Haydn, &Prokofiev Brahms ALEXANDER ALEXANDER 20.00 Kamermuziekzaal 20.00 CUARTETO CUARTETO MELNIKOV CASALS & & CASALS di 02di 2018 okt

© Josep Molina Biografieën Uitvoerders & programma

In 1997 werd het Cuarteto Casals (ES) 19.15 Inleiding door Jan Christiaens pauze opgericht aan de Escuela Reina Sofía in Madrid. Het kwartet won al snel enkele — (1833-1897) eerste prijzen op verscheidene concours Klavierkwintet in f, opus 34 (1861) en concerteert sindsdien in prestigieuze Alexander Melnikov: piano • Allegro non troppo zalen als , Carnegie Cuarteto Casals: • Andante, un poco Adagio Hall, Berliner Philharmonie, Wiener Abel Tomàs: viool • Scherzo. Allegro – Trio Konzerthaus, Kölner Philharmonie, Cité de Vera Martínez: viool • Finale. Poco sostenuto – Allegro non troppo la Musique Paris en het Jonathan Brown: altviool Amsterdam. Al elf cd’s verschenen op Arnau Tomàs: cello het label Harmonia mundi met werk van de minder bekende Spaanse Arriaga — en Toldrá tot de Weense grootmeesters Mozart, Haydn, Schubert en Brahms en (1732-1809) 20e-eeuwse componisten als Bartók, Pianist Alexander Melnikov (RU) is al Strijkkwartet, opus 20 nr.5, Hob.III:35 (1772) Ravel en Ligeti. Ze zijn ook grote sinds zijn achttiende gepassioneerd door • Moderato voorvechter van hedendaagse muziek de historische uitvoeringspraktijk en het • Minuet – Trio met creaties van bijvoorbeeld György Hammerklavier. Hierin werd hij onder • Adagio Kurtág. Het kwartet wordt beschouwd andere begeleid door Andreas Staier, met • Finale. Fuga a 2 soggetti 02 OKT 2018

BIOGRAFIEËN als een belangrijke ambassadeur van de wie hij een succesvol project afrondde Catalaanse cultuur. met Bachs Wohltemperierte Klavier en Sergey Prokofiev (1891-1953) met Shostakovich’ 24 Preludes en Fuga’s. Visions fugitives, opus 22 (1915-17) Melnikovs opname van dit laatste werk • Lentamente viel internationaal in de prijzen. Met zijn • Andante vaste duo-partner Isabelle Faust neemt • Allegretto hij op voor het label Harmonia Mundi, • Animato bij wie ook Beethovens Vioolsonates • Molto giocoso integraal verschenen. Naast zijn drukke • Con eleganza concertagenda als kamermusicus is • Pittoresco (Arpa) Melnikov vaak als solist te horen, met • Commodo Uw applaus krijgt kleur dankzij de bloemen orkest of in solorecitals in ’s werelds grote • Allegro tranquillo van Bloemblad. concertzalen. • Ridicolosamente • Con vivacità Met de steun van Institut Ramon Llull – • Assai moderato Catalan Language & Culture, Catalan Arts • Allegretto en de Regering van Catalonië. • Feroce • Inquieto • Dolente Met de steun van Piano's Maene

• Poetico • Con una dolce lentezza • Presto agitatissimo e molto accentuato • Lento irrealmente KLAVIER KAMERMUZIEK

— 02 — In het atelier van de componist ‘In elk van

De vader van het strijkkwartet, zo doorgaans een vrolijke dans – straalt een vlak, maar meer nog in de beknoptheid van deze vluchtige staat Joseph Haydn geboekstaafd in sombere sfeer uit, door de hoofdrol die de stukken. De pianist moet een meester handboeken muziekgeschiedenis. Het de altviool en cello krijgen. In de laatste zijn in fonkelend pianospel, en razendsnel visioenen zie ik genre ontstond eerder toevallig, door beweging presenteert Haydn een fuga kunnen schakelen tussen de meest diverse een wereldbestel, Haydns contacten in adellijke kringen. Zo met twee thema’s, die tegelijk voorgesteld gemoedsstemmingen. nodigde een zekere baron Fürnberg hem worden door de tweede viool en de altviool. vol wispelturig graag uit op zijn kasteel om mee te komen Het eerste thema klinkt opvallend barok, Johannes Brahms was een componist wiens musiceren. Haydn was een goede violist, met de vier lange beginnoten die aan Bachs inspiratie niet altijd even makkelijk een regenbogen-spel.’ de andere gasten speelden viool, altviool Musikalische Opfer doen denken. Zelfs uitweg vond. Zijn Eerste pianoconcerto en cello. Voor deze toevallige combinatie over het slotdeel van dit kwartet hangt een bijvoorbeeld zag het levenslicht als een van vier instrumenten schreef Haydn in de sluier van droefheid. Haydn schrijft bij het sonate voor twee piano’s, die hij nadien jaren 1750 zijn eerste divertimenti, zuivere begin van de fuga namelijk sempre sotto begon te orkestreren met de bedoeling ontspanningsmuziek dus. Maar kennelijk voce, letterlijk: voortdurend met gedempte er een symfonie van te maken. Zijn was de muziekwereld nogal happig op stem. Het fluisterende spel wordt slechts Pianokwintet – een onbetwist meesterwerk het nieuwe genre, want Haydn maakte er enkele keren opgeheven, zo onder meer op van de 19e-eeuwse kamermuziek – legde miste. Kennelijk begon Brahms door haar razendsnel naam mee. het einde, waar de fuga abrupt afgebroken een soortgelijk parcours af. In de herfst commentaar duidelijker te zien waar hij wordt met de eerste vijf tonen van het van 1862 legde Brahms drie bewegingen heen wilde met de partituur. Hij begon De zes strijkkwartetten, opus 20 dateren hoofdthema. van een kwintet voor strijkers (twee violen, onmiddellijk aan een volgende revisie, die uit 1772, een ‘annus mirabilis’ voor de altviool, twee cello’s) voor aan Clara een synthese zou worden van Joachims en componist. Opmerkelijk in deze set is dat In april 1918 speelde Sergey Prokofiev Schumann, die heel enthousiast was Clara’s bemerkingen. Dit keer herschreef

02 OKT 2018 er twee van de zes (nr. 3 en nr. 5) in mineur de première van zijn Visions fugitives, over het werk in wording. Niet veel later hij het werk voor pianokwintet, zodat hij de 02 OKT 2018 zijn, een primeur in Haydns kwartetten. een reeks van twintig miniaturen voor kon Brahms het afgewerkte vierdelige stevige klank van de piano had zonder het Bovendien hebben drie van de zes piano, gecomponeerd tussen 1915 en strijkkwintet voorleggen aan zijn andere langoureuze karakter van de strijkers te kwartetten een fuga-finale, waaronder 1917. De titel komt uit een gedicht van de muzikale adviseur, de violist Joseph moeten missen. nr. 5. De mineur-toonaard en de ernstige Russische dichter Konstantin Balmont, Joachim, die er eveneens onmiddellijk een toon van de fuga doen het hele kwartet die Prokofiev deze stukken in 1917 hoorde meesterwerk in herkende. Maar op het Het begin van de eerste beweging opus 20 nr. 5 in een tragische sfeer baden. spelen op een huisconcert. Balmont goot vlak van de instrumentatie had hij toch doet sterk denken aan Beethovens Zelfs het menuet (tweede beweging) – zijn indrukken prompt in een sneldicht: enige reserves. De sterke ritmische drive Appassionata-sonate. We horen het ‘In elk van deze vluchtige visioenen van de muziek vroeg volgens Joachim om hoofdthema namelijk eerst in unisono zie ik een wereldbestel, vol wispelturig een meer energieke instrumentatie. Hij octaven, in de tragische toonaard f, regenbogen-spel’. Vluchtige visioenen, vond de klank van vijf strijkers te dun en te alvorens het werk uitbarst in heftig dat zijn deze snapshots van de meest weinig percussief om Brahms’ stevig uit de bewogen figuraties. De derde beweging • Haydns strijkkwartet ontstond uiteenlopende emoties inderdaad. Nu kluiten gewassen compositie overtuigend te (Scherzo) staat vreemd genoeg niet eerder toevallig, door het samen eens grotesk, dan bezwerend, soms vurig vertolken. in de hoofdtoonaard f, maar in een musiceren van vier vrienden. assertief, dan weer delicaat gebalanceerd. onheilspellend c, dat op tijd en stond • Prokofievs twintig Visions Typisch voor de stijl van Prokofiev zijn de Brahms nam Joachims bemerkingen omkantelt in een stralend C. De finale fugitives zijn snapshots van de rusteloze harmonieën, gekruid met scherpe ter harte, want in 1864 herwerkte hij gaat eerst de tragische toer op, met een meest uiteenlopende emoties. dissonanten. Ze onderstrepen het grillige, het strijkkwintet tot een sonate voor sombere inleiding in een traag tempo. • Brahms Klavierkwintet onvoorspelbare karakter van de muziek, twee piano’s. Toen hij Clara Schumann Gaandeweg klaart de muziek op, tot ze evolueerde van strijkkwintet en sporen perfect met het pittige ritme daarover inlichtte, kon ze haar oren niet uitmondt in het zonnige, ongecompliceerde over sonate voor twee piano’s dat nu eens regelmatig klinkt, dan weer vol geloven. Nadat ze de versie voor twee hoofdthema. tot pianokwintet. tegendraadse accenten. Voor de uitvoerder piano’s had doorgespeeld, gaf ze Brahms ligt de moeilijkheid niet alleen op technisch te kennen dat ze de klank van de strijkers — Jan Christiaens

— 04 — — 05 — Componeren wo 12 sep 2018 – zo 11 nov 2018 in troebele tijden Dries Segers ‘Daar, in de Staatsdoema, werd iets Prokofiev die in juni 1914 al was Black Body groots verricht en over het lot van Rusland afgestudeerd aan het Sint-Petersburgse beslist, op de daken hield het oude bewind conservatorium liet zich, om aan zich nog staande in de personen van de legerdienst en eventuele mobilisatie te politieagenten die op de menigte vuurden, ontsnappen, opnieuw inschrijven aan maar op straat heerste zo’n eentonig het conservatorium als leerling in de Dries Segers (°1990) onderzoekt het gelummel dat het me snel begon te orgelklas! Vermoedelijk zette hij nooit of fotografische medium en vertrekt steeds irriteren. Ik bleef thuis en ging met plezier nauwelijks een voet op een orgelpedaal vanuit licht, tijd en ruimte: essentiële weer aan mijn werk, maakte de Derde maar wou hij blijven componeren. Naast elementen van een beeld. sonate af, zette een paar stukken voor opus de twintig Visions fugitives componeerde 22 op papier (waaronder het voorlaatste, hij in diezelfde periode nog zijn opera In de reeks Black Body vervangt hij de waarin de stemming om me heen werd Igrok (De speler) naar Dostojevski (pas camera door slijpschijven, boormachines weerspiegeld) en ging verder aan het op 27 april 1929 werd hij in de Brusselse en zagen. Hij perforeert filmrolletjes Vioolconcerto.’ Muntschouwburg gecreëerd), zijn Eerste en laat verschillende lichtbronnen en vioolconcerto, zijn ‘Klassieke’ symfonie, de kleurtemperaturen het lichtgevoelige Dit noteert Prokofiev in zijn dagboek Scytische suite, opus 20, de Vijf liederen, materiaal binnendringen. Deze in maart 1917 tijdens de stakingen in opus 23, de Vijf liederen op tekst van cameraloze beelden staan buiten de Petrograd (Sint-Petersburg) en de Akhmatova, opus 27, de Pianosonates, werkelijkheid en hebben niet de ambitie incidenten tussen protesterende arbeiders opus 28 en 29 en hij begon aan zijn iets weer te geven, maar doen wel denken en politie, op de vooravond van de grote Derde pianoconcerto, opus 26. In mei aan verre kosmische reizen.

02 OKT 2018 Russische Revolutie. Opus 22 zijn de twintig 1917 noteerde Prokofiev in zijn dagboek: 02 OKT 2018 Visions fugitives die hij componeerde ‘Op 10 mei keerde ik naar mijn datsja Hij werkte deze methode uit om het licht tussen 1915 en 1917. Niet enkel dus op de terug, het was lekker weer, echt lente nu. van het Concertgebouw te vangen voor vooravond van de Revolutie maar ook in (…) Ik ging aan de slag: ik overdacht tot de seizoensbeelden van het seizoen 18-19. volle oorlogstijd. Niet zomaar een oorlog, in de kleinste details de instrumentatie Daarnaast vertrok hij van de partituren maar wel een van de meest verschrikkelijke van het vioolconcerto, wat makkelijk en van John Cages Etudes Australes, een oorlogen uit de geschiedenis. Veel van aangenaam werk was, en componeerde reeks studies die op hun beurt gebaseerd die onwaarschijnlijke verschrikkingen wandelend door de velden de ‘Klassieke’ waren op sterrenkaarten. Aan de die in zowat alle geschiedenisboeken symfonie.’ In diezelfde periode (1915-1917) hand van de muzieknoten maakte hij geboekstaafd staan, waren voor Prokofiev vielen in de velden rond Ieper, in de slag fotogrammen en camera obscura’s. – die nauwelijks of geen interesse in politiek aan de Somme en bij Verdun een slordige had – een ‘ver van zijn bed show’. twee miljoen doden en gewonden … Het werk van Dries Segers is te bewonderen in de Expobox en doorheen Nochtans werd ook Rusland in de grote — Johan Huys het gebouw. oorlog betrokken toen de Duitsers op 1 augustus 1914 Rusland de oorlog verklaarden. Na aanvankelijke successen werd het Russische leger bij Tannenberg (Oost-Pruisen) door het Duitse leger onder het bevel van Ludendorff op 31 augustus verslagen. Na nog enkele nederlagen nam tsaar Nicolas II het commando over de Russische troepen over en steeds meer dienstplichtigen werden gemobiliseerd.

— 06 — — 07 — In de kijker

WOENSDAG ZATERDAG 10 OKT 2018 20 OKT 2018

20.00 Kamermuziekzaal 20.00 Kamermuziekzaal © Giorgia Bertazzi © Giorgia

Oxalys & Martin Helmchen Claire Lefilliâtre Schumann. Novelletten Canteloube, Debussy, Brewaeys & Van Parys

Oxalys schildert een kosmos vol tintelende Sterpianist Martin Helmchen komt voor de klankkleuren en slanke melodieën. Voor de tweede keer naar Brugge, nu om de nieuwe zomerse arrangementen van Canteloube Steinway te presenteren in een solorecital. en Debussy tekent Annelies Van Parys. Charisma, precisie, en lichtvoetige Haar feilloze gevoel voor instrumentale virtuositeit: onverdund plezier voor de oren kleurschakeringen heeft ze ongetwijfeld in Schumanns Novelletten en in werk van van haar betreurde leermeester Luc Schönberg, Messiaen, Bach en Chopin. Brewaeys. Hij leerde haar klanken binnenstebuiten te keren, om ze des te bonter te laten stralen.

Laat weten wat je van het concert vond op

ConcertgebouwBrugge @concertgebouwbr

info & tickets +32 70 22 12 12 — In&Uit: ‘t Zand 34, Brugge concertgebouw.be V.U. KatrienV.U. Eeckhoutte, Van 't Zand 34, Brugge