29 Junie 1990 e kyk na verraad Regse sake na PGverwys

JACQUES PAUW DIE groep ver-regses wat verlede week deur die polisie ondervra' is oor in komplot om moord, sabotasie en terreur te pleeg, gaan waarskynlik binnekort weens verraad aangekla word. Die hoof van die veiligheidspolisie, luit-genl Basie Smit, het Vrye Weekblad gister verseker dat die polisie die saak in 'n "baie ernstige" lig beskou. Hyse dit word intens ief op die hoogs moontlike vlak ondersoek. Die ondersoekspan staan onder die beheer van genl -maj Bob Beukes. ~ r"" '\j r~, Smit se die polisie-dossier is binnekort op pad na die prokureur­ ~ _ . .,M' "·AD,~ J\-t.!~ II[j~ I-,~,IAl nJ l,_l .. ..l K'·)/~!if 'r~ ~ l generaal wat moet besluit of en waarvoor die mans vervolg sal word. Smit se die veiligheidspolisie waardeer Vrye Weekblad se fr' -. ,', ,ro ' ~ ,fl l\' -- samewerking en bystand in die onde rsoek. .J!..; ~"~If ~~~{.l Die minister van Wet en Orde, Adriaan Vl ok, het self ook W oensdagaand in 'n verklaring die versekering gegee dat die komplot op die hoogste vlak ondersoek word en dat 'n dossieraan die prokure ur-generaal oorhandig sal word vir moontlike ver­ volgings. Die ANC het vandeesweek lot die debat rondom die komplot toegetree toe die uitvoerende kornitee gevra het dat die elf ver­ regses wat na Vrye Weekbkla d se onthullings aangeh ou is, vervolg moet word. Die ANC het hul vrylating as "skandalig" , bestempel. (Foto:AFP) Jannie Smith, die Oos-Randse inge nieur wat die komplot , oopgevlek wat in Vrye Weekblad openbaar is,hetuit sy skuilplek aan Vrye Weekblad gese dat hy vandeesweek intensief deur die veiligheidspolisie ondervrais om verdere getuieniste bekom. Hy Winnie is 'God se perfekte mens...' moes ook na al die bandopnames luister wat hy in sy ge sprekke met die ver-regses gemaak het. Die polisie het gister ondersoek begin doen na die pamflet Nelson Mandela se vrou , Winnie, Is beslg om s6 Mandela-huls gewoon het toe die mlsdade gepleeg waarin dreigemente teen Smith gemaak word. Die pamflet se: omstrede te word dat daar kommer In ANC-geledere Is. "Ons hoop hy geniet die silwerstukke wat hy vir sy rnislukte Is dat dlt Mandela se politieke statuu r kan begin Maar In Amerlka, waar sy die week verskele poging ontvang het wat daarisnie net RSOOOO op sy kop.nielt Jf aantas. Ole twee Is hler by die graf van Martin omstrede ultsprake gemaak het, Is sy tot naslonale Srnith is 'n verraaier en die loon van verraad is die dood." onder­ Luther King In Atlanta afgeneem. heldln verklaar. Ole vrou van 'n leldende geestellke aan die pamflet staan daar : Van al jou "vertrouelinge". Ole prokureur-generaal van Transvaal, adv Klaus het by 'n byeenkoms tot haar eer gesi God het aan Dit blyk ook nou dat die polisie 'n gesprek tussen Srnith en Otto von L1eres und Wllkau, het die week ged hy Winnie die kwalltelte van Eva (deursettlngsvermoA), Gary Cornish, selferkende lid van die Burgerlike Samewerk­ sal te gelegener tyd aankon dlg of hy beslult het dat Ester (om haar volk te kles) en Rut (loJalltelt) gegee. ingsburo (BSB ) wat se hy het die geweer verskaf waarmee Winnie vervolg moet word. ' Jesse Jackson se vrou het Winnie voorge stel as die Mandela geskiet moet word, op band opgeneem het kort voor die Haar naam Is nou alln twee moordsake genoem: vrou wat God gemaak het nadat Hy ns Sy Skepplng polisi e hom in Smith se huis in hegtenis geneem het. die saak waarln een van haar Iyfwagte, Jerry gerus het en beslult het hy wll die perfekte mens Smi th se Cornish het tydens die gesprek herbevestig dat hy 'n Richardson , weens die moord op Stomple Moeketsl , maak. seipel aangekla word, en die verhoor van Oupa 'n Volledlge berlg oor Nelson en Winnie In Amerlka Vervolg op bl 2 Meretsl en Setemblso Buthelezl, wat In die Is op bladsy 5. A C en NP in dieselfde bootjie / '

HENNIE SERFONTEIN beplanningsessie. Die vergadering wat vir drie dae beplan was, is snelle politieke verwikkelinge die afgelope aant al maande. met een dag verleng. Dit is 'n aanduiding van die emstige "Daarorn is dit vir die ANC baie belangrik dat ons ons DIE African National Congress en die Na sionale Party h et albe i praktiese probleme waarvoordie ANC te staankomnoudat dit vir bood skap so spoedi g as moontliktot op grondvlak kanoorbring ." die afgelope week dringende politieke veldtogte van stapel ge­ die eerste maal in 30 jaar wee r as 'n wettige organisasie kan Die probleem vandie ANC is natuurlikineenopsig veel groter stuur. funksioneer. , as die van die NP. Daar bestaan feitlik geen organisasie' nie, Hul oogmerke is om hul ondersteuners op grondvlak te be reik In Kaapstad was die sentrale inligtingskornitee van die NP hoewel versetorgani sasie wel bestaan het. en in Ie lig oor die nuwe politieke situasie wat ont staan het sedert byeen onder die voorsitterskap van minis.er Stoffel van der Die land is organisatories in nege streke opgedeel en die pro ­ die begin van die onderhandelingsproses na staatspresident FW Merwe. Dit is bygewoon deur al vier die provinsiale leiers asook ses van takke stig, lede werfen geld insamelhet reeds in alle ems De Klerk se toespraak op 2 Februarie vanjaar. De Klerk, die party se hoofleier. begin. Die veldtogte word geloods nadat die leierskap van albei Aziz Pahad, 'n senior ANC -lid , het na afloop van hul verga­ Maar die probleme IStalryk en die vordering maar stadig. So partye verlede week verga der het om hul onderskeie organisasie­ dering gese: "Dit lyk my asof beidedie ANC en die NP op die byvoo rbeeld het slegs 'n skrale 400 mense 'n paar weke gelede by masjinerie en inligtingsprobleme indringend te bespreek. oomblik dieselfde probleem het. die loodsvergadering van die ANC in Athlone se burgersentrum In]ohannesburg het die nasionale uitvoeren de bestuur vandie "Dit lykasofdaar by albei 'ngaping tussendie leierskap endie ANC en ander adviseurs bymekaar gekom vir 'n belangrike gewone ondersteuners bestaan, hoofsaaklik as gevolg van die Vervolg Op bl 2 " o- ~ .. , • ...... ' f. ,!

=I~~~l==="2, NUUS Spanning tussen HNP en KP Regses haaksmet mekaar

staatspresident oor te dra". daar is ooklinkses in ons organisasie en ons is PEARLIE JOUBERT. Marais sS hulle isnie tevredemet De Klerk daarom nie 'n regse-organisasienie. DIE ver-regse Robert "Taalbul" van Tonder , seantwoordenieendie HNPsalvoortgaan"om "Die KP staan heeltemal weg van alma! lif ' het.vandeesweek 'n dwarsldap na die regse , , aan die mense te wys dat De Klerk nie 'n omdat hulle aldie regse groepe onder eenvlerk "buite-parlementere" afvaardiging gegee wat mandaat het om met onderhandelinge voort te wil sleep en die regses wil monopoliseer," se staatspresident FW de Klerk gaan sien het en gaannie,' , hy.: , gese hulle "moes Kleurlinge ook saamgevat Op'n vraag oor hoekomdie KPnie deel van Of die Boerestaat Party ookin die toekoms ,het, want hulle praat ook Afrikaans." die afvaardiging gevormhet nie, het Marais met De Klerk wil gaan praat, se Van Tonder: , ' Die afvaardiging het De Klerk die week gese hulle wou "net mense na DeKlerk neem "A8..!1ee wat, FW staan vir 'n geintegreerde , gaan sien om die tockoms van Afrikaans en die watnieindie Parlement vereenwoordig is nie, mengelmoes in Suid-Afrika en dit gaan net in 'oorlewing van Afrikaners met De KIerk te Die HNPvoorsien ook nie in die onmiddellik duie stort.' ,tockoms samewerking met die KP nie omdat Die hoofsekrctarisvan die AWB, Kays Smit, bespreek, ' , CHRISTELLE TERREBLANCHE Van Tonder.Ieier van die Boere-staat-Party, daar nie 'n behoefte daaraan is nie," se die AWB sal in die toekoms me meer met sSsybewegingwasnie deelvandie afvaardig­ Volgens Marais is daar "sekere spanninge" Vrye Weekblad praat nie, "Julie sal nou maar OP Asbton Is drle mense in die hospltaal ing nie omdat "oos Boereis en nie Afrikaners tussen die HNP en KP. Die spanninge gaan moet wag vir Sapa," het hy gese. opgeneem na poUsIe-optrede teen vreedsame nie." volgens Marais oor Afrikaans, die KP-beleid Die Hoofsekretaris van die KP, Andries protesoptogte op die Bolandse dorp. Volgens die leiervan die HerstigteNasion­ vanpartisie en die KPse beleidoor dielodiers. Beyers, se die: KP was nie bewus van die 'Die poUsle het tydens 'n weeklange, ale Party (HNP), Jaap Marais, was De KIerk , Marais wou nie se hoe die KPen HNPop di6 'vergadering wat ander "regses" met De KIerk versetveldtog om baslese dleoste aan die "baie ontwykend" op hul aandrang dat die punte verskil Die. gereel het nie, gemeenskap verbeter te kry, op protes­ "Die KP se beleidten opsigte vanAfrikaans "Dit was maar die HNPen ander segmentjies regering die versekering meet gee dat die makers toegeslaan.: ' ispresies dieselfde as die NP s'n. DieHNP glo , van die HNP wat vir De KIerk gaan sien het, Afrikaansetaal salbly voortbestaan,daarnie'n Ontevredenheid broei reeds maande lank. ' egterdat Afrikaans'nmeerdereposisie inSuid­ Die KPpraat vir homself." kommunistiese regering aan bewind sal kom . ,- Inwoners kla oor ontoerelkende bebulslng nie en die "Afrikaners 'n reg tot selfregering" Afrikamoet inneem omdat daar net een taalin , Volgeos hom het die KP "die sanksie om en geen gerlewe soos 'n blbUoteek of teer­ sal he. ' ' 'nlandleanwees wat dieuitdrukking van 'n volk namensregsestepraatomdatons ongeveer100 strate nle, Die afvaardiging het bestaan uit verteen­ ,se siel is - die taal is Afrikaans," se Marais. ' persent van aile regse steunbet", , woordigers van die HNP, militereen politieke , OordieHNP/AWB-alliansieseMaraisdaar , In'n persverldaringna die ontmoeting se De Ashton het sedert 1985 ·'n geskledenls leiers van die Afrikaner-Weerstandsbeweging "bestaan'nbaieontspannehouding tussen die Klerk dat die NP-regering wel 'n mandaat het van poUsle-konfrontasleopgebouweens dle vigilan~ (AWB), die Genootskap van Regte Afrikaners twee organisasies", Hy wou nie verder kom­ vir hul huidige politi eke rigting, ' bedrywigbede van "witdoeke" en "en Magsaksie Afrikaner-nasionalisme. ' mentaar leweroor samewerking en gesament­ De KIerk se die regering sal geen anargie te;: , , Marais se die vergadering met De KIerk is ' like strategies van die twee organisasies nie. duld nie - "ook nie van sogeriaamde kom­ , Volgens eerwaardeMlcbaelWeedervan aangevra om die "diepe gevocl van onrus en Van Tonder se: "Die BoerestaatParty veg mando'swatnie deur die staat gesanksioneeris die Ang~aanse Kerk., luler lae-Intenstteft -onsekerheid in Afrikaner-geledere aan die net vir die herstel van die Boere republieke - me". geweld sedertdien. DaarIs 'nvoortdurende , woede teenoordiepollsle bydie mense teen­ woordig. Die gemoedere bet verder opgevlam weens die hardbandlgeoptredevaneen van Van u i die huldlge offtsiere. ' Regse sake Eerwaarde Weeder se vrou, Bonita, 'n " ,ilid van die BSBis, meet besonderhede oor die deur individue is. "tings gebruiknie en die ver-regses was koeien onderwyseres, het die gebeure van die , moordplan op Mandela verskaf en'n aandui- , Vrye Weekbladhet op Donderdag, 21 JUDie kaIm terwyl hulle hul planne bespreck het. afgelope paar dae so opgesom: ' 'ding gegee van waar sy arsenaal wapeos ver- reeds die bande aan die polisie se onder- Hulle is baie emstig oordie gebruik vangeweld.' "Dinsdag Is 'n plakkaat-betoglng voor ,steek is. ' soekbeampte oorbandig. Smith is sedert die;. "Nadatek die ontmoetingsbygewoonen oor winkels wat deur mense gebolkot word, op die hele saak gedink het, het ek besluit dat die , Regsgeleerdes betvandecSweek daaropgewys selfde dag onder baie streng polisie-bewaking. dIe dorp gebou. Toe Inwoners later t n Iys ' , dat die ver-regses se terrewplanne ingevolge Dit blyk dat Mellet en Stadler hul verklarings meose emstig is en ek iets mlSet doen. My eie met hulle grlewe aan die inunlslpallteit dieWet op Binnelandse Veiligheid op 'n daad gemaakhetsonderdathul die getuienis onderoe farnilie mag 'n slagoffer van hul geweldplanne oorhandig, bet die polisle tussenbeide getree van magncedcom en dat tientallelinksge-' gehad het ' " ' ' " ' " ' , word," sS Smith. venaad om die skare ulteen te jaag. , sindes die afgelope jare vir veel mindere oor- Gevra oordie negatiewe beriggewing oor sy , Gevra oor die doodsdreigement en RSO 000 Bruin inwoners betlater probeer om by tredings tronk toe gestuur is. Aanldagte van sa- onthullings,hetSmith gese: "Ditis al asofhulle ·op sy kOp, se Smith: "Natuurlik is ek bekom­ die "Blanke" biblloteek in te skryf aange­ meswering om moordte pleeg,paging tot moord bang is omhul uit spreck teendie regses. As dit.... ' merd oor my eie veiligheid. As hulle emstig is sien die Wet op die Aanwysing van Arson­ en terrorisme is ook moontlik. die ANC was, was dit 'nbeeltemal ander storie. om Mandelate skiet, is hulle ookemstig om my _derlike Gerlewe nou afgeskaf is. Hulle is i . AIdie nuwe verwikkelinge volg op 'nweek' Ongelukkig word my geloofwaardigheid in die , in die hande te kry." , 'van intensiewe gesprekvoering tussen Vrye proses Onciennyn." " , ,.VryeWeekbladwordverteenwoordig deur deur die bibUotekaresse gevra om die perseei Weekblad se regspan en die polisie oor vals Hy bet die aantyging dat dit niks anders as adv Eberhard Bertelsmann, SC, adv Martin te verlaat. verklarings deur polisie-woordvoerders en bierblikpraatjiesis, verwerpen gesS:"As eknie LuitinghenLaurenJacobsonvan die firma Bell, Inwoners van die bruln townshIp het " koemntewat die komplot as ''bierblikpraatjies'' ' gedink het die komplot is emstig nie, sou ek Dewar en Hall.' ' 'byeengekom en 'begin toyl-toyl, waarna die' .en "mert" afgemaakhet. ' ," nooitmy eielewe en die van my gesin in gevaar polisie traanrook en donshael gebrulk bet . Vrye Weekblad het die Weekdeur middel gest~l bet om met die hele ,sakpatats vorendag , om bulle uiteen te jaag.'1i Aantal mense is ,van syregsverteenwoordigers beswaargemaak te kom Die. Die bewyse op beseer en die veertleDjarlge Adrl de Koker , teen verklarings deur die hoof van openbare ' "Die mensewas doodemstig oorhul temur- Is In cUe Montagu-bospitaal opgeneem. betrekkinge van die SA Polisie, genl-maj Her-., planneenhet dit gewis Diegrappenderwys aan ' band· bl10 Verskele babas moes ook vir die newe­ ., manStadler, en die woordvocrdervan die mi- ,'mygese Die.SobyvoorbeeldhetTJFerreimmy etTektevan traanrook bebandel word. , nister van Wet en Orde, brig Leon Mellet. , na ons eerste afspmakgebel en gesS ek moet ' ' "nVreedsame kerkdiensIs om sesuurdie Hulle het in verldarings gese dat Smith me hom dringend kom sien, want die aangewese Wat is verraad? aand deur sowat 300 mense bygewoon, onder polisie-bewliking is nie, dat hulle niks,' sluipmoordenaar is by hom. Dit was defuitief waarna die poUsie versperringsopgerlgbet, ", weet vanbande wat aan die polisieoorhandigis nie 'n grap nie. _ · bl11 en tot elfuur die aand traanrook gebruik , 'nie en dat die komplot emosionele uitlatings "Daar was nooit enige drankby die ontmoc- het om mense nadietownship terugte jaag. Vier mense is In,hegtenls geneem en en' ,Van bll daarvan aangekla dat bulle aan 'n onwet- ANC, " NP tigeoptog deelgeneem bet Bulleis Woensdag- opgedaag.10ghet dieselfde sentrumskares van hulle besig was om voetm:g met die grassroots,' , (Pic doel is duidelik om te vedtoed dat on-' oggend op borgt~g vrygelaat. S 000 getrek in die jare toe die UDP massa- en die massas verloor." , tev~d~J1heid inNP-geledere groei tot 'n stroom Later ciie ogggend Is nog 'n plakkaat- byeenkomste dailr gehou het. , ' 'n Hoe prioriteit van die ANC wat aandag, 'afvalliges wat oorstap na die Kooserwatiewe optog met traanrooku1teengejaag. 'n Afvaar- . Ditis dan ook 'n kemprobleem van die ANC geniethetby die vergadering is die stigtingvan Party. I>aaris besluit dat DeKIerkselfalvier die dlging van die gemeenskap het daarna die , wat na yore gekom het tydens die besprekings ' 'neie ANCkoemnt. Daar is in beginsel besluit NP-kongresse hierdiejaar sal toespreek en ook verledeweek: Hoe omoomagteverandervan'n 'om so 'n meran! te stig met ANC-fondse en ', 'n aantal ander openbare byeenkomste om die munislpale kantore beset en sowat 100mense ondergrondse versetorganisasie envan die strate- indirek onder ANC-beheer. Maar dit sal nie 'n' regsepropaganda datby dieAfrikaneruitverkoop, bet bulte die gebou bande gevat om die giee van massa-mobilisering tot 'n normale party-orgaan wees nie. Die doel is om 'n nasio~ daadwerkh'k teen te werk. " ' Ingang te versper. partypolitieke organisasie. Hoe om daardie nale dagblad te stig, gedruk aan die Rand, met Die grootste probleem wat die NP-Ieierskap Altesaam rT mense is in hegtenis geneem, , , masssa.onderst~uning te kanaliseer in aictiewe verspreiding indie hoofsentra.' voor te staan kom, is een van gebrek aan poli- ' maar Is dleselfde aand op borgtog vryge- deelnamcvan party-aktiwiteite en die noodsaak- Pallo Jordan, die inligtingshoofvan die ANC", tieke geloofwaardigheid. , laat. Eerwaarde Weeder was een van die like gesleur en sorns saaie maar noodsaaldike vertrekinAugustusnaEurOpa om fondse virdie Die argumente vanDe Klerken ander minis- aangeboudenes. partywerk vankomiteesenwerwingvanhuistot nuwe koemnt in te samet. ' , ters dat die NP ni~ na die ve~kiesing v.anSep. Tydens die optredeIsverskele mense be- huis., , ' ' Die NP beplan weer 'n inteosiewe in- tember 6 verlede Jaar sy beleld ten opslgte van seer 'n Vrou Is 'met donshael in die mond Ben prominente ANC-lid, wat vir die eerste ligtingsveldtogin die tweede helfte van diejaar. die ANC en ander sake mdikaal verander het, .', , Ii I b d · SUI'd-Af:n'ka I's -'27J'aar, SAna die Di ' k k di UmI . be" druk' d' All . di NP ki geskiet en n ander Is deur n po s e on rnaalterug m lJA c e s o van e llZl-tussenverleiesmg . en m meman I1!e. ermms e - e- , vergadering: "Dit Ivk asof baie van oos onder- diegroeiende aggressiewe regse verset teen die sers wat destydsblindelings die anti-ANCpropa- gebyt. , ,steuning nog nie besefdat die dae van seepkis- De Klerk-inisiatiewe het die NP eindelik ge- ganda van die regering aanvaar het. Voigens eerwWeeder Is n kersllg-optog politiekviraltydverbyisnie.Ookisdietydvan ,dwing om tot aksie oorte gaan. Dit is klaarblyklik eenvoudig net nie waar na die kerk tentyevansy vrylatlngdeurdie massa·mobilisering vireenmaHge protesaksies Die hoogsteprioriteit indie veldtog is blyk-' dat die NP nie 'n totale politieke ommeswaai poUsiegestuit. "Mense bet in die kerk gaan iets van die verlede." ' 'baardat alIe NP-parleinentslede moet konsen- gemaak het nie, skuUlng soek~ maardie poUsie hetdie gebou Hierdie opmerking is gemaakna aanleiding )reer op hul eie kiesafdelings. , Dit is d!W'0m belangrik dat die NP hul ge- met klippe bestook," s~ by. van skerp kritiek deur sommige van die inteme Huisvergaderingsenhuisbesock aanontevrcde loofwaardigheidsprobleem in di6ver1:Jand oorkom . Daama bet die poUsie begin om Indi. ANC-Iede teenoor di~ banneling-leierskap dat NP-ondersteuners moet voormng geniet. ' as hulle die regse aanslag die hoofwil bied. ' viduele Inwonerslnhullebuisete arresteer,

Vry~ -. Weekblad, 29JUDie 1990

'. • J' <>~~~ -~~.- 3 "" NUUS Jeug op die drumpel van 'n nuwe era

',~ ; Sayco en Jong Damesvind mekaar

", van ons gemeenskap, vemaam die wit ge­ Saycobeoog om besoeketussenswarten wit regoor die land, word oor vraagstukke gereel, AUDREY BROWN meenskap, is nog getrou aan apartheid. Dit jeugdiges te reel en om uitgebreide programme "Fonnele bande is nog nie tussen die orga­ 'n BUITENGEWONE middagete het Saterdag besefons baie goed," , in werking te stel om progressiewe kontak te nisasies gesluit nie, maar daar is kontak tussen inPretoriaplaasgevin~toe lede vandie grootste Toe plaas Sayco op 16.Junie vanjaar 'n ad­ behou. Vir MankahIana is dit belangrik om te amptenare van die organisasies." swart en wit jeug-organisasies in die land in­ vertensiein'nAfrikaansekoerant - inAfrikaans onthou dat die mense "geoogmerk word, vir Volgens Jurie Van Niekerk, sekretaris van formele gesprek gevoer het om van nader met - waarin hulle 'n beroep doen Op wit jeugdiges kragtige posisies indie Nasionale Party en dus die jeugkomiteevan die FAK,is die ontmoeting mekaar kennis te maak. om byorganisasies soos Sayco,die Congress of moet ons ons doelwitte,wat ooreenstemmet die 'n "groot stap" vir die jeug, maarmoet daar eers In wat beskryfword as 'n "groot stap vir die South AfricanTrade Unions en die ANC aan te van die ANC, aan bulle verduidelik." versigtig te werkgegaan word. jeug van die land" het leiers van die South sluit. Die advertensie is deur verskillende Afri­ AIdie organisasiesbetaangeduidui dathulle "Opdie oomblikkan005net kennis maaken African Youth Congress; Jong Dames Dina­ kanerjeug-organisasies in verklaringsbeantwoord die afgelope jaar ten minste reeds die gesind­ ideesuitruil, maardie ontwikkelinge vanhieraf miek, Junior Rapportryers en die Federasie van waarin hulle die stap verwelkom bet. heid getoonhet omkontakmet mekaarte maak. kan niemand bepaal nie. Ons verskille kan so Afrikaner Kultuur Vereniging se jeugkomitee, Ben van die antwoorde was 'n uitnodiging Die FAKhetverledejaartydens sy nasionale breed wees, dat daar geen sin is in verdere ininfonnele gesprek getree by 'n seminaarwat van Jeugkrag se Marthinus vanSchalkwyk dat kongres reeds so 'n resolusie aanvaar, wat lees: gesprek nie, Op die oomblik blyk dit dat daar deur Jeugkrag Suid-Afrika gereelis, die mense'nserninaarinPretoriamoethouwaar "Die kongres versoekdie FAKjeugkomitee om genoeg grond is vir gesprek." Volgens leiers van die organisasies is dit hulle van nader met lede van Afrikaner jeug­ multi-kulturele geleenthede te reel waar jong Die versigtigheidis deurVanSchalkwykvan hoog tyd dat die jeug vandie land die verander­ organisasies kennis kon maak. Afrikaners met ander kuliuurgroepe in gesprek Jeugkragherhaal: "Daar is baie tekensvir hoop, ende politieke klimaat in ag neem en "grond Die vergadering wat reeds op aanvraag van kan tree oor die toekoms van alle jong Suid­ maar dit sal nog 'n rukkie duur omdat daar nog vind vir samewerking," die FAK deur Jeugkrag gereelis, het die geleent­ Afrikaners, op pad na die nuwe Suid-Afrika." baie wantroue is tussen die groepe. Daaris wel Volgens Parks Mankahlana, die publisiteit­ heid geskep virontmoetings op infonnele vlak, Jeugkraghet reeds vroeer diejaargesprekke baiemeerdinge waaroordaarsaamgestemword sekretaris van Sayco, kom die beweegkrag vir om dan later verder gevoer te word. met die ANC inBotswanagevoer,endie Sayco­ asdingewaaroor daar verskil bestaan." die stappe uit die "oorgangsperiode" wat die Volgens Jurie Van Niekerk, sekretaris van kongres in Maart as waarnemers bygewoon. Vir Sayco was dit net die begin: Nou moet land tans beleef. \ die FAK se jeugkomitee, moet daar eers grond , Wat is die uitvloeisel van die ontmoeting'1 daar ander maniere gevind word om met die "Almal is oortuig daarvan dat ons op die vir samewerkinggevindword. Almalis dit eens Volgens Mankahlana moet daar eers besluit jeug te praat. "En ons moet dit in 001 eie taal drumpel van 'nnuweerastaan. Maar groot dele dat die alreeds tot 'n mate bestaan. word op 'n program. Toekomstige gesprekke, doen." Masekela in fees-twis

ANDREA VINASSA en vergadering besluit om 'n private, interne ver­ soeknamensbulle gebied aanMasekelate stuur KENDELL GEERS om haar besoek te heroorweeg. DAAR is lig gewerp opdie twis random die 'n Algemene "nie-boikot"-houding is enkele besoek van Barbara Masekela, die ANC se weke gelede by 'n nasionale vergadering in­ departementshoof vir Kuns en Kultuur, aan geneem, maar, se Mbuli, Masekela se besoekis Standard Bank se Nasionale Kunstefees te 'n heel ander saak. Grahamstad, Ontevredenheid oor Masekela se "Barbara Masekela is die kulturelegemeenskap besoek bet .die week navore gekom toe die se Mandela. As sy in Suid-Afrikamoet praat na TransvaalInterim Cultural Desk'n private faks­ soveel jare in ballingskap, soos Mandela, be­ boodskap aan Masekela gestuur het waarin sy hoort haar eerste openbare optrede voor die gevra word om nie die fees by te woon nie, massas te wees. Ons het die demokratiese reg Hoewel dit aanvaar is dat die meeste pro­ om haar aan te spreek," , gressiewe kulturele organisasies hulle met die Mbulihetnog geenahtwoordontvangnie en besluit van die National Interim Cultural Com­ die besoek bang ook van ander faktore af: of mittee qm Masekela die groen Iig te gee, ver­ Adriaan Vlok Masekela se afvaardiging vry­ eenselwig, het talle individue in die kulturele waring van vervolging sal gee. 'Ontbind die BSB' sfeer hul bedenkinge daaroor uitgespreek. Die Masekela is na vemeem word in New York en kommunikasie met Lusaka word s6 bemoeilik onsuksesvol in hul ondersoekna die SA polisie komitee is in die lewe geroep om 'n Nasionale PEARLIE JOUBERT Kulturele Komitee aan te stel wat oor. 'n paar deur politieke opstande in die stad dat die fees­ moordbende- en BSBaktiwiteite weens die maande sal begin funksioneer. ' , offisier, Lynette Marais, self nie seker is wan- 'DIE proses van v;rsoening'in Suid-Afrika sal "afwesigheidvan 'nondersoekende benadering , Niemand, buiten Mzwakhe Mbuli, die koardi­ neer Masekela hier sal aanland nie. nie 'ri werklikheid word mits die bestaan en' ' aan die kant van die kommissie". neerder van die Transvaal Interim CulturalDesk, Sy het haar verbasing uitgespreek oor"die '. optrede van groepe soos die Burgerlike Same- ~ Dison meendiebeperking op die onder- wou bul klagtes 'op skrif stel nie, Geen "vere­ omrneswaai" want die 182Q-Stigting het na '" werkingsburo (BSB) deurdie staatspresident ' .soekveld vandie Harms-kommissie is "absurd" nigde front" is nog geloods om die saak aan te konsultasie by die Johannesburgsevergadering' ontbind word nie, " • omdat moorde en abies teerrmense, wat buite ' spreek nie, Die gevoel is dat Masekela se teen­ en met die Grahamstown Cultural Congress, David Dison, 'n Johannesburgse prokureur die grease van die land plaasgevindhet.nie deur woordigheid geloofwaardigheid sal verleenaan wat spesifiekdie saak vandie boikot op die fees " wat vir die David Webster-Trust optree, meen regter Louis Harms ondersoekmag word nie,

'n elitistiese instelling. Hoe meer radikaal haar hanteer, vemeemdie boikotis opgehefmits die' : FW de Klerk sanksioneer die optrede van die' ' o "Dins 'n absurde beperking omdat anti­ stellings, hoe meer geloofwaardigheid sal sy fees aan sekere vereistes voldoen. Masekela is BSB totdat dit en soortgelyke organisasies apartheidsaktiviste binne en buitedie grense aan die fees verleen, se hulle. geskeduleer om Donderdagaand 'n Winrerskool-. "gelikwideer" word. . , van Suid-Afrika opgetree het," Mbuli se die Desk.het Maandagaand by 'n gehoor oor kultuur toe te spreek. Disonhetsaammetdie DP-LPvirHoughton, De Klerk se toegewing dat die Harms-kom­ Tony Leon, Brian Currin, die Nasionale Di­ , missiedie beweringsdat die vennoordeSwapo­ rekteur van Regslui vir Menseregte en, Gavin " aktivis, AntonLubowski,'n betaaldeSuid-Afri­ Evans, een van die mense wat op 'n BSB­ kaanse agent was, mag ondersoele, is gedoen moordiys gevindis, Woensdagaand op 'n open­ voorNamibia se onafbanklikheid." , Vyande sluit-verdrag bare vergadering in Johannesburg oor die BSB _, '''Lubowski se naam kon deur die toegewing en die spioenasie-aktiWiteite van die Johan­ '- en beperking besmeer word met aantygings nesburgse Stadsraad gepraat.' terwyl die Lubowski-farnilieseprokureursgeen INA VAN DER LINDE "Die onvermoe van die regering om die getuienis kon roep in verband met die moord op Lubowski nie,' se Dison. "Daar is bewyse dat DIE vernaamste politieke groeperinge in die geweld-geteisterde Natalhet ooreengekom omhulle te aktiwiteite van die BSB te stop, kan bloot ver­ die BSB betrokke in die dophou vanLubow­ hou by 'ngedragskode tydens die opmarse enwegbly-aksies wathierdeur die ANC, UDF enCosatu werp word in die sterkste moontlike tenne en was ski enmensweet dat in die sirkels, dit moontlik vir volgende week beplan word. . die daarstelling van 'n kommissie van onder- _ is dat die dophou vanmense tot geweld kan lei Die feitdat die kode deur Inkatha,die drie bogenoemde organisasies.Nactu,en die Natalse Kamer' , soek beboortnie die staatspresident,ledevansy , bloot op die ingewing van'n operasionele sel," vanNywerhede onderskryfword, is bestempel as "die delikate begin van iets wat kan ontwikkel in kabinet, die ministers van Wet \en Orde en , Die Infonnele Raad van Ondersoek na In­ 'n vredesproses". Die jongste verwikkeling is op'n perskonferensie in Bellville, waar die SARaad Verdediging, te verhoedom stappete neemteen formele Onderdrukking bet Woensdag vir Magnus , v~ Kerke sejaarliksenasionalekonferensiegehou word,deureerwaardeFrankChikane,hoofsekre­ die groepe nie," se Dison. Malan uitgedaag om rekenskap te gee van die tansvandie SARK,bekendgemaak. Chikanehetgese 'nreeks samesprekingsis die afgelope maande Hy se groepe soos die BSB is deur die PW aktiwiteite van die BSB en die veriore dokurnente deur die SARK en die Natalse Kerkleiersgroep onder groot gebeimhouding begin. . Botha-regime gesanksioneer en "word steeds wat die vordering van die Harms-kommissie Hy bet op 22 Junie 'n "buitengewone" gesprekgevoer met MangosuthuButhelezi, hoofminister deur die FW de KIerk-regime gesanksioneer vanKwaZulu, oordie moontlikheid dat die strydende groepe'n gedragskode aanvaarmet die oog op totdat hul aktiwiteite gestop word. kelder. , Tony Leon se die Hlemstra-kommissie was die vredesmarse vanvolgende week. Inkatha was veral bang dat 'nnuwe vlaag geweld wat teendie, Currinse dit is onaanvaarbaardat Malannog suksesvol in hul ondersoek na die beweerde organisasie gemik is, weens die opmarse sou uitbreek. Chikane se die hoofministerhet die gedagte nie voor die kommissie geroep is vir ondervra­ spioenasie-aktiwiteite van die Johannesburgse van 'n gedragskode ondersteun en daarna is dit ook onderteken deur dr. Diliza Mij van die UDFI gingnie. "Die bevelvoerdervanSpesialeMagte stadsraad. Hy sedie regskoste van die Hiemstra­ Cosatu werkgroep in Natal, Jay Naidoo, hoofsekretaris van Cosatu, en Walter Sisulu van die ANC. en voorsitter van die Burgerlike Samewer­ kommissie word deelsdeur die belastingbeta­ Die gedragskode vra dat almal mekaar se vryheid om aan die opmarse enwegbly-aksies deel te kingsburo (BSB), Eddie Web, en besturende' lers vanJobannesburg betaal en deels deur die neem, moet respekteer, asook die reg vanmense om verskillende standpunte te huldig. Voorts word' direkteurvan dieBSB,kolJoeVerster,het voor , stadsraad se eie vakunie. Volgens bom beloop ~aal dat alrnal wat werk toe wil gaan, sender inmenging toegelaat moet word om te gaan, en die Harms-kommissie getuig dat die minister die regskoste ongeveer R2rniljoen. dieselfde geld vir diegene wat verkies om van die werk af weg te bly. Organiseerders van optogte van Verdediging van enige operasie met poli­ Currinhet gese die bande tussen die BSB en , ofanderprotes-aksies moet bulle planne in die openbaarduidelikmaak. Almal moet die vryheidhe tiekeofstrategieseimplikasiesinkennnisgestel regse organisasies is onstellend in die lig van 'n , om aan die opmarse deel te neem of daarvan weg te bly sonder enige inmenging deur ander. moet word virgoedkeuring. "Die hoof van stafinligting van die Weer­ gesprek wat Jannie Sm,ith met Gary Comish, o Volgens die kode moet organiseerders van 'protes-aksies verseker dat die protes vreedsaam self-erkende BSB-lid, gehad bet. Vrye Weekblad verloop, Deelnemers moet gedissiplineerd optree en alle organisasies moet aanvalle op mense se mag, iuit-gen Witkop Bardenhorst,bet dit beves.. , het verlede week verslag gedoen oor Cornish , huise enfamilielede afkeuras krirninele gedrag. Voorts word die veiligheidsmagte gevra omdie reg tig engesa alle planne van die BSB moes deur wat erkenhy is 'n lidvan die BSB.en sa: "As ODS van mense om vreedsaam te protesteer te erken en dat daar nie ingemeng moet word met die hoof van Verdediging, Magnus Malan, die BSB verloor, dan het ons die ooriog ver- vergaderings, opmarse, byeenkomste en wegbly-aksies nie. "Die taak van die polisie is om alle goedgekeur word," sa Currin. Ioor," .: rnense gelyke beskerming te bied" , lui die kode.' " Dison sa die Hanils-komrnissie wastot dusver

Vrye Weekblad, 29 Junie 1990 •

, ." 4 ,, 'Vreedsame politiek steeds 'n kriminele oortreding'

CHRISTELLE TERREBLANCHE "WAT bet verander? Nib het verander nie!" Oil was die reaksie van Heitie September, Uit ballingskapin die vangwa vrou van die ANC se mede-streekkoOrdineer· der in die Wes-Kaap, Reggie September, nadat sy Saterdag Iydens 'n vreedsame optog in Ath­ '-,:",,: omdathulleniegeweet "Daarwas veranderinge", ~e September, die onlangs van 'n besoek annLusaka weer terugkeer, lone deur die Wynbergse polisie in hegtenis het wat ommet ons te groot krag agter die Kaapse Garment Workers is hy drie uur lank aangehou omdat daardie ' geneem en kragtens die Wet op Binnelandse maak nie," Union in die vyftigeljare, 'maar dit was op­ stempel: nie in sy Britse paspoort was nie, Veiligheidaangeklais, "Ek wasnog nooit indie .Daama is hulle na pervlakkig. Ekmag nou saam met blanke vroue "Wat gaanhulle do en as die drie maandever­ tronk nie, Hierdie.was my vuurdoop. Ek moes die Wynbergse poli­ klere in 'n winkel aanpas: Maar die groat welte val", wonder sy. "Hulle'maak'ngrap vanons en . dit seker verwag het", s8 September (68), wat siestasie geneern, waar staan nog, Hierdie Wet op Binnelandse Veil­ beskuldig die ANC dandat hy voete sleep. Ver­ dieS week haar eerste verjaardag in 27 jaar in hulle onder seksie 27 igheid maak my verskriklikbang. Die hele punt skonings, Verskonings." Haar groot begeerte is ; Suid-Afrika gevierhet, . vandie Wet op Binne­ .is dat hulle jou oar enigiets kan uitvang 'as dit om permanent na Suid-Afrika terug te keer so- . Sy en haar man het 'n maand gelede uit landse Veiligheid("ek hulle pas a! het die noodtoestand verval." ,dat sy metmening kanbeginwerk. In die 27 jaar , ballingsknp teruggekeer, Sy was Saterdag een gebruikdit nou so baie Sy wou graag Woensdag weer aar, 'nvreedsame in die buiteland het die gesin telkemale tussen van'n kleingroepiemense wat naby die Alexan- . ek gaan dit nou WBV optog deelneem, maar is gewaarsku'dat dit nie Londen, Lusaka enTanzanie gependel en nou is derSinton-skoal in Athlone byeengekomheten begin noem") aangekla raadsaamis nie, "Dit is togbeterom uit die tronk hul besittings oral versprei. September het 'n na die polisie-stasie sou stap am 'n petisie te Hettie September is.Na vyfure in koue te wees sodat 'n mens kanhelpmet die baiewerk permnnente pos by die OpenUniversity beklee. oorhandig wanrin vir die "einde van polisie­ selle, is hulle vryge- en organisasie van die ANC", se sy. "Ek wil regtig nie konfrontasie met die poli­ geweld in Natal, Sebokeng en Welkom" gevra laal mel 'n waarskuwing am op 2 Augustus in . Syis besorgoardie mintydwat die organisa­ sie henie", se sy. Sy is die eerste keer in 1954, . word. Die groep het nie toe stemming gevra om die landdroshof te yerskyn. "Ek is baie, baie sie gegun word am op die been te kom, Sy en kort na die totstandkoming van die Vroueliga, die optog te hou nie, omdat dit in die naam van kwaad", se September oor die verontwaardi­ haar man is, soos ander lede van die NECC, vir ingeperk. Haar man Was dikwels in en uit die .vrede plaasgevind het, . ging am "op uitnodiging vanstaatspresident drie maande teen vervolging gevrywaar.. tronk, maar sy verduidelik dat "iernand na die Altesaam26 mense is deurdie Landsdowne­ FWde KlerknaSuid-Afrikaterugtekeernetam "Wat kan jy in drie maande herstrukureer, kinders moes kykenekhet 'nlaeprofiel gehand- polisie in hegtenis geneem'hadat hulle gewanrsku uit te vind dat vreedsame politieke aktiwiteite nadatdie organisasie 30jaarlankverbode was", haaf", . . is dat die optog kragtens seksie 74'van die Wet steeds 'n kriminele oortreding is. vra sy. "Wonderwerke neem langer as drie Haar man. Reggie. is in 1960 ingeperk en is op Binnelandse Veiligheid onwettig is.. "Ek het soos 'n regte misdadiger gevoel net maande", Dan dink sy terug aan hulle aankoms . in 1963 op 'n vergaderinguitgevang. Die egpaar Nag bekendes onder dieS wat gearresteer is, omdat ek aan 'n vreedsame optogdeelgeneem 'n maand gelede op die lughawe. Toe sy verdui­ is toe op advies van die ANe buiteland toe 001­ wasFranklinSaM, rektor vandie Skiereilandse het", sa sy. "Die ergste was die vingerafdrukke... delik dat sy 27 jaarlaas in die land was, het die dat hulle daar meer vir die organisasie kon be­ Technikon, en sy broer, Julian, wat onlangs uit . enwag ekmoetjou iets wys". Sy gaanhaal 'n wit paspoort-beheer vrou haar gevra: "Wat hetJOu teken, "Iemand moes die internasionale wereld Amerika teruggekeerhet, "Ons het vrywillig in A4 vel waarop die nommer 18 en haar naam, so lankweggehou?", Haar enhaar man se paspoor­ vertel wat aangaan", verduidelik sy. Dit het die vnngwa geklim", se die ton van vier enouma Henrietta September,in swart viltpengeskryfis te, is sobs ander NECC-Iede s'n nie gestempel nooit by haaropgekomdat sy na Suid-Afrika te­ van tweet "Ons moos 'n halfuur lank agterin sit sodat sy daarmee uitgeken kan word. nie. Hulle weet nie waarorn nie. T'Oe haar man rug sou kom om in die tronk gestop te word nie. 'I\yk wJe kom kuier elke.Vrydag by lou .con huis: Egbertus ~Iaagvoort, srouoks en Bittergal,die Bleskoppe teen Apartheid, die Takhare vir Vrede, die Nuwe Suid-Afrika en .~ ~ . • "0;. Die Wereld..

. ". .Drs nC?u as jy inteken op Vrye . Weekblad.~Want·van volgende.week af ken jy Vrye Weekblad by jou huis afgelewerkry as jy in die Kaapse .. Skiereiland, Stellenbosch, Paarl, \ Somers~t-Wes of die Strand bly. . (Tuisaflewerings is natuurlik reeds in volle swang aan die Witwatersrand, Pretoria, die .Vaaldriehoek en Bloemfontein. Bel gerus vir - Lorna by (011) 497-2911 vir besonderhede.) Tuisaflewering kos net R75 vir In jaar,of R40 vir 6 .,macinde(AVB ingesluit)~ Kaapse·intekenare.m~etIn tjek of posorder stuur aan: , , Vrye Weekblad, Posbu~ .171 "Paardeneiland 7420 . .

• > r. Mev. Rossouw by tel. (021) 511-0003 sal enige navrae . beantwoord.

• t', ' Naam--~~---~-~------~------

------". . . ,

. . --~-~----~--~~------~--

VryeWeekbtad, 29 Junie 1990

>... .- .--__--l..-...... -.~-~- t····· .. · I· • .. ~, ... ••• • • - • ~ : .; ". t ~ \ ...... - - - ..-.~ ..... ~ .. - -. ~ -: ...... - _._ _ _-- _._.- - - .... . 5 - Winnie is 'God se perfekte mens' Die Mandela-sprokie in Amerika

AMANDA GOUWS inspirasie vir ander vroue. Dit was 'n roerende oomblik toe die vrou van HIERDIE is die storie van 'n held en Marion Barry. Effi Barry. met haar 'n heldin in Amerika. kop trots ornhoog ten spyte van die In 'n sensitiewe stadium dat die skandaal waarin haar man betrokke stryd om burgerregte virAmerikaanse is,dieveIhoog opgestap bet. Die gehoor minderheidsgroepe besig is om 'n het lank en aanhoudend geklap. as 'n terugslag te beleef en die erflating tekenvan hul ondersteuning vir haar. vanMartinLutherKingjrbesigis om Trane het oor haar wange geloop, Sy te verdof, het Nelson en Winnie bet dieMandelasbedank vir die geleem-, Mandela Amerika toe gekom. heidom haardeelvandie geskiedenis Die mense is uitgehonger vir helde te maak. Haar woorde was: "many of 'en die Mandelas beskik oor al die us never thought that we would be kwaliteite wat hulle tot groter as part of history .... but today whenthe lewensgroot in die VSA verhef plane doors opened I thought this is Die politiek vanburgerregte gaan history. this is true history," op die oomblik deur 'n krisis in die Jacqueline Jackson, die vrou van VSA. Onlangs het die Amerikaanse 'Jesse Jackson.het Winnie as spreker Hooggeregshof dele van vier ver­ voorgestel. Sy het Winnie voorgestel skillende wette wat nie-rassigheid " as die vrou wat God gemaakhetnadat afgedwing het, omgekeer en dit blyk Hy na Sy skepping gerns het en besluit 'n voortgesette tendens te wees. Die het Hy wil die perfekte mens maak, Burgerregte Kommissie se begroting met die volgende kwaliteite: "she is. is met 60% gesny. air. she is sun, she is earth. she is like Rassespanningloop hoog, veral in a breezethattransports seeds ofchange. New York, waar die Howard Beach­ she is a stream ofinformation, she is voorval nog vars in almal se geheue justice delayed, she is justice denied." is. 'n Groep blanke mans het 'n jong . Die byeenkoms was om hulde te swart man, Howard Beach, uit 'n blanke bring aan die vroue van Suid-Afrika woonbuurt gejaag tot op 'n snelweg en hulde is gebring aan een vrou wat waar hy deur 'n motor doodgery is;-­ . die simboolgewordhet van aile vrouens Spike Lee, 'n bekende swart Amen-, in die stryd, kaanse regisseur het verlede jaar 'n Slegs 'n paar mense het die moed rolprent gemaak met die titel Do the vanhul oortuiging gehad om kritiese Right Thing. wat die subtiele, maar vrae tevra. Iemand.het gevrahoekom plofbare aard van rasseverhoudings Mandela die gebalde vuis wys en nie in New York uitbeeld. Die rolprent die vredesteken nie. 'n Ander het ' was omstrede,juis omdat dit so 'n rou Mandela 'nsterk, maar nie 'nmorele senuwee geraak het, -leier nie, genoem," . Boonop staan die swim burge­ , Daaris gewysop sy dubbele stan-: meestervanWashingtonDC. Marion daarde: hy verwag van die VSA om Barryrhuidig tereg op aanklagte van hornselfin die binnelandse sake van dwelmmisbruik envalse getuienis voor Suid-Afrika in temeng om 'n on- 'n hoof-jurie, Hoop vir'n leier wat die -.:-regverdige stelsel te help vernietig, skoenevanMartinLutherKingjrkan - maar hyself weier om die politieke volstaan, lyk skraal. Daarom is die stelsels en menseregte-oortredings van strydwat die Mandelas verteenwoor­ Kuba, Libieendie PLOaante spreek. dig vir baie Amerikaners so belang­ Phil Donahue. vandie sensasionele rik, omdat hulle eie stryd vergete Phil Donahue Show. het dit gewaag geraak het en nie meer die kwaliteite om aan WinnieMandelate vrawat sy het wat hulle romantiseer en waarmee , bedoel het toe sy gese het "with our hulle so totaal identifiseer in die Suid­ tyres and our matches we shallliber-. Afrikaanse bevrydingstryd nie. Ole ANCse Vise-president Nelson Mandela en dIe Amerlkaanse presIdent George Bush by dIe ate this country." En hy het ge,:ra oor Nelson en Winnie Mandela dra Wlthuls. ' Stompie Sepei. Maar hierdie kritiek ' die onsigbare tekens van die stryd: (FotJ:AP) het verdwyn teen die agtergrond van , die van aanhouding, van inperking, oor sy standpunt oor geweld nie, 'n veelrassige demokrasie te bereik VSA het 'n huldeblyk ann haar ge­ die statuur van Nelson en Winnie van vemedering en skeiding en van As daarnogtot op daardie stadium dathy die Kongres versoekhet vir die bring. -Mandela hier in die VSA. Hoeveel oorlewing. ' twyfel was ofMandela se oproep tot behoud van sanksies teen Suid-Af­ PatriciaDeveaux. die vrouvandie steun sy onwrikbare en voortgesette En inhierdie omstandighede kom die behoud van sanksies op dowe ore rika. "Keepthe pressureoil"het reeds .pastoor van die American Methodist steunvir die gewapende stryd en aan die Mandelas in die VSA aan.InNew sou val, is dit vinnig uit die weg 'n slagspreuk in die VSA geword. , Episcopal Church, waardiediensgebou. mense soos Arafat vir Nelson Man­ York, Bostonen Washington DC het geruim. Hy het 'n vurige pleidooi vir' Tydens sy toespraak voor die Kongres is. het gepraat van "the wonder of dela gaan kos, sal eers veellaterbepaal duisende mense saamgedromom hulle die behoud van .sanksies teen Suid­ kon 'n mens die heldeverering vir Winnie." Godhet aan haardie kwali­ kan word. te sien, om naby hulle te wees en om Afrika gemaak asook 'n sterkbetoog hom letterlik voel groei. teite van Eva (deursettingsvermoe), te kanse hulle weet hoe die heldeIyk. vir die ANC se beleid van 'n gewa­ By 'n spog-geleentheidwat $1000 Ester (om haar volk te kies) en Rut *AmandaGouws;s 'nPhD student;" Tydens 'n direkte uitsending met pende stryd gelewer. per sitplek gekos het, het Mandela 'n (Iojaliteit) gegee. Haar besoek, maar . Politieke Wetenskap aan die Univer­ Ted Koppel van Nightline, het Man­ "Ons mense sterf vandag nog as ernstige beroepop Amerika gedoen meer nog haar lewe is verklaar tot 'n':. siteit van Illinois in die VSA. dela vir Koppel 'n paar minute lank slagoffers van die gewapende agente om geldelike hulp aan Suid-Afrikate sprakeloos - eintlik versteen - gehad van die staat wat nog steeds oorge­ verleen wanneer diejtrukture van en dit het nog nooit met Koppel gebeur haal is om die wapen op te neem in apartheidenrassediskriminasieheel­ nie. verset teen die idee van'nnie-rassige temal vemietig is. In die konteks as die leier van die dernokrasie," het Mandela in sy , "Nuwe beleggings sal dan 'n sleu­ bevrydingsorganisasies was Mandela emosionele toespraak gese, telrol speel," het Mandela aan 'n indrukwekkend in sy onverskrokke Volgens Mandela was sanksies die juigende skarevansowat20000sterk steun vir Arafat, Castro en Ghadaffi hoof-aansporing vir sy vrylating en byWashington se Konvensie-sentrum Ons gemeenskaplike bekommemls vir wie hy "brothers in the struggle" hethy dieKongresversoek om sanksies gese, noem. En oral waar hy gegaan het en nie op te hefvoordat 'n nuwe grond­ "Ons moet die land vir vrede op alles wathy gese het, is sy woorde wet opgetrekis en demokratiese vl,lr- mobiliseer. Ons moet nou personeel ANC - PATRICK LEKOTA­ begroet met luide gejuigenkrete van .kiesings plaasgevind hetnie, ' vir die land se ekonorniese herstel Amandla. Mandela het die Kongres aan sy oplei. En ons hoop dat julie ons hier­ SAP - Brig LEON MELLET Die gesamentlike sitting van die voete gehad. Elke nouen dan was mee sal bystaan." DP - TIAAN van der MERWE Kongres was stampvol. Mense het daar 'n staande toejuiging, veral toe Die geld wat by die geleenlheid selfs op die vloer van die Huis in die Mandelahomberoephetop die inspi­ ingesamel is, sal aan die "strydende paadjies gestaan, Die atmosfeer was rasie van die Amerikaanse helde, massas van Suid-Afrika" gaan, het hy .Vir die eerste keer saam aan die woordI een van feesviering, eerder as die George Washington. Abraham Lin­ gese. statigheid waarin in aile ems debat coln, Thomas Jefferson. Marcus Winnie Mandela is as 'n heldin in . Maandag 2 Julie om 7,45nm . gevoer word oor die politieke sake Garvey en Martin Luther King jr, haar eie reg begroet, OpSondag het JCE EKSAMENLOKAAL, STANDREWS STRAAT, van die dag. Toe Mandela inkom en Mandela bet die versekering gegee die South African Women's Day· PARKTOWN - -, . virdie skare wuif, was daar'n staande dat daar in 'n toekomstige Suid-Af­ Committee 'n diens gehou ter ere van toejuiging wat drie minute geduur rika 'n gemengde ekonomie sal wees, haar en"a1 die vroue in die Suid­ Ons steun- die reg am sander vrees te leef het, Selfs Suid-Afrika se ambassadeur, maar dat die herverspreiding van Afrikaanse bevrydingstryd." dr Piet Koomhof het vurig saamgeklap. rykdom noodsaaklik is. Hy het die Die diens het 4nmbegin. maar die Niemandhet ag geslaan op 'n Repub­ belangrike rol van die privaatsektor hoofspreker, Winnie Mandela, het eers FIVE Iikeinse lid van die. Kongres se ver­ beklemtoon en het aangedring op 'n . 6.3Onmopgedaag. In haar afwesigheid FREEDOMS soek, die vorige aand, omMandela se veelparty-demokrasie met stemreg vir is sy tot 'n heldin verklaar. En baie FORUM· toespraak voor die Kongres te boikot alma!. Dit is juis omhierdie doel van van die belangrike vrouens in die

Vrye Weekblad, 29 Junie 1990 6

.,

\ ",

: . ~

, "..'

, .... ,

", .':.~ .~.

~ \'. .

.', -,:~ .. ; ~'. , .

, ,'< " ....: .

> J .-"_ '.

, .-' v ,

Ons maandelikse publikasie 'Hoe vry is ons.nou? .. '. ," , (Update) dokumenteer aIle joernaliste wordsteeds deur 'n wette en regulasies van m'~gdom'wettee~regulasies sensuur. Ledegeld is RIO ' beperk. Mense waraan prores- vir individue en R20 vir, . optogte :deelneem word .sreeds ,'orgamsasles. ,'met traanr~ok gespuit, met , knuppels geslaan en geskiet. Vir meer inligting Die Publikasieraad gaan voort L.;...;,~....;. _ . . . ~ \ skakel: (011) 331;-3517.

I om films en b~eke te verbano Wetgewing wat verslag- 'ge~ing oordie polisie, weermag en gevangenes beperk, ' word steeds toegepas. Die ding~ vind steeds plaas ten spyte A 'C .·A G ANTI-CENSORSHIP 'ACTION GROUP van die sogenaamde "nuwe Suid-Afrika'', ten spyte van, ontbannings en die gees van versoening waarvan ons, elke , r-----~~------­ I'D ] A, ek wil graag dt~1 wor.d van die stryd r~~n se~su.~r. Ek s,luit i~ 'n dag hoor.. ' , rjek/posorder gekruisen uitberaalbaar aan die Anti-Censorship Action I Group vir die bedrag van RIO 0 R20 O. (Merk A.S.B.) _ ]y kan jou stem voeg by die stryd teen sensuur deur by die I Naam: ~ ~ -:---'- _ , Anti-Censorship ActiQn Group (ACAG) aan te sluit. I Posadres: -..:...-:- '--_ I I _--.:... ----: Kode: _ I Tel: (H) .;..'__--'- --:-__----:__(W): _--'- _ ,J I Pos aan: Anti-Censorship Action Group, Posbus 260425, Excorn 20~3. ,

Vry~ Weekblad, 29lUDic 1990 ' ~. ( :~~~v.

• '" J;t' ~"'-. Vo~ 7 NUUS 'n Diensplig-skuiwergat Weermag los ANC-dienspligtige

PEARLIE JOUBERT deur 'n venster geskiet het waar ek is ek geleidelik deur dieS dinge gepo- geslaap het, het die broer gebel en litiseer." . 'n lONG gewetensbeswaarde van gese erger dinge sal nog met ons InDesemberis Bredenkarnp saam.. Pretoria, Louis Bredenkamp,het sy gebeur en dit is maar net die begin. metvieranderwit studente in'n shebeen eie raad aan ander gewetensbes­ "Ons is nie baie naby aan dieS deel in Mainelodi in hegtenis geneem. "Ons waardesrt'Sluit by die ANC aan en van die farnilie nie omdat hulle des­ is ondervra en ek is ook gevra ofek die weermag wiljou in elk geval nie tyds baie gekant wasteendie idee dat kontak met die ANC gehad het in daar he nie." my pa met 'n Engelssprekende vrou Harare waar ek 'n pop-konsert byge­ Bredenkarnp, 'n BS-student in sy getrou het - die farnilie kom uit woonhet." finale jaar, bet kart voor die Junie­ Zimbabwe, maar praat nou nog van Bredenlaunp se pa se naam is eksamens 'n oproep van 7 Mediese Rhodesie..." onlangs in dokumente vandie Burger-. Bataljon in Pretoria ontvang am 'n . Bredenkamp se sy politieke oor- like Samewerkingsburo gevind.· . militsre kamp te doen. tuigings was deel van 'n geleidelilee "avind die samewerking tussen Nadat by 'n beedigde verklaring proses. "My ouers was altyd redelik die BSB en weerrnag onaanvaarbaar, afgele bet waarin by se dat by as liberaal en sou seker vir die gewese . Ek vind ookdie telefoonoproepe wat ANC·lid, weens sy gewete en poli­ PFP gestem het, maar ek is nie nie­ ons al ontvanghet• 'n manheteendag tieke oortuigings nie bereid is am in rassig groot gemaaknie - ek was jou gebelenaanrnypagesedatmylykby die SA weermag diens te doen nie, tipiese liberaal." die dodehuis is en by dit moet korn bet 7 Mediese Bataljon laat weet dat Nli skool het Bredenkamp weer- uitleen - sowel as die viktirnisering .. sy karnpe afgestel is. .. . mag toe gegaan, "Ek behoort eintlik deur die weerrnag onaanvaarbaar. Hy se egter dat bynie 'n pasifis is ook die weerrnag te bedank vir my Daarom weier ek am weerin die' SA nie. "Ek ondersteun die gewapende politieke oortuigings vandag - as Suid­ weennag te dien." ,' stryd en sien dit as een van die be­ Afrikaanse soldatehet ons in Angola Bredenkarnpisop die bestuurvan langrike aspekte van die stryd teen .ingegaanom Unitate heip met geveg- Studente vir 'n Demokratiese Same­ apartheid. strategiee en ons het daar oor radio's lewing en se in die lig van sy vorige . "Ek se nie dat ek nie by MK sal gehoor hoe Magnus Malan katego­ ervarings met die weermagen sy aansluit nie, maar tans kan ek 'n be­ ries ontken dat die weermag in An­ . ANC-lidmaat!lkap, sou dit "onrede­ langrike rol hier speel - om mense . gola is - dit was baie vreemd vir my." lik""wees om vanhorn te verwag om polities bewus te maak. Hiema skryfhy in by Thkkies en weerrnag-kampe te doen. "Ek sal altyd gekant wees teen deur sy pa, wat toe reeds as verseke­ "a is nie skaam om vir ander verpligte militere diensplig omdat ek . ringsmakelaarswartvriendein town­ studente te vertel datek'nANC-lidis dinkmensebehoort'n keuse te he. Ek ships gehad het, beginbyleennismaak .nie. a dink ook dit is belangrik om sal egter. bereid wees om ge­ met swartmense. met die regses te praat oor die ANC meenskapsdiens te verrig," "Telkemale het die weermag my en die nuwe Suid-Afrika omdat daar Bredenkamp se ouers is ook ANe gestop, my kardeursoeken gevra wat soveel wanopvattinge bestaan." lede en sy oupabet onlangsbul gesin ek in Mamelodi doen. Ons het ook Hy wil'n"tipe gemeenskapsdieriS" onterf weens bul politieke oortui­ telefoonoproepe ontvang en ek is doenwanneerhyklaargestudeeerhet gings, gedreig met 'n necklace indien ek ,- "ek sal egter-ook nie die moom- . "My pa se broer is 'n AWB-lid weer na Mamelodi sou gaan." likheid ontken dat ek een of ander iewers in Naial en nadat mense in "Hoewel my kuiery in Mamelodi militere loopbaan in 'n toekomstige : . .LouisBredenkamp _ . September verlede jaar nege skote aanvanklik beeltemal apolities.was, Suid-Afrika sal volg nie".. NOll moet oor , - ~. - . ..

Cottesloe:: '

praat nie, ek praat net oor misdaad, , AmerikaansejoemalisTed Koppel 'n AUDREY BROWN En vir ons is geweld misdaad. Maar fotosessie gereel het tydens Nelson LEON Mellet praat baie oor geweld. met Lekota het ek vrede, ft. Mandela se vrylating. gepraat word . EnvolgendeMaandagpraathye~die , Mellet het selfs saam met Thabo Dit is sekerdie "name ofthegame" -. ' - . ANC se Natalse streekhoof, Terror .Mbeki op televisie verskyn toe die deesdae. ' Lekota, oor die vraagstuk by 'n ver­ HENNIE SERFONTEIN" gadering wat gereel is deur die Five DIE omstrede Cottesloe-konferensievandertigjaargeledeis die onderwerp Freedoms Forum. • van 'n bespreking op 'n historiese kerke-byeenkoms wat binnekort gaan Dit is die eerste keer dat verteen­ plaasvind. Deelnemers daaraan is die lidkerke van dieSA Raad van Kerke woordigers van die regering en die en die blanke Nederduitse Gereformeerde Kerk (NGK). . ,c. ANC 'n openbare platform deel. AIle Hierdie beraadsal gehou word voor die groot byeenkoms van alle kerke gesprekke tussen dieS partye het se­ en kerkgenootskappe wat nou in Novemer gaanplaasvind nadat staatspre­ dert 2 Februarie plaasgevind binne sident FW de Klerk die regering se betrokkenheid daaraan onttrekhet. die konteks van die onderbandelings- proses. . . '-': :'t'1:%1l Vroeer vanjaar het eerwaarde Frank Chikane, die algemene sekretaris Beide Mellet en Lekotahet indie ,i Al van die SARI{, dit duidelikgestel dat diehelekwessie rondom Cottesloe 'n middel-tagtigs bekendheid verwerf groot stntUcelblokis virtoekomstige gesprekke met die NGK. Dit moet eers as woordvoerders vir. die magtigste uit die weggeruimwordvoordat Iidkerke van die SARKom 'n konferensie­ organisasies in die land - die United tafel met die NGK sou sit. DemocraticFrontendie departement Nli die 1960Cottesloe-beraadbet verteenwoordigers vandie NGKonder van Wet en Orde, Hulle het dag na politieke druk geswig. Hulle het bulselfgedistansieer van besluite ~aari.tl dag op televisie verskyn om hul apartheid verwerp is en wat entoesiasties deurbulleselfondersteunis. . standpunte te stet ' Ook bet die NG kerk bomselfonttrek van die Wereldraad van Kerke en Op daardie tydstip was hulle aan dieSARK. verskillende kante van die draad. In die drie dekades daarna het die NG lcerk geweier om deel te neem aan Lekota was van die toneel af verwyder gesprekke met die SARK of om hul byeenskomste by te woon, selfs as weens aank1agte van verraad,en Mellet waamemers. Uitnodigings deur die SARK na vergaderings is eenvoudig kon aileen voortpraat.Nougaanhulle geignoreer, saampraat, Maar die ironie van die saak ontglip Professor laban Heyns, voorsitter van die Algemene Sinode van die blykbaar vir Mellet: In sy eie woorde NGK, se: "So 'n vergadering tussendie NGKenSARKgaanwei plaasvind, praat hy "aldag" met mense van die Ons wag net op die uitnodiging van die SARK wat die beraad reel." ander kant, Dokter Allan Boesak,'moderator van die NG-sendingkerk was die "Ekbet nie problemeom metLekota. dryfkrag agter die skerms om hierdie versoeningsbyeenkoms moontlik te 'n verhoog te deel nie, Ek sien baie uit maak, na gesprekke tussen hom en leiers van die SARK en met professor .daarna. Maarek gaannie oor politiek Terror Lakota Heyns. ' .

VryeWeekblad,; 29Iunie'1990' .~. '. I ". : II 1.:·~ "', ,".( f,f' ~,. !J ~~ \ , 1 8 .SHE'S GOT WOBBLY LEGS ..,; AND APROUD MOTHER.

AND THOUSANDS.OF ENEMIES..

more we changethe world .. . .' The .. ~ tosuit us, themore wethreaten the plants and animals around us. People,pollution, drought, over-population ...these are just a few oftheenemies. ForShell, the issue is clear. We know that . we have to exercise the highest .possible degree of responsibility' . in everything we do. . . . . Working. to make a difference.®. . VryeWeekblad, 291unic 1990 9 SARKbelee!'jildentiteitskrisis· Rolvan kerk··dramaties·verander

poslsle" met die wettigingvan die as voorheen sen~itIef wees vir die" INA VAN DER LINDE PAC en die ANC endie nuwevryheld polltiekeorganlsasles se bestaanen DIE einde van 'n lang, traumatlese wat poIitieke organisasies en yak. . teenwoordlgheld. Sulke sensltiwitelt­ hoofstuk In die geskledenls van die bonde genlet, 'n deel van sy wese kan die'vorm aanneem- van' Suld-Afrfkaanse Raad van Kerke moet afstaan, het die SARK In 'n beraadslaging, samewerklng met,' het die week tydens die SARK se - Identiteltskrlsis gedompel. of algehele onpartydigheld", het die jaarllkse Nasionale Konferensle in Dit het tyd geword vir 'n erns­ ulttredende president, dr Manas Bellville ten elnde geloop, tlge voorraad-opname. Buthelezl, ges~.· Die besef dat die "kerk In op- "Ons moet op 'n ander mauler Die baslese taak van die Kerk s~ hy, Is evangellsasle, die besorglng . van hongeres en naaktes, om pro­ fetles op te tree, en sakesoos gereg­ tlgheid en versoening aan te spreek. Die SARKhetveral na die 1976­ opstandeln Soweto toenemend die poIitieke leemte begin vulwat ge­ laat is deur die voortdurende ver­ volging en aanhouding van anti­ apartheldsgroepe en -lelers, Hulle het ook beginom polltleke rigtlng aan te dul en het die verspreldlngs­ puntgeword waarheenhumanitere hulp van regoor die wereld begin stroom het, "Apartheid het gesorg dat die ­ ~ARK ontwikkeI het tot 'n masslewe agentskap wat fondse ontvang en versprel", het drButhelezi dit vreeer . die week gestel. "Apartheid het die SARK se agenda so oorheers dat baslese Manas Buthelezl verantwoordellkhede verwaarloos is",meenhy. Die sterk ftnanlsiele poslslevan kerke en die SARK, s~ dr Buthe- Dit het ook onlangs begin blyk die SARK het ook 'n ander ult­ lezi. . " dat die posltiewe veranderinge in werking op die ekumenlese llggaam. "Onshet aanhoudend vir diegene . Suld·Al'Irka en anderverwlkkel1nge gehad.Dithetheeltemalonathank­ daarbuite ges~ dat ons reeds ver· wereldwyd die moontllkheld al hoe 11k beginfunksioneer van die kerke enig is, omdat ons dleselfdemaat­ sterker laatword dat die SARK se ' wat aan hom sy bestaansreg ver~' skaplike kwessles aanpak, Is dlt . inkomste, wat veral kom van leen, genoeg? Wat gaan van ons eenheld goedgeslnde kerke en organlsasles Hieroor was beseekende , word as apartheid daarmee heen . in Europa en .Amerika, kwyn. kerkleiers krities. Kritiek, veral van Is?w' Dit dwing die SARK om ernstlg wit kant, word gehoor dat die SARK Hy enverskeleanderkerklelers. na blnne te begin kyk. ontwikkel het tot 'n entlteitwat.'n meendie SARKhet 'nnuwevisleen Die SARK se begrotlng het die lewe van sy eie voer. Dit het 'n nuwe idees nodlg vir sy taak in .'ri afgelope negejaargegroei van sowat onafhankllke bron van inkomste nuwe Suid·Afrlka. Vele kerkleiers R3 miljoen in 1981 tot R29.07miljoen en 'n ele agenda. het dIe week beklemtoon dat die-­ In 1989. . Vir die eerste keer vra Ildkerke taak van die "kerk in opposisle"­ Vanjaarse begrotlng van R34,6 wat gaan gebeur indlen die SARK· om geregtlgheld en versoenlngte . inlljoen moes gesnoel word tot sowat se Inkomste beginopdroog. Udkerke predik, nle saam metapartheid sal RUi mlljoen. . sal nle die SARK se agenda kan verdwyn me. Vanhierdiebedragdralldkerke voortslt nie;want hulle gaan mees­ Die waretoets v.andieIntegrltelt. _ net sowat drie persent by. al self gebuk onder ele flnansliHe -van die SARK bet een bejaarde Die ftnansleIekragvan die SARK laste en kanskaars hul eie begro- - predlkant ges~, Is ofdie Iiggaam In . het .bygedra tot die soslale tings laat klop. ( 'n tyd wat sy stem nie meer so bale. invloedrykheid van die Iiggaam in 'n Debat wat In die toekoms gaan tel as voorbeen nle, in staat . die gemeenskap. Wat gaan In die sterker ita yore sal kom, is die his­ gaan wees om die kleed vandle Frank Chikane toekoms hiervan word, word gena•. ' toriese en teologiese verskllle tussen dienskneg om te bang. INA VAN DER LINDE DIE konsep dat die afbreekproses van die ste1se1 van apartheid eers 'n on­ omkeerbare stadiummoetbereikvoordat sanksie-drukop Suid-Afrikaopgehef lean word, het 'n waterdigte definisie nodig, het eerwaarde Frank Chikane, -SAUKdankErasmus a hoofsekretaris van die SA Raad van Kerke (SARK) vandeesweekinsyverslag voor die 22ste Nasionale Konferensie van die Iiggaamgese. JACQUES PAUW' Daaristans drie hangendenyweIheidsbofsakerond­ Chikane het in 'n lywige verslag oor die buidige stand van sake indie land. om Erasmus se doen en late. 'n aanduidinggegee dat die SARK steeds 'nro1 wil speelin die onderhandelings­ DIE hoofvan opvoedkundige programme van dieSAUK, Erasmus self het 'n nywerheidshofsaak teen die proses vorentoe. dr Pieter Erasmus, is na maande van bittere twis, 'n Die afbreekproses van apartheid sal net onomkeerbaar wees wanneer "die SAUK waarin hy aanvoer dat ondanks die feit dat hy booggeregsbofsaak, 'n inteme dissiplinere verhoor en grondwetgewende vergadering bevestig is en die soewereine mag van die onskuldig bevind is, ~y status en aansien verlaag is. verskeie nywerheidshofsake deur die korporasie afge- bestaande wetgewende strukture verwyder is," bet Chikane gese, Die SAUl{ se rede vir Erasmus se ontslag is die dank. . Chikane se solank as wat die mag om wette vir die land te maakindie huidige "grootgaping" wat tussenhomensypersoncelontstaan wetgewende strukture gesetel is, sal 'n meerderheidstem in die par1ement die Die drama rondom Erasmus het in Augustus verlede het, . ~ hele proses kan omkeer. jaarbegintoe Vrye Weekblad berigte gepubliseerhet dat Die SAUK is vir maande daarvan beskuldig dat i In'n voorste1 wat na verwagting deur die konferensie aanvaar sal word, vra drie senior bestuurders van die SAUK emstige klagtes hulleoodanks bewyse van emstigekonpusieteen Erasmus, Chikane, dat: van korrupsie, wanbestuur en geldvennorsing teen Eras­ in gebreke gebly het om teen horn op te tree. I die bogenoemde definisie van onomkeerbaarheid aanvaar word en landwyd . } * mus aanhangig gemaakhet. So byvoorbeeld is bullein besit van 'n bandopname en intemasionaa1 bekend gestel word; ~ Die amptenare het beweer dat hulle vir maande die waarin 'n bekende filmmaker vertel hoe hy Erasmus * die SARK sy huidige standpunt oor sanksie-drukbehou totdat die proses slagoffers vanlntimidasie en viktimisering van Erasmus van onomkeerbaarheid bereik is; omkoop. was. 'n Hooggeregshof-interdik van die SAUK en Eras­ * die internasionale gemeenskap aangemoedig word om' die SARK se In dieverslae van die drie bestuurders word gese dat 1 mus om Vrye Weekblad te verhoed om die artikels te standpunt aan hu1 regerings en ander instellings te stet Erasmus aan seniorpersoneel vertel het dat hy genoeg t Chikane het gese die ANC en die PAC glo dat 'n grondwetgewende publiseer, het misluk, . bewyse van wangedrag en konupsie deur senior per­ vergadering die mees dernokratiese meganisme is om oor 'n nie-rassige, Erasmus is twee wekegeledeskielikafgedank - enkele soneel van die SAUK het om "die hele plek in duie te I demokratiese grondwet vir Suid-Afrika te besluit. maande nadat hy tydens 'n dissiplinere verhoor, waarty­ laal stort". Chikane het ook gevra dat die konferensie moet besluit om die regering te dens daar na bewering verskeie ongerymdhede plaasge­ Verskeie versoeningspogings is die afgelope jaar vra om aIle struike1blokke te verwyder; om te besluit dat 'n grondwetlike vind het, op 81 klagtes onskuldig bevind is. deur die SAUK ondemeem om die geskille. tussen vergadering die doeltreffendste metode van ondeIhandeling is; dat die doodsvon­ d~plir­ Sy statusindie SAUKisnogtansverlaag toe die Erasmus en sy personeel te besleg. . nis heeltemal afgeskaf!\l!>et word; dat die landwet op grondbesit afgeskafword· tementvanopvaedkundigeprogramme intwee verdeel en Nege personeellede het al klagtes teen Erasmus en dat ondersoek ingestel word na die wyse waarop 'n herverdeling van grand 'n direkteur. Gemt Coetzee, }>okant hom aangestel is. moet plaasvind. ingedien..

t-. VryeWeekblad,.29 Junie.1990 .. ,'-,,,. -" .' .,. . ~ \ f· ~ •• ~ ~ •••••• ~~."" ." •• - •• ,

~ " '" I ~ .', ~~J~~ ~vv~-vv-v ONDERSOEK Diebewyse - opband

Daar Is vandeesweek gese dat 'n groep ver­ NP-LPvirBoksburg,Sakkie Blanc6, regses se planne om terreur en sabotasle In te skiet, seFerreira: "So 'nou,kyk, as jy 'n mal genoeg ou kry, ons moetso Suld-Afrika te pleeg, nlks anders Is nle as 'n 'n 00 s1aan, alword hy gevang...Sakkie klomp bierbllkpraatjles. Ole regses wat is oop...Ons moetbeginmet die LVs, aangekeer en ondervra I~, het gese dat hulle dat hulle skrik. Ons kry vir Sakkie...Kyk:, hy (die beoogde moor­ blatant ultgelok Is en In elk geval geweet het denaar) was in 'n moerse ongeluk. dat Jannle Smith nle betroubaar Is nle. Hy was at in Weskoppies gewees. ' JACQUES PAUW skets die gebeure wat tot Hy kom gereeldBoksburg toe in sy, verlede week se berlggewlng In Vrye Weekblad kaki-kleertjies, want hy haat so die kaffers. Dis maklik om hom enige -0 aanleldlng gegee het. ding te laat doen, maklik, As jyhom kan kry, salhy skiet enhy kan rede­ ming by die Boksburgse Stadsraad, Dmeerste kontak tussen Janiue Smith lik akkuraat skiet.. en die ver-regses vind op2 Febroarie in sybntoorby die stadsraad gevoer. "...Ja, sien, dit is baie maklik om 1990 plaas toe Heinrich Beismer, Engelbrecht het .tydens di6. in die parlement te kom, as jy die . streekraadsleier van die Oos-Rand ontmoeting gesSdat hy op soekis na LV's...dan sit hulle in die gange en en hoofkommandant in dieAWB, . 'n ongeregistreerdewapen om ANC­ sulke plekke. Sien as jy 'n klomp hom bel. lede mee te skiet. ouens uithaal, jy gooi die land in Smith maak hierna 'n afspraak Op Maandag, 181UDie1990 om chaos, klaar. As jy 'npaar ouens het . met loos Kleynhans, 'n AWB-lid' ongeveer twaalfuur het die eerste ' wat lmlle storiek:en...daar bo en lmlle · van Kemptonpark, en sienhom op 5 ,gesprek tussen onder-burgemeester treksaamlos,elkeenkan vyfdoodski.et Heinrich Belssner • Febroarie. Kleynhans vertel hom van 11 Fencimen Smith ineersgeaoemde voordat die ouens hulle kan stop. enkele terreurplanne van die AWB, se kantoor plaasgevind. Smith: "Binne die parlement het Chris: "la, baie." in die AWB? soos die opblaas van kragstasies. ' Hier is uittreksels van die gesprek hulle nie sekerheidsouens nie." Smith: "So Tl het al die planne Cornish: "Hulle is betrokke, maar Hy is verskeie .kere hiema weer tussen Ferreira en Smith: Ferreira: "Sodaarkanjy skiet,jy metjou beraam en so aan.": Die fisies Die. Die mense weet nie deur Beissner en ander ver-regses Ferreira: "As ek 'n ' opgeleide ISaanop dieregte ouens op dieselfde Chris.: "Ja." wie hulle is Die." gekontak en onder meer na verga­ assasinwas, was ekallankal daarby . oomblik _ Pik, VIok, Malan, Gel- , Smith: "So jy het basies net 'n Smith: "So jy het jou wa- -derings van Eugene TerreBlanche - betrokke... ' . denhuys. ' wapennodig?" penopslagplek?" uitgenooi. Smith: "Ken jy vir Chris Wel­ Smith: "Maar Malan is van ver- Chris: "Ek het Die moed nodig Comish: "Ek het 500 gewere. Ek Aan die einde van Maar! het gemoed? Ek kan iets by hom kry, dediging." nie, Ek het my moed. Ek het Die het500FNs.Ekhet50000patrone. Beismer, Welgemoed endie Kemp­ maarwat?" ," Ferreira: "Nee man, hy kan ook redes nodig Die, want daar is oor- Ek het honderd nine mils. I've got 7 tonparkseKP-stadsraadslid, Greyling Ferreira: "Wat ons by di6 oumoet maar waai, hy moes lanka! gewaai genoeg redes, Ek soeknet 'nwapen. RPG 7's." Bezuidenhout, vir Smith besoek en'. . kry, is iets wat groot skade kan hetashyietswerdis.Hyis'nslapgat. dis a1.". Smith: "Hetjyalgehoorhullewil voorgestel dat hy Mandela moet eli- . doen...Wat ek probeer sS, ons het ly moet die top vyf ouens saamvat, ,Smith: Hoe gaanjy weet om die Mandela assasinate? mineer. Hy het 'n plan om die ANC­ nou 'n ding voorgestel, hulle is enwat ookalroer. So'npaarhOtnots regte LP's uit te haal?" , Cornish: "Ja...ek het die outjie leier uit 'n helikopter te skiet, as bakgat.•.ek hetmet 'n paarvan hulle oak, net om die land intotale chaos Ferreira: "Kom ens kyk na ons die 303 gegee wat dit gaan doen. oriprakties verwerp. , gesels...Anders as Piet Skiet sal ons tesit, want dit is wat ons nodig LP's. Jy moet die vrees he hier, Ek He's got the, 303 already, when Op versoek van'Vrye Weekblad Die tien swartes skiet so elke twee het ...Ons moet stadig. AI wat mens saljou sShoekomhier. Komonskyk Mandela gets back he is dead. And .het Smith weer op Donderdag, 14 , maande Die. 'n Paar ouens bekak moet doen, is om die regte manne te na Boksburg se situasie. Slovo.Slovo is goingto becutdown." lunie 1990 'met Beissner. kontak .. hulselfreeds.; . slaan." Smith: "Hoekomwil jyhier rond Smith: "Met ander woorde, julie gemaak, Hy hetSmith dieseIfde aand Smith: "Nee, maar dit sal nog Op dieslfde dag om vierour het ' slaan?" plan vir Mandela is klaar?" om ongeveer sesuur kom sien. steeds aangaan." Smith'n gesprek in'nrestourantmet Fetteira: "Asjy DOll Blal1'ch6 vat.,jy Cornish: "When he comes back. Beissnerhethomselfas 'ngewese Ferreira: "Nee dit sal Die,ek be­ loos Kleynhans, aktiewe AWB-lid het twaalfNasionale PartyLV's hier he is dead meat at Ian Smuts, never kaptein in die Duitse SS voorgestel lowe vir jou. Daar is genoeg van van Kemptonpark;gehad.' waarvan heelwat nil regs swaai. mind in Soweto," en aan Smithgese: "1annie, ek weet hulle wat vir FW gaan sS fok jou'ou ' Kleynhans het twee lee patroon- Minstens sewe is regs." Smith: "So daai ding wat oom . .• , presieswie jy is. Sodra ons iemand pel, nou stop ons, nou wi! onsself doppiesmetontbrandingstowweaan Smith: "Moet ek 'n ontmoeting Heinrich-hulle van Mandela praat, ontmoet, dan vat ek net sy persoon­ regeer...Hoe beskerm die polisie al Smith gegee waarmee brande. In reelmet'nhoeoffisiervandieANC?" 'is klaar gereel? _' like identiteitsnommer....op die 112LP's? supermarkte begin moes word, Hy Ferreira: "Kan ons hom uithaal? Cornish: "The guy has got the , computer en dan kom alles uit." Smith: Nee, hulle beskerm bulle het ook gesS dat hulle kragstasies Waar sal ons...net Die in sy kantoor 303. He only has three bullets. But Beismer het in besonderhede Die,hullekannie, Ditismaarnet die gaan opblaas en virMarietta Kroger nie. Okay, reel dit vir ons." that is all it is gonna take. uitgebrei oor die militere strukture ministers wat beskenn word. , en Riaan Croywagen wil vermoor. Smith: "Met wat gaan'jy hom Smith: "Telescope as well?" van die AWB, die feit dat hulle 'n Ferreira: "la,enselfshulle kanjy . Dieselfdeaand betSmith 'n tweede uithaalf Cornish: "Telescope, nightsight, tekort aan geld engoeie organisasie bykom as jy regtig Wit Ek het al . gesprek met Beissner gevoer en 'n Ferreira: ''Nee, ek sny sy keel af, everything. Whenhe gets ofIplane...no · het, en vertel van die planOm Soweto gekyk, om FW by te kom... is die telefoonoproep . na Welgemoed man. ly skiet nie soou nie. Meer tracks." . se drinkwater te vergiftig. . . fokken maklikste ding onder die gemaak.bloedig,baie mooi, Hy moet stadig Smith: "Ek weet dit sou vroeer Vroeer dieselfdedaghet Smith 'n son...Daar waarhy ingaan, asjy een Tydeas die gesprekmet Beismer . • doodgaan.Ons moetsit so reel dat hy gebeur het, maariets het gebeur." gesprekmet HertjiesEngelbrechten ', van die daai geboue kan binnegaan..." het hybevestig dat daar voorheen 'n nie geskiet wordnie.Reel dit vir ens, Cornish: "We missed the boat Jan Heyneke, onderskeidelik hoof Verwysende na die sluiprnl!Orde- plan was om Mandela te vermoor, ek is ernstig daaroor. Hulle wi! mos... becauseof Piet. when Pietgotcaught, van sekuriteit enburgerlike besker- naar wat gebmik moet word om die dat die AWB 'n bankwou beroofom met die regses onderhandet there were actually going to be a fondse te kry en het Smithgevra om . Smith: "Is julleouens ohaait met military overthrow. Piet got caught eliminasieplanne op band te sit. wapens?" " so we stopped out of it. The only Die volgende oggend, Dinsdag Ferreira: ''Nee,nieheeltemalDie, , time you can do it, is when they 16 luDie, het Smithweer'n ontmoe- ODS soeknog. Onskonnou die dag....3 relax. So I said no, stop the boat." ting met Ferreira gehad. Hierdie keer'· 000 (die getal is onduidelik) nege Tydens die gesprektussen Beiss- was ene Chris, wat.volgens Ferreira, mills in Belgie gekoop het. Ons het ner, SmithenCornishhet die AWB- . geestesongesteld is, ook teenwoor- 'nhalfmiljoenrandnodig gehad. Ons' leier Smithgevra om aan die hoofte dig. . kon Diedie geld bymekaarlay nie." staan vanhulle militSre planne, wat Smith: "Hoe voeljy oor elimina- Dieselfde aand om sewe-uur het die moord op Mandela, opblaas van sies?" . Smith 'n ontmoeting met Gary Cor- kragstasies,vergiftigingvan drinkwa- _ Chris: "Man, ekhetnetnou vir 11 nish, selferkende lidvan die Burger-. .ter, sabotasie van damwalleen elimi- gesc, as ek saam met Piet Skiet kan like Samewerkingsburo (BSB), in nasies van blanke LP's insluit. BY. . DIE DIERETUINMEER,.. . 'kom,dansalek'npaarouensdefini~ Smithsehuisgehad. Korthiernahet • Vrye Weekblad het die Vei- tiefklop.Ekpraatnie vanhoutkoppe Beismer opgedaag. ligheidspolisie die volgende oggend PRET VIR DIE HELE GESIN Die,want die goedpia my nie...maar Cornish: "I am not a member of om tienuurvirdie eerste keervandie Talle opwlndende stalletJles: Daar's boeke, koeke, plante, die Witouensvan die NasionaleParty. theAWB...because I am CCB, which gesprekke ingelig. Smith het die- speletJles, wlnskoples, heerllke kos en 'n "wit ollfant" En daar is 'n hele paar van hulle." I am sure you know of. I was 040. selfde middag afsprake met Beiss- kraample. Daar's bale pryse wat gewen kan word en Smith: "So jy praat van LP's?" My case came up in South West nerenCornishgehad, maarhullehet vermaak wat die hele dag duurl Chris: "0 ja, definitief." during South African role. So I am Die opgedaag nie; Kermls begin om 09:00 Srnith: "Soekjy 'n wapen?" safe. Calla phones me and asked me Die polisie het Donderdagaand Chris: "As ek 'n wapen in die wat moet ek doen and I said Calla self 'n gesprek tussen Comish en hande kan lay, 'n afgesaagde hael- relax." Smith op band opgeneem voor hul Dis jou kar:'!s om 'n Flat Uno te went geweer of 'n ongemerkte Rl. Hulle Smith: "Maarhulle(BSB's binne toegeslaanen'hom inhegtenis geneem moet net nie gemerkwees nie. Hulle die AWB) is nie geregistreernie.? het. moet Die kan terogtrace van wie af Comish: "1hey are not registered. . Dieselfde aand is die gesin Smith dit kom nie. Blanch6...hy's nes FW. I told Eugene last year, because he in veilige polisiebewaking geneem Saterdag Hy's 'n regte hond. Ek wi! Die my said,Gary,sluitaan...Eugenesaidto en na 'n plek geneem waar bulle kinders laat grootword in hierdie me last year,jointheAWB andlsaid opgepas sou word. omstandighede nie." to him no I cannot." By geeneen van die genoemde J'Junie 30 Smith: "Het jy en Tl aloor di6 Smith: "Maar die CCB-members ontmoetings was daar enige drank dinge gepraat? op die oomblik, hulle doen training betrokke nie..

" VrycWeekblad, 29Iunic1990

", L === i!VIVilV .. 11 ONDERSOEK Mellet.mislei media llIUJlOgNJ)R_ OOOJJSKIIP. ....N: BRIG LEON ssusr VAN: /lAX DC! FREEJC , HA, AANI.F.IDlIIO VAil DIE OESoorIlIlEKuKIlV"WIlAJogverraadaangeklaomdat, besturendedirekteurvan die BSB. bale dom wees om 'n Naslonale om daannee voort te gaan. Dit is vooroeeldvan'n misdaad watgepleeg . hulle binne die United Democratic Rapport ~ ook dat Cornish nle 'n Party-LP te sklet en dat hy steeds sonder twyfel genoeg rede om hul " leanword deur 'n blote uitlating. 'n, ,Fronten verskeie ander gemeenskap- parlement~re lid van die BSB Is nle. In die proses glo. aan tekla. , , Sameswerlng word gepleeg sodra 'n sorganisasies saamgesweer, het om, DIE WAARHEID: Ult die tran- Die Kommissie sa dat 50 000 ',ooreenkoms bereik word om 'n 'n bloedige revolusie in die land te DIE WAARHEID:Dltwas besIls Fer~ nle "emoslonele blerpraatjles" nle. skrlpsles Is dlt duldellk dat mense die afgelope vyf jaar aang- "onwettige daadte pleeg.Geen optJede ontketen.,Vyf van die mans is vir, ,': Daar was nooit drank by enlge relra nle grappenderwys na die ekla is weens hul verset teen apart- word benodig om 'n daad van sa- tydperke van tussen ses en tw8aIf' gesprek betrokke nle. Nlemand Is beoogde ellmlnasles verwys nle. heiden die staat, en voeg by:"Regse , meswering te bewys nie., jaar tronk toe gestuur; , ,,c:' sel~ ~e op "onverantwoordelike wyse" Ferreira Is die een wat die planne oortreders isnog hierdc:ur geraak, Daar is vootbeelde waarIinkse Die mans is skuldig bevind op ultgelok om gevoele05 op te sweep beraam om "Ilnkses" te vermoor, aI was hul optrede in baie gevalle aktivistevan verraad aangekIais wat grond daarvan dat die .UDF hom of moord te beplan nle. vertel van wapens wat hy In die blatant enonwettig." . op die oog af veel minder emstig, daaraantoegewyhetC!mdieregering Die gesprekke tussen die mans buiteland wou aankoop' en hoe Talleregsgeleeerdes meendat van voorkom as d{t, wat ver-regses omverte werp,hoewelhy nie direkte dul op berekende" ultgewerkte makllk dlt Is om me05e In die die uitsprake en dreigemente ron-, ooreenkom om te doen: en openlikegeweld gepredikhetnie. ' di~ planne, om geweld en terreur, te parlement te sklet. dom geweld en verset wat gereeld. * Breyten Breytenbach is van . Die oogmerkvan UDF fiepropa- t~rrorisme ,pleeg. Het hy, wei alles "grappen- van regse verhoe af geuiler.word, .verraad en aangekIa 08- . gandakampanje was om die massas ges~ " Smith het sonder twyfel vir die derwys" aanSmith en geweet ingevolge veiligheidswetgewing dat hy 'n organisasie met die naam op grOndvanhul griewe te politiseer hy Is vals, Is Ferreira as gesoute neerkom opdade van terrorisme en "Okhela" gestig het,. wat uit vier " .~n .teen die regering te mobiliseer. ,". ~.::. _.' --;-. -: '.. VryeWeekblad, 291unie 1990 \ 1===12======:::::=:::::======13======

OMGEWING

',,'. '. .Is.rooklose stowe 'n antwoord? In• die townships t .' , , ~,r {

~!e verstikkende gifgasse van miljoene hout- e'-' . kcolstowe in Suid-Afrika se digbevolkte townships hou 'n ernstige bedreiging vir menselewehs in. Navorsing inSuid·Afrika wys dat longsiektes,in ~tedelike gebiede die grootste enkele oorsaak van aile sterftes is. Kenners waarsku dat 'n toename van longsi~~~.~:~~.rl.. ; asemhalingsprobleme onder kinder:.s enb~1~.~~r~!$~:~1 regstreeks aan die hoe besoedellnqsvlakke inhierdie oorbewoonde gebiede toegeskryf karl word. PEARLIE , JOUBERT doen verslag , Oletrelnbrug by Nancetleld wat die spooraanslultlng Is tussen Kllpsprult en Motolo In s'oweto. i . _.' _,' .. ,~;,In Mshenguvllle-plakkerkamp wat net langs Motolo township gelee Is, IS'rookbesoedellng 'n alledaagse verskynsel. ~ m~ter' el;~t~i~~:il~gs~~~jek DIE omvang van lugbesoedellng In hul kool- en houtstowe ontslae gaan .besoedellngsprobleem in die stede- voorslen. atmosfeer vrygestelword, ult die gasse deur die skoorstene 275.300 hang volgens die elektrlsiteltsvoorsleolng, "seker '. . . . '(FolD: GUt d. Vlieg·Afraplx) s~l Suld·Afrlka en die res van die kontl·raak nle, "omdat die stowe geselllg IlkegebledeInSuld·Mrlkagrootllks Volgens Van Staden sal die elek­ watEskomultlaatultgehaalvoordat l hoog te bou. "Die hoogte verseker Van Heerden grootllks van die on- , maak dat hulle ook 'n aandeelln E k k nent kan ole onderskat word nle, Is. Families sit graag saans random sal oplos. tritlserlng van townships die swael­ dit vrygestel word. rdat skadellkegasse bo dieInverslevlak derskele inuolslpaUtelte af. die verspreidlng sal hA". S 0 ill OOp Een derde van aile kinders In Mrika 'n stoofen gesels- ietswat mens nou "Om dittedoen,sal egterbeteken 'dloksledvlak In die Vaaldrlehoek met "Dlt Is juls die soliede materiaal tvrygestel word waar vermenging en "Eskom sal elektrlsltelt aan die "Eskom sal aanbled om sy teg- . .'. · sterftans weenslong-verwante slektes. rue eintlik met 'n elektrlesestoofkan . dat Suid·Mrika ekonomies veel ongeveer twee-derdes vermlnder. In rook, wat veral tydens die ver-. : verspreldlng beter is." plaasllke muolslpallteite verskafen oIese vaardighede en mannekrag aan '. . . Navorslng Wys ook dat die vry- doen nle," sterker sal meet word sodat ook die' • "Ons het ook bevlnd dat die vlakke branding van steenkool en hout iVan Heerden sA Eskom het die dlt sal van die onderskele munlsl- te wend om die projek suksesvol te k .bi: deaanvir stellingvan sekere g1fgasse regstreeks Hy meen die probleem kan opge· laer Inkomstegroep skoner kook- en van lugbesoedellng In byvoorbeeld vrygestel word, watdie townships so ,} R6.blljoen"nounodig,wantteendle palltelteafhanghoe die elektrlsltelt laat verloop, maar Indlen munlsl- usge Ie e 'aanVlf verantwoordelikgehoukanwordvir .los word deur mense te verbied om verhittlngsgerlewe kan bekostlg," s-, geweldlg besoedel," . f elndevan diejaar kan dieselfde bedrag versprel gaan word." paUtelte voel dat hulle dlt self kan . " . Soweto 2,5 tot 2,6 persent hoer Is as t ' 'sekere longslektes wat veral onder steenkool· en houtstowe te gebrulk, " , Een van die redes waarom die' op die Oos-Transvaalse Hoeveld, Volgens Van Heerden probeer i geld nle meer genoegwees nie weens Van StadensA egterdatEskomin doen, salons bloot 'n aanspraak wll- .. , .- " :f klnders en ou mense van Soweto en "Dit sal egter beteken dat miljoene regerlng ole daadwerkllke aandag Volgens Eskom word 99 persent Eskom die Invloed van die swael­ ,: Inflasle". 'n kontrak wat met die onderskele hAin.waardieelektriSlteltheenver. kernkr' . nt" I': .. die Oos-Rand voorkem, mense, wat dit die mlnstekanbekos- aan projekte vir die vervaardlglng van aile soliede materlaal.wat In die dloksiedwat vrygestelword,verlaag , Die werking en sukses van die munlslplaltelte geslult sal word oor' .voer word," se sy. ' e· agsen .' ra.e.s Diewolkeswartrook wat daagllks t1g, gedwing sal moet word om hul. van rooklose brandstof gee rue, is In Suid·Mrlka vrygestel word, kom huise te elektriflseer., 'n· Normole . volgensMuirhead die geweIdigekoste onder meer ult die ongeveer 1,3 vryemark-keuse wat oralIn diewh'eld daaraan verbonde:"Dlt is egter ole' .. mlljoen keel- en houtstowe wat nog beers,beboortookhlergerespekteer so dat Soid-Afrikaole oor die tegnolo- PEARLIE JOUBERT in die land gebruik word. te word. " gie beskik om rooklose brandstofte / ESKOMhetonlangs'ngebiedgeleeopdieplaas Hagelskraal,wat ookbekendstaan In Soweto, een van die mees be- VolgensdlebestuurdervanKom. vervaardig nle.· , as Bantamsklip, geidentifiseer vir die oprigtingvan nog 'n kernkragsentrale. ·soedelde gebiede tit Suld·Mrika, Ismuolkasiedienste by Eskom, Andre "Suid·Afrlka maak olle van Hagelskraal val in 'n gebied wat,tot 'nnasionale gedenkwaardigheid verklaaris die probleem op 'n kongres oor lug.' Van Heerden, het navorsing deur . steenkool enls 'nlelerop dietegnolo~ en inwonersis besorg oor die invloed van 'n kemkragsentrale op die omgewing. · besoedellngonder dievergrootglaas .Eskom gewys dat mense meer vir giesegebled-d1ttinlesoververwyderd Hagelskraal is tussen Pearly Beach en Buffelsjag aan die Kaapse kus gelee, geplaas. , steenkool en hout betaal as wat dlt .van die vervaardlglng van rooklose Die bestuurder van Kommunikasiedienste by Eskom, Andre van Heerden, se ' , . Die kongres is deur die National sal kos lndien hul.hutse ·geelektrl.brandstofnle." .. Eskom is egter nie van voorneme om in die onmiddelliketoekoms 'n kemkragsen­ ·Association for Clean Air (NACA) tlseer word. Hy sA die regering moet sy ver- trale bier op te rig nie. . ·aangebled en het saamgeval met die "Eskombetaal ongeveerR70 per antwoordellkheidnakom -fn die beste . "Ons het bloot 'n paar plekke geidentifiseer enis in die proses om plekke aan ,'. einde van WAreldomgewlngsweek. ton vir steenkooL Mense wat steenkool belangvan al die mense in die land. tekoop of opsies op plekkeuit teDeemom aan die publiek tyd te gunom dit in hul "" DieStrydpuntrondollldieoplosslng .in klein maat koop, betaal ongeveer en onmiddellIke aandagaan die ver- langtennyn-beplanning in ag te neem. Deurdat ons nou reeds die plekke J:>ekend ·.van die lugbesoedelfngsprobleem In . Rl 000 vir dleselfde hoeveelheld." ' .vaardiging'van rooklose brandstof .: maak, gee,ons ook aan nyweraars die geleentheid om Eskom se pianne in ag te townships gaan oor die moontllkheld Die woordvoerder van Versprei.· . .gee. neem." se Van Heerden. . van 'n verbod op die verbrandlngdlng'en Bemarklng,'Leatitia van .,·"Ekonomiessalditookbaielonend N6g 'n plekwat Eskonibeplan om'op te koop, is ongeveer 17 kIll wes van St , , i' .' vansteenkoolen hout ··wat die.groot· Staden, meen datelektrisiteit, ko.· . ·wees omdat daar 'n groot uitvoer. Francisbaai. Van Heerden se Eskom is ook bCsigom gebiede aan die Weskus te ~ ,. ,j' · steenkele oorsaakvanbesoedelhigis ' .' mendevan Eskom, veel goedkoper mark In die buitelandvlr rooklose ondersook. . ;. en of Stiid·Afrika du kan bekostlg salwees. ' .' brandstofis." Volgens hom is daar geen gebiede aan die Natalse kus wat geskik is vir die om townships te elektrlftseer. Wateerdergedoenmoetwordom Eskom het onlangs bekend ge. oprigting van kernkragsentrales nie. .- ~ · .". Met dieverbranding van steenkool lugbesoedellng Inveral die townships maak. dat hy R6.biljoen nodig het . VolgensEskomis die kusgebiedeideaalgeskikvir dieoprigting van kemkragsen­ 'word een tot twee persent sulfaat In te vermlnder, Is die vervaardiglng om "die besoedellngsprobleem opte trales "omdat seewater gebruik lean word vir die afkoelingsprosesse," se Van · die atmosfeer as sulfaat·dloksied . vanrookloseenbekostlgbarebrand. los deur al die townships In Soid. Heerden. . . . ~e h~ vrygestel. stof, sA Muirhead van Falkirk • een Afrika van elektrislteitte voorsien". , Eskomhetonlangsin openbaar gese,dat nie vanplan is omvpordie einde i' Salpeteragtige oksledes weird van die grootste vervaardlgers van Die "visie" van Eskom, soos Van van die eeu nog kernkragsentrales te bou nie. VanHeerden se Eskomhet baie ondersook-progranuneom geskikte plekke te terselfdertyd vrygestel en wanneer stowe in die wAreld. Staden dit noem,valsaam met Eskom s~k die oksledes met waterIn aanraklng Volgens Van Heerden en Van' se projek: Elektrlsiteit vir Almal. - wat ooksosio-ekonomiese-, demografiese-,biologiese-, sysmiese-, geolo- . , kom, vorin dU sure wat die soge- Stadenis die eolgste "voordeel" van Van HeerdensAEskomse "besoe. giese- en ekonomiese ondersooke hehels. .--', naamde "suurreen" veroorsaak., rooklose brandstofdat ditole "vaste deJlngs.ondersoekspanne"bet bevlnd Hy se die oprigting van kemkragsentrales sal nie "juis dieomgewing nadelig 'n Verdere oorsaak van die hoe . dele" In die atmosfeer vrystel nle. dat dit ongeveer R8.blljoen sal kos beiilvloed nie". ' . lugbesoedellngsvlak IIiveral Soweto,"Rooklose brandstofstel nou wei om sulweringstoestelle aan die agt Van Heerden meen dat kernkrag in die tookoms die "enigste opsie vir die . ·hang saam met die township se geo· geen sollede materlaal vryole, maar groot Eskom.kragsentrales aan te voorsiening van krag gaan wees weens die steenkoolvoorraadwat teen die einde ~, . ~an die eeu drasties venninder sal wees". .' , . I graftese IIgging. . ' swael.dloksled, wat op groot maat bring. . f · "pieTransvaalse Hoeveld,geleeIn . bale skadellk Is, word steeds deur Die meeste van die kragsentrales Volgens Eskom sal daar elke twee tot vyfjaar'nkemkragsentraleopgerigmoot · 'n, antl.slkloitiese iaagdrukgebled, rooklose brandstofafgeskel,"sA Van is op die Oos·Transvaalse Hoeveld word weens die toonemende vraag na krag vir die tookoms. -' '. . , veroorsaakgedurende die winter- . Standen. gelee. . In 'n persverklarlng bet die uitvoorende hoof van Eskom" Ian McRae; gese Eskom salvoor dieeinde van dieeeu reedsbegin met dieoprigtingvan cen van die , , :.mflnde 'n bale stagnante lugslrkula· Van Heerden sA hy weet nle of "Dlt sal dus veel goedkoper wees :?1!~' to~ , kragsentrales. '. . . .. Dit het gevolg dat die rook Instansles In Suid·Mrika beslg Is met om al die townships In Suld.Afrlka _ .Eskom heplan om teen 1995 die kragsentrale te hegIn bou en dit teen 1998 m ·tr~,#,jJ~ ,",,:' In die townships vrygestel word, navorslng oor die vervaardlglngvan te elektrlflseer as om sulwerlngstoe. gebruik te neem. , . : : I. ~f,:nie··versprel word rue,'maar oor die : rooklose brandstofnle. stelle aan agt kragsentrales aan te Volgens hom sal daar na die eerste kragsentrale elk~ twee tot vyf jaar 'n L. ' townships bly nang. .. Die voorsltter van die Huishoude- bring," sA Van Staden. kernkragsentrale van ten minste 1 000 megawatt gebouword. '. . Volgens die Internaslonale DI· like Toerustlngsveivaardlgers van Eskom meen dat R6 blljoen, teen. Verskillende groon-organisasies in Suid-Afrika is ontsteld oor Eskom se rektellr van Falkirk Industrl~e,WR "Suld.Afrika, Richard Ferrer, stem die huidige wisselkoers,. genoeg Is aankondiging en beweer dat daar aan die groeiende behoofte aan elektrisiteit Bill Muirhead,sal die elektritlserlng m.et Eskom saam en meen dat die' .om elke ongeelektrlflseerde town. voldoon lean word deur gebruik te maak van hidro-elektriese kragopwekkers eri van hUiseole beteken dat mense van ultskakeling van steenkoolstowe die ship In die lal}d van elektrisitelt te son-energie.

., .;. .

~ .. "tt .

,~ • < • .-1---....--:------'---'. . - ..------~------".'...... -...._-~------_ . --"'----~-',-._._, ,~- ~?~f~~~~~~:} , ~"~M; ' ...... ------::~'""':":"':"-'-:---:':I1====14==~======::::::=::=:::::::::==::::==

. , die Burgerlike Samewerkingsburo.. ?ie DIE WEEK TEKRORISTE •GALEl?f woordvoerder sa die ministervan Verdedlgmg, genl Magnus Malan, moes voor die konunissie getuig,

Wereld: ANC Open in Windhoek

Die Uitvoerende Raad van die ANC open 'n Doodskoot vir dwelms ANC-knntoor in Windhoek op uitnodiging van' die Swapo-regering..Abbey Chicane, 'n senior Chinaherdenkanti-narkotikadag met'0interna­ ANC-lid, word as die eerste woordvoerder van sionaIe forum en die teregstelling van 14 dweJms.. ,die ANC in Namibia aangewys. mokkelaars inBeijing.Terwyl Chineseeninter­ nasionale amptenare die forum bywoon, word' , die smokkelaarsin kellings en boeie na 'n sta­ Chikane vra sanksies dion gely waar hulle voor 40 000 skreeuende mense ter dood veroordeel word. Hulle word 1Ydensdie Suid-AfrikaanseRandvandie Kerke elkeen mel 'n koeel in die nek tereggestel, se nasionale kongres in Kaapstad,stel die alge­ mene sekretaris van die SARK, FrankChikane , 'n elf-punt plan voor waaronder die volgehoue Opstand oor pryse loepassing van sanksies, die afskaffing van Ordeword berstelin die meeste dele van Lusaka, ~~~!",j;;),. ,I~ doodstraf en die onmiduellike ontbinding van Zambie, ni twee dae van geweldpleging in a>~'" ~ "'~~.::J-~-~ . die Burgerlike Samewerkingsburo geeis word. protes teen die verhoging van die prys van '-"-:. Chikane se die ministers van Wet en Orde en rnieliemeel, die land se slapelvoedsel. Meer as 'Weynl Deyselln Die Transvaler, 25 Junle 1990 van Verdediging.AdriaanVlok en Magnus Malan, 30 mense sterfen 'n aandklokreel wordingestel, is verantwoordelik vir die moordbendes en het afskuwelikinlewendeIywe, ishulle meer gevaar­ die afstel van'n waterskeidende party-vergade-• geweet van hul bedrywighede, Hy vra vir die

." lik wanneer hulle dood is. Volgens bevindinge ' ring skerp gekritiseer het, 'n Woordvoerder vir onmiddellike afdanking van die twee niinisters. EEG behou sanksies in 'ri studie wat deur Amerika se departemenl die komitee se die vergadering sal di6 oaweek Hy kritiseer ook die Harrns-kommissie omdat van landbou gedoen is, skei die uitgedroogde plaasvind, gevolgdeur 'n kongres. net vyf van die 265 insidente wat voor die Die Europese Ekonomiese Gemeenskap besluit kokkerot-resteproteineafwatemstigeallergies konunissie gele is, ondersoek is, en omdat net om anti-apartheid sanksiesinstandte hou,maar en selfs die dood by mense kan veroorsaak.. om steun aan die slagoffers van apartheid te sewe van die 200 lede van die BSB voor die vermeerder, Die gemeenskap sal diegeleidelike · kommissie genoem is. afskaffing van sanksies oorweeg sodra daar Tamil-stryd hervat ' ~ . .' duidelike tekensvan onherroeplike verandering Suid-Afrika: in Suid-Afrika getoon word. Sri Lanka maak gereed vir In lang, bloedige SA-spioen vrygelaat guerilla-stryd mel Tamil-rebelle midat 'n'veldtog As deel van die onderhandelinge tussen die vir,'n onafhanklike'tuisland hervat is na meer as ,Arafat bekommerd Sinnelose geweld , ANC en die NP-regering, word die beweerde , 4 'n jaar se vredesamesprekinge. Honderde be­ polisie-spioen, Billy van Zyl, deur die ANC . Die en ~lie.PACveroordeel die "sinnelose ' Die voorsittervan die PalestynseBevrydingsor-, wapende jong mense van die LiberationTigers me vrygelaar. VanZyl, 28, was Infotograaf van die geweld" 'in Khayelitsha naby Kaapstad nadat ganisasie (PLO), Jasser Arafat, wie se -Iewe ofTamil Eelamgaan terug na die woude van die Oos-Kaapsekoerant, Eastern Province Herald. plakkerstrukture aan die brandgesteekis tydens . volgens bronne in Palestina in groter gevaar is land se noord-oostelike streek om hulwapens Hy het in 1984 aan vriende gevra om hom aan , gevegte tussen die twee organisasies,' Beide ,'as ooittevore, venny dieS organisasie se hootkwar­ op te neem teen die regering van die land. ANC-IedeinBotswanavoorte stel omdathy Die • t . ~ " ,'" '~ ,..- . ,.organisasies kondig aan dat 'n toesiglioudende tier in Tunisie en verkies die veiligheid van militere diensplig wil verrig nie en 'n ANC­ '.komi tee saamgestelis nadat twee mense doodis Baghdad. Arafat vrees Israelse weerwraak vir. ' soldaat wil word. In Augustus 1984 verlaat Van en 22 dakloos gelaat is. ' die PLO se onsuksesvolle kommando-klopjag Vryheid herdenk Zyl die land op sy motorfiets en tree met die op di6 land se kus inMei varijaar. ANC in Botswana in verbinding, Die minister Mosambiek herdenk 15 jaar van vryheid van van Wet en Orde, Adriaan VIole, se Van Zyl is Portugese oorheersing met 'n plegtige herden- ,Aanhoudings duur voort ' "deur die ANC aangehou nadal hy die organisa­ kingsfeesvieringenhemieudetoewydingom'n sie geihfiltreerhet, VanZyl word vir 18maande Rushdie help Iran, Volgens 'n verslag v~ die Koinmissi~ vir '. , . , ,einde te maakaandie brutaleburger-oorlog wat itt die ANC-kamp, Quatro, aangehou. Olivia Menseregte is 51 mense sedert I Januarie 1990, Salman Rhshdie, die omstrede Islarnitiese sIaywer, die land teister, Nege-honderd-duisend.mense Forsyth, oud-spioen, bevestig dat Van Zyl vir aangehou ingevolge artikel29 van dieWet op wat skuiling hou teen 'n doodsvonnis wat deur: ,is die afgelope 15jaardooden90 persentvan die die Veilighiedspolisie gewerk het, p Binnelandse Veiligheid Britse dagblad, The Independent, daargestel is. " regering se prioriteite, ' RegterC Margoreik'nhofbeveluit watverhoed aangehou, '. Op 23 Junie stop 'n groep werkers wat van 'n dat die plakkers in die Midrand-gebied, tussen vergaderingin Pretoria af koll1,by 'ngarage op' Johannesburg en Pretoria, se huise deur die . Groblersdal. Hull~ sing vryheidsliedereen 'n · Midrand-stadsraad en die bou-ondememing, , groep'polisiemanne in 'n voerniig sonder 'n ,HaWk Structures, platgeslaan word. Baie van , nomnierpillat rand een van die werkers aan. AI . · die plakkers woon sedert 1986 in di6 gebied. die'mense' wordna die pollsiekantoor op die dorp geneem..Kort daama word drie van

Ongtweer 800families vlug uit Bophuthalswana ' 9'unn in hegtenis -, oaSuid-Afrikaomgedwongeverskuiwingsvan die Mangope-regering vry te spring. Die inwo- , Shirley'Qunn, 34; word deui' 'die polisie in'" nerswatvroeerinMabopaneen dieWinterveld­ hegtenis geneem in verband met diegebiedgewoonhet,OOginomnuwe strukturein bomontploffings twee jaar gelede by Khotso Soshanguve naby Pretoria op te rig. Huis en Cosatu Huis in Johannesburg. Die poli- Die tnassa instroming van plakkers uit sie is steedsop soeknatwee andermeose watna Bophuthalswana na die Midrand-gebied is vol- bewering ookbetrokke was by di6 ontploffings,: gens die Suid-Afrikaanse Department van Bin- Gunn word ingevolge die Wet op Binnelandse nelandse Sake deur 'n misverstand veroorsaak. Veiligheid aangehou. Duisende plakkers van die Winterveld-Odi gebied ,1 in Bophutatswana vlug paniekbevange oor die j .~ grens nadat hulle bevel ontvang het dat grond­ Verset op Ashton eienaars tot 30 Junie leans het om "onwettige J bywoners" uit Ie skop. Een penoon word'do~dgeskiet,een emstig in die bors gewond, vier kinders word in die gesig . MIke Luckovlch • Atlanta Constitution In Newsweek geskiel en 20 meose word gewond in polisie­ "AN~ arrogant" optrede teen 4 000 inwoners van Ashton in die Kaap wat aan'n weeklange verset-aksie deelneem. , Die president van Inkatha en hoofminister van Unita wil praat , Hulle eis die verbetering van geriewe in hul ' KwaZulu, Mangosuthu Buthelezi, se hy is 1'lamibiaword gebruik· woongebied. Op die dorp keer lede van die bereid om "skouer-aan-skouer" met die ANC­ polisie se onluste-eenheid die mense voor en vise president, Nelson Mandela, te staan en In Uinta kondig aan dat hy nog op Portugese '0Meoseregte-organisasieOOweerdat Angolese amptenare wag om verdere direkte gesprekke troepeNamibiase militerebasisse in die noorde skiet op hulle met traanrook, ritbberkoeels en beroep «;Ip vrede in Natal Ie doen. Kort hierna donshaeI. " tussen dieS organisasie endie Angolese regering van di6 land gebruik om die geveg teen die ' vertel BUthelezi aan 'n Hongaarse joemalis dat te bewerksteUig. Volgens Portugese arnptenare ' . Amerikaans-gesteunde Unila-rebelle voort te die OOeld van die ANC en die UDP deur die het albei partye ingestem om mekaar binne die sit. Troepe inAngolese-, Kubaaose- en Sowjet- media opgeblaas is en dal die ANe vir jare ­ eerste Iwee weke in Julie weer vir samespre­ Ondersoek 'n bespotting "baie arrogant" ,- hom~lf as die regering in' uniforms dreig lede van Unib. . . . kingste ontmoet. I ballingskapbeskouhet. Hy se die ANC aanvaar 'n Woordvoerder "an die David Webster-trust geen neulraliteil of teenkanting nie en dal die se die onwilligheid van die Harms-kornmissie ANC se beleid gevaarlik is omdat dil tot slerk Moskou-krisis verdiep , om sekere sleutelpersonevoordie konunissiete rassisliese botsings lei. Lewensgevaarlik roep, mank 'n OOspottmgvan di6 ondersoek on. Die krisis in Moskou se Kommuniste Party . bedrywighede van die polisie-moordbendes en ,.. AIle berigte deur AFPen Sara Alhoewel baie mense dinkkakkerlakke is meer verdiepna die besluitnemende sentralekomitee': . ,

./ Vrye Wcckbl~d, 29Junie 1990 ", ======15======:==== (Die Akademieis nie my bybie nie' Krog herverdeelHertzogprys

KOOSPRINSLOO ningsfunksle het gevra dat pryswen· "'nMens besef ook dat die sltua­ wit klnders as gelykes en maats ners se "dankwoord" kort moet sie sodanlgverander het datjy nie ultgebeeld word. Dleboeke gaan DIE Kroonstadse dlgter Antjle wees, "nle Ianger as een minuut sonder meer voorgangersseoptrede sy aan Cosaw se rondrelsende Krog gaan 'n gedeelte van die nie"l) , kan navolg nie. Breytenbach se , tasblbIloteke skenk, ' Hertzogprys geeaanultgewers "wat In haar dankwoord het sy die welerlng (van die Hertzogprys) was "Die boeke kom dan uit by demokratles let". Met die res van Akademie skerp gekritlseer, on­ , dlrek en dramatles. Ook verdlend," organisasies soos Cosaw wat nie die skameie R2000 gaan sy Aftl­ der andere ges~ "die akademle Is Maar nou, 'n paar jaar later, net verantwoordeIlk is vir die opbou kaanse kinderboeke koop wat sy nle my bybie nle" en die stoere voel sy anders, s~ Krog. van 'n kolossale kultuurbewustheld aan die blblioteke van die Con­ organlsasle daaraan herlnner "hoe "Ek vat die prys met die ultsluit­ nie, maar 'nverryklng In taiIemense gress of South African Writers tot die dood toe dinge was en nle 'like doel om dit te herverdeel. Die se lewens bring - bevoorregtes en (Cosaw) gaan skenk. wou rulmte gee nle'';: eersowel as die geld.Die geld word nie-bevoorregtes," s~ Krog. Die aankondlglng het Krog "As 'n mensjou gewlg onteenseg­ verdeel tussen uitgewers wat omgee En as laaste gedagte: "Dis vir verlede Vrydagaand al rymende Ilk Ingool agter die mense watjare vir demokrasie, soos byvoorbeeld , my reg dat Afrikanergeld so ver- gemaak toe sy die Hertzogprys vir reeds al werk aan 'n nuwe Suld­ Taurus en Prog-uitgewers van SL deel word." . poesle vir haar bundel "Lady Anne" AntJle Krog Afrika, besef '11 mens hoe alles Helenabaal." van die Suid-Afrikaanse Akademle herdeftnleer moet word," het Krog Krog gaan 60% van die geld (Lees in die rubrlek Prontult vir Wetenskap en Kuns in Preto­ van 'n gedig aangeneem: 'n rym vandeesweek ges~ oor haarbesluit daarvoor aanwend. Met die 40% elders op die blad hoe die Akademle ria ontvang het, wat 1 minuulneem om te lees. (Die ' om die geld nie vir haarselfte hou watoor is gaan sy Afrlkaanse kin­ se bekronlngsplegtigheid verloop Haar toespraak het die vorm organlseerders van die bekro-' nie, maar te herverdeel. derboeke, koop waartn swart en het.) --I-'----~--~------~- In Aandjiewat jou doodkan beteke~

DAAR steek waarheid in die.gerug dat lede van die Suid-Afrikaanse ,Ole SA Akademle vir Wetenskap 'en Kunsse [aarllkse Akademie vir Wetenskap en Kuns dikwels kort rui die jaarlikse bekro­ bekronlngsph:!gtlgheld Is verlede Vrydag In die Musalon op die kampus ningsplegtigheid te sterwe kom, By van die Unlversitelt van Pretoria gehou. GERBI1 OLIVIER was daar , die okkasie- deurprofElizeBothaas ...._-=--, 'n aand vol "iuister en bewoenheid" beskryf - doen hulle die kwaal of tuiting op die ander volg, sypel die Die glas, hoor ek, het toe op die skeet op wat hulle einde beteken. koue al dieper indie verkalkte gebeen­ verkeerde plek gestaan. ' '''nAand volluister" is inderdaad ' dereomonsin.Omtegelykdeftigen , , 'n Mens gaan nie ongestrafna 'n 'n vanpaste benaming. Verlede Vry­ warm aangetrek te wees, is byna 'n bekroningsplegtigheid van die dag is daar in Pretoria veertien bekro­ onmoontlike opgaaf, en so word die , Akademie nie. Die toesprake het nings gemaak,en dit beteken: veer­ aand 'n aanslag op die gehoor se , bestaan uit die gewone akademiese tien lmldigingsredes, veertien bedank­ gesondheid. ' eerbetoon, gevolg deur die gewone ingstoesprake - afgesien van die skrif­ ,In een stadium het 'n vrou bier onderdanige akaderniese bedankings. lesing en gebed, die verwelkoming, naby ons onbedaarlik aan die hoes Bynaalmal hette lank gepraat, veral die seremoniemeester se flou grap­ geraak. Ek wonder of sy al opgehou omdat 'n mens nie net 'n goeie vakman pies, die bedankings aan die einde het. Eenvanmy kollegashet die hele nie, maar ook 'n goeie mens moet en, les bes, die oorhAndigings van aand met 'n afgryselike trek tussen wees om 'n Akadernie-prys te kry. , blomme aan die dames. die blaaie naby die deur gesit. Sy is , Voeg bierby die tyd wat dit neem Die bykans twee-en-'n-half uur Katoliek en sal die Here se hulp om ou beneby die trappies op na die van akademieseluisterbring 'nmens nodig hs, . verhoog te dra, en die aand word deur in uiterste liggaamlike onge­ Die aand word gekenmerk deur steeds langer. rief. Die stoele in die Musaion is byna neurotiese beplanning. Opdie Op die verhoog: professor Eliie ontwerp om die oormoedige te teis­ plan van die verhoog wat saam met Borha,die voorsitter, staatspresiden­ ter, So ongeveer na 'n uur begin dit die uitnodigingskaartjie gestuur word, siele toekenning op die hart, wat aan voel asofjy op 'n waatlemoen of 'n ' staan daar in bo-kas met pyitjies: die begin van die verrigtinge saam rugbybal sit, gestut deur 'n rugleuning BLOMME - STOELE - KLEIN metdr Louw Alberts met skrefiesoe wat, hoe jy jou ook wend en keer, TAFELTJIE - KA'IEDER - WA­ die saal inluur.Langs bulle:die gashere dreig om jou rogstring te halveer. TERBEKER - GLAS. Vir die doktore Tjaart van der Walt en Flip .. , Terwyl die een akaderniese lof- swaksiendes en die vergeetagtiges. Smit, vergesel van hulle gades. Me~r bek asbinnegoed

THE EVENING WOLVES Deur Joan Chase Methuen: R54,95(hardeband) HAZEL WOODWARD PHAMBILI BOOKS CC MISKIENsou die titel "The Evening Dog" meer vanpasgeweeshet,wantvan (Posbus 34521, Jeppestewn, Johannesburg, 2000) die geringe gevoel vanbedreiging wat die boekbyjou optoor, kom nooit iets nie, Dit verwysna die pa en sy verhouding met sy kinders, maarhy's meerbek as binnegoed. Hy kannooit'n regte egte wolfinsy kinders se lewens weesnie, , _'_Jli~ke vir vanclag~' , omdathy syselfkennis met hulledeel. Hy word aanmekaaraangehaal deurdie ander karakiers - maar jy's nooit in sy kop nie, ' I Kinder- Flksle , Die leserspringwei inaldie anderkarakters se koppe rond, dieS vansy vrou, ~ boeken " , sy seun en sy twee dogters, maar hulle is nie geloofwaardige figure soos die ,pa nie, Hy is 'n geheel: 'n goed-beskrewe, geronde figuur met 'n hele paar IGeskl. l-~-' ~J FIISOfle-' fasette en hang-ups. ' Ldenls . MaarJoanChase speel te veel pop met die vier vertellers. Die woorde wat sy in hulle monde sit, is nie geloofwaardig nie. Byvoorbeeld, die nuwe vrou , ~~ensk~-;:lJtlek r--,. praat van hoe 'n goeie vrou 'n man moet bystaan en die wonderwerke wat sy daarmee kan verrig. Goed, 'n vrou kan pligtelik haar man bystaan, maar '0 volwasse vrou kantog nie glo dat sy hom op die manier sal veranderDie. Ek's 1 5osi010gle I' jammer, dit klink eenvoudig nie eg nie. Sy's tog 'n weduwee, Die 'n jong nieisietjie met sterretjiesinhaaroe nie,Sy weet mos, ofbehoortte weet: There Plelnstraat22, tussen Rlsslk en Joubert are no good men.' , En dit is maar waaroor die boek gaan. '

VryeWeekblad,29 Junie 19~ .' ======1 6 ======:======

..

Uiteindelik, 'n koerant wat niks as heilig beskou nie. Behalwe die waarheid.

I !1!f7r~ .k / . .1 Dns slel bekend: The Daily Mail. Dplaas, 'n 1 TIlEDAIlY MAIL '~ l Geen gevestigde politieke belange nie. oggendkoerant van gehalle wat die ganse nuusspektrum dek en Geen heilige koeie nie. (Net ware feite om teherkouJ

vraagslukke kaalvu is aanvat. 'n Koeranl walmeer insiggewend is. Want ons beskou dit as 'n koerant wat mense laat dink -

Meer indringend. Maar bowenal, 'n koerant wat onafhanklik is. nie bloot hul vooroordele herrangskik nie. Wal beteken datdaar geen beherende belangegroepe isnie. TIIE DAILY MAIL 1 OIAFHmUKf OAGBlAO VIR1 VERAlOUflOE SUIO-AfIIKA

VrycWeeltbrad, 29Junie 1990 ""'\'I':'~#~l======-:::::::::lf7l!3'?-" ....1~/~,_~~ 17======:::::::::;======~""v.... ,t4~\v~:../~~' .. _·· l~-~ '<:WE~LI{/ ,IJ~;di1iseitdeTs lewehdtg!~8~graw~" Aaf·bewiri:·;···,:'rll'kriri"'die:~h·aft·.~~rt;·Iral1

~ .r • ,. ':'..: ..:~...~ ..... i' ,~ ,'is: lui dat tot 50 000 mensein die aardbewlng ,~. doodIs en sowat 'n mUjoen mense dakloos ;,~ ;:·'gelaatls.· . ,/ .. .,;-- ': ,-, Dleme~se van Hariavil wat die ramp Harzavil, 'n bed~ywige dorple die noord~,,:" ,"fV;:',~:t';::' -oorleef het, s~ sowat 2 000 mense is net in In .' • l· weste van Iran, wat oornag In 'n spookdorp, ;"", ,j,' . > c, " -jt' liulle dorple beseer. ,; , , t verander bet. Verlede week se aardbewing - ,,:1 .: :,':"... "Nlks,niks,niks is oorole," se een van die bet Iran tot In sy fondamente geskud. '" j . <-$' 1 Inwoners wat noodhulpwerkers gesmeek bet 'n Paar vroue dwaal soos swart .skadu's !.... om verder tussen die bouvalle te soek In die deur die ruines, die sterk wind tel'n strepie,,: " boop dat nog oorlewendes gevind word. stofop, en 'n deur of twee klap verlate In die Koeltrokke staan eenkant en wag om iyke te • wind. vervoer. Harzavll bet 'n bevolldng van meer as Tweeseuntjles, met verbande om bul koppe, 3000 gebad. HulseIn die gebled was van klip, sit eenkantIn 'n ambulans en wag terwyl bul . steen en modder gebou, en die plat modder- ' moeder met bandgebare verduidelik dat haar plafonne bet ole veel kans gebled op oorle­ buls se dak op negentlen mense Ingetuimel wlngnie. bet. "Dlt is soos 'n mynskag wat Inmekaar Reddlngswerkers wat reeds deur die tuimel", se 'n Fransenoodhulpwerker. "Mense " verafgelee bergagtige gebiede na oorlewen­ Is lewendlg begrawe, sonder eolge boltetjie des gesoek bet, s~ mense vra hulle om ook om in te skull." tussen diebouvalle nabuldierete soekomdat Die aardbewlng,watIranteen middernag die winter voor dl~ deur I~ en bulle vir die getref bet, bet 7,3op die Ricbterskaal gere­ komende maande voorslening moet maak, 'n tugfoto van die verwoestlng wat In ::!!s ZEiIlJ..n provlnsle deur die aardbewlng gistreer. Intusseu bet 'n skerp rusle in Iran los. , agtergelaat Is. Amptelikesyferswatin Teheranvrygestel (Fo."APj , gebars oor die buitelandse hulp wat die land bmnestroem; Sowat 86 regerings bet reeds hul bulp beloofen kos,tente, komberse,klere en medikasle koin daagliks in die'land aan, Heksejag Op demokrasie Die minister van blnnelandse sake bet sy dankbaarbeid vir die Internaslonale hulp , uitgespreek, maar van dIe onwrikbare anti­ te maaknet omdat die kongres die terugkeertot,' FRED CHELA westerse polltici waarsku dat die' hulp 'n 'n veelparty-stelsel bepleit. In die plek daarvan soort sameswerlng kan wees. ' o~ LUSAKA - Grootskaalse oproer,in die Zam­ het'UNIP besluit allerhande onsmaaklike President Rafsanjani se "onsken die streke biese hoofstad stel die regering van president skelname vir zcru te gebmik-·soos dwebnhan--. van die buiteland wat die oombllk mlsbruik Kenneth Kaunda voor sy grootste uitdaging delaars en wanaangepastes. ", om teen ons saam te sweer en dan laterweer", nog, 'met die opstand teen hoer voedselpryse Die arbeidsl~iers- het' UNlP gedaagom aan­ vir 005 te lag." , duidelik gekoppel aan kritiek op die eenparty-_ klagteteenburgerlikeswat dieveeiparty-steIseI Een van die rubriekskrywers in Iran bet steisel. Podie huidige politieke steIseIverkies, te bewys. daarop gewys dat "onsmense, selfs onder die, Gevegte tussen die polisie, troepe en plun­ lTNIP,het nie dieuitdaging aanvaar nie. rommel en bouvalle, preweI'dood vir Amerlka' en drlng daarop aa'! dat die almagtige God deraars het reeds sowat dertig Iewens geeis en Nadie UNIPNasionaleRaad teen eindeMei die hande van dIe Amerlkaners moet terughou vele menseis beseerindie geweidwatMaandag besluit hefrimdie'vraagoor diepolitieke stelsel Kenneth Kaunda - selfs die wat ons wll help";. AFP Iosgebars het na die prys van die stapelvoedsels aankiesers in in referendum te stel, is veldtogte • in die land verdubbel het, vir of teen die eenparty-stelsel in Zambie ver- • Veiligheidsmagte is ten volle ontplooi en bied, Daaris besluit om 'n konunissie aante stel UNIVERSITEITVAN KMPSTAD winkels regdeur Lusaka en verskeie op die , "om die werkinge.van die referendum, waarvan platteland wordgeplunder, Eiendom terwaarde die datum nog nie vasgestel.is Die, te reguleer. Voorgraadse . van miljoene dollar is in die oproer verwoes, President Kenneth Kaunda, wat die land onder andere die huis envoertuig wat president sedert onafhankiikheid 26 jaar gelede regeer, Kaunda in die stryd voor onafhanklikwording het die kommissie op 7 Junie aangestel en die . Toelating: 1991 gebruikhet en as nasionaIe mC?numentverklaar vasstel van 'n datumvirdie referendum aan die - Aansoeke word Ingewag virvoorgraadse studie aan dieUK In1991. het. kommissie oorgelaat. Die konunissie staan onder "Ons wil he daf die regering moet ophou om voorsitterskap van die adjunk-hoofregter en Studierigtings UK bied 'ngroot verskeidenheid voorgraadse programme aan. Ditstuit in: , " - ,_ die mense te vemeuk en te se dat die ekonomie voorsitter van die verkiesingskommissie, Mathew • A1g1lll8lle grade IndieleIte" • WysbIgeeIte, Handel, Welenskap en SosIale Welenskappe: verbeter as ons weet dat dit nie geval is nie" ,het Ngulube. , " UK bied 50 hoofstudierigtings oor 'nbrae spektrum oonmet inbegrip van _" 'n student gess, : Sedertdie verbodop die referendum-veldtog , programme vir studente wat verde! wil studeer indieOpvoedkundeen dieRegte. . Die heksejag op voorstandersvan h veelparty­ aangekondig is, het Ieiers van die zcru baie • Loopbaangerlgte YOClfgraadse Pf09ramme: ':,','~ -- ~. , steisel in Zambie is goed op dreef - met die min uitlatings oor die kwessie gemaak, terwyI Arbeidsterapie Geneeskunde j" .... Musiek' . .', ~ Prim~e referendum waarin kies~rs oor die behoud al party-leiersvoortgaanomkiesers te oorreedom • Argitektuur Handelswetenskap, Onderwys • Ballet Landmeetkunde' Rekeningkunde .". .>: - dan nie van die 16-jaar oue eenpartystaat moet veeiparty-politiek in die referendum te ver­ , Boubestuur Spraakheelkunde' ,',', SMele Ingenieurswese besluit, net om die draai. Bourekene Moctskaplike Werk . Sprock &Drama, ' welJl· Chemiese Ingenieurswese Moterioclingenieurswese Skene Kunste ' In die afwesigheid vanenige mededingende Grondwetlike kenners in Zambie beweerdat Etektrotegniese Ingenieurswese Meganiese Ingenieurswese Verpleegkunde' , politieke partye, sal die pleirbesorgers van poli­ presKaunda van ongeoorIoofde taktiekgebruik Fisioterapie tfeke pluralismeinaiIewaarskynlikheidorgani­ maakdeurteenstanders van dieeenparty-steisel ,Sluitingsdafum vir aansoeke , sasies soos die kerk en die vakbond-beweging nietoe te laatom hul meningsindie openbaarte Die sluiffngsdatum vir voorgraadse aansoeke is 3t Augustus t99O. Laot aansoeke viidieFakulteit " wees. Die bewindhebbende Verenigde Nasiona- , lig soos wat UNIP doen nie. Geneeskunde kan, bydiebetaling van 'nbykomende hefting. tot30 Septembet 1990 ingedien word.' en tot31 Oktaber 1990 vir aile onder Fakutteite. AIle kandidate word egter aangerooi om voor Ie Onafhankiiheidsparty (UNIP) is intussen op , , ,Van'die waarnemers se dr Kaunda en sy' 31 Augustus 1990 ocnsoek tedoen. die uitkyk vir vyande van die eenparty-stelsel. mense gebmik regerings-middele om'dieeenparty- ' Aansoekgelde is: Tot dusver is die enigste organisasie wat stelsel fe propageer terwyl ander doodgesmoor Tot 31 Augustus R30 Tot 30 september R60 steun vir die veeiparty-stelsel uitgespreek bet, word. Tot 31 Oktober R110 die luidrugtige Zambiese Vakbondkongres' "Dit is 'n politiekek1ugom voor te gee dat jy (ZCTU). Die kongres moes intussenbeweringe demokraties is terwyl jy die teenoorgestelde Studenfebehuising ontken dat hy van voomeme is om 'n arbeider- , doen," k1a'een van die kenners. UK is instaat om aan m van sy studente huisvesting teverskof - inkoshuise. woonstelle enhuise. Aansoekers wat huisvesting inKaapstad verlong, moet nie later nie as 3t 0Id0bel t990 party te stig indien kiesers 'n terugkeer tot Tydens 'n onlangse provinsiale UNIP-lcongres daarom aansoek doen. Loot oansoeke am huisvesting kon nie oorwOOg word nie. . pluralistiese'politiek sou stenn. wat op Mansa gehou is, bet d! Kaunda gewaar­ ZCTUbetnienetsteun virveelparty-politiek sku: "Ek sal nie toelaat dat die veelparty-stelsel Finansiele Bystand , ._ Aansoekers wet nie die valle koste vertlonde oan studie oan die UK kan dra rue, word ster1< aangeroai , uitgespreek nie, maar ook ondemeem om 'n gepropageer word as die referendum op 'n am bysoveel bronne as moontlik am finansiele bysland aonsoek tedoen. Meer inligting is op " veldtog te begin teen die voortsetting van die ' eenparty-steisel besluit nie. aanvraog beskikbaar. eenparty-stelsel. Die geldigheid van die steisel Lusili is vol g~rugte dat die name, van Die sluitlhgsdatum vir oonsoeke am UK-studiebeurse, ·beurse en -Iellings vir voorgroadse studie is 3t Oklober t99O. Loot oonme am finonsiele steun sal slegs vir Ienings oorweeg word. word sedert die val daarvan in Oos-Europa, oral onder~eunersvandie veelparty-stelsel verskyn bevraagteken. \ .op die lys van mense wat deur agente van die Aansoenonns ennaeler besonderhede Isvetkrygbaar van: Die Senlralt Toelatlngskantoor, , Unlvenlteltvan Kaapstad, Rondebosch 7700. TilTefoan: (021) 65G-2128. UNIPweerhou hom'e:laarvan om ZCTU sleg regering geelimineer moet word. - ANO. ' C68932/1191C

VrycWcekblad. 29 Junic 1990 ,---- 1 f ~. ~ ~ t -- 4·.,}...... • =====18======. "': .. / -ft~~"~: . -.. i~#! . .,,~..~..- . ". "/'f. I MENINGS 'My vyfweke in Lusaka' ! i : j : f" . ~ Besweer die ANC-monster

IS dit werklik vandag nog denkbaar dat die wit en swart Suid-Afrikaners DR BEN COETZEE, die "renegaat-Soer van Roodepoort" en broer van die I wat daagliks totaal verstrengelin Wit omstrede moordbende-kapteln, Dirk Coetzee, het onlangs vyf weke In I Suid-Afrika en in belang van Wit ( Suid-Afrika saamwerk,deuronafhank­ Lusaka deurgebrlng om sy broer se verhaal te dokumenteer. Hier vertel hy like regerings beheer lean word- die .van wat hy In Lusaka geslen het en In die "blnnekrlng" van die ANC '~~rj l wit mindeIheid as burgers en die swart 1, meegemaak het meerderheid as buitelanders? '\" ., •,:1 '\ I Ditistog die altematief vir staatspre­ 'I must now take the sident FWde Klerk se hervonnings. DPte stem. Ekhet geineenas ons die om dit so aanANC-Iede te stel en ek . InLusaka betek goubegryp waarom ,! Wat noop die meeste witmense om land in 'n klomp etnies betreklik besefnoueers skaamdat mede-Boere gespreksgroepe nit Suid-Afrika so opportunity to thank the \ op so 'n altematief staat te maak? Is . homogene federale state kon verdeel, vir my en ander met geweld wi! eufories van die ANC afteruggekeer ANC for theprivilege of , dit'n heilige trou aan 'n genetiese of die ANC geen kans sou staan nie. voorskryf wat 005 mag dink indien het, Destyds het ek gevoel die ANC livingwith the Movement kulturele erfenis? Is dit rasseweersin Selfs Butheleziwas 'n bokvir so-iets; ons ~e as verraaiers uitgekryt wil draai die klomp kop-in-die-wolke for five weeks; foryour waaroor 'n mens nie te openlik na Die probleemhierrnee virdie wit­ word nie, akademici 'nretvoordie oe.Nadatek . buite durf praat nie? Is dit vrees vir . mense was natuurlik dat hulle steeds Dit was omtrent die situasie toe egter met soveel van die kamerade beautiful hospitality; for die ANC-monster? nerens in die meerderheid sou wees my broer, Dirk, uit die ANC-kampin onder soveel inforrnele en ongekon­ the mostinspiring and Ekkmsulle stleWes envresc: redelik nie. Toe die' laaste wit verkiesing Lusaka om huJp geroep het, Ekmoes troleerdeomstandighede gemeng het, . comforting political . good, het hard gestoei met gedagtes aanbreek en die witmense die DP- help omsystorie volledig te dokumen­ sou ek stommelik onnosel wees om experience of mylife; for oor kultureel-homogene nasionaliteile, , opsie sterk verwetp, het ek geweet . teer. In daardie stadium was die plan nie anders oor die organisasie te dink a lesson in civilised en gebuk gegaan onder struikelblokke .die ANC is ons voorland. Om hier­ om dit as 'n beedigde verklaring by nie eneweneens oneerlik omnie anders soos Afrikaanse Kleurlinge, Boere, mee vrede te maak was nie vir my . die Harms-kommissie in te dien. oor die organisasie te praat nie, conduct; and forallowing Sjangaans, Chinese, Sotho's, Wit Eg maklik nie. My broer Dirk het my En daar trek die renegaat-Boer , Daar was 'Lusaka en Londen, se­ me to supportmybrother Suid-Afrikaanse Engelse, Xhosas, kort nadat hy by die ANC aangesluit van Roodepoort, woordverwerker nior lede van die uitvoerende komitee, and in theprocess get to Zoeloes en andere. ' het, gebel. Ek het hom goed genoeg onder die ann, dwarsdeur die vreemde junior mense, regsgeleerdes, profes­ ,understand himas I had Vereenvoudig van OIlS verskeiden­ geken om dadelik uit sy stories en otllpe"":n,,, '""1' .

J Haarklowery oor sanksies r televisie debatte word daardeur Die huidige internasionale konflik en toutrekkery oor die afskaffing al oorheers, Wie se standpunt gaan ,dan nie van sanksies, is 'n tragiese, byna rampspoedige.politieke seevier: die ANC, of die regering, gebeurtenis in SUld.Af~ika, sa HENNIE SERFONTEIN. Hy gee hier sy "Mandela or De Klerk: Whose. views on sanctions willcany the day?" mening oor die broeiendekonflik lui een opskrifwat die huidige inter­ nasionale debat daaroor weergee. , of mindere mate verantwoordeJik is die bogemelde bantering ooreengekom 'agter die skenns deur buitelandse sake Die indruk word verkeerdelik virdie sanksie-fiasko. Dit is verstom­ het nie, weet ek nie. minister Pik Botha en sy amptenare geskep dat die ANC en die NP. De mend dat beide die ANC en die NP Die tragiekis dat dit in diehuidige . • om die sanksie-vraagstukop die spits Klerk en Mandela in 'n geveg om' · nie kon voorsien het dat die intema- ' debat in Europa en die Verenigde te dryf. Vir die NP sou die gedeelte­ lewe en dood betrokke is, · sionale besoek van staatspresidenlFW State nie daaroor: gaanofsanksies vir like afskaffing sanksies op die vroee Hierdie hele gekke en onnodige De Klerk en ANC vise-president die volgende vyfjaar in stand gehou . stadium as 'n geweldige internasio­ geveg trek die aandag af van. wat NelsonMandela sou lei tot 'nhemieude moet word nie, Dit gaan slegs maar nale deurbraakenoorwinningaan die reeds stilweg veral agter die skerrns . geveg oor die sanksie-kwessie nie, oor 'n kwessie van maande, . wereld, maar ook aan blank Suid­ ·tussen die partye bereik is. Dit sou in albei partye se belang Die NPss: Ons het genoeg gedoen. Afrika voorgehou kon word. In die situasie word Mandela en DIS iets wat eintlik Die moes plaas­ geweeshet om vooraf'n ooreenkoms Hef'dit nou op. . Najarevaninternasionaleisolasie die ANe: gedwing om uitsprake te gevind betnie. Veral nie op die huidige te bereik onder mekaar, dat sanksies Die ANC se: Nee, die regeringhet ensanksies, smag die NP duidelikna maakwat sterkerisoorwatlmlwerldike tydstip waar dit vir die eerste keer in . .nie tot 'n uitgerekte haarklowery op nog niegekombydiewerklikeonder­ so 'n diplomatieke oorwinning en . houding oor die saak is. Dit lyk ook dekades moontlik blykte wees om 'n die besoeke moes lei nie. handelinge oor 'n grondwet nie. aailvaarding deur die intemasionale soms of daar teenstrydighede in die vreedsame onderhandelde skikking Dit behoort Diete moeilik Ie gewees . Maar soos Vrye Weekblad ver­ . gemeeriskap. ANC.standpunt is. ' te bereiknie. het vir De Klerk en Mandela om 'n lede week berig het, is

'VryeWeekblad,29]unie 1990 • , : ,.'. " I i ~ \

•--__. ._.__ ~ • -..2.-...... _.~_...... l. -;.--~_._._L.~....I.._L..:..-l-:-LJ., .":..-i....L...t...LJ-_~. ,,...'-'<---.-.""__..~_~~..,.__.<_~ _ ===19======~=== Bereddering van die apartheidsboedel , . Die politiek was toe buite die parlement . '. .'

orr word nou algemeen aanvaar dat korn. die huidige grondwet met sy drie­ Ole aankondlglngs van staatspresldent Nogtans het die KP 'n paar goeie kamer-parlement binne dievolgende debatteerders gehad wat menige NP­ paar jaar met iets anders vervang 'FW de Klerk op 2 Februarle het ,'n agteIbankers enbehoodendes partykeer gaan word. Diedoodsvonnis oor die dramatlese grondslag virdie afgelope laat twyfel het of De Klerk nie mis- . stelselis gevel maar die teregstelling kien besig is am die blankes uit te ' Ie nag voor. Dit gee 'n LP in die parlementere sitting gele. Maar verkoop nie, '" parlementnogal 'n eienaardige gevoel DP-ledehetgoedpresteermet hul van onsekerheid, parlementarlers moes nog steeds In toesprake, maardieparty hCt dit moeilik Die werksaamhede van hierdie gevind om hom duidelik te posisio­ sessie kan beskryf word as die admi- ' koerante lees om ultte vlnd wat neer. Net soos met aile ander poli­ nistraie en bereddering van die werkllk In die polltlek aan die gebeur tieke groepe is die DP op 2 Febmarle ' ',' apartheidsboedel. ' onkant gevang. Ons het begrotings bespreek en Is. Ole Natalse Dp·LP Peter Gastrow Die kaping deur die NP van' DP­ goedgekeur, baie komiteevergaderings retoriek enbeleidsaspekte word ver­ bygewoon, toesprake gehou, wette gee sy Indrukke welkom, maar veroorsaak probleme gWysig, politiek gepraat, koffie ge­ vir die bepaling van DP-strategie en : drinken hier en daar van uitstaande Desondariks was daar as gevolg komplimente oorlaai. Omdat daarnieweer 'n wit verkie­ vir baie kiesers wat bittermin ver- , apartheidskuld, soos die Wet op die .van die nuwe politiek hierdie jaar Apartheid severlede is soms deur sing gehou gaan word 'nieen omdat skille tussen die DP en die NP sien. . Aanwysing van Aparte Geriewe. grater begrip deur swart en wit vir die Atbeidersparty en die DP-lede die spelreelsvir 'n toekornstigeverkie­ Die Arbeiderspartyhet op staande Maar wat LP's gedurende hietdie "ordelike regering" en die rol wat die onder die loep geplaas, maar in die sing nag nie bestaan nie, het die on- , komitees suksesse behaal. Die. rege­ sessie met 'n nag grater intensiteit as parlement daarin speel, algerneenhet 'nmens die gevoel gekry sekerhede LPs en politieke partye. ring was hierdie jaarbaie meer geneig , in die verlede gedoen het, was am Die vrywaring van uitgewekenes dat LP's Iiefs daarvan wil vergeet. , genoodsaak am te loer na moontlike as in die verlede om kompromiee aan koerante te lees am uit te vind wat moos deur die parlement goedgekeur As 'n mens jouself vyf maande toekornstige vennote,Ditwas 'n par': te gaan sover dit wetgewing betref. werklik in die politiekaan die gebeur word. Mandela het vir Hendrickse lankbinnedie parlementbesighou, is lementere sessie waar daarbaie meer Diearbeidersparty hetdit gebruikom is. geskakel oar wetgewing. DP en NP daar 'n geneigdheid om te vergeet dat as in die verlede van aile kante af 'n hele aantal wysigings aanvaar te . Wat nag duideliker was as van­ LP's praat makliker met buiteparle­ die nuwe politiekvirdie gewoneman gevry is sanderdat vasteverhoudings kry. Alles is van regeringskant af tevore, was datons land se politieke mentere leiers oor wetgewing. En op straat tot nou toe nie baie beteken aangeknoopis. Herskornmelingsgaan gedoen am te verhoed dat 'n konflik toekoms besig is am buite die parle­ Cosatuhet voor parfementCre komitees het nie. Die daaglikseomstandighede definitiefvorentoe plaasvind. ontstaan watvirDeKlerk sounoodsaak ment bepaal te word. 'n Paar keer het komgetuig. van die meerderheid van ons bevol­ Die probleem is dat ons politieke om wetgewing vir 'n beslissing pre- ' staatspresident FW de Klerk en van Dit betekennie'naanvaardingvan king het nag nie verander nie, visie in die parlement so sterkbepaal sidentsraad toe te stuur. Ons lewe syministers ons in die grootsaal van die driekamerstelsel deur buiteparle­ Die fokus in die debatte was dus word, deur die eksklusiewe parle­ mos in 'n tyd van onded1andeling en dieparlement kom toespreek am ons mentsre groepe me, maar 'n grater ",hoofsaakHk op die "nuwe Suid-Af-, mentere politiek van die verlede dat konsensus, 'A in te lig oar wat buite aangaan. bereidwilligheid om dit van buite af rika" gerig, wat insigself'n verbete­ te veels te min aandag gegee word .. Waarna die arbeiders oppad is, is Buiteparlementere gebeure en 'tot eie voordeel te bemvloed. ring is op die debatte van die verlede, aan die moontlike herskomrnelings nie duidelik nie, Gaan hulle by De inisiatiewe het alles oorheers terwyl As daar dus gepraat word oor 'n Daar gaan nie weer'nblanke verkie­ wat buiteparlementere groepe soos .Klerk aansluit, verdwynof'n skikking ,' ons in die parlementhoofsaaklik met moontlike NP/ANC- alliansie ofoor singonder die buidige grondwet plaas­ ~ANCinsluitDie KPs was naiuurlik met dieANC probeer bereik. Dit sukkel rubberstempelwerk besig was. samewerking 'tussen die twee op vindnie•.. nie deel van die'nuwe vriendelike nog binne-in die party. .." Die vrylating van Nelson Man- , spesifieke gebiede dan is die eerste Daaroor vererg die KP hom politiek in die parlement nie. Hulle ' Ondanks die feit dat ander gebeure dela, die ontbanning van die. ANC,' aanduidings daar dat selfs in die par­ natuurlik. Hullehet met verontwaar- , bet geraas,probeer keerenselfsgedreig , om politiek oorheers het, was die '., PAC en SAKP, gesprekke tussen De lement 'n klimaat daarvoor geskep , diging volgebou dat die NP nie 'n ' om LP's te "donder", parlementere sessietog interessant, : Klerk en swart leiers, die BSB, ge­ kanword. mandaat het virdie stappewat De Koos van der Merwe het na vore ' ,BIke jaarwanneerekteruggaankies­ weld in Natal, De Klerk en Mandela Natuurlik het gebeure daarbuite Klerk geneem het nie. Hulle is reg, getree asiemandwatonderdie regses afdeling toe, vraekgewone mense in sebuitelandse besoeke, die vrylating endie debatte wat binne gevoeris vir maar die NP het oor die, afgelope nog 'n belangrike rol gaan speel.Hy is ,die straatom virmy n paarhoogtepunte van gevangenes, die onderwyskrisis, 'n interessante dinamika indie parle­ veertigjaaral geenmandaatom narnens 'n man met 'n oorvloed van energie. vandievorige sea maande se politick die AWB en regse mobilisering, die rnent gesorg. Die man watalles met aileSuid-Afrikanersbesluite te neem Hy kan vriend en vyand opsweep en te,noem.· ",. ekonomiese debat, protesoptogte en sy nuwe politiek oorheers het, was nie, Vir sommige stappe wat die hy oordonder sy geboor met 'n kom- . Die antwoorde het dit duidelik rallies, gesprekke oar arbeidswetge­ FW de Klerk. Nog nooit is daar regering gedurende hierdie sessie " binasie van oortuiging en humor. Sy gemaak dat as die parlement weer 'n ' wing - dit alles het niks met die par-, ' gedurende 'n parlmentere sessie - van: geneemhet,byvoorbeelddie afskirlling , leier, dr Andries, Treumicht, het . sentrale rol in ons politiek wil speel, . lement te doen gehad nie, In ons aIle partye af (behalwe die KP) - so van aparte geriewe, het hulle vir die ,.teleurgesteI. Vir 'n partyleier'was hy dit verteenwoordigendvan ons totale, toesprakehet ons m~arprobeerbybly baie lofliedere oor'n NP-leiergesing eerste keer met 'n bree mandaat van te reaksioner - iets wat die NP laat bevolking moet woes. Enhierdie sessie deur op die gebeure kommentaar te nie. Hy is gelukgewens,' gepaai, diemeerderheidvanons bevolkingte hoop dat sommige verdwaalde KP­ het my die hoop gegee dat ons stadig: lewer. bewonder, aangemoedig en met doengehad.' . ondersteuners weer na die NP toe sal maar seker daarheen oppad is. ' Anekdotesvan 'klein aparthe~d'

EK het onl~gs in hierdie geselsie , spoggerige uithangplek en deel van toedieselfde spreker,nag as !Coerant-, moer so met die mampoor. gepraat oor die einde van di~ Wet op. die blanke Overvaal-oorde. man, gereelhet omsuiste gaanby een Maar met die aanvanklike veme-. die Aanwysing van Aparte Geriewe (Hetu al gedinkhoeen wat Warm- van daardiehotelle waar "nie-blankes" dering oor die oord besluit hy om tog wat op 15 Oktober gaan plaasvind. bad gaan word na 15 Oktober? Maar met permitte gehuisves kon word. ' deur te skiet Kimberley toe. Dis laat, .. Die verskrikking (en die humor) ,dis 'n ander storie en 'n Saterdagmer- Die Arbeidersparty !J.ou kongres, of danker en baie stil toe hy opdaag by wat met hierdie kleinapartheid (sic!) rie duisend vir die Nasionale Party).. iets. die eksklusiewe klub. gepaard gegaarihet, mag egternie net ,Alles gereel enagtermekaar vir 'n Soos dit dikwels gaan as jy van Alles gesluit en g'n deurwag om sommertoegelaatword om Ie verdwyn lekker kuier, ontdek iemand iewers Kimberley heen.en weer reis, daag born in te laat nie. Alweer Kimber­ nie. Daaromwil ek voorstel dat lesers dat die samesyn effens origemaklik ,die ,joomalis die aand voordat die ley! Bo, agterwatkennelikdik,swaar uitgenooi word am bulle anekdotes word omdat die spreker oor mense- '. kongresbegin, in plaas van die oggend gordyne uit 'n verbygegane era moet rondomhierdietydpetkvan ons geskie­ verhoudinge (sy posisie en sy van die kongres, in Kimberley op. wees, gewaar hy 'n skemering vanlig. aansienlike duik in sy beurs gemaak : ,denis vir Vrye Weekblad aan te stuur. gespreksonderwerp ten spy!} ,nie Ewe rustig kom hy by die hotel san, Hy krap op die grond en raap 'n paar het,word die deur oopgemaak. Nog Dan kan ons gems maar nou en .kwalifiseer omby die oord oarte bly , maar van inboek is daar geen sprake klippies op waarrnee hy na die ven­ .': voor by kan vertel dat hy regmatige dandie gmwelikste oflekkerstebier­ nie. Praat, eet en kuier mag hy wei; nie. ster rnik. aanspraak het, word hyuitgeskel. Dan van publiseer, miskien nag met .'n swem en slaap nie. "Nee, Meneer," dis' darem al Nou is dit so dat baie mense kon eersverduidelikhy sy posisie, baalsy '''Afskeid aan apartheid"-bylaag vir, Dusbegindaar'nsoektognablyplek, meneer, "dis nou eers twintig oar dinkdat vensters met klippe gooi deel " statusbewys uit sy sak'en stap die 150ktober. op die omliggende dorpe - vir die gas nege en Mene'er se permit is eet:s van van 'n Kaapse kultuuris, maar dis net , heiligdom binne. . . My storie gaan oor 'nclassy bmin­ uit Pretoria. Maar omliggend op die ~ middernag af geldig." Dusmoet die een uit elke vyfof ses klippies wat die ' Maar voor horn in die gang hoar man, die Rob Ferreira-oord, die dor­ Suid-Afrikaanseplattelandisdeksels bruin meneer maar iewers meer as. mit tref. Uiteindelik maak die gor-' hy iemand iets Buister van die "bloody pie Quistiana en die Kimberley Club. , groot,endiehotelopChristianaisdie twee uur gaan deurbring tot4at hy , dyne 'n beweging: 'n Engelse gesig Kaffirs" en die dag se ironie word vir . En dis oak nie so lank gelede nie, , naaste slaapplek Alles goed en weI, volgens sy permit mag kom slaap). loeruit en roep in geen onsekere taal . hom een te veel. maar darem nog toe daar permitte maar as hulleboordis 'n "Kleurling" Temg by verlede jaar. Die semi­ uit dat die ..,.!!%%## dronk *+4#I@1$1 Hier loop hy born bloedneus teen nodig was as "anderskleuriges" in word dit-skielik moeilik Om verdere naarby Rob Ferreira verloop seepglad moet padgee. sy eie "Club", en daar anderkant bet "oopgestelde"withotelle wou oorbly. verleentheid en,vemedering te be-' en die stoore manne'van die kontrei En woeps skuifdie gordyne dig. die boere wild enwak:ker saarngesweer Ons,held, 'n skakel- en verhou­ spaar, besluit die gas om maar sy, ontdek dat die spreker naas 'n goeie In die skemerte is daar geen klip­ om hom tuis te bring. ' dingsman by 'n groot myngroep,word toevlug te neem na die groot stad sprekerook'nheerlike storieverteller pies meer te sien nie en in moede­ En voordat hulle wegraak in die uitgenooi om met 'n klornpbmin maar Kimberley. Hy moet in ieder geval is enlekkerkankuier. Diemiddag se loosheid begin die besooker uit die sagte ruimtes van die binnekant van bleek boere en sakemanne in die tog van daar af met die vliegtuig afsluiting verloop daarom heel Goudstad maarkleingeld na die ven': die klub, skree by terug met jare se Suidwes-Transvaal oor mensevemou­ vertrek, en kan by ewe spoggerig' langsaain en toe dit danker word, ster gooi. Vyfsente is te klein, maar opgekropte woede wat hy nog altyd dings te gesels. Die pl~k waar die tuisgaan in di~ Kimberley Club. berw;un al wat kongresgangeris planne, tiensente en later twintigsente trek beheers het: "You white bastard". seminaar plaasvind is Rob Ferreira, (Maar met Kimberley begin daar vir "die bes~ker" om sommer in leller en l11aak 'n ordentlike geluid. . Na 15 Oktober gaan daar seker daardie deel van die Transvaal se • 'n verhaal tussen hakies oor die slag hulle karner te oomag. Apartheid se Nli wat na ure gevool het, en 'n nag baie s6 geroep word.

VryeWeekblad, 29Junie 1990 , .-\ ...... ~ -:~: ~ ~- ~_ -.~ -. ".", ' ". w .. _ ". - ." ",". .. ¥.: ", : -: .. -- -_-.._",-':-. _.. _.. _ _-- ',","; - .I, ======20======ryeWeekblad Sterk Ieiding .

STAATSPRESIDENT FW de Klerk en sy regering het hulselfdie week weereens opnuut enonomwonde verbind tot die skepping van 'n "nuwe Suid-Afrika." - - , Die hervormingsboodsk8p is Iuid en duidelik gestel, nieteenstaande groeiende regse verset, doodsdreigemente en ook kritiek vanuit swart geledere dat apartheid nog steeds in die praktyk bly voortbestaan. ' President De Klerlc het sterk standpunt Ingeneem ty­ dens 'n gesprek met 'ngroep ultra-regse buite-parlemeorsre groepe onder leiding van die leier van die ~, Jaap Marais. . . Oaartydens bet by die Staatspresident dit duidelik gestd dat hy geensins van plan 1S om terug te deins of om sy hervormingsplanne te verwater nie, Hy het die huidige gesprek met die ANC verdedig as deel van die voorbereidingsproses tot ware onderhande­ linge tussenalle politieke groepe, maarby onderneemook om die blankes te raadpleeg voor'n nuwe grondwet finaal aanvaar word. _ Hy bet onverbiddellik alle 'geweldsdreigemente van beide links en regs as ongeregverdig verwetp. Onder geen omstandighede sal anargie geduld wordnie, Pertinent het hy gewaarsku dat die regering sal optree teensogenaamde Boerekommando's wat onwettig opereer, Hy het sy standpunt berhaal dat die dae van minder- heidsoorbeersing iets van die verlede is. . Verderbet President De K1erk in'ntelevisie-onderboud dituitgespelhoe ver die regering bereid is om te gaan met Vl}'e Weekbladplaas aile briewe wat nie'dle wet oortree oflasterlik is 'nnuwegrondwet, Ditbetekenbeslisdie afskaffingvandie nte, mlts die korrespondent se naam en volledlge qdres bygevoeg word Wet opBevolkingsregistrasie, wat allerwee aanvaarword as die hoeksreen van die beleid van apartheid. as 'n skullnaam gebruik word. Die redakteur behou die reg voor om Oaardeur rnaak by dus aan beide swart en wit dit brlewe te verkon, Skryfaan: Ole Redakteur. Vl}'e Weekblad. Posbus 177, absoluutduidelik hoe volkome eninglypend syhervorrnings­ Newtown 2113. Ofbel met jou mening na (011) 836·2151. planne met die afskaffing van apartheidis.Niks sal homen BRIEWE sy regering van hul ingeslane weg laal afsien nie, Derdens is daardiebeleidstoespraakvan RoelfMeyer, adjunk-minisler van Staatkundige Ontwikkeling. Die rege­ ring het 'n visie van 'n "nuwe Suid-Afrika" met as ver­ Kiesers kyk oor hul regterskouers trekpunt 'nonverdeeldeSuid-Afrikametburgerskap viral sy inwoners. ' . . Die sterk standpunte van President De K1erk en sy HenkBester van Montagu skryf:, "n dodelike kombinasie." Dink net watter ties - seker die dat hulle so lekker met innr. regering is duidelik die eerste skote in die inligtingsveldtog Daar word nou veel gemaak vanUrnlazi: dodelike senter-kombinasie kan moontlik Mandela kangesels - hulle dink sekermaar van dieNP. Dis 'n desperate, maar vasbeslote poging om Watbet daardie tussenverkiesing onder andere uit die Neethlings en Rudolphs saamgestel dieselfde oor aangeleenthede. diebervormingsboodskap op ..grassroot"-vlakaanhul ver­ bewys? Dit het bewys dat die OP-onder­ word... Hierdie een nasie-gedagte in die'nuwe warde ondersteuners en 'n onsekere blanke politiek te steuners van die September '89 verkiesing Laastens, meneer Karel van der Merwe Suid-Afrika met die vrede wat gaan kom is verduidelik. . nou die NP gehelp het om "n beleid, met , van Bezuidenhoutsvallei (Vrye Weekblad wensdenkery. Die vrede wat sal kom is die ' . Oor die grense van party-politick been hoop ons van konflikmoontlikhede, te verslaan. , Briewe,8 Junie 199O)netdit: "You'reapoet, vrede vandie new-age- dus die anti-chrisse . harte dat die NP-Ieiding in bierdie veldtog sal slaag. Die . Dit is wat so kenmerkendis van daardie but you don't know it". - ' vrede waarmee ons niks te doen wil he nie. sukses aldannie vandie hele onderhandelingsprosesbang groep mensewat vandag die DP vorm ~ Ekgril as eknetdinkaandienuwe Suid­ daarvan af . '. wanneer landsbelang vooropgestel word, dan Afrika met al die wetteloosheid wat gaan Inbierdie spanningsvolle tye verdien De K1erk onder­ stemhul so: Suid-Afrikaeerste, Ditwas ook Lugbesoedelmg beers, Ons sal ook nie die anti-chris aanbid steuning vir sy onverskrokke.standpunte.van alle Suid­ die kenmerkvan die partye wat bestaanbet,;. - (mens van sonde) met sy valse vrede en Afrikaners, swart en wit. . waaruit die OP van vandag gebore is. P.A.Plenaarvan Glenstantla skryf: geregtigheid nie, Wat in der waarbeid moos gebeur bet in Lugbesoedeling is 'n ernstige omgewings­ As gelowige smag ek ook na vrede en die Urnlazi-tussenverkiesing is dat, nadat 'n ' probleem enu blad se kommer daaroor is te geregtigheid, maar nie ten .koste van die Terreur groot groepNP-ondersteunershulby die KP . verwelkom. Die berigonder die opskrif waarheidnie. Vandag in Suid-Afrika word, geskaarhet,die res die DP moes gesteunhet, "Gifkombers oor die Oos-Transvaal" (Vrye die waarheid so verdraai dat die leuens van Temidde vanheelwatagterdog dat sekereelementevandie Dit was tog immers nie die OP wat sy Weekblad, 8 Junie 1990), gaan egter mank . satan (die wettelose) geglo .word. Suid-Afrikaanse Polisie Staatpresident FW de Klerk se September'89 verkiesingsmanifes verander aan geloofwaardigheid as - gevolg van 'n glasnost-stappe afkeur en selfs saboteer, was dit bemoe­ het nie. oogIopende wanvoorstelling. digendomte siendatdie Veiligheidspolisieonmiddeliken . Die KP-aantygings teen die NP dat laas­ Pleks daarvan dat u foto's insluit van "Wat'n mooi taal" ywerig aandie werkgespringhetmetdie ondersoeknaver­ genoemdenievoordie '89 algernene verkie­ skoorstene wat die "giftige swaweldioksied regse samesweringe om geweld en moord te pleeg. singsyp1anneduidelikaandiekiesers uitgespel die lug inpoinp", plaas u twee prominente Lourens Humanvan Klerksdorp si: Dit is onsindrukdat die spanpolisiemannewat die saak het nie, is volgens my oordeel heeltemal illustrasies van 'n kragsentrale se koeltorings Die mensekandit "slang" noem, Maarwat waaroor Vrye Weekblad veriede week berig bet, onder­ regverdig. 'nNat-vriendhet onlangsaanmy waarin die noodwendige, dog skacielose sal ons nouworryoo!watdie mense se? Ons soek, dit ywerig en professioneel doon soos dit poli­ gese dat, as sou die NP sy plarme bekend waterdarnp bokant die betrokketorings sigbaar is dan die mense. siemanne betaamwie setaak ditisommisdaadte voorkom gemaak het, sou by minder stemme getrek is. Die volgende onderskrifte word geplaas: Ek noe dit 'n eie enoorspronklike taal het. Inderdaad wou dit dan voorkorn dat dit "Gifgasse word bier die lug ingepomp - in lll en die veiligheid van die publiek te verseker. - net so eie en oorspronklik as wat bierdie . Onshoop ookanderelemente van die polisiernag gaan takties is om eers 'n "mandaat" by die-stem­ die naam van industriele vooruitgang", asook, mooi land van ons oor 'n tydjie beboort te mettertyd agterkomdat daarvir hulle net verdriet inIe om bus te verkey en daarna met 'n Ifverkiesings­ "Die Eskom-toringsbounooit op nie - iit die wees. Watter Engelse ou gaanjou nooi vir te heul met die bittere ver-regse gekonkel teen die staaten manifes" vorendag te kom. Die KP behoort windstil Wintermaande gaari Ie die gasse die openbare orde. ' te weet - hy was mos darem selfjarelankin soos 'n kombers oor die omgewing". In barbeque? Nee, 6ns gaan braai man. En Sonder veiligheidsmagte wat deur die hele bevolking dieNP. EkwondernetinwelkemateFW sou In dieselfde uitgawe (hoofberig, bladsy things is lately sommer lekker deurmekaar vertrou kan word, is 'n oorgang na 'n demokrasie en 'n beweeg het, sou die OP in die '89 verkiesing 20)worddie standpunt (reg ofverkeerd) van sal by jou ook gou vertel. voorspoedige gemeenskap kwalik moontlik. . nie so 'n goeie vertoning gelewer het nie. die hoofdirekteur van omgewingsbeheer . En omvanvloeknietepraatDie. Ekdaag Daar was egter die week optredes deur hoe polisie­ Dan sou hy sekermaarverplig gevoelbet om (Dept. Nasionale Gesondheid and Bevol­ enigeen om my Intaal te bring met 'n beter offisiere rondomdie regse sameswering wat ernstige vrae taarnlik oor die regterskouer te loer•. kingsontwikkeling) egter afgemaak as "'n woordeskat indie divisie. As die mannenog tipiese arroganteuitspraak deur 'nstaatsampte­ laat ontstaan. . . Aan die ander kant het die munisipale op 'n geestelike wavelength is, dan bly dit tussenverkiesing in Randburg getoon dat, naar". In die lig van u verslaggewer se Die twee mees 'senior offisiere wat met die media Xhosa, Engels ofPortugaans. Maaras bulle skakel, brig LeonMellet van die kantoor van die minister waar daar nie 'n regse element betrokke is ·ooglopende fiater is die bogenoemde nega­ .beestelik word..... Nou ja. van Wet en Orde, en gent Herman Stadler, hoof van die nie, die kieser bereid is om die vrye de­ tiewe kommentaar werklik 'n openbaring! . Ai, en daai mooi uitdrukkings. As die polisie se skakelafdeling,het kort nadie'onthullingsmet'n mokratiese reg wat byvir homselfopeis,ook Oie "nuwe Suid-Afrika" watu blad verteen­ aktiewe disinformasie-veldtog begin.. . aan ander te gun. . woordig kangoed sonder so 'n stukkie joer­ fan losruken in die popo vasvlieg. Wat kan Albei offisiere bet hulle skuldig gemaak aandie vertel Die geval. "Piet Skiet": Oaar behoort nalistiek klaarkom. mooierwees, ofnee wag: Moeniedieboen­ van blalante leuens en die verdagmaking van kosbare heelwat applikante vir die R50000 te wees: der' uit die poepol uit ruk nie. Translate inligting watwaarskyn1ikbinnekortyandeurslaggewende 'n mens kan mos die seun op varsity vir 'n laasgenoemde 'n bietjie in enige ander taal belang in bofsake gaan wees. paar jaar ondersteun en miskien nog, as hy· "Gruwelike mistasting." - en 'n gesig wat Iyk ofdit poep geruik bet Hul motivering is vit ons duister. . good presteer,'n Uno'tjie belowe. Wat gaan • bevraagtekenjou mooi uitdrukking. A. Plenaar vanParyaakryf: VryeWeekbladhetmet diehoogsteintegiiteitopgetree Adderjan met die man maak as by hom Genoeg gese. Wag, hoe kan ek die Ek het 'n keer die Vrye Weekblad deur~ tydens die ondersoek wat tot die ontbloting van die sa­ yang? Saam,glimlaggendvir 'nfotoposeer? Amerikaner vergeet? Hy was mal oor die geblaai maar vind dit absoluut aanstootlik. meswering gelei het. Ons het ook vroegtydig op die "Mentallysick" verklaar,in'n Vyfsterplaas, woord jaag. Dit was let me jaagjou bieren Alles gaari oor die nuwe nasie (die ver­ hoogste vlak die owerhede volledig van.alle inIigting en omring deur spesialiste ont oor sy gesond­ let me jltagjou daar. Hy het evenvirjaag'n broedering van alma!) en die sogenaamde agtergrond voorsien,en'n gees vanbegrlpen samewerking heidstoestand die wag te hou? Of gaari hy • oorspronk1ike - Yesterday I jaaged bim ­ ."nuwe Suid-Afrika" wat moet kom waai. gevestig. hom laat bandiet, sodat hy ten minste sy eie verlede tyd aangesit. lewenskoste kan dek? 'n Beter idee is gelykheid op aile vlakke kamstig saligheid Die genoemde twee offisiere het die verstandhouding mis­ Dis nou eers genoeguit bierdiemeester­ kien ombomaan dieBSB te skenk,natuurlik en ewigegelukvir die mensdom sal beteken. . met hul onprofessionele optrede ondermyn. pen van my. SaljulIe sien. Ons boop 001 boofdineem kennis. onder die wakendeoogvanMoederHarmse. Wat 'n gruwelike mistasting is dit nie. Oie InrugbytaaI hoot 'n mens die ge-ykte term regering. . is namymening ookmaarsosialis-. Vervolg op bl22

VrycWeekblad, 29lunie 1990 ======21 ======::::::::::::

WANNEER laas het soveel mense soveel twak in so 'n kort-tydjie ge- praat en geskryfl " Dit gaan nou oor Vrye Weekblad Vra my broer Jack, se beriglaasweek van die ver-regses se gekonkel om Nelson Mandela te vernloor en allerlei soorte chaos te saai. Voorin die koor staan twee senior polisie-offisiere: genl Herman Stadler, hy liegnes ek nieeintlik 'n man wat virsy liberale sienswyses en entoesiasmevirFW de KIerk se hervormingbekend is nie; back into the car when a white Peu­ Namibiahom genoemhet as 'n eerste en brig Leon Mellet, 'n ervare geot with twomeninside spedpast us Nie sIeg nie, verdagte in die Lubowski-moordsaak. spekskieter. "' from behind. Its lightswere offand as Brolloks se vieserigheid oorJohnson En het die Harms-kommissie vir Stadleren Melletverklaardie hele it drew close to us, five shots were Chappie as 'n getuie gedagvaar? Nie storie as "ongegrond", "gebaseer op se, swak berig ten spyt, die nuwe fired in quick succession. Daily Mail wat uit die Weekly Mail . so dat enigiemanddit agtergekomhet emosionele uitsprake", se die AWB­ "Three ofthe shots struck our car nie, insypelaar, Jannie Smith, word nie.. - ontstaan het, is darem maar spanne BROLLOKS EN but we were not hit. beter oggend-leesstof as die Citizen • Wat het geword van reg en ge­ deur die polisie opgepas nie enVrye ' "We were unarmed and, fearing regtigheidinonsoulandjie?Endanis Weekblad het nooit vooraf band­ '. BITTERGAL en BusinessDay, om nie van die the gunmen would return, we raced daar nog die geval Winnie ook, .. , " opnames van regses segesprekke aan Nasionale Pers se oggendblaaie te die polisie gestuurnie. Vier leuens in off and hid in a house near Manzini praat nie. 'Dis lekker om weer' 'n till daybreak." kwaliteit-oggendkoerant te kan lees. een asem, vir die Mail. " • Knap gedaan, kollegas. Mag dit net Goedkoop Iewens Vlak agter hulle staan drie joer­ Die Mail se swak joernalistiek is • En toe plaas Leon die foto by die storie ... sterker gaan vorentoe. naliste \"i,' se gesiggies al klaarrooi­ waarskyitlik nie. veel meer as suur Rassisme loop daremmaarbaie diep er en roc.er begin word: Buks Pie­ druiwe nie, Maar die ander liegbekke? deur ons gemeenskappe, almal van tersen en Johan Gagiano van Rap­ Hoekom tree hulle so op? Dalk regse hulle, port, 'n onbekende vaalseun van Beeld onderrokke wat uithang? Laas Donderdagaandkom die mJUS: enShaunI ohnsonvandie DailyMail. • 'n Mens wonderwat gaandie knape daar was: 'n aardbewing in Iran, en Buks en Gaggie se storie is die se en skryf as 'n dosyn mense bin­ minstens 35 000 mense is dood. Nie "fraaiste. Die moordkomplot was nekort weens die berigte in die hof drienie, nie honderd nie,nie duisend "emosionelebierpraatjies'' en het nooit staan? nie, 'n Hele 35 ()()() menselewens. bestaan Die, besluit hulle namens die Vrydag kyk Bittergal vergeefs na ondersoekspan van die polisie, en die die .opskrifte op Suid-Afrika se storie is iets uit 'n Pienk Panther­ 'Kaptein Caprivi Op dagbIaaie vir nuns oor Iran: Engels, prent. Afrikaans, wit, swart. Niks, Eers hier Nou moet ons darem onthou Gag­ Ermelo op bladsy vy f ofverder is daar sulke gie is die vuurwarm ondersoekende . klein beriggies. joernalis wat 'n paar maande gelede 'Skuus, maar Brolloks kon nie die Toe San Francisco so' 'n tydjie dramaties aangekondighet dat oud­ versoeking weerstaan omweereens gelede deur 'n ligte skudding getref kaptein Dirk Coetzee half-mal enhalf­ • die storie te veitelvan LeonMellet se is,was die opskrifteen foto's groot en dood op 'n plaas buite Pretoria Ie. foefie wat so geboemerang het nie. dik en swart op die voorblaaie en het Selfs toe dit uitkom Gaggie het die - In 1978 was die brigadier, daardie ons minute lank na TV-tonele daar­ gaose storie uit sy duimgesuig,hethy dae die model wat die titelrol in 'n van gekyk. En net 'n handjievol is soos 'n muil daarby gestaan. fotoboekie-reeks gespeel het, 'n mis­ MERCURY crime reporter Leon Mellet daardood. ' Die teleurstelling was egter die daadverslaggewerby die Natal Mer­ points to one or three bullet holes Lank Iewe die BSB! Die onderliggende boodskap is" Daily Mail, in sy eerste week van cury. Hy is toe saam met die polisie pumped Into the offle car he used to duidelik: 'n Iranees se lewe is minder publikasie, wat onder die naam van Swaziland toe om ANC-bedrywighede visit ANCterrorist bases In SWaziland. ,Enwiekomtoe weeruitdieskaduWees weed as 'n Amerikaners'n. Overgeset All threebullets ripped through the car Shaun Johnsondiehele storie afmaak te ondersoek. Terug uit Swaziland gesluip nou dat Namibiaonafhanklik synde: 'n Lewe uit die Derde Wereld and cameout the other side.The front bymonde van'n KP-LP watnie geiden­ trek hy toe sy Volksie op Ermelo se is en niemand meer vir die moord op tel nie soveel soos 'n lewe uit die tifiseer word nie, "Rightwing plot? gbolfbaan, waarkol Nickvan Rensburg bullet missed the petrol tanks by a 'ew centimetres, the middle one narrowly Anton Lubowski aangekla kan word Bente Wereid nie, It's a publicity stunt, says CP" is die metsy polisiepistool'npaargate deur missed an ANC o,nel"ln the back 0' nie7 Onseliewe vriend Olappie Maree. '"Dieander kantvandie saakisdarem : opskrifop die Mail se voorblad. Geen die motor skiet. the car and the thIrd shot was only a . Hy was glo in Wes-Duitsland,maar dat Iran sy eie mense se lewens as feite, geen ondersoek, geen poging Die volgende dag skryf'Leonewe r_ centimetres away from vital parts is terug om te bly. In en uit die grense goedkoop behandel deur prak1y~ soos om agter die waarheid te kom nie, "dramaties onder die opskrif "How 0' the engIne. ' sonderdat 'nhandaanhomgele is. En openbare teregstellings en die afkap Skielikisdie KP se woordoorgenoeg they tried to kill us"; "I had just got dit terwyl die polisie in ons buurstaat van mense se hande wat gesteel het,

RewolusionereChippendales HOE RYM DIT DAN?'

VNA, vrinde,die rewolusionerevier " Ekpraat van vreugdevure,Die JRlWe drukking kon hou, nou tot geweld 'Doktor Sy Hoogdrawendheid B se hoogty, Selfs nie Madam de Klerk se 'hoopvir'nwit Zuid-Afrikahet daarin oorgaanom hulvoorregtete behou,is overtures aan die KP nie. ' man (ja,hyisnog steedshaarman)is geslaag om 'n bom ontplof te key immoreel. Mens is nooit te oud om geskokte so gewild by oupa Nelson.soos kon- sender om hul baarde te skroei of . En onChristelik, al stem breeder word nie, behalwe miskien Moeder. slabel Gadaffi, mister Castrol en die hulle boeppense te puncture. Heyns seker nie saam nie. Is daar Ierdergeval, Inkatha is te prettig sjarmante Arafat nie, . Maarwatterpenariebesorg ditnie " skriftuurHk verskoning vir diegene, deesdae, 'nmens het eintlik 'n spe­ Seg Moeder sy's nie verbaas nie, vir mister Vlok die Vrome en sy broeder? siale monitor nodig net om hulle die vreemde troika is darem sulke polieste niel.. " Laat weet tog maar per kerende manewales te boekstaaf. aantreklike wesens. : Tradisioneel yang ons mos nie pos, Bgbertus is seker asdaar 'nver­ Die jongste publisiteit-foefie om Die cherrie on top is sommer ook - , , mense wat bommeendinge van regs skoning is, sal jy hom uitkrap. verlore veld te herwinwas die onlangse die wereldse bestdressedrevolution- '.administreernie, maar die sakie is . optog om teen sanksies te protesteer. ary,Yasser is hom se naampie. effens gekornpliseer deur die teiken: Shame. Dink die stomme siele en hul Moederdinkhy'sdalk'nChippen- die goeie ou NP. . Intelligente flaters leier dat Mandela van sanksies hou? dale indisguise. Seg Oswaldeerder'n Praat vanverdeelde lojaliteite. Die Nou waacom bepleithydit? Daar's.. chipmunk sonder disguise, die man ministerissekernogmeerverwardas Die SkoonAdministrasieseverleent­ hy, vrinde, daar's 'nrede. En die rede het die charisma van 'n waterskilpad. voorheen, as dit rnoontlik is. heid oor die onthullings omtrent hul karl selfs deur Inkatha gesnap word: Ja-nee, geliefdes, dit het hy gewis Dis net 'n kwessie van tyd of hy baasspioenProfessor Kaptein Admi­ hoe hewiger die sanksies, hoe groter ' met breeder TerreBlanche in gemeen. gaan soek raad en bystandvan Mag- raal Philip Nel is tog te sappig. Madam se man se nood. Dus beweeg Maar 'n mens moet toegee dat die nus PI, die bekende orator. Gryp dit jou aan, 'n hele instituut hy vinniger na 'n apartheidvrye be- Arafat-glimlag onoortreflik is ,in Terloops, dierbares, die nuwe aan onse volksuniversiteit dien as 'n "stel. grootte,lankdurigheid en afgryslikheid. salarisse vir die manne met die blink front vir die intelligensiediens. Intel­ En as hy eers daar is (hoe gouer, Moeder se brein, altyd iets nuuts. Dr Vra Moeder of 'n mens darem knope en minder blink idees het die ligensie is darem so 'n misnomer, hoe beter)rol die buitelandsekapitaal Mawema, self-erkende male" chau­ lewendgesienkanwordsaam met die ' wereidse verskil inattitudesgebring: maar iedergeval. ' endiesmeerweerin.Dieuiteindelike vinist pig, bepleit wife-beating as 'n , kerel? Seg Miesies Klaagvoort dis die polieste is opmerklik meer Sou dit alles betekendat die rege­ .ekonomiese .voordeel is direk ver­ korrektiewe middel in die huwelik. : onwaarskynlik, meeste mense wat hulpvaardig, en nou staan hulle ook ring die universiteit misbruik het, of bind met die aanvanklike swaarkry. In Zimbabwe, voeg ek vinnig by, : saam met hom gesien word is dood. memeeropas hullemet joupraatnie, " was dit 007 se eie idee - of het die Iedergeval, om nou hul ware Zulu , Miesies Klaagvoort tuur al te pein­ Delikaat, hierdie binnekamer-gesel 'Die volk het die prooi van die " nuutgevonde bewonderaar van die karakter uit te beeld, loop die optog­ send na my. En in Kenia, vrinde, het ­ dit dieafgelopetyd gewoontegeword van Egbertus, burokrasie geword, ek se virjulle, ANC en sometime rektor die' hele gangers toe deur die strate met hul gespuis oogluikend toegelaat? tradisionele wapens: knopkieries, om die berugte twee-vinger-teken te Akademiese vryheid key voorwaar spiese, sambrele, hokkiestokke en gee as pleit vir 'n tweede wettige Wanneer kom die nuwe betekenis, buisligte, politieke party. Skriftuurlike Sy Hoogdrawendheid selfwasnie Dit was nie baie -gewild by die wittebrood? ekskuus op die toneel nie, maar sou waar­ enigste party nie, met die gevolg dat ' . , skynlik met die ou Volksheid se erekte eenvan die partyleiers voorgestelhet Die bomme en onsrnaaklike geprewel ,Overtures sonder Intussen brand die vure hoog om die yinger rondgepronk het. dat mense wat die teken maak, se nasionale bruidskoek. oor geweld en staatsoorname is tra- klank vingersafgekap moet word. ,. Nee vrinde, dis nie nog 'n fak­ gies. , Vra Moeder ofdit als beteken dat sangfeesnie, seIfsnie die noodlotkan Oat mense wat al die jarebevoor­ Vir sulke mense""om by die regsden­ Bere jou'vinger die ou Volksheid al die jare eintlik 'n. 'n nasie tweemaal aan so 'n gedoente reg was ten koste van ander, en deur kendes te gaanvlerksleepis sekernie eenparty-staat bepleit het? Ofwas sy onderwerp nie. ' ,,\ .hul stemreg ander mense in onder- meer onwaarskynlik of immoreel as Uit Afrika, soos uit Oswald se tuin en ander vingers reeds afgekap?

VryeWeekblad. 29Junie 1990

" .F -, , .' ======22======:QRIEWE Iu~ t: ." John J WJllson van BillingsIn Montana,VSA, se: ~ During the second haIf of 1989, my wife and I had the privilege . of spending a holiday in your lovely country. I' .... Ourextended travels took us throughmost ofthe metropolitan . .. t'".•.....•• areas and cities and to almost all ofyourgreatercoastal areas, all l of which we enjoyed tremendously. By the way, we were most favourably impressed by the ,,Iil,. incredible advances and developments that have taken place, es­ pecially in the improvement of the standard ofliving among the .Black and so-called Coloured people. Thepurposeofmyletteris to express my concernwiththe way that some subversive left-wingelements arepermittedto carry on with theirattempted breaking down of good order. , . Before we arrived inSouth Africaat lanSmutsAirport, wehad some reservations regarding our safety, as we had gained the . impression from TV reports, newspapers etc., that the country . was in chaos and on the brink of civil war, as some people like bishop Tutu and Rev Boesak would have us believe. Well, nothing could be farther from the truth, and we came to' theconclusionthat mediareporting was inaccurateand very often biased out of all proportion, painting a picture for the interna­ tionalviewerthat is totally in sympathy with the elements in your , country who are trying anything to break down good law and order. People like Boesak and Tutu can only be described as unsuc­ cessful clowns who like to shout the odds and make themselves heard to anyone who has nothing better to do. In our hostel room in Singapore, we saw snatches of the so­ cohorts. Africa's problems 'arc unique to South Africa, and therefore the calledprotest march through the streets of Cape Town(one of the SouthAfricadoes not needpeoplelike this. What SouthAfrica solution to those problems will also be unique to SouthAfrica," mostbeautiful cities we have everseen and which we should like needsis betterunderstanding and more support from the interna- Those words, sir, stuck in my mind forever since and should be 'to visit again). ' tional community. '. ' ' ' a shining example to the rest of the world to mind its own • It is a great pity that such a pleasant and friendly city should On a previous v.isit, many years ago, I happened to listen to a " business. , be soiledby such irresponsiblepeoplelikeTutu, Boesakand their speech madebythe latedr H Verwoerd,in whichhe stated: "South : (Brlefverkort - redakteur]

.. ~ , s, ''- -- ,'om 'n advertensie in hierdie kolom'mete plaas,

"bel vir Clara ofCathy (011) 836-2151, fax (011) J, ~ 838-5901, ofskryfaan Posbus 177, Fordsburg .:

2113. Die spettyd virkleinadvertensies is 5 nm , ..... < ~' op die Dinsdag voorpub/ikasie. ";1, '~' ,I ;~; 1':-1" ,van aile varme kuns omn huls van 1 AU- . ., . PERSOONLIK van R300.00 per month. For yourself beyourself, of Maggie van Wezel at SAKE ~~~~. en stap. Geen MCP's, more Information call gustus af te deel.R440 letting everything that 614-7297 after 5pm "1 !' PletSkiete ofmans wat Adri (011) 7953337 per .maand, Vir meer , isnotyourself, fall away. ~',t badrelg voel deur na­ Inllgting skakel Karen R30. Please phone Crafts J.0 Ole Takhare vir Vrede Borge word gesoekvir , ' graadse kwalifikasles GARDEN ROUTE:Hlv­ by(011) 839-149.1 Ushke at (011) 614­ ..:r sf! laal jou sanna met Have you gotsome un­ 'n ouetehuis-projek te -"~ ~~ ..... nie. Skakel Virginia erslde House; Great 5398 blomme usual knick-knacks to Bloemfontein. Rev. if: Woolf saans ennaweke: Brak River R50 per '1; sellatthe FleaMarket? Grant, Bus 4298, , (~11) 672-8544 person perday B & B. Dienspllg Adviesdiens. 'J Sleskoppe teenApart­ DIENSTE Bloemfontein 'i Lunch/Dinner extra. ' . Virgratisenonathank- , ., Tel Manfred at (011 ) f~~ heid sf!metgeweld kan Riverfrontage. Splen- '7883994 1 jy jouvinger in jou hoi 'like advies op enlge . did beach nearby.­ ~ '. afbreek , WOONPLEK AGGRIEVED BY AN , navrae oor dlensplig. TheInstituteForPhilo- ,1' Phone (04442) 3387, ' UNFAIR DISMISSAL . Skakel Durban (031) .. sophlcal Practical and ,MARK Groete aarrRykcen FROMWORK? 301-5663 Richard (w); . Teaching offersthe{)p:­ CABANA Winkelsprult: Madiba in NewYork Gesoek: Vrlendellke You may legally Claim Pletermaritzburg (0331) " . portunlty to gain per: : 1 6 bed luxury from 29 944079 Mark (h), Kaap- . long man om huismet compensation arid/or Illustrations, 1 June until 6July 1990, . re-Instatement In your" stad (021) 689-1194" spectlve on existential' comics, logos and .t UITDAGING: Geeman~ , arm akteur te deel. crises and problems In R200 deposit plus R100 slpeerde, lndlvldua-. R250.00. Skakel job. (5.30nm tot 7.30nm), living. For more Infor-" graphics designed perday,formoreInfor­ .r IIstlese, skraal, Chris': Hennie(051) 80850, Please contact: Tel Grahamstad' (0461)' mation phone (011) and executed. t tellke dame (40) wil mation phone (012) (011) 609-3405, Fax 26067 Rudl (h), Oos- 648-3079 Good, quick and ,542-2630 609~3405for I f ontwikkelde mans(40- . Woman wanted toshare' . (011) Londen (0431) 27713, ' cheap. Contact M t Port Elizabeth (041) 56­ Krouse and A L 48)ontmoet (platonles house' In Vrededorp Immediate assistance . AFRICAN .... BRIXTON: Nle-roker 1483, Pretoria (012) Lord at (011 )'339­ 'f ,of anderslns). Sy hou from 1st of July - LANGUAGE: , REGTERBREIN- 320-2230 Alice' (w), . 6880 day and r .DINAMIKA Johannesburg . (011) Anintroductory Zulu lan- . night ~ Vermeerder jou krsa­ 614 8106 Neil (h) of .guage and culture' ')- tiwitelt, produktlwltelt,. gaan na die Metodlste course will be com- ' probleemoplosslngs­ ~~. ··.]'J'i~1J' 1)"1RD!),~HELP OM VERLORE . Kerk, Prttchardstraat 79 .mencing on Saturday . '.".'' . ,1 \L9\LJ 'k ENERGIE TERUG TE PL·'\AS vermoe, Intursle en . opDlnsclae van 4.30nm the 7th of July 1990. 'I

~ VITAMINES WAT VIR·, .. ties. Werkswlnkel van' weeks in duration, and .' . , NQRMALE L1GGAAMLIKE 67 aangename oete- . POWA (People oppos-' will comprise 12 con- .Handgeweefde nlnge aktlveer jou ar- Ing Women Abuse) Is . secutlve mornings. dhurries ' FUNKSIES VEREIS WORD, TE ·tlstleke breln. Skakel 'nondersteuning- en In-' Meetings win be held (gestreepte YERVANG I (011) 643-4659 . Iigtingsdlens virmlshan­ from 10am till 12pm, katoensakke) i delde en verkragte andthe venuewlllbeIn en silwer' Bedrewe verwer. HUlse, vroue. Ons bled ook Parktown. To secure a I woonstefle, kantore. werkswlnkels en oplel­ place phone Vlvat483 juwellersware ..( Stuur A20 (AVe ingesluit) vir30 kapsules. saam Ultstekende dlngsprogramme aan 1572. All welcome van Nepal,. met die koeponhleronder. aan: EMCOR, verwyslngs. Virverdere oorgeweld teenvroue. Posbus 58~. Milncrton 7435. T~I(021)551·4360 IndiA en , , -Inllgtlng skakel (011). Vir verdere Inllgtlng Thailand te r~------~------, 728-4678 (Vrydae, skakel (011) 642-4345 GEBEURE I Naam: : "...... ,.., , :: .' :..: :::...... I Saterdae en Sondae) koop. Winkel 68, The Firs, ' I Adres: ; ,., "., , , , , :., :...... I of skakel (011) 787­ Visual art courses ,I . I n34Maandae Learning to see. Eye Rosebank. Tel: training tolook atshape, Die Charles. Malan (011) 880-3566 :::::::;::::::::::::::::::::.:::::::::::::::::.:::::::::::::::::::~:'::::'.:::'~~~~~~;":::::::::::::::::::::::: bewonderaarskJub ver­ : : Tik-envertaalwerk, bel form, colour dimension gader op 31-06-90 In I Telefoon:" " ..: .. , , ,...... I Louise by (012) 46-65n transl~ted Into drawing, L~_~_~ __ ~ J 'painting, SCUlpture and die hOQfgebou vandie Tarlef: R15vir RGN om te besln oor TAROT readings : crafts. Classes available 25 woorde of OOK VERKRYGBAAA BY JOU NAASTE APTEEK Uncovering what you dayandevening forchil­ die Katolleke aanslag 'n gedeelte really are, of letting drenandadults. Phone ultKalkbaal. daarvan . L - ' Vryc Wcckbl~d. 291unic 1990 \

I}. ~. ,'," lA, .. ~ .. - ...... - '...... ~ .. . " ...... ' -. -.;' ~ , \: : ...... , .. ,. - - , . - ======23·======tl~' " ', , f SA se grotes pak mekaar twee jaar te laat Johnny en Pierre: .skouspel of spektakel?

TINUSHORN RODNEY Bennan-hulle hou nou aljare lankvoldat'ngevegtussen Johnny duPlooy enPierreCoetzer netdieverloorder seloopbaan skade : . sal aandoen, en daarom buite die kwessie is.Nouhoor onsegter hulle pakmekaarin Augustus. Dit duiop eenvan tweedinge: bfdatalbe! seloopbane inelkgeval . nerens heen op pad isnie en die promotors hulle nou maar vir 'n bietjie publisiteit wilmelk terwyl hulle lean, bfdateenvanhullenou maar tenkostevan dieandereen 'n hupstoot moetlay. . Dietweede moontlikheid is stel­ lignaderaandiekot Te oordeel na , hulonlangse gevegte teenoorsese ,\ >. teenstanders, salJohnny geenleans teen Pierrestaannie. Wat met Johnny se loopbaan verkeerd geloop het, weetnugter, Hy het 'n oorvloed natuurlike ta- i., .lent, wathynognetby'npaarrare geleenthede ten toon gestelheten hy is een van 'n uitgelese groepie swaargewigte wat 'n' teenstander . met 'n enkele hou droomland toe ~4> . ~ .A ...it.:...<~ kan stuur. .r Pierre Coetz.er .Om'nsukses indiekryttewees, , Johnny du Plooy .: verg egterveel,veel meer. Enmet . albei op dieselfde aand siae gee). . isnie. begrippesoos toewyding enharde Hoewel hydieSuid-Afrikaanse . werk in diegimnasium is DuPlooy . Pierre is'n bokser metbaiebe­ . kampioen is,konhytotdusver nog. nieeintlik vertroud nie. . perkings,Hyisstadiger asJohnny nie Johnny se skaduwee ontglip Daaris egter nog hoop. Hy is enslaan ookniesohardnie,Watin nie.Wanneerhulle op 4 Augustus' maar 25 jaar oud, wat beteken dat syguns tel, isdiefeit dathywerklik. . deurdietoueklim salhyegteralle vryeWeekblad hynogvyfof meer goeiejarevoor probeer omdiebeste van syloopbaan twyfel oor wie tansons beste .' hom het: mits hy hom n611 begin te maak. Sy onIangse geveg teen swaargewig is. uitdie wegruim, rep. Diebokswereld is volsto­ die Anierikaner Phil Brown was VryeWeekblad is'n onafhankHke weeklikse koer~ntwat uitgegeeWord deur Dis tog jammer dat die twee Wending Publikasies Beperk (Reg. no. 88104168106). Die direkteure van riesvan hasbeens watweerwen­ eenvansyheelbestes nog, en het mekaarnie twee jaarterug algepak. ners word, Wending Publikasies BeperkIs Max duPreez.ChristoNel,ChrisOtto,Van . 'n mens laatwonder waarom Alan. hetnie, Toesoudit'ngrootgebeur- ,.. Zyl ~Ia~rt en Samp~ Terreblanche. Die aandeelhouers van Wending (George Foreman hetop40weer Toweel Coetzersetydsomors met '. tenisgeweeshet. Nou Isditnetnog: Pubhkasles Beperk is diedirekteure.enwerknemersvandie maatskappy. , . . begin boks ensalJohnny en'~ierre teenstanders wat homniewaardig n geveg. ' f;" Wending PUblik~sies Beperk en Vrye Weekblad sa adres is; Bree~tra~t 153,Newtown. ' . . Dieposadres is Posbus 1n, Ne\'{lown2113: Dietelefoonnommer Is'(011) 836-2151-9 en die faksnommer 8385901. Redaksle ', l'flltl~ll~tlll\'~ll, Redakteur: Max du Preez." In~ .... Hoofredaksle: Elsab8 Wessels, Jacques Pauw; van der.' Linde en Hennle Serfonteln . . '.''.. .' . DIE rugbyspan van Namibia aangespreek het Die. . ". man wat hulle in Namibia Ka- , Nuusredaks;e: Chrlstelle Terreblanche, Chrlstelle de Jager, gaan al die.erkenning wat hy .Net Thee Oostbuizen bet nonpoot noem, more terug, Hy. Audrey Brown, Pearlle Joubert, Phlneus Tshukudu, Irene verledeSaterdag by dielosballe kan, soosMontlaar, sommer 60, Louw ~, :>r". " " . met sy puik vertonings teen .uitgekom, en hy is me groot.of 70meter veld wenmet 'n enkele Sub-redakteur: RYkHattingh ..'<:.. ;:,,:( Wallis verdien het, prysgee as sterk genoegom gesagteen die .'., skop. . '. Ontwerp: Andrea Vlnassa, Esma Anderson' hy weer more teen Frankryk blitsige Franse trio afte dwing .Die 20-jarige heelagter van Vrydag-reda!

lETS is nie pluis in Transvaal Olivier, wat seker nie verbaas sterker. En as dinge die dag vir kanvee. Toe hulle mekaarvroeer en die Oostelike Provinsie sc Berigte deur souweesas hullehomnasyswak Du Plessis reg verloop, is hy vanjaar op EIlispark gepak het, rugbyspanne nie; albei speel liNUS HORN vertonings teen Noord-Vrystaat onstuitbaar. was die OP 70 minute lank baas. dccsdae deksels goed. Hopelik en die Westelike Provinsiewegge­ (Dit is nou duidelik dat die Dit was egter Transvaal wat met sal hul kragmeting in die reeks laat het nie. OPdie wenners was in hul "ruil­ die twee belangrike wedstrydpunte om die Lionbeker more nuwe het.Nege maerjarc hetsedertdien En 'nmenstorringmas nie aan transaksie" met die WP aan die weggestap het. Jig op die vreemde verskynscl verloop. More moet hy wys dat 'n span watdie Vrystaat in Bloem­ begin van die jaar. Dis egter Natalen die Vrystaat,wat albei werp. sy skokoorwinning oor die Vry­ fontein klop Die, magtig! moeilik om te se ofhulleso gocd verlede Saterdag in die Cur­ Transvaal se nuutgevonde staat verlede week geen Oor Michael se vermoens kan speel omdat Du Plessis nou in riebeker-reeks slae gekry het, pak welslae is hoofsaaklik te danke gelukskoot was Die. daar geen twyfel wees nie. Die dieBaaiis, of omdat Danie Gerber mekaar in Bloemfontein. aan sypakvoorspelers, wat twee Die OP-ke~rs se koppe wed: vraag is of 'n onvoorspelbare weg is WP toe). DiePiesangboere, van wie daar weke geledc met Noord­ - darem snaaks (indien hulle rugbygenie op losskakel more Noudat die OP ann homself vroeer in die seisoen sulke hoe Transvaal sc agttal gemors en enigsins werk). Die losskakel meer werd gaan wees as 'n be­ bewys het dat hy ook wegwed­ verwagtinge gekoester is, is nou verlede week ook kohe melle MorrisOlivier was verlede week troubare stelskopper. stryde kan wen,is daar geen rede ondergroot druk om te wen. Nog met die WP gemaak het. die groot held in Bloemfontein. Francois Langeberg, vir wie waarom hy Die die "nuwe" 'n neerlaag sal almal laat wonder Die OP is op die wenpad Vandeesweekkry hy die trekpas skopwerk maar 'n mog-het-troffe­ Transvaal ook kan klop Die waaroor die groot bohaai eintlik omdathynou weer metdie soort sodat Michael du Plessis weer in affere is, moet nou stelligdie be­ (behalwe natuurlik Du Plessisse was. durfenselfvertrouespeel wat 'n sy gunsteling posisie kan spee!. langrike rol vervu!. boverrnelde wispelturigheid). Die N atallers se verskoni ng is mens in 198 1 van hom gesien Disbitteronregverdig teenoor Die agterlyn Iyk darem nou Nie die OPse voorry, slotte of dat hulle deur beseririgs gery is losmanne hoef vir Transvaal terug en dat hul span nou ver van volle te staan Die en sy agterlyn Iyk sterkte af is. Ons harte bloei vir heelwat sterker as die tuisspan hulle, maar is dit nie maar almal s'n, se lot nie? Die skrum s gaan interessant Die Lionbeker-kampioen, WP, wees. kan Die te gems weesoor sy krag­ Die Transvaalsevaskop,Johan meting met Wes-Transvaal op Ie Roux, wat al drie jaar lank as Potchefstroom nie. Die een van die sterkste stutte in die Mielieboere kon nog nie 'n land aan ons voorgehou word, wedstryd in die Curriebeker-reeks het in sy laaste twee wedstryde wen nie, maar het drie weke ge­ uitstekend geskrum, maarhy moet lede teen die Vrystaat gelykop eers sy man teen Frans Erasmus gespeeI. staan voor ons kan opgewonde Vanaand se wedstryd tussen raak. Noord-TransvaalenVerre Noord As 'n mens die spanne teen is 'n mors van dertig spelers, 'n mekaar opweeg Iyk dit asof die klompie reserwes,'n skeids regter OP Transvaal uit sy pad moet en twee grensregters se tyd. Bloues terug op koers

DlT kyk asof ons vanjaar maar weer net gaan wonder wie Noord­ Transvaal se teenstander in die Currlebeker-eindstyd gaan wees. As die Blou Bull e die vorm kan bebou wat bulle verlede week teen Natal ten toon geste l bet, keer niemand bulle nie. 'n Menskon byna nie glo dit was dieselfde span watdie vorige week so teen Transvaal gesukkel bet nie, Die feit dat J a n Lock afgejaag is, en die Noorde met RudolfStraeuliop vaskop steeds die bestedaaraan toe was in die skrums, is merkwaardig. Sy groot skrik teen Transvaal bet born di e we r eld se goed ged oen. Die wedloop om die tweede plek in die r eeks gaan nog baie, baie interessant verloop. 'n Sleutelwedstryd is die tussen Natal en die OP, wat Ofop 7, Of op 14 Julie plaasvind, afhangende van bul welslae in die Lionbeker­ reeks. (As een van bulle wen, speel by op 7 Julie In die Lion-balfeind). Wen Natal, behou hy die tweede plek op die puntelys, maar as hy verloor skuif hy af in die derde plek, met die OP dan tweed e. Transvaal se sege oor die WP bet ook nuwe lewe in sy aanslag geblaas. Hy bet egter reeds drie keer verloor wat beteken dat by nie eintlik nog 'n nederlaag kan bekostig nie. En by bet drie moeilike wegwedstryde wat wag: Natal in Durban, die WP op Nuweland en die &~~B~ . Die Vrystaat-se doppie is so te se geklink, en dieselfde geld vir die ... WP. AI wat bulle nou nog kan doen, is om te sit en wag dat die ander M~chael du Plessis spanne verloor.

Vrye Weekblsd, 29 Junie 1990 \

'Veldslag': onder redaksle van Ian Roberts ANDREA VINASSA staan sy man teen vroue vanformaat , • "EK het die roman ("Veldslag") jare gelede gelees en gedink dit sou 'n goeie produksie maak, want dit is onwerklik visueel ge skryf. En 'n liefdesverhaal het altyd aantrekkingskrag," se fp- anep Odenda al wat vinnig besefhet die onderwerp is ap I te omvangryk vir die fonnaat van 'n enkeldrama. Dit is nou 'n mini-reeks van vier aflewerings wat iewers in Augustus, waarskynlikna Jan Scholtz se "Binnekring", op TVI gebeeld saai sal word. • Dit was vir Odendaal nie 'n eenvoudige taak om by hierdie punt uil te kom nie. "Niemand dink dit is 'n gewilde verhaal nie." Maar Odendaal het gesmag om vir 'n verandering te kon "asemhaal". Na 'n produksie "wa tiets om die lyf Ie r s rake nie' hel." Die afgelope paar 'jaar het Odendaal hom besig gehou me l aksie-belaaide reekse en kinderreekse. "Veldslag" Iehom na aandie hart, nie nel omdat dit drie jaar se onderhandelinge Hoe voel vroue oor oorlog? Dit is min ofmeer die oorkoepelende tema geverg het om dit te verwerklik nie. van Dan ie Odendaal - die regisseur van SAUK-TV-programme soos Maar verveel die Boere-oorlog ons nie teen die tyd nie? 'Dennehruin 12', 'Gallery' en 'Saartjie' - se nuuie mini-reeks. Gegrond "Dis nie 'nBoere-oorlogverhaalnie, Dit gaan ook nie oor die arme Afrikaner nie , Ons ko m op Karel Schoeman se 1959-roman, 'Veldslag', speel die reeks tydens noo it naby die oorlog nie en Afrikanerskap is die Tweede Boere-oorlog in 'n. fiktiewe Suid-Vrystaatse dorpie af. nie ter sprake nie. "Ditis die verhaal van 'n vrou war teruggebring ANDREA VINASSA het met die regisseur gesels word na die lewe nadat die dood van haar man haar emosioneel afgestomp het. Dit handel oor vrouens wie se lewens eenhonderd persent deur wee s. Maar Frans se karakter is passief, sini es, hul mans gedefinieer word. Hullewens verloor wereldmoeg en sonder enige illusie s oor die defmisie as die mans weg is. oorlog. Die konflik (tus sen Roberts se aks ie­ "Dit is die storie van Esther en Frans en nie beeld en die karakter) het dit interessanter 'n stelling oor die Afrikaner se stryd nie, Di t is gemaak." relevant - as jy relevansie soek - van 'n tiental Frans is 'n advokaat van die Kaap en sluit by vrouens se houdingteenooroorlog." Esthe r, wie die oorlog aan in 'n poging om nit 'n ongelukkige se man voordie oorlog doodisennog rou, word verhouding (met Hettie) te ontsnap. Frans kom gespeel deur Michelle Burgers, terwyl Frans, beseerbyEstheren haarskoonma sehui s aanen die beseerde besoeker, deur "A rende" se Sloet hulle versorg hom. Daarontstaan'n verhoudin g Steenkamp... Ian Roberts vertolk word. - wat nog in woord nog in aksie voltrek word ­ "Sonder om didakties te word, gee dit alle tussen Frans en Esther. Endie interaksie tus sen skakerings van hoe mense tydens 'n nasionale Roberts en Burgers het aspekteopgelewer waaraan krisis optree. Daar is min karakters wie se Odendaal nie gedink het nie. . gedrag jy afkeur.' Karel Schoeman beoordeel Dit is 'n verhaal waarin omtrent niks gebeur nie sy karakters nie ,EnOdendaal het Schoeman nie, tog meen hy die reeks is geensins "indulgent" se noukeurige herskepping van die tydperk ­ nie . "Dit is so gestroop dat daar niks onnodigs met sy bedompige stemming, donker Viktoriaanse in is nie . Daar is 'n strakheid wat byna huisies en verlate Vrystaatse vlaktes - waar die k1austrofobies is. vrouens wroog oorhul mans op die slagveld, eg "Esther kon maklik egosentries oorgekom probeer weergee. het omdat sy hierdie obsessie met haar verlies "Esther is emosioneel gelraumatiseer. Alles het. Ma ar Michelle het deernis daaraan gegee gaanby haar verby. Sy is heeltemal onverskillig en soos Esther weer men s begin word, het sy tot Frans in haar lewe verskyn. Ek dink die feit gewerk om deernis aan haar medemens uit te dat dit 'n man is wat haar wakker maak, nie straal." . chauvinisties is nie .' "Veldslag" speel in die Suid-Vrystaal af en Odendaalhe! vir hom 'n imposanterolverdeling die soektog na 'n lokaal vir die verfilming wa s gekies: Wilma Stockens trom speel Tant Mart, vir Odendaal 'n ander soort slag. AI die lokale Trix Pienaar is mev Dokter, Lida botha spe el vir die verfilming was nie in een enkele dorp te Tant Maria - "Sy het haar enigste seun vroeg in vinde nie , Die kerk, die landroskantoor, die die oorlog verloor,' - Milia Louw speel mev skool, die winkel en die pastorie is in drie Dominee, Alida Theron speel Tant Johanna ­ verskillende dorpe gekry: Phillepolis,Smithfield "Sy gebruik die oorlog net om geld te maak." ­ en Waterberg, maar Odendaal kon nooit vir Catherine Thompson speel Hettie - "Sy gebruik Esther 'n straat laat afstap nie , dit as voorwendsel vir 'n flankeerdery." - en "Dit was ontnugterend. DieVrystaat waaroor Anna-Mart van der Merwe speel Dolly . Schoeman geskryf het, bestaan nie meer nie . "Elkeen van die vroue het 'n groot oomblik Nie een straatblok is bewaarnie, Daarom is ons wanneer hulle deur middel van 'n lang monoloog nogal beperk in ons verfilming. hul obsessies kan bloo tle, "Dis 'n periodestuk, maar die sentimente is "Hierdie is aktrises van formaat. Dus moos tydloos. Esther se dilemma is een waarmee die akteur wat Frans sou speel, iemand wees wat enige vrou kan identifiseer.' Dit is tydloo s in sy man kon staan. Dit is 'n a-tipiese rol vir Ian. die sin dat dit die verknorsing van mense uitbeeld Aanvanklik moos dit vir hom frustrerend gewees wat as gevolg van hul sosiale status gedwing het, dit was fisiek rnoeilik om in 'n bed te moos word om passiefte wee s. Ie en net van sy Adamsappel af boontoe toneel Die uitdaging vir Odendaal was om binne 'n te speel. . tydperk te werk en te sorg dat "Veldslag" nie as "Frans het sy skouer beseer... so hy kon nie kostuumdrama gelees sou word nie. "'n Mens sy arms gebruik nie . En as 'n aksie-speler - Ian word altyd vervreem deur koetse en pruike.' sal dit enigetyd selfvirjou sa -moeshy daarteen Hy wou seker maak dat sy gehoor onbewus baklei en daarom was .dit vir hom een van die bly van die periode, dat die inkleding so grootste uitdagings van sy loopbaan. onderbeklemtoon is, dat dit nie "tussen jou en "Dit is maklik om die macho Camel-man te die onderwerp tree nie.' Michelle B urgers en Ian Roberts Traan die DOg ~n perel

DAAR is tweeseorte menlO in die wereld:, die wat hou van kos met byt Brand salons .eedieWIlt licv.u ge~dcbIomlrool eeL Rislies. Rooipeper, Tabasco, moffel, gemmer, kerrie,mosterd... dievoorkop brand (deell) bydieeerste proc vandiesaligeskerp , kruie verbly die hart van die sousby'nlapannOes. Dis 'nblitswarm eiers net mooi gaar is.

N brandkosliefhebber. Hy koop mengsel vanpeperwortel en nogandcr Skepviielkeen 'neier en tamatie­ outomaties 'n boek methot en spicy goed, en 'n mcspuntvol laat jou oI! mush op roosterbroood, en sprinkel indietitel, DinlchulleunIndonesili, .heerliktram. ., "ekstraTabasco-sousbo-oor asjy Ius India, dieresvan Afrilc.l en Karibbiesc Is dit nodig om te se: koop 'jou , beL Skcrp 01cddarkaas bo-oorgcrasper , eilandc, dink hulle dadelikaan kos. peperenmaaldit self.Peperverslaan is ooklekker, vasgelS,of van jou skildervriend... Ons muif en die sweet perel op .gou,vervang du..jouvoorraad dik.wcls. Braai 'n ui in olie tot sag, voeg . twee huisiesknoffel by asookrepies On! voorboofde,maar ons glo 111m Tabasco-sws is heerlikby omtrcnt Rlssle-kasJoes : rOO die Jndil!rs datkerriekos jouafkoel. alleswatbytvereis,vanavo opbrood -:sootgroenrissie na smaak.Voegnou Sookhee aloo Wieonthounog dievierkantige blikke , 300 g goeierys soos basmati by en Eon 'n paar riglyne oor jou ; met Bout en suurlemoensap, tot 'n posepa wastogso lief virdieIndiese vol heerlike Amendoa de Caju wat braai saggiestotdie rys deurskynend bestanddele: rooi en green rissies, gebakteeiergereg. bykos, enhoe meerbyt,hoegelukkiger dc~ds droog of' VUl, moet met respek Sojasous is onmisbaar en as jy onsnog inMosambiekgekoop is. Giet 500 rnl water by, plus die het? ' ' waspa. behandel word.Haal eersdie pitjies nuuBkierigis,eksperimenteermetdie boontjiesenheelwatvai's swart peper, ly benodig 'n spul gekookte uit, hullebrand erg. Houjou hande In Suid-Amerika maak hulle so en natuurlik sout. '. . afgeskilde aartappels. Verhit-eers 10 oulikebotteltjiesketjaps en sambals ch~g'is~ vanjou oI! en mood weg as jy met uit Indonesie. ' ' metkasjoo:neute: braaidieheelneute Kook totdierys gaar en lepels oliein 'n swaar ysterpot. Nou rissies werk.· ', ,in 'n bietjieolie tot goudbruin. Strooi Dis aandkos, sShulle. voeg jy by, een vir een, 'n lepelvol Diepaprikawatcinshierleankoop, , Onsbeginby 'nperfekte laatoggend­ . dansowat1teelepelrooirissiepoeier , . '.. . fenilelsaad, komynsaad,mosterdsaad,. ~ . , en fenegriek. Kook 'n minuut of wat is'nvaal wcergawe vanregte Hongaarsc ge~g vir 'n Sondag. . oor,en geurmet growwesout, , " '-'",~oender-pate, , paprika. Probcer'n knypie of twee · elk (moenie aanbrandnie) en voeg'n gekapte rooi rissie by, of meer as jy rlssiepocier by elkc teelepel of so ,Ben heeflike' weergawe . van die Moors and Christians' · leans sien, paprika. ' : Huevos Rancheros klassieke Indonesiese gereg. Sny die aartappels in groterige , Kommcrsil!le kerriepocier koopjy , Smoor'npaaruie, ;nhuisiemoffelcn Nee, dominee, ek weet nie hoekom Marineer ses hoenderborsies in 4' lepels sojasous, 2 iepels suur­ stukke, en gooi in die pot. 'n Halwe . glad nie, Vra jou speseryhandelaar 'n spul tamaties in 'n swaarboompot die gereg so genoemword nie, Dis afkomstiguit die Karibbieseeilande, ' lemoonsap,een fyngestampte huisie teelepeltjie borrie gee kleur en nog uitoormasalas;enwatjy'nogbyvoeg totallesmooisagis.Vocgbyeenvars, smaak. Moeniesout vergeet nie. waarhulle Ingels praat. knoffel en 'n bietjie olie. ,asjy kerriekook., gwenrissie,fyngekap..Iy lean ook'n Braai alles stadig mooi bruin, en ly beoodig eerstens twccJcowiesvol Hou oomagin die yskasensnydie Mosterd: koop een sterko soos bossie koljandcrblare (dhania)fynkap vOlgende dagdie hoender in stukldes roor aanhoudend met 'n houtlepel. gaar droa boontjies, maak nie saak Colmans soEngclsc mosterd, cenmiIde enbyvoeg. , ,,' soos vii' sosaties. Proo self: as dit erg brand, waarsku een soos'n gocie Franse kruie-een,' Maak holtes ,in.die mengsel en ,watter soort.Daaranderkantgebruik Braai oor'n oop Y\Iur, en verf die ' jou gaste om nie op rissies tebytme. asook·vars swart mosterdsaad. breekheeleiers daarin. hulle black beans, wat ons nie ken ,sous bo-oor met 'n harde kwas - die Volgende week meer oor , Asjy kan, t>edel 'nbietjie'wasabi. . .Sit 'n deksclop en kook tot die,: me. het jy mos lankal van jou skoonpa ,brandsousies. '

:BJLANKWARDEN THE world's best known sparklIng mineral water has returned to our shores. Perrier11M beenSadly missed ··Vonkelwater by most winers and diners, as a truly fine meal or winetastIngIs so' NorthclltTe,founder of the London · the local waters were'not always . enhanced by the splendid water In Dally Mall~ suitable. the famUlar green bottle. Harmsworth had had a bad car In 1947the company came once . The new production, as it reads accident, whIch left him paralysed again under French control and 'on the lower label, is completely, '," from the waist down. He got the nowit ownsalmost a dozenmineral ,free of any benzene. Not that the, idea for the bottle shape from the waters and is the,biggest producer previous Perrier wasladen withit, IndIan clubswithwhIchhe exercised. and distributor of water. Mineral not by any means, but whenhigher ' Under his guidance Perrier water waterishere tot stay,in many parts thanpermittedlevelswere foundIn was exported to the far corners of ,ofthe world itlsthefastest growing theUnited Statesand someEuropean the British Empire. Whisky and beverage,and PerrierwlJlnodoubt countries, the company ordered a soda was very much In vogue and ,. take up its prominent. place agaln.' global recall ofall theIr water. This amounted to some 55000 lltres In South Mrlca alone. That is a very costly exercise especially' if one considers thatthe bottlesherewere totally safe.But such is the concern of the parent company that there. ,should be no doubtover the quality of Perrier water anywhere at all. , The promptrecall ofthe water even :in uneffected areas has drawn'a very positive consumer response and now that the bottles are back, sales should continue where they left off. ' , There Isalways arisk, that some folk,havefound some other waters during the absense of Perrier and will stickto thosenow. Letmeassure ­ those people, one glass of the new Perrier will change your mind immedIately. The clean,clear, almost , dry perfecttaste of Perrier is enough to prove why it is the biggestselling sparkllng water brand In the world. The onlychangein the marketing here is that the litrebottle has been replaced with the 750ml size.The bottle shape of Perrier Isnot Just a design whIch originated at a marketing workshop. Inthe early part ofthis century, the Perrier company was ownedby . Dr Louis Perrier, who sold it to St John Harmsworth, brother ofLord

B2, VryDagl 29Junie1990 Hoe lank kan jy depressed· bly?

STORMY MONDAY Met MelanIe GrIffith, Sean Bean, Demea Sting, Tommy Lee Jones Regie en draalboek: Mike Flggls •

ANDREA VINASSA kry na 30

"They call it stonny Monday•••" Jy't die song 'gehoor, gaan kyk nou die movie. jaar lewe Elke paarjaarofwat sienjy'nprentwaaroor jy voel soos jy oor Jean-Jacques Beneix se DEMEA, 'n toneelstrukwat oor die "Diva" gevoel het, Jy voel jouself tuis in die dertig jaar gelede deur Guy Butler chaos van beelde en klanke. En dangaandoen geskryfis,kornvanjaarby dieStandard jy jou opleeswerk, Bank' Nasionale Kunstefees op Bers: "Stonny Monday". Dis 'n verleidelike, Grahamstad die heel eerste keer op -' broeiende neo-noir-rillerwaarvandie musiek, die planke, Vyf opvoerings daarvan die lokale en die karakteriserings van veel vind more, Sondag en Maandag in groter belang is as die storie. die Rhodes-Teater plaas. ' Newcastle Engeland se bouvallige Dernea, 'n allegorieseblik op Suid­ "docldand"-gebied - dis propvoljazz-klubs en Afrikaanse rasseverhoudinge, is op is die woongebied van 'n groterige Poolse die Medea van Euripides geskoei. immigrante-bevolking- is die stemmingsvolle Vanwee Apartheidswetgewing kon verhoog vir 'n genuanseerde stelling oor die die stuk nie in 1959 opgevoer word ' euwels van Arnerikaanse imperialisme. nie, aangesien die rolverdeeling Maar die regisseur Mike Figgis, oud­ noodwendig veelrassig is. inboorling van Newcastle en self'n musikant, Die regisseur Dieter Reible, wat bemoei hom nie met vervelige preke nie. Dis innoue samewerking met Butler die "Amerika-week" in die ekonomies depressiewe teks aangepas en' verwerk het, hou stad wat nie Amerikaners se geldnodighet nie, egtervol dat die drama tans geensins , i. Dis nou almal behalwedie eienaarvandie Key minder toepaslik of insiggewend is " , Club. Finney word gespeel deur Sting met 'n nie as toe dit eers geskryf is. stoppelbaard en 'n onsmaaklike geaardheid in . ,"Soveel poltieke teater wat oor ; sy beste vertolking tot" dusver. Interessant. rassewrywing handel,' gaan gebuk \ Sting ... uhm... Gordon Sumner kom ook van onder 'n swaar las dogmatiese stellinge. I Newcastle en speel 'n hemelse bas-solo nadat Wat van hierdie stuk iets besonders , hy die boewe op hul plek gesit het, maak, is die gebruik van tydlose Die owerboef is ene Cosmo (Tommy Lee klassieke rnitologie om die konflikin Jones se vertolking is die enigste oordrewe breer, algemeen-" menslike tenne onderdeel van 'n andersins onderbeldemtoonde verstaanbaartemaak." Aldus Reible. , prent), Hy probeer vir Finney oorreed om sy Die rolverdeling in hierdie Truk­ t klub aan hom te verkoop. ' aanbieding sluitin Graham Hopkins, \ Twee onskuldiges raak verlief op mekaar Dale Cutts, Bill Curry, Nomsa Nene : en raak verwikkel in die gewelddadige Sting speei bas in sy tuisdorp enLouis vanNiekerk. onderhandelinge: Brendan (Sean Bean) werk "vir Finney en dis sy taakom die idiosinkratiese Krakow Jazz-Ensemble op te pas. (Die Krakow , se we~rgawe van die Star Spangled Banner is . een van "Stormy Monday" se satiriese" hoogtepunte.) Van dep Waltoorrompel in Pretoria ' ; Sean Bean is daardie seldsarne ding: 'n "Britse hunk. Hy het die Afrikaner gespeel in .die plaaslike prent, "Windprints", en ook die verdoemde lover in Derek Jarman se "Caravaggio". Hy het syverhoogdebuut gemaak Johannesburg'sitdroebek ", , as Tybalt in "Romeo and Juliet"; NOllja, Brendan raak verlief op Cosmo se oud-minnares - Kate is 'n Amerikaanse kelnerin IN die jaarlikse rnusiekkalender vind daartussen fu Schumannse "Dichterliebe"hetsangeren gespeel deur Melanie Griffithwatjouherinner die opwindende en minder opwindende HENNING VILJOEN het hom pianis met sensitiewe inspeling op mekaar daarin Wi~d"7dae. aan haar "Something Sy is, soos rnusiekgebeure daardie uitsonderlike pas by VryDagl se(ad hoc) geslaag om 'n ontroerende vertolking tot stand gebruiklik gewoon en uitsonderlik, taai en "Stemstunde" plaas, waar kunstenaar en kuns te bring. Die wisselendeemosionele stemmings " .kwesbaar en slaag daarinom al die clichesvan kunsspan aangesluit. Hy is tot 'n sublieme eenmalige ervaring kulmineer. die afgelope 16jaar reeds 'n. van dieonderskeielieder,watwisselvan dromerige ,die paradoksale beskrywing te venny. Dean van derWalt - die jong Suid-Afrikaanse meditasie en verlange tot bittere ironie en' "StormyMonday" is Mike Figgis se eerste , tenoor wat vinnig besig is om een van die opera-resensent en is op die ontnugtering, is meesterlik saamgeweef om 'n: prent vir die silwerdoek, maar dis nie sommer voorste liriese tenore in die wereld te word - se beoordeelaarspanele van die hoogtepunt te bereikin die laaste lied waarrnee ," enigehierjy-regisseurse debuutnie. 'nMens is , onlangse liederuitvoering in die Staatsteaterin al die smart en liefde van die voorafgaande ' nie verbaas nie as jy ontdek Figgis was eers 'n ,Nederburg Opera-prv« en die Pretoria, saam met Albie van Schalkwyk as '" AAVita-prys. Byskryf' liefde besweeren begraweword. Die pregnante jazz-musikant voor hy '.nbekroonde begeleier,bet gesorg virceo van die onvergeetlike stilte wat op die roerende naspel van die laaste ' eksperimentele teater-skrywer en -regisseur bakens in die musiekkalender. vandeesweek oorDoen. van lied"Die alten, bosenlieder" gevolghet, hetmy geword het, Hy is"in Europa bekend vir sy In die veeleisende program bestaande uit der Walt se uituoering in laat wens dat ek die saal net in stilte sou kon oorspronklike, visueel ' aangrypende Beethoven se "Andie feme Geliebte", Schumann ,Pretoria verlaat het. verhoogopvoerings waarin hy musiek, rolprente se "Dichterliebe" en sewe lieder van Richard Dit is veral iIi die Schumann-siklus waar ' ' ! en "performance" vermeng. Strauss, is daar 'n sintese tussen sanger en Albie van Scbalkwyk se fyn aanvoeling vir die , Ondanks 'n waaghalsige regie-aanslag kry klavier bewerkstelligwaarin die geheelsbelewenis teks en die musikale struktuurvan die onderskeie 'n mens nooit die, gevoel dat Figgis sommer groter geword het as die sarnestellende dele - 'n lieder Van del Walt se deurleefde vertolkings "eksperimenteer" nie, Hy oefen die soort belewenis wat gedreig bet om 'n mensemosioneel skitterend gekompleteerhet, ," , ' dissipline uit wat 'n jazz-musikant sonder 'n te oorrompel. Dis ook 'n belewenis wat jou in , Na hierdie grootse musikale belewenis voel musiekpartituur op sy stofmoet uitoefen. stille verwondering gelaat het oor vertolkings ek te meer gesteurd oor die feit dat die SAUK Daaris niks oorbodigs in die draaiboeknie .waarin die universele waarhede van geloof- Deon van der Walt se liederuitvoering in die . en Figgis kies alles, van die prente van Miles twyfel,hoop-wanhoop enliefde-haat wat in die Linder-ouditorium in Johannesburg gelcanselleer Davis enBilly Hollidayopdieklubse mure,tot onderskeie lieder opgesluit Ie, meesterlik na het, omdat daar °oenskynlik nie ~enoeg die restaurant waarin Kate werk, sodat dit tot vore gebring was. belangstelling virdie uitvoering sou geweeshet die betekenis van die noir-tema bydra. Deon vander Walt se stemhet 'nwannte en nie,' ' " Die restaurant se naamis Weegee's. Weegee volheid bygekry wat aan sy stem 'n groter Indien dit waar is, word die wrange vrugte (Oftewel Arthur Fellig, Oostenrykse Jood) was ldankpalet verleen waannee hy meer geskakeerd van die sterwende belangstelling inernstige 'n uitsonderlike misdaadfotograaf wat saam tonaal skilder. Hy hetgeweldigbeindrukrnetsy musiek in Johannesburggepluk, wat grootliks met die New Yodcse polisie gewerk bet.Weegee stem- en stylbcheerwatvanelke lied 'n kosbare die gevolg is van die langdurige "tydelike" se teenwoordigheid in beeld lewer kritiek op kleinood gemaak het, sluiting vandie Stadskouburg,asookdie feit dat stedelike,vervalle, rnagtige, geldgierige Amerika Hoewelhy aanvanklik'n ruk geneemhet om musiekinstansiesnie wilbesef datemstige musiek " en herinner jou aan die mens se sterflikheid. werklik met sy vertolking van Beethoven so ook baie aggressiefbernark moet word nie, Die Figgis verweeftalle soortgelyke sydelingse en "Andie feme Geliebte"indie musiekin te kom, mens is by. uitstek 'n gewoonte-wese • 'n wese subliminale verwysings tussen die gebeurde. kon 'n mens aan die einde letterlik gehoor gee wie se belangstelling sal kwyn as hy nie gereeld Hy het selfs vir die jazz-Iegende BB King aan die versoek van die laaste lied "Nimm sie daaraan blootgestel word nie. Na die sluiting gekry om die titelliedjie te speel, bin denn, diese Lieder" - om hierdie lieder met. van die Stadskooburgisdie sporadieseaanbiedings. Met 'n verstommende visuele flair slaag jou saam te dra, • Deon van der Walt, nie genoeg om 'n lewende belange in ernstige Figgis daarin om 'n stemming van onheil te Dit is egter in die groep Strauss-lieder waar musiek in Johannesburg in stand te hou nie, handhaaf waarteen Brendan en Kate se dit moeilik word om die sielsverrykende ervaring sou ek nie sy vertolking van "Morgen" op plaat Verder moet besef word datas ditin 'nmusiekstad verhouding kan afspeel. Romanties, ja. te kan verwoord.: Dis met die verinnerlikte vasgelewou gehadhetnie- 'nvertolkingwaarin soos Wenen noodsaaklik gevind word om "Stormy Monday" saljou miskien 'nrukkie emosionaliteit in lieder soos "Die Nact", "Traum die "... sonnenatmendenErde"bykanssintuiglik liedeniitvaerings van Jessye Norman, Christa • lank die blues en koue rillings gee, maar 'n durch die Dammerung", "Freundliche Vision" beleef kon word en waar die geluk van die Ludwig, Peter Schreier of Dietrich Fischer­ mens kan nie lank depressed wees oor 'n en "Morgen"waarVander Walt met sy fynsinnige liefdeshoop net in swyende stilte verdwynv.. 'n Dieskau maande vooraf te bemark, hoeveel te , talentvollenuwe regisseur nie, Sy werk verdien genuanseerde vertolkings die skanse van 'n stilte wat jammerlik deur die volgende lied meernog bier ter plaatse waar Voortrekkers ert die soort kultus-aanhang.van Beneix, voor hy mens se eie emosies deurdring het, Hoe graag onderbreek moes word., " , Rapportryers vir hogere kultuur aangesien word.. begin het om droog temaak. '

, VryDagf29 Junie 1990 B3 ; , ENwaarhet die solstisu getref1Ekhoopnieook nctjics tussen die oC nie, Hierby ons het dit rof " Zabalaza op gegaan, afgesien van die ontstellende, nee Moenie ons .verwar nie angswekkendc gedagte dat die media dalk nie die waarheid om ons reflekteer nie. dreel in Londen Datekenu,eensaamsoosHitlerinsybunker, ondemeemen tot die slotsom gekomdie SAUK sit met as enigste geselskap Eva en die koerante behoort universeel die belange van alle Suid­ waarin sy skim·agtige oorwinningsdie een na Afrikaners te dien, MOIRA LEVY.kryfuitLoltclen die ander aangeteken word. , Ek kannet sidder as ek dinkhoeveel so 'n studiemoesgekoshet;nienetaangeldnie,maar MEERaslOOSuld·AfrikanershetlnLonden Skewe beeld ' ook aan waagmoed. aangekom om Zabalaza, 'nprogresslewe kuns­ Weet julle Pieter Mulder van die KP se ons Het julle nie ook die skadu van die groot en kultuurfees van twee weke, by te woon. koerante en TV is aan dieselfde sonde skuldig. krokodil sien tlikker oar die "vryheid van die Zabalaza skop Sondag sfmet 'n partytjle Hullewil die werkiikheid skep instede vandit te pers".program -' of soos ons by die institute of Contemporary Art waar reflekteer, Vat nou maar Beeld en.praat na, weerbaarheidsonderwyseroomWimpiehomso die fees gehou word. ekskies saam. ' delikaat genoem het: "die vorige staatshoof' Maandag tree die ANC.koor, Mzwakhe Broer Pieter opdie kassie swaai die gewraakte nie? Mbull, Sakhlle en Ella Mental In "First of dokument vir almai om te sien wie dit geteken Jy blink vreesllk Light" op en Dlnsdagopen Winnie Mandela het: een van die verwardc base van Beeld die fees se bespreklngsprogram waaraan , .verdaideliknee,bulle verwarde jong versIaggewers In dieselfde luim bet die FAK-Mimiekfees Nadine Gordimer, fllmmakersHaUe Sarima, .moet na die opposisie-partye se vergaderings toe tog sy g1ibberige vingers oor my skerm 'gaan en luister of hulle iets verregaande of Elaine Proctor, Joyce Sikakane, die regisseur -gesteek en my 'n verskriklike Iyn toegevoeg: , belagliks hoor, ofmense sien slaap. "soos 'n ongebyte appel blinkjy". , Lionel Ngakane, asook Frank Metntjles en En by die NP se vergaderings, veral as ",. Heijou! .VICTOR MUrftK skryf oor TV 'die' rap-digter Freddy Macha deelneem. entoesiasme ontbreek, moethulle 'n bietjie skryf (SakhUe sal na hul toer In FInland, die naweek oor die verhoogversierings en so. Ismos In en om Londen speel.) Praise March deur Ermelo. Enons raad aan al die Nuwe Agente wie se Die •bespreklngs elndlg In 'n forum, Bitter na stem hierdie solstis uit die Vis in die Waterdraer , Wrlemel "Towards a Post Apartheid culture", met. Die SAUKbetintussen 'nvaste besluit geneem ingedraai bet, bly kalm. ' Well,ekweetdaremnie ofBillyIdolherbore Mandla Langa,die ANC se kultureleattache .' om bitternaaandie waarheidte bly. 'n Mens kan Sooshullese, don'tforgetit's alifestyle. 0 ja, kan wees nie, Ha ahum, rock the cradle oflove, In Londen, en Breyten Breytenbach en Ben . , dit reeds sien aan hul 'verwysings na die ons laaste Inner City-sendingsprys word gedeel ahum, sing hy vir so 'n swiet klein meisietjie en Mokoena van die ANC se departement van "sogenaarnde gewapendc stryd", tussen Rosemary "Heaven is mos multi'racial" ek kry die gevoel sy gaan hom enige oomblik , kuns en kultuur, "c' Nie dat ditmaldik was nie. Hullehet;nstudie Sookdheo van Londen en Sakkie Cronje vir sy begin glo, veral toe sy so begin wriemel. , 'n SA dramafees bled agt nuwe stukke,-- , '. onder meer Peter Ngwenya se "Jabavu", ,VictorShlngwenyana en Peter Mgaga se "Don't try, do it". ' Fotograwe en kunstenaarsstelhullewerk Stryd tussen skaapen bokin Namibia by die ICA en verskele lokale in Oxford ten toon. NAMIBIA se iang en dikwels bloedige stryd uit ballingskap terugkeer om sy Yolk se opstand onderdrukkers, waar die skaap in die middelpunt Dam- is ook 'n rolprentfees: "Wlndprlnts", om onatruinkIikheidkom vanjaaropdie Randfees teen die Smuts-regering te lei. , staan, te heroorweeg.• "On the Wire", "TheFourth Reich" en "Flela's onder die soeklig wanneer Dorian Haarboffsy , " Die tematiese spanning wat die grondsiag Die steeds toenemende polariteit tussen hul Child" word vertoen,asook dokumentsre en jongste, aangrypende geskiedkundige drama, van diedrama vorm,is dieBybelse skeidingvan , ekonomiese bestaan en hul godsdienstige geloof 16mm-prente. ' , , "Guerilla Goatherd", by die Standard Bank: die skape en die bokke, Dit word reg aan die lewer hulle uit aan 'nverpletterrende tweespalt Opleldlng Is 'n belangrlke aspek van die Nasionale Kunstefees op Grahamstad aanbied. begin onderstreepdeur die Pastoorin 'nbesielende wat sy verskriklike eindpunt bereik in die fees;Ses SAfilmmakerssalinLonderraanblj Die drama speel af tydens die opstand van beroep op die gemeenskap, soos hy hulle bombarderingstoneel. " vir 'it vldeo-opleldlngskursus van ses weke die Bondelswarts in 1921-2. Hierdie aanbieding aanmoedig: "...en Hy sal bulle die een van die . 'n Belangrikedoelwitwaama hierdie skeppende by die Association of Clnematographical deur die Kunsteskool van die Universiteit van ander skei soos 'n berder die bokke van die werkwinkel-aanbieding mik, is om die Technicians, die London School of Printing Namibia pooguit teologiese oogpunt om die skappe skei," verhoudinge en spannige tussen sekere oer­ .en die Bristol Film School. Die Royal National . ' etiese verhouding tussen onderdrukking en Die Bondelswarts is egter 'n starn wat juis , simboliese waardes te ondersoek, verduidelik Theatre se opleldingsbeampte bled' weerstand te ondersoek, ' met bokke boer. Hierdie praktiese feit, plus die die reisseur van die stuk, Aldo Behrens. - werkwinkels aan, terwyl kunskenners van Die sentrale gebeurevan "Guerilla Goatherd" feit dat hulle onder kwaai druk geplaas word Die tragedie van die opstand van die , is die bombardering van 'n klein gemeenskap deur die kolonialistiese. karakoelbedryf, dwing Londen, Wes-Mrlka, Amerlka en Europa Bondelswarts onderstreep Afrika se jongste volk bokboere deurdie SA Lugmag,nadat Abraham hulle omhul tradisionele godsdienstige neiging se dringende behoefte om die gebruiklike ook -hul vaardlghede In werkwlnkels en , Morris (die "guerilla- bokwagt~r" van die titel) 'tot die Iydsame leerstellinge van hul oersimbole te heroorweeg. besprekings sal meedeel. , '

Verlede weekhet Johannes Kerkorrel besluit hy hou van die ,Beige. Bier is die Tuis. in In time-warp tweede aflewering van sy ervaringe·tydens sy Amsterdam. Bevrijdingspop. Daaris badges te , Afrikaans te hoor, Sy bet dit geleer by die koop: Mandelavrij,nuZuid-Afrikanog.OokT­ bewaarders in die tronk -in Kroonstad. Die Europeee.toer shirts.Nouendanopdiewiekevandiewind,die 'ANC se nuwe verteenwoordiger in Brussel, reukvan hash Dis nie onwettignie, 'n Amerikaanse Sisa Ngombane, hou 'n toespraak. Na die tyd LAlER gaanekinAmsterdarnnadie SACCC, gospel-groep sing gospel met 'n reggae-beat. praat ons oor die Transkei, hy kom van Tsolo. ,'n organisasievir exiles. Hulle dragedigtevoor Die twee groot issues vir Nederlanders en Noubeginmy reeks solo-optredes, Ek speel ,- ek voel tors en ietwat in 'n time-warp, die Beige is: Koop geen Suid-Afrikaanse vrugte by die Kafe 'tKarrewiel in Merchtem, 'n klein C', ,gehoor Iyk soos 'n Black Sun-gehoor in nie, en Shell is anti-apartheidteiken nonuner dorpie noord van Brussel, Die plek is starnpvol. Johannesburg, twee jaar gelede. Mzwakhe MbuIi ' een. Daar is protesoptogte "naar de pomp" en Die gehoor is entoesiasties. Tussen die songs dra gedigte voor, Eksing heelwat lateren bulle slogans soos "eike skelp lean gebroken word". deur vertel ek vir hulle hoe dit voel om 'n reageer ookpresiesdieselfde op die Afrikaanse Intussen spring die Ultra Cities in Suid·Afrika blanke Afrikaanssprekende Suid-Afrikaner te blues as twee jaar terug se Jo'burg-gehoor. Ek op langs eike nuwe tolpad en, oorleef die wees, in Engels, want ekhet geleer dat sekere kom agter dat hulle lanklaas, in Suid-Afrika sogenaamdealternatiewepers met elke week se ' Afrikaanse woorde somsvreemdebetekenisse was. volblad Shell-advertensie. virhulle kan aanneem. Eenenelkvertel graag Die Suid-Afrikaners wi! almal weet hoe dit Ons gaan na die Concertgebauw om Dollar · bv. dat die woord Pik by hulle perns beteken. , by die buis gaan. Hutle is gretig om terug te Brand te sien. 'n Groot oomblikvirmy: Abdullah Sodat alma! elke keer op die grond rondrol as kom, almal maakplanneom voordie eindevan Ibrhahim, die manvanMannenberg. Hy speel 'n 'n sekere Suid~Afrikaansepolitikusop die TV­ die jaar temg te wees. Wil gretig weet of , :wat elektronieskanoplig as die weerdit toelaat. groot swartSteinway tussendie marmer, kandelare . skerm verskyn. diegene met besware teen diensplig in die land. , Tweedansers oefen met langgesti!eerde hale 'n· ~n rooi fluweel. Komplekse jazz-Iopies, die ,Ek speei in Beldo, Mechelen, Blllssel. Die toegelaat sal word. . tango op die spierwit teels. 'n Klomp van die . ritrnes uit die Kaap;"African Wedding'~ en aan laaste aand is in Bmgge, 'nmooi middeleeuse Ek doen di6 Sondag 'Ii onderhoud met tegniese pe'rsoneel en van die gaste staan in 'n die einde twee encores, die laaste Mannenberg. dorp naby die kus. Die geboorklap lank:na die ,Veronique, ,'n onafhanklike Nederlandse TV., sirkel en kyle. Teen die muur is twee groot 'n Ontroerende ervaring, ek kryhoendervleis. tyd. Ek gesets met twee joemaliste van De sender. Dic TV-gebou IS ontwerp deur 'n kleurvolle skildcrye vanharlekyne wat opstoele Hy beveel aan dat die Nederlandse anti- · Roode Vaan, 'n kommunistiese koerant. Ek , voo~anstaande Nederlandse argitele.Van buite , sit. Die liguit die koepel verligdie toneel. Koos apartbeidsaktivistelmlle aandag wyaanAustralie, hoor datdienoodtoestandafgeskaf word,behalwe is dit beel onpretensieus en eenvoudig, maar , Alberts k1ap hande in sy rystoel. noudat Suid-Afrika op die regte pad is. Ek in Natal. A1maI inEuropa is opgewonde daaroor. binne groot en ruim. Dit is 'n land van skilders. Toerbusse en ontmoet !Wee vandie oud-stryders,Connie Braam Sondaghoorons oor die radionuusdat Miriam Saam mct my op die program is daar 'n verkeersknope elke dag by die Vincent van enFonsGeerlings: hullewerkalvyftienjaaraan Makeba op pad temg is na Suid-Afrika. reggae-groop uit Nederland, 'n heavy-metal Gogh-uitstalling. Venneer, Rubens en Brueghel. die sask enwii nou graagvir die eerstekeerkom Maandag terug op die vliegtuig na Suid­ groep, 'n sakeman en 'n middeljarige shiager­ Daaris van Gogh-poskaarte vir diegene.wat sat kyk hoe Iyk die land waaraan hulle soveel Afrikavia Londen. TwaalfurelaterIeSuidwes sanger in 'n .rolstoel, eoe Koos Alberts. 'n is vir die Vincent-manic: Vincent met 'n paar, energie spandeer het. se 1andskap ooder ODS asdie son opIrom. Ongerep, SWager is iemand wat stroperige Iiedjies sing, Ray Bans op, Vincent met 'n Walkman. .! . Daar is baie Suid-Afrikaners, van alle , wild en leeg. In Europa het ek nerens tn stuk a la Bles. Hy is aI 30 jaar aan die gang, was Dit is in om in 'n gckraakte buis te bly. Ek skakerings,by die konsert. Alma! ken mekaar. .land gesien wat nie deur mensehande aangeraak onlangs in 'n motor-ongeluk.' Sedert hy in 'n gaan na 'nklub vir~rs met die naam Frankrijle. AbdullahIbrahimnooi onsna die tydnasy hotel is nie. Die vliegtuig land op Jan Smuts, 'n rystoei optree, kry hy weer groot gehore. Die ' Die krakers beset lee gebOlle, breek dit oop en en ons sit en gesels tot laat in die nag. Oor die wolkelose blou dag. Dis goed om terug te TV-gasvrou vra my wat ek daarvan dink dat hewoon dit. Oewoonlik jongmense wat nerens musiekbedryf in Europa en Amerika, die lewe wees. Die SALhet my bagasieiewersiangsdie . swartmensc nie op dieselfde strande as blankes anders kan kry om te bly nie. Daaris oIganisasies ,van 'n exile en politiek. Hy wi! temgkom saarn padverloor. You don't knowbowlucky you are mag swem nie. Ek begin praat: aanvanklik is vir steon, cn as jy eers in is, is dit baie moeilik. met Hugh Masekeia, LettaMbulu,endie res van boys, back in the USSR... die geboor in die ateljee raserig, maar aandie vir die owcrhede om jou wceruit te kry.Op die . die uitgeweke musikale elite. Hyhet opwindende einde van die onderhoud kan jy 'n speld hoor TV sienekhoe 'n groep meose wat enige dag in planoe vir 'n musiekskool in Kaapstad. Ons val. Daar is 'n swart vleuelldaviermet 'n groen Yeoville konbly'uit 'n gebou gegooi word. Die praat Afrikaans en ek verlang na die Kaap. - palm waaragter 'n kamerapersoon wegkruip. polisie is gewapen met skilde en knuppels en TelllginBelgieontmoetekHelenePasstoors VryDagl wens Robert .Ek speel "Hillbrow": 'Johannes Kerkorgel, 'n rewolwers. Die krakers is ongewapen. Ek het by 'nMandela-konsert inSint Niklaas. Sy werk ·Hodgins geluk met naarn watu moet onth~u:sa die gasvrou nadie die reg dat 'nvi-oumy arresteer,skreeu'n kraker- al sedert 1968 in Afrika enhet min ooghare vir tyd. Ek kry daardic Pdtpourri-gevoel. meisie, voorsy ru die vangwa ingebondelword. die Europeers. Ekdoendrienommers, enkry na sy 70ste verjaardag Daar is 'n groot binnehofmet 'n glaskoepel Ek gaan na 'n konsert vir Radio Freedom in die tyd 'n ruiker. Sy se dit is vir haar lekker om

B4 VryDagl'291unic1990

I) ! I , . , Seks en leuens bied hoop

'sex, lies and 'videotape' is 'n rigtingwyser, eksponent van 'n. 'tiuuie' soort etiese uerbeelding in Amerikaanse rolprente. JAN KONTERDANS kyk krities na dieprent waaroordie Franse by uerlede

jaar se Cannes-fees i gaande ioas

"SEX, LIES AND VIDEOTAPE" is nie 'n"groot" rolprent soos, se maar "Paris, Texas" van Wim Wenders waarmee dit by wyse van teenstelling vergelyk lean wordnie, rnaarverdien aandag vir sy uitmuntende karaktervertolkings en vars aanslag. ' Kritiekkan 'n mens volophe. Veral die einde is miskiente fassiel endie rolprent kanmoontlik deur die ongesofistikeerde kyker geniet wordas een van die cliches wat dit graag wil ontmasker, Maar beskou as 'n "post-modeme" rolprent, eli wat dit invele opsigteis, enomdat die regisseur , Andie McDowell as Ann James Spader as Graham in 'sex, lies and videotape' maar26jaaroud is, kan ditdui op 'nverrassende "nuwe" wending in die Amerikaanse 'danke. Die gewone mens soek na hierdie soort . kultuuris vansymorelevoedingsbron vervreemd .Iaat'n mensdie genesende kant van dekonstrukSie rolprentbedryf. As die jare later sy jeugdige antwoord, . en gebare leef voort in 'n eklektiese chaos. insien, wat se die betekenis vaniets - ofdit nou onderrok 'n bietjie inspelt, kan Steven Soderberg Te midde mensonterende kommoditeits­ Dis egterdieverskilindie twee rolprentewat -.'nmens of'nidee is, is nie inhomselfgelee me, 'n regisseur van formaat word. prosesse, die kultus van nabootsing en insiggewend is. Travis spoor wel die vrou wat maarhet sy bestaanaan die bestaanvan"ander" Die prent speelteendie milieuvandie modeme gelykmakingen die afwesigheidvan betroubare hy soekop,maarlandweerop diehoofweg,weg ­ dinge te danke. - , verbruikerskultuur af, waarin valsheid en die waardes word die mens gekonfronteer met 'n vanhaar, sy ou afgebroke, onvolledige self- en Die rolprentmedium is, by uitstek die cliche die norm geword het en die gesag van "beeld" wat wel iets tasbaaris enwat nie ontken . die filmmakerse sieningvandie modememens. kommunikasierniddel van die post-modemeera morelekontekste, soos godsdiens, onherroeplik kan wordnie: die bestaanvan'nandermens, wat In die geval van Graham word 'n opJossing met sy verbruikersknltuuren cliche-gebondenheid verlore is. 'n etiese respons van ander eis. In 'n wereld gegee. Of hy van sy impotensie genees gaan Juis die vraag oor sy eie medium word deur Dis 'n kunsmatige wereldwat ontneemis van waarin alles verander, bly een ding vasstaan: wordisnognie sekernie,maardaarwordgewys Soderberg aangepak: Hoe kan 'n rolprent die enige "werklike" ervaring. Die_ mens is 'n daar is iemand anders wat eis om raakgesien te hoe dit moontlik is. Die filmmaker sou wou se: valsheidvan cliches vernietig deurrniddel van verbruikersproduk - vervangbaar eneindeloos word ennie gereduseerkan word tot 'n ignoreeIbare deur middel van 'n andermens, wat hombenader parodie - die visuele beeld - terwyl dit sy eie herhaalbaar soos Andy Warhol se sopblikke, en dieselfde, omdat sy (hy) iemand anders is nie. as iemand met 'n geskiedenis en probleme, en valsheid beklemtoon omdat dit "beeld" is? het 'n blote afbeelding geword van die mens En dis nie dat Soderberg "backtrack" deurte nie slegs as 'n visuele beeld (image) op 'n Om die filosoof Deleuze aan te haa1: "How langs hom ofdie "plat een" op die televisieskerm. gryp na ou waardes wat nie meer sin maak nie. videoband me kan alles verander. . 'can cinema hope to denounce the sinister, Die mens se mensheidis in die post-moderne Hoepost-modem "sex, lies" is - meerinterna as "Paris, Texas" soos vele post-moderne organisation of cliches when it participates in bestaan gedekonstrueeromnie meerinhom- of struktuur - kan gesienword in vergelyking met. rolprente, is deur en deur pessimisties oor die theirfabrication?" ordie rolprent word willens haarselfgelee te weesnie, maar in relasies, soos "Paris, Texas", wat by uitstek tot hierdie genre modeme mens. Travis berwin nie sy verlede -enwetens deel van die bestaanvan die cliche, of dit hoort. Die "verlies" verleen homself egter behoort. nie, maarGrahamwel, Hy kry weliswaarnie sy hynegeerdie clicheen ontblootsodoende'nniet _ ongelukkig tot die vervlakking van menslikheid, So os Travis in: laasgenoemde prent na sy voonnalige verhouding terug nie, maar die - soos Wenders doen - waaruit 'n nuwe soort en die fast foods, media-kultuur hou gevolglik geboortedorp,Paris in Texas, terugkeerop soek '''oorsprong'' waarna hy gesoek bet word cliche outomaties opstaan: nihilisme. Wanthoe die mens aan homself voor as 'n blote visuele na sy geheue en genesing, keer Graham ookna hersaamgestel in 'n nuwe verhouding. meer 'n rolprent oor .nihi1isme se, hoe meer beeld. sy jeugdorp terug waar hy 'n ongelukkige Die videokamera het 'n spesiale betekenis verloor hy betekenis. - Soos Graham (James Spader), een van die verhouding gehadhet wat sy lewe verander het ten opsigte vanGraham. Hy was 'n patologiese Deleuze stel 'n "mutasie" voor wat 'nnuwe, karakters in die prent, van sy ma se: "She was a - op soek na genesing en voltooidheid. leuenaar wat sy meisie vemeuk het soos John besinnende soort beeld sal skep endie rolprent­ prisoner ofpublic television". Ditgebeur wanneer Travis kan egternie sy geboortedorp onthou nou met sy vrou maak. Sy skuldgevoelhet hom , verbeeldinguit die spiraal van negatiewe parodie hy homself aan Ann (Andie McDowell), sy nie, en die situasie waarheenGrahamteruggaan. in 'n situasie laat beland waarhy impotent is in sal verlos en instel op commitment. ' prokureurvriend se vrou, voorstel en sy op 'n is onherroeplik anders. Die betroubare oorsprong die teenwoordigheid van 'n onder mens - die ­ Rolprentis die beliggamingvan betekenis as snaakse en onbeholpe manier'n geselsie aan die is verlore, soosdie "oorsprong" van diegeskiedenis ewige onder wat hy verraai het, weerspieeling, maarbehoort, volgens Deleuze, gang probeerkry met: "OhGraham, an unusual self en van betekenis. Sy gewete strafhOm sodathy sy eie seksualiteit 'weerspieelend-spekulatief te wees, pleks van . name..." Oit stel die kritiese toon van die rolpient: Travis en Graham het albei hulrug op die endie van andereendimensionaal moet ervaar- bloot weerspieelend,'n Kritiesedimensie kom die lewe is 'n eindelose tete-A-tete waarinmense AmericanDreamgedraai - eersgenoemde verlaat _ op videoband. Hy bet dus deur sy optrede 'n , by endie prent weerspieel syeie funksionering sukkel om hul unieke mensheid te herstel, die hoofweg en strompel die woestyn in en gevangene van die veIbruikerskultuur geword -van binne, - Die videokamera is die groot gelykmaker in laasgenoemdeword 'ndriftercnnie'n prokureur omdat hy 'n werklike mens agter die beeld Die videoband in "sex, lies" toon hierdie hierdiewereld.Waarl1eidis nie meer 'n vasgelegde met 'n mooi huis soos sy vriend nie. miskenhet. , rolprent-binne-'n-rolprent-strategie, wat 'n inhoud in die post-modeme tyd nie, Dit op Albci soek na die fragmente van 'n vorige Die rolprentmaak'nmorelestellingdeurdie kommcntaaris op die rolprentproses. Enom die sigselfis nie te betreurnie, maar die feit verleen bestaan, Travis met 'n foto in die hand, eli mens-as-kommoditeit as 'n leuen te ontbloot. rolprent-proses te kritiseer,is om die fuoksionering homselftot 'n geestelike prostitusie - "waaIheid" Graham met 'n videokamera. Maar dis me 'n behoudende moraliteit me, veel ' . van die hedendaagse bestaan te kritisecr, want word weggegooi of versin soos dit die Die film bceld die parodiese aard van die eerder bevrydend. Die werk1ik konserwatiewe bullewerkop dieselfde manier. "sex,lics"slaag verbruikersmenspas. Dieprokureurin"sex.lies hedendaagse bestaan, waarin die soeke na karakteris John, die swendelaarenleuenaarwat daarin om albei te doen, en weI op 'n wyse wat and videotape" is 'n agent van hierdie "prostitusie". waaIheid slegs'n sirlrel oplewer, goeduit:Graham altyd verlore sal wees. nie tot nihllisme lei me. Daarom is dit 'n vars Nou kan 'n mens vra, what's new? Maar se: "You should not believe anyone you haven't Die rolprent loonoortuigend die enigste manier ' briesie. Soderberg se prent rig, homself met kinderlike slept with", Ann, op wie hy verlief gaan raak, om nie 'n eendimensionele kommoditeit soos Hoe oorwin die rolprent die cliche? In die -r ems tot hierdie probleemmet die doel om dit die antwoord: "But 1haven't slept withyou, therefore John te word nie, is om 'n gcwcte teenoor ander slottoncel sit GrahamenAnn, nou nuwc lovers, hoof te bied. Is dit moontlik om nog mens te I carinot believe what you just said ..." Nie eers te he, want sodoendc sleep jyjousel£ Dis Graham op 'n trappie en die een se: "I don't think it is weesiri 'n wereld waarin die leuen indie sinvan onsekerheid is sekerme. se gewete wat hom ook 'n geskiedenis gee, 'n going to rain". Die ander antwoord, so pittig: bedrog en mense as "afdrukke" oorheers, en Die karakters Ann, haar man John, en haar mens agter die beeld maak, en die afwesigheid "Yes, 1 think so". Op die oog af 'n ultimate waar menslikheid in 'n moeras van robotagtige susterCynthia isvervreemd van 'n morele konteks daarvan by JOM wat van hom 'n ·karlkatuur cliche,maar tog ingrypend anders as dic cliches taalfunksies wegsink? wat nie rneer as:n konteks bestaannie. Ann dra maak. ' in die res van die prent: dit het 'n lcwende, , In die wereld wat hierdie prent uitbeeld, is byvoorbeeld'n goue kruis omhaarnek, maar as Net Graham en Annis me cliches nie, en dis . simboliese relevansie in hullewens gekry. vriende en lovers so oppervlakkig soos 'n waslap haar sielkundige baar vra waarom sy haar man insiggewerid dat dit hul bereidwilligheidis, om , Dis wanneer 'n gebaar of optrcde nie meer en word hulle min of meer op dieselfde wyse nooit sal vemeuk nie, se sy nie dis teen haar as mense van mekaar afhanklik te word, wat die netwerk van menslike relasics laat vibreer deurgetrek. godsdienstigebeginselsnie- ditkomniebyhaar maak dat hulle hierdie slaggat venny. me dat dit sy simboliese waarde'verloor en 'n ,"sex, lies and videotape" sS'niles oorspronkliks op nie - sy se dis wat baarsuster sou doen en

VryDagl29 Junie 1990 B5 Wan1lolU'is JaniceHoney· word. Tel:(011)~2-7726. WE'LL MEJrr AGAIN is JOHANNESBURG man se DOUBLE TIlIex: terug by die Soundstag, in DREAMS te sien.MetGaby SEXI'BT met Tim Plew­ Midrand;omdatdiemense dit Lomberg, Tobie Cronjc, man. PaulDilchf.e1d en Paul so wit he. sa helle, MetDi­ Susan Pam se uilnluntendc Tonia Sclly en LanaGreen. Andrews openvanaand om anne Chandler. Tel: (011) CURL UP AND DYE is Tel: (011)832-1641. 8.15 by die Andrl 80S-I84S. terug by die Mtuk.T,a"r. Hug,unll.T,ater. Tel: Tel (011) 832-1641. By dic Mark se Upstairs­ .(0 II) 725-6300. By die Auxatuk",T,trJ" is T,attrisMARKBANKS-A Richard Loring in JOSEPH BydieUlapr,Mtuk.T,at" ROOM WITH A REVUE. By die Leonard Rayn,. AND THB AMAZING kanFionaRanuey,Charlotte Tel: (011)832.164[. T,at"word dieriller DAN­ TBCHN[COLOR Bulteren Shclagh Holliday GBROUSOBSESSIONmet DRBAMCOAT te slen, Tot7 inMRSKLEIN gesicnword. By die Alhambra·T,at" Russel Savadier, Janet du Julie. Tel:(01\) 832-1641. kan Gordon Mulhollanden Plessis 'en Errol Hart RexGarnerin MOVEOVER opgevoer. KAAPSTAD By die Mark.T,at" se MRS MARKHAM gelicn BaJd,,,,T,a",, Mainstraat:' Studio: Die jeug kunafeel is nog vandag en Saterdagaan "Who's Afraid of Virginia Woolf?" met Michael McGovern en Christine die gang. Tel: (021) 68S­ Basson Is van vanaand In die Nlco Malan·tester te slen, 7880.

Th,tJIn: ONEFLEWOVER 21·5470. werkedeur CliffordMpaien Johannesburg, en Milk­ THECUCKoo'SNESTdeur MandlaNani. Tot II Julie. woodsentrum 9a, Pleltcn-' The Sons of England Dra­ Op,ra: SWEENEY.TODD Barbican Studio, 'Johan­ bergbaai, PREm WOMAN . JOE vtlltr VOLCANO matic Society is van 3 tot21 . begin 30 Junie en wissel af ncsburg: Uitstalling deur Zona. Na'iewe Mrika-kutis Z 4 A) , . en -appliek; inheemse hand. DAIL:~:;~~2~;:~3g~l~ ~~~~ lb rio ) DAILY' 9~5~ '~~S~~'~~~.1~~~~5, 1o,ob Julie hier te sien, Tel: (021) met die vcrtoning CAN­ .: verskeiekunstenaars.Tot 17 68S-7880. DIDE. Tot 28 Julie. THE . . lulie. werk en kuns. Grantlaan 64, JO~ V~H\"S VOLCANO ODD BALL HALL RAPE OF LUCRETIAopen LesArtInt,maJional, Rose­ . Norwood, Johannesburg, OA~n9 ~~,·,~:5,~~3ge;~~~.i£I~~.obA) Studio:'ATTHEEDGE istot 281ulie.TotSAugustus. Tel: bank: Uitstallingvanelseen Uistalling deur Samson CAILV 9~£' I~~~~~~' f~~~5. 10 O~A) ~Mudzunga. 14Julie te sjen, EAST begin ·(021) 21-5470. . "kunawerke' deur ~verSkeie" STANLEY &IRIS I91ulie.Tel:(021)68S.7880. kunstenaars, Tot einde Au­ Jane Fonda, RobertOeNlro (2-12) In die Op,ra se voorportaal gustus. ·KAAPSTAD DAILV: 945. 12.'5.230.5.15. 7.45.10.00 Concert: HANZEL AND en in die Arena word twcc Th, Everard R,ad Gall,,.,, GRETEL.Van 141ulieword " kindervertonings vir die Roscbank: Uitstalling deur Bax.ter~Galery: SKI PATROL , Andrew Buckland se Roger Rose, Martln Mull jA) duur van die skoolvakansie verskeiekunstenaars,Tot 30 Groepuitstalling getiteld DAILV' 9.45, 1215.230.515.7.45.10.00 THING!· opgevoer, Tel: .' aangebied," Hulle is THE Junie, Poster as Art. Tot 30 Junie, (021)68S-7880. FANTASTIC MR FOX en East Urquhart.gal,ry,-Mel- '. Art Scene, Seepunt: Ge­ INTERNAL AFFAIRS INTERNAL AFFAIRS . WISE TRALITZIAS CAN­ Richard Gars, Andy GarcIa (2·19) ~jchard aee.Aody GarCIa (2·19) • ville: Uitstalling. van mengde galery-uitstalling, DAILV' 9.45, '2.15. 2.30, SIS. 745. 10.00 DAILV: 9.45. 1215.230, 5.15. 7.45,1000 Th,a"" on ih,Bay,Seepurit: NOT FLY. Tel: (021) 21­ blomme-skilderye deur Tot einde Junie, Kom kyk in die'brein van'n 5470.' . Sharland East-Urquhart,Tel Chels,a-gal,ry, Waterloo­ V1DEOTAP~ Chippendale is nie die naam SEX, UES AND SHIRLEY VALENTINE (0II) 726-6677. weg 5 I, Wynberg: James-Spader, Andie MacDowell (2-18) Pauline Collins, Tom Conll (2-16) vandie opvoeringnie, disnet DAilY 945,'1215,2.30,515.745. moo DAllY'9,45,1215,230,515.7.45,10.00 Don A:e~~:,kJu;~:dJeredlth (A) KimSacks-galery, Ycoville: Uitstalling deur verskeie DAILV: 9.45, 12.15.2.3&,5.15. 7.45. 10.00 . plain common THE CHIP­ Op die laaste Sondag van plaaslikekunstenaars.Tot 30 PBNDALBS. Tot71ulie.Tel: elke maand hou die galery. 'n Junie. " Gone With (021) 438-3301. oopdag wanneerdie publiek Gall"y709, Adderleystraat: TheWind die geleentheidkry omhn· JOHANNESBURG Uitstalling getiteld Contem­ Nico Malan·T,at,,: Th,­ stenaars in aksie te sien. porary Trends II.Galeryver­ VIRGINIA WOOLF atre: Mandjiemaak-dernonstra­ same ling . wat beeld­ ODD BALL HALL begin 27 Junie, Tot 21 Julie. Karen KcK,"on-galery, sics en' so aan. Tel: (011) houwerke en skilderye deur RIchard cere. Julia Roberts (2·14) 0A1~~~~~.ef~~5.B2~3%~~~~~~~'\~ o~A) Met Michael McGovem en DAILV' 945. 12.'5,230.5.15.745.1000 Bryanston: Uitstalling van 648-6107. plaaslike en intemasionale Bass~. Christine Tel: (021) Gertrud« Posel-galery, kunstenaars insluit, onder , SKI PATROL.' Wits: Uitstalling van werk JOE V\\SfS VOLCANO Roger Rose.Marlin Mull (A) andere: ludith Mason­ AI DAILV: 9.45. 12.152.30. SIS, 7.45.1000 Romantic Comedy (2-14) - -~------deur Peter Schutzwatdeel is DAILY: 9~~ ~~5~~·~~~.~~~~5. lo.ob Richard eere.Julia Roberts Attwood, PhilippaHobbs en DAILV, 9.45. '2.15,2.30.5.15. 7.45, '0.00 ·van die Wits Herfsfees, Tot Andre Naudc. Tot einde , . ODD·BALl HALL Joe Versus 30 Junie, ,Junie. I OAI~$n9~~,e,c2~:5,~~30;~~~~~:£'~~.obAf Theresa Io se 'Workshop, Kunskamer, Bergstraat 14: The Volcano Bizarre-sentrum, Yeoville: Suid-Afrikaanse kunste­ INTERNAL AFFAIRS Action Comedy RIchardGare,Andy Garcta (2-19) . ,Meg Ryan, TomHanks - Handgemaakte juweliers­ .naars soos Pierneef, Maud SKI PATROL DAILY: 9,45,1215.2.30,515.7.45,1000 DAILY:945,12.15.230,515,745,'10.00 , Roger Roslt, Marlin Mull fA} ware en' 'n verskeidetiheid. .Sumner, Maggie Laubscr, DAILV 9.45. 12.15.2.30. 515. ~4S. 1000 SEX, UES AND VIDEOTAPE & van etse deur Theresa Inria Stern, Prcller, Welz. James Spader, Andie MacDowell (2·18) Stanley Iris Naude. . KibeI, Caldecott en HARD TO KILL. DAiLV. 9.45. 12.15.2.30.515,7.45.1000 A Heart-Warming Drama -(2-12) African Magic: Inhcemse Sleven Seagal, Kelly Le Brock (2-18) '. Jane Fonda,Robert DeNiro Boonzaaier. DAILY'9,45.12.15,2.30,5.15.745,10.00 • DAILV: 9.45. 12.15.2.30.5.15.7.45, 10.00 p!ettY Woman Pretty Woman handwerk en kunsartikels. Gallery· International, St Romantic Comedy (~-14) Romantic Comedy . (2-14) Ongewoon en outentiek. Richard Gere, Julia Roberts Richard Gere, Julia Roberts Georges-sentrum: Alge­ CRY FREEDOM DAilY' 9.45. 12.15, 2,30. 515, 7.45, 10.00 DAllY: 9.45. 12.15, 2.30. 5.15.745, 10 00 Rockeystraat 20, Bellevue, mene uitstalling. Denzel Washington, KevinKlrne (2-19) 000 BALL HALL DAtlY'10.00, 2.00. 515, 8.45 ·Joe Versus Don Ate~;,k~u~:::dJeredith . (Al Joe Versus INTERNAL AFFAIRS DAILY. 9,45, 12,15,2.30,5.15,7.45,10.00 The Volcano The Volcano "j Richard Gere, Andy Garcia (2-19) Action Comedy (A) . Action Comedy (A) DAILY:9 45, 12.15. 2.30, 5.15,7.45, 10.00 Meg, Ryan, Tom Hanks Meg, Ryan, Tom Hanks DAILV. 945. 12.15.2.30,5.15.7.45.10.00 DAILY. 9.45, 12.15,2.30,515,7.45, 10.00 JOHANNESBURG Without· TheLittle .AClue Mermaid Jam,sons, Commissionerstraat: Diejol is weer aanmetgrocpc CrJmeThriller , (A) soosdie AfricanJazz Pioneers.MikeFaure en SteamMachine Michael Carne, Ben Kingsley DAtlY:·9.45, 12.15. 230. 5.15.7.45. 1000 '. eh baie Ander wat gereeld hier optrce. . , 'I "I PiccadillyBar. Highstraat, Brixton: Vanaand: Little Sister. '1'1 ; II Woensdag: Diamond Dogs. Saterdag: lack Haminer. Tel: Richard Gere, Julia Roberts (2·14) DAILY:9 45,12.15. 2.3{). 515, 7.45, 10.00 NEXT OF KIN (011) 726-6019. Patrick Swayze, Helen Hunt (2-18) TheLittle RoxyRhythm Bar, Melville: Maandag: Count Ash,Dinsdag: DAILV: 9.45. 1215.2.30. 5.15. 7.45.1000 Pretty Woman ALWAYS Mermaid Little Sister, Woensdag:FatCity, Donderdag: Tananas,Vry­ Romantic Adventure (A) Romantic Comedy . (2-14) CRY FREEDOM RiChard Dreyfuss. Holly Hunter RIchard Gere, Julia Roberts . ~ A Walt Disney Adyenture (A) (Jag: Neil Solomon,Saterdag:Diamond Dogs. Tel:(011)726- NU METRO 1-2 ' DAILY' 930.12.00,230.5.15. 745, 1015 DAILV: 9.45. 12.15.2.30. 5.15.7.45.10.00 DAllY: 9.45. 1215, 230, 515. 7.45.10.00 6019. • ' ALBERTON 907·2362 Th'eLittle . JOe Versus' Runwun, Rockeystraat:Woensdag: Louis Levy,Donderdag: JUDGMENT IN BERLIN Stan10nes(klavier)en Art Kelly(bas). Hulle tree ookSondae PR ~ WOMAN Mart,n Sheen.SeanPenn (AI Mermaid The Volcano saam met Gii Anderson(tromme)op: . I;II• DAILV' 945, 1215.2.30.5.15.7.45.1000 Action Comedy (A) Richard Ger., Julia Roberts (2.14) A Wall Disney Adventure (Ar Meg, Ayan. Tom Hanks Radium Bee'Hall,Louis Bothalaan: Sondae: The Fat Sound DAILV:09.45. 12.15.2.30. 5.15.7.45. 10.00 DAILV. 9.45. 12.15.230.515.745. 10DO DAILY 945, 1215. 230, SIS. 745. 10.00 SHIRLEY VALENTINE BigBand tree hier op. Belomuitle vind watter Sondae: (011) SKI PATROL Joe Versus 728-3866. The Volcano Pretty.Woman · Kippits,Mark-Teater,Newtown:Township-jazzscvoorstcde­ Action Comedy • (A) Romantic Comedy (2·14) like tuiste. (Toe op Maandac, die ;es .van die week oop van Meg. Ryan. Tom Hanks Richard Gere, Julia Roberts DAILV: 9.45. 12.15.2.30. 5.~5. 7.45. 1000 DAILV: 9.45, 12.15.2.30. 5.15,7.45.10.00 scwc-uur - en nawekevan vyf·uur- tot laat.) · Th, Junction, h/v BrcC!- en Claim~traat: "Ouer" rocken new ALWAYS wave'met 'n aparte vcrtrck vir "live" grocpe, 'n daktuin en Richard Dreyfuss, Holly Hunter (A) INTERNAL DAILV: 930. 12.00.2.30. 5.15.745. 1015 DAD video-en pool-kamer.Welkomeafleidingvan diedisko-twak AFFAIRS op Ander plekke. Chris Prior is sorna Saterdagaandc die JOE VIlIt\"S VOLCANO . HARD TO KILL platejoggie.Vir "denkende" jollers. OAI~~~e~5~~:~~,1.2K;8! 5l1~.B;~;~ 16~o~8) DAll v· 9~O~ 1~~2~~:3~~~ 1~~~5. 10 O~AI Runwurs. Rockeystraat: 'n Tipiesc Rockeystraatsc laataand­ I, "joint"vir menscwat sornawerken van jazz hou. '. NIGHTGAME lAt, Nit, Dulce's, Melville: Laatnsg-altematief vir middel­ JOE vtJl:lS VOLCANO (2'16) stedelinge. Oop van vyfuursmiddags tot baie laat saans en A Saterdaevir middagcte.Etcsword sewe dae van die week tot . DAILY; 9~5~ 1~~5~~:3~~e.l~~~5, 1o.ob ) laataandbedien. Action (2-18) Club MallVlUan, Moletsane, Soweto: Hol!r-inkomstegrocp Sylvester Stallone MDN·FAt 930200.730 SAT. 11.00 330.8.00 disko.Oop van II nm. Maandacen Dinsdae is toeganggratis., . CRY FREEDOM Tweegratis biereop aandewanneertoegang gevraword.Aile Oenzet Washington. KeVinKline (2·19) The Lives OfA Cat Drama (2-18) soorte musiek. . . . GeorgeGotz ALWAYS PLUS Blu,s, Marshallstraat'165: WesCna van die noordelikeYoorst­ RIchard Drevfuss. Holly Hunter (A) ede(ouderdomtossen25en3S)seuithangplek.Disko-musiek, Award Winning Sex Drama 12-18) Teenage Mutant Ninja TuI1/81 James Spader. AndIe MacDowell JUdl~~~~ ~~~~d~oteal (A) f1itsende ligte, spie~ls, mense met grimering... daai soort van IN COUNTRY DAILV: 945: 12.15.2 30. 515. 745. 1000 MON·FAI 930 200 ~30 SAT. 1100 330 900 Bruce WIllIS. EmIly lloyd (2:16) ding. :, , .. COOKIE KAAPSTAD BASE:SondagisJazzDenn. Tel (Q2I)23-3667 virinligting oor wat in die week daar aangaan. .

B6 Vrydag! 29 JUDie 1990

~/),~lJ ~,~.', '" '....'.' : ~' ... j neem, Ook 'met Jamea fantasie-film met Leopold .....VoomJ1lk "INTERNALAFFAIRS· • NEXT OF KIN.· Nog 'n Shirley MacLaine specl die SKI PATROL - 'n Vrceslilce Woods.' ....Sterk aanbeveel 'n Fliek oor polisiemanne fliekmetPatrick Swayzewat hoofrolen dit aileen regver­ . verveligefliekoor'n klomp Stokowaki en die Philadel­ phia-orkea. "'Slellge"" wat mekaar Be bloed seek, 'n plattelande polisieman is dig 'n kuiertjie by die flick. jong Amerikanera wat die STORMY MONDAY ­ "SII-SO Richard Gere specl die rol wat op die 'plattelandsc winter in 'die berge Melanie Griffith, Tommy 'Vermy as)y nllgter is van 'n polisieman wat van manier' warm op die spoor GETTINGITRIGHT·'n31- ' deurbring (waar dit baie THE PACKAGE - 'n Poli­ .Lee JOJlCll en Stingspeel in Prtnte sonder sterretjks is korrupsie verdinkword.Ook van ay broerse moordenaar jarigemaagd (hy'aboonop'n sneeu) en hoe hulle 'n 'ski­ tiekedrama metpIanneom'n die romantiescriller. . nog nie beoortkel nie metAndy Garcia. is.Ook metAdamBaldwin. man) besluit dat hy moeg is oord uit die kloue van 'n w!reldleier om die lewe tC om nie te weet waaromallea klompgretige boewered. bring. Met Gene Hackman DEUNQUENTS - Kylie ·••••• A HANDFUL OF .•ALWAYS - 'n Vrouse man QUEEN OF HEARTS - 'n .(behalwe geId) in die Iewe en Joanna Cassidy. Minoquein'nfliekoortwee DUST - Merchant-Ivory se sterfin'n vliegongeluken sy Seun onthou sy jeugjare, draai nie, Met Lynn IN COUNTRY - BruceWiI· tieners wat nie hulle mind uitJnuntendo rolprentweer­ enhulbestevriendisvrccslik veranderay familie ae !ewe Redgraveen Jesse Birdsall. lisen EmilyLloydspecl die IMMEDIATE FAMILY - 'n kan opmaakof hulle wil of ', gawe van EvelynWaugh se hartseer, maar hulle was al: tydena een aand sc bart­ hoofrollein die fliek oor 'n Emosionele film met Glenn niewilnie,endis al.Charlie rnecdoenlose roman. drie so na aan mekaar dat speelen verlangna die cup- ' CHINA O'BRIEN - Cynthia familie te midde van die Close in 'n baie ongewone Schlatter is die tieoerseun rol. 'n Getroudo paartjie wat hullehom altyd na aan hulle .puchine-masjien. Met Anita Rothrock vertolkdie rol van Vietnam-oorlog. Glo goed• wat die probleemdeel. ••••• SEX, UES AND voel, al is hy dood, ofso iets, Zagaria,JosephLongen Ian . 'n vroulike Bruce Lee tipe nic kinders kan Ii nie, VIDEOTAPE - Andie Met Holly Hunter, John Hawkes, karakter wat alma! karate FANTASIA· DieSOste her­ bcsluit om die baba van 'n McDowell speel die rol van Goodman en Richard chopsgee. denkingvanWa!tDisney se verwagtende ,tiener aan te (VsTVolg op b188) 'n ongelukkige huisvrou en Dreyfuss. MADAME SOUSATZKA • James Spaderspeel 'n soort hippie met seksuele : ·probleme in die wonderlike ·fliek wat'nPalmD'Orby die Kaapstad Canncs-filmfecs ingepalm. STER·KIl'EI

••• WOK WHO'S TALK· ING - John Travolta in 'n baie snaakse en die eerate suksesvolle fliek in 'n baie langtyd oor 'n meisie en 'n kind. ~

••• THAT SUMMER OF WHITE ROSES - 'n Man probeer wys dat hy nog 'n man is, dis oorlog, 'n mooi vrouraak op homverlief en op 'n stadium is daar baie spanning. Gebaseer op 'n wareverhaal.MetTomConti en SusanGeorge.

•• MANIKA, MANIKA - 'il Verhaal van 'n jong meisie watinhaartweedelewe haar vorige man ontmoet. Met ". JulianSands.

•• SHE DEVIL • Meryl Slreepisdie "pienk"skrywer Van aaklige romansc en Roseanne Barrdie vet lelike tAl CAl rna en vrou met 'n moesie THE LITTLE MERMAID IAlmal1 HONEY ISHRUNK THE KIDS IAlmal) Sl!VEN SrilGAtEN Kfl.I.Yl!8RlICK! tussen haar neus en be-lip HARD TO KILL . NSPANNWGVOllf P!U£IlllET RICl<\IllI watoor 'n manbaklei. . PlU'P4u1~~anirt". , GfRHNRIIlYGARClAI . ONS NUWE"WINTER WENNER" aanbod: DLAZl . ~.,~ INTERNAL AfFAIRS (!41) Heerlike 100 9KaaS-burger, warm aartappelskyfies en koffie IlttlOll..,TllDIIID"n.1lII J>U SEMETARY • \2-11) 't' : '- ...... ~ virslegsR5,OOAVBuilgesiuil. • BESKIKBAARBYAlLEIN·RYTEATERS '-:'.;...._--....~...... ~~------_ ...... _-----_..._---_... Vrydag! 29 Junie 1990 B7

'!, -,,'! FILMS

ONAFHANKLIKE ROLPRENrTEATERS Olevlleg·man (Jeff KAAPSTAD JOHANNESBURG Goldblum) net voor LABIA - Oranjeslraat 68: Screen I: 10.15 en 12.15 7 ARTS, Norwood: M ira Kur o­ sy vreesllke Vanaand: All Dogs Go To Heaven. sawa se DREAMS transformasle wat Screen I: 4 .00 All Dogs Go 4.00 en 10.15 Scouansl hom verantwoordellk To Heaven. 5.45 en 10.00 6.30 Eat a Bowl ofTea. MINI CINE - Pretoriaslraat 49. maak vir die felt dat Scouanal . 8.15 Lair of the 8.30 Lair of the Wh ite Hillbrow: THE FLY II vanaand White Wonn. Worm. Middemagvertoning: THE FLY Screen II: 3.45 La Lectrice, Screen II: 2.00 Miss Fire­ II en PARENTS. Vandag en om mlddernag by die 6.00 Bert Rigby, You're a cracker. 4. 15 Bert Rigby, Saterdag wys TI-IE LORD OF MIneCine vertoon Fool. 8.00 Eat a Bowl ofTea. You're a Fool. 6.00 La THE RINGS om 3, 6 en 9nm en word. 10.15 Miss Firecracker. Lectrice. 8.00 Miss Fire­ die hele week volgende week cra cker. 10.00 Eat a wys WH EN THE WIND ======~-==Saterdag : Bowl of Tea . BLOWS. ======:::::::::::: 1.00 Robotech OopTyd 9.30 Hano ver Street - kyk 5.4 5 Kruis e n kroni ek 1.00 Sokker Intekenare 2.30 The Remarkable 6.00 Loving onder hoogtepunte 6.25 Skat in kl eiporte 2.00 Wi mbledon tennis 7.00 Wimbledon tennis VRYDAG 29 J UNIE Roc ke t 6.30 Doctor Doctor I 1.20 The Thoms 6.40 Met woord en lied 2.30 Cloppa Castle 9.00 Rhinest one - kyk onde r 3.00 The Smurfs Inteken a re 11.45 Epilogue 7.00 50/50 2.40 Pu mpkin Patch hoogte punte 3.25 My Little Pony 7.00 W imbledon hoog ­ TVl 8.00 News 2.55 Bible Story 10.50 Tour de France 3.50 Maxie's World tepunte 6.00 Goeie More SA TV2 9.00 The Bolshoi Ballet 3.00 Wimbledon tennis 11.20 American Dreamer 4 .15 Wowser 9.00 Mischief 8.25 Wimbledon tennis I \. 00 Educational Rendez­ Omnibu s - kyk onder 5.15 Bio nic Six 4.40 Heathcliff '10.30 Tour de France 2.30 Duck Tales vous hoogtepunte 5.45 News DINSDAG 3 5. 10 Teenage Mutant Hero I \. 00 The Hol croft Cove­ 2.55 Bible Story 3.10 To pSpo rt 11.15 A Look at the Book 6.00 Antenna T urtles nant 3.00 Wimbledon tenni s 6.30 Epilogue 7.00 The Game TV] 5.35 The Real Ghos tbusters 5.15 Fast Forward 6.45 News­ TV2 8.00 Nuus 5.45 News 7.01 Top 20 1.00 TopSport 6.00 Goeiemore SA OopTyd 9.00 Wimbledon tennis 6.00 Loving DONDERDAG 6.00 Wimbl edon tennis 8.55 Sokker 5.57 Vulkane 8.25 Wimbledon hoog­ 5 11.00 Oordenking 6.30 Designing Women 7.00 The D irty Dozen 6.30 In depth programme tepunte Intekenare TV] 8.00 Nuus TV3 7.45 Nuus TV2 2.30 Oscar 2.40 Wielie Walie 7.00 Wimbledon hoog­ 6.00 Goeiernore SA 8.45 Police F ile 11.00 Educational Rendez­ 7.01 Masekhane 4.13 Featherfoot Farm 3.00 Wimbledon tennis tep unte 8.25 Wimbledo n tennis 9.00 Vendetta vo us 7.55 Sokker 4.25 Disneyland 5.15 Mooirivier . 9.00 He ritage 2.30 Wysheid van d ie ka­ 10.00 Die ge heime laai 3.00 TopSport 5.58 Hello Kitty's 5.45 Nuus 10.00 Tour de France bouters 11.00 Wim bledon hoog­ 6.27 Epilogue TV3 6.27 Epilogue 6.00 Kompas 11.00 Business as Usual 3.00 Wimbledon tennis tepunt e - 6.30 Nuus 12.00 TopSport 6.30 In depth programme 6.05 Antenne 5.15 Tekkies 12.00 Oordenking 6.45 In depth programme 5.57 Terasse 7.00 News 7.00 Fox en Vennote 5.45 Nuus 7.00 Top 20 6 .30 News 7.31 Police File WOENSDAG 8.00 News 4 6.00 Kom pas TV2 8.88 Sokker 6.45 In depth programme 8.00 Velaphi 9.00 Dallas 6.05 Ante nne 5.57 Drama reeks 7.01 Imah lasedi a Tumelo 8.30 Ziyaduma TV] 6.27 Epilogue TV4 7.55 Sokker . 10.00 The G olden Girls 7.00 Binne kring 6.00 Goeiemore SA 6.30 In depth programme 9.03 Kupid 10.30 Wimbledon hoog­ 8.00 New s TV3 8.25 Wimbledon tennis 7.00 News 9.52 People Like Us TV4 tepunte 9.00 thirtysomething 4.1j FeatberfootFarm 1.00 Sokker 7.31 Imalini 10.22 Our House 10.00 Impressi ons 11.30 Eve ning Prayer 10.00 The City 4.25 Disneyland 2.00 Wimbledon tennis 8.15 Video Juke Box II.l3 Sledge Hammer 1.00 TopSport 10.30 Diagon al Street 5.58 Dikolong 2.30 The Adventures of 1\.39 TopSport 9.04 The Shop Around the TV2 11.00 Wimbledon tenni s 6.27 Epilogue Teddy Ruxpin TV3 Comer 4. 13 Featherfoot Farm 12.00 Face to Face 6.30 New s 2.55 Bible Story 5.57 Drama reeks M-NET 11.50 Muzik A La Carte 4. 25 Cou ntrie s 7.00 In depth programme 3.00 Wimbledon tennis 6.27 Epilogue 7.00K-TV 11.36 To pSport 4.46 Dealing with Dogs TV2 7.3 1 Police File 5 .15ZAPMAG 6.30 News I \.00 Business as Usual 5 .58 Centurions 4 .13 Featherfoot Farm 8.00 After 8 5.45 News 7.00 In depth programme 12.30The Making of Honey M-NET 6.27 Epilogue 4.25 AIT 8.30 Sed iba Sa Moya 6.00 Antenna 7.31 Imalini I Shrunk the Kids 7.00 Indiese programme 6.30 In depth programme 4.42 Stepping into Rhythm 7.00 Telly Fun Quiz 5.58 Tydskrifprogram 8.15 Video Juke Box 1.00 American Dreamer 10.30 Portugese programme TV4 7.31 Tydskrif program 7.55 Sokker 7.30 Who's the Boss 6.27 Epilogue 3.00 Fietsry Intekenare 5.00 Capitol 8.00 Nuus 6.30 In depth programme TV4 4.00 Rugby 1.30 Care Be ars 5.30The Bold and the Beau­ 9.05 Goue jare, bitter jare 7.00 News 5.00 TopSport: Sokker 5.30 Motorsport 2 .00 The California Raisin tiful TV3 4.13 Featherfoot Farm 10.00 Alfred Hitchcock bied 7.31 526 9.04 Deliverance - kyk on­ OopTyd Show 9.03 Family Ties 4.25 Countries aan ... 8.00 Crossbow der hoogtepunte 6.00 Diamonds 2 .30 Superbook 9.30 Dynasty 4.45 Dealing with Dogs 10.30 Wimbledon tennis 8.30 Jazz 10.46 American Pop Intekenare 3.00 Smokey and the Bandit 10.23 Hunter 5.58 Thakaneng 11.30 Oordenking I \.43 MASH 7.00 Wimbeldon tennis II 11.16 Rock 'n Roll Palace 9.00 Superman IV - kyk 4 .45 60 Minutes 6.27 Epilogue TV3 6.30 News TV2 4.13 Featherfoot Farm M-NET onder hoogtepunte 5 .00 Motorsport M·NET 7.00 In depth programme 4 .13 Featherfoot Farm 4 .25 AIT 10.30 Ransom 10.30 Rod Stewart OopTyd 10.30 Cal ifornia Kid 7.31 Musiek 4 .25 Training and develop­ 4.42 Stepping into Rhythm 12.00 Babies for Cash I 1.30 Dadah isDeath-deel2 6 .00 Midnight Caller 11.45 Saturday Night 7.00 Sokker ment 5.58 Kickers I2.30 Can you avoidcancer? 1.00 Best Seller Intekenare 12.30 Videofashion 5.58 Jeug drama 6.27 Epilogue 1.00 Robin Hood 7.00 Carte Blanche 1.00 The Magic Carpet TV4 6.27 Epilogue 6.30 News :. 2.30 The Human Race Club 8.00 Survi vors ' 2.30 The Three Fishkateers SONDAG 1 5.00 Capitol 6.30 In depth programme 7.00 In depth programme 3.00 The Smurfs 8.30 Jaws III - kyk onder 3.00 The Smurfs 5 .30 The Bold and the Beau­ 7.00 News 7.31 Pick-a-Box 3.25 Dr Snuggles hoogtepunte 3.25 My Little Pony tiful 7.26 Bathathe 8.00 Nong Seakaladi 3.50 Dusty TVl 10.30 Fietsry 3.50 Maxie 's World 12.30 The Joy of Mus ic 9.49 Who Gets the Friends 7.55 Sokker 8.30 Jazz 4.15 Wowser I 1.45 Ransom 4.15 Wowser 1.00 Tao Tao ' 11.28 My Two Dads 4.40 The Fli ntstone Kids 4.40 Heathcliff 1.30 ZET! TV3 TV4 5.00 Hot Hits 5.10 Teenage Mutanl Hero 1.40 Storybook International MAANDAG 2 M·NET 4.1 j Featherfoot Farm 5 .00 Capitol OopTyd Turtles 2.00 Wall Disney-fliek 10.30 Smokey and the Ban ­ 4 .25 Training and Develop­ 5.30The Bold and the Beau­ 6.00 Loving 5.35 Spartakus and the Sun 2.50 Die Waltons TVl dit II ment tiful 6.30 Sport Oop Tyd Intekenare 3.45 Collage 6.00 Goeiernore SA 12.15 60 Minutes 5.58 G I Joe 9.04 Sadat 6.00 Loving 4.45 Beyond 2000 8.25 Wimbledon tennis 12.30 Videofashion 6.27 Epilogue 10.01 Movie Focus 7.00 Wimbledon tennis 6.30 Perfect Strangers 9.00 Longann 6.30 New s 10.35 Cheers 10.20 Rugby 7.00 In depth programme 11.03 TJ Hooker I \.00 Dadah is Death (deel 7.26 Crossbow I) - kyk onder hoogtepunte Dolly en Stallone haal uit en wys 7.55 Sokker M·NET 12.00 Voyager from the Un­ 10.30 American Dreamer TV4 known MISCHIEF is 'n fliek wat in die vyftigerjare afspeel en handel oor 'n jongman wat na vele onsuksesvolle pogings. beslu.it om die 12.1560 Minues 5.00 Capitol handdoek in te gooi wat vrournense betref. Toe ontmoet hy 'n rebelse jongman wat hom allerhande goed.leer en ?It ~gln toe Iyk 12.30 Videofashion 5.30The Bold and the Beau­ ofsake so na sy hart begin verloop. Die fliek wys Woensdagaand op M-Net met Doug McKeon en Chris Nash In die hoofr?lIe. 1.00 The S team-driven ad­ SATERDAG tiful 30 Dolly Parton en Sylvester Stallone haal uit en wys in die fliek RHINESTONE wat Maandagaand ook op M-Net wys. Sy IS 'n ventures of Riverboat Bill 9.49 Sadat sangeres (wat anders), hy 'n taxibestuurder (wat anders) en op een of ander onmoontlike manier kom hulle bymekaar uit en doen 2.30 Mr Beethoven TVl 10.47 Doogie Howser MD 3.00 The Smurfs hulle ding. .. . . 10.29 Boemerang 5.570ggendboodskap En net toe almal dinkdis veiligom weerdie waters in te vaar...loe kom Jawsen Jaws II se stiefboe tie ~n wys w~ar DaW1?die wortels 3.25 Snuggles 6.00 Opvoedkundige TV gegrawe het in die vreeslike spannendeJAWS III wat Sondagaand op M-Net sy tanne wys. Almal is natuurlik vreeslik bang. Mel 3.50 Dino Riders M-NET 6.30 Agriforum Louis Gossett Jr, Dennis Quaid en Bess Armstrong. . 4.15 Wowser 10.30 Longarm 7.00 Goeiernore SA Superman kom toe tot almal se redding in SUPERMAN IV en die arme man het een ofander orunenshke taak op sy twee hande. 4 .40 Heathcliff 11.50 Panorama 9.00 Opvoedkundige TV Behalwe dat hy alweer moeder aarde van iets vreesliks moet red, die koerant waar hy werk van ooma~edeur een of ander mag 5.10 Teenage Mutant Hero 12.30 Videofashion 11.00 Klemens en Klemen­ ofkrag moet beskerm, moet hy nog boonop sy identiteit geheim hou. Met Christopher Reeve, Margot Kidderen Gene Hackman. Turtles 1.00 Peter and Pompey teintjie Superman is Saterdagaand op M-Net. 5.35 The Real Ghostbusters 2.35 The Happy Prince 11.10 Die Robinsons TIlE BOLSHOI BALLETOMNIBUS watSondagaand op TV I vertoon word fokus op die inrigting se ge skiedenis en agtergrond, OopTyd 3.00 The Smurfs 11.35 Diere en mense 'n paar van die dansers en veral op twee legendariese figure in ballet Yuri Grigorovich en Galina Ulanova. 6.00 Loving 3.25 My Little Pony 12.00 TopSport Die mini-reeks DADAH IS DEATH wat 'n n " terug op M-Net vertoon is, is weer terug in twee dele vanaand en Saterdagaand. 6.30 Empty Ne st 3.50 Maxie 's World 6 .00 Nuus Die storie van 'n ma se stryd om haar seun van die doodsvonnis te red word uitgebeeld. Met Julie Christie en John Polson. Intekenare 4.15 Wowser 6.15 Kornpas DELIVERANCE wat vanaand op TV4 vertoon word, gaan oor vier stadsjapies se vreeslike ondervindinge tydens 'n kano vaart 7.00 Wimbledon hoog­ 4 .40 Heathcliff 6 .20 Boeremusiekkom­ op die Georgia-rivier, Met Burt Reynolds, Jon Voight, Ned Beatty en RO~J1ie Cox._ , tepunte 5.10 Teenage Mutant Hero petisie Saterdagaand op TV I word die drama HANOVER STREET, wattydens die Tweede Wereldoorlog afspeel, ve~ toon. n Getroude 9.00 So Fine Turtles 7.00 Die Waaghals Engelse vrou en 'n Amerikaanse vlienier knoop 'n verhouding aan nadat hulle by 'n bushalte ontmoeL Met Hamson Fo rd, Lesley­ 10.30 Tour de France 5.35 Spartakus and the Sun 8 .00 News Anne Down en Chri stopher Plummer. 11.00 Smokey and the Ban­ 8.35 LA Law dit II

Gidse saamgestel deur LIES AND VIDEOTAPE

B8 Vrydag! 29 Junie 1990