Het interview

ELIZABETH DAY ‘Elke mislukking brengt je dichter bij de plek waar je moet zijn’

ALS TWINTIGER EN DERTIGER MAAKTE DE BRITSE SCHRIJVER ELIZABETH DAY VIJFJARENPLANNEN DIE ZELDEN SLAAGDEN. JUIST HAAR PODCAST OVER FALEN WERD VERVOLGENS EEN GROOT SUCCES. EEN GESPREK OVER VERLEDEN, HEDEN EN TOEKOMST.

INTERVIEW EVELINE STOEL FOTOGRAFIE JENNY SMITH Familievakantie aan zee. Het begin van een levenslange liefde voor katten.

Vijf jaar, met mijn vader en zus.

Op het strand in Ierland, vlak bij waar ik opgroeide.

ELIZABETH DAY (Epsom, 1978) schreef als journalist voor kranten en tijdschriften als The Sunday Telegraph, The Observer en Harper’s Bazaar. In 2011 debuteerde ze als auteur Spelen met een met de roman ‘Steen, papier, ­vriendinnetje. schaar’. Daarna volgden meer boeken, met als internationale doorbraak de bestseller ‘Het feest’. In 2018 begon ze met de podcast ‘How to fail’, waarvoor ze succesvolle mensen interviewt over de dingen die fout gingen in hun leven. Zowel de podcast als haar gelijknamige, auto biografische boek werden grote Tijdens een hits. Elizabeth Day woont in wandeling op het Londen met haar partner Justin. platteland.

42 _ VERLEDEN

‘ALS KIND HAD IK NIET VEEL ZELFVERTROUWEN, MAAR IK WIST WEL DAT IK KON SCHRIJVEN’

“Op mijn vierde verhuisden we van Engeland hoe je moest overleven in zo’n omgeving. maken. Die kameraadschap sprak me aan, naar Noord-Ierland, waar mijn vader ging Voor het eerst maakte ik me zorgen over wie het samenwerken met mensen die net zo werken als chirurg. Dat lijkt misschien vreemd ik was. Ik was naïef en onzeker, en werd zo dol zijn op schrijven als jij. Ik stelde me gezien het conflict dat daar gaande was, ongelukkig dat ik halverwege het derde jaar voor hoe het zou zijn om politiek journalist maar zo’n beslissing past bij mijn ouders. van school ging. Dertien was ik toen. te worden, met een opwindend leven en Volgens mijn vader is het grootste Voordat ik naar kostschool in Engeland zou een eigen flat in Londen. Mijn eerste stap risico in het leven géén risico’s nemen gaan, stuurden mijn ouders me een maand richting dat doel was een column in de en mijn moeder vond – en vindt – het naar Rusland. Het idee was dat ik een andere Derry Journal, toen ik twaalf was. belangrijk dat kinderen hun horizon cultuur en taal zou ervaren. Toen ik zeven Schrijven vormde een soort verdedigingslinie, verbreden. In Engeland woonden we op was, had ik om diezelfde reden ook al een en dat doet het nu nog steeds. Ik vind een half uur reizen van Londen, in Noord-­ half jaar in Parijs gewoond met mijn moeder het prettiger om rustig te kunnen Ierland kwamen we terecht op het platteland. en zus. Ik begrijp de beweegredenen van verwoorden wat ik bedoel dan om Om onze integratie te bevorderen, deden mijn ouders en ben dankbaar voor de open altijd mijn mening paraat te moeten mijn ouders mij en mijn vier jaar oudere zus mind die hun opvoeding me opgeleverd hebben. Ik hou van observeren, nadenken, op Iers dansen – een soort riverdance. We heeft, maar in Rusland voelde ik me totaal onderzoeken. Achteraf vraag ik me af of ik pikten het snel op en deden mee aan wed- verloren en bang. Opeens zat ik boven in daarom een outsider was op school, of dat strijden in het dorpshuis. Verder herinner ik een torenblok terwijl ik de taal niet sprak, het andersom was: dat ik die dingen ging me dat ik veel strips las en dat we een kitten zonder stromend warm water, bij een hos- doen omdát ik er niet bij hoorde. Ik wilde kregen, wat ik geweldig vond. Ik was een pita die amper iets te eten in huis had. Toen weten wat mensen dachten, hun drijfveren buitenmeisje. Ons huis werd omringd door ik die eerste ochtend wakker werd, werd uitpluizen. Noord-Ierland was een maat- veel grond, we hadden wat schapen en een ik overspoeld door paniek. Ik denk dat schappij waarin de belangrijkste onderwerpen ezel, en het was spannend om in de omge- dat verblijf me een levenslange verlatings­- taboe waren, of geassocieerd werden met ving op onderzoek uit te gaan. Ik verzon hele angst heeft bezorgd, waardoor ik later in schaamte of gevaar. Veel dingen bleven verhalen, was bijvoorbeeld geobsedeerd verkeerde relaties belandde of er langer onbesproken en daardoor leerde ik tussen door het idee dat achter in de tuin een put in bleef hangen dan goed voor me was. de regels door lezen. Daar heb ik als schrijver zat die ik moest vinden. Het was heerlijk om Steeds als iemand het uitmaakte, werd ik nog steeds profijt van. Veel van mijn perso- als kind compleet vrij te mogen zijn. overvallen door datzelfde gevoel. nages houden de schijn op van een geslaagd Mijn herinneringen aan Engeland zijn zonnig, Als kind had ik niet veel zelfvertrouwen, leven, terwijl er van alles misgaat. die aan Noord-Ierland zijn overwegend grijs. dat is iets waar ik altijd mee heb geworsteld, Pas op de universiteit van Cambridge, waar Het regende er vaak, maar het kwam ook maar ik wist wel dat ik kon schrijven. Vanaf ik geschiedenis ging studeren, was ik onder- door het politieke klimaat. Als mijn ouders mijn vierde wilde ik schrijver worden. Destijds deel van de groep. Opeens was het cool ons naar school reden, passeerden we een begreep ik natuurlijk niet precies wat dat om ‘anders’ te zijn, iederéén daar hield van militair checkpoint met mannen in camou­ inhield, maar mijn moeder had me leren lezen lezen en leren. Ook was het een voorrecht flagekleding met machinegeweren. Ook op en schrijven voordat ik naar school ging en om in een kamer te mogen wonen in een school voelde ik spanning. De basisschool ik was dol op de boeken waar ons hele huis zestiende-eeuws gebouw. En ik ontmoette was prima, maar op de middelbare school vol mee lag. Om geld te verdienen leek het er mensen die nog steeds m’n beste vrienden in Belfast, waar ik doordeweeks bleef slapen, me handig om eerst journalist te worden. zijn. Voor het eerst voelde ik me onafhankelijk was ik een buitenbeentje. Ik praatte anders Als tiener keek ik naar de televisieserie Press en had ik de touwtjes in handen; twee dingen en had geen verstand van mode, wist niet gang, over leerlingen die een schoolkrant waar ik jaren naar had gehunkerd.” >

_ 43 HEDEN

‘IK DACHT: ALS IK MAAR DE JUISTE HOKJES AANVINK, WORD IK UITEINDELIJK BELOOND. MAAR ER BESTAAT GEEN EXAMEN OM VOLWASSEN TE WORDEN’

“Ik had verwacht dat het leven als twintiger Na vele middagen schrijven lag er een vlak voor mijn 39e verjaardag, ik had het een kruising zou zijn tussen Friends en Sex manuscript – dat door vijf uitgevers werd gevoel dat mijn tijd om kinderen te krijgen and the city. In werkelijkheid was het een afgewezen. Mijn literair agent stuurde me op raakte. Ik ontdekte ook dat deze ingewikkeld decennium waarin ik heen en alle afwijzingsmails door en sommige waren relatie had gediend als emotioneel weer schoot tussen ongeduld en onrust. Ik niet mals, maar inmiddels geloof ik dat elke muurtje, zodat ik niet hoefde te was mijn eigenwaarde gaan koppelen aan mislukking je een stap dichter bij de plek ­kijken naar de troep erachter. het halen van tentamens: als ik maar hard brengt waar je moet zijn. Mijn huidige uitge- Terugkijkend zie ik dat ook die relatie me werkte en de juiste hokjes aanvinkte, werd ver was degene die uiteindelijk ja zei en op rechtstreeks leidde naar waar ik nu ben. Zes ik uiteindelijk beloond. Maar zo werkte het mijn 32e lag mijn eerste roman in de winkel. weken lang voelde alles rauw. Ik besloot naar niet meer; er bestaan geen examens om Het was een levenslange droom die uit- Los Angeles te gaan: daar ga ik altijd naartoe volwassen te worden. Na mijn studie ging kwam en het was precies zo geweldig als als mijn hart gebroken is, die plek laadt me ik met drie vrienden van Cambridge samen- ik had verwacht. op. Ik luisterde er veel naar podcasts zoals wonen en werken bij de Evening Standard. Toen ik aan mijn boek begon, ontmoette ik ‘Where should we begin’ van de Belgische Het was nog steeds mijn droom om politiek de man die vier jaar later mijn echtgenoot psychotherapeut Esther Perel, over wat er journalist te worden, maar mijn chef liet me zou worden. Al mijn vrienden trouwden en allemaal mis kan gaan in relaties. Ook had ik alleen stukken schrijven voor de roddelru- het voelde als een definitieve stap richting openhartige gesprekken met vriendinnen. briek. Een jaar lang bezocht ik ogenschijnlijk volwassenheid. Het werd ook de eerste Het was een periode van zelfreflectie over glamoureuze feestjes en opnieuw hoorde ik grote hobbel in mijn leven. Zwanger raken mijn jaren als dertiger, en uiteindelijk kwam er niet bij. Het enige wat ik daar deed, was lukte niet en na twee mislukte ivf-pogingen ik tot de conclusie dat elke tegenslag me beroemdheden gênante vragen stellen. Ik en een miskraam gingen we uit elkaar. In de iets dieps en waardevols heeft geleerd. En was ongeduldig omdat ik wilde dat de door periode ervoor voelde ik me erg eenzaam, dat ik eigenlijk best tevreden ben met de mij uitgestippelde carrière zou beginnen en en je alleen voelen in een huwelijk is het persoon die ik daardoor ben geworden. onrustig omdat ik niet wist of ik met de juiste eenzaamste soort eenzaam dat er is. Toch Al die dingen kwamen samen en ik dacht: mannen uitging, een echtgenoot moest vin- ben ik dankbaar voor die ervaring. Ik ver- hoe zou het zijn om in een podcast eerlijke den of juist duizend onenightstands moest mijd conflicten doorgaans het liefst en had gesprekken te voeren over falen? Ik liet het hebben. Als twintiger denk je dat je zoiets overduidelijks nodig om uit die relatie idee een paar maanden sudderen, totdat ik weet wie je bent, maar in feite is het te kunnen stappen. En dat was goed, want op een dag besloot het gewoon te doen. Ik de incubatietijd voor je latere leven, het was het begin van mijn huidige leven. schreef een tekst om sponsors te werven, waarin je van alles moet uitvogelen. Na mijn huwelijk kreeg ik een relatie met een ontwierp mijn eigen logo, zocht een geluids­ Op mijn 29e was ik eruit dat ik liever achter- acht jaar jongere man. Ik nam totaal andere technicus, benaderde interessante interview- grondverhalen schreef dan nieuwsstukken. beslissingen dan daarvoor en toch ging ik de kandidaten en begon de podcast ‘How to Bij The Observer mocht dat, met als bij­ fout in. Ik genoot van zijn gezelschap, hij was fail’. En toen gebeurde er iets wonderbaar- komend voordeel dat ik niet continu op de aardig en we hadden geen verantwoordelijk- lijks: duizenden mensen voelden zich aan- redactie aanwezig hoefde te zijn. Ik was heden. Ik begon mezelf wijs te maken dat wij gesproken. Na acht weken had ik 200.000 gewend aan lange werkdagen en ineens samen oud zouden worden. Daar was hij niet downloads en een boekcontract. Nu, in het kwam het regelmatig voor dat ik thuis werkte klaar voor en na twee jaar maakte hij het uit. achtste seizoen, zitten we op zes miljoen en ’s middags al klaar was. Mezelf belonen Waar het einde van mijn huwelijk zich in slow downloads, hebben we een Britse podcast- met bioscoopbezoek voelde als spijbelen, motion had voltrokken, kwam deze breuk als prijs gewonnen en is mijn gelijk­namige boek dus begon ik eindelijk eens aan een boek. een donderslag bij heldere hemel. Het was een bestseller.” >

44 _ Ontmoeting met een fan.

Met mijn kat Huxley.

Drankje doen in Malibu.

Met mijn moeder op het presentatiefeestje van ‘Paradise city’. Met mijn agent, redacteur en uitgever. Het succes vieren van ‘How to fail’.

Met Uma, een van mijn tien petekinderen.

Op een Halloween- feestje met mijn nicht Andrea. De leeshoek in mijn huis. Met mijn partner Justin.

_ 45 TOEKOMST

‘DE PLAATJES IN MIJN HOOFD HEB IK LOSGELATEN. EEN PARTNER MET KINDEREN IS JUIST HARTSTIKKE LEUK’

“Ik heb nooit gedacht: waarmee kan ik Maar als het rouwproces ten einde loopt geweest voor de uitvinding van FaceTime! succesvol worden? De podcast kwam voort om dat wat misging of wat je verloor, kun je Momenteel ben ik twee boeken aan het uit oprechte interesse en het was een buiten- besluiten je er niet door te laten definiëren. schrijven, ik maak de podcast en heb een gewoon cadeau om te ontdekken dat ik Dat ik tot nu toe geen kinderen heb kunnen column. Wat mij betreft mag dit nog lang zo mensen raak door iets authentieks te doen. krijgen, is bijvoorbeeld een verdriet dat ik doorgaan, maar ik weet inmiddels dat alles Vanaf mijn vierde heb ik geprobeerd een meedraag. Maar ik kies ervoor om daar niet vergankelijk is. Daarom geniet ik zo veel betere versie van mezelf te zijn en ineens dagelijks door overweldigd te worden. En ik mogelijk van deze fase. Ik zorg voor mezelf blijkt kwetsbaarheid een kracht. Dat ‘How besef ook dat ik daardoor aspecten van het door elke week een therapeut te bezoeken to fail’ aanslaat, is tekenend voor deze tijd. leven ervaar die ik anders zou missen. die me helpt mijn gedachtes te observeren. We leven in een tijdperk van geregisseerde Mijn ivf-pogingen en miskraam waren de Ik weet wanneer ik moet ontspannen en dat perfectie, waarin mensen geairbrushte belangrijkste motivatie voor het schrijven doe ik door televisie te kijken, te slapen of ­versies van hun leven laten zien. Als jij van het boek ‘How to fail’, waarin ik mijn boeken te lezen. Ik doe aan yoga, beweeg Gwyneth Paltrow of Kim Kardashian op levenslessen combineer met inzichten van regelmatig en probeer me te omringen met Instagram ziet, krijg je het idee dat jij ook zo podcastgasten. Toen ik dat meemaakte, mensen van wie ik energie krijg. kunt zijn. Maar je vergeet dat zij personeel wilde ik erover lezen, maar in boekhandels Ik ben nu 41. Een compleet verlicht wezen hebben dat voor ze kookt, hen traint en hun vond ik alleen boeken over moederschap ben ik niet, maar de podcast maken en het foto’s bewerkt. Dergelijke plaatjes leggen en kinderen. Ik ben blij dat ik dat gat heb boek schrijven vormden wel een bewust- de lat voor het echte leven veel te hoog. opgevuld. Erover schrijven was emotioneel, wordingsproces. Waar ik me vroeger Het betekent ook dat je continu ontevreden maar ook louterend – dat is een van de altijd druk maakte om de mening zult zijn over alledaagse dingen. Filosoof voorrechten van schrijver zijn. Dit hoofdstuk van anderen, ben ik nu niet meer Alain de Botton zei in mijn programma dat kreeg de meeste respons van allemaal. bang om te falen. Ik realiseer me dat de alledaagsheid prachtig kan zijn en dat we Fantastische vrouwen deelden hun verhaal juiste mensen van mij houden om mijn kwets- zijn vergeten om dat te vieren. Daar ben ik met mij, waardoor ik me minder eenzaam baarheden. Daardoor durf ik eerlijker te zijn het helemaal mee eens. Mijn podcast voelde en tegelijkertijd het gevoel kreeg dat dan ooit, en ik weet zeker dat mijn huidige heeft me enorm veranderd, omdat ik ik iets goeds had gedaan. Er kleeft zo veel relatie daar baat bij heeft. Ik ontmoette Justin nu weet dat dingen sowieso zullen schaamte en schuldgevoel aan deze status. in 2018 en sinds kort wonen we samen. mislukken. Je kunt er niet aan ont- Mensen met kinderen houden daar vaak Hij heeft een leuke ex en drie geweldige snappen, maar wel zelf bepalen geen rekening mee, terwijl andersom wel kinderen. Een partner met kinderen paste welke emotie je eraan verbindt. Een wordt verwacht dat jij luistert naar verhalen niet in mijn plaatje, maar het is juist hartstikke van mijn favoriete interviewkandidaten was over tandjes die doorkomen. Het zou mooi leuk. Waarschijnlijk komt dat doordat ik de voormalig Google-­topman Mo Gawdat, die zijn als iedereen wat meer begrip voor plaatjes in mijn hoofd heb losgelaten. Vroeger een algoritme voor geluk heeft ontwikkeld. elkaar toonde, en openhartig praten over maakte ik vijfjarenplannen: op die leeftijd Hij leerde me dat we los van onze gedachtes teleurstellingen is een goed begin. wilde ik journalist zijn, op die getrouwd, op kunnen bestaan. Volgens hem zijn gedachtes Ik geloof in liefde en verbinding, en ik wil die moeder. Ik zie nu dat ik mezelf daarmee vergelijkbaar met bloed: ze worden je lichaam daar graag een bijdrage aan leveren, zeker in de weg zat, want de kans op mislukking rondgepompt, maar jij bént ze niet. Op die in deze verwarrende periode. Gelukkig is groot. Het is veel interessanter om je te manier kunnen we ook kijken naar onze ­kunnen we dankzij technologie zelfs tijdens laten verrassen door wat er op je pad komt. opvattingen over falen. Natuurlijk is niet het coronavirus met elkaar in contact blijven. Met die instelling is het leven een avontuur. iedere mislukking volledig te verwerken. Ik ben de afgelopen weken erg dankbaar En volgens mij is dat waar het om gaat.”

De podcasts van Elizabeth Day over falen zijn te beluisteren via Howtofail.podbean.com. Het gelijknamige boek en de 46 _ romans ‘Steen, papier, schaar’ en ‘Het feest’ verschenen bij Ambo|Anthos.