Turistički Vodič

RAZGLEDANJE DOGAĐAJI INFORMACIJE MAPE

KNJAŽEVACKNJAŽEVACturistički vodič

www.toknjazevac.org.rs 0 1 2 3

LEGENDA A Restoran Benzinska stanica Smeštaj Muzej Parking Kaﬁć B Dom kulture Biblioteka Autoservis Crkva Železnička stanica Autobuska stanica C

D Sportska hala Kaplar

F 0 1 2 33 4 5 6 7

LEGENDA A Restoran Benzinska stanica Smeštaj Muzej Parking Kaﬁć B Dom kulture Biblioteka Autoservis Crkva Železnička stanica Autobuska stanica C

D Sportska hala Kaplar

Turistička organizacija Opštine Knjaževac Telefon: +381 19 735 230 F Adresa: Knjaza Miloša 37 Web: www.toknjazevac.org.rs Email: [email protected] KNJAŽEVAC Osetite duh starih vremena. Dobro došli u Gurgusovac! O Knjaževcu su mnogi pisali, mnogi putopisci prolazili su ovuda i ostavili brojne KNJAŽEVAC podatke. Nekada se zvao Gurgusovac, po golubovima ,,gurgusanima'' (Columba palumbus). Osetite duh starih vremena. Gurgusovac je bio poznat i po ozloglašenoj Dobro došli u Gurgusovac! Gurgusovačkoj kuli, zatvoru za protivnike tadašnjeg režima. ,,Srpsku Bastilju'', kako su je mnogi zvali, srušio je i zapalio Miloš Obrenović 1859. godine. U njegovu čast, meštani Gurgusovac prozvaše Knjaževac. Knjaževac leži na katakombama koje su izgradili Turci radi svoje bezbednosti, jer je tadašnji Gurgusovac bio na razmeđi između Vidinskog pašaluka i Sofije.

U starijoj literaturi ovo naselje naziva se ,, Kolumbija'' od latinske reči columba što znači golubica. U turskim popisima iz 1455. godine pominje se Gurgusovac, a kasnije Knjaževac

Danas Knjaževac ima preko 30.000 stanovnika, zajedno sa osamdeset pet sela koja pripadaju teritoriji opštine. Knjaževac je varoš vinograda i kvalitenih vina, zanimljivih običaja i gostoljubivih ljudi.

05 STARA ČARŠIJA "Slika govori više od hiljadu reči” Stara čaršija predstavlja najprepoznatl- STARA ČARŠIJA jiviji deo Knjaževca. O idiličnom životu u malom "Slika govori više od hiljadu reči” gradu u Istočnoj Srbiji govore mnogi koji su tuda prolazili, spominjući Staru čaršiju sa posebnim divljenjem. Godine 1910. putujući na istok, čuveni arhitekta Le Corbusier posetio je Knjaževac. Inspirisan slikovitošću ulica i arhitekturom grada, napravio je crtež Knjaževca u tehnici Van Goga. Ovaj dragoceni dokument čuva se u Nacionalnom muzeju u Beogradu.

Godine 1969. reditelj Živojin Pavlović u Knjaževcu je snimio svoj čuveni film “Zaseda”. Neke od scena filma, u kome su igrali Ivica Vidović, Milena Dravić, Slobodan Aligrudić, ali i mnogi stanovnici Knjaževca, snimljene su u Staroj čaršiji.

07 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

KUĆA ACE STANOJEVIĆA Muzej grada Knjaževca smešten je u kući Alekse Ace Stanojevića, radikalskog prvaka, bliskog saradnika Nikole Pašića, predsednika narodne skupštine Srbije. Kuća je spomenik kulture. Sagrađena je 1910. godine, po planovima bečkog preduzimača Folkera, a po uzoru na italijanske vile u stilu secesije. U muzeju se nalaze lični predmeti i radna soba Ace Stanojevića, vaze, porcelan, satovi i mnogi drugi Aleksa Aca Stanojević bio je eksponati dobijeni od starih protivnik režima Milana knjaževačkih porodica. Kao da je vreme Obrenovića. Optužen je za učestvovanje u Timočkoj buni i stalo krajem XIX veka, podsećajući da je osuđen na smrt. Spasio se nekadašnji Gurgusovac, pa zatim i bekstvom u Bugarsku. Nakon Knjaževac, jedna od najstarijih varoši u drugog svetskog rata, maršal Tito ga je primio u Belom dvoru, kao Srbiji. istaknutog borca za ljudska prava.

08 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

KUĆA ACE STANOJEVIĆA ZAVIČAJNI MUZEJ Muzej grada Knjaževca smešten Zavičajni muzej smešten je u je u kući Alekse Ace Stanojevića, građevini konstruisanoj 1906. godine. radikalskog prvaka, bliskog saradnika Nekada je to bila porodična kuća porodice Nikole Pašića, predsednika narodne Sibinović, bivših vlasnika rudnika ,,Dobra skupštine Srbije. Kuća je spomenik sreća”, a danas je pod zaštitom države. kulture. Sagrađena je 1910. godine, po U Zavičajnom muzeju u Knjaževcu planovima bečkog preduzimača Folkera, čuvaju se eksponati iz minulih vremena: od a po uzoru na italijanske vile u stilu praistorije i rimskog doba, Vizantije i secesije. srednjeg veka, doba Turaka, Timočke bune, U muzeju se nalaze lični pa sve do današnjih dana.Tu su i predmeti predmeti i radna soba Ace Stanojevića, pronađeni na arheološkim lokalitetima, ali i Posebno i počasno mesto u Zavičajnom muzeju pripada vaze, porcelan, satovi i mnogi drugi Aleksa Aca Stanojević bio je oni koji su prikupljeni u zaboravljenim eksponati dobijeni od starih protivnik režima Milana selima knjaževačke opštine. dvopređnim čarapama. knjaževačkih porodica. Kao da je vreme Obrenovića. Optužen je za Ovde se organizuju izložbe, koncerti, Jedinstvene u svetu, ovaj učestvovanje u Timočkoj buni i najlepši deo narodne nošnje stalo krajem XIX veka, podsećajući da je osuđen na smrt. Spasio se raznovrsne edukativne radionice. knjaževačkog kraja, plete se sa nekadašnji Gurgusovac, pa zatim i bekstvom u Bugarsku. Nakon pet igala i svaka je unikat. Knjaževac, jedna od najstarijih varoši u drugog svetskog rata, maršal Tito Nastale su u periodu od XVIII Srbiji. ga je primio u Belom dvoru, kao do XX veka. Etnografska zbirka istaknutog borca za ljudska Zavičajni muzej Knjaževac dvopređnih vunenih čarapa (u prava. Telefon: +381 19 731 407 Muzeju postoji preko 600 pari), Adresa: Karađorđeva 15 e-mail: [email protected] proglašena je 1965. godine web: www.muzejknjazevac.rs spomenikom kulture Srbije.

08 09 MOSTOVI "Od svega što čovek u životnom nagonu podiže i gradi, ništa nije u mojim očima bolje i vrednije od mostova" - Ivo Andrić Nekada su Knjaževac zvali “Srpskom MOSTOVIMOSTOVI Venecijom“ i “Malim Parizom“ upravo zbog sedam "Od svega što čovek u životnom mostova koji su premostili obale Svrljiškog i Trgoviškog Timoka. Najpoznatiji i najslikaniji je nagonu podiže i gradi, ništa nije u takozvani “kameni most“ u centru grada. mojim očima bolje i vrednije Projektovao ga je inženjer Borivoje Radenkovic 1913. godine. Sa rasponom od 30 metara, bio je to od mostova" - Ivo Andrić najveći most te vrste u Srbiji.

Građevinski inženjer Borivoje Radenković, rođen je u Knjaževcu, a više od pedeset godina učestvovao je u izgradnji mnogih važnih objekata u Srbiji. Između ostalog, graditelj je i Crkve Svetog Marka u Beogradu.

Komunikacijski, najvažniji je most na Trgoviškom Timoku, koji je na pet drvenih tumbasa podignut još 1851. godine. Rušen je i podizan onoliko puta koliko je i ratova bilo na ovom tlu. Mostovi su čest motiv fotografa i slikara, a Knjaževčani ih jednostavno zovu “drveni“, “beli“, “betonski“ ili romantično - “most ljubavi“.

11 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

CRKVA SVETOG ĐORĐA Godine 1833. u čast prvog dolaska Knjaza Miloša u Gurgusovac, počela je izgradnja pravoslavne crkve. Konstrukcija je završena 1835. Zvonik sa satom podignut je 1866. godine. Ikonostas crkve naslikao je Georgije Bakalović iz Sremskih Karlovaca, učenik Stefana Gavrilovića, jednog od najznačajnijih slikara s početka XIX veka. Crkva je za vreme srpsko-turskog rata (1876. godine) bila spaljena. Obnova je počela 1878. godine, a akademski slikar Nikola Marković naslikao je nove ikonostase. Danas se u riznici knjaževačke crkve čuva Jevanđelje iz 1805. godine, srebrni krst iz 1866. godine i dve ikone, Jevanđelje, koje je Crkvi ostaci starog ikonostasa, iz 1835. godine. Svetog Đorđa poklonio Knjaz Miloš, iz Bugarske u Knjaževac doneo je 1878. godine trgovac Ilija Jeremić, tadašnji komandant bataljona knjaževačke vojske. 12 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

CRKVA SVETOG ĐORĐA ŠETALIŠTA Godine 1833. u čast prvog dolaska Šetališta u Knjaževcu zauzimaju veoma važno mesto. Oni koji Knjaza Miloša u Gurgusovac, počela je su ovde već bili, kažu da je najbolje poći ulicom lipa ili ulicom kestenova, izgradnja pravoslavne crkve. Konstrukcija dvema gradskim alejama sa leve i desne obale Svrljiškog Timoka, koje je završena 1835. presecaju varoš i dele je na ,,gornju” i ,,donju” čaršiju. U ulici lipa nalazi Zvonik sa satom podignut je se moderni objekat Doma kulture. U ulici kestenova, u školi koja je 1866. godine. Ikonostas crkve naslikao je dobila ime po čuvenom dirigentu Predragu Miloševiću, rastu brojni Georgije Bakalović iz Sremskih Karlovaca, muzički talenti. učenik Stefana Gavrilovića, jednog od Stazom dugom nekoliko stotina metara stiže se do Sredoreka. najznačajnijih slikara s početka XIX veka. Popločane pešačke staze, teren za male sportove, igralište za decu... I Crkva je za vreme srpsko-turskog sve to pored reke, u mirnoj oazi, a u najužem gradskom jezgru. rata (1876. godine) bila spaljena. Obnova je počela 1878. godine, a akademski slikar Nadomak grada, na Nikola Marković naslikao je nove izletištu Jevik, u borovoj šumi, ikonostase. Planinarsko društvo ,,Babin zub” Danas se u riznici knjaževačke obeležilo je pešačke staze za crkve čuva Jevanđelje iz 1805. godine, ljubitelje sporta i rekreativce : srebrni krst iz 1866. godine i dve ikone, Stazu zdravlja, dugu 4 km; ostaci starog ikonostasa, iz 1835. godine. Jevanđelje, koje je Crkvi Pešačku stazu, dugu skoro 8 km; Svetog Đorđa poklonio Knjaz Bambi trim stazu za decu uzrasta Miloš, iz Bugarske u do 10 godina i Trim stazu. Knjaževac doneo je 1878. godine trgovac Ilija Jeremić, tadašnji komandant bataljona knjaževačke vojske. 12 13 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

GRADSKI PARK U blizini Doma kulture, nalazi se gradski park, idealno mesto za odmor i rekreaciju, ili, jednostavno, oaza zelenila i čistog vazduha, pravo mesto za “šaputanje na klupi”, predah za starije i igru najmlađih. Svako ko želi da vidi i oseti lepotu Knjaževca treba da poseti gradski park i uživa u miru. Gradski park ima pristup bežičnom internetu, pa se iz njega može poslati pismo ili razglednica sa utiscima iz Knjaževca.

Omiljeno mesto u parku i čest motiv na fotograﬁjama je cvet visibabe. Nastao je kao simbol rađanja nove Jugoslavije i posvećen je mladosti i junaštvu.

14 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

GRADSKI PARK SPOMEN-PARK U blizini Doma kulture, nalazi se gradski park, idealno mesto za Spomen-park je deo kulturno-istorijskog nasleđa grada i odmor i rekreaciju, ili, jednostavno, oaza zelenila i čistog vazduha, predstavlja spomenik Timočanima palim u ratovima. Ovaj park je pravo mesto za “šaputanje na klupi”, predah za starije i igru najmlađih. interesantan primer objedinjavanja prošlosti kroz prikaz istorijskih Svako ko želi da vidi i oseti lepotu Knjaževca treba da poseti gradski događaja u Knjaževcu od 1804. godine do završetka Drugog svetskog park i uživa u miru. rata. Spomen park je delo arhitekte Bogdana Bogdanovića. Gradski park ima pristup bežičnom internetu, pa se iz njega U njemu se nalazi i fontana podignuta u proleće 1953. godine. može poslati pismo ili razglednica sa utiscima iz Knjaževca. Skulpturu dvojice ribara rađenu u bronzi izradio je uz pomoć dobrovoljnih priloga knjaževačkih zanatlija vajar sa Korčule Petar Palavičini.

Omiljeno mesto u parku i čest motiv na fotograﬁjama je cvet visibabe. Nastao je kao simbol rađanja nove Jugoslavije i posvećen je mladosti i junaštvu.

14 15 MESTA U OPŠTINI KOJA ĆE VAS OČARATI Opština Knjaževac nalazi se u istočnom delu Srbije, uz samu granicu sa Bugarskom, na MESTA ušću Trgoviškog i Svrljiškog Timoka, koji zajedno U OPŠTINI čine Beli Timok. Kroz istoriju, ovaj kraj je bio poznat pod imenom Timočka krajina. Površina KOJA opštine je 1.202 km2 i ona je čini četvrtom po ĆE VAS veličini u Srbiji. Obuhvata jedno gradsko i 85 OČARATI seoskih naselja sa oko 31.000 stanovnika.

Na teritoriji opštine Knjaževac nalazi se jedna od najlepših planina u Evropi - Stara planina. Najviša tačka na Staroj planini je Midžor (2169 m), koji je i najviši vrh u Srbiji (Knjaževčani ga nazivaju “krovom Srbije”). Stara planina spada u grupu venačnih planina. Glavni venac dugačak je oko 600 km i proteže se od Zaječara do Crnog mora. Stara planina nosi i drugo ime – Balkan, te je Balkansko poluostrvo po njoj dobilo naziv.

17 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

ARHEO ETNO PARK RAVNA Arheo etno park u selu Ravna nalazi se osam kilometara severno od Knjaževca i predstavlja nesvakidašnju destinaciju ljubitelja običaja, tradicije i kulturnog nasleđa, koji nas vraća dve stotine godina unazad u život sela s kraja 19. i početka 20. veka. Stara moravska kuća, građena od bondruka, preseljena je sa Stare planine. Zamislite domaćina kako na drvenom doksatu dočekuje goste i smešta ih na tronošce oko ognjišta. Osetite duh starih vremena bar za tren i pomislite kako se tada živelo! U dvorištu je “prizemljuša“ sa vencima paprika okačenim o neravne duvare (zidove), a malo dalje kazanica za pečenje rakije sa lulom od trešnjinog drveta, te grnčarska radionica. U staroj seoskoj školi radi istraživačka stanica za studente i naučnike, a u blizini je i lapidarijum sa rimskim spomenicima pronađenim na kasnoantičkom lokalitetu Timacum minus. Na ovom lokalitetu pronađen je i kip Dionisa, boga vina starih Rimljana, a u podrumu jedne od kuća nalazi se muzej vina sa vinotekom.

Zavičajni muzej Knjaževac Telefon: +381 19 731 407 Adresa: Karađorđeva 15 e-mail: [email protected] web: www.muzejknjazevac.rs

18 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

ARHEO ETNO PARK RAVNA TIMACUM MINUS Arheo etno park u selu Ravna nalazi se osam kilometara Na osam kilometara od Knjaževca, u selu Ravna, na obali severno od Knjaževca i predstavlja nesvakidašnju destinaciju Belog Timoka, Rimljani su sagradili vojno utvrđenje, najstarije u ljubitelja običaja, tradicije i kulturnog nasleđa, koji nas vraća dve timočkoj oblasti. Imali su svoj logor, žitnicu, terme. Zahvaljujući stotine godina unazad u život sela s kraja 19. i početka 20. veka. Stara Arheološkom institutu iz Beograda i Zavičajnom muzeju iz Knjaževca, moravska kuća, građena od bondruka, preseljena je sa Stare planine. prava slika o ovom lokalitetu počela je da se otkriva tek 1975. godine. Zamislite domaćina kako na drvenom doksatu dočekuje goste i smešta ih na tronošce oko ognjišta. Osetite duh starih vremena bar Utvrđenje datira iz prvog za tren i pomislite kako se tada živelo! U dvorištu je “prizemljuša“ sa veka naše ere i postoji sve do vencima paprika okačenim o neravne duvare (zidove), a malo dalje Justinijanove obnove carstva u kazanica za pečenje rakije sa lulom od trešnjinog drveta, te grnčarska šestom veku. Arheolozi su otkrili radionica. da se najraniji i najznačajniji U staroj seoskoj školi radi istraživačka stanica za studente i tragovi prisustva Rimljana na naučnike, a u blizini je i lapidarijum sa rimskim spomenicima ovim prostorima nalaze upravo u pronađenim na kasnoantičkom lokalitetu Timacum minus. Na ovom Ravni. lokalitetu pronađen je i kip Dionisa, boga vina starih Rimljana, a u Rimski nadgrobni podrumu jedne od kuća nalazi se muzej vina sa vinotekom. spomenici sa Timacum minusa pripadaju razdoblju od prvog do Zajedno sa Rimljanima u ove krajeve trećeg veka. Predmeti pronađeni stiglo je i latinično pismo. Ono nije bilo u Zavičajni muzej Knjaževac na Timacum minusu, čuvaju se u Telefon: +381 19 731 407 upotrebi među stanovništvom, ali je arheološkoj zbirci Zavičajnog Adresa: Karađorđeva 15 služilo za vojne potrebe i natpise na muzeja. e-mail: [email protected] spomenicima. web: www.muzejknjazevac.rs

18 19 VINARIJE In vino veritas

Udruženje VIR i Udruženje preduzetnika Telefon: +381 19 731 379 Džervin doo Vinarija Jović www.dzervin.eu vinarijajovic.rs Vinarija Urošević +381(60) 512 1840 Vino je u knjaževačkom kraju neodvojivo od istorije i tradicije. Vinogradi se gaje s ljubavlju, a u VINARIJE njima rastu autohtone sorte grožđa, poput prokupca, vranca, plovdine. Gaje se i burgundac, In vino veritas smederevka, italijanski rizling, šardone, semijon, sovinjon... U vinariji ,,Jović” u Potrkanju ,,izumeli“ su ,,Višnjicu”, jedinstveno voćno vino od višanja.

U Knjaževcu postoji verovanje da kad sve prođe, ostaće Bog i vino, pa su podrumari odlučili da osnuju Udruženje vinara i da zajednički brinu o ,,piću bogova”. U duhu starih vremena i tradicije, u saradnji sa Zavičajnim muzejem, formirali su i Muzej vina u Ravni. U njemu se čuvaju bačve sa najboljim sortama vina, vinoteka i starinska oprema za čuvanje i hlađenje vina.

Knjaževčani su se bavili vinogradarstvom i pod turskom vlašću. U to vreme naročito cenjeno bilo je knjaževačko vino, koje je pod nazivom ,,timočko” smatrano najboljim srpskim vinom.

Godine 1927. ovde je osnovana Vinogradarsko zemljoradnička zadruga, treća u Srbiji u to vreme. Direktni naslednik pomenute zadruge, je Preduzeće “Džervin”, koje je tokom 2013. godine obnovljeno, sa namerom da postane respektabilna kompanija od značaja za čitav region.

Udruženje VIR i Udruženje preduzetnika Telefon: +381 19 731 379 Džervin doo Vinarija Jović www.dzervin.eu vinarijajovic.rs Vinarija Urošević +381(60) 512 1840 21 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

CRKVA PRESVETE BOGORODICE U podnožju Stare planine, 15 kilometara jugoistočno od Knjaževca, u selu Donja Kamenica, na levoj obali Trgoviškog Timoka, nepoznati vlastelin početkom XIV veka podigao je Crkvu Presvete Bogorodice. Ona je danas kulturno dobro Srbije i najvredniji spomenik Eparhije timočke. Crkva je građena u moravsko-vizantijskom stilu sa elementima romanske arhitekture. Neke od fresaka jedinstvene su u srpskom srednjovekovnom slikarstvu. Posebno blago Bogorodičine crkve čine ktitorske kompozicije i portreti vlastelina sa bogatim detaljima u prikazivanju njihove odežde. Značajni su i ciklusi iz života Svete Petke u južnoj i u severnoj kuli, ali i freske : “Tajna večera”, “Uspenje Presvete Bogorodice”, “Blagovesti” i zagrljeni sveti ratnici Teodor Tiron i Teodor Stratilat na konjima.

22 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

CRKVA PRESVETE MANASTIR BOGORODICE SVETE TROJICE U podnožju Stare planine, 15 kilometara jugoistočno od Manastir Svete Trojice smešten je na obroncima Stare Knjaževca, u selu Donja Kamenica, na levoj obali Trgoviškog Timoka, planine. Paljen i uništavan, o svojoj prošlosti ostavlja samo jedan nepoznati vlastelin početkom XIV veka podigao je Crkvu Presvete pisani trag, koji se nalazi u naosu hrama. Pronašao ga je i obnovio Bogorodice. jeromonah Pantelejmon 1848. godine. Smatra se da je hram Ona je danas kulturno dobro Srbije i najvredniji spomenik 1457. godine podigao despot Lazar Branković, sin Đurđa Eparhije timočke. Crkva je građena u moravsko-vizantijskom stilu sa Brankovića. elementima romanske arhitekture. Neke od fresaka jedinstvene su u srpskom srednjovekovnom slikarstvu. Posebno blago Bogorodičine crkve čine ktitorske kompozicije i portreti vlastelina sa bogatim detaljima u prikazivanju njihove odežde. Značajni su i ciklusi iz života Svete Petke u južnoj i u severnoj kuli, ali i freske : “Tajna večera”, “Uspenje Presvete Bogorodice”, “Blagovesti” i zagrljeni sveti ratnici Teodor Tiron i Teodor Stratilat na konjima.

22 23 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

TUPIŽNICA

Planina Tupižnica prostire se između Knjaževca i Boljevca. Najviši vrh Tupižnice se nalazi na 1160 metara nadmorske visine, a sama planina je tajanstveno lepa i nedovoljno istražena. Najčešći posetioci planine su planinari, a od skora i paraglajderi. Planinarima je ona poznata po republičkoj akciji ”Dani jorgovana“, koja se održava svake godine polovinom maja meseca. Od 2010. godine ovde se održavaju i međunarodna takmičenja u paraglajdingu. Tupižnicu zovu i “ostrvskom planinom”, jer je sa svih strana okružena nizinom. Tupižnica je poznata po desetinama speleoloških objekata, od kojih su najpoznatiji “tupižnička ledenica” i “Davidova propast”, duboka stotinak metara.

24 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

TUPIŽNICATUPIŽNICA BIGAR

Planina Tupižnica prostire se između Knjaževca i Boljevca. Na putu Knjaževac – Pirot, u blizini Kalne, nalazi se vodopad Najviši vrh Tupižnice se nalazi na 1160 metara nadmorske visine, a Bigar, prirodna atrakcija koja se mora videti. Bigar je do nedavno bio sama planina je tajanstveno lepa i nedovoljno istražena. Najčešći malo poznat široj javnosti. posetioci planine su planinari, a od skora i paraglajderi. Planinarima je U okolini vodopada uređen je mali parking i postavljene su ona poznata po republičkoj akciji ”Dani jorgovana“, koja se održava klupe kraj bistre, ledene i čiste vode, koja može i da se pije iz vira ispod svake godine polovinom maja meseca. Od 2010. godine ovde se dvadesetak metara visokog vodopada. održavaju i međunarodna takmičenja u paraglajdingu. Iznad vodopada, sakrivena u gustom rastinju, nalaze se mala Tupižnicu zovu i “ostrvskom planinom”, jer je sa svih strana krečnjačka jezerca neobične plavo-zelene boje. Do njih se može doći okružena nizinom. Tupižnica je poznata po desetinama speleoloških kada se ispred vodopada “Bigar” skrene desno na zemljani put prema objekata, od kojih su najpoznatiji “tupižnička ledenica” i “Davidova manastiru Svetog Onufrija (XV vek), ili ako se od vodopada peške propast”, duboka stotinak metara. krene uzvodno uređenom pešačkom i biciklističkom stazom. Na mestu, koje narod ovog kraja zove “ludo vrelo”, ispod kaskadnih jezera, nekada je žito mlelo dvanaest vodenica. Iako se kamen više ne okreće, Bigar je pravi dragulj turističke ponude Stare planine. Atraktivni vodopad već obilaze gosti malih hotela i pansiona u potplaninskim selima, a većina je takve posete uključila u aranžmane.

24 25 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

KLISURA ŽDRELO Klisura Ždrelo se nalazi u ataru sela Stogazovac, u narodu je još poznata i kao knjaževački meteori. Prema geološkoj karti Republike Srbije usečena je u glinovite krečnjake i glince iz perioda donje krede. Starost stena procenjuje se na oko 100 miliona godina. Dužina klisure je oko 300 m. Kroz Ždrelo protiče Zubetinačka reka, koja ulaskom u selo Stogazovac, menja ime u Stogazovačka reka. Krečnjačke stene neposredno uz reku izdižu se do visine 70-80 m i specifičnih su formacija. Najviše litice su Lisičji kamen, koji se naziva još i Momin kamen ili Devojački kamen i Zdravački kamen.

Legenda kaže da je sa ovog kamena u vreme turske vladavine devojka skočila u smrt kako bi se zaštitila i ne bi bila obeščašćena, tako je i kamen dobio ime Devojački kamen

26 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

KLISURAKLISURA ŽDRELOŽDRELO Klisura Ždrelo se nalazi u ataru sela Stogazovac, u narodu je Dno klisure je karakteristično po velikom broju obrušenih još poznata i kao knjaževački meteori. Prema geološkoj karti blokova stena. Blokovi stena su doprineli stvaranju velikih virova, kao Republike Srbije usečena je u glinovite krečnjake i glince iz perioda što su Sinji vir, Telči vir i Petkovski vir. S obzirom da se radi o donje krede. Starost stena procenjuje se na oko 100 miliona godina. krečnjačkom terenu, pećine su česta pojava. Dužina klisure je oko 300 m. Kroz Ždrelo protiče Zubetinačka reka, Od antropogenih vrednosti ove klisure izdvaja se Crkvica koja ulaskom u selo Stogazovac, menja ime u Stogazovačka reka. Vidovdan, koju je po predanju izgradio sam Car Lazar i baš zbog ove Krečnjačke stene neposredno uz reku izdižu se do visine 70-80 m i crkvice u Stogazovcu se već vekovima slavi Vidovdan. U porti crkvice specifičnih su formacija. Najviše litice su Lisičji kamen, koji se naziva nalazi se predivna hladovina koju čini šuma drena. još i Momin kamen ili Devojački kamen i Zdravački kamen. Na udaljenosti od 400 m od sela, na brdu Kulinje, vide se zidovi i temelji starog grada sa kulom. Pretpostavlja se da potiče iz antičko – vizantijskog doba, iz perioda vladavine Justinijana.

Legenda kaže da je sa ovog Vulina pećina se nalazi na levoj kamena u vreme turske strani klisure, nekoliko metara vladavine devojka skočila u iznad puta, blizu izlaza iz smrt kako bi se zaštitila i ne bi klisure. bila obeščašćena, tako je i Markova pećina se nalazi na kamen dobio ime Devojački desnoj strani klisure, ispod vrha kamen brda Kulinje.

26 27 RGOŠKA BANJA Malo mesto - veliki potencijal Na samo pet kilometara jugozapadno od Knjaževca, u ataru sela Rgošta, na obali Svrljiškog RGOŠKA BANJA Timoka, nalazi se Rgoška banja, ili Banjica, kako je zovu u knjaževačkom kraju. Poznata je od Malo mesto - veliki potencijal davnina. Rimski legionari kupali su se u njoj o čemu svedoče ostaci nekadašnjeg rimskog kupatila. O lekovitim svojstvima izvorišta na Banjici svedočanstvo je 1864. godine ostavio austrijski putopisac Feliks Kanic. Analizama je utvrđeno da u vodi, konstantne temperature 28 stepeni, ima magnezijuma, selena, mangana, radona, fluora. Hiljade posetilaca, koji ovde dolaze svake godine tokom svih godišnjih doba, tvrde da im je upravo voda sa Banjice pomogla da se izleče od različitih bolesti, poput išijasa, reumatizma, ili bolesti disajnih organa. Još uvek se među posetiocima prepričava anegdota o čoveku koji je doteran na kolima, a posle dve – tri nedelje tretmana u banjskoj vodi, otišao kući pešice. Osim lekovitog izvora, na ovom omiljenom izletišu Knjaževčana i njihovih gostiju uređene su staze za šetnju, restoran i igralište za decu.

29 Termalnom vodom iz Rgoške banje snabdeva se olimpijski bazen, smešten na samo pet kilometara od centra Knjaževca. Kompleks sportsko-rekreacionih objekata sa (tokom zime pokrivenim) bazenom, dečjim bazenom i malim akva-parkom, jedan je od najlepših objekata te vrste u Srbiji. Bazen je omiljeno izletište ne samo Knjaževčana, već i ljudi iz regiona i omiljena destinacija sportskih ekipa, koje ovde dolaze na pripreme.

Odbojka na pesku, košarka, igre na vodi, upotpunjuju letnji doživljaj na bazenu. U toku zimskog perioda bazen je pokriven, pa je u toploj vodi moguće uživati cele godine. Tu je i ugostiteljski objekat sa kvalitetnom ponudom hrane i pića.

30 Termalnom vodom iz Rgoške banje snabdeva se olimpijski bazen, smešten na samo pet kilometara od centra Knjaževca. Kompleks BAZEN sportsko-rekreacionih objekata sa (tokom zime pokrivenim) bazenom, dečjim bazenom i malim akva-parkom, jedan je od najlepših objekata te BANJICA vrste u Srbiji. Bazen je omiljeno izletište ne samo BANJICA Knjaževčana, već i ljudi iz regiona i omiljena Pravo mesto za odmor i rekreaciju destinacija sportskih ekipa, koje ovde dolaze na pripreme.

Agencija za razvoj opštine Knjaževac Telefon: +381 19 731 256 Adresa: Cara Dušana 19

30 Nalazi se na istoku opštine Knjaževac i čini prirodnu granicu između Bugarske i Srbije. Stara planina je skoro pet meseci godišnje pod snegom, na visini između 1.100 i 1.900 m. Ova planina je veoma važan i vredan prirodni resurs opštine, pa je samim tim pod zaštitom države od 1997. godine, kada je proglašena za park prirode. Tokom leta turisti mogu uživati u šetnji, paraglajdingu, brdskom biciklizmu, trčanju i mnogim drugim aktivnostima koje nam pruža ova veličanstvena planina, dok se tokom zime mogu potpuno predati svim vidovima zimskih sportova, jer su ispunjeni svi uslovi za to. Stara planina je bogata prostranim pašnjacima, bukovim šumama, bistrim potocima, pitkim vodama, rečnim kanjonima, markantnim stenama i slapovima. Danas je Stara planina zaštićeno prirodno dobro Republike Srbije, koje zauzima oko 114.000 hektara. Najviši vrh je Midžor sa 2169 m nadmorske visine. “Babin zub”, sa vrhom od 1.758 m, jedan je od najlepših krajolika Stare planine. Babin zub je zaštićeni rezervat prirode, koji je ujedno i najpoznatije skijalište na Staroj planini. Nalazi se na samo 60 km od Knjaževca i pristupačan je iz pravca Beograda i Niša, preko Knjaževca, Sokobanje, Pirota i Kalne.

Stara planina odiše gostoprimstvom i ljubaznošću domaćina, a govor ovdašnjeg stanovništva vraća u neka davna, zaboravljena vremena. Specijalitet i obeležje ovog kraja je i belmuž, čiji vam recept poklanjamo. Potrebne namirnice: mlad, nesoljeni sir; belo brašno, kukuruzno brašno; so. Način pripreme: U posudu sa debljim dnom staviti sir i na laganoj vatri mešati dok se ne rastopi i počne da vri. Polagano dodavati belo kukuruzno brašno uz stalno mešanje. Kada se iz mase počne izdvajati masnoća po ivici suda, belmuž je gotov. Posoliti po ukusu i služiti toplo.

32 Nalazi se na istoku opštine Knjaževac i čini prirodnu granicu između Bugarske i Srbije. Stara planina je skoro pet meseci godišnje pod snegom, STARASTARA na visini između 1.100 i 1.900 m. Ova planina je veoma važan i vredan prirodni resurs opštine, pa je samim tim pod zaštitom države od 1997. godine, kada je proglašena za park prirode. Tokom PLANINAPLANINA leta turisti mogu uživati u šetnji, paraglajdingu, Snaga prirode na dohvat ruke brdskom biciklizmu, trčanju i mnogim drugim aktivnostima koje nam pruža ova veličanstvena planina, dok se tokom zime mogu potpuno predati svim vidovima zimskih sportova, jer su ispunjeni svi uslovi za to. Stara planina je bogata prostranim pašnjacima, bukovim šumama, bistrim potocima, pitkim vodama, rečnim kanjonima, markantnim stenama i slapovima. Danas je Stara planina zaštićeno prirodno dobro Republike Srbije, koje zauzima oko 114.000 hektara. Najviši vrh je Midžor sa 2169 m nadmorske visine. “Babin zub”, sa vrhom od 1.758 m, jedan je od najlepših krajolika Stare planine. Babin zub je zaštićeni rezervat prirode, koji je ujedno i najpoznatije skijalište na Staroj planini. Nalazi se na samo 60 km od Knjaževca i pristupačan je iz pravca Beograda i Niša, preko Knjaževca, Sokobanje, Pirota i Kalne.

Stara planina odiše gostoprimstvom i ljubaznošću domaćina, a govor ovdašnjeg stanovništva vraća u neka davna, zaboravljena vremena. Specijalitet i obeležje ovog kraja je i belmuž, čiji vam recept poklanjamo. Potrebne namirnice: mlad, nesoljeni sir; belo brašno, kukuruzno brašno; so. Način pripreme: U posudu sa debljim dnom staviti sir i na laganoj vatri mešati dok se ne rastopi i počne da vri. Polagano dodavati belo kukuruzno brašno uz stalno mešanje. Kada se iz JP Stara Planina mase počne izdvajati masnoća po ivici suda, belmuž je gotov. Telefon: +381 19 731 110 Posoliti po ukusu i služiti toplo. Adresa: Miloša Obilića 1 web: www.jpstaraplanina.rs

32 Skijališta Srbije Telefon: +381 19 730 911 web: www.skijalistasrbije.rs Skijališta Srbije Telefon: +381 19 730 911 web: www.skijalistasrbije.rs SKIJANJE NA STAROJ PLANINI Vreme je za zimske čarolije!

JP Skijališta Srbije Telefon: +381 19 731 910 Adresa: Babin Zub web: www.skijalistasrbije.rs Turistički eksperti smatraju da će u vremenu koje dolazi Stara planina biti najznačajniji SKIJANJE turistički centar u Srbiji, a vrhunski skijaši, poput srpske reprezentativke Nevene Ignjatović, već sada kažu da nema boljih terena za zimske NA STAROJ PLANINI sportove od onih na “krovu Srbije”. Sadržaj skijaškog centra “Babin zub” čine staze na Vreme je za zimske čarolije! lokacijama “Konjarnik”, “Sunčana dolina” i “Markova livada”. Skijalište “Babin zub” poseduje četvorosednu žičaru “Konjarnik” sa pokretnom trakom za ukrcavanje skijaša, kapaciteta 1.400 skijaša na sat i ski-lift ”sidro” “Sunčana dolina” kapaciteta 1.200 skijaša na sat.

Na lokaciji “Jabučko ravnište” nalazi se prva gondola u Srbiji. U okviru ovog dela skijališta izgrađena je i četvorosedna žičara i ski-lift tako da je povezan sa delom skijališta na “Babinom zubu”, kao i dečiji ski-vrtić. Više od 13 kilometara odlično uređenih staza, različitih težina, pripremljene su za skijaše svih kategorija. Za ljubitelje ekstremnijih sportova, obezbeđena je staza za slobodnu vožnju. Pored toga, u ski-centru Stara JP Skijališta Srbije Telefon: +381 19 731 910 planina izgrađen je sistem za veštačko Adresa: Babin Zub osnežavanje, kako bi, u slučaju nedostatka web: www.skijalistasrbije.rs prirodnog snega, posetioci centra mogli da uživaju u zimskim sportovima. 37 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

PARAGLAJDING BICIKLIZAM >KVADOVI

U knjaževačkoj opštini postoje idealni uslovi za bavljenje ekstremnim sportovima. Stara planina je svake godine domaćin državnog prvenstva u brdskom biciklizmu. Ovaj događaj iz godine u godinu ima sve više učesnika, a vozi se na izuzetno zahtevnoj stazi, dužine 4280 metara na Jabučkom ravništu. Na planini Tupižnica kvalitetni su uslovi i tereni za paraglajding. Ovaj potencijal uticao je da se Knjaževac nađe na mapi međunarodnih takmičenja, koja okupljaju velika imena ovog sporta. Na Predsvetskom kupu, održanom kod nas, svetski rekoreder Nevil Halet nije propustio priliku da se oproba na nebu iznad Knjaževca. Ljubitelji četvorotočkaša (kvadova) takođe su stalni gosti knjaževačke opštine. Već tradicionalno, u junu se ovde održava “Avantura Midžor”, koja okuplja vozače kvadova iz cele Evrope. Vozi se po nepristupačnim stazama, gde ljudska noga gotovo da nije kročila, preko reka i potoka, do vrhova, sa kojih se krov Srbije pokazuje u svoj svojoj lepoti. Odlično mesto za vožnju brdskih bicikala je i izletište Jevik nadomak centra grada, a u dvorištu Knjaževačke gimnazije postoji skejt-park za ljubitelje rolera i skejtova.

38 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

PARAGLAJDING BICIKLIZAM >KVADOVI LOV I RIBOLOV

U knjaževačkoj opštini postoje idealni uslovi za bavljenje Konfiguracija terena, raznovrsnost životinjskog sveta, ekstremnim sportovima. Stara planina je svake godine domaćin značajne površine pod šumom čine Knjaževac sa okolinom privlačnim državnog prvenstva u brdskom biciklizmu. Ovaj događaj iz godine u za lovce iz cele Srbije i šire. Od divljači najčešće se lovi zec, divlja svinja, godinu ima sve više učesnika, a vozi se na izuzetno zahtevnoj stazi, srna. Na ovom području postoje četiri lovišta ukupne površine oko dužine 4280 metara na Jabučkom ravništu. 60.000 ha. To su Tupižnica, Srbija šume II, Tresibaba i Midžor – Kalna. Na planini Tupižnica kvalitetni su uslovi i tereni za Ovo otvara mogućnost za dolazak lovaca koji smeštaj mogu naći u paraglajding. Ovaj potencijal uticao je da se Knjaževac nađe na mapi obližnjim selima ili lovačkim kućama. Lovištima upravljaju tri lovačka međunarodnih takmičenja, koja okupljaju velika imena ovog sporta. udruženja koja se nalaze u Kalni, Minićevu i Knjaževcu. Na Predsvetskom kupu, održanom kod nas, svetski rekoreder Nevil Halet nije propustio priliku da se oproba na nebu iznad Knjaževca. Na teritoriji opštine Knjaževac Ljubitelji četvorotočkaša (kvadova) takođe su stalni gosti peca se klen, skobalj, krkuša i knjaževačke opštine. Već tradicionalno, u junu se ovde održava pastrmka. Udruženje “Beli Timok” stara “Avantura Midžor”, koja okuplja vozače kvadova iz cele Evrope. Vozi se se o vodama i vrši poribljavanje čime se po nepristupačnim stazama, gde ljudska noga gotovo da nije kročila, stvaraju uslovi za takmičenja u preko reka i potoka, do vrhova, sa kojih se krov Srbije pokazuje u svoj ribolovu. Čini se da je najzanimljivije svojoj lepoti. pecanje klena varalicom. Odlično mesto za vožnju brdskih bicikala je i izletište Jevik nadomak centra grada, a u dvorištu Knjaževačke gimnazije postoji OSR Beli Timok skejt-park za ljubitelje rolera i skejtova. Telefon: +381 64 8288445 Lovačka udruženja Knjaževac: +381 19 731 705 Minićevo: +381 19 769 605 Kalna: +381 19 760 598 38 39 Drenovac Vlaško Koželj Polje Minićevo Bučje Vitkovac Manjinac Trnovac Petruša Zubetinac Debelica Jakovac Ošljane D. Sokolovica Ravna Jelašnica Lepena Novo Korito Banjski Stogazovac Orešac Valevac Zorunovac Drečinovac Vina Potrkanje D. Zuniče Šarbanovac Bulinovac Kaličina Radičevac Slatina G. Zuniče Sastavak Štipina Lokva Balanovac Grezna Berčinovac Vasilj Štitarac Balinac Skrobnica Glogovac Vidovac Trgovište Drvnik Kandalica Aldinac Crvenje Žukovac Beli Potok Podvis Rgošte Staro Korito Žlne ŽukovačkiG. G. Sokolovica Sokolovica Gradište most Štrbac Dejanovac Svrljiška Orešac Repušnica Topla Pričevac Repušnica PEŠAČKE Ponor D. Kamenica Gornja Svrljiški Kamenica STAZE Miljkovac Krenta

STAZA br. 1 / pešačka staza / Papratna Tatrašnica Hajdučkim stazama do Midžora: S. Mučibaba Aldinac – Bele vode – Golaš – Orlov Aldina Reka Ravno Bučje kamen – Hajdučki kamen – prevoj sv. Nikola – Šilja čuka – Mirica – Midžor – STAZA br. 5 / pešačka staza / Uspon Gabrovnica Babin zub. na prevoj sv. Nikola: Ravno Bučje – Dužina staze: 40 km stara vojna karaula – prevoj sv. Nikola Šesti Gabar Visinska razlika: 1640 m i nazad. Kalna Crni Vrh Težina staze: teška Dužina staze: 8 km Inovo Podloga na stazi: makadam i trava Visinska razlika: 490 m Težina staze: srednja Mezdreja Podloga na stazi: makadam i trava Vrtovac STAZA br. 2 / pešačka i biciklistička Jalovik Izvor Balta Berilovac staza / Uspon na Midžor: pl. dom Babin zub – Žarkova čuka – Prilepski STAZA br. 6 / biciklistička staza / Stanjinac vrh – Tupanar – Midžor i nazad. Repušnica: G. Kamenica – Papratna – Ćuštica Dužina staze: 15 km Repušnica – Aldinac – Gradište - Visinska razlika 620 m Žukovac – žukovački most. Težina staze: srednja Dužina staze: 40 km Podloga na stazi: makadam i trava Visinska razlika: 410 m Težina staze: laka Podloga na stazi: asfalt i makadam STAZA br. 3 / pešačka staza / Šetnja do Babinog zuba: pl. dom Babin zub – vidikovac – Babin zub stena – Jabučko ravnište – pl. dom STAZA br. 7 / pešačka i biciklistička Babin zub. staza / Repušnica: Repušnica – Bele Dužina staze: 10 km vode – Pisana bukva – Aldinac. Visinska razlika 190 m Dužina staze: 6 km Težina staze: laka Visinska razlika: 570 m Podloga na stazi: makadam i trava Težina staze: srednja Podloga na stazi: makadam i trava

STAZA br. 4 / pešačka i biciklistička staza / Put borovnice: Popovna STAZA br. 8 / pešačka i biciklistička livada (kod Ćuštice) – Preslap – staza / Staza Repušnica preko Treštena čuka – Breza – Jabučko kamena: Stara koliba ( G. Kamenica) – ravnište. kamen – Papratna – Repušnica. Dužina staze: 12 km Dužina staze: 8 km Visinska razlika: 1005 m Visinska razlika: 380 m Težina staze: laka Težina staze: srednja Podloga na stazi: makadam i trava Podloga na stazi: makadam i trava DrenovacDrenovac VlaškoVlaško KoželjKoželj PoljePolje MinićevoMinićevo LEGENDA BučjeBučje VitkovacVitkovac ManjinacManjinacTrnovacTrnovac PetrušaPetruša Staza br. 1, 40km, potrebno 4 dana ZubetinacZubetinac Staza br. 2, 15km, potrebno 5 sati JakovacJakovac DebelicaDebelica Staza br. 3, 10km, potrebno 3 sata OšljaneOšljane D.D. Sokolovica Sokolovica RavnaRavna JelašnicaJelašnica Staza br. 4, 12km, potrebno 4 sata LepenaLepena NovoNovo Korito Korito BanjskiBanjski StogazovacStogazovac OrešacOrešac ValevacValevac Staza br. 5, 8km, potrebno 3 sata ZorunovacZorunovac DrečinovacDrečinovac VinaVina PotrkanjePotrkanje D.D. Zuniče Zuniče Staza br. 6, 40km, potrebno 3 sata ŠarbanovacŠarbanovac BulinovacBulinovacKaličinaKaličina Staza br. 7, 6km, potrebno 4 sata RadičevacRadičevac SlatinaSlatina G.G. Zuniče Zuniče Staza br. 7, 8km, potrebno 4 sata SastavakSastavak ŠtipinaŠtipina LokvaLokva Pešačka staza Staza za brdski biciklizam BalanovacBalanovac GreznaGrezna BerčinovacBerčinovac Biciklistička staza Planinarski dom Broj staze VasiljVasilj ŠtitaracŠtitarac BalinacBalinac SkrobnicaSkrobnica GlogovacGlogovac VidovacVidovac Staze su obeležene crveno-belim markacijama TrgovišteTrgovište DrvnikDrvnik KandalicaKandalica AldinacAldinac CrvenjeCrvenje ŽukovacŽukovac BeliBeli Potok Potok PodvisPodvisRgošteRgošte StaroStaro Korito Korito ŽlneŽlne ŽukovačkiG. G.G. Sokolovica Sokolovica SokolovicaGradišteGradište most ŠtrbacŠtrbac DejanovacDejanovac SvrljiškaSvrljiška OrešacOrešac RepušnicaRepušnica ToplaTopla PričevacPričevac RepušnicaRepušnica PEŠAČKE PonorPonor D.D. Kamenica Kamenica GornjaGornja Hajdučki kamen SvrljiškiSvrljiški KamenicaKamenica 1711 STAZE MiljkovacMiljkovac KrentaKrenta

STAZA br. 1 / pešačka staza / PapratnaPapratna TatrašnicaTatrašnica Hajdučkim stazama do Midžora: S. MučibabaMučibaba Prevoj Aldinac – Bele vode – Golaš – Orlov AldinaAldina Reka Reka RavnoRavno Bučje Bučje Sv. Nikola kamen – Hajdučki kamen – prevoj sv. Nikola – Šilja čuka – Mirica – Midžor – STAZA br. 5 / pešačka staza / Uspon GabrovnicaGabrovnica Babin zub. na prevoj sv. Nikola: Ravno Bučje – Dužina staze: 40 km stara vojna karaula – prevoj sv. Nikola ŠestiŠesti Gabar Gabar Janja Visinska razlika: 1640 m i nazad. KalnaKalna CrniCrni Vrh Vrh Težina staze: teška Dužina staze: 8 km InovoInovo Podloga na stazi: makadam i trava Visinska razlika: 490 m MezdrejaMezdreja Težina staze: srednja 2 Podloga na stazi: makadam i trava VrtovacVrtovac Treštena č. Midžor STAZA br. 2 / pešačka i biciklistička JalovikJalovik Izvor Izvor Balta BerilovacBaltaBalta Berilovac Berilovac1085 2168 staza / Uspon na Midžor: pl. dom Popova livada Babin Zub Babin zub – Žarkova čuka – Prilepski STAZA br. 6 / biciklistička staza / StanjinacStanjinac 1757 vrh – Tupanar – Midžor i nazad. Repušnica: G. Kamenica – Papratna – ĆušticaĆuštica Dužina staze: 15 km Repušnica – Aldinac – Gradište - Visinska razlika 620 m Žukovac – žukovački most. Težina staze: srednja Dužina staze: 40 km 4 Podloga na stazi: makadam i trava Visinska razlika: 410 m Težina staze: laka 3 Podloga na stazi: asfalt i makadam STAZA br. 3 / pešačka staza / Šetnja do Babinog zuba: pl. dom Babin zub – vidikovac – Babin zub stena – Jabučko ravnište – pl. dom STAZA br. 7 / pešačka i biciklistička Babin zub. staza / Repušnica: Repušnica – Bele Dužina staze: 10 km vode – Pisana bukva – Aldinac. Visinska razlika 190 m Dužina staze: 6 km Težina staze: laka Visinska razlika: 570 m Podloga na stazi: makadam i trava Težina staze: srednja Podloga na stazi: makadam i trava

FESTIVALFESTIVAL KULTUREKULTURE MLADIHMLADIH SRBIJESRBIJE

Više od pet decenija u Knjaževcu se održava Festival kulture mladih Srbije, jedinstvena smotra vrhunskih dostignuća mladih u muzici, poeziji, pozorišnoj umetnosti, filmu, slikarstvu, fotografiji, stripu. Od 1962. godine, kada je osnovan na inicijativu knjaževačkih studenata, svakog jula, zahvaljujući Festivalu, Knjaževac postaje nezaobilazna tačka na kulturnoj mapi naše zemlje. Mnogi, danas poznati umetnici, svoju karijeru počeli su upravo na knjaževačkoj pozornici. Ovde su počinjali: Stefan Milenković, Mirjana Karanović, Ljiljana Blagojević, Goran Paskaljević, rok grupe “Galija”, “Kerber”, “Riblja čorba” i mnogi drugi.

42 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

FESTIVALFESTIVAL KULTUREKULTURE ZVUCIZVUCI TRUBETRUBE MLADIHMLADIH SRBIJESRBIJE SASA TIMOKATIMOKA

Više od pet decenija u Knjaževcu se održava Festival kulture Pod lipama, na platou Doma kulture, svake godine u okviru mladih Srbije, jedinstvena smotra vrhunskih dostignuća mladih u kulturnog leta, održava se manifestacija “Zvuci trube sa Timoka”. muzici, poeziji, pozorišnoj umetnosti, filmu, slikarstvu, fotografiji, Posetioci imaju priliku da uživaju u izvođenju tradicionalnih i modernih stripu. kompozicija. Timočka dolina je od davnina poznata po brojnim Od 1962. godine, kada je osnovan na inicijativu knjaževačkih “virtuozima” na trubi. Knjaževački orkestri rado su viđeni i slušani i u studenata, svakog jula, zahvaljujući Festivalu, Knjaževac postaje Srbiji a i u inostranstvu. Svaki od orkestara može se pohvaliti nezaobilazna tačka na kulturnoj mapi naše zemlje. Mnogi, danas priznanjima stečenim na najvećem nacionalnom takmičenju trubača poznati umetnici, svoju karijeru počeli su upravo na knjaževačkoj u Guči. Manifestacija obuhvata niz dešavanja: reviju vozila Udruženja pozornici. ljubitelja starovremskih vozila Knjaževac, bazar najkvalitetnijih Ovde su počinjali: Stefan Milenković, Mirjana Karanović, lokalnih proizvoda, prezentaciju ribljih i lovačkih specijaliteta i bogat Ljiljana Blagojević, Goran Paskaljević, rok grupe “Galija”, “Kerber”, “Riblja kulturno umetnički program. Centralni događaj manifestacije je čorba” i mnogi drugi. nastup bleh orkestara kako iz Knjaževca tako i iz Srbije i susedne Bugarske. Ovaj događaj je idealna prilika da samo tokom jednog dana sagledate raskoš potencijala kojima opština Knjaževac raspolaže.

42 43 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

MOLITVA POD MIDŽOROM

Turističko – privredna manifestacija ''Molitva pod Midžorom'' svetkovina je koja se svake godine o Đurđevdanu ( šesti maj ) održava u selima Vrtovac i Balta Berilovac na kapiji Stare planine. Đurđevdan je vesela svetkovina, kojom se slavi snaga proleća i prirode. U Vrtovcu, u ćeliji posvećenoj Svetom Đorđu, obavlja se ritualno žrtvovanje jagnjeta, koga narod Budžaka zove ''molitva''. Organizuje se obredna povorka – litija, osvećuje sir, pletu venci od planinskog cveća, igra se i peva. Prve subote posle Đurđevdana, manifestacija se nastavlja u Balta Berilovcu, gde se organizuje takmičenje u pripremanju starinskih jela, bira se najukusniji belmuž i najbolji sir. Mladi se nadmeću u čobanskim igrama i bira se najlepša čobanica.

44 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC SABOR NA PANADŽUR U selu Jalovik Izvor udaljenom 40 km od Knjaževca, pod Starom planinom, svake godine na Veliku Gospojinu (28. avgusta) održava se “Sabor na Panadžur”, manifestacija posvećena izvornoj pesmi i igri. Svoj talenat ovde pokazuju pevači, harmonikaši, frulaši, gajdaši, trubači. Bira se lepotica Sabora i na kraju razvije MOLITVAMOLITVA PODPOD kolo od 1000 igrača. Sabor je prilika da se čuju zvuci zaboravljene tradicionalne MIDŽOROM muzike, ali i da se uživa u lepoti MIDŽOROM netaknute prirode i čistom vazduhu. Turističko – privredna manifestacija ''Molitva pod Midžorom'' svetkovina je koja se svake godine o Đurđevdanu ( šesti maj ) održava u selima Vrtovac i Balta Berilovac na kapiji Stare planine. Đurđevdan je SABOR vesela svetkovina, kojom se slavi snaga proleća i prirode. U Vrtovcu, u NA KADIBOGAZU ćeliji posvećenoj Svetom Đorđu, obavlja se ritualno žrtvovanje jagnjeta, koga narod Budžaka zove ''molitva''. Organizuje se obredna Dve pobratimljene opš- povorka – litija, osvećuje sir, pletu venci od planinskog cveća, igra se i tine, opština Knjaževac iz Srbije i peva. Prve subote posle Đurđevdana, manifestacija se nastavlja u opština Belogradčik iz Bugarske, Balta Berilovcu, gde se organizuje takmičenje u pripremanju godinama neguju ekonomsku, starinskih jela, bira se najukusniji belmuž i najbolji sir. Mladi se kulturnu, turističku i sportsku nadmeću u čobanskim igrama i bira se najlepša čobanica. saradnju. Druženje dve varoši i dva naroda kulminira svakog leta Saborom na Kadibogazu, u ataru knjaževačkog sela Novo Korito i sela Salaš sa bugarske strane granice. Tri dana granica se prela- zi bez pasoša, druže se prijatelji, sretnu se rođaci, zapeva se i zaigra, kupuje se i prodaje se. Sabor na Kadibogazu najveći je prekogranični sabor na Balkanu.

44 45 DANI JORGOVANA Uz podršku Turističke organizacije opštine Knjaževac, Planinarski savez Srbije i Planinarski klub “Šiljak” iz Boljevca svake godine, u drugoj polovini maja meseca, organizuju “Dane jorgovana”, planinarski uspon na Tupižnicu. Uspon nekoliko stotina učesnika iz cele zemlje i inostranstva počinje iz sela Bučja (18 kilometara od Knjaževca). Do Glogovačkog kamena ide se 15 kilometara dugom, izvanredno markiranom stazom, tako da je nemoguće zalutati. Kada stignete na cilj, uživaćete u prijatnom mirisu jorgovana i u predivnom pogledu od koga zastaje dah.

STAZAMA STARE PLANINE Planinarski klub “Babin zub” organizator je republičke planinarske akcije “Stazama Stare planine”. Svakog jula na pohod ka “krovu Srbije” kreće nekoliko stotina planinara i ljubitelja prirode iz svih krajeva Srbije. Uspon, sa usputnim zadržavanjima, traje oko šest časova. Planinarima društvo prave krda poludivljih konja, retke ptice i biljke u jedinstvenom rezervatu prirode. Napor će se isplatiti kada se pogleda sa Midžora na stoletne šume, zlatonosne potoke, ili, u vedrim danima i na sam Dunav. 46 DANI JORGOVANA DANI Uz podršku Turističke VIŠNJE organizacije opštine Knjaževac, Planinarski savez Srbije i Manifestacija “Dani Planinarski klub “Šiljak” iz Boljevca višnje” održava se u selu Vasilj, u svake godine, u drugoj polovini čast višnje, voća po kome je maja meseca, organizuju “Dane opština Knjaževac prepoznatljiva. jorgovana”, planinarski uspon na Manifestacija obuhvata izložbu Tupižnicu. Uspon nekoliko stotina rukotvorina, domaćih proizvoda učesnika iz cele zemlje i od višanja i bogat kulturno inostranstva počinje iz sela Bučja umetnički program. (18 kilometara od Knjaževca). Do Okuplja uzgajivače višnje, Glogovačkog kamena ide se 15 domaćice i domaćine koji prave kilometara dugom, izvanredno gastronomske specijalitete od markiranom stazom, tako da je višanja. Događaj promoviše nemoguće zalutati. Kada stignete turističke, privredne i kulturne na cilj, uživaćete u prijatnom mirisu vrednosti opštine Knjaževac. jorgovana i u predivnom pogledu od koga zastaje dah. SUSRETI STAZAMA STARE ETNO-UDRUŽENJA PLANINE Pod sloganom “Tradicijom Planinarski klub “Babin u Evropu”, u Knjaževcu se zub” organizator je republičke svake zime održavaju susreti planinarske akcije “Stazama Stare etno-udruženja i asocijacija Srbije. planine”. Svakog jula na pohod ka Ova manifestacija okuplja učesnike “krovu Srbije” kreće nekoliko iz cele Srbije i zemalja regiona, koji stotina planinara i ljubitelja prirode predstavljaju svoja umeća u izradi iz svih krajeva Srbije. Uspon, sa suvenira i odevnih predmeta usputnim zadržavanjima, traje oko inspirisanih narodnom tradicijom. šest časova. Planinarima društvo Takođe, na ovim susretima prave krda poludivljih konja, retke predstavljaju se tradicionalni stari ptice i biljke u jedinstvenom zanati. rezervatu prirode. Napor će se Pod pokroviteljstvom isplatiti kada se pogleda sa opštine Knjaževac i uz podršku Midžora na stoletne šume, Turističke organizacije, susrete zlatonosne potoke, ili, u vedrim organizuje Udruženje za negovanje danima i na sam Dunav. tradicije ”Izvor”. 46 47 AKORDEON FEST

Osnovna muzička škola "Predrag Milošević"' organizator je Internacionalnog Festivala akordeonista "Akordeon Fest". Festival se održava vec sedam godina i okuplja veliki broj takmičara učenika osnovnih i srednjih muzičkih škola i studenata Fakulteta muzičkih umetnosti. U okviru Festivala publici se solističkim koncertima predstavljaju akordeonisti pobednici svetskih kupova, neki od njih su Jurij Šiškin, Aleksandar Komeljkov i dr.

ATV AVANTURA Organizator okupljanja vozača kvadova iz naše zemlje i Evrope je ATV klub “Stara planina”, uz podršku Turističke organizacije opštine. Pored uživanja u sportu koji podiže adrenalin, učesnici imaju priliku da probaju specijalitete domaće kuhinje u seoskim domaćinstvima koja su im domaćini.

ATV klub Stara Planina Telefon: +381 65 294 55 51

48 AKORDEON ULTRA TRAIL FEST STARA PLANINA

Osnovna muzička škola Ultra trail Stara Planina, , "Predrag Milošević"' organizator je održava se od 2013. godine, Internacionalnog Festivala početkom juna na Staroj planini. akordeonista "Akordeon Fest". U organizaciji Sky running Festival se održava vec sedam asocijacije Srbije, a pod godina i okuplja veliki broj pokroviteljstvom Ministarstva takmičara učenika osnovnih i sporta i turizma, nebeski trkači srednjih muzičkih škola i takmiče se na 2.000 m. studenata Fakulteta muzičkih nadmorske visine u svojevrsnoj umetnosti. U okviru Festivala trci izdržljivosti. Organizator publici se solističkim koncertima svake godine menja staze i predstavljaju akordeonisti distance, kako bih takmičari mogli pobednici svetskih kupova, neki da upoznaju što više od 114.000 od njih su Jurij Šiškin, Aleksandar ha. predela netaknute prirode Komeljkov i dr. Stare planine.

www.ultrakleka.com MOON ATV FEST AVANTURA Festival punog meseca Organizator okupljanja “Moon Fest” pruža mogućnost vozača kvadova iz naše zemlje i ljubiteljima prirode i mladima, da Evrope je ATV klub “Stara planina”, uz dožive Staru planinu na drugačiji podršku Turističke organizacije način, da dožive zvezdano nebo, opštine. Pored uživanja u sportu koji svitanje, jutro i “buđenje” planine, čiji podiže adrenalin, učesnici imaju predeli ostavljaju bez daha. priliku da probaju specijalitete Centralni motiv manifestacije je domaće kuhinje u seoskim noćni uspon na Midžor u noći domaćinstvima koja su im domaćini. punog meseca. Festival obuhvata i edukativna predavanja o nebeskim pojavama, kulturno umetnički program i posmatranje izlaska ATV klub Stara Planina sunca sa krova Srbije. Festival se Telefon: +381 65 294 55 51 održava tokom leta.

48 49 www.srbijazamlade.rs TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC Smeštaj u gradu

Hotel “Timok” Stevana Mokranjca 1, tel. 019 300108, 109, 110 ili 069 734511, 069 730460 e-mail: [email protected] 20120 Garni hotel „MALI PREDAH”

Mile Julina 4, tel. 019 739 100 ili 019 739 200 www.malipredah.com e-mail: [email protected] 80

Dom učenika srednjih škola

Kaplarova 10, tel. 019 733 142, e-mail: [email protected]

50 Konak „VILA KATARINA”

Karađorđeva bb, tel. 019 733 379 i 019 732 359, e-mail: [email protected]

50 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

Smeštaj u gradu Konak „MARKOV KONAK” Njegoševa 4, Hotel “Timok” tel. 019 732 103 i 064 658 83 33 e-mail: [email protected] Stevana Mokranjca 1, tel. 019 300108, 109, 110 ili 069 734511, 069 730460 1420 e-mail: [email protected] Konak „BARKA” 20120 Kadijski krst bb, Garni hotel tel. 019 732 495 i 019 731 222 „MALI PREDAH”

Mile Julina 4, tel. 019 739 100 ili 019 739 200 2040 www.malipredah.com e-mail: [email protected] Privatni smeštaj Ilić

80 Janka Katića tel. 064 26 62 971 Dom učenika srednjih škola [email protected] Kaplarova 10, 202 tel. 019 733 142, e-mail: [email protected]

50 Konak „VILA KATARINA”

Karađorđeva bb, tel. 019 733 379 i 019 732 359, e-mail: [email protected]

50 51 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC Smeštaj u okolini tel. 019 319 5135, Hoteli e-mail: reservation@ hotelstaraplanina.com Hotel „STARA PLANINA” www.hotelstaraplanina.com 5

36020

Hotel „Babin zub” Planinarski dom ”Midžor” Babin Zub, Babin Zub, tel. 019 731 780, 781 tel. 019 732 543 e-mail: receptionbabinzub@ e-mail: planinarskidom. hotelstaraplanina.com [email protected] 2060 2065

52 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

Smeštaj u okolini Smeštaj u seoskim domaćinstvima tel. 019 319 5135, Hoteli e-mail: reservation@ hotelstaraplanina.com Kalna Hotel „STARA PLANINA” www.hotelstaraplanina.com Etno selo “Stara planina” Vila Bogdanović 5 Kalna, Tel. 063 7763126 Kalna, Tel. 065 508 0735 [email protected] www.vila-bogdanovic.rs 30 12 Divko Ristić Kalna, Tel. 065 44 42 144 11 Jalovik izvor

Vila “Vesela kuća” Jalovik Izvor, Tel. 064 159 50 89 www.vilaveselakuca.com 36020 10

Hotel „Babin zub” Planinarski dom ”Midžor” Inovo Babin Zub, Babin Zub, Etno selo Srna MIhaila Mihailova tel. 019 732 543 tel. 019 731 780, 781 Inovo, Tel. 060 415 40 06 Inovo, Tel. 065 6453201 e-mail: receptionbabinzub@ e-mail: planinarskidom. 8 [email protected] www.etnoselosrna.com hotelstaraplanina.com 200 2060 2065

52 53 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

Vrtovac

Nadica Nedeljković Konak Devetka Vrtovac, Tel. 019 766 240, Vrtovac, Tel. 064 93 89 431 060 01 01 416 [email protected] 7 10 SUR “Anđela” Vrtovac Tel. 065 64 53 221 18

Balta Berilovac

Ivana Božinović Brvnara “Ždrelo” Balta Berilovac Balta Berilovac Tel. 065 848 84 15 Tel. 066 9267 430 8 8 Vila “Babin zub” Seoska kuća Stara planina Balta Berilovac, Balta Berilovac Tel. 064 124 9909 Tel. 065 51 35 055 www.vila-babinzub.rs 4 10

Ćuštica Mezdreja

Kuća za odmor ”Sedlar” Konak “Mezdreja” Ćuštica Mezdreja Tel. 064 22 65 456, Tel. 064 472 14 50 sedlar.weebly.com 15 30

54 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

Vrtovac Crni vrh

Nadica Nedeljković Konak Devetka Vila “Mika” Kafana sa konakom ”Ždrma” Vrtovac, Tel. 019 766 240, Vrtovac, Tel. 064 93 89 431 Crni vrh, Tel. 063 805 37 36 Crni vrh, Tel. 060 610 11 13 060 01 01 416 [email protected] [email protected] www.zdrma.com 7 10 15 13 SUR “Anđela” Zeleni svet Prenoćište “Sunce” Vrtovac Crni vrh, Tel. 060 08 59 303 Crni vrh, Tel. 062 250 181 Tel. 065 64 53 221 061 14 90 014 www.prenocistesunce.rs 18 6 40 Zimska idila Vila “Dukat” Crni vrh, Tel. 064 890 86 07 Balta Berilovac 6 Crni vrh, Tel. 063 411 021 www.villadukat.com Radoslav Manojlović 25 Ivana Božinović Brvnara “Ždrelo” Crni vrh, Tel. 060 314 66 90 Balta Berilovac Balta Berilovac 8 Nikolai Georgijev Tel. 065 848 84 15 Tel. 066 9267 430 Crni vrh, Tel. 060 07 320 4 8 8 Planinski dom “Šum” Crni vrh, Tel. 064 600 870 Vila “Babin zub” www.staraplaninasum.com Jovan Paunković Seoska kuća Stara planina Balta Berilovac, 28 Crni vrh, Tel. 065 34 30 907 5 Balta Berilovac Tel. 064 124 9909 Hajduk Veljko Tel. 065 51 35 055 www.vila-babinzub.rs 4 10 Crni vrh, Tel. 063 10 67 167 25 Vila Aura Crni vrh, Tel. 065 9739 350 17 Vila Bor [email protected] Crni vrh, Tel. 064 475 34 56 Ćuštica Mezdreja 5 Vladica Stanković Slavko Ristić Crni vrh, Tel. 060 20 30 528 Kuća za odmor ”Sedlar” Konak “Mezdreja” [email protected] Crni vrh, Tel. 066 963 07 50 8 Ćuštica Mezdreja 10 Tel. 064 22 65 456, Tel. 064 472 14 50 15 Vila sedlar.weebly.com Zoran Vasilijević Stajko 30 Crni vrh, Tel. 063 418 130 Crni vrh, Tel. 063 777 37 07 4 [email protected] 20

54 55 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC

Dimitrije Đorđević Vila Casa Sara Crni vrh, Tel. 019 739 287 Crni vrh, Tel. 063 415 888 8 13 Brvnara Cvetković Zvonimir Aleksić Crni vrh, Tel. 065 242 50 09 Crni vrh, Tel. 064 895 07 20 14 www.staraplaninasmestaj.op.rs Golema Reka 17 Crni vrh, Tel. 063 889 22 59 www.golema-reka.com Mićun Jelenković 22 Crni vrh, Tel. 069 39 57 711 13 13 Vila Vrh Staroplaninski apartmani Crni vrh, Tel. 063 406 796 Crni vrh, Tel. 065 235 23 05 [email protected] 6 www.staroplaninski.com 30 Vila Kula Crni vrh, Tel. 062 425 224 UG “Bajka” 14 Crni vrh, Tel. 066 000016 32

Trgovište Petrija Živić Slađan Ilić Trgovište, Tel. 064 98 39 154 Trgovište, Tel. 065 20 37 120 5 5 Gornje Zuniče Zubetinac Happy Story Gorska vila Gornje Zuniče, Zubetinac, Tel. 060 046 32 073 Tel. 064 31 26 171 5 8

56 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC TURISTIČKI VODIČ TURISTIČKI VODIČ | OPŠTINE SMEŠTAJ KNJAŽEVAC U GRADU

Dimitrije Đorđević Vila Casa Sara Kafane Crni vrh, Tel. 019 739 287 Crni vrh, Tel. 063 415 888 8 13 Restoran „Renesansa” Kafana „Sport” Brvnara Cvetković Knjaza Miloša 159, Mile Julina 34, Zvonimir Aleksić tel. 019 731 999; tel. 019 738 900 i 063 973 8444; Crni vrh, Tel. 065 242 50 09 Crni vrh, Tel. 064 895 07 20 14 www.staraplaninasmestaj.op.rs Restoran „JB” Kafana „Kod Saše” Golema Reka Knjaza Miloša bb, Knjaza Miloša 131, 17 tel. 019 7732 540 i 063 173 4201; tel. 019 732 446 i 064 658 3801; Crni vrh, Tel. 063 889 22 59 www.golema-reka.com Mićun Jelenković 22 Ćevabdžinica Mehana-S Restoran „Stara barutana” Vase Čarapića 3, Knjaza Miloša 48/1, Crni vrh, Tel. 069 39 57 711 13 Vila Vrh tel. 019 735 550 i 063 480 679; tel. 019 733 466; Crni vrh, Tel. 063 406 796 Staroplaninski apartmani Restoran „Markov konak” [email protected] 6 SUR „Mala Verona” Crni vrh, Tel. 065 235 23 05 6 Njegoševa 4, Branka Radičevića, www.staroplaninski.com tel. 019 732 103 i 064 658 83 33; tel. 060 630 40 85; 30 Vila Kula Crni vrh, Tel. 062 425 224 UG “Bajka” 14 Kafana „Mon amie” Picerija „Korzo” Crni vrh, Tel. 066 000016 Knjaza Miloša 104, Knjaza Miloša 26, 32 tel. 019 732 010 i 019 734 511; tel. 019/731-006; Picerija „Martini” Restoran „Castello” Branka Radičevića bb, Trg oslobođenja 27, tel. 019 733 699; tel. 019 734 010;

Fiš gril „Alas” Kafana „Srpska kafana” Trgovište tel. 019 731 111 i 060 165 1008; Karađorđeva 71, Petrija Živić Slađan Ilić tel. 064 889 43 19 Trgovište, Tel. 064 98 39 154 Trgovište, Tel. 065 20 37 120 Kafana „Sokače” 5 5 Vojvode putnika 18, Kafana „Mala čaršija” tel. 063 293 944 Cara Dušana 51, tel. 069 727 176 Gornje Zuniče Zubetinac SP Resort Restoran „Banjica” Rgošte bb Happy Story Gorska vila tel. 019 31 55 550 Gornje Zuniče, Zubetinac, Tel. 060 046 32 073 Tel. 064 31 26 171 5 8

56 57 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC Kafići Najveći broj kafića skoncentrisan je u centru Knjaževca. Ovi objekti garantuju dobar provod, druženje i nude veliki izbor alkoholnih i bezalkoholnih pića, pa tako, uz neki koktel i dobro društvo noć prođe za tili čas.

”Hugos” ”Crna ruža” Knjaza Miloša 7, Knjaza Miloša 2, tel. 063 101 46 03 tel. 060 369 6202

”Enigma” ”Martini” Knjaza Miloša 6, Knjaza Miloša 8, tel. 063 831 4221 tel. 019 730 699

”Guinness pub” Caffe Plato Knjaza Miloša 5, Branka Radičevića 2, tel. 069 727 176 tel. 061 690 61 55

”Park” Kej Veljka Vlahovica bb ”Ballantines” 062 303 693 Knjaza Miloša 16

Poslastičarnica ”Casa dolce” Poslastičarnica ”Promenada” Branka Radičevića 2, Knjaza Miloša, tel. 019 730 880; tel. 019 730 449;

Kada dođete u Knjaževac, posetite neke od ovih kafića. Bićete sigurni da ste na pravom mestu. Zato pokušajte da se osećate kao kod svoje kuće.

58 TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC TURISTIČKI VODIČ OPŠTINE KNJAŽEVAC Kafići Korisne informacije Najveći broj kafića skoncentrisan je u centru Knjaževca. Ovi objekti garantuju dobar provod, druženje i nude veliki izbor alkoholnih i bezalkoholnih pića, pa tako, uz neki koktel i dobro društvo noć prođe za tili čas.

”Hugos” ”Crna ruža” Knjaza Miloša 7, Knjaza Miloša 2, tel. 063 101 46 03 tel. 060 369 6202

”Enigma” ”Martini” Knjaza Miloša 6, Knjaza Miloša 8, tel. 063 831 4221 tel. 019 730 699

”Guinness pub” Caffe Plato Knjaza Miloša 5, Branka Radičevića 2, tel. 069 727 176 tel. 061 690 61 55

”Park” Kej Veljka Vlahovica bb ”Ballantines” 062 303 693 Knjaza Miloša 16

Poslastičarnica ”Casa dolce” Poslastičarnica ”Promenada” Branka Radičevića 2, Knjaza Miloša, 019 735 735 tel. 019 730 880; tel. 019 730 449;

Branka Radičevića 14/6, tel. 734041 Kada dođete u Knjaževac, posetite neke od ovih kafića. Bićete Branka Radičevića 4A, sigurni da ste na pravom mestu. Zato pokušajte da se osećate kao kod Agencija Big Star, poslovnica Knjaževac, Branka Radičevića 14a/3, tel. 069 118 2775 svoje kuće.

58 59 TURISTIČKI VODIČ TURISTIČKI VODIČ | OPŠTINE SMEŠTAJ KNJAŽEVAC U GRADU

INFO CENTAR Turistička organizacija opštine Knjaževac osnovana je 2002. godine sa ciljem da promoviše i unapređuje turističke vrednosti opštine Knjaževac, s obzirom da je turizam bitna pretpostavka razvoja cele opštine. Organizacija sajamskih nastupa, izrada promotivnih štampanih i elektronskih materijala, učešće u organizaciji brojnih manifestacija, koje promovišu tradiciju, zdravu hranu, ili sport, posao je Turističke organizacije u Knjaževcu. Da svoju delatnost obavlja na valjan način svedoči i nagrada za najbolje urađenu prezentaciju na sajmu turističkih publikacija u Leskovcu, kao i druge brojne nagrade i priznanja.

Klisura ”Ždrelo”, Stogazovac

INFOINFO CENTARCENTAR Turistička organizacija opštine Knjaževac osnovana je 2002. godine sa ciljem da promoviše i unapređuje turističke vrednosti opštine Knjaževac, s obzirom da je turizam bitna pretpostavka razvoja cele opštine. Organizacija sajamskih nastupa, izrada promotivnih štampanih i elektronskih materijala, učešće u organizaciji brojnih manifestacija, koje promovišu tradiciju, zdravu hranu, ili sport, posao je Turističke organizacije u Knjaževcu. Da svoju delatnost obavlja na valjan način svedoči i nagrada za najbolje urađenu prezentaciju na sajmu turističkih publikacija u Leskovcu, kao i druge brojne nagrade i priznanja.

U gastronomskoj ponudi knjaževačkog kraja posebno mesto zauzima prepržolj- bogata pljeskavica od junećeg mesa koja se služi sa dve kriške prepečenog, uljem i alevom paprikom premazanog hleba.

Turistička organizacija opštine Knjaževac ima u svojoj ponudi iznajmljivanje bicikala. Oni koji ni tokom letnjeg odmora ne mogu bez dvotočkaša i koji vole ovakav vid rekreacije, mogu Knjaževac upoznati ''sa vetrom u kosi''. Kružna tura 60 predviđa obilazak Arheo etno parka u Ravni, Vinarije ''Jović'', Banjice i bazena, uz usputnu degustaciju etno hrane. 1 Drenovac Vlaško Koželj Polje Minićevo Bučje Vitkovac Manjinac Trnovac Petruša Zubetinac Debelica Jakovac 2 Ošljane D. Sokolovica Ravna Jelašnica Lepena Novo Korito Banjski Stogazovac 29 Orešac Valevac Zorunovac Drečinovac Vina Potrkanje D. Zuniče Šarbanovac Bulinovac Kaličina Radičevac Slatina G. Zuniče Sastavak Štipina Lokva Balanovac Grezna Berčinovac Vasilj Štitarac Balinac Skrobnica Glogovac Vidovac 5 Trgovište Drvnik Kandalica Aldinac Crvenje Žukovac Beli Potok Podvis Rgošte Staro Korito Žlne G. Sokolovica Gradište Štrbac Dejanovac Svrljiška Orešac Topla Pričevac Repušnica Ponor D. Kamenica Gornja Svrljiški Kamenica Miljkovac Krenta Papratna Tatrašnica Mučibaba Aldina Reka Ravno Bučje Gabrovnica 1 Tupižnica Šesti Gabar Kalna Crni Vrh 2 Klisura “Ždrelo”, Stogazovac Inovo 3 Vodopad Bigar Mezdreja Vrtovac 4 Stara planina Jalovik Izvor Balta Berilovac Stanjinac 5 Bazen Ćuštica LEGENDA 1 DrenovacDrenovac VlaškoVlaško KoželjKoželj 1 Seoska domaćinstva Skijališta PoljePolje MinićevoMinićevo BučjeBučje VitkovacVitkovac Hotelski smeštaj Crkve i manastiri ManjinacManjinacTrnovacTrnovac PetrušaPetruša ZubetinacZubetinac Prirodne lepote Rgoška banja JakovacJakovac DebelicaDebelica Arheološka nalazišta Vinarije 2 OšljaneOšljane D.D. Sokolovica Sokolovica RavnaRavna JelašnicaJelašnica LepenaLepena NovoNovo Korito Korito BanjskiBanjski StogazovacStogazovac 29 OrešacOrešac ValevacValevac ZorunovacZorunovac DrečinovacDrečinovac VinaVina PotrkanjePotrkanje D.D. Zuniče Zuniče ŠarbanovacŠarbanovac BulinovacBulinovacKaličinaKaličina RadičevacRadičevac SlatinaSlatina G.G. Zuniče Zuniče SastavakSastavak ŠtipinaŠtipina LokvaLokva BalanovacBalanovac GreznaGrezna BerčinovacBerčinovac VasiljVasilj ŠtitaracŠtitarac BalinacBalinac SkrobnicaSkrobnica GlogovacGlogovac VidovacVidovac 5 TrgovišteTrgovište DrvnikDrvnik KandalicaKandalica AldinacAldinac CrvenjeCrvenje ŽukovacŽukovac BeliBeli Potok Potok PodvisPodvisRgošteRgošte StaroStaro Korito Korito ŽlneŽlne G.G. Sokolovica SokolovicaGradišteGradište ŠtrbacŠtrbac DejanovacDejanovac SvrljiškaSvrljiška OrešacOrešac ToplaTopla PričevacPričevac RepušnicaRepušnica PonorPonor D.D. Kamenica Kamenica GornjaGornja SvrljiškiSvrljiški KamenicaKamenica MiljkovacMiljkovac KrentaKrenta PapratnaPapratna TatrašnicaTatrašnica MučibabaMučibaba AldinaAldina Reka Reka RavnoRavno Bučje Bučje GabrovnicaGabrovnica 1 Tupižnica ŠestiŠesti Gabar Gabar KalnaKalna CrniCrni Vrh Vrh 2 Klisura “Ždrelo”, Stogazovac InovoInovo 3 Vodopad Bigar 3 MezdrejaMezdreja VrtovacVrtovac 26 4 Stara planina JalovikJalovik Izvor Izvor BaltaBalta Berilovac Berilovac 4 StanjinacStanjinac 5 Bazen ĆušticaĆuštica Turistička organizacija opštine Knjaževac Telefon: +381 19 735 230 Adresa: Knjaza Miloša 37 Opština Knjaževac [email protected] www.toknjazevac.org.rs