Voorne Verdedigen Thema Natuur+Historie ROUTE 43 Km

voorne verdedigen THema natuur+historie ROUTE 43 km

VPN-fietsroutes-covers-wt3-140327.indd 17 27-03-2014 15:36 6e Petroleum- Zestienhoven Steendijkpolder ROTTERDAM haven N468 Kleiput Zweth SVEABORG H D artelhaven i WOUDHOEK Zuider- n Steendijkpolder Beerkanaal laan tel 5e Petroleum- Noord- SVEAHOLM Delftse N15 N15 h Oranjeplassen vliet SPALAND Park av e haven A20 S114 Schie OVERSCHIE n Middelvliet SVEAPARKEN Zestienhoven E25 Kethelhaghe MAASSLUIS Maasland SVEAFORS

De Bom- Park KLEINPOLDER N15 Kethel OOST Mississippihaven meer A4 - De Commandeur Wijkpark r E19 HOLY e d W. Hedaweg N15 l art Foppen- Bom- NOORD a Po v Algerastraat Sidelinge- Wezer- plas meer KETHEL park Overschie haven A20 KLEINPOLDER Binnenspui- Vlaardinger- WEST N15 Maaslandse Bos vaart 54 kanaal Oostvoornse GROENOORD TUINDORP Kethel Zwaluwen Thurlede Slufter N Middelvliet Boonervliet Prinses 56 ieuwe Beatrix- Meer Ooste MAASSLUIS E25 HOLY A13 N218 DIJK N15 WEST ZUID park OOSTERLANDSE OOSTERLANDSE DIJK E25 Dijkpolder E25 P Ter Kleinpolder- R r Lucht plein O 53 landse Oleander- V INC park BIJDORP Bijdorp dvliet SCHIEDAM 52 W A20

Donau- Zui Spaanse

I NIEUWLAND Stolkweg . Wippers- A Kruininger Gors Polder 51 L haven park N E at PARK HOOGLEDE Roel O W HEINDIJK Rak HET RI Sluispolder A20 (IN NIEUWLAND Langerak- O E LA JW G . R BALKON Oost ONTWIKKELING) HE e park Zwarte- D 3 Vondel- E25 2 IC Polder- A20 laan - T rw park poort Broekpolder Harga Essenburg- W singel E SCHIEDAM G P e oeldij CENTRUM 01 VLAARDINGER A4 Vreelust S115 g Wet ksche BRIE AMBACHT Molen- ering 't Nieuwe- 7e Petroleumhaven E25 OUD 02 L haven lant OOST SE MATHENESSE D W Spierings- Land van Ris U E hoek SPANGEN C IN G Krabbe- . L West MAASSLUIS Van Polder- AAN C plas S Heutszpark IP G vaart K F E a WITTE E A S Z W DORP S A R la INDISCHE LA NT O BABBERSPOLDER G EN O BUURT LAA V 27 Oranje- WEST 1943

N n N218 VLAARDINGEN

Heem- 't Hof park TUSSENDIJKEN Oostvoorne dka MEEUWENOORD M.H. N15 tuin OOST 06 26 Tennispark Plantage . N VAL Tromp Soendra L WESTWIJK Juliana- S D Ruigeplaat- EN R W RLAN park IN EG AA DE

U M DZIJ I haven Meerkoet- n Volks-

D LDE ZU De Meeuw aven O Lange W BOSPOLDER

P haven 28 OOSTWIJK park Van MOLENDIJK aal h Vest Vliet Molenvest ilto 25 L 07 AN B S114 Waranda G VLAARDINGEN we E GE

AAT rie Vulcaan- ZUID r R WEST n

Tenella- T W S VOPWIJK e

E T l Zuidbuurt S VLAARDINGEN Wilhelmin s ha R e S - haven plas IN G L . BRIELLE CENTRUM Lek- T U 05 N E M I A IJsel-

G a Keile- D B e De Lickebaert haven

R O A uz E e haven N R nkr v V T e Vijfsluizer- haven haven SCHIEMOND WINDGATSE- E S ek BERKEN- H RUIGENDIJK en 03 RIJS 29 haven SCHIEDAM RUGGE VLAARDINGEN Breede- WEG 04 Oost Helhoek 31 water s Sleepboot- PLANTAGE Rozenburg A4 Park Maas- a N496 30 Neckar- boulevard haven N15 Kogge- Zevenmans- Ma HOSSEN- BOSDIJK haven haven haven H

OMMELOOP NIEUWLAND Bri ttanniëhaven Nieu ey ZUURLAND Madroel-

Londen- we s Meer r n Heijplaat ehaven DWARSWEG haven haven Sint eu 08 h W RIETDIJK S c et e H Madroel- r KLEINE k ROTTERDAM K Kade Geuzen- h Laurenshaven aven Strype GOOTE park park SEDIJ 1e Deijﬀelbroekse

WEG D

N Park A Petrol Lange eu L LODDERLANDSEDIJK SLIKLANDSE- G S lhaven 1e Stuifakker N Eemhaven

I h

L eumhave C O 3 l Waal-

10 09 av

Spui E Toronto- e Strypsche N15

N218 Zwartewaal haven Petro e Park de Hey e e Tinte Wetering Petrole m

12 Zwartewaalse Welplaat- 2e Heijplaat umhaven Pernis n Haven haven haven Prins

N57 H Prinses Johan KADE Botlek

N496 a Christina-

rt haven Frisohaven JK TRYPSEDI A4 Pernisser-

S PELTSERSDIJK e 35 Seinehaven park 11 lk 34

6e Petroleum- u Zestienhoven 32 a Steendijkpolder ROTTERDAM Prins Willem- Prinses haven 36N468 n mhaven 13 Drenkeling Kleiput weth SVEABORG Alexanderhaven H a Z D Beatrixhaven al A15 artelhaven i WOUDHOEK Zuider- n Sluiswetering Steendijkpolder Beerkanaal 16 laan Prin Noordzee tel 5e Petroleum- RIJKSSTRAATWEG Noord- SVEAHOLM Delftse N15 h Vierpolders Park N15 av haven OranjeplassenStrypsche A20 vliet SPALAND Schie OVERSCHIE s en NATERSEDIJK SVEAPARKEN S114 Zestienhoven es Rockanje Wetering Middelvliet A15 Margriethaven E25 Kethelhaghe 14 MAASSLUIS 37 Maasland SVEAFORS N218 Bonaire- Oudelandsepark Hollemare De Bom- Park park KLEINPOLDER N15 Chemiehaven Blanke Kethel A15 A4 OOST Mississippihaven meer A15 Waal - De Commandeur Wijkpark A15 r NIEUW- E19 ROCKANJESEDIJK HOLY e d W. Hedaweg N15 l art ENGELAND OUDELAND 38 Bom- NOORD a N496 Foppen- DIGNA Po v Algerastraat Sidelinge- Wezer- KETHEL JOHANNA NIEUW N57 plas meer park 17 A15 Overschie 15 haven A20 Vlaardinger- KLEINPOLDER Binnenspui- ZWARTEDIJK 33 WEST N15 Maaslandse Bos Heenvliet kanaal vaart HOOGVLIET S101 54 Scheepvaart- en Kethel Ruigeplaatbos Voedingskanaal N218 GROENOORD TUINDORP Oostvoornse 39 Scheepvaart- WESTPUNT Zwaluwen Thurlede CENTRUM TUSSENWATER Slufter N Middelvliet Boonervliet Hairt- kanaal Prinses 56 ieuwe Hille Beatrix- MAASSLUIS Voedings- A13 Meer SCHAPENGORSEDIJK Ooste E25 HOLY DIJK N15 WEST N218 N494 ZUID kanaal park VALCKESTEYN OOSTERLANDSE Geervliet E25 OOSTERLANDSE DIJK Dijkpolder Het Kleine Bos Kom je vanuit het drukke industrie gebied 47 43 E25 P Ter Kleinpolder-

R N218 r het eiland Voorne Putten opgereden, dan N57 03 04 05 06 06 02 53 plein O → → → → → → → → → Lucht 53 landse Oleander- N218 24 04 V is het contrast enorm: van enorme olie- N492 INC park BIJDORP Bijdorp Oedevlietse- dvliet Hartelpark SCHIEDAM 52 raﬃ naderijen naar het verstilde landschap VOORNE VERDEDIGEN EILAND VERDEDIGENW A20

Donau- Zui Oost- park Spaanse

I NIEUWLAND Stolkweg . Wippers- A Kruininger Gors met pittoreske dorpjes, de duinen en de ring broek Polder 51 L haven park ate BOOMGAARDSHOEK N E bossen. Voorne wordt ook wel de achtertuin Overal op Voorne herinneren verdedigingswerken Verscholen inat de duinen bevindt zich de Biber- W 44 PARK HOOGLEDE Roel O W HEINDIJK Rak Ravensehout HET MEEUWENPLAAT RI A20 (IN Langerak- O J van Rotterdam genoemd en waarom? aan de eeuwenlange strijd tegen vijanden die bunker (1940-1945), een betonnen kolos met Sluispolder NIEUWLAND E LA W NOORDDIJK Suigerhilsche 45 SCHIEKAMP De Brug Haven van Poortugaal G . R N57 BALKON Oost ONTWIKKELING) HE Dat ontdek je vooral op de ﬁ ets. 18 het eiland door de ligging aan zee ongehinderd drie meter dikke emuren. Uniek in Nederland park RHOON Zwarte- D 3 20 Vondel- E25 2 IC Polder- Spijkenisse De Overhoeken T konden bezetten. Een hoogtepunt in de geschie- omdat het de enig begaanbare bunker in zijn A20 HOOGWERF laan - rw park poort Broekpolder Harga Essenburg- denis is 1 april 1572 toen de Watergeuzen soort is. De bunker was een radarcommandopost O W 2e Vlotbrug SCHIEDAM singel E 19 Den Briel binnenvielen en een einde maakten van de Luftwaﬀ e. Van hieruit werden geallieerde Jan G VINGERLINGSEWEG e Po u CENTRUM aan de Spaanse bezetting. Drie eeuwen later bommenwerpers, op weg naar Duitsland, onder- eldij 01 Hoofdwete VLAARDINGER A4 Vreelust S115 Cornelis DIJK ring Nieuwenhoorn g Wet ksche d BRIE N werden ‘moderne’ verdedigingswerken aange- schept. Na de oorlog is de bunker gebruikt als AMBACHT Polder Quackjes- I Molen- ering 't Nieuwe- e U Nieuwenhoornlegd, waardoor marinestad Hellevoetsluis en commandopost van de burgerbescherming. 46 23 ZALMPLAAT 7e Petroleumhaven E25 OUD 02 L water D haven lant OOST SE garnizoensstad Brielle een blijvend ander Spierings- MATHENESSE Rijnmond Hs D W A B Land van Ris U E G aanzicht kregen. Tenellaplas De DuinhuisjesN494 Krabbe- hoek DE ELEMENTEN SPANGEN PLAN C IN Kanaal door . L West MAASSLUIS Van Polder- ESSENDAEL AAN C plas CENTRUM S C D Voorne I Biberbunker Stenen Baak Heutszpark P G vaart Botreep K F E a 78 WITTE E A VIER S Z W Vierambachtenboezem DORP S A R la N O INDISCHE AMBACHTEN Albrands- LA T N57 BABBERSPOLDER G EN O 21 BUURT 15 R.E.T. waard LAA V 27 Oranje- WEST 1943

N n 77 N218 53 → → 26 → 25 → 31 → 31 → 32 → 11 → 17 → 17 → → 18 → 19 → 23 → 22 VLAARDINGEN

Heem- 't Hof park TUSSENDIJKEN Oostvoorne dka Abbenbroek PAN MEEUWENOORD M.H. N15 tuin MallenbosOOST 19 N RAVENSE 06 UITKIJKEN VOOR WATERGEUZENVOORVORSEWEG FORT PENSCHERDIJK HEIN, TROMP EN DE RUYTER DE HOEK M I 26 Tennispark Plantage . 49 U STORMWEG Tromp OSSEN HOEK a N VAL 48 Soendra Juliana- 03 Albrandswaardse L D WESTWIJK a S W N497 ND Ruigeplaat-HOEK DEN GILDENWIJK s De Johannapolder NEN R ARLA Proef in de binnenstad van Den Briel de sfeer Dit fort uit 1883 is identiek aan Fort Noorddijk De vesting Hellevoetsluis is in het begin van de park POORTUGAAL Haven I EG A DE SCHENKEL

U M DZIJ van 1 april 1572 toen Alva door de watergeuzen BONSENHOEK bij Hellevoetsluis en beide zijn ze onderdeel van 17e eeuw aangelegd om de oorlogs- en handels- Rhoonse I haven Meerkoet- n Volks-

D LDE ZU De Meeuw aven Lange W O 22 verdreven werd. de verdedigingslinie van de monden van Maas en haven te versterken. In 1798 werd onder bevel park Van BOSPOLDER Jachthaven

P haven 28 OOSTWIJK Park MOLENDIJK aal 21 h Vest Stap even van je ﬁ ets af om de kerktoren te Haringvliet. van opzichter Jan Blanken een zeesluis en droog - Vliet Molenvest STERRENKWARTIERilto GROENEWOUD 25 L Vogelenzang 20 07 AN beklimmen voor een adembenemendB uitzicht Het fort ligt als een heuvel in het polderland- dok aangelegd. De stad was de marinebasis van S114 Waranda G G WEG VLAARDINGEN we Berengat E GE Het Kooigat

AAT over de oude stad en de industrie. rie schap. Ga even van de route af en ﬁ ets naar het de Admiraliteit van de Maze. In deze marinehaven Vulcaan- ZUID r R WEST n

Tenella- T W S toegangshek over de gracht en geniet bij het werd de door Piet Hein buitgemaakte zilvervloot VOPWIJK Groenewoud e

E T l Zuidbuurt S VLAARDINGEN Wilhelmin s ha R E e 80 E 't Caproen haven S - Catherijnekerk rustpunt van de natuur, de stilte en het uitzicht. aan wal gebracht. Aan die tijd herinneren nog plas IN G DUINWEG L . F BRIELLE NOORDWEST Katerwaal 75 CENTRUM Lek- T U 05 N E Biert M Klein I A gebouwen als het Tromphuys, de aﬀ uitenloods, IJsel-

G a Keile-

D B R HELLEVOETSLUIS eu De Lickebaert haven

O A SMITS- F z H E e haven N R Historisch Museum Den Briel nkr Fort Penscherdijk het kruythuys en het Ruyterhuys, vernoemd naar v V Citta T e Vijfsluizer- haven haven SCHIEMOND Proﬁjt WINDGATSE- E H S ek BERKEN- H RUIGENDIJK Romana A Michiel de Ruyter. en RIJS R G 29I haven 03 IN AMNESTYVestingwallen INTERNATIONAL LAAN Fort Noorddijk SCHIEDAM WEG GRUGGEV J Bernisse 79t VLAARDINGENSPIJKENISSE Breede- LIE Fort Haerlem Oost WATERLAND 04 N57 TW 31 HARINGVLIETWEG G DE AKKERS Helhoek E lvlie G E MAASWIJK water Voorne CENTRUM e Sleepboot-Jaap Rie- GORZENPAD W W VOGELENZANG s Beerenplaat Park Maas- dijk PLANTAGE M Grote a N496 30 Voorne-Putten. Eén eiland, of twee? Waar de Rozenburg A4 haven O DE KOOISTEE boulevard Neckar- N15 O Zevenmans- Ma HOSSEN- BOSDIJK ZUIDWEST 22 → 21 → 20 → 15 → 16 → 11 → 09 09 → 08 → 07 → 06 → 05 → 04 → 03 86Bernisse vastbesloten tussen stroomt. Kogge- Wiel Het Spui Z haven

ZUIDDIJK Voorne-Putten is een overgangszone tussen haven haven Kleine H NIEUWLAND ey OMMELOOP GORSLAAN FRONTALE VERDEDIGING STAKEN VAN VIJANDELIJKHEDENBri ttanniëhavenmetropool, zee en land. Het verbindt het stede- N K Buitenhaven ieu Wiel Beerenplaat ZUURLAND Kooisteebos lijk gebied van Rotterdam met het landelijke Madroel-

Londen- we s 10 Meer Welvliet r 14 n Heijplaat Het duurde tot eind 18e eeuw voor er op het Tegen vijandelijke troepen hoeven de inwoners Zeeland. ehaven DWARSWEG haven Welgelegen haven Sint u L e Park 08 NIE U VESTING eiland diverse batterijen werden aangelegd om van Voorne zich niet meer te verdedigen. De enige Het is een natuurlijke grens van water. h W RIETDIJK W WITTENS S c Waterland t e E e ervoor te zorgen dat de landing van een vijand ‘vijand’ is het water dat tijdens stormen tegen de De verbinding tussen twee werelden. Tussen H De Oude Tol SPUIOEVERWIJK HOECK Zuidland 81 Madroel- rk ROTTERDAM KLEINE ZEE DE STRUYTEN K Kade Geuzen- kon worden vertraagd, in de hoop op hulp. Ruim duinen en dijken aan beukt. Maar met de aanleg toen en nu, traditie en toekomst. Actief en h Oudenhoorn 85Laurenshaven VRIESLAND park aven Strype GOOTE J park Hekelingen Fietscross-

EDIJ daarvoor kreeg de haven van de Admiraliteit De Kooistee van de Brielse Gatdam en de Haringvlietdam na de passief. Mentale rust en fysieke inspanning. 82 1e Deijﬀelbroekse

- S DIJK baan CENTRUM D WEG Park OOSTERSE N Cape versterkingen in de vorm van vestingwerken. stromvloedramp van 1953 en het ophogen van de En alles wat daar tussenin zit. 13 NOORD

A Petrol Dalle GORZENWIJK Lange eu Spui- L Deze vestingwerken zijn prachtig gerestaureerd en duinen heeft Voorne deze vijand in bedwang. LODDERLANDSEDIJK SLIKLANDSE- Helius 24 G lhaven 1e S Fort 23 park IJsbaan Stuifakker N Helius- zeker een bezoek waard. Op Voorne-Putten. Eemhaven Marina I M 83 eumhave h

Z L Haerlem Haringvlietdam ZOOMWIJCK uider Binnen- C O 3 Waal- haven J l 10 09 Spui av

- 64 Stellendam Fort Haerlem 87 E haven Toronto- e Stompaardse- Simonshaven 't Admiraaltje Strypsche Zwartewaal N15 Hekelingene

K L N218 haven Petro Park de Hey Droogdok Ramschip De Buﬀ el e CENTRUM EVEN e ZEEHELDENWIJK Tinte H Wetering Petrole plas m

12 Haaven het Zwartewaalse Welplaat- 2e Heijplaat ZUID BUITEN umhaven Pernis n N57 a haven 12Prins N217 Groote Dok Haven haven Bernisse 's- g

N57 H n Prinses r 's Dalle Johan KADE Botlek Simons-

N496 ni g v il a Zuidland 's-Landswatering Christina- VPN-fietsroute-V&V-wt-140323.indd 1 23-03-14 12:45 haven Lan dswateri CROONENBURGHWIJK

rt Frisohaven Laning- diep haven JK TRYPSEDI Landswatering A4 Pernisser- 11 park S PELTSERSDIJK e 84 POORTWIJK 35 Seinehaven park ZUIDWIJK 11 lk

34 S p u i u N217 32 a 03 Prins Willem- Prinses e 36 n mhaven 03 De Vliet 13 Drenkeling Alexanderhaven Stellendam t a Beatrixhaven al A15 Sluiswetering Noordzee 16 Prin RIJKSSTRAATWEG Onderde- Vierpolders Nieuw- molen Strypsche s NATERSEDIJK es De Kikkers- N217 E 02 erste A15 Beijerland Margriethaven hoek Rockanje Wetering N217 88 Vliet 14 Zuider- 37 N218 Bonaire- Oudelandsepark Skate- OUD- diep park baan Hollemare Chemiehaven Blanke 76 A15 BEIJERLAND Waal A15 A15 NIEUW- ROCKANJESEDIJK Stougjesdijk 38 ENGELAND OUDELAND N496 DIGNA JOHANNA NIEUW N57 15 17 A15 Nieuw- ZWARTEDIJK 33 75 Heenvliet Costa del Beijerlandsche Spui HOOGVLIET 01 S101Kreek Scheepvaart- en Ruigeplaatbos Voedingskanaal N218 39 WESTPUNT Scheepvaart- CENTRUM TUSSENWATER Zinkweg k Hairt- e kanaal e Hille Piershilse Bos Voedings- Kr SCHAPENGORSEDIJK Goudswaard Binnenspui N494 Geervliet kanaal VALCKESTEYN 47 43 Het Kleine Bos Oosthoek Pierhils che e N218 N57 d- h N218 24 04 Ou c Oedevlietse- Piershil N492 N215 Hartelpark Achterweg s Oost- park We d teri ng ring broek W ate 44 BOOMGAARDSHOEK rlan Ravensehout MEEUWENPLAAT e NOORDDIJK Suigerhilsche 45 SCHIEKAMP De Brug Haven van Poortugaal ij N57 18 RHOON e 20 Spijkenisse De Overhoeken B HOOGWERF r om- 2e Vlotbrug Het O t D 19 ga VINGERLINGSEWEG Haven van u Jan Hoofdwet Sandee Cornelis ering d DIJK Nieuwenhoorn Dirksland Polder Quackjes- IN e k r eek U Nieuwenhoorn 46 23 ZALMPLAAT Vuurbaken D Kreek Greup water Rijnmond Hs PLAN N494 Kanaal door DE ELEMENTEN Beningen ESSENDAEL O CENTRUM u Klaas- d- Voorne e Botreep D B N489 Ou 78 eij de VIER e H Vierambachtenboezem rlandsche aven AMBACHTEN Albrands- Oud- N57 21 R.E.T. 77 15 waard IJsbaan A29 N215 Abbenbroek Grevelingen- PAN Mallenbos 19 N RAVENSE Kree VOORVORSEWEG DE HOEK M I 49 meer U HOEK

STORMWEG OSSEN 48 aP 03 Albrandswaardse D ain N497 HOEK kss aventje k DEN GILDENWIJK t erh POORTUGAAL Haven De Johannapolder Zuidzijde BONSENHOEK SCHENKEL Rhoonse N488 22 Jachthaven Park 21 Piershilse Gat Melissant Vogelenzang STERRENKWARTIER GROENEWOUD 20 Haventje Klaaswaal WEG Oudendijk Berengat Het Kooigat N215 Zwartsluisje Het Groenewoud 't Caproen 80 DUINWEG NOORDWEST Katerwaal 75

HELLEVOETSLUIS Biert Klein SMITS- Citta Proﬁjt H A Romana R IN AMNESTY INTERNATIONAL LAAN GV Bernisse 79t SPIJKENISSE LIE WATERLAND N57 TW HARINGVLIETWEG G DE AKKERS E lvlie G E MAASWIJK Voorne CENTRUM e Jaap Rie- GORZENPAD W W Beerenplaat VOGELENZANG dijk M Grote O DE KOOISTEE O ZUIDWEST 86 Wiel Het Spui Z ZUIDDIJK Kleine GORSLAAN Buitenhaven Wiel Beerenplaat Kooisteebos Welvliet 14 10 Park Welgelegen NIE VESTING U W WITTENS Waterland E HOECK Zuidland 81 De Oude Tol SPUIOEVERWIJK

ZEE DE STRUYTEN Oudenhoorn 85 VRIESLAND Hekelingen De Kooistee 82 Fietscross-

- DIJK baan CENTRUM NOORD OOSTERSE Cape Dalle 13 GORZENWIJK Helius 24 Spui- Helius- Fort 23 park IJsbaan Marina Haerlem 83 Zuider Binnen- haven ZOOMWIJCK - 64 Stellendam 87 haven Stompaardse- Simonshaven Hekelingen 't Admiraaltje H plas ZEEHELDENWIJK CENTRUM EVEN Haaven het ZUID BUITEN N57 a 12 N217 Groote Dok Bernisse 's- ng r 's Simons- Dalle ni g v il Zuidland 's-Landswatering Lan swateri haven d Laning- CROONENBURGHWIJK diep

Landswatering 11 park 84 POORTWIJK S p u i ZUIDWIJK 03 N217 e 03 De Vliet Stellendam t

Onderde- Nieuw- molen De Kikkers- 02 N217 Eerste Beijerland hoek 88 Vliet N217 Zuider- Skate- OUD- diep baan 76 BEIJERLAND

Stougjesdijk

75 Nieuw- Costa del Beijerlandsche Spui 01 Kreek

Zinkweg k e

Piershilse Bos Kr Goudswaard Binnenspui Oosthoek Pierhils che e d- h Piershil Ou c N215 Achterweg s We d teri ng rlan e ij e B r om- Het t D ga Haven van Sandee Dirksland k r eek Kreek Vuurbaken Greup

Beningen O u

artelhaven i n D WOUDHOEK Zuider- Steendijkpolder Beerkanaal laan tel 5e Petroleum- Noord- SVEAHOLM Delftse N15 Park N15 hav Oranjeplassen AFSTAPPER vliet SPALAND OVERSCHIE e haven A20 S114 Schie n Middelvliet SVEAPARKEN Zestienhoven E25 Kethelhaghe MAASSLUIS Maasland SVEAFORS

De Bom- Park KLEINPOLDER N15 Kethel OOST Mississippihaven meer A4 - De Commandeur Wijkpark r E19 HOLY e d W. Hedaweg N15 l art Foppen- Bom- NOORD a Po v Algerastraat Sidelinge- Wezer- plas meer KETHEL park Overschie haven KLEINPOLDER Maasvlakte II Maasvlakte A20 Binnenspui- Vlaardinger- WEST N15 Maaslandse Bos vaart 54 kanaal Oostvoornse GROENOORD TUINDORP Kethel Zwaluwen Thurlede Slufter N Middelvliet Boonervliet Prinses 56 ieuwe Beatrix- Meer Ooste MAASSLUIS E25 HOLY A13 N218 DIJK N15 WEST ZUID park OOSTERLANDSE D OOSTERLANDSE DIJK E25 Dijkpolder E25 P Ter Kleinpolder- R r Stenen Baak/Batterij nr. 11 Lucht plein O 53 landse Oleander- V INC park BIJDORP Bijdorp Stenen dvliet SCHIEDAM 52 W A20

Donau- Zui Spaanse

I NIEUWLAND Stolkweg . Wippers- A Kruininger Gors Polder 51 L haven Langs de kust van Voorne stonden vuurtorens, park N E Baak at PARK HOOGLEDE Roel O W HEINDIJK Rak HET RI A20 (IN Langerak- O E A JW Sluispolder NIEUWLAND

L Rotterdam G . R BALKON Oost ONTWIKKELING) HE e park Zwarte- D 3 Vondel- E25 2 IC Polder- waaronder De Stenen Baak (1630) die tot 1850 A20 laan - T rw park poort Broekpolder Harga Essenburg- W singel E SCHIEDAM G P e oeldij CENTRUM 01 dienst heeft gedaan als vuurtoren. Er stonden VLAARDINGER A4 Vreelust S115 g Wet ksche BRIE AMBACHT Molen- ering 't Nieuwe- 7e Petroleumhaven E25 OUD 02 L haven lant OOST Biberbunker SE MATHENESSE C D W diverse kanonnen opgesteld. Spierings- Land van Ris U E hoek SPANGEN C IN G Krabbe- . L West MAASSLUIS Van Polder- AAN C plas S Heutszpark IP G vaart In dea kogelgloeioven werden ijzeren kogels rood- K F E WITTE E A S Z W DORP Openlucht S A R la INDISCHE LA NT O BABBERSPOLDER G EN O BUURT LAA V 27 Oranje- WEST 1943 museum N gloeiendn verhit om de houten schepen in brand te N218 VLAARDINGEN

Heem- 't Hof park TUSSENDIJKEN Oostvoorne dka MEEUWENOORD M.H. N15 tuin OOST De Duinhuisjes 06 26 Tennispark Plantage . Tromp steken. In 1955 werden funderingen aangetroﬀ en Soendra N VAL L WESTWIJK Juliana- S D Ruigeplaat- EN R W RLAN park B IN EG AA DE

U M DZIJ I haven Meerkoet- n Volks-

D LDE ZU De Meeuw aven O Lange van deze kogeloven en herbouwd aan de hand van W park BOSPOLDER

P haven 28 OOSTWIJK Van MOLENDIJK aal h Vest Vliet Molenvest ilto 25 L 07 AN B S114 A Waranda G VLAARDINGEN we Bezoekerscentrum E GE

AAT G rie de oorspronkelijke tekeningen. Vulcaan- ZUID r R WEST n W S Brielle vesting

Tenella- T VOPWIJK e

E T l Zuidbuurt S VLAARDINGEN Wilhelmin s ha R e haven Tenellaplas S - F plas IN . Lek- G E L BRIELLE CENTRUM T U 05 N E M I A IJsel-

G a Keile- D B e De Lickebaert haven

R St. Catherijne- O A uz E e haven N R nkr v V T Historisch museum e Vijfsluizer- haven haven SCHIEMOND WINDGATSE- E S ek BERKEN- H RUIGENDIJK en 03 RIJS kerk 29 haven SCHIEDAM RUGGE VLAARDINGEN Breede- WEG 04 Oost Helhoek 31 water s Sleepboot- PLANTAGE Rozenburg A4 Park Maas- a N496 30 Neckar- boulevard haven N15 Kogge- Zevenmans- Ma HOSSEN- BOSDIJK haven haven haven H

OMMELOOP NIEUWLAND Bri ttanniëhaven Nieu ey ZUURLAND Madroel-

WEG D

N Park A Petrol Lange eu L LODDERLANDSEDIJK SLIKLANDSE- G S Fort lhaven 1e Stuifakker N Eemhaven

I h

L eumhave C O 3 l Waal-

10 09 av

Spui E Penscherdijk Toronto- e Strypsche N15

N218 Zwartewaal haven Petro e Park de Hey e e Tinte Wetering Petrole m

12 Zwartewaalse Welplaat- 2e Heijplaat H umhaven Pernis n Haven haven haven Prins

N57 H Prinses Johan KADE Botlek

N496 a Christina-

rt haven Frisohaven JK TRYPSEDI A4 Pernisser-

S PELTSERSDIJK e 35 Seinehaven park 11 lk

34 u

32 a Prins Willem- Prinses 13 Drenkeling 36 n mhaven a Alexanderhaven Beatrixhaven al A15 Sluiswetering Noordzee 16 Prin RIJKSSTRAATWEG Vierpolders s NATERSEDIJK Strypsche es Rockanje Wetering A15 Margriethaven 14 37 N218 Bonaire- Oudelandsepark park Hollemare Chemiehaven Blanke A15

A15 Waal Rotterdam ROCKANJESEDIJK A15 NIEUW- 38 ENGELAND OUDELAND N496 DIGNA JOHANNA NIEUW N57 15 17 A15 ZWARTEDIJK 33 Heenvliet HOOGVLIET S101 Scheepvaart- en Ruigeplaatbos Voedingskanaal N218 39 WESTPUNT Scheepvaart- CENTRUM TUSSENWATER Hairt- kanaal Hille SCHAPENGORSEDIJK Voedings- N494 Geervliet kanaal VALCKESTEYN Fort 47 43 Het Kleine Bos

N218 N57

N218 24 04 Noorddijk Hartelpark Oedevlietse- N492 Oost- park ring broek W ate BOOMGAARDSHOEK I Ravensehout 44 MEEUWENPLAAT NOORDDIJK Suigerhilsche 45 SCHIEKAMP De Brug Haven van Poortugaal N57 18 RHOON 20 Spijkenisse De Overhoeken HOOGWERF 19 2e Vlotbrug LEGENDA O VINGERLINGSEWEG u Jan Hoofdwet Cornelis ering d DIJK Nieuwenhoorn Polder Quackjes- IN e U Nieuwenhoorn 46 23 ZALMPLAAT

D water Rijnmond Hs N494 DE ELEMENTEN PLAN Kanaal door ESSENDAEL Voorne CENTRUM 78 Botreep Vierambachtenboezem Fietsroute Voorne & Verdedigen VIER AMBACHTEN Albrands- N57 21 R.E.T. 77 15 waard Abbenbroek PAN Mallenbos 19 N RAVENSE VOORVORSEWEG DE HOEK M I 49 Fietspad

U STORMWEG OSSEN HOEK 48 a 03 Albrandswaardse D a N497 HOEK s DEN I GILDENWIJK POORTUGAAL Haven De Johannapolder M BONSENHOEK SCHENKEL Rhoonse 22 AFSTAPPER Jachthaven 15 Fietsknooppunten op routePark 21 J Vogelenzang STERRENKWARTIER GROENEWOUD 20 WEG Berengat Het Kooigat AFSTAPPER Haringvlietdam Groenewoud 't Caproen 80 DUINWEG NOORDWEST Katerwaal 75 15 Start/einde van de route

HELLEVOETSLUIS Biert Klein SMITS- Citta Profijt H A Romana R IN AMNESTY INTERNATIONAL LAAN GV Bernisse 15 79t SPIJKENISSE LIE Overige fi etsknooppunten WATERLAND Kazerne Haerlem N57 TW HARINGVLIETWEG G DE AKKERS E lvlie G E MAASWIJK Voorne CENTRUM e Jaap Rie- GORZENPAD W W Beerenplaat VOGELENZANG dijk M Grote In deze kazerne verbleef in vredestijd het O DE KOOISTEE Fort Noorddijk O ZUIDWEST 86 Wiel Het Spui Z K Toeristisch OverstapPunt ZUIDDIJK Droogdok Kleine GORSLAAN garnizoen en in tijdenBuitenhaven van mobilisatie en oorlog Bij Nieuwenhoorn werd in 1883-1884 een Wiel Beerenplaat Kooisteebos Welvliet 14 10 L Park Welgelegen NIE VESTING Bezienswaardigheid U W WITTENS Waterland een bezettingsmacht van 350 man. E HOECK verdedigingslijn aangelegd om de polders en Zuidland 81 De Oude Tol SPUIOEVERWIJK ZEE De Buff el DE STRUYTEN J Oudenhoorn 85 VRIESLAND Hekelingen De Kooistee 82 Fietscross-

- DIJK baan CENTRUM Vesting OOSTERSE Andere gebouwen rondom de kazerne: het Kruit- Cape begaanbare dijken te kunnen bestrijken. NOORD Bebouwde omgeving Dalle 13 GORZENWIJK Helius 24 Spui- Helius- Fort 23 park IJsbaan Marina Haerlem 83 en ProjectielenZuidermagazijn, het TorpedostationBinnen- haven Het complex bestond uit een bomvrij gebouw, ZOOMWIJCK - 64 Stellendam 87 haven Stompaardse- Bos en duinenSimonshaven Hekelingen 't Admiraaltje H plas ZEEHELDENWIJK CENTRUM EVEN (vanwaar de in het Haringvliet liggende mijnen Haaven het omgeven door een gracht. Er waren vier opstel lingen ZUID BUITEN N57 a 12 N217 Groote Dok Bernisse 's- ng r 's Simons- Dalle tot ontploﬃ ng gebracht konden worden) en ni g v il voor het geschut. De bezetting bestond uit 97 man: Zuidland 's-LandswateringStrand Lan swateri haven d Laning- CROONENBURGHWIJK diep Europees Landbouwfonds voor Landswatering 11 park natuurlijk de kustbatterij met elf kolossale zestig grenadiers, dertig artilleristen, drie tele graﬁ sten, 84 POORTWIJK plattelandsontwikkeling: S p u i ZUIDWIJK Europa investeert in zijn platteland. 03 N217 kanonnen. Nu is er nog één te zien. e twee vestingpioniers en twee hospitaalsoldaten. 03 De Vliet Stellendam t

Onderde- Nieuw- molen De Kikkers- 02 N217 Eerste Beijerland hoek 88 Vliet N217 Zuider- Skate- OUD- diep baan VPN-fietsroute-V&V-kaart-wt-140323.indd 1 76 23-03-14 12:41 BEIJERLAND

Stougjesdijk

75 Nieuw- Costa del Beijerlandsche Spui 01 Kreek

Zinkweg k e

Beningen O u

Klaas- d- e D B N489 Ou eij de e H rlandsche aven Oud- IJsbaan A29 Grevelingen- N215 meer Kree P in k kst erhaventje Zuidzijde N488 Piershilse Gat Melissant aventje Oudendijk H Klaaswaal N215 Zwartsluisje Het voorne verdedigen start 03 → 04 → 05 → 06 → 02 ↓ 32 ← 31 ← 25 ← 26 ← 53 ↓ 11 → 17 → 18 → 19 → 23 ↓ 16 ← 15 ← 20 ← 21 ← 22 ↓ 11 → 09 → 08 → 07 → 06 ↓ eind (43 km) 03 ← 04 ← 05

VPN-fietsroutes-covers-wt3-140327.indd 18 27-03-2014 15:36