Tạp chí Khoa học Viện Đại học Mở Hà Nội 56 (06/2019) 1-5 1

CADRE ASSESSMENT ATTACTS IMPORTANCE TO VIRTUE AND TALENT IN HO CHI MINH’s THOUGHT AND THE APPLICATION OF THE COMMUNIST PARTY OF VIETNAM

Nguyen Thi Phuong Chi*

Date received the ariticle: 3/12/2018 Date recevied the review results: 4/6/2019 Date published the article: 27/6/2019

Abstract: In the revolutionary career, President Ho Chi Minh paid special attention to cadre work, he said, "cadre work is a very important issue, very necessary". Therefore, it is necessary to "Understand cadres". Thus, if cadre is the root of all work, assessing cadres rightly is the root of cadre work. Applying Ho Chi Minh's thought, it can be affirmed that assessing cadres and civil servants is an important content in the Party's viewpoints and State’s policies in order to build the regime of public administration, civil servants more professional and modern. Keywords: civil servants; Ho Chi Minh's thought.

1. The basic views of Ho Chi Minh "When accessing cadres, it is necessary to on cadre assessment attaching great see their study results as well as other work importance to virtue and talent results". First, about the evaluation criteria With a profound practical President Ho Chi Minh said that: the experience, President Ho Chi Minh pointed standards of cadres should be two-fold: out the experience of knowing good - bad "virtue" and "talent". "Morality is the root", officials as follows: "Those who usually cadres must regularly cultivate and practice show off their work, or ape, find small jobs morality, to become a true officer, "The to do, before follow orders, but then disobey revolutionary must be moral, if one does not orders, to attack others, or to flatter have morality, one can hardly lead the themselves, people like that, even if they people however talented one can be”. In can do the job, are not good officials. Those addition to moral qualities, President Ho who go on to work, do not boast, speak Chi Minh said that cadres must have talent, righteously, do not hide their shortcomings, in which must focus on learning to improve do not eager for easy work, avoid hard their professional qualifications: “at work, always resolutely follow the orders of agencies, cadres must spend at least one the Party, their hearts don't change, hour learning every day”. He remind: however difficult the situation is, people

* Institute of Party Building - Ho Chi Minh National Academy of Politics

2 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion like that, even if they work a bit poorly, are competence must be based on work results. good officials”. That is, even though work However, this is a very complicated task, efficiency is an important criterion for because: "In the world, everything can assessing cadres, public-spiritedness and change. The thought of people can also selflessness and moral quality are still very change. Therefore, how to consider officials important. President Ho Chi Minh thought should not be self-opinionated, because it that virtue is the root of talent, the person must also be transformed... The past, who really has morality the virtue will present and future of people are not always come. Acknowledging, assessing officials the same". must take into account their development Cadre assessment is very important, ability on a solid foundation of so organizationa of the Party, the revolutionary morality. government and the top leaders must have a Second, about the evaluation comprehensive and general view of the method process of training and striving for each According to Ho Chi Minh, cadre officer. President Ho Chi Minh assessment must be true and accurate by emphasized: "Must know their strengths, "understanding cadres", "knowing cadres but also know their shortcomings, should clearly". Cadre assessment must be not only see their work for a while, but must conducted regularly. Before considering also look at their work so far….”. and appointing cadres, it is necessary to In order to properly assess cadres, it conduct a comprehensive cadre evaluation. must be based on the criteria and practical Ho Chi Minh requested: "Before results in an objective and comprehensive appointing, make a clear comment. Not manner, based on the spirit of self-criticism only consider their work, but also consider and criticism. It is the spirit of self-criticism their way of living. Not only consider their and criticism of individuals, then way of writing and speaking, but they must contributed ideas by executive committee also consider whether their work is correct and units to build standards according to the with their words or articles. Not only how standards of revolutionary officials. In this they consider us, but also how they consider way, it can avoid subjectiveness and one- others. We accept them well, and we have sidedness in assessing cadres. to consider whether many comrades accept 2. Applying Ho Chi Minh's them well or not". In particular, it must be thought to assessing cadres and civil clear whether that person is close to the servants masses, has a public trust and admiration or Resolution No. 225-NQ/TW dated not. On the basis of careful consideration 20 February 1973 of the Politburo on the and evaluation of cadres and in many ways, work of cadres in the new period has set a the use of cadres can be accurate and common standard for all cadre of the Party effective. in the period of socialist revolution; The 4th President Ho Chi Minh advised, National Party Congress also stated, "The when considering and evaluating cadres, it basic standard of all cadres is always to was really objective, to understand cadres. have enough both qualities and capacities In addition to political quality, moral corresponding to the demands of political character, the assessment of professional tasks in each revolutionary period, with the Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 3 requirements of the work assigned by the contents No.1 and No.2 are: "1- Level of Party and the State"; Resolution No. 32- performance of assigned responsibilities NQ/TW dated 20 November 1980 of the and tasks: reflected in the volume, quality, Politburo on the organization, the policy of progress and efficiency of jobs in each "trying to improve the quality and capacity position, each time space; sense of of cadres". At the 5th National Party responsibility in work; 2. About political Congress emphasized: “In the standards of qualities, morality and lifestyle: political key leaders of the Party and State at all awareness and thought; the observance of levels, sectors and units, we need to pay guidelines and regulations of the Party, attention to political standards, professional policies and laws of the State; keeping standards and leadership skills, but work morality and a healthy lifestyle; anti- efficiency must be taken as the final bureaucracy, corruption, waste and other measure of standards”. negative manifestations; spirit of learning to The 6th National Party Congress improve the level; honesty, sense of proposed a new way of reform, clearly discipline; spirit of self-criticism and defining requirements and standards of criticism; solidarity and relationship in cadres who must be challenged by political work; relationship, spirit and attitude of qualities, always standing firmly on the serving people". stance of the working class, smoothly and The 11th National Party Congress strictly abide by the Party's guidelines and continued to affirm and outline the general the State's policies, eager to learn, dynamic, direction of cadre work, which emphasized creative ... cadre assessment: "Assessing and using The Resolution of the 6th session of cadres are based on standards and 6th Central Committee clearly stated: "It is procedures supplemented, perfected and necessary to specify the standards of cadres take practical job performance and trust of for each leadership and management title. the people as the main measure... Timely There is no general quality and competence replacing weak cadres in terms of quality, standard”. competence and non-fulfillment. reduced Implementing the above viewpoint, prestige”. the Resolution of the 3rd plenum of the 8th Resolution of the 7rd plenum of the Central Committee issued a Resolution on 12th Central Executive Committee on "Staff strategy for the period of accelerating focusing on building a contingent of senior the industrialization and modernization of officials, especially at strategic level with the country", in which specifying a step of sufficient virtue, capacity and prestige on cadre standards in the new era. In particular, par with their assigned tasks (Resolution the Resolution emphasized: "Those No. 26-NQ/ TW) set out 5 points of view, standards are closely related. Both virtue in which the content of the 4th point of view and talent are valued, virtue is root". refered to the harmonious and rational of Decision No. 286-QD/TW dated 8 the relationship between "virtue and talent, February 2010 of the 10th Politburo on in which virtue is root". “Promulgating the Regulation on assessing Which is the root, must be paid cadres and civil servants" mentioned three special attention to ensure stability, because contents of cadre assessment, in which if the foundation is not stable, everything 4 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion will wobble. In other words, virtue ensures work completed; work nature with talent used properly. The higher the rank of workload; work quality, completion time; cadre is, the stricter the moral standard must the number and value of the initiative has be. benefited unit; credit ratings of the masses, Without virtue, that officer is not etc. Especially, the criteria for assessing used. Because the officers whose talent political ideology and cadre’s morality must lacks morality are dangerous when they be specified. only use their talent for individualism, Thirdly, reviewing and damaging the revolutionary career. When supplementing cadre’s standards, ensuring having virtue officers must focus on talent, objectivity. The Party affirmed to take the because if morality ensures talents operated political character, moral qualities, in the right direction, bringing good value to competence, and effective performance of the Party, the country, and the people, then tasks to assess, promote and appoint cadres. the talent is guaranteed for working In different professions, it is necessary to set efficiently, the ability to complete tasks. up a standard of duty to have a basis for The thought of President Ho Chi assessment, selection and appointment of Minh on cadre assessment is very valuable cadres. It is also a basis for each officer to instructions for the Party to always inherit, evaluate himself and have directions and apply to the work of building cadres. At the solutions for striving according to 12th National Party Congress, the Party standards. Cadre standards must be specific frankly admitted: "Cadre assessment is still and meet the requirements of each stage of the weakest stage in many terms but there socio-economic development. are no specific criteria and scientific Fourthly, focusing on inspection solutions to overcome". In order to well and supervision. Inspection and supervision assess cadres according to Ho Chi Minh's must be conducted from both sides. The thought and the Resolution of the 12th inspection and supervision reduce National Party Congress, it is necessary to bureaucracy and limit negativeness in cadre synchronize the following solutions: assessment. Besides, the inspection and Firstly, raising the awareness of supervision will make cadres work more cadres and Party members about the responsibly in the assigned works, enhance importance and responsibility of cadres and professional ethics, avoid bad habits arising Party members in the implementation of during work process. This also can help to cadre assessment. In order to overcome avoid the loss of talented people but formalism, the quality of cadre assessment declined moral, or those who have good should be considered as a criterion for moral but are not active in professional evaluating and classifying cadres at the development. competent level. Fifthly, cadre assessment is a Secondly, urgently building a difficult and sensitive work, so this work system of evaluation criteria with high needs to be summarized and learned quality. In order to evaluate the regularly to find ways to implement effectiveness of work, it is necessary to effectively and replicate excellent have specific criteria such as the number of examples. jobs that cadres performs; the amount of Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 5

References: 1. Communist Party of Vietnam: Documents of the National Party Congress, Office of the Party Central Committee, Hanoi, 2016. 2. Ho Chi Minh: Completed Works, vol. 4, National Political Publishing House, Hanoi, 2011. 3. Nguyen Minh Tuan. Some solutions to improve the quality of staff evaluation / Journal of Propaganda. - 2011. - Number 4 4. Bui Duc Lai. Looking back on the quality of staff evaluation // Party Construction Magazine. - 2010. - Number 6. 5.http://www.tapchicongsan.org.vn/Home/Ngh iencuu-Traodoi/2018/50734/Danh-gia-can-bo- lanh-dao-quan-ly-cap-chien-luoc-trong.aspx

Author address: Institute of Party Building - Ho Chi Minh National Academy of Politics Email: [email protected]

6 Tạp chí Khoa học Viện Đại học Mở Hà Nội 56 (06/2019) 6-10

ĐÁNH GIÁ CÁN BỘ CHÚ TRỌNG ĐỨC VÀ TÀI TRONG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VÀ VẬN DỤNG CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

Nguyễn Thị Phương Chi*†

Ngày tòa soạn nhận được bài báo: 3/12/2018 Ngày nhận kết quả phản biện đánh giá: 4/6/2019 Ngày bài báo được duyệt đăng: 27/6/2019

Tóm tắt: Trong sự nghiệp cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng công tác cán bộ, Người cho rằng, “vấn đề cán bộ là một vấn đề rất trọng yếu, rất cần kíp”. Nếu cán bộ là gốc của mọi công việc thì đánh giá đúng cán bộ là gốc của công tác cán bộ. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh, có thể khẳng định đánh giá cán bộ, công chức là một nội dung trọng yếu được quan tâm trong các quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước nhằm xây dựng chế độ quản lý công vụ, công chức ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại. Từ khóa: Cán bộ; Đảng Cộng sản Việt Nam; Tư tưởng Hồ Chí Minh

1. Những luận điểm cơ bản của Hồ nhắc cán bộ, phải xem kết quả học tập cũng Chí Minh về đánh giá cán bộ chú trọng như kết quả công tác khác mà định”. đức và tài Bằng sự trải nghiệm thực tiễn sâu sắc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đưa ra kinh Thứ nhất, về tiêu chí đánh giá nghiệm nhận biết cán bộ tốt - cán bộ xấu Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: tiêu như sau: “Ai mà hay khoe công việc, hay a chuẩn của cán bộ cần phải có hai mặt là dua, tìm việc nhỏ mà làm, trước mặt thì theo “đức” và “tài”. “Đạo đức là gốc”, người cán mệnh lệnh, sau lưng thì trái mệnh lệnh, hay bộ phải thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện công kích người khác, hay tự tâng bốc mình, đạo đức, mới có thể trở thành người cán bộ những người như thế, tuy họ làm được việc, chân chính, “Người cách mạng phải có đạo cũng không phải cán bộ tốt. Ai cứ cắm đầu đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy làm việc, không ham khoe khoang, ăn nói cũng không lãnh đạo được nhân dân”. ngay thẳng, không che giấu khuyết điểm Ngoài phẩm chất đạo đức, Chủ tịch Hồ Chí của mình, không ham việc dễ, tránh việc Minh cho rằng: người cán bộ phải có tài, khó, bao giờ cũng kiên quyết làm theo mệnh trong đó phải chú trọng học tập nâng cao lệnh của Đảng, vô luận hoàn cảnh thế nào, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ: “Ở các cơ lòng họ cũng không thay đổi, những người quan, mỗi ngày ít nhất phải học tập một như thế, dù công tác kém một chút cũng là tiếng đồng hồ”. Người nhắc nhở: “Khi cất cán bộ tốt”. Tức là, dù hiệu quả công việc là một tiêu chí quan trọng để đánh giá cán bộ

† *Viện Xây dựng Đảng – Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh;

Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 7 nhưng lòng chí công vô tư, phẩm chất đạo Đánh giá cán bộ là việc rất hệ trọng, đức là rất quan trọng. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho nên tổ chức đảng, chính quyền và lãnh cho rằng, đức là gốc của tài, người thực sự đạo cấp trên, phải có cái nhìn toàn diện, bao có đức thì cái tài sẽ đến. Khi nhìn nhận, quát, tổng thể về quá trình rèn luyện, phấn đánh giá cán bộ phải tính đến khả năng phát đấu của từng cán bộ. Chủ tịch Hồ Chí Minh triển của họ trên nền tảng vững chắc là đạo nhấn mạnh: “Phải biết ưu điểm của họ, mà đức cách mạng. cũng phải biết khuyết điểm của họ, không Thứ hai, về phương pháp đánh giá nên chỉ xem công việc của họ trong một lúc, Theo Người, đánh giá cán bộ phải mà phải xem cả công việc của họ từ trước đúng và chính xác bằng cách “hiểu biết cán đến nay...”. Để đánh giá đúng cán bộ, phải bộ”, “biết rõ ràng cán bộ”. Công tác đánh căn cứ theo các tiêu chí và kết quả thực tiễn giá cán bộ phải được tiến hành thường công tác của cán bộ một cách khách quan, xuyên. Trước khi cất nhắc, bổ nhiệm cán bộ, toàn diện, dựa vào tinh thần tự phê bình và phải tiến hành đánh giá cán bộ một cách phê bình. Đó là tinh thần tự kiểm điểm, phê toàn diện. Người yêu cầu: “Trước khi cất bình của cá nhân, sau đó được tập thể cấp nhắc cán bộ, phải nhận xét rõ ràng. Chẳng ủy và đơn vị góp ý kiến xây dựng theo tiêu những xem xét công tác của họ, mà còn phải chuẩn của người cán bộ cách mạng. Có như xét cách sinh hoạt của họ. Chẳng những vậy mới tránh được bệnh chủ quan, phiến xem xét cách viết, cách nói của họ, mà còn diện trong đánh giá cán bộ. phải xem xét việc làm của họ có đúng với 2. Sự vận dụng của Đảng Cộng lời nói, bài viết của họ hay không. Chẳng sản Việt Nam về đánh giá cán bộ, công những xem xét họ đối với ta thế nào, mà còn chức theo tư tưởng Hồ Chí Minh phải xem xét họ đối với người khác thế nào. Ngay từ Nghị quyết số 225-NQ/TW Ta nhận họ tốt, còn phải xét số nhiều đồng ngày 20-2-1973 của Bộ Chính trị về công chí có nhận họ tốt hay không”. Đặc biệt, tác cán bộ trong giai đoạn mới đã ra tiêu phải xét rõ người đó có gần gũi quần chúng, chuẩn chung cho tất cả cán bộ của Đảng có được quần chúng tin cậy và mến phục trong giai đoạn cách mạng xã hội chủ nghĩa; hay không. Trên cơ sở xem xét, đánh giá Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IV của cán bộ một cách kỹ lưỡng và trên nhiều Đảng cũng nêu “Tiêu chuẩn cơ bản của mọi phương diện, việc cất nhắc, sử dụng cán bộ cán bộ là luôn luôn phải có đủ các hai mặt mới chính xác và hiệu quả. phẩm chất và năng lực tương ứng với đòi Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn, khi hỏi của nhiệm vụ chính trị trong mỗi giai xem xét, đánh giá cán bộ phải thực sự khách đoạn cách mạng, với yêu cầu của công việc quan, phải hiểu cán bộ. Ngoài phẩm chất mà Đảng và Nhà nước giao cho”; Nghị chính trị, tư cách đạo đức, thì việc đánh giá quyết số 32-NQ/TW ngày 20-11-1980 của năng lực chuyên môn phải dựa trên kết quả Bộ Chính trị về công tác tổ chức, chủ trương công việc. Tuy nhiên, đây là việc rất phức “ra sức nâng cao phẩm chất và năng lực cán tạp, bởi vì: “Trong thế giới, cái gì cũng biến bộ”. Đến Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ hóa. Tư tưởng của người cũng biến hóa. Vì V của Đảng lại nhấn mạnh: “Trong tiêu vậy, cách xem xét cán bộ, quyết không nên chuẩn cán bộ lãnh đạo chủ chốt của Đảng, chấp nhất, vì nó cũng phải biến hóa... Quá Nhà nước ở các cấp, các ngành, các đơn vị, khứ, hiện tại và tương lai của mọi người chúng ta cần chú ý đúng mức đến tiêu chuẩn không phải luôn giống nhau”.

8 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion chính trị, tiêu chuẩn chuyên môn và khả học tập nâng cao trình độ; tính trung thực, ý năng lãnh đạo, nhưng phải lấy hiệu quả thức tổ chức kỷ luật; tinh thần tự phê bình công việc làm thước đo cuối cùng của tiêu và phê bình; Đoàn kết, quan hệ trong công chuẩn”. tác; mối quan hệ, tinh thần và thái độ phục Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ vụ nhân dân”. VI của Đảng đã đề ra đường lối đổi mới, xác Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ định rõ yêu cầu, tiêu chuẩn người cán bộ XI của Đảng đã tiếp tục khẳng định và nêu phải là người có phẩm chất chính trị đã qua phương hướng tổng quát về công tác cán bộ, thử thách, luôn luôn đứng vững trên lập trong đó nhấn mạnh việc đánh giá cán bộ: trường của giai cấp công nhân, thong suốt “Đánh giá và sử dụng cán bộ trên cơ sở và chấp hành nghiêm chỉnh đường lối của những tiêu chuẩn, quy trình đã được bổ Đảng và chính sách của Nhà nước, ham học sung, hoàn thiện, lấy hiệu quả công tác thực hỏi, năng động, sáng tạo…Nghị quyết Hội tế và sự tín nhiệm của nhân dân làm thước nghị Trung ương 6 khóa VI đã chỉ rõ: “Cần đo chủ yếu… Kịp thời thay thế cán bộ yếu cụ thể hóa tiêu chuẩn cán bộ cho từng chức kém về phẩm chất, năng lực, không hoàn danh lãnh đạo và quản lý. Không có tiêu thành nhiệm vụ, uy tín giảm sút”. chuẩn phẩm chất và năng lực chung chung”. Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Thực hiện chủ trương trên, Nghị Ban Chấp hành Trung ương Khóa XII về tập quyết Hội nghị Trung ương 3 khóa VIII đã trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất ra Nghị quyết về “Chiến lược cán bộ thời kỳ là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ (Nghị quyết nước”, trong đó cụ thể hóa một bước tiêu số 26-NQ/TW) đã đề ra 5 quan điểm, trong chuẩn cán bộ trong thời kỳ mới. Đặc biệt, đó nội dung quan điểm thứ 4 có đề cập đến Nghị quyết nhấn mạnh: “Các tiêu chuẩn đó, việc xử lý hài hoà, hợp lý mối quan hệ giữa có quan hệ mật thiết với nhau. Coi trọng cả “đức và tài, trong đó đức là gốc”. Mà đã là đức và tài, đức là gốc”. gốc thì phải được quan tâm chăm lo đặc biệt Quyết định số 286-QĐ/TW, ngày 8- nhằm bảo đảm sự vững chắc, bởi nếu nền 2-2010, của Bộ Chính trị khóa X, “Về việc móng không vững thì mọi cái sẽ lung lay. ban hành Quy chế đánh giá cán bộ, công Nói cách khác, đức bảo đảm cho tài được sử chức” đã đề cập đến 3 nội dung đánh giá cán dụng đúng đắn. Cán bộ cấp càng cao thì tiêu bộ, trong đó nội dung số 1 và số 2 là: “1- chuẩn đạo đức càng phải chuẩn mực, Mức độ thực hiện chức trách, nhiệm vụ nghiêm ngặt. Không có đức thì không dùng. được giao: thể hiện ở khối lượng, chất Bởi tài năng mà thiếu đạo đức càng nguy lượng, tiến độ, hiệu quả của công việc trong hiểm khi tài năng đó chỉ sử dụng cho chủ từng vị trí, từng thời gian; tinh thần trách nghĩa cá nhân, gây tổn hại cho sự nghiệp nhiệm trong công tác; 2- Về phẩm chất cách mạng. Có đức rồi thì phải chú trọng cả chính trị, đạo đức, lối sống: Nhận thức, tư tài năng, bởi nếu như đạo đức bảo đảm cho tưởng chính trị; việc chấp hành chủ trương, tài năng được vận hành đúng phương đường lối và quy chế, quy định của Đảng, hướng, mang lại giá trị tốt đẹp cho Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; Việc cho đất nước, cho nhân dân, thì tài năng bảo giữ gìn đạo đức và lối sống lành mạnh; đảm cho làm việc hiệu quả, khả năng hoàn chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí và thành nhiệm vụ. những biểu hiện tiêu cực khác; Tinh thần Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 9

Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định lấy bản lĩnh chính trị, phẩm chất về đánh giá cán bộ là những chỉ dẫn rất có đạo đức, năng lực, hiệu quả thực thi nhiệm giá trị để Đảng ta luôn kế thừa, vận dụng vụ để đánh giá, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ. vào công tác xây dựng đội ngũ cán bộ. Tại Trong các ngành nghề khác nhau cần xây Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Đảng dựng tiêu chuẩn tương xứng nhiệm vụ để có ta thẳng thắn thừa nhận: “Đánh giá cán bộ cơ sở đánh giá, lựa chọn, bổ nhiệm cán bộ. vẫn là khâu yếu nhất qua nhiều nhiệm kỳ Đó cũng là căn cứ để mỗi cán bộ tự đánh giá nhưng chưa có những tiêu chí cụ thể và giải được bản thân và có phương hướng, giải pháp khoa học để khắc phục”. Để thực hiện pháp cho việc phấn đấu theo tiêu chuẩn. tốt việc đánh giá cán bộ theo tư tưởng Hồ Tiêu chuẩn cán bộ phải cụ thể và đáp ứng Chí Minh và Nghị quyết Đại hội lần thứ XII được yêu cầu của từng giai đoạn phát triển của Đảng, cần thực hiện đồng bộ các giải kinh tế - xã hội. pháp sau: Bốn là, chú trọng công tác kiểm tra, Một là, nâng cao nhận thức của đội giám sát. Công tác kiểm tra, giám sát phải ngũ cán bộ, đảng viên về tầm quan trọng và được tiến hành từ cả hai phía. Về phía người trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong làm công tác cán bộ, việc kiểm tra, giám sát việc thực hiện công tác đánh giá cán bộ. Để làm giảm bệnh quan liêu, hạn chế tiêu cực khắc phục căn bệnh hình thức hiện nay, cần trong công tác đánh giá cán bộ. Về phía cán coi chất lượng đánh giá cán bộ là một tiêu bộ, việc kiểm tra, giám sát sẽ làm cho họ chí để đánh giá, phân loại cán bộ ở cấp có làm việc có trách nhiệm hơn trong công việc thẩm quyền. được giao, tăng cường đạo đức nghề nghiệp, Hai là, khẩn trương xây dựng hệ tránh được những thói hư tật xấu nảy sinh thống tiêu chí đánh giá có tính định lượng trong quá trình công tác. Từ đó, tránh việc cao. Để đánh giá hiệu quả công tác cần có mất đi những người tài năng nhưng sa sút tiêu chí cụ thể như số lượng công việc mà về đạo đức, hoặc những người đạo đức tốt cán bộ thực hiện; số lượng công việc đã nhưng không tích cực trong phát triển hoàn thành; tính chất công việc với khối chuyên môn nghiệp vụ. lượng công việc; chất lượng công việc, thời Năm là, đánh giá cán bộ là công việc hạn hoàn thành; số lượng và giá trị của sáng khó và nhạy cảm nên công tác này cần được kiến đã làm lợi cho tập thể; tỷ lệ tín nhiệm tổng kết, rút kinh nghiệm thường xuyên để của quần chúng nhân dân.v.v... Đặc biệt, tìm ra cách làm hiệu quả và nhân rộng những tiêu chí đánh giá về tư tưởng chính những điển hình xuất sắc. trị, đạo đức cán bộ phải được cụ thể hóa. Ba là, rà soát, bổ sung tiêu chuẩn cán bộ, bảo đảm tính khách quan. Đảng ta

Tài liệu tham khảo: 1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội 3. Nguyễn Minh Tuấn. Một số giải pháp nâng đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng cao chất lượng công tác đánh giá cán bộ // Tạp Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016 chí Tuyên giáo. - 2011. - Số 4 2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 4, Nxb. Chính 4. Bùi Đức Lại. Nhìn lại chất lượng đánh giá trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011. cán bộ // Tạp chí Xây dựng Đảng. - 2010. - Số 6.

10 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

5.http://www.tapchicongsan.org.vn/Home/Ngh iencuu-Traodoi/2018/50734/Danh-gia-can-bo- lanh-dao-quan-ly-cap-chien-luoc-trong.aspx

Địa chỉ tác giả: Viện Xây dựng Đảng – Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Email: [email protected]

Tạp chí Khoa học Viện Đại học Mở Hà Nội 56 (06/2019) 11-15 11

BASIC FUNCTIONS OF TRADE UNIONS THROUGH STUDYING VIEWPOINTS OF K.MARX, F.ENGELS, V.I.LENIN, HO CHI MINH AND THE COMMUNIST PARTY OF VIETNAM

Bui Thu Chang*‡

Date received the ariticle: 5/12/2018 Date recevied the review results: 5/6/2019 Date published the article: 27/6/2019

Abstract: Workers' rights should always be ensured to motivate and improve their lives, thereby ensuring social justice. Unions are one of the organizations built to represent workers, through different periods, unions have changed and developed in accordance with new conditions. The article studies but the basic tasks of unions at different times. Keywords: Worker; Trade union; ensuring social.

1. Viewpoints of K.Marx and The activities of trade unions are not F.Engels about trade unions and the only limited to economic struggles, but function of protecting rights and interests must also set up the task of completely of workers. liberating the working class. What K.Marx According to K.Marx and F.Engels, affirmed: "Trade unions became centers for the working-class movements stem from workers as well as the medieval towns and the protests of workers against unjust communes that are centers for the oppression by employers. In those bourgeoisie. If trade unions are necessary struggles, the proletariat create their for the guerrilla struggle between capitalists measures and forms of struggle. Therefore, and workers, trade unions are even more in order to be able to change the oppressed important as an organized force to destroy and exploited position of employment, the hired labor regime and the power of working class, in the process of changing capitalism". The theory of trade union of K. from spontaneous to self-conscious, from Marx and F.Engels is associated with the "self-class" to "class for themselves", doctrine of the working class and the role of inevitably, trade unions’ activities are not the historical mission of the working class. only within a narrow area with guild Trade union was inevitably born characteristics, there must be a mature from the socio-economic reality, from the organization from the discrete economic result of the struggle of the proletariat struggles of workers everywhere, that is against the oppressive and exploitative trade union. regime of capitalism. The function of

‡* Institute of Party Building - Ho Chi Minh National Academy of Politics

12 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion protecting the interests of trade unions is In socialism, the functions of trade inherent function. It can be said that the unions, on the one hand, are to inherit the function of protecting the interests of function of protecting interests and to add workers is the reason for the existence and new functions that are the function of the operation of trade unions. It is the participating in management and function typical inherent function to differentiate of education and propaganda. These from other social institutions in society. functions have a dialectical, reciprocal and 2. Views of V.I.Lenin about trade supplementary relationship in unions and the function of protecting the implementing the role of trade unions in the rights and interests of the trade unions new era. They all come from the objective In the construction of socialism, requirements of the construction of trade unions play the role of an economic socialism in Soviet Russia. management and social management 3. Ho Chi Minh's thoughts and school. According to V.I.Lenin, trade views of the Communist Party of Vietnam unions, have to take on special tasks and a on trade unions and functions of special responsibility in the construction of protecting the rights and benefits of socialism. According to V.Lenin: "That the workers of the Vietnam Trade Union proletariat won the government ... is a great In "Revolutionary Path", one of the step forward. Therefore, the Party must first documents to train core cadres in order educate and lead trade unions more than to meet the requirements of revolution, before, in a new way, not in the old way, but President Ho Chi Minh determined that the do not forget that trade unions are still and Guild, organized by workers, had a duty to will be indispensable "communism defend the rights of the working class, schools", are preparatory schools for the opposeđ oppression and exploitation, proletariat to study, to apply its major, are struggled for national liberation. He the indispensable gathering of workers so specified the purpose, principles and that management of the entire domestic methods of the operation of the Vietnam economy is sequentially moved to the Trade Union: "The Guild, first: to let the working class... and then to the entire workers go together for sympathy; second: working population". It is an objective to study together; third: to improve the way requirement of the new social construction of living better than now; fourth: to preserve career under the leadership of the Party, the workers' rights; fiveth: to help the nation, to State and the working class. help the world”. That practice requires trade unions: During the transition period to "to attract more and more workers and socialism, Trade Union is a member of the working population on the career of political system. With an irreplaceably economic construction and on all industrial important position in the socialist system, activities, from buying raw materials to the Trade Union becomes a center of gathering, selling products, by making them have an uniting, educating, training, building a team increasingly specific idea of the unified of workers in the socio-economic socialist economic plan of the State as well development process of the country. The as practical benefits of workers and farmers 10th Congress of the Vietnam Trade Union in implementing that plan”. continued to affirm the objectives and Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 13 operational orientations of Trade Union: function is only available in socialism) and "Continuing to renovate the content and function of propagandizing and educating. mode of operation of the Trade Union at all In particular, the function of protecting levels; looking to bases, taking the bases to legal and legitimate interests of workers, mainly work; taking union members, officials and laborers is determined as the workers and officials as mobilizing objects; main function of Trade Union. In terms of turning activities of trade union into history, the direct purpose and reason for organizing and implementing the birth of trade union are the protection of representative functions, protecting legal workers' interests. In the transition period to and legitimate rights and benefits of union socialism, protecting workers' benefits is a members, officials and workers; building main function, stemming from the purpose harmonious, stable and progressive labor of socialism in general and of trade union in relations; contributing to promoting the particular. Because in the transition period socio-economic development of the to socialism, the working class won the country”. And the slogan of action is: government, workers and laborers stepped "Renovate, create and protect the legitimate up to the status of owners of society, but the rights and interests of union members, experience of the socialist state is limited, workers, officials; for the sustainable effective management is not high, some stability of the country". cadres are bureaucratic, arbitrary, The functions of Trade Union, on autocratic, greatly affecting the process of the one hand, show the nature, position and promoting democracy, damaging the role of Trade Union in practical activities, it property of the State, etc. defines the orientation, objectives and basic In the process of implementing this contents of Trade Union. This has been function, Trade Union should be aware of affirmed by the Constitution: "Trade Union that: The benefits of workers are associated is a political and social organization of the with the interests of the State and units. The working class and laborers; Trade Union existence of the socialist state is the with State agencies, economic guarantee of workers' rights. The benefits of organizations and social organizations take workers not only have enough food and care of and protect the interests of officials, clothing but also have political, economic, workers and other laborers, participate in cultural and spiritual benefits, immediate state and social management, take part in benefits and long-term benefits. The State is the inspection and supervision of the the one who guarantees benefits. Trade activities of State agencies and economic Union is the protector of interests. This is an organizations, educate officials, workers important issue that expresses the close and and other laborers to build and protect the dialectical relationship between rights and country". obligations and also the basis for awareness During the transition period to of workers' benefits in new conditions. socialism, Vietnam Trade Union has three Protecting workers’ interests, Trade Union basic functions. They are function of with the State, local authorities and business representing and protecting of legal and owners create conditions for settling and legitimate rights and interests of workers; ensuring jobs for workers, ensuring labor function of participating management (this safety and protecting ecological

14 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion environment, ensuring democratic nation and the locality. Disseminating lines, freedoms of workers and fighting against policies and laws of the Party and the State. bureaucracy and corruption ... With the Improving professional ethics, disciplined function of protecting interests, Trade labor, industrial behavior, building a Union contributes to cleaning up the state cultural lifestyle, living and working under apparatus, strengthening prestige and the law etc. contribute to the construction of improving management effectiveness of the the modern working class. socialist state. The function of participating Theories and practices show that in management clearly shows the role of Trade order to effectively implement the function Union in the socialist socio-economic life. of protecting the legitimate rights and This function is only available in the interests of workers in the context of market socialist regime: in socialism, workers economy and international integration, it is become owners, they have rights and necessary to focus on the following responsibilities to participate in economic contents: and social management. Firstly, the function of protecting In order to effectively implement the legitimate rights and interests of the function of protecting interests and workers is main function and is a goal participating in management in order to throughout all activities of Trade Union. build progressive harmonious labor Secondly, the function of relations in each enterprise, Trade Union representing and protecting the legitimate cannot fail to perform its educational rights and interests of workers in the market function in real activities. First of all, Trade economy in general, especially in the Union carries out the propaganda and context of international integration and education activities so that workers and deep economic integration, requires great employees will understand their benefits attention to the issue of strikes. associated with collective interests, social Thirdly, real activities of political benefits; and if they want interests and their and social organizations in general and interests are protected, they first must fulfill Trade Union in particular increasingly the labor obligations and obligations of clarify the role of social supervision and citizens towards agencies, enterprises and criticism of Trade Union for the society. On that basis, building a new sense implementation of functions of representing of labor needs to have discipline and and protecting the legitimate rights and industrial labor style. Enhancing the interests of workers in the market economy cultural, political learning spirit, in general and especially in the context of professional expertise, training skills to international integration. carry out the industrialization and Fourth, the implementation of all modernization of the country, building a functions in general and function of developing knowledge economy. protecting the legitimate rights and interests Propagandizing and educating workers and of workers and employees of the Trade employees to firmly believe in the way of Union is inseparable but associated with the building socialism, economic development activities of social life and production, of the country that the Party chose and business, economic, political, ideological, educating the revolutionary tradition of the cultural and economic management, Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 15 material and spiritual life of workers in each 5. Ho Chi Minh (1980), Completed works, region, industry, economic sector as well as vol.1, National Political Pulishing House, in each enterprise./. Hanoi. 6. Vietnam General Confederation of Labor References: (2008), Documents of the 10th Congress of 1. Trade Union University (2002), Curriculum: Vietnam Trade Union, Labor Publisher, Theory and business of Trade Union, Vol.1, 2, Hanoi. 3, Labor Publisher, Hanoi. 7. Constitution of the Socialist Republic of 2. Marx and Engels (1996), "Discussing trade Vietnam (1992), National Political unions", volume 1, Labor Publisher, Hanoi. Pulishing House, Hanoi. 3. V.I.Lênin (1971), Trade Union in the period of building socialism, Labor Author address: Institute of Party Building - Publisher, Hanoi. Ho Chi Minh National Academy of Politics 4. V.I.Lênin (1977), Lenin’s Completed works, Email: [email protected] vol.41, Progress Publisher, Moscow.

16 Tạp chí Khoa học Viện Đại học Mở Hà Nội 56 (06/2019) 16-20

CHỨC NĂNG CƠ BẢN CỦA CÔNG ĐOÀN QUA NGHIÊN CỨU QUAN ĐIỂM CỦA C.MAC, PH.ANGGHEN, V.I.LENIN, HỒ CHÍ MINH VÀ CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

Bùi Thu Chang*§

Ngày tòa soạn nhận được bài báo: 5/12/2018 Ngày nhận kết quả phản biện đánh giá: 5/6/2019 Ngày bài báo được duyệt đăng: 27/6/2019

Tóm tắt: Quyền lợi của người lao động luôn cần được đảm bảo nhằm tạo động lực và nâng cao đời sống qua đó sẽ đảm bảo công bằng xã hội. Một trong những tổ chức được xây dựng để đại diện cho người lao động, trải qua nhiều thời kỳ khác nhau, công đoàn đã có những thay đổi và phát triển phù hợp với những điều kiện mới. Bài viết nghiên cứu nhưng nhiệm vụ cơ bản của công đoàn qua những thời điểm khác nhau. Từ khoá: Công đoàn; Người lao động; Công bằng xã hội

1. Quan điểm của C.Mác và phải đặt ra cho mình nhiệm vụ giải phóng Ph.Ăngghen về Công đoàn và chức năng hoàn toàn giai cấp công nhân. Điều mà bảo vệ quyền, lợi ích người lao động của C.Mác khẳng định: “Các Công đoàn đã trở Công đoàn thành những trung tâm tổ chức đối với công Theo lý luận của C.Mác và nhân cũng giống như những thị xã và công Ph.Ăngghen, phong trào đấu tranh của giai xã thời trung cổ là những trung tâm tổ chức cấp công nhân bắt nguồn từ sự phản kháng đối với giai cấp tư sản. Nếu Công đoàn cần của công nhân chống lại sự áp bức bất công thiết cho cuộc đấu tranh du kích giữa tư bản của giới chủ. Trong cuộc đấu tranh đó, giai và lao động, thì Công đoàn lại càng quan cấp vô sản đã sáng tạo ra các biện pháp, trọng hơn với tư cách là một lực lượng có hình thức đấu tranh của mình. Vì vậy, để có tổ chức để tiêu diệt bản thân chế độ lao thể thay đổi được địa vị làm thuê, bị áp bức động làm thuê và quyền lực của tư bản”. Lý bóc lột, giai cấp công nhân, trong quá trình luận về Công đoàn của C.Mác và chuyển biến từ tự phát lên tự giác, từ “giai Ph.Ăngghen gắn liền với học thuyết về giai cấp tự mình” đến “giai cấp vì mình” thì tất cấp công nhân, về vai trò sứ mệnh lịch sử của yếu, hoạt động của Công đoàn không chỉ giai cấp công nhân. trong phạm vi hẹp có tính phường hội, phải Công đoàn ra đời tất yếu từ hiện có một tổ chức trưởng thành từ trong bản thực kinh tế - xã hội, là kết quả của cuộc thân cuộc đấu tranh kinh tế rời rạc của công đấu tranh của giai cấp vô sản chống lại chế nhân ở khắp nơi, đó là tổ chức Công đoàn. độ áp bức, bóc lột của chủ nghĩa tư bản. Hoạt động Công đoàn không chỉ Chức năng bảo vệ lợi ích của Công đoàn là giới hạn trong việc đấu tranh về kinh tế, mà chức năng vốn có, chức năng bẩm sinh. Có

§ *Viện Xây dựng Đảng – Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 17 thể nói việc thực hiện chức năng bảo vệ lợi tiễn của công nhân và nông dân trong việc ích của người công nhân, người lao động là thực hiện kế hoạch đó”. lý do tồn tại, lý do hoạt động của tổ chức Chức năng của Công đoàn dưới chủ Công đoàn. Đó là chức năng đặc trưng vốn nghĩa xã hội một mặt kế thừa chức năng bảo có để phân biệt với các tổ chức, thiết chế xã vệ lợi ích, đồng thời được bổ sung chức hội khác trong xã hội. năng mới đó là chức năng tham gia quản lý, 2. Quan điểm của V.I.Lênin về chức năng tuyên truyền giáo dục. Các chức Công đoàn và chức năng bảo vệ quyền, lợi năng này có mối quan hệ biện chứng tác ích người lao động của Công đoàn động, qua lại, bổ sung lẫn nhau trong việc Trong công cuộc xây dựng chủ thực hiện vai trò của tổ chức Công đoàn nghĩa xã hội Công đoàn đóng vai trò là trong thời kỳ mới. Tất cả đều xuất phát từ trường học quản lý kinh tế, quản lý xã hội. yêu cầu, đòi hỏi khách quan của công cuộc Theo V.I.Lênin, Công đoàn, phải gánh vác xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước Nga Xô lấy những nhiệm vụ đặc biệt và một trách Viết. nhiệm đặc biệt trong công cuộc xây dựng 3. Tư tưởng Hồ Chí Minh và quan chủ nghĩa xã hội. Theo V.I.Lênin: “Việc điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về giai cấp vô sản giành được chính quyền… Công đoàn và chức năng bảo vệ quyền, lợi là một bước tiến vĩ đại. Vì thế Đảng phải ích công nhân, lao động của Công đoàn giáo dục, lãnh đạo công đoàn nhiều hơn Việt Nam trước kia, theo lối mới chứ không phải theo Trong tác phẩm “Đường Cách lối cũ, nhưng đồng thời không được quên mệnh”, một trong những tài liệu đầu tiên rằng, Công đoàn vẫn còn và sẽ còn lâu dài huấn luyện cán bộ nòng cốt, đáp ứng yêu là "trường học chủ nghĩa cộng sản" không cầu của cách mạng, lãnh tụ Hồ Chí Minh đã thể thiếu được là trường học dự bị cho giai xác định tổ chức Công hội về bản chất là tổ cấp vô sản học tập, áp dụng chuyên chính chức do công nhân, lao động lập ra có xứ của mình, là sự tập hợp tất yếu của công mệnh bênh vực quyền lợi của giai cấp, nhân để làm cho việc quản lý toàn bộ nền chống áp bức bóc lột, đấu tranh giải phóng kinh tế trong nước tuần tự chuyển trước hết dân tộc. Người chỉ rõ mục đích, tôn chỉ, sang tay giai cấp công nhân… rồi sau sang phương pháp hoạt động của Công đoàn Việt tay toàn thể nhân dân lao động”. Đó là yêu Nam: “Tổ chức Công hội, trước là: để cho cầu, đòi hỏi khách quan của sự nghiệp xây công nhân đi lại với nhau cho có cảm tình; dựng xã hội mới dưới sự lãnh đạo của Đảng hai là: để nghiên cứu với nhau; ba là: để sửa và Nhà nước của giai cấp công nhân. sang cách sinh hoạt cho khá hơn bây giờ; Thực tiễn đó đòi hỏi Công đoàn: bốn là: để giữ gìn quyền lợi cho công nhân; “phải lôi cuốn ngày càng sâu rộng giai cấp năm là: để giúp cho quốc dân, giúp cho thế công nhân và quần chúng lao động vào toàn giới”. bộ sự nghiệp xây dựng kinh tế, toàn bộ hoạt Trong thời kỳ quá độ lên CNXH, động công nghiệp, từ việc thu mua nguyên Công đoàn là thành viên của hệ thống chính liệu đến việc bán sản phẩm, bằng cách làm trị. Với vị trí quan trọng không thể thay thế cho họ có một ý niệm ngày càng cụ thể về trong hệ thống chính trị XHCN, Công đoàn kế hoạch kinh tế xã hội chủ nghĩa thống trở thành trung tâm tập hợp, đoàn kết, giáo nhất của nhà nước cũng như về lợi ích thực dục, rèn luyện, xây dựng đội ngũ giai cấp công nhân, lao động trong quá trình phát

18 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đại hội chức năng tuyên truyền giáo dục. Trong đó, X Công đoàn Việt Nam tiếp tục khẳng định chức năng bảo vệ lợi ích hợp pháp, chính mục tiêu, phương hướng hoạt động của tổ đáng của CNVCLĐ xác định là trung tâm chức Công đoàn là: "Tiếp tục đổi mới nội của tổ chức Công đoàn. Về mặt lịch sử, mục dung, phương thức hoạt động của Công đích, lý do trực tiếp dẫn tới sự ra đời của tổ đoàn các cấp; hướng về cơ sở, lấy cơ sở làm chức Công đoàn là bảo vệ lợi ích người lao địa bàn hoạt động chủ yếu; lấy đoàn viên, động. Trong thời kỳ quá độ lên CNXH, bảo công nhân viên chức, lao động làm đối vệ lợi ích người lao động là chức năng trung tượng vận động; chuyển mạnh hoạt động tâm, xuất phát từ mục đích của CNXH nói Công đoàn vào việc tổ chức thực hiện chức chung và tổ chức Công đoàn nói riêng. Bởi năng đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp vì trong thời kỳ quá độ lên CNXH, giai cấp pháp, chính đáng của đoàn viên, công nhân công nhân đã giành được chính quyền, công viên chức và lao động; xây dựng quan hệ nhân và người lao động đã bước lên địa vị lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ; góp phần làm chủ xã hội, nhưng kinh nghiệm của Nhà thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của nước XHCN chưa nhiều, hiệu quả quản lý đất nước". Và khẩu hiệu hành động là: "Đổi chưa cao, một số cán bộ còn quan liêu, độc mới, sáng tạo, bảo vệ quyền lợi ích hợp đoán chuyên quyền, làm ảnh hưởng lớn đến pháp của đoàn viên, công nhân, viên chức, quá trình phát huy dân chủ, làm tổn hại đến tài lao động; vì sự ổn định bền vững của đất sản của Nhà nước v.v. nước". Trong quá trình thực hiện chức năng Chức năng của Công đoàn một mặt này Công đoàn cần phải nhận thức: Lợi ích thể hiện tính chất, vị trí, vai trò của Công của người lao động gắn liền với lợi ích của đoàn trong hoạt động thực tiễn, nó quy định Nhà nước, của tập thể. Sự tồn tại của nhà phương hướng, mục tiêu, nội dung hoạt nước XHCN chính là sự đảm bảo quyền lợi động cơ bản của tổ chức Công đoàn. Điều cho người lao động. Lợi ích người lao động này đã được Hiến pháp của Nhà nước ta không chỉ có đủ cơm ăn, áo mặc mà còn có khẳng định: "Công đoàn là tổ chức chính trị lợi ích chính trị, kinh tế, lợi ích văn hóa tinh - xã hội của giai cấp công nhân và của người thần, lợi ích trước mắt và lợi ích lâu dài. lao động, cùng với cơ quan nhà nước, tổ Nhà nước là người đảm bảo lợi ích. Công chức kinh tế, tổ chức xã hội, chăm lo và bảo đoàn là người bảo vệ lợi ích. Đây là vấn đề vệ quyền lợi của cán bộ, công nhân viên quan trọng nói lên mối quan hệ khăng khít, chức và những người lao động khác, tham biện chứng giữa quyền lợi và nghĩa vụ, gia quản lý nhà nước và xã hội, tham gia đồng thời là cơ sở nhận thức về lợi ích của kiểm tra, giám sát hoạt động của cơ quan công nhân lao động trong điều kiện mới. nhà nước, tổ chức kinh tế, giáo dục cán bộ, Bảo vệ lợi ích người lao động, Công đoàn công nhân viên chức và người lao động tham gia với Nhà nước, với chính quyền địa khác xây dựng và bảo vệ tổ quốc". phương và chủ doanh nghiệp tạo điều kiện Trong thời kỳ quá độ lên CNXH, giải quyết, bảo đảm việc làm cho người lao Công đoàn Việt Nam có ba chức năng cơ động, bảo đảm an toàn lao động, bảo vệ môi bản. Đó là chức năng đại diện bảo vệ quyền trường sinh thái, bảo đảm quyền tự do dân và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người chủ của công nhân, lao động đồng thời lao động; chức năng tham gia quản lý (chức chóng tệ quan liêu tham nhũng…Với chức năng này chỉ có trong chế độ XHCN) và năng bảo vệ lợi ích, Công đoàn góp phần Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 19 làm trong sạch bộ máy Nhà nước, tăng quyền và lợi ích hợp pháp của người lao cường uy tín và nâng cao hiệu lực quản lý động trong điều kiện kinh tế thị trường và của Nhà nước XHCN. Chức năng tham gia hội nhập quốc tế cần chú ý: quản lý thể hiện rõ nét vai trò của Công Thứ nhất, chức năng bảo vệ quyền và đoàn trong đời sống kinh tế - xã hội XHCN. lợi ích hợp pháp của người lao động mang ý Chức năng này chỉ có trong chế độ XHCN: nghĩa trung tâm là mục tiêu xuyên suốt trong trong CNXH người lao động trở thành người mọi hoạt động của Công đoàn. chủ, họ có quyền và có trách nhiệm tham gia Thứ hai, việc thực hiện chức năng quản lý kinh tế, xã hội. đại diện và bảo vệ các quyền, lợi ích hợp Để có thể thực hiện có hiệu quả pháp của người lao động trong nền kinh tế chức năng bảo vệ lợi ích, tham gia quản lý thị trường nói chung, đặc biệt trong điều nhằm xây dựng quan hệ lao động hài hòa kiện hội nhập quốc tế, trước hết là hội nhập tiến bộ trong từng doanh nghiệp, Công đoàn kinh tế ngày càng sâu rộng hơn, đòi hỏi phải không thể không thực hiện chức năng giáo có sự quan tâm chú ý rất lớn tới vấn đề đình dục trong hoạt động thực tiễn của mình. công. Trước hết, Công đoàn thực hiện công tác Thứ ba, thực tiễn hoạt động của các tuyên truyền giáo dục để công nhân viên đoàn thể chính trị - xã hội nói chung và chức lao động hiểu lợi ích của họ gắn với Công đoàn nói riêng ngày càng sáng tỏ vai lợi ích tập thể, lợi ích xã hội, muốn có lợi trò giám sát và phản biện xã hội của tổ chức ích và lợi ích của mình được bảo vệ trước Công đoàn đối với việc thực hiện chức năng hết phải thực hiện tốt nghĩa vụ lao động, đại diện và bảo vệ các quyền, lợi ích hợp nghĩa vụ của người công dân đối với cơ pháp của người lao động trong nền kinh tế quan, xí nghiệp, xã hội. Trên cơ sở đó xây thị trường nói chung, đặc biệt trong điều dựng ý thức lao động mới có kỷ luật và có kiện hội nhập quốc tế. tác phong lao động công nghiệp. Nâng cao Thứ tư, việc thực hiện chức năng tinh thần học tập văn hóa, chính trị, chuyên nói chung và chức năng bảo vệ quyền và lợi môn nghiệp vụ, rèn luyện tay nghề để thực ích hợp pháp của công nhân viên chức lao hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất động của Công đoàn không thể tách rời mà nước, xây dựng nền kinh tế tri thức phát gắn liền với các hoạt động của đời sống xã triển. Tuyên truyền giáo dục cho công nhân hội, sản xuất, kinh doanh, quản lý kinh tế, viên chức lao động vững tin vào đường lối chính trị, tư tưởng, văn hóa xã hội, đời sống xây dựng chủ nghĩa xã hội, phát triển kinh vật chất và tinh thần của người lao động tế của đất nước mà Đảng ta đã lựa chọn, trong từng khu vực, ngành nghề, thành phần giáo dục truyền thống cách mạng của dân kinh tế cũng như ở từng doanh nghiệp./. tộc và của địa phương. Phổ biến đường lối, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà Tài liệu tham khảo: nước. Nâng cao đạo đức nghề nghiệp, lao 1. Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam - động có kỷ luật, có tác phong công nghiệp, Trường Đại học Công đoàn (2002), Giáo trình xây dựng lối sống văn hóa, sống và làm việc Lý luận và nghiệp vụ công đoàn, tập 1, 2, 3, Nxb. Lao động, Hà Nội, . theo pháp luật v.v. góp phần xây dựng giai 2. Các Mác và Ph. Ănghen (1996), “Bàn về cấp công nhân hiện đại. công đoàn”, tập 1, Nxb. Lao động, Hà Nội, Lý luận và thực tiễn cho thấy để có thể thực hiện có hiệu quả chức năng bảo vệ

20 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

3. V.I.Lênin (1971), Công đoàn trong thời kỳ 7. Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa xây dựng chủ nghĩa xã hội, Nxb. Lao động, Hà Việt Nam (1992), Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, Nội, 4. V.I.Lênin (1977), Toàn tập, tập 41, Nxb. Tiến bộ, Matxcơva, Địa chỉ tác giả:Viện Xây dựng Đảng – Học 5. Hồ Chí Minh (1980), Toàn tập, tập 1, Nxb. viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Sự thật, Hà Nội, Email:[email protected] 6. Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (2008), Văn kiện Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ X, Nxb. Lao động, Hà Nội,

Tạp chí Khoa học Viện Đại học Mở Hà Nội 56 (06/2019) 21-25 21

ENSURED CONDITIONS TO IMPLEMENT ANTI- SMUGGLING LAW IN VIETNAM TODAY

Dang The Dung***

Date received the ariticle: 6/12/2018 Date recevied the review results: 5/6/2019 Date published the article: 26/6/2019

Abstract: The enactment of laws and assurance of conditions to implement the law on prevention and combat of smuggling, and trade fraud are indispensable conditions for each developed country. In particular, the process of international economic integration is increasingly strong, the implementation of smuggling and trade frauds is increasingly sophisticated and cunning. This article focuses on analyzing the regulations and necessary conditions to implement effective anti-smuggling activities in the coming time. Keywords: Anti-smuggling, international integration, trade fraud, Vietnam

First, about the politics performing Direction no.48 of the 10th Resolution no.41/NQ-CP was signed Politburo to strengthen Party leadership in and promulgated by the government in 9th the criminal prevention work in the new June 2015 in fostering anti-smuggling and situation, National criminal prevention business fraud’s work during the new strategy from 2016 to 2025 and orientation situation. In order to the anti-smuggling’s towards 2030; Anti-human trafficking work has an effective change, local Agenda in the 2016-2020 stage. ministries, departments focus on performing Second, about the regulation regulated legislation, following the direction of Prime Minister, 138 Steering Committee, Anti-smuggling law is overall the 389 National Steering Committee in legal provision arose in operating, criminal prevention and anti-smuggling. performing anti-smuggling law process such Determinedly not allow the “restricted as the order, procedure, method against zone”. Combined closely between active smuggling behaviors. prevention and initiative in crime detection; In 20th June 2017, the Parliament do anti-smuggling, business fraud and passed Law no.12/2017/QH14 altered the counterfeit inside the anti-smuggling, Penal Code 2015, officially actived since 1st business fraud and counterfeit’s angency January 2018. Its main aim is surmount itself. detected errors of the Penal Code In 15th July 2016, Secretary published no.100/2015/QH13, ensure its synchronism, Conclusion no.5 about continued consistency, contribute apply unify in

** * Environmental Police Department, Hai Phong Department of Public Security

22 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion practice and also adding some new arose Ordinance no.23/2004/PL-UBTVQH11 issues after passing the Penal Code about operating criminal investigation. no.100/2015/QH13 to meet the requirement Article 20 of Ordinance regulated that of anti-crime in a new circumstance. customs agency when detecting crime at Article 188 Penal Code 2015 altered, Article 153 and 154 of the Penal Code while added in 2017 stipulated that: smuggling is performing tasks in management area, the illegal trading behavior with goods, Director of anti-smuggling investigation vietnamdong, foreign currency, metalware, bureau, the Director of inspection after jewel, historical or cultural products, customs clearance bureau, the Director of prohibited items over the boundary. province, interprovince, central city customs bureau. In 29th June 2001, the Parliament course X passed the Customs Law, With the enaction of the Customs appointed Vietnamese Customs’ Law in 2001 (altered, added in 2005), responsiblity were inspection, supervision fundamental issues about anti-smuggling goods, transport; anti-smuggling, illegal work over the border of customs agency goods transport over the boundary; operating were mentioned such as responsibilities, implement tax law to export, import goods; compass, force, facilities equipment, petition for customs state management coordinate relationship, authority, fighting advocate, way towards export, import, professional method… The government departure, immigration, transit and tax policy promulgated some Decrees, Decisions in for export, import goods. time to regulate problems related to anti- smuggling work of customs agency. In 2003, the Parliament enacted the Criminal Procedure Code with the investigation In 27th November 2015, the authority of customs at Article 111. When Parliament course XIII session 10th passing detect the commission of crime to the extent the Criminal Procedure Code (officially that bring into criminal account in customs’ actived since 1st July 2016). Article 164 management area, the agency has the right: to Criminal Procedure Code 2015 appointed misdemeanors (petty crime) being caught red- tasks, rights of customs agency is carrying handed, offender’s evidence and background the investigation. In 26th November 2015, are clear, then given prosecuted decision to the the Parliament course XIII session 10th case and the defendant, carried out passed the Investigation criminal agency investigation, moved the file to an authorized operation Law (actived since 1st July 2016). Article 33 stipulated investigation tasks, procuracy within 20 days, since the day of prosecuted decision; to serious, very serious, rights of Customs agency. extra serious crime or petty but complicated According to Article 164 Criminal crime, then given prosecuted decision to the Procedure Code 2015 and Article 33 case, carried out early investigation, and moved Investigation criminal agency operation the file to an investigating authority within 7 Law, customs agency has the authority to days, since the day of prosecuted decision. prosecute the case and conduct investigation In 20th August 2004, National work for 3 crimes: smuggling at Article 188, Assembly Standing Committee enacted illegal goods, currency trafficking over the border at Article 189 and prohibited items Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 23 making, trading at Article 190 the Penal customs branch, it showed that customs Code 2015. In comparison with previous agency has an important position in the state regulation, customs investigation authority system, conducting investigated activities were broaden with 3 crimes and increased against the crime related to state investigation time to 1 month (20 days management in customs. earlier) with petty crimes being caught red- In 28th March 2016, National handed, offender’s evidence and background Assembly Standing Committee enacted are clear. However, it was bounded towards Market Management Ordinance. Article 7 of other behaviors such as prohibited items the Ordinance regulated the position, trafficking. function of market manager force. In 4th Deploying the Customs Law in 30th November 2016, the government published June 2014, the government published Decree no.148/2016/NĐ-CP stipulated in Decree no.01/2015/NĐ-CP in 2nd January details executing some articles of Market 2015 regulated in details customs work Management Ordinance. scale; coordinate responsibility in anti- It has been said that above documents smuggling, illegal goods trafficking over the are meaningful to update fully, particularly border. Implementing the Decree, there were the authority, procedure implementing anti- directed documents in details about compass smuggling work, and also the foundation, extent, responsibility, relationship between prerequisite condition for perfoming anti- function forces, local government. smuggling law in practice, the legal base for Particularly, first we need to review, alter, the local government promulgate anti- add, sign force coordinate regulations smuggling regulations. between customs and police, border soldiers, sea police… Concretizing regulations, rules Third, other ensured conditions at every level, region. Together with the ensurance by law, Meanwhile, in Decree human insurance is a very important element no.08/2015/NĐ-CP in 21st January 2015, the because at the end, all activities are decided government stipulated implementing the by people. customs law about customs procedure, Consolidating the anti-smuggling, checking, supervision, controlling so business fraud and counterfeit’s work by professional customs control methods were focus, intensive, delimit the responsibility in prescribed. Chapter VII of the Decree area, field and enhance the leader’s defined professional methods ensuring the responsibility; handle in time, strictly prevention, detection, arrestment, officials, civil servant abetting, tolerating or investigation and criminal punishment, having other negative expression in including smuggling crime. implementing given tasks, ensuring internal Therefore, since the day of strength, meet the work requirement. establishment, the customs authority has Quickly review, alter, add or build, conducted the criminal investigation with enact regime, rotation process, convert smuggling behavior, illegal goods trafficking working position of officials, civil servants over the border. From researching the in professional force, especially in sensitive formulation history and development of

24 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion areas, easy to arise negativity, corruption in only managed goods export, import work order to do fully, correctly the regime. better but also pushed anti-smuggling, Promoting science technology business fraud, drugs, prohibited items research and application; strengthen trafficking over the border. international cooperation in anti-smuggling, In the next years, multinational business fraud and counterfeit’s work, crime activities have been developing especially with countries shared the border, complicated. Criminals will take advantage ASEAN nations. Coordinate with global of the government’s open policy to enter organizations, trademarks in anti- Viet Nam for hiding as well as domestic smuggling, counterfeit, intellectual property objects going abroad connected with others violation. to convict a crime. Prohibited goods trading, - Ensuring international cooperation transport from foreign countries to Vietnam in anti-smuggling. and vice versa will be extremely complicated, tend to increase. Beside traditional, non-traditional security challenges, organized, In order to actively prevent the multinational criminal activities such as crime, in the international integration suggling, drugs, money laundering, high process, we need to continuously improve technology, human trafficking, fake regulation system related to international medicine’s manufactoring, trading… with law; instantly promoting sign judicial increasingly wide scale, danger required support agreements, especially the content each country having coping solutions and of investigation cooperation, pursuit and criminal extradition. Police must regularly effective action coordination. coordinate closely with national army, Strengthen cooperation ensuring customs, diplomacy branches... to prevent trade security, contribute to fight efficiently multinational crime, even inside police force against smuggling, counterfeit behaviors, needs the tight cooperation between internal contrivance in Asia Pacific area were the forces in capturing the situation, information center content which discussed by customs exchange, make the convenient condition to procedure Subcommittee of 21 APEC verify, arrest the criminal. economies in agenda of SOM1 framework occuring in Nha Trang, Khanh Hoa. It not 4. National Assembly (2016), Resolution No. References: 144/2016 / QH13 dated June 29, 2016 on the 1. Hanoi National University (1998), State and reversal of enforcement of the Penal Code No. Law Theory Curriculum, People's Public 100/2015 / QH13, CrPC No. 101/2015 / QH13, Security Publishing House, Hanoi. 5. National Assembly (2017), Criminal Code 2. National Assembly (2003), Criminal 2015 amended and supplemented in 2017, the Procedure Code 2003, National Political true National Political Publishing House, Publishing House, Hanoi. Hanoi. 3. National Assembly (2009), Law on 6. Hanoi Law University (2013), State Theory amending and supplementing a number of and Law Curriculum (revised 3rd edition), articles of the Criminal Code in 1999, National People's Public Security Publishing House, Political Publishing House, Hanoi. Hanoi. Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 25

7. Standing Committee of the National Author address: Environmental Police Assembly (2004), Ordinance on Organization Department, Hai Phong Department of Public of Criminal Investigation in 2004, National Security Political Publishing House, Hanoi. 8. The Institute of State and Law (2004), General Theory of Theory on State and Law, Political Theory Publishing House, Hanoi.

26 Tạp chí Khoa học Viện Đại học Mở Hà Nội 56 (06/2019) 26-30

CÁC ĐIỀU KIỆN ĐẢM BẢO THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ PHÒNG, CHỐNG BUÔN LẬU Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Đặng Thế Dũng*6

Ngày tòa soạn nhận được bài báo: 6/12/2018 Ngày nhận kết quả phản biện đánh giá: 5/6/2019 Ngày bài báo được duyệt đăng: 26/6/2019

Tóm tắt: Việc ban hành pháp luật và bảo đảm các điều kiện để thực hiện pháp luật về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại là điều kiện tất yếu để mỗi quốc gia phát triển. Đặc biệt, trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng mạnh mẽ, các đối tượng xấu thực hiện hành vi buôn lậu và gian lận thương mại ngày càng tinh vi và xảo quyệt. Bài viết tập trung phân tích các quy định và điều kiện cần thiết để thực hoạt động phòng chống buôn lậu có hiểu quả trong thời gian tới. Từ khóa: Chống buôn lậu; Hội nhập quốc tế; Gian lận thương mại

phép có “vùng cấm” trong công tác này. Thứ nhất, bảo đảm về chính trị Phải kết hợp chặt chẽ giữa tích cực phòng Nghị quyết số 41/NQ-CP đã được ngừa và chủ động phát hiện tội phạm; phải Chính phủ ký ban hành ngày 09/6/2015 về phòng, chống tội phạm, chống buôn lậu, đẩy mạnh công tác đấu tranh chống buôn gian lận thương mại và hàng giả ngay trong lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong các cơ quan có chức năng phòng, chống tội tình hình mới. Tại Nghị quyết này, Chính phạm, chống buôn lậu, gian lận thương mại phủ đã giao cho các bộ, ngành, chính quyền và hàng giả. địa phương,... triển khai nhiều nhiệm vụ cụ thể, nhất là các bộ, ngành chức năng như: Ngày 15/7/2016 Ban Bí thư đã ban Quốc phòng, Công an, Tài chính, Công hành kết luận số 05-KL/TW về việc tiếp tục Thương và giao Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 48-CT/TW chủ trì chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc việc thực của Bộ Chính trị khóa X về tăng cường sự hiện Nghị quyết. lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới, Chiến Ban Chỉ đạo 389 quốc gia về công tác lược quốc gia phòng, chống tội phạm giai phòng, chống tội phạm, chống buôn lậu. đoạn 2016-2025 và định hướng đến năm Xác định công tác phòng, chống tội phạm, 2030; Chương trình phòng, chống mua bán chống buôn lậu, gian lận thương mại và người giai đoạn 2016-2020. hàng giả là những nhiệm vụ chính trị quan trọng, thường xuyên của tất cả các bộ, Thứ hai, bảo đảm về pháp luật ngành, địa phương; kiên quyết không cho Pháp luật về phòng chống buôn lậu là

6* Phòng Cảnh sát môi trường, công an Tp Hải Phòng Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 27 tổng thể các quy phạm pháp luật phát sinh tội đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự trong quá trình tổ chức, THPL về phòng, trong lĩnh vực quản lý của mình thì CQHQ có chống buôn lâu như trình tự, thủ tục, cách thẩm quyền: đối với tội phạm ít nghiêm trọng thức thực hiện để đấu tranh chống lại các trong trường hợp phạm tội quả tang, chứng hành vi buôn lậu. cứ và lai lịch người phạm tội rõ ràng, thì ra Ngày 20/6/2017 Quốc hội đã ban quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, tiến hành Luật số 12/2017/QH14 sửa đổi Bộ luật hành điều tra và chuyển hồ sơ cho VKS có Hình sự 2015, chính thức có hiệu lực áp thẩm quyền trong thời hạn hai mươi ngày, kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án; đối dụng từ ngày 01/01/2018 6. Mục tiêu với tội phạm nghiêm trọng, rất nghiêm chính của việc ban hành Luật này là khắc trọng, đặc biệt nghiêm trọng hoặc tội phạm phục những điểm sai sót đã phát hiện được ít nghiêm trọng nhưng phức tạp thì ra quyết của BLHS số 100/2015/QH13 nhằm bảo định khởi tố vụ án, tiến hành hoặc hoạt động đảm tính đồng bộ, nhất quán của BLHS, góp điều tra ban đầu và chuyển hồ sơ cho cơ phần bảo đảm áp dụng thống nhất Bộ luật quan điều tra (CQĐT) có thẩm quyền trong trong thực tiễn, đồng thời, bổ sung một số thời hạn bảy ngày, kể từ ngày ra quyết định vấn đề mới phát sinh trong thực tiễn sau khi khởi tố vụ án [0]. BLHS số 100/2015/QH13 được thông qua nhằm đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, Ngày 20/8/2004, Uỷ ban thường vụ chống tội phạm trong tình hình mới. Quốc hội ban hành Pháp lệnh số 23/2004/PL-UBTVQH11 về tổ chức điều Điều 188, Bộ Luật hình sự Việt Nam tra hình sự. Điều 20 của Pháp lệnh quy định, 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định: cơ quan Hải quan (CQHQ) khi thực hiện buôn lậu là hành vi buôn bản qua trái phép nhiệm vụ trong lĩnh vực quản lý của mình hàng hoá, tiền Việt Nam, ngoại tệ, kim khí mà phát hiện tội phạm quy định tại Điều 153 quý, đá quý, vật phẩm thuộc di tích lịch sử, và Điều 154 của BLHS thì Cục trưởng Cục văn hoá, hàng cấm qua biên giới Việt Nam. điều tra chống buôn lậu (CBL), Cục trưởng Ngày 29/6/2001, Quốc hội khoá X Cục kiểm tra sau thông quan, Cục trưởng thông qua Luật Hải quan, quy định Hải quan Cục Hải quan tỉnh, liên tỉnh, thành phố trực Việt Nam có nhiệm vụ thực hiện kiểm tra, thuộc trung ương, Chi cục trưởng Chi cục giám sát hàng hóa, phương tiện vận tải; Hải quan cửa khẩu. phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái Với việc ban hành Luật Hải quan phép hàn g hóa qua biên giới; tổ chức thực năm 2001 (được sửa đổi, bổ sung năm hiện pháp luật về thuế đối với hàng hóa xuất 2005), những vấn đề cơ bản về hoạt động khẩu, nhập khẩu; kiến nghị chủ trương, biện phòng, chống buôn lậu qua biên giới của cơ pháp quản lý nhà nước về hải quan đối với quan Hải quan đã được đề cập như trách hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, xuất cảnh, nhiệm, địa bàn, lực lượng, trang bị phương nhập cảnh, quá cảnh và chính sách thuế đối tiện, mối quan hệ phối hợp, thẩm quyền, với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. biện pháp nghiệp vụ đấu tranh…Những vấn Năm 2003, Quốc hội ban hành Bộ luật đề liên quan đến hoạt động phòng, chống tố tụng hình sự (BLTTHS) thì thẩm quyền buôn lậu của Hải quan còn được Chính phủ điều tra của Hải quan được quy định cụ thể tại kịp thời ban hành một số nghị định, quyết Điều 111. Khi phát hiện những hành vi phạm định của quy định chi tiết, cụ thể.

28 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

Ngày 27/11/2015, Quốc hội khóa quan và các cơ quan Công an, Bộ đội Biên XIII kỳ họp thứ 10 thông qua BLTTHS năm phòng, Cảnh sát biển,... Cụ thể hóa các qui 2015 (có hiệu lực từ ngày 01/07/2016). chế, qui định ở tất cả các cấp, các địa Điều 164 BLTTHS năm 2015 qui định phương. nhiệm vụ, quyền hạn của CQHQ được tiến Đồng thời, tại Nghị định số hành hoạt động điều tra [16]. Ngày 08/2015/NĐ-CP ngày 21/01/2015 của 26/11/2015, Quốc hội khóa XIII kỳ họp thứ Chính phủ quy định chi tiết và biện pháp thi 10 đã thông qua Luật tổ chức CQĐT hình hành Luật Hải quan về thủ tục hải quan, sự (có hiệu lực từ ngày 01/7/2016). Điều 33 kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan, thì qui định nhiệm vụ, quyền hạn điều tra của các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan Hải quan [6]. đã được qui định. Tại Chương VII của Nghị Theo Điều 164 BLTTHS năm 2015 định này đã qui đinh các biện pháp nghiệp và Điều 33 Luật Tổ chức cơ quan điều tra vụ đảm bảo cho việc phòng ngừa, phát hiện, hình sự đã qui định CQHQ có thẩm có bắt giữ, điều tra và đảm bảo xử lý tội phạm, quyền khởi tố vụ án và tiến hành các hoạt trong đó có tội phạm buôn lậu động điều tra đối với 03 tội danh: tội buôn Như vậy, từ khi thành lập đến nay, lậu theo Điều 188, tội tội vận chuyển trái Hải quan đều có thẩm quyền tiến hành một phép hàng hóa, tiền vệ qua biên giới theo số hoạt động điều tra hình sự đối với hành Điều 189 và tội sản xuất, buôn bán hàng vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hoá cấm theo Điều 190 BLHS năm 2015. So với qua biên giới. Từ việc nghiên cứu lịch sử qui định trước đây, thẩm quyền điều tra của hình thành và phát triển của ngành Hải quan CQHQ đã được mở rộng hơn với 03 tội và cho thấy cơ quan hải quan có vị trí quan về thời gian điều tra đối với các tội phạm ít trọng trong bộ máy nhà nước, có thẩm nghiêm trọng trong trường hợp phạm tội quyền tiến hành một số hoạt động điều tra quả tang, chứng cứ và lý lịch người phạm để đấu tranh với các tội phạm liên quan đến tội rõ ràng cũng được tăng lên 01 tháng lĩnh vực quản lý nhà nước về hải quan. (trước đây là 20 ngày). Tuy nhiên, lại hạn chế đối với các hành vi khác như vận Ngày 28/3/2016, Uỷ ban thường vụ chuyển hàng cấm. Quốc hội đã ban hành Pháp lệnh Quản lý thị trường. Tại điều 7 của Pháp lệnh quy định Triển khai Luật Hải quan ngày vị trí, chức năng của lực lượng Quản lý thị 30/6/2014, Chính phủ đã ban hành Nghị trường. Ngày 04/11/2016, Chính phủ đã ban định số 01/2015/NĐ-CP ngày 02/01/2015 hành Nghị định số 148/2016/NĐ-CP: Quy quy định chi tiết phạm vi địa bàn hoạt động định chi tiết thi hành một số điều của Pháp hải quan; trách nhiệm phối hợp trong lệnh Quản lý thị trường. phòng, CBL, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. Thực hiện Nghị định này, cần Có thể nói, các văn bản trên đây có ý có các văn bản hướng dẫn cụ thể về phạm nghĩa quan trọng để cập nhật khá đầy đủ, vi địa bàn, về trách nhiệm, mối quan hệ chi tiết thẩm quyền, trình tự thực hiện công công tác giữa các lực lượng chức năng, tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu… là cơ chính quyền địa phương. Để cụ thể hóa, sở là điều kiện tiên quyết cho thực hiện pháp trước mắt cần rà soát, sửa đổi, bổ sung, ký luật về phòng, chống buôn lậu trên thực tế, các qui chế phối hợp lực lượng giữa Hải Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 29 là cơ sở pháp lý để các địa phương ban hành quần chúng nhân dân đối với công tác các văn bản về phòng, chống buôn lậu. phòng, chống buôn lậu. Thứ ba, các điều kiện bảo đảm khác Quan hệ phối hợp hoạt động đấu Cùng với đảm bảo về mặt pháp luật tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thì đảm bảo về con người là yếu tố vô cùng thương mại và hàng giả giữa các Bộ, ngành quan trọng vì xét cho cùng mọi hoạt động và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố phải đều do con người quyết định. Đảm bảo về tuân thủ đúng pháp luật, đúng chức năng, con người trong thực hiện pháp luật về nhiệm vụ và quyền hạn được giao; đảm bảo phòng, chống buôn lậu hỗ trợ lẫn nhau, tránh sơ hở, chồng chéo trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ. Củng cố lực lượng làm công tác Làm tốt công tác phối hợp lực chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả theo hướng tập trung, chuyên sâu, lượng, phân định cơ quan chịu trách nhiệm phân định rõ trách nhiệm theo địa bàn, lĩnh chính và cơ quan phối hợp trên từng địa bàn, vực và đề cao trách nhiệm của người đứng tuyến trọng điểm; xây dựng cơ chế chia sẻ đầu; xử lý kịp thời, nghiêm minh những cán thông tin giữa các Bộ, ngành, địa phương và bộ, công chức tiếp tay, dung túng hoặc có lực lượng chức năng để nắm chắc địa bàn, biểu hiện tiêu cực khác trong thực hiện đối tượng, phương thức thủ đoạn buôn lậu, nhiệm vụ được giao, đảm bảo nội bộ vững gian lận thương mại và sản xuất, kinh doanh mạnh, đáp ứng yêu cầu công tác. Khẩn hàng giả. trương rà soát, sửa đổi bổ sung hoặc xây - Bảo đảm hợp tác quốc tế trong đấu dựng và ban hành chế độ, quy trình luân tranh phòng, chống buôn lậu. chuyển, chuyển đổi vị trí công tác cán bộ, Bên cạnh những thách thức an ninh công chức trong các lực lượng chức năng, truyền thống, phi truyền thống, hoạt động nhất là tại các vị trí nhạy cảm, dễ phát sinh của các loại tội phạm có tổ chức, xuyên tiêu cực, tham nhũng trên cơ sở đó thực hiện quốc gia, như buôn lậu, ma túy, rửa tiền, đúng, đủ chế độ. Xây dựng và ban hành chế công nghệ cao, mua bán người, sản xuất, độ, quy trình luân chuyển, chuyển đổi vị trí mua bán tân dược giả... với quy mô ngày công tác cán bộ, chiến sỹ tại các vị trí nhạy càng rộng, tính chất ngày càng nguy hiểm cảm, dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng. đã đòi hỏi mỗi quốc gia phải có giải pháp Đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng đối phó và phối hợp hành động hữu hiệu. khoa học, công nghệ; tăng cường hợp tác Tăng cường hợp tác đảm bảo an quốc tế trong công tác chống buôn lậu, gian ninh thương mại, góp phần đấu tranh hiệu lận thương mại và hàng giả, nhất là với các quả với các hành vi, thủ đoạn buôn lậu, làm nước có chung đường biên giới, các nước giả hàng hóa trong khu vực Châu Á-Thái trong khu vực ASEAN. Phối hợp với các tổ Bình Dương là nội dung trọng tâm được chức, thương hiệu toàn cầu trong hợp tác Tiểu ban thủ tục hải quan của 21 nền kinh chống buôn lậu, hàng giả, vi phạm sở hữu tế APEC đưa vào chương trình nghị sự thảo trí tuệ. luận trong khuôn khổ SOM1 đang diễn ra - Bảo đảm về sự phối hợp chặt chẽ tại Nha Trang, Khánh Hòa. Sự tăng cường của các cơ quan, đơn vị, lực lượng chức hợp tác quốc tế không chỉ quản lý tốt hơn năng và sự tham gia, ủng hộ, giúp đỡ của hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa, mà còn

30 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

đẩy mạnh đấu tranh phòng chống buôn lậu Tài liệu tham khảo: và gian lận thương mại, vận chuyển các chất 1. Đại học quốc gia Hà Nội (1998), Giáo trình ma tuý, hàng cấm qua biên giới. Lý luận Nhà nước và pháp luật, Nxb Công An Trong những năm tới, hoạt động của nhân dân, Hà Nội. loại tội phạm xuyên quốc gia vẫn còn diễn 2. Quốc hội (2003), Bộ luật tố tụng hình sự năm biến phức tạp. Bọn tội phạm lợi dụng chính 2003, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. sách mở cửa của Nhà nước ta để vào Việt 3. Quốc hội (2009), Luật sửa đổi, bổ sung một Nam lẩn trốn cũng như các đối tượng trong số điều của Bộ Luật hình sự năm 1999, Nhà xuất nước ra nước ngoài câu kết hoạt động phạm bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. tội. Hoạt động buôn bán, vận chuyển hàng 4. Quốc hội (2016), Nghị quyết số cấm từ nước ngoài vào Việt Nam và ngược 144/2016/QH13 ngày 29/6/2016 về việc lùi lại sẽ rất phức tạp, có chiều hướng gia tăng. hiệu lực thi hành của BLHS số 100/2015/QH13, Ðể chủ động phòng, chống tội BLTTHS số 101/2015/QH13, phạm, trong quá trình hội nhập quốc tế, 5. Quốc hội (2017), Bộ luật hình sự 2015 sửa chúng ta cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống đổi bổ sung năm 2017, Nhà xuất bản Chính trị pháp luật liên quan quốc tế; khẩn trương xúc quốc gia sự thật, Hà Nội. tiến ký kết các hiệp định tương trợ tư pháp, 6. Trường Đại học Luật Hà Nội (2013), Giáo đặc biệt là các nội dung liên quan phối hợp trình Lý luận nhà nước và pháp luật (tái bản lần điều tra, truy nã và dẫn độ tội phạm. Công thứ 3 có sửa đổi), Nxb Công an nhân dân, Hà an nhân dân (CAND) phải thường xuyên Nội. phối hợp chặt chẽ với quân đội nhân dân 7. Ủy ban thường vụ Quốc hội (2004), Pháp (QÐND), các ngành hải quan, ngoại giao... lệnh tổ chức điều tra hình sự năm 2004, Nhà để phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia, xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. ngay trong lực lượng CAND cũng cần có sự 8. Viện Nhà nước và Pháp luật (2004), Giáo phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng trong trình Lý luận chung về Nhà nước và pháp luật, nắm tình hình, trao đổi thông tin, tạo điều Nxb Lý luận Chính trị, Hà Nội. kiện thuận lợi để xác minh, bắt giữ tội Địa chỉ tác giả: Phòng Cảnh sát môi trường, phạm. công an Tp Hải Phòng

Tạp chí Khoa học Viện Đại học Mở Hà Nội 56 (06/2019) 31-35 31

CULTURAL EXCHANGE POLICY OF NGUYEN DYNASTY WITH CHINA (1802 - 1884)

Hoang Thi Huong Tra*7

Date received the article: 3/12/2018 Date received the review results: 5/6/2019 Date published the article: 25/6/2019

Abstract: In the cultural policy of a state, the issue of cultural exchange and contact with foreign countries is an important content. In Vietnam, in foreign relations with neighboring countries and other countries, the issue of cultural diplomacy has always been highly appreciated. This mission has been advocated by the leaders of the country to perform effectively from the past, especially in the independence and autonomy period. The Nguyen Dynasty - the last monarchy of Vietnam - followed that tradition. In this article, we focus on clarifying cultural exchanges and contacts between the Nguyen court and China in the period 1802 - 1884 in two aspects: cultural exchange policies with the Qing court and policies with overseas Chinese. Keywords: foreign relations; China; Nguyen Dynasty

1. Summary of diplomatic the early days of the construction of relations of the Nguyen Dynasty Vietnam, Nguyen dynasty kings from Gia The remaining historical documents Long, Minh Mang and Thieu Tri to Tu Duc allow us to assert that in diplomatic were aware that war is unexpected and relations with countries, the Nguyen unfavorable event towards a small country. Dynasty placed diplomatic relations with Therefore, the consistent ideology in the the Manchu on the first priority. The foreign policy of the early Nguyen kings profound origin of prioritizing the close with the Qing dynasty was to keep peace relationship with "Celestial Empire" comes with China through peaceful foreign policy. from the natural geographical position The Nguyen kings considered the between Vietnam and China: the mountain, Qing's proclamation very important. That the river, the long border, establishing Qing Dynasty proclaimed as an orthodoxy relations with neighbor countries is evident is a guarantee that there will be no force in in foreign relations. On the other hand, the country to compete for the emperor's throughout the length of the country's career and other countries must respect. In history of construction and development, the state relations with the Qing dynasty, as Vietnam's "neighbor" is a huge neighbor the previous Dai Viet monarchs, the and always embraces and dominates. From Nguyen dynasty always kept the ceremony

*7 People's Police College I

32 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion of a small country to a big country. The tribute once and after every king died or the Nguyen Dynasty has a common practice of new king was crowned, in China or in regularly sending missionaries to deliver Vietnam. From 1853 to 1867, due to the tribute to the Qing Dynasty. In addition, Taiping Rebellion in China, the common every time the Qing dynasty had a paths of Vietnamese envoys were cut. In celebration or a funeral ceremony, the relations with the Qing Dynasty, the Nguyen Dynasty sent an embassy to bring Nguyen Dynasty formally used the term offerings. Based on the book “Kham dinh "tribute", but in domestic terms, in the Dai Nam” compiled by the cabinet of the Nguyen dynasty called it "bang giao" - Nguyen dynasty, it can be seen that, of the meaning pure diplomatic relations between five books on diplomatic relations, there are this country and other countries, there is no 4 books (from volume 128 to volume 131) concept of above - below, high - low. recorded about the relationship between the The scholar Y.Tsuboi explains about Nguyen Dynasty and the Qing Dynasty. the tribute of the Nguyen dynasty to the These four volumes meticulously recorded Thanh dynasty, which comes from three the strict rules that the Nguyen Dynasty had reasons: The first is to affirm Vietnam 's to carry out during the relationship with the desire to have a peaceful relationship and Qing, from the form of messengers, ensure national security; The second is a ceremonies, and letters to the procedure of way of securing the value of the kings that receiving the Qing’s embassy, great the imperial emperor gave to the ceremony of proclamation, great ceremony Vietnamese kings and his successors; Third of sacrifice, the reception ceremony…. is to exchange tributes, sometimes giving However, looking at diplomatic tributes from China that are more valuable relations between Vietnam and China in the than Vietnam's tribute. In these three first half of the nineteenth century, some reasons, the second reason is the most domestic and foreign researchers remarked: decisive. The "submission" of the Nguyen Dynasty to Regarding the ordination of the the Qing Dynasty was only "Formality". Nguyen dynasty kings, L.Cèreère explained Because in reality, in the first half of the as follows: "The ordination ceremony, nineteenth century, Vietnam existed under the eyes of the Chinese people, is completely as an independent, sovereign what gives king An Nam full authority. country. All domestic and foreign affairs Before receiving the ordination of the were decided by the court without any emperor, king An Nam was only called the direction or intervention of the "Celestial chief, "the leader of the kingdom", or rather, Empire". Even the reception of the embassy "the head of the kingdom". The king only also took place equally. The welcome and took the title "king", or "emperor" as well, see-off of the Qing embassy are the at the same time as receiving the responsibility of the mandarins. Tribute ordination". items remained the same as in the Tay Son However, in the eyes of foreign period with the value of the tribute not so scholars, the ordination of the early Nguyen great (tributes were medicine, ivory, rhino kings was not only to affirm the orthodoxy horns, silk). From 1803 to 1853, the Nguyen of the dynasty, but also of the king who was dynasty kept the four-year rule to send ordained. In the above document, L.Cèreère Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 33 also affirmed: “But just as the kings in Hue books, to learn how to run the country and gave themselves the emperor's title, we Chinese culture. In the decree for the thought that they tried to wriggle in order emissary to the Qing in 1829, king Minh not to follow the rituals imposed by China, Mang requested to buy ancient poetry, especially in ritual to the throne and solemn paintings, especially if it was possible to coronation ceremony to report to ancestors find the royal annals of the Qing Dynasty, in Nam Giao or Xa Tac altars, ... ”. Clearly, even if it was only a copy, it must be according to the scholar, the submission of purchased at all costs. Besides, the other the Nguyen kings in relation to the Qing responsibility of the emissary to come to was only relative, if not formal. They did China was to spread his country as a cultural not claim "king" as the title ordained but country. So when selecting emissaries, the proclaimed "emperor", meaning asserting Nguyen dynasty promoted diplomacy skills the position of the Vietnamese kings as as well as cultural knowledge. We could see equal to the Chinese emperors, not the this through a decree that King Minh Mang vassal king of a small neighboring country. promulgated in 1840. According to king To further clarify the skillful Minh Mang, the emissary must be good at diplomacy of the Nguyen Dynasty, we need literature and language, if he is inferior, he to discuss more deeply about going on an will only take contempt from other embassy to the Qing Dynasty at that time. countries. Because these people not only As a rule, a mission trip often took place have to response by poetry in an equal according to the following process: The manner with the Qing mandarins, they also Vietnamese emissaries sent a letter to the have to compete with emissaries from other Chinese king. After that, the emissaries countries (like Korea). The consideration of offered tributes to the emperor. In response, the emissaries' literary talent to come to the Chinese emperor gave more gifts to the China was carried out by previous Vietnamese kings and to the emissaries. Vietnamese monarchs, and the Nguyen Finally, the emissaries must: 1. Make a dynasty continued to be appreciated. report on China's political, economic and On the other hand, in addition to the social situation according to the emissaries’ official diplomatic path, the intellectuals of observation during the trip; 2. Report the the Nguyen Dynasty, by their cultural new institutions of the Chinese court; 3. capital, became a cultural bridge between Buy Chinese books. Vietnam and China. They have made a great Thereby, it can be seen that the contribution in promoting cultural purpose of going on an embassy is not only exchange, introducing new technologies for political tasks, but also to cleverly carry into our country at that time. Dang Huy out other tasks, especially cultural tasks. Tru's case is a typical example. In 1865, he The kings of the Nguyen dynasty and the was sent to China with the mission of intellectual elite the Confucian scholars in "explore and consider the situation of society were well aware that China was the Western countries" (listening to Western source of knowledge. So, one of the countries' attitude towards our country). important duties of the emissaries to go to Dang Huy Tru came to Huong Cang and the Qing Dynasty was to bring back had a chance to enjoy a new art originating Chinese books, especially newly released from Western countries: photography. In

34 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

1867, when he was sent to China again, he According to Nguyen's regulations, if in a immediately bought photographic province where there are more than 5 Minh equipment and tools to bring home. At the Huong people without Minh Huong village, beginning of 1869, he opened the first photo they can establish their own village or live shop in Vietnam, which is Cam Hieu shop in old states. However, from 1841 onwards, in Thanh Ha Street, Hanoi. Also, in his a policy of assimilating Chinese immigrants mission, when witnessing the development was determined: "... people in states (Thanh of waterway science and technology of people) born descendants, are not allowed foreign countries, he influenced Tu Duc to pluck their hair to sam tail, so old to 18, king to send people to learn about modern the chief state have to report to the shipbuilding. Later, Phan Boi Chau rated mandarin, following Minh Huong's book ... Phan Huy Tru as: "One of the first civilizers ”(Decree of King Thieu Tri in 1841). in Vietnam". Under the Nguyen dynasty, Minh 2. Overseas Chinese management Huong people were participated in policy examinations to be mandarins, which was The policy of flexible diplomatic completely forbidden for Chinese relation of the Nguyen dynasty with China immigrant. Thanks to this policy, many was not only expressed by tribute, Minh Huong people were successful and ordination or going on an embassy, but also became mandarins in the Nguyen dynasty, expressed in the attitude of dealing with such as Trinh Hoai Duc, the author of “Gia Chinese people on Vietnam. Dinh into the media”, was mentioned to the On the one hand, the Nguyen Minister of Works, then the Minister of Dynasty set out rules for managing overseas Rites. Chinese. After taking the throne, king Gia Chinese immigrants and Minh Long determined the rule of special Huong people had the right to freedom of management of Chinese organizations: business and trade, of course, under the promulgated regulations in which these control of the Nguyen court. For example, unions must be organized into special the imperial court executed many measures organizations called "states" . In each to prevent exporting illegal rice and locality, there were as many different importing opium. In 1837, Minh Mang king Chinese languages as states. Each state decreed to ban Minh Huong people and the elected a chief state and an assistant. The Chinese settled from doing business by sea. chief and assistant assisted the In 1838, this ban was once again reiterated: administrative agencies in taxing residents "Decreeing the Nam Ky provinces to and immigration control. governors in the localities must comply But on the other hand, the Nguyen with the prohibitions, the Thanh people dynasty also had open policies for Chinese coming to live only trade by river, not by people. Some "Minh Huong" communes sea. And all the merchant ships cross the were created throughout Vietnam since the sea, they cannot hire Thanh people as beginning of the nineteenth century. At boatmen or sailors, and those who disobey first, it was the villages of Minh refugees, orders will arrest them. Strictly let the later, Minh Huong communes were villages watchman hold the sea gates of Chinese or Chinese-born Vietnamese. wholeheartedly. If there are Thanh people Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 35 who ask boats to go to the sea to trade and Nguyen dynasty paid great attention to implicitly meet the merchant's boat in the cultural issues. By goodwill of peace, county, immediately catch to punish”. cooperation, learning and basing on The policy for the Chinese people of bravery, national identity, Nguyen dynasty Nguyen Dynasty showed that, on the one selected, absorbed Chinese cultural values, hand, the state gave them some products, and introduced culture of administrative autonomy within the states Vietnamese people with Chinese people. and villages of Minh Huong, but on the The priority in diplomatic relations with the other hand, the goverment also creates Qing dynasty created a neighboring barriers to limit the growth of Chinese relationship which ensured national economy, especially in Cochinchina. security and position in the region, Conclusion promoted understanding and attachment Recognizing the objective necessity between the two cultures and contributed to and importance of harmony relationship enriching the national culture. with neighbors, following tradition of previous dynasties in the spirit of peace and References: cooperation, the early Nguyen kings had 1. Hue University of Education, Nguyen flexible diplomatic policies with China. Dynasty - Historical, ideological and literary issues (Nguyen Dynasty research program), Choosing Confucianism as an orthodox Hue, 1992. ideology, China became a model for the 2. The cabinet of the Nguyen dynasty, Dai early Nguyen kings to learn and refer. The Nam hoi dien su le, vol.4. exchanges and contacts on the economic, 3. The Nguyen dynasty's cabinet, Kham political, cultural and social aspects dinh Dai Nam, Thuan Hoa Publisher, Hue, between the two countries were carried out 1993. on a regular basis. In particular, during the 4. Y.Tsuboi, Dai Nam opposite France and China, Knowledge Publisher and Nha Nam exchange with the Qing dynasty, the Culture and Media Company, Hanoi, 2011.

Author address: People’s Police College I

36 Tạp chí Khoa học Viện Đại học Mở Hà Nội 56 (06/2019) 36-40

CHÍNH SÁCH GIAO LƯU VĂN HÓA CỦA TRIỀU NGUYỄN VỚI TRUNG QUỐC (GIAI ĐOẠN 1802 - 1884)

Hoàng Thị Hương Trà*8

Ngày tòa soạn nhận được bài báo: 3/12/2018 Ngày nhận kết quả phản biện đánh giá: 5/6/2019 Ngày bài báo được duyệt đăng: 25/6/2019

Abstract: Trong chính sách văn hóa của một nhà nước, vấn đề giao lưu, tiếp xúc văn hóa với nước ngoài là một nội dung quan trọng. Ở Việt Nam, trong quan hệ đối ngoại với các nước láng giềng cũng như các quốc gia khác, vấn đề ngoại giao văn hóa luôn được đề cao. Triều Nguyễn - triều đại quân chủ cuối cùng của Việt Nam - đã nối tiếp truyền thống đó. Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi tập trung làm sáng tỏ sự giao lưu, tiếp xúc văn hóa giữa triều đình nhà Nguyễn với Trung Hoa giai đoạn 1802 - 1884 trên hai phương diện: chính sách giao lưu văn hóa với triều đình nhà Thanh và chính sách với Hoa kiều. Từ khóa: Quan hệ ngoại giao; Trung Quốc; Triều Nguyễn

1. Tổng luận về quan hệ ngoại giao rằng chiến tranh là điều không mong đợi và của triều Nguyễn không có lợi xét về phía một nước nhỏ. Chính Các tài liệu lịch sử còn lại ngày nay vì vậy, tư tưởng nhất quán trong đường lối đối cho phép chúng ta khẳng định rằng trong quan ngoại với nhà Thanh của các vị vua đầu triều hệ ngoại giao với các nước, triều Nguyễn đặt Nguyễn là giữ hòa hiếu với Trung Hoa thông quan hệ ngoại giao với nhà Mãn Thanh lên qua chính sách ngoại giao hòa bình. hàng ưu tiên số một. Nguồn gốc sâu xa của Các vua triều Nguyễn xem việc tuyên việc ưu tiên giữ mối quan hệ gắn bó với “Thiên phong của nhà Thanh là điều hết sức quan triều” xuất phát từ vị trí địa lý tự nhiên giữa trọng. Việc được nhà Thanh tuyên phong là Việt Nam và Trung Quốc: liền núi, liền sông, chính thống, là sự đảm bảo để trong nước sẽ có chung đường biên giới khá dài, việc bang không có một lực lượng nào dám tranh giành giao với làng giềng là điều hiển nhiên trong cơ nghiệp đế vương của mình và các nước quan hệ đối ngoại. Mặt khác, trong suốt chiều khác phải kính trọng. Trong quan hệ bang dài lịch sử xây dựng và phát triển đất nước, giao với nhà Thanh, cũng tương tự như các “người láng giềng” của Việt Nam lại là một lân triều đại quân chủ Đại Việt trước đó, nhà bang khổng lồ và luôn ôm mộng bành trướng, Nguyễn luôn giữ lễ của nước nhỏ đối với thống trị mình. Lịch sử các các cuộc kháng nước lớn. Triều Nguyễn có thông lệ là đều chiến từ thời người Việt xây dựng nhà nước sơ đặn cử sứ đoàn mang cống phẩm sang dâng khai cho đến thời điểm đó đã khiến các bậc nộp cho nhà Thanh. Ngoài ra, cứ mỗi lần quốc chủ triều Nguyễn từ Gia Long, Minh nhà Thanh có lễ mừng hay cáo tang, triều Mạng, Thiệu Trị đến Tự Đức nhận thức rất rõ Nguyễn đều cử sứ bộ mang lễ vật sang dâng

8 *Trường Cao đẳng Cảnh sát Nhân dân I Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 37 nộp. Căn cứ vào sách Khâm định Đại Nam xuất phát từ ba lý do: Một là khẳng định mong hội điển sự lệ do Nội các triều Nguyễn biên muốn có quan hệ hòa hiếu, đảm bảo an ninh soạn, có thể thấy rằng, trong 5 quyển ghi quốc gia cho Việt Nam; Hai là cách đảm bảo chép về vấn đề bang giao thì có tới 4 quyển giá trị sự phong vương mà hoàng đế thiên (từ quyển 128 đến quyển 131) ghi chép về triều đã ban cho vua Việt Nam và những quan hệ giữa triều Nguyễn và nhà Mãn người kế vị; Ba là để trao đổi tặng vật, đôi khi Thanh. Bốn quyển này ghi chép tỉ mỉ những tặng vật từ phía Trung Hoa có giá trị lớn hơn qui định chặt chẽ mà triều Nguyễn phải thực cống phẩm của Việt Nam. Trong ba lý do này, hiện trong quá trình quan hệ với nhà Thanh, lý do thứ hai có ý nghĩa quyết định nhất. từ thể thức việc sai sứ, lễ phẩm, đệ văn thư Chính L.Cadière, trong tài liệu dẫn đến thể thức việc tiếp sứ nhà Thanh, Đại lễ trên, cũng đã khẳng định: “Nhưng cũng như tuyên phong, Đại lễ dụ tế, lễ tiếp kiến... các vua ở Huế đã tự ban cho mình danh vị Tuy nhiên, nhìn vào quan hệ ngoại hoàng đế, chúng tôi cho rằng họ đã tìm cách giao giữa Việt Nam và Trung Quốc nửa đầu luồn lách để không tuân đúng theo các nghi thế kỷ XIX, một số nhà nghiên cứu (trong thức do Trung Hoa áp đặt, nhất là trong nghi và ngoài nước) nhận xét: Sự “thần phục” thức lên ngôi và lễ đăng quang long trọng của triều Nguyễn đối với nhà Thanh chỉ là để tế cáo với tổ tiên ở đàn Nam Giao hay Xã sự “thần phục về mặt hình thức”. Vì trong Tắc, …”. Rõ ràng, theo học giả này, sự thần thực tế, nửa đầu thế kỷ XIX, Việt Nam tồn phục của các vị vua triều Nguyễn trong mối tại hoàn toàn với tư cách là một nước độc quan hệ với nhà Thanh chỉ mang tính tương lập, có chủ quyền. Mọi công việc đối nội, đối, nếu không muốn nói là mang tính hình đối ngoại đều do triều đình quyết định mà thức. Họ không xưng “vương” như tước không có bất cứ một sự chỉ đạo, can thiệp hiệu được tấn phong mà xưng “hoàng đế”, nào của “Thiên triều”. Ngay cả việc đón tiếp nghĩa là khẳng định vị thế của các vị vua sứ bộ cũng diễn ra hết sức bình đẳng. Việc Việt Nam là ngang hàng với các hoàng đế đón và tiễn sứ giả nhà Thanh là do các quan Trung Hoa chứ không phải là vua chư hầu đảm nhiệm. Vấn đề triều cống giữ nguyên của một quốc gia lân bang nhỏ bé. như thời Tây Sơn với giá trị cống phẩm Để làm rõ hơn về chính sách ngoại không lớn lắm (các cống phẩm là dược liệu, giao khéo léo của triều Nguyễn, ta cần bàn ngà voi, sừng tê, tơ lụa). Từ năm 1803 đến sâu thêm về chuyện đi sứ sang nhà Thanh năm 1853, triều Nguyễn giữ lệ bốn năm gửi lúc bấy giờ. Theo lệ thường, một chuyến đi cống phẩm một lần và sau mỗi khi có vị vua sứ thường diễn ra theo quy trình sau: Sứ bộ băng hà hay vua mới đăng quang, ở Trung Việt Nam trình thư tay lên vua Trung Quốc. Hoa hoặc ở Việt Nam. Trong quan hệ với Sau đó, sứ giả dâng các cống phẩm cho nhà Thanh, triều Nguyễn chính thức sử hoàng đế đại quốc. Đáp lại, hoàng đế Trung dụng thuật ngữ “triều cống”, nhưng về mặt Quốc ban nhiều tặng vật hơn cho vua Việt đối nội, trong sử sách triều Nguyễn gọi đó Nam và cho các sứ giả. Cuối cùng, sứ bộ là “bang giao” - nghĩa là quan hệ ngoại giao nhất thiết phải: 1. Làm bản tường trình về thuần túy giữa nước này và nước khác, tình hình chính trị, kinh tế, xã hội của Trung không tồn tại quan niệm trên - dưới, cao - Hoa theo sứ giả quan sát trong suốt chuyến thấp. đi sứ; 2. Trình báo về các thể chế mới của Học giả Y.Tsuboi lý giải về sự triều triều đình Trung Hoa; 3. Mua sách của cống của triều Nguyễn đối với triều Thanh Trung Hoa.

38 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

Qua đó, có thể thấy rằng mục đích nhập những kỹ thuật mới vào nước ta lúc đi sứ không chỉ là vì nhiệm vụ chính trị, mà bấy giờ. Trường hợp của Đặng Huy Trứ là thông qua đó để khéo léo thực hiện các một ví dụ điển hình. Năm 1865, ông được nhiệm vụ khác, nhất là nhiệm vụ văn hóa. triều đình cử sang Trung Quốc với sứ mệnh Các vị vua đầu triều Nguyễn và cả tầng lớp “thám phỏng Dương tình” (nghe ngóng thái trí thức Nho học trong xã hội đều ý thức rõ độ của các nước phương Tây đối với nước rằng Trung Quốc là ngọn nguồn của tri ta). Đặng Huy Trứ đã đến Hương Cảng và thức. Cho nên, một trong những nhiệm vụ có dịp thưởng thức một loại hình văn hóa quan trọng của sứ thần khi đi sang nhà nghệ thuật mới có xuất xứ từ phương Tây: Thanh là mang về các thư tịch Trung nhiếp ảnh. Năm 1867, khi được cử sang Quốc, nhất là thư tịch mới phát hành, để Trung Quốc lần nữa, ông liền mua các dụng tìm hiểu cách thức điều hành đất nước và cụ máy móc nghề ảnh mang về nước. Đầu văn hóa Trung Hoa. Trong chỉ dụ đối với năm 1869, ông cho khai trương hiệu ảnh đầu sứ giả đi sứ nhà Thanh năm 1829, vua tiên tại Việt Nam, đó là hiệu Cảm Hiếu đường Minh Mạng yêu cầu tìm mua cổ thi, cổ họa tại phố Thanh Hà, Hà Nội. Cũng chính ông, và cổ nhân kỳ thư, đặc biệt, nếu có thể tìm trong chuyến đi sứ của mình, khi chứng kiến được thực lục của nhà Thanh thì dù chỉ là sự phát triển của khoa học kỹ thuật đường bản thảo cũng bằng mọi giá phải mua về. thủy của nước ngoài, đã tác động vua Tự Đức Đồng thời, trọng trách khác của sứ thần đi cử người đi học về nghề đóng tàu hiện đại. sứ Trung Quốc là truyền bá nước mình là Sau này, chính nhà chí sĩ Phan Bội Châu đã một nước văn hóa. Vì vậy khi tuyển chọn sứ đánh giá Phan Huy Trứ là: “Một trong những thần, nhà Nguyễn đề cao tài ngoại giao cũng người trồng cái mầm khai hóa đầu tiên ở Việt như tri thức về văn hóa. Chúng ta có thể Nam”. thấy điều này qua một sắc lệnh mà vua 2. Chính sách quản lý Hoa kiều Minh Mạng ban năm 1840. Theo vua Minh Chính sách bang giao linh hoạt với Mạng, sứ thần phải là người giỏi văn học và Trung Quốc của triều Nguyễn không chỉ thể ngôn ngữ, nếu là người kém cỏi thì chỉ hiện qua việc triều cống, nhận phong hay đi chuốc lấy sự khinh miệt của nước khác. Bởi sứ, mà còn được thể hiện ở thái độ ứng xử vì, những người này không chỉ phải đối đáp với Hoa kiều trên đất Việt Nam. thơ văn một cách bình đẳng với các quan lại Một mặt, triều Nguyễn đề ra những nhà Thanh mà họ còn phải thi thố văn quy tắc để quản lý Hoa kiều. Sau khi lên chương với các sứ thần đến từ các nước ngôi ít lâu, vua Gia Long xác định quy tắc khác (như Triều Tiên). Việc cân nhắc tài của sự quản lý đặc biệt các đoàn thể người văn chương của sứ giả đi sứ Trung Quốc đã Hoa: quy định thể chế theo đó các đoàn thể được các triều đại quân chủ Việt Nam trước này phải tập hợp thành những tổ chức đặc đó thực hiện, đến triều Nguyễn vẫn tiếp tục biệt gọi là “bang”. Trong mỗi địa phương, được đề cao. có bao nhiêu Hoa ngữ khác nhau thì có bấy Mặt khác, ngoài con đường ngoại nhiêu bang. Mỗi bang bầu một bang trưởng giao chính thức, những trí thức của triều đứng đầu và một phụ tá. Bang trưởng và phụ Nguyễn, bằng vốn liếng văn hóa của mình, tá giúp sức cho các cơ quan hành chính đã trở thành cầu nối văn hóa giữa Việt Nam trong việc đánh thuế các phần tử trong bang và Trung Hoa. Họ đã đóng góp lớn, cụ thể và kiểm soát nhập cư. vào việc thúc đẩy sự giao lưu văn hóa, du Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 39

Nhưng mặt khác, triều Nguyễn cũng buôn. Và tất cả thuyền buôn trong hạt vượt có những chính sách cởi mở đối với Hoa biển thì cũng không được mượn người Thanh kiều. Cùng với các bang, một số xã “Minh làm lái thuyền hay thủy thủ, người trái lệnh thì Hương” đã được tạo lập trên khắp lãnh thổ bắt tội. Lại nghiêm sức cho viên coi giữ các Việt Nam từ đầu thế kỷ XIX. Lúc đầu, đó là cửa biển hết lòng tra xét. Nếu có người Thanh những làng người Minh tỵ nạn, về sau, xã nhờ thuyền ra biển buôn bán và ngầm đáp Minh Hương chỉ những làng con cháu thuyền buôn của dân trong hạt thì lập tức bắt người Hoa hoặc người Hoa lai Việt sinh giải để nghiêm trị”. sống. Theo quy định của nhà Nguyễn, nếu Chính sách đối với Hoa kiều của trong một tỉnh có trên 5 người Minh Hương triều Nguyễn cho thấy, một mặt, nhà nước mà chưa có làng Minh Hương thì họ có thể trao cho họ một số quyền tự chủ về hành lập làng riêng hoặc sống trong các bang cũ. chính, được phép tự trị trong phạm vi các Tuy nhiên, từ năm 1841 trở đi, một chính bang, các làng Minh Hương, nhưng mặt sách đồng hóa di dân người Hoa được xác khác, nhà nước cũng tạo ra những rào cản định: “...người bang ấy (tức người Thanh) để hạn chế sự phát triển lấn lướt của người sinh ra con cháu, đều không được gọt tóc để Hoa về kinh tế, đặc biệt ở khu vực Nam Kỳ. đuôi sam, hễ tuổi đến 18, bang trưởng ấy Kết luận phải báo quan, cho theo sổ Minh Hương...” Nhận thức được tính tất yếu khách (Chỉ dụ của vua Thiệu Trị năm 1841). quan và tầm quan trọng của mối bang giao Chính người Minh Hương, dưới hòa hảo với láng giềng, kế tục truyền thống triều Nguyễn, được tham dự các kỳ thi để ra của các triều đại trước về tinh thần hòa bình, làm quan, điều hoàn toàn cấm đoán với Hoa hợp tác, các vị vua đầu triều Nguyễn đã có kiều di cư. Nhờ chính sách này mà nhiều chính sách ngoại giao khá mềm dẻo, linh người Minh Hương đã thành danh, trở thành hoạt với Trung Quốc. Lựa chọn Nho giáo những quan lại trong bộ máy triều Nguyễn, làm hệ tư tưởng chính thống nên Trung Hoa ví dụ như Trịnh Hoài Đức, tác giả Gia Định trở thành hình mẫu cho các vị vua đầu triều thành thông chí, đã từng được cất nhắc tới Nguyễn học hỏi, tham chiếu. Việc giao lưu, chức Thượng thư bộ Công, rồi bộ Lễ. tiếp xúc trên các phương diện kinh tế, chính Người Hoa nhập cư và người Minh trị, văn hóa, xã hội giữa hai nhà nước được Hương được quyền tự do kinh doanh, buôn thực hiện một cách thường xuyên. Đặc biệt, bán, tất nhiên, trong tầm kiểm soát của triều trong quá trình giao lưu với nhà Thanh, nhà đình nhà Nguyễn. Chẳng hạn, triều đình Nguyễn đã rất chú ý tới các vấn đề văn hóa. thực thi nhiều biện pháp nhằm ngăn chặn Bằng thiện chí hòa bình, hợp tác, học hỏi và việc xuất cảng lậu gạo và nhập cảng lậu dựa trên bản lĩnh, bản sắc dân tộc nhà thuốc phiện. Năm 1837, Minh Mạng xuống Nguyễn đã chọn lọc, tiếp thu các giá trị văn dụ cấm người Minh Hương và người Hoa hóa, các sản phẩm văn hóa Trung Hoa, đồng đã định cư buôn bán bằng đường biển. Năm thời tranh thủ giới thiệu văn hóa của dân tộc 1838, điều cấm này lại một lần nữa được Việt Nam với người Trung Quốc. Việc ưu nhắc lại: “Truyền dụ các tỉnh Nam Kỳ cho tiên trong quan hệ ngoại giao với triều đến bọn đốc phủ bố án các địa phương, đều Thanh đã tạo một mối quan hệ láng giềng phải tuân theo các điều cấm, phàm người hòa hiếu, đảm bảo an ninh quốc gia và vị thế Thanh đến làm ăn sinh sống chỉ cho đi lại trong khu vực, thúc đẩy sự hiểu biết, gắn bó đường sông buôn bán, không được ra biển đi

40 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion giữa hai nền văn hóa, đồng thời góp phần 2. The cabinet of the Nguyen dynasty, Dai Nam làm giàu thêm nền văn hóa dân tộc. hoi dien su le, vol.4. 3. The Nguyen dynasty's cabinet, Kham dinh Tài liệu tham khảo: Dai Nam, Thuan Hoa Publisher, Hue, 1993. 1. Hue University of Education, Nguyen 4. Y.Tsuboi, Dai Nam opposite France and Dynasty - Historical, ideological and literary China, Knowledge Publisher and Nha Nam issues (Nguyen Dynasty research program), Culture and Media Company, Hanoi, 2011. Hue, 1992. Địa chỉ tác giả: Trường Cao đẳng Cảnh sát Nhân dân I

Tạp chí Khoa học Viện Đại học Mở Hà Nội 56 (06/2019) 41-46 41

CULTURAL HERITAGE IN TOURISM DEVELOPMENT IN HANOI THE CAPITAL Vu Thi Phuong Hau*9 Date received the article: 4/12/2018 Date received the review results: 4/6/2019 Date published the article: 28/6/2019

Abstract: Hanoi is the political and cultural center of the country, having more than a thousand years of history with many valuable cultural works. Every year, a large number of tourists come to Hanoi, one of the main tourist attractions is the cultural heritage here. The paper will focus on analyzing the impact of cultural heritage on tourism in Hanoi and thereby providing solutions to develop tourism based on cultural heritage in the coming time. Keywords: valuable cultural; tourism; Hanoi 1. The role of culture to tourism Researchers, managers have already talked development much about the relationship between Today tourism becomes a quite popular tourism and culture. In the aritcle’s scale, synthetic economic sector in the world. In we mention the relationship in following recent years, tourism has been valued as a aspects: fast growth branch. Hence, in the message First, culture is the direct for International Tourism Day 27 resource for tourism development September 2007, the General Secretary of Three basic types of tourism defined in UNWTO confirmed: “Tourism is the key Tourism Law 2017 are community tourism, bringing the prosperity for both poor and ecotourism, cultural tourism. Their growth rich countries”. based on community cultural values with Tourism, from its local cutural identity and the participation establishment, linked closely to culture. of inhabitans in exploiting and getting One of the tourist’s demand is searching benefit from it. new things, widening their knowledge So tourism development mainly about many fields, including culture. The based on the exploitation of natural and difference between cultural spaces always human cultural resources. Hence, beside stir human curosity and discovery. other tourism types like ecotourism, sea Therefore, travelling is considered as a travel, leisure travel…, cultural toursim cultural satisfied behavior and formed the long has been a favorite chosen type of “cultural tourism” type. During its tourists. Its destinations contain cultural development process, tourism as a social value like artistic architectures, tradition phenomenon has generated itself cultural and habit, religion and faith, cuisine, characteristics in traveller behaviors.

9* Ho Chi Minh National Academy of Politics

42 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion festivals… Cultural values becoming condition to contact with, learn cultural resource deeply attracted tourists. values from different areas, cultures. In last years, with right directions tourism promotion is spreading process of and solutions, Vietnamese tourism focused each region’s cultural identity… At national on exploiting cultural tourism type; level, tourism promotion is a method to contributed to tourist number’s continuous advertise national trademark to increase. In 2018, there were 15.497.791 international friends. foreign visitors coming to Vietnam, rose by However, it is needed to notice 19,9% in comparison with 2017. Together that the relationship between tourism and with foreigners, domestic tourists yearly culture not only express the positives, but grew. Revenue from tourists endlessly also sometimes, somewhere, there are increased each year. negatives, constraints. When tourism is Hence, culture became a direct admitted as a pure economic sector resource for tourism development. The following the profit whatever it takes, it will exploitation of cutural values, local cultural impact negatively to the cultural shades, ethnical cutural shades… created development. It even leads to the danger of special tourism products, attracted both exploiting, distorting beautiful relics, domestic and oversea tourists. tradition, cultural values… In realistic, there was a case that because of engrossed Second, culture is the aim of tourism following economic benefit, people development inconsideratly violated the region of relics, The aim of tourism development is landscapes to build restaurants, hotels, purely not seeking the profit, to sustainable resorts serving tourists. In addition, tourism development, the most important counter-culture through tourism way goal is about human, expoilting effectively intrude and impact negatively to local natural and human cultural resources, meets culture, community, nation. It firstly the current tourism need while not harm the impacts the lifestyle and other elements of environment and future generations. Both culture, from clothes to language, from tourists, tourism enterprises and local manufacture to thinking… then expire community where having tourism resource cultural heritages. In practive, through also get the benefit. In other words, tourism, traditional culture’s rejection, sustainable tourism must for human, oblivion phenomenon and copying, towards human, as well as their culture. imitating grotesquely exotic culture happened. Third, tourism contributes to motivate cultural exchange process 2. Cutural potential’s exploitation reality for tourism Cultural exchange occurred with development in Hanoi today many forms, there are willing, peaceful cultural exchange and in conflict, In last years, Hanoi tourism enforcement. Tourism itself is an important branch generally and tourism enterprises channel to conduct the cultural exchange in particularly focused on investing, peace. Through tourism, people have the upgrading destinations, building products, training to improve manpower level, Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 43 promoting investment and broadcast of thousand-year civilized Thang Long. tourism by many ways, mobilizing from Hanoi tourism sector defined cultural many capital sources, creating more works, tourism development in relics, festival, old increasing social revenue from domestic quarter, village sightseeing, ecotourism, and oversea tourists. Hanoi concentrated on weekend vacation, entertainment, MICE, investing, developing tourism destination cuisine tourism, waterway tourism… is and products. Most of travel units in Hanoi center. Following the tour, visitors can strengthened examination, renewing settled explore Hanoi old quarter’s characteristics, tour programs, creating new tourism taste the traditional food like pho, bun cha, products associated with ecotourism, bun oc… They also choose traditional MICE, visiting old villages with village tours such as Bat Trang ceramics, interprovincial, supranational travel Van Phuc Silk, Phu Vinh bamboo and program. rattan, Quat Dong embroidery, Chuyen My About the business, visitors mosaics… coming to Hanoi increased a lot, residents Hanoi tourism branch actively as well as travellers. It resulted in deployed tourism information activities developing infrastructure invesment, like: design and upgrade Hanoi tourism tourism products in Hanoi together with the website. Build market to publish destination wide propaganda, promotion work of introduction book for tourguides. Edit and capital tourism sector. publish Hanoi – Quang Ninh – Ninh Bình – Diversification of tourism Lào Cai – Hải Phòng connected tour. products, from sighseeing, discovering Republish Hanoi Tourism Guidebook. Print cultural heritages to ecotourism programs, and publish Hanoi tourism Map. Enhance clean tourism is becoming the sustainable giving tourism information at information development strategy of Hanoi when desks in Noi Bai International Airport, making it a safe destination in the area and Hoan Kiem Lake, Le Thach Street and over the world. Opera House Flower Garden. Invest tourism kiots at hotels, stations, relics, Tourism sector coordinated with landscapes, public centers with English, related branches reviewing the scheme, Vietnamese for domestic and oversea creating invest project list to build new tourists coming to Hanoi. Hanoi pushed tourism products, operating conference technology application, developed software with investors in ecotourism, weekend app serving tourits demand. In recent years, vacation, collecting list and submitting to Hanoi constantly signed cooperation Hanoi People’s Committee to decide, program to propagate, advertise the city introduce the place, invest, build new image on the global CNN channel. Through tourism products’ project in local area. this program, international friends know In development statregy, Hanoi more about thousand-year civilized Hanoi. specially focused on featured tourism The tourism sector as a products containing captial tourism’s representative for Hanoi participated in trademark with the foundation of human international organizations like LHC, cultural, historical resources’ exploitation

44 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

AIMF, City Net, METROPOLIS and Hanoi, tourism always has the position of a tourism fairs. pointy economic sector. Now relevant Specialized Tourism Page departments are creating a breakthrough TripAdvisor voted Hanoi as one of the most step to develop completely capital tourism 25 attrative destinations in the world in about the scope, extent and service quality, 2019 (The result showed that Hanoi ranked ensuring the sustainability, making tourism 15th out of 25). TripAdvisor Ranking Chart really a pointy economic sector of Hanoi in based on million evaluations of tourists 2020. about hotel, restaurant system and In general, in recent years, Hanoi destinations in 12 months10. invested every aspects to develop tourism. According to Hanoi Department of Especially, tend to exploit cultural potential Tourism, total tourists number visiting serving tourism development brought a big Hanoi in 2018 was estimated to reach 26,04 effectiveness, shifted Hanoi tourism million people, therein 5,74 million oversea position, contributed to the capital tourists, bringing the tourism revenue economic development to the direction reached 75.815 billion dong, increased by increasing quickly tourism – service 11,7% compared with 2017. Statistic stated proportion in economic restructuring. that oversea visitors coming to Hanoi from 3. Some solutions enhancing around 190 countries and territories, therein capital cultural potential, contributing to Asian tourists accounted for nearly 60% in raise tourism economic effectiveness total, European took approximately 24%, To enhance capital cultural Americas held 9%... In the group of top 10 potential, to contribute to raise Hanoi visitors market coming to Hanoi, the great tourism economic effectiveness, we need to proportion belonged to European market focus on following solutions: like: Spain, Holland, Belgium, Denmark, Italia, France, New Zealand, England, - Building a capital tourism Switzerland, Germany11. strategy in short-term, medium-term, long- term, therein especially focus on tourism Although the economy facing projects in the next 10-20 years, clearly with many difficulties, travellers visiting defining key projects with high possiblitity. Hanoi in 2018 still increased. There were Hanoi Department of Tourism must have encouraging numbers because once again tourism strategy towards developing they confirmed the path of capital tourism tourists’ quality instead of quantity, how to sector was that concentrating exploit make them stay longer. cultural potential to develop tourism, attract tourists was right. - In addition, Hanoi need to concern more about investing in human With the current potential, in the resources for tourism therein consider economic-social development scheme of knowledge ability of culture as a essential

10 Báo Hà Nội mới điện tử ngày 27/3/2019. 11 https://baomoi.com/nam-2018-luong-khach- quoc-te-toi-ha-noi-vuot-du-kien- truoc/c/29173812.epi Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 45 requirement. Some national experience like resource for tourism development, the city, China, Thailand, Singapore showed that the Department of Tourism, Culture and Sport successful key in tourism development is need to build short-term, long-term plans because of professional, high quality human for Hanoi relics system’s preservation, resources. Travel employees are required to setup. have wide knowledge about many fields, - Tourism branch build new, agility, creativity, knowing many attractive tourism products based on languages, national egotism… and cultural potential of Hanoi. Continue profound understanding about capital exploit sustainably cultural values, culture. Today, there are many training considering them as properties, advantages centers in tourism major but not satisfy the of capital tourism. Operating good requirement yet. Therefore, people from examination, exploitation in cuisine, trade other majors take part in working in the village, spiriutal, historical sites tours… in tourism field. They are working and Hanoi. learning at the same time makes it not professional. Human resources developing The cultural potential exploitation, invesment for Hanoi tourism is an urgent turn it to the power, the main resource to and long requirement. Having good human develop capital tourism is a right path. It is resources, Hanoi tourism can continously the solution building advantages of Hanoi develop in the future. compared to other provinces in the develop process. Effective exploitation of capital - The city need to cooperate with cultural advantages towards sustainable relevant deparments in maintaining, tourism development not only has the protecting, improving the environment, meaning of enhancing tourism but also in upgrading cultural works, relics, landscapes the other hand, it contributes to bring in Hanoi. Although Hanoi is the place special cultural values of thousand-year having the biggest heritage quantity in the civilized Hanoi closer to national and country, many heritages are in the degraded international friends, create the revenue to condition. So in order to make cultural reinvest in culture. heritages becoming properties, direct northern economic growth triangle (Hanoi, Hai Phong - Quang Ninh), Ministry-level References: Scientific Research Project B2005-39-73 1. Prime Minister of the Socialist Republic 4. Ha Van Sieu (2011), Assessing the of Vietnam (2011), Decision approving strengths, weaknesses, opportunities and "Vietnam tourism development strategy to challenges for Vietnam's tourism into the 2020, vision to 2030", Decision No. 2473 / next decade 2011-2020, Research Institute QD-TTg December 30, 2011 for Tourism Development 2. Tran Huu Binh (October 2005), 5. Nguyen Thi Nguyen Hong (2015), "Developing Hanoi tourism towards Methods of measurement and technical industrialization and modernization", Bao evaluation of competitiveness of tourist Du Lich (1-2). destinations, University of Commerce. 3. Nguyen Viet Thai, Enhancing the attractiveness of tourist destinations in the

46 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

6. Metin Kozak, Seyhmus Baloglu (2010), Author address: Ho Chi Minh National Managing and Marketing tourist Political Academy; destination: Strategies to gain a competitive Email: [email protected] and edge (Routledge advances in tourism).

Tạp chí Khoa học Viện Đại học Mở Hà Nội 56 (06/2019) 47-52 47

DI SẢN VĂN HÓA TRONG PHÁT TRIỂN DU LỊCH Ở THỦ ĐÔ HÀ NỘI Vũ Thị Phương Hậu*12 Ngày tòa soạn nhận được bài báo: 4/12/2018 Ngày nhận kết quả phản biện đánh giá: 4/6/2019 Ngày bài báo được duyệt đăng: 28/6/2019

Tóm tắt: Hà Nội là trung tâm chính trị và văn hóa của cả nước, có hơn một nghìn năm lịch sử với nhiều công trình văn hóa có giá trị. Hàng năm, có một lượng lớn khách du lịch đến Hà Nội, một trong những điểm hấp dẫn khách du lịch chính là các di sản văn hóa tại đây. Bài viết sẽ tập trung phân tích tác động của các di sản văn hóa đến du lịch tại Hà Nội và từ đó đưa ra các giải pháp để phát triển du lịch dựa vào các di sản văn hóa trong thời gian tới. Từ khóa: Du lịch; Di sản văn hóa; Hà Nội 1. Vai trò của văn hóa đối với triển, hoạt động du lịch được coi là một hiện sự phát triển du lịch tượng xã hội và bản thân nó sản sinh ra Ngày nay du lịch đã trở thành những đặc thù văn hóa trong hành vi ứng xử một ngành kinh tế tổng hợp khá phổ biến của những con người tham gia hoạt động du trên thế giới. Trong nhiều năm trở lại đây, lịch. Bàn về mối quan hệ giữa du lịch và văn hóa, các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý đã du lịch được đánh giá là ngành có tốc độ tăng trưởng nhanh. Do đó, trong bức thông nói đến rất nhiều. Trong phạm vi của bài điệp nhân ngày Du lịch Thế giới 27/9/2007, viết này, chúng tôi đề cập đến mối quan hệ Tổng Thư ký Tổ chức Du lịch Thế giới giữa du lịch và văn hóa trên các phương (UNWTO) đã khẳng định: “Du lịch là chìa diện sau: khóa mang lại thịnh vượng cho cả nước Thứ nhất, văn hóa là nguồn lực giàu và nước nghèo”. trực tiếp cho sự phát triển du lịch Du lịch, ngay từ khi hình thành Ba loại hình du lịch cơ bản nhất đã có sự gắn kết chặt chẽ với văn hóa. Một được xác định trong Luật Du lịch 2017 là du trong những nhu cầu của người đi du lịch là lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch văn để tìm hiểu những điều mới lạ, mở rộng sự hóa cũng đều được xác định phát triển dựa hiểu biết của bản thân mình về các lĩnh vực, trên cơ sở các giá trị văn hóa cộng đồng, gắn trong đó có văn hóa. Sự khác biệt giữa các với bản sắc văn hóa địa phương, có sự tham không gian văn hóa luôn khơi gợi sự tò mò, gia của cộng đồng dân cư trong tổ chức khai kích thích sự khám phá của con người. thác và hưởng lợi. Chính vì vậy, du lịch được coi như hành vi Như vậy, ngành du lịch phát triển thỏa mãn văn hóa và hình thành nên loại chủ yếu dựa trên sự khai thác các nguồn tài hình “du lịch văn hóa”. Trong quá trình phát

*12Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

48 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion nguyên tự nhiên và tài nguyên văn hóa nhân chỉ khách du lịch hay doanh nghiệp làm du văn. Vì thế, bên cạnh các loại hình du lịch lịch được hưởng lợi, mà cộng đồng địa như du lịch sinh thái, du lịch biển, du lịch phương, nơi có tài nguyên du lịch cũng nghỉ dưỡng… thì du lịch văn hóa từ lâu đã được hưởng lợi. Hay nói cách khác, du lịch trở thành một loại hình du lịch được nhiều bền vững phải vì con người, hướng đến mục người lựa chọn. Đây là loại hình du lịch mà tiêu con người, cũng chính là văn hóa. điểm đến là những nơi chứa đựng giá trị văn Thứ ba, du lịch góp phần thúc đẩy quá trình hóa như những công trình kiến trúc nghệ giao lưu văn hóa thuật, phong tục tập quán, tôn giáo tín ngưỡng, ẩm thực, lễ hội,… Các giá trị văn Giao lưu văn hóa diễn ra dưới hóa đã trở thành tài nguyên tạo nên sự hấp nhiều hình thức, có cả sự giao lưu văn hóa dẫn có chiều sâu đối với khách du lịch. tự nguyện, hòa bình và có cả sự giao lưu văn hóa trong xung đột, cưỡng chế. Du lịch Trong những năm vừa qua, với định chính là một kênh quan trọng để tiến hành hướng và giải pháp đúng đắn, ngành du lịch giao lưu văn hóa trong hòa bình. Thông qua Việt Nam đã chú trọng khai thác loại hình du lịch, con người có điều kiện để tiếp xúc, du lịch văn hóa; du lịch văn hóa đã góp phần tìm hiểu học hỏi các giá trị văn hóa từ các làm số lượng khách du lịch không ngừng gia vùng văn hóa, các nền văn hóa khác nhau. tăng. Năm 2018, có 15.497.791 lượt khách Việc xúc tiến quảng bá du lịch cũng chính quốc tế đến Việt Nam, tăng 19,9% so với là quá trình quảng bá những nét văn hóa đặc năm 2017. Cùng với du khách quốc tế, lượt sắc của từng vùng, miền, … Ở tầm quốc gia, khách du lịch nội địa cũng tăng hàng năm. việc quảng bá du lịch là cách thức để quảng Doanh thu từ khách du lịch cũng không bá thương hiệu quốc gia với bạn bè quốc tế. ngừng tăng theo mỗi năm. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng, Như vậy, văn hóa đã trở thành mối quan hệ giữa du lịch và văn hóa không nguồn lực trực tiếp cho sự phát triển du lịch. chỉ biểu hiện ở những mặt tích cực, mà có Việc khai thác các giá trị văn hóa, các sắc nơi, có lúc, nó còn biểu hiện cả những mặt thái văn hóa địa phương, sắc thái văn hóa tiêu cực, hạn chế. Đó là khi du lịch chỉ được tộc người ... đã tạo nên những sản phẩm du nhìn nhận là một ngành kinh tế đơn thuần lịch đặc sắc, thu hút cả khách du lịch trong chạy theo lợi nhuận, tìm kiếm lợi nhuận và ngoài nước. bằng mọi giá, thì khi đó, nó sẽ tác động tiêu Thứ hai, văn hóa là mục tiêu của sự cực tới sự phát triển văn hóa. Thậm chí, nó phát triển du lịch còn đưa tới nguy cơ làm xói mòn, biến dạng Mục tiêu phát triển của du lịch các di tích, các phong tục tập quán tốt đẹp, không chỉ đơn thuần là tìm kiếm lợi nhuận các giá trị văn hóa… Trong thực tế, đã có mà đối với sự phát triển du lịch bền vững thì trường hợp vì mải mê chạy theo lợi ích kinh mục tiêu quan trọng nhất, mang tính bao tế, người ta ngang nhiên vi phạm địa giới trùm phải là vì con người, khai thác có hiệu của các di tích, danh thắng để xây dựng các quả nguồn tài nguyên thiên nhiên và tài khách sạn, nhà hàng phục vụ khách du lịch. nguyên văn hóa nhân văn, đáp ứng nhu cầu Thêm vào đó, những phản văn hóa cũng có du lịch hiện tại mà không làm tổn hại đến thể thông qua con đường du lịch xâm nhập môi trường và các thế hệ tương lai. Không và tác động tiêu cực tới văn hóa của địa phương, cộng đồng, quốc gia. Trước hết, nó Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 49 tác động tới lối sống, nếp sống và các thành sẽ trở thành chiến lược phát triển bền vững tố khác của văn hóa, từ trang phục tới ngôn của Thủ đô trong việc đưa Hà Nội trở thành ngữ, từ phương thức sản xuất tới tư duy… một điểm đến an toàn trong khu vực và trên làm mai một các di sản văn hóa. Thực tế thế giới. thông qua con đường du lịch đã xảy ra hiện Ngành du lịch cũng đã phối hợp tượng chối từ, lãng quên văn hóa truyền với các ngành liên quan rà soát quy hoạch, thống, sao chép, bắt chước một cách kệch lập danh mục dự án đầu tư xây dựng sản cỡm, lai căng văn hóa ngoại lai. phẩm du lịch mới, tổ chức hội nghị với các 2. Thực trạng khai thác tiềm nhà đầu tư dự án khu du lịch sinh thái, nghỉ năng văn hóa phục vụ phát triển du lịch cuối tuần, tổng hợp danh mục trình Uỷ ban ở Hà Nội trong giai đoạn hiện nay nhân dân Thành phố quyết định, giới thiệu Trong những năm qua, ngành du địa điểm, đầu tư xây dựng dự án tạo sản lịch Hà Nội nói chung và các doanh nghiệp phẩm du lịch mới trên địa bàn. hoạt động trong lĩnh vực du lịch nói riêng Trong chiến lược phát triển, Hà đã chú trọng đầu tư, nâng cấp các điểm đến, Nội đặc biệt chú trọng phát triển sản phẩm xây dựng sản phẩm, đào tạo nâng cao trình du lịch đặc thù mang thương hiệu du lịch độ nhân lực, xúc tiến đầu tư và quảng bá du Thủ đô trên cơ sở khai thác các tài nguyên lịch bằng nhiều hình thức và huy động từ văn hóa, lịch sử, nhân văn của Thăng Long nhiều nguồn vốn, tạo việc làm, tăng doanh ngàn năm văn hiến. Ngành du lịch Hà Nội thu xã hội từ lượng du khách trong nước và xác định phát triển du lịch văn hóa tham quốc tế. Hà Nội đã chú trọng đầu tư phát quan di tích, lễ hội, phố cổ, làng cổ, du lịch triển các điểm và các sản phẩm du lịch. làng nghề, du lịch sinh thái, nghỉ cuối tuần, Phần lớn các đơn vị lữ hành trên địa bàn vui chơi giải trí, du lịch hội nghị, hội thảo thành phố đã tăng cường đầu tư khảo sát, (MICE), du lịch ẩm thực, du lịch đường làm mới các chương trình du lịch đã ổn thủy … là trọng tâm. Theo các tour du lịch, định, xây dựng các sản phẩm du lịch mới du khách có thể khám phá các đặc trưng của gắn với loại hình du lịch sinh thái, MICE, phố cổ Hà Nội, thưởng thức các món ăn thăm làng nghề cổ cùng các chương trình du truyền thống của Việt Nam như phở, bún lịch liên tỉnh, liên quốc gia. chả, bún ốc… Du khách cũng có thể lựa Về kinh doanh, lượng khách đến chọn các tour tham quan làng nghề như gốm du lịch Hà Nội ngày càng nhiều, khách lưu sứ Bát Tràng, luạ Vạn Phúc, mây tre đan trú cũng như khách lữ hành đều tăng. Đó là Phú Vinh, thêu Quất Động, khảm trai Chuyên Mỹ, ... kết quả của công tác đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, các sản phẩm du lịch trên địa bàn Ngành du lịch Thủ đô cũng đã Hà Nội cùng với công tác tuyên truyền, tích cực triển khai các hoạt động thông tin quảng bá sâu rộng của ngành du lịch Thủ du lịch như: tiến hành thiết kế và nâng cấp đô. website du lịch Hà Nội. Xây dựng market Việc đa dạng hóa các sản phẩm để in sách giới thiệu các điểm đến cho du lịch, từ tham quan, khám phá những di hướng dẫn viên. Biên tập, in tập gấp kết nối sản văn hóa, đến các chương trình du lịch du lịch Hà Nội - Quảng Ninh - Ninh Bình - sinh thái - làng nghề, du lịch sạch, đang và Lào Cai - Hải Phòng. In ấn, tái bản và bổ sung cuốn Guidebook Du lịch Hà Nội. In

50 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion mới và phát hành Bản đồ du lịch Hà Nội. với năm 2017. Thống kê cũng cho thấy, Đẩy mạnh công tác cung cấp thông tin du khách du lịch quốc tế đến Hà Nội từ gần 190 lịch tại các quầy thông tin ở sân bay Nội quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó khách Bài, khu vực Hồ Hoàn Kiếm, phố Lê Thạch từ các quốc gia châu Á chiếm khoảng 60% và Vườn hoa Nhà hát Lớn Hà Nội. Đầu tư trên tổng số khách quốc tế đến Hà Nội, các kiốt du lịch tại các khách sạn, nhà ga, khách từ các quốc gia châu Âu chiếm các điểm di tích lịch sử, danh thắng, trung khoảng 24%, khách từ các quốc gia châu tâm công cộng với ngôn ngữ tiếng Anh, Mỹ chiếm 9%... Trong nhóm 10 thị trường tiếng Việt để cung cấp thông tin cho khách khách hàng đầu đến Hà Nội chiếm tỷ trọng du lịch quốc tế và nội địa đến Hà Nội. Thành lớn hầu hết là từ các thị trường thuộc châu phố Hà Nội cũng đẩy mạnh ứng dụng công Âu như: Tây Ban Nha, Hà Lan, Bỉ, Đan nghệ thông tin, phát triển các phần mềm ứng Mạch, Ý, Pháp, New Zealand, Anh, Thụy dụng phục vụ nhu cầu của khách du lịch. Sỹ, Đức. Trong những năm gần đây, Thành phố Hà Như vậy, mặc dù kinh tế còn gặp Nội đã liên tiếp ký kết các chương trình hợp nhiều khó khăn, nhưng lượng khách du lịch tác tuyên truyền quảng bá về thành phố Hà đến với Hà Nội năm 2018 đã có sự gia tăng. Nội trên mạng tin tức truyền hình cáp CNN Đây là những con số rất đáng khích lệ. Bởi quốc tế. Thông qua chương trình hợp tác vì một lần nữa, nó khẳng định hướng đi của này, bạn bè quốc tế biết nhiều hơn đến ngành du lịch Thủ đô là tập trung khai thác Thành phố Hà Nội ngàn năm văn hiến. các tiềm năng văn hóa để phát triển du lịch, Ngành Du lịch với tư cách đại diện thu hút khách du lịch là đúng đắn. cho Hà Nội đã tham gia nhiều tổ chức quốc Với tiềm năng đã và đang có, tế như: Liên minh các Thành phố lịch sử trong quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội (LHC), Hiệp hội quốc tế thị trưởng các của Thủ đô, du lịch luôn có vị trí của một Thành phố có sử dụng tiếng Pháp (AIMF), ngành kinh tế mũi nhọn. Hiện tại, ngành mạng lưới chính quyền địa phương (City chức năng đang tập trung tạo bước đột phá Net), Hiệp hội thế giới các đô thị lớn phát triển toàn diện du lịch Hà Nội cả về (METROPOLIS) và tham gia các hội chợ phạm vi, quy mô và chất lượng dịch vụ, đảm du lịch quốc tế. bảo tính bền vững, đến năm 2020 đưa du Chuyên trang du lịch TripAdvisor lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi bình chọn Hà Nội là một trong 25 điểm đến nhọn của Thủ đô. hấp dẫn nhất thế giới năm 2019 (Theo kết Nhìn chung, trong những năm quả bình chọn, Hà Nội đứng thứ 15/25). qua, Hà Nội đã chú trọng đầu tư mọi mặt để Bảng xếp hạng của TripAdvisor dựa trên phát triển du lịch. Đặc biệt, hướng khai thác hàng trieeujd dánh giá của du khách về hệ tiềm năng văn hóa phục vụ cho sự phát triển thống khách sạn, nhà hàng và các địa danh du lịch đã mang lại hiệu quả to lớn, nâng du lịch trong 12 tháng. tầm vị trí của du lịch Hà Nội, góp phần phát Theo Sở Du lịch Hà Nội, tổng số du triển kinh tế của Thủ đô theo chiều hướng khách đến Hà Nội năm 2018 ước đạt 26,04 tăng nhanh tỷ trọng du lịch-dịch vụ trong cơ triệu lượt khách, trong đó khách quốc tế ước cấu kinh tế. đạt 5,74 triệu lượt, mang lại doanh thu từ du lịch ước đạt 75.815 tỷ đồng, tăng 11,7% so Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 51

3. Một số giải pháp phát huy - Thành phố cần có sự phối hợp tiềm năng văn hóa Thủ đô góp phần nâng với các ban, ngành liên quan đầu tư duy trì, cao hiệu quả kinh tế du lịch bảo vệ cải thiện môi trường, nâng cấp các Để phát huy tiềm năng văn hóa công trình văn hóa, di tích, danh thắng tại Thủ đô góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế Hà Nội. Mặc dù Hà Nội là địa phương có số du lịch Hà Nội, thiết nghĩ, cần tập trung vào lượng di sản lớn nhất nước nhưng rất nhiều các giải pháp sau: di tích đang trong tình trạng xuống cấp. Vì vậy, để biến các di sản văn hóa thành tài sản, - Hà Nội cần xây dựng một chiến thành nguồn lực trực tiếp cho phát triển du lược du lịch Thủ đô cả tầm dài hạn, trung lịch thì Thành phố, sở Du lịch, sở Văn hóa hạn và ngắn hạn, trong đó đặc biệt chú trọng và Thể thao cần phải xây dựng các kế hoạch tới các dự án du lịch trong 10 đến 20 năm dài hạn và trước mắt để đầu tư bảo tồn, tôn tiếp theo, xác định rõ những dự án trọng tạo hệ thống di tích của Thành phố. điểm, có tính khả thi cao. Sở Du lịch Hà Nội phải có chiến lược du lịch hướng đến phát - Ngành du lịch cần xây dựng các triển chất lượng du khách thay vì số lượng, sản phẩm du lịch mới, hấp dẫn dựa trên tiềm làm sao thu hút du khách ở lâu hơn. năng văn hóa của Hà Nội. Tiếp tục khai thác một cách bền vững các giá trị văn hóa, coi - Bên cạnh đó, Hà Nội cần đặc đó là tài sản, là lợi thế của du lịch Thủ đô. biệt quan tâm đầu tư phát triển nguồn nhân Tổ chức khảo sát, khai thác tốt các tour du lực cho du lịch trong đó coi năng lực hiểu lịch ẩm thực, du lịch làng nghề, du lịch tâm biết về văn hóa là một yêu cầu thiết yếu. linh, du lịch di tích lịch sử… ở Thủ đô. Kinh nghiệm phát triển du lịch của một số Việc khai thác tiềm năng văn hóa, biến tiềm quốc gia như Trung Quốc, Thái Lan, Singapore cho thấy chìa khóa thành công năng thành sức mạnh, thành nguồn lực chủ trong việc phát triển du lịch của các quốc yếu để phát triển du lịch Thủ đô là một gia này chính là do có nguồn nhân lực làm hướng đi đúng đắn. Đây cũng chính là giải du lịch chuyên nghiệp, chất lượng cao. pháp phát huy lợi thế so sánh của Hà Nội so Người làm du lịch đòi hỏi phải có phông với các tỉnh thành khác trong quá trình phát kiến thức rộng về nhiều mặt, sự nhanh nhạy, triển. Việc khai thác có hiệu quả thế mạnh sáng tạo, biết nhiều ngoại ngữ, lòng tự tôn văn hóa Thủ đô hướng tới sự phát triển du dân tộc… và phải có sự hiểu biết sâu sắc về lịch bền vững không chỉ có ý nghĩa thúc đẩy văn hóa Thủ đô. Hiện nay, có nhiều cơ sở sự phát triển du lịch, mà ở một chiều cạnh đào tạo về chuyên ngành du lịch nhưng vẫn khác, nó góp phần cho văn hóa Thủ đô phát triển, đưa những giá trị văn hóa đặc sắc của chưa đáp ứng được nhu cầu của ngành. Do đó, nhiều người được đào tạo trong những mảnh đất Hà Nội nghìn năm văn hiến đến chuyên ngành khác cũng tham gia hoạt gần hơn với bạn bè trong nước và quốc tế, động trong lĩnh vực du lịch. Vì vậy, họ vừa tạo nguồn thu để tái đầu tư cho văn hóa. làm vừa tự học hỏi, rút kinh nghiệm nên tính Tài liệu tham khảo: chuyên nghiệp không cao. Việc đầu tư phát 1. Thủ tưởng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội triển nguồn nhân lực cho du lịch Hà Nội chủ nghĩa Việt Nam (2011), Quyết định phê đang là một đòi hỏi cấp thiết và lâu dài. Có duyệt“Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam nguồn nhân lực tốt, du lịch Hà Nội mới có đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”, Quyết thể tiếp tục phát triển trong tương lai. định số 2473/QĐ-TTg ngày 30/12/2011

52 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

2. Trần Hữu Bình (10/2005), “Phát triển du lịch 5. Nguyễn Thị Nguyên Hồng (2015), Phương Hà Nội theo hướng công nghiệp hoá- hiện đại pháp đo lường và kỹ thuật đánh giá năng lực hoá”, Báo Du lịch (1-2). cạnh tranh điểm đến du lịch, Đại học Thương mại. 3. Nguyễn Viết Thái, Nâng cao sức hấp dẫn của các điểm đến du lịch ở vùng tam giác tăng 6. Metin Kozak, Seyhmus Baloglu (2010), trưởng kinh tế phía bắc (Hà Nội, Hải Phòng - Managing and Marketing tourist destination: Quảng Ninh), Đề tài NCKH cấp Bộ B2005-39- Strategies to gain a competitive and edge 73 (Routledge advances in tourism). 4. Hà Văn Siêu (2011), Đánh giá điểm mạnh, Địa chỉ tác giả: Học viện Chính trị quốc gia điểm yếu, cơ hội và thách thức đối với du lịch Hồ Chí Minh; Việt Nam bước sang thập kỷ tới 2011-2020, Email: [email protected] Viện nghiên cứu phát triển du lịch

Tạp chí Khoa học Viện Đại học Mở Hà Nội 56 (06/2019) 53-57 53

THE PATRIOTISM OF SEASONED JOURNALIST NGO TAT TO IN HIS PRE-1945 NEWSPAPER ARTICLES Nguyen Tuyet Thu*13 Date received the article: 3/12/2018 Date received the review results: 5/6/2019 Date published the article: 26/6/2019

Abstract: Ngo Tat To is a great cultural figure and journalist of Vietnam. He published extensively in various newspapers such as Annam Magazine, Than Chung, Women Today, The East, Universality, The Citizen, Hai Phong Weekly, The Future, Vietnamese Women, The Third Novel, Seasonality, Eastern France and Hanoi Newspaper under several pseudonyms such as Thuc Dieu, Loc Ha, Loc Dinh, Thon Dan, Pho Chi, Tue Nhin, Thuyet Hai, Xuan Trao, Dam Hien and Hi Cu. While studying about Ngo Tat To, it can be seen that the patriotism was deeply embedded in his articles before 1945. Evidently, Ngo Tat To is one of the pioneers of the progressively patriotic public journalism in Vietnam. Abstract: Ngo Tat To, patriotism, revolution 1. The importance of revolutionary of military costs, bonds and taxes. The journalism before 1945 annual export and import figures also make Newspapers have always been a sharp a huge contribution. This made the readers weapon in the class struggle. For Ngo Tat more aware of the exploitation of the To, newspapers were weapons to directly French. attack French colonialists. This requires The French exploited the Annamese journalists to have courage, evil hatred, love people but covered this truth with deceptive and advocacy for the oppressed people, and statements. Ngo Tat To exposed this rascal obviously a modern writing art. These nature by unmasking the trait of the qualities can be found in the journalist Ngo Governor-General of French Indochina Tat To. Under his sharp and versatile Brévié: “He does not dare, like King Henry writing, French colonialists were shown IV, to wish for the poorest native of France both rascal and pathetic. He did not hesitate to have chicken on Sundays, but only wish to criticize powerful figures such as the for a poorest native of Indochina to have the Governor-General of French Indochina second bowl of rice” (For the abundance, Brévié, Resident-Superior Tholance and ibid. p. 342). Why “the second bowl of Lieutenant Governor Page. Ngo Tat To rice”? That is because the French exploited bravely exposed the brutal exploitation of the Annamese to the point of exhaustion. It the French colonialism to Annam: was even difficult for them to have the first "Indochina is famous for being the richest bowl of rice, how they could think about colony of France with the biggest "the second bowl of rice". The Governor- contribution to the imperial country in terms General was so “humanitarian”! But not

*13Ho Chi Minh National Political Academy

54 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion until the end of the article, we can realize clean and healthy society, from the earnest the inhumanity of the French colonization concern to the people, and from the desire “The government has long been concerned for a prosperous and peaceful life for the with public funds but forgot those who people. enriched the public fund”. 2. Ngo Tat To with national and Ngo Tat To expressed his hatred of self-respect spirit the pro-French henchmen such as Pham Ngo Tat To is considered to be a Quynh, Nguyen Van Vinh, Pham Huy Luc, journalist pioneer in affirming the Bui Quang Chieu. In his view, they were nationalism since he was the first to dare to “hack writers”. In particular, he criticized publicly criticize and denounce openly the the House of Representatives as a kind of French colonial government in the counterfeit politics which is ignorant, newspapers. Perhaps his nationalism was deceitful and “a luxury”. “Those gentlemen more deeply expressed in the two works (congressmen) - mostly chief executives - “The history of De Tham” and “King Ham are not knowledgable at all. Their schedules Nghi with the fall of the capital city”. These do not go beyond the district restaurants, are two historical novels, but “The history their thoughts do not go beyond the words of De Tham” is very close to the newspaper "academia" or “Legion of Honour”. Do not article, so we would like to briefly analyze talk about public affairs. They cannot even this work for our argument. When writing clarify the meaning of “representatives of "The history of De Tham", Ngo Tat To the people”. How can they represent the relied mainly on the anecdotes and folk people, while they cannot even represent investigation documents, in addition to themselves” (Why don’t we dissolve the consulting a few French books and House of Representatives, ibid. p. 119). newspapers" (Phan Cu De, The Such a criticism was very straightforward Introduction, ibid. p. 47). Through the and intolerant. portrayal of Hoang Hoa Tham who had a Having the Confucian background, deep patriotism and excellent military Ngo Tat To understood very well about the talent, Ngo Tat To evoked the hidden Confucian doctrine and he clearly knew the patriotism and national spirit in every truth about the Confucian scholars at that colonial people, especially the youth. The time. In the article “We are very upset with French regarded the insurgent as "heroic the “Confucians” in the district battalion". government”, he exposed the "servant" Ngo Tat To was successful in giving nature of the "Confucian scholars”: “These a picture of the rotten society. His writing Confucians are more dangerous for the uncovered the glamorous appearance and people. They desperately seek for troubles revealed the ugly truth of movements such in the village, incite the parties to pursue as Buddhism Restoration, Ancient litigation so that the attorneys can benefit Renaissance, National Preservation, from lawsuits. Their daily dream is the Westernization and Youthful Fun. The most name of the “servant” given by the excellent ones were a series of articles that attorneys”. Such hateful words definitely denounced those who took advantage of stemmed from a strong desire to build a religion to earn benefits “Land type in Hang Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 55

Trong street”, “They earn on the bornes of affair”. “The village affair” described the the dead”. The French implemented the evil customs in rural Vietnam before 1945. obscurantism policy with drugs, alcohol But in contrast to the ghosts of the haunting and prostitution. Other than any other customs, there was a brilliant portrait of intellectual class, journalists must be in the farmers with precious qualities. This aspect vanguard of exposing and destroying that has not been taken into consideration by any malicious conspiracy. In this respect, Ngo researchers. Our article is expected to add a Tat To deserves to be credited. These lines new complement. can make every Vietnamese startled, The people living in the countryside because Ngo Tat To's warning several appreciate the love and solidarity. In a decades ago is still a topical issue: "... in family, love is deeper. We shall be moved Annam's blood, venereal bacteria mixed in. to see an old man of nearly eighty years old In the time of 50 years it will deplete our not living for himself but living for his race gradually..." (A few small points of the children: "I am nearly eighty years old, but past era, ibid. p. 396). "Currently, venereal even in the cold rain I still try to go to the diseases are unusually expanding. One day eating events, that could be deemed greedy. it will be difficult to find an Annamite But actually, I am not greedy for rice or without such a damn disease unless we find meat! But I still try to go, just because I have a way to prevent it" (Do not forget writers, some grandchildren. In the rural area, we ibid. p. 189). Ngo Tat To exposed the don't even have enough rice, how can we French colonial conspiracy in an ironic buy meat? If there are no village events, tone: “For the “savage” people who have then all year children can't feel the smell of been conquered by the civilized, opium is a meat. Therefore, I must go, to get some food good religion that can take them to the back to them..." (A piece of meat at the ultimate bliss realm... Lord Furong has the worshipping party, ibid. p. 109). great power to make his sheeps became compassionately obedient... " (Customs Despite a sadly poor lives, farmers are with Indochina defense, ibid. p. 340). The good examples of compassion, love and universal value in Ngo Tat To's writings in faithful lifestyles. A farmer's wife this topic is to expose the dark sides of the unfortunately died young. Although the society so that everyone recognize and then man was very poor, he still tried his best to re-establish a new, healthier and better find a way to manage the funeral for his social order. wife (Life debt, ibid. p. 110). Farmers are poor but always keep A journalist who wholeheartedly their self-esteem. Uncle Mao desperately praised the good qualities of the farmers needed money to repair his son's grave, but For Ngo Tat To, patriotism means "insisted to refuse" the gift money (One loving people. Ngo Tat To was born in a grave repair). Mr. Luy wanted to celebrate farmer's family and wrote a lot about his move to the higher rank, though in need farmers. It is not spontaneous that literature of money, he still preferred “words”: “It is researchers regarded Ngo Tat To as a writer more valuable to receive some lucky words, of farmers. This was shown clearly in his isn’t it? Money is valuable, but we can famous reportage called “The village earn” (The mat in the communal house, ibid.

56 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion p. 44). They are poor but value knowledge farmers. For example, they colluded with more than money. And after all, they spent each other to play a trick on the old lady Tu to "treat the villagers" or to "buy positions" Ty. They asked her to give the some fields because they did not want to be humiliated. and money to be worshiped after death. They wanted to change their lives and live They asked for money to sign the a better life. application. When she wanted to withdraw The image of a farmer with valuable the application, they accused her of qualities is evident in the reportage of "The deceiving and threatened not to care about village affair". Farmers all have two her corpse after death" (Incense incense similarities. Firstly, they are all poor. after death, ibid. p. 50). Deceiving is a sin. Secondly, they are all victims of the It is even more resentful when the powerful men deceive a lonely, illiterate woman. This powerful forces and evil customs. But they still retain precious qualities. The folk poem is an inhumane behavior. Besides, there "In the lagoon nothing is as beautiful as the were also other despicable behaviors. A lotus” seems to be the praise of the beauty "boss" came to borrow rice from Mr. Suu’s family. His wife disagreed, so the "boss" of the farmers: The "lagoon" here refers to the "village" space. "Mud" refers to the slandered Mr. Suu against the village. The "powerful forces" and "evil customs". village officials condemned Mr. Suu for Perhaps "lotus" is the most accurate that. He resented and committed suicide. metaphor for farmers. Farmers are like lotus Ngo Tat To also criticized the evil flowers, though living "near the mud" but customs in the countryside. In fact, there still spreading the fragrance. The aroma of were many good traditional customs in the lotus is not too intense but very gentle. countryside. However, in “The village Looking back at "The village affair", we can affair”, Ngo Tat To reflected a dark period see in every stories, "I" was always there to of the half-feudal colonial society. The evil "listen to the stories" and to "tell the customs were an invisible force used by the stories". "I" was usually a teacher or a new colonial government to oppress the people. intellectual, who was familiar with the The evil customs were so serious that they countryside and villagers but also alienate could cause an "unjust death". Take the case from the evil customs, sectarianism and the of the old man Viet as an example, the bribery of the village officials. The pronoun words of the dying people are often the "I" created the sympathy for readers as the truth: "A hard-working and diligent person voice is sadly sympathetic to the suffering like me could not hold my head high due to of farmers. a heavy burden of customs, now I am going to die, but those evil customs are still The journalist who denounced the repressive, is it very unjust?" (The omitted powerful forces that oppressed the people, ibid. p. 14). Sixteen chapters of the farmers inhumanly reportage "The village affair" is an First of all, Ngo Tat To accused the discription of sixteen formidable evil powerful forces of the brutal treatment to customs. According to Vu Ngoc Phan, “this the farmers. They did not hesitate to use reportage is a really comprehensive tricks to exploit the honest and naive reportage on village customs" (Modern Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 57 writers, the third episode, 1951). The writer of farmers. In a broader sense, customs concerning funerals, purchasing journalists must understand deeply about power, eating and worshiping were really the subjects they write about. If the the dreadful forces that could lead to journalist does not understand the subject, it bankruptcy and even family separation in is better not to write. Ngo Tat To was also a the countryside. very brave man who dared to disclose the evils done by powerful forces in the 3. Some economic lessons for countryside. In that way, Ngo Tat To’s modern journalism writing had a high combatting power. The Through analyzing the press works of journalists today must also take that as a the journalist Ngo Tat To, we would like to model to follow. draw some lessons for today: Lesson for cultural innovation Lessons for journalism and In the process of cultural renovation, journalists it is necessary to take the people as a Journalism is a highly social foundation. For journalists, this means profession. Journalists are highly social writing about people with love, respect and workers. Journalism is closely related to support. This is not a new lesson. The people's lives, thoughts, rights and seasoned journalist Ngo Tat To showed us obligations. Therefore, the first lesson is to this lesson more than 60 years ago. In the have a deep love for the people. Everything cultural renovation today, farmers should should be done for the people and for the be placed in the central position. Because sake of the people. To do so, journalists farmers are the largest social class in must understand the people, from their lives Vietnam. They are the creators of culture to their thoughts, from their hometowns to and are also cultural beneficiaries. We must their lifestyles and language. Understanding find talents among the farmers. We saw one will help journalists write about them "Mr. Moi" in the "chicken chopping art". correctly. Perhaps Ngo Tat To lived in the There might be many other "Mr. Moi" in farmers' life so he could write as if he was other artistic fields. In conclusion, farmers "taking pictures". That is the reason are an area of cultural sediment, since the literature researchers called Ngo Tat To a ancient times and will exist forever. References: 4. Ngo Tat To Works (2 episodes), Publisher of Literature 1975. 1. Phan Cu De, Ha Minh Duc, Nguyen Hoanh Frame, Vietnamese Literature History 1930- 5. Ngo Tat To, The village - Works and public 1945 (2 volumes), University Publishing opinion, Education Publishing House 2000. House and Industrial Publishing House, 1988. 6. Ngo Tat To, About authors and works, 2. Vu Ngoc Phan, Modern writer, Thang Long Education Publishing House, 2003. Nxb, Saigon 1960. Author address: Ho Chi Minh National 3. Duong Xuan Son, Dinh Huong, Tran Quang, Political Academy; Traditional press theory base, Information Email:[email protected] Culture Publishing House, H1995

58 Tạp chí Khoa học Viện Đại học Mở Hà Nội 56 (06/2019) 58-62

TINH THẦN YÊU NƯỚC CỦA NHÀ BÁO LÃO THÀNH NGÔ TẤT TỐ TRONG NHỮNG TÁC PHẨM BÁO CHÍ TRƯỚC 1945 Nguyễn Tuyết Thu*14 Ngày tòa soạn nhận được bài báo: 3/12/2018 Ngày nhận kết quả phản biện đánh giá: 5/6/2019 Ngày bài báo được duyệt đăng: 26/6/2019

Tóm tắt: Ngô Tất Tố là một nhà văn hoá và nhà báo lớn của Việt Nam. Ông có nhiều tác phẩm đăng trên nhiều tờ báo khác nhau như Annam tạp chí, Thần Chung, Phụ nữ tân văn, Đông Phương, Phổ thông, Công dân, Hải Phòng tuần báo, Tương lai. Nghiên cứu về Ngô Tất Tố, có thể thấy tinh thần yêu nước luôn thấm đẫm trong các tác phẩm báo chí trước năm 1945 của ông. Có thể nói Ngô Tất Tố chính là một trong những người tiên phong cho dòng báo chí công khai yêu nước tiến bộ ở Việt Nam. Từ khóa: Ngô Tất Tố; Tinh thần yêu nước; Cách mạng. 1. Tầm quan trọng của báo chí cách để "khai hóa", để "bảo hộ" như người Pháp mạng trước 1945 từng rêu rao. Hãy chú ý từ "đóng góp" tưởng Báo chí luôn là thứ vũ khí sắc bén là nhẹ nhàng mà thực ra là chất chứa sức trong cuộc đấu tranh giai cấp. Với Ngô Tất mạnh của phép trào phúng mỉa mai. Thông Tố, báo chí là vũ khí để đả kích trực diện qua phép đối ở câu cuối: “nheo nhóc kéo vào thực dân Pháp. Điều này đòi hỏi người sang” - “phởn phơ kéo về”, có thể thấy khi viết báo phải có lòng dũng cảm, sự căm thù sang đây người Pháp cũng nghèo lắm, "nheo cái ác, lòng yêu thương, bênh vực những nhóc" lắm, họ chỉ giỏi bóc lột nên thỏa mãn người bị áp bức và tất nhiên phải có cả một "phởn phơ kéo về" cùng "hành lý kĩu kịt". nghệ thuật viết báo hiện đại. Những phẩm Phép đối đã giúp cho người đọc nhìn nhận rõ chất ấy hội tụ đủ ở nhà báo Ngô Tất Tố. hơn bản chất bóc lột của thực dân Pháp. Dưới ngòi bút sắc sảo, linh hoạt của ông, bè Ngô Tất Tố căm ghét bọn tay sai thân lũ thực dân Pháp hiện ra vừa đểu giả vừa Pháp như Phạm Quỳnh, Nguyễn Văn Vĩnh, thảm hại. Ông không ngần ngại lôi ra trước Phạm Huy Lục, Bùi Quang Chiêu. Dưới ánh sáng công luận nào là những Toàn ngòi bút của Ngô Tất Tố họ là một bọn "bồi quyền Brêvie, Tổng trưởng thuộc địa bút". Đặc biệt nhà báo chĩa mũi dùi vào Măngđen, thống sứ Tôlăngxơ, thống đốc Viện dân biểu, một thứ chính trị giả hiệu mà Pagie. Ngô Tất Tố đã dũng cảm vạch trần ở đó tồn tại sự dốt nát, giả dối hay gọi như sự bóc lột tàn bạo của thực dân Pháp đối với nhà báo là "một món xa xỉ phẩm". "Những đất nước ta. Thì ra người Pháp sang đây để ông khác ấy (tức dân biểu), hầu hết là hạng vơ vét, để làm giàu, để bóc lột chứ đâu phải xuất thân ở hàng lý trưởng, chánh tổng,

14 *Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 59 không có một mảy may học thức. Cái lịch ở hai tác phẩm “Lịch sử Đề Thám” và “Vua duyệt của họ không ra ngoài mấy ngôi hàng Hàm Nghi với việc kinh thành thất thủ”. cơm của huyện, cái tư tưởng của họ không Đây là hai tiểu thuyết lịch sử nhưng “Lịch vượt khỏi những chữ "hàn lâm" hay "bội sử Đề Thám” rất gần với báo chí nên chúng tinh". Đừng nói việc dân, việc nước, giả sử tôi xin phân tích sơ lược tác phẩm này để có ai bảo họ cắt nghĩa mấy chữ "nhân dân chứng minh cho luận điểm đã đưa ra. Viết đại biểu", đố họ nói cho thông, đừng nói “Lịch sử Đề Thám", Ngô Tất Tố chủ yếu thay mặt cho dân, chính họ thay mặt cho họ dựa vào những giai thoại và những tài liệu cũng không thể nổi" (Còn chờ gì nữa mà điều tra trong dân gian, có thể cũng tham chưa giải tán Viện dân biểu, Sđd tr. 119). khảo một ít sách báo của thực dân Pháp" Đánh như thế là đánh thẳng, không nể nang. (Phan Cự Đệ, Lời giới thiệu, Sđd tr. 47). Ngô Tất Tố đã làm sống dậy tinh thần yêu Xuất thân Nho học nên Ngô Tất Tố rất hiểu giáo lý đạo Khổng, ông phân biệt nước, tinh thần dân tộc đang âm ỉ trong mỗi rất rõ cái thật giả của lớp người Nho học người dân mất nước, nhất là lớp thanh niên thời đó. Trong bài báo "Chúng tôi rất khó qua chân dung Hoàng Hoa Thám với lòng yêu nước sâu sắc, có tài năng quân sự, chỉ chịu với bọn "nho" ở các phủ huyện" (Sđd tr. 296 - 299), ông đã vạch trần bản chất huy nghĩa quân lui biến linh hoạt, tấn công "đầy tớ" của đám "nho tài tử": "Bọn "nho phòng ngự, bí mật, bất ngờ. Người Pháp tài tử" này lại nguy hiểm cho dân hơn nữa. nhận định về nghĩa quân là “tiểu đoàn anh Chúng hết sức tìm kiếm bới móc những việc hùng". Còn chính tác giả ca ngợi Đề Thám trong hương thôn, xui bên nọ, giục bên kia, là “tráng sĩ nơi rừng xanh” có “cái chí vẫy để dắt mối thưa kiện cho quan thầy kiếm lợi, vùng trời biển” và là “một bậc ít thấy trong càng bới được nhiều việc, quan thầy càng lịch sử” đã làm chuyện “vá trời lấp biển”. yêu, sự mơ tưởng hàng ngày của chúng là Tác giả còn quan tâm tới một nhân vật mà được quan thầy tặng cho cái tên đầy tớ chân theo chúng tôi là rất có ý nghĩa trong việc tay là hả lắm rồi". Phải có một khát vọng khơi gợi tinh thần dân tộc, đó là cô Cẩn, vợ mãnh liệt, khát vọng làm trong sạch, lành ba Đề Thám. mạnh xã hội, phải có một tình yêu nhân dân Công lao to lớn của nhà báo Ngô Tất tha thiết, mong muốn cho dân có một cuộc Tố là đã vạch trần, phơi bày một bức tranh sống ấm no thanh bình thì người viết mới có xã hội thối nát. Ông đã dùng ngòi bút dũng những dòng chữ căm thù nóng bỏng như cảm lột bỏ những cái hào nhoáng bên ngoài thế. để làm trơ ra sự thật xấu xa của những phong trào Chấn hưng Phật giáo, Phục cổ, 2. Ngô Tất Tố với tinh thần dân tộc, Bảo tồn Quốc tuý, Âu hoá, Vui vẻ trẻ trung. tự tôn dân tộc Đặc sắc nhất là loạt bài đả kích vạch mặt Nói Ngô Tất Tố là nhà báo tiên phong bọn lợi dụng tôn giáo dùng chiêu bài mê tín trong việc khẳng định tinh thần dân tộc, tự dị đoan để trục lợi: Kiểu đất ở phố Hàng tôn dân tộc là có cơ sở bởi lẽ ông là người Trống, Họ lại kiếm ăn vào nắm xương khô… đầu tiên dám chỉ trích công khai, đả kích Thực dân Pháp dùng chính sách ngu dân châm biếm công khai chính quyền thực dân bằng thuốc phiện, bằng rượu và thả nổi tệ Pháp trên báo chí. Có lẽ tinh thần dân tộc mại dâm. Hơn mọi tầng lớp trí thức khác, của Ngô Tất Tố thể hiện sâu đậm hơn cả là giới nhà báo với vai trò xung kích của mình

60 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion phải đứng ở mũi tiên phong để vạch trần, của hủ tục là chân dung rạng rỡ về người phá tan âm mưu hiểm độc ấy. Ở phương nông dân với tất cả những phẩm chất quý diện này, Ngô Tất Tố xứng đáng được ghi báu. Phương diện này chưa được các nhà công đầu. Đọc những dòng này có lẽ ai là nghiên cứu lưu tâm, hy vọng bài viết của người Việt Nam cũng phải giật mình, bởi lời chúng tôi là một sự bổ sung. cảnh báo của Ngô Tất Tố qua mấy chục năm Xót xa thay cho số phận người nông vẫn còn tính thời sự nóng bỏng: "… trong dân xưa thật nghèo khổ, nhưng chính họ là máu An nam vi trùng hoa liễu lẫn vào đã những tấm gương sáng về lòng nhân ái, về nhiều. Chỉ độ năm chục năm nữa nó sẽ làm tình thương! Và họ cũng là tấm gương về cho nòi giống của mình điêu linh dần cách sống nghĩa tình, trước sau như một. dần…" (Vài chấm nhỏ của thời đại vừa qua, Một anh nông dân có vợ chẳng may chết trẻ. Sđd tr. 396). "Hiện nay bệnh hoa liễu mỗi Nhà quá nghèo, không muốn để "họ mạc" ngày một bành trướng lạ thường, nếu không khiêng vợ ra đồng vì sợ vong linh vợ "tủi" tìm được cách gì ngăn ngừa thì một ngày kia nên “cố lo bữa rượu để mời hàng giáp” không khéo khắp trong dân tộc Annam sẽ (Món nợ chung thân, Sđd tr. 110). khó mà kiếm một người không mắc bệnh khốn nạn ấy" (Không nên quên một bọn văn Người nông dân có phẩm chất tự sĩ, Sđd tr. 189). Ngô Tất Tố đã vạch trần âm trọng, sống nghèo mà thanh sạch. Bác Cả mưu của thực dân Pháp bằng giọng điệu mỉa Mão làm "đám vào ngôi" cho con, rất cần mai, thâm thuý: "Đối với dân tộc "dã man" tiền nhưng "khăng khăng từ chối" tiền đã bị những người văn minh chinh phục, mừng (Một đám vào ngôi). Ông Lũy làm thuốc phiện là một đạo giáo tốt đẹp có thể "bữa khao" lên chức Cựu, dù rất thiếu tiền đưa họ đến cõi cực lạc… Đức chúa Phù nhưng vẫn thích "chữ" hơn: "Ông cho nhà Dung là đấng vạn năng, ngài đủ quyền phép cháu mấy chữ chả quý hơn ư? Tiền tuy cũng làm cho con chiên của ngài trở nên hạng quý, nhưng nhà cháu còn có thể kiếm ra người từ bi ngoan ngoãn…" (Nhà đoan với được…" (Góc chiếu giữa đình, Sđd tr. 44). cuộc phòng thủ Đông Dương, Sđd tr. 340). Thế đấy, họ nghèo mà thanh sạch, quý học Giá trị phổ quát từ những bài viết của Ngô vấn hơn tiền bạc. Và xét đến cùng, họ phải Tất Tố ở mảng đề tài này là nêu ra mặt trái tốn kém "khao làng" hay "mua chức" cũng của xã hội để mọi người cùng biết rồi cùng là vì họ không chịu nhục. Họ muốn thay nhau lập lại một trật tự xã hội mới, lành thân đổi phận, muốn vươn lên tìm một cuộc mạnh hơn, tốt đẹp hơn. sống khác với hy vọng tốt đẹp hơn. Đối với Ngô Tất Tố yêu nước là Hình tượng người nông dân với thương dân. Ngô Tất Tố xuất thân từ nông những phẩm chất đáng quý được thể hiện rõ dân, đi ra từ nông dân và viết nhiều về nông trong tập phóng sự "Việc làng". Những dân. Các nhà nghiên cứu văn học đã rất có người nông dân có hai điểm giống nhau. lý khi đánh giá Ngô Tất Tố là nhà văn của Thứ nhất là họ đều nghèo. Thứ hai, họ đều nông dân. Điều này được thể hiện rõ nhất là nạn nhân của thế lực cường quyền và của trong “Việc làng”, tập phóng sự nổi tiếng các hủ tục. Nhưng họ vẫn giữ được những của ông. “Việc làng” viết về những hủ tục đức tính đáng quý. Bài ca dao "Trong đầm nặng nề ở nông thôn Việt Nam trước 1945. gì đẹp bằng sen" dường như chính là sự ca Nhưng đối lập với những bóng đen ma quái ngợi vẻ đẹp của người nông dân: "Đầm" ở đây chỉ không gian "làng". "Bùn" là chỉ "thế Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 61 lực cường quyền" và "hủ tục". Có lẽ "sen" làng". "Làng" ở đây cũng là bọn cường hào là ẩn dụ chính xác nhất cho những người lý dịch mà thôi. "Làng" bắt vạ lão Sửu. Lão nông dân. Họ cũng giống như loài hoa sen Sửu ức lên mà tự tử. Cũng không thiếu dù sống "gần bùn" nhưng vẫn lan tỏa hương những việc "ăn bẩn", "ăn đểu" đê tiện. Bác thơm. hương thơm của sen không quá nồng Hai Đắc vì "không hiểu lệ" nên để thiếu cho nàn mà rất nhẹ nhàng. Nhìn lại "Việc làng" cụ Chưởng lễ một xâu lòng thờ. Bác Hai ta thấy trong câu chuyện nào cũng đều có Đắc đã phải nhờ vả "nói hộ" mà Cụ vẫn "đòi "tôi" để "nghe chuyện" và "kể lại chuyện". hai điều này: một là thằng Đắc giết lợn mời "Tôi" thường là một ông giáo hay một trí làng tế thánh để lấy một xâu lòng thờ biếu thức tân học người vừa gần gũi làng quê, hắn; hai là đền cho hắn trăm bạc" (Xâu lòng dân quê lại có gì đấy xa xôi, lạ lẫm với thờ, Sđd tr.95). những hủ tục, chuyện bè phái, chuyện ăn Sau nữa là hủ tục. Thực ra, dưới lũy tiền của bọn cường hào lý dịch. Người xưng tre làng của ngày xưa không thiếu những "tôi" tạo được cảm tình với bạn đọc vì cái phong tục tốt đẹp. Còn trong Việc làng, Ngô giọng bùi ngùi cảm thông với nỗi khổ của Tất Tố phản ánh một thời kỳ xã hội đen tối, người nông dân. xã hội thực dân nửa phong kiến. Hủ tục là Tố cáo những thế lực đè nén áp bức một thế lực đen tối, nó vô hình và được người nông dân một cách vô nhân đạo chính quyền lợi dụng để bóc lột đè đầu cưỡi Trước hết, đó là bọn cường hào lý cổ người dân. Hủ tục nặng nề đến mức nó dịch tàn bạo, thối nát. Chúng không thiếu làm con người phải "chết oan". Đó là trường những thủ đoạn để bóc lột người nông dân hợp cụ Thượng lão Việt. Lời người sắp chết vốn thật thà, chân chất. Ví như việc chúng thường là nói đúng sự thật: "Một người thông đồng với nhau lừa bà cụ Tư Tỵ "đặt chăm chỉ, cần kiệm, lao lực như tôi, chỉ vì hậu", nghĩa là cúng cho làng một số ruộng một gánh tệ tục đè ép, đến nỗi suốt đời và tiền thì sau khi chết, bà sẽ được làng cúng không ngóc đầu được, bây giờ sắp chết, giỗ: "Ông Điển đòi năm chục, chánh hội, lý gánh tệ tục ấy vẫn còn đè ép chưa tha, ông trưởng mỗi người đòi ba chục. Có được thế bảo có oan uổng không?" (Lớp người bị bỏ họ mới ký tên vào đơn, thì việc mới xong. sót, Sđd tr.14). Mười sáu chương phóng sự Thấy thế bà ta chết ngã cổ ra, đã toan xin là mười sáu thứ hủ tục "thiên kinh, địa thôi. Nhưng họ lại dọa: nếu bà ấy bỏ dở việc nghĩa", nói như Vũ Ngọc Phan "tập phóng này, ấy là bà đã đánh lừa làng, họ sẽ đệ đơn sự về dân quê này thật là một tập phóng sự trình quan và sau khi bà ấy chết đi, làng rất đầy đủ về lệ làng" (Nhà văn hiện đại, không khiêng nữa" (Nén hương sau khi Quyển ba, H. 1951). Những thứ hủ tục như chết, Sđd tr. 50). Lừa gạt là tội ác. Càng căm vào ngôi, mua chức, ăn vạ, ma chay, cúng thù hơn khi những kẻ có chức quyền lại đi tế… thực sự là thế lực tác oai tác quái làm lừa gạt một người phụ nữ không biết chữ, khuynh gia bại sản, làm ly tán bao gia đình không có người thân thích. Đó là những người dân quê. hành động phi nhân tính. Và cũng không 3. Một số bài học kinh nghiệp cho thiếu những việc làm hèn hạ. Lão Sửu hiền báo chí hiện đại lành, thật thà, nhà lại có "bát ăn". Một ông Từ việc tìm hiểu sự nghiệp báo chí "trùm" đến vay lúa, bà Sửu không cho, thế của nhà báo Ngô Tất Tố bài viết đưa ra một là ông "trùm" thù oán vu cho lão Sửu "chửi số bài học cho hôm nay:

62 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

Bài học cho nhà báo, nghề báo vực dân. Đây là bài học không mới. Nhà báo Nghề báo là nghề mang tính xã hội lão thành Ngô Tất Tố đã để lại cho chúng ta cao. Nhà báo là người làm công việc có tính bài học này từ hơn 60 năm trước. Chúng ta xã hội cao. Nó gắn liền với cuộc sống, tâm đang tiến hành sự nghiệp đổi mới, đối với tư tình cảm, quyền lợi và nghĩa vụ của dân. đổi mới văn hóa, phải lấy nông dân làm đối Thế cho nên bài học đầu tiên là phải có một tượng chính. Vì nông dân là lớp người đông tình yêu nhân dân sâu sắc. Mọi việc làm đều nhất, họ sáng tạo văn hóa, đồng thời cũng là vì dân, vì quyền lợi của dân. Muốn vậy, người thụ hưởng văn hóa. Phải biết tìm tài người làm báo phải hiểu dân, hiểu từ cuộc năng nghệ thuật ở nông dân. Một "thằng sống đến những tâm tư, suy nghĩ, hiểu từ Mới" mới chỉ là "nghệ thuật băm thịt gà". chỗ ở đến cách đi đứng nói năng của nhân Còn biết bao "thằng Mới" với nhiều lĩnh vực nghệ thuật khác. Chúng tôi xin kết lại: dân. Thế mới viết đúng được về họ. Có lẽ Ngô Tất Tố đã sống cùng cuộc sống của Nông dân - một vùng trầm tích văn hóa, đã nông dân (các nhà nghiên cứu văn học gọi từ xa xưa và sẽ là mãi mãi. Ngô Tất Tố là nhà văn của nông dân là rất Tài liệu tham khảo : có cơ sở) mới có những trang văn như "chụp 1. Phan Cự Đệ, Hà Minh Đức, Nguyễn Hoành ảnh" vậy. Ta có thể hiểu rộng ra: nhà báo Khung, Lịch sử văn học Việt Nam 1930-1945 phải hiểu sâu sắc đối tượng viết mới hi vọng (2 tập), Nxb Đại học và GDCN, 1988. viết được về đối tượng. Chưa hiểu đối 2. Vũ Ngọc Phan, Nhà văn hiện đại, Nxb Thăng tượng, tốt nhất chưa nên viết. Cũng phải là Long, Sài Gòn 1960. người rất dũng cảm, Ngô Tất Tố mới dám 3. Dương Xuân Sơn, Đinh Hường, Trần Quang, phanh phui, vạch trần tội ác của bọn cường Cơ sở lý luận báo chí truyền thống, Nxb Văn hào nép dưới bóng lũy tre xanh từ ngàn đời hoá Thông tin, H,1995. nay. Chính nhờ thế mà ngòi bút Ngô Tất Tố mang tính chiến đấu rất cao. Nhà báo chúng 4. Ngô Tất Tố Tác phẩm (2tập), Nxb Văn học 1975. ta hôm nay cũng phải lấy điều đó làm tấm gương để phấn đấu. 5. Ngô Tất Tố, Việc làng - Tác phẩm và dư luận, Nxb Giáo dục 2000. Bài học cho sự nghiệp đổi mới văn hóa 6. Ngô Tất Tố, Về tác gia và tác phẩm, Nxb Giáo dục, 2003. Bài học chung của chúng ta hôm nay Địa chỉ tác giả : Học viện Chính trị quốc gia là lấy dân làm gốc. Đối với nhà báo lấy dân Hồ Chí Minh; làm gốc có nghĩa là viết về dân với tấm lòng yêu thương, kính trọng dân, vì dân, bênh Email:[email protected]

Tạp chí Khoa học Viện Đại học Mở Hà Nội 56 (06/2019) 63-68 63

APPLYING INSTRUCTIONS "RIGHT LEADERSHIP METHOD" OF PRESIDENT HO CHI MINH TO INNOVATING THE LEADERSHIP METHOD OF THE COMMUNIST PARTY OF VIETNAM IN CURRENT STAGE

Tran Duc Tuan*15 Date received the article: 3/12/2018 Date received the review results: 3/6/2019 Date published the article: 27/6/2019

Abstract: Vietnam revolutionary career is facing many opportunities and challenges of lotus farming. Therefore, the Communist Party of Vietnam has constantly built up the party, to renew its content and ruling methods to meet today's new requirements. Thereby, it is necessary to actively study the instruction of President Ho Chi Minh on the form and method of leadership of the Party to continue to innovate the Party's leadership in the current period. Keywords: Vietnamese Communist Party; Leader; Reform. 1. Instruction of President Ho Chi 2. Must implement properly. If we Minh on the leadership form and method want that, without the people it is not of the Party successful. In the work “Sửa đối lối làm việc” 3. Must control, if we want to (Modifying working style) written in 1947, control properly, there must be the people’s President Ho Chi Minh used the terms help”. "leadership", "the way of leadership", and President Ho Chi Minh pointed out "leadership method". Stemming from the the forms of leadership of the Party, approach of "right leadership", President including: by guidelines and policies; by Ho Chi Minh raised the system of implementing guidelines and policies; by arguments about right way of leadership – cadre work; by inspecting and controlling; right leadership method. by campaigning, persuading the people. In "Right leadership” means: addition, President Ho Chi Minh 1. Must decide all issues properly. If emphasized two ways of leadership - the we want that, we must compare the main leadership method of the Party is: to experience of the people. Because the combine regular policy with specific people are the ones who endure the results direction; to combine leaders with people. of our leadership. 1.1. The Party leads by guidelines and policies

15 *Thai Binh Political School

64 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

President Ho Chi Minh pointed out implementing guidelines and policies, that: the important way of leadership of the including: how to organize jobs, select Party is by guidelines and policies, by cadre and inspect. According to Ho Chi "political slogan". The guidelines and Minh, this is the cause of the success or policies of the Party must derive from failure of implementing guidelines and revolutionary practices and legitimate policies: "When there is a right policy, the rights and interests of the majority of the success or failure of that policy is due to people. According to Ho Chi Minh: how to organize jobs, selection of cadre and "Leadership in all practical activities of the inspection. If those three points are sketchy, Party, must be from people, back to the policy is useless”. people". Ho Chi Minh clearly pointed out In order to build right guidelines and how to lead properly in the process of policies, the Party needs to know how to implementing guidelines and policies. He listen to the people: "each of our slogans, emphasized: "combining regular policy each of our tasks, each of our policies must with specific direction" and "combining be based on opinions and experiences of the leaders with the masses". The general people, must listen to wishes of the people”. policy has a big role in encouraging and President Ho Chi Minh instructed cadre and mobilizing the people. Specific direction party members on how to listen to and means implementing policies in specific gather the people's opinions: "To make the localities, implementing policies people honestly express their opinions, successfully, drawing out necessary cadre have to be sincere, to be hard- experiences to implement those policies in working, to be skillful to encourage to them other localities, thereby making the Party’s talk. Due to the scattered opinions and policies to be adequate and practical. Next, suggestions of the people, we must be smart the leader must carefully select officials in to put together, re-arrange them orderly, and charge. The leader must instruct the then we with the people enforce them”. officials in charge in that department, help According to Ho Chi Minh, the them solve practical problems, to draw expression of the right Party's leadership, experience. The leadership method of the first is: "Must decide all issues properly" combining regular policy with the specific - set out right guidelines and policies. In direction also manifests in point: the leader order to build the right guidelines and must learn practical issues, practical people policies, the Party must listen to the and practical ubordinate parts to draw opinions and aspirations of the people and experience, to direct for all parts. always supplement and complete guidelines According to Ho Chi Minh, it is and policies to suit the revolutionary necessary to combine leaders with the situation. masses because: "leaders must have some enthusiastic people to be faithful to 1.2. The Party leads by leadership. This faithful group must be implementing guidelines and policies intimately associated with the masses, jobs Ho Chi Minh City also pointed out can be successful". He show if either only the key points in the process of the enthusiasm of this group, or just the Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 65 enthusiasm of the public, the revolution did develop their capacity and initiative, suit the not come to success. Party’s guidelines. So, on how to implementing the Secondly, "Raise - Always find Party's guidelines and policies, President ways for them to learn much more theory Ho Chi Minh had clear and specific and working method, making their thoughts instructions. According to him, in order to and capabilities more and more successfully implement the Party's progressive." guidelines and policies, it is necessary to be Thirdly, "Inspect - ... often inspect determined and follow the method to help them learn from experience, fix "combining regular policies with specific defects, develop advantages". direction" and "combining leaders with the masses", select cadre properly, inspect Fourth, "Reform - When they make implementation. mistakes, use" persuasion" to help them repair". 1.3. The Party leads by cadre work Fifth, "Help - Must give them President Ho Chi Minh conceived: adequate living conditions to work ... "Cadre are people who bring the policies of Helping with their families’ problems the Party and the Government to explain to according to their circumstances. Those the people to understand and implement. things are very relevant to the spirit of Besides, cadre must bring situations of the cadre, and the cordial solidarity in the people to report to the Party, let the Party". Government understand to set policies properly”. Because cadre play an important These important instructions of role in both the process of setting the right President Ho Chi Minh have a guiding policies of the Party and the Government value for the Party in innovating the and the process of implementing policies, leadership method for current cadre work. Ho Chi Minh affirmed: "cadre are the root 1.4. The Party leads by inspection of everything", "Any success or failure is and control due to good or bad cadre". Therefore, he According to Ho Chi Minh, the emphasized: "Choosing people, replacing inspection and control play important roles people are also important issues in in the entire leadership of the Party because leadership". From that point of view, he inspection and control help to promote always appreciated the role of cadre work advantages and overcome limitations and and considered it an important leadership shortcomings. He pointed out: "if control is method of the Party and instructed five good, how many shortcomings are out, ways for cadre work: furthermore, shortcomings certainly Firstly, "directing" - to make cadre lessen". In addition, Ho Chi Minh expressed do, be in charge of the work but pay how to implement the inspection and attention "always depends on the control effectively: "The first is that the circumstances in order to show them control must be systematic, frequent. The direction of work, how to work, let them second is that the people who take this responsibility must be very reputable

66 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion people”. And: “Control has two ways: one how to propagate and persuade them: is top-down - the leader controls the "Wherever there are the masses, there are performance of his staff”. "Another way is definitely three classes of people: the most, from the bottom up - the public and staff the medium, and the least enthusiastic control the mistakes of leaders and show people. In those three classes, the medium how to correct those mistakes. This is the classes are much more, the most and least best way to control cadre”. enthusiastic classes are less”. The methods Ho Chi Minh asked officials and of propagating, persuading and mobilizing party members to actively participate in the the masses are: "The leader must use the Party's inspection and control work: most enthusiastic people to be faithful "agencies, officials and party members, people for leadership, due to that faith, the medium and the least advance". each day must be self-criticized and criticize their comrades. If you see a defect, In addition, he emphasized the need you must resolutely fix it by yourself, and to understand and have a thorough grasp help your comrades repair it. In that cases, situations of the masses, based on that, the Party can develope, works can be determine the appropriate methods, ways of successful”. "Each officials, each party working and organizing: Whatever small or member must self-criticize and self-repair big problems, we have to make clear and as washing their faces every day. If so, there suit cultural levels, living habits, level of will be no illness in the Party, the Party will enlightenment, combat experience, desire, be extremely healthy”. will, practical situations of the masses. Then Regarding the Party's leadership determining how to work, how to organize. method by inspection and control, Ho Chi In that case, we can pull the masses”. Minh pointed out the importance of this 1.6. About the Party’s leadership method and stated the conditions and methods requirements that need to be implemented In order to answer how to lead, to effectively apply this method. President Ho Chi Minh gave clear 1.5. The Party leads by instructions: "Any job, must use the propagandizing, persuading and following two leadership styles: the first is mobilizing the people to combine regular policy with specific According to Ho Chi Minh, the direction. The second is to combine leaders masses are the subjects of the revolution, with the masses”. the decisive factor for all the victories of the President Ho Chi Minh pointed out revolutionary career in Vietnam: the effect of the general policy is to "Leadership in all activities of the Party, mobilize and encourage the masses; the must be from the masses, go back to the effect of specific direction, on the one hand, masses". The Party must conduct to validate the policy, on the other hand, to propaganda, persuasion and mobilization so implement a pilot policy before that the people are aware of their roles and implementing a broad-based policy and responsibilities in the revolutionary career. adding practices from localities and units to He understood the masses and instructed make the policy content more complete and Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 67 practical. Besides, he established a model of Resolution of the 12th National Party both leadership and learning in the leader Congress: team. He indicated the relationship between Firstly, continuing to innovate, the leaders and officials in charge. The improve the quality of the development and officials in charge must be carefully promulgation of resolutions of the Party, selected, they are models and take laws and policies of the State. responsible for directing each department. In each department, the officials in charge Party organizations, party select the inferior officials in charge in the committees issuing resolutions must be smaller sections, forming a network of practical, concise, feasible; must consider officials in charge. The responsibility of the the balance of resources and conditions to leader is to instruct the people in charge in ensure effective implementation; clearly each department, help them solve practical assign responsibilities of organizations and problems, to draw experience. He required individuals, the time limit for completing leaders to learn to give general direction for tasks and solutions stated in the resolutions. all departments: "Any leader, if they do not Secondly, renewing thinking and the learn practical issues, practical people and method of implementing resolutions. practical subordinate parts, in order to draw Party organization, party experience, they definitely do not know committees focus on leading, directing how to give general direction for all resolutely and completing the departments”. concretization, institutionalization and From practical experience, implementing resolutions; regularly check President Ho Chi Minh pointed out: "The and urge, innovate the method of works do not run well because there is no thoroughly grasping, reviewing and intimate leadership group associated with summarizing the Party's resolutions and the masses". Stemming from the role of the directives in order to ensure efficiency. leader and the role of the masses, President Promoting administrative reform in the Ho Chi Minh affirmed that the important Party, overcoming cumbersome and leadership method is to combine leaders unreasonable procedures, reducing papers, with the masses, and in that case meetings. revolutionary mission can be successful. Thirdly, clearly stipulating the 2. Continuing to innovate the responsibility regime of party organizations Party's leadership method according to and leaders. the instructions of President Ho Chi It is vital to clearly stipulate that the Minh Party serves the people, under the The above instructions of President supervision of the people, take Ho Chi Minh on right leadership method are responsibility before the people for the valuable to guide the innovation of the Party’s decisions; about powers, stipulating Party's leadership today. Applying responsibilities of the head and the creatively Ho Chi Minh's perspective to relationship between the party committee, continue innovating the Party's leadership party organization with the head, ensuring method according to the spirit of the

68 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion the implementation of the principle of leadership and management of the Central democratic centralism, the principle of Government. collective leadership - individual Continuing to innovate the accountability, promoting the role, leadership method in the Party's responsibility, initiative of the head and the organizational system; renewing the handling mechanism for the head when working methods, styles and patterns of the violating laws. Clearly regulating the Party's leading agencies from central to authority and responsibilities of the Central grassroots levels, building scientific, Executive Committee, the Politburo, the collective, democratic, near-people, people- Secretariat, the committees and the based, sticking to reality, talking and doing executive committees at all levels. things together working style. Paying Promoting devolution and decentralization; attention to building culture in party having a mechanism for localities to organizations, state agencies, the political promote their autonomy and creativity, system, the important content is to continue attaching importance to their to promote learning and follow Ho Chi responsibilities and ensuring the unified Minh's ideology, morality and style.

References: 3. XYZ (1947), Fixing the way of working, The 1. Ho Chi Minh (2011), Completed works, National Political Publishing House The Truth National Political Publishing House, Hanoi, 4. Nguyen Ngoc Ha (2013), "Renewing the vol. 5. Party's leadership mode: an issue of theory and 2. National Political Publishing House, Hanoi, urgent practice", Journal of Philosophy, No. 2. National Political Publishing House, 2016, Resolution of the 12th National Party Congress. Author address: Thai Binh Political School; XYZ (1947), Fixing the way of working, The Email: [email protected] National Political Publishing House The Truth

Tạp chí Khoa học Viện Đại học Mở Hà Nội 56 (06/2019) 69-74 69

VẬN DỤNG CHỈ DẪN “CÁCH LÃNH ĐẠO ĐÚNG” CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH TRONG ĐỔI MỚI PHƯƠNG THỨC LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

Trần Đức Tuấn*16

Ngày tòa soạn nhận được bài báo: 3/12/2018 Ngày nhận kết quả phản biện đánh giá: 3/6/2019 Ngày bài báo được duyệt đăng: 27/6/2019

Tóm tắt: Sự nghiệp cách mạng Việt Nam đang đứng trước nhiều thời cơ và thách thức đan sen. Do vậy, Đảng Cộng sản Việt Nam không ngừng xây dựng chỉnh đốn đảng, phải đổi mới nội dung và phương thức cầm quyền để đáp ứng yêu cầu mới ngày nay. Qua đó, cần tích cực nghiên cứu chỉ dẫn của Chủ tịch Hồ Chí Minh về hình thức, phương pháp lãnh đạo của Đảng để tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng trong giai đoạn hiện nay. Từ khóa: Đảng Cộng sản Việt Nam; Lãnh đạo; Đổi mới.

1. Chỉ dẫn của Chủ tịch Hồ Chí 2. Phải tổ chức thi hành cho đúng. Minh về hình thức, phương pháp lãnh Mà muốn vậy, không có dân chúng giúp sức đạo của Đảng thì không xong. Tác phẩm Sửa đổi lối làm việc ra đời 3. Phải tổ chức kiểm soát, mà muốn năm 1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh sử dụng kiểm soát đúng thì cũng phải có quần chúng các thuật ngữ “lãnh đạo”, “cách lãnh đạo”, giúp mới được”. “phương pháp lãnh đạo”. Xuất phát từ cách Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ các tiếp cận vấn đề “lãnh đạo đúng”, Chủ tịch hình thức lãnh đạo của Đảng bao gồm: bằng Hồ Chí Minh đã nêu lên hệ thống luận điểm đường lối, chủ trương, chính sách; bằng về cách lãnh đạo đúng - phương thức lãnh việc tổ chức thực hiện các chủ trương, chính đạo đúng. sách; bằng công tác cán bộ; bằng công tác “Lãnh đạo đúng nghĩa là: kiểm tra, kiểm soát; bằng công tác vận 1. Phải quyết định mọi vấn đề cho động, thuyết phục quần chúng nhân dân. đúng. Mà muốn thế thì nhất định phải so Bên cạnh đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn sánh kinh nghiệm của dân chúng. Vì dân mạnh hai cách lãnh đạo - phương pháp lãnh chúng chính là người chịu đựng cái kết quả đạo chủ yếu của Đảng là: liên hợp chính của sự lãnh đạo của ta. sách chung với sự chỉ đạo riêng; liên hợp người lãnh đạo với quần chúng.

*16 Trường Chính trị tỉnh Thái Bình

70 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

1.1. Đảng lãnh đạo bằng đường lối, đường lối, chủ trương, chính sách gồm: chủ trương, chính sách cách tổ chức công việc, lựa chọn cán bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: cách kiểm tra. Theo Người đây là nguyên nhân lãnh đạo quan trọng của Đảng là bằng chủ của sự thành công hoặc thất bại của việc thi trương, chính sách, “khẩu hiệu chính trị”. hành đường lối, chủ trương, chính sách: Đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng “Khi đã có chính sách đúng, thì sự thành phải xuất phát từ thực tiễn cách mạng và từ công hoặc thất bại của chính sách đó là do quyền lợi chính đáng của đông đảo nhân nơi cách tổ chức công việc, nơi lựa chọn cán dân. Theo Hồ Chí Minh: “Sự lãnh đạo trong bộ và do nơi kiểm tra. Nếu ba điều ấy sơ sài, mọi công tác thiết thực của Đảng, ắt phải từ thì chính sách đúng mấy cũng vô ích”. trong quần chúng ra,trở lại nơi quần Hồ Chí Minh chỉ rõ cách lãnh đạo chúng”. đúng trong quá trình tổ chức thực hiện Để xây dựng đường lối, chủ trương, đường lối, chủ trương, chính sách. Người chính sách đúng đắn, Đảng cần biết cách nhấn mạnh: “liên hợp chính sách chung với lắng nghe quần chúng: “mỗi một khẩu hiệu, sự chỉ đạo riêng” và “liên hợp người lãnh mỗi một công tác, mỗi một chính sách của đạo với quần chúng”. Chính sách chung có chúng ta, phải dựa vào ý kiến và kinh vai trò to lớn trong việc kêu gọi, động viên nghiệm của dân chúng, phải nghe theo đông đảo quần chúng. Sự chỉ đạo riêng nguyện vọng của dân chúng”. Chủ tịch Hồ nghĩa là thực hiện chính sách tại các địa Chí Minh chỉ dẫn cho cán bộ, đảng viên phương cụ thể, thực hành chính sách cho kỳ cách thức lắng nghe và tập hợp ý kiến của được, rút ra các kinh nghiệm cần thiết để chỉ nhân dân: “Muốn cho dân chúng thành thật đạo thực hiện chính sách ở địa phương khác. bày tỏ ý kiến, cán bộ phải thành tâm, phải Từ đó làm cho chính sách của Đảng đầy đủ, chịu khó, phải khéo khơi cho họ nói. Do ý thiết thực. Tiếp theo, người lãnh đạo phải kiến và đề nghị lẻ tẻ của dân chúng, ta phải lựa chọn kỹ càng cán bộ phụ trách. Người khéo gom góp lại, sắp đặt lại cho có ngăn lãnh đạo phải tự mình chỉ đạo những người nắp, thứ tự rồi cùng dân chúng ra sức thi phụ trách trong bộ phận đó, giúp họ giải hành”. quyết những vấn đề thực tế, để rút kinh Theo Hồ Chí Minh, biểu hiện của sự nghiệm. Cách lãnh đạo liên hợp chính sách lãnh đạo đúng của Đảng trước hết là: “Phải chung với chỉ đạo riêng còn biểu hiện ở chỗ: quyết định mọi vấn đề cho đúng” - đề ra người lãnh đạo phải học tập những việc thiết đường lối, chủ trương, chính sách đúng. thực, những người thiết thực và những bộ Muốn xây dựng đường lối, chủ trương, phận thiết thực của cấp dưới để rút kinh chính sách đúng, Đảng phải biết lắng nghe nghiệm, để chỉ đạo chung cho tất cả các bộ ý kiến, nguyện vọng của quần chúng và phận. luôn bổ sung, hoàn chỉnh đường lối, chủ Theo Hồ Chí Minh cần thiết phải trương, chính sách cho phù hợp với tình liên hợp lãnh đạo với quần chúng bởi lẽ: hình cách mạng. “người lãnh đạo phải có một số người hăng 1.2. Đảng lãnh đạo bằng việc tổ hái làm trung kiên cho sự lãnh đạo. Nhóm chức thực hiện đường lối, chủ trương, trung kiên này phải mật thiết liên hợp với chính sách quần chúng, công việc mới thành”. Người Hồ Chí Minh cũng chỉ rõ các điểm chỉ rõ hoặc là chỉ có sự hăng hái của nhóm mấu chốt trong quá trình tổ chức thực hiện trung kiên, hoặc là chỉ có sự hăng hái của Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 71 quần chúng thì cách mạng đều không đi đến việc, làm cho tư tưởng, năng lực của họ thành công. ngày càng tiến bộ”. Như vậy, về cách tổ chức thực hiện Ba là,“Kiểm tra - … thường thường đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, kiểm tra để giúp họ rút kinh nghiệm, sửa Chủ tịch Hồ Chí Minh có những chỉ dẫn rõ chữa khuyết điểm, phát triển ưu điểm”. ràng, cụ thể. Theo Người, để tổ chức thực Bốn là,“Cải tạo - Khi họ sai lầm thì hiện thắng lợi đường lối, chủ trương, chính dùng cách “thuyết phục” giúp cho họ sửa sách của Đảng cần có quyết tâm, tuân theo chữa”. cách “liên hợp chính sách chung với sự chỉ Năm là,“Giúp đỡ - Phải cho họ điều đạo riêng” và “liên hợp người lãnh đạo với kiện sinh sống đầy đủ mà làm việc… Tùy quần chúng”, lựa chọn đúng cán bộ, kiểm theo hoàn cảnh mà giúp họ giải quyết việc tra việc tổ chức thực hiện. gia đình. Những điều đó rất quan hệ với tinh 1.3. Đảng lãnh đạo bằng công tác thần của cán bộ, và sự thân ái đoàn kết trong cán bộ Đảng”. Chủ tịch Hồ Chí Minh quan niệm: Những chỉ dẫn quan trọng này của “Cán bộ là những người đem chính sách của Chủ tịch Hồ Chí Minh có giá trị định hướng Đảng, Chính phủ giải thích cho dân chúng cho Đảng ta trong đổi mới phương thức lãnh hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình đạo đối với công tác cán bộ hiện nay. của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính 1.4. Đảng lãnh đạo bằng công tác phủ hiểu rõ để đặt chính sách cho đúng”. Do kiểm tra, kiểm soát cán bộ có vai trò quan trọng đối với cả quá Theo Hồ Chí Minh, công tác kiểm trình đề ra chính sách đúng của Đảng, Chính tra, kiểm soát là có vai trò quan trọng trong phủ và cả quá trình tổ chức thực hiện chính toàn bộ hoạt động lãnh đạo của Đảng vì sách nên Hồ Chí Minh khẳng định: “cán bộ kiểm tra, kiểm soát nhằm phát huy ưu điểm, là gốc của mọi việc”, “Muôn việc thành khắc phục hạn chế, khuyết điểm. Người chỉ công hoặc thất bại là cán bộ tốt hay kém”. rõ: “Kiểm soát khéo, bao nhiêu khuyết điểm Do đó, Người nhấn mạnh: “Chọn người, lòi ra hết, hơn nữa kiểm tra khéo về sau thay người cũng là một vấn đề quan trọng khuyết điểm nhất định bớt đi”. Bên cạnh đó, trong việc lãnh đạo”. Xuất phát từ quan Hồ Chí Minh bày cách thực hiện việc kiểm điểm đó mà Người luôn đề cao vai trò của tra, kiểm soát có hiệu quả: “một là việc kiểm công tác cán bộ, coi đây là cách lãnh đạo soát phải có hệ thống, phải thường làm. Hai quan trọng của Đảng và chỉ dẫn năm cách là người đi kiểm soát phải là những người thức đối với cán bộ: rất có uy tín” và: “Kiểm soát có hai cách: Một là, “chỉ đạo” - để cho cán bộ một là từ trên xuống - người lãnh đạo kiểm làm, phụ trách công việc nhưng cần chú ý soát kết quả công việc của cán bộ mình”. “luôn luôn tùy theo hoàn cảnh mà bày vẽ “Một cách nữa là từ dưới lên – quần chúng cho họ về phương hướng công tác, cách và cán bộ kiểm soát sự sai lầm của người thức công tác, để cho họ phát triển năng lực lãnh đạo và bày tỏ cái cách sửa chữa sự sai và sáng kiến của họ, đúng với đường lối của lầm đó. Cách này là cách tốt nhất để kiểm Đảng”. soát nhân viên”. Hai là, “Nâng cao - Luôn luôn tìm Hồ Chí Minh yêu cầu cán bộ, đảng cách cho họ học thêm lý luận và cách làm viên tích cực tham gia vào công tác kiểm tra, kiểm soát của Đảng: “các cơ quan, các

72 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion cán bộ, các đảng viên, mỗi người mỗi ngày Bên cạnh đó, Người nhấn mạnh yêu phải thiết thực tự kiểm điểm và kiểm điểm cầu phải tìm hiểu và nắm chắc tình hình của đồng chí mình. Hễ thấy khuyết điểm phải quần chúng, trên cơ sở đó xác định phương kiên quyết tự sửa chữa, và giúp đỡ đồng chí pháp, cách thức làm việc và tổ chức phù mình sửa chữa. Phải như thế Đảng mới hợp: “Bất cứ việc to việc nhỏ, chúng ta phải chóng phát triển, công việc mới chóng xét rõ và làm cho hợp trình độ văn hóa, thói thành công”. “Mỗi cán bộ, mỗi đảng viên, quen sinh hoạt, trình độ giác ngộ, kinh mỗi đảng viên phải tự kiểm điểm, tự phê nghiệm tranh đấu, lòng ham muốn, ý muốn, bình, tự sửa chữa như mỗi ngày phải rửa tình hình thiết thực của quần chúng. Do đó mặt. Được như thế thì trong Đảng sẽ không mà định cách làm việc, cách tổ chức. Có có bệnh mà Đảng sẽ mạnh khỏe vô cùng”. như thế mới có thể kéo được quần chúng”. Về phương thức lãnh đạo của Đảng 1.6. Về phương pháp, cách thức bằng công tác kiểm tra, kiểm soát, Hồ Chí lãnh đạo của Đảng Minh đã chỉ rõ tầm quan trọng của phương Để trả lời cho câu hỏi lãnh đạo như thức này và nêu các điều kiện, yêu cầu cần thế nào, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ dẫn phải thực hiện để vận dụng phương thức này rõ ràng về cách lãnh đạo: “Bất kỳ công việc một cách hiệu quả. gì, cũng phải dùng hai cách lãnh đạo sau 1.5. Đảng lãnh đạo bằng công tác đây: một là liên hợp chính sách chung với tuyên truyền, thuyết phục, vận động quần sự chỉ đạo riêng. Hai là liên hợp người lãnh chúng nhân dân đạo với quần chúng”. Theo Hồ Chí Minh quần chúng nhân Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ tác dân là chủ thể của cuộc cách mạng, là nhân dụng của chính sách chung là để kêu gọi tố quyết định mọi thắng lợi của sự nghiệp chung, động viên đông đảo quần chúng cách mạng Việt Nam: “Sự lãnh đạo trong nhân dân; tác dụng của chỉ đạo riêng một mọi công tác thiết thực của Đảng, ắt phải từ mặt nhằm xác thực chính sách có đúng đắn trong quần chúng ra, trở lại nơi quần hay không, mặt khác nhằm thực hiện chính chúng”. Đảng phải tiến hành công tác tuyên sách thí điểm trước khi thực hiện chính sách truyền, thuyết phục, vận động để nhân dân trên diện rộng và bổ sung thực tiễn từ các nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình địa phương, đơn vị để làm cho nội dung đối với sự nghiệp cách mạng. Người hiểu rõ chính sách càng đầy đủ, thiết thực. Bên cạnh quần chúng nhân dân và chỉ dẫn cách thức đó, Người thiết lập mô hình vừa lãnh đạo tuyên truyền, thuyết phục, vận động họ: vừa học tập trong đội ngũ cán bộ lãnh đạo. “Bất kỳ nơi nào có quần chúng, thì nhất định Người chỉ rõ mối quan hệ giữa người lãnh có ba hạng người: hạng hăng hái, hạng vừa đạo và cán bộ phụ trách. Cán bộ phụ trách vừa, và hạng kém. Mà trong ba hạng đó, phải được lựa chọn kỹ càng, là người kiểu hạng vừa vừa, hạng ở giữa, nhiều hơn hết, mẫu, có nhiệm vụ chỉ đạo ở từng bộ phận. hạng hăng hái và hạng kém đều ít hơn”. Ở mỗi bộ phận, cán bộ phụ trách lại lựa Cách thức tuyên truyền, thuyết phục, vận chọn cán bộ phụ trách cấp dưới ở những bộ động quần chúng nhân dân là: “người lãnh phận nhỏ hơn. Từ đó tạo thành mạng lưới đạo phải dùng hạng hăng hái làm trung kiên những cán bộ phụ trách. Trách nhiệm của cho sự lãnh đạo, do trung kiên đó mà nâng người lãnh đạo là phải tự mình chỉ đạo hạng vừa vừa và hạng kém tiến lên”. những người phụ trách trong các bộ phận, giúp họ giải quyết những vấn đề thực tế, để Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 73 rút kinh nghiệm. Người yêu cầu cán bộ lãnh Tổ chức đảng, các cấp ủy đảng tập đạo phải học tập để biết chỉ đạo chung cho trung lãnh đạo, chỉ đạo kiên quyết, dứt điểm tất cả các bộ phận: “Bất kỳ người lãnh đạo việc cụ thể hoá, thể chế hoá, tổ chức thực nào, nếu không học tập nổi những việc thiết hiện nghị quyết; thường xuyên kiểm tra, đôn thực, những người thiết thực và những bộ đốc; đổi mới cách thức quán triệt, sơ kết, phận thiết thực của cấp dưới, để rút kinh tổng kết việc thực hiện nghị quyết, chỉ thị nghiệm, thì nhất định không biết chỉ đạo của Đảng, bảo đảm tính hiệu quả. Đẩy mạnh chung cho tất cả các bộ phận”. cải cách hành chính trong Đảng, khắc phục Từ khảo sát thực tiễn, Chủ tịch Hồ những thủ tục rườm rà, bất hợp lý, giảm bớt Chí Minh chỉ rõ: “Những nơi công việc giấy tờ, giảm mạnh hội họp. không chạy đều vì không có nhóm lãnh đạo Ba là, quy định rõ chế độ trách mật thiết liên hợp với quần chúng”. Xuất nhiệm của tổ chức đảng, người đứng đầu. phát từ vai trò của người lãnh đạo và vai trò Quy định rõ hơn Đảng phục vụ nhân của quần chúng nhân dân, Chủ tịch Hồ Chí dân, chịu sự giám sát của nhân dân, chịu Minh khẳng định cách lãnh đạo quan trọng trách nhiệm trước nhân dân về những quyết là phải liên hợp, kết hợp người lãnh đạo với định của mình; về quyền hạn, trách nhiệm quần chúng, có như vậy mới thực hiện thành của người đứng đầu và mối quan hệ giữa tập công nhiệm vụ cách mạng. thể cấp uỷ, tổ chức đảng với người đứng 2. Tiếp tục đổi mới phương thức đầu, bảo đảm thực hiện nguyên tắc tập trung lãnh đạo của Đảng theo chỉ dẫn của Chủ dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, tịch Hồ Chí Minh đi đôi với phát huy vai trò, trách nhiệm, tính Những chỉ dẫn trên đây của Chủ tịch chủ động của người đứng đầu và cơ chế xử Hồ Chí Minh về cách lãnh đạo đúng có giá lý đối với người đứng đầu khi vi phạm. Quy trị định hướng đối với hoạt động đổi mới định rõ hơn thẩm quyền và trách nhiệm của phương thức lãnh đạo của Đảng hiện nay. Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Vận dụng sáng tạo quan điểm Hồ Chí Minh Ban Bí thư, cấp uỷ và ban thường vụ cấp uỷ tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của các cấp. Đẩy mạnh việc phân cấp, phân Đảng theo tinh thần Nghị quyết Đại hội quyền; có cơ chế để các địa phương phát Đảng lần thứ XII: huy quyền chủ động, sáng tạo, gắn với đề Một là, tiếp tục đổi mới, nâng cao cao trách nhiệm, đồng thời bảo đảm sự lãnh chất lượng việc xây dựng, ban hành nghị đạo, quản lý thống nhất của Trung ương. quyết của Đảng, luật pháp, chính sách của Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh Nhà nước. đạo trong hệ thống tổ chức của Đảng; đổi Tổ chức đảng, các cấp ủy đảng ban mới phương pháp, phong cách, lề lối làm hành nghị quyết phải thiết thực, ngắn gọn, việc của các cơ quan lãnh đạo của Đảng từ khả thi; phải tính đến cân đối các nguồn lực Trung ương tới cơ sở, xây dựng phong cách và điều kiện bảo đảm triển khai thực hiện có làm việc khoa học, tập thể, dân chủ, gần hiệu quả; phân công rõ trách nhiệm tổ chức, dân, trọng dân, vì dân, bám sát thực tiễn, nói cá nhân, thời hạn hoàn thành các nhiệm vụ, đi đôi với làm. Coi trọng xây dựng văn hoá giải pháp được ghi trong nghị quyết. trong các tổ chức đảng, cơ quan nhà nước, Hai là, đổi mới tư duy và phương trong hệ thống chính trị mà nội dung quan thức tổ chức thực hiện nghị quyết. trọng là tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm

74 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí XYZ (1947), Sửa đối lối làm việc, NXB Chính Minh. trị quốc gia Sự thật 3. XYZ (1947), Sửa đối lối làm việc, NXB Tài liệu tham khảo: Chính trị quốc gia Sự thật 1. Ho Chi Minh (2011), Completed works, 4. Nguyễn Ngọc Hà (2013), “Đổi mới phương National Political Publishing House, Hanoi, thức lãnh đạo của Đảng: một vấn đề lý luận và vol. 5. thực tiễn cấp bách”, Tạp chí Triết học, số 2. 2. Communist Party of Vietnam (2016), Địa chỉ tác giả:Trường Chính trị tỉnh Thái Resolution of the 12th National Party Congress, Bình; National Political Publishing House, Hanoi. Email: [email protected]

Tạp chí Khoa học Viện Đại học Mở Hà Nội 56 (06/2019) 75-79 75

VIETNAMESE INTELLECTUALS WITH THE PRESERVATION, PROMOTION, DEVELOPMENT OF NATIONAL CULTURE IN THE PERIOD OF 1884-1945

Nguyen Hoa Mai*17

Date received the article: 5/12/2018 Date received the review results: 4/6/2019 Date published the article: 25/6/2019

Abstract: Vietnamese intellectuals were trained in new schools: colonial schools, so they were deeply influenced by French culture. They used the tools provided by the French: working methods, natural and social scientific knowledge, critical thinking, especially the national script and French in order to preserve, promote and develop national culture. Specific manifestations are: translating the Confucian classic works into the national script; studying ethnic and regional culture; compiling books, dictionaries; absorbing new forms and methods of cultural creation; building a new lifestyle. Keywords: French culture, French education, Vietnamese intellectuals, cultural preservation.

1. Preserving and promoting work was initiated from Truong Vinh Ky traditional cultural values and Huynh Tinh Cua, including collecting The national script from its inception and researching East-West culture and has become a tool for Western intellectuals literature. The national script became a tool to review classical and traditional literature. to annotate the national culture, propagate They were mostly trained in French schools and popularize the people to affirm or influenced by French cultural ideas traditional cultural values. Newspapers, through new writings and letters. They were including Nam Phong, were responsible for particularly interested in annotating or introducing ancient poetry, translating performing traditional national culture. This ancient documents ... to the people and is considered a method of anti- other social classes. Frenchization, propagandizing - preserving In addition, they also collected and traditional national culture. Western transcribed into Vietnamese alphabet, intellectuals, though not taking the annotated the famous Nôm stories of traditional cultural as spirit of living, still country. Truong Vinh Ky translated into understand that culture. When receiving the chữ Nôm: The tale of Kieu, Luc Van Tien, modern tools of Western science, they Phan Tran and some poems related to the immediately took the traditional culture as education Huan nu ca, Me day con, Day lam an object to experience, embarking on a dan. Truong Vinh Ky also collected and survey of national cultural heritage. This introduced a lot of fairy tales, folk stories,

17 * Ho Chi Minh National Political Academy

76 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion riddles, songs ... Nguyen Van To exploited late nineteenth century and became strong study texts, examined thorny problems of in the early twentieth century. The need for ancient words: documents for correcting national independence and the need to ancient writings, Van Mieu stone steles, enrich national cultural capital is unified in Confucianism. The Tale of Kieu by Nguyen the minds of Vietnamese people. In any Du was deeply studied by Nguyen Van To situation, they always have a sense of through the way of applying, comparing struggle, preserving national independence words of Nôm texts, the transcription, the but are also very open to the new things and system of monographs, variants, the way of ready to receive new, meaningful things to understanding, Kieu lectures, Tap Kieu, Do increase endogenous strength for the nation. Kieu, Vinh Kieu ... The process of receiving and reforming the Vietnamese intellectuals study in the national script to serve as a basis for West also compiled books on various learning French, approaching civilization, topics, such as history, geography, morality modern culture and receiving new art forms ... in both Vietnamese and French. Nguyen is an expression of mentality in the process Van To wrote books The history of Dai Nam of contact with French culture. and The history of Vietnam in comparison Literature with the history of China, Public land New literature using the national policies of Vietnam, and The doctors of Le script and influenced by French humanism Dynasty. Truong Vinh Ky wrote some has developed strongly with modern literary Vietnamese history and geography books in genres. The national script was born along French and drafted French - Vietnamese with the reception of outstanding and Vietnamese - French dictionaries. achievements of European literature in Truong Vinh Ky's books were also noted in general and the French in particular, French for Western readers who wanted to forming the literature written by the learn Vietnamese culture. national script, new in art form and content. In particular, in this period, the Writers: Truong Vinh Ky, Huynh Tinh Cua, national script and the working method of Ho Bieu Chanh, Tan Da, Pham Duy Ton,... Western people facilitated dictionaries to be have set the pen to open this literature from born. Huynh Tinh Cua used the learned the late nineteenth century and early knowledge to study and restore the literary twentieth century. Tu Luc Van Doan (1932- capital and traditional culture of country; 1942) brought the Quốc Ngữ poems contribute to the construction of a new towards romanticism to a new level. national language is Dictionary Annam. Besides, realistic writers: Le Van Truong, This is the first Dictionary Annam, Ngo Tat To, Nguyen Cong Hoan, Vu Trong compiled by the Vietnamese. Tran Van Phung, Nguyen Hong, Nguyen Tuan, Vu Giap collaborated with Hoang Xuan Han Bang, Nam Cao, To Hoai, Ho Dzenh, and Vu Hy Trac to compose the National Nguyen Huy Tuong ... contributed to Language book (1938). shaping the picture of literary life deeply 2. Acquiring new types and attached to life. The genres of completely methods of cultural creation new literature: short stories, novels, The desire to escape the long reportages, notes, plays ... first appeared in isolation of culture has emerged since the the literature. New poets: The Lu, Hoang Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 77

Ngoc Phach, Xuan Dieu, Nguyen Binh, Han was a new phenomena in the national stage. Mac Tu ... shaped the modern Vietnamese The initiator of this new genre is Huy Thong poetry with new thinking, reflection, poet with the works "Anh Nga", "The breaking classic routine. Besides, literary enemy of the O river", "Tan Hong Chau", criticism appeared with authors: Hoai "Kinh Kha" and "The regret"; Nguyen Nhe Thanh, Hai Trieu, Xuan Dieu ... It can be Phap and Han Mac Tu also composed said that intellectuals including both poetry drama. Chinese and Western studies, especially Drama in this period refered to many poets and writers who have contributed an issues of life with different contents: important part of the revolution in creative historical topics; psychological tendency to thinking, spreaded enough items and exploit conflict between conscience and created the initial shaping of genres without desire; romantic tendency to exploit conflict difference to many Western countries in between reality of life and dreams, dreams about half a century. and dissatisfaction with reality; realistic Theater stage drama trends to exploit class and ethnic Before coming into contact with conflicts ... On that basis, the national French culture, including modern theater, theater genres have innovated to meet the Vietnamese theater art had 02 traditional needs of modernization. The traditional theater genres (Tuong and Cheo). Since the Cheo was taken from the yard to the stage French brought modern spoken drama to by Nguyen Dinh Nghi, reflecting the Vietnam to serve the needs of enjoying contemporary life with the "Souls of labor" French theater arts in Vietnam and and "Youth Blood" plays. Tuong also introduced, promoted French culture, changed in content and reflected real life Vietnamese first contacted directly with this with modernly decorated stages and modern type even before it was known in French dress. The stage of Cai Luong appeared: and Western literature. Marking the combining the art of Nam Bo singing, appearance of this genre in Vietnam was Quang singing, singing Trieu of China, “The Imaginary Invalid" play set by an Champa dance and the Western drama. amateur theater group, released on April 25, Music 1920 at Hanoi Opera House. On the basis of Western music entered Vietnam by Western art acquisition, combining the arts many ways: teaching and singing hymns in of traditional theater, Vietnamese drama Catholic churches, French national anthem was born and there was a significant change in schools, military music practicing rituals in both content and form, following modern and military music performancing regularly trends although most Vietnamese drama in the trumpet house (Hanoi); dance music, authors were writers. In September 1921, Western classical music. The French also "Hữu Thanh" magazine published Vu Dinh built three large theaters in Hai Phong, Long's "A Cup of Poison" play, on Hanoi and Saigon and then brought November 22, 1921, this play was first orchestras, artists to Hanoi and Saigon to performed on Ha Noi Opera House stage. perform music for French and native people This event marked the birth of spoken to promote France music. Music taught in drama - a new stage art in Vietnam. In schools along with the existence of Vietnam, the appearance of poetry drama Indochina Music school had a strong impact

78 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion on the musical tastes of the Vietnamese are replaced by suit, tie, European pants, bourgeoisie. They researched, learnt and shoes; brown pants, váy đụp, yếm đào, áo passed each other new music knowledge. bà ba ... are replaced by dresses; black teeth, Some ways were: writing Vietnamese lyrics long hair, hair rolled over head are replaced for Western songs; imitating Western by curly hair, loose, white teeth ... Jewelry people composing music with Vietnamese is no longer a pearl ring, pearl brooch that themes, thoughts, souls, awakening the are replaced by gold, silver, and diamond… national spirit. Three basic trends in Housing culture: bamboo houses, composition were: romantic, patriotic, land houses, wooden houses are replaced by revolutionary trend. History songs, patriotic built houses and high-rise houses. In progress with songs received and accultured addition to wooden mosaic sofa, there are European marches, such as: Together to sets of furry sofa, there are a bent tobacco Hong binh (Dinh Nhu), Kill the fascist pipe and a pack of cigarettes on the tea (Nguyen Dinh Thi), Guerrilla music (Do table,... There are a Western clock Nhuan) ... (pendulum clock) next to the bow, sword, The process of contact and mosaic, Chinese characters in the house. acculturation of European music in general Houses are made taller, more airy, planted and France in particular in Vietnam showed with flowers and decorative plants... the strength of endogenous elements in Transportation culture: The types of indigenous culture. Artists, besides transport that have never been in history selecting and absorbing new things, brought to Vietnam by the French follow constantly beautified old things. It is this invading footprints, such as bicycles, that creates a strong vitality for Vietnamese motorcycles, cars, ships, trains, aby trains, culture. electric trains ... replacing walking, 3. Building a new lifestyle palanquin, hammocks, rickshaws, horses ... Culinary culture is the cradle of wet Traffic rules are issued for the first time. rice civilization and subsistence agriculture, Roads are paved with asphalt or concrete, foods such as rice, corn, potato and cassava with sidewalks, with roadside trees ... with foods: fish, shrimp, crab, pork , ... due changing traffic culture of Vietnamese to self-production become the main dish in people and changing urban face. Many new Vietnamese culinary culture. They process roads have been opened to contribute to the mainly by boiling, steaming and baking. improvement of people's intellectual When the French came to Vietnam, the new standards and new lands have been dishes were made from flour, cow's milk, discovered. cheese ... with new processing styles: fried, Behavioral culture: vocalization in soup ... How to eat with spoon, fork and relationships also changes (parents call cậu, spoon appears beside the use of traditional mợ, friends call "toa", "noa", superior calls chopsticks. New drinks, such as coffee, "ngài" instead of "tiên sinh". Marriage, love beer, champagne, cocoa ... appear. of couples (men and women start to love Vietnamese cuisine is newer and more freely, men and women go to the street to modern wear arms, kiss, call by "anh", "em" instead Costume culture: turban and tunic, of "thầy nó", "u nó" ... Wedding is held at wooden clogs of Han Chinese intellectuals the church, getting married to Western Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 79 people, living in the West villages, naming civilization of the modern world. Education after the Western name start to appear... in this period also awakens the traditional Entertainment culture: forming new culture of the nation, both good and bad spiritual needs such as watching movies, things by comparison with other cultures; watching plays, watching circus in theaters, preserving and developing national culture cinemas. A part of the upper class also in front of the requirements of history and participates in clubs: dancing, playing creating new culture. Western cards, presenting political, economic and social issues. Classes of civil References: servants, intellectuals, young people, 1. Phan Trong Bau (2015), Modern students and pupils participate in art Vietnamese Education, Education Publishing activities, sports, reading novels, poetry, House. listening to music. For the first time in the 2. Tran Thi Phuong Hoa (2009), "A summary of the role of intellectuals - views from history of Vietnamese culture, tourism and Europe", European Research Journal, No. 6, leisure appear. Many resorts have been pp.64-73. discovered and built by the French: Sapa, 3. Tran Thi Phuong Hoa (2012), French - Da Lat, Ba Na ... first of all to serve the elite Vietnamese Education in Bac Ky (1884-1945), of the French and then open a new way of Social Science Publishing House, Hanoi. life for the Vietnamese. 4. Trinh Van Thao (2009), French school in The acculturation of Vietnamese Indochina, World Publishing House, Hanoi. culture with France culture in the period of 5. Tran Ngoc Them (2016), Vietnam's Value 1884-1945 has many meanings for System from tradition to modern and the way Vietnamese culture in general. Education to the future, Culture - Arts and Culture has opened up the spirit and wisdom for the Publishing House, Tp. Ho Chi Minh. people; expanding and raising awareness, Author address: Ho Chi Minh National enriching educational and cultural values Political Academy; and functions; opening up the spiritual Email: [email protected] world, the contact with the culture and

80 Tạp chí Khoa học Viện Đại học Mở Hà Nội 56 (06/2019) 80-84

TRÍ THỨC VIỆT NAM VỚI VIỆC BẢO TỒN, PHÁT HUY, PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC GIAI ĐOẠN 1884-1945

Nguyễn Hoa Mai*18

Ngày tòa soạn nhận được bài báo: 5/12/2018 Ngày nhận kết quả phản biện đánh giá: 4/6/2019 Ngày bài báo được duyệt đăng: 25/6/2019

Tóm tắt: Được đào tạo trong nhà trường kiểu mới: nhà trường thực dân, các trí thức Việt Nam ảnh hưởng sâu sắc văn hóa Pháp. Họ đã sử dụng chính công cụ mà người Pháp cung cấp: phương pháp làm việc, kiến thức khoa học tự nhiên và xã hội, tư duy phản biện và phê phán, đặc biệt là chữ Quốc ngữ và chữ Pháp bảo tồn, phát huy, phát triển văn hóa dân tộc. Những biểu hiện cụ thể là: dịch các tác phẩm kinh điển Nho gia ra chữ Quốc ngữ; khảo cứu văn hóa dân tộc và khu vực; biên soạn sách, tự điển, từ điển; tiếp thu các loại hình và phương pháp sáng tạo văn hóa mới; xây dựng lối sống, nếp sống mới. Từ khóa: văn hóa Pháp, giáo dục Pháp, trí thức Việt Nam, bảo tồn văn hóa.

1. Bảo tồn và phát huy các giá trị bao gồm việc sưu tầm, nghiên cứu văn hóa, văn hóa truyền thống văn học Đông Tây. Chữ Quốc ngữ trở thành Chữ Quốc ngữ từ khi ra đời đã thành công cụ chú giải nền văn hóa dân tộc rồi công cụ để các trí thức Tây học biên khảo tuyên truyền, phổ biến trong nhân dân để tài liệu kinh điển, văn hóa cổ truyền. Họ hầu khẳng định giá trị văn hóa truyền thống. hết được đào tạo trong nhà trường Pháp Báo chí, trong đó có Nam Phong làm nhiệm hoặc ảnh hưởng các tư tưởng văn hóa Pháp vụ giới thiệu thơ văn cổ, dịch các tài liệu thông qua tân văn, tân thư. Họ đặc biệt quan cổ… đến nhân dân và các tầng lớp khác tâm đến việc bổ chú, chú giải hoặc diễn trong xã hội. quốc ngữ văn hóa truyền thống. Đây được Ngoài ra, họ còn sưu tập, phiên âm coi là phương pháp chống Pháp hóa, tuyên ra quốc ngữ, chú giải những truyện Nôm nổi truyền - bảo tồn văn hóa truyền thống dân tiếng của dân tộc. Trương Vĩnh Ký diễn tộc. Trí thức Tây học dù không lấy tinh thần Nôm Truyện Kiều, Lục Vân Tiên, Phan văn hoá cổ truyền làm lẽ sống, họ vẫn hiểu Trần và một số bài thơ liên quan đến việc nền văn hoá đó. Khi tiếp nhận được công cụ giáo dục Huấn nữ ca, Thơ mẹ dạy con, hiện đại của khoa học phương Tây, họ lại Thơ dạy làm dân. Trương Vĩnh Ký còn sưu lấy ngay nền văn hoá cổ truyền kia làm đối tầm và giới thiệu rất nhiều truyện cổ tích, tượng để thể nghiệm, tức là bắt tay khảo sát truyện dân gian, câu đố, câu hát... Nguyễn đánh giá những di sản văn hóa dân tộc. Văn Tố kỳ công đi sâu vào văn bản học, tra Công cuộc này được khơi nguồn, khởi động cứu những vấn đề gai góc của từ ngữ cổ: Tài từ Trương Vĩnh Ký và Huỳnh Tịnh Của, liệu để đính chính những bài văn cổ, Bia

18 *Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 81

Văn Miếu, Tra nghĩa chữ Nho. Tác cũng rất cởi mở với cái mới, sẵn sàng tiếp phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du được nhận cái ngoại sinh mới mẻ, có ý nghĩa để Nguyễn Văn Tố nghiên cứu sâu sắc và khoa làm gia tăng sức mạnh nội sinh cho dân tộc. học với cách liên hệ, so sánh câu chữ các Quá trình tiếp nhận, cải biên chữ Quốc ngữ bản Nôm, các lối phiên âm, hệ thống điển để làm cơ sở cho học tiếng Pháp, tiếp cận tích, các bản khảo dị, các cách hiểu, các bài nền văn minh, văn hóa hiện đại và tiếp nhận giảng Kiều, tập Kiều, đố Kiều, vịnh Kiều... các loại hình nghệ thuật mới là biểu hiện của Trí thức Việt Nam du học phương trí tính đó trong quá trình tiếp xúc với văn Tây còn biên soạn sách các chủ đề khác hóa Pháp. nhau, như: lịch sử, địa dư, luân lý… bằng cả Văn chương chữ Quốc ngữ và chữ Pháp. Nguyễn Văn Tố Nền văn học mới dùng chữ Quốc viết sách Đại Nam dật sử và Sử ta so với sử ngữ và chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa nhân Tàu, Phép quân điền của nước ta, Những văn Pháp đã phát triển mạnh mẽ với các thể ông Nghè triều Lê. Trương Vĩnh Ký viết loại văn chương hiện đại. Chữ Quốc ngữ ra một số sách sử ký, địa dư Việt Nam bằng đời cùng với việc tiếp thu những thành tựu tiếng Pháp và soạn thảo từ điển Pháp - Việt nổi bật của văn học châu Âu nói chung và và Việt - Pháp. Sách của Trương Vĩnh Ký Pháp nói riêng làm hình thành nền văn học còn được ghi chú thêm bằng tiếng Pháp cho bằng chữ Quốc ngữ, mới mẻ về hình thức những độc giả phương Tây muốn tìm hiểu nghệ thuật và cả nội dung. Các nhà văn: văn hóa Việt Nam. Trương Vĩnh Ký, Huỳnh Tịnh Của, Hồ Biểu Đặc biệt, giai đoạn này, chữ quốc Chánh, Tản Đà, Phạm Duy Tốn,… đã đặt ngữ và phương pháp làm việc của người ngòi bút khai mở cho nền văn học này từ phương Tây tạo điều kiện cho các cuốn tự cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Đến Tự điển, từ điển ra đời. Huỳnh Tịnh Của vận Lực Văn Đoàn (1932- 1942), văn thơ Quốc dụng các kiến thức được học vào nghiên ngữ theo khuynh hướng lãng mạn được cứu, phục dựng vốn văn hóa, văn học truyền nâng lên một tầm cao mới. Bên cạnh đó, các thống của dân tộc; đóng góp rất nhiều cho nhà văn hiện thực: Lê Văn Trương, Ngô Tất việc xây dựng quốc văn mới là pho Ðại Tố, Nguyễn Công Hoan, Vũ Trọng Phụng, Nam Quốc Âm tự vị. Ðây là pho Ðại Nam Nguyên Hồng, Nguyễn Tuân, Vũ Bằng, Quốc Âm Tự Vị đầu tiên của Việt Nam, do Nam Cao, Tô Hoài, Hồ Dzếnh, Nguyễn Huy người Việt Nam biên soạn. Trần Văn Giáp Tưởng… góp phần định hình bức tranh đời cộng tác với Hoàng Xuân Hãn và Vũ Hy sống văn học gắn bó sâu sắc với đời sống. Trác soạn quyển Vần quốc ngữ (1938). Các thể loại văn học hoàn toàn mới mẻ: 2. Tiếp thu các loại hình và truyện ngắn, tiểu thuyết, phóng sự, ký, phương pháp sáng tạo văn hóa mới kịch… lần đầu xuất hiện trên văn đàn. Các Niềm khát khao thoát khỏi tình trạng nhà thơ Mới: Thế Lữ, Hoàng Ngọc Phách, biệt lập kéo dài về cả văn hoá đã xuất hiện Xuân Diệu, Nguyễn Bính, Hàn Mặc Tử… từ cuối thế kỷ XIX và trở nên mạnh mẽ vào định hình nền thơ Việt Nam hiện đại với tư đầu thế kỷ XX. Nhu cầu độc lập dân tộc và duy, cách phản ánh mới mẻ, phá vỡ các nhu cầu làm giàu vốn văn hóa dân tộc thống khuôn sáo cổ điển. Bên cạnh đó, phê bình nhất trong tâm trí của người Việt Nam. Ở văn học xuất hiện với các tên tuổi: Hoài bất cứ hoàn cảnh nào, họ luôn có ý thức đấu Thanh, Hải Triều, Xuân Diệu… Có thể nói, tranh, giữ gìn nền độc lập dân tộc nhưng trí thức bao gồm cả Hán học và Tây học mà

82 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion

đặc biệt là các nhà thơ, nhà văn đã góp phần Kịch giai đoạn này đề cập đến nhiều quan trọng trong cuộc cách mạng trong tư vấn đề của đời sống với nhiều nội dung khác duy sáng tạo, đã dàn ra đủ các mặt hàng và nhau: đề tài lịch sử ; khuynh hướng tâm tạo ra sự định hình bước đầu của các thể tài lý khai thác xung đột giữa lương tri và dục thể loại, chẳng khác gì ở nhiều nước phương vọng; khuynh hướng lãng mạn khai thác Tây chỉ trong khoảng một nửa thế kỷ. xung đột giữa thực tại cuộc sống và ước mơ, Sân khấu kịch mộng tưởng và thái độ bất mãn với hiện Trước khi tiếp xúc với văn hóa thực; khuynh hướng kịch hiện thực khai Pháp, trong đó có nền kịch hiện đại, nghệ thác xung đột giai cấp và dân tộc… Trên cơ thuật sân khấu Việt Nam có 02 thể loại sân sở đó, các thể loại sân khấu dân tộc có sự khấu truyền thống (tuồng và chèo). Từ khi đổi mới để đáp ứng nhu cầu hiện đại hóa. người Pháp mang kịch nói hiện đại đến Việt Chèo truyền thống được Nguyễn Đình Nghị Nam để phục vụ nhu cầu thưởng thức nghệ đưa từ sân đình đến sân khấu, phản ánh cuộc thuật sân khấu của người Pháp tại Việt Nam sống đương đại với các vở “Hồn lao động”, và giới thiệu, quảng bá văn hóa Pháp, người “Máu thanh niên”. Tuồng cũng thay đổi về bản xứ lần đầu tiên được tiếp xúc trực tiếp nội dung, phản ánh cuộc sống hiện thực, sân với loại hình này dù trước đó đã biết đến khấu được trang trí hiện đại; phục trang hiện trong văn học Pháp và phương Tây. Đánh đại. Sân khấu cải lương xuất hiện: kết hợp dấu sự xuất hiện thể loại này tại Việt Nam nghệ thuật ca Nam Bộ, hát Quảng, hát Triều là vở kịch “Người bệnh tưởng” của Molie của Trung Hoa, vũ điệu Chăm-pa và bài bản do một nhóm sân khấu nghiệp dư dàn dựng, của kịch phương Tây. ra mắt công chúng ngày 25/4/1920 tại Nhà Âm nhạc hát thành phố Hà Nội. Trên cơ sở lĩnh hội Âm nhạc phương Tây vào Việt Nam nghệ thuật phương Tây, kết hợp những nghệ bằng nhiều con đường: dạy và hát Thánh ca thuật của sân khấu truyền thống, nền kịch ở các nhà thờ Cơ đốc giáo, quốc ca Pháp Việt Nam ra đời và có sự thay đổi đáng kể trong các trường học, quân nhạc thực hành về cả nội dung và hình thức, theo xu hướng nghi lễ và quân nhạc biểu diễn thường hiện đại dù đa số tác giả kịch nói Việt Nam xuyên ở nhà kèn (Hà Nội); nhạc khiêu vũ, là các nhà văn. Tháng 9/1921, tạp chí “Hữu nhạc cổ điển phương Tây. Người Pháp cũng thanh” công bố vở kịch “Chén thuốc độc” xây dựng ba nhà hát lớn ở Hải Phòng, Hà của Vũ Đình Long, đến ngày 22/11/1921, Nội và Sài Gòn rồi đưa các dàn nhạc, các vở kịch này được công diễn lần đầu tiên trên nghệ sĩ sang Hà Nội, Sài Gòn biểu diễn âm sân khấu Nhà hát thành phố Hà Nội. Sự kiện nhạc cho người Pháp và người bản xứ xem này đánh dấu sự ra đời của kịch nói - một nhằm quảng bá âm nhạc Pháp. Âm nhạc nghệ thuật sân khấu mới ở Việt Nam. Ở Việt được dạy ở các trường học cùng với sự tồn Nam xuất hiện kịch thơ, hiện tượng mới tại của trường Âm nhạc Đông Dương đã tác trong sân khấu dân tộc. Người khởi xướng động mạnh mẽ đến thị hiếu thẩm mỹ âm thể loại mới này là nhà thơ Huy Thông với nhạc của tầng lớp tiểu tư sản Việt Nam. Họ các tác phẩm “Anh Nga”, “Tiếng địch sông tìm hiểu, học tập, truyền cho nhau kiến thức Ô”, “Tần Hồng Châu”, “Kinh Kha”, “Lòng âm nhạc mới. Một số cách thức: phổ lời ta hối hận”; Nguyễn Nhược Pháp và Hàn Mặc cho các bản nhạc Tây; bắt chước người Tây Tử cũng sáng tác kịch thơ. sáng tác âm nhạc mang chủ đề, tư tưởng, tâm hồn Việt, thức tỉnh tinh thần dân tộc. Ba Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 83 xu hướng cơ bản trong sáng tác là: lãng Văn hóa nhà ở: Nhà tre, nhà đất, nhà mạn, yêu nước, cách mạng. Ca khúc lịch sử, gỗ được thay bằng nhà xây, nhà cao tầng. yêu nước tiến bộ với những bài ca đã tiếp Bên cạnh bộ tràng kỷ khảm trai, có những nhận và tiếp biến thể loại hành khúc Âu bộ xa lông phoọc tơ, trên bàn trà vừa có điếu châu, như: Cùng nhau đi Hồng binh (Đinh bát cần cong vừa có bao thuốc lá… Trong Nhu), Diệt phát xít (Nguyễn Đình Thi), Du nhà treo đồng hồ Tây (đồng hồ quả lắc) bên kích ca (Đỗ Nhuận)... cạnh những cung, kiếm, tranh khảm, bức Quá trình tiếp xúc, tiếp biến âm nhạc đại tự chữ Hán. Nhà cửa được làm cao ráo, châu Âu nói chung và Pháp nói riêng ở Việt thoáng mát hơn, được trồng hoa, trồng cây Nam thể hiện được sức mạnh của yếu tố nội trang trí… sinh trong văn hóa bản địa. Các nghệ sỹ bên Văn hóa giao thông: Các loại cạnh việc chọn lọc, tiếp thu cái mới không phương tiện giao thông chưa từng có trong ngừng làm đẹp thêm cái cũ. Chính điều này lịch sử được người Pháp mang đến Việt làm nên sức sống mãnh liệt cho văn hóa Nam theo dấu chân xâm lược, như: xe đạp, Việt Nam. xe máy, ô tô, tàu thủy, tàu hỏa, tàu aby, tàu 3. Xây dựng lối sống, nếp sống mới điện… thay thế cho đi bộ, kiệu, võng, xe Văn hóa ẩm thực: là cái nôi của nền kéo, ngựa… Những quy tắc tham gia giao văn minh lúa nước và nền nông nghiệp tự thông lần đầu được ban hành. Đường xá cung tự cấp, các loại lương thực như: lúa, được đổ nhựa hoặc bê tong hóa, có vỉa hè, ngô, khoai, sắn với các loại thực phẩm: cá, có trồng cây bên đường… làm thay đổi căn tôm, cua, thịt lợn,… do tự sản xuất được trở bản văn hóa giao thông của người Việt Nam thành món ăn chính trong văn hóa ẩm thực và thay đổi cả bộ mặt đô thị. Nhiều tuyến Việt Nam. Họ chế biến chủ yếu bằng cách đường mới được mở góp phần nâng cao dân luộc, hấp, nướng. Đến khi người Pháp sang trí và nhiều vùng đất mới được khai phá. Việt Nam, các món ăn mới xuất hiện được Văn hóa ứng xử: xưng hô trong các chế biến từ bột mì, sữa bò, phô mát… cùng quan hệ cũng có sự thay đổi (cha mẹ gọi với các kiểu chế biến mới: ốp la, chiên, cậu, mợ; bạn bè gọi “toa”, “noa”, bề trên gọi súp… Cách ăn bằng muỗng, nĩa, thìa xuất “ngài” thay “tiên sinh”. Hôn nhân, tình yêu hiện bên cạnh việc dùng đũa truyền thống. lứa đôi (nam, nữ bắt đầu tự do yêu đương, Thức uống mới, như: cà phê, bia, sâm panh, nam nữ ra đường khoác tay nhau, hôn nhau, ca cao… xuất hiện. Nền ẩm thực Việt Nam xưng hô bằng “anh”, “em” thay cho “thầy từ đó miws mẻ hơn, hiện đại hơn. nó”, “u nó”… Cưới xin được tổ chức tại nhà Văn hóa trang phục: áo dài khăn thờ, lấy chồng Tây, vào làng Tây, đặt tên xếp, guốc mộc của trí thức Hán học được Tây xuất hiện… thay bằng comple, cà vạt, quần Âu, giầy Văn hóa giải trí: hình thành nhu cầu Tây; váy đụp, quần thâm, yếm đào, áo bà sinh hoạt tinh thần mới như: xem phim, xem ba… được thay thế bởi áo dài, váy đầm, váy kịch, xem xiếc trong các nhà hát, rạp chiếu Tây của nữ; nhuôm răng đen, tóc dài, búi phim. Một bộ phận giới thượng lưu còn gọn hoặc cuốn mấn trên đầu của nữa giới tham gia các câu lạc bộ: nhảy đầm, đánh bài được thay bằng tóc xoăn, xõa bồng bềnh, Tây, thuyết trình các vấn đề chính trị, kinh rang trắng… Đồ trang sức không còn là tế, xã hội. Tầng lớp công chức, tri thức, vòng ngọc, khuyên trâm ngọc mà đã có thanh niên, học sinh, sinh viên tham gia các vàng, bạc, kim cương… hoạt động nghệ thuật, thể thao, đọc tiểu

84 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion thuyết, thơ ca, nghe âm nhạc. Lần đầu tiên yêu cầu của lịch sử và kiến tạo nền văn hóa trong lịch sử văn hóa người Việt xuất hiện mới. việc du lịch, nghỉ dưỡng. Nhiều khu nghỉ dưỡng được người Pháp phát hiện và xây Tài liệu tham khảo: dựng: Sapa, Đà Lạt, Bà Nà… trước hết để 1. Phan Trọng Báu (2015), Giáo dục Việt Nam phục vụ cho giới thượng lưu vàn người thời cận đại, Nxb Giáo dục. Pháp nhưng cũng khai mở nếp sống mới cho 2. Trần Thị Phương Hoa (2009), “Vài nét về vai người Việt. trò của trí thức - quan điểm từ châu Âu”, Tạp chí Nghiên cứu châu Âu, số 6, tr.64-73. Như vậy, việc tiếp biến văn hóa Việt 3. Trần Thị Phương Hoa (2012), Giáo dục Pháp Nam với Pháp giai đoạn 1884-1945 có - Việt ở Bắc Kỳ (1884-1945), Nxb Khoa học Xã nhiều ý nghĩa với văn hóa Việt Nam nói hội, Hà Nội. chung. Nền giáo dục đã khai mở tinh thần, 4. Trịnh Văn Thảo (2009), Nhà trường Pháp ở trí tuệ cho nhân dân; mở rộng và nâng cao Đông Dương, Nxb Thế giới, Hà Nội. nhận thức, làm giàu các giá trị và chức năng 5. Trần Ngọc Thêm (2016), Hệ giá trị Việt Nam giáo dục, văn hóa; mở ra thế giới tinh thần, từ truyền thống đến hiện đại và con đường đến sự tiếp xúc với nền văn hóa, văn minh của tương lai, Nxb Văn hóa - Văn nghệ, Tp. Hồ Chí thế giới thời hiện đại. Không chỉ vậy, giáo Minh. dục giai đoạn này còn thức nhận về văn hóa truyền thống của dân tộc, cả cái hay và cái Địa chỉ tác giả: Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; dở, qua so sánh với các nền văn hóa khác; Email: [email protected] bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc trước