Ministerium der Deutschsprachigen Gemeinschaft Belgiens

OSTBELGIEN IN CIJFERS

STAND 2018 www.ostbelgienstatistik.be ... HOEVEEL ... HOEVEEL TOERISTEN MENSEN ER IN OSTBELGIEN OSTBELGIEN BEZOEKEN? WONEN?

HEEFT U ZICH ONLANGS AFGEVRAAGD ... … HOEVEEL SPORTCLUBS ER IN 2 OSTBELGIEN ZIJN? OP WWW.OSTBELGIENSTATISTIK.BE VINDT U HET ANTWOORD!

Op het platform Ostbelgien Statistik vindt u steeds Het team van Ostbelgien Statistik helpt u bij het zoeken actuele cijfers over Ostbelgien*. Met de interactieve naar en verwerken van statistieken over Ostbelgien. databank kunt u statistische gegevens individueel samenstellen. De website biedt ook overzichtelijke Wil u meer weten over ons werk? Bezoek ons dan op voorstellingen bij enkele thema’s en statistieken en het internet op www.ostbelgienstatistik.be. studies om te downloaden. Om op de hoogte te blijven, kunt u zich op onze * Ostbelgien slaat hier telkens op de negen Duitstalige gemeenten. RSS-feed abonneren of contact met ons opnemen via [email protected].

3 IN WELKE VERENIGINGEN ZIJN LEEFREGIO DE OOST-BELGEN ACTIEF? OSTBELGIEN

Op 1 januari 2018 woonden er in Ostbelgien 77.185 mensen. Velen van hen engageren zich in verenigingen en jeugdgroepen. Het culturele leven in Ostbelgien bloeit! Het bewijs: 440 verenigingen met 26.267 258 37 leden en 37 jeugdgroepen met 3.150 kinderen SPORTCLUBS JEUGDGROEPEN en jongeren als leden in totaal. 20.643 LEDEN 3.150 LEDEN

67 80 MUZIEK- ZANG- 26 9 VERENIGINGEN VERENIGINGEN TONEELGROEPEN DANSCLUBS

4 2.208 LEDEN 2.141 LEDEN 753 LEDEN 522 LEDEN 2018 Gemeenschap Duitstalige de van Ministerie Bron: (18,1 km2) WELKE 11.061 inwoners HOE GROOT NATIONALITEITEN 2 (28,7 km ) ZIJN DE WONEN ER IN 5.695 inwoners (74,2 km2) 10.707 inwoners GEMEENTEN OSTBELGIEN? 2 (103,8 km ) EN HOEVEEL 19.526 inwoners MENSEN WONEN ER? 61.100

BÜTGENBACH (97,3 km2) 5.605 inwoners BÜLLINGEN (150,5 km2) 5.473 inwoners (125,2 km2) 5.480 inwoners 13.619 KANTON EUPEN DUITSTALIGE (224,8 km2) GEMEENSCHAP ST.VITH (146,9 km2) 46.989 inwoners (853,6 km2) 2.466 209,0 inwoners/km² 9.682 inwoners 77.185 inwoners 90,4 inwoners/km² Belgen EU Niet-EU KANTON ST. VITH 2 9 (zonder BURG-REULAND (108,9 km2) (628,8 km ) DANSCLUBS België) 3.956 inwoners 30.196 inwoners 48,0 inwoners/km² Bron: Statbel 2018 Statbel Bron: 522 LEDEN 2018 Statbel Bron: 5 HOE ONTWIKKELDEN DE PRIJZEN VAN DE BOUWGRONDEN VAN DE WOONREGIO ZICH LEEFREGIO SINDS 1992 IN OSTBELGIEN? OSTBELGIEN 80 €/m2 75,68 €/m2 60 €/m2

40 €/m2 De voorbije jaren is er sprake van een 2 Kanton Eupen 25,92 €/m forse stijging van de bouwgrondprijzen 20 €/m2 € Kanton St. Vith Aken

in Ostbelgien. In vergelijking met het 2015 Statbel Bron: naburige grensgebied zijn de prijzen 334,02 1992 2000 2010 2014 96,15 € Monschau nochtans schappelijk. Baelen 42,49 € Toeristen brengen gemiddeld 2,15 nachten 76,67 € in Ostbelgien door. Er komen ook veel eendagstoeristen naar de regio. Op het 27,40 € Vennbahn-fi etspad werden in 2016 354.000 fi etsers geteld. EN HOEVEEL Clervaux KOSTTE EEN 216,66 M² IN 2014 BIJ € Bitburg-Prüm42,75 € DE BUREN?

6 2015 Statbel Bron: HOEVEEL TOERISTEN KELMIS* WELKE KOMEN ER NAAR LONTZEN* RAEREN OSTBELGIEN? 31.219 bezoeken GEMEENTEN Verblijfsduur: 1,4 overnachtingen WORDEN 175.206 EUPEN HET MEEST bezoeken in 2017 18.410 bezoeken Verblijfsduur: 1,9 overnachtingen BEZOCHT? 2,15 gemiddeld aantal Bron: Statbel 2018 Statbel Bron:

overnachtingen 2018 Statbel Bron:

Bron: Statbel 2015 Statbel Bron: 62 % BÜTGENBACH van de gasten komt 49.170 bezoeken BÜLLINGEN Verblijfsduur: 2,5 overnachtingen uit België 14.586 bezoeken AMEL Verblijfsduur: 2,6 overnachtingen 9.888 bezoeken EN HOEVEEL VAN HEN Verblijfsduur: 3,2 overnachtingen KANTON EUPEN 51.155 bezoeken GEBRUIKTEN HET ST.VITH Verblijfsduur: 1,6 overnachtingen VENNBAHN-FIETSPAD 30.376 bezoeken Verblijfsduur: 2,1 overnachtingen KANTON ST. VITH IN 2016? 124.051 bezoeken BURG-REULAND Verblijfsduur: 2,6 overnachtingen 20.031 bezoeken 354.000 Verblijfsduur: 3,0 overnachtingen * Voor gemeenten met drie of minder fietsers logeeradressen worden omwille van de anonimiteit geen cijfers bekendgemaakt. 7 HOE ONTWIKKELT DE BEROEPSACTIEVE BEVOLKING ZICH IN OSTBELGIEN? WERKREGIO

OSTBELGIEN 60.000 50.000 40.000 0 tot 14 jaar 30.000 15 tot 64 jaar Op 30 juni 2016 telde Ostbelgien 2.251 bedrijven 20.000 10.000 65 jaar en ouder Federaal Bron: & Planbureau 2018 Statbel met 22.422 arbeidsplaatsen. Bijna de helft van alle arbeidsplaatsen en meer dan een 2000 2015 2030 derde van de bedrijven zijn in de gemeente Eupen gevestigd. Het aandeel vrouwen bij Totaal de werknemers stijgt gestaag en bedraagt inmiddels rond 47,5% Tegen 2030 zal de Vrouwen Mannen +54% 22.120 22.422 22.422

bevolking op beroepsactieve leeftijd (tussen 20.825 18.509 15 en 64 jaar) afnemen met meer dan 3.800 +21% mensen.

6.914 11.595 8.466 12.359 10.064 12.056 10.641 11.781 +2% HOEVEEL MANNEN EN 1990 2000 2010 2016 Ontw. 1990-2016 VROUWEN WERKEN voor Rijksdienst Bron: 2017 Zekerheid Sociale 8 ER IN OSTBELGIEN? HOEVEEL KELMIS 153 werkgevers WERKGEVERS EN 1.084 werknemers HOEVEEL LONTZEN RAEREN WERKNEMERS WERKNEMERS 216 werkgevers 115 werkgevers 1.900 werknemers EN WERKGEVERS ZIJN ER? 958 werknemers 2.251 werkgevers EUPEN ZIJN ER IN ELKE 22.422 werknemers 780 werkgevers GEMEENTE? 10.692 werknemers

Bron: Federaal Federaal Bron: & Planbureau 2018 Statbel HOEVEEL WERKLOZEN WAREN ER GEMIDDELD IN BÜTGENBACH 169 werkgevers BÜLLINGEN 2017? 1.405 werknemers 153 werkgevers 2.567 1.164 werknemers Werklozen* AMEL 1.304 139 werkgevers 996 werknemers Mannen KANTON EUPEN 1.263 ST.VITH 1.264 werkgevers Vrouwen 466 werkgevers 14.634 werknemers Werklozen: 7,6% 3.915 werknemers Mannen: 7,2% KANTON ST. VITH Bron: Dienst voor arbeidsbemiddeling van de Duitstalige Gemeenschap 2018 Gemeenschap Duitstalige de van arbeidsbemiddeling voor Dienst Bron: Bron: Rijksdienst voor Sociale Zekerheid 2017 Zekerheid Sociale voor Rijksdienst Bron: BURG-REULAND 987 werkgevers Bron: Rijksdienst voor voor Rijksdienst Bron: 2017 Zekerheid Sociale Vrouwen: 8,1% 60 werkgevers 7.788 werknemers * Tot de volledig werklozen behoren alle personen die geen 308 werknemers werk verrichten, werk zoeken en kort op de arbeidsmarkt beschikbaar zijn. 9 NEDERLAND WERKREGIO Statbel 2001 ±60 vanuit het arrondissement VLAANDEREN : 445 OSTBELGIEN RSZ 2016 496 RIZIV 2016 336

In Ostbelgien zijn overwegend KMO‘s DUITSLAND BA 2017 gevestigd. De verwerkende industrie telt de BRUSSEL RSZ 2016 6.035 96 Vanuit België: meeste werknemers. Bijna 13.000 werknemers 3.188 Duitsers uit Ostbelgien werken in Wallonië, Duitsland 307 + 2.843 Belgen of Luxemburg. Omgekeerd pendelen ook meer Vanuit Ostbelgien 4.700 dan 6.000 mensen uit het binnenland naar WALLONIË Statbel 2001 RSZ 2016 Ostbelgien. 5.459 2.877 566 ONSS 2016 naar het arrondissement Verviers: 562 3.910 RIZIV 2016

LUXEMBURG HOEVEEL WERKNEMERS IGSS 2017 10 PENDELEN IEDERE DAG? HOE GROOT ZIJN DE IN WELKE SECTOREN OOST-BELGISCHE WERKEN DE MEESTE BEDRIJVEN? WERKNEMERS? 80,94 % minder dan 10 werknemers 17,77 % 10 tot 99 1,29 % meer dan 100 81% DUITSLAND Industrie 4.904 22% BA 2017 Gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening 3.005 13% Vanuit België: Handel en reparatie 2.975 13% 3.188 Duitsers Onderwijs 11% + 2.843 Belgen 2.540 Openbare besturen 2.341 10% Vanuit Ostbelgien Bouwnijverheid 1.484 7% 4.700 Statbel 2001 Administratieve en ondersteunende diensten 1.364 6% 18% Vervoer en opslag 811 4% Verschaffen van accommodatie en maaltijden 667 3% ONSS 2016 Overige diensten 2% naar het arrondissement 1% 536 Verviers: 562 Andere sectoren 1.795 8% Bron: Rijksdienst voor Sociale Zekerheid 2017 Zekerheid Sociale voor Rijksdienst Bron: 2017 Zekerheid Sociale voor Rijksdienst Bron: RIZIV 2016 Onder werkgevers vallen alle bedrijfsvestingen die in Ostbelgien TOTAAL 22.422 personeel tewerkstellen (ongeacht waar de maatschappelijke zetel zich bevindt). Het aantal werknemers stemt met het aantal arbeidsplaatsen in deze bedrijven overeen. 11 WERKREGIO OSTBELGIEN HOE HEEFT HET AANTAL ZELFSTANDIGEN ZICH ONTWIKKELD?

Eind 2017 waren er in Ostbelgien 6.475 zelfstandigen. De belangrijkste bedrijfstakken 1995 2005 2017 Ontw. 1995-2017 voor de zelfstandigen zijn handel, banken en Land- en bosbouw 1.846 1.502 1.217 -34% horeca (25%), gevolgd door de vrije beroepen Ambacht en industrie 1.434 1.631 1.439 0% (24%) en ambacht en industrie (22%). Handel, banken, horeca 1.723 1.839 1.634 -5% De sector van de verwerkende industrie heeft het Vrije beroepen grootste aandeel in de economie van Ostbelgien. 608 1.036 1.583 +160% Diensten 479 655 572 +19% Andere 52 20 30 -42% TOTAAL 6.142 6.683 6.475 +5% Bron: RSVZ 2018 RSVZ Bron:

12 IN WELKE SECTOREN WERKEN DE ZELFSTANDIGEN? HOEVEEL BEDRAAGT DE HOE HEEFT HET AANTAL BRUTO TOEGEVOEGDE ZELFSTANDIGEN ZICH ONTWIKKELD? 8,8% WAARDE PER SECTOR? Diensten 18,8% Land- en (Top tien 2016) 24,5% bosbouw Vrije beroepen Mio € % Industrie 426,4 23% Handel en reparatie 239,2 13% Exploitatie van en handel in onroerend goed 160,8 9% Openbare besturen 149,8 8% Gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening 147,2 8% 22,2% 136,9 8% Ambacht en Onderwijs 25,2% industrie Bouwnijverheid 133,9 7% Handel, banken, 0,5% Vrije beroepen en wetenschappelijke en technische activiteiten 102,7 6% horeca Andere Vervoer en opslag 73,3 4% Financiële activiteiten en verzekeringen 47,6 3% Andere sectoren 205,7 11% N.B.: In 2003 steeg het aantal zelfstandigen in hoofdberoep in alle sectoren sterk ten opzichte van het voorgaande jaar door de wijziging van het statuut TOTAAL 1.823,5 Bron: RSVZ 2018 RSVZ Bron:

van de meewerkende echtgenoot. 2018 Rekeningen Nationale de voor Instituut Bron: 13 VLAAMSE GEMEENSCHAP ONDERWIJSREGIO Natuurwetenschappen: 515 punten OSTBELGIEN Wiskunde: 521 punten Lezen: 511 punten WAT WAREN DE De leerlingenaantallen dalen in RESULTATEN Ostbelgien al jaren. Bij de PISA-test VAN DE in 2015 brachten de Oost-Belgische PISA-STUDIE leerlingen het er beter van af dan de FRANSE IN 2015? Waalse, maar slechter dan de Vlaamse. GEMEENSCHAP Terwijl de leerjongeren hout en metaal Natuurwetenschappen: 485 punten OSTBELGIEN verkiezen, zijn de pedagogische Wiskunde: 489 punten Natuurwetenschappen: 505 punten Lezen: 483 punten wetenschappen de populairste richting Wiskunde: 502 punten Lezen: 501 punten van de studenten van de Autonome Hochschule in Eupen. Ø OESO-LANDEN Natuurwetenschappen: 493 punten

Wiskunde: 490 punten 2015 OESO Bron: 14 Lezen: 493 punten WAT STUDEERDE MEN IN HOE ONTWIKKELEN DE 2017-18 IN OSTBELGIEN? HOEVEEL NIEUWE LEERLINGENAANTALLEN LEERCONTRACTEN ZICH? WAREN ER IN 2017 PER BEROEPSTAK?

Metaal 31 Kleuteronderwijs Hout 29 2000 > 2.922 kinderen 2017 > 2.368 kinderen Mechanica 28 Bouw 26 63 59 39 Diensten 23 Leraar lager Verpleegkunde Kleuteronder- Tuinbouw 16 Lager onderwijs onderwijs wijzer(es) 2000 > 5.999 leerlingen Detailhandel 15 2017 > 4.815 leerlingen Lichaamsverzorging 15 Voeding 14 Secundair Elektroberoepen 14 onderwijs Schilderen/binnenhuisarchitectuur 7 2000 > 4.486 leerlingen Grafisch 4 2017 > 4.751 leerlingen 33 20 2 Andere 4 Totaal Boekhouding Specialisatie- Vrije leerling Dierenverzorging 3 2000 > 13.713 leerlingen jaar TOTAAL 229

Bron: OESO 2015 OESO Bron: 2017 > 12.188 leerlingen 2017 Gemeenschap Duitstalige de van Ministerie Bron: 2017 hogeschool Autonome Bron: 2018 IAWM Bron:

15 HOEVEEL MINDERJARIGEN WONEN IN EEN GEZIN ZON- SOLIDAIRE REGIO DER ARBEIDSINKOMSTEN? OSTBELGIEN

OSTBELGIEN WALLONIË 8% De dekkingsgraad van de kinderopvang (jonger dan 12,9% > KANTON EUPEN drie jaar) bedraagt rond 38,6%. Het streefcijfer 10,6% > van 33% dat door de EU in 2002 werd opgelegd, is KANTON ST. VITH 2016 KSZ Bron: daarmee duidelijk overtroffen. 4,2% In Ostbelgien wonen er in totaal 78 kinderen in een pleeggezin. 8% van alle kinderen woont in een gezin zonder arbeidsinkomsten. Voor senioren staan er 817 woon- en 20.113€ 16.924€ 17.108€ 18.199€ 18.824€ verzorgingsplaatsen ter beschikking.

Ostbelgien HOEVEEL BEDROEG HET Brussel Wallonië Vlaanderen België BESCHIKBARE INKOMEN Bron: Instituut voor de Nationale Rekeningen 2018 Rekeningen Nationale de voor Instituut Bron: 16 PER INWONER IN 2015? HOE WORDEN DE 78 HOEVEEL WOON- EN PLEEGKINDEREN IN VERZORGINGSPLAATSEN OSTBELGIEN OPGEVANGEN? ZIJN ER VOOR SENIOREN BESCHIKBAAR?

464 287 Verzorgingstehuis Bejaardentehuis KANTON EUPEN 10,6% 57 18 3

KANTON ST. VITH 2016 KSZ Bron: pleegkinderen pleegkinderen pleegkinderen 4,2% in langdurige in ondersteu- in crisispleeg- 817 pleegzorg nende pleeg- zorg HOEVEEL KINDEREN plaatsen zorg voor WORDEN ER OPGEVANGEN? senioren Buitenschoolse opvang 2.675 Onthaalmoeders 931 Zelfstandige onthaalmoeders/-vaders 190 Crèche 98 18 Privé kinderdagverblijf 24 Tijdelijke verpleging Thuisoppas voor zieke kinderen 10 23 25 Hulp bij meerlingen 9 Bron: Instituut voor de Nationale Rekeningen 2018 Rekeningen Nationale de voor Instituut Bron: Dagverpleging Begeleid wonen Bron: Ministerie van de Duitstalige Gemeenschap 2018 Gemeenschap Duitstalige de van Ministerie Bron: Bron: Ministerie van de Duitstalige Gemeenschap 2018 Gemeenschap Duitstalige de van Ministerie Bron: 17

GRENSREGIO OSTBELGIEN BELGIË

Het Europees Sociaal Fonds, de DUITSLAND 2014-2020: 233 miljoen €, LUXEMBURG Grootregio Saar-Lor-Lux en de Euregio waarvan 139,8 miljoen € door de EU Maas-Rijn investeren in Ostbelgien en en 93,2 miljoen € door cofinanciering in de aangrenzende regio’s. Het geld van de projectpartners. gaat naar de economie, de sociale integratie, het onderwijs, de territoriale FRANKRIJK ontwikkeling en de milieubescherming.

4% HOEVEEL WORDT DOOR HET Technische PROGRAMMA INTERREG VA ondersteuning IN DE GROOTREGIO SAAR- Bron: Europese Commissie Europese Bron: 18 LOR-LUX GEÏNVESTEERD?

HOEVEEL WORDT ER NL HOEVEEL WORDT ER DOOR HET PROGRAMMA DOOR HET EUROPEES INTERREG VA IN DE SOCIAAL FONDS EUREGIO MAAS-RIJN IN OSTBELGIEN GEÏNVESTEERD? GEÏNVESTEERD? PROVINCIE LIMBURG PROVINCIE 2014-2020: 22 miljoen €, LIMBURG D waarvan 11 miljoen door de EU en 11 miljoen door de Duitstalige REGIO Gemeenschap. AKEN B 50% PROVINCIE Sociale LUIK integratie 30% OSTBELGIEN Tewerkstelling

4% 16% 2014-2020: 140,4 miljoen €, Technische Onderwijs waarvan 96 miljoen € door de EU en ondersteuning 44,4 miljoen € door cofinanciering van de projectpartners. L Bron: Europese Commissie Europese Bron: 19 Ostbelgien Statistik is het statistische platform voor Ostbelgien. Hier worden statistische gegevens over Ostbelgien verzameld, verwerkt, geanalyseerd en bekendgemaakt. Het wordt gedragen door het Ministerie van de Duitstalige Gemeenschap, de Sociaal-Economische Raad van de Duitstalige Gemeenschap, de Dienst voor arbeidsbemiddeling van de Duitstalige Gemeenschap, de „Wirtschaftsförderungsgesellschaft Ostbelgiens“, de „Industrie- und Handelskammer Eupen--St. Vith“, de speciale commissie van de Sociaal-economische raad voor Wallonië, het Instituut voor de opleiding en de voortgezette opleiding in de Middenstand en de K.M.O.‘s, de dienst van de Duitstalige Gemeenschap voor zelfbeschikkend leven en het Toeristisch Agentschap Oost-België.

WILT U REGELMATIG ONZE NIEUWE BERICHTEN ALS RSS-FEED ONTVANGEN? Geen probleem! Meld u gewoon aan op www.ostbelgienstatistik.be.

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: Norbert Heukemes, secretaris-generaal, Ministerie van de Duitstalige Gemeenschap van België Gospertstraße 1 – 4700 Eupen OSTBELGIEN STATISTIK D/2018/13.64/22 - FbKOM.HN/06.01-01.045/18.135 Ministerium der Deutschsprachigen Gemeinschaft © Ministerie van de Duitstalige Gemeenschap van België, september 2018 [email protected] – www.ostbelgienlive.be Gospertstraße 1 - B-4700 Eupen Foto‘s: © Fotolia – deagreez, © Fotolia – bloomicon Tel: +32 (0)87 596 300 - [email protected] Lay-out: studiodreizehn.be