20 Grudnia 2019 R

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Kadencja IX

Sprawozdanie Stenograficzne z 2. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

w dniu 20 grudnia 2019 r. (trzeci dzień obrad)

Warszawa 2019

SPIS TREŚCI

2. posiedzenie Sejmu (Obrady w dniu 20 grudnia 2019 r.)

Wznowienie posiedzenia Sekretarz Stanu w Ministerstwie Komunikaty Edukacji Narodowej Marzena Machałek . . . .234 Sekretarz Poseł Marcin Duszek ...... 219 Poseł Michał Szczerba ...... 234 Sprawy formalne Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Poseł Monika Pawłowska ...... 219 Pracy i Polityki Społecznej Zmiana porządku dziennego Marcin Zieleniecki ...... 235 Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty . . . . 219 Poseł Monika Rosa ...... 236 Punkt 16. porządku dziennego: Pytania Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, w sprawach bieżących Pracy i Polityki Społecznej Poseł Barbara Dziuk ...... 220 Marcin Zieleniecki ...... 236 Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Poseł Joanna Borowiak ...... 237 Józefa Szczurek-Żelazko ...... 220 Poseł Barbara Bartuś ...... 237 Poseł Barbara Dziuk ...... 221 Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Pracy i Polityki Społecznej Józefa Szczurek-Żelazko ...... 221 Stanisław Szwed ...... 237 Poseł Paulina Hennig-Kloska ...... 222 Poseł Lidia Burzyńska ...... 238 Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Józefa Szczurek-Żelazko ...... 222 Pracy i Polityki Społecznej Poseł Krystyna Skowrońska ...... 223 Stanisław Szwed ...... 238 Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Poseł Waldemar Andzel ...... 239 Józefa Szczurek-Żelazko ...... 224 Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Poseł Marcelina Zawisza ...... 224 Rafał Weber ...... 239 Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Poseł Andrzej Gawron ...... 240 Józefa Szczurek-Żelazko ...... 225 Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Poseł Marcelina Zawisza ...... 226 Rafał Weber ...... 241 Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Poseł Jarosław Gonciarz ...... 241 Józefa Szczurek-Żelazko ...... 226 Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Poseł Mieczysław Kasprzak ...... 227 Rafał Weber ...... 241 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu Poseł Wojciech Szarama ...... 241 Sławomir Mazurek ...... 227 Poseł Jarosław Gonciarz ...... 242 Poseł Mieczysław Kasprzak ...... 228 Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu Rafał Weber ...... 242 Sławomir Mazurek ...... 228 Sprawy formalne Poseł Mieczysław Kasprzak ...... 229 Poseł Krzysztof Śmiszek ...... 242 Poseł Czesław Hoc ...... 229 Poseł Anna Maria Żukowska ...... 242 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju Poseł Krzysztof Paszyk ...... 243 Marek Niedużak ...... 229 Poseł Tomasz Trela ...... 243 Poseł Czesław Hoc ...... 230 Poseł Borys Budka ...... 243 Poseł Małgorzata Tracz ...... 230 Poseł Krystyna Skowrońska ...... 244 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu Poseł Wanda Nowicka ...... 244 Sławomir Mazurek ...... 230 Punkt 24. porządku dziennego: Sprawoz- Poseł Bartłomiej Sienkiewicz ...... 231 danie Komisji Sprawiedliwości i Praw Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu Człowieka o poselskim projekcie ustawy Sławomir Mazurek ...... 232 o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów Poseł Teresa Wargocka ...... 232 powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyż- Sekretarz Stanu w Ministerstwie szym oraz niektórych innych ustaw Edukacji Narodowej Marzena Machałek . . . .233 Poseł Sprawozdawca Piotr Sak ...... 244 Poseł Andrzej Kryj ...... 233 Poseł Przemysław Czarnek ...... 245 Poseł Jacek Ozdoba ...... 246 Poseł Sprawozdawca Tomasz Zieliński . . . . .268 Poseł Kamil Bortniczuk ...... 247 Marszałek ...... 269 Poseł Przemysław Czarnek ...... 247 Punkt 13. porządku dziennego: Sprawoz- Poseł Borys Budka ...... 248 danie Komisji Finansów Publicznych Poseł Kamila Gasiuk-Pihowicz ...... 248 o uchwale Senatu w sprawie ustawy Poseł Krzysztof Śmiszek ...... 249 o zmianie ustawy o Solidarnościowym Poseł Anna Maria Żukowska ...... 250 Funduszu Wsparcia Osób Niepełno- Poseł Krzysztof Paszyk ...... 251 sprawnych oraz niektórych innych Poseł Krystian Kamiński ...... 252 ustaw Poseł Robert Winnicki ...... 253 Poseł Sprawozdawca Tadeusz Cymański . . . .269 Rzecznik Praw Obywatelskich Poseł Paulina Hennig-Kloska ...... 269 Adam Bodnar ...... 253 Poseł Krzysztof Gawkowski ...... 270 Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Głosowanie Marcin Warchoł ...... 255 Marszałek ...... 270 Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Poseł Sławomir Jan Piechota ...... 270 Sebastian Kaleta ...... 257 Poseł Michał Szczerba ...... 270 Sprawy formalne Poseł Hanna Gill-Piątek ...... 271 Poseł Michał Szczerba ...... 260 Poseł Agnieszka Dziemianowicz-Bąk ...... 271 Punkt 28. porządku dziennego: Sprawozda- Poseł Iwona Hartwich ...... 272 nie Komisji Kultury i Środków Przekazu Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o poselskich projektach uchwał w sprawie Marlena Magdalena Maląg ...... 272 wyrażenia uznania dla laureatki Nagrody Punkt 14. porządku dziennego: Sprawoz- Nobla Olgi Tokarczuk danie Komisji Finansów Publicznych Poseł Sprawozdawca Tomasz Zimoch ...... 261 o uchwale Senatu w sprawie ustawy Poseł Joanna Lichocka ...... 262 o zmianie ustawy o podatku akcyzowym Poseł Rafał Grupiński ...... 262 Poseł Sprawozdawca Henryk Kowalczyk . . . .273 Poseł Joanna Scheuring-Wielgus ...... 262 Poseł Janusz Cichoń ...... 273 Poseł Dobromir Sośnierz ...... 263 Poseł Tomasz Trela ...... 273 Poseł Monika Falej ...... 264 Poseł Artur Dziambor ...... 273 Poseł Anita Kucharska-Dziedzic ...... 264 Poseł Krzysztof Paszyk ...... 273 Poseł Paweł Krutul ...... 264 Głosowanie Poseł Artur Łącki ...... 264 Marszałek ...... 274 Poseł Barbara Nowacka ...... 265 Punkt 25. porządku dziennego: Sprawoz- Poseł Konrad Frysztak ...... 265 danie Komisji Finansów Publicznych Poseł Franciszek Sterczewski ...... 265 o uchwale Senatu w sprawie ustawy Poseł Katarzyna Kretkowska ...... 265 o zmianie ustawy o szczególnych roz- Poseł Janusz Korwin-Mikke ...... 265 wiązaniach służących realizacji ustawy (Przerwa w posiedzeniu) budżetowej na rok 2019 Poseł Sprawozdawca Zdzisław Sipiera . . . . .274 Wznowienie obrad Poseł Izabela Leszczyna ...... 274 Zmiana porządku dziennego Poseł Hanna Gill-Piątek ...... 274 Marszałek ...... 266 Poseł Łukasz Schreiber ...... 275 Punkt 28. porządku dziennego: Sprawozda- Głosowanie nie Komisji Kultury i Środków Przekazu Marszałek ...... 275 o poselskich projektach uchwał Punkt 20. porządku dziennego: Sprawoz- w sprawie wyrażenia uznania dla laureat- danie Komisji Ochrony Środowiska, ki Nagrody Nobla Olgi Tokarczuk (cd.) Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Poseł Grzegorz Braun ...... 267 Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Poseł Mirosław Suchoń ...... 267 o poselskim projekcie ustawy o zmianie Poseł Tomasz Zimoch ...... 268 niektórych ustaw w celu ułatwienia Głosowanie zwalczania chorób zakaźnych Marszałek ...... 268 zwierząt (cd.) Punkt 30. porządku dziennego: Sprawoz- Poseł Sprawozdawca Robert Telus ...... 275 danie Komisji Kultury i Środków Prze- Głosowanie kazu o poselskim projekcie uchwały Marszałek ...... 275 w sprawie upamiętnienia 80. rocznicy Poseł Daria Gosek-Popiołek ...... 275 pierwszych wysiedleń Polaków przez Poseł Małgorzata Tracz ...... 276 Niemców w czasie II wojny światowej Poseł Daria Gosek-Popiołek ...... 276 Poseł Urszula Zielińska ...... 276 Poseł Robert Winnicki ...... 294 Poseł Daria Gosek-Popiołek ...... 277 Poseł Arkadiusz Myrcha ...... 294 Poseł Klaudia Jachira ...... 277 Poseł Anna Maria Żukowska ...... 295 Poseł Daria Gosek-Popiołek ...... 277 Poseł Robert Winnicki ...... 295 Poseł Artur Łącki ...... 278 Głosowanie Poseł Mirosław Suchoń ...... 279 Marszałek ...... 296 Poseł Tomasz Aniśko ...... 279 Punkt 26. porządku dziennego: Wskazanie Poseł Romuald Ajchler ...... 279 członków Państwowej Komisji Wybor- Poseł Stefan Krajewski ...... 280 czej Poseł Michał Urbaniak ...... 280 Poseł Przemysław Czarnek ...... 296 Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Poseł Jarosław Krajewski ...... 296 Jan Krzysztof Ardanowski ...... 280 Poseł Łukasz Schreiber ...... 297 Punkt 10. porządku dziennego: Pierwsze Poseł Robert Kropiwnicki ...... 297 czytanie rządowego projektu ustawy Poseł Krzysztof Gawkowski ...... 298 o zmianie ustawy Kodeks postępowania Poseł Stanisław Tyszka ...... 298 cywilnego oraz niektórych innych Głosowanie ustaw (cd.) Marszałek ...... 299 Głosowanie Punkt 29. porządku dziennego: Pierw- Marszałek ...... 282 sze czytanie przedstawionego przez Punkt 23. porządku dziennego: Sprawoz- Prezydium Sejmu projektu uchwały danie Komisji Finansów Publicznych w sprawie utworzenia Polskiej Grupy o poselskim projekcie ustawy o zmianie Unii Międzyparlamentarnej ustawy o podatku dochodowym od osób Poseł Grzegorz Braun ...... 300 fizycznych oraz ustawy o podatku do- Głosowanie chodowym od osób prawnych (cd.) Marszałek ...... 300 Poseł Dariusz Wieczorek ...... 282 Głosowanie Punkt 27. porządku dziennego: Zmiany Marszałek ...... 282 w składach osobowych komisji sejmo- Punkt 24. porządku dziennego: Sprawoz- wych danie Komisji Sprawiedliwości i Praw Głosowanie Człowieka o poselskim projekcie usta- Marszałek ...... 300 wy o zmianie ustawy Prawo o ustroju (Przerwa w posiedzeniu) sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych Wznowienie obrad ustaw (cd.) Oświadczenia Głosowanie Poseł Dariusz Bąk ...... 301 Marszałek ...... 283 Poseł Paweł Lisiecki ...... 301 Poseł Borys Budka ...... 283 Poseł Elżbieta Płonka ...... 302 Poseł Artur Łącki ...... 303 (Przerwa w posiedzeniu) Poseł Joanna Fabisiak ...... 303 Wznowienie obrad Zamknięcie posiedzenia Sprawy formalne Załącznik – Teksty wystąpień niewygłoszonych Poseł Sławomir Nitras ...... 293 Poseł Bożena Żelazowska ...... 305 Punkt 15. porządku dziennego: Wybór Poseł Barbara Dziuk ...... 305 sędziego Trybunału Konstytucyjnego Poseł Jarosław Gonciarz ...... 305 Poseł Michał Wypij ...... 293 Poseł Wanda Nowicka ...... 306 Poseł Sprawozdawca Kamil Bortniczuk . . . .294 Porządek dzienny

Elżbieta Witek oraz wicemarszałkowie Włodzimierz Włodzimierz wicemarszałkowie oraz Witek Elżbieta nri i lmt – epśeno o zakończeniu głosowań. po bezpośrednio – Klimatu i Energii 12, nego –godz. 11,godz. 11, –godz. Dzieci czeństwa 10.40,godz. – Ekonomicznego Patriotyzmu i Przedsiębiorczości zespołów parlamentarnych: następujących nia głosowań. zakończeniu nikatów. Duszek. Marcin Kaczyńskiego. iFilipa Duszka posłów Marcina Zgorzelskii Piotr Czarzasty, Ryszard Terlecki, Małgorzata Kidawa-Błońska złożyć wniosek formalny.złożyć wniosek siedzenia Komisji: Dziękuję, panie marszałku. Dziękuję, panie Środowiska, ds. Zespołu Parlamentarnego — Zachodniopomorskiego— ParlamentarZespołu – Trójmorza ds. Zespołu Parlamentarnego — Cyberbezpie ds. Zespołu Parlamentarnego — posiedze również się odbędą dzisiejszym dniu W poseł będzie prowadzić mówców listę i Protokół ( Słucham. — Parlamentarnego Zespołu na rzecz Wspierania — do Spraw Służb Specjalnych – po bezpośrednio — do 11, Spraw –godz. Unii Europejskiej po się odbędą dzisiejszym dniu w że Informuję, Poseł Duszek: Sekretarz Marcin Proszę pana posła sekretarza o komuodczytanie Na dzisiejszychsekretarzy obrad powołuję panów Wznawiam posiedzenie. Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: Pani posłanka Lewicy Monika Pawłowska chce Pawłowska Monika Lewicy posłanka Pani Dziękuję serdecznie. Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu marszałek przewodniczą posiedzeniu Na ) (Wznowienie posiedzenia ogodz. 10 min 33 - - - - - ści. Dziękuję.ści. ły na Ukrainę, gdzie przejęli je prorosyjscy separaty którego moździerzowepociski w wyniku z trafi Serbii bronią, handlu w Nattan spółki polskiej ujaw uczestnictwa sprawie w Prawną” Gazetę narodowej „Dziennik przez wczoraj nionego obrony ministra oraz stracji admini i wewnętrznych spraw ministra informację o obrad porządku uzupełnienie Konwentui Seniorów pkt wniosek 2 formalny o składam przerwę, zwołanie powiedź powiedź nie może trwać dłużej niż 3 minuty. Marsza 1 niż możeminutę, dłużej od trwać a uzupełniająca posłowi zadającemu Dodatkowe pytanie. nie pytanie wyłącznie przysługuje dodatkowego pytania wienia posta dominut.Prawo 6 niż dłużej trwać może nie trwać dłużej niż 2 minuty, zaś udzielenie odpowiedzi żących. porządku dziennego: w Pytania sprawach bie przyjął. propozycje czeń klubów wimieniu ikoła. porządku dziennego 3-minutowych wysłuchał oświad punktem Sejmu tym nad wdyskusji oraz regulaminu 3 ust. 44 art. zastosowanie na zgodę wyraził Sejm ku mujący rozpatrzenie sprawozdania. tego zję o uzupełnieniu decy porządku dziennego o punkt obej podjęła Sejmu marszałek Seniorów, Konwentu nr druk Tokarczuk, Olgi spra w uchwał projektach wie uznania dla laureatki wyrażenia Nagrody Nobla poselskich o sprawozdanie posiedzenia. Przypominam, że postawienie pytania nie może nie pytania postawienie że Przypominam, 16. punktu rozpatrzenia do Przystępujemy słyszę. nie Sprzeciwu przypad tym w aby proponuje, Sejmu Marszałek opinii jednolitej uzyskaniu po tym, z związku W Szanowny Panie Marszałku! Na podstawie art. 184 184 art. podstawie Na Marszałku! Panie Szanowny Poseł Monika Pawłowska: Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm przedłożyła komisja właściwa państwa, Proszę O tym zdecyduje pani marszałek w części drugiej poseł. Dziękuję pani serdecznie, Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: ) 90 . ( Oklaski ) ------

Spis treści 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 220 Pytania w sprawach bieżących

Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty uwzględnia środki na profilaktykę, na promocję zdrowia, na różnego rodzaju badania, które mają na celu łek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu wczesne wykrycie zmian, które mogą w przyszłości odpowiedzi na pytanie dodatkowe. skutkować dużymi problemami zdrowotnymi. Ale rów- Zanim przejdziemy do tego punktu, chciałem ser- nież na ten cel przeznaczamy środki z budżetu pań- decznie pozdrowić młodzież i nauczycieli ze społecz- stwa, będące w dyspozycji ministra zdrowia. Gros nej szkoły podstawowej w Pietrzykowie, wojewódz- środków jest też przeznaczanych ze środków z Unii two wielkopolskie. Europejskiej, będących w dyspozycji m.in. ministra Serdecznie was pozdrawiam. (Oklaski) O, jak ład- zdrowia. nie machacie ręką. Super. Profilaktyka jest priorytetem. Coraz większą uwa- Proszę państwa, przechodzimy do porządku obrad. gę w Ministerstwie Zdrowia zwracamy na kreowanie Państwo posłowie Barbara Dziuk, Anna Gembic- programów profilaktycznych, wprowadzanie elemen- ka i Grzegorz Wojciechowski z Prawa i Sprawie- tów profilaktyki do różnych obszarów funkcjonowania dliwości. ochrony zdrowia, m.in. w ramach działań profilak- Proszę o pytanie. tycznych przeprowadzamy badania na temat stanu zdrowia seniorów. Te badania… Będziemy mieli pe- łen obraz sytuacji już w roku 2020 w ramach badania Poseł Barbara Dziuk: PolSenior 2, w którym analizujemy stan zdrowia Po- laków po 60. roku życia. Ale równolegle realizowane Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! są zadania, tak jak wspomniałam, w ramach różnych Pytanie w sprawach bieżących dotyczące programów programów. Największym programem, który jest re- profilaktycznych skierowanych do grup kobiet i męż- alizowany już teraz – kolejna edycja od 2016 do 2021 r. czyzn w wieku od 50 lat. – jest Narodowy Program Zdrowia, który ma wyzna- Jakie działania podjęło ministerstwo odnośnie do czone konkretne cele, pięć celów, które mają dopro- kwestii poprawy zdrowotności seniorów? Wszyscy wadzić do poprawy stanu zdrowia Polaków. Jest m.in. doskonale wiemy, że profilaktyka zdrowotna ma na to cel piąty, który wskazuje na konieczność podejmo- celu zapobieganie chorobom cywilizacyjnym poprzez wania działań z zakresu promocji zdrowia i aktyw-

Spis treści ich wczesne wykrycie i leczenie. Bardzo istotnym ele- nego starzenia się. W ramach tego celu w tym roku mentem w profilaktyce są prawidłowe wzorce stylu przeznaczyliśmy ponad 8 mln zł. W ramach tego życia, profilaktyka pierwotna, czyli diagnozowanie, działania prowadzimy, realizujemy zadania kierowa- oraz już profilaktyka wtórna, ten następny etap. Z tego, ne do populacji powyżej 50. roku życia, m.in. związa- co się orientuję w związku z moją ponad 20-letnią ne ze szkoleniami z zakresu żywienia dostosowanego pracą w tym zakresie jako wolontariusz w dziedzinie do indywidualnego stanu zdrowia, z profilaktyką wy- profilaktyki, jest bardzo szeroka oferta skierowana stępujących dolegliwości dietozależnych. Łącznie w tym do tej grupy społecznej w celu właśnie wykrycia cho- roku z tych edukacyjnych działań skorzystało już rób i w celu zapobiegania rozwojowi tych chorób. ponad 840 osób w wieku akurat 50+. Są też szkolenia Bardzo bym prosiła panią minister o udzielenie in- z zakresu aktywności fizycznej seniorów, które są formacji w tym temacie. Dziękuję pięknie. realizowane w ramach projektów finansowanych przez Narodowy Program Zdrowia. Kolejnym programem realizowanym przez Mini- Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: sterstwo Zdrowia, który odgrywa istotną rolę w profilaktyce, jest Narodowy Program Zwalczania Cho- Dziękuję, pani poseł, za zadanie pytania. rób Nowotworowych na lata 2016–2024. Na ten pro- Uprzejmie proszę panią sekretarz stanu w Mini- gram przeznaczamy w tej perspektywie 225 mln zł. sterstwie Zdrowia Józefę Szczurek-Żelazko o udzie- Celem tego programu jest osiągnięcie wskaźników lenie odpowiedzi. umieralności na choroby nowotworowe porównywal- nych ze wskaźnikami z krajów z innego obszaru Unii Europejskiej czy też światowymi. W ramach tego Sekretarz Stanu programu realizujemy szereg badań przesiewowych, w Ministerstwie Zdrowia są to m.in. badania kolonoskopowe, finansowane Józefa Szczurek-Żelazko: z budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia czy też budżetu państwa. Wykonano ponad 100 tys. badań Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! tego typu w populacji, do której kierowane były te Zachodzące zmiany cywilizacyjne, zmiany demogra- badania. Realizujemy również badania przesiewowe, ficzne, zmiany stylu życia powodują wiele problemów jeżeli chodzi o profilaktykę raka piersi, raka szyjki zdrowotnych, które wymagają szczególnej troski rzą- macicy u kobiet. Przeprowadzane były też badania du, ministra zdrowia. Z roku na rok zwiększają się w kierunku wykrycia raka płuc przy użyciu nisko- nakłady na świadczenia profilaktyczne. Te nakłady dawkowej tomografii komputerowej. znajdują się w różnych źródłach, m.in. Narodowy Fun- Ponadto prowadzimy szkolenia personelu medycz- dusz Zdrowia w ramach swojego planu finansowego nego, lekarzy, pielęgniarek, nie tylko onkologów, ale 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Pytania w sprawach bieżących 221

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Poseł Barbara Dziuk: Józefa Szczurek-Żelazko Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! głównie onkologów. W ramach tego przeszkolono Tak jak Ministerstwo Zdrowia podkreśla, profilak- 173 lekarzy onkologów oraz ok. 500 pracowników tyka jest przede wszystkim tańsza, za tym przema- medycznych. wia ekonomia. Jest dużo lepszym kierunkiem w celu Kolejnym programem jest program dotyczący uświadamiania społeczeństwa w dobrych nawykach. profilaktyki leczenia chorób sercowo-naczyniowych Mam pytanie dotyczące szczególnie seniorów pracu- POLKARD. Na ten cel w latach 2017–2020 wydajemy jących, seniorów aktywnych: Czy Ministerstwo Zdro- ponad 21 mln zł. wia ma dla tej grupy osób przygotowany program W 2018 r. rozpoczęliśmy realizację zadania pn. profilaktyczny? Pytam, ponieważ wiemy doskonale „Ogólnopolski program badań przesiewowych” w kie- – i to potwierdzają badania – że 50% stanu zdrowot- runku tętniaka aorty jamy brzusznej. Na ten program ności naszego organizmu wynika z właściwych na- m.in., tak jak powiedziałam, przeznaczyliśmy w ra- wyków, właściwego odżywiania, właściwej kontroli mach tych środków programu POLKARD ponad przez lekarzy, ze współpracy z ekspertami. Mam py- 21 mln zł. To nie tylko ten program, ale również tanie do pani minister: Jak te kwestie związane z ak- wsparcie wielu podmiotów leczniczych, które reali- tywnymi seniorami wyglądają ze strony Minister- zują zadania z zakresu profilaktyki i promocji zdro- stwa Zdrowia? Dziękuję. (Dzwonek) wia, m.in. doposażenie ich w niezbędny sprzęt do wczesnej diagnostyki. Kolejny program to jest program profilaktyki cho- Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: rób naczyń mózgowych. Na ten cel przeznaczamy ponad 2700 tys. zł. Celem programu jest wzmocnienie Dziękuję, pani poseł, za pytanie. świadomości w zakresie profilaktyki i wczesne rozpo- Ponownie proszę panią minister o odpowiedź. znanie objawów chorób naczyń mózgowych. Oprócz Pani minister, ma pani 3 minuty. tych działań, takich typowo profilaktycznych, jak badania, konsultacje, program ten obejmuje też edukację, przede wszystkim lekarzy, lekarzy rodzinnych, pielę- Sekretarz Stanu Spis treści gniarek rodzinnych w kierunku wczesnego wykrywa- w Ministerstwie Zdrowia nia (Dzwonek) objawów tychże chorób. Józefa Szczurek-Żelazko: Następny program to jest program profilaktyki nowotworów szyi, głowy – ponad 6 mln zł. Na pro- Oczywiście jeżeli chodzi o profilaktykę, promocję gram profilaktyki reumatoidalnego zapalenia sta- zdrowia, propagowanie postaw prozdrowotnych, istot- ną rolę w tym zakresie odgrywają pracodawcy. Nasze wów wydaliśmy ponad 5,8 mln zł. Jeśli chodzi o pro- społeczeństwo jest aktywne i aktywność tę wykazuje filaktykę depresji, jest to problem współczesny, który do okresu znacznie dłuższego, niż do tej pory to bywa- pojawia się z dużym nasileniem, i również staramy ło. Obecnie jeżeli mówimy o życiu w zdrowiu, przeży- się go w badaniach profilaktycznych uwzględniać. walności w zdrowiu kobiet, czyli bez ograniczonej sprawności, jest to wiek ponad 61 lat. Jeżeli mówimy o mężczyznach i ich przeżywalności w zdrowiu, czyli Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: bez ograniczeń zdrowotnych, to są to 64 lata. Te osoby są bardzo aktywne w tym zakresie i również w obsza- Dziękujemy, pani minister. rze aktywności zawodowej. Dlatego bardzo ważne jest Będzie jeszcze pani odpowiadała na pytania do- motywowanie, stymulowanie pracodawców, aby ze- datkowe, to pani to uzupełni. Dobrze? chcieli włączyć się w ten nurt profilaktyki, promocji zdrowia, propagowania aktywnego starzenia się poprzez realizację różnych programów. Sekretarz Stanu Między innymi Instytut Medycyny Pracy w Łodzi w Ministerstwie Zdrowia podejmuje działania edukacyjne pracodawców, kadry Józefa Szczurek-Żelazko: zakładów pracy, pracowników służb, przede wszystkim medycyny pracy w kierunku animacji przez nich programów promocji, aktywności fizycznej i zdrowego Dziękuję bardzo. odżywiania się. Takie programy są wspierane przez instytut, ale również jest możliwość pozyskania środ- ków z różnych źródeł, m.in. Instytut Medycyny Pracy Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: i Ministerstwo Zdrowia zorganizowały wspólnie z pra- codawcami konkurs „PracoDawca Zdrowia”, w ra- Dziękuję serdecznie, pani minister. mach którego ocenialiśmy działania pracodawców Czy są pytania dodatkowe? nakierowane na troskę o zdrowie pracowników. Wie- Bardzo proszę, pani poseł Barbara Dziuk. lu pracodawców włącza się aktywnie, organizując 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 222 Pytania w sprawach bieżących

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia dłużenie szpitali rośnie, wszystko to uderza przede Józefa Szczurek-Żelazko wszystkim w pacjentów. Pani Minister! W związku z wyrokiem Trybunału m.in. różnego rodzaju zajęcia z zakresu aktywizacji, Konstytucyjnego chciałam zadać pani pytanie. Macie promocji zdrowego stylu odżywiania, organizowania 18 miesięcy na wdrożenie zmian. Co zamierzacie zro- lunchboxów w zakładach pracy, gdzie promuje się bić z tym wyrokiem? Jego postanowienia powinny być zdrowe żywienie. To wszystko to bardzo istotne ele- wdrożone jak najszybciej. Chciałabym też wiedzieć, menty w kwestii promowania zdrowego stylu życia i te w jaki sposób Ministerstwo Zdrowia i NFZ zamierza- elementy były oceniane m.in. w drugiej edycji programu, ją wesprzeć jednostki samorządowe, którym przyszło konkursu „PracoDawca Zdrowia”. Bardzo istotne jest to, się zmierzyć z koniecznością uzupełnienia środków że promocyjne działania na rzecz profilaktyki włączamy w kasie NFZ, a nie mają tak naprawdę żadnych dodat- również w zakres kompetencji lekarza rodzinnego. W tej kowych środków na pokrywanie tego typu strat. chwili opracowywany jest program pilotażowy „POZ+”. Chciałam też zapytać, czy Ministerstwo Zdrowia W ramach tego programu duży nacisk kładziemy na zamierza zabezpieczyć w przyszłorocznym budżecie realizację przez lekarzy rodzinnych m.in. zadań z za- środki na odszkodowania dla samorządów, które kresu profilaktyki i promocji zdrowia, zwiększamy w związku z wyrokiem wejdą na drogę sądową w celu kompetencje lekarzy – będą oni mogli rozszerzyć wa- odzyskania pieniędzy, które musiały zamiast NFZ-u chlarz swoich działań z zakresu diagnostyki, które przeznaczyć na uzupełnienie środków w podległej mają na celu wykrycie problemów zdrowotnych we jednostce służby zdrowia. Dziękuję. (Oklaski) właściwym momencie, w początkowym okresie choroby. Dodatkowo finansowane będą również działa- nia promocyjne z zakresu profilaktyki. To wszystko Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: komponuje się w całość działań (Dzwonek) Minister- stwa Zdrowia obecnego rządu mających na celu troskę Dziękuję serdecznie. o zdrowie Polaków, stworzenie możliwości wczesnego Proszę o odpowiedź panią minister. wykrycia chorób, a także kształtowania postaw prozdrowotnych. Dziękuję. (Oklaski)

Spis treści Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: Józefa Szczurek-Żelazko:

Dziękuję serdecznie, pani minister. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wyrok trybunału Dziękuję państwu posłom. jest oczywiście znany Ministerstwu Zdrowia. Kilka Proszę państwa, posłanki i posłowie Paulina Hen- dni temu pojawiło się uzasadnienie tego wyroku, któ- nig-Kloska, Krystyna Skowrońska, Rajmund Miller re jest przedmiotem szczegółowej analizy przeprowa- i Waldemar Sługocki z Koalicji Obywatelskiej chcą dzanej przez Departament Prawny w Ministerstwie zadać pytanie w sprawie finansowania przez jednost- Zdrowia. Jak państwo doskonale wiecie, w swoim wy- ki samorządu terytorialnego działalności szpitali. Na roku trybunał wyznaczył czas na dostosowanie aktu- to pytanie postara się odpowiedzieć pani minister alnie obowiązujących przepisów na 18 miesięcy. Inten- zdrowia. sywnie nad tym pracujemy. Uzasadnienie dotarło do Proszę bardzo o zadanie pytania. nas dopiero kilka dni temu. Abyśmy mogli przygoto- wać w sposób odpowiedni przepisy, musimy posiłko- wać się dobrą znajomością uzasadnienia wyroku i jego Poseł Paulina Hennig-Kloska: dokładną analizą. Ta analiza właśnie jest przepro- wadzana. Po jej dokonaniu przez służby prawne mi- Panie Marszałku! Pani Minister! Panie i Panowie nister zdrowia podejmie stosowne decyzje, na które, Posłowie! 20 listopada zapadł ważny wyrok Trybu- zgodnie z wyrokiem, jak powiedziałam, ma czas nału Konstytucyjnego w sprawie finansowania przez 18 miesięcy. jednostki samorządu terytorialnego działalności szpi- Natomiast odnosząc się do wątku zadłużenia szpitali. Trybunał orzekł, że art. 59 ustawy o działalno- tali, chcę powiedzieć, że jeżeli chodzi o obowiązek ści leczniczej w zakresie, w jakim każe samorządom pokrywania zobowiązań, po raz pierwszy w tym roku pokrywać straty szpitali, jest niekonstytucyjny. Try- ma to miejsce. Troska o procesy sądowe jest więc, bunał zauważył, że finansowanie służby zdrowia jest myślę, troszkę na wyrost. Mamy świadomość, że na- zadaniem rządu i Narodowego Funduszu Zdrowia, leży to zmienić. a nie samorządów. Podkreślił, że środki przekazywa- W wypowiedzi pani poseł przewijała się też kwe- ne przez NFZ są zbyt małe, by pokryć koszty funk- stia nakładania coraz to nowych obowiązków na sa- cjonowania szpitali. Dobrze wiemy, że sytuację w szpi- morządy czy na podmioty lecznicze, co nie znajduje talnictwie miała poprawić wprowadzona przez PiS odzwierciedlenia w przychodach. Tu chciałabym pań- sieć szpitali i formy płatności w postaci ryczałtów. stwu przypomnieć, że jeżeli chodzi o samorządy, Tak się jednak nie stało. Kolejki się wydłużają, za- wzrastają, o czym państwo doskonale wiecie, przy- 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Pytania w sprawach bieżących 223

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Chciałabym również podkreślić, że zadłużenie no- Józefa Szczurek-Żelazko minalnie rzeczywiście wzrasta, natomiast jeżeli po- równamy to do wzrostu przychodów, to de facto jest chody samorządów. W 2015 r. z tytułu udziałów to mniejsze proporcjonalnie zadłużenie niż było w po- w podatkach… przednich latach. Mało tego, okazuje się, że wpływ na (Poseł Paulina Hennig-Kloska: Teraz im zabieracie.) wyniki finansowe podmiotów leczniczych ma też ja- Pani poseł… kość zarządzania. Szanowni państwo, 8% podmiotów …z tytułu udziału w podatkach było ponad leczniczych w Polsce generuje 80% zobowiązań, 73% 200 mld zł, w tej chwili jest 251, więc te środki podmiotów leczniczych się bilansuje. Czyli może też są w samorządach. Oczywiście zadaniem samorzą- z drugiej strony należy zwrócić na to uwagę – 73% dów jest wspieranie podmiotów leczniczych, nato- podmiotów leczniczych się bilansuje, to są dane twar- miast finansowanie stricte świadczeń jest rzeczywi- de, wynikające ze sprawozdań finansowych. ście sprawą budżetów Narodowego Funduszu Zdro- Proszę państwa, istotną kwestią związaną z pro- wia. Chciałabym państwu też przypomnieć, że z roku blemem zadłużania szpitali jest więc również popra- na rok wzrastają nakłady na ochronę zdrowia. wa jakości zarządzania. W Ministerstwie Zdrowia (Poseł Paulina Hennig-Kloska: Niewystarczająco.) podejmujemy konkretne działania w celu ujednolice- Proszę państwa, w 2014 r. wydaliśmy w Polsce na nia chociażby rachunku kosztów, metod porówny- ochronę zdrowia 74 mld zł, w tym roku ponad 106 mld zł. walności pewnych rodzajów kosztów. Są pewne me- Jest to ewidentny wzrost, o ponad 30%, w przeciągu kilku chanizmy, które pozwolą zoptymalizować koszty: lat. koncentracja świadczeń, koncentracja zamówień pu- (Poseł Paulina Hennig-Kloska: Ale koszty szybciej blicznych. To są elementy sprawnego zarządzania sto- rosną.) sowane w gospodarce rynkowej. Myślę, że one też Jeżeli mówimy… (Gwar na sali) winny mieć zastosowanie w ochronie zdrowia. Nie Pozwolicie państwo mi odpowiedzieć? tylko myślę, ale tak powinno być. Z roku na rok wzrastają przychody. Również w tym Szanowni Państwo! Oczywiście analizujemy sytu- roku trzykrotnie był zmieniany plan finansowy Na- ację, z troską pochylamy się nad tym, zwiększamy z roku rodowego Funduszu Zdrowia. Od 1 kwietnia 2019 r. na rok nakłady na ochronę zdrowia. Ustawa 6-procen- zwiększono wycenę zarówno świadczeń w zakresie in- towa (Dzwonek), gwarantująca 6% produktu krajowego Spis treści terny, chirurgii, jak i świadczeń wysokospecjalistycz- brutto w 2024 r., jest dowodem na to, że rząd Prawa i Spra- nych. Do szpitali trafiło dodatkowo ponad 680 mln zł. wiedliwości traktuje służbę zdrowia priorytetowo. Kolejne zwiększenie planów finansowych miało miej- Bo w 2014 r. wydawaliśmy 4,6% produktu krajowego sce 1 lipca – zwiększono finansowanie szpitalnych brutto na ochronę zdrowia. (Oklaski) oddziałów ratunkowych od 10 do nawet 30% w zależ- ności od rodzaju ich działalności. Zwiększono środki na nielimitowe finansowanie zaćmy, badań tomogra- Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: fii komputerowej, rezonansu magnetycznego. Od 1 paź- dziernika nastąpiło kolejne zwiększenie środków. Z roku Dziękuję, pani minister, za odpowiedź. na rok zwiększa się dynamika nakładów na ochronę Nie chcę być złośliwy, bo nigdy w życiu nie byłem zło- zdrowia, przynajmniej od 3 do 5 mld zł. To są środki śliwy, ale z tego, co pani minister mówi, niedługo z przy- przekazywane konkretnie do podmiotów leczniczych. jemnością będziemy chodzili do lekarzy. To dobrze. Jeżeli chodzi o koszty osobowe, bo państwo o to Pytanie dodatkowe zada pani posłanka Krystyna też pytacie, oczywiście z tytułu różnych ustaw zwięk- Skowrońska, Koalicja Obywatelska. szają się koszty pracy, chociażby z powodu wzrostu płacy minimalnej czy też regulacji resortowych, np. ustawy o minimalnym wynagrodzeniu zasadni- Poseł Krystyna Skowrońska: czym, jak również z powodu rozporządzeń ministra zdrowia, za sprawą których zwiększamy wynagro- Rozczaruję pana marszałka, nie będzie pan miał dzenie w poszczególnych grupach. Na te zadania zo- tej przyjemności, bo coraz mniej pieniędzy jest prze- stały przekazane środki. W niektórych przypadkach, znaczanych na ochronę zdrowia. jeżeli chodzi o rozporządzenia, były to środki dedy- Pani minister była zobowiązana do rzetelności, kowane, przekazane w pełni na wzrost wynagrodzeń. a pani zmanipulowała. Algorytm dotyczący 6%… Taka sytuacja miała miejsce w przypadku pielęgnia- W 2018 r. okradliście służbę zdrowia na 15 mld, w 2019 r. rek, gdzie przekazujemy w 100% środki na podwyżki na kolejny 1 mld. 15 mld zł. To są manipulacje. wynagrodzeń. I, co ciekawe, niektórzy pracodawcy Manipulacją jest również to, że dajecie pieniądze tych środków nie wykorzystują. Również były prze- na ochronę zdrowia. 2 mld na telewizję publiczną kazane dodatkowe środki na wzrost wynagrodzeń – będzie, wcześniej 1 mld zł – będzie, a na ochronę lekarzy, ratowników medycznych. W 100% pokrywa- zdrowia nie ma. I chcemy powiedzieć pani, że mani- my te koszty. Oprócz tego wzrasta wycena świad- puluje pani również informacjami. Przez 8 lat rządu czeń, czyli rosną środki na pokrycie kosztów, które Platformy Obywatelskiej i PSL-u straty, dług wzrósł wynikają z kosztów innego rodzaju. o 1 mld zł, u państwa przez 4 lata – o 4 mld zł. I nie 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 224 Pytania w sprawach bieżących

Poseł Krystyna Skowrońska Jeżeli chodzi o wzrost nakładów nominalnych w 2017 r., to wydaliśmy wtedy więcej o 5400 mln niż skupiła się pani na obowiązku wypełnienia wyroku w 2016 r. W 2018 r. wydaliśmy więcej niż w 2017 r. Trybunału Konstytucyjnego. o 4700 mln. I obecny, 2019 r. – wydaliśmy ponad O co nam chodzi? O samorządy, które muszą pła- 10 mld więcej. Takie są fakty uwidocznione zarówno cić więcej. (Dzwonek) Ustawa o dochodach jednostek w planach finansowych Narodowego Funduszu Zdro- samorządu terytorialnego nie zmieniła się. A zatem wia, jak również w budżecie państwa, ponieważ tam jeżeli jest bogaciej, to jest bogaciej wszędzie. A ceny też znajdują się środki na ochronę zdrowia. prądu państwo nie zmienili, podwyższacie ją. Mówi- Natomiast jeszcze jedną rzecz chciałabym wspo- my o klapie. mnieć. Rząd wspiera również w inny sposób podmio- (Głos z sali: Czas.) ty lecznicze, chociażby gwarantując środki na inwe- Na Kurskiego, na telewizję publiczną są pienią- stycje po to, aby szpitale nie musiały własnych środ- dze, na szpitale nie ma pieniędzy. Jesteście państwo ków z dochodów na świadczenie usług przeznaczać w zwłoce, a procedury wycenione są skandalicznie… na inwestycje. W tej perspektywie, w ostatniej perspektywie finansowej wydaliśmy na ten cel 15 mld zł. To jest ta kwota, która zasiliła infrastrukturę szpi- Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: tali poprzez właśnie różnego rodzaju kanały, m.in. w Ministerstwie Zdrowia. Finansowaliśmy doposa- Pani poseł, kończymy. żenia szpitali pediatrycznych wysokospecjalistycz- nych, onkologicznych, kardiologicznych, jak również szpitalnych oddziałów ratunkowych. Poseł Krystyna Skowrońska: Ostatni program dotyczył zakupu ponad 400 am- bulansów ze środków budżetu państwa. Świadcze- …na co narzekają wszystkie samorządy. Dziękuję. niodawcy nie musieli wydawać środków bezpośred- (Oklaski) nio z własnych dochodów uzyskiwanych ze świadczeń zdrowotnych, natomiast uzyskali dodatkowe środki przeznaczone na ten cel. To jest konkretna kwota, Spis treści Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: która wpływa na poprawę jakości świadczeń i warun- ków pracy personelu. Tak więc działania są sukce- Dziękuję serdecznie. sywnie podejmowane. Natomiast mamy pełną świa- Bardzo proszę panią minister o odpowiedź. domość tego, że wieloletnie zaniedbania w służbie zdrowia, m.in. zaniedbania rządu Platformy Obywa- telskiej i PSL (Dzwonek), doprowadziły do tego, że Sekretarz Stanu jesteśmy w trudnym momencie i będziemy musieli w Ministerstwie Zdrowia długo naprawiać polską służbę zdrowia, do czego je- Józefa Szczurek-Żelazko: steśmy gotowi. (Oklaski)

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! No cóż, pani poseł nie przekonam, bo już wielokrotnie pró- Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: bowałam pani przedstawiać fakty, fakty które wyni- kają z planów Narodowego Funduszu Zdrowia, z od- Dziękuję serdecznie. powiednich pozycji w budżecie państwa. Każdy to (Poseł Krystyna Skowrońska: Wynikiem są dłuż- może sprawdzić, natomiast każdy też ma prawo po sze kolejki, pani minister, a pieniądze do narodowego swojemu interpretować. funduszu płacą ludzie, a nie państwo.) Szanowni Państwo! Natomiast jeżeli chodzi o usta- Dziękuję serdecznie. wę 6-procentową, to jest to jedyna tego typu ustawa Pani posłanka Marcelina Zawisza z klubu parla- podjęta właśnie przez rząd Prawa i Sprawiedliwości, mentarnego Lewica postanowiła zadać pytanie w spra- która wskazuje konkretną drogę dojścia do poziomu, wie zasad kontraktowania usług oddziałów położni- który gwarantuje poprawę jakości udzielania świad- czych w Polsce. Na pytanie będzie odpowiadała pani czeń. 6% zbliża nas do sposobu finansowania w Unii minister. Europejskiej. Oczywiście to nie jest jeszcze ideał, do Pani posłanka ma 2 minuty na zadanie pytania. którego dążymy, i w kolejnych latach na pewno bę- Zapraszam. dziemy podejmować działania, aby poprawić tę sytu- ację. Natomiast fakty są takie, że w 2019 r. wydajemy 4,86% produktu krajowego brutto, w 2020 r. wydamy Poseł Marcelina Zawisza: 5,03% produktu krajowego brutto, w 2021 r. – 5,3% produktu krajowego brutto. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani (Poseł Krystyna Skowrońska: Z lat poprzednich. Minister! Prawo i Sprawiedliwość odmienia rodzinę Pani minister, niech pani mówi o danych z lat poprzez wszystkie przypadki. Tego, ile razy podkreśla- przednich, a nie z danego roku.) li państwo, że mają na uwadze dobro rodziny, matki, 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Pytania w sprawach bieżących 225

Poseł Marcelina Zawisza szarze wyjątkowej troski ministra zdrowia, a dowodem na to są m.in. regulacje, które zostały wprowa- a ostatnio nawet, jak usłyszeliśmy w exposé premie- dzone. Były one odpowiedzią na oczekiwania środo- ra, kobiety, nie jestem w stanie zliczyć. Tymczasem wisk, głównie kobiet. Wprowadziliśmy m.in. standard na konferencji prasowej w dniu 21 listopada 2019 r. organizacyjny opieki okołoporodowej, który wyraźnie szef NFZ wystąpił z propozycją zmian w zasadach definiuje, jakie świadczenia są należne kobiecie ciężar- kontraktowania usług oddziałów położniczych. Pre- nej, jak również w trakcie porodu. Ponieważ z tego miowane miałyby być oddziały większe, odbierające tytułu było wiele nieporozumień, minister zdrowia ponad 400 porodów rocznie. Wymieniono też kryte- podjął decyzję o opracowaniu tego standardu. Ten rium rozmieszczenia. Wszystko wskazuje na to, że standard został wdrożony i jest realizowany zarówno nowe warunki doprowadzą do zmian w finansowaniu przez położne środowiskowo-rodzinne, lekarzy gine- ponad 70 porodówek, w tym ponad 50 placówek nie kologów, położników, jaki i w ramach opieki szpitalnej będzie spełniało żadnych warunków wymaganych do w oddziałach ginekologicznych czy też ginekologiczno- uzyskania projektowanej przez NFZ premii. -położniczych w szpitalach. W związku z powyższym proszę o odpowiedź na W ramach tego standardu szczególną uwagę przy- następujące pytania. Które oddziały położnicze mające kładamy do edukacji kobiety, do wykształtowania podpisane kontrakty z NFZ nie spełnią na dzień dzi- zdrowej postawy w trakcie ciąży po to, aby maksy- siejszy wymienionego warunku odbierania 400 poro- malnie ochronić dobrostan kobiety i zadbać o prawi- dów rocznie? Proszę o konkretną listę. Jakie są pro- dłowy rozwój dziecka. Zwracamy też szczególną uwa- jektowane warunki dotyczące minimalnej odległości gę na ocenę stanu psychicznego. Coraz częściej mówi między oddziałami położniczymi, umożliwiające uzy- się o problemie depresji u kobiet ciężarnych, po poro- skanie projektowanej przez NFZ premii? Kiedy i któ- dzie. W związku z tym wprowadziliśmy jako obliga- re oddziały położnicze mające podpisany kontrakt toryjne świadczenie diagnozowanie wstępnych obja- z NFZ na dzień dzisiejszy nie spełniają wymogu, o któ- wów depresji i udzielanie wsparcia w tym zakresie. rym mowa w pytaniu drugim, czyli kryterium odle- Pytanie dotyczy sposobu finansowania świad- głości? Jak rząd, likwidując porodówki, chce zapewnić czeń. Jak państwo wiecie, kontraktowanie świadczeń bezpieczeństwo kobietom w ciąży, rodzącym, nowo- odbywa się w sposób dwojaki. Po pierwsze, na pod- rodkom, szczególnie wcześniakom i dzieciom wyma- Spis treści stawie ryczałtów, które są przeznaczane dla szpitali gającym natychmiastowej pomocy medycznej? objętych siecią szpitali. Drugi kanał to finansowanie Niedofinansowanie szpitali i brak lekarzy i leka- tych szpitali, które nie są objęte siecią szpitali, oraz rek powodują zamykanie porodówek w całej Polsce. procedury konkursowe. Chciałabym w tym miejscu Porodówki są zamykane bądź zawieszane jest ich podkreślić, że wprowadzenie sieci szpitali po raz pierw- działanie, tak jak w Prudniku, Głubczycach czy Klu- szy zagwarantowało szpitalom stabilizację, ponieważ czborku. Kobiety w całej Polsce nie wiedzą, czy gdy w procedurze kontraktowania 3-letniego w trybie kon- dojadą do porodówki, nie zastaną zamkniętych drzwi. Jeżeli te warunki zostaną przyjęte, ponad 50 poro- kursowym żaden szpital nigdy nie miał pewności, czy dówek zostanie zamkniętych. Ile środków minister- świadczenia wszystkich oddziałów zostaną zakon- stwo planuje przeznaczyć na kampanię informacyjną traktowane. Taka sytuacja miała miejsce. Mogłabym mającą na celu poinformowanie obywateli i obywate- podać przykłady z mojego terenu, gdzie nie zostały lek, które porodówki zostaną zamknięte? Czy znowu zakontraktowane z dnia na dzień świadczenia oddzia- mają się dowiedzieć tego wszystkiego z mediów? łów czy np. zespołów ratownictwa, bo wszedł zupełnie (Dzwonek) inny, często komercyjny, podmiot. Dlatego wprowadzi- Bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi na posta- liśmy sieć szpitali, żeby zagwarantować szpitalom wione pytania. (Oklaski) stabilizację w postaci kontraktu w perspektywie co najmniej 10-letniej. Jeżeli chodzi o sytuację świadczeniodawców, to Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: w kraju mamy 381 świadczeniodawców, którzy reali- zują zadania z zakresu opieki położniczej, czyli z za- Dziękuję pani posłance Marcelinie Zawiszy z klu- kresu porodów. Na bieżąco analizujemy działalność bu Lewica. tych świadczeniodawców. Rzeczywiście część tych Proszę o odpowiedź panią minister. szpitali wykonuje bardzo dużo tego typu świadczeń, Uprzejmie proszę. ale są szpitale, które realizują np. 64 porody rocznie, 74 porody rocznie czy 150 porodów rocznie. Szanow- ni państwo, ilość wykonanych świadczeń jest gwa- Sekretarz Stanu rancją jakości i to jest oczywista rzecz, a pochodną w Ministerstwie Zdrowia tego jest opłacalność ekonomiczna, ale najważniejsza Józefa Szczurek-Żelazko: jest jakość. Dlatego też rozważa się to, czy ewentualnie nie premiować dodatkowo tych świadczeniodaw- Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Opie- ców, którzy wykonują dużą ilość procedur, bo w tym ka nad kobietą ciężarną, kobietą rodzącą jest w ob- momencie jest zagwarantowana jakość. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 226 Pytania w sprawach bieżących

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia piero kilkanaście miesięcy temu, w związku z czym Józefa Szczurek-Żelazko analizujemy na bieżąco efekty, skuteczność działania tego standardu. Zgodnie z ustawą instytucją, która Mamy sygnały z kraju, że nie każdy szpital jest ma oceniać wdrażanie standardów w poszczególnych w stanie zapewnić wszystkie rodzaje środków, które podmiotach leczniczych, jest Narodowy Fundusz Zdro- powodują, że niwelujemy ból porodowy. I dlatego rozwia oceniający również jakość udzielanych świad- ważana – powtarzam to słowo: rozważana – jest moż- czeń. Natomiast co do stosowania tych zasad, o ja- liwość dodatkowego premiowania tych podmiotów, kich pani poseł mówiła, to również właśnie m.in. w których mamy ponad 400 porodów rocznie. Nato- w procesie edukacji, który jest mocno wpisany w ten miast na dzień dzisiejszy nie ma w tym zakresie żad- standard, zwracamy szczególną uwagę na kształto- nego zarządzenia prezesa, a jak państwo wiecie, na wanie bliskości między matką a dzieckiem na każ- podstawie zarządzenia prezesa następuje zmiana dym etapie porodu. Zwracamy też szczególną uwagę sposobu finansowania. Nie ma na razie tu zmiany. na zachowanie intymności, kształtowanie właści- Realizowane są świadczenia na dotychczasowych za- wych relacji między dzieckiem i matką. Tak jak po- sadach, natomiast, tak jak powiedziałam, pan prezes wiedziałam, monitorujemy sytuację, podejmujemy rozważa możliwość wsparcia finansowego podmio- działania korygujące. Jeżeli trafiają do Ministerstwa tów, w których mamy dużą liczbę porodów, czyli po- Zdrowia informacje wskazujące wprost na niestoso- wyżej 400 rocznie. Dziękuję. wanie standardów, to są podejmowane konkretne dzia- łania. Odbywa się to w ścisłej współpracy z organizacjami pozarządowymi, które są również żywo tym Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: zainteresowane. Cenimy sobie bardzo tę współpracę i spotykamy się regularnie po to, aby lepiej wdrożyć, Dziękuję serdecznie, pani minister. implementować w obszarze ochrony zdrowia właśnie Pytanie dodatkowe zada pani posłanka Marcelina ten standard. Zawisza. Jeżeli chodzi o pozostałe działania, jakie podejmujemy w kierunku poprawy sytuacji kobiety ciężar- Poseł Marcelina Zawisza: nej, to chciałabym przypomnieć ostatni projekt, któ- Spis treści ry został wprowadzony do porządku prawnego, „Die- Pani Minister! Odniosła się pani tutaj do standar- ta mamy”. Zwracamy więc szczególną uwagę na dów, jakie są w Polsce odnośnie do porodów. Chcia- proces żywienia kobiety ciężarnej. W szpitalach jest łam zapytać, czy ministerstwo jest świadome tego, to ważny element rozwoju dziecka, zachowania do- że, jak pokazuje badanie Federacji na rzecz Kobiet brostanu matki. W związku z tym minister zdrowia i Planowania Rodziny, wśród kobiet, które rodziły podjął decyzję o dodatkowym finansowaniu m.in. drogami naturalnymi, 43,4% miało wywoływany po- tego szczególnego obszaru, jakim jest żywienie ko- ród, 60% podaną kroplówkę z oksytocyną i tylko biety ciężarnej. Ostatnio, jak państwo wiecie, na po- 38,5% kobiet miało zapewniony złoty standard, czyli siedzeniu Rady Ministrów została przyjęta ustawa, kontakt z dzieckiem minimum 2 godziny po porodzie. która gwarantuje bezpłatne leki dla kobiet w ciąży. Mam pytanie, czy ministerstwo w ogóle ma świado- Oczywiście my jesteśmy za maksymalną ochroną fi- mość tego, jak wygląda w Polsce sytuacja na poro- zjologii ciąży, porodu i połogu, ale zdarzają się sytu- dówkach. Moje pytanie brzmi: W jaki sposób likwi- acje, kiedy nieuchronna jest potrzeba podania leków, dacja porodówek i zmiana kontraktowania, taka żeby które warunkują zdrowie matki, zdrowie dziecka, a te zamknąć te porodówki, które obecnie funkcjonują leki często są bardzo drogie. To leki hormonalne czy – przypominam, jest bardzo duże prawdopodobień- leki, które kobieta przyjmowała wcześniej i w ciąży stwo utraty kontraktu przez 55 porodówek – jak to również musi przyjmować, np. leki na cukrzycę, na ma poprawić standardy porodów w Polsce? Dziękuję. nadciśnienie itd. One stanowią ważną pozycję w wy- (Oklaski) datkach, w budżetach domowych rodzin, dlatego minister zdrowia, premier Mateusz Morawiecki podjęli decyzję o wspieraniu chociażby nawet tego obszaru. Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: (Dzwonek) Te działania wskazują na to, że rzeczywi- ście rodzina dla naszego rządu, rządu Prawa i Spra- Dziękuję serdecznie pani posłance. wiedliwości jest najważniejsza. (Oklaski) Zapraszam panią minister.

Sekretarz Stanu Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: w Ministerstwie Zdrowia Józefa Szczurek-Żelazko: Dziękuję bardzo, pani minister. Proszę państwa, pan poseł Mieczysław Kasprzak Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stan- z klubu parlamentarnego PSL–Kukiz15 postanowił dard opieki okołoporodowej został wprowadzony do- zadać pytanie w sprawie problemów z ewidencją od- 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Pytania w sprawach bieżących 227

Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu padów od 1 stycznia 2020 r. A na to pytanie postano- Sławomir Mazurek: wił odpowiedzieć podsekretarz stanu w Minister- stwie Klimatu pan minister Sławomir Mazurek. Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Bardzo proszę, panie pośle. i Panowie Posłowie! Obowiązek prowadzenia ewiden- Ma pan 2 minuty na zadanie pytania. cji odpadów spoczywa na przedsiębiorcach od roku 2001, zatem 1 stycznia nie wprowadzamy żadnych nowych obowiązków. Przepisy dotyczące ewidencji Poseł Mieczysław Kasprzak: i sprawozdawczości nie zmieniają się. Jedyna zmiana dotyczy zastąpienia dotychczasowej formy papierowej dokumentów z zakresu gospodarki odpadami formą Ślicznie dziękuję, panie marszałku, za te 2 minuty. elektroniczną. To stanowić powinno ułatwienie dla przedsiębiorców. Jednocześnie wychodzimy naprzeciw tym wszyst- Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: kim przedsiębiorcom, którzy zgłaszali do nas uwagi o dopuszczenie równoległego funkcjonowania bazy, Ślicznie proszę, panie pośle. i takie zapisy zostaną przedstawione do realizacji. Ze względu na to, że przedsiębiorcy takie prośby zgła- szają, ten termin wejścia w życie bazy od wielu lat Poseł Mieczysław Kasprzak: był przenoszony, od roku 2012. W roku 2015 pojawi- ła się propozycja przetargu, niestety nie były gotowe rozporządzenia, żeby ten przetarg przeprowadzić, on Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Baza by się nie powiódł. Dlatego też ostatecznie bazę da- danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodar- nych przygotował Instytut Ochrony Środowiska w dro- ce odpadami, w skrócie zwana BDO, jest systemem dze powierzenia in-house. Przygotowywał to według informatycznym utworzonym na podstawie przepi- harmonogramu. Harmonogram został dotrzymany, baza sów ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. jest przygotowana. Wersja produkcyjna została już Spis treści Integralną częścią BDO jest rejestr podmiotów wpro- uruchomiona dla przedsiębiorców. Mogą oni dokony- wadzających produkty w opakowaniach i gospodaru- wać tam szeregu działań. Oczywiście wszystkie funkcjo- jących odpadami, który to rejestr został uruchomio- nalności będą mogły być uruchomione zgodnie z ustawą, ny 24 stycznia 2018 r. Od 1 stycznia 2020 r. planowa- bo baza, jej zakres dotyczy tego, co jest w ustawie. Zgod- ne jest uruchomienie kolejnych modułów systemu, to nie z ustawą, która była w połowie ostatniego roku jest modułu ewidencji i modułu sprawozdawczości. nowelizowana, te funkcjonalności, te kolejne modu- Nowelizacja zobowiązuje większość firm do ewiden- ły… To metoda zwinna, taka metoda, przy pomocy cjonowania wytwarzanych odpadów od przyszłego której administracja stara się wykonywać kolejne mo- roku. Obowiązek ewidencji w internetowej bazie da- duły, czyli moduł po module, gdzie przyjmuje się pewnych rodzi wiele problemów, gdyż osoby zobowiązane ne założenia, potem dokonuje się sprawdzeń, pracują do rejestracji w systemie niewiele wiedzą o tym sys- zespoły analityczne, ostatecznie jest to przygotowy- temie, nie mają pełnej wiedzy. Ponadto problem doty- wane do wytworzenia w zespołach produkcyjnych. czy braku jasnych zasad, określających, kto ma się Zgodnie z tą metodyką, także z metodyką Prince, ten rejestrować w bazie danych o odpadach BDO i ewi- projekt był prowadzony. dencjonować to, co jest wyrzucane jako odpad. Do- Integralną częścią BDO jest rejestr podmiotów datkowo wprowadza obowiązek określania rodzajów wprowadzających produkty w opakowaniach i gospo- odpadów. Rygorystyczne kary, które są z tym zwią- darujących odpadami. Został on uruchomiony 24 stycz- zane, to kwoty od 5 do 1 mln zł. Budzi to duże obawy nia 2018 r. Termin rejestracji upłynął w połowie roku przedsiębiorców, że mogą nie wywiązać się z tych 2018. Liczba podmiotów znajdujących się obecnie w rejestrze BDO to ponad 165 tys. Jednocześnie zobowiązań. Dlatego zadaję pytanie. (Dzwonek) Czy chciałbym z tego miejsca wyraźnie powiedzieć, że baza danych jest w pełni przygotowana do działania w trakcie procesu legislacyjnego i komunikacyjnego od 1 stycznia przyszłego roku? Ilu przedsiębiorców pojawiły się informacje, że 2 mln podmiotów może dotychczas zarejestrowało się w systemie, panie mi- być zainteresowanych. Pragnę wyraźnie powiedzieć, że nistrze? Dziękuję bardzo. te wszystkie podmioty gospodarcze, które do tej pory nie prowadziły ewidencji zgodnie z ustawą z 2001 r., nie Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: są zobowiązane do tego, aby się rejestrować w bazie danych odpadowych. Jedynym wyjątkiem są tutaj podmioty, które oferują torby plastikowe, zgodnie z dy- Dziękuję serdecznie panu posłowi. rektywą, które muszą być objęte opłatą, więc ta moż- Proszę o zajęcie stanowiska i odpowiedź pana mi- liwość sprawozdawczości elektrycznej to jest jedyne nistra Sławomira Mazurka. novum. Te 2 mln, które się pojawiają, to są elementy 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 228 Pytania w sprawach bieżących

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu do końca, bo są 2 mln podmiotów, tak jak pan powie- Sławomir Mazurek dział, jak ktoś tam mówił. Prawdopodobnie ci przed- siębiorcy obawiają się tego, są zaniepokojeni. Czy to działań komunikacyjnych różnych podmiotów i grup znaczy, że 165 tys. przedsiębiorców, którzy się zare- interesu. One nie dotyczą bezpośrednio tych podmio- jestrowali, to jest już pełny stan i więcej przedsiębior- tów, czyli podmioty, które wytwarzają odpady o cha- ców nie będzie się rejestrować? Rozumiem, że nie ma rakterze komunalnym, nie mają obowiązku rejestra- takich obaw, że ktoś będzie pod to podpadał, że bę- cji w bazie, a więc fryzjerzy czy małe punkty usługo- dzie ukarany tą dość wysoką karą, bo do 1 mln zł. To we, które do tej pory były w systemie komunalnym, jest jedno moje pytanie. takiego obowiązku nie mają, i warto, żeby to wyraź- nie z tego zacnego miejsca powiedzieć. Czy dobrze zrozumiałem, że w okresie przejścio- 1 stycznia zostanie uruchomiony, już w wersji ze wym będzie możliwość prowadzenia jeszcze tej ewi- wszystkimi funkcjonalnościami, moduł BDO ewidencji dencji w formie papierowej? (Dzwonek) Czy ktoś bę- i sprawozdawczości. Jest to wszystko gotowe, po wszel- dzie miał możliwość wyboru, czy elektronicznie, czy kich testach. Tutaj mamy szansę na kompleksowe gro- papierowo? Dziękuję bardzo. madzenie, zarządzanie informacjami dotyczącymi gospodarki odpadami. Zapewni to podmiotom w pełni elektroniczną realizację obowiązków rejestrowych, ewi- Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: dencji i sprawozdawczości. Od 1 stycznia podmioty będą mogły także dokonywać rejestracji przez bazę danych. Proszę bardzo. Do tej pory było to robione jedynie przez urzędy mar- szałkowskie, które musiały to ręcznie wpisać. Dzisiaj będzie można robić to przez bazę. Podsekretarz Stanu Analiza i ocena danych umożliwi prowadzenie w Ministerstwie Klimatu diagnozy stanu gospodarki odpadami, ocenę i pro- Sławomir Mazurek: gnozowanie trendów. Przed nami wprowadzenie roz- szerzonej gospodarki odpadami. Dobrze mieć pełną Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Pań- wiedzę o tym, ile odpadów wytwarzamy i w jaki spo- stwo! Dziękuję za podkreślenie tego, że liczba 2 mln Spis treści sób one migrują po Polsce. Szczególny charakter nigdy nie była liczbą docelową, ponieważ z perspek- bazy polega na tym, że jest to baza, która będzie śle- tywy roku 2001, to jest dość długi okres, żeby obser- dzić przemieszczanie masy odpadów. Stąd właściwe wować różnego rodzaju trendy, taka liczba nigdy nie instrumenty, które pozwolą nam określić masę i spo- padała. Ona została sztucznie wygenerowana. Ona sób przemieszczania. Niestety bardzo często się zda- rzało, jak państwo wiecie z doniesień mediów, ale też nam wygenerowała duże zainteresowanie na infoli- z interwencji Inspekcji Ochrony Środowiska, że te niach, jeśli chodzi o pytania, ale dała też szansę na odpady nie zawsze trafiały tam, gdzie trafiać powin- wykazanie się rzecznikowi małych i średnich przed- ny. Będziemy mogli mieć tę kontrolę i będziemy mo- siębiorców, który interweniował w tej sprawie, aby gli skutecznie walczyć z szarą strefą, ale jednocześnie poza tym, co jest w ustawie, dokonać takiego obja- pomóc tym wszystkim przedsiębiorcom, którzy funk- śnienia w przypadku wszystkich przedsiębiorców, cjonują uczciwie i cierpią z uwagi na to, że inne pod- żeby to, o czym powiedziałem w pierwszej części mo- mioty działają w sposób nie do końca zgodny z pra- jego wystąpienia, przyjęło formę takiego objaśnienia wem, a wręcz sprzeczny z prawem. zgodnie z konstytucją dla biznesu, z art. 33 tej kon- Na pewno Inspekcja Ochrony Środowiska, która stytucji, która wskazuje z jednej strony, żeby wszel- jest organem kontrolnym, będzie pomagać wszystkie wątpliwości rozstrzygać na korzyść przedsiębior- kim podmiotom. Jednocześnie pragnę powiedzieć, że cy, a z drugiej strony daje możliwość przygotowania inspekcja zajmuje się szerokim spektrum innych specjalnych objaśnień, które wskazują, kto takiemu działań. Przy okazji innych działań, jeśli takiej po- obowiązkowi podlega. Tu jest pewna trudność, jeśli mocy przedsiębiorcy będą oczekiwać, inspekcja także chodzi o szacowanie wszystkich podmiotów. To rynek będzie w tej dziedzinie pomagać. Dziękuję bardzo. dynamiczny, on się zmienia, część podmiotów wypada, powstają nowe podmioty. Szacowaliśmy, że tych Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: podmiotów może być więcej. Zakładamy, że ta liczba 160 tys. nie będzie drastycznie rosnąć. Jednocześnie Dziękuję bardzo panu ministrowi. jesteśmy przygotowani, ponieważ z jednej strony cała Pytanie dodatkowe zada pan poseł Mieczysław nasza filozofia opiera się na rozwiązaniach twardych, Kasprzak, klub PSL–Kukiz15. serwerach, z drugiej strony korzystamy z takich in- nowacyjnych rozwiązań jak hiperskalowalna chmu- Poseł Mieczysław Kasprzak: ra, która pozwala nam w zależności od ruchu przyjąć wszystkich zainteresowanych. Jeśli chodzi o rejestra- Dziękuję bardzo. cję, takim ułatwieniem będzie też to, że od 1 stycznia Panie Ministrze! Dziękuję za tę informację. My- będzie można tego dokonać ze swojego komputera ślę, że to w części może rozwiać obawy, ale może nie domowego i zarejestrować się w tej bazie przez profil 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Pytania w sprawach bieżących 229

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu zamówienie Ministerstwa Sportu i Turystyki, daw- Sławomir Mazurek nego Ministerstwa Sportu i Turystyki „Biała księga regulacji systemu promocji turystycznej w Polsce”. zaufany. Taki proces, jeżeli chodzi o samo zarejestro- I tam, poza pewnymi aspektami pozytywnymi, m.in. wanie, nie jest trudny, długi i skomplikowany. jest kwestia najmu krótkoterminowego, są inne kwe- Mówiłem o inspekcji. W przypadku inspekcji, na- stie, pojawiła się bardzo niepokojąca kwestia doty- wet jeśli prowadzi kontrolę, te sankcje są za brak cząca gmin uzdrowiskowych, bowiem jest tam zdanie wpisu do rejestru. Wpisanie się do bazy zajmuje kilka dotyczące zamiaru likwidacji opłaty uzdrowiskowej, minut, więc nie ma problemu. Praktyka kontrolna która praktycznie jest w jakiejś mierze albo przede jest taka, że w sytuacji, kiedy podmiot usuwa pewne wszystkim rekompensatą za to, że uzdrowiska nie niedociągnięcia w czasie prowadzenia kontroli, sank- mogą np. czerpać zysku z przemysłu. Opłata uzdro- cji nie ma, szczególnie że chodzi też o miarkowanie. wiskowa jest więc bardzo korzystna, potrzebna. Takiego zagrożenia dla przedsiębiorców nie ma. Jed- Wzmacnia walor krajobrazowy, turystyczny, rekre- nocześnie zachęcamy do tego tych, którzy od tego acyjny itd. Więc moje pytanie jest bardzo krótkie: Czy 2018 r. się nie zarejestrowali, a prowadzą działalność Ministerstwo Rozwoju, departament zdrowia, De- z zakresu gospodarki odpadami. Chociaż nie ma ta- partament Turystyki w Ministerstwie Rozwoju, czy kiego ryzyka, jak patrzymy, jeśli chodzi o rozłożenie zamierza… Jest propozycja likwidacji opłaty uzdro- w skali polskiej mapy. Te wszystkie najważniejsze fir- wiskowej. my, które się tym zajmują, zarejestrowały się i będą Ja tylko przypomnę albo podkreślę, że np. naj- mogły z tego korzystać. większe uzdrowisko w Polsce, czyli Kołobrzeg, Wene- Ostatnie pana pytanie. Ten system będzie działał cja Północy, w poprzednim roku uzyskało z tego ty- równolegle, więc dopuszczamy, będziemy dopuszczać tułu 33 mln zł. Konstrukcja tej opłaty jest następu- wersję papierową przez pół roku, ale tym najważniej- jąca: że połowę tych środków uzyskuje się z tytułu opłat szym narzędziem jest baza danych (Dzwonek), która wczasowiczów i turystów, a połowę z budżetu central- rusza normalnie, zgodnie z harmonogramem i pla- nego. Tak że 16,5 mln z wczasowiczów, a 16,5 mln do- nem. Bardzo serdecznie dziękuję. daje budżet centralny. (Dzwonek) Spis treści Poseł Mieczysław Kasprzak: Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty:

Dziękuję bardzo, panie ministrze, panie marszałku. Dziękuję serdecznie. Proszę, panie ministrze. Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: Podsekretarz Stanu Dziękuję panu ministrowi i panu posłowi. w Ministerstwie Rozwoju Witam i pozdrawiam dzieci na galerii. O, jak ładnie. Marek Niedużak: Proszę państwa, pan poseł Czesław Hoc z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość chciałby Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję. w swoim imieniu oraz w imieniu nieobecnych posłów Panie Pośle! Mógłbym też bardzo krótko, bo to Leszka Dobrzyńskiego, Artura Szałabawki, Michała jest bardzo konkretne pytanie: tak, nie. Ja też mogę Jacha, Małgorzaty Golińskiej i Pawła Szefernakera odpowiedzieć bardzo krótko: nie ma takich planów. zadać pytanie w sprawie propozycji likwidacji opłaty uzdrowiskowej w gminach uzdrowiskowych zawartej w „Białej księdze regulacji systemu promocji tury- Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: stycznej w Polsce”. Na to pytanie odpowie podsekretarz stanu w Mi- To może spróbujmy tak zrobić, bo mamy jeszcze nisterstwie Rozwoju pan minister Marek Niedużak. wiele pytań. Panie pośle, proszę o zadanie pytania. Podsekretarz Stanu Poseł Czesław Hoc: w Ministerstwie Rozwoju Marek Niedużak: Dziękuję bardzo, panie marszałku. Panie Marszałku! Pani Ministrze! Wysoka Izbo! Jeszcze, tak? Bo chciałem dwa zdania uzasadnie- W kwestii wyjaśnienia chciałbym powiedzieć, że moje nia. To literalnie dwa zdania. koleżanki i koledzy mają teraz bardzo ważne obo- wiązki i jestem reprezentantem nas wszystkich. Na- tomiast pytanie, wydaje się, będzie bardzo krótkie, Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: bowiem kwestia do rozstrzygnięcia jest krótka. Dla- czego? Dlatego że kilka tygodni temu ukazała się na Bardzo proszę, super. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 230 Pytania w sprawach bieżących

Podsekretarz Stanu bitną, a jednocześnie racjonalną politykę klimatyczną w Ministerstwie Rozwoju i energetyczną, politykę rzekomo najlepszą, dostoso- Marek Niedużak: waną do potrzeb Polski i polskiego społeczeństwa. (Poseł Wojciech Szarama: To prawda.) Biała księga jest dokumentem o charakterze ana- Panie Ministrze! Naprawdę myślicie, że ktoś się litycznym i publikując ją i konsultując, właśnie tak na to nabierze? Na tę demagogię? Bo to jest czysta ją traktujemy. To materiał do dyskusji i analiz. Nie demagogia, a nie żadna strategia. ma planów likwidacji opłaty. Bardzo dziękuję. (Poseł Wojciech Szarama: To jest prawda.) Ta decyzja była dobitnym przykładem na to, że ten rząd prowadzi krótkowzroczną politykę braku Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: ambicji, politykę kosztem przyszłości i bezpieczeń- stwa naszych dzieci i wnuków, politykę kosztem pol- Dziękuję panu ministrowi. skiej gospodarki. Ta decyzja pozostawia Polskę, jedy- Pytanie dodatkowe, panie pośle? ny kraj, który zanegował politykę klimatyczną Euro- py, bez europejskiego wsparcia politycznego czy finansowego, bez szans na godny udział w funduszu Poseł Czesław Hoc: sprawiedliwej transformacji i 100-miliardowym bu- dżecie, który Unia Europejska przeznaczy na to za- Już nie ma pytań dodatkowych. Panie marszał- danie. Dziś w polityce klimatycznej i energetycznej ku, lapidarne ujęcie, treściwe, zasadne. Dziękujemy rządu brak ambicji i celu. bardzo. I stąd także moje pytania. Po pierwsze: Czy rząd planuje wyznaczyć jakąkolwiek datę osiągnięcia przez Polskę neutralności klimatycznej? Jeśli tak, to jaką? Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: Kolejne: Na jakim etapie jest opracowywanie nowej wersji zintegrowanego krajowego planu na rzecz ener- Panowie, tak lubię. Super. gii i klimatu do 2030 r.? (Dzwonek) Czy zmiany będą Dziękuję wam serdecznie. Idziemy dalej. uwzględniały zalecenia Komisji Europejskiej i zostaną

Spis treści Posłanki Małgorzata Tracz, Urszula Zielińska przesłane do niej na czas? I kolejne: Czy planowana jest i Agnieszka Pomaska oraz posłowie Bartłomiej Sien- aktualizacja polityki energetycznej Polski w celu dosto- kiewicz i Tomasz Aniśko postanowili zadać pytanie sowania jej do krajowego planu na rzecz energii i kli- w sprawie celu polegającego na osiągnięciu przez matu do 2030 r.? (Oklaski) Unię Europejską neutralności klimatycznej do 2050 r. oraz działań rządu RP związanych z jego realizacją. Na to pytanie będzie odpowiadał podsekretarz stanu Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: w Ministerstwie Klimatu pan minister Sławomir Mazurek. Dziękuję pani posłance Małgorzacie Tracz. Zapraszam panią posłankę Małgorzatę Tracz do Zapraszam pana ministra Sławomira Mazurka. zadania pytania. Czas – 1 minuta, pani posłanko. Proszę bardzo. Podsekretarz Stanu (Wypowiedź poza mikrofonem) w Ministerstwie Klimatu 2 minuty, pani posłanko. Sławomir Mazurek: Słusznie, dziękuję. Uczę się powoli, ale już się nigdy nie pomylę. Dziękuję bardzo. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! Rząd Prawa i Sprawiedliwości, rząd pana premiera Mateusza Morawieckiego prowadzi racjo- Poseł Małgorzata Tracz: nalną politykę klimatyczno-energetyczną, politykę na miarę dążeń, nie tylko Unii Europejskiej, ale wszyst- Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! kich, którzy uczestniczą w konwencji klimatycznej. Tydzień temu premier Morawiecki ogłosił rzekomy To polski minister był prezydentem konferencji kli- gigantyczny sukces. Ten rzekomy sukces miał polegać matycznej, to szczyt w Katowicach zakończył się wiel- na tym, że Polska uzyskała zwolnienie z osiągnięcia kim sukcesem wspólnoty międzynarodowej i multila- unijnego celu neutralności klimatycznej w 2050 r. teralizmu. Udało nam się osiągnąć sukces dzięki na- W okrągłych słowach wmawiano nam, że wyne- szemu zaangażowaniu. Więc ambicji nam nie brakuje, gocjowane zapisy zwiększą szansę Polski na uzyska- ale nie brakuje nam też racjonalnych argumentów, nie realnych, konkretnych pieniędzy z funduszu spra- żeby prowadzić to w sposób zrównoważony, tak aby wiedliwej transformacji oraz Europejskiego Banku – o czym mówi Organizacja Narodów Zjednoczonych Centralnego i że wynegocjowane zwolnienie będzie – nie powodować dodatkowo wykluczenia społeczne- przyczyniało się do poprawy jakości życia polskiej go, żeby nikt nie pozostał z tyłu i żeby też wykorzy- rodziny. Chciano nas przekonać, że rząd prowadzi am- stać synergię wszystkich trzech konwencji, z Rio, 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Pytania w sprawach bieżących 231

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu li nie ma zagrożenia, że zostaniemy pozbawieni fi- Sławomir Mazurek nansowania Unii na cele klimatyczne. Proces dochodzenia do neutralności klimatycznej konwencji klimatycznej o ochronie bioróżnorodności będzie wspomagany przez mechanizm sprawiedliwej i przeciwdziałaniu pustynnieniu… Działamy też na transformacji uruchamiający inwestycje w wysokości arenie międzynarodowej. 100 mld euro na lata 2021–2027. Od wielu tygodni Pol- To rząd pani premier Beaty Szydło osiągnął suk- ska pozostaje w dialogu z Komisją Europejską w spra- ces także w Paryżu, gdzie podpisano porozumienie wie kryteriów wsparcia oraz potrzeby objęcia przy- paryskie, którego Polska jest członkiem. Polska zo- szłym mechanizmem regionów i sektorów najbardziej bowiązała się do osiągnięcia neutralności klimatycz- narażonych na niekorzystne skutki transformacji. nej w drugiej połowie wieku zgodnie z zapisami po- Rada potwierdzi takie podejście i będzie w dalszym rozumienia paryskiego. Ale Polska jest też aktyw- ciągu negocjować jak najkorzystniejsze dla Polski nym członkiem Unii Europejskiej i bierze aktywny warunki przyznawania środków. udział we wszystkich forach, które się polityką kli- Chciałbym też zaapelować, abyśmy rzetelnie infor- matyczną, energetyczną, a także synergią z innymi mowali o neutralności klimatycznej. Walka ze zmia- wyzwaniami, megatrendami jak osiągnięcia w zakre- nami klimatu jest w naszej opinii, pani poseł, bardzo sie tego, co jest… Także w nowym zielonym ładzie, istotnym problemem, wyzwaniem. Obserwujemy prze- czyli to, co dotyczy gospodarki obiegu zamkniętego, cież ekstremalne zjawiska pogodowe, obserwujemy to także jest element i tę synergię także będziemy susze, obserwujemy nawalne deszcze. Tu też jest ko- chcieli budować. nieczne wprowadzenie adaptacji do zmian klimatu. Starając się odpowiadać krócej na pani konkretne Opracowaliśmy takie plany dla 44 miast powyżej pytania, pragnę powiedzieć, odnieść się może jednak 100 tys. mieszkańców, będziemy to dalej realizować. do tego, co pani powiedziała na początku, a co u mnie Nie możemy jednak zapominać, że w naszym prze- widniało jako ostatnie pytanie, czyli do tego, co wy- darzyło się w trakcie spotkania Rady Europejskiej. kazie ta niezbędna transformacja energetyczna może Rada Europejska wyznaczyła cele osiągnięcia neutral- prowadzić do większych kosztów dla obywateli. Dlatego ności klimatycznej już na rok 2050. Równocześnie też rzetelnie należy przekazywać informacje o kosztach i korzyściach z osiągnięcia neutralności klima- zdecydowała, że Polska zostanie zwolniona z osiągnię- Spis treści cia już w 2050 r. neutralności klimatycznej. Mówimy tycznej. Chcielibyśmy uniknąć, tak jak powiedziałem tu o pewnym rabacie klimatycznym. Takiego rabatu wcześniej, tych sytuacji, które miały miejsce we Francji. od ustaleń Rady od 20 lat nie było. Polska będzie mo- Mam jeszcze 33 sekundy, więc postaram się odpo- gła rozwijać się w swoim tempie. Bo też nasza sytu- wiedzieć na pierwsze pytanie, odnośnie do planu. Kra- acja jest daleko inna niż krajów Europy Zachodniej, jowy plan na rzecz energii i klimatu został rozpatrzo- jeśli chodzi o nasz miks energetyczny, jeśli chodzi ny przez komitet europejski i zostanie on przedłożony o kapitał, którym dysponujemy. Nie chcemy dopro- Komisji Europejskiej zgodnie z planem. wadzić do takiej sytuacji jak we Francji, do maso- (Głos z sali: Do końca roku?) wych protestów społecznych. Chcemy, żeby nasza Do końca roku. Dziękuję bardzo. droga do neutralności klimatycznej była drogą zrów- noważoną, uwzględniającą wszystkich. Pragnę także zwrócić uwagę, że postanowienia Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: Rady odzwierciedlają w niezbędnej legislacji wszystko to, co jest w legislacji europejskiej. Warto też pod- Dziękuję, panie ministrze. kreślić, że koszty ewentualnego osiągnięcia neutral- Bardzo proszę pana posła Bartłomieja Sienkiewi- ności klimatycznej przez Polskę są znacznie wyższe cza o zadanie pytania dodatkowego. niż średnia unijna i mogą oznaczać konieczność dodatkowych inwestycji rzędu 1–3% PKB. Nie oznacza to, że Polska nie będzie podejmować działań zmierza- Poseł Bartłomiej Sienkiewicz: jących do transformacji niskoemisyjnej. Polska, tak jak powiedziałem, jako strona porozumienia paryskie- Mamy do czynienia z przedstawicielem Minister- go jest zobowiązana do osiągnięcia neutralności kli- stwa Klimatu, które na razie zajmuje się również matycznej. Będziemy dochodzić do niej w swoim tem- śmieciami i dzikiem. To jest najlepsze podsumowanie pie, zgodnie z porozumieniami paryskimi. Nie bloko- tego, jak państwo się tym klimatem zajmujecie. Nie- waliśmy jednocześnie ambicji innych państw człon- rozdzielone funkcje ministerstwa środowiska i Mini- kowskich, które uważają, że mogą osiągnąć neutral- sterstwa Klimatu powodują, że z jednej strony przed- ność klimatyczną, mają też inny miks, mają elektrow- stawiciel rządu mówi o trosce o klimat, z drugiej stronie jądrowe, których my przez 30 lat nie zbudowali- ny płynnie przechodzi do śmieci, a jeszcze mamy dzisiaj śmy, a moglibyśmy sięgnąć jeszcze dalej. To, że nie w Sejmie rozmowę o wybijaniu dzików. blokowaliśmy, pozwala też na to, że jesteśmy dalej A moje pytanie jest takie: Czy decyzja, która zo- w procesie negocjacji, jesteśmy cały czas aktywnym, stała podjęta przez polski rząd na ostatnim posiedze- ambitnym członkiem Unii Europejskiej i w tej chwi- niu Rady, nie jest niczym innym jak kopią słynnego 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 232 Pytania w sprawach bieżących

Poseł Bartłomiej Sienkiewicz aby tę neutralność klimatyczną rozwijać, dobrze się do tego przygotować, tak aby faktycznie wykorzystać 27:1, czyli tak naprawdę kompletnym wypisaniem się to do rozwoju kraju. Oczywiście dynamiczne dążenie, z przyszłości Europy w zakresie intensywnych dzia- takie nieplanowane może być zagrożeniem dla roz- łań na rzecz przekształcenia gospodarki, społeczeń- woju gospodarczego, ale dobrze przygotowane, w opar- stwa, zupełnie innych warunków życia? Chcę pod- ciu o jak najlepszą wiedzę, jest pewną szansą. Myślę, kreślić, że ta decyzja jest niczym innym jak tak na- że w Ministerstwie Klimatu tę szansę będziemy prawdę wypisaniem się Polski z najważniejszego być chcieli pokazywać i wykorzystywać to wszystko po może procesu, jaki się będzie (Dzwonek) odbywał to, abyśmy mogli się rozwijać i te wieloletnie zapóź- w Europie, a pańskie wyjaśnienie, panie ministrze, nienia w obszarze zmniejszania presji na środowisko tylko mnie w tym utwierdza. (Oklaski) zmniejszać. Bardzo serdecznie dziękuję za uwagę. (Oklaski) Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: (Poseł Bartłomiej Sienkiewicz: W oparciu o rosyj- ski węgiel.) Dziękuję. Panie ministrze, proszę. Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty:

Podsekretarz Stanu Dziękuję serdecznie. w Ministerstwie Klimatu W sprawie wyników badań umiejętności uczniów Sławomir Mazurek: pytanie będą zadawali pani poseł Teresa Wargocka i pan poseł Andrzej Kryj z Klubu Parlamentarnego Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! My- Prawo i Sprawiedliwość. ślę, że kwestia śmieci jest ważna, szczególnie że sta- Proszę bardzo panią poseł Teresę Wargocką o za- ramy się kamieni kupę uprzątnąć, tak aby Polska się danie pytania. dynamicznie rozwijała, i bym tego nie trywializował. Ale chcę wyraźnie powiedzieć, że jeśli chodzi o kwe- Spis treści stię planowania, przygotowywania tego wszystkiego, Poseł Teresa Wargocka: co dotyczy neutralności klimatycznej, tego, co dotyczy rozwoju także w zakresie neutralności klimatycz- Dziękuję, panie marszałku. nej, my staramy się to robić i robimy to, dla nas to Badanie PISA organizuje międzynarodowe kon- jest bardzo istotne. Rozwijamy to, co dotyczy energe- sorcjum nadzorowane przez Organizację Współpracy tyki prosumenckiej. Program „Mój prąd” to jest pro- Gospodarczej i Rozwoju oraz przedstawicieli państw gram, który pozwala Polkom i Polakom na to, by członkowskich. To największe badanie umiejętności instalować panele fotowoltaiczne. To wszystko, co uczniów na świecie. Badane są umiejętności w zakre- dotyczy tego, z czym też wiąże się neutralność kli- sie czytania ze zrozumieniem, rozumowania w na- matyczna, w zakresie odnawialnych źródeł energii, ukach przyrodniczych oraz rozumowania matema- to jest jeden z elementów właśnie neutralności kli- tycznego. Badanie jest realizowane co 3 lata. W Pol- matycznej. sce po raz pierwszy odbyło się ono w 2000 r. Polską (Wypowiedź poza mikrofonem) edycję tego badania prowadzi zespół Instytutu Ba- Dziękuję bardzo za tę opinię z sali. dań Edukacyjnych. Badanie pokazuje poziom i zróż- Jednocześnie program „Czyste powietrze” daje nicowanie umiejętności piętnastolatków, umiejętno- szansę na głęboką termomodernizację, wymianę źró- ści, które rozwijane są w trakcie edukacji szkolnej dła ciepła na bardziej ekologiczne. Myślę, że żaden oraz poza szkołą. W 2018 r. w badaniu uczestniczyło rząd w historii nie wykonał i nie przygotował takich 79 krajów i regionów, a liczba przebadanych uczniów programów, które pozwalają nie tylko wybranym przekroczyła 660 tys. Polskę reprezentowało 5635 grupom społecznym czy instytucjom publicznym, ale uczniów, piętnastolatków z 227 szkół. także obywatelom na to, aby mogli do tej neutralno- Pani Minister! Jaki jest poziom umiejętności klu- ści klimatycznej dążyć, aby mogli także wykorzysty- czowych dla przyszłości młodego pokolenia Polaków wać to, co daje nowoczesna technologia, w zakresie w badanych obszarach na tle innych państw biorą- ogrzewania, w zakresie wytwarzania energii elek- cych udział w badaniu? trycznej. Ale oczywiście neutralność klimatyczna to nie tylko prosument – to także to wszystko, co czeka nas w obszarze rolnictwa, w obszarze transportu. Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: Stąd dla Ministerstwa Klimatu bardzo ważnym elementem jest promowanie i rozwijanie niskoemi- Dziękuję serdecznie. syjnego transportu, elektromobilności. Na tym też Na pytanie odpowie sekretarz stanu w Minister- się będziemy skupiać w naszych pracach. Jednocze- stwie Edukacji Narodowej pani minister Marzena śnie to wszystko, co wiąże się z tymi zadaniami, chce- Machałek. my pokazywać także jako narodowy wkład do tego, Bardzo proszę. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Pytania w sprawach bieżących 233

Sekretarz Stanu życia uczniów, dobrostan, jakie są kompetencje psy- w Ministerstwie Edukacji Narodowej chospołeczne, style pracy nauczycieli, postawy spo- Marzena Machałek: łeczne wobec uczniów oraz plany i aspiracje zawodowe. Te wszystkie wyniki badania są bardzo istotne Dziękuję. dla tworzonej przez rząd strategii umiejętności. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rzeczywiście bada- Powstanie tej strategii koordynuje minister edu- nie PISA to bardzo ważne badanie międzynarodowe, kacji, a w pracy pomaga nam i wspiera nas OECD. które angażuje coraz więcej krajów na świecie i, co na- W zasadzie ostatni raport, będący jedną z podstaw leży podkreślić, służy przede wszystkim oszacowaniu tworzenia tej zintegrowanej strategii umiejętności, kompetencji uczniów 15-letnich w zakresie czytania, wskazuje na właściwe kierunki, które obraliśmy, je- matematyki i nauk przyrodniczych. Jest cennym źró- śli chodzi o reformę kształcenia zawodowego, bran- dłem informacji na temat tych umiejętności, a także żowego, a także podstaw programowych. innych kontekstowych uwarunkowań, które powsta- Chcę też jasno podkreślić, że warto by tutaj zwró- waniu, tworzeniu czy doskonaleniu tych umiejętności cić uwagę, bo o tym nie mówiliśmy, że w Polsce ist- służą. I rzeczywiście warto podkreślić, że polscy nieją jeszcze relatywnie duże nierówności społeczne, uczniowie wypadli dużo lepiej w tym badaniu niż jeśli chodzi o edukację. Nie są one tak duże jak w 2015 r. Pamiętamy, że we wszystkich dziedzinach w Niemczech czy Francji, ale wśród krajów o najwyż- w tym badaniu była kilkunastopunktowa różnica szych wynikach mamy te nierówności największe. w stosunku do poprzedniego badania, czyli nie dość, I to jest zadanie, z którym jako system edukacji, jako że mamy progres, to widać naprawdę duże „odbicie państwo musimy się mierzyć. się” uczniów, jeśli chodzi o problemy, które wyniknę- Ciągle niezmienne jest trochę nie najlepsze po- ły w 2015 r. I warto byłoby się przyjrzeć przyczynom, strzeganie klimatu szkoły, czyli polscy uczniowie mają które miały wpływ na tamten wynik, a także na ten dosyć niskie poczucie przynależności do szkoły i sto- ostatni. pień zakorzenienia w środowisku. Polska jest wśród Najlepsze nasze wyniki oczywiście znajdują się tych krajów, w przypadku których większe poczucie w światowej czołówce i są powyżej średniej w OECD. przynależności do szkoły koreluje z niższymi wyni- Najlepsze wyniki w tym badaniu osiągnęli uczniowie kami. To też jest ciekawe. Im większe poczucie przy- Spis treści z czterech regionów: Chin, Hongkongu, Singapuru należności, tym gorszy wynik. To też, myślę, ważna i Makao. W rozumowaniu matematycznym polscy kwestia, zmusza do refleksji. uczniowie wyprzedzają w Unii Europejskiej wszystkich Generalnie też takie analizy wskazują, że uczniom poza młodymi Estończykami, w rozumieniu tekstu pol- dosyć trudno wyjść z kulturowych nisz. Mamy oczy- ska młodzież zajmuje czwarte miejsce wśród krajów wiście najniższy odsetek uczniów z najniższymi umie- Unii, w rozumowaniu w naukach przyrodniczych jest jętnościami i bardzo wysoki odsetek uczniów z wyso- na trzeciej pozycji. Tu, jak pani poseł podkreśliła, kimi umiejętnościami, ale jeśli uczniowie już są w tej była dobrana grupa badawcza, grupa uczniów spo- grupie o najniższych umiejętnościach, to trudno im śród wielu, był to proces podwójnego losowania. Wy- z niej wyjść. Jest to często u nas uwarunkowane daje się, że to jest bardzo reprezentatywne badanie. czynnikami kulturowymi. Zmiana tego stanu to też I teraz to, co trzeba podkreślić – badanie PISA to jest zadanie dla państwa. badanie umiejętności, a nie systemów edukacji. Ba- dani są piętnastolatkowie przede wszystkim. I to jest trudne do porównania, jeśli chodzi o systemy, Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: ponieważ sprawdzamy nie systemy, a umiejętności. To jest istotne i to należy podkreślić. Dziękuję, pani minister. To, co jest też ważne i co w tej chwili jest analizo- Pytanie dodatkowe zada pan poseł Andrzej Kryj. wane – ten raport składa się z trzech części, te części Proszę. to są właściwie trzy raporty. Jeden z nich dotyczy tego właśnie, co uczniowie wiedzą, co potrafią zrobić – głównie dotyczy wyników i tego, o czym mówiliśmy. Poseł Andrzej Kryj: Kolejny mówi o tym, gdzie uczniowie mogą uzyskać sukces dotyczący równości szans w edukacji ze wzglę- Panie Marszałku! Pani Minister! Badanie, o któ- du na czynniki społeczne, i o tym, jakie znaczenie dla rym mówimy, pokazuje poziom i zróżnicowanie umie- szkolnego życia, dla uczniów mają takie rzeczy, jak jętności piętnastolatków m.in. w dziedzinie rozumo- klimat szkoły, postrzeganie pracy nauczycieli, relacje wania matematycznego. I rzeczywiście tutaj jest po- uczniowskie, poczucie jakości życia uczniów, przeko- wód do dumy, bo na tle krajów europejskich prezen- nania rodziców na temat własnych możliwości roz- tujemy się doskonale. Nasz wynik to 516 punktów. wojowych dzieci oraz zaangażowanie rodziców w edu- Lepsi są tylko Estończycy i Holendrzy. kację. Innymi słowy, badania PISA to nie tylko wy- Ale chciałbym pokazać inną sytuację. Mianowicie niki dotyczące tych umiejętności, ale też przygląda- ci, którzy poddawani są badaniu PISA, po kilku la- nie się, czy są nierówności społeczne, jaka jest jakość tach przystępują do egzaminu maturalnego z mate- 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 234 Pytania w sprawach bieżących

Poseł Andrzej Kryj kontekstowej dla każdego kraju, tak by te krajowe polityki edukacyjne kształtowano w sposób odpowie- matyki. I tu okazuje się, że matematyka to ich pięta dzialny i mądry. Dlatego my też bierzemy to pod uwa- achillesowa i przyczyna wielu niepowodzeń matural- gę, tak jak to już mówiłam, w tworzeniu takiego ho- nych. 8% licealistów i 16% uczniów techników tej ma- ryzontalnego dokumentu, jakim jest zintegrowana tematyki nie zdaje. Co takiego się dzieje, że uczniowie, strategia umiejętności. którzy świetnie rozumują matematycznie, wykładają Sensowne jest dyskutowanie o wielu czynnikach się, mówiąc kolokwialnie, na maturze z matematyki, warunkujących zmiany wyników, ale gdybyśmy py- i jak temu zaradzić? Dziękuję bardzo. tali, dlaczego mamy tak dobre wyniki, co na to wpły- nęło, to chodzi tu o to, co podkreśla też OECD, że wyniki we wszystkich krajach są skorelowane mocno Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: z rozwojem gospodarczym. Im bogatszy kraj, tym lepsze wyniki. Pozytywne zmiany gospodarcze w Polsce Dziękuję. sprzyjają dobrym wynikom edukacyjnym poprzez pod- Pani minister, proszę. niesienie jakości życia. Polityka społeczna ostatnich lat, transfery społeczne pomogły w osiąganiu lepszych wyników (Dzwonek), szczególnie przez uczniów z naj- Sekretarz Stanu biedniejszych rodzin. Przed nami oczywiście dużo w Ministerstwie Edukacji Narodowej pracy, by te wyniki były coraz lepsze. Budowanie Marzena Machałek: odpowiedzialnej strategii umiejętności i odpowiedzialne wykorzystanie tych środków unijnych w ko- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie odpowiem na lejnej perspektywie – przed nami. Tak że dziękuję to jednoznacznie. Przyczyn jest wiele, przyczyna jest bardzo. (Oklaski) złożona. Wiemy, że był taki czas, kiedy matematyka nie miała takiej pozycji w szkole. Jest to przedmiot trudny. Jego nauczanie miało niższą rangę, bo nie Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: był to przedmiot obowiązkowy na maturze. Dziś wy- Spis treści gląda to inaczej. Też jest kwestia tego, jak i co bada Dziękuję serdecznie posłom Prawa i Sprawiedli- PISA, bo bada taką matematykę upotrzebnioną, któ- wości. ra pozwala później odnaleźć się we współczesności, Dziękuję serdecznie, pani minister. więc jeśli chodzi o porównanie tego do matury, to tak Witam panią posłankę Monikę Rosę, panią po- do końca nie da się tego tak złożyć jeden do jednego. słankę Izabelę Katarzynę Mrzygłocką, pana posła Musimy spojrzeć, jak ci obecni uczniowie będą zda- Michała Szczerbę, którzy zadadzą pytanie w sprawie wali maturę. Chciałabym jasno powiedzieć, że jeste- lawinowo rosnącej liczby nielegalnie działających śmy na etapie badań kontekstowych i uwarunkowań placówek zapewniających całodobową opiekę osobom oraz dyskusji i analizy tych badań kontekstowych i dzi- przewlekle chorym, niepełnosprawnym i w pode- siaj nie można powiedzieć, że dane zbierane w ramach szłym wieku. Na to pytanie odpowie pan minister PISA pozwalają na jednoznaczne wskazanie przy- Marcin Zieleniecki, podsekretarz stanu w Minister- czyn średniego konkretnego wyniku dla danego kra- stwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. ju. Próba interpretacji każdorazowo wymaga przy- Proszę, panie pośle. glądaniu się kontekstowi kraju. Chciałabym to bar- Pan poseł Michał Szczerba. dzo jasno powiedzieć. A z matematyką mamy jeszcze Tak mam podane. Tak państwo ustaliliście, ale dużo pracy, też nad metodą uczenia matematyki, nad jeżeli chcecie się zamienić, zamieńcie się. przygotowaniem i doskonaleniem nauczycieli. Proszę bardzo. Badania PISA, o czym też nie powiedziałam, służą wielu kwestiom. Jeżeli chodzi o doskonalenie naszego systemu edukacji, to chociaż w ramach tego badania Poseł Michał Szczerba: nie bada się podstaw programowych, zawsze warto się przyjrzeć tym podstawom, jak również kształceniu Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pol- nauczycieli. To wszystko jest dla nas dużym i cennym skie społeczeństwo się starzeje, ale również chcemy źródłem informacji, natomiast takich badań dotyczą- dzisiaj zwrócić uwagę Wysokiej Izby na lawinowo cych uczniów, którzy zdają maturę, które by tak kom- rosnącą liczbę nielegalnych placówek zapewniają- pleksowo pokazywały nas na tle innych krajów, nie cych całodobową opiekę osobom przewlekle chorym, mamy, więc nie będę tutaj w sposób jednoznaczny niepełnosprawnym i w podeszłym wieku. mówiła o tym, co jest tu przyczyną, bo to nie jest 19 lipca tego roku Sejm dokonał nowelizacji usta- jedna kwestia. Chcę też powiedzieć, że OECD mocno wy o pomocy społecznej. Jednak wydaje się, że ten podkreśla, że celem badania – chciałabym zwrócić na projekt, który wszedł w życie już w sierpniu, mimo to uwagę – nie jest stworzenie rankingu państw pod wzrostu kar finansowych, mimo umożliwienia nakła- względem wyników, ale dostarczenie bogatej wiedzy dania tzw. rygoru natychmiastowej wykonalności nie 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Pytania w sprawach bieżących 235

Poseł Michał Szczerba jewódzkich, z wydziałów polityki społecznej, dotyczą- ce liczby postępowań w sprawie nielegalnie prowa- spowodował zmniejszenia liczby nielegalnie funkcjo- dzonej działalności przez takie placówki. Rok 2016 nujących placówek. – 88 wszczętych postępowań w takich sprawach. Szanowni Państwo! W tych placówkach może do- Kolejne lata pokazują powolny spadek liczby takich chodzić do wielu nadużyć. Tam są przypadki nieludz- postępowań. Rok 2019 – 72 postępowania wszczęte kiego traktowania, sytuacje, które zagrażają życiu w takich sprawach. i zdrowiu pensjonariuszy. Takie przypadki były cho- Druga istotna informacja. Liczba wydanych decy- ciażby w Zgierzu, w Wolicy, w Trzciance. To są sytu- zji nakładających kary za prowadzenie takiej niele- acje kompletnie niedopuszczalne, w których mogą galnej placówki. 2016 r. – 42 decyzje o nałożeniu kary, być nierespektowane prawa człowieka. rok 2017 – 45, rok 2018 – 27, rok 2019 – 43. Szanowni Państwo! Mamy dane z województwa Pan poseł wspominał też o wzroście liczby przy- mazowieckiego. I tylko w rejonie warszawskim – to padków, w których mamy do czynienia z narusza- jest rejon: Warszawa plus sąsiadujące powiaty – licz- niem praw człowieka w takich placówkach. Przypo- ba nielegalnych domów opieki wzrosła z 60 do 72. mnę, że wojewoda w takich sytuacjach, przypadkach Panie ministrze, jakie działania podejmuje rząd, żeby może wydać decyzję nakazującą natychmiastowe usprawnić nadzór wojewodów nad tymi placówkami? wstrzymanie prowadzenia działalności. Rok 2016 – Jak wygląda współpraca wojewodów z Policją, z sa- cztery decyzje, rok 2017 – zero takich decyzji, rok morządem gminnym? 2018 – również zero, w 2019 r. wydano jedną decyzję Szanowni Państwo! Chciałbym również zwrócić nakazującą natychmiastowe wstrzymanie prowadze- uwagę na to, że były konkretne propozycje, które nia działalności. także umożliwiały lepszą opiekę nad osobami star- Mamy również dane dotyczące potencjalnej liczby szymi. Odrzuciliście państwo – mówię do posłów Pra- nielegalnych placówek zapewniających całodobową wa i Sprawiedliwości – 4 października 2018 r. projekt opiekę w tym okresie. Jest to liczba dotycząca placó- ustawy (Dzwonek) o pomocy osobom niesamodziel- wek, wobec których zastosowano karę pieniężną za nym. Konsekwentnie odrzucacie również poprawkę prowadzenie takiej nielegalnej działalności, ale nie zalegalizowały one tej działalności ani działalności dotyczącą „Narodowego programu alzheimerowskie- Spis treści go”. 470 tys. Polek i Polaków to są osoby cierpiące na – wedle informacji posiadanych przez urzędy woje- choroby otępienne. Chciałbym się dowiedzieć, jak wódzkie – nie zaprzestały. Ta liczba utrzymuje się więc rząd chce poradzić sobie z tą lawinowo rosnącą liczbą na mniej więcej stałym poziomie, tzn. ok. 100 takich nielegalnych domów opieki. (Oklaski) placówek. Zgadzam się tutaj z panem posłem, że wo- jewództwo mazowieckie jest niestety niechlubnym liderem w tym rankingu, dlatego że największa licz- Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: ba nielegalnych placówek, ok. 60–70, to są placówki działające na terenie województwa mazowieckiego. Dziękuję bardzo. Tak że największy problem z nielegalnie prowa- Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów odpo- dzonymi placówkami ma to województwo, ok. 21% wiedzi udzieli pan minister Marcin Zieleniecki. wszczynanych postępowań w latach 2016–2019 doty- Proszę, panie ministrze. czyło tego województwa, a także ponad 50% placówek potencjalnie nielegalnie działających to są placówki Podsekretarz Stanu w Ministerstwie działające na terenie województwa mazowieckiego. Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Podobny problem mają także województwa dolnoślą- Marcin Zieleniecki: skie, pomorskie i śląskie. Jeżeli chodzi o działania, jakie podejmują wojewo- Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, dowie w sprawie placówek, które działają nielegalnie, że w pierwszej kolejności warto odnieść się do danych to wojewoda, stwierdzając prowadzenie bez zezwole- statystycznych, świeżych danych, które zebraliśmy nia takiej placówki, może nałożyć karę pieniężną na 16–17 grudnia 2019 r. Od razu mówię, że dane te w wysokości 20 tys. zł, a w razie kontynuowania tanie potwierdzają na pewno tezy o lawinowym wzro- kiej działalności może zostać nałożona kara w wyso- ście liczby placówek, które w sposób nielegalny za- kości 40 tys. zł. pewniają całodobową opiekę osobom niepełnospraw- Pan poseł wspominał o tym, że 19 lipca 2019 r. nym, przewlekle chorym oraz osobom w podeszłym Sejm uchwalił ustawę nowelizującą ustawę o pomocy wieku. Myślę, że nawet teza o wzroście liczby takich społecznej. Część przepisów tej ustawy weszła w życie placówek stoi też, że tak powiem, pod znakiem zapy- 4 października, część jeszcze nie zdążyła wejść w ży- tania. Pragnę uspokoić pana posła: na pewno ze zja- cie, dlatego że data wejścia w życie części przepisów wiskiem lawinowego wzrostu liczby takich placówek to jest 1 stycznia 2020 r. Nowe przepisy przewidują nie mamy do czynienia. m.in. możliwość nałożenia kary w wysokości 40 tys. zł Ale odwołajmy się do danych statystycznych. Dane na podmiot, który po otrzymaniu prawomocnie kary za ostatnie 4 lata. Dane pozyskane z 16 urzędów wo- za prowadzenie bez zezwolenia jednej placówki prze- 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 236 Pytania w sprawach bieżących

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, że oczywiście samorząd terytorialny to jest część Pracy i Polityki Społecznej Marcin Zieleniecki systemu administracji publicznej, która jest odpowie- dzialna za realizację zadań z zakresu pomocy spo- nosi ją w inne miejsce lub rozpoczyna prowadzenie łecznej. Tak że jest to ten szczebel struktury admi- innej placówki. nistracji publicznej, który na bieżąco monitoruje sy- Po to, aby przepływ informacji pomiędzy poszcze- tuację i ma, można powiedzieć, w zakresie obejmują- gólnymi województwami przebiegał jak najsprawniej, cym przedmiot naszej dyskusji najlepszy dostęp do wprowadziliśmy przepisy, które przewidują stworze- informacji na temat tego typu placówek świadczą- nie specjalnego wykazu kar, który jest zasilany in- cych bezpodstawnie, bez podstawy prawnej tego typu formacjami pochodzącymi od poszczególnych woje- działalność. wodów. Ten wykaz jest następnie udostępniany wo- Szczerze mówiąc, z informacji, jakich zasięgnęli- jewodom, którzy prowadzą postępowania w sprawie śmy od urzędów wojewódzkich, nie wynikało, że są nałożenia kary albo wydania decyzji w sprawie cof- jakieś sygnały o braku dobrej współpracy czy, można nięcia zezwolenia na prowadzenie (Dzwonek) takiej powiedzieć, jakichś zakłóceniach, jeżeli chodzi o po- placówki. Dziękuję. zyskiwanie takich informacji i współpracę z samo- rządem terytorialnym w tym zakresie. Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: Jeżeli chodzi o współpracę z Policją, to chcę zwró- cić uwagę szanownych państwa posłów, że ta nowe- Dziękuję, panie ministrze. lizacja, o której wspominaliśmy, nie obejmuje wszyst- Pytanie dodatkowe zada pani posłanka Monika kich działań zmierzających do tego, aby ten system Rosa. nadzoru i kontroli był jak najbardziej sprawny. Zwra- Bardzo proszę. cam uwagę na przepisy karne, które pojawiły się w ustawie o pomocy społecznej. Art. 127a tej ustawy Poseł Monika Rosa: to przepis, który ma wyeliminować przypadki utrud- niania czy udaremniania prowadzonych kontroli po- Panie Marszałku! Panie Ministrze! Doskonale przez to, że nałożono obowiązek zapewnienia wspar- wiemy, że liczba wszczętych postępowań może nie cia Policji w trakcie takich kontroli. Spis treści oddawać pełnej skali funkcjonowania takich niele- Zwracam uwagę na przepisy Kodeksu karnego, galnych domów opieki nad seniorami. które penalizują udaremnianie lub utrudnianie wy- Stąd moje pytania. Czy państwo mają pomysł albo konania czynności służbowych osobie upoważnionej może wojewodowie, którzy mają obowiązek nadzoru do przeprowadzania czynności w zakresie nadzoru nad domami zarówno działającymi legalnie, jak i tymi i kontroli w jednostkach organizacyjnych pomocy nielegalnymi, w jaki sposób kontrolować liczbę takich społecznej lub w placówkach zapewniających całodobo- domów? Jak wygląda współpraca z Policją i nadzór wą opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle nad funkcjonowaniem takich nielegalnych placówek? chorym oraz osobom w podeszłym wieku. W jaki sposób usprawnić przepływ informacji pomię- Chcę powiedzieć tak: 4 października to jest pierw- dzy poszczególnymi województwami, żeby rzeczywi- szy termin wejścia w życie części tych nowych prze- ście nie dochodziło do sytuacji przenoszenia z miejsca pisów ustawy o pomocy społecznej, o których wspo- na miejsce takich nielegalnych placówek? I w jaki minałem, 1 stycznia to jest drugi termin. Musimy sposób tak naprawdę zatrzymać wzrost jednak wciąż troszkę poczekać na ocenę skutków właśnie tej no- zwiększającej się, szczególnie w województwie mazo- welizacji. Zakładam, że te skutki będą pozytywne wieckim, liczby takich nielegalnych placówek? i liczba placówek nielegalnie prowadzących taką dzia- Prosiłabym także, ponieważ jestem ze Śląska, łalność spadnie. o informację, ile takich domów funkcjonuje w woje- Jeżeli chodzi o informacje dotyczące województwa wództwie śląskim i jakie działania podjął wojewoda śląskiego… (Dzwonek) Już króciutko. Jeżeli chodzi w tej sprawie. (Oklaski) o liczbę postępowań w sprawie nielegalnej działalno- ści w województwie śląskim, to było sześć takich po- Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: stępowań w roku 2016 i były dwa postępowania w roku 2019. Liczba decyzji nakładających karę pieniężną: Dziękuję serdecznie pani posłance. jedna w 2016 r., jedna w 2019 r. Potencjalna liczba Bardzo proszę, panie ministrze. placówek zapewniających opiekę bez zezwolenia to sześć w roku 2016. Na takim samym poziomie ta licz- Podsekretarz Stanu w Ministerstwie ba utrzymuje się w roku 2019. Dziękuję. Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Marcin Zieleniecki: Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty:

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeżeli Dziękuję, panie ministrze. chodzi o kwestie współpracy wojewodów z samorzą- W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Spra- dami i z Policją w tym zakresie, to chcę powiedzieć, wiedliwość pytanie w sprawie realizacji polityki se- 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Pytania w sprawach bieżących 237

Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty rowane do seniorów jako pomoc. Seniorów dotyczą jednak problemy zdrowotne. nioralnej oraz dalszych planów i kierunków działań Chciałabym zapytać pana ministra: Jak wygląda dotyczących podniesienia jakości życia polskich se- współpraca Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki niorów będą zadawały panie posłanki Joanna Boro- Społecznej z Ministerstwem Zdrowia mająca zapew- wiak, Barbara Bartuś, Lidia Burzyńska i Urszula nić kompleksową pomoc (Dzwonek) i opiekę senio- Rusecka. Odpowiadać będzie sekretarz stanu w Mi- rom? Dziękuję. nisterstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pan minister Stanisław Szwed. Zgodnie z ustaleniami jako pierwszą poproszę pa- Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: nią Joannę Borowiak. Zapraszam pana ministra Stanisława Szweda. Uprzejmie proszę o odpowiedź. Poseł Joanna Borowiak: Sekretarz Stanu w Ministerstwie Bardzo dziękuję. Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Panie Marszałku! Panie Ministrze! Seniorzy sta- Stanisław Szwed: nowią ważną grupę społeczną w Polsce, a ich do- świadczenia zawodowe i życiowe są nieocenione dla Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Posłanki! każdego, szczególnie dla młodszych pokoleń. Jednym Bardzo dziękuję za to pytanie. Postaram się odpowie- z priorytetów rządu Prawa i Sprawiedliwości jest dzieć na nie, odnosząc się głównie do tego, co miało spójna i kompleksowa polityka senioralna. To także miejsce w ubiegłym roku. Całe 4 lata ciężko byłoby ważny element realizacji strategii na rzecz odpowie- nam omówić w tak krótkim czasie. dzialnego rozwoju. Tematyka, którą panie poruszyły, jest bardzo Programy senioralne realizowane przez rząd są ważna dla rządu Prawa i Sprawiedliwości. Programy odpowiedzią na wyzwania, jakie stawia przed Polską senioralne, które realizujemy i które będziemy kon- polityka demograficzna i zachodzące procesy demo- tynuować w przyszłym roku, są niesłychanie ważne Spis treści graficzne. Zadaniem tych programów jest nie tylko i mają trzy cele. Z jednej strony chodzi o problemy poprawa warunków życia osób w srebrnym wieku, dotyczące demografii – mamy dobry okres, życie ludzi lecz także wykorzystanie ich potencjału i życiowego starszych się wydłuża. Musimy zadbać o to, aby te doświadczenia z korzyścią dla wszystkich. Ich naj- osoby mogły aktywnie uczestniczyć w życiu codzien- ważniejsze cele to podniesienie jakości życia senio- nym. Musimy wspierać je również materialnie, żeby rów, umożliwienie im jak najdłuższej samodzielności, dać im większe szanse na rozwój i przeżycie swojej zapewnienie bezpieczeństwa i tworzenie warunków starości w dobrych warunkach. do podejmowania aktywności. Rząd w poprzedniej Powiem o kilku programach, które wprowadzili- kadencji podjął szereg działań w tym zakresie. Nale- śmy i o których doskonale wiemy. Warto je przypo- ży tutaj wymienić takie programy jak „Senior+”, mnieć. Mam na myśli choćby ten najnowszy projekt, „Leki 75+”, „Opieka 75+”, „Emerytura+”, „Mama 4+” który został realizowany, czyli „Emeryturę+”. Cho- czy wreszcie „Dostępność+”. dzi o jednorazowe świadczenie w wysokości najniż- W trosce o nieustanną poprawę jakości życia osób szej emerytury – 1100 zł. Wszedł on w życie w tym starszych kierujemy do pana ministra pytanie: Jakie roku. Świadczeniem objętych zostało 9,8 mln ubez- wymierne efekty przyniosła polskim seniorom realiza- pieczonych. Środki, które na nie przeznaczyliśmy, to cja dedykowanych im programów w latach 2015–2019? ponad 10,8 mld zł. To rozwiązanie było oczekiwane Tu oddam głos pani poseł Barbarze Bartuś. przez społeczeństwo. Z badań CBOS wynika, że popiera je 84% osób. Rozwiązanie to wpisuje się w dzia- łania mające na celu wsparcie osób starszych. Tzw. Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: popularna trzynastka jest już obecna w przekazie medialnym, publicznym. Dla tych ludzi jest to duże wsparcie. Bardzo proszę. Drugą bardzo ważną kwestią, która dotyczy eme- rytów i rencistów, jest oczywiście waloryzacja. Wie- my, że dyskusja na temat waloryzacji ciągle odbywa Poseł Barbara Bartuś: się w parlamencie. Powiem tak: w ciągu ostatnich 5 lat emerytury wzrosły o 1/4. Jest najwyższy wzrost Dziękuję. emerytur w ostatnich latach. W 2018 r. wzrosły one Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pani poseł o prawie 3%. To był najwyższy wskaźnik wzrostu. wymieniła szereg programów pomocowych dla samo- Tegoroczna waloryzacja – ona następuje zawsze 1 mar- rządów, które realizuje Ministerstwo Rodziny, Pracy ca – wynosi 2,86%. Ważne w tej kwestii było to, że i Polityki Społecznej. Są one przede wszystkim skie- wprowadziliśmy waloryzację procentowo-kwotową, 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 238 Pytania w sprawach bieżących

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, zostało zrealizowanych 311 projektów, zapotrzebowa- Pracy i Polityki Społecznej Stanisław Szwed nie było wyższe. To jest program skierowany do organizacji pozarządowych, które mogą z tych programów czyli określiliśmy najniższą wartość świadczenia na skorzystać. Te programy cieszą się dużym uznaniem. poziomie 70 zł. Gdybyśmy tego mechanizmu nie zasto- Wymieniłem tylko kilka z tych, które pokazują rolę na- sowali, to najniższe emerytury byłyby jeszcze o połowę szego ministerstwa, jeśli chodzi o politykę senioralną. mniejsze, jeśli chodzi o waloryzację. To też jest dobre rozwiązanie. Oczywiście ważna rzecz, o której chcę wspomnieć, Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: to podniesienie najniższej emerytury z 880 zł do 1100 zł. Ten wzrost był znaczny. To też w znaczny sposób po- Dziękuję, panie ministrze. Dokończy pan po pyta- prawiło… Oczywiście do tego dochodzi też renta z ty- niu uzupełniającym. tułu całkowitej niezdolności do pracy, renta rodzinna Pani poseł Lidia Burzyńska! i renta socjalna, czyli w przypadku wszystkich wymie- Bardzo proszę o zadanie pytania. nionych przeze mnie osób uprawnionych najniższa emerytura i renta to 1100 zł. Kolejnym bardzo ważnym programem, myślę, że Poseł Lidia Burzyńska: oczekiwanym, jest program „Mama 4+” skierowany do tych mam i ojców, którzy wychowali co najmniej Dziękuję bardzo. czwórkę dzieci. To jest nowe rozwiązanie, które we- Panie Marszałku! Panie Ministrze! Obecnie w Polsce szło w życie 1 marca 2019 r. Polega ono na tym, że żyje ok. 9 mln ludzi, którzy mają 60+ lat. Wiadomo, że jeżeli ktoś nie miał żadnego uprawnienia do świad- prognozy zakładają w 2050 r. wzrost do blisko 14 mln, czenia emerytalnego, to otrzymuje kwotę najniższej zatem osoby starsze będą stanowiły ok. 40% naszego emerytury, czyli w tym przypadku 1100 zł. Jeżeli społeczeństwa. Dobrze, że żyjemy dłużej, natomiast wy- ktoś ma niższą emeryturę ze względu na to, że nie zwania są również przed ministerstwem. Co zatem? Ja- wypracował sobie stażu emerytalnego, to ma dofi- kie zamierzenia wspierające osoby w srebrnym wieku nansowanie. i poprawiające jakość ich życia ma w planach Minister-

Spis treści Z tych danych, które mamy, ponad 52 tys. świad- stwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej? czeń jest wypłacanych, z tego w pełnej wysokości, czyli 1100 zł, 20 tys., czyli trochę mniej niż połowie osób, która w ogóle nie była uprawniona, matkom, głównie Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: matkom, ale zdarzają się ojcowie, którzy w tym pro- gramie uczestniczą. Tak że to też jest bardzo ważne Zapraszam serdecznie, panie ministrze. rozwiązanie, oczywiście ono będzie kontynuowane. Program „Opieka 75+” kierowany jest do samo- rządu na wzmocnienie usług opiekuńczych. W tym Sekretarz Stanu w Ministerstwie przypadku mówimy o mieszkańcach gmin do 60 tys., Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej czyli tych miejscowości, gdzie tego wsparcia potrzeba Stanisław Szwed: więcej. Oszacowaliśmy, że na ten program potrzebne są też środki. One są w dyspozycji naszego minister- Pani Poseł! Panie Marszałku! Będziemy kontynu- stwa. W kontekście pytania pani poseł Bartuś, doty- ować te programy, o których mówię, bo to jest bardzo czącego wsparcia współpracy z opieką zdrowotną, ważne. To jest duży wzrost nakładów na politykę z Ministerstwem Zdrowia – oczywiście też w tym senioralną, którą traktujemy też jako politykę ro- zakresie jak najbardziej tak, później też programy dzinną, bo seniorzy przecież są bardzo ważną częścią czy świadczenie uzupełniające w kwocie 500 zł. To też naszych narodzin. jest wyjście naprzeciw. Z tego programu „Opieka 75+” Pierwsza kwestia jest już w konsultacjach społecz- skorzystało 427 gmin. Myślę, że ta kwota też jest nych. Zostanie przyjęta przez Radę Ministrów „Emery- istotna. tura+”, czyli trzynasta emerytura. To będzie na stałe I dwa programy, bo czas mi się kończy, bardzo waż- wpisane do ustawy, czyli nie będzie to już jednorazowe ne. Program „Senior+” – z 50 mln wzrost nakładów świadczenie, ale świadczenie dodatkowe w kwocie naj- do 80 mln. W 2015 r. było 30 mln, wzrost o 50 mln, niższej emerytury. To jest ta pierwsza rzecz. czyli 80 mln. Kwota przeznaczona dla samorządów na Druga rzecz: kwestia waloryzacji. Utrzymujemy tworzenie dziennych domów seniora+, klubów senio- waloryzację procentowo-kwotową, aby te najniższe ra+. Na koniec tego roku będzie funkcjonowało ponad świadczenia wzrastały, były wyższe niż do tej pory. 800 placówek. To też zdecydowanie poprawi sytuację W przyszłorocznym budżecie zapewniamy, że to naj- osób starszych. niższe świadczenie powinno wzrosnąć co najmniej Ostatnim programem, o którym krótko powiem, o 70 zł. Przewidujemy, że najniższa emerytura wzro- jest program ASOS, czyli aktywność społeczna osób śnie o 100 zł, do 1200 zł, czyli też wzrost nakładów. starszych. Program, który ma dofinansowanie w kwo- Kontynuujemy program „Senior+”. Mamy zapew- cie 40 mln zł. W tym roku (Dzwonek) z tego programu nione środki w kwocie 80 mln zł. Program jest ogło- 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Pytania w sprawach bieżących 239

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, samodzielnie sygnalizacją świetlną. Przejazdy kate- Pracy i Polityki Społecznej Stanisław Szwed gorii C wyposażone są w sygnalizację świetlną samo- czynną lub włączaną przez pracowników kolei. Naj- szony, przyjmujemy wnioski poprzez samorządy, sa- gorzej zabezpieczone są przejazdy zakwalifikowane morządy – do urzędów wojewódzkich do 7 stycznia. do kategorii D, bez rogatek i sygnalizacji świetlnej. Tak że jeżeli któryś z samorządów jest zainteresowa- Statystyki pokazują, że 99% wszystkich zdarzeń ny, zachęcamy, żeby te wnioski składać. na przejazdach kolejowo-drogowych wynika z nie- Program ASOS z 40 mln zł przeznaczonych zaraz właściwych decyzji kierowców. Podstawowe błędy na początku stycznia – program zostanie ogłoszony prowadzące do tragedii to ignorowanie znaku „stop”, – skierowany jest do stowarzyszeń. Będziemy zarów- przejeżdżanie pod zamykającymi się rogatkami, omi- no kontynuować program „Opieka 75+”, jak i będzie- janie półrogatek. my kontynuować te programy, które wynikają z nasze- W związku z pojawiającymi się informacjami o tra- go nowo powołanego funduszu wsparcia osób niepeł- gediach, a szczególnie na niestrzeżonych przejazdach nosprawnych, a teraz z Funduszu Solidarnościowego. kolejowych, których w kraju jest sporo, i rosnącą licz- Mamy nadzieję, że dzisiaj Sejm rozstrzygnie już bą ofiar zwracam się do ministra z prośbą o odpowiedź o powołaniu, zamianie na Fundusz Solidarnościowy, na następujące pytanie: Jakie są przewidziane działa- gdzie również ta działka dotycząca emerytów, renci- nia mające na celu zabezpieczenie bądź likwidację stów będzie miała duże znaczenie. przejazdów niestrzeżonych? Czy jest znana dokładna Warto przypomnieć, że w 2018 r. przyjęliśmy do- liczba takich przejazdów, które nie są w żaden sposób kument „Polityka społeczna wobec osób starszych zabezpieczone? Jakie są przewidziane działania w sto- 2030. Bezpieczeństwo – Uczestnictwo – Solidarność” sunku do kierowców, którzy lekceważą znaki i zamy- dotyczący polityki wobec osób starszych. Zawarte są kające się rogatki? Dziękuję. te działania, o których mówiłem, ale też wpisuje się nowe działania, m.in. kwestię powołania pełnomoc- (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek nika rządu do spraw demografii, która w jakiś sposób Sejmu Ryszard Terlecki) obejmować będzie ludzi starszych, bo to jest ważne. W ramach tych działań, które podejmujemy, wsparcie Spis treści dla seniorów dotyczące ich materialnego bezpieczeń- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: stwa, uczestnictwa w życiu społecznym, aktywnego Dziękuję bardzo. uczestnictwa, ale również tej solidarności międzypo- Proszę o odpowiedź sekretarza stanu w Minister- koleniowej będziemy utrzymywać, wspierając finan- stwie Infrastruktury pana Rafała Webera. sowo. Program 500+ dla osób niesamodzielnych, który dotyczy w większości osób starszych, tj. 4,5 mld zł. Li- Sekretarz Stanu czymy na to, że (Dzwonek) ponad 800 tys. osób z tego w Ministerstwie Infrastruktury programu skorzysta. (Oklaski) Rafał Weber:

Dziękuję bardzo. Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty: Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję panom posłom za to pytanie. Bezpieczeństwo w ru- Dziękuję serdecznie. chu drogowym, ale też bezpieczeństwo przewozów Panowie posłowie z Klubu Parlamentarnego Pra- kolejowych to nadrzędne cele działalności Minister- wo i Sprawiedliwość Waldemar Andzel, Andrzej Ga- stwa Infrastruktury i możemy, bazując na tym pyta- wron oraz Jerzy Polaczek postanowili zadać pytanie niu, powiedzieć o naszych działaniach, które podej- w sprawie przeciwdziałania wypadkom na przejaz- mujemy w tym zakresie. dach kolejowych. Na to pytanie będzie odpowiadał Szanowni Państwo! Do głównych działań mają- sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan cych wpływ na zwiększenie bezpieczeństwa na prze- minister Rafał Weber. jazdach kolejowo-drogowych, które są realizowane Zgodnie z ustaleniami bardzo proszę pana posła przez Ministerstwo Infrastruktury, należy, po pierw- Waldemara Andzela o zadanie pytania. sze, monitoring przejazdów. Na koniec 2018 r. mieli- śmy 1343 przejazdy kolejowo-drogowe, które były wyposażone w monitoring. Poseł Waldemar Andzel: Po drugie, budowa skrzyżowań wielopoziomo- wych, czyli wiaduktów. Są one budowane przede Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przejazdy kolejo- wszystkich na tych liniach, na których docelowa wo-drogowe na terenie naszego kraju podzielone są prędkość pociągu wynosi albo będzie wynosić co naj- na cztery kategorie. Pierwsza z nich to kategoria A, mniej 200 km/h. Chodzi tu przede wszystkim o Cen- czyli miejsca z rogatkami lub bez nich. Przejazdy ka- tralną Magistralę Kolejową, czyli linię kolejową nr 4, tegorii B dysponują półrogatkami oraz działającą oraz linię kolejową E65 pomiędzy Warszawą a Gdy- 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 240 Pytania w sprawach bieżących

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury skierowaną do dzieci w wieku przedszkolnym i szkol- Rafał Weber nym oraz ich wychowawców i nauczycieli. Jednocześnie trwają prace przygotowawcze do pilo- nią. W poprzedniej kadencji rządu Prawa i Sprawie- tażowej instalacji urządzeń rejestrujących wykroczenia dliwości wybudowaliśmy łącznie 395 skrzyżowań drogowe na przejazdach kolejowo-drogowych kategorii dwupoziomowych, a do końca obecnej kadencji, czyli B i C wskazanych przez PKP PLK w ramach systemu do końca 2023 r., planujemy budowę kolejnych 417 wia- automatycznego nadzoru nad ruchem drogowym wy- duktów. Chcemy w ten sposób unikać bezpośredniej konywanego w Głównym Inspektoracie Transportu kolizji między jadącymi pociągami a samochodami. Drogowego. Planowany termin realizacji tych instalacji Po trzecie, modernizujemy istniejące przejazdy to IV kwartał 2021 r. kolejowo-drogowe w kategorii D. Polega to na zmia- Ponadto chcę poinformować, że w październiku br. nie kategorii przejazdu na wyższą kategorię, a tym odbyło się spotkanie zorganizowane przez Urząd samym wyposażeniu przejazdów w nowoczesne urzą- Transportu Kolejowego. Dotyczyło ono inteligentne- dzenia zabezpieczające. Działania te wchodzą w za- go monitoringu przejazdów kategorii D z funkcją re- kres inwestycji kolejowych ujętych w krajowym pla- jestracji wykroczeń polegających na ignorowaniu nie kolejowym. W poprzedniej kadencji naszego rzą- znaku B-20, czyli znaku „stop”. Dziękuję bardzo. du zmodernizowaliśmy łącznie 1737 przejazdów kolejowo-drogowych, a do końca obecnej kadencji pla- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: nujemy modernizację kolejnych 1257 przejazdów kolejowych. Dziękuję. I po czwarte, jeśli chodzi o drogi niepubliczne, li- Pytanie dodatkowe zadaje pan poseł Andrzej Ga- kwidujemy przejazdy kategorii D lub prowadzimy wron, klub Prawo i Sprawiedliwość. przebudowę na przejazdy kategorii F. Przejazdy niepubliczne zabezpieczane są drągami odblaskowymi zamkniętymi na kłódkę, do której klucze posiada Poseł Andrzej Gawron: wyłącznie użytkownik, który zawarł z zarządcą infrastruktury kolejowej stosowną umowę. I to odpo- Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wspomniał

Spis treści wiedź na pytanie nr 1. pan, że jednym ze sposobów przeciwdziałania wypad- Szanowni Państwo! Pytanie nr 2 dotyczyło liczby kom na przejazdach kolejowych jest fizyczna likwi- przejazdów, które nie są w żaden sposób zabezpieczo- dacja przejazdów, szczególnie tych mało uczęszcza- ne. Według stanu na dzień 31 grudnia 2018 r. spośród nych. Dotyczy to przejazdów kategorii D. Jednak wszystkich przejazdów, a jest ich 12 801, 6580 to są wiąże się to również, panie ministrze, z utrudnienia- przejazdy kolejowo-drogowe kategorii D, czyli takie, mi dla mieszkańców okolic, tych, którzy tam właśnie na których zarządca drogi jest zobowiązany do umiesz- zamieszkują. Ja mam taki konkretny przykład z gmi- czenia znaku A-10, czyli „przejazd kolejowy bez zany Lubliniec, gdzie kilka rodzin, jeżeli nastąpi likwi- pór”, albo znaku B-20, czyli znaku „stop”, oznacza- dacja przejazdu kategorii D, zostanie praktycznie jącego konieczność bezwzględnego zatrzymania się odciętych od świata. Argumentacja jest taka, że dro- przed wjazdem na przejazd w przypadku, gdy nie są ga, która przebiega przez tory, nie jest w ciągu drogi zachowywane warunki widoczności. publicznej. I mam pytanie dotyczące tego, czy w świe- Szanowni Państwo! Liczba przejazdów kategorii D tle obowiązujących przepisów jest możliwość, żeby zmniejsza się z roku na rok. Na koniec 2017 r. takich zmienić kategorię drogi z D na kategorię F. Jednak przejazdów było 6017, a na koniec 2016 r. było ich 7047, w związku z procedurami, czasochłonnymi procedu- czyli w ciągu 2 lat zmniejszyliśmy, poprzez różnego ro- rami i kosztami ponoszonymi przez samorządy moż- dzaju inwestycje, liczbę przejazdów kategorii D o blisko na to zrobić z pewnym przesunięciem czasowym 500. Tak że bezapelacyjnie zwiększyliśmy bezpieczeń- (Dzwonek), że mamy kategorię D… stwo, jeżeli chodzi o przejazdy kolejowo-drogowe. Jeżeli chodzi o odpowiedź na pytanie trzecie, jakie Wicemarszałek Ryszard Terlecki: są przewidziane działania w stosunku do kierowców, aby nie lekceważyli prawa, to od 2005 r. PKP PLK Dziękuję bardzo, panie pośle. prowadzą kampanię społeczną „Bezpieczny przejazd”. Podstawowym zadaniem kampanii jest eduko- wanie uczestników ruchu drogowego poprzez podno- Poseł Andrzej Gawron: szenie świadomości o zagrożeniach wynikających z nie- zachowania ostrożności na przejazdach kolejowo-dro- …ale po deklaracji, że samorząd chce to zrobić… gowych oraz kształtowanie zachowań i utrwalanie pożądanych postaw społecznych. W ramach kampanii PKP PLK organizują również seminaria dla in- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: struktorów nauki jazdy. Tutaj znaczącą rolę odgrywa również UTK, czyli Urząd Transportu Kolejowego, Odpowiada ponownie pan Rafał Weber, sekretarz który prowadzi kampanię społeczną „Kolejowe ABC” stanu w Ministerstwie Infrastruktury. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Pytania w sprawach bieżących 241

Poseł Andrzej Gawron: Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury …żeby jednak doprowadzić… Rafał Weber:

Dziękuję bardzo. Sekretarz Stanu Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jazda na suwak w Ministerstwie Infrastruktury i korytarz życia to nowe obowiązki kierowców, które Rafał Weber: też przy udziale Wysokiej Izby zostały wprowadzone do polskiego porządku prawnego. Bardzo cieszymy Dziękuję bardzo. się, że zostały one przyjęte przez kierowców w sposób Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Staramy się in- pozytywny. Bez wątpienia zwiększają one bezpie- dywidualnie, oczywiście w ramach prawa i w grani- cach prawa, podchodzić do każdego przypadku likwi- czeństwo na polskich drogach. Bez wątpienia tworze- dacji przejazdu kolejowego kategorii D. Bardzo pro- nie korytarza życia przyspiesza przyjazd służb ratun- szę pana posła, aby tym przypadkiem zainteresował kowych do miejsca wypadku i skraca czas udzielanej mnie osobiście. Przeanalizujemy, jak tę sytuację mo- pomocy, natomiast jazda na suwak upłynnia ruch i po- żemy rozwiązać. Dziękuję bardzo. woduje, że zatory, które mogą się pojawiać przy zwę- żeniu jednego pasa ruchu i znikaniu jednego pasa ruchu, po prostu się nie tworzą. Cieszę się bardzo, że Wicemarszałek Ryszard Terlecki: o tym cały czas trwa dyskusja, bo to zwiększa świa- domość polskich kierowców, jeżeli chodzi o stosowa- Bardzo dziękuję. nie się do tych przepisów Prawa o ruchu drogowym. Przechodzimy do następnego pytania. Pan minister Andrzej Adamczyk od samego po- Posłowie Jarosław Gonciarz i Wojciech Szarama, czątku mówił, że będzie dążył do tego, aby pytania klub Prawo i Sprawiedliwość – pytanie w sprawie ak- dotyczące suwaka i korytarza życia również były za- tualizacji bazy pytań wykorzystywanych podczas warte w zagadnieniach, w pytaniach egzaminacyj- egzaminu na prawo jazdy. nych. I właśnie tak będzie. Planując sprawdzanie Bardzo proszę, pan poseł Jarosław Gonciarz. wiedzy kandydatów na kierowców w zakresie nowo wprowadzonych przepisów dotyczących ruchu drogo- Spis treści wego, należy mieć na względzie fakt, że większość Poseł Jarosław Gonciarz: osób podchodzących aktualnie do egzaminu pań- stwowego na prawo jazdy uczęszczała na zajęcia teo- Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wprowadzenie retyczne przed ich wprowadzeniem, a zostały one obowiązku utworzenia tzw. korytarzy życia ma zapew- wprowadzone 6 grudnia br. Oznacza to, że nawet nić krótszy czas przejazdu służb ratowniczych do po- najlepiej przygotowane osoby nie miały możliwości szkodowanych, dla których nierzadko każda minuta, zapoznania się z zasadami ruchu drogowego określo- nawet sekunda jest bardzo ważna. Zaproponowane nowe regulacje prawne wprowadzają również obowią- nymi w nowych przepisach. Dlatego też, mając to na zek jazdy na suwak, co ma zmniejszyć zatory drogowe względzie, chcemy zapewnić obecnym oraz przyszłym i poprawić bezpieczeństwo w przypadku wykonywania kandydatom na kierowców czas na to, aby się zapo- manewru zmiany pasa ruchu. W całokształcie przygo- znali z tymi przepisami, i podjęliśmy decyzję o tym, towana nowelizacja jest czymś koniecznym w naszym aby pytania egzaminacyjne w zakresie suwaka i ko- porządku w zakresie poruszania się w ruchu drogo- rytarza życia wprowadzić za 3 miesiące. A więc po 3 mie- wym. Pragnę jednak zwrócić uwagę na konieczność siącach funkcjonowania tych przepisów prawa poja- dokonania jej analizy w kontekście możliwości dostoso- wią się pytania egzaminacyjne dla kierowców czy wania obecnego zakresu nauki w szkołach jazdy do tych kandydatów na kierowców związane z tworzeniem konkretnie, jak i innych przepisów. Podobnie jest z py- korytarza życia i jazdą na suwak. Bezapelacyjnie bę- taniami na egzaminie teoretycznym, które powinny dziemy chcieli, aby kierowcy się do tych przepisów zostać zaktualizowane poprzez uwzględnienie wprowa- stosowali i tym samym zwiększali bezpieczeństwo dzonych zmian. Biorąc to pod uwagę, pragnę zapytać, w ruchu drogowym. Dziękuję bardzo. czy ministerstwo zamierza podjąć działania, które zak- tualizują obecny zakres egzaminu, jeżeli chodzi o za- gadnienia, które zostały przeze mnie wspomniane. Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Dziękuję. Bardzo dziękuję. Pan poseł Wojciech Szarama ma dodatkowe pytanie? Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Nie, już nie.

Dziękuję bardzo. Odpowiada sekretarz stanu w Ministerstwie In- Poseł Wojciech Szarama: frastruktury pan minister Rafał Weber. Bardzo proszę. Pan poseł Gonciarz ma jeszcze pytanie dodatkowe. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Pytania w sprawach bieżących. 242 Sprawy formalne

Wicemarszałek Ryszard Terlecki: To sprawozdanie pojawiło się chyba 2 minuty temu na stronie sejmowej. To jest ustawa fundamentalna, Bardzo proszę. ustawa ustrojowa. To projekt, który wkracza w podstawowe funkcje działania państwa, i my mamy…

Poseł Jarosław Gonciarz: Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Panie Marszałku! Panie Ministrze! Poprzednie pytanie było trochę prowokujące. Chodzi o to, aby do- Dziękuję bardzo, panie pośle. Bardzo dziękuję. wiedzieć się czegoś więcej może o zmianach w zakresie kształcenia kierowców. Czy pan minister może choć trochę przybliżyć Poseł Krzysztof Śmiszek: nam kwestię planowanych zmian w kształceniu nowych kierowców? Jeśli to jest zbyt szeroki zakres, to …w tak szybkim tempie procedować nad tym być może poproszę o odpowiedź na piśmie. (Oklaski) sprawozdaniem. To jest pogwałcenie wszelkich zasad techniki czy pracy nad projektami ustaw. Ta ustawa w sposób fundamentalny zmieni filozofię działania Wicemarszałek Ryszard Terlecki: polskich sądów. Podporządkuje te sądy władzy wykonawczej, zaknebluje usta polskim sędziom, połamie Bardzo dziękuję. im kręgosłupy. Nie możemy w takim trybie, w trybie Panie ministrze, bardzo proszę. kilkunastu godzin, debatować i procedować nad tym projektem ustawy. Zatem proszę o uwzględnienie mojego wniosku formalnego. Dziękuję. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Rafał Weber: Wicemarszałek Ryszard Terlecki:

Spis treści Sejm ustalił wczoraj, że przystąpimy do drugiego Zgodnie z prośbą odpowiem na to pytanie na pi- czytania niezwłocznie po otrzymaniu przez posłów śmie. Dziękuję bardzo. druku sprawozdania komisji. Bardzo proszę, z wnioskiem formalnym pani Anna Żukowska, klub Lewicy. Wicemarszałek Ryszard Terlecki: 1 minuta, pani poseł. Dziękuję bardzo. Tym samym zakończyliśmy rozpatrywanie punktu Poseł Anna Maria Żukowska: porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących. Mamy liczne wnioski formalne. Wysoka Izbo! Panie Marszałku! Składam wniosek Bardzo proszę, pan poseł Krzysztof Śmiszek z wnio- formalny o skierowanie rozpatrywanego projektu usta- skiem, klub Lewica. wy o zmianie ustawy o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw z powrotem do Komisji Sprawiedliwości i Praw Poseł Krzysztof Śmiszek: Człowieka z tego powodu, że komisja nie miała wystar- czająco dużo czasu na zapoznanie się z poprawkami Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Skła- zgłoszonymi przez wnioskodawców. Poprawki wielo- dam wniosek w imieniu klubu koalicyjnego Lewica krotnie były zgłaszane jeszcze do poprawek. Kilka po- o ogłoszenie przerwy i zwołanie Konwentu Seniorów prawek nosiło ten sam numer. I tak naprawdę nie było w celu przedyskutowania zmian w harmonogramie wiadomo, kto je zgłasza, czy rzeczywiście posłowie dzisiejszego posiedzenia. To znaczy chodzi o przenie- wnioskodawcy, czy też te poprawki spływają z Minister- sienie dyskusji dotyczącej sprawozdania Komisji stwa Sprawiedliwości, którego przedstawiciele byli Sprawiedliwości i Praw Człowieka, która debatowała obecni podczas posiedzenia komisji. Również kluby nad drukiem nr 69, na następne posiedzenie Sejmu. parlamentarne, członkowie klubów, którzy nie są człon- Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! To, co się wy- kami Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, nie darzyło wczoraj podczas obrad Komisji Sprawiedli- mieli okazji i nie mieli czasu zapoznać się z tym projek- wości i Praw Człowieka, woła o pomstę do nieba. My tem oraz z poprawkami, ponieważ został on przyjęty dzisiaj skończyliśmy pracę o godz. 5.30 rano. Zatem w trybie zupełnie ekstraordynaryjnym pt. 10 godzin koleżanki i koledzy, przynajmniej z mojego klubu, nie obrad Komisji Sprawiedliwości… (Dzwonek) mieli możliwości i nie mają możliwości, żeby zapo- (Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przema- znać się z tym sprawozdaniem. wia przy wyłączonym mikrofonie) (Poseł Robert Telus: A kto pytał, czy robimy jaja?) …i Praw Człowieka. (Oklaski) 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Sprawy formalne 243

Wicemarszałek Ryszard Terlecki: pana prezydenta, do pani marszałek Sejmu, do pana marszałka Senatu, żeby natychmiast wstrzymać pra- Dziękuję bardzo. cę nad tą haniebną ustawą. Ten wniosek jest bezpodstawny na tym etapie Zgłaszam w imieniu klubu Lewicy wniosek for- procedowania. malny o przerwę i zwołanie Konwentu Seniorów Pan poseł Borys Budka z wnioskiem formalnym. w celu omówienia jeszcze raz trybu procedowania (Poseł Krystyna Skowrońska: Ja?) nad tym projektem i przesunięcia go na kolejne po- Nie, pan poseł Borys Budka. siedzenie Sejmu. Nie ma pana posła. Szanowni Państwo! Nie kompromitujcie Wysokiej Pan poseł Krzysztof Paszyk. Izby i nie kompromitujcie państwa polskiego, bo za- (Głosy z sali: Jest.) czynacie robić to po raz kolejny. Dziękuję bardzo. Gdzie? (Oklaski) Pan poseł Krzysztof Paszyk. Bardzo proszę. Wicemarszałek Ryszard Terlecki:

Poseł Krzysztof Paszyk: Dziękuję. To jest ten sam wniosek, który przed chwilą sły- Bardzo dziękuję. szeliśmy. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trybie art. 184 Pan poseł Borys Budka już jest na sali. regulaminu Sejmu chciałbym złożyć wniosek formal- Tylko bardzo proszę, panie pośle, już nie w tej sa- ny o przerwę, podczas której pani marszałek Sejmu, mej sprawie. być może pan premier, udzieli szerszej informacji w zakresie listu Komisji Europejskiej, który został wysto- sowany i do pana premiera, i do pani marszałek, ale Poseł Borys Budka: również, jak wskazują doniesienia, do prezydenta An- drzeja Dudy i dotyczył zaniepokojenia Komisji Euro- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ciężko jest bazo- Spis treści pejskiej tym wszystkim, co w ostatnich dwóch dniach wać tylko i wyłącznie na informacjach medialnych. dzieje się, jeśli chodzi o tzw. ustawę represyjną w za- Natomiast jeżeli prawdą jest to, że Komisja Europej- kresie polskich sędziów. Myślę, że warto by było poin- ska skierowała do najważniejszych organów w Polsce formować Wysoką Izbę, co jest przedmiotem tego listu bardzo mocny list z apelem o wstrzymanie prac nad (Dzwonek), zważywszy… tą kontrowersyjną ustawą, to jesteśmy w zupełnie (Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia innym miejscu, niż byliśmy nawet jeszcze dzisiaj nad przy wyłączonym mikrofonie) ranem. Autorzy tego projektu zapewniali, jakoby roz- …na bardzo dobrą relację naszego rządu z prze- wiązania w nim zawarte były zgodne z unijnym pra- wodniczącą Komisji Ursulą von der Leyen. wem, z prawem, które obowiązuje w innych krajach. Nic bardziej błędnego. Otóż Komisja Europejska w swym Wicemarszałek Ryszard Terlecki: stanowisku wyraźnie wskazuje, że mamy do czynienia z jednym wielkim oszustwem. Dlatego w imieniu Dziękuję bardzo, panie pośle. Minuta minęła. klubu Koalicji Obywatelskiej proszę pana marszałka Bardzo proszę, wniosek formalny, pan poseł To- o doręczenie posłom kopii listu Komisji Europejskiej masz Trela, klub Lewica. Ta kwestia, o której pan skierowanego do marszałka Sejmu. W tym celu bar- mówi, była rozważana dzisiaj na Prezydium, a w tej dzo proszę pana marszałka o zarządzenie przerwy, chwili nie ma możliwości głosowania nad wnioskiem by był czas dla klubów. Proszę o przerwę w imieniu o przerwę. Zrobimy to w bloku głosowań. klubu (Dzwonek), aby był czas na zastanowienie się Bardzo proszę. i na zapoznanie się z listem Komisji Europejskiej. (Głos z sali: Jak nie ma możliwości?) Dziękuję. (Oklaski) Panie pośle, pan raczy wykrzykiwać na sali. (Poseł Krystyna Skowrońska: Czy pan słyszał?) Bardzo proszę. Wicemarszałek Ryszard Terlecki:

Panie pośle, władze Rzeczypospolitej podejmują Poseł Tomasz Trela: suwerenne decyzje w sprawie ujawniania treści li- stów albo odpowiedzi na listy. I to jest ich problem, a nie Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wczoraj tutaj sły- pana posła w tej chwili. (Poruszenie na sali) szeliśmy, że ci, którzy przygotowali ten projekt usta- (Poseł Przemysław Czarnek: Panie marszałku, wy, sprawdzali, jak te przepisy funkcjonują w krajach głos przeciw.) Unii Europejskiej. I dzisiaj zostali obnażeni. Komisja Bardzo proszę, pani poseł Krystyna Skowrońska, Europejska wystosowała listy do pana premiera, do klub Koalicja Obywatelska. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 244 Sprawy formalne

Poseł Krystyna Skowrońska: Wicemarszałek Ryszard Terlecki:

Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Po- Pani poseł, rozmawiamy o czymś, co nie jest w po- słowie! Wiem, że projekt ustawy Prawo o ustroju są- rządku obrad. dów powszechnych wywołuje wiele dyskusji, są listy. (Wicemarszałek włącza mikrofon) Ja nie o list poproszę, poproszę o elementarną przy- zwoitość w procedowaniu, o doręczenie posłom opinii ministra spraw zagranicznych o zgodności tego pro- Poseł Wanda Nowicka: jektu z prawem Unii Europejskiej. W kontekście poja- wiających się uwag i wątpliwości, poprawnej legislacji Teraz wydatki sięgają 2 mld, podczas gdy nie ma jest to warunek niezbędny, abyśmy my wszyscy i pań- pieniędzy na niepełnosprawnych, nie ma pieniędzy stwo również zapoznali się z tą opinią przed podejmo- na służbę zdrowia. Kiedy nie ma pieniędzy na orga- waniem decyzji. Wszystkie autorytety stwierdzają, że nizacje działające na rzecz praw kobiet, zawsze znaj- zostało złamane prawo Unii Europejskiej. Niech dą się pieniądze na telewizję propagandową. A będzie wreszcie wypowie się minister spraw zagranicznych, ich potrzeba coraz więcej, żeby uzasadnić te wszyst- to jest jego obowiązek. My wszyscy, panie i panowie kie zmiany, które… posłowie, w tej Izbie tego się domagamy. Wniosek mój (Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia składam na ręce pana marszałka. (Oklaski) przy wyłączonym mikrofonie) (Głos z sali: Brawo!) …wprowadzacie.

Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Wicemarszałek Ryszard Terlecki:

Bardzo dziękuję. Dziękuję bardzo. Jak pani poseł dobrze wie, opinia Ministerstwa Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 24. po- Spraw Zagranicznych nie jest obligatoryjna. Sejm ma rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spra- własne Biuro Analiz Sejmowych, które tym się zajmuje. wiedliwości i Praw Człowieka o poselskim projek- Spis treści (Poruszenie na sali) cie ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju są- (Poseł Krystyna Skowrońska: Jest obligatoryjna.) dów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym (Poseł Jarosław Urbaniak: Art. 42 regulaminu oraz niektórych innych ustaw (druki nr 69 i 107). Sejmu.) (Poseł Robert Winnicki: Panie marszałku, był głos Bardzo proszę, pani poseł Kamila Gasiuk-Pihowicz przeciw.) z wnioskiem formalnym. Ale nie przewiduję głosów przeciw, to były wnio- (Poseł Rafał Grupiński: Pan nie zna przepisów.) ski formalne. (Poruszenie na sali) Pani poseł rezygnuje? (Głos z sali: Regulamin przewiduje.) Pani poseł Wanda Nowicka z wnioskiem formalnym. Proszę pana posła Piotra Saka o przedstawienie sprawozdania komisji. Poseł Wanda Nowicka:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Występuję z wnio- Poseł Sprawozdawca Piotr Sak: skiem formalnym o przerwę i zwołanie Konwentu Seniorów w sprawie wprowadzenia do porządku obrad Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Sprawiedli- punktu: wyjaśnienia ministra kultury i dziedzictwa wości i Praw Człowieka nałożyła na mnie obowiązek, ale narodowego na temat tego, dlaczego coraz więcej pie- i zarazem przywilej przedstawienia raportu z prac komi- niędzy wydaje się na tzw. telewizję publiczną, a de fac- sji dotyczących procedowanego aktu normatywnego. to telewizję reżimową. (Poseł Jakub Rutnicki: Wstyd!) Pozwolę sobie zatem w sposób esencjonalny i skon- densowany przedstawić w tym zakresie stosowne infor- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: macje. Komisja obradowała od godz. 19.12 do godz. 5.14, czyli ponad 10 godzin. W toku prac zgłoszono ponad Pani poseł, to nie jest w porządku obrad, to nie 100 poprawek. Komisja pozytywnie zaopiniowała 22 po- jest wniosek formalny. prawki, które uszlachetniają pierwotny projekt ustawy. (Wesołość, poruszenie na sali, oklaski) (Głos z sali: Ha, ha, ha!) Poseł Wanda Nowicka: Tak, państwa poprawki niestety psuły ten projekt ustawy i go kompromitowały. (Oklaski) Do tej pory wydatki sięgnęły ponad 1 mld zł. (Głos z sali: Hańba!) (Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia Zgodnie ze sprawozdaniem przygotowanych jest przy wyłączonym mikrofonie) 80 wniosków mniejszości. Wprawdzie jest ich więcej, 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym 245

Poseł Sprawozdawca Piotr Sak tarnego Prawo i Sprawiedliwość stanowisko naszego klubu w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy bo były zgłaszane indywidualnie, ale zostały skoncen- Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Są- trowane i skumulowane, ponieważ konsumowały się. dzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw. (Poseł Rafał Grupiński: Takiej legislacyjnej bio- Najpierw chcę wyrazić ogromne zdziwienie, bo słu- masy nie da się uszlachetnić.) chaliśmy przed momentem przez 10 minut pewnej Komisja rekomenduje przyjęcie ustawy w kształcie serii wniosków formalnych i stwierdzeń całkowicie się uwzględniającym pozytywnie rozpatrzone poprawki. wykluczających, ewentualnie pokazujących waszą cał- Głosowało 24 posłów, 14 było za, 10 było przeciw. kowitą niemoc, jeśli chodzi o możliwość interpretowa- I kwestia techniczna. W art. 1 w pkt 33 sprawozdania i chociażby przeczytania poprawek, które były nia doszło do pewnego lapsusu dotyczącego art. 107-A. (Poseł Borys Budka: Wy jesteście jednym wielkim składane na piśmie podczas posiedzenia komisji, jak lapsusem.) to się normalnie robi. Przecież z jednej strony mówi- W sprawozdaniu komisji zaszła oczywista omyłka liście państwo, że nie możecie pracować w takim tem- pisarska. Wyraz „dyscyplinarnie” należy zastąpić wy- pie, że nie mieliście szansy zapoznać się z projektem razem „dyscyplinarne”. ustawy, a zwłaszcza z poprawkami, które były składa- Szanowni państwo, państwo tutaj tak gardłujecie ne. Nagle słyszymy, że Komisja Europejska wystoso- i żyłujecie się. (Poruszenie na sali) wała pismo do najwyższych organów władzy Rzeczy- (Głos z sali: Co?) pospolitej Polskiej, w którym wyraża zaniepokojenie (Poseł Cezary Grabarczyk: Hamuj się!) projektem i poprawkami. Komisja miała szansę, żeby Naprawdę chciałem skupić się, szanowni państwo, zapoznać się tak głęboko z projektem i poprawkami, na bardzo technicznym sprawozdaniu, ale tak na- a państwo nie mieliście? (Oklaski) Czytajcie i pracuj- prawdę państwo dajecie mi asumpt do pewnej osobi- cie, bo płacą wam podatnicy. Nie płacą wam za siedze- stej refleksji i spostrzeżenia. (Poruszenie na sali) nie, tylko za czytanie i analizowanie tego, co jest (Poseł Borys Budka: Ale ty jesteś sprawozdawcą przedmiotem pracy Wysokiej Izby. (Oklaski) Obłuda komisji. Nie jesteś od refleksji.) sama wyszła z tego miejsca. Gratulujemy państwu. (Poseł Urszula Augustyn: To nie jest czas na osobi- ste refleksje.) (Poseł Krzysztof Śmiszek: W Brukseli też mają te- lewizory.)

Tak, w porządku. Szanowni państwo, dzisiaj tak Spis treści naprawdę bardzo gorączkowo staracie się zrehabilito- Wysoka Izbo! Panie Marszałku! (Gwar na sali) wać za swój wczorajszy poranek, za wasz absenteizm, za uchylenie się od wykonywania obowiązków poselskich. (Oklaski) Wicemarszałek Ryszard Terlecki: (Poseł Izabela Leszczyna: Ilu posłów PiS-u nie było?) (Poseł Anna Paluch: Do pracy. Miejsce posłów jest Pani poseł, proszę się opamiętać. na sali sejmowej.) Jest taka zasada absens carens, nieobecny traci. Niestety dzisiaj te gorączkowe próby i podejmowane Poseł Przemysław Czarnek: działania tak naprawdę mają zamiar zamaskować to, do czego sami doprowadziliście. (Poseł Anna Paluch: Na własne życzenie.) Historia doktryn politycznych i prawnych zna Naprawdę zastanówcie się, co robicie. Więcej reflek- różne mutacje czegoś, co nazywamy państwem pra- sji. Dziękuję bardzo. wa, państwem praworządnym. (Poseł Izabela Leszczyna: Nie wiesz, co to jest.) Każda z tych mutacji jest niedobra, każda z tych Wicemarszałek Ryszard Terlecki: mutacji osłabia praworządność. Najbardziej jednak Bardzo dziękuję. osłabia praworządność mutacja, którą nazywamy pań- Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po- stwem sędziów. Państwo sędziów to jest dokładnie to rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad- państwo i ten model, do którego państwo dążycie i któ- czeń w imieniu klubów i koła. ry państwo chcecie wprowadzać od 3 tygodni przy po- Pani marszałek zgodziła się dziś na posiedzeniu Pre- mocy posłusznych sobie sędziów. zydium Sejmu na 10-minutowe wystąpienia. Mój klub (Poseł Rafał Grupiński: Nie wymyślaj, filozofem i tak przystaje na to. Wobec tego 10-minutowe oświadczenia. nie będziesz.) Otwieram dyskusję. Państwo sędziów to państwo, które ignoruje za- Jako pierwszy w imieniu Klubu Parlamentarnego sadę suwerenności narodu, ignoruje zwierzchnictwo Prawo i Sprawiedliwość pan poseł Przemysław Czarnek. narodu nad wszystkimi trzema władzami. Bardzo proszę. (Poseł Adam Szłapka: Wy chcecie państwa prze- kręciarzy.) Poseł Przemysław Czarnek: Państwo sędziów to państwo, w którym sędziowie decydują o tym, co jest prawem, a co nie jest. I to mamy Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt dokładnie przez ostatnie 3 tygodnie. ponownie przedstawić w imieniu Klubu Parlamen- (Głos z sali: Państwo PiS-u – to jest wasz cel.) 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 246 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym

Poseł Przemysław Czarnek niem Polaków jakimś urojonym systemem, w którym będzie się podważać kilkadziesiąt tysięcy, a może kil- Sędziowie uzurpują sobie prawo do tego, żeby kaset tysięcy wyroków prawomocnie wydanych przez stwierdzać, że nie istnieje Izba Dyscyplinarna. Wczo- legalnie orzekających sędziów w tym kraju. To jest raj w nocy też to słyszeliśmy. Sędziowie uzurpują straszenie Polaków. To jest tak naprawdę zamach na sobie prawo do tego, żeby stwierdzać, kto jest sędzią, praworządność. a kto nie. Wczoraj w nocy też o tym słyszeliśmy. Py- Dlatego właśnie, szanowni państwo, Klub Parla- tanie, skąd ta aberracja i skąd ta przewrotność. mentarny Prawo i Sprawiedliwość, panie i panowie Szanowni Państwo! To nie my zainicjowaliśmy posłowie Prawa i Sprawiedliwości doprowadzą do tego, ten szybki proces legislacyjny. To państwo go zaini- że dzisiaj ta ustawa będzie uchwalona, bo ten plaster cjowaliście. To państwo podcięliście żyły polskiemu na ranę, którą zrobiliście, musi być przyczepiony. Ra- porządkowi prawnemu i ładowi konstytucyjnemu. tujemy praworządność w Polsce. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Ta rana krwawi, a my robimy to, co mamy (Oklaski) zrobić, dlatego robimy to w takim tempie. Musimy ten plaster na tę ranę przykleić, bo nie możemy po- zwolić na to, żeby wykrwawił się polski porządek Wicemarszałek Ryszard Terlecki: prawny. Czego wy chcecie? Wy chcecie podłożyć bom- bę pod polski ład konstytucyjny, powołując się na Bardzo dziękuję. konstytucję. Wstyd i hańba. (Oklaski) Pan poseł Jacek Ozdoba, klub Prawo i Sprawie- Rzeczywiście wczoraj w nocy i dzisiaj nad ranem dliwość. odbywały się obrady Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. One były niezwykle pouczające. Bardzo trudne, bardzo męczące, ale przecież jesteśmy dla Poseł Jacek Ozdoba: społeczeństwa i nikt z nas nie narzeka, oprócz nie- których posłów opozycji. Ale to były bardzo poucza- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozumiem, że wczo- jące obrady. Myśmy dostrzegli podczas tych obrad raj państwo dokładnie podsumowaliście, w jaki spo- jedną bardzo ważną rzecz. Otóż problem jest większy, sób funkcjonujecie w tym parlamencie. Spis treści niż myśleliśmy. (Poseł Adam Szłapka: Właśnie nic nie rozumiesz.) Poseł Rafał Grupiński ( : Chcecie wyprowadzić Pol- Zacytuję waszą koleżankę: Robimy jaja czy nie? skę z Unii Europejskiej.) Cały czas to chyba, jak widać, robicie. (Poseł Anna Paluch: Co pan nam imputuje? Pro- Co prawda mam tutaj trochę takie déjà vu, jak pa- szę się uspokoić.) trzę na was, bo kilka lat temu również opowiadaliście Otóż państwo naprawdę wierzycie, przynajmniej Polakom, jak to jest strasznie i w ogóle, próbowaliście duża część z państwa, w te bzdury, które opowiada- to wszystko zablokować, po czym okazało się, że to był cie. (Wesołość na sali, oklaski) Stworzyliście sobie pic na wodę, fotomontaż, brakuje tylko słonecznej Ma- alternatywną rzeczywistość i w niej jesteście. Nie dery. I po tej całej propagandzie, której w tej chwili chcecie zobaczyć prawdziwej rzeczywistości, która was otacza, ale polskie społeczeństwo widzi tę rze- używacie, widać, że powracacie do punktu wyjścia i że czywistość. Mamy niespotykane do tej pory wsparcie, nie jesteście w stanie jednego zrozumieć: Polacy chcą ogromne wsparcie, które dostajemy za pomocą tele- reformowania sądów, bo Polacy… fonów, SMS-ów, e-maili. Ludzie żądają wręcz od nas, (Poseł Małgorzata Pępek: Na temat!) żebyśmy zastopowali łamanie konstytucyjnego ładu …widzieli scenariusz: 118-letnia osoba, która odzy- i konstytucyjnego porządku prawnego w Polsce. I to skiwała kamienicę. Tak, takie wasze scenariusze wy- właśnie będziemy teraz robić. (Oklaski) stępowały. Widzą scenariusz: przemawia polityk, a póź- (Poseł Borys Budka: Ale kto dzwoni? Banaś?) niej przemawia sędzia, który za chwilę będzie orzekał Jakim cudem, proszę państwa, w dalszym ciągu w jego sprawie. Ten sędzia wyklucza się z zawodu. powtarzacie głupotę, w którą nie wierzą Polacy, do- (Poseł Adam Szłapka: Piebiak? Kolega pana szefa?) tyczącą urojonego polexitu? To wy chcecie wyprowa- Ten sędzia wyklucza się z zawodu, ponieważ jest dzić Polskę z Unii Europejskiej. To wy chcecie nas związany z demonstracją organizowaną przez okre- wypchnąć z Unii Europejskiej. (Oklaski) To wy ka- ślone środowisko polityczne. blujecie do Komisji Europejskiej. To wy kłamiecie na Ja rozumiem, że pan jednego nazwiska się na- temat Polski. To wy kłamiecie na temat społeczeń- uczył i będzie pan cały czas to powtarzał, ale wczo- stwa polskiego. My wam na to nie pozwolimy. Nie rajsze obrady komisji pokazały jedno: wy robicie sobie damy się wypchnąć z Unii Europejskiej. po prostu… (Poseł Adam Szłapka: Telefon do Banasia i będzie (Poseł Rafał Grupiński: Piebiak i paru hejterów.) spokój.) …kpinę z poważnego projektu, który jest oczeki- (Poseł Rafał Grupiński: Nie wiedziałem, że głu- wany przez Polaków, kpinę z projektu, który… Wła- pota może chodzić.) śnie pani się odzywa, pani Gasiuk-Pihowicz. Wczoraj Szanowni Państwo! Dlaczego nie macie odrobiny pani od godz. 19 kilka… wstydu? Straszycie kilka dni przed Bożym Narodze- (Głos z sali: Pani poseł. Pani poseł.) 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym 247

Poseł Jacek Ozdoba Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka obra- dowała wczoraj i dzisiaj, w dużej mierze dzięki pań- …pani poseł, kilka godzin krzyczała. Ja pani coś stwu, dzięki państwa wnioskom, które się pokrywa- powiem, coś pani zacytuję, pani koleżankę: Nie, Ka- ły, były takie same. Wykorzystywaliście państwo czas mila, nie jesteś tu sama, nie. I dokładnie tak jest wszę- do maksimum, argumentowaliście w sposób absolut- dzie… nie powtarzalny tylko po to, by przeciągnąć prace (Głos z sali: Brawo!) komisji w czasie, aby Polakom wmawiać, że posłowie …na sali plenarnej i w komisji. (Oklaski) Ja rozu- Zjednoczonej Prawicy pracują nocami. Jak trzeba, miem, że jest pani reprezentantem osób, które… ma pracujemy nocami. A teraz jest taka potrzeba. Ja się pani być tutaj osobą, twarzą jakby przeciwstawiania bardzo cieszę, że Komisja Sprawiedliwości i Praw się tej „strasznej”, dobrej ustawie. Tylko musi pani Człowieka przyjęła wszystkie wnioski Porozumienia zrozumieć jedno: wy bronicie sędziów, którzy są upo- Jarosława Gowina, i w imieniu parlamentarzystów litycznieni, bronicie osób, które chcą podważać decy- Porozumienia Jarosława Gowina deklaruję wsparcie zje, prerogatywę prezydenta, który zamyka drogę w odniesieniu do tego, kim jest w Polsce sędzia. Dziękuję dla tej ustawy. Dziękuję bardzo. (Oklaski) bardzo. (Oklaski) Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Bardzo dziękuję. Dziękuję. Teraz głos ma pan poseł Borys Budka… Pan poseł Kamil Bortniczuk, Prawo i Sprawiedli- (Poseł Przemysław Czarnek: Panie marszałku, wość. jeszcze poprawki. Mamy jeszcze 30 sekund.) 30 sekund, no, co zrobić… Proszę. Poseł Kamil Bortniczuk: (Głos z sali: W jakim trybie?)

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rzeczywiście… Spis treści (Poseł Adam Szłapka: To najbardziej będzie za- Poseł Przemysław Czarnek: pamiętane.) …można sobie robić jaja z rzeczy poważnych, co W takim trybie, że jeszcze nam, klubowi parlamen- słyszeliśmy wszyscy, możemy się zapoznać z tym w In- tarnemu, zostało 30 sekund. Moglibyście państwo ternecie, ale poważna praca… spojrzeć na zegar. (Poseł Adam Szłapka: I można nie przeżyć do pierw- W imieniu klubu parlamentarnego, panie mar- szego za pensję wicepremiera.) szałku, składam w ramach drugiego czytania trzy …na rzecz państwa polskiego wymaga, żeby sobie poprawki do tego projektu ustawy, poprawki o cha- z poważnych rzeczy jaj nie robić, żeby przyjmować rakterze głównie technicznym. Istotą pierwszej po- ustawy nawet wtedy, kiedy są trudne, ale są wyma- prawki jest użycie wyrazów: działanie i zaniechanie gane… w liczbie pojedynczej zamiast w liczbie mnogiej, dru- (Głos z sali: W parlamencie jesteś.) ga poprawka ma na celu przekazanie do wyłącznej …bo muszą przeciwdziałać anarchizacji polskiego właściwości Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw życia publicznego. I poważna praca na rzecz państwa Publicznych Sądu Najwyższego spraw skarg o stwier- polskiego wymaga tego, aby składać poprawki, które dzenie niezgodności z prawem prawomocnego orze- poprawiają te ustawy realnie, które eliminują zagro- żenie stwierdzenia niezgodności z prawem europej- czenia Sądu Najwyższego, jeżeli chodzi o podważenie skim, które usuwają niepotrzebne regulacje. Rzeczy- legalności działania sędziego, a trzecia poprawka ma wiście w pierwotnym projekcie były regulacje, które na celu objęcie dyspozycją przepisu również wnio- odnosiły się do tego, że sędziowie byliby zobowiązani sków o oznaczenie sądu, przed którym ma się toczyć składać chociażby oświadczenia w zakresie swoich postępowanie, składanych na podstawie art. 45 Ko- aktywności w Internecie. Usunęliśmy te zapisy. Usu- deksu postępowania cywilnego. Jednocześnie załą- nęliśmy zapisy, które mogą być sprzeczne z prawem czam wniosek o przejście do trzeciego czytania bez Unii Europejskiej… odsyłania projektu do komisji. (Oklaski) (Poseł Izabela Leszczyna: Łaska!) …dodaliśmy preambułę, która w sposób jasny określa podstawy aksjologiczne stojące u podstaw Wicemarszałek Ryszard Terlecki: konieczności przyjęcia tego projektu. Bo ten projekt koniecznie trzeba przyjąć po to, aby państwo polskie Dziękuję bardzo. Bardzo dziękuję. było stabilne. Nie możemy pozwolić sobie na destabi- Teraz głos ma pan poseł Borys Budka w imieniu lizację państwa. Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 248 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym

Poseł Borys Budka: Obiecaliście wielką reformę, a tak naprawdę ze- psuliście wszystko, nawet to, co działało dobrze. Do- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Będę powtarzał do prowadziliście wymiar sprawiedliwości do ruiny tyl- skutku: nie było i nie ma żadnej reformy wymiaru ko po to, by teraz udawać, że go naprawiacie, a wpro- sprawiedliwości. (Oklaski) Od 4 lat oszukujecie Polki wadzacie kaganiec. Przecież to, co zrobiliście z Try- i Polaków, twierdząc, że cokolwiek zmieniacie na lep- bunałem Konstytucyjnym, jest najlepszym przykła- sze, ale Polacy to widzą. Dokładnie w ten sam sposób dem, jak działają wasze pseudoreformy. Zablokowa- potraktowaliście polską służbę zdrowia, system edu- liście totalnie działanie tego organu, a pseudopreze- kacji, szkolnictwo wyższe, jak i sądownictwo. Udajecie sem zrobiliście odkrycie towarzyskie, jak mówi wasz wielkich reformatorów, a wszędzie wprowadzacie je- prezes – częściej gotuje obiady, niż zajmuje się orzeka- den wielki chaos. Nie potraficie sprawić, by postępo- niem, jak to ktoś wczoraj powiedział. (Oklaski) To jest wania sądowe były szybsze, zablokowaliście de facto prawdziwy obraz wymiaru sprawiedliwości. drobne postępowania prokuratorskie, bo prokurato- I teraz chcę, szanowni państwo, zapewnić o jed- rzy boją się wydawać jakiekolwiek postanowienia tyl- nym. Nie poprzestaniemy na tym, co w tej chwili sta- ko dlatego, że mają ten politnadzór ze strony ministra ło się w Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. sprawiedliwości, a teraz ten chaos, który wprowadzi- (Poseł Anna Paluch: Tak? Będziecie chodzić na gło- liście w Krajowej Radzie Sądownictwa, w Trybunale sowania?) Konstytucyjnym i w sądach powszechnych, próbujecie W Senacie doprowadzimy do tego, że Polacy po- zamienić w jeszcze większy chaos. Okłamujecie Polki znają prawdę – prawdę o waszym projekcie, prawdę i Polaków, twierdząc, że jesteście Europejczykami i ro- o tym, że chcecie być bezkarni. zumiecie, na czym polega Wspólnota Europejska, pod- (Głos z sali: Będziecie donosić w Brukseli.) czas gdy tak naprawdę wprowadzacie do polskiego Nakradliście tyle, że jedyne, czego boicie się teraz, porządku prawnego rozwiązania typowe dla krajów to jest prokurator. Macie aferę KNF-u (Oklaski), afe- totalitarnych, gdzie to politycy mogą… rę GetBacku, aferę NBP-u, aferę dwóch wież, aferę Birgfellnera. (Poseł Przemysław Czarnek: Niemcy, Francja…) (Głos z sali: A wy macie zarzuty.) …karać sędziów dlatego, że nie podoba im się ich Nawet zabieraliście najbiedniejszym z PCK, wasz orzekanie. Jak działacie w praktyce? Otóż w prakty- Spis treści były poseł jest oskarżony. Ale wy dalej chcecie być ce minister sprawiedliwości potrafi odwołać z dele- bezkarni. gacji sędziego tylko dlatego, że nie zgodził się na Polacy nie zapomną wam tej ustawy. Polacy nie tymczasowe aresztowanie, o które wnioskował pro- zapomną wam tego, że niszczycie dorobek polskiej kurator podległy temu samemu ministrowi. I wam wolności. Bo wy genetycznie wolności nie znosicie. właśnie o to chodzi. Nie chodzi wam o Polskę, nie (Długotrwałe oklaski) chodzi wam o Polaków, nie chodzi wam o to, żeby cokolwiek zmieniać na lepsze – wam chodzi o bezkar- ność. Wy po prostu marzycie, by z kolejnej instytucji Wicemarszałek Ryszard Terlecki: stworzyć to, co Marian Banaś stworzył zarówno w swojej kamienicy, jak i w Najwyższej Izbie Kontroli. Teraz głos ma pani poseł Kamila Gasiuk-Pihowicz, (Oklaski) Symbolem tego, w co zamieniliście państwo klub Koalicji Obywatelskiej. polskie i wymiar sprawiedliwości, jest ta kamienica Banasia. I tylko dlatego że jesteśmy w parlamencie, będę używał synonimu, a nie będę mówił tego słowa, Poseł Kamila Gasiuk-Pihowicz: co zrobiliście z wymiarem sprawiedliwości. (Oklaski) Bezkarność, bezkarność, bezkarność – to jest jedyny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Posłanki i Posło- cel, który przyświeca waszemu projektowi ustawy. wie PiS-u! Budujecie piramidę bezprawia, a ta usta- Okłamujecie Polki i Polaków, twierdząc, że są to eu- wa represyjna jest jej kolejną warstwą. Po wprowa- ropejskie rozwiązania… dzeniu tej ustawy rząd będzie mógł usunąć każdego (Poseł Anna Paluch: Siedem zarzutów…) sędziego pod byle pretekstem. Sędziowie będą kara- …podczas gdy Komisja Europejska w bardzo twar- ni za stosowanie polskiej konstytucji i unijnych trak- dym stanowisku mówi wyraźnie: proszę zaprzestać tatów. prac nad tym haniebnym projektem, bo Polska, Po- (Poseł Anna Paluch: A żeby ją jeszcze czytali ze zro- lacy stracą pieniądze europejskie. Ale tak naprawdę zumieniem…) wam chodzi o polexit. Wiecie dlaczego? Dlatego że wy Powstrzymajcie to prawne szaleństwo. Powstrzy- nie znosicie jakiejkolwiek kontroli. Wy genetycznie majcie prace zgodnie z apelem Komisji Europejskiej. boicie się jakichkolwiek niezależnych instytucji. Dla- Nie wyrzucajcie Polski z Unii Europejskiej. (Oklaski) tego tak nienawidzicie Komisji Europejskiej, bowiem Wysoka Izbo! To politycy PiS wywołali pożar, któ- ta Komisja przejęła rolę i działa w interesie Polek ry w tym momencie trawi system prawny w Polsce. i Polaków, podczas gdy ten rząd chce Polki i Polaków I zamiast go ugasić zgodnie z zaleceniami unijnego podporządkować kagańcowi władzy. I to jest istota Trybunału, podlewacie go tylko benzyną, proponując tej ustawy. (Oklaski) ustawę o dyscyplinowaniu sędziów. Ostrzegaliśmy 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym 249

Poseł Kamila Gasiuk-Pihowicz Wicemarszałek Ryszard Terlecki: wielokrotnie przed tym, że zmiany, które obecna wła- Pan poseł Krzysztof Śmiszek, klub Lewicy. dza wprowadza od 4 lat, ograniczając niezależność sądownictwa, wywołają chaos prawny. I to się dzieje na naszych oczach, z winy polityków PiS-u, a ustawa, Poseł Krzysztof Śmiszek: którą dzisiaj proponujecie, tylko pogłębia ten chaos prawny. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! No cóż, minęło Posłanki i Posłowie PiS-u! Budujecie piramidę kilkanaście godzin od pierwszego czytania, a my dzi- bezprawia. Ale ona przetrwa tylko do momentu, do siaj rano już mamy sprawozdanie komisji… (Głos z sali: I list z Komisji Europejskiej.) którego będziecie rządzić, a potem się zawali. Tylko …już będziemy przepychać kolanami, walcem – że pod gruzami tej piramidy bezprawia będą zwykli jakkolwiek to nazwiemy – pendolino, ten proces legi- ludzie. Niestety PiS, niszcząc sądownictwo, niszczy slacyjny. życie zwykłym ludziom, niszczy możliwości działania Komisja, która wczoraj obradowała całą noc, aż do polskim firmom. Wyroki sądów PiS, obsadzonych samego rana rozjeżdżała polskie sądy. Pod osłoną nocy, przez neo-KRS, będą warte tyle co makulatura. Z cza- bez możliwości zabrania głosu przez organizacje poza- sem będą po prostu kolejno podważane. Dlatego dla rządowe i przedstawiciela rzecznika praw obywatelskich. ludzi, dla przedsiębiorców taki wyrok będzie po pro- Dzisiaj chciałbym powitać pana Adama Bodnara, stu bezwartościowy. Taki wyrok będzie wyłącznie rzecznika praw obywatelskich, na naszej sali. (Oklaski) źródłem problemów w przyszłości. I to wszystko z winy Nie pozwoliliście na wysłuchanie publiczne, a prze- Oklaski polityków PiS-u. ( ) cież to jest ustawa, nad którą właśnie powinno deba- Wysoka Izbo! Moje pokolenie sytuację, w której tować szerokie grono reprezentantów społeczeństwa, prokurator ściga niezależnego sędziego za to, że on organizacji pozarządowych w ramach wysłuchania stosuje prawo, zna tylko z historii, może z opowiadań publicznego. rodziców. Ja sama urodziłam się jeszcze w PRL, ale Pan poseł sprawozdawca powiedział, że zgłoszone dzięki odwadze, bohaterstwu takich ludzi, jak Lech wczoraj na posiedzeniu komisji poprawki uszlachet- Wałęsa, Tadeusz Mazowiecki… (Oklaski) niły ten wspaniały projekt. No tak, uszlachetniły na (Głos z sali: Brawo!) takiej samej zasadzie, jak uszlachetnia cierpienie. Spis treści …Jacek Kuroń i wielu, wielu innych, miałam to Rzeczywiście trzeba przyznać rację. ogromne szczęście, by w dorosłość wchodzić w wolnej Ja się tak zastanawiam, czego się baliście, że przez Polsce. Dzięki ciężkiej pracy i zdecydowaniu takich te parę godzin aż do 5.30 rano pracowaliśmy w tej ko- ludzi, jak Leszek Balcerowicz i wielu, wielu innych… misji. Czego się baliście? Że ludzie zobaczą wasze pry- (Poseł Anna Paluch: Szkodnik.) mitywne fortele, które przemycacie tym projektem? Że …moje pokolenie dostało szansę życia w Polsce, społeczeństwo się dowie, że zakazujecie polskim sę- która jest najbogatsza w swojej dotychczasowej histo- dziom orzekać na podstawie polskiej konstytucji? A może rii. (Oklaski) Dzięki takim ludziom, jak Jerzy Buzek, boicie się prawdy o tym, że planujecie zamach na Sąd Aleksander Kwaśniewski, Bronisław Geremek i wie- Najwyższy i w efekcie wprowadzonych nowych proce- lu, wielu innych… dur chcecie doprowadzić do tego, żeby pierwszym pre- (Głos z sali: Cimoszewicz!) zesem Sądu Najwyższego być może został partyjny …mogliśmy stać się silnym i dumnym państwem nominat z Izby Dyscyplinarnej, który przecież nawet w Unii Europejskiej. (Oklaski) nie jest sędzią, jak orzekły ostatnio sądy? (Głos z sali: Brawo!) Ta ustawa to zwykły, prymitywny bubel prawny, Ale z powodu takich ludzi, jak Andrzej Duda, pan który ma być narzędziem stosowanym przez podob- Zbigniew Ziobro, pan Jarosław Kaczyński, możemy nych wam partyjnych aparatczyków w państwach to wszystko stracić w ciągu kilku najbliższych lat. autorytarnych. Tam właśnie władza decyduje o tym, (Poseł Tadeusz Woźniak: Ląduj!) który wyrok jest zgodny z prawem i który jest spra- Możemy stracić to wszystko, co w ciągu ponad wiedliwy. Gratuluję wzorców do naśladowania. ćwierć wieku polskiej wolności budowały kolejne po- Zapewniam wielu z was, że wielu opozycjonistów kolenia ludzi prezentujących pełną paletę poglądów także z poprzedniego systemu, walczących o prawo i wrażliwości. Budowały nie dla siebie, budowały dla obywateli do uczciwego procesu i sprawiedliwego wy- 38 mln Polaków i dla następnych pokoleń. roku, jest wstrząśniętych, widząc, że próbujecie to Niszcząc niezależność polskich sądów, niszczycie konstytucyjne prawo odebrać obywatelom. prawa i wolności, które zostały zdobyte po 1989 r. (Poseł Anna Paluch: Wstrząśniętych, niezmiesza- Niszcząc niezależność polskich sądów, niszczycie wanych, tak?) runki do dalszego bogacenia się Polek i Polaków. Jestem też przekonany, że przeciwko waszym dzia- Niszcząc niezależność polskich sądów, niszczycie łaniom pierwszy zaprotestowałby prof. Lech Kaczyń- miejsce i przyszłość Polski w Unii Europejskiej. Nisz- ski, który wielokrotnie podkreślał najwyższą wartość cząc niezależność polskich sądów, po prostu niszczy- rządów prawa. cie Polskę. I nie macie do tego żadnego prawa, żad- (Poseł Anna Paluch: Nie wycieraj sobie ust śp. pre- nego prawa. (Oklaski) zydentem. Uspokój się.) 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 250 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym

Poseł Krzysztof Śmiszek Poseł Anna Maria Żukowska:

PiS, wprowadzając taki przepis, nie martwi się o pra- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prawo i Sprawie- wa zwykłych Polaków. Część z tych orzeczeń może być… dliwość dobrze wie, że wywołało pożar ustawą o Kra- (Poseł Anna Paluch: O Biedroniu sobie możesz jowej Radzie Sądownictwa i o Izbie Dyscyplinarnej. gadać. Od prezydenta wara.) Teraz ten pożar, który samo spowodowało, chce przy- Akurat prezydenta Lecha Kaczyńskiego niezmier- kryć proponowaną ustawą o zmianie ustroju sądów nie szanuję i korzystałem wielokrotnie z jego dorobku powszechnych, o Sądzie Najwyższym i innych ustaw. naukowego, więc proszę się uspokoić, pani posłanko. Proponuje, aby szanować tak naprawdę wybór sę- (Oklaski) dziów przez tę neo-KRS, upolitycznioną KRS, KRS, Pozbawiacie obywateli ich podstawowego prawa która została powołana ze skróceniem kadencji poprzedniej Krajowej Rady Sądownictwa, i chce spowo- człowieka, jakim jest prawo do niezależnego, bez- dować, żeby zrobić taki deal – bo to jest w tej ustawie stronnego sądu i uczciwego wyroku. – że za cenę szanowania, uznania, że sędziowie, któ- Poseł Jacek Ozdoba ( : A Gawłowski?) rzy zostali wybrani przez Radę Państwa, są dalej Chcecie zamienić sędziów w maszynki do wyda- sędziami, chce uznać, że także ci sędziowie, którzy wania wyroków pod dyktando Nowogrodzkiej i na są wybrani przez nową KRS, również są prawomoc- podstawie PiS-owskich przepisów. A może po prostu nie wybranymi sędziami. chcecie doprowadzić do tego, żeby sędziowie zamie- Takiego dealu nie będzie. My za tym nie zagłosu- nili togi sędziowskie na partyjne uniformy? Może jemy, nie ma takiej zgody. Każdy sędzia w każdym powiedzcie to wprost. Proponuję, żeby nie bawić się przypadku powinien być oceniany indywidualnie i jego w tej Izbie w udawanie procesu legislacyjnego, a po wybór także powinien móc być oceniany indywidu- prostu wyciąć kilka tysięcy tekturowych postaci Ja- alnie. rosława Kaczyńskiego, postawić je za sędziowskimi Izba Dyscyplinarna – to, o czym już mówił pan stołami, a w całej Polsce efekt będzie taki sam. poseł Śmiszek – również nie jest sądem. Nie powinno (Poseł Anna Paluch: Dość tego pustosłowia.) być możliwości, że pierwszym prezesem Sądu Naj- Szkoda, że przed wyborami nie mieliście odwagi wyższego zostanie osoba wyłoniona ze składu tej Spis treści zaprezentować projektu tej ustawy. Szkoda, że nie mó- izby, bo de facto do tego sprowadza się kolejne, czyli wiliście wtedy, że Piotrowicz i Pawłowicz będą w Try- najmniejsze, kworum przewidziane przez tę ustawę. Nie ma też zgody na to, żeby funkcjonowało w obie- bunale Konstytucyjnym. Jesteście po prostu tchórza- gu prawnym takie stanowisko jak pełniący obowiązki mi, którzy wykonują bezwolnie każde polecenie wa- pierwszego prezesa Sądu Najwyższego. Dlatego że szego generała. taka osoba miałaby możliwość przewodniczenia Try- (Poseł Tadeusz Woźniak: A Biedroń miał wrócić bunałowi Stanu, brania udziału w posiedzeniach Sej- do Polski.) mu, bycia członkiem KRS, a także mogłaby wybrać Wy pod ten fundament państwa prawa podkłada- trzech członków Państwowej Komisji Wyborczej. Oso- cie właśnie dynamit. Dlaczego to robicie? Ja wam po- ba, która – podkreślam – nie pełni funkcji pierwszego wiem. Bo wy się po prostu boicie. Boicie się utraty prezesa Sądu Najwyższego. Tylko w polskim systemie władzy, boicie się, że wasze krętactwa ujrzą światło prawnym pojawiłoby się zupełnie nieznane stanowi- dzienne, boicie się trupów w szafie takich jak Banaś sko p.o. pierwszego prezesa Sądu Najwyższego. czy Chrzanowski. Boicie się, że sądy mogłyby orzekać Szanowna Pani Marszałek! Panie Marszałku! i skazywać waszych kolesi, kolesi także z ław posel- W imieniu Koalicyjnego Klubu Parlamentarnego Le- skich i rządowych. Jesteście po prostu tchórzami. A ta wicy na podstawie art. 45 zgłaszam wniosek o odrzu- ustawa ma być polisą ubezpieczeniową waszej bezkar- cenie projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustro- ności. ju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym (Poseł Rafał Grupiński: Nie na długo.) oraz niektórych innych ustaw. W przypadku odrzuce- nia powyższego wniosku zgłaszam następujące po- Jeżeli myślicie, że polscy sędziowie ze strachu prawki w drugim czytaniu do sprawozdania komisji przed wami porzucą rotę ślubowania i zamienią sę- o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo dziowskie togi na drelichy partyjnych aparatczyków, o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Naj- to znaczy, że mierzycie ich własną miarą. To znaczy, wyższym oraz niektórych innych ustaw, na posiedze- że nie znacie hartu ducha polskich sędziów. Dziękuję. niu Sejmu RP. W art. 1 pkt 3 dodawane są art. 9c i art. (Oklaski) 9d. Będę czytać tak samo, jak chciano nas zmusić do (Poseł Anna Paluch: Słabe.) procedowania nad tą ustawą na posiedzeniu komisji. (Poseł Piotr Kaleta: Kto ci to pisał, Krzysiek?) Same punkty. Pkt 2. W art. 1 w pkt 29 dodawany art. 88a otrzymuje brzmienie: Art. 88a. § 1. Sędzia jest obowiązany Wicemarszałek Ryszard Terlecki: do złożenia pisemnego oświadczenia o posiadanym wykształceniu. Oświadczenie, o którym mowa w § 1, Pani poseł Anna Żukowska, klub Lewicy. składa się w terminie 30 dni od dnia objęcia urzędu 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym 251

Poseł Anna Maria Żukowska ślę, że powinniście się wszyscy, powinniśmy się wszyscy zacząć obawiać skutków tego wrażenia. sędziego. Art. 107 § 1: Za przewinienia służbowe, w tym (Głos z sali: Nie donoście.) za oczywistą i rażącą obrazę przepisów prawa i uchy- Po 10-godzinnej batalii – o stylu nie wspomnę, bo bienia godności urzędu, przewinienia dyscyplinarne, wielu Polaków oglądało to posiedzenie Komisji Spra- sędzia odpowiada dyscyplinarnie przed właściwym wiedliwości i Praw Człowieka – w pierwszym czyta- sądem. § 1 tego samego art. 107: Sędzia Sądu Naj- niu w niestety starym i niedobrym stylu został wyższego odpowiada dyscyplinarnie za przewinienia uchwalony jeszcze gorszy projekt ustawy represyjnej służbowe i uchybienia godności urzędu sędziego w stosunku do jego pierwotnego brzmienia. Nie tak przed sądem, o którym mowa w art. 73. § 1 pkt 5: Za dawno – warto przypomnieć – w swoim exposé pan wykroczenia oraz za przewinienia dyscyplinarne sę- premier Morawiecki wielokrotnie wspominał o nad- dziowie ponoszą odpowiedzialność dyscyplinarną przed chodzącej normalności, a takie stanowienie prawa sądami dyscyplinarnymi, o których mowa w art. 39a. niestety z tą normalnością ma niewiele wspólnego. W art. 5 w pkt 1 w art. 44 dodany ustęp 2a otrzymu- (Oklaski) Mówiliście bardzo często w poprzedniej je brzmienie: Odwołania wniesione przez uczestni- kadencji i przed wyborami, że będziecie legislacyjny- ków postępowania podlegają rozpoznaniu oddzielnie. mi uzdrowicielami. Ale to, co wczoraj cała Polska W art. 6 w pkt 2 art. 137 § 1 otrzymuje brzmienie: Za widziała, to raczej jest szarlataństwo legislacyjne. Bo przewinienia służbowe, w tym za oczywistą, rażącą inaczej się tego nie da nazwać. (Oklaski) obrazę przepisów prawa i uchybienia godności urzę- Nie ma już w Komisji Sprawiedliwości i Praw du, prokurator odpowiada dyscyplinarnie przed wła- Człowieka pana przewodniczącego Piotrowicza. Ale ściwym sądem, o którym mowa w art. 145. wczoraj było widać jak w soczewce, że duch pana Miło jest Wysokiej Izbie słuchać w takim trybie przewodniczącego prokuratora Piotrowicza cały czas wnoszonych poprawek? unosi się nad Komisją Sprawiedliwości i Praw Czło- (Poseł Piotr Kaleta: Tak, tak.) wieka. Wnoszę je w imieniu klubu (Dzwonek), bo w taki (Głos z sali: Żyje.) sposób było to procedowane na posiedzeniu komisji. (Poseł Piotr Kaleta: Tak samo jak duch marszałka Art. 103a § 1: Prokurator jest obowiązany do zło- Gucwy.) Spis treści żenia pisemnego oświadczenia o posiadanym wy- (Poseł Rafał Grupiński: To jest maszkara, nie duch.) kształceniu. Oświadczenie, o którym mowa w § 1… I niestety pada na wielu z tych członków tak dale- (Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia ce, że wczoraj również cała Polska słyszała sugestie przy wyłączonym mikrofonie, oklaski) jednej z pań posłanek z komisji, sugerującej, że po co Zgłaszam w imieniu klubu te dwa wnioski do pana przekazywać poprawki wszystkim jej członkom. To są marszałka. standardy, które schodzą już poniżej poziomu dna. Myślę, że to rzutuje też niestety na obraz tej Izby i więk- szości, która w tej Izbie dzisiaj dominuje. Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Mówicie państwo o potrzebie reformy wymiaru sprawiedliwości. Pan poseł Ozdoba grzmiał tu nie- Dziękuję bardzo, pani poseł. dawno, że Polacy chcą dobrych zmian, więc jak mamy Pan poseł Krzysztof Paszyk, klub Polskiego Stron- czelność przeszkadzać we wprowadzaniu tych do- nictwa Ludowego – Kukiz15. brych zmian. Bardzo proszę, panie pośle. (Głos z sali: Pan nie ma dyżurów poselskich?) Dziękuję. Panie Pośle Ozdoba! Pytam się dzisiaj, po ponad 4 latach rzekomego realizowania oczekiwań Polek i Pola- ków, co mają Polacy po waszych reformach? Mają dłuż- Poseł Krzysztof Paszyk: sze terminy w sądach? (Głos z sali: Mają.) Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Na pewno mają. Chciałbym w imieniu Klubu Parlamentarnego Koali- Mają większe koszty sądowe? cja Polska – Polskie Stronnictwo Ludowe – Kukiz15 (Głos z sali: Mają, mają.) przedstawić nasze refleksje na temat – nie boję się Mają, na to się wszyscy powszechnie żalą. Ale będą użyć tego sformułowania – tzw. ustawy represyjnej. mieli coś jeszcze gorszego. (Głos z sali: Opresyjnej.) (Głos z sali: Będą.) Na początku powiem tak: szanowny panie ministrze, Będą mieli wielką niepewność co do prawa i orze- panowie i panie, panie i panowie posłanki z PiS-u, uda- czeń sądowych. ło wam się… (Głos z sali: Polityczne wyroki.) (Poseł Tadeusz Woźniak: Ha, ha, panowie posłanki.) Trochę statystyk, jeśli chodzi o wasze reformy, któ- Udało wam się zrobić piorunujące wrażenie na re tak często lubicie przywoływać. 2018 r. – chluba, wielu Polakach w Polsce, ale widzę, że to wrażenie wasz sztandarowy projekt – Izba Kontroli Nadzwy- jest równie piorunujące poza granicami Polski. My- czajnej i Spraw Publicznych, która miała być receptą 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 252 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym

Poseł Krzysztof Paszyk …drżeli, czy ktoś za chwilę tego nie podważy. Czy Polacy, którzy dość często uzyskują dzisiaj w sądach na wszelką niesprawiedliwość w wymiarze sprawie- rozstrzygnięcia w zakresie spraw odszkodowaw- dliwości. Jak jej szło? Była tak pracowita, że w 2018 r. czych, nie będą musieli za chwilę tych uzyskanych rozpatrzyła zaledwie 28% spośród spraw, które do niej odszkodowań oddawać? Boje się, że pogłębianie cha- wpłynęły. Idźmy dalej. Kolejny sztandarowy pomysł osu prawnego, co się dzisiaj odbywa, będzie niestety w ramach reform wymiaru sprawiedliwości według do tego prowadziło. Nie chcielibyśmy tego. PiS – Izba Dyscyplinarna. Była tak zachwalana przez (Głos z sali: Nie, do tego prowadzą…) PiS, a była jeszcze lepsza, bo w 2018 r. – uwaga – roz- (Głos z sali: Bądź odważny.) patrzyła zaledwie 19% spośród spraw, które do niej Szanowny panie pośle, czy nie lepiej zamiast tracić wpłynęły. Żeby było ciekawiej, powiem jeszcze, że te dzisiaj energię na takie nieprzemyślane, kontrower- dwie izby są najmniej obłożone sprawami w porówna- syjne projekty, które nie przynoszą chwały ani w kra- niu z pozostałymi izbami funkcjonującymi w Sądzie ju, ani poza jego granicami, spożytkować ją na prze- Najwyższym. Więc jak to jest? Wydaje mi się, panie procedowanie ustawy o sędziach pokoju, która nie pośle Ozdoba, panie ministrze, szanowni przedstawi- może doczekać się tego, żeby się tutaj pojawiła? (Okla- ciele klubu Zjednoczonej Prawicy, że Polacy dzisiaj ski) Czy nie lepiej z refleksją pochylić się nad proble- bardziej oczekują ustawy dyscyplinującej, represyjnej mem Krajowej Rady Sądownictwa i otworzyć ją na ustawy dotyczącej pana prezesa Banasia. (Oklaski) To obywateli? Może część KRS-u powinna być w wybo- jest dzisiaj niezwykle pilne i oczekiwane. A jeśli chodzi rach powszechnych wybierana przez obywateli? To o wymiar sprawiedliwości… zwiększy poziom zaufania do tego organu. Pani poseł, proszę spokojnie, bo takie nerwy szko- Klub Parlamentarny Koalicja Polska – Polskie dzą zdrowiu. Proszę spokojnie. Stronnictwo Ludowe – Kukiz15 nie widzi możliwości (Poseł Cezary Grabarczyk: Jarosław, nic nie mogę.) – mimo zmian, które nic dobrego nie przyniosły – (Głos z sali: Pan strasznie krzyczy.) poparcia tej ustawy. Opowiadamy się za jej odrzuce- (Głos z sali: Pan na ty nie jest, trochę szacunku.) niem. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Jeśli chodzi o wymiar sprawiedliwości, to warto się zastanowić, Wysoka Izbo, czy naprawdę nie war- Spis treści to byłoby usiąść przy okrągłym stole i dokonać prze- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: glądu zarówno tego, co dobre, jak i tego, co złe. (Poseł Robert Telus: Okrągły stół już był raz w hi- Pan poseł Krystian Kamiński, koło Konfederacji. storii.) Panie pośle Telus, niech pan żyje przyszłością, a nie przeszłością. (Oklaski) Poseł Krystian Kamiński: (Poseł Tadeusz Woźniak: To komuniści zawsze tak mówią.) Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja skończy- Warto usiąść przy okrągłym stole, tak jak propo- ła prace o godz. 5 nad ranem. Kto miał czas zapoznać nuje Koalicja Polska, wspólnie z autorytetami praw- się z poprawkami w tak ważnej ustawie? niczymi, organizacjami, które jednoczą osoby poszko- (Głos z sali: Komisja Europejska.) dowane przez wymiar sprawiedliwości oraz z repre- Dobrze wiemy, że nikt, ale dla państwa z PiS na- zentantami wszystkich środowisk politycznych – cią- turalnie to nie ma znaczenia. Proponowane zmiany gle jesteśmy na nie otwarci – i zastanowić się, co na- ustawy to tylko i wyłącznie następna odsłona walki leży zrobić, żeby oszczędzić Polakom wielu problemów. o wpływy między partią rządzącą a władzą sądowni- Oczywiście dzisiaj większość sejmowa mówi, że nie ma czą. Wbrew temu, co mówi Prawo i Sprawiedliwość, i nie będzie problemów, ale znawcy są innego zdania. nie ma dziś łatwego rozwiązania tej sytuacji. Jednak My dzisiaj, zachowując się w taki sposób, jak w parla- również wbrew temu, co mówi totalna opozycja, nie mencie, brniemy niestety w stronę zaburzania pewno- ma dziś zgody na dalsze trwanie w tak niewydolnym ści obrotu prawnego w Polsce. Nie chciałbym, żeby systemie sądowniczym, w którym zwykli obywatele samotna matka, która uzyskała wyrok dotyczący ali- nie mają poczucia sprawiedliwości, a przedsiębiorcy mentów, nie spała po nocach i drżała, zastanawiając na wyrok muszą czekać latami. Wszyscy widzimy, że się, czy ojciec, który nie jest skory do płacenia tych potrzebna jest dziś gruntowna reforma systemowa, alimentów, nie pójdzie do kancelarii, która podważy tak aby usprawnić nasze sądy, aby uczynić je przyja- ten wyrok, bo został wydany przez sędziego powoła- znymi dla obywateli. Sądy powinny być przede nego na mocy wadliwie powołanej Krajowej Rady Są- wszystkim szybkie i sprawiedliwe. Sędziów trzeba downictwa. Nie chciałbym tego i myślę, że większość uwolnić od wykonywania niemerytorycznych, biuro- z was też by tego nie chciała. kratycznych zadań. (Głos z sali: …Luksemburg…) Właśnie dlatego jako Konfederacja proponujemy Nie chciałbym, żeby Polacy, uzyskując rozstrzy- parametryzację sądów, przypisywanie asystentów na gnięcia np. z urzędem skarbowym dotyczące swoich stałe do każdego sędziego, elektroniczny obieg doku- podatków… mentów, a docelowo – proces w 1 miesiąc. To są refor- (Głos z sali: Ta ustawa…) my, na które czekają Polacy. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym 253

Poseł Krystian Kamiński Dlaczego? Powód jest bardzo prosty. Podeszliście do tematu nie od strony reform systemowych, struktural- Aby jednak rozwiązać obecny kryzys sądownic- nych, tylko kadrowych. Dobry system podciąga złych twa, którego jesteśmy świadkami, potrzebujemy roz- funkcjonariuszy czy pracowników, którzy w nim funk- wiązań systemowych. Dlatego Konfederacja również cjonują. W złym systemie wpuszczenie tam nawet zaproponuje zmiany ustrojowe przecinające konflik- znacznej liczby osób, których zresztą nie macie za dużo, ty personalne. Musimy wszyscy zrobić krok w tył i roz- tych kadr, żeby ten system sądowniczy uzdrowić, nie począć debatę nad resetem konstytucyjnym, nad powoduje jego uzdrowienia. Taka jest sytuacja. I może- zmianą konstytucyjną, która rozwiąże ten chaos cie tych reform jeszcze namnożyć 500 i może trwać to spowodowany zarówno przez Platformę Obywatel- jeszcze dekady i systemu nie uzdrowicie. ską, jak i przez Prawo i Sprawiedliwość. (Oklaski) Jesteście totalnie nieudolni, niekompetentni i dla- Warto też zastanowić się nad możliwością dopusz- tego Konfederacja nie będzie popierała tego projektu czenia w szczególnych przypadkach ławy przysię- ustawy. (Oklaski) głych, aby surowość wyroku odzwierciedlała poczu- (Głos z sali: Wstyd!) cie społecznej krzywdy. Naszym zdaniem pora rozpo- (Głos z sali: Brak konsekwencji, niestety.) cząć szeroką debatę nad polskim sądownictwem. Inaczej takie przepychanki, których jesteśmy świad- kami, będą nam towarzyszyć jeszcze bardzo długo. Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Dziękuję. (Oklaski) Dziękuję. Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: pana. Teraz przystępujemy do kolejnych elementów tej Teraz głos ma pan poseł Robert Winnicki, również debaty. koło Konfederacji. Głos ma rzecznik praw obywatelskich pan Adam Bodnar. (Oklaski) Bardzo proszę. Poseł Robert Winnicki: Spis treści Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po pierwsze, trze- Rzecznik Praw Obywatelskich ba jasno powiedzieć Komisji Europejskiej: Wara od Adam Bodnar: polskiego stanowienia prawa, od tego, co robi suwe- renny Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (Oklaski) Nie Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Mi- macie prawa wtrącać się w naszą wewnętrzną debatę. nistrze! Szanowne Panie Posłanki i Szanowni Pano- Nie macie prawa do tego, żeby z Brukseli dyktować, wie Posłowie! Jako rzecznik praw obywatelskich w jaki sposób będzie wyglądało polskie sądownictwo, mam obowiązek stać na straży praw i wolności czło- polskie prawo. wieka i obywatela. Prawo do sądu, a w szczególności (Poseł Edward Siarka: Za czym jesteście w takim prawo do niezależnego sądu, to jedno z praw określo- razie?) nych w konstytucji w art. 45 oraz w umowach mię- I to dzisiaj musi paść z tej mównicy bardzo jasno. dzynarodowych, które Polska ratyfikowała. I to właśnie mówi Konfederacja. (Oklaski) Z różnych powodów oraz za pomocą różnych środ- Druga sprawa to to, jak wygląda polskie sądow- ków prawnych prawo do niezależnego sądu jest w Pol- nictwo, jak wyglądało w 2015 r., jak wyglądało wcze- sce podważane co najmniej od 4 lat. śniej. Niestety sytuacja tam jest po prostu zabagnio- (Głos z sali: Nie 30?) na. Jest to bagno znaczącej niesprawiedliwości, cią- W tym czasie doczekaliśmy się jako państwo licz- gnących się procesów, nieskuteczności, krzywdzą- nych krytycznych uwag ze strony organów ONZ, Rady cych wyroków. Jest i coś, o czym oczywiście mówią Europy, OBWE czy Unii Europejskiej. Czterokrotnie też niektórzy spośród sędziów – że są nadzwyczajną w sprawie różnych reform, które dotyczyły naszego kastą. Nie istnieje i nie istniał wcześniej de facto re- sądownictwa, wypowiadał się Trybunał Sprawiedli- alny trójpodział władzy, tak by w jakikolwiek sposób wości Unii Europejskiej, ostatnio 19 listopada 2019 r. kontrolowana była władza sądownicza. To wszystko Obecnie toczy się postępowanie w sprawie wniosku prawda. Problem polega na tym, że do tego bagna, złożonego przez Komisję Europejską, dotyczącego me- zamiast go osuszać przez 4 lata, zamiast osuszać ba- chanizmu dyscyplinarnego w stosunku do sędziów. gno polskiego systemu sądowniczego przez 4 lata, Jest także zawisłych kilka pytań prejudycjalnych za- wyście wpuścili swoją rurę i sądzicie, że jak dolejecie danych przez polskie sądy. trochę od siebie, to bagno to wyschnie. Otóż nie, nie Zaniepokojenie sytuacją w Polsce, jeżeli chodzi wyschnie, śmierdzi jeszcze bardziej. I z tą właśnie o sądownictwo, wyrażają obywatele w ramach prote- sytuacją dzisiaj się zderzamy, mierzymy. Ta łata, o któ- stów na ulicach, organizacje pozarządowe, dziekani rej mówił pan poseł Czarnek. Robicie łatę na łacie, wydziałów prawa, samorządy prawnicze, i wszystkie 4 lata łatania i jakby sytuacja, ten materiał, który osoby, którym na sercu leży przestrzeganie Konstytu- łatacie, nie wygląda lepiej. Wygląda to coraz gorzej, cji Rzeczypospolitej Polskiej. coraz mniej sprawnie. (Głos z sali: Nie wszystkie.) 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 254 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym

Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar Natomiast efektem jest to, że na podstawie tej ustawy, która jest procedowana, zwiększa się znaczą- W obliczu tych zagrożeń systemu prawnego moim co uprawnienia dwóch izb Sądu Najwyższego: Izby zdaniem powinniśmy się spodziewać podjęcia działań Dyscyplinarnej oraz Izby Kontroli Nadzwyczajnej służących naprawieniu stanu prawnego. Powinniśmy i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego. To właśnie spodziewać się podjęcia inicjatyw, szczególnie legisla- te dwie izby zostały stworzone i obsadzone w 2018 r. cyjnych, które sprowadzą Polskę na drogę prawo- przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na pod- rządności, przestrzegania Konstytucji Rzeczypospo- stawie rekomendacji wydanych przez Krajową Radę litej oraz prawa europejskiego. Powinniśmy się spo- Sądownictwa w nowym składzie i to w stosunku do dziewać działań podejmowanych w pełnej odpowie- tych izb można mieć poważne zastrzeżenia w świetle dzialności za porządek konstytucyjny. wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europej- Niestety zamiast tego obserwujemy represje w sto- skiej z 19 listopada tego roku, a także wyroku Sądu sunku do sędziów, polegające na wszczynaniu postę- Najwyższego z 5 grudnia tego roku w sprawie pana powań wyjaśniających i dyscyplinarnych, odwoływa- sędziego Andrzeja Kuby. nie z delegacji sędziowskich czy wręcz zawieszanie ich Dlatego można sobie zadać pytanie: Jakie są fak- w wykonywaniu obowiązków. Obserwujemy także tyczne intencje projektodawców? Dlaczego akurat te dyskredytowanie przedstawicieli władzy sądowniczej dwie izby są wzmacniane o nowe kompetencje? Dla- przez przedstawicieli innych władz. No i wreszcie ob- czego Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicz- serwujemy debatę nad ustawą, która moim zdaniem nych ma mieć prawo weryfikacji innych wyroków pogłębi stan kryzysu praworządności. Sądu Najwyższego, które dotyczyłyby obsady sądów? Chciałbym podkreślić, że kryzys praworządności Czy to ma być kolejna izba, która ma się stać superizbą nie jest neutralny dla obywateli oraz dla gospodarki. oceniającą inne izby Sądu Najwyższego? Wszelkie zakłócenia, jeżeli chodzi o gwarancje prawa Chciałbym podkreślić, że ustawa wprowadza ne- do niezależnego sądu, będą miały wpływ na respekto- gatywne klauzule, które nie pozwalają na weryfikowanie zasady wzajemnego zaufania, jeżeli chodzi wanie, czy organ jest sądem lub czy osoba jest sędzią. o funkcjonowanie systemów sądowych państw człon- I projekt w ten sposób w istocie zmierza do intencjo- kowskich Unii Europejskiej. Brak możliwości rozwią- nalnego wyłączenia spod kontroli sądowej legalności

Spis treści zania, zażegnania aktualnego kryzysu będzie ozna- powołania i działania organów sądowych, a także czać brak możliwości uznawania orzeczeń sądów pol- legalności powołania do pełnienia urzędu sędziego. skich przez sądy innych państw członkowskich, a tak- Moim zdaniem jego celem jest powstrzymanie sądów że brak możliwości współpracy z polskimi sądami. To przed bezpośrednim stosowaniem zarówno wyroku będzie wpływało na działalność naszych sądów w kon- Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jak tekście spraw karnych, rodzinnych oraz cywilnych, również wyroków Sądu Najwyższego, tego, który już w tym także w kontekście ochrony inwestycji. został wydany 5 grudnia, jak również tych, które są Wiemy dobrze, że procedowana ustawa ma wiele zaplanowane w następstwie wyroku Trybunału wad. Jeszcze w środę przedstawiłem kompleksową Sprawiedliwości Unii Europejskiej i które zgodnie z za- opinię na jej temat. Krytyczną opinię przedstawił tak- powiedziami mają być wydane w styczniu 2020 r. że Sąd Najwyższy, jak również Biuro Analiz Sejmo- Natomiast chciałbym podkreślić, że odkąd pamię- wych. Moim zdaniem wprowadzone w nocy poprawki tam sędziowie posiadali autonomiczną możliwość nie naprawiają ustawy, co więcej, wręcz pogarszają weryfikowania składów sędziowskich. Swego czasu sytuację. Chciałbym podkreślić, że mam wrażenie, że była taka sytuacja, kiedy sędziowie byli nieprawidło- niektóre z nich w ogóle nie były konsultowane nawet wo delegowani do sądów przez wiceministrów spra- z zainteresowanymi podmiotami, bo trudno się tego wiedliwości i to podlegało weryfikacji. Były też sytu- spodziewać między godz. 22 a godz. 5 nad ranem. acje, kiedy orzekali nie w tych sądach, co powinni, Przykładowo: powołanie nadzwyczajnego rzecznika źle była ustawiona ich właściwość. Pojawiały się pro- dyscyplinarnego dla sądów administracyjnych. Ma on blemy z czynnościami orzeczniczymi asesorów. Cho- być powoływany przez prezydenta. Również upraw- dzi o to, że weryfikowanie składów to jest coś oczy- nienie prezydenta do wskazywania osoby prowadzącej wistego i naturalnego. Każdy sędzia powinien mieć posiedzenie zgromadzenia ogólnego Sądu Najwyższe- taką możliwość, a ustawa de facto taką możliwość go czy osoby pełniącej funkcję pierwszego prezesa wyłączy i będzie w ten sposób krępowała obywateli Sądu Najwyższego. Mam wrażenie… Przynajmniej w realizacji ich praw. Obywatele nawet nie będą mo- nie widziałem dokumentu, który by wskazywał na gli się dopominać o weryfikację składów, skoro będą konsultacje tych poprawek z Kancelarią Prezydenta wiedzieli, że z tego tytułu będzie sędziom groziła czy z sądami administracyjnymi. odpowiedzialność dyscyplinarna, jeśli tylko podejmą Już od kilku lat niestety obserwujemy ten tryb jakiekolwiek decyzje sprzeczne z intencją ustawodaw- procedowania ustaw. Najpierw pojawia się projekt cy. Dlatego, chcąc rozwiązać doraźny problem wyro- poselski, który omija etap konsultacji społecznych, ków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej następnie następuje szybki tryb procedowania w ra- i Sądu Najwyższego, de facto dewastuje się procedu- mach prac komisji, zgłaszanie poprawek w ramach ry sądowe. tych prac, brak możliwości rzetelnej dyskusji, wielki Chciałbym także zauważyć, że tego typu rozwią- pośpiech. zanie zmierza do pominięcia standardów konstytu- 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym 255

Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar Polski w wymiarze prawnym Unii Europejskiej i w Ra- dzie Europy. (Oklaski) Ostatecznie podda polskie sądy cyjnych oraz standardów europejskich, zmierza tak- i polskich sędziów politycznej kontroli organów władzy że do pominięcia standardów wynikających z euro- ustawodawczej i wykonawczej, a co najważniejsze, dra- pejskiej konwencji praw człowieka. Co więcej, tak jak stycznie obniży poziom sądowej ochrony praw jedno- wspomniałem, jest to potwierdzane przez rozszerze- stek. nie i zaostrzenie odpowiedzialności dyscyplinarnej Uważam, że przyjęcie tej ustawy to droga do praw- sędziów, które projektodawcy proponują. niczego polexitu – wyjścia Polski z Unii Europejskiej W tym kontekście bardzo niebezpieczne są te po- w zakresie respektowania podstawowych reguł doty- stanowienia ustawy, które odnoszą się do sfery wol- czących praworządności, wydrążenia naszego człon- ności słowa oraz wolności zrzeszania się sędziów. Dla kostwa z istoty, jaką jest budowanie systemu prawne- mnie jest oczywiste, że sędziowie nie mogą angażo- go opartego na zasadzie współpracy, wzajemnego za- wać się w działalność publiczną, której nie można ufania oraz respektowania podobnych standardów pogodzić z godnością urzędu sędziego. O tym mówi dotyczących praworządności. Dziękuję. konstytucja. Oczywiście sędziowie nie powinni wy- (Głos z sali: Brawo!) powiadać się na takie tematy, jak programy socjalne (Część posłów wstaje, oklaski) rządu, obronność, polityka zagraniczna, system edukacji. A jeżeli już się wypowiadają, to tylko i wyłącz- nie wtedy, kiedy trafia do nich aktualna sprawa, Wicemarszałek Ryszard Terlecki: która tego dotyczy, i kiedy w inny sposób, niż poprzez orzeczenie, nie mogą się wypowiedzieć. Natomiast Teraz głos zabierze sekretarz stanu w Ministerstwie czym innym jest wypowiadanie się na temat istoty Sprawiedliwości pan Marcin Warchoł. własnego zawodu oraz niezależności sądownictwa Bardzo proszę, panie ministrze. (Oklaski), bo sędziowie mają nie tylko prawo, ale wręcz obowiązek wypowiadać się na tematy dotyczą- ce ustroju sądownictwa, niezależności sądów, nieza- Sekretarz Stanu wisłości sędziów. Dlaczego? w Ministerstwie Sprawiedliwości Marcin Warchoł:

(Poseł Teresa Wargocka: Jest obowiązek stosować…) Spis treści Ponieważ są specjalistami. Po to zostali wykształ- Szanowny Panie Marszałku! Panie Rzeczniku! Pa- ceni, aby na ten temat się wypowiadać, bo rozumieją, nie Ministrze! Wysoka Izbo! W 2 tygodnie Sąd Najwyż- jak działa system prawny, ale także po to, aby czasa- szy uchylił immunitet, zgadzając się na stosowanie mi się bronić przed próbami ograniczenia ich statusu przez przedstawicieli innych władz. tymczasowego aresztowania wobec sędziego z Warsza- To nie jest polityka, to nie jest działalność publicz- wy podejrzanego o przyjmowanie łapówek od jednego na niedająca się pogodzić z godnością urzędu. To jest z syndyków. działalność, która służy obronie praw obywatelskich, (Poseł Adam Szłapka: Piebiaka?) a w szczególności prawu do niezależnego sądu wyra- W 2 tygodnie. żonego w konstytucji. (Oklaski) (Głos z sali: Nazwiska.) (Poseł Janusz Korwin-Mikke: Sędzia nie powinien (Poseł Krystyna Skowrońska: A Banaś?) być na ulicy.) Wcześniej mieliśmy półtora roku, kiedy czekali- Szanowny Panie Marszałku! Szanowne Panie Po- śmy na uchylenie immunitetu w sprawie sędziego słanki! Szanowni Panowie Posłowie! W ustawie znaj- podejrzanego o kradzież pendrive’ów. dziemy szereg różnych rozwiązań, które są nowe, (Głos z sali: To jest dobra zmiana.) których nawet nie sposób było przeanalizować przez W przypadku kradzieży wiertarki również półtora te kilka godzin od godz. 5 rano, takie rzeczy jak roku. np. zmiany dotyczące trybu uchylania immunitetu (Głos z sali: Gdzie pan był?) i uprawnień Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego. Przez 7 miesięcy sędzia od wiertarki orzekał, wy- Cały czas się zastanawiam, czemu służy art. 8 ustawy, dał kilkanaście orzeczeń. który pozwala być może na zatwierdzanie różnych (Głosy z sali: Banaś! Banaś!) sytuacji, kiedy właśnie wyroki były wydawane przez (Głos z sali: Pani Kamilo, nie jest pani tu sama.) składy nie do końca odpowiadające dotychczasowym Te orzeczenia oczywiście dzisiaj powinny być sły- ustawom. Prawdopodobnie z biegiem czasu dowiemy szane. się, co tak naprawdę w tej ustawie się jeszcze znajduje. Oczywiście jako rzecznik praw obywatelskich będę szerzej analizował projekt, także w kontekście Wicemarszałek Ryszard Terlecki: poprawek, które zostały zgłoszone. Natomiast już na tym etapie uważam, że projekt ustawy narusza usta- Pani poseł Gasiuk, kolejny raz panią ostrzegam. wę zasadniczą, łamie podstawowe zasady porządku Pani znowu krzyczy. To nie jest sklep z warzywami, prawnego. tylko parlament, proszę pani. (Oklaski) Moim zdaniem uchwalenie projektu w proponowa- (Poseł Krystyna Skowrońska: Ale o Banasia py- nym kształcie zakwestionuje w istocie uczestnictwo tamy…) 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 256 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym

Sekretarz Stanu Mam taką prośbę. Może porównamy system pol- w Ministerstwie Sprawiedliwości ski do systemu czeskiego. W systemie czeskim sę- Marcin Warchoł: dziów powołuje bez rady sądownictwa prezydent na wniosek ministra sprawiedliwości za zgodą rządu. To jest ta różnica. To jest ta różnica pracy, jakości Sędziowie są powoływani bez udziału rady sądownic- Izby Dyscyplinarnej w stosunku do tego, co było przed twa. To nie sędziowie opiniują sędziów, tak jak to ma reformą. Tego się boicie? Boicie się sprawnych, szyb- miejsce w Polsce. Podkreślam: nie ma rady sądow- kich wyroków. nictwa. Udział rządu, udział prezydenta zamyka całą (Głos z sali: Tak jest.) sprawę. To może w takim razie poprosimy panią ko- Boicie się orzekania w jeden dzień o wyrzuceniu misarz Jourovą o to, żeby udzieliła nam wskazówek, sędziego z urzędu. Boicie się prawdy tak naprawdę jak zmienić nasz system w kierunku właśnie systemu o polskim wymiarze sprawiedliwości. czeskiego. Jak to jest w systemie czeskim? Spójrzmy (Głos z sali: O swoją przyszłość się boję.) na postępowanie dyscyplinarne. Minister sprawiedli- (Głos z sali: Podkarpacie się wstydzi.) wości wszczyna postępowania dyscyplinarne bez Izba kontroli nadzwyczajnej, druga z izb, która zo- udziału sędziów. W naszym systemie to wciąż sędzio- stała dzisiaj tutaj przez pana rzecznika wspomniana, wie oskarżają sędziów, wciąż sędziowie sądzą sędziów uchyla niesprawiedliwe wyroki. Pani, która padła ofia- przecież. rą lichwiarzy, po wzięciu pożyczki wysokości 15 tys. Wyrok TSUE. Szanowni państwo, tyle o tym się mó- musiała oddać przeszło 1 mln po jednym roku, 730% wiło, natomiast chciałbym wyraźnie zaznaczyć. Decyzje to koszty pozaodsetkowe. Dzięki prokuratorowi gene- prezydenta w sprawach powołania sędziów nie mogą być ralnemu właśnie nowo powołana izba uchyliła ten przedmiotem kontroli sądowej. To wynika wprost z pkt niesprawiedliwy wyrok. 145 wyroku TSUE. Dlaczego okłamujecie Polaków? (Głos z sali: Brawo!) Dlaczego wmawiacie im, że w tym wyroku jest coś, cze- Gdzie jest sądownictwo w takich sprawach? go tam nie ma? Dlaczego chcecie, żeby nasi obywatele (Głos z sali: Tak jest.) byli obywatelami drugiej kategorii w Unii Europejskiej? Panie rzeczniku! Ile pan wniósł skarg nadzwy- W czym są gorsi od Czechów, od Niemców, którzy też czajnych do izby kontroli nadzwyczajnej, jakie są nie mają rady sądownictwa? Przypomnę, że w Niem-

Spis treści pańskie sukcesy? (Oklaski) Może pan powie wszyst- czech politycy wybierają sędziów sądu najwyższego, kim naszym obywatelom, jak pan bronił praw oby- chodzi o 32 polityków: 16 posłów do Bundestagu, 16 mi- watelskich właśnie w tych sprawach przed izbą kon- nistrów – sędziów do Sądu Najwyższego powołuje bez udziału sędziów. troli nadzwyczajnej? (Oklaski) (Poseł Krystyna Skowrońska: Pan tego nie rozu- (Poseł Adam Szłapka: Raport przeczytaj.) mie…) (Głos z sali: Brawo!) W czym Polacy są gorsi od Czechów czy od Niem- Reforma działa i będzie udoskonalana. Dlatego ców? Dlaczego tam, czy w Czechach, czy w Niemczech, zakres działania Izby Dyscyplinarnej i izby kontroli nikt nie mówi o exitach? nadzwyczajnej powinien być rozszerzony. Efekty są (Poseł Adam Szłapka: Kompleksy pan ma, to pew- widoczne gołym okiem. nie po pracy z Piebiakiem.) Do pani Jourovej mam również jedno pytanie. Mam dla państwa kolejny cytat. Pani komisarz, gdzie pani była w sytuacji, w której (Poseł Adam Szłapka: Czy to jest cytat z Banasia?) mieliśmy do czynienia z tego typu nieprawidłowo- Zgodnie z art. 4 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu ściami? Gdzie pani była, gdy czekano latami na ode- Unii Europejskiej Unia szanuje tożsamość narodową branie immunitetu… jej państw członkowskich. Skąd to jest cytat? Z na- (Poseł Sławomir Nitras: Nie ma tu tej pani, nie ma szej ustawy? To jest polexit? Nie, to jest tekst wyroku jej tutaj.) Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. (Głos z sali: Pan poszuka…) (Oklaski) Chodzi o wyrok z 2011 r., był to wyrok po- (Poseł Sławomir Nitras: Ona polskiego języka…) wtórzony. Wcześniej taki wyrok wydano w 2010 r., 2011 r. Dwa wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Europejskiej. Radzę się z nimi zapoznać. Dlaczego o tym nie mówicie Polakom? Panie pośle Nitras… Dlaczego nie mówicie, że wśród zasadniczych wartości Unii są również suwerenność i wolność po- szczególnych krajów członkowskich, że zachowanie Sekretarz Stanu tożsamości narodowej jest jedną z cech charaktery- w Ministerstwie Sprawiedliwości stycznych krajów Unii Europejskiej, co podkreśla Marcin Warchoł: nawet Trybunał Sprawiedliwości? Dlaczego zakła- mujecie rzeczywistość i skazujecie naszych rodaków …gdy czekano latami na wyrzucenie sędziów za na podrzędność wobec Niemców, Czechów czy innych nie urzędnicze, ale pospolite przestępstwa, podejrza- Europejczyków? (Oklaski) Na to zgody być nie może. nych tak jak w tych sprawach, o których w tej chwili I teraz drugi cytat. Pozwólcie państwo, że posłużę mówię? (Gwar na sali) się drugim cytatem: W myśl art. 4 ust. 2 traktatu Unia 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym 257

Sekretarz Stanu w Ministerstwie – 1,3. Średnie uposażenie sędziego w stanie spoczynku Sprawiedliwości Marcin Warchoł to przeszło 10 tys. zł, podczas gdy, jak wiemy, średnie emerytury wynoszą przeszło 2 tys. zł. Można by z po- szanuje tożsamość narodową jej państw członkowskich, wodu takich wydatków oczekiwać wspaniałej efektyw- nierozerwalnie związaną z ich podstawowymi struktu- ności ze strony naszych sądów. Niestety, tak nie jest. rami politycznymi i konstytucyjnymi. Na temat tożsa- Tutaj informacja jest nieco bardziej pesymistyczna i ne- mości konstytucyjnej i suwerenności wypowiadały się gatywna. Mianowicie według raportu Doing Business już sądy konstytucyjne wielu krajów, w tym również czas oczekiwania na wyrok w sprawie cywilnej to pra- Trybunał Konstytucyjny. Trybunał Sprawiedliwości wie 700 dni, czyli dwa razy dłużej niż we Francji, w Au- odwołuje się w swoim orzecznictwie do konieczności strii, ale również dwa razy dłużej niż np. na bliskiej nam szanowania tożsamości konstytucyjnej i tożsamości na- Łotwie. rodowej poszczególnych krajów członkowskich. Kto to (Poseł Adam Szłapka: W tym raporcie w ciągu ostat- powiedział? To powiedział wasz idol – pan prof. Andrzej nich 3 lat najbardziej spadliśmy.) Rzepliński, zostało to zawarte w wyroku Trybunału W tych zakresach, w których podjęliśmy reformę, Konstytucyjnego z 16 listopada 2011 r. (Oklaski) Dla- sprawy toczą się szybciej. Mogę się tutaj pochwalić: czego nie słuchacie swojego eksperta? Chodzi o wyrok sprawy karne toczą się szybciej, sprawy z zakresu trybunału, który przesądził sprawę. Co więcej, trybunał ubezpieczeń społecznych, prawa pracy są już szybciej ukonstytuował się wówczas jako sąd ostatniego słowa prowadzone, rozstrzygane, sprawy rodzinne są szyb- w sprawach ewentualnych sporów z Trybunałem Spra- ciej rozstrzygane. wiedliwości Unii Europejskiej. Już wtedy pan profesor (Poseł Katarzyna Maria Piekarska: Nieprawda! założył, że do takiego konfliktu może dojść. Podkreślam: Co pan opowiada?) Brano pod uwagę powyższe, czyli że taki konflikt może Te aspekty, które są objęte naszą reformą, pokazu- nastąpić, więc Trybunał Konstytucyjny zobowiązał się ją, że Polacy czekają na wyrok krócej. Już są sukcesy. do takiego pojmowania swojej pozycji, że w sprawach (Głos z sali: Niech pan poda szczegółowe dane.) zasadniczych o wymiarze ustrojowym zachowa pozycję Reforma będzie kontynuowana. Sprawiedliwe i spraw- sądu ostatniego słowa w odniesieniu do polskiej konsty- ne sądy to jest to, co obiecaliśmy w kampanii wyborczej, tucji. Co takiego stało się przez te lata, że dziś pan pro- i słowa dotrzymamy. Dziękuję bardzo. (Oklaski) fesor zmienił zdanie, a wy prezentujecie stanowisko Spis treści zupełnie odwrotne? Nie szanujecie konstytucji. (Poseł Adam Szłapka: Ale rozumie pan, że w odnie- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: sieniu do konstytucji, a nie ustaw?) Orzekanie na podstawie tego wyroku jest posza- Dziękuję. nowaniem konstytucji. Nie szanujecie konstytucji. Teraz głos ma sekretarz stanu w Ministerstwie Bardzo proszę o szanowanie wyroków Trybunału Sprawiedliwości pan Sebastian Kaleta. Sprawiedliwości Unii Europejskiej, szanowanie kon- (Poseł Rafał Grupiński: Znowu 15 minut? Kolejny stytucji i niewprowadzanie naszych rodaków w błąd nieudacznik będzie nam czas zabierał.) co do tych kwestii. (Oklaski) Reforma będzie kontynuowana, niezależnie od tego, czy tego chcecie, czy nie, czy chce tego nadzwy- Sekretarz Stanu czajna kasta, która sama się tak określiła, wąska w Ministerstwie Sprawiedliwości grupka sędziów… Sebastian Kaleta: (Poseł Adam Szłapka: Ale to wy mieliście na What- sAppie taką kastę...) Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dużo w ostat- …choć oczywiście w większości sędziowie ciężko, nich dniach było straszenia Polaków tym, że wyrok rzetelnie pracują i chcą sprawiedliwych, sprawnych Trybunału Sprawiedliwości i następnie wydany wy- sądów. Reforma będzie kontynuowana, bo nasi roda- rok Sądu Najwyższego mogą skutkować unieważnie- cy tego od nas oczekują i dali nam mandat demokra- niem istotnych dla Polaków orzeczeń. Oczywiście dużo tyczny do tego, żeby tę reformę przeprowadzić. Sądy mówimy o tym, że ta logika prowadzi do tego, że każ- muszą być sprawiedliwe i sprawne. de orzeczenie wydane w ciągu ostatnich 30 lat… W większości krajów członkowskich Unii Europej- (Poseł Adam Szłapka: Zacznij tak: kiedy pracowa- skiej jest znacznie więcej sędziów niż w naszym kraju: łem z Piebiakiem…) we Francji – o 30%, w Hiszpanii – o połowę, w Anglii …mogłoby zostać podważone i dlatego ten projekt i Walii – przeszło pięciokrotnie. ustawy jest bardzo potrzebny. Jednak takie strasze- Wydatki na sądownictwo. W naszym kraju w budże- nie nie jest pierwszyzną w przypadku totalnej opo- cie państwa mamy na to trzy razy więcej pieniędzy niż zycji, bo niestety ta totalność jest wam cały czas bli- w przypadku Włoch, osiem razy więcej niż w przypad- ska. Pamiętamy wszyscy burzę rozpętaną 2 lata temu, ku Anglii i Walii i osiem razy więcej niż w przypadku kiedy również wskutek waszych alarmów, że rzeko- Holandii. Jesteśmy w czołówce krajów Unii Europej- mo w Polsce sędziowie są zamykani, w trakcie spo- skiej, jeśli chodzi o wydatki. Zarobki początkującego tkań z przedstawicielami ministerstw sprawiedliwo- sędziego w naszym kraju to 2,1 średniej krajowej, pod- ści innych krajów musieliśmy odpowiadać na pyta- czas gdy w Niemczech – 0,9, we Francji – 1,1, w Szwecji nia, czy to prawda, że w Polsce sędziowie są zamyka- 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 258 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym

Sekretarz Stanu w Ministerstwie (Poseł Adam Szłapka: U was minister Ziobro jest Sprawiedliwości Sebastian Kaleta autorytetem. 3+ z prawa karnego – minister.) Konstytucja pozostaje zatem – w relacji do trak- ni do więzień za poglądy polityczne. Takie kłamstwa tatu unijnego, akcesyjnego – z racji swojej szczególnej rozsiewaliście w Europie i musieliśmy konsekwentnie mocy, prawem najwyższym Rzeczypospolitej Polskiej te wszystkie kłamstwa prostować. W związku z jed- w stosunku do wszystkich wiążących Rzeczpospolitą nym z takich kłamstw sąd z Irlandii skierował pyta- Polską umów międzynarodowych. Konstytucja jest nie do Trybunału Sprawiedliwości, czy Polska jest na najwyżej. Z racji wynikającej z art. 8 ust. 1 konsty- tyle państwem gwarantującym zasadę niezależności tucji o nadrzędności mocy prawnej korzysta ona na sądów, niezawisłości sędziowskiej, że może wykony- terytorium Rzeczypospolitej z pierwszeństwa obo- wać europejskie nakazy aresztowania. Trybunał wiązywania i stosowania. Sprawiedliwości odpowiedział, że sąd państwa unij- (Poseł Adam Szłapka: A jak wygląda sprawa ko- nego może sprawdzić, czy są gwarancje dla osób po- lizji z ustawami?) szukiwanych do uczciwego procesu. I co się stało? Zatem żaden przepis traktatu unijnego, jakkol- Straszyliście, że groźni przestępcy nie będą do Polski wiek chcielibyście, żeby rozstrzygał komisarz unijny- ściągani na wnioski wynikające z europejskiego naczy Trybunał, nie może derogować prerogatywy pre- kazu aresztowania. Zgadnijcie państwo, ilu poszuki- zydenta. (Oklaski) wanych nie wydano Polsce po tym wyroku z uwagi na (Poseł Janusz Korwin-Mikke: Podpisaliście trak- rzekome naruszenia niezawisłości sędziowskiej w Pol- tat lizboński?) sce. Zero. Wszystkie wnioski zgodne z przepisami Sprawa relacji polskiego porządku unijnego do kra- zostały wykonane. W 2018 r. wykonano 1148 europej- jowego, konstytucyjnego wróciła przy ratyfikacji skich nakazów aresztowania. W kilkunastu spra- traktatu lizbońskiego. Trybunał Konstytucyjny rów- wach ledwie sądy europejskie powzięły wątpliwość, nież się wypowiedział. Stwierdził w wyroku z dnia że w Polsce jest jakiś problem z sądownictwem. 24 listopada 2010 r., powołując się na orzecznictwo (Poseł Jarosław Wałęsa: No właśnie.) niemieckiego trybunału konstytucyjnego, również do- Wskutek informacji pozyskanych od polskich są- tyczące traktatu lizbońskiego, że trybunał niemiecki dów te wątpliwości zostały rozwiane i poszukiwani wskazał, że państwo członkowskie może stwierdzić niezgodność z własną konstytucją aktu prawa unij- Spis treści zostali wydani. Ba, również w słynnej sprawie ir- nego, zachowując prawo do ostatniego słowa. Bardzo landzkiej. Ostatecznie rozstrzygnięto, że ten poszu- jasna jest ta wykładnia. W każdej sprawie, która do- kiwany ma trafić do Polski. Straszyliście. Nikt się na tyka porządku konstytucyjnego, to suwerenność pań- te strachy na szczęście nie nabrał, bo żadnego zagro- stwa i wewnętrzna organizacja konstytucyjna decy- żenia nie było. dują o tym, jak interpretować relacje z Unią Europej- Takiego zagrożenia również nie ma teraz, z tego ską. (Oklaski) powodu, że jedyne, co robimy, to reagujemy na bar- Polski Trybunał zauważył ten pogląd wyrażany dzo niebezpieczne, anarchizujące polski porządek w wyrokach wielu trybunałów konstytucyjnych prawny, zachowania niektórych sędziów. państw członkowskich przy rozstrzyganiu tej relacji Niepokojące z drugiej strony jest to, że przenieśliście kompetencyjnej. Inne państwa członkowskie nie wsty- skalę swojej narracji, bo przez ostatnie 4 lata mówiliście: dzą się swojej suwerenności, a jeśli chodzi o was dzi- konstytucja, konstytucja, zarzucając nam, że ją rzekomo siaj, niestety można odnieść wrażenie, że chcielibyście łamiemy. Jednocześnie, kiedy przychodzi do dyskusji się jej wyrzec dla partykularnych interesów blokowa- o kluczowych prerogatywach wskazanych bezpośrednio nia reformy wymiaru sprawiedliwości. (Oklaski) w konstytucji, które to prerogatywy nie podlegają kon- (Poseł Antoni Macierewicz: Dokładnie tak.) troli sądowej, jaką jest prerogatywa prezydenta do po- Mija niecały rok. Trybunał Konstytucyjny zajmu- wołania na urząd sędziego, to już konstytucja przeszka- je się już nie traktatami, ale prawem wtórnym Unii dza. Już prawo unijne jest wyżej, już wyimaginowane Europejskiej. Nie tym prawem, które wynika z umo- kompetencje, których organy Unii Europejskiej nie wy, tylko już stworzonym w Parlamencie Europej- uzyskały wskutek traktatów, są dla was wyrocznią. skim, w Radzie, w Komisji. (Poseł Cezary Grabarczyk: Konstytucja nadal jest W tym kolejnym postępowaniu, z 2011 r., pan Rze- ważna. Art. 186.) pliński, w obu zresztą, bo i w poprzednim pan Rze- (Poseł Anna Paluch: Tylko czytajcie ją ze zrozu- pliński orzekał, możecie się państwo zapytać, Trybu- mieniem.) nał stwierdził, że sądy państw członkowskich posia- Przypomnę państwu szereg orzeczeń Trybunału dające funkcję konstytucyjną… Przepraszam, to wy- Konstytucyjnego, który wypowiadał się o relacji pra- rok niemiecki tym przypadku. Mając na uwadze powa polskiego, konstytucyjnego, z unijnym. wyższe, należy stwierdzić, że także ze względu na treść (Poseł Antoni Macierewicz: 8, to krótki tekst. Może art. 8 ust.1 konstytucji Trybunał Konstytucyjny jest pan go przeczytać.) zobowiązany do takiego pojmowania swojej pozycji, Wypowiadał się on w wyroku z dnia 11 maja 2005 r. że w sprawach zasadniczych, o wymiarze ustrojo- W składzie orzekali Marek Safjan, Ewa Łętowska, Jerzy wym, zachowa pozycję sądu ostatniego słowa w odnie- Stępień, Mirosław Wyrzykowski, Bohdan Zdziennicki, sieniu do polskiej konstytucji. (Oklaski) wasze autorytety. Możecie zapytać. Przeczytajmy. (Głos z sali: Brawo!) 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym 259

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości przekroczyłby tak zakreśloną gra- Sprawiedliwości Sebastian Kaleta nicę, działanie trybunału byłoby objęte już art. 19 ust. 1 akapit 2, a orzeczenie Trybunału Sprawiedli- Jasno wynika z tego orzecznictwa, że wszelki zbieg wości dotyczące Niemiec nie zawierałoby minimal- kompetencyjny bądź w postrzeganiu kompetencji mię- nego poziomu legitymacji demokratycznej. dzy państwem członkowskim, w tym przypadku Pol- Czy ktoś krzyczy gerexit? Nie. Wiecie państwo ską, a Unią Europejską leży ostatecznie w Trybunale dlaczego? Ponieważ Niemcy szanują swoją suweren- Konstytucyjnym. Nie w sądzie okręgowym w Olszty- ność. Dlatego Niemcy wiedzą, gdzie przekazali swoje nie, nie w Sądzie Najwyższym, ale w Trybunale Kon- kompetencje Unii, a gdzie jest ta granica. stytucyjnym. (Oklaski) (Głos z sali: A my?) (Głos z sali: Tylko?) (Poseł Anna Paluch: A może byście wzięli z nich (Poseł Antoni Macierewicz: Wyłącznie.) przykład?) (Głos z sali: Brawo!) Gdzie Trybunał Sprawiedliwości już nie ma pra- Głos z sali ( : Niech żyje konstytucja!) wa się wypowiadać bądź jego wypowiadanie nie ma To jest konstytucja, szanowni państwo. mocy prawnej. (Poseł Antoni Macierewicz: Okłamujecie…) (Głos z sali: Wstyd i tyle.) Co jest istotne… Pana przewodniczącego Schety- (Głos z sali: Wstydzilibyście się.) ny nie widzę na sali. Mam nadzieję, że zdąży na gło- A według państwa cokolwiek przyjdzie z Brukse- sowania. Nie powtórzy błędów kolegów z wczoraj. li, jest krytyczne wobec rządu, wobec większości par- (Poseł Adam Szłapka: Prezesa nie było na głoso- lamentarnej, to świętość jak Biblia. waniu.) (Poseł Antoni Macierewicz: Jesteście posłami pol- (Głos z sali: Waszych nie było.) skimi, a nie jakimiś…) Jednak w tym postępowaniu, z którego wyrok Niestety tak nie jest. (Oklaski) To jest orzecznic- zacytowałem, stanowisko zajmował marszałek Sej- two wydawane przez wasze autorytety prawne, przez mu i ówcześnie był nim pan Grzegorz Schetyna. Moż- osoby, z którymi chadzaliście tutaj niedaleko z sie- na przeczytać, że według Sejmu kontrola Trybunału dziby partii Platformy Obywatelskiej. Konstytucyjnego aktów unijnego prawa pochodnego Poseł Antoni Macierewicz Spis treści w sprawach wszczętych w drodze skargi konstytu- ( : Macie obowiązek pil- cyjnej jest dopuszczalna. Przypominam, że prawo nować Polski, a nie Brukseli.) pochodne Unii Europejskiej jest niżej niż traktaty, Chyba kilka z tych osób można było zauważyć. a w sprawie, o której rozmawiamy, państwo powołu- To jest myślenie niestety prowincjonalne. jecie się bezpośrednio na traktaty, czyli trybunał (Poseł Jakub Rutnicki: Proszę zostawić koalicję jeszcze niższe prawo unijne może badać. w spokoju.) Kilka lat minęło. Zaczęła się sprawa waszych skarg Ale my na podstawie innego myślenia działamy o polskie sądy do Unii Europejskiej. Ale w między- i dlatego też ze spokojem podchodzimy, odpowiadamy czasie również my mówimy: hola, hola. W Niemczech na wszelkie zarzuty merytorycznie. politycy wybierają sędziów. Chciałbym w ostatnim słowie odnieść się do… (Poseł Janusz Korwin-Mikke: A odwołują?) Dziękuję za obecność pana rzecznika praw obywatel- I sąd w Wiesbaden zapytał Trybunał Sprawiedli- skich i możliwość podjęcia dyskusji w ważnych spra- wości Unii Europejskiej: Wysoki Trybunale, mnie na wach dla polskiego wymiaru sprawiedliwości, ponie- urząd powołał minister sprawiedliwości. Ja nie wiem, waż pan rzecznik poruszył bardzo istotną kwestię. czy w związku z tym jestem niezawisły, skoro powo- (Poseł Cezary Grabarczyk: Będzie miał prawo do łał mnie polityk. repliki.) (Poseł Tadeusz Cymański: Co odpowiedzieli?) Oczywiście. Poruszył kwestię apolityczności sę- Ta sprawa znajduje się w Trybunale Sprawiedli- dziów. Wskazał, że w sprawach polityki rządu czy wości Unii Europejskiej i jeszcze jest, o dziwo, nieroz- również ważnych spraw społecznych sędziowie bądź patrzona. Trybunał nie zgodził się na połączenie tej nie powinni się wypowiadać, bądź powinni zacho- sprawy ze sprawą polską. wać daleko idącą wstrzemięźliwość. Jak w takim (Poseł Tadeusz Cymański: To ciekawe.) razie skomentować stanowisko stowarzyszenia sę- Jednak Trybunał Konstytucyjny Niemiec w jed- dziów Iustitia, które wspierało protest nauczycieli, nej ze spraw, która dotyczyła relacji między Niemcami wydawało stanowiska, odezwy. Przecież, o ile mi a Unią Europejską, wypowiedział się o relacjach z Unią wiadomo, protest nauczycieli nie dotyczył prawa do w zakresie organizacji sądownictwa w ten sposób: Je- sądu nauczycieli, ale kwestii wynagrodzeń, czyli żeli Trybunał Sprawiedliwości przekroczyłby zakre- kwestii kompletnie niezwiązanej z wymiarem spra- śloną granicę działania trybunału… Jednakże ko- wiedliwości. nieczna swoboda w przypisywaniu zadań zawartych (Głos z sali: No i właśnie.) w art. 19 ust. 1 akapit 2 traktatu kończy się, gdy (Głos z sali: Po co się w politykę angażowali?) interpretacja traktatów nie jest już zrozumiała, a za- (Poseł Adam Szłapka: Jakby zarabiali więcej, tem jest obiektywnie arbitralna. Jeżeli Trybunał tobyś teraz takich głupot nie opowiadał.) 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 260 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sekretarz Stanu Sprawiedliwości Sebastian Kaleta w Ministerstwie Sprawiedliwości Sebastian Kaleta: A mimo to sędziowie nie mieli problemu w tym, by w sporze, który przeistoczył się również po części w bar- Dziękuję, panie marszałku. Przedstawiłem pewną dzo gorący spór polityczny, zabrać stanowczo głos. sprawę, wydaje się, że pytanie jest oczywiste. Bardzo (Poseł Tadeusz Cymański: Znamienne.) dziękuję i oczywiście popieramy ten projekt ustawy. Druga sprawa, ostatnia kampania wyborcza. Tu- (Dzwonek) taj również stowarzyszenie sędziów Iustitia dziwnym (Część posłów skanduje: Konstytucja! Konstytu- trafem, przypadkowo, tydzień przed głosowaniem cja! Konstytucja!) umieściło serię spotów w Internecie w ramach kam- (Poseł Jakub Rutnicki: Banaś! Banaś!) panii straszącej rzekomym łamaniem wolności są- dów. Po wyborach już nowych spotów nie było, przed wyborami akurat zgrało się tak pięknie z kalenda- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: rzem wyborczym. Śmiem twierdzić, że przypadkowo, tak jak konferencje prasowe. Rano Platforma Obywa- Zamykam dyskusję. telska zapowiada projekt ustawy o KRS, a w południe W dyskusji zgłoszono wniosek o przejście do trze- przed Ministerstwem Sprawiedliwości sędziowie taki ciego czytania bez odsyłania projektu ustawy do ko- sam projekt proponują. Na pewno czyste przypadki. misji, po doręczeniu posłom zestawienia zgłoszonych (Oklaski) poprawek. (Poseł Adam Szłapka: Słyszał pan o Polskiej Fun- (Głos z sali: To tak jakby Piotrowicz krzyczał dacji Narodowej?) przed Sejmem.) I jeszcze istotna kwestia postępowań dyscyplinar- (Poseł Jakub Rutnicki: Kryształowy.) nych i reagowania rzecznika praw obywatelskich na Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm potencjalne naruszenie zasady niezawisłości sędziow- propozycję przyjął. skiej. Pan rzecznik bardzo stanowczo zareagował (Poseł Anna Paluch: Gawłowski i jego siedem za- w sprawie pana sędziego Juszczyszyna, który wiemy, rzutów.)

Spis treści że w sposób bezprecedensowy uzurpował sobie kom- (Głos z sali: Sprzeciw!) petencje, których żaden sędzia sądów powszechnych Sprzeciw słyszę. nie posiada. Ale pan rzecznik skorzystał ze swoich Do głosowania przejdziemy w bloku głosowań. uprawnień, podjął reakcję. Dlatego chciałbym zadać Pan poseł z wnioskiem formalnym. pytanie. Kilka miesięcy temu w Sądzie Najwyższym prof. Kamil Zaradkiewicz skierował pytania do Try- Poseł Michał Szczerba: bunału Konstytucyjnego dotyczące charakteru po- wołania sędziów, którzy byli powołani przez niekon- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Można by było te stytucyjną KRS działającą w latach 2000–2018. Za- dwa wystąpienia pana ministra Warchoła i pana mi- pytał: Co się stało w Sądzie Najwyższym? Otóż nistra Kalety potraktować poważnie, gdyby nie to, pierwsza prezes Sądu Najwyższego pani prof. Małgo- że pan marszałek Senatu prof. Tomasz Grodzki upu- rzata Gersdorf zarządziła wszczęcie postępowania blicznił pismo do marszałka Sejmu, do pani Elżbiety dyscyplinarnego, które się obecnie toczy. Witek, które skierowała… (Głos z sali: Hańba!) (Głos z sali: I co wy na to?) (Poseł Antoni Macierewicz: No i co?) Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Chciałbym zapytać pana rzecznika, czy podjął pan reakcję wobec bezprecedensowego ataku pani Panie pośle, to nie jest wniosek formalny. prof. Małgorzaty Gersdorf w zakresie…

Poseł Michał Szczerba: Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Tak, to jest wniosek. Panie ministrze, ale nie prowadzimy teraz po- lemiki z panem rzecznikiem praw obywatelskich, tylko… Wicemarszałek Ryszard Terlecki: (Głos z sali: Brawo!) (Głos z sali: No brawo, panie marszałku!) Ale gdzie jest wniosek formalny? (Poseł Adam Szłapka: Pan minister po prostu lubi dźwięk swojego głosu, to go pobudza.) (Poseł Antoni Macierewicz: Lubi prawdę w odróż- Poseł Michał Szczerba: nieniu od…) (Głos z sali: Pan minister również lubi…) …wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Projekty uchwał w sprawie wyrażenia uznania dla laureatki Nagrody Nobla Olgi Tokarczuk 261

Wicemarszałek Ryszard Terlecki: misji był przeciwny przyjmowaniu takiej uchwały. W czasie obrad pojawiła się propozycja klubu Prawa Panie pośle, wniosek formalny pan obiecał złożyć. i Sprawiedliwości, dlatego powołano podkomisję. (Poseł Krystyna Skowrońska: Nie zamykajcie ust.) W czasie jej obrad wypracowany został ostateczny (Głos z sali: Nie zamykamy ust.) tekst uchwały. (Głos z sali: Jaki to wniosek?) W trakcie obrad sprawozdawca wręczył przewod- niczącemu w prezencie dwie książki noblistki, by posłowie PiS nie bali się ich lektur, przebrnęli przez Poseł Michał Szczerba: nie, zwłaszcza minister kultury i jeden z wicepremie- rów. (Oklaski) Podkreślam bardzo spokojne, kultu- W związku z pismem wiceprzewodniczącej Komi- ralne prowadzenie obrad przez przewodniczącego sji Europejskiej do pani marszałek Elżbiety Witek, komisji Piotra Babinetza i podkomisji Jacka Świata. w którym pani wiceprzewodnicząca Komisji nalega Poseł Ast, przewodniczący Komisji Sprawiedliwo- na skierowanie projektu do konsultacji do Komisji ści i Praw Człowieka, mógłby naprawdę wiele na- Weneckiej, organu doradczego Rady Europy, wnio- uczyć się od swoich klubowych kolegów. skuję o przerwę i przygotowanie i skierowanie wniosku Wysokiej Izby do (Dzwonek) Komisji… (Wicemarszałek wyłącza mikrofon) (Głos z sali: Brawo!) Wicemarszałek Ryszard Terlecki: (Głos z sali: Tu jest Polska.) (Poseł Sławomir Nitras: Panie marszałku, czy Panie pośle, to nie jest pana kompetencja w tej można?) chwili porównywać posłów różnych komisji. (Poseł Antoni Macierewicz: Radzimy podróż do (Głos z sali: To nie jest sprawozdanie.) Wenecji.) (Poseł Izabela Katarzyna Mrzygłocka: Sprawozdaje.) Proszę złożyć sprawozdanie z prac komisji kultury. (Głos z sali: A nie swoje.) Wicemarszałek Ryszard Terlecki:

Dziękuję bardzo. Poseł Sprawozdawca Tomasz Zimoch: Spis treści Do głosowania w sprawie przerwy możemy przejść w bloku głosowań. Komisja przyjęła treść uchwały przy 25 głosach (Głos z sali: Czy mogę? ) za i 1 wstrzymującym się. Zatem Komisja Kultury Nie. (Gwar na sali) i Środków Przekazu po przeprowadzeniu pierwszego Panie pośle, panie pośle, zwracam panu uwagę. czytania oraz rozpatrzeniu projektów uchwał na po- Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 28. posiedzeniach w dniach 18 i 19 grudnia wnosi, by Wy- rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kul- soki Sejm uchwalić raczył załączony projekt uchwały. tury i Środków Przekazu o poselskich projek- Jeśli pan marszałek pozwoli, to ja ten projekt od- tach uchwał w sprawie wyrażenia uznania dla czytam. laureatki Nagrody Nobla Olgi Tokarczuk (druki (Głos z sali: Proszę być sprawiedliwym, panie nr 47, 59 i 90). marszałku.) (Głos z sali: Tu jest porządek, a nie to że ktoś Dziękuję bardzo. przychodzi...) „Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z oka- (Poseł Sławomir Nitras: Caracalem.) zji otrzymania przez Olgę Tokarczuk Nagrody Nobla (Poseł Antoni Macierewicz: Caracale już są na ziemi.) Polska literatura po raz piąty została wyróżniona (Poseł Adam Szłapka: Dzięki za te black hawki, Nagrodą Nobla. Do Henryka Sienkiewicza, Włady- które pan kupił.) sława Reymonta, Czesława Miłosza, Wisławy Szym- (Poseł Antoni Macierewicz: Siedem dokładnie.) borskiej dołączyła w 2019 roku Olga Tokarczuk. Proszę pana posła Tomasza Zimocha o przedsta- Autorka »Biegunów«, »Ksiąg Jakubowych« czy wienie sprawozdania komisji. »Prawieku i innych czasów« odważnie pisze o kryzysie, w jakim znalazła się zachodnia cywilizacja. Mówi, jak Poseł Sprawozdawca Tomasz Zimoch: trudno dziś scalić świat, który stał się światem frag- mentów osobnych, odrębnych bytów i narracji. »Wszyst- Panie Marszałku! Panie Posłanki, Panowie Po- ko jest od siebie oddzielone, żyje osobno, bez związku słowie! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Ko- – mówiła pisarka w swej mowie noblowskiej. – Chci- misji Kultury i Środków Przekazu o poselskich pro- wość, brak szacunku do natury, egoizm, brak wyobraź- jektach uchwał w sprawie wyrażenia uznania dla ni, niekończące się współzawodnictwo, brak odpowie- laureatki Nagrody Nobla Olgi Tokarczuk. dzialności sprowadziły świat do statusu przedmiotu, Projekt uchwały złożyli do marszałka Sejmu naj- który można ciąć na kawałki, używać i niszczyć. Dla- pierw Koalicja Obywatelska, następnie klub Lewicy. tego wierzę, że muszę opowiadać tak, jakby świat był Obrady były emocjonujące. Jeden z posłów spoza ko- żywą, nieustannie stawającą się na naszych oczach 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 262 Projekty uchwał w sprawie wyrażenia uznania dla laureatki Nagrody Nobla Olgi Tokarczuk

Poseł Sprawozdawca Tomasz Zimoch osób, ile dotyczą dzieł, które te osoby tworzą, bo te dzieła w istocie są najważniejsze. Pisarstwo Olgi To- jednością, a my jego – jednocześnie małą i potężną karczuk to właśnie tego rodzaju wędrówka przez – częścią«. polskie i nie tylko polskie, uniwersalne losy, opisywa- Sejm Rzeczypospolitej Polskiej pragnie wyrazić nie świata w sposób, o którym już tutaj mówiłem, ale uznanie dla Olgi Tokarczuk – laureatki Literackiej o którym warto jedną rzecz powiedzieć, a mianowicie Nagrody Nobla za 2018 rok. że to jest w jakimś sensie opisywanie czy opowiada- Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża satysfak- nie historii, w której wszyscy możemy się przejrzeć, cję i dumę, że Polska znalazła się wśród ośmiu krajów w której wszyscy możemy się zobaczyć. Kiedyś Józef z największą liczbą Nagród Nobla w dziedzinie lite- Korzeniowski powiedział coś takiego, że książki au- ratury. Powodem do radości jest to, że owo wyróżnie- torzy piszą do połowy, a drugą połowę piszą czytelni- nie upowszechnia polską literaturę na całym świecie cy. Ale wiemy też – państwo po prawej stronie nie i zasłużenie potwierdza jej wysoką pozycję”. (Oklaski) lubicie Oświecenia – że Denis Diderot mówił, że kto (Głos z sali: Brawo!) przestaje czytać książki, przestaje myśleć. (Wesołość na sali) Znamy takich, którzy przerwali czytanie, Wicemarszałek Ryszard Terlecki: zupełnie niepotrzebnie. (Oklaski) Dzięki tej nagrodzie obserwujemy dwa procesy w Rzeczypospolitej. Jeden to wzmożenie, i to jest Bardzo dziękuję, panie pośle. wzmożenie grafomanów, po prostu ujawniły się setki, Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po- jeśli nie tysiące ludzi, którzy nawet potrafili powie- rządku dziennego wysłucha 3-minutowych oświadczeń dzieć, że Olga Tokarczuk nie jest Polką, że jest anty- w imieniu klubów i koła, bo na razie mamy jedno. polska, że jest kimś, za kogo trzeba się wstydzić, wzmo- Otwieram dyskusję. żenie pełne, jak mówię, także politycznej grafomanii. Jako pierwsza pani poseł Joanna Lichocka, Klub I drugi proces – są ludzie, którzy nie tylko ucieszyli się Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość. z tej nagrody, ale ruszyli do księgarń, zaczęli bardziej Bardzo proszę. kupować książki, zaczęli więcej czytać, w ciągu ostatniego miesiąca sprzedano o 1 mln więcej egzemplarzy

Spis treści Poseł Joanna Lichocka: książek w Polsce. To jest prawdziwy sukces Olgi Tokar- czuk, polskiej kultury… (Oklaski) Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Bardzo się cieszę, (Głos z sali: Brawo!) że udało nam się wypracować kompromisowy tekst …i to jest też oczywiście w jakimś sensie zasługa uchwały, którą poparły wszystkie ugrupowania oprócz tych, którzy twórczość Olgi Tokarczuk w akademii koła Konfederacja. Bardzo się cieszę, że taka okazja jak noblowskiej dostrzegli. kolejny Nobel dla polskiej literatury potrafi nas zjedno- Tak więc nie słuchajmy grafomanów, czytajmy czyć. To jest duża satysfakcja. Naprawdę jest powód do książki, pamiętajmy to, co powiedział kiedyś Albert radości, że jesteśmy jednym z nielicznych krajów, który Einstein, że wyobraźnia jest większa od wiedzy, bo ma aż pięć literackich Nagród Nobla, i w tym dwie ko- wiedza jest jednak ograniczona. Dziękuję bardzo. biety, poetka i pisarka… (Oklaski) (Oklaski) (Głos z sali: Brawo!) …otrzymały tę nagrodę. Naprawdę bez względu na to, jak oceniamy poglądy twórców, warto doceniać Wicemarszałek Ryszard Terlecki: kunszt, warto docenić warsztat i cieszyć się z tego, że tak prestiżowe nagrody jak Nagroda Nobla przy- Dziękuję. padają polskiej literaturze. Dlatego Prawo i Sprawie- Teraz głos ma pani poseł Joanna Scheuring-Wiel- dliwość oczywiście tę uchwałę poprze. Dziękuję bar- gus, klub Lewicy. dzo. (Oklaski) (Głos z sali: Brawo!) Poseł Joanna Scheuring-Wielgus:

Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie chcia- łabym powiedzieć, że bardzo się cieszę, że doszliśmy Dziękuję bardzo. do konsensusu, i pomimo że ta uchwała nie była pro- Pan poseł Rafał Grupiński, klub Koalicji Obywa- cedowana na ostatnim posiedzeniu, tylko jest teraz, telskiej. cieszę się, że będzie konsensus podczas głosowania. Być może niektórych państwa zdziwię, ale dużo za- wdzięczamy tutaj pani Joannie Lichockiej z Prawa Poseł Rafał Grupiński: i Sprawiedliwości (Oklaski), która akurat czyta książki i rozumie to, o czym mówił wcześniej mój Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Radość wielka kolega Grupiński i teraz, i na ostatnim posiedzeniu. zawsze, kiedy tego rodzaju zaszczyty nie tyle dotyczą Tak więc cieszę się, że posłowie Prawa i Sprawiedli- 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Projekty uchwał w sprawie wyrażenia uznania dla laureatki Nagrody Nobla Olgi Tokarczuk 263

Poseł Joanna Scheuring-Wielgus slacyjne jest najzupełniej zbędne. Legislatywa jest powołana po to, żeby stanowić prawo, a nie komen- wości podniosą rękę za tym, aby uczcić tę niezwykłą tować rzeczywistość. (Oklaski) Nie ma żadnego po- nagrodę Olgi Tokarczuk. wodu, żeby polski parlament opiniował to, czy komi- Nie chcę wracać do dyskusji, która miała miejsce tet noblowski dobrze przyznaje nagrody, czy niedo- na posiedzeniu komisji kultury, bo w przypadku nie- brze. To jest zbędne gadulstwo, to jest jakaś felieto- których wypowiedzi niektórych posłów była żenująca nistyka, której nie potrzebujemy. Zwłaszcza w sytu- i nienadająca się do cytowania. Ale z tej mównicy acji kiedy posłowie PiS-u nie znaleźli w sobie odwagi chciałabym powiedzieć, że my, posłanki i posłowie do dzisiaj, żeby podpisać jakże ważne stanowisko klubu Lewica, jesteśmy dumni całym sercem z tego, odpowiadające Parlamentowi Europejskiemu na jego że Olga Tokarczuk tak bardzo rozsławiła Polskę na rezolucję skierowaną do nas, tym bardziej wydaje się całym świecie. Dla nas jest to oczywiste. Czytamy jej niestosowne, żeby wydawać odezwy zupełnie pozba- książki od deski do deski i dla nas było oczywistością wione jakiegokolwiek znaczenia. Może pan Biedroń to, że Olga Tokarczuk powinna być tutaj w bardzo dostanie Nagrodę Nobla za tę rezolucję, jak nie lite- mocny i bardzo szczególny sposób uznana za perłę racką, to może pokojową. polskiej kultury. (Głos z sali: Może pan dostanie?) Chciałabym jeszcze dodać dwa akapity, które nie Zawsze będę przeciwny temu, żeby Sejm wypo- znalazły się w tej uchwale, a które, uważam, są bar- wiadał się na tematy pozapolityczne. Gdyby miał taki dzo szczególne i warto je teraz odczytać. Jako Lewi- pomysł, żeby wyrazić uznanie np. dla znakomitych ca w swoim tekście uchwały chcieliśmy również, aby filmów Grzegorza Brauna, to też będę przeciwko. zawrzeć takie słowa o Oldze Tokarczuk, że jest to Gdyby chciał nagrodzić wkład Janusza Korwin-Mik- osoba, która uosabia tę część naszej kultury, która kego w polską felietonistykę, to też będę przeciwko. nie boi się inności, różnorodności i myślenia poza Sejm nie jest od tego, żeby uchwalać, czy Mickiewicz utartymi schematami, która przekazuje czytelnikowi był wielkim poetą albo czy Lech Janerka jest wielkim tę cząstkę prawdy, o której coraz częściej zapomina- muzykiem. Zresztą bez urazy, ale rekomendacja tej my, że u podstaw komunikacji między ludźmi leży Izby mogłaby to obrzydzić. Nie widzę powodu, żeby szacunek i ciekawość, a nie ten sam kolor skóry, wy- politycy grzali się w blasku cudzych osiągnięć. Pró- znanie, te same poglądy czy ta sama orientacja. Pod- bujecie świecić światłem odbitym, bo sami nie macie Spis treści czas debaty na posiedzeniu komisji kultury przez czym się pochwalić. To nie jest żaden patriotyzm, to jednego z posłów PiS-u zostało to uznane za lewac- jest leczenie kompleksów. Jeśli będziemy wypinać się kie. Ja bym chciała temu posłowi, panu Suskiemu, z dumy, że Polak dostał Nagrodę Nobla, to rozumiem, którego tutaj nie widzę, powiedzieć, że szacunek dla że będziemy też przepraszać, jak Polak kogoś zastrze- drugiego człowieka nie mierzy się tym, skąd pocho- li za granicą. (Poruszenie na sali) Niech każdy wypi- dzimy, jaki mamy kolor skóry, co czytamy czy czego na własne piersi za własne osiągnięcia i we własne nie czytamy. To są podstawowe prawa człowieka, aby piersi się bije. szanować każdego. Mówię o tym dlatego, że Olga To- (Głos z sali: Co za złota myśl.) karczuk szanuje każdego, nawet tego, który nie jest Polski Sejm nie jest żadnym arbitrem elegancji. w stanie przeczytać jej książek, i mówi o tym publicz- Założę się, że mniej niż jeden na 100 posłów przeczy- nie. Szacunek dla drugiego człowieka jest też czymś, tał wcześniej jakiekolwiek dzieło pani Olgi Tokar- co dla Lewicy jest najważniejsze. czuk, zanim nie dostała tego Nobla. Teraz nadal Jesteśmy dumni jako posłowie i posłanki Lewicy, przypuszczam, że mniej niż 10 na 1000 ma tak na- że Olga Tokarczuk w końcu będzie uznana przez prawdę jakiekolwiek pojęcie o tej literaturze… Sejm za perłę polskiej literatury i perłę polskiej kul- (Poseł Urszula Augustyn: To, że pan nie czyta, to tury. (Oklaski) nie nasz problem.) …a nagle czujecie nieodpartą potrzebę wypowia- dania się na ten temat. A sąd laika – gdy mówi o dzie- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: le – o dziele mówi mało, o laiku wiele. Tak więc myślę, że to jest zupełnie zbędne. Nagle wyrok skandynaw- Pani poseł Bożena Żelazowska, klub Polskie Stron- skich mędrców spowodował, że wszyscy znają się na nictwo Ludowe. literaturze i muszą się wypowiedzieć, że Olga Tokar- Nie ma pani poseł. czuk wielkim poetą jest. (Poruszenie na sali) Pan poseł Dobromir Sośnierz, klub Konfederacji. (Poseł Izabela Leszczyna: Ci, co się nie znali, nie znają się.) Ale proszę o ciszę. Poseł Dobromir Sośnierz: (Poseł Sławomir Nitras: To poeta mówi.) Poeta mówi, tak. A państwo chcecie się wypowia- Powiem to, co znaczna część osób na tej sali pew- dać na takie eleganckie tematy, a tutaj nie potraficie nie myśli w skrytości serca, ale w imię konformizmu się zachować. (Poruszenie na sali) boi się albo wstydzi się o tym powiedzieć. Uważam, Żałuję, że tyle cennego czasu państwo stracili na że recenzowanie różnych wydarzeń przez ciała legi- dopieszczanie tego oświadczenia, w sytuacji gdy nie 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 264 Projekty uchwał w sprawie wyrażenia uznania dla laureatki Nagrody Nobla Olgi Tokarczuk

Poseł Dobromir Sośnierz: Poseł Anita Kucharska-Dziedzic:

mamy czasu, żeby się zapoznać z poprawkami doty- Nie będę się grzała w blasku prozaiczki – nie po- czącymi reformy sądownictwa. Świat na pewno po- etki – Olgi Tokarczuk, natomiast mam apel. Na liście radzi sobie bez tego naszego stanowiska w tej spra- lektur jest tylko jedno opowiadanie Olgi Tokarczuk. wie. W dodatku sama twórczość pani Olgi Tokarczuk Mam nadzieję, że pojawią się tam także jej książki też budzi moje pewne wątpliwości, więc tym bardziej i nie będziemy skracać uczniom możliwości zapoznanie mam powodu, żeby przyłączać się do tych za- wania się z jej literaturą do jednego opowiadania. chwytów. Parę okoliczności świadczy o tym, że tutaj Liczę też na to, że w ramach prawie 2 mld zł przy- klucz polityczny nie był bez znaczenia przy przyzna- znanych mediom publicznym na rok przyszły zdys- waniu tej nagrody. Stanisław Michalkiewicz przewi- kontujemy sukces Olgi Tokarczuk także w mediach dział tę nagrodę, wyobraźcie sobie państwo, wła- publicznych, pokazując ją i na tle pozostałych na- śnie z takich powodów, że widział, że ona ewidentnie szych noblistów, w tym Wisławy Szymborskiej czy idzie swoją retoryką na Nobla. (Dzwonek) Tak więc Czesława Miłosza, i może także Lecha Wałęsy. Mam Konfederacja nie poprze tego stanowiska. Dziękuję. nadzieję, że będą to dobre, uczciwe i rzetelne progra- (Oklaski) my publicystyczne i promocja tej twórczości w ramach naszego ogólnonarodowego wstawania z kolan i naszej polityki godnościowej. Bo to jest ten sukces, Wicemarszałek Ryszard Terlecki: który rzeczywiście może pokazać nas (Dzwonek) w lepszym świetle na świecie. Dziękuję. (Oklaski) Bardzo dziękuję, panie pośle. Do zadania pytań zgłosiło się dziewięcioro pań i panów posłów. Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Zamykam listę posłów zgłoszonych do pytań. Wyznaczam czas na zadanie pytania na 1 minutę. Bardzo dziękuję. Pani poseł Monika Falej, Lewica. Pan poseł Paweł Krutul, klub Lewica. Spis treści

Poseł Monika Falej: Poseł Paweł Krutul:

Szanowny Panie Marszałku! Szanowna Izbo! Przy- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie marszałku, znanie Nagrody Nobla Oldze Tokarczuk to nie tylko zwracam się z prośbą o zaproszenie polskiej noblistki Olgi Tokarczuk na najbliższe posiedzenie Sejmu, wielkie wyróżnienie i docenienie talentu pisarki, ale tak żebyśmy mogli wyrazić ogromne podziękowanie też historyczne wydarzenie dla Polski. Jej literatura za propagowanie polskiej literatury na całym świecie. na wskroś osadzona jest w kontekście polskiej kultu- Moje pytanie brzmi: Kiedy pan marszałek wystosuje ry i historii. Jest dziś chyba najlepszą promocją na- takowe zaproszenie? Dziękuję bardzo. szego kraju. Mnie osobiście cieszy fakt, że nagrodzo- na została kobieta wyjątkowa, bezapelacyjnie jedna z najlepszych pisarek, kobieta odważna, która niesie Wicemarszałek Ryszard Terlecki: mądre i ważne przesłanie dla współczesnego świata. Jej mowa noblowska powinna trafić do serc każdego Pan poseł Artur Łącki, klub Koalicja Obywa- i każdej z nas. Jej głos jest próbą zmierzenia się z wy- telska. zwaniami, jakie nam stawia teraźniejszość, ograni- czaniem praw obywatelskich w imię wyimaginowa- nych ideologii. Walczy o prawa zwierząt czy wskazu- Poseł Artur Łącki: je na konsekwencje zmian klimatu. Takiej wrażliwo- ści i mądrości dziś właśnie trzeba. Świat umiera, a my… Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niestety rzadko (Dzwonek) nam się zdarza cieszyć z tak wielkich sukcesów na- (Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia szych obywateli za granicą. I nie dlatego, że są oni przy wyłączonym mikrofonie, oklaski) mniej zdolni od innych, tylko dlatego, że państwo polskie z twarzą PiS-u nie zorganizowało nic ani nie pomogło nikomu, nie stworzyło żadnych mechani- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: zmów promocji młodych Polek i Polaków w świecie. Za to bardzo dobrze zorganizowało promocję mier- Dziękuję bardzo. nych aparatczyków partyjnych w spółkach Skarbu Pani poseł, przekroczyła pani czas. Proszę się Państwa czy starych aparatczyków partyjnych w fun- uczyć dyscypliny czasu. dacji narodowej. Dlatego cieszyć się trzeba z każdego Pani poseł Anita Kucharska, klub Lewica. takiego sukcesu na świecie. Dlatego, pani Olgo, dzię- Bardzo proszę, pani poseł. kujemy bardzo. (Oklaski) 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Projekty uchwał w sprawie wyrażenia uznania dla laureatki Nagrody Nobla Olgi Tokarczuk 265

Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Poseł Franciszek Sterczewski:

Pani Joanna Jaśkowiak, klub Koalicja Obywa- Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja telska. w tym momencie, w tym miejscu naprawdę chciałem Nie ma pani poseł. wyrazić wielką dumę i po prostu wielki podziw dla Pani poseł Barbara Nowacka, klub Koalicja Oby- naszej noblistki, dla Olgi Tokarczuk. To jest napraw- watelska. dę wielki sukces naszej literatury. Wcześniej tu było wspomniane, że to wcale nie jest objaw patriotyzmu, a ja chciałem powiedzieć, że oczywiście jest. To jest Poseł Barbara Nowacka: wielki sukces polskiej kultury. I również chciałem powiedzieć, że to jest naprawdę wspólny interes, Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wyjątkowy dzień, wspólna sprawa. Olga Tokarczuk jest wspólnym do- wyjątkowa chwila, krótka – że w takiej zgodzie pro- brem wszystkich, którzy władają językiem polskim, cedowana jest rzecz, która nas wspólnie, wszystkich, dlatego to jest nasz wspólny powód do radości. A za- z niewielkim, nieistotnym wyjątkiem, napawa dumą, tem, szanowni państwo, będąc tutaj, bardzo ciesząc dumą z Polski, z jej osiągnięć. Wszyscy możemy czuć się, że jest sprawa, która może nas połączyć, chciał- się patriotami. O ileż przyjemniej byłoby, gdyby bym też przyłączyć się do zadających pytanie, czy wszystko udało się, nawet czasami poświęcając gwał- będziemy mogli (Dzwonek) panią Olgę Tokarczuk towność chwili, radość dnia, kiedy apelowaliśmy o tę gościć w tej Izbie. Dziękuję. (Oklaski) uchwałę, na rzecz tej zgody budować. I tak samo by- łoby wspaniale, gdybyśmy inne ustawy mogli w tak miłej i zgodnej atmosferze procedować. Tak się nie- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: stety nie dzieje. Pozwolę sobie zwrócić się z pytaniem do komisji, Pani poseł Katarzyna Kretkowska, klub Lewicy. czy przewiduje też inne działania upamiętniające tę ważną dla nas wszystkich okazję, czyli Nobla dla pani Olgi Tokarczuk, w tym zaproszenie pani Olgi Poseł Katarzyna Kretkowska:

Tokarczuk do Sejmu. Być może Wysoki Sejm chciał- Spis treści by uczestniczyć w publikacji i promocji dzieł pani Pani Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym zapy- Olgi Tokarczuk, jak i innych naszych wybitnych tać ministra edukacji narodowej, czy rozważa reko- (Dzwonek) noblistów i noblistek. Dziękuję. mendowanie włączenia większej ilości dzieł Olgi To- karczuk do lektur szkolnych, bo w tej chwili tylko Wicemarszałek Ryszard Terlecki: jedno opowiadanie Olgi Tokarczuk znajduje się na liście lektur w liceach ogólnokształcących. Chciałam Pan poseł Konrad Frysztak, klub Koalicja Oby- też zapytać ministra edukacji narodowej, ministra watelska. kultury, może pana premiera o to, czy znajdą się środki w przyszłorocznym budżecie państwa na to, ażeby uzupełnić publiczne księgozbiory, publiczne Poseł Konrad Frysztak: biblioteki o dzieła Olgi Tokarczuk, gdyż tych dzieł brakuje i w tej chwili Polki i Polacy zapisują się na Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak jak pani po- listach oczekujących, żeby móc te książki w bibliote- seł Nowacka, chciałbym zapytać, czy pan marszałek, kach publicznych czytać. Po takim wydarzeniu, wy- pani marszałek przewidujecie zaproszenie do polskie- daje się, państwo powinno wyjść naprzeciw niedofi- go parlamentu, do Izby niższej naszej noblistki. Warte nansowanym bibliotekom publicznym i te książki podkreślenia jest, że w Senacie pan marszałek Grodz- (Dzwonek) do bibliotek dostarczyć. Dziękuję. ki już takie spotkanie odbył. Wydaje się, że również byłaby to idealna okazja do tego, aby pani Olga Tokar- czuk mogła wystąpić na tej sali. Dlatego konkretne Wicemarszałek Ryszard Terlecki: pytanie: Czy jest taki plan? Czy komisja i pan marsza- łek planujecie takie rozwiązanie? Dziękuję. I druga rzecz – to również okazja to tego, aby Pan poseł Janusz Korwin-Mikke, koło Konfede- pochwalić postępowanie naszej noblistki, która prze- racji. kazała swój medal na licytację Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy. (Oklaski) Poseł Janusz Korwin-Mikke:

Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie wiem, czy wiedzą państwo, że pani Olga Tokarczuk w swojej Pan poseł Franciszek Sterczewski, klub Koalicja mowie z okazji otrzymania Nagrody Nobla powie- Obywatelska. działa, że jak Krzysztof Kolumb odkrył południową 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Projekty uchwał w sprawie wyrażenia uznania dla laureatki Nagrody Nobla Olgi Tokarczuk. 266 Porządek dzienny

Poseł Janusz Korwin-Mikke Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 54 ust. 5 i 5a regulaminu Amerykę, rosły tam wielkie pola kukurydzy i kapu- Sejmu. sty. Konkwistadorzy wybili miejscowych Indian. Na Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że miejscu tych pól wyrosła dżungla, ta dżungla pochło- Sejm propozycję przyjął. nęła dwutlenek węgla z powietrza i nastąpiło global- Sprzeciwu nie słyszę. ne oziębienie. Oczywiście plotąc takie bzdury, pani Prezydium Sejmu przedłożyło projekt uchwały Tokarczuk ośmiesza nie Polskę, tylko siebie, ale ar- w sprawie utworzenia Polskiej Grupy Unii Między- tyści mogą sobie mówić, co chcą. To jest tak, że na parlamentarnej, druk nr 109. W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii artystów możemy patrzeć z sympatią, tylko ciągle nie Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnie- rozumiem, dlaczego się tym zajmuje Sejm i w ogóle niu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze dlaczego politycy się tym zajmują. Natomiast chcę czytanie tego projektu. przypomnieć, że gdyby Sienkiewicz dostawał nagro- Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził dę Nobla, to wy byście… zgodę na zastosowanie art. 37 ust. 4 regulaminu (Poseł Rafał Grupiński: Po co pan występuje?) Sejmu. …wyli z oburzenia, a prawica byłaby tutaj za- Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że chwycona, bo on powiedział, cytuję: Prawicę od lewi- Sejm propozycję przyjął. cy dzieli wszystko, również stosunek do znaków aryt- Sprzeciwu nie słyszę. metycznych. Prawica uwielbia dodawać i mnożyć, Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Kon- a lewica uwielbia odejmować i dzielić po równo. Dzię- wentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie kuję. (Oklaski) zmian w składach osobowych komisji sejmowych, druk nr 102. W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnie- niu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpa- Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer- trzenie tego wniosku. Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka przed- Spis treści pana. Zamykam dyskusję*). stawiła opinię dotyczącą wniosku w sprawie wyboru kandydata na stanowisko sędziego Trybunału Kon- Pan sprawozdawca komisji? stytucyjnego, druk nr 88. Nie. W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Do głosowania nad projektem uchwały przystąpi- Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnie- my w bloku głosowań. niu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpa- Ogłaszam przerwę do godz. 15. trzenie tej sprawy. Kluby przedłożyły wnioski w sprawie wskazania (Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 47 członków Państwowej Komisji Wyborczej, druk nr 92. do godz. 15 min 17) W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnie- niu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpa- Marszałek: trzenie tej sprawy. Proponuję, aby Sejm podjął decyzję o skróceniu Wznawiam obrady. terminu określonego w art. 30 ust. 4 regulaminu Sej- Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania mu oraz o rozpatrzeniu wniosków bez przesyłania do o uchwałach Senatu w sprawie ustaw: właściwej komisji. — o zmianie ustawy o Solidarnościowym Fundu- Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że szu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych oraz niektó- Sejm propozycję przyjął. rych innych ustaw, (Głos z sali: Sprzeciw.) — o zmianie ustawy o podatku akcyzowym, (Głos z sali: To go uzasadnij.) — o zmianie ustawy o szczególnych rozwiąza- Sprzeciw. niach służących realizacji ustawy budżetowej na rok W związku ze zgłoszonym sprzeciwem do skróce- nia terminu sprawę tę rozstrzygniemy w głosowaniu. 2019. Przystępujemy do głosowania. Sprawozdania to odpowiednio druki nr 104, 105 Kto z pań i panów posłów jest za wyrażeniem zgo- i 106. dy na skrócenie terminu określonego w art. 30 ust. 4 W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii regulaminu Sejm, zechce podnieść rękę i nacisnąć Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnie- przycisk. niu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpa- Kto jest przeciw? trzenie tych sprawozdań. Kto się wstrzymał? Dziękuję. *) Teksty wystąpień niewygłoszonych w załączniku. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Porządek dzienny. Punkt 28. porządku dziennego – głosowanie 267

Marszałek Poseł Grzegorz Braun:

Głosowało 441 posłów. 232 było za, 208 – przeciw, Szczęść Boże! Pytanie brzmi: Czy Sejm Rzeczy- wstrzymał się jeden. pospolitej Polskiej jest krytykiem literatury? Sejm propozycję przyjął. (Głos z sali: Jest.) W związku ze zgłoszonym sprzeciwem wobec roz- (Poseł Rafał Grupiński: Jest bez kultury.) patrzenia wniosków bez odsyłania do komisji sprawę Czy Sejm Rzeczypospolitej Polskiej jest gremium, tę rozstrzygniemy w głosowaniu. którego celem jest recenzowanie mądrych bądź głu- Przystępujemy do głosowania. pich werdyktów jakichkolwiek gremiów urzędują- Kto z pań i panów posłów jest za wyrażeniem zgo- cych, chwała Bogu, poza granicami Rzeczypospolitej? dy na rozpatrzenie wniosków bez odsyłania do komi- (Głos z sali: Do kogo to pytanie?) Państwo nazywacie w swojej uchwale panią Olgę sji, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. Tokarczuk odważną. Ja nazwę ją koniunkturalistką Kto jest przeciw? płynącą na fali poprawności politycznej… Kto się wstrzymał? (Poseł Rafał Grupiński: To tylko o panu świadczy.) Dziękuję. …ale nie żądam, żebyście państwo podzielili mój Głosowało 445 posłów. 231 było za, 214 – przeciw, punkt widzenia. Nie żądam uznania mojego punktu nikt się nie wstrzymał. widzenia, ale wy, szanowni państwo, nie gwałćcie tej Sejm propozycję przyjął. znacznej jednak części narodu polskiego, który roz- Właściwa komisja przedłożyła sprawozdanie o po- poznał w Oldze Tokarczuk kosmopolityczną, anty- selskim projekcie uchwały w sprawie upamiętnienia polską agitatorkę. 80. rocznicy pierwszych wysiedleń Polaków przez (Poseł Rafał Grupiński: Sam jesteś antypolski. Niemców w czasie II wojny światowej, druk nr 108. Zejdź z mównicy.) W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii (Głos z sali: Siadaj!) Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnie- (Głos z sali: Hańba!) niu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania. Marszałek: Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgo- Spis treści dę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu. Dziękuję, panie pośle. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Przystępujemy do głosowania… Sejm propozycję przyjął. Przepraszam, jeszcze pan poseł Mirosław Suchoń. Sprzeciwu nie słyszę. Proszę bardzo. Zgłoszony został wniosek formalny o przerwę w obradach. Poddam ten wniosek pod głosowanie. Poseł Mirosław Suchoń: Przystępujemy do głosowania. Bardzo dziękuję. Kto z pań i panów posłów jest za zarządzeniem Szanowna Pani Marszałek! Panie Premierze! Wy- przerwy w obradach, zechce podnieść rękę i nacisnąć soka Izbo! Mam pytanie do sprawozdawcy komisji, przycisk. pani marszałek, i bardzo proszę o to, żeby pan spra- Kto jest przeciw? wozdawca był uprzejmy odpowiedzieć na to pytanie, Kto się wstrzymał? o treść tej ważnej uchwały. Żeby pan sprawozdawca Dziękuję. był uprzejmy przedstawić Wysokiej Izbie i wszystkim Głosowało 448 posłów. 204 było za, 243 – przeciw, obywatelom i obywatelkom, którzy nas słuchają i oglą- jeden się wstrzymał. dają dzisiejsze (Oklaski) obrady, treść tej ważnej Wniosek został odrzucony. uchwały. Dziękuję bardzo. Powracamy do rozpatrzenia punktu 28. po- rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kul- tury i Środków Przekazu o poselskich projek- Marszałek: tach uchwał w sprawie wyrażenia uznania dla Dziękuję, panie pośle. laureatki Nagrody Nobla Olgi Tokarczuk. Proszę pana posła Tomasza Zimocha o zabranie Komisja wnosi o przyjęcie projektu uchwały z dru- głosu. ku nr 90. Proszę bardzo. Przystępujemy do głosowania… Panie pośle, w tej chwili udzieliłam… Przepraszam, jest pytanie. (Poseł Janusz Korwin-Mikke: Mam wniosek prze- Pan poseł Grzegorz Braun. ciwny…) (Poseł Rafał Grupiński: On nie kocha polskiej li- (Poseł Borys Budka: Nie można mieć przeciwnego.) teratury.) (Poseł Janusz Korwin-Mikke: Uważam ją za nie- 1 minuta. ważną…) Proszę bardzo. Bardzo proszę, panie pośle. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 268 Punkt 28. porządku dziennego – głosowanie

Poseł Tomasz Zimoch: ratury. Powodem do radości jest to, że owo wyróżnie- nie upowszechnia polską literaturę na całym świecie Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Posłanki! i zasłużenie potwierdza jej wysoką pozycję”. (Oklaski) Panowie Posłowie! Panie Grzegorzu! Słuchaliśmy pana na posiedzeniu komisji, naprawdę niech pan też wysłucha… Marszałek: (Poseł Grzegorz Schetyna: Czytać, czytać.) Dziękuję, panie pośle. Marszałek: Przystępujemy do głosowania. Dobrze, czekam. Czekamy na pana posła, który Panie pośle, przepraszam, ale był wniosek o to, biegnie do… Tam ma kartę, tak? Już? żeby pan odczytał uchwałę. Przystępujemy do głosowania. (Poseł Ryszard Terlecki: Chyba miał pan czytać, Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem a nie dyskutować.) w całości projektu uchwały w brzmieniu z druku nr 90, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. Kto jest przeciw? Poseł Tomasz Zimoch: Kto się wstrzymał? Głosowało 424 posłów. 406 było za, przeciw – 1, Ale pozwoli pan, panie marszałku? Przeczytam. 17 się wstrzymało. Sejm podjął uchwałę z okazji otrzymania przez Olgę Tokarczuk Nagrody Nobla. (Oklaski) Marszałek: Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 30. po- rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kul- Panie pośle, proszę o odczytanie uchwały, bo taki tury i Środków Przekazu o poselskim projekcie był wniosek. uchwały w sprawie upamiętnienia 80. rocznicy (Część posłów wstaje) Spis treści pierwszych wysiedleń Polaków przez Niemców (Głos z sali: O Jezu…) w czasie II wojny światowej (druki nr 101 i 108). Proszę pana posła Tomasza Zielińskiego o przedstawienie sprawozdania komisji. Poseł Tomasz Zimoch:

„Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z okazji otrzymania przez Olgę Tokarczuk Nagrody Nobla Poseł Sprawozdawca Tomasz Zieliński: Polska literatura po raz piąty została wyróżniona Nagrodą Nobla. Do Henryka Sienkiewicza, Włady- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiam sława Reymonta, Czesława Miłosza, Wisławy Szym- sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu borskiej dołączyła w 2019 roku Olga Tokarczuk. o poselskim projekcie uchwały w sprawie upamięt- Autorka »Biegunów«, »Ksiąg Jakubowych« czy nienia 80. rocznicy pierwszych wysiedleń Polaków »Prawieku i innych czasów« odważnie pisze o kryzysie, przez Niemców w czasie II wojny światowej. w jakim znalazła się zachodnia cywilizacja. Mówi, jak Komisja na posiedzeniu w dniu 20 grudnia, czyli trudno dziś scalić świat, który stał się światem frag- dzisiaj, po przeprowadzeniu pierwszego czytania – tyl- mentów osobnych, odrębnych bytów i narracji. »Wszyst- ko dodam, że podczas posiedzenia komisji powstały ko jest od siebie oddzielone, żyje osobno, bez związku« różne propozycje, czy mamy używać słowa „wysie- – mówiła pisarka w swej mowie noblowskiej – Chciwość, dleń”, czy „wypędzeń” – i na zasadzie konsensusu brak szacunku do natury, egoizm, brak wyobraźni, nie- uznano, że oba sformułowania znalazły się w propo- kończące się współzawodnictwo, brak odpowiedzialno- nowanej uchwale. ści sprowadziły świat do statusu przedmiotu, który Ostatecznie wszyscy członkowie komisji przyjęli można ciąć na kawałki, używać i niszczyć. Dlatego projekt tej uchwały i wnosimy, aby Sejm raczył podjąć wierzę, że muszę opowiadać tak, jakby świat był tę uchwałę. Dziękuję bardzo. (Oklaski) żywą, nieustannie stawającą się na naszych oczach (Głos z sali: Trzeba ją odczytać.) jednością, a my jego – jednocześnie małą i potężną – częścią«. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej pragnie wyrazić uznanie dla Olgi Tokarczuk – laureatki Literackiej Marszałek: Nagrody Nobla za 2018 rok. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża satysfak- Panie pośle, czy mogę prosić o odczytanie tej cję i dumę, że Polska znalazła się wśród ośmiu krajów uchwały? z największą liczbą Nagród Nobla w dziedzinie lite- (Zebrani wstają) 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Projekt uchwały w sprawie upamiętnienia 80. rocznicy pierwszych wysiedleń Polaków przez Niemców w czasie II wojny światowej. Punkt 13. porządku dziennego – głosowanie 269

Poseł Sprawozdawca Tomasz Zieliński: Proszę pana posła Tadeusza Cymańskiego o przedstawienie sprawozdania komisji. „Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie upamiętnienia 80. rocznicy pierwszych wysiedleń Polaków przez Niemców w czasie II wojny światowej. Poseł Sprawozdawca Wybuch II wojny światowej był szczególnie tra- Tadeusz Cymański: gicznym doświadczeniem dla ludności Wielkopolski, Pomorza i Śląska oraz innych terenów wcielonych Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Informacja i spra- przez Niemców bezpośrednio do III Rzeszy. Ekster- wozdanie są bardzo skromne. Senat przedstawił do minacja elit, masowe wypędzenia ludności polskiej, zaopiniowania Komisji Finansów Publicznych cztery zasiedlenie tych terytoriów przez Niemców, niszcze- poprawki. Dwie pierwsze zostały zaopiniowane nega- nie wytworów polskiej kultury oraz grabież polskiej tywnie, a dwie następne pozytywnie. własności związane były z planami całkowitej ger- Komisja Finansów Publicznych rekomenduje Wy- manizacji tych obszarów. Te wydarzenia stanowiły sokiej Izbie przyjęcie tych propozycji i zaakceptowa- realizację nazistowskiej doktryny politycznej zwanej nie ich. Dziękuję bardzo. Lebensraum, czyli poszerzenia przestrzeni życiowej narodu niemieckiego. Na Pomorzu niemieckie władze okupacyjne na prze- Marszałek: łomie października i listopada 1939 r. wypędziły kilka- dziesiąt tysięcy polskich mieszkańców Gdyni. Była to Dziękuję, panie pośle. pierwsza tak wielka akcja wysiedleńcza przeprowadzo- Przypominam, że Sejm odrzuca poprawki Senatu na przez Niemców w czasie II wojny światowej. bezwzględną większością głosów w obecności co naj- Dla namiestnika utworzonego na terenie okupowa- mniej połowy ustawowej liczby posłów. nej Wielkopolski przez Niemcy Kraju Warty, Polacy Jeżeli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu, uważa byli: »elementem niegodnym do włączenia w społeczeń- się ją za przyjętą. stwo niemieckie«. Za jeden z początków zorganizowa- W punktach porządku dziennego dotyczących roz- nej, masowej wywózki Polaków uznaje się utworzenie patrywanych poprawek Senatu głosować będziemy 5 listopada 1939 r. obozu przesiedleńczego na Głównej nad wnioskami o odrzucenie poprawek Senatu. Spis treści w Poznaniu, przez który przeszło ponad 33 tys. osób. Poprawki od 1. do 3. zostały zgłoszone do art. 1 W pierwszej kolejności wysiedlano ziemian, przedsię- ustawy nowelizującej, zawierającego zmianę do usta- biorców, inteligencję, działaczy niepodległościowych oraz wy o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób osoby krytykujące niemiecki system nazistowski. Niepełnosprawnych. Z terenów anektowanych przez Niemcy wysiedlo- W 1. poprawce Senat proponuje zmiany do art. 1 no do Generalnego Gubernatorstwa łącznie niemal ust. 1 pkt 2, art. 3 ust. 1a pkt 2, a także do art. 6b pół miliona Polaków, w tym także obywateli Polski ust. 1 pkt 2. pochodzenia żydowskiego i romskiego. Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki. Masowe wypędzenia Polaków z terenów Wielko- Do pytania zgłosiła się pani poseł Paulina Henni- polski, Pomorza i Śląska oraz innych terenów wcie- g-Kloska. lonych do III Rzeszy pozostają bolesnym i wciąż ży- Bardzo proszę, pani poseł. wym wspomnieniem oraz przestrogą dla obecnych 1 minuta. i przyszłych pokoleń. Nie ma pani poseł? W takim razie… W 80. rocznicę pierwszych wysiedleń Polaków (Głos z sali: Jest.) przez Niemców Sejm Rzeczypospolitej Polskiej odda- Jest. je hołd wszystkim ofiarom”. (Głos z sali: Rusz się, szybciej.)

Marszałek: Poseł Paulina Hennig-Kloska: Proponuję, aby Sejm przyjął uchwałę przez akla- mację. (Oklaski) Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Pyta- Dziękuję bardzo. my w zasadzie o to od ponad miesiąca: Czy rząd zła- Stwierdzam, że Sejm podjął przez aklamację uchwa- mał w tym roku stabilizującą regułę wydatkową? Czy łę w sprawie upamiętnienia 80. rocznicy pierwszych wydaliście więcej, niż mogliście wydać? Dlaczego wysiedleń Polaków przez Niemców w czasie II wojny dzisiaj uciekacie z budżetu do funduszu z różnymi światowej. wydatkami? I w końcu: Po co refinansowana jest Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13. po- trzynasta emerytura? rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finan- Ale przede wszystkim chcielibyśmy w końcu do- sów Publicznych o uchwale Senatu w sprawie usta- stać odpowiedź na podstawowe pytanie: Z czego zo- wy o zmianie ustawy o Solidarnościowym Fundu- staną spłacone pożyczki, które dziś są udzielane szu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych oraz nie- z funduszu solidarnościowego? których innych ustaw (druki nr 94 i 104). (Głos z sali: Z kieszeni złodziei.) 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 270 Punkt 13. porządku dziennego – głosowanie

Poseł Paulina Hennig-Kloska W 2. poprawce Senat proponuje, aby dodać art. 7a. Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki. Z czego spłacicie pożyczkę w wysokości 4 mld Proszę o zadanie pytania pana posła Stanisława z Funduszu Pracy? Z czego spłacicie pożyczkę z nie- Pie… zwykle ważnego Funduszu Rezerwy Demograficznej, (Głos z sali: Sławomira.) który miał służyć kolejnym pokoleniom, naszym Sławomira Piechotę. Przepraszam, to nie mój dzieciom, naszym wnukom w czasach, kiedy będzie- błąd. my walczyć z efektami emerytur (Dzwonek) wyżu demograficznego? Oklaski( ) Poseł Sławomir Jan Piechota:

Marszałek: Wysoki Sejmie! Kiedy przed rokiem wprowadzano Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełno- Dziękuję, pani poseł. sprawnych, uzasadnieniem dla wprowadzenia nowe- I proszę o zadanie pytania pana posła Krzysztofa go podatku oraz przejęcia pieniędzy z Funduszu Pra- Gawkowskiego z Lewicy. cy była potrzeba wspierania osób niepełnosprawnych. Bardzo proszę. Ta ustawa z nazwy funduszu wykreśla wsparcie osób (Głos z sali: A wy z czego zapłacicie dług Nowo- niepełnosprawnych. I to budzi oczywisty niepokój czesnej?) osób niepełnosprawnych, że ten fundusz przestanie (Poseł Paulina Hennig-Kloska: Liczę, że się doło- służyć osobom niepełnosprawnym. Senat chce zagwarantować, że pieniądze, które żysz.) gromadzone są w tym funduszu, będą wydawane na Bardzo proszę o nieprowadzenie dyskusji z ław cele służące osobom z niepełnosprawnością. Dlaczego poselskich. w Komisji Finansów Publicznych PiS głosował za odrzuceniem poprawki Senatu? Na co zatem PiS chce Poseł Krzysztof Gawkowski: przeznaczyć te pieniądze? Czy to będą dodatkowe pieniądze na propagandę telewizji Jacka Kurskiego? Czy to będą pieniądze na nowe limuzyny w miejsce Spis treści Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Fundusz solidar- rozbijanych? nościowy miał być takim gwarantem poczucia bez- (Poseł Iwona Hartwich: Na Rydzyka.) pieczeństwa dla osób, które tutaj, w Sejmie, protesto- (Poseł Dominik Tarczyński: Na TVN.) wały, które tutaj, spotykając posłów, pokazywały, jaki Czy to będą pieniądze na Polską Fundację Naro- jest los dziesiątek tysięcy osób z niepełnosprawno- dową, finansującą (Dzwonek) podróże notabli w ce- ściami. Przygotowanie tego projektu ustawy przebie- lach na pewno niesłużących Polsce? (Oklaski) gało w sposób haniebny. Te poprawki, które zostały (Poseł Tadeusz Cymański: Pani marszałek…) zgłoszone, miały cywilizować projekt. Jesteście państwo przeświadczeni, że nic nie zabieracie. Otóż zabieracie osobom niepełnosprawnym Marszałek: poczucie sprawiedliwości społecznej. Zabieracie poczucie, że osoby niepełnosprawne mogą zawsze liczyć Dziękuję, panie pośle. na polski Sejm. Zostało im to tutaj obiecane. I zadaję Przystępujemy do głosowania. pytanie: Czy zdajecie sobie państwo sprawę – i pytam Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 2. pana ministra o to – że te wszystkie osoby w przy- poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. szłości będą mogły czuć się oszukane przez polski Kto jest przeciw? Sejm, że pieniądze, które miały służyć zapewnieniu Kto się wstrzymał? im normalności, zostały przekazane na inne cele? Głosowało 446 posłów. 233 było za, przeciw – 213, Dziękuję bardzo. (Oklaski) nikt się nie wstrzymał. Sejm odrzucił poprawkę bezwzględną większością głosów. Marszałek: W 3. poprawce Senat proponuje zmianę do art. 18 ust. 3. Dziękuję, panie pośle. Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki. Przystępujemy do głosowania. Do pytania zgłosił się pan poseł Michał Szczerba, Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 1. po- Koalicja Obywatelska. prawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. Bardzo proszę. Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Głosowało 446 posłów. 232 było za, przeciw – 214, Poseł Michał Szczerba: nikt się nie wstrzymał. Sejm odrzucił poprawkę bezwzględną większością Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pamiętacie może głosów. państwo, że wtedy kiedy była podwyższana akcyza 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Punkt 13. porządku dziennego – głosowanie 271

Poseł Michał Szczerba udzielane w ramach Funduszu Dostępności, a także na finansowanie świadczenia (Dzwonek) uzupełnia- na rok 2020, chcieliśmy, żeby te środki były przezna- jącego. To już przepadło. Bardzo szkoda. (Oklaski) czone na program walki z chorobami nowotworowy- mi. Potrzebne są konkretne tematy i dedykowanie środków na konkretne cele. Marszałek: Dzisiaj dowiadujemy się, Wysoka Izbo, że w przy- szłym roku prezes Jacek Kurski i TV PiS razem Dziękuję, pani poseł. z radiem otrzymają 1,95 mld zł na rekompensatę Zapraszam do zadania pytania panią poseł Agniesz- z tytułu abonamentu. kę Dziemianowicz-Bąk z Lewicy. Senat, szanowni państwo, zaproponował, żeby środ- Bardzo proszę. ki z daniny solidarnościowej, środki ze składki na Fundusz Pracy trafiły bezpośrednio do osób niepeł- nosprawnych. Poseł Agnieszka Dziemianowicz-Bąk: W przypadku tych dwóch poprawek, które były zgłoszone, a które odrzuciliście, znowu powodujecie Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To pytanie dotyczy w zasadzie wszystkich poprawek. Dlaczego większość taką sytuację, jak w przypadku akcyzy. To są środki rządząca nie chce zaakceptować proponowanej przez (Dzwonek), które mogą trafić do każdego, nawet do Senat zasady, która zakłada, że pieniądze z daniny Jacka Kurskiego. (Oklaski) solidarnościowej będą mogły być przeznaczane jedynie na rzecz osób z niepełnosprawnościami? Wszak to państwa posłanka, posłanka Prawa i Sprawiedli- Marszałek: wości, pani Urszula Rusecka, przedstawiając Wyso- kiej Izbie projekt noweli, mówiła, i to jest cytat: wpro- Dziękuję bardzo, panie pośle. wadzana nowelizacja ustawy nie ogranicza, nie likwi- Zapraszam panią poseł Hannę Gill-Piątek. duje, nie różnicuje wsparcia dla osób niepełnospraw- nych. W podobnym tonie o projekcie ustawy wypo-

wiadał się podczas Komisji Finansów Publicznych Spis treści Poseł Hanna Gill-Piątek: pan poseł Cymański. Tu kolejny cytat: Powiedziałem wyraźnie, że pieniądze, które się należą, pieniądze Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przez dedykowane z litery i idei, wszystkie trafią do niepeł- nosprawnych. przeoczenie… Miałam mówić o 2. poprawce, więc po- (Głos z sali: Nie krzycz.) wiem o 2. poprawce, nad którą niestety zagłosowali- Dlaczego więc boicie się państwo tej senackiej po- ście państwo negatywnie. prawki? Czy wcześniejsze deklaracje polityków i po- (Głos z sali: Już o 3. mówimy.) lityczek Zjednoczonej Prawicy były po prostu zwy- kłym kłamstwem? Chciałabym zaapelować do pań- stwa o konsekwencję i trzymanie się własnych słów, Marszałek: o wiarygodność. Jeżeli naprawdę zależałoby państwu na zabezpieczeniu praw osób z niepełnosprawnościa- Proszę państwa, przepraszam, ale to było z mojej mi, to zagłosowalibyście za poprawką Senatu albo winy. Nie dostrzegłam nazwiska pani poseł. Rzeczy- przynajmniej (Dzwonek) bylibyście gotowi wytłuma- wiście się zgłaszała, więc mimo że jesteśmy po głoso- czyć swoją decyzję. waniu, dopuściłam panią do pytania. Bardzo proszę. Marszałek:

Poseł Hanna Gill-Piątek: Dziękuję bardzo. Przystępujemy do głosowania. Dziękuję państwu bardzo. Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem Moje pytanie jest już niestety bezprzedmiotowe, 3. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. natomiast chciałam powiedzieć, że była to poprawka, Kto jest przeciw? która została wypracowana razem z osobami, które Kto się wstrzymał? reprezentowały środowiska niepełnosprawnych. Za- Głosowało 448 posłów. 1 poseł był za, 447 – prze- pewniała ona to, o czym państwo mówili, co państwo ciw, nikt się nie wstrzymał. wcześniej obiecywali, że te pieniądze nie zostaną im W związku z tym Sejm, wobec nieuzyskania bez- zabrane i trafią we właściwe miejsce – będą przezna- względnej większości głosów, poprawkę przyjął. czone na finansowanie ściśle określonych zadań, ta- W 4. poprawce do art. 12 ustawy nowelizującej kich jak programy rządowe i resortowe, które mają Senat proponuje m.in. zmianę do ustawy o finansach na celu wsparcie społeczne, zawodowe lub zdrowotne publicznych. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 272 Punkty 13. i 14. porządku dziennego – głosowanie

Marszałek (Poseł Iwona Hartwich: Faktami, tylko faktami.) Rzeczywiście to rząd Prawa i Sprawiedliwości Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki. oraz Zjednoczonej Prawicy pokazał, że tworzy szero- Pani Iwona Hartwich, Koalicja Obywatelska – bar- ką (Oklaski) koalicję na rzecz wsparcia osób niepeł- dzo proszę o zadanie pytania. nosprawnych. Proszę pani, to są liczby, które poka- zują, jak działamy. Proszę posłuchać spokojnie. Poseł Iwona Hartwich: (Poseł Iwona Hartwich: Proszę się zamienić na jeden dzień z rodziną z dzieckiem niepełnospraw- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wczoraj jeszcze nym. Na jeden dzień. I proszę nie kłamać.) państwo dzieliliście się opłatkiem, a dziś pozbawiacie osoby z niepełnosprawnościami szansy na odrobinę lepszego życia. Czym miał być Fundusz Solidarno- Marszałek: ściowy, to ja doskonale wiem. Państwo również wie- dzą, z czego wynikało jego stworzenie – z tych wyda- Pani poseł. rzeń i państwa haniebnych zachowań. Powstał on wyłącznie w celu pomocy osobom z niepełnospraw- Minister Rodziny, nościami – to była wasza odpowiedź na nasz protest. Pracy i Polityki Społecznej (Oklaski) Marlena Magdalena Maląg: (Poseł Barbara Bartuś: Kto to stworzył?) Okradacie dzisiaj osoby z niepełnosprawnościami. Proszę pani, rok 2015, wasz rząd przekazał na (Głos z sali: Nieprawda.) rzecz niepełnosprawnych 34 mld zł. My dzisiaj daje- Zwracam się szczególnie do pana Kaczyńskiego my 44 mld zł. i pana premiera Morawieckiego. (Głos z sali: Nieprawda.) (Poseł Iwona Hartwich: Nic nie szkodzi. To jest Jeżeli państwo do tego doprowadzicie, to będzie hańba.) hańba dla tego rządu To są nowe programy, nowe działania. (Oklaski) (Poseł Bożena Borys-Szopa: Nieprawda.) (Część posłów skanduje: PCK! PCK! PCK!)

Spis treści Dzisiaj, stojąc tutaj… Przypomnijcie sobie pań- Szanowni państwo, stańmy w prawdzie, tworząc stwo o tym, kiedy będziecie dzielić się opłatkiem koalicję na rzecz wsparcia osób niepełnosprawnych. w swoich domach. Jestem waszym wyrzutem sumie- My służymy i służyć będziemy osobom niepełno- nia. (Wesołość na sali, oklaski) sprawnym. Dziękuję bardzo. To jest prawda najpraw- (Głos z sali: Ha, ha, ha!) dziwsza. (Oklaski) (Poseł Sławomir Nitras: Z czego się śmiejecie?) (Głos z sali: Brawo!) Wyrzutem sumienia jest mój niepełnosprawny syn, który przez 40 dni leżał na kafelkach, oraz ty- siące osób z niepełnoprawnościami w Polsce, które Marszałek: liczą na państwa pomoc, bo państwo im tę pomoc po prostu obiecaliście. (Oklaski) Proszę państwa, ja rozumiem, że… (Głos z sali: Nieprawda.) Nie będę dopuszczała pytań, bo państwu nie cho- (Poseł Bożena Borys-Szopa: Kłamiesz.) dzi o odpowiedź. (Poseł Dominik Tarczyński: To nie jest protest Skoro odpowiada na pytanie minister konstytucyj- polityczny.) ny, a państwo tak reagujecie… Czyli rozumiem, że nie chcecie państwo usłyszeć odpowiedzi. (Oklaski) Marszałek: (Poseł Borys Budka: Chcemy prawdy.) Przystępujemy do głosowania. Dziękuję, pani poseł. Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem (Poseł Iwona Hartwich: Protest jest polityczny, bo 4. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. od polityków zależy życie.) Kto jest przeciw? Bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi na pytanie Kto się wstrzymał? minister rodziny, pracy i polityki społecznej panią Głosowało 443 posłów. Nikt nie był za, 443 było Magdalenę Maląg. przeciw, nikt się nie wstrzymał. Bardzo proszę, pani minister. Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większo- ści głosów poprawkę przyjął. Minister Rodziny, Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 14. Pracy i Polityki Społecznej porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Fi- Marlena Magdalena Maląg: nansów Publicznych o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzo- Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Sza- wym (druki nr 95 i 105). nowna Pani Poseł! Dobrze byłoby, gdybyśmy opero- Proszę pana posła Henryka Kowalczyka o przed- wali faktami. stawienie sprawozdania komisji. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Punkt 14. porządku dziennego – głosowanie 273

Poseł Sprawozdawca Poseł Tomasz Trela: Henryk Kowalczyk: Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Korzystając z oka- Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Senat zji, że jest pan premier Mateusz Morawiecki, chcia- przyjął uchwałę o odrzuceniu ustawy o zmianie usta- łem zadać to pytanie, które się przewija i podczas wy o podatku akcyzowym, uchwalonej przez Sejm pierwszego czytania, i podczas posiedzeń komisji, na 21 listopada. Komisja finansów, po rozpatrzeniu po- ostatnim posiedzeniu komisji. Panie premierze, czy wyższej uchwały na posiedzeniu w dniu 19 grudnia, może pan odpowiedzieć, na co ten miliard 700 mln zł, wnosi o odrzucenie uchwały Senatu, a tym samym który wpłynie z tej podwyższonej akcyzy – bo pań- uchwalenie powyższej ustawy. Dziękuję bardzo. stwo chcecie przepchnąć te 10% – będzie przeznaczo- ny? Czy na załatanie dziury budżetowej? Czy z tego tytułu będą realizowane jakieś programy zdrowotne, Marszałek: antyalkoholowe? Takiej odpowiedzi nie otrzymali- śmy do dzisiaj. Pan minister na ostatnim posiedzeniu Sejmu mówił, że nie potrzebuje tych pieniędzy. Mó- Dziękuję, panie pośle. wię o ministrze zdrowia. Jest to zadziwiające. Ale Przypominam, że Sejm odrzuca uchwałę Senatu może pan premier by odpowiedział, na co dokładnie odrzucającą ustawę bezwzględną większością głosów te pieniądze będą przeznaczone. Dziękuję bardzo. w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Jeżeli Sejm nie odrzuci uchwały Senatu odrzuca- Marszałek: jącej ustawę, uważa się ją za przyjętą. Głosować będziemy nad wnioskiem o odrzucenie uchwały Senatu. Dziękuję. W uchwale Senat proponuje odrzucić ustawę z dnia Proszę o zadanie pytania pana posła Artura 21 listopada 2019 r. o zmianie ustawy o podatku ak- Dziambora z Konfederacji. cyzowym. Bardzo proszę.

Komisja wnosi o odrzucenie tej uchwały. Spis treści Do pytania zgłosili się posłowie. Pan poseł Janusz Cichoń, Koalicja Obywatelska. Poseł Artur Dziambor: Bardzo proszę, panie pośle. Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie będę się już wyzłośliwiał na temat podatku od cukru, Poseł Janusz Cichoń: który się szykuje zaraz po tym, jak opodatkujecie dodatkową akcyzą alkohol i papierosy. Tak naprawdę Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ta usta- pytanie: Co dalej? Natomiast korzystając z tego, prowa ma wejść w życie 1 stycznia 2020 r. Ustawa, któ- szę państwa, że oglądają nas Polacy, tak naprawdę ra zakłada skokowy wzrost akcyzy, ma wejść w życie nas słuchają, wiedzą, co tutaj się dzieje – chciałem 1 stycznia 2020 r. 21 dni na jej podpisanie ma prezy- powiedzieć: proszę państwa, obywatele, okażcie swo- dent Rzeczypospolitej. Notariusz może to zrobić nie- je obywatelskie nieposłuszeństwo. Rzućcie te papie- co szybciej, ale to nie zmieni faktu, że stawiacie rosy, przestańcie pić alkohol. Nie dajcie Prawu i Spra- przedsiębiorców przed strasznie trudnym zadaniem. wiedliwości łatać dziury budżetowej z waszych kie- Czy to jest droga do normalności, którą zapowiadał szeni. Idźcie pobiegać. Joggingu jeszcze nam nie opo- pan premier w swoim exposé? Z pewnością nie. Do datkowali. Dziękuję. (Oklaski) tego wszystkiego – ten skok na kasę w waszym wy- (Głos z sali: Brawo!) konaniu może się nie udać, bo doświadczenie uczy, (Poseł Dominik Tarczyński: Brawo! Super!) że przy takim skokowym wzroście akcyzy dochody budżetowe wcale nie muszą rosnąć, ale to jest ewidentnie zbytnia pazerność (Dzwonek) wynikająca Marszałek: z deklaracji, z których nie jesteśmy w stanie się wy- wiązać. (Oklaski) Dziękuję, panie pośle, za bardzo dobrą radę. Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Paszyka, Polskie Stronnictwo Ludowe – Kukiz15. Marszałek:

Dziękuję, panie pośle. Poseł Krzysztof Paszyk: Proszę o zadanie pytania pana Tomasza Trelę z Lewicy. Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Korzystając z oka- Bardzo proszę. zji – a to nieczęsto się ostatnio zdarza – że pan pre- 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 274 Punkty 14. i 25. porządku dziennego – głosowanie

Poseł Krzysztof Paszyk Podczas prac Komisji Finansów Publicznych ta poprawka została przyjęta. Komisja Finansów Pu- mier zaszczycił nas swoją obecnością… Tam co praw- blicznych rekomenduje przyjęcie tej poprawki. Dzię- da wysłuchuje w tej chwili instrukcji od pana preze- kuję bardzo. (Oklaski) sa, ale ja bym chciał tę możliwość wykorzystać. (Głos z sali: Uuu…) I, panie premierze, poprosić… Marszałek: (Część posłów uderza w pulpity) Dziękuję, panie pośle. …żeby pan nam powiedział, jak to jest z tym bu- Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowa- dżetem. Bo jest dobrze, potem jest źle, potem jest nymi w poprzednim punkcie porządku dziennego. znowu dobrze. Sięgacie do kieszeni Polaków. Sięgacie W poprawce Senat proponuje inne brzmienie doda- tym projektem ustawy do kieszeni Polaków, chcecie wanego art. 24b ust. 1 i dodawanego art. 24d ust. 1. ich złupić. I tu Wysokiej Izbie by wypadało, panie Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki. premierze, wytłumaczyć po co. Po co łupicie Pola- Do pytania zgłosiła się pani poseł Izabela Lesz- ków? I drugie pytanie powtórzę. Na co te pieniądze czyna, Koalicja Obywatelska. mają być konkretnie przeznaczone? Czy faktycznie Bardzo proszę. na potrzeby zdrowotne, czy są one przeznaczone dla pana prezesa Kurskiego? Dziękuję. (Oklaski) Poseł Izabela Leszczyna:

Marszałek: Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Prosząc Wysoką Izbę o przyjęcie tej poprawki, chciałabym jednocze- śnie podziękować Senatowi Rzeczypospolitej (Okla- Dziękuję, panie pośle. ski), bo dzięki Senatowi Narodowy Fundusz Zdrowia Przystępujemy do głosowania. będzie miał 1 mld zł więcej na świadczenia medyczne. Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem To kropla w morzu potrzeb, ale lepsze to niż nic. uchwały Senatu odrzucającej ustawę z dnia 21 listo- Jednocześnie minister finansów może mieć gorz- Spis treści pada 2019 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzo- ką satysfakcję, bardzo bolesną dla Polaków, bo jeśli wym, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. PiS przegłosuje dzisiaj ustawę represyjną wobec sę- (Głos z sali: Chwileczkę.) dziów, to Polska nie dostanie już żadnych pieniędzy Kto jest przeciw? z Unii Europejskiej (Wesołość na sali), a pan minister Kto się wstrzymał? nie będzie musiał robić tej ekwilibrystyki… Głosowało 446 posłów. 240 było za, 202 – przeciw, (Głos z sali: Chciałabyś.) 4 się wstrzymało. …żeby nie przekroczyć stabilizującej reguły wy- Sejm odrzucił uchwałę Senatu bezwzględną więk- datkowej, jaką musiał robić w przypadku tej ustawy. szością głosów. I będzie jak w PRL-u. Rząd się wyżywi, może propa- Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie uchwały ganda Kurskiego też, ale na inwestycje nie będzie. Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podat- (Oklaski) ku akcyzowym. (Głos z sali: Mówcie za siebie.) Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 25. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Fi- nansów Publicznych o uchwale Senatu w spra- Marszałek: wie ustawy o zmianie ustawy o szczególnych roz- wiązaniach służących realizacji ustawy budże- Dziękuję, pani poseł. towej na rok 2019 (druki nr 96 i 106). Proszę o zadanie pytania panią poseł Hannę Gill- Proszę pana posła Zdzisława Sipierę o przedsta- -Piątek, Lewica. wienie sprawozdania komisji. Proszę bardzo.

Poseł Sprawozdawca Zdzisław Sipiera: Poseł Hanna Gill-Piątek: Szanowni Państwo! Chciałam zadać pytanie, po- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W trakcie prac ko- nieważ… misji senackiej pojawił się jeden tylko wniosek doty- Mówimy w tej chwili o ustawie budżetowej, tak? czący tej ustawy, który zwiększa, na wniosek wnio- Dobrze. Przepraszam. skodawcy, rezerwę, która była przewidziana w pro- Chciałam zadać pytanie, ponieważ Lewica popie- jekcie uchwały, chodzi o rezerwę celową, która doty- ra wniosek Senatu o rozszerzenie o 1 mld zł w wy- czy świadczeń zdrowotnych, które otrzyma NFZ, padku tego projektu. Chciałam tylko zapytać: Na co z 2 mld do 3 mld. W wyniku prac komisji, później dokładnie pójdą te pieniądze, bo one idą na Narodo- decyzji Senatu, ta poprawka przeszła. wy Fundusz Zdrowia, ale na co dokładnie? 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Punkty 25. i 20. porządku dziennego – głosowanie 275

Marszałek: wę jak najszybciej uchwalił, bo jest ona, jak powie- działem, oczekiwana przez polskich hodowców. Dzię- Dziękuję, pani poseł. kuję bardzo. Proszę bardzo, pan poseł Łukasz Schreiber, Pra- wo i Sprawiedliwość. Marszałek:

Poseł Łukasz Schreiber: Dziękuję, panie pośle. Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy Pani Marszałek! Panie Premierze! Wysoka Izbo! z druku nr 93. Chciałbym zadeklarować, że Klub Parlamentarny Komisje przedstawiają również wnioski mniejszo- Prawo i Sprawiedliwość jest gotowy przychylić się do ści, a także w dodatkowym sprawozdaniu poprawki, poprawki zaproponowanej przez Senat, zagłosować nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności. za. To zresztą nic dziwnego. To za rządów Prawa Wnioski mniejszości od 1. do 3. oraz poprawki od i Sprawiedliwości budżet na służbę zdrowia wzrósł 1. do 5. zgłoszone zostały do art. 3 projektu ustawy z 76 do ponad 100 mld. Tak że zawsze chętnie będzie- nowelizującej zawierającego zmiany do ustawy Pra- my głosować za dobrymi rozwiązaniami. Dziękuję. wo łowieckie. (Oklaski) W 1. poprawce do art. 8 wnioskodawcy proponują (Poseł Krystyna Skowrońska: Ludzie zapłacili.) dodać ust. od 11. do 13. Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki. Przystępujemy do głosowania. Marszałek: Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 1. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. Dziękuję, panie pośle. Kto jest przeciw? Przystępujemy do głosowania. Kto się wstrzymał? Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem Głosowało 437 posłów. 196 było za, 241 – przeciw, nikt się nie wstrzymał. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. Spis treści Kto jest przeciw? Sejm poprawkę odrzucił. Kto się wstrzymał? W 1. wniosku mniejszości do art. 11 ust. 5 wnio- Głosowało 439 posłów. Nikt nie był za, 439 – prze- skodawcy proponują skreślić pkt 1. Do pytania zgłosiła się pani poseł Daria Gosek- ciw, nikt się nie wstrzymał. -Popiołek, Lewica. Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większo- Bardzo proszę, pani poseł. ści głosów poprawkę przyjął. Powracamy do rozpatrzenia punktu 20. po- rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ochro- Poseł Daria Gosek-Popiołek: ny Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnic- twa oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o po- Pani Marszałek! Szanowna Izbo! Nie zgadzamy selskim projekcie ustawy o zmianie niektórych się, żeby myśliwi wysługiwali się Policją, a taki zapis ustaw w celu ułatwienia zwalczania chorób za- pojawia się w tej ustawie. Zadaniem Policji nie jest kaźnych zwierząt. niedopuszczanie nas do lasu, bo właśnie ktoś tam Dodatkowe sprawozdanie komisji to druk nr 93-A. prowadzi odstrzał dzików. Policja ma inne, dalece Przystępujemy do trzeciego czytania. ważniejsze obowiązki. Dlatego wnioskujemy o usu- Proszę pana posła Roberta Telusa o przedstawie- nięcie tego zapisu z tej ustawy. (Oklaski) nie dodatkowego sprawozdania komisji. (Głos z sali: Ha, ha, ha!)

Poseł Sprawozdawca Robert Telus: Marszałek:

Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam Dziękuję, pani poseł. zaszczyt przedstawić państwu sprawozdanie z posie- Przystępujemy do głosowania. dzenia obydwu komisji. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 1. wnio- W trakcie drugiego czytania wpłynęło dziewięć sku mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć poprawek. Z tego komisje rekomendują jedną po- przycisk. prawkę pozytywnie, a osiem poprawek – negatywnie. Kto jest przeciw? Proszę Wysoką Izbę o poparcie tej ustawy. Ta Kto się wstrzymał? ustawa jest bardzo potrzebna, oczekiwana przez rol- Głosowało 441 posłów. 192 było za, przeciw – 239, ników, przez hodowców trzody chlewnej. Proszę rów- 10 się wstrzymało. nież w imieniu obydwóch komisji Senat, aby tę usta- Sejm wniosek mniejszości odrzucił. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 276 Punkt 20. porządku dziennego – głosowanie

Marszałek Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? W 2. poprawce do art. 11 wnioskodawcy proponu- Głosowało 445 posłów. 204 było za, przeciw – 241, ją dodać ust. 4 i 5. nikt się nie wstrzymał. Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki. Sejm poprawkę odrzucił. Pani poseł Małgorzata Tracz, Koalicja Obywatel- W 2. wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują ska, zapisała się do głosu. pozostawić art. 32a w dotychczasowym brzmieniu. Proszę bardzo. Do pytania zapisała się pani poseł Daria Gosek- -Popiołek, Lewica. Proszę bardzo. Poseł Małgorzata Tracz:

Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Poprawka dotyczy Poseł Daria Gosek-Popiołek: zapisu, w którym zawarto regulacje dotyczące wystę- powania o pomoc do służb mundurowych w ramach Pani Marszałek! Szanowna Izbo! W tym zapisie walki z ASF. Krokiem w dobrą stronę jest umożliwie- proponują państwo, by rokiem więzienia lub grzywną nie wystąpienia o taką pomoc w ramach tzw. nadzo- karać osoby, których obecność w lesie w trakcie po- ru biernego oraz w zakresie kontroli przestrzegania lowania zostaje uznana za utrudnianie go. Uważamy, przez myśliwych zasad bioasekuracji w czasie odstrza- że jest to znaczące ograniczenie naszych praw. Jest łu sanitarnego. Niestety razem z tymi dobrymi zmia- to czysto uznaniowe i nie zgadzamy się z takim za- nami próbuje się przepchnąć groźny zapis o tym, że proponowanym zapisem. (Oklaski) myśliwi będą mogli prosić służby mundurowe o zabezpieczenie terenu, na którym odbywa się polowanie, przed nieuprawnionym wstępem osób trzecich. Cho- Marszałek: dzi tutaj o każde polowanie, a nie tylko o odstrzał sanitarny. Dlaczego chcecie oddać myśliwym, którzy Dziękuję, pani poseł. stanowią mniej niż 1% społeczeństwa, lasy na wy- Przystępujemy do głosowania. Spis treści łączność, jednocześnie ograniczając prawa obywateli Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 2. wnio- i obywatelek do korzystania z lasów, które są naszym sku mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć dobrem wspólnym? (Oklaski) przycisk. Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Marszałek: Głosowało 441 posłów. 194 – za, przeciw – 238, Dziękuję, pani poseł. 9 posłów się wstrzymało. Przystępujemy do głosowania. Sejm wniosek odrzucił. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 2. po- W 3. wniosku mniejszości i tożsamej 5. poprawce prawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. wnioskodawcy proponują pozostawić w dotychczaso- Kto jest przeciw? wym brzmieniu art. 42aa oraz art. 52. Kto się wstrzymał? Komisje wnoszą o odrzucenie poprawki. Głosowało 441 posłów. 185 – za, 255 – przeciw, Do pytania zapisała się pani poseł Urszula Zieliń- 1 się wstrzymał. ska, Koalicja Obywatelska. Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił. Bardzo proszę. W 3. poprawce wnioskodawcy proponują nowe brzmienie dodawanego art. 29b. Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki. Poseł Urszula Zielińska: Przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Procedujemy wła- 3. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. śnie nad poselskim projektem ustawy, który ma na Kto jest przeciw? celu walkę z afrykańskim pomorem świń. Kto się wstrzymał? (Głos z sali: Co robimy?) Głosowało 442 posłów. 440 było za, 2 – przeciw, Zalecam spokój. (Oklaski) nikt się nie wstrzymał. Projekt ten nie zwalcza ASF, bo zamiast koncen- Sejm poprawkę przyjął. trować się na przyczynach rozprzestrzeniania choro- W 4. poprawce wnioskodawcy proponują dodać by, takich jak brak właściwej bioasekuracji, koncen- art. 29c. truje się na eksterminacji populacji dzików w Polsce. Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki. Ale cóż jeszcze wprowadza ten projekt? Ten projekt Przystępujemy do głosowania. m.in. wprowadza karanie osób, które przeszkadzają Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 4. po- w polowaniu. prawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (Głos z sali: I dobrze.) 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Punkt 20. porządku dziennego – głosowanie 277

Poseł Urszula Zielińska Poseł Klaudia Jachira:

To może dotyczyć również rodzin z dziećmi, które Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wnosimy poprawkę znajdują się na terenie własnej działki albo na terenie dotyczącą usunięcia z powyższej ustawy art. 4, uwaga, dopuszczającego użycie tłumików podczas polowania lasu. Kiedy znajdą się na terenie polowania, ich rów- w trakcie likwidacji populacji dzików. Mam pytanie: nież może dotyczyć ta kara. Proszę państwa, to nie Jak państwo to mogli wymyślić i dopuścić do takiego jest sposób na pozbycie się ASF-u. To jest wylewanie punktu, skoro ten zapis godzi nawet w etykę myśli- dziecka z kąpielą. To przypomina kolejną ustawę re- wych, skoro nawet myśliwi nie są w stanie polować presyjną. I takie ekspresowo uchwalamy już na tym z tłumikami? posiedzeniu Sejmu. Proszę się nie śmiać. To nie jest Co więcej, czy zamierzacie doprowadzić do tego, zabawny problem. (Oklaski) że zwykli spacerowicze, turyści, miłośnicy przyrody, nie wiedząc, nie słysząc, że na danym terenie trwa polowanie, także mogą stać się ofiarami tej cichej Marszałek: egzekucji? Czy chcecie mieć państwo na sumieniu nie tylko całą polską populację dzików, ale także ludzi? Dziękuję, pani poseł. (Dzwonek, oklaski) Pytanie zadaje pani poseł Daria Gosek-Popiołek, Lewica. Marszałek: Bardzo proszę. Dziękuję, pani poseł. Zapraszam do zadania pytania panią poseł Darię Poseł Daria Gosek-Popiołek: Gosek-Popiołek, Lewica.

Szanowni Państwo! W przedstawionej ustawie Poseł Daria Gosek-Popiołek: proponujecie takie formy przeciwdziałania związane z walką z ASF-em, w ramach których chcecie zamy- Szanowni Państwo! Chcecie pozwolić polującym Spis treści kać przejścia dla zwierząt na drogach i grodzić lasy. myśliwym na stosowanie tłumików. To złe rozwiąza- To ma fatalne skutki dla całego ekosystemu. Zaburzy nie. Tłumiki spowodują, że zwierzęta będą się roz- to korytarze migracyjne zwierząt. Tak naprawdę, biegać i płoszyć. Rozwiązanie to jest potencjalnie żeby ten zapis był skuteczny, wystarczą maty dezyn- niebezpieczne dla nas, bo skąd będziemy wiedzieć, że w lesie trwa polowanie. Proszę przypomnieć sobie fekcyjne, połączone z progami zwalniającymi oraz liczne doniesienia prasowe o tym, co dzieje się na po- ograniczeniem prędkości na drogach. Chodzi o to, by lowaniach. zwiększyć skuteczność. Prosimy o odpowiedzialne głosowanie i nieprzyjęcie proponowanych zapisów przez państwa. (Oklaski) Marszałek:

Dziękuję, pani poseł. Marszałek: Przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 4. wnio- Dziękuję, pani poseł. sku mniejszości oraz tożsamej 6. poprawki, zechce pod- Przystępujemy do głosowania. nieść rękę i nacisnąć przycisk. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 3. wnio- Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? sku mniejszości i tożsamej 5. poprawki, zechce podnieść Głosowało 444 posłów. 187 było za, 241 – przeciw, rękę i nacisnąć przycisk. 16 się wstrzymało. Kto jest przeciw? Sejm wniosek mniejszości i poprawkę odrzucił. Kto się wstrzymał? Poprawki 7. i 8. oraz wnioski mniejszości od 5. do Głosowało 444 posłów. 189 było za, przeciw – 242, 10. zgłoszone zostały do art. 5 projektu ustawy no- 13 się wstrzymało. welizującej zawierającego zmiany do ustawy o ochro- Sejm wniosek mniejszości i poprawkę odrzucił. nie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaź- W 4. wniosku mniejszości i tożsamej 6. poprawce nych zwierząt. W 5. wniosku mniejszości do art. 45 ust. 1 wnio- wnioskodawcy proponują skreślić art. 4 projektu usta- skodawcy proponują nowe brzmienie pkt 8c. wy nowelizującej. Z wnioskiem tym łączą się wnioski mniejszości 6., Komisje wnoszą o odrzucenie poprawki. 7., 9. i 10. Do zadania pytania zgłosiła się pani poseł Klau- Nad tymi wnioskami głosować będziemy łącznie. dia Jachira, Koalicja Obywatelska. Proszę bardzo, pani poseł Daria Gosek-Popiołek, (Głos z sali: Ooo…) Lewica. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 278 Punkt 20. porządku dziennego – głosowanie

Poseł Daria Gosek-Popiołek: Sejm wniosek mniejszości odrzucił. W 9. poprawce wnioskodawcy proponują skreślić Szanowni Państwo! Chcecie, by właściciele tere- art. 8 projektu ustawy nowelizującej. nów nie mogli decydować o tym, czy na należących Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki. do nich terenach będą mogły się odbywać polowania. Do pytania zapisał się pan poseł Artur Łęcki, Ko- Chcecie do masowego odstrzału angażować Policję, alicja Obywatelska. Straż Graniczną, chcecie zamykać lasy na czas polo- Bardzo proszę. wania przez Policję. Tak się nie walczy z ASF-em. (Poseł Sławomir Nitras: Łącki, Łącki.) Zadbajmy o bioasekurację, skierujmy tam większe Przepraszam, Łącki. Tak miałam napisane. Prze- środki, wesprzyjmy rolników, inwestujmy w badania praszam bardzo. nad szczepionkami przeciw ASF-owi. To są skutecz- (Poseł Piotr Kaleta: A gdzie szalik?) ne środki działania, walki z tym wirusem. (Oklaski)

Poseł Artur Łącki: Marszałek: Nie martw się, dam radę. Zostawiłem, bo kupiłem Dziękuję, pani poseł. sobie jeszcze jeden, taki z PiS-em. Tu jest coś, a tu PiS. Przystępujemy do głosowania. (Głos z sali: Brawo!) Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wnio- (Głos z sali: Ha, ha, ha!) sków mniejszości 5., 6., 7., 9. i 10., zechce podnieść (Głos z sali: Dobrobyt w Polsce.) rękę i nacisnąć przycisk. Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Marszałek: Głosowało 445 posłów. 188 – za, 245 było przeciw, 12 się wstrzymało. Panie pośle, proszę zadawać pytanie, dobrze? Sejm wnioski mniejszości odrzucił. Bardzo proszę. W 7. poprawce do art. 47 wnioskodawcy proponują A państwa proszę o spokój. Spis treści dodać ust. 3. Z poprawką tą łączy się 8. poprawka. Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie. Poseł Artur Łącki: Komisje wnoszą o ich odrzucenie. Przystępujemy do głosowania. Proszę państwa, proponujemy skreślenie art. 8 z ta- Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem popra- kiego samego powodu. To samo, co wczoraj mówiłem wek 7. i 8., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. o ministrze rolnictwa, trzeba powiedzieć o ministrze Kto jest przeciw? środowiska. Jeden orzeł wczoraj nic nie robił, drugi Kto się wstrzymał? orzeł dzisiaj się pojawił, nic nie robi. Od 6 lat nie potra- Głosowało 446 posłów. 213 było za, 232 – przeciw, fi zrobić ustawy o obwodach łowieckich. Od 6 albo od 1 się wstrzymał. 7 lat w ogóle nic nie potrafi zrobić, a od 4 lat, jak rządzi Sejm poprawki odrzucił. – o obwodach łowieckich. (Wesołość na sali) W 8. wniosku mniejszości do art. 49 wnioskodaw- Proszę państwa, najpierw trzeba zrobić porządne cy proponują m.in. dodać ust. 7a–7c. ustawy o obwodach łowieckich, a dopiero brać się za Przystępujemy do głosowania. inne przepisy to regulujące. Proponujemy skreślenie Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem tego w całości. (Oklaski) 8. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i naci- (Głos z sali: Brawo!) snąć przycisk. Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Marszałek: Głosowało 444 posłów. Za było 157, 276 – przeciw, 11 się wstrzymało. Dziękuję. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. W 9. poprawce wnioskodawcy proponują skreślić W 11. wniosku mniejszości wnioskodawcy propo- art. 8 projektu ustawy nowelizującej. nują skreślić art. 7 projektu ustawy nowelizującej. Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki. Przystępujemy do głosowania. Przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 9. po- 11. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i naci- prawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. snąć przycisk. Kto jest przeciw? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Kto się wstrzymał? Głosowało 440 posłów. 197 było za, 239 – przeciw, Głosowało 445 posłów. 202 było za, 232 – przeciw, wstrzymało się 4. 11 się wstrzymało. Sejm poprawkę odrzucił. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Punkt 20. porządku dziennego – głosowanie 279

Marszałek Poseł Tomasz Aniśko:

W 12. wniosku mniejszości wnioskodawcy propo- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Koalicja Oby- nują zmianę przepisu o wejściu w życie ustawy. watelska zgadza się ze stwierdzeniem, które padło w tej Do pytania zapisał się pan poseł Mirosław Su- sali z ust pana posła sprawozdawcy, cytuję: Ta ustawa choń, Koalicja Obywatelska. nie rozwiąże problemu ASF w Polsce. (Oklaski) Po co Bardzo proszę. w takim razie nam taka ustawa, która nie rozwiązuje problemu? W czasie prac w komisji wykazaliśmy maksimum dobrej woli, zgłosiliśmy wiele poprawek, aby tę Poseł Mirosław Suchoń: ustawę uratować. Odrzucono wszystkie nasze poprawki, co nie pozwala nam w tym momencie poprzeć na- Bardzo dziękuję. szymi głosami tej ustawy. Klub Koalicja Obywatelska Szanowna Pani Marszałek! Panowie Premierzy! będzie głosował przeciwko zaproponowanej ustawie w jej Wysoka Izbo! W ciągu 4 lat rządów Prawa i Sprawie- brzmieniu. Dziękuję. (Oklaski) dliwości epidemia ASF osiągnęła takie rozmiary, że (Głos z sali: Uuu…) zarówno pan minister Jurgiel, jak i pan minister Ardanowski mogą poczuć się ojcami chrzestnymi tej choroby w Polsce. To oczywiście wątpliwa okoliczność do złożenia gratulacji, natomiast znamienne jest to, Marszałek: że przez 4 lata żadne podejmowane działanie nie po- Dziękuję, panie pośle. wodowało jakiegoś znaczącego zastopowania rozwo- Głos ma pan poseł Romuald Ajchler, Lewica. ju tej choroby. Co więcej, prawdopodobnie niektóre Bardzo proszę. podejmowane środki wręcz przyczyniały się do wzro- (Poseł Robert Telus: Niedziela Dorota – co ty na to? stu ilości problemów. Przeciwko?) I pytanie do pana ministra Ardanowskiego: Kiedy Proszę państwa, bardzo proszę… wreszcie skończą państwo udawać walkę z tą choro- bą? Ta ustawa też Policji nakazuje rzeczy, do których Policja nie jest powołana, te wszystkie rzeczy nie wiadomo czy są skuteczne. Poseł Romuald Ajchler: Spis treści (Poseł Robert Telus: Nie dotyczy tej poprawki.) Kiedy wreszcie sięgniecie po skuteczne metody, Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Otóż debatujemy tak żeby zatrzymać rozwój tej choroby i pomóc pol- nad ustawą, która tak naprawdę niczego nie zała- skim producentom, także tym małym… (Dzwonek) twia. Ona nie załatwia kwestii likwidacji ASF-u nie tylko w Polsce, ale nie załatwia kwestii tegoż ASF-u w całej Europie, bo my jako kraj nie jesteśmy wyjąt- Marszałek: kiem, ASF-u nie udało się nikomu jeszcze zlikwido- wać. Podczas debaty kilkakrotnie zwracałem na to Dziękuję, panie pośle. uwagę i pytałem pana ministra, który odpowiadał nam na pytania, pięciokrotnie, czy rząd polski przeznacza jakiekolwiek środki… Poseł Mirosław Suchoń: (Poseł Janusz Korwin-Mikke: Wyprowadzić wilki.) …na badania naukowe, dzięki którym można by …którzy są narażeni na konsekwencje ekono- wyprodukować szczepionkę, która byłaby skutecz- miczne – rzeczywiście zatrzymać rozwój tej choroby? nym lekiem na całe zło, które jest dzisiaj w Europie. (Oklaski) Jest kilka państw, gdzie ASF-u nie ma, ale to nie znaczy, że go za chwilę nie będzie. Dzisiaj problem Marszałek: ASF-u jest w całej Europie. Panie ministrze (Dzwonek), czy współpracujecie Przystępujemy do głosowania. z innymi państwami europejskimi, a także światowy- Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem mi, aby poszukać skutecznego środka, skutecznego 12. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- leku? W przeciwnym wypadku tylko odwlekamy to cisnąć przycisk. w czasie i męczymy niepotrzebnie także dzikie zwie- Kto jest przeciw? rzęta. Dziękuję. (Oklaski) Kto się wstrzymał? Głosowało 444 posłów. 386 było za, przeciw – 48, 10 się wstrzymało. Marszałek: Sejm wniosek mniejszości przyjął. Przystępujemy do głosowania nad całością pro- Dziękuję, panie pośle. jektu ustawy. Bardzo proszę o zadanie pytania pana posła Ste- O zadanie pytania proszę pana posła Tomasza fana Krajewskiego z PSL-u, Polskie Stronnictwo Lu- Aniśkę, Koalicja Obywatelska. dowe – Kukiz15. Bardzo proszę. Bardzo proszę. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 280 Punkt 20. porządku dziennego – głosowanie

Poseł Stefan Krajewski: Poseł Michał Urbaniak:

Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Czy rząd Wysoka Izbo! Wiemy, że przez 4 lata niewiele dzia- Prawa i Sprawiedliwości chce zwalczać ASF, czy dalej ło się ze sprawą ASF-u. Wiemy, że to jest duży pro- będzie prowadził działania pozorowane? Nie uwzględ- blem. Wiemy, że ta ustawa nie jest idealna. Zdajemy niliście żadnej poprawki zaproponowanej przez Koali- sobie z tego sprawę jako Konfederacja, ale mimo to cję Polską – PSL – Kukiz15. poprzemy ten projekt, ponieważ wiemy, że… (Poseł Robert Telus: Nieprawda!) (Poseł Rafał Grupiński: Tłumiki są fajne.) Poseł Barbara Bartuś ( : Jak to nie? Przed momen- …dziki w tym momencie jako jeden z wektorów tem.) potrzebują redukcji populacji. Niemcy wystrzelali Mówicie o wysokich kosztach. To ja w tej chwili pytam was: Co będzie droższe dla budżetu – 500 zł 800 tys. dzików. I co? I dało się ten problem ograni- za odstrzelonego dzika, 500 zł za znalezione zwłoki czyć. A więc my dzisiaj pomożemy przy tej ustawie martwego dzika, stworzenie kilku siedlisk dzika czy i będziemy głosować za. (Oklaski) płacenie z budżetu państwa za utylizowane świnie? W ostatnich 16 miesiącach 50 tys. sztuk świń zosta- ło zutylizowanych. I szukacie cały czas też powodów, Marszałek: by rolnikom nie zapłacić. Nie wiecie, skąd wziąć pie- niądze? To ja wam podpowiem: z dotacji na TVP, bo Dziękuję, panie pośle. Polki i Polacy nie chcą już oglądać niekończącego się Proszę o zabranie głosu ministra rolnictwa i roz- serialu pt. „ASF”. (Oklaski) Na razie widzimy butę, woju wsi pana Jana Krzysztofa Ardanowskiego. arogancję… (Dzwonek) Bardzo proszę. (Poseł Grzegorz Braun: Jeszcze głos Konfederacji.) Była. Jeden z klubów. Marszałek:

Dziękuję, panie pośle. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Spis treści Jan Krzysztof Ardanowski: Poseł Stefan Krajewski: Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chcę bardzo ser- …i bezczynność tego rządu. decznie podziękować posłom, którzy pracowali nad tą ustawą przez wiele godzin, wykazując troskę i od- powiedzialność za polskie rolnictwo. Marszałek: Na te wszystkie pytania, które tutaj padały, już Zapraszam do zadania ostatniego pytania pana były udzielone odpowiedzi, więc ten teatr, który się posła Michała Urbaniaka z Konfederacji. musi odbyć, trzeba z pokorą przyjąć. Chcę odpowiedzieć bardzo prosto i krótko. Choro- ba, która została wykryta w XIX w. w Afryce, stąd Poseł Stefan Krajewski: jej nazwa, pustoszy w tej chwili świat: Azję, Europę, pojawia się na innych kontynentach. Choroba jest Nie słuchacie przedstawicieli rolników, myśli- spowodowana przez bardzo skomplikowany wirus, wych, a tym bardziej posłów opozycyjnych. Napusz- mutujący wirus, na którego nie ma w tej chwili szcze- czacie jednych na drugich. pionki, chociaż prace bardzo intensywnie trwają i Pol- ska jest również uczestnikiem międzynarodowych prac nad znalezieniem szczepionki. Marszałek: Ale tak jak informują najlepsze ośrodki naukowe, jeszcze kilka lat minie, zanim znajdziemy skuteczną Panie pośle, dziękuję bardzo. szczepionkę zapobiegającą rozprzestrzenianiu się tego wirusa. Choroba jest również w Europie, od Skandynawii po Bałkany, również pojawia się w Eu- Poseł Stefan Krajewski: ropie Zachodniej. W Polsce pojawiła się 17 lutego W tym jesteście naprawdę dobrzy. Dziękuję. 2014 r. jako pojedyncze ognisko w pobliżu białoru- (Oklaski) skiej granicy. Ja mówiłem o tym, bo to jest taki temat dyżurny od tych 5 lat, ponad 5 lat. Może należało zastosować inne metody poprzez ogrodzenie tego te- Marszałek: renu i depopulacje zwierząt czy wybicie zwierząt na tym terenie. Może to by przyniosło efekty. Pewności Proszę pana posła Michała Urbaniaka o zadanie nie ma. W każdym razie ta choroba została rozwle- pytania. czona na części Polski w województwach wschodnich. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Punkt 20. porządku dziennego – głosowanie 281

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Polski Związek Łowiecki, że ta instytucja w trosce Jan Krzysztof Ardanowski i w zgodzie z odpowiedzialnością za polskie rolnictwo, za oczekiwania społeczne takiej depopulacji do Ci wszyscy, którzy zwalczają chorobę, mówią, że poziomu bezpiecznego dokona. Niestety pomimo są dwa podstawowe działania, które muszą wzajem- tego, że część myśliwych dość odpowiedzialnie podnie się uzupełniać. chodzi i jest tam wielu ludzi również rozumiejących (Poseł Rafał Grupiński: Ci, którzy zwalczają.) tę sytuację wojny, na której jesteśmy, wojny z choro- Pierwsze to jest bioasekuracja, czyli takie uszczel- bą, to jednak wiele kół łowieckich, wielu myśliwych nienie gospodarstw, żeby wirus z zewnątrz nie dostał tych działań nie podejmuje. Dlatego państwo, które się do gospodarstwa. Jako przykład podaje się Hisz- chce być skuteczne, nie tekturowe, nie wirtualne, nie panię, gdzie po 30 latach i wydaniu kilkudziesięciu teoretyczne, nie może dalej tolerować braku odstrza- miliardów euro zlikwidowano praktycznie hodowlę łu, który jest jednym z nielicznych elementów wpły- trzody chlewnej we wszystkich mniejszych gospodar- wających na likwidację tej choroby. Dlatego podejmu- stwach, pozostawiając ją na wielkich fermach na pujemy ustawę, ustawę specjalną, specustawę, która styni, fermach ogrodzonych drutem kolczastym, od- pozwala państwu uruchomić mechanizmy, których izolowanych jak warowne twierdze, gdzie próbuje się wcześniej nie podejmowano. Te mechanizmy, czyli ratować przed zawleczeniem choroby ze środowiska. również użycie – za zgodą oczywiście dowódców na W Polsce mamy bardzo określoną strukturę go- wniosek wojewodów – myśliwych, którzy są w służ- spodarstw również zajmujących się hodowlą trzody, bach mundurowych, myśliwych podkreślam, jest często prowadzoną w starszych budynkach, bez moż- krokiem, który pozwoli wykonać odstrzały tam, gdzie liwości takiego uszczelnienia tych budynków, żeby ta związek łowiecki nie zamierza interweniować. choroba nie dostała się ze środowiska. A więc trzeba Również myśliwi, którzy chcą realizować polowa- spojrzeć na drugi element, który jest mocno podno- nia, zwracają uwagę na działania sprzeczne z pra- szony również przez Unię Europejską, przez Euro- wem, na łamanie prawa przez ludzi, którzy przeszka- pejski Urząd Bezpieczeństwa Żywności EFSA. Pro- dzają, utrudniają, uniemożliwiają prowadzenie polo- szę nie posługiwać się danymi z 2014 r., bo chyba wań. Państwo nie może dopuścić do łamania prawa. minimalna uczciwość wymaga, żeby posługiwać się Łamanie prawa zawsze musi spotkać się z karą. danymi, które odnoszą się do czasów współczesnych. Poseł Sławomir Nitras

( : Prorocze słowa.) Spis treści Unia Europejska z 2017 r. w dokumentach, w opi- Dlatego również wprowadzamy penalizację dzia- niach komisarza Andriukaitisa, który odpowiadał za łań mających na celu świadome przeszkadzanie w po- bezpieczeństwo żywności, ustami rzecznika Komisji lowaniach. Ale to wbrew temu, o czym mówiły panie Europejskiej mówi jednoznacznie: należy zmniejszyć posłanki, będzie o tym decydował sąd. populację dzików do precyzyjnie określonego pozio- (Poseł Sławomir Nitras: Trzeba zrobić, żeby nie mu 1/10 szt. na km2. To są zalecenia Unii Europej- tylko dziki, ale jeszcze Ziobro prawa przestrzegał.) skiej realizowane we wszystkich krajach, gdzie poja- Nie Policja, nie myśliwy, tylko sąd. Proszę pań- wia się choroba. A więc jeżeli dla kogoś Unia jest stwa, ta ustawa jest tym, czego w tej chwili oczekują wyznacznikiem mądrości i jedynym odnośnikiem do polscy rolnicy. Jeżeli ktoś ma do tego oczywiście pra- poprawności decyzji, to proszę się wsłuchać w to, co wo w demokratycznym kraju, jeżeli będzie występo- mówi Unia Europejska. wał przeciwko tej ustawie, musi wiedzieć, że działa Proszę państwa, działania, które zostały podjęte, na szkodę polskiego rolnictwa. Dziękuję. które są realizowane od kilku lat, sprawiły, że ta cho- (Głos z sali: Brawo!) roba zaczęła się cofać. W tym roku mamy 48 przy- padków gospodarstw, w roku ubiegłym ok. 210, w la- (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek tach wcześniejszych wiele, wiele więcej przypadków, Sejmu Ryszard Terlecki) czyli choroba w gospodarstwach, o które się najbardziej troszczymy, ustępuje. To pokazuje, że działania, które są podejmowane przez rolników, przez służby Wicemarszałek Ryszard Terlecki: weterynaryjne, przez firmy, które również docierają do gospodarstw, są skuteczne. Dość powiedzieć, że od Przystępujemy do głosowania nad całością pro- prawie 2 miesięcy nie mamy żadnego przypadku w go- jektu ustawy. spodarstwach. Od 2 miesięcy nie mamy żadnego Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w ca- przypadku w gospodarstwach w Polsce. Natomiast łości projektu ustawy w brzmieniu z druku nr 93, wraz ogromnym problemem jest to, że choroba jest prze- z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i naci- chowywana w środowisku. Ona jest przechowywana snąć przycisk. wyłącznie w organizmach dzików. I zalecenie Unii Kto jest przeciw? Europejskiej, to, które mówi, że depopulacja dzików Kto się wstrzymał? do poziomu bezpiecznego jest jednym z nielicznych (Głos z sali: Panie marszałku, po raz kolejny nie skutecznych działań, by tę chorobę wyeliminować, jestem w stanie zagłosować.) chcemy realizować. Oczekiwaliśmy – i tu zawód jest Sejm uchwalił ustawę o zmianie niektórych ustaw bardzo duży – że instytucja, organizacja powołana do w celu ułatwienia zwalczania chorób zakaźnych zwie- regulowania również populacji zwierzyny, jaką jest rząt. (Oklaski, poruszenie na sali) 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 282 Punkty 20., 10., 23. i 24. porządku dziennego – głosowanie

Wicemarszałek Ryszard Terlecki Do pytania zapisał się pan poseł Dariusz Wieczo- rek, Lewica. Pan tu przeszkadza. Nie podałem wyników. Bardzo proszę. (Poseł Borys Budka: Nie przeszkadza.) Głosowało 270 posłów. Za – 164… Nie, przepraszam. Za głosowało 270 posłów, przeciw – 164, 8 się wstrzy- Poseł Dariusz Wieczorek: mało. Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rzeczywiście to (Przewodnictwo w obradach obejmuje marszałek jest projekt ustawy, który, mówiąc krótko, daje pie- Sejmu Elżbieta Witek) niądze i dotacje, które nie będą opodatkowane, polskim obywatelom. I to dobrze, chociaż nie daje wszystkim, bo daje na zakup elektrycznych samocho- Marszałek: dów, których cena dzisiaj jest bardzo wysoka, bo wynosi ok. 100 tys. zł. Natomiast pytanie moje jest ta- Czy mogę ewentualnie prosić o sprawdzenie czyt- kie: Czy rzeczywiście dzisiaj jesteśmy przygotowani, nika karty pana posła? Ponieważ pan poseł zgłasza, jeżeli chodzi o realizację ustawy o elektromobilności? że coś nie działa. Bo przecież zakup samochodów to jest ostatni ele- (Głos z sali: Zawsze nie działa, jak przegrywają.) ment, potrzebna jest stacja ładowania, potrzebna jest Proszę sprawdzić, panie pośle, czy działa. cała infrastruktura w miastach. I tutaj jest problem. (Poseł Sławomir Nitras: Pani marszałek, a co z sys- W mojej ocenie potrzebna jest odpowiedź na pytanie, temem do głosowania?) czy rzeczywiście ustawa o elektromobilności będzie Działa, tak? To proszę. realizowana. Kierunek jest bardzo dobry, ten projekt Tutaj pan chce, tak? będziemy wspierali. Jako Lewica będziemy głosowa- Powracamy do rozpatrzenia punktu 10. poli za. Dziękuję bardzo. (Oklaski) rządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postę- powania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Marszałek:

Spis treści W dyskusji zgłoszono wniosek o skierowanie projektu ustawy dodatkowo do Komisji Kultury i Środ- Dziękuję, panie pośle. ków Przekazu. Przystępujemy do głosowania. Propozycją zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w ca- jest, aby Sejm skierował ten projekt ustawy do Ko- łości projektu ustawy w brzmieniu z druku nr 103, ze- misji Sprawiedliwości i Praw Człowieka w celu roz- chce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. patrzenia. Kto jest przeciw? Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu przy- Kto się wstrzymał? jął, a wniosek o dodatkowe skierowanie tego projektu Głosowało 443 posłów. 430 było za, przeciw – 3, ustawy poddam pod głosowanie. 10 się wstrzymało. Sprzeciwu nie słyszę. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku Przystępujemy do głosowania. dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podat- Kto z pań i panów posłów jest za dodatkowym ku dochodowym od osób prawnych. skierowaniem projektu ustawy zawartego w drukach Powracamy do rozpatrzenia punktu 24. po- nr 45 i 45-A do Komisji Kultury i Środków przekazu, rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spra- zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. wiedliwości i Praw Człowieka o poselskim pro- Kto jest przeciw? jekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju Kto się wstrzymał? sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyż- Głosowało 443 posłów. Za było 193, przeciw – 250, szym oraz niektórych innych ustaw. nikt się nie wstrzymał. W trakcie drugiego czytania do projektu ustawy Sejm wniosek odrzucił. zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w ca- Na podstawie art. 95b regulaminu Sejmu wyzna- łości oraz poprawki. czam termin przedstawienia sprawozdania przez Wobec wniosku o niezwłoczne przystąpienie do komisję do dnia 21 stycznia 2020 r. trzeciego czytania projektu ustawy bez odsyłania go Powracamy do rozpatrzenia punktu 23. po- do komisji po doręczeniu paniom i panom posłom ze- rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Fi- stawienia poprawek zgłoszono sprzeciw. nansów Publicznych o poselskim projekcie usta- Wniosek ten poddam zatem pod głosowanie. wy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od Odrzucenie tej propozycji będzie oznaczało, że Sejm osób fizycznych oraz ustawy o podatku docho- skierował ponownie ten projekt ustawy do Komisji dowym od osób prawnych. Sprawiedliwości i Praw Człowieka w celu rozpatrzenia. Przystępujemy do trzeciego czytania. Przystępujemy do głosowania. Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy z dru- Kto z pań i panów posłów jest za niezwłocznym ku nr 103. przystąpieniem do trzeciego czytania projektu usta- 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Punkt 24. porządku dziennego – głosowanie 283

Marszałek Marszałek: wy bez odsyłania go do komisji po doręczeniu paniom Proszę państwa, chciałabym tylko wyjaśnić, że gło- i panom posłom zestawienia poprawek, zechce pod- sujemy w tej chwili… Zapadła decyzja o tym, że przy- nieść rękę i nacisnąć przycisk. stępujemy niezwłocznie do trzeciego czytania. Kto jest przeciw? (Głos z sali: Tak.) Kto się wstrzymał? Mamy wniosek… Głosowało 444 posłów. 232 było za, 212 – przeciw, (Poseł Borys Budka: I wniosek o odrzucenie.) nikt się nie wstrzymał. Proszę państwa, list, o którym państwo mówicie, Sejm propozycję przyjął. który pokazywaliście tutaj, na trybunie, tłumaczenie Przystępujemy do trzeciego czytania. tego listu dostałam dzisiaj późnym popołudniem. Zestawienie zgłoszonego wniosku o odrzucenie Proszę państwa, ja jestem marszałkiem polskiego projektu ustawy w całości oraz poprawek zostało pa- parlamentu. (Oklaski) niom i panom posłom doręczone do druku nr 107. (Głos z sali: O to chodzi.) Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy z dru- (Głos z sali: Brawo!) ku nr 107. Uchwalamy w polskim parlamencie prawo. I bar- W pierwszej kolejności pod głosowanie poddam dzo państwa proszę, żeby wielokrotnie przytaczane wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości. dzisiaj podczas debaty postanowienia orzeczeń Try- Jego przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość po- bunału Konstytucyjnego z różnych lat, z 2005 r., zostałych propozycji. 2010 r., 2011 r. i 2013 r., mówiące o wyższości polskiej Pytanie, pan poseł Borys Budka. konstytucji nad prawem Unii Europejskiej, były Proszę bardzo. przez państwa szanowane. Przeze mnie są. W związku z tym przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wnio- Poseł Borys Budka: sku o odrzucenie projektu ustawy w całości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przed chwilą pan Kto jest przeciw? marszałek Senatu Tomasz Grodzki opublikował list Kto się wstrzymał? Spis treści Komisji Europejskiej, który został przesłany do pre- Głosowało 446 posłów. 203 było za, przeciw – 233, zydenta Rzeczypospolitej, do premiera, do marszałek 10 się wstrzymało. Sejmu i marszałka Senatu. (Głos z sali: Sabotaż.) (Głos z sali: I co?) Sejm wniosek odrzucił. (Oklaski) To jest list, w którym obnaża się te wszystkie W 1. wniosku mniejszości wnioskodawcy propo- kłamstwa, którymi państwo karmicie nas przez nują inne brzmienie preambuły. ostatnie 24 godziny. (Oklaski) To jest list, który mówi Proszę państwa, jeszcze jedno wyjaśnienie. prawdę o tym, że po raz kolejny przedkładacie projekt Na podstawie art. 182 ust. 2 nie wyrażam zgody ustawy niezgodny z prawem europejskim i niezgodny na zadawanie pytań. (Poruszenie na sali, oklaski) z elementarnymi standardami państwa prawa. (Głos z sali: Brawo!) (Poseł Dominik Tarczyński: W kopercie był ten list?) (Głos z sali: Dostanie pani medal za to.) Szanowni Państwo! To jest ostatni moment, by- (Część posłów uderza w pulpity.) ście kolejny raz nie skompromitowali Polski za gra- (Głos z sali: Skandal!) nicą. To jest ostatni moment, byście kolejny raz nie (Poseł Krystyna Skowrońska: No, kobieto!) skompromitowali parlamentu za granicą. (Głos z sali: Hańba!) (Poseł Rafał Grupiński: Nie szanują dobrego imie- Uzasadnię dlaczego. Proszę państwa, wczoraj nia Polski.) przegłosowaliśmy, że oświadczenia w imieniu klubów Niestety, mimo prośby zgłoszonej do pani marsza- będą 5-minutowe. Dzisiaj wyraziłam zgodę na 10-mi- łek podczas zebrania Konwentu Seniorów pani mar- nutowe wystąpienia w imieniu klubów. Państwo po- szałek (Dzwonek) nie zechciała przedstawić tego li- sługujecie się bardzo często… stu i wstrzymać prac… (Poseł Cezary Grabarczyk: Hańba!) (Głos z sali: Czas.) Być może dla państwa hańba, dla mnie – regulamin, art. 182 ust. 2. Marszałek: (Głos z sali: Brawo!) (Głos z sali: Banasie.) Dziękuję, panie pośle. W 1. wniosku mniejszości wnioskodawcy propo- nują inne brzmienie preambuły. Przyjęcie tego wniosku mniejszości spowoduje Poseł Borys Budka: bezprzedmiotowość 2. wniosku mniejszości. (Poseł Katarzyna Maria Piekarska: Mówiła pani, …nad tą ustawą. Dlatego wniosek o odrzucenie że jest pani marszałkiem polskiego Sejmu. Pani się nie jest w pełni zasadny. (Oklaski) zachowuje jak marszałek polskiego Sejmu. Skandal!) 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 284 Punkt 24. porządku dziennego – głosowanie

Marszałek W 5. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodawcy proponują skreślić pkt 3. Przystępujemy do głosowania. Przyjęcie tego wniosku mniejszości spowoduje Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem bezprzedmiotowość 1. poprawki. 1. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i naci- Przystępujemy do głosowania. snąć przycisk. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 5. wnio- Kto jest przeciw? sku mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć Kto się wstrzymał? przycisk. Głosowało 431 posłów. 164 było za, 235 – przeciw, Kto jest przeciw? 32 się wstrzymało. Kto się wstrzymał? (Głos z sali: Nie działa.) Głosowało 442 posłów. 203 – za, przeciw – 229, Sejm wniosek odrzucił. 10 się wstrzymało. W 2. wniosku mniejszości… Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Głos z sali ( : Działa.) (Poseł Sławomir Nitras: Pani marszałek, to pani (Głos z sali: Nie działa.) debiut z zabraniem pytań.) Szanowni Państwo! A u kogo nie działa? Można W 1. poprawce do art. 1 wnioskodawcy proponują sprawdzić, czy działa. Proszę sprawdzić, czy działa. zmianę w pkt 3. Proszę państwa, wszystko działa, więc proszę nie wprowadzać marszałka w błąd. (Oklaski) Przystępujemy do głosowania. (Głos z sali: Brawo!) Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 1. po- Proszę państwa, proszę nie wprowadzać marszał- prawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. ka w błąd. Kto jest przeciw? (Poseł Henryk Kowalczyk: Oszuści.) Kto się wstrzymał? Bardzo państwa o to proszę. Głosowało 445 posłów. 22 było za, 413 – przeciw, W 2. wniosku mniejszości wnioskodawcy propo- 10 się wstrzymało. nują inne brzmienie preambuły. Sejm poprawkę przyjął… Przepraszam, Sejm po- Przystępujemy do głosowania. prawkę odrzucił. W 6. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodawcy

Spis treści Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 2. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i naci- proponują skreślić pkt 4. snąć przycisk. Przystępujemy do głosowania. Kto jest przeciw? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Kto się wstrzymał? 6. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i naci- Głosowało 447 posłów. Za było 168, 233 – przeciw, snąć przycisk. 46 się wstrzymało. Kto jest przeciw? Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto się wstrzymał? W 3. wniosku mniejszości wnioskodawcy propo- Głosowało 447 posłów. 204 było za, 233 – przeciw, nują nadać nowe brzmienie tytułowi ustawy. 10 się wstrzymało. Przyjęcie tego wniosku mniejszości spowoduje Sejm wniosek mniejszości odrzucił. bezprzedmiotowość 4. wniosku mniejszości. W 7. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodawcy Przystępujemy do głosowania. proponują skreślić pkt 6. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Przystępujemy do głosowania. 3. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i naci- Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem snąć przycisk. 7. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i naci- Kto jest przeciw? snąć przycisk. Kto się wstrzymał? Kto jest przeciw? Głosowało 448 posłów. 164 było za, 233 – przeciw, Kto się wstrzymał? 51 się wstrzymało. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Głosowało 443 posłów. 204 było za, przeciw – 229, (Poseł Adam Szłapka: Ustawa o bezkarności tych 10 się wstrzymało. tchórzy.) Sejm wniosek mniejszości odrzucił. W 4. wniosku mniejszości wnioskodawcy propo- W 8. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodawcy nują nadać nowe brzmienie tytułowi ustawy. proponują skreślić pkt 7. Przystępujemy do głosowania. Przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 4. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i naci- 8. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i naci- snąć przycisk. snąć przycisk. Kto jest przeciw? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Kto się wstrzymał? Głosowało 446 posłów. 160 – za, 233 – przeciw, Głosowało 444 posłów. 202 było za, 232 – przeciw, 53 się wstrzymało. 10 się wstrzymało. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Punkt 24. porządku dziennego – głosowanie 285

Marszałek Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 14. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- W 9. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodawcy cisnąć przycisk. proponują skreślić pkt 8. Kto jest przeciw? Przystępujemy do głosowania. Kto się wstrzymał? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 9. wnio- Głosowało 445 posłów. 204 było za, przeciw – 231, sku mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć 10 się wstrzymało. przycisk. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto jest przeciw? W 15. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- Kto się wstrzymał? cy proponują skreślić pkt 14. Głosowało 445 posłów. 203 było za, 232 – przeciw, Przystępujemy do głosowania. 10 się wstrzymało. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Sejm wniosek mniejszości odrzucił. 15. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- W 10. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- cisnąć przycisk. cy proponują skreślić pkt 9. Kto jest przeciw? Przystępujemy do głosowania. Kto się wstrzymał? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Głosowało 445 posłów. 203 – za, 232 – przeciw, 10. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- 10 się wstrzymało. cisnąć przycisk. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto jest przeciw? W 16. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- Kto się wstrzymał? cy proponują skreślić pkt 15. Głosowało 445 posłów. 204 było za, przeciw – 231, Przystępujemy do głosowania. 10 się wstrzymało. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Sejm wniosek mniejszości odrzucił. 16. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- W 11. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- cisnąć przycisk. cy proponują skreślić pkt 10. Kto jest przeciw? Przystępujemy do głosowania. Kto się wstrzymał?

Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 11. Głosowało 443 posłów. 204 – za, 229 – przeciw, Spis treści wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć 10 się wstrzymało. przycisk. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto jest przeciw? W 17. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- Kto się wstrzymał? cy proponują skreślić pkt 16. Głosowało 444 posłów. Za – 204, 230 – przeciw, Przystępujemy do głosowania. 10 się wstrzymało. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Sejm wniosek mniejszości odrzucił. 17. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- W 12. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- cisnąć przycisk. cy proponują skreślić pkt 11. Kto jest przeciw? Przystępujemy do głosowania. Kto się wstrzymał? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Głosowało 447 posłów. 205 – za, 232 – przeciw, 12. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- 10 się wstrzymało. cisnąć przycisk. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto jest przeciw? W 18. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- Kto się wstrzymał? cy proponują skreślić pkt 17. Głosowało 443 posłów. 204 było za, przeciw – 229, Przystępujemy do głosowania. 10 się wstrzymało. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Sejm wniosek mniejszości odrzucił. 18. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- W 13. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- cisnąć przycisk. cy proponują skreślić pkt 12. Kto jest przeciw? Przystępujemy do głosowania. Kto się wstrzymał? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Głosowało 440 posłów. 204 – za, przeciw – 226, 13. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- 10 się wstrzymało. cisnąć przycisk. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto jest przeciw? W 19. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- Kto się wstrzymał? cy proponują skreślić pkt 18. Głosowało 445 posłów. 203 – za, 232 – przeciw, Przystępujemy do głosowania. 10 się wstrzymało. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Sejm wniosek mniejszości odrzucił. 19. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- W 14. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- cisnąć przycisk. cy proponują skreślić pkt 13. Kto jest przeciw? Przystępujemy do głosowania. Kto się wstrzymał? 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 286 Punkt 24. porządku dziennego – głosowanie

Marszałek Przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Głosowało 443 posłów. 202 – za, 231 – przeciw, 24. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- 10 się wstrzymało. cisnąć przycisk. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto jest przeciw? W pierwszej kolejności rozpatrzymy 21. wniosek Kto się wstrzymał? mniejszości, którego przyjęcie lub odrzucenie roz- Głosowało 444 posłów. Za – 203, 231 – przeciw, strzygnie o innych wnioskach mniejszości. 10 się wstrzymało. W 21. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- Sejm wniosek mniejszości odrzucił. cy proponują skreślić pkt 19 i 20. W 25. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- Przyjęcie tego wniosku mniejszości spowoduje bez- cy proponują skreślić pkt 26. przedmiotowość wniosków mniejszości 20. i 22. Przystępujemy do głosowania. Przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 25. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- 21. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- cisnąć przycisk. cisnąć przycisk. Kto jest przeciw? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Kto się wstrzymał? Głosowało 445 posłów. 205 było za, 230 – przeciw, Głosowało 447 posłów. 205 było za, przeciw – 232, 10 się wstrzymało. 10 się wstrzymało. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. W 26. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- W 20. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodawcy proponują skreślić pkt 27. cy proponują skreślić pkt 19. Przystępujemy do głosowania. Przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 26. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- 20. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- cisnąć przycisk. cisnąć przycisk. Kto jest przeciw?

Spis treści Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Kto się wstrzymał? Głosowało 447 posłów. 204 było za, przeciw – 233, Głosowało 439 posłów. 204 było za, przeciw – 224, 10 się wstrzymało. 11 się wstrzymało. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. W 27. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- W 22. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodawcy proponują skreślić pkt 28 i 29. cy proponują skreślić pkt 20. Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmio- Przystępujemy do głosowania. towość 2. poprawki oraz 28. wniosku mniejszości. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Przystępujemy do głosowania. 22. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem cisnąć przycisk. 27. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- Kto jest przeciw? cisnąć przycisk. Kto się wstrzymał? Kto jest przeciw? Głosowało 447 posłów. 205 – za, 232 – przeciw, Kto się wstrzymał? 10 się wstrzymało. Głosowało 447 posłów. 204 było za, przeciw – 233, Sejm wnioski mniejszości odrzucił. 10 się wstrzymało. (Poseł Sławomir Nitras: To jest gwałt, a nie pro- Sejm wniosek mniejszości odrzucił. cedowanie nad ustawą.) W 28. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- W 23. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodawcy proponują skreślić pkt 29. cy proponują skreślić pkt 24. Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmio- Przystępujemy do głosowania. towość 2. poprawki. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Przystępujemy do głosowania. 23. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem cisnąć przycisk. 28. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- Kto jest przeciw? cisnąć przycisk. Kto się wstrzymał? Kto jest przeciw? Głosowało 445 posłów. 205 było za, 231 – przeciw, Kto się wstrzymał? 9 się wstrzymało. Głosowało 446 posłów. 204 było za, 232 – przeciw, Sejm wniosek mniejszości odrzucił. 10 się wstrzymało. (Poseł Sławomir Nitras: Pani marszałek, to nie Sejm wniosek mniejszości odrzucił. ma nic wspólnego z uchwalaniem ustawy.) W 2. poprawce do art. 1 wnioskodawcy proponują W 24. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- zmianę w pkt 29. cy proponują skreślić pkt 25. Przystępujemy do głosowania. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Punkt 24. porządku dziennego – głosowanie 287

Marszałek Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 2. po- Głosowało 447 posłów. 204 było za, 233 – przeciw, prawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. wstrzymało się 10. Kto jest przeciw? Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto się wstrzymał? W 33. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- Głosowało 445 posłów. Za było 26, 409 – przeciw, cy proponują skreślić pkt 36. 10 się wstrzymało. Przystępujemy do głosowania. Sejm poprawkę odrzucił. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem W 29. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- 33. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- cy proponują skreślić pkt 31. cisnąć przycisk. Przystępujemy do głosowania. Kto jest przeciw? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Kto się wstrzymał? 29. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- Głosowało 446 posłów. 203 było za, 233 – przeciw, cisnąć przycisk. 10 się wstrzymało. Kto jest przeciw? Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto się wstrzymał? W 34. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- Głosowało 443 posłów. 202 było za, przeciw – 231, cy proponują skreślić pkt 37. 10 się wstrzymało. Przystępujemy do głosowania. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem W 30. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- 34. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- cy proponują skreślić pkt 32. cisnąć przycisk. Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmio- Kto jest przeciw? towość 3. poprawki. Kto się wstrzymał? Przystępujemy do głosowania. Głosowało 444 posłów. 204 było za, 231 – przeciw, Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 9 się wstrzymało. 30. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- Sejm wniosek mniejszości odrzucił. cisnąć przycisk. W 35. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- Spis treści Kto jest przeciw? cy proponują skreślić pkt 38. Kto się wstrzymał? Przystępujemy do głosowania. Głosowało 443 posłów. 204 było za, przeciw – 229, Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 10 się wstrzymało. 35. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- Sejm wniosek mniejszości odrzucił. cisnąć przycisk. W 3. poprawce do art. 1 wnioskodawcy proponują Kto jest przeciw? zmianę w pkt 32. Kto się wstrzymał? Przystępujemy do głosowania. Głosowało 446 posłów. 203 było za, 233 – przeciw, Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 3. po- 10 się wstrzymało. prawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto jest przeciw? W 36. wniosku mniejszości do art. 2 wnioskodaw- Kto się wstrzymał? cy proponują skreślić pkt 1. Głosowało 445 posłów. 26 było za, 409 – przeciw, Przystępujemy do głosowania. wstrzymało się 10. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Sejm poprawkę odrzucił. 36. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- W 31. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- cisnąć przycisk. cy proponują skreślić pkt 34. Kto jest przeciw? Przystępujemy do głosowania. Kto się wstrzymał? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Głosowało 446 posłów. 205 było za, 231 – przeciw, 31. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- 10 się wstrzymało. cisnąć przycisk. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto jest przeciw? W 37. wniosku mniejszości do art. 2 wnioskodaw- Kto się wstrzymał? cy proponują skreślić pkt 2. Głosowało 447 posłów. 205 było za, 232 – przeciw, Przystępujemy do głosowania. wstrzymało się 10. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Sejm wniosek mniejszości odrzucił. 37. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- W 32. wniosku mniejszości do art. 1 wnioskodaw- cisnąć przycisk. cy proponują skreślić pkt 35. Kto jest przeciw? Przystępujemy do głosowania. Kto się wstrzymał? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Głosowało 444 posłów. 204 było za, 230 – przeciw, 32. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- 10 się wstrzymało. cisnąć przycisk. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 288 Punkt 24. porządku dziennego – głosowanie

Marszałek W 41. wniosku mniejszości do art. 2 wnioskodawcy proponują skreślić pkt 7. W 38. wniosku mniejszości do art. 2 wnioskodaw- Przystępujemy do głosowania. cy proponują skreślić pkt 3. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Przystępujemy do głosowania. 41. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem cisnąć przycisk. 38. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- Kto jest przeciw? cisnąć przycisk. Kto się wstrzymał? Kto jest przeciw? Głosowało 447 posłów. 205 było za, 232 – przeciw, Kto się wstrzymał? 10 się wstrzymało. Głosowało 447 posłów. 204 było za, 233 – przeciw, Sejm wniosek mniejszości odrzucił. 10 się wstrzymało. W 42. wniosku mniejszości do art. 2 wnioskodaw- Sejm wniosek mniejszości odrzucił. cy proponują skreślić pkt 8 i 9. W 39. wniosku mniejszości do art. 2 wnioskodaw- Przyjęcie tego wniosku mniejszości spowoduje bez- cy proponują skreślić pkt 4. przedmiotowość 6. poprawki oraz 43. wniosku mniej- Przyjęcie tego wniosku mniejszości spowoduje szości. bezprzedmiotowość poprawek 4., 5. i 12. Przystępujemy do głosowania. Przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 42. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- 39. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- cisnąć przycisk. cisnąć przycisk. Kto jest przeciw? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Kto się wstrzymał? Głosowało 448 posłów. 205 było za, przeciw – 233, Głosowało 446 posłów. 203 było za, 233 – przeciw, 10 się wstrzymało. wstrzymało się 10. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. W 6. poprawce do art. 2 wnioskodawcy proponują W 4. poprawce do art. 2 wnioskodawcy proponują zmianę w pkt 8. Spis treści zmianę w pkt 4. Przystępujemy do głosowania. Przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 6. po- Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 4. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. prawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. Kto jest przeciw? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Kto się wstrzymał? Głosowało 447 posłów. 31 było za, przeciw – 406, Głosowało 445 posłów. Za było 255, 180 – przeciw, 10 się wstrzymało. wstrzymało się 10. Sejm poprawkę odrzucił. Sejm poprawkę przyjął. W 43. wniosku mniejszości do art. 2 wnioskodaw- W 5. poprawce do art. 2 wnioskodawcy proponują cy proponują skreślić pkt 9. zmianę w pkt 4. Przystępujemy do głosowania. Z poprawką tą łączy się 12. poprawka. Kto z państwa jest za przyjęciem 43. wniosku Nad nimi będziemy głosować łącznie. mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. Przystępujemy do głosowania. Kto jest przeciw? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 5. i 12. Kto się wstrzymał? poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. Głosowało 447 posłów. 205 było za, przeciw – 233, Kto jest przeciw? 9 się wstrzymało. Kto się wstrzymał? Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Głosowało 448 posłów. 254 było za, przeciw – 184, W 44. wniosku mniejszości do art. 2 wnioskodaw- 10 się wstrzymało. cy proponują skreślić pkt 10. Sejm poprawkę przyjął. Przystępujemy do głosowania. W 40. wniosku mniejszości do art. 2 wnioskodaw- Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem cy proponują skreślić pkt 6. 44. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- Przystępujemy do głosowania. cisnąć przycisk. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Kto jest przeciw? 40. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- Kto się wstrzymał? cisnąć przycisk. Głosowało 447 posłów. 204 było za, 233 – przeciw, Kto jest przeciw? 10 się wstrzymało. Kto się wstrzymał? Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Głosowało 448 posłów. 205 było za, 233 – przeciw, W 45. wniosku mniejszości do art. 3 wnioskodaw- 10 się wstrzymało. cy proponują skreślić pkt 1. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Przystępujemy do głosowania. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Punkt 24. porządku dziennego – głosowanie 289

Marszałek Kto się wstrzymał? Głosowało 447 posłów. 205 było za, 232 – przeciw, Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 45. wnio- 10 się wstrzymało. sku mniejszości, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto jest przeciw? W 49. wniosku mniejszości wnioskodawcy propo- Kto się wstrzymał? nują skreślić art. 4. Głosowało 445 posłów. 202 było za, 233 – przeciw, Przyjęcie tego wniosku mniejszości spowoduje bez- wstrzymało się 10. przedmiotowość wniosków mniejszości od 50. do 56. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Przystępujemy do głosowania. W 46. wniosku mniejszości do art. 3 wnioskodaw- Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem cy proponują skreślić pkt 3. 49. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmio- cisnąć przycisk. towość 7. poprawki. Kto jest przeciw? Przystępujemy do głosowania. Kto się wstrzymał? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Głosowało 447 posłów. 205 było za, przeciw – 232, 46. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- 10 się wstrzymało. cisnąć przycisk. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto jest przeciw? W 50. wniosku mniejszości do art. 4 wnioskodaw- Kto się wstrzymał? cy proponują skreślić pkt 1. Głosowało 448 posłów. 205 było za, przeciw – 233, Przystępujemy do głosowania. 10 się wstrzymało. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Sejm wniosek mniejszości odrzucił. 50. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- W 7. poprawce do art. 3 wnioskodawcy proponują cisnąć przycisk. zmianę w pkt 3. Kto jest przeciw? Przystępujemy do głosowania. Kto się wstrzymał? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 7. po- Głosowało 445 posłów. 205 było za, 230 – przeciw, prawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. 10 się wstrzymało.

Kto jest przeciw? Spis treści Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto się wstrzymał? W 51. wniosku mniejszości do art. 4 wnioskodaw- Głosowało 448 posłów. 26 było za, przeciw – 412, cy proponują skreślić pkt 2. 10 się wstrzymało. Przystępujemy do głosowania. Sejm poprawkę odrzucił. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem W 8. poprawce do art. 3 pkt 3 wnioskodawcy pro- 51. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- ponują zmianę w art. 37 § 2 polegającą na nadaniu cisnąć przycisk. nowego brzmienia pkt 2 i 3. Przystępujemy do głosowania. Kto jest przeciw? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 8. po- Kto się wstrzymał? prawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. Głosowało 446 posłów. 206 było za, 230 – przeciw, Kto jest przeciw? 10 się wstrzymało. Kto się wstrzymał? Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Głosowało 448 posłów. 279 było za, 159 – przeciw, W 52. wniosku mniejszości do art. 4 wnioskodaw- 10 się wstrzymało. cy proponują skreślić pkt 4. Sejm poprawkę przyjął. Przystępujemy do głosowania. W 47. wniosku mniejszości do art. 3 wnioskodaw- Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem cy proponują skreślić pkt 4. 52. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- Przystępujemy do głosowania. cisnąć przycisk. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Kto jest przeciw? 47. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i naci- Kto się wstrzymał? snąć przycisk. Głosowało 445 posłów. 205 było za, przeciw – 230, Kto jest przeciw? 10 się wstrzymało. Kto się wstrzymał? Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Głosowało 446 posłów. 204 było za, 232 – przeciw, W 53. wniosku mniejszości do art. 4 wnioskodaw- 10 się wstrzymało. cy proponują skreślić pkt 6. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Przystępujemy do głosowania. W 48. wniosku mniejszości do art. 3 wnioskodaw- Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem cy proponują skreślić pkt 6. 53. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- Przystępujemy do głosowania. cisnąć przycisk. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 48. Kto jest przeciw? wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i nacisnąć Kto się wstrzymał? przycisk. Głosowało 445 posłów. 203 – za, 232 – przeciw, Kto jest przeciw? 10 się wstrzymało. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 290 Punkt 24. porządku dziennego – głosowanie

Marszałek Głosowało 446 posłów. 205 – za, przeciw – 231, 10 się wstrzymało. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. W 54. wniosku mniejszości do art. 4 wnioskodaw- W 9. poprawce do art. 5 wnioskodawcy proponują cy proponują skreślić pkt 7. zmianę w pkt 1. Przystępujemy do głosowania. Przystępujemy do głosowania, Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 9. po- 54. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- prawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. cisnąć przycisk. Kto jest przeciw? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Kto się wstrzymał? Głosowało 448 posłów. 22 było za, przeciw – 416, Głosowało 443 posłów. 203 – za, 230 – przeciw, 10 się wstrzymało. 10 się wstrzymało. Sejm poprawkę odrzucił. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. W 59. wniosku mniejszości do art. 5 wnioskodaw- W 55. wniosku mniejszości do art. 4 wnioskodawcy proponują skreślić pkt 2. cy proponują skreślić pkt 8. Przystępujemy do głosowania. Przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 59. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- 55. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- cisnąć przycisk. cisnąć przycisk. Kto jest przeciw? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Kto się wstrzymał? Głosowało 446 posłów. 204 – za, 232 – przeciw, Głosowało 445 posłów. 204 – za, 231 – przeciw, 10 się wstrzymało. 10 się wstrzymało. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. W pierwszej kolejności rozpatrzymy 61. wniosek W 56. wniosku mniejszości do art. 4 wnioskodaw- mniejszości, którego przyjęcie lub odrzucenie roz- cy proponują skreślić pkt 11. strzygnie o innych wnioskach mniejszości.

Spis treści Przystępujemy do głosowania. W 61. wniosku mniejszości do art. 6 wnioskodaw- Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem cy proponują skreślić pkt 1, 3 i 4. 56. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmio- cisnąć przycisk. towość poprawek 10. i 11. oraz wniosków mniejszości Kto jest przeciw? 60., 62. i 63. Kto się wstrzymał? Przystępujemy do głosowania. Głosowało 447 posłów. 205 – za, przeciw – 231, Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 11 się wstrzymało. 61. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- Sejm wniosek mniejszości odrzucił. cisnąć przycisk. W 57. wniosku mniejszości wnioskodawcy propo- Kto jest przeciw? nują skreślić art. 5. Kto się wstrzymał? Przyjęcie tego wniosku mniejszości spowoduje bez- Głosowało 448 posłów. 205 – za, 233 – przeciw, przedmiotowość 9. poprawki oraz wniosków mniej- wstrzymało się 10. szości 58. i 59. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Przystępujemy do głosowania. W 60. wniosku mniejszości do art. 6 wnioskodaw- Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem cy proponują skreślić pkt 1. 57. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmio- cisnąć przycisk. towość poprawki 10. Kto jest przeciw? Przystępujemy do głosowania, Kto się wstrzymał? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Głosowało 447 posłów. 205 – za, 232 – przeciw, 60. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- 10 się wstrzymało. cisnąć przycisk. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto jest przeciw? W 58. wniosku mniejszości do art. 5 wnioskodaw- Kto się wstrzymał? cy proponują skreślić pkt 1. Głosowało 448 posłów. 205 – za, 233 – przeciw, Przyjęcie tego wniosku mniejszości spowoduje 10 się wstrzymało. bezprzedmiotowość 9. poprawki. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Przystępujemy do głosowania. W 10. poprawce do art. 6 wnioskodawcy proponu- Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem ją zmianę w pkt 1. 58. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i na- Przystępujemy do głosowania. cisnąć przycisk. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 10. po- Kto jest przeciw? prawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. Kto się wstrzymał? Kto jest przeciw? 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Punkt 24. porządku dziennego – głosowanie 291

Marszałek Kto się wstrzymał? Głosowało 447 posłów. 205 – za, 233 – przeciw, Kto się wstrzymał? 9 się wstrzymało. Głosowało 447 posłów. 22 – za, przeciw – 415, Sejm wniosek mniejszości odrzucił. 10 się wstrzymało. W 66. wniosku mniejszości do art. 9 wnioskodaw- Sejm poprawkę odrzucił. cy proponują skreślić ust. 1. W 62. wniosku mniejszości do art. 6 wnioskodaw- Przystępujemy do głosowania. cy proponują skreślić pkt 3. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmio- 66. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- towość poprawki 11. cisnąć przycisk. Przystępujemy do głosowania. Kto jest przeciw? Kto z pań i panów posłów jest przyjęciem 62. wnio- Kto się wstrzymał? sku mniejszości, proszę podnieść rękę i nacisnąć Głosowało 448 posłów. 205 – za, 233 – przeciw, przycisk. 10 się wstrzymało. Kto jest przeciw? Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto się wstrzymał? W 67. wniosku mniejszości do art. 9 wnioskodaw- Głosowało 448 posłów. 205 – za, 233 – przeciw, cy proponują skreślić ust. 2. 10 się wstrzymało. Przystępujemy do głosowania. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem W 11. poprawce do art. 6 wnioskodawcy proponu- 67. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- ją zmianę w pkt 3. cisnąć przycisk. Przystępujemy do głosowania. Kto jest przeciw? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 11. po- Kto się wstrzymał? prawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. Głosowało 443 posłów. 202 – za, 231 – przeciw, Kto jest przeciw? 10 się wstrzymało. Kto się wstrzymał? Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Głosowało 447 posłów. 21 – za, 416 – przeciw, W 68. wniosku mniejszości wnioskodawcy propo-

10 się wstrzymało. nują skreślić art. 10. Spis treści Sejm poprawkę odrzucił. Przyjęcie tego wniosku mniejszości spowoduje W 63. wniosku mniejszości do art. 6 wnioskodaw- bezprzedmiotowość wniosków mniejszości 69. i 70. cy proponują skreślić pkt 4. Przystępujemy do głosowania. Przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 68. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- 63. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- cisnąć przycisk. cisnąć przycisk. Kto jest przeciw? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Kto się wstrzymał? Głosowało 447 posłów. 204 – za, 233 – przeciw, Głosowało 447 posłów. 204 – za, 233 – przeciw, 10 się wstrzymało. 10 się wstrzymało. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. W 69. wniosku mniejszości do art. 10 wniosko- W 64. wniosku mniejszości wnioskodawcy propo- dawcy proponują skreślić ust. 1. nują skreślić art. 7. Przystępujemy do głosowania. Przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 69. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- 64. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- cisnąć przycisk. cisnąć przycisk. Kto jest przeciw? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Kto się wstrzymał? Głosowało 445 posłów. 203 – za, 232 – przeciw, Głosowało 448 posłów. 203 – za, przeciw – 235, 10 się wstrzymało. 10 się wstrzymało. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. W 70. wniosku mniejszości do art. 10 wniosko- W 65. wniosku mniejszości wnioskodawcy propo- dawcy proponują skreślić ust. 2. nują skreślić art. 9. Przystępujemy do głosowania. Przyjęcie tego wniosku mniejszości spowoduje Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem bezprzedmiotowość wniosków mniejszości 66. i 67. 70. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- Przystępujemy do głosowania. cisnąć przycisk. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Kto jest przeciw? 65. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- Kto się wstrzymał? cisnąć przycisk. Głosowało 446 posłów. 204 – za, przeciw – 232, Kto jest przeciw? 10 się wstrzymało. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 292 Punkt 24. porządku dziennego – głosowanie

Marszałek W 76. wniosku mniejszości wnioskodawcy propo- nują skreślić art. 12. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Przystępujemy do głosowania. W 71. wniosku mniejszości wnioskodawcy propo- Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem nują skreślić art. 11. 76. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmio- cisnąć przycisk. towość wniosków mniejszości od 72. do 75. Kto jest przeciw? Przystępujemy do głosowania. Kto się wstrzymał? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Głosowało 446 posłów. 205 było za, przeciw – 231, 71. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- 10 się wstrzymało. cisnąć przycisk. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto jest przeciw? W 77. wniosku mniejszości wnioskodawcy propo- Kto się wstrzymał? nują skreślić art. 13. Głosowało 444 posłów. 204 było za, przeciw – 231, Przystępujemy do głosowania. 9 się wstrzymało. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Sejm wniosek mniejszości odrzucił. 77. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- W 72. wniosku mniejszości do art. 11 wniosko- cisnąć przycisk. dawcy proponują skreślić ust. 1. Kto jest przeciw? Przystępujemy do głosowania. Kto się wstrzymał? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Głosowało 447 posłów. 204 było za, 233 – przeciw, 72. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- 10 się wstrzymało. cisnąć przycisk. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto jest przeciw? W 78. wniosku mniejszości wnioskodawcy propo- Kto się wstrzymał? nują skreślić art. 14. Głosowało 446 posłów. 204 było za, 232 – przeciw, Przystępujemy do głosowania. 10 się wstrzymało. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Sejm wniosek mniejszości odrzucił. 78. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na-

Spis treści W 73. wniosku mniejszości do art. 11 wniosko- cisnąć przycisk. dawcy proponują skreślić ust. 2. Kto jest przeciw? Przystępujemy do głosowania. Kto się wstrzymał? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Głosowało 444 posłów. 203 było za, 231 – przeciw, 73. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- 10 się wstrzymało. cisnąć przycisk. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Kto jest przeciw? W 79. wniosku mniejszości wnioskodawcy propo- Kto się wstrzymał? nują skreślić art. 16. Głosowało 443 posłów. 204 było za, przeciw – 230, Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmio- 9 się wstrzymało. towość 80. wniosku mniejszości. Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Przystępujemy do głosowania. W 74. wniosku mniejszości do art. 11 wniosko- Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem dawcy proponują skreślić ust. 3. 79. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- Przystępujemy do głosowania. cisnąć przycisk. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Kto jest przeciw? 74. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- Kto się wstrzymał? cisnąć przycisk. Głosowało 447 posłów. 204 było za, 233 – przeciw, Kto jest przeciw? 10 się wstrzymało. Kto się wstrzymał? Sejm wniosek mniejszości odrzucił. Głosowało 447 posłów. 205 było za, 233 – przeciw, W 80. wniosku mniejszości do art. 16 wniosko- wstrzymało się 9. dawcy proponują, aby ustawa weszła w życie z dniem Sejm wniosek mniejszości odrzucił. 1 stycznia 2024 r. W 75. wniosku mniejszości do art. 11 wniosko- Przystępujemy do głosowania. dawcy proponują skreślić ust. 4. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem Przystępujemy do głosowania. 80. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem cisnąć przycisk. 75. wniosku mniejszości, proszę podnieść rękę i na- Kto jest przeciw? cisnąć przycisk. Kto się wstrzymał? Kto jest przeciw? Głosowało 447 posłów. 204 było za, 233 – przeciw, Kto się wstrzymał? 10 się wstrzymało. Głosowało 443 posłów. 202 było za, 232 – przeciw, Sejm wniosek mniejszości odrzucił. 9 się wstrzymało. Przystępujemy do głosowania nad całością pro- Sejm wniosek mniejszości odrzucił. jektu ustawy. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Punkt 24. porządku dziennego – głosowanie 293

Marszałek Marka Kuchcińskiego, bo skończycie dokładnie tak samo. W ten sposób w Polsce ważnego prawa uchwa- Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w ca- lać po prostu nie wolno. I nie wolno wtedy jeszcze łości projektu ustawy w brzmieniu z druku nr 107, wraz powoływać się na polską konstytucję i na honor pań- z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i naci- stwa polskiego, bo to ani z konstytucją, ani z hono- snąć przycisk. rem, ani z państwem prawa… (Poseł Robert Kropiwnicki: Pani marszałek, pytania.) (Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia (Głos z sali: Skandal!) przy wyłączonym mikrofonie, oklaski) Kto jest przeciw? (Głos z sali: Jedź do Brukseli.) Kto się wstrzymał? (Część posłów uderza w pulpity) (Poseł Krystyna Skowrońska: Pani marszałek, to Wicemarszałek Ryszard Terlecki: skandal.) (Poseł Sławomir Nitras: Pani marszałek, ale do ca- Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 15. łości…) porządku dziennego: Wybór sędziego Trybunału Głosowało 448 posłów. 233 – za, 205 – przeciw, 10 się Konstytucyjnego (druki nr 50 i 88). wstrzymało. (Długotrwałe oklaski) Na podstawie art. 194 ust. 1 Konstytucji Rzeczy- (Głos z sali: Brawo!) pospolitej Polskiej oraz art. 2 ust. 2 ustawy o statusie Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy Prawo sędziów Trybunału Konstytucyjnego, a także art. 30 o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Naj- ust. 1 i ust. 3 pkt 1 w związku z art. 26 ust. 1 regu- wyższym oraz niektórych innych ustaw. laminu Sejmu grupa posłów zgłosiła kandydaturę (Część posłów skanduje: Hańba! Hańba!) pana Rafała Wojciechowskiego na stanowisko sędzie- (Część posłów skanduje: Konstytucja! Konstytucja!) go Trybunału Konstytucyjnego. (Poseł Rafał Grupiński: Konstytucja w waszych Proszę pana posła Michała Wypija o przedstawie- ustach to bluźnierstwo.) nie ww. kandydatury. Ogłaszam 10 minut przerwy.

(Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min 14 Poseł Michał Wypij: Spis treści do godz. 17 min 26) Szanowny Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Mam wielką przyjemność przedstawić Wicemarszałek Ryszard Terlecki: życiorys kandydata do Trybunału Konstytucyjnego pana Rafała Wojciechowskiego, doktora habilitowa- Wznawiam obrady. nego nauk prawnych, profesora Uniwersytetu Wro- Pan poseł z wnioskiem formalnym? cławskiego. Bardzo proszę. (Poseł Rafał Grupiński: Nie ma trybunału.) (Poseł Sławomir Nitras: Można?) Rafał Wojciechowski urodził się 5 września 1969 r. Bardzo proszę. w Warszawie. W 1988 r. ukończył XIV Liceum Ogól- Troszkę jesteśmy w niedoczasie. nokształcące we Wrocławiu. W latach 1988–1993 stu- (Poseł Sławomir Nitras: Przed czasem, bo pytań diował prawo na Uniwersytecie Wrocławskim… W maju nie było.) 1993 r. ukończył studia i od 1 października tegoż (Poseł Krystyna Skowrońska: Panie marszałku…) roku został pracownikiem naukowo-dydaktycznym Jesteśmy trochę w niedoczasie. na Wydziale Prawa i Administracji macierzystego uniwersytetu. W latach 1994–1998 Rafał Wojciechowski odby- Poseł Sławomir Nitras: wał aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Rad- ców Prawnych we Wrocławiu. W 1998 r. zdał egza- Szanowny Panie Marszałku! Miałem nadzieję, że min radcowski i został wpisany na listę radców praw- będę ten wniosek formalny składał, kiedy będzie tu- nych prowadzoną przez tę izbę. taj pani marszałek Witek, która w trakcie głosowań W 2002 r. obronił rozprawę doktorską, a w 2010 r. przed przerwą mówiła o honorze Polski, o szanowa- uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego niu polskiego prawa w polskim parlamencie. Ja chcia- w dziedzinie nauk prawnych. Jest autorem dwóch mo- łem poprosić wtedy o przerwę i zwołanie Konwentu nografii, redaktorem dwóch zbiorów tekstów nauko- Seniorów, dlatego że, szanowni państwo, uchwalali- wych napisanych przez wielu autorów oraz autorem śmy po raz kolejny – ale to był pierwszy raz z panią lub współautorem kilkudziesięciu artykułów nauko- marszałek Witek – bardzo ważną, ustrojową ustawę, wych. Uczestniczył w charakterze referenta w licz- która mówi o statusie sędziów w Polsce, a my nie nych konferencjach krajowych i międzynarodowych. mogliśmy zadać pytania, nawet w czasie ostatniego Szczególne zainteresowanie naukowe kandydata głosowania, kiedy zawsze pytanie można było zadać. po uzyskaniu stopnia doktora budziło sądownictwo Szanowni Państwo! Chciałbym powiedzieć, że polubowne. Historii współczesności arbitrażu po- proszę państwa o odrobinę refleksji. Nie idźcie drogą święcił on kilkanaście publikacji. Jest członkiem ko- 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 294 Wybór sędziego Trybunału Konstytucyjnego

Poseł Michał Wypij Nikt się nie zgłasza. Pan poseł Robert Winnicki. legium redakcyjnego kwartalnika „Arbitraż i Media- Wobec tego otwieram dyskusję. cja”. W 2010 r. został wpisany na listę arbitrów reko- Proponuję, aby w dyskusji nad tym punktem po- mendowanych Sądu Arbitrażowego przy Krajowej rządku dziennego Sejm wysłuchał 2-minutowych Izbie Gospodarczej w Warszawie. oświadczeń w imieniu klubów i koła. W 2011 r. minister sprawiedliwości powołał Rafa- Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm ła Wojciechowskiego na stanowisko notariusza we propozycję przyjął. Wrocławiu. Od 2013 r. kandydat jest zatrudniony na Bardzo proszę, panie pośle. stanowisku profesora nadzwyczajnego. Od 2014 r. (Głos z sali: Ile minut?) sprawuje funkcję kierownika Pracowni Europejskiej 2 minuty. Kultury Prawnej na Wydziale Prawa, Administracji (Poseł Paweł Olszewski: A można wyraźniej?) i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. W ramach działalności pracowni powstały i zostały obronione cztery rozprawy doktorskie. Kandydat jest także re- Poseł Robert Winnicki: daktorem tematycznym czasopisma „Folia Iuridica” Uniwersytetu Wrocławskiego wydawanego przez Panie Marszałku!… Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersy- tetu Wrocławskiego. Rafał Wojciechowski jest człon- kiem Polskiego Stowarzyszenia Ekonomicznej Ana- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: lizy Prawa. W kwietniu 2016 r. prof. Wojciechowski został wybrany na prorektora do spraw studenckich Przepraszam, panie pośle, bo jeszcze zgłosił się pan Uniwersytetu Wrocławskiego na kadencję od 1 wrze- poseł Arkadiusz Myrcha. śnia 2016 r. do 31 sierpnia 2020 r. (Głos z sali: Jest.) W latach 2016–2019 minister nauki i szkolnictwa Czas – 2 minuty, panie pośle. wyższego kilkukrotnie powoływał go jako członka ze- społów eksperckich. W jednym z nich kandydat pełnił Spis treści funkcję przewodniczącego, a w dwóch – wiceprzewod- Poseł Arkadiusz Myrcha: niczącego. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Głosujemy nad Zarówno wyróżniająca wiedza prawnicza, jak i bo- kolejnymi zmianami w Trybunale Konstytucyjnym gate doświadczenie naukowe w dziedzinie prawa w dniu szczególnym. Dzisiaj bowiem zamknął się pe- wskazuje, iż pan prof. Rafał Wojciechowski jest do- wien rozdział politycznej grabieży polskiego wymia- brym kandydatem na sędziego Trybunału Konstytu- ru sprawiedliwości. Otóż Sąd Najwyższy i Naczelny cyjnego. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Sąd Administracyjny stały się politycznym łupem panów Ziobry i Dudy. Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Ale ten proces zaczął się właśnie 4 lata temu tutaj w polskim parlamencie od brutalnego zamachu, któ- Dziękuję panu posłowi. rego dokonał PiS na Trybunał Konstytucyjny. Proszę pana posła Kamila Bortniczuka o przed- (Głos z sali: Kto zaczął?) stawienie opinii komisji. To właśnie wtedy posłowie PiS-u, polski rząd na czele z panią premier Beatą Szydło, zakwestionowa- li prawidłowy wybór trzech sędziów Trybunału Kon- Poseł Sprawozdawca stytucyjnego. Kamil Bortniczuk: (Głos z sali: Prawidłowy.) W ślad za tym poszły haniebne uchwały… Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Sprawie- (Poseł Barbara Bartuś: Haniebne było to, co zro- dliwości i Praw Człowieka na posiedzeniu w dniu biliście właśnie przed upływem kadencji.) 19 grudnia 2019 r. pozytywnie zaopiniowała kandyda- …by następnie w nocy, bez kamer, bez świadków, turę prof. Rafała Wojciechowskiego na sędziego Trybu- w poczuciu wstydu prezydent Duda odebrał ślubowa- nału Konstytucyjnego. Dziękuję bardzo. (Oklaski) nie od trzech dublerów. (Poseł Izabela Leszczyna: Nie mieliście prawdzi- Później polski rząd zablokował publikację wyro- wego profesora?) ków Trybunału Konstytucyjnego i to był początek (Głos z sali: Brawo!) wielkiego dramatu, który obserwujemy do dzisiaj. Dzisiaj bowiem o Trybunale Konstytucyjnym nie mówi się jako o bastionie praw i swobód obywatel- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: skich, mówi się jako o bastionie Nowogrodzkiej. (Oklaski) Dzisiaj nie mówi się o trybunale jako o in- Dziękuję panu posłowi. stytucji, do której idzie się po sprawiedliwość, dzisiaj Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie zabrać głos się mówi o trybunale jako o instytucji, do której się w sprawie zgłoszonej kandydatury? chodzi na obiady. (Oklaski) Z instytucji wymiaru 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Wybór sędziego Trybunału Konstytucyjnego 295

Poseł Arkadiusz Myrcha Z tych powodów oraz dlatego, że czekamy na umożliwienie złożenia ślubowania trzem wybranym sprawiedliwości zrobiliście państwo instytucję o cha- prawomocnie sędziom Trybunału Konstytucyjnego rakterze towarzyskim. (Dzwonek), w imieniu klubu wnosimy… Mam pytanie do kandydata, chociaż żałuję, że go (Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia dzisiaj nie ma z nami. Panie profesorze, z szacun- przy wyłączonym mikrofonie, oklaski) kiem dla pana dorobku: Po co to panu? Czy chce pan po koleżeńsku orzekać z prokuratorem stanu wojen- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: nego? (Oklaski) Czy chce pan po koleżeńsku orzekać z panią poseł, która flagę unijną nazywała szmatą… Pan poseł Robert Winnicki, Konfederacja. (Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia Bardzo proszę. przy wyłączonym mikrofonie, oklaski) (Głos z sali: Brawo!) Poseł Robert Winnicki: Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kandydatura pana prof. Wojciechowskiego jest w przeciwieństwie Dziękuję bardzo. do tego, nad czym głosowaliśmy ostatnio, poważną Panie pośle, dziękuję panu. kandydaturą człowieka o uznanym autorytecie praw- Pani poseł Anna Maria Żukowska, klub Lewicy. niczym, niepochodzącego bezpośrednio z partii poli- Proszę bardzo, pani poseł. tycznej, jak funkcjonariusze, którymi są państwo Piotrowicz i Pawłowicz. Oczywiście pewne obawy budzi fakt, że rekomendu- Poseł Anna Maria Żukowska: je go Porozumienie, bo boję się, że znowu będzie jakieś rzucanie się Reytanem w sprawach zupełnie niesłusz- nych i niezasługujących na to, panie wicepremierze. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mieliśmy wczoraj Natomiast jeśli chodzi o meritum sprawy, prawda jest okazję na posiedzeniu Komisji Sprawiedliwości i Praw taka, że to, co dzisiaj dzieje się wokół Trybunału Kon- Człowieka przepytać kandydata pana prof. Wojciechow- stytucyjnego, i to, co dzieje się w związku z sądownic- Spis treści skiego, co było miłą odmianą w porównaniu z poprzed- twem, w związku z ustawą o sądach, trzeba powtórzyć, nimi kandydatami, którzy nie odpowiedzieli literalnie jest to suwerenna sprawa Rzeczypospolitej Polskiej. I to, na żadne z zadanych przez nas pytań. co dzisiaj już mówiłem z tej mównicy: wara Komisji Eu- Kandydatowi panu prof. Wojciechowskiemu zada- ropejskiej od tego, w jaki sposób Polacy o swoich spra- łam następujące pytania, na które odpowiedział w taki wach rozstrzygają w tym parlamencie. Wara. (Oklaski) oto sposób. Zapytałam go, jak rozumie art. 18 konsty- Wara Komisji i Brukseli od tego tematu. To po pierwsze. tucji. Czy uważa, że jest to ustawowa definicja małżeń- (Poseł Rafał Grupiński: Do Moskwy. Śmiało.) stwa? Prof. Wojciechowski odpowiedział twierdząco na Po drugie, trzeba jasno powiedzieć i powtórzyć to pytanie, chociaż jako żywo nie jest to definicja usta- w tym miejscu, że w 2015 r. zastaliście zabagnioną sy- wowa. tuację i w trybunale, i w sądownictwie, w całym po- W sprawie neutralności światopoglądowej pań- wszechnym sądownictwie, niesprawiedliwość, wyroki stwa, jak również zasady konstytucyjnej, odpowie- zapadające w skandalicznym trybie, wyroki, które są dział, że uważa, iż polega ona na tym, cytuję, że nie opóźniane, opieszałość. Problem jest taki, że do zaba- można pytać o to, kto jest jakiej religii czy wyznania. gnionej sytuacji w sądownictwie, zamiast osuszyć to Do tego sprowadza się według pana Wojciechowskie- bagno, wyście dorzucili swoją rurę, swój strumyk, do- go definicja neutralności światopoglądowej państwa. rzuciliście swoją część i sądzicie, że zacznie ładnie pach- W sprawie neo-KRS kandydat pan Wojciechowski nieć. Nie zaczęło ładnie pachnieć, a chaos się pogłębia. uważa, że została powołana zgodnie z konstytucją, Potrzebujemy systemowych reform sądownictwa, któ- że w zasadzie to mogłaby również być losowana. To rych niestety nieudolne Prawo i Sprawiedliwość przez również byłoby zgodne z konstytucją według pana 4 lata, mając wszelkie do tego instrumenty, nie dokona- prof. Wojciechowskiego. ło. (Oklaski) W sprawie prymatu prawa Unii Europejskiej nad prawem krajowym pan prof. Wojciechowski uważa, że, cytuję: w Polsce dominuje konstytucja. W toku swoje- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: go wystąpienia dowiódł, że na pewno zna się na prawie rzymskim, jest tutaj specjalistą. W odpowiedzi na każ- Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer- de możliwe pytanie odwoływał się do prawa rzymskie- pana. go, chociaż nie miało to związku z zadawanym pyta- Zamykam dyskusję. niem. Natomiast niestety mogliśmy się przekonać, że Przechodzimy do głosowania. nie zna się na prawie międzynarodowym. Nie ma Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka zaopi- wiedzy ani rozeznania w orzecznictwie TSUE. niowała pozytywnie kandydaturę pana Rafała Wojcie- (Poseł Barbara Bartuś: O zgodzie ustaw z polską chowskiego na stanowisko sędziego Trybunału Kon- konstytucją.) stytucyjnego. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Wybór sędziego Trybunału Konstytucyjnego – głosowanie. 296 Wskazanie członków Państwowej Komisji Wyborczej

Wicemarszałek Ryszard Terlecki Pan Zbigniew Cieślak urodził się 11 lutego 1954 r. w Warszawie. 21 czerwca 1977 r. ukończył studia na Zgodnie z art 26 ust. 1, w związku art. 31 ust. 1 Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu War- regulaminu Sejmu, Sejm wybiera sędziego Trybuna- szawskiego. łu Konstytucyjnego bezwzględną większością głosów. Od 2006 r. do 2015 r. pan Zbigniew Cieślak był Przystępujemy do głosowania. sędzią Trybunału Konstytucyjnego. W 2014 r. został Kto z pań i panów posłów jest za wyborem pana powołany w skład Państwowej Komisji Wyborczej. Rafała Wojciechowskiego na stanowisko sędziego Obecnie pełni funkcję zastępcy przewodniczącego Trybunału Konstytucyjnego, zechce podnieść rękę PKW. i nacisnąć przycisk. Pan Zbigniew Cieślak jest dobrym kandydatem Kto jest przeciw? na stanowisko członka Państwowej Komisji Wybor- Kto się wstrzymał? czej. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Głosowało 432 posłów. Większość bezwzględna (Poseł Dominik Tarczyński: Brawo! Tak jest.) – 217. Za – 239, przeciw – 190, wstrzymało się 3 po- słów. (Oklaski) Sejm bezwzględną większością głosów wybrał pana Rafała Wojciechowskiego na stanowisko sędziego Try- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: bunału Konstytucyjnego. Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 26. Bardzo dziękuję panu posłowi. porządku dziennego: Wskazanie członków Pań- Proszę o zabranie głosu pana posła Jarosława stwowej Komisji Wyborczej (druk nr 92). Krajewskiego w celu przedstawienia kandydatury Zgodnie z art. 157 § 2 pkt 3 ustawy Kodeks wy- pana Dariusza Lasockiego, zgłoszonego przez Klub borczy Sejm wskazuje siedmiu członków Państwowej Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość. Komisji Wyborczej. (Poseł Robert Telus: Jarek, 2 minuty.) Przypominam, że kandydatów na członków Pań- stwowej Komisji Wyborczej wskazują kluby parlamentarne lub poselskie, z tym że liczba tych człon- Poseł Jarosław Krajewski: Spis treści ków musi odzwierciedlać proporcjonalnie reprezen- tację w Sejmie klubów parlamentarnych lub posel- Szanowny Panie Marszałku! Panie Premierze! skich, a liczba członków powołanych w skład Pań- stwowej Komisji Wyborczej spośród wskazanych przez Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić kandydatu- jeden klub parlamentarny lub poselski nie może być rę pana Dariusza Lasockiego. większa niż trzech. Dariusz Lasocki jest radcą prawnym, członkiem Na podstawie art. 31b ust. 3 regulaminu Sejmu Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie, Prezydium Sejmu ustaliło następującą liczbę kandy- radnym m.st. Warszawy, absolwentem Wydziału Pra- datów na członków Państwowej Komisji Wyborczej wa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Nie zgłaszanych przez poszczególne kluby: należy do żadnej partii politycznej. — Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość (Poseł Robert Telus: Brawo!) – trzech kandydatów, Od roku 2010 – samorządowiec – radny dzielnicy — Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska Praga-Południe, następnie radny m.st. Warszawy, od – Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa 2018 r. Publikował m.in. w „Rzeczpospolitej”, „Mię- Polska, Zieloni – dwóch kandydatów, dzynarodowym Przeglądzie Politycznym”, „Pulsie — Koalicyjny Klub Parlamentarny Lewicy (Ra- Biznesu”. zem, Sojusz Lewicy Demokratycznej, Wiosna Rober- Zarówno wykształcenie, jak i bogate doświadcze- ta Biedronia) – jeden kandydat, nie zawodowe… — Klub Parlamentarny Koalicja Polska – Polskie (Poseł Robert Telus: Dziękujemy.) Stronnictwo Ludowe – Kukiz15 – jeden kandydat. …tego kandydata wskazują, iż pan Dariusz La- Proszę o zabranie głosu pana posła Przemysława socki będzie dobrym kandydatem na stanowisko człon- Czarnka w celu przedstawienia kandydatury pana ka Państwowej Komisji Wyborczej. Dziękuję bardzo. Zbigniewa Cieślaka, zgłoszonego przez Klub Parla- (Oklaski) mentarny Prawo i Sprawiedliwość. (Głos z sali: Czas – 1 minuta.) Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Poseł Przemysław Czarnek: Dziękuję panu posłowi. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Proszę o zabranie głosu pana posła Łukasza Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam za- Schreibera w celu przedstawienia kandydatury pana szczyt przedstawić kandydaturę pana Zbigniewa Arkadiusza Damiana Pikulika, zgłoszonego przez Cieślaka. Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Wskazanie członków Państwowej Komisji Wyborczej 297

Poseł Łukasz Schreiber: Poseł Robert Kropiwnicki:

Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Tak, tak. Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawić kandydaturę pana Arkadiusza Damiana Pikulika. Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Urodzony 25 maja 1983 r. w Pile, adwokat, przed- To bardzo proszę o kandydatury, a nie o dyskusję, siębiorca. Swoją karierę zawodową zaczynał jako dobrze? Bardzo proszę o kandydatury… prawnik zatrudniony w kancelariach doradztwa (Poseł Jan Grabiec: Proszę nie recenzować, panie prawnego oraz spółkach prawa handlowego. Prowa- marszałku. Co to jest?) dzi kancelarię adwokacką. W 2007 r. ukończył Wy- …jeżeli ma pan kandydatury. Bardzo proszę. dział Prawa i Administracji na Uniwersytecie Miko- łaja Kopernika. W roku 2011 ukończył dzienne studia doktoranckie na tej samej uczelni. Ponadto jest ab- Poseł Robert Kropiwnicki: solwentem studiów podyplomowych, członkiem Pol- skiego Towarzystwa Kryminalistycznego, biegłym Jeżeli panu marszałkowi zależy, żebym mówił sądowym, członkiem Okręgowej Rady Adwokackiej krócej, to proszę mi nie przerywać. w Toruniu. Zwracam Wysokiej Izbie uwagę, że Prawo i Spra- wiedliwość przedstawiło trzech kandydatów: sędzie- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: go, radcę prawnego, adwokata, i to też jest wypełnie- nie tej dobrej reformy prawa wyborczego, trzech To proszę przejść do kandydatur. kandydatów, czterech przedstawia opozycja, tak że (Głos z sali: Proszę nie przeszkadzać.) mam nadzieję, że potraficie to państwo docenić. Dzię- kuję bardzo. (Oklaski) Poseł Robert Kropiwnicki:

Wyrażam poglądy również kandydatów i myślę, Spis treści Wicemarszałek Ryszard Terlecki: że warto, żeby sala wiedziała, że rekomendujemy bardzo dobrych specjalistów, którzy wiedzą, że system sędziowski, czyli… Dziękuję panu posłowi. (Głos z sali: Nazwiska.) Proszę o zabranie głosu pana posła Roberta Kro- …osób, które powinny nadzorować system wy- piwnickiego w celu przedstawienia kandydatur pa- borczy, które nie są osobiście zainteresowane kan- nów Ryszarda Balickiego i Konrada Składowskiego, dydowaniem i nie mają związków z partiami poli- zgłoszonych przez Klub Parlamentarny Koalicja tycznymi ani instytucjami politycznymi takimi jak Obywatelska – Platforma Obywatelska. choćby Sejm, jest dużo sensowniejszy i dużo zdrow- szy dla demokracji. M.in. dlatego nam się udało przeprowadzić tyle elekcji w sposób sensowny i ni- Poseł Robert Kropiwnicki: gdy nie było poważnych protestów i skarg co do ustroju wyborczego… Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt (Poseł Barbara Bartuś: Żarty.) przedstawić dwóch bardzo dobrych kandydatów do …bo nadzorowali to sędziowie. Dzisiaj ekspery- Państwowej Komisji Wyborczej. Ale też trzeba przy- mentujecie i to jest bardzo, bardzo groźne. pomnieć, jeśli chodzi o system, który zmieniliście państwo w tamtej kadencji, że odchodzimy od syste- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: mu sędziowskiego, a przechodzimy na system poli- tyczno-urzędniczy. Jest on dużo gorszym systemem Panie pośle, czy pan rozumie, co ja do pana i tak jest powszechnie oceniany w całej Europie. Za- mówię? wsze urzędnicy… nadzór polityczny nad kluczowymi organami wyborczymi zazwyczaj jest dużo słabszy i organizacyjnie gorszy niż wymiar sędziowski, po- Poseł Robert Kropiwnicki: nieważ sędziowie, gdy obejmują stanowiska… My wskazujemy dwie bardzo dobre osoby… (Poseł Bożena Borys-Szopa: Proszę nas nie po- uczać.) Wicemarszałek Ryszard Terlecki: …wskazujemy profesorów prawa, wskazujemy spe- cjalistów z zakresu prawa wyborczego, osoby, które Panie pośle, czy pan przedstawia kandydatury, mają doświadczenie w… czy… (Wypowiedź poza mikrofonem) 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 298 Wskazanie członków Państwowej Komisji Wyborczej

Poseł Robert Kropiwnicki Poseł Krzysztof Gawkowski:

Jak pan nie będzie pokrzykiwał, to będzie krócej. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zgło- Panu się spieszy, a równocześnie pan przedłuża. sić na członka Państwowej Komisji Wyborczej pana Prof. dr hab. Ryszard Balicki jest konstytucjona- dr. Liwiusza Laskę, który urodził się 22 czerwca 1976 r. listą zatrudnionym na Uniwersytecie Wrocławskim. W roku 2000 ukończył studia prawnicze na Wydzia- Ma na swoim koncie ok. 140 publikacji, w tym publi- le Prawa i Administracji Uniwersytetu Adama Mic- kacje z zakresu prawa wyborczego, takie jak „Zmia- kiewicza w Poznaniu, a w 2001 r. stosunki między- na zasad tworzenia okręgów wyborczych w wyborach narodowe, specjalność wschodoznawstwo. Jest rów- samorządowych w nowelizacji Kodeksu wyborczego nież absolwentem uniwersytetu w Kilonii, gdzie z 2018 r.”, „Ograniczenia swobody prowadzenia kam- ukończył studia prawnicze. W roku 2011 na wydzia- panii wyborczej w świetle regulacji »Kodeksu wybor- le prawa Uniwersytetu Warszawskiego uzyskał tytuł czego«” i szereg innych. Jest to człowiek, który bar- doktora nauk prawnych. W latach 2001–2005 odbył dzo dobrze zna się na organizacji systemów wybor- aplikację adwokacką zakończoną egzaminem adwo- czych i na pracy instytucji publicznych. kackim. Od 2004 r. jest tłumaczem przysięgłym ję- Drugi nasz kandydat, prof. Konrad Składowski, zyka niemieckiego. W latach 2005–2016 był człon- doktor habilitowany Uniwersytetu Łódzkiego, profe- kiem państwowej komisji egzaminacyjnej do prze- sor Uniwersytetu Łódzkiego, swoje szlify, jeżeli cho- prowadzania egzaminu na tłumacza przysięgłego, dzi o prawo wyborcze, zdobywał w Centrum Studiów a w latach 2005–2013 zastępcą przewodniczącego Wyborczych Wydziału Prawa i Administracji Uni- komisji. W latach 2016–2018 Liwiusz Laska pełnił wersytetu Łódzkiego. To bardzo nowoczesna insty- funkcję zastępcy przewodniczącego Komisji Kodyfi- tucja, którą tworzył prof. Krzysztof Skotnicki przy kacyjnej Prawa Pracy. współpracy z Państwową Komisją Wyborczą i która Dr Liwiusz Laska jest również prawnikiem z wie- zajmowała się i zajmuje do dzisiaj monitorowaniem loletnim doświadczeniem, prowadzącym praktykę systemów wyborczych i prawa wyborczego. Konrad w zakresie procesów sądowych w sprawach prawa Składowski jest osobą, która ściśle współpracuje z tym pracy, zbiorowego prawa pracy i prawa administra-

Spis treści centrum i jest jego ekspertem. Dr hab. Konrad Skła- cyjnego. Od 2018 r. jest ekspertem Ogólnopolskiego dowski jest autorem i współautorem licznych prac Porozumienia Związków Zawodowych. Posiada bo- naukowych i publikacji z zakresu prawa wyborczego, gate doświadczenie w zakresie prac legislacyjnych. Jest autorem projektów ustaw, opinii prawnych z za- chociażby takich jak „Kodeks wyborczy, komentarz kresu prawa konstytucyjnego. do zmian 2018”. Powinniście przeczytać ten komen- Dr Liwiusz Laska od 2005 r. wykonuje zawód ad- tarz, bo to jest bardzo dobry komentarz, który jest wokata. Był wykładowcą m.in. na Uniwersytecie niestety dość krytyczny w stosunku do tego, co zro- Warszawskim, Uniwersytecie Kardynała Stefana Wy- biła Wysoka Izba, jak również ograniczania liczby szyńskiego, w Akademii Finansów, w Okręgowej Ra- kadencji, jeśli chodzi o wybory na prezydentów, bur- dzie Adwokackiej w Warszawie. W latach 2014–2018 mistrzów i wójtów, oraz podstawowe pojęcia z zakre- był prezesem Fundacji Praw Obywatelskich. su prawa wyborczego. Szereg publikacji, które wska- Zwracam się do Wysokiej Izby i pana marszałka zują na to, że te dwie osoby bardzo dobrze znają się o to, aby pan Liwiusz Laska został pozytywnie przy- na prawie wyborczym i dają rekomendację uczciwego jęty, zaakceptowany i wybrany na członka Państwo- sprawowania funkcji członka Państwowej Komisji wej Komisji Wyborczej. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Wyborczej i też niezależnego nadzoru nad organiza- cją wyborów. Bo trzeba pamiętać, że Państwowa Ko- misja Wyborcza organizuje wybory od najniższych Wicemarszałek Ryszard Terlecki: szczebli gminnych po wybory parlamentarne i pre- zydenckie. Źle się stało, że odchodzimy od systemu Dziękuję bardzo. sędziowskiego, ale jak już, to trzeba wskazywać oso- Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława by niezależne, które mają duży dorobek, i takie osoby Tyszkę w celu przedstawienia kandydatury pana Ma- wskazała Koalicja Obywatelska. Uprzejmie proszę cieja Miłosza, zgłoszonego przez klub parlamentarny o poparcie tych kandydatur. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Polskie Stronnictwo Ludowe.

Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Poseł Stanisław Tyszka:

Dziękuję. Dziękuję bardzo. Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Gawkowskiego w celu przedstawienia kandydatury Parlamentarnego Koalicja Polska – Polskie Stronnic- pana Liwiusza Laski, zgłoszonego przez Koalicyjny two Ludowe – Kukiz15 mam zaszczyt i przyjemność Klub Parlamentarny Lewicy. przedstawić Wysokiej Izbie kandydaturę pana Ma- 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Wskazanie członków Państwowej Komisji Wyborczej – głosowanie 299

Poseł Stanisław Tyszka Jestem przekonany, że zarówno wiedza teoretycz- na, jak i bogate doświadczenie zawodowe sprawiają, cieja Miłosza na członka Państwowej Komisji Wy- że pan mecenas Maciej Miłosz jest odpowiednią oso- borczej. bą do piastowania funkcji członka Państwowej Ko- Pan mecenas Maciej Miłosz jest aktualnie radcą misji Wyborczej. Bardzo proszę Wysoką Izbę o zaak- prawnym, a zarazem niewykonującym zawodu adwo- ceptowanie tej kandydatury. Dziękuję. (Oklaski) katem. Uprzednio piastował stanowisko sędziego Trybunału Stanu z woli Sejmu Rzeczypospolitej VIII kadencji. Jest bezpartyjny i nigdy nie był człon- Wicemarszałek Ryszard Terlecki: kiem partii politycznej. Urodził się 18 października 1980 r. w Lublinie. Dziękuję. W 1999 r. ukończył III Liceum Ogólnokształcące im. Ponieważ mamy zgłoszenia osób, które chcą za- Unii Lubelskiej w Lublinie. W latach 1999–2004 stu- brać głos w tej sprawie, otwieram dyskusję. diował prawo na Wydziale Prawa, Prawa Kanonicz- Jako pierwszy pan poseł Robert Kropiwnicki. nego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lu- 1 minuta. belskiego, uzyskując w 2004 r. tytuł magistra prawa (Poseł Dominik Tarczyński: Zrezygnował.) z wynikiem bardzo dobrym. Dziękuję. W latach 2006–2010 odbył aplikację adwokacką Jako drugi pan poseł Krzysztof Gawkowski. w Izbie Adwokackiej w Lublinie. Od 2010 r. po złoże- Również rezygnuje. niu egzaminu adwokackiego nieprzerwanie wykony- Dziękuję bardzo. wał zawód adwokata, a następnie radcy prawnego Zgodnie z art. 31b ust. 9, w związku z art. 31 ust. 1 w Lublinie, Stalowej Woli i Warszawie. Posiada boga- regulaminu Sejmu, Sejm wskazuje członków Pań- te doświadczenie w doradztwie prawnym na rzecz stwowej Komisji Wyborczej bezwzględną większością szeroko pojętego obrotu gospodarczego. Był dwukrot- głosów. nie zastępcą członka Komisji Rewizyjnej Izby Adwo- Zgodnie z art. 31b ust. 8 regulaminu Sejmu wska- kackiej w Lublinie. W latach 2004–2007 był dokto- zanie członków Państwowej Komisji Wyborczej od- rantem na seminarium prof. Richarda Wolmella z pra- bywa się łącznie, chyba że Sejm postanowi inaczej. Spis treści wa porównawczego amerykańskiego i europejskiego. Proponuję, aby Sejm dokonał wskazania człon- Aktualnie uczęszcza na seminarium dr. hab. Marka ków Państwowej Komisji Wyborczej w głosowaniu Dobrowolskiego z prawa konstytucyjnego na Kato- łącznym. lickim Uniwersytecie Lubelskim. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm W 2003 r. otrzymał stypendium na uniwersytecie propozycję przyjął. w Gandawie zorganizowane przez ministerstwo do Sprzeciwu nie słyszę. spraw Związku Flamandzkiego Królestwa Belgii. Na Przystępujemy do głosowania łącznego w sprawie przełomie 2004 i 2005 odbył staż w Parlamencie Eu- wskazania członków Państwowej Komisji Wyborczej. ropejskim w Brukseli i Strasburgu. W 2005 r. ukoń- czył podyplomowe Centrum Prawa Amerykańskiego Kto z pań i panów posłów jest za wskazaniem obejmującego wspólną inicjatywą Chicago-Kent Col- członków Państwowej Komisji Wyborczej, zgodnie lege of Law at Illinois Institute of Technology i Ka- z listą kandydatów z druku nr 92, zechce podnieść tolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W latach 2005– rękę i nacisnąć przycisk. 2006 asystent Center for Advanced Life Skills w zakła- Kto jest przeciw? dzie naukowym KUL przy udziale Temple Universi- Kto się wstrzymał? ty. W 2018 r. uzyskał tytuł Executive Master of Bu- Głosowało 431 posłów. Większość bezwzględna siness Administration. – 216. Za – 423, przeciw – 8, nikt się nie wstrzymał. W przeszłości prawnik w Fundacji Instytut na Sejm bezwzględną większością głosów wskazał Rzecz Państwa Prawa w Lublinie. Członek wielu sto- członków Państwowej Komisji Wyborczej: pana Ry- warzyszeń i ich władz statutowych. Korporant, re- szarda Balickiego, pana Zbigniewa Cieślaka, pana aktywator, prezes i wiceprezes Korporacji Akademic- Liwiusza Laskę, pana Dariusza Lasockiego, pana kiej Concordia w Lublinie założonej w 1922 r. W la- Macieja Miłosza, pana Arkadiusza Pikulika i pana tach 2010–2013 członek zarządu, następnie przewod- Konrada Składowskiego. niczący komisji rewizyjnej, zaś od 2016 r. wiceprezes Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 29. Stowarzyszenia Filistrów Polskich Korporacji Aka- porządku dziennego: Pierwsze czytanie przed- demickich w Warszawie. Od wielu lat poświęca się stawionego przez Prezydium Sejmu projektu także działalności pro bono. uchwały w sprawie utworzenia Polskiej Grupy Pan mecenas Maciej Miłosz spełnia wymagania Unii Międzyparlamentarnej (druk nr 109). określone w Kodeksie wyborczym, to jest posiada Wysoka Izbo! Zgodnie z dotychczasową praktyką kwalifikacje równorzędne kwalifikacjom uprawnia- na początku nowej kadencji Sejmu niezbędne jest re- jącym do zajmowania stanowiska sędziego, które już aktywowanie Polskiej Grupy Unii Międzyparlamen- uprzednio piastował w Trybunale Stanu. tarnej. 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Projekt uchwały w sprawie utworzenia Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej – głosowanie. 300 Punkt 27. porządku dziennego – głosowanie

Wicemarszałek Ryszard Terlecki Poseł Grzegorz Braun:

Zgodnie ze statutem Unii Międzyparlamentarnej Kiedy projekt Unii Europejskiej był jeszcze mały, członkiem tej organizacji może być cały parlament zalążkowy, jeszcze to nie śmierdziało eurokołchozem, lub grupa narodowa reprezentująca ten parlament. jeszcze to nie było totalniackie na tę miarę, jaką osią- W poprzednich kadencjach Sejm i Senat były re- ga dzisiaj, miarę absurdu oczywiście, wtedy niektó- prezentowane w Unii Międzyparlamentarnej przez rzy myśleli, że to jest jakaś miła międzynarodówka grupę narodową. Grupa ta, zwana Polską Grupą Unii – troszkę Żydów, troszkę masonów, troszkę euroko- Międzyparlamentarnej, reaktywowana jest na po- munistów. Wszyscy myśleli, że to takie niewinne. czątku każdej kadencji Sejmu i Senatu na mocy sto- A oto dzisiaj Lewiatan, szanowni państwo, wyciąga sownych uchwał odpowiednio Sejmu i Senatu. nie wiem jaką tam kończynę czy ogonem macha i za- Prezydium Sejmu proponuje, aby w skład Polskiej miata polską suwerenność. Nie wchodźcie w projekty, Grupy Unii Międzyparlamentarnej wchodzili wszy- które z daleka zalatują masońskimi priorytetami scy posłowie Sejmu IX kadencji. pacyfizmu, globalizmu. Nie wchodźcie w te projekty, Czy ktoś z pań i panów posłów chce zabrać głos które same w sobie z pozoru niewinne współtworzą… w pierwszym czytaniu projektu uchwały? (Dzwonek) Zgłosił się pan poseł Grzegorz Braun, koło Kon- (Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia federacja. (Oklaski, poruszenie na sali) przy wyłączonym mikrofonie) Otwieram dyskusję. 1 minuta, panie pośle. Bardzo proszę. Wicemarszałek Ryszard Terlecki:

Dziękuję bardzo. Poseł Grzegorz Braun: Zamykam dyskusję. Przystępujemy do głosowania nad całością pro- Szczęść Boże raz jeszcze. jektu uchwały. No jak z tym Noblem? Jak z tym Noblem? Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w ca- Spis treści (Głos z sali: Nie na temat.) łości projektu uchwały w brzmieniu z druku nr 109, Głosujecie państwo w sprawach, o których macie zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. mgliste pojęcie lub nie macie żadnego pojęcia. Zało- Kto jest przeciw? życielem tej organizacji w końcu XIX w. był niejaki Kto się wstrzymał? Cremer, sekretarz sekcji brytyjskiej marksowskiej I Międzynarodówki. To są korzenie tej organizacji. Głosowało 415 posłów. Za – 410, przeciw nie był Pan minister Macierewicz ziewa szeroko, ale nie zaj- nikt, wstrzymało się 5. rzał na stronę tej organizacji, na której jest cała glo- Sejm podjął uchwałę w sprawie utworzenia Pol- balistyczna agenda. Mamy tam uchodźców nachodź- skiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej. ców, rzecz jasna, jako oczko w głowie, mamy tam Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 27. tęczową rewolucję (Oklaski), niedostatek kobiecości porządku dziennego: Zmiany w składach osobo- w gremiach parlamentarnych. Cała globalistyczna wych komisji sejmowych (druk nr 102). agenda. I w związku z tym… Prezydium Sejmu na podstawie art. 20 ust. 1 re- (Głos z sali: Polonizujemy.) gulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Do tego zmierzam. Jeśli załatwi mi pan redakcję Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie zmian w skła- tej strony, to ja wtedy wchodzę, ale póki co Konfede- dach osobowych komisji sejmowych. racja (Dzwonek) dystansuje się. (Oklaski) Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie zabrać głos w sprawie przedstawionych propozycji? Nikt się nie zgłasza. Wicemarszałek Ryszard Terlecki: Przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wnio- Zamykam dyskusję. sku w brzmieniu z druku nr 102, zechce podnieść Proponuję, aby Sejm niezwłocznie przystąpił do rękę i nacisnąć przycisk. drugiego czytania projektu uchwały. Kto jest przeciw? Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm Kto się wstrzymał? propozycję przyjął. Głosowało 404 posłów. Za – 397, przeciw był 1, Sprzeciwu nie słyszę. 6 wstrzymało się od głosu. Przystępujemy do drugiego czytania. Sejm podjął uchwałę w sprawie zmian w składach Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie zabrać osobowych komisji sejmowych. głos? Ogłaszam 3-minutową przerwę. Pan poseł jeszcze raz. Otwieram dyskusję. (Przerwa w posiedzeniu od godz. 18 min 03 Pół minuty, panie pośle. do godz. 18 min 04) 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Oświadczenia poselskie 301

Wicemarszałek Małgorzata Gosiewska: kowskiego i o. Józefa Bartosika. Tak o końcu marszu bolszewików na podbój świata mówili uczestnicy Wznawiam obrady. tamtych wydarzeń. Wysoka Izbo! Na tym wyczerpaliśmy porządek Kto zatem odniósł tak spektakularne zwycięstwo dzienny 2. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Pol- w walce o Warszawę w 1920 r.? Naród wytężył skiej. wszystkie siły, nie sposób pominąć zasług marszałka Informuję, że do wygłoszenia oświadczeń posel- Józefa Piłsudskiego, sztabu generalnego, dowódców, skich zgłosił się jeden poseł. żołnierzy, wszystkich obrońców ojczyzny, ale wtedy Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze cały naród zjednoczył się w potężnej modlitwie, wo- wygłosić oświadczenia? łając do swojej królowej o ratunek i do Boga o zmiło- Jeszcze pan poseł. Dobrze, czyli dwie osoby… wanie nad zagrożoną Polską. Naród wymodlił cud. (Głos z sali: Jeszcze ja.) Czy łuk triumfalny uwzględni te dwa czynniki zwy- Trzy osoby. cięstwa: ludzki i ten dominujący – boski? Czy dalej Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam będziemy udawać, że oświeconym Europejczykom nie za zamkniętą. wypada mówić o cudach? Czy taka degradacja zda- Jako pierwszy oświadczenie wygłosi pan poseł rzeń przystoi ludziom wierzącym i praktykującym? Dariusz Bąk, Prawo i Sprawiedliwość. A może ktoś z projektantów monumentu zainspiruje Bardzo proszę, panie pośle. się obrazem, który został namalowany na ścianie Zapraszam. kaplicy Castel Gandolfo, przedstawiającym cud nad Wisłą? Obraz został namalowany na polecenie nun- Poseł Dariusz Bąk: cjusza apostolskiego w Polsce Achillego Rattiego, który nie opuścił Warszawy w 1920 r. w dniach zagro- Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Dobrze, że dużo żenia i który wybrany na papieża przyjął imię Pius XI. mówi się o godnym upamiętnieniu triumfu Polaków Widać tam walczących żołnierzy, księdza Skorupkę nad bolszewikami w 1920 r. Najczęściej wspomina się i interwencję nieba. Może w tym źródle i w tym zwy- o łuku triumfalnym, który miałby upamiętniać tam- cięstwie trzeba szukać klucza do rozwiązania naszej to wydarzenie. Wydaje się jednak, że potrzebny jest trudnej sytuacji? Potęga ducha jest zawsze wyżej niż nam głębszy namysł, abyśmy nie popełnili błędu, wszelka doczesność. Ognia, który tli się w narodzie, Spis treści który byłby znakiem braku wdzięczności, a przynaj- 100 lat nie wyziębi i tylko czy ten ogień, prawda, mniej błędem spłaszczenia własnej historii. dobro narodu i ojczyzny jest jeszcze w kręgu naszych Bitwa o Warszawę przypomina bardzo bitwę o Wie- marzeń? Dziękuję za uwagę. (Oklaski) deń. Tam Europie zagrażali Turcy, tutaj bolszewicy. I tam, i tu zwycięzcami są Polacy. Czy tylko? Polski król Jan III Sobieski, pokonawszy Turków, nie przy- Wicemarszałek Małgorzata Gosiewska: pisał zwycięstwa sobie. Powszechnie znana jest jego parafraza słów Gajusza Juliusza Cezara: Veni, vidi, Dziękuję bardzo. vici. Po zwycięstwie wiedeńskim nasz król napisze Zapraszam panią poseł Elżbietę Płonkę, Prawo w liście do papieża Innocentego: Venimus, vidimus, i Sprawiedliwość, do wygłoszenia… Deus vicit – przybyliśmy, zobaczyliśmy, Bóg zwycię- Przepraszam, pan poseł Lisiecki. żył. Tak skromność króla uratowała w 1683 r. Euro- Bardzo proszę. pę od fanatyzmu islamskiego. Zarzucano królowi, że nie wykorzystał wiktorii wiedeńskiej, aby uczynić Polskę krajem dominującym w Europie. On jednak Poseł Paweł Lisiecki: w swojej mądrości wolał przegrać bitwę dyplomatycz- ną i zadowolił się zwycięstwem w boju o Wiedeń i cały Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Niedługo Warsza- kontynent. Udało mu się odkryć drogę, którą wyzna- wę czekają podwyżki za odbiór odpadów uchwalone cza Pan Dziejów. przez rządzącą miastem Koalicję Obywatelską. Pod- Gorzej jest z nami i cudem nad Wisłą. Od począt- wyżki oczywiście zaproponował prezydent Rafał ku nie chciano uznać, że tutaj też stało się coś wyjąt- Trzaskowski. Kto jest winien tej sytuacji? Zdaniem kowego. Zwyciężaliśmy kolejny raz, nie siłą oręża, ale prezydenta Trzaskowskiego za skalę podwyżek za ducha. Na ten temat zgromadzono wiele świadectw. odpady, z którymi teraz mierzą się miasta i gminy Mówili o tym nie tylko polscy żołnierze. Przytoczę w całym kraju, odpowiada wyłącznie rząd Prawa niektóre cytaty: Bolszewicy wzięci do niewoli opowia- i Sprawiedliwości. No to przyjrzyjmy się, jak funk- dali, że widzieli księdza w komży i z krzyżem w ręku, cjonował dotychczasowy system odbioru odpadów a nad nim Matkę Boską. To Matka Boska na niebie komunalnych w Warszawie i jaka jest rzeczywista widziana była przez setki bolszewików, to jej pojawie- przyczyna podwyżek. nie się na niebie w otoczeniu husarii, polskiego zwy- W lipcu 2012 r. weszły w życie przepisy stanowią- cięskiego wojska, które pod Wiedniem z hasłem: ce, że śmieci i różnego rodzaju odpady wytwarzane W imię Maryi rozegnało pogańskie watahy, wywoła- w gospodarstwach domowych stanowią własność ło wśród sołdatów strach, przerażenie i panikę, której gmin. Miasto stołeczne Warszawę podzielono wów- nie sposób opisać. To cytaty z pamiętnika kard. Ka- czas na dziewięć rejonów, w których odpady miały 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. 302 Oświadczenia poselskie

Poseł Paweł Lisiecki nie wzrasta za ich spalanie – ona wzrasta właśnie za składowanie. odbierać firmy wyłonione w przetargu. Całość opera- Ponadto co się stało z pieniędzmi, które warsza- cji wiązała się z wprowadzeniem opłat za wywóz wiacy wpłacają do kasy miasta za wywóz odpadów śmieci, które miały być liczone od osoby w budyn- komunalnych? Przecież przez 6 lat Warszawa z tytu- kach wielolokalowych. Okazało się, że taki system łu opłat musiała zebrać kilkaset milionów złotych. oznacza podwyżkę dla gospodarstw domowych. Sys- Gdzie są te pieniądze? Co się z nimi stało? Czy nie tem ten okazał się nie tylko drogi, ale także niewydolny. można było za te pieniądze rozpocząć budowy syste- Jedna z firm obsługująca trzy z tych rejonów w miesią- mu recyklingu? cach letnich przestała w wyznaczonych terminach od- A więc przyczyną podwyżek nie są działania rzą- bierać śmieci. du, który musi dostosować gospodarkę odpadami do Zgodnie z możliwościami, jakie daje prawo, gminy norm unijnych, ale wieloletnie nieróbstwo, lenistwo mogą z odpadami komunalnymi zrobić kilka rzeczy. i zaniedbania władz Warszawy. Pan prezydent Trza- Najbardziej pożądaną sytuacją, do której samorządy skowski zamiast skarżyć się na rząd i zamiast pod- powinny dążyć, jest stworzenie systemu instalacji nosić ceny odbioru śmieci, powinien jak najszybciej przetwarzania odpadów komunalnych, potocznie zwa- przedstawić plan stworzenia systemu recyklingu dla nego recyklingiem. Niestety większość odpadów z War- Warszawy. Dziękuję bardzo. (Oklaski) szawy nie trafia do tego systemu. Przez 6 lat m.st. Warszawa, które posiada własną spółkę, MPO, nie Wicemarszałek Małgorzata Gosiewska: stworzyła własnego systemu przetwarzania odpadów komunalnych, takiego jaki np. jest w Krakowie. Inną Dziękuję bardzo, panie pośle. możliwością, z której mogłaby skorzystać Warszawa, Pani poseł Elżbieta Płonka, Prawo i Sprawie- jest budowa nowoczesnej spalarni odpadów. Jednak dliwość. m.st. Warszawa od wielu lat nie jest w stanie zreali- Proszę o wygłoszenie oświadczenia. zować nawet takiego projektu. A obecnie istniejąca spalarnia odpadów nie jest w stanie zaspokoić potrzeb miasta. Najmniej pożądaną i jednocześnie naj- Poseł Elżbieta Płonka:

Spis treści droższą formą gospodarowania odpadami jest ich składowanie. Warszawa właśnie taką formę gospo- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przyjęliśmy dziś darowania odpadami wybrała. Tymczasem jedno ustawę o ustroju sądów powszechnych w ramach re- z głównych miejsc, dokąd wywożono odpady Warsza- formowania wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Chcę wy, czyli składowisko odpadów Radiowo w gminie zwrócić się do wszystkich wykonujących zawód zwią- Stare Babice, zostało decyzją wojewódzkiego inspek- zany z wymiarem sprawiedliwości – jest to jednak tora ochrony środowiska zamknięte. Decyzję tę pod- trzecia władza, a przecież jest jeszcze władza usta- trzymał także sąd administracyjny. Na to składowi- wodawcza i wykonawcza. Wielu sędziów, jak pokazu- sko skarżą się szczególnie mieszkańcy Bemowa, Żo- je obecny czas, usiłuje postawić władzę trzecią nad liborza i Bielan, ponieważ w przypadku wiatru zapa- pierwszą i drugą konstytucyjną władzą. Ja, jako le- chy z wysypiska odczuwane są w tych dzielnicach. karz medycyny i polityk, nie rozumiem tej wyjątko- Co to wszystko oznacza? Od 2012 r. m.st. Warsza- wej sytuacji wytworzonej przez grupy sędziów two- wa nie wybudowało spalarni, która by pozwalała na rzących reguły państwa w państwie. Wykonując mój spalanie odpadów. Od 2012 r. większość śmieci wbrew zawód, nie jestem wyłączona z ponoszenia odpowie- zaleceniom ląduje na wysypiskach odpadów, a tylko dzialności w moim postępowaniu za zdrowie i życie niewielka ich ilość trafia do systemu przetwarzania ludzkie, nie mogę narzucać swoich poglądów ani de- odpadów komunalnych. cyzji choremu człowiekowi, ponoszę też odpowiedzial- W wielu państwach świata gminy zarabiają na ność deliktową, o której muszę pamiętać. Jak to jest, przetwarzaniu odpadów, szczególnie tworzyw sztucz- że sędzia, prokurator, nie mówiąc o adwokacie, może nych, ale niestety w europejskiej stolicy, jaką jest postępować według własnych reguł wobec spraw Warszawa, prezydent Trzaskowski postanowił się- ludzkich, które mają wagę nawet większą niż zdro- gnąć do kieszeni warszawiaków, aby pokryć niedobo- wie? Bywa, że ludzie są krzywdzeni przez wymiar ry związane z nieudolnością urzędu, jeżeli chodzi sprawiedliwości, zostają pozbawieni zdrowia i środ- o gospodarowanie odpadami. Prezydent Trzaskowski ków do życia wskutek niesprawiedliwych wyroków, twierdzi, że za wzrost opłat za odbiór odpadów odpo- a nawet umierają z tego powodu, że zostali takimi wiada m.in. wzrost opłaty marszałkowskiej za korzy- wyrokami bardzo skrzywdzeni. Jaka jest odpowie- stanie ze środowiska. No skoro władze Warszawy, dzialność tych osób za wyroki godzące w sprawiedli- zamiast tworzyć system przetwarzania odpadów ko- wość? Czy pytanie o sumienie sędziego ma tu w ogó- munalnych, zajmowały się tylko upychaniem śmieci le sens? Niestety pozostawienie wymiaru sprawiedli- po sąsiednich gminach, to nie jest dziwne, że opłata wości bez dekomunizacji i brak przepisów prawa dys- marszałkowska dotknie Warszawę. Można tego unik- cyplinujących sędziów sprawia, że woła się z polskiej nąć, ale trzeba przetwarzać odpady, a nie je składo- ulicy o ratunek, o państwo prawa. wać, opłata marszałkowska bowiem wzrasta nie za O wyjątkowej nieprawidłowości w tym wymiarze odbiór odpadów – nie wzrasta za ich przetwarzanie, świadczy m.in. orzeczenie Sądu Najwyższego z 5 mar- 2. posiedzenie Sejmu w dniu 20 grudnia 2019 r. Oświadczenia poselskie 303

Poseł Elżbieta Płonka Wicemarszałek Małgorzata Gosiewska: ca 2004 r. o zasadności wyłączenia sędziego z wnio- Dziękuję bardzo, panie pośle. sku o stronniczość, art. 49 Kodeksu postępowania Pani poseł Joanna Fabisiak, Koalicja Obywa- cywilnego. Wyjaśnienia sędziego rozpatruje trzech telska. sędziów, kolegów z tego samego sądu. Te wyjaśnienia to sama wiarygodność. A stwierdzenie: autorytet mo- ralny sędziego przemawia za wiarygodnością złożone- Poseł Joanna Fabisiak: go wyjaśnienia, brzmi jak: samooceniający się autorytet. To rzeczywiście wyjątkowy samoautorytet, ni- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Będę mówiła bar- czym w kaście bogów olimpijskich. Kto z ludzi wkra- dzo krótko, tak jak obiecałam pani marszałek, czyli czających na salę sądową po sprawiedliwość może na przez 1 minutę. Mam nadzieję, że nie przekroczę tego nią liczyć, jeśli sędzia jest nieomylny, jeśli jest pewien czasu. Jestem dzisiaj ostatnim mówcą i z tej trybuny swojej niepodważalnej decyzji? Wyrok zapada w ra- chciałabym złożyć życzenia wszystkim Polakom, zamach samoautorytetu sędziego. Odwołania od takiego pewniając, że ten rok, który nadchodzi, będzie dla wyroku nie mają szans na sprawiedliwość. nas rokiem pracy i starań o dobro każdego Polaka. Wielu pokrzywdzonych ludzi w Polsce szuka spra- Kieruję je do wszystkich Polaków, do tych znajdują- wiedliwości i woła do rządu o ograniczenie samowła- cych się zarówno w Polsce, jak i poza granicami, roz- dzy i hermetyzacji kasty oraz obstrukcji sędziowskiej. sianych po całym świecie, do tych, którzy jako repa- Jest to wielka bolączka sądów, a bywa, że idą za tym trianci przyjeżdżają do nas, do tych, którzy korzysta- nieprawidłowe decyzje prokuratury ze względu na ją z Karty Polaka, do tych, którzy mieszkają poza zależności personalne. granicą. Jestem głęboko przekonana, że nie tylko Rząd Zjednoczonej Prawicy ma obowiązek doko- w imieniu swoim, ale także całego parlamentu kie- nywać zmian ustrojowych w imię demokratycznie ruję do państwa życzenia, by te piękne święta, które udzielonej władzy przez Polaków oczekujących spra- nadchodzą, minęły w spokoju, radości, takiej rodzin- wiedliwości może bardziej niż chleba powszedniego. nej radości, by były pięknym czasem i by ten rok, Dziękuję. (Oklaski) który jest przed nami, rok ważnych dla Polski wyda- Spis treści rzeń o wymiarze historycznym, ale przede wszyst- Wicemarszałek Małgorzata Gosiewska: kim dla każdego z nas rok ważny, bo kolejny rok naszego życia, a życie niesie rzeczy różne, rzeczy Dziękuję bardzo, pani poseł. dobre, ale może i będą różne chmurki… Życzę, by Pan poseł Artur Łącki, Koalicja Obywatelska. tych chmurek było jak najmniej, a radości – jak naj- Bardzo proszę. więcej. Tego życzę, jak niektórzy mówią, 60 mln Po- laków, blisko 40 mln w Polsce i blisko 20 mln poza Poseł Artur Łącki: granicami. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dzisiaj na naszym Wicemarszałek Małgorzata Gosiewska: posiedzeniu przyjęliśmy przez aklamację poselski projekt uchwały w sprawie upamiętnienia 80. rocz- Dziękuję. nicy pierwszych wysiedleń Polaków przez Niemców Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie*). w czasie II wojny światowej. I bardzo dobrze, bo takie Informacja o wpływie interpelacji, zapytań oraz daty powinno się pamiętać i takie rzeczy powinno się odpowiedzi na nie dostępna jest w Systemie Informa- czcić i chwalić… Przepraszam, nie chwalić, tylko pa- cyjnym Sejmu. miętać o nich, bo one nas scalają i czynią to, że jeste- Na tym kończymy 2. posiedzenie Sejmu Rzeczy- śmy silniejsi jako naród. pospolitej Polskiej. Ale ja jako wnuk i syn sybiraków mam obowiązek Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przej- z tej trybuny powiedzieć i przypomnieć posłom z Ko- misji Kultury i Środków Przekazu i wszystkim po- rzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu. słom Rzeczypospolitej, że 10 lutego 1940 r. rozpoczę- Porządek dzienny 3. posiedzenia Sejmu, zwołane- ły się pierwsze wywózki obywateli polskich na Sybir go na dni 8 i 9 stycznia 2020 r., został paniom i pa- i że już za 2 miesiące będzie 80. rocznica tych pierw- nom posłom doręczony. szych wywózek. Z tej trybuny proszę zatem posłów Zamykam posiedzenie. o to, abyśmy taką samą uchwałą uczcili pamięć ludzi, (Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszał- którzy zostali wywiezieni na tę nieludzką ziemię, kowską) tych, którzy wrócili, jak również tych, szczególnie tych, którzy tam zostali. Dziękuję bardzo. (Oklaski) *) Teksty wystąpień niewygłoszonych w załączniku.

(Koniec posiedzenia o godz. 18 min 22)

kiej Izbie treść tej uchwały. tej Izbiekiej treść Stronnictwo Ludowe – Kukiz15 reko kultury. polskiej osile stanowić mogą kobiety odważne i mądre jak Pokazuje, światowej. od języka. naszego zuje bogactwo pytania, odważne uka i historii stawia polskiej tradycji, polskiej do się wołuje uwrażliwia, wyobraźnią, r. Bookera. Nagrodę 2018otrzymała w którą za „Bieguni”, powieści oraz łych” umar kości przez pług swój bębenkach”, „Prowadź Księgi”,innychi czasów”, „Prawieku wielu „Gry na które Tokarczuk, Olgi przetłumaczone wiele na językówzostało obcych. dzieła monumentalnego – wych” Jakubo „Ksiąg przesłanie i znaczenie ponadczasowe wyróżnienie. literatury i trzecią Polką, która zdobyła to prestiżowe więc Polkądrugą także z jest tą prestiżową światowej nagrodą Tokarczuk r. 1996 w Szymborska sława Wi r.i 1980 w Miłosz r.,Czesław 1924 w Reymont Henryk Sienkiewicz Pol w z 1905 r., Władysław Stanisław Nobla otrzymali nagrodę Nagrody najważniejszą tę Wcześniej ski. Literackiej laureatką piątą jest Tokarczuk Olga Nobla.Pisarka Nagrodą norowana uho została piąty raz po literatura Polska polskiej. Nobla. Nagrody Sejmu RP z okazji przezotrzymania Olgę Tokarczuk Kukiz15 – klubu w stanowisko sprawie uchwały przedstawiam Ludowe Stronnictwo Polskie – Polska Koalicja Parlamentarnego Klubu imieniu słowie!W LudoweStronnictwo –Kukiz15 Nobla Tokarczuk Olgi spra w uchwał dla uznania projektach laureatki wie Nagrody wyrażenia poselskich o Przekazu lb almnan Kaij Plk – Polskie – Polska Koalicja Parlamentarny Klub arenie na Polski sukces olbrzymi to nagroda Ta niezwykłą cechujesię Tokarczuk Olgi Pisarstwo ludzi „Podróży autorką też jest Tokarczuk Olga ikultury 2019Rok szczególny jest literatury dla Polskie – Polska Koalicja Parlamentarny Klub Żelazowska Poseł Bożena dziennego porządku 28. – punkt Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie PoPanowie i Panie Marszałek! Pani Szanowna Członkowie komisji noblowskiej podkreślali również również podkreślali noblowskiej komisji Członkowie Środków i Kultury Komisji Sprawozdanie Teksty wystąpieńniewygłoszonych menduje Wyso menduje ------premiera Mateusza Morawieckiego. Polska jako jedy jako Polska osiągnięcia do zobowiązana będzie nie Unii kraj ny Morawieckiego. Mateusza premiera osiągnięcia sprawie w r. do 2050 klimatycznej neutralności porozumienie osiągnęły kowskie człon państwa Brukseli w Europejskiej Rady szczytu Podczas międzynarodowej. arenie na sukcesu nego nia się z innymi to jedne z głównych wartości, na na wartości, głównych z jedne to innymi z się jed nia Trzeba przekazach. i oraz że duchsolidarność pamiętać, nak współdziele znaczeniach kilku w cjonuje szczególnie Południa, najbiedniejszej grupy. mieszkańców wśród globalnego krajach w społecznego rozwoju promocję oraz ubóstwem z walki konieczność narodowego Dnia jest Solidarności zwrócenie uwagi na Między celem Narodów r.Nadrzędnym 2005 w Zjednoczonych Organizacji Ogólnego Zgromadzenia prac poprzez wskutek ustanowienie jego kalendarzu w Międzynarodo miejsce stałe zyskał który Solidarności, Dzień wy grudnia 20 obchodzony na uwagę cić Solidarności Polski. dla czonego cze gratulujemy kolejnego wywal unijnego sukcesu energetycznej. transformacji fundusz na euro mld 100ok. również Polskawynegocjowała ekonomicznymi. Podczas szczytu uwarunkowaniami wspomnianymi i – energetyczną strukturę pejskiej Euro Unii ma krajów innych do stosunku w Polskaodmienną – technologicznym rozwojem z zanego zwią tempa narzuconego wytrzymać stanie w łaby by zatemPolska nie ogromne, być spieszeniemiało rozwójprzy gospodarczy. Planowane i finanse nam pozwolą jakie tempie,na takim w niej do dochodzić neutralności klimatycznej do 2050 r. Nasz kraj będzie W swoim dzisiejszym oświadczeniu zwró pragnę Prawo Parlamentarny iSprawiedliwość Klub Gonciarz Poseł Jarosław jesz raz i premierze, cieszymy,panie się Bardzo Wielkim Wielkim sukcesem zakończyły się negocjacje pana Ciszę się bardzo i gratuluję panu premierowi ogrom Solidarność możemySolidarność dziś różnie definiować.Funk Oświadczenie w sprawie Dnia Międzynarodowego Klub Parlamentarny Prawo Parlamentarny iSprawiedliwość Klub Dziuk Poseł Barbara Oświadczenia poselskie Załącznik ------

Spis treści 306

których powinny opierać się relacje międzyludzkie Poseł Wanda Nowicka w XXI w., szczególnie w dzisiejszych czasach glo- Koalicyjny Klub Parlamentarny Lewicy (Razem, balizacji oraz rywalizacji między poszczególnymi Sojusz Lewicy Demokratycznej, Wiosna Roberta krajami. Solidarność międzyludzka jest niezbędna, Biedronia) aby walczyć z ubóstwem i z nierównościami na świecie. Szanowna Pani Marszałek! Oświadczam, że wbrew Głównym dążeniem wszystkich państw członkow- błędnemu zapisowi na stronie Sejmu wzięłam udział skich powinno być ograniczenie ubóstwa, głodu i de- w głosowaniu nr 23. Zagłosowałam przeciw. Błąd w za- gradacji środowiska oraz poprawa opieki zdrowotnej. pisie wziął się stąd, że głosowałam nie ze swojego miej- Z tego właśnie powodu oraz z okazji zbliżającego się sca, stałam bowiem w kolejce do zapisów do pytań. okresu świąt Bożego Narodzenia warto poddać się Jest to błąd dotyczący urządzenia do głosowania. pewnej refleksji i jednocześnie wspólnie apelować o jed- Proszę o ponowne sprawdzenie w systemie, nie chcę ność w różnorodności i troskę o grupy społeczne naj- bowiem ponosić konsekwencji politycznych rzekome- bardziej narażone na ubóstwo i wykluczenie. go niegłosowania, gdy w istocie zawinił sprzęt. Spis treści Inspekcji Sanitarnej (druk nr 46). nr (druk Sanitarnej Inspekcji i45-A). 45 nr innych ustaw (druki niektórych oraz cywilnego wania ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (druki nr 44 i52). 44 nr opublicznym zbiorowym (druki ustawy transporcie wy o podatku akcyzowym oraz ustawy Prawo celne (druk nr 51). Prawo celnenr (druk ustawy oraz akcyzowym opodatku wy Medycznego im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy (druk nr 30). nr (druk RydygieraMedycznego wBydgoszczy Ludwika im. ustaw w celu ułatwienia zwalczania chorób zakaźnych zwierząt (druki nr 87, nr zwierząt (druki chorób i93-A). 93 zakaźnych zwalczania ustaw wcelu ułatwienia niektórych projekcie zmianie o Rozwojui Wsi ustawy Rolnictwa poselskim o Komisji oraz 69).nr (druk ustaw innych niektórych oraz Najwyższym Sądzie o ustawy powszechnych, sądów 68).nr chodowym od osób fizycznych orazustawy opodatku dochodowymod osób prawnych (druk i105). 95 nr (druki akcyzowym opodatku ustawy o zmianie i104). 94 nr innych ustaw (druki niektórych oraz Niepełnosprawnych Osób Wsparcia Funduszu Solidarnościowym o ustawy zmianie o i60-A). 60 rok 56, 2019 nr (druki o zmianie ustawy o szczególnych ustawy realizacji służących budżetowej rozwiązaniach na 41, nr i54-A). 54 (druki Skarbowej oKrajowej Administracji nych ustawy oraz projekcieo Rodziny rządowym i o o ustawy ustawy systemie zmianie ubezpieczeń społecz i55-A). 55 42, nr (druki projekcieselskim uchwały w Sejmusprawie Polskiej Rzeczypospolitej zmiany Regulaminu 40). nr detalicznej(druk daży lejowym oraz niektórych innych ustaw (druk nr 43). innych ustaw nr (druk niektórych oraz lejowym nych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej rok ustawy na 2019 56). nr (druk realizacji służących nych rozwiązaniach 12 11. Pierwsze 20. 20. Pierwsze 19. 18. Pierwsze wsprawach bieżących. 16. Pytania i88). 50 nr (druki Konstytucyjnego 15. Trybunału Wybór sędziego 10 9. 7. 6. 5. Sprawozdanie 3. 3. 2. 2. 8. 8. 4. 1. * 14. Sprawozdanie 13 ) Zmieniony – patrz s. 95. 95. s. –patrz Zmieniony Sprawozdanie Sprawozdanie Pierwsze Pierwsze Pierwsze Pierwsze Pierwsze Pierwsze . . Sprawozdanie w składach osobowych komisji 53). sejmowych osobowych nr (druk wskładach Zmiany . Pierwsze Pierwsze Sprawozdanie Sprawozdanie Sprawozdanie Sprawozdanie

Pierwsze Pierwsze obywatelskiego projektu ustawy o utworzeniu Uniwersytetu Uniwersytetu utworzeniu o ustawy projektu obywatelskiego czytanie Pierwsze Sprawozdanie Sprawozdanie czytanie rządowego czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od sprze czytanie poselskiego projektu ustawy zmieniającej ustawę o zmianie usta zmianie o ustawę zmieniającej ustawy projektu poselskiego czytanie czytanie pilnego rządowegoczytanie projektu ustawy o ustawy zmianie o szczegól czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o transporcie ko transporcie o ustawy zmianie o ustawy projekturządowego czytanie czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju ustawy o zmianie projektu ustawy poselskiego czytanie czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępo Kodeks ustawy zmianie o ustawy projektu rządowego czytanie 2. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Sejmu Rzeczypospolitej posiedzenia 2. czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku do opodatku ustawy ozmianie projektu ustawy poselskiego czytanie czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Państwowej o ustawy zmianie o ustawy projektu rządowego czytanie Komisji Finansów Komisji PublicznychFinansów o pilnym rządowym projekcie ustawy Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych o po o Immunitetowych i Poselskich Spraw Regulaminowej, Komisji Komisji Infrastruktury o rządowym projekcie ustawy o zmianie zmianie o ustawy projekcie rządowym o Infrastruktury Komisji Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Polityki Społecznej Społecznej Polityki Komisji oraz Publicznych Finansów Komisji Komisji Finansów Komisji PublicznychFinansów o uchwale Senatu w sprawie ustawy Komisji Finansów Komisji PublicznychFinansów o uchwale Senatu w sprawie ustawy Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Leśnictwa i Naturalnych Zasobów Środowiska, Ochrony Komisji w dniach 12, 19 i 20 grudnia 2019 r. 19 grudnia 12, i20 w dniach Porządek dzienny* ) ------

Spis treści Spis treści KANCELARIA SEJMU: redakcja i skład – Sekretariat Posiedzeń Sejmu, druk – Wydawnictwo Sejmowe. Nakład 11 egz. Nakład Sejmowe. –Wydawnictwo druk Sejmu, Posiedzeń –Sekretariat iskład redakcja SEJMU: KANCELARIA TŁOCZONO Z POLECENIA MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ SEJMU MARSZAŁKA ZPOLECENIA TŁOCZONO w czasie II wojny 101 II nr czasie w (druki światowej i108). PolakówNiemcówprzez wysiedleń pierwszych rocznicy 80. sprawieupamiętnienia w ły 109).sprawie nr (druk utworzeniaw Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej 47,nr 59 i90). Nobla Nagrody laureatki dla uchwał uznania Tokarczuk (druki Olgi w sprawie wyrażenia (druk nr 62). nr (druk szym oraz niektórych innych ustaw (druki nr 69 i107). 69 nr innych ustaw (druki niektórych oraz szym Najwyż- Prawo o o ustrojuSądzie powszechnych, sądów ustawy ustawy o zmianie ustawy rok 2019 (druki nr 96 i106).rok 96 2019 nr (druki o zmianie ustawy o szczególnych ustawy realizacji służących budżetowej rozwiązaniach na i103). 68 prawnych osób nr od (druki nie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych orazustawy opodatku dochodowym Roślin i Nasiennictwa (druk nr 63). nr (druk iNasiennictwa Roślin Obecni posłowie według załączonej do protokołu listy obecności do załączonej protokołu listy według posłowie Obecni 30. 29. 28. Sprawozdanie Sprawozdanie 28. komisji 102). sejmowych osobowych nr (druk 27. wskładach Zmiany członków Wskazanie Państwowej Wyborczej Komisji 26. 92). nr (druk 24. 25. 25. Sprawozdanie 23. 22 Ochrony Inspekcji Państwowej o ustawy projektu rządowego 21. czytanie Pierwsze czytanie rządowego czytanie projektu . Pierwsze ustawy o ochronie przed roślin agrofagami Sprawozdanie Sprawozdanie Sprawozdanie Sprawozdanie Sprawozdanie Sprawozdanie Pierwsze Pierwsze czytanie przedstawionego Sejmu przez projektu Prezydium uchwały czytanie PL ISSN 0867-2768. Cena 6,30 Cena 0867-2768. ISSN PL Komisji Finansów Publicznych o poselskim projekcie ustawy o zmia- o ustawy projekcie poselskim o Publicznych Finansów Komisji Komisji Finansów Komisji PublicznychFinansów o uchwale Senatu w sprawie ustawy Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwa- projekcie poselskim o Przekazu Środków i Kultury Komisji Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o poselskim projekcie poselskim o Człowieka Praw i Sprawiedliwości Komisji oij Kluy Śokw reau pslkc projektach poselskich o Przekazu Środków i Kultury Komisji zł +5% zł VAT