Ledenblad van de Partij van de Arbeid • 11de jaargang • nr 2 • december 2014 HET GROTE INTERNATIONALE NUMMER

Voor of tegen? Vrijhandelsverdrag EU-VS

Het tijdperk van de vluchteling

Jong & oud vinden elkaar De drijfveren van Roelof van Laar

Bert Koenders over de wereld in beweging rode loper

Als vrijwilliger bij het Internati- onaal Secretariaat schrijft Minke van der Sar (26) over politieke transities in het buitenland die belangrijk zijn voor de opbouw van de democratie. Zo heeft ze geschreven over de verkiezingen Kennis en in Nepal, Turkije en Tunesië. KENNIS DELEN ervaring ‘Het is belangrijk dat we landen die een ontwikkeling doormaken delen – bijvoorbeeld na een confl ict – ondersteunen in het opzetten van duurzame bestuursstructuren die de fundamentele rechten van alle bevolkingsgroepen beschermen en garanderen. Ze vormen de basis voor stabiele vrede en sociale en economische ontwikkeling.’ Van der Sar vindt het een leuke manier om de kennis en ervaringen die ze heeft opgedaan bij het Europees Parlement en tijdens haar reizen, te kunnen delen en om de leden te informeren over wat er gaande is buiten de eigen grenzen. Vrede en veiligheid waarborg je immers niet enkel in je eigen omgeving, het moet internationaal opgelost wor- den. ‘Neem MH17. Bij zo’n grote ramp op het gebied van vrede en veiligheid vervagen de grenzen.’ REIZEN Minke houdt erg van reizen en heeft al heel wat landen op haar De Rode Loper wordt lijst kunnen afstrepen, onder uitgerold voor PvdA’ers die meer Nieuw-Zeeland, Ecuador en normaal gesproken achter een aantal in Azië. Ze geniet van de schermen werken. Deze het leren van nieuwe woorden en zinnen en het kunnen kletsen met keer rollen we de loper uit mensen uit verschillende landen. voor Minke van der Sar, ‘In Nieuw-Zeeland bleef ik altijd buitenlandreporter bij het heel lang weg als ik even naar de Internationaal Secretariaat. wc ging of een drankje ging halen. Als ik terugkwam zei mijn vrien- Tekst Nienke Izelaar Foto De Beeldredaktie din vaak: ‘En wie heb je nu weer ontmoet?’ Dan was ik voor de zoveelste keer in gesprek geraakt met een local van wie ik tips had gekregen over de beste restaurants en hot spots.’ Ook buitenlandreporter worden? Stuur een mail naar Tim Fonck voor meer informatie: [email protected]

2 rood DECEMBER 2014 inhoud

4/5 Nieuws uit de partij 5 Column 6 interview Bert Koenders 10 Leden aan het woord: de sociaaldemocratie in Europa 12 Platform vluchtelingen 14 Oud & Jong vinden elkaar 16 De wereld van het snelle geld 18 De kracht van de ombuds - teams 19 In beeld Afrikadag 20 Tweemaal opinie TTIP 22 Kirsten Meijer over buitenlands beleid 23 Campagne Provin- ciale Staten en Waterschappen 24 Humanity House 26 Profiel Roelof van Laar 28 Achtergrond Buitenlandse politiek 30 Bui- ten land quiz 31 Uitgesproken 32 Column

Kom naar het congres

Tijdens het tweedaagse PvdA- congres op zaterdag 17 en zon- dag 18 januari 2015 stellen de Vul de leden de kandidatenlijst voor enquête de Eerste Kamer vast en is de aftrap van de campagne voor de in over verkiezingen van de Provinciale Rood Staten en waterschappen. Ook bespreken we resoluties over de We roepen alle rapporten van Jan Hamming en leden op om hun Ad Melkert (meer informatie mening te geven op pvda.nl) en de voorstellen over Rood. Wat om leden meer invloed te geven (zie de vorige Rood). vindt u interessant of leuk aan ons Plaats: Evenementenlocatie De ledenblad? Is er Fabrique (Westkanaaldijk 7, iets dat u mist of Utrecht). Hou voor aanvangstij- wat er beter kan? den en het volledige programma Laat uw stem horen de agenda van pvda.nl in de en vul de vragen- gaten. Ook leest u daar hoe u lijst in op: bit.ly/ zich kunt aanmelden voor één of enqueterood voor beide dagen. Foto’s Rebke Klokke

DECEMBER 2014 rood 3 nieuws uit de partij

FOTO: PAUL HILKENS PAUL FOTO: Eerste Rood in 2015 De eerste Rood in het nieuwe jaar zal komen te vervallen ten faveure van verkiezingstijd- schriften die we gaan maken met de gewesten voor de Provinciale Statenverkiezingen van 18 maart. Deze tijdschriften worden door onze gewesten en afdelingen uitgedeeld tijdens de campagne. De eerste regu- liere Rood van 2015 verschijnt Sponsor (of doe mee met) naar verwachting eind juni. het PvdA-team tijdens Nacht van de Vluchteling Opleidingen Op donderdag 14 mei loopt een team van de hiervoor pvda.nl in de gaten. Wilt u meelo- PvdA wederom mee met de ‘Nacht van de pen met het team, meldt u zich dan aan via: in 2015 vluchteling’. Teams uit heel Nederland star- http://bit.ly/1cirqqr. ten om 12 uur ’s nachts op de Erasmusbrug in Daarnaast zijn we op zoek naar mensen die In 2015 worden er weer diverse op- Rotterdam en lopen dan 40 kilometer naar ons willen sponsoren. Ga hiervoor naar: leidingen en trainingen aangeboden het Plein in Den Haag. http://bit.ly/1w3yZ1o. Het is snel gedaan en voor en door leden. Doe bijvoor- Op de VN-criseslijst zijn Syrië, Zuid-Soedan, wijst zich vanzelf. Alvast bedankt voor uw beeld mee aan de Rosa-leergang de Centraal Afrikaanse Republiek, ebola en bijdrage! voor beginnende actieve leden, sinds deze zomer ook Irak geclassificeerd neem als wethouder deel aan de met Emergency Level 3; de hoogste classifi- Wethoudersvakschool, verbeter uw Heeft u ook nieuws vanuit uw afdeling catie voor een humanitaire crisis. Er zal voor communicatievaardigheden bij de dat interessant kan zijn voor het hele land? een van de bovengenoemde thema’s gelo- Communicatieacademie, bereidt Mail het ons dan: [email protected] pen worden. Dit wordt binnenkort bekend u voor op uw functie als statenlid gemaakt door Stichting Vluchteling, houd tijdens het Statenledentraject, verbeter het functioneren van uw afdeling bij de Afdelingsacademie of schrijft u in voor de Den Uyl- Zendtijd voor leergang als u het nieuwe politieke toptalent bent. kunstenaars Naast de reguliere opleidingen is er Kunst inspireert. Kunst verheft, kunst ook de mogelijkheid om trainin- analyseert, verbindt, zet aan het denken. gen op locatie aan te vragen. Deze Kunst brengt plezier. De PvdA draagt trainingen zijn bedoeld voor afde- de kunstsector een warm hart toe. Met lingen. Voorbeelden van trainingen veel plezier stelde de PvdA daarom zijn: debatteren, teambuilding, haar Zendtijd voor Politieke Partijen de social media, oppositiestrategie, afgelopen maanden ter beschikking aan campagne voeren en ledenacti- verschillende kunstenaars. Bekijk ze alle vering. Voor meer informatie en vier op www.pvda.nl/kunst inschrijvingen gaat u naar pvda.nl/ partij/opleidingen of stuur een mail naar [email protected].

4 rood DECEMBER 2014 van de voorzitter

Internationaal

FOTO: ROBERT LINDER ROBERT FOTO: p uitnodiging van kunstenaar Tinkebell belandde ik op een zondagmiddag in het Humanity House in Den Haag, in een sym- O posium over Fair Fashion. Het ging natuurlijk over Bangladesh, over de eerlijke prijs die mode verdient en dat mensen niet als slaven in een kledingfabriek zou- den mogen werken. We verzuchtten dat het zo mooi zou zijn als de mensen in die fabrieken een menswaardig bestaan zouden hebben, met een goed salaris waardoor Een eerlijke hun kinderen naar school kunnen. Eerlijke kleding. Het zou zo gewoon moeten zijn dat alles boodschappenlijst wat je koopt en consumeert een eerlijke prijs heeft. Een zondagmiddagje klagen op de maatschappij in het Met als minis- gaan. Fair Wear Foundation is een algemeen en de modesector in het bijzonder werd de ter voor Buitenlandse Handel en organisatie die zich inzet voor bijeenkomst gelukkig niet. Daarvoor waren er te veel lief- Ontwikkelingssamenwerking gaat verbeterde arbeidsomstandigheden hebbers van mode – ontwerpers, kunstenaars en experts de PvdA voorop in de strijd tegen in kledingfabrieken over de hele – die zochten naar oplossingen. De opvallendste die ik misstanden in de textielsector. We wereld. hoorde was dat de winkelketen verantwoordelijk moet mogen niet accepteren dat textiel- Ook dit jaar biedt FWF weer een worden gesteld voor de hele productieketen. arbeiders enorme veiligheidsrisico’s online shoppinglist waarmee u kunt Klinkt bekend? Is het ook. Dankzij en lopen om voor ons spijkerbroeken nagaan waar eerlijke kledingmerken deelname aan dit kabinet hebben wij een wet aangeno- en T-shirts te maken. Een lage prijs worden verkocht: men die de hoofdaannemers verplicht erop toe te zien mag niet ten koste van mensen http://bit.ly/15QnGhE. dat zij en onderaannemers geen misbruik maken van uitbesteding van werk door met de afdrachten van loon- heffi ngen te sjoemelen. Zo wordt iedereen in de keten verantwoordelijk. De bouwsector is daarmee voor de Sociaal beleggen modesector een goed voorbeeld. Ik weet dat sommige bedrijven er alles aan doen om mis- Oikocredit investeert in ontwikke- zodat dat geld weer verder ingezet bruik als kinderarbeid en slechte arbeidsomstandigheden lingslanden in kleine ondernemers kan worden. Totaal gaat het jaarlijks tegen te gaan, maar nog te vaak lees ik tegenoverge- (voor 80 procent vrouwen) en coö- om 801 miljoen euro aan activa en stelde berichten. Is het geen idee als ook de modeketen peraties, die geen toegang hebben 28 miljoen klanten. De resultaten als geheel verantwoordelijk wordt gesteld voor de tot andere fi nanciële dienstverle- worden zeer degelijk gemonitord. omstandigheden van mensen in de fabriek? Of de trans- ning. Voor de manier waarop deze Kortom, er gebeurt wat het sociaal- portsector, waar een Roemeense chauff eur in Hongaarse wereldwijde coöperatie dat doet, democratische hart en dito verstand dienst wordt uitgebuit met een loontje van 300 euro per werd in 2013 het predicaat Excel- wenst: mensen de mogelijkheid maand en het bedrijf daarmee oneerlijk concurreert met lent toegekend van Planet Rating bieden zich te emanciperen via de Nederlandse bedrijven? (microfi nanciering). Het gaat zowel kans op een leefbaar bestaan en via Over deze en andere vragen gaat deze editie. om sociaaleconomische prestaties een eerlijke verdeling van middelen Het thema is internationaal. Onze nieuwe als om duurzaamheidscriteria. daartoe. Oikocredit is een sociale delegatie in Brussel is inmiddels een half Siepie de Jong (oud-Tweede Kamer- aanrader voor wie wil beleggen.’ jaar uit de startblokken, we hebben lid, staatssecretaris en bestuurslid tientallen buitenlandreporters aan de van de PvdA) was vanaf december slag en we zijn met onze internationaal 2005 tot medio 2014 voorzitter van secretaris Kirsten Meijer nauw betrok- de Nederlandse steunvereniging Zorg in de buurt ken bij onze zusterpartijen in de wereld. voor Oikocredit. De Jong: ‘Ik raakte Begin januari lanceren we De PvdA is en blijft daarmee een solidaire onder de indruk van de deskundig- www.pvda.nl/zorgindebuurt. partij met internationale blik. heid en inzet van de mensen op de Daar leest u voor welke zorg de regionale en landenkantoren in Mid- Partij van de Arbeid staat, welke Hans Spekman den- en Zuid-Amerika, Afrika en veranderingen er plaatsvinden [email protected] Azië. Van de gegeven leningen wordt en welke succesvolle initiatieven dan ook een heel hoog percentage, navolging verdienen. rond de 95 procent, terugbetaald

DECEMBER 2014 rood 5 interview

!!*ƫ/%*! 1.!ƫ+)ƫ !ƫ)*ƫ %!ƫ%*ƫ '+.0!ƫ0%& ƫ.6!* ƫ,+,1(%.ƫ3/ƫ #!3+. !*Čƫ+,ƫ0!ƫ2+(#!*ċƫ .ƫ Bert KoendersČƫ !ƫ*%!13!ƫ!!./0!ƫ )*ƫ+,ƫ1%0!*(* /!ƫ'!*Čƫ $ ƫ#!!*ƫ0%& ƫ+)ƫ!.ƫ+2!.ƫ*ƫ 0!ƫ !*'!*ƫ!*ƫ)+!/0ƫ#!(%&'ƫ*ƫ $!0ƫ3!.'ċƫę!ƫ3!.!( ƫ$!!"0ƫ!!*ƫ * !.!ƫ*(%'ƫ#!'.!#!*ċĚ

Tekstƫ!.0ƫ#!ƫƫFoto’sƫ!//ƫ+/0$1)ƫ !ƫ+!.

‘Het is tijd voor VN 3.0’

6 rood DECEMBER 2014 ijd om zich rustig in te werken was Bert Koen- ders niet gegund. Direct na zijn benoeming als minister van Buitenlandse Zaken volgden ont- T moetingen met zijn Franse en Duitse collega’s. Vervolgens reisde hij mee met het staatsbezoek van de koning en koningin naar Zuid-Korea om daarna door te vliegen naar Charkov, waar hij aanwezig was bij de repatriëring van de stoffelijke resten van de slachtoffers van de vliegramp. Tussendoor voerde hij zeven maal overleg met de Tweede Kamer over een breed scala aan onderwerpen, variërend van Afghani- stan tot Europees klimaatbeleid en van de strijd tegen IS(IS) tot de ramp met de MH17. En dat is nog maar een greep uit de overvolle agenda van de kersverse minister. ‘Ik heb nog geen tijd gehad mijn werkkamer gezellig in te richten,’ zegt Koenders, die vier dagen voor zijn benoeming was teruggekeerd uit , waar hij leiding gaf aan een VN-vredesmissie. Op zijn bureau trof hij een indrukwekkende stapel dossiers aan. ‘Toen ik in 2010 vertrok uit Nederland waren de vluchtelingen- stromen zeer gering, nu zijn die het grootst sinds de Tweede Wereldoorlog. De Arabische Lente was destijds net begon- nen. Er was hoop en optimisme. Inmiddels is dat omgeslagen in geweld, wantrouwen en diepgaande kwaadaardigheid, met Tunesië als enig lichtpuntje. Het was in 2010 eveneens onmoge- lijk voor te stellen dat we zulke problemen met Rusland zouden hebben, tot aan sancties toe. De wereld heeft, kortom, in vier jaar tijd een andere aanblik gekregen. We zullen als Nederland met die toegenomen onvoorspelbaarheid rekening moeten houden. Als veilige samenleving zijn we geneigd te gemakkelijk het kwaad in de wereld te onderschatten of juist te vervallen in zwartgalligheid.’

Welk dossier had prioriteit? ‘Oekraïne, ik ben vrijwel direct afgereisd naar Charkov om te onderhandelen over de terugkeer van de Nederlandse slacht- offers en van de wrakstukken. Het is onvoorstelbaar dat er zoveel Nederlandse slachtoffers zijn gevallen bij een conflict dat zich buiten onze landsgrenzen afspeelt. Het is eens te meer een bewijs dat Nederland geen eiland is. Conflicten elders, of dat nu gaat om Syrië, Oekraïne of bijvoorbeeld Libië, worden gevoeld in Nederland. Het zijn grote problemen die vragen om een internationale aanpak. We kunnen onze veiligheid alleen garanderen in samenwerking met anderen, net zoals we alleen onze banen kunnen behouden door intensieve economische samenwerking.’

‘Als veilige samenleving zijn we geneigd te gemakkelijk het kwaad in de wereld te onderschatten’

DECEMBER 2014 rood 7 Van dat idee is lang niet iedereen doordrongen, partijen als SP en PVV zijn sterk binnenlands gericht. Met Europa, laat staan met de ‘Het is een van mijn rest van de wereld, hebben zij minder op. belangrijkste taken om een ‘Ik heb niet de indruk dat Nederland zich naar binnen keert, integendeel, er is meer aandacht voor het buitenland dan een verbinding te leggen tussen aantal jaren geleden. Het is een bekend dilemma – keer je je naar binnen en heb je slechts oog voor binnenlandse problemen, dan nationaal en internationaal’ loop je risico’s op het gebied van veiligheid en mis je kansen op werk en de verbetering van het milieu. Sta je als een kosmopoliet in het leven en negeer je de alledaagse problemen van mensen, Hij kende de weg in de ‘apenrots’, zoals het modernistische dan dreigt het gevaar dat je het contact verliest met diezelfde gebouw aan de Bezuidenhoutseweg ook wel wordt genoemd. burgers die de risico’s van technocratisering en globalisering Twee jaar was Koenders als minister voor Ontwikkelingssamen- dagelijks voelen. Als politici zijn we ervoor om de problemen van werking ingekwartierd bij Buitenlandse Zaken, tot in 2010 het burgers tot de onze te maken, hoe lastig dat soms ook is. Ik zie kabinet-Balkenende/Bos viel na de weigering van de PvdA in te het als een van mijn belangrijkste taken om een verbinding te leg- stemmen met de verlenging van de Nederlandse aanwezigheid in gen tussen nationaal en internationaal, tussen binnen en buiten. Afghanistan. Half november verdedigde Koenders in de Tweede Dat was en blijft mijn ideaal.’ Kamer met succes een nieuwe militaire missie naar Afghanistan. Het was een van zijn eerste debatten. Bestaat er zoiets als een sociaaldemocratisch buitenlandbeleid? ‘Wat de sociaaldemocratie kenmerkt is een combinatie van Bevond u zich niet in een lastig pakket? idealisme en realisme. Dat betekent: accepteren dat de wereld ‘Nee, het perspectief was volstrekt anders. Bij de nieuwe missie hard is, dat het kwaad niet te onderschatten valt. Maar dat kwaad – honderd mannen en vrouwen – gaat het om de training van het los je niet alleen op met geweld. Al zijn wij als sociaaldemocra- hogere politiekader, zodat zij beter in staat zijn de veiligheid van ten nooit pacifisten geweest, de nadruk ligt op politiek overleg. hun burgers te garanderen. Het is een belangrijke steun voor dit Afrika is in dat opzicht een belangrijke leerschool geweest. Aan land om onder een nieuwe president zelf meer verantwoordelijk- het vredesoverleg in Mali ging een lange periode vooraf waarin heid te krijgen. Gelukkig denkt een ruime meerderheid van de we stapje voor stapje aan de opbouw van een vertrouwensrelatie Tweede Kamer daar hetzelfde over.’ hebben gewerkt. Dat is lastig en tijdrovend, maar het betaalt zich op den duur uit. Of dat een voorbeeld is voor de manier Iets geheel anders: U bent pas de derde PvdA-minister op waarop we nu met Rusland om moeten gaan? Ik geloof in de Buitenlandse Zaken in de parlementaire geschiedenis en dat voor combinatie van een vuist en een open hand. Sancties, ja, de een partij die internationale samenwerking en internationale soli- NAVO versterken, ja, maar tegelijk moeten we in dialoog blijven dariteit hoog in het vaandel heeft staan. Hoe kan dat? met Poetin zonder naïef te zijn. We willen geen Koude Oorlog ‘Het is nog erger, ik ben eigenlijk nummer tweeënhalf, halver- 2.0. Maar zijn onvoorspelbaarheid maakt het er niet makkelijker wege heb ik het stokje van overgenomen. op. Het is steeds zoeken naar een nieuw evenwicht. En, maar dit terzijde, wat betreft Eurocommissarissen zijn we Om terug te komen op de vraag: een tweede punt dat mij als ook niet rijk bedeeld geweest. Ik heb daar geen verklaring voor, sociaaldemocraat aan het hart ligt, is het streven naar inclusieve anders dan dat voor onze partij zorg, onderwijs en sociale zaken groei. De groeiende ongelijkheid en de massale jeugdwerkloos- van groot belang zijn, Het zijn onderwerpen die onze kiezers met heid in de wereld zijn een bron van onvrede en instabiliteit. Ten ons associëren. was de eerste PvdA-er op BZ. derde moeten we pal blijven staan voor onze waarden en normen, Het was in een tijd dat de Socialistische Internationale nog een waarop we meer dan ooit worden uitgedaagd. Mensenrechten belangrijke rol speelde. Ik heb zelfs ooit een scriptie geschreven zijn niet uit, integendeel, ze moeten elke dag onze volle aandacht over dat onderwerp. Willy Brandt was in die tijd de grote inspi- hebben. Alleen de manier waarop we er aandacht aan schenken, rator van de beweging. En ook voor mij als student, trouwens. is anders dan voorheen. We moeten niet arrogant zijn. De tijd is De beweging bestaat nog wel, maar leidt een marginaal bestaan. voorbij dat we met een geheven vinger de wereld voor de laatste Er zijn andere, modernere, samenwerkingsverbanden voor in de keer waarschuwden.’ plaats gekomen, zoals de Partij van de Europese Sociaaldemocra- ten in het Europees Parlement.’ Na het vertrek van zijn voorganger Frans Timmermans naar de Europese Commissie was voor de PvdA de keuze voor een opvol- Al op jonge leeftijd had de grote wereld uw interesse. Werd dat ger snel gemaakt. Met zijn ruime ervaring in zowel de buiten- gestimuleerd door uw ouders? landse- als binnenlandse politiek was Koenders de aangewezen ‘Ik kom uit een maatschappelijk geïnteresseerd gezin, maar erg kandidaat. Hij wilde graag, al was het een lastig moment om Mali politiek betrokken waren mijn ouders niet. Eerlijk gezegd heb ik te verlaten. De vredesmissie bevond zich op een delicaat punt, geen idee wat ze stemden, daar werd niet over gesproken. Nee, blikt Koenders terug. ‘Daarbij hadden wij de maanden daarvoor ik kom niet uit een gereformeerd nest. Iemand heeft dat ooit veel soldaten verloren, wat het extra lastig maakte. Maar na vier geschreven en vervolgens wordt dat tot op de dag van vandaag jaar in Afrika vond ik het een goed moment om terug te keren door Jan en alleman klakkeloos overgenomen. Mijn ouders naar de Nederlandse politiek en de PvdA.’ waren vrijzinnig protestants. Wat klopt is dat ik als jongen al

8 rood DECEMBER 2014 terecht dat ook is, het gevaar is dat het ontaardt in antisemi- tisme of in een anti-islamklimaat. Aan beide zijden wordt het conflict aangegrepen c.q. misbruikt om het eigen morele gelijk te onderstrepen. Op het dossier is de afgelopen twintig jaar nauwelijks vooruitgang geboekt, terwijl het schreeuwt om een oplossing. Europa zal een grotere rol moeten spelen, maar het tekent ook de onmacht van de VN-Veiligheidsraad in dit soort conflicten. Deels komt dit voort uit een gebrek aan consensus binnen de raad, deels doordat is nagelaten de raad op een aantal belangrijke punten te hervormen. De Veiligheidsraad is een weerspiegeling van de machtsverhoudingen van na de Tweede Wereldoorlog. Nu die zijn verschoven, zou de samenstelling van de raad daarop moeten worden aangepast, maar India, noch Afrika of Latijns-Amerika zijn permanent vertegenwoordigd. Toen ik in Afrika werkte, merkte ik hoe belangrijk zo’n aanpas- sing wordt gevonden. Begrijp me niet verkeerd, op een aantal punten vervult de VN nog steeds een belangrijke rol, maar op een aantal cruciale dos- siers laat men het afweten. De VN 3.0 moet worden uitgevon- den, de millenniumdoelstellingen vernieuwd. Niet voor niets is er het streven van het kabinet om in 2017 een tijdelijke zetel in de raad te bemachtigen.’

De wereld verandert snel. Is de wijze van opereren van uw ministe- rie mee veranderd? ‘Een andere wereld vraagt om een ander ministerie, een dat midden in de samenleving staat, dat gebruikmaakt van de sociale media en beseft dat de machtsverhoudingen in de wereld verschoven zijn. Daar wordt volop aan gewerkt. In de eerste plaats zie ik het als onze taak om ervoor te zorgen dat de burgers van ons koninkrijk zich veilig voelen. Dat lijkt een open deur, maar de conflicten in de achtertuin van Europa maken het meer dan ooit nodig te investeren in een Europees veiligheidsbeleid. ‘Veel van de problemen Daar maak ik me hard voor. Hoe? Door slimme allianties aan te gaan met andere partijen. Door in internationaal verband te in de wereld zijn terug te hameren op mensenrechten en tegelijkertijd door samen met het voeren op marginalisering bedrijfsleven en ngo’s op te trekken om de economie van landen te versterken. Veel van de problemen in de wereld zijn terug te en ongelijkheid’ voeren op marginalisering en ongelijkheid. Maar, ik kan het niet genoeg benadrukken, de blik moet niet alleen gericht zijn op het buitenland. De terechte zorgen van onze eigen burgers, of dat gegrepen werd door problemen van armoede en ongelijkheid. nu gaat om IS of de EU, zijn daarmee direct verbonden.’ Dat vertaalde zich in een studie Internationale Betrekkingen en Economie. Op m’n twintigste werd ik lid van de PvdA, wat als Tot slot, een jaar of vier geleden riep u uw partij op meer cojones, student in Amsterdam in die tijd geen vanzelfsprekende keuze ofwel ballen, te tonen. Vond uw oproep weerklank? was. Veel van mijn medestudenten en vrienden kozen voor de “Dat was na de verkiezingen van 2010. Ik was verontrust door CPN of de PSP. Mijn keuze werd bepaald door de diepe overtui- het grote verlies van progressief Nederland na een financiële ging dat vrijheid en gelijkheid niet los van elkaar kunnen worden crisis die toch echt van rechts kwam. gezien – geen gelijkwaardigheid zonder vrijheid en geen vrijheid Maar goed, we hebben als partij wel degelijk cojones getoond zonder gelijkwaardigheid. Die overtuiging ben ik nog steeds en wel door in het kabinet te gaan zitten. Die moed wordt, af- toegedaan. ’ gaande op de peilingen vooralsnog niet beloond met stemmen, nee. We zullen zelfverzekerder moeten zijn en duidelijk moeten Welk dossier kost u de meeste hoofdbrekens? maken dat de breed gedeelde welvaart en het welzijn mede aan ‘Het Midden-Oosten, omdat het conflict tussen Israël en de ons te danken zijn. De ongelijkheid is overal in de wereld toe- Palestijnen meer en meer gepolitiseerd raakt en ook nog eens genomen, maar in Nederland minder dan in de meeste andere steeds meer religieuze trekken krijgt. Iedereen, tot in Neder- landen. Wij zijn niet het probleem, maar een belangrijk deel van land aan toe, voelt zich erbij betrokken. Hoe begrijpelijk en de oplossing.’

DECEMBER 2014 rood 9 leden aan het woord

Ze hebben een bijzondere band met het buitenland en zetten hun expertise in om sociaaldemocratische waarden buiten onze landsgrenzen te vertegenwoordigen. Drie jonge PvdA’ers over Europa, de crisis in Oekraïne en internationale homo-emancipatie.

Tekst Niek Benedictus Foto’s De Beeldredaktie Internationaal solidair

‘Grote bedrijven betalen te weinig belasting’

Gerard Oosterwijk (30), econoom en voorzitter werkgroep Europa

oewel het met de economie schijnconstructies komen werken. Ze iets beter gaat, zitten we dragen geen sociale lasten af en zijn daarom ‘H nog steeds in een crisis. De goedkoper dan Nederlandse werknemers. werkloosheid is hoog en veel Zo krijg je oneerlijke concurrentie en jonge mensen vinden geen baan. We zullen voelt men zich terecht verdrongen van de moeten investeren om de economie aan te arbeidsmarkt. jagen. In onderwijs, in duurzame energie. Ik erger me eraan dat grote bedrijven te De Europese Commissie is met een inves- weinig belasting betalen. In Nederland teringsplan van 300 miljard euro gekomen, willen we een zo gunstig mogelijk belasting- maar in werkelijkheid gaat het slechts om klimaat om bedrijven aan te trekken. Het is 20 miljard uit bestaande potjes. Dat is veel een soort landjepik ten opzichte van andere te weinig om echt een verschil te maken. landen, onder het mom van een goed inves- Juncker kijkt alleen naar de private sector en teringsklimaat. Rechtse retoriek. Op korte hoopt dat die investeringen zal doen. Dat is termijn word je er misschien beter van, onrealistisch. maar op de lange termijn betalen bedrijven Het huidige Europa richt zich te veel op het niet hun deel aan belasting. Nederland is faciliteren van bedrijven, zodat zij mak- wat dat betreft koploper, naast Ierland en kelijk en goedkoop zaken kunnen doen. Luxemburg. Door die fi scale sluiproutes in De Europese interne markt is op zichzelf Europa betalen multinationals letterlijk een positief en levert werkgelegenheid op. Maar paar procent belasting, terwijl de bakker op er zitten ook nadelen aan. We kunnen onze de hoek net als werknemers het volle pond ogen niet sluiten voor wat het voor mensen betaalt. Een probleem dat je op Europees betekent als Polen bijvoorbeeld hier via niveau aan moet pakken.’

10 rood JUNI 2012 ‘Meer investeren in hernieuwbare energiebronnen’ Amieke Bouma (28), promovendus geschiedenis en trainer Foundation Max van der Stoel (FMS)

oor mijn onderzoek en de FMS ben ik dat de grens met Rusland dichter wordt. Daarbij veel in Oost-Europa geweest. Ik gaf zijn er wel degelijk Oekraïense burgers met een ‘V onder meer trainingen aan jongerenor- voorkeur voor nauwere banden met Rusland, ganisaties over ideologie. Hoe maak je in zeker in het oosten. Dat geeft Rusland nog een land als Wit-Rusland duidelijk wat het verschil is geen recht om de Oekraïense soevereiniteit te tussen Sovjet-socialisme en de sociaaldemocratie? Het schenden. Hier hoort de EU eensgezind tegen is voor mij ook interessant om in die landen te ervaren te ageren. Het is treurig dat dat niet lukt. hoe jongeren aankijken tegen hun eigen politieke situ- Er leven in de EU zeer verschillende gevoe- atie. In 2012 was ik voor het laatst in Oekraïne en toen lens ten opzichte van Rusland. In de Baltische waren politieke jongeren al bezig met positiebepa- staten bestaat nog altijd de angst dat de grote ling: moeten we ons meer op het westen richten of op buur weer binnen kan vallen, terwijl we in Rusland? Nederland vooral de nadruk leggen op econo- De EU is niet de enige belangrijke speler voor mische belangen. Rusland heeft in Europa een Oekraïne. Wat dat betreft past ons een zekere be- groot deel van de energiemarkt in handen. scheidenheid. Aan de ene kant wil Europa dat Oekra- Het kabinet moet daarom meer investeren ine concessies aan Brussel doet en daarvoor bepaalde in hernieuwbare energiebronnen. Dat is zaken in relatie tot Rusland opgeeft. Aan de andere beter voor het milieu en heeft als bonus dat kant biedt Europa weinig. Open grenzen klinkt je minder afhankelijk bent van Rusland. We bijvoorbeeld leuk, maar het betekent voor Oekraïne mogen daarin best ambitieus zijn.’

‘Deprimerend dat er in Slowakije geen tegenkracht ontstond’

Sander Meinema (31), softwareontwikkelaar en voorzitter Roze Netwerk

et het Roze Netwerk varen we elk een PES-delegatie in Bratislava geweest om te jaar mee op de PvdA-boot tijdens achterhalen hoe dit kon gebeuren. Progressieve ‘M de Canal Parade in Amsterdam en landen als Denemarken en Nederland vinden dat vragen we onder meer aandacht de sociaaldemocraten in Slowakije de rechten voor voor de internationale positie van lesbiennes, minderheidsgroepen uit het oog verloren. Uitein- homoseksuelen, biseksuelen en transgenders delijk is het aan de PES Presidency om te bepalen (LHBT’ers). Zo hebben we afgelopen zomer of de SMER-SD geschorst wordt. Binnen Europa is Uganda Gay On Move, een vereniging die strijdt het Roze Netwerk onderdeel van koepelorganisatie voor homo-emancipatie in Uganda, uitgeno- Rose, zodat we in onze sociaaldemocrati- digd om mee te varen. Je kunt het vergelijken sche familie druk op de ketel kunnen houden om de met het COC in Nederland. De homorechten in rechten van LHBT’ers te verdedigen. Uganda zijn vele malen slechter dan hier, het anti- Het was deprimerend om te zien dat er in Slowa- homosentiment is groot. kije vanuit het maatschappelijk middenveld geen In Slowakije is onlangs in de grondwet vastgelegd tegenkracht ontstond. Anti-homowetgeving wordt dat het huwelijk is voorbehouden aan man en vrouw. in dergelijke landen vaak aangenomen zonder enige De sociaaldemocratische SMER-SD, die een abso- vorm van protest. Het baart me ook zorgen dat lute meerderheid in het parlement heeft, wilde met landen economisch zo verweven raken dat het las- een grondwetswijziging de rechtsstaat versterken. tig wordt om op andere terreinen krachtig stelling Daarvoor hadden ze steun nodig van de christende- te nemen. China is een economische grootmacht, mocraten, die het huwelijk voor gelijke geslachten maar we spreken ze nauwelijks aan op de schen- onmogelijk wilden maken. Ik ben vervolgens met ding van mensenrechten.’

DECEMBER 2014 rood 11 platform

Nooit eerder waren er zo veel humanitaire crises tegelijk: Irak, Syrië, West-Afrika... Nooit eerder waren er zo veel vluchtelingen tegelijk: ruim vijftig miljoen mensen zijn van huis en haard verdreven. Wat kan Nederland doen? Wat kan Europa doen?

Tekstƫ.0ƫ !ƫ +*%*#ƫFotoƫ+((* /!ƫ++#0! Het tijdperk van de vluchteling

n augustus 1914 viel het Duitse zo’n druk op dat land,’ zegt Kati Piri, die geld voor hulpverlening. De omringende leger België binnen. Een paar zich als PvdA-Europarlementariër voor landen kunnen het niet meer aan, ze doen maanden later viel Antwerpen en Buitenlandse Zaken met vluchtelingen hun grenzen dicht en dreigen zelf insta- I vluchtten een miljoen Belgen naar bezighoudt. ‘Ter vergelijking moet je biel te worden. Omdat er te weinig geld het neutrale Nederland. ‘Onze bedenken dat er in héél Europa vorig jaar is, wordt bijvoorbeeld nu ook de voedsel- Regeering verwachtte,’ zo schreef De 480.000 mensen asiel aanvroegen.’ In hulp gerantsoeneerd, tot 60 procent van Hollandsche Revue in februari 1917, ‘dat de Libanon is de situatie nog erger: met ruim wat een mens nodig heeft.’ vluchtelingen aanstonds weder huiswaarts een miljoen vluchtelingen is een op de vier Wie de conflicten ziet in de landen waar zouden gaan. Maar niettegenstaande onze inwoners een vluchteling. mensen uit wegvluchten – zoals Afgha- Regeering hun den terugkeer naar hun Op dit moment is er volgens de United nistan, Syrië, Somalië, Soedan, Congo, verlaten haardsteden op allerlei wijzen Nations High Commissioner for Refugees Myanmar, Irak – begrijpt meteen dat de gemakkelijk trachtte te maken, en zij daar- – de VN-vluchtelingenorganisatie – een overgrote meerderheid van de vluchte- toe ook van Duitsche zijde geanimeerd recordaantal van 51,2 miljoen mensen van lingen echt voor hun leven moet vrezen. werden, staken angst en afkeer hun nog te huis en haard verdreven. De meeste van Dat weerlegt de veelgehoorde stelling dat diep in het hart, en de vluchtelingen, die (..) hen leven als vluchtelingen in eigen land of vluchtelingen en asielzoekers allemaal ‘ge- zoo warm ontvangen waren, toonden over lukszoekers’ zijn. Natuurlijk zijn er men- het algemeen maar bitter weinig neiging sen die puur om economische redenen om onder het juk van den gevreesden en ‘Er is geen naar het westen willen, maar dat is een gewantrouwden vijand, hun woonplaatsen belangstelling voor kleine minderheid. Verreweg de meeste weer te gaan betrekken.’ Het kabinet, vluchtelingen blijven relatief dicht in de onder leiding van de liberaal Pieter Cort vluchtelingen en als buurt. Politici die roepen dat opvang ‘in van der Linden ‘wenschte geenerlei dwang er geen aandacht is de eigen regio’ moet plaatsvinden, trap- tot terugkeer’. In de hoofdstad nam de pen dan ook een enorme open deur in. liberale wethouder van het Armwezen, voor een crisis, komt Nicolaas Josephus Jitta, de opvang van er ook geen geld’ GELDGEBREK de ‘uitgewekenen’ op zich. Nederland Het grote probleem bij de hulp is nu bezweek bijna onder de vluchtelingen: op geldgebrek. Ceelen: ‘Het imago van een eigen bevolking van ruim zes miljoen komen terecht in buurlanden. Slechts een vluchtelingen is niet goed. Dat heeft een moesten er een miljoen mensen extra heel klein deel komt als asielzoeker of il- direct effect op de hulpverlening.’ Neem gehuisvest en gevoed worden. legaal in het rijke westen terecht. ‘Je merkt de Centraal Afrikaanse Republiek – ‘een dat mensen in de buurt van hun eigen land totaal vergeten land’ – waar als gevolg van RECORDAANTAL willen blijven, zodat ze weer terug kunnen oorlog een kwart van de 4,5 miljoen inwo- Honderd jaar later is er weinig veranderd: zodra het kan,’ zegt Piri. ners ontheemd is. ‘Ik ben er dit jaar twee nog steeds komen de meeste oorlogs- keer geweest en het is toch wel een van de vluchtelingen in buurlanden terecht. Eind GEEN REK MEER ergste crises die ik ooit heb gezien,’ vertelt november sloeg Amnesty International Volgens Tineke Ceelen, die als directeur Ceelen. ‘Maar ik krijg het verhaal niet aan alarm over de rampzalige toestand van de van Stichting Vluchteling in oorlogslan- de man gebracht. Er is geen belangstelling Syrische vluchtelingen in Turkije. ‘Er zijn den hulp verleent, is de rek eruit: ‘Neem voor en als er geen aandacht is voor een nu 1,6 miljoen Syriërs in Turkije. Dat zet de Syrische crisis. Er is onvoldoende crisis, komt er ook geen geld.’

12 rood DECEMBER 2014 Libische bootvluchtelingen voor de kust van Lampedusa, Italië

EERLIJKER VERDELEN van ‘spijkerhard’ ontmoedigingsbeleid ken van de V&D.’ In 2007 kwam er een Het is juist de dramatiek van de relatief werkt niet. Zo heeft het kabinet zich bestuursakkoord, waarin werd vastgelegd kleine groep vluchtelingen die wél naar nogal laten overvallen door de stijging van dat illegalen geen opvang meer kregen Europa komt, die hier de meeste aan- het aantal asielzoekers en moest er op het in gemeentes. ‘Ze worden steeds verder dacht krijgt. Denk aan de scheepsramp laatste moment opvang geregeld worden uitgerookt en dat geeft steeds meer bij Lampedusa. ‘Alleen dit jaar zijn er al – met alle ophef van dien. Hoogleraar toestanden in gemeentes.’ Ondanks die zo’n drieduizend mensen verdronken in migratierecht Thomas Spijkerboer: ‘Je keiharde aanpak vertrekken de illegalen de Middellandse Zee. En er zijn er nog hoeft geen kristallen bol te hebben om te niet uit Nederland. Wie zijn leven heeft veel meer omgekomen in Afrika, op weg snappen dat er meer asielzoekers zouden gewaagd in een wrak bootje, duizenden er naar toe, maar dat zien we niet,’ vertelt komen. Syrië staat in brand, Irak staat in euro’s aan mensensmokkelaars heeft Kati Piri. Landen als Griekenland, Turkije uitgegeven en eenmaal hier is, laat zich en Italië krijgen nu de volle laag. ‘De niet terugsturen naar Mogadishu. Dat is Italianen hebben met operatie Mare Nos- ‘Als we elkaar niet ook de boodschap van de asielzoekers in trum zo’n honderdduizend mensen uit helpen, wie moet Amsterdam en Den Haag: ‘We are here’. zee gered. Dat kost negen miljoen euro Vorige maand kreeg Nederland van het per maand, dat kan niet gedragen worden het dan doen?’ Europees Comité voor Sociale Rechten te door één lidstaat. Er moet één Europese horen dat ook illegalen recht hebben op aanpak komen voor vluchtelingen. Het brand, Libië stort langzaam in – kortom, onderdak. ‘De gemeentes draaien op voor moet eerlijker verdeeld worden.’ het huis van de buren staat in brand. En die problematiek,’ zegt Spijkerboer. ‘Het Nu wagen vluchtelingen hun leven in toch is het beleid zo reactief. Het Cen- is nu een ragfijn spel: de staatssecretaris wrakke bootjes. ‘We moeten veilige traal Orgaan opvang Asielzoekers is veel zegt: het mag niet, maar gemeentes doen routes opzetten waarmee mensen naar te laat gaan praten met gemeentes. Dan het toch. Het is ook armpje drukken: wie Europa kunnen komen,’ vindt Piri. ‘Ik krijg je ineens 1400 asielzoekers in een gaat dat betalen?’ begrijp ook wel dat je daar niet alle el- klein dorpje, of in een hal in .’ lende mee wegneemt, maar het zorgt wel En zo hebben we eigenlijk dezelfde voor een humaner beleid.’ Het lastige KEIHARDE AANPAK problemen als honderd jaar geleden – met aan de discussie is dat er veel mensen De strenge aanpak van uitgeprocedeerde het verschil dat de liberalen toen zeer zijn die hier om economische redenen asielzoekers en illegalen loopt tegen zijn begaan waren met de vluchtelingen. Wat naar toe komen, maar die zich bij gebrek grenzen aan. ‘Twintig jaar geleden was meer van die compassie zou nu ook wel aan andere mogelijkheden melden als ik op een bijeenkomst van de Vereni- mogen, zegt Tineke Ceelen: ‘Vluchtelin- asielzoeker. ging Nederlandse Gemeenten met de gen zijn van alle tijden: we hebben hier de Dé oplossing voor het vluchtelingen- toenmalige staatssecretaris . Belgen gehad, de Duitse Joden. Het kan probleem bestaat uiteraard niet, maar Toen zei een wethouder al: de mensen die ons zelf ook overkomen. Als we elkaar wegkijken of je vastklampen aan de illusie u wegstuurt, slapen bij mij in de portie- niet helpen, wie moet het dan doen?’

DECEMBER 2014 rood 13 tweegesprek Tekstƫ +$*ƫ+#!(/ƫƫFoto De Beeldredaktie Jong & oud

Wat hebben de oudste en de jongste PvdA-leden gemeen? En waar botsen hun belangen? Met die vragen in het achterhoofd ontmoeten ouderennetwerkvoorzitter Fred Plantinga en Jonge Socialisten-voorzitter Bart van Bruggen elkaar voor een gesprek.

et is een oud boekje dat Fred Plantinga laat zien. Niet groter dan een half A4’tje, goed H beschermd door een plastic hoes. ‘Het be- ginselmanifest uit 1947,’ legt hij uit. ‘Gevon- den op zolder bij mijn grootvader.’ Tegenover Plantinga zit Bart van Bruggen. Ook hij kent zijn partijgeschiede- nis: ‘Ik vind dat van 1977 eigenlijk het beste.’ Fred Plantinga is 66, gepensioneerd en partijlid sinds 1966. Hij is voorzitter van het dit jaar opgerichte Ouderennetwerk-PvdA. Jarenlang zat hij in de gemeen- teraad in Heemskerk en gaf hij economie op middelbare scholen in Amsterdam en omstreken. Bart van Bruggen is 22 en lid sinds 2008 (eerst van de Jonge Socialisten, daarna PvdA). Sinds dit jaar is hij voorzitter van de JS. In Amsterdam (waar hij al twee jaar voorzitter was van de lokale JS-afdeling) studeert hij politicologie.

PODIUM ‘Met dit netwerk willen we de oudere PvdA-leden een podium geven,’ vertelt Plan- tinga. Het netwerk is ontstaan uit de Landelijke Adviesgroep Ouderenbeleid (LAO). Het bestaat sinds 1 januari 2014 en is ‘nog in de opbouwfase’. ‘Wij willen ons laten horen op terreinen die ouderen raken, zoals de pensioenen, werkgelegenheid voor ouderen en alles wat met zorg en welzijn te maken heeft. Er zijn in de partij veel ouderen die zich zorgen maken over dit soort zaken.’ Van Bruggen legt uit dat de JS een netwerk voor jongeren is, maar niet per defi nitie óver jongeren gaat. ‘De JS is een leuke en gezellige club waar poli- tiek geïnteresseerde leeftijdsgenoten elkaar kunnen ontmoeten, van alles kunnen ondernemen en zich in de PvdA kunnen manifesteren.’ Natuurlijk is er aandacht voor problemen die de leden direct aan het hart gaan, zoals jeugdwerkloosheid, ‘maar het laatste congres (dat

14 rood DECEMBER 2014 van 22 november, red.) stond helemaal in het teken van FLEX VERSUS VAST racisme en discriminatie.’ Werkloosheid is een probleem waar zowel jongeren als ouderen mee te maken hebben. Schept dat geen tegenstellingen, omdat de een vindt ONVERSNEDEN KRITIEK dat er te veel aandacht naar jeugdwerkloosheid gaat en de ander naar Ondanks de leeftijdskloof is het niet moeilijk om tussen het activeren van oudere werklozen? de twee een gemeenschappelijke grond te vinden. Plan- ‘Volgens mij gaan de problemen op de arbeidsmarkt veel meer over tinga vindt dat de PvdA meer haar eigen verhaal moet fl exwerk versus vast werk dan over jong versus oud,’ zegt Van Brug- vertellen en uitdragen. Ook de JS hamert op dat eigen gen. ‘Het gaat bijvoorbeeld over jongeren die noodgedwongen voor verhaal. Van Bruggen: ‘Eerlijk is eerlijk: de VVD heeft zichzelf beginnen, omdat ze geen vast werk vinden.’ Plantinga herkent de verkiezingen gewonnen en zit als grootste partij in dat probleem: ‘Ook oudere werknemers die ontslagen zijn, komen niet het kabinet. Maar we geven allebei onversneden kritiek makkelijk meer aan een vaste baan. Noodgedwongen gaan ze als zzp’er op kabinetsbeleid waar we het niet eens mee zijn.’ aan de slag, zodat ze ingehuurd kunnen worden en weer buitengezet als het project erop zit.’

CDU EN GROENLINKS Buiten wordt het al donker als de twee boven een kop koffi e praten over wat hen bewoog om actief te worden in de politiek. Voor Plan- tinga begint dat al bij zijn grootouders, beiden lid van de Christen Democratische Unie die in 1946 opgaat in de PvdA. ‘Mijn grootouders namen me op mijn tiende al mee naar politieke manifestaties.’ Ook Van Bruggen komt uit een maatschappelijk betrokken gezin. Va- der en grootvader zijn lid van GroenLinks en een van de voorgangers, Politieke Partij Radikalen (PPR). ‘Op mijn tiende namen mijn ouders me mee naar demonstraties tegen de oorlog in Irak.’ Hij vertelt dat hij bij de PvdA actief werd in 2010, nadat hij naar Amsterdam verhuisde voor zijn studie.

SOCIAAL LEENSTELSEL Ook Plantinga heeft gestudeerd, economie. Hij heeft zijn bedenkingen bij het sociaal leenstelsel: ‘Onderwijs vind ik een collectief goed. Ik ben er niet voor dat de basisbeurs verdwijnt en dat studenten hun hele beurs moeten lenen bij de overheid. Dan loopt zo’n schuld alleen maar op.’ Van Bruggen is wel voor het sociaal leenstelsel: ‘De middelen zijn beperkt. Dan heb ik liever dat het geld voor het onderwijs gestoken wordt in de kwaliteit van de mbo’s en de kwaliteit van leraren, dan in het levensonderhoud van studenten in het hoger onderwijs. De PvdA moet er wel voor zorgen dat het onderwijs toegankelijk blijft en dat doet de partij ook. De aanvullende beurs voor studenten uit lage inkomensgezin- nen bijvoorbeeld, wordt verhoogd.’

BESTAANSZEKERHEID Het ouderennetwerk is nog in opbouw en het eerste grote wapenfeit wordt een congres over bestaanszekerheid, dat vooralsnog geen da- tum heeft. Plantinga: ‘Ergens in de lente op een zaterdag in Utrecht. Ik wil de jongeren van de JS heel graag betrekken bij dit congres om te horen wat zij te zeggen hebben over zaken als wonen en zorg voor ouderen, pensioenen en AOW. Ik hoop op een vruchtbare samenwerking tussen het ouderennetwerk en de JS.’ Van Bruggen pakt deze uitgestoken hand aan. De JS gaat zich in 2015 met themabijeenkomsten en debatten richten op de arbeids- markt. ‘Er gaat veel veranderen volgend jaar, voor iedereen op de arbeidsmarkt. Daar wil ik tijdens onze bijeenkomsten ook graag de ouderen over horen.’

Meer informatie over het Ouderennetwerk op ouderennetwerk.pvda.nl en over de Jonge Socialisten op js.nl

DECEMBER 2014 rood 15 economie De wereld van het snelle geld

De wildgroei van het snelle geld beknotten ziet Hans Spekman als een van de nieuwe uitdagingen van onze sociaaldemocratie. Want anonieme aandeelhouders en vluchtige beurskoersen winnen het steeds vaker van trouwe werknemers. Hoog tijd dat de PvdA de werknemers de helpende hand toesteekt.

Tekstƫ$+)/ƫ!* .%'4ƫ!*ƫ%)ƫ1(1/)ƫƫBeeldƫ . !(ƫ.+!*!*

a een reeks overnames is Organon onder- tijdlang niet goed met de crèche. De financiële proble- deel geworden van het farmaceutische men blijken in juli onhoudbaar geworden. Het bericht conglomeraat MSD. De schrik is groot komt dan ook van de hoogste baas: Estro gaat failliet en N als in de zomer van 2010 de kranten zal direct worden gered door een barmhartige investe- schrijven dat MSD de onderzoeklocatie ringsmaatschappij. Goed nieuws, zou je zeggen. Maar in Oss wil sluiten. In de boardroom komt men tot de schijn bedriegt. Meer dan honderd vestigingen sluiten conclusie dat er te veel onderzoekslocaties zijn en dat die hun deuren, duizend werknemers verliezen hun baan in Oss daarom moet sluiten. Het werk van ruim tweedui- en afgesproken ontslagvergoedingen gaan in rook op. zend mensen staat op het spel. Toch vinden de aandeel- Werknemers die blijven, moeten tekenen voor een lager houders het niet nodig om de ondernemingsraad en raad salaris en slechtere arbeidsvoorwaarden. Ook directeur van commissarissen formeel te betrekken bij hun besluit. Bienfait blijft aan, maar krijgt een flinke beloning voor Zo wordt de stem van werknemers niet gehoord, terwijl zijn harde werk. Van de oude eigenaar die nog steeds aan de Nederlandse wet dit wel verplicht. Zij worden pas de touwtjes trekt. in tweede instantie gehoord, maar dan staat het besluit eigenlijk al vast. JURIDISCHE TRUC Het flitsfaillissement van Estro is het resultaat van een VERREGAANDE BESCHIKKINGSMACHT creatieve juridische truc, die het mogelijk maakt in Het voorbeeld is kenmerkend voor de wereld van het één klap een flink deel van de werknemers te ontslaan, snelle geld. Snel geld dat in toenemende mate het belang zonder daar de kosten voor te dragen. Advocatenkan- dient van de beursvloer in plaats dat van de werkvloer. toren verdienen daar goed geld mee. Zij weten precies Geld dat anonieme aandeelhouders verregaande be- welke rechtbanken een zogenoemde ‘prepack’ toestaan schikkingsmacht geeft over werknemers, zonder dat zij en bereid zijn een stille bewindvoerder aan te stellen. Uit zich druk hoeven te maken over de ingrijpende gevolgen een reconstructie van NRC Handelsblad blijkt dan ook dat van hun besluiten. En zonder dat werknemers daar ook een bewindvoerder het bij Estro achter de schermen op maar iets tegenin kunnen brengen. een akkoordje heeft gegooid, zodat op de dag van faillis- Ook in de kinderopvang deed het snelle geld zijn sement een snelle doorstart kon worden gemaakt. Een intrede. Op 3 juli 2014 ontvingen de duizenden werk- nieuw begin, onder een nieuwe naam. In het geval van Es- nemers van kinderopvangverblijf en marktleider Estro tro echter met dezelfde aandeelhouder. Maar dan zonder een belangrijke mail. Het gaat op dat moment al een schulden en ontslagvergoedingen. Wel zo makkelijk.

16 rood DECEMBER 2014 De prepack-constructie laat zien dat werknemers nog te makkelijk buitenspel kunnen worden gezet

TEGENSTRIJDIGE BELANGEN houders niet kunnen weerstaan. Flitsfaillissementen zoals bij Estro komen steeds vaker voor. Na Daarom is het van groot belang dat de zeggenschap van werkne- jaren van economische tegenslag heeft het merendeel van de be- mers in bedrijven wordt vergroot. Om dit voor elkaar te krijgen drijven moeten interen op de reserves en schreven sommige rode kan de ondernemingsraad bijvoorbeeld benoemingsrecht krijgen cijfers. De nood is hoog. In het rijtje flitsfaillissementen gingen voor een paar leden in de raad van commissarissen. Ook bij fusies Free Record Shop, de Schoenenreus, champignonkwekerij Prime en overnames kan de positie van werknemers worden versterkt. Champ, lingerieontwerpster Marlies Dekkers, garnalenkwekerij Belangrijk daarbij is dat werknemers al in een vroeg stadium Heiploeg en postorderbedrijf Neckermann Estro voor. Altijd on- worden betrokken bij grote veranderingen in de onderneming. der het motto dat daarmee werkgelegenheid behouden bleef, maar Daarnaast moeten creatieve, maar schimmige juridische construc- pas nadat bestaande arbeidsovereenkomsten werden ontbonden. ties worden ingedamd; betrek bij prepacks op tijd de werknemers Dat de belangen van durfkapitalisten en kinderverzorgers niet om wie het draait, zodat hun belangen ook worden gehoord. noodzakelijkerwijs op één lijn liggen, mag niet verbazen. Maar als En zorg ten slotte voor een openbare zwarte lijst met malafide leidinggevenden in achterkamers met aandeelhouders akkoordjes ondernemers; ontmasker louche aandeelhouders van flex-bv’s die blijven sluiten over het voortbestaan van de onderneming, worden hun verantwoordelijkheden ontlopen door faillissement op faillis- werknemers daarvan structureel de dupe. Want het aantrekkelijke sement te stapelen. van de pre-pack is dat ondernemingsraad en vakbond buiten de deur kunnen worden gehouden. Dat scheelt natuurlijk een hoop GEDEELD BELANG gedoe. Maar het betekent ook dat kan worden gemarchandeerd Om de rol van het snelle geld minder te maken werken onze Euro- met waarden waar de PvdA al decennialang voor knokt; sociaalde- parlementariërs in Brussel aan voorstellen. Zo stelt voor mocratische verworvenheden als goed werk en bestaanszekerheid, om te zorgen dat bedrijven niet langer koopwaar zijn en niet alleen die nauw aan elkaar zijn verbonden. naar aandeelhouders luisteren. Dat kan door bijvoorbeeld een loyaliteitsdividend in te voeren voor aandeelhouders die aandelen ZEGGENSCHAP WERKNEMERS voor langere tijd aanhouden. Op die manier krijgen langdurige De voorbeelden van Estro en Organon laten zien hoe scheef de investeringen een voordeel boven het speculeren op de handels- verhouding is tussen de wereld van het snelle geld en de belangen vloeren van de financiële sector. van werknemers. De prepack-constructie laat zien dat werkne- Het is hoog tijd dat een vuist wordt gemaakt tegen de risicovolle mers nog te makkelijk buitenspel kunnen worden gezet. Hun wildgroei van het snelle geld. Goed werk vereist echte betrokken- positie moet dus worden versterkt om tegenwicht te bieden aan heid. Dat is een gedeeld belang van aandeelhouders, directeuren de beursvloer. En aan directeuren die de lokroep van de aandeel- én werknemers.

DECEMBER 2014 rood 17 reportage

De ombudsteams worden steeds belangrijker in de afdelingen. Ze kunnen van grote betekenis zijn voor mensen, maar die weten hen nog niet altijd te vinden. Hoe de teams meer onder de aandacht te brengen?

Tekstƫ *ƫ $11.)*ƫ!// De kracht van ombudsteams

n Zaanstad wordt een fi ets gestolen. De eigenares van de actieve kern worden van de afdelingen. ‘We weten dat de fi ets blijkt in de schulden te zitten en voor haar er veel speelt in de samenleving, maar hoe bereiken we de I werk afhankelijk te zijn van haar fi ets. In het buurt- mensen?’ vroegen leden van ombudsteams uit Huizen en huis hoort de barman van het voorval. Hij geeft een Hellevoetsluis zich af. De oplossing kwam van de afdeling seintje aan een van de leden van het PvdA-ombudsteam. Die Amsterdam-West. ‘Wij gaan de straat op en spreken met stuurt een mailtje rond en binnen de kortste keren is er een mensen die we tegenkomen,’ vertelde Myrthe, een van de andere fi ets geregeld. Probleem opgelost. leden van het team. ‘Dan ontdek je veel zaken waar je iets Zo eenvoudig kan het werk van een ombudsteam zijn. Vaak aan kunt doen.’ is het echter complex en vraagt het weken- of maanden- In Nieuwe Pekela hoorde fractievoorzitter Henk Busemann lange aandacht en grote deskundigheid. dat een inwoner niet goed was opge- Uit een analyse van de honderden dos- Wij gaan de straat vangen door een gemeentelijk amb- siers die door de ombudsteams worden tenaar, nadat zijn huis was afgebrand. behandeld, blijkt dat lokale belastingza- op en spreken Henk Busemann: ‘Ik kreeg de man ken, armoedeproblematiek en schuld- met mensen. Dan toevallig aan de lijn. We hebben een hulpverlening, zorg- en asielkwesties de ombudsteam dat al jaren goed werkt, hoofdmoot vormen van het werk van de ontdek je veel maar dat door persoonlijke omstandig- teams. zaken waar je iets heden even niet zo snel kon reageren. Tijdens een landelijke werkdag van de En juist omdat het om een noodsitu- ombudsteams in Utrecht werd duidelijk aan kunt doen.’ atie ging, nam ik de kwestie op en dat veel zaken worden opgelost door belde de juiste mensen bij de gemeente. een direct en goed contact met de verschillende gemeen- Er werd direct werk van gemaakt, maar na een aantal dagen telijke diensten. Soms wordt de fractie in de gemeenteraad bleek dat de man de hulp van de gemeente afwees. Wij heb- ingeschakeld of, niet zelden, ook de Tweede Kamerfractie. ben in ieder geval laten zien dat we er zijn.’ coördineert vanuit de Tweede Kamerfractie het ombudswerk. Samen met PvdA-voorzitter Hans Spekman OPEN BLIK vormt zij de stuwende kracht achter het ombudswerk in de Iedere PvdA’er kan optreden als de oren en ogen van het PvdA. ombudsteam. Door het stellen van de juiste vragen of door met een open blik rond te lopen. Ieder mens heeft een ver- LATEN HOREN EN ZIEN haal; iedere situatie biedt verwondering of inzicht. Iedere Meer dan honderdvijftig teams zijn er in de loop der jaren suggestie, iedere wens kan van belang blijken voor een om- opgericht. In veel gevallen houden ze een (telefonisch) budsteam en aanleiding zijn tot politieke actie. Individuele spreekuur. Voor veel burgers echter, zo werd in Utrecht gevallen kunnen aanleiding zijn gemeentelijke regels of duidelijk, is de weg naar de ombudsteams moeilijk vind- verordeningen aan te passen. Wanneer het noodzakelijk is, baar. Sommige ombudsteams leggen daarom fl yers neer op kunnen onze politici in de Tweede Kamer of in de regering strategische plaatsen; een enkele keer mag dat zelfs in het wetten en regels aanpassen. Op die manier ontwikkelt de gemeentehuis. partij een eigen politieke, sociaaldemocratische kracht en De komende jaren zullen de ombudsteams meer en meer dynamiek.

18 rood DECEMBER 2014 in beeld

1 november vond de jaar- lijkse Afrikadag plaats, het grootste publieksevene- ment in Nederland over Afrika en internationale samenwerking. Thema’s dit jaar waren democratie, goed bestuur en mensen- rechten. Een foto-impressie van de dag.

Foto’s ++/ƫ.+))!(!*

1 Afrikadag

1. */#.+!,ƫ+1(%ƫ+,!*0ƫ !ƫ ".%' #ƫ)!0ƫ!!*ƫ/,! 0 1ġ (%.!ƫ/$+3ċ 2. !ƫ$(ƫ2*ƫ$!0ƫ +*%*'(%&'ƫ */0%0110ƫ2++.ƫ !ƫ.+,!*ƫ /0.++)0ƫ2+(ċ 3.ƫ!ƫ&!)h3+.'/$+,ƫ2*ƫ 3 !ƫ.*&! .1)/ƫċ 4.ƫ+!'!*$* !(ƫ0$!*!1)ƫ 3/ƫ*3!6%#ƫ)!0ƫ!!*ƫ.1%)!ƫ /!(! 0%!ƫ*ƫ".%'ġ#!.!(ġ 0!!. !ƫ+!'!*ċ 5.ƫ* .!3ƫ ''%*#ƫ%*ƫ #!/,.!'ƫ)!0ƫ)%*%/0!.ƫ %(%**!ƫ (+1)!*ċ 6. !*ƫ2*ƫ !ƫ$++" #/0!*ƫ +ƫ .$%)Čƫü(*0.++,ƫ!*ƫ 0!(! +)ƫę05 ++*ĚČƫ/,.!!'0ƫ !ƫ 6(ƫ0+!ċ 7.ƫ!!(ƫ!(*#/0!((!* !*ƫ2++.ƫ !!*ƫ"+0+ƫ)!0ƫ +5 !ƫ* Čƫ 2++.)(%#ƫ,.!/% !*0ƫ2*ƫ 2 (3%ċ 4

7 6 5

DECEMBER 2014 rood 19 tweemaal opinie

Het Trans-Atlantisch Vrijhandels- en Investeringsverdrag (TTIP) is een voorgesteld vrijhandelsverdrag, tussen de Europese Unie en de VS, waarover sinds juli 2013 wordt onderhandeld. Voorstanders zoals Jan Vos zijn van mening dat het economische groei bevordert, tegenstanders zoals Roeline Knottnerus vinden dat dergelijke verdragen alleen de belangen van het bedrijfsleven dienen. De tegenstander

nze minister voor Handel en in Europa en in de rest van de wereld. Dit gang gezet. Tel uit je winst. Ontwikkelingssamenwerking, perverse effect werd nog eens benadrukt Logisch dat de maatschappelijke onrust O Ploumen, steekt de loftrom- door Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz over TTIP groeit. Handelsverdragen pet over het Trans-Atlantisch in zijn WRR-Globaliseringslezing van 6 dienen nu vooral de belangen van het Vrijhandels- en Investeringsakkoord, november. transnationale bedrijfsleven. Dat wil af van waarover de Europese Commissie op dit Globalisering hoeft niet per defi nitie te lei- ‘onnodig handelsbelemmerende regels’ op moment namens de lidstaten onderhandelt den tot meer ongelijkheid. Als je maar zorgt het gebied van milieu, volksgezondheid, met de VS. Volgens Ploumen kent dit TTIP- voor stevig politiek beleid opdat de winsten consumentenbescherming, arbeidsnormen akkoord alleen winnaars: TTIP legt de basis van transnationale bedrijven niet alleen of belastingbetaling. In verdragen als TTIP voor de grootste vrijhandelszone ter wereld. in de zakken verdwijnen van particuliere krijgen ze hun zin. Daarom zijn jubelverha- Als motor voor groei en banen wordt het aandeelhouders, maar ten goede komen aan len ongepast. ons vrijkaartje uit de crisis. Zelfs arme lan- de samenleving als geheel. Helaas worden den profi teren, waardoor TTIP de ongelijk- handelsverdragen als TTIP juist zo opgezet Roeline Knottnerus is onderzoeker & heid in de wereld helpt verminderen. dat ze de mogelijkheden om in te grijpen campaigner op handels- en investerings- Dit wensdenken is gebaseerd op de meest in de economie verkleinen. Ze dwingen verdragen voor Stichting Onderzoek positieve scenario’s uit impactstudies van tot steeds verdergaande liberalisering die Multinationale Ondernemingen (SOMO) en de Europese Commissie. Onafhankelijke vrijwel niet meer terug te draaien valt. Denk het Transnational Institute (TNI). studies tonen een heel ander beeld. aan het omstreden ISDS-mechanisme Recent onderzoek gebaseerd op het be- (investeringsbescherming) dat het bedrijven proefde en solide rekenmodel van de VN mogelijk maakt om tientallen tot honder- voorspelt in Europa juist een krimp van den miljoenen schadevergoeding te eisen, het BBP (Bruto Binnenlands Product). In als ze worden geraakt door overheidsmaat- de hele EU daalt de werkgelegenheid met regelen. Bedrijven dreigen met claims om 600.000 banen. Ook de inkomens gaan beleid tegen te houden. Het aantal zaken, omlaag. De ‘winst’ van TTIP slaat niet neer onder meer gericht tegen gezondheids- en bij de werkende man of vrouw, maar vooral milieumaatregelen, nieuwe belastingregels bij rendementen op vermogen. Voor Neder- en arbeidsnormen, rijst de laatste jaren de land wordt een inkomensverlies van 4800 pan uit. euro per jaar per werknemer becijferd. De positieve effecten van TTIP voor groei TTIP zorgt bovendien voor een verlies en werkgelegenheid moeten vooral komen aan belastinginkomsten en de overheidste- uit wederzijdse erkenning van regelgeving korten in de EU nemen over de hele linie tussen de EU en de VS. Nu voert de VS bij- toe. Zorgwekkend zijn ook de potentieel voorbeeld een krachtig anti-vakbondsbeleid grote gevolgen voor de Europese integratie: en met de arbeidsnormen en het loonniveau meer handel tussen EU en VS gaat sterk is het er slecht gesteld. Maar de producten ten koste van de handel tussen de Europese die zo worden gemaakt, zijn wel goedkoper. lidstaten. Ook derde landen krijgen last van Door dat soort concurrentie neemt de druk zulke handelsverschuivingseffecten. Zelfs om onze eigen normen naar beneden aan uit de offi ciële impactstudies blijkt dat veel te passen toe. Dat geldt ook voor terreinen ontwikkelingslanden aanhikken tegen 3-7 waar de VS hogere normen hanteert, zoals procent daling van het BBP. Door TTIP in de regulering van fi nanciële markten. neemt de ongelijkheid zo eerder toe dan af, Overal wordt een race naar het putje in

20 rood DECEMBER 2014 De voorstander e wereldeconomie verandert sluiten en importtarieven af te schaffen, PvdA-Tweede Kamerfractie zal hen hou- snel. Opkomende economieën kan de economie groeien zonder extra den aan deze belofte. Zolang wij niet zeker D zoals Brazilië en India, maar overheidsinvestering. Dat levert, volgens zijn dat onze standaarden gerespecteerd ook China en Rusland, nemen de Europese Commissie, ieder huishou- worden, zullen wij niet instemmen met dit een steeds groter gedeelte van de wereld- den van vier personen 545 euro per jaar akkoord. handel voor hun rekening. Dat bedreigt de extra op. TTIP moet het makkelijker maken voor positie van Nederland als handelsnatie en Samen vormen de VS en EU een groot Europese bedrijven om investeringen te onze standaarden voor goede producten en machtsblok. Wanneer zij afspraken maken doen in de VS en andersom. In het verle- eerlijk werk. Een vrijhandelsakkoord tus- over milieubescherming, voedselveiligheid den is het voorgekomen dat landen hun sen de Europese Unie en Verenigde Staten en arbeidsrechten, kunnen andere landen regelgeving aanpasten om buitenlandse kan helpen onze concurrentiepositie en daar niet zomaar omheen. Door samen te investeerders te benadelen. Om dit te standaarden te beschermen en zorgt voor werken met de VS heeft de EU daarom voorkomen heeft de Europese Commissie economische groei in Nederland, zonder een goede startpositie om haar afspraken voorgesteld om Investor-State Dispute Set- extra overheidsinvesteringen. Ik ben voor- voor eerlijke handel en goed werk ook af te tlement (ISDS), een arbitragemechanisme, stander van een vrijhandelsakkoord tussen dwingen in de handel met andere landen. in het verdrag op te nemen. ISDS is een de EU en de VS, mits dit akkoord eerlijk is Dat vinden wij als Tweede Kamerfractie onafhankelijk tribunaal waar buitenlandse en niets afdoet aan onze standaarden voor een belangrijk voordeel van dit verdrag. investeerders een klacht in kunnen dienen fatsoenlijke producten en goed werk. Maar ook wij hebben onze zorgen over als zij denken dat zij benadeeld worden. Iedere dag wordt voor 2 miljard euro aan een open markt. In de EU stellen we hoge Het veiliger maken van investeren in het goederen en diensten gekocht en verkocht eisen aan onze producten. Wij willen geen buitenland is goed, maar mag niet ten koste tussen de Europese Unie en de Verenigde chloorkippen, genetisch gemodifi ceerd gaan van onze vrijheid om zelf nieuwe Staten. De EU en VS hebben daarmee voedsel of hormoonvlees uit Amerika in regelgeving in te voeren. Wij delen daarom de meest omvangrijke handelsrelatie ter onze supermarkten. Ook mogen onze de zorgen over het arbitragesysteem en wereld, maar deze relatie kent nog veel ob- goede arbeidsomstandigheden en werk- zullen dan ook alleen met TTIP instem- stakels. Bedrijven die op dit moment op de nemersrechten niet in het geding komen, men als alle zorgen zijn weggenomen. Europese en de Amerikaanse markt zaken omdat we de concurrentie met de VS doen, moeten aan verschillende product- aan moeten gaan. Lilianne Ploumen en Jan Vos is Tweede Kamerlid voor eisen en regels voldoen. Dat kost tijd en de Eurocommissaris voor handel hebben de PvdA. geld. Door de Europese en Amerikaanse toegezegd dat dit handelsverdrag onze regelgeving beter op elkaar aan te laten standaarden niet in gevaar zal brengen. De  čƫ  ƫ buitenlands beleid

De grote veranderingen op het wereldtoneel vragen om nieuwe antwoorden. Internationaal Secretaris Kirsten Meijer geeft een voorzet.

Foto Boy van Dijk

Idealen in een veranderende wereld

et was een heftig jaar, waarin de letterlijk en fi guurlijk. Dat vraagt om een bestaan. Je hoeft alleen maar te denken aan H buitenlandse spanningen soms actievere opstelling en het centraal stellen de misstanden in de kledingfabrieken in heel erg dichtbij huis kwamen. van fundamentele waarden als vrijheid, Bangladesh of de kolenmijnen in Co- Brandhaarden aan de randen van Europa democratie en mensenrechten. lombia om te beseffen dat hier een grote met grote vluchtelingenstromen tot Concreet betekent dat bijvoorbeeld: opdracht ligt voor de sociaaldemocratie. gevolg, het uitbreken van ebola en aan- eensgezinder optrekken in Europa met Dit constateren is niet vrijblijvend, zeker houdende uitbuiting in fabrieken in lage een gezamenlijke agenda voor vrede en niet als je weet dat we verbonden zijn met lonenlanden zorgen voor onmenselijk leed veiligheid, samenwerken met progressieve deze misstanden door de T-shirts die we waar we onze ogen niet voor kunnen slui- krachten – of dat nu landen, bewegingen, hier kopen en de kolen die we hier stoken. ten. Wat betekent dit voor het buitenlands organisaties of bedrijven zijn – en het Ik zie dat onze politici deze opdracht se- beleid van de PvdA? zorgen voor een robuuste en samenhan- rieus nemen, bijvoorbeeld door bedrijven gende inzet van diplomatie, internationale aan te sporen hun verantwoordelijkheid In 2012 namen we als PvdA de resolutie samenwerking en defensie. Het betekent te nemen, door steun voor internationaal ‘Met het gezicht naar de wereld’ aan, waar- ook dat we vaker grenzen zullen moeten vakbondswerk veilig te stellen of door het in een commissie onder leiding van Nico stellen en soms ‘hardpower’ zullen moeten initiatief te nemen om de verkoop van Schrijver de sociaaldemocratische visie op gebruiken. Vanuit die optiek past zowel producten van kinderarbeid te verbieden. het buitenlands beleid uiteenzette. Veel het instellen van sancties tegen Rusland als van wat daar is geschreven is nog bruik- de inzet van Nederlandse F-16’s in de strijd Mijn wens voor 2015 is dat we ons als partij baar. Tegelijkertijd vragen verschuivingen tegen IS(IS) in deze waarden gedreven met alles wat we in ons hebben blijven op het wereldtoneel, confl icten in onze koers. inzetten voor onze waarden. Het is de nabuurschap en de voortdurende race naar Een ander voorbeeld is de strijd voor enige manier om een bijdrage te leveren de bodem in internationale productieke- eerlijk werk, een van de kernwaarden van aan een beter leven voor degenen die dat zo tens om nieuwe antwoorden. de sociaaldemocratie die we samen heb- hard nodig hebben. Of dat nu de naaister in De afgelopen zomer heeft ons denk ik ben vastgesteld in de Van Waarderesolutie. Bangladesh is, de homoactivist in Oeganda meer dan ooit doen beseffen dat er veel Het hebben van een veilige baan, waar je of het kind in door IS(IS) bezet gebied. op het spel staat: 25 jaar na de val van de fatsoenlijk van kan rondkomen en waar je Samen met andere progressieve krachten muur moet vrijheid in Europa en haar talenten tot hun recht komen is een van wereldwijd kunnen we het verschil maken. grensregio’s nog steeds bevochten worden, de bouwstenen voor een menswaardig

22 rood DECEMBER 2014 campagne

Op 18 maart 2015 kunnen alle Nederlanders naar de stembus om hun keuze te bepalen voor de Provinciale Staten en Waterschappen. Indirect kiezen ze ook een nieuwe Eerste Kamer. Voor de PvdA is hun stem niet minder dan een stem voor de toekomst van Nederland.

Tekstƫ*/ƫ,!')*ƫ Provinciale Staten en Waterschappen

e afgelopen maanden was Dankzij de moed van dit kabinet, met op rij. De huizenmarkt trekt voorzich- er in de publiciteit nog niet onze bewindspersonen en onze fracties tig aan, een teken van het eerste eco- Dveel van te merken, maar in de Tweede en Eerste Kamer, zijn de nomische herstel. En, belangrijker nog, achter de schermen zijn broodnodige aanpassingen van onze degenen met een minimumloon of net onze vrijwilligers al druk in de weer met verzorgingsstaat doorgevoerd. Denk erboven hebben het dankzij dit kabinet de verkiezingen voor de Provinciale aan het hypotheekstelsel dat straks iets minder moeilijk om de eindjes aan Staten en Waterschappen. Het schrij- weer is waar het toe dient: een steun elkaar te knopen. ven van verkiezingsprogramma’s, voor mensen om een woning aan te bedenken van campagneplannen, schaffen en niet een riante subsidie IDEALEN DICHTERBIJ ontwerpen en bestellen van materiaal, voor de rijksten om nog grotere villa’s Op 18 maart heeft de kiezer een keus: de lijsttrekker op de foto, het schrijven te kunnen bewonen. Of de zorg: ein- gaan we op die sociale en realistische van een nieuw verkiezingsmagazine. De delijk wordt de zorg weer persoonlijk, koers verder? Gaan we verder met het campagneteams komen met hun werk kunnen mensen langer thuis blijven ingezette beleid om daarmee onze idea- in een stroomversnelling, zo merkte ik wonen en houden we zo de solidariteit len stapje voor stapje dichterbij te bren- afgelopen maand tijdens de campagne- in stand. gen? Gaan we door met onze inspan- academie met de 180 vrijwilligers uit de Mede dankzij dit kabinet vinden men- ningen voor een land waar iedereen een twaalf gewesten. sen weer een baan. Nog altijd zijn er goed leven kan , waar mensen Voor mij werd daar duidelijk dat de te veel werklozen, maar het werkloos- meer zekerheid hebben van goed werk, verkiezingen beweging in de vereniging heidscijfer daalt gelukkig al maanden een vast contract en een fatsoenlijk brengen. Voor de PvdA staat er immers salaris? Waar ouderen nu en in de veel op het spel. Niet alleen willen we toekomst goede en betaalbare zorg in zo groot mogelijk worden in de provin- Campagne voer je via debatten, de buurt krijgen? Waar we naar elkaar cie (en het waterschap), maar daarmee media, in gesprekken met mensen omkijken en niemand buitensluiten? ook zo groot mogelijk in de Senaat. in de kroeg, in zaaltjes, op feestjes In maart moet het wat mij betreft in Daarmee kiezen we voor de toekomst en vooral op straat. Hieronder een de campagne gaan over deze vragen. van Nederland. aantal feitjes over het materiaal dat Instabiliteit op het Binnenhof is het onze vrijwilligers daarbij onder- laatste wat we kunnen en willen heb- AANPASSINGEN steunt: ben. Dat zorgt er alleen maar voor dat De afgelopen jaren waren voor đƫ71.000 posters verdeeld over Nederland weer terugvalt in onzeker- velen zwaar. Ouderen kregen min- 12 gewesten heid. En onzekerheid kunnen we in der pensioen, jongeren kwamen niet đƫ1,5 miljoen fl yers deze tijden allerminst gebruiken. Kijk aan het werk, zzp’ers kregen minder đƫ1 miljoen verkiezings magazines, naar het voorproefje van D66 en CDA opdrachten, werknemers verloren voor iedere provincie op maat dit najaar, door extra bezuinigingen te hun baan en ondernemers zagen hun đƫ600.000 rollen pepermunt eisen op de zorg en de sociale zeker- omzet achteruitkachelen. Mede door đƫ20.000 makelaarsborden heid. Daarom vragen wij op 18 maart dit kabinet hebben we in Nederland đƫOntelbare rode rozen niet minder dan een stem voor een de weg naar boven weer gevonden. sterk en sociaal Nederland.

DECEMBER 2014 rood 23 eerlijk werk

Humanity House brengt de wereld dichtbij

De Partij van de Arbeid heeft eerlijk werk hoog in het vaandel staan. In een bijzondere reeks geven we pagina’s weg aan organisaties die zich hiervoor inzetten. We ondersteunen hen van harte. In dit eerste deel: Humanity House. Tekst en beeldƫ1)*%05ƫ+1/!

n hartje Den Haag, op loopaf- EERLIJKE MODE toonstelling opende, heeft ze de belofte stand van het Centraal Station en Tot het eind van het jaar staat het meteen ondertekend.’ het Binnenhof, zit het Humanity Humanity House in het teken van eerlijke IHouse. Een museum, expositie- mode. Overal hangen foto’s die de ‘levens- ERVARINGSREIS ruimte, ontmoetingscentrum, cyclus’ van kleding in beeld brengen en Aanleiding voor dit thema was de ramp filmhuis en horecagelegenheid ineen. op de tijdelijke expositie Fair Fashion Lab in het Rana Plaza in Bangladesh, waarbij ‘Ja, we zijn verrassend veelzijdig,’ lacht baan je je een weg door 600 tweedehands meer dan 1100 kledingarbeiders om het directeur Lisette Mattaar. ‘Je kunt ons het T-shirts. ‘Hier laten een architect, weten- leven kwamen. ‘Door de bezoekers te beste omschrijven als een platform dat de schapper, trendwatcher, modeontwerper confronteren met hun eigen koopgedrag wereld van ver weg dichtbij brengt door en twee kunstenaars hun oplossingen zien komt zo’n ramp tot leven. Precies wat middel van tentoonstellingen, games, de- voor de problemen in de kledingindustrie. de initiatiefnemers van het Humanity batten en films. Wij vertellen het verhaal Zo heeft Tinkebell uitgezocht of en hoe House, het Rode Kruis en de gemeente achter de ramp of het conflict. Of het de kledingarbeiders in Bangladesh gered Den Haag voor ogen hadden toen we nou gaat over de jihad of ebola, uitbui- kunnen worden. En Arne Hendriksen vier jaar geleden onze deuren open- ting of kindhuwelijken, bij ons vind je de vraagt bezoekers om een eenvoudige den. Daarom zijn we ook geen gewoon achtergronden bij het nieuws. Alles over belofte te doen: vraag elke keer als je een museum met een vaste collectie, maar (on)menselijkheid is dan ook onze slogan. kledingstuk koopt aan de verkoper waar bieden we een ervaringsreis. Bij ons kun je Wij vinden dat iedereen recht heeft op dat kledingstuk vandaan komt en hoe het ervaren hoe het voelt om een vluchteling een leven in vrede en veiligheid en we is gemaakt. Als we met z’n allen blijven te zijn.’ Inderdaad onderga je als bezoeker hopen onze bezoekers zo te inspireren vragen, zal er uiteindelijk iets veranderen, de angst, onzekerheid en het gevoel een dat ze daar een bijdrage aan gaan leveren.’ is zijn idee. Toen Lilianne Ploumen de ten- nummer te zijn van iemand die hals over

24 rood DECEMBER 2014 Lisette Mattaar

kop zijn huis heeft moeten verlaten. Een stelt, moet natuurlijk zelf ook goed voor WERELDBURGERS beklemmende ervaring en daarom alleen haar medewerkers en bezoekers zorgen. Bij de start in 2010 kreeg het Humanity geschikt voor kinderen vanaf 10 jaar. ‘Zeker!,’ beaamt Mattaar. ‘Daarom serve- House twee opdrachten mee: zorg dat ren we bijvoorbeeld alleen fair trade pro- jongeren meer betrokken raken bij humani- SAMENWERKING ducten in ons café.’ taire hulpverlening en breng professionals Het Humanity House wordt geleid door uit die sector bij elkaar. Dat lukt. ‘Zo vindt een klein, enthousiast team dat volop op 12 februari bij ons de Humanitaire Top samenwerkt met vaste en tijdelijke part- plaats over hulpverlening in noodsituaties. ners. ‘Volgend jaar blikken we onder ande- En de gemiddelde leeftijd van onze inmid- re terug op de Arabische Lente en de val dels 30.000 bezoekers per jaar is 24.’ Vooral van Srebrenica. Het eerste doen we samen scholen weten het Humanity House te met World Press Photo die jongeren in vinden. Het museum biedt dan ook een de Arabische wereld heeft opgeleid tot .%*/!#. $0ƫĉ uitgebreid educatief programma voor alle fotograaf. En met het Joegoslaviëtribunaal ĂĆāĂƫƫ!*ƫ#ƫƫ niveaus. ‘Bij ons leren scholieren en stu- en het NIOD zijn we bezig om een inter- www.humanityhouse.org denten de blik naar buiten te richten, meer actieve tentoonstelling te maken waarin open te staan voor vluchtelingen of begrip je op de stoel van de rechter gaat zitten. !ƫ0!*0++*/0!((%*#ƫFair Fashion te hebben voor arbeiders die uitgebuit Allemaal gebaseerd op echte casussen, dus Labƫ%/ƫ*+#ƫ0ĥ)ƫăāƫ ! !)!.ƫ worden. Het lijkt er in Nederland vaak op hartstikke spannend.’ Een organisatie die 0!ƫ6%!*ċƫ*"ƫĂĆƫ&*1.%ƫĂĀāĆƫ dat wereldburgerschap niet meer belangrijk mensenrechten hoog in het vaandel heeft %/ƫStories of Change over de wordt gevonden. Nou, dat vinden wij wel. staan en misstanden elders aan de kaak .%/ $!ƫ !*0!ƫ0!ƫ!6% $0%#!*ċƫƫƫƫ Wij creëren maar wat graag wereldburgers’

DECEMBER 2014 rood 25 profi el Op de bres tegen kindermisbruik

26 rood DECEMBER 2014 ‘Wat ik in India heb gezien, ziet bijna niemand’

DECEMBER 2014 rood 27 Buitenlandse politiek lijkt niemand meer te beroeren; we houden ons liever bezig met binnenlandse zaken. Dat is weleens anders geweest, betoogt Berend-Jan van den Boomen.

Geschiedenis van een internationale partij

et afgelopen jaar was roerig. het al of niet erkennen van de DDR, de andere woordvoerder voor. Nee, dan de Er waren veel internationale strijd tegen het apartheidsregime in Zuid- woordvoerder Kruisraketten. Die kon H confl icten en brandhaarden, Afrika, de Midden-Oosten-kwestie en de in een bepaalde periode wel maandelijks maar wij maakten ons vooral daaruit voortvloeiende eerste internatio- rekenen op een fi ks debat. En niet alleen in druk over kwesties als de kleur van zwarte nale terreuracties, kortom te veel om op de kamer was hij gevraagd. Ook daarbui- Piet. Dat was in de jaren zestig en zeven- te noemen. En deze kwesties beroerden ten: op demonstraties, debatavonden en tig van de vorige eeuw wel anders, toen indertijd grote groepen mensen in ons bij de media. En als hij het ook maar een vonden we buitenlandse politiek nog echt land, die daar vervolgens politiek vertaling beetje goed deed, rees zijn ster. In ieder belangrijk. De Koude Oorlog zorgde voor aan gaven. Dat was ook binnen de PvdA geval was hij bijna honderd procent verze- allerlei spanningen, het Nederlandse lid- goed te merken. kerd van herverkiezing. En wie weet zat maatschap van de Navo raakte (in ieder er meer in. Als de PvdA ging regeren, dan geval binnen de PvdA) omstreden, de WOORDVOERDERSCHAP waren er ministers en staatssecretarissen dictaturen in Zuid-Amerika en de rol van Zo was er destijds bij het verdelen van nodig. En daarvoor worden vaak mensen de VS daarbij gaven aanleiding tot veel plaatsen in de diverse Kamercommissies uitverkoren, die bewezen hebben goede commotie en de regering nodigde vluchte- die aan de PvdA toekwamen en de daaraan politici te zijn. lingen uit - bijvoorbeeld uit Chili - om hier gekoppelde woordvoerderschappen een naar toe te komen, de oorlog in Vietnam stevige belangstelling voor de commissie BUITENLANDCOMMISSIE veroorzaakte toenemende protesten, we Buitenlandse Zaken. Vooral vanwege het Omgekeerd werkte het ook. De beste, hadden de Cuba-crisis, de kwestie over belang dat aan een woordvoerderschap in meest politieke leden van de fractie eisten de buitenlandhoek werd toegekend. De steevast de meest in het oog springende verklaring daarvoor was voor de hand lig- woordvoerderschappen op. En die lagen Bij het verdelen van gend. Woordvoerderschappen zijn er in op buitenlands politiek terrein. In de tijd soorten en maten. Het woordvoerderschap dat ik bij de PvdA-fractie werkte, toen het plaatsen in de diverse Visserij was indertijd bij onze fractie aan- buitenlanddossier in de Nederlandse poli- Kamercommissies zienlijk minder ‘waard’ dan het woordvoer- tiek extreem belangrijk was, zaten in de derschap Kruisraketten. De woordvoerder buitenlandcommissies van de PvdA-fractie was er een stevige Visserij kon meestal slechts één keer per onder anderen Max van der Stoel (ex- belangstelling voor jaar in de plenaire vergadering van de minister en later weer minister), Kamer wat zeggen over zijn onderwerp en (idem), (later minister), de commissie Buiten- dan nog niet al te veel, want visserij hoorde Klaas de Vries (later minister), Marcel van landse Zaken bij landbouw en daar hadden we weer een Dam (ex-staatssecretaris en later minister),

Jan Pronk Klaas de Vries Maarten van Traa Marcel van Dam Max van der Stoel

28 rood DECEMBER 2014 !!( čƫ+0+ +((! 0%!ƫ0%+*(ƫ. $%!"ĥ*!"+ƫ achtergrond Ĩ . !(ƫ*0+*%//!Čƫ+ƫ+#!.0/Čƫ+ƫ.+!/Čƫ */ƫ!0!./Čƫ +!*ƫ15'Čƫ!.0ƫ!.$+!ûƫĩƫ!*ƫ +((! 0%!ƫƫĥĥ*!"+ƫ Ĩ . !(ƫ*0+*%//!Čƫ+ƫ.+!/Čƫ*/ƫ2*ƫ%&'ĩċ

Ed van Thijn Harry van den Bergh Henk Knol Henk Vredeling

Ed van Thijn (ex-fractievoorzitter, later LEVENDIG DEBAT hij als minister van Defensie tijdens de burgemeester van Amsterdam en minister), Herhaaldelijk ook botste de partij of het Jom Kippoeroorlog de aanvankelijk in het Schelto Patijn (later burgemeester van partijbestuur met de fractie op een of nauw gebrachte Israëli’s oorlogsmaterieel Amsterdam), Wim Meijer (ex-staatssecre- ander punt van buitenlands beleid. En dan heeft geleverd dat in het geheim naar Israël taris, later fractievoorzitter), Piet Dankert ging het er hard aan toe. Dat werd overi- werd gezonden. Zelfs minister-president (later staatssecretaris), Eveline Herfkens gens niet gezien als een zwakte aan onze Den Uyl werd door hem daarover niet (later minister) en Maarten van Traa (die kant, ook niet door de commentatoren geïnformeerd, wat staatsrechtelijk uiter- als hij niet tragisch was verongelukt, zeker buiten de PvdA. Integendeel, het bewees mate dubieus was. minister zou zijn geworden). En dan noem – zo was de communis opinio – dat er in ik niet eens de groep minder bekende de PvdA een levendig debat plaatsvond en Het antwoord op de vraag hoe het komt Kamerleden als Harry van den Bergh, dat de emoties in de maatschappij vooral dat de belangstelling voor buitenlandse die ooit een aanzienlijk bedrag voor de bij ons hun uitdrukking vonden. De PvdA politiek relatief zo gering is, terwijl er toch partij van Felipe González illegaal over de werd er groot mee. Zo was de door het bepaald geen einde is gekomen aan de Spaanse grens bracht, Henk Knol met zijn kabinet Den Uyl voorgenomen aanschaf geschiedenis en de halve wereld in brand passie voor de Surinaamse democratie, van de F-16 zeer omstreden in de partij. lijkt te staan, valt buiten de reikwijdte van Wijnie Jabaaij met haar acties voor interna- Zozeer dat op het congres een motie werd deze rubriek. Er is voor die ontwikkeling tionale solidariteit met vrouwen. aangenomen die zich tegen deze aanschaf wel een verklaring, maar die is gecom- uitsprak. Maar daarvoor ging het kabinet pliceerd en echt zeker ben ik ook niet PRESTIGIEUS niet overstag. PvdA-minister Vredeling van die verklaring. Hier in deze rubriek Er was en is nog een andere indicatie voor kwam met de beroemde uitspraak: wordt vooral teruggekeken. En als je dat het prestige van de buitenlandse politiek. ‘Congressen kopen geen straaljagers’ en doet, dan zie je dat vroeger het buitenland Als een premier na te zijn afgetreden toch bestelde het toestel toch. En dat kwam de belangrijker was dan nu. En dat is vreemd, nog eens bestuurder wordt, dan wordt hij partij niet op een electorale afstraffi ng te want in een tijdperk van bijna ongelimi- meestal minister van Buitenlandse Zaken staan: de verkiezingen na het kabinet Den teerde internationalisering lijkt het wel zoals de Franse ex-premier Laurent Fabius Uyl leverden de PvdA de grootste zege ooit alsof we onze eigen achtertuin belangrijker momenteel bewijst. Nooit iets anders, (53 zetels) op. Geen tweede kabinet Den vinden dan de brand bij de buren. behalve in Nederland. Daar wordt een Uyl, maar ook geen verlies van kiezers. ex-premier of ex-vicepremier nog wel eens Henk Vredeling was – zo bleek later nog Berend-Jan van den Boomen werkte van commissaris van de Koning(in). Zo zie je eens duidelijk – ook op andere dossiers 1973 tot 1990 voor de Kamerfractie, van maar hoe prestigieus buitenlandse politiek een behoorlijk eigenzinnige bestuurder. 1990-2002 was hij directeur van de Alfred bij ons is. Geruime tijd na zijn overlijden bleek dat Mozer Stichting.

Relus ter Beek

Piet Dankert Schelto Patijn Wijnie Jabaaij Wim Meijer

DECEMBER 2014 rood 29 PvdA puzzel In een internationaal getinte Rood mag een puzzel Vul hieronder de juiste ant- over het roemruchte verleden van de partij en de woorden in. De oplossing van rest van de wereld niet ontbreken. de puzzel vindt u in de licht- blauwe blokjes van boven naar beneden. Stuur de oplossing āƫ naar [email protected] of per post naar Postbus 11310, 1000 BH Amsterdam, tav puzzel rood. Ă Onder de goede inzenders verloten we een rorondleiding in het Europees ParlementParlem en een ă ontmoeting met een vvan onze EuroparlementariërsEuroparlementariërs.. ą āċƫ.ƫ%/ƫ2!!(ƫ0!ƫ2!!(ƫ0!ƫ +!*ƫ#!3!!/0ƫ+2!.ƫ !!ƫ*)ƫ 2*ƫ %0ƫ(** Čƫ++'ƫ3!(ƫ!'!* ƫ(/ƫ%.ƫ(/ƫ%.)ċ Ć Ăċƫ Ăċƫ .ƫ(%!"/0ƫăČĈƫ)%(&+!*ƫ$*)%(&+!*ƫ$* 0!'!*%*#!0!'!*%*#!*ƫ 3!. !*ƫ+2!.$*!*ƫ %# ƫ*ƫ,.!)%!.ƫ 1!./Čƫƫ*ƫ,.!)%!.ƫ 1 6 0!#!*ƫ,(0/%*#ƫ2*ƫ0!#!*ƫ,(0 *ƫ !6!ƫ3,!*/ƫ%*!6!ƫ3,!*/ƫ%*ƫ ! !.(*!.(* ċƫċ ăċƫ!*ƫ2*ƫ !ƫ)%*/0ƫ!ƫ)% ƫ !)+ .0%/ $!ƫ(* !!*ƫ Ĉ 0!.ƫ3!.!(0!.ƫ3!.!( ąċƫ++.)(%#ƫ2 ġ)%*%/0!.ƫ1%0!*(*ġ)%*%/0!.ƫ1%0!*(* /!/!ƫ '!*Čƫ)+)!*0!!(ƫ(%'!*Čƫ)+)! !(ƫ(% ƫ2*ƫ !ƫ1.+!ƫ1.+,!/!ƫ/!ƫ ĉ +))%//%!+))%//%! Ćċƫ+0ƫāĊĆăƫ % 0% 00+.ƫ1/(*ƫ1/(* Ċ ćċƫ!,( !*ƫ0!*ƫ0+0ƫāāƫ/!,0!)!.ƫĂĀĀāƫ/!,0!)!.ƫĂ āƫ !ƫ/'5ġ (%*!ƫ2*ƫ!3ƫ+.'(%*!ƫ2*ƫ!3 ' Ĉċƫ1 ƫ2 ġ,+(%0% 1/ƫ1%0ƫ.!*0$!ċƫ,!!(ġ 1/ƫ1%0ƫ.! !ċƫ,!!( !ƫ! āĀ !(*#.%&'!ƫ.+(ƫ%&ƫ!(*#.%&'! &ƫ !00!*ƫ+2!.ƫ$!0ƫ1%!00! 2!.ƫ$!0ƫ1% ġ ".%'*/!ƫ,.0$!%".%'*/!ƫ $!% /.!#%)!ƫ!*ƫ'!.*3ġ/.! !ƫ!*ƫ'!.*3ġ ,!*/,!*/ āā ĉċƫ * ƫ%*ƫƫ%*ƫ".%'Čƫ2++.ƫ!!*ƫ*6%!*(%&'ƫ2++.ƫ *6%!*(%&'ƫ !!(ƫ%*!!(ƫ%*ƫ $* !*ƫ2*ƫ Ĩ ĩ!*ƫ2 ĩ āĂ Ċċƫąă!ƫ,.!/Ċċƫąă!ƫ,.!/% !*0ƫ2*ƫ !ƫ!.!*%#!.!*%# !ƫ00!* āĀāĀċƫ!.)ƫ2++.ƫ$!.2+.)%*#/,+(%0%!'ƫ2*ƫ)ƫ2+ *#/,+(%0%!'ƫ2*ƫ +.0/&+2+. āă āāċƫāāċƫ00ƫ %0ƫ&.ƫ%*ƫ0!'!*ƫ2*ƫ)!%/&!/ƫ!*ƫ.ƫ%*ƫ0!'!*ƫ2*ƫ)!%/&!/ƫ!*ƫ 2.+13!*ƫ3!*ƫ %!ƫ/( $0+ûƫ!.ƫ6%&*ƫ2*ƫ/!'/1!!(ƫƫ!.ƫ6%&*ƫ2*ƫ/!'/1! #!3!( ƫ%*ƫ +*ýƫ% 0#!%! !* āą āĂċƫ)ƫ2*ƫ !ƫ0++)+)ƫ %!ƫ2%!(ƫ+,ƫ%!ƫ2%!(ƫ+ #/'%#/'% āĆ āăċƫ1(%!'/!2!*!)!*0ƫ%*ƫ! !.(* ƫ+2!.ƫ ".%'ƫ!*ƫ%*0!.*0%+*(!ƫ/)!*3!.'%*#".%'ƫ!*ƫ%*0!.*0%+*(!ƫ/)!*3 āąċƫ$.%/)0%/ $!ƫ*0%ġ,.0$!%āąċƫ$.%/)0%/ $!ƫ*0%ġ,.0$! //0.%& !. āć āĆċƫ* !.0!'!* ƫ%*ƫĂĀĀĀČƫ6+1ƫ%*ƫĂĀĀĀ !*ƫ%*ƫĂĀāĆƫ #!$( ƫ)+!0!*ƫ6%&*ƫ)+! āćċƫ*+.)!ƫ2!.āćċƫ* ! %#%*#/(%*%!Čƫ!!*ƫ2*ƫ !ƫ āĈ 6!2!*ƫ3!.!( 3+* !.!* āĈċƫ+(#!*/ƫ/+))%#!*ƫ2!.++.6'0ƫ+!0%*ƫ āĉ !!*ƫ*%!13!ƫċċċ āĉċƫ+.) !ƫ$!0ƫ ! +.ƫ2*ƫ!!*ƫ)%/(1'0!ƫ%*2ġ /%!ƫ2*ƫ !ƫ)!.%'*!* āĊ āĊċƫ*(*#/ƫ3!. ƫ !ƫĂĆ!ƫ2!.&. #ƫ2*ƫ !ƫ 2(ƫ$%!.2*ƫ#!2%!. ĂĀ ĂĀċƫ(!!'ƫ$!(/ƫ#!!*ƫ2++.+ !ƫ2*ƫ!!*ƫ 6+)!.

30 rood OKTOBER 2014 uitgesproken

Democratie Ledenblad van de Partij van de Arbeid onder druk āā!ƫ&.#*#ƫġƫ*.ƫĂƫđƫ ! !)!.ƫĂĀāą COLOFON (/ƫ&+*#!ƫ)*ƫ3/ƫ%'ƫ!!*ƫ aantal jaren verbonden aan Roodƫ%/ƫ$!0ƫ,+/%0%!"ĥ'.%0%/ $!ƫ(! !*( ƫ2*ƫ !ƫ.0%&ƫ2*ƫ !ƫ.!% ƫ3.%*ƫ(! !*ƫ2*ƫ $!0ƫ0+!*)(%#!ƫ ++/ƫ+..%*'ƫ !ƫ,.0%&ƫ !*0.(ƫ/0*ċƫ ! !*ƫ3+. !*ƫ2*ƫ */0%0110Čƫ 0ƫ6% $ƫ%*ƫ.! !ƫ6%*ƫ $.0!ƫ1%0#!*+ %# ƫ0!ƫ.!#!.!*ƫ+,ƫ !ƫ%*$+1 ƫ !6%#ƫ$%!( ƫ)!0ƫ2.#/01''!*ƫ van Rood !*ƫ !ƫ.!  0%!ƫ2*ƫ% !!p*Čƫ/1#ġ A 2*ƫ !ƫ1%0!*(* /!ƫ,+(%0%!'ċƫ 'ƫ3/ƫ+* !.ƫ #!/0%!/ƫ+"ƫ'+,%&ƫ0!ƫ2++.6%!*ċƫRoodƫ2!./ $%&*0ƫ 2%!.ƫƫ)(ƫ,!.ƫ&.ƫ!*ƫ3+. 0ƫ#.0%/ƫ2!./,.!% ƫ )!!.ƫ/! .!0.%/ƫ2*ƫ !ƫġ +))%//%!Čƫ3.ƫ +* !.ƫ !ƫ(! !*ƫ2*ƫ !ƫ2 ƫ%*ƫ!!*ƫ+,(#!ƫ !(*#.%&'!ƫ,.0%&#!*+0!*ƫ(/ƫ% +ƫ */$+(0Čƫ 2*ƫĆĆċĀĀĀƫ!4!),(.!*ċƫ%!0ġ(! !*ƫ'1**!*ƫ !.. ƫ! !.$+./0Čƫ $!(0+ƫ0%&*ƫ6% $ƫ !*ƫ2*ƫ1.+,Čƫ3.ƫ$!0ƫ,+(%0%!'!ƫ/5/0!!)ƫ !!*ƫ+**!)!*0ƫ*2.#!*ƫ2%ƫ !ƫ(! !*ġ .!#!()0%#ƫ+#!*ƫ+2!.ƫ$!0ƫ2.#/01'ƫ2*ƫ *%!0ƫ!*03++. 0ƫ*ƫ !ƫ2!.3 $0%*#!*ƫ2*ƫ  )%*%/0.0%!ƫĨ(! !* )%*%/0.0%!Į,2 ċ*( !ƫ+*2+( +!* !ƫ !)+ .0%/ $!ƫ%*/0%010!*ƫ%*ƫ '%!6!./ċƫ+./!ƫ*0((!*ƫ'%!6!./ƫ3!* !*ƫ6% $ƫ +"ƫĀĂĀġĆĆāĂāĆĆĩċƫRoodƫ2!./ $%&*0ƫ++'ƫ%*ƫ #!/,.+'!*ƫ2+.)ƫ2++.ƫ)!*/!*ƫ)!0ƫ!!*ƫ(!!/ġ !ƫċƫ++.(ƫ !ƫ,+/%0%!ƫ2*ƫ$!0ƫ1.+,!!/ƫ %!*0!*#!2+(#!ƫ"ƫ2*ƫ !ƫ0. %0%+*!(!ƫ#.+0!ƫ $* % ,ċƫ *"+čƫ! % +*ċƫ333ċ ! % +*ċ*( .(!)!*0ƫ/,!!( !ƫ!!*ƫ#.+0!ƫ.+(ƫ%*ƫ$!0ƫ ,.0%&!*ƫ!*ƫ6+!'!*ƫ$1*ƫ$!%(ƫ%*ƫ((!.(!%ƫfringeġ !0ċƫ!0ƫ,.(!)!*0ƫ2!.0!#!*3++. %# !ƫ ,.0%&!*ƫ*ƫ !ƫ(%*'!.ġƫ!*ƫ.! $0!.'*0ƫ2*ƫ Partij van de Arbeid +*2+( +!* !ƫ !ƫ1.+,!/!ƫ2+('!.!*ƫ!*ƫ$ ƫ $!0ƫ,+(%0%!'!ƫ/,! 0.1)ċƫ!2+(#čƫ/0%(%0!%0ƫ!*ƫ Herengracht 54 / Postbus 1310 +*2+( +!* !ƫ !)+ .0%/ $!ƫ +*0.+(!ƫ+,ƫ !ƫ !/011..$!% ƫ3+. !*ƫ*+#ƫ)!!.ƫ! .!%# ċ 1000 BH Amsterdam %*/0%010!*ƫ2*ƫ !ƫ1.+,!/!ƫ!)!!*/ $,ċ !ƫ03!! !ƫ.+ !ƫ(%&*ƫ3/ƫ!*ƫ%/ƫ !ƫ2!.3 $0%*#ƫ 020-5512155 (lokaal tarief) / www.pvda.nl !0ƫ$1*ƫ+!'ƫProblems of Representative 0ƫ+,ƫ$!0ƫ1.+,!/!ƫ*%2!1ƫ !ƫ)* +Ě/ƫ2*ƫ Redactieadres: Democracy in Europeƫ0.! !*ƫ%!./)ƫ!*ƫ $!0ƫ*0%+*(!ƫ*%2!1ƫ#! +),!*/!!. ƫ6+1 !*ƫ +/01/ƫāăāĀČƫāĀĀĀƫƫ)/0!. ) 6%&*ƫ +((!#ġ/ $.%&2!./ƫ%*ƫ !ƫ0. %0%!ƫ2*ƫ !6!ƫ 3+. !*ƫ)!0ƫ !ƫ*++ 6'!(%&'!ƫ)0.!#!(!*ƫ .++ Į,2 ċ*( 0+!*)(%#!ƫ(!% !./ƫ!*ƫ !*'!./ƫ2*ƫ !ƫ2 ƫ +)ƫ !ƫ*0%+*(!ƫ0!'+.0'+)%*#!*ƫ0!ƫ +),!*ġ Redactie: ++.ƫ+,ƫ!!*ƫ#! !#!*ƫ3%&6!ƫ$!0ƫ !0ƫ*ƫ0!ƫ /!.!*ċƫ(ƫ2*ƫ10!1./ƫ3%&6!*ƫ+,ƫ$!0ƫ"!%0ƫ 0ƫ % $%!(ƫ!%&*!*ƫ!*ƫ 1.&!*ƫ! !ƫ %!./)ƫĨ/)!*/0!((%*#ƫ!*ƫ!%* .!  0%!ĩČƫ #*ƫ+2!.ƫ !ƫ/0* ƫ2*ƫ6'!*ƫ%*ƫ !ƫ1.+,!/!ƫ ++'ƫ !ƫ1.+,!/!ƫ !)+ .0%!ƫ+* !.ƫ .1'ƫ%/ƫ *ƫ $11.)*ƫ!// !)+ .0%!ƫ!*ƫ !ƫ !)+ .0%!ƫ%*ƫ!!*ƫ*0(ƫ '+)!*ƫ0!ƫ/0*ƫ!*ƫ 0ƫ %0ƫ6!("/ƫ#!( 0ƫ2++.ƫ$!0ƫ 1.+,!/!ƫ(% /00!*ċƫ++.(ƫ !ƫ+/0ġ1.+,!/!ƫ % !(ƫ2*ƫ !ƫ1.+,!/!ƫ!!*$!% ċƫ!0ƫ#!2+(#ƫ Eindredactie: +/!(%!ƫ +))!./ (* !*ƫ %!ƫ,/ƫ2.%&ƫ.! !*0ƫ6%&*ƫ0+!#!0.! !*ƫ 6+1ƫ6%&*Čƫ!*ƫ%'ƫ+* !./ $.%&"ƫ %!ƫ+,200%*#Čƫ 0ƫ Art direction en vormgeving: 0+0ƫ !ƫċƫ%!./)ƫ)+!0ƫ#!,.!6!*ƫ3+. !*Čƫ +,ƫ!% !ƫ*%2!1/Čƫ$!0ƫ1.+,!/!ƫ!*ƫ*0%+*(!ƫ 1(ƫċƫ+(()**Čƫ)/0!. ) *%!0ƫ((!!*ƫ2*3!#!ƫ$!0ƫ%*6% $0!(%&'ƫ)'!*ƫ *%2!1Čƫ !ƫ.!,.!/!*00%!2!ƫ !)+ .0%!ƫ*ƫ Medewerkers aan dit nummer: 2*ƫ6%&*ƫ'!**%/ƫ %!ƫ$%&ƫ+*0(!!* !ƫ*ƫ!!*ƫ "+./!ƫ/(%&0#!ƫ+* !.$!2%#ƫ%/ċƫ0ƫ3%(ƫ 1/ƫ6!#ġ %!'ƫ!*! % 01/Čƫ..5ƫ2*ƫ !*ƫ!.#$Čƫ (*# 1.%#ƫ(% )0/ $,ƫ2*ƫ$!0ƫ1.+,!!/ƫ #!*Čƫ0!ƫ2!!(ƫ .%/!/ƫ+,ƫ0!ƫ2!!(ƫ,(0/!*ċ !.!* ġ *ƫ2*ƫ !*ƫ++)!*Čƫ!.0ƫ#!Čƫ .(!)!*0Čƫ).ƫ++'ƫ2++.ƫ$!0ƫ"!%0ƫ 0ƫ$%&ƫ*ƫ !0ƫ+!'ƫ%/ƫ!!*ƫ)++%!ƫ%& .#!ƫ*ƫ*(5/!ƫ $+)/ƫ!* .%'4Čƫ1)*%05ƫ+1/!Čƫ%!*'!ƫ 6%&*ƫ(% )0/ $,ƫ 0%!"ƫ(!!"ƫ%*ƫ#!6!(/ $,ġ !*ƫ !0ċƫ 'ƫ$++,ƫ 0ƫ((!ƫ2 Ě!./Čƫ %!ƫ6% $ƫ 6!(.Čƫ.! !.%!'!ƫ +*#(+! Čƫ.0ƫ !ƫ ,!*ƫ %!ƫ6% $ƫ0!*ƫ +!(ƫ/0!( !*ƫ !ƫ+*03%''!(%*#ƫ %*0!.!//!.!*ƫ2++.ƫ$!0ƫ3!6!*(%&'!ƫ2.#/01'ƫ +*%*#Čƫ %./0!*ƫ !%&!.Čƫ%)ƫ1(1/)Čƫ 2*ƫ !ƫ1.+,!/!ƫ !)+ .0%!p*ƫ*13(!00!* ƫ 2*ƫ+*6!ƫ !)+ .0%!Čƫ$!0ƫ+!'ƫ(!6!*ċ %! !.%'ƫ)/+)ƫĨ +(1)*ĩČƫ*/ƫ,!')*ƫ 0!ƫ2+(#!*ċƫ+'ƫ !ƫ#! $0!ƫ1.+/ !,0% 1/ƫ Ĩ +(1)*ĩČƫ +$*ƫ+#!(/ċ Harry J. van den Bergh, voormalig Interna- !*hƫ1,!.1/Čƫ)!0ƫ3%!ƫ%'ƫ$!0ƫ2.%&3!(ƫ*++%0ƫ Fotografie: !ƫ!!( .! '0%!Čƫ+5ƫ2*ƫ !!*/ƫ!*Čƫ$!!"0ƫ!!*ƫ!(*#.%&'!ƫ%& .#!ƫ tionaal Secretaris, voormalig lid van de %&'Čƫ+((* /!ƫ++#0!Čƫ . !(ƫ.+!*!*ƫ #!(!2!. ƫ%*ƫ %0ƫ+!'ċƫ Tweede Kamer en de Raad van Europa. Ĩ%((1/0.0%!ĩČƫ!'!ƫ (+''!Čƫ!//ƫ+/0$1)ƫ %&ƫ6+ƫ2!!(ƫ!//5/ƫ!*ƫ%&ƫ6+ƫ2!!(ƫ2!./ $%((!* !ƫ !ƫ+!.Čƫ++/ƫ.+))!(!*ċ +,%*%!/ƫ%/ƫ$!0ƫ*%!0ƫ!!*2+1 %#ƫ!!*ƫ.+ !ƫ(%&*ƫ Problems of Representative Democracy Lithografie en drukwerk: *ƫ0!ƫ#!2!*ċƫ 'ƫ)!!*ƫ 0ƫ !ƫ!!./0!ƫ.+ !ƫ(%&*ƫ in Europe, Wiersma, Stetter & Schublach ! %!*0!.ƫ+00!. ) $!0ƫ#!.!''%#!ƫ"1* 0%+*!.!*ƫ2*ƫ2!!(ƫ !)+ġ (Eds.), uitgeverij Van Lennep, ISBN .0%!p*ƫ%*ƫ1.+,ƫ%/Čƫ2++.(ƫ %!ƫ*ƫ !ƫ.*ġ 9789461643148. € 19,90 Roodƫ2!./ $%&*0ƫ+* !.ƫ2!.*03++. !(%&'$!% ƫ 2*ƫ$!0ƫ,.0%&!/011.ċ 2!.*)!ƫ2*ƫĨ !(!*ƫ2*ĩƫ.0%'!(!*Čƫ "+0+Ě/ƫ+"Ƭƫ%((1/0.0%!/ƫ((!!*ƫ*ƫ1%0 .1''!(%&'!ƫ Rood mag vijf exemplaren verloten van ‘Problems of Representative ƫ0+!ƫ/0!))%*#ƫ2*ƫ !ƫ1%0#!2!.ċ Democracy in Europe’. Stuur om kans te maken voor 5 januari een mail naar [email protected] o.v.v. boek of stuur een kaartje naar Redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam. De winnaars ISSN 1574-2733 ontvangen het boek per post in de week van maandag 5 januari. WIN

DECEMBER 2014 rood 31 column diederik samsom ƫƫ ƫƫ Onze buitenlandpolitiek

e zomer van 2014 heeft Ne- druk te staan. Net nu Nederland de weg is in zeer goede handen bij onze nieuwe derland voor altijd veranderd. omhoog heeft ingezet, nemen de ontwik- minister Bert Koenders. D De ramp met de MH17 raakte kelingen in de wereld opnieuw een onver- We zullen ons moeten realiseren dat het ons land diep in het hart. wachte wending. Dat zijn geen eenmalige veiligstellen van de essentiële waarden Het leed dat werd veroorzaakt bij alle gebeurtenissen. De oplopende geopoli- van de sociaaldemocratie telkens opnieuw nabestaanden, is nog dagelijks voelbaar tieke onrust, de botsing van onze waarden veroverd moeten worden. Niet alleen in en zal voor altijd een diepe kras op de ziel van rechtvaardigheid en vooruitgang met eigen land, maar juist in een wereld die van ons land betekenen. Die kras werd die van geweld, (religieuze) onderdruk- sneller verandert dan de bestaande af- enigszins verzacht door de manier waarop king en reactionaire idealen, de schaarser spraken kunnen bijbenen. We staan voor Nederland de slachtoffers herdacht. De wordende energievoorraden; het zijn nieuwe opgaven. Terwijl de vorige nog wijze waarop ons land samen kwam op lange-termijn-ontwikkelingen die nu in maar nauwelijks van een antwoord waren de dag van nationale rouw maakte diepe een stroomversnelling zijn beland. voorzien. Onze partij, onze fractie en dit indruk. Op mij, op Nederland en ver De complexiteit van de problemen aan kabinet mogen de fragiele vooruitgang in daarbuiten. Dit prachtige eerbetoon gaf onze grenzen dwingen ons om keuzes ons eigen land nu niet laten wegspoelen de slachtoffers en hun nabestaanden hun te maken. Om stelling te nemen in onze door onlusten elders. Ik ben ervan over- waardigheid terug. buitenlandpolitiek. We zullen de samen- tuigd dat we daar samen in zullen slagen. werking moeten versterken binnen de EU De zomer van 2014 was verdrietig. En en met landen en groepen die dezelfde Diederik Samsom maakte duidelijk dat de wereld onvrien- kernwaarden aanhangen als wij. Nu de we- delijker is geworden. En onveiliger. Ver reld van chaos groter wordt en dichterbij weg kwam opeens heel dichtbij. Totaal komt, moet het uitbreiden en versterken verschillende conflicten in Oekraïne, van de ‘wereld van orde’ de belangrijkste Gaza en Irak/Syrië drukten ons met de ambitie zijn. Zowel uit idealisme - we neus op dezelfde realiteit. Onze waarden gunnen iedereen vrijheid, respect voor van vrede en vrijheid worden niet overal mensenrechten, een eerlijke kans in het gedeeld en komen steeds zwaarder onder leven - als uit eigen belang. Deze opdracht Nederland Sterker & Socialer

32 rood DECEMBER 2014