalizacj zagro e w okre lonej sytuacji drogowej. S owa kluczowe: bezpiecze stwo czynne, model, sterowanie, pojazd samochodowy MODELLING OF MOTOR VEHICLES SAFETY Summary: The paper presents problems of the motor vehicle active safety in the certain conditions of the road traffic. There were given the conditions of building of a vehicle active safety system. On the basis of the structural and functional analysis of the controlling system of vehicle speed the conception of building of the model of threats indication system during movement was presented. The base for threats indication is the model of vehicle running with selection of the steering parameters while executing the following maneuvers: acceleration, braking, overtaking, passing and cornering. In turn, the simulation of the state of the vehicle safety prior to execution of certain maneuvers will enable threats indication in a specific traffic situation. Keywords: active safety, model, steering, motor vehicle 1 Uniwersytet Warmi sko-Mazurski w Olsztynie Katedra Budowy, Eksploatacji Pojazdów i Maszyn 10-736 Olsztyn, ul. Oczapowskiego 11, e-mail: [email protected] 160 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Edward Michlowicz1 METODA TPM JAKO ELEMENT LEAN MANAGEMENT W TRANSPORCIE WEWN TRZNYM Streszczenie: Wi kszo nowoczesnych przedsi biorstw wprowadza do zarz dzania zasady znane jako chude, wyszczuplone (lean). Jedn z metod proponowanych przez Lean Management jest Kompleksowe Utrzymanie Sprawno ci Maszyn – TPM (Total Productive Maintenance). Znane s aplikacje tej metody w odniesieniu do systemów produkcyjnych. TPM mo na tak e wykorzysta do poprawy jako ci dzia ania systemów transportu wewn trznego. W artykule przedstawiono podstawowe zasady stosowane w metodzie TPM, a tak e mo liwo ci jej wykorzystania w magazynie wyrobów przygotowanych do dystrybucji. Mo liwe do uzyskania efekty przedstawiono na konkretnym przyk adzie z bran y FMCG. Jako wska niki oceny przyj to: wska nik produktywno ci transportu wewn trznego, wska nik czasu przebywania samochodu na terenie zak adu, wska nik punktualno ci dostaw do klienta. S owa kluczowe: szczup e zarz dzanie, transport wewn trzny, wska niki jako ci TPM METHOD AS AN ELEMENT OF A LEAN MANAGEMENT IN INTERNAL TRANSPORT Abstract: Most of modern companies implement a principles known as “lean” to the management. One of the methods proposed by Lean Management is a TPM (Total Productive Maintenance). There are applications of this method in relation to production systems. TPM can also be used to improve the quality of internal transport systems. The article presents the basic principles of TPM used in the method, as well as its use in stock products ready for distribution. Possible effects has been shown on the specific example in the FMCG sector. As indicators of evaluation were: internal transport rate of productivity, residence time of trucks, index of the timeliness of deliveries to the customer. Keywords: lean management, internal transport, quality indicators 1 Akademia Górniczo - Hutnicza, 30-611 Kraków Al. Mickiewicza 30, [email protected] 161 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jerzy Mikulski1 Jakub M y czak2 WSPÓ PRACA NAP DÓW ZWROTNICOWYCH ZE ZWROTNICAMI ROZJAZDÓW DUaYCH PR DKOUCI Streszczenie: W artykule omówiono wspó prac nap du zwrotnicowego ze zwrotnic rozjazdu Rz 60E1-760-1:14 wyposa on w mechaniczne sprz enie zamkni nastawczych w wersji standard i Integrated Roding. Zastosowanie rozjazdów o wi kszej ilo ci zamkni nastawczych jest skorelowane z potrzeb stosowania rozjazdów o du ych skosach i promieniach umo liwiaj cych przejazd przez rozjazd z du ymi pr dko ciami. S owa kluczowe: rozjazd kolejowy, sterowanie, nap d zwrotnicowy, mechaniczne sprz enie zamkni nastawczych COOPERATION OF POINT MACHINES WITH HIGH SPEED SWITCH POINTS Abstract: The article discusses the cooperation of point machines with switch point Rz 60E1-760-1:14 with mechanical coupling clamp locks in standard version and Integrated Roding version. The use of switch points with more clamp lock is correlated with the need to use switch points with large strokes and radius allowing passage through the switch point at high speeds. Keywords: switch point, control, point machine, mechanical coupling clamp lock 1 Politechnika l ska, Wydzia Transportu, Zespó Automatyki w Transporcie, ul. Krasi skiego 8, 40-019 Katowice. Tel. 32 603 41 36, e-mail: [email protected] 2 Politechnika l ska, Wydzia Transportu, Zespó Automatyki w Transporcie, ul. Krasi skiego 8, 40-019 Katowice. Tel. 32 603 41 36, e-mail: [email protected] 162 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Andrzej Miszkiewicz1 ANALIZA DOK ADNOUCI WYZNACZENIA POZYCJI PRZEZ WYBRANE ODBIORNIKI GPS W FUNKCJI LICZBY ULEDZONYCH SATELITÓW Streszczenie: W referacie przedstawiono wyniki obserwacji trzech wybranych odbiorników GPS opartych na trzech ró nych chipsetach. Na podstawie zrealizowanych za ich pomoc pomiarów, wyliczono i przeanalizowano warto ci rednie wspó czynników rozmycia horyzontalnej pozycji geograficznej HDOP, w zale no ci od liczby wykorzystywanych satelitów. Potwierdzono du e znaczenie liczby satelitów uwzgl dnianych przez odbiorniki w obliczeniach wspó rz dnych geograficznych dla minimalizacji wspó czynnika HDOP i b dów wyznaczenie pozycji. S owa kluczowe: System GPS, lokalizacja w transporcie, dok adno wyznaczenia pozycji ANALYSIS OF THE POSITIONIG ACCURACY OF CHOSEN GPS RECEIVERS IN THE FUNCTION OF THE NUMBER OF SATELLITES TRACKED Abstract: In the paper results of observation of three chosen GPS receivers based on three different chipsets were presented. On the basis of measurements carried out with their help, an average values of rates of horizontal dilution of precision HDOP depending on the number of satellites tracked, were enumerated and analysed. A great significance of the number of satellites taken into account by receivers in calculations of geographic coordinates for the minimization of the HDOP rate and position errors were confirmed. Keywords: GPS, Positioning in Transport, Accuracy of position 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Zak ad Telekomunikacji w Transporcie, 02-008 Koszykowa 79, [email protected] 163 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jaros aw Moczarski1 KLASYFIKACJA STANÓW TECHNICZNYCH SYSTEMÓW SRK W PRAKTYCE EKSPLOATACYJNEJ Streszczenie: Zmiany stanu technicznego urz dze srk s efektem procesów starzenia i zu ycia ich elementów, a tak e realizacji celowych dzia a obs ugowych. Informacja o niekorzystnej zmianie stanu technicznego powoduje powstanie problemu decyzyjnego. Jego rozwi zanie obejmuje zdefiniowanie celu niezb dnych dzia a obs ugowych, a tak e okre lenie terminu i zakresu ich realizacji. W praktyce eksploatacyjnej systemów srk brak mechanizmów szybkiego rozwi zywania takich problemów. Wyniki pomiarów realizowanych przez diagnostów s u przede wszystkim wykrywaniu stanów awaryjnych. Znacz c rol odgrywaj tu subiektywne odczucia diagnostów. Obs ugiwanie urz dze jest realizowane w Sekcjach eksploatacji zgodnie z uproszczon strategi wed ug resursu. Do efektywnego kierowania procesem obs ugiwania przydatne s metody modelowania realizowanych sekwencji dzia a . S owa kluczowe: systemy srk, eksploatacja, modelowanie procesów CLASSIFICATION SIGNALING SYSTEMS TECHNICAL STATE IN EXPLOITATIONAL PRACTICE Abstract: Changes of the signaling devices technical state are the result of the ageing and wearing process of its components, as well as of the realization of targeted maintenances. Information about adverse change of the technical state gives rise to the decision-making problem. Its solution involves defining the aim of necessary maintenance operations and to establish the timing and extent of their implementation. In practice of signaling systems exploitation, it is a lack of mechanisms for speedy solution of such problems. The results of measurements made by diagnosticians are used primarily to detect damage conditions. An important role plays here diagnosticians subjective feelings. Devices maintenance is carried out in exploitation sections in accordance with simplified strategy by resource. To effectively manage the maintenance process are useful the methods of operations sequence modeling. Keywords: signaling systems, exploitation, process modeling 1 Warsaw University of Technology, Faculty of Transport 00-662 Warsaw, 75 Koszykowa St., Poland, Railway Scientific And Technical Centre, 04-275 Warsaw, 50 Ch opickiego St., Poland, e–mail: [email protected] 164 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Krzysztof Modelewski 1 KONIECZNOU3 I OBOWI Streszczenie: Artyku informuje o Systemach Zarz dzania Bezpiecze stwem Informacji, maj cych zastosowanie w Inteligentnych Systemach Transportowych. Praca porusza temat prawnych wymaga dotycz cych wdro enia SZBI i konsekwencji z tym zwi zanych. W tek cie opisano normy z serii ISO/IEC 27000, dotycz ce wdra ania SZBI w systemach ITS, które zosta y oparte na podej ciu procesowym PDCA. Istotnymi poruszonymi kwestiami s tak e analiza ryzyka i audytowanie systemów ITS, które mo e przynie zamawiaj cym znaczne korzy ci. S owa kluczowe: Inteligentne Systemy Transportowe, ITS, telematyka transportu, systemy zarz dzania bezpiecze stwem informacji, SZBI, polityka bezpiecze stwa informacji, PBI, zarz dzanie ryzykiem, audytowanie NECESSITY AND OBLIGATION FOR INFORMATION SECURITY MANAGEMENT SYSTEMS IMPLEMENTATION IN INTELLIGENT TRANSPORT SYSTEMS Abstract: The paper informs about the Information Security Management Systems, as applied to Intelligent Transport Systems. It brings up the subject of legal requirements concerning ISMS implementation, and associated consequences. The author describes the ISO/IEC 27000 standards, based on the PDCA (Deming) cycle. Important topics are also risk management and ITS auditing, which may bring substantial benefits to the buyers. Keywords: Intelligent Transport Systems, Information Security Management Systems, auditing 1 OpenSky Systems and Services Sp. z o.o 165 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jakub Montewka 1 Przemys aw Krata 2 Pentti Kujala 3 WYBRANE PROBLEMY MODELOWANIA RYZYKA W RUCHU MORSKIM Streszczenie: w artykule przedstawiono wybrane problemy z zakresu modelowania ryzyka w ruchu morskim, w aspekcie kolizji statków oraz wej na mielizn . Przedstawiono dwa nowatorskie podej cia do modelowania prawdopodobie stwa wystapienia powy szych wypadków, przeprowadzono równie analiz ryzyka dla wybranych akwenów Zatoki Fi skiej. Model do oceny prawdopodobie stwa kolizji statków definiuje w nowy sposób stref kolizji, w oparciu o w a ciwo ci manewrowe statku. Intensywno ruchu morskiego na analizowanym akwenie modelowana jest w oparciu o proces niestacjonarny, w przeciwie stwie do istniej cych modeli. Model oceny prawdopodobie stwa wej cia na mielizn wykorzystuje model grawitacyjny, gdzie statek i otaczaj ce go p ycizny traktowane s jako masy, wzajemnie na siebie oddzia ywuj ce. Model okre la bezpieczny obszar manewrowy dla danego statku i danego akwenu. Analiza ryzyka przeprowadzona zosta a dla dwóch wybranych akwenów w Zatoce Fi skiej. S owa kluczowe: ryzyko, nawigacja, transport morski, kolizja, modelowanie, statki. SELECTED PROBLEMS OF MARITIME TRAFFIC RISK MODELLING Abstract: The paper addresses selected problems of marine traffic risk modelling, in respect to collision and grounding probability modelling. Two original models are presented, and a case study regarding ships navigating in selected areas of Gulf of Finland in ice free conditions is putting forward. Probability of vessel colliding is assessed by means of Minimum Distance To Collision (MDTC) based model. The model defines in a novel way the collision zone, using mathematical ship motion model, and recognizes traffic flow as non homogeneous process, unlike other existing models. For probability of grounding a new approach is proposed, which utilizes the gravity model, where a ship at a seaway and navigational obstructions may be perceived as interacting objects and their repulsion may be modelled by a sort of gravity formulation. Keywords: maritime risk, transportation, navigation, collision, grounding, modelling. 1 Aalto University, School of Science and Technology, Tietotie 1A, 02210 Espoo, [email protected] 2 Gdynia Maritime University, Jana Paw a II 3, 81-345 Gdynia, PL, [email protected] 3 Aalto University, School of Science and Technology, Tietotie 1A, 02210 Espoo, FI, [email protected] 166 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Grzegorz Motrycz1 Piotr Stryjek2 PROBLEMY OCENY STATECZNOUCI I KIEROWALNOUCI TRANSPORTERÓW OPANCERZONYCH W PODWÓJNEJ ZMIANIE PASA RUCHU Streszczenie: Stateczno ruchu pojazdu stanowi najwa niejszy aspekt czynnego bezpiecze stwa pojazdu. Ka dy pojazd wraz z kierowc i otaczaj cymi warunkami zewn trznymi (kierowca-pojazd-droga) stanowi zamkni ty system sterowania. Ocena stateczno ci ruchu pojazdu jest bardzo trudna ze wzgl du na z o one struktury wzajemnych sprz e zwrotnych w/w systemu. Dlatego istnieje te konieczno przeprowadzenia ró nego rodzaju prób. Poszczególne próby dostarczaj informacji pozwalaj cych jedynie na cz ciow ocen ca o ciowej problematyki kierowalno ci i stateczno ci pojazdu. Uzyskane w czasie konkretnej próby wyniki bada eksperymentalnych s znacz ce jedynie w niewielkim stopniu dla ogólnej oceny zachowania si pojazdu na drodze. Przedstawiony materia stanowi pewien wycinek z ogólnej problematyki dotycz cej stateczno ci i kierowalno ci pojazdu. S owa kluczowe: podwójna zmiana pasa ruchu, stateczno , kierowalno , eksperyment, pojazd 8x8 PROBLEMS OF EVALUATION OF PARAMETERS OF WHEELED ARMORED VEHICLES THE METHOD A SEVERE LANE-CHANGE MANOEUVRE Abstract: The stability of vehicle is the most important aspect of active vehicle safety. Any vehicle with a driver and the surrounding external conditions (driver-vehicle-road) is a closed system of steering. Evaluation of stability of a vehicle is very difficult due to the complex structure of mutual feedback the system. Therefore, it is necessary to carry out various tests. Each tests gives only a small extent on the assessment of individual fragments vehicle stability. Obtained during the tests results of experimental tests are significant only to a small extent for an overall assessment of the behavior of the vehicle on the road. The material represents a part of the general issues concerning the stability of vehicle. Keywords: vehicle 8x8, test track for severe lane-change, experiment. 1 Wojskowy Instytut Techniki pancernej i Samochodowej, 05-070 Sulejówek ul Okuniewska 1, [email protected] 2 Wojskowy Instytut Techniki pancernej i Samochodowej, 05-070 Sulejówek ul Okuniewska 1, [email protected] 167 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu ukasz Mu lewski1 Piotr Bojar1 Maciej Woropay1 KRYTERIA OCENY JAKOUCI DZIA ANIA SYSTEMÓW TRANSPORTOWYCH Streszczenie: Podstaw dzia ania systemów transportowych jest realizacja postawionych im celów w okre lonych warunkach, miejscu, ilo ci i czasie. Z analizy literatury przedmiotowej wynika, e badanie jako ci funkcjonowania tych systemów, stanowi jeden z podstawowych czynników w procesach obs ugowo – naprawczych, sterowania, zasilania, diagnozowania a w szczególno ci u ytkowania eksploatowanych w nich maszyn i urz dze . Omawiane systemy, zalicza si do systemów socjotechnicznych typu CRITERIA OF THE OPERATION QUALITY TRANSPORT SYSTEMS Abstract: The basis of operation systems functioning is their ability to accomplish set goals, in given conditions, place, quantity and time. The analysis of literature on this subject, proves that studying the systems operation quality, is one of the main factors which make up the processes of their service, repairs, control, supply, diagnostics, and most of all, operation of used machines and devices. The studied systems belong to socio-technical systems of the type H-M-E (human -machine -environment), to which the discussed transport system, being the research object of this work, belongs as well. Basing on the author's own research and identification of processes occurring within the studied object, a method for its operation quality assessment have been developed and discussed, in the article. Keywords: Operation quality, method, criteria, transport system, safety 1 Uniwersytet Technologiczno – Przyrodniczy w Bydgoszczy, al. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, [email protected] 168 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Miros aw Nader1 Irena Jakowlewa2 MODEL PRZEP YWU MATERIA ÓW W ZAK ADZIE RECYKLINGU SAMOCHODÓW OSOBOWYCH Streszczenie: W pracy przedstawiono zagadnienie recyklingu samochodów, które zosta y wycofane z eksploatacji. Opisano etapy ycia pojazdów samochodowych oraz opracowany a cuch usuwania wytworzonych w zak adzie odpadów. Wyszczególnione zosta y obszary funkcjonalne w zak adzie wraz z funkcjami. Opracowano schemat przep ywu strumieni materia ów i obliczono ich roczne wielko ci dla zadanej wydajno ci stacji demonta u. Zaproponowano metodologi szacowania wielko ci poszczególnych strumieni przep ywu materia ów. W podsumowaniu przedstawiono perspektywy rozwoju recyklingu pojazdów. S owa kluczowe: recykling, pojazdy wycofane z eksploatacji, stacja demonta u, model przep ywu materia ów MODEL OF THE FLOW OF MATERIALS AT THE PLANT OF THE CAR RECYCLING Abstract: In this paper an issue of the recycling of cars was presented. The paper show stages of the life of cars. Functional areas were specified in the plant with functions. A scheme of the flow of materials was drawn up. A method of calculating the size of the flow of materials at the plant of the car recycling was presented. In the summary prospects of the development of the recycling of cars were presented. Keywords: recycling, recycling plant, car, model of the flow of materials 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75 p.318, [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. St. Szobera 6/12, [email protected] 169 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Natalia Naumova 1 THE ROLE AND SIGNIFICANCE OF ST.-PETERSBURG TRANSPORT NODE IN THE INTERNATIONAL GOOD MOVEMENT SYSTEM Abstract: The present article is concerned with the St.-Petersburg transport node, its role and significance in the international goods movement system, assessment of the transportation system of St.-Petersburg and Leningrad region, participation of various kinds of transport in the international and Russian cargo traffic. Both problems of functioning of St.-Petersburg transport node and possible ways of their decision are described. Keywords: transport node, international goods movement system, cargo traffic, Grand Port of St.-Petersburg ROLA I ZNACZENIE SANKT-PETERSBURSKIEGO W Z A TRANSPORTOWEGO W MI DZYNARODOWEJ WYMIANIE TOWAROWEJ Streszczenie: W artykule przedstawiono Sankt-Petersburski w ze transportowy, jego znaczenie i rol w mi dzynarodowej wymianie towarowej, a tak e ocen systemu transportowego Sankt-Petersburga i regionu Leningradzkiego, udzia u ró nego rodzaju transportu w przewozie adunków. Opisanie problemów funkcjonowania w z a transportowego Sankt-Petersburga oraz przedstawienie propozycji ich rozwi zania. S owa kluczowe: w ze transportowy, mi dzynarodowa wymiana towarowa, przewóz adunków, Wielki Port Sankt-Petersburga. 1 /&#) ',2V!#2#01 30%)2 2#1,'4#01'27-$.0!&'2#!230# ,"3'4'*,,%',##0',%Q, 3+-4 * ,"T03 170 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Alena Novák Sedlá6ková 1 Andrej Novák 2 ECONOMIC REGULATION OF AIRPORT CHARGES IN EUROPE AFTER DIRECTIVE 2009/12/EC Abstract: This paper is about situation on the Air Transport market, deregulation on this market, especially about privatization of airports and economic regulation of airports. After Directive 2009/12/EC on airport charges, the EU advises to regulate airports, which annual traffic is over five million passenger movements and to the airport with the highest passenger movement in each Member State. Is this the right way? At this time in Slovakia, we have big problem, because the Directive order to regulate Airport Bratislava like the biggest airport in Slovakia, but experts on economic regulation think that is unnecessary, because this airport is not local monopoly and close to this airport (only 60 km by highway) is Airport Vienna. So what we can do? We have to respect principles of EU and its Directive, this airport has to have airport charges very low, because it wants to compete Vienna Airport. The complicated administration, which is very expensive can be the end for it. Is the hard regulation necessary for this type of airports or is the soft regulation- light- handed regulation enough? Keywords: economic regulation, airport, airport charges, air transport market, directive 1 University of Žilina, Faculty of Operation and Economics of Transport and Communications, Department of Air Transport, e-mail: [email protected] 2 University of Žilina, Faculty of Operation and Economics of Transport and Communications, Department of Air Transport, e-mail: [email protected] 171 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Gabriel Nowacki1 Monika Uci ska2 PROBLEMY INTEROPERACYJNOUCI EUROPEJSKIEJ US UGI OP ATY ELEKTRONICZNEJ Streszczenie: W referacie przedstawiono wybrane problemy interoperacyjno ci europejskiej us ugi op aty elektronicznej, która jest celem d ugofalowym KE i opiera si na dyrektywie 2004/52/WE. Interoperacyjno oraz budowa architektury tego typu systemu, powoduje konieczno opracowania norm w zakresie rozwi za technicznych, proceduralnych, jak równie realizacji kontraktów oraz projektów unijnych. Techniczna architektura EETS zosta a zbudowana na podstawie projektu CESARE oraz RCI, w sk ad jej struktury wchodz cztery elementy: zarz dzaj cy interoperacyjno ci , operator op at, us ugodawca oraz us ugobiorca europejskiej op aty elektronicznej. S owa kluczowe: Europejska us uga op aty elektronicznej (EETS), CESARE, RCI INTEROPERABILITY PROBLEMS OF EUROPEAN ELECTRONIC TOLLING SERVICE Abstract: The paper refers to some problems of the EETS interoperability, which is a long- term objective of the EC and based on the directive 2004/52/EC. Interoperability and creating this type system architecture is an open framework in Europe, which enables technical, procedural, contractual level and initializing of projects in European Union. EETS technical architecture was built on CESARE and RCI projects, defines the technical detail of the interfaces for road charging system that corresponds to the interfaces between the business entities that together operate the service: the Toll Charger, the Toll Service Provider and the Service User. Keywords: European Electronic Tolling Service (EETS), CESARE, RCI 1 Centrum Zarz dzania i Telemtyki Transportu, Instytut Transportu Samochodowego, ul. Jagiello ska 80, 03–301 Warszawa, [email protected] 2 Centrum Zarz dzania i Telemtyki Transportu, Instytut Transportu Samochodowego, ul. Jagiello ska 80, 03–301 Warszawa, [email protected] 172 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Tomasz Nowakowski 1 Stanis aw Kwa niowski Mateusz Zaj c 2 PROBLEMY LOGISTYCZNE WYWOZU SUROWCÓW SKALNYCH Z REJONU DOLNEGO UL Streszczenie: W artykule przedstawiono skal wydobycia surowców skalnych na Dolnym l sku oraz problemy transportowe zwi zane z degradacj dróg ko owych spowodowan ruchem ci kich samochodów ci arowych wywo cych surowce z kopalni do odbiorców finalnych lub do bocznic kolejowych. Warunkiem poprawy sytuacji na drogach a zw aszcza zmniejszenia ich degradacji jest zwi kszenie udzia u kolei w transporcie tych adunków. Zgodnie z ide komodalno ci nale a oby najbardziej uzasadniony ekonomicznie i ekologicznie system transportowy. Bior c pod uwag uwarunkowania lokalne najbardziej predysponowanym wydaje si transport kolejowy. Zwi kszenie wywozu surowców transportem kolejowym nie rozwi e jednak wszystkich problemów, jakie wi si z tym zadaniem. W zako czeniu sformu owano postulaty odno nie rozwi zania problemu. S owa kluczowe: transport kruszyw, transport komodalny LOGISTICS PROBLEMS OF ROCK YIELD CARRIAGE IN LOWER SILESIA REGION IN FACE OF CO-MODALITY Abstract: The paper is abort rock field withdrawal in Lower Silesia region. Shows problems of carriage goods by heavy lorries. First of all the problem is in degradation of road usually not prepared for increased traffic. Necessary condition to break the way is to increase rail rate in carriage rock yield on way to final receivers. According to idea of co-modality the cheapest and the most friendly to environment solution are desired. Taking into account road and rail nets the most reasonable solution is rail transport. Keywords: rock field carriage , co-modality 1 Politechnika Wroc awska, Wydzia Mechaniczny, Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn, ukasiewicza 7/9, 50-351 Wroc aw, e-mail: [email protected] 2 Politechnika Wroc awska, Wydzia Mechaniczny, Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn, ukasiewicza 7/9, 50-351 Wroc aw, e-mail: [email protected] 173 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Józef Okulewicz1 KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE PROJEKTOWANIA UK ADU TRANSPORTU INDUKCYJNEGO Streszczenie: Uk ad transportu indukcyjnego przewa nie nie ulega zmianom w okresie swego funkcjonowania ze wzgl du na sta e rozmieszczenie miejsc za adunku i wy adunku. Z tego wzgl du jest utrudnione dopasowywanie go do aktualnych potrzeb transportowych. Jedna trudno dotycz ca zmodyfikowania rozmieszczenia tras wózków jest przezwyci ana przez rozwój techniczny w tej dziedzinie. Druga powa niejsza trudno jest zwi zana z konieczno ci dopasowania sterowania do zmienionej trasy i nat enia ruchu. W pracy przedstawiono mo liwo tworzenia j zyka programowania komputerów na potrzeby sterowania uk adem transportu indukcyjnego. Wykorzystano przy tym j zyk programowania utworzony dla potrzeb sterowania uk adami transportu przeno nikowego. J zyk programowania wykorzystano w symulatorze uk adów transportu indukcyjnego do modelowania ró nych uk adów transportowych. Program steruj cy w modelu mo e by bezpo rednio wykorzystany w realnym uk adzie transportowym. Takie podej cie umo liwia u ytkownikowi dopasowanie we w asnym zakresie sterowania uk adem transportowym do aktualnych potrzeb. S owa kluczowe: j zyk programowania, symulacja, transport indukcyjny COMPUTER AID OF AN INDUCTIVE TRANSPORT SYSTEM DEVELOPMENT Abstract: As usual a particular inductive transport system doesn’t change during its functional life because of stabile layout of its inputs and outputs. This is a reason of difficulties in adapting its abilities to actual streams. One is concerned witch changes in roads for moving cars. Another, more serious relates modifications of a controlling program to adapt cars movement to modified routs and goods intensities. A possibility of creating a computer programming language for controlling a particular transport system is presented in the paper. The modified language for programming a conveyer transport system was used. The language was applied in a simulator of any inductive transport systems. The advantage of such a solution is that the program can be directly used to control a real transport system. The user is able to adapt a controlling program according to actual needs by his own. Keywords: programming language, simulation, inductive transport 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 174 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Micha Opala1 Andrzej Chudzikiewicz2 Józef Dro`dziel3 Bogdan Sowi ski4 SYMULACYJNA OCENA MONITOROWANIA STANÓW POJAZDU SZYNOWEGO TYPU WAGON Streszczenie: Artyku przedstawia wyniki bada nad sposobem monitorowania i diagnozowania uszkodze elementów zawieszenia pojazdów szynowych z pozycji pok adu wagonu. Na etapie koncepcji, sposób ten poddano ocenie symulacyjnej, przedstawiono przyk adowe wyniki analiz i wnioski. Wykorzystano dwa modele pojazdu szynowego- model wagonu pasa erskiego i towarowego. S owa kluczowe: monitorowanie, diagnostyka pojazdów szynowych, symulacja komputerowa SIMULATION ASSESSMENT OF THE MONITORING OF THE STATES IN THE WAGON-TYPE RAILWAY VEHICLE Abstract: The paper describes some results of the study on the on-board monitoring and diagnosis of failures in the railway vehicles’ running gear elements. The initial concept is submitted to the simulation analysis, the analysis exemplary results and conclusions are presented. Two railway vehicle models are used: passenger and freight car model. Keywords: monitoring, railway vehicles diagnostics, computer simulation 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 3 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 4 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 175 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Sergey Oparin1 Ekaterina Esipova2 Julia Gurova2 LIKELIHOOD ESTIMATION OF EFFICIENCY OF INVESTMENTS INTO TRANSPORT BUILDING TAKING INTO ACCOUNT UNCERTAINTY AND RISK THE METHOD OF INTEGRATED CONVOLUTIONS OF NUMERICAL SEQUENCES Abstract: In article the likelihood distributed estimation of efficiency of investments into transport building taking into account quantitative characteristics of uncertainty and risk is considered by a method of integrated convolutions of numerical sequences. The process approach and discrete dynamic model of monetary streams is put in a method basis from investment, operational and financial activity. Numerical examples of a likelihood estimation of public efficiency of investments into building automobile and railways, the analysis of adequacy of model, accuracy and reliability of the estimations received by the offered method, a corrective action method on risk and a method of Monte-Carlo are resulted. Keywords: efficiency of investments, a likelihood estimation, integrated convolutions of numerical sequences, risk function, computing experiment. KVTXSTWXS T\KS cZZK XN STWXN NS KWXN\NO XV SW TVXSTK WXVTNXKQbWX T W Y]KXTR SKT VK KQKSSTWXN N VNW RKXT TR NSXKIV QbSa W KVXT ]NWQT a TWQK T XKQbSTWXKO !: H ! ! ! ! . H ! ! , ! . U ! ! ! , , , , ! R -P . : , ! ! , , ! , . 1 Petersburg state transport university 190031 St.-Petersburg the Moscow prospectus, the house 9, e-mail:[email protected] 2 Petersburg state transport university 190031 St.-Petersburg the Moscow prospectus, the house 9 176 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu 1. XY QbSTWXb F , !, - ! ! ! . S , ! ! ! ! ! . H ! ! ! ! , ! ! ! , : 1) ! ! ! ; ! !. U ! , ! ! , ! ! ! ! ! ! ; 2) ! , ! . U , , ! , ! , ! . M , , ! , , ; 3) ! ! ! ! ; , . M ! , , ! !. U ! ! ! ! . K ! , ! !, ! ! , , ! ! . H ! ! ! ! , ! ! ! ! . V ! ! ! 177 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu , ! ! , – ! ! , (]JJ, , ! ! ) ! . T ! ! ! , ! . J ! ! ! ! . U ! , ! ! , ! . c , ! , ! , ! , , . S ! , , , ! ! , . 2. WTWXTSNK T VTW N RKXT a RTSXK- VQT H , ! , ! ! ! ! Ep p [1]: E p (E p) /(1 p) , (1) E – , ! . U , , Npv – Net Present Value ( ! ! ; , , , ]JJ) ! ! t p m mNpv N pv (1 E p ) , (2) t1 t=1,2,...,tp – ! [0,tp]; ! ! tp, lt ( ! , , , ) m=t–1. S Ep !, ! , . 178 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu H !, , , ! : , ! . U ! ! , ! ! . U ! . M , ! ! ! . X ! ! (2) ! ! ! ! , ! , . G , ! ! ! ! ! ! R -P , ! ! Npv – mNpv Npv: N mNpv pi N pv,i. (3) i1 F N N V1/ 2 2 2 2 2 1/ 2 Npv G pi (N pv,i ) ( pi N pv,i ) W [m(N pv ) (mNpv ) ] , (4) Hi1 i1 X N – Npv tp; pi – ! ! ! ! Npv,i i- ; 2 m(Npv ) – 2 Npv . H mNpv ! , Npv ! . N ! R -P , ! , ! . H ! ! ! – . T , ! , ! ! . J !, ! . K ! ! ! 102-103 , ! ! ! 106-109. 179 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu P R -P ! , ! !, , ! ! . Y R -P . H , ! ! ! . 3. RKXT NSXKIV QbSa W KVXT ]NWQT a TWQK T XKQbSTWXKO H ! ! ! ! ! T -X [2,3]. W ! , ! ! ! ! . H [4], , , , ! . U R -P ! , ! , (102-103). U : – ; – ! , ! , [4]; – , ! ; – ! ; – ! ; 180 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu – , ! ; – ! , ! ; – ! ! . S – , ! , . U ! ! ! ! , ! . R ! ! : ˆ ˆ 0 + R(N pv ) P{N pv (t) N pv}, t [0,T ]. (5) T , ! (5) ! , ! 0 Npv ! ! Npv [0,T]. H ! ! ! ! Npv ( .1). ˆ R(N pv , t) 1 r* 0 0 Npv Npv(t) ˆ V .1. U R(N pv ,t p ) 0 V ! ! ! Npv * 0 ! ! r =R(Npv ,tp), tp – ! [0,T]. H 181 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu 0 * Npv , r ! ! . H ! ! (5) ! ! {Npv,j}, j=1,…,n, tp, {rj}, ! , ! Npv ! ! Npv,j [0,tp], tp+[0,T]. W ! ! {rj} ! - ! ! ! {Npv,j}, - ! ! { k}, k=1,…,s, {b }, =1,…, : ˆ X R(N pv ) {rj } {ak } {b }, (6) min( j,) B a j 1 b , j s; (7) max(1,) r = min( j,) js j B B a j 1 b as b , j s; (8) max(1,) 1 j 1,..., n; n s 1; j s 1 ] ! { k} ! ! Npv, X1, ! !. ] ! {b } ! ! ! X2, , ! , : b P{x2, X2 x2,1}, b 1. (9) 1 N ! (6) ! ! (z–1) ! z ! . H ! ! ! ! ! ! ! lj=const, ! j=1,…,n : Npv,j+ Npv,j+1= Npv,j– Npv,j+1. H Npv,t ! ! [0,tp], ! , , ! ! . 182 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu U ! , ! . 4. KXKVRNSNVT SS RT KQb KSKLSa TXT T H ! Npv ! ! ! , , [0,T]: T N pv t Jt (Rt Zt Kt ), (10) t1 t=1,...,T – ! [0,T]; ! lt m=t-1; t – !, . . ! , t – ; ! ! ! ! -m (E) (Et) , t=(1+E) ; Jt – ! , t- ; Jt=1/Gt , Gt – ! ; Rt, Zt– ( ) t- ; ! ! ( ); Kt – ! t. I ! ! , , ! ! . c ! ! . J ! ! ! ( ) Npv ! . Z ! (10) ! ! ! ! ! , , , ! , ! ! . c , (5) Npv – , , , , , , . S , ! : 183 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu ˆ ˆ 0 R( p ,t) P{ p (t) p }, (11) R( p,t) – ! ! p ! – !; 0 p – . V ! * 0 ! ! ! r =R( p ,tp) – ! ! o p(t) p . W (11) Tk [0,T], ! ! : p (t) Tk (12) T T k d t Jt (Rt Zt At ) t Jt Kt 0, T Tk . i1 i1 U (12) ! ! At . T , , , ! . H ! ! – ! . U , , ! ! !, ! ! . 5. a]NWQNXKQbSaO c W KVNRKSX H ! , , ! 184 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu UcHR . U , ! ! R -P . S .1 ! ! : W -U , U , .W Q ., ! ! .W . 1,0 ) 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 1 - 0,3 2 - R -P 0,2 3 - 0,1 0,0 R(+ 50 55 60 65 70 75 80 W + ( t), . .1. R(+ ) U R( p,t) : ! , ! ! . V tp=7 . J ! lt=6 . R ! , ! ! ! ! m=0. S E=10%. N ! ! ! ! ! , ! ! 10% . V ! , ! , , , .W . 185 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu J ! R( p,t) .1 . V ! * 0 r =R( p ,tp) 0 p . T , r ! p =1- r * ! ! ! ! p . X , 0,47 0 ! ! p =68 . W , ! , , ! ! ! 0,29 ( 63,6 ., 0,71 71%). J ! ! R -P ! 0,64 ( 70,5 ., 36%). 6. M Q#]KSNK V ! R -P , , ! . S ! , ! . U ! ! ! !, ! ! , . S ! , ! , ! ! . P F.S.P , «… ! , ! , ! ! ! » [5]. 186 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu ! 1. R / H ! ., . .; . R VZ, R VZ I VZ 21.06.1999 3 HP 477. 2. T W., X ª. W //S .-1991-32, .31-36. 3. T W. T ! !. - Q.:QJSXU -1990. 4. NWT 9001-2008. W . X !. 5. P F. P ! //Y .- 1983, .38– .4(232), .27-36. 187 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Ma gorzata Orczyk1 Franciszek Tomaszewski2 MODELOWANIE HA ASU DROGOWEGO WOKÓ AUTOSTRADY A2 NA ODCINKU KOMORNIKI % KRZESINY Streszczenie: W artykule przedstawiono model prognozowania ha asu wokó autostrady A2 na odcinku Komorniki – Krzesiny. Model opracowano na podstawie rejestracji poziomów d wi ku w trzech etapach bada zwi zanych z fazami eksploatacji autostrady (pomiar t a akustycznego – bez ruchu pojazdów, pomiary po oddaniu odcinka Komorniki – Krzesiny do eksploatacji oraz pomiary ha asu po uruchomieniu nowego odcinka autostrady Nowy Tomy l – Konin). Specyficzne usytuowanie omawianego odcinka autostrady: jezdnia po o ona w wykopie oraz przebieg przez tereny aglomeracji miejskiej sk oni o do podj cia prac, których g ównym zadaniem sta o si opracowanie modelu pozwalaj cego szacowa poziomy d wi ku w zale no ci od: odleg o ci od jezdni autostrady przy uwzgl dnieniu zjawiska dyfrakcji oraz liczby przeje d aj cych przez omawiany odcinek pojazdów. Opracowany model zosta zweryfikowany w oparciu o rzeczywist liczb pojazdów, która przejecha a przez odcinek Komorniki – Krzesiny w losowo wybranym dniu i godzinie. S owa kluczowe: ha as drogowy, autostrada, modelowanie ha asu, dyfrakcja MODELING OF ROAD NOISE AT MOTORWAY A2 ON SECTION KOMORNIKI-KRZESINY Abstract: This article presents a model of forecasting noise at Motorway A2 on section Komorniki – Krzesiny. This model was worked out on the basis of registration of sound levels in three stages of research connected with phases of using the motorway (measurement of acoustic background without traffic, measurement after opening section Komorniki – Krzesiny and measurement after opening section Nowy Tomy l – Konin). An unusual location of mentioned section of this motorway: carriageway located in excavation and run through urban areas, prompted to undertake works, whose main purpose was to work out a model enabling assessment of sound levels depending on the distance from motorway’s carriageway taking into account diffraction, and the number of passing by vehicles. The worked out model was verified on the basis of actual number of vehicles, which passed by on section Komorniki-Krzesiny on a random day and at random hour. Keywords: road noise, motorway, modeling of noise, diffraction 1 Politechnika Pozna ska, ul. Piotrowo 3, 60-269 Pozna , [email protected] 2 Politechnika Pozna ska, ul. Piotrowo 3, 60-265 Pozna , [email protected] 188 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Leszek Or owski 1 Marek Matyjewski 2 REALIZACJA BEZPIECZEKSTWA BIERNEGO W SAMOCHODACH OSOBOWO-TERENOWYCH Streszczenie: Samochody osobowo-terenowe s u ytkowane w szczególnych warunkach i podobnie jak samochody osobowe powinny by wyposa one w urz dzenia bezpiecze stwa biernego. Wyniki bada eksperymentalnych wskazuj na znacz ce zagro enie osób, w tych pojazdach. Potrzebne jest opracowanie specjalnych elementów bezpiecze stwa biernego oraz odno nych metodyk bada i oceny. Omówiono cechy budowy i u ytkowania wojskowego samochodu osobowo-terenowego. Przedstawiono definicje i systematyk cech bezpiecze stwa oraz odno ny proces badania i oceny samochodu osobowego, a tak e przeprowadzone w asne badania samochodu Honker. Okre lono potrzeby i mo liwo ci wyposa enia wojskowego samochodu w urz dzenia bezpiecze stwa biernego. S owa kluczowe: samochód, terenowo , bezpiecze stwo IMPLEMENTATION OF PASSIVE SAFETY IN ALL-TERRAIN VEHICLES Abstract: All-terrain vehicles are used in special conditions and like passenger cars need to be equipped with passive safety devices. The results of experimental tests prove an important risk for persons in these cars. It is necessary to conceive special passive safety elements and adequate methodologies of testing and evaluating. The characteristics of construction and exploitation of a military all-terrain vehicle have been discussed. Definitions and systematics of safety characteristics have been presented as well as the adequate process of testing and evaluating a passenger vehicle and own tests of the Honker vehicle. The needs and possibilities of equipping the military vehicle with passive safety devices have been identified. Keywords: vehicle, all-terrain, safety 1 Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej, 05-070 Sulejówek ul. Okuniewska 1, [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Instytut Techniki Lotniczej i Mechaniki Stosowanej, 00-662 Warszawa Ul Nowowiejska 24, [email protected] 189 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Lev Palchik 1 Dmitry Shvalov PROBLEMS OF ENERGY SAVING BY TRAFFIC OPERATION Abstract: A certain problems of energy saving by traffic operation and approaches to them solution based on optimal train speed calculation are described. In modern technical diagnosis and monitoring systems (TDMS) it is necessary to use The modern railway transportation of Russia carries out up to 80 % of freight traffic of the country, and at the growth of the gross national product the next few years its role in the national economy will steadily grow. For the development of the growing fright traffic the perfection of technology of transportation process management is necessary. Solution of the transportation process efficiency requires from the operational staff the ability of making a great number of managerial decisions that adequately reflect the state of the object of management and covering all operational management. Railways belong to complex multifunctional systems operating in the same temporal and spatial field, which significantly complicates the process of decision-making in the limited time periods. Complexity of solving these tasks, is primarily related to a sustainable in time set of interrelated elements, combined together in a complex intellectual system that performs certain functions to ensure the harmonious functioning of a complex process of transportation, both in certain areas and at all the rail transport. Practice shows that failure of at least one of the objects (elements) of the system leads to malfunction of other related facilities, and sometimes even entire areas of the railway network. Therefore, for a deeper study of the organization process of the train control at railway sections under consideration, it is advisable to analyze each element of the system and determine their function in normal mode, in situations of deviations from normal, as well as their impact on the efficiency of the system as a whole. For this purpose it is necessary to define problem areas and situations prevailing at the object of research of a railway section, which influences the organizing of railway traffic. - Information on weight and length of trains at railway sections and other operational information. Occurrence of non-contingency situations, as a rule, results not only in failures in train work, but also to considerable economic losses. One of the factors affecting the economic efficiency of the transport process is energy consumption for train traction. We know that rail transport consumes about 6% of the electricity generated in Russia, much of which is used for train traction. The power consumption for train traction is determined by the modes of train movement, where the force of traction, which includes starting in, acceleration and movement in thrust mode, is used. Work performed for the train traction is determined by average values of resistance to movement of the rolling stock, and way along 1 Rostov State Transport University 190 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu railway section, and depends on weight of the locomotive and train, specific force of resistance of cars of structure at average value of speed of movement, the plan and profile of the road at the railway section etc. It is known that optimization of trains speed, even in the presence of limiting conditions, allows to reduce electricity consumption by more than 10 %. Reduction of energy consumption can be achieved by the reduction of traction force (reduced acceleration during acceleration and velocity) and to reduce the braking force. However, this is only possible with the available reserves of time with a train at the railway section. In this case, energy savings increase with increase in amount of time reserve (10 % with the reserve of 4-5 minutes and 15-18 % with the reserve of 8 minutes). In general, problems of energy savings are reduced to solving mathematical problems connected with optimal planning of the timetable, and belong to the class of the most difficult optimizing problems of the decision-making theory. Now there is no uniform theory and effective methods, allowing to solve problems of the given class generally in the presence of non trivial systems of restrictions and several types of criteria. The problem becomes more complicated, if problems of timetables optimizing are put in the presence of so-called set of "Not-factors", caused by the presence of different types of uncertainties and ambiguities in the initial information. However this class of problems is now the most actual and almost significant in planning of timetables and the processes of movement of train management. A promising direction in the area of optimal scheduling is the new approach to solving the given class of problems, based on the methods of the theory of expert systems and principles of intellectualization of the decision-making processes using fuzzy logic and evolutionary modelling methods. It allows in the most simple and at the same time sufficiently complete form to take into account in decision-making process the saved up knowledge and experience of experts in a considered subject domain. By indistinct modelling of this knowledge and the subsequent use of evolutionary methods for their optimization it is possible to obtain such decisions which satisfy the put criteria and restrictions in the maximum degree. Using the proposed methods for calculating the optimal speed of trains will ensure correctness and relevance of the recommendations given to the locomotive driver. Ability to flexibly handle back-up time (reserve time) allows you to save energy and ensure the accuracy of the plan implementation on delivery of freight to the consumer (ports, freight stations, etc.). Keywords: vehicle, all-terrain, safety 191 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jacek Pa 1 Janusz Dyduch2 Tadeusz D browski1 OCENA BEZPIECZEKSTWA EKSPLOATACJI TRANSPORTOWYCH SYSTEMÓW BEZPIECZEKSTWA UaYTKOWANYCH NA ROZLEG YM OBSZARZE KOLEJOWYM Streszczenie: Eksploatacja transportowych systemów bezpiecze stwa np. systemów sygnalizacji w amania i napadu (SSWiN) na rozleg ym obszarze kolejowym nara ona jest na oddzia ywanie zak óce elektromagnetycznych. Zaburzenia elektromagnetyczne generowane s przez ród a zak óce zamierzone lub niezamierzone, stacjonarne lub ruchome. Poziom generowanych zaburze elektromagnetycznych wp ywa na bezpiecze stwo eksploatacji systemów np. systemów sterowania ruchem kolejowym, transportowych systemów bezpiecze stwa. Generowane zak ócenia mog by przyczyn wyst pienia stanu alarmu w transportowym systemie bezpiecze stwa. Niniejszy referat przedstawia ocen bezpiecze stwa eksploatacji transportowych systemów bezpiecze stwa, na które oddzia ywaj zak ócenia elektromagnetyczne. S owa kluczowe: techniczny system ochrony, obiekt z o ony, system sygnalizacji w amania i napadu THE EVALUATION OF SECURITY OF UTILISATON OF SECURITY TRANSPORT SYSTEMS USED ON A VAST RAILWAY AREA Abstract: Utilization of security transport systems e.g. intrusion and hold-up systems (SSWiN) on a vast railway area is exposed to the impact of electronic disturbances. Electromagnetic disturbances are generated by deliberate or in deliberate sources, stationary or mobile. The level of generated electromagnetic disturbances has impact on the security of utilization of systems e.g. systems of railway travel control, security transport systems. Generated disturbances can be the cense of alarm in security transport systems. This paper presents the evaluation of security of utilization of security transport systems, on which electromagnetic disturbances have impact. Keywords: technical security system, complex objects, system of signalization of burglary and assault 1 Wojskowa Akademia Techniczna Wydzia Elektroniki, Instytut Systemów Elektronicznych 00-908 Warszawa, ul. Kaliskiego 2, [email protected], [email protected] 2 Politechnika Radomska Wydzia Transportu i Elektrotechniki, Zak ad Systemów Sterowania w Transporcie, 26-600 Radom, ul. Malczewskiego 29, [email protected] 192 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Ma gorzata Pawlak 1 Leszek Piaseczny 2 MEZOSKALOWE MODELE RUCHU STATKÓW MORSKICH DLA SZACOWANIA EMISJI SPALIN Streszczenie: W pracy rozpatrzono aspekty stosowania mezoskalowych modeli ruchu statków morskich do szacowania wska ników i charakterystyk emisji zanieczyszcze zawartych w ich spalinach. Podano warto ci wybranych parametrów modelu obliczone na podstawie danych systemu identyfikacji ruchu statków w rejonie Zatoki Gda skiej. S owa kluczowe: modelowanie, ruch, statki, emisja zanieczyszcze MESOSCALE MODELS OF MARINE VESSELS MOVEMENT FOR EXHAUSTS EMISSION ESTIMATION Abstract: In the paper there are examined aspects of application of mesoscale marine vessels movement models to estimate factors and characteristics of emission of pollutants present in their exhausts. There were given values of the model parameters computed on the basis of the data from the identification system of vessels movement in the Gdansk Bay region. Keywords: modelling, movement, ships, exhausts, emission 1 Akademia Morska w Gdyni 2 Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni, e-mail: [email protected] 193 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Krzysztof Pie kowski1 Piotr Tomczuk2 Krzysztof Stypu kowski3 WST P DO OCENY OUWIETLENIA PRZYSTANKÓW TRAMWAJOWYCH Streszczenie: W publikacji przedstawiono wst pn propozycj oceny jako ci o wietlenia wybranych elementów infrastruktury tramwajowej. Artyku omawia problematyk o wietlenia przystanków tramwajowych w kontek cie ujednolicenia wymaga fotometrycznych. Zaproponowano metodyk wykonania pomiarów wybranych parametrów o wietlenia. Przedstawiono przyk adowe, wst pne badania luminancji wybranych przystanków tramwajowych. W pomiarach wykorzystano analizator obrazu, specjalistyczn kamer CCD do pomiaru luminancji. G ównym celem prowadzonych w przysz o ci bada b dzie poprawa warunków obserwacji otoczenia przystanku przez motorniczego i pasa erów. Omówiona metodyka bada b dzie mia a zastosowanie w stworzeniu mapy o wietlenia wybranej linii tramwajowej. Zagadnienie jest wst pem do gruntownej oceny jako ci o wietlenia przystanków w aglomeracji warszawskiej. S owa kluczowe: pomiar luminancji, o wietlenie przystanków, infrastruktura tramwajowa INTRODUCTION INTO ASSESSMENT OF TRAM STOP ILLUMINATION Abstract: The publication presents a preliminary proposal for assessment of lighting quality of selected elements of tram infrastructure. The article discusses the problem of tram stop illumination in the context of unification of photometric requirements. Methodology of conducting measurements of selected lighting parameters has been proposed. Sample initial researches on luminance of selected tram stops have been presented. Image analyzer and specialist CCD camera for luminance measurement have been used. The main purpose of the researches to be conducted in the future will be improvement of observation conditions of a tram stop environment by the tram driver and passengers. The research methodology discussed in the present paper will have its application in creating a map of illumination of a chosen tram line. The present issue is an introduction to an in-depth assessment of tram stop illumination in Warsaw agglomeration. Keywords: luminance measurement, tram stop illumination, tram infrastructure 1 Wydzia Transportu Politechnika Warszawska, Ko o Naukowe KNEST, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 2 Wydzia Transportu Politechnika Warszawska, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa [email protected] 3 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 194 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Zbigniew Pietrzykowski1 NAWIGACYJNE SYSTEMY WSPOMAGANIA DECYZJI W TRANSPORCIE MORSKIM Streszczenie: Instalowane na statkach oraz w o rodkach l dowych urz dzenia i systemy nawigacyjne usprawniaj i automatyzuj procesy pozyskiwania, przetwarzania oraz udost pniania informacji nawigacyjnych. Realizuj g ównie funkcje informacyjne, wspomagaj ce procesy podejmowania decyzji. Rosn cy zakres i liczba dost pnych informacji oraz wynikaj ce st d trudno ci z ich przetworzeniem i wykorzystaniem stanowi potencjalne ród o b dów ludzkich, b d cych jedn z g ównych przyczyn wypadków morskich. Podejmowane s dzia ania dotycz ce rozbudowy istniej cych oraz budowy nowych systemów nawigacyjnych, realizuj cych w szerszym zakresie funkcje wspomagania decyzji. W artykule przedstawiono stan obecny oraz kierunki rozwoju systemów nawigacyjnych w transporcie morskim ze szczególnym uwzgl dnieniem systemów przeznaczonych do stosowania na statkach morskich. S owa kluczowe: bezpiecze stwo eglugi, transport morski, system wspomagania decyzji NAVIGATIONAL DECISION SUPPORT SYSTEMS IN MARITIME TRANSPORT Abstract: Navigational equipment and systems installed on board ships and at land-based centres improve and automate the processes of navigational information acquisition, processing and presentation. These systems perform mainly information functions that enhance decision making processes. The growing range and amount of available information and the consequent difficulties in data processing and use make up a potential source of human errors, one of the main reasons behind marine accidents. Actions already undertaken aim at extending the existing navigational systems, or building new ones, where decision support functions will have a wider scope. This article will describe the present situation and directions of developing navigational systems in maritime transport. Keywords: navigational safety, sea transport, decision support system 1 Maritime University of Szczecin, Waly Chrobrego1-2, 70-500 Szczecin, Poland, E-mail: [email protected] 195 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Pshin’ko A.N.1 Bodnar B.Y. Raspopov A.S. PROFESSIONAL TRAINING OF RAILWAY TRANSPORT PERSONNEL OF UKRAINE IN ACCORDANCE WITH THE EUROPEAN STANDARDS Abstract: The development of railway transport and management is impossible without branch training of experts and scientific support, that’s why practically from the beginning of railways founding, there were questions in branch of science and education. If to speak about history of professional training of personnel for a railway transportat, it is necessary to notice that purposeful preparation of qualified workers for transport in wide scales has begun since 1921 when there were schools of a factory apprenticeship (ZMY) in Ukraine, Russia and other countries. There was the mass movement of women on development of man's trades in the middle of 30-th. The women mastered trades of machinists of steam locomotives, assistants to machinists, mechanics-repairmen, signalmen on railway transport. Railway transport institute of higher education are created this year in Ukraine. Paying the important attention to a professional training, the decision about transfer to conducting the Narcomat of Lines of Communication of initial, incomplete secondary schools and general education schools for children of railway men is accepted in 1936. Schools had the mission - to impart pupil interest to railway business for leaving school they have gone to study in technical schools and high schools of lines of communication. Children's railways became remarkable school for training the future railwaymen. The first children's railway has been opened in 1935 in Tyflis (in 1936 - Tbilisi) in Soviet Union. Its length was 1 km, 3 stations functioned, 2 trains were maintained. The children's railway was opened in Dnipropetrovsk in 1926, in 1937 - near Moscow. In 1939 the Small Gorki road has entered into a line. Further the whole network of children's railways was generated. New time makes new demands for transport science and education. After some weakening of communications in the beginning of 90-th, at present day, these communications have started to be restored and develop actively as the time required. It is no wonder. The Railway system which has got to us, as it were in the inheritance from the USSR, was created as a unit. Potential of space 1520 is huge. Today the railway transport of Ukraine represents the powerful complex providing development of economy of our country. The problem of increasing efficiency of using of potential of workers dares is solved by field. It is become clear, that economic return of expenses for training of employees much more exceeds investments into the new technique and 1 Dnipropetrovsk National University of Railway Transport, Lazaryana 2, UA-49010 Dnipropetrovsk 196 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu equipment. Therefore, the basic strategy of a professional training for railway transport is improvement of their fundamental and vocational training. Today in railway field of Ukraine, the system of a professional training is on all levels, including 4 higher educational institutions, 13 technical schools and colleges and 8 children's railways are operates. The problem of modern transport education establishment consists of necessity to think and create constantly such conditions of training and practice in which the student can release and will be already over expert knowing where and whom he begins to work, which questions should be solved. For the solution of these problems, the decision on special professional trainings for railway transport is accepted by the government of Ukraine. Special trainings, as a matter of fact, are the unique form of the maximum maintenance of branch of personals, especially remote railway enterprises for today. Annually in special directions of the railway enterprises to transport high institutes goes about 50 % of entrants from the reception plan. The Ministry of Transport and Communication of Ukraine, Ukrzaliznytsya and university constantly support talented student's youth for nominal scholarship, grants, foreign training, and employments on perspective workplaces. For improvement of practical training of students by branch it is provided studies by students of an industrial practice on workplaces. Thus work should be focused on the maximum use of creative potential of youth. For maintenance of high level of preparation of students at university, it is introduced and some years are used credit-modular system for the organizing the educational process and system of independent testing of knowledge of students. In the context of credit- modular system the automated system of training and diagnostics of knowledge of students is introduced, and created in DIIT, the computer control system of educational process has no analogues in Ukraine and Europe by its potential. The analysis of results of the modular control shows, that quality of training students constantly improves. It was confirmed by the participants of the International symposium of transport universities of Europe which was held at our university in 2009. Speaking to mass media, the expert of EU, the coordinator of the European project, has noticed, that «DIIT is the full participant of process of the European transport integration and as the result level of knowledge of its graduates comes approach to the European standard every year. And we can learn ourselves at DIIT in respect of the organizing of educational process, thanks to which, the level of theoretical knowledge of graduates is high enough». Recently years scientists of the university had been spent considerable work on expansion of international contacts with the European universities, universities of the CIS countries, China, the United States, and well known firms in the field of transport. Our partners are about 150 universities and organizations from 30 countries of the world. It is necessary to note the particular university work in training of highly professional personals for railway transport. Nowadays the project «Master: “Interoperability / Safety / Certification” on international railway transport in Ukraine and Central Asia» under the program Tempus are acting at the university. The project is developed by the Consortium 197 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu of leading technical higher educational institutions of France, Latvia, Poland, Ukraine, Kazakhstan and the state enterprises of a railway transportation of France, Ukraine, Kazakhstan and Kyrgyzstan. The project is carried out in three steps: the first step – the working out of the training course for getting Master Degree; the second step – the creation of pedagogical groups and handing over of educational modules; the third step – the carrying out of a curriculum for getting Master Degree. Within the limits of project MISCTIF the new curriculum and the program of training experts of qualifying level "master" on a specialty «Interoperability and traffic safety on a railway transport» has already developed. This program completely coincide with the criteria of the Bolonsky convention and insert training (increasing of professional level) experts in maintenance of the international transportations with railway transport in uniform curricula and programs. At university, the entrance campaign on training on the specified specialty begins since May, 2010. The graduates of higher educational institute, who have passed a curriculum under program MISCTIF, provide for the international Master’s Degree by the French Conference of Higher Educational Institutions and the Master’s Degree of the Dnipropetrovsk National University of Railway Transport. The realization of project MISCTIF will make possible for the railway transport enterprises of Europe and Asia to fulfill requirements of Bolonsky process, to which Ukraine also has joined. It is necessary to notice, that working out within the limits of project MISCTIF the positions of system of estimation level of professional competence (certification) of the personnel of railways, will help to create conditions for introduction certifications of the personnel of railways under the European standards in Ukraine, and also will promote safety and reliability of the international rail transportation. This year the university together with partners from France, Russia, Poland and Latvia has developed the new project on training of highly-skilled personnel in the field of high- speed transport under the program Tempus: «Master of infrastructure and operation in Russian and Ukraine high-speed railway transport» (MieTGV). It is planned, that the programs and experience turned out under the project MieTGV will be used for the further training Masters on the specialty «The infrastructure and operation of high-speed railway transport» in DIIT, workings out and introductions of procedures and criterion of estimation level of professional competence for all personnel of the field. Educational activity in DIIT inseparably linked with science. Despite on the heavy economic situation in 90-th, university turn out well not only to keep, but also to increase scientific base and personnel potential. Now the scientific base of the university is represented by 17 research branch laboratories, the Rolling Stock, Track and Transport Construction Research Institute, the Research and Design Technological Bureau, the Test Centre, the two Test laboratories accredited by Certification Agency of Ukraine and the Certification Register on Federal Railway Transport of the Russian Federation. The material base of the university includes the proving ground, four passenger cars laboratories, the modern measuring equipment and computer complexes, the stend equipment for performance of experimental researches. 198 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Today a strategic goal of the university is development of scientific international cooperation. Almost one third of the research works which are carried out by the university, are the contracts with foreign countries. Customers of the scientific workings out are railways and the organizations practically from all CIS countries and Baltic, Poland, China, Germany, Czech Republic, Hungary, France, Iran, Pakistan, Egypt, and the United States of America. The basic research works which were carried out abroad are tests of cars, electric locomotives, diesel locomotives and electric trains in Egypt, Estonia, Latvia and Lithuania, production certification in the Russian Federation, examination of transport incidents in Kazakhstan, Lithuania, Belarus, research of bridges in Moldova, manufacturing of training equipment of machinists for the test centre in Iran, working out of the standard documentation in the field of rail transportation for Directorate on railway transport of the CIS and Baltic states. Increasing efficiency of network of railways, competitiveness of the international rail transportation makes new requirements to transport science and education. To our mind, the most urgent questions demanding the state support are: - creation of common educational space in the field of training experts of a railway transport by the statement at interstate level of certain kinds of activity of the personnel, the coordinated lists of specialties on which railway men will be trained in the higher and secondary professional educational institutions, and also is standard-legal base in the field of vocational training of personals; - maintenance the unified approach to the control of level in professional competence (certification) of the personnel of railway transport, first of all, connected with maintenance of safety passenger and freight traffic; - creation the coordination councils of Vice-Rectors (R&D) and Vice-Rectors (Tuition); - creation unified information field of higher educational institutions of railway transport for the exchange purpose of the educational, methodical and scientific literature, the information on scientific developments; - creation the register of the scientific equipment. We consider that integration of experience and efforts of higher educational institutions of the different countries will allow to reduce time for realization of production objectives and will concentrate on the decision of problems of higher order. 199 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Stanis aw Radkowski1 Jaros aw Se ko Jacek Dyba a Szymon Gontarz Krzysztof Szczurowski KONCEPCJA MODELOWO WSPARTEGO MONITORINGU STANU TECHNICZNEGO KONSTRUKCJI WIELKOGABARYTOWEJ Streszczenie: W pracy przedstawiono za o enia i koncepcj oraz przyj te rozwi zania w projekcie systemu monitoringu stanu technicznego konstrukcji wielkogabarytowych. Na wst pie przyj to za o enia o mo liwo ci wykorzystania redundantnych róde informacji diagnostycznej odno nie procesu inicjacji uszkodzenia i detekcji niskoenergetycznych faz rozwoju uszkodze . Dodatkowo przyj to, e w procesie wnioskowania diagnostycznego wykorzystany zostanie oprócz sygna u mierzonego równie sygna residualny, utworzony na podstawie porównania sygna ów symulowanego z wykorzystaniem modeli konstrukcji oraz mierzonego na rzeczywistym obiekcie. Jako podstawowe procedury detekcji informacji diagnostycznej zaproponowano dynamiczn odpowied na impulsowe wymuszenie, tensometryczny oraz wiat owodowy pomiar odkszta ce oraz pomiar zaburze magnetycznego pola ziemskiego wywo anych jako ciow zmian stanu odkszta ce ze spr ystych na plastyczne. W przypadku pomiaru dynamicznej odpowiedzi, analizowane s parametry propagacji fali w konstrukcji, w szczególno ci analizowane s czynniki powoduj ce zmiany pr dko ci falowej oraz warunki wyst powania pr dko ci grupowej. Obecno obydwu pr dko ci jest podstaw wyst powania efektu amplitudowego zmodulowania mierzonego sygna u. Odpowiedni model zjawiska modulacji amplitudowej umo liwia ustalenie rzeczywistego rozk adu napr e w przekroju poprzecznym monitorowanego elementu konstrukcji. Z kolei obserwacja zaburze ziemskiego pola magnetycznego umo liwia wykrywanie jako ciowych zmian przenikalno ci magnetycznej, towarzysz cych procesowi przej cia ze stanu odkszta ce spr ystych w stan plastycznych. W tym przypadku model konstrukcji umo liwia lokalizacj w z ów, które mog by uplastycznione. Równoczesne wyznaczenie w z ów plastycznych pozwala okre li ich krytyczno . S owa kluczowe: konstrukcje wielkogabarytowe, system monitoringu 1 Politechnika Warszawska, Instytut Pojazdów, ul. Narbutta 84, 02-524 Warszawa, [email protected] 200 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu THE CONCEPT OF MODEL-BASED MONITORING OF A LARGE- SCALE STRUCTURE’S CONDITION Abstract: In the paper there are presented the assumptions and concept as well as adopted solutions for the project of a system monitoring the technical condition of large-scale structures. In the introduction there were assumed the possibilities of application of redundant sources of diagnostic information concerning the process of failure initiation and detection of low energy phases of failure development. Additionally, it was proposed that in the process of diagnostic deduction, apart from the measured signal, a residual signal will be used, i.e. the one created on the basis on the comparison of signals simulated using structure models and measured on the real object. As the basic procedures of diagnostic information detection a dynamic response to an impulse excitation as well as the measurements using strain gauge and optical fibers were proposed together with the measurement of Earth’s magnetic field disturbances caused by the qualitative change of the deformation state from elastic to plastic. In the case of dynamic response measurement, parameters of wave propagation in the structure are analyzed- especially the factors affecting the changes in wave velocity and conditions of group velocity appearance. The presence of both velocities is the basis for appearance of amplitude modulation effect in measured signal. Appropriate model of amplitude modulation phenomenon enables determination of a real stress distribution in the cross-section of a monitored structural element. On the other hand observation of Earth’s magnetic field disturbances enables the detection of qualitative magnetic permeability changes associated with the process of passing from elastic deformation state to the one of plastic deformation. In this case the model of a structure prevents the localization of joins that might be plasticized. Simultaneous indication of plastic joins enables the determination of their criticality. Keywords: large-scale structure, monitoring system 201 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Bogusz Radziemski1, Krzysztof Getko2 Danuta Jasi ska-Choroma ska3 Jakub Wierciak4 Ksawery Szykiedans5 OPRACOWANIE KONCEPCJI WSPÓ PRACY SYSTEMU PIONIZACJI I WSPOMAGANIA RUCHU Z PRT Streszczenie: Osoby niepe nosprawne z niedow adem ko czyn dolnych maj ogromn potrzeb pionizacji i poruszania si , tak jak osoby w pe ni sprawne. To zagadnienie jako projekt systemu pionizacji i wspomagania ruchu osób z niedow adem ko czyn dolnych jest mi dzy innymi podtematem projektu ECO-Mobilno . St d w ZKUP, jednostce PW, realizuj cej ten podtemat, podj to prób okre lenia kompatybilno ci opracowywanego systemu pionizacji i wspomagania ruchu o nazwie VENI z pozosta ymi elementami systemu ECO-Mobilno . W niniejszym referacie przedstawiono wst pn koncepcj wspó pracy systemu pionizacji i wspomagania ruchu z wybranym urz dzeniem systemu ECO-Mobilno , a mianowicie z PRT (Personal Rapid Transit). S owa kluczowe: kompatybilno , wspó praca, urz dzenie do wspomagania chodu, Personal Rapid Transit, PRT, VENI COMPATIBILITY BETWEEN WALKING SUPPORT DEVICE AND PRT Abstract: Patients with sick limbs connected with moving impossibility are persons which should try to move. Wearable robot dedicated to this patients is one of ECO-Mobility system, which will be design in Faulty of Mechatronics WUT. Scientific description of cooperation between wearable robot device with PRT (Personal Rapid Transit) is one of most important and this paper presents this. Keywords: compatibility, cooperation, walking support device, Personal Rapid Transit, PRT, VENI 1 Zak ad Konstrukcji Urz dze Precyzyjnych, Instytut Mikromechaniki i Fotoniki Politechnika Warszawska, e-mail: [email protected] 2 Zak ad Konstrukcji Urz dze Precyzyjnych, Instytut Mikromechaniki i Fotoniki Politechnika Warszawska, e-mail: [email protected] 3 Zak ad Konstrukcji Urz dze Precyzyjnych, Instytut Mikromechaniki i Fotoniki Politechnika Warszawska, e-mail: [email protected] 4 Zak ad Konstrukcji Urz dze Precyzyjnych, Instytut Mikromechaniki i Fotoniki Politechnika Warszawska, e-mail: [email protected] 5 Zak ad Konstrukcji Urz dze Precyzyjnych, Instytut Mikromechaniki i Fotoniki Politechnika Warszawska, e-mail: [email protected] 202 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Alexander Raspopov Vitaly Artyomov Sergey Rusu 1 THE SIMULATION OF VIBRATIONS OF RAILWAY BEAM BRIDGES IN THE OBJECT-ORIENTED ENVIRONMENT DELPHI Abstract: The peculiarities of combination of finite-element method and equations of solid dynamics, the basic stages of development of the program complex Belinda for calculation of statics and dynamics of the rods constructions as applied to railway bridges are described. Keywords: bridge span dynamics, locomotive, Delphi, FEM, CAE, Belinda 1. INTRODUCTION The introduction of computer technologies in the sphere of scientific, engineering and productive human activities became the in essence solution of a number of problems related to the automation of calculating processes. There is a great quantity of various programs, from comparatively small ones to difficult and expensive program complexes, meeting practically any needs of user. It is possible to assert the possibilities of modern software correspond in full measure to powers of computer techniques, opening progressively new prospects for the design, calculation and analysis of various physical processes and phenomena. In the field of calculation of building constructions the specialized software – computer- aided design systems – is used [1, 2] divided into three basic types: CAD (computer-aided design), CAM (computer-aided manufacturing) and CAE (computer-aided engineering). In practice there is often a necessity for combination of the indicated technologies. E.g., an engineer-designer, engaged in the design of bridge constructions, frequently needs in the presence of not only a system of automated development of drafts (CAD) but also a system, by means of which for the elements of this construction the stressed-and-strained state can be determined and the verification on the limiting states is realizable (CAE). Thus, during the last period it becomes reasonable the appearance of the so-called hybrid computer-aided design systems, having available not only the developed visualization facilities but the high calculation potential as well (Ansys, Nastran, Adams, UM). 1 Dniepropetrovsk National University of Railway Transport named after Academician V. Lazaryan (DIIT) 203 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Nevertheless, many everyday engineer’s tasks have narrowed enough specialization and do not require bringing in of universal calculation complexes for solving them. In such cases it is possible either to resort to the mathematical simulation or to take advantage of small profile software packages. The functionally profile CAD’s are considerably simpler than universal calculation complexes and more flexibly take into account design features an end user needs. For example, the computer-aided design packages for building constructions, after determination of parameters of the system stressed-and-strained state offer to the user some prepared (library) solutions, e.g., assortment data, recommendations on mounting etc. Thus there is no need in long-term training at the special-purpose courses or studying programming languages by end user, because the interface of the profile programs, as a rule, is maximally adapted to application in a certain technical area and operates with characteristic for this area terms and concepts [3]. The calculation packages of both domestic (SCAD, Lyra, Monomah, Sapphire) and foreign (Abacus, Robot, Catia, and others) development can serve as examples. In works [2, 4, 5] the fundamental approaches to development of computer-aided design systems (CAE) with the use of geometric modeling and numerical calculation methods are considered in detail. An original approach to realization of the CAD system for determination of stressed-and-strained state of a transport structure, wherein the finite- element method is used as a calculation basis, is proposed by authors in [4]. A module of geometrical design visualizing the designed object geometry is an integral part of every modern CAD system. The principles of construction of the modules of geometrical design on the basis of parametric curves, surfaces, bodies, static and dynamic models with the use of PLaSM programming language are considered in work [6]. Must be states the importance of presence of the specialized interface or high level problem-oriented language [7] in the calculation program as well as its close integration with other complexes through information-and-logical models [8]. However it is necessary noted that among modern computer-aided design systems, in particular, calculation CAE complexes there is a comparatively small number of electronic products oriented to the dynamic calculation of bridge constructions. In this article the authors present the basic results on development of software complex Belinda for calculation of statics and dynamics of the rod constructions (as it is applicable to railway bridges) based upon the finite-element method and the equations of solid dynamics. 2. FORMATION OF FINITE-ELEMENT MODEL OF SPAN Let us consider the metallic beam span of single-track railway bridge 33.6 m in length (Fig. 1, a). The cross-section of bridge span consists of two main beams combined by a system of longitudinal, transversal and diagonal connections. In the middle part of bridge span every beam has 2.61 m in height of a vertical sheet, horizontal sheets are situated symmetrically and have the following sizes: 25 490 mm (internal) and 40 590 mm (external). 204 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Fig. 1. Railway bridge span and its rod model Let us accept the model of this span as a discrete design model (Fig. 1, b). We divide a construction into four sections of equal length, replace the main beams of span with a system of weightless elastic rods l j 8.4 m in length connected in nodes with numbers in1, 2, , . We bind the local right-side coordinate system Ocj, to every rod j , jn1, 2, , 1. For all the construction we define the global coordinate system O (Fig. 2, a): Fig. 2. Orientation of rod and assembling of stiffness matrix The rod element presented in Fig. 2 works on deflection in planes xyzx,, on tension- compression and twisting in relation to a longitudinal axis x. The moments of inertia of 4 cross section of rod j are as follows: J y 0.131 m in relation to main central axis y 34 (vertical deflection), J z 7.44 10 m in relation to axis z (horizontal deflection), 54 2 Jx 3.2 10 m in relation to axis x (twisting). The area of section A 0.102 m , beam material modulus of elasticity equals E 2.1 1011 Pa , the shear modulus is G 7.8 1010 Pa. It is assumed that in the system under consideration all the rods are 205 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu geometrically and physically linear, the hypothesis of Bernoulli and the Saint-Venant principle are satisfied. In the three-dimensional statement i-th node of construction, which is free of the kinematic fixings, possesses six degrees of freedom and its position in the global coordinate system at any time moment can be described by a vector with six elements Z ()i . In the direction of these translations the main vector of node forces R()i is formed: ()ii () Zxyz x yz ;. RFFFMMM xyz x y z (1) For determination of translations and forces in the end sections of rod j connecting nodes i and !"i+1 we define the corresponding sectional matrices FVZR()ii FV () GWjj GW ZR;, (2) jjGWZR(1)ii GW (1) HXjj HX where an overhead index (in brackets) is related to the number of node, and a lower index - to the number of rod. Each of matrices (2) is built by combining two corresponding matrices (1) and has an order 12 1. The connection between translations of the i-th end of rod and the forces in this section is described by linear equation ()iii () () RCZjj, (3) ()i where C j is a stiffness 66 square matrix for the i-th section of rod. For both ends of rod we have RCZjjj, (4) where C j is a stiffness 12 12 block square matrix in the form FVCC 11 12 C j GW. (5) HXCC21 22 Each of four embedded 66 matrices (5) contains the reactions to single translations of the end of rod j in its local coordinate system Ocj, . This is a stiffness matrix of joint (three-dimensional) element of rod [9] and matrix W11 can be represented in the following 206 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu form: FVEA GW0 000 0 GWl GW12EJzz 6 EJ GW032 000 GWll GW12EJ 6 EJ yy GW0032 0 0 GWll C11 . (6) GWGJ x GW00 0 0 0 GWl GW64EJ EJ yy GW002 0 0 GWl l GW64EJzz EJ GW0 000 HXl2 l Every element of general stiffness matrix C of the rod system is calculated as an algebraic sum of separate stiffnesses of rods connected in the given node. E.g., for node i, adjacent to two nearby rods j 1 and j (Fig. 2, b), the corresponding element of general stiffness matrix looks like FVii1, GWC11 00 GWCii1, GW21 GWCCii1, ii , 1 GW12 11 C 00. (7) ii, GWCCii1, ii , 1 GW22 21 GWCii,1 GW12 00 GWCii,1 HX22 In canonical equations of displacement method the external generalized forces, concentrated in the nodes of the discrete mechanical system, are considered as known [10]. However a system can also go into the stressed-and-strained state under the influence of such factors as the forced translations of its separate points (vertical, horizontal displacements of nodes, turns of sections, etc.). In this case the displacements of nodes are the sought-for quantities and must be set as unknown. Therefore let us divide the kinematic parameters of this mathematical model into two groups – the desired parameters determined by solution of system of displacement method canonical equations and the prescribed parameters determined by solution of motion equations system or by initial 207 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu construction geometry. The first group parameters can be obtained, as a rule, as a result of static calculation of the system, while the second group ones - as a result of direct integration of the system of motion equations. These parameters belong to the factors of kinematic disturbance of the system and are possible transformed into equivalent node forces. Using dependence (4) and taking into account that the main vector of node reactions is equal by absolute value to the main vector of forces from the external load and is opposite to it by sign, for rod j we have 4 FRCjjjj, , (8) where j is a vector-column of the forced displacements of both ends of the j -th rod in the global coordinate system. For all the rod system let us write down FC 4. (9) Then the forces F , which are equivalent to the forced displacements, are to be put to the nodes of construction together with other external loads and influences F0 , and the system of canonical equations of displacement method in matrix form gets the following form: ! " 1 Z LF F0 ;, L C (10) where L is a yielding matrix. If we designate the vector of total node loads as: FF F0 , (11) then equation (10) is as follows: Z LF. (12) The order of matrices Z, C, L, F depends on the quantity of the system nodes n . In order the system of equations will cease to be degenerate, from all matrices (12) we will exclude rows and columns corresponding to the kinematic fixings of nodes: Z LF;, L C 1 (13) where a line above a matrix means the reduced form of this matrix. Using relations (4) and (13), let us find the values of internal forces (reactions) in the 208 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu system nodes: RCLF ! ", (14) where in matrix R adding to it the columns and rows eliminated before with completion of them by zero elements. Dependences (12), (14) allow finding force and deformation factors in all nodes of the discrete system of rods, which corresponds to the static calculation of construction. For realization of dynamic calculation it is necessary to set a time interval in the range tt0 k , to choose initial conditions and conduct a preliminary static calculation, to define the sizes of stiffness and yielding matrices, etc. Then it is possible to come to integration of the motion equations of the system nodes with application of the set static and dynamic forces to the construction. In the following section it is demonstrated how this approach is realized in the program complex Belinda. 3. APPLICATION OF THE OBJECTE-ORIENTED PROGRAMMING FOR CALCULATION OF STATICS AND DYNAMICS OF THE ELASTIC SYSTEM OF RODS The Delphi environment for object-oriented programming is a rapid and effective tool of software development for use in the wide range of different applications. Based on high- level algorithmic-strict language Object Pascal, the Delphi environment allows in full measure involving all potential of the modern personal computers and multiprocessor computer stations for solution of calculation tasks. As other programming languages, Object Pascal operates the set of fundamental data types. Most essential for scientific and engineering calculations among them are numeric data, in particular, type of real number “Extended” having the range 3.6 104951 1.1 10 4932 ; at design of mechanical systems it allows determining the objects of large mass and stiffness. The program complex Belinda functions under the Microsoft Windows 32-bit operating system. In general case, there are no restrictions on the type of processor and operating memory used. However for effective realization of dynamic calculations the Intel Pentium III or AMD Athlon and higher processors, with no less than 1 GB of available RAM are recommended. The complex Belinda (Based on Euler-Lagrange equations Integrated for Non-linear Dynamics Application) serves for the calculation of nonlinear dynamics on the basis of intergrable equations of Euler-Lagrange. Functionally the complex is divided into three blocks, characteristic for the majority of CAE programs of this class: design (preprocessor), calculation (processor), analysis of results (post-processor). The first block is served by the elements of interface responsible for development of structural model of the construction by means of geometrical modeling. 209 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu An initial analytical model as a batch file can be prepared in any text editor. The mathematical support of calculations is realized in the modules of complex Matrixes.pas, UnitMath.pas. The first module is responsible for forming, work and demounting of objects of data class TMatrix, TVector (matrix and vector of real numbers accordingly), different mathematical procedures and functions are declared in the second module. The procedures for modeling and static calculation of the elastic system of rods are described in the FEM.pas module. The topology of data classes of this module is presented in Fig. 3. TFEMBaseObject < TLogicDofParameter TFloatDofParameter TNode TMaterial TGeometry TBar TConstruction << TFixation IYTPosition LL TDrift LL JZTForceMoment LL LLTDiscreteDamping K[LLTVelocity Fig. 3. FEM.pas topology of data classes In the data class TFEMBaseObject the base procedures and functions are declared for work with the objects of structural model: creation of text mark of object, presentation of parameters of object as a matrix, etc. The classes TLogicDofParameter and TFloatDofParameter contain six Boolean and real components, respectively. The data classes for description of the kinematic fixings of node (TFixation class), position of node (TPosition), forced displacements of node (TDrift), generalized force factor (TForceMoment), matrix of viscous resistance coefficients (TDiscreteDamping), vector of node velocity (TVelocity) are based on these classes. The data classes TMaterial and TGeometry describe the properties of material and geometry of rod, respectively. The data class TNode designs the node of rods system, the class TBar is an elastic rod. The independent TConstruction data class describes basic properties of the rods system, manages the lists of nodes (Nodes) and rods (Bars), and also realizes the functions and procedures of its static calculation by the finite-element method; their topology is presented in the following graph (Fig. 4). The structural block of Matrixes in the TConstruction data class contains 10 basic matrices (TMatrix data class) for realization of static calculation of the rods system: StiffMatrixSource is a general stiffness matrix of the system without the account of the kinematic fixings; StiffMatrix is the same taking into account fixings; ComplMatrix is a yielding matrix of the system; NodalDisp is a vector of the node displacements; FM is a vector of the node loads; Dofs is a vector of Boolean constants for description of the kinematic fixings; Drift is a vector of the forced displacements of nodes; NodalReact is a 210 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu vector of node reactions of the system; DriftToNodalFM is a vector of node forces equivalent to the forced displacements of the system nodes; Epure is a rod stress matrix. These matrices are formed in the corresponding procedures of structural block Calculation. The block Service is responsible for realization of some auxiliary operations: RecalcBarRotationMatrixes is to recalculate the rotation matrices of rods of the elastic system; SetActualFixations is to set the kinematic fixings of nodes; Cut is to transform the stiffness matrix for accounting in it the kinematic fixings by setting to zero of corresponding rows and columns with placing of one on their crossing. TConstruction < Nodes Bars Matrixes Calculation Service << < IYStiffMatrixSourceIY CalculateStiffMatrix RecalcBarRotationMatrixes LLLL LLStiffMatrixLL CalculateComplMatrix SetActualFixations LLComplMatrix LLCalculateNodalDisp Cut LLLL LLNodalDisp LLCalculateFM LL LLFM JZCalculateDofs JZLL LLDofs LLCalculateDrift LLDrift LLCalculateNodalReact LLLL LLNodalReact LLCalculateDriftToNodalFM LLLL LLDriftToNodalFM K[CalculateEpure K[LLEpure Fig. 4. TConstruction data class properties The order of procedures call in the block Calculation is extremely important from the viewpoint of efficiency of realization of calculations and to minimize the time used. It does not matter in static calculation, time of which is, as a rule, from a few seconds to a few minutes (for systems with large number of degrees of freedom), but it is substantially meaningful in calculation of dynamics, when for determination of the stressed-and-strained state of the system a static calculation is to be executed repeatedly. In this context, the sequence of call of procedures of block Calculation in the program complex Belinda is determined by the following algorithm (Fig. 5). For realization of static calculation it is enough to prepare information about the kinematic fixings of the system nodes (procedure SetStaticFixations) and to execute subsequently three stages of calculation: CalculateStage1 - for procedures RecalcBarRotationMatrixes, CalculateDofs, CalculateStiffMatrix, CalculateComplMatrix; CalculateStage2 - for CalculateDrift, CalculateDriftToNodalFM; CalculateStage3 - for DoLoad, CalculateFM, ApplyDriftToNodalFM, CalculateNodalDisp, CalculateNodalReact, CalculateEpure. Here the procedure DoLoad provides the 211 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu application of the set external loads to the system before forming of them in a general vector in procedure CalculateFM. The procedure ApplyDriftToNodalFM applies to the system nodes the forces equivalent to the forced displacements of nodes, if such are set. On completion of calculation the tools of viewing of results (Postprocessor procedure) become accessible. Processor < Static Dynamic(time,,,,)ttt01i < < SetStaticFixations Time step tt0 Time steptti Time step tt1 < < < < CalculateStage1 SetInitialConditions SetDrift Postprocessor < < < CalculateStage2 ResetSolver CalculateStage2 < < < CalculateStage3 SetDynamicFixations CalculateStage3 < < Postprocessor CalculateStage1 Fig. 5. The algorithm of static and dynamic calculations As can be seen in Fig. 5, for dynamic calculations there is no need to conduct the first stage of calculations CalculateStage1 at every step of integration. After preparing of initial conditions (SetInitialConditions) and setting to zero for solutions of the system of differential equations (ResetSolver), the actions at the first step of dynamic calculation are analogous to ones actions in static calculation. The stages of calculation CalculateStage2, CalculateStage3 are to be executed at every step of integration. The conditions, according to which kinematic fixations are superimposed on displacements of system nodes, are different for static and dynamic calculations. For example, in dynamics a node must have kinematic fixing if mass or mass moment of inertia are concentrated in this node. The last circumstance determines participation of kinematic parameters of the node in a general system of equations of motion. The program complex Belinda is under continuous improvement. In the last version by means of the specialized program objects “contact group” and “dynamic loading” the interaction of the three-dimensional rods system with the series of moving harmonic forces is realized. In doing so, the concentrated force factors are objects independent on the construction, can possess linear velocity and move in the indicated direction. Other types 212 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu of dynamic loads - distributed, impulsive ones as well as the consideration of transient modes of their motion are planned for realization in further versions of the software. The application of the program complex Belinda for analysis of the forced vibrations of metallic railway bridge spans is described in the following section. 4. DESIGN OF THE FORCED VIBRATIONS OF BEAM RAILWAY BRIDGE SPANS The rods model of beam (Fig. 1) is examined at different approaches to modeling of VL8 locomotive line. Such schemes of presentation of locomotive as systems of moving forces are studied: one, two, eight constant forces; one, two, eight permanent vertical forces with dynamic harmonic additions on natural frequency of vertical vibrations of VL8 locomotive are presented (Fig. 6). Fig. 6. The schemes of presentation of locomotive as systems of moving forces The results of dynamic design of railway bridge span at different speed of motion obtained in the program complex Belinda are presented for static forces (Fig. 7) and for static forces with harmonic additions (Fig. 8). Because of motion time at different speeds the difference of axis x position of loads on length of bridge span is shown in Fig. 7, 8. 213 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Fig. 7. Bending deflection of middle of span at different speeds of locomotive motion presented by the series of static forces, N - quantity of forces Fig. 8. Bending deflection of middle of span at different speeds of locomotive motion presented by the series of harmonic forces, N - quantity of forces The value of single static vertical moving force is accepted equal to the weight of single VL8 locomotive ( F 1840 kN ), harmonic force is set in a form 214 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu !"!" ,-,- Ft Fs 1sin2 A1122 t A sin2, t (15) where Fs is a static component, Ai is a dynamic addition of i-th harmonic with linear - frequency i . The amplitude of vertical harmonic moving force is accepted equal to the weight of single locomotive VL8 with harmonics equal to vertical frequencies of the spring - - suspension of bogies. Fs 1840 kN , A1 0.05 , 1 4.95 Hz , A2 0.15 , 1 20.0 Hz . Axis of ordinate reflects the location of load over the length of bridge. From the figures it is obvious that the chosen locomotive scheme affects substantially the maximal bending deflection of bridge span middle and it is necessary to accept a scheme with the quantity of forces equal to the number of wheel pairs. The estimations of error for the different considered schemes and motion speeds from 5m/s to 35 m/s of the locomotive are given in Table 1. The bending deflections of bridge span middle for the considered range of speeds depend more significantly on the chosen calculation scheme than on the speed of load motion. Table 1 The estimations of error of the chosen calculation schemes for locomotive VL8 Static Forces Static Forces with Harmonic Additions N=1 N=2 N=8 N=1 N=2 N=8 relativ relativ relativ relativ relativ relativ deflac deflac deflac deflac deflac deflac e e e e e e -tion, -tion, -tion, -tion, -tion, -tion, error, error, error, error, error, error, m m m m m m Speed, m/s % % % % % % 5 0.033 65 0.025 25 0.020 - 0.036 33.33 0.025 7.41 0.027 - 10 0.031 55 0.025 25 0.020 - 0.034 25.93 0.024 11.11 0.027 - 15 0.030 57.89 0.025 31.58 0.019 - 0.034 25.93 0.024 11.11 0.027 - 20 0.030 66.67 0.024 33.33 0.018 - 0.033 17.86 0.024 14.29 0.028 - 25 0.029 52.63 0.024 26.32 0.019 - 0.034 21.43 0.024 14.29 0.028 - 30 0.029 52.63 0.024 26.32 0.019 - 0.032 18.52 0.024 11.11 0.027 - 35 0.028 47.37 0.023 21.05 0.019 - 0.032 18.52 0.024 11.11 0.027 - 5. CONCLUSIONS The peculiarities of computing algorithms based on combination of finite-element method and equations of solid dynamics. The basic components of the program complex Belinda for calculation of statics and dynamics of the rods constructions (as applied to railway bridges) are described. The object-oriented topology of classes of objects and data used in the modules of complex is prepared. The differences in sequences of static and dynamic calculations are described in detail. 215 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu As a modeling example, the dynamics of typical metallic beam span 33.6 m in length at motion of single locomotive with various speeds is calculated. The importance of choice of external load calculation scheme to reduce the errors in calculation of joint dynamics railway bridge spans and locomotive is shown. The series of analogical calculations were conducted for a freight train. The most acceptable results are got for the scheme of loading, consisting of moving forces group that equivalent axle loadings from rolling stock are given. In further the research of three-dimensional dynamics of trussed girder span bridges under the action of moving loads is planned. Bibliography 1. Q , P. T WFUV (CAD/CAM/CAE) / P. Q . - WU.: U , 2004. – 560 . 2. L -Q , U. R WFUV: H 2- . P . 2 / U. L -Q , U. Q. L , Z. U . - R.: R , 1989. – 264 . 3. X , J. H. W , , , / H J. X . - R.: R , 1985. – 332 . 4. I , H. N. F ! / H. N. I , H. N. M , F. N. Q -Q! . - R.: X , 1989. – 232 . 5. V , ª. F. R / ª. F. V . - R.: X , 1983. – 256 . 6. Paoluzzi, A. Geometric Programming for Computer-Aided Design / A. Paoluzzi. - England, West Sussex: PO19 8SQ, Wiley & Sons Ltd, 2003. – 799 p. 7. G , R. W. R ! / R. W. G // W , , : W. . . U . . . - - . - 2008. - H . 47. - W. 52-58. 8. G , R. W. H , - / R. W. G // W , , : W. . . U . . . - - . - 2006. - H . 37. - W. 29-35. 9. ] , F. F. W ! : X ! : Y . ! . / F. F. ] . - R.: W , 1989. – 255 . 10. V , N. R. T / N. R. V . - R.: I . - - ., - . ., 1960. – 519 . 216 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Andrzej Ratkiewicz 1 METODY UZUPE NIANIA STREFY KOMPLETACJI W PROCESIE KOMISJONOWANIA Streszczenie: W referacie przedstawiono proces komisjonowania, pokazano podstawowe metody jego realizacji, a tak e wskazano g ówne wyst puj ce w pi miennictwie obszary tematyczne zwi zane z tym procesem. Wyszczególniono sk adowe komisjonowania, nast pnie dla jednej z nich (uzupe niania) przedstawiono uproszczony schemat metody realizacji oraz metod heurystyczna. S owa kluczowe: magazynowanie, komisjonowanie, uzupe nianie strefy kompletacji THE METHODS OF PICKING AREA REPLENISHMENT FOR ORDER-PICKING PROCESS Abstract: paper presents order-picking process, basic methods of it’s realization and main research areas touched in subject literature. The order-picking components are specified. Then for one of them (replenishment) a simplified method of realization was proposed as well as heuristic method. Keywords: warehousing, order-picking, picking area replenishment 1 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu , ul. Koszykowa 75, Warszawa, e-mail: [email protected] 217 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jan Ró owicz1 Jaros aw Korzeb 2 ANALIZA WP YWU ODDZIA YWAK DYNAMICZNYCH NA BUDYNKI I LUDZI W NICH PRZEBYWAJ Streszczenie: W pracy przedstawiono zagadnienia niezb dne podczas realizacji wykonywania prognoz oddzia ywa dynamicznych na otoczenie. Szczególn uwag po wi cono oddzia ywaniom dynamicznym rodków transportu na budynki i ludzi. Wykonano analiz zada szczegó owych niezb dnych przy wykonywaniu pe nej prognozy. Omówiono trzy podstawowe metody stosowane w badaniach symulacyjnych oddzia ywa dynamicznych. Scharakteryzowano modele wykorzystywane w tych metodach oraz omówiono ich wady i zalety. Przedstawiono przyk adowe wyniki prognozy wykonanej dla budynku zlokalizowanego w rejonie projektowanej II linii metra i ludzi w nim przebywaj cych. S owa kluczowe: transport, modelowanie, oddzia ywania dynamiczne, budynki i ludzie ANALYSIS OF THE DYNAMIC INFLUENCES ON BUILDINGS AND PEOPLE IN THEM STAYING IN THE TRANSPORT IMPACT ZONE Abstract: The paper presents the essential issues in the implementation of the exercise of forecasting dynamic impact on the environment. Particular attention was paid to transport the dynamic impacts on people and buildings. Performed detailed analysis of the tasks required in the performance of the full forecast. Discusses the three basic methods used in simulation studies of dynamic effects. Characterized models used in these methods and discusses their advantages and disadvantages. Presents the detailed results of the forecasts made for a building located in the area of the proposed II-nd subway line and the people in it. Keywords: transport, modeling, dynamic interaction, buildings and people 1 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu, 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75, E-mail: [email protected] 2 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu, 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75, E-mail: [email protected] 218 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Mariusz Rychlicki1 PRZEP YW DANYCH LOKALIZACYJNYCH W SYSTEMACH TELEMATYKI SILNIKOWYCH POJAZDÓW JEDNOULADOWYCH Streszczenie: W artykule zwrócono uwag na gwa towny wzrost popularno ci silnikowych pojazdów jedno ladowych jako praktycznego rodka transportu oraz na zwi zan z tym faktem wi ksz liczb wypadków drogowych z ich udzia em. Zaprezentowano mo liwo ci zastosowania telematyki w poprawie bezpiecze stwa jazdy zespo owej pojazdów jedno ladowych. Wskazano na podstawowe problemy wykorzystania danych lokalizacyjnych w omawianej sytuacji i w odniesieniu do pojazdów jedno ladowych. Opracowano model analityczny przep ywu danych lokalizacyjnych w omawianym przypadku i na jego podstawie okre lono warunki i mo liwo ci wykorzystania omawianego rozwi zania w praktyce. S owa kluczowe: telematyka, lokalizacja, przep yw danych lokalizacyjnych, bezpiecze stwo ruchu drogowego, pojazdy jedno ladowe DATA LOCATION FLOW IN TELEMATICS SYSTEMS OF SINGLE TRACK VEHICLES Abstract: This paper takes a look at the road safety and its important meaning for the present transport with main attention to the single-track vehicles, mainly motorcycles. It shows the way to partly solution the main problem of motorcycles safety and the main problems and risks during the team drives. The main problem of the data location flow was described in this case. Keywords: telematics, road safety, single-track vehicles, data location flow 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, tel. 022 234-73-11, [email protected] 219 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Andrzej Ryczer1 DOST P TELEKOMUNIKACYJNY W URODOWISKU RUCHU DROGOWEGO INTELIGENTNYCH SYSTEMÓW TRANSPORTOWYCH Streszczenie: Przedstawiono koncepcj platformy transmisji pakietowej podan w nowej normie mi dzynarodowej ISO 21217 przygotowanej przez Komitet Techniczny ISO/TC204 Inteligentne systemy transportowe. Norma nale y do rodziny norm dotycz cych dost pu bezprzewodowego dla pojazdów drogowych CALM (Communications Acess For Land Mobiles). W normach tych okre lono: wspóln architektur , protoko y sieciowe oraz interfejsy przewodowe i bezprzewodowe wykorzystuj ce ró ne technologie dost pu tj.: przez sieci komórkowe 2 i 3 generacji, satelitarn , podczerwieni, mikrofalow 5GHz, fal milimetrowych 60GHz i ruchom bezprzewodow szerokopasmow . Norma przedstawia wspóln ramow architektur , zgodnie z któr s instalowane stacje ITS (ITS-Ss) spe niaj ce wymagania czno ci typu CALM, norma okre la architektur odniesienia wykorzystywan w Normach Mi dzynarodowych z rodziny CALM. S owa kluczowe: inteligentne systemy transportowe, czno bezprzewodowa, dost p bezprzewodowy dla pojazdów. COMMUNICATIONS ACESS IN LAND MOBILES ENVIRONMENT OF INTELLIGENT TRANSPORT SYSEMS Abstract: The idea of communication packed platform according to new International Standard ISO 21217 which was prepared by Technical Committee ISO/TC 204, Intelligent transport systems is presented. This standard is part of a family of standards based on the communications access for land mobiles CALM (Communications Acess For Land Mobiles) concept. These International Standards specify a common architecture, network protocols and communication interface definitions for wired and wireless communications using various access technologies including cellular 2nd generation, cellular 3rd generation, satellite, infra-red, 5 GHz micro-wave, 60 GHz millimeter-wave and mobile wireless broadband. This International Standard describes the common architectural framework around which CALM-compliant communication ITS stations (ITS-Ss) are installed, and provides the architectural reference for use by the CALM family of International Standards. Keywords: intelligent transport systems, wireless communications, communications access for land mobiles 1 Wydzia Transportu, Politechnika Warszawska, Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, e-mail: [email protected] 220 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Grzegorz Sabak1 CELL-ID BASED VEHICLE LOCATION ACURRACY – FIELD TESTS REPORT Abstract: Monitoring of vehicle position and movement via positioning of communication devices inside those vehicles is one of many options to obtain data on stream of vehicles. This paper presents the results of accuracy analysis for the vehicle positioning within GSM network, via method based on cell identifier (Cell-Id location). The analysis takes different types of roads, such as: highways, motorways, trunk roads, voivodeship roads, large urban areas and smaller towns, into consideration. Data for the analysis has been collected during test drives. Cellular network of one of the leading mobile network operators in Poland has been used Keywords: vehicle telematics, cell-id location, floating car data, floating cellular data, intelligent transportation systems DOK ADNOU3 LOKALIZACJI POJAZDÓW METOD< CELL-ID – REZULTATY POMIARÓW TESTOWYCH. Streszczenie: Monitorowanie lokalizacji pojazdów poprzez lokalizacj zainstalowanych w nich urz dze do komunikacji w sieciach telefonii komórkowej jest jedn z opcji uzyskiwania danych o strumieniu pojazdów. W artykule przedstawione zosta y wyniki analizy dok adno ci lokalizacji pojazdów w sieci GSM za pomoc metody opartej o identyfikator komórki obs uguj cej komunikacj z urz dzeniem (stacj mobiln ). Analiza uwzgl dnia podzia dróg i obszarów na typy takie jak: autostrady, drogi krajowe i ekspresowe, drogi wojewódzkie, obszary du ych miast i miast powiatowych. Dane do analizy zosta y zebrane podczas przejazdów testowych z wykorzystaniem stacji mobilnych dzia aj cych w sieci jednego z wiod cych operatorów sieci komórkowej w Polsce S owa kluczowe: telematyka transportu, dane strumienia pojazdów, dok adno lokalizacji cell-id, inteligentne systemy informacyjne 1 Wojskowa Akademia Techniczna, ul Kaliskiego 2, 00-950 Warszawa, (e-mail: [email protected]) 221 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Henryk Salmonowicz 1 MORSKIE SYSTEMY TRANSPORTOWE POCZ Streszczenie: Artyku dotyczy kszta towania si , funkcjonowania i przemian morskich systemów transportowych. Wskazuje na rol transportu morskiego w obs udze handlu wiatowego, analizuje flot transportow w obs udze wiatowego handlu morskiego, omawia morskie systemy transportowe. S owa kluczowe: obs uga transportowa handlu wiatowego, handel morski, flota transportowa, morskie systemy transportowe MARINE TRANSPORTATION SYSTEM BEGINNING OF THE XXI CENTURY Abstract: The article concerns the formation, operation and transformation of marine transport systems. Points to the role of maritime transport in the service of world trade, examines the transport fleet to use the global maritime trade, discusses marine transport systems. Keywords: Transport services in world trade, maritime trade, transport fleet, marine transport systems 1 Prof. dr hab. Adres autora: Akademia Morska w Szczecinie, Wydzia In ynieryjno-Ekonomiczny Transportu, ul. H. Pobo nego 11, 71-507 Szczecin. Adres e-mail: [email protected] 222 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Antoni Saulewicz 1 Piotr Tomczuk 2 WIDOCZNOU3 DLA OPERATORA PODNOUNIKOWEGO WÓZKA JEZDNIOWEGO PRZY PRZEWOaENIU ADUNKU O RÓaNEJ WYSOKOUCI Streszczenie: Przedstawiono wyniki badania widoczno ci otoczenia przez operatorów okre lonych podno nikowych wózków jezdniowych czo owych z adunkami o wysoko ci 1 m, 1,1 m oraz 1,2 m. Podano wyniki okre lania ilo ciowej zale no ci mi dzy d ugo ci strefy martwej, wynikaj cej z wysoko ci przewo onego adunku, a wielko ci wychylenia poprzecznego g owy operatora wózka. Podano metod dok adn i uproszczon okre lania akceptowalnej widoczno ci przez operatora podno nikowego wózka jezdniowego w postaci wymiarów strefy martwej zale nej od wysoko ci adunku. S owa kluczowe: podno nikowe wózki jezdniowe czo owe, widoczno otoczenia przez operatora, bezpiecze stwo VISIBILITY FOR THE OPERATOR OF THE FORKLIFT TRUCK WHEN TRANSPORTING DIFFERENT HEIGHT LOADS Abstract: The paper presents the results of the study on visibility for the operators of specified forklift trucks with loads of 1 m, 1,1 m and 1,2 m in height. It presents the results of investigation of quantitative dependence of the quantity of transversal movement of the forklift truck operator’s head on the length of the shadow area relative to the load height. The paper also describes the accurate and simplified method for determining the acceptable visibility for the forklift truck operator in terms of the dimensions of the shadow area relative to the load height. Keywords: forklift trucks, visibility for the operator, safety 1 Centralny Instytut Ochrony Pracy – Pa stwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa, [email protected] 2 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 223 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu René Schönemann1 INTEGRATING RAILWAY SERVICES INTO THE SUPPLY CHAIN AT THE LAST MILE OF THE TRANSSHIPMENT INTERFACE SEAPORT-RAIL Abstract: The paper considers the transhipment process between sea ships and railways as a critical hinge where goods are moved from one transport mode to another one. By linking them, a transport chain is created. During research it has been found out that processes between the intermediaries of the transport chain seaport–rail are not well organised and adjusted. A low level of communication between the intermediaries (ports, freight forwarders, railway transport companies, etc.) leads to conflicts and insecurities in rail freight transport. Additional time buffers which are planned by railway companies and freight forwarders due to those insecurities in the transport flow make it slow and untimely. That makes it difficult for the intermediaries to plan own activities in an optimal way. The untimely trains and the non-adjusted railway transhipment works in ports, makes the transport processes longer than they need to be. With a better integration of the operational processes the transport chain shall be better adjusted. In this paper the actors as well as the processes at the interface seaport-rail have been identified and characterised. The interrelations between single transhipment processes have been examined but also the way how they are integrated in transport chains. In a first research a sample of observed 50 freight trains has been chosen to evaluate the integration of rail freight services in transport chains. For the trains, their involvement in certain processes within a seaport’s rail yard has been quantified. It was possible to distinguish between their involvement in productive and non-productive processes and thus have been identified. The results of the field research lead to the development of an information flow model which is aimed to reduce buffer time by enabling a better communication between the intermediaries of the transport chain. Approaches for further research to link the partial works of single intermediaries in an organisational and applied way are presented. With it, the insecurities during the transhipment within rail freight yards in seaport shall be reduced. Thus, additional time buffers can be minimised and the ship–to–rail transhipment flow becomes smoother. Keywords: supply chain, integration, railways, rail freight, rail cargo, seaport, terminal 1 Berlin Institute of Technology, Chair of Track and Railway Operations SG 18, Salzufer 17-19, D-10587 Berlin [email protected] 224 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Dmitry Shvalov 1 GENERATION OF SIGNALLING’S FAILURE CLASSIFIERS FOR TECHNICAL DIAGNOSIS AND MONITORING SYSTEMS Abstract: A problem definition of generation of replenished failure classifiers by the means of identification and definition of unknown conditions is described. Keywords: technical diagnosis and monitoring system; decision-making model; replenished knowledgebase; failure classifier. In modern technical diagnosis and monitoring systems (TDMS) it is necessary to use decision-making models (DMM) based on integration of determinate and intelligent methods. Indispensable requirements to these DMM are: possibility of adaptation to time- dependent technological process flow and environment parameters; possibility of integration of expert knowledge about controlled processes. DMM includes knowledgebase (KB) containing decision rules, time-dependent databases (TDDB) containing real-time and statistical information about controlled object’s data, non- time-dependent database (NTDDB) containing constant information about these data. Being a part of KB decision rules use failure classifiers (FC). FC for each of specific objects is formed by results of expert (expert group) simulation. In the course of the simulation changes of controlled parameters under the influence of the following destabilizing factors (DF) are considered: environment (weathering); shock, vibration and all the actions; aging, wear and tear processes; electrical actions; human unauthorized intervention. Not only single, but also combined effects of various DF are considered in the course of the simulation for generation of a complete FC. This problem is unrealizable as a set of probable combinations of DF-data is infinite. For the purpose of cancellation of DF-data set expert knowledge are used: 1) experts transform turned out infinite numerical value set into linguistic value set; 2) experts consider only the most probable, in their opinion, combinations and values of DF – the known because of experience. Thus generated FC is incomplete a priori. Therefore FC have to be replenished by the means of identification and definition of unknown condition and addition it to the FC. DMM have to be adaptive and self-learning to give an opportunity to integrate new knowledge into primary KB. As result the KB will become time-dependent. This will make it possible to solve such problems as multicriterion and multivariance, temporal constraints for decision-making, incomplete primary information, human factors influence et al. 1 Rostov State Transport University, Pl.Polka Narodnogo Opolcheniya 2, Rostov-Don, Russia 225 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Miros aw Siergiejczyk 1 METODA OCENY EFEKTYWNOUCI EKSPLOATACYJNEJ SYSTEMÓW TELEMATYKI TRANSPORTU Streszczenie: W referacie przestawiono metod oceny efektywno ci eksploatacyjnej systemów telematyki transportu. W celu uzyskania w miar ogólnej oceny dzia ania systemów telematyki transportu, jako metod oceny przyj to analiz wielostanowego procesu eksploatacji. Nast pnie opracowano model procesu eksploatacji sytemu telematyki. Problemem o podstawowym znaczeniu w badaniach efektywno ci jest wyznaczanie cz stkowych miar efektywno ci. Wykorzystuj c charakterystyki procesu eksploatacji opracowano model efektywno ci eksploatacyjnej systemu telematyki i przedstawiono miary jej oceny. S owa kluczowe: telematyka transportu, metoda, modelowanie, efektywno eksploatacyjna, proces eksploatacji METHOD OF ESTIMATION OF THE EXPLOITATION EFFECTIVENESS OF TRANSPORT SYSTEMS TELEMATICS Abstract: The article presents exploitation effectiveness assessment method for transport systems telematics has been presented. In order to obtain a reasonably general assessment of transport systems telematics operation, the multi-state exploitation process analysis has been adopted as an assessment method. Then the model of exploitation process for telematics system has been developed. Determination of fragmentary effectiveness measurements is the issue of pivotal importance in effectiveness research studies. The telematics system exploitation effectiveness model has been prepared, using the exploitation process characteristics, and its assessment measurements have been presented. Keywords: transport telematics, method, modeling, exploitation effectiveness, exploitation process 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Zak ad Telekomunikacji w Transporcie, ul. Koszykowa 75 00-662 Warszawa, e-mail: [email protected] 226 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Miros aw Siergiejczyk 1 Stanis aw Gago 2 ZAGADNIENIA OCENY JAKOUCI US UG TELEMATYCZNYCH W TRANSPORCIE KOLEJOWYM Streszczenie: W referacie przeanalizowano warunki, w jakich funkcjonuje system telematyki ze szczególnym uwzgl dnieniem licznych zagro e dla struktury fizycznej systemów telematyki i poprawno ci realizowanych przez nich us ug. Zaproponowano modele zapewnienia jako ci dla transmisji informacji w systemach telematyki transportu. Scharakteryzowano podstawowe mechanizmy kszta towania ruchu w celu zagwarantowanie minimalnej przepustowo ci aplikacjom krytycznym z punktu widzenia dzia alno ci przedsi biorstwa. Przedstawiono metod kszta towania ruchu. Metoda ta pos u y a do opracowania koncepcji regulowania ruchu telekomunikacyjnego, powi zanego z dzia alno ci najwi kszego polskiego przewo nika kolejowego – PKP CARGO S.A. Koncepcja zosta a opracowana w taki sposób, eby zapewni priorytet danym pochodz cym od aplikacji krytycznych z punktu widzenia dzia alno ci tego przedsi biorstwa. S owa kluczowe: telematyka transportu, us ugi, jako , modele, kszta towanie ruchu ISSUES OF THE EVALUATION OF QUALITY OF TELEMATICS SERVICE IN THE RAIL TRANSPORT Abstract: The article presents an analysis has been made of conditions in which telematics system operates, with a special consideration of numerous threats for physical structure of the telematics systems and correctness of services being provided through them. Quality indices for data transmission have been proposed (using methods and ways for quality assessment in telecommunication networks) in the transport systems telematics. Than characterize basic mechanisms of telecommunication traffic shaping for guarantee minimal capacity from the point of view of activity of enterprise critical applications has been developed. It present method of telecommunication traffic shaping. This method has been of service for elaboration of concept of adjustment of telecommunication traffic shaping, concept has been processed coherent with activity of biggest polish rail carrier. Keywords: transport telematics, services, quality, models, traffic shaping,, exploitation process 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Zak ad Telekomunikacji w Transporcie, ul. Koszykowa 75 00-662 Warszawa, e-mail: [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Zak ad Telekomunikacji w Transporcie, ul. Koszykowa 75 00-662 Warszawa, e-mail: [email protected] 227 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Przemys aw Simi ski1 PROBLEMATYKA BADAK DYNAMIKI KO OWYCH POJAZDÓW SPECJALNYCH Streszczenie: Niniejszy artyku dotyczy zagadnie zwi zanych z bezpiecze stwem wojskowych pojazdów ko owych. W tre ci artyku u przeprowadzono analiz literaturow bada prowadzonych z udzia em ko owych pojazdów wojskowych. Podstaw do prowadzonych analiz s zawarte w tre ciach publikacji wyniki bada eksperymentalnych i symulacyjnych. Poruszane zagadnienia maj cis y zwi zek z bezpiecze stwem pojazdów st d te tytu artyku u. Rezultaty analizy mog by przydatne dla Si Zbrojnych i przemys u zbrojeniowego. Efekty wymierne obejmuj zwi kszenie bezpiecze stwa pojazdu i zwi zane z tym obni enie ryzyka wypadków drogowych, obni enie kosztów budowy aplikacji wojskowych pojazdów ko owych, obni enie kosztów wykonywania ewentualnych zmian w pojazdach seryjnych oraz pozyskanie dla potrzeb Wojska Polskiego optymalnych konstrukcji pod wzgl dem bezpiecze stwa S owa kluczowe: pojazdy wojskowe, badania, dynamika, bezpiecze stwo ISSUES OF SPECIAL WHEELED VEHICLES DYNAMICS RESEARCH STUDIES Abstract: This paper refers to issues related to the safety of military wheeled vehicles. The paper contents include a reference analysis of research studies conducted using military wheeled vehicles. Experimental and simulation research results, contained under this publication contents, are the basis for the performed analyses. The issues touched on here are closely related to the vehicles safety and that is reflected in the title of the paper. The analysis results may be useful for Armed Forces and the weapons manufacturing industry. Measurable effects involve increased safety of the vehicle and thus related mitigated risk of road accidents, reduced costs to build applications of military wheeled vehicles, lowered costs to make any possible changes in serial vehicles, and acquisition of optimal structural designs in terms of safety for purposes of Polish Armed Forces. Keywords: military vehicles, research and testing, dynamics, safety 1 Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej, 05-070 Sulejówek, ul. Okuniewska 1, e-mail: [email protected] 228 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Kazimierz Sitek1 DIAGNOZOWANIE UK ADÓW PODWOZIA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH – TENDENCJE ROZWOJOWE Streszczenie: Zakres diagnozowania podwozi pojazdów samochodowych obejmuje okre lenie stanu technicznego uk adów: nap dowego, jezdnego, zawieszenia, kierowniczego i hamulcowego. Podstawowe parametry charakteryzuj ce stan uk adu nap dowego mo na bada na hamowniach podwoziowych. Ocen stanu technicznego pozosta ych uk adów podwozia wykonuje si obecnie za pomoc urz dze kontrolnych wchodz cych w sk ad linii diagnostycznych. W referacie przedstawiono rodzaje, struktur i charakterystyk techniczn nowych odmian linii diagnostycznych wybranych producentów. Opisano równie zakres bada mo liwy do realizacji na tych urz dzeniach. Podano zasady usytuowania urz dze pomiarowych na stanowisku kontrolnym stacji diagnostycznej. Dokonano równie przegl du tendencji rozwojowych tych urz dze , koncentruj c si na liniach: motocyklowych, segmentowych, uniwersalnych, podwójnych, mobilnych oraz z hamowni podwoziow . Na ilustracjach podano przyk ady konkretnych rozwi za konstrukcyjnych takich linii wytwarzanych przez czo owych producentów (Giuliano, Maha, Saxon, Unimetal, WSOP, Vamag). S owa kluczowe: podwozie, linie diagnostyczne, tendencje rozwojowe. THE DIAGNOSTICS OF THE CHASSIS VEHICLES – TENDENCIES OF DEVELOPMENT Abstract: Diagnosis’s range of car’s chassis includes definition of technical condition of: driving, vehicular, suspension, steering and brake systems. Basic parameters describing condition of driving system can be examine with platform brake testers. Technical condition estimation of other chassis’ systems is currently realized with control devices which are part of diagnostic lines. Author presents types, structure and technical characteristic of new variations of diagnostic lines of selected producers. It was introduced the range of tests possible on this lines and principles of location of measurement units in the station of vehicle inspection. Author presents also examples of the control central units and inspection aparatus belong to measurement path for chassis of vehicle. The paper includes the review of development trends of this units particularly for motocycles, universal, double, segment, mobile and brake test bench. In the illustrations there were given examples of the concrete constructional solutions for the lines manufactured by leading producers (Giuliano, Maha, Saxon, Unimetal, WSOP, Vamag) Keywords: chassis, diagnostic lane, tendencies of development. 1 Wojewódzki O rodek Ruchu Drogowego w Pile, 64-920 Pi a, ul. Lotnicza 6, [email protected] 229 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Agnieszka Skala-Po`niak1 PODEJUCIE MODELOWE A RZECZYWISTOU3 – ZJAWISKO DECOUPLINGU W POLSCE Streszczenie: Do ko ca ubieg ego wieku d enie do zrównowa enia rozwoju spo eczno- gospodarczego zosta o uznane za priorytet polityki spo eczno-gospodarczej. W tym kontek cie pojawia si poj cie decouplingu, czyli zerwania zale no ci mi dzy rozwojem gospodarki i transportu. Celem podj cia bada opisanych w artykule jest wpisanie do wiadcze zwi zanych z dynamicznym rozwojem transportu w Polsce w okresie transformacji systemowej w dyskusj nad istot i metodami wdro enia koncepcji zrównowa onego rozwoju transportu, w tym ide decouplingu. Analizowany model P. Tapio nie sprawdza si w odniesieniu do pa stw takich jak Polska w okresie 1990-2007. Zestawienie stóp wzrostu PKB i wolumenu pracy przewozowej pozwala zdiagnozowa sytuacj jako sprzyjaj c couplingowi lub decouplingowi lecz nie mówi o jej warto ci z punktu widzenia rynku i spo ecze stwa. Celem polityki transportowej nie powinien by wi c decoupling, lecz zwi kszanie efektywno ci funkcjonowania transportu, wyra on ilorazem efektów (korzy ci) do nak adów (kosztów). Reasumuj c, za cel rozwojowy nale y uzna obni anie transportoch onno ci gospodarki, przy zachowaniu niemalej cego udzia u tego sektora w tworzeniu PKB. S owa kluczowe: decoupling, zrównowa ony rozwój, transport, PKB MODEL APPROACH VS. REALITY – DECOUPLING IN POLAND Abstract: By the end of last century, a focus on sustainable development became a priority of both global and regional economic policies. An idea of decoupling has emerged in this context, i.e. breaking up a dependency of economic and transportation developments. The objective for research described in the article is to make the experience from dynamic development of transportation in Poland a part of discussion on the merit and methodology for implementing the sustainable development in transportation, including the idea of decoupling. The model by P. Tapio, analysed in the article, is not applicable to countries like Poland in a period of 1990-2007. Research of growth ratios for GDP and transportation volumes allow to diagnose the situation as conducive for both coupling and decoupling but do not provide its valuation in terms of market and society. All in all, decreasing dependency of economic development on transportation while maintaining the sector’s share in generating GDP, should be the objective. Keywords: decoupling, sustainable development, transport, GDP 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75, [email protected] 230 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jacek Skorupski 1 SYMULACYJNA ANALIZA ZALEaNOUCI MI DZY POWAaNYM INCYDENTEM A WYPADKIEM W RUCHU LOTNICZYM Streszczenie: Mi dzynarodowe organizacje lotnicze nak adaj na Polsk obowi zek okre lenia tzw. dopuszczalnego poziomu ryzyka dla wypadków w ruchu lotniczym. Wyznaczenie tej wielko ci wymaga posiadania danych statystycznych o wypadkach. Te jednak w ostatnich latach nie wyst puj , albo liczno próbki jest niewystarczaj ca. W niniejszym artykule zasygnalizowano metod polegaj c na prognozowaniu liczby wypadków na podstawie posiadanych informacji o incydentach lotniczych. Metoda ta mo e by skuteczna i efektywna, gdy istnieje jaka regularna zale no mi dzy powa nym incydentem a wypadkiem lotniczym. W artykule zaproponowano sposób poszukiwania tej zale no ci przez analiz symulacyjn odpowiednich modeli powa nego incydentu oraz wypadku lotniczego. Do modelowania tych zdarze lotniczych wykorzystano sieci Petriego. S owa kluczowe: bezpiecze stwo ruchu lotniczego, zarz dzanie ruchem lotniczym, analiza ryzyka SIMULATION ANALYSIS OF RELATION BETWEEN SERIOUS INCIDENT AND ACCIDENT IN AIR TRAFFIC Abstract: International aviation organizations require Poland to define the so-called acceptable level of safety for traffic accidents. To calculate this, one requires statistical data on accidents. These, however, in recent years do not occur, or the size of the sample is insufficient. In the paper a method for predicting the number of accidents on the basis of information on air incidents is mentioned. This method can be efficient and effective if any regular relation between the air traffic accident and serious incident exists. In the paper a way to find this relation is proposed, by analyzing the relevant simulation models of serious incidents and accidents. For this purpose Petri nets were used. Keywords: traffic safety, air traffic management, risk analysis. 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, e-mail: [email protected] 231 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jaros aw Smoczek1 Janusz Szpytko2 PRZEGL Streszczenie: W artykule przeprowadzony zosta przegl d rozwi za systemów sterowania mechanizmami ruchu suwnic, których celem jest pozycjonowanie adunku oraz t umienie jego wychyle w stanach nieustalonych pracy tych urz dze . Przedstawiono zarówno wybrane znane aplikacje stosowane w praktyce przemys owej, jak równie przeprowadzono przegl d rozwi za adaptacyjnych systemów regulacji prezentowanych w literaturze naukowej. Podany zosta tak e przyk ad adaptacyjnego systemu sterowania z zastosowaniem metody lokowania biegunów, rekurencyjnego algorytmu najmniejszych kwadratów oraz neuro-rozmytego modelu dynamiki suwnicy. Przedstawiono wyniki eksperymentów przeprowadzonych na obiekcie laboratoryjnym, dwud wigarowej suwnicy pomostowej. S owa kluczowe: suwnica, sterowanie adaptacyjne CRANES CONTROL IN AUTOMATED MATERIAL HANDLING SYSTEMS – A SURVEY Abstract: The paper presents a survey of proposed in the scientific works, as well as applications implemented in industrial practice, solutions of anti-sway crane control systems. The example of an adaptive crane control system, based on indirect adaptive pole placement (IAPP) method, and realized using Recursive Least Squares (RLS) algorithm, was also presented. The proposed adaptive anti-sway crane control system was equipped in the neuro- fuzzy crane dynamic estimator of crane dynamic model parameters. The fuzzy estimator is based on Takagi-Sugeno-Kang (TSK) inference system elaborated off-line by neural network learning, and next real-time improved by RLS algorithm. The examples of experimental results achieved on the laboratory object, the overhead traveling crane, were also presented in the paper. Keywords: anti-sway crane control system 1 Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydzia In ynierii Mechanicznej i Robotyki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, [email protected] 2 Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydzia In ynierii Mechanicznej i Robotyki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, [email protected] 232 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Leszek Smolarek1 OCENA ZAGROaENIA KOLIZYJNEGO DLA NIESTRZEaONEGO PRZEJAZDU KOLEJOWEGO Streszczenie: Statystyki pokazuj , e ponad 97% wypadków na przejazdach powoduj nieostro ni kierowcy. Wed ug danych Komendy G ównej Policji w raporcie "Wypadki drogowe w Polsce w 2007 r.", w tym roku w 108 wypadkach na strze onych i niestrze onych przejazdach kolejowych zgin o 45 osób, a 127 zosta o rannych. Wa nym jest wi c opracowanie modelu pozwalaj cego oceni zagro enie na przeje dzie kolejowym na podstawie lokalnych charakterystyk strumienia pojazdów korzystaj cych z badanego przejazdu oraz intensywno ci i okresowo ci ruchu kolejowego. Poniewa najwi kszym zagro eniem dla kierowców s przejazdy kategorii C i D, dlatego nale a oby je zmodernizowa do przejazdów kategorii A lub B, Transport Szynowy - Statystyki i Analizy, © ZDG TOR Sp. z o.o.. Przedstawiony w pracy model mo e by wykorzystany do hierarchizacji przejazdów ze wzgl du na zagro enie wypadkami oraz ustalenia miejsc szczególnie niebezpiecznych celem ich szybkiej modernizacji. S owa kluczowe: model kolejkowy, proces markowa, model symulacyjny bezpiecze stwa RISK ASSESSMENT OF COLLISION AT PASSIVELY-PROTECTED RAIL CROSSINGS Abstract: Occupants of a motor vehicle that collides with a train are 40 times more likely to die, than if they had collided with another motor vehicle. More than half of all railroad mishaps occur at these unprotected crossings. While an automobile traveling 50 miles per hour requires approximately 50 feet to come to a stop, it takes a train over a mile and a half, more than 150 times longer, to stop traveling from the same rate of speed, www.ggreen.com/aop/personal-injury/railroad-crossing-litigation/. Queuing models can be used for categorization of rail crossing according their safety. The complexity of such models makes necessary to use simulation approach. While grade crossing warning signals have become more high tech and rail traffic has steadily increased, the railroads responsible for maintenance have continuously reduced their workforce, leaving the public at increased risk. Keywords: queuing models, Markov processes, simulation approach of safety model 1 Akademia Morska w Gdyni, ul. Morska 81-87, 81-225 Gdynia, [email protected] 233 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Marcin Sokó 1 ROLA I ZNACZENIE SYSTEMU WiMAX MOBILE JAKO WYSOKOWYDAJNOUCIOWEJ TECHNOLOGII TRANSMISJI DANYCH W BEZPRZEWODOWYCH SIECIACH SENSOROWYCH DO MONITOROWANIA ROZLEG YCH OBSZARÓW Streszczenie: W pracy omówiono podstawowe cechy i za o enia funkcjonalne systemu WiMAX Mobile, opartego na standardzie IEEE 802.16e Release 1.5 Rev. 2.0. Analizy dokonano w kontek cie mo liwo ci wykorzystania tego systemu do przesy ania strumieni wideo zwi zanych z monitoringiem obszarów du ych aglomeracji. Dokonano ponadto porównania parametrów technicznych systemu WiMAX Mobile z konkurencyjnymi technologiami transmisji danych takimi jak: HSPA+ oraz UMTS-LTE, które równie mog by przysz o ci wykorzystane do transmisji tego typu danych. Przeprowadzono tak e analiz wybranych aspektów bezpiecze stwa danych (w uj ciu systemowym) zwi zanych z przesy aniem danych obrazowych za po rednictwem sieci WiMAX Mobile. S owa kluczowe: HSPA, UMTS/UMTS-LTE, WiMAX Mobile, WSN THE ROLE AND IMPORTANCE OF WiMAX MOBILE SYSTEM AS A HIGH-PERFORMANCE DATA TRANSFER TECHNOLOGY IN WIRELESS SENSOR NETWORKS FOR WIDE AREA MONITORING APPLICATIONS Abstract: The study discuses basic features and functional design of WiMAX Mobile system, based on the IEEE 802.16e (Release 1.5 Rev. 2.0) standard. The analysis has been made in terms of ability to use this system to transmit video stream related to monitoring of large agglomeration areas. What is more, the study includes comparison of technical parameters of WiMAX Mobile system with competitive systems such as: HSPA+ and UMTS-LTE, which may be used for transmission of this type of data in the future. There has also been made an analysis of selected aspects of data security (in the system approach) connected with transmitting of image data by the WiMAX Mobile networks. Keywords: HSPA, UMTS/UMTS-LTE, WiMAX Mobile, WSN 1 Gdansk University of Technology, 11/12 Narutowicza Str., 80-233 Gdansk, POLAND Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics Department of Radiocommunication Systems and Networks, e-mail: [email protected] 234 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Marcin Sokó 1 Ma gorzata Gajewska 2 S awomir Gajewski 3 Andrzej Marczak 4 SECURE ACCESS CONTROL AND INFORMATION PROTECTION MECHANISMS IN RADIO SYSTEM FOR MONITORING AND ACQUISITION OF DATA FROM TRAFFIC ENFORCEMENT CAMERAS Abstract: The study presents the architecture of the Radio System for Monitoring and Acquisition of Data from Traffic Enforcement Cameras (in short: RSMAD), particularly concerning access control and protection of confidential data. RSMAD security structure will be discussed in relation to network security issues. Additionally, the paper presents the results of the work associated with the modelling of potential threats to system security. Keywords: AES, RSMAD, VPN BEZPIECZNE METODY DOST PU I MECHANIZMY OCHRONY INFORMACJI W RADIOWYM SYSTEMIE MONITOROWANIA I AKWIZYCJI DANYCH Z URZ Streszczenie: W pracy omówiono architektur Radiowego Systemu Monitorowania i Akwizycji Danych z Urz dze Fotoradarowych (w skrócie: RSMAD), ze szczególnym uwzgl dnieniem mechanizmów kontroli dost pu oraz ochrony poufnych danych. Struktura zabezpiecze systemu RSMAD omówiona zosta a g ównie w kontek cie problematyki bezpiecze stwa sieciowego. Przedstawiono ponadto wyniki prac zwi zanych z modelowaniem potencjalnych zagro e dla bezpiecze stwa systemu. S owa kluczowe: AES, RSMAD, VPN 1 Gdansk University of Technology, 11/12 Narutowicza Str., 80-233 Gdansk, POLAND, Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics, Department of Radiocommunication Systems and Networks, e-mail: [email protected] 2 Gdansk University of Technology, 11/12 Narutowicza Str., 80-233 Gdansk, POLAND, Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics, Department of Radiocommunication Systems and Networks 3 Gdansk University of Technology, 11/12 Narutowicza Str., 80-233 Gdansk, POLAND, Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics, Department of Radiocommunication Systems and Networks 4 Gdansk University of Technology, 11/12 Narutowicza Str., 80-233 Gdansk, POLAND, Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics, Department of Radiocommunication Systems and Networks 235 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jaros aw Soliwoda 1 WP YW DECYZJI KOORDYNATORA AKCJI SAR NA JEJ SKUTECZNOU3 Streszczenie: Akcje ratownicze prowadzone na morzu wymagaj szybkiego i dok adnego planowania. Pope nienie b dów lub opó nienie decyzji powoduje zmniejszenie szans uratowania rozbitków. Osob decyduj c w procesie planowania akcji SAR jest jej koordynator. W artykule s przedstawione u ywane metody oceny skuteczno ci akcji ratowniczych. Artyku zawiera równie analiz wp ywu podejmowanych przez koordynatora decyzji na skuteczno akcji SAR. S owa kluczowe: skuteczno , ratownictwo, podejmowanie decyzji INFLUENCE OF SAR MISSION COORDINATOR DECISION ON SAR ACTION EFFECTIVENESS Abstract: Sea search and rescue actions requires fast and detail planning. Akcje ratownicze prowadzone na morzu wymagaj szybkiego i dok adnego planowania. Mistakes and decision delays reduce probability of survive. The person in charge, responsible for planning process in SAR action is Sar Mission Coordinator. The methods used in SAR action efficiency estimating are described in the paper. The article contains also analysis of coordinator decisions on action efficiency. Keywords: effectiveness, rescue, decision taking 1 Akademia Morska w Gdyni, Aleja Jana Paw a II 3,81-345 Gdynia, e-mail: [email protected] 236 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Andrzej Stachlewski1 Miros aw Siergiejczyk2 PROBLEMY WSPÓ CZESNEJ TELEKOMUNIKACJI LOTNICZEJ Streszczenie: Poni sza praca streszcza wykorzystywane aktualnie sposoby przesy ania informacji na odleg o w lotnictwie cywilnym. Opisana zosta a w niej czno radiotelefoniczna, jak równie sieci czno ci sta ej: AFTN, CIDIN, OLDI, ATN. Poruszone zosta y kwestie ograniczaj ce mo liwo ci ich wykorzystania oraz potencjalne zagro enia p yn ce z zastosowania w tych sposobach telekomunikacji konkretnych rozwi za . Podany zosta przyk ad incydentu lotniczego wynik ego z komunikacji g osowej mi dzy kontrolerem a za og statku powietrznego. Po o ono równie nacisk na wymagania stawiane przez ruch lotniczy oraz podmioty bezpo rednio zaanga owane w dzia alno w tej bran y. Zwrócono uwag na rozwi zania wdra ane, jak równie trudno ci w projektowaniu i wynajdywaniu nowych technik telekomunikacji w s u bie lotniczej. S owa kluczowe: Radiotelefonia, AFTN, CIDIN, OLDI, ATN PROBLEMS OF MODERN AVIATION TELECOMMUNICATION Abstract: The following paper summarizes currently used ways of transmitting informations on a distance in civil aviation. Description covers the radiotelephony, as well as fixed telecommunication systems: AFTN, CIDIN, OLDI and ATN. It brings up issues limiting their usage and potential risks resulting from implementation of certain solutions within those ways of telecommunication. An aviation incident caused by voice communication between a controller and crew of an airplane is described. Requirements of the air traffic and subjects involved in the branch are emphasised. Difficulties in implementation, planning and inventing new technics of telecommunication in aviation are noticed. Keywords: Radiotelephony, AFTN, CIDIN, OLDI, ATN 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 237 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Andrzej Starosta1 BEZPIECZEKSTWO STATKU HANDLOWEGO W AKCJI SAR Streszczenie: W akcji SAR oprócz specjalistycznych jednostek ratowniczych mog bra równie udzia statki handlowe. Zgodnie z przepisami kapitan statku ma prawo odmówi pomocy w sytuacji, gdy bezpiecze stwo statku jest zagro one. Artyku prezentuje zagro enia, które powoduj wy czenie statku z akcji SAR. G ówny wp yw na bezpiecze stwo statku maj warunki pogodowe, a w szczególno ci kurs statku wzgl dem fali. Zaprezentowany algorytm pozwala na okre lenie zagro e na poszczególnych kursach. Dzi ki temu mo na wyliczy prawdopodobie stwo zagro enia dla danego statku na kursach poszukiwania. W celu unikni cia zagro enia zalecana jest zmiana kursu, która nie mo e by wykorzystana w czasie akcji SAR lub zmiana pr dko ci. Wp yw zmiany pr dko ci statku na prawdopodobie stwo wyst pienia zosta o zaprezentowane na przyk adzie trzech ró nych statków. S owa kluczowe: statek handlowy, bezpiecze stwo, akcja SAR MERCHANT SHIP SAFETY DURING SAR ACTION Abstract: Paper presents danger for merchant ship during SAR action in heavy weather. Algorithm based on IMO guide allow to estimate probability of danger during sailing on search pattern. Calculation of change ship speed influence on danger probability was made and presented. Keywords: Merchant ship, SAR action, safety 1 Akademia Morska w Gdyni, Wydzia Nawigacyjny, Katedra Eksploatacji Statku, [email protected] 238 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Anna Stelmach 1 Anna Kwasiborska2 ROZWÓJ KONCEPCJI SYSTEMU TRANSPORTU MA YMI SAMOLOTAMI DLA ISTNIEJ Streszczenie: Celem opracowania jest wykorzystanie istniej cych lotnisk i l dowisk dla Systemu Transportu Ma ymi Samolotami na terenie Polski. Najwa niejszym z elementów jest wybór odpowiednich lokalizacji lotnisk z sieci ju istniej cych lotnisk i l dowisk. Wybór ten musi uwzgl dnia wszystkie aspekty zwi zane z zak adaniem lotniska u ytku publicznego. Analizy przewozów pasa erskich w ostatnich latach wskazuj , e coraz wi cej osób korzysta z transportu lotniczego, zwi ksza si liczba po cze lotniczych jak i obs ugiwanych pasa erów. To ogromna szansa dla przedsi biorstw i operatorów lotniczych, ale tak e istotne wyzwanie polegaj ce na konieczno ci dostosowania infrastruktury do potencja u rynku. Warunkiem w a ciwego wykorzystania potencja u wzrostu jest ci g y rozwój infrastruktury lotniskowej oraz zwi kszanie efektywno ci wykorzystania przestrzeni powietrznej w sposób zapewniaj cy niezb dn przepustowo dla rosn cego ruchu lotniczego. S owa kluczowe: samolot, lotnisko, transport lotniczy DEVELOPMENT OF THE SMALL AIRCRAFT TRANSPORT SYSTEM CONCEPTION FOR EXISTING AERODROMES AND LANDING NETWORK IN POLAND Abstract: The purpose of this paper is to investigate possible usage of existing airports and aerodromes for Small Aircraft Transport System on territory of Poland. Most important is to select proper location of airports from the network of already existing aerodromes and landing strips. The selection must be conforming with comprehensive analysis of all aspects involved with establishing of a public airport. The analyses of passenger transport, being made in recent years, indicate that more and more people use air transport, the amount of available connections is increasing as well as the amount of passengers served. All this constitute great opportunity to firms and air traffic operators but also considerable challenge in the form of necessary adaptation of infrastructure to market demands. Indispensable condition of proper utilization of growth potential is constant development of airport infrastructure and increasing effective usage of airspace in a way, which ensures necessary capacity to intensifying air traffic. Keywords: aircraft, aerodrome, air transport 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Koszykowa 75, e-mail: [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Koszykowa 75, e-mail: [email protected] 239 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Wojciech St pie 1 Piotr Tomczuk2 Krzysztof Stypu kowski3 WIELOZADANIOWY ZDALNIE STEROWANY POJAZD POMIAROWY „TERMINUS” Streszczenie: W artykule zaprezentowano zrealizowany w ramach Grantu Rektorskiego dla Studenckich Kó Naukowych projekt zdalnie sterowanego pojazdu g sienicowego poruszaj cego si po zadanym przez operatora torze jazdy. Rejestrowane podczas przejazdu dane pomiarowe s przesy ane do komputera PC przy pomocy sieci bezprzewodowej. „Terminus” to platforma g sienicowa wyposa ona w podstawowe elementy zasilania, nap du i sterowania. Pojazd zaopatrzony jest równie w bezprzewodow kamer IP oraz ma mo liwo pod czenia urz dze peryferyjnych takich jak: miernik nat enia o wietlenia, odbiornik GPS, dalmierze ultrad wi kowe itd. Zaprezentowane rozwi zanie jest przyk adem realizacji koncepcji robota mobilnego s u cego do badania warunków rodowiskowych. Elementem steruj cym pojazdu jest p yta g ówna klasy mini-ITX oraz autorskie oprogramowanie twórców konstrukcji. W publikacji przedstawiono zastosowane podzespo y oraz opisano sposób sterowania i komunikacji z pojazdem. S owa kluczowe: pojazd pomiarowy, programowanie, telematyka, pomiar zdalny REMOTE CONTROLLED MULTI-TASK MEASUREMENT VEHICLE “TERMINUS” Abstract: The article presents a project realized within the framework of Vice Chancellor’s Grant for Students’ Science Clubs of a remote controlled tracked vehicle moving along a track given by the operator. Measurement data registered during the movement is transmitted to a PC by means of a wireless network. “Terminus” is a tracked platform equipped with basic elements of power supply, drive and steering. The vehicle is also equipped with a wireless IP camera and has the possibility of connecting peripheral devices such as a luminous intensity meter, a GPS receiver, ultrasonic range-finders, etc. The solution presented is an example of realization of a mobile robot concept for testing environmental conditions. The element responsible for steering of the vehicle is a mini-ITX motherboard as well as the software of the authors of the construction. The present publication presents the applied components and describes the method of steering and communicating with the vehicle. Keywords: measurement vehicle, programming, telematics, remote measurement 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Studenckie Ko o Naukowe Elektrotechniki w Systemach Transportowych ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 2 Wydzia Transportu Politechnika Warszawska, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 3 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 240 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Zygmunt Strzy akowski 1 ZMIANA INTENSYWNOUCI FALI POWIERZCHNIOWEJ W GRUNCIE OD URODKÓW TRANSPORTU Streszczenie: W artykule przedstawione s zagadnienia oddzia ywania zaburze rozprzestrzeniaj cych si w gruncie w tym fal parasejsmicznych (powierzchniowych) pochodz cych od rodków transportu. Dominuj c rol odgrywaj tu fale Rayleigha. Fale te napotykaj c na przeszkody powierzchniowe w formie ró nych defektów p askiej powierzchni gruntu rozpraszaj si na nich. W pracy przeprowadzono analiz parametrów technicznych ekranu i ich wp yw na warto amplitud fal przenikaj cych przez ekran. S owa kluczowe: fala powierzchniowa, drgania, równanie Lame’go CHANGE IN THE INTENSITY OF SURFACE WAVE IN THE GROUND FROM THE MEANS OF TRANSPORT Summary: [The paper covers] the issue of influence of disturbances propagating in the ground including para-seismic waves from means of transport (surface waves) in case of which Rayleigh waves are of predominant importance. Surface waves meeting obstacles such as defects of the flat surface of the ground disperse on them. The paper contain the analysis of the shield technical parameters and their influence on amplitudes value of waves that penetrate the shield. Keywords: surface wave, vibrations, the Lamé equation 1 Politechnika Radomska, Wydzia Transportu i Elektroniki, e-mail: [email protected] 241 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Tadeusz Stupak 1 Ryszard Wawruch 2 ZASADY MONITOROWANIA MORSKICH OBIEKTÓW O MA YCH PR DKOUCIACH Streszczenie: Na statku radar pozwala wykry inne obiekty i zmierzy do nich odleg o i kierunek. Na podstawie kolejnych obserwacji mo na wyznaczy ich wektor ruchu. Statki wysy aj dane o pozycji i wektorze ruchu za pomoc Systemu Automatycznej Identyfikacji w pa mie VHF. Parametry te s ma o dok adne, je eli obiekt porusza si wolno. W referacie przedstawiono wyniki bada dok adno ci ledzenia radarowego i transmitowanych przez AIS danych statku stoj cego na kotwicy. Na kotwicy statek zmienia swoje po o enie w niewielkim zakresie i dlatego wyznaczenie jego parametrów jest trudne i ma o dok adne. Wa ne jest czy statek draguje kotwic . Zgodnie z powy szym trudno jest zdecydowa na podstawie danych AIS i radaru czy statek stoi na kotwicy czy dryfuje. S owa kluczowe: transport morski, Systemu Automatycznej Identyfikacji Statków AIS, ledzenie radarowe PRINCILE OF MARITIME OBJECTS WITH SMALL SPEED MONITORING Abstract: Radar on board allow discover other objects and measurement distance and bearing to its. From succession observations officer can calculate movement vector of target. Ships sent data about her position and movement vector using Automatic Identification System in VHF band Data from these two systems has low accuracy if object’s speed is low. The results of experiments about radar tracking ship on the anchor and comparison with data received from this ship by Automatic Identification System are presented in the article. Ship on the anchor is changed her position in small area and result of it is problem with plotting ship’s position, course and speed and its low accuracy. It is important if ship drags anchor. Due to that it is difficult to decide on the base on AIS or radar data whether the ship is staying on anchor or drifting. Keywords: maritime transport, Automatic Identification System AIS, radar tracking 1 Akademia Morska w Gdyni, Al. Jana Paw a II 3, 81-345 Gdynia, E-mail: [email protected] 2 Akademia Morska w Gdyni, Al. Jana Paw a II 3, 81-345 Gdynia, E-mail: [email protected] 242 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Krzysztof Stypu kowski1 WYBRANE ZAGADNIENIA W OCENIE JAKOUCI OUWIETLENIA G ÓWNEGO PRZEDPOLA TRAMWAJU Streszczenie: W artykule przedstawiono wybrane zagadnienia w ocenie jako ci o wietlenia g ównego przedpola tramwaju. Omówiono histori rozwoju urz dze wietlnych wiate g ównych stosowanych w tramwajach. Zwrócono szczególn uwag na wymagania fotometryczne dla projektorów i reflektorów wiate g ównych tramwaju, przedstawiaj c propozycje tych wymaga . Zaproponowano ujednolicone wymagania wietlne pozwalaj ce na ocen poszczególnych rozwi za konstrukcyjnych urz dze o wietlenia g ównego tramwaju. Wymagania te sformalizowano w formie ekranów pomiarowych do bada wiate mijania, drogowych i zakr towych. W syntetycznej tabelarycznej formie podano wymagania nat enia o wietlenia dla wiate mijania, drogowych i zakr towych w punktach i strefach pomiarowych. Przedstawiono za o enia systemu automatycznej kontroli kierunku emisji wi zki wietlnej w celu do wietlenia konfliktowych stref i obszarów przedpola tramwaju. S owa kluczowe: tramwaj, o wietlenie, wymagania fotometryczne SELECTED ISSUES WITHIN THE AREA OF ASSESSMENT OF HEAD LIGHTING QUALITY OF TRAM’S FOREGROUND Abstract: The article presents selected issues within the area of assessment of head lighting quality of tram’s foreground. The history of development of lighting devices for head lights used for trams has been discussed. Particular attention has been paid to photometric requirements for projectors and reflectors of tram’s head lights, presenting proposals for these requirements. Uniform luminous requirements have been proposed allowing for assessment of particular construction solutions for devices of tram’s head lights. These requirements have been formalized in the form of measurement screens for examining low beam, main and curve lights. The required levels of luminous flux density for low beam, main and curve lights at measurement points and areas have been presented in a synthetic tabular form. The assumptions of automatic control system of light beam emission direction have been presented for additional lighting of conflict zones and areas of tram’s foreground. Keywords: tram, lighting, photometric requirements 1 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75 00-662 Warszawa, [email protected] 243 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Józef Suda1 Adam K os2 BADANIE I OCENA ZINTEGROWANEGO DETEKTORA POJAZDÓW Streszczenie: W artykule przedstawiono metod i wyniki oceny zintegrowanego detektora pojazdów. Badane urz dzenie reprezentuje najnowszy trend budowy detektorów, gdy w jednym urz dzeniu wykorzystuje si kilka metod detekcji. W badanym urz dzeniu wykorzystano: pasywn podczerwie (PIR), ultrad wi ki i elektromagnetyczne promieniowanie mikrofalowe. Celem bada by o okre lenie dok adno ci, z jak detektor pojazdów TT 298 pozyskuje dane. Ocenie poddano: dok adno zliczania pojazdów, okre lania struktury rodzajowej i dok adno pomiaru pr dko ci pojazdów. Ocenie poddano równie funkcjonalno urz dzenia, atwo gromadzenia danych i analizy wyników pomiarów. Wyniki pomiaru pr dko ci wykonywanych przez detektor by y zgodny ze wskazaniami mikrofalowego radaru referencyjnego. B d zliczania pojazdów wyniós zaledwie 0,2%. Rozpoznawanie pojazdów wg typów równie by o dok adne; szczególnie w przypadku pojazdów, których próba by a znaczna. Skuteczno klasyfikacji samochodów osobowych wynios a 99%, samochodów dostawczych 95%. S owa kluczowe: ITS, badania ruchu drogowego, urz dzenia pomiarowe, detektory pojazdów. COMBINATION VEHICLE DETECTOR EVALUATION Abstract: This article presents testing methodology of combination traffic detector and its results. Detector that was evaluated is a new approach in traffic detection. It combines multiple technologies into one unit Detector utilizes three technologies: Doppler radar, ultrasonic and passive infrared. Evaluation goal was to determine detector accuracy of data acquisition. Examined data were volume, speed and classification. Usability, ease of installation, storing and processing data were also analyzed. Field test showed that speed detection by combination detector was consistent with reference microwave detector. Vehicles counting error was only 0,2 %. Vehicles classification was also highly accurate, especially when test sample was significant. Accuracy of vehicle classification was 99% for cars and 95% for buses. Keywords: ITS, traffic detection, detection device, vehicle detector. 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 2 Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Departament Zarz dzania Ruchem, ul. elazna 59, 00-848 Warszawa, [email protected] 244 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Marek Sumi a1 WYKORZYSTANIE TECHNOLOGII RFID W PROCESIE LOKALIZACJI URODKÓW KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ Streszczenie: W artykule przedstawiono koncepcj wykorzystania technologii RFID w procesie lokalizacji rodków komunikacji miejskiej. Zdaniem autora jest ona o wiele bardziej efektywna w porównaniu z systemem GPS. W kolejnych punktach opisano typy i mo liwo ci wspó czesnych systemów RFID, przeprowadzono analiz dost pnych transponderów oraz umiejscowienie w systemie lokalizacji czytników i anten dalekiego zasi gu. W ko cowej cz ci artyku u przedstawiono wyniki bada najnowszych urz dze mog cych pos u y do lokalizacji pojazdów. S owa kluczowe: lokalizacja pojazdów, RFID, czytniki dalekiego zasi gu USE OF RFID TECHNOLOGY IN THE PROCESS OF LOCALIZATION MEANINGS OF TRANSPORT Abstract: The article presents usability RFID technology in the process of localization meanings of urban transport. In author opinion RFID is much more effective than GPS. In the following sections it was describe types and opportunities nowadays RFID systems, investigate accessible tags and location of the elements long range tags and readers. Finally, the paper presents effects of empirical tests of such devices which could be used in process of vehicles’ localization. Keywords: vehicles localization, RFID, long range readers 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75 00-662 Warszawa, [email protected] 245 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Piotr Synaszko1 Krzysztof Dragan2 Dariusz Bochenek3 Micha Sa aci ski4 WYKRYWANIE KOROZJI W STRUKTURZE STATECZNIKA PIONOWEGO SAMOLOTU MIG-29 Streszczenie: artyku przedstawia problem wykrywania korozji w nak adkach mocowania statecznika pionowego samolotu MiG-29. W celu zapewnienia dost pu do badanych powierzchni niezb dny by demonta stateczników pionowych. Autorzy przedstawili cz wyników bada , zaprezentowali podej cie do bada , oraz wysun li propozycj usprawnienia bada w przysz o ci wykluczaj c konieczno demonta u stateczników. S owa kluczowe: NDT, korozja DETECTION OF CORROSION IN THE STRUCTURE OF A VERTICAL STABILIZER OF THE MiG- 29 Abstract: The article is showing the problem of detecting the corrosion in interface of fixing an vertical stabilizer of MiG- 29. Disassembly of vertical stabilizers was necessary for providing acces to inspected surfaces. Authors described the part of results, they presented the approach of examinations, as well as they put the proposal to other technique examinations forward in the future excluding the necessity of disassembly of stabilizers Keywords: NDT, corrosion 1,2,3,4 Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych, ul. Ksi cia Boles awa 6, 01-494 Warszawa, skryt. poczt. 96 1 [email protected] 2 [email protected] 3 [email protected] 4 [email protected] 246 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Marek Szczotka1 INSTALACJA ELEMENTÓW INFRASTRUKTURY OFFSHORE Z DEDYKOWANYM UK ADEM MPHS Streszczenie: W pracy przedstawiono model uk adu przeznaczonego do instalacji offshore modu ów niezb dnych do transportu ropy i gazu z odwiertów wykonanych w dnie morskim. System jest montowany na specjalnych jednostkach p ywaj cych, wyposa onych w uk ady dynamicznego pozycjonowania. Jednym z istotniejszych elementów uk adu jest system AHC (Active Heave Compensation), który kompensuje ruchy statku spowodowane falowaniem. Zastosowano uproszczony model uk adu pneumatyczno-hydraulicznego, w po czeniu z algorytmami sterowania ruchem wci garek. adunek jest opuszczany na dno za pomoc specjalnej wci garki z systemem AHC. Zamodelowano równie dodatkowe liny prowadz ce adunek. Przedstawiono wyniki przyk adowych oblicze numerycznych, dla uk adu pracuj cego w zadanych warunkach, przy w czonym oraz wy czonym uk adzie prowadzenia modu u w trakcie instalacji. Opisywany w pracy uk ad zosta wykonany i u yty w pracach konstrukcyjnych w wymagaj cych warunkach na Morzu Pó nocnym. S owa kluczowe: MPHS (Multi-Purpose Handling System), instalacja w warunkach offshore, prace podwodne, pozycjonowanie adunku, aktywna kompensacja falowania INSTALLATION OF SUBSEA MODULES WITH A DEDICATED MULTI-PURPOSE HANDLING SYSTEM (MPHS) Abstract: A multi-purpose module handling system (MPHS) is presented in the paper. It is assembled on a special offshore construction vessel, performing various services related to subsea installations. Subsea modules lowered towards the seabed are positioned precisely thanks to application of guide wires and an AHC (Active Heave Compensation) system. An active hydraulic drive is combined with passive energy in order to save the amount of energy required. The MPHS is especially useful tool in the case of strong sea currents, when the module has to be lowered directly into a spot in the seabed. A mathematical model of the system is shortly presented as well as some simulation results. The influence of guide wires is demonstrated, by comparing the load location during a subsea lift. The system described in the article has been manufactured and applied during construction activities performed in demanding weather conditions in the North Sea. Keywords: subsea installation, module handling system, offshore equipment, guide wires, load positioning, active heave compensation 1 Akademia Techniczno-Humanistyczna, Wydzia Zarz dzania i Informatyki, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko- Bia a, E-mail: [email protected] 247 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jerzy Szkoda 1 Marcin Ul zak 2 Andrzej Wojciechowski 3 THE QUALITY MANAGEMENT SYSTEM’S PROCESS MODEL OF THE VEHICLE INSPECTION STATIONS Abstract: The article presents the methodological principles of the quality management system’s “process model” construction of the Vehicle Inspection Station, a general formula of this model and a concept of the quality assurance evaluation of the quality management system processes based on the example of vehicle inspection process. Keywords: quality management system, process model, Vehicle Inspection Station PROCESOWY MODEL SYSTEMU ZARZ Streszczenie: W artykule przedstawiono metodologiczne zasady budowy procesowego modelu systemu zarz dzania jako ci Stacji Kontroli Pojazdów, ogóln formu tego modelu oraz koncepcj oceny zapewnienia jako ci procesów systemu zarz dzania jako ci na przyk adzie procesu bada kontrolnych pojazdów. S owa kluczowe: system zarz dzania jako ci , model procesowy, Stacja Kontroli Pojazdów 1 Academy of Management, Lodz 2 Motor Transport Institute, Jagiello ska 80, 03-301 Warsaw, e-mail: [email protected] 3 Motor Transport Institute, Jagiello ska 80, 03-301 Warsaw, 248 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Piotr Szmigiel 1 Andrzej Szmigiel 2 Marek Stawowy 3 WYBRANE METODY IDENTYFIKACJI POJAZDÓW W SYSTEMIE TELEMATYKI TRANSPORTU Streszczenie: W pracy przedstawiono pokrótce podstawowe metody identyfikacji pojazdów samochodowych. Dokonano wyboru metody i opracowano koncepcj zastosowania tej metody do stworzenia systemu Automatycznej Identyfikacji, Zarz dzania i Sterowania Parkingami (nazwanego w skrócie AIZiSP). Szczególn uwag po wi cono wizyjnej metodzie wykrywania i rozpoznawania numerów na tablicach rejestracyjnych samochodów. Mówi c najogólniej, metodzie polegaj cej na komputerowej analizie obrazów uzyskanych z kamer przez systemy wizyjne. Na bazie tej metody opisano parkingi zarz dzane i sterowane automatycznie. S owa kluczowe: identyfikacja, telematyka parkingowa, sterowanie SOME METHODS FOR THE IDENTIFICATION OF VEHICLES IN TRANSPORT TELEMATICS SYSTEM Abstract: This paper summarizes the basic methods of identifying vehicles. Methods were selected and developed the concept of this method to create a system of Automatic Identification, Management and Control car parks (called in short AIZiSP). Particular attention was paid to the method of vision and identification numbers on car registration plates. Broadly speaking, the method of setting the computer analysis of images obtained by camera vision systems. On the basis of the method is described parks managed and controlled automatically. Keywords: identification, telematics parking, control 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75, student specjalno ci Telematyka Transportu, e-mail: [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75, [email protected] 3 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75, [email protected] 249 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Janusz Szpytko1 Micha Gbyl NARZ DZIE OCENY W AUCIWOUCI OPERATORA URODKA TRANSPORTU Streszczenie: Przedmiotem wypowiedzi jest narz dzie umo liwiaj ce reagowanie na zmian stanu psychofizycznego operatora rodka transportu. Istot narz dzia jest analiza obrazu widoczno ci ga ki ocznej operatora realizowana w rodowisku MatlabSimulink, w rezultacie której oceniana jest w a ciwo cz owieka wyra ona stanem jego przydatno ci do funkcji steruj cych. Aplikacja mo e by przydatna dla podniesienia bezpiecze stwa czynnego w transporcie. S owa kluczowe: operator, rodek transportu, sterowanie OPERATORS' FEATURE ASSESSMENT TOOL OF TRANSPORT DEVICE Abstract: The paper aim is an intelligent tool enable react to the psychological state of the transport device operator that is a subject of change. The tool is based on an eyeball image surface analysis with use Matlab software that results assessment of the operator useful to play control activities. The tool application in transport devices helps to increase safety on road actively. Keywords: operator, transport device, control 1 Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydzia In ynierii Mechanicznej i Robotyki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, e-mail: [email protected] 250 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Janusz Szpytko1 Pawe Hyla2 WYBRANE METODY STEROWANIA POJAZDAMI AUTOMATYCZNYMI W TERMINALACH KONTENEROWYCH Streszczenie: Przedmiotem wypowiedzi s wybrane metody budowy przestrzeni roboczej automatycznych rodków transportowych, w szczególno ci typu AGV/ ALV oraz projektowania ich trajektorii ruchu. Dokonano analizy wybranych narz dzi sztucznej inteligencji w sterowaniu pojazdami autonomicznymi. S owa kluczowe: AGV/ ALV, transport bliski, sterowanie SELECTED AUTOMATED DEVICES CONTROL METHODS IN CONTAINER TERMINALS Abstract: The paper focus attention on the selected methods helping design operation space of automated transport devices, particularly AGV/ ALV types, as well as their movement trajectory planning. Also analysis of selected so-called intelligent control tools in automated devices has been discussed base on known references. Keywords: AGV/ ALV, material-handling devices, control 1 Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydzia In ynierii Mechanicznej i Robotyki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, e-mail: [email protected] 2 Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydzia In ynierii Mechanicznej i Robotyki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, e-mail: [email protected] 251 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Andrzej Szymanek1 KONCEPCJA „TRZECH PI TER” ZARZ Streszczenie. Koncepcja „trzech pi ter” zarz dzania ryzykiem w transporcie wynika z trój- interpretacji poj cia systemu oraz z procesowego podej cia do interpretacji systemu transportu. Tytu referatu sugeruje hierarchiczno zarz dzania ryzykiem, ale nie jest to takie oczywiste i dlatego lepiej mówi o zarz dzaniu ryzykiem na trzech poziomach systemu transportowego: 1. poziomie elementów struktury systemu; 2. poziomie procesów realizuj cych cele systemu; 3. poziomie „zachowa ” systemu. W prezentowanej tutaj koncepcji ryzyko jest konstruktem „wielowymiarowym” i dotyczy wszystkich efektów negatywnych transportu (ENT-ów). Chodzi mi dzy innymi o ryzyka: utraty ycia (aspekt bezpiecze stwa), degradacji rodowiska naturalnego, powstania kongestii transportowej. S owa kluczowe: transport, zarz dzanie ryzykiem, ryzyka strukturalne, ryzyka funkcjonalne. „THREE STAGES” CONCEPTION OF RISK MANAGEMENT IN TRANSPORT Abstract: „Three stages” conception of risk management in transport comes out from triple interpretation the notion of system and from process approach to transport system interpretation. The title of the lecture suggests hierarchical risk management, but it is not so obvious and that is why is better saying about risk management at three levels of transport system: 1. level of system structure elements; 2. level of processes which realize system purposes; 3. level of system “attitude”. In presented conception risk is a “multidimensional” constructor and relates all negative transport effects (NETs). It is, among the others, about risks: life loss (safety aspect), natural environment degradation, transport congestion arising. Keywords: transport, risk management, negative transport effects. 1 Politechnika Radomska, 26-600 Radom, ul. Malczewskiego 29, E-mail: [email protected] 252 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Wac aw Szymanowski 1 STRATEGIE KONKURENCJI AKCUCHÓW DOSTAW aYWNOUCI I ICH PRZYSZ OU3 W UNII EUROPEJSKIEJ Streszczenie: W artykule przedstawiono strategi rozwoju a cuchów ywno ciowych w Polsce opart na wykorzystaniu technologii informacyjnych. Jest ni strategie przezroczysto ci stanowi ca adaptacj strategii lidera kosztowego M. Portera w warunkach dzia ania w gospodarce sieciowej. Strategi uzupe niaj c strategi przezroczysto ci stanowi strategia elastyczno ci wykorzystuj ca techniki outsourcingu dla dostosowania si zarz dzania a cuchami dostaw do przysz ych potrzeb klientów. Stanowi adaptacj strategii ró nicowania M. Portera do dzia ania w warunkach wykorzystania technologii informacyjnych. Obie te strategie s nad-rz dne do substrategii, realizowanych przez jednego z dwóch integratorów, jakimi mog by sieci handlowe, czy wielcy producenci bywno ci. Mo liwo ich realizacji b dzie dokonana za pomoc platformy ledzenia i monitorowania bywno ci. S owa kluczowe: strategie logistyczne, zarz dzanie a cuchami dostaw, ledzenie ywno ci w UE COMPETITIVE STRATEGIES FOR FUTURE FOOD CHAIN MANAGEMENT IN EUROPEAN UNION Abstract: In the paper there are presented two main strategies, that are based on M. Porter’s: leder cost and heterogenity strategies to information technology environment. First of them is Food Transparency Strategy that improved food chain effectiveness. The second one is flexibility strategy based on outsourcing technics that gives possibility to fulfill future customers needs. The Food Transparency Strategy is the main strategy and flexibility strategy is secondary strategy. Substrategies to uper strategies are strategies of the main integrators: food processing factories and network retailes. In the last part of the paper there are presented the principles of the platform Food for Life. Keywords: logistic strategies, chain management, food 1 SGGW Warszawa, e-mail [email protected] 253 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Grzegorz M. Szyma ski1 Wojciech Sawczuk2 OCENA GRUBOUCI OK ADZINY CIERNEJ TARCZOWEGO HAMULCA KOLEJOWEGO NA PODSTAWIE ANALIZY CZASOWO-WIDMOWEJ SYGNA ÓW DRGANIOWYCH Streszczenie: W artykule przedstawiono now metod oceny grubo ci ok adzin ciernych tarczowego hamulca kolejowego bazuj c na wynikach parametryzacji mapy czasowo- widmowej a(t,f) drga generowanych przez elementy sk adowe hamulca. Jako narz dzie selekcji czasowo-widmowej sygna u drganiowego zaproponowano zastosowanie metod analizy czasowo-cz stotliwo ciowej (JTFA). Zarysowano algorytm metody i zamieszczono przyk ad ilustruj cy zastosowanie u rednianej synchronicznie krótkoczasowej transformacji Fouriera (STFT) do ekstrakcji sk adowych sygna u zwi zanych z procesem hamowania. W wyniku parametryzacji mapy a(t,f), uzyskano miary sygna u wspó zmiennicze z grubo ci ok adziny hamulcowej. S owa kluczowe: wagon kolejowy, hamulec tarczowy, diagnostyka wibroakustyczna ASSESSING THICKNESS OF FRICTION PAD OF RAILWAY DISK BRAKE ON THE BASIS OF TIME-FREQUENCY ANALYSIS OF VIBRATION SIGNALS Abstract: This article presents a new method of assessing thickness of friction pads of railway disc brake based on results of parameterization of time-frequency map a(t,f) of vibrations generated by brake’s elements. Methods of time-frequency analysis (JTFA) were suggested as a tool of time-frequency selection of vibration signal. The authors described algorithm of the method and presented an example illustrating application of synchronously averaged short time Fourier transformation (STFT) for extraction of signal’s elements connected with braking process. As a result of parameterization of map a(t,f) signal parameters covariant with the thickness of disc brake were obtained. Key word: railway, car, disc brake, vibroacoustic diagnostics 1 Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu, 60-965 Pozna ul. Piotrowo 3, [email protected] 2 Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu, 60-965 Pozna ul. Piotrowo 3, [email protected] 254 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Grzegorz M. Szyma ski1 Franciszek Tomaszewski2 DIAGNOSTYCZNE ASPEKTY CZ STOTLIWOSCI DRGAK W ASNYCH WYBRANYCH ELEMENTÓW SILNIKÓW SPALINOWYCH3 Streszczenie: W artykule przedstawiono nowe podej cie do wibroakustycznej diagnostyki silnika spalinowego. Zaproponowano oszacowanie cz stotliwo ci drga w asnych wybranych elementów silnika spalinowego na podstawie testów impulsowych. Wyniki testów impulsowych zastosowano do budowy modeli dynamicznych uk adów silnika spalinowego. Modele dynamiczne uk adów silnika spalinowego mo na wykorzysta do oceny ich stanu technicznego. S owa kluczowe: silnik spalinowy, diagnostyka wibroakustyczna DIAGNOSTIC ASPECTS NATURAL FREQUENCY OF SELECTED ELEMENTS OF INTERNAL COMBUSTION Abstract: This article presents a new approach to vibroacoustic diagnostics of internal combustion engine. Selection of test points of vibration on the basis of impact tests’ results was suggested. Those results were applied to build dynamic models of systems of combustion engines. Such model was used to asses condition of the systems Keywords: internal combustion engine, diagnostic, vibroacoustic 1 Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu, 60-965 Pozna ul. Piotrowo 3, [email protected] 2 Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu, 60-965 Pozna ul. Piotrowo 3, [email protected] 3 Praca naukowa finansowana ze rodków na nauk w latach 2008-2011 jako projekt badawczy Nr N N502463034 255 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Zygmunt Szyma ski1 STEROWANIE MULTIKRYTERIALNE POJAZDU TRAKCYJNEGO Streszczenie: Rozwój transportu spalinowego stwarza zagro enie przekroczenia dopuszczalnych warto ci poziomów ha asu, drga i wibracji, oraz wska ników zwi zanych z zanieczyszczeniem rodowiska naturalnego. Wprowadzenie pojazdów z nap dem elektrycznym lub hybrydowym, powinno w znacznym stopniu ograniczy to oddzia ywanie. Optymalnym rozwi zaniem jest wprowadzenie wariantowego wyposa enia pojazdu spalinowego w dodatkowy nap d elektryczny. Stwarza to szerokie mo liwo ci zmian konstrukcyjnych pojazdów, umo liwia uzyskanie znacznych oszcz dno ci eksploatacyjnych, a tak e stwarza mo liwo ci realizacji ekologicznej eksploatacji transportu trakcyjnego. Sterowanie pojazdem hybrydowym powinno zapewnia realizacj za o onych zada przewozowych w okre lonym czasie, przy optymalnym zu yciu energii. Mo na to zrealizowa stosuj c. sterowanie multikryterialne. W referacie przedstawiono modele matematyczne pojazdu ko owego, oraz wybrane algorytmy sterowania multikryterialnego. W referacie zamieszczono przyk adowe wyniki oblicze komputerowych dla za o onych funkcji celu i priorytetów sterowania. Wyniki oblicze komputerowych zosta y zweryfikowane badaniami laboratoryjnymi. S owa kluczowe: pojazd trakcyjny, sterowanie multikryterialne, algorytm sterowania MULTICRITERIAL CONTROL SYSTEM THE TRACTION VEHICLE Abstract: Development of the petrol transportation create threat exceed of admissible values of noise, trembling and vibration levels, and also indicators concerned with dirty of natural environment. Introduction of the vehicle with electric drive system or with hybrid drive system, should in the great manner limited their interaction. An optimal solution is application of the variant equipment of the petrol vehicle in additional electric drive system. It create a lower possibility a construction changes of the vehicle, enable obtaining a considerable exploitation providence, and also create possibilities a realization an ecological exploitation of traction transportation. The control of hybrid vehicle should assure the realization of established transport-assignments in the definite time, at the optimum of energy consumption. One can this realize using. the multicriterial control system. In the report introduced a mathematical models of the wheels vehicle, and chosen algorithms of the multicriterial control system. In the report one placed example-results of computer calculations for established functions of the target and control control priorite. Results of computer calculations became verified laboratory-research. Keywords: traction vehicle, multicriterial control system, control algorithm 1 Politechnika l ska Gliwice, Gliwice, ul. Akademicka 2, e-mail: [email protected] 256 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Grzegorz Ulaski1 Micha Maciejewski2 (3 wiersze puste 12pkt) PROJEKT STEROWNIKA LOGIKI ROZMYTEJ DLA ZAWIESZENIA PÓLAKTYWNEGO SAMOCHODU (1 wiersz pusty 12 pkt.) Streszczenie: W artykule przedstawiono przyk ad wykorzystania logiki rozmytej do sterowania zawieszeniem pó aktywnym samochodu. Badania wykonano z wykorzystaniem nieliniowego modelu zawieszenia wiartki samochodu z charakterystyk rzeczywistego amortyzatora pó aktywnego z zaworem obej ciowym. Pozosta e parametry modelu by y wyznaczone dla samochodu wyposa onego w ten typ amortyzatorów i zredukowane do parametrów modelu zawieszenia wiartki samochodu. Autorzy porównali jako pracy zawiesze pasywnego, sterowanego wed ug zasady skyhook oraz sterowanego z u yciem sterownika rozmytego bazuj cego na zasadzie skyhook. Badania wykonane przez autorów pokaza y, e ta metoda daje potencja do poprawy dzia ania zawieszenia oraz znacznie bardziej szerokie mo liwo ci kszta towania strategii sterowania w porównaniu z klasyczn dwustanow strategi skyhook. S owa kluczowe: wiartkowy model zawieszenia, zawieszenie pó aktywne, sterownik logiki rozmytej (3 12 pkt.) DESIGN OF A FUZZY LOGIC CONTROLLER FOR A SEMI-ACTIVE VEHICLE SUSPENSION Abstract: This paper presents the application of fuzzy logic to control semi-active suspension. Investigations were made with a use of a non-linear quarter car suspension model with characteristics of a real semi-active shock absorber with a bypass valve. The other parameters of the model were estimated on a vehicle equipped with this type of shock absorbers and reduced to a quarter car model parameters. Authors compared a performance of three models: a passive model, a skyhook strategy controlled model, and a fuzzy logic skyhook based controlled model. The results showed that fuzzy control gives a potential for improvement of suspension operation and much greater opportunities of control strategy construction in a comparison to the classical two state skyhook control strategy. Keywords: quarter car model, semi-active suspension control, fuzzy logic controller 1 Politechnika Pozna ska, Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected] 2 Politechnika Pozna ska, Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych, ul. Piotrowo 3, 60-965 Pozna , [email protected] 257 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Wojciech Ul czka 1 Katarzyna Prill 2 Karolina Cieszy ska 3 OKREULENIE POTENCJALNYCH ZAGROaEK DLA TERMINALI LNG NA PRZYK ADZIE TERMINALA LNG W UWINOUJUCIU Streszczenie: Budowa terminala LNG w winouj ciu wymaga przeprowadzenia analizy ryzyka eksploatacyjnego tego obiektu w aspekcie terminalu, jak równie manewruj cych gazowców LNG. Jednym z elementów analizy jest oszacowanie zagro e wynikaj cych z umy lnych dzia a , w szczególno ci o charakterze terrorystycznym. W artykule okre lono potencjalne zagro enia dla terminali LNG na przyk adzie terminala LNG w winouj ciu. Podj to prób stworzenia ewentualnych scenariuszy wypadków, które mog wyst pi na terminalach LNG. S owa kluczowe: terminal, LNG, zagro enie umy lne, atak terrorystyczny, bezpiecze stwo terminali LNG, IDENTIFICATION OF POTENTIAL THREATS TO LNG TERMINALS: CASE OF THE LNG TERMINAL IN UWINOUJUCIE Abstract: the construction of LNG terminal in winouj cie requires conducting a risk analysis of exploitation in aspect of terminal itself and also maneuvering, within its borders LNG tankers. One of the analysis element is assessing potential damages arising from intended acts, specifically terrorists attacks. In this article potential threats were defined for LNG terminals, basing upon winouj cie LNG terminal. Possible scenarios of accidents, with may occurs of LNG terminals where outlined. Keywords: terminal, LNG, willful threat, terrorist attack, safety of LNG terminals, 1 Akademia Morska w Szczecinie, Wa y Chrobrego 1-2, 70-500 Szczecin, [email protected] 2 Akademia Morska w Szczecinie, Wa y Chrobrego 1-2, 70-500 Szczecin, [email protected] 3 Akademia Morska w Szczecinie, Wa y Chrobrego 1-2, 70-500 Szczecin, [email protected] 258 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Andrew Tarko1 NOWE KIERUNKI W MODELOWANIU BEZPIECZEKSTWA DROGOWEGO Z ZASTOSOWANIEM SUROGATÓW WYPADKÓW Streszczenie: Obecne modele bezpiecze stwa ruchu drogowego niewystarczaj co odzwierciedlaj zwi zek przyczynowo-skutkowy. S abo obecnych modeli ma swoje ród o w z o ono ci czynników bezpiecze stwa oraz w wysokiej agregacji i niskiej jako ci danych. Ten problem z danymi mo e by wyeliminowany, lub przynajmniej zredukowany, dzi ki bezprecedensowemu rozwojowi technologii pomiaru i zbieraniu danych z zastosowaniem techniki naturalnego zachowania kierowców. Niestety, obecna metodologia modelowania bezpiecze stwa ruchu drogowego nie jest adekwatna do nowych danych. Nowe podej cie do modelowania bezpiecze stwa drogowego zaproponowane w referacie integruje istniej ce rodzaje modeli bezpiecze stwa i zachowania w potoku ruchu. G ówne ulepszenie modelowania polega na odpowiedniej reprezentacji procesu powstawania wypadku poprzez uwzgl dnienie wydarze poprzedzaj cych wypadek. Referat opisuje model oparty na rozk adzie Pareto do estymowania prawdopodobie stwa wypadku w warunkach zaistnienia zdarzenia poprzedzaj cego. Ten model jest zilustrowany prostym przyk adem wypadni cia z drogi. S owa kluczowe: modele bezpiecze stwa, zwi zek przyczynowo-skutkowy, model Pareto, surogat wypadku NEW DIRECTIONS IN MODELING SAFETY WITH APPLICATION OF CRASH SURROGATE EVENTS Abstract: The existing safety models poorly represent crash causality. The source of this deficiency in the current safety models lies in the intrinsic complexity of safety factors and in the strong aggregation and poor quality of data. The data issue could improve thanks to the unprecedented progress in sensing technologies and the invention of the naturalistic driving method of data collection. The mainstream safety modeling is not capable of handling the new type of data though. A new modeling paradigm is proposed in this paper that integrates several types of safety and traffic flow models. The primary improvement comes from a more adequate representation of the crash occurrence process by incorporating crash precursor events in the modeling framework. A Pareto-based estimating of the likelihood of collision given a precursor event is described and illustrated with a simple example of road departures. Keywords: safety models, crash causality, Pareto model, surrogate events 1 Purdue University; School of Civil Engineering; 550 Stadium Mall Drive; West Lafayette, IN 47907; USA. Email: [email protected]. 259 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Krzysztof Tomczuk1 WP YW ELEKTRYCZNEGO ZESPO U TRAKCYJNEGO (EZT) NA PRZEBIEGI NAPI 3 I PR Streszczenie: W artykule przedstawione zosta y wybrane przebiegi napi w kolejowej sieci trakcyjnej o napi ciu znamionowym 3kV. Przebiegi zarejestrowane zosta y podczas jazdy poci gu EN-57 z czoperowym uk adem nap dowym oraz podczas postoju pojazdu. Przedstawiono wp yw pobieranego pr du przez pojazd szynowy na chwilowe warto ci napi cia w kolejowej sieci zasilaj cej. Szczególn uwag zwrócono na przebiegi pr du i napi cia zasilania pojazdu podczas przejazdu pod izolatorem dziel cym odcinki zasilania. Jest to bardzo niebezpieczny moment podczas jazdy poci gu, gdy pojawiaj ce si przepi cia i udary pr du negatywnie oddzia ywaj na sie oraz na przekszta tnik pojazdu. S owa kluczowe: Kolejowa sie zasilaj ca, izolator, przepi cie, udar pr du INFLUENCE OF RAILWAY VEHICLE TO THE POWER SUPPLY NETWORK VOLTAGE Abstract: In the article, selected waveforms of the traction network voltage were introduced. The measurements were performed on train type EN-57. The nominal voltage network was 3kV and the waveforms were recorded during train operation and during stop. The influence of train power supply current to the voltage network was described in attached measurements. The tested train was equipped to DC drives with chopper currents regulators. The main aim of the article are descriptions of overvoltages and current surges during train operation at the power supplies section border, when train pantograph runs through the insulator, this is very dangerous moment of train operation. Appear overvoltages and current surges has negative influence to railway network and to train power converters. Keywords: Railway power supply network, insulator, overvoltage, current surge 1 Instytut Elektrotechniki, Zak ad Przekszta tników Mocy, 04-703 Warszawa, ul. Po arskiego 28, [email protected] 260 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Piotr Tomczuk1 BADANIA EKSPLOATACYJNE OUWIETLENIA G ÓWNEGO TRAMWAJU Streszczenie: Czynnikiem wp ywaj cym na bezpiecze stwo poruszania si pojazdu szynowego jest jako i stan o wietlenia g ównego tramwaju. Odpowiednio ukszta towana wi zka wietlna warunkuje w a ciw widzialno z miejsca motorniczego i u atwia w a ciw ocen sytuacji drogowych zwi zanych z zachowaniem si innych uczestników ruchu drogowego. W artykule zaprezentowany zosta obecny stan o wietlenia przedniego tramwajów. Przebadano projektory i reflektory wraz ze ród ami wiat a eksploatowanymi obecnie w pojazdach tramwajowych. Opisano aktualne wymagania fotometryczne oraz stan prawny dotycz cy eksploatacji o wietlenia w tramwajach. Dokonana zosta a jako ciowa analiza wykorzystywanych obecnie wi zek wietlnych wiate mijania z zastosowaniem analizatora obrazu kamery CCD do pomiaru luminancji. Opisano metod pomiaru luminancji na ekranie fotometrycznym. Zaprezentowano wyniki porównawcze pomiarów luminancji w punktach i strefach pomiarowych, na granicy wiat a i cienia. S owa kluczowe: o wietlenie g ówne tramwaju, wiat a mijania, kamera CCD, luminancja. EXPLOITATION RESEARCH OF TRAM’S HEAD LIGHTING Abstract: The factor influencing the safety of a moving track vehicle is the quality and condition of tram’s head lighting. Appropriately shaped light beam conditions correct visibility from a tram driver’s seat and makes it easier to assess properly road situations connected with behaviour of other road traffic participants. The article presents the current state of tram’s front lighting. Projectors and reflectors have been tested together with the sources of light currently exploited in tram vehicles. The present photometric requirements as well as the legal state concerning exploitation of lighting in trams have been described. Qualitative analysis has been conducted of currently used light beams of low beam lights with the use of image analyzer of CCD camera for luminance measurement. A method of luminance measurement on photometric screen has been described. Comparative results have been presented of luminance measurement in measurement points and zones on the borderline of light and shade, and on the glare line of a tram driver coming from the opposite direction. Keywords: tram’s head lighting, low beam lights, CCD camera, luminance. 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 261 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Andrzej Toru 1 Andrzej Lewi ski2 METODA LOKALIZACJI POJAZDÓW W PROCESIE STEROWANIA RUCHEM KOLEJOWYM Streszczenie: W referacie przedstawiono za o enia i ide procesu sterowania ruchem kolejowym opartego o zasad ruchomego odst pu blokowego i wykorzystuj cego, jako ród o informacji o po o eniu pojazdów kolejowych dane pochodz ce z systemów nawigacji satelitarnej. (tzw. zastosowanie „wirtualnej balisy”). Omówione zosta y równie przyk adowe, alternatywne w stosunku do obecnie eksploatowanych na sieci kolejowej zarz dzanej przez PKP Polskie Linie Kolejowe systemów stwierdzania niezaj to ci torów, metody lokalizowania pojazdów kolejowych, których ród em informacji s systemy transmisji bezprzewodowej tj. GPS, GNSS, ETCS, GSM, GSM-R. S owa kluczowe: ERTMS, GNSS, GPS, ruchomy odst p blokowy, METHOD OF TRAIN LOCALISATION ON TRAFFIC MANAGEMENT PROCESS Abstract: This paper outlines the system realization of locomotive management method actual use, based on the “fixed block section - SOB” rule and new method of train localization, based on “changeable block distance - ROB” rule, used information coming from satellite navigation systems – GNSS. Paper presents possible, alternative to nowadays used on the railway network managed by PKP Polish Railway Lines, solutions for railway vehicles localisation based on wireless transmission systems namely based on GPS, GNSS, ETCS, GSM, GSM-R. Keywords: ERTMS, GNSS, GPS, Changeable Block Distance, 1 Centrum Naukowo – Techniczne Kolejnictwa, Zak ad Sterowania Ruchem i Teleinformatyki, 04-275 Warszawa, ul. J. Ch opickiego 50, [email protected] 2 Politechnika Radomska Wydzia Transportu i Elektrotechniki, 26-600 Radom, ul. St. Malczewskiego 26, [email protected], 262 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Bart omiej Ufnalski1 Lech M. Grzesiak2 NEURONOWY ESTYMATOR STRUMIENIA MAGNETYCZNEGO MASZYNY NAP DOWEJ DLA SAMOCHODU ELEKTRYCZNEGO Streszczenie: W artykule przedstawiono metody syntezy estymatora strumienia stojana maszyny indukcyjnej wykorzystuj ce sztuczne sieci neuronowe (SSN). Wymagania dotycz ce charakterystyk regulacyjnych stawiane przed konstruktorami nap dów samochodów elektrycznych wymuszaj stosowanie algorytmów sterowania pozwalaj cych na kszta towanie odpowiedzi momentu elektromagnetycznego wytwarzanego w maszynie nap dowej. Stosowane metody regulacji FOC, DTC i DTC-SVM wykorzystuj informacje o po o eniu strumieni magnetycznych maszyny. Jednym ze sposobów estymacji tych strumieni jest budowa modelu matematycznego bazuj cego na metodach sztucznej inteligencji. Opublikowane ostatnio propozycje nowych metod tworzenia bazy sygna ów wej ciowych dla takiego aproksymatora sk oni y autorów do porównania ich skuteczno ci w odniesieniu do konkretnego uk adu sterowania. Na przyk adzie uk adu DTC-SVM porównano algorytmy wykorzystuj ce linie opó nie , filtry eksperckie oraz metod ortogonalizuj c sygna y wej ciowe SSN. S owa kluczowe: nap dy pr du przemiennego, estymacja zmiennych stanu, sztuczne sieci neuronowe, przetwarzanie sygna ów NEURAL-NETWORK-BASED MAGNETIC FLUX ESTIMATOR FOR ELECTRIC CAR DRIVE Abstract: This paper compares selected methods of flux estimation in induction motor drives. The paper focuses on artificial-neural-network-based solutions to mentioned problem. Many applications demand drive systems with high performance torque control loop. This requirement can be fulfilled with the help of flux-oriented control. Among other flux estimation methods, there are models that employ artificial neural networks (ANNs), e.g. a feed-forward neural network also known as a perceptron. New methods of creating approximation space for the perceptron have been published recently. This inspired us to test them and compare them to previously elaborated ANN-based flux estimators with signal dynamical preprocessing. A DTC-SVM drive was chosen as a benchmark system bed. Five different approaches to signal dynamical preprocessing for the perceptron were tested and compared, including tapped delay lines, expert filters and ortogonalizing filters. Keywords: variable speed AC drives, state variables estimation, ANN, signal preprocessing 1 Politechnika Warszawska, Instytut Sterowania i Elektroniki Przemys owej, [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Instytut Sterowania i Elektroniki Przemys owej, [email protected] 263 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Miros aw Walkowski 1 MODEL DYNAMIKI ZJAWISK FALOWYCH PODCZAS WTRYSKU PALIWA W UK ADZIE COMMON RAIL Streszczenie: W pracy wyprowadzono ogólne równanie do obliczania cz stotliwo ci drga iglicy. Uwzgl dniono przy tym wp yw zjawiska falowego w przewodzie i w spr ynie oraz wp yw straty amplitudy fali ci nienia w przewodzie wtryskowym na cz stotliwo drga iglicy rozpylacza. Ponadto na podstawie przyk adowego pomiaru ci nienia w komorze indykatorowej przedstawiono przebiegi zjawisk falowych we wtryskiwaczu i ich ród a w zasobniku hydraulicznym. S owa kluczowe: drgania iglicy rozpylacza, zjawiska falowe, common rail MODEL OF DYNAMIC OF WAVE PHENOMENON DURING THE FUEL INJECTION IN THE COMMON RAIL SYSTEM Abstract: In this paper has been introduced the general equation to calculate the frequency of pin vibrations. Also there has been taken under consideration wave phenomenon in the pipe and spring and the influence of loss of pressure wave amplitude in the injection pipe on the frequency of atomizer pin vibrations. Furthermore, on the basis of example pressure measurement in the indicated chamber it has been presented the course of wave phenomenon in the injector and its source in the hydraulic tank. Keywords: vibrations of atomizer pin, wave phenomenon, common rail 1 Akademia Marynarki Wojennej, Gdynia. E-mail: [email protected] 264 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Mariusz Wasiak 1 PRAKTYCZNE ASPEKTY ZASTOSOWANIA SIECIOWEJ METODY LOKALIZACJI OBIEKTÓW Streszczenie: W literaturze przedmiotu metoda sieciowa lokalizacji jest cz stokro opisywana i zalecana do stosowania, ze wzgl du na jej prostot . Jednak jak wykazano w artykule prostota metody sieciowej jest uzyskiwana poprzez uwzgl dnienie szeregu za o e upraszczaj cych, które przy obecnych mo liwo ciach obliczeniowych nie musz by brane pod uwag . Ponadto w literaturze przedmiotu rozwi zanie pocz tkowe dla metody sieciowej jest cz stokro uto samiane z rozwi zaniem optymalnym, co w niektórych przypadkach mo e prowadzi do b dnych decyzji lokalizacyjnych. Maj c na wzgl dzie niedoskona o ci opisu metody sieciowej w literaturze oraz post p w technikach numerycznych w artykule zaproponowano pewne modyfikacje metody sieciowej. S owa kluczowe: lokalizacja, metoda sieciowa, kszta towanie sieci dystrybucji PRACTICAL ASPECTS OF APPLYING NETWORK METHOD FOR LOGISTIC OBJECTS SITUATING Abstract: Literature review indicates that network method for logistic objects situation is repeatedly described and recommended because of the ease of use. However, as shown in the article simplicity of the network method is obtained by taking into account a number of simplifying assumptions that according to current computing capabilities do not need to be considered. Moreover, oftentimes the initial solution for network method presented in literature is identified with the optimal solution, which in some cases can lead to erroneous location decisions. According to imperfections of network methods gathered in literature and development in numerical techniques some modifications of network method are proposed. Keywords: localization, network method, distribution network constructing 1 Wydzia Transportu Politechniki Warszawskiej, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 265 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Ryszard Wawruch1 Tadeusz Stupak2 ZA OaENIA ALGORYTMU FUZJI DANYCH W RADAROWYM SYSTEMIE KONTROLI RUCHU MORSKIEGO Streszczenie: Rozwój na pocz tku obecnego wieku nowych technologii w radiolokacji morskiej, radarów pracuj cych na fali ci g ej z modulacj cz stotliwo ciow (FM CW), mo liwo ci prezentacji i powi kszenia wybranych cz ci radarowego sygna u wizyjnego na elektronicznej mapie nawigacyjnej (ENC) spe niaj cej standard systemu obrazowania elektronicznych map i informacji nawigacyjnych (ECDIS) i w zakresie techniki termowizyjnej, a tak e wdro enie nowych systemów automatycznej wymiany informacji w relacji statek – stacja brzegowa, stwarza nowe mo liwo ci kontroli ruchu morskiego. Referat prezentuje za o enia algorytmu fuzji danych w brzegowym systemie kontroli ruchu morskiego wyposa onym w urz dzenia radarowe pracuj ce impulsowo i FM CW, stacj brzegow uniwersalnego systemu automatycznej identyfikacji (AIS) i kamery termowizyjnej, prezentuj cego dane na monitorze ECDIS. S owa kluczowe: system kontroli ruchu statków, radar, system automatycznej identyfikacji, elektroniczna mapa nawigacyjna ASSUMPTION FOR DATA FUSION ALGORITHM IN MARITIME TRAFFIC RADAR CONTROL SYSTEM Abstract: Development of new technologies in maritime radiolocation, frequency modulated continuous wave (FM CW) radars with possibility of presentation of radar video signal on the electronic navigational chart (ENC) fulfilling standard for electronic chart display and information system (ECDIS) and zooming of its chosen part, as well as in the scope of thermo vision cameras and introducing of new systems of automatic data exchange between ships and coastal station create new possibilities for maritime traffic control. Paper presents assumption for data fusion algorithm in coastal sea traffic control system fitted with FM CW and pulse radars, shore station of the universal automatic identification system (AIS) and thermo vision camera, presenting data on ECDIS monitor. Keywords: vessel traffic control, radar, automatic identification system, electronic navigational chart 1 Akademia Morska w Gdyni, Wydzia Nawigacyjny, al. Jana Paw a II/3, 81-345 Gdynia, [email protected] 2 Akademia Morska w Gdyni, Wydzia Nawigacyjny, al. Jana Paw a II/3, 81-345 Gdynia, adres E-mail [email protected] 266 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Wojciech Wawrzy ski 1 WP YW STANDARDOWEJ POPRAWKI UWZGL DNIAJ Streszczenie: Artyku przedstawia analiz powszechnie stosowanej metody uwzgl dniania wp ywu przelewania si cieczy w zbiornikach/ adowniach zape nionych cz ciowo, na stateczno statku, w formie poprawki GM. Opisane s ograniczenia metody. Zaprezentowano porównanie warto ci rzeczywistych momentów przechylaj cych od przelania si cieczy, z warto ciami uwzgl dnionymi przez GM. Przedstawione zosta y sytuacje, gdy stosowanie poprawki GM mo e prowadzi do b dnej oceny sytuacji stateczno ciowej statku po zatopieniu wn trza kad uba. S owa kluczowe: stateczno statku, swobodne powierzchnie cieczy, stateczno awaryjna THE STANDARD FREE SURFACE GM CORRECTION INFLUENCE ON ESTIMATION OF THE SHIPS STABILITY IN DAMAGE CONDITIONS Abstract: The paper presents an analysis of a generally applied method of including the influence of fluid transfer, during the heel, in the tanks/holds that are partially filled on the ships stability in the form of the GM correction. The limitations of the GM method are described as well as a comparison of the real heeling moments caused by the fluid transfer with the values created using the GM correction is presented. The paper introduces situations in which the usage of GM method can lead to a misapprehension of the estimation of the damaged ships stability after the flooding of the inside of the hull. Keywords: ship intact stability, free surfaces correction, ship damage stability 1 Akademia Morska w Gdyni, Katedra Eksploatacji Statku, ul. Wroc awska 85A/6, 81-553 Gdynia e-mail: [email protected] 267 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Adam Weintrit1 ZA OaENIA PROJEKTOWE ZINTEGROWANEGO MOSTKA NAWIGACYJNEGO JEDNOSTEK W aEGLUDZE MORSKO-RZECZNEJ Streszczenie: Nawigacja prowadzona na ródl dowych drogach wodnych znacznie ró ni si od nawigacji prowadzonej na akwenach morskich, przybrze nych, czy portowych. Wymaga to oprócz wysokich kwalifikacji i do wiadczenia nawigatorów, tak e odpowiedniego wyposa enia mostka nawigacyjnego dla statków morskich egluj cych po tych akwenach. Mostek ten powinien sk ada si z odpowiednich urz dze i systemów zapewniaj cych nawigatorowi odpowiedni informacj o pozycji z wymagan dok adno ci . W referacie przedstawiono za o enia budowy zintegrowanego mostka nawigacyjnego dla jednostek w egludze morsko-rzecznej. Opracowanie koncepcji i wytycznych do zaprojektowania zintegrowanego mostka nawigacyjnego dla jednostek morsko-rzecznych nawiguj cych po polskich wodach ródl dowych pozwala na zwi kszenie poziomu bezpiecze stwa nawigacji na tych akwenach. S owa kluczowe: transport morski, transport ródl dowy, egluga morsko-rzeczna, nawigacja, urz dzenia nawigacyjne, zintegrowany system nawigacyjny INS, system mostka zintegrowanego IBS PROJECT ASSUMPTIONS OF INTEGRATED BRIDGE SYSTEM FOR SEA-RIVER VESSEL Abstract: Inland shipping is quite different then open sea, coastal and harbour navigation. It requires apart from high qualifications and experiencing navigators, also the appropriate equipment of the navigational bridge for sea ships sailing on these basins. This bridge should consist of appropriate devices and systems providing the navigator with the appropriate information about the position with the required accuracy. The paper presents very important problem how to project the integrated bridge system for sea-river vessel purposes. Drawing the conception and guidelines for designing the integrated navigational bridge for sea-river vessels navigating on Polish inland waterways lets the navigation for increasing the safety level on these basins. Keywords: Maritime Transport, Inland Shipping, Sea-River Shipping, Navigation, Naviga- tional Equipment, Integrated Navigational System INS, Integrated Bridge System IBS 1 Akademia Morska w Gdyni, Wydzia Nawigacyjny, Katedra Nawigacji, Al. Jana Paw a II 3, 81-345 Gdynia e-mail: [email protected] 268 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jakub Wierciak1 Danuta Jasi ska-Choroma ska2 Ksawery Szykiedans3 Karol Bagi ski4 URZ Streszczenie: Wspó cze nie mechatronika jest dominuj c koncepcj budowy ró nego rodzaju systemów technicznych. Du e szybko ci przetwarzania danych w jednostkach steruj cych urz dze mechatronicznych i wysoka dynamika ich uk adów wykonawczych umo liwiaj poszerzanie obszarów ich zastosowa . Takie zjawisko ma miejsce tak e w medycynie, w szczególno ci przy próbach zast powania utraconych funkcji ruchowych cz owieka za pomoc robotów wspomagaj cych. Autorzy pracuj nad urz dzeniem do wspomagania chodu osób z bezw adem nóg. W artykule przedstawiono strukturaln koncepcj opracowywanego urz dzenia. W jego sk ad wchodz systemy: realizacji ruchu nóg i zapewnienia bezpiecze stwa u ytkownika. Rozwa ane s tak e dodatkowe funkcje: wspomagania utrzymania równowagi i odci ania przestawianej nogi. Dla systemu wymuszania ruchu ko czyn przeprowadzono przegl d rozwi za technicznych jego poszczególnych elementów odwo uj c si do typowej struktury systemu mechatronicznego. S owa kluczowe: chód cz owieka, urz dzenia mechatroniczne, egzoszkielety ORTHOTIC ROBOT AS A MECHATRONIC SYSTEM Abstract: Mechatronics is presently the dominating concept of designing machines and devices. High speeds of data acquisition and processing achieved in microprocessor controllers used in such systems make possible to employ mechatronic devices in quite new fields. This also refers to the medical domain. Wearable robots are one of the most spectacular examples. They are person-oriented robots that can be defined as those worn by human operators, whether to supplement the function of a limb or to replace it completely. The authors have recently started with a large project aimed at development of orthotic robot for people with paresis of lower limbs. In the paper there is a functional structure of such device proposed. It consists of movement as well as safety system. Review of components of movement system recognized as a mechatronic system is added. Keywords: human gait, orthotic robots, mechatronic systems, exoskeletons 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Mechatroniki, Instytut Mikromechaniki i Fotoniki, ul. w. A. Boboli 8, 02-525 Warszawa, e-mail: [email protected] 2 Adres jw., e-mail: [email protected] 3 Adres jw., e-mail: [email protected] 4 Adres jw., e-mail: [email protected] 269 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Dariusz Wi ckowski1 Dariusz aardecki2 INFLUENCE OF FREEPLAY AND FRICTION IN STEERING SYSTEM ON DOUBLE LANE CHANGE MANOEUVRE Abstract: Sensitivity and simulation investigations of a car dynamics model with regard to freeplay (backlash in steering gear) and friction (friction with stiction in king-pins) is a subject of the paper . The studies deal with a problem of sensitivity of optimized manoeuvres (here double lane change manoeuvres). A criterion function rewers to several evaluations (precision of manoeuvre, calm steering, feeling of comfortable travel). The optimization of input steering signal (steering wheel angle) is done on a reference model with „nominal” freeplay and friction parameters. His input signal is applied to a „real” vehicle having „real” freeplay and friction parameters. The differences of output signals as well as differences between criterion function values are a subject of sensitivity analysis. For modelling and simulation of freeplay / friction effects special piecevise-linear luz(…) and tar(…) projections have been used. Keywords: vehicle dynamics, steering system, freeplay, friction, sensitivity analysis, optimization of manoeuvre, double lane change manoeuvre WP YW LUZU I TARCIA W UK ADZIE KIEROWNICZYM NA MANEWR PODWÓJNEJ ZMIANY PASA RUCHU Streszczenie.: Przedmiotem pracy s badania symulacyjne i analiza wra liwo ci modelu dynamiki samochodu z uwagi na luz (w przek adni) i tarcie (tarcie kinetyczne i statyczne w zwrotnicach). Badania ukierunkowane s na problematyk wra liwo ci i odporno ci dotycz c optymalizowanego manewru (tu podwójne zmiany pasa ruchu). Funkcja kryterialna uwzgl dnia kilka czynników (precyzj manewru, spokojne sterowanie, poczucie komfortu podró y). Optymalizacja wej ciowego sygna u steruj cego (k t obrotu kierownicy) jest wykonana na podstawie modelu referencyjnego z „nominalnymi” parametrami luzu i tarcia. Obliczony sygna wej ciowy jest zastosowany do „rzeczywistego” pojazdu maj cego „rzeczywiste” parametry luzu i tarcia. Ró nice sygna ów wyj ciowych jak równie ró nice pomi dzy warto ciami funkcji kryterialnej s przedmiotem analizy wra liwo ci. W modelowaniu i symulacji efektów luzu i tarcia wykorzystano specjalne przedzia ami liniowe odwzorowania luz(…) i tar(…). S owa kluczowe: dynamika pojazdu, uk ad kierowniczy, luz, tarcie, analiza wra liwo ci, optymalizacja manewrów drogowych, manewry podwójnej zmiany pasa ruchu 1 Automotive Industry Institute (PIMOT) 2 Military University of Technology (WAT) 270 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Pawe Wirkowski 1 ZALEaNOU3 PARAMETRÓW PRACY SILNIKA TURBINOWEGO OD ZMIANY GEOMETRII KANA U PRZEP YWOWEGO SPR aARKI OSIOWEJ Streszczenie: W artykule przedstawiono zagadnienie wp ywu zmian ustawienia regulowanych opatek kierownicy spr arki osiowej na parametry pracy spr arki oraz ca ego silnika turbinowego. Nieprawid owe funkcjonowanie systemu zmiany ustawienia regulowanych opatek spr arki osiowej silnika turbinowego mo e powodowa niestabiln prac spr arki przenoszon na konstrukcj silnika. Je eli w konstrukcji spr arki silnika turbinowego wyst puje uk ad zmiany ustawienia regulowanych opatek kierownic, maj cy za zadanie optymalne kojarzenie wspó pracy wszystkich zespo ów silnika turbinowego poprzez ci g korekt charakterystyki spr arki, to wyst puj ce zak ócenia w pracy tego uk adu b d powodowa y zmiany zakresu pracy spr arki i silnika o charakterze podobnym, jaki powoduj zmiany pr dko ci obrotowej wirnika czy te zanieczyszczone kana y mi dzy opatkowe spr arki. W artykule zaprezentowana zosta a analiza teoretyczna powy szego zjawiska oraz przedstawiono wyniki bada przeprowadzonych na obiekcie rzeczywistym. S owa kluczowe: silnik turbinowy, spr arka osiowa, nastawne opatki kierownicy RELATIONSHIP BETWEEN WORK PARAMETERS OF GAS TURBINE ENGINE AND CHANGES OF AXIAL COMPRESSOR FLOW PASSAGE GEOMETRY Abstract: The paper deals with the problem of influence of changes variable stator vanes axial compressor settings of gas turbine engine on work parameters of compressor and engine. Incorrect operation of change setting system of variable vanes could make unstable work of compressor and engine. This paper presents theoretical analysis of situation described above and results of own research done on real engine. On the base of results of experiment there were determined mathematical equations determining relationships of changes of particular engine work parameters in function of variable inlet guide stator vanes setting angle. There are presented results of the solution of mathematical equations, which describe the changes of engine work parameters values too. Keywords: gas turbine, axial compressor, variable stator vanes 1 Akademia Marynarki Wojennej, 81-103 Gdynia, ul. In . J. midowicza 69, [email protected] 271 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Bernard Wi niewski 1 OMIJANIE CYKLONÓW TROPIKALNYCH PRZEZ STATKI W aEGLUDZE OCEANICZNEJ Streszczenie: Zaprezentowano metodyk konstruowania nakresu antykolizyjnego statek - cyklon tropikalny. Opisano algorytm dzia ania programu obliczeniowego i zaprezentowano wyniki jego testowania. Wykorzystano informacje z podró y statku „Diana” i informacje z komunikatów o rzeczywistym cyklonie tropikalnym Bill przemieszczaj cym si w sierpniu 2009 r. przez Pó nocny Atlantyk. S owa kluczowe: nawigacja pogodowa, omijanie cyklonów, program obliczeniowy AVOIDANCE OF TROPICAL CYCLONE BY SHIPS ON OCEANIC ROUTES Abstract: This paper presents the methodology of constructing a collision avoidance plot ‘ship - tropical cyclone’. The computational algorithm and its testing results are presented. The tests make use of information from the voyage of the ship Diana and weather reports and forecasts on the real tropical cyclone Bill, which moved in August 2009 across the North Atlantic. Keywords: weather navigation, avoidance of cyclone, computational program 1 Instytut Nawigacji Morskiej, Wy sza Szko a Morska w Szczecinie, ul. Wa y Chrobrego 1-2, 70-500 Szczecin, e-mail: [email protected] 272 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Andrzej Wolff 1 MOaLIWOUCI OSI Streszczenie: Temperatura powierzchni ciernej hamulca w istotny sposób wp ywa na skuteczno hamowania. Artyku opisuje proces wymiany ciep a w hamulcach samochodowych. Stosuj c opracowany program metody elementów sko czonych, wyznaczono rozk ad temperatury w materiale tarczy hamulcowej lekkiego samochodu dostawczego. Jako wst pne kryterium zgodno ci stanów cieplnych hamulca w warunkach hamowania na drodze i na stanowisku rolkowym za o ono bilans energii akumulowanej w wirniku hamulca. Jako bardziej wiarygodne kryterium zgodno ci przyj to równo rednich temperatur powierzchni ciernej hamulca. Przedstawiona metoda umo liwia uzyskiwanie na stanowisku rolkowym analogicznych stanów cieplnych hamulców samochodowych, jakie wyst puj w warunkach hamowania na drodze. W oparciu o t metod mo liwe jest obliczenie czasu trwania i si y hamowania na szybkoobrotowym stanowisku rolkowym. W odró nieniu od poprzednich artyku ów autora, przedstawiono tu nowe wyniki oblicze . S owa kluczowe: hamulce samochodowe, wymiana ciep a, stan termiczny hamulców, badania diagnostyczne POSSIBILITIES TO ACHIEVE ASSUMED THERMAL STATES OF AUTOMOTIVE BRAKES DURING TESTING ON HIGH-SPEED ROLL-STAND Abstract: The temperature of a brake friction surface influences significantly the braking effectiveness. The paper describes a heat transfer process in car brakes. Using a developed program of finite element method, the temperature distribution in a disc brake material of a light truck has been calculated. As a preliminary consistency criterion of the brake thermal state in road and roll-stand braking conditions, a balance of the energy cumulated in the brake rotor has been taken into account. As the most reliable consistency criterion an equality of average temperatures of the friction surface has been assumed. The presented method allows to achieve on a roll-stand the analogical thermal states of automotive brakes, which are observed during braking in road conditions. Basing on this method, it is possible to calculate the braking time and force for a high-speed roll-stand. In contrast to the previous papers of the author, new calculation results have been presented. Keywords: automotive brakes, heat transfer, thermal state of brakes, diagnostic tests 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, [email protected] 273 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Ryszard Zadr g1 KRYTERIA DOBORU PARAMETRU DIAGNOSTYCZNEGO NA POTRZEBY DIAGNOSTYKI OKR TOWEGO SILNIKA SPALINOWEGO Streszczenie: Zmiana niektórych parametrów struktury silnika wp ywa na zmian emisji sk adników szkodliwych w spalinach. Dotyczy to przede wszystkim uszkodze nast puj cych w uk adzie wymiany adunku a tak e w uk adzie paliwowym i uk adzie do adowania silnika. W referacie przedstawiono model diagnostyczny silnika, w którym symptomami diagnostycznymi s wska niki i charakterystyki emisji gazowych sk adników spalin. Model uzupe niono wynikami badan na stanowisku jednocylindrowego silnika badawczego ZS. Badanie modelu ukazuje ró n wra liwo zmian wybranych parametrów struktury silnika na parametry diagnostyczne. S owa kluczowe: sk adniki spalin silnika, silniki okr towe, diagnostyka silników CRITERIA OF CHOOSING THE DIAGNOSTIC PARAMETER FOR THE MARINE DIESEL ENGINE DIAGNOSIS Abstract: Change of some structure parameters of engine influence on the change of toxic compounds emissions. First of all this concerns following damages in the system of load exchange and in the fuel system and supercharge system of engine as well. The paper presents the diagnostic model of engine where diagnostic symptoms are factors and characteristics of gas emissions of exhausts compounds. The model has been supplemented with test results on the test stand of single-cylinder test engine ZS. Test on the model shows different sensitivity of changes of selected structure parameters of engine on diagnostic parameters. Keywords: exhaust components of engine, vessel engines, engine diagnostic 1 Akademia Marynarki Wojennej, Katedra Si owni Okr towych, 81-127 Gdynia, ul. midowicza 69, [email protected] 274 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Pawe Zaj c1 O DOSKONALENIU PROCESÓW PRZE ADUNKU W SYSTEMACH TRANSPORTOWYCH Streszczenie: Przedstawiono podstawowe rozwi zania przestrzenne, funkcjonalne, operacyjne oraz technologiczne w zakresie obs ugiwanych towarów tak, aby na tej podstawie omówi problematyk poszukiwania nowych mo liwo ci doskonalenia procesów transportowych i magazynowych w transporcie towarów. Przedstawiono koncepcj wykorzystania do tego celu zasady zachowania nie energii, ale egzergii. Dalej omówiono krótko (z odes aniem do szczegó owych informacji wcze niejszych publikacji autora) ju stosowane wska niki oceny energetycznej poszczególnych dzia ów gospodarki narodowej stosowanych w ramach polityki Unii Europejskiej. Najbardziej popularnym wska nikiem obecnie jest ODEX. Krótko scharakteryzowano wska nik i omówiono udzia sektora transportu w nim. W dalszej cz ci referatu przedstawiono za o enia i zapis formalny nowego wska nika analogicznego do ODEX, maj cego zastosowanie w logistyce i transporcie. Omówiono model matematyczny pozwalaj cy oblicza przedmiotowy wska nik. S owa kluczowe: logistyka, egzergia, transport ABOUT TRANSHIPMENT WELL AS PROCESS IMPROVEMENT IN TRANSPORT SYSTEMS . Abstract: presents basic spatial solutions, functional, operational and technological supports for goods so that, on this basis to discuss issues to seek new opportunities to improve processes for transport and storage in the transport of goods. The concept of use for this purpose the principle of conservation of energy but not exergy. Next briefly discussed (with reference to the details of previous publications the author) have used indicators for assessing energy performance of individual sectors of national economy used in the context of European Union policy. The most popular indicator is now ODEX. Briefly characterized indicator and discussed the transport sector's share in it. In the remainder of the paper presents a formal record of assumptions and a new indicator similar to the ODEX applicable in logistics and transport. Discusses the mathematical model allows to calculate the indicator in question. Keywords: logistics, egzergy, transport 1 Politechnika Wroc awska, Wydzia Mechaniczny, 50-371 Wroc aw ul. I. Smoluchowskiego 7/9, adres E- mail: [email protected] 275 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Konrad Zakrzewski1 Andrzej Kochan2 SYMULACJA RZECZYWISTYCH ZDARZEK RUCHOWYCH NA STANOWISKU DYDAKTYCZNO – BADAWCZYM KSR „SOSNA” Streszczenie: Artyku porusza problemy zastosowania symulacji komputerowej rzeczywistych sytuacji ruchowych ruchu kolejowego. Rol jej ma by umo liwienie szkolenia u ytkowników systemów kierowania i sterowania ruchem w warunkach mo liwie zbli onych do rzeczywistych. Symulacja ruchu poci gów ma by elementem rozbudowuj cym tworzone w Zak adzie Sterowania Ruchem Wydzia u Transportu PW stanowisko dydaktyczno-badawcze kierowania i sterowania ruchem „Sosna”, a w szczególno ci wchodz cy w jego sk ad podsystem kontroli dyspozytorskiej. S owa kluczowe: stanowisko dydaktyczno-badawcze „Sosna”, centrum dyspozytorskie, symulacja, kierowanie ruchem poci gów SIMULATION OF REAL LIKE RAILWAY TRAFFIC EVENTS FOR TRAFFIC CONTROL SYSTEM OF THE DIDACTIC AND RESEARCH STATION “SOSNA” Abstract: The simulation of railway traffic control is the useful tool for the didactic and research station „Sosna”, which is created in a laboratory of Transport Faculty of Warsaw University of Technology. The station (created on the basis of the railway traffic control system ILTOR-2 produced by Siemens and interlocking system WT-UZ produced by Kontron and Transport Faculty of Warsaw University of Technology) is a tool for training students and users of the railway traffic and supervisory systems. The simulation of railway traffic makes the experiments and exercises much more real like. The application of the simulator as its software-hardware architecture and a few issues that has appeared during its creation has been described. Keywords: the didactic and research station „Sosna”, system of the railway traffic supervisory and control, simulation of the railway traffic 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Zak ad Sterowania Ruchem, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Zak ad Sterowania Ruchem, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 276 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Krzysztof Zboi ski1 Piotr Wo`nica2 WYKORZYSTANIE ZAAWANSOWANEGO MODELU DYNAMICZNEGO POJAZDU W OPTYMALIZACJI KSZTA TU KOLEJOWYCH KRZYWYCH PRZEJUCIOWYCH Streszczenie: Niniejszy artyku przedstawia autorsk koncepcj i metod poszukiwania w a ciwego kszta tu kolejowych krzywych przej ciowych. Krótki przegl d literatury stanowi t o dla tego przedstawienia. Tak w koncepcji jak i w metodzie wykorzystano zaawansowany model dynamiczny uk adu tor-pojazd, z mo liwo ci symulacji, oraz matematycznie rozumiane metody optymalizacji. W artykule przedstawiono podstawy oraz najwa niejsze szczegó y metody. Zaproponowana metoda umo liwia optymalizacj wielomianowych krzywych przej ciowych dowolnego stopnia. Informacj o metodzie rozszerzono opisem oprogramowania zbudowanego dla efektywnego kszta towania (optymalizacji) krzywych. Na koniec ca kiem obszernie przedstawiono wyniki generowane przez oprogramowanie. S owa kluczowe: optymalizacja, symulacja numeryczna, krzywe przej ciowe, dynamika pojazdów szynowych, oddzia ywania tor-pojazd THE UTILISATON OF ADVANCED VEHICLE DYNAMICAL MODEL IN OPTIMISING THE SHAPE OF RAILWAY TRANSITION CURVES Abstract: This paper describes the concept and method by present authors of searching for proper shape of transition curves. Short literature survey provide a background for this description. In the concept and method the advanced dynamical model of vehicle-track system, capable of simulation, and mathematically understood optimisation methods are exploited. Principles and the most important details of the method are represented in the paper. Polynomial transition curve of any order can be optimised with the method proposed. Information about the method is extended by description of the software built to carry out the curves formation (optimisation) effectively. At the end, results generated by this software are presented quite comprehensively. Keywords: optimisation, numerical simulation, transition curves, railway vehicle dynamics, track-vehicle interactions 1 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 2 Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, [email protected] 277 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Piotr Zdanowicz1 PROBLEMATYKA OCENY STANU AMORTYZATORÓW NA STANOWISKU EUSAMA Streszczenie: Praca dotyczy diagnozowania elementów t umi cych zastosowanych w zawieszeniu samochodu osobowego. G ównym jej celem by o zobrazowanie kilku problemów, jakie mog wyst pi podczas oceny stanu amortyzatorów zamontowanych w poje dzie. Przeanalizowano relacje pomi dzy zu yciem elementu t umi cego, a warto ci parametru diagnostycznego w jednym z testerów typu EUSAMA. Opisano zak ócaj cy wp yw tarcia suchego w zawieszeniu oraz w asno ci promieniowych pneumatyka na rezultaty bezdemonta owej kontroli amortyzatorów. Przedstawiono równie przyk adowe b dy, które mog wyst powa w informacjach podawanych przez urz dzenia diagnostyczne. S owa kluczowe: t umienie w zawieszeniu, badania amortyzatorów, metoda EUSAMA ASSESSMENT PROBLEMS DURING THE SHOCK-ABSORBERS CONDITION TESTS ON EUSAMA STAND Abstract: The paper is on the diagnosis of damping elements used in vehicle suspensions. The main purpose was description of a few problems which can exist while assessment of the vehicle mounted shock-absorbers condition. Relationship between damping elements wear and value of the diagnostic parameter in one of the EUSAMA tester was through. The interfering influence of suspension dry friction and tired wheel radial properties (stiffness and damping) on vehicle mounted shock-absorbers test results were specified. The paper presents also exemplary errors that may occur in the information provided by diagnostic equipment. Keywords: suspension damping, shock-absorbers tests, EUSAMA method 1 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu, 00-662 Warszawa ul. Koszykowa 75, [email protected] 278 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Jolanta aak 1 Roland Jachimowski 2 Ilona Jacyna 3 Micha K odawski 4 Konrad Lewczuk 5 ISTOTA FUNKCJI REALIZOWANYCH PRZEZ PODSYSTEMY KRAJOWEGO SYSTEMU LOGISTYCZNEGO Streszczenie: W artykule przedstawiono model krajowego systemu logistycznego. Okre lono funkcje, które spe nia, oraz zakresy przekszta ce strumieni materia ów i informacji, które realizuje. Przeprowadzono analiz elementów systemu logistycznego w tym jego podsystemów. Ka dy podsystem zosta scharakteryzowany pod wzgl dem zasi gu, spe nianych funkcji i wzajemnych wspó zale no ci oraz opisany za pomoc modelu. S owa kluczowe: system, systemy logistyczne, funkcje systemów logistycznych NATURE OF FUNCTIONS PERFORMED BY SUBSYSTEMS OF NATIONAL LOGISTICS SYSTEM Abstract: This paper presents a model of the national logistics system. The functions performed by system, ranges of material flows transformations and information flows transformation are defined. An analysis of the logistic system elements including its subsystems is performed. Each subsystem is characterized in terms of coverage, compliance with the logistic functions and interdependences between other elements. Subsystems models are provided. Keywords: systems, logistics systems, logistics systems functions 1 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu Warszawa 00-662 ul Koszykowa 75, [email protected] 2 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu Warszawa 00-662 ul Koszykowa 75, [email protected] 3 Studia Doktoranckie Politechnika Warszawska Wydzia Transportu Warszawa 00-662 ul Koszykowa 75 [email protected] 4 Studia Doktoranckie Politechnika Warszawska Wydzia Transportu Warszawa 00-662 ul Koszykowa 75, [email protected] 5 Politechnika Warszawska Wydzia Transportu Warszawa 00-662 ul Koszykowa 75, [email protected] 279 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Renata aochowska1 WYZNACZANIE DYNAMICZNYCH MACIERZY PODRÓaY W SIECIACH MIEJSKICH Streszczenie: Macierze podró y stanowi odzwierciedlenie popytu transportowego w uk adzie relacji przemieszczania. Mog one by wyznaczane w ró ny sposób w zale no ci od potrzeb. W artykule przedstawiono metody wyznaczania macierzy podró y ze szczególnym uwzgl dnieniem dynamicznego uj cia problemu. Klasyczne metody oparte na modelu grawitacyjnym nie sprawdzaj si w przypadku zarz dzania ruchem, gdzie konieczna jest sta a aktualizacja danych wej ciowych. W zwi zku z tym w latach 80-tych ubieg ego stulecia rozwin a si grupa metod umo liwiaj cych wyznaczenie macierzy podró y na podstawie wielko ci nat e na odcinkach sieci transportowej. Problem zdefiniowany jest, jako poszukiwanie takiej macierzy podró y, która po rozk adzie na sie transportow spowoduje wyst powanie na odcinkach sieci nat e zaobserwowanych w rzeczywisto ci. Ze wzgl du na mo liwo ci zastosowania tych metod w dynamicznym sterowaniu i zarz dzaniu ruchem w artykule podj to prób uogólnienia procesu obliczeniowego w sposób schematyczny. Uogólniony schemat mo e by podstaw opracowania koncepcji o budowie modu owej zawieraj cej szereg modeli cz stkowych. Dla usprawnienia oblicze opracowano oryginalne narz dzie informatyczne. S owa kluczowe: dynamiczne macierze podró y, rozk ad potoku ruchu na sie , sterowanie i zarz dzanie ruchem, modelowanie ruchu ESTIMATION OF DYNAMIC ORIGIN-DESTINATION MATRICES IN URBAN NETWORKS Abstract: The origin-destination matrices contain information on the demand of traffic between every zonal pairs. They may be estimating in different ways depending on needs. The methods of origin-destination matrices estimation taking dynamic features into consideration have been presented in the article. The classic methods based on gravity model turn out not to be useful in traffic management, in which regular input data updating is necessary. In this connection the methods of trip tables estimation from traffic counts may be applied in traffic management and control. For this reason the attempt of generalization of estimation process in schematic way has been taken. On the basis of the general scheme the new conception has been worked out. It consists of many elementary models. Keywords: dynamic origin-destination matrix, traffic assignment, traffic management and control, traffic modeling. 1 Politechnika l ska, Wydzia Transportu, Katedra In ynierii Ruchu, ul. Krasi skiego 8, 40-019 Katowice, [email protected] 280 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Józef aurek1 MODEL OCENY NADMIARÓW W LOTNICZYCH SYSTEMACH BEZPIECZEKSTWA Streszczenie: W artykule omówiono problemy bezpiecze stwa w systemach lotniczych ze szczególnym uwzgl dnieniem techniki. Zdefiniowano stosowane w celu poprawy bezpiecze stwa, nadmiary w konstrukcji technicznych systemów statków powietrznych. Opisano nadmiary: strukturalny, funkcjonalny, czasowy, informacyjny, parametryczny i wytrzyma o ci. Dokonano szczegó owego opisu nadmiaru funkcjonalnego w postaci grafów i przedstawiono modele analityczne poszczególnych przypadków uszkodze oraz wzajemnego uzupe niania si elementów w realizowanych funkcjach. W opisie uwzgl dniono wska niki takie jak: - prawdopodobie stwo poprawnego funkcjonowania ca ego uk adu; - prawdopodobie stwa funkcjonowania uk adu z uszkodzeniami poszczególnych elementów; - prawdopodobie stwa stanów niezdatno ci po uszkodzeniu poszczególnych elementów; - intensywno ci uszkodze elementów realizuj cych pojedyncze funkcje; - intensywno ci uszkodze elementów realizuj cych podwójne funkcje; - intensywno ci odnowy uszkodzonych elementów. S owa kluczowe: bezpiecze stwo, transport lotniczy, ryzyko zagro e EXCESS EVALUATION MODEL IN AIR SAFETY SYSTEMS Abstract: In this article there has been discussed safety problems in aviation systems. The technology has been especially taken into consideration. An excess in the structure of technical systems of aircraft, which is applied in order to improve safety, has been defined. There have been described: structural excess, functional excess, time excess, information excess, parametric excess and durability excess. A detailed description of functional excess has been performed in the form of graphs. Analytical models of individual damage cases as well as mutual complementing of elements in functions that are being accomplished have been presented. The following indications have been taken into consideration: - the probability of proper functioning of the whole system; - the probability of functioning of the system with some elements being damaged; - the probability of conditions of unfitness after some elements had been damaged; - the intensity of damage to elements performing individual functions; - the intensity of damage to elements performing dual functions; - the intensity of regeneration of damaged elements; There has been carried out an analysis of reliability and safety of the system with functional excess. Keywords: safety, air transport, hazards risk 1 Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych, Wa Miedzeszy ski 414/21, 03-994 Warszawa e-mail: [email protected] 281 MI DZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA TRANSPORT XXI WIEKU Politechnika Warszawska 21 - 24 WRZE NIA 2010, BIA OWIE A Wydzia Transportu Andrzej aurkowski 1 WYBÓR METODY PROGNOZOWANIA PRZEWOZÓW NA LINII SZYBKIEGO RUCHU Streszczenie: Przygotowanie prognozy potoków, które przemieszcza si b d poci gami Kolei Du ych Pr dko ci (KDP) w Polsce stanowi kluczowy element programu ich uruchomienia. Jest tak e jednym z podstawowych warunków, od których zale e b dzie finansowanie inwestycji, zarówno ze rodków publicznych, jak i prywatnych oraz przez instytucje finansowe. W referacie syntetycznie opisano podej cie metodyczne w zakresie prognozowania przewozów pasa erskich dla nowo budowanej infrastruktury transportowej, zgodne ze wskazaniami ekspertów EKMT. Przedstawiono krótki przegl d metod zastosowanych przez koleje francuskie i hiszpa skie w trakcie realizacji programów budowy linii szybkiego ruchu TGV oraz AVE w ich krajach, a tak e – w ostatnim okresie – przez koleje korea skie (projekt KTX). Na powy szej podstawie zaproponowano metod , która mo e zosta zastosowana dla warunków polskich oraz zilustrowano j przyk adem obliczeniowym dla relacji Warszawa – Wroc aw. Wykorzystano dane, jakie znalaz y si w opracowaniu b d cym podstaw przyj cia programu rz dowego budowy pierwszej linii KDP. Przeprowadzone obliczenia wskazuj , e metoda taka znajduje wst pnie swoje potwierdzenie praktyczne. S owa kluczowe: modelowanie podró y i prognozowanie potoków, model grawitacyjny, podstawy teoretyczne i zastosowania. FORECAST MODEL SELECTION FOR HS LINE IN POLAND Abstract: Elaboration of forecast of passenger traffic related to the High Speed Railways in Poland constitutes a key element of their introduction program. In this paper a methodic approach in the passenger traffic forecast for a new railway infrastructure in a phase of construction has been concisely described. There has been demonstrated a brief review of methods used by french and spanish railways during the TGV and AVE program realisation in their countries, and also – in the last period – by corean railways (KTX program). Basing of them, there has been suggested a method for polish conditions, which has been illustrated by a calculation example for the new planned line Warszawa – Wroc aw. Keywords: traffic, mobility, modelling transport, infrastructure capacity, gravity model 1 Centrum Naukowo – Techniczne Kolejnictwa, ul. Ch opickiego 50, 04 – 275 Warszawa [email protected] 282