STRUCTUURVISIE SMILDE

STRUCTUURVISIE SMILDE

Beilen/Assen Codenummer: 153.00.02.33.00 17 augustus 2004

1 Het onbekende Smilde 5 Ontwikkelingsrichting

1.1 Smilde in de regio 7 5.1 Een terugblik 25 1.2 Ruimtelijke karakteristiek 7 5.2 De nieuwbouwstrategie 25 1.3 Dorpskarakteristiek 9 5.3 Conclusie 27 1.4 Waarom een visie 11 5.4 Uitbreidingsrichting lange termijn 27

2 De opgaven 6 Visie op Smilde

2.1 Leef baarheid 12 6.1 Samenbrengen 29 2.2 Karakteristiek Smilde 12 6.2 Karakteristiek Smilde 29 2.3 Nieuwe grenzen 12 6.3 Cultuurhistorie 29 2.4 Opwaardering 12 6.3 Gedifferentieerd wonen 29 2.5 Bedrijv igheid 13 6.4 Werken hoort erbij 31 2.6 Externe invloeden 13 6.5 Veelzijdig centrum 31 2.7 Recreatieve positionering 13 6.6 Toeristisch verknopen 31 2.8 Water 13 6.7 Vindbaar en bereikbaar 32 2.9 Van opgave naar oplossing 14 6.9 Watertoets 32

3 Ruimtelijke analyse 7 Inspraak en overleg

3.1 Landschap als kader 15 7.1 Inspraak 35 3.2 De ruimtelijke tijdsbalk van Smilde 15 7.2 Ov erleg 35 3.3 Functionele opbouw 17 3.4 Groen- en waterstructuur 17 3.5 Ruimtelijke hoofdstructuur 17 Bijlagen

4 Uitgangspunten

4.1 Algemeen 21 4.2 Identiteit en karakter 21 4.3 Kwalitatief programma 21 4.4 Kwantitatief programma 22 4.5 Samenvatting van de keuzes en uitgangspunten 23

1 Het onbekende Smilde

1.1 Smilde in de regio vaart overheerst de openheid, oostelijk van de vaart ambivalent gegeven is. Enerzijds is de stad een gloren boszomen en komen veel kleine bosjes voor. werkplek en voorzien van tal van essentiële voor- Smi l d e “ van bo ven af” zieningen en heeft daarmee een positieve invloed Het dorp Smilde gelegen in het westelijk deel van de Recreatieve kern op het woon- en leefklimaat van Smilde, anderzijds provincie Drenthe kennen de meeste passanten als Smilde ligt daarmee redelijk centraal tussen fraaie is de stad ook een bedreiging. Het karakter van “een lang dorp” langs de Drentsche Hoofdvaart. natuurgebieden. Liggen oostelijk de zand-, heide- en Smilde bestaat bij de gratie van een stad op afstand. Recente investeringen langs de Vaart accentueren bosgebieden het Witterveld en het Hijkerveld, meer Het woonmilieu is niet vergelijkbaar. Toch is de dit beeld nog sterker. De weg en waterkant zijn noordwestelijk liggen de unieke veengebieden van oriëntatie van Smilde op Assen veel sterker dan op opgeknapt en wekken enigszins de indruk alsof het Fochteloo en Veenhuizen. Dit zijn gebieden die hoofdkern Beilen of Drachten. Het is daarom een daar allemaal te doen is. nationaal de aandacht trekken als het gaat om hun spanningsveld dat in de visie tot evenwicht moet historisch, landschappelijke en natuurlijke waarden. worden gebracht. Niets is minder waar. Maar om dat te ervaren, moet Deze gebieden zijn per auto maar vooral per fiets je als het ware boven Smilde gaan hangen. De uitstekend bereikbaar. Er is een goed fietspaden- Landelijk wegennet eerste ontdekking is dat er een compleet dorp ligt netwerk in de regio dat jaarlijks nog verbeterd wordt. Het laatste dat opvalt aan het regionale plaatje is de dat zich los van de waterstructuur heeft ontwikkeld. Voor inwoners van Smilde zijn daarmee grote recre- aanwezigheid van goede infrastructuur. Vanuit Daar komen we zo op terug. Op kaart 1.1 is Smilde atieve gebieden binnen “fietsbereik”. In een half uur Smilde zijn uitstekende verbindingen met de regio in de regio weergegeven. Dan komen we tot enkele gaans ben je vanuit Smilde in geheel verschillende voorhanden. Zowel in Friese (Drachten) als in verrassende ontdekkingen die kwaliteiten genoemd landschappen met een geheel eigen historie. Daar- Drentse richting (Beilen, Meppel, Hoogeveen en kunnen worden van het woon- en leefklimaat van tussen ligt het prachtige open landschap met een Emmen) zijn grote kernen gemakkelijk bereikbaar. het dorp. herkenbare structuur en vergezichten. Het recreatief Vanuit Smilde kan in relatief korte tijd het landelijk woongenot is daarmee hoog. wegennet bereikt worden: de A7 bij Drachten en de Uitloopgebied A28 bij Assen en Beilen. De laatste twee kernen Smilde ligt op het overgangsgebied van veen naar Een tweede belangrijk recreatief fenomeen is de hebben ook een NS-station. zand. Dat komt in het karakter van de kern niet Drentsche Hoofdvaart zelf. De afgelopen jaren is direct tot uiting. De meeste mensen zien Smilde als fors geïnvesteerd in het opwaarderen van de water- een veen- of kanaaldorp dat gekenmerkt wordt door wegennet en voorzieningen gericht op de water- 1.2 Ruimtelijk karakteristiek openheid en een rationele verkavelingstructuur. De sport. Langzaam trekt de watersport aan en bij een oostkant van Smilde is echter omzoomd door een verdere koppeling van provinciale vaarsystemen Voor de ruimtelijke karakteristiek van de kern kun- fraaie bosrand. Deze groene zoom fungeert vanuit liggen er goede kansen om een vriendelijk woon- nen we afdalen naar een wat lager niveau. Op kaart het dorp als uitloopgebied. Het dorp heeft daarmee dorp aan het water te worden. 1.2 is dat zichtbaar gemaakt. Hiervoor legden we twee gezichten en kan ook twee heel verschillende een scheidslijn bij de Drentsche Hoofdvaart. De woonmilieus bieden. In feite fungeert de Drentsche Onder de rook van Assen oorspronkelijke bebouwing lag aan weerszijde van Hoofdvaart ter hoogte van Smilde als een over- De aanwezigheid van de stad Assen is het volgende de Vaart. gangslijn tussen veen en zand. Westelijk van de dat opvalt. In de structuurvisie zal blijken dat dat een

7 8 Pas later toen de gronden beter ontwaterd werden Opvallende zaken 1.3 Dorpskarakteristiek en andere vormen van inkomsten ontstonden (land- Kijken we meer precies naar het bebouwde deel van bouw en handel) groeide het dorp naar het westen Smilde dan valt een aantal zaken op. De bebouwing Smilde is door zijn ligging en karakteristiek geen uit. Het eerst langs de doorgaande wegen in het aan de Drentsche Hoofdvaart heeft een duidelijke typisch veendorp en daarmee ook geen typisch gebied. structuur, een herkenbare opzet en vele karakteris- Drents dorp. Het is opvallend hoe in de veengebie- tieke panden. Het enige dat in deze structuur weg- den negatieve associaties zijn blijven hangen met Eigenlijk is Smilde daarom nu in te delen in 4 kwa- valt is het historisch centrum en het winkelcentrum. het arme verleden. dranten met de Drentsche Hoofdvaart en de Hoofd- Eigenlijk is Smilde een dorp zonder herkenbaar hart. weg-Veenhoopsweg als assen. Dat hebben we Het zwaartepunt ligt inmiddels bij het assenkruis en Alle veendorpen maar zeker ook Smilde verdienen gedaan om de grens niet al te strak om Smilde heen momenteel wordt hard gewerkt om het centrumge- een positieve waardering. Het veenkarakter over- te zetten. De Hoofdvaart is een dominante as. Deze bied herkenbaar te maken. Het historisch hart ligt ter heerst en daardoor de negatieve associaties. Maar dominantie wordt bepaald door de weg, het water en hoogte van de voormalige begraafplaats achter de dat is een externe beleving. Het is evenzeer een doordat vrijwel alle voorzieningen en bedrijvigheid in Koepelkerk, ooit onderdeel van een dwars op de zanddorp omringd door bossen. De bewoners van dit lint zijn gevestigd. De westelijke zijde van het lint weg staande structuur. Aan de overzijde van de het dorp weten wel beter. Het is goed wonen in bevat meer agrarische bedrijvigheid en handel, de vaart zijn parkrestanten zichtbaar. In het dorp zelf Smilde door een goed voorzieningenniveau, de oostelijke zijde meer detailhandel. zijn zo op meer plekken aanzetten of rudimenten nabijheid van de stad Assen, de goede bereikbaar- aanwezig die de structuur diffuus en weinig karakte- heid, het fraaie uitloopgebied en grote natuurgebie- De tweede as is de Evert Hendriksweg- ristiek maken. Neem nu de waterstructuur door het den op fietsafstand. Suermondsweg. Aan de westelijke zijde van de dorp. Verscholen tussen de bebouwing. Groene vaart heeft zij bescheiden afmetingen. Zonder het structuurlijnen lopen dood. Het is of het dorp niet Smilde is een recreatief woondorp dat in zijn struc- bedrijventerrein zou ze wellicht niet opgevallen zijn. kon kiezen en dus voor alles koos. De wijken zijn op tuur geen kleur kan bekennen (eigen gezicht) en De westelijke kwadranten bestaan hoofdzakelijk uit elkaar gelijkend en missen een goede hiërarchie in kwaliteiten heeft verborgen (groen en water). Hoe- landbouw. De kwadranten lopen weg naar de hori- de verkeersstructuur die onderdelen van het dorp wel de werkgelegenheid niet onbelangrijk is, werken zon. Er is geen duidelijke begrenzing. De oostelijke “aan elkaar breit”. de meeste inwoners elders. In Smilde trekken zij kwadranten zijn bebouwd. De dorpsbebouwing zich terug in een dorpse cultuur en een overzichtelij- “drukt” daarbij met uitzondering van de noordelijke Het is daarom dat Smilde niet met een eigen karak- ke samenleving. Het is aangenaam leven in twee randzone, tegen de groene zoom aan. teristiek op het netvlies achterblijft, niet zijn historie werelden. De wereld waarin gewerkt wordt en de als veen- of kanaaldorp. wereld waarin gewoond wordt. Uiteraard zijn daarin Min of meer losliggend van deze structuur ligt het geen fysieke grenzen zichtbaar. Het bestaat bij de bedrijventerrein Leemdijk ter hoogte van de afrit van gratie van afstand, afstand tot de grote woon- en de N31(Emmen-Beilen-Drachten). Ooit ontstaan als werkgebieden en het is steeds meer een bewuste tramremise, nu een verzamelterrein voor kleinscha- keuze om zo te wonen. lige bedrijvigheid.

9 10 1.4 Waarom een visie

De vraag om een visie was op zichzelf genomen eenvoudig. De woningbouwlocatie noordelijk van de kern is volgebouwd en het bedrijventerrein Leemdijk is al enige tijd vol. Het dorp loopt tegen zijn grenzen aan. Wij zijn ons daarnaast na de herindeling gaan bezinnen over de positie van de grote kernen. Voor deze kernen wordt bij voorrang de koers vastgesteld omdat de meeste ontwikkelingen zich ook in deze kernen voordoen.

De visie is geen afgerond verhaal maar ook een uitnodiging aan de inwoners en belanghebbende organisaties in het dorp om na te denken over de ruimtelijke toekomst van de kern. Discussie over de visie heeft plaatsgevonden in het kader van de In- spraakverordening.

11 2 De opgaven

2.1 Leefbaarheid Om de visie te kunnen opstellen is een heldere 2.3 Nieuwe grenzen probleemdefinitie essentieel. Ofwel waarover moet In paragraaf 1.4 hebben wij kort de aanleiding voor de visie gaan, welke problemen lost het op, welke Uitbreidingen zijn grensverleggend. Nieuwe grenzen de structuurvisie benoemd. De vraag naar ruimte uitdagingen en kansen liggen ervoor Smilde. In de zijn niet altijd zo bepaald. Het ligt te zeer voor de stond daarin centraal. We hebben echter ook de aanloop van de visie is daarover gebrainstormd met hand om de volgende sloot of weg te nemen. Smilde koers van het dorp genoemd. Dat omvat veel meer ambtenaren, college en de raad. Het kan zijn dat wij is door zijn onduidelijke structuur teveel als veen- dan voldoen aan een kwantitatieve vraag. Wat ons probleemstellingen over het hoofd hebben gezien, dorp uitgebreid. De vraag is of dat op dezelfde wijze betreft staat de leefbaarheid van de kern centraal, niet scherp genoeg of onjuist hebben gesteld. De moet gebeuren en volgens welke randvoorwaarden ofwel de kwalitatief-ruimtelijke ontwikkeling. maatschappelijke discussie (inspraak) heeft een dat dan gebeurd. bijdrage geleverd aan de uiteindelijke visie op de Leefbaarheid in de ruimtelijke ordening is een lasti- kwalitatief-ruimtelijke ontwikkeling. Opgave 2 ge invalshoek. De leefbaarheid wordt door een Onze tweede opgave is dan ook het ontwikkeling veelvoud van factoren bepaald. Sommige factoren van een ruimtelijk-kwalitatief kader waarbinnen zijn fysiek en objectief (voorzieningen, groene of 2.2 Karakteristiek Smilde beslissingen over uitbreiding op een verantwoorde waterrijke woonbuurten, goed bereikbaar en verlicht, wijze genomen kunnen worden. samenstelling van de bevolking enz.), andere zijn Uit het openingshoofdstuk blijkt dat de structuur van subjectief en zeer individueel van aard (sociale Smilde als diffuus kan worden ervaren. Het dorp veiligheid, sfeer, cultuur enz.). Het is ook een geza- heeft twee gezichten waarin het wegkarakter domi- 2.4 Opwaardering menlijke discussie met de bevolking. Niet alle indivi- neert, veel structuurlijnen binnen de kern zijn weg- duele wensen kunnen worden vervuld. Veel factoren geraakt, karakteristieke plekken zijn niet altijd her- Uit het voorgaande volgt dat uitbreiding zonder meer zijn ook niet beïnvloedbaar. kenbaar en de interne wegenstructuur is onduidelijk. niet meer aan de orde is. De leefbaarheid omvat met name de bestaande structuur. Wij achten het Een structuurvisie is geen welzijnsplan. Toch kan Opgave 1 niet verantwoord om met uitbreiding verder te gaan een ruimtelijke visie bijdragen aan de leefbaarheid. Als eerste opgave kan dan ook gesteld worden op waar de bestaande structuur opgeknapt moet wor- Het is aan ons samen om daarin een duurzame lijn welke wijze Smilde weer een herkenbaar gezicht den. uit te zetten. Wij willen Smilde dan ook niet benade- kan krijgen en hoe de onderdelen en waardevolle ren als een ruimtelijke structuur maar als een dyna- plekken in de kern zichtbaar gemaakt kunnen wor- Opgave 3 mische samenleving die uiteenlopende eisen stelt den. Als uitdaging voor de structuurvisie is het dan ook te aan de fysieke ruimte. Het is voor ons als overheid zien op welke plekken nieuwbouw kan worden inge- zaak om juist te wegen tussen deelbelangen en zet om de bestaande structuur te verbeteren (revita- verantwoorde keuzes te maken. lisering) dan wel plekken binnen de kern meer ac- cent en karakter te geven.

12 2.5 Bedrijvigheid 2.6 Externe invloeden tersport. Op dit moment zijn regionale structuren daarin overheersend en zijn de netwerken min of Wij zijn als gemeente van plan om nieuwe woningen Smilde is geen dorp op zichzelf. Haar ligging bete- meer onafhankelijk van elkaar opgezet. Er ontbreekt te bouwen bij Smilde. Hoe we met werken willen kent dat allerlei invloeden van buiten op de kern samenhang. omgaan ligt echter gecompliceerder. Het rijks- en afkomen. In hoofdstuk 1 is de invloed van Assen provinciaal beleid is erop gericht terreinen voor genoemd. Smilde mag geen woonwijk van Assen Opgave 7 grootschalige bedrijven te positioneren bij het worden. Dat betekent dat de verregaande nivellering De zevende opgave is te bezien of bij Smilde tot een hoofdwegennet. Daarom wordt bij Beilen ook ruimte in woonwijken (ze gaan allemaal op elkaar lijken) verknoping gekomen kan worden van de verschil- gegeven voor deze bedrijven. Bedrijven uit de ge- een halt wordt toegeroepen. lende recreatieve netwerken om zo haar positie als meente die op bovenregionale en landelijke schaal recreatiekern te versterken. hun afnemers hebben, worden dan ook doorverwe- Opgave 5 zen naar Beilen. De vraag is op welke wijze nieuwbouw in vorm en structuur kan worden vormgegeven zodat een uniek 2.8 Water Daarnaast is het essentieel dat althans de grote woonmilieu ontstaat met dorpsgebonden kwaliteiten. kernen in de gemeente een terrein hebben voor de Water is middels de in de wet verankerde watertoets opvang van “eigen” bedrijvigheid, bedrijven die De tweede externe invloed is de mogelijke omleiding een essentieel onderdeel geworden van de ruimte- veelal een lokale klantenkring hebben. Veel van van de N371. Er bestaan al enige tijd plannen om de lijke ordening. Op grond van een afspraak uit de e deze bedrijven zijn vergroeid met het dorp door weg aan de westzijde van de Drentsche Hoofdvaart Startovereenkomst “Waterbeleid 21 eeuw”, dienen relaties en werkgelegenheid. Deze bedrijven zijn neer te leggen. Dat betekent dat op de langere decentrale overheden in de toelichting op ruimtelijke essentieel voor de lokale economie en dynamiek termijn de ontsluiting van de kern gewijzigd zou plannen een waterparagraaf op te nemen. In die van een dorp. Wij willen dan ook ruimte blijven bie- kunnen worden. paragraaf dient te worden uiteengezet wat voor den bij Smilde voor deze bedrijven. Nu Leemdijk vol, gevolgen het plan in kwestie heeft voor de water- is een structurele bezinning op de uitbreidingsrich- Opgave 6 huishouding, dat wil zeggen het grondwater en het ting belangrijk. Daarvoor moeten meerdere moge- In het kader van de structuurvisie zal een stelling- oppervlaktewater. Het is de schriftelijke weerslag lijkheden afgewogen worden. name over het gewijzigde wegtracé worden opge- van de zogenaamde watertoets: “het hele proces nomen om te kunnen bepalen tot welke structuurwij- van vroegtijdig informeren, adviseren (door de wa- Opgave 4 zigingen dit kan leiden. terbeheerder), afwegen en beoordelen van water- Onze vierde opgave is waar Smilde kan uitbreiden huishoudkundige aspecten in ruimtelijke plannen en als het gaat om bedrijven met een lokale binding en besluiten”. op welke wijze dit in de bestaande structuur wordt 2.7 Recreatieve positionering ingepast. Is de laatste jaren vooral geëxperimenteerd met de Een belangrijke kwaliteit van het wonen in Smilde is buffering en hergebruik van water op wijkniveau, de het recreatieve klimaat, dat wordt bepaald door komende jaren zal de berging en afvoer van water uitloopmogelijkheden, fietsverbindingen en de wa- meer structuurmatig worden aangepakt. Het huidige

13 rigide systeem dat vooral is gericht op een efficiënte afvoer van water, zal worden omgewerkt naar een meer flexibel systeem dat zijn veerkracht verkrijgt door onder andere de (tijdelijke) berging van opper- vlaktewater.

Opgave 8 Gezien de hoge grondwaterstanden rondom Smilde en de aanwezigheid van een slecht doorlatende laag, is het van belang een uitspraak te doen over de positie van het water rondom de kern.

2.9 Van opgave naar oplossing

Een structuurvisie is geen concreet regelplan. In een visie worden veelal de kaders aangegeven op basis waarvan keuzes helder worden, keuzes gemaakt kunnen worden en waarbinnen naar oplossingsrich- tingen gezocht kan worden. Inspraak is een belang- rijk onderdeel van de procesgang van een visie. De concept-visie is onderwerp van inspraak en overleg geweest en naar aanleiding daarvan bijgesteld. Hoofdstuk 7 gaat nader in op de inspraak- en over- legreacties.

14 3 Ruimtelijke analyse

3.1 Landschap als kader met de eerdergenoemde kwaliteiten is “veerkrachtig” 3.2 De ruimtelijke tijdsbalk van Smilde en een voedingsbodem voor nieuwe economische Alvorens de opgave te kunnen uitwerken, zijn helde- initiatieven. Smilde is in de twintigste eeuw aanzienlijk gegroeid. re randvoorwaarden nodig. Deels zijn deze beleids- De snelle ontwikkeling heeft toen in ruimtelijke zin matig, deels ruimtelijk. Om deze ruimtelijke rand- Van functie naar structuur een verandering in gang gezet. In dit hoofdstuk voorwaarden scherp te krijgen en de visie te kunnen Daarom hanteren wij in onze visie een andere be- wordt ingegaan op de ruimtelijke sporen uit het baseren op een kwalitatief-ruimtelijk kader, is een nadering. Het landschap wordt daarin niet langer verleden en de "positie op de tijdsbalk" van een dorp analyse noodzakelijk. We zullen ons daarbij op drie gezien als een functie, maar als een structuur waar- dat eens slechts bestond uit twee bebouwingslinten zaken richten: de historie, de huidige functioneel- binnen de samenleving functioneert. Wij zijn het als aan weerszijden van de Drentsche Hoofdvaart. ruimtelijke opbouw en de groen- en waterstructuur. samenleving (zij het vanuit geheel verschillende motieven) eens geworden over de instandhouding Lintbebouwing Insteek van de landschappelijke kwaliteit. Niet om muse- Van oorsprong bepaalde de grootschalige Drent- Alvorens daarmee te beginnen, is het van belang umlandschappen te maken, maar om nieuwe ont- sche Hoofdvaart in sterke mate de ruimtelijke ont- toe te lichten van welke insteek wij zijn uitgegaan. In wikkelingen en latere generaties een basis te geven. wikkeling van het dorp Smilde. Hoewel Smilde aan de ruimtelijke ordening is het landschap prominent Maar met consensus alleen is het landschap niet deze grootschalige eenheid nog steeds haar identi- aan zet. Lang is het landschap als een functie ge- gespaard. Mogelijk dat het zelfherstel van het land- teit ontleent, drukt zij steeds minder haar stempel op zien en daarmee verward met natuur. Landschap is schap de vervuiling van de bodem tenietdoet. Daar- de ontwikkelingsrichting. een restproduct. Dat klinkt geringschattend, maar over bestaat nog veel onduidelijkheid. Verdroging is De Drentsche Hoofdvaart kent een "stille" westelijke dat is het niet. Een groot deel van het landschap is wel een reëel probleem. Water vormt de levensader en een "drukke" oostelijke kant. Het oorspronkelijke allerminst planmatig ontstaan. Integendeel, juist bij van het landschap. Daarom zal waterbeheer weer bebouwingslint is het meest intensief bebouwd aan de planmatige ontwikkeling van Nederland is een een prominente plek in de ruimtelijke ordening de oostzijde van de Drentsche Hoofdvaart tussen de nivellering opgetreden. Er is een onbalans. De tech- moeten krijgen, waarbij een verschuiving ontstaat Veenhoopsbrug en de Jonkersbrug. In zuidelijke nische mogelijkheden zijn zo verreikend dat land- van afvoer naar flexibel beheer. In de volgende richting verdunt het zich en krijgt het lint een meer schappelijke beperkingen (bodem- en waterstruc- paragraaf wordt daar dieper op ingegaan. agrarisch karakter. Het lint bevat bijzondere ele- tuur) geen belemmering meer vormen. Voor Noord- menten met de Koepelkerk en de tegenoverliggende Nederland komen we er op tijd achter dat oorspron- Leidraad boerderij. Deze vormen tezamen een groene as kelijkheid, veelzijdigheid en gaafheid de kwaliteit van Landschap is zo leidraad voor ordenen (welke func- dwars op de Hoofdweg en de Drentsche Hoofdvaart. de woon- en leefomgeving direct beïnvloeden. Een ties worden op welke plek in samenhang uitge- landschap dat voor één functie is omgewerkt, heeft werkt), maar ook voor inrichting (behoud en gebruik Kernvorming nauwelijks kwaliteit, noch de mogelijkheid als deze van landschapselementen en -structuren en karak- Na 1950 heeft het dorp door de snelle ontwikkeling functie wegvalt, dat nieuwe functies een bestaans- teristieke bebouwing). Het is om die reden dat de een transformatie van kanaaldorp naar een kern basis kunnen vinden. De Veenkoloniën vormen visie als het ware op het landschap is geprojecteerd. doorgemaakt. daarvan een voorbeeld, maar ook eenzijdige, mo- Op die manier is afleesbaar op welke wijze ingrepen notone stedelijke "landschappen". Een landschap inpassen in het landschap.

15 16 De oorspronkelijke evenwichtige verhouding tussen Voorzieningen afstand, parallel aan de brede hoofdvaart, loopt aan de bebouwingslinten aan beide zijden van het ka- Binnen de kern bevinden zich in het gebied tussen de oostzijde de Molenwijk. Dwars op de hoofdvaart naal is verlaten. Het zwaartepunt van Smilde ligt nu het bebouwingslint langs de Drentsche Hoofdvaart liggen op regelmatige afstanden (1.200 m) de aan de oostzijde, waar het bebouwingslint verder is en de Molenwijk de meeste voorzieningen, waaron- dwarswijken Eekhoutswijk/Jonkerswijk, Suer- verdicht en waarachter de kern is ontstaan. der de scholen, het zorgcomplex "het Beurtschip", mondswijk/Evert Hendrikswijk en Kymmels- de Driemaster en enkele seniorenwoningen. In die wijk/Boerenlaan. Deze bepalen mede de woonom- Routes zin heeft Smilde ook een zekere zorgfunctie voor het geving. Ter hoogte van die wijken geven de Jon- Ook in de wegenstructuur van Smilde zien we de omliggende gebied. Met uitzondering van de voor- kersbrug, Polakkenbrug, Veenhoopsbrug en de gevolgen van de "transformatie" van lint naar kern malige begraafplaats bij de Koepelkerk (park) is dit voet-/fietsbrug de Koopbakkersdraai de mogelijkheid terug. De rechtlijnigheid van de oorspronkelijke gebied verder opgevuld met woningen. om de Drentsche Hoofdvaart over te steken. structuur, die bepaald werd door het kanaal, is in de nieuwere delen van de kern verlaten. De latere Woonmilieus Aan de oost- en zuidoostzijde begrenzen de bos- woonbuurtjes hebben elk een ontsluitingsstructuur Achter de Molenwijk heeft zich een forse groei van percelen van het Hardersbos en het Kyllotsbos het die bij de tijdsgeest past en die als puzzelstukjes in de woningvoorraad afgespeeld. Een van de oudere dorpsgebied. Deze bebossing ligt als een bescher- elkaar passen. Hier staat het wegenpatroon delen van de kern, achter het park rondom de Koe- mende kraag rondom de dorpskern van Smilde "slechts" ten dienste van het wonen, met een minder pelkerk, zal in de toekomst gerevitaliseerd moeten heen. Ten westen van de Drentsche Hoofdvaart ligt hiërarchisch en duidelijk patroon als gevolg. Op worden. het grootschalige open agrarisch gebied met de kaart 3.1 is dat weergegeven. opstrekkende verkaveling. De weidsheid ervan is Aan beide zijden van de Suermondsweg zijn woon- onbegrensd en dit geeft een tegenstelling tussen het wijken ontstaan, zoals het Harderspark en de Mo- westelijk en oostelijk deel van de Drentsche Hoofd- 3.3 Functionele opbouw lenwijk ten noorden van de Suermondsweg. Ooste- vaart. lijk van het Harderspark is, door beplanting van het Winkels woongebied afgeschermd, het jeugdpsychiatrisch Op kaart 3.2 zijn de belangrijkste functies weerge- centrum "De Ruyterstee" gevestigd. Tussen beide 3.5 Ruimtelijke hoofdstructuur geven. Van oorsprong zijn in het bebouwingslint woonbuurten ligt een evenemententerrein met aan- verschillende functies als wonen, detailhandel en sluitend een buurtparkje. Langs het Hardersbos De elementen bedrijvigheid gehuisvest. Het bebouwingslint is ook staan vrijstaande woningen op grote kavels. Aan de In paragraaf 3.1 is gesteld dat de bestaande struc- nu nog het zwaartepunt voor winkels en bedrijvig- zuidzijde van de kern liggen het sportpark en de tuur als het ware in het landschap ingebakken is. heid. Later is er een zekere concentratie van winkels begraafplaats. ontstaan op de hoek van de A.M. Sorgstraat en op Wat we hiervoor gedaan hebben is onderdelen de hoek van de Linthorst Homanweg. Het verspreid 3.4 Groen- en waterstructuur daarvan lostrekken en afzonderlijk bekijken. Om voorkomen van de detailhandel is kenmerkend voor beslissingen te kunnen nemen hoe het ruimtelijk de fase waarin Smilde verkeert. De rechtlijnigheid van de waterstructuur is een con- toekomstbeeld van Smilde eruit komt te zien, is een tinue en herkenbare factor voor Smilde. Op enige hoofdstructuur belangrijk.

17 18 Zo’n hoofdstructuur bestaat uit elementen die de Op kaart 3.3 zijn deze lijnelementen weergegeven. Zandstructuur identiteit en het karakter van het dorp, ofwel het Belangrijke lijnen zijn: Elementen die behoren bij het zandkarakter van het unieke van een kern, bepalen. Het zijn die elemen- 1. De wegen en veelal fraaie beplanting die dorp zijn de bosschages rondom de kern. Deze ten die bij verdere verandering behouden moeten haaks op de N371 zijn gezet. geven het dorp enigszins grillige randen en creëren worden. Het bestaat uit landschappelijke en cultuur- 2. De verschillende open groene ruimten die in besloten, intieme ruimten. De sportterreinen, de historische elementen. de kern aanwezig zijn en nu als eilanden in het rioolwaterzuiveringsinstallatie, de tennisbanen en de dorp liggen zonder verdere samenhang. Het “Ruyterstee” zijn als elementen in deze structuur Twee structuren koppelen aan groene structuurlijnen door de opgenomen. In het POP is de groenrand als een wat Uit paragraaf 1.2 en 1.3 blijkt dat Smilde twee ge- kern, gecombineerd met een recreatieve rou- knellende ceintuur om het dorp heen gelegd. Het is zichten heeft en daarnaast een aantal minder op- ting, ligt voor de hand. Lijnen uit het buitenge- echter geen zeer waardevol gebied. Juist een dorp vallende kwaliteiten. Deze twee gezichten zijn nu bied worden zo als het ware de kern in getrok- als Smilde zou een nog hoogwaardiger woonkwali- min of meer gescheiden door de Drentsche Hoofd- ken. teit kunnen bieden als met een diversiteit aan mili- vaart. Opmerkelijk is dat de uitbreiding van Smilde 3. Achter de oude lintbebouwing ligt een oude eus gewerkt kan worden, waaronder een door bos- toch meer het rationele karakter van een veendorp watergang, de Molenwijk. Water wordt over het sen omgeven zandmilieu. heeft dan het meer radiaire van een zanddorp. algemeen gezien als een hoogwaardig inrich- tingselement. Het opwaarderen en herkenbaar Openheid Veenstructuur maken van de waterstructuur is een uitgangs- Kenmerkend aan het gebied westelijk van de Drent- Als we kijken naar de huidige structuur dan is het punt. sche Hoofdvaart is de openheid. Het gebied is daar- aanhouden van een rechthoekig patroon, met een door geschikt voor haar huidige overwegende func- voor de hand liggende uitbreiding in noordelijke tie, de landbouw. richting, te eenvoudig. Uiteraard is dit karakter niet weg te poetsen. Sterker nog, binnen de huidige structuur zijn oude lijnelementen de moeite waard om versterkt te worden. Zij zorgen voor een gele- ding in de kern en herkenbaarheid van onderdelen van het dorp.

19 20 4 Uitgangspunten

4.1 Algemeen Hieruit blijkt duidelijk dat de verkeersfunctie en de Beeldkwaliteit woonfunctie elkaar "bijten". Een eventuele verbete- De oorspronkelijkheid is een kwaliteit van de be- In hoofdstuk 2 hebben wij de opgaven op een rij ring van de N381 naar Drachten kan leiden tot een bouwingslinten. Zij speelt een belangrijke rol in de gezet. In hoofdstuk 3 hebben wij op basis van een vermindering van de verkeersintensiteit op de N371. beeldvorming van Smilde. Kansen om dit woonkli- ruimtelijke analyse een ruimtelijke hoofdstructuur Dit schept kansen voor een nieuw evenwicht tussen maat te versterken, zijn er in de zin van beeldkwali- bedacht, waarbinnen de verdere ontwikkeling van de verkeersfunctie van de weg langs het kanaal en teit en een groenere aankleding van met name het Smilde ruimtelijk moet passen. In dit hoofdstuk wil- de woonfunctie van Smilde. oostelijk lint, zodat de weg minder beeldbepalend len we de overige uitgangspunten benoemen. Daar- wordt. Wij hebben inmiddels een welstandsnota bij wordt vooral uitgegaan van een kwalitatieve Kanaal vastgesteld. In de nota is het dorpsgebied van Smil- insteek. Het kanaal geeft identiteit aan Smilde en is ook voor de ingedeeld in meerdere (samenhangende) wel- de toekomst een belangrijk inrichtingselement. Wo- standsgebieden. Per deelgebied zijn de welstands- Om te kunnen bepalen in welke mate Smilde mag nen aan de vaart betekent voor de Smildeger van criteria geformuleerd, waaraan bij het verlenen van groeien, is het noodzakelijk om een ruimteprognose oudsher het summum van wonen. Het kanaal kan vergunningen wordt getoetst. Op deze wijze en te maken van de kwantitatieve behoefte voor wo- daarbij in de toekomst nadrukkelijker als inrichtings- eventueel aanvullend door middel van beeldkwali- nen, werken en recreëren. Infrastructuur is meestal element bij de woonomgeving worden betrokken. teitsplannen voor nieuwe ontwikkelingen, geven wij een afgeleide van beslissingen in de genoemde uiting aan het beleid tot behoud van de karakteris- functies. Voor Smilde ligt dat anders, omdat de Bos tieken van het dorp. omleiding van de N371 in regionaal verband wordt De tweede identiteit is het zandwonen, het Drentse genomen en de aanleg van de weg als zodanig wonen met droge voeten op de warme zandgron- Duurzaam bouwen invloed uitoefent op de ontwikkeling van de kern. den. Het is het dorp langs de weg en het kanaal. De gemeente Midden-Drenthe heeft het Convenant Daar zal dan ook eerst een keuze in gemaakt moe- Rustiek, besloten en van een menselijke schaal. duurzaam bouwen Drenthe ondertekend. Hiermee ten worden. Goed wonen in een compleet dorp. wordt in het kader van bouwplannen uitvoering gegeven aan een duurzame woonkwaliteit. Water 4.2 Identiteit en karakter Op basis van het landschapsbeleidsplan blijkt dat het niet voor de hand liggend is een waterbuffering 4.3 Kwalitatief programma Barrièrewerking bij Smilde te creëren. Daarvoor is het bodempeil te De omlegging van de N371 is een onzekere factor, hoog. Uiteraard kan water wel een belangrijke (her- Wonen op basis waarvan geen ontwikkelingsperspectief kan nieuwende) rol spelen in de bestaande structuur en Om het karakter van Smilde met haar veelzijdige worden opgesteld. Toch is het verminderen van de de uitbreidingsplannen. In deze visie is een water- kwaliteiten goed te kunnen benutten, wordt gekozen barrièrewerking van deze verbinding wel van belang toets opgenomen (zie hoofdstuk 6). voor een differentiatie van woonmilieus. De differen- voor Smilde. Op dit moment zijn in de provinciale tiatie wordt daarnaast afgestemd op de doelgroepen weg meerdere snelheidsremmende maatregelen waarvoor gebouwd moet worden. Uitgangspunt is aangebracht bij de dorpen waar de weg door loopt. een gevarieerd aanbod voor zowel senioren in al

21 dan niet gestapelde vorm, vrijstaande en dubbele ontsluitingsstructuur extra ruimte kan worden gebo- de. Het is niet reëel om Smilde op te pompen tot eengezinswoningen en vrijstaande woningen op den. een kern met grootschalige recreatieve activiteiten. grotere kavels. Wat wel voor de hand ligt is om de recreatieve net- In eerste instantie wordt nagegaan of open plekken Voor bedrijven die nu in de kom van Smilde zijn werken voor boot, fiets en wandelaar te verbreden. in de bestaande structuur voor invulling in aanmer- gevestigd, geldt dat zij zich hier verder kunnen ont- Te denken valt aan een soort toeristisch transferium king komen. Ook eventuele revitalisering van oudere wikkelen. Uiteraard zijn bedrijven gebonden aan de waar watersporters informatie krijgen over fiets- en dorpsdelen wordt daarbij betrokken. Vervolgens milieuwetgeving. De activiteiten wat betreft schaal, wandelmogelijkheden, fietsers kunnen dagrecreëren wordt bepaald in hoeverre uitbreiding op nieuwe verkeersafwikkeling en milieuhygiënische aspecten op het water en het laten starten van routes met een locaties nodig is. als geur, stof, gevaar en geluid, moeten aanvaard- bepaald thema (cultuur, natuur of stad). baar zijn binnen de woonomgeving. De brochure Werken "Bedrijven en milieuzonering" van de VNG, alsmede Infrastructuur Op het gebied van bedrijvigheid heeft Smilde een de Wet milieubeheer zijn de instrumenten om bedrij- De wegenstructuur zal de komende jaren geen grote kleine concentratie van bedrijvigheid aan de rustige vigheid en de woonfunctie op elkaar af te stemmen. veranderingen ondergaan. In het kader van het zijde van het kanaal. Aan de Leemdijk bij Hijkersmil- Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan zal verder de (2 km ten zuiden van Smilde) is eveneens een Voorzieningen gewerkt worden aan de veiligheid van het verkeer. bedrijventerrein gelegen waarvoor op dit moment Smilde is nu een dorp dat compleet genoemd mag Dat houdt in dat snelheden op doorgaande wegen een revitalisering en uitbreiding plaatsvindt. De worden. Alle belangrijke basisvoorzieningen als worden aangepast, dat verkeerssoorten zoveel noodzaak voor uitbreiding van het bedrijventerrein scholen, artsen, dagelijkse voorzieningen en een rijk mogelijk gescheiden worden en dat waar verkeers- Leemdijk blijkt uit het feit dat zich vanaf het jaar verenigingsleven zijn aanwezig. Toch staat een stromen van ongelijk orde (auto’s, fietsers en voet- 2000, 40 gegadigden hebben gemeld voor een aantal van de winkelvoorzieningen wel onder druk. gangers) elkaar kruisen extra maatregelen genomen perceel grond op het bedrijventerrein. Voor het Aan een verdere concentratie van voorzieningen worden. overgrote deel zijn het aanvragen van lokale bedrij- wordt in het kader van het Centrumplan Smilde hard Wel zal de hiërarchie van de wegenstructuur binnen ven. Met name gaat het om kleine bedrijven die op gewerkt. Daarmee worden de bereikbaarheid en de het dorp verhelderd worden. Door middel van een hun huidige locatie niet meer uit de voeten kunnen parkeermogelijkheden geoptimaliseerd. Daarbij zal herinrichting zal een doorgaande route worden en voor verdere expansie van hun bedrijf willen tevens de herkenbaarheid van het centrum aan de aangegeven die op een goede wijze de verschillen- verhuizen naar het bedrijventerrein. Het is essenti- doorgaande weg versterkt worden. Een belangrijke de onderdelen van het dorp zal bereiken. eel voor de economische dynamiek van de kern dat uitdaging ligt nog daarin het centrum ook een soci- groeiende of nieuwe bedrijven een plek kunnen aal knooppunt als ontmoetingsruimte te laten zijn. vinden. Landelijk komt men terug op de scheiding 4.4 Kwantitatief programma van functies. Kleine kernen vragen een integrale Recreëren aanpak. Wonen en werken zijn altijd hand in hand In paragraaf 1.1 is geconstateerd dat de ligging van Wonen gegaan. Daarom willen wij ruimte blijven bieden. In Smilde aan de recreatieve infrastructuur het dorp Smilde kende per 1 januari 2000 een inwonertal van het kader van de revitalisering van Leemdijk wordt in extra kwaliteit geeft. De afgelopen jaren is boven- 4.408 personen. Het dorp maakt al jaren een lichte eerste instantie bekeken of met een verbeterde dien fors geïnvesteerd in het “waterfront” van Smil- groei door met gemiddeld circa 11 personen per

22 jaar. Het aantal woningen is sterker gegroeid met Recreëren Kwantitatief gemiddeld circa 28 woningen per jaar. Met het voornemen tot een verknoping te komen 1. Er wordt rekening gehouden met circa 10 hec- van recreatieve routes is geen bepaald ruimtebeslag tare nieuw woongebied. In deze zin ligt er op dit moment dus geen druk op gemoeid. 2. Er wordt rekening gehouden met circa 6,6 hec- de ruimte rondom Smilde, hetgeen goede kansen tare aan nieuw bedrijventerrein bij Leemdijk. schept voor een gezonde en natuurlijke ontwikke- Infrastructuur ling. Het provinciaal beleid geeft de randvoorwaar- Er worden vooralsnog geen nieuwe routes voorzien den voor woningbouw aan in het Provinciaal omge- die leiden tot een groot ruimtebeslag. vingsplan Drenthe. Smilde heeft daarin (voor de periode 1995-2010) een contingent van 275 wonin- gen toebedeeld gekregen, waarvan een aantal van 4.5 Samenvatting van de keuzes en uit- 140 woningen rest in de periode 2000-2010. De gangspunten provincie gaat ervan uit dat 60% hiervan de komen- de vijf jaar wordt gerealiseerd, wat neerkomt op een Kwalitatief bouwvolume van gemiddeld 17 woningen per jaar. 1. Het versterken van de identiteit en het karakter (opgave 1 en 2). De dichtheid waarin wordt gebouwd is gemiddeld 13 2. Differentiatie aan woonmilieus zowel door in- woningen per ha. Dat betekent dat voor de komende breiding als uitbreiding (opgave 3). 10 jaar circa 10 ha toekomstig woongebied ruimte 3. Differentiatie naar doelgroepen voor de wo- gevonden dient te worden. ningbouw (opgave 5). 4. Ruimte voor lokale bedrijvigheid aan de Leem- Werken dijk (opgave 4). Afgaande op het grote aantal gegadigden, 40 vanaf 5. Stimuleren van wonen en werken als één ge- het jaar 2000, hebben wij besloten het terrein aan heel. de Leemdijk met 6,6 ha bruto uit te breiden. 6. Het versterken van de centrumfunctie voor winkelen en verblijven (ontmoeting). Voorzieningen 7. Het maken van een toeristisch knooppunt (op- Er wordt ingestoken op een kwaliteitsslag. Het ligt gave 7). niet in de rede dat nieuwe voorzieningen met een 8. Het verbeteren van de interne wegenstructuur grootschalig ruimtebeslag naar Smilde komen. Wel door het maken van een herkenbare hoofdrou- zal rekening worden gehouden met een beperkte te. uitbreiding voor scholen en sportvoorzieningen.

23

5 Ontwikkelingsrichting

5.1 Een terugblik van de woningvraag op te lossen met nieuwbouw- nadruk op de oostelijke zijde van Smilde, wordt de wijken die op zo verantwoord mogelijke wijze wer- kernvorming voortgezet. Daarbij is een combinatie In hoofdstuk 1 hebben we alle (deels onopvallende) den aangehecht aan de bestaande structuur. In het met wonen, bijvoorbeeld voor senioren, mogelijk. kwaliteiten van het wonen, werken en leven in Smil- POP is reeds een uitbreidingsrichting voor Smilde Deze locatie heeft reeds potenties als "centrum" de voor het voetlicht gebracht. In hoofdstuk 2 heb- aangegeven. Met de POP-contour is hier ook enigs- door ligging nabij de groen omzoomde Koepelkerk. ben we aangegeven dat we in goed overleg met de zins dwingend op ingespeeld. Het meest voor de Op dit punt is de gevoelsmatige afstand tussen bevolking de leefbaarheid voor de komende jaren hand liggende stramien is ook kortweg te kiezen beide bebouwingslinten bovendien het kleinst. Als willen verbeteren, onder andere vanuit de invals- voor een noordelijke uitbreiding. In de wegenstruc- we de mogelijke inbreidingslocaties inventariseren hoek ruimtelijke ordening. In dat kader zijn 8 speci- tuur is deze voortzetting reeds voorbereid. Op kaart dan zijn er aanzienlijke mogelijkheden binnen de fieke opgaven voor de structuurvisie geformuleerd. 5.1 is dat weergegeven. kern: In hoofdstuk 3 zijn de ruimtelijke kenmerken en - hoek Suermondsweg-Molenwijk: circa 25 wo- kwaliteiten van Smilde op rij gezet. Deze kwaliteiten Strategie “invulling open plekken en afronding” ningen; vormen de basisstructuur van de visie, de kapstok Een tweede sterk opkomende strategie is die van - hoek Veenhoopsweg-A.M. Sorgstraat (circa 15 waaraan verdere ontwikkeling wordt gehangen. In inbreiding en afronding. Met inbreiding wordt be- woningen); hoofdstuk 4 hebben we uitgangspunten geformu- doeld dat open plekken worden bebouwd. Ook daar - hoek Veenhoopsweg-Linhorst Homanweg (circa leerd, ofwel wat iedere sector voor een kansrijke zijn sterke ontwikkelingen in. Een open plek kan zo 30 woningen); ontwikkeling in kwalitatieve en kwantitatieve zin wezenlijk zijn voor de kwaliteit van de bestaande Dat betekent dat er binnen de bestaande structuur nodig heeft. structuur, dat bebouwing niet wenselijk is. Op basis mogelijkheden zijn voor zo’n 70 woningen. Deze van een structuuranalyse zal bepaald moeten wor- kunnen worden benut voor een verbetering van de Daarmee zijn wij er niet. Voordat we een visie kun- den of inbreiding wenselijk is. Een tweede inbrei- bestaande structuur. Op kaart 5.2 is dit scenario nen opstellen dient te worden beantwoord op welke dingsmogelijkheid is dat “versleten plekken” in de uitgewerkt. wijze met inbreiding en uitbreiding wordt omgegaan. bestaande structuur, die hun functie gaan verliezen De tijd van grote uitbreidingen is voorbij. Het contin- of hebben verloren, opnieuw worden bebouwd. Beoordeling gent is beperkt. Er zijn diverse invullocaties be- Onder andere in Beilen zijn de eerste ervaringen schikbaar. Gaan we een beperkte uitbreiding reali- Op die manier worden nieuwbouwcontingenten opgedaan met de eerdergenoemde investerings- seren of gebruiken we contingenten in de bestaande gebruikt voor een kwaliteitsverbetering van de be- strategie. In onze optiek is het niet verantwoord structuur. staande structuur. Het wordt ook wel een investe- alleen maar bezig te zijn met uitbreidingslocaties. ringsstrategie genoemd. Het zal de meeste inwoners niet onbekend zijn dat de herstructurering van stedelijke gebieden in volle 5.2 De nieuwbouwstrategie Een toepassing voor Smilde. De N371 vormt een gang is. Er zijn in het verleden ook fouten gemaakt aanzienlijke barrière. De huidige westelijke begren- bij woningbouwlocaties. Strategie “uitbreiding” zing van Smilde is daarmee voorlopig duidelijk. Dit is een vertrouwde strategie. Al jaren zijn wij in Ruimte voor nieuwe woongebieden zal dan ook aan Nederland op deze wijze bezig geweest om de groei de oostzijde gevonden moeten worden. Met de

25 26 In kleinere kernen is dat minder merkbaar, maar wij al te zeggen dat op alle aangegeven locaties zal hetzelfde. Een differentiatie naar milieus is minder willen zoveel mogelijk voorkomen dat over enkele worden gebouwd. goed mogelijk. jaren de problemen binnen de bestaande structuur van de grotere kernen vergelijkbaar zijn. Voorkeur Net als in Beilen gezocht wordt naar een evenwich- Dat betekent dat wij vooralsnog kiezen voor een 5.3 Conclusie tige benadering tussen inbreiding en uitbreiding, zal kwaliteitsimpuls binnen de bestaande structuur en dat ook voor Smilde worden gezocht. Omdat Beilen een beperkte uitbreiding van de kern in de vorm van Het gewenste uitbreidingsscenario is wat ons betreft provinciaal gezien een groeikern is, mag naar onze een uitbreidingslocatie. Ook met deze uitbrei- de kwaliteits- of investeringsstrategie. Daarbij gaat mening de balans in Smilde wel doorslaan naar dingslocatie kunnen 2 wegen bewandeld worden. in eerste instantie de aandacht uit naar het gezond inbreiding. Het eerste is kiezen voor één locatie. Het tweede is functioneren van de Smildeger samenleving (uit Op kaart 5.2 zijn twee uitbreidingsmogelijkheden dat gebruik gemaakt wordt van de meerdere ge- oogpunt van leefbaarheid). Voor dat functioneren aangegeven. Wat ons betreft valt een eventuele zichten van Smilde en dus van meerdere woonmili- zijn impulsen nodig, van private partijen en perso- zuidelijke uitbreiding af. Uit ons landschapsbeleids- eus. Op dat moment wordt het ook mogelijk te bou- nen en van ons als overheid. Het overleg ronden we plan kan worden afgeleid dat de zuidelijke rand van wen voor meerdere doelgroepen (uitgangspunt 4). daarmee ook niet af. Met de visie willen wij voor- Smilde redelijk gaaf is. Bebouwing komt daarbij Onze voorkeur gaat naar het laatste uit. Dat bete- eerst een kader bieden waarbinnen een diversiteit achter de bosschages te liggen en daarmee los van kent dat meerdere kleinere locaties denkbaar zijn in aan ontwikkelingen een basis kan vinden. Wij geven de structuur in het landschap. Meer praktische de rand van Smilde. aan, als er iets ingrijpend moet gebeuren, waar dat overwegingen zijn dat het gebied moeilijk ontsloten dan de beste plek is. kan worden en dat de zuidrand van Smilde op dit Scenario’s zijn hulpmiddelen bij keuzevraagstukken. moment goed is afgerond en ingepast. Uitbreiding in Daarom versimpelen ze de omgeving. Ook scenario het vierde kwadrant is daarom niet wenselijk. “noord” kan, gezien de gekozen kwaliteitsstrategie, 5.4 Uitbreidingsrichting lange termijn Bij de noordelijke uitbreiding dient de rode contour in daarom niet geheel voldoen. Het ontkent in feite de acht te worden genomen. Dit houdt mede verband kwaliteiten van binnen- en randlocaties. Wij willen Inmiddels is duidelijk dat het tracé van de N371 niet met de waardevolle groenrand aan de oostzijde van niet de indruk wekken ontevreden te zijn over uit- wordt omgeleid. Binnen de planperiode van deze de noordelijke uitbreiding. breidingen in het verleden, wij willen het beleid kun- structuurvisie is een toekomstige ontwikkeling van nen aanpassen aan nieuwe ontwikkelingen. Daarbij wonen aan de overzijde van de vaart niet meer in Flexibiliteit gaat het niet alleen meer om woningbouw primair, beeld. Op de lange termijn wordt gedacht de toe- Overigens willen wij daarmee flexibel opereren. maar om hoe woningbouw past in de lokale dyna- komstige ontwikkeling van wonen aan de overzijde Inbreidingslocaties zijn veelal particulier terrein. Wij miek en kan bijdragen aan een duurzame toekomst. van de vaart te laten plaatsvinden. De vaart zou dan hebben maar beperkte mogelijkheden om initiatie- weer het middelpunt van Smilde zijn. Tevens geeft ven te nemen. Op andere plekken ontstaan ineens Hoewel een uitbreiding met 70 woningen (of zelfs deze oversteek de mogelijkheid om de gewenste kansrijk initiatieven. Op dat moment moet je contin- behoorlijk minder) zeker wel mogelijk is in de vorm centrumvorming bij Smilde vorm te geven. gent achter de hand hebben. Wij willen daarom van een afronding, is in het onze ogen teveel van meer de mogelijkheden in beeld brengen dan om nu

27 28 6 Visie op Smilde

6.1 Samenbrengen buiten zien we op de horizon de waardevolle na- Daarbij vormt het aspect water een aanknopings- tuurgebieden. Makkelijk met de fiets te bereiken. punt om de leefbaarheid van Smilde te bevorderen. In hoofdstuk 5 hebben we het scenario “noord” (hangende een aantal externe invloeden) en uitbrei- Kenmerkend en beeldbepalend in de ruimtelijke Bij de ontwikkeling van de locatie aan de Elzenlaan dingsstrategieën besproken en zijn wij tot keuzes karakteristiek is in de eerste plaats de kanaalbe- (locatie 4 op kaart 6.1 Visie op Smilde) staat voorts gekomen in de ontwikkelingsrichting van de kern bouwing. Uit dat oogpunt zien wij de open ruimte het behoud van de cultuurhistorische waarde van de Smilde. Nu zijn wij in staat de visie op Smilde te achter het lint en de Molenwijk gehandhaafd. In de locatie voorop. beschrijven. Wij zullen dat per thema doen zodat de tweede plaats is dat de groene zoom rondom Smil- relatie met de opgaven en uitgangspunten herken- de met haar zandkarakter. Deze groene zoom zou baar is. Op kaart 6.1 is de visie weergegeven. ook uit ecologisch oogpunt verbonden moeten wor- 6.4 Gedifferentieerd wonen den met groene plekken binnen het dorp, zodat het als een samenhangend geheel wordt ervaren. Dat Smilde is een kern met meerdere gezichten. In onze 6.2 Karakteristiek Smilde betekent onder andere dat de groene linten die door ogen zou dat gebruikt moeten worden voor het het dorp lopen, versterkt moeten worden en dat de creëren van meerdere woonmilieus. Dat betekent Zoals wij in hoofdstuk 1 aangaven, is de identiteit grotere groengebieden zoals de lob achter de Koe- dat zowel binnen als aan de rand van de kern in het van een dorp vaak ongrijpbaar. Iedere inwoner zal pelkerk en de oude parkachtige resten van de derde kwadrant “plukjes” woningbouw worden in- dat wat hem aanspreekt naar voren schuiven. Het is voormalige begraafplaats daarmee verbonden kun- geplaatst. Er wordt niet aangegeven om hoeveel ook aan veranderingen onderhevig. Wij vonden het nen worden. woningen dat kan gaan. Een en ander is ook sterk ook een eerste zaak om het dorp daarin om zijn afhankelijk van verwervingsaspecten. In principe is mening te vragen. Dit heeft plaatsgevonden door de locatie “noord” bedoeld voor grondgebonden middel van de gevoerde inspraakprocedure. 6.3 Cultuurhistorie woningen, vrijstaand of (afhankelijk van de maat- schappelijke ontwikkelingen en de precieze vraag) In onze ogen is Smilde een vitaal, aangenaam en Wij streven naar een eigen identiteit en herkenbaar- half-vrijstaand. Mogelijk wordt een kwaliteitsslag compleet woondorp. Een dorp waarin wonen, wer- heid van Smilde. In dat kader zullen wij bij de toe- gemaakt, waardoor Smildegers zich kunnen verbe- ken en leven nog samengaan. Een dorp waar groot- komstige ontwikkelingen zoveel mogelijk inspelen teren en er doorstroming ontstaat binnen de be- stedelijke voorzieningen binnen handbereik liggen op de karakteristieken en structuren zoals in het staande voorraad. en geheel Nederland bereikbaar is. Een dorp ook voorgaande omschreven. In ieder geval wordt de De locatie “noord” respecteert de rode contour. waar aan sociale contacten nog inhoud gegeven openheid van het gebied tussen de bebouwing Uiteraard zal rekening worden gehouden met een kan worden door de overzichtelijke schaal en het langs de Hoofdweg en (de ontwikkelingen in) het goede landschappelijke inpassing ten behoeve van rijke verenigingsleven. Het dorp dat zijn arme veen- gebied ten oosten van de Molenwijk gehandhaafd. een goede afscherming tussen dorp en landelijk karakter overgroeid heeft. De afvoerwateren zijn nu Zodoende worden de kenmerken en beeldbepa- gebied. recreatieve aders geworden. Een dorp met ruimtelijk lendheid van de bebouwing langs de Hoofdweg gezien meerdere gezichten. En met de blik naar benadrukt.

29 30 Er zijn diverse inbreidingslocaties genoemd. Ont- Als het gaat om schone bedrijven, detailhandelsbe- 6.6 Veelzijdig centrum wikkelingen die we niet in de hand hebben, kunnen drijven en winkelvoorzieningen zal de gemeente alle leiden tot nieuwe mogelijkheden. Wij willen daarvoor medewerking geven om dat in stand te houden. Plannen voor het centrumgebied zijn al enige tijd in contingenten beschikbaar houden. De op kaart 6.1 Ontstaat er overlast bij bedrijven dan zal in overleg uitvoering. De eerste aandacht daarbij gaat uit naar aangegeven locaties zijn bij ons bekend en zullen getreden worden om passende maatregelen te de fysieke omgeving. De (geconcentreerde) bedrij- een revitalisering ondergaan. Het is in het kader van treffen. Dat lijkt afwachtend, maar veelal is zelfs ven worden goed ingepast en de parkeercapaciteit de visie nog niet zover dat daar afgeronde plaatjes voor bedrijven zelf niet te voorspellen welke groei of is uitgebreid. Daarmee is een duurzaam perspectief van liggen, wij maken nu ons voornemen bekend. ontwikkeling zal worden doorgemaakt. gecreëerd voor de nog in het dorp zijnde voorzie- De revitaliseringslocaties zullen niet alleen bebouwd ningen. We hebben gezien hoe belangrijk dat is voor worden, ook de directe omgeving zal worden opge- De economische dynamiek rond bedrijven maakt dat de leefbaarheid in het dorp. knapt. bedrijven steeds andere eisen aan de werkomge- ving stellen. Wij hebben daarover geregeld overleg Daarnaast willen wij gaan werken aan een centrum Dat betekent niet dat in de rest van Smilde niets met de bedrijven. Uit dat overleg is ook gekomen als ontmoetingsplek. Een gastvrij en open centrum, gebeurd. Wij zijn ertoe overgegaan onderhoud en dat het bedrijventerrein Leemdijk aan een “opknap- zichtbaar vanaf de weg. Om dat uit te werken zal beheer zoveel mogelijk te koppelen aan andere beurt” toe is. In samenwerking met de bedrijven een relatie gelegd worden met de recreatieve ont- programma’s. Afhankelijk van de ontwikkelingen kan wordt een herinrichting doorgevoerd. wikkeling van de kern. dat aanleiding zijn om wegen en openbare terreinen integraal op te knappen. Dat zal altijd in goed over- Om lokale bedrijven, die door welke ontwikkeling leg met de inwonersgebeuren. Mocht dat aan de dan ook in een knelsituatie zijn terechtgekomen, een 6.7 Toeristisch verknopen orde zijn dan wordt u bijtijds op de hoogte gesteld. onderdak bij Smilde te kunnen bieden, wordt het bedrijventerrein Leemdijk met circa 6,6 hectare Smilde is opgenomen in de netwerken van verschil- Het lijkt ons echter wenselijk dat vanuit een eventu- uitgebreid. Een uitbreiding van het bedrijventerrein lende groepen toeristen. Fietsers, voetgangers, ele nieuwe ontsluiting alle aandacht getrokken wordt aan de Evert Hendriksweg in noordelijke richting is passanten met de auto en watersporters bewegen naar het centrumgebied, dat dan een spilfunctie zou thans niet aan de orde; de afgelopen jaren hebben nu wat langs elkaar heen. Er mist een concentratie- kunnen vervullen in het vindbaar maken van allerlei zich geen bedrijven gemeld. punt, een knooppunt waar deze lijnen kunnen sa- activiteiten in Smilde. Grotere bedrijven trekken op dit moment landelijk menkomen. Het ligt voor de hand om dat in het naar het landelijk verkeerswegennet toe. Dat is ook centrumgebied te doen. Met meer toeristen met hun te merken in de uitgifte van Beilen Ossebroeken. eigen levensritme en activiteiten kan goed inhoud 6.5 Werken hoort erbij Voor groeibedrijven uit Smilde is daar nog steeds gegeven worden aan het ontmoetingskarakter. Van- plek. uit het centrum zou alles vindbaar moeten zijn, niet In een vitale, grotere kern bestaan werken en wonen alleen de winkels, maar ook dienstverlenende be- veelal naast elkaar. Waar we in steden vooral de drijven. Niet opdringerig maar wel makkelijk. Tevens overlast zien, zien we bedrijven bij dorpen veelal als zou het centrum het vertrekpunt kunnen zijn van een waardevolle, makkelijk bereikbare voorzieningen. aantal themaroutes met als bestemming natuurge-

31 bieden, cultuurhistorisch waardevolle gebouwen en De waterhuishoudkundige situatie in en rondom zoeken naar locaties, zoals de grondwatertrappen, terreinen, attracties (zoals Oranjestad) en bijvoor- Smilde wordt gekenmerkt door relatief hoge grond- kwetsbare watersystemen of risicogebieden. beeld stedelijke activiteiten. waterstanden en de aanwezigheid van ondiepe, slecht doorlatende lagen in de bodem. Door water langer in het gebied vast te houden, Woningbouw is in veel gevallen dus slechts mogelijk worden verdroging en afwenteling van wateroverlast 6.8 Vindbaar en bereikbaar na het treffen van maatregelen. tegengegaan. Zoals hiervoor al is gemeld, is het Het is te vroeg om concrete inbreidings- en uitbrei- streven gericht op het afkoppelen van hemelwater In het dorp ontkomen we niet aan een betere dingslocaties op de kaart te zetten. Dat betekent van dakvlakken en oppervlakteverhardingen. In het stroomlijning van het verkeer. Verkeer met bestem- voor deze paragraaf dat water nadrukkelijk bij de kader van het Waterbeleid 21e eeuw betekent dit dat mingen elders, verkeer van buiten gericht op buur- locatiekeuze en stedenbouwkundige uitwerking als de neerslag die op daken en bestrating valt, niet ten binnen het dorp en zoekverkeer moet zoveel criterium zal worden betrokken. In deze paragraaf naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie wordt afge- mogelijk uit de wijken gehaald worden. Een hoofd- zal worden aangegeven hoe daarmee zal worden voerd, maar in de bodem wordt geïnfiltreerd of op route is nodig waarlangs duidelijk is aangegeven omgegaan. Daarmee wordt inhoud gegeven aan de het oppervlaktewater wordt geloosd. Uit gegevens waar men wat kan vinden. Wij zullen zelf investeren watertoets als procesinstrument. Op basis van deze van het waterschap blijkt dat grote delen rondom in de aankleding van de route wat betreft herken- gegevens kunnen de gemeente en de waterbeheer- Smilde niet geschikt zijn voor afkoppelen en infiltre- baarheid, bebording en veiligheid. Het is niet zo dat der bij uitwerking van de plannen komen tot een ren. Dit komt door de aanwezigheid van een ondie- deze route opeens veel drukker gaat worden, het nadere definiëring. pe, slecht doorlatende laag. Afkoppelen en afvoeren verkeer wordt beter georganiseerd en zoekt minder naar oppervlaktewater behoren wel tot de mogelijk- op andere wegen. Het veronderstelde verminderen In het kader van de inbreidings- en uitbreidingsloca- heden. Het oppervlakte water dient, indien het van de verkeersveiligheid door grotere drukte wordt ties zal dit verder worden uitgewerkt en kan meer rechtstreeks op het oppervlaktewater wordt geloosd, ruimschoots tenietgedaan door een overzichtelijk en gedetailleerd aandacht worden besteed aan het van schone oppervlakten afkomstig te zijn. minder afleidend wegbeeld, de vindbaarheid door grondwater, het oppervlaktewater, het ecosysteem, een betere bebording en de veiligheid door maatre- het regen- en afvalwatersysteem en de gebruiks-, De gemeente streeft met name bij nieuwe ontwikke- gelen op straatniveau. Op kaart 6.1 is de route belevings- en toekomstwaarde van het oppervlakte- lingen naar het aanleggen van een gescheiden weergegeven. water. rioolstelsel, waardoor het afvalwater en het regen- water afzonderlijk wordt afgevoerd. Hierdoor wordt Waterkansenkaart tevens een hoger zuiveringsrendement van riool- 6.9 Watertoets Het Waterschap Reest en Wieden beschikt over een waterzuiveringsinstallaties bereikt en wordt de ri- digitale waterkansenkaart. Kaart 6.2 Integrale wa- ooloverstortproblematiek verminderd. De watertoets is bedoeld om vroegtijdig de verwer- terkaart geeft een richting aan de ontwikkelingsmo- king van de waterhuishoudkundige aspecten in gelijkheden. In relatie tot duurzaam stedelijk waterbeheer dient ruimtelijke plannen te beoordelen. Het gaat in dit De aan deze integrale waterkansenkaart onderlig- bij nieuwe ontwikkelingen expliciet rekening te wor- geval om de eerste stap. gende basiskaarten geven duidelijke criteria aan den gehouden met de te gebruiken materialen in de waarmee rekening moet worden gehouden bij het te realiseren gebouwen of bouwwerken en verhar-

32 dingen. Er wordt gestreefd naar het gebruik van kan worden aan maatregelen zoals kruipruim- duurzame bouw materialen om schoon regenwater in teloos bouwen, drainage of hoger bouwpeil. het gebied te conserveren. Het watersysteem dient Een andere optie is om meer oppervlaktewater tevens zo te worden vormgegeven dat geen of ten in de planvorming mee te nemen. minste zo weinig mogelijk problemen worden door- geschoven naar andere tijden, plaatsen of milieu- In bijgaande integrale waterkaart is tot een samen- compartimenten. vatting gekomen en wordt per gebied de algehele geschiktheid beoordeeld. Naarmate de geschiktheid De afvoer van water uit het gebied mag niet groter afneemt, neemt het investeringsniveau (sterk) toe. zijn dan de huidige afvoer. Voor een toename van de afvoer van water door uitbreiding van verharde Inbreidings- en uitbreidingslocaties oppervlakken dienen dan ook waterbeheersingsmo- Op basis van de integrale waterkansenkaart kan gelijkheden te worden gecreëerd op het terrein zelf. reeds wat worden gezegd van water. Omdat de Op deze manier worden eventuele problemen be- inbreidings- en uitbreidingslocaties niet zijn afgeba- treffende waterafvoer niet op omliggende gebieden kend of begrensd, is het echter te vroeg om verre- afgewenteld. gaande conclusies te trekken. Het is duidelijk dat voor de meeste locaties maatregelen dienen te Samengevat is de voorkeur voor de manier van worden getroffen om een gezonde waterhuishoud- bouwen van het waterschap als volgt: kundige situatie te realiseren. Het Waterbeheerplan - Waar mogelijk wordt gestreefd naar het afkop- van het Waterschap Reest en Wieden is hierbij pelen en infiltreren van neerslag in combinatie leidend. met duurzaam bouwen. In bestaand gebied dient 20% van het verhard oppervlak te worden Nader overleg afgekoppeld, in nieuwbouwlocaties bedraagt dit Met het waterschap is overleg gevoerd. Op het 60%. moment dat plannen concreter worden, is nader - Indien dit niet mogelijk is, is duurzaam bouwen overleg noodzakelijk. een voorwaarde, zonder veranderingen aan de grondwaterstanden. - Waar daarmee onvoldoende drooglegging wordt bereikt, geldt de voorwaarde duurzaam bouwen met een beperkte drooglegging. - Aan de gebieden die vanuit waterhuishoudkun- dig oogpunt minder geschikt zijn om te bouwen, worden strikte voorwaarden gesteld. Gedacht

33 34 7 Inspraak en overleg

7.1 Inspraak

In het kader van de inspraak heeft de Structuurvisie Smilde ter inzage gelegen van 14 februari 2002 t/m 13 maart 2002. Op 19 februari 2002 is een informa- tie-inspraakavond gehouden. Tijdens de inspraak- avond zijn diverse op- en aanmerkingen gemaakt; ook zijn enkele schriftelijke reacties ingekomen. Het verslag van de inspraakavond en het eindver- slag van de inspraak, waarin een reactie is gegeven op de ingekomen zienswijzen, zijn als bijlage bij dit rapport opgenomen.

7.2 Overleg

De Structuurvisie Smilde is op 24 januari 2003 ver- zonden aan de overleginstanties in het kader van artikel 10 van het Besluit op de ruimtelijke ordening. De volgende instanties hebben gereageerd: - Provincie Drenthe (CARP); - Waterschap Reest en Wieden; - VROM-Inspectie; - Rijksdienst voor de Monumentenzorg; - Ministerie van Defensie.

Een samenvatting en beantwoording van de over- legreacties zijn als bijlage bij dit rapport opgenomen.

35

Bijlagen

Notitie “Vooroverleg Structuurvisie Smilde”

INLEIDING Smildes niet tot nauwelijks extra verkeer aantrekt in betreft scenario “noord” het gehele gebied binnen de de relatie Drachten-Assen en evenmin een zuigende rode contour benut kan worden. De structuurvisie Smilde is op 24 januari 2003 ver- werking heeft op het verkeer uit het gebied tussen zonden aan de overleginstanties in het kader van Drachten en Assen. Om die reden is het vervangend De bosrand die de woningbouw aan de noordzijde artikel 10 van het Besluit op de Ruimtelijke Orde- tracé van de N371 niet meer in het Provinciaal Om- begrensd kan op kaart 5.2 naar het noorden worden ning. De volgende instanties hebben gereageerd: gevingsplan II opgenomen. opgeschoven. De commissie onderschrijft dat de toevoeging van een bosrand een goede afscher- - Provincie Drenthe (CARP) Reactie van de gemeente ming van het dorp ten opzichte van het landelijk - Waterschap Reest en Wieden In de structuurvisie Smilde zullen de beschreven gebied betreft. - VROM-Inspectie ontwikkelingsmogelijkheden “over de vaart” niet - Rijksdienst voor de monumentenzorg meer als scenario aangemerkt worden. De ge- Reactie van de gemeente - Ministerie van Defensie meente wil echter wel haar visie geven over moge- Inbreidingslocatie 4 zal bij het ter hand nemen van lijke ontwikkelingen aan de westzijde van de vaart. de ontwikkeling van deze locatie zorgvuldig worden Het vervangend tracé van de N371 zal daarbij niet ingericht. Daarbij zullen cultuurhistorische aspecten SAMENVATTING EN BEANTWOORDING VAN DE meer als uitgangspunt gehanteerd worden. waar mogelijk worden meegenomen. Tevens zullen VOOROVERLEGREACTIES de ecologische waarden in beeld gebracht worden. Wonen In de structuurvisie wordt aangegeven dat de noor- Provincie Drenthe (CARP) De commissie kan zich vinden in de inbreidingslo- delijke uitbreidingsrichting de voorkeur verdient caties die in de structuurvisie worden voorgesteld. vanwege verschillende redenen. Enerzijds is bij- Op 15 april 2003 is een reactie ontvangen van de Voor wat betreft locatie 4 (Agrarische Unie) wordt voorbeeld qua wegenstructuur al op een noordelijke provincie Drenthe, de commissie afstemming door de commissie om bijzondere aandacht ge- uitbreiding ingespeeld. Anderzijds is de zuidelijke Ruimtelijke Plannen (CARP). vraagd voor de inpassing. Het terrein is cultuurhisto- uitbreidingsrichting volgens het gemeentelijk land- risch en waarschijnlijk ook ecologische gezien een schapsbeleidsplan gekenmerkt als een redelijk gaaf De commissie spreekt haar waardering uit voor het bijzondere plek. gebied. opstellen van de structuurvisie Smilde. De commis- De zuidelijke uitbreidingsrichting wordt door de Voor wat betreft de noordelijke uitbreidingsrichting sie is wel van mening dat de visie op een aantal commissie minder wenselijk geacht vanwege de zal alleen het zoekgebied worden aangeven dat punten moet worden aangepast alvorens de visie landschappelijke kenmerken die verloren gaan. binnen de rode contour valt. Tevens zal de betref- definitief vast te stellen. De noordelijke uitbreidingsrichting is op de visiekaart fende groenrand in de structuurvisie een waarde- 6.1 deels aangegeven buiten de rode contour. Dit is voller karakter krijgen. Verkeer voor de commissie niet acceptabel. Tevens is de Allereerst adviseert de commissie om het scenario commissie van mening dat de groenrand die binnen Op kaart 5.2 is slechts een indicatie gegeven van “over de vaart” te laten vervallen. Uit de het zoekgebied ligt, in tegenstelling tot wat in de een mogelijk inrichting. Aangezien circa de helft van MER/Tracéstudie over de N381 (Drachten-Duitse structuurvisie wordt beschreven, een waardevol de woningbehoefte tot 2010 gerealiseerd kan wor- grens) is gebleken dat een nieuwe weg achter de gebied is. Tot slot wordt nog opgemerkt dat voor wat den binnen de bestaande kern zal tot deze periode het gebied tot de rode contour niet geheel opgevuld De uitbreiding van het bedrijventerrein Leemdijk is rein Leemdijk voorstaat. De noodzaak voor uitbrei- hoeven te worden. Uiteraard zal rekening worden door de commissie buiten de beoordeling gelaten ding van het bedrijventerrein Leemdijk blijkt uit het gehouden met een goede landschappelijke inpas- omdat uit de structuurvisie onvoldoende blijkt op feit dat vanaf het jaar 2000 een 40-tal gegadigden sing ten behoeve van een goede afscherming tus- welke wijze de gemeente een dergelijke uitbreiding heeft gemeld voor een perceel grond op het bedrij- sen dorp en landelijk gebied, ook voor de periode na voorstaat. venterrein. Voor het overgrote deel zijn het aanvra- 2010 als mogelijk wel tot de rode contour gebouwd gen van locale bedrijven. Met name gaat het om zal worden. Reactie van de gemeente kleine bedrijven die op hun huidige locatie niet meer De geringe uitbreiding van het bedrijventerrein aan uit de voeten kunnen en voor verdere expansie van Duurzaamheid de Evert Hendriksweg in noordelijke richting voor hun bedrijf willen verhuizen naar het bedrijventer- De commissie is van mening dat een duurzame bedrijven met een sterke binding aan de kern Smil- rein. In het bestemmingsplan Leemdijk zal een na- woonkwaliteit onderdeel vormt van de leefbaarheid de was in de structuurvisie Smilde opgenomen naar dere onderbouwing van de uitbreidingsbehoefte van in het dorp Smilde. De commissie adviseert om hier aanleiding van een inspraakreactie uit 2002. In de dit bedrijventerrein opgenomen worden. Dit be- in de structuurvisie op in te gaan. In hoofdstuk 5 van tijd tussen inspraak en behandeling van de voor- stemmingsplan zal te zijner tijd ter beoordeling wor- de provinciale beleidsnota ‘Wonen’ worden een overlegreacties is duidelijk geworden dat een gerin- den voorgelegd aan de commissie afstemming aantal uitgangspunten aangereikt. ge uitbreiding van het bedrijventerrein aan de Evert Ruimtelijke Plannen (CARP). Hendriksweg niet meer aan de orde is. In de afgelo- Reactie van de gemeente pen twee jaar hebben zich geen bedrijven bij de Water De gemeente heeft het ‘Convenant duurzaam bou- gemeente gemeld met een dergelijke behoefte. In De commissie betreurt het dat het aspect hydrologie wen Drenthe’ ondertekend en geeft daarmee in het tegenstelling tot de aanpassing die naar aanleiding geen wezenlijk onderdeel vormt van de structuurvi- kader van bouwplannen uitvoering aan een duurza- van de inspraak in de structuurvisie Smilde is ver- sie. De commissie adviseert om een waterparagraaf me woonkwaliteit. In de structuurvisie zal de uitvoe- werkt wordt de definitieve structuurvisie zodanig op te nemen waarin een beschrijving wordt gegeven ring van dit convenant genoemd worden. aangepast dat nieuwe bedrijvigheid alleen mogelijk van het watersysteem, de waterhuishoudkundige is op bedrijventerrein Leemdijk. randvoorwaarden en de wijze waarop rekening is Bedrijventerrein(en) gehouden met de gevolgen voor de waterhuishou- De commissie ondersteunt de revitalisering van het Om die reden is de gevraagde onderbouwing van de ding. Hierbij kan goed gebruik gemaakt worden van bedrijventerrein Leemdijk en de geringe uitbreiding commissie met betrekking tot een geringe uitbrei- de waterkansenkaart. van het bedrijventerrein aan de Evert Hendriksweg ding van het bedrijventerrein aan de Evert Hen- in noordelijke richting. Wel vindt de commissie dat driksweg niet meer aan de orde. Reactie van de gemeente de behoefte aan deze geringe uitbreiding nader In overleg met het waterschap zal onderzoek ge- onderbouwd dient te worden. De commissie is te- Voor de revitalisering en uitbreiding (bruto 6,6 hecta- daan worden naar de waterhuishouding van Smilde. vens van mening dat voor dit terrein een visie opge- re) van het bedrijventerrein Leemdijk wordt op dit De uitkomsten van dit onderzoek zullen waar moge- steld moet worden waarbij de landschappelijke moment een bestemmingsplan opgesteld. In dit lijk in de structuurvisie worden verwerkt. inpassing en architectuur een belangrijke rol spelen. bestemmingsplan wordt aangegeven op welke wijze de gemeente een uitbreiding van het bedrijventer- Cultuurhistorie Waterschap Reest en Wieden opgenomen. In dit hoofdstuk zal een Integrale Wa- In aanvulling op het vorige onderwerp ‘water’ is de terkansenkaart worden opgenomen. Aan de hand commissie van mening dat de Molenwijk (met wa- Op 6 mei 2003 is een voorlopige reactie ontvangen van de Waterkansenkaart en overige wateraspecten terstaatkundige werken) een prima aanknopingspunt van het waterschap Reest en Wieden. is uitvoerig bekeken of de voorgestelde uitbreidin- zou zijn voor het versterken van de herkenbaarheid gen onaanvaardbaar zijn. Dat bleek niet het geval te en structuur van Smilde. Het waterschap geeft aan dat zij bij het opstellen zijn. van de structuurvisie Smilde niet betrokken is. Hier- Reactie van de gemeente door heeft de structuurvisie de watertoets, een pro- Terecht constateert het waterschap dat bij de uit- De gemeente onderschrijft deze opmerking en heeft ces om te komen tot een goede inpassing van het werking van de uitbreidingsrichtingen van wonen en in de structuurvisie opgenomen dat de openheid in aspect water in het plan, niet doorlopen. Zo zijn de werken kansen liggen voor de belevingswaarde en het gebied tussen de Hoofdweg en de Molenwijk recente ontwikkelingen op het beleidsterrein water dubbelfuncties. Bij de uitwerking van de plannen zal gehandhaafd moet worden om de kenmerkendheid niet meegenomen in de visie. De waterkwantiteits- dat zeker worden betrokken en dit zal in samenwer- en beeldbepalendheid van de bebouwing langs de aspecten zijn in de visie onderbelicht en de kwali- king met het waterschap worden uitgewerkt. Hoofdweg te benadrukken. In de structuurvisie zal teitsaspecten zijn niet meegewogen. Op het gebied daaraan toegevoegd worden dat het aspect water in van omgevingskwaliteit van water zijn kansen blijven dit kader een element is dat de leefbaarheid van de liggen. VROM-Inspectie kern Smilde bevorderd. Het waterschap komt in haar voorlopige eindconclu- sie dan ook uit op een negatief wateradvies over de Op 31 maart 2003 is een reactie ontvangen van de Habitatrichtlijn structuurvisie Smilde. VROM-Inspectie. De commissie acht het noodzakelijk dat een ecolo- gische inventarisatie wordt uitgevoerd in het zoek- Reactie van de gemeente De VROM-Inspectie is van mening dat kwantifice- gebied ‘uitbreiding wonen’. Met het opstellen van de structuurvisie Smilde is ring van de huidige voorraad uit een oogpunt van begonnen in 2000. Op dat moment begon ook het zuinig ruimtegebruik noodzakelijk is om een juiste Reactie van de gemeente proces van de watertoets vorm te krijgen. In de afweging te kunnen maken of er al dan niet behoefte Het zoekgebied ‘uitbreiding wonen’ zal verder wor- eerste jaren is er veel communicatie geweest in is aan uitbreiding van bedrijventerrein Leemdijk en den uitgewerkt middels een bestemmingsplan. In algemene zin over vorm en inhoud van de water- het terrein aan de Evert Hendriksweg. Om versnip- een vroegtijdig stadium zullen de benodigde onder- toets. pering en verstening van het buitengebied tegen te zoeken worden uitgevoerd. Naast een ecologische gaan is het rijksbeleid gericht op bundeling en con- inventarisatie betreft dit een archeologische inventa- Met het waterschap is inmiddels overleg gevoerd. centratie van voorzieningen en bedrijvigheid in de risatie en een verdere uitwerking van de mogelijk- Met het waterschap is afgesproken dat in het hoofd- economische kernzones en vrijwaring van het bui- heden op het gebied van water. stuk ‘Ruimtelijke analyse’ paragraaf 3.4 ‘Groen en tengebied van nieuwe bebouwing. Alleen voor lokale waterstructuur’ het aspect ‘water’ een meer centrale en subregionale bedrijvigheid wordt hierop een rol krijgt. Tevens zal in hoofdstuk 6 ‘Visie op Smilde’ uitzondering gemaakt, waarbij wordt gestreefd naar een aparte paragraaf over het aspect water worden vestiging in een de grotere plaatsen. Samenvattend dient onderzocht te worden of er AANPASSINGEN VAN DE STRUCTUURVISIE 5. In het hoofdstuk 3 ‘Ruimtelijke analyse’ para- behoefte is aan uitbreiding van de twee bedrijventer- SMILDE graaf 3.4 ‘Groen en waterstructuur’ wordt het reinen en aangegeven dient te worden welk soort aspect ‘water’ uitgewerkt. Tevens zal in hoofd- bedrijvigheid daar plaats dient te vinden. Uit de beantwoording van de vooroverlegreacties stuk 6 ‘Visie op Smilde’ een aparte paragraaf blijkt dat de structuurvisie Smilde op de volgende over het aspect water worden opgenomen. In Reactie van de gemeente punten moet worden aangepast. deze paragraaf zal een Integrale Waterkansen- Voor een reactie wordt verwezen naar de reactie 1. De ontwikkelingsmogelijkheden “over de vaart” kaart worden opgenomen. van de provincie Drenthe, commissie afstemming zullen niet meer als scenario aangemerkt wor- 6. In hoofdstuk 6 ‘Visie op Smilde’ zal een aparte Ruimtelijke Plannen (CARP). den. Wel zal in de structuurvisie aangegeven paragraaf over cultuurhistorie worden opgeno- worden welke mogelijkheden aanwezig zijn voor men. In deze paragraaf wordt beschreven dat ontwikkelingen aan de westzijde van de vaart. wordt gestreefd naar een eigen identiteit en her- Rijksdienst voor de monumentenzorg Het vervangend tracé van de N371 zal niet meer kenbaarheid van Smilde. Concrete ontwikkelin- als uitgangspunt gehanteerd worden. gen die in deze paragraaf aan de orde komen Op 26 maart 2003 is een reactie ontvangen van de 2. Bij de noordelijke uitbreidingsrichting zal alleen zijn: Rijksdienst voor de monumentenzorg. De Rijks- het zoekgebied aangeven worden dat binnen de - Handhaving van de openheid van het gebied dienst geeft aan dat de structuurvisie Smilde geen rode contour valt. Tevens zal in de structuurvisie tussen de Hoofdweg en de Molenwijk. Zo- aanleiding geeft tot het maken van opmerkingen. De duidelijker omschreven worden dat de groenrand doende wordt de kenmerkendheid en beeld- voorgestelde ontwikkelingen sluiten aan op de ka- aan de oostzijde van de noordelijke uitbreidings- bepalendheid van de bebouwing langs de rakteristieke structuurkenmerken van het dorp. richting een waardevol karakter heeft. Hoofdweg benadrukt. Daarbij vormt het as- 3. In de structuurvisie zal de uitvoering van het pect water een aanknopingspunt om de leef- ‘Convenant duurzaam bouwen Drenthe’ ge- baarheid van Smilde te bevorderen. Ministerie van Defensie noemd worden. Opgenomen zal worden dat de - Bij de ontwikkeling van de locatie aan de El- gemeente dit convenant heeft ondertekend en zenlaan (locatie 4 in de structuurvisie Smilde Op 14 februari 2003 is een reactie ontvangen van dat daarmee in het kader van bouwplannen uit- op kaart 6.1 ‘Visie op Smilde’) staat het be- het Ministerie van Defensie. De structuurvisie Smil- voering wordt gegeven aan een duurzame houd van de cultuurhistorische waarde van de geeft het Ministerie geen aanleiding tot het ma- woonkwaliteit. de locatie voorop. ken van op- of aanmerkingen. 4. In tegenstelling tot de aanpassing die naar aan- leiding van de inspraak in de structuurvisie Smil- de is verwerkt (geringe uitbreidingsmogelijkheid van het bedrijventerrein aan de Evert Hendriks- weg) wordt de definitieve structuurvisie zodanig Gemeente Midden-Drenthe aangepast dat nieuwe bedrijvigheid alleen mo- Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling gelijk is op het bedrijventerrein Leemdijk. Jeanet Oosterveld Bestandsnaam: 153.00.02.33.00 - Structuurvisie Smilde- liggend A4.doc Map: H:\Midden-Drenthe\rapport.153 Sjabloon: C:\Program Files\Microsoft Office\Sjablonen\Normal.dot Titel: Strategische Visie Eemsmond Onderwerp: Auteur: Bügelhajema Trefwoorden: Opmerkingen: Aanmaakdatum: 13-01-03 15:39 Wijzigingsnummer: 25 Laatst opgeslagen op: 17-08-04 16:38 Laatst opgeslagen door: Joke Winters Totale bewerkingstijd: 262 minuten Laatst afgedrukt op: 09-09-04 15:28 Vanaf laatste volledige afdruk Aantal pagina's: 42 Aantal woorden: 11.216 (ong.) Aantal tekens: 63.932 (ong.)