Defilé decemberDecember 2017 2012 36e jaargang nr. 146

Omslag_Defile_Dec2012.indd 1 16/03/2012 16:39 We trekken graag een sprintje om aan uw wensen te voldoen. Uw drukwerk regelen wij vol kracht en overgave. Wij gaan ervoor en hebben er plezier in. Dat is onze kracht. Enthousiasme voedt ons bloed. Van begin tot eind drivewerkt ons team van bevlogen, betrokken toppers aan uw product. Het eindresultaat telt, maar ook de weg ernaar toe. Prestatie vloeit voort uit passie, gedrevenheid en betrokkenheid. Wij denken graag met u mee, want samen komen we verder. Welkom bij Van der Eems.

VANDEREEMS.NL EASTEREIN / HEERENVEEN

Defilé DECEMBER 2017

Tijdschrift over militaire muziek in Nederland In deze uitgave en daarbuiten. Uitgever: Stichting International Military Music Society - Afdeling Nederland (ANBI). Verschijnt 4 maal per jaar aan het eind van elk Redactioneel 2 kwartaal. ISSB: 2213-1221 Van de voorzitter 2

Redactie IMMS WorldWide 3 Johan de Vroe (voorz.), Hein Jansen, John Kroes, Rob Ouwens, Erwin Voorhaar. Nederlandse militaire muziek 4 - IMMS-dag bij de FKNR weer groot succes 4 Redactie-adres - Jan Embregts: een tambour-maître is als Rijksweg 10 de chauffeur van een grote vrachtwagen 5 1412 BA Naarden - Fanfare ‘Bereden Wapens’ bij militaire taptoe in Hong Kong 7 Tel. 035 - 694 56 53 - Groot compliment voor Fanfare ‘Bereden Wapens’ 8 E-mail: [email protected] - Trompettist Ton van Grevenbroek: 35 jaar elke reorganisatie in de militaire muziek doorstaan 9

Vormgeving en druk Internationale militaire muziek 12 Drukkerij van der Eems - IMMS op bezoek bij het Musikkorps der Sibadawei 20, 8734 HE Easterein Bundeswehr met zeer gevarieerd programma 12

Een greep uit de historie 16 Informatie over de IMMS J.J. Kroes De IMMS was erbij 17 Seringenlaan 15 - De Nationale Taptoe 2017 17 - Bundeswehr organiseert zelf taptoe in Düsseldorf 20 3871 CC Hoevelaken - Jaarconcert Reünieorkest Trompetterkorps tel: 033-2534890 der Cavalerie met pianist als solist 21 - Dansant relatieconcert door de KMK’JWF’ in Zierikzee 22 IMMS websites: - Gemengde gevoelens na Nederlandse afdeling: www.imms.nl korpsconcert Marinierskapel 23 Internationaal: www.imms-online.org CD bespreking 24 Foto’s zijn, tenzij anders vermeld, gemaakt door de redactie of uit historische bron. De eerstvolgende Leden aan het woord 26 editie komt uit in maart 2018. Bijdragen zijn welkom IMMS informatie 27 We trekken graag een sprintje om aan uw wensen te voldoen. Uw drukwerk regelen wij vol kracht en overgave. vóór 15 februari as. bij voorkeur via e-mail en foto's als separaat jpg-bestand. Wij gaan ervoor en hebben er plezier in. Dat is onze kracht. Enthousiasme voedt ons bloed. Van begin tot eind [email protected] 27 drivewerkt ons team van bevlogen, betrokken toppers aan uw product. Het eindresultaat telt, maar ook de weg De redactie behoudt zich het recht voor om Evenementenagenda 28 ernaar toe. Prestatie vloeit voort uit passie, gedrevenheid en betrokkenheid. Wij denken graag met u mee, want stukken in te korten of te weigeren. De in Defilé geuite opinies geven niet automatisch samen komen we verder. Welkom bij Van der Eems. het standpunt weer van het bestuur van de IMMS- afdeling Nederland.

VANDEREEMS.NL EASTEREIN / HEERENVEEN Defilé - december 2017 1 dactioneel REDACTIONEELRe

Beste lezers, goed kan doorstaan. Kijk maar eens naar de diverse Als ik dit zit te schrijven om- terugblikken in dit nummer, met ditmaal de FBW op streeks Sinterklaas luister ik de voorgrond. Een zoveelste bewijs dat de militaire naar een recente CD van Das muziek in ons land en daarbuiten onverminderd veel Musikkorps. Wat een fijne te bieden heeft. Mits je die goed weet te vinden, na- muziek is dat, met de nodi- tuurlijk. En dat is afgelopen jaar weer aardig gelukt, ge variatie en af en toe zo’n mogen we wel zeggen. Aan alle betrokkenen die dit meesterlijke Duitse mars. mogelijk maakten veel dank. Het was ons als redactie Klasse, één van die talloze een genoegen om een en ander bij het beschrijven in Duitse juweeltjes door het dit blad nog eens met plezier te kunnen herbeleven. beste militaire concertorkest van de Bundeswehr. Ook dank aan allen die, binnen en buiten de redactie, Zoveel historische bagage aan erfgoed, streven naar actief hebben meegeholpen om de 36e jaargang van perfectie, vakmanschap en uitstraling hebben er niet ons lijfblad te kunnen realiseren. Op naar de 40! veel. We zagen dit toporkest afgelopen taptoe in Ahoy, volgens velen dè klapper, deze keer. En als IMMS be- Johan de Vroe zochten we het ook nog eens in eigen huis, niet ver [email protected] over de grens. Met een toonaangevend publiek con- cert en, speciaal voor ons, een serie historische Duitse marsen uit het voorbeeldige project om de hele ont- wikkeling op dat gebied op CD vast te leggen. Wij houden van alle muziek die militairen maken, maar die combinatie van deze muziek door dit orkest was voor alle reisgenoten een memorabel hoogtepunt. Fijn voor ons Nederlanders, dat we met relatief beperkte inspanning en kosten ook kunnen meegenieten van de militaire muziek in de landen om ons heen, alle in de internationale top op dit gebied. Geen wonder, dat als het om actief reizen en bezoeken in het buiten- land gaat wij uniek zijn als Nederlandse afdeling van de IMMS. Waarbij wij zeker niet stilzitten als het om De IMMS op bezoek bij Das Musikkorps der Bundeswehr, Siegburg het binnenlandse aanbod gaat dat iedere vergelijking 15 november 2017 (foto Erwin Voorhaar)

Van de voorzitter

Het zijn de donkere dagen ben die alom wordt gewaardeerd. Deze lijn willen wij voor Kerst en dus hét moment graag voortzetten. Niet iedereen kan bij alle activiteiten om een kerst-CD op te zetten. aanwezig zijn. Daarom is ons blad Defilé het 'bindmid- Natuurlijk uitgevoerd door een del' van onze vereniging. Hierin kunt u nog eens rustig militair orkest. In de loop van nalezen wat er zich de afgelopen periode op militair mu- de jaren zijn er vele versche- zikaal gebied heeft afgespeeld. nen. De jongste toevoeging Eind september vond de Nationale Taptoe plaats in is een kerst-CD van de Ma- Ahoy, Rotterdam. Een uitgebreid verslag van dit mili- rinierskapel der Koninklijke taire muziek festival vindt u elders in dit blad. De tap- Marine, met als titel The Xmas toe-organisatie probeert om het 'concept taptoe' aan letter. Dit is de tijd om terug te te passen aan deze tijd en te vernieuwen om met een kijken, te reflecteren en vooruit te kijken. totaal beleving een bredere doelgroep aan te spreken. Of dit gelukt is, is een kwestie van smaak. Ik heb ver- 2017 was voor de International Military Music Society, schillende en zeer wisselende reacties van onze leden Afdeling Nederland, weer een positief jaar. De diverse ontvangen. Velen (de diehards) geven aan dat de hui- evenementen worden goed bezocht en we constateren dige taptoe niet meer te vergelijken is met de 'echte' een lichte stijging in het aantal nieuwe leden. Dit bete- en 'ouderwetse' openlucht Taptoe in Delft of Breda. kent dat wij als bestuur een goede programmering heb- Daar is geen speld tussen te krijgen, maar je zult met

2 Defilé - december 2017 de tijd mee moeten gaan. Dat is dan ook het dilemma: een steun in de rug van het CvA onontbeerlijk. Er staan blijven hangen in het verleden om de vaste kern van mooie dingen te gebeuren, waaraan de IMMS uitvoe- taptoe-liefhebbers aan je te blijven binden, of vernieu- ring wil geven. Het jaar 2018 staat in het teken van '70 wen en een nieuwe doelgroep proberen te interesseren jaar Garde'. De drie garderegimenten zijn in 1948 bij voor de optredens van onze militaire orkesten. Men zal Koninklijk Besluit opgericht. In nauwe samenwerking iets moeten doen om dit evenement voor Nederland te met de regimentscommandanten wordt gewerkt aan kunnen behouden. Ik ben dan ook benieuwd hoe u zelf een aansprekend programma met ruime aandacht voor de taptoe in de tegenwoordige tijd vorm zou willen ge- de militaire gardemuziek. U hoort daar binnenkort meer ven. Voor welke opzet, locatie, deelnemende orkesten, over. muziekkeuze en aanvullend amusement zou u kiezen? Voor 2019 staat ons project 'Trompetters van Oranje, Laat het ons weten en mogelijk kunnen wij uw bijdra- 200 jaar militaire muziek in Nederland' op de rol. De ge plaatsen in dit blad om een discussie hierover met contouren van het programma zijn geschetst en nu elkaar op te starten. Ik ben benieuwd welke originele komt het er op aan om deze plannen verder te concreti- ideeën zoal naar boven komen borrelen. seren en tot uitvoering te brengen. Een behoorlijke uit- Op 14 oktober 2017 waren wij te gast bij de Fanfare van daging, maar wij hebben er alle vertrouwen in dat wij er het Korps Nationale Reserve (FKNR) op de Bernhard samen met de projectgroep een mooie militair muzikale kazerne in Amersfoort. Gastvrij als altijd werden wij happening van gaan maken. Ook hierover zult u de ko- getrakteerd op een gevarieerd programma met o.a. een mende tijd meer van ons horen. lezing over het ontstaan en de uniformen van de FKNR, Rest mij u veel leesplezier en heel fijne feestdagen toe uitleg over de muziek bij militair ceremonieel en werd te wensen. Hopelijk kunnen we ook in 2018 ten volle ge- een selectie gespeeld van door ons ingediende 'ver- nieten van onze gezamenlijke hobby: de militaire mu- zoekmarsen'. In de middag werden we zelf aan het werk ziek in al haar facetten! gezet en werd met ruim 100 man en de fanfare een show ingestudeerd op de klanken van de IMMS Holland mars. Geert Bergsma Verder had ik het genoegen om aanwezig te mogen zijn [email protected] bij de première in Amsterdam van 'The Battle'. Een in- teractief live concert speciaal voor de onderbouw van middelbare scholen, verzorgd door de Regimentsfan- fare 'Garde Grenadiers en Jagers'. Memorabel was onze 2-daagse (Happy)busreis naar Duitsland met een bezoek aan het Musikkorps der Bundeswehr. De Duitsers hadden voor ons een keurig programma in petto. Verschillende presentaties over de Duitse militaire muziek, een concert in Oberhausen van het Musikkorps der Bundeswehr en de volgende dag een bezoek aan dit uitstekende symfonisch blaasorkest op de standplaats Siegburg. Uw bestuur heeft deze maand strategisch overleg ge- voerd met het Comité van Aanbeveling (CvA). Op de agenda stonden verscheidene onderwerpen waaronder de verantwoording over het beleid en financiën van het afgelopen jaar en de geplande activiteiten in de komen- Kapel van de Koninklijke Luchtmacht tijdens de Nationale Taptoe de jaren. Om onze plannen gestalte te kunnen geven is 2017 (foto SNT)

Column van ons International IMMS Committee Member John Kroes (e-mail: [email protected] IMMS WorldWide website : www.imms-online.org) Als liefhebber van militaire mu- De eerste ceremonie in dat kader vond plaats op de ziek heb ik gedurende vele jaren vrijdag en wel op het Plac marszal Jósefa Pil-sudskiego, talrijke interessante evenemen- het grote plein bij het Graf van de Onbekende Soldaat. ten en ceremonieën, etc. mogen De deelnemers aan onze IMMS-reis naar Warschau in meemaken en daarom is het bij- 2016 zullen zich dat plein zeker herinneren. zonder wanneer je op dat gebied Overigens staan er gedurende het gehele jaar dag en iets nieuws kunt beleven. Dat nacht twee soldaten op wacht bij dit Graf. overkwam mij in Warschau in het De ceremonie op vrijdag heet Capstrzyk, hetgeen weekend van 11 en 12 november: je geneigd bent te vertalen als ‘Zapfenstreich’, dus de dagen waarop de officiële viering van de Poolse Taptoe, maar dat was het helemaal niet. Er staat een onafhankelijkheid plaatsvindt. aantal troepen opgesteld ter gelegenheid van de uit-

Defilé - december 2017 3 reiking van onderscheidingen aan diverse officieren. Op zaterdagavond was er een bijzonder concert, ver- Hierbij waren twee militaire orkesten ingedeeld: de zorgd door het symfonie-orkest van het Poolse Minis- Kapel van het garnizoen Warschau en de Representa- terie van Defensie met medewerking van zangers en tive Band of the Polish Army, die voor de deelnemers dansers. Het thema was de uitbeelding van de militai- aan onze IMMS-reis op de dag van aankomst een kort re geschiedenis van Polen, hetgeen op aantrekkelijke concert verzorgd heeft. en professionele wijze werd vorm gegeven.

Beide orkesten verzorgden een lopend optreden, Alle deelnemende artiesten maken deel uit van het daarna toespraken, medaille uitreikingen en vervol- ‘Artistiek Ensemble van het Ministerie van Defensie’, gens afmars met muziek. hetgeen bestaat uit een harmonieorkest, een symfo- De ceremonie op zaterdag, op hetzelfde plein, is een nieorkest, een koor, een dansgroep en vocale solisten; soort parade (Militair Defilade) met vele troepen te in totaal een formatie van maar liefst 250 personen. voet en kransleggingen bij het Graf van de Onbekende Vele officiële genodigden woonden dit concert bij, o.a. Soldaat. De President, de Minister-President en de de Minister van Defensie. Minster van Defensie waren hierbij aanwezig als ver- tegenwoordigers van de regering. Ook hierbij was de Terugblikkend kwalificeer ik dit weekend als een unie- Representative Band ingedeeld. ke kennismaking met de Poolse militaire tradities, die Als besluit van de ceremonie defileerden de troepen wij als genodigden mochten meemaken dankzij onze voor de Poolse President. Poolse vrienden. Nederlandse Militaire Muziek IMMS-dag bij de FKNR weer groot succes

Door Rino van der Luyt

Het was 14 oktober een fantastische zaterdag met je uiteindelijk wat er overblijft. Na een week of langer volop zon en ook met een orkest waarvan de ‘zonne- kun je weer opnieuw beginnen. Maar deze middag had stralen’ oversloegen op de IMMS-ers en vrienden van Kees Jan heel veel bijzondere talenten in zijn gelederen de kapel. die de show met gemak konden volgen en uitvoeren. Een heel goed idee dit te doen. Dan kan men zelf eens Wij werden ontvangen met koffie en iets lekkers, niet ervaren hoe een en ander verloopt. Nooit eerder ge- lijkend op de bekende cake maar het smaakte heel beurd in de IMMS-historie! goed. Na verwelkoming werd niet zonder humor uitleg Hierna werd door de fanfare de nieuwe show ‘Heroes’ over het orkest gegeven door adjudant Marco van Teef- uitgevoerd, een ode aan de veteraan. Deze show ver- felen. Vervolgens werden wij naar de sportzaal gediri- telt in een korte tijd een oorlogsverhaal en bestaat o.a. geerd om als alle belangstellenden door adjudant Kees uit fragmenten met muziek uit films waarin helden de Jan van Loveren geïnstrueerd te worden hoe een show hoofdrol hebben. Begonnen werd met de mars The in één keer kan worden uitgevoerd. Champions van G.H. Willcox, gevolgd door de Dr. A. Mathijsen Mars van Rob Goorhuis. Deze mars is een eerbetoon aan de Nederlandse militair geneeskundige Antonius Mathijsen die internationaal vermaard werd door de uitvinding van het gipsverband – jawel, dit was een Nederlandse uitvinding! Daaropvolgend klonk muziek uit de films ‘Where Ea- gles Dare’ en ‘The Great Escape’ en als stilstaand werk Can You Dig It van Brian Tyler uit de film ‘Iron Man 3’ in een arrangement van Steven Walker. In het tweede deel van ‘Heroes’ liep de FKNR op muziek uit de films ‘Gladiator’ en ‘Batman’. Bezinnen en her- denken deed de FKNR met het prachtige koraal Eternal Father, Strong to Save, dé hymne van de Amerikaanse Muzikanten geven de bezoekers instructie voor een taptoe show met marine, die ook te horen is in de film ‘Crimson Tide’. de menselijke letters IMMS Met de mars Royal Salute van Richard Waterer werd deze show besloten. Alle muziek, met uitzondering van De adjudant verdient een pluim want waar niemand de Dr. A. Mathijsen Mars en ‘Can You Dig It werd speci- slaagt om het gelijk voor elkaar te krijgen lukt dit hem aal voor het orkest gearrangeerd door Jeroen Geevers. wel. Nou ja… in het echt is dit wat moeilijker want er Tambour-maître Adjudant Kees Jan van Loveren teken- komt ook nog een instrument aan te pas en dan zie de voor de choreografie en instudering van de show.

4 Defilé - december 2017 Resumé van deze dag: heel goed opgezet met een en- thousiaste en gastvrije ‘crew’ onder aanvoering van de net uit Mali teruggekeerde commandant majoor Gert Versteeg. Dichter bij een militair orkest kun je als lief- hebber niet komen. Mijns inziens verdient men nog bredere erkenning.

Zonder figuranten: de show ‘Heroes’

In de manschappenkantine werden, na de lunch , door de kapel de ceremoniële marsen gespeeld o.a. Vaan- delmars, Parademars en Inspectiemars. Na dit ‘cere- monieel’ speelde het orkest een zevental marsen o.a. Landstormmarsch, Arromanches, The great little Army, Mars van de 41e Lichte Brigade, Ick Dien en General Mitchell. Dat was natuurlijk genieten geblazen, live Voor vrienden en de IMMS topmarsen door de FKNR marsen met pit gespeeld. (foto Theo de Haan)

Jan Embregts: een tambour-maître is als de chauffeur van een grote vrachtwagen

Door Hein Jansen en John Kroes

Bijna 25 jaar heeft hij voor de Fanfare Korps Nationa- de fronten, want hij heeft ook euphonium gespeeld. le Reserve gelopen en gestaan: tambour-maître ad- Al in 1983 volgt Embregts als burgermuzikant de oplei- judant Jan Embregts (60). Op 1 oktober heeft hij het ding tot tambour-maître bij de adjudanten Jan Peeters stokje – wat heet: de stok – officieel overgedragen en Jan Nellestein. Het examen legt hij af bij Aoo Henk aan Aoo Kees Jan van Loveren. Dat betekent overigens Spies en Aoo Jaap Pesch. Allemaal namen die in de ge- niet het einde van zijn bemoeienissen met de fanfare. schiedenis van de militaire muziek zijn geboekstaafd. Hij heeft voor twee jaar kunnen bijtekenen, die hij zal Voorjaar 1988 komt hij op als reservist bij het toen- invullen met logistieke werkzaamheden; onder meer malige Tamboerkorps Natres, gelegerd op de KMA in in de rol van roadmanager. Op het gevaar af dat hij, Breda , waaruit de huidige fanfare is voortgekomen. ongewild of niet, zijn opvolger voor de voeten kan lo- Via de Trip van Zoudtlandtkazerne in Breda verhuist pen? Embregts: “Ik dacht het niet. Ik zal me nergens het tamboerkorps naar gebouw EL op de Bernhardka- mee benoemen. Elke tambour-maître heeft een eigen zerne in Amersfoort – nog steeds de vaste stek – waar stijl en aanpak. Daar moet je niet aankomen.” de omvorming tot fanfare plaatsvindt op initiatief van Aoo Jan Vlijm. De eerste vijf jaar is Embregts tamboer/ De muzikale loopbaan instructeur. In 1993 volgt hij maître de clairon Jan op van Embregts begint den Camp op als tambour-maître. als tamboer in een bur- germuziekvereniging. In die hoedanigheid heeft hij met de fanfare heel veel Volgens hem is dat de optredens verzorgd in binnen- en buitenland. Ge- beste start. “Tamboers vraagd naar hoogtepunten noemt hij onder meer Sint- kunnen beter tellen dan Petersburg, Curaçao, Lourdes en Normandië – de laat- blazers. Als slagwerker ste twee vooral vanwege de emotionele lading. val je namelijk direct door de mand wanneer Als de bestuurder van een grote vrachtauto je er naast zit. Als blazer Over de eigenschappen die een goede tambour-maître kun je gemakkelijker moet hebben, kan Embregts niet kort zijn. “Ik verge- lastige nootjes verdon- lijk de functie wel eens met die van de bestuurder van keremanen.” Dat zegt een grote vrachtauto. Je moet voortdurend overzicht hij met ervaring op bei- houden, alert zijn, nooit op je routine drijven. Je moet

Defilé - december 2017 5 weten hoeveel ruimte je nodig hebt om manoeuvres te niet meer dan tacteren, oftewel met één hand de maat kunnen uitvoeren. Je moet je route goed uitstippelen. slaan. De andere hand heb je aan de stok. Ik vind het De vrachtwagen kun je vergelijken met het muziek- dan ook niks dat, zoals je wel eens ziet, een tambour- korps van zo’n vijftig mannen en vrouwen dat achter maître zijn stok neerlegt, op een verhoging gaat staan je loopt. Net als de chauffeur moet je weten welke en staat te zwaaien. Een tambour-maître hoort bij het regels er gelden. In militaire termen gaat het dan bij- orkest te staan. Directie is voor de dirigent of de ka- voorbeeld om exercitie, protocol en ceremonieel. En je pelmeester.” moet gezag hebben: als tambour-maître ben jij de baas Schoenmaker houd je bij je leest. Zo heeft Embregts als het muziekkorps zich van A naar B beweegt of op ook nooit shows ontworpen. “Een choreografie maken de square staat, om maar wat te noemen. Dat betekent voor een show is een vak apart. Het is een hele kunst vooral duidelijk zijn in wat je wilt en de aanwijzingen een choreografie tot op de individuele muzikant uit te die je geeft. Zoals de vrachtauto reageert op de chauf- schrijven. Bovendien ben je er niet in één keer. Wan- feur, reageert het korps op de tambour-maître. Ben neer er, door welke oorzaak ook, gaten vallen in de be- jij niet scherp, dan zijn de muzikanten dat ook niet.” zetting zijn er aanpassingen nodig. Ik heb mij daar niet Kortom, je hebt een voorbeeldfunctie. “Ja. Ik geef een aan gewaagd.” heel simpel voorbeeld. Ik had de muzikanten verbo- Blijft over dé kunst van de tambour-maître: de stok- den een zonnebril te dragen. Ik vond dat geen gezicht. voering. Die is essentieel om het orkest op een ade- Maar zelf had ik een bril met meekleurende glazen. Als quate manier te laten reageren in beweging en spel. de zon doorkwam stond ik er zelf met een zonnebril op Zijn de tekens die met de stok worden gegeven stan- mijn hoofd. Daar kreeg ik terecht commentaar op. Dus daard? “Nee. In 1983 is binnen Defensie nog een po- andere glazen… Goed voorbeeld doet goed volgen. Dat ging gedaan de stokvoering te standaardiseren, maar geldt voor alles. Mag ik van de muzikanten verwachten daarvan is niets op papier gezet. Natuurlijk zijn er de dat ze strak marcheren als ik zelf een beetje ‘losjes’ grote lijnen, maar elke tambour-maître heeft zijn eigen voorop loop? Natuurlijk niet. Begrijp me goed, gezag variaties. Ik vind dat wel jammer. Wat dit betreft kijk is niet iets wat je afdwingt, maar wat je door je eigen ik wel eens jaloers naar de militaire orkesten in Enge- houding verwerft. Het is geven en nemen. Wat je geeft land, bijvoorbeeld bij Trooping the Color of een optre- krijg je terug, zowel goed als fout.” den van massed bands bij een taptoe: elke tambour- maître voert exact dezelfde bewegingen uit. Zo hoort Daarbij maakt het volgens hem geen verschil of het om het eigenlijk.” een ‘gewoon’ optreden gaat dan wel groot ceremoni- eel. “Dat geldt zowel voor de tambour-maître als het Toekomst FNKR orkest. Al merk je wel dat de concentratie nog groter is Is het einde van het eigen dienstverband bij de FKNR als er camera’s op je zijn gericht.” nu toch wel echt in zicht gekomen, over de toekomst

Jan Embregts op het Haagse Lange Voorhout op Prinsjesdag

Tambour-maître is geen dirigent Het gebeurt wel eens dat de tambour-maître bij een staand optreden de muziek leidt. Echter, van dirigeren wil Embregts niet weten. “Ik ben geen dirigent, dat is Einde van een tijdperk: Jan Embregts draagt ijn stok over aan Kees Jan een totaal andere functie. Als tambour-maître doe je van Loveren

6 Defilé - december 2017 van de fanfare is Embregts uitgesproken positief, ook achtergrond toegenomen en die hebben ook andere al sluit hij zijn ogen niet voor de veranderingen die zich belangen. Een voedingsbron als de burgerkorpsen is gaandeweg voltrekken. “Kijk, zolang er een leger is, is toch wat opgedroogd. Bovendien, welke harmonie of er militaire muziek. Dat staat vast. Wat het eigen korps fanfare zie je nog op straat? Waar wordt nog gemar- betreft zie ik nog steeds voldoende aanwas van muzi- cheerd? Maar de instroom vanuit conservatoria en mu- kanten die in hun vrije tijd in uniform willen optreden. ziekscholen blijft. Ik heb er nog alle vertrouwen in dat Maar eerlijk is eerlijk, we zijn kwetsbaarder geworden. de FKNR een lang leven is beschoren. Ook omdat het Vroeger kon je er op rekenen dat iedereen er was als peil van het orkest de afgelopen jaren alleen maar is het werd gevraagd. Dat is wel veranderd. Gaandeweg gestegen en we steeds meer waardering krijgen.” is het aantal muzikanten met het conservatorium als

Fanfare ‘Bereden Wapens’ bij militaire taptoe in Hong Kong

Met dank aan muzikant FBW Wibo Bakker

De taptoe in Hong Kong wordt slechts één keer in de vijf jaar georganiseerd en hangt samen met het on- afhankelijkheidsjubileum van deze stad, die sinds 1997 weer onder Chinees bestuur valt. De FBW nam op uitdrukkelijke uitnodiging van de organisatie aan deze taptoe deel met een traditionele show, maar na- tuurlijk werd er ook op de fiets opgetreden in de tradi- tionele uniformen van het Regiment Wielrijders. Het optreden op de fiets blijft natuurlijk een onderdeel waarmee de fanfare zich wereldwijd onderscheidt van andere militaire orkesten.

Na een vlucht van bijna 12 uur was er de rest van de eerste dag gelegenheid om in te checken bij het hotel, Hoe glad is de vloer? de directe omgeving van het hotel te verkennen, maar Daarna repeteerden we de fietsshow en ook deze vooral om te wennen aan de temperatuur van 30˚C en kent zijn specifieke details die we zorgvuldig moes- de enorm hoge luchtvochtigheid. Hierdoor voelt de ten doornemen. Waar kunnen we de fietsen opslaan, stad aan als een enorme sauna en dat was toch even waar vinden we ruimte om met de fietsen op te stel- aanpassen. len achter de coulissen en vooral: hoe komen we het square op, waar kunnen we de zaal weer verlaten en De dag erna was er gelegenheid om onze shows te hoe glad is de vloer in de hal? Op de kazerne in Vught repeteren in het Hong Kong Coliseum, een moderne hadden we een hilarisch filmpje gemaakt waarmee we grote hal met plaats voor ongeveer 13.000 bezoekers. ons voorstelden aan het publiek. Ook het instarten van Natuurlijk hadden we beide shows al uitgebreid inge- de film en het aansluitend op komen fietsen inclusief studeerd op de kazerne in Vught, maar pas ter plaat- het versterken van het gezongen Wielrijderslied werd se kun je als orkest de laatste details bepalen. Door uitvoerig doorgenomen. Ook hier was alles mogelijk welke poort komen we op, past de show precies in de en tot in de puntjes verzorgd door de organisatie. ’s zaal, komen we niet te dicht uit bij de hoofdtribune, Avonds volgde nog de gebruikelijke finalerepetitie. langs waar verlaten we het square? Etc. Daarnaast Inmiddels raakten we gewend aan de tot in detail uit- moeten het geluid en het licht goed worden geregeld; gevoerde voorbereiding, want ook deze repetitie werd wat wordt op welke manier versterkt, wie zorgt ervoor exact volgens tijdschema gehouden. Dat is bij andere dat het combo direct geluid heeft aan het begin van de taptoes wel eens anders… show, staat er een spot op de dirigent zodat de muzi- kanten hem kunnen zien, enzovoorts. De organisatie De dag erna volgden de eerste ’dress-rehearsals’, was werkelijk perfect, alle probleempjes werden direct eigenlijk de eerste voorstelling waarin de laatste opgelost en de show werd ondersteund door prachtige schoonheidsfoutjes uit de totaalshow kunnen worden graphics die langs alle kanten van het square op gi- gehaald, het exacte tijdschema nog eens kan worden gantische schermen werden vertoond. bekeken en de crew de gelegenheid heeft om de laat- ste licht- en geluidsinstellingen te regelen. Na een laat- Speciaal voor deze taptoe hadden we een show met ste bandmastermeeting konden we beginnen aan de als thema ‘Dragons’. De loopshow was zoals gebrui- eerste echte uitvoering. Als extraatje voor het publiek kelijk geschreven door onze Tambour-maître adjudant was er voorafgaand aan ieder voorstelling een ’meet Roland Grootenboer. In de show waren onder meer de and greet’ met de deelnemers. Dit evenement vond nummers Enter the Dragon en How to train your Dra- buiten plaats voordat het publiek de hal kon betreden, gon verwerkt. kortom: vier muzikanten in vol ornaat in ceremonieel

Defilé - december 2017 7 tenue of in het wielrijdersuniform in een tropische hand wat onze rol zou zijn, maar uiteindelijk hebben temperatuur. In Nederland kun je je niet voorstel- we een paar stukken voor de studenten gespeeld en len dat het publiek in lange rijen staat opgesteld om daarna hebben we de leerlingen opgesplitst per in- met totaal onbekende militair muzikanten op de foto strumentengroep en een muziekles voor hen verzorgd. te gaan, maar in Hong Kong bleek dit voor velen het De meesten speelden nog maar een paar jaar en dus hoogtepunt van de dag. Dit event duurde slechts een beperkte dit onderdeel zich tot het geven van prakti- uur, maar als we met iedereen op de foto waren ge- sche tips om in de zelfstudie mee verder te gaan. gaan die daarin was geïnteresseerd, dan hadden we daar voorafgaand aan de voorstelling de hele dag mee kunnen vullen. Het Coliseum was iedere voorstelling tot de laatste stoel gevuld en de voorstellingen liepen op rolletjes. Ook hier was alles uitstekend voorbereid en geregis- seerd. Onze loopshow werd erg gewaardeerd door het publiek, ook nu bleek dat we met ons orkest met toch een ‘minimale bezetting’ prima een zelfstandige tap- toeshow kunnen verzorgen. We zijn dan ook verheugd dat we in 2018 of 2019 weer kunnen deelnemen aan de Nationale Taptoe in Ahoy Rotterdam.

Leden van de FBW geven muziekles aan studenten

De laatste avond van onze fantastische reis waren we te gast bij de Consul-Generaal van Nederland, Anne- mieke Ruigrok. We werden zeer gastvrij ontvangen en er werd ons een heerlijke maaltijd aangeboden. De Consul-Generaal bezocht ook een van de taptoeshows en was zeer enthousiast over de gehele taptoe, maar over ons in het bijzonder. Het consulaat heeft bemid- Wibo Bakker en Roland Grootenboer stelen de show in Hong Kong deld en voorbereidingen getroffen voor deze reis. Wij willen haar hartelijk danken voor al haar hulp, maar Onze fietsshow heeft naast het muzikale ook een ook voor de onvergetelijke avond op een unieke plek behoorlijk ludiek gehalte en we wisten op voorhand waarmee wij onze reis afsloten. niet hoe het Chinese publiek zou reageren op onze misschien wel typisch Nederlandse grapjes. Gelukkig De overige aan deze taptoe deelnemende orkesten en bleek die vrees ongegrond en werd deze reis ook artis- formaties waren: The Military Band of the Chinese Peo- tiek gezien een succes. ple’s Liberation Army (PLA), The Military Band of the PLA Navy, The Guard of Honour of the PLA, The Guard Teenagers of Honour of the Hong Kong Garrison of the PLA, The Een ander programmaonderdeel was de zogenoemde Hong Kong Police Band, The Central Military Band of ‘Cultural exchange workshop with Teenagers’ bij de the General Staff of the Mongolian Armed Forces, The Hong Kong Sea School. Hieraan hoefden maar enkele Brass Band of the Red-Banner Eastern Military Dis- muzikanten van de FBW hun medewerking te verle- trict’s Headquarters (Khabarovsk, Russia), The Band nen, maar we besloten al snel om als compleet orkest of the Royal Regiment of Scotland with the Pipes and mee te doen. Het was niet geheel duidelijk op voor- Drums of the 7th Battalion and the US 7th Fleet Band.

Groot compliment voor Fanfare ‘Bereden Wapens’

Door Hein Jansen

‘Militaire muziek is een aanvalswapen, waarmee ‘De fanfare verzorgt zeer veel muzikale optredens in geen landen maar harten worden veroverd.’ Dit is binnen- en buitenland en legt hierbij een zeer grote de aanhef van een oorkonde, behorend bij de Regi- mate van muzikale en militaire professie aan de dag. mentspenning in Zilver van de Huzaren van Boreel. De optredens zijn altijd keurig verzorgd en oogsten Op 14 september is die uitgereikt aan de Fanfare ‘Be- veel lof van aangetreden troepen en publiek. Ook de reden Wapens’, tijdens een beëdiging op Soestdijk. uniformen en exercitie zien er altijd tiptop uit(…) Met

8 Defilé - december 2017 de toekenning van deze Regimentslegpenning aan de FBW wil het regiment Huzaren van Boreel ook mili- taire muziek in het algemeen eren. Muziek brengt im- mers een voor iedereen te verstane en eerlijke bood- schap.’ Was getekend Kolonel der Huzaren J.A. van Dalen, regimentscommandant.

Oftewel, een blijk van erkenning en waardering dat ook nog eens de nauwe relatie tussen de fanfare en het Wapen der Cavalerie onderstreept. Ritmeester Pieter Kusters, commandant van de fanfare, is er te- recht duidelijk mee ingenomen als we hem spreken op de thuisbasis in Vught. Dat is kort na de generale Veteranen repetitie voor Prinsjesdag in Den Haag, waar een aan- In eigen land is de fanfare druk doende met het verzor- tal IMMS-ers met eigen ogen hebben gezien en eigen gen van ceremonieel en diverse optredens, zowel op oren gehoord welke betekenis bovenstaande woorden volle sterke als in de samenstelling van koperkwintet hebben. (Zie Defilé van september.) en combo. Kusters: “We worden steeds vaker gevraagd militaire plechtigheden muzikaal te ondersteunen. Dat Uniek onderstreept duidelijk onze meerwaarde.” De optredens in het buitenland, waaraan wordt gerefe- De veteranenconcerten gaan onverminderd door. In- reerd, voeren de fanfare soms ver over de wereld. Was middels kan van een waardevolle traditie worden die verleden jaar bij de Virginia International Tattoo in gesproken. Het huidige programma, Tour of Duty in de VS, dit jaar juli nam de kapel deel aan een internati- Concert, loopt door tot in 2018.Volgend jaar starten onale taptoe in Hong Kong. Dat de fanfare juist over de de voorbereidingen voor een nieuw programma – het grenzen hoge ogen gooit, heeft veel te maken met het derde! – in 2019/2020. musiceren op de fiets als historisch wielrijderskorps. Tour of duty in Concert is inmiddels op CD vastgelegd, Om in marketingtermen te spreken: een uniek ver- met onder meer Goodnight Saigon (Billy Joel), River kooppunt. Kusters: “Voordeel is natuurlijk ook dat we Deep Mountain High (Phil Spector), Hallelujah (Leo- betrekkelijk klein zijn, wat de kosten drukt, terwijl we nard Cohen) en Feeling Good (Lesley Bricusse/Antho- toch een volwaardig programma presenteren. Wat dat ny Newley). De vocalisten zijn Ingrid van den Nieuwen- betreft waken we er wel voor alleen als een leuke act, huizen en Dennis Kroon. Een andere CD, ook in eigen een stel muzikanten op de fiets, te worden ingevlogen. beheer geproduceerd, is die van de combo van de fan- We zullen altijd ook onze gelopen show doen.” Uiter- fare: Scribblin. mate te spreken is hij over de organisatie van de tap- Tour of Duty in Concert (5 euro) kan worden besteld toe. “We werden zeer gastvrij ontvangen en de voorbe- door een email met naam en adres te sturen naar reidingen waren perfect. Die gingen zo ver dat er werd [email protected] . gemaild over de hangertjes voor de uniformen: of die Tot slot: het korpsconcert staat gepland voor 8 maart wel stevig genoeg zouden zijn.” 2018 in Vught.

TROMPETTIST TON VAN GREVENBROEK: 35 JAAR ELKE REORGANISATIE IN DE MILITAIRE MUZIEK DOORSTAAN

Door Hein Jansen

Als trompettist blaas je al heel wat jaren je partij mee eigen werk, staat hij op de bok. “Dat voelt heerlijk. Ik in de militaire muziek. Dan komt het onvermijdelijke vind het echt een geweldige eer.” Bijzonder mag ook einde dienstverband er aan. Wat hem zelf betreft zou heten dat de vaste dirigent, ritmeester Harold Lens- hij best met weinig ophef willen vertrekken. Maar sen, ‘gewoon’ zijn plaats tussen de bugels inneemt. collega-muzikanten stellen een afscheidsconcert Die heeft daar geen enkele moeite mee, in tegendeel. voor, van de eerste tot de laatste noot door hem ge- Zoals hij zelf zegt: “We hebben een kleine bezetting, leid. Weliswaar heeft hij ruime ervaring met dirige- dus versterking is welkom. En je kunt altijd van een ren, onder meer van de Koninklijke Rotterdamse Post ander leren.” Harmonie, maar dit is andere koek. Je staat nu voor je collega’s in plaats van dat je er gewoon tussenin zit. Dat het orkest Van Grevenbroek het afscheidscon- Het orkest moet je wel echt willen volgen. Het over- cert onder zijn leiding van harte gunt is duidelijk als komt Aoo Ton van Grevenbroek, trompettist in de Fan- we een repetitie bijwonen. Of het volgt… nauwgezet, fare ‘Bereden Wapens. Eind 2017 sluit hij een carrière op de i de puntjes zet die hij aangeeft. In zijn reper- van 35 jaar af, begonnen in de voormalige KMK. Bij toirekeuze heeft hij het noch zichzelf noch de fanfare het concert op de legerplaats Oirschot, inbegrepen gemakkelijk gemaakt. Naar eigen zeggen houdt hij er

Defilé - december 2017 9 wel van de grenzen een beetje op te zoeken. Maar het sen in de rede liggen. Maar verhuizen was geen optie, enthousiasme waarmee wordt gedirigeerd en gemusi- ook niet vanwege de belangen van mijn gezin. En ik ceerd belooft een voortreffelijk resultaat. had er geen zin in elke werkdag vijf uur in de auto te zitten. Daarom is het Vught geworden, heel praktisch. Ik heb daar trouwens geen moment spijt van gehad.”

Maar dan wordt bij een volgende bezuinigingsslag ook de FKKL’BW’ opgeheven. “Iedereen werd bo- ventallig. Consequentie was dat ik mijn rang moest inleveren en weer als soldaat of korporaal kon sollici- teren bij de nieuw te formeren Fanfare ‘Bereden Wa- pens’. Er was wel voorzien in een soort – laat ik het zo noemen – overgangsperiode. Er waren collega’s die de ontwikkelingen niet afwachtten en vertrok- ken. Zelf besloot ik te blijven zitten zolang het kon. Ik vond het te leuk binnen de ‘club’. Zo had ik twee jaar respijt. Maar uiteindelijk moest ik ook weg. Er was een ‘bovenformatieve stoel’ gevonden, die ik kon bezetten. Zo kwam ik terecht op het bureau ceremo- nieel en protocol op de Kromhoutkazerne in Utrecht. Daar had ik de mogelijkheid langer te blijven, maar verleden jaar deed zich de gelegenheid voor terug te gaan naar Vught. Die kans heb ik met twee handen Ton van Grevenbroek repeteert met het eigen orkest aangegrepen. Ik ben als musicus in het leger begon- nen en zo vertrek ik ook.” Een baan voor het leven? Ton van Grevenbroek begint zijn muzikale loopbaan in Militaire muzikant 1982 als eerste cornettist bij de KMK. Hij is dan 23 en Is Van Grevenbroek, net als zijn collega’s, een muzi- volgt nog de opleiding aan het conservatorium in Den kale militair of militaire muzikant? “In de loop van de Haag. “In die jaren hadden we nog een klein koper- tijd zie je daarin een verschuiving optreden. Toen ik sectie van acht man, vier trompetten en vier cornet à begon kon je, denk ik, het beste spreken van muzi- pistons. Dit had veel te maken met het repertoire dat kale militairen. Dat zie je ook terug in de rangen en we destijds speelden, waaronder nogal wat bewer- standen die toen veel belangrijker waren dan nu. Als kingen van symfonische werken. Met de verandering sergeant zat je niet bij de adjudanten aan tafel… Vol- van het repertoire dat zich gaandeweg voltrok, is ook gens mij voelt 99 procent van de musici zich nu mu- de bezetting aangepast. Zo ben ik trompet in plaats zikant die ook militair is, met alles erop en eraan. Je van cornet gaan spelen.” Hij begint onder Jan van Os- speelt in een bedrijfsorkest van defensie – een heel senbruggen. Daarna volgen andere bekende namen bijzonder bedrijf dat eigen eisen stelt. Je ziet ook dat als Pierre Kuijpers, Pieter Jansen en Alex Schillings. het muzikale niveau in al die jaren geweldig is geste- gen, in combinatie met vernieuwing van het reper- Ten tijde dat Van Grevenbroek in dienst treedt be- toire. Terzijde, de invloed die dat heeft gehad op de staat nog het idee dat een functie bij defensie een amateurmuziek mogen we niet onderschatten.” baan voor het leven is, ook als muzikant. Maar in de loop van de jaren negentig komt hij er achter dat dit Sommigen vinden bedrijfsorkest, als het om een mi- een misvatting is. “Al in 1995 begonnen de bezuini- litaire kapel gaat, een vies woord… “Waarom? Het gingen bij de kapel. Om je een voorbeeld te geven, orkest dient de eigen organisatie, defensie, en repre- gesteld werd dat er te veel muzikanten in de rang senteert het bedrijf binnen de samenleving waarvan van sergeant-majoor waren. Dus zou er worden ge- defensie deel uitmaakt. Wat dat betreft vind ik het schrapt. Gaandeweg is de KMK uitgekleed. Er was wel jammer dat de militaire muziek gaandeweg uit geen bereidheid nog in de kapel te investeren, in te- het straatbeeld is verdwenen. Ik heb er meer moeite genstelling tot de Johan Willem Friso Kapel in Assen. mee dat er muzikanten zijn die marsmuziek een vies Die werd juist opgetuigd. Je zult wel begrijpen dat woord vinden. Alsof we er te goed voor zouden zijn de sfeer daar behoorlijk onder te lijden had.” Uitein- een stevige mars te spelen. Onzin. Marsen horen bij delijk valt het doek voor de KMK. Van Grevenbroek het militaire repertoire. Je zou kunnen zeggen dat spreekt van een troosteloos einde. hierin een verschuiving is opgetreden, verder weg van de traditie. Dat zie je vrijwel overal ook bij tap- Rang inleveren toes, om een ander voorbeeld te geven. Alom wordt Voor hem wordt het kiezen: Assen, waar de KMK’JWF’ geprobeerd met allerlei showelementen en amuse- is geformeerd, of Vught, waar het Fanfarekorps Ko- ment het publiek te blijven trekken omdat de belang- ninklijke Landmacht ‘Bereden Wapens’ is gelegerd. stelling afbrokkelt. Ik zie daar weinig heil in. Ga terug “Van huis uit ben ik een ‘harmonieman’, dus zou As- naar de basis, de kernwaarden, zou ik zeggen.”

10 Defilé - december 2017 Ook na zijn vertrek gaat hij onverminderd voort met zijn andere activiteiten: dirigeren, arrangeren en com- poneren. Hij heeft een inmiddels indrukwekkende lijst van arrangementen op zijn naam staan, voornamelijk van het ‘klassieke’ repertoire maar ook lichtere wer- ken: Bach, Respighi, (Richard) Strauss, Elgar, Berlioz, Tsjaikovsky… Maar eveneens een Elton John/Tim Rice, Van Otterloo en Kander. Al tijdens zijn dienstverband bij de KMK is hij begonnen met arrangeren, een vaar- digheid die Van Grevenbroek zichzelf eigen heeft ge- maakt. Daarnaast componeert hij, veelal in opdracht. “Weet je, er is al zo veel repertoire voor blaasorkesten. Als je daar wat aan wilt toevoegen, moet je echt wat te melden hebben. Marsen van zijn hand zijn onder meer One 2 Serve, Dicomars ‘Ondersteunen is onze missie’ en The Mounted Corps. Op het programma van zijn af- Bij het bezoek van de FBW aan Hong Kong geeft Ton muziekles aan scheidsconcert staat onder andere The Village on the Chinese studenten River Mark, gecomponeerd in opdracht van de harmo- nie Constantia in Ulvenhout, die tot voor kort onder Van Grevenbroek valt zeker niet in het beruchte zwarte zijn leiding heeft gestaan. gat, al is het maar vanwege zijn andere kwaliteiten, De binding die Van Grevenbroek als muzikale militair maar de fanfare zal hij zeker missen. “De onderlinge heeft met de wereld van de amateurmuziek klinkt al- sfeer, het geouwehoer bij de koffieautomaat, het sa- leszins duidelijk door in zijn slotwoord: “De beroeps- men iets neerzetten… Het is echt niet zo dat je heel orkesten van defensie hebben een heel belangrijke vaak een piekmoment ervaart, dat is overdreven. Maar voorbeeldfunctie vervuld voor de amateurblazers. Ze die momenten dat je haren recht overeind staan, die hebben geïnspireerd, de kwaliteit gestimuleerd, bij- zó intens zijn, die je samen meemaakt, geweldig. Wil gedragen aan de vernieuwing van het repertoire, de je een voorbeeld? Het afscheidsconcert van het fanfa- nodige dirigenten geleverd. Zogezegd klinken ze heel rekorps in Eindhoven in 2012. Dat is onvergetelijk.” ver door.”

Het Trompetterkorps der Koninklijke Marechaussee marcheert op naar het Ministerie van Defensie in Den Haag ter gelegenheid van de beëdiging van minister Ank Bijleveld op 26 oktober jl. (foto René van Duist – Museum Militaire Traditie)

Defilé - december 2017 11 Internationale Militaire Muziek IMMS op bezoek bij het Musikkorps der Bundeswehr met

zeer gevarieerd programma

Door Ludwig Bercht, foto’s Erwin Voorhaar

De laatste gezamenlijke activiteit voor de leden van Verrassende bijdrage de IMMS in 2017 is een tweedaags bezoek aan het Verrassend is de tweede bijdrage van Dr. Heidler. In de onderkomen van de opleiding tot militair muzikant in archieven zijn twee schellakplaten (78 toeren) gevon- Duitsland en uitleg over en optreden van het Musik- den met een uitvoering van Die Schlacht bei Waterloo korps der Bundeswehr op 14 en 15 november. Duits- oder la Belle-Alliance, een opus 43 van Johann Wilhelm land dus en niet zo ver over de grens. En om die leden Wilms (1772 – 1847). De uitvoering is een wat verkorte die niet mee wilden of konden te informeren over wat vorm van de compositie, waarschijnlijk omdat het an- ze hebben gemist, heeft de redactie mij gevraagd een ders niet op de schellakplaten paste. Uitvoerig gaat de (persoonlijk) verslag te verzorgen. spreker in op het ontstaan van dergelijke muziekstuk- ken (denk aan Wellingtons Sieg oder die Schlacht bei De organisatie van de reis is in handen van John Kroes, Vittoria van Ludwig van Beethoven uit 1813). Wilms bijgestaan door Gerrit Jan van den Burg voor de finan- heeft de glorieuze overwinning van de geallieerde ciële aspecten. Alle lof aan dit duo voor de voortref- troepen op Napoleon bij Waterloo in 1815 in muziek- felijke opzet en afwikkeling van de twee dagen. En noten opgeschreven, oorspronkelijk voor pianoforte. dat het programma op het laatste moment gewijzigd De Schlachtenmusik van de vaak in Nederland verblij- moest worden, lag niet aan hen, maar hebben ze wel vende componist werd weer naar voren gehaald bij professioneel opgelost. de herdenking van de slag in 2015 in Nederland. Het Mijn opstappunt is de parkeerplaats van de Rijnhal stond op het programma van het herdenkingsconcert in Arnhem. Natuurlijk gaat de busreis met de vrijwel in Museum Geelvinck op 14.6.2015. Een zeer interes- splinternieuwe Happybus van ons medelid Leen Berk- sante bijdrage die werd afgesloten met het beluiste- hof. Na een voorspoedige rit komen we aan bij hotel ren van de oude opname. Gdanska in Oberhausen. We zouden oorspronkelijk Na een korte pauze komt de dirigent van het Musik- ontvangen worden in het nieuwe complex van het Aus- korps der Bundeswehr, oberstleutnant Christoph bildungsmusikkorps in Hilden, maar de nieuwbouw is Scheibling, aan het woord. Met verve zet hij de voor- nog niet door de veiligheidsdeskundigen vrijgegeven. bereiding van het eerste Musikfest der Bundeswehr, Gelukkig heeft hotel Gdanska een theaterzaaltje waar dat plaatsvond op 23 september 2017 in het ISS Dome we precies inpassen. in Düsseldorf, uiteen. (Zie ook verderop in dit nummer – red.) Ongelooflijk wat daarbij komt kijken. Met een Na de hartelijke begroeting door onze Duitse gasthe- serie foto’s geeft hij aan het einde van zijn voordracht ren krijgen we eerst enkele beelden te zien hoe het een impressie van dit Musikfest (zou in 2018 een nieuwe onderkomen voor de opleiding van toekom- mooie gezamenlijke reis van de IMMS kunnen zijn). stige Duitse militaire musici er uit gaat zien en hoe Een mooie afsluiting van het middagprogramma is de ver het is gevorderd. Vervolgens geeft Oberstleutnant aanbieding door onze Duitse vrienden van een kopie Dr. Manfred Heidler ons inzicht in de opleiding van de van een document gevonden in de archieven. Het is Duitse militaire musici. Opmerkelijk is dat alle musici een 14 pagina’s tellende verzameling van Altniederlän- in de eerste plaats militair zijn en derhalve een (ver- dische Armeemä- korte) militaire basisopleiding hebben genoten. Daar- rsche, verzameld na volgt een interne vervolgopleiding tot muzikant door Dr. Herman voor één van de militaire muziekkorpsen. Het geheel Felix Wirth en voor ondervindt een zeer positieve instelling van een mee- militair orkest be- werkende overheid, die weet te waarderen dat traditie werkt door Theodor ook nog steeds goed past in een moderne tijd. Grawert, uitgave 1915 en opgedragen Voorzitter Geert Bergsma, aan Prins Hendrik organisator John Kroes, der Nederlanden. Alexander Frühling van Het omvat 8 mar- het Deutsche Gesellschaft sen, waarvan mis- für Militärmusik en pre- schien de laatste sentator Manfred Heidler zeer belangwek- van de Militärmusikdienst kend is. Het is de der Bundeswehr mars De doot van den Konink van En-

12 Defilé - december 2017 gelant (dit is Koning-stadhouder Willem III). Internationale Militaire Muziek De middag wordt afgesloten met een goed verzorgd dinerbuffet in hotel Gdanska. IMMS op bezoek bij het Musikkorps der Bundeswehr met Concert zeer gevarieerd programma In het begin van de avond vertrekken we met de bus naar de Luise-Albertz-Halle in Oberhausen, waar om Door Ludwig Bercht, foto’s Erwin Voorhaar 20.00 uur het Musikkorps der Bundeswehr een be- nefietconcert geeft ten behoeve van het 100-jarig be- staan van de Lions. De volgende composities worden gespeeld: Mars Der Rheinströmer, de Jubel ouverture van Carl Maria von Weber, de Lohengrin-Idylle van Ri- chard Wagner, de Königsmarsch van Richard Strauss, de Cyber-Marsch (een onlangs gecomponeerde mars opgedragen aan de nieuwe gevechtstak in het mili- taire denken, de cyberaanvallen), en Two steps for Dirigent Oberstleutnant Christoph Scheibling geeft een presentatie hell. De toegiften zijn de Graf Zeppelin Marsch en de over zijn orkest aan de IMMS op de kazerne in Siegburg Radetzky Marsch met als afsluiting de Duitse natio- nale hymne. Bij de uitgevoerde composities geeft de dirigent voor elk stuk een ruime uitleg. De volgende werken staan Het orkest speelt uitstekend, maar een deel van het op het programma: Alt Hessischer Reitermarsch, Hol- geluid gaat verloren in de matige akoestiek van de ländischer Ehrenmarsch, Bayrisches Militärgebet, hal. Na afloop is het nog een uurtje rijden naar onze Parademarsch der Königlichen Bayrischen Grenadier slaapplek, het hotel Kölnerhof-Refrath in Bergisch Garde, Paradepost für berittene Truppen, Sächsischer Gladbach. Zapfenstreich, Drei-Kaiser-Marsch, Kavallerie-Marsch Speer, Laridah, Territorial (is de Siegesfahnen Marsch van Blankenburg) en de Oswald-Boelcke Marsch, on- langs gecomponeerd ter nagedachtenis aan deze be- roemde Duitse vlieger uit de Eerste Wereldoorlog.

Dat Musikkorps der Bundeswehr concerteert in Oberhausen op 14 november 2017

Absolute top Das Musikkorps speelt historische Duitse marsen voor een dankbaar De volgende dag, na een goede nachtrust en een goed publiek ontbijt, vertrekken we naar de Brückberg-Kaserne in Siegburg, waar het Musikkorps der Bundeswehr, zo’n Hier past een groot woord van dank aan onze Duitse 60 mannen en vrouwen sterk met daarbij nog een gastheren. De ontvangst was allerhartelijkst, open- Spielmannszug, resideert. In de perfecte oefen/con- staand voor discussie en het beantwoorden van vra- cert-zaal zullen we de ochtend doorbrengen. Voor gen. Ja, wat kan ik nog zeggen over het Musikkorps aanvang van het speciaal voor ons samengestelde der Bundeswehr. Het heeft weer getoond tot de abso- concert geeft de dirigent, Oberstleutnant Christoph lute top te behoren in het weergeven van militaire mu- Scheibling, eerst een overzicht van de activiteiten en ziek. En dat ze ook af en toe wat zijpaden bewandelen, doelen van het orkest. Voor ons misschien wel het het zij zo. meest interessant is het inspelen van de verzameling Zoals altijd komt aan alles een einde maar niet nadat Deutsche Armee- en Heeresmärsche. Veel onderzoek we in de kantine nog kunnen genieten van een lunch. is gedaan naar de oorspronkelijke composities en En dan gaat het huiswaarts. bezetting. Voor een getrouwe originele uitvoering Nogmaals , een voortreffelijke reis (velen pleiten voor moesten verschillende muziekinstrumenten aan het meer van dergelijke korte uitstapjes), goede en ade- orkest worden toegevoegd. Met veel humor vertelt quate voorbereiding en begeleiding door John en Ger- Scheibling over het wel en wee van dit project. Ook rit Jan en last but not least dank aan Leen voor zijn gestelde vragen worden goed beantwoord. chauffeurskunsten.

Defilé - december 2017 13 Fanfare ’Bereden Wapens’ in de Internationale Militaire Taptoe Hong Kong 2017, China

14 Defilé - december 2017 Fanfare ’Bereden Wapens’ in de Internationale Militaire Taptoe Hong Kong 2017, China

Defilé - december 2017 15 Een greep uit de historie UIT HET PRENTBRIEFKAARTENARCHIEF VAN ERWIN VOORHAAR

Voor deze aflevering heb ik eens iets anders gekozen. 1e Detachement Kustartillerie. Hij bleef ondertussen Geen foto maar een kunstzinnig ontwerp. Het is een in dienst van Certo en zou hier tussen 1936 en 1944 fraaie en aandachttrekkende illustratie waarop dui- werken. Na de oorlog werkte hij vanaf 1951 voor Recla- delijk het militaire karakter naar voren komt. Geen mebureau Freelance Hilversum (thans Euromarketing spotprent maar een patriottistische prentbriefkaart, Vreeland). Hij maakte o.a. spotprenten, illustraties, uitgegeven door het Comité Onze Marine, en gedrukt speelkaarten, karikaturen, ontwerpen voor kalender- door De Boer in Den Helder. bladen, schilderijen van schepen en affiches, onder Dit comité was een particuliere instelling, opgericht andere voor Onze Marine. Zijn werk is te vinden in in 1921 ter bevordering van betere relaties tussen volk verschillende collecties; o.a. in het Museum aan de en zeemacht. Dit tegenwoordig niet meer bestaande Stroom (MAS) te Antwerpen en bij diverse maritieme comité hielp o.a. weduwen en wezen van omgekomen musea, zoals het Scheepvaartmuseum, Reddingmuse- zeelui en probeerde reclame te maken voor met name um Dorus Rijkers en het Marinemuseum in Den Helder. de marine, de interne gebruiken en het materieel. Dat deed men o.a. door het uitgeven van vele prentbrief- Korps Mariniers kaarten, bijvoorbeeld (foto-)kaarten van schepen en In de maritieme collecties van verschillende musea gebruiken. Tot nu toe is er slechts eentje opgedoken komt deze kaart voor als bestelkaart voor soortge- met daarop een verwijzing naar de militaire muziek. lijke kaarten, met op de achterzijde een tekst van De Dat is de hier getoonde kaart. Ruyter: “Toont U dan als soldaten. Beter is het voor het vaderland te sterven, dan als schelmen loopende, het zelve ten prooi der vijanden te laten”. Tevens staat er een oproep op om van de afbeelding 10 kaarten te bestellen á 60 cent. Ook hoorde er een herinnerings- lint bij. De hier getoonde afbeelding is zo’n kaart die men voor 60 cent kon bestellen. Duidelijk met een vaderlandsliefde en liefde voor de verrichtingen van het Korps Mariniers gemaakt, een exacte datering ont- breekt.

De afbeelding is natuurlijk duidelijk: een marcherend geheel van Mariniers voorafgegaan door leden van de Tamboers & Pijpers van het Korps Mariniers. Eerst een stukje geschiedenis over deze eenheid, op 10 december 1665 opgericht als marine-infanterie op initiatief van Raadspensionaris Johan de Witt en Luite- nant-Admiraal Michiel A. de Ruyter. Deze datum wordt nog altijd gevierd met een defilé door het centrum van Rotterdam. 1e commandant werd Willem Joseph, Ba- ron van Ghent, naar wie later de bekende Rotterdamse kazerne is vernoemd. Kenmerken van de (huidige) een- heid zijn de flexibele inzet, binnen 48 uur, zowel voor militaire als civiele taken. Ook kan men een beroep op de Mariniers doen tijdens terreurdreiging en rampen. Mariniers werden gelegerd op Aruba, Curaçao, Rotter- dam, Doorn (wordt Vlissingen) en Texel . Daarvan zijn in de loop der tijd enkele locaties opgeheven of ver- anderd, maar nog steeds zijn de Mariniers vanuit de De kaart werd ontworpen door Johannes Paulus Ver- Antillen en Nederland inzetbaar. ‘Qua Patet Orbis’- zo hoeven (Den Helder 28-11-1912 – Amsterdam 06-12- wijd de wereld strekt. 1992), een ontwerper die zijn loopbaan startte bij de Helderse Post maar al snel verhuisde naar het Tamboers en pijpers Amsterdamse reclamebureau Studio Certo als begin- De afgebeelde Tamboers en Pijpers van het Korps Ma- nend reclametekenaar. In 1939 werd hij opgeroepen riniers vormen een niet weg te denken ensemble in de voor dienst en kwam weer terug in Den Helder bij het hedendaagse militaire muziek, maar wel een met een

16 Defilé - december 2017 belangrijke band naar het verleden. Al vanaf de 16e Samenstelling weinig veranderd eeuw maakte men gebruik van pijperfluiten binnen De samenstelling wijzigde in al die jaren niet zo heel legerverbanden, met name in Zwitserland kwam dit sterk, waardoor de Tamboers & Pijpers een van de voor. In Nederland had men meteen in 1665 al enkele meest historisch klinkende onderdelen zijn gebleven tamboers ter beschikking, later (1699) werden fluiten waar men de historie van de militaire muziek bijna toegevoegd. Doel was het voor iedereen hoorbaar meteen aan kan aflezen. Toegevoegd werd nog de bes- communiceren van signalen en gevechtsorders. Ook as klaroen en (voor de opleidingen) de bes–trompet. voor exercitie en aan boord (zeilbehandeling) had men De fluiten werden gedragen in een fluitenbos, maar signalen. De pijpers hadden verschillende fluiten (Des, uiteindelijk werd in 1982 gekozen voor het gebruik C en A gestemd) waarmee niet alleen signalen werden van de c-fluit, waardoor de klankkleur wel veranderde. gespeeld, ook kon men met deze verschillende instru- De koker die de huidige pijpers nog dragen herinnert menten ‘amusementsmuziek’ spelen voor de officieren aan het gebruik van meerdere fluiten en de fluitenbos. en manschappen aan boord. Vanuit de Tamboers & Pijpers treden leden ook op als steelband, een hoofdstuk apart, en iets wat een an- Bij de tamboers is het natuurlijk de typische vlamslag dere keer behandeld zal worden. die voor de unieke herkenbaarheid van deze eenheid Momenteel treedt deze elite-eenheid van muzikanten zorgt. Dit is al eens in diverse artikelen in Defilé door op verschillende manieren op bij de diverse Defensie– Marinus Vuijk behandeld. Ook over de daarbij beho- gerelateerde bezigheden (herdenkingen, uitvaarten, rende, zeer herkenbare marsen is al veel geschreven. taptoes, beëdigingen, commando–overdrachten, etc). De Kamptaptoemarsen (gespeeld waar men in een Zo kan men individueel (solo) optreden, als kleine kamp gelegerd was met landmachteenheden), de groep of in volle formatie en natuurlijk in samenwer- Franse Marsen (zo genoemd naar hun historie) en veel king met de Marinierskapel wat vooral in de mars- meer. Vanaf de jaren ’50 komen daar de moderne mar- muziek die speciale klank aan het geheel geeft, een sen bij, op initiatief van de toenmalige instructeur en sound die je nergens anders tegenkomt. Dat geluid tambour-maître H. van Kapel. Dat werden voor die tijd kan men beluisteren op meerdere geluidsdragers van zeer nieuwe marsen, die zeer moeilijk zijn om te spe- de Tamboers en Pijpers en Marinierskapel en bij de len en voor een revolutie in de speeltechniek zorgden, vele optredens in en buiten ons land. nog altijd een voorbeeld voor veel amateur tamboer- korpsen. EV Bronnen: De muziek is ingedeeld in 3 groepen: Signalen en eer- Wikipedia bewijzen, traditionele ‘grote’ marsen (o.a. Stengel / Website Marinus Vuijk v.d. Hoop / Indische / moderne) en Buitenmodel (al Maritiemdigitaal.nl het andere). Overigens werden de marsen en signa- Marinemuseum Den Helder len om verschillende redenen pas laat vastgelegd in Scheepvaartmuseum Amsterdam muziekschrift, daar hield bijvoorbeeld Jacob Rauscher Geneste, W.J.J., Het Korps Mariniers in de 20e eeuw zich op verzoek van de Koning pas in 1814 mee bezig. (Van Peking tot Albanië), Den Haag 2000 IMMS was erbij De Nationale Taptoe 2017 door Geert Bergsma, foto’s St NT

Met de nodige scepsis namen we kennis van de Stadsmarsen aankondiging voor de Nationale Taptoe van dit jaar. In de aanloop naar de taptoe van dit jaar werden Face- Een 'International Military Music Show' met 'Mili- book gebruikers regelmatig van taptoenieuws voorzien. tary Skills and Drills'. Met als overkoepelend the- Per keer werd een militair orkest aangekondigd, het ma: "Patchwork". In het Nederlands betekent dit thema onthuld, solisten bekend gemaakt etc. Een slim- lappendeken. Volgens het van Dale woordenboek me marketing om ook het jongere publiek onder ons te is één van de betekenissen van lappendeken: een bereiken. In plaats van de streetparade werden op vier bont onsamenhangend geheel. Onze zorg was ech- dagen voor de taptoe zogenoemde stadsmarsen gehou- ter ongegrond. De verschillende 'lappen' werden den. Beurtelings verzorgden de Regimentsfanfare ‘Gar- op artistieke wijze muzikaal aan elkaar genaaid deregiment Grenadiers en Jagers’ en de Fanfare ‘Bereden tot een harmonieus en samenhangend geheel. Een Wapens’ korte optredens in de binnenstad van Rotter- eigentijdse taptoe met vele muzikale hoogtepun- dam. Leerlingen van de opleiding Veiligheid en Vakman- ten! schap, in uniform, marcheerden achter de muziek aan en deelden flyers uit aan het winkelende publiek.

Defilé - december 2017 17 Fanfare Korps Nationale Reserve neemt bezit van de bühne

Invictus De Regimentsfanfare ‘Garde Grenadiers en Jagers’ op stadsmars langs Nadat de Marinierskapel en de KMKJWF zich weer bij de Rotterdamse Markthal (foto Cor Hoornweg) de Fanfare Korps Nationale Reserve hadden gevoegd volgde één van de hoogtepunten van deze taptoe, een Thema ‘Patchwork’ ode aan onze veteranen. Begeleid door de vier orkes- Van 29 september tot en met 1 oktober 2017 vond ten brachten Humphrey Campbell en de Vocal Group de 62e Nationale Taptoe plaats in Ahoy, Rotterdam. MAZE, onder leiding van Merel Martens, de Invictus Met de naamswijziging in 'International Military Mu- Games Anthem 'I Am' ten gehore. De Invictus Games sic Show' hoopte de organisatie een ander (jonger/ is een internationaal sportevenement, in het leven breder) publiek te bereiken. Het obligate 'what's in geroepen door Prince Harry of Wales, voor militairen a name' is hierop van toepassing, want uiteindelijk die door of tijdens de dienst gewond zijn geraakt. On- kreeg het publiek toch een echte militaire taptoe voor- danks hun handicap willen en kunnen ze nog veel, zo- geschoteld. Binnen het thema: 'Patchwork' hadden de als sporten op hoog niveau. Ze voelen zich ‘invictus’ deelnemende militaire orkesten de nodige muzikale oftewel: onoverwinnelijk. Nederland vaardigde dit vrijheid. Verder waren er grote showblokken, waar- jaar 30 sporters af naar de Invictus Games in Canada bij de militaire orkesten, artiesten en dansers elkaar en veroverden maar liefst 26 medailles! Tijdens deze mooi aanvulden. Na 'Ratatouille' en 'Patchwork' kan taptoe presenteerden oud-deelnemers aan de Invictus de organisatie in de komende jaren als mogelijk thema Games zich en lieten onder de klanken van Kashmir voor het muziekevenement alvast reserveren: 'Melan- (Deep Purple), gespeeld door het ensemble van de Ka- ge', 'Collage' of 'Potpourri'. Verder was er dit jaar een pel van de Koninklijke Luchtmacht, zien wat zij waard nieuwe hoofdtribune, waarlangs de korpsen links en zijn op de hindernisbaan. Menigmaal kregen deze kan- rechts afmarcheerden. jers een staande ovatie, en terecht! Zij zorgden voor het kippenvelmoment bij het publiek. Massale opening De Intrada van de taptoe werd groots geopend met de Bijdrage uit Letland en Royal Engagement Fanfare Olympic Winter Games Oslo 1952. Groots van- Vervolgens was het de beurt aan het eerste buiten- wege de massaliteit: Marinierskapel der Koninklijke landse militaire orkest. The National Armed Forces Marine met Tamboers en Pijpers van het Korps Mari- Band uit Letland, gestoken in wijnrode uniformen, niers en de Koninklijke Militaire Kapel 'Johan Willem gaf een keurig maar voorspelbaar showoptreden met Friso', daarbij ondersteund door een ensemble van de voor ons minder bekende muziek: Dziesma, ar ko tu - - Kapel van de Koninklijke Luchtmacht. Veel massaler sãcies, Fanfare P ut v ejin, i en de General Balodis Parade dan alleen maar koperblazers vanuit de deelnemende March. korpsen. Op het decor met de contouren van Paleis Noordeinde was een heus orgel opgebouwd, met pro- minent in het midden het logo van de Nationale Tap- toe. Ondersteund door dit orgel speelden de aange- treden muzikanten het Toccata, het vierde en laatste deel uit de Suite Gothique van de Franse componist en organist Leon Boëlmann. De afmars van de orkesten en de opmars van de Fanfare Korps Nationale Reser- ve geschiedde op de tonen van de mars Shrewsbury Fair van Paul Neville. Door de reservisten werd de Dr. A Mathijsen mars vertolkt. Deze mars is in opdracht van het Centraal Militair Hospitaal geschreven door Rob Goorhuis ter ere van haar 25 jarige jubileum. Dr. Antonius Mathijsen is de uitvinder van het gipsver- band. De Band van de Letse Strijdkrachten

18 Defilé - december 2017 Het Fabia Dance Center, een dansschool uit Nieuwer- Klarinet in de spotlight kerk aan de IJssel, en DJ StayFun toverden het Tap- Het laatste item voor de pauze was Spotlight op de toeterrein om in een heuse disco met techno beats klarinet. Zo'n 50 klarinetspelers van de deelnemende op aanstekelijke dansbare muziek onder de noemer orkesten onder aanvoering van Julien Hervé, eerste Angels. Een aardig intermezzo wat vooral de jeugd zal klarinettist van het Rotterdams Filharmonisch or- hebben aangesproken. Royal Engagement was de titel kest, speelden opzwepende Roemeense melodieën. voor het optreden van de in het ceremoniële tenue van Het kenmerkende warme geluid van dit veelzijdige het Garderegiment Grenadiers gestoken Koninklijke instrument kwam goed tot zijn recht. Op de zaterdag- Militaire Kapel 'Johan Willem Friso'. Dit jaar gelukkig middag werden er nog eens 120 klarinettisten aan weer met een beeldbepalende Tamboer-Maître aan het toegevoegd, die eerder die dag een door de taptoe hoofd zoals dat hoort. Voor de opmars was gekozen georganiseerde workshop hadden bijgewoond. voor de Herzegowina Marsch van Julius Fuç ik, welke ook te beluisteren valt op de nieuwe internationale Het Magnificat (anima mea dominum) van de uit marsen CD van de kapel 'Wat ons dierbaar is'. Ver- Estland afkomstige componist Arvo Pärt, gespeeld volgd werd met High C's , geschreven door Thomas J. door het grote aantal klarinetten, sneed dwars door Bergersen van het in 2006 opgerichte Two Steps From de ziel. Dit was een ode aan de vele slachtoffers ge- Hell. Dit Amerikaanse bedrijf maakt trailers voor films, durende de Slag om Arnhem. Een tweede kippenvel- waaronder die van Harry Potter. Een moderne compo- moment en zonder twijfel een hoogtepunt! Voor her- sitie op mooie wijze vertolkt en passend binnen de haling vatbaar. Het traditionele John Brown's Body, voor deze show gekozen titel Royal Engagement. in een arrangement van Dirigent Jasper Staps en Rob Pronk, werd in verschillende muziekstijlen ten gehore gebracht door de Kapel van de Koninklijke Luchtmacht. De muziekstijlen gospel, pop, latin, dixieland en mars passeerden de revue. De kenmer- kende klank van het orkest en de show met veel be- weging maakte het plaatje compleet. Leuk was het 'freeze'-moment, de leden van de Luchtmachtkapel 'bevroren' als het ware, terwijl zij lustig bleven door- spelen.

Pipes and Drums Een grote wens van het publiek is deelname van Mas- De trombonesectie van de KMK’JWF’ sed Pipes and Drums aan de taptoe. Dit jaar werd gekozen voor een Iers thema: Shamrock Inmpressi- Serenade en Swiebertje ons. Vertolkt werden Erin's Green Shore, The Rakes Minder passend in deze taptoe was de Ahoy Serenade of Mallow en het bekende Killaloe, ingeleid met de van trompet-Troubadour Reinier Sijpkens. Een beken- bijbehorende Bugle Call door de tamboergroep van de verschijning op de Amsterdamse grachten. Met zijn de Fanfare Korps Nationale Reserve. muziekboot en handorgeltje is hij al de hele wereld over gereisd. Muzikaal niets op aan te merken en het De deelnemende bands waren The Crossed Swords publiek vond dit intermezzo kennelijk wel leuk. 'Ahoy' Pipe Band, The Dutch Military Pipes and Drums 'Fal- werd dan ook meermaals luidkeels gescandeerd door con Guards', The Pipes and Drums of the British Le- de aanwezigen. Op de klanken van de herkennings- gion, the Netherlands en the Seaforth Highlanders of melodie van de vroegere TV-serie Swiebertje trad het Holland Memorial Pipes and Drums. Onder begelei- Nederlands Politieorkest de taptoe arena binnen. Ge- ding van de Koninklijke Militaire Kapel 'Johan Willem stoken in het operationele tenue van de politie leverde Friso' , Vocal Group MAZE en violist Adriaan Stoet het optreden van de politie muzikanten een mooi visu- zong Humphrey Campbell het prachtige Wayfaring eel plaatje op. Verder werd gespeeld Transformers en Stranger. Voor het visuele aspect zorgde het speci- Bicycle Race. Alle arrangementen waren van de hand aal voor deze taptoe samengestelde Baton Twirling van de dirigent Peter Kleine Schaars. United. Deze dames beoefenen hun twirlingsport op hoog Europees niveau. Een plaatje om naar te kijken!

Duits spektakel en bliksemschichten Uit buurland Duitsland was aanwezig het Musikkorps der Bundeswehr uit Siegburg. Eén van de betere Duitse militaire orkesten met een mooie en warme klankkleur. Zij verzorgden een net optreden, waar- bij het hele speelveld goed werd gebruikt. Te horen waren Der Königgrätzer Marsch, Sonnenaufgang uit 'Also sprach Zarathustra', Fehrbelliner Reitermarsch Tamboers van het Nederlands Politieorkest en Voyager.

Defilé - december 2017 19 alle deelnemers aan deze taptoe. De traditionele fina- le ging van start met het statige Nimrod, het negende deel uit de Enigma Variations van Edward Elgar, met begeleiding door het taptoe-orgel. Na het Signaal Tap- toe Infanterie en het Wilhelmus volgde de afmars van de korpsen met de destijds speciaal voor de Nationale taptoe door Henk van Lijnschooten gecomponeerde mars Op de Parade.

Martiale inbreng door Das Musikkorps

Dames in fraaie baljurken en in jacket gestoken he- ren vormden de dansparen voor het item Ahoy Ball- roomsuite. De dansmuziek werd op zijn handorgeltje gespeeld door trompet-troubadour Reinier Sijpkens met ondersteuning van een ensemble van de Konink- lijke Militaire Kapel 'Johan Willem Friso'. Na dit kleur- rijke intermezzo was het de beurt aan de Mariniers- De totale ‘crew’ in de finale gezien door Marloes Milatz kapel der Koninklijke Marine met Tamboers en Pijpers van het Korps Mariniers. Na opstelling in de donker Terugblik en vooruitkijken werd Esprit de Corps van Robert Jager uitgevoerd. Hiermee was een einde gekomen aan een, wat mij Hierna volgden de delen Jupiter en Mars uit de zeven- betreft, juweeltje van een taptoe. Vernieuwende in- delige orkestsuite 'The Planets' van de Engelse com- grediënten en voor een behoorlijk deel 'traditionele' ponist Gustav Holst. Een speciaal compliment voor de taptoe-elementen vormden een mooie eenheid. Deze 'bliksemschichten' belichting door het regieteam. Na Internationale Indoor Militaire Muziekshow boeide The Pacific Theme werd het speelveld verlaten op de van het begin tot het einde. Derhalve een grote pluim tonen van Blankenburgs Abschied der Gladiatoren. op de hoed van de programmacommissie, maar zeker ook voor de ondersteuners voor de belichting en het Ierse voorfinale en traditionele finale geluid. Zoals altijd vervulde het floormanagement een Spirits of Nature was het motto van de Ierse voorfinale. belangrijke rol op de achtergrond. Zij zorgden ervoor De drie beroepsorkesten, Vocal Group Maze en Adri- dat alles op rolletjes verliep. Wij kijken met belang- aan Stoet op viool brachten het publiek in Ierse sferen. stelling uit naar volgend jaar. Een tipje van de komen- Het door het koor in quasi-Latijns gezongen Ameno uit de taptoesluier is al door de organisatie opgelicht. het new-age muziekproject 'Era' zorgde voor de juiste Als gasten mogen we verwachten een militair orkest mysterieuze sfeer. Met Ierse dansers van de Rose Irish uit Japan, de Sapeurs et Pompiers de Paris, het drill- Dance School werden de nummers Dance above the team van H.M. Kongens Guard en de Complete Drums Rainbow en Lord of the Dance gespeeld. Onder de to- uit Noorwegen en de Tasmanian Pipes and Drums. De nen van de General Mitchell March van de Amerikaan datum is 28 tot en met 30 september 2018. Robert Browne Hall stroomde het speelveld vol met

Bundeswehr organiseert zelf taptoe in Düsseldorf

Door Gerrit Jan van den Burg

Op 23 september 2017 werd er voor het eerst een toeschouwers te krijgen. Dat is niet helemaal gelukt militaire taptoe georganiseerd in Düsseldorf. Voor maar over de bezoekersaantallen was men toch wel Düsseldorf als taptoeplaats is gekozen omdat het de tevreden. hoofdstad is van Rheinland-Westfalen en omdat er de Robert Schumann Hochschule (vergelijkbaar met Bij deze eerste taptoe had men een indrukwekkend ons conservatorium) is gevestigd, waar alle militai- deelnemersveld vastgelegd. De opening werd ver- re muzikanten al veertig jaar hun opleiding krijgen. zorgd door drie Duitse militaire orkesten van leger, ma- Een deel van de opleiding krijgen ze in Hilden bij het rine en luchtmacht en de bigband. De laatste Bigband Ausbildungsmusikkorps. De Bundeswehr heeft de trad op als stage-orkest en begeleidde de introductie organisatie volledig in eigen handen genomen, daar- van elk orkest. Jammer dat het Marinemusikkorps Kiel bij gebruikmakend van de expertise van vele speci- en het Luftwaffemusikkorps Münster in de rest van de alisten. Vanaf het begin is besloten om de taptoe in taptoe niet meer te zien waren. Düsseldorf voor drie jaar te garanderen. Men had het Als eerste buitenlandse orkest speelde het Centraal streven om in totaal bij beide voorstellingen 14.000 Orkest van het Tsjechische Leger. Dat bracht de stan-

20 Defilé - december 2017 daardshow; degelijk maar niet veel bijzonders. Daarna speelde de Marinierskapel van de Koninklijke Marine dezelfde show die ze ook in Rotterdam een week la- ter zouden uitvoeren. Naar mijn idee een mooie show met een goede afwisseling van muziekvormen. Het geheel klonk uitstekend. Daarna bracht ook het Mu- sikkorps der Bundeswehr dezelfde show als in Rotter- dam. Degelijk, klankvol, zuiver en een mooie mars bij de afmars. Het orkest komt nog beter tot zijn recht als concertorkest en daarvan hebben we in Siegburg en Oberhausen kunnen genieten tijdens de IMMS-reis. Das grosze Finale in Düsseldorf (foto Marloes Milatz) Het eerste optreden na de pauze werd verzorgd door het Stafmuziekkorps van het Noorse leger uit Oslo. voorkeur. Heino is in Duitsland nog steeds zeer ge- Een klein maar zeer goed orkest. Jammer dat de ge- liefd en dat was te horen. Uit Hamburg trad een groep luidsversterking hier de orkestklank erg verstoorde. motorrijders van de politie op met een bekende show. Uit Zwitserland trad het Repräsentationsorchester Veel luchtvervuiling en maar goed dat ze net voor de Schweizer Armeespiel in de bekende rode uniformen pauze optraden zodat de hal na hun optreden weer ge- op. Een beetje vlakke show van een op zich wel goed lucht kon worden. Uit Frankrijk traden Les Goulus op; orkest. Daarna volgde nog een show van de Spiel- drie heren op een ‘dressuurpaard” die rondjes bleven mannszug des Stabsmusikkorps der Bundeswehr met lopen. Even leuk, maar het duurde te lang. het Wachtbataillon. Als laatste item speelde een Mas- Conclusie: een taptoe die de moeite waard is. Wel sed Band van Drums en Pipes. Ook dat hoort bij elke vond ik de muzikale onderdelen te kort duren in ver- taptoe en was ook hier een succes. De finale met alle houding met de andere optredens. Wat ik een zeer musici was traditioneel samengesteld en verliep uit- groot minpunt vond was dat gedurende bijna de ge- stekend met een mooie muziekkeuze. hele taptoe het geluid versterkt werd. Tot zelfs in de finale aan toe. Zonde en volledig overbodig. Het twee- Heino… de Musikfest der Bundeswehr wordt op 22 september Behalve deze muzikale onderdelen waren er ook nog 2018 opnieuw in Düsseldorf gehouden. Misschien is aantal andere optredens. Het publiek stond bij deze een IMMS-reis naar de middagvoorstelling het over- optredens bijna op de banken, maar het heeft niet mijn wegen waard.

Jaarconcert Reünieorkest Trompetterkorps der Cavalerie met pianist als solist

Door Erwin Voorhaar, foto’s JdV

De grote zaal van Theater De Flint in Amersfoort wordt het aantal repetities uitgebreid. Leden van het bleek weer goed gevuld, die avond van de 18e novem- orkest komen uit heel Nederland en doen dat graag; ber. De bezoekers waren getuige van het jaarconcert vergoedingen ontvangen zij niet en men heeft voor van het Reünieorkest Trompetterkorps der Cavalerie. de muzikale kameraadschap wel wat over. Met die Dit orkest, bestaande uit mensen die ooit dienden als insteek wordt muziek maken makkelijker, ook al zijn dienstplichtig huzaar en muzikant bij het Trompet- de leden uiteenlopend qua leeftijd of muzikale achter- terkorps der Cavalerie of Trompetterkorps Bereden grond. Sommigen zijn in de 80, maar er zijn inmiddels Wapens (zoals ondergetekende) waren, trad in vol ook meerdere jonge mensen die bij het orkest spelen. ornaat op en zorgde voor een muzikale avond waarbij Om op termijn door te kunnen gaan blijkt het vinden ook een speciale gast aanwezig was. Als muzikant bij van oud-muzikanten die huzaar zijn geweest (zeker dit orkest kan ik natuurlijk gemakkelijk zeggen dat voor bepaalde instrumentgroepen) zeer moeilijk en het een geweldige avond was met veel verschillende moet je af en toe ook wel eens een concessie aan de muziekstijlen en enthousiaste muzikanten, maar ja…. regels doen… Zo’n avond was het wel! Hoe komt zoiets nu tot stand? In die repetities wordt hard gewerkt aan een reper- Als reünieorkest TdC repeteren we in een gebouw op toire dat vaak behoorlijk pittig is, we hebben er samen de Bernhardkazerne in Amersfoort, dezelfde kazerne voor gekozen niet te simpel materiaal te willen spe- waar ook de Fanfare Korps Nationale Reserve haar re- len. Het moet toch een zeker uitdaging bieden en net petitieruimte heeft. Meestal komt het RO TdC een keer iets extra’s bieden, ook voor de toehoorder. Natuurlijk per maand bij elkaar om de muziekstukken door te moet wel gekeken worden of het bij de muzikanten en nemen onder leiding van Kees Kramer, zelf voormalig het orkest past. Soms wordt wel eens een stuk op de huzaar–muzikant en actief in de wereld van orkestdi- lessenaar gezet dat enkele weken later dan weer ver- rectie. In de aanloop naar dit belangrijke jaarconcert dwijnt, omdat het niet ‘aanslaat’. Waar hem dat in zit

Defilé - december 2017 21 is niet zo makkelijk uit te leggen en is ook bij elk or- Het draaide wel om dit werk maar ook de andere wer- kest weer anders. De huzaren behoeven niet te klagen ken die we op het concert lieten horen vielen blijkens over een gebrek aan interessante muziekstukken. Als reacties in de smaak, zoals de ouverture Les Saltim- er een arrangement nodig is dan kan dat in eigen huis banques van Ganne, het jazzy stuk Misty, de vrolijke worden geregeld door onze saxofonist en arrangeur Disney-medley met medewerking, misschien niet Jim van Leersum Jr. geheel vrijwillig, van enkele aanwezigen uit de zaal, Three Caprices for Band van Henk van Lijnschooten en de mars Abschied der Slawin. Al dat repertoire en nog veel meer moesten dus in relatief weinig repeti- tie–uren eigen worden gemaakt en afgewerkt. Dat is niet altijd even makkelijk, maar het is ons wel gelukt om het constante niveau hoog te houden en zelfs te verbeteren in de afgelopen jaren. Het is natuurlijk ook gewoon heel leuk om te doen. De Huzarenmars en galmden nog lang na in Amersfoort, waar we ook volgend jaar weer een goed jaarconcert willen laten horen. Hopelijk bent u er dan ook (weer) bij. En als u nog wat muzikanten kent die mee willen doen: zeker bugelisten, baritonnisten en hoornisten zijn meer dan welkom. Dan kom je bij een orkest dat de eer van de Concert voor piano en fanfare Huzaren muzikaal hoog houdt en dat o.a. doet op Vete- Voor dit jaarconcert zochten we de uitdaging ook weer ranendag in Den Haag en bij diverse herdenkingen her op en deden we iets geheel nieuws, dat gezien de tal- en der in het land. Wij kijken naar u uit! rijke positieve reacties van publiek (en muzikanten!) voor herhaling vatbaar is: we voerden een concertstuk uit met de talentvolle jonge pianist Florian Verweij. Het stuk van Kees Schoonebeek (concert voor piano en fanfareorkest) was wel even iets om goed naar te kijken tijdens de repetities, en vooral letterlijk op je tellen te letten. Maar juist dit soort uitdagingen zijn nieuw en dus leuk om te doen. Dat deze pianist zijn vak verstaat werd tijdens het concert wel duidelijk; ook zijn solostuk werd op een virtuoze manier ten ge- hore gebracht, alles uit het hoofd spelend.

Dansant relatieconcert door de KMK’JWF’ in Zierikzee

Door Cor Hoornweg incl. foto's

De KMK’JWF’ trapte op 3 november een aantal rela- tieconcerten af in de Nieuwe Kerk van Zierikzee. In totaal zou de kapel dit najaar zo’n elf relatieconcer- ten geven. Ton de Vlieger, ‘ambassadeur IMMS’ in Zeeland maar vooral op zijn Schouwen-Duivenland, is net als bij de veertien vorige gelegenheden de gedre- ven organisator achter deze concerten; dit jaar zelfs twee keer. Op 7 april in de Sporthal Burgh Haamstede was de Marinierskapel der Koninklijke Marine te gast en nu het 15e concert in Zierikzee. Complimenten voor zijn inspanningen en hoe hij het voor elkaar krijgt met al die sponsoren en vrijwilligers.

Dat hierbij de naam IMMS meespeelt is volgens Ton duidelijk een binnenkomer bij de gemeente en spon- soren. Vandaar het IMMS bord op de kansel dat nie- mand kan zijn ontgaan.

22 Defilé - december 2017 Deze keer dus het concert in de Nieuwe Kerk in Zierik- Het concert stond geheel in het teken van dansen en zee, niet meer als kerk in gebruik, waar een kleine 400 werd geleid door Henrie Adams, bekend als dirigent mensen gratis het concert bijwoonden. Ook de IMMS van de beroemde Banda La Artistica de Buñol uit was met een stand aanwezig, waarbij mij opviel hoe Spanje. weinig bezoekers wisten wie wij zijn en wat wij doen. Het programma bevatte Dansas de Galanta, Zoltan Ko- Voor wij kunnen genieten van een concert moet er heel daly; Polwetser Tänze, Alexander Borodin; Drie dan- wat gebeuren, de crew van de KMK’JWF’ verdient het sen uit het Ballet Gayaneh, Aram Katchaturian, 1.-Go- dan ook om eens in het zonnetje te worden gezet. Met pak, 2.- Dance of the young Maidens, 3.-Lesghinka. Dit veel respect heb ik deze mannen aan het werk gezien was werkelijk genieten. en toch hadden zij even tijd om op de foto te gaan. Met Na de Pauze werden de volgende stukken gespeeld: twee wagens vol instrumenten etc. is het uitladen, op Danse Funambulesque, Jules Strens; Incantation and de plaats zetten op het podium en na het concert al- Dance, John Barnes Chance, met mijn complimenten les weer inladen en de volgende dag naar een nieuwe aan de slagwerkgroep; Three dance episodes from locatie. ‘On the Town”, Leonard Bernstein, en een vijftal dan- sen uit Armenian Dances van Alfred Reed. Met een toegift kwam een einde aan een geweldig concert van de KMK’JWF’. Eindelijk eens een concert wat niet werd versterkt, maar puur luisterplezier van een top harmonieorkest. Het publiek uit Schouwen- Duivenland kan terugzien op een prachtig concert en tegen Ton de Vlieger kan ik alleen maar zeggen: “Dit smaakt naar meer.”

Zonder crew geen concert. V.l.n.r. Sgt-Maj Extra, Sgt-Maj Theunissen, Lt1 Weterings en Sgt Van der Waal.

Gemengde gevoelens na korpsconcert Marinierskapel

Door Johan de Vroe

Op 7 november was het weer zover: de Mariniers- nomen in het genre moderne muziek voor blaasorkest. kapel presenteerde zich in de Doelen in Rotterdam Van Luis Serrano Alarcón werd de compositie Duende, voor haar jaarconcert. Dat er met de benoeming van Prelude 1 gespeeld, een werk zoals bij alle korpscon- majoor Arjan Tien een nieuwe wind gaat waaien was certen voorin het programma. Je hoeft het als publiek te verwachten, na geruime tijd van artistieke pas op niet te kennen of mooi te vinden, maar het roept be- de plaats, zoals hij dat zelf ziet. Dus was het niet zo wondering op voor de kwaliteit van het uitvoerende verwonderlijk dat de vertrouwde maar behoudende orkest. De programmamakers hadden ervoor gekozen opzet van een concert met een serieus deel vóór de om in deze stijl de toehoorders nog eens verder te ver- pauze en een swingend deel daarna ditmaal losgela- wennen c.q. op de proef te stellen met Lollapalooza ten was en vervangen door één aaneengesloten pro- van John Adams. Een soort muzikale wervelwind met gramma met muziek uit alle windstreken. één en al verschillende ritmiek en veel herhaling. Op- nieuw typisch iets voor gevorderden en dat zijn we na- Wij waren, als vaste bezoekers met een door de ja- tuurlijk lang niet allemaal. Veilig op het balkon had ik ren heen opgebouwd verwachtingspatroon, natuur- het te doen met het publiek op de voorste rijen dat het lijk vooral benieuwd hoe deze vernieuwing zich zou keihard versterkt voor de oren kreeg. vertalen in het geboden repertoire en met name het ‘militaire’ gehalte daarvan. Over de technische kwali- Meteen hierna was het easy listening geblazen; het teit geen moment twijfel, uiteraard. Dat de klassieke andere uiterste van daarvoor, met een jonge zanger, achtergrond van onze nieuwe dirigent geen bijzondere Rolf Sanchez. Met het orkest waarvoor je komt als be- rol zou spelen, zoals bij de voorlaatste chef Cnossen geleiding van een overstemmend geluid van een alle toen meteen het geval was, werd uit het voorliggende aandacht trekkende solist op de voorgrond. Aardige programma alvast duidelijk. liedjes hoor en dat militaire orkesten, in ons land ook Na de vertrouwde opening werden we meteen meege- de gerenommeerde, steeds meer dit allemans enter-

Defilé - december 2017 23 tainment omarmen is een gegeven. Maar dit keer was van het onderscheid als militair orkest, de traditionele het wel al gauw op de populaire toer. Defileermars. Alsof men wat goed te maken had met- In de veelzijdigheid van het orkest en de nagestreefde een gevolgd door de Korpsmars, in haasttempo. Met programmavariatie kwam hierna een romantisch klas- eindelijk de Tamboers en Pijpers, het toonbeeld van siek werk aan bod, de bekende Tweede Rapsodie van het ware gezicht van de Mariniers, martiaal meespe- Frans Liszt. Dat was alsof je van Radio 3 ineens terecht lend op de verhoogde achtergrond. Werd er nou veel komt op Classic FM. En dat is dan toch even omscha- minder meegeklapt dan gebruikelijk in de finale? kelen, voordat je kunt horen dat deze uitvoering voor blaasorkest zijn charme heeft en vol spanning en dy- Het was nog vroeg in de avond, maar te laat om aan namiek wordt uitgevoerd. In elk geval een mooie basis de nieuwe stijl van het Korpsconcert een goed gevoel om nu van dit concert te kunnen gaan genieten. Dat over te kunnen houden. En dat gaat de trouwe fans be- was voor menigeen die ik sprak echter van korte duur. hoorlijk aan het hart. Het orkest waar je zo trots op Want daar was de volgende zanger, met exotisch re- bent schetterend en vocaal overstemd. Hier lijken de pertoire uit de Balkan en dat werd vervolgd met nog artistieke ambities van de programmamakers en de eens Rolf Sanchez plus ook een tweede ronde voor smaak van in elk geval een deel van het publiek zo ver Slobodan Trkulja. Dat bleef het hoofdthema van dit uiteen te lopen dat dat laatste geneigd is af te haken, concert want in de grande finale werden beide gasten als dit de toekomst wordt. Maar nieuwe tijden met nóg eens extra in de schijnwerpers gezet. nieuwe mensen en wensen, in het orkest, in de Ko- Wie toen verheugd of teleurgesteld dacht op een soort ninklijke Marine voor wie het concert wordt gehouden songfestival uitgekomen te zijn werd alsnog uit de en mogelijk ook in het publiek. Hopelijk hebben die er droom gehaald door de eerste en laatste getuigenis meer van kunnen genieten in deze aflevering.

CD Bespreking THE XMAS LETTER met Bastiaan Everink beuren met de Kerstman in de hoofdrol. Dus meer het Marinierskapel der Koninklijke Marine o.l.v. maj Peter lichtere genre. Kleine Schaars Een nog groter verschil is dat nu een brede vocale di- Naval Records 6000 mensie is toegevoegd, bestaande uit Bastiaan Everink, dramatisch bariton, de close harmony groep YesSister, JazzSister en het Brabant Koor. Zij traden eerder alle drie op met de kapel, met veel succes. Met name oud- marinier Everink, gevierd operazanger, liet in uniform op het Korpsconcert 2015 een blijvende indruk achter. Van zijn hand is de titelcompositie, jazzy en net als alle andere teksten, in het Engels gezongen. Als bariton heeft deze solist een volleerde klassieke opera-stem die geen versterking behoeft, met het nodige vibrato en legato. Vrij apart in het populaire kerst-genre dat Vijf jaar geleden maakte de Marinierskapel een kerst- vaak door pop- en jazz vocalisten wordt gezongen met CD voor het label De Haske, met als klankregisseur ‘gewone’ stem. Zo ook de vier Sisters, die in harmo- Peter Kleine Schaars, destijds oud-muzikant van de nieuze samenzang tot de besten behoren. Het koor kapel. Deze ‘Christmas Fantasy’ bevatte, naast enkele beperkt zich tot het afsluitende nummer Homeward kerstmis-evergreens, vooral stemmige instrumentale Bound, één van de toegevoegde special features op kerstmuziek van Bach en Händel tot moderne com- deze CD. Everink zong dit pakkende nummer met dit ponisten als Philip Sparke. Onder de muzikale leiding koor en orkest eerder in de Doelen. van die zelfde Peter Kleine Schaars, die begin 2017 zijn Dit muzikale project, geproduceerd onder het eigen contractperiode beëindigde als chef-dirigent bij de ka- Naval Records-label, is in de eerste plaats gericht op pel, is nu een tweede kerst-CD uitgebracht: The XMas de doelgroep van de oorlogsveteranen en de actief die- letter. nende militairen die met Kerst niet thuis kunnen zijn. Meer dan de vorige, die voornamelijk in de sfeer is van Maar ook voor iedere andere luisteraar en zeker de Kerstmis als het klassieke geboortefeest van Christus, fans van de kapel is dit een welkome aanvulling voor is de nieuwe CD een mengeling van bekende songs zo- de collectie. Kerstmis is een tijd in het jaar van vrede wel in deze stijl als in die van het vrolijke decemberge- op aarde en geborgenheid onder familie en vrienden.

24 Defilé - december 2017 Het is lovenswaardig dat met deze productie de kapel breed palet, met bekende en minder bekende mars- met vocale begeleiding van het hoogste niveau een ar- muziek die onze doelgroep zeer zal aanspreken. Men tistieke bijdrage levert aan het algemene welbevinden is erin geslaagd het fenomeen mars in zijn vele ge- bij het einde van het jaar. Warm aanbevolen, ook als daanten uitstekend tot zijn recht te laten komen. het niet sneeuwt. Vaak is het zo dat je een minder bekende mars uit een buitenland alleen kent door de uitvoering door een Te koop via http://www.stichtingvriendenmariniers- orkest dat daar vandaan komt, dé interpretatie daar- kapel.nl/cd-verkoop door. Bij voorbeeld HMS Jollies door de Royal Mari- JdV nes, Under Blågul Fana door de Swedish Army Band of The Diplomat door de US Marine Band ‘Presidents Wat ons dierbaar is Own’. Het is dan bepaald niet vanzelfsprekend dat een ander goed orkest met hetzelde nummer net zo aan- 17 internationale marsen door de Koninklijke Militaire sprekend over komt. Welnu, de KMK’JWF’ slaagt hier Kapel ‘Johan Willem Friso’ o.l.v. majoor Tijmen Botma met glans in. Als je dit orkest volgt bij Prinsjesdag of KMK’JWF’201702 Veteranendag valt het voor gespitste oren steeds op hoe vol symfonisch de lopend gespeelde marsen dan al klinken. Op de eigen locatie binnen opgenomen is het professionele geluid natuurlijk helemaal perfect. Niet alleen technisch, maar zeker ook qua interpreta- tie, artistieke inkleuring en overtuiging. Dat alles is op deze uitgave compromisloos te beluisteren, mars na mars in al hun verschillende vormen. Daarmee wordt deze CD een waar feest voor de marsenliefhebbers, die in onze kring ruim zijn vertegenwoordigd. Echter, hij is niet op de vrije markt te koop. Bij aanmelding als Vriend van de KMK’JWF’ krijgt men hem cadeau, waar- Op initiatief van ons lid Raymond Alsemgeest, de mee je de jaarbijdrage al terug hebt, naast diverse an- Stichting Vrienden van de KMK’JWF’, het Ministerie van dere voordelen. Nadere informatie is verkrijgbaar per Defensie, PR KMK’JWF’ en het Impresariaat Militaire email: [email protected] Muziek heeft de KMK’JWF’ een nieuwe CD uitgebracht. Hierop is een selectie van marsen uit Nederland, Bel- Bravo voor de initiatiefnemers en natuurlijk het hele gië, Engeland, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Italië, orkest. Tsjechië, Spanje, Zweden en de USA te horen. Een zeer JdV

Leden aan het woord Zelf aan de slag met historische muziekkorpsen in miniatuur

Als kersvers IMMS-lid stel Mijn vader is al jaren lid van de IMMS en militaire mu- ik me graag even voor. Mijn ziek hoort bij mijn vroegste herinneringen. Thuis ke- naam is Joost Hendriks, 30 ken we regelmatig naar de opgenomen uitzendingen jaar en woonachtig in het van de taptoes in Breda, Edinburgh en Trooping the Co- Brabantse Cuijk. In het lour. Het is me met de paplepel ingegoten en heb mijn dagelijks leven ben ik be- liefde voor de militaire muziek nooit verloren. Ik ben leidsadviseur op het ge- een vaste bezoeker van militaire muziekevenementen bied van jeugdzorg en on- in Nederland en indien mogelijk ook Duitsland, zoals derwijs voor de gemeente het Musikfest der Bundeswehr van onlangs. Meierijstad en daarnaast Een andere hobby van mij is geschiedenis, met name gemeenteraadslid in Cuijk. de Duitse. Om meer precies te zijn, vooral de Pruisische Op het moment dat u dit geschiedenis heeft mijn warme interesse. Het lezen leest ben ik net gestopt als over het koninkrijk Pruisen bracht me natuurlijk ook dirigent van de Cuijkse Harmonie Gaudete in Domino, bij het leger en ceremonieel van de Pruisische staat. hetgeen ik 8,5 jaar heb gedaan. De prachtige uniformering van het Pruisische leger

Defilé - december 2017 25 greep mij onmiddellijk: donkerblauwe uniformjas met namaken. Ik beschik over een heruitgegeven boek met witte of zwarte pantalon en natuurlijk de piekhelm. In de uniformdetails van alle Duitse regimenten, diverse Berlijn en Potsdam vonden dezelfde ceremoniële ac- naslagwerken over de oorspronkelijke bezettingen tiviteiten plaats als tegenwoordig nog in London ge- en opstellingen van de muziekkorpsen en dat heb ik beurt: wisseling van de wacht en parades ter ere van vergeleken met de ontwikkeling van de muziekkorp- de verjaardag van de vorst. Dit alles is helaas verdwe- sen van de Bundeswehr. Met behulp van verschillende nen door de beide wereldoorlogen, het ontstaan van ‘trucjes’ heb ik zo goed als mogelijk de gala-uniformen de republiek en het ontbinden van de Pruisische regi- met de Preiser-set kunnen nabootsen. Ter illustratie: menten. de piekhelm zit niet in het bouwpakket, maar als je de Feuerwehr-helm (die er als optie wel bij zit) zo afsnijdt Ik heb de Pruisische muziekkorpsen echter weer tot dat er een soort piekje overblijft en die in goud of zilver leven gebracht, dat wil zeggen in miniatuurformaat. schildert ontstaat het beeld van een echte piekhelm. De Duitse modelbouwfirma Preiser produceert al ja- Met dergelijke hulpgrepen en een andere wijze van ren miniatuur muziekkorpsen. De laatste jaren bie- beschilderen heb ik de Bundeswehr-uniformen omge- den ze ook steeds meer figuursets aan die men zelf werkt tot gala-uniformen met hoge kragen, koppels, moet beschilderen en in elkaar zetten. Zo kwam ik zwaluwnesten etc. Op de foto’s ziet u 5 van de in totaal tot mijn grote vreugde ook een bouwpakket van een 13 korpsen die ik inmiddels heb gemaakt. Graag deel Heeresmusikkorps tegen. Dat schiep de mogelijkheid ik ze via deze weg met u. om eindelijk de Pruisische muziekkorpsen te kunnen

Musikkorps und Spielmannszug des 1. Garde-Regiments zu Fuß / Muziekkorps en Tamboers & Pijpers van het Eerste Garde-Regiment te Voet

(v.l.n.r.): Musikkorps der Fußartillerie, Musikkorps und Spielmannszug des 1. Garde-Grenadier- Regiments Kaiser Alexander, Musikkorps der Pioniere / Muziekkorps der Artillerie (te voet), Muziekkorps en Tamboers & Pijpers van het Eerste Garde-Grenadier-Regiment ‘Keizer Alexander’, Muziekkorps der Genie

(v.l.n.r.): Trompetenkorps des 1. Leib-Garde-Husaren Regiments, Waldhornistenkorps der Garde-Jäger, Trompetenkorps des Garde du Corps / Trompetterkorps van het Eerste Lijfwacht-Garde-Huzaren Regiment, Waldhoornkorps der Garde Jagers, Trompetterkorps van het Lijfwacht-Garde-Kurassier Regiment

26 Defilé - december 2017 IMMS informatie

6 april 2018 bezoek aan de KMK ‘Johan Willem Friso’ te Assen, zie bijgesloten programma.

De contributienota voor 2018 is bij dit blad ingesloten

Nieuwe leden vierde kwartaal 2017: A. Oosterveld, Leysin, Zwitserland R.C. van den Heuvel, Gouda E. van Yperen, Bergen op Zoom C. Joosten, Düsseldorf, Duitsland S.C. Kinne, Dortmund, Duitsland

Band International Vanuit de leden zijn er klachten ontvangen over het orgaan van de internationale IMMS. Behalve dat het veel te laat verschijnt zitten er in de tekst storende fouten en zijn foto’s soms van matige kwaliteit. Ook de keuze van de geplaatste artikelen roept vragen op. Deze klachten zijn terecht. Het bestuur van IMMS Nederland probeert al sinds lang dit aan de orde te stellen en draagt door aanlevering van artikelen actief bij aan verbetering, maar dit is in onze ogen nog ruim onvoldoende. Onze hoop is erop gevestigd dat met de komst van een nieuwe in- ternationale voorzitter in 2018 er concrete stappen worden genomen om dit visitekaartje van de IMMS op een verantwoord niveau te brengen. Wij zullen daar actief aan bijdragen.

Internationale groepsreis 2018 Er is een beperkt aantal reacties ontvangen t.a.v. de voorkeur voor de bestemming van een nieuwe IMMS-reis. Voor de taptoes in Oslo en Edinburgh was ongeveer evenveel animo; het bestuur onderzoekt ook de mogelijk- heid van een bezoek aan de jubileumtaptoe in Debreczen, Hongarije en zal z.s.m. via de digitale nieuwsbrief nadere informatie geven over de gekozen bestemming.

[email protected] Mede door het bovenstaande artikel van Joost Hen- driks wil de redactie een nieuwe rubriek gaan invoe- ren met als onderwerp militaire orkesten in minia- tuur. Wij weten dat heel wat van u thuis een collectie op dit gebied hebben en de redactie nodigt die leden en lezers uit daarvan enkele foto’s te sturen met een verhaaltje hoe dat zo gekomen is. In het verzamelen, eventueel bewerken, uitstallen en stofvrij houden zit flink wat tijd; om over je mini-kapel(len) of muzikan- ten wat te vertellen is daar maar een fractie van. Dus ga er eens rustig voor zitten, vooral de mede-verza- melaars onder ons zullen dit met plezier lezen! De redactie wacht met belangstelling af.

Defilé - december 2017 27 Evenementenagenda

20-22 april Deelname aan de Norwegian Military Tattoo Douane Harmonie Nederland in Oslo 18 februari Dubbelconcert met Koninklijke Harmonie 26 april Taptoe in Den Helder van Financiën te Hoogstraten (België) 4 mei Dodenherdenkingen Den Helder en op de Dam, 23 tm. 25 maart Musikparade te Erfurt resp. Berlijn resp. Amsterdam Braunschweig (D) 5 mei Bevrijdingsconcert in Zoetermeer 23 april Concert te Heerlen 13 mei Middagconcert op landgoed Bronbeek in 4 mei Dodenherdenking te Rotterdam Arnhem 5 mei Bevrijdingsconcert te Woerden 14 mei Herdenking bombardement Rotterdam bij 24 mei Afscheidsconcert F. Koops het monument 15 juni Concert te Doetinchem. 18 mei Concert in Bergen op Zoom 27 mei Herdenking Memorial Day Margraten Fanfare Korps Nationale Reserve 31 mei Herdenkingsbijeenkomst CZSK, Den Helder 17 maart Soesterberg, Nacht van de Militaire Muziek 1 juni Concert tijdens festival ‘Muziek op de Dommel’ in 23 maart Amersfoort, ICOON-theater, try-out Eindhoven korpsconcert 6 juni Veteranenconcert in Hoofddorp 24 maart Amersfoort, theater Flint, korpsconcert 13 juni Tuinconcert voor de Noordwest Ziekenhuisgroep in 7 april Heerenveen, beëdiging 10Natresbataljon Den Helder 7 april Breda, KMA, IRO-certificaatuitreiking 23 juni Concert in Luxor Theater Rotterdam koperensemble 30 juni Nederlandse Veteranendag in Den Haag 4 mei Orry-la-Ville (F), Brussel (B), Düsseldorf (D), Frank- furt (D), Osnabrück Regimentsfanfare ‘Garde Grenadiers en Jagers’ diverse optredens koperensembles en 8 februari Concert, Akoesticum, Ede hoornblazers 1 juni Relatieconcert, Nat. Militair Museum, 17 mei Kapelle, Franse Ereveld, herdenking Soesterberg koperensemble 2 juni Relatieconcert, Nat. Militair Museum, 3 t/m 7 juni Normandië, diverse herdenkingen D-Day Soesterberg koperensemble 23 juni Wageningen, beëdiging 20Natresbataljon Trompetterkorps der Koninklijke Marechaussee 30 juni Den Haag, Nationale Veteranendag 18 januari Concert, Prins Claus Consevatotium, Groningen 13 april Relatieconcert, Rolduc, Kerkrade Fanfare ’Bereden Wapens’ 14 april Relatieconcert, De Bonte Wever, Assen 31 januari Concert, Hydepark Rooseveltvleugel, Doorn 1 juni Relatieconcert, Theater Het Kruispunt, 11 maart Veteranenconcert, Fort St Geertrudis, Barendrecht Geertruidenberg 7 april Veteranenconcert, Theater De Maagd, N.B. Alle geplande data onder voorbehoud; zie Facebook en websites Bergen op Zoom voor actuele info. Idem voor de reünieorkesten. 21 april Veteranenconcert, Akoesticum, Ede 1 juni Veteranenconcert, Theater de Lievekamp, Oss Internationale agenda 2018 2 juni Veteranenconcert, het Bastion, Schoonhoven 20-01 t/m 21-01 Bremen Tattoo (D) 29 juni Veteranenconcert, CC Van Gogh, Zundert 16-02 t/m 25-03 Musikparade in diverse Duitse steden (zie de advertentie in dit tijdschrift) Kapel van de Koninklijke Luchtmacht 20-04 t/m 22-04 Norwegian Military Tattoo te Oslo (N) 20 januari Relatieconcert, de Vereeniging, Nijmegen 14-05 t/m 17-05 Woche der Militärmusik te Kempten (D) 19-05 Tattoo Saint-Quentin (F) KMK ‘Johan Willem Friso’ 26-05 Major General’s Review Trooping the Colour te 14 januari Jaarconcert 2018, De Nieuwe Kolk, Assen London (UK) 26 april Groet aan de Koning, De Nieuwe Kolk, Assen 30-05 t/m 31-05 Beating Retreat Royal Marines te London (UK) 22 maart Relatieconcert, Sporthal Beumerskamp, 02-06 Colonel’s Review Trooping the Colour Doesburg 06-06 t/m 07-06 Beating Retreat Household Division te London 12 april Relatieconcert, Schaffelaartheater, Barneveld 09-06 Trooping the Colour te London 26 april Relatieconcert, De Nieuwe Kolk, Assen 22-06 t/m 23-06 Tattoo in Parijs (F): nog onder voorbehoud ! 5 mei Concert, Johannes de Doperkerk, Wageningen 26-06 t/m 30-06 The Household Division Music Festival, Guards 10 mei Relatieconcert, Kloosterkerk, Den Haag Chapel, London 19 mei Concert, Spanjaardsgat, Breda 20-07 t/m 28-07 Basel Tattoo (CH) 2 juni Veteranenconcert, Koningkerk,Voorburg 30-07 t/m 04-08 Hamina Military Tattoo (FIN) 29 juni Concert Koopmansplein, Assen 03-08 t/m 25-08 Edinburgh Military Tattoo (UK) 07-08 Military Bands Festival te Debreczen (H): Marinierskapel der Koninklijke Marine nog onder voorbehoud ! 27 januari Concert, Eusebiuskerk, Arnhem 06-09 t/m 08-09 Avenches Military Tattoo (CH) 23 februari Concert in DeLaMar theater Amsterdam 22-09 Musikfest der Bundeswehr te Düsseldorf (D) 10 maart Benefietconcert in Vlissingen St. Jacobskerk 03-11 t/m 04-11 Berlin Tattoo (D) 17 maart Nacht van de Militaire Muziek in Soesterberg, big- 10-11 Lord Mayor’s Show te London band met gasten Festival of Remembrance te London 30 maart Concert in stadspark ter gelegenheid van 11-11 Remembrance Day UK Sail Kampen 24-11 t/m 25-11 Birmingham International Tattoo (UK).

28 Defilé - december 2017 Liefhebber van militaire muziek? Bent u geïnteresseerd in één of meer van de vele facetten van militaire muziek? Bijvoorbeeld de historie van militaire orkesten, Engelse marsen, muzikantenuniformen of CD’s? Dan bent u bij de IMMS aan het goede adres. Deze afkorting staat voor de International Military Music Society, de club waarin ruim 1600 liefhebbers van militaire muziek zijn verenigd.

Wereldwijde organisatie De IMMS heeft afdelingen in meer dan 40 landen, zoals Nederland, Engeland, Frankrijk en de USA. Alle hebben zij tot doel ‘het bevorderen van de belangstelling voor militaire muziek’ en het ‘uitwisselen van gegevens’ onder de leden. De IMMS verenigt niet alleen liefhebbers, voor wie militaire muziek een hobby is, maar ook beroepsmatig betrokkenen, zoals dirigenten en muzikanten. Leden ontvangen twee tijdschriften. De Nederlandse afdeling geeft het kwartaalblad Defilé uit. Hierin staan allerlei achtergrondartikelen, CD-nieuws, evenementenagenda, etc. Het Engelstalige tijdschrift ‘Band International’ verschijnt 3 maal per jaar en geeft een beeld van heden en verleden van de wereldwijde militaire muziek. Voor actuele informatie ontvangen de leden daarnaast ook regelmatig een digitale nieuwsbrief.

Activiteiten IMMS Nederland Het jaarprogramma van de Nederlandse afdeling bestaat uit onder meer uit bezoeken aan alle eigen militaire muziekkorpsen, presentaties, ruilbeurzen en films. In samenwerking met andere organisaties worden mini-symposia georganiseerd. Ook buitenlandse groepsreizen staan jaarlijks op het programma. Zo werden er de laatste jaren bezoeken gebracht aan de Moskou Tattoo, beide Berlin Tattoos en een militaire taptoe in Warschau.

Contributie De Nederlandse afdeling is een stichting, waarvan u voor € 50,00 per jaar donateur bent en kunt meedoen aan alle activiteiten. Als u alleen een abonnement op Defilé verkiest zijn de kosten€ 35 p.j.

Aanmelden Wanneer u zich wilt aanmelden als lid of meer informatie wilt ontvangen, kunt u dat via de website imms.nl kenbaar maken of contact opnemen met de vice-voorzitter, de heer J.J. Kroes (tel. 033-2534890), e-mailadres: [email protected]. Het banknummer is NL45 INGB 0001 4749 68.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

International Military Music Society – Afdeling Nederland Ereleden – Lkol. b.d. G. Jansen en Jhr. mr. J.G. Reuchlin Leden van verdienste – mr. F. van der Walle en M.L. van der Luyt

Comité van aanbeveling Mr. G. J. de Graaf oud-lid en voorzitter Eerste Kamer der Staten Generaal Lkol. b.d. G. Jansen - Voormalig Inspecteur Militaire Muziek Krijgsmacht Prof. dr. W. Klinkert - Universitair hoofddocent militaire geschiedenis aan de Nederlandse Defensie Academie en Hoogleraar Militaire Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam GenMaj. b.d. Th. Vleugels - Voormalig Commandant Nederlandse Defensie Academie Mr. F. van der Walle - Vice President IMMS namens Nederland

Bestuur IMMS Com. b.d. G.M. (Geert) Bergsma - voorzitter [email protected] J.J. (John) Kroes - vice-voorzitter / lid Int. Committee IMMS [email protected] M. (Menno) Nanninga - secretaris [email protected] G.J. (Gerrit-Jan) van den Burg - penningmeester [email protected] J. (Johan) de Vroe - eindredacteur Defilé [email protected] A.J.H.W. (Bart) Pennings - bestuurslid [email protected] MILITÄR- & BLASMUSIKBLASMUSIK EUROPAS GRÖSSTE TOURNEE 400 KÜNSTLER AUS 7 NATIONEN

Mehr als 400 internationale Künstler präsentieren von großartigen Märschen bis hin zu aktuellen Hits Europas einzigartige, emotionale Blasmusik-Show.

16.02. KÖLN, Lanxess Arena 10.03. STUTTGART, Porsche Arena 17.02. MÜNSTER, Halle Münsterland 11.03. KEMPTEN, bigBox Allgäu 18.02. DORTMUND, Westfalenhalle I 16.03. OLDENBURG, Große EWE Arena 02.03. WETZLAR, Rittal Arena 17.03. HAMBURG, Barclaycard Arena 03.03. MAGDEBURG, GETEC-Arena 18.03. OBERHAUSEN, König-Pilsener-Arena 04.03. COTTBUS, Stadthalle 23.03. ERFURT, Messehalle 08.03. DRESDEN, Margon-Arena 24.03. BERLIN, Mercedes-Benz Arena 09.03. LEIPZIG, Arena Leipzig 25.03. BRAUNSCHWEIG, Volkswagen Halle .MSARADE.MWWW.MUSIKPARADE.COM Tickets: bei allen bekannten Vorverkaufsstellen oder Hotline: 0441-2050920