888 )úKRú OKUT - HASAN YAZICI

*ú5úû TÜRK YAZAR SOSYOLOJú6úNDEN BúR KESúT Edebiyat sosyolojisinin yazar sosyolojisi s×Q×rl× bölümü ile ilgili bir araüW×rma yap×ld×. Edebiyat×P×]×n birbirini takip eden üç önemli Fikri OKUT* Hasan YAZICI** dönemi olan edebiyat×, Servet-i Fünun edebiyat× ve Millî Özet : edebiyat devirlerini toplum içinde yazar yani edebiyat coùrafyas×, yazar ve doùum yeri iliükisi ile zaman içinde yazar yani edebiyat kuüaklar×, Yazar sosyolojisi ile ilgili olarak.Türk edebiyat×Q×n birbirini takip ekipleri aç×lar×ndan incelendi. Türk edebiyat×Q×n k×U×lma noktalar× eden üç önemli dönemi, toplum içinde yazar ve edebiyat kuüaklar× belirlenmek istendi.Türk edebiyat×nda yazarlar×n y×ù×nlar halinde aç×lar×ndan incelendi. Toplam k×rk yedi yazar×P×z üzerinden baz× kronolojik bölgelerde toplan×p toplanmad×ù× belirlenmeye deùerlendirme yap×ld×. Baz× edebî olaylar×n geriye doùru çal×ü×ld×. Ön safta gelen yazarlar×n bir listesinden yararlan×ld×. On incelenmesinde belirli sürelerdeki deùLüikliklerde yetmiü y×l birimi bir biri Tanzimat edebiyat×, dokuzu Servet-i Fünun edebiyat× ve yirmi rol oynar gibi görünmektedir.Tanzimatç×larla Servet-i Fünuncular yedisi Millî edebiyat yazar× olan toplam k×rk yedi yazar belirlendi. aras×ndaki durum sosyolojik verilere uygundur. Ancak Servet-i Fünun Edebi nüfusun örneklenmesinde deùLüik etkenler hesaba kat×O×r. Edebi ile Millî edebiyat aras×ndaki iliüki sürecin süresinin deùLüken olduùunu nüfusun deùerlendirilmesi uzun ince bir çal×üma gerektirir. Edebi göstermektedir. Bir edebiyat nüfusunun yaü piramidinin gösterdiùi devirler için belirlenen yazarlar Türk edebiyat×Q×n temel dramatik incelme ve kal×nlaümalar×n düüüncemizdeki hiçbir üekle kaynaklar×ndan Ahmet Kabakl×'n×n Türk Edebiyat× adl× eserinin uydurulamayacaù× gözden kaç×U×lmamal×G×r. eksiksizce yazar kuüaklar× listelerinin ortaya koyduùu isimlerdir. Diùer Anahtar Kelimeler : istatistiki bilgiler için Türk Edebiyat× ile birlikte, Behçet Necatigil”in Edebiyat×P×zda úsimler Sözlüùü, úhsan Iü×k”×n Yazarlar Sözlüùü Türk yazar sosyolojisi, toplum içinde yazar, zaman içinde yazar eserlerinden yararlan×ld×. Robert Escarpit”in Edebiyat Sosyolojisi,Sad×k Abstract : Kemal Tural”×n Zaman×n Elinden Tutmak”×, Nurettin ûazi Kösemihal”in Edebiyat Sosyolojisine Giriü”i teorik kaynak olarak kullan×ld×. In relation of the writers’ sociology: The three important periods of following one another have scrutinized concerning the Türk yazar topluluklar×Q×n zaman içinde bir gerilemeyle writers and literary generation in society. In total forty seven writers have been edebî bak×mdan anlaml× bir resmi çizilmek istendi studied. When some literary occurrences scrutinized in back time, it seems as (Escarpit,1968:24). Her yazar, ölümünden on, yirmi veya otuz y×l through a seventy years period plays a part in changes. The situation between sonra unutulma tehlikesi ile karü× karü×ya kal×r. Unutulma zaman Reformers (Tanzimatcilar 1839-…) and Servet- i Funun supporters are in HüLùini aüan yazar, edebú toplulukla kaynaü×r. Adeta devaml× bir accordance with the sociology output. But the duration of relations between hayata kavuüur. En az×ndan doùumunu görmüü medeniyetin ortak Servet-i Funun and National Literature shows that the times are changing.The haf×zas× süresince yaüamaya devam eder. (Escarpit,1968:25) Seçilen fact that the dramatic widening and narrowing of the age pyramid of the literate isimler unutulma tehlikesini atlatan, zaman×n aü×nd×rmas×na karü× population could not apply to the way we think should not be overlooked. koyabilmiü yazarlard×r. Ufalanan bölgelerden kurtulan yazarlara dayal× Key Words : bir deùerlendirme yap×ld×. Dolay×V×yla örnekleme mümkün olduùu kadar geniü bir sosyolojik temel saùland× Yazarlar×n edebi nüfus içinde Turkish Writers’ Sociology, Writers in Society, Writers in Time hangi görünüü alt×nda yaüayacaù×,sonsuzluùun yazar× sokacaù× k×O×k denetlendi.

* Yrd. Doç. Dr., Sakarya Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü ** Okutman, Sakarya Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü

TÜRK YAZAR SOSYOLOJú6úNDEN BúR KESúT 889 890 )úKRú OKUT - HASAN YAZICI

AraüW×rma iki bölümden oluümaktad×r: 1. Edebiyat coùrafyas×, DOøUM TARú+ú TABLOSU Tanzimat Servet-i Fünun Millî Yazar Yazar 2. Zaman içinde yazar. Edebiyat× Edebiyat× Edebiyat Ahmet Vefik Paüa 1823 Ziya Paüa 1825 Birinci bölümde öncelikle zaman içinde yazar konusunun genel bir ûinasi 1826 deùerlendirmesi yap×ld×.Türk edebiyat×Q×n üç önemli dönemi edebiyat Nam×k Kemal 1840 Efendi 1844 ekipleri aç×V×ndan incelendi. Recaizade Mahmut Ekrem 1847 1850 úkinci bölümde edebiyat coùrafyas× temel nitelikleriyle ûemsettin Sami 1850 tan×W×ld×.Türk edebiyat×Q×n belirli dönemlerinin yazarlar× yazar ve doùum Abdülhak Hamit Tarhan 1852 Sami Paüazade Sezai 1860 yeri iliükisi aç×V×ndan ortaya koyuldu. Nabizade Naz×m 1862 Hüseyin Rahmi Gürp×nar 1864 Konunun, verilerin niteliùine baùO× olarak dökümantasyon, analoji, Ahmet Rasim 1864 tümevar×m yöntemleri ve haz×r bilgiden yararlanmak tekniùi kullan×ld×. Halit Ziya Uüakl×gil 1866 1867 1869 EDEBúYAT KUûAKLARI Cenap ûahabettin 1870 Müsahip Zade Celal 1870 Süleyman Nazif 1870 Her edebiyatta yazarlar, y×ù×nlar hâlinde baz× kronolojik Ahmet Hikmet Müftüoùlu 1870 Hüseyin Cahit Yalç×n 1874 Mehmet Akif Ersoy 1873 bölgelerde toplanmaktad×rlar. Yazarlar, kronolojik gruplar hâlinde Mehmet Rauf 1875 Ziya Gökalp 1876 belirli aral×klarla birbirleri ard×ndan gelir. Kuüaklar×n birbirini izleyiüi Memduh ûevket Esendal 1883 Abdülhak ûinasi Hisar 1883 ritmi vard×r. Devrî ak×mlar teorisinin yazarlar×n kronolojik gruplar Yahya Kemal 1884 hâlinde belirli aral×klarla birbirleri ard×ndan geliüi görüüü tart×ümas×z Halide Edip Ad×var 1884 Ömer Seyfattin 1884 olmayabilir. Kuüaklar×n birbirini izleyiüinde, yer deùLütirmelerinde Ahmet Haüim 1885 süresi bir insan hayat×na, yetmiü y×la denk olan sinüel veya helisel bir Refik Halit Karay 1888 Reüat Nuri Güntekin 1889 ritim düzeni bulunmayabilir. Ancak hiç deùilse baz× edebî olaylar×n geriye Yakup Kadri 1889 doùru incelenmesinde belirli sürelerdeki deùLüikliklerde yetmiü y×l Karaosmanoùlu Fuat Köprülü 1890 birimi bir rol oynar gibi görünmektedir. Görünüü yetmiü y×lda bir Falih R×fk× Atay 1894 kökten deùLümektedir. Durum, edebî hareketlerin kuüaklar×n düzenli Yusuf Ziya Ortaç 1895 Nurullah Ataç 1898 hareketlerle birbirini izleyiüiyle aç×klanmas×Q× saùlar. Yetmiü iki y×ll×k Faruk Nafiz Çaml×bel 1898 süre on sekiz y×ll×k dört yar× kuüakla ritimlidir. úlk ikisi gece devresi Remzi Oùuz Ar×k 1899 (ölü nokta ve kabarma), son ikisi gündüz devresi (en yüksek seviye ve 1899 Ahmet Hamdi Tanp×nar 1901 alçal×ü) t×r. (Escarpit,1968:40) Bir edebî tarz×n hayat× genellikle bir 1901 insan hayat×Q×n yar×V× demek olan otuz veya otuz beü y×ld×r. Eùer belli Arif Nihat Asya 1904 Necip Faz×l K×sakürek 1905 bir tarz diùer tarzlar× siler veya kendisi ortadan yok olursa, deùLüiklik Semiha Ayverdi 1906 N×smi olarak her otuz beü y×lda bir görülür (Escarpit,1968:41) Ahmet Muhip Dranas 1909 Cahit S×tk× Taranc× 1910 Tanzimat edebiyat×Q×n temsilcilerinin hepsi doùduktan sonra Servet-i Fünuncular doùmaya baülam×ülar. Tanzimatç×lar×n en yaüO×V× olan Ahmet Vefik Paüa k×rk bir yaü×ndayken Servet-i Fünun döneminin baù×ms×z yolda eser veren sanatç×lar× Hüseyin Rahmi Gürp×nar ve Ahmet Rasim dünyaya gelmiüler. Servet-i Fünun'un üiir ve TÜRK YAZAR SOSYOLOJú6úNDEN BúR KESúT 891 892 )úKRú OKUT - HASAN YAZICI nesirdeki en büyük temsilcileri Halit Ziya Uüakl×gil ve Tevfik Fikret ise haz×rlayan, kiüileri tazeleyen siyasî renkteki yönetim üeklinin deùLümesi, iki ve üç y×l daha sonra doùmuülard×r. Ayn× sanatç×lar Tanzimat devrimler, savaülar gibi olaylard×r (Escarpit,1968:43). edebiyat×Q×n son temsilcisi Nabizade Naz×m doùduktan iki, dört ve beü Servet-i Fünun'un siyasî bir karar sonucu kapan×ü× sürecin tabiî \×l sonra hayata gözlerini açar. Doùum tarihlerine göre Tanzimatç×lar süresini etkilemiü görünmektedir. Servet-i Fünuncular siyasî hatta otuz dokuz y×ll×k bir doùXü süreci geçirmiüler. Servet-i Fünuncularm sosyal konulara eùilmemiülerdir. Ayr×ca Millî edebiyat×n Servet-i doùXü süreci on bir veya dokuz y×ld×r. Tanzimatç×lar 1840 - 1850'li Fünuncularla yak×n yaülara sahip Mehmet Emin Yurdakul, Mehmet \×llar, Servet-i Fünuncular 1860 - 1870'li y×llar yaü piramidini Akif Ersoy, Ziya Gökalp gibi dev öncülerinin Servet-i Fünun'u bask× kal×nlaüW×rmaktad×r. alt×nda b×rakt×ù×, onun kaynaklar×Q× kuruttuùu, alan×Q× daraltt×ù× ve úlk Millî edebiyatç× olarak incelediùimiz Mehmet Emin Yurdakul böylece yaüamas×na f×rsat vermediùi düüünülebilir. Servet-i Fünun'un 60'l× y×llar×Q×n sonunda 1869' da doùmuütur. úkinci Ancak Millî edebiyat×n k×rk bir y×ll×k doùXü süreci gösterdiùi sanatç×V× Musahip-zâde Celâl ise Servet-i Fünun'un 70'li y×llar×Q×n muhtevaya baùO× olarak yeniden deùerlendirilirse buna göre yap×lan son baü×nda 1870'de dünyaya gelir. Yani Servet-i Fünuncular×n en yaüO×V× V×Q×fland×rma ve adland×rmalar×n doùruluùu ortaya koyulabilir. Tek üç, beü, alt× yaü×ndayken ilk Milli edebiyatç×lar dünyaya merhaba baü×na bir ak×m manzaras× göstermez. Üst üste, karü× karü×ya fikir demiüler. ak×mlar× görülmüü, tak×m hâlinde veya tek tek edebî görüüler Milli edebiyatç×lar×n doùXü süreci k×rk bir y×ld×r. 1880 – 1910 ve sunulmuütur. Millî edebiyat dönemi ak×mlardan ve gruplardan ayr×O×ü özellikle 1880 -1890 y×llar× yaü piramidini kal×nlaüW×rmaktad×rlar. çaù×G×r. Kuvvetli kiüilikle kimseye benzememek ve yeni bir sanat ç×ù×U× açmak peüinde olan yazar ve üairler çoktur. Kimisi ilk heves çaùlar×nda 1823 - 1910 y×llar× aras×ndaki seksen yedi y×ll×k bir zaman dilimi N×sa ömürlü baz× fikir ve sanat ak×mlar×Q×n içine girip ç×km×ü ama içinde edebî kuüaklar×P×]×n daù×O×P× ana hatlar×yla böyle bir manzara sonradan kendi bildikleri yolda eser vermeùe koyulmuü, kimisi göstermektedir. hiçbir kümeye kat×lmaks×]×n yeni denemeler yapm×ülard×r. Çeüitli Yüzy×llar boyutunda yaü piramitlerinin sistematik incelenmesi, görüüler çarp×üP×üW×r. Yaln×z, 1908 - 1910 aras×ndaki baz× ufak bir önceki kuüDù×n çoùunluùunun k×rk yaü s×Q×U×Q× aümas×ndan sonra çekiümelerden sonra hepsi sade ve tamlamas×z Türkçede yeni bir yazarlar kuüDù×Q×n belirdiùini göstermektedir. birleümiülerdir. Devri baütan baüa kaplayan bir edebî ak×m yoktur. únsan yazar olarak doùmaz, zamanla yazar s×fat×Q× al×r. Yazar Tanzimat edebiyat× I. ve II. dönem olarak ayr×O×r. Bir k×sm× (A. V×fat×Q×n yirmi yaülar×nda kazan×ld×ù× pek s×k görülmez. Edebî hayata, Mithad, ûemseddin Sami) geniü kitlelere, bir k×sm× ayd×nlara (N. Kemal, karar verici nokta olan k×rk yaü civar×nda , karmaü×k bir süreçten Recaizade Ekrem, Sami Paüazade Sezai) hitap eder. Romantik ak×m geçtikten sonra kat×O×Q×r. Sürecin süresi esasta deùLükendir. Sabit bir yaü benimsenmiütir. Yaln×z Sami Paüazade ve Nabizâde gibi son düüünülmemeli bir yaü bölgesi dikkate al×nmal×G×r. Tanzimatç×larda ve A. Mithat'×n baz× eserlerinde romantizmle kar×ü×k Ünlü yazarlar×n bask×V×, gençlerin bask×V×na dayanamayacak hâl realizm etkileri görülür. Muallim Naci ile Recaizade Ekrem aras×nda ald×ù× zaman sanki yeni bir denge eüLùi aü×lmakta ve kuüak kafiyeye dair bir tart×üma ç×kar. Kafiye tart×ümas× Servet-i Fünun'un serpilmektedir (Escarpit,1968:42). doùum sanc×V× olur. Millî edebiyat döneminde üst üste, karü× karü×ya gruplar görülür. Bunlar Guy Michaud’un yar× kuüak ritmi ve biyolojik Tanzimatç×larla Servet-i Fünuncular aras×ndaki durum kuüaktan farkl× edebî kuüak ile izah edilebilir. Bir edebiyat nüfusunun yaü belirtilen sosyolojik verilere uygundur. Ancak Servet-i Fünun ile Millî piramidinin gösterdiùi dramatik incelme ve kal×nlaümalar×n edebiyat aras×ndaki iliüki sürecin süresinin deùLüken olduùunu düüüncemizdeki hiçbir üekle uydurulamayacaù× gözden göstermektedir. Tak×mlar×n ortaya ç×N×ü×na önayak olan veya zemin kaç×U×lmamal×G×r. TÜRK YAZAR SOSYOLOJú6úNDEN BúR KESúT 893 894 )úKRú OKUT - HASAN YAZICI

Doùum tarihleri, edebiyat×P×zda da Ziya Paüa, ûinasi, Nam×k Kemal: 0úLLÎ EDEBúYAT DÖNEMú Mehmet Emin Yurdakul, Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin gibi yaüO× Sanatç×Q×n Ad× D.Tarihi 45. D.YERú öncülerin genç kuüaklarlar aras×nda yer ald×ù×Q× ortaya koymaktad×r. Mehmet Emin Yurdakul 1869 ústanbul TANZúMAT EDEBúYATI Müsahip Zade Celal 1870 ústanbul 1. SANATÇININ ADI 2. D.TARú+ú 3. D.YERú Mehmet Akif Ersoy 1873 ústanbul 1 4. ûúNASú 5. 1826 6. úSTANBUL Ziya Gökalp 1876 Diyarbak×r 2 7. NAMIK KEMAL 8. 1840 9. TEKúRDAø Memduh ûevket Esendal 1883 Tekirdaù 3 10. =úYA PAûA 11. 1825 12. úSTANBUL Abdülhak ûinasi Hisar 1883 ústanbul 4 13. AHMET MúTHAT EFENDú 14. 1844 15. úSTANBUL Yahya Kemal 1884 Üsküp 5 16. RECAúZADE EKREM 17. 1847 18. úSTANBUL Halide Edip Ad×var 1884 ústanbul 6 19. ABDÜLHAK HAMúT TURHAN 20. 1852 21. úSTANBUL Ömer Seyfattin 1884 Bal×kesir 7 22. SAMúPAûAZADE SEZAú 23. 1860 24. úSTANBUL Ahmet Haüim 1885 Baùdat 8 25. MUALLúM NACú 26. 1850 27. úSTANBUL Refik Halit Karay 1888 ústanbul 9 28. NABúZADE NAZIM 29. 1862 30. úSTANBUL Reüat Nuri Güntekin 1889 ústanbul 10 31. AHMET VEFúK PAûA 32. 1823 33. úSTANBUL Yakup Kadri Karaosmanoùlu 1889 Kahire 36. FRAûERú Fuat Köprülü 1890 ústanbul 11 34. ûEMSEDDúN SAMú 35. 1850 37. (YANYA) Falih R×fk× Atay 1894 ústanbul Yusuf Ziya Ortaç 1895 ústanbul Nurullah Ataç 1898 ústanbul SERVET-ú FÜNUN EDEBúYATI Faruk Nafiz Çaml×bel 1898 ústanbul 37.1.1 Sanatç×Q×n Ad× D.Tarihi 38. D.YERú Remzi Oùuz Ar×k 1899 Kozan 1 38.1.1 Tevfik Fikret 1867 39. úSTANBUL Peyami Safa 1899 ústanbul 2 Cenap ûahabettin 1870 Manast×r Ahmet Hamdi Tanp×nar 1901 ústanbul 3 Halit Ziya Uüakl×gil 1866 40. úSTANBUL Ahmet Kutsi Tecer 1901 Kudüs 4 Süleyman Nazif 1870 Diyarbak×r Arif Nihat Asya 1904 ústanbul 5 Ahmet Hikmet Müftüoùlu 1870 41. úSTANBUL Necip Faz×l K×sakürek 1905 ústanbul 6 Hüseyin Cahit Yalç×n 1874 Bal×kesir Semiha Ayverdi 1906 ústanbul 7 Mehmet Rauf 1875 42. úSTANBUL Ahmet Muhip Dranas 1909 Sinop 8 Hüseyin Rahmi Gürp×nar 1864 43. úSTANBUL Cahit S×tk× Taranc× 1910 Diyarbak×r 9 Ahmet Rasim 1864 44. úSTANBUL

TÜRK YAZAR SOSYOLOJú6úNDEN BúR KESúT 895 896 )úKRú OKUT - HASAN YAZICI

EDEBúYAT COøRAFYASI BÖLGELERE GÖRE ûEHúR SAYISI Marmara Bölgesi 3 Bir yazar×n toplum içindeki yerini belirlemek için yazar×n kaynaklar×Q× bilmek gerekir. Yazar×n kaynaklar× için iki ana konu Güney Doùu Anadolu Bölgesi 1 araüW×U×O×r: Akdeniz Bölgesi 1 Karadeniz Bölgesi 1 1. Coùrafi kaynaklar, Balkanlar 3 2. Toplum içindeki kaynaklarla mesleki kaynaklar Ortadoùu 2 AraüW×rmam×zda coùrafi kaynaklar üzerinde durulmaktad×r. Afrika 1 Coùrafyadan bölgeciliùe, bölgecilikten ×rkç×O×ùa kolayca kay×labilir. Türk Yazar coùrafyam×z Marmara, Güney Doùu Anadolu, Akdeniz ve edebiyat×Q×n mahallilikten kurtularak millileümesi, milliliùini koruyarak Karadeniz bölgelerini içine almakta, Balkanlar, Orta Doùu ve Afrika'ya diùer milli edebiyatlarla al×üveriüle zenginleüip evrenselleümesi gerekir uzanmaktad×r. Marmara bölgesinden üç, Güney Doùu Anadolu, Akdeniz (Erkal,1991:124). Dolay×V×yla coùrafî edebiyat çal×ümas× için doùum yerinin ve Karadeniz'den birer, Balkanlardan üç, Orta Doùu'dan iki ve Afrika'dan bir brüt verisi kullan×labilir. Doùum yeri, aç×klanmas× gereken birçok özelliùi üehir incelenen dönemlerin coùrafyas×Q× oluüturmaktad×r. Dolay×V×yla aç×kl×ùa kavuüturabilir (Escarpit,1968:46-47). edebiyat coùrafyam×z oldukça geniütir. Geniü edebiyat coùrafyam×]×n en renkli Doùum yerleri, Türkiye için ilgi çekici ústanbul - taüra dengesini dönemi bugünkü s×Q×rlar×P×za göre d×üarda kalan dört üehri (Üsküp, Baùdat, inceleme imkân× vermektedir. K×rk yedi yazardan % 68'i ústanbul'da Kahire, Kudüs) içine alan Millî edebiyat dönemidir. Diùer dönemler ise birer doùmuütur. Toplam yazar say×V×na oran× Tanzimat'a göre Servet-i üehirle onu izlemektedir. Dönemlerin kendi içlerinde sahip bulunduklar×üehir Fünun'da azalm×ü, Millî edebiyat döneminde ise çok artm×üW×r. say×V× bak×P×ndan en zengini dokuz üehir (ústanbul, Bal×kesir, Diyarbak×r, ústanbul'da yazar say×V×Q×n toplam yazar say×V×na oran× Tanzimat Üsküp, Baùdat, Kahire, Kudüs, Sinop, Kozan) ile Millî edebiyat dönemidir. döneminde % 19.1 4 Servet-i Fünun'da %12.76, Millî edebiyat Daha sonra dört üehir (ústanbul, Manast×r, Bal×kesir, Diyarbak×r) ile Servet- döneminde ise %36.17’dir. Dönemlerin kendi içlerinde ústanbullu - i Fünun, üç üehir (ústanbul, Tekirdaù, Yanya) ile Tanzimat dönemi gelir. taüral× oranlar× ilginçtir. Taüral×lar, Tanzimatta %18,18, Servet-i Fünun'da Buna göre edebiyat coùrafyam×z giderek artan bir çeüitlilik göstermiütir. Yani %33.33, Millî edebiyatta ise %37,03 oran×ndad×r. Yani halka yönelen sessiz duran bölgeler giderek canlanm×üW×r. Tanzimatç×lar aras×ndaki ústanbullu oran×, seçkinlere hitap eden BÖLGELERE GÖRE û$úR SAYISI Servet-i Fünunculardakinden daha fazlad×r. Diùer bir ifadeyle taüral× oran×, seçkinci Servet-i Fünuncular aras×nda halkç× Tanzimatç×lardan Marmara Bölgesi 36 fazlad×r. Taüralaüma Tanzimattan Servet-i Fünun'a geçilince h×zlanm×üW×r. Güney Doùu Anadolu Bölgesi 3 Servet-i Fünun Tanzimat'a göre taüral× yazarlar×n daha çok etkisindedir. Akdeniz Bölgesi 1 Üç dönemdeki doùum yoùunluùunun daù×O×P× incelendiùinde taüral× Karadeniz Bölgesi 1 yazarlar×n oran×Q×n gitgide artt×ù× görülmektedir. 18'den 33 ve 37'ye Balkanlar 3 o×km×üW×r. Devirler her geçen zaman diliminde taüra aù×rl×ù×Q× daha fazla Ortadoùu 2 hissetmiülerdir. Afrika 1 Coùrafî edebiyat aç×V×ndan ústanbul'dan sonra %6,38 ile Diyarbak×r, En çok yazar ç×karan bölgeler ise s×ras×yla Marmara (otuz alt×), Güney %4.25 ile Bal×kesir ve Tekirdaù gelmektedir. Doùu Anadolu ve Balkanlar (üç), Orta Doùu (iki), Akdeniz, Karadeniz ve Afrika (birer) d×r. TÜRK YAZAR SOSYOLOJú6úNDEN BúR KESúT 897 898 )úKRú OKUT - HASAN YAZICI

Durumdan yararlanabilecek sonuçlar ç×karmadan önce ülke içindeki KAYNAKLAR yer deùLütirmeleri, ailenin devaml× oturmad×ù× yerde yap×lan doùumlar× 1. KABAKLI, Ahmet, Türk Edebiyat×, c. 2, 3, 6. b., ústanbul, 1985 hesaba katarak analizi ve tenkidi daha derinleütirmek gerekmektedir. 2. NECATú*úL, Behçet, Edebiyat×P×zda úsimler Sözlüùü, 11. b., ústanbul, Ocak 1983 3. IûIK, úhsan, Yazarlar Sözlüùü, ústanbul, 1990 SONUÇ 4. ESCARPIT, Robert, Edebiyat Sosyolojisi (Çeviren; Ali Türkay Yaz×F×), ústanbul, 1968 Türk edebi kuüaklar×Q×n birbirini izleyiü ritminde gerçekten tart×ü×lmaz 5. TURAL, Sad×k Kemal, Zaman×n Elinden Tutmak,1. b. ,ústeanbul, 1982 bir düzen yok. Tanzimatç×larla Servet-i Fünuncular×n birbirini izleyiü ritmi 6. GÜLLÜLÜ, Sabahattin, Sanat ve Edebiyat Sosyolojisi, Atatürk Üniversitesi Fen-Ed. kuüaklar teorisinin verilerine uygun.Ancak Servet-i Fünun ile Milli edebiyat Fakültesi Yay×Q×, Erzurum, 1988 7. BANARLI, Nihat Sami, Resimli Türk Edebiyat× Tarihi, c.1-2, ústanbul, 1971 aras×ndaki iliüki, sürecin süresinin deùLüken olduùunu göstermektedir. Milli 8. KÖSEMúHAL, Nurettin ûazi, Edebiyat Sosyolojisine Giriü, Sosyoloji Dergisi, Say×:19- edebiyat×n öncüleri Servet-i Fünun”un kaynaklar×Q× kurutmuü olabilir. 20, ústanbul, 1964-1966 Doùum yerleri aç×V×ndan ústanbul”a göre taüral×laüma Tanzimattan 9. ERKAL, Mustafa E., Sosyoloji (Toplum Bilim), úlaveli 4. b., Der Yay×nevi, ústanbul, 1991. Servet-i Fünun”a,Milli edebiyata her geçen zaman diliminde giderek artm×üW×r. Belirtilen dönemlerde Türk yazar coùrafyas× çok geniütir. En renkli dönem bugünkü s×Q×rlar×P×z d×ü×ndaki dört üehri kapsayan Milli edebiyat dönemidir.Yazarlar×Q×n doùduklar×üehir say×V× bak×P×ndan en zengini Milli edebiyat, en fakiri Tanzimat dönemidir. Edebiyat coùrafyam×z zaman içinde geniülemiütir. Marmara ezici bir üstünlükle en çok yazar ç×karan bölgedir. Türk edebiyat×nda böylesi bir çal×üma ilktir. úlk olduùu için ele al×nan konunun temel özelliklerinin Türk edebiyat×ndaki izdüüümü verilmeye çal×ü×lm×üW×r.Edebiyat coùrafyas×Q×n ve zaman içinde yazar×n evrensel özelliklerinin Türk edebiyat×ndaki genel karü×O×ù× belirtilmiütir. Baz× eksiklikler bulunabilir. Her üeye raùmen Türk yazar sosyolojisi yolunda, ayd×nlat×F×, yönlendirici, teüvik edici bir meüale rolü oynayabilir. Dar×V×, eksiklikleri, yanl×üO×klar× giderecek diùer meüaleleri yakarak yolu zirveye, sonsuza uzatacaklara olsun.Daha saùO×kl×, zengin, yol gösterici, üekillendirici sonuçlar için konular× parçalay×p derinlemesine araüW×rmal×G×r.Türk yazar sosyolojisi, gülle bülbülün hasretinin bitmesini bahar×n gelmesini bekleyerek deùil gül yetiütirerek, gül bahçeleri oluüturarak saùlayan, ayd×nl×ùa susam×ü araüW×rmac×larla hayat bulacakt×r.