GCK W Gródku Najpiękniejsze Ogrody Po Raz 20

Wiadomości Gródeckie Haradockija Nawiny Gazeta o Ziemi Gródeckiej i jej Mieszkańcach l Nr 11 (276) l listopad 2019 l Cena 4,00 zł pewnego domu przy ul. Białostockiej kolejowa w Waliłach w skali 1:120 z koniem” l l Fot. Dorota Sulżyk | GCK w Gródku Najpiękniejsze ogrody po raz 20. Nagrody „Biały Gryf” przyznaneGryf” „Biały Nagrody l W rajskim ogrodzie Ewy l l „Zdjęcie Historia l Stacja

Niepodległościowy Turniej Charytatywny dla Leny i Nadii Marcinczyk 2

OBRZĘDY I ZWYCZAJE ZIEMI GRÓDECKIEJ 26.10.2019 r., fot. D. Sulżyk | GCK w Gródku

LaureaciWiadomości Nagrody Wójta Gródeckie Gminy Gródek – Haradockija „Biały Gryf” wraz Nawiny z Wójtem LISTOPAD Wiesławem 2019 Kuleszą, Przewodniczacym Rady Gminy Wieczysławem Gościkiem, Przewodniczącą Komisji Magdaleną Łotysz oraz Agnieszką Klebus Od Redaktor Naczelnej 3

chyba przerosła samych pomysło- po przeczytaniu dwóch rozmów z jeśli ludzie z Gródka, okolic, Pod- dawców Magdę i Janka Łotyszów, ogromnymi pasjonatami ogrodnic- lasia zechcą się wzruszać razem ze którzy miłość do sportu, do piłki twa (druga ogrodniczka z zamiło- mną podczas lektury moich repor- nożnej potrafią przekuć na coś tak wania to Ewa Sawko) zechcecie taży. pozytywnego, co wydarzyło się w rzucić się w wir prac upiększają- Z okazji zbliżającego się jubile- niedzielę. Mecze niosły nie rywali- cych Wasze ogrody. Ale musicie z uszu 25-lecia „WG-HN” ogłaszamy zację, ale pozytywną dawkę emo- tym poczekać do wiosny. konkurs pn. Szanujmy wspomnie- cji, śmiech, radość. Wójt na bramce, Na koniec trochę prywaty. W paź- nia. Drodzy czytelnicy – młodsi i panie księgowe, urzędniczki, przed- dzierniku ukazała się moja książ- starsi, czekamy na Wasze prace, w szkolanki jako zawodniczki… Tak, ka „Zdjęcie z koniem. Reportaże których Wy, albo Wasi bohatero- z całą pewnością, w Gródku takie- z Gródka i okolic”. I to ona była wie (dziadkowie, rodzice, sąsiedzi, go turnieju jeszcze nie było! I w ta- powodem wielu wzruszeń podczas znajomi) powspominają o życiu, o kich momentach, na pewno wielu z spotkania autorskiego, który był z ludziach, o wydarzeniach, o Gród- 3 listopada. Niedziela. I tłumy nas powtarzało: „fajnie, że jestem pewnością jednym z moich najpięk- ku, o gródeckich wsiach. Spróbuj- na gminnym stadionie. Na okład- z Gródka”. niejszych momentów w życiu. Cie- my ocalić od zapomnienia kolejne kowym zdjęciu widać 15 drużyn, Powodem do dumy jest również szę się, że mogły ukazać się repor- historie. Konkurs potrwa do poło- które wzięły udział w Turnieju Cha- to, że od 20 lat udaje nam się organi- taże, które pisałam przez wiele lat. wy stycznia. Najlepsze prace zosta- rytatywnym na rzecz bliźniaczek zować konkursy na najpiękniejsze Wprawdzie były drukowane w mie- ną nagrodzone. Szczegóły wkrótce Nadii i Leny Marcinczyk. To nie ogródki w gminie Gródek. Bo, jak sięczniku „Czasopis „, ale teraz 16 na stronach „WG-HN” oraz GCK pierwszy raz gródecka społecz- się okazuje, nie jest to takie proste. opowieści zamieszkało obok siebie. w Gródku. ność pokazała swoje „wielkie ser- Obecna na uroczystym jubileuszo- Jestem szczęśliwa, że tego wieczo- Nieustający apel do wszystkich! ca”. Jeśli trzeba pomóc, pomaga- wym podsumowaniu mieszkanka ru przyszło na spotkanie tak dużo Podpowiadajcie tematy, nadsyłajcie my! Wystarczy przypomnieć fi- Zabłudowa żałowała, że tam po- osób, które cieszyły się razem ze swoje zdjęcia, artykuły, listy do 30 nały WOŚP w Gródku, Szlachet- dobny konkurs miał zaledwie kilka mną. Niektórzy przyjechali z dale- listopada na adres dsulzyk@gck- ną Paczkę, szkolne charytatywne edycji. Przewodniczący jury Janusz ka. To bezcenne, mieć tyle życzli- grodek.pl. Następny numer z ka- kiermasze. Musi być tylko ktoś, kto Cimochowicz opowiada w tym nu- wych wspierających ludzi! Długą lendarzem ukaże się ok. 20 grudnia. zainicjuje wydarzenie, zarazi szla- merze o tym, jak na przestrzeni lat kolejkę po autografy zapamiętam chetnym celem. Tym razem akcja zmieniały się ogrody. Wierzę, że do końca życia. Będę szczęśliwa, Dorota Sulżyk▲ Wydarzenia Obrzędy i zwyczaje Ziemi Gródeckiej Program tegorocznego wieczoru pn. „Ob- Roku Walentyna Trochimczyk, podkreśliła: radockaj haworce”, co jest bardzo cenną ini- rzędy i zwyczaje Ziemi Gródeckiej”, który miał „Jak się coś robi dla drugiego człowieka, to cjatywą wydarzenia. Teatralne występy roz- miejsce 26 października w GCK w Gródku, się nie czeka na żadne nagrody, oklaski. My- poczęli uczniowie V klasy SP w Gródku, był bardzo bogaty, ponieważ oprócz punktów ślę, że tam na Górze jest Najważniejszy, który pokazując w nietuzinkowy i wesoły sposób związanych z obrzędami, czyli prezentacji sce- prowadzi, pokazuje drogę. I skoro dostałam zwyczaj „Kapannia bulby”. Śmiechu by- nek przybliżających zwyczaje i tradycje Zie- taką misję, więc działam. Otrzymanie takiej ło mnóstwo również przy następnej scence mi Gródeckiej oraz podsumowania projektu nagrody jest bardzo miłe. To jest prezent nie „Ranczo pa biełarusku”. Tym razem w role „Obrzędy i zwyczaje Ziemi Gródeckiej”, zo- tylko dla mnie, ale dla wszystkich członków aktorów rewelacyjnie wcielili się siódmokla- stały przyznane Nagrody Wójta Gminy Gró- stowarzyszenia „Aktywny Senior” i dla tych, siści. Uczniów przygotowała nauczycielka dek „Biały Gryf”. którzy się zarażą taką działalnością i będą języka białoruskiego Elżbieta Romańczuk, I to właśnie uroczysty moment wręcze- mogli z nami działać”. Prezes stowarzysze- która jest również autorką obu scenariuszy. nia „Białego Gryfa” rozpoczął wydarzenie. nia Uczniowski Klub Sportowy Gródek Ire- Wraz ze swoimi uczniami corocznie bierze Laureaci – Jan Karpowicz, Walentyna Tro- na Matysiuk bardzo wzruszona podziękowa- udział w wydarzeniu, prezentując uwspół- chimczyk oraz w imieniu Stowarzyszenia ła za nagrodę w kat. kulturalno – sportowej cześnione wersje zwyczajów i obrzędów. Uczniowski Klub Sportowy Gródek Prezes oraz krótko przedstawiła zasługi gródeckich Podczas następnej scenki zapachniało praw- Irena Matysiuk wraz z dawnymi i obecnymi unihokeistek oraz trenera Eugeniusza Sawic- dziwym sianem. Dziewczyny z „Razśpia- unihokeistkami odebrali statuetki z rąk Wójta kiego. W tym roku klub kończy 20 lat. Gra- wanaho Haradka” pokazały „Sienakosy” na Wiesława Kuleszy (szczegółowe informacje tulujemy laureatom! podstawie scenariusza Niny Cywoniuk. Była w ramce obok). Wójt podkreślił, że nagroda Trzy scenki, które zostały zaprezentowa- prawdziwa „kapica” siana, grabienie, zwy- przyznawana od ubiegłego roku ma docenić ne w ramach trzeciej edycji „Obrzędów i czaje związane z tą praca polową i wątek ro- ludzi, którzy przyczyniają się do rozwoju zwyczajów Ziemi Gródeckiej” były świet- mansowy w tle. I liczne rozmowy o wiejskim gminy, jej promocji i poprawy wizerunku. nym punktem artystycznym urozmaicają- życiu. Publiczność wielokrotnie nagradza- Jan Karpowicz, odbierając Nagrodę Specjal- cym sobotni wieczór. W ubiegłych latach na ła aktorki śmiechem i brawami. Obrzędów ną podziękował: „dla usich haradczan, z ja- scenie widowiskowej oglądaliśmy m.in. ad- i zwyczajów w naszej gminie nie brakuje i kimi pryszłosia pracawać, sustrakacca, sia- wietki, swaty, szlub, zielarku, Wialikdzień, mamy nadzieję, że wystarczy pomysłów na brawać, i dla usich kalaktywau, jakija my wiaczorki, Jurija… w wykonaniu uczniów scenki w następnych latach. supolna arhanizawali”. W ubiegłym roku w SP w Gródku oraz zespołów działających „Zwyczaje i obrzędy Ziemi Gródeckiej” pierwszej edycji konkursu Nagrodę Specjal- przy GCK w Gródku. Warto podkreślić, że to również tytuł projektu realizowanego we ną otrzymał Leon Tarasewicz. Społecznik wszystkie przedstawienia były grane w „ha- wrześniu i październiku przez GCK w Gród-

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 4 Sprawy samorządowe ku. W sobotni wieczór podsumowała go ko- powstały dwa krótkie filmy zrealizowane szający film o pieczeniu chleba mogłyby być ordynatorka Magdalena Łotysz. Prezentacja przez Adriana Ławreszuka: o pieczeniu chle- puentą sobotniego wydarzenia: „Moim prze- pokazywała poszczególne etapy i działania. ba przez Anię Trochimczyk ze Słuczanki oraz słaniem do młodych i najmłodszych jest to, Warsztaty ceramiczne z Natalią Olszewską, o zespołach działających przy GCK w Gród- żeby nigdy nie zapomnieli jak się piecze w których wzięły udział dziewczyny z Koła ku, długo oklaskiwane przez publiczność. chleb i żeby nie zapominali o tradycjach”. Gospodyń Wiejskich w Gródku. Ich zada- W holu można było podziwiać artystyczne niem było również poprowadzenie zajęć z efekty warsztatów ceramicznych. Wszyscy Dorota Sulżyk▲ gliny dla jednej z grup w Przedszkolu Sa- zachwycali się pracami członkiń KGW. morządowym w Gródku. Dzięki projektowi Słowa Ani Trochimczyk zamykające wzru- LAUREACI II EDYCJI NAGRODY WÓJTA GMINY GRÓDEK „BIAŁY GRYF”

Komisja w składzie: Przewodnicząca Magdalena Łotysz, Leon Tarasewicz, Jan Łotysz, Monika Ratyńska, Agnieszka Klebus, Alina Gościk, Monika Jaroszuk przyznała Nagrody Wójta Gminy Gródek „Biały Gryf”, które zostały uroczyście wręczone 26 października w GCK w Gródku podczas wydarzenia pn. „Obrzędy i Zwyczaje Ziemi Gródeckiej”.

Kategoria: Nagroda specjalna Wójta Gminy Gródek JAN KARPOWICZ za promocję Ziemi Gródeckiej w kraju i za granicą, nieustającą aktywność i zaangażowanie w działania na rzecz lokalnej kultury oraz dbałość o przekaz naszego dziedzictwa kulturowego, między innymi poprzez zainicjowanie działalności grupy literackiej „Kło- sy” i prowadzenie licznych zespołów ludowych, a przede wszystkim za ogromne serce i umiłowanie gródeckiej kultury.

Kategoria: Społecznik Roku WALENTYNA TROCHIMCZYK za prowadzenie działań na rzecz społeczności lokalnej poprzez: • założenie i koordynowanie działalności Stowarzyszenia Aktywny Senior, • inicjatywy w zakresie profilaktyki ochrony zdrowia, • przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu seniorów i ich aktywizację oraz kształtowanie pozytywnego wizerunku tej grupy mieszkańców, • uwrażliwienie społeczności na potrzeby osób starszych, a przede wszystkim za bezinteresowność i pasję w działaniu.

Kategoria: Kulturalno - Sportowa STOWARZYSZENIE UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY GRÓDEK za prowadzone w Gminie Gródek od 20 lat działania na rzecz: • promowania aktywności fizycznej wśród dzieci i młodzieży, • rozbudzenia pasji do unihokeja, • zaszczepienia zasad fair–play na boisku i w życiu, za wychowanie pokoleń sportowców, którzy odnoszą sukcesy - również na skalę ogólno- polską oraz za wytrwałość w dążeniu do celu. Relacja z XI Sesji Rady Gminy Gródek 30 października 2019 r. ku przypada już ich jubileuszowa tulacje wszystkim uczestnikom edycja. Wójt Wiesław Kulesza oraz wręczono nagrody (wyniki z radością podkreślił, że konkurs konkursu opublikowane są w tym został rozstrzygnięty po raz 20. numerze). Upominki i podzięko- Przypomniał jego początki, kiedy wania otrzymały również osoby, to do naszej gazety lokalnej trafił które w ciągu 20 lat były zaan- list od byłego mieszkańca Gród- gażowane w pracę komisji. Słod- ka Dariusza Żukowskiego i jego kim upominkiem dla wszystkich żony z propozycją, żeby zorgani- przybyłych na sesję Rady Gminy zować konkurs na najpiękniejsze Gródek był piękny kwiatowy ju- ogrody. To, że pomysł się przyjął, bileuszowy tort. W holu GCK w konkurs wciąż trwa, co roku przy- Gródku można było obejrzeć wy- bywają nowi uczestnicy, jest po- stawę fotograficzną podsumowu- wodem do dumy. Służy promocji jącą 20-lecie konkursu. Fot. Dorota Sulżyk | GCK w Gródku w GCK | Sulżyk Dorota Fot. i poprawie wizerunku naszej gmi- Po tym uroczystym punkcie po- Laureaci oraz osoby zaangażowane w prace konkursowe ny. Wójt podziękował wszystkim rządku obrad Wójt Gminy Gró- osobom, które przyczyniły się do dek Wiesław Kulesza przedsta- Tuż po przyjęciu porządku ob- mowanie gminnych konkursów: rozwoju konkursu. Przewodni- wił sprawozdanie ze swojej dzia- rad XI Sesji Rady Gminy, której „Estetyczna wieś Gminy Gró- czący komisji konkursowej Ja- łalności w okresie międzysesyj- przewodniczył Wieczysław Go- dek 2019” i „Estetyczna pose- nusz Cimochowicz odczytał pro- nym, które zamieszczamy w tym ścik, nastąpiło uroczyste podsu- sja – Ogródki 2019”. W tym ro- tokół z posiedzenia. Złożono gra- numerze.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 Sprawy samorządowe 5

Następnie radni zajęli się roz- wierzchni. Wójt Wiesław Kule- czasu sądowego uregulowania tej gorszym stanie, mieszkańcy mają patrzeniem uchwał, które były sza odpowiedział, że przebudo- kwestii, nie mogliśmy sfinalizo- wrażenie, że zapomniano o niej, omawiane na posiedzeniu wspól- wa ulic i dróg w naszej Gminie wać przygotowania dokumenta- a to przecież jedna z najstarszych nym komisji stałych Rady Gminy praktycznie została rozpoczęta w cji niezbędnej do ubiegania się ulic w Gródku. Druga mieszkan- 25 października 2019 r., w spra- 2004 r. Od tamtej pory sukcesyw- o środki unijne na realizację te- ka ul. Błotnej Lilia Popławska wach: nie przebudowujemy kolejne od- go przedsięwzięcia. W tej chwili dodała, że 10 lat minęło, odkąd - określenia wysokości rocz- cinki dróg gminnych i powiato- posiadamy kompletną dokumen- ludzie piszą podania o moderni- nych stawek podatku od środków wych. Akurat ulica Błotna i Zam- transportowych; kowa różniły się od innych tym, - zmiany uchwały w sprawie że o ile kanalizacja sanitarna bu- uchwalenia Wieloletniej Progno- dowana była w Gródku w latach zy Finansowej Gminy Gródek na 1998-1999, to w odniesieniu do lata 2019 – 2022 wraz z prognozą tych ulic ze względu na nieko- kwoty długu i spłat zobowiązań rzystną strukturę gruntów (grun- na lata 2019 – 2036; ty podmokłe) te urządzenia budo- - zmian w budżecie Gminy wano dopiero na przełomie 2004 Gródek na 2019 r. i 2005 roku. Jeżeli chodzi o ulicę - udzielenia bonifikaty od ceny Błotną, to dodatkowo budowana nieruchomości; była kanalizacja deszczowa, któ- - wyrażenia zgody na udziele- ra ma za zadanie odprowadzanie nie dotacji dla niepublicznej szko- wody z ulic Białostockiej, Chod- Gródku w GCK | Sulżyk Dorota Fot. ły podstawowej, w której zorga- kiewiczów i Michałowskiej w ob- Od lewej Radni: Andrzej Wysocki, Dorota Popławska nizowano oddział przedszkolny, rębie ulicy Błotnej. Wójt poinfor- oraz Jerzy Gryc prowadzonej na terenie Gminy mował, że w Gminie Gródek sta- Gródek, przez osoby prawne nie- ramy się planować i realizować te tację do złożenia wniosku o do- zację ulicy, a dalej jesteśmy w będące jednostką samorządu tery- zadania, na które jest możliwość finansowanie zagospodarowania tym samym punkcie. torialnego oraz osoby fizyczne w pozyskania środków zewnętrz- terenów wokół Góry Zamkowej Wójt poinformował, że jedynie wyższej wysokości niż określona nych, w szczególności unijnych. i przebudowy ulicy Zamkowej w kompleksowa przebudowa uli- w ustawie o finansowaniu zadań Wynika to ze struktury budżetu, ramach konkursu, który zgodnie cy ma szansę ostatecznie rozwią- oświatowych. a w szczególności z faktu, że po z harmonogramem ma być ogło- zać problem. Jeśli powstające po Wszystkie uchwały zostały po- zaplanowaniu środków na wydat- szony przez LGD Puszcza Kny- opadach kałuże w chwili obec- zytywnie zaopiniowane przez ko- ki bieżące nie za wiele pozostaje szyńska w grudniu 2019 r. o czym nej zasypiemy, to woda będzie misje stałe Rady Gminy, a powyż- na wydatki inwestycyjne. Mając niejednokrotnie już byli informo- gromadzić się w innym miejscu. sze stanowisko przedstawił Prze- na uwadze potrzebę modernizacji wani Radni. „Spróbujemy więc znaleźć doraź- wodniczący Komisji Gospodar- ulicy Błotnej i Zamkowej, w cza- Dodatkowo niezrozumiałym ny odpływ np. na pobliskie łąki, ki, Finansów i Rolnictwa Grze- sie gdy przygotowywaliśmy się jest powyższe zapytanie Radnej, które są własnością Gminy. W po- gorz Borkowski. Radni podjęli do pozyskiwania środków w ko- skoro w budżecie na 2018 rok za- przedniej wypowiedzi przedsta- wszystkie uchwały jednogłośnie. lejnej unijnej perspektywie finan- pisane są środki finansowe w za- wiłem działania podejmowane w Informacje: o stanie realizacji sowej, zleciliśmy opracowanie łączniku inwestycyjnym na przy- celu realizacji przebudowy ulicy zadań oświatowych Gminy Gró- koncepcji zagospodarowania Gó- gotowanie projektu przebudowy Zamkowej i ulicy Błotnej. Jeże- dek w roku szkolnym 2018/2019 ry Zamkowej oraz terenów wokół ulicy Błotnej. To oznacza, że nie li mówimy o tym, że przygoto- oraz w sprawie oświadczeń ma- obiektu dziedzictwa kulturowego, tylko mieszkańcy ulicy Błotnej są waliśmy dokumentację na zago- jątkowych złożonych stosow- obejmującej również przebudowę zainteresowani poprawą jej stanu, spodarowanie Góry Zamkowej i nie do przepisów ustawy z dnia ulicy Błotnej i ulicy Zamkowej. ale również władze gminy. przebudowę Zamkowej oraz po- 8 marca 1990 r. o samorządzie W trakcie opracowywania kon- Na posiedzenie sesji przybyła dejmujemy kroki w celu pozy- gminnym radni otrzymali na pi- cepcji okazało się, że część tere- mieszkanka ul. Błotnej Lilia Ja- skania środków zewnętrznych śmie wraz z innymi materiałami nu przyległego do Góry Zamko- rocka, która zabrała głos w tej - to oznacza, że Władze Gminy na Sesję. Nie wnieśli do nich żad- wej w kierunku ulicy Błotnej jest sprawie. Zwróciła uwagę, że od są zainteresowane, żeby ta ulica nych uwag. własnością prywatną. Czynności pewnego czasu ulica jest podsy- została przebudowana. Podobnie podjęte w kierunku odkupienia pywana żwirem. Przyjeżdża pra- jest z ulicą Błotną. W bieżącym Zapytania tej działki nie przyniosły pozy- cownik, który nie jest zoriento- roku budżetowym zostały wygo- i wnioski radnych tywnego rezultatu ze względu na wany, gdzie ma podsypać. Potem spodarowane środki z budżetu na Radna Małgorzata Popław- bardzo wysoką cenę nieruchomo- pracownicy KZB wyrównują uli- przygotowanie dokumentacji, co ska nawiązała do dwóch podań, ści. Dlatego został przygotowany cę. Wybrany został środek uli- oznacza, że zmierzamy w kierun- które wpłynęły do Urzędu Gmi- kolejny projekt obejmujący zago- cy i podsypany z jednej i drugiej ku jej przebudowy. Dlatego trze- ny od mieszkańców ul. Błotnej spodarowanie Góry Zamkowej i strony, w wyniku czego na środku ba trzymać kciuki, aby możliwe i Zamkowej. W imieniu miesz- przebudowę Zamkowej. Tym ra- powstało bajoro. W 2010 r. miesz- było jak najszybsze pozyskanie kańców poprosiła, żeby jak naj- zem w trakcie przygotowywania kańcy ul. Błotnej napisali podanie dofinansowania na jej realizację. szybciej przychylić się do sprawy potrzebnej dokumentacji okaza- z prośbą o naprawę nawierzch- A czy to będzie za rok czy za dwa modernizacji ulic. Podsypywanie ło się, że w jednym przypadku ni. Wójt odpowiedział wtedy, że lata, w tym momencie nie jest to nic nie daje, a mieszkańcy bory- właściciel działki nie ma uregu- droga będzie robiona. Pani Lilia do końca zależne od nas”. kają się z bardzo złym stanem na- lowanego prawa własności. Do podkreśliła, że ulica jest w coraz Zastępca Wójta Lilia Wa-

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 6 Sprawy samorządowe raksa dodała, że w grudniu br. wykonać tego rodzaju przedsię- Szkoły Podstawowej, które odbę- nego i Gospodarki Komunalnej ma być ogłoszony konkurs przez wzięcia bez formalności i doku- dzie się 8 listopada. Monika Gościk odpowiedziała, LGD Puszcza Knyszyńska. Nie- mentów. Kierownik GOPS w Gród- że Komisja Ruchu Drogowego stety, nie jesteśmy w stanie przy- ku Jolanta Bójko w związku ze wstępnie wyraziła zgodę na przy- spieszyć procedury konkursowej, Wolne wnioski zbliżającą się zimą zwróciła się stanek, czekamy teraz na decyzję nie skrócimy czasu oczekiwania, i informacje z prośbą i apelem do zgłaszania Starostwa. Wójt Wiesław Ku- wniosek jest dwukrotnie podda- Dyrektor GCK Magdalena osób będących w trudnej sytuacji. lesza powiedział, że ocenimy, wany ocenie. Nie mamy też gwa- Łotysz poinformowała, że GCK Poinformowała też, że wprowa- czy w chwili obecnej posiadamy rancji, że zostanie przyjęty do do- w Gródku przystąpiło do projektu dzono świadczenie uzupełniające środki na ten cel, jeśli tak, to po- finansowania, chociaż w przypad- „Aktywność siłą wspólnoty Gmi- dla osób niezdolnych do samo- staramy się niezwłocznie zreali- ku każdego projektu czynimy ny Gródek”. Mogą wziąć w nim dzielnej egzystencji. zować wniosek. wszelkie starania, aby przygoto- udział osoby pełnoletnie, korzy- Radna Iwona Kalinowska Przewodniczący Wieczysław wać dokumentację w pełni speł- stające z pomocy GOPS. Zwróci- powiedziała, że 16 listopada do Gościk – zapytał o byłą żwirow- niającą wymagania konkursowe. ła się do zebranych z prośbą o po- Gródka przyjedzie Krwiobus. Za- nię w Bielewiczach. Wójt odpo- Radny Andrzej Wysocki od- moc w rekrutacji. Pani Dyrektor prosiła do udziału w akcji. wiedział, że w tej chwili właści- niósł się do wniosku zapropono- wspomniała również, że w ostat- Sołtys Sołectwa Radunin Ja- we instytucje rozpatrują problem wanego przez siebie na poprzed- nią sobotę odbyło się uroczyste nusz Warpechowski zapytał, czy między innymi prawa własności. niej sesji, dotyczącego budowy wręczenie nagród Białego Gryfa. możliwe by było zamontowanie 2 Są tam tereny Skarbu Państwa, wiatrołapu w budynku przed- Dodała, że gdyby podczas wyda- lamp we wsi Radunin przy dwóch Lasów Państwowych oraz pry- szkolnym w Gródku. Zapropo- rzenia obecni byli radni, jego ran- posesjach, przy których wieczo- watne. Nie ma tam terenów na- nował, że jeśli Gmina ma proble- ga wzrosłaby. Zaprosiła wszyst- rem jest bardzo ciemno. leżących do Gminy. my, to radni wspólnie zrobią wia- kich obecnych na Turniej Chary- Radna Iwona Kubiak chcia- Po przyjęciu protokołu X Sesji, trołap. Wójt Wiesław Kulesza tatywny (3 listopada) oraz gmin- ła się dowiedzieć, jak wygląda Przewodniczący Rady Gminy odpowiedział, że przecież usta- ne obchody Święta Niepodległo- sprawa z dodatkowym przystan- Wieczysław Gościk zamknął ob- lone zostało, że wiatrołap zosta- ści. Poinformowała również, że kiem PKS w Waliłach – Stacji rady XI Sesji Rady Gminy Gró- nie wprowadzony do budżetu w udało się założyć sztab WOŚP w (niedaleko ul. Krótkiej) oraz czy dek. 2020 roku, co pozwoli przygo- Gródku. będzie zamontowane lusterko tować dokumentację i uzyskać Dyrektor SP w Gródku An- przy wyjeździe z ul. Tartacznej. Opracowanie zgłoszenie. Nie ma możliwości na Grycuk zaprosiła na Święto Kierownik Referatu Inwestycyj- Dorota Sulżyk▲

Sprawozdanie z działalności Wójta Gminy • W sprawie powołania komisji egzaminacyjnej dla przeprowadze- w okresie międzysesyjnym nia egzaminu kończącego służbę przygotowawczą; • W sprawie wprowadzenia Regulaminu realizacji praw osób, któ- Sprawozdanie z działalności Wójta Gminy w okresie międzysesyj- rych dane dotyczą w Urzędzie Gminy Gródek; nym. Poprzednia, X Sesja Rady Gminy Gródek odbyła się w dniu 19 oraz obwieszczenie: września 2019 r. • obejmujące informację Komisarza Wyborczego w Białymstoku I Uchwały przyjęte na Sesji są realizowane na bieżąco. o numerze oraz granicach obwodu głosowania, wyznaczonej siedzi- 1) W okresie międzysesyjnym wydałem następujące zarządze- bie obwodowej komisji wyborczej oraz możliwości głosowania kore- nia: spondencyjnego i przez pełnomocnika w wyborach uzupełniających • W sprawie określenia sposobu wykonania uchwał Rady Gminy do Rady Gminy Gródek zarządzonych na dzień 17 listopada 2019 r. Gródek (podjętych na X Sesji Rady Gminy); • W sprawie zmiany planu finansowego Urzędu Gminy Gródek na 2) W zakresie ewidencjonowania przedsiębiorców będących oso- 2019 r. obejmującego plan budżetu i jednostki; bami fizycznymi w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalno- • W sprawie zmian w budżecie Gminy Gródek na 2019 r.; ści Gospodarczej, do Urzędu Gminy Gródek wpłynęły 2 wnioski o • W sprawie organizacji i działania Systemu Wczesnego Ostrzega- wpis do Ewidencji, 5 wniosków o zmianę wpisu, 4 wnioski o wykre- nia o zagrożeniach w gminie Gródek; ślenie wpisu oraz 1 wniosek o wpis informacji o zawieszeniu działal- • W sprawie wykazu nieruchomości przeznaczonej do sprzedaży w ności gospodarczej. Złożone wnioski zostały przekształcone na formę trybie bezprzetargowym; dokumentu elektronicznego i przekazane za pośrednictwem platformy • W sprawie ogłoszenia wykazu nieruchomości przeznaczonych do usług administracji publicznej do Centralnej Ewidencji i Informacji o sprzedaży w trybie przetargu ograniczonego; Działalności Gospodarczej. • W sprawie przeprowadzenia konsultacji społecznych projektu Re- gulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Gródek; 3) W zakresie spraw inwestycyjnych: • W sprawie wykonania budżetu Gminy Gródek za III kwartał 2019 r.; - W dniu 4 października 2019 r. dokonano odbioru robót w ramach • W sprawie upoważnienia pracownika Gminnego Ośrodka Pomo- zadania Przebudowy drogi gminnej Nr 105067B w Bobrownikach cy Społecznej w Gródku do przekazywania informacji gospodarczej w ramach projektu Transgraniczna Sieć na rzecz Zrównoważonego o zobowiązaniu lub zobowiązaniach dłużnika alimentacyjnego; Zarządzania Transportem. W dalszym ciągu natomiast trwają prace • W sprawie ustalenia zasad prowadzenia wyodrębnionej ewiden- na drodze powiatowej Nr 1282B. Termin zakończenia przebudowy cji księgowej w celu realizacji zadania inwestycyjnego pn. „Budowa upływa 15 listopada 2019 r. Przygotowywany jest również przetarg Otwartych Stref Aktywności w Gminie Gródek”; na kolejny odcinek z terminem realizacji w 2020 r. • W sprawie powołania komisji likwidacyjnej i przeprowadzenia li- - W dniu 16 października, Urząd Marszałkowski Województwa Pod- kwidacji zbędnych lub zużytych składników majątkowych; laskiego poinformował, iż wniosek Gminy Gródek o płatność końcową dla projektu pn.: „Rewitalizacja budynku byłego OSP i przyległych

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 Sprawy samorządowe 7 terenów w Nowosiółkach poprzez adaptację na świetlicę wiejską”, po gospodarstwa po otrzymaniu protokołów częściowych). Ilość osza- zakończeniu kontroli, został zweryfikowany i zaakceptowany przez cowanych gospodarstw - 196; Łączna powierzchnia uszkodzonych Instytucję Zarządzającą RPO WP. W związku z powyższym otrzyma- upraw – 5 764,4 ha. Szacunkowa wartość strat ustalona na podstawie liśmy już ostatnia transzę środków w wysokości 61 544,26 zł. protokołów z całego gospodarstwa wyniosła 10 067 693,92 zł. - Rozstrzygnięto postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na przebudowę ulic: Wąskiej, Spółdzielczej i Ogrodowej w Gród- 6) W dniu 20 września 2019 r. na terenie Gminy Gródek przepro- ku, współfinansowanego ze środków Funduszu Dróg Samorządo- wadzona została akcja „Sprzątanie Świata 2019”, zorganizowana wych. Całkowita wartość przebudowy w/w ulic wyniesie: 323 858,45 przez Urząd Gminy Gródek przy współpracy z Nadleśnictwem Wali- zł. Umowę z wykonawcą podpisano w dniu 28 października 2019 r. ły, Posterunkiem Policji w Gródku i Szkołą Podstawową w Gródku. - W dniu 25 października odbyło się otwarcie ofert w postępowa- niu o udzielenie zamówienia publicznego dotyczącego przebudowy 7) Prezes Sądu Rejonowego w Białymstoku, działając zgodnie ulicy Kolejowej w Waliłach-Stacji. Wpłynęło 5 ofert. Obecnie trwa z § 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 czerwca ich ocena. 2010 r. sprawie podmiotów, w których jest wykonywana kara ograni- - Zrealizowano projekt pn. „Budowa Otwartych Stref Aktywności w czenia wolności oraz praca społecznie użyteczna, przedłożył Wójtowi gminie Gródek”, współfinansowany ze środków Ministerstwa Sportu Gminy Gródek opinię dotyczącą potrzeb sądu rejonowego w zakresie i Turystyki w ramach Programu rozwoju małej infrastruktury sporto- wykonywania pracy przez skazanych. Zgodnie z opinią przewidywa- wo-rekreacyjnej o charakterze wielopokoleniowym – Otwarte Strefy na na 2020 rok liczba osób skazanych na karę ograniczenia wolno- Aktywności (OSA) edycja 2019. Całkowita wartość projektu wynio- ści w formie nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne i sła 99 630,00 zł, z czego 50 % to środki z uzyskanej dotacji. Projekt z orzeczoną pracą społecznie – użyteczną w zamian za nieściągalną obejmował budowę ogólnodostępnych plenerowych miejsc sportu, grzywnę wynosi 40 osób, zaś niezbędna liczba godzin w przeliczeniu rekreacji i odpoczynku dla całych rodzin. Przy świetlicy wiejskiej na jedną osobę miesięcznie wynosi 40 godzin. Zgodnie z § 3 rozpo- w Słuczance powstała plenerowa siłownia składająca się z 6 różnych rządzenia, w odpowiedzi na pismo Prezesa Sądu Rejonowego, Wójt urządzeń oraz strefa relaksu gdzie ustawiono ławeczki, kosze na śmie- Gminy Gródek wyznaczył Komunalny Zakład Budżetowy w Gród- ci, stół do gier w szachy i warcaby, tablicę do gry w kółko i krzyżyk ku, do przyjmowania osób skazanych na karę ograniczenia wolności oraz stojaki na rowery. W miejscowości Kołodno, poza siłownią ze- z obowiązkiem nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne wnętrzną i strefą relaksu, dzieci mogą korzystać z placu zabaw o cha- oraz osób, wobec których orzeczono pracę społecznie użyteczną w za- rakterze zręcznościowym, składającym się z wielu drabinek i ścianek mian za nieściągalną grzywnę w ilości 15 osób, z liczbą 60 godzin w wspinaczkowych. Teren otwartej strefy aktywności został ogrodzony, przeliczeniu na jedną osobę. Jako rodzaj pracy podano prace porząd- zasadzono drzewa i posiano trawę. kowe na terenie gminy oraz prace przy segregacji odpadów wtórnych. - W oparciu o wnioski mieszkańców Królowy Most, Downiewo i Osobą odpowiedzialną za organizowanie i kontrolowanie pracy oraz Przechody oraz z uwagi na bezpieczeństwo wszystkich użytkowników jej przebieg jest Pan Mirosław Gryko – Kierownik Komunalnego Za- drogi krajowej Nr 65, w dniu 18 października wystąpiłem z wnio- kładu Budżetowego w Gródku. skiem do Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad o rozpa- trzenie możliwości wykonania oświetlonego przejścia w miejscowo- 8) W dniu 13 października 2019 r. odbyły się wybory do Sejmu ści Królowy Most, zlokalizowanego przy przystanku autobusowym. Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Na chwilę obecną, czekamy na odpowiedź. Na terenie Gminy Gródek wybory przeprowadziło 10 Obwodowych Komisji Wyborczych, składających się łącznie z 70 członków. (Infor- W zakresie bieżącego utrzymania dróg : macje w ramce poniżej). - ustawiono znaki zakazu B-18 tj. zakaz wjazdu pojazdów o rze- czywistej masie ponad 10t jeden w Łużanach i jeden przy zjeździe z 9) Jak informowałem na poprzedniej Sesji Rady Gminy, Woje- drogi krajowej DK65 na drogę do Łużan; woda Podlaski zarządzeniem Nr 119/2019 z dnia 3 września 2019 - zlecono wykonanie remontu drogi we wsi Zielona; r. zarządził wybory uzupełniające do Rady Gminy Gródek w okrę- - wydałem 1 decyzję w sprawie zezwolenia na lokalizację projek- gu wyborczym Nr 10, obejmującym sołectwa: Podozierany i Wiejki. towanego przyłącza elektroenergetycznego w pasie drogi gminnej, Zgodnie z Obwieszczeniem Gminnej Komisji Wyborczej w Gródku 2 decyzje w sprawie określenia warunków udzielenia zezwolenia na z dnia 28 października 2019 r. zostały zarejestrowane następujące li- zajęcie pasa drogowego i 2 decyzje w sprawie lokalizacji urządzeń sty kandydatów na radnych: w pasie drogowym. Ponadto, dokonano następujących uzgodnień tj.: - Lista Nr 1 – Gogiel Anna zgłoszona przez KWW Anny Gogiel, dwa na lokalizację zjazdu z dróg wewnętrznych, dwa na lokalizację - Lista Nr 2 - Gościk Alina zgłoszona przez KWW Aliny Gościk, przyłącza elektroenergetycznego, jedno na lokalizację przyłącza wo- - Lista Nr 3 – Kazberuk Bronisław zgłoszony przez KWW Broni- dociągowo-kanalizacyjnego. sława Kazberuka. Zgodnie z Kalendarzem Wyborczym w dniu 15 listopada 2019 r. o 4) W dniu 11 października 2019 r. Ministerstwo Przedsiębior- godz. 24:00 nastąpi zakończenie kampanii wyborczej, głosowanie w czości i Technologii w ramach zawartego w dniu 5 czerwca 2019 r. okręgu wyborczym Nr 10 będzie miało miejsce w dniu 17 listopada porozumienia dokonało bezusterkowego odbioru przedłożonego przez 2019 r. w godzinach od 7:00 do 21:00. Gminę Gródek sprawozdania z realizacji zadania pn.: „Aktualizacja inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest na terenie Gminy Gró- 10) W ramach bieżącej działalności Urzędu Gminy: dek” i przyznało gminie dotację w wysokości 16 100,00 zł. - w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego wyda- no 9 decyzji o warunkach zabudowy i 4 decyzje o ustaleniu lokalizacji 5) Komisja powołana w dniu 3 lipca 2019 r. przez Wojewodę inwestycji celu publicznego; Podlaskiego do oszacowania szkód w gospodarstwach rolnych - w zakresie ochrony przyrody wpłynęło 8 zgłoszeń zamiaru usunię- powstałych w wyniku suszy w 2019 r. zakończyła prace w dniu 22 cia drzew na nieruchomości stanowiącej własność osób fizycznych na października 2019 r. (data sporządzenia ostatniego protokołu z całego cel niezwiązany z prowadzeniem działalności gospodarczej. Po prze-

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 8 Sprawy samorządowe

prowadzeniu przez pracownika procedury, w tym dokonaniu oględzin, - postanowienie opiniujące podział geodezyjny działki Nr 997, ob- Wójt jako organ uprawniony na podstawie ustawy o ochronie przyrody ręb Gródek; w stosunku do 7 zgłoszeń nie wniósł sprzeciwu, 1 postępowanie jest - 3 decyzje zatwierdzającą podział geodezyjny działki Nr 696, 703, w toku. Ponadto, wydane zostały 2 zezwolenia na usunięcie drzew dla 719 i 726 obręb Waliły, Nr 1992/1 obręb Gródek oraz Nr 263 obręb osób prawnych, 2 postępowania są w toku. Załuki. - w wyniku przeprowadzonego postępowania w dniu 4 październi- ka 2019 r. wydałem decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach 11) Ponadto, uczestniczyłem: stwierdzającą brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania - w uroczystości wręczenia symbolicznych czeków, potwierdzają- na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie farmy fo- cych dofinansowanie modernizacji dróg powiatowych i gminnych z towoltaicznej o mocy do 2 MW i powierzchni zabudowy do 1,85 ha Funduszu Dróg Samorządowych; (nie mniej niż 0,5 ha) wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną na - w XXXV Forum Związku Gmin Wiejskich Województwa Podla- działce o nr ewid. gruntów 616, obręb Kol. Mieleszki, Gmina Gródek. skiego w Rozłogach; - w dniu 30 września 2019 r. w formie decyzji udzieliłem zezwole- - w spotkaniu dotyczącym tworzenia przedszkoli; nia na utrzymanie psa razy uznanej za agresywną. - w warsztatach dotyczących realizacji wspólnego projektu trans- - w zakresie stypendium szkolnego, wydałem 55 decyzji przyzna- granicznego Polska – Białoruś – Ukraina 2014-2020 pn.: „Transgra- jących świadczenie na okres od września 2019 r. do czerwca 2020 r. niczna Sieć na rzecz Zrównoważonego Zarządzania Transportem”; w kwotach po 100,00 zł, 110,00 zł lub 120,00 zł miesięcznie, w za- - w posiedzeniu wspólnym komisji stałych Rady Gminy Gródek. leżności od kryterium dochodowego. - w zakresie gospodarki nieruchomościami – ogłoszono przetarg na sprzedaż działki o Nr geod. 1943/5 o powierzchni 0,0267 ha w Gród- ku na dzień 20 listopada 2019 r. W dniu 23 października 2019 r. ak- Gródek, dnia 30 października 2019 r. tem notarialnym dokonana została zamiana nieruchomości gminnej Wójt Gminy Gródek z nieruchomością osoby fizycznej. Ponadto, wydałem: Wiesław Kulesza

WYNIKI WYBORÓW DO SEJMU I SENATU W GMINIE GRÓDEK

Na terenie gminy Gródek wybory przeprowadziło 10 Obwodowych Komisji Wyborczych, składających się łącznie z 70 członków. W dniu głosowania13 października nie odnotowano żadnych incydentów zwią- zanych z pracą komisji oraz z zachowaniem ciszy wyborczej. Frekwencja uprawnionych do udziału w wyborach na terenie Gminy Gródek wyniosła 50,19% (dla porównania w poprzednich wyborach w 2015 r. wynosiła 39,10%), najwyższa 61,03% miała miejsce w obwodzie Nr 10 Załuki, najniższa 27,08% w obwodzie Nr 5 Bobrowniki. W wyborach do Sejmu RP spośród 2 166 głosów ważnych, najwięcej wyborców oddało swój głos na listę Nr 5 Koalicyjny Komitet Wyborczy Koalicja Obywatelska – 824 głosy. W następnej kolejności: na listę Nr 2 Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość – 579 głosów, na listę Nr 3 Komitet Wyborczy Sojusz Lewicy Demokratycznej – 462 głosy, na listę Nr 1 Komitet Wyborczy Polskie Stronnictwo Ludowe – 146 głosów, na listę Nr 4 Komitet Wy- borczy Konfederacja Wolność i Niepodległość – 109 głosów, na listę Nr 8 Komitet Wyborczy Wyborców Bezpartyjni Samorządowcy – 17 głosów, na listę Nr 9 Komitet Wyborczy Skuteczni Piotra Liroya-Marca – 15 głosów oraz na listę Nr 7 Komitet Wyborczy Zawiedzionych Emerytów i Rencistów – 14 głosów. Najwięcej głosów spośród kandydatów do Sejmu RP zdobył Eugeniusz Czykwin z listy Nr 5 Koalicyjny Komitet Wyborczy Koalicja Obywatelska – 267 głosów. W następnej kolejności: Dariusz Piontkowski z listy Nr 2 Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość oraz Krzysztof Truskolaski z listy Nr 5 Koalicyjny Komitet Wyborczy Koalicja Obywatelska – po 246 głosów. Ponad 100 głosów uzyskali również: Jolanta Den z listy Nr 5 Koalicyjny Komitet Wy- borczy Koalicja Obywatelska – 129 głosów i Wojciech Janusz Koronkiewicz z listy Nr 3 Komitet Wyborczy Sojusz Lewicy Demokratycznej - 110 głosów. W wyborach do Senatu RP najwięcej głosów zdobył Zbigniew Nikitorowicz – 1115 głosów. W następnej kolejności: Mariusz Krzysztof Gromko – 541 głosy, Wanda Jankowska – 247 głosów i Jan Dobrzyński – 242 głosy.

APEL DO MIESZKAŃCÓW GMINY GRÓDEK Zima to bardzo trudny czas dla nas wszystkich, w szczególności dla osób bezdomnych, niepełnosprawnych, osób starszych, chorych, samotnych, a tak- że dla rodzin niezaradnych życiowo. Złe warunki atmosferyczne, znaczne spadki temperatur, opady i wiatr mogą stanowić zagrożenie nie tylko dla zdrowia, ale i życia tych osób. W sposób szczególny na zamarznięcie narażone są osoby będące pod wpływem alkoholu. Z tego względu zwracamy się do Państwa z apelem o zwrócenie szczególnej uwagi na osoby, które mogą potrzebować pomocy. Bardzo Państwa prosimy o zaangażowanie się w działania pomocowe, zachęcamy do: • alarmowania o zagrożeniach odpowiednich służb działających na terenie gminy, • pomocy międzysąsiedzkiej, szczególnie w miejscowościach, do których istnieje ograniczony dostęp do środków komunikacji publicznej, nic nie zastąpi bowiem zwykłej ludzkiej czujności i wrażliwości. W przypadku uzyskania informacji o osobach potrzebujących pomocy na terenie gminy prosimy o pilny kontakt:

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 Sprawy samorządowe 9

• Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gródku Numer Alarmowy - 112 ul. Fabryczna 8 lok. 2, 16-040 Gródek Policja – 997 tel.: 85 7180127 Straż Pożarna – 998 w godzinach: poniedziałek od 8.00 do 16.00, wtorek, środa, czwartek i Pogotowie – 999 piątek od 7.30 do 15.30 • Bezpłatna infolinia dla osób bezdomnych 800 444 989 • Posterunek Policji w Gródku ul. Michałowska 7, 16-040 Gródek Zrozumienie problemów i potrzeb osób potrzebujących pomocy w naszym tel. 85 6704133 lub 85 6704130 najbliższym otoczeniu jest przejawem naszej troski i wrażliwości – nie bądź- Dzielnicowy 885 997 197 (Gródek i Zarzeczany) my obojętni na los drugiego człowieka. Dzielnicowy 604 495 677 (teren gminy) Kierownik • Ośrodek Zdrowia w Gródku – 85 7180051 Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gródku • Telefony alarmowe: Jolanta Bójko

Aktualności Spotkanie autorskie z panią Anną Bayer 24 października 2019 r. gościliśmy na spotkaniu autorskim w Bibliotece Publicznej w Gródku p. Annę Bayer – nauczyciel- kę dyplomowaną z 30 - letnim stażem (pracuje w przedszkolu w Białymstoku), poetkę, instruktorkę teatralną, autorkę wielu nagrodzonych scenariuszy teatralnych i książek dla dzieci („Moda Fot. rADOSŁAW kULESZA | GCK w Gródku w GCK | kULESZA rADOSŁAW Fot.

7 października w Centrum Konferencyjno Bankietowym Roz- łogi odbyła się konferencja Wójtów i Burmistrzów organizowa- na przez Związek Gmin Wiejskich Województwa Podlaskiego. W części artystycznej wystąpiła Kapela Chutar działająca przy GCK w Gródku. Znalezisko Czasami praca leśnika może się okazać pełna niespodzianek. Pod koniec października załoga leśnictwa Józefowo podczas przygotowania gleby pod zalesienie natknęła się na nietypowy przedmiot. Gródku w GCK | Karpowicz Grzegorz Fot. na dobre wychowanie”, „Szczypawki”), tekstów piosenek i ko- lęd dla dzieci. Wydarzenie ph. „Muzyczne inspiracje” odbyło się dzięki współpracy biblioteki z Książnicą Podlaską. Pani Ania przeczytała wiersze dla trzecich i czwartych klas Szkoły Podstawowej w Gródku. Autorka nawiązywała znakomi- ty kontakt z dziećmi, rozdawała im na kartkach teksty piosenek (własnego autorstwa) i z podkładem muzycznym razem z nią dzieci śpiewały piosenki. Pani Ania przyjechała z kukiełką „Panem poetą”. Pokazała na ekranie teledyski, do których napisała słowa Fot. Rafał Ostaszewski Rafał Fot. „Święta na Podlasiu”, „ Zima jak Kucharz”. Pytała dzieci, jakie Podłużny ok 30-40 cm kawałek metalu znaleziony został pod po- są zwyczaje związane ze świętami i opowiadała o dawnych zwy- wierzchnią ściółki na zrębie. Jego kształt wyraźnie wskazywał, że czajach. Były poruszane tematy patriotyczne, wyświetlony został jest to grot włóczni bądź innego narzędzia używanego jako broń. teledysk „ Kiedy czas wojny”, rozdane teksty piosenek patriotycz- Zabezpieczono miejsce i wezwano na pomoc specjalistów, czy- nych „Pamiętaj”, „Biała chusteczka”. Dzieci chętnie śpiewały i li Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Wraz opowiadały to, co wiedzą o wojnie. z archeologiem zbadaliśmy dokładnie okolicę i wydobyliśmy z Na zakończenie spotkania wybrane dzieci przez p. Anię Kon- ziemi znalezisko. W trakcie oględzin nie natrafiono na żadne inne dratowicz i Elżbietę Mieleszko- Jarocką - kierownik Biblioteki zabytki. Żelazny grot włóczni okazał się bardzo cennym znalezi- Publicznej w Gródku dostały nagrody ufundowane przez Książ- skiem, szczególnie w kwestii badań nad uzbrojeniem wczesnośre- nicę Podlaską za czytelnictwo. Można też było nabyć książkę i dniowiecznym na terenie Podlasia. Przedmiot został przekazany poprosić panią Annę Bayer o autograf. do Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, gdzie zostanie poddany kolejnym analizom. Małgorzata Zbyryt (Nadleśnictwo Waliły) Biblioteka Publiczna w Gródku

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 10 Aktualności

Przebudowa drogi gminnej w Bobrownikach

Zakończono roboty drogowe w ramach przebudowy drogi gminnej Nr 105067B w Bo- brownikach. Użytkownicy drogi, zlokalizowanej bezpośrednio przy przejściu granicznym, już od połowy października mogą korzystać z lepszych warunków przejazdu. Droga zy- skała nową asfaltową nawierzchnię, powstały też nowe chodniki. Wykonawcą robót było Przedsiębiorstwo Eksploatacji Ulic i Mostów Sp. z o. o. z siedzibą w Białymstoku, które przedstawiło najkorzystniejszą ofertę o wartości 917 770,18 zł. Przebudowa była możliwa dzięki pozyskanemu dofinansowaniu ze środków Unii Eu- ropejskiej na realizację projektu pn. Transgraniczna Sieć na rzecz Zrównoważonego Za- rządzania Transportem („Cross-Border Network for Sustainable Transport Governance”). Projekt realizowany jest w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś- -Ukraina 2014-2020, Priorytet 2.1 Poprawa i rozwój usług transportowych i infrastruktury. Projekt realizowany jest w partnerstwie, wspólnie z Powiatem Białostockim oraz partnerami z Białorusi, tj. Komitetem Wykonawczym Rejonu Grodzieńskie- go i Komunalnym Przedsiębiorstwem Projektowo-Remontowo Budowlanym „GRODNOOBLDORSTROJ”. Monika Gościka Kierownik Referatu Inwestycyjnego i Gospodarki Komunalnej w Urzędzie Gminy w Gródku

Kącik aktywnego seniora

SZLAKIEM SAKRALNYM 20 października br. zorganizowałyśmy wyjazd na Świętą Górę Grabarkę. Chętnych było dużo -ostatecznie pojechało 30 osób. Uczestniczyliśmy w Liturgii Świętej. Po nabożeństwie w Domu Pielgrzyma zjedliśmy (zabrany ze sobą w termosie) obiad. Siostry zakonne opowiedziały nam o historii tego miejsca i zasadach przyjmowania kobiet do zakonu. Z Grabarki pojechaliśmy do cerkwi w Zaleszanach. Poznaliśmy historię tego miejsca, w tym kult ikony św. Katarzyny. Byliśmy także przy pomniku w Zaleszanach - miejscu tutejszej tragedii mieszkańców pomordowanych w 1946 roku. Z Zaleszan udaliśmy się do męskiego klasztoru w miejscowości Saki. Odwiedziliśmy i poznaliśmy historię tutejszej cerkwi pw. św. Dymitra oraz monasteru. Po- goda nam dopisała. To był ciekawy wyjazd - oderwanie się od codzienności i kontakt z tym, co ”boskie”.

DZIEŃ SENIORA Zwyczajem staje się organizowanie w październiku dni seniora. Stowarzyszenie Aktywny Senior postanowiło zorganizować spotkanie senioralne w czwartek 24 października br. w Gminnym Centrum Kultury w Gródku. Oprócz naszych człon- kiń na spotkanie przyszło około 23 seniorów zainteresowanych naszymi działania- mi. W spotkaniu uczestniczył Wójt Gminy Gródek Wiesław Kulesza, Kierownik GOPS w Gródku Jolanta Bójko, Kierownik Posterunku Policji w Gródku asp. szt. Grzegorz Bazyluk i dzielnicowy asp. Tomasz Mularczyk oraz Komendant OSP Mi- chał Cywoniuk. Zaproszeni goście przedstawili sytuację seniorów w gminie Gródek, możliwości pomocy i współpracy, a przedstawiciele policji i straży pożarnej wyja- śniali zasady bezpieczeństwa, jakimi powinni kierować się seniorzy na co dzień. Zaproszona Pani Magdalena Jurczuk z Instytutu Rodziny „Ej mamo” z Michałowa

przedstawiła ofertę badań profilaktycznych dla kobiet. Była też część artystyczna- Grześ Michał Sokrates, Villa Fundacja Fot. Gródku w GCK | Sulżyk Dorota Fot. zaśpiewały dla nas panie z zespołu Jesienny Liść i Czerwone Szpilki z Michałowa. Na zakończenie wniesiono piękny i pyszny tort przygotowany przez naszą gródecką mistrzynię Małgorzatę Tryznowską. Spotkanie uwieczniła na zdjęciach redaktor WG-HN Dorota Sulżyk. Bardzo dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do stworzeniu sympatycznej atmosfery naszego spotkania. Walentyna Trochimczyk - prezes stowarzyszenia „Aktywny Senior”

Spotkanie autorskie z Dorotą Sulżyk ich nauczyło. Na okładce, Aneta Prymaka tak oto pisze: „(...) można zazdrościć Gródkowi takiej kroniki. Czytałam ją nieraz Szanowni czytelnicy Wiadomości Gródeckich – Haradockich ocierając łzy. Płynęły one z tęsknoty za światem , którego już Nawin! 19 października, w sobotę, w GCK odbyło się wyjątko- nie ma, za ludźmi, którzy odeszli. Oraz ze wzruszenia, że zostali we spotkanie. Wyjątkowe z kilku powodów. Po pierwsze: redak- oni przez Dorotę tak zręcznie opisani, że ma się wrażenie, jakby tor naczelna naszej lokalnej gazety Dorota Sulżyk doczekała się wciąż trwali”. Tego też wieczoru, razem z Elżbietą Greś – prze- swojej pierwszej książki - ,,Zdjęcie z koniem. Reportaże z Gródka wodniczącą TPZG przeprowadziłyśmy wyjątkowy wywiad z au- i okolic”. Książka jest zbiorem 16 opowieści o teraźniejszości i torką, bo na co dzień, to ona jako redaktorka zadaje pytania. Tym przeszłości Gródka oraz sąsiednich stron, w których spotykamy razem była w innej roli, ale o tym więcej w rozmowie z Dorotą prostych, ale mówiących bardzo piękne, mądre rzeczy ludzi. Au- Sulżyk. Wyjątkowy też był liryczny koncert Romana Tarasewi- torka nazywa ich filozofami i mędrcami, bo życie tego właśnie cza - solisty i członka zespołu ,,Obraz kontrolny” z Michałowa,

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 Wydarzenia 11

który zaśpiewał swoje utwory, a jedną z piosenek napisał spe- cjalnie dla bohaterki spotkania. Wszyscy wspólnie obejrzeliśmy film pt. „Dorota z Gródka” w reż. Alicji Grzechowiak , który miał premierę w lutym tego roku. Przy takiej okazji nie mogło też za- braknąć słodkiego poczęstunku, który gościom z bliska i daleka umilił oczekiwanie w kolejce po autografy. Wydawcą książki jest Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Gró- deckiej, współorganizatorem wydarzenia było GCK w Gródku. Książka ukazała się dzięki finansowemu wsparciu Urzędu Gmi- ny Gródek. Składam serdeczne podziękowania koleżankom i kolegom z zarządu TPZG, GCK w Gródku oraz Urzędowi Gminy Gródek za zaangażowanie w realizację projektu. Osoby zainteresowane nabyciem książki, zapraszam do sekretariatu Szkoły Podstawo- wej w Gródku lub GCK w Gródku. Barbara Niczyporuk

Fot. Radosław Kulesza | GCK w Gródku Te reportaże dziś nie powstałyby Rozmowa z Dorotą Sulżyk - autorką książki pt. „Zdjęcie z koniem. Reportaże z Gródka i okolic.” taż. Może dlatego że zawsze je. A ja bardzo lubiłam rozma- portażu rozmawiałam z wieloma byłam ambitną osobą, jestem i wiać z ludźmi. osobami. Także dużo czasu za- pewnie będę, chociaż czasem Barbara Niczyporuk: Jak wsze mi zajmowało kompono- to przeszkadza w życiu. Repor- wygląda sam proces pisania wanie tekstu. Reportaż jest taką taż jest bardzo wymagającym reportażu? Czy potrzebna jest układanką, trzeba go dobrze uło- gatunkiem z pogranicza publi- jakaś metoda? Czy można się żyć, żeby wyszedł fajny, emo- cystyki i literatury. Dlatego nie tego nauczyć? cjonalny tekst. felieton, nie wywiad, tylko re- DS: Pewnie, że można. Na EG: Dlaczego większość re- portaż. Pierwszy mój reportaż studiach dziennikarskich do- portaży, zwłaszcza tych wcze- powstał w 1990 r., ale, chociaż skonale tego uczą, ale takich śniejszych niesie ze sobą smu- dotyczy przedwojennego Gród- studiów nie kończyłam. Nigdy tek, nostalgię? Myślę tu o taka i tematyki żydowskiej, nie nie uczyłam się pisania reporta- kich tekstach jak „Najgorsze ma go w tym zbiorze, ponie- ży, musiałam wypracować wła- to starość, samotność i zima”, waż nie jest zbyt dobrze napi- sne metody. Pamiętam jak śp. „Dwa widnokręgi”, „Ptaki za- sany. Ale chyba nie był taki zły, Sokrat Janowicz powtarzał, że wracają, a TIR-y jadą”. skoro chłopcy z redakcji mie- muszę czytać teksty najlepszych DS: Bo takich bohaterów spo-

Fot. Radosław Kulesza | GCK w Gródku w GCK | Kulesza Radosław Fot. sięcznika Czasopis zaufali mi i reportażystów. W tamtych cza- tykałam często na swojej drodze zaproponowali, żebym została sach podziwiałam takich auto- reporterskiej. Kiedy pojechałam Elżbieta Greś: Twoje pierw- członkiem redakcji. Żeby na- rów jak Ryszard Kapuściński, do Mostowlan w 1992 r., żeby sze reportaże powstały w cza- pisać reportaż, nie wystarczy Hanna Krall, Mariusz Szczy- poszukać śladów Konstantego sach studenckich. Dlaczego to usiąść przy wygodnym biurku, gieł. Byli moimi reporterski- Kalinowskiego, ludzie opowia- ten gatunek zawładnął Two- rozłożyć materiały, dokumenty mi autorytetami, podglądałam dali mi o swoim życiu i wsi. To im sercem? i pisać. Reportaż wymaga, aby ich warsztat. Przede wszystkim były smutne opowieści. Tak też Dorota Sulżyk: Nie pamię- pojechać do człowieka, poroz- trzeba umieć rozmawiać z ludź- było z rozmówcami wysiedlo- tam już, dlaczego to był repor- mawiać z nim, zobaczyć, jak ży- mi. Bywało, że do jednego re- nymi z terenów, na których jest

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 12 Rozmowa dziś zalew Siemianówka. Spo- mawiałam z ludźmi „po nasza- jest „Doktor Cukierman”, prze- w tamte czasy i tam się znaleźć, tkała ich straszna tragedia, znik- mu”. Wtedy przekonywali się, drukowywany w „WG-HN”, poczuć te emocje. Warto je prze- nęły ich domy, wsie. Pamiętam że to „swój” człowiek do nich spopularyzowany też przez blog czytać. emocje tych bohaterów. Tak jak przyszedł. Tak też zapisywałam mojej koleżanki Białystok su- DS: Tak, to mój mąż jest wspominałam w książce – emo- wypowiedzi moich bohaterów, biektywnie. Jest to mój najważ- pierwszym czytelnikiem moich cje towarzyszą podczas rozmów nie tłumaczyłam ich. Gdyby żyli niejszy reportaż. Pisałam go naj- tekstów. Zresztą bardzo dobrze z ludźmi, podczas pisania, ale niektórzy moi rozmówcy, mie- dłużej. Ela pytała, który reportaż pisze, zna się na literaturze. To też po ukazaniu się tekstu hi- liby dziś 120 lat. Ta książka to mógł nie powstać. Może wła- jest ważne, kiedy w domu jest storie bohaterów jeszcze długo dług spłacony moim wszystkim śnie ten. Postanowiłam napisać ktoś, kto może podpowiedzieć. były razem ze mną. Ale teraz bohaterom. o człowieku, takim przedwojen- Lilia Popławska: Dlaczego powiem coś optymistycznego. EG: Wracając do trudno- nym autorytecie, który od daw- taki tytuł książki – „Zdjęcie z Tak sobie pomyślałam dzisiaj, ści, które napotykałaś, w cza- na nie żyje, niewielu też świad- koniem”? że te nasze wsie zmieniły się w sie rozmów z ludźmi… Czy ków zostało (pisałam go 12 lat DS: Jeden z reportaży jest ostatnich latach i nie są już takie zdarzyło się, że te przeszkody temu). Udało mi się porozma- właśnie tak zatytułowany. Jest smutne. Ludzie wracają na wieś, sprawiły, że zaniechałaś pisa- wiać z ludźmi, którzy pamięta- to tekst o koniach gródeckich, remontują swoje domy, dbają o nia jakiegoś reportażu? li. Miałam szczęście, bo potem podlaskich. Bardzo lubię zdję- ogrody. Ta wieś z 2019 r. jest DS: Pokonywałam te prze- szybko zaczęli odchodzić. Bar- cie mojego dziadka ze swoim zupełnie inna. Takie teksty dziś szkody. Nie przypominam so- dzo ten tekst przeżyłam i wie- koniem na tle starej stodoły. Jest by nie powstały. bie. Jeśli ktoś nie chciał ze mną rzę, że czytelnik, czytając go, takim symbolem dawnych cza- BN: „Największy dług za- rozmawiać, szukałam rozmów- będzie się wzruszał wraz ze sów. A ta książka dużo mówi o ciągamy u tych, którzy ode- cy do skutku. mną. Ten artykuł miał też swój przeszłości, więc pasowało mi i szli”. Napisał Ignacy Karpo- BN: Do jakiego czytelnika dalszy ciąg. Pani Walentyna Sa- zdjęcie, i tytuł. wicz. Czy Twoje reportaże to jest skierowana twoja książ- wicka, z którą przeprowadzałam EG: Jak wygląda dalsza forma takiej zapłaty za ten ka? Czy uważasz, że jest to we wrześniu wywiad z okazji droga Doroty – reportażyst- dług? Wypełniasz reportaża- lektura obowiązkowa i czy jej stuletnich urodzin, chodzi- ki? Jesteś redaktor naczelną mi nie zapisane karty historii powinna być w każdym gró- ła z Sonią Cukierman do jednej naszej lokalnej gazety. Czy gródeckiej? deckim domu? klasy, siedziała z nią w jednej masz w planach napisanie ja- DS: Reportaże, które są w tym DS: Kiedyś jako polonistka ławce. Była też świadkiem, jak kiegoś reportażu? zbiorze pochodzą z lat 1992 – zmuszałam do czytanie lektur. wieziono rodzinę Cukiermanów DS: Ostatni reportaż, taki 2015, czyli większość powsta- Ale teraz jestem daleka od usta- na rozstrzelanie. Opowiedzia- prawdziwy „z krwi i kości” na- ła dość dawno. Wszystkie były lania lektur obowiązkowych, ła mi o tym drobiazgowo. Bar- pisałam o Rudzie w 2015 r. Nie publikowane w Czasopisie, nie- zmuszania do czytania czego- dzo ważny jest też „Czas Pie- wiem, czy ja w ogóle kiedykol- którzy je czytali. Ale postanowi- kolwiek. Jeśli ludzie zdecydu- rekału” – reportaż o rodzinie ze wiek będę pisała reportaże, po- łam je wydać, żeby były blisko ją, że warto przeczytać i prze- strony mamy i o miejscu w gmi- nieważ wymagają wiele cza- siebie. Uświadomiłam sobie, że czytają tę książkę, będę szczęśli- nie Szudziałowo, którego już nie su, oddechu, którego ja teraz nie gromadzenie materiału do więk- wa. Uważam, że my nie mamy ma. Z jednej strony jest bardzo mam. Praca w „WG-HN” wy- szości reportaży dotyczących aż tak wiele publikacji o Gród- osobisty, ale też i uniwersalny. maga ode mnie licznych tek- Gródka zaczynałam od wizyty ku i okolicach. Więc myślę, że Bo przecież, ile wsi na Podlasiu stów, ale są to głównie wywiady, u moich dziadków Kuźmiczów choćby z tego względu warto się przestało istnieć! I te miejsca ży- relacje, felietony. A jest jeszcze z ul. Michałowskiej. Pytałam o z nią zapoznać. To książka dla ją dzięki naszemu pamiętaniu. mój Sunduk – filcowanie, szy- konie, gołębie, tkanie, przedwo- wszystkich. Starsi potraktują ją BN: We wstępie znalazły się cie. A jest jeszcze rodzina. Film, jenny Gródek, doktora Cukier- sentymentalnie. Zacytuję sło- słowa podziękowania mężowi, który dziś oglądaliśmy pokazy- mana, Rudę. Zresztą to dziadek wa świetnej reportażystki Ane- bo to on jest pierwszym czytel- wał, jak to moje życie teraz wy- Mikołaj jest na okładce tego wy- ty Prymaki, która zgodziła się nikiem Twoich reportaży. I to gląda. Ono nigdy nie było takie danego zbioru. Ta książka jest o tym moim zbiorze reportaży jest pytanie do Jurka. Jak się szalone, pospieszne jak teraz. trochę takim długiem złożonym napisać kilka słów: „Czytałam czyta reportaże Doroty? Może na emeryturze, jak nieco moim gródeckim dziadkom. Ale je nieraz ocierając łzy. Płynęły Jerzy Sulżyk: Każdy re- zwolnię, wrócę do reportaży. nie tylko im, także Antonowi- one z tęsknoty za światem, któ- portaż, który jest w tym zbio- Dziękuję: Zarządowi To- czom ze strony mamy, co widać rego już nie ma, za ludźmi, któ- rze przeczytałem wiele razy. warzystwa Przyjaciół Ziemi w pięknym reportażu „Czas Pie- rzy odeszli oraz ze wzruszenia, Wspólnie robiliśmy redakcję. Gródeckiej, Wójtowi Gminy rekału”. To też dług zaciągnięty że zostali oni przez Dorotę tak Jak się czyta? Wyobrażam so- Gródek Wiesławowi Kule- u wszystkich ludzi, którzy roz- zręcznie opisani, jakby miało się bie te wszystkie miejsca, widzę szy, Dyrektor GCK w Gród- mawiali ze mną, zaufali mi. Nie wrażenie, jakby wciąż trwali.” tych ludzi. To jest siła reporta- ku Magdalenie Łotysz, Anecie zawsze było łatwo porozmawiać Tak, te reportaże dziś by nie po- żu. Jak zaczynasz odczuwać to, Prymaka, Jerzemu Sulżyko- z człowiekiem na wsi, wzbudzić wstały, bo tych ludzi już nie ma. co tam jest, to się dobrze czyta. wi, Romanowi Tarasewiczowi, zaufanie, nagrać z nim rozmo- EG: Które reportaże są dla Ona bardzo długo te reportaże moim koleżankom i kolegom wę. Co innego, jak się idzie do Ciebie ważne z różnych powo- pisała. Siedziała z tymi kartecz- z GCK w Gródku. obcego człowieka np. z sołty- dów? Które są siłą sprawczą kami, myślała. Widać w nich to sem, ale w tamtych czasach naj- dalszych działań? przepracowanie, jak ona pod- częściej szłam sama lub z mę- DS: Zastanawiałam się, które chodzi do tych tekstów. Trudno Rozmowa przeprowa- żem. Ja to zaufanie zdobywałam reportaże wybrać do tego zbio- napisać jest taki tekst jak ten o dzona podczas spotkania takim prostym sposobem, roz- ru. Najbardziej znanym tekstem Cukiermanie. Żeby się przenieść autorskiego w GCK▲

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 13 fot. UG w Gródku

I miejsce Maryna Prokopowicz I miejsce Lucja Orzechowska Podsumowanie gminnych konkursów,

I miejsce Lilia Klebus I miejsce Sławomir Pawłowski I miejsce Sławomir Pawłowski

30 października podczas XI Sesji Rady Gminy Gródek podsumo- II miejsce: Sławomir Lewczuk, Chomontowce ex aequo Barbara i wano gminne konkursy „Estetyczna Wieś Gminy Gródek 2019”oraz Zbigniew Szymańscy, Grzybowce „Estetyczna posesja – Ogródki 2019”. Komisja konkursowa (Janusz Michał Cimochowicz, Katarzyna Rogacz, Maria Mieleszko, Barbara w kategorii: OGRÓD ZGODNY Z NATURĄ za tradycyjne i pro- Niczyporuk oraz Agnieszka Klebus) odwiedziła 13 indywidualnych ekologiczne rozwiązania w ogrodzie oraz za różnorodność za- posesji i 7 wsi z terenu Gminy Gródek zgłoszonych do konkursu. stosowanych gatunków roślin Na podstawie oględzin i wnikliwej analizy kryteriów (np. ogólny ład, I miejsce: Lucja Orzechowska, Radunin porządek i estetyka posesji, ogólna kompozycja ogrodu, zastoso- II miejsce: Tatiana Wawreniuk, Waliły-Stacja wane gatunki roślin, pielęgnacja roślin, mała architektura, elementy III miejsce: Agata Gierasimiuk, Kołodno regionalne, estetyka części wypoczynkowej, ciekawe i pomysłowe rozwiązania, ogólna czystość i estetyka wsi) przyznano następu- „ESTETYCZNA WIEŚ GMINY GRÓDEK 2019” jące nagrody i wyróżnienia: W KATEGORII: NAJPIĘKNIEJSZA WIEŚ GMINY GRÓDEK Kołodno - sołtys Anna Kulesza „ESTETYCZNA POSESJA - OGRÓDKI 2019” W KATEGORII: AKTYWNY SOŁTYS GMINY GRÓDEK w kategorii: OGRÓD NOWOCZESNY za ciekawe rozwiązania Anna Kulesza ogrodu w wersji nowoczesnej I miejsce: Lilia Klebus, Gródek Podziękowania: II miejsce: Helena Prokopowicz, Królowy Most Chomontowce – Sławomir Lewczuk, Gródek I – Irena Wakuła, III miejsce: Zofia Borczyńska, Gródek ex aequo Iwona Przezdem- Gródek II - Krystyna Trochimczuk, Kołodno – Anna Kulesza, Kró- ska, Downiewo lowy Most – Iwona Przezdemska, Waliły-Stacja – Joanna Sołowiej

w kategorii: OGRÓD WIEJSKI za zachowanie starych odmian Sponsorami nagród w konkursach są: Bank Spółdzielczy w Białym- roślin i uprawę warzyw stoku; Pan Piotr Szutkiewicz prowadzący Przedsiębiorstwo Produk- I miejsce: Maryna Prokopowicz, Gródek cyjno - Usługowe „FORMAT”; Automobilklub Podlaski; Pan Marek II miejsce: Ala Kozłowska, Downiewo ex aequo Beata Bućko, Za- Janusz Kaszyński; Sponsor poczęstunku - „Adar” Halina i Izabela rzeczany Łukaszewicz s.c.; Specjalne nagrody Komisji – obrazy malowane na deskach wykonała Maria Mieleszko. w kategorii: DEKORACJE Z CHARAKTEREM za pomysłowość w stworzeniu indywidualnego ogrodu z charakterem Wiadomości Gródeckie – Haradockija (oprac. na Nawinypodstawie protokołuLISTOPAD komisji) 2019 I miejsce: Sławomir Pawłowski, Mostowlany 14

Wędrujące Ale Kino w gródeckim kinie „Gwiazda” Na pytanie koordynatora Krzysztofa Magnuszewskiego, co trzeba zrobić, żeby dom kultury zamienił się w salę kinową, przedszkolaki z pomocą prowadzącego wydarzenie wymieniły: - Musi być cicho, musi być popcorn, musi być ciemno, musi być projektor, musi być ekran, muszą być głośniki. To przedszkolaki z gródeckiego przed- szkola były pierwszymi widzami poniedziałkowych seansów Wę- drującego Ale Kina! Dowiedziały się, co to jest animacja i obejrza- ły pięć rewelacyjnych krótkometrażowych animowanych filmów, w których bohaterami były często martwe przedmioty – patyki, ciastka lub zwierzęta. Maluchy siedzące w pierwszym rzędzie, patrzyły na filmy pobudzające wyobraźnię z otwartymi buziami. Wędrujące Ale Kino! już od 10 lat podróżuje po małych miejsco- wościach i wszystkim małym kinomanom prezentuje najlepsze, am- że mamy bardzo zdolnych, kreatywnych uczniów. Podsumowanie bitne filmy. To nietypowe kino jest „walizkową” wersją International uświetniła krótkim występem gry na pianinie Daria Bakanacz. Young Audience Film Festival Ale Kino! w Poznaniu. Tym razem na Koordynator Krzysztof Magnuszewski bardzo chwalił chłopców zaproszenie GCK w Gródku, które pokryło koszty wydarzenia, 21 z jury, podkreślając ich zaangażowanie. Cieszył się, że po każdym października zawitało do Gródka. Przedszkolaki i uczniowie SP filmie bardzo chętnie dyskutowali. Chcieliby również w tej roli wy- w Gródku mieli możliwość obejrzenia filmów nagrodzonych na stąpić podczas ewentualnych kolejnych edycji Wędrującego Ale ubiegłorocznym Festiwalu Filmów Młodych Widzów, który co ro- Kina. - Widać było, że młodzież, która oglądała filmy, żywiołowo ku odbywa się w Poznaniu. W ciągu dwóch dni szkolna młodzież reagowała, nie były jej obojętne. Po seansie podchodzili i mówili, (podzielona na 3 grupy wiekowe) obejrzała 5 filmów: GORDON I że im się podobało. PADDY, MOJA ŻYRAFA , JESTEM WILLIAM, ŁOWCY CZAROW- tekst i foto: Dorota Sulżyk NIC, MAMY TALENT! . Pokazom filmowym towarzyszyły warsztaty prowadzone przez | OGŁOSZENIA | OGŁOSZENIA | OGŁOSZENIA | młodych twórców filmów animowanych Danę i Bartka, w których wzięło udział 14 osób z klas VI-VIII SP w Gródku. Każda z czte- rech grup miała przygotować ujęcie, które utworzyły wspólną etiu- Z okazji zbliżającego się jubileuszu 25-lecia „WG-HN” dę. Tematem przewodnim było globalne ocieplenie, które omawia- ogłaszamy konkurs pn. „SZANUJMY WSPOMNIENIA” ne jest podczas ostatniej edycji Kina na wszystkich wyjazdowych spotkaniach. - Nauczyliśmy się, jak się robi animacje. Poznaliśmy Drodzy czytelnicy czekamy na Wasze prace, w których powspomi- technikę animacji wycinankowej. Wiemy, że jeśli chcemy zrobić ład- nacie o życiu, o ludziach, o wydarzeniach, o Gródku, o gródeckich ny filmik, to nie można robić zbyt dużych odległości, bo film będzie wsiach. Spróbujmy ocalić od zapomniania kolejne historie. Konkurs niechlujny. Rozmawialiśmy o efekcie cieplarnianym i nasze prace potrwa do połowy stycznia. Szczegóły wkrótce na stronach WG-HN – animacje mają tytuł „+2 stopnie Celsjusza” – dowiedziałam się od i GCK w Gródku. Wiktorii. Uczniom biorącym udział w warsztatach spotkanie bardzo się podobało. Zapewniali, że będą potrafili wykorzystać zdobytą wiedzę w przyszłych animacjach. W ramach Gminnych Obchodów Święta Niepodległości w Gródku GCK Głównym punktem spotkań kinowych było nagrodzenie przez zaprasza na „Poznajemy historię” - spacer z Małgorzatą dziecięcą publiczność najciekawszych filmów spośród obejrzanych. Karczewską na cmentarz z czasów I wojny światowej. Podczas gali podsumowującej, jury, które tworzyli uczniowie ze SP 9 listopada br., godz. 12.00 - zbiórka przy scenie w Boryku w Gródku – Sebastian, Krzysztof, Krzesimir, Bartosz i Mateusz, przeczytało werdykt. Chłopcy wybrali film pt. JESTEM WILLIAM w reż. Jonasa Elmera, uzasadniając: „Uznajemy go najbardziej war- Gminne Centrum Kultury w Gródku tościowym, ponieważ towarzyszące bohaterom emocje były poka- oraz zespół „Kalina” z Załuk serdecznie zapraszają zane w bezpośredni sposób. Film zwracał uwagę na problemy takie jak choroba psychiczna i uzależnienie od hazardu, ale potrafił też na XX-lecie zespołu Kalina z Załuk rozśmieszyć”. Została również pokazana animacyjna etiuda filmo- 16 listopada (sobota) 2019 r. wa, o bardzo przejmującym przekazie dotyczącym ocieplenia glo- godz. 17.00 balnego, którą przygotowali poprzedniego dnia uczestnicy warsz- sala widowiskowa Gminnego Centrum Kultury w Gródku tatówWiadomości wraz z prowadzącymi Gródeckie – Daną– Haradockija i Bartkiem. NawinyTrzeba przyznać, LISTOPAD 2019 TURNIEJ CHARYTATYWNY NA RZECZ BLIŹNIACZEK NADII I LENY MARCINCZYK 15

„Takiego turnieju jeszcze nie było”, „Wspaniała atmosfera”, „Warto pomagać”- te słowa słyszeliśmy chyba najczęściej w niedzielę 3 listopada na gminnym stadionie. Po strasznym wypadku, w którym zginął Adrian Marcinczyk wiedzieliśmy, że trzeba będzie niebawem skupić się na pomocy tym, którzy przeżywają ogromny ból, czyli żonie Agnieszce i przede wszystkim malutkim bliźniaczkom. To, co lubimy organizować, to turnieje piłki nożnej. Wybór więc był prosty. Gdy tylko ogłosiliśmy, że szukamy chętnych drużyn- w ciągu 24 godzin już mieliśmy komplet ekip do turnieju. Zgłosiło się 15 drużyn: UG Gródek, Janek i Przyjaciele, SG Bobrowniki, LZS Krynki, 4 fun Sokółka, Loszki, UKS Gródek, Rodzice Gryfików, Przedszkole i Przyjaciele, OSP Gródek, OSP Załuki, Over Time, Szkolne Koło Młod- szego Wolontariatu, Nadleśnictwo Waliły i Gryf Czarni Gródek. Zaraz później zaczęły się zgłaszać osoby i firmy, które zadeklarowały pomoc-przede wszystkim w upieczeniu PRZEPYSZNYCH ciast. Ruszyła lawina wielkiego dobra, o którym zawsze było w Gródku słychać. Przedszkole, Szkoła i inne firmy zorganizowały zbiórkę pieluszek i przyborów dla maluszków. Kolejne osoby zgłaszały chęć pomocy, Kryn- ki i Sokółka jechały parę kilometrów, żeby wspomóc akcję. Nadleśnictwo Waliły prowadziło zabawy dla dzieci, Szkolne Koło Młodszego Wolontariatu wraz z Rodzicami pracowało jak mróweczki przy kiermaszu ciast. GCK spięło wszystkie siły, Koła Gospodyń z naszej gminy( KGW w Gródku, KGW Kołodno i Ale Babki) spisały się na medal. Przedszkolanki i Rodzice przedszkolaków zapewniły nam poczęstunek i pilnowały, by nikt nie chodził głodny. Marcin Józwowicz bardzo dzielnie sędziował cały turniej i spisywał wyniki. Od cudownych sponsorów dostaliśmy pyszny bigos. Gospodynie z Kołodna - Wasza babka ziemniaczana zapisuje się jako dobro kulinarne naszej gminy. Gospoda z Michałowa ufundowała kiełbaski, Nurse Trans Iwona Kalinowska wodę (wraz z Lilą Gierasimczyk), Roman Tarasewicz kawę i herbatę, OSP Gródek za pomoc medyczna i agregat. Pięknie dziękujemy wszystkim, którzy upiekli ciasta, słodkości i przynieśli cokolwiek - co pomogło w akcji! Marto Grycuk! Twój Marcinek będzie słynny na całą gminę. Drożdżówki ze Słuczanki przywiezione przez Irenę Wysocką również! Podziękowania kierujemy też w stronę: WTZ Nowa Wola, Revita Centrum Medyczne, Rodziców Gryfików, którzy pomagali szykować sta- dion, Agnieszki Wojcieszuk, Doroty Wildowicz, Małgorzacie i Jarosławowi Grochowskim oraz Pawłowi Koronkiewiczowi. Wydaje nam się, że nie wypisaliśmy wszystkich. Bardzo przepraszamy, jeśli tak jest- tak wielu Was było! Wszystkie drużyny zajęły pierwsze miejsce. Nie o miejsca tu graliśmy, chcieliśmy tego dnia być razem z Agnieszką, jej córeczkami, Rodzicami i Rodziną Adriana. Grali w piłkę i młodzi, i starsi. Lepiej czy gorzej. Nie ma znaczenia. Mała społeczność, wielkie serca. Dziękujemy! Magda i Jan Łotysz, fot. D. Sulżyk

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 16

Wieści szkolne Fot. SP w Gródku w SP Fot. Zastocka Joanna Fot. Klasa I A z wychowawczynią Marią Abramowicz i Dyrektor SP Klasa I B z wychowawczynią Ewą Zielińską i Dyrektor SP

Bądź aktywny! Nad sprawnym przebiegiem imprezy czuwali: Alina Gościk, Mał- 27 września nasza szkoła przystąpiła do ogólnoeuropejskiego pro- gorzata Kondrusik i Małgorzata Wirkowska oraz wolontariuszki ze jektu „Europejski Tydzień Sportu”. W tym dniu w sali gimnastycznej Szkolnego Koła Młodszego Wolontariatu W. Łukaszuk i M. Sadowska. odbyło się wydarzenie sportowe „Europejska Olimpijka Sportowa”. W Dziękujemy wszystkim dzieciom i ich opiekunom za udział w impre- zabawach ruchowych, najciekawszej formie ćwiczeń dla dzieci, udział zie i wspólną zabawę! Mamy nadzieję, że Olimpijka na stałe zagości wzięli uczniowie klas II-V wraz z wychowawcami nauczycielami. 8- w kalendarzu imprez sportowych! (ag) osobowe zespoły przyjęły nazwy państw Unii Europejskiej i rywalizo- wały ze sobą o zwycięstwo. W miłej atmosferze, gorącym dopingu ki- Pouczająca lekcja historii biców, wielkich emocjach związanych ze zdrową rywalizacją EURO- Chwila zadumy na Westerplatte i pouczająca lekcja historii na temat PEJSKA OLIMPIJKA SPORTOWA zakończyła się wielką wygraną. bohaterstwa żołnierzy z garnizonu pod dowództwem majora Henry- Wszystkie klasy otrzymały puchary, a każde dziecko nagrodę.Nasze ka Sucharskiego. Niezapomniany spacer po najdłuższym europejskim wydarzenie „Europejska Olimpijka Sportowa” zachęciło uczniów i ca- drewnianym molo im. Jana Pawła II w Sopocie. Uczniowie zaintere- łe społeczeństwo szkolne do aktywnego trybu życia nie tylko w ciągu sowani architekturą mogli podziwiać zabytki tego najpopularniejszego obchodów Tygodnia, ale również przez cały rok. kurortu w Polsce. Na popularnym deptaku „Monciak” przenieśliśmy Europejski Tydzień Sportu realizowany pod hasłem BEACTIVE (Bądź się w bajkowy świat podziwiając „Krzywy Domek”. aktywny) jest inicjatywą Komisji Europejskiej. Celem przedsięwzięcia Drugiego dnia zwiedziliśmy najcenniejsze zabytki Gdańska oraz jest promowanie aktywności fizycznej w całej Europie oraz populary- muzeum II wojny światowej. Jest w Polsce wiele muzeów o podobnej zacja sportu na poziomie lokalnym i integracja społeczna różnych grup tematyce, dlatego nie spodziewaliśmy się, że zrobi ono na nas tak duże wiekowych. Koordynatorem i fundatorem nagród Europejskiego Tygo- wrażenie. Już sam widok budynku wydaje się mówić o tragedii prze- dnia Sportu w Polsce było Ministerstwo Sportu i Turystyki. szłości. Zwiedzanie zaczęliśmy od tego, że zasiedliśmy w ławkach w

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 Wieści szkolne 17 przedwojennej szkole. Potem zobaczyliśmy jak się zmieniał wygląd Dziękuję zaangażowanym rodzicom, bez ich pomocy nie spędziliby- mieszkania wraz z upływem wojny. Nie zabrakło też broni, umundu- śmy tak miło i efektywnie czasu. rowania, czołgów, samolotów, filmów i zdjęć oraz plansz interaktyw- Elżbieta Romańczuk nych. Odtworzony został fragment ulicy żydowskiej, która potem zo- stała całkowicie zniszczona w wyniku działań wojennych. Najwięk- Talon na roczny kurs języka angielskiego sze wrażenie zrobiły sale poświęcone obozom koncentracyjnym oraz Szkoła Podstawowa im. Partyzantów Braci M. i A Chrzanowskich w wszechobecnej śmierci. Zwiedzanie zakończyliśmy obejrzeniem filmu Gródku serdecznie dziękuje FIRMIE GRAND SERVICE Magdalena o bohaterstwie Polaków walczących o wolność w czasie wojny, ale też Świerzewska w GRÓDKU /produkcja i serwis odzieży roboczej/ za popo jej zakończeniu. Fot. SP w Gródku w SP Fot. darowanie talonu na roczny kurs języka angielskiego dla ucznia naszej szkoły. Podarowany talon o wartości 1200 zł pokrywa całkowity koszt zajęć w roku szkolnym 2019/2020, organizowanych przez Szkołę Ję- zykowa Easy English. Zajęcia odbywają się dwa razy w tygodniu po 60 minut i trwają przez cały rok szkolny. Wyboru najlepszego ucznia dokonano drogą konkursu, który przy- Fot. SP w Gródku w SP Fot. gotowały i przeprowadziły nauczycielki j. angielskiego - Emilia Sowa Wycieczka 36 uczniów nie doszłaby do skutku, gdyby nie wsparcie fi- i Aleksandra Zarecka- Kondratiuk. Najwięcej punktów uzyskała Kin- nansowe Anny Petelskiej, Radosława Maliszewskiego, Andrzeja Deryn- ga Grochowska z klasy 7b i to ona zastała szczęśliwym posiadaczem ga, Mirosława Szymaniuka, Mirosława Sierżana, Artura Bazyluka, Mar- bonu językowego. cina Radela oraz współpraca z Biurem Podróży TURIO z Białegostoku. Wierzymy, że dodatkowe zajęcia językowe jeszcze bardziej podniosą Serdecznie Wszystkim dziękujemy! kompetencje językowe Kingi, pozwolą na rozwijanie własnych uzdol- Alina Gościk, Monika Jaroszuk, Anna Siegieńczuk. nień i dadzą szansę na zdobywanie wysokich lokat w językowych konkursach zewnętrznych. Podchody z rodzicami w Podozieranach D. Garkowska 27 września klasa Va z wychowawczynią Elżbietą Romańczuk została zaproszona do Sebastiana Bieleni do Podozieran. Gospodarze opowie- Spotkanie z Rafałem Porzezińskim dzieli o pracy rolnika, pokazali swoje gospodarstwo. Rodzice przygo- Profilaktyka to najważniejszy element walki z chorobami współczesno- towali pyszne smakołyki, a Pani Marta pyszny bigos. Klasa podzielo- ści jakimi są różnego typu uzależnienia. Jaka jest ich geneza i początek? na na dwie grupy przystąpiła do podchodów z udziałem rodziców. Za- Niska samoocena, poczucie nieudolności, przekonanie o nieprzydatno- dania były z każdej dziedziny: wykonanie szalonego tańca, zrobienie ści, wrażenie, że jest się kimś gorszym, człowiekiem drugiej kategorii oraz samotność, brak głębokich więzi emocjonalnych, towarzyszące życiu codziennemu lęki, poczucie krzywdy, rozgoryczenie, brak sensu i celu w życiu, a także pustka duchowa, brak nadziei i wszechogarnia- jący smutek. Takich problemów możemy wyliczyć jeszcze więcej. Co gorsze zwykle zostajemy z nimi sami. W jaki sposób możemy zmienić tę sytuację? O tym mówił pan Rafał Porzeziński na wtorkowym spotkaniu w parafii Zmartwychwstania Pańskiego w Białymstoku. Rafał Porzeziński to polski dziennikarz w latach 2016-2018 dyrektor i redaktor naczelny Programu I Polskiego Radia Od marca 2018 roku na antenie Pierwszego Programu Telewizji prowadzi społeczny talk - show pt. „Ocaleni”, poświęcony walce z uzależnieniami. Na zaproszenie Bia- łostockiej Szkoły Nowej Ewangelizacji pan Rafał wygłosił wykład nt. programu 12 kroków. Naszym zdaniem wiele wskazówek jakie usły- szeliśmy na spotkaniu można odnieść do życia każdego z nas. Dzięki Fot. SP w Gródku w SP Fot. nim możemy stać się ludźmi bardziej szczęśliwymi, odpowiedzialnymi mumii, przelewanie wody, zabawa była wspaniała. Wielką frajdą było i świadomymi swojego życia oraz swoich decyzji. W spotkaniu uczest- dekorowanie beli słomy. Wygrały obie drużyny, ponieważ bardzo do- niczyli uczniowie Szkoły Podstawowej w Gródku wraz z koordynato- brze współpracowały w grupie. Na koniec było ognisko oraz gry i za- rami (Małgorzatą Wirkowską, Emilią Artemiuk, Aliną Gościk i Moniką bawy na powietrzu. Jaroszuk) innowacji pedagogicznej „Profilaktyka ma znaczenie”. Sło-

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 18 Historia wa pana Rafała oraz całą konferencję podsumowała jedna z uczennic cyjno-charytatywna na rzecz hospicjów, której celem jest szerzenie idei w następujący sposób: „Całe spotkanie trwało ponad 60 minut i było hospicyjnej, edukacji dotyczącej opieki nad osobami chorymi i propa- dość intensywne. Najbardziej podobało mi się to jak mówił Pan Rafał. gowanie w społeczeństwie postaw altruistycznych, otwartych na drugie- Potrafił z poważnego tematu przejść w żart i odwrotnie”. go, zwłaszcza cierpiącego, człowieka. Tworząc „Pola Nadziei” – sadząc żonkile – zwracamy uwagę na obecność w społeczeństwie osób, które Wolontariusze z Gródka zasadzili potrzebują wsparcia paliatywnego. „Pola Nadziei” w Narwi Po zasadzeniu żonkili dr Paweł Grabowski opowiedział o Funda- 22 października z inicjatywy Hospicjum Proroka Eliasza wolonta- cji Hospicjum Proroka Eliasza i przesłaniu całej akcji „Pól Nadziei”. riusze z Szkolnego Koła Młodszego Wolontariatu wraz z opiekunem i Dr Paweł Grabowski zaprezentował też książkę swojego autorstwa pt. rodzicem oraz uczniami z Narwi zasadzili przed Szkołą Podstawową „Dziadek Franek”. Ta wyjątkowa publikacja ma dodatkową misję – jest w Narwi cebulki żonkili. Akcja odbyła się w ramach jesiennej edycji cegiełką, która wspiera budowę hospicjum w Makówce. ogólnopolskiego programu “Pola Nadziei”. „Pola Nadziei” to program Serdeczne podziękowania kieruję w stronę p. Rafała Chwojko, który stworzony przez Organizację Charytatywną Marie Curie Cancer Care zapewnił nam bezpieczny i nieodpłatny transport do Narwi. w Wielkiej Brytanii. To ogólnoświatowa i ogólnopolska akcja eduka- Alina Gościk Gródeckie domy z historycznym życiorysem (2) Dom 2 - dom przy ul. Białostockiej 76 Fot. ze zbiorów Agnieszki Świątkiewicz Agnieszki zbiorów ze Fot. Gródku w GCK | Kulesza Radosław Fot. Pacjenci szpitala Dzisiejszy wygląd budynku przy ul. Białostockiej 76

W dawnych wspomnieniach szpitala, później szkoły. Jest też wojną był szpital powołany do nych remontów. W tej sytuacji mieszkanki przedwojennego w albumie inne zdjęcie z 1922 r., życia w czasie epidemii tyfusu kierownictwo szkoły, przy szero- Gródka przekazywana jest infor- które przedstawia pracowników (prawdopodobnie w okresie wo- kim poparciu rodziców, wystąpi- macja, z której wynika, że ok. ki- szpitala przed budynkiem, praw- jennym I wojny światowej), sta- ło o rozpoczęcie budowy nowego lometra od mostu na Supraśli łą- dopodobnie szpitalnym. cjonowała niemiecka żandarme- budynku szkolnego. czącego dwa brzegi: Miasteczko i Okupacja sowiecka w cza- ria. Kiedy 20 listopada 1959 ro- Piaski, znajdowała się stacja kole- sie II wojny światowej na Ziemi Niemcy opuścili Gródek 20 lip- ku został przekazany w Gródku jowa, łącznik mieszkańców Gród- Gródeckiej miała swój począ- ca 1944 roku, a już 21 września do użytku nowy budynek szkol- ka z Białymstokiem. Po drodze tek 18 września 1939 roku. Kie- rozpoczęły się zajęcia dydaktycz- ny (obecnie przy ulicy Chodkie- do stacji stał budynek szpitalny, dy przystąpiono do uruchamia- ne w szkole. Dodatkowo, w roku wiczów 18), wiekowy staruszek w pobliżu niego znajdował się ży- nia szkół, władze okupacyjne w szkolnym 1948/1949 w ramach przy Białostockiej z upływem dowski cmentarz. Gródku zorganizowały placówkę walki z analfabetyzmem, zorgani- czasu został zwolniony z obo- Budynek szpitalny, o którym szkolną na wzór radziecki. Nosi- zowano nauczanie dla dorosłych. wiązku szkolnego. W części bu- mowa, to właśnie część budynku ła ona nazwę „Niepołnaja Sred- Skorzystało z niego 26 osób. Na dynku poszpitalnego umiejsco- przy Białostockiej 76. Wspomnie- niaja Szkoła Nr 78 m. Gorodok”. wakacjach w szkole przez wiele wiono punkt medyczny, wcześniej nia nie precyzują stanu faktyczne- Dzieci uczęszczały do 10 klaso- lat były organizowane półkolonie. kilkakrotnie przenoszony z miej- go, ale na podstawie zamieszczo- wej szkoły z białoruskim języ- Jednakże rozwój placówki oświa- sca na miejsce. Lekarze i pielę- nego w albumie „Gródek w sta- kiem nauczania, zorganizowanej towej pod nazwą „Szkoła Ogól- gniarki pracowali przy Białostoc- rej fotografii” zdjęcia można się na kształt gimnazjum, która mie- nokształcąca Stopnia Podstawo- kiej do czasu oddania do użytku dowiedzieć, że dzisiejsza budow- ściła się przy ulicy Białostockiej wego” był bardzo utrudniony z Ośrodka Zdrowia przy ulicy Fa- la powstała ok. 1936 r. na skutek w budynku po przedwojennym powodu niezwykle trudnych wa- brycznej w 1961 roku. połączenia na potrzeby budynku szpitalu. runków lokalowych. W 1955 ro- W tymże 1961 roku w budyn- szkolnego szpitala i domu miesz- W czasie okupacji niemieckiej ku budynek był na tyle zagrzybio- ku poszkolnym powstało kino kalnego. Przeprowadzono prace szkolnictwo w Gródku nie funk- ny, że zawaliły się w nim podłogi. „Gwiazda”. Ponieważ miesz- remontowe i połączono dwa sto- cjonowało. Opustoszały budynek Ponadto szkoła funkcjonowała w kańcy Gródka chcieli mieć wię- jące obok siebie budynki – daw- poszkolny stał się dla Niemców dwóch budynkach, drugim był bu- cej miejsca na zajęcia kulturalne, ny szpital i budynek, w którym ważnym punktem strategicznym. dynek na rogu ulic Białostockiej i a ze świetlicy fabrycznej je prawie najpierw mieszkali pracownicy W budynku, w którym przed II Szkolnej, oba wymagały kapital- wydelegowano, czynione były też

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 Rozmowa 19 próby organizowania przy Biało- łostockiej zaczęło zmieniać swój to przyczyny, które szybko spo- stockiej 76 mieszkali pierwsi lo- stockiej zajęć świetlicowych. By- status. wodowały zasiedlenie mieszkań katorzy. Dwanaście mieszkań ko- ło to ogromnie trudne, a i miejsce Wiadomo, że tym czasie w utworzonych w wyremontowanej munalnych – bo takie utworzono, było niesprzyjające. W 1965 roku Gródku brakowało mieszkań. byłej szkole, wśród okolicznych stanowiło wyraźny zastrzyk za- wraz z oddaniem do użytku Domu Napływ nowych pracowników mieszkańców zwanej powszech- sobów mieszkaniowych Gródka. Kultury w Gródku, kino i pozosta- „Karo” i wynikająca stąd potrze- nie „ogiernią”. Skąd taka nazwa, Obecnie jedno z nich jest spry- łe elementy kultury zostały prze- ba budowy osiedla blokowego, nie wiadomo, ale wszyscy bez- watyzowane. niesione do nowej, przestronnej chęć polepszenia standardów ży- błędnie umieją wskazać jej adres. placówki. Domostwo przy Bia- ciowych miejscowej ludności, Już w 1964 roku przy Biało- Wiera Tarasewicz▲ To nie są te same ogrody Rozmowa z Januszem Cimochowiczem - przewodniczącym komisji konkursowej „Estetyczna posesja - ogródki” oraz „Estetyczna wieś gminy Gródek” dba się o trawniki. Adoptuje się przestrzeni. Ogrody oceniane są w budynki, które do niedawna były różnych kategoriach. Dość sporo wykorzystywane w celach rolni- jest ogródków nowoczesnych, w czych, na cele rekreacyjne. Jest których liczne rośliny wkompo- coraz więcej miejsc wypoczynko- nowane są w otoczenie. Przedtem wych typu altany, zadaszenia. Jest było więcej ogródków wiejskich, o wiele ładniej. Ludzie wymyśla- gdzie obok roślin ozdobnych była ją różne ciekawe rozwiązania ar- też uprawa warzyw. Ale zauważa chitektoniczne. I co najważniejsze się teraz powrót do tego, jeśli ktoś – coraz częściej zauważa się na- ma większą przestrzeń. Te ogro- wiązania do tradycji lokalnej, do dy z warzywniakami i drzewa- architektury drewnianej. Wraca do mi owocowymi występują dosyć łask drewno. często, bo w warunkach wiejskich DS: Co najbardziej docenia- trudno jest nie uprawiać warzyw. Fot. Agnieszka Klebus | UG w Gródku w UG | Klebus Agnieszka Fot. łeś w oglądanych ogrodach? Na Kiedyś to były odrębne strefy – Janusz Cimochowicz podczas oglądania ogrdów co zwracałeś szczególną uwagę? część ozdobna i warzywna, a dziś JC: Komisja zwracała uwagę się je łączy z dobrym efektem. I Dorota Sulżyk: W tym roku gata oferta i więcej możliwości przede wszystkim na ilość gatun- to mnie bardzo cieszy. Zmienia przypada już jubileuszowa edy- zakupu roślin. Pamiętam, że za- ków, pielęgnację, wkład pracy i się też moda na warzywa, bo kie- cja konkursu na najpiękniejsze częto wtedy wprowadzać ogródki wykorzystanie lokalnych elemen- dyś na przykład było bardzo dużo ogrody. Na pewno nieprzypad- skalne. Modne były krzewy i drze- tów architektonicznych, nawiąza- kapusty, której teraz niewiele się kowo zostałeś przewodniczącym wa iglaste. Teraz mamy odwrotną nie do tradycji. W ogrodzie, który uprawia. Jest za to cukinia, dynia, komisji? tendencję, wzrasta zainteresowa- mógł mnie zachwycić, musiałem brokuły, pomidorki koktajlowe i Janusz Cimochowicz: Tę funk- nie krzewami liściastymi. Kiedyś zauważyć serce, duszę właściciela ostatnio jarmuż. Obok ogrodów cję pełnię od 2002 roku, przede było więcej rodzimych gatunków ogrodu. A to jednak od razu było warzywnych rosną kwiaty, to da- mną od 1999 była Danusia Gar- – peonii, dalii, mieczyków, flok- widać. Nie lubię, jak ludzie korzy- je bardzo ładne efekty. Zioła też kowska. Ale w komisji oceniającej sów, rudbekii. Po kilkunastu la- stają z usług architektów zieleni. są bardzo modne. ogrody jestem od początku. Dla- tach wraca moda na nie. Coraz Ale to ich wybór. O wiele bardziej DS: Czy ludzie mają sady, czego mnie wybrano? Chyba dla- więcej jest ich w ogrodach. 20 lat doceniam wkład własny. Cenię jak drzewa owocowe w ogrodach? tego, że interesuję się przyrodą, temu w naszej gminie mieszkało ludzie na piaskach, nieużytkach JC: Tak, oczywiście. To są cza- ogrodami, kwiatami. I trochę się o wiele więcej osób. zakładają ogrody. Wymagają one sem stare nasadzenia, pozostałości na tym znam. DS: Ludzi było więcej, ale to od nich ogromnego nakładu pracy. starych sadów, które się zachowu- DS: Tę miłość do ogrodów, chyba nie przekładało się na DS: Czy mógłbyś zdradzić, je. Ludzie się starają, żeby mieć zwłaszcza tych tradycyjnych i większą ilość ładnych, cieka- które ogrody w ciągu tych 20 przynajmniej kilka odmian sadow- ogromną wiedzę na ich temat wych ogrodów? Chyba wtedy lat zrobiły na Tobie największe niczych. Teraz mają duże możli- widać w Twoich tekstach, któ- nie dbano o siedliska, ogrody tak wrażenie? wości. Są karłowe odmiany gru- re piszesz do Wiadomości Gró- jak teraz? JC: Największe wrażenie na szy, jabłoni, wiśni, czereśni. Upra- deckich. Czy te ogrody 20 lat te- JC: To prawda. Wygląd naszych mnie robiły duże przestrzenie i wiają maliny, borówkę amerykań- mu były takie same jak teraz w miejscowości był zupełnie inny, ogrody naturalne – dzikie i pół- ską, jagodę kamczacką, truskawki, 2019 roku? teraz wyglądają ładniej. Ludzie dzikie, gdzie obok roślin ozdob- jeżyny, aronię. Klimat się ociepla, JC: To nie są te same ogrody. remontują, modernizują swoje do- nych są miejsca naturalne – np. pojawiają się więc brzoskwinie, Przede wszystkim 20 lat temu by- my, obejścia. Przybyło domów let- fragment lasu, zadrzewienia. Ta- morele. Na szczęście, ludzie też ło mniej gatunków roślin ozdob- niskowych. Od jakiegoś czasu za- kie ogrody były w Nowosiółkach, ostatnio zaczęli się interesować nych. Obecnie na rynku jest bar- uważa się większą dbałość o wy- Grzybowcach, Borkach, Królo- starymi odmianami drzew owoco- dzo dużo szkółek, które produkują gląd miejsc, w których się miesz- wym Moście. Robiło też wrażenie wych. One są odporne na wahania rośliny ozdobne, jest bardziej bo- ka. Są bardzo ładne ogrodzenia, racjonalne wykorzystanie małej

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 20 Nasze pasje temperatur, na suszę, mrozy, na dzić z jednego krańca gminy np. z necznik dahurski, który potrafi za- ogrodami się interesowały bar- choroby, mają też wyrazisty smak. Kołodna do Podozieran. kwitnąć już w marcu, jest odporny dziej. Mama uprawiała warzy- DS: Jak myślisz, co jest naj- DS: Twoje ulubione rośliny – na mrozy, ale podczas większych wa, których dawniej nikt nie miał większą wartością tego konkur- kwiaty, krzewy, drzewa… przymrozek w czasie kwitnienia, w ogrodach – kalarepę, pory, sele- su? Czy odegrał on ważną rolę JC: Mam dwie kategorie ozdob- muszę go przykrywać agrowłók- ry, jarmuż. Pewnie zainspirowała w naszej gminie, jeśli chodzi o nych roślin. Pierwsza to kwiaty, niną. Trzeba uważać z nowymi ga- ją Niemka, u której pracowała na estetykę? które kwitną bardzo wczesną wio- tunkami. Nie wszystkie rośliny są robotach przymusowych, posia- JC: Konkurs jest bardzo cenną sną, bo jak jest szaro i smutno, to mrozoodporne, wiele z nich wy- daczka pięknego ogrodu ozdobne- i pożyteczną inicjatywą społecz- dają dużo kolorytu – krokusy, irys maga starannego okrycia na zimę. go i warzywnego. Kontynuuję to ną. Mobilizuje ludzi do pracy na żyłkowany, przebiśniegi, śnieży- A my mamy surowszy klimat niż zamiłowanie. Codziennie chodzę rzecz swoich ogrodów, jedni dru- ce, rannik, zawilce, przylaszczki, w innych częściach Polski. Cieszę do ogrodu warzywnego. Oprócz gich naśladują. Bardzo dobrze, że tulipany. Lubię też krzewy ozdob- się, że nie trzeba daleko jechać po typowych warzyw, sadzę też mniej jest kontynuowany. Zauważa się ne, które kwitną wczesną wiosną fajne, ciekawe rośliny, bo można znane – koper włoski, bób, soję, ciągle duże zainteresowanie kon- – dereń, oczar, kalina wonna. Dru- je kupić na rynku w Gródku. pasternak. Człowiek cieszy się, jak kursem. Co roku zgłasza się wie- ga kategoria moich ulubionych ro- DS: Skąd w Tobie ta pasja i coś rośnie, denerwuje się, jak coś lu chętnych. Są nowi, ale też tacy, ślin to byliny, szczególnie te, któ- miłość do ogrodów? się nie udaje. Uprawiam różne ga- którzy wielokrotnie brali udział i re są odporne na suszę i rosną na JC: Miłość do roślin zaszczepi- tunki warzyw, zbieram nasiona, po przerwie wracają. Dla komi- piaskach – słoneczniczek, galar- ła moja mama, która miała pięk- w tej chwili mam stałe, wypróbo- sji konkursowej to duża frajda, dia, przegorzan, ożanka, dziewan- ny ogród i dużo roślin ozdobnych. wane odmiany np. 3 gatunki sa- bo mamy możliwość zwiedzenia na, lawenda, rojniki, rozchodni- Na wsi zawsze były ogródki. Czę- łaty. Mam m.in. taką, którą jesz- gminy, obejrzenia różnych ogród- ki, jednoroczny onętek. Nie prze- sto jednak na takiej zasadzie, że cze przed wojną siała moja babcia. ków, możliwość rozmowy z ludź- padam za iglakami, wolę rośliny jak sąsiedzi mają, to i ja muszę Staram się uprawiać niektóre lo- mi, wymiany doświadczeń. Wiele liściaste. Lubię lipy, leszczyny, mieć. I dla przyzwoitości przed kalne, tradycyjne gatunki. osób bardzo gościnnie nas przyj- kasztanowce, których, niestety jest domem od strony ulicy zakładano muje. Nasza gmina jest bardzo coraz mniej, bo chorują, jabłonie niewielkie ogródki, w których ro- rozległa. Podczas wizyt w kon- ozdobne, które zdobią i smaku- sły dalie, mieczyki, róże, peonie. Rozmawiała kursowych ogrodach musimy jeź- ją. Mam ciekawy gatunek - róża- Chociaż były osoby, które tymi Dorota Sulżyk▲ Rajski ekologiczny ogród Ewy Rozmowa z Ewą Sawko - z zawodu księgową, z zamiłowania ogrodniczką Kurier przywiózł akurat zakupy logicznym ogrodzie dowiedzia- wi się szkodnik, poradzą sobie. Są - 30 kg suchej karmy dla ptaków i łam się z informacji o spotkaniu też rośliny odstraszające, uprawa 150 kulek! I to na pewno nie ostat- naszych aktywnych seniorek z współrzędna, którą zaczęłam sto- nie ptasie zakupy w tym sezonie. Tobą. Skąd pomysł na takie za- sować. To wszystko wpływa na Jest to trochę kosztowne, ale la- łożenie? dobrą kondycję roślin. tem dzięki skrzydlatym przyjacio- Ewa Sawko: Ogród jest bardzo Skrzynkową uprawę mamy od łom w ogrodzie Ewy Sawko jest ekologiczny. Wszystko w nim ro- 3 lat. Zmienił się nam klimat i wi- ograniczona liczba mszyc. A pta- śnie, łącznie z chwastami, bo one dzę to też w swoim ogrodzie. Mój ków w ogrodzie mnóstwo: sikory – też muszą być. Pomysł wziął się ogród jest na torfie, za ogrodze- modra i bogatka, wróble, trznadle, z życia. Mój syn był na wszystko niem był kiedyś zbiornik wodny. kopciuszek, grubodzioby, dzwoń- uczulony. Ja zresztą też. Mocno Tu nigdy nie trzeba było podle- ce, dzięcioł, sójki, turkawki. Przy- reagowałam na chemię. Zresztą tu wać, ziemia wysychała tylko la- latują z sąsiedztwa, ale niektóre zawsze był warzywny ogród bez tem. A od jakiegoś czasu zaczęło mają tu też swoje gniazda. Na pew- chemii tak jak na wsi. Pryskało się podlewanie w okresach suszy. no taniej byłoby kupić „chemię” i się tylko ziemniaki od stonki. Ale Ale jak już padał deszcz, najczę- Gródku w GCK | Sulżyk Dorota Fot. popryskać. Ale nie w tym ogrodzie, kiedy 10 lat temu zrezygnowali- ściej bardzo silny, to wszystko skrzynka jest zrobiona z desek, który jest na wskroś ekologiczny. śmy z ziemniaków, skończyły się stało w wodzie. I stąd te uprawy które miały być przeznaczone na Oprócz ptaków odwiedzają go też opryski. I w tym ogrodzie zrobi- skrzynkowe. Poza tym popatrzy- opał. Gromadzimy różne rzeczy, jaszczurki, które w tym roku nawet ło się inaczej. Zaczęło się poja- łam na Monty Dona – angielskie- stare deski. Rury, które podpiera- zżarły cukinię. A w kompostowniku wiać więcej pożytecznych owa- go ogrodnika. Skoro on może, to ją porzeczkę, są ze starej folii. Te zawsze zamieszkuje zaskroniec. dów. Doszłam do wniosku, że jemy też. Wszystko jest z odzy- rurki z kolei są od starej instala- Ciepłe październikowe piątkowe śli mam jakieś warzywa pryskać sku. Rozsadnik jest zrobiony ze cji wodnej. popołudnie. W ogrodzie Ewy mnó- chemią, to nie ma sensu ich sa- skrzynki i starych okien. DS: Jakie warzywa miałaś w stwo kolorów i jesiennych kwia- dzić. I zaczęłam się interesować, DS: No właśnie widzę, że każ- tych pomysłowych skrzynkach tów. Ozdabiają go pergole, trejaże, czytać więcej publikacji nauko- da skrzynka, mówiąc potocznie w tym roku? ścieżynki poukładane z różnych wych, szkółkarskich. Uświado- „jest z innej parafii”, z odzysku. ES: W tej pasternak z selerem, materiałów, często pozyskanych miłam sobie, że rośliny, które ma- Nie mogłyby być nowe? w drugiej – sałata, marchewka z odzysku, poidełka dla ptaków. ją dobry start, odpowiednią glebę, ES: Ale po co? Rabatę ziołową wczesna, fasolka szparagowa, w Dorota Sulżyk: O Twoim eko- nawadnianie, to nawet, jeśli poja- założyłam w starej ramie okna. Ta kolejnej – czosnek i kalarepa (sia-

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 Nasze pasje 21 na trzy razy), w kolejnej – buraki roku chcę sprawdzić jeden ze spo- DS: Jakie tradycyjne meto- formowanych w bonsai, bo ina- i sałata na wiosnę, w tej – też sała- sobów mojej babci. Babcia przy dy stosujesz oprócz gnojówek? czej wszystko byłoby zasłonięte. ta wiosenna, marchewka, pomię- ogórkach sadziła selery. ES: Mamy własny duży kom- Uwielbiam hosty i mam 68 od- dzy nią czosnki. Tu była rozsada DS: Znasz jeszcze inne sposo- postownik. Kupujemy obornik mian i gatunków. Rosną w róż- kalarepy i sałaty, a po nich cuki- by naszych babć? granulowany. I gnojówki, o któ- nych miejscach ogrodu. Kolej- nia, po cukinii jest rzodkiewka. I ES: Wiedziały, co przy czym rych już wspominałam. Popra- ne ukochane kwiaty to liliowce. jak będzie ciepło, to będę ją miała posadzić. Trzymały się terminów wiam stan gleb piaszczystych Pewnie z podobną ilością odmian. jeszcze w tym roku, a jak nie, to siewu. Ogórki babka siała po Mi- dwa razy, wiosną i jesienią, eko- W ogóle lubię byliny. Lubię jak na wiosnę. No i tu – ogórki. Cuki- kole, fasolę po 26 maja. Ale zmie- logicznymi kwasami humusowy- coś się dzieje. Mam sporo horten- mi. Na drzewach wiszą butelki z sji, róż, bodziszków. Bardzo lu- piwem i cukrem - pułapki na osy bię czosnki. A rojniki to mój mąż i szerszenie. Jak zrobiło się eko- polubił i założył rabatę. Jako że logicznie, to, niestety, pojawiło ogród jest mały, to wpadłam na się ich mnóstwo. W kącie ogrodu pomysł, żeby jak najwięcej ich mam byle jak rozrzucone gałęzie, zmieścić. Nie kieruję się modą to wygląda jak bałagan, ale jest to i nie zakładam nasadzeń plama- miejsce – dom dla owadów, które mi. U mnie jest wszystko, ale sta- są bardzo potrzebne w ogrodzie. ram się, żeby roślina czymś się Jeż w tym roku wrócił. wyróżniała, żeby było widać tę DS: Widzę w ogrodzie bardzo jedną między innymi. Żeby ta je- dużo różnych naczyń – wiadra, sień nie była taka smutna, zaczę- miski, wanienki, beczki. Czemu łam sadzić trawy, krzewy takie to ma służyć? jak trzmielina. Ptaki mi pomaga- Fot. Dorota Sulżyk | GCK w Gródku w GCK | Sulżyk Dorota Fot. ES: To są wiadra na różne gno- ją. Niektóre rośliny pojawiają się nie rosną na kompostowniku. Do- nia się klimat. We wrześniu był jówki. Reszta pojemników na dzięki nim, bo przynoszą nasion- okoła są owocowe krzaczki – ma- długi przymrozek, teraz w paź- deszczówkę. Tak jak wspomina- ka, a ja tylko decyduję, czy je zo- liny, borówka, jagoda kamczacka, dzierniku długo będzie ciepło. łam, w tej chwili zmienił się kli- stawię. A, ile jest pomyłek. Ta ró- świdośliwa, porzeczki, aronia, je- Kiedyś grudzień był zimny, a temat, są okresy długotrwałej su- ża miała być rabatowa, a będzie żyna. Rośnie tu ogórecznik i mój raz zaczynają się wybijać niektó- szy. W jednej beczce mieści się pnąca. Często też przesadzam ro- ulubiony lubczyk. W folii mam re cebulowe. Sieję na zimę mar- 200 litrów, w tym baniaku – 1000 śliny, zanim trafią na swoje miej- pomidory. chewkę, wzeszła mi sałata, którą litrów, dwie beczki po 100 litrów, sce. Ponoć pod orzechem nic nie Zioła sadzę pomiędzy kwiata- będę miała wiosną. Stosuję gno- dwa pojemniki – po 120 litrów… rośnie, a u mnie rośnie. mi– różne szałwie, lubczyk, anyż, jówki na uprawy. Zaczynamy od Z tych wszystkich zbiorników Mam kilka gatunków chime- mięty, żywokost. Z myślą też o mniszka, potem jest pokrzywa, na deszczówkę wody wystarcza rycznych, nad którymi trzeba ogrodzie warzywnym mam dużo żywokost, skrzyp. W następnym nam na 2,5 tygodnia bezdeszczo- chuchać i dmuchać – np. wcze- kwiatów- rudbekie, nagietek wa- roku wypróbuję też gnojówkę z wej pogody. Jak zaczyna padać sny wiciokrzew. Tu eksperyment biące owady, które są potrzebne ogórecznika. deszcz, u nas zaczyna się latanie – fuksja magellańska, która ma do zapylania. Z nagietka robię też DS: Jak przygotowujesz taką po ogrodzie. I w trakcie deszczu przezimować. Oczywiście, przy- maść nagietkową. W tym roku do gnojówkę? podlewamy duże drzewa, krzewy. kryję ją, zobaczymy, co z tego końca maja było cicho, nie było ES: Ścina się zielsko, rozdrab- One właśnie wtedy dostają wodę, wyjdzie. Ale generalnie w ogro- owadów, nie robiły się zawiązki nia, wrzuca do wiadra i zalewa się a później nic. dzie mało co przykrywam. To, co warzyw. Zaczęłam się niepokoić, deszczówką, bo jest najlepsza. Po DS: Wspominałaś, że dajesz miało przetrwać, przetrwało. Za- że to może przez majowe mrozy, 2-3 tygodniach jest gotowa. Trze- roślinom szansę. sadziliśmy dwa dęby, bo ostatnie albo, że może ktoś coś rozpylił. ba co drugi dzień ją zamieszać. I ES: Tak. Nie mam tu zbyt du- lata były takie gorące i słonecz- DS: Jakie są zalety ogrodu w to sobie stoi, i to sobie pachnie. żo powierzchni, to tylko 1200 m. ne, że doszliśmy do wniosku, że skrzynkach? Najgorzej śmierdzi pokrzywa. A chce się mieć wszystko w róż- brakuje nam cienia. Jeszcze tro- ES: Bez względu na to, czy jest Gnojówki stoją przy kompostow- nych odmianach i gatunkach. Ale chę mamy miejsca, nie wszystko mokro czy sucho, mam mniejszą niku, w rogu ogrodu. Robię też jeśli coś nie chce się przyjąć, to jest szczelnie zapchane. Jeszcze powierzchnię do podlewania, wyciągi z czosnku. Jeśli pryskam trzeba z tego rezygnować. Ka- pewnie kilka razy zmieni się kon- mniej wody się zużywa, mogę mszyce, to stosuję dwudniowy pusta się u nas nie przyjęła. Nie cepcja. Czasem sobie mówię, że rozgraniczyć warzywa, bo nie- macerat. Pomidory zawsze opry- mam jeżówki. Tu jest porzeczko- w następnym roku nic nie będę które nie lubią być obok siebie skuję roztworem z czosnku i nie agrest, ale dość marny. Dam mu robić, tylko pielić i zgłoszę się do (zapisuję, gdzie, co sadzę), sto- mam zarazy. Ale też stosuję go na jeszcze jeden sezon i zobaczę, czy konkursu. Ale co roku wychodzi suję współrzędność i zmianowość truskawki, maliny, róże. Do po- będzie rósł. Jeśli coś nie rośnie, coś nowego. upraw. I tak, co roku ogórki i in- łowy czerwca zasilam pomidory to nie staram się na upartego tego DS: Widać, że ogród jest Two- ne warzywa wędrują, zmieniają pokrzywą, a potem żywokostem. uprawiać. Czasem straszę rośli- ją wielką pasją. Kiedy zaintere- swoje miejsca. Na przykład mar- Uwielbiam gnojówkę z żywoko- ny, mówię: „Jak sobie chcesz, to sowałaś się ogrodnictwem, wa- chewka wróci na to samo miejsce stu, bo jest świetnym źródłem po- może być twój ostatni rok”. rzywami, kwiatami? Zawsze to po dwóch lub trzech latach. To też tasu, polewam nią wszystkie ro- DS: Działka nie jest zbyt du- w sobie miałaś? wygoda w pieleniu. W skrzynce śliny. Na koniec sezonu stosuję ża, ale roślin - całe mnóstwo. ES: Jako dziecko nie lubiłam niektóre warzywa wysiewam kil- jeszcze gnojówkę ze skrzypu. ES: Miejsca nie jest zbyt du- ogrodu, bo kojarzył mi się z pie- ka razy w sezonie. W następnym żo, dlatego wiele krzewów jest leniem. A ogród był u nas zawsze.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 Literatura

22 Nasze pasje

Ale wszystko przychodzi z cza- czy „Magnolia”. Nie ma w nim często wracam do domu, jak już że się dobrze napracowałam. To sem. Zafascynowałam się ogro- tylko samych aranżacji, tu są robi się ciemno. Wszystko ma- nie jest satysfakcja, bo wiem, że dem mojej ciotki Tamary Klebus. bardzo użytkowe rzeczy, jak pomy w ogrodzie, nie muszę nawet zawsze jest coś do przerobienia, I tak powoli zaczęły się pierwsze sadzić, jak przyciąć, co można wchodzić do domu, żeby zrobić mogłoby być lepiej. W ogrodzie nasadzenia, kolekcjonerstwo. Jak wykorzystać. Odpowiada mi fi- kawę i herbatę. Robię swoje sa- trzeba mieć cierpliwość. Jestem dziecko się urodziło, to też nie lozofia uprawiania ogrodu an- dzonki, pikuję je, sadzę, itd. A dumna z tego, że wszystko od po- było czasu na ogród. W tej chwili gielskiego – tradycyjnego, na- jeszcze przetworzenie warzyw. czątku do końca zrobiłam tymi ogród traktuję jak terapię. Zieleń turalistycznego. Moim idolem Suszę zioła, robię własną maggi. rękami, że się udało. Że mam te uspokaja wzrok, mózg się wyci- jest Monty Don, bo przemawia Jako, że roślin jest mnóstwo, nie swoje warzywa. Ostatnio jemy sza. Jak przylecę z pracy, zacznę do mnie ogrodnik, który idzie do mam za dużo pielenia. Najwię- mniej mięsa. W tym roku hitem pielić, porozmawiam sama ze so- ogrodu w gumiakach. Krajowym cej jest pracy jesienią, bo trzeba była cukinia na słodko i kotlety bą, porozmawiam z roślinami, od ulubieńcem jest Witold Czuksa- wszystko posprzątać – poobcinać z fasolki szparagowej z kalarepą razu już jest inaczej. A jeszcze jak now. Oglądam też ogrodnicze byliny, zagrabić, popielić. Ale jak lub kalafiorem. zioła pielę, to włącza się zmysł programy w telewizji. Poza tym posprzątam teraz, to będę miała W ogrodzie mamy kilka ła- powonienia. Jak wracam z pracy, życie czasem przynosi inspiracje. mniej pracy na wiosnę. wek, po to, żeby tak przysiąść i najpierw idę do ogrodu i robię co- DS: Dużo czasu zajmuje Ci DS: Co w swoim ogrodzie lu- na spokojnie poobserwować. Naj- dzienny obchód. zajmowanie się ogrodem? bisz najbardziej? Z czego jesteś fajniejsze jest to, że my siedzimy DS: Skąd czerpiesz inspira- ES: Bywa, że począwszy od najbardziej dumna? na tej ławce, a te nasze ptasiory cje, wiedzę? kwietnia wstaję o 5-ej i potrafię ES: Ojej, co ja lubię najbar- przylatują, kręcą się i nic sobie ES: Teraz głównie z czasopi- jeszcze przed wyjściem do pracy dziej? Wiem. Jak w sobotę wie- nie robią z naszej obecności. sma - polskiej edycji Gardenes pójść do ogrodu i do 7-ej krzątać czorem ostatnim spojrzeniem ota- Word. Nie wystarczały mi czaso- się w nim. Wracam z pracy i też czam ogród, ze zmęczenia ledwo Rozmawiała pisma typu „Mój piękny ogród”, od razu pędzę do ogrodu. Latem idę do domu i mam świadomość, Dorota Sulżyk▲ Stacja kolejowa w Waliłach w skali 1:120 Rozmowa z Jarosławem Uścinowiczem - autorem makiety modułowej stacji kolejowej PKP Waliły, pochodzacym z Zubrów Dorota Sulżyk: Miałeś kolej- szlakowym i za namową kole- kę w dzieciństwie? gów, mój wybór padł na stację Jarosław Uścinowicz: Kiedy kolejową w Waliłach. Miałem miałem 10 lat, jeden z moich ró- już jakieś tam pojęcie o budo- wieśników dostał od św. Mikoła- wie modułu, ale, żeby ją od- ja kolejkę. Zazdrościłem mu. Po tworzyć musiałem zgromadzić szkole chodziło się wtedy do bia- materiał o samej stacji. W tym łostockiej Składnicy Harcerskiej, celu zbierając materiały, utwo- oglądało się modele wagonów, rzyłem wątek na ForumTT i lokomotywy. Aby kupić wyma- napisałem kilka stron postów: rzony wagon lub lokomotywę, https://forumtt.pl/viewtopic. trzeba było zbierać na nie fun- php?f=14&t=9399&start=120. dusze. Za zarobione pieniądze Liczyłem również, że ktoś się do- kupowałem poszczególne ele- Gorzelak Mikołaj Fot. łączy i poszerzę swoją wiedzę. menty – wagony, lokomotywy, tym kierunku. I powstał pomysł, necie. Tam znalazłem forum: Rozmawiałem z dawnym zawia- tory, rozjazdy. Po kilku latach, żeby zbudować makietę. Makieta https://forumtt.pl/ . I dowiedzia- dowcą, z dyżurnymi ruchu, pod- cały mój zbiór połączony ze sobą powstała, ale nie do końca. Za- łem się, że jest coś takiego, jak pytywałem mamę, miejscowych. zaczął działać. Krokiem następ- głębiając się w arkana modelar- makieta modułowa. Zacząłem Rodzice pochodzą z Zubrów. Oj- nym było zbudowanie makiety skie, doszedłem do wniosku, że drążyć temat. Coś tam przeczy- ciec opowiadał, że jak zimą wra- dworca z torami i z rozjazdami, to, co robię to już przeżytek, że tałem, coś słyszałem, że ludzie cał z pracy, pociąg przyjeżdżał o którą umieściłem na półce w me- 30 lat temu w ten sposób budo- się zjeżdżają, łączą swoje modu- 22.30. Z Zubek B. do Zubrów są blościance. wano makiety. Technologia po- ły i to wszystko działa, i jeździ. I 3 km drogi, które zimą były tak DS: To już wiem, skąd ta pa- szła do przodu. Te stare makiety się zaczęło. Na początek zbudo- zawiane, że, nocował w pocią- sja do modelarstwa. nie były dostosowane do nowe- wałem moduł szlakowy – dwie gu i o 4.30 jechał z powrotem do JU: Pasja do modelarstwa ko- go taboru oferowanego na ryn- skrzynki po 90 cm plus jedna 40 pracy. Prace nad makietą modu- lejowego powróciła do mnie po ku. Jak zacząłem się zagłębiać, cm z wiaduktem. To tworzyło w łową rozpocząłem w 2014 roku. latach. Kolega z pracy przyniósł to okazało się, że są już inne to- sumie 2,20 m szlaku jednotoro- Ponieważ należy zachować pe- któregoś razu starą lokomotyw- ry, inaczej wygląda sterowanie. wego. Tak, to naprawdę wciąga. wien reżim technologiczny, bu- kę, którą dostał od swego ojca. I Zadałem sobie pytanie, czy po- DS: Skąd pomysł, żeby zro- dowałem ją etapami. Na bieżąco przypomniałem sobie, że kiedyś trafiłbym taką „nową” makietę bić akurat makietę stacji kole- zbierałem informacje, robiłem miałem podobne lokomotywy. wykonać. Zacząłem szukać al- jowej w Waliłach? dokumentację fotograficzną, ale Zaczęliśmy szukać informacji w ternatywy dla makiety w Inter- JU: Po „sukcesie” z modułem niestety, kolej była szybsza ode

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 Nasze pasje 23 mnie. Bo gdy jechałem zrobić bek Białostockich? Zachowały JU: Nie znalazłem żadnych sterowania ruchem kolejowym zdjęcie budynku, to okazało się, się zdjęcia? zdjęć, żadnych materiałów. Szu- – semafory, budynki nastawni, że już go nie ma. Potem fotogra- JU: Nie mam zdjęć. Nie mam kałem również u ludzi związa- lampowni na makiecie brak, po- fowałem i mierzyłem obiekty na dowodów, ale wnioskuję na pod- nych z koleją i nie tylko. Między nieważ makieta nie obejmuje już przyszłość. stawie rozmów z ludźmi, którzy innymi u stolarza z Gródka, któ- tego terenu. Makieta została wy- Drugą stację, którą brałem twierdzą, że budynki były iden- ry były dyżurnym ruchu do mar- konana w skali 1:120. Z jakiego pod uwagę była stacja kolejo- tyczne i jeden, i drugi nazywa- ca 2000 roku. Pytałem również materiału ją zrobiłem? Gdybym wa w Zubkach Białostockich, li barakiem. Dworzec zniknął w byłego zawiadowcę na stacji w powiedział, że ze śmieci, to byś ale miałem za mało informacji Zubkach ok. 1955 r i mniej wię- Waliłach. Mnie ten fakt zasmu- nie uwierzyła. Tak, materiał był na jej temat. W tej chwili mógł- cej w tym samym czasie pojawił ca tym bardziej, że z dużą dozą z odzysku. Piasek, trociny, zie- bym się pokusić o zrobienie tej się w Waliłach. prawdopodobieństwa ten obiekt mia z Zubrów, patyki, druciki, stacji z okresu 1940-1941 r. Do DS: Te wszystkie informacje budował mój dziadek. stare gazety i wiele innych mate- 1939 r. Krynki (dawna nazwa, rzeczywiście były potrzebne do DS: I jedyne zdjęcie, które riałów, które ci wyobraźnia pod- zmieniona 1963r na Zubki Bia- stworzenia makiety? miałeś, było ode mnie, z moich powie. Jak nie masz pomysłów łostockie) były przystankiem ko- JU: Tak. Bo to wszystko trze- archiwalnych zbiorów? Dosta- – pozostaje sklep. W sklepie ku- lejowym na jednotorowej linii ba było odtworzyć. Budynki, in- łam je od pani Marysi Czoło- pujemy przede wszystkim tory kolejowej. Z tego, co mi wiado- frastruktura kolejowa miały być miej z Gródka. – oddzielnie szyny i podkłady, mo, to po 1939 r. Sowieci wy- takie same jak w rzeczywistości JU: Tak. Bardzo dziękuję. Py- kleje, przedmioty elektryczne i korzystując okoliczną ludność, tylko że pomniejszone. Modelar- tałem również na forum strony elektroniczne, takie których sam przystanek Krynki przebudowa- stwo to odwzorowanie rzeczy- gródeckiej. I nic. To jedyne zdję- nie możesz zrobić. Budowa ma- li na stację o charakterze mijan- wistości w odpowiedniej skali. cie, które tylko częściowo poka- kiety trwa tak długo, bo trzeba kowym. Oprócz dobudowanego DS: Nie było łatwo zgroma- zuje fragment budynku dworca. wszystko wykonać samodzielnie torowiska, już na stacji powsta- dzić materiał? Sam za każdym razem, kiedy je- i precyzyjnie. ła infrastruktura, między inny- JU: Trzeba było szukać i szu- chałem pociągiem do Zubek B. i DS: Co było najtrudniejsze w mi budynek dworca, który był kać. I to przez wiele lat. Ale i tak wracałem do Białegostoku oglą- przygotowaniu makiety? usytuowany po przeciwnej stro- przeoczyłem jedną rzecz. Po wy- dałem całą stację Waliły. Nieste- JU: Zbieranie informacji. Ro- nie stacji niż ten obecny, czyli po padku kolejowym w Białymsto- ty, zupełnie inaczej zapamięta- bienie tej makiety było nie tylko północnej stronie torów od stro- ku, kiedy cysterna wykoleiła się łem budynek dworca. Bardzo do- przyjemne, ale i pożyteczne, bo ny Białegostoku. z chlorem, nastąpiła moderni- brze, że otrzymałem od Ciebie daje możliwość zapoznania się z Około 1955 r. stacja Krynki zacja linii do Zubek Białostoc- to zdjęcie. To zdjęcie pozwoliło nowymi technologiami. Mode- została zmodernizowana. Mię- kich. Wymieniono tory szlakowe na odtworzenie budynku w ska- larz musi umieć i posiadać cały dzy innymi wybudowano: punkt z podkładami drewnianymi na li. Ale jest na nim zła data. To zespół profesji. Od stolarza, ko- trakcyjny dla lokomotyw nor- wala, metalurga, ślusarza, elek- malnotorowych i dodatkowe to- tryka po matematyka, fizyka i ry – ich ilość wzrosła do pięciu, chemika. Musi też mieć zmysł punkt trakcyjny dla lokomotyw artystyczny i estetyczny. Jed- szerokotorowych z trójkątem do nym słowem, modelarz nie wie, obracania lokomotyw, trzy tory że czegoś nie da się zrobić. On stacyjne szerokotorowe w miej- to po prostu robi. scu gdzie stał stary drewniany DS: Widziałam na zdjęciach, dworzec zbudowany w 1941r, że makieta była już w kilku wieżę ciśnień, nowy budynek miejscach pokazywana. Czy dworca, bloki PKP, posteru- będzie można ją też zaprezen- nek odgałęźny Waliły Las, dwie tować w naszym GCK w Gród- bocznice z punktami przeładun- ku? kowymi w kierunku Grzybowiec Czołomiej Marii archiwum Fot. JU: Dziękuję za zaproszenie. oraz Straszewo. Te inwestycje betonowe. W Waliłach natomiast nie lata 50. Taki radioodbiornik Postaram się coś zorganizować, spowodowały, że Krynki zosta- była dodatkowa para rozjazdów trzymany przez jednego z panów tak, aby stacja była pokazana tak ły zaliczone do Stałych Rejonów przy rampie rozładunkowej. A był produkowany na przełomie jak na innych wystawach. A już Przeładunkowych (SRP) na po- plany, które miałem, pochodziły lat 60-70. sobie trochę ze mną pojeździła. trzeby Układu Warszawskiego. z okresu po modernizacji, a za DS: Co jest na makiecie? Ja- Była na różnych imprezach: w Dzięki temu można było przeła- późno dotarłem do tych od 1955 ki okres został na niej uwzględ- Łapach trzy razy, w Mońkach dować 12 eszelonów na dobę. W r. do 1987 r. I zrobiłem bez. Ale niony, bo przecież stacja w Wa- dwa razy, w Gliwicach dwa ra- związku z tym, że w Waliłach od nikt tego nie zauważy, bo chyba liłach się zmieniała. Z jakiego zy, w Lublinie i podczas Nocy 1944 r. do 1955 r. nie było dwor- już nikt o tym nie pamięta lub materiału ją wykonałeś? Muzeów w Białymstoku. Bardzo ca, a w Zubkach były budowane nie wie. JU: Makieta pokazuje stację często zdarza się, że widzowie nowe budynki, to najprawdopo- DS: Byłam zdziwiona, że między z okresu 1955 - 1989. Na podchodzą i pytają: o Waliły – dobniej ten dworzec drewniany miałeś problem z dotarciem makiecie są: budynek dworca, gdzie są, jak teraz wyglądają, zaś z Krynek został rozebrany i prze- do zdjęć dawnego powojenne- szopa jako magazyn spedycyjny, inni opowiadają, że byli, praco- wieziony do Walił. go dworca. Przecież budynek murowany magazyn spedycyj- wali przy zdawkach w Waliłach, DS: Masz dowody na to, że dworca stał tyle lat. A Ty tyle ny, murowana toaleta za budyn- jednym słowem robię reklamę ten budynek dworca jest z Zu- dokumentów przewertowałeś. kiem dworca, tory, urządzenie dla naszego regionu.

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 24 Historia

DS: Co uważasz za swój naj- my manewry tak jak jest w rze- pociągiem do dziadków? Jesteś ciągu. Jechały też tędy odpady większy sukces, jeśli chodzi o czywistości. związany z Zubrami? radioaktywne z NRD do ZSRR. makiety? DS: Co to znaczy, że jeździcie JU: Bardzo. Od wczesnej wio- Arkadiusz Doroszko, z którym JU: To, że udało mi się w 90% w czasie modelowym? sny do późnej jesieni jesteśmy tu rozmawiałem, pracował jako kie- skończyć tę makietę stacji Wa- JU: Dzielimy czas zegarowy, razem z rodziną. Bardzo mocno rownik ruchu w Waliłach, potem liły, bo zawsze pozostaje coś do rzeczywisty na cztery lub pięć na związany też jestem z koleją. Tak w Zubkach. Przeniesiono go na roboty, naprawy, regulacji. W swoich modelarskich zegarach. jak mówiłem, każde wakacje tu emeryturę po zlikwidowaniu po- ubiegłym roku byłem w Gliwi- Czyli na przykład dobę z nasze- spędzałem Przyjeżdżałem oczy- łączenia osobowego. Opowia- cach na ogólnopolskim wydarze- go rozkładu jazdy realizujemy wiście pociągiem. Późną jesie- dał, jak Rosjanie nie chcieli wpu- niu „Świat w miniaturowej kolei. w ciągu 6 godzin zegarowych. I nią i zimą dziadek przyjeżdżał po ścić pustych cystern z NRD, bo Kolej w Polsce”. Publiczność tak z wcześniej przygotowanym mnie na stację. Tu było dużo wil- stwierdzili, że są brudne. Dyrek- oceniała dorobek modelarzy. I rozkładem jazdy, w czasie mode- ków. Podczas weekendów było cja w Białymstoku nakazała od- nasza makieta, którą współtwo- lowym, odprawiam/przyjmuję więcej ludzi , ale w tygodniu nie stawić pociąg na bocznicę w le- rzyły 43 osoby, w skali 1:120, za- pociągi na stacji. Poprzez takie zawsze znalazła się grupa idąca sie. W nocy przyjechali strażacy jęła II miejsce. Każdy z nas bu- pokazanie miniaturowej rzeczy- do Zubrów. Ludzie, którzy pra- i umyli cysterny. 5 ha lasu wtedy duje makietę odzwierciedlającą wistości, makieta żyje, coś się na cowali w Białymstoku, przyjeż- wyschło po tym umyciu. Później kawałek rzeczywistości, ale w niej dzieje. Oprócz jeżdżących dżali dopiero na weekend. W la- okazało się, że to były ćwiczenia połączeniu ze sobą wychodzi tro- pociągów, ruchomych rozjazdów tach 70. jak przyjeżdżał pociąg samoobrony. chę taki misz-masz. Mój moduł – to podstawa funkcjonowania do Zubek, to było 8-10 wagonów. Pan Doroszko mówił, że Kryn- stacja Waliły był wtedy połączo- ruchu kolejowego, na mojej ma- Przy dworcu był duży ogrodzony ki w tamtych czasach to był ta- ny z czeskim modułem - stacją kiecie zrobiłem jeszcze ruchome plac i tam stało około 50 furma- ki „dziki zachód”. Na tej stacji Złote Góry. Wyglądało to tak, że zwrotniki rozjazdów oraz rucho- nek. Moja mama dojeżdżała do można było wszystko – kupić, gmina Gródek graniczy z Cze- me zapory na przejeździe stero- szkoły do liceum codziennie. I sprzedać… W latach 50. wożono chami. Ale liczy się zabawa. My wane z pulpitu. tylko raz się spóźniła do szkoły, od nas piasek/żwir do odbudo- się przy tych makietach dobrze DS: Spotkaliśmy się dzisiaj bo zwrotnica w Żedni zamarzła. wy Warszawy. Zobacz, jak stacja bawimy. Niedługo ponownie ja- w Zubrach. Dopóki nie było tych nowych Zubki Białostockie jest dookoła dę do Gliwic. Będzie też mój cze- JU: To jest dom mojego ojca stacji w Zajeziercach, Kurianach, pokopana. Bardziej się opłaca- ski kolega, będą Niemcy, Słowa- i dziadków Uścinowiczów. Ale Sokolu, Straszewie, to pociąg je- ło sprzedać furmankę piasku niż cy, Węgrzy, czyli nasza makieta wcześniej mieszkali w nim pra- chał szybko. One powstały w la- ziemniaków. Wieści parafialne o wymiarach 40 m x 23 m tym dziadkowie. Każde wakacje tu tach 60. Zaś zimą w 1970 r. 5 cy- P.S. Makietę będzie można razem będzie międzynarodowa. spędzałem. Przez pewien czas stern spadło z wysokości 8-10 obejrzeć w GCK w Gródku w Zrobiłem już w sumie 13 jako małe dziecko mieszkałem metrów z propan-butanem. Ale kwietniu. skrzynek. Bawimy się w praw- tutaj, rodzicie dojeżdżali do pra- nie było takiego przepływu in- Jeśli ktoś z czytelników ma dziwą kolej za pomocą tych ma- cy w Białymstoku, a mnie pil- formacji jak dzisiaj. Dzięki Bo- zdjęcia ze stacją w Zubkach Bia- łych rzeczy. Robiąc wystawę, ro- nowała babcia. Jak miałem dwa gu, nie wybuchły, żyjemy i wio- łostockich oraz Waliłach, pro- bimy plan całej makiety, rozkład lata, przeprowadziliśmy się do ska stoi. Na szczęście był duży simy o kontakt z Jarosławem jazdy i zaczynamy jeździć. Jeź- Białegostoku. mróz i bardzo dużo śniegu i to Uścinowiczem lub redakcją. dzimy zgodnie z rozkładem w DS: Jak wspominasz jazdę uratowało sytuację. I wtedy za- Rozmawiała czasie modelowym i wykonuje- częto ograniczać prędkość po- Dorota Sulżyk▲

Epizody wojenne

II wojna światowa była najbardziej traumatycznym, przerażającym ciągiem wydarzeń. Każda rodzina do- znała wielu cierpień i krzywd. Bezpośredni świadkowie wojny przez całe życie przypominali sobie i innym o dramatach, których doświadczyli. Zofia (1924 r.): „W 1942 r. wraz z dwiema koleżankami ze wsi skierowano mnie na przymusowe roboty do Niemiec. Trafiłam do miasta Königsberg w Prusach Wschodnich. Tam przebywałam 3 lata w obozie pracy do momentu wyzwolenia miasta i obozu przez wojska radzieckie. Obóz pracy mieścił się w przemysłowej dziel- nicy miasta – Matgetten. Przebywali w nim Polacy, Białorusini i Rosjanie. Byli również chłopcy z Francji, umieszczeni oddzielnie od kobiet. Od rana do wieczora, przez sześć dni w tygodniu pracowaliśmy w fabryce amunicji. Niedziela była wolna. W końcowej fazie wojny pracowaliśmy również w niedziele. Nocowaliśmy w dużych zimnych salach, spaliśmy na pryczach. Zimą sale ogrzewano żelaznymi piecykami, które dawały niewiele ciepła. Woda była zimna. Codziennie z rana otrzymywaliśmy na cały dzień ćwiartkę bochenka chleba, do popicia kubek czarnej niesłodzonej kawy zbożowej, czasami kostkę cukru. Na obiad codziennie gotowano zupę składającą się z ziemniaków, kaszy i brukwi, okraszoną łojem wołowym. Na kolację czasami dawano marmoladę z buraków. Człowiek był głodny, jedzenie niewystarczające. Pamiętam, że tylko raz na trzy lata na Wielkanoc dano nam po dwa ugotowane jajka. Rodzina mogła z domu wysłać paczkę, ale Niemcy często kradli jej zawartość. Przysyłano głównie chleb i słoninę. Pod koniec wojny musieliśmy kopać oko- py. Wiosną 1945 r. podczas oblężenia miasta nasza sytuacja stawała się coraz bardziej dramatyczna.”

Fot. Wojenne dziewczyny , pobyt na przymusowych robotach, Königsberg, luty 1944 r., archiwum Janusza Cimochowicza Oprac. Janusz Cimochowicz

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 W ogrodzie i kuchni 25 W ogrodzie i kuchni odcinek czterdziesty piąty Przewrotnik pospolity - najlepszy przyjaciel kobiet Do napisania artykułu natchnęło mnie ,,Siel- duje przyczyny nietrzymania moczu. Stosuje skie Zycie”. Dwumiesięcznik, który od wielu lat się je także przy różnego typu uszkodzeniach czytam z przyjemnością, dlatego, że jak piszą w mięśni oraz przy przepuklinach. Przywrotnik podtytule, pokazuje ,,Siłę tradycji i piękno natu- wzmacnia również serce. Można go stosować ry…”. Wobec tego, dziś pozwolę sobie napisać przy ropiejących ranach i wrzodach. Dodatko- artykuł o kobiecych sprawach! Skoro w przy- wo pomaga przy niedokrwistości. Stosowany ze- rodzie mamy w tym roku wyjątkowo piękną je- wnętrznie służy do okładów, przemywania oczu sień, skupię się na okresie przekwitania u kobiet, przy zapaleniach spojówek (w mieszankach z czyli menopauzie. Wiek, w którym wchodzimy rumiankiem i świetlikiem), do irygacji i płuka- w menopauzę, jest genetycznie uwarunkowany. nek. W postaci nasiadówek jest pomocny w le- Pomimo tego wiele czynników zewnętrznych czeniu upławów, stanów zapalnych pochwy oraz może przyspieszyć tzw. klimakterium. Należą świądu sromu i żylaków odbytu. Mocny napar do nich: operacje narządów rozrodczych, leki, z przywrotnika przyspiesza gojenie dziąseł po palenie papierosów, stres oraz ciągły pośpiech i wyrwaniu zęba, dlatego warto nim płukać jamę przemęczenie. Z medycznego punku widzenia, ustną. Działa łagodząco również przy zapaleniu niejasne jest jednak, dlaczego niektóre kobiety Niczyporuk Barbara Fot. krtani. Przemywanie naparem blizn korzystnie czują się źle, a inne nie odczuwają żadnych do- w okresie kwitnienia. Suszyć należy je w warun- wpływa na ich regenerację. Przyspiesza także legliwości. Z chwilą, gdy nasz zegar biologicz- kach naturalnych, w przewiewnym zacienionym gojenie uszkodzeń śluzówek oraz nadżerek. Sto- ny zaczyna zwalniać, czyli złożony układ hor- miejscu, w temperaturze nie przekraczającej sowany jednocześnie zewnętrznie i wewnętrznie monalny przestawia się z cyklicznej regulacji na 40 stopni. Zioło reguluje miesiączki, poprawia poprawia elastyczność skóry i pomaga w usuwa- wysokim poziomie na stale niski poziom hor- przemianę materii, wzmacnia serce. Garbni- niu przebarwień. Kochane kobiety, jeśli męczą monów, niektóre kobiety zaczynają odczuwać ki zawarte w przywrotniku wykazują działanie Was uderzenia gorąca, macie kłopoty ze snem i męczące uderzenia gorąca, zalewanie zimnymi ściągające oraz przeciwzapalne, hamują drob- menopauza obniża komfort życia, zacznijcie pić potami, zaburzenia snu, obnażenie nastroju, a ne krwawienia, korzystnie wpływają na skórę i taką herbatę. Składniki na 3 – miesięczną kura- nawet depresję. Im silniejsze dolegliwości, tym błony śluzowe. Ponadto napary z tej rośliny sty- cję po 100 gram: ziela przywrotnika, kwiatów większe prawdopodobieństwo, że potrzebna bę- mulują produkcję soków żołądkowych, dzięki koniczyny czerwonej i chmielu, liści melisy i dzie hormonalna terapia zastępcza. Można też czemu poprawiają wchłanianie pokarmów, redu- szałwii (z apteki lub z ogrodu). Sposób przyrzą- sięgnąć po rośliny, które zawierają substancje kują fermentację w jelitach, pobudzają łaknie- dzenia: wymieszaj wszystkie zioła i przechowuj podobne do hormonów. Szczególnie skuteczne nie. Działają także moczopędnie, rozkurczowo je w zamkniętym pojemniku. Porcja na jedną i dobrze tolerowane są: zielona herbata, siemię i przyspieszają przemianę materii. Dlatego też filiżankę: zalej 1 łyżkę mieszanki 250 ml gorą- lniane, koniczyna czerwona, mniszek lekarski, zaleca się je przy nieżytach żołądka, wzdęciach, cej wody, odstaw na 10 minut do naciągnięcia, szczaw, a także warzywa strączkowe. Rośliną o nadkwasocie i biegunce. Przywrotnik pomaga przefiltruj napar i pij. Wypijaj po 2 filiżanki na wyjątkowo dobrych właściwościach jest przy- regulować cykl miesiączkowy, zmniejsza obfite dobę przez 3 miesiące. W razie potrzeby stosuj wrotnik pospolity, zwany także nawrotnikiem, krwawienia, zalecany jest również kobietom w dłuższą kurację. Trzeba jednak pamiętać, że ro- gwiazdoszem, gojnikiem czy lwią łapą. Pora- ciąży, szczególnie przy skłonności do poronień. ślinne estrogeny mogą powodować niepożąda- sta on łąki (również górskie) i wilgotne lasy. Wzmacnia bowiem wiązadła maciczne. Przed ne działania uboczne. W przypadku wszystkich Występuje także na nasypach i przy drogach. planowanym zajściem w ciążę należy pić sok ginekologicznych chorób nowotworowych na- Ma balsamiczny zapach oraz cierpki, słodkawy lub napar z przywrotnika. Kobiety, które już się leży bezwzględnie zrezygnować z roślinnych smak. Przywrotnik kwitnie od maja do wrze- spodziewają dziecka, powinny spożywać zioło hormonów. Zawsze należy skonsultować się z śnia. Kwiaty są żółtozielone, drobne, zebrane od trzeciego miesiąca, a także na cztery tygodnie lekarzem ginekologiem. w pęczki. Surowcem leczniczym jest kwitnące przed porodem, aby usprawnić jego przebieg. ziele wraz z przyziemnymi liśćmi. Zbiera się je Ziele poprawia pracę mięśni, dzięki temu likwi- Barbara Niczyporuk▲

Porada językowa WYRAZY GŁĘBOKIEGO WSPOŁCZUCIA koleżance TAMARZE SIENKIEWICZ z powodu śmierci Jesienią i zimą gotujemy zupy, które sycą i rozgrzewają. Pełno w nich warzyw, ka- MĘŻA szy, ziemniaków. Kiedyś nasza specjalistka od gwary „tutejszej”, pani Marysia Czo- składają łomiej (także znakomita gospodyni), pisała, że bulonka to zupa kartoflana. W moim Zarząd i Członkowie Związku Emerytów, domu taką nazwę nosiła zupa gęsta, pełna przeróżnych dodatków, z niewielką ilością Rencistów i Inwalidów w Gródku szczołku. Kto z młodszych czytelników wie, co to jest szczołek? Próżno by szukać tego słowa w słownikach. Szczołek to rzadka część zupy, bez warzyw i mięsa. Gorący TAMARZE SIENKIEWICZ szczołek świetnie rozgrzewa po jesiennym spacerze. Proszę o nadsyłanie informacji o z powodu śmierci ciekawych słowach, które są bądź były używane w naszych okolicach. Może wspólnie MĘŻĄ uda się nam przygotować słownik gwary gródeckiej. śp. ANATOLA SIENKIEWICZA Irena Matysiuk wyrazy głębokiego współczucia składają: Duchowieństwo, Rada Parafialna oraz chór centralny Parafii Prawosławnej w Gródku

Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny LISTOPAD 2019 26 Porady i ogłoszenia

Kalendarz kontroli w nieruchomościach Mamy już jesień, a wraz z nią przyszły chłodniejsze dni. Wraz ze zmianą temperatury na zewnątrz rozpoczniemy sezon grzewczy w naszych domach. W okresie grzewczym kontrola przewodów komi- nowych, ich stanu technicznego i drożności jest bardzo ważna za- równo w domach jednorodzinnych jak i w kamienicach, blokach czy budynkach publicznych. Zapalenie się sadzy w przewodzie komino- wym jest częstym powodem powstania pożaru. Dlatego należy pa- miętać o regularnym czyszczeniu przewodów dymowych. Ponadto, co najmniej raz w roku osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje powinna przeprowadzić kontrolę, po której powinien zostać sporzą- dzony protokół. Jeżeli niedopełnienie w odpowiednim terminie tych obowiązków będzie miało wpływ na powstanie szkody, może to skut- kować nawet odmową wypłaty odszkodowania przez firmę ubezpie- czeniową. Zaznaczam, iż zgodnie z prawem budowlanym to nie jest jedyna kontrola, której należałoby dokonać. Tabela obok przedstawia zakres oraz częstotliwość wymaganych prawem kontroli budynków.

Pozdrawiam Justyna Kubiak - Centrum Ubezpieczeń tel. 501 045 318

„Wiadomości Gródeckie – Haradockija Nawiny”. Gazeta miejscowa. Ukazuje się raz OGŁOSZENIA w miesiącu. Wydawca: Gminne Centrum Kultury w Gródku. Redagują: Dorota Sul- ▼SPRZEDAM drewno opałowe żyk (redaktor naczelna), Radosław Kulesza (skład i łamanie). Współpracują: Jerzy Sulżyk (korekta), Irena Matysiuk, Wiera Tarasewicz, Magdalena Łotysz, Małgorzata tel. 791 567 539 Zbyryt (Nadleśnictwo Waliły), Barbara Niczyporuk, Marcin Tur (asystent naukowy na ▼DO WYNAJĘCIA mieszkanie w Wydziale Architektury Politechniki Białostockiej), Janusz Cimochowicz, nauczyciele Białymstoku (osiedle Leśna Doli- i uczniowie Zespołu Szkół w Gródku. Adres redakcji: ul. A. i G. Chodkiewiczów 4, na, 2-pokojowe). Tel. 664 993 607 16-040 Gródek, tel. 600 051 441, e-mail: [email protected], www.gckgrodek.pl, facebook: wiadomoscigrodeckie ▼USŁUGI TAPICERSKIE Za treść ogłoszeń redakcja nie odpowiada oraz zastrzega sobie prawo do skracania Piotr Sokołowski - Załuki i redagowania materiałów przekazanych do opublikowania. Gazetę można kupić tel. 504 441 220 w sklepach na terenie gminy Gródek, bądź zamówić prenumeratę (4 zł + 3,00 zł koszt wysyłki - cena za jeden miesiąc; nr rachunku bankowego: BS Białystok O/Gródek 68 ZAPRASZAMY DO WYSYŁANIA 8060 0004 0390 0202 2000 0050. OGŁOSZEŃ DROBNYCH. Materiały, listy, uwagi, ogłoszenia i reklamy przyjmuje Gminne Centrum Kultury. Numer złożono 06.10.2019 r. Wydrukowano w drukarni ARES w Białymstoku.

LIDER KOT£ÓW I PALNIKÓW NA PELLET 602 151 098 [email protected] u l . C i e s i e l s k a 2 1 5 - 5 4 2 B i a ³ y s t o k

Miejsce na Twoją reklamę!

SPRZEDAM OSWOJONEGO KONIKA (mieszanka kucyka z hucułem) z wyposa- żeniem (siodło i akcesoria). Konik bardzo lubi ludzi, zwłaszcza dzieci. Cena do UZGODNIE- NIA. Więcej informacji pod nr. tel. 608 319 632 | OGŁOSZENIE PŁATNE | OGŁOSZENIE PŁATNE | OGŁOSZENIE PŁATNE | OGŁOSZENIE PŁATNE |