Buletini i Shkencave Gjeologjike 2009 Buletin of Geological Sciences Buletini i Shkencave Gjeologjike 2009 Buletin of Geological Sciences

REDAKSIA :

Prof. Dr. Adil Neziraj-Kryeredaktor Dr. Arben Pambuku-Anetar Prof. Dr. Alaudin Kodra-Anetar Ing. Abedin Xhomo-Anetar Prof. Dr. Aleks Vranai-Anetar Prof. Dr. Kadri Gjata-Anetar Dr. Agim Mazreku-Anetar Ing. Sokol Marku-Redaktor Pergjegjes

ISSN 0254-5276 Buletini i Shkencave Gjeologjike 2009 Buletin of Geological Sciences

Realizimi në Arc View gis 8.2 i studimeve elektrometrike të SEV të kryera në rajonin Kepi i Rodonit-Karpen Fatbardha Vinçani, Piro Leka ...... 3 Mbi petrologjine dhe metalogjenine e masivit ofiolitik te Pukës (Tërbunit) Ndoc Vukzaj ...... 17 Saktësime të mëtejshme për ndërtimin strukturor, potencialin mineralizues, dhe petrologjine e shkëmbinjve magmatik në rajonin Gash Hasan Kuliqi, Jakup Hoxhaj ...... 33 Të dhëna të reja mbi ndërtimin litologo-facial dhe biostratigrafinë e ultësirës së Burrelit Agim Shenjatari ...... 49 Karakteristikat themelore të tërmetit të Gjoricës, 6 shtator 2009 (m5.4) Rrapo Ormeni, Sokol Marku ...... 61 Evidentimi i strukturave karbonatike me perspektivë naftë- gazmbajtëse të zonës Jonike nën mbihipjen e zonës Kruja, në rajonin Veriu i Dumrese-Rovë-Fortuzaj Irakli Prifti, Pirro Dode ...... 71 Bul. Shk. Gjeol. (Nr. 1/2009), 3-16 REALIZIMI NË ARCVIEW GIS 8.2 I STUDIMEVE ELEKTROMETRIKE TË SEV TË KRYERA NË RAJONIN KEPI I RODONIT-KARPEN

Fatbardha Vinçani*, Piro Leka*

Përmbledhje Database i SEV: “Të dhënat fillestare”, “Të dhënat e interpretuara” të krijuara sipas Në Ultësirën Bregdetare të Shqipërisë Microsoft Office Access dhe materiali grafik është kryer volum i madh i vrojtimeve i përpunuar (lakoret e rezistencës elektrike elektrometrike me metodën e rezistencës me zgjidhjet e interpretimeve sasiore, elektrike, skema e sondimeve elektrike prerjet gjeoelektrike, gjeologo-gjeofizike, vertikale (SEV). hartat e parametrave fizikë) sipas software Në këtë studim trajtohet realizimi në Arc Resist 1, Surfer 8, Graph 3, AutoCad Map View Gis 8.2 i rezultateve të 404 SEV të 6 etj., lehtëson në mënyrë të dukshme kryera në 41 profile, me rrjet të rregullt punën përgjithësuese-përpunuese për kuadratik në 9 planshetat toopografike të riinterpretimin me të dhënat më të reja shkallës 1:25 000 për rajonin Kepi i Rodonit të përftuara nga kryerja e vrojtimeve – Karpen. Detyra e SEV të kryera në këtë elektrometrike në rajonin Kepi i Rodonit- rajon ka qënë: Karpen. 1. Studimi i shpërndarjes të ndotjeve Realizimi në software Arc View Gis8.2 të teknogjene në rajonin Porto Romano– rezultateve të studimeve elektrometrike Durrës. të SEV, sipas planshetave topografike në 2. Kërkimi i ujëmbajtjes në rajonin shkallën 1:25000 në këtë rajon, është një Romanat. mënyrë praktike e saktë dhe e shpejtë për 3. Studimi i depozitimeve të Kuaternarit në vënien në dispozicion të informacionit të rajonin e Gjirit të Durrësit. nevojshëm çdo subjekti shtetëror apo privat Studimi përmban: të interesuar. • Database e SEV me “Të dhënat fillestare” GIS në studimet elektrometrike të dhe “Të dhënat e interpretuara” realizuara sipas planshetave topografike në • Përpunimin dhe informatizimin e materialit shkallën 1:25 000 në rajonin Kepi i Rodonit- grafik sipas çdo planshete topografike Karpen do të shërbejë në të ardhmen për në shkallën 1:25 000, ku përfshihen: të kryer riinterpretime dhe ripërpunime planimetria e vendndodhjes të vrojtimeve të mëtejshme, të mbështetura dhe nga elektrometrike të SEV, prerjet gjeoelektrike studimet e tjera gjeologjike, gjeomjedisore, e gjeologo-gjeofizike të profilëve të gjeologo-sedimentologjike, gjeologjo-civile, vrojtuar dhe hartat e rezistencës elektrike gjeologo-inxhinierike, hidrogjeologjike, etj., të thellësive e të trashësive të shtresave në ndihmë të zgjidhjes të problematikave gjeoelektrike etj. kërkimore-shkencore të kërkuara. • Realizimin në Arc View Gis 8.2 të rezultateve të studimeve elektrometrike Fjalë kyçe: Studime elektrometrike, të SEV të kryera për secilën planshetë Sondime elektrike vertikale, Database, të topografike në shkallën 1:25000, në dhënat fillestare, të dhënat e interpretuara, Ultësirën PranëBregdetare të Shqipërisë si prerje gjeoelektrike, plansheta topografike, dhe për të gjitha planshetat topografike të Software ArcView Gis 8.2, Kepi i Rodonit- marra së bashku në të njëjtën shkallë. Karpen

*Instituti i Gjeoshkencave, Universiteti Politeknik i Tiranës Vinçani F., Leka P. – Durrës Hyrje 2. Kërkimi i ujëmbajtjes në rajonin Romanat. Studimet elektrometrike të kryera në 3. Studimi i depozitimeve të Kuaternarit Ultësirën PranëBregdetare të Shqipërisë në rajonin e Gjirit të Durrësit. kanë ndihmuar në zgjidhjen e detyrave gjeologjike, gjeomjedisore, gjeologo- GIS i rezultateve të SEV të kryera në sedimentologjike, gjeologo-civile, planshetat topografike të lartpërmendura gjeologo- inxhinierike, hidrogjeologjike, ka konsistuar në informatizimin e të dhënave arkeologjike në shkallë të ndyshme. Vend bazë të parametrave fizikë të tyre (rezistencë të rëndësishëm në këto studime ka zënë elektrike, thellësi, trashësi etj.), në ndërtimin metoda e rezistencës elektrike, skema e dhe informatizimin e prerjeve gjeoelektrike, sondimeve elektrike (SEV) me gjatësi të gjeologo-gjeofizike të profilëve të vrojtuar, linjave ushqyese deri në AB = 3000 m, që i të hartave të parametrave fizikë (rezistencë përgjigjet thellësisë të studimit deri në 300 elektrike, trashësi, thellësi etj.) si edhe në m (Durmishi Ç., etj., 2005). pasqyrimin e tyre në software Arc View Gis Përpunimi dhe realizimi në Arc View Gis 8.2 8.2 (Fig. 2). i rezultateve të studimeve elektrometrike të SEV të kryera në rajonin Kepi i Rodonit- Metodika e realizimit në Arc View Gis 8.2 Karpen është kryer në 9 plansheta Për realizimin në Arc View Gis 8.2 të topografike të shkallës 1:25000 si më poshtë rezultateve të studimeve elektrometrike (Vinçani F., etj., 2005a,b): të SEV të kryera në rajonin Kepi i Rodonit- Karpen është përdorur metodika e K-34-88-A-c mëposhtëme, (http: //en.wikipedia.org/ K-34-88-C-a wiki/Geographic information system): K-34-88-C-c 1. Krijimi i database me “Të dhënat fillestare” për çdo sondim elektrik të kryer K-34-87-D-b në piketë (Rajoni, Profili, Nr. SEV, Koordinatat K-34-87D-d topografike – X,Y, Kuota H, Skema AB/2,

K-34-99-B-d MN, Vlera e rezistencës elektrike (ρd) sipas programit kompjuterik të hartuar në K-34-99-B-b Microsoft Office Access për këtë qëllim. K-34-100-A-a 2. Krijimi i database me “Të dhënat K-34-100-A-c e interpretuara” për çdo sondim elektrik të kryer në piketë (Nr., Rezistenca elektrike, Shkalla, rrjeti i vrojtimit dhe volumi i SEV të Trashësia, Thellësia dhe Litologjia e shtresës kryera në zonat apo rajonet në planshetat sipas programit “Resist”) sipas programit toopografike të lartpërmendura nuk kanë kompjuterik të hartuar në Microsoft Office qënë të njëjta për arsye të detyrave që ato Access kanë patur për zgjidhje (Fig. 1). 3. Përpunimi dhe informatizimi Në mënyrë të detajuar në këtë studim i materialit grafik sipas planshetave elektrometrik kemi paraqitur GIS-in e topografike në shkallën 1:25 000 rezultateve të 404 SEV të kryera në 41 (Planimetritë e vendndodhjes të studimeve profile, me rrjet të rregullt kuadratik, në elektrometrike të SEV, Prerjet gjeoelektrike planshetat topografike: K-34-87-D-d, Vrinas; e gjeologo-gjeofizike të profilëve të K-34-100-A-a, Rrethi; K-34-100-A-c, Kavaja vrojtuar dhe Hartat e rezistencës elektrike (Leka P., etj., 2005a,b), me detyrë: të thellësive e trashësive të shtresave 1. Studimi i shpërndarjes të ndotjeve gjeoelektrike etj.) sipas programeve teknogjene në rajonin Porto Romano kompjuterike Surfer 8, Grapher 3, Auto Realizimi në arcview gis 8.2 i studimeve elektrometrike të SEV të kryera në rajonin Kepi i Rodonit-Karpen

Figura 1. Vendndodhja e planshetave topografike ku janë kryer SEV, Kepi i Rodonit- Karpen (sipas Leka P., Vinçani F. 2009) Figure 1. Topographic planchettes location where are carried out VES, Cape of Rodon- Karpen (after Leka P., Vinçani F. 2009)

Figura 2. Vendndodhja e SEV të kryera në rajonin nga Kepi i Rodonit-Karpen (sipas Vinçani F., Leka P. 2009) Figure 2. Location of VES carried out in the region from the Cape of Rodon to Karpen (after Vinçani F., Leka P. 2009) Vinçani F., Leka P. CadMap 6 etj.. intepretimi sasior i lakoreve të rezistencës 4. Realizimi në ArcView Gis 8.2 i elektrike me programin “Resist” për çdo studimeve elektrometrike të SEV të kryera sondim të kryer në piketë. për secilën planshetë topografike në shkallën “Të dhënat e interpretuara” të SEV janë 1:25000, në Ultësirën PranëBregdetare të regjistruar sipas kërkesave të programit Shqipërisë si dhe për të gjitha planshetat kompjuterik të hartuar në Microsoft Office topografike të marra së bashku në të njëjtën Access (Leka P. etj., 2007a) (Fig. 4). shkallë. Për të kryer ripërpunime dhe riinterpretime “Të dhënat fillestare“ të SEV të kryera janë të mëtejshme të SEV të kryera është regjistruar konform kërkesave të programit përfshirë dhe lakorja e rezistencës elektrike kompjuterik të hartuar në Microsoft Office me zgjidhjen interpretimeve sasiore (Fig. Access (Leka P., etj., 2007a) (Fig. 3). 5). Për të gjykuar mbi pozicionin formacional- Zgjidhjet interpretative sasiore të lakoreve litologjik të sedimenteve të depozitimeve të rezistencës, prerjet gjeoelektrike e kuaternare në drejtim të thellësisë u krye gjeologo-gjeofizike dhe hartat e rezistencës

Figura 3. “Të dhënat fillestare” të SEV SEV-11 të kryer në Pr. I, Porto Romano Figure 3. “Initial data” after VES 11 carried out in Profile I, Porto Romano

Figura 4. “Të dhënat e interpretuara”të SEV 11 të kryer në Pr. I, Porto Romano Figure 4. “Interpreted data” of VES 11, carried out in Profile I, Porto Romano Realizimi në arcview gis 8.2 i studimeve elektrometrike të SEV të kryera në rajonin Kepi i Rodonit-Karpen elektrike, të thellësive, të trashësive të studimi të ndryshme dhe h = 50 m. shtresave të formateve të programeve • Hartën topografike me rezultatet e SEV, Word, AutoCadMap6, Surfer (“doc”, “dwg”, realizuar në software Arc View Gis 8.2. “srf”), me ndihmën e programit Adobe Në tabelën 1 paraqitet database Acrobat 7 Profesional u kthyen në formën përmbledhëse “Të dhënat fillestare dhe Të e formatit “pdf”, me qëllim që të bëheshin interpretuara” të SEV të kryera ne Profilin 5, të përshtatëshme për paraqitjen e tyre në Synej Bagoja, ku përfshihen: Nr, Rajoni, Zona, programin Arc View Gis 8.2. Profili, Nr. SEV, AB/2, Piketa, Koordinatat - X, Në këtë artikull do të paraqesim vetëm Y, Kuota H, Rezistenca elektrike ρ, Trashësia, përpunimin dhe realizimin në Arc View Thellësia, dhe Litologjia. Gis 8.2 të rezultateve të studimeve Në figurën 6 janë pasqyruar rezultatet elektrometrike të SEV të kryera në rajonin e GIS të studimit elektrometrik të SEV e Gjirit të Durrësit, plansheta topografike për planshetin topografike K-34-100-

Figura 5. Interpretimi sasior i lakores të rezistencës elektrike sipas SEV-11 të kryer në Pr. I, Porto Romano (sipas Leka P., 2007) Figure 5. Interpretation quantitative curve of electrical resistivity after VES-11, carried out in Profile I, Porto Romano (after Leka P., 2007) K-34-100-A-c, Kavajë për studimin e A-c, Kavajë, ku përfshihen: ”Të dhënat depozitimeve të Kuaternarit (Vinçani F., etj. fillestare”, “Të dhënat e interpretuara”, 2009). lakoret e rezistencës elektrike me zgjidhjet e interpretimeve sasiore, harta topografike Studimi i depozitimeve të Kuaternarit, me planimetrinë e vendosjes të SEV, prerjet rajoni Gjiri i Durrësit (Plansheta gjeologo-gjeofizike, hartat e rezistencës topografike K-34-100-A-c, Kavajë) elektrike për thellësi studimi të ndryshme (Leka P., etj, 2003). Përpunimi dhe informatizimi i materialit Në figurën 7 jepen rezultatet e GIS të grafik në planshetën topografike të shkallës studimit gjeologo-elektrometrik për 1:25 000, K-34-100-A-c, Kavajë përfshin: planshetën topografike K-34-100-A-c, • Database përmbledhëse “Të dhënat Kavajë. Në të, krahas kufijve gjeologjike, fillestare dhe Të interpretuara” të SEV të elementëve strukturorë, ndarjeve litologjike kryera në Profilin 5, Synej-Bagoja e gjenetike të moshave janë hedhur dhe • Planimetrinë e vendndodhjes të SEV të izolinjat e trashësisë të zhavorreve dhe kryera në rajon rërave aluviale, mbështetur në shpimet • Prerjen gjeologo-gjeofizike sipas SEV të dhe në studimet elektrometrike të SEV të kryera në profilin 5, Synej-Bagoja kryera. (Hoxha J., etj. 2003). • Hartat e rezistencës elektrike për thellësi Interpretimi gjeologo – gjeofizik i materialit Vinçani F., Leka P.

Tabela 1. Database “Të dhënat fillestare” dhe “Të interpretuara” të SEV, Profili 5, Synej-Bagoja Table 1. The “Initial” and “Interpreted” SEV data base, Profile 5, Synej-Bagoja

grafik të përpunuar studimi të ndryshme Materiali grafik i përpunuar ka ndihmuar Në hartën e rezistencës elektrike të në interpretimin gjeologo–gjeofizik të përpunuar për thellësi studimi të ndryshme, rezultateve të SEV, të kryera në rajonin e që i korrespondojnë gjatësive të linjave Gjirit të Durrësit (Vinçani F. 2007), (Leka P. ushqyese nga AB= 80 m deri në AB= 1000 m, 2007). vihet re se vlerat e parametrit të rezistencës elektrike janë përgjithësisht të ulta dhe nuk Harta e rezistencës elektrike për thellësi i kalojnë 30 ohmm. Parametri i rezistencës Realizimi në arcview gis 8.2 i studimeve elektrometrike të SEV të kryera në rajonin Kepi i Rodonit-Karpen elektrike në pjesën perëndimore të rajonit kënetore me përbërje kryesisht argjilore të ka vlera më të ulta (Fig. 8.a). ngopura me ujë të kripur, ndërsa rritja nga 1 deri në 5 ohm.m vjen si rezultat i pranisë të Harta e rezistencës elektrike për thellësi rërës në këto sedimente. Vlerat në rritje 5-

Figura 6. Realizimi në Arc View Gis 8.2, i studimit elektrometrik të SEV, për planshetin topografik K-34-100-A-c, Kavajë (sipas Vinçani F., Leka P., 2009) Figure 6. Representation in software Arc View GIS 8.2 of the elektrometric study of VES for the topographic sheet K-34-100-AC, Kavaja (after Vinçani F., Leka P., 2009)

Figura 7. Harta gjeologjike sipërfaqësore me izolinjat e trashësisë të depozitimeve të Kuaternarit, K-34-100-A-c, Kavajë (sipas Hoxha J., etj. 2003) Figure 7. Surface geological map of Quaternary deposits, K-34-100-AC, Kavajë (after Hoxha J., etc 2003) studimi h=50 m 10 ohm.m përfaqësojnë sedimentet aluviale Në hartën e rezistencës elektrike të të tarracës të parë të përbërë nga argjila përpunuar për thellësi studimi h=50 m vihet alevrolite. Sipërfaqen më të madhe në këtë re se vlerat e këtij parametri janë të ulta rajon e zënë vlerat më të larta nga 10-20 nga 1 deri 20 ohm.m. Vlerat rreth 1 ohm.m ohm.m, të cilat përfaqësojnë sedimentet përfaqësojnë sedimentet detare, lagunore- fluviale, aluviale të përbëra me ndërthurrje Vinçani F., Leka P. suargjila, surëra e rëra (Leka P., etj. 2006), rezistencë elektrike 7-12 ohmm, trashësi 6- (Fig 8.b). 18m përfaqëson sedimente të përbëra nga argjila, alevrolite, ndërsa në pk. (2-6) me Prerje gjeologo-gjeofizike sipas SEV të rezistencë elektrike 2-5 ohm.m, trashësi 18- kryera në profilin 5, Synej-Bagoja 23 m përfaqëson sedimente të përbëra nga Në prerjen gjeoelektrike të profilit 5, Synej- argjila, rëra. Bagoja të trasuar sipas drejtimit P-L dallohen Në këto piketa ndryshon dhe përbërja 6 shtresa gjeoelektrike me trashësi dhe litologjike e shtresës të katërt. Pjesa e parë rezistencë elektrike të ndryshme. me rezistencë elektrike 8-11 ohmm, trashësi Shtresa e parë dhe e pestë me rezistencë 45-55 m përfaqëson sedimente të përbëra elektrike 5-10 ohm.m e trashësi respektive nga argjila, ndërsa e dyta me rezistencë 2-3 m dhe rreth 50 m përfaqëson sedimente elektrike 19-20 ohm.m, trashësi 30-51 aluviale të tarracës të parë me përbërje m përfaqëson sedimente të përbëra me argjila, alevrolite. ndërthurrje rëre, zhavorr, argjila, alevrolite. Shtresa e dytë ka rezistencë elektrike 8-20 Shtresa e gjashtë dhe e fundit me rezistencë ohm.m m, trashësi 4-6m dhe përfaqëson elektrike 26-30 ohm.m dhe 14-20 ohm. sedimente aluviale me ndërthurje suargjila, m përfaqëson sedimente të bazamentit të surëra e rëra. Shtresa e tretë ka përbërje depozitimeve kuaternare të përbëra nga litologjike të ndryshme: nga pk. (5-1/5) me ndërthurrje, zhavorre, argjila, alevrolite,

Figura 8. a. Hartat e rezistencës elektrike për thellësi studimi të ndryshme; b. Harta e rezistencës elektrike për thellësi h=50 m, rajoni Gjiri i Durrësit (sipas Leka P., Vinçani F.; 2007) Figure 8. a. Electrical resistivity maps for different depth study; b. Electrical resistivity map for depth h =50 m, region of Durres Gulf (after Leka P., Vinçani F., 2007) Realizimi në arcview gis 8.2 i studimeve elektrometrike të SEV të kryera në rajonin Kepi i Rodonit-Karpen suargjila, surëra e rëra (Fig. 9). analizimin dhe menazhimin e të dhënave të Në figurën 10 paraqitet realizimi në Arc SEV dhe të materialt grafik të përpunuar, View Gis 8.2 i rezultateve të studimeve sipas tematikave studimore- kërkimore elektrometrike të SEV të kryera në të në mënyrë komode e në kohë të shpejtë gjithë rajonin Kepi i Rodonit-Karpen, ku (http://GisRockware/ArcView software). përfshihet materiali grafik i përpunuar i lartpërmendur, që bën të mundur Përfundime

Figura 9. Prerje gjeologo-gjeofizike sipas SEV të kryer në Profilin 5, Synej-Bagoja (përpunuar: Leka P., Vinçani F., 2007) Figure 9. Geological-geophysical cross-section after VES carried out in Profile 5, Synej-Bagoja (processed: Leka P., Vinçani F., 2007)

Figura 10. Realizimi në Arc View Gis 8.2 i rezultateve të studimeve elektrometrike të SEV të kryera në rajonin Kepi i Rodonit-Karpen (sipas Vinçani F., Leka P., 2009) Figure 10. Representation in software Arc View GIS 8.2 of the electrometric studies of VES carried out in the region from the Cape of Rodon to Karpen (after Vinçani F., Leka P., 2009) Vinçani F., Leka P. fizikë) sipas software Resist 1, Surfer 8, 1. Realizimi në Arc View Gis 8.2 i studimeve Graph 3, AutoCad Map 6 etj., lehtësojnë në elektrometrike të SEV të kryera në rajonin mënyrë të dukëshme punën përgjithësuese- Kepi i Rodonit-Karpen ndihmon në: përpunuese për riinterpretimin me të • Standartizimin e informacionit dhënat më të reja të përftuara nga kryerja kërkimor-shkencor të grumbulluar në e vrojtimeve elektrometrike në rajonin Kepi vite, për të qënë sa më i kuptueshëm i Rodonit-Karpen. dhe i shfrytëzueshëm për specialistët 3. Realizimi në software Arc View dhe shoqërinë civile të komunitetit të Gis 8.2 të rezultateve të studimeve interesuar. elektrometrike të SEV, sipas planshetave • Aneksimin e informacionit të topografike në shkallën 1:25000 për rajonin larpërmendur me çdo lloj informacioni Kepi i Rodonit-Karpen, është një mënyrë tjetër ndihmës për të arritur përfundime praktike e saktë dhe e shpejtë për vënien në të sakta lidhur me zgjidhjet e detyrave të dispozicion të informacionit të nevojshëm shtruara. çdo subjekti shtetëror apo privat të • Zbatimin e programeve interesuar. kompjuterike per përpilimin e mëtejshëm 4. GIS në studimet elektrometrike të të database në mënyrë praktike dhe të realizuara sipas planshetave topografike në shpejtë. shkallën 1:25000 në rajonin e lartpërmendur • Vendosjen e drejtë të kryerjeve do të shërbejë në të ardhmen për të të vrojtimeve elektrometrike në sektorët, kryer riinterpretime dhe ripërpunime zonat apo rajonet e kërkuar për studim. të mëtejshme, të mbështetura dhe nga 2. Database i SEV: “Të dhënat studimet e tjera gjeologjike, gjeomjedisore, fillestare”, “Të dhënat e interpretuara” gjeologo-sedimentologjike, gjeologo-civile, i krijuar sipas Microsoft Office Access gjeologo-inxhinerike, hidrogjeologjike, etj. dhe materiali grafik i përpunuar (lakoret në ndihmë të zgjidhjes të problematikave e rezistencës elektrike me zgjidhjet e kërkimore-shkencore të kërkuara. interpretimeve sasiore, prerjet gjeoelektrike, gjeologo-gjeofizike, hartat e parametrave

Resume

In the Coastal lowland of Albania is accomplished a large volume of electrometric surveys with the method of electrical resistivity - electrical soundings array (VES). In this study is treated the representation in Arc View GIS 8.2 of the results of 404 VES performed in 41 profile with regular quadratic network in 9 topographic planchettes scale of 1:25000 for Cape of Rodon - Karpen region. VES tasks performed in this region have been: 1. Study of technogen contamination spreading near Porto Romano-Durres. 2. Water bearing research in Romanat region. 3. Study of the Quaternary deposits in the Durres Gulf area. The study contains: • Database of SEV with “initial data” and “interpreted data”. • Processing and informatization of graphic material according to any topographic planchette, 1:25000 scale, which includes: the location plan of electrometric surveys of VES, the geoelectrical and geological-geoelectrical cross section of observed profiles and the maps of the electrical resistivity, of the thickness and the depth of geoelectrical layers etc. under softwares (Surfer 8, Graph 3, AutoCad Map 6 etc.). • Representation in the software Arc View Gis 8.2 of the electrometric studies Realizimi në arcview gis 8.2 i studimeve elektrometrike të SEV të kryera në rajonin Kepi i Rodonit-Karpen of VES for each planchette in 1:25000 scale and for all topographic planchettes taken together in the same scale for Cape of Rodon – Karpen region. Representation of the results of electrometric studies of VES in software Arc View Gis8.2 according to topographic planchette, 1:25000 scale, in this region, is a practical, accurate and quick way to issue the necessary information available to interested state or private community. This article presents only the processing and representation in Arc View GIS 8.2 of the results of electrometric studies of VES in the Gulf of Durres area, planchette topographic K-34-100-A-c, Kavajë, for the study of the Quaternary deposits. Processed graphic material helped in the geological-geophysical interpretation of the results of SEV, carried out in the Gulf of Durres area. In the processed resistivity map for the different depths study, corresponding the electrical soundings-array, with AB=80 m up to 1000 m, is shown that the parameter values of electrical resistivity are generally low up to 30 ohm.m. Parameter of electrical resistivity in the western region has the lowest value. In the processed resistivity map for the low depth H= 50 m is shown that the values of this parameter are low from 1 to 20 ohm.m. The values about 1 ohm.m represent the marine, lagoonal, swamp sediments, mainly clay saturated with salt water, while the increase from 1 to 5 ohmm comes as a result of the presence of sand in these sediments. The values from 5 to 10 ohm.m represent alluvial sediments of the first terrace, with clay and alevrolits compositions. Largest surface of area is occupied by higher values 10-20 ohm.m, which represent fluviale and alluvial sediments, which have compositions of clay, sand etc. In the geoelectrical cross-section of Synej – Bagoja are delineated 6 geoelectrical layers that have the different depths and resistivities. Database of SEV: “The initial data”, “The interpreted data” created under the Microsoft Access software and graphic material processed (electrical resistivity curves with the solutions of quantitative interpretations, the geoelectrical, geological-geophysical cross- sections, the maps of physical parameters) according to software Resist 1, Surfer 8, Graph 3, AutoCAD Map, etc., facilitate so visible resumptive-processing work for reinterpretation with newest data obtained by electrometric surveys carried out from Cape of Rodon to Karpen. GIS in electrometric studies of VES represented by topographic planchettes, 1: 25000 scale, in the region of Cape of Rodon-Karpen, will serve in the future to perform further reinterpretation and reprocessing, and supported by other geological, geoenvironmental, geological-sedimentological, civil geology, geological-engineering, hydrogeological studies, etc., to help resolve problems of required scientific- research.

Keywords: Electrometric studies, Vertical Electrical Sounding, database, the initial data, the interpreted data, electrical cross-section, topographic planchette, Software ArcView Gis 8.2, Cape of Rodon-Karpen Vinçani F., Leka P.

Referencat

Durmishi Ç., Kavaja V., Jata I., Qeleshi Gj., Leka P., Lleshi Ll., Vinçani F. (2005) Studimi gjeologo-sedimentologjik-gjeofizik dhe monitorimi i Hapesirës Bregdetare Shqiptare. Ndikimet në zhvillimet infrastrukturore urbane, turistike për një planifikim, administrim dhe menazhim të qëndrueshëm. Programi i zhvillimit të Shërbimit Gjeologjik Shqiptar. FQGJ. Tiranë. Hoxha J., Cara F., Leka P., Dhimitri A., Dimo Ll., Vinçani F., Hyseni R. (2003) Studim mbi administrimin e territorit dhe resurseve natyrore: Gjeologjia-Territori-Ambjenti i rajonit Tiranë-Durrës- Kavajë. Gjeologjia e Kuaternarit. Instituti i Kërkimeve Gjeologjike, Tiranë. Leka P., Vinçani F. (2003) Studim mbi administrimin e territorit dhe resurseve natyrore: Gjeologjia- Territori-Ambjenti i rajonit Tiranë-Durrës-Kavajë. Gjeofizika. Qendra Gjeofizike, Tiranë. Leka P., Hoxha J., Vinçani F. (2005a) Vrojtime elektrometrike në shkallë të vogël në depozitimet e reja të Ultësirës PranëAdriatike (Gjiri i Lalzit, Durrësit dhe Rodonit). Bul. Shk. Gjeol. Nr. 2/2005, f. 83-91, Tiranë. Leka P., Vinçani F. (2005b) Geoelectrical models of quaternary depositions in Lowland of Adriatic Sea, Albania. Journal of the Balkan Geophysical Society. Vol. 8/2005, Suppl. 1, p. 621-625. Leka P., Vinçani F. (2006) Electrometrical data for the quaternary deposition in Lowland of Adriatic Sea, Albania. Journal of the Balkan Geophysical Society. Athens, Greece. Leka P., Jata I., Vinçani F., Azizaj V. (2007) Studim mbi informatizimin e të dhënave të SEV të kryera në zonën e Ultësirës PranëBregdetare nga Hani i Hotit (Shkodër) deri në Liqenin e Butrintit (Sarandë). Qendra Gjeofizike, Tiranë Leka P., (2007) “Hidrogjeofizika e zbatuar”, Monografi. Tiranë. Vinçani F., Leka P. (2005a) Geoinformatization of geophysical data for management of natural resources in Lowland Adriatic Sea (region of Tirana-Durres-Kavaja, Albania). The 4th Balkan Geophysical Congress – International. 9 -12 October 2005. Bucharest, Romania. Vinçani F., Leka P. (2005b) - Geoinformatization of geophysical data for management of natural resources in region of Tirana-Durrës-Kavajë, Albania. Journal of the Balkan Geophysical Society. Vol. 8, 2005, Suppl. 1, 679-684. Vinçani F. (2007) Rritja e aftësive zgjidhëse të studimeve gjeofizike nëpërmjet përdorimit të rrugëve të reja të përpunimit”, Mikrotezë, Tiranë. Vinçani F., Leka P. (2009) VES Geoinformatization in near Adriatic Lowland Sea. The 5th Congress of Balkan Geophysical Society, 10-16 May, Belgrade, Serbia http: //en.wikipedia.org/wiki/Geographic information system http://GisRockware/ArcView software. Bul. Shk. Gjeol. (Nr. 1/2009), 17-32 MBI PETROLOGJINE DHE METALOGJENINE E MASIVIT OFIOLITIK TE PUKËS (TERBUNIT).

Ndoc Vukzaj*

Hyrje. Bazuar në informacionin e madh shkencor për ofiolitet si dhe studimeve Artikulli ka si objekt masivin ofiolitik te kryera nga autori rezulton se në të Pukës dhe përbën një perpjekje për masivin e Pukës dallohen: të ndihmuar në thellimin e njohjes A) Sekuenca ultramafike lercolitike. shkencore të gjeologjise së rajonit, B) Sekuenca plutonike (sekuenca petrologjisë së shkëmbinjve plutonike, plutonike gabrore përfshire në të gjithë sqarimin e prerjes petrologjike etj. prerjen e vullkaniteve. Në të jane paraqitur në mënyre A.Sekuenca ultramafike lercolitike të pergjithesuar e te sintetizuar Është e ndarë në informacionet e shumta te marra a) shkëmbinj ultrabazike tektonite dhe ne studimet, kerkimet e rilevimet b) shkëmbinj ultrabazike kumulate gjeologjike e komplekse te kryera deri (kumulatet ultramafike apo zona tani, duke paraqitur një panoramë më tranzitore). të plotë të karakteristikave petrografike, a) Shkëmbinjte ultrabazike tektonite petrokimike, mineralogjike te facieve (mantelike). petrografike qe ndertojne masivin. Masivi ofiolitik i Pukes (fig. 1, 2) eshte a) Shkëmbinjte ultrabazike tektonite. pjese e kompleksit ofiolitik perendimor Ndertojne pjesen më te thelle te te Shqiperise, dhe ndodhet ne pjesen prerjes. Nga punimet tona shkëmbinjte veriore. Siperfaqja e tije eshte 210 ultrabazike tektonite perfaqesohen, nga km2. Në veriperëndim dhe perëndim, lercolite me pak klinopiroksen me ose pa ky masiv kufizohet në pjesën më të pranine e linzave dunitike, harcburgite madhe me shkëmbinjtë bazikë gabrorë dhe harcburgite klinopiroksenore me (gabro-troktolitet e Turrecit, Kçirës, thjerrza apo breza të rrallë dunitesh, Dedajt, Qelzës), si dhe shkëmbinjtë dunitet klinopiroksenore. ultrabazikë të masivit të Gomsiqes; në zonën Kçirë-Kashnjet me formimet Lercolitet dhe lercolitet e varfera me argjilito-copezore të kufirit Jurasik klinopiroksen, me ose pa praninë e i sipërm (J3), duke u veçuar kështu linzave dunitike. nga masivi ultrabazik i Gomsiqes dhe Takohen ne pjeset me te poshtme Pilinardës. Ne pjesen perendimore prerjes se sekuences mantelike, te kontakton mes prishjeve tektonike me cilet evidentohen ne terren kryesisht formimet vullkano-sedimentare, në ne pjesen lindore te masivit ofiolitik pjesën veriore dhe jugore kontakton te Pukes. Lercolitet ndertojne mesa me vullkanitet bazike, në pjesen lindore duket pjesen me te poshtme te tektonikisht me gabro- mikrogabro të prerjes ofiolitike dhe jane shkembinj Gjegjanit, Gojanit (Pukë). mbizoterues te shkembinjve ultrabazike mantelike tektonite te rajonit. Ne terren, Prerja magmatike dhe disa paraqesin veshtiresi per t’i dalluar karakteristika petrografike- nga harcburgitet. Ne llojet shkembore petrokimike të masivit Pukës lercolitike ne pjesen me te siperme,

* Shërbimi Gjeologjik Shqiptar Vukzaj N. verehet rritja e veçimeve thjerrezore, jane: olivina (60-80%) me madhesi te brezore te duniteve, kryesisht ne pjesen kokrrizave nga 0,3-5 mm, Opx (10-25%), lindore te masivit, nga Mali i Shilorit ne Cpx (5-8%) dhe kromshpinelidi aksesor

Figura 1. Harta gjeologjike e masivit ultrabazik të Pukës (Tërbun), shkalla 1: 25.000. jug deri afer Rrapes ne veri si dhe me deri 1-2 %. Si minerale dytesore takohet pak ne zonen e Vrithit ne nderthurje me serpentina e me rralle talku. Lercolitet dunitet klinopiroksenore. Lercolitet me paraqiten kryesisht te deformuar, pak klinopiroksen perbejne ne vetvete karakterizohen kryesisht nga struktura mantelin peridotitik te varferuar ne protogranulare, granoblastike. masiv. Olivina e lercoliteve mantelike tektonite

Mineralet kryesore shkembformues eshte e llojit Fo(88-91 ) me 9-12% molekula te L/c te varfera ne CPx ne baze te Fa. Nga studimi mikroskopik rezulton studimit petrografik, analizave kimike me madhesi kokrrizash 1-2 deri mm, dhe llogaritjeve petrokimike normative te cilat jane mjaft te deformuara e Mbi petrologjine dhe metalogjenine e masivit ofiolitik te Pukës (Terbunit) neoblaste te cilat formojne pika treshe. Kromshpinelidi aksesore takohet ne

Opx jane te tipit En(89.3-91.5), Fs ze 8-9%. forma te çrregullta (ksenomorfe), rralle

Figura 2. Kolona gjeologjike perfaqesuese e Masivit ofiolitik te Pukes. (Vukzaj, 2008) Kryesisht kokrrizat kane forma te idiomorf, me madhesi kokrrizash nga rregullta prizmatike ose tabulare me 0,1 - 1,5 mm. kufinj te qarte me olivinen, te cilat kane madhesi nga 2-5 mm. Kristalet e Opx Harcburgitet me klinopiroksen (deri 5 shpesh jane mjaft te deformuara e te %) thyera, me shuarje valore. Janë perberes te rendesishem te Cpx jane te tipit diopsid, kane forme te sekuences mantelike dhe takohen rregullt, tabulare deri te rrumbullakosur, kryesisht te nderthurura me lercolitet e me madhesi kokrrizash nga 1,5 - 2,5 sekuences tektonite. Takohen kryesisht mm. neper perrenjte e thelle dhe ne ngastra Vukzaj N. te vogla (ne jug te Livadh Kabashit, nisur nga studimi i shlifeve te studiuara. Fushe Kumbulli, Vrith etj). Heqja e kufirit Dallohen ne terren per ndertim masiv midis lercoliteve dhe harcburgiteve me dhe ngjyre gati jeshile ne thyerje te linza dunitesh eshte mjaft e veshtire fresket. Karakteristikat makroskopike ne terren. Ne harte, jane konturuar nuk lejojne nje ndarje faciale ne terren. Gjithashtu mardheniet nderthurese me faciet e lercoliteve, veshtirsojne ndarjen petrografike. Natyrisht prezenca e kokrrizave te klinopiroksenit i dallon ato nga harcburgitet. Ato perbehen nga olivina (65- 78%) me Fo/Ol nga 98,11%- 99, Opx (10-20 %), Cpx me pak se 5 % dhe kromshpinelidi 1-3 %. Paraqesin struktura protogranulare, granoblastike (foto 6) etj. Klinopiroksenet jane me madhesi 1-2 mm, rralle me te medha, kryesisht me forma prizmatike, me kufinj te kurbuar, kryesisht me pamje intersertale dhe ne kontakte kryesisht midis olivine-Opx dhe me rralle olivine-Cpx. Ato kane nje shpetzim te qarte, shpesh here ortogonal. Paraqesin gjurme te lehta deformacioni.

Harcburgitet. Kane perhapje te kufizuar ne masiv dhe jane perberes i rendesishem i sekuences mantelike te ketij masivi ku dhe lokalizohen disa shfaqje e objekte kromitike te tij. Keto lloje shkembore jane evidentuar ne terren gjate punimeve gjeologo- rilevuese te kryera nga autori

Foto 1/a). Dunite masive mesatarisht te serpentinizuara, Perroi i Magjarit. Vrith. 1/b). Dunit me strukturë protogranulore i serpertinizuar 1/c). Teksturë brezore në lercolitet e zonës tranzitore, Livadh – Kabash, Pukë. Mbi petrologjine dhe metalogjenine e masivit ofiolitik te Pukës (Terbunit) dhe sidomos ne baze te studimeve serpentine e me rralle talku. petrografike, petrokimike e gjeokimike Harcburgitet karakterizohen kryesisht si dhe rezultateve te analizave te kimike nga struktura protogranulare te kryera. Karaktristikat petrografike kokrrizmadhe, granoblastike, me rralle te tyre jane te njejta me ato te porfiroklastike, me deformime te harcburgiteve me pak CPx. olivines dhe ortopiroksenit Perberja minerale e harcburgiteve eshte; olivine (60-75 %), Opx (15- Dunitet dhe dunitet me CPx. 25 %) kromshpinelidi aksesor 1-5%. Takohen ne forme nderthurje linzash e Nga mineralet dytesore takohen brezash me harcburgitet, ne sekuencen mantelike. Trupat dunitike takohen ne forma pergjithsisht te rregullta, por dhe te çrregullta, me kontakte graduale me shkembinjte rrethues harcburgitike. Dunitet kane zhvillim te ndryshem ne pjese te ndryshme te masivit, si ne permasa dhe ne dendesine e takimit te tyre. Me te zhvilluara jane ne pjesen JP te masivit (Suçeli) dhe ne zonen e Vrithit, Lakut Pretushes, Lugu i Kumbullise etj. Ne terren, ato dallohen nga ngjyra gri e erret deri erret ne varesi te shkalles se serpentinizimit (foto 1/a). Si rezultat i proceseve ekzogjene, ato kane nje kore alterimi me trashesi te ndryshme, e cila i ben keta shkembinj ne terren te dallueshem nga llojet e tjera shkembore. Korja e alterimit ka ngjyre te verdhe ne kafe te çelur ne sfondin e se ciles dallohen

Foto 2. 2/a)-Dunit plagjioklazik me veçime të qarta të plagjioklazit në gjithë sipërfaqen e tij. Fushë Madhe, Tërbun, Pukë. 2/b) - Lercolite plagjioklazike me stukturë adkumuate - poikilitike. Shlifi 3877, zmadhimi 70x, me analizator. Tërbun, Pukë. 2/c.) Lercolite plagjioklazike me stukturë adkumuate - poikilitike. Shlifi 2354, zmadhimi 40x, me analizator. Tërbun,Pukë. Vukzaj N. kokrrizat e kromshpinelidit aksesor. Ato perbehen nga olivina (90-95 %) me Fo/Ol nga 97,5-98,9, CPx nga 1,5-2,12% dhe kromshpinelidi aksesor (2-5 %) me strukture kryesisht protogranulare (foto 1/b). Olivinat kane madhesi kokrrizash 3-6 mm, me kufinj te qarte e te prere, me rralle te kurbezuar, formojne pika treshe me nje kend 1200. Ato permbajne inkluzione te kromshpinelidit aksesor me madhesi me te vogel se 0,5 mm, dhe paraqesin gjurme te deformimit. K r o m s h p i n e l i d i zakonisht me forma te rregullta gjeometrike vendoset mes kokrrizave te olivines, zakonisht me madhesi 0,5-1 mm, rralle me madhesi me te madhe. Ne dunitet zhvillohet gjithashtu nje strukture dytesore rrjetore, e cila i dedikohet zhvillimit te serpentines. Ne shlife verehet pergjithsisht zhvillimi i magnetitit dytesor sipas rrjetit te serpentines ne forme pluhuri deri ne grumbuj, kjo ne varesi te shkalles se serpentinizimit. Nëpërmjet këtyre llojeve shkëmbore, kalohet në zonen tranzitore.

b) Shkëmbinjte ultrabazike kumulate. Ndryshe zona kalimtare (kumulatet ultramafike). Ne mes sekuences Foto 3. Lercolite plagjioklazike me strukturë protogranulare. tektonite ultramafike Shlifi A/05 – 573. dhe kumulate gabrore Mbi petrologjine dhe metalogjenine e masivit ofiolitik te Pukës (Terbunit)

Foto 4. 4/a)- Lercolit plagjioklazik me strukturë porfiroklastike. Porfiroklasti i opx shumë i deformuar dhe rrethohet nga neoblastet kokrrizmesëm të olivinës. Shl. 2982, zmadhimi 40x, me analizator. Tërbun. 4/b)-Lercolit plagjioklazik me strukturë porfiroklastike-millonitike. (Neoblastet e olivinës të imta, porfiroklastet e Opx të deformuara). Shl. 4100, zmadhimi 70x, me analizator. Tërbun,Pukë. 4/c -Lercolit plagjioklazik me strukturë millonitike. Shlifi 4103, zmadhimi 40x, me analizator. Tërbun

Foto 5. Hornblendit olivinik (Kortlandit) me strukturë granobllastike. Shlifi 201, zmadhimi 121x, pa analizator, Tërbun, Puke. kemi dalluar zonen kalimtare apo kumulate apo zona kalimtare, eshte tranzitore shkembinjte (kumulatet lokalizuar mbi prerjen e tektoniteve ultramafike). Shkembinjte ultrabazike ne siperfaqe te konsiderueshme. Ne Vukzaj N. pjeset e siperme te prerjes se kesaj zone, verehet prania e injeksioneve plagjioklazike, silleve dhe dajkave gabrore, siç vihet re ne sektorin e Livadh-Hamzit, Livadhet e Qershise, afer ish sektorit sharrave Kaçinar etj). Zona kalimtare takohet ne pjesen qendrore dhe perendimore te masivit, si në ish sektoret e sharrave Kaçinar, si dhe ne pjeset veriperendimore tij (afer qytetit te Pukes). Llojet shkembore qe ndertojne zonen kalimtare ne masivin e Pukes perfaqesohen nga llojet shkembore te lercoliteve, verliteve, harcburgiteve e duniteve me permbajtje plagjioklazi, me siper vijojne piroksenitet, troktolitet deri ne hornblenditet olivinike. Mbi zonen kalimtare me kufij gradual vendosen gabrot kumulative qe perbejne dhe serine e sekuences kumulate te masivi.

Peridotitet (lercolite, harcburgite, dunite, verlite) plagjioklazike. Janë përbërës kryesore te masivit ofiolitik të Pukës. Sasia e plagjioklazit në to lëkundet në intervale të gjërë, duke paraqitur kështu një shkëmb të dallueshëm në terren. Dallohen teksturat kryesisht brezore (foto 1/c). Në disa raste, ndërmjet lercoliteve plagjioklazike takohen imprenjime të shpeshta plagjioklazike apo prania e Foto 6 6/a. Troktolit, shlifi 2878, me analizator, zmadhimi 25x, Tërbun, Pukë. 6/b,c. Troktolite të përbëra nga Cpx dhe trupave të vegjël damarore- plagjioklaz. Vërehen inkluzione të plagjioklazit në Cpx dhe thjerrezore gabrore si në kokrriza të vogla minerali xeheror. Shlifi A/05-587. Livadhet e Hamzit, Qershizë, apo trupa thjerrezore Mbi petrologjine dhe metalogjenine e masivit ofiolitik te Pukës (Terbunit) te shkembinjve p l a g j i o k l a z i k e . Përbërja minerale e peridotiteve (lercolitet, verlitet dhe harcburgitet) plagjioklazike është: Olivine rreth 50- 75 %, Opx 10-21 %, plagjioklaz 3–20 %, Cpx rreth 3-8 % dhe Crshp 1-2 %. Si minerale dytësore, takohen serpentine (krizotil, antigorit, Foto 7. Gabro olivinike me klinopiroksene të rrallë, me strukturë lizardit) rrallë talk e hipidiomofe kokrrizore. Shlifi 3357, me analizator, zmadhimi 25x, Fushë-Laj, Pukë. magnetit dytësor. Kokrrizat e olivinës në përgjithësi jane pak të deformuara, formojnë shpesh pika treshe 120°. Klinopirokseni formon shpesh kristale të mëdha, duke kapërthyer kokrrizat e olivinës si dhe dallohet për një shpetëzim të qartë. Kromshpinelidi eshte me madhësi 0.1- 0.5 mm, i shpërndare në gjithë masën e shkëmbit në formën e inkluzioneve në fazat e tjera silikate dhe në forma të rregullta. Plagjioklazi ruan gjithashtu karakterin intersticial, duke rrethuar në formë kurorash kokrrizat e olivines dhe Px, duke formuar dhe përqëndrime ne trajte grumbullimesh.

Foto 8. Gabro- norit olivinik me strukturë mezokumulate-poikilitike, zmadhimi 40x, me analizator, shlifi 26/94°. 8/a. Gabronorit mezo-makrokokrrizor me elemente te struktures poikilitike. Plagjioklazi është mbizotërues pergjithësisht idiomorf dhe rrallë takohet ne forme nderfutjesh në CPx e më rrallë ne Opx. Shl. 31/95, me analizator, Terbun, Pukë. Vukzaj N. Lercolitet plagjioklazike perbehen nga e olivinës si dhe dallohet për një olivina 48-67%, Opx nga 10-21%, CPx shpetëzim të qartë. Kromshpinelidi me nga 3,5-6%, plagjioklazi nga 5-10%. madhësi 0.1-0.5 mm, shpërndahet në Dunitet plagjioklazike (foto 2) perbehen gjithë masën e shkëmbit dhe në formën nga olivina 73-80% me Fo/Ol nga 93,8- e inkluzioneve në fazë tjera silikate dhe 96, plagjioklazi nga 1-5%, dhe deri në forma të rregullta. Plagjioklazi ruan 2% Px. Harcburgitet plagjioklazike gjithashtu karakterin intersticial duke perbehen nga olivina 45-75% me Fo/Ol rrethuar në formë kurorash olivinat dhe nga 93-95, Opx nga 12-21%, plagjioklazi shpesh formon përqëndrime kokrrizash nga 5-17%. Peridotitet plagjioklazike në trajtë grumbullimesh. Plagjioklazi, në karakterizohen kryesisht nga struktura këtë pjesë të prerjes, paraqitet i freskët protogranulare (foto 3), adkumulate- me binjakëzime polisintetike (foto 3) poikiltike (foto 2/a, b) etj. dhe është i tipit An79-87.6. Shtimi i sasisë së Kokrrizat e olivinës me madhësi variable, plagjioklazit në sasi të konsiderueshme janë në përgjithësi të pa deformuara. (20-40%) shënon kalimin drejt llojeve Ato formojnë shpesh pika treshe 120°. shkëmbore të troktoliteve. Klinopirokseni formon shpesh kristale të mëdha duke kapërthyer kokrrizat Zonat prerese

Foto 9. Gabro kokërrmesëm e përbërë nga plagjioklazi i ndryshuar dhe Cpx, rrallë rrethuar nga amfiboli (Hornblende kafe). Shlifi A/05-575.

Foto 10. 10/a- Bazalte MORB afër Kroit të Zojës. 10/b. -Porfirit bazaltik. Në fenokristale, mbizotëron plagjioklazi. Masa mikrokristalike është klinopiroksen dhe plagjioklaz i cili është në trajtë bashkërritje dhe i pelitizuar sipas piroksenit. Shlif 4229 me analizator, zmadhimi 25x. Tërbun Pukë. 10/c. -Hialobazalt me strukturë të qartë porfire. Fenokristalet janë plagjioklazike (bazike) euhedrale ndërsa masa xhamore pothuajse e pakristalizuar me mikrolite të rralla plagjioklazi. Shlifi 2151, pa analizator, zmadhimi 25x, Tërbun, Pukë.

Mikrofoto 11. Bazalte me strukturë glomeroofitike (Kristalet e plagjioklazit grumbullohen në grupe të dallueshme). Shlifi A/05-581. Mbi petrologjine dhe metalogjenine e masivit ofiolitik te Pukës (Terbunit) Zonat prerëse ne masivin e Pukes, jane takuar ne pjeset jugore, veriore e veriperendimore brenda zones se tranzicionit te zhvilluara ne formen e nje brezi ne gjeresi nga disa qindra m deri ne 3-4 km dhe ne gjatesi deri 5-6 km. Perfaqesohen nga llojet shkembore te lercoliteve, verliteve, harcburgiteve e duniteve me permbajtje plagjioklazi. Nga vrojtimi petrografik, vihet re se zonat prerese shfaqin nje zonim strukturor

Foto 12. Pamje të amfiboliteve tek Kroi Foto 13/a,b. Amfibolite me strukturë i Zojës me damarë epidoti të prekur nga mikrotektonika. lepidobllastike. Shlifi A/05-564.

Figura 3. Skemë gjeologjike e kontaktit të bazalteve me shkëmbinjtë ultrabazikë në fshatin Arrëz ( Kaçinar). teper te deformuara, sa qe shpesh ato simetrik me tekstura porfiroklastike para-qiten teper te zgjatura me raporte (foto 4a) ne pjeset periferike qe kalojne zgjatimi 7-8 x 1-2 mm. Neoblastet e ne submillonitike, millonitike deri ne olivines, Opx, plagjioklazit dhe me rralle ultramillonitike (foto 4 b, c,). Strukturat te Cpx, jane me permasa 0,05 - 0,1 mm. pofiroklastike qe ndertojne rreth 70 Ato zakonisht paraqiten te orientuara ne % te zonave prerese, karakterizohen forme ’’bandoje’’ olivinike, me perberje nga nje shperndarje bimodale te kryesisht te olivines, me mbizoterim te permasave te kokrrizave. Dallohen Opx, dhe me pak Cpx e plagjioklazit. porfiroklaste te olivines dhe te Opx, te Kokrrizat, zakonisht me permasa te karakterizuara nga forma te zgjatura vogla te shperndara kryesisht ne dhe me rralle te rrumbullakosura me ambientin e neoblasteve, paraqiten te madhesi nga 2-7-8 mm, me shuarje dy tipeve per nga shkalla e deformimit valore etj. Porfiroklastet paraqiten te tyre; me shenja deformimi dhe te Vukzaj N. pa deformuara. Ne pjesen ndoshta qendrore te zonave prerese, kalohet ne strukturat millonitike deri ultramillonitike, te karakterizuara nga mungesa e porfiroklasteve.

Hornblenditet olivinike Takohen në kreun e prerjes të zonës kalimtare në formë të një horizonti relativisht të qëndrueshëm që vërehet në sektorin e Kushnenit me trashësi Foto 16. Seri damarore te gabrove ne Livadh – Hamzi rreth 70-100 m dhe shtrirje 2.5 km. pleokroik të shprehur qartë me ngjyrë Në terren, paraqesin teksturë në kafe të çelur deri të errët, ndoshta të pamje gnejsore, foliacion të qartë dhe lidhura me përbërjen mineralogjike të lineacion të kushtëzuar nga orientimi tyre (mikrofoto 5, shlifi 201). Takohet i prizmave të amfibolit i cili është në sasi më të vogël dhe kromshpinelidi mbizotërues. aksesor i shpërndarë në masën shkëmbore në përmasa të vogla. Origjina e këtyre llojeve shkëmbore është e diskutueshme; disa autorë si Shallo etj (1995) i konsiderojnë të formuara në rrugë magmatike, në kushte relativisht ujëmbajtëse. Ne i konsiderojmë të formuara nga bashkëveprimi kimik mes fluideve ujore dhe shkëmbinjve rrethues. Foto 14. Seri damarore piroksenite ne B) Sekuenca plutonike (sekuenca shkembinjte ultrabazike, Laku Pretushes. plutonike gabrore përfshire në të gjithë Hornblenditet olivinike kane kete përbërje minerale; olivina që takohet zakonisht në formë prizmatike apo të rrumbullakosura, e serpentinizuara, piroksenet (Opx, Cpx) takohen në formë prizmatike, të zgjatur dhe të amfibolizuar dhe amfiboli që është

Foto 17. Seri damarore mikrogabro brezore e mikrobrezore, Kaçinar, Pukë.

prerjen e vullkaniteve. Foto 15. Seri damarore bazike ne Sekuenca plutonike e masivit ofiolitik shkembinjte ultrabazike, Vrith. të Pukës përfaqësohet nga shkëmbinjtë plutonikë gabrorë, përfshirë në të gjithë përbërësi kryesor, në forma kokrrizash prerjen e vullkaniteve. Shkëmbinjtë prizmatike me kufinj jo të qartë shpesh gabrorë vendosen mbi kreun e prerjes me ndërfutje. Dallohet për karakterin së shkëmbinjve kumulate ultramafike, Mbi petrologjine dhe metalogjenine e masivit ofiolitik te Pukës (Terbunit) mes troktoliteve. Shkëmbinjtë e kësaj kokrrizmëdha. Në troktolitet afër sekuence kanë një përhapje relativisht Vërrishtës, dallohen pjesë me sasi të të vogel në masivin ofiolitik dhe ngritur magnetiti, sulfuresh (Neziraj përfaqësohen nga masive të vegjël etj., 2005). Nga studimi petrografik i gabro-troktolite, gabro olivinike, gabro, shlifeve, të dhënave të analizave kimike gabronorite, gabronorite olivinike si dhe rezulton se troktolitet përbëhen nga shkëmbinjtë ekstruzive (vullkanitet). olivina që zë rreth 55-65% të masës Këto lloje shkëmbore dalin në pjesët më shkëmbit, e cila në përgjithësi është të larta të masivit si m. i Ceprit (1407 forsteritike Fo 88- 90, klinopirokseni m), m. i Shilorit (1396 m), Fushë-Laj i llojit En që varion nga 0- 2% e masës (1390 m), m. i Kumbullisë (1460 m), së shkëmbit, plagjioklazi bazik i tipit An Maja e Kroit Skelferë (1410 m), Fushë- në rreth 20-28% të masës shkëmbit, Madhe (1289 m), Livadhi Qershisë etj. dhe kromshpinelidi aksesor~1%. Ndërmjet shkëmbinjve gabrore Olivina paraqitet kryesisht në kokrriza dallohen këto facie petrografike, izometrike, shpesh në kufinj të troktolitet, gabrot olivinike, gabrot, rrumbullakosur, më rrallë e zgjatur me gabronoritet, gabrot amfibolike, madhësi 2-4 mm, e përshkruar nga një ferrogabrot etj. Troktolitet dhe gabrot rrjet serpentine (foto 6/a,) apo në formë olivinike ndërtojnë pjesën më të inkluzioni brënda plagjioklazit, ç’ka poshtme të prerjes kumulate gabrore dëshmon se ajo ka kristalizuar e para. duke u ndërthurur me lercolitet Plagjioklazi (An80-90) paraqitet në forma plagjioklazike. kryesisht prizmatike 0.5-1.5 mm, me binjakëzim polisintetike me kontakt me Troktolitet. kokrrizat e olivinës kryesisht i freskët, Takohen në pjesët më të sipërme të me rrallë i ndryshuar (hidrogranatizuar, zonës së tranzicionit dhe shënojnë prenitizuar), ose i shpërndarë në kalimin gradual drejt sekuencës masën shkëmbore si dhe në formë kumulate gabrore. Përhapen kryesisht grumbullimesh, ose inkluzione të tij në zonën jugore dhe qëndrore të në kokrrizat e Cpx të amfibolizuar (foto masivit dhe takohen në formë shliresh, 6/b). masive të vegjël (Fushë Laj), damarë Kromshpinelidi aksesor takohet rreth brenda llojeve ultrabazike me ose pa 1% kryesisht në forma ksenomorfe, plagjioklaz si në Fushë Madhe, Livadhi gjysëm këndore me ngjyrë të zezë deri Qershisë, me permasa nga disa cm deri 0.2 mm. Ai është i shpërndarë në masën mbi një metër. Në këto lloje shkëmbore, e shkëmbit, në kontakt të olivinës me dallohen qartë kokrrizat e bardha plagjioklazin dhe si inkluzion në to. Në të plagjioklazit në sfondin e errët të ferrogabrot, takohet pak ortopiroksen masës olivinike, në ndonjë rast në sasi (hipersten), në gabrot amfibolike afërsisht të barabarta çfarë i jep masës takohet dhe pak amfibol i murmë- shkëmbore një pamje dekorative. kuqrremtë, ose i kloritizuar. Në varësi të zotërimit mineraleve me ngjyrë dhe pa ngjyrë, dallohen Gabrot olivinike llojet melanokrate (me pl. deri 20%), Janë të përcaktuara në bazë të studimit mezokrate (pl. deri 60%), leukokrate të shlifeve petrografike, pasi në (pl. deri 80%) dhe deri anortozitet terren ato nuk mund të konturohen. olivinike me plagjioklaz 90-95%. Në Perberja minerale eshte olivina që zë varësi të madhësisë së kokrrizave të rreth 22-55% të masës së shkëmbit, mineraleve shkëmbformues, dallohen e cila në përgjithësi është forsteritike troktolite kokrrizvegjël, kokrrizmesëm, Fo 89,7- 91,4, klinopirokseni i llojit Vukzaj N. Di që varion nga 12- 18% e masës së shkëmbit, plagjioklazi bazik i tipit An në Gabro-noritet dhe gabro-noritet rreth 21-57% të masës shkëmbit, dhe olivinike. kromshpinelidi aksesor rreth 1%. Takohen në trajtë shliresh, damarësh Olivina paraqitet zakonisht në forma të në Verrishtë, të përcaktuara në shlife, zgjatura, të rrumbullakosura, me kufinj kryesisht të ndërthura me llojet e tjera të kurbëzuar, kryesisht e serpentinizuar gabroide, pa ndonjë rregullshmëri të me madhësi 1-3 mm (foto 7). Plagjioklazi caktuar. Janë shkëmbinj kokërrvegjël- paraqitet në formë prizmatike, tabletore kokërrmesëm, më rrallë kokërr- me binjakëzim polisintetik. Në pjesën medhënj. Përbëhen nga plagjioklazi më të poshtme të sekuences kumulate, bazik, orto dhe klinopirokseni. Në shpesh plagjioklazi paraqet shënja llojet olivinike, kemi olivine rreth të lehta deformimi. Klinopirokseni 5%, si minerale dytësore vërehen paraqitet në forma intersticiale si faza amfiboli, prehniti ceoliti etj. Plagjioklazi postkumulus duke mbushur intersticat paraqitet në formë prizmash, pllakash midis olivinës e plagjioklazit si dhe me binjakëzim të thjeshtë polisintetik, duke i rrethuar këto faza. Kokrriza të kryesisht i ndryshuar (prehnitizuar). rralla kromshpinelidi aksesor vihen re Ortopirokseni dhe klinopirokseni të shpërndara në masën shkëmbore. takohen në kokrriza me forma të Sipas vrojtimeve petrografike këto zgjatura, prizmatike deri 3-4 mm me lloje shkëmbore paraqesin struktura shpetëzim të qartë dhe, shpesh, i hipidiomorfe kokrrizore, mezokumulate, amfibolizuar dhe biotitizuar. Në llojet mezokumulate poikilite. Duke gjykuar olivinike, takohen kokrriza të olivinës nga marrëdhëniet olivine-plagjioklaz- deri 5%, kryesisht të serpentinizuara piroksen, mund të evidentojmë radhën me forma të rrumbullakosura me e kristalizimit që është zakonisht shpinel-olivinë-plagjioklaz-piroksen.

Gabrot Janë shkëmbinj që karakterizohen nga ndërtimi masiv, kokërrvogël- kokërrmesëm dhe më rrallë kokërrmadh. Përbërja minerale eshte; plagjioklazi bazik, klinopirokseni, si minerale sekondare kloriti, prehniti, albiti, amfiboli, pikëzime sulfure. Plagjioklazi bazik është minerali mbizotërues i gabrove. Takohet kryesisht në forma të rregullta, me binjake polisintetike, jo i deformuar (foto 9). Plagjioklazi shpesh paraqitet i prehnitizuar, albitizuar. Klinopirokseni takohet në forma kryesisht të rregullta në kokriza 3-4 mm ndonjëherë dhe më tepër dhe është faza postkumulus që mbush hapsirat mes plagjioklazeve. Klinopirokseni shpesh paraqitet me i ndryshuar pjesërisht në Foto 18 Dalje kromi në lecolitet amfibol, duke dhënë llojet e gabrove të plagjioklazike. 18/a) Fushë Madhe; 18/b) amfibolizuara. Shkallë Gjadër (Vrith). kontakt me fazat e tjera minerale bazike (në trajtë derdhjesh të fuqishme (foto 8). Vrojtimet petrografike nënujore, masive ose jastëkore) e evidentojnë rendin e kristalizimit të më rrallë nga facia piroklastike e tyre mëposhtëm olivinë-spinel-plagjioklaz- (Kaçinar, Kabash). Aty këtu, vërehet klinopiroksen-ortopiroksen. ndonjë ndërshtresë e hollë e zgjatur Gabro pegmatitet. Përfaqësohen nga ose në trajtë thjerrzash shkëmbinjsh disa dalje të vogla të tyre në zonën e silicorë hematitike dhe gëlqerorësh Qershizës, Vrith etj. Ato janë shkëmbinj nyjore, të cilët përbëjne lëndën lidhëse, kokërrmëdhenj, me kristale të piroksenit çimentuese të llavave jastëkore, së deri 1 cm, plagjioklazi si dhe shpesh bashku me materialin xhamor-kloritik, herë përmbajnë edhe mineralizime të hialoklastik. titanomagnetitit. Vullkanitet bazaltike të Kabashit të tipit MORB (në veri të masivit) Shkëmbinjtë vullkanogjenë të kryesisht janë të alteruar, coptuar, Jurasikut të mesëm (βJ2). ndersa ato më të freskëta kanë Këto lloje shkëmbore janë përbërës ngjyre gri të çelur me nuanca jeshile. të rëndësishëm të ofioliteve dhe Janë shkëmbinj mikrokokrrizore, më kanë përhapje të madhe në zonën e rrallë kokërrmesëm, të prekur nga Kabash-Lajthizës, që ndodhet në pjesën proceset e ndryshimeve hidrotermale veriore të masivit, si dhe në pjesën si albitizimi, kloritizimi, ceolitizimi jugore (Kaçinar) duke u shoqëruar etj. Në linjat tektonike të vogla dhe

Tabela 1. Përmbajtjet në ppb të Au, Pt, Pd në disa shfaqje kromifere të masivit. Nr Nr. provës Lloji i shkëmbit Au Pt Pd

1 291/A Shf. L. Kabash. Kromit me pikzime mesatare. < 1 < 10 14

2 292/A Shf. L. Kabash. Kromit me pikzime të ralla. < 1 < 10 2

3 293/A Shf. L. Kabash. Dunit. i këmishës. < 1 58 4

4 294/A Shf. L. Kumbulli. Kromit brezor 7 67 17 5 295/A Shf. L. Kumbulli. Dunit. i këmishës 4 < 10 1

6 296/A Shf. F. Madhe. Kromit me pikzime mesatare.. < 1 < 10 10 ngushtë me shkëmbinjtë plutogjene në çarje, dallohen kuarci, karbonati, ultrabazike e bazike. Në pjesën veriore hidrokside hekuri etj. Këto të fundit u te masivit, këto vullkanite vendosen japin shkëmbinjve ngjyrë tullë dhe zona mbi shkëmbinjtë ultrabazikë nëpërmjet të dobëta oksidimi (foto 10). Bazaltet shkëmbinjve metamorfikë si në Kroin e ndërpriten nga seri damarore si porfirite Zojës. Nivelet më të poshtme të prerjes diabazike, gabro-diabaze, dolerite, së shkëmbinjve bazaltike përputhen me damarë kuarcorë të cilët ndiqen deri shkëmbinjte ultrabazikë, si në Dedaj, në 30 m në shtrirje e trashësi 0.5 m, Lajthizë, Kaçinar, ku duket qartë zhvillimi (Përroi i Llukëve, Lapidari i M. Hasës i facies hipoabisale gabro-diabazike, etj). Llojet petrografike përbërës janë e cila shquhet për kokrrizshmëri më bazalte, porfirite bazaltike (foto 10/b), të madhe se ajo e diabazeve, kjo hialobazalte variolitike (foto 10/c), të e shprehur mes strukturës gabro- pasura me titan. Përbërja minerale e ofitike. Pako e poshtme vullkanogjene bazalteve është: Cpx pjesërisht deri përfaqësohet nga shkëmbinj efuzivë krejtësisht i amfibolizuar, plagjioklaz i albitizuar, kloritizuar, sosiuritizuar kristalizim të dobët i të njëjtit tip me e epidotizuar. Paraqesin kryesisht masën çimentuese. struktura ofitike, glomeroofitike (foto Në kryqëzimin e rrugës automobilistike 11) variolitike, bajamore, ku bajamet Pukë –Mirditë, masivi ofiolitik i Pukes janë të mbushura me klorit si dhe porfire kufizohet tektonikisht me shkembinjte (foto 10/c). Në disa raste, bazaltet janë plagjiogranite, në trajtën e një masivi të të ndryshuara deri në mikroamfibolite vogël me përmasa afërsisht 600 x 400m. e në rreshpe amfibolike. Në afërsi të qytetit Pukë, në lindje të lagjes Mehaj, Shkëmbinjtë metamorfikë. vullkanitet bazike takohen në formë Në masivin e Pukës jane dalluar nga llavash jastëkore. Ato përfaqësohen nga punimet e studimet e kryera: bazalte të pasur me TiO2 me afinitet Amfibolitet qe takohen në kontaktet e të qartë MORB (TiO2=1.26% dhe masivit ultrabazik te Pukes me bazaltet P2O5 = 0.49%). Në pjesën e poshtme, dhe ndiqen ne shtrirje disa dhjetra m, vullkanitet ndërpriten nga intruzione të me trashesi qe leviz nga 2-5 m deri 50 m. vegjël të doleriteve të cilët përmbajnë Ato ndërlikohen në shtrirje nga prishjet

2.65% TiO2 dhe 0.66% P2O5. tektonike shkëputëse dhe shpesh Vullkanitet e pjesës jugore (efuzivet ndërpriten nga dajka të diabazeve e e Kaçinarit) janë shkëmbinj damarë te epidotit si tek Kroi i Zojës mikrokokrrizore, rrallë kokërrmesëm (foto 12). Përbërja minerale e tyre është: me ngjyrë të verdhë në të kuqërremtë, hornblenda dhe plagjioklazi bazik, me zona të shumta oksidimi. Ato ndërsa përbërja kimike e tyre është ndërpriten nga seri dajkore mikrogabro, afërsisht e njëjtë me atë të bazalteve gabro-diabaze, damarë kuarcore, ku të tipit MORB. Në kontaktin juglindor verehen dhe shënja të kalkopiritit. të masivit, në dy brigjet e Lumit Fan i Përfaqësohen nga bazalte kokërrimet– Madh (afër Gjegjanit), takohet një brez kokërr-mesëm të amfibolizuar, shkëmbinjsh metamorfikë që kontakton porfirite diabazike, tufe diabazike, lava pjesërisht në mënyrë normale me aglomeratike etj. Përbërja minerale peridotitet e serpentinizuara (që e bazalteve është: plagjioklazi me përbëjnë anën e shtruar të këtyre madhësi deri 1 mm kryesisht në individë llojeve shkëmbore) dhe tektonikisht prizmatikë por në ndonjë rast dallohen me llojet shkëmbore vullkanike bazike. dhe mikrofenokristale. Plagjioklazi Në pjesën jugore të masivit (Kodra e rrallë paraqitet i freskët, pjesërisht Bukur, Kushnen, (figura 3), në kontakt i albitizuar, prehnitizuar, kloritizuar, të ultramafikëve me serinë ekstruzive sosjuritizuar etj. Piroksenet monokline të Kaçinarit, përsëri dallohen qartë një janë thuajse të amfibolizuar dhe futen brez amfibolitesh. nëpër interstica. Këto lloje shkëmbore Llojet shkëmbore metamorfike paraqesin kryesisht struktura ofitike. përfaqësohen nga amfibolite, reshpe Porfiritet diabazike dallohen nga epidot-amfibolo-kloritike me përbërje fenokristalet e plagjioklazit (deri 1.5 minerale, breza plagjiokllazi e amfiboli mm) në masën themelore bazaltike dhe (minerali me ngjyrë) Plagjioklazi është i janë kryesisht të amfibolizuara. Llavat albitizuar, pjesërisht i kuarcëzuar, ndërsa aglomeratike te përbërjes bazaltike janë pirokseni krejtësisht i amfibolizuar. kokërrvogël, të amfibolizuar, kloritizuar, Paraqiten teksturat brezore, reshpore me disa fenokristale të plagjioklazit e dhe strukturat lepidoblastike (foto piroksenit të amfibolizuar, ku në masën 13/a,b), lepidogranoblastike etj. bazaltike kapërthehen copra gjysëm të rrumbullakosura të një bazalti me Seria damarore. Ne masivin ofiolitik është e pranishme nga gabro-pegmatite, piroksenite ne dy sekuencat shkembore (tektonite etj. Kjo seri nderpret kryesisht llojet dhe kumulate). shkembore te zones kalimtare dhe Ne shkembinjte mantelore tektonite trupat e kromitit lidhur me to. Në mbizoterojne damaret perberjes pjesën veriore të masivit (Prozhem, ultrabazike e bazike (piroksenitike, Memaj) si dhe në pjesën jugore (afër ish gabro, mikrogabrove etj), ndersa ne sektorit të sharrave Kaçinar) jane takuar zonen kalimtare veç tyre qe vijne llojet metamorfike të mikrogabrove e shtohen, takohen damare dhe ku paraqiten qartë teksturat brezore shkembinj damarore te perberjes deri mikrobrezore (foto 17), të përbërë nga acide (plagjioklazite, trondjemite, etj), breza plagjioklazi dhe amfiboli. Këto takuar ne Prozhem - Rrape. Piroksenitet lloje shkëmbore paraqesin shkëmbinj damarore jane diçka e zakonshme kompaktë kokërrvogël, me teksturë ne masen ultrabazike dhe bazike. brezore, gnejsore, mikrobrezore, Perfaqesohen nga enstatite, vebsterite syzore shpesh të rrudhosur dhe ndiqen ne kokrriza te meseme, te medha ose në shtrirje disa dhjetra m dhe kanë pegmatoide me madhesi mbi 5-10 trashësi që lëviz nga 0.7-5 m, me cm (Rukaj, Kçire, kurrizorja e Gjadrit, kontakte përgjithësisht të prera, rralle perballe fshatit Vrith etj). Perberja zigzage, me shkembinjte ultramafike, minerale e tyre eshte Ol, 20-25%, Opx, dhe shenja te mineralizimit sulfur. Këto 17-20%, CPx, 25-45%, Pl deri 15%. lloje shkëmbore paraqesin struktura Damaret e pirokseniteve takohen nematoblastike granolepidoblastike, kryesisht ne llojet shkembore mikrolepidoblastike etj. Ne zonen e mantelike si ne Lak Pretushes, (foto Vrithit takohen me shumice, sidomos 14), por dhe ne ate kumulate dhe kane ne masen ultrabazike, seria damarore trashesi nga disa cm deri mbi 1-10 m. si gabro, gabropegmatite ne trajte Ato zakonisht nderpresin teksturat damaresh, trupash te zgjatur te primare (foliacionin) por takohen parregullte disa m ne shtrirje dhe dhe damare paralele me to. Shpesh gjeresi 0.5-2-3m. verehen gjithashtu dhe dy gjeneracione Bazaltet nderpriten nga seri damarore piroksenitesh nderpreres midis tyre. Ne si porfirite diabazike, mikrogabro e llojet shkembore kumulate si psh. ne mikrogabro-porfirite, damare kuarcore Perroin e Beqirit (Kushnen) kemi deri etj me trashesi nga disa cm deri ne 3-5 ne 5 m trashesi te damarit piroksenit qe m. Keto lloje shkembore kane shtrirje te nderpresin gabrot. dukshme rreth 10-15 m e trashesi 0.5- Shkembinjte damarore te perberjes 1 m, ndersa damaret kuarcore ndiqen bazike kane perhapjen me te madhe deri ne 30 m ne shtrirje e trashesi 0.5 nga te gjithe llojet e tjere qe ndeshen m. (Perroi i Llukeve, Lapidari M. Hases ne masiv, duke formuar shpesh zona etj. apo fusha te tilla dajkash e damaresh, si Shkembinjte damarore te faqja perballe fshatit Vrith (foto 15), apo perberjes mesatare dhe mesataro- afer burimit te Allamanit. Ne Perroin acide perfaqesohen nga dalje te e Livadh-Hamzit (afer ish rezervave trondjemiteve leukokrate ne forme shtetrore) paraqiten nderthurje linzore (te mbingopur me rreth 76 gabro-norite, gabro, me peridotitet % SiO2) dhe janë takuar ne zonen plagjioklazike (foto 16). Trashesia e kalimtare (Prozhem, Rrape) si dhe ne serise gabro-norite, gabro leviz nga 1-2 jug te masivit. Jane quajtur trondjemite m deri ne 5 m. Jane te zhvilluara dhe duke iu permbajtur klasifikimit dhe llojet pegmatoidale te perfaqesuara emertimit te rekomanduar nga Colemann R (1977) ku siç dihet nese mineralet shkembformues melanokrate Ndërtimi tektono-strukturor i masivit jane > 10 % plagjiogranitet quhen të Pukës. tonalite, ndersa kur mineralet me ngjyre Konfiguracioni thuajse izometrik i daljes jane me pak se 10 % siç ndodh ne Rrape, sipërfaqësore të masivit si dhe prania në atehere plagjiogranitet jane emertuar periferi të tij e shkëmbinjve të tavanit, trondjemite, keto tipike per kurrizoret si vullkanite e gabro si dhe shkëmbinjtë meso-oqeanike. Trondjemitet kane kete gabrore në Fushë Laj, Livadhi Qershisë perberje minerale; plagjioklaz, amfibol, etj, siç duket në prerjet e ndërtuara, kuarc si minerale kryesore, sericit, albit, tregon për një strukturë krahinore klorit, epidot si minerale dytesore dhe me pamje kupole, e cila ndërlikohet zirkon, apatit, magnetit si minerale nga struktura të rendeve më të ulta. aksesore. Masivi, në pjesën perëndimore, mbihip Intruzionet ultramafike tektonikisht mbi shkëmbinjte gabrorë Prania e intruzioneve ultramafike e vullkano sedimentarë, në lindje, ndermjet ofioliteve është evidentuar tektonikisht kontakton me shkëmbinjtë në sekuencat e ofioliteve të tipit lindor gabrorë e plagjiogranitë. Në veri, zhytet dhe perëndimor. (Gjata etj 1995, nën shkëmbinjtë bazaltikë të Pukës, Shallo 1996, 1998, Harta gjeologjike ndërsa, në pjesën jugore, mes zonash 1:200.000, v. 2002). Këto intruzione tektonike, kontakton me bazalte, gabro kane pergjithesisht permasa te vogla etj. Bazuar në matjet e elementeve si dhe paraqiten ne forme sillesh ose parësore, shliret dhe zinxhirët e kromit trupa te çrregullt. Takohen kryesisht janë evidentuar disa struktura kryesore ne kufirin e sekuences ultramafike që pasqyrohen në prerjet e ndërtuara me ate mafike por dhe si intruzione në hartën 1 :25.000. Duket qartë se ne nivele te ndryshme te prerjeve orientimi i strukturave kryesore është gabrore. Nganjehere, ndermjet tyre, VP– JL. verehen nderfutje gabrore me permasa te vogla, si në piroksenitet e Rrapes. Disa të dhëna mbi metalogjeninë e Ne masivin ofiolitik te Pukes, ne masivit ofiolitik të Pukës. pjesen VL, ne sektorin Rrape–Rrype, Në masivin ofiolitik të Pukës takohen kemi daljen e nje masivi te vogel mineralizime kromite, mineralizime piroksenitesh. Ne siperfaqe keto lloje damarore sulfure e kuarc sulfure në shkembore paraqiten kokerrmesem serinë gabrore (vendburimi kuarc deri kokerrmedhenj me ngjyre gri te sulfur i Kçirës), mineralizime sulfure blerte deri te blerte te erret. Llojet vullkanogjene në serinë bazaltike. petrografike jane te perberjes vebsterite Mineralizimet magmatike të olivinike, vebsterite, te perbera nga sulfureve te Ni dhe të EGP lidhen me Opx, Cpx olivina dhe pak kromit aksesor. kumulatet ultramafike dhe gabrore. Nisur nga pozicioni ne prerje i ketyre Në shkëmbinjtë ultrabazikë të masivit pirokseniteve, veçorive strukturore, takohen dhe mineralizime të azbestit radhen e kristalizimit (shpinel-olivine- (vendburimi Kodër Buqe), shenja Cpx) si dhe metalogjenine e tyre të talkut, magnezitit si dhe lëndë të (sulfure, EGP) na lejon qe t’i mendojme tjera industriale, si dunitet e freskëta, si intruzione te mevonshme magmatike piroksenitet, kaolinat me vendburimin Kete veprimtari magmatike e shoqeron Korthpulë, Dedaj me shfaqjet përreth, veprimtaria hidrotermale e shprehur etj. me formime te sulfureve dhe EGP e Mineralizimet e kromitit në masivin shprehur qarte ne keto piroksenite. e Pukës, në bazë të vendosjes së tyre në prerje, veçorive morfologjike, e llojeve gabrore në objekt e rreth saj. teksturore, strukturore dhe Shfaqja e Lakut të Pretushës 1, ndiqet mineralogjike-gjeokimike të mjedisit në shtrirje rreth 120 m dhe përfaqëson ku ndodhen, janë të pranishme: Në një trup xeheror me pikëzime e shlire sekuencën lercolitike me linza të rralla me teksturë pikëzore e brezore që duniti, ku takohen kryesisht mineralizime arrijnë deri masive. Në anshlife vihet të kromitit metalurgjik, të pasura re shkallë e lartë e kataklazimit, pasojë me alumin, me vlera të kromicitetit kjo e ndrydhjes në gjëndje të ngurtë. dhe magnezialitetit mesatare deri të Nga analizat mikrosondike, rezulton larta; në dalje relativisht të mëdha koeficent i lartë i kromicitetit duke qenë të duniteve (grup shfaqjet brezore të kromite të tipit magnokromit. Shfaqja Vrithit). Në nivelet më të thella takohen kromifere Laku Pretushës 2 ndodhet tekstura masive, leopardine dhe lart rreth 300 m në lindje te Laku Pretushes tekstura brezore thjerrzore deri masive 1 paraqet trup xeheror të varfër dhe pikëzore si ne Shkalle Gjader (Foto 18b). lokalizohet në llojet ultrabazike me Në kumulatet ultramafike, në afërsi plagjioklaz. Nga studimi i anshlifeve të llojeve ultrabazike plagjioklazike rezulton se kemi të bëjmë me një (dunite në afërsi të troktoliteve dhe strukturë tipike adkumulative me rreth gabrove olivinike), vërehen trupa 45-50% crshp. dhe 50-55% minerale xeherore si në Fushë Madhe, Livadh silikate. Shfaqja kromifere Livadh Kabash, Lugu Kumbullisë të ndërprerë Kabash ka trajtë damarore, ndiqet në nga dajka gabrosh i përfaqësuar nga shtrirje rreth 50 m me trashësi nga karakteri pseudoshtresor thjerzor, me 0,4-1,5 m. Në pjesën qëndrore ku trupi tekstura kryesisht brezore, me pikëzime ka gjërësinë më të madhe vërehen mesatare dhe të rralla. Shpërndarja teksturat pikëzore e brezore që arrijnë e mineralizimit është heterogjene deri masive. Prania e Al më e vogël dhe përmbajtja e xeherorit lëkundet se në Fushë Madhe spjegohet me nga 6% - 36-40% Cr2O3. Nga punimet ambientin plagjioklazik rreth tij. Pra, e kërkim-zbulimit të kryera në disa në përgjithësi, në shtrirje mineralizimet shfaqje kromiti në Vrith, në Livadh- kromifere ndiqen nga disa m deri 70- Kabash, Fushë-Madhe, Laku Pretushës, 100 m, ndërsa në rënie nga disa m në përmasat e trupave janë të kufizuara rreth 50-70 m. Trashësia e tyre lëviz në drejtim të shtrirjes dhe rënies. Trupi nga disa cm deri ne 1-2 m. Mineralizimi kromitik në Fushë Madhe (Foto 18/a) ka kromifer vendoset në intervalin rreth trajtën e një linze të shrregullt me kufinj 50-400 m. graduale deri të prerë me shkëmbinjte Provat e marra në mjedise të ndryshme rrethues, me shtrirje deri 60 m, duke shkëmbore ose xeherore janë analizuar patur një gjërësi maksimale deri 5 m. për elementët e grupit të platinit Au, Galeria e hapur në rënie të trupit ka Pt, Pd, (Tab 1). Duke u mbështetur takuar trupin kromitik. Në përgjithësi në pozicionin në prerje të E.G.P. dhe brezat e kromitit mbështillen nga një përmbajtjet e tyre vërehet që kemi këmishë e hollë duniti. Nga studimi i E.G.P. të lidhura me dunitet e sekuencës analizave mikrosondike të këtij objekti kumulate dhe piroksenitet (Rrape) me duket që është i pasur me Al, gjë që vlera më të ngritura. nuk spjegohet me pozicionin në prerje, Në prerjen kumulate njihen dhe ne e mendojmë si nje trup kromiti mineralizimet e titanomagnetiteve i formuar në thellësi dhe i ardhur me në zonën e Kashnjetit, Kaçinarit, të vonë në pozicionin ku ndodhet, ide kjo përqëndruara në gabrot hornblendore që përforcohet dhe nga prania e madhe dhe gabrot piroksenitike. Mineralizimi i Mbi petrologjine dhe metalogjenine e masivit ofiolitik te Pukës (Terbunit) Titanit është singjenetik me kumulatet dhe dunite. Shkëmbinjtë ultrabazike gabrore i formuar në lidhje të ngushtë kumulate (zona tranzitore) përfaqësohen me proceset magmatike që kanë nga dunite me Cpx që përmbajnë kromite kushtëzuar formimin e kumulateve brezore, në ndërthurje me harcburgit- bazike të brezit perëndimor. Prania e lercolite, dunite dhe lercolite plagjioklazike, (shkëmbinjtë ultrabazike me plagjioklaz). mineralizimeve magmatike të titanit dhe hornblenditet olivinike. në përbërsit bazikë të ofioliteve Kufiri i tektoniteve me kumulatet ultrabazike perëndimore, është në përputhje me konsiderohet si kufiri i Mohos petrologjike, tiparet petrologjike e gjeokimike të tyre, pra keto tektonite konsiderohen si mantel ndër të tjera me prirjen titanmbajtëse i varferuar- relikt refraktar pas shkrirjes të përbërsve bazikë dhe përbën kështu se fraksionuar dhe largimit te fraksionit një tipar metalogjenik dallues të këtij bazaltik nga manteli peridotitik. brezi që shërben si tregues i dallimit të Zona kalimtare me llojet faciale qe e dy brezave ofiolitike. Në shkëmbinjte perbejne, si dunite plagjiklazike, lercolit– e kompleksit gabro peridotit, takohen verlite plagjioklazike, hornblenditet olivinike mineralizimet e magnetitit në formohet mesa duket nga nje suspension magmatik i ndertuar nga proporcione Pla, Luf, Boka e Qerretit në formë variable te likidit bazaltik dhe ksenokristale pseudothjerrëzore, thjerrëzore të te deformuara te olivines, pirokseneve. Ky zgjatura, breza, ku përmbajtja e Fe2O3 suspension magmatik rrjedh nga fenomeni është 5-20 % dhe rrallë 30-40% të i imprenjimit, nga nje fraksion likuidi i masës së shkëmbit. Brezi i mineralizuar i konsiderueshem ne shkembinjte mantelike, magnetitit ka gjatësi rreth 6 km e gjërësi duke provokuar humbjen e lidhjeve 0,2-2 km. Në këtë brez të mineralizuar fillestare te shkembinjve mantelike. janë vecuar disa zona dhe ngastra, dhe Hornblenditet olivinike si facie e veçante në to disa trupa në trajtë thjerrëzash të petrografike vendosen ne pjeset me zgjatura me pamje pseudoshtresore- te siperme te sekuences ultramafike pllakore (Tërshana, 1996). lercolitike dhe i mendojme te formuara me mekanizmin metasomatik si rezultat i Mineralizimi i abestit takohet në VP beshkeveprimit te fluideve me shkembinjte të Qytetit Pukë rreth 1,5 km, në afërsi rrethues. të kontakteve me shkëmbinjtë gabror Sekuenca kumulate (shkembinjte plutonike të Dedajt, në dy kodra të quajtura dhe ekstruzive) perfaqesohet nga troktolite, Kodër Buqe, Shullan. Dy kodrat gabro olivinike, gabro, bazalte kryesisht azbestmbajtëse janë shumë të prekura llava jastekore te tipit MORB, i mendojme nga proceset tektonike dhe pikërisht si prodhime te kristalizimit te fraksionuar aty ku tektonika ka veprimtari intensive, magmatik me afinitet bazaltik – toleitik atje ka përqëndrime të pasura të MORB. Kemi një seksion gabror të limituar azbestit. në trashësi dhe jo i vazhdueshëm. Përfundime Seria damarore perfaqesohet nga Masivi ofiolitik i Pukes eshte pjese e piroksenitet, gabro mikrogabro etj, dhe ofioliteve te tipit perendimor dhe ndertohet perfaqesojne procese te stadeve te nga sekuenca ultramafike lercolitike dhe mevonshme te origjines magmatike dhe sekuenca kumulate. hidrotermale – metasomatike. Sekuenca ultramafike lercolitike eshte Piroksenitet konsiderohen si intruzione ndarë në a) shkëmbinj ultrabazike tektonite ultramafike te formuara nga proceset e dhe b) shkëmbinj ultrabazike kumulate kristalizimit te te fraksionuar ne kushtet e (kumulatet ultramafike apo zona tranzitore. dhomave te vogla magmatike, i rrjedhur Shkëmbinjtë ultrabazike tektonite ndahen nga reaksionet e bashkeveprimit te likuidit ne 3 njesi litologo-faciale te perfaqesuara me shkembinjte mantelike. nga lercolitet me pak klinopiroksen, Shkembinjte metamorfike te lokalizuar ne harcburgite, harcburgite klinopiroksenore kontakt te shkembinjve ultramafike me Vukzaj N. vullkanitet, me afinitet MORB, supozohen pseudothjerrezore, thjerrezore te zgjatura, te formuara qofte me origjine termike, ose i breza, ku permbajtja e Fe2O3 eshte rreth fenomenit te obduksionit oqeanik. 20%. Nje metalogjeni e zhvilluar dobët Mineralizimet e magnetitit takohen ne me shfaqje të rralla dhe trupa të vegjel Pla, Luf, Boka e Qerretit ne shkembinjte kromitesh. e kompleksit gabro peridotit ne forme

Referencat

Grup autoresh (ISPGJ, F.Gj.M, IGJN) - (2002). Harta gjeologjike e Shqiperise, Shkalla 1.200.000 dhe teksti i monografise, Tirane. Duraj A. (1977). Relacion mbi punimet e kerkim-revizionimit per krom dhe nikel ne zonen e fshatit Vrith (Puke) gjate viteve 1976-1977. Arkivi i Deges Rajonale Puke. Gjoni S., Pjetri N. (1991). Projekt mbi punimet e kerkim-zbulimit per mineralin e kromit ne rajonin e Vrithit per vitin 1991. Arkivi Deges Rajonale Puke Mazreku A., Gjoni V. (1994). Raport i punimeve komplekse gjeologo-gjeofizike te kryera ne rajonin Livadh-Kabash-Fushe Madhe shkalla 1:2000. Arkivi Qendror i Gjeologjisë. Tirane. Neziraj A. (1992). Etude pétrologique et métalogénique du massif ophiolitique de Tropoja, Albanie. Référence particulière aux gisements de chromite et éléments du groupe du platine. Disertacion Universiteti i Orleanit France. Ndojaj I. Gj. (1988). Vendosja hapesinore e perqndrimeve kromifere ne profilin e ultramafikeve ne vendin tone. Bul. Shk. Gjeol. Nr 2/1998. Pjetri N (1998) Kromitet e masivit ofiolitik te Pukes. Bul. Shk. Gjeol. (faqe 77-82). Shallo M., Kote Dh., Vranai A., Premti I. (1985). Raport ’’Magmatizmi ofiolitik i Shqiperise’’. Arkivi i I.K.Gj. Tirane. Shallo M., Kote Dh., VranaI A., Premti I. (1989). Disa veçori petrologjike te ofioliteve te Shqiperise. Bul. Shk. Gjeol. Nr 2/1998. (faqe 12-20) Shallo M., Turku I., Manika K., Marto A., etj. (1996) - Gjeneza dhe vendosja gjeotektonike e ofioliteve te Shqiperise. Fondi i Fakultetit Gjeologji Miniera. Tirane Tershana A., Myftari A., etj. (1985). Studim mbi punimet e kerkim-rilevimit gjeologjik kompleks shk. 1:25 000 te kryer ne rajonin Gomsiqe-Kashnjet (gjate viteve 1983-1985) Arkivi i I.K.Gj. Tirane Tershana A. (1982). Disertacion Petrologjia dhe metalogjenia e kompleksit gabroperidotit te rajonit Kashnjet-Qelez. Disertacion. Arkivi i I.K.Gj. Tirane Xhomo A., Dimo Ll., etj. (2002) Gjeologjia e Shqiperise. Fondi Qendror i Gjeologjise, Tirane Vukzaj N., Gjoni S., Pjetri N., Ndojaj M. (1995. Raport mbi punimet e rilevimit te kryera per masivin ofiolitik te Pukes ne vitet 1993-1995. Doreshkrim, Arkivi i Deges Rajonale Puke. Vukzaj N., Gjoni V. (2000) -Studim pergjithesues gjelogo–gjeofizik i rajonit Fushe Madhe-Vrith dhe perspektiva e kerkimit te mineralizimit kromitik. Arkivi i I.K.Gj. Vukzaj N. (2005). Disa karakteristika gjelogo-petrologjike te masivit ofiolitik te Pukes. Mikroteze Fondi i Fak. Gjeol-Miniera. Bul. Shk. Gjeol. (Nr. 1/2009), 33-48 SAKTËSIME TË MËTEJSHME PËR NDËRTIMIN STRUKTUROR, POTENCIALIN MINERALIZUES, DHE PETROLOGJINE E SHKËMBINJVE MAGMATIK NË RAJONIN GASH

Hasan Kuliçi, * Jakup Hoxhaj**

Hyrje Zhvillimi gjeologjik dhe metalogjenik

Artikulli ne fjale është një plotësim i Në pikpamje litostratigrafike gjeologjia domosdoshem per gjeologjinë dhe e rajonit Gash ka marrë formë (Hoxhaj mineralogjinë e rajonit Gash, gje i cili i J., Meço S., etj., 1993), duke diferencuar ka munguar ketij rajoni disi i veçante ne katër formacione: farmacioni sedimentaro- kuadrin e Albanideve. (Skema 1). Fakte vullkanogjen i Çeremit (S1-D1), formacioni te pakundershtueshem, qe paraqiten, per gabro-pllagjiogranitik i Trokuzit (D2-P1), shume aspekte te fushes se gjeologjise formacioni vullkanogjeno-sedimentare kane bere te mundur saktesimim prerjes Rupë-Sylbicë (P2) dhe formacioni lito-stratigrafike, vleresimin e potencialit konglomerato-ranorë kuarcorë kërshi metalogjenik te rajonit, si dhe karakteristikat i Vujkut-Qafa e Ali Çelës (T1). Bazuar e veçanta qe paraqet ky rajon ne teresi në analizen faciale të të gjithë njësive ne kuadrin e Albanideve. Konkluzionet litostratikrafike, që janë dalluar në prerjen e dhena, bazuar ne nje analize te thelle sintetike të këtij Rajoni, si dhe në të dhënat te te dhenave me metoda bashkekohore, e faunës së konodontëve që kanë mundur perbejne nje nga vlerat me te rendesishme të nxiren nga shkëmbinjtë e ndryshëm të te ketij artikulli. po kësaj prerje, është ndertuar zhvillimi Ne kete artikull jane pergjthesuar te dhena paleogjeografik. te marra nga te gjitha llojet e punimeve dhe Në intervalin kohor Silur-Trias (S-T), duke studimeve qe jane kryer ne rajonin Gash qe ecur në mënyrë kronologjike nga poshtë- nga vitet e para te shekullit te kaluar deri ne lartë, së pari do të trajtojmë formacionin ditet e sotme. sedimentaro-vullkanogjen të Çeremit.

Skema 1. Rajoni i Gashit ne kuadrin e Albanideve. 1. Farmacioni sedimentaro-vullkanogjen i Çeremit, 2. Formacioni gabro-pllagjiogranitik i Trokuzit, 3. Formacioni vullkanogjeno-sedimentare Rupë-Sylbicë, 4. Formacioni konglomerato- ranor kuarcor kërshi i Vujkut-Qafa e Ali Çelës. 5. Formacioni flishoro-flishoidal i Alpeve. *Shërbimi Gjeologjik Shqiptar ** Instituti i Gjeoshkencave Saktësime të mëtejshme për ndërtimin strukturor, potencialin mineralizues...në Rajonin Gash

Figura 1. Prerja Çerem. Mbihypja e zonës së Gashit, 10, mbi zonën e Alpeve 6,7,8,9. 1. Bazalte të ndërthurura me gëlqeror, 2. Serpentinite, 3. Bazalte, 4. Pllagjiogranite, 5. Andezito-dacide, 6. Flishe dhe flishoide, 7. Horizont kalimtar gëlqeror, 8. Gëlqeror stromatolitik, 9. Gëlqeror pllakor, 10. Shiste dhe ranor.

Figura 2. Prerja Javorr. Mbihypja e zonës së Gashit 3,4,5 mbi zonën e Alpeve 6,9. 1. Bazalte të ndërthurura me gëlqeror, 2. Serpentinite, 3. Bazalte, 4. Pllagjiogranite, 5. Andezito-dacide, 6. Flishe dhe flishoide, 7. Horizont kalimtar gëlqeror, 8. Gëlqeror stromatolitik, 9. Gëlqeror pllakor,

Figura 3. Prerja e përgjithëshme e rajonit Gash. Shpjeguesi: 1. flish, 2. pakua kalimtare, 3. gëlqerorë jurasik, 4. gëlqerorë triasik, 5. konglomerat-ranoro kuarcor të triasit të poshtëm, 6. rreshpe të permianit të sipërm, 7. vullkanite të permianit të sipërm, 8. gabro-pllagjiogranite, 9. rreshpe të devonianit të poshtëm, 10. rreshpe të silurianit të poshtëm. Faciet që evidentohen brënda pakove të mund të mendohet se në këtë kohë (S- këtij formacioni janë rreshpore, karbonatike, D1) kemi të bëjme me një det me thellësi, ranore, filito-alevrolitike, vullkanike etj që i korrespondon gjysmës së poshtëme (Hoxhaj J. 1991/1). Fauna e konodontëve ju të shelfit, me tendencë drejt shpatit përket karbonateve të pakos së poshtëme kontinental. dhe asaj të sipërme. Duke gjykuar në tërësi Periudha kohore Silur-Devonian i nga përbërja litologjike e këtij formacioni, poshtëme konsiderohet si një periudhë Saktësime të mëtejshme për ndërtimin strukturor, potencialin mineralizues...në Rajonin Gash

Figura 4.. Prerje gjeologo-komplekse Kershat e Brevinës shkalla 1:10000. që i korrespondon një ambjenti detar, i sekuencë karakteristike sedimentare- cili pëson ngritje dhe ulje të shumta dhe vullkanogjene, që mendohet se ka një të herëpasherëshme, duke u ndodhur në përhapje me karakter krahinorë. Ky një regjim mjaft të shqetësuar tektonik. ambjent mund të ketë pasur një karakter Në këtë platformë të gjërë detare, sipas mjaft të ndryshueshem, gjë që shpjegohet thyerjeve dhe plasaritjeve të karakterit si nga ndryshueshmëria faciale ashtu edhe intrakontinental, kanë ndodhur derdhje nga përhapjet e pjesëshme të vullkaniteve. të vullkaniteve të karakterit bazik, bazik- Me këtë ambjent është i lidhur edhe alkalinorë. Formohet në këtë mënyrë një mineralizimi sedimentaro-metamorfik, Kulici H., Hoxhaj J Tabela 1. Parametrat petrokimikë të shkëmbinjve bazik. P a r a m e t r a t p e t r o k i m i k t e s h k ë m b i n jë v e b a z i k (G a b r o) P a r a m e t r a t n e %

3

O

2 2O

tot 2 O O 2 2 + Fe + O+K K 2 TiO 3 3 Provave Na Feo Feo O Femiket 2 Vendmarrja e Vendmarrja Na Alkaliniteti Aluminiteti Kromiciteti Na2O/K2O Al Magnezialiteti M/F Baziciteti M/F Indeksi i Kunajit Indeksi i M/F M/F Hekuriciteti

5 6 esit 1 2 3 4 7 8 9 - - 13 - - 10 11 12 14 15 - - - - -

-

- - - - - kp kp kp kp kp Kp Kp kp kp kp kp kp kp kp Kp Tregu

7

0.72 0.72 0.47 0.01 0.01 12.5 12.5

- 32.64 32.64 51.43

16.77 16.77 14.27 - -

- - - - - 13,6 7.22 0.54 0.35 2.58 3.18 0.62 5.52 5.52 3.97 0.47 0.43 0.71 0.5 0.71 0.44 0.44 0.31 13.44 0.007 25.88 41.25 - -

- - 2.94 10.4 12.6 0.004 0.37 0.24 19.1 31.0 0.1 Rajoni Gash Rajoni 0.4 2.43 0.40

7.44 1.05 0.52 20.0 0.05 1.27 10.6 0.53 0.17 1.00 0.05 23.38 0.003 16.25 48.74 lindore Ofiolitet Ofiolitet

7.3 2.27 0.57 44.4 0.12 1.04 1.29 0.50 0.73 2.22 0.05 20.82 0.001 18.23 50.33 Ofiolitet Ofiolitet perendimore

Tabela 2. Parametrat petrokimik të shkëmbinjve acid (granodiorite, pllagjiogranite dhe granite).

P a r a m e t r a t n ë %

3

O

2O 2

tot 2 O /K2O O 2 2 + Fe + O O +K M/F M/F K TiO 3 3 2 Provave Na Feo Feo endmarrja e endmarrja O Femiket 2 Alkaliniteti Aluminiteti Kromiciteti Na V Na2O Hekuriciteti Al Magnezialiteti M/F Baziciteti M/F Indeksi i Kunajit Indeksi i

9.45 9.45 0.46 0.03 0.65 3.42 7.59 0.47 1.85 53 - 5.80 8.62 2.35 ------15.69 - - 6.0 - 3.89 7.12 0.31 1.51 0.45 2.53 0.31 1.05 11.9 0.65 2.71 3.41 16. 0.025 Gashit Rajoni i i Rajoni 5.6 0.6 197 0.16 0.02 0.20 1.75 4.42 0.15 0.16 8.2 13.72

2.5 0.4 7.14 2.29 0.18 6.17 0.26 1.32 9.09 0.22 0.11 0.35 fiolitet fiolitet indore 13.32 0.001 13.78 L O

2.62 0.46 12.06 2.76 8.85 0.03

1.34 6.85 14.43 ------6.1 0.2 1.10 0.32 1.62 2.96 0.54 0.02 8.54 0.11 fiolitet fiolitet 6.175 11.69 0.001 33.25 11.27 11.27 7.88 - 0.8 5.5 O 0.19 0.49 0.33 0.01 1.07 2.65 11.33 Perendimore 4.49

800 9.1 0.4 12.93 0.85 3.12 4.40 0.64 0.04

- 2.84 14.62 ------5.3 2.5

2.58 2.52 0.35 - 4.63 0.69 2.96 4.14 0.54 12.4 0.20 12.04 0.035 Fierza 6.6 0.3 2.3 1.27 0.54 2.81 3.94 0.44 0.03 10.2 11.16

031 9.1 0.24 15.72 0.54 3.28 0.04 6.80 - 2.29 0.79 12.52 ------7.7 0.3 3.3 4.4 1.54 0.17 0.74 8.60 2.03 0.22 3.99 0.14 13.44 0.001 0.025 6.6 0.7 0.7 evrushku 0.13 0.11 0.06 0.89 0.01 1.19 4.69 L 11.14

sulfur me element polimetalik, që vendoset kryesore përbërës, që janë rreshpet dhe në pjesën e poshtëme të pakos më të gëlqerorët. Të parët janë me origjinë sipërme të këtij formacioni (horizonti A). argjilore të transformuara në klorite, klorit- Pakua më e poshtëme e këtij formacioni sericite dhe kuarc-sericite. Gëlqerorët janë (rreshpore-karbonatik) ka dy element më me pakicë se sa rreshpet dhe ndeshen Kulici H., Hoxhaj J Tabela 3. Përbërja minerale mesatare e shkëmbinjve vullkanik.

G r u p e t m i n e r a l e Nr Lloji OR AB An Si Wo EN FS OL Di MT IL SAL FEM 1 Havait 2.62 41.89 18.28 0.009 0.29 3.29 1.16 10.88 15.6 3.7 3.27 61.59 38.37

Bazalte 2 alkalinore 3.76 25.42 24.44 0.38 - 2.71 1.05 14.37 19.3 2.96 3 57.14 42.86 natriumor

Bazalte 3 alkalinore 13.2 23.73 21.95 - - 1.26 0.41 17.8 12.7 3.43 2.79 61.27 38.73 kaliumore

4 Trahibazalte 15.8 30.42 16.74 - 2.89 4.65 2.6 7.09 5.8 2.29 3.81 64.01 34.75

5 Mugeriti 6.58 45.83 9.14 1.48 3.76 0.8 0.88 5.08 5.73 3.94 3.25 72.65 27.35

Bazalte shume 6 1.15 29.29 27.7 - - 0.75 0.22 13.11 19.6 1.97 2.5 58.9 41.10 Aluminore

Toleite te mbi 7 12.5 15.96 14.31 33.46 0.39 9.71 4.36 - - 2.39 1.67 81.36 18.78 ngopura

Toleite te 8 1.6 25.74 28.3 - - 8.56 3.38 7.14 18.4 2.96 2.82 56.67 43.33 pangopur

Permbajta minerale 1.6- 15.9- 9.14- 0 - 0- 0.8- 0.2- 0 - 0 - 1.9- 1.6- 56.6- 18.7- prej – deri 15.84 45.83 28.30 33.46 3.76 9.71 4.36 17.8 19.53 3.94 3.81 81.36 43.33

Tabela 4. Parametrat petrokimik të shkëmbinjve vullkanik. E l e m e n t e t n ë ppm Nr Emërtimi Ti Cr Ni Co Rb Sr Y Zr Nb 1 Havaite 13684 989.1 907 20.6 7.5 264.7 32 159.6 13.4 Bazalte alkalinore 2 13370 1024 737 47.6 10.9 193 29.7 131.9 7.4 natriumore

Bazalte alkalinore 3 11613 782.5 1256 30 27.6 182.5 212 140.6 14.3 kaliumore 4 Trahibazalte 13222 1521 586 0 52125 44.5 273 23 5 Mugerit 13350 1770 236 28 23 98 43 225 18 Bazalte shumë 6 10443 1265 710 77 75 334 28 134 10 aluminore

7 Toleite të mbingopura 4894 832 572 58 54 725 51 302 18

Tabela 5. Përbërja minerale e shkëmbinjve gabro-diabazë dhe diabazë. M i n e r a l e t n ë % Nr Emërtimi OR AB AN Si Wo EN Fs OL Di MT IL SAL FEM Co 1 Havaite (28) 11.54 35.07 14.24 0.10 25.4 6.91 - - 3.73 2.84 61.2 38.85 0.17 Ap Ne Bazalte alkalinore 2 5.51 24.51 24.27 6.12 4.92 14.63 20.5 3.47 2.49 58.10 41.91 natriumore (81) 0.80 3.31

Bazalte alkalinore Ne Ap 3 11.65 21.27 22.88 - - 17.6 14.8 3.51 2.52 60.95 39.05 kaliumore (74) 5.15 0.67 Bazalte shumë Ap 1.39 35.85 22.63 - 1.31 0.32 12.13 19.8 3.10 3.12 59.86 40.14 4 aluminore (16) 0.38 në trajtë linzash dhe ndërshtresash. i përket pakos së dyte filito-alevrolitike, Në këto gëlqerorë është ndeshur faunë kushtet paleogjeografike të formimit të e konodontëve e përfaqësuar nga një saj, sidomos gjatë kohës së akumulimit aparat gati i plotë i Pterospathodus të sedimenteve të horizontit filitik, kur amorphgathoides walliser, i moshës së metriali alevrolitor mungon, kushtet kanë kufirit Lamdoverin-uenlokian (Meço S. qënë pak a shume të njëjta me ato të pakos Hoxhaj J., 1991.). Mbi bazën e litologjisë së përshkruar më sipër, por ndoshta me së paraqitur, si dhe të konodonteve të tendencë thellimi edhe me të madhe. Në siperperëmëndura mund të gjykohet se gjysmën e vonëshme të kësaj pakoje ku kushtet e formimit të kësaj pakoje i përkasin janë akumuluar kryesisht alevrolite mund pjesës së poshtëme të zonës neritike. Përsa të gjykohet se baseni ka qënë më i cekët Saktësime të mëtejshme për ndërtimin strukturor, potencialin mineralizues...në Rajonin Gash Tabela 6. Parametrat petrokimik të shkëmbinjve gabro-diabazë dhe diabazë.

Nr EMERTIMI kp -1 Kp -2 kp -3 kp -4 kp -5 kp -6 kp -7 kp -8 Kp -9 kp -10 kp -11 kp -12 Kp - 13 1 Havaite (28) 14.32 5.55 0.31 18.36 0.0001 14.82 0.45 0.55 23.38 0.44 0.35 34 1.57

Bazalte alkalinor 2 10.12 4.19 0.64 18.98 0.02 3.6 0.27 0.82 20.34 0.76 0.46 30 1.38 natriumor (81)

Bazalte alkalinor 3 10.54 5.14 0.59 18.94 0.02 1.58 0.33 0.81 20.69 0.72 0.42 33 1.56 kaliumor (74) Bazalte shumë 4 9.22 4.14 0.64 17.73 0.02 17 0.27 0.85 19.56 81 0.4 36 1.48 aluminor (16)

Tabela 7. Përbërja minerale e shkëmbinjve bazalt pikritik. M i n e r a l e t n e % Nr Emërtimi OR AB AN Si Wo EN Fs OL Di MT IL SAL FEM Bazalte pikritike 1 2.66 20.24 23.57 - - 1.96 0.66 31.54 13.10 20.0 2.26 48.3 51.73 alkalinore Bazalte pikritike 2 1.30 5.16 14.47 - - 3.83 0.57 32.96 11.10 2.21 1.79 28.70 71.80 toleitike

Tabela 8. Parametrat petrokimik të shkëmbinjve bazalt pikritik. Nr EMERTIMI kp-1 Kp-2 kp-3 kp-4 kp-5 kp -6 kp-7 kp -8 Kp-9 kp-10 kp -11 kp-12 kp-13 Bazalte pikritike 1 alkalinore 10.28 3.20 0.58 20.37 0.02 4.08 0.17 0.75 26.8 1.50 0.57 51.11 0.93 Bazalte pikritike 2 toleitike 11.86 0.70 0.65 12.09 0.04 4.00 0.08 0.25 35.96 1.85 0.81 93.61 0.34

Tabela 9. Përbërja minerale e shkëmbinjve pikritik.

M i n e r a l e t n e % Nr Emërtimi OR AB AN Si Wo EN Fs OL Di MT IL SAL FEM Bazalte pikritike Ap 2.98 2.82 18.31 - 6.12 1.07 55.2 8.31 2.97 1.78 24.1 75.89 1 toleitike (7) 0.44 Bazalte pikritike Ap 0.56 1.99 22.89 - 8.41 1.85 59.35 - 2.88 1.63 25.6 74.44 2 toleitike (13) 0.31 Bazalte pikritike 0.37 6.15 16.96 - Ap 5.67 1.05 53.44 11.7 1.82 1.59 23.5 76.52 3 toleitike (17) Tabela 10. Parametrat petrokimik të shkëmbinjve pikritik.

Nr EMERTIMI kp-1 Kp-2 kp-3 kp-4 kp -5 kp -6 kp-7 kp-8 kp-9 kp-10 kp-11 kp-12 kp- 13 Bazalte pikritike 1 toleitike (7) 12.37 0.35 0.66 12.24 0.03 6.25 0.04 0.19 39.13 1.9 0.9 65.49 0.31 Bazalte pikritike 2 toleitike (13) 14.17 0.30 0.63 14.62 0.04 2.33 0.26 0.21 40.66 1.65 0.79 62.11 0.33 Bazalte pikritike 3 toleitike (17) 12.37 0.72 0.65 11.48 0.04 11.00 1.54 0.19 38.39 1.87 0.73 64.40 0.30 dhe perkon me gjysëm thellësinë së zonës të atëhershëm (Hoxhaj J., Kuliçi H. 2007). neritike apo diçka më cekët. Në përgjithësi shtimi i sasisë së materialit Duke u ngjitur më lartë në kohë, dhe në ranorik dhe alevrolitore dëshmon për një prerje (kryesisht D1), pra në pakon ranore cektëzim të basenit të më përparshëm, kuarcore rreshpore me linza vullkanitesh duke u ngjitur në kuotat e gjysmës së dhe karbonatesh, vërehet se përbërja sipërme të zonës neritike. Në këtë kuadër faciale është më heterogjene dhe ndeshen mendojmë se bën perjashtim horizonti i ranorë deri në kuarcite, filite, argjilo- fundit (horizonti G), i përfaqësuar kryesisht ranorë, ndërshtresa dhe linza gëlqerorësh, nga rreshpe filito-grafitike me linza vullkanite etj. Ky heterogjenitet facial karbonatesh, me pak material alevrolitore dëshmon për një dinamizëm aktiv të basenit e ranorik. Veç kësaj në gëlqerorët e këtij horizonti, është ndeshur faunë duket intensifikohet, duke u shoqëruar me konodontesh, e përfaqësuar nga element manifestime të shkëmbinjve intruziv të të gjinive ozarcodina, Ancirodelloide, karakterit bazik dhe meso-acid. Karakteri Pterospathoides etj. (Hoxhaj J., Meço S., i përhapjes hapsinore i këtij formacioni të 1991.). Në këtë menyrë, në përgjithësi deti lë përshtypjen e lokalizimit sipas një thyrje i kohës së formimit të sedimenteve të këtij të madhe tektonike, e cila kufizonte dy formacioni ka qenë kryesisht i thellësisë blloqe të bazamentit kontinental. Mbetet neritike. Por edhe me tendencë pellagjike, problematike lidhja e këtij formacioni me sidomos në kohën e formimit të rreshpeve formacionin vullkanogjeno-sedimentare të filitike dhe të horizontit të fundit të Permianit. Këto të dhëna do të ishin më të rreshpeve filito-grafitike me karbonate dhe plota nga studimet krahinore që mund të vullkanite, që ka shumë mundësi t’i përkasin bëhen ne vëndet fqinjë (Kosovë, Mali i zi). thellësisë më të madhe se ajo e zonës Përsa i përket kushteve të formimit të neritike. Prania e vullkaniteve të ndërthurur formacionit vullkanogjeno-sedimentare me materialin sedimentar, mendojmë se të Permianit te sipërm, duke u bazuar është në favor të konkluzionit të më sipërm në kompleks në litologjine e tij dhe në lidhur me dinamiken e formimit të basenit. mbeturinat organike, mendojme se ky Konkluzionet mbi thellësinë sipas njësive formacion në përgjithësi është formuar litostratigrafike, në përgjithësi konfirmohen në një det të karakterit neritiko-shpat edhe nga prania e konodonteve. kontinental. Në këtë formacion janë Duke u ngjitur edhe më lartë në kohë e dalluar pesë pako, nga të cilat tre prej tyre në stratigrafi kemi të bëjmë me kushtet përfaqësohen nga shkëmbinjë të mirëfilltë e formimit të formacionit plutonik vullkanik. Bazamentin e ketij formacioni e subvullkanik. Mendojmë se thellësia e përbën pakoja karbonatike, e përfaqësuar detit nga fundi i kohës së formimit të nga një ndërthurje e rregullt e gëlqerorëve formacionit sedimentare-vullkanogjen me vullkanitet. Bazuar në këto të dhëna (horizonti G), përputhet me kushtet e (litologji dhe faunë), mund të mendohet formimit të shkëmbinjve plutonik. Lidhur se deti i atëherëshëm ka qënë kryesisht i me magmatizmin plutonik bazik, mesataro- karakterit neritik, por me tendence thellimi. acid, dhe acid, sigurisht ka disa vështirësi në Përsa i përket pakos se vullkaniteve, te interpretimin dhe përcaktimin e vëndit që ai dhenat tregojne se derdhja e tyre është zë në kohë dhe në hapsirë. Siç e kemi cilësuar, bërë në kushtet e një shpati kontinental apo (Hoxhaj J., Kuliçi H. 2007). rajoni Gash dhe më thellë përbën vetëm një pjesë të vogël të zonës së Lidhur me pakon e fundit (rreshpore- Durmitorit, dhe në të nuk zbulohet e gjithë silicore-karbonatike), prania e vijueshmëria stratigrafike e depozitimeve. shkëmbinjeve silicore dëshmon për thellësi Formacioni gabro-pllagjiogranitik i Trokuzit, të karakterit pellagjik. Për sa më sipër mund zë vënd në buzën më jugore të bazamentit të supozohet se në kushtet e nje deti të kristalin të Silur-Devonit. Ai mund t’i gjërë epikontinental, i cili ka ekzistuar në përkasi si interval moshor Devonianit të Dinaride (në këtë periudhë), kemi patur mesëm-Permianit të poshtëm. Të dhënat lëvizje të ndryshme epirogjenetike, mbi e deri tanishme na lejojnë të supozojmë bazën e të cilave kanë ndodhur frakturime se ky magmatizëm i përket ciklit Hercinik. intrakontinentale që kanë lejuar formimin Ai duhet të jetë rezultat i aktivizimit të e sekuencava vullkanogjeno-sedimentare. kores së vjetër kontinentale nga thyrje të Në këtë periudhë ka patur një magmatizëm thella të cilat kanë ndikuar në gjenerimin tip rifti kontinental, (Hoxhaj J. 1991/3) e magmave acide dhe mesataro-acide i shprehur në formimet vullkanike të të karakterit normal. Ky formacion shfaq rifteve, andezit-dacideve dhe dacideve. Në dukuri të diferencimit deri në shkëmbinjtë vijim ky magmatizëm merr tiparet e një bazik dhe baziko-mesatare. Fazat finalizuese vullkanizmi bazik me karakter ndërmjetës, të tij përfaqësohen nga leukogranitet, midis toleiteve dhe atij alkalinore. pllagjiogranitet, si dhe seria damarore. Anësimi alkalinor shprehet me praninë e Nga fundi i Devonianit regjimi tektonik siç bazalteve subalkalinore, leikobazalteve, havaito-bazalteve, mugerito-bazalteve Periudha kohore Devoniane e sipërme- etj. Finalizimin e tij ky vullkanizëm e arrin Permiane e poshtëme konsiderohet me shfaqjet e pikrito-bazalteve që mbyllin si një periudhë ku kemi të bëjmë me edhe ciklin vullkanik. Në këtë vullkanizëm, kushtet e formimit të formacionit plutonik sidomos me fazat e fillimit të tij, është lidhur subvullkanik. Të dhënat e deri tanishme mineralizimi sulfur polimetalik. Mendohet na lejojnë të mendojmë, se ky vullkanizëm që riftëzimi kontinental Permian i përket është rezultat i riaktivizimit të kores së një periudhe riftore të vërtet, pa arritur vjetër kontinentale, sipas degëzimit të riftit në proçeset e oqeanizimit. Frakturimet e të dështuar, që ka ndikuar në gjenerimin ndryshme brënda riftore janë kriter me e magmës acide dhe mezo-acide, duke rëndësi për kërkimin e mineralizimeve. shfaqur dukuri të diferencimit, deri në Formacioni i fundit në prerjen e rajonit, shkëmbinjtë bazik dhe baziko-mesatar. Gash është ai konglomerato-ranoro Karakteri i përhapjes hapsinore, të sotëme, kuarcoreve, i përfaqësuar nga konglomerate të këtyre shkëmbinjve, lë përshtypjen dhe ranore. Duke patur parasysh përbërjen e lokalizimit sipas një thyerje të madhe e coprave, madhësinë e tyre, shkallën e tektonike, e cila kufizonte dy blloqe të përpunimit si dhe duke bërë krahasimet me bazamentit kontinental. suitën e Lumës, mendojme se formacioni Me këtë ambjent janë lidhur këto në fjalë është akumuluar nga rrjeti formacione xeherore: formacioni xehëror hidrografik i atëherëshëm në kuotat e ulta sulfur me element polimetalik hidrotermal i të relievit ekzistues, ose brënda cektinës temperaturës së mesme të ulët, formacioni detare transgresivisht (Hoxhaj J., Meço xehëror pirit squfurmbajtës hidrotermal i S., Matoshi A. 1990). Në këtë mënyrë ky temperaturës së ulët, formacioni xehëror formacion përbën një element transgresiv hidrotermal kuarcor dhe formacioni që paleogjeografikisht formohet në kushte xehëror i grafitit. Shkëmbinjtë plutonik të bregdetare. Ky transgresion shënon dhe këtij ambjenti paraqiten me një potencial fillimin e ciklit Alpin. të vogël mineralizues. Mineralizimet e Ky proçes, është i lidhur me zhvillimin më sipërme gjënden kryesisht në pjesët gjeotektonik dhe ka zanafillën e vet që nga anësore të ketyre shkembinjeve. Siluriani i poshtëm. Periudha kohore Silur- Periudha kohore Permiane e sipërme Devoniane e poshtëme konsiderohet si supozohet në kushtet e një deti të gjërë një periudhë që i korespodon një ambjenti epikontinental, që u është nënshtruar detar, i cili pëson ngritje dhe ulje të shumta levizjeve të ndryshme epirogjenetike, mbi dhe të herëpasherëshme, duke u ndodhur bazën e të cilave kanë ndodhur riaktivizimet në një regjim mjaft të ndryshueshem. e krahut të riftit të dështuar, i cili ka lejuar Në këtë platformë të gjërë detare sipas formimin e sekuencave vullkanogjeno- thyerjeve dhe plasaritjeve të karakterit sedimentare. Në këtë periudhë mund intrakontinental riftor mbi pikat e nxehta të kete patur një magmatizëm i riftëzimit kanë ndodhur derdhje të vullkaniteve të kontinental. Me këtë vullkanizëm, karakterit bazik, bazik-alkalinore (Hoxhaj sidomos me fazat e fillimit të tij, është J. 1991.(2)). Formohet në këtë mënyrë lidhur mineralizimi sulfur dhe ai sulfur- një sekuencë karakteristike sedimentare- polimetalik. Ky riftëzim i përket një periudhe vullkanogjene, që mendohet se ka një riftore të vërtetë, pa arritur në proçeset e përhapje me karakter krahinor. Ky ambjent oqeanizimit. Frakturimet brënda riftore mund të ketë pasur një karakter mjaft gjatë kësajë periudhe, mëndojme se kanë të ndryshëm, gjë që shpjegohet si nga qënë mjaftë të zhvilluara. ndryshueshmëria faciale ashtu edhe nga Ndër formacionet xehërore që lidhen me përhapja e pjesëshme e vullkaniteve. këtë periudhë përmëndim: formacioni (Hoxhaj J., Haklaj I., etj. 1986). Me këtë xehëror sulfur me element polimetalik ambjent është i lidhur edhe formimi hidrotermal-metasomatik (Hoxhaj edhe shpërndarja e formacionit xehror J. 1998), formacioni xehëror sulfur- sulfur me element polimetalik të origjinës polimetalik vullkanogjen (hidrotermal) sedimentare metamorfike. sedimentar, formacioni xehëror kuarc- sulfur i mbivendosur, formacioni i mardhënje, vërehen në sektorin qafa e Ali modifikimeve polimorfike të kuarcit, Çelës-Korita, në Javorr dhe në Pribujë. Në formacioni i mermereve dhe gëlqerorëve të raste të veçanta mund të dyshohet për mermerizuar dhe formacioni i xehërorëve veprimtari të dobët kontakti. Përveç këtyre, të manganit. sidomos brënda formacionit vullkanogjeno- Periudha kohore Permo-Triasike i përket një sedimentar, takojmë tektonika shkëputëse transgresioni të fuqishëm qe ka konkluduar mbulesore me shtrirje subgjërësore. Sipas me formimin e formacionit koglomerato– këtyre shkëputjeve kemi edhe fragmente kuarcor. gëlqerore dhe vullkanite të ardhur nga Pas këtij transgresioni, që shënon dhe thellësia. fillimin e ciklit alpin, rajoni Gash ka qëndruar Në përgjithësi i gjithë ky sistem tektonik, mbi ujë dhe nuk ka pësuar ngjarje të tjera duke përfshirë edhe rrafshin regjional, me rëndësi metallogjenike. jo vetëm që ka shtrirje subgjërësore por, ka edhe rënie të butë veriore dhe Struktura dhe ndertimi i brendëshem. veriperëndimore në këndet 15-300. (Hoxhaj J. etj. 1993). Këto rrafshe tektonike së Duke ju referuar stratigrafisë (Hoxhaj J., bashku me tektonikën rrudhosëse kanë Kuliçi H. 2007), del e qartë se rajoni Gash ndikuar dukshëm në pozicionin e sotëm i është nënshtruar tektogjenezës variscike, të mineralizimit, sidomos për atë brënda e cila dokumentohet me formacionin formacionit vullkanogjeno-sedimentar. konglomerato-ranoro kuarcor të kërshit Rajoni Gash paraqet një strukturë të të Vujkut-qafës së Ali Çelës (fig. 3, 4) Ai ndërlikuar që kushtëzohet nga zhvillimi i është nënshtruar edhe disa fazave të gjeotektonik i tij. Të katër formacionet tektogjenezës Alpine të dokumentuara me përveç mardhënjeve mes tyre, krijojnë në tektonikat mbulesore. Në vehtëvehte rajoni vehtëvehte struktura të brëndëshme të Gash përfaqëson pjesën lindore të zonës komplikuara. Orientimi i përgjithëshëm strukturalo-faciale me të njëjtin emër, strukturor është jugëperëndim-verilindje, të pranuar tashmë si njësi më vehte nga përjashtuar pjesën lindore ku orientimi shumica e autorëve. është verior dhe veriperëndimore. Rajoni Gash në relacion me zonën e Alpeve, Përveç idesë së pranimit si njësi më vehte, paraqet një mbihypje të madhe regjionale ka autorë (Novak E. 1929, etj.) që, rajonin që nga fshati Çerem e deri në Ujezë (Mele Gash (Dobrocov N. L.1961: Gjata K., etj. V. etj. 1974) (fig.1-4). Sipas rrafshit të 1970, 1972, 1982; Papa S., etj. 1983) e mbihypjes, kontaktojnë direkt me zonën e lidhin me zonën e Korabit ose të tjerë që e Alpeve, lloje të ndryshme formacionale të lidhin pjesërisht me zonën e Durmitorit e rajonit Gash. Këto sektorë mbihypës janë pjesërisht me zonën e Mirditës. të shprehur qartë nëpërmes intervaleve të brekçëzuar, shkatërruar, me rrudhosje dhe Potenciali mineralizues i masivit me karakter të disllokuar të depozitimeve. gabroplagjiogranitik Mardhënje mbihypëse me karakteristikat e më sipërme vëmë re edhe në pjesën lindore Formacioni gabro-pllagjiogranitik vendoset mes formacioneve të zonës së Mirditës me së bashku me dy formacionet e tjerë, sipas formacionin vullkanogjeno-sedimentar të orjentimit jugperëndimore-verilindore. Ky rajonit Gash (Kuliçi H. 1996) (fig. 4). formacion, për pozicionin ekzistues, duhet Përsa i përket tektonikës në brëndësi të të ketë ushtruar veprimtari dinamike e Rajonit, mund të veçojmë dy llojet e saj, termike kundrejt formacionit sedimentare- si atë rrudhosëse dhe atë shkëputëse (fig. vullkanogjen të Çeremit. Në kontakt me 3, 4). Në përgjithësi këto tektonika janë shistet, ranorët dhe gëlqerorët (në tavan të maskuara dhe kërkojnë vrojtime të dhe dysheme), zhvillohen proçese të detajuara. Të bie në sy mardhënja tektonike ndryshimit të shkëmbinjeve anësor, si dhe e formacionit sedimentaro-vullkanogjen ksenolite të pjesëshëm. Intrudimi nën të Çeremit me formacionin vullkanogjeno- presionin i shkëmbinjve anësor ka sjellë sedimentar të Rupë-Sylbicës (fig. 3). Këto që në periudhën e sapo ngurtësimit, faciet anësore të formacionit te pësojnë gnejsizim ndryshimi i veprimtarisë së Na2O dhe K20, të pjesëshëm. aktiviteti i të cilave sjellë ndryshim rrënjësor Në kontaktin e tij veriperëndimor (fig. 3), që në raportet paragjenetike pra, rrjedhimisht nga Vrellat e Bardha, Koshuticë, Morkofçë e edhe ndryshime në proçeset e kontaktit. deri në Gjarpër të Çeremit, kemi shkëmbinjë Proçeset që përshkruam më sipër, në karbonat në trajtë fragmentesh dhe linzash vartësi të karakterit të bashkëveprimit të të kuarcëzuara dhe dolomitizuara dhe më magmës me anesorët janë të dy tipeve të pak të feldshpatizuara. Mjaft tipike është zëvëndesimit magmatik (Gjata K., etj. 1970), seria damorore kuarc-kalcit-siderit. Duke proçesi i difuzionit dhe të infiltracionit. ju larguar kontaktit me granodioritet, në Proçes i difuzionit është pak i zhvilluar dhe gëlqerorët, zvogëlohet sasia e Si, Mg, Fe, Na, konsiston kryesisht në atë që magma ka dhe K(Tashko A., Haklaj I. Etj. 1983, Tashko përvehtësuar nga shkëmbinjtë e ndryshëm A. Haklaj I. 2000). Vetëm në raste të rralla sedimentare (shkëmb argjilo-qymyrore, brënda gëlqerorëve vëmë re mineralizim gelqerorë etj.) lëndën organike, të cilën sulfur. Sipas ketij kontakti vëmë re edhe e ka depozituar brënda saj në formën e apofiza edhe ksenolite. grafitit. Proçesi i infiltrimit shoqërohet Interesante janë mardhënjet e këtij me veprimtarin e solucioneve të dala formacioni me shistet dhe gëlqerorët nga shkëmbinjtë magmatik që synojnë (pakoja e pare e formacionit sedimentaro drejtë shkëmbinjve anësore (shfaqet vullkanogjen te Çeremit) që nga kërshi i e mineralizuara vrellat e Bardha dhe Zi e deri në kërshin e Kocaje. Gëlqerorët, Koshuticë). Ky proçes ne rajonin Gash ka sipas këtij kontakti janë të dolomitizuar, patur intensivitet te dobët dhe për pasojë të kuarcëzuar dhe të mermerizuar, me kemi vetëm formimin e gurbrinorëve e disa seri damaror kuarc-kalcit-siderit shumë të shfaqe të mineralizuara sulfure. Pasojë e zhvilluar. Ndërsa në përgjithësi ndryshimet këtyre infiltrimeve janë edhe shfaqet e e endokontaktit janë të dobëta, në këtë mineralizuara të kuarcit që janë takuar në sektor janë më tipike dhe përfaqësohen me sektorin e Dobërdolit dhe të Koshoticës një facie 3-5 m të trashë. Kjo deri diku është (Papa S., Hoxhaj J., Bali P., Matoshi A. e qëndrueshme dhe kimikisht reflekton një 1984). Është veçori e këtij mineralizimi, granodiorit me parametra të një toleiti të si trajta damarore ashtu edhe pozicioni mbingpur. Nga të dhënat kimike të bien në afër kontaktit, si në granodioritet ashtu sy vlerat e larta të CaO 9-12%, MgO 3-5%, edhe në shistet. Pra, nga sa shihet rryma e dhe vlerat e ulta të Na2O+K2O, në krahasim infiltracionit nuk ka ndalur në gëlqerorët, me granodioritet e mirëfillta. Sipas këtijë por ka depërtuar edhe midis shisteve. kontakti (liqeni i Dashit), vëmë re linza me Shkëmbinjtë e ndryshuar në bazë të trashësi deri në pesë metra shkëmbinjësh dhënave petrografike dhe analizave kimike, me ndërtim brezorë, të cilët krijohen nga shquhen gjithashtu për karakterin e tyre alternimi i brezave me epidot dhe manjetit. karbonato-magnezial kuarcore, duke qënë Në këta shkëmbinjë zbulohen njolla të vogla në bashkëshoqërim të përherëshëm me të granatit me ngjyre vishnje të hapur dhe shfaqje të dobëta të mineralizimeve sulfure me nuanca të verdha. Në përbërje të këtyre polimetalore. shkëmbinjve merr pjesë piriti e kalkopiriti Nga sa parashtruam, është e qartë se (Hoxha S. 1983). Siç duket paragjeneza e potenciali mineralizues i formacionit gabro- tyre ka qënë granat-biotit-magnetit, tashmë pllagjiogranitik është i një shkalle të ulët. transformuar në lloje kuarc-epidot-klorit Këtë gjë e dëshmon edhe mineralmbajtjet me sulfure. Këto ndryshime të kontaktit e disa shlihove artificiale (Haklaj I. 1983). kondicionohen nga faktor fiziko-kimik të Masivët mineralmbajtës karakterizohen cilët përcaktojnë gjëndjen e magmës në nga përmbajtja e mineraleve aksesorë në pjesë të ndryshme të kamerës magmatike. 3-30 herë më shumë nga përmbajtja e tyre Aktiviteti jo i barabartë dhe karakteri i mesatare. ndryshëm i metamorfizmit të kontaktit brënda intruzionit përcaktohet nga raportet Veçori petrokimike e petrografike të e ndryshme të presioneve në magmë, nga shkëmbinjve magmatikë. albitizuara. Kanë ndërtim mezokokrrizor, Shkëmbinjtë magmatik u përkasin tre më rrallë mikro e makrokokrrizor, teksturë formacioneve në rajonin Gash. Ato janë masive brezore, rrallë kumulative. Në të facies plutogjene deri plutogjene dise raste vemë re teksturën gnejsore të metamorfike, dajkore plutogjene, dajkore orientuar (në lloje kuarcore). Struktura e subvullkanike hipoabisale, vullkanogjene, shkëmbit është hipidiomorfe kokrrizore, efuzive, efuzive jastëkore dhe ekstruzive pojkilite (gabrot e amfibolizuara), pirokllastike. Me këta shkëmbinjë plutonik pojkilite-ofite (gabro-diabazet), e në disa dhe vullkanik lidhen ngushtë edhe raste edhe pegmatite (gabro). Përbërja shkëmbinjtë metamorfik, ndërmjet të minerale është relativishtë e thjeshtë dhe cilëve dallohen faciet amfibol granulitet, karakterizohet nga prania e pllagjiokllazit rreshpet e gjelbërta, si dhe metasomatitet bazik dhe e piroksenit (cpx) në gabro, e hidrotermale (fig. 3). Nga literatura kemi amfibolit në llojet e amfibolizuara dhe e marrë shëmbuj lloje faciale dhe lloje kuarcit në llojet e kuarcëzuara. Pllagjiokllazi shkëmbore të ndryshme, me të cilat kemi bazik, me përjashtim të gabrove, është i bërë edhe krahasimet (tab.1-10). Grupet albitizuar dhe i sousoritizuar. Nga reliktet molekulare (SiO2, TiO2, FeOT, Na2O+K2O, që vërejmë, duket me kriastale prizmatik Na2O/K2O, Al2O3/SiO2, FeOT/MgO dhe e pllakor e më rrallë në formë ndërfutjesh mikroelementet Zr, Ti e raporti mes tyre pojkilitike në kokrrizat ksenomorfe të të përdorura nga ana jonë, japin tipare kuarcit, ose të amfibolit në gabrot e jo vetëm të karakterit petrokimik, por amfibolizuara. Nga matjet që kemi bërë, edhe vlerësime në lidhje me kushtet rezulton pllagjiokllaz i përbërjes anortike paleogjeografike të vendosjes së magmës, me Ng.=1.586, Nm=1.588, Np=1.579. Në të thellësisë së ngritjes së saj, të shpejtësisë gabrot e amfibolizuara dhe të kuarcezuara, dhe të sasisë së përhapjes etj. Këto grupe jan pllagjiokllazi paraqitet pothuajse krejtësisht trajtuar në diagrama, dhe analizuar edhe si i sousoritizuar. Në sasi 15-20 % takohet tregues petrokimik, duke shprehur shkallën pirokseni monoklin i pa ngjyrë me shuarje e evolucionit të magmës, ashtu edhe simetrike 2V=+50o, sipas piroksenit natyrën parësore të saj. Për përcaktimin e monoklin zhvillohet amfiboli i gjelbërt i përbërjes mineralogjike të shkëmbit dhe cili pleokreon nga e gjelbërta në kafe të emërtimin e tij, eshte përdorur përpunimin hapët. Sipas amfibolit zhvillohet kloriti. petrokimik në bazë të përbërjes normative Kuarci paraqitet në masa mikrokokrrizore (CIPV). Për vullkanitet eshtei përdorur ose në formë ksenobllastike pjesërisht të programin “lavakllaz” nga i cili jan marrë katakllazuara. Xeherori shfaqet në forma të emërtimet direkte të llojeve shkëmbore. shrregullta me përmasa deri në 0.5-1 mm. Shkëmbinjë plutonik përbëjnë formacionin Përfaqësohet nga titanomanjetiti shpesh i gabro-pllagjiogranitik të Trokuzit me një konturuar nga unaza leukokseni. Gabrot e sipërfaqe 25.5 km2, ndër të cilët gabrot albitizuara dhe amfibolizuara përbëhen nga zënë vetëm rreth 1 km2. Për herë të parë rreth 50% pllagjiokllaz, 40% amfibol, 1-3% fiksohet uniteti shkëmbor midis gabrove xehërorë, pjesa tjetër produkte sekondare. dhe granodiorit-pllagjiograniteve. Sipas Pllagjiokllazi përfaqësohet nga albiti me kësaj prerje e më gjërë (fig. 3), vërejmë kristale prizmatik dhe tabletore, rrallë vijueshmëri, dhe diferencim nga poshtë herë i sericitizuar. Sipas disa matjeve kemi lartë të këtyre llojeve shkëmbore: gabro, Ng 1.528, Nm 1.531. amfiboli shfaqet në diorite, granodiorite, pllagjiogranite dhe kristale të mëdhenj, disa herë të çrregullt, granite. pleokroik, sipas Ng kafe, Np-gjelbert deri Gabrot zënë pjesën e poshtëme të në të verdhë. Këndi i shuarjes 15-20o dhe formacionit në fjalë, duke patur mardhënje tregues thyrje Ng 1.670, Nm 1,660. Në graduale me llojet mezo-acide (tab.1). Në këto lloje nga një herë takohet pirokseni drejtim të kontaktit me shistet takojmë monoklin deri në 20%, me karakteristika si edhe lloje gabro-diabaze, kurse në drejtim llojet e më sipërme. Në disa raste plagjioklazi tjetër lloje gabro-diorite. Jo rrallë takohen bazik, përveç albitizimit, zëvëndësohet edhe llojet e amfibolizuara, kuarcëzuara dhe edhe nga kuarci. Në gabro-dioritet (tabela 1) dhe dioritet këtij formacioni. Drejt pjesëve qëndrore përveç amfibolit me karakter të qartë kemi të bëjmë edhe me lloje të pa sekondar takohen edhe kristale idiomorfe gnejsëzuara. Shkëmbinjtë e gnejsëzuar, mjaft të rregullta të amfibolit që me sa duket të cilët janë formuar njëkohësisht me ka karakter primar. Kuarci arrinë deri në ngurtësimin e shkëmbit mezo-acid, nën 15%. Janë facie kalimtare që vihen re vetëm presionin e shkëmbinjve anësorë, në në mikroskop, megjithëatë, në disa raste të shumë raste ndërpriten kryq drejtimit të veçanta, dallohen edhe me sy në terren. gnejsëzimit nga seria damarore kuarc-kalcit- Edhe në këto lloj, plagjioklazi përfaqësohet siderit. Kjo seri damarore mjaft e zhvilluar kryesisht nga albiti dytësor. Vetëm në raste nuk paraqet gjurmë të deformimit tektonik. të veçanta mund të vërehen lloje mesatare Në disa raste kjo seri inkludon copra të tij. Këto shkëmbinjë kanë karakteristikë këndore të granodioriteve të gnejsëzuara. epidotizimin, karbonatizimin, vënde-vënde Sipas këtyre të dhënave duket se fenomeni sericitizimin që më sa duket zhvillohet i gnejsëzimit periferik është shfaqur para sipas pllagjiokllazit. Si aksesorë të këtyre ngurtësimit përfundimtar të shkëmbit. shkëmbinjve, përveç titanomanjetitit, janë Ashtu siç është cilësuar edhe më parë takuar edhe piriti, apatiti e më rrallë zirkoni. (GjataK.,etj.,1970,1972), kjo seri damarore Kimizmi i këtyre shkëmbinjve shpreh qartë është injektuar nga qëndra në periferi, përbërjen minerale të tyre dhe dallimet në fazën pneumatolite-hidrotermale dhe petrokimike me gabrot e kompleksit ofiolitik hidrotermale. Në këtë mënyrë si dhe për (tab.3). Ashtu si kundër duket gabrot shumë masiv të tjerë acid, në vendin Tot e rajonit Gash kanë FeO , Na2O+K2O, tonë, përveç çarjeve primare, në fazen e kromicitetin, alkalinitetin, femiket, TiO2, ngurtësimit është shkaktuar gnejsezimi Na2O e K2O me të lartë se gabrot e ofioliteve protoklastik i shkëmbinjeve anësore. Llojet të Albanideve, kurse magnezialitetin e gnejsezuara pësojnë edhe ndryshime

Al2O3+Fe2O3, Na2O/K2O, alumicitetin, M/F, më të theksura hidrotermale në krahasim M/S dhe indeksin e Kunajit më të ulët. Po me shkëmbinjtë me në thellesi. Krijimi i të flasim për ngjashmëri mund të themi se gnejseve anësore në kohën e formimit gabrot e Rajonit Gash afrojnë më shumë me realizohet jo vetëm nën influencen e ato të brezit perëndimore të ofioliteve. Në forcave të jashtëme, por kryesisht nga forca përgjithësi për këto shkëmbinjë mund të të brendeshme të intruzionit. Si rrjedhim themi se kanë natyrë subalkalinore me pak këto gnejse jane primare ose protoklastike. prirje alkalinore. Shkëmbinjtë plutonik të Përveç gnejseve protokllastike takohen përbërjes mezo-acide zënë kreun e prerjes edhe gnejse katakllastike e millonite se formacionit dhe përfaqësohen nga për efekt të dinamometamorfizmit. granodiorite më pak nga pllagjiogranite e Në këtë rast shkëmbinjtë kanë pamjen akoma më pak nga granite. Në vetvehte këto e rreshpeve kristaline. Ne kushtet e lloje paraqesin kalime të fshehta graduale. dinamometamorfizmit, seria damarore Në drejtimin verilindore të shtrirjes së tyre eshte orientuar paralel rreshpëzimit në ato takohen më të freskëta. Në përgjithësi formë nyjesh, syzash, grumbullimesh predominojnë pamjet e tyre rreshpore granobllastike të kuarcit. gnejsore me ngjyre gri, përjashto sektorin Sektori më karakteristik i përhapjes së kërshi i Kocaje-Dobërdol, ku ruhet karakteri damarëve kuarc-kalcit-siderit është që i theksuar porfir. Porfiret përfaqësohen nga Çeremi-Markofça e deri në Dobërdol. nga pllagjiokllazi dhe kuarci më rrallë Trashësia e këtyre damarve leviz nga nga felshpati i kaliumit (në granodiorite disa cm. deri në 4-5 m. Kabonati është e granite). Një nga fenomenet me përfaqësuar nga sideriti. klarakteristike për këto shkëmbinjë, është Granodioritet predominojnë në sahkalla e madhe. e ndryshueshmërise se shkëmbinjtë plutonik mezo-acid. Janë me tyre. Krahas grafitizimit, që është shumë i strukturë hipidiomorfokokrrizore deri edhe theksuar, kemi gnejsizim protokllastik. Ky bllastkatakllazike në llojet e katakllazuara. fenomen duket i zhvilluar më shumë në Përbërja minerale e tyre është pllagjiokllaz, sektorët jugëperëndimor dhe anësorë të feldshpat kaliumi, biotit, klorit, kuarc dhe aksesorë. Pllagjiokllazi është i tipit oligokllaz- piroklastike, subvullkanike-hipoabisale- albit dhe paraqitet në formë kristalesh damarore). Theksojmë se facia vullkanike tabletore që dallohen nga idiomorfizëm me është përfshirë e gjitha tek llojet shkëmbore i mirë nga i felshpatit të kaliumit dhe kuarcit. pikrito-bazaltike deri andezite dhe riolite Në shumicën e rasteve ai zëvëndësohet me (tab. 3-10). një agregat mikroluspore të sericitit. Rrallë Rrjedhime. takohen kristale të freskët me ndërtim të binjakëzuar. Feldshpati i kaliumit është i llojit Rajoni Gash përfaqëson një mjedis të ortokllaz. Kuarci paraqitet mikrokokrrizore veçantë në kuadrin e Albanideve, që në trajtë grumbullimesh që vënde-vënde ngjason me Dinaridet, si pjesa me jugore e korodon minerale të tjerë. Është takuar tyre. Veçoritë e këtij Rajoni janë në tërësi aksesori i përfaqësuar nga zirkoni, apatiti, si mjedis, me pejsazh, truall dhe resurse sfeni, magnetiti, rutili dhe granate. natyrore. Pllagjiogranitet kanë përhapje të kufizuar Në pikpamje litostratigrafike brënda rajonit dhe dallohen me granodioritet nga sasia diferencojmë katër formacione: farmacioni më e pakët e mineraleve me ngjyrë dhe e sedimentaro-vullkanogjen i Çeremit S1- feldshpatit. Si pozicion stratigrafik takohen D1, formacioni gabro-pllagjiogranitik i në pjesët më periferike së bashku me Trokuzit D2-P1, formacioni vullkanogjeno- granitet. Përbërja minerale e tyre ështe sedimentare Rupë-Sylbicë P2 dhe kuarci, pllagjiokllazi, shumë pak feldshpat e formacioni konglomerato-ranorë kuarcorë minerale me ngjyrë (tab.9) kërshi i Vujkut-qafa e Ali Çelës T1. Granitet kanë përhapje të kufizuar, dallohen Shkëmbinjtë magmatik u përkasin tre me llojet e tjera nga sasitë afërsisht facieve dhe janë të facies plutogjene të barabarta të kuarcit-pllagjiokllazit e deri plutogjene metamorfike, dajkore feldshpatit. plutogjene, dajkore subvullkanike Shkëmbinjtë intruziv mezo-acid, në pikpamje hipoabisale, facie vullkanogjene dhe facie petrokimike, paraqiten me madhësi më të efuzive. larta të molekulës së albitit në krahasim Shkëmbinjtë plutonik në pikpamje me ato të përbërjes mesatare. Krahasuar petrokimike janë subalkalinore me prirje me pllagjiogranitet e ofioliteve si dhe me të lehta alkalinore. Shkëmbinjtë vullkanik masivët e tjerë kemi dallime (tab.1,2). kanë karakter ndërmjetës midis toleiteve Së pari, në pllagjiogranitet e ofioliteve ka dhe alkalinorëve. Anësimi alkalinorë përmbajtje më të lartë të kaliumit (K20 3.41) shprehet me pranin e leikobazalteve, e së dyti, nga shkalla e ulët e aciditetit. Në havaitobazalteve, mugeritobazalteve e përgjithësi ky magmatizëm çfaq tendenca të tjerë. Vullkanitet e formacionit të Çeremit lehta Ca-alkalinore me sensë subalkalinore. kanë ngjashmëri me vullkanitet e zonës Për shkëmbinjtë vullkanik veçoritë dhe së Korabit dhe veçori të pjesëshme me petrokiminë e tyre eshtë folur dhe më vullkanitet e formacionit të Rupë-Sylbicës. parë (Hoxhaj J., Kuliçi H., 1995), po japim Në përgjithësi janë me natyrë subalkalinore. rezultatet e karakterizimeve të tyre në trajtë Formacioni gabro-pllagjiogranitik (D2-P1) tabelare. Përbëjnë pjesë të formacionit supozohet të jetë formuar si rezultat i sedimentaro-vullkanogjen të Çeremit dhe aktivizimit të kores së vjetër kantinentale formacionit vullkanogjeno-sedimentarë nga thyerje të thella, të cilat kanë ndikuar të Rupë-Sylbicës, duke zënë rrespektivisht në gjenerimin e magmave acide dhe sipërfaqet 0.2 km2 dhe 58 km2. Nga gjithë mesataro-acide të karakterit normal. Ky llojet e tyre sipërfaqen më të madhe e zenë formacion shfaq dukuri të diferencimit deri bazaltet me llojet e tyre subvullkanike (51 në shkëmbinj bazik dhe baziko-mesatare. km2) e më pak pikritet, pikrito-bazaltet (1.5 Në pikpamje gjeokimike shpërndarja e km2) dhe andezito-dacidet (5.5 km2). elementeve gjurmë në gabro-granodioritet Vullkanitet e rajonit Gash, vazhdimisht e masivit të Trokuzit tregon qartë për janë trajtuar veçantë për dy formacionet, origjinën e tyre si formime të kores së tokës duke përfshirë gjithë llojet faciale të tyre dhe jo mantelore me një afinitet me ato që (efuzive, efuzive jastëkore, ekstruzive formohen brënda pllakave kontinentale. Saktësime të mëtejshme për ndërtimin strukturor, potencialin mineralizues...në Rajonin Gash Formacioni vullkanogjeno-sedimentare Në pikpamje të rajonizimit gjeologo-tektonik

(P2) eshte formuar në një det të karakterit ngelen mjaft të nevojëshme vrojtime neritiko-shpat kontinental. Në një det të në zonën e Korabit, në Vermosh dhe në gjërë epikontinental kemi patur lëvizje rajonet e Plavës dhe të Gucisë, për të bërë të ndryshme epirogjenetike, mbi bazën anallogjitë dhe korrelimet e nevojshme. Në e të cilave kanë ndodhur frakturime këtë drejtim mjaft me pikëpyetje ngelet intrakontinentale që kanë lejuar formimin kufiri mes zonës së Mirditës me zonën e e sekuencave vullkanogjeno-sedimentare. Gashit në pjesën lindore të rajonit (Sylbice- Vullkanizmi i këtij riftëzimi kontinental Ujezë). Sidoqoftë të dhënat nga rilevimi shprehet me formimin e rioliteve, andezit- gjeologo-komplekse në shkallë 1:10000, dacideve dhe dacideve. Në vijim ky në rajonin Gegaj-Kërrnajë-Fierzë, dhe magmatizëm merr tiparet e një vullkanizmi vrojtimet e viteve të fundit flasin qartë për bazik. Finalizimin e tij ky vullkanizëm e vërtetësi të hedhjes së kufive jugëlindor e arrin në shfaqjet e pikrito-bazalteve dhe të lindor në hartat e përpilura më parë, pra pikriteve që mbyllin ciklin vullkanik. zona e Mirditës mbihyp depozitimet në Formacioni konglomerato-ranoro rajonin Gash. kuarcor, nga natyra e tijë dhe përbërja, Me të dhënat që disponojmë, Rajoni mendohet i formuar nga rrjeti hidrografik paraqet një ndërlikim të fshehtë strukturor i atëherëshëm në kuotat e ulta të relievit Në këtë pikëpamje problem ngelet ndërtimi ekzistues ose brënda cektinës detare në i brëndëshëm i formacionit plutonik. trajtë transgresive.

Abstract

This paper is a completion of the dates for the Gashi region précising more the geolo- tectonic construction, stratigraphy, the mineralizing potential, petrography and petrochemy of the magmatic rocks. Based on analyze of the dates, are given important conclusions about some aspects of this region which argue the fact that the Gash region is a special unit in Albanide framework. Some of the most important conclusions mentioned in this paper may be lined as below: • From the lithostratigraphic point of view are differentiated four formations: Çeremi

sedimentary-volcanic formation (P2), Rupa-Sylbice sedimentary-volcanic formation (P2), Trokuzi gabbros-plageogranit formation (D2-P1) and conglomerate-sandy-quartz formation of the Kershi iVujkut-Qafa e Ali Çeles. • The magmatic rocks belong to three fancies: the plutonic, volcanic and effusive ones. • From the petrochemical point of view, the plutonic rocks, sub alkaline with light alkaline tendency. • The volcanic rocks have intermediate characteristics between toleits and alkaline. • The gabbros-plageogranitic formation supposes to be formed as a result of the activation of the old continental crust from the deep fractures.

• The volcano sedimentary (P2) is formed in a shallow sea to continental slope. • The conglomerate-sandy-quartz is supposed to be formed from a hydrographic net in low quotas of the relief transgressively. • From the geologo-tectonic regionalization is necessary to be observed the Korabi zone, Vermoshi zone in Plava and Gucia region, to see the analogy of these zones with Gashi one. Also is essential the observation of the boundary between Gashi and Mirdita zones on the eastern part of the Sulbica-Ujeze region. Kulici H., Hoxhaj J Referencat

Dobrocov N.L. (1961). Geologiceskoje Strojenie i Poleznie Iskopanie Svero-Albankih, Alp i Cukal. Nd. Gjeol. Tropoje Gjata K. etj (1970). Raport Gjeologjik “Ndërtimi gjeologjik dhe mineralet e dobishëm të pjesës veriore të krahinës së Gashit. Ndërmarrja Gjeologjike Tropojë. ISPGJ Tiranë. Gjata K.,etj. (1970). Të dhëna të reja mbi gjeologjinë e pjesës më verilindore të Shqiperisë. Buletini Universiteti Shtetëror i Tiranës. Shkencat Natyrore nr.2. Gjata K. etj (1972). Raport mbi punimet e revizionimit dhe vlerësimit në sektorët e mineralizuar të krahinës së Gashit për vitet 1970-1971. Nd. Gjeol. Tropojë. ISPGJ Tiranë. Hoxhaj S. (1983). Studim “Mineralogjia e vëndburimit Rupa” Ndermarrja Gjeologjike Tropojë. Hoxhaj J., Haklaj I., Lika O., Kospiri A. (1986). Mbi punimet e kërkim-rilevimit shkalla 1:10000, në Krahinën e Gashit. Punimet që do të kryhen sipas viteve, në mënyrë të veçantë për vitin 1986. Raport. Nd. Gjeol. Tropojë. Nd. Gjeof. Tiranë. Hoxhaj J., Meço S., Matoshi A. (1990). Vëndosja transgresive e formacionit konglomerato- ranoro kuarcore mbi formacionin terigjeno-rreshpore dhe mbi formacionin vullkanogjeno-sedimentare në rajonin e Gashit. Bul. Shk. Gjeol. nr. 4/1990, Instituti Studimeve dhe Projektimeve Gjeologjike Tiranë. Hoxhaj J. (1991/1). Mbi stratigrafine e rajonit të Gashit. Ndërmarrja Gjeologjike Tropojë. Hoxhaj J. (1991/2). Të dhena petrologjike e metallogjenike për vullkanitet e rajonit të Gashit. Mikrotezë specializimi për petrograf rilevues. Nd. Gjeol. Tropojë. Fakulteti Gjeologji-Miniera Tiranë. Hoxhaj J. (1991/3). Gjeologjia dhe tiparet metallogjenike të Rajonit të Gashit. Ndermarrja Gjeologjike Tropojë. Disertacion. Fakulteti Gjeologji Miniera Tiranë. Hoxhaj J., Meço S., Haklaj I., Lika O., Kospiri A., Matoshi A. (1993). Rezultatet e punimeve të rilevim-përgjithsimit kompleks gjeologo-gjeokimiko-gjeofizik në shkallen 1:10000 në rajonin e Gashit. Nd. Gjeol. Tropojë. Nd. Gjeof. Tiranë. Hoxhaj J., Kuliçi H. (1995). Vullkanizmi i Zonës së Gashit dhe ndryshimet e tijë me vullkanizmat e tjere në Albanide, 10 faqe (65-74), ne shqip, abstrakti ne anglisht. Bul. Shk. Gjeol. nr. 1/1995 Hoxhaj J. (1996). Diskutim plotesues “Mbi prerjen tëresore stratigrafike të rajonit të Gashit’’, 4 faqe (15-18), në shqip, abstrakti në anglisht. Bul. Shk. Gjeol. nr.1-2/1996 Hoxhaj J. (1997). Analiza formacionale per mineralizimin xeherore sulfur në rajonin e Gashit. 10f (77-87), Bul. Shk. Gjeol. nr.1/1997 Hoxhaj J. (1998). The sulphur and polymetalic-sulphur mineralisation in the Gashy region. 8 f. Bul. Shk. Gjeol. nr. 2/1998. Hoxhaj J., Kuliçi H. (2007). Potenciali gjeologo-metallogjenik rajoni Gash. Mongrafi. Shërbimi Gjeologjik Shqiptar, Tiranë. (dorëshkrim). Kuliçi H. (1996). Veçorite gjeologjike dhe mineralmbajta e rajonit Begaj–Padesh–Ujeze. (Disertacion) Meço S., Hoxhaj J. (1991). Analise of a synthetic geological section of Gashi region (Albanide). In coll. Geologie de i Albanie, séance spec. soc. geol. France, Paris 12-13 avril, Rec.res., p. 67. Melo V. etj. (1974). Probleme të gjeologjisë së pjesës verilindore të Shqiperise. Permbledhje Studimesh nr. 2/1974. Novak F. (1929). Veshtrim Gjeologjik mbi Shqiperine. Perkthim nga Luan Peza. Fakulteti Gjeologji- Miniera, Tirane. Papa S., Hoxhaj J., Bali P., Matoshi A. (1984). Mbi rezultatet e punimeve të kryera në krahinën e Gashit, për kërkim-zbulimin e mineralizimit sulfur polimetalik me gjëndje punimesh 1 Janar 1983. Nd. Gjeol. Tropojë. Tashko A., Haklaj I., etj. (1983). Raport mbi punimet gjeokimike në zonën e Gashit (Rilevim hidrogjeokimik dhe llumometrik në shkallen 1:10000 në rajonin e Gashit). Nd. Gjeol. Tropojë. Fakulteti Gjeologji Miniera. Tiranë. Tashko A., Haklaj I. (2002). Geochemical features of Gashi Zone, Palaeozoic magmatism. The Albania Journal of Natural & Technical Sciences. Nr. 12, faqe 93-102. Fakulteti Gjeologji Miniera Tiranë. Xhomo A. etj. (1986). Stratigrafia e depozitimeve Poleozoike të Albanideve dhe premisat e mineralizimeve që lidhen me këto depozitrime. Nd. Gjeol. Tropojë. ISPGJ. Tiranë. Bul. Shk. Gjeol. (Nr. 1/2009), 49-60 TË DHËNA TË REJA MBI NDËRTIMIN LITOLOGO-FACIAL DHE BIOSTRATIGRAFINË E ULTËSIRËS SË BURRELIT

Agimi Shenjatari*

Përmbledhje Gjatë punimeve rilevuese u takuan horizonte karakteristike me përmbajtje te madhe te makrofaunës. Ne ultësirën e Burrelit pas Ultësira e Burrelit bën pjese ne sistemin mesit te viteve ’50 e ne vazhdim ne kuadër e gropave ndërmalore te zonës Mirdita, te hartografimëve ne shkalle 1 : 200 000 dhe ku marrin zhvillim te konsiderueshëm 1 : 100 000 janë kryer punime fragmentare sedimentet terrigjene si: argjilat, te cilët kane pasqyruar ne nivelin e shkalles argjilitet, alevrolitet, ranorët, gravelitet, se kryerjes te dhëna te karakterit moshorë, mikrokonglomeratët e konglomeratët etj. strukturor e morfologjik te rajonit. facie këto te tipit lagunoro-liqenor mjaft te përhapura me ne jug ne ultesiren e Korçës Rajoni i studiuar bën pjese ne sistemin e dhe te Librazhdit. ultësirave ndërmalore te zonës Mirdita, ku marrin zhvillim te konsiderueshëm Bazuar ne te dhëna te karakterit litologo- sedimentet terrigjene si : ranorët, argjilitet, facial, përbërjes se litofacieve, ngjyrës, argjilat, alevrolitet, mikrokonglomeratët pranisë fizike te horizonteve makrofaunistik e konglomeratët etj. facie këto te tipit qe korrelohen qarte ne terren i gjithë lagunoro-liqenor mjaft te përhapura ne kompleksi molasik i ultësirës se Burrelit ultesiren e Korçës me ne jug, ultësirën e ndahet ne dy sekuenca. Sekuenca e Librazhdit, ultësirën e Burrelit e me tej. poshtme (tortoni i poshtëm) dhe sekuenca e sipërme (tortoni i sipërm). Ne ultesiren e Bazuar ne te dhëna te karakterit litologo- Burrelit takohet një sasi e konsiderueshme facial, përbërjes se litofacieve, ngjyrës, makrofosilesh, ku nga përcaktimi i tyre pranisë fizike te horizonteve makrofaunistik kemi këto bashkëshoqërime, dy gjini qe korrelohen qarte ne terren. I gjithë bivalvorësh ( Isocardia, Psilunio) dhe tre kompleksi molasik i ultësirës se Burrelit gjini gastropodësh ( Melanopsis, Bythinella, ndahet ne dy sekuenca. Mellania ). Ne vartësi te pozicionit hapësinore Te dhënat e vrojtimeve fushore, te dhënat te vendosjes hipsometrike te këtyre petrografike, te dhënat makrofaunistike, sekuencave ato quhen: sekuenca e poshtme interpretimet dhe korelimet litologo- dhe sekuenca e sipërme. stratigrafike, gjeometria e mjedisit, energjia Ne baze te te dhënave makrofaunistike, e rrymave ujore, teksturat, strukturat, sekuencën e poshtme e kemi trajtuar si te ngjyra e depozitimeve etj. ne kompleks tortonit te poshtëm, ndërsa sekuencën e këta elemente flasin për ndërthurje te sipërme te tortonit te sipërm. Si fakt baze mjedisit liqenor dhe mjedisit koluvional te për këtë ndarje shërben prania ne kufirin sedimentimit. ndarës midis dy sekuencave e një horizonti makrofaune i cili është karakteristik për gjithë sekuencën e poshtme. Menjëherë,

Hyrje mbi horizontin makrofaunistik i cili Ne kuadër te rilevimit ne shkalle 1 : 25 000 përfaqëson tavanin e tortonit te poshtëm i ultësirës se Burrelit u kryen një numër merr zhvillim formacioni gravelitik me i konsiderueshëm prerjesh gjeologjike ngjyre kafe te hapur qe përfaqëson tabanin kryq shtrishmërisë, me orientimin lindje- e tortonit te sipërm. perëndim, si dhe disa prerje stratigrafike. Bazuar ne te dhënat makrofaunistike e * Shërbimi Gjeologjik Shqiptar Foto nr.1 Kontakti i lëpire dhe i prere. Pjesa jugore e ultësirës.

Foto 2. Formacioni poplor ultrabazik-bazik strukturore te grumbulluara ne terren, te poshtëm ne dallojmë tre formacione baze : dhënat e marra nga studimi mikroskopik i shlifeve te facieve te ndryshme shkëmbore 1.1-Formacioni konglobrekçioz qe ndërtojnë rajonin, po japim në trajte të përmbledhur, përshkrimin e detajuar 1.2-Formacioni argjilor. formacional të dy nënndarjeve të tortonit. 1.3-Formacioni ranorik-alevrolitoro- konglomeratik. 1. T ortoniani i Poshtëm 1 Ka një përhapje relativisht te gjere, si ne 1.1 Formacioni konglobrekçioz (N1t1 ) kohe ashtu dhe ne hapësire, me ndryshime Vendoset transgresivisht mbi formacionet te theksuara te karakterit litologjik. Ne me te vjetra, me një heterogjenitet te përbërjen litologo-faciale te tortonit te theksuar përsa i përket trashësisë. Ne pjesën Figura 1. Kolona litologo-stratigrafike e Ultesires se Burelit Foto 3. Psilunio trapesoidalis; Paschko, 1 ekz. Melanopsis bouei LORENTHEY. 8 ekz.

Foto 4. Melanopsis bouei rarispina LORENTHEY. 30 ekz. Bythinella cf. Vitrellaeformis. LORENTHEY 1 ekz Psilunio cf. Otavus (PARTSCH, M. HOERNES), 2 ekz.. veriore te ultësirës (si ne veriperëndim laramane, te kuqërremte ne rastet e pranisë ashtu dhe ne verilindje) ka një përhapje te te oksideve dhe hidroksideve te hekurit. Në konsiderueshme me trashësi qe arrin deri ndonjë rast në përbërje te tijë vërehen dhe ne 300m, ndërsa drejt qendrës dhe jugut olistolite gëlqerorësh. takohet ne trajtën e një rripi te ngushtë me Përbërja lëndore e formacionit trashësi 15-20m rrallë më shumë. konglobrekçioz është e ndërvarur nga Formacioni konglobrekçioz përgjithësisht burimet e ushqimit dhe shkëmbinjtë është i çimentuar mire por ne raste te rrethues te basenit. Kështu ata përbehen veçanta (si ne rajonin Komsi-Frankth ) prej zjeve me dimensione te ndryshme, paraqiten te çimentuar dobët. Ka ngjyre por dominojnë zajet me dimensione Foto 5. a) Isocardia Cor. Line, b) Mellania escheri. BRONGNIART 5x10cm., ne rajonin Dukagjin-Shlli (përroi i bazale te ultësirës se Burrelit. Ndarja si Livadhit) zajet arrijnë deri ne 15x20cm. Ne formacion me vete ka te beje me shume përgjithësi predominojnë zajet e kuarcit me me aspektin litologjik, se sa me vendin rrumbullakosje te mire, me ngjyre te bardhe, qe ato zënë ne prerje ne aspektin sasiore. mjalti e te murme, zaje te shkëmbinjve Duhet theksuar se ne disa raste formacioni ultrabazik-bazik, shkëmbinjve silicore argjilore vendoset direkt mbi shkëmbinjtë e dhe ne një masë të vogël te shkëmbinjve moshave me te vjetra duke zënë vendin e karbonatë. Shkëmbinjtë e formacionit konglobrekçieve. Ne formacionin argjilore konglobrekçioz janë matriksmbështetës, ku ne krahun lindore te sinklinalit, ne kontaktet matriksi përbën herë-herë deri ne 15-20% e tije me formacionet e tjera matim: azimut te masës së shkëmbit dhe është i përbërjes rënie 230-260° dhe kënd rënie 18-22° me silicore me përmbajtje të vogël përbërje trashësi qe luhatet nga 4-5m. rralle deri ne karbonatike. Here-here matriksi ka pigment 12m. Ne krahun perëndimore te sinklinalit hematitik dhe ja referon këtë dhe masës matim: azimut rënie 80-100° dhe kënd rënie formacionale. 22-24° deri ne 45-50° (ne rajonin Gurrë e Me gjithë kujdesin e ushtruar për gjetjen vogël - Gurrë e madhe), dhe trashësi 25- e horizonteve faunistik ne horizontin ne 30m. me ndërfutje te konglobrekçieve fjalë, rezulton se përgjithësisht paraqiten ultrabazike. te varfër me përjashtim te skajit jugorë Ne formacionin argjilore, ne vlerësimin (Dars-Fshat) ku në këtë formacion takohen kompleks te tije ne te gjithë periferinë bivalvorë fatkeqësisht të ruajtur jo mirë. e ultësirës, dallojmë: argjilat, argjilat e Trajtimi i këtij horizonti si formacion me ngjeshura ne pjesën veriore dhe qendrore vete kushtëzohet nga ndërtimi i brendshëm dhe argjilitet ne pjesën jugore ne rajonin litologo-facial, vendi qe zë në prerje dhe Kurdari-Shëngjun. përhapja e tije pothuaj në të gjithë ultësirën. Përsa i përket përbërjes granulimetrike të formacionit argjilore, mund te themi se ato janë polidispers ku kemi argjila 1.2-Formacioni argjilore (N t 1a) 1 1 mikrodisperse me dimensione te kokrrizave Formacioni argjilore ka një përhapje nën 0.01mm.,argjila alevritike dhe argjilat te konsiderueshme ne hapësire dhe ranore ku kokrrizat ranore dallohen lehte bashkëshoqërohet me formacionin dhe makroskopikisht. konglobrekçioz pothuaj ne te gjithë pjesën Shkëmbinjtë argjilore ne rajonin e studiuar takohen kryesisht ne forma shtresore e 1.3 Formacioni ranoriko-alevrolitoro- rralle ne trajte linzash e ndërshtresash. karbonatik (N t 2) Makroskopikisht dallohen lehte ne 1 1 Ka një përhapje relativisht të gjerë si në terren si përsa i përket përbërjes se tyre, kohë ashtu dhe në hapësirë dhe vendoset gjeomorfologjisë (në rastet e takimit të normalisht mbi formacionin argjilore e argjilave prerja ka konfiguracion negativ) konglobrekçioz me kalime here-here te dhe ngjyrës e cila ne rajonin tone për shkak qarta e here-here graduale me ndërthurje te përzierjeve te komponimeve te oksideve te ndërsjelle. dhe hidrooksideve te hekurit është e verdhe ne roze mjaft karakteristike dhe ne rastet e Tipare karakteristik i këtij formacioni pranisë se materialit karbonatike ngjyre hiri. është ritmiciteti i shprehur me alternimin Ne rajonin e Kurdaris (mulliri i Allamanit- e sekuencave copëzore me granulimetri Mastresh), Cerujës (ne veriperëndim te te ndryshme e cila përsëritet disa here ne shkollës) vërehet prezenca e materialit vertikalitet duke formuar te ashtuquajturën karbonatike ku kemi kalime nga argjilitet te sekuencë e granoklasuar si dhe te alternimit kuqërremta ne mergele ngjyre hiri deri ne te sekuencave ritmike copëzore dhe gëlqerore, here-here ky kalim është gradual koloidale. gjë qe shprehet ne pakësimin e pigmentit Tipat me te zakonshëm te alternimeve te hematitik dhe shfaqjen e ngjyrës gri me takuara ne terren janë: rritjen e sasisë se materialit karbonatik. Nga studimi mikroskopik i argjilave mund 1.3.a–1. ranor . 2.mikrokonglomerate. te theksojmë se ato paraqesin ndërtim 1.3.b–1. alevrit-alevrolit. 2-Ranore.3- te ngjeshur pseudoamorf me shpërndarje mikrokonglomerate. uniforme te materialit copëzore ne masën argjilore, ndërtim subparalel me orientim 1.3.c–1. ranor .2-argjila te murme.3- te preferuar te materialit copëzore dhe shtresëzime qymyri. ndertim te shrregullt. Mjaft karakteristike është prania e algave Fenomeni i ritmiciteti si tipare karakteristik charophyta ne masën argjilore, nganjëherë shpreh proceset e pavarura te grumbullimit ne sasi aq te shumta sa mund te quhen te sedimenteve dhe shtresëzimit te tyre, argjila charophytikesi, ku ato paraqiten te shpërndarjen e rrjetit kanalore te lumenjve, disintegruar me paketim te ngjeshur me lëkundjen e nivelit te basenit, pulsacionet strukture depozicionale te mikrogranstonit klimatike etj. fenomene këto qe kërkojnë një gjë qe flet për një ambient liqenore me studim te detajuar te ushtruar ne stacione energji te larte. Disa hapësira te kanalit me tipare te veçanta sedimentologjike. qendrore te algave charophyta janë te Një tipare tjetër karakteristik i këtij mbushura me lende argjilore me pigment formacioni është ngjyra gri dhe kaltër e hematitik. hapur gjë qe lehtëson se tepërmi ndarjen Materiali copëzore i argjilave përbehet dhe konturimin ne terren me formacionet kryesisht nga kuarci, shpatet fushore, e tjera. mikat dhe fragmentet shkëmbore te Rajoni i studiuar është i përshkruar nga një shkëmbinjve magmatik, jo rralle takohet rrjet i gjere përrenjsh relativisht te thelle qe dhe kromshpinelidi. Gjithashtu e pranishme presin pothuaj kryq depozitimet e tortonit ne formacionin argjilore është dhe lënda te ultësirës se Burrelit. Si rezultat i kësaj, organike mikrodisperse, si dhe mbeturinat marrja e një informacioni te plote është organike dhe bimore. lehtësisht e mundshme. Nga një informacion Si përfundim vlen te theksohet se me këtë i tille i marre ne shume prerje vertikale formacion lidhen daljet e mineralizuara natyrale del se përhapje me te madhe ne te atapulgitit ne rajonin e Shëngjunit, këtë formacion kane ranoret, alevritet Bejnit etj. te cilat i janë nënshtruar kërkim dhe alevrolitet, mikrokonglomeratet e -zbulimit te detajuar nga mesi i viteve ’80. konglomeratët. Kështu mund te thuhet se ne këtë formacion përhapjen me te madhe shume nga prania e shkëmbinjve rrethues. e kane përbërjet psamitike e pelitike. Kështu: një ranore i pjese veriperëndimore Midis shtresave ranoro-alevrolitike te këtij e perëndimore paraqitet : kokërrizëvogël, formacioni takohen shtresëzime qymyri jo i maturuar, kuarc-feldshpat-karbonat. veçanërisht ne rajonin e Rripës ku ato janë Zotërojnë kllastet karbonatë. Sasia e me karakteristike dhe i janë nënshtruar matriksit e papërfillshme rralle ndeshen kërkim-zbulimit te detajuar me punime kllaste magmatikësh, fletëza mike e kloriti. minerare dhe shpimi. Një ranore i pjese qendrore cilësohet: Përsa i përket elementeve te shtrueshmëris Ranor kokërrizëmesëm deri ne formacioni ne fjale manifeston karakteristika kokërrizëmadh, jo i maturuar, kuarc- te veçanta ne pjese te veçanta te tije te feldshpat-fragmentshkëmbore, me çimento kushtëzuara këto nga konfiguracioni i kalcitike. Fragmentet shkëmbore zotëruese depozitimeve te poshtështruara. janë: kllaste gjysme te rrumbullakosur Ne krahun lindore depozitimet e këtij te granulimetrike ranoro -zhavorore, formacioni kane azimut rënie qe varion karbonati, mergeli, radiolariti te kuq, nga 240° ne 270°dhe kënd rënie 22°-25° qe serpentiniti, bazalti, fletëza mike e kloriti. gradualisht vjen duke u zbutur drejt qendrës Kuarci e feldshpati ne kllaste jo te sortuara. se sinklinalit ne 12°-15° deri ne 5°-7° e gati Kështu rreth 90% te masës shkëmbore te horizontale ne aksin gjatësore te tije. Duhet ranoreve e përbejnë kuarci, feldshpati e theksuar se këto elemente shtrishmërie për fragmentet shkëmbore me dimensione nga krahun lindore ruhen pothuaj gjate gjithë 0.1mm. deri ne 0.5mm. e 1.5mm. rralle me shtrirjes se tije nga Lisi ne Klos-katund. shume, janë oligomikte e polimikte. Ne Kloskatund - Fshat – Dars, manifestohet Materiali çimentues i ranoreve paraqitet perfekt mbyllja periklinale e ultësirës se i tipit argjilore, silicore e karbonatik, Burrelit ne skajin me jugore te saje me shpesh here me përmbajtje jo ne sasi azimut rënie 30°,10°, 350° dhe kënd rënie te konsiderueshme te hidrooksideve te 15°-25° me zhytje veriore. hekurit. (Rajoni Cëruj -Shëngjun, Kurdari- Ne krahun perëndimore te sinklinalit Patin etj.) përgjithësisht vazhdon shtrirja verilindje Alevrolitet ne përgjithësi janë te tipit - jugperëndim dhe rënia lindore me kënd argjiloro-alevritik dhe takohen gjerësisht 20°-25° me specifike te veçante ne rajonin ne formacionin ne fjale. Ato here-here Frankth - Gurre - Unjate ku këndi i rënies paraqiten te pasur ne alevrit siliciklastik varion ne 45°- 50° (Gurrë e Vogël ), 75°- 88° (sidomos kuarc e feldshpat) qe ndonjëherë e me shume ne lindje te kodrës se A. Hidrit arrin deri ne 30-40% te masës se deri ne manifestime fleksurale me rënie përgjithshme. Nga studimi mikroskopik perëndimore ne fshatin Bel - Unjate. del se alevrolitet përbehen prej materiali Duhet theksuar fakti se ne shtresat ranoriko- te imët kokrrizor me dimensione 0.02-0.04 alevrolitike e veçanërisht ne alevrolitet e mm. me shkalle jo te plote rrumbullakosje, këtij formacioni takohet një sasi e madhe polimiktë nganjëherë dhe me material makrofaune ne trajtën e një horizonti me copëzore me dimensione 0.05-0.06 mm. trashësi 1.5-2m. diku me shtrishmëri te rrallë më shumë. Shkëmbinjtë alevrolitiko- qëndrueshme, diku ne trajte xhepash e alevritik janë te tipit montmorillonit me linzash. forma luspore analoge me ato te mikës, Ne këtë formacion u morën një sasi me një përqindje te vogël materiali kloritik, e konsiderueshme shlifesh, duke e ndonjëherë mbizotëron ky i fundit. përfaqësuar atë si ne shtrirje ashtu dhe Treguesi i thyerjes i materialit argjilore ne vertikalitet, ne te gjithë ultesiren. Nga është me i vogël se ai i balsamit kanadez. vlerësimi petrografik i shlifëve rezulton Nganjëherë ne masën argjilore shfaqen se mineralet përbërës bazë si kuarci, forma te shumta te rrumbullakëta qe mund feldshpatet, mikat etj. kanë homogjenitet, te jene pseudomorfoza te radiolariteve. ndërsa fragmentet shkëmbore, çimentua, Karakteristike gjithashtu është prania ne janë te ndryshueshme dhe influencohen masën alevrolitike e algave charophyta tepër te ngjeshura me njëra tjetrën, ku disa planin e shtrirjes qe po te vëzhgohen me kërcelle te këtyre algave janë zëvendësuar kujdes duken qartë në faqet e kanioneve me mikrokuarc. Struktura e depozitimit te përrenjve qe përshkojnë kryq shtrirjes është rudstone (packstone, grinstone). sinklinalin e ultësirës se Burrelit. Vlen te theksohet gjithashtu se jo rralle Ranorët paraqiten me shtresa me te ne shlifet e analizuara takohet dhe rregullta te alternuara me ndërshtresa lëndë organike bimore ne ndonjë rast e argjilore ndërmjet pakove ranorike. Herë- qymyrëzuar qe zë 1-1.5% te volumit te herë në ndërshtresat argjilore takohen shkëmbit. mbetje te organizmave te dëmtuara si Se fundi i parë në kompleks formacioni rezultat i diagjenezes. Shtresat e ranoreve ranoro-alevrolitiko-konglomeratik i ultësirës kanë trashësi 1.5-2m. dhe jo rrallë 4-6m. se Burrelit ka nj trashësi te përgjithshme qe Argjilat paraqiten ne trajta masive, me luhatet ne 500-700m. ne prerjen e tije me ngjyre te murrme, homogjene me mungese te plote. te elementeve shtresore ose me shprehje te dobët te tyre. 2. Tortoniani i sipërm ( N t ) Ne këtë formacion në rrjedhën e poshtme 1 2 te përroit te Germanit, ne shpatin veriore te Ka një përhapje te konsiderueshme Myzës se Xhetanit , ne shkëmbin e Jakut, në veçanërisht ne pjesën veriore te ultësirës fshatin Zenisht etj. janë takuar përqendrime se Burrelit. Depozitimet molasike te makrofaune, analizimi i te cilave vërteton tortonit te sipërm vendosen normalisht me se miri moshën tortoniane. mbi formacionin ranoro-alevrolitiko- konglomeratik te tortonit te poshtëm. Përvijimi ne terren i kufirit te tortonit te siperm ne pjesën veriore te ultësirës se Bazuar ne te dhëna te karakterit litologjik, Burrelit fillon ne Rremull vijon ne Burgajet si dhe pozicionin qe ato zënë ne prerjen vazhdon ne drejtim te jugperëndimit ne vertikale, sedimentet e tortonit te sipërm vargun e kodrave ne lindje te fshatit Zenisht te ultësirës se Burrelit ndahen ne dy tipe - Teqenë e Batrës - Rezervat Shtetërore formacionale: Burrel - fabrikën e miellit - Karice - Baz - Rrethe Baz. 2.1.Formacioni gravelito - argjiloro - Për te patur një ide me te qarte mbi ndërtimin konglomeratik. facialo-litologjik te këtij formacioni u krye 2.2.Formacioni poplor ultrabazik - bazik. një prerje e detajuar litologo - stratigrafike 2.1.Formacioni gravelito-argjiloro- ne kodrën e Kalaboroshit ne pjesën me konglomeratik (N t 1) veriore te ultësirës,si prerja me e plote e 1 2 depozitimeve te tortonit te sipërm, (shiko Ka përhapje te konsiderueshme ne pjesën prerjen). veriore te ultësirës se Burrelit dhe përhapje fragmentare ne pjesën jugore te saje. 2.2 Formacioni poplor ultrabazik - bazik 2 Dallohen qarte ne terren për shkak te (N1t2 ) ndërtimit facialo-litologjik si dhe nga ngjyra Është karakteristik për pjesën me te sipërme kafe e hapur e graveliteve dhe ngjyra e te prerjes se tortonit ne krahun lindore te murme e masave argjiloro-konglomeratike. sinklinalit ne gjysmën jugore te ultësirës se Ne përgjithësi shtresat e tortonit te sipërm Burrelit, si dhe me trajta fragmentare ne kane një ndërtim te ashpër gjë qe bie lehte pjesën veriore. Dallohet lehte ne terren për ne sy nga sipërfaqja puçërzore e graveliteve, vetë karakterin e tije poplor me ngjyre kafe te cilat vendosen direkt mbi alevrolitet e te mbyllur si rezultat i kores së alterimit të kaltërta te tortonit te poshtëm. poplave ultrabazike. Ka trashësi që luhatet nga 6-10m. deri në 50-60m dhe vendoset Ne këtë formacion marrin zhvillim te direkt mbi formacionet me te vjetra te konsiderueshëm konglomeratët te cilat tortonit te poshtëm si dhe mbi formacionin kane forma shtresore me trashësi 4-6m gravelito-argjiloro-konglomeratik të tortonit e me shumë, por jo rrallë edhe trajta të sipërm. linzore e pseudoshtresore me pykëzime ne Formacioni poplor përfaqëson depozitimet gradient te përshtatshëm topografik, ideal kontinentale të mjedisit koluvial. Në për depozitime koluvionale. ndërtimin e këtij formacioni marrin pjesë sedimentet kokërrtrasha, poplore te transportuara nga një rryme e fuqishme Te dhëna te shkurtëra strukturore ujore nga rajoni i Manazdrenit (ku dhe ne Formacionet sedimentare te përfaqësuara ditët e sotme ka përqendrime masive prej nga kompleksi i alternimeve te shtresave miliona m3 te masave poplore ultrabazike.) argjilo-ranoro-konglomeratike, përbejnë drejt jugut e jugperëndimit e perëndimit masën kryesore te përbërjeve litologjike te mbi formacionet me te vjetra duke u ultësirës se Burrelit. përqendruar ne ato pjese ku gradienti Këto formacione paraqiten ne trajtën topografik është me i përshtatshëm. e depozitimeve te qeta, me kontakte Transportimi i sedimenteve ndodh ne transgresive me formacionet me te vjetra te kushtet te energjisë kinetike nga me te triasit, jurës e kretës, ku këto kontakte here- lartat qe njihen ne kushtet e sedimentimit here paraqiten te lëpira (Foto nr.1), here mekanik, ne trajta te impulseve te fuqishëm tjetër paraqiten te prera qarte gjithmonë ne nënujore te cilët ne saje te energjisë qe varësi te konfiguracionit te formacioneve me zotërojnë kane shkaktuar fleksurimin, te vjetra te poshtështruara. Gjithashtu ne rrudhosjen e sedimenteve ranoriko- këtë rast vlen te theksohet se këndi i rënies alevrolitore te depozituara me parë. Një i kontaktit te depozitimeve neogjenike, me pjese e materialit ranoro-alevrolitik te depozitimet me te vjetra është i ndryshëm basenit se bashku me masën ranoro- dhe varion nga 15°-20°, ne 40°-50° e me llumore te vete masës poplore shërben shume ne raste te veçanta. si çimento e kësaj mase duke mbështjellë Ne aspektin strukturor, alternimet argjilo- poplat me një cipe te holle gri ne te bardhe ranoriko-konglomeratike te ultësirës se me përbërje silicoro-argjilore Burrelit paraqiten ne formën e një sinklinali Përmasat e poplave luhaten nga zaje te asimetrik me specifika te veçanta ne pjese mëdha me dimensione 15x25cm. deri ne te veçanta te tije, me shtrirje te shtresave zaje më të vegjël me dimensione 2x3cm. ne drejtimin, juglindje-veriperëndim, me (Foto nr. 2 ) zhytje veriore me kënd 5°-7° e ne pjese te veçanta deri në 9°. Ne këtë kuadër Një impuls tjetër i fuqishëm vjen nga theksojmë se krahu lindore i sinklinalit qe jugu drejt veriut e veriperëndimit, duke kontakton transgresivisht me shkëmbinjtë depozituar sedimente kokërrtrasha ne ultrabazik, te masivit ultrabazik te Bulqizes, rajonin: Kloskatund-Dars etj. Ndryshe nga paraqitet me kontakte te lëpira te qeta, me depozitimet e Kurdaris, Pleshës, Bejnit, njëtrajtshmëri nga veriu drejt jugut, me Fullqetit (?), ku poplat janë tërësisht kënde rënie qe varjojnë nga 20°-25° rrallë përfaqësues te shkëmbinjve ultrabazike- më shumë, me rënie perëndimore. bazike këtu vërehet prania ne masën 25- 30% e poplave te gëlqeroreve te trias-jurës E kundërta ndodh ne krahun perëndimor pak te rrumbullakosura deri ne këndore ne te sinklinalit, ku sundon disharmonia Kloskatund (qendër) gjë qe flet për qenien strukturore e formacioneve gjeologjike. afër te zonës se ushqimit. Masa tjetër Kështu, kontaktet transgresive me formimet përbehet nga ultrabazike qe me sa duket me te vjetra paraqiten te prera, te lëpira e te janë ridepozitime te sedimenteve poplore prera, me kënde rënie nga 20°-25° ne raste te veçanta deri ne 85-88°, me rënie lindore te Cr2 te Kalbacit (jugperëndim i masivit te Bulqizës.) te eroduara ne fund te tortonianit dhe here-here me rënie perëndimore me nga rryma te fuqishme ujore. kënde 70°- 85° ne rajonin Gurra e Madhe- Unjate. Aksi i sinklinalit kalon përgjatë Interesant paraqitet konfiguracioni i luginës se Matit, ne drejtimin veri-jug paleorelievit ne depozitimet poplore te me devijim drejt perëndimit ne pjesën fshatit Pleshë (ana jugore) ne trajtën e qendrore dhe veriore te ultësirës. një ulluku me gjerësi 200-300m. dhe me trashësi 60-70m. duke përfaqësuar një Argumentimi moshor i formacioneve te tërësi: ultësirës se Burrelit • Vlen te theksohet se përhapja e florës Depozitimet molasike te ultësirës së dhe faunës është me e madhe ne krahun Burrelit, ne aspektin moshorë, janë trajtuar perëndimore te sinklinalit, ku nga flora ndryshëm nga autore te ndryshëm, qe mbizotërojnë bimët gjethe-rënëse, gjethe kane punuar ne këtë rajon. Kështu ne te te cilave janë takuar te stampuara ne studimet e tije F.B.Nopçe i konsideron facien alevrolitike, gjithashtu ne tërësi këto formacione te moshës se pliocenit, E.Novaku i konsideron te moshës se takohen degëza dhe trungje pemësh miocenit te poshtëm e te mesëm. Autore te te karbonizuara, deri ne horizonte te mëvonshëm si Z.A.Mishunina i konsideron mirëfillta qymyrore ne fshatin Rripe, ne ato si formacione kryesisht te pliocenit. pjesën qendrore te krahut perëndimore te A.N.Neillovi i konsideron te moshës se sinklinalit. miocen-pliocenit, L.I.Kasillov i fut tërësisht • Përhapja e madhe e florës ne krahun ne pliocen. S.Dede ne baze te disa analizave perëndimore te sinklinalit ka ndikuar si te sporopolenit te mara ne pjesën juglindore pigment ne ngjyrosjen ne te gjelbër ulliri te rajonit i konsideron këto formacione si te miocenit te sipërm. deri ne te murme te formacioneve argjilore, e argjiloro-ranore. Autore te tjerë si O.M.Manilenko, N.A.Barkaliev qe kane studiuar pjese te • Vlen te theksohet prania e bashkësive konsiderueshme te këtij rajoni i ndajnë makrofaunistike te lidhur ngushte me formacionet e Neogjenit ne dy suita: suita facien alevrolitike, veçanërisht ne tavanin e poshtme dhe suita e sipërme, duke e e tyre ne bazamentin e ranorëve gravelitik. konsideruar suitën e poshtme me moshe Bashkësitë faunistike ne formacionet te katit helvet, ndërsa suitën e sipërme te ranoriko-konglomeratike ne te shumtën e moshës torton-miocen i sipërm. rasteve kane elemente qe i karakterizojnë si V.K.Liko ne studimin e tije te kryer ne vitin te ridepozituara. 1958-’60 ne rajonin e maleve te Skënderbeut • Gjatë vlerësimit petrografik te shlifeve, dhe periferisë se tije ka studiuar pjesën veri-perëndimore te ultësirës se Burrelit te është patur parasysh seleksionimi i një pjese cilën e trajton se “i përket tërësisht moshës te tyre për analize mikrofaunistike kryesisht se tortonit” (1) te facies argjilore, alevrolitiko-alevritike. Pa dashur te bëjmë një analize kritike te Nga analiza e tyre ka rezultuar prania studimeve te autoreve te mëparshëm, për e algave charophyta, por përgjithësisht aspektet moshorë te ultësirës se Burrelit, vërehet mungese e plote e mikrofaunës aq vlen te theksohet se ne kompleks këto e domosdoshme për datime dhe korelime studime kane patur pothuaj te gjithë një zonash biostratigrafike. Prania e algave te mete themelore, ato kane qene te charophyta flet për një ambient liqenore te karakterit fragmentare, te ushtruara ne ceket ujërash te ëmbla. pjese te veçanta te saje, te kushtëzuara nga Nga studimi i kampioneve te makrofosileve objekti i studimit i cili nuk ka qene ultësira ne mund te arrijmë ne këto përfundime: tërësinë e saje, por shkëmbinjtë ultrabazik dhe mardhëniet e tyre me formacionet • Kampionet paraqesin një kontaktuese. bashkëshoqërim karakteristik për Ne kuadër te punimeve rilevues te kryera ne depozitimet deltinore te ujërave me kripësi këtë rajon (2), duke patur parasysh te dhënat te ulet. kontradiktore te autoreve te mëparshëm, ju Fauna takohet ne sasi te madhe kushtuan një kujdes te veçante, mbledhjes, ekzemplaresh dhe mjaft te kufizuar nga grumbullimit dhe analizimit te makrofaunës përbërja. Bashkëshoqërimi i përgjithshëm i te marre gjate procesit te rilevimit. studiuar përbehet nga këto forma: Te dhënat e grumbulluara na lejojnë te nxjerrim disa konkluzione për ultesiren ne 1. Isocardia Cor. Line. te tyre, guaskat relativisht te trasha si dhe 2. Psilunio cf. Otavus. PARTSCH, M. bashkëshoqërimi karakteristik Melania- HOERNES. Melanopsis-Psilunio, flasin për ujëra shumë të ëmbëlsuara te tipit te deltave te një 3. Psilunio trapesoidalis. PASCHKO. thellësie te zonës nderbaticore-nenbaticore 4. Psilunio odettus.PASCHKO. (10-20m.). 5. Psilunio sp. Bazuar ne te dhënat e mësipërme si dhe ne te dhënat e autoreve te mëparshëm V.K.Liko 6. Melanopsis bouei rarispina. (1), duhet theksuar se datimi moshore i LORENTHEY. sedimenteve te ultësirës se Burrelit nuk del 7. Melanopsis bouei trispina. PASCHKO. përtej kufirit te Tortonit te Poshtëm dhe as 8. Bythinella cf. Vitrellaeformis. përtej kufirit te Tortonit te Sipërm. LORENTHEY. Çdo pretendim i autoreve te mëparshëm për ti trajtuar këto depozitime si më të 9. Mellania escheri. BRONGNIART. vjetra të moshës se Helvetit apo me te reja, te moshës se pliocenit nuk mbështeten ne Siç shihet ne këtë bashkëshoqërim kemi te te dhëna reale. bëjmë me dy gjini bivalvoresh (Isocardia, Psilunio) dhe tre gjini gastropodësh ( Mjedisi i sedimentimit Melanopsis, Bythinella, Mellania) prej te cilave përcaktohen nëntë speciet e Ultësira e Burrelit me një sipërfaqe rreth 2 mësipërme. 400 km. , me shtrirje rreth 30-35 km. dhe me gjerësi qe varion nga 10-14 km., me Përsa i përket moshës se depozitimeve larmi sedimentesh, nga konglobrekçiet qe daton ky bashkëshoqërim mund te e horizontit bazal ne argjilat, ranoret, përmendim këto argumente: alevrolitet, konglomeratët, gravelitet, a. Bashkëshoqërimi Melanoides - formacioni poplore ultrabazik-bazik e Melanopsis - Psilunio është tepër i ultrabaziko-karbonatik ne skajin me jugore ngjashëm me një bashkëshoqërim te tille te saje, formimet kuaternare te vjetra e te molusqesh te depozitimeve Panoniane reja etj. paraqet ne vetvete jo pak vështërsi te Paratetisit. Sipas korelimeve me te reja për te krijuar një ide te qarte mbi mjedisin pjesa me e madhe e Panonianit bën pjese e sedimentimit. ne Tortonian. Mjedisi i sedimentimit karakterizohet b. Sipas te dhënave qe disponohen nga një sërë faktorësh determinues si: për brezin lindor te Adriatikut, një klima, profili topografik, intensiteti dhe bashkëshoqërim shume i përafërt me shpejtësia e valëve dhe rrymave, gjeokimia bashkëshoqërimin tonë (Bashkëshoqërimi e shkëmbinjve, pehashi, potenciali Melania-Melanopsis-Unionidae te mëdha) oksido-reduktues i ujërave rrjedhëse dhe është datuar si i Tortonianit. mjediseve ujore, fauna, flora kontinentale, c. Gjithashtu dihet se ne depozitimet bakteriet etj. njohja ne kompleks e te cilave qymyrmbajtëse te Manzës (rajoni i Durresit), është mjaft e vështire ne kushtet e sotme. ne Kërrabe dhe ne rajonin e Lushnjës është Bazuar ne te dhënat e vrojtimeve fushore, takuar se bashku me Melanopsis bouei te dhënat petrografike, te dhënat rarispina edhe Melanopsis bouei trispina, makrofaunistike, interpretimet dhe depozitime këto te argumentuara plotësisht korelimet litologo-stratigrafike, gjeometrinë me moshe Tortoniane. e mjedisit, energjinë, teksturën, strukturën Ne baze te argumenteve te paraqitur me e ngjyrën e depozitimeve mund te themi se sipër jemi te mendimit se depozitimet qe kryesisht takojmë elemente te mjediseve përmbajnë këto kampione janë te moshës kontinentale si: Tortoniane. Numri i madh i ekzemplareve, varfëria ne a.-Mjedisi koluvional. përbërje, përmasat relativisht te mëdha b.-Mjedisi liqenore. përfaqëson një graben me origjine tektonike. Me poshtë po trajtojmë shkurtimisht Ne periferinë e saje, siç e kemi theksuar ne te dhëna karakteristike për secilin nga pjesën e ndërtimit facial, vendoset material mjediset e përmendura me sipër. kokerrtrashe (formacioni konglobrekçioz) ne trajte e një rripi te ngushte me zhvillim me te fuqishëm ne zonat deltaike te Mjedisi koluvional derdhjeve te paleolumenjeve. Kemi theksuar ne kapitullin e ndërtimit Depozitimet e imta te përfaqësuara nga gjeologjik se formacioni konglobrekçioz alevritet, alevrolitet, ranorët etj, fillojnë e ka një përhapje te konsiderueshme ne marrin zhvillim te konsiderueshëm ne kohe pjese te veçanta te ultësirës si ne rajonin: dhe ne hapësire ne pjesën qendrore te Dukagjin-Urexall-Shqefën, Komsi - Frankth, ultësirës ku vërehet një shtresëzim ritmik i Baz - Bushkash etj si dhe si dhe formacioni qarte planparalel ne te dy anët e lumit te poplore ne pjesën jugore e juglindore te Matit, gjë qe flet për karakterin sezonal rajonit. Ne këtë kuadër duhet theksuar te prurjes se sedimenteve ne vartësi te se përhapja e këtyre formacioneve lidhet ndryshimeve klimatike. ngushte me rrjetin hidrik dhe format Bota organike e takuar ne ultesiren favorizuese te paleorelievit. e Burrelit dhe e analizuar, ku vlen te Klasifikimi i këtyre formacioneve si te theksohet bashkëshoqërimi Melania - mjedisit koluvial bazohet ne disa faktorë si: Melanopsis - Psilunia flet se kemi te bëjmë Prania edhe ne ditët e sotme e formave te me depozitime te ujërave te ëmbëlsuara. relievit, luginave qe përkojnë me kanalet e Prania e dy deri ne tre horizonte vjetra te furnizimit. faunëmbajtës flet për transgresione dhe Prania e zonave te depozitimit ne këmbët regresione te paleoliqenit gjatë tortonianit. e relievit malore dhe përhapja ne trajte Faza permbyllse e depozitimeve tortoniane freskoreje ne drejtim te qendrës se basenit te ultësirës se Burrelit përbehet nga ne varësi te gradientit topografik. depozitime kokërrtrasha te formacionit Përbërja mineralogjike e formacioneve poplore ultrabazik - bazik gjë qe tregon për koluviale është e lidhur ngushte me zonat zvogëlim te thellësisë dhe rritje te energjisë rrethuese, ultrabazikët, bazikët, gëlqerorët, te mjedisit te sedimentimit. kuarcitet etj. Përmasat e poplave, copave zvogëlohen Përfundime nga pjesa e sipërme e freskores drejt pjesës se poshtme te saje. Struktura e kokrrizave luhatet nga popla e 1.-Rajoni i studiuar bën pjese ne sistemin e zaje te mëdha deri ne dimensione argjiloro ultësirave molasike ndërmalore ku marrin - ranore, qe përgjithësisht shërbejnë zhvillim te konsiderueshëm sedimentet si matriks dhe në ndenje rast te rrallë terrigjene. si ranoret, alevrolitet, argjilat e formojnë pseudoshtresa ose linza ndërmjet konglomeratët. mase poploro - konglomeratike. 2.-Kompleksi formacional i depozitimeve te Mjedisi koluvial i shtrin efektet e veta ultësirës se Burrelit vendoset transgresivisht qe ne fillimet e tortonianit, ne formimin mbi formimet me te vjetra me kontakte e formacioneve konglobrekçioze me te lëpira, te prera qarte, gjithmonë ne shtresëzime te pjerrëta te gërshetuara e varësi te konfiguracionit te formimeve te kryqëzuara si dhe ne fazën permbyllse te poshtështruara. tortonit me formimin e formacionit poplor 3.-Formacionet përbërës te ultësirës se ultrabazik. Burrelit ndërtojnë një strukture sinklinale asimetrike me mbyllje periklinale ne pjesën jugore e veri-verilindore. Mjedisi liqenor 4.-Datimi moshor i sedimenteve te Pa u ndalur në analiza te faktorëve te ultësirës se Burrelit bazuar ne te dhëna veçante mund te themi se ultësira e Burrelit makrofaunistike nuk del përtej kufirit te e sipërme (tortoni i sipërm). tortonit te poshtëm dhe as përtej kufirit te 6.-Bazuar ne faktorë përcaktues te njohur, tortonit te sipërm. ultësira e Burrelit i përket ndërthurjes se 5.-Bazuar ne te dhëna te karakterit litologo- mjedisit liqenor dhe mjedisit koluvional te facial, kompleksi molasik i ultësirës se sedimentimit. Burrelit ndahet ne dy sekuenca: sekuenca e poshtme (tortoni i poshtëm) dhe sekuenca

Përfundime

1.-Rajoni i studiuar bën pjese ne sistemin e ultësirave molasike ndërmalore ku marrin zhvillim te konsiderueshëm sedimentet terrigjene. si ranoret, alevrolitet, argjilat e konglomeratët. 2.-Kompleksi formacional i depozitimeve te ultësirës se Burrelit vendoset transgresivisht mbi formimet me te vjetra me kontakte te lëpira, te prera qarte, gjithmonë ne varësi te konfiguracionit te formimeve te poshtështruara.

3.-Formacionet përbërës te ultësirës se Burrelit ndërtojnë një strukture sinklinale asimetrike me mbyllje periklinale ne pjesën jugore e veri-verilindore.

4.-Datimi moshor i sedimenteve te ultësirës se Burrelit bazuar ne te dhëna makrofaunistike nuk del përtej kufirit te tortonit te poshtëm dhe as përtej kufirit te tortonit te sipërm.

5.-Bazuar ne te dhëna te karakterit litologo-facial, kompleksi molasik i ultësirës se Burrelit ndahet ne dy sekuenca: sekuenca e poshtme (tortoni i poshtëm) dhe sekuenca e sipërme (tortoni i sipërm).

6.-Bazuar ne faktorë përcaktues te njohur, ultësira e Burrelit i përket ndërthurjes se mjedisit liqenor dhe mjedisit koluvional te sedimentimit.

Referencat

Bushi S. 1969. Rezultatet e punimeve te kërkimit për qymyre te kryera ne pjesën jugperëndimore te gropës se Burrelit. Burrel. Durmishi Ç. 1997. Bazat e sedimentologjise. Tirane. Duni S. Alabaku N. 1982. Raport gjeologjik i punimeve te kryera ne vendburimin argjilor Shoshaj. Burrel. Duni S. Marqeshi Z. 1982. Relacion mbi rezultatet e punimeve gjeologo-zbuluese te kryera ne objektin e qymyreve Rripe. Burrel. Liko V. 1960. Ndërtimi gjeologjik dhe mineralet e dobishme te rajonit te maleve te Skënderbeut dhe periferisë se tije. Tirane. Muceku Y. 1993. Raport gjeologjik mbi punimet e rilevimit ne shkallen 1 : 2 000 ne v.b e argjilave Shëngjun. Burrel. Pashko P. 1967. Mbi depozitimet neogjnike te gropës se Burrelit. Bul.Shk.Gjeol. Pashko P. 1968. Molusqet e suitës se Burrelit. Bul.Shk.Gjeol. Plaku K. Diamanti F. Mertiraj N. Ndërtimi gjeologjik dhe perspektiva naftgazmbajtese ne gropën e Burrelit ne shkallen 1: 100 000. Shenjatari A. Jauri Z. 2000. Kerkim vleresimi ne shkallen 1:25 000 i ultesires se Burrelit dhe periferise se saje. Burrel. Bul. Shk. Gjeol. (Nr. 1/2009), 61-70

KARAKTERISTIKAT THEMELORE TË TËRMETIT TË GJORICËS, 6 SHTATOR 2009 (M5.4)

Rrapo Ormëni*, Sokol Marku**

41.49V; 20.45L me një thellësi vatrore h=7.6km dhe u pasua nga një numër i madh Abstract pasgoditjesh seria e të cilave vazhdoi edhe në muajin Tetor. Pasgoditja më e madhe u regjistrua në 7 shtator në orën 15:20 (UTC) An earthquake of intensity I0 = VII degree (MSK-64) struck the Northeastern Albania me magnitud (ML = 4.2). on September 6, 2009, at 21:49 (UTC), Tërmeti shkaktoi dëmtime të rënda në causing many damages in Dibra district. fshatrat Gjoricë, Qerenecë në komunën e The magnitude of this event is determined Shupenzës dhe në komuna të tjera të Qarkut të Dibrës. Tërmeti ishte shprehje e rritjes së ML = 5.4. More heavily damage was caused in Gjorica, Qerenec villages and some aktivitetit sizmik në rajonin Elbasan-Dibër. municipality. This earthquake expresses Ky aktivitet sizmik i dallueshme vitet e the increased of recent seismic activity fundit në këtë segment të thyerjes Vlorë- of the Vlora-Elbasani-Dibra transversal Elbasan-Dibër u shpreh me çlirimin më të faulting zone. From source parameters lartë të energjisëë me tërmetin e 6 Shtatorit determination results in the source time 2009. Goditja kryesore është një ngjarje 21:49 41.34s, epicenter coordinates sizmike e cekët e cila shpjegon lokalizimin e 41.490N and 20.450E and the focal depth dëmtimeve rreth zonës epicentrale. Zgjidhja 7.6 km. The main shock was followed from e mekanizmit vatror për këtë tërmet jep a great number of aftershocks. From the parametrat si vijon: strike 219°, dip 40°, rake focal mechanism solution results that the -90° që rezulton një thyerje aktive normale earthquake of September 6, 2009 was me aksin e zgjerimit në drejtimin VP-JL. triggered from a normal active fault with an NW-SE extensional stress direction. Kushtet gjeologjike te gjenerimit te Key words:, Goditja kryesore, aktiviteti termetit i pasgoditjeve, sizmotektonika, plani i Struktura gjeologjike e Albanideve është e thyerjes, efektet e tërmetit. kufizuar me Dinaridet në Veri dhe Helenidet në Jug. Ajo është pjesë e brezit të rrudhosur Hyrje Alpin mesdhetar. Gjithë pjesa perëndimore e brezit Dinarid-Albanid-Helenid është e Më datën 6 shtator 2009 ora 21:49 (UTC), kufizuar me mikropllakën Adria. Shqipëria Verilindore u godit nga një tërmet Lëvizja e mikropllakes së Adrias, në ditët tona, është një element i rëndësishëm për me magnitud (ML = 5.4) me epiqendër në fshatin Gjoricë, 19km në jug të qytetit të të kuptuar evolucionin gjeodinamik dhe Peshkopisë. deformacionet përgjatë frontit perëndimor Goditja kryesore u lokalizua në koordinatat të sistemit të rrudhosur Dinarid-Albanid-

* Instituti i Gjeoshkencave, **Shërbimi Gjeologjik Shqiptar Helenid dhe tërë zonës mesdhetare tektonike jonike). Rezultatet e zgjerimit të (Altiner,Y., 2006). regjimit tektonik pas Pliocen janë thyerjet Orogjeni Shqiptar si pjesa më tektonike normale të cilat përkulen drejt jugperëndimore e pllakës Euro-Aziatike, lindjes, perëndimit dhe veriut të zonës së konvergjent me mikropellaken Adria, tërmetit të datës 6 Shtator 2009 (Fig 1). ndahet në dy treva me regjim tektonik Aktivizimi i thyerjes përgjatë anës lindore, të sotëm të ndryshme: treva e jashtme me drejtim VL-JP, ndërmjet depozitave të me regjim shtypës, që përfshin pjesën kuaternarit dhe sedimenteve të vjetra, e bregdetare të tij, dhe treva e brendshme shprehur me kontrastin në reliev shkaktoi me regjim zgjerues, që zë vend në brendësi tërmetin e datës 6 Shtator 2009. të vendit. (Aliaj.etj.,1996). Thyerja tektonike normale e moshës Në bazë të dhënave të sizmicitetit se Pliocen-pliostocen në të dy anët e historik dhe instrumental, tre zona të mire depresionit të Peshkopisë vrojtohen në përcaktuara janë dalluar qartë në territorin pjesën veriore dhe jugore të territorit të Shqiptar: Zona Joniko-Adriatike me shtrirje prekur nga tërmeti. Këto thyerje shpesh janë veriperëndim-juglindje; aktivizuar duke shkaktuar ngjarje sizmike të Peshkopi-Korçe me drejtim shtrirje veri- fuqishme. Gjatë shekullit të kaluar tërmetet jug dhe zona e thyerjeve tërthore Vlora- më të fort janë: 27 Gushtit 1942 me

Elbasani-Dibër me drejtim shtrirje JP-VL. magnitud (ML = 5.9) dhe intensitet në zonën Territori i prekur nga tërmeti i datës 6 epicentrale VII-VIII ballë, 30 Nëntorit 1967

Shtator 2009 është lokalizuar në pjesën tërmeti më i fort me magnitud (ML = 6.6) Lindore-Verilindore të Shqipërisë. Ky dhe intensitet në zonën epicentrale IX ballë territor bënë pjesë në nyjën e ndërprerjes i cili shkaktoi shumë dëme materiale dhe së brezit sizmogjen gjatësor Korçe-Dibër njerëzore, 26 Gusht 1969 me intensitet në dhe brezit sizmogjen tërthor Vlora-Elbasani- zonën epicentrale VI-VII ballë, 24 Qershor

Dibër me shtrirje veri-lindore. Ky territor i 1978 me magnitud (ML = 4.9), 18 Gusht përket zonës tektonike Korabi i cili paraqitet 1978 me magnitud (ML = 5.4).. Thyerje me formacione litologjie te ndryshme. Këto tektonike të dukshme gjenden në drejtimin formacione janë të Ordovician-Devonian të L-P të ngjashme me thyerjen e lokalizuar sipërm dhe moshës së Eocenit të mesëm. në veri të qytetit të Peshkopisë dhe që Mosha e Eocenit të mesëm ka një përhapje vazhdojnë në jug të fshatit Shupenza. të kufizuar. Në zonën Korabi në disa raste formacionet e vjetra paraqesin 2 “dritare Baza e të dhënave dhe metodologjia tektonike”. Në stacionet Rrjetit Sizmologjik Shqiptar është regjistruar kryesisht impulsi i hyrjes Te dhenat sizmotektonike te zones se së parë të valëve gjatësore dhe tërthore prekur nga termeti të drejtpërdrejta të shtresës granitiko- Në territorin e prekur nga tërmeti i datës sedimentare (Pg,Sg), kurse në stacionet më 6 shtator 2009 duke përfshirë edhe gjithë të largëta si SRN dhe ato të rrjeteve INGV, zonën rreth saj është e prekur nga disa ATHU janë regjistruar valët e kreut nga ngjarje kryesore të deformimit Tertiary. kufiri i poshtëm i kores së Tokës (Pn,Sn). Është e rëndësishme të theksojmë Regjistrimet e formave valore janë marrë veçanërisht shtrirjen e fuqishme tektonike nga stacioni PHP me distancën më të afërt të Pliocenit e cila shkaktoi këputjet me 19 km deri te stacioni më i largët MRVN thyerje tektonike normale të zonës Korabi 390km (Fig 2). Në Figurën 3 paraqitet dhe të zonave të tjera të brendshme regjistrimi digjital i komponentë NS prej tektonike (Zonat Mirdita dhe Krastë Cukali) stacionit PHP më i afërti me epiqendrën dhe shkëputjet e pjesshme të zonës e tërmetit. Procedura e lokalizimit është tektonike të jashtme (Kruja dhe zonës realizuar në bazë të modelit lokal të Ormëni R., Marku S.

Figura 1. Harta e shkëputjeve tektonike aktive të Shqipërisë. Sipas Aliaj Sh. (2001) Figure 1. The map of activ tectonic fault in Albania. after Sh. Aliaj (2001) Ormëni R., Marku S.

Figura 2. Regjistrimet e formave valore në komponentin vertikale Z nga Rrjeti Sizmologjik Shqiptare dhe stacionet e INGV, AUTH. Figure 2. Wave form recording at vertical component (Z) from Albanian Seismological Network and INGV and AUTH stations

Figura 3. Regjistrimi në komponentin horizontale (NS) i stacionit më të afërt PHP Figure 3. Horizontal komponent recording (NS) in the nearest station of PHP shpejtësive (Ormeni Rr., 2007) me anë të Parametrat e zgjidhjes së mekanizmit vatror përpunimit të hyrjeve të valëve P dhe S me të goditjes kryesore bazuar në polaritetet e programin Hypoinvers (Fred W.Klein, 2002). hyrjeve të para janë: Strike=219.5°, Dip=40° Zgjidhja e mekanizmit vatror të goditjes and Rake (Slip)= -90° (Fig. 4). Zgjidhja e kryesore është bazuar në polaritetet e mekanizmit vatror tregon që tërmeti i 6 hyrjeve të para duke përdorur respektivisht Shtatorit 2009 është gjeneruar nga një programet Focmec dhe Invrad, pjesë e thyerje aktive normale me sforcime në paketës së përpunimit të sinjalit sizmik zgjerim me shtrirje VP-JL. SEISAN (Haskov & Ottemoler, 2008). Karakteristika të modelit të pasgoditjeve Analiza e parametrave të vatrës Seria e pasgoditjeve filloi më 6 shtator Tërmeti i 6 Shtatorit me intensitet Io=VII dhe vazhdoi me frekuencë të larte deri në ballë goditi Shqipërinë Veri-lindore duke 9 shtator. Këto pasgoditje vazhduan me shkaktuar shumë dëme në qarkun e frekuencë të ulët gjithashtu dhe me vlere Dibrës dhe me gjerë. Nga përcaktimi i magnitude më të ulët edhe nga 9 shtatori parametrave të burimit rezulton koha në deri në 12 tetor 2009. Numri i plot i gjithë origjinë To=21:49:41.24 (UCT), koordinatat ngjarjeve të regjistruara është mbi 750 e epiqendrës 41.49°V dhe 20.45°L thellësia pasgoditje (të regjistruar nga stacioni më e vatrës h=7.6km. i afërt i Peshkopisë), prej të cilave 161 me

Tërmeti është shprehje e aktivitetit sizmik magnitud në intervalin ML=2.0-4.2 janë të në rritje në zonën e thyerjeve Elbasan- lokalizuara (Fig. 4). Shumica e pasgoditjeve Dibër. Ky aktivitet ka filluar ne 2004-2005 ku janë lokalizuar në J-P të epiqendrës së aktiviteti i segmentit të Elbasanit shtrihet goditjes kryesore me thellësi qe varion në drejtimin Verilindor. Gjatë vitit 2006 ky prej 1-29 km. Epiqendrat e pasgoditjeve aktivizim shtrihet në të gjithë segmentin trasohen në forme eliptike, boshti i madh Elbasan-Dibër me epiqendra edhe në afërsi i të cilit përputhet me drejtimin e planit të Gjoricës. Ecuria e procesit te aktivitetit të shkëputjes gjeneruese, të përcaktuar sizmik te kësaj zone thyerje gjatë vitit 2007 nga zgjidhja e mekanizmit vatror. Ky ka një çvendosje më në veri në qytetin drejtim shtrihet VL-JP (strike 219°). Modeli e Peshkopisë me një seri tërmetesh të i sekuencave tërmetore zvogëlohet me dallueshme. Në vitin 2008 seria e tërmeteve kohen sipas ligjit të Omorit te modifikuar: të Peshkopisë vijon shtrirjen e saj deri në Gjoricë. Viti 2009 kemi aktivizimin e gjithë n(t)=K(t+c)¯ P segmentit Elbasan-Dibër me vazhdimesi për në verilindje në thellësi të Maqedonisë ku Numri i pritshëm i ngjarjeve kemi tërmetin me ML=5.0 në 8 Janar 2009 N(T1,T2) për magnitude me te në koordinata 41.82V-20.89L h=6km, 40km madhe se M nga T2 ne T2 jepet: në verilindje të tërmetit të Gjoricës. Gjithë ky aktivitet sizmik me shtrirje nga Elbasani T2 = Λ = {−β − } N(T1 ,T2 ) ∫ ( M ,s )ds K exp ( M M th ) A(T1 ,T2 ) dhe ecuri graduale gjatë viteve të fundit T1 në drejtim të Dibrës u shpreh me çlirimin më te larte te energjisë me tërmetin e 6 K është parametër nga ligji Omori i Shtatorit 2009. Modifikuar; b është parametër nga formula Ne figurën 4, paraqitet epiqendra e goditjes Gutenberg-Rihter, Mth magnitude e kryesore dhe shpërndarja e pasgoditjeve. tërmetit me te vogël (Ogata, 1983) Goditja kryesore është ndjekur nga një Rënia e pasgoditjeve janë studiuar statikisht numër i madh pasgoditjesh nga të cilat më dhe fizikisht nga shume sizmolog dhe disa rezultate kryesore janë marre (Öztürk and e forta me magnitud ML = 4.2 ka ndodhur më 7 shtator ora 15:20 (UTC). Bayrak, 2007; Öztürk and Bayrak, 2009). Analiza statistike me ligjin Omori te në zonën epiqendrore. Nga informacioni i modifikuar e një numri të konsiderueshëm marr rezultoi se fshatrat Qerenec-Gjorica serish të lokalizuara në zonën e jashtme dhe të përcaktuara me Intensitet VII balle (MSK- të brendshme të vendit tonë ka dhënë një 64) ishin shkaktuar dëmtimet më të mëdha. variacion të koefiçentit p në intervalin 0.84 Dëmtime të plota strukturore kanë pësuar – 1.49. Vlera e koefiçentit p, për sekuencat 24 shtëpi duke u shkatërruar plotësisht. termetore të zonës së brendshme të vendit, Dëmtime të rënda u shkaktuan në shtëpitë ka rezultuar më e lartë se për zonën e e banimit dhe në objekte me karakter jashtme. Si rrjedhim, seritë tërmetore të social kulturor në Komunat Shupenzë, ndodhura në zonën e brendshme, kanë Fushë-Bulqize, Ostren, Zerqan, Maqellarë, tendencë për tu shuar më shpejt. Bazuar në Luzmi, Arras, Muhar, Lis dhe Bashkin Klose studimet: Sulstarova dhe Lubonja, 1983;: të qarkut të Dibrës dhe më gjerë. Gjithë Muco 1995, është arritur në konkluzionin dëmtimet e shkaktuara nga tërmeti i 6 se edhe brenda një zone shumë te vogël shtatorit u llogaritën në vlerën 1milion e zvogëlimi i numrit të pasgoditjeve varion në 200 mije dollarë. Çarjet u vunë re edhe në mënyrë të konsiderueshme duke u ndikuar afërsi të fshatit Qerret me drejtim shtrirje nga disa faktorë. Faktorët kryesor janë të përgjithshëm VL. Goditja ishte ndjerë VI gjendja e sforcimeve në zonën respektive ballë në qytetin e Peshkopisë dhe Bulqizës, dhe niveli i frakturimit të shkëmbinjve që V-VI në qytetet, Burrel dhe Librazhd, IV-V ndërtojnë strukturat gjeologjike. Analiza ballë në qytetet Rrëshen, Elbasan, Tiranë, statistikore edhe e tërmeteve te tjerë Krujë. Tërmeti është ndjerë lehtë në Kukës, te rene kohet e fundit ne vendin tone Pukë, Lezhë, Peqin, Gramsh dhe Pogradec. zvogëlimi i pasgoditjeve varion ne mënyre te konsiderueshme (Ormëni, Dushi 2009). Diskutim dhe Perfundime Duke analizuar statikisht këtë sekuence, për intervalin 6 Shtator – 12 tetor 2009 u Tërmeti i 6 shtatorit 2009 me epiqendër në përcaktua: afërsi të fshatit Gjoricë në Qarkun e Dibrës Percaktimi i koeficientit (p) = 0.86±0.07, është shprehje e aktivitetit sizmik në pasqyron vlerën më të vogël kufitare rritje të venë re vitet e fundit në segmentin të intervalit (0.84 – 1.49), interval ky Elbasan-Dibër të zonës së thyerjeve karakteristik për vendin tonë. Intervali tërthore Vlorë-Elbasan-Dibër (1.13-1.49) është përcaktuar për zonën e Zgjidhja e mekanizmit vatror tregon për një brendshme të vendit me një regjim tektonik thyerje aktive normale që gjeneroi tërmetin në zgjerim. Këto vlera të (p) për këtë seri e 6 shtatorit 2009 me drejtim VL-JP dhe pasgoditjesh tregojnë se aktiviteti i tyre lidhet me aktivizimin e zonës së shkëputjeve zhvillohet kryesisht në pjesën e sipërme normale aktive fragmentare Elbasan-Dibër . të kores së Tokës në pjesën sedimentare- Mekanizmi vatror i goditjes kryesore ka granitike. Ky parametër varet nga kushtet parametrat: strike 219°, dip 40°, rake -90°. fizike të rajonit të vatrës. Vlera e ulët e Me aksin e zgjerimit në drejtimin VP-JL. koefiçentit p, për sekuencat e tërmetit të Aktiviteti më i madh i pasgoditjeve është 6 Shtatorit flasin edhe për një shkallë më zhvilluar në jugperëndim të goditjes të madhe frakturimi të shkëmbinjve që kryesore dhe kryesisht në koren e sipërme ndërtojnë strukturat gjeologjike në zonën dhe të mesme në thellësitë 2 -25km. epicentral. Vlera e ulët e koeficientit p për sekuencat e tërmetit të 6 Shtatorit nga Ligji Omori Pershkrimi makrosizmik i modifikuar flasin për një shkallë më Goditja kryesore është e cekët me thellësi të madhe frakturimi të shkëmbinjve që të vatrës h=7.6 km. Ky fakt shpjegon edhe ndërtojnë strukturat gjeologjike në zonën shkallën e dëmtimeve dhe lokalizimin e tyre epicentral. Ormëni R., Marku S. Tabela 1. Parametra të pasgoditjeve

T1 T1 tërmeti N K-value c-value p-value (day) (day) 6 shtator 2009 161 0.008 36 12.71±2.05 0.023±0.034 0.86±0.07

Figura 4. Harta e shpërndarjes se aktivitetit sizmik prej 6 shtator deri 9 tetor. Goditja kryesore 06- 09-2009 ora 21:49 dhe seria e pasgoditjeve; Zgjidhja e mekanizmit vatror;Stacionet sizmologjik te Rrjetit Sizmologjik Shqiptar. Figure 4. Map of Areal distribution of seismic activity from September 6, and on; Main shock 2009- 09-06-21:49 and subsequent aftershocks; Focal Mechanism solution; Seismological Statitions of Albanian Seismological network. Karakteristikat themelore të tërmetit të Gjoricës, 6 shtator 2009 (m5.4)

Figura 5. Pamje nga shtepit e rrënuara ne fshatin Qerret dhe çarjet ne toke. Figure 5. View from ruined buildings in Qerret village and ground cracks Resume

The Northeastern part of Albania was struck on September 6, 2009, time 21h39m by an earthquake (ML=5.4) occurred about 19 km south of the city of Peshkopia, Albania causing many damages in Dibra district. The Dibra district has been vulnerable by other earthquakes in last century, resulting in human victims and enormous material loss. More heavily damage was caused in Gjorica, Qerenec villages and Shupenza municipality in Dibra district on September 6, 2009. The minimization of the human victims, property damage, and social and economical disruption due to earthquakes, essentially depends on reliable estimates of seismic hazard. The Albanian orogeny, as the most south-western part of the Euro-Asiatic plate, in convergence with the Adria microplate, is divided in two areas with different tectonic regimes: the external area with compressive regime, representing its offshore part and the internal area with expanding regime, representing the continental area (Aliaj.et.al.,1996). The movement of the Adria micro plate, in our days, is one of the important elements used to understand the geodynamic evolution and the deformations along the western front of the folded Dinarid-Albanid-Hellenid system as well as for all the Mediterranean area (Altiner, Y., 2006). The territory affected from the earthquake is located in the northeastern part of Albania. It is also located in the intersection between Diber-Korça and Vlora-Elbasani-Diber tectonic belts with different strike directions. The result of expanding post Pliocene tectonic regime are the normal tectonic faults which bound to the east, west and north the area of the earthquake dated September 06, 2009 The main shock was followed from a great number of aftershocks, from which the event Ormëni R., Marku S. of September 7, 2009 at 15:20 (UTC) was the biggest one with a local magnitude ML = 4.2. The aftershock sequence followed from the September 6, 2009 and continued with relatively high frequency until September 9. These aftershocks continued with a lower frequency as well as with lower magnitude values from September 9, 2009 and on. The overall number of events registered so far was over 750 (recorded from the nearest seismological station PHP). From this number, 161 events are localized (Fig.2.). Magnitude values determined were ML=2.0-4.2. Mostly the foci of these secondary events are located in SW part of the epicenter zone, with a depth ranging from 2-29 km. The number of aftershock activity is evaluated by the modified Omori formulae. The focal mechanism of main shock has the parameters: strike 219°, dip 40°, rake -90°, shows a normal active fault or fault zone with the extension axes in the NW-SE direction. This earthquake expresses the increased recently seismic activity of the Vlora-Elbasani- Dibra transversal faulting zone. The main event is a shallow one, with the hypocentral depth at 7.6 km. This fact explains the localized destruction in the epicentral zone. More heavily damage was caused in Gjorica, Qerenec villages and some municipality. From the information that was taken results that Qerenecy village is on the epicentral zone, where heavily damages were observed, (Fig. 3). The Gjorica-Qerenecy area is confined from the first pleistoseist with intensity VII (MSK-64). The shake was felt VI degree at Bulqiza and Peshkopia towns, V-VI at Burreli and Librazhdi towns, IV-V degree at Rresheni, Tirana Elbasani and Kruja cities. The earthquake is slightly felt at Kuksi, Puka, Lezha, Peqini, Kavaja, Gramshi, Pogradeci and larger.

Referencat

Aliaj Sh., Melo V., Hyseni A., Skrami J., Mëhillka, Ll., Muço B., Sulstarova E., Prifti K., Pashko P., Prillo S. (1996). Harta Neotektonike e Shqiperisë, shkalla 1:200000. Monografi. Arkivi Institutit te Gjeoshkencave. Tiranë. Aliaj, Sh., (2001). Sizmotektonika dhe zonat e burimeve sizmike në Shqipëri. Arkivi Institutit Gjeoshkencave. Tiranë. Altiner Y, Bacic Z, Basic T., Ctichia A., Medved M., Mulic M., Nurçe B. (2006). Present- day tectonics in and around the adria plate inferred from GPS measurements. Geological society of America, Special Paper 4009. Haskov J. and Ottemoller L. (2001). Seisan: The erthquake analysis software. University of Bergen, Norway Klein F.W. (1978). Hypocenter location program Hypoinvers, USGS. Muço B. (1995). The Decay of aftershock sequences for Albania using the seismic activity data of 1976-1990. Bulletino di Geofisica Teorica ed Applicata, Vol. XXXVII. Ormeni Rr. (2007). Modeli i përgjithshëm i ndërtimit të korës së Tokës shqiptare dhe veçorite sizmoaktive të saj sipas të dhënave sizmologjike. Teza për gradën “Doktor i shkencave” Tirane. Ormeni Rr., Dushi E. (2009). Seria e termeteve ne Korce me 28 Gusht 2009. Revista, Nafta Shqiptare Nr.1 Gutenberg, R. and Richter, C.F., (1944). Frequency of earthquakes in California, Bull. Seismol. Soc. Am., 34, 185-188. Ogata, Y., (1983). Estimation of the parameters in the modified Omori formula for aftershock frequencies by the maximum likelihood procedure, J. Phys. Earth., 31, 115-124. Öztürk, S. and Bayrak, Y., (2007). A study on the aftershock sequences of earthquakes occurred in Turkey, International Conference on Environment: Survival and Sustainability, p 672, 19- 24 February, 2007, Nicosia,Northern Cyprus. Öztürk, S. and Bayrak, Y., (2009). Aftershock probability evaluation for recent Turkey earthquakes based on Gutenberg-Richter and Modified Omori Formulae. 5th Congress of Balkan Geophysical Society, 6505, 10-16 May, 2009, Belgrade, Serbia. Bul. Shk. Gjeol. (Nr. 1/2009), 71-80 EVIDENTIMI I STRUKTURAVE KARBONATIKE ME PERSPEKTIVË NAFTË- GAZMBAJTËSE TË ZONËS JONIKE NËN MBIHIPJEN E ZONËS KRUJA, NË RAJONIN VERIU I DUMRESE-ROVË- FORTUZAJ

Irakli Prifti*, Piro Dorre**

Përmbledhje Hyrje

Mbi bazën e studimeve ekzistuese regjionale Rajoni i Dumre -Fortuzaj vazhdimisht ka dhe atyre të kryera vitet e fundit nga tërhequr vëmendjen e opinionit gjeologjik kompanitë e huaja në rajonin Dumre-Rovë- për interesin, që ai paraqet për kërkimin dhe Fortuzaj, është saktësuar më mirë ndërtimi zbulimin e strukturave naftëgaz-mbajtëse. gjeologjik i rajonit, si dhe janë ngritur në Ne rajon jane projektuar dhe shpuare kategori strukturat e prognozuara: si Papri, disa puse me detyrë kërkimi, si në Rovë, Rova,, Sauku, Pajuni etj. Fortuzaj, Papër, Dumre etj. Rinterpretimi i profileve sizmike të kryera Në këtë artikull kemi paraqitur nje stil vitetet e fundit mendojmë se ka sjellë një tektonik me koncepte bashkëkohore, mbi përfytyrim të ri në lidhje me stilin tektonik, rolin e mbihypjes së zonës tektonike Kruja ekzistencën e disa strukturave të mbihipura dhe vazhdimin e strukturave të zonës nga zona tektonike Kruja, që është finalizuar tektonike Jonike nën të, dhe me në veri dhe me përcaktimin e pozicioneve të rajonit të Dumresë, duke shfrytëzuar strukturore të favorshme për atakimin me materialin sizmik dhe të dhënat më të puse të thellë kërkimi. fundit të puseve të shpuara në rajon dhe Në depozitimet flishore të Oligocenit të përreth tij. sipërm sipas studimeve biostratigrafike, Prania e vendburimeve të naftës dhe në pjesën lindore të antiklinalit të Rovës gazit në jug të rajonit në studim si; ai i (prerjet sipërfaqësore) ka ridepozitim Kuçovës dhe i Pekisht-Rasës, shenjat e të theksuar. Ky problem për të ardhmen naftës dhe gazit të takuara në depozitimet shtron nevojën e revizionimit të kufinjve karbonatike e terrigjene në sipërfaqe gjeologjikë moshorë të pjesës lindore të dhe në thellësi në puset e shpuar, kanë rajonit në studim, sepse nuk përputhet me sjellë domosdoshmërinë e studimit për zhvillimin paleogjeografik të rajonit dhe të eksplorimin dhe evidentimin e strukturave pjesës lindore të zonës Jonike. perspektive naftëgaz-mbajtëse më në veri Faktoret strukturorë dhe mbulesorë të diapirit kripor të Dumresë. mbështesin kërkimin e naftes në strukturat Përgjithësimet gjeologo-gjeofizike në karbonatike të evidentuara në këtë rajon. rajonin Papër-Rovë dhe më në veri kanë Përparësi kerkimi, ka antiklinali i Paprit dhe vërtetuar shtrirjen dhe kontaktin tektonik të brahiantiklianii i Saukut që rezultojnë të zonës Kruja (pusi Papër-4, Tirana-2, etj ) dhe përgatitura nga komleksi gjeologo-gjeofizik asaj Jonike si dhe kanë evoluar mendimin i punimeve. mbi stilin tektonik të rajonit në thellësi duke Artikulli shërben si material referues për pranuar ekzistencën asimetrike lindore të vazhdimin e mëtejshëm të studimeve në strukturave antiklinale të Paprit e Rovës në këtë rajon perspektiv. ndryshim me konceptimin e meparshëm të tyre. Fjalë Kyçe: Zona tektonike, antiklinal, flish, pus kerkimi, pus projektimi, antiklinal, skeme strukturore.

* Universiteti Politeknik i Tiranes, **Shërbimi Gjeologjik Shqiptar Mbi Ndërtimin gjeologjik të rajonit sipërfaqe). Depozitimet e Akuitanianit (zona Stratigrafia Globoquadrina dehichens) vendosen me Në rajonin Papër-Rovë përhapen ne vazhdimësi mbi depozitimet e Oligocenit të sipërfaqe depozitimet flishore Oligocenike, sipërm; (zona Globorotalia Kugleri). te cilat janë takuar edhe ne prerjen e kaluar Në pjesen veriore (Petrelë, Sharrë) nga puset e shpuar si Papër-1, Papër-4, depozitimet e Burdigalianit (me zonën Rovë-1. faunistike Globorotalia scitula dhe G. Në periferi të rajonit ndeshen depozitimet acrostoma) vendosen transgresivisht mbi Neogenike të Burdigalian-Tortonianit edhe depozitimet flishore të Oligocenit të sipërm keto të takuar nga puset Kozan-8, Papër-4, (zona Globigerina ciperoensis ciperoensis), Tirana-2, Pezë-1, Fortuzaj-2. (Dorre P., Silo kështu mungojnë depozitimet e Akuitanianit V., Thomai L., Myftari S. Muska K., 2004, dhe pjesa e poshtme e depozitimeve të Arshiva AKBN,Fier). Në afërsi të rajonit, Burdigalianit. në jug të tij, janë ndeshur si nga puset e shpuar, ashtu dhe në daljet sipërfaqësore, Tektonika depozitimet evaporitike të Diapirit të Në depozitimet flishore të Oligocenit të Dumrese (puset Papër-1, Dumre-7) dhe sipërm sipas studimeve biostratigrafike, gëlqerorët e Paleogenit në antiklinalin e në pjesën lindore të antiklinalit të Rovës Marakut dhe në puset e shpuar Marak-1, (prerjet sipërfaqësore) ka ridepozitim të Shtepaj-1, Galigat-2 . (Thomai L., Çollaku theksuar. A., 1988, Arshiva AKBN,Fier). Në lindje të Ky problem për të ardhmen shtron nevojën rajonit në studim takohen në puset Kozan- e revizionimit dhe saktësimit të kufinjve 2, Kozan-3, Kozan-8, Paper-4, Tirana-1, gjeologjikë moshorë si dhe te fenomeneve Tirana-2, gëlqerorët e zonës tektonike Kruja të prishjeve tektonike dhe transgresioneve 1 3 me facie neritike (ose të përzier) të moshës të N1 b e deri në tortonian N1 t të pjesës 2 lindore të rajonit Papër-Rovë. Kretak i sipërm- Eocen (Cr2-Pg2 ). Depozitimet e Oligocenit të poshtëm nuk Ndertimi gjeologo-tektonik i rajonit në ekspozohen në sipërfaqe. Ato janë takuar studim Dumre-Rovë-Tiranë paraqitet i nga puset e kerkimit per nafte e gaz si Papër- ndërlikuar dhe përbën nje “nyje” të vështië 1 dhe Papër-4 (intervali 4300-4800m) si dhe gjeologjike për Albanidet e Jashtme. ne puset Rova-1 e Dumre-7. (Kola A., Naço Sipas studimeve tektonike regjionale (Yzeiri P., Llupi K., 1991, Arshiva AKBN, Fier). D., Silo V., Berberi A., 2004, Arshiva AKBN, Në ndertimin gjeologjik sipërfaqësor të Fier) rajoni perfshin; zonën tektonike Kruja rajonit kanë përhapje të gjerë depozitimet në lindje, në qendër të tij zonën tektonike flishore e flishoidale të Oligocenit të mesëm- Jonike e cila paraqet rëndesi të vecantë për 2 1 kerkimet per nafte e gaz, dhe në perëndim Akuitanianit (Pg3 -N1 a) dhe depozitimet 1 kufizohet me Basenin e Adriatikut Jugor mergelore të Burdigalianit (N1 b). 2 (sinklinali Galush-Pezë-Shijak). Mbështetur Depozitimet e Oligocenit të mesëm (Pg3 ) ndërtojnë pjesën kulmore të antiklinaleve të në konceptimet tektonike bashkëkohore si Paprit dhe Rovës. Depozitimet e Oligocenit dhe në studimet tektonike (Yzeiri D., Silo të Sipërm deri Miocen të poshtëm V., Berberi A., 2004, Arshiva AKBN, Fier.) të ndërtojnë elementet e tjerë strukturorë të kryera në vendin tonë, influenca e lëvizjeve antiklinaleve të Paprit e të Rovës (krahët tektonike, së bashku me rolin e veçante që lindorë dhe perendimorë si dhe periklinalet luajnë levizjet neotektonike në përsosjen e këtyre strukturave). e marrdhënieve tektonike të strukturave Në anën lindore e perëndimore të rajonit karbonatike në thellësi dhe në sipëfaqe na përhapen në sipërfaqe depozitimet e dhanë dhe na çuan në një konceptim dhe Serravalianit- Tortonian deri në Messinian tabllo strukturore më të qarte për formën duke ndërtuar Depresionin e Tiranë- strukturore të objektit të gëlqerorëve në Ishmit dhe basenin e Adriatikut Jugor. Këto thellesi për rajonin dhe më gjerë. depozitime vendosen transgresivisht mbi Interpretimi ne thellesi i profileve sizmike depozitimet më të vjetra (në thellësi dhe te kryera vitet e fundit nga, sqaruan format antiklinale të gëlqerorëve në thellësi të prishje tektonike të shumta të cilat japin perfshira në zonat dhe brezat tektoniko- pamjen e një blloku tektonik me formë strukturore si më poshtë: horsti dhe grabeni (fig. 2).

Zona tektonike Kruja Zona tektonike Jonike Zona tektonike Kruja, ka shtrirje juglindje- Zona tektonike Jonike në anën lindore i veri perëndim, e përberë nga struktura nënshtrihet zonës tektonike Kruja. Kështu lineare të mbihypura në perëndim. Nga konkretisht krahu lindor i strukturës së Paprit jugu drejt veriut shtohet numri i strukturave është i nënshtrirë nën antiklinalin e Kozanit. antiklinale lineare, që mbihidhen mbi Sinklinali i Durishtit në veri nënshtrihet nën strukturat e zonës Jonike te cilat kanë mbihypjen e periklinalit Jugor të Tiranës. orientim Jug-jug perëndim-Veri-veri lindje Në anën veriore të rajonit zona Jonike Prerja karbonatike përfaqësohet nga facia nënshtrihet pothuajse tërësisht nën zonën neritike dhe neritiko-pelagjike (Yzeiri D., Silo tektonike Kruja. Kështu linja antiklinale V., Berberi A., 2004, Arshiva AKBN, Fier). Rovë-Sauk-Rinas, vendoset nën mbihypjen Facia e përzier (neritiko-pelagjike) është e strukturave antiklinale karbonatike të vërtetuar dhe argumentuar për pjesën Tiranes dhe Ishmit (zona Kruja), (fig. 2, 3). perëndimore nga puset e shpuar Galigat- Sipas interpretimeve tona gjeologo-sizmike 2, Paper-4, Ishmi-1/b, te cilet përafërsisht (fig. 2, 3) strukturat dhe linjat strukturore, kufizojne kete zone me ate tektonike që përfaqësojnë ndërtimin e zonës Jonike, Jonike. në rajonin në studim, kanë tiparet dhe Zona tektonike Kruja ne kete rajon perbehet karakteristikat e strukturave antiklinale të nga keto linja strukturore: brezave antiklinale të Beratit dhe atij të Kurveleshit. Vemë në dukje së këto struktura 1. Antiklinali i Kozanit antiklinale janë linja lineare dhe kanë një Kjo strukturë karbonatike antiklinale shtrirje jug-juglindje-veri-verilindje. Krahët është e përbërë nga disa blloqe tektonike perëndimorë të tyre shoqërohen me prishje të atakuar me puse si; Kozan-2 , Kozan-3 tektonike mbihypëse drejt perëndimit, me (blloku lindor), nga puset Papër-4, Kozan-8 asimetri perëndimore, me ndërtim bllokor (blloku jugor) dhe blloku veri perëndimor i në formë “grabeni” dhe “horsti”. fiksuar nga punimet sizmike në rajon. Depozitimet karbonatike që ndërtojne këto Puset e shpuar në këto blloqe kanë takuar struktura në thellësi duhet ti përkasin facies gëlqerorët e Cr2-Pg dhe kanë vërtetuar pellagjike. pamjen e gungëzimeve , të aksidentuara Theksojme se të gjitha strukturat antiklinale nga prishjet tektonike në pjesën aksiale të mbihedhura drejt perendimit shkaktojnë dhe në krahun lindor të tyre. Më në lindje prishje ky antiklinal ka mardhënie tektonike me ndërflishore në krahet lindorë të strukturave antiklinalin e Letanit. të nenshtrira, dhe përfaqësohen me brezat e mëposhtëm: 2. Antiklinali i Tiranës Kjo njësi strukturore brënda rajonit dhe 1. Linja Antklinale Marak-Papër jashtë tij është evidentuar nga punimet 2. Linja Sinklinale Cacabez-Durisht sizmike dhe atakuar nga puset e shpuar 3. Linja Antiklinale Shalës-Pajun-Rovë-Sauk Tirana-1, Tirana-2. Brenda rajonit në studim zhvillohet Komplikimet tektonike dhe neotektonike në periklinali jugor i kësaj strukture dhe më frontet ballore të zonave Kruja e Jonike kanë në veri pjesa kulmore e saj është e shplarë krijuar prishjet tektonike me amplitudë deri në nivelin e gëlqerorëve të Kretakut shkëputje të vogël deri 500 m me plan të sipërm Cr2, nën bazën transgresive të perendimor duke krijuar prishjet tektonike depozitimeve Neogenike të depresionit në forme lule ose palosjeje tektonike. Tiranë-Ishëm. Si pasojë e mbihypjes së strukturave në Drejt jugut të saj dhe në krahun lindor kjo formë “pyke” (“Wedge Strukture”) mbi strukture karbonatike komplikohet nga njëra-tjetrën shkaktohet mekanizmi i shqyerjes së shkembenjeve duke formuar Gjatë periudhave gjeologjike të Jurasik- zonat e quajtura trekëndore (fig. 1) Kretakut (J2-Cr2) ndodhi diferencimi për Ky mekanizëm formimi konkretizohet pllakën tektonike, orogjenike, të zonës Kruja në rajonin në studim në marrëdhëniet dhe asaj Jonike duke formuar embrionin e e strukturës antiklinale të Kozanit me brezave tektonikë dhe linjave strukturore. antiklinalin e Paprit, duke u palosur flishi Këtë diferencim e argumentojnë faktet e Oligocenik mbi depozitimet mergelore të pushimeve të Jurasikut në brezin e Çikës në Burdigalianit transgresiv mbi strukturën e zonën Jonike me facie pellagjike, ndërsa për Kozanit (puset Papër-4, Kozan-8). zonën tektonike Kruja kemi sedimente të Një mekanizem i tillë vihet re dhe në veri facies neritike. të rajonit si në marrdhëniet e struktures Në kushte të përafërta me atë të zonës Kruja antiklinale të Tiranës me atë të Roves ose ndodhën dhe levizjet në zonën Apuliane ku dhe Saukut, midis antiklinalit te Ishmit dhe depozitimet karbonatike i përkasin facies monoklinalit Neogenik te Prezë-Kasharit neritike, ndërsa zona para-Apuliane peson (Fig. 4, pusi Preza-1). një thellim në kushte graduale e me facie kalimtare neritiko-pellagjike drejt buzinës Diapiri i Dumresë lindore të saj deri në fundin e Eocenit (Yzeiri D., Silo V., Berberi A., 2004, Arshiva AKBN, Diapiri i Dumrese. Ky diapir, ka një përhapje Fier. Dorre P., Silo V., Thomai L., Myftari S. të gjerë në sipërfaqe dhe në thellësi. Muska K. Arshiva AKBN, Fier ).

Studimet e shumta gjeologo-gjeofizike Me fillimin e Oligocenit (Pg3) ndryshojnë të kryera për diapirin e Dumresë kanë kushtet e sedimentimit për zonën tektonike vërtetuar shpërthimin e tij në perëndim Kruja dhe Jonike, në krahasim me zonën të Marakut, dhe ka nje forme unazore në Krasta, në lindje të tyre, e cila kthehet në daljen sipërfaqësore. kontinent dhe kalon në regjim kontinental. Mbihedhja e diapirit të Dumrese drejt Si rezultat i levizjeve oshiluese vertikale perëndimit përfaqeson frontin ballor gjatë Oligocenit të mesëm, deri në fund të tektonik perendimor të Brezit të Beratit tij, rritet sipërfaqja kontinentale dhe zona 3 duke maskuar linjën antiklinale Sqepur- Kruja në fillim të Oligocenit të sipërm (Pg3 ) Shals-Dumre që trajtohen gjerësisht në del mbi ujë (fig. 5). studimet gjeologo-gjeofizike të kryera më Gjatë kësaj periudhe brezat strukturor parë . Jonike përsosin formën e tyre dhe në fund të Theksojmë se vetë forma unazore e Oligocen-Akuitanianit ndodh dhe rrudhosja Diapirit të Dumresë është diktuar edhe nga kryesore orogjenike malformuese për ndërtimi dhe zhvillimi gjeologo-tektonik zonen Jonike (faza malformuese Liguriane- i strukturave karbonatike që qarkojnë Piemonte), me të cilën lidhet shpërthimi i diapirin. Këto struktura karbonatike kanë diapirit të Dumresë. Para Burdigalianit kanë sherbyer si bariera për mospërhapjen e dalë mbi ujë strukturat e Tiranë-Ishmit 1 metëjshme të diapirit në veri-verilindje e dhe ajo e Kozanit, ku Burdigaliani (N1 b) perendim-veriperendim të pozicionit te vendoset transgresiv mbi Oligocenin e 1 sotëm tektonik të tij. poshtem (Pg3 ) . Para Burdigalianit mbi ujë dolën edhe antiklinalet e Paprit, Rovës në Paleotektonika të cilët depozitimet e Burdigaliani vendosen Bazuar ne konceptet teorike si dhe ne me seri transgresive në lindje të ketyre studimet regjionale për Albanidet e strukturave, sidomos pranë pjesës kulmore jashtme është pranuar që me hapjen e të tyre. detit Thetis gjatë kohës Trias i sipërm - Lias i Diapiri i Dumresë ka levizur dhe gjatë poshtëm (T3-J1), ndodhi diferencimi i zonave Burdigalianit e Tortonianit, fakt ky i tektonike orogjenike dhe platformike. Si mbështetur nga mbivendosja tektonike pasojë ndodhi formimi i pllakës Apuliane e flisheve të Oligocenit (Pg3), si dhe dhe me vonë i Pllakës orogjenike të Adrias mergeleve te Burdigalianit (centriklinali (Yzeiri D., Silo V., Berberi A., 2004, Arshiva jugor i sinklinalit te Cacabezës). AKBN, Fier). Ky mendim mbështetet edhe nga fakti se pranë diapirit të Dumresë në veriperendim pranë kulmore si në anën perendimore të saj mbi flishin e Oligocenit vendosen e në krahun lindor të tyre, duke patur transgresivisht depozitimet e Messinianit një mbulesë flishore argjilore, të sigurt 3 (N1 m). Bazuar sa më sipër mendojmë se kanë premisa të sigurta për formimin e diapiri i Dumrese nuk ka shpërthyer dhe shtratimeve masive kulmore të ekranizuara lëvizur vetëm gjatë fazës së eustazisë së tektonike dhe për pasojë rrisin garancinë e kriprave, ( vetëm gjatë oligocenit), por ka kërkimit për zbulimin e vendburimeve të lëvizur dhe në fazat e mëvonshme. reja të naftës e gazit në rajonin e veriut të Gjatë kësaj periudhe me regjim zhytës të Dumrese deri në Tiranë. zones tektonike Kruja dhe gjendjes statike të zonës Jonike ndodhi edhe mekanizmi Përfudime i levizjes, shqyerjes dhe palosjes (Yzeiri D., Silo V., Berberi A., 2004, Arshiva AKBN, Fier) Kryerja e punimeve gjeofizike në rajon ka së depozitimeve flishore, argjilore nga hedhur një hap në evolimin e mendimit strukturat karbonatike që janë perballë gjeologo-tektonik e strukturor në thellësi frontit ballor tektonik. Pra këto struktura duke rritur interesin për kërkimet e antiklinale, karbonatike me permasa naftës dhe gazit veçanërisht në strukturat relativisht të medha futen si “pykë” ose karbonatike të evidentuar të Paprit dhe “buldozier” dhe lëvizin duke shkëputur Rovës, ku janë shpuar dhe puset e kërkimit formacionet e struktures fqinje, perballë Pap-4, Rov-1. saj dhe krijojnë prishjet tektonike me plan Në ndërtimin gjeologjik sipërfaqesor të perendimor. rajonit kanë përhapje të gjerë depozitimet Këto fenomene kanë ndodhur gjatë lëvizjeve flishore e flishoidale të Oligocenit të mesëm- neotektonike të pas-Burdigalianit deri në 2 1 Akuitanian (Pg3 -N1 a), si dhe depozitimet Plio-Kuatemar. 1 mergelore të Burdigalianit (N1 b). Mbi bazën e këtij mekanizmi janë formuar Në depozitimet flishore të Oligocenit të lëvizjet tektonike me plan perendimor në sipërm sipas studimeve biostratigrafike, strukturat antiklinale të Papër-Kozanit, në në pjesën lindore të antiklinalit të Rovës antiklinalet e Rovë-Tiranës, prishja Prezë- (prerjet sipërfaqësore) ka ridepozitim Ishmit etj., duke spostuar depozitimet të theksuar. Ky problem për të ardhmen terigjene dhe prishjet e tyre me një shtron nevojen e revizionimit të kufinjve amplitudë 200-500m ( fig. 4). gjeologjikë moshorë të pjesës lindore të rajonit në studim, sepse nuk përputhet me Perspektiva naftë-gazmbajtëse zhvillimin paleogjeografik të rajonit dhe të pjesës lindore të zonës Jonike. Veçanërisht në këtë rajon ky faktor është Antiklinali i Paprit, sipas pozicionit hapsinor vendimtar për strukturat antiklinale gjeotektonik e strukturor, zhvillohet në karbonatike të pritshme në thellësi. Nisur pjesën veriperendimore të periklinalit verior nga interpretimet e bëra në thellësi, në të Marakut dhe në verilindje të diapirit profilet gjeologo-gjeofizike ( fig.4) ashtu siç kripor të Dumresë. Në lindje mbihypën trajtohet edhe në kapitullin e tektonikes, antiklinali i Kozanit (zona tektonike Kruja), evidentohen strukturat antiklinale të Paprit, i cili maskon krahun lindor të antiklinalit të Rovës, Saukut në thellësinë 4000-5000 m Paprit. Periklianali Jugor në thellësi (fusha e deri 5500 m. (në intervalet kohore 2-2.2, e Elbasanit) duhet të shtrihet e maskohet -2.6 sek, fig.3), dhe antiklinali i Pajunit rreth nga diapiri i Dumresë (Keprok), i shpërthyer 8000 m thellë për tavanin e gëlqerorëve (në nga periklinali verior i Marakut. Ka shtrirje kohën 3.1 sek). juglindje-veri-verilindje. Krahu perendimor Relativisht më të cekta janë strukturat e është i komplikuar me prishje tektonike. Ka Paprit, dhe Saukut që paraqesin një rëndësi permasa gjatësi 8km e gjerësi 3,5km. të dorës së parë për kërkimin e naftës e të Në veri të diapirit kripor dhe antiklinalit të gazit (fig.2). Në këto struktura karbonatike Dumresë zhvillohet antiklinali i Pajunit e të kufizuara në perëndim me prishje më në veri ai i Rovës dhe brahiantiklinali i tektonike si dhe me aksidentim në pjesën Saukut. Prifti I., Dorre P.

Figura 1. Marshute-prerje me kampionmarrje ne Sharre te Tiranes nen kontaktin transgresiv te Burdigalianit me flishin argjilo-ranor me nderthurje shtresash gelqerori. Figure 1. Outrcorps section in Sharre of Tirana under the unconformity contact of burdigalian on clay-sandstones flysch, combined with limestones

Figura 2. Skemë strukturore e tavanit te gelqeroreve, rajoni Dumre-Tiranë (sipas Dorre P., etj. 2004) Figure 2. Structural sketch on top of carbonate, Dumre-Tirane region. (after Dorre P., etc. 2004) Evidentimi i strukturave karbonatike ...... në rajonin veriu i Dumrese-Rovë- Fortuzaj

Figura 3. Prerje kohe e profilit sizmik Papër-Kozan, Migrimi, (niveli i referimit +150m) (sipas Dorre P., etj. 2004). Figure 3. Papër-Kozan seismic line (reference level +150m), (after Dorre P., etj. 2004)

Figura 4. Profili gjeologo-gjeofizik i rajonit Rovë-Fortuzaj, në shkallë 1:50 000 (sipas Dode P., etj. 2004, Arshiva AKBN, Fier) Figure 4. Geological-geophysical section in Rovë-Fortuzaj region, scale 1: 50 000. (after Dorre P., etc. 2004) Në pjesën perendimore kjo linje antiklinale 4) harkon në veri në perendim të antiklinalit komplikohet tektonikisht dhe mbihipën të Tiranës e më në veri në perendim të drejt perendimit duke paraqitur strukturat antiklinalit të Ishmit (pusi Preza l/s), dhe me asimetri lindore në thellësi për tavanin në lindje të pusit Adriatiku-2. Nga studimet e gëlqeroreve. Në pjesën veriore të rajonit (Yzeiri D., Silo V., Berberi A.,2004, arshiva zhvillohet brahiantiklianali i Saukut nën AKBN, Fier) rezulton se dhe zona tektonike mbihipjen e zonës Kruja (antiklinali i Tiranës) Kruja mbihypën në perendim 15-20km duke me pjesën pranë aksiale dhe periklinalin maskuar zonën tektonike Jonike. jugor jashtë këtij fronti ballor. Fronti ballor i zonës tektonike orogjenike Fronti ballor i zonës tektonike Kruja hiqet në Jonike mbi basenin e Adriatikut Jugor perendim të antiklinalit të Kozanit (pusi Pap- (zona tektonike para Apuliane) kalon në Prifti I., Dorre P.

Figura 5. Stadet e zhvillimit progresiv të strukturave mbihypëse (Wedge structure- Strukturat Pykë) Figure 5. Stage of progresiv evolution of wedge structure perendim të Patos-Verbasit, në perëndim juglindore të rajonit). Kjo ka sjellë që të pusit Peqin-2, në lindje të pusit Peza-1, edhe depozitimet flishore të Oligocenit në lindje të pusit Fortuzaj-2 më në veri drejt të mesem-të sipërm në rajonin Papër- pusit Preza- l/s dhe Adriatiku-2, duke iu Fortuzaj të kenë ngjashmëri më tepër me nënshtrirë zonës tektonike Kruja. brezin antiklinal të Kurveleshit, pra të jenë Lëvizjet neotektonike kanë komplikuar formuar më në perendim të rajonit ku ato marrdhëniet e strukturave duke krijuar sot vendosen. prishje me plan renie prendimore, të Faktoret strukturorë dhe mbulesorë shoqeruara me shqyerje e palosje të mbështesin kërkimin e naftës në strukturat depozitimeve terrigjene në frontin ballor karbonatike të evidentuara në këtë rajon. të strukturave karbonatike antiklinale, në Përparsi kërkimi, ka antiklinali i Paprit dhe kufinjtë e zonave ose brezave strukturoro- brahiantiklianii i Saukut që rezultojnë të tektonik. përgatitura nga komleksi gjeologo-gjeofizik Veprimi neotektonik i forcave dytësore i punimeve. me drejtim perendim-lindje ka shkaktuar komplikacione të tjera tektonike në rajon, si rezultat trashësitë e depozitimeve të moshave Oligocen i mesëm-Burdigalian janë dy dhe trefishuar (në ndryshim me trashësitë e njohura të tyre në pjesën Evidentimi i strukturave karbonatike ...... në rajonin veriu i Dumrese-Rovë- Fortuzaj Summary

Based on exiting regional studies and those of last years from foreign companies the region is studied better and are known some perspective structures such as Paper, Rove, Sauku, Pajuni etc. The interpretation of seismic profiles showed a new opinion about the tectonic style, the existence of some overthrust structures, and finalized with the determination of structural position favorable for exploration of oil and gas. Flysch deposits of upper Oligocene in the estern part of Rova anticline is developed reworking phenomenon. It needs in the future some studies about geological boundaries because it is not in accordance with paleogeografical development of region. Geological data support the exploration of carbonate structures within this region, first of all. Paper and Sauku anticlines. The article serves as a reference work about the continuation of future studies on this region.

Conclusions

The execution of geophysical works in the region has made a step forward in the evolution of geological-tectonical and deep structural thought, by increasing interest in oil and gas research, especially in carbonatic structures observed at Papri and Rova, at which research wells Papri-4 and Rova-1 have been drilled. 2 1 Middle Aquitanian-Oligocene flysch and flyschoidal depositions (Pg3 -N1 a) are widespread in the superficial geological configuration of the region, as well as burdigalian marl 1 depositions (N1 b). According to biostratigraphic studies, there is intense redeposition on the upper Oligocene flysch depositions, on the eastern side of Rova anticline (superficial sections). This problem for the future poses the need of revising geological time boundaries of the eastern part of the region under study, as it fails to comply with the paleogeographical development of the region and that of the Ionian zone eastern part. The Papri anticline, in accordance with its geotechnical and structural spatial position, is developed in the northwestern part of the Marak northern pericline, and in the northeast of Dumre salt diapir. It is overthrust by Kozani anticline in the eastern part (Kruja tectonic zone). Its southern pericline in depth (Elbasan field) is presumably covered by Dumre diapir (Keprok), impacted by Marak northern pericline. Papri anticline, 8 km long and 3, 5 km wide, extends southeast-north-northeast and its western part is complicated by tectonic disruptions. North of Dumre salt diapir and anticline, the Pajun anticline is developed, and further on the north, there are the Rova anticline and Sauk brachyanticline. In its western part, this line of anticlines is tectonically complicated and overthrusts to the west. Thus, Sauk anticline is the northernmost part of said line, and it is covered by the southernmost pericline of Tirana anticline. The frontal part of Kruja tectonic zone takes across the western part of Kozani anticline (well Pap-4), it overarches the Tirana anticline western part, and further on the north, it passes by Ishmi anticline western part (well Preza 1/s), and then it takes across the eastern part of well-Adriatiku 2. Previous studies have shown that Kruja tectonic zone also overthrusts in the west by 15- 20 km, covering the Ionian tectonic zone. The frontal part of the Ionian orogenic tectonic zone over the South Adriatic basin (pre-Apulian tectonic zone) passes west of Patos- Verbas, west of well-Peq-2, east of well-Peza-1, east of well-Fort-2, and further on the north towards well-Preza 1/s and well-Adriatiku-2, covered by Kruja tectonic zone. Neotectonic movements have made structure connections complicated by creating Prifti I., Dorre P. disruptions with western declination angle of tectonic plan, attended by foldings of terrigenous depositions in the frontal part of anticline carbonate structures, in the border of structural-tectonic zones or belts. The Neotectonic action of secondary forces, directed from west to east, has brought about other tectonic complications in the region, therefore resulting in double or triple thickening of Middle Oligocene – Burdigalian-age depositions (as opposed to their already-known thicknesses in the southeastern part of the region). Oil researches are based on structure-related factors of carbonate anticlines. The most prepared anticlines, from a geological-geophysical study perspective, are the Papri anticline and the Sauk brachyanticline.

Referencat

1. Bezerjano V., Mio I. (1986) Ndërtimi gjeologjik dhe perspektiva naftë-gazmbajtëse e rajonit Fortuzaj - Rovë. 1986, Arshiva AKBN, Fier. 2. Daniel J. Tearpock Richard E. Bischke (1991) Applied subsurface geological mapping. Englewood Cliffs New Jersey 3. Kola A., Naço P., Llupi K. (1991) Redaktimi i Hartave dhe pergjithesimi kompleks i rajonit veriu i Dumres-Fortuzaj, (sipas rezultatetve të punimit të kerkim-rilevim-përgjithësimit gjeologjik në shk. 1:25 000 të kryera gjatë vitit 90-91). Arkiva AKBN, Fier. 4. Kurteshi F., Xhavo A. (1991) Stratigrafia dhe paleogjeografia e depozitimeve terrigjene të Oligocenit dhe Miocenit të poshtëm (përfshirë) në rajonin Papër-Rovë-Fortuzaj. Arkiva AKBN, Fier. 5. Muska K., Prifti I., Vlerësimi gjeokimik i depozitimeve flishore e flishoidale në rajonin Papër- Rovë-Fortuzaj. Arkiva AKBN, Fier. 6. Myftari S., Prillo S., (2002) Bashkëlidhja stratigrafike e prerjeve të plota sipërfaqësore ekzistuese me puset e kërkimit të shpuar në rajon e në afërsi të tyre për depozitimet nga Oligoceni në Pliocen (përfshire) për gjithë zonën Jonike. Arkiva AKBN, Fier. 7. Thomai L., Prifti V. (1991) Ndërtimi gjeologjik dhe perspektiva naftë-gazmbajtëse e rajonit Pezë- Terbaç. Arkiva AKBN, Fier. 8. Thomai L. Çollaku A. (1998) Përgjithësimi gjeologo-gjeofizik i rajonit Papër-Kozan-Marak. Arkiva AKBN, Fier. 9. Yzeiri D., Silo V., Berberi A. (2004) Stili tektonik i zones -tektonik Kruja nga Elbasani deri ne Murriqan dhe vazhdimi i zones tektonike nen te. Raport shkencor i projektit. Arshiva AKBN, Fier. 10. Dorre P., Silo V., Thomai L., Myftari S. Muska K. (2004) Studim gjeologo-gjeofizik i rajonit Veriu i Dumres-Papër-Rovë-Fortuzaj për evidentimin e strukturave me perspektivë naftë-gazmbajtëse. Raport shkencor i projektit. Arshiva AKBN, Fier. Sherbimi Gjeologjik Shqiptar Buletini i Shkencave Gjeologjike ISSN 0254-5276 viti i 28 (45) i botimit Botimi i pare viti 1964 (Permbledhje Studimesh ISSN 0370-1638) Shtypur ne shtypshkronjen “Ngjyrat e Kohes”