ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 4 ، ﺷﻤﺎره 3 ، ﺳﺎل 1391 ، ( -239 248 )
داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ، واﺣﺪ اراك ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨ ﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﺎﭘﺎ 4668- 2008 (ﻋﻠﻤﻲ - ﭘﮋوﻫﺸﻲ) www.entomologicalresearch.ir http://jer.iau-arak.ac.ir ﺟﻠﺪ 4 ، ﺷﻤﺎره 3 ، ﺳﺎل 91 13، ( -239 248)
ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﻮن، ﭘﺮاﻛﻨﺶ و داﻣﻨﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻮاده Tetranychoidea
روي درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺸﻬﺪ
ﻓﺮﺷﻴﺪ ﺷﺨﺼﻲ زارع1*، ﻣﺴﻌﻮد ارﺑﺎﺑﻲ2 ، ﻫﺎﺷﻢ ﻛﻤﺎﻟﻲ3 ، ﻣﺮﺿﻴﻪ ﻗﺎﺳﻢ زاده 1 1
-1 داﻧﺸﺠﻮي دﻛﺘﺮي ﺗﺨﺼﺼﻲ ، ﮔﺮوه ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ، داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ اراك -2 داﻧﺸﻴﺎر ، ﺑﺨﺶ ﺟﺎﻧﻮر ﺷﻨ ﺎﺳﻲ ، ﻮﻣ ﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﮔﻴﺎه ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻛﺸﻮر، ﺗﻬﺮان -3 اﺳﺘﺎدﻳﺎر ، ﺑﺨﺶ آﻓﺎت و ﺑﻴﻤﺎري ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻛﺸﺎورزي و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺘﺎن ﺧﺮاﺳﺎن رﺿﻮي، ﻣﺸﻬﺪ
ﭼﻜﻴﺪه ﻃﻲ ﺳﺎل ﻫﺎي -85 1386 از درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺸﻬﺪ ﺟﻬﺖ ﺟﻤﻊ آوري ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﺧﺎﻧﻮاده Tetranychoidea ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮ داري ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻣﺪ. ﺟﻤﻊ آوري ﻛﻨﻪ ﻫﺎ از روي اﻧﺪام ﻫﺎي ﻫﻮاﻳﻲ (ﺑﺮگ، ﺳﺎﻗﻪ و ﺷﺎﺧﻪ) ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ روش ﺗﻜﺎﻧﺪن روي ﺳﻴﻨﻲ ﺳﻔﻴﺪ و ﻳﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﻴﻒ ﺑﺮﻟﺰ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ و اﺳﻼﻳﺪﻫﺎي ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮﭘﻲ داﻳ ﻤﻲ ﻃﺒﻖ روش ﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ. در اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻌﺪاد 8 ﮔﻮﻧﻪ از ﺟﻨﺲ ﻫﺎ ي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ دو ﺧﺎﻧﻮاده Tetranychidae و Tenuipalpidae ﺷﺎﻣﻞ: ,Tetranychus urticae, Panonychus ulmi, Eoteranychus pruni, Oligonychus bicolor Bryobia rubrioculus, Meyernychus emeticae, Tenuipalpus, Tenuipalpus granati و Cenopalpus irani ﺟﻤﻊ آور ي و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﺮدﻳﺪ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه ﻧﺸﺎن داد ﮔﻮﻧﻪ T. urticae داراي ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ داﻣﻨﻪ ﭘﺮاﻛﻨﺶ و اﺳﺘﻤﺮار ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ روي ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ در ﻃﻲ دوره ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﺑﻮد. ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎرﮔﺮ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ 8 ﺧﺎﻧﻮاده و ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺎ ارﺗﻔ ﺎع ﻛﻤﺘﺮ از 1100 ﻣﺘﺮ از ﺳﻄﺢ درﻳﺎ و اﻏﻠﺐ از روي درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه داﻧﻪ دار ﺧﺼﻮﺻﺎ ﺳﻴﺐ و ﮔﻼﺑﻲ ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪﻧﺪ . ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪاد آن ﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮاده Cunaxidae و ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮﻳﻦ ﺗﻨﻮع ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ و داﻣﻨﻪ ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮاده Tydeidae ﺑﻮد. در اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه از ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎرﮔﺮ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻃﺮق ﺑﻪ ﺛﺒﺖ رﺳﻴﺪ . .
واژه ﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي : ﻓﻮن، Tetranychoidea، درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه، ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺸﻬﺪ
* ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه راﺑ ،ﻂ ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ: [email protected] ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ ( /6/27 90 -) ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش ﻣﻘﺎﻟﻪ ( /6/7 )91
٢٣٩ ﺷﺨﺼﻲ زارع و ﻫﻤﻜﺎران: ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﻮن، ﭘﺮاﻛﻨﺶ و دا ﻣﻨﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻮاده Tetranychoidea ...
ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻃﺒﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺟﻬﺎﻧﻲ، ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻮاده (Tetranychoidea (Acari: Prostigmata ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ 2000 ﮔﻮﻧـــﻪ در ﭘـــﻨﺞ ﺧـــﺎﻧﻮاده Linotetranidae ، Tuckerellidae ، Tenuipalpidae ، Tetranychidae و Allochaetophoridae ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و در ﺑـﻴﻦ دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻻ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي راﺳﺘﻪ ﭘﻴﺶ اﺳﺘﻴﮕﻤﺎﻳﺎن ﻣﺘﻨﻮع ﺗﺮﻳﻦ داﻣﻨﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ را داﺷﺘﻪ و ﻫﻤﻪ ﺟﺎزي ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ. اﻫﻤﻴﺖ اﻳﻦ ﻛﻨـﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آﻟﻮدﮔـﻲ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸﺎورزي، ﻣﻴﻮه ﻫﺎ و ﺳﺒﺰﻳﺠﺎت و دﻳﮕﺮ ﮔﻴﺎﻫﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن ﺳﻮد اﻗﺘﺼﺎدي دارﻧﺪ (Jeppson et al , 1975; Krantz & Walter, 2009) . از اﻳﻦ ﺑﺎﻻ ﺧـﺎﻧﻮاده در اﻳـﺮان ﺗـﺎﻛﻨﻮن 99 ﮔﻮﻧـﻪ از روي ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ (Kamali et al., 2001) . . اﻛﺜــﺮ ﮔ ﻮﻧــﻪ ﻫــﺎﻳﻲ ﻛــﻪ داراي اﻫﻤﻴــﺖ اﻗﺘﺼــﺎدي در ﻛﺸــﺎورزي ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﻣﺘﻌﻠــﻖ ﺑــﻪ ﺧــﺎﻧﻮاده ﻫــﺎي Tetranychidae و Tenuipalpidae ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ( Jeppson et al., 1975 ). اﻳﻦ ﻛﻨﻪ ﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﺑﺮگ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ، اﻟﺒﺘﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ آن ﻫـﺎ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺑﺎﻻ ﻣﻲ رود، ﻫﻢ زﻣﺎن ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎ و ﻛﺎﻫﺶ رﻃﻮﺑ ﺖ، ﺿﻤﻦ اﻳﺠﺎد ﺷﺮاﻳﻂ ﻃﻐﻴﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﮔﻴﺎه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻴﻮه، ﭘﻮﺳﺖ و ﺗﻨﻪ ﺳﺒﺰ ﻧﻴﺰ ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. در ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻠﻴﺴﺮﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ ﺷﻜﻞ ﺧﻮد، ﺑﻪ ﺑﺮگ ﺻﺪﻣﻪ زده، آن را ﺳﻮراخ ﻛﺮده و از ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﺷﻴﺮه ﮔﻴﺎﻫﻲ آن ﻣﻲ ﻣﻜﻨﺪ. اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺎﻋﺚ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻦ ﻛﻠﺮوﻓﻴﻞ و اﻳﺠﺎد ﺧﺴﺎراﺗﻲ ﺷﺒﻴﻪ ﻧﻜﺮوزه ﺷﺪن، ﭘﮋﻣﺮدﮔﻲ و ﺳﻮﺧﺘﮕﻲ ﺷﺪه و ﻳﺎ ﻟﻜﻪ ﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ زرد، ﺑﺮﻧﺰه و ﻗﻬﻮه اي روي ﺑﺮگ ﻫﺎ ﺑـ ﻪ وﺟـﻮد ﻣـﻲ آورد. ﻛـﺎﻫﺶ آب ﺳﻠﻮل، ﺗﺒﺨﻴﺮﺷﺪن آن، ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎري زا و ﻛﺎﻫﺶ اﻧﺪازه ﻣﻴﻮه از دﻳﮕﺮ ﺧﺴﺎرات ﻧﺎﺷﻲ از ﺣﻤﻠﻪ و ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي اﻳﻦ ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻮاده اﺳﺖ ( Helle & Sabelis, 1985 ). ). ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮاده Tetranychidae ﻳﺎ ﻫﻤﺎن ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﺎرﺗﻦ1 ﺑﺎ 1248 ﮔﻮﻧﻪ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه در ﻗﺎﻟـﺐ 86 ﺟـﻨﺲ ﻣﻬﻤﺘـﺮﻳﻦ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي در دﻧﻴﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ در ﻫﻤﻪ ﺟﺎي دﻧﻴﺎ ﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪه و ﺗﻘﺮﻳﺒ ﺎ ﺑﻪ ﻫﻤـﻪ ﻣﺤﺼـﻮﻻت ﻛﺸـﺎورزي ﺧﺴـﺎرت وارد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. آن ﻫﺎ ﺑﻪ رﻧﮓ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ، زرد، ﻧﺎرﻧﺠ ﻲ و ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﻗﺮﻣﺰ دﻳـﺪه ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ ,Anonymous, 2007; Krantz & Walter) (2009 . در اﻳﺮان از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده 65 ﮔﻮﻧﻪ ﺟﻤﻊ آوري و ﮔـﺰارش ﺷـﺪه اﺳـﺖ. ﻛﻨـﻪ ﻫـﺎي ﺧـﺎﻧﻮاده Tenuipalpidae ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻛﻨــﻪ ﻫﺎي ﺗﺎرﺗﻦ دروﻏﻴﻦ2 و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﭘﺎﻛﻮﺗﺎه ﻣﺸﻬﻮرﻧﺪ، اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ (Berlese (1913 ﺗﻮ ﺻـﻴﻒ ﺷـﺪﻧﺪ. آن ﻫـﺎ داراي ﺑﺪﻧﻲ ﻣﺴﻄﺢ و ﮔﻼﺑﻲ ﺷﻜﻞ ﺑﻮده و ﺑﻪ رﻧﮓ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﻗﺮﻣﺰ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺣﺮﻛـﺖ آن ﻫـﺎ آرام ﺑـﻮده و ﻣﻌﻤﻮﻻ آن ﻫﺎ را ﻣﻲ ﺗﻮان در ﺳﻄﺢ زﻳﺮﻳﻦ ﺑﺮگ ﻫﺎ ﻧﺰدﻳﻚ آوﻧﺪﻫﺎ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻮد ( Jeppson et al., 1975 ). از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛ ﺸﻮر ﺟﻤﻊ آوري و در ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد 33 ﮔﻮﻧﻪ از 8 ﺟﻨﺲ از آن ﻫﺎ ﺑﺮاي ﻓﻮن اﻳﺮان اﺷـﺎره ﺷـﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺗﻌﺪاد 7 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮاي دﻧﻴﺎ و ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮاي اﻳﺮان ﺛﺒﺖ ﺟﺪﻳﺪ ﺑـﻮده اﺳـﺖ ,Khosrowshahi & Arbabi) .1997) در ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﻣﻮرد ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺧﺴﺎرت زاي ﺷﻬﺮﺳﺘﺎ ن ﻣﺸﻬﺪ، ﮔﻮﻧﻪ Tetranycus urticae Koch ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در اﺳﺘﺎن ﺧﺮاﺳﺎن ﺷﻤﺎﻟﻲ و ﺣﻮﻣﻪ ﻣﺸﻬﺪ از روي درﺧﺖ ﺳﻴﺐ ﮔﺰارش ﮔﺮدﻳﺪ (Jafarpour et al., 1985) و ﮔﻮﻧﻪ (Eotetranychus pruni (Oudemans, 1931 ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺰارش ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮاي اﻳﺮان از روي درﺧﺘﺎن ﺳﻴﺐ ﻣﻨﻄﻘﻪ زﺷﻚ ﻣﺸﻬﺪ ﺟﻤﻊ آوري ﺷ ﺪ (Shahrokhi & Nikkhou, 1989) . در ﺳﺎل ﻫﺎي ﺑﻌﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻓﻮن ﻛﻨﻪ ﻫﺎي درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه داﻧﻪ رﻳﺰ ﻣﺸﻬﺪ و ﺣﻮﻣﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﺴﺎرت زا و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﻜﺎرﮔﺮ ان ﻣﻔﻴﺪ ﺟﻤﻊ آوري و ﮔﺰارش ﮔﺮدﻳﺪ ﻧﺪ ﻧﺪ (Sadeghi, 1995) . در ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﮔﻴﺎه ﺧﻮار درﺧﺘﺎن ﭘﻬﻦ ﺑﺮگ ﻓﻀﺎﻫﺎ ي ﺳﺒﺰ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﻲ اﻳﺮان ﺗﻌﺪاد 6 6
1- Spider mites 2- False spider mites
٢٤٠ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 4 ، ﺷﻤﺎره 3 ، ﺳﺎل 1391 ، ( -239 248 )
ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮاي اﻳﺮان ﮔﺰارش ﺷﺪ (Sadeghi, 2010) و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺑﺮرﺳﻲ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﻛﻨﻪ ﻫﺎي زﻳﺎن آور درﺧﺘﺎن ﭘﻬﻦ ﺑﺮگ ﻣﺸﻬﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳﺪ، ﺗﻌﺪاد 13 ﮔﻮﻧﻪ ﺟﻤﻊ آوري و ﮔﺰارش ﺷﺪ ﻛﻪ در ﺑﻴﻦ آن 5ﻫﺎ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﺮاي اﻳﺮان ﺑﻪ ﺛﺒﺖ رﺳﻴﺪ (Sheikholeslam Zadeh & Sadeghi Nameghi, 2010) . . اﺳﺘﺎن ﺧﺮاﺳﺎن رﺿﻮي و ﺑﻪ وﻳﮋه ﻣﺸﻬﺪ ﻋﻠﻲ رﻏﻢ اﻳﻦ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت زراﻋﻲ و ﺑـﺎﻏﻲ داراي رﺗﺒـﻪ ﺑـﺎﻻﻳﻲ در ﺳﻄﺢ ﻛﺸﻮر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ اﻣﺎ ﺗﺎﻛﻨﻮن اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺪون دﻗﻴﻘﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﻀﺮ و ﻣﻔﻴﺪ در آن ﺻﻮر ت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺧﺴﺎرت ﻛﻨﻪ ﻫﺎي زﻳﺎن آور ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص روي درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه در ﺳﺎل ﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ رو ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻮده و ﺣﺘـﻲ در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻳﻦ اﺳﺘﺎن، ﻛﻨﻪ ﻫﺎ ﺟﺰء آﻓﺎت ﻣﻬﻢ اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ. ﺑﻨﺎ ﺑﻪ وﺳﻌﺖ و اﻫﻤﻴﺖ درﺧﺘـﺎن ﻣﻴـﻮه در اﻳـﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﺸﻮر و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ دﻗﻴﻖ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻮاده Tetranychoidea و ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺷـﻜﺎرﮔﺮ آن ﻫـﺎ، ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ اي درﺑـﺎره ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪ اي، ﭘﺮاﻛﻨﺶ و داﻣﻨﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي اﻳﻦ ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻮاده و ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎرﮔﺮ ﻣﻮﺟـﻮد در ﺳـﻄﺢ ﺷﻬﺮﺳـﺘﺎن ﻣﺸﻬﺪ روي درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ.
ﻣﻮاد و روش ﻫﺎ ﻫﺎ ﻣﺤﺪوده ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺟﻐﺮا ﻓﻴﺎﻳﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ' 38 و° 59 ﻃﻮل ﺷﺮﻗﻲ و ' و16 ° 36 ﻋﺮض ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺑﻮده و ارﺗﻔﺎع ﻣﺘﻮﺳـﻂ آن از ﺳﻄﺢ درﻳﺎ 1050 ﻣﺘﺮ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ آب و ﻫﻮاﻳﻲ دو ﻧﻮع آب و ﻫﻮاي ﻛﻮﻫﺴﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ داراي ﺟﺮﻳﺎن ﻫﺎي ﻫﻮاي ﺳﺮد ﺷﻤﺎﻟﻲ و آب و ﻫﻮاي دره اي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻴﻤﻪ ﺣﺎره اي و اﺳﺘﭙﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ در اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ وﺟﻮد دارد. ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻣﺎ در ﺳﺮدﺗﺮﻳﻦ ﻣﺎه ﺳﺎل (دي ﻣﺎه) -4/7 درﺟﻪ ﺳ ﻠﺴﻴﻮس ﺑﻮده و اﻳﻦ ﻣﻘﺪار در ﮔﺮم ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺎه ﺳﺎل (ﺗﻴﺮﻣﺎه) ﺣﺪود /9 33 درﺟﻪ ﺳ ﻠﺴﻴﻮس ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﺘﻮﺳـﻂ ﺑﺎران ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ در ﻣﺸﻬــﺪ 22 ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ آب و ﻫﻮاي ﻣﺸﻬـﺪ ﻣ ﺮﻃﻮب و ﻣﻌﺘﺪل وﻟﻲ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﮔﺮم اﺳﺖ. ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻪ ﻃﻲ ﺳﺎل ﻫﺎي -86 1385 روي درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺸﻬﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ، اﺑﺘﺪا اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﺑﻪ 12 ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﺷﺪ و ﺳﭙﺲ ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎه GPS ارﺗﻔﺎع ﻫﺮ ﻧﺎﺣﻴﻪ از ﺳﻄﺢ درﻳﺎ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي و ﻣ ﺨﺘﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ آن ﻫﺎ ﺛﺒﺖ ﮔﺮدﻳﺪ (ﺟﺪول1 ). ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، 11 ﮔﻮﻧﻪ درﺧﺖ ﻣﻴﻮه (ﺳﻴﺐ ، ، ﮔﻼﺑﻲ ، ،ﺑﻪ ﺗﻮت ، اﻧﮕﻮر ، آﻟﺒﺎﻟﻮ ، ﮔﻴﻼس ، ،آﻟﻮ ﮔﺮدو ، اﻧﺠﻴﺮ و زردآﻟﻮ) ﻛﻪ ﻏﺎﻟﺐ درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه ﻣﻨﻄﻘﻪ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ (ﺟﺪول2 ). ﺟﻤﻊ آوري ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺟﺪاﺳﺎزي ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﺷﺎﺧﻪ، ﺑﺮگ و ﻃﻮﻗﻪ ﻫﺮ درﺧﺖ و اﻧﺘﻘﺎل آن ﻫﺎ ﺑﻪ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه و ﻳﺎ ﺑﺎ روش ﺗﻜﺎﻧﺪن آن ﻫﺎ روي ﺳﻴﻨﻲ ﺳﻔﻴﺪ و ﻳﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﻴﻒ ﺑﺮﻟﺰ اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳﺪ. در ﻫﺮ ﺑﺎر ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﺗﻌﺪاد 10 درﺧﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﺼﺎدﻓﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﻳﺪ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ از ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ، ﻣﻴﺎﻧﻲ و ﭘ ﺎﻳﻴﻨﻲ درﺧﺖ ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪﻧﺪ و ﭘﺲ از ﺛﺒﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم (ﺗﺎرﻳﺦ، ﻣﺤﻞ ﺟﻤﻊآوري و درﺧﺖ ﻣﻴﺰﺑﺎن) ﺑﻪ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ. در ﻃﻮل ﻫﺮ ﻓﺼﻞ ﻧﻴﺰ، ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﺗﻜﺮار ﺷﺪ. اﺳﻼﻳﺪﻫﺎي ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮﭘﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮﺟﻮد & Krantz) (Walter, 2009 ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ دﻗﻴﻖ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺟﻨﺲ Tetranychus ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﻜﻞ ادﻳﺎﮔﻮس ﺟﻨﺲ ﻧﺮ، ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻧﺮ از ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻧﺒﻲ آراﻳﺶ داده ﺷﺪﻧﺪ. ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺟﻮد و ﺗﻮﺳﻂ ﻧﮕﺎرﻧﺪﮔﺎن اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳﺪ.
٢٤١ ﺷﺨﺼﻲ زارع و ﻫﻤﻜﺎران: ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﻮن، ﭘﺮاﻛﻨﺶ و دا ﻣﻨﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻮاده Tetranychoidea ...
ﺟﺪول -1 ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ارﺗﻔﺎع از ﺳﻄﺢ درﻳﺎي ﻣﻜﺎن ﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮد اري Table 1- Geographical characters and altitudes of sampling stations
Station Code Altitude (m) Latitude Longitude Torogh 1 1000 36 °13'46" 59 °38'94" Malek-Abad 2 1014 36 °18'68" 59 °33'96" Kuhsangi 3 1021 36 °17'11" 59 °33'35" Ferdowsi 4 1033 36 °27'29" 59 °28'69" Azadshahr 5 1050 36 °20'80" 59 °31'25" Rezashahr 6 1052 36 °17'79" 59 °31'82" Abobargh 7 1088 36 °19'38" 59 °29'32" Ghasem-Abad 8 1100 36 °2991" 59 °29'28" Ghuchan Road 9 1100 36 °2932" 59 °22'38" Namayeshgah 10 1149 36 °2145" 59 °28'27" Torghabeh 11 1380 36 °18'96" 59 °20'10" Shandiz 12 1400 36 °23'10" 59 °17'00"
ﺟﺪول -2 ﻧﺎم ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻫﺎي ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻮاده Tetranychoidea در ﻣﺸﻬﺪ Table 2- Host's names of Tetranychoidea super-family in Mashhad
Host Scientific name Apple Pyrus malus = Malus orientalis Pear P. communis Quince Cydonia vulgaris Cherry Prunus avium Apricot P. armeniaca = Armeniaca vulgaris. Peach P. persica = Persica vulgaris Sour-cherry P. cerasus Plum P. domestica White mu lberry Morus alba Fig Ficus carica Grape Vitis vinifera Walnut Juglans regia
ﻧﺘﺎﻳﺞ در اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻪ ﻃﻲ ﺳﺎل ﻫﺎي 85-1386 رو ي درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺸﻬﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ، در ﻣﺠﻤﻮع 8 ﮔﻮﻧﻪ از ﺟﻨﺲ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ دو ﺧﺎﻧﻮاده Tetranychidae و Tenuipalpidae ﺟﻤﻊ آوري و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ 3 ﮔﻮﻧﻪ و دو ﺟﻨﺲ آن ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر از اﺳﺘﺎن ﺧﺮاﺳﺎن رﺿﻮي و ﻣﺸﻬﺪ ﮔﺰارش ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻌﺪاد 8 ﺧﺎﻧﻮاده از ﻛﻨﻪﻫ ﺎي ﺷﻜﺎرﮔﺮ ﺟﻤﻊ آوري و ﭘﺮاﻛﻨﺶ و داﻣﻨﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ آن ﻫﺎ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ در ﺟﺪاول 3 6ﺗﺎ ﻳارا ﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ. ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: ﺧﺎﻧﻮاده Tetranychidae - ﻛﻨﻪ ﺗﺎرﺗﻦ دو ﻟﻜﻪ اي (Two spotted spider mite) : : Tetranychus urticae Koch Syn: Tetranychus bimaculatus Harver Tetranychus muktisetu s McGregor Eotetranychus cucurbitacearum Sayed, 1946 Tetranychus aduncus Flechtmann & Baker 1967
در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ اﻳﻦ ﻛﻨﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ آﻓﺎت ﮔﻴﺎﻫﺎن ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ اي و ﻣﺰارع و ﺑﺎﻏﺎت ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﺟﻬﺎن ﺑﻮده و در ﺗﻤﺎم ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻧﺎم ﻋﻠﻤﻲ اﻳﻦ ﻛﻨﻪ داراي 59 ﻣﺘﺮادف ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ و ﺑـﻴﺶ از 1000 ﮔﻮﻧـﻪ ﻣﻴﺰﺑـﺎن در ﻳﻜﺼﺪ ﺧـﺎﻧﻮاده ﮔﻴـﺎﻫﻲ دارد (Meyer, 1987). در اﻳـﻦ ﺗﺤﻘﻴـﻖ از روي ﻫﻤـﻪ درﺧﺘـﺎن ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ در ﺗﻤـﺎﻣﻲ ﻧـﻮاﺣﻲ
٢٤٢ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 4 ، ﺷﻤﺎره 3 ، ﺳﺎل 1391 ، ( -239 248 )
ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪ ، ﻃﻪﺑ ﻮري ﻛﻪ داراي ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮاواﻧﻲ و داﻣﻨﻪ ﭘﺮاﻛﻨﺶ در ﺑﻴﻦ دﻳﮕﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻫـﺎي ﺟﻤـﻊ آوري ﺷـﺪه ﺑﻮد.
- ﻛﻨﻪ ﻗﺮﻣﺰ اروﭘﺎﻳﻲ (European red mite): Panonychus ulmi Yokoyama Syn: Tetranychus ulmi Koch 1836 Metatetranychus ulmi Oudemans 1921 Oligonychus ulmi Hirst 1920 ﻛﻨﻪ ﻗﺮﻣﺰ اروﭘﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در دﻧﻴﺎ از روي ﻧﺎرون ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪ و داراي ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . در اﻳﺮان اﺑﺘﺪا در ﺳﺎل 1353 ﻪﺑ وﺳﻴﻠﻪ ﺻﻠﻮاﺗﻴﺎن از روي درﺧﺘﺎن ﺳﻴﺐ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮔﺮﮔﺎن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳﺪ (Bayat-Asadi & Parsi, 1970) . در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ از روي درﺧﺘﺎن ﺳﻴـﺐ، ﮔﻼﺑـ ﻲ، ﺑﻪ و ﺗﻮت در ﻧﻮاﺣﻲ ﻃﺮﻗﺒﻪ و ﺟﺎﻏﺮق ، ﺷﺎﻧﺪﻳﺰ و زﺷﻚ، ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ، داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ و ﻃﺮق ﺟﻤـﻊ آوري ﮔﺮدﻳﺪ و ﺑﻌﺪ از ﻛﻨﻪ ﺗﺎرﺗﻦ دوﻟﻜﻪ اي داراي ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮاواﻧﻲ و داﻣﻨﻪ ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺑﻮد. ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻳﻦ ﻛﻨﻪ روي درﺧﺘﺎن ﺳﻴﺐ و ﮔﻼﺑﻲ داراي ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌ دﺪا ﺑﻮد. - ﻛﻨﻪ ﻗﻬﻮه اي ﭘﺎﺑﻠﻨﺪ ﺳﻴﺐ (Brown apple mite): Bryobia rubrioculus (Scheuten) Syn: Bryobia arborea Morgan & Anderson Sannio rubrioculus Scheuten
اﻳﻦ ﻛﻨﻪ اﺗﺘﺸﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ داﺷﺘﻪ و در ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط دﻧﻴﺎ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد (Meyer, 1987) . ﻛﻨﻪ ﻗﻬﻮه اي ﭘﺎﺑﻠﻨﺪ ﺳﻴﺐ در اﻳﺮان اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺳﺎل 1344 ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻠﻴﻞ ﻣﻨﺶ از ﻧﻮاﺣﻲ ﺗﻬﺮان، ﻛﺮج و ﺷـﻬﺮﻳﺎر ﺟﻤـﻊ آوري ﺷـﺪه اﺳـﺖ ,Khalil-Manesh) (1972 . در اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ از روي درﺧﺘﺎن ﺳﻴـﺐ، ﮔﻼﺑـﻲ، زردآﻟﻮ، ﮔﻴﻼس و آﻟﺒﺎﻟﻮ و ﮔﺮدو در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﺎي ﻃﺮق، ﺑﺎغ ﻣﻠﻚ آﺑـﺎد، آزادﺷﻬﺮ، ﻃﺮﻗﺒﻪ و ﺟﺎﻏﺮق، ﺷﺎﻧﺪﻳﺰ و زﺷﻚ و ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪ. - ﻛﻨﻪ ﻗﺮﻣﺰ ﺑﻠﻮط/ ﺗﻮت (Oak red mite) : : Oligonychus bicolor Banks Syn: Tetranychus bicolor Banks,1984 Paratetranychus bicolor Mc gregor اﻳﻦ ﻛﻨﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر از اﺳﺘﺎن ﺧﺮاﺳﺎن و ﻣﺸﻬﺪ ﮔﺰار ش ﻣﻲﺷﻮد و از روي درﺧﺘﺎن ﮔﺮدو و اﻧـﮕﻮر از ﻧﻮاﺣﻲ ﻃﺮﻗﺒﻪ و ﺟﺎﻏﺮق، ﻗﺎﺳﻢ آﺑﺎد و رﺿﺎﺷﻬﺮ ﺟﻤـﻊ آوري ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺰارﺷﻲ ﺟﺪﻳﺪ از ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻫﺎي اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﻴﺰ در اﻳﺮان ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ رود. - ﻛﻨﻪ زرد ﺳﻴﺐ (Apple yellow mite): Eotetranychus pruni Oudemans Syn: Eotetranychus pomi Sepasgozarian Eotetranychus coryli (Reck) ﻣﻮﻃﻦ اﺻـﻠﻲ اﻳﻦ آﻓﺖ ﻛﺸـﻮر ﻫﻠﻨﺪ ﺑﻮده اﺑﺘﺪا از روي آﻟﻮ ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه اﺳﺖ (Anonymous, 2007). ﻛﻨــﻪ زرد ﺳﻴﺐ ﻳﻜﻲ از ﻣــﻬﻤﺘﺮﻳﻦ آﻓﺎت ﺳﻴﺐ در اﺳﺘﺎن ﺧﺮاﺳﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﻛﻨــﻪ در اﻳﺮان اوﻟﻴـﻦ ﺑﺎر در ﺳﺎل 1346 در ﻣﻨﻄﻘـﻪ زﺷـﻚ ﺷﺎﻧﺪﻳﺰ ( ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع 1400 ﻣﺘﺮ) ﻛﻪ از ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﻛﻮﻫـﺴﺘﺎﻧﻲ و ﻣﻴﻮه ﺧﻴﺰ اﻃﺮاف ﻣﺸﻬﺪ اﺳﺖ، روي درﺧﺘﺎن ﺳﻴﺐ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳﺪ (Shahrokhi & Nikkhoo, 1989) . در اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﻛﻨﻪ از روي درﺧﺘﺎن آﻟﻮ و ﺳﻴﺐ و اﻧﺠﻴﺮ در ﻣﻨﺎﻃﻖ زﺷـﻚ و ﻃﺮﻗﺒﻪ ﻛﻪ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع زﻳﺎد اﺳﺖ ﺟﻤﻊ آوري ﮔﺮدﻳﺪ و در ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮ ﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪﻧﺪ.
٢٤٣ ﺷﺨﺼﻲ زارع و ﻫﻤﻜﺎران: ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﻮن، ﭘﺮاﻛﻨﺶ و دا ﻣﻨﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻮاده Tetranychoidea ...
- ﻛﻨﻪ آﻧﮕﻮﻻﻳ ﻲ ﻣﺮﻛﺒﺎت (Angolan Citrus Mite) : : Meyernychus emeticae (Meyer, 1974) Syn: Eutetranychus emeticae Meyer, 1974 اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در آﻧﮕﻮﻻ از روي ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم (Trichila emetica (Meliaceae ﺟﻤﻊ آوري ﮔﺮدﻳﺪ. در ﻫ ﻤـﺎن ﺳﺎل اﻳﻦ ﮔﻮﻧـﻪ از روي ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻣﺜﻞ ﻣﺮﻛﺒﺎت ﺟـﻨﺲ Citrus ازﺟﻤﻠـﻪ (Citrus limon (Rutaceae ﺟﻤـﻊ آوري و ﺗﺎﻛﻨﻮن از ﻛﺸﻮرﻫﺎي آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ، ﻧﺎﻣﻴﺒﻴﺎ و آﻧﮕﻮﻻ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ (Meyer, 1987) . اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه اﺳﺖ (Shakhsi Zare et al., 2012) ، از روي درﺧﺖ ﺗﻮت در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻗﺎﺳﻢ آﺑـﺎد و آب و ﺑـﺮق ﺟﻤــﻊ آوري ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺰارﺷﻲ ﺟﺪﻳﺪ ازﻣﻴﺰﺑﺎن اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در دﻧﻴـﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ رود.
ﺧﺎﻧﻮاده Tenuipalpidae - ﻛﻨﻪ ﭘﺎﻛﻮﺗﺎه ﻣﻮ
Tenuipalpus granati Sayed 1946 Syn: Tenuipalpus rodionovi Chalilova, 1953; Pritchard&Baker, 1958 Tenuipalpus granati Mitrofanov 1973 اﻳﻦ ﻛﻨــﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﻨــﻪ ﻗﺮﻣﺰ اﻧﺎر ﻳﺎ زرﺷﻚ ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد در ﺳﺎل 1355 ﺗﻮﺳﻂ ﺳﭙﺎﺳﮕﺰارﻳﺎن از روي زرﺷﻚ زﻳﻨﺘﻲ Berberis vulgaris در ﻛﺮج ﮔﺰارش ﺷﺪ (Behdad, 1996) . ﻛﻨﻪ ﭘﺎ ﻛﻮﺗﺎه ﻣﻮ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺑﺮگ، ﺑﻪ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ و ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺑﻪ ﻣﻴﻮه درﺧﺖ اﻧﺎر ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ (Jeppson et al., 1975) . در اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﻛﻨﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر از اﺳﺘﺎن ﺧﺮاﺳﺎن رﺿﻮي و ﻣﺸﻬﺪ ﮔﺰارش ﻣﻲ ﺷﻮد و از روي درﺧﺘﺎن اﻧﮕﻮر و ﺳﻴﺐ در ﻧﻮاﺣﻲ اﺑﺘﺪاي ﺟﺎده ﻗﻮﭼﺎن و ﻃﺮق، ﺑﺎغ ﻣﻠﻚ آ ﺑﺎد و آب و ﺑﺮق ﺟﻤﻊ آوري ﮔﺮدﻳﺪ.
- ﻛﻨﻪ ﻗﺮﻣﺰ ﭘﺎﻛﻮﺗﺎه ﺳﻴﺐ Cenopalpus irani Doss, 1971 Brevipalpus irani Dosse اﻳﻦ ﻛﻨﻪ در اﻳﺮان ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در ﺳﺎل 1355 در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﺮج از روي ﺑﻪ ژاﭘﻨﻲ ﺑﺎ ﻧﺎم ﻋﻠﻤﻲ Cydonia japonica ﮔﺰارش ﮔﺮدﻳﺪ (Behdad, 1996) . در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ اﻳﻦ ﻛ ﻨﻪ از روي درﺧﺘﺎن ﮔﻼﺑﻲ، ﺳﻴﺐ، ﺑﻪ و اﻧﺠﻴﺮ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﺎي اﺑﺘﺪاي ﺟﺎده ﻗﻮﭼﺎن و ﻃﺮق، آب و ﺑﺮق و آزادﺷﻬﺮ ﺟﻤﻊ آوري ﮔﺮدﻳﺪ و ﺑﺮاي ﻓﻮن ﻛﻨﻪ ﻫﺎي اﺳﺘﺎن ﺧﺮاﺳﺎن رﺿﻮي و ﻣﺸﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺗﻌﺪاد 9 ﺧﺎﻧﻮاده از ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎرﮔﺮ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ,Cunaxidae, Tydeidae, Bdellidae Phytoseiidae, Laelapidae, Parasitidae و Anystidae ﺟﻤﻊ آوري ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ. ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻫﺎ و ﭘﺮاﻛﻨﺶ آن ﻫﺎ در ﺟﺪاول 5 6و 6و 5 ﻳارا ﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
٢٤٤ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 4 ، ﺷﻤﺎره 3 ، ﺳﺎل 1391 ، ( -239 248 )
ﺟﺪول -3 داﻣﻨﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻮاده Tetranychoidea در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺸﻬﺪ Table 3- Host rang of Tetranychoidea super-family in Mashhad
Hosts Species White Sour Apple Pear Quince Grape Fig Walnut Cherry Plum Apricot Peach mulberry cherry T. urticae P. ulmi E. pruni O. bicolor M. emeticae B. rubrioculus T. granati C. irani
ﺟﺪول -4 ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻮاده Tetranychoidea در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺸﻬﺪ Table 4- Distribution of Tetranychoidea super-family in Mashhad
Station codes Species 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 T. urticae P. ulmi E. pruni O. bicolor M. emeticae B. rubrioculus T. granati C. irani
ﺟﺪول -5 داﻣﻨﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎرﮔﺮ روي درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه ﻣﺸﻬﺪ Table 5- Host rang of predatory mites on fruit trees in Mashhad
Hosts White Sour Apple Pear Quince Grape Fig Walnut Cherry Plum Apricot Peach Family mulberry cherry Cunaxidae Bdellidae Tydeidae Anystidae Phytoseiidae Laelapidae Parasitidae Stigmaeidae
ﺟﺪول -6 ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎرﮔﺮ روي درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه ﻣﺸﻬﺪ Table 6- Distribution of predatory mites on fruit trees in Mashhad
Station code Family 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Cunaxidae Bdellidae Tydeidae Anystidae Phytoseiidae Laelapidae Parasitidae Stigmaeidae ﺑﺤﺚ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎرﮔﺮ ﻧﺸﺎن داد، ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﭘﺮاﻛﻨﺶ آن ﻫﺎ در ارﺗﻔﺎع زﻳﺮ 1100 ﻣﺘﺮ از ﺳﻄﺢ درﻳﺎ (ﺟﺪول 6 ) و ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ وﻓﻮر ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده Cunaxidae ﺑﻮد. ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻨﻮع ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ و ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎرﮔﺮ ﺑﺮاي ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده Tydeidae ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ر ﺳﻴﺪ (ﺟﺪول ﻫﺎي 5 6و ) و ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ وﻓﻮر دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﻣﻴﺎن ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺮاي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻃﺮق ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮔﺮدﻳﺪ (ﺟﺪول )6 . ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺣﺎﻛﻲ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ
٢٤٥ ﺷﺨﺼﻲ زارع و ﻫﻤﻜﺎران: ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﻮن، ﭘﺮاﻛﻨﺶ و دا ﻣﻨﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻮاده Tetranychoidea ...
درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه داﻧﻪ دار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﺴﺘﻪ دارﻫﺎ از ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮي ﺑﺮاي ﭘﺬﻳﺮش ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎرﮔﺮ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮدن ﺗﻨﻮع ﻣﻴﺰﺑﺎﻧ ﻲ ﻛﻨﻪ ﻫﺎ روي درﺧﺘﺎن داﻧﻪ دار ﺑﺎﺷﺪ. در ﺑﺮرﺳﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻌﺪاد ﻛﻤﻲ از ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮاده Phytoseiidae در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ (ﺟﺪول 4 ). اﻳﻦ در ﺣﺎﻟﻲ ا ﺳﺖ ﻛﻪ از ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎرﮔﺮ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻪﺑ ﻋﻠﺖ داﺷﺘﻦ دوره ﻧﺴﻠﻲ ﻛ ﻮﺗﺎه (ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺧﺴﺎرت زا) در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺗﻠﻔﻴﻘﻲ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص روي ﮔﻴﺎﻫﺎن ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻪ اﺳﺘﻔﺎده زﻳﺎدي ﻣﻲ ﺷﻮد (Arbabi & Singh, 1996) . ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﻣﺤﺪودﻳﺖ در ﺗﻨﻮع ﻣﻴﺰﺑﺎن ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﭘﺮاﻛﻨﺶ آن ﻫﺎ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ (ﺟﺪاول 5 6و )، ﻧﺸﺎن داد ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺷﺮاﻳﻂ اﻗﻠﻴﻤﻲ، اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻲر وﻳﻪ از ﺳﻤﻮم ﻋﻠﻴﻪ آﻓﺎت و ﺑﻴﻤﺎري ﻫﺎي درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه درﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺸﻬﺪ و ﺣﻮﻣﻪ ﺑﺎﻋﺚ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻦ ﺗﻨﻮع و ﺟﻤﻌﻴﺖ آن ﻫﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ داﻣﻨﻪ دار ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﺎرﺗﻦ روي ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻫﺎ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮ ﻳﺪ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ (ﺟﺪول اي 3 ).4و ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎرﮔﺮ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ زﻳﺮراﺳﺘﻪ ﭘﻴﺶ اﺳﺘﻴﮕﻤﺎﻳﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده Stigmaeidae ﻪﺑ ﻋﻨﻮان ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺎزدارﻧﺪه ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﺎرﺗﻦ در ﺑﺎﻏﺎت ﻣﻴﻮه ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ ( Arbabi & Singh, 2001a; b; 2002 ) اﻣﺎ ﭘﺮاﻛﻨﺶ آن ﻫﺎ در اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﺪود ﺑﻮد و ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻛﻤﻲ از آن ﻫﺎ روي ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻤﻊ آوري ﮔﺮدﻳﺪ (ﺟﺪول ﻫﺎي 5 6و ). از آن ﻲﻳﺟﺎ ﻛﻪ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎرﮔﺮ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ زﻳﺮراﺳﺘﻪ ﭘﻴﺶ اﺳﺘﻴﮕﻤﺎﻳﺎن داراي ﻛﺘﻮﺗﺎﻛﺴﻲ ﻧﺮﻣﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎرﮔﺮ ﻣﻴﺎن اﺳﺘﻴﮕﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻟﺬا اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آن ﻫﺎ را در دﻣﺎﻫﺎي ﺑﺎﻻي ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن، ﻛﻢ ﻛﺮده وﻟﻲ در اﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎي ﻓﺼﻞ ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي از آن ﻫﺎ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺸﻚ و ﮔﺮم ﺟﻤﻊ آوري ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ. ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﭙﺎﺷﻲ ﻫﺎي ﺑﻲ روﻳﻪ اي ﻛﻪ در ﺑﺎﻏﺎت ﻣﻴﻮه ﻋﻠﻴﻪ آﻓﺎت و ﺑﻴﻤﺎري ﻫﺎ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺎ ﺛﻴﺮ ﺳﻮء آن ﻫﺎ در ﺣﺬف دﺷﻤﻨﺎن - ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺷﻜﺎرﮔﺮ (Arbabi, 2010) ، ﺿﺮوري اﺳﺖ از ﺳﻤﻮم ﻛﻢ ﺧﻄﺮ در ﺑﺎﻏﺎت ﻣﻴﻮه ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺸﻬﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻊ از ﺣﺬف ﺑﻴﺸﺘﺮ دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ آﻓﺎت ﻛﻨﻪ و ﺑﺮﻫﻢ ﺧﻮردن ﺗﻌﺎدل آﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ آن ﻫﺎ ﮔﺮدد.
٢٤٦ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 4 ، ﺷﻤﺎره 3 ، ﺳﺎل 1391 ، ( -239 248 )
References
Anonymous, 2007 . Systematic list of the family Tetranychidae. Available in: http//: www. Spider mites web.com Arbabi, M. 2010. Review of six decades pesticides application to control mite pests in different agriculture crops of Iran. Proceeding of the congress on half a century of the pesticides usage in Iran. Tehran, Iran, pp: 145-159. Arbabi, M. and Singh, J. 1996. Efficiency of eight phytoseiid predatory mites on an injurious mite Tetranychus cinnabarinus (Boisd.). Acarology XI Procs, edited by Rodger, M., Horn, D. J., Need- ham, G. R. and Welbourn, W. C., The Ohio Biological Survey Publ., Columbus, Ohio, Vol. 1: 195- 200 . Arbabi, M. and Singh, J., 2001a. Biology of Agistemus exsertus Gonzalez-Rodriguez: a predatory mite of Aceria dalbergiae ChannaBasavanna. University of Tarbiat Modares Journal of Agricultural Science, 3: 79-85. Arbabi, M. and Singh, J. 2001b. Studies on life history and feeding behavior of Cunaxa setirostris Her- mann under laboratory condition. Journal Agriculture and Rural Development, 2, 13-22. Arbabi, M. and J. Singh, 2002. Studies on Agistemus industani Gonzlez-Rodriguez (Acarina: Stigmaeidae), an efficint predator of Tetranychus ludeni Zacker on mulberry. Acarina, 10 (1): 85-89. Bayat-Asadi, H. and Parsi, B. 1970. Study on European red mite Panonychus ulmi (Acari: Tetranyvhidae) in Gorgan and Gonbad. Journal of Plant Pest & Disease Research Institute, Tehran, Iran, 4(1): 67-74. Behdad, E. 1996. Iran Phytomedicine encyclopedia (Plant pests and diseases, weeds). Yadbub Pub. Esfahan. Iran. 3153 pp. Jafarpour, B., Hatami, B. and Hadad-Iraninejad, K. 1985. Pests and diseases of fruit trees orchard of Khorasan province, Iran. Ferdowsi university Pub. Mashhad. Iran. pp. 142. Jeppson, L. R., Keifer, H. H. and Baker, E. W. 1975. Mite injurious to economic plants. University of Cal- ifornia Press, 614pp. Kamali, K., Ostevan, H. and Atamehr, A. 2001. A catalog of mites and ticks (Acari) of Iran. Islamic Azad University, Scientific Pub. Center. 192 pp. Khalil-Manesh, B. 1972. Phytophagus mite fauna of Iran. Journal of Plant Pest & Disease Research Insti- tute, Vol. 35: 31-38. Khosrowshahi, M. and Arbabi, M. 1997. The Tenuipalpidae (Acari) of Iran with introduction of new spe- cies for the word fauna. Iran. Plant Pest & Disease Research Institute Press, Tehran, Iran, 56pp. Krantz, G. W. and Walter, D. E. 2009. A manual of acarology. 3rd Edition, Texas Tech University. 807 pp. Helle, W. and Sabelis, M. W. 1985. World crop pest (Spider mite), Their Biology, Natural Enemies and Control, Vol. 1B. 458pp. Meyer (Smith), M. K. P. 1987. African Tetranychidae (Acari: Prostigmata) with reference to the world gen- era. Republic of southern Africa. Department of Agricultural and Water supply. 115pp. Sadeghi, N. H. 1995. Mites Fauna of pome fruits orchard in Mashhad region. Agricultural science and tech- nology journal, 9(1): 110-120. Sadeghi, N. H. 2010. Mites (Acari: Prostigmata & Mesostigmata) inhabiting green planting in urban envi- ronment of north-eastern Iran, including six new records. journal of Munis Entomology & Zoology. 15(1): 123-130. Shakhsi Zare, F., Kamali, H and Kamali, K. 2008. Species diversity of mites (Prostigmata: Tetranychoi- dea) associated with fruit trees in Mashhad region. Proceedings of 18th Iranian Plant Protection Con- gress, 24-27 Aug. 2008. Hamedan, Iran, p. 235. Shahrokhi, M. B. and Nikkhou. F. 1989. Eotetranychus pruni (Oudemans) (Acari: Tetranychidae) and con- trol measures of this mite. Journal of Plant Pest & Disease Research Institute, Vol. 35(1, 2): 87-97. Sheikholeslam Zadeh, S . and Sadeghi Nameghi, H. 2010. Faunestic survey of injurious mites associated with broad leaf trees in green spaces of Mashhad region. Journal of Plant Protection, 4(2 ): 210-217.
٢٤٧ ﺷﺨﺼﻲ زارع و ﻫﻤﻜﺎران: ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﻮن، ﭘﺮاﻛﻨﺶ و دا ﻣﻨﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ ﻛﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻮاده Tetranychoidea ...
Journal of Entomological Research Islamic Azad University, Arak Branch ISSN 2008-4668 www.entomologicalresearch.ir Volume 4, Issue 3, pages: 239-248 http://jer.iau-arak.ac.ir
Study on faunestic, distribution and host range of Tetranychoidea (Arachnida: Acari) on fruit trees in Mashhad region, Iran
F. Shakhsi Zare 1*, M. Arbabi 2, H. Kamali 3, M. Ghasemzadeh 1
1- Department of Entomology, Faculty of Agriculture, Islamic Azad University, Arak, Iran 2- Associate Professor, Department of Agricultural Research Zoology, Iranian Research Institute of Plant Protection, Tehran, Iran 3- Assistant Professor, Agricultural and Natural Research center of Khorasan Razavi, Mashhad, Iran
Abstract
In order to study the fauna of Tetranychoidea on fruit trees in Mashhad Region, Iran, a sampling program was conduated during 2006-2007. Samples were taken directly from leaves, stems and branches by shaking on white tray or use of Berlese funnel trap. Microscopic slides were provided according to valid methods. In this study 8 species from 8 genus belonging to two families (Tetrnychidae and Tenuipalpidae) were collected and identified: Tetranychus urticae,Panonychus ulmi,Olygonychus bicolor, Eotetranychus pruni, Bryobia ru- brioculus, Meyernychus emeticae, Tenuipalpus granati and Cenopalpus irani. Results showed that T. urticae had the greatest host range and activity during the sampling peri- ods. Predatory mites belonging to 8 families were collected mostly on apple and pear trees in re- gions with lower than 1000 meter altitude. Most of the predatory mites were from Cunaxidae but the most varied host range and distribution of was Tydeidae. Torogh destrict had the fughest spe- cies richness. Most species diversity was recorded from Torogh district.
Key words: Fauna, Tetranychoidea, Fruit trees, Mashhad region
*Corresponding Author, E-mail: [email protected] Received: 18 Sep. 2011 - Accepted: 27 Sep. 2012
٢٤٨248